Martı 8. Sınıf Matematik Pratik Defter

MATEMATK
RETMEN DEFTER
8. snf
Bu defter, siz deerli retmenlerimize zel olarak boluklar doldurulmu,

rnekleri zlm ekilde baslmtr. Mavi renkli blmler rencilerinize
yazdrabilmeniz amacyla renci defterinde bo braklmtr.
Bu kitap
Mart Okul Yaynlar San. Tic. Ltd. ti.nin
zgn bir yayndr.
Kitabnn tamamnn ya da bir ksmnn kitab yaymlayan irketin
nceden izni olmakszn fotokopi ya da elektronik, mekanik herhangi bir
kayt sistemiyle oaltlmas, yaymlanmas ve depolanmas yasaktr.
Yayn Ynetmeni Danma Kurulu

Sleyman GNGRMEZ
Taha AHN
rn Koordinatr Emine KARAKU
Volkan ALTINOK Firdevs ZAHN
Ziya KURCAN
Dizgi
Mart Okul Yaynlar Dizgi Birimi
Bask Tarihi Bask Yeri

2016 / ANKARA Grup a
Web Ofset Matbaaclk
Mart Okul Yaynlar

Alnteri Bulvar No: 27 Ostim / ANKARA
Tel: 0.312 385 83 95 Faks: 0.312 385 83 96
www.martiokul.com
SUNU
Saygdeer retmenlerimiz,
Mart Okul Yaynlar olarak siz deerli retmenlerimizin iini kolaylatrmak, ykn azaltmak
ve daha iyi bir renme ortam sunabilmek iin pratik defterleri hazrladk.
Pratik defter ile dersleri daha hzl ileyebileceksiniz. Anlatacanz her ey tahtada ve ren-
cilerinizin defterinde hazr olarak bulunacak.
Grsel gelerle kalc renmeyi salayabileceksiniz. Konular, tamam renkli ve yksek z-
nrlkl ieriklerle rencilerinizin zihnine tam olarak yerleecek, kalc renme gerekleecektir.
Her alt balkla ilgili test ve pekitirme almalar ile tam renmeyi salayabileceksiniz. Konu
anlatmnn iindeki rnek soru ve zmler, planlanm testler ve pekitirme almalar ile re-
nemeyen renci kalmayacak.
Elenceli bir ders ortam oluturabileceksiniz. renciler uzun uzun not tutmaktan kurtulacak;
daha verimli, elenceli ve renci katlml bir ders ileme imknna kavuacaksnz.
Mavi renkle yazlm ksmlar, sorularn zmleri ve cevap anahtarlar rencinin defterinde
yer almayacaktr. Mavi renkle yazlm ksmlar dijital tahta ieriinde de yer almayacak ancak
sorularn zmleri zeri perdelenmi olarak tahtada yer alacaktr. Dijital akll tahta ieriklerinin
indirilme ekli rnn arka kapanda anlatlmtr.
Pratik defter, defter ihtiyacn ortadan kaldrmaktadr. Pratik defterde her sayfann altnda
bulunan bo ksmlar ve her nitenin sonunda bulunan ya da drt adet bo sayfa defter ihtiyacn
fazlasyla karlayacaktr.
Pratik defter hem bir ders ileme materyali hem bir defter hem bir soru bankas hem de bir
dev materyali olarak retmen ve rencilerimizin tm ihtiyalarn karlayacaktr.
retmen defteri, renci defteri ve dijital akll tahta ieriinden oluan pratik defterlerimi-
zin rencilerimizin baarsn arttrarak siz deerli retmenlerimizin memnuniyetini kazanmam-
za vesile olmas dileiyle
Mart Okul Yaynlar

NDEKLER
1. NTE 2. NTE
ARPANLAR VE KATLAR....................................................8
arpanlar....................................................................................................8 BAST OLAYLARIN OLMA OLASILII.........66
Katlar...........................................................................................................11 Olaslk Hesab Gerektirmeyen Sezgisel
En Kk Ortak Kat (EKOK)....................................12 Durumlar..................................................................................................68
En Byk Ortak Blen (EBOB)............................14 Konu Testleri................................................................................................71
Ebob ve Ekok ile lgili Problem zme............16
Konu Testleri................................................................................................23 GENLER..................................................................................................75
genlerin Elemanlar...........................................................75
SL FADELER.................................................................................27 gen Eitsizlii............................................................................82
Saylarn Ondalk Gsterimlerini 10un gende A-Kenar Bantlar..............................85
Kuvvetlerini Kullanarak zmleme.................29 gen izme.......................................................................................89
ok Byk ve ok Kk Saylarn Konu Testleri................................................................................................94
Bilimsel Gsterimi......................................................................32
Konu Testleri................................................................................................37 DK GEN VE PSAGOR BAINTISI.............98
Kenarlarna Gre zel Dik genler..........104
KAREKKL FADELER......................................................41 Alarna Gre zel Dik genler...................106
Tam Kare Olmayan Saylarn Karekkle- Koordinata Dzleminde Pisagor
rini Tahmin Etme.........................................................................43 Bants...............................................................................................110
Gerek Saylar................................................................................45 Pisagor Bants ile Problem zme.........112
Karekkl Saylarla arpma lemi....................48 Konu Testleri............................................................................................115
Karekkl Saylarla Blme elmelri...............49
Karekkl Bir fadeyi ab eklinde DNM GEOMETRS..................................................119
yazma............................................................................................................50 Dnme Hareketi........................................................................119
ab eklinde Verilen Bir fadeyi Kk Yansma ve teleme..............................................................123
ine Alma..............................................................................................51 Konu Testleri............................................................................................130
Karekkl Saylarda Toplama ve karma Teog Deneme Snav 1..................................................................134
lemleri.....................................................................................................53
Ondalk fadelerin Karekkleri..................................56
Konu Testleri................................................................................................60
NDEKLER
3. NTE: 5. NTE:
CEBRSEL VE ZDELKLER................................140 GEOMETRK CSMLER....................................................242

Cebirsel fadeler.......................................................................140 Dik Prizmalar ve Temel Elemanlar...............242
zdelikler..........................................................................................145 Dik Dairesel Silindir............................................................246
arpanlara Ayrma...............................................................154 Dik Dairesel Silindirin Yazey Alan................250
Konu Testleri............................................................................................160 Dik Dairesel Silindirin Hacmi.................................254
Dik Piramitler ve Temel Elemanlar.............257
ELK VE BENZERLK........................................................164 Dik Koni ve Temel Elemanlar................................260
Elik.............................................................................................................164 Konu Testleri............................................................................................264
Benzerlik.............................................................................................167
Konu Testleri............................................................................................174 VER ANALZ.....................................................................................268
Histogram...........................................................................................268
Aratrma Verilerinin Uygun Grafik-
lerle Gsterimi.............................................................................294
Konu Testleri............................................................................................281
4. NTE:
DORUSAL DENKLEMLER........................................180
Dorusal likiler.......................................................................180
Dorusal Denlemlerin Grafikleri.......................183
Dorunun Eimi..........................................................................188
Dorusal Denklemlerde Bir Deikeni
Dieri Cinsinden Yazma..................................................196
Birinci Dereceden Bir Bilinmeyenli
Denklemler........................................................................................198
Konu Testleri............................................................................................201
DENKLEM SSTEMLER..................................................205
ki Bilinmeyenli Dorusal Denklemler.........205
Denklem Sistemleri ile lgili Problem
zme.......................................................................................................211
Konu Testleri............................................................................................217
ETSZLKLER................................................................................221
Eitsizliklerin Say Dorusunda
Gsterilmesi....................................................................................223
Birinci Dereceden Bir Bilinmeyenli
Eitsizliklerin zm........................................................225
Konu Testleri............................................................................................231
Teog Deneme Snav 2..................................................................235
1. NTE
KO N ULA R
* arpanlar ve Katlar
* sl fadeler
* Karekkl fadeler
1. nite arpanlar ve Katlar
ARPANLAR VE KATLAR
ARPANLAR
ir doal sayy tam (kalansz) blebilen sayya o doal saynn arpan denir. arpan ayn zamanda
B
o sayy tam blen say demektir.
RNEK CZM
12nin btn arpanlarn bulalm. 12 = 1 . 12
12 = 2 . 6 12nin arpanlar: 1, 2, 3, 4, 6 ve 12dir.
12 = 3 . 4 Bu saylar ayn zaman-

da 12nin blenleridir.
RNEK CZM
16nn btn arpanlarn bulalm. 16 = 1 . 16
16 = 2 . 8 16nn arpanlar = 1, 2, 4, 8 ve 16dr.
16 = 4 . 4
PEKSTRELM
Aada verilen saylarn tm arpanlarn bulalm.
8
a 24 b 32
{1, 2, 3, 4, 6, 8, 12, 24} {1, 2, 4, 8, 16, 32}
c 36 45
{1, 2, 3, 4, 6, 9, 12, 18, 36} {1, 3, 5, 9, 15, 45}
d 64 e 72
{1, 2, 4, 8, 16, 32, 64} {1, 2, 3, 4, 6, 8, 9, 12, 18, 24, 36, 72}
8. Snf Matematik
arpanlar ve Katlar 1. nite
RNEK CZM
13 saysnn btn arpanlarn bulalm. 13 = 1 . 13 13n arpanlar: 1 ve 13tr.
asal say
Kendisinden ve 1den baka arpan (veya bleni) olmayan saylara ....................................... denir.
PEKSTRELM
Aada verilen saylardan asal say olanlar belirleyelim.
4 asal say deildir. 17 asal saydr.

20 asal say deildir. 31 asal saydr.
43 asal saydr. 57 asal say deildir.
Bir Sayy Asal arpanlarna Ayrma
Asal arpanlarna Ayrma: Asal olmayan bir sayy asal saylarn arpm eklinde yazmaya asal ar-
panlarna ayrma denir.
RNEK CZM
48 saysn asal arpanlarna ayralm. 48 2 48 = 2 . 2 . 2 . 2 . 3
24 2 4
48 = 2 . 3tr.
12 2
6 2 9
3 3
1
RNEK CZM
90 saysn asal arpanlarna ayralm. 90 2 90 = 2 . 3 . 3 . 5
45 3 2
90 = 2 . 3 . 5tir.
15 3
5 5
1
8. Snf Matematik
PEKSTRELM
Aada verilen saylar asal arpanlarna ayralm.
a 32 b 60
32 2 60 2
16 2 32 = 2 . 2 . 2. . 2 . 2 30 2 60 = 2 . 2 . 3. 5
8 2 5
15 3 2
4 2 32 = 2 5 5 60 = 2 . 3 . 5
2 2 1
1
c 70 88
70 2 88 2
35 5 70 = 2 . 5 . 7 44 2 88 = 2 . 2 . 2 . 11
7 7 22 2 3
1 11 11 88 = 2 . 11
1
d 96 e 100
96 2 100 2
48 2 96 = 2 . 2 . 2 . 2 . 2 . 3 50 2 100 = 2 . 2 . 5 . 5
24 2 5 25 5 2 2
12 2 96 = 2 . 3 5 5 100 = 2 . 5
6 2 1
3 3
1
10
f 120 g 128
120 2 128 2
60 2 120 = 2 . 2 . 2 . 3 . 5 64 2 128 = 2 . 2 . 2 . 2 . 2 . 2 . 2
30 2 3 32 2 7
120 = 2 . 3 . 5 128 = 2
15 3 16 2
5 5 8 2
1 4 2
2 2
1
150 h 250
150 2
75 3 150 = 2 . 3 . 5 . 5 250 2
125 5 250 = 2 . 5 . 5. 5
25 5 2
150 = 2 . 3. 5 25 5 3
15 5 250 = 2 . 5
5 5 5
1 1
8. Snf Matematik
En kk asal say 2dir. 2den baka ift asal say yoktur.
Aralarnda Asal
1den baka ortak arpan (veya bleni) olmayan pozitif tam saylara ............................... Saylar
...........................
denir.
RNEK
3 ve 5
15 ve 16
9 ve 20 aralarnda asal saylardr.
ki saynn aralarnda asal saylar olabilmesi iin asal say olmalarna gerek yoktur. nemli olan
1'den baka ortak arpanlarn olmamasdr. 15 ve 16
Ancak aralarnda
Asal Asal asaldr.
deil deil
PEKSTRELM
Aada verilen say iftlerinden aralarnda asal olanlar belirleyelim.
a 8 ve 12 b 20 ve 21
Aralarnda asal deillerdir. Aralarnda asal saylardr.
c 24 ve 35 15 ve 18
Aralarnda asal saylardr. Aralarnda asal deillerdir.
d 40 ve 45 e 60 ve 81
Aralarnda asal deillerdir. Aralarnda asal deillerdir.
11
KATLAR
Katlar: Bir doal sayya tam blnen saylarn tmne o doal saynn katlar denir.
RNEK CZM
4 saysnn katlarn bulalm. 4n katlar: 4, 8, 12, 16, 20, 24, 28, .... eklinde
sonsuza kadar devam eder.
8. Snf Matematik
RNEK CZM
24 saysnn katlarn bulalm. 24n katlar: 24, 48, 72, 96, 120, 144, 168, ... ek-
linde sonsuza kadar devam eder.
EN KK ORTAK KAT (EKOK)

En Kk Ortak Kat: ki veya daha fazla doal saynn ortak katlarnn en kne bu saylarn en
kk ortak kat denir.
RNEK
8 ve 10 saylarnn en kk ortak katn bulalm.
CZM
8in katlar: 8, 16, 24, 32, 40, 48, 56, 64, 72, 80, 88, 96, 104, 112, 120, ...........
10un katlar: 10, 20, 30, 40, 50, 60, 70, 80, 90, 100, 110, 120, 130, .............
8 ve 10un ortak katlar; 40, 80, 120, ............. eklindedir. Bu katlarn en k ise 40dr.
8 ve 10 saylarnn en kk ortak kat asal arpanlarna ayrma yntemi ile daha pratik ekilde
bulunur.
8 10 2
4 5 2 (8, 10) = 2 . 2 . 2 . 5 = 40 bulunur.
ekok
2 5 2
1 5 5
1
12 RNEK CZM
45 ve 60 saylarnn en kk ortak katn 45 ve 60 saylarnn en kk ortak katn asal ar-
bulalm. panlarna ayrma yntemi ile bulalm.
45 60 2
45 30 2 (45, 60) = 2 . 2 . 3 . 3 . 5 = 180
ekok
45 15 3 bulunur.
15 5 3
5 5 5
1 1
8. Snf Matematik
RNEK CZM
15, , 16 ve 20 saylarnn en kk ortak
15 16 20 2
katn bulalm. (15, 16, 20) =2.2.2.2.3.5
15 8 10 2 ekok
15 4 5 2
(15, 16, 20) = 240 bulunur.
15 2 5 2
15 1 5 3
5 5 5
1 1
PEKSTRELM
Aada verilen saylarn en kk ortak katlarn bulalm.
a 12 ve 20 b 15 ile 18
12 20 2 15 18 2
6 10 2 15 9 3
3 5 3 5 3 3
1 5 5 5 1 5
1 1
(12, 20) = 2 . 2 . 3 . 5 = 60 (15, 18) = 2 . 3 . 3 . 5 = 90
ekok ekok
c 7 ile 10 9 ile 30
7 10 2 9 30 2
7 5 5 9 15 3
7 1 7 3 5 3
1 1 5 5
1
13
(7, 10) = 2 . 5 . 7 = 70 (9, 30) = 2 . 3 . 3 . 5 = 90
ekok ekok
d 4, 5 ve 6 e 12, 15 ve 20
4 5 6 2 12 15 20 2
2 5 3 2 6 15 10 2
1 5 3 3 3 15 5 3
5 1 5 1 5 5 5
1 1 1
(4, 5, 6) = 2 . 2 . 3 . 5 = 60 (12, 15, 20) = 2 . 2 . 3 . 5 = 60
ekok ekok
8. Snf Matematik
EN BYK ORTAK BLEN (EBOB)

En Byk Ortak Blen: ki veya daha fazla saynn ortak blenlerinin en byne bu saylarn en
byk ortak bleni denir.
RNEK
18 ile 24 saylarn en byk ortak blenini bulalm.
CZM
18in blenleri; 1, 2, 3, 6, 9, 18
24n blenleri; 1, 2, 3, 4, 6, 8, 12, 24
18 ve 24n ortak blenleri; 1, 2, 3, 6dr. Bu blenlerin en by ise 6dr.
18 ve 24 saylarnn en byk ortak bleni asal arpanlarna ayrma yntemi ile daha pratik
ekilde bulunur. 18 24 2 Bu yntemde en byk ortak blen bu-
9 12 2 lunurken; her iki sayy birlikte blen
9 6 2
9 3 3 asal saylar belirlenir ve bu saylar ar-
3 1 3 plr.
1
(18, 24) = 2 . 3 = 6 bulunur.
ebob
RNEK CZM
36 ile 48 saylarnn en byk ortak ble-
14
nini bulalm. 36 48 2
18 24 2
9 12 2 (36, 48) = 2 . 2 . 3 = 12 bulunur.
ebob
9 6 2
9 3 3
3 1 3
1
RNEK CZM
30, 45 ve 60 saylarnn en byk ortak b-
30 45 60 2
lenini bulalm. (30, 45, 60) = 3 . 5 = 15 bulunur.
15 45 30 2 ebob
15 45 15 3
5 15 5 3
5 5 5 5
1 1 1
8. Snf Matematik
PEKSTRELM
Aada verilen saylarn en byk ortak blenini bulalm.
a 6 ile 10 b 12 ve 36
6 10 2 12 36 2
3 5 3 6 18 2
1 5 5 3 9 3
1 1 3 3
(6, 10) =2 (12, 36) = 2 . 2 . 3 = 12
ebob 1 ebob
c 40 ile 64 42 ile 63
40 64 2 42 63 2
20 32 2 21 63 3
10 16 2 7 21 3
5 8 2 7 7 7
5 4 2 1 1
5 2 2
5 1 5
1 (42, 63) = 3 . 7 = 21
ebob
(40, 64) =2.2.2=8
ebob
d 24, 32 ve 80 e 36, 60 ve 72
24 32 80 2 36 60 72 2
12 16 40 2 18 30 36 2
6 8 20 2 9 15 18 2
3 4 10 2 9 15 9 3 15
3 2 5 2 3 5 3 3
3 1 5 3 1 5 1 5
1 5 5 1
1
(24, 32, 80) =2.2.2=8 (36, 60, 72) = 2 . 2 . 3 = 12
ebob ebob
f 48, 60, 64 g 70, 80, 90

48 60 64 2 70 80 90 2
24 30 32 2 35 40 45 2
12 15 16 2 35 20 45 2
6 15 8 2 35 10 45 2
3 15 4 2 35 5 45 3
3 15 2 2 35 5 15 3
3 15 1 3 35 5 5 5
1 5 5 (48, 60, 64) =2.2=4 7 1 1 7 (70, 80, 90) = 2 . 5 . = 10
ebob ebob
1 1
8. Snf Matematik
EBOB VE EKOK LE LGL PROBLEM ZME

Ebob ve ekok ile ilgili problem zm yaplrken;
Byk paralardan kk kk paralar elde ediliyorsa yani bykten ke gidiliyorsa EBOB

bulunur.
Kk kk paralardan byk paralar elde ediliyorsa yani kkten bye gidiliyorsa EKOK
bulunur.
RNEK
80 cm ve 120 cm uzunluunda iki tahta paras, boylar birbirine eit paralara ayrlacaktr.
Buna gre bir parann uzunluu en fazla ka cm olur?
CZM
Boylar birbirine eit ve en uzun paralar olmas iin yani byk paralardan kk paralar elde
edildii iin bu saylarn en byk ortak blenleri (ebob) bulunmaldr.
80 120 2
40 60 2 ebob(80, 120) = 2 . 2 . 2 . 5 = 40
20 30 2
10 15 2 Bir parann uzunluu en fazla 40 cm olur.
5 15 3
5 5 5
1 1
RNEK
16 8/A snfndaki renciler 2erli, 4erli ve 5erli gruplara ayrlabiliyor.
Buna gre 8/A snfndaki renci says en az katr?
CZM
Kkten bye gidildii iin bu saylarn en kk ortak katlar (ekok) bulunur.
2 4 5 2 ekok(2, 4, 5) = 2 . 2 . 5 = 20
1 2 5 2
8/A snfndaki renci says en az 20dir.
1 5 5
1
8. Snf Matematik
RNEK CZM
Ayrtlar 8, 10 ve 12 cm olan dikdrtgen- 8 10 12 2
ler prizmas eklindeki kutulardan bir kp 4 5 6 2 ekok(8, 10, 12) = 2 . 2 . 2 . 3 . 5 = 120 cm
yaplmak isteniyor. 2 5 3 2
Buna gre yaplan bu kpn bir ayrt en 1 5 3 3
az ka cm olur? 5 1 5
1
RNEK
Ayrtlar 80, 100 ve 120 cm olan dikdrtgenler prizmas eklindeki bir kutuya hi boluk kalmaya-
cak ekilde en byk ve eit hacimde kp eklindeki kutulardan ka tane yerletirilebilir?
CZM
80 100 120 2 ebob(80, 100, 120) = 2 . 2 . 5 = 20

40 50 60 2
20 25 30 2 Kpn bir ayrt 20 cm
10 25 15 2 120 cm 80 : 20 = 4 tane
5 25 15 3
100 cm 100 : 20 = 5 tane
5 25 5 5 6 tane
5 tane 120 : 20 = 6 tane
1 5 1 5
1 80 cm 4 tane Kutu says = 4 . 5 . 6
= 120dir.
17
RNEK CZM
12, 18 ve 36 litrelik ie, zeytin ya ile
12 18 36 2
doludur. ielerdeki yalar birbirine ka- ebob(12, 18, 36) = 2 . 3 . = 6dr.
6 9 18 2
rtrlmadan ve artmayacak ekilde eit
3 9 9 3
hacimli ielere doldurulacaktr.
1 3 3 3
En az sayda ie kullanabilmek iin her
1 1
bir ie ka litrelik olmaldr?
8. Snf Matematik
RNEK CZM
Matematik kursuna katlan renciler ekok(4, 5, 6) = 2 . 2 . 3 . 5 = 60

4 5 6 2
4er, 5er, 6ar sayldnda her defasn- 2 5 3 2
da 1 renci artyor. Her defasnda 1 renci artt
1 5 3 3
Buna gre bu kursta en az ka renci 5 1 5 iin kursa katlan renci says
vardr? 1 60 + 1 = 61 olur.
RNEK CZM
Bir otobs duranda farkl yerlere giden ekok(30, 40, 60) = 2.2.2.3.5 =120
30 40 60 2
otobsten birincisi 40 dakikada, ikin- 15 20 30 2
cisi 60 dakikada ve ncs 30 dakikada 120 dakika = 2 saat
15 10 15 2
bir hareket etmektedir. 15 5 15 3 lk hareket 08:00 ise 2 saat son-
Bu otobs ilk kez saat 08:00de birlikte 5 5 5 5
1 1 1 ra saat 10:00da birlikte hare-
hareket ettiine gre, ikinci kez birlikte
hareket ettiklerinde saat ka olur? ket ederler.
IKMI SORU
Aadaki problemlerden hangilerinin zm, en kk ortak kat (ekok) bulma ileminden yararla-
nlarak yaplabilir?
18 l. Bir fabrikada iki zilden biri 30, dieri 40 dakikada bir almaktadr. Ziller ilk defa birlikte al-
dktan en az ka dakika sonra, tekrar birlikte alar?
ll. Bir snftaki renciler 4er, 5er ve 8er sayldnda her seferinde 3 renci artyor. Bu snf-
ta en az ka renci vardr?
lll. 80 cm ve 120 cm uzunluunda iki demir ubuk, boylar birbirine eit paralara ayrlacaktr. Bir
parann uzunluu en fazla ka cm olur?
A) Yalnz l B) Yalnz ll
C) l ve ll D) ll ve lll Cevap: C
8. Snf Matematik
CZM
Kk paralardan byk paralar oluturulmak isteniyorsa EKOK, byk paralardan kk par-
alar elde edilmek isteniyorsa EBOB bulunur. Bu durumda;
l ekok
ll ekok bulunmaldr.
lll ebob Cevap: C
Aralarnda asal saylarn eboblar 1, ekoklar ise bu saylarn arpmna eittir.
RNEK
5 ile 8 aralarnda asal saylardr.
5 8 2 ebob(5, 8) = 1
5 4 2
ekok(5, 8) = 2 . 2 . 2 . 5 = 40 olur.
5 2 2
5 1 5
1
Birbirinin kat olan saylarda ebob kk say, ekok ise byk say olur.
RNEK 19
12 ile 60 saylar iin 60, 12nin katdr.
12 60 2 ebob(12, 60) = 2 . 2 . 3 = 12 kk say

6 30 2
3 15 3 ekok(12, 60)=2 . 2 . 3 . 5=60 byk say
1 5 5
1
8. Snf Matematik
PEKSTRELM
1. 16 m, 24 m ve 32 m uzunluundaki tel eit ve en byk boyda paralara ayrlmak isteniyor.
Buna gre ka para tel elde edilir?
16 24 32 2 ebob(16, 24, 32) = 2 . 2 . 2 = 8

8 12 16 2
4 6 8 2 Her bir parann boyu 8 cm olmaldr.
2 3 4 2
1 3 2 2 Buna gre;
3 1 3
16 : 8 = 2 para
1
24 : 8 = 3 para 2 + 3 + 4 = 9 para tel elde edilir.
32 : 8 = 4 para
2. Bir sepetteki elmalar 4er, 5er ve 6ar sayldnda her seferinde 3 elma artyor.
Buna gre bu sepette en az ka tane elma vardr?
4 5 6 2 ekok(4, 5, 6) = 2 . 2 . 3 . 5 = 60
2 5 3 2
Her seferinde 3 artt iin en az 60 + 3 = 63 tane elma vardr.
1 5 3 3
5 1 5
1
3. Bir okuldaki renciler 8'er, 12'er ve 15'er sayldnda her seferinde 2 renci eksik kalyor.
20 Buna gre bu okulda en az ka renci vardr?
8 12 15 2 ekok(8, 12, 15) = 2 . 2 . 2. 3 . 5 = 120

4 6 15 2
Her seferinde 2 renci eksik kald iin 120 2 = 118 renci vardr.
2 3 15 2
1 3 15 3
1 5 5
1
4. Bir limanda gemi ayn anda sefere balyorlar. 1. gemi 12, 2. gemi 16 ve 3. gemi 18 gnde bir
sefere ktklarna gre, bu gemi en erken ka gn sonra tekrar birlikte sefere karlar?
12 16 18 2 ekok(12, 16, 18) = 2 . 2 . 2 . 2 . 3 . 3 = 144

6 8 9 2
Bu gemi 144 gn sonra tekrar birlikte sefere karlar.
3 4 9 2
3 2 9 2
3 1 9 3
1 3 3
1
8. Snf Matematik
5. uvalda 36, 48 ve 60 kg arlnda pirin vardr. Bu uvallardaki pirinler kartrlmadan ve

eit byklkteki torbalara paketlenmek isteniyor.
Buna gre, bu i iin en az ka torba gerekir?
36 48 60 2 ebob(36, 48, 60) = 2 . 2 . 3 = 12

18 24 30 2
Bir torbann arl 12 kg olmaldr.
9 12 15 2
9 6 15 2 Buna gre;
9 3 15 3
36 : 12 = 3 torba
3 1 5 3
1 5 5 48 : 12 = 4 torba 3 + 4 + 5 = 12 torba gereklidir.
1 60 : 12 = 5 torba
6. 18 m
12 m
ekildeki gibi dikdrtgen ekildeki bir bahenin etrafna eit aralklarla aa dikilecektir.
Bahenin genilii 12 m ve uzunluu 18 m olduuna gre, bu bahenin etrafna dikmek iin en az ka
tane aa gereklidir?
12 18 2 ebob(12, 18) = 2 . 3 = 6
6 9 2
3 9 3 Bu baheye 6 m aralklarla aa dikilmelidir.
1 3 3
1
21
18 m 12 : 6 = 2 tane
18 : 6 = 3 tane
2 tane 12 m 2 + 3 + 2 + 3 = 10 tane aa dikilir.
12 : 6 = 2 tane
18 : 6 = 3 tane
3 tane
7. Bir toplant salonundaki insanlar 5erli, 6arl ve 8erli gruplar oluturduunda her seferinde 3 kii
artyor.
Bu toplant salonunda 200den fazla insan olduu bilindiine gre en az ka kii vardr?
5 6 8 2 ekok(5, 6, 8) = 2 . 2 . 2 . 3 . 5 = 120
5 3 4 2 200den fazla kii olduuna gre;
5 3 2 2
120 . 2 = 240
5 3 1 3
5 1 5 her seferinde 3 kii artt iin,
1 240 + 3 = 243 kii vardr.
8. Snf Matematik
8. 20 Alman, 24 ngiliz ve 32 Fransz turistten oluan bir topluluk bir otelde kalacaktr. Odalara eit
sayda ve ayn milletten olanlar ayrlmayacak ekilde dalm yaplmak istendiine gre en az ka
tane odaya ihtiya vardr?
20 24 32 2 ebob(20, 24, 32) = 2 . 2 = 4

10 12 16 2
Odalar 4 kiilik olmaldr.
5 6 8 2
5 3 4 2 Bu durumda;
5 3 2 2
20 : 4 = 5 oda
5 3 1 3
5 1 5 24 : 4 = 6 oda 5 + 6 + 8 = 19 oda gerekir.
1
32 : 4 = 8 oda
9. Bir saati dkkanndaki saatlerden birisi 18 dakikada, ikincisi 30 dakikada, ncs ise 45 daki-
kada bir almaktadr.
Bu saat ilk kez saat 15:00da birlikte aldklarna gre en erken tekrar birlikte aldklarnda
saat ka olur?
18 30 45 2 ekok(18, 30, 45) = 2 . 3 . 3 . 5 = 90

9 15 45 3
Bu saat, en erken 90 dk yani bir 1 saat 30 dk sonra tekrar birlikte alar.
3 5 15 3
1 5 5 5 Bu durumda saat 16:30 olur.
1 1
10. Bir iekide iekler 5'er, 8'er ve 10'ar gruplandrldnda hep 2 iek artyor. ieklerin says-
nn 200'den fazla olduu bilindiine gre en az ka iek vardr?
22
5 8 10 2 ekok(5, 8, 10) = 2 . 2 . 2 . 5 = 40
5 4 5 2
En kk ortak kat 40'tr. 40 - 80 - 120 - 160 - 200 - 240 eklinde devam eder.
5 2 5 2
5 1 5 5 iek says 200'den fazla olduu iin ve her seferinde 2 iek artt iin;
1 1
En az; 200 + 2 = 202 iek vardr.
11. Bir kitapdaki kitaplar 10'ar, 20'er ve 25'er gruplandnda her seferinde 3 kitap eksik kalmak-
tadr.
Bu kitapda 450'den az kitap olduu bilindiine gre en ok ka kitap vardr?
10 20 25 2 ekok(10, 20, 25) = 2 . 2 . 5 . 5 = 100

5 10 25 2
En kk kat 100'dr ve 100 200 300 400 500 . . . eklinde devam eder.
5 5 25 5
1 1 5 5 Kitap says 450'den az olduu iin ve her seferinde 3 kitap eksik kald iin
1 400 3 =397 kitap vardr.
8. Snf Matematik
KONU TEST - 1
2
1. l. 60 = 2 . 3 . 5 4. 5, 8 ve 10 saylarnn en kk ortak kat
3 2
ll. 48 = 2 . 3 aadakilerden hangisidir?
2 3
lll. 72 = 2 . 3
2 A) 20 B) 40 C) 80 D) 120
lV. 90 = 2 . 3 . 5
Yukarda verilen saylar asal arpanlarnn
arpm eklinde yazlmtr.
Buna gre hangisi veya hangileri yanl ya-
zlmtr?
5.
A) Yalnz ll B) Yalnz lll A 2 B 2
2 2
C) ll ve lll D) ll, lll ve lV 5 2
7 3
3
Yukarda A ve B saylar asal arpanlara

ayrlmtr.
Buna gre A + B says aadakilerden
hangisidir?
2. Aadaki saylarndan hangisinde 3 says A) 154 B) 194
asal arpan olarak bulunmaz?
C) 212 D) 224
A) 72 B) 84
C) 90 D) 109
23
6.
l 90 ll 120
lll 150 lV 160
Yukarda verilen saylar asal saylarn ar-

pm eklinde yazldnda aadakilerden
3. Aada verilen say iftlerinden hangisi
hangisi elde edilmez?
aralarnda asal deildir?
2 3
A) 2 . 3 . 5 B) 2 . 3 . 5
A) 8 - 9 B) 8 - 15
5 2
C) 2 . 5 D) 2 . 3 . 5
C) 13 - 17 D) 15 - 18
8. Snf Matematik
7. Bir fabrikada alan zillerden birincisi 24, 10. Emre, evinde merdivenleri 2erli, 3erli ve
ikincisi 32 ve ncs ise 40 dakikada bir 4erli ktnda her seferinde bir basamak
almaktadr. artyor.
Sabah 08:00de bu zil birlikte aldna Buna gre Emrenin evinde en az ka basa-
gre, en erken saat kata tekrar birlikte mak vardr?
alarlar?
A) 12 B) 13 C) 14 D) 15
A) 16:00 B) 14:40
C) 14:00 D) 13:20
8. 9 cm
6 cm
11. Uzunluklar 90 cm, 120 cm ve 150 cm olan
demir ubuklar boylar birbirine eit para-
ekildeki gibi kenar uzunluklar 6 cm ve 9 lara ayrlacaktr.
cm olan dikdrtgen ekildeki kartonlar bir Buna gre en az ka para elde edilir?
araya getirilerek bir kare elde ediliyor.
A) 12 B) 15 C) 24 D) 30
Buna gre oluan karenin bir kenar uzunlu-
u en az ka cm olur?
A) 12 B) 18 C) 24 D) 36
24
12. bisikletli dairesel bir pisti srayla 12, 15

9. 36, 48 ve 72 litrelik tanklardaki sular eit ve 18 dakikada gemektedir.
ve hi artmayacak ekilde ielenmek iste- Ayn anda ayn yerden sre balayan
niyor. bisikletlinin sre baladktan sonraki 2.
Buna gre, bu i iin en az ka ie gerekli- karlamalar, ka saat sonra gerekleir?
dir? A) 3 B) 5 C) 6 D) 8
A) 10 B) 12 C) 13 D) 15
1- C 2- D 3- D 4- B 5- C 6- D 7- A 8- B 9- C 10- B 11- A 12- C
8. Snf Matematik
KONU TEST - 2
1. 42 saysnn toplam ka tane doal say b- 5. A B 2
leni vardr? C D 2
E F 2
A) 3 B) 5 C) 7 D) 8
G H 2
G J 2
G 1 3
1
Yukarda verilen algoritmaya gre aada-
2. Aadakilerden hangisi 195 saysnn asal kilerden hangisi sylenemez?
arpanlarndan biri deildir?
A) A ve B saylarnn ebobu 8dir.
A) 3 B) 5 C) 7 D) 13 B) A ve B saylarnn ekoku 96dr.
C) B ve A saylarnn farkl 8dir.
D) B ve A saylarnn toplam 80dir.
3.
12 28
9 6. 48 ve 60 m uzunluundaki iki kuma hi art-
20 45 40 mayacak ekilde eit paralara ayrlacak-
15 36 24 tr.
Yukarda verilen saylardan hangi ikisi seil- Buna gre bu paralarn her birinin uzunlu-
diinde ebobu 1 ekoku ise saylarn arpm u en fazla ka metre olur?
olur? 25
A) 16 B) 12 C) 8 D) 4
A) 9 ile 20 B) 9 ile 45
C) 20 ile 45 D) 36 ile 45
7. Aadakilerden hangisi yanltr?

A) ebob(a, b) = 1 ise a ile b aralarnda asal
saylardr.
B) ebob(a, b) = a ise a says b saysn tam
4. Manav Mehmet Efendi, elmalarn 4erli, bler.
9arl ve 15erli saydnda her seferinde 3 C) ekok(a, b) = a . b ise a ile b aralarnda
elma artyor. asal deildir.
Buna gre Mehmet Efendinin en az ka el- D) ekok(a, b) = b ise b says a saysnn
mas vardr? katdr.
A) 177 B) 180 C) 183 D) 186
8. Snf Matematik
8. Boyutlar 4 cm, 5 cm ve 6 cm olan kutular 11. Bir temizlik irketindeki iilerden birincisi
st ste konularak bir kp yaplmak isteni- 12, ikincisi 15 ve ncs 20 gnde bir izin
yor.
kullanmaktadr.
Bunun iin en az ka kutuya ihtiya vardr?
Bu ii ayn pazartesi gn ie baladk-
A) 3600 B) 2800 larna gre, nn birlikte ilk izin gn han-
C) 2400 D) 1800 gi gn olur?
A) Sal B) Perembe
C) Cuma D) Cumartesi
9. Bir kurstaki renciler 4erli, 5erli ve 8erli

gruplara ayrldnda her seferinde 3 -
renci artyor.
12. 8 ile blndnde 4, 12 ile blndnde 8
Bu kursta 100den fazla renci olduu bi-
ve 15 ile blndnde 11 kalann veren en
lindiine gre, en az ka renci vardr?
kk say katr?
A) 117 B) 120
A) 116 B) 120
C) 123 D) 132
C) 124 D) 128
26
10. 42 m
13. Onur aklndan bir say tutuyor ve bu sayy

24 m
bulabilmeleri iin arkadalarnn aadaki
ipularn veriyor.
I. Bu say 200'den byktr.
Kenar uzunluklar 24 m ve 42 m olan bir sa-
II. Bu say 300'den kktr.
lona kare eklinde fayanslar denecektir.
III. Bu say 9, 10 ve 15 ile blndnde hep
Kullanlacak fayansn tanesi 2,50 lira oldu-
2 kalr.
una gre, salonun tamam fayansla kaplan-
Buna gre, Onur'un aklndaki say en az ka
dnda ka TL tutar?
olur?
A) 70 B) 75 C) 90 D) 125
A) 202 B) 242 C) 272 D) 298
1- D 2- C 3- A 4- C 5- D 6- B 7- C 8- D 9- C 10- A 11- B 12- A 13- C
8. Snf Matematik
sl fadeler 1. nite
SL FADELER
sl say: an = a . a . a . . . . n
eitliinde a ifadesine sl say denir.
n tane
RNEK
3
2 =2,2,2=8
2
(3) = (3) . (3) = 9
Bir saynn ss negatif olursa bu saynn arpma ilemine gre tersi alnr. Sonra ss
alnr.
RNEK
^ 2h-3 = c m = . . =
1 3 1 1 1 1 1 2= -1 . -1 = 1
2 2 2 2 8 ^- 3h-2 = f- p f p f p
3 3 3 9
5 3 = 5 . 5 . 5 = 125
c m = ^ 4 h = 4 . 4 = 16
1 -2 2 -3
c m =
2
f p
4 5 2 2 2 2 8
-1 1
* a ! 0 olmak zere, a = a dr.
* Saynn negatif kuvveti asla iarete etki etmez. 27
RNEK
^ 5h = c m = c - m . c - m =
-2 1 2 1 1 1
- -
5 5 5 25
c - m = ^- 6h = ^- 6h . ^- 6h . ^- 6h = ^- 216h
1 -3 3
6
8. Snf Matematik
1. nite sl fadeler
* Pozitif saylarn btn kuvvetleri pozitiftir.

* Negatif saylarn tek kuvvetleri negatif, ift kuvvetleri pozitiftir.
* a 0 olmak zere her a saysnn sfrnc kuvveti 1'dir.
RNEK
2 2
3 = 9 Parantezin nemi (3) = 9
1 2 12
- 2-2 =-c m =- = c - m
1
^- 2h-2 = c - m =
Parantezin nemi 1 2 1
2 2 2 4 2 4
Negatif bir saynn kuvveti alnrken parantezin varl sonucu deitirir.

ssn ss durumlarnda iaret tespiti nemlidir.
RNEK
^- 33h4 Negatif saynn ift kuvveti olduu iin sonu pozitiftir.
^- 3 4h5 Negatif saynn tek kuvveti olduu iin sonu negatiftir.
m n mn
Kuvvetin kuvveti alnrken sler arplr. a 0 olmak zere (a ) = a olur.
28 PEKSTRELM
Aadaki ilemleri yapalm.
c m = 9
1 -2 1 3
a (- 1 3) 2 = 1 b - c = 2
3 8
c- m
o 4 1 2 1
5 = 1 d 2 = e 6 =
16 36
c- m
13 5 1 2 3
f 1 = 1 g (2) = (3 ) = (729)
32
2 3 2 3 0
h (2 ) = (64) (1) = 1 i (6 ) = 1
8. Snf Matematik
sl fadeler 1. nite
SAYILARIN ONDALIK GSTERIMLERINI 10UN KUVVETLERINI

KULLANARAK ZMLEME
51,013 saysn 10un kuvvetlerini kullanarak zmleyelim.
51 , 013
Birler basama Onda birler basama
Onlar basama Yzde birler basama
Binde birler basama
51,013 = (5 x 10) + (1 x 1) + (0 x 1 ) + (1 x 1 ) + (3 x 1 )
10 100 1000
1 0 1 2 3
= (5 x 10 ) + (1 x 10 ) + (0 x 10 ) + (1 x 10 ) + (3 x 10 ) olur.
0
= 1 10 = 1
1
10
10
1
10 = 1 10 = 10
2
100 n
10 saysnda n tane sfr vardr.
2
10 = 1 10 = 100
3
1000
3
10 = 1000
RNEK CZM
3,039 saysnn 10un kuvvetlerini kulla- 0 1 2 3
3,039 = (3 x 10 ) + (0 x 10 ) + (3 x 10 ) + (9 x 10 )
narak zmleyelim. 29
RNEK
2 1 0 1 2
zmlenmi hali (9 x 10 ) + (0 x 10 ) + (7 x 10 ) + (5 x 10 ) + (2 x 10 ) olan ondalk sayy bulalm.
CZM
2 1 0 1 2
(9 x 10 ) + (0 x 10 ) + (7 x 10 ) + (5 x 10 ) + (2 x 10 ) = 907,52 olur.
8. Snf Matematik
1. nite sl fadeler
PEKSTRELM
1. Aada verilen ondalk saylar 10un kuvvetlerini kullanarak zmleyelim.
a 13,07 1 0 1 2
13,07 = (1 x 10 ) + (3 x 10 ) + (0 x 10 ) + (7 x 10 )
b 9,009 0 1 2 3
9,009 = (9 x 10 ) + (0 x 10 ) + (0 x 10 ) + (9 x 10 )
c 501,396 501.396 = (5 x 102) + (0 x 101) + (1 x 100) + (3 x 101) + (9 x 102) + (6 x 103)
2. Aada zmlemeleri verilen ondalk saylar bulalm.

2 1 0 1 2 3
a (8 x 10 ) + (7 x 10 ) + (6 x 10 ) + (5 x 10 ) + (4 x 10 ) + (3 x 10 ) 876,543
3 2 1 1 2
b (6 x 10 ) + (0 x 10 ) + (0 x 10 ) + (3 x 10 ) + (5 x 10 ) 6000,35
0 1 2 3
c (4 x 10 ) + (0 x 10 ) + (1 x 10 ) + (2 x 10 ) 4,012
SL SAYILARDA ARPMA VE BLME LEMLER
sl saylarda arpma ve blme ilemlerinin yaplabilmesi iin ya tabanlarn ya da slerin

ayn olmas gerekir.
1) Tabanlar ayn ise;

m n m+n
arpma ilemi a .a =a sler toplanr.
30
m n mn
Blme ilemi a :a =a sler karlr.
2) sler ayn ise;

n n n
arpma ilemi a . b = (a . b) tabanlar arplr sonra ortak s alnr.
Blme ilemi n n n
a : b = (a : b) tabanlar arplr sonra ortak s alnr
8. Snf Matematik
sl fadeler 1. nite
RNEK RNEK
23 . 2 5 = 23 + 5 = 2 8 510 : 53 = 510 - 3 = 5 7
3 4 . 3 7 = 3 4 + 7 = 311 10 8 : 10 6 = 10 8 - 6 = 10 2
3 5 3+5 8 7 2 72 5
10 . 10 = 10 = 10 4 :4 = 4 =4
RNEK RNEK
4 4
3 4 . 2 4 = (3 . 2) = 6 63 : 23 = (6 : 2) 3 = 3 3
3 3
4 3 . 5 3 = (4 . 5) = 20 10 8 : 5 8 = (10 : 5) 8 = 2 8
7 7 7 7 5 5 5 5
2 .5 = (2 . 5) = 10 12 : 3 = (12 : 3) = 4
PEKSTRELM
Aadaki ilemleri yapalm.
a 5-4 . 5 5 . 53 = ? 5-4 + 5 + 3 = 5 4
^2 2h2 . ^23h 1
- (Her say 2nin kuvveti
4 2 . 8-1 2 4 . 2-3
b =? = = 24 olarak yazlr.)
2-3 2-3 2-3
31
2
2 .2 .2 .2 2 2 2 22 + 2 + 2 + 2 28 28
c =? = = = 28 - 4 = 24
2 2 2 4
22 + 22 + 22 + 22 4.2 2 .2 2
94 . 34 ^3 2h4 . 3 4 3 8 . 3 4
=? = = 34
8
3 8 3 38
23 . ^2 2h . ^2 3h
4 -1
2 3 . 4 4 . 8-1 23 . 2 8 . 2-3 23 + 8 - 3 28
d =? = = = = 2 8 - 5 = 23
25 25 25 25 25
5 5 4 5 5 4 5 4 5+4 9
e 5 . 2 . 10 = ? (5 . 2 ) . 10 = 10 . 10 = 10 = 10
103.25 = ? 103.25 = 23.53.25 = 53 - 3. 23 + 5 - 4 = 50 .2 4 = 2 4

f
53.16 53.16 53.2 4
8. Snf Matematik
1. nite sl fadeler
OK BYK VE OK KK POZTF SAYILARIN BLMSEL GSTERM
ok Byk Saylar : 10un pozitif kuvvetleriyle ifade edilen saylara denir.
ok Kk Saylar : 10un negatif kuvvetleriyle ifade edilen saylara denir.
ok byk saylarda sfr says RNEK

10un kuvvetini belirtir. 2 300 000 = 23.10
5
5 basamak
6
7000000 = 7.10
6 basamak
ok kk saylarda virglden sonraki RNEK

basamak says 10un kuvvetini belirtir. 5
0,00013 = 13.10
5 basamak
0,0000009 = 9.107
7 basamak
ok byk veya ok kk saylar 10un farkl tam say kuvvetleri kullanlarak ifade edilebilir.
32
RNEK
5
501,3 x 10 says;
5 6 8 3
501,3 x 10 = 50,13 x 10 = 0,5013 x 10 = 50130 x 10 eklinde de ifade edilebilir.
8. Snf Matematik
sl fadeler 1. nite
PEKSTRELM
Aada verilen boluklar uygun ekilde dolduralm.
5 3
a 0,309 . 10 = 30,9 . 10......
6
b 25,007 . 10 = 0,25007 . 10 ......
4
2 4
c 1,254 . 10 = 125,4 . 10......
3 4
132,7 . 10 = 1327 . 10......
4
0,9 . 10 2
d 0,009 . 10 = ........
5
201 . 10 3
e 2,01 . 10 = ...........
2 387,3 . 103
f 38,73 . 10 = ...............
1 0,1257 . 102
g 125,7 . 10 = ....................
Bilimsel Gsterim
n
1 a < 10 olmak zere a . 10 eklindeki gsterime bilimsel gsterim denir.
9 33
rnein 3,256.10 gsterimi bilimsel bir gsterimdir. nk 1 3 < 10 dr.
Bilimsel gsterilmeyen bir saynn bilimsel gsterimini elde etmek iin virgl saa veya sola
kaydrlr.
Virgl sola kaydrlrken kuvvet artar. Virgl saa kaydrlrken kuvvet azalr.
8. Snf Matematik
1. nite sl fadeler
RNEK
Aada verilen saylarn bilimsel gsterimlerini bulalm;
2 basamak artar.
6 8 6 4
1 25,7 . 10 1, 257 . 10 324 , 7 . 10 3, 247 . 10
2 basamak
3 basamak azalr.
5 8 4 8
0 , 007 . 10 7 . 10 0,00013 . 10 1, 3 . 10
3 basamak
PEKSTRELM
1. Aadaki boluklar uygun ekilde dolduralm.
6 5
a 6.10
6 000 000 = .................. b 13.10
1 300 000 = ....................
7 6
c 8.10
0,0000008 = ................... 32.10
0,000032 = ........................
5 900000 4 120000
d 9.10 = ............................ e 12.10 = .......................
6 0,000004 5 0,00021
f 4.10 = ................................. g 21.10 = ............................
34
22 23
.......... 15 14
.......
37.10 = 3, 7.10 h 513.10 = 5130.10
13 15
........ 14 13
............
25.10 = 0,25.10 i 18.10 = 1,8.10
16 18
........... 18
j 132.10 = 13200.10 k 12.10 120 1017
= ............
8 1,5 109 24 6,4 1023

l 15.10 = ............ m 64.10 = ...........
8. Snf Matematik
sl fadeler 1. nite
2. Aada verilen saylarn bilimsel gsterimlerini bulalm.
12 13 8 10
a 24.10 2,4.10
= .......................... b 1,32.10
132.10 = ..........................
16 15 15 14
c 0,7.10 7.10
= ........................ 0,45.10 4,5.10
= ........................
5 4 9 3,96.10 8
d 0,125.10 = 1,25.10
.......................... e 0,396.10 = ..........................
6 5 20 18
f 18.10 1,8.10
= .......................... g 123.10 1,23.10
= ..........................
4 3 13 10
24,3.10 2,43.10
= .......................... h 4800.10 4,8.10
= ..........................
3 6 5 7
3.10
0,003.10 = .......................... i 3,9.10
0,039.10 = ..........................
6 5 5 2
j 32.10 3,2.10
= .......................... k 5000.10 5.10
= ..........................
35
CZM
IKMI SORU
6
0,000005 gram = 5 . 10 gram
Bir ku tynn ktlesi 0,000005 gramdr. 3
1 gram = 10 kilogram olduuna gre;
Bu ku tynn ktlesinin kilogram olarak 6 6 3 9
5.10 gram = 5.10 . 10 = 5 . 10 ki-
bilimsel gsterimi aadakilerden hangisi-
logramdr.
dir?
9 1 5 < 10 olduu iin
A) 5 . 10 B) 0,005 9
8 10 Bilimsel gsterimi; 5.10 dur.
C) 5.10 D) 50.10
Cevap : A
8. Snf Matematik
1. nite sl fadeler
IKMI SORU CZM

3 4 3 2 3 6
4 saysnn 2 saysna blm aa- 4 = (2 ) = 24 = 2
2
= 1
4 4
dakilerden hangisidir? 2 2 2 4
A) 1 B) 1

Cevap : A
4 2
C) 1 D) 1
4 2
IKMI SORU CZM
Aadaki saylardan hangisi 0dan byk = 13 = 1

3
A) 5
1den kktr? 5 125
B) (5) = 13 = 1
3 3 3
A) 5 B) (5)
3
5 125
3 3 C) 5 = 125
C) 5 D) (5)
3
D) (5) = 125
Bu durumda 0dan byk 1den kk olan

1 dir.
125
Cevap : A
36
IKMI SORU CZM

4 3 4 3 2 4 3 8 3
4 . 12 4 . 12 = (2 ) .12 = 2 . 12
ilemin sonucu aadakilerden 3 8 3 8 3 8
3 8 6 .2 6 .2 6 .2
6 .2
hangisidir? 3
= 12 = 2
3 3
B) 2
3
A) 2 3
3 6
Cevap: A
C) 2 D) 13
8. Snf Matematik
sl fadeler 1. nite
KONU TEST - 1
1 ab . ba
1. Aadakilerden hangisi saysna eit- 5. a = 1 ve b = 2 olduuna gre,
256 aa + bb
tir?
ifadesinin deeri aadakilerden hangisi-
4 8 6 8
A) 4 B) 2 C) 2 D) 2 dir?
1 8 2 1
A) B) C) D)
2 3 3 2
6. 1 -4
3
2. (5) ifadesinin deeri aadakilerden han- I. c - m = 3 4
3
gisine eittir?
2
II. 5 = 25
A) c - m B)
1 1
C) 27 D) 125
125 125
4 -3
III. c - m . c - m . c - m = c - m
3 3 3
4 4 4 3
1 -2 1
IV. c - m =
6 36

Yukarda verilen eitliklerden ka tanesi do-
3. rudur?
2
I. (1) = (+1) A) 1 B) 2 C) 3 D) 4
3
II. (4) = (64)
4
III. (+5) (625) 37
o
IV. (8) = 0
2 1 2
7. (7 x 10 ) + (5 x 10 ) + (3 x 10 )
Yukarda verilen eitliklerin ka tanesi do- eklinde zmlenmi olan say aadakiler-
rudur? den hangisidir?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4
A) 7,53 B) 70,53
C) 700,53 D) 700,053
2
4. 4 ifadesinin deeri aadakilerden hangi- 8. Aadakilerden hangisi 0dan byk 1den
sine eittir? kktr?
1 1 2 2
A) B) C) 8 D) 16 A) 3 B) (3)
16 8
3 2
C) (2) D) (3)
8. Snf Matematik
1. nite sl fadeler
4
9. (0,2) ifadesinin deeri aadakilerden 13.
8-1 . 4 3
hangisidir? = 2-6
a+5
2
A) 0,0016 B) 0,016
olduuna gre ann deeri katr?
C) 0,16 D) 0,0016
A) 6 B) 4 C) 2 D) 4
10.
c- m =
2 a 25
5 4 14.
- 3 3 . (- 3 ) 2 1
(0, 5) b = 0, 125 :
65 - 24
olduuna gre a + b ifadesinin deeri aa- ileminin sonucu katr?
dakilerden hangisidir? 1 1 1 1
A) 3 B) 2 C) 2 D) 3
A) 1 B) 0 C) 1 D) 2
11. 23,009 says zmlendiinde aadakiler-

15.
den hangisi doru olur? 4 4 . 103
38 2 1 1 53 . 2 8
A) (2 . 10 ) + (3 x 10 ) + (9 + 10 )
2 1
B) (2 x 10 ) + (3 x 10 ) + (9 x 10 )
3 ileminin sonucu aadakilerden hangisidir?
3 4 2 3
1 0
C) (2 x 10 ) + (3 x 10 ) + (9 x 10 )
3 A) 2 B) 2 C) 5 D) 5
1 0 1
D) (2 x 10 ) + (3 x 10 ) + (9 x 10 )
16. Bir bisiklet 4 dakikada 128 m yol alabilmek-

tedir.
12. 5 4 2
3 .3 .3 Buna gre bu bisiklet 32 dakikada ka metre
yol alr?
ifadesinin deeri aadakilerden hangisidir?
9 10 11 12
A) 3 B) 9 C) 27 D) 81 A) 2 B) 2 C) 2 D) 2
1- D 2- A 3- B 4- A 5- C 6- B 7- C 8- D 9- D 10- C 11- C 12- A 13- D 14- C 15- A 16- B
8. Snf Matematik
sl fadeler 1. nite
KONU TEST - 2
20
2 -2
1. evresi 2 cm olan bir karenin bir kenar 5. c - m says aadaki saylardan hangisi ile
uzunluu ka cmdir? 3
arplrsa sonu pozitif bir tam say olur?
19 9 17 8
A) 2 B) 4 C) 2 D) 4
A) 9 B) 4 C) 4 D) 9
6.
2. 3 2 2 8 . 2-6 . 2 5
I. 13,01 . 10 = 1,301 . 10
4 2 2 4 . 2-3 . 2 9
II. 250,07 . 10 = 25007 . 10
2 1
III. 0,009 . 10 = 9.10
4 2 ileminin sonucu katr?
IV. 27 . 10 = 0,27 . 10
9 6 3 3
A) 2 B) 2 C) 2 D) 2
Yukarda verilen ifadelerin ka tanesi doru-
dur?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4
7.
27 3 . 9 4 . 3 5
81 2
39
3. Aadakilerden hangisi pozitiftir?
ileminin sonucu katr?
1 -3
B) c - m
4
A) 2 14 15 16 17
2 A) 3 B) 3 C) 3 D) 3
D) c - m
3 1 5
C) 2
2
8.
10 5 . 10-6 . 10 7
4. 10 4 . 10-1
2 0 2 3
(5 . 10 ) + (3 x 10 ) + (7 x 10 ) + (5 x 10 )
Yukarda zmlenmi ekli verilen say aa- ileminin sonucu katr?

dakilerden hangisidir?
A) 10000 B) 1000
A) 503,075 B) 53,075
C) 100 D) 10
C) 503,75 D) 53,75
8. Snf Matematik
1. nite sl fadeler
9. 5 7 13.
I. 2,58.10 = 258.10 0, 032.10 5
2 5
II. 0,003.10 = 3.10 0, 0016.10 7
4 7
III. 180.10 = 0,18.10
3
V. 32,1.10 = 321.10
2 ifadesinin deeri katr?
1 1
A) 20 B) 2 C) D)
Yukarda verilen eitliklerden ka tanesi yan- 2 5
ltr?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4
14.
Bir gram toprakta bulunan bakteri hc-
relerinin says 40 milyondur.
Verilen bilgiye gre bir kilogram toprakta

10. 4 2 x
5 . 25 . 5 yaayan bakteri hcreleri saysnn bilimsel
=1
125 3 gsterimi, aadakilerden hangisidir?
6 9
olduuna gre, x katr? A) 4.10 B) 40.10
10 11
A) 2 B) 1 C) 0 D) 1 C) 4.10 D) 0,4.10
15. 12
4 cm
5
11. a+b 4 cm
3
=9
40 3a
b Kenar uzunluklar ekildeki gibi verilen bir
olduuna gre, 3 ifadesinin deeri aada-
dikdrtgenin alan aadakilerden hangisine
kilerden hangisidir?
eittir?
3 2 1
A) 3 B) 3 C) 3 D) 3 60 2 17 2
A) 16 cm B) 16 cm
60 2 17 2
C) 4 cm D) 4 cm
5
12. 0,0000128 saysnn bilimsel gsterimi aa- 16. Elif 4 sayfalk bir kitab her gn eit miktar-
dakilerden hangisidir? da okuyarak 32 gnde bitiriyor.
7 6 Buna gre Elif, her gn ka sayfa kitap oku-
A) 128.10 B) 12,8.10
mutur?
5 4
C) 1,28.10 D) 0,128.10 5
A) 2
6
B) 2 C) 2
7
D) 2
8
1- B 2- C 3- C 4- A 5- C 6- C 7- A 8- B 9- C 10- B 11- B 12- C 13- D 14- C 15- D 16- A
8. Snf Matematik
Karekkl fadeler 1. nite
KAREKKL FADELER
Bir saynn hangi saynn karesi olduunu bulma ilemine . . . . . . . . .Karekk
. . .. . . . . . . . . . . ..alma
. . . . . . . . . ilemi
. .. . . . . . . . . ...........denir.
Karekk sembol ile gsterilir.
2
a saysnn karekk a2 = a eklinde hesaplanr.
Karekk ii asla negatif olmaz.
Bir saynn kendisi ile arpm saynn karesini alma, bu ilemin tersi de karekk alma ilemidir.
Karekk alma ilemi ayn zamanda alan verilen bir karenin bir kenar uzunluunu bulma ilemidir.
5 br
4 br
3 br
2 br
1 br
Kenar uzunluu = 1 br 2br 3br 4br 5br
2 2 2 2 2
Alan = 1br 4br 9br 16br 25br
RNEK CZM
2
2 Alan 64 br karenin bir kenar uzunluu;
Alan 64 br karenin bir kenar
uzunluunu bulalm. =
64 =
82 8 birim bulunur.
41
RNEK CZM
Ahmetin kare eklinde bir bahesi vardr
2
ve alan 144 m dir. Buna gre bu bahenin =
144 =
122 12 m bu-
2
A = 144 m lunur.
bir kenar uzunluu ka metredir?
8. Snf Matematik
1. nite Karekkl fadeler
Tam Kare Saylar: Karekkleri tam say olan doal saylara . . . . . . . . . . . tam
. . . . . . . . kare
. . . . . . . . .saylar
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. denir.
rnein; 0, 1, 4, 9, 16, 25, 36, ..... saylar tam kare saylardr.
PEKSTRELM
1. Aada verilen tam kare saylarn karekklerini bulalm.
a 9 = ..........
3 b 0 = ..........
0 c 1 = ..........
1
16 = ..........
4 d 25 = ..........
5 e 49 = ..........
7
f 64 = ..........
8 g 81 = ..........
9 100 = ..........
10
h 121 = ..........
11 169 = ..........
13 i 625 = ..........
25
2. Aada alanlar verilen karelerin bir kenarnn uzunluunu bulalm.
a b
=
196 =
14 2 14 cm =
4 =
22 2 br
2
Alan = 4 br
2
Alan = 196 cm
42 c
=
225 =
15 2 15 cm =
36 =
6 2 6 br
2
Alan = 36 br
2
Alan = 225 cm
3. Aadaki tam saylardan bir saynn karesi olarak yazlabilenleri iaretleyelim.
16 32 64
125 49 90
164 85 132
256 100 169
8. Snf Matematik
4. Aadaki ilemlerin sonucunu bulalm.

CZM
a 100 + 36 - 64 = ?
100 + 36 - 64 = 10 2 + 6 2 - 82
= 10 + 6 - 8 = 8'dir.
CZM
b 25 + 1 - 16 = ? 25 + 1 - 16 = 52 + 12 - 42
= 5 + 1 - 4 = 2'dir.
TAM KARE OLMAYAN SAYILARIN KAREKKLERN TAHMN ETME

Tam kare olmayan saylarn karekkleri tahmin edilirken tam kare saylardan yararlanlr.
Bunun iin;
Verilen sayya en yakn olan bir byk ve bir kk tam kare say tespit edilir.
Bu saylarn karekkleri alnr.
Verilen saynn karekk bu saylar arasndadr diye tahmin yaplr.
Ayrca verilen say tespit edilen saylardan hangisine daha yaknsa ona gre ondalk bir tahmin
de yaplabilir.
rnein; 40 saysnn sonucunu yaklak olarak tahmin edelim;
43
40 saysna en yakn tam kare saylar; 36 ve 49dur.
36 < 40 < 49
Karekk alndnda; 6 < 40 < 7 olur.
36 < 40 < 49
Yani 40 says 6 ile 7 arasndadr.
Ayrca 40 36 = 4 olduu iin 40 says 36 saysna daha yakndr. Bu nedenle 40 says iin
49 40 = 9 de 6ya daha yakndr diyebiliriz.
8. Snf Matematik
RNEK CZM
80 saysnn sonucunu yaklak olarak tah- 80 saysna en yakn tam kare saylar; 64
min edelim. ve 81dir.
64 < 80 < 81
Karekk alndnda
64 < 80 < 81
8 < 80 < 9 bulunur.
Ayrca 80 says 81 saysna daha yakn oldu-
u iin 80 says da 9a daha yakndr.
PEKSTRELM
Aada verilen karekkl saylarn en yakn tam say deerini bulalm.
a 8 4 < 8< 9 b 20 = 16 < 20 < 25

2 ile 3 arasnda 3e daha 4 ile 5 arasnda 4e daha
yakndr. yakndr.
c 32 = 25 < 32 < 36 45 = 36 < 45 < 49

5 ile 6 arasnda 6ya 6 ile 7 arasnda 7ye
daha yakndr. daha yakndr.
d 65 = 64 < 65 < 81 e 105 = 100 < 105 < 121

8 ile 9 arasnda 8e daha 10 ile 11 arasnda 10a
44
yakndr. daha yakndr.
f 39 36 < 39 < 49 g 27 25 < 27 < 36

6 ile 7 arasnda 6ya 5 ile 6 arasnda 5e daha
daha yakndr. yakn
72 64 < 72 < 81 h 90 81 < 90 < 100

8 ile 9 arasnda 8e daha 9 ile 10 arasnda 9a
yakn daha yakn
120 = 100 < 120 < 121 i 132 121 < 132 < 144
10 ile 11 arasnda 11e 11 ile 12 arasnda 11e
daha yakn daha yakn
8. Snf Matematik
GEREK SAYILAR
Rasyonel Say: a, b Z ve b 0 olmak zere a eklinde yazlabilen saylara Rasyonel Say denir.
b
Q sembol ile gsterilir.
rrasyonel Say: ki tam saynn oran eklinde yazlamayan saylara rrasyonel Say denir. Q
(veya l) sembol ile gsterilir.
Ondalk ifadeler, devirli ondalk ifadeler, karekk dna tam say olarak kan saylar
rasyonel saylardr.
Devirli olmayan ondalk almlar, kk dna kamayan karekkl saylar irrasyonel
saylardr.
rrasyonel saylar a eklinde yazlamaz.

b
rnein; 3, 2, p gibi saylar irrasyonel saylardr.
rnein p saysn incelediimizde p = 3,1415926535897932384626433832...
virglden sonrasnn belli bir dzende devam etmedii grlr. Bu nedenle p says irrasyonel
saydr.
Her rasyonel saynn bir ondalk alm vardr. Fakat, baz ondalk almlara karlk
gelen bir rasyonel say olmayabilir. Bunun gibi saylar irrasyonel saylardr.
Rasyonel saylarla irrasyonel saylarn birleimi Gerek Saylar kmesini oluturur. R ile gs-
terilir.
Q Q = Rdir. Q Q = dir.
45
Gerek saylar kmesi btn saylar kapsar.

R
Q
Z Q NZQR
N
Q R
8. Snf Matematik
RNEK
2,3 3 15 20
5 7 8 4
7 0,009
16 15 12 27,38916 ...
3,7 2,135 0
Yukarda verilen saylardan irrasyonel say olanlar belirleyelim.
CZM
2,3 Rasyonel say 16 Rasyonel say
7 rrasyonel say 3,7 Rasyonel say

3 Rasyonel say
7 15 rrasyonel say
0,009 Rasyonel say 2,135 Rasyonel say

20 Rasyonel say
4 27,38916 ... rrasyonel say
5 Rasyonel say 15 Rasyonel say

8
12 Rasyonel say 0 Rasyonel say
RNEK
46 Aada verilen ifadelerden "Doru" ve "Yanl" olaranlarn belirleyelim.
a a eklinde yazlabilen saylara rasyonel saylar denir. D

b . . ...........
b Rasyonel saylarla irrasyonel saylar kmesinin ortak eleman yoktur. D

. . ...........
c Gerek saylarla irrasyonel saylar kmesinin ortak eleman yoktur. Y

. . ...........
0 says bir rasyonel saydr. D

. . ...........
d 1,6 says bir rasyonel saydr. Y

. . ...........
e 12 says bir irrasyonel saydr. D

. . ...........
f 5 - 4 says bir irrasyonel saydr. Y

. . ...........
8. Snf Matematik
PEKSTRELM
1. Aada verilen saylarn hangi say kmesine ait olduunu belirleyelim.
a 2,021 Rasyonel say b p rrasyonel say

c 0,013 Rasyonel say 10,01 Rasyonel say
13 27
d Rasyonel say e Rasyonel say
5 3
f 1,7 Rasyonel say g 2,876103584... rrasyonel say
7 rrasyonel say h 10 rrasyonel say
64 Rasyonel say i
42 Rasyonel say
6
Buradaki btn saylar Gerek Saydr.
2. 5
12 rasyonel saydr. tam saydr.
25
Zht Kezban
47
49 Sylediiniz btn saylar
rasyonel saydr.
4 gerek saydr.
Driye Fikret
Yukarda drt arkadan saylar hakknda ifadeleri grlmektedir. Buna gre, hangisinin sy-
ledii ifadenin yanl olduunu bulalm.
12 = 4.3 = 2 2 rrasyonel saydr. Zht yanl sylemitir.

5 5
= =1 Tam saydr. Doru
25 5
49 7
= Rasyonel saydr. Doru
4 2
7
2 2 ,1, saylarn hepsi gerek saydr. Doru
2
8. Snf Matematik
KAREKKL SAYILARDA ARPMA LEMLER

Karekkl saylarda arpma ilemi yaplrken katsaylar kendi arasnda arplr ve katsay ola-
rak yazlr. Kk ileri kendi arasnda arplr ve kk iine yazlr.
a . a = a a . b = a.b xa . ya = x.ya.b
RNEK CZM
Kk ileri kendi iinde arplr.
25 . 32 ileminin sonucu bulalm.
25 . 32 = (2 . 3)5 . 2 = 610
Kat saylar kendi

iinde arplr.
RNEK CZM
37 . 56 ileminin sonucunu bulalm. 37 . 56 = (3 . 5)7 . 6 = 1542
PEKSTRELM
1. Aada verilen arpma ilemlerinin sonularn bulalm.
a 7 . 7 = =
49 =
72 7 b 3 . 5 = 15 c 52 . 3 = 5 . 6
48 12 . 3 = 36 = 6 2 . 50 = 100 = 10
7 . 25 = 235 d e
f 43 . 25 = 815 g 310 . 27 = 670 2 . 11 = 22
h 52 . 43 = 206 32 . 55 = 1510 i 22 . 92 = 184 = 18 . 2 = 36
j 56 . 25 = 1030 k 42 . 38 = 1216 = 12 . 4 = 48
l 232 . 32 = 664 = 6 . 8 = 48 m 106 . 6 = 1036 = 10 . 6 = 60
8. Snf Matematik
KAREKKL SAYILARDA BLME LEMLER

Karekkl saylarda blme ilemi yaplrken katsaylar kendi arasnda blnr ve katsay olarak
yazlr, kk ileri kendi arasnda blnr ve kk iine yazlr.
a
=1 (a 0)
a
a a
= (b 0)
b b
x a x a
= (b 0)
y b y b
(y 0)
RNEK CZM
Kat saylar kendi iinde blnr.
6 10
ileminin sonucu bulalm. 6 10 6 10
2 2 = = . 3. 5 bulunur.
2 2 2 2
Kk ileri kendi iinde blnr.
RNEK CZM
75 75 75
ileminin sonucu bulalm. = = 25 = 5 bulunur.
3 3 3
PEKSTRELM
1. Aada verilen blme ilemlerinin sonucunu bulalm. 49
10 20 8 6 6 32
a = 24 = 2 . 2 = 4 b = 42 c = 316 = 3 . 4 = 12
5 5 2 3 2 2
5 20 5 8 14 3 40
= 2 d = e = 3 . 4 = 3 . 2 = 6
3 10 3 4 2 27 10
300 7 45 12 60
f = 100 = 10 g = 7 . 9 = 7 . 3 = 21 = 34 = 3 . 2 = 6
3 5 4 15
8. Snf Matematik
KAREKKL BR FADEY ab EKLNDE YAZMA

Kakekk iinde bir sayy ab eklinde yazmak iin say, arpanlarndan birisi bir doal saynn
karesi olacak ekilde iki saynn arpm olarak yazlr. Tam kare olan arpan karekk dna -
karlr.
a 0 olmak zere; a2 .b = a. b dir.
RNEK CZM
48 saysn ab eklinde yazalm. 48 = 16 .3 = 43 bulunur.

Tam kare
RNEK CZM
3200 saysn ab eklinde yazalm. 3200 = 32.100 = 3 . 102 = 302 bulunur.
PEKSTRELM
Aada verilen karekkl ifadeleri ab eklinde yazalm.
a 20 = 4 . 5 = 25 b 45 = 9 . 5 = 35
c 72 = 36 . 2 = 62 75 = 25 . 3 = 53
d 60 = 4.15 = 215 e 125 = 25.5 = 55

50
f 80 = 16.5 = 45 g 250 = 25.10 = 510
h 240 = 24.10 = 2 . 210 = 410 300 = 100.3 = 103
i 350 = 325.2 = 3.52 = 152 j 4160 = 416.10 = 4.410 = 1610
k 18 = 59.2 = 5.32 = 152 l 10180 = 1036.5 = 10.63 = 605
8. Snf Matematik
ab EKLNDE VERLEN BR FADEY KK NE ALMA

ab eklinde bir ifadenin kat saysn karekk iine almak iin kat saysnn karesi alnarak ka-
kekk iindeki say ile arplr.
a 0 olmak zere; a. b = a2 .b dir.
RNEK CZM
23 ifadesini kk iine alalm. =

2 3 =
22 .3 4.3 = 12 bulunur.
Karesi alnr.
RNEK CZM
45 ifadesini kk iine alalm. =

4 5 =
4 2 .5 16.5 = 80 bulunur.
PEKSTRELM
Aada verilen ifadeleri kk iine alalm.
a 38 = =
32 .8 =
9.8 72 b 26 = =
22 .6 =
4.6 24
c 53 = =
52 .3 =
25.3 75 210 = =
22 .10 =
4.10 40
51
d 35 = =2
3 .5 =
9.5 45 e 92 = = 2
9 .2 =
81.2 162
f 22 = =
22 .2 =
4.2 8 g 103 = =
102 .3 =
100.3 300
52 = =
52 .2 =
25.2 50 h 65 = =
62 .5 =
36.5 180
45 = =
4 2 .5 =
16.5 80 i 311 = =
32 .11 =
9.11 99
8. Snf Matematik
arpma ilemi ile irrasyonel bir ifadeyi rasyonel yapmak iin; karekkl ifadeden kur-
tarmak gerekir.
rnein; 20 ifadesini rasyonel say yapmak iin;
20 = 25 = 25 5 ifadesinden kurtarmak gerekir. Bunun iin de say, 5 arpan olan
bir ifade ile arplmaldr.
25 . 5 = 2 . 5 = 10 rasyonel olur.
25 . 35 = 6 . 5 = 30 rasyonel olur.
25 . 80 = 25 . 45 = 8 . 5 = 40 rasyonel olur.
PEKSTRELM
Aada verilen irrasyonel saylar arpma ilemi ile rasyonel say yapalm.
a 7 = 7 . 7 = 7 b 11 = 11 . 11 = 11
c 10 = 10 . 10 = 10 8 = 22 . 2 = 2 . 2 = 4
52
d 42 = 42 . 2 = 4 . 2 = 8 e 12 = 23 . 3 = 2 . 3 = 6
f 53 = 53 . 3 = 5 . 3 = 15 g 32 = 42 . 2 = 4 . 2 = 8
65 = 65 . 5 = 6 . 5 = 30 h 20 = 25 . 5 = 2 . 5 = 10
36 = 36 . 6 = 3 . 6 = 18 i 45 = 35 . 5 = 3 . 5 = 15
8. Snf Matematik
KAREKKL SAYILARDA TOPLAMA VE IKARMA LEMLER

Karekkl saylarda toplama ve karma ilemlerinin yaplabilmesi iin kk ilerinin ayn olmas
gerekir. Kk ileri eit olduktan sonra toplama ve karma ilemleri katsaylar arasnda yaplr,
ortak kk arpm olarak yazlr.
RNEK
3 5 +7 5 -2 5 kk ileri ayndr, katsaylar arasnda ilem yaplr.
= (3 + 7 - 2) . 5 = 8 5 bulunur.
RNEK
9 2 - 2 +3 2 Kk ileri ayndr, katsaylar arasnda ilem yaplr.

= (9 - 1 + 3) . 2 = 11 2 bulunur.
a ve b sfrdan farkl olmak zere;
a + b a+b
a b ab
RNEK
18 + 50 - 8 Kk ileri ayn deil, bu sebeple nce kk ileri eitlenir, sonra katsay-
lar arasnda ilem yaplr.
= 9.2 + 25.2 - 4.2
53
= 3 2 + 5 2 - 2 2 = (3 + 5 - 2) . 2 = 6 2 bulunur.
RNEK CZM
12 + 5 27 - 75 12 + 527 - 75 Kk ileri ayn deil, bu sebeple nce
kk ileri eitenir, sonra katsaylar
4.3 + 59.3 - 25.3 arasnda ilem yaplr.
= 23 + 5 . 33 - 53
= (2 + 15 - 5) . 3 = 123 bulunur.
8. Snf Matematik
RNEK
8 3 +5 2 -5 3 - 2 Verilen saylar kk ileri ayn olanlar gruplandrlarak yaplr.
(8 3 - 5 3 ) + (5 2 - 2 )
(8 - 5) . 3 + (5 - 1) . 2 = 3 3 + 4 2 bulunur.
* Katsays olmayan saylarn katsays 1dir.

* Kk ileri eitlenmeyen saylar sonuca aynen yazlr. Bu saylarda toplama-karma
ilemleri yaplamaz.
RNEK CZM
10 3 + 5 3 - 8 3
10 3 + 5 3 - 8 3 = (10 + 5 - 8) . 3 =7 3
ileminin sonucunu bulalm.
RNEK CZM
4 50 + 128 - 3 242 i- 4 25.2 + 64.2 - 3 121.2 = 4 5 2 .2 + 8 2 .2 - 3 11 2 .2

leminin sonucunu bulalm.
= 4.5 2 + 8 2 - 3.11 2 = 20 2 + 8 2 - 33 2 = (- 5 2 )
54
RNEK CZM
2 5 +3 2 +3 5 - 2 Verilen saylar kk ileri ayn olanlar gruplandrarak yaplr.

ileminin sonucunu bulalm. 2 5 + 3 2 + 3 5 - 2 = (2 5 + 3 5 ) + ( 3 2 - 2 )
= 5 5 + 2 2 bulunur.
8. Snf Matematik
PEKSTRELM
1. Aadaki ilemleri yapalm.
a 8 2 - 3 2 - 2 = (8 - 3 - 1) . 2 =4 2
b 10 5 + 8 3 - 4 3 - 7 5 = (10 5 - 7 5 ) + (8 3 - 4 3 )
= (10 - 7) . 5 + (8 - 4) . 3
= 3 5 +4 3
c 2 20 - 5 + 3 45 - 2 80 = 2 4.5 - 5 + 3 9.5 - 2 16.5

= 2 2 2 .5 - 5 + 3 3 2 .5 - 2 4 2 .5
= 2.2. 5 - 5 + 3.3 5 - 2.4 5
= 4 5 - 5 + 9 5 - 8 5 = (4 - 1 + 9 - 8) . 5 = 4 5
4 12 - 27 - 3 75 + 2 48 = 4 4.3 - 9.3 - 3 25.3 + 2. 16.3

= 4 2 2 .3 - 3 2 .3 - 3. 5 2 .3 + 2. 4 2 .3
= 4.2 3 - 3 3 - 3.5 3 + 2.4. 3
= 8 3 - 3 3 - 15 3 + 8 3
= (8 - 3 - 15 + 8) . 3 = (- 2 3 )
55
d 5 45 - 3 20 - 5 + 80 = = 5 9.5 - 3 4.5 - 5 + 36.5
= 5 3 2 .5 - 3. 2 2 .5 - 5 + 6 2 .5
= 5.3 5 - 3.2 5 - 5 + 6 5
= 15 5 - 6 5 - 5 + 6 5
= (15 - 6 - 1 + 6) . 5 = 14 5
2. x= 3+ 2
olduuna gre x + y ifadesinin deerini bulalm.
y= 3- 2
x y
x+y= 3 + 2 + 3 - 2 = ( 3 + 3) + ( 2 - 2)
= 2 3 + 0 = 2 3 bulunur.
8. Snf Matematik
ONDALIK FADELERN KAREKKLER

Karekk iindeki ondalk kesirler rasyonel sayya evrilerek karekk alma ilemi uygulanr.
25 5 121 11
=
0, 25=
= 0=
,5 1, 21 = = 11
,
100 10 100 10
RNEK
0, 36 + 0, 81 1, 69 ileminin sonucunu bulalm.
CZM
36 81 169 6 9 13 2
0, 36 + 0, 81 1, 69 = + = + = = 0, 2 bulunnur.
100 100 100 10 10 10 10
RNEK
0, 25 6, 25 ileminin sonucunu bulalm.

+
0,16 0, 64
CZM
0, 25 6, 25 25 100 625 100 25 625
+ = . + . = +
0,16 0, 64 100 16 100 64 16 64
5 25 10 25 35
= + = + = bulunur .
4 8 8 8 8
56 ( 2)
RNEK CZM
16 9 ileminin sonucunu bulalm. 16 9 25 5
+ + = = = 0, 5 bulunur .
100 100 100 100 100 10
Karekk iinde toplama ve karma ilemleri varsa nce bu ilemler yaplmal daha sonra
kk dna kabilen say varsa karlmaldr.
8. Snf Matematik
PEKSTRELM
1. Aadaki karekkl saylarn eitini yazalm.
81 9 36 6
a 0,81 = = = 0, 9 b 0,36 = = = 0, 6
100 10 100 10
4 2 49 7
c 0,04 = = = 0, 2 0,49 = = = 0, 7
100 10 100 10
144 12 256 16
d 1,44 = = = 1, 2 e 2,56 = = = 1, 6
100 10 100 10
9 3 16 4
f 0, 0009 = = = 0, 03 g 0, 0016 = = = 0, 04
10000 100 10000 100
2. Aadaki ilemlerin sonularn bulalm.

0, 49 0, 25
a 0,25 + 0,04 0,09 b
0,16 0, 09
25 4 9
= + 49 25 7 5 2
100 100 100
5 2 3 = 100 100 = 10 10 = 10
16 9 4 3 1
= +
10 10 10 100 100 10 10 10
4 2 10
= = 0, 4 = . =2
10 10 1
9 0,16 . 0, 09
c 1+
16 0, 36
57
1 9 16 9 4 3 12
16 9 . .
= + = + 100 100 10 10 = 100
1 16 16 16 = =
(16) 36 6 6
25 5 100 10 10
= =
16 4 212 10 1 2
= = . = 0, 2
10 100 6 1 10
d 0, 64 + 0, 81 0, 0009 0, 36 : 0, 81
e
0, 09 : 1, 44
64 81 9
= + 36 81 6 9 6 10
100 100 10000 : : .
= 100 100 10 10 = 10 9
=
8 9 3 80 90 3 9 144 3 12 3 10
= + = + : : .
10 10 100 100 100 100
100 100 10 10 10 12
(10) (10)
6 2 4
167 9 6 12 8
= = 1, 67 == =
.
100 3 9 3 3
3 1
12
8. Snf Matematik
IKMI SORU
Aadakilerden hangisi, kenar uzunluu tam say olmayan bir karenin alann gsterir?
A) 16 B) 25 C) 32 D) 49
CZM
2
A) 16 16 = 4 16 = 4 kenar uzunluu tam saydr.
2
B) 25 25 = 5 25 = 5 kenar uzunluu tam saydr.
C) 32 32 bir tam saynn karesi deildir.

2
D) 49 49 = 7 49 = 7 kenar uzunluu tam saydr.
Cevap : C
IKMI SORU
75 + 48 ileminin sonucu aadakilerden hangisi ile arplrsa bir tam say elde edilir?
A) 10 B) 5 C) 3 D) 2
58
CZM
75 + 48 = 3.25 + 3.16 = 53 + 43 = 93 sonucun bir tam say olmas iin kkl

ifadeden kurtulmak gerekir.
93 . 3 = 9 . 3 = 27 bir tam saydr. 3 ile arplmaldr.
Cevap : C
8. Snf Matematik
IKMI SORU
0,25 + 1,96 ileminin sonucu katr?

A) 2,21 B) 1,90 C) 1,45 D) 0,64
CZM
25 196 5 14 19
0, 25 + 1, 96 = + = + = = 1, 9 bulunur.
100 100 10 10 10
Cevap : B
IKMI SORU
l. 13
ll. 1,6
4
lll.
9
lV. 1,21
Yukarda verilen saylardan hangileri rasyonel saylardr?
A) l ve ll B) ll ve lll C) ll ve lV D) lll ve lV
CZM
13 irrasyonel saydr. 59
16 4
1, 6 = = irrasyonel saydr.
10 10
4 2
= rasyonel saydr.
9 3
121 11
1, 21 = = = 11 , rasyonel saydr.
100 10
lll ve lV rasyonel saylardr.
Cevap : D
8. Snf Matematik
KONU TEST - 1
1. Aadaki saylardan hangisi irrasyoneldir? 4. 54 says aadaki saylardan hangisine di-
A) 121 B) 164 erlerinden daha yakndr?
C) 196 D) 225 A) 5 B) 6 C) 7 D) 8
5. l. 108 = 92
2. l. 36 = 6 20 = 25
ll.
ll. ( 5 ) = 5
2 32 = 42
lll.
49 = 7
lll. 128 = 28
lV.
1000 = 100
lV. Yukarda verilen eitliklerden hangileri yan-
Yukarda verilen ifadelerden ka tanesi ltr?
dorudur? A) ll ve lll B) l ve ll
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 C) lll ve lV D) l ve lV
6. 12 says hangi iki tam say arasndadr?

60 3.
225 para 625 para A) 4 ile 3 B) 5 ile 4
C) 3 ile 2 D) 6 ile 5
Efe Ceren
120 para 256 para
Derin Can
Yukarda drt arkada ve bu arkadalarn
yapbozlarnn para says grlmektedir.
7. 50 + 32 18
Bu arkadalar yapbozlarn bitirdiklerinde
ileminin sonucu aadakilerden hangisidir?
hangisininki kare eklinde olamaz?
A) 122 B) 92
A) Efe B) Ceren
C) 72 D) 62
C) Derin D) Can
8. Snf Matematik
8.
12. 675 km uzunluundaki bir yolda her 3
25 m kmlik mesafede bir sokak lambas bulunmak-
tadr.
Buna gre, bu yolda ka tane sokak lambas
Suat Beyin dikdrtgen eklinde bir hobi vardr?
bahesi vardr.
A) 15 B) 12 C) 9 D) 6
Bu bahenin ksa kenar 25 m ve evresi
720 m olduuna gre uzun kenar ka met-
redir?
A) 85 B) 65
C) 45 D) 25 13. 0, 09 + 0, 0025
A) 0,35 B) 0,08
C) 3,5 D) 0,8
9. 121 81 + 1
A) 21 B) 11 C) 9 D) 3
27 + 48 3
14.
12 + 27 + 48 61
10. 227 75 + 512 ileminin sonucu katr?
A) 33 B) 63 C) 93 D) 113 A) 3 B) 1 C) 2 D) 4
2 3 9
11. 210 . 315

ileminin sonucu katr? 15. 2, 25 + ( 0,16 : 0, 04 )
A) 630 B) 150 ileminin sonucu katr?
C) 306 D) 1506 A) 6,5 B) 5,5 C) 4,5 D) 3,5
1- B 2- C 3- C 4- C 5- D 6- A 7- D 8- C 9- D 10- D 11- C 12- A 13- A 14- C 15- D
8. Snf Matematik
KONU TEST - 2
1. 160 says aadakilerden hangi iki tam 5. Aadakilerden hangisi yanltr?

say arasnda yer alr? A) 9 rasyonel saydr.
A) 14 ile 13 B) 13 ile 12 B) 13 irrasyonel saydr.
C) 12 ile 11 D) 11 ile 10 C) Devirli ondalk saylar irrasyonel
saylardr.
D) 3,14159265359 ..... says irrasoyel
saydr.
2. 320 says aadaki saylardan hangisi ile

arplrsa sonu bir tam say olur? 6. Aada verilen ilemlerden hangisinin sonu-
cu irrasyonel bir saydr?
A) 10 B) 8 C) 5 D) 2
A) 5 . 0,05 B) 40 : 10
C) 24 : 6 D) 15 . 5
3. 0, 36 0, 04 0,18
7. Sema 18000 dakika boyunca ders al-
0, 81 0, 49 0, 02
62 yor.
ileminin sonucu katr? Sema, her derse eit olarak 500 dakika sre
ayrdna gre, ka derse almtr?
A) 1 B) 2 C) 1 D) 2
3 3 A) 6 B) 5 C) 4 D) 3
8. Aadaki karekkl saylardan hagnisi 15e

( 0, 5 )2 + ( 0,1)2 0, 01 daha yakndr?
4.
ileminin sonucu katr? A) 200 B) 221
A) 0,7 B) 0,6 C) 0,3 D) 0,2 C) 226 D) 230
8. Snf Matematik
9. 12. ab = 200 olduuna gre a + b aadaki-

lerden hangisi olamaz?
2
Alan = 20 cm
A) 12 B) 13 C) 14 D) 52
2
ekilde verilen karenin alan 20 cm dir.
Buna gre, bu karenin evresi ka cmdir?
93 + 93 + 93 + 93 + 93 + 93
13.
A) 25 B) 45 33 + 33
C) 85 D) 165
4 3 2
A) 3 B) 3 C) 3 D) ??
10. 108 says iin aadakilerden hangisi sy-

14. l. 32 + 8 = 72
lenemez?
ll. 67 45 = 22
A) 9 ile 10 arasndadr.
16 + 9 = 49
lll.
B) rrasyonel saydr.
7 + 9 = 16
lV.
C) 63 saysna eittir.
7 + 7 = 27
V.
D) 3 ile arpldnda tam say olur.
Yukarda verilen ilemlerden hangilerinin so-
nular dorudur?
A) ll ve lV B) l, lll ve V 63
C) l ve V D) ll, lll ve lV
11.
15. Keremin elinde, her birinin alan 1 br2 olan

Her birinin evresi 160 cm olan iki kare 42 tane karo ta vardr. Kerem, bunlarla
ekildeki gibi bir araya getirilerek bir dik- oluturulabilecek en byk kareyi oluturu-
drtgen elde ediliyor. yor ve kalan karolarla da yaplabilecek en
Buna gre oluan bu dikdrtgenin alan ka byk kareyi oluturuyor.
cm2 olur? Buna gre geriye ka tane karo ta kalr?
A) 10 B) 16 C) 20 D) 40 A) 0 B) 2 C) 4 D) 6
1- B 2- C 3- A 4- C 5- C 6- D 7- A 8- C 9- C 10- A 11- C 12- C 13- C 14- B 15- B
8. Snf Matematik
1. nite
64
8. Snf Matematik
2. NTE
KO N ULA R
* Basit Olaylarn Olma Olasl
* genler
* Dik gen ve Pisagor Bants
* Dnm Geometrisi
2. nite Basit Olaylarn Olma Olasl
BAST OLAYLARIN OLMA OLASILII

Olaslk kesin olmayan olaylarla ilgilenir. rnein; bir zar atldnda st
yzne hangi saynn gelecei, bir madeni para atldnda yaz m yoksa tura
m olaca, deiik renklerde toplarn olduu bir torbadan rastgele alnan bir
bilyenin renginin ne olaca hesaplanrken olaslk kullanlr.
Zarn havaya atlmas bir deneydir.

Bir deneyde ortaya kabilecek tm sonularn kmesine rnek Uzay denir.
rnek Uzayn her bir alt kmesine Olay denir.
Bu durumda bir A olaynn olma olasl;
Olayn ktlar Says
O(A) = eklindedir.
rnek Uzayn Eleman Says
RNEK CZM
Bir zar atldnda st yzne 2 gelme olas-
Bir zar atldnda {1, 2, 3, 4, 5, 6} gelebilir 6 tane
ln bulalm.
stenen olay salayan bir durum vardr, {2} 1 tane
1
2 gelmesine A olay dersek, O (A) = dr.
6
Burda gelebilecek olan her saynn gelme olasl
eittir. nk her say iin kt says eittir.
1
1 gelme olasl =
6
1
66 2 gelme olasl =
6
1
3 gelme olasl =
6
1
4 gelme olasl =
6
1
5 gelme olasl =
6
1
6 gelme olasl =
6
8. Snf Matematik
Basit Olaylarn Olma Olasl 2. nite
RNEK CZM
simleri Arda, Anl, Zeynep, Tuana ve Asl olan 5 Bu be kii arasnda rastgele bir seim yapldn-
kii arasndan seilen rastgele bir kiinin isminin da Ardann, Anln, Zeynepin, Tuanann ve Aslnn
A harfi ile balama olasl nedir? gelme olaslklar eittir.
Seilen kiinin isminin A harfi ile balama olasl
ise; ismi A harfi ile balayan 3 kii olduun iin;
Olayn ktlar Says 3
O= = tir.
rnek Uzayn Eleman Says 5
PEKSTRELM
1. Bir zar atldnda ste gelen saynn 4ten byk gelme olasln bulalm.
Olayn ktlar Says : {5, 6} 2 2 1

O= = tr.
rnek Uzay Says : {1, 2, 3, 4, 5, 6} 6 6 3
2. Bir zar atldnda ste gelen saynn 3n kat olma olasln bulalm.
Olayn ktlar Says : {3, 6} 2 2 1

O= = tr.
rnek Uzay Says : {1, 2, 3, 4, 5, 6} 6 6 3
3. Bir evcil hayvan dkkannda 3 kedi, 5 tavan ve 4 kpek yavrusu vardr. Bunlar iinden rastgele seilen
bir hayvann kedi olma olasl nedir?
Olayn ktlar Says : Kedi says = 3 3 1

O= = tr.
rnek Uzay Says: Toplam hayvan says = 3 + 5 + 4 = 12 12 4
4. Bir torbada 5 mavi, 8 krmz ve 2 beyaz top vardr. Rastgele seilen bir topun krmz gelme olasl
67
katr?
Olayn ktlar Says : 8 8

O= bulunur.
rnek Uzay Says: 5 + 8 + 2 = 15 15
5. Alfabedeki harfler e zellikteki katlara yazlp bir torbaya atlyor. Rastgele seilen bir katta sesli
harf olma olasl nedir?
Olayn ktlar Says : 8 8

O= bulunur.
rnek Uzay Says: 29 29
8. Snf Matematik
OLASILIK HESABI GEREKTIRMEYEN SEZGISEL DURUMLAR

rnein; MARTI kelimesinin harfleri e zellikteki kartlara yazlarak bir torbaya atlyor. Rast-
gele seilen bir kart iin olas durumlar deerlendirelim.
Yukarda verilen rnek incelendiinde; torbada her harften bir tane olduu iin her harfin gel-
me olaslnn eit olduu grlyor. Yani burda her bir kt e olaslktr.
M harfi 1 tane
A harfi 1 tane
R harfi 1 tane 1
O(M) = O(A) = O(R) = O(T) = O(I) = olur.
T harfi 1 tane 5
I harfi 1 tane
rnek Uzay Says 5 tane
Burda her bir harfin seilmesi olay eit olaslkl olaylardr.
rnein; bir okuldaki tm retmen ve rencilerin isimlerinin yazld bir listeden rastgele bir
seim yapldnda olas durumlar deerlendirelim.
rnei incelediimizde bir okulda bulunan renci says retmen saysndan daha fazladr. Yani
renci gelme olay kt says, retmen gelme olay kt saysndan daha fazla olduu iin yaplan
seim sonucunda renci gelme olasl daha fazladr, retmen gelme olasl daha azdr.
PEKSTRELM
1. Aada verilen durumlar inceleyerek uygun eletirmeleri yapalm.
a Bir torbada 3 beyaz, 3 mavi ve 3 sar top vardr. I. Siyah top gelme olasl daha fazladr.
b Bir torbada 5 mavi, 4 krmz ve 3 sar top vardr. II. Krmz top gelme olasl daha azdr.
68
III. Herbir renkteki topun gelme olasl eit-
c Bir torbada 2 siyah, 3 krmz ve 4 sar top vardr.
tir.
Bir torbada 2 yeil, 3 siyah ve 2 beyaz top vardr. IV. Sar top gelme olasl daha fazladr.
d Bir torbada 9 mavi, 8 yeil ve 3 krmz top vardr. V. Sar top gelme olasl daha azdr.
a) III b) V c) IV ) I d) II
8. Snf Matematik
Olaslk bir olayn olma ansna (olabilirliine) ilikin bir lmdr. Eit ansa sahip olan olaylarda
her bir kt e olaslkldr.
Olas durum saysna n dersek, bu olaslk; 1 olur.
n
RNEK CZM
32 kiilik bir snftaki herbir rencinin ad bir Olas durum says = n = 32dir.
listeye yazlp rastgele bir seim yaplyor. Her bir rencinin gelme olay eit ansa sahiptir ve
Buna gre olas durumlar inceleyelim. 1
dir.
32
IKMI SORU CZM

Bir torbadaki zde toplarn 11i krmz, 8i be- Toplarn renklerine gre ekilme olaslklarnn eit ol-
yaz, 9u mavi ve 12si siyahtir. mas iin her renkten eit sayda top almas gerekir.
En az ka top karlrsa, torbada kalan toplarn Bunun iinde hepsi en az olan renk says kadar yaplr.
renklerine gre ekilme olaslklar eit olur?
Krmz 11 tane 3 tane karlmal
A) 7 B) 8 C) 9 D) 10
Beyaz 8 tane karlmaz.
Mavi 9 tane 1 tane karlmal
Siyah 12 tane 4 tane karlmal
Toplamda 3 + 1 + 4 = 8 tane karlmaldr.
Cevap: B
Bir olayn olma olasl 0 ile 1 arasnda bir saydr.

0 olaslk 1
69
mknsz olay Kesin olay
Bir olayn olma olasl 0 ise bu olay mknsz Olaydr. Bir olayn olma olasl 1 ise olay
Kesin Olaydr. Bir olayn olma olasl ile olmama olaslnn toplam 1dir.
rnein; 12 kz, 13 erkek renciden oluan bir snfta rastgele setiimiz bir kiinin renci olma
olasl 1dir ve bu olay Kesin Olaydr. Bu snftan rastgele seilen bir kiinin doktor olma olasl 0dr
ve bu olay mknsz Olaydr.
8. Snf Matematik
PEKSTRELM
1. Aada verilen olaylar inceleyerek olaslklarn belirleyelim.
a Bir zar atldnda st gelen saynn 8den byk olmas
0
Olaslk = = 0 mknsz olay.
8
b EZG kelimesindeki harfler e katlara yazlp rastgele bir seim yapldnda M harfinin gelmesi
0
4
c
0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9
Yukarda verilen saylardan rastgele bir seim yapldnda bir rakam gelmesi
10
Olaslk = = 1 Kesin olay.
10
inde 8 krmz, 5 mavi top olan bir torbadan rastgele bir sem yapldnda gelen topun krmz veya
mavi olmas
13
Seilen toplar ya krmzdr ya da mavidir. Yani olaslk = = 1 Kesin olay.
13
d Bir iekide 20 karanfil, 12 gl ve 15 lale vardr. Bu iekiden rastgele seilen bir iein meneke
olmas
70 0
47
2. I. Bir madeni para atldnda yaz gelmesi

II. 8-A, 8-B ve 8-C snflarndaki rencilerin katld bir kursta rastgele seilen birinin 8. snf rencisi
olmas
III. Ali, Efe, Cem ve Kadirin katld bir grupta rastgele seilen birinin isminin M harfi ile balamas
Yukarda verilen olaylar inceleyerek gerekleme olaslklarna gre sralayalm.
1
I olaslk = Kesin olay
2
II olaslk = 1 kesin olay
III olaslk = 0 imknsz olay
Bu durumda verilen olaylar olaslklarna gre sraladmzda; III < I < II olur.
8. Snf Matematik
KONU TEST - 1
1. Satn alnan 12 tane ampulden 3 tanesi bo- 5. 0, 2, 4, 6, 8
zuktur. Yukarda verilen rakamlar arasndan rast-
Buna gre rastgele seilen bir ampuln bo- gele bir seim yapldnda tek say gelme
zuk olma olasl nedir? olasl iin aadaki ifadelerden hangisi
3 12 1 1 yanltr?
A) B) C) D)
4 3 3 4 A) Bu olay imknsz olaydr.
B) Olaslk deeri sfrdr.
C) Olaslk deeri bulunamaz.
D) Olaslk deeri, olasln en kk dee-
ridir.
2. Bir zar atldnda st yzeye gelen saynn
asal say olma olasl nedir?
1 2 1
A) 0 B) C) D)
3 3 2 6.
3. Emre; iinde eker ve ikolata olan bir tor- Yukarda verilen iek sepetinde 15 krmz,
badan rastgele seim yaptnda, ikolata 12 beyaz ve 13 pembe gl vardr.
gelme olasln bulmak istiyor. Buna gre aadaki seimlerden hangisi
Buna gre, bu olaslk aadakilerden han- yaplrsa olaslk daha az olur?
gisi olamaz? A) Beyaz gl gelmesi 71
1 2 3
A) B) C) 1 D) B) Sar gl gelmesi
8 3 2
C) Krmz gl gelmesi
D) Pembe gl gelmesi
4. Bir torbada 3 krmz, 5 siyah ve 2 beyaz top

vardr. 7. Cansu, Sevgi, Gamze, Suat, Mine, Selma,
Rastgele seilen bir topun beyaz gelme ola- Arda ve Sevda isimli rencilerin bulunduu
sl katr? bir grupta, rastgele seilen birinin isminin
S harfi ile balama olasl katr?
1 2 1 1
A) B) C) D) 1 3 1
5 5 4 2 A) B) C) D) 1
4 8 2
8. Snf Matematik
8. ANKARA kelimesinin harfleri e zellik- 11. Bir torbada 8 mavi, 4 krmz, 6 yeil ve 9
teki katlara yazlyor. sar top vardr.
Rastgele bir seim yapldnda seilen har- Buna gre aada verilen seimlerden han-
fin A harfi olma olasl nedir? gisinin olasl daha fazladr?
1 1 1 2 A) Mavi gelme olasl
A) B) C) D)
4 3 2 3
B) Krmz gelme olasl
C) Yeil gelme olasl
D) Sar gelme olasl
9. Aada verilen durumlardan hangisinde b-

tn seimler e olaslkl deildir?
A) Bir zar atldnda ste gelen saylar. 12. Bir otobste 10 kadn, 15 erkek ve 5 ocuk
yolcu vardr.
B) Bir snf listesinden yaplan rastgele
seimler. Buna gre, bu otobsten inen ilk kiinin o-
cuk olma olasl nedir?
C) SALI kelimesinin harflerinin yazld
bir torbadan yaplan rastgele seimler. 1 1 5 2
A) B) C) D)
6 5 6 3
D) PAZAR kelimesinin harflerinin yazl-
d bir torbadan yaplan rastgele se-
imler.
72
13. ekilie katlan 10 kiiden 3 bir hediye ka-

zanacaktr.
Buna gre, ekilie katlan Ahmet Beyin
10. 30 kiilik bir snfta 18 erkek renci vardr.
hediye kazanma olasl nedir?
Bu snftan rastgele seilen bir rencinin
kz renci olma olasl nedir? A) %10 B) %20
2 3 1 5
A) B) C) D) C) %30 D) %60
5 5 6 6
1- D 2- D 3- D 4- A 5- C 6- B 7- C 8- C 9- D 10- A 11- D 12- A 13- C
8. Snf Matematik
KONU TEST - 2
1. Bir zar havaya atldnda aadakilerden 4. 5 erkek ve 3 kz renciden oluan bir arka-
hangisi olas bir durum olamaz? da grubunda rastgele bir seim yaplyor.
A) 2 gelmesi
A olay seilen kiinin kz olmas
B) 3ten byk gelmesi B olay seilen kiinin erkek olmas
C) ift say gelmesi
D) 9un kat gelmesi olduuna gre, aadakilerden hangisi yan-
ltr?
A) rnek uzayn eleman says 8dir.
B) A olay iin olayn ktklar says 3tr.
C) A ve B olaylar e olaslkl olaylardr.
2. MATEMATK kelimesindeki harfler e 5
D) B olaynn olma olasl dir.
zellikteki katlara yazlarak bir torbaya 8
konuyor.
Buna gre, aadaki seimlerden hangisinin
gelmesi daha az olaslkldr?
A) M harfinin gelmesi 5. Bir retmenler odasnda 5 matematik, 3
B) E harfinin gelmesi trke, 4 ingilizce ve 3 fen bilgisi retmeni
bulunmaktadr.
C) T harfinin gelmesi
Buna gre odadan ilk kan retmenin ma-
D) A harfinin gelmesi
tematik retmeni olma olasl nedir?
1 1 3 3
A) B) C) D)
5 3 5 4 73
3. Bir torbada 3 sar, 3 mavi ve 4 krmz top

vardr.
Buna gre, yaplan seimlerde aadaki ifa- 6.
delerden hangisi yanl olur? 1, 3, 5, 7, 9
A) Sar ve mavi top gelme olaylar e olas- Yukarda verilen saylar arasndan rastgele
lkl olaylardr. bir seim yaplyor.
B) Krmz top gelme olasl daha fazladr. Bu seimde 3n kat olma olasl katr?
3 1 2 3 2
C) Sar top gelme olasl dur. A) B) C) D)
10 5 5 5 3
D) Mavi top gelme olasl daha azdr.
8. Snf Matematik
7. Bir dosyada 5 pembe ve 8 mavi kat vardr. 10. Aada verilen olaylardan hangisinin olas-
Rastgele yaplan seimde; lk deeri en kktr?
I. Mavi kat gelmesi A) Bir zar atldnda 1 gelmesi

II. Pembe kat gelmesi B) Bir bozuk para atldnda yaz gelmesi
III. Mavi veya pembe kat gelmesi
C) Be kz renciden oluan bir grupta
IV. Sar kat gelmesi seilen rencinin erkek olmas
olaslklar, deerlerine gre sralandnda D) 0, 2, 4, 6, 8 saylar arasndan seilen bir
aadakilerden hangisi doru olur? saynn ift rakam olmas
A) II < I < III < IV B) IV < II < I < III

C) II < I < IV < III D) IV < III < II < I
11. MARTI kelimesindeki harfler e zellikte-

ki katlara yazlp rastgele bir seim yap-
lyor.
8. 8 evli iftin bulunduu bir grupta rastgele Buna gre; aadaki olaylardan hangisinin
seilen bir kiinin erkek olma olasl ka- olasl daha fazla olur?
tr?
1 1 1 A) M harfinin gelmesi
A) B) C) D) 1
8 4 2 B) A harfinin gelmesi
C) Sesli harf gelmesi
D) Sessiz harf gelmesi
74
9. Bir kalemliin iinde 5 mavi, 3 krmz ve a

tane siyah kalem bulunmaktadr.
12. Elif, marketten 15tane yumurta alyor. Eve
Rastgele seilen bir kalemin krmz gelme geldiinde 3 tanesinin krk olduunu fark
1 ediyor.
olasl olduuna gre, ka tane siyah
5
kalem vardr? Buna gre Elif bu yumurtalarda rastgele
birini setiinde seilen yumurtann krk ol-
A) 3 B) 5 C) 7 D) 8 mama olasl nedir?
4 3 1 1
A) B) C) D)
5 4 5 4
1- D 2- B 3- D 4- C 5- B 6- B 7- B 8- C 9- C 10- C 11- D 12- A
8. Snf Matematik
genler 2. nite
GENLER
GENIN ELEMANLARI
Kenarortay
A genin bir kenarnn orta noktasn kar keye birletiren

doru parasna o kenara ait kenarortay denir.
lADl a kenarna ait kenarortay
c E b lBEl b kenarna ait kenarortay
F
lFCl c kenarna ait kenarortay
genin kenarortaylar bir noktada kesiir.
B D C
a
RNEK CZM
A
A lADl a kenarna
ait kenarortay
lFCl c kenarna
c E b
F ait kenarortay
lBEl b kenarna
ait kenarortay
B C
B D C
Yukarda verilen ABC geninin kenarortay-
a
larn izelim. Burda kenarortaylar, kareleri sayarak, kad kat-
layarak bulunabilir.
75
Aortay
A
genin bir asn ortalayan doru parasna aortay denir.
lAKl A asnn aortay
M L lBLl B asnn aortay
lCMl C asnn aortay
genin i aortaylar i blgede bir noktada kesiir.
B K C
8. Snf Matematik
2. nite genler
RNEK
A
Yanda verilen ABC geninde A asnn aortayn izelim.
B C
CZM
Pergelin sivri ucu A kesine konularak AB ve BC kenarn

E kesen geni bir ED yay izilir.
B D C
Pergelin iki ucu arasndaki uzakl D ve E noktalar arasnda-

E ki uzakln yarsndan fazla aarak D ve E merkezli ember
yaylar izilir.
76 B D C
B kesi yaylarn kesiim noktas ile birletirilerek AC kenar-

E F na kadar uzatlr.
lBFl, B asnn aortaydr.
B D C
8. Snf Matematik
genler 2. nite
Ykseklik
A genin bir kesinden karsndaki kenara (veya uzantsna)

izilen dik doru parasna o kenara ait ykseklik denir.
lADl a kenarna ait ykseklik
c b
E lBEl b kenarna ait ykseklik
F
lFCl c kenarna ait ykseklik
Ykseklikler dar al genlerde genin iinde bir noktada
kesiir.
B D C
a
A Bir dik gende dik kenarlar, ayn zamanda yksekliktir.

lABl a kenarna ait ykseklik
b lBCl c kenarna ait ykseklik
c H lBHl b kenarna ait ykseklik
Dik gende ykseklikler dik olan kede kesiirler.
B C
a
CZM
RNEK
A A D d
77
B C f
B H C E
Yukarda ABC geninde lBCl kenarna ait
d // fdir. d ile f arasnda izilen lAHla paralel her do-
yksekliini izelim.
ru paras lBCl kenarna ait yksekliin uzunluuna
eittir.
lAHl = lDEldir.
8. Snf Matematik
2. nite genler
zel Durumlar
A A
B H C B H C
kizkenar genlerde tepe noktasndan Ekenar genlerde tm ykseklikler, kenaror-

tabana izilen ykseklik, kenarortay ve taylar ve aortaylar birbirine eittir.
aortay ayn doru paralardr. rnein; lAHl, A asnn aortay, lBCl kenar-
na ait ykseklik ve kenarortaydr.
RNEK
A
B C 1 2 3 4
Yukarda verilen ABC geni iinde izilen doru paralarndan hangisi hem kenarortay, hem
aortay, hem de ykseklik olur?
78
CZM
A ABC geninde izilen alt dorusu hem ykseklik, hem aortay hem
de kenarortay olur.
Yani 4 numaral doru doru cevaptr.
B H C
8. Snf Matematik
genler 2. nite
IKMI SORU
A A
D D
B C C B C
B A
eitkenar gensel blge eklindeki bir kadn AB kenar BC kenar ile akacak ekilde katlanyor.
Kat tekrar aldnda elde edilen BD katlama izgisi, ABC geninin hangi yardmc eleman olur?
A) Kenarortay B) Kenar orta dikme
C) Aortay D) Ykseklik
CZM
Bu ekilde katlandnda elde edilen BD katlama izgisi, B asn iki eit paraya ayrd iin
BD aortaydr.
Cevap: C
IKMI SORU CZM
II II
III III
I IV I C IV
79
D D
A B A B
Verilen ekle gre, hangi nokta C kesi olarak se- D noktasndan geen AB kenarna ait kenaror-
ilirse ABC geninin AB kenarna ait kenarortay izildiinde, C noktasnn IV numaral nokta
tay D noktasndan geer? olmas gerekir.
A) I B) II C) III D) IV Cevap: D
8. Snf Matematik
2. nite genler
PEKSTRELM
1. A A
B D E F G C B D E F G C
Yukarda verilen ABC geninde [BC] kenarna A ile E noktas birletirildiinde AE doru
ait kenarortay izmek iin A noktas ile hangi paras BC kenarna ait kenarortay olur.
nokta birletirilmelidir?
2.
A
[AB] kenarna ait ykseklik; [AC]

[BC] kenarna ait ykseklik; [AH]
[AC] kenarna ait ykseklik; [AB] olur.
B H C
ekildeki ABC geninde [AB], [BC] ve [AC]

kenarlarna ait ykseklii bulalm.
3. A
D a) [BC] kenarna ait ykseklik [AK]dir.
........
80
D b) ABC geni ikizkenar gendir.
........
D c) s (W
........ V) dir.
B) = s (C
D ) [AK], A asnn aortaydr.
........
B K C
9
D d) [AK], [BC] kenarna ait kenarortaydr.
........
Yukarda verilen ABC de lBKl = lKCl ve
% ) = s (CAK
s (BAK % ) olduuna gre, yanda Y e) ABC geni kesinlikle ekenar gendir.
........
verilen ifadelerden doru veya yanl olan- D f) [AB] = [AC]dir.
........
lar belirleyelim.
D g) [AK] [BC]
........
Y h) [BC] kenarna ait ykseklik lAKlden uzundur.
........
Y ) ABC geni kesinlikle dik gendir.
........
D i) [AK] hem aortay hem kenarortaydr.
........
D j) [AK] hem ykseklik hem kenar ortaydr.
........
8. Snf Matematik
genler 2. nite
4.
A H A H
B D E F C B D E F C
G G
Kareli zemin zerinde izilen ABC geninde A ile F noktalar birletirildiinde elde edilen
hangi iki nokta birletirilirse [BC] kenarna ait [AF], [BC] kenarna ait kenarortay olur.
kenarortay doru paras izilmi olur?
5. A A
50o
D D
40o 40o
40o 50o
B C B C
9
81
9
ekildeki ABC de lABl = lBCl, lADl = lDCl ve lABl = lBCl olduun iin ABC ikizkenar gen-
% = 40 o dir. dir.
s (ABD) lADl = lDCl olduu iin [BD] kenarortaydr.
% ) ka derecedir?
Buna gre s (ACB kizkenar gende kenarortay ayn zamanda
aortay olduu iin;
% ) = s (DBC
s (ABD % ) = 40 o olur.
180 (40 + 40) = 180 80 = 100

% = 50 o bulunur.
100 2 = 50 s (ACB)
8. Snf Matematik
2. nite genler
GEN ETSZL
A Bir genin kenarlarndan birinin uzunluu; dier iki kenarnn uzun-
luklar toplamndan kk, uzunluklar farknn mutlak deerinden
byktr.
c b
la - bl < c < a + b
la - cl < b < a + c
B C
a lb - cl < a < b + c
RNEK
A ekildeki ABC geninde lABl = 3 cm, lACl = 7 cm olduu-

na gre, [BC] kenarnn alabilecei en byk ve en kk
tam say deerlerini bulalm.
3 cm 7 cm
B C
CZM
A lBCl = a cm olsun;
82
7-3<a<7+3
4 < a < 10
3 cm 7 cm Bu durumda en kk deer 5 cm, en byk deer ise 9 cm
olur.
B a cm C
8. Snf Matematik
genler 2. nite
RNEK
A 5 cm Yanda verilen ekilde lABl = 3 cm, lACl = 5 cm, lCDl = 4 cm ve

C lBDl = 7 cmdir.
Buna gre lBCl uzunluu ka farkl tam say deeri alabilir?
3 cm x
4 cm
B 7 cm D
CZM
A 5 cm ABC geninde BC kenar;

C 5-3<x<5+3
2 < x < 8dir.
3 cm x 4 cm BCD geninde BC kenar:
7-4<x<7+4
3 < x < 11dir.
B 7 cm D Her iki durumu da salayacak ekilde 3 < x < 8 bulunur.
Yani lBCl kenarn salayan {4, 5, 6, 7} 4 farkl tam say deeri
alabilir.
RNEK
A
14 cm Yanda verilen ekilde lABl = 5 cm, lADl = 14 cm, lBCl = 7 cm
5 cm ve lCDl = 10 cmdir.
x 83
B D Buna gre, lBDl = xin alabilecei en kk tam say deeri
katr?
7 cm 10 cm
C
CZM
A
14 cm ABD geninde BD kenar; Her iki eitsizlii de salayan
5 cm 14 - 5 < x < 14 + 5 x deerlerini alacak olursak;
x 9 < x < 19
B D lBDl = x, lBDlnin 9 < x < 17
BCD geninde BD kenar; aralndadr. En kk tam
7 cm 10 cm 10 - 7 < x < 10 + 7 say deeri 10 cmdir.
3 < x < 17
C
8. Snf Matematik
2. nite genler
PEKSTRELM
1. Aada kenar uzunluklar verilen genlerden hangilerinin izilip izilemeyeceini belirleyelim.
a a = 6 cm 7 - 3 < 6 < 7 +3 4 < 6 < 10

b = 3 cm 7-6<3<7+6 1 < 3 < 13 izilebilir.
c = 7 cm 6-3<7<6+3 3<7<9
b a = 8 cm 8-8<8<8+8 0 < 8 < 16

b = 8 cm 8-8<8<8+8 0 < 8 < 16 izilebilir.
c = 8 cm 8-8<8<8+8 0 < 8 < 16
c a = 4 cm 9 - 5 < 4 < 9 +5 4 < 4 < 14

b = 9 cm 5-4<9<5+4 1<9<9 izilemez.
c = 5 cm 9-4<5<9+4 5 < 5 < 13
a = 1 cm 4-2<1<4+2 2<1<6
b = 2 cm 4-1<2<4+1 3<2<5 izilemez.
c = 4 cm 2-1<4<2+1 1<4<3
2. Aada verilen genlerde bilinmeyen kenarlar iin uygun aral bulalm.
A
a
74<x<7+4
3 < x < 11
x 4
x 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10 olabilir.
84
B 7 C
b D
12 5 < x < 12 + 5
x 7 < x < 17
5
x 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16 olabilir.
E 12 F
K 9 9
c KLM'de LMN'de
4 6
6 4 < x < 6 + 4 11 8 < x < 11 + 8
x M
L 2 < x < 10 3 < x < 19
ki durumu da salamas iin;
11 8
3 < x < 10 aral bulunur.
N
8. Snf Matematik
genler 2. nite
GENDE AI - KENAR BAINTILARI

A en byk kenar
Bir gende en byk ann karsnda...............................................................................,
en kk kenar
en kk ann karsnda ................................................................................................. bulunur.
ABC geninde;
c b
m ^W
Ah < m ^W Vh ise
Bh < m ^ C
B C a < b < cdir.

a
Bir dik gende 90 o nin karsndaki kenara hipotens, 90 o yi oluturan kenarlara da dik kenarlar
denir.
hipotens
ABC dik geninde;
b a
[BC] hipotens,
[AC] ve [AB] dik kenarlardr.
A c B
dik kenarlar
RNEK
A
o Yanda verilen gene gre kenarlar arasndaki sralamay bulalm.
30 85
b m ^W V h > m ^W
Bh > m ^ C Ah olduu iin,
c
b > c > adr.
o
60
B a C
o
Dik gende en uzun kenar daima hipotenstr. nk dik gende en byk a 90 dir.
8. Snf Matematik
2. nite genler
RNEK CZM
A A
o o
70 70
c b c b
o o o
80 80 30
B a C B a C
Yukarda verilen ABC geninde kenarlar Bh > m ^ W

m ^W Vh olduu iin,
Ah > m ^C
arasndaki sralamay bulalm. b > a > cdir.
RNEK CZM
A A
o o
48 48
o o o
62 70 62
B o C B o o C
55 65 55
o o
60 60
D D
ekilde verilenlere gre en ksa kenar ABC geninde;
86
hangisidir? m ^BAC
% h 48 o en kk a olduu iin lBCl, en
=
ksa kenardr.
BCD geninde;
m ^BCD
% h 55 o en kk a olduu iin lBDl, en
=
ksa kenardr.
lBDl < lBCldir. Bu nedenle en ksa kenar
[BD]dir.
8. Snf Matematik
genler 2. nite
RNEK
A D
o
60
ekilde verilenlere gre, en uzun kenar hangisidir?
o
59
B C
CZM
A D
61
o
60
o ABC geninde m ^W
Bh = 90 o en byk a olduu iin lACl en
uzun kenardr.
o ACD geninde en byk a m ^CAD
% h 61 o olduu iin,
=
59
lCDl > lACldir.
B C
Bu nedenle en uzun kenar [CD] kenardr.
IKMI SORU CZM
Bir ABC geninde m ^BAC % h 100 o dir.

= A
Buna gre, genin kenarlar arasnda aa- o
daki hangi iliki olamaz? 100
A) lABl < lACl < lBCl

B) lACl < lABl < lBCl 87
B C
C) lABl = lACl ve lACl < lBCl
D) lABl = lBCl ve lACl < lABl m ^W
Ah + m ^W Vh = 180 o
Bh + m ^ C
m ^W Vh = 180 - 100 = 80 o
Bh + m ^ C
B ve C alar, A asndan kktr.
Vh = 100 o olmaldr.
lABl = lBCl olabilmesi iin m ^C
Bu mmkn olmad iin C seeneindeki iliki ola-
maz.
Cevap: D
8. Snf Matematik
2. nite genler
PEKSTRELM
1. Aada verilen genlerde en uzun kenarlar bulalm.
A A
m ^W
Ah > m ^W Vh
Bh > m ^ C
a
o
110
o lBCl > lACl > lABl
o 30 C
o 30 C o en uzun, [BC]dir.
40 40
B B
A A
b
o o
75 75 & de en byk a;
o o BCD
W ) = 85 o olduu iin
o 80
25 25
B o C B 40
o o C m (CDB
55 55
en uzun kenar [BC] olur.
o
85
o & 'de en byk a
ABC
85
W h = 80 o olduu iin
m ÂBC
D D
en uzun kenar [AC] olur.
c A o B A B & 'de m ÂDC

% h 70 o
o
o 50 55
o
o 50 55
o ACD =
60 60 en byk a olduu iin
[AC] en uzun kenardr.
o & 'de m ^BCA
% h 75 o
75
88 70 o o ABC
o
70 50 =
D C D C en byk a olduu iin
lABl > lACldir. Bu du-
rumda en uzun kenar
[AB]dir.
2. Aada verilen genin en ksa kenar bulalm.
& 'de en kk a
BCD
A B
o o
60
A
o
B V h = 30 o olduundan
m ^BCD
70 o
70
o 60
70 70
o en ksa kenar [BD]dir.
& de en kk a;
ABD
m ÂDB
% h 50 o olduu iin
=
lABl < lBDl dir.
o
o 50 o Bu durumde en ksa kenar
80 80 o
D C 30 [AB]dir.
D C
8. Snf Matematik
genler 2. nite
GEN ZME
Bir genin izilebilmesi iin en az verinin (uzunluk veya asnn) bilinmesi gerekir. Bu veri-
lerden en az bir tanesi uzunluk ls olmaldr.
kenar uzunluu bilinen genler.

ki kenar uzunluu ve bir as bilinen genler izilebilir.
Bir kenar uzunluu ve iki as bilinen genler
Bu izimleri yapmak iin cetvel, pergel ve aler kullanlr.
Kenar Uzunluu Verilen gen izimi
Bu izimi yaparken cetvel ve pergel kullanrz.
Kenar uzunluklar 6 cm, 4 cm ve 8 cm olan bir gen izelim.
89
A 6 cm B A B A B
lABl = 6 cm izilir. Pergelin ucu lACl = 4 Pergelin ucu lBCl = 8 cm ala-

cm alarak merkezi A rak, merkezi B olan bir yay izilir.
olan bir yay izilir. Yaylarn kesitii C noktas ile A
ile B noktalar birletirilir. ABC
geni elde edilir.
8. Snf Matematik
2. nite genler
ki Kenar Uzunluu ve Bu Kenarlar Arasndaki As Verilen gen izimi
Bu izimi yaparken cetvel, pergel ve aler kullanrz.
o
Kenar uzunluu 4 cm, 5 cm ve bu kenarlarn arasndaki a 40 olan bir gen izelim.
C C
m
4c
4c
o o
40 40
A 5 cm B A 5 cm B A 5 cm B
nce lABl = 5 cm izilir. Aler A kesine ko- C ile B noktas birletirilir. ABC
o
nularak 40 lik a izilir. geni elde edilir.
Pergel 4 cm alr ve A
kesi merkez olacak e-
kilde bir yay izilir. Yayn
doruyu kestii nokta C
noktasdr.
Bir Kenar Uzunluu ve ki As Verilen genin izimi
Bu izimi yaparken cetvel ve aler kullanrz.
90
o o
Bir kenar uzunluu 8 cm ve iki as 40 ve 70 olan gen izelim.
o o
70 70 40
o
A 8 cm B A 8 cm B A 8 cm B
nce lABl = 8 cm izilir. Aler A kesine ko- Aler B kesine koyularak

o o
nularak 70 lik a izilir. 40 lik a izilir. Inlarn kesiti-
i nokta C noktasdr. ABC ge-
ni elde edilir.
8. Snf Matematik
genler 2. nite
RNEK
Aler, cetvel ve pergel kullanarak aadaki genlerin hangisinde verilen llere uygun
farkl genler izilebilir?
A
a)
10 cm ki kenar ve bu kenarlar arasndaki a verildii iin izilebi-

len gen tektir.
o
70
B 9 cm C
A
b)
o
80
7 cm ki as ve bir kenar uzunluu verildii iin izilebilen gen
tektir.
o o
70 30
B C
A
c)
Hi kenar uzunluu verilmedii iin verilen llere uygun

o farkl genler izilebilir.
o 40
80 C
B 91
A
)
5 cm 12 cm Btn kenar uzunluklar verildii iin izilebilen gen tektir.
B 15 cm C
8. Snf Matematik
2. nite genler
PEKSTRELM
1. Aada elemanlar verilen genlerin izilip izilmeyeceini belirleyelim.
a lABl = 5 cm A
m ^W
Bh = 75 o 5 cm
ki kenar ve bu kenarlar arasn-
daki a verildii iin izilebilir.
lBCl = 8 cm 75
o
B 8 cm C
b m ^W
Ah = 65 o
Hi kenar uzunluu verilmedii iin bu llere uygun birden
m ^W
Bh = 55 o fazla gen izilebilir, tek bir gen izilemez.
Vh = 60 o
m ^C
c m ^W
Ah = 70 o
A
lABl = 6 cm o ki as ve bir kenar uzunluu verildi-
70
m ^W
Bh = 65 o
i iin izilebilir.
6 cm
o
92 65
B C
lBCl = 9 cm Bir gen izilebilmesi iin en az bir kenar uzunluu olmak arty-
lABl = 4 cm la eleman bilinmelidir. Sadece iki kenar uzunluu verildii iin
tek bir gen izilemez.
lBCl = 8 cm
d
A
Vh = 80 o
s ^C
ki kenar uzunluunun arasndaki a
lABl = 10 cm 10 cm verilmedii iin bu llerde tekbir
gen izilemez.
o
80
B 8 cm C
8. Snf Matematik
genler 2. nite
2. A
& de [BD] ve [CD] aortaydr.
ekilde verilen ABC
?
% h 124 o olduuna gre, m ^BAC
m ^BDC % h nin ka derece olduunu
D =
o bulalm.
124
B C
CZM
o o
A 124 + a + b = 180
o
a + b = 56 ise 2 . (a+b) = 56 . 2
o
= 112
D m ^W
Ah + m ^W Vh = 180 o
Bh + m ^ C
14442o4443
o 112
m ^W
Ah = 180 - 112 m ^W
Ah = 68 o 'dir.
b 124 a
b a
B C
IKMI SORU CZM
Aadaki geometrik eritler ularndan gen izebilmek iin bir kenarn dier iki kena-
tutturularak genler oluturulacaktr. rn farkndan byk, toplamndan kk olmas
Hangi eritlerle oluturulacak genin gerekir.
evresi en byk olur? K 2 br N 6 br
L 3 br P 10 br 93
K M 4 br
L
A) K, N ve P; 2, 6 ve 10
M
6 - 2 < 10 < 6 + 2 izilemez
N 4 < 10 < 8
P B) K, L ve M; 2, 3 ve 4
3-2<4<3+2 izilebilir evre 9 br
A) K, N ve P B) K, L ve M 1<4<5
C) L, N ve P D) L, M ve N C) L, N ve P; 3, 6 ve 10
6 - 3 < 10 < 3 + 6 izilemez
3 < 10 < 9
D) L, M ve N; 3, 4 ve 6
4-3<6<4+3 izilebilir evre 13 br
1<6<7
Cevap: D
8. Snf Matematik
2. nite genler
KONU TEST - 1
1. 3. A A
A
K
N
B C B C
S B L C
A
Geni al ABC geninin, [BC] kenarna
ait yksekliini belirten doru paras aa-
A) [NB] B) [AL] B C
ekildeki ABC ekenar gen, B kesi C
C) [AS] D) [KB]
kesinin stne gelecek ekilde katlanyor.
Buna gre, oluan iz iin aadakilerden
hangisi sylenemez?
A) BC kenarna ait yksekliktir.
B) A asnn aortaydr.
C) BC kenarnn kenarortaydr.
D) Uzunluu AB kenarnn uzunluuna eit-
A tir.
F
2.
94
S C B K
4. A
FSK geni ile ilgili;

11 cm
5 cm
I. [FB], [SK] kenarna ait yksekliktir.
II. [FC], F asnn aortaydr.
III. [FC], [SK] kenarnn kenarortaydr.
B C
IV. [AC], [SK] kenarnn kenarortaydr. 9
ekildeki ABC de lABl = 5 cm,
ifadelerinden hangileri kesinlikle dorudur?
lACl = 11 cmdir.
A) I ve IV B) I ve III Buna gre lBClnin alabilecei en kk tam
C) II ve IV D) I, II ve III say deeri ka cmdir?
A) 5 B) 6 C) 7 D) 8
8. Snf Matematik
genler 2. nite
5. A 8. evresi 13 cm ve kenar uzunluklar birer tam

say olan ka farkl ikizkenar gen izilebilir?
A) 2 B) 3 C) 4 D) 5
(x+1) cm 8 cm
9. Sadece cetvel ve pergel kullanarak aadaki
genlerden hangisi izilebilir?
C A A
B 11 cm
9 A) B)
ABC de lABl = x+1, lACl = 8 cm ve
lBCl = 11 cmdir.
o o o o
x bir tam say olduuna gre, ABC geninin 40 50 75 85
evresi en ok ka cm olabilir? B C B 8 cm C
A) 17 B) 23 C) 36 D) 37 A A
C) D)
6. D 6 cm 8 cm 7 cm
o
57 o
70
A o B 5 cm C C
53 B 4 cm
10. Aadakilerden hangisinde verilen bilgiler

genin izilebilmesi iin yeterli deildir?
B C
A) a = 10 cm, m ^W Vh = 85 o
Bh = 50 o , m ^C
ekilde [AB] [BC],
m ^DAC
% h 53 o , m ÂDC
% h 57 o dir. B) a = 6 cm, b = 10 cm, c = 8 cm
C) m ^W
Ah = 40 o , m ^W Vh = 60 o

Bh = 80 o , m ^C
= =
Buna gre en uzun kenar aadakilerden 95
hangisidir? Vh = 60 o , b = 7 cm
D) a = 6 cm, m ^C
A) [AC] B) [BC] C) [DC] D) [AD]
11. A
7. D
o
30
B o o
o o 35 25
75 51 E
o B D C
80 59o
& 'de m ^W Vh = 25 o 'dir.
o
Bh = 35 o ve m ^C
60
A C ABC
ekilde verilenlere gre en ksa kenar aa- [AD], A asnn aortay olduuna gre,
dakilerden hangisidir? m ÂDB
% h ka derecedir?
A) [AB] B) [BD] C) [BC] D) [CD] A) 105 B) 95 C) 85 D) 75
1- C 2- B 3- D 4- C 5- D 6- D 7- A 8- B 9- D 10- C 11- C
8. Snf Matematik
2. nite genler
KONU TEST - 2
1. A ekilde verilen 4. A
ABC geninde
lABl = lACl oldu- 7 cm 11 cm
una gre aa-
daki ifadelerden B C
hangisi sylene-
B D C mez?
6 cm
A) A asnn aortay [AD]dir. 15 cm
B) [BC]nin kenarortay [AD]dir.
C) lBDl = lDCldir. D
D) [BC] kenarna ait ykseklik [AD]den ekilde lABl = 7 cm, lACl = 11 cm, lCDl = 6 cm
uzundur. ve lBDl = 15 cm olduuna gre, [BC] kena-
rnn alabilecei ka farkl tam say deeri
2. vardr?
K
A) 8 B) 9 C) 10 D) 11
50 o
5. Aada verilen ubuklardan hangilerinin u
N uca eklenmesiyle bir gen oluturulamaz?
10 o
6 br 3 br
L M A) B)
Yukarda verilen KLM geninde [KN] ve 5 br 8 br
% ka
[LN] aortay olduuna gre, s (KMN) 8 br 6 br
derecedir?
96 5 br 3 br
A) 30 B) 40 C) 50 D) 60 C) D)
8 br 5 br
3. A
3 br 7 br
6. Aadaki genlerin hangisinde aortay,

kenarortay ve ykseklik ayn doru olmaz?
B C D
A A
Yukarda verilen ABC geninde C kesi, A) B)
ayn doru zerinde bulunan D noktasna 5 cm 5 cm
tanrsa yeni ABC geni iin aadaki-
40 o 40 o
lerden hangisi deimez?
B 5 cm C B C
A) [BC] kenarna ait kenarortay
A A
B) [BC] kenarna ait ykseklik C) D)
C) A asna ait aortay 25 o 30 o
D) [AC] kenarnn uzunluu 120 o
B C B C
8. Snf Matematik
genler 2. nite
7. A 10. Aada baz elemanlar verilen genlerden

hangisini izebilmek iin verilenler yeterli de-
8 cm
4 cm ildir?
B) m ^W
Ah = 80 o

B C A) a = 8 cm
b = 4 cm b = 10 cm
3 cm c = 6 cm c = 6 cm
10 cm
D
C) m (W
A) = 60 o D) m (W
A) = 45 o
lACl = 4 cm, lABl = 8cm, lCDl = 3 cm V) = 50 o
m (C m (W
B) = 75 o
lBDl = 10 cm c = 9 cm V) = 60 o
m (C
ekilde verilenlere gre [BC]nin alabilecei
ka farkl tam say deeri vardr? 11. D
A) 4 B) 5 C) 6 D) 7 ?
8. D
A
o
A o 130
69
o
79 F
E
ekilde [AE] ve [AF] aortay ve
60
W ) = 130 o 'dir.
o
o
81 m (EAF
B C W ) ka derecedir?
Buna gre m (EDF
ekilde verilenlere gre aadakilerden han-
A) 100 B) 80 C) 65 D) 50
gisi sylenemez?
A) lACl > lBCl B) lADl > lACl 97
C) lABl > lDCl D) lDCl > lACl 12. C
9. A
13 cm
9 cm
12 cm
A B
B C O
ABC'de lBCl = 9 cm ve lACl = 13 cmdir.
ABC'de , lACl = 12 cm ve m ^W Bh > 90 o oldu-
9
Buna gre AB kenarnn alabilecei en kk
una gre, lBClnin alabilecei en byk tam ve en byk tam say deerlerinin toplam
say deeri katr? katr?
A) 11 B) 12 C) 13 D) 14 A) 27 B) 26 C) 25 D) 24
1- D 2- A 3- B 4- A 5- C 6- C 7- A 8- C 9- A 10- D 11- B 12- B
8. Snf Matematik
2. nite Dik gen ve Pisagor Bants
DK GEN VE PSAGOR BAINTISI
Yandaki ekilde grld gibi dik kenarlara izilen karelerin

2
25 br alanlar toplam hipotense izilen karenin alanna eittir.
2 2 2
2 5 br 3 +4 =5
9 br 3 br 9 + 16 = 25
4 br dik kenarlarn uzunluklarnn kareleri toplam
* Bir dik gende ..............................................................................................................................................
2 hipotensn karesine eittir.
16 br
2 2 2
b c a +b =c
C a B
RNEK CZM
A A
3 cm 4 cm 4 cm
3 cm
98 B C B x C
9 lBCl kenar hipotenstr. Pisagor bants uy-
ABC de lABl = 3 cm, lACl = 4 cm ise
gulanrsa;
lBCl ka cmdir?
32 + 42 = x2
9 + 16 = x 2
25 = x 2
x = 5 cm bulunur.
8. Snf Matematik
Dik gen ve Pisagor Bants 2. nite
RNEK CZM
A
9
ABC dik geninde Pisagor bants uygu-
x lanrsa,
4 cm
42 + 82 = x2
16 + 64 = x 2
C 8 cm B
80 = x 2
ABCde |AB| = 4 cm, |BC| = 8 cm ise
x ka cmdir? 80 = x
x = 4 5 'dir.
RNEK CZM
x
Duvar 6 m 6m
Zemin 8m
8m
2 2 2
6 +8 =x
ekilde duvardan 8 m uzaa yerletirilen 2
36 + 64 = x
merdivenin yerden ykseklii 6 mdir. 2
Buna gre, merdivenin boyu ka metredir? 100 = x
x = 10 m
99
RNEK CZM
Kenan, nce batya 15 m sonra gneye 8 m 15 m

yrmtr. Buna gre, Kenann yrmeye Kenan
balad nokta ile gitmi olduu nokta ara-
sndaki uzaklk ka metre olur? 8m x
Pisagor bants uygulanrsa;

8 2 + 15 2 = x 2
64 + 225 = x 2
289 = x 2
x= 289
x = 17 m
8. Snf Matematik
RNEK RNEK
A A
9 cm 15 cm
15 cm
B D 15 cm C
B 16 cm D 9 cm C
9 9
ekilde ABC ve ABD dik gen, lABl = 9 cm,
ekilde lACl = 15 cm, lDCl = 9 cm ve
lADl = lDCl = 15 cmdir.
% ) = 90 o olduuna
lBDl = 16 cmdir. s (ADC
Buna gre, lACl ka cmdir?
gre, lABl ka cmdir?
CZM CZM
A
A
y
9 cm 15 cm y 15 cm
x
B x D 15 cm C
O
nce ABD de Pisagor bants uygulanarak- B 16 cm D 9 cm C
lBDl bulunur.
100 2 2 2 x 2 + 9 2 = 15 2
9 + x = 15
x 2 + 81 = 225
81 + x 2 = 225
x 2 = 144
x 2 = 144
x = 12 cm
x = 144
12 2 + 16 2 = y 2
x = 12
O
144 + 256 = y 2
Sonra ABC de Pisagor bants uygulanarak 400 = y 2
lBCl bulunur.
y= 400 = 20 cm
9 2 + (12 + 15) 2 = y 2
81 + 729 = y 2
810 = y 2
y = 810
y = 9 10 cm
8. Snf Matematik
RNEK CZM
A 4 cm B A 4 cm B
12 cm 12 cm 12 cm x
4 cm 16 cm
D C D C
20 cm
20 cm
ABCD yamuunda [AB][AD], 12 2 + 16 2 = x 2
[AD][DC], lABl = 4 cm, lADl = 12 cm ve 144 + 256 = x 2
lDCl = 20 cmdir. 400 = x 2
Buna gre, lBCl ka cmdir? x = 400 = 20 cm bulunur.
PEKSTRELM
1. Aada verilen dik genlerde hipotens bulalm.
a 32 + 62 = x2 b x
x 9 + 36 = x 2 8 cm 82 + 52 = x2
3 cm
64 + 25 = x 2
x 2 = 45
6 cm x 2 = 89
x= 45 = 3 5 cm 5 cm
x= 89 cm
101
c 6 2 + 10 2 = x 2
2 7 cm ( 7 ) 2 + (2 7 ) 2 = x 2 10
7 cm 6 cm cm 36 + 100 = x 2
7 + 28 = x 2
x 2 = 136
x x 2 = 35 x x = 136
x = 35 cm
x = 2 34 cm
2. Aada verilen dik genlerde bilinmeyen kenarlar bulalm.
a b (5 3 ) 2 + x 2 = 10 2
9 2 + x 2 = 15 2 10 cm 75 + x 2 = 100
9 cm 15 cm
81 + x 2 = 225 5 3 cm
x 2 = 100 - 75 = 25
x x 2 = 225 - 81 = 144
x x= 25 = 5 cm
x 2 = 225 - 81 = 144
x = 144 = 12 cm
8. Snf Matematik
x 10 2 + x 2 = (10 2 ) 2
10 cm
100 + x 2 = 200
x 2 = 200 - 100 = 100
10 2 cm
x = 100 = 10 cm

12
x x 2 + 12 2 = 20 2
cm
x 2 + 144 = 400
20 cm x 2 = 400 - 144 = 256
x= 256 = 16 cm
3. A
ekilde [AB][BC], [AD][CD],
D lABl = 5 cm, lBCl = 2 cm ve lDCl = 13 cm olduuna gre,
5 cm lADlnin ka cm olduunu bulalm.
13 cm
B 2 cm C
102 9
ABC dik geninde Pisagor uygulanrsa
A 5 2 + 2 2 = x 2 25 + 4 = x 2 x = 29 cm
y 9
ADC dik geninde Pisagor uygulanrsa
D
( 13) 2 + y 2 = ( 29 ) 2
5 cm x
13 + y 2 = 29
13 cm
y 2 = 16
B 2 cm C y = 16 = 4 cm bulunur.
8. Snf Matematik
RNEK CZM
A A
6 2 + 8 2 = lBCl 2
36 + 64 = lBCl 2
6 cm 8 cm 6 cm 8 cm
10 = lBCl
B 10 cm C B 10 cm C
Yukarda verilen ABC geninde lBCl = 10 cm, ABC geninin kenarlar arasnda pisagor ba-
lABl = 6 cm ve lACl = 8 cmdir. nts uygulandnda eitliin saland gr-
Buna gre ABC geni iin ne sylenebilir? lr. Bu nedenle ABC geni dik gendir.
PEKSTRELM
1. Aada verilen genleri kenarlarna gre inceleyerek dik gen olanlar belirleyelim.
D
^5 2 h + ^5 2 h = 10 2
a 2 2 ?
?
50 + 50 = 100
10
5 2 ?
100 = 100
olduu iin DEF geni dik gendir.
E 5 2 F
? 103
b K 6 2 + 12 2 = 15 2
?
36 + 144 = 225
6 12
180 ! 225
olduu iin KLM geni dik gen deildir.
L 15 M
c ?
P 5 2 + 11 2 = 13 2
25 + 121 =? 169
13
5 146 ! 169
olduu iin PRS geni dik gen deildir.

R 11 S
8. Snf Matematik
KENARLARINA GRE ZEL DK GENLER
1. 3 - 4 - 5 zel geni
3 5 " 32 + 42 = 52
Kenar uzunluklar 3, 4 ve 5in kat olan genlerde de bu durum geerlidir.
6, 8, 10 geni, 9, 12, 15 geni gibi...
4
2. 5 - 12 - 13 zel geni
13 " 5 2 + 12 2 = 13 2
5
Kenar uzunluklar 5, 12 ve 13n kat olan genlerde de bu durum
12 geerlidir.
3. 8 - 15 - 17 zel geni
" 8 2 + 15 2 = 17 2
8 17
Kenar uzunluklar 8, 15 ve 17nin kat olan genlerde de bu durum
geerlidir.
104 15
4. 7 - 24 - 25 zel geni
25 " 7 2 + 24 2 = 25 2
7
Kenar uzunluklar 7, 24 ve 25in kat olan genlerde de bu durum ge-
erlidir.
24
8. Snf Matematik
RNEK
A
9
15 cm ABC dik geninde lABl = 15 cm ve lBCl = 25 cm
ise lACl ka cmdir?
B 25 cm C
CZM
A
3 - 4 - 5 zel geninden yararlanarak yaplr.
3n 4n 5 kat lACl da 4n 5 kat olmaldr.
15 cm
5 kat lACl = 4,5 = 20 cm bulunur.
B 25 cm C
5in 5 kat
RNEK
A
9
ABC dik geninde lABl = 10 cm ve lBCl = 24 cm olduuna
gre, lACl ka cmdir? 105
10 cm
C 24 cm B
CZM
A
5in 2 kat 5 - 12 - 13 zel geninden yararlanarak yaplr.

13n 2 kat
olmal 10 cm lACl da 13n 2 kat olmaldr.
lACl = 13 .2 = 26 cm bulunur.
C 24 cm B
12nin 2 kat
8. Snf Matematik
AILARINA GRE ZEL DK GENLER

o o o
1. 30 - 60 - 90 geni
A
o o
60 60
2x 8
x 4
o o
30 30
x 3 C 4 3 B
o o o
2. 45 - 45 - 90 geni
o o
45 45
a a 2 6 6 2
o o
45 45
a 6
RNEK CZM
A A
o
45
106 6 6
2c 6 cm 2c 10 cm
m m
o o
45 45
B C 2 cm D B 6 cm C 2 cm D
% ) 90 o , s (ACB
% ) 45 o 8 cm
ekilde s (ABC = =
lACl = 6 2 cm , lCDl = 2 cmdir. 9 o o o
ABC; (45 - 45 - 90 zel geninden)
Buna gre, lADl ka cmdir? lABl = lBCl = 6 cmdir.
lADl = 10 cmdir. (3 - 4 - 5 zel geninden)
8. Snf Matematik
RNEK CZM
A A
o
60
24 cm
12 cm 12 cm
o o
30 30
B C B 12 3 C
% ) 30 o ve
ekilde [AC] [BC], s (ABC o o o
= lBCl = 12 3 cm 30 - 60 - 90
lACl = 12 cm olduuna gre, lBCl ka cmdir? lABl = 24 cm bulunur. zel geninden
PEKSTRELM
1. Aada verilen dik genlerde istenen kenarlar bulalm.
a 3 - 4 - 5 zel genidir.
3n 5 kat = 15
20 cm x 4n 5 kat = 20
xde 5in 5 kat olmaldr.
x = 5 . 5 = 25 cm
15 cm
x=? 107
b
o o o
x 30 - 60 - 90 zel genidir.
10 cm x = 10 . 2
x = 20 cm
30 o
10 3 cm
x=?
c
o o o
x 45 - 45 - 90 zel genidir.
8 cm
x = 8. 2 = 8 2 cm
8 cm
x=?
8. Snf Matematik
2. A A
o
60
16 cm
8 cm
o o
30 30
B 8 3 cm C B 8 3 cm C
9 9 o o o
ABC dik geninde lBCl = 8 3 cm ABC ; 30 - 60 - 90 zel genidir. Buradan;
olduuna gre, lABl + lACl ka cm ol- lABl = 8 cm lABl + lACl = 8 + 16 = 24 cm
duunu bulalm. lACl = 16 cm bulunur.
3. A
A
8 cm o
60
5 8 cm
o
30 4
B 3 cm D C o
30
% ) = 30 o B 3 cm D 4 3 C
ekilde [AD] [BC], m (ACD
lACl = 8 cm ve lBDl = 3 cm olarak verildiine 9
ADC ; 30 o - 60 o - 90 o zel genidir. Burdan;
gre, lABl ka cm olduunu bulalm.
lADl = 4 cm, lDCl = 4 3 cm bulunur.
9
ADB ; 3 - 4 - 5 zel genidir. Buradan;
lABl = 5 cm bulunur.
108
4. A
A
8
2c
m
8
2c
B C D
m
7 cm
[AB] [BD], lABl = lBCl, B 8 C 7 cm D

lACl = 8 2 cm ve lCDl = 7 cm olduuna 15
9
gre, lADl ka cm olduunu bulalm. ABC ; 45 o - 45 o - 90 o zel genidir. Buradan;
8 2
lABl = lBCl = = 8 cm'dir.
2
9
ABD ; 8 - 15 - 17 zel genidir.
lADl = 17 cm bulunur.
8. Snf Matematik
5. A A
12 cm 12 cm
2x
B C B C
x
8 cm 8 cm
D D
9 9 lABl = 2.lBDl olduu iin lBDl = x dersek

ekilde ABC ve BDC birer dik - lABl = 2x olur. Pisagor bantsn iki -
gen, gen iin de uyguladmzda;
lABl = 2.lBDl , lACl = 12 cm ve lDCl 9
ABC'de (2x) 2 + lBCl 2 = 12 2 lBCl 2 = lBCl 2
= 8 cm olduuna gre, lABl ka cm
4x 2 + lBCl 2 = 144 144 - 4x 2 = x 2 + 64
olduunu bulalm.
lBCl 2 = 144 - 4x 2 144 - 64 = x 2 + 4x 2
9 80
BDC'de; x 2 + 8 2 = lBCl 2 80 = 5x 2 " x 2 = = 16
5
x 2 + 64 = lBCl 2 80 = 5x 2 " x 2 = 80 = 16
5
x = 16 = 4 cm'dir.
lABl = 2x olduu iin;
lABl = 2 . 4 = 8 cm bulunur.
6. A
A 109
8 2 cm 8 2 cm
8 2 8 2
B C
o o
45 16 45 C
12 cm B
12 cm
D 20
ekilde ABC ve CBD dik genlerdir. D

lABl = lACl = 8 2 cm ve lBDl = 12 cm 9
ABC; 45 o - 45 o - 90 o zel genidir. Buradan
olduuna gre, lCDl ka cm olduunu bu-
lBCl = 8 2 . 2 = 16 cm bulunur.
lalm. 9
CBD ; 3 - 4 - 5 zel genidir.
lBCl = 16(4n 4 kat)
lBDl = 12(3n 4 kat)
lCDl ise 5in 4 kat olmaldr.
lCDl = 5.4 = 20 cm bulunur.
8. Snf Matematik
KOORDNAT DZLEMNDE PSAGOR BAINTISI

Koordinat dzleminde verilen iki nokta arasndaki uzaklk pisagor bants kullanlarak bulunabilir.
A(1, 1) ve B(4, 5) olmak zere A ve B noktalar y

arasndaki uzakl pisagor bantsndan yararla- B
narak bulalm. 5
4
3 4 br
B 2
1 A 3 br
x
4 br 4 3 2 1 1 2 3 4
1
32 + 42 = x2 2
9 + 16 = x 2 3
A 3 br
25 = x 2 " x = 5 4
A ve B noktalar arasndaki uzaklk 5 birim bulunur.
RNEK
A(2, 2) ve B(5, 5) olduuna gre, A ve B noktalar arasndaki uzakl bulalm.
CZM
B
y
x 3 br
x
110 0
7 6 5 4 3 2 1 1
A 2 A 3 br
3
3 br 32 + 32 = x2
4 9 + 9 = x2
5 x 2 = 18
B
3 br 6 x 18 = 3 2
A ve B noktalar aras 3 2 birim bulunur.
8. Snf Matematik
PEKSTRELM
Aada verilen noktalarn arasndaki uzakl pisagor bantsndan yararlanarak bulalm.
a A(2,1) ve B(1,3) y
B B
3
x
2 2
A 3 A
3 x
1 0 2 22 + 32 = x2
4 + 9 = x2
x = 13 br
b C(3,4) ve (D(0,0) y C
4 C
x
4 br 4 br
x D 3 br
0
D 3 br 3
42 + 32 = x2
16 + 9 = x 2
x = 25 = 5 br
c E(1,2) ve F(2,5) y
F
5
3 br 3 x 111
E 2 1
1 br
x 32 + 12 = x2
2 1
9 + 1 = x2
x = 10 br
G(0,4) ve H(2,3) y
G 4 G
x
1 br 1 H
3 2 br H 2
x 12 + 22 = x2
0 2 1 + 4 = x2
x = 5 br
8. Snf Matematik
PSAGOR BAINTISI LE PROBLEM ZME
RNEK
ekilde direin boyu 3 m, kedinin diree uzakl 5 m olduuna

gre, kedi ile ku arasndaki uzaklk olan x ka mdir?
x
5m
CZM
Probleme uygun dik gen izilir. Pisagor bants uy-
gulandnda;
x
3m 32 + 52 = x2
9 + 25 = x 2
5m x 2 = 34
x = 34 m bulunur.
RNEK
ekilde verilen uurtmann ipi 12 m yerden ykseklii 6 m olduu-

na gre, A ile B noktalar arasndaki uzaklk olan x ka metredir?
A x B
112
CZM
Probleme uygun dik gen izilir ve Pisagor bants uygulanr.
12 m 6m 6 2 + x 2 = 12 2
36 + x 2 = 144
A x B x 2 = 144 - 36 = 108
x = 108 = 6 3 m
8. Snf Matematik
RNEK
o
ekildeki gibi 12 cm uzunluunda bir sarka 60 lik
a ile sallandnda ikinci durum oluuyor.
o
60 Buna gre, sarka ilk duruma gre ka cm yksee
km olur?
h
I. Durum II. Durum
CZM
A o o o
Oluan gen 30 - 60 - 90 zel genidir.
o
60 12
12 cm Buradan lABl = = 6 cm bulunur.
12 cm 6 cm 2
Bu durumda h = 12 - 6 = 6 cm bulunur.
o
B 30
C
h
RNEK
ekildeki gibi bir yama kenarna oturan Zeynepin A noktasna

uzakl 18 m olduuna gre, yerden ykseklii ka m dir?
o
150
113
A
CZM
B o o o
Oluan gen 30 - 60 - 90 zel genidir. Buradan yerden
ykseklii;
18 m 18
lBCl = = 9 m bulunur.
o
150 2
o
30
C A
8. Snf Matematik
IKMI SORU CZM
3 br
3 br
Bir parkn ve iindeki havuzun plan ekildeki Havuz kare eklindedir. evresi 40 m olduu-
gibi kareli kada izilmitir. na gre bir kenar;
Havuzun evresinin uzunluu 40 m olduuna 40 : 4 = 10 mdir.
gre, parkn evresinin uzunluu ka metre- Bir kenar 2 birimden olutuuna gre, bir bi-
dir? rim;
10 : 2 = 5 mdir.
A) 32 2 B) 80 Oluan dik gende Pisagor uygulandnda;
C) 60 2 D) 120
3 br 15 m 15 2
o o o
(45 -45 -90
3 br 15 m zel geni)
evresi; 4 . 15 2 = 60 2 m bulunur.
Cevap: C
IKMI SORU CZM

114
160
80 cm 80 cm rtnn
x bir kenar
80 cm
80 cm 80 cm
80 cm 80 cm 80 cm
80 cm 80 cm
Kare eklindeki bir rt, kare eklindeki bir rtnn bir kenarn bulmak iin Pisagor ban-
masaya ekildeki gibi yerletirildiinde rt- ts uygulanrsa;
nn keleri, masann kenarlarnn orta nok- 80 2 + 80 2 = x 2
talar ile akmaktadr.
6400 + 6400 = x 2
Masann bir kenar uzunluu 160 cm olduuna
x 2 = 12 800
gre, rtnn evre uzunluu ka santimet-
redir? x = 80 2 cm
Buradan evre; 80 2 .4 = 320 2 cm
A) 320 B) 320 2 Cevap : B
C) 640 D) 640 2
8. Snf Matematik
KONU TEST - 1
1. A 4. A
25 cm 20 cm
C B C
B 15 cm
ABC dik geninde; lACl = 25 cm ve 5 cm

13 cm
lBCl = 15 cm olduuna gre, lABl ka cmdir?
D
A) 7 B) 8 C) 16 D) 20
ekilde [AB] [BC] ve [CD] [BC] dir.
lACl = 20 cm, lCDl = 5 cm ve lBDl = 13 cm
olduuna gre, lABl ka cmdir?
2. A
A) 12 B) 15 C) 16 D) 18
7 cm 5. A
3 cm
C B
9
2c
m
ABC dik geninde lABl = 3 cm ve

lACl = 7 cm olduuna gre, lBCl ka B D 3 cm C
cmdir? ABC dik geninde lABl = lBDl, 115
A) 10 B) 4 C) 10 D) 2 lADl = 9 2 cm ve lDCl = 3 cmdir.
Buna gre, lACl ka cmdir?
A) 15 B) 13 C) 12 D) 10
3. A
6. E
8 cm
A
4 cm
4 5 cm
B 4 5 cm C
B 8 cm C 3 cm D
ABC dik geninde lACl = 8 cm ve
ekilde; ABC ve EDC dik gendir.
lBCl = 4 5 cm olduuna gre, lABl ka lABl = 4 5 cm, lBCl = 8 cm, lCDl = 3 cm ve
cmdir? lEDl = 4 cm olduuna gre, lAEl ka cmdir?
A) 2 B) 4 C) 8 D) 16 A) 12 B) 13 C) 15 D) 18
8. Snf Matematik
7. 10.
A
A
Asl
B 20 m
C
B 120 m
ekildeki gibi birim kareli kat zerine ia-
retlenmi A ile B noktalar arasndaki en ksa 30 m
uzaklk ka birimdir?
A) 3 B) 6 C) 3 5 D) 5 3 D Kerem
ekilde [AB] [BC] ve [BC] [CD] dir.

lABl = 20 m, lBCl = 120 m ve lCDl = 30 m
8. A B
olduuna gre, Kerem ile Asl arasndaki en
ksa mesafe ka metre olur?
8 cm A) 170 B) 150 C) 140 D) 130
D 14 cm C
ekilde [AB] [BC] ve [BC] [DC] dir.

lABl = lBCl = 8 cm ve lDCl = 14 cm olduuna
gre, lADl ka cmdir?
A) 6 B) 8 C) 10 D) 12
116
11. A B
9. A
Oyun
Park E
alan
o D C
30 C
B o
30 ekildeki gibi bir plana sahip kare eklindeki
oyun alan ve dik gen eklindeki park iin
aadaki bilgiler verilmitir.
D
2
% ) = m (BDC
% ) = 90 o ve Oyun alannn alan 64 m dir.
ekilde m (ABC
lBEl = 2 7 m'dir.
% ) = m (BCD
m (ACB % ) = 30 o dir.
Buna gre, lCEl ka metredir?
lACl = 12 cm olduuna gre, lDCl ka cmdir?
A) 9 B) 6 3 C) 6 D) 3 3 A) 2 3 B) 6 C) 4 D) 3
1- D 2- D 3- B 4- C 5- A 6- B 7- C 8- C 9- A 10- D 11- B
8. Snf Matematik
KONU TEST - 2
1. Aada verilen genler incelendiinde han- 4.
gisinin dik gen olduu grlr?
A
A) B)
10 24 12 5 h 24 cm
B 25 C 8 ekildeki gibi boyu 30 cm olan bir sarka e-

kilde grld gibi 24 cm saa hareket etti-
A inde ilk konumuna gre ykseklii (h) ka cm
C) D) olur?
5 3
2 3 5 A) 12 B) 15 C) 18 D) 20
B 5 C 5 2
2. A(5, 5) ve B(1,2) olarak verilen koordinat 5. A(3,1) ve B(x,4) olmak zere A ile B nok-
dzleminde iki noktadr. talar arasndaki uzaklk 5 2 birim olduuna
Buna gre A ve B noktalar arasndaki uzaklk gre, x katr?
ka birim olur? A) 2 B) 1 C) 1 D) 2
A) 3 B) 4 C) 5 D) 7
117
3. A 6. 4 2m
B C
3 5 b 4 3m
2 5
A
B a D 4 C
Ezgi, ekildeki gibi bir nehirde A noktasndan
ekilde 6AB@ = 6AC@ ve 6AD@ = 6BC@ yzerek C noktasna gidecektir.
lABl = 3 5 , lADl = 2 5 ve lDCl = 4 Nehrin genilii 4 3 m, B ile C noktalar
birim olduuna gre, a+b ifadesinin deeri aras 4 2 m olduuna gre, C noktasna en
katr? ksa mesafede yzen Ezgi ka metre yzer?
A) 9 B) 11 C) 13 D) 15 A) 4 B) 4 5 C) 8 D) 8 5
8. Snf Matematik
7. Yusuf nce 200 m gneye, sonra 50 m douya 10. D

ve sonra 80 m kuzeye doru yryor.
Buna gre Yusufun, ilk balad nokta ile son
geldii nokta arasndaki uzaklk ka metredir? A 8m
A) 120 B) 130 C) 150 D) 180
3m
B 12 m C
ekildeki gibi bir bahenin etrafna tel eki-

lecektir.
lABl = 3 cm, lBCl = 12 m ve lDCl = 8 m oldu-
8. Verilen kenar llerine gre aadaki - una gre, ka metre tel gerekir?
genlerden hangisi dik gen deildir?
A) 13 B) 26 C) 36 D) 41
A) 5 B)
3 4 3 2 6
2
2 11.
2 30 o
6 2
C) D)
5 3 20 10 6 10 cm
ekildeki ereve duvara 30 o lik a ile da-
4 yanmtr.
10 3 ereve ile duvar arasndaki mesafe 10 cm
olduuna gre, erevenin boyu ka cmdir?
A) 5 B) 5 3 C) 10 3 D) 20
118
12. y
9. A B(0,5)
A(4,2)
x
8 2 x
135 o O C(5,0)
30 o
C E(4,2)
B
D(0,5)

% ) = 135 o, s (ACB
ekilde s (ABC % ) = 30 o ve
Yukarda koordinat dzleminde verilen eklin
lABl = 8 cm olduuna gre lACl = x ka evre uzunluu ka birimdir?
cmdir?
A) 12 + 10 2 B) 14 + 10 2
A) 8 B) 8 3 C) 12 3 D) 16
C) 12 + 5 2 D) 14 + 5 2
1- C 2- C 3- B 4- A 5- D 6- B 7- B 8- C 9- D 10- C 11- D 12- B

8. Snf Matematik
Dnm Geometrisi 2. nite
DNM GEOMETRS
DNME HAREKETI
Dnme Hareketi: Bir eklin boyutu ve biimi deimeden, belli bir ynde ve belli bir ayla yeri ve
duruunun deimesi sonucu olaan harekete denir.
Koordinat dzleminde bir A(a, b) noktas orijin etrafnda saat ynnde 90 o dndrlrse A (b, - a)
grnts elde edilir.
A(2,3) noktasnn saat ynnde 90 o dnmesi sonucu oluan grntsn bulalm.
y
3 A(2, 3)
o saat ynnde 90 o
x
90 A(2, 3) A (3, - 2)
0 2 3
2 A (3, - 2)
Bir AB doru parasnn orijin etrafnda saat ynnde 90 o dnmesi sonucu oluan grntsn
bulalm.
y
4 B(3, 4)
119
saat ynnde 90 o
A(-1, 2) 2 A(-1, 2) A (2, 1)
1 A (2, 1)
x 90 o saat ynnde 90 o
B (4 , - 3 )
1 0 2 3 4 B(3, 4)
3 B (4, - 3)
8. Snf Matematik
2. nite Dnm Geometrisi
Bir ABC geninin orijin etrafnda saat ynnde 90 o dnmesi sonucu oluan grntsn bulalm.
y
saat ynnde 90 o
B A A(3,2) A (2, 3)
3
A 2 saat ynnde 90 o
C

B
B(1,3) B (3, 1)
1 C
x
saat ynnde 90 o
3 2 1 0 1 2 3 C (2, 1)
B(1,2)
PEKSTRELM
Aada verilen noktalarn orijin etrafnda saat ynnde 90o dndrlmesi sonucu oluan grnt-
lerini bulalm.
A(2, 1) A (1, - 2)
B(-3, 4) B (4, 3)
C(-4, -5) C (- 5, 4)
D(3, -6) D (- 6, - 3)
120
E(0, -1) E (- 1, 0)
F(0, 7) F (7 , 0 )
G(8, 0) G (0, - 8)
H(-5, 0) H (0, 5)
8. Snf Matematik
Koordinat Dzleminde Dnme
y y y y
D C D C D C D C

D C

A
B D C A

A B
A A B B B A B
O x x x x
B O O O
A

B C D A

C D
Orijin etrafnda saat Orijin etrafnda saat Orijin etrafnda saat Orijin etrafnda saat
o o o o
ynnde 90 dnme ynnde 180 dnme ynnde 270 dnme ynnde 360 dnme
(veya orijin etrafnda (veya orijin etrafnda (veya orijin etrafnda (veya orijin etrafnda
saat ynnn tersine saat ynnn tersine saat ynnn tersine saat ynnn tersine
o o o o
270 dnme) 180 dnme) 90 dnme) 360 dnme)
ekil zerindeki herbir noktann bir nokta etrafnda belirli bir ayla saat veya ters ynnde
dndrldnde ekil ile grnt etir.
Koordinat dzleminde A(x, y) noktas orijin etrafnda;

o
Saat ynnde 90 dnmesi sonucu koordinatlar: (y, x) 121
o
Saat ynnde 180 dnmesi sonucu koordinatlar; (x, y)
o
Saat ynnde 270 dnmesi sonucu koordinatlar; (y, x)
o
Saat ynnde 360 dnmesi sonucu koordinatlar; (x, y)
o
Saat ynnn tersine 90 dnmesi sonucu koordinatlar; (y, x)
o
Saat ynnn tersine 180 dnmesi sonucu koordinatlar; (x, y)
o
Saat ynnn tersine 270 dnmesi sonucu koordinatlar; (y, x)
o
Saat ynnn tersine 360 dnmesi sonucu koordinatlar; (x, y) olur.
RNEK
o
A (2, 3) saat ynnde 90 dndrldnde oluan nokta; A (3, 2)
o
B (2, 5) saat ynnn tersine 90 dndrldnde oluan nokta; B (5, 2)
o
C (1, 4) saat ynnde 180 dndrldnde oluan nokta; C (1, 4) olur.
8. Snf Matematik
o
Bir eklin orijin etrafnda 180 dnmesi ile orijine gre yansmas ayndr.
RNEK
Ke noktalarnn koordinatlar A(2, 1), B(5, 2) ve C(3, 4) olan ABC geni orijin etrafnda saat
o
ynnde 90 dndrldnde oluan A B C geninin koordinatlarn bulalm.
CZM
y

A(2, 1) A (1, 2)
C
B(5, 2) B (2, 5) 4
3
C(3, 4) C (4, 3) 2 B
1
A
O x
3 2 1 1 2 3 4 5
1
A
2

3 C
4
5
B
PEKSTRELM
122 Aada verilen noktalarn; istenilen ekilde dndrldnde, oluan koordinatlarn bulalm.
Saat ynnde Saat ynnde Saat ynnn tersinde Saat ynnn tersinde
Nokta o o o o
90 dnme 180 dnme 90 dnme 180 dnme
(2, 1) (1, 2) (2, 1) (1, 2) (2, 1)
(3, 4) (4, 3) (3, 4) (4, 3) (3, 4)
(5, 6) (6, 5) (5, 6) (6, 5) (5, 6)
(4, 2) (2, 4) (4, 2) (2, 4) (4, 2)
(4, 3) (3, 4) (4, 3) (3, 4) (4, 3)
8. Snf Matematik
YANSIMA VE TELEME
Koordinat Dzleminde Yansma (Simetri)
y
x eksenine gre yansmada; x deeri deimezken, y
A deerinin sadece iareti deiir.
B C
x
O

B C
x eksenine gre yansma
y
y eksenine gre yansmada; y deeri deimezken,
x deerinin sadece iareti deiir.
A A
B C
C B 123
x
O
y eksenine gre yansma
8. Snf Matematik
RNEK
A(1,1), B(5,2), C(4,4), D(2,4) noktalarn oluturduu drtgenin x eksenine gre ve y eksenine
gre yansmasn bulalm.
CZM
y y

D C C D D C

B B
B
A x A A x

OA O

B

D C
x eksenine gre yansma y eksenine gre yansma

A (1,1) A (1,1) A (1,1) A (1,1)

B (5,2) B (5,2) B (5,2) B (5,2)

C) (4,4) C (4,4) C) (4,4) C (4,4)

D (2,4) D (2,4) D (2,4) D (2,4)
A(x,y) x eksenine gre yansma

A (x, y)
124
A(x,y) y eksenine gre yansma

A (x, y)
Bir eklin orijine gre yansmasn almak hem x hem de y eksenine gre yansmasn almak de-
o
mektir. Ayn zamanda ekli orjin etrafnda 180 dndrmek demektir. Hem x, hem de y deerinin
sadece iareti deiir.
A(x,y) orijine gre yansma

A (x, y)
8. Snf Matematik
RNEK
Aada verilen noktalarn istenilen eksenlere gre yansmalarn bulalm.
Nokta x eksenine gre yansma y eksenine gre yansma Orijine gre yansma
(2,5) (2,5) (2,5) (2,5)
(3,1) (3,1) (3,1) (3,1)
(4,6) (4,6) (4,6) (4,6)
(3,2) (3,2) (3,2) (3,2)
RNEK
ABC geninin ke noktalarnn koordinatlar; A(2,3), B(2,1) ve C(5,1)dir.

ABC geninin x eksenine gre yansmas alndnda oluan A B C geninin koordinatlar
toplam katr?
CZM
ABC geninin x eksenine gre yansmas alndnda koordinatlar ;

A (2,3) A (2,3)

B (2,1) B (2,1) Koordinatlar toplam; 2 + (3) + 2 + (1) + 5 + (1) = 4 bulunur.

C) (5,1) C (5,1)
PEKSTRELM
125
1. A(3,5) noktasnn x eksenine gre yansmas ile olu- A (3,5)

an A noktasnn koordinatlarn bulalm.

2. B(2,7) noktasnn y eksenine gre yansmas ile olu- B (2,7)

an B noktasnn koordinatlarn bulalm.

3. C(2, 1) noktasnn orijine gre yansmas ile oluan C (2,1)

C noktasnn koordinatlarn bulalm.
8. Snf Matematik
Koordinat Sisteminde teleme
x ekseni boyunca teleme yaplrken ; y ekseni boyunca teleme yaplrken ;

Saa doru a birim telendiinde x deerine Yukar doru a birim telendiinde y deeri-
ekleme yaplr. ne ekleme yaplr.
A (x,y) teleme A (x + a, y) A (x,y) teleme A (x, y + a)

Sola doru a birim telendiinde x deerin- Aa doru a birim telendiinde y deerin-

den karma yaplr. den karma yaplr.
A (x,y) teleme A (x a, y) A (x,y) teleme A (x, y a) olur.

RNEK
Ke noktalarnn koordinatlar A(5,3), B(6,2) ve C(1,2) olan gen 8 birim saa ve 5 birim

aaya teleniyor. Oluan A B C geninin ke noktalarnn koordinatlarn bulalm.
CZM

A(5,3) 8 br saa A (3,3) 5 br aa A (3,2)

B(6,2) 8 br saa B (2,2) 5 br aa B (2,3)

C(1,2) 8 br saa C (7,2) 5 br aa C (7,3)
A
126 B C
x
O
A

B C
8. Snf Matematik
RNEK CZM
y y
A A
B B
C x C x

A

B
A (3, 4) teleme A (3, 1)

Yukarda verilen ABC genini 6 birim sola, 5

birim aa teleyerek oluan A B C geni- B (5, 3) teleme B (1, 2)

nin koordinatlarn bulalm.
C (2, 1) teleme C (4, 4)

PEKSTRELM
Aada koordinatlar verilen noktalarn istenilen miktar kadar telendiinde oluan yeni nokta-
larn koordinatlarn bulalm.
4 birim sola 1 birim saa

Nokta 3 birim saa 4 birim aa
2 birim yukar 2 birim aa
(4, 3) (7, 3) (4, 1) (0, 5) (5, 1)
(5, 2) (8, 2) (5, 2) (1, 4) (6, 0)
(6, 1) (9, 1) (6, 5) (2, 1) (7, 3) 127
(2, 3) (1, 3) (2, 1) (6, 5) (1, 1)
(4, 0) (7, 0) (4, 4) (0, 2) (5, 2)
(0, 2) (3, 2) (0, 6) (4, 0) (1, 4)
(1, 3) (2, 3) (1, 7) (5, 1) (0, 5)
8. Snf Matematik
telemeli Yansma
Bir eklin bir doru boyunca yansmasndan sonra telenmesi ile telenmesinden sonra yansma-
s altndaki grntleri ayndr.
RNEK
1. durum 2. durum
d d d d
Yansma teleme teleme Yansma
1. durum ve 2. durum incelendiinde elde edilen grntlerin ayn olduu grlmektedir.
IKMI SORU
Aadakilerden hangisinde y eksenine gre yansma vardr?
y y y y
A) B) C) D)
128
x x x x
CZM
x eksenine orijine y eksenine x ekseni boyunca
gre yansma gre yansma gre yansma teleme
Cevap: C
8. Snf Matematik
IKMI SORU CZM
x ve y eksenleri simetri dorular ise;

y
D(4,3) C y
D C
x
O x
A B
A B
D noktasnn koordinatlar (4, 3) olan ekil-

deki ABCD dikdrtgeni, verilen dzlemde tele- x ve y eksenleri simetri eksenleri olduundan
niyor, x ve y eksenleri, elde edilen dikdrtgenin ekli iki e paraya blerler.
simetri dorular olduuna gre, aadakiler- Bu durumda ekil 3 birim saa, 1 birim aa-
den hangisi telenmi dikdrtgenin B kesinin ya telenmi olur.
koordinat olur? B noktasnn koordinatlar da B(1, 2) bulu-
A) (1, 2) B) (1, 2) nur.
C) (2, 2) D) (2, 2) Cevap: B
IKMI SORU CZM

y
Knn x eksenine gre yansmas;
y
K L
129
K
x
O
x
N M O
Yukarda koordinat dzleminde verilen K, L, M, N

ekillerine gre, aadakilerden hangisi yanltr? eklindedir. Bu durumda D seene-
A) Lnin y eksenine gre yansmas Kdr. inde verilen bilgi yanltr.
o
B) Knn orijin etrafnda ve saat ynnde 180 Cevap: D
dndrlmesiyle M elde edilmitir.
C) Mnin x ekseni boyunca 5 birim sola telenme-
siyle N elde edilmitir.
D) Knn x eksenine gre yansmas Ndir.
8. Snf Matematik
KONU TEST - 1
1. y 4. Ke noktalarnn koordinatlar A(2,3),

A B(1, 1) ve C(1, 1) olan ABC geni 3 birim
C
B x saa ve 2 birim aaya teleniyor.
O
Buna gre oluan A B C geni aadakiler-
den hangisi olur?
Yukarda verilen ABC geninin x eksenine y y
A) B)
gre yansmas aadakilerden hangisidir?
A
A
y y x O x
A) A
B)
O
B
C C B C

B x x
O B O
y y
C
C) D)
A
A A
y y x O x
C) D) O
B
C B C
x x
O C O
B B
A

A
C
o
5. F(3, 4) orijin etrafnda saat ynnde 90
130
dndrldnde aadaki noktalardan
2. A(a, b) noktasnn y eksenine gre yansmas
hangisi elde edilir?
A (2, 3) olduuna gre a+b katr?

A) F (3, 4) B) F (3, 4)
A) 5 B) 1 C) 1 D) 5
C) F (4, 3) D) F (4, 3)
6. A(2, 1) noktas 3 birim sola telenip orijin

3. K(5, 3) noktas 2 birim sola, 1 birim aaya o
etrafnda saat ynnde 180 dndrld-
telendiinde aadaki noktalardan hangisi nde aadaki noktalardan hangisi elde
elde edilir? edilir?
A) (3, 4) B) (3, 2) A) (1, 1) B) (1, 1)
C) (7, 4) D) (7, 2) C) (1, 1) D) (1, 1)
8. Snf Matematik
7. y 10. A(3, 5) noktasnn x eksenine gre yans-

A
mas alnp 4 br sola telendiinde aadaki
noktalardan hangisi elde edilir?
B C
x
O A) (3, 5) B) (1, 5)
C) (1, 5) D) (1, 5)
Yukarda verilen ABC geni orijin etra- y

o 11.
fnda saat ynnde 90 dndrlyor. Buna

gre, oluan A B C geni aadakilerden
hangisidir?
y y
A) A B) x
B A BO

C x x
O B CO
D C

A
y y Yukarda verilen ABCD dikdrtgeni orijin
C) D) o
A etrafnda saat ynnde 180 dndrld-

B ne gre aadakilerden hangisi yanltr?
O C x x
C O A) A (3, 1) olur.

B A
B) A B C D dikdrtgeni I. blgededir.

C) D (3, 4) olur.

D) C (4, 1) olur.
131
o
8. M(x, y) noktas saat ynnn tersine 180
12. D
dndrldnde M (2, 1) noktas elde edili- D
ABC ABC
yor.
A(2, 1) A (1, 2)
Buna gre x + y deeri katr? B(3, 2)

B (2, 1)
A) 3 B) 2 C) 1 D) 3 C(2, 1)

C (3, 0)
Yukarda verilen ABC geni iin aada-

kilerden hangisi uygulanrsa A B C geni
elde edilir?
A) x eksenine gre yansma
9. Aadaki noktalardan hangisinin y ekseni-
ne gre yansmas yine kendisidir? B) y eksenine gre yansma
o
C) Saat ynnde 90 dnme
A) (3, 3) B) (0, 2)
D) 1 birim sola, 1 birim aaya teleme
C) (2, 5) D) (4, 0)
1- B 2- B 3- A 4- C 5- D 6- D 7- A 8- D 9- B 10- C 11- D 12- D

8. Snf Matematik
KONU TEST - 2
1. Koordinatlar A(2, 3), B(-1, -1) ve C(4, 1) 5. y
C
olan ABC geni 1 birim saa 2 birim aa- 4
ya telendiinde aadakilerden hangisi F
3
elde edilir?
A B C
x
A) (1, 1) (-2, -3) (3, -1) 0 1 4
B) (1, 5) (-2, 1) (3, 3)
C) (3, 1) (0, -3) (5, -1)
D) (3, 5) (0, 1) (5, 3)
Koordinat dzleminde verilen FC doru par-

asnn orijine gre yansmas alndnda
2. Ke noktalarnn koordinatlar A(-2, 3), F C doru parasnn koordinatlar toplam
B(-3, 1) ve C(2,0) olan bir ABC geni ori- aadakilerden hangisidir?
jin etrafnda, saat ynnde 90 o dndrl-
yor. A) -12 B) -2 C) 2 D) 12
Buna gre, aadakilerden hangisi A B C

geninin ke koordinatlarndan biri ola-
maz? 6. y
C
A) (0, 2) B) (0, -2) 5
C) (1, 3) D) (3, 2)
132 A
1 B
3. Bir A(x, y) noktas nce 3 birim saa teleni- x
yor, sonra x eksenine gre yansmas alnyor. -4 -2 -1
B 11 2 4
Buna gre oluan nokta A (2, - 1) olduuna A
gre, x+y ifadesinin deeri aadakilerden
hangisidir?
A) -1 B) 0 C) 1 D) 2
-5
C
Yukardaki koordinat dzlemi zerinde veri-

len ABC genine aadaki hareketlerden
4. K(2, 3) noktas saatin tersi ynnde 270 o
hangisi uygulanrsa A B C geni elde edi-
dndrlyor. Oluan K noktas 2 birim sola,
lir?
1 birim yukarya teleniyor.
Buna gre, oluan noktann koordinatlar A) 2 birim saa, 2 birim yukar teleme
aadakilerden hangisidir? B) y eksenine gre yansma
A) (-5, 3) B) (-5, 0) C) Saatin tersi ynnde 90 o dnme
C) (4, -1) D) (1, -1) D) Saat ynnde 180 o dnme
8. Snf Matematik
7. Koordinatlar K(3, 0), L(-1, 0) ve M(0, 2) 9. A(-4, -1) " A (- 2, - 4)

olan KLM geni iin aada verilen ifade- B(-5, -3) " B (- 3, - 6)
lerden hangisi yanltr?
C(1, -2) " C (3, - 5)
A) KLM geni 3 birim saa 2 birim yukar D(3, -4) " D (x, y)
telendiinde oluan K L M geni ile Yukarda bir ABCD drtgeninin telenmesi
etir. sonucunda oluan grntsnn koordinatla-
B) KLM geninin x eksenine gre yans- r verilmitir.
mas alndnda oluan K L M geni Buna gre x+y ifadesinin deeri nedir?
ile etir.
A) -3 B) -2 C) -1 D) 2
C) KLM geni saat ynnde 180 o dn-
drldnde oluan K L M geni ile
orijine gre yansmas ile oluan gen
ayndr.
D) KLM geni ile saatin tersi ynnde 10. Aadaki ekillerden hangisinin x eksenine
90 o dndrldnde oluan K L M - gre yansmas ile saat ynnde 90 o dnd-
geninin boyutlar farkldr. rlmesi sonucu oluan grnts akktr?
A) y
3
2
1
x
0 1 2 3
B) y
4
8. y
1 133
x
0 1 4
-3 -1 3 y
x C)
0
A -2 5
-3 C 2
-4 x
B 0 1 3
Koordinat dzleminde verilen ABC geni-
nin y eksenine gre yansmas alndnda y
D)
oluan A B C geninin ke noktalarndan
3
biri aadakilerden hangisi olabilir?
1
A) (-1, 2) B) (-3, -3) x
0 1 4
C) (-3, 4) D) (-1, -2)
1- C 2- B 3- B 4- D 5- A 6- D 7- D 8- B 9- B 10- B
8. Snf Matematik
TEOG DENEME SINAVI - 1

1. 60 saysnn ka tane doal say arpan var- 4.
dr? I. Btn asal saylar tek saydr.
II. ki asal saynn arpm bir asal say-
A) 8 B) 10 C) 12 D) 15 dr.
III. Ardk saylar aralarnda asal say-
lardr.
IV. 8 ile 15 aralarnda asal saylardr.
Yukardaki ifadelerden hangileri yanltr?
A) I ve II B) I ve III
2.
I. 108 = 2 2 .3 3 C) II ve III D) II ve IV
II. 120 = 2 3 .3.5

III. 135 = 3 3 .5
IV. 150 = 2.3 2 .5
Yukarda verilen saylar asal arpanlarnn 5. Zeynep, eni 6 cm boyu 15 cm olan dikdrtgen
arpm eklinde yazlmtr. eklindeki farkl renkli kartonlar hi blme-
Buna gre verilen eitliklerden hangisi yan- den yan yana getirerek bir kare elde etmek
ltr? istiyor.
Bunun iin Zeynepin en az ka farkl renkte
A) I B) II C) III D) IV kartona ihtiyac vardr?
A) 6 B) 10 C) 15 D) 18
134
3. Bir spor kulbndeki renciler 5erli grup-

landnda 3, 6arl gruplandnda 4, 9arl 6. Bir kuruyemii elindeki cevizleri 5, 8 ve 10
gruplandnda 7 renci darda kalyor. kglk paketler yaptnda her seferinde 2 kg
Buna gre, snfta en az ka renci vardr? ceviz artyor.
Bu kuruyemicinin, 100 kgdan az cevizi oldu-
A) 88 B) 90 C) 92 D) 96
u bilindiine gre, kuruyemii en fazla ka
kilogramlk paket yapabilir?
A) 40 B) 78 C) 80 D) 82
8. Snf Matematik
7. 11. Bir frnda gnde 10 uval un kullanlyor.

1
(0, 5) a = Bir uval un 24 kg olduuna gre bu frnda
64
bir ylda ka gram un kullanldnn bilimsel
olduuna gre a katr? gsterimi aadakilerden hangisidir)
A) -6 B) -2 C) 1 D) 6 (1 yl = 365 gn)
A) 0, 876.10 8 B) 8, 76.10 4
C) 8, 76.10 7 D) 87, 6.10 6
8. 9x10 2 + 7x100 + 5.10-2 + 3.10-3

eklinde zmlenmi say aadakilerden
hangisidir?
A) 97,53 B) 97,053
12. 5 5
C) 907,53 D) 907,053 43 25
f 7p f 4p
:
5 25
leminin sonucu ka basamakl bir saydr?
A) 5 B) 6 C) 7 D) 10
9. Aadakilerden hangisinin sonucu dierle-
rinden farkldr?
1 -6 1 -2
A) c - m B) c m
2 8
C) (- 2) 6 D) 4-3 135
13.
I. 4 3 + 4 3 + 4 3 + 4 3 = 4 4
II. 4 3 .43 .43 .43 = 412
III. 2 7 .5 7 = 1014
10. IV. 412 : 16 3 = 212
-4 -5
I. 2, 3.10 = 0, 23.10
5 7
V. 2, 003 = 2.101 + 3.10-3
II. 513.10 = 51300.10
III. 0, 007.10 4 = 0, 7 . 10 2
Yukarda verilen ifadelerden hangileri yanl-
IV. 125, 8.10-5 = 1, 258.10-3 tr?
Yukarda verilen eitliklerden hangileri yan-
A) I ve III B) I ve IV
ltr?
C) III ve V D) IV ve V
A) I ve II B) III ve IV
C) I ve III D) II ve IV
8. Snf Matematik
14. 135 saysndan kk en byk tam say

katr? 17. 250 saysnn bir rasyonel say olabilmesi
iin aadakilerden hangisi yaplmaldr?
A) 13 B) 12 C) 11 D) 10
A) 5 ile arplmaldr.
B) 5 ile toplanmaldr.
C) 10 ile arplmaldr.
D) 10 ile toplanmaldr.
15. 18. 24 + 24 + 24
I. 2 +5 2 = 5 2
6. 6. 6
II. 6 3 - 5 3 = 3
III. 3 2 . 5 = 3 10 ileminin sonucu katr?
IV. 8 10 : 4 5 = 2 2
A) 12 B) 6 C) 4 D) 1
Yukarda verilen ifadelerden ka tanesi yan-
ltr?
A) 4 B) 3 C) 2 D) 1
19.
1, 96 - 0, 36
0, 0004
136 ileminin sonucu katr?
A) 40 B) 4 C) 0,4 D) 0,02
16. Dikdrtgen eklinde bir bahenin evre uzun-

luu 16 5 mdir.
Kenarlarndan biri 45 m olduuna gre di-
er kenar uzunluu ka metredir? 20. Aadakilerden hangisinin sonucu bir rasyo-
A) 3 5 B) 5 5 nel say deildir?
C) 6 5 D) 10 5 A) 32 + 42
B) 9 - 16 + 24
C) 0, 01 + 2, 25
D) ^ 20 h: ^3 5 h
1- C 2- D 3- A 4- A 5- B 6- D 7- D 8- D 9- D 10- A 11- C 12- B 13- C 14- C 15- D 16- B 17- C 18- D 19- A 20- B
8. Snf Matematik
2. nite
137
8. Snf Matematik
2. nite
138
8. Snf Matematik
3. NTE
KO N ULA R
* Cebirsel fadeler ve zdelikler
* Elik ve Benzerlik
3. nite Cebirsel fadeler ve zdelikler
CEBRSEL FADELER VE ZDELKLER

CEBRSEL FADELER
Cebirsel fade: inde bilinmeyen bulunan ifadelere denir.
5a, x+2, 3n-1, ... gibi ifadeler cebirsel ifadedir. Cebirsel ifadede bilinmeyenler harflerle gsterilir.
3n- 1 3n-1
Kat say Sabit terim Terim Terim
Bilinmeyen (deiken)
Bilinmeyenin nndeki sayya kat say, bilinmeyenden bamsz olarak yer alan sayya ise sabit
terim denir.
Cebirsel fadelerin arpm

Bir terimli bir ifadeyle bir terimli bir ifade arplrken; katsaylar arplp kat say olarak, bilinme-
yenler arplp bilinmeyen olarak sonuca yazlr.
RNEK
x.x = x 2 2x.3x = 6x 2 - 5a.a = - 5a 2 5.3y = 15y 4x.x.y = 4x 2 y
Bir terimli bir ifade iki terimli bir ifade ile arplrken; bir terimlideki terim dier iki terimle srayla
arplr ve en son varsa sadeletirme yaplr.
140 RNEK CZM
5.(7x + 2) ilemini yapalm. 5. (7x + 2) = 5 . 7x + 5 . 2

= 35x + 10
RNEK CZM
-3a(a + 5) ilemini yapalm.

-3a . (a + 5) = -3a . a + (-3a) . 5
= -3a2 - 15a
8. Snf Matematik
Cebirsel fadeler ve zdelikler 3. nite
ki terimli bir ifade iki terimli bir ifade ile arplrken; ilk arpandaki her bir terim ile ikinci arpan-
daki her bir terim ayr ayr arplr. Sonra varsa sadeletirme yaplr.
RNEK CZM
(3a + 2) . (4a + 3) ilemini yapalm.

(3a + 2) . (4a + 3) = 3a . 4a + 3a . 3 + 2 . 4a + 2 . 3
= 12a 2 + 9a + 8a + 6
= 12a 2 + 17a + 6
RNEK CZM
(5a - 3) . (2a + 1) ilemini yapalm.

(5a - 3) . (2a + 1) = 5a . 2a + 5a . 1 + (-3) . 2a + (-3) . 1
= 10a 2 + 5a - 6a - 3
= 10a 2 - a - 3
RNEK CZM
(3x-4) . (5x-2) ilemini yapalm.

(3x-4) . (5x-2) = 3x . 5x + 3x . (-2) + (-4) . 5x + (-4) . (-2)
= 15x 2 - 6x - 20x + 8
= 15x 2 - 26x + 8 141
RNEK CZM
(x+6) . (3x-5) ilemini yapalm.

(x+6) . (3x-5) = x . 3x + x . (-5) + 6 . 3x + 6 . (-5)
= 3x 2 - 5x + 18x - 30
= 3x 2 + 13x - 30
8. Snf Matematik
PEKSTRELM
Aada verilen arpma ilemlerini yapalm.
a y . y = y2 -3a . a = - 3a 2 -2a . 3b = - 6ab 3 . (-5y) = - 15y

-4x . (-3x) = 12x 2 5a . (-4ab) = - 20a 2 b -2a.(-7a) = 14a 2 a . b . c = abc
3a . (-2b) = - 6ab 5x.(-3y) . z = - 15xyz
b -2x . (3x+1) -2x . (3x + 1) = -2x . 3x + (-2x) . 1

= - 6x 2 - 2x
5a . (4a-1) 5a . (4a-1) = 5a . 4a - 5a . 1
= 20a 2 - 5a
3y . (a-4) 3y . (a-4) = 3y . a - 3y . 4
= 3ya - 12y
-2a . (7a-5) -2a . (7a-5) = -2a . 7a - 2a . (-5)

= - 14a 2 + 10a
-4x (-y -2x) -4x . (-y-2x) = -4x . (-y) + (-4x) . (-2x)

= 4xy + 8x 2
c (a + 3) . (a + 5) (a + 3) . (a + 5) = a . a + a . 5 + 3 . a + 3 . 5
= a 2 + 5a + 3a + 15
= a 2 + 8a + 15
142
(3x-2) . (4y+1) (3x-2) . (4y+1) = 3x . 4y + 3x.1 -2 . 4y -2 . 1
= 12xy + 3x - 8y -2
(3a+4) . (2a3) (3a+4) . (2a-3) = 3a . 2a + 3a . (-3) + 4.(2a) + 4.(-3)

= 6a 2 - 9a + 8a - 12
= 6a 2 - a - 12
(x6) (2x+3) (x-6) . (2x+3) = x . 2x + x . 3 + (-6) . 2x + (-6) . 3

= 2x 2 + 3x - 12x - 18
= 2x 2 - 9x - 18
(2a1) . (3a5) (2a-1) . (3a-5) = 2a . 3a + 2a . (-5) + (-1) . 3a + (-1) . (-5)

= 6a 2 - 10a - 3a + 5
= 6a 2 - 13a + 5
8. Snf Matematik
Cebirsel fadelerle arpma leminde Modelleme

x ile x+3 cebirsel ifadelerinin arpmn cebir karolar ile modelleyerek bulalm.
x+3
2
x x olsun,
x x2 x x x x. (x + 3) = x 2 + 3x
x.x + x.3
x2 + 3x
RNEK CZM
(x + 2) . (x + 1) ileminin sonucunu modelle- 1 olsun,

x2 x
yerek bulalm.
x+1
x2 x
(x + 2) . (x + 1) = x 2 + 3x + 2
x+2
x 1
x 1
x2 + x + x + x + 1 + 1
RNEK CZM
(2x + 1) . (x-1) ileminin sonucu modelleyerek 1

x2 x -x olsun,
bulalm. -1 143
x-1
x2 -x
2x+1 x2 -x (2x + 1) . (x - 1) = 2x 2 - x - 1
x -1
x2 + x2 + x - x - x - 1
8. Snf Matematik
PEKSTRELM
1. Aada verilen arpma ilemlerini modelleyerek yapalm.
a (3x-2) . (2x+3) b (x+4) . (5x-1)
1
x2 x -x olsun,
-1
2x+3 5x-1
a b
x2 x2 x x x x2 x2 x2 x2 x2 x
x x x x x -1
x2 x2 x x x x+4 x x x x x -1
3x-2
x2 x2 x x x x x x x x -1
x x x x x -1
-x -x -1 -1 -1
-x -x -1 -1 -1 5x 2 + 20x - x - 4
6.x 2 + 5.x - 4.x - 6 (x + 4) (5x - 1) = 5x 2 + 19x - 4
(3x - 2) . (2x + 3) = 6x 2 + 5x - 6
2. Aada verilen modellemelerin gsterdii ilemleri bulalm.
x2 x -x 1
olmak zere,
-1
144 a b c
a x-1 b 2x-1 c x+3
x2 -x x2 x2 -x x2 x x x
x-1 x+1
-x -1 x x -1 2x+1
x2 x x x
(x - 1) . (x - 1) = x 2 - 2x - 1 (x + 1) . (2x - 1) = 2x 2 + x - 1 x 1 1 1
(2x + 1) . (x + 3) = 2x 2 + 7x + 3
8. Snf Matematik
ZDELIKLER
zdelik: Bilinmeyenin yerine yazlacak her gerek say deeri iin doru olan eitliklere denir.
RNEK
x. (x + 5) = x 2 + 5x ifadesini inceleyelim.
? 2
x = 1 iin 1 . (1 + 5) = 1 + 5 . 1
?
1.6=1+5
6 = 6
? 2
x = 2 iin 2 . (2 + 5) = 2 + 5 . 2
2.7= ? 4 + 10
14 = 14
? 2
x = 3 iin 3 . (3 + 5) = 3 + 5 . 3
h
3 . 8 =? 9 + 15
24 = 24
h
Verilen ifadede x yerine yazlacak her gerek say iin eitliin saland grlr. Bu nedenle ifade
bir zdeliktir.
RNEK
x2 x 1 olmak zere,
yanda verilen modelin belirttii zdelii bulalm. 145
CZM
x+3
(x + 1) . (x + 3) = x 2 + 4x + 3
x+1
8. Snf Matematik
nemli zdelikler
1. Tam Kare zdelii
a. ki Saynn Toplamnn Karesi zdelii
a b
b b
(a + b) 2 = a 2 + 2ab + b 2
a a
a b
Yukarda verilen modelleme incelendiinde bir kenar a+b olan karenin alannn; bir kenar a olan ve
bir kenar b olan karelerin alanlar ile bir kenar a dier kenar b olan dikdrtgenlerin alanlar topla-
mna eit olduu grlr.
RNEK
(x + 3) 2 ifadesinin zdeini modelleme ile bulalm.
CZM
x 3
3 3x 9 3
(x + 3) 2 = x 2 + 6x + 9
x x2 3x x
146 x 3
RNEK CZM
(a + 5) 2 ifadesinin zdeini bulalm. (a + 5) 2 = a 2 + 2.a . 5 + 5 2 = a 2 + 10a + 25
RNEK CZM
(3a + 2b) 2 ifadesinin zdeini bulalm. (3a + 2b) 2 = (3a) 2 + 2.3a.2b + (2b) 2
= 9a 2 + 12ab + 4b 2
8. Snf Matematik
PEKSTRELM
1. Aada verilen ifadelerin zdeini bulalm.
a (3a + 1) 2 = (3a) 2 + 2.3a.1 + 1 2 = 9a 2 + 6a + 1
b (x + 5 ) 2 = x 2 + 2.x.5 + 5 2 = x 2 + 10x + 25
c (y + 4) 2 = y 2 + 2.y.4 + 4 2 = y 2 + 8y + 16
(2x + y) 2 = (2x) 2 + 2.2x.y + y 2 = 4x 2 + 4xy + y 2
d (5a + 3b) 2 = (5a) 2 + 2.5a.3b + (3b) 2 = 25a 2 + 30ab + 9b 2
e (4 x + 3 ) 2 = (4x) 2 + 2.4x.3 + 3 2 = 16x 2 + 24x + 9
b. ki Saynn Farknn Karesi zdelii

a-b b
a. (a - b) = (a - b) 2 + b. (a - b)
a-b a-b a 2 - ab = (a - b) 2 + ab - b 2
(a - b) 2 = a 2 - 2ab + b 2
a-b b
a
Bir kenar a bir kenar a-b olan dikdrtgenin alan; bir kenar a-b olan karenin alan ile kenarlar
b ve a-b olan dikdrtgenin alanlar toplamna eittir. Bu eitlik dzenlendiinde iki saynn farknn
karesi zdelii elde edilir.
RNEK 147
(x - 3) 2 ifadesinin zdeini modelleme ile bulalm.
CZM
x-3 3
x. (x - 3) = (x - 3) 2 + 3. (x - 3)
x-3 x-3 x 2 - 3x = (x - 3) 2 + 3x - 9
x-3 3 (x - 3) 2 = x 2 - 6x + 9
x
8. Snf Matematik
RNEK CZM
(2a - 1) 2 ifadesinin zdeini bulalm. (2a - 1) 2 = (2a) 2 - 2.2a.1 + 1 2
= 4a 2 - 4a + 1
RNEK CZM
(3x - 4y) 2 ifadesinin zdeini bulalm. (3x - 4y) 2 = (3x) 2 - 2.3x.4y + (4y) 2
= 9x 2 - 24xy + 16y 2
PEKSTRELM
Aada verilen ifadelerin zdeini bulalm.
a (a - 6 ) 2 = a 2 - 2.a.6 + 6 2 = a 2 - 12a + 36
b (x - 1 ) 2 = x 2 - 2.x.1 + 1 2 = x 2 - 2x + 1
c (x - 5y) 2 = x 2 - 2.x.5y + (5y) 2 = x 2 - 10xy + 25y 2
(2a - 3b) 2 = (2a) 2 - 2. (2a) . (3b) + (3b) 2 = 4a 2 - 12ab + 9b 2
d (a - 4b) 2 = a 2 - 2.a.4b + (4b) 2 = a 2 - 8ab + 16b 2
e (3x - 2) 2 = (3x) 2 - 2.3x.2 + 2 2 = 9x 2 - 12x + 4
2. ki Kare Fark zdelii
148 a-b b a b
b b2
b
a-b a-b
a b
b a
Taral Alan = (a+b) . (a-b)
a a 2 - b 2 = (a + b) . (a - b)
Bir kenar uzunluu a birim olan bir karenin alanndan bir kenar uzunluu b birim olan karenin alan
karlrsa bir kenar a-b, bir kenar a+b olan dikdrtgenin alan elde edilir.
8. Snf Matematik
RNEK
x 2 - 9 ifadesinin zdeini modelleme ile bulalm.
CZM
x-3 3
x 3
9 3 x-3 x-3 x 2 - 3 2 = (x - 3) . (x + 3)
x
3 x
x-3
x
RNEK CZM
4a 2 - 1 ifadesinin zdeini bulalm. 4a 2 - 1 = (2a) 2 - 1 2 = (2a + 1) . (2a - 1)
RNEK CZM
9x 2 - 4y 2 ifadesinin zdeini bulalm. 9x 2 - 4y 2 = (3x) 2 - (2y) 2 = (3x + 2y) . (3x - 2y)
RNEK CZM
25a 2 - 49 ifadesinin zdeini bulalm. 25a 2 - 49 = (5a) 2 - 7 2 = (5a + 7) . (5a - 7)
149
PEKSTRELM
a x2 - 4 = x 2 - 2 2 = (x - 2) . (x + 2)
b a2 - 1 = a 2 - 1 2 = (a - 1) . (a + 1)
c 9a 2 - b 2 = (3a) 2 - b 2 = (3a - b) . (3a + b)
x 2 - 36b 2 = x 2 - (6b) 2 = (x - 6b) . (x + 6b)
d d 2 - 25e 2 = d 2 - (5e) 2 = (d - 5e) . (d + 5e)
e 64x 2 - 9y 2 = (8x) 2 - (3y) 2 = (8x - 3y) . (8x + 3y)
f 100a 2 - 81b 2 = (10a) 2 - (9b) 2 = (10a - 9b) . (10a + 9b)
8. Snf Matematik
zdeliklerden Yararlanarak zlen Sorular
RNEK CZM
a+b = 8 Verilen ifadeler iki terimin toplamnn karesi zdeli-

a.b=4 inde gemektedir. fadeler bu zdelikte yerine ya-
zlr.
olduuna gre a 2 + b 2 ifadesinin deerini
bulalm. (a + b) 2 = a 2 + 2ab + b 2
8 4
8 2 = a 2 + 2 .4 + b 2
64 = a 2 + 8 + b 2
a 2 + b 2 = 64 - 8 = 56 bulunur.
RNEK CZM
a 2 + b 2 = 68 Verilen ifadeler iki terimin farknn karesi zdeliin-

a . b = 16 de yerine yazlr.
olduuna gre a-b ifadesinin pozitif dee- (a - b) 2 = a 2 - 2ab + b 2
rini bulalm. 68
16
(a - b) 2 = 68 - 2.16 = 68 - 32
(a - b) 2 = 36
(a - b) = 6 bulunur.
RNEK CZM
150
a - b = 12 Verilen ifadeler iki terimin farknn karesi zdeliin-
de yerine yazlr.
a 2 + b 2 = 234
olduuna gre a.b ifadesinin deerini bu- (a - b) 2 = a 2 - 2ab + b 2
234
lalm. 12
12 2 = 234 - 2ab
144 = 234 - 2ab
2ab = 234 - 144 = 90
a.b = 45 bulunur.
8. Snf Matematik
RNEK CZM
1 ki terimin farknn karesi zdeliinden yararlanlr.

a- =5
a (a - b) 2 = a 2 - 2ab + b 2
1
c
1 2
m = a - 2 . a. + 2
olduuna gre a 2 + ifadesinin deerini 2 1 1
2
a -
bulalm. a a a a
5
1
52 = a2 - 2 +
a2
1
a 2 + = 25 + 2 = 27 bulunur.
a2
RNEK CZM
ki terimin farknn karesi zdeliinden yararlanlr.
2016 2 - 2015 2
a 2 - b 2 = (a + b) . (a - b)
ifadesinin deerini bulalm. 2016 2 - 2015 2 = (2016 - 2015) . (2016 + 2015)
= 1.4031 = 4031 bulunur.
RNEK CZM
ki terimin farknn karesi zdeliinden yararlanlr.

999.1001
a 2 - b 2 = (a + b) . (a - b) 151
ifadesinin deerini bulalm.
1001 999
a 2 - b 2 = (1000 + 1) . (1000 - 1)
a = 1000 b = 1 olur.
(1000 + 1) . (1000 - 1) = 1000 2 - 1 2
= 1000000 - 1
= 999.999 bulunur.
8. Snf Matematik
IKMI SORU CZM
Bir kenar a birim olan karenin alan : a2

Bir kenar b birim olan karenin alan : b2
Bir kenar a birim olan kareden 4 tane bir ke-
nar b birim olan kare karldnda kalan ks-
Bir kenarnn uzunluu a birim olan kare ek- mnn alan; a2 4b2 olur.
lindeki kattan, bir kenarnn uzunluu b bi-
rim olan kare eklinde drt e para yukar- a2 4b2 = (a 2b) . (a + 2b)dir.
daki gibi kesilip karlyor. Cevap: D
Kalan kadn bir yznn alannn ka birim-
kare olduunu gsteren cebirsel ifade aa-
dakilerden hangisi ile zdetir?
A) (a4b)2 B) (a2b)2
C) (a4b) . (a+4b) D) (a2b) . (a+2b)
PEKSTRELM
c x + m = x + 2. x . + 2
1. 1 2 2 1 1
1
x+ = 4 x x x
x
4
1
42 = x2 + 2 +
olduuna gre x2 + 12 ifadesinin deerini bulalm. x2
x 1
x2 + = 16 - 2 = 14 bulunur.
152 x2
2.
1999 2 - 1998 2 a 2 - b 2 = (a + b) . (a - b)
1999 2 - 1998 2 = (1999 + 1998) . (1999 - 1998)

ifadesinin deerini bulalm. = 3997.1 = 3997 bulunur.
3.
x= 2 -3 x 2 + 6x + 9 = x 2 + 2.3.x + 3 2
= (x + 3) 2
olduuna gre x 2 + 6x + 9 ifadesinin deerini bu- x ifadesi yerine yazlrsa;
lalm. (x + 3) 2 = _ 2 - 3 + 3i = ^ 2 h = 2 bulunur.
2 2
8. Snf Matematik
4.
a-b = 7 (a - b) 2 = a 2 - 2ab + b 2
a.b = 30
7 2 = a 2 - 2.30 + b 2
olduuna gre a+b ifadesinin deerini bulalm. a 2 + b 2 = 49 + 60 = 109
(a + b) 2 = a 2 + 2ab + b 2
(a + b) 2 = 109 + 2.30
(a + b) 2 = 169
a + b = 13 bulunur.
5.
a 2 + b 2 = 106 (a + b) 2 = a 2 + 2ab + b 2
a + b = 14
(14) 2 = 106 + 2ab
olduuna gre a-b ifadesinin deerini bulalm. 196 - 106 = 2ab
90
ab = = 45
2
(a - b) 2 = a 2 - 2ab + b 2
(a - b) 2 = 106 - 2.45
(a - b) 2 = 16 " a - b = 4 olur.
6. 153
99.101 a 2 - b 2 = (a + b) . (a - b)
101 99
ifadesinin deerini zdeliklerden yararlanarak a 2 - b 2 = (100 + 1) . (100 - 1)

bulalm. (100 + 1) . (100 - 1) = 100 2 - 1 2
= 9999 bulunur.
5 cm
7.
a cm Taral alan; bir kenar 5 cm olan karenin ala-
nndan bir kenar a cm olan karenin alan -
karlarak bulunur.
5 2 - a 2 = (5 - a) . (5 + a) bulunur.
ekilde i ie iki kare verilmitir. Taral blgenin

alann santimetrekare cinsindan gsteren ce-
birsel ifadeyi bulalm.
8. Snf Matematik
ARPANLARA AYIRMA
arpanlara ayrma: Bir ifadeyi iki veya daha fazla saynn arpm eklinde yazma ilemine denir.
arpanlara Ayrma Yntemleri

1. Ortak arpan Parantezine Alma
Her terimdeki ortak arpan bulunarak parantez dna alnmas ilemidir.
RNEK CZM
3a + 9 ifadesini arpanlarna ayralm. 3a + 9 = 3a + 3 . 3 = 3 . (a + 3) olur.
RNEK CZM
4a 2 + 8a ifadesini arpanlarna ayralm. 4a 2 + 8a = 4.a.a + 4.2.a = 4.a. (a + 2) olur.
RNEK CZM
6x + 3xy ifadesini arpanlarna ayralm. 6x + 3xy = 2.3.x + 3.x.y = 3x (2 + y) olur.
RNEK CZM
20a 2 - 15ab ifadesini arpanlarna ayralm. 20a 2 - 15ab = 4.5.a.a - 3. 5.a.b = 5a. (4a - 3b) olur
154
RNEK
6a 2 b - 15ab 2 + 9a 2 b 2 ifadesini arpanlarna ayralm.
CZM
6 a2 b - 1 5 a b2 + 9 a2 b2 = 2 . 3 . a . a . b - 3 . 5 . a . b . b + 3 . 3 . a . a . b . b
= 3 ab . (2 a - 5 b + 3 ab) olur .
8. Snf Matematik
IKMI SORU CZM
4x - 8 4x - 8 4x - 8 4 (x - 2 )
cebirsel ifadesi aadakiler- = =
8 x - 16 (x - 1) 8 x - 16 (x - 1) 8 x - 16 x + 16 - 8 x + 16
den hangisine eittir? 1 4 (x - 2) 1
= =-
1 - 8 (x - 2) 2
A) -2 B) - C) 1 D) 4 2
2
Cevap: B
PEKSTRELM
a 9x + 6 = 3 . 3 x + 3 . 2 = 3 . (3 x + 2 )
b - 8 x + 10 = - 2 . 4 . x + 2 . 5 = 2 (- 4 x + 5)
c 2a - 4 = 2 a - 2 . 2 = 2 . (a - 2)
10 x - 15 = 2 . 5 . x - 5 . 3 = 5 (2 x - 3)
d 3x - 3y = 3 . (x - y)
e 4a + 2b = 2 . 2 a + 2 b = 2 (2 a + b)
f 3m - 6n + 9k = 155
3 m - 3 . 2 n + 3 . 3 . k = 3 (m - 2 n + 3 k)
g 4 a + 12 b - 20 c = 4 . a + 4 . 3 . b - 4 . 5 . c = 4 (a + 3 b - 5 c)
6 a 2 + 9 a3 = 3 . 2 . a . a + 3 . 3 . a . a . a = 3 . a 2 . (2 + 3 a )
h 10 x 2 - 12 xy = 2 . 5 . x . x - 2 . 6 . x . y = 2 x . (5 x - 6 y)
8 x 2 y + 12 xy 2 - 16 x 2 y 2 = 2.4x.x.y + 4.3.x.y.y - 4.4x.x.y.y

= 4 xy . (2 x + 3 y - 4 xy)
i 3 . (a + b) + 4 . (a + b) = (a + b) . (3 + 4) = 7 . (a + b)
j x . (x + y) - y . (x + y) 2 = (x + y) . (x - yx - y 2)
8. Snf Matematik
2. zdeliklerde Yararlanarak arpanlara Ayrma
zdeliklerden yararlanarak arpanlara ayrma ilemi yaplabilir.
a) Tam Kare zdeliklerden Yararlanarak arpanlara Ayrma:
ki terimin toplamnn karesi veya iki terimin farknn karesi zdeliklerinden yararlanarak arpan-
larna ayrma ilemi yaplabilir.
a 2 + 2 ab + b 2 = (a + b) 2 = (a + b) . (a + b)
a 2 - 2 ab + b 2 = (a - b) 2 = (a - b) . (a - b)
RNEK CZM
2 2 2 2
x 2 + 6x + 9 ifadesini arpanlarna ayralm. x + 6x + 9 = x + 2 . 3 . x + 3 = (x + 3) olur.
RNEK CZM
2 2 2 2
a 2 + 10a + 25 ifadesini arpanlarna ayralm. a + 10a + 25 = a + 2 . a . 5 + 5 = (a + 5) olur.
RNEK CZM
4x 2 + 12xy + 9y 2 ifadesini arpanlarna ayralm. 2 2 2 2
4x + 12xy + 9y = (2x) + 2 . 2x . 3y + (3y)
156 2
= (2x + 3y) olur.
RNEK CZM
2 2 2 2
x 2 - 2x + 1 ifadesini arpanlarna ayralm. x - 2x+1 = x -2 . x . 1 + 1 = (x - 1) olur.
RNEK CZM
2 2 2 2
a 2 - 8a + 16 ifadesini arpanlarna ayralm. a - 8a + 16 = a - 2 . a . 4 + 4 = (a - 4) olur.
8. Snf Matematik
b) ki Kare Fark zdeliinden Yararlanarak arpanlara Ayrma:
ki kare fark zdeiinden yararlanarak arpanlara ayrma ilemi yaplr.
a 2 - b 2 = (a + b) . (a - b)
RNEK CZM
x 2 - 25 ifadesini arpanlarna ayralm. x 2 - 25 = x 2 - 5 2 = (x - 5) . (x + 5)
RNEK CZM
a 2 - 4 ifadesini arpanlarna ayralm. a 2 - 4 = a 2 - 2 2 = (a - 2) . (a + 2)
RNEK CZM
9x 2 - 49 ifadesini arpanlarna ayralm. 9x 2 - 49 = (3x) 2 - 7 2 = (3x - 7) . (3x + 7)
RNEK CZM
4x 2 - 16y 2 ifadesini arpanlarna ayralm. 4x 2 - 16y 2 = (2x) 2 - (4y) 2 = (2x - 4y) . (2x + 4y)
RNEK CZM
m2 - 1 ifadesini arpanlarna ayralm. m2 - 1 = m2 - 12 = (m - 1) . (m + 1)
157
RNEK CZM
x2 - y2 ifadesini arpanlarna ayralm. x2 - y2 = x2 - y2 = (x - y) . (x + y)
RNEK CZM
81 - 9a2 ifadesini arpanlarna ayralm. 81 - 9a2 = 92 - (3a) 2 = (9 - 3a) (9 + 3a)
8. Snf Matematik
PEKSTRELM
1. Aada verilen ifadeleri arpanlarna ayralm.
a x 2 - 12x + 36 = x 2 - 2 . x . 6 + 6 2 = (x - 6) 2
b a 2 - 16a + 64 = a 2 - 2 . a . 8 + 8 2 = (a - 8) 2
c x2 - 1 = x 2 - 1 2 = (x - 1) . (x + 1)
4a 2 - 9 = (2a) 2 - 3 2 = (2a - 3) . (2a + 3)
d 9x 2 - 6x + 1 = (3x) 2 - 2 . 3x . 1 + 1 2 = (3x - 1) 2
e x 2 - 100 = x 2 - 10 2 = (x - 10) . (x + 10)
f 16a 2 - 25 = (4a) 2 - 5 2 = (4a - 5) . (4a + 5)
g 36a 2 - 96ab + 64b 2 = (6a) 2 - 2 . 6a . 8b + (8b) 2 = (6a - 8b) 2

158
49x 2 - 81y 2 = (7x) 2 - (9y) 2 = (7x - 9y) . (7x + 9y)
h a 2 - 22a + 121 = a 2 - 2 . a . 11 + 11 2 = (a - 11) 2
9x 2 + 12x + 4 = (3x) 2 + 2 . 3x . 2 + 2 2 = (3x + 2) 2
i x 2 + 14x + 49 = x 2 + 2 . x . 7 + 7 2 = (x + 7) 2
j x 2 - 2x + 1 = x 2 - 2 . x . 1 + 1 2 = (x - 1) 2
8. Snf Matematik
2. Aada verilen ifadeleri arpanlarna ayrarak sadeletirme yapalm.
a 4a 2 b 2 + 4abc + c 2 (2ab) 2 + 2.2abc + c 2 (2ab + c) . (2ab + c) 2ab + c

= = =
4a 2 b + 2ac 2.2a.ab + 2ac 2a (2ab + c) 2a
b 4x 2 - 12xy + 9y 2 (2x) 2 - 2.2x.3y + (3y) 2 (2 x - 3y ) . (2x - 3y) 2x - 3y

= = =
4x 2 - 9y 2 (2x) 2 - (3y) 2 (2 x - 3y ) . (2x + 3y) 2x + 3y
c x 2 - 25 x 2 - 5 2 ( x - 5 ) . (x + 5 ) x + 5
= = =
2
x 5x- x.x - 5.x x. ( x - 5) x
x 2 - 1 . 3x - 3 (x - 1).(x + 1) 3 (x - 1) 3. (x - 1)
= . =
x - 1 x 2 + 2x + 1 x-1 (x + 1). (x + 1) x+1
a2 - 4 a2 - 22 (a - 2) . (a + 2) a + 2
d = = =
a 2 - 4a + 4 a 2 - 2.2a + 2 2 (a - 2) . (a - 2) a - 2
x 2 - 10x + 25 . 4x + 20 x 2 - 2.5x + 5 2 . 4x + 4.5 ( x - 5) . (x - 5) . 4 ( x + 5)

e = = = (x - 5)
x 2 - 25 4 x2 - 52 4 ( x - 5) . ( x + 5) 4
f 3x 2 + 6x 3.x.x + 3.2.x
=
3x ( x + 2)
=
3x 159
=
2
x + 4x + 4
2
x + 2.2.x + 2 2 (x + 2) . ( x + 2) x + 2
1
x 2 - 4x + 4 . 2 x + 2 x 2 - 2.2.x + 2 2 . 2.x + 2.1 (x - 2) . ( x - 2) . 2(x + 1) (x - 2)
g = = =
x2 - 1 4x - 8 x2 - 1 4.x - 4.2 (x - 1) . ( x + 1) 4 .(x - 2) 2. (x - 1)
2
x2 - 9 2
. x + 3x = x2 - 32 . x.x + 3.x = ( x - 3) . ( x + 3) . x ( x + 3) = x
x 2 + 6 x + 9 3x - 9 x 2 + 2.3.x + 3 2 3.x - 3.3 ( x + 3) . ( x + 3) 3. ( x - 3) 3
h 9m 2 - 30 mn + 25 n 2 . 15n + 9m (3m) 2 - 2.3m.5n + (5n) 2 . 3 (3m + 5n)

=
9m 2 - 25 n 2 10 n - 6m (3m) 2 - (5n) 2 - 2 (3m - 5n)
(3m - 5n) . (3m - 5n) 3 (3m + 5n)

= $
(3m - 5n) . (3m + 5n) - 2. (3m - 5n)
3
=-
2
8. Snf Matematik
KONU TEST - 1
1. I. 2.(x+3) = 2x+3 4. Aadakilerden hangisi (9m-1)2 ifadesinin
II. 3y . 2y = 6y2 zdeidir?
III. 5a . 4bc = 20a2b2c A) (3m-1).(3m+1) B) 9m2-1

IV. 3x(x+2) = 3x2+6x C) 9m2-9m+1 D) 81m2-18m+1
Yukarda verilen eitliklerden hangisi veya
hangileri yanltr?
A) Yalnz I B) Yalnz III
C) I ve III D) I ve IV
5. x2 - x2 x -x
2. a, b, c, d sfrdan ve birbirinden farkl saylar 1 -1

olmak zere aadaki eitliklerden hangisi
yanltr? olmak zere;
A) a.(b + c) = ab + ac
B) (a + b) . (c + d) = ac + ad + bc + bd
C) a . (b + c + d) = ab + ac + ad Yukarda verilen modellemeye uygun ilem
aadakilerden hangisidir?
D) ab (c + d) = abc + acd
A) (x+2).(x+1) B) (x+2).(x-1)
C) (x+1).(x-2) D) (x-1).(x-2)
160
3. (x+2) cm (3x-1) cm
(x-5) cm
(x+2) cm
Alinin Efenin
Odas Odas
Yukarda Ali ve Efenin odalarnn ekilleri

ve kenar uzunluklar grlmektedir. 6. (2x + 1) 2 - 1
Buna gre Ali ve Efenin odalarnn alanlar ifadesinin zdei aadakilerden hangisi-
toplamn santimetrekare cinsinden gste- dir?
ren cebirsel ifade aadakilerden hangisi-
dir? A) (2x - 1) 2 B) 4x. (x + 1)
2 2
A) (2x3) B) (2x+3) C) 4x 2 - 1 D) 2x. (x - 1) 2
2 2
C) 4x 9 D) 9x 4
8. Snf Matematik
7. x 10. 4x + 3 cm
2y
ekilde verilen dikdrtgenin alan

Bir kenar 2y birim olan kareden bir kenar (16x 2 - 9) cm 2 ve uzun kenar (4x+3) cmdir.
x birim olan bir kare kesilerek karlyor. Buna gre, bu dikdrtgenin ksa kenarnn
Buna gre kalan parann birim kare cinsin- santimetre cinsinden cebirsel ifadesi aa-
den cebirsel ifadesi aadakilerden hangi- dakilerden hangisidir?
sidir? A) 2x-3 B) 2x+3
A) (2y - x) 2 B) (2y + x) 2 C) 4x-3 D) 4x+3
C) (2y - x) . (2y + x) D) 4y 2 + x 2
11. Aadakilerden hangisi 5x 2 - 45 ifadesinin

arpanlarndan biri deildir?
8. 9x 2 - 30xy + A) 5 B) x-3
ifadesi tam kare bir ifade olduuna gre C) x+3 D) 5x-3

yerine aadakilerden hangisi gelmelidir?
161
A) -25 B) -5 C) 5 D) 25
12.
6a 3 . a 2 + 8a + 16
2a 2 3a 2 - 48
ifadesinin en sade hli aadakilerden hangi-

9. (2x - 7) 2 = 4x 2 + Ax + 49 sidir?
ifadesi bir zdelik olduuna gre, A katr? A) a B) 3a
A) -28 B) -14 C) 14 D) 28 a+4 a . (a + 4 )
C) D)
a-4 a-4
1- C 2- D 3- A 4- D 5- C 6- B 7- C 8- D 9- A 10- C 11- D 12- D

8. Snf Matematik
KONU TEST - 2
1. x2 x 1 4. x cm
8 cm
olmak zere;

Yukarda verilen modellemeye uygun olan

cebirsel ifade aadakilerden hangisidir?
ekildeki gibi kare bir erevenin d kenar
A) (x+3).(x+1) B) (2x+3).(x+1)
uzunluu x cm i kenar uzunluu 8 cmdir.
C) (2x+1).(x+3) D) (3x+2).(x+1) Buna gre, kare erevenin kaplad alann
santimetre cinsinden cebirsel ifadesi aa-
A) x 2 + 64 B) x 2 - 64
2. + 25y 2 C) (x - 8) 2 D) (x + 8) 2
9x 2 -
ifadesi tam kare bir ifade olduuna gre

yerine gelmesi gereken ifade aadakiler-
den hangisidir?
5. Aada verilen eitliklerden hangisi doru
A) 15 B) 15xy deildir?
C) 30 D) 30xy A) - 5a + 30 = 5. (6 - a)
B) ab. (a + b) = a 2 b + ab 2
162 (2x - 1) . (2x + 1) = 4x 2 + 1
C)
D) m 2 - m = m. (m - 1)
3. x+5
2x-3
6.
Ksa kenar 2x-3 cm ve uzun kenar x+5 cm (5x - 1) 2 = 25x 2 - 10x + A
olan dikdrtgenin alann gsteren cebirsel (2x + 3) . (2x - 3) = 4x 2 + B
ifade aadakilerden hangisidir?
A) 2x 2 + 7x - 15 B) 2x 2 + 13x - 15 Yukarda verilen zdeliklere gre A+B ifa-
desinin deeri aadakilerden hangisidir?
C) 2x 2 - 7x + 15 D) 3x 2 - 8x - 15
A) -8 B) -7 C) 10 D) 11
8. Snf Matematik
7. Bir kenar a birim olan bir karenin btn

kenarlarnn uzunluu 3 cm ksaltlarak yeni 10.
1 - (3x - 2) 2
bir kare elde ediliyor.
Buna gre, elde edilen karenin evre uzun- Aadakilerden hangisi verilen ifadenin ar-
luunu gsteren cebirsel ifade aadakiler- panlarndan biri deildir?
den hangisidir? A) 3 B) (1-x)
A) (a - 3) 2 B) a 2 - 3 C) 3x+1 D) 3x-1
C) 4a - 3 D) 4a-12
8. (x - 3) . (x + 7) 11.
x 2 - 81y 2 . 9
Yukarda verilen ifade aadakilerden hangi- 3x - 27y x + 18xy + 81y 2
2
sine eittir?
A) x 2 + 10x - 21 B) x 2 - 4x + 10 ifadesinin en sade ekli aadakilerden han-
gisidir?
C) x 2 + 4x - 21 D) x 2 - 10x - 21
A) 3 B) 9
3
C) 3. (x + 9y) D)
x + 9y
163
9. 12.
3n 3 - 6n 2 + 3n m2 - 1 m-1
:
2
Aadakilerden hangisi verilen ifadenin ar- m +m m2
panlarndan biri deildir?
A) 3 B) 3n ifadesinin en sade ekli aadakilerden han-
gisidir?
C) n-1 D) n+1
A) 1 B) m C) m-1 D) m+1
1- B 2- D 3- A 4- B 5- C 6- A 7- D 8- C 9- D 10- C 11- D 12- B

8. Snf Matematik
3. nite Elik ve Benzerlik
ELK VE BENZERLK
ELK
Karlkl alarnn ve karlkl kenarlarnn lleri eit olan ekillere E ekiller denir. Elik ,
sembol ile gsterilir.
RNEK
s (W
A) = s (W
A D
D) lABl = lDEl
olduundan
s (W V)
B) = s (E lACl = lDFl 3 3
V) = s (F
W)
ABC , DEF'dir.
s (C lBCl = lEFl
B C E F
RNEK
A K
6 cm 6 cm Yanda verilen genleri e olma durum-

3 cm 3 cm larna gre inceleyelim.
B 4 cm C M 4 cm L
164
CZM
A K lABl = lKLl = 3 cm
lBCl = lMLl = 4 cm olduu iin
lACl = lKMl = 6 cm
6 cm 6 cm 3 3
3 cm 3 cm ABC , KLM'dir.
B 4 cm C M 4 cm L
8. Snf Matematik
Elik ve Benzerlik 3. nite
PEKSTRELM
1. Aadaki genlerden e olanlar belirleyelim.
Verilen genler incelen-

1 3 diinde;
2 4 1 ile 8in
2 ile 5in
3 ile 6nn
8 4 ile 7nin
5 7
6 e genler olduu gr-
lr.
K S
2.
3 3
KLM , PRS
L P
olduuna gre, aadaki ifadelerden doru
ve yanl olanlar belirleyelim.
M R
a) lKLl = lPSl Y
................... d) s (K V) ...................
W) = s (S Y
b) lKMl = lSPl D
................... e) s (L W) ...................
V) = s (R D
c) lKLl = lPRl D
................... X) = s (P
f) s (M W) ...................
Y
165
) lLMl = lSPl Y
................... g) s (S X) ...................
V) = s (M D
3. A D
Yanda verilen genlere gre aa-
50 o 50 o daki boluklar dolduralm.
4 cm 7 cm 4 cm 7 cm
B C E F
lEFl 3
a) lBCl = ................... 3
EFD
V)
d) BCA , ...................
b) s (W s (E 3
B) = ................... 3
BAC
W)
e) EDF , ...................
V) = ...................
c) s (C s (F 3
FDE
3
f) CAB , ...................
3 3 3
, DEF
) ABC .......... 3
ACB
g) DFE , ...................
8. Snf Matematik
4. Aada verilen okgenlere e okgenler izebilmek iin ekilleri uygun ekilde tamamlayalm.
a)
b)
c)
d)
166
A B H E
5.
C D F G
Yukarda verilen drtgenler e olduuna gre aada verilen ifadelerin doru ve yanl olan-
larn belirleyelim.
X
. . .Y. . . s(C) Y . . .D. . . lABl = lFGl
= s(F)
Z X
. . .Y. . . s(B) = s(H) ..D
. . . . lACl = lGEl
Y Z . .D
. .D
. . . . s(A) = s(G) . . . . lBDl = lHFl
8. Snf Matematik
BENZERLK
Karlkl alarnn lleri eit ve karlkl

kenar uzunluklar orantl olan ekillere Benzer
ekiller denir. Benzerlik + sembol ile gsterilir.
Benzer ekillerde kenarlar arasndaki orana
Benzerlik Oran denir.
RNEK
A
D
10 cm
8 cm 4 cm 5 cm
B C E F
6 cm 3 cm
s (W
A) = s (W
D) lABl lBCl lACl
= = = k " benzerlik oran
s (W V)
lDEl lEFl lDFl 167
B) = s (E
8 6 10
V) = s (F
s (C W) = = = 2 " benzerlik orandr.
4 3 5
3 3
olduu iin ABC + DEF'dir.
* Btn e ekiller ayn zamanda benzerlik oran 1 olan benzer ekillerdir. Ama btn
benzer ekiller e deildir.
8. Snf Matematik
RNEK
P
K
6 cm 9 cm
2 cm 3 cm
L 5 cm M R 15 cm S
Yukarda verilen genleri benzerlik durumlarna gre inceleyelim.
CZM
lKLl lKMl lLMl
= = =k
lPRl lPSl lRSl
2 3 5 1
= = = " benzerlik oran
6 9 15 3
3 3
Kenarlar arasnda sabit bir oran olduu iin KLM + PRS dir.
RNEK
D
168 B C E F
3 3
ABC ve DEF birer e kenar gendir. Buna gre benzer olup olmadklarn inceleyelim.
CZM
D
A 60 o
60 o
60 o 60 o 60 o 60 o
B C E F
3 3
ABC ve DEF ekenar gen olduklar iin karlkl alar eittir.
lABl = lACl = lBCl = k ekenar gen olduklar iin karlkl kenarlarn oran sabittir.
lDEl lDFl lEFl
3 3
Bu sebeple ABC + DEF dir.
8. Snf Matematik
RNEK
A 6 cm B D 3 cm E 3 3
Yanda verilen ABC ile DFE
5 cm benzerdir.
10 cm x lABl = 6 cm, lACl = 10 cm,
lBCl = 18 cm, lDEl = 3 cm ve
18 cm
F lDFl = 5 cm olduuna gre, x
ka cmdir?
C
CZM
3 3
ABC + DFE olduu iin;
lABl lBCl lACl
= = = k'dr.
lDEl lFEl lDFl
6 18 10
= = = 2 burdan x = 9 bulunur.
3 x 5
PEKSTRELM
1. Aada verilen genlerden benzer olanlar belirleyelim.
1 2
4
3
169
7
5
6 10
9
8
1 ile 6 2 ile 3 4 ile 5 7 ile 10 8 ile 9 benzer genlerdir.
8. Snf Matematik
2. Aada verilen okgenlere benzer olan okgenler izelim.

Burda cevap tek deildir sadece birer rnek gsterilmitir.
a) a)
b) b)
c) c)
) )
3. Aada verilen benzer okgenlerin benzerlik orann belirleyelim.
a) a) 2 1
Benzerlik oran = =
4 br 4 2
2 br
b) b)
1
170 Benzerlik oran =
1 br 3
3 br
3 br
c) c) 1 br
2 br
2
6 br Benzerlik oran = =2
1
) )
6
Benzerlik oran = =2
3
3 br
6 br
d) d) 1 br Benzerlik oran =
3 br
2 br 2 1
=
6 br 6 3
8. Snf Matematik
4. Aada verilen genlerde x ile gsterilen uzunluklar bulalm.
A
a) D
16 br
8 br 2 br x
o o
110 110
B 12 br C E 3 br F
s (W V)
B) = s (E
3 3
lABl lBCl ABC + DEF
=
lDEl lEFl
lABl lBCl lACl 8 12 16
= = =k" = = =4 x = 4 bulunur.
lDEl lEFl lDFl 2 3 x
A x cm
b) E F
3 cm
9 cm
B 5 cm C
D
s (W
A) = s (W
D)
V) = s (E
V)
3 3
s (C ABC + DFE
s (W W)
B) = s (F 171
lABl lBCl lACl 3 5
= = =k = " x = 15 cm bulunur.
lDFl lFEl lDEl 9 x
D
c) A
10 cm
x
B C F E
3 cm 5 cm
s (W
A) = s (W
D)
s (W V) 3 3
B) = s (E ABC + DEF
V) = s (F
s (C W)
lABl lBCl lACl x 3
= = =k = " x = 6 cm bulunur.
lDEl lEFl lDFl 10 5
8. Snf Matematik
) A
ekilde [BC] // [DE], lABl = 3 cm, lBDl = 6 cm ve
3 cm 2 cm
lACl = 2 cm olduuna gre, lCEl = x ka cmdir?
B C
6 cm x
D E
s (W
B) = s (W
A
[BC] // [DE] ise D)
3 cm 2 cm V) = s (E
s (C V)
B C 3 3
Burdan; ABC + ADE dir.
6 cm x lABl lACl 3 2
= " =
lADl lAEl 3+6 2+x
D E 3.(2+x) = 2.9
2+x = 6 x = 4 cm bulunur.
d) A
ekilde [AB] // [DE], lDEl = 6 cm, lECl = 9 cm ve
D lBEl = 3 cm olduuna gre lABl = x ka cmdir?
x 6 cm C
9 cm
E
172
3 cm
B
A
[AB] // [DE] ise
s (W
A) = s (W
D
D)
s (W V)
olur. Burdan;
B) = s (E
x 6 cm C 3 3
ACB + DCE'dir.
9 cm
E lABl lCBl x 12
= " =
3 cm lDEl lCEl 6 9
B 9x = 6 . 12
x = 8 cm bulunur.
8. Snf Matematik
IKMI SORU
A B ekildeki F, G, H ve T noktalarndan hangisi [DE]nn u noktala-

ryla birletirilirse ABC genine e bir gen elde edilir?
D C A) F B) G C) H D) T
F
G
H
E T
CZM
A B Karlkl alar ve kenar uzunluklar eit olan genler e -

genlerdir. 3
[DE]nn u noktalar F noktas ile birletirilirse ABC ne e bir
D C gen elde edilir.
F Cevap: A
G
H
E T
IKMI SORU
173
C ekilde [DE] // [AB]dir.
3
D E lCDl = 3 cm, lDEl = 4 cm ve lABl = 12 cm olduuna gre,
4 lADl ka santimetredir?
B
A 12 A) 6 B) 9 C) 10 D) 12
CZM
D) = s (W
[DE] // [AB] olduu iin, s (W V) = s (W
A), s (E B)
3 3
C Bu durumda; CDE + CAB dir.
3
D E lCDl lDEl 3 4
4 = " =
lCAl lABl 3 + x 12
B
A 12 Buradan;
3.12 = 4.(3+x)
36 = 12 + 4x
4x = 24 x = 6 bulunur.
Cevap: A
8. Snf Matematik
KONU TEST - 1
1. A D 4. A D
37 o 81 o 5 cm 9 cm
8 cm 12 cm 7 cm
62 o F
81 o E
B 3 cm C 8 cm F B C
E
3 3
ekilde ABC , FED dir. 3 3
Yukardaki verilen ekilde ABC , FED dir.
Buna gre, aadakilerden hangisi yanl-
lABl = 12, lDEl = 7 ve lDFl = 9 cm olduuna
tr?
3
gre, lBCl + lEFl toplam ka cmdir?
A) (ABC) = 16 cm
B) lDEl = 3 cm A) 16 B) 19 C) 21 D) 24
C) lACl = 5 cm
D) s (W W)
B) = s (F 5. D 20 cm C
2. 12 cm
K P 10
R
x A B
8
8 12 ekilde verilen ABCD dikdrtgeninde
L y M lADl = 12 cm ve lDCl = 20 cmdir.
S
3 3 Buna gre aada verilen dikdrtgenlerden
Yukardaki ekilde KLM , PSR dir. hangisi ABCD dikdrtgenine benzerdir?
Buna gre x+y ifadesi aadakilerden han- 24 cm 4 cm
174
gisine eittir? A) B)
3 cm
10 cm
A) 18 B) 20 C) 22 D) 24
12 cm
3. A D C) D)
4 cm 20 cm 40 cm
12 cm
F 6 cm
B C 8 cm
E
1
3 3 6. Benzerlik oran olan iki genden birinin
Yukardaki ekilde ABC ` EFD dir. 2
evre uzunluu 24 cm olduuna gre, dier
lABl = 12 cm, lEFl = 8 cm ve lDFl = 4 cm
genin evre uzunluu ka cm olabilir?
olduuna gre, lBCl ka cmdir?
A) 6 B) 8 C) 12 D) 36
A) 4 B) 6 C) 8 D) 9
8. Snf Matematik
7. 10. Arzu, kenar uzunluklar 6, 9, 12 ve 15 cm olan

drtgen eklindeki bir eklin fotokopisini e-
54 cm kerken yanllkla kltme dmesine bas-
18 cm
yor. Fotokopisi ekilince 6 cm olan kenarn 8
cm olduunu gryor.
12 cm 36 cm
Buna gre, aadakilerden hangisi bu drt-
genin fotokopisinin kenar uzunluklarndan
Efe, ekildeki gibi bir manzara resmini b-
biri olamaz?
ylterek bir tablo yaptrmtr.
Verilen uzunluklara gre iki resim arasnda- A) 12 B) 16 C) 18 D) 20
ki benzerlik oran nedir?
1 1
A) B) C) 2 D) 4 11. E
3 2
A
8. E 12 cm F
A B
3 cm
6 cm
9 cm
D 12 cm C B 4 cm C 9 cm D
H 18 cm G
ekilde lABl = 3 cm, lBCl = 4 cm ve
Yukarda verilen ABCD ve EFGH drtgen- lCDl = 9cmdir.
leri benzerdir.
[AB] [BD], [BD] [DE] ve [AC] [CE]
lDCl = lEFl = 12 cm, lFGl = 6 cm, olduuna gre, lACl + lCEl ifadesinin deeri
lEHl = 9 cm ve lGHl = 18 cm olduuna gre, ka cmdir?
lABl - lBCl ka cmdir? 175
A) 12 B) 15 C) 20 D) 25
A) 8 B) 6 C) 4 D) 2
9. C E 12. 25 cm
D C E
G
D F 10 cm
A B F
B A
3 3 3 Yukardaki ekilde verilen ABCD ve BCEF
ekilde ABC , ADE , AFG dir. dikdrtgenleri benzerdir.
lABl = 10 cm, lBCl = 15 cm ve lAGl = 20 Buna gre AFED dikdrtgeninin evresi ka
cm olduuna gre, boyal eklin evresi ka cmdir?
cmdir?
A) 90 B) 95 C) 100 D) 105 A) 78 B) 80 C) 100 D) 120
1- D 2- C 3- B 4- B 5- C 6- C 7- A 8- C 9- B 10- C 11- C 12- A
8. Snf Matematik
KONU TEST - 2
1. 4. Ahmet retmen bir kenar 12 cm ve ev-
resi 32 cm olan bir dikdrtgen iziyor ve
rencilerinden bu dikdrtgene benzer bir
dikdrtgen izmelerini istiyor.
Buna gre hangi rencinin izdii dikdrt-
gen yanl olmutur?
Aada verilen ekillerden hangisi yukar- A) 6 cm B) 1 cm
daki begenin eksik parasna benzerdir?
2 cm 3 cm
A) B)
18 cm 16 cm
C) D)
C) D) 6 cm 4 cm
5. D
A 3 cm 6 cm
2.
B C E 12 cm F
1 2
3 3 3
ekilde ABC + DEF dir ve benzerlik oran
2
tr.
4 5 3
6
lDEl = 3, lDFl = 6 ve lEFl = 12 cm olduuna
176 3
gre, ABC nin evresi ka cmdir?
Kareli zeminde verilen yukardaki ekiller-
den hangileri benzerdir? A) 12 B) 14 C) 21 D) 28
A) 1 ve 2 B) 1 ve 4
C) 1 ve 5 D) 1, 3 ve 5 6.
3. ABC ve DEF genleri benzer genlerdir. Mert

Bu genlerin benzerlik oran 1 olduuna Mertin glgesinin uzunluu 180 cm oldu-
gre, aadakilerden hangisi sylenemez? unda bir aacn glgesinin uzunluu 3 m
3 3 olmaktadr.
A) ABC ile DEF'nin evreleri eittir.
3 3 Mertin boyu 135 cm olduuna gre, aacn
B) s (A) = s (D) 'dir. boyu ka metredir?
C) lABl = lDEldir. A) 2,25 B) 2,45
D) lBCl = lDFldir. C) 2,5 D) 2,7
8. Snf Matematik
7. 10. Ali: Btn kareler benzerdir.

1 zge: Btn ekenar genler benzerdir.
Cengiz: Btn dikdrtgenler benzerdir.
2 Sude: Btn e ekiller benzerdir.
Yukarda drt rencinin elik ve benzerlik-

le ilgili syledii ifadeler grlmektedir.
ekilde kareli zeminde verilen 1 ve 2 numa-
ral dikdrtgenler benzerdir. Buna gre, hangi rencinin syledii ifade
yanltr?
Buna gre bu dikdrtgenlerin benzerlik
oran katr? A) Ali B) zge
1 1 2 4
A) B) C) D) C) Cengiz D) Sude
3 2 3 3
8. P 11. A
3
R S 1 4
2
D E
K L
Elif retmen, rencilerinden kareli zemi- B C
ne izdii PRS genine e olan MLK ge- 3 3
nini izmelerini istiyor. ekilde verilen ADE + ABC dir.
Buna gre MLK genini oluturmak iin be- lADl = 3 cm ve lBDl = 2 cm olduuna gre
lirlenen M noktas hangi numaral noktadr? bu genlerin benzerlik oran aadakiler-
den hangisidir?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 177
3 2 3 1
A) B) C) D)
2 3 5 5
9.
12. D
Duvar A
Destek x
15 m 4 cm 12 cm
C
ekildeki gibi ykseklii 9 m olan bir duvara 3 cm 6 cm
kabilmek iin bir merdiven kullanlyor. B
Kullanlan merdivenin duvara uzakl 15 E
mdir. Buna gre merdivenin kaymamas iin 3 3
duvara paralel ekilde konulan 6 m uzunlu-
ekilde verilen ABC ile EDC benzerdir.
undaki destein duvara uzakl ka metre lABl = 4, lBCl = 3, lCEl = 6 ve lDEl = 12 cm
olmaldr? olduuna gre, lCDl = x ka cm olur?
A) 5 B) 8 C) 10 D) 12 A) 8 B) 9 C) 12 D) 18
1- B 2- D 3- D 4- D 5- B 6- A 7- C 8- D 9- A 10- C 11- C 12- B

8. Snf Matematik
3. nite
178
8. Snf Matematik
4. NTE
KO N ULA R
* Dorusal Denklemler
* Denklem Sistemleri
* Eitsizlikler
4. nite Dorusal Denklemler
DORUSAL DENKLEMLER
DORUSAL LKLER
RNEK
Bir renci matematik dersinde zd her soru iin 3 art kazanyor. zd soru saysna gre
kazand artlar gsteren bir tablo oluturalm.
zd Soru Says Kazand Art Says Tabloda grld gibi zlen soru says ile
kazanlan art says arasnda dorusal bir iliki
1 1. 3 = 3
vardr.
2 2.3=6 zd soru saysn x, kazand art saysn y
3 3.3=9 ile gsterirsek;
4 4 . 3 = 12
5 5 . 3 = 15 y = 3x dorusal denklemi elde edilir.
h h
x x . 3 = 3x
Tablodaki verilerin grafiini izersek grafiin bir doru eklinde olduunu grrz.
Art says (y)
15
12
9 Grafikte grld gibi zlen soru says art-

180 6 tka kazanlan art says da artmaktadr.
Soru says (x)

1 2 3 4 5
Bu rnekte olduu gibi iki deiken arasndaki ilikinin grafii doru eklinde ise bu iki dei-
ken arasnda dorusal iliki vardr denir.
8. Snf Matematik
Dorusal Denklemler 4. nite
RNEK
Bir taksici indi-bindi paras olarak 3 TL, gittii kilometre bana ise 5 TL almaktadr.
Gidilen yol ile denen cret arasndaki ilikiyi gsteren, tablo oluturalm ve grafik izelim.
CZM
Yol (km) liki cret (TL) Tabloda grld gibi denen cret gidilen yola gre
0 3 + 0,5 3 deimektedir. Yani denecek cret gidilen yola baldr.
Gidilen yolu x ile, denen creti y ile gsterirsek y = 5x+3
1 3 + 1,5 8
dorusal denklemini elde ederiz. Burada x ve y deikenler,
2 3 + 2,5 13
3 sabit deerdir. y deeri x deerine bal olarak deiir.
3 3 + 3,5 18
4 3 + 4,5 23
h h h
x 3 + x,5 5x+3
cret (y)
23
18 Yol ile cret arasndaki ilikiyi gsteren grafii
izdiimizde grafiin bir doru eklinde olduunu g-
13
ryoruz. Bu nedenle yol ile cret arasnda dorusal
8 bir iliki vardr.
3 181
Yol (x)
0 1 2 3 4
8. Snf Matematik
PEKSTRELM
1. Bir litre st 4 TLdir. Alnan st miktarna gre denen creti gsteren tablo ve grafii olutura-
lm.
cret (y)
St Miktar (L) cret (TL)
1 1.4=4 16
2 2.4=8
3 3 . 4 = 12 12
4 4 . 4 = 16 8
h h
x x . 4 = 4x 4
St miktar (x)
1 2 3 4 5
Burda st miktar x, denen cret y ile gsterildiinde y = 4x dorusal denklemi elde edilir.
Grld gibi denen cret alnan st miktarna gre deimektedir. Yani y deeri x deerine
bal olarak deiir.
2. Bir oyun merkezinde giri creti olarak 10 TL alnmaktadr. Oyun merkezindeki her oyun 2 TL
olduuna gre, oynanan oyun saysna gre denen creti gsteren tablo ve grafii oluturalm.
cret (y)
Oyun says cret (TL)
182 18
0 0.2 + 10 = 10
16
1 1.2 + 10 = 12
2 2.2 + 10 = 14 14
3 3.2 + 10 = 16 12
4 4.2 + 10 = 18 10
h h
x x.2 + 10 = 2x+10
Oyun says (x)

1 2 3 4
Burda oyun says x, denen cret y ile gsterildiinde y = 2x + 10 dorusal denklemi elde edilir.
Grld gibi denen cret oynanan oyun saysna gre deimektedir. Yani y deeri x deerine
bal olarak deiir. Ancak oyun saysndan bamsz olarak denen bir 10 TL vardr.
Yani bu denklemde sabit say olarak 10 vardr.
8. Snf Matematik
DORUSAL DENKLEM GRAFKLER

Dorusal ilikiyi ifade eden denklemlere dorusal denklem denir. Dorusal denklemler iki deiken-
den oluur ve
ax + by + c = 0 eklinde gsterilir. Bu ifadede x ve y deikenler, c sabit say, a ve b kat saylardr.
Dorusal bir denklemin grafiini izebilmek iin en az iki sral ikilinin bulunmas gerekir.
Doru grafikleri izilirken dorunun eksenleri kestii noktalar bulunmaldr. Bunun iin xe sfr
deeri verilerek y eksenini kestii nokta, yye sfr deeri verilerek x eksenini kestii nokta bulunur.
a) Orijinden Geen Doru Grafikleri
Doru denklemi ax + by = 0 eklinde olan doru grafikleri orijinden geer.
RNEK
y = 2x dorusunun grafiini izelim.
CZM
x = 0 iin y = 2.0 y = 0 (0,0) x = 0 iin y = 0 olduundan bu doru orijinden geer.
x = -1 iin y = 2 . (-1) y = -2 (-1, -2) Bulunan noktalar koordinat dzleminde gsterilir. Bu
x = 1 iin y = 2 . 1 y = 2 (1, 2) noktalar birletirildiinde doru grafii elde edilir.
y
y = 2x
2 183
1
y = 2x dorusu orijinden geer. Burada y deeri x
x deerinin 2 kat olacak ekilde deiir.
-1 0 1
8. Snf Matematik
b) Orijinin Dndan Geen Doru Grafikleri
a 0 ve b 0 olmak zere;
Doru denklemi ax + by + c = 0 eklinde olan doru grafikleri orijinin dndan geer.
RNEK
y =2x-4 dorusunun grafiini izelim.
CZM
x = 0 iin y = 2.0-4 y = -4 (0,-4)
y = 0 iin 0 = 2x-4 2x = 4 x = 2 (2,0)
x = 0 iin y = 0 olmadndan bu doru orijinin dndan geer. Bulunan noktalar dorunun eksenleri
kestii noktalardr. Bu noktalar koordinat dzleminde bulunup birletirildiinde doru grafii elde
edilir.
y
y = 2x-4
y = 2x-4 dorusu orijinin dndan geer. x

eksenini (2,0) noktasnda, y eksenini (0, -4) nok-
x tasnda keser.
0 2
-4
184
c) x Eksenine Paralel Olan Dorular
b 0 olmak zere;
Doru denklemi by + c = 0 eklinde olan doru grafikleri x eksenine paraleldir.
RNEK
y = 2 dorusunun grafiini izelim.
8. Snf Matematik
CZM
y = 2 dorusu x eksenine paraleldir. y ekseninde (0,2) noktas bulunur ve bu noktadan geen x ek-
senine paralel bir doru izilir.
y
2 y = 2 dorusu x eksenine paraleldir. Burda her x de-
y=2
eri iin ynin ald deer 2dir.
x
0
d) y Eksenine Paralel Olan Dorular
a 0 olmak zere;
Doru denklemi ax + c = 0 eklinde olan doru grafikleri y eksenine paraleldir.
RNEK
x = -1 dorusunun grafiini izelim.
CZM
x = -1 dorusu y eksenine paraleldir. x ekseninde (-1, 0) noktas bulunur ve bu noktadan geen y
eksenine paralel bir doru izilir.
y 185
x = -1
x = -1 dorusu y eksenine paraleldir. Burda her y de-
eri iin xin ald deer-1dir.
x
-1 0
8. Snf Matematik
PEKSTRELM
Aada verilen dorularn grafiklerini izelim.
a) y = -3x b) 2y = 8x
x = 0 iin y = -3, 0 y = 0 (0,0) x = 0 iin 2y = 8, 0 y = 0 (0,0)

(0,0) noktas olduu iin doru orijinden geer. (0,0) noktas olduu iin doru orijinden geer.
x = -1 iin y = -3 . (-1) y = 3 (-1, 3) x = -1 iin 2y = 8 . (-1) 2y = -8y = -4 (-1, -4)
x = 1 iin y = -3 . 1 y = -3 (1, -3) x = 1 iin 2y = 8 . 1 2y = 8y = 4 (1,4)
y
y 4
3
x
-1 0 1 x
-1 0 1
-3
y = -3x
-4
2y = 8x
186
c) x + y = 3 ) 2y-3x = 6
x = 0 iin 0+y = 3 y = 3 (0,3) x = 0 iin 2y-3,0 = 6 2y = 6 y = 3 (0, 3)

y = 0 iin x+0 = 3 x = 3 (3,0) y = 0 iin 2.0-3x = 6 -3x = 6 x = -2 (-2,0)
x = 0 iin y = 0 olmad iin doru orijinin x = 0 iin y = 0 olmad iin doru orijinin dn-
dndan geer. dan geer.
y y
3 3
x x
0 3 -2 0
x+y = 3
2y-3x = 6
8. Snf Matematik
d) y = 2x+6 e) 3y = x-6
x = 0 iin y = 2.0 + 6 y = 6 (0,6) x = 0 iin 3y = 0-6 3y = -6 y = -2 (0,-2)

y = 0 iin 0 = 2x + 6 2x = -6 x = -3 (-3,0) y = 0 iin 3.0 = x-6 0 = x-6 x = 6 (6,0)
x = 0 iin y = 0 olmad iin doru orijinin x = 0 iin y = 0 olmad iin doru orijinin d-
dndan geer. ndan geer.
y y
x x
0 0 1 2 3 4 5 6
-3 -1
-2
y = 2x+6 3y = x-6
f) 3x = -12 g) 5y - 20 = 0
3x = -12 x = -4 y eksenine paraleldir. 5y -20 = 0

ynin alaca her deer iin, x = -4tr. 5y = 20 y = 4 x eksenine paraleldir. 187
xin alaca her deer iin y = 4tr.

y
y
3x = -12 5y-20 = 0
4
x x
-4 0 0
8. Snf Matematik
DORUNUN EM
Genel anlamda eim dikey mesafenin yatay mesafeye oranlanmas ile bulunur. Eim; m sembol
ile gsterilir.
A (x1 , y1) ve B (x 2 , y 2) eklinde iki noktas verilen dorunun eimi,
y 2 - y1 dikey uzunluk
m= veya m= olur.
x 2 - x1 yatay uzunluk
Dikey uzunluk arttka veya yatay uzunluk azaldka eim artar.
RNEK
3x = 4y dorusunun eimini bulalm.
CZM y
3x = 4y
x = 0 iin 3.0 = 4y y = 0 (0,0) 3
x = 4 iin 3.4 = 4y y = 3 (4,3)
x = -4 iin 3.(-4) = 4y y = -3 (-4,-3)
3 br
y 2 - y1 3 - (- 3) 6 3 0 x
m= = = = veya -4 4
x 2 - x1 4 - (- 4) 8 4 4 br
188 dikey uzunluk 3

m= = bulunur.
yatay uzunluk 4 -3
RNEK
y = x+1 dorusunun eimini bulalm.
y
CZM y = x+1
x = 0 iin y = 0+1 y = 1 (0,1) 1

y = 0 iin 0 = x+1 x = -1 (-1,0) 1 br
y 2 - y1 x
0 - 1 -1 0
m= = = = 1 veya -1 1 br
x 2 - x1 - 1 - 0 - 1
dikey uzunluk 1
m= = = 1 bulunur.
yatay uzunluk 1
8. Snf Matematik
RNEK
y + x = 2 dorusunun eimini bulalm.
CZM y
x = 0 iin y + 0 = 2 y = 2 (0,2)
2
y = 0 iin 0 + x = 2 x = 2 (2,0)
y 2 - y1 2 br
0-2
m= = =- 1 veya
x 2 - x1 2 - 0 x
0
2 br 2
dikey uzaklk 2
m= =- =- 1 bulunur.
yatay uzaklk 2 y+x=2
Doru sola yatk olduu iin eim negatif olur.
Bir dorunun eimi; doru sola yatksa negatif, doru saa yatksa pozitiftir.
RNEK
ekilde grld gibi bir araba eimli bir yolda hareket
etmektedir.
Verilenlere gre bu yolun eimini bulalm. 200 m
189
100 m
CZM
dikey uzunluk
m=
200 m yatay uzunluk
200
m= = 2 bulunur.
100
100 m
8. Snf Matematik
RNEK
A
ekildeki gibi bir takozda lABl = 3 cm ve lBCl = 15
cmdir.
3 cm
Buna gre bu takozun eimini bulalm.
B 15 cm C
CZM
A
dikey uzunluk 3 1
m= =- =- bulunur.
3 cm yatay uzunluk 15 5
Doru sola yatk olduu iin eim negatiftir.
B 15 cm C
RNEK
y = 2 dorusunun eimini bulalm.
CZM
y
Burda her x deeri iin y = 2 olur. Doru zerinde iki A ve B
2
y=2 noktalar seilirse;
190
A(1, 2) ve B(2, 2) olsun.
x
0 y 2 - y1 2-2 0
m = = = 0 " eim sfr bulunur.
x 2 - x1 2-1 1
x eksenine paralel dorularn eimi sfrdr.
8. Snf Matematik
RNEK
x = -3 dorusunun eimini bulalm.
CZM
y
x = -3 Burda her y deeri iin x = -3 olur. Doru zerinde iki nokta olan
A ve B noktalar seilirse;
A(-3, 1) ve B(-3, 2) olsun.
x
0 2-1 1
-3 m= = = tanmsz eim yoktur.
- 3 - (- 3) 0
y eksenine paralel dorularn eimi yoktur.
RNEK
y = 3x-6 dorusunun eimini bulalm.
CZM
x = 0 iin y = 3,0 -6 y = 0-6 y= -6 (0, -6)
y = 0 iin 0 = 3x-6 3x = 6 x = 2 (2, 0)
0 - (- 6) 6
m= = = 3 bulunur.
2-0 2 191
Bir doru denkleminde ynin kat says 1 olacak ekilde dzenlediinde xin kat says eimi
verir. Yani;
y = a x + b eklindeki denklemlerde eim m = a
b
ay = bx + c eklindeki denklemlerde eim m = olur.
a
b c
y = x+
a a
8. Snf Matematik
RNEK CZM
y = 5x-1 dorusunun eimini bulalm. y = 5 x-1 dorusunun eimi; m = 5 olur.
RNEK CZM
2y = 3x + 1 dorusunun eimini bulalm. 3
2y = 3x + 1 dorusunun eimi; m = olur.
2
3 1
y= x +
2 2
PEKSTRELM
1.
2
2m m= bulunur.
3
2m
3m
3m
ekilde verilenlere gre kaydran eimini bulalm.
2.
10 2
m= =
15 3
10 cm
10 cm 15 cm bulunur.
192
15 cm
ekilde verilenlere gre, merdivenin basamaklar-
nn eimini bulalm.
3. C
A B 200
ekildeki gibi bir yolun eimi -0,8dir. m = -0,8 Burada eimin eksi olmas yolun
Yolun uzunluu lABl = 200 m olduuna gre, yolun sola yatk olmas nedeniyledir.
h
ykseklii lACl ka metre olur. m= = 0, 8
200
h 8
=
200 10
h = 160 m bulunur.
8. Snf Matematik
4. Aada iki noktas verilen dorularn eimini bulalm.
a) (-2, 1) 4-1 3 b) (3, -1) - 3 - (- 1) - 2 2

m= = m= = =
(3, 4) 3 - (- 2) 5 (-2, -3) -2 - 3 -5 5
c) (0, 5) 2 - 5 -3 ) (-4, -4) 0 - (- 4) 4

m= = =- 3 m= =
(1, 2) 1-0 1 (1, 0) 1 - (- 4) 5
5. Aada verilen doru denklemlerinde eimi bulalm.
a) y = 3x-1 b) y + x = 3 c) y = -2x + 5
y = 3 x-1 y = -1 . x + 3 y = -2 x + 5
m=3 m = -1 m = -2
) 3y = 2x + 1 d) 4x - 5y + 6 = 0 e) 2y + 4x = 6
3y = 2x + 1 4x - 5y + 6 = 0 2y + 4x = 6
2 1 5y = 4x + 6 2y = -4x + 6
y= x+
3 3 4 6
y= x + y = -2 x + 3
2 5 5
m=
3 m = -2
4
m=
5
6. Aada verilen dorularn eimlerini bulalm. 193
a) b)
y y
x x
0 2 0 4
Doru; (2, 0) ve (0, 3) noktalarndan geer. Doru; (4, 0) ve (0, -4) noktalarndan geer.
3-0 3 -4 - 0 -4
m= =- m= = =1
0-2 2 0 - 4 -4
8. Snf Matematik
c) y ) y
6
x
x 5 0 1
-1 0
Doru, (-1, 0) ve (0, 6) noktalarndan geer. Doru, (-5, 0) ve (0, -1) noktalarndan geer.
6-0 6 -1 - 0 -1
m= = =6 m= =
0 - (- 1) 1 0 - (- 5) 5
d) e) y
y
4
x
0
x
0 1
-3
(1, -3) ve (2, -3) noktalar dorunun zerindedir. Doru; (0, 0) ve (1, 4) noktalarndan geer.
194 - 3 - (- 3) 0 4-0 4
m= = =0 m= = =4
2-1 1 1-0 1
7. Aada verilen dorularn eimlerini birim karelerden yararlanarak bulup, bykten ke doru
sralayalm.
4 1
a'daki dorunun eimi " =
8 2
a) b) 4
b'deki dorunun eimi " m = =1
4
4
c'deki dorunun eimi " m = =2
2
c) )
4
'deki dorunun eimi " m =
7
Eimleri sraladmzda c > b > > a olur.
8. Snf Matematik
8. Eimi 2 olan ve (3,5) noktasndan geen dorunun denklemini bulalm.
y 2 - y1 y-5
m= 'dir. Buradan; 2 = " 2x - 6 = y - 5
x 2 - x1 x-3
y = 2x - 1 bulunur.
9. ay + 6x-2 = 0 dorusunun eimi -2 olduuna gre, ann ka olduunu bulalm.
6 2
ay + 6x - 2 = 0 " y = - x+
a a
6 6
m =- olur. - =- 2 " a = 3 bulunur.
a a
IKMI SORU CZM

m = %20 olmas iin;
20 40 + x
m= =
100 150
Verilen rampann ykseklii iin aadaki-
lerden hangisi yaplrsa, rampann eimi %20 20 . 150 = 100 . (40 + x)
olur? 30 = 40 + x
x = 10
A) 10 m azaltlrsa B) 10 m artrlrsa 10 m azaltlmaldr.
C) 20 m azaltlrsa D) 20 m artrlrsa Cevap: A
195
IKMI SORU CZM
Aada grafikteki verilen dorulardan han- 1
gisinin eimi 1dir? A"m= =1
1
y y B " eim yoktur.
A) B)
-1
1 C"m= =- 1
x x 1
1 O O 1
D " eim sfrdr.
Cevap : A
C) y D) y
1 1
1 x x
O O
8. Snf Matematik
DORUSAL DENKLEMLERDE BR DEKEN DER CNSNDEN YAZMA
Dorusal denklemlerde bir deiken dierine bal olarak yazlabilir.
RNEK
2x-y = 5 denkleminde bir deikeni dierine bal olarak yazalm.
CZM
2x-y = 5 denkleminde xi y cinsinden bulalm. Bunun iin xi yalnz brakalm;

2x - y = 5
2x = 5 + y
5+y
x= bulunur.
2
2x - y = 5 denkleminde yyi x cinsinden bulalm. Bunun iin yyi yalnz brakalm;

2x-y = 5
y = 2x-5 bulunur.
RNEK
6x + 6 = 2y denkleminde bir deikeni dierine bal olarak yazalm.
196 CZM
6x + 6 = 2y denkleminde yyi x cinsinden bulalm.

6x + 6
2y = 6x + 6 " y = " y = 3x + 3 bulunur.
2
6x + 6 = 2y denkleminde xi y cinsinden bulalm.
2y - 6 y
6 x + 6 = 2 y " 6x = 2 y - 6 " x = " x = - 1 bulunur.
6 3
8. Snf Matematik
RNEK
2y-4x = 0 denkleminde bir deikeni dierine bal olarak ifade edelim.
CZM
2y-4x = 0 denkleminde xi y cinsinden yazalm.

2y y
4x = 2y " x = " x= bulunur.
4 2
2y-4x = 0 denkleminde yyi x cinsinden yazalm.

4x
2y = 4x " y = " y = 2x bulunur.
2
PEKSTRELM
1. Aada verilen doru denklemlerinde xi y cinsinden bulalm.
a) 3x + 2y = 0 3x + 2y = 0 b) 3y + x = 15 3y + x = 15
3x =- 2y x = 15 - 3y
- 2y
x=
3
c) x + 6y + 12 = 0 x + 6y + 12 = 0 ) 5x - 5y = 5 5x - 5y = 5
5x = 5 + 5y
x =- 6y - 12 197
5 + 5y
x=
5
x=y+1
2. Aada verilen doru denklemlerinde yyi x cinsinden bulalm.
a) x + y = 2 x+y=2 b) 3x - y = 6 3x-y = 6
y = 2 -x y = 3x-6
c) 4y - 3x-12 = 0 4y - 3x - 12 = 0 ) 5y - 10 = 15x 5y - 10 = 15x

4y = 3x + 12 5y = 15x + 10
3x + 12 15x + 10
y= y=
4 5
y = 3x + 2
8. Snf Matematik
BRNC DERECEDEN BR BLNMEYENL DENKLEMLER
ax + b = 0 eklindeki ierisinde eitlik ve bir bilinmeyen bulunan ifadelere birinci dereceden bir bi-
linmeyenli denklemler denir. Denklemi doru yapan bilinmeyenin deerine denklemin zm, bu doru
deeri bulma ilemine denklemi zme denir.
RNEK CZM
5x - 5 = 10 - 3x denkleminin zerek bilinme- 5x - 5 = 10 - 3x

yen x deerini bulalm. 5x + 3x = 10 + 5
15
8x = 15 x= bulunur.
8
RNEK CZM
2.(2x-6) = 6 denkleminin zerek bilinmeyen x 2. (2x - 6) = 6

deerini bulalm.. 6
2x - 6 =
2
2x - 6 = 3
2x = 3 + 6
9
2x = 9 " x = bulunur.
2
198
RNEK CZM
2 (a - 1) + 3 (a - 4) = 26 denkleminin ze-
rek bilinmeyen x deerini bulalm. 2 (a - 1) + 3 (a - 4) = 26
2a - 2 + 3a - 12 = 26
5a - 14 = 26
5a = 26 + 14
5a = 40 " a = 8 bulunur.
8. Snf Matematik
RNEK CZM
a a 1 a a 1 3a - 2a 1
- = denklemini zerek bilinmeyenin - = " =
2 3 6 2 3 6 6 6
(3) (2)
deerini bulalm.
6
3a - 2a = " 3a - 2a = 1 " a = 1
6
RNEK CZM
2x 2x
- 5 = 1 denklemini zerek bilinmeyenin de- -5 = 1
3 3
erini bulalm. 2x
= 1+5 = 6
3
1 3
2x = 3.6
x=9
RNEK CZM
5x - 11 5x - 11
= 4 denklemini zerek bilinmeyenin =4
x x
deerini bulalm.
5x 11 = 4x
5x 4x = 11
x = 11
199
RNEK CZM
3x + 1 5 3x + 1 5
= denklemini zerek bilinmeyenin de- =
x-2 2 x-2 2
erini bulalm. 6x + 2 = 5x 10
6x 5x = 10 2
x = 12
RNEK CZM
x+1 x-1 x+1 x-1 3x + 3 + 2x - 2
+ = 1 denklemini zerek bilinmeye- + =1" =1
2 3 2 3 6
nin deerini bulalm. (3) (2)
5x + 1
= 1 " 5x + 1 = 6 " 5 x = 5 x = 1
6
8. Snf Matematik
PEKSTRELM
1. Aada verilen denklemleri zerek bilinmeyen x deerlerini bulalm.
a) 2(x+3) + 3(x-2) = 2 x + 1 3x
b) + =2
3 7
x + 1 3x
+ =2
2 (x + 3) + 3 (x - 2) = 2 3 7
(7) (3)
2x + 6 + 3x - 6 = 2
7x + 7 + 9x
5x = 2 = 2 " 16x + 7 = 42
21
2
x= 35
5 16x = 35 " x =
16
c) 4(5a - 6) = 22a + 14 m m 1
) - =
3 4 12
m m 1
4(5a-6) = 22a + 14 - =
3 4 12
(4) (3)
20a - 24 = 22a + 14
-24 -14 = 22a - 20a 4m - 3m 1 12
= " m= m=1
2a = -38 a = -19 12 12 12
200
d) -(x-1) - (x-5) = -(x-4) 2x - 1 5
e) - =
3 4
-(x-1) - (x-5) = -(x-4) 2x - 1 5 - 2x + 1 5

- = " =
3 4 3 4
-x + 1-x + 5 = -x + 4
11
-2x + 6 = -x + 4 - 8x + 4 = 15 " - 8x = 11 " x =-
8
6 - 4 = -x + 2x x = 2
-x - 2 x + 2 g) 3(x-1) -2 (x-2) = -12

f) =
3 4
3(x-1) -2 (x-2) = -12
-x - 2 x + 2
= " - 4x - 8 = 3x + 6 3x-3 -2x + 4 = -12
3 4
x + 1 = -12
- 8 - 6 = 3x + 4x " - 14 = 7x " x =- 2
x = -12 -1 x = -13
8. Snf Matematik
KONU TEST - 1
1. 4. Aada verilen dorusal denklemlerden
Yol (km) cret (TL)
hangisinin grafii orijinden geer?
0 5
1 9 A) y = 2x-1 B) x + y = 3
2 13 C) 3y = -12 D) 3y = x
3 17
4 21
5 25
5. 2y-3x = 12 dorusunun x eksenini kestii
Yukarda gidilen yol ile denen creti gste-
nokta aadakilerden hangisidir?
ren bir tablo verilmitir.
Gidilen yol x, denen cret y ile gsterildi- A) (-4, 0) B) (0, -4)
inde yol ile cret arasndaki ilikiyi gste- C) (0, 6) D) (6, 0)
ren dorusal denklem aadakilerden han-
gisidir?
A) y = 5x B) x = 5y
C) y = x+5 D) y = 4x+5
6. y = x-3 dorusunun grafii aadakilerden
hangisidir?
y y
A) B)
2. erisinde 600 L su bulunan bir depodaki su-
yun her bir saatte 50 Lsi kullanlmaktadr. x x
O 3 O 3
Kalan su miktar y, geen zaman x ile gste-
rildiinde zamanla kalan su miktarn gste- -3 201
ren cebirsel ifade aadakilerden hangisi-
dir?
y y
A) y = 600 - 50x B) y = 50x + 600 C) D)
C) y = 50x - 600 D) 50y = x-600 3
x x
-3 O -3 O
-3
3. x -3 -2 -1 0 1 2 3
y -9 -5 -1 3 7 11 15
Yukarda verilen tabloya gre, x ve y ara-

sndaki ilikiyi gsteren dorusal denklem 7. Aadaki dorulardan hangisi y eksenini
aadakilerden hangisidir? (0, -1) noktasnda keser?
A) y = 3x B) y = 5x A) y = x+1 B) y = 1-x
C) y = 4x+3 D) y = 3x-4 C) y = x-1 D) x + y = 1
8. Snf Matematik
8. y 11. A(-1, 3) ve B(-4, a) noktalarndan geen

2
3 dorunun eimi olduuna gre, a katr?
3
2
1 A) -5 B) -1 C) 1 D) 5
x
-3 -2 -1 O
Yukarda verilen dorunun eimi aadaki-

lerden hangisidir? 12. 3x-6y-12 = 0 denkleminde x, y cinsinden ya-
3 2 2 3 zldnda aadakilerden hangisi elde edi-
A) - B) - C) D)
2 3 3 2 lir?
3y - 12
A) x = B) x = 2y + 4
6
6y - 3
C) x = D) x = 2y - 4
12
9. Aada verilen dorulardan hangisinin ei-
mi daha byktr?
A) y-2x-4 = 0 B) 2y-10x-1 = 0
C) 3x-y-9 = 0 D) 3y-6x+3 = 0 13. 3(x-1) -2 (x-2) = 15 denkleminde x katr?
A) 14 B) 18 C) 20 D) 22
202
10. x+1 x-1 1

14. - = ise x katr?
2 3 6
h
A) -4 B) -2 C) 0 D) 4
A B
ekildeki gibi bir tepenin eimi 0,6dr.
A ve B noktalarnn aras 200 m olduuna
gre, tepenin ykseklii (h) ka metredir? x-1 5
15. = olduuna gre, x katr?
x+1 7
A) 120 m B) 150 m
A) -1 B) 1 C) 2 D) 6
C) 160 m D) 180 m
1- D 2- A 3- C 4- D 5- A 6- B 7- C 8- D 9- B 10- A 11- C 12- B 13- A 14- A 15- D

8. Snf Matematik
KONU TEST - 2
1. Naci Bey, aylk 900 TL kiras olan bir ev 4. -x + 2y -5 = 0
tutuyor. Aadakilerden hangisi yukarda verilen
Naci Bey, depozite bedeli olarak 500 TL dorunun eksenleri kestii noktalardan biri-
dediine gre, geen zaman x, denen c- dir?
ret y ile gsterildiinde zaman ile denen
A) c , 0 m B) c 0, - m
5 5
cret arasndaki ilikiyi gsteren dorusal 2 2
denklem aadakilerden hangisidir?
A) y = 900 + x B) y = 900 x -500 C) (5, 0) D) (-5, 0)
C) y = 900 x + 500 D) y = 500x + 900
5. Aadaki dorulardan hangisinin grafii i-

zildiinde doru x eksenine paralel olur?
2. 3y = 4x-12 denkleminin grafii aadaki- A) 3y = 2x B) x = 4
lerden hangisidir?
C) 2y-6 = 0 D) 5x-10 = 0
y y
A) B)
4
x
-3 O O 4
-3
6. x y
- =1
2 6
203
y y dorusunun eimi katr?
C) D)
1 2
3 A) -3 B) - C) D) 3
3 3
x
O 3 -4 O
-4
7. Aadakilerden hangisinin eimi dierle-

rinden farkldr?
A) y = -2x-1 B) 2y-4x = 0
3. ay + bx + 8 = 0 dorusunu x eksenini (2, 0) C) 6x-3y-12 = 0 D) -10x + 5y-1 = 0
noktasnda kestiine gre b katr?
A) -8 B) -4 C) 2 D) 4
8. Snf Matematik
8. 11.
100 m
150 m
ekildeki gibi bir yokuun eiminin %80 olma-

s iin aadakilerden hangisi yaplmaldr? ekildeki gibi tm kenar uzunluklar tam say
A) Yatay uzakl 20 m artrlmaldr. 5
olan bir kayak pistinde eim - dir.
B) Dikey uzakl 20 m artrlmaldr. 12
Bu pistten kayan Kemal, ka metre yol alm
C) Dikey uzakl 20 m azaltlmaldr.
olabilir?
D) Yatay uzakl 20 m azaltlmaldr.
A) 50 B) 120 C) 130 D) 150
9. Aadaki dorulardan hangisinin eimi en

byktr?
y y 12. x y 1
A) B)
- =
3 2 8 4
x Yukarda verilen denklemde y, x cinsinden
O 2 O yazldnda aadakilerden hangisi elde
edilir?
x 1 x-2
A) y = + B) y =
y y 2 4 4
C) D)
C) y = 2x-4 D) y = 4x-2
2
5
204 x
-1 O O 2
x x
13. - 2 = - 3 denklemini salayan x deeri
10. y 2 3
katr?
a
A) 12 B) 6 C) 6 D) 12
x
3 O
3x - 1 - 2x + 3
5 14. = denklemini salayan x dee-
Yukarda verilen dorunun eimi olduuna 3 5
3 ri katr?
gre, a aadakilerden hangisidir?
3 10 2 14
3 3 A) B) C) D)
A) -5 B) - C) D) 5 7 21 3 9
5 5
1- C 2- C 3- B 4- D 5- C 6- D 7- A 8- B 9- C 10- D 11- C 12- D 13- B 14- C
8. Snf Matematik
Denklem Sistemleri 4. nite
DENKLEM SSTEMLER
K BLNMEYENL DORUSAL DENKLEMLER
Birinci dereceden iki bilinmeyenli en az iki denklemden meydana gelen eitliklere iki bilinmeyenli
denklem sistemi denir.
ki bilinmeyenli denklem sistemlerinin zm olan x ve y deerlerinden oluan (x,y) sral ikilisi -
zm kmesini oluturur.
ki bilinmeyenli denklem sistemleri yntemle zlebilir.
1. Yok Etme Yntemi: Bu yntemle denklemler taraf tarafa toplanarak veya karlarak bilinme-
yenlerden biri yok edilir ve denklem zlr.
RNEK
x+y=3
denklem sistemini zelim:
xy=1
Denklemler taraf tarafa toplandnda;
x+y=3 Bulunan x deeri denklemlerden birinde yerine yazlarak y deeri

+ xy=1 bulunur.
2x = 4 2+y=3
x = 2 bulunur. y = 1 bulunur. . K. = {(2,1)} olur.
RNEK
2x y = 14
denklem sisteminin zmn bulalm. 205
xy=5
CZM
2x y = 14 xy=5
1 / xy = 5 9y=5 K = {(9,4)} olur.
y = 4 bulunur.
2x y = 14
x + y = 5
+
x=9 bulunur.
8. Snf Matematik
4. nite Denklem Sistemleri
RNEK CZM
3a + b = 21 3 / 3a + b = 21 3a + b = 21
2a + 3b = 42 2a + 3b = 42 3 . 3 + b = 21
b = 21 9
denklem sisteminin zmn 9a 3b = 63 b = 12 bulunur.
bulalm. + 2a + 3b = 42 K = {(3, 12)} olur.
7a = 21
a=3 bulunur.
2. Yerine Koyma Yntemi: Denklemlerden birinde bilinmeyenlerden biri yalnz braklarak bulu-
nan deer dier denklemde yerine yazlr ve denklem zlr.
RNEK
x+y=5
denklem sistemini zelim:
xy=1
Denklemlerden birinde bir bilinmeyeni yalnz brakarak dier denklemde yerine yazalm;
x+y=5 x y = 1 denkleminde yerine yazlr.
xy=1
x=5y 5yy=1 denklem bir bilin-
x2=1
5 2y = 1 meyenli denkleme
dnr. x=1+2
2y = 4 x = 3 bulunur.
y = 2 bulunur. K = {(3,2)}
206
RNEK CZM
x 3y = 0 2x + 3y = 9 x = 3y
x 3y = 0 2x + 3y = 9 2 . 3y + 3y = 9 x = 3.1
2x + 3y = 9 6y + 3y = 9 x=3
denklem sistemini zelim. x = 3y 9y = 9 K = {(3,1)} olur.
y=1
RNEK CZM
ab=5 ab=5 3a + 2b = 10 a=5+b

3a + 2b = 10 3a + 2b = 10 3 . (5 + b) + 2b = 10 a = 5 + (-1)
15 + 3b + 2b = 10 a=4
denklem sisteminin zmn a=5+b 5b = 10 15 = 5
bulalm.
b = 1 K = {(4, 1)} olur.
8. Snf Matematik
3. Grafik izme Yntemi: Verilen denklemlerin koordinat dzleminde grafikleri izilir. Grafiklerin
kesiim noktalar bulunur. Bu nokta her iki denklemi de salad iin
zm kmesidir.
RNEK
x + y = -1
denklem sistemini zelim.
x-y=5
Dorularn grafiini izelim;
y
x + y = -1 denkleminde
x+y=1
x = 0 iin 0 + y = -1 y = -1 (0, -1)
y = 0 iin x + 0 = -1 x = -1 (-1, 0)
2
x
1 0 5 x - y = 5 denkleminde
1
x = 0 iin 0 - y = 5 y = -5 (0, -5)
3 (2,3) y = 0 iin x - 0 = 5 x = 5 (5, 0)
5 Dorularn kesiim noktas denklemin zm kmesidir.

x + y = -1 x = -1-y
x-y=5x=5+y
x-y=5
5 + y = -1-y
6 = -2y y = -3
x = 5 + y
x = 5 + (-3) x = 2 207
K = {(2, -3)} olur.
8. Snf Matematik
RNEK
xy=3
denklem sistemini zelim.
x+y=7
CZM
xy=3 dorusu x = 0 iin y = 3 (0, 3) noktalarndan geer.

y = 0 iin x = 3 (3, 0)
x+y=7 dorusu x = 0 iin y = 7 (0, 7) noktalarndan geer.

y = 0 iin x = 7 (7, 0)
y
7
xy=3
2
x
0 3 5 7
3
x+y=7
Dorularn kesiim noktas denklemin zm kme-

sidir.
xy=3x=3+y
x+y=7x=7y
208
3 + y = 7 y x=3+y
2y = 4 x=3+2
y = 2 x=5
K = {(5,2)}
8. Snf Matematik
PEKSTRELM
1. Aada verilen denklem sistemlerini yok etme yntemi ile zelim.
a x + y = 10 x + y = 10 x + y = 10
xy=2 xy=2 6 + y = 10
+
2x = 12 y=4 K = {(6, 4)}
x=6
b 2x + 3y = 15 2x + 3y = 15 x+y=7
x+y=7 2 / x + y = 7 x+1=7
2x + 3y = 15 x=6 K = {(6, 1)}

+ 2x 2y = 14
y=1
c 4x + 5y = 24 4x + 5y = 24 4x + 5y = 24 4x + 5y = 24
2x + 3y = 14 2/2x + 3y = 14 + 4x 6y = 28 4x + 5 . 4 = 24
4x = 4
y = 4
x=1
y=4 K = [(1,4)}
3x + 2y = 22 2 / 3x + 2y = 22 2x + 3y = 18
209
2x + 3y = 18 + 3 / 2x + 3y = 18 2x + 3 . 2 = 18
2x = 12
6x 4y = 44
6x + 9y = 54 x=6
+ K = {(6, 2)}
5y = 10
y=2
2. Aada verilen denklem sistemlerini yerine koyma yntemi ile zelim.
a x + y = 21 x + y = 21 x + y = 21 xy=3
xy=3 xy=3 y + 3 + y = 21 x9=3
2y = 18 x =12
x=y+3
y=9 K = {(12,9)}
dier denklemde
yerine yazlr.
8. Snf Matematik
b 2x + y = 13 2x + y = 13 2x + y = 13 x = 3y 4
x 3y = 4 x 3y = 4 2 . (3y 4) + y = 13 x = 3 . 3 4
6y 8 + y = 13 x=5
x = 3y 4 7y = 21 K = {(5,3)}
dier denklemde y=3
yerine yazlr.
c 2x = 3y 2x = 3y 2y 3 y 3y
- =3 x=
2y x = 3 2y x = 3 1 2 2
(2)
3y 4y - 3y 3.6
=3 x=
x= 2
2 2
dier denklemde y=6 x=9
K = {(9,6)}
yerine yazlr.
3. 2xy = 4 dorularnn ortak zm iki doruyu

2x y = 4 xy=6 da salad iin kesim noktasdr.
xy=6
x=6+y
dorularnn kesim noktasn bu- 2 . (6 + y) y = 4 x=6+y
lalm. 12 + 2y y = 4 x = 6 + (8)
y = 4 12 x = 2 (2, 8) kesim
210 y = 8 noktasdr.
4. y
2x = y x+y=3 dorularnn ortak zm dorularn
2x = y kesim noktasdr.
3
x+y=3
x 2x = y
3
x + 2x = 3 y = 2x
3x = 3 y = 2.1
x+y=3
x=1 y=2
Verilen koordinat dzlemine gre do- (1, 2) noktas dorularn kesim

rularn kesim noktasnn koordinatlar- noktasdr.
n bulalm.
8. Snf Matematik
DENKLEM SSTEMLER LE PROBLEM ZME

Gerek yaamla ilikili problem durumlar dorusal denklem sistemleri kullanlarak zlebilir.
RNEK
Yusufun karde says, Zleyhann karde saysnn 2 katdr.
kisinin toplamda 6 kardei olduuna gre, Yusufun karde says katr?
CZM
Yusufun karde says y, Zleyhann karde says x ile gsterilirse;
y = 2x
dorusal denklem sistemleri elde edilir.
y+x=6
Bu denklem sistemi zldnde;
y = 2x y = 2x dier denklemde yerine yazlrsa;

y+x=6 y+x=6 y = 2x
2x + x = 6 y = 2.2
3x = 6 y = 4 bulunur.
x=2 Yani Yusufun karde says 4tr.
Bu problem grafik ynteminden yararlanlarak da zlebilir.

y = 2x ve y + x = 6 dorularnn kesim noktas bu denklem sisteminin zm kmesidir.
y
y = 2x
y = 2x
6 y+x=6 y = 6-x 211
4
2x = 6-x y = 2x
3x = 6 y=4
x x=2
O 2 6
Dorularn kesim noktas (2, 4) noktasdr.
x+y = 6
8. Snf Matematik
RNEK
Bir otelde sadece 2 kiilik ve 4 kiilik odalar vardr ve oteldeki toplam oda says 65tir.
Bu otel tam dolu olduunda 180 kii kalabildiine gre 2 kiilik ka oda vardr?
CZM
2 kiilik oda says a, 4 kiilik oda says b ile gsterilirse;
a + b = 65
dorusal denklem sistemleri elde edilir.
2.a + 4b = 180
Denklem sistemi zlrse;
-2/ a + b = 65 2a + 4b = 180 a + b = 65
2.a + 4b = 180 + -2a - 2b = -130 a + 25 = 65
2b = 50 a = 40 bulunur.
b = 25 Yani 2 kiilik oda says 40 olarak bu-
lunur.
RNEK
Meryem, tanesi 3 TL ve 5 TL olan kalemlerden 12 tane alarak toplam 40 TL dyor.

Buna gre, fiyat 3 TL olan kalemlerden ka tane almtr?
CZM
212
Fiyat 3 TL olan kalemlerin says = x
olmak zere,
Fiyat 5 TL olan kalemlerin says = y
3 / x + y = 12 3x 3y = 36 x + y = 12
3x + 5y = 40 + 3x + 5y = 40 x + 2 = 12
2y = 4 x = 10
y=2
Fiyat 5 TL olan Fiyat 3 TL olan
kalemlerin says kalemlerin says
8. Snf Matematik
RNEK
Bir kumbarada sadece 25 kr ve 50 krlar vardr. 25 kr ve 50 krlarn toplam says 34 ve toplam

tutar 13 TLdir.
Buna gre 25 krlarn says ne kadardr?
Yukarda verilen problemin zm iin kullanlacak dorusal denklem sistemi aadakilerden han-
gisinde doru verilmitir?
A) a + b = 34 B) a + b = 34 C) a + b = 1300 D) a + b = 34
25a + 50b = 13 25a + 25b = 13 25a + 50b = 34 25a + 50b = 1300
CZM
25 krluklarn says a, 50 krluklarn says b ile gsterildiinde;
a + b = 34 denklem sistemleri elde edilir.

25a + 50b = 1300
Burda 1 TL = 100 Kr, 13 TL = 1300 kr deiimi yaplmaldr.
Cevap: D
IKMI SORU CZM

213
Bir yarma programnda verilen her doru ceva- Doru says = x
ba +3 puan, her yanl cevaba 2 puan verilmekte- Yanl says = y
dir. Bu yarmaya katlan Aysun, sorulan 5 sorunun
tmn cevaplamtr. 2/x+y=5 2x + 2y = 10
Yarma sonunda 10 puan aldna gre, Aysun ka 3x 2y = 10
soruyu doru cevaplamtr? + 3x 2y = 10
5x = 20
A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 x=4
Cevap : C
8. Snf Matematik
IKMI SORU CZM
102 litre st, ieler tam dolacak ekilde 2 2 litrelik ie says = x

litrelik ve 3 litrelik ielere konuyor. 3 litrelik ie says = y
Toplam ie says 42 olduuna gre, ka tane
2 litrelik ie kullanlmtr? 2/ x + y = 42 2x 2y = 84
2x + 3y = 102 + 2x + 3y = 102
A) 18 B) 20 C) 22 D) 24
y = 18
x + y = 42
x + 18 = 42
x = 24 2 litrelik ie says
Cevap : D
IKMI SORU CZM
St paketinin uzunluu = x
Peynir paketinin uzunluu = y
3x + y + 15 = 60 3x + y = 45
x + 2y + 10 = 60 x + 2y = 50
2/ 3x + y = 45 6x 2y = 90
x + 2y = 50 + x + 2y = 50
5x = 40
214 x=8
x + 2y = 50 2y = 42
8 + 2y = 50 y = 21
Birbirine zde peynir paketleri ve birbirine
zde olan st paketlerinin 60 cm uzunluun-
Bu durumda istenilen uzunluk;
daki raflara dizilii ekilde gsterilmitir.
60 peynir paketinin uzunluudur.
Birinci rafta 15 cm, ikinci rafta 10 cm bo-
60 21 = 39 cm bulunur.
luk kaldna gre, nc raftaki boluk ka
Cevap: D
santimetredir?
A) 29 B) 32 C) 35 D) 39
8. Snf Matematik
PEKSTRELM
1. By knn 3 katndan 8 eksik olan iki doal saynn fark 12 ise byk say katr?
Byk say a, kk say b ile gsterilirse
a = 3b - 8
denklem sistemi elde edilir.
a - b = 12
a = 3b -8 a = 3b-8 dier denklemde yerine yazlr.

a - b = 12 3b -8 -b = 12 a = 3b -8
2b = 20 a = 3.10-8
b = 10 a = 22 bulunur.
2. Bir apartmandaki 25 aileden bazlar gnde 2 ekmek bazlar ise gnde 3 ekmek tketiyor. Bu
apartmanda gnlk toplam 63 ekmek tketildiine gre gnde 2 ekmek tketen aile says katr?
Gnde 2 ekmek tketen aile says a, gnde 3 ekmek tketen aile says b ile gsterilirse;
a + b = 25
2a + 3b = 63
-2/ a+b = 25 2a + 3b = 63 a + b = 25
2a+3b = 63 + -2a -2b = -50 a + 13 = 25
215
b = 13 a = 12
Gnde 2 ekmek tketen aile says 12 bulunur.
2. Hakan ile Furkann yalarnn toplam 44tr. 8 yl sonra yalarnn fark 6 olacana gre, Hakann
imdiki ya katr?
Hakann bugnk ya x, Furkann bugnk ya y olsun;
x + y = 44
(x+8) - (y+8) = 6
x + y = 44 x + y = 44
+ x-y=6 25 + y = 44
2x = 50 y = 19 Hakann bugnk ya 25 bulunur.
x = 25
8. Snf Matematik
4. Ezginin grd lke says, yknn grd lke saysndan 3 fazladr.

kisi toplamda 7 lke grdklerine gre Ezginin grd lke says katr?
Problemine uygun denklem sisteminin grafiini bulalm.
Ezginin grd lke says x, yknn grd lke says y ile gsterilirse;
x=y+3
x+y=7
Bu denklemler koordinat dzleminde gsterildiinde aadaki grafikler elde edilir.
7 x=y+3
x
O 3 5 7
-3 x+y=7
216
Bu dorularn kesim noktas denklem sisteminin zm kmesidir.
x=y+3
x + y = 7 x = 7 -y
y + 3 = 7 -y x=y+3
2y = 4 x=2+3
y=2 x =5 Kesim noktas (5, 2) noktasdr.
Ezginin grd lke says 5tir.
8. Snf Matematik
KONU TEST - 1
1. 5. x+2y = 3
a-b=1
2a + b = 8 2y3x = 17
denklem sisteminin zm kmesi aadaki- denklem sisteminin zm kmesi aadaki-

lerden hangisidir? lerden hangisidir?
A) {(4, 3)} B) {(3, 4)} A) {(1,3)} B) {(1,2)}
C) {(3, 2)} D) {(2, 3)}
C) {(5,1)} D) {(3,2)}
2. 6.
x = 2y 3a + b = 12
5x - 2y = 16 a 2b = 11
denklem sisteminin zm kmesi aadaki- denklem sisteminin zm kmesi nedir?

lerden hangisidir?
A) {(3, 5)} B) {(3, 5)}
A) {(2, 4)} B) {(4, 2)}
C) {(5, 3)} D) {(5, 3)}
C) {(4, 8)} D) {(8, 4)}
3.
2x + 4y = 0 7.
3a + 2b = 6 217
3x + 2y = 4
2a - 3b = 30
denklem sisteminin zm kmesi aadaki-
lerden hangisidir? denklem sisteminde verilen a ve b deerleri
iin a - b ifadesinin deeri katr?
A) {(-1, 2)} B) {(2, -1)}
A) 0 B) 6 C) 8 D) 12
C) {(-1, -2)} D) {(-2, -1)}
4.
5x - 2y = 8 8. Kemal x yanda iken Kamil y yandadr.
3x + y = 7 Kemal 2x+5 yanda olduunda Kamil ka
yanda olur?
denklem sisteminde verilen x ve y deerleri
iin x + y katr? A) 2y + 5 B) 2y - 5
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 C) x + y + 5 D) 2y - x
8. Snf Matematik
9. 10. y
x-y=1
2x+y = -4
denklem sistemi grafik yntemi ile zld-

nde aadakilerden hangisi doru olur? -2 x
-5 O
y -4
A)
-10
1
x Yukarda verilen grafik zm aadaki
O 1
-3 denklem sistemlerinden hangisine uygundur?
A) x - 2y = 0 B) x - 2y = 0
2x + y = -10 x + y = -5
y C) y = 2x D) y = 2x
B)
2x + y = -10 2x - y = -10
x
-2 O 1
-1 11. Bir otobse 2 bayan daha binerse bayanla-
rn says, erkeklerin saysnn 2 kat oluyor.
-4 Eer bu otobsten 5 erkek inerse bu durum-
da, erkeklerin says bayanlarn saysnn te
biri oluyor. Buna gre, bu otobsteki bayan
ve erkek saylarn bulunuz.
y
C) Yukarda verilen problemin zmn veren
218 denklem sistemi aadakilerden hangisidir?
2
1 A) x = 2y + 2 B) 2.(x+2) = y
x x
-1 O 1 3x = y -5 = y-5
3
C) x + 2 = y D) x + 2 = 2y
2 x = 3 . (y-5)
y y = 3 . (x-5)
D)
4
12. 34 odal bir otelde odalar 2 yatakl veya 3
x
O 1 2 yatakldr.
-1
Otelde toplam 90 yatak olduuna gre, oda-
lardan ka tanesi 2 yatakldr?
A) 10 B) 12 C) 18 D) 22
1- C 2- B 3- B 4- C 5- C 6- D 7- D 8- C 9- B 10- C 11- D 12- B

8. Snf Matematik
KONU TEST - 2
1. 4. Asl ile Keremin paralar toplam 450
mx + ny = -5
TLdir. Aslnn paras Keremin parasnn 3
-nx -my = -7
katndan 50 TL eksiktir.
denklem sisteminin zm kmesi (2, -1) ol- Buna gre Aslnn paras ka TLdir?
duuna gre m+n ifadesinin deeri katr?
A) 325 B) 275 C) 250 D) 125
A) -3 B) -1 C) 2 D) 3
2.
3a + b = 15 5. Uur ile nderin bugnk yalar toplam
2a - b = 5 32dir. 3 yl sonra Uurun ya nderin ya-
nn 2 katndan 5 fazla olduuna gre Uur
denklem sistemindeki a ve b deerleri iin
bugn ka yandadr?
b - a ifadesinin deeri katr?
Problemin zm iin kullanlmas gereken
A) -1 B) 0 C) 1 D) 2 denklem sistemi aadakilerden hangisidir?
A) a + b = 32 B) a + b = 32
a = 2b + 5 a + 3 = 2b+5
C) a + b = 32 D) a + b = 32
3. a + 3 = 2b + 8 a + 3 = 2 (b+3)+5
x+y=4
2x-y = -1 219
denklem sisteminin zm iin aadaki-

lerden hangisi dorudur?
y y
A) B)
3 1 x 6. 120 litre zeytin ya 5 ve 8 litrelik ielere

-1 O -3 O konulacaktr.
Toplam 21 ie kullanldna gre ka tanesi
5 litreliktir?
y y
C) D) A) 5 B) 8 C) 12 D) 16
3 1
x x
O 1 O 3
8. Snf Matematik
7. Bir dikdrtgenin uzun kenar ksa kenar- 10. Fatma ve Seherin kalemleri toplam 48dir.
nn 2 katndan 3 eksiktir. Fatma Sehere 11 kalem verirse ikisinin ka-
Bu dikdrtgenin evresi 36 cm olduuna lemleri eit olacana gre, Fatmann ka
gre uzun kenar ka cmdir? kalemi vardr?
Probleminin zm iin kullanlmas gere- Problemin zm iin kullanlmas gereken

ken denklem sistemi aadakilerden hangi- denklem sistemi aadakilerden hangisidir?
sidir? A) a + b = 48 B) a + b = 48
A) b = 2a-3 B) b = 2a + 3 a = b + 11 b = a-22
a + b = 36 a + b = 36
C) a + b = 48 D) a + b = 48
C) b = 2a-3 D) b = 2a + 3 a = 11-b a - b = 11
2a + 2b=36 2a + 2b = 36
11.
2x + 3y = 8
x+y=2
8.
2 pizza 3 pizza denklem sistemi iin aadakilerden hangisi
1 tatl 2 tatl yanltr?
32 TL 52 TL
A) y = 4tr.
Bir cafe yapt kampanya iin yukarda g- B) x = -2dir.
rld gibi iki men hazrlamtr.
C) Grafii izildiinde dorularn kesim
Buna gre, bu kampanyada 1 pizza ve 1 tatl noktas (-2, 4)tr.
220 ka TLdir? D) y ile x arasnda y = 2x bants vardr.
A) 16 B) 20 C) 24 D) 28
12. zgr, 3 kg elma ve 2 kg ilek iin 23 TL

der. Eer 1 kg elma ve 3 kg ilek alsayd 24
TL deyecektir. Buna gre, elmann kilog-
9. ram fiyat nedir?
ax + by = 5
Problemin zm iin aadaki denklem
bx + ay = 7
sistemlerinden hangisi uygun olur?
denklem sisteminin grafii izildiinde do- A) x = 3y B) 2x + 3y = 23
rularn kesim noktas (1,2) noktasdr. 3x + 2y = 23 x + 3y = 24
Buna gre, a says katr?
C) 3x + 2y = 24 D) 3x + 2y = 23
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 x + 3y = 23 x + 3y = 24
1- C 2- A 3- C 4- A 5- D 6- D 7- C 8- B 9- C 10- B 11- D 12- D

8. Snf Matematik
Eitsizlikler 4. nite
ETSZLKLER
inde 1, #, 2, $ sembollerinden birini ieren cebirsel ifadelere eitsizlik denir.

a, b ! R ve a ! 0 olmak zere;
ax + b > 0, ax + b $ 0, ax + b < 0 ve ax + b # 0 eklindeki eitsizliklere birinci dereceden bir bilin-
meyenli eitsizlikler denir.
Eitsizlii salayan elemanlar bulma ilemine eitsizlii zme denir.
Gnlk yaam durumlarn ifade etmek iin eitsizliklerden yararlanlr.
RNEK
Sinemadaki bir korku filmi iin seyircilerin en az 13 yanda olmas art aranmaktadr. Bu durumu
anlatan cebirsel ifadeyi bulalm.
Sinemaya girebilecek izleyicilerin yana x dersek,
x $ 13 eitsizliini elde ederiz.
RNEK CZM
5 fazlas 9dan kk olan saylar ifadesine uy- Aradmz sayya x dersek;
gun cebirsel ifadeyi yazalm.
x + 5 < 9 eitsizlii elde edilir.
RNEK CZM
ki katnn 3 eksii 5 veya 5den byk olan say- Aradmz sayya x dersek;
lar ifadesine uygun cebirsel ifadeyi yazalm.
2x - 3 $ 5 eitsizlii elde edilir. 221
RNEK CZM
Elif kitapdan 12 TLlik kalem ve 3 tane de fi- Kitabn parasna x dersek;
yat ayn olan kitap almtr.
3x + 12 # 50 eitsizlii elde edilir.
Elifin sadece 50 TL paras olduuna gre kitap
en fazla ka TL olabilir.
Problemin zm iin uygun cebirsel ifadeyi
yazalm.
8. Snf Matematik
4. nite Eitsizlikler
PEKSTRELM
Aada verilen ifadelere uygun cebirsel ifadeleri yazalm.
a 7 fazlas 12den kk olan saylar. a x + 7 < 12
b 3 katnn 4 eksii 6 veya 6dan byk olan saylar. b 3x - 4 $ 6
c 5 katnn 1 eksii -9dan byk olan saylar. c 5x-1 > -9
ki fazlasnn te biri 2 veya 2den kk olan saylar. x+2 # 2

3
d 3 eksiinin yars -2den byk olan saylar. d x-3 >-2

2
e Yusufun parasnn 2 katnn 10 fazlas en az 20 TLdir. e 2.x + 10 $ 20
222 f Emre Bey 2 pantolon ve bir gmlek alm ve kasaya 200 f 2x + 40 # 200
TL vermitir. Gmlek 40 TL olduuna gre pantolon en fazla
ka TLdir?
g Elif fiyat ayn olan 2 ayakkab ve fiyat 120 TL olan bir g 2x + 120 > 250
izmeyi ok beenmitir, ancak paras yeterli olmad iin
alamamtr. Elifin 250 TL paras olduuna gre, bir ayak-
kabnn fiyat en az ka TLdir?
5 tirt iin 100 TL deyen bir esnaf 20 TLde tama 5x > 100 + 20
creti demitir. Bu esnafn tirtlerden kr elde edebilme-
si iin tirtlerin tanesini en az ka TLden satmas gerekir?
8. Snf Matematik
ETSZLKLERN SAYI DORUSUNDA GSTERLMES

Eitsizlik ifadeleri say dorusunda gsterilirken eitlik olup olmamasna dikkat edilir.
RNEK CZM
x > 7 ifadesini say dorusunda gsterelim. x > 7 eitlik olmad iin 7 dahil deildir.
- 7 +
RNEK CZM
x < -2 ifadesini say dorusunda gsterelim. x < -2 eitlik olmad iin -2 dahil deildir.
- -2 +
RNEK CZM
x $- 4 ifadesini say dorusunda gsterelim. x $- 4 eitlik olduu iin -4 dahildir.
- -4 +
223
RNEK CZM
x # 9 ifadesini say dorusunda gsterelim. x # 9 eitlik olduu iin 9 dahildir.
- 9 +
8. Snf Matematik
PEKSTRELM
Aada verilen eitsizlikleri say dorusunda gsterelim.
a x>5 a
- 5 +
b x < -2 b
- -2 +
c x #- 1 c
- -1 +
x $- 4
- -4 +
d x > 12 d
- 12 +
e x $ 24 e
224 24
- +
f x #- 10 f
- -10 +
g x < -6 g
- -6 +
x > -10
- -10 +
8. Snf Matematik
BRNC DERECEDEN BR BLNMEYENL ETSZLKLERN ZM

Bir eitsizliin her iki taraf, ayn say ile toplanrsa eitsizlik bozulmaz.
Bir eitsizliin her iki tarafndan, ayn say karlrsa eitsizlik bozulmaz.
Bir eitsizliin her iki taraf, ayn pozitif say ile arplrsa eitsizlik bozulmaz.
Bir eitsizliin her iki taraf, ayn pozitif say ile blnrse eitsizlik bozulmaz.
Bir eitsizliin her iki taraf, ayn negatif say ile arplrsa veya blnrse eitsizlik yn
deitirir.
RNEK
2x + 1 $ - 3 eitsizliinin zmn bulalm.
CZM
2x + 1 $ - 3 " eitsizliin her iki tarafndan ayn say karlrsa eitsizlik bozulmaz.
2x + 1 - 1 $ - 3 - 1
2x $- 4 " eitsizliin her iki taraf ayn pozitif say ile blnrse eitsizlik bozulmaz.
2x - 4
$
2 2
x $- 2 " Aradmz saylar -2 ve -2den byk olan saylardr.
zm kmesi; .K. = {[-2,)} olarak gsterilir. Say dorusunda;
olarak gsterilir.
-2
RNEK CZM 225

2x 1 < 3 eitsizliinin zm kmesini 2x 1 < 3
bulalm. 2x1 + 1 < 3 +1
2x - 2
<
2 2
x < 1
1den kk olan tm saylar zm kmesini oluturur.
. K . = {(, 1)}
- 1 0 +
8. Snf Matematik
RNEK CZM
x x
+2 $ 3 eitsizliinin zm kmesini +2 $ 3
3 3
x
bulalm. $ 3-2
3
x
$1
3
x$3
zm kmesi 3 ve 3ten byk tm saylardr.

Eitlik olduu iin 3 dahildir.
. K. = {[3, )}
- 0 3 +
RNEK CZM
3x 1 2 eitsizliinin zm kmesini bu- 3x1 2

lalm. 3x 3
x1
zm kmesi 1 ve 1den kk tm saylardr.
. K . = {(, 1]}
- 0 1 +
226 RNEK CZM
-2x > 6 eitsizliinin zm kmesini bu- -2x > 6 eitsizliin her iki taraf negatif bir say ile
lalm. blnrse eitsizlik yn deitirir.
- 2x 6
>
-2 -2
x < -3 Aradmz saylar -3ten kk olan saylardr.
. K. = {(-, -3)} olarak gsterilir.
- -3 +
8. Snf Matematik
RNEK CZM
x x eitsizliin her iki taraf negatif bir
# - 1 eitsizliinin zm kmesini bula- #- 1 "
-5 -5 say ile arplrsa eitsizlik yn de-
lm. itirir.
x
(- 5) . # - 1 . (- 5)
-5
x $ 5 " Aradmz saylar 5 ve 5ten byk sa-

ylardr.
.K = {[5, )}dir. Say dorusunda;
olarak gsterilir.
- 5 +
RNEK CZM
-x + 3 < 2 eitsizliinin zm kmesini bu- -x + 3 < 2
lalm.
-x + 3 -3 < 2 -3
-x < -1 eitsizliin her iki taraf ayn nega-

tif say ile blnrse eitsizlik yn
227
deitirir.
(-1) . -x < -1 . (-1)

x>1 Aradmz saylar 1den byk olan
saylardr.
.K = {(1, )}dir. Say dorusunda;

olarak gsterilir.
- 1 +
8. Snf Matematik
IKMI SORU CZM
Sedann matematik dersi dnem sonu puan, Sedann notu = x olsun;

ilk snavda ald puann iki katndan 4 eksik- 2x4 50
tir. Dnem sonu puan 50 ve zeri olan ren- 2x 54
ci, o dersten baarl olmaktadr. x 27
Matematikten dnem sonunda baarl olan En az 27 olur.
Sedann ilk snavndaki puan en az katr? Cevap: B
A) 28 B) 27 C) 26 D) 25
IKMI SORU CZM
Bir asansr, en fazla 850 kg yk tayabil- Bir kutunun arl = x kg olsun.

228 mektedir. 82 + 42 . x 850 olur.
42 kilogramlk kutular st kata karacak Cevap: B
olan bir iinin, kendisi de 82 kg olduuna
gre, beraberinde tayabilecei kutularn
says aadaki eitsizliklerden hangisi ile
bulunabilir?
A) 82x + 42 850 B) 82 + 42x 850

C) 850 42x 82 D) 850 82x 42
8. Snf Matematik
PEKSTRELM
1. Aada verilen eitsizliklerin zm kmesini bulalm ve say dorusunda gsterelim.
K = "^3, 3h,
x+2-2 > 5-2
a x+2 > 5 x+2-2 > 5-2
- 0 3 +
x > 3
x > 3
b x-5 # 1 x-5+5 # 1+5 K = "^- 3, 6@,

- 0 6 +
x#6
c -x + 1 $ 3 -x + 1 - 1 $ 3 - 1 K = "^- 3, - 2@,
- 2 0 +
-x $ 2
x #- 2
4x #- 20 4x
#-
20 K = "^- 3, - 5@,
4 4 - 5 0 +
x #- 5
d -3x > -12 - 3x - 12

> K = "^- 3, 4h,
- 0 4 +
-3 -3
x<4
e 2x + 1 # - 9 2x + 1 - 1 # - 9 - 1 K = "^- 3, - 5@,
- 5 0 +
2x - 10
#
2 2 229
x #- 5
f 3x - 1 > 11 3x - 1 + 1 > 11 + 1 K = "^4, 3h,

- 0 4 +
3x 12
>
3 3
x>4
g - 3x + 5 # 14 - 3x + 5 - 5 # 14 - 5 K = "6- 3, 3h,
- 3 0 +
- 3x 9
#
-3 -3
x $- 3
- 2x - 3 > - 7 - 2x - 3 + 3 > - 7 + 3 K = "^- 3, 2h,

- 0 2 +
- 2x - 4
>
-2 -2
x<2
8. Snf Matematik
h x
$- 1 4. x $ - 1.4
4 K = "6- 4, 3h,
4 - 4 0 +
x $- 4
x-1 2. x - 1 < 2 . 2 K = "^- 3, 5h,

<2 2 0 5
2 - +
x-1 < 4
x<5
K = "61, 3h,
x+2
i #- 1 - 3. x + 2 # - 1. - 3
-3 -3 - 0 1 +
x+2 $ 3
x$1
2. Aada verilen eitsizlikleri salayan en byk tam say deerini bulalm.
a - 3x - 1 > 8 - 3x > 9 . K. = "(- 3, - 3), Bu aralkta xin alabilecei en

x <-3 byk tamsay deeri 4tr.
b x-2
#2 x-2 # 6 .K. = "^- 3, 8@, Bu aralkta xin alabilecei en
3 x#8 byk tamsay deeri 8dir..
230
c 2x + 3 < 17 2x < 14 .K. = "^- 3, 7h, Bu aralkta xin alabilecei en
x<7 byk tamsay deeri 6dr.
3. Aada verilen eitsizlikleri salayan en kk tam say deerini bulalm.
a 2x + 3 $ 9 2x $ 6 .K. = "63, 3h, Bu aralkta xin alabilecei en kk

x$3 deer 3tr.
.K. = "65, 3h,

b x Bu aralkta xin alabilecei en kk
- #- 1 -x #- 5
5 x$5 deer 5tir..
c x+1
>-1 x+1 >-3 .K. = "(- 4, 3), Bu aralkta xin alabilecei en kk
3 deer 3tr.
x >-4
8. Snf Matematik
KONU TEST - 1
1. 4. Bir yk asansr en fazla 1500 kg taya-
bilmektedir.
Arl 80 kg olan bir ii arlklar eit ve
20 kg olan kolilerden en fazla ka tanesini
tek seferde bu asansrde tayabilir?
Yukardaki problemin zm iin kullanla-
cak cebirsel ifade aadakilerden hangisi-
dir?
Trafik kurallar gereince arabalarda o- A) 80 + 20x > 1500 B) 20x - 80 > 1500
cuklarn n koltukta oturabilmeleri iin en C) 80 + 20x # 1500 D) 20x - 80 $ 1500
az 11 yanda olmalar gerekmektedir.
Bu duruma uygun cebirsel ifade aadaki-
lerden hangisidir?
A) x < 11 B) x # 11
C) x > 11 D) x $ 11 5. x < -7
eitsizliinin zm kmesi say dorusunda

gsterildiinde aadakilerden hangisi elde
edilir?
2. 3 eksii 4ten kk olan saylar ifadesine
uygun cebirsel ifade aadakilerden hangi- A) B)
sidir? -7 -7
A) x - 3 < 4 B) x - 3 > 4 C) D) 231

-7 -7
C) x - 4 # 3 D) x - 4 $ 3
6.
3x + 6 $ 9
3. 2 katnn 5 fazlas -2 veya -2den byk olan eitsizliinin zm kmesi say dorusunda
saylar ifadesine uygun cebirsel ifade aa- gsterildiinde aadakilerden hangisi elde
dakilerden hangisidir? edilir?
A) 2x + 5 > - 2 B) - 2x - 5 # - 2 A) B)
1 1
C) 5x + 2 > - 2 D) 2x + 5 $ - 2
C) D)
1 5
8. Snf Matematik
7. x 10. zm kmesi pozitif tam saylar kmesi

<-3
-2 olan ifade aadakilerden hangisidir?
x-4 x+1
eitsizliinin zm kmesi say dorusunda A) > - 2 B) >0
2 3
edilir? C) - 2x - 1 $ - 1 D) 2x + 1 $ - 1
A) B)
6 6
C) D)
-6 -6
11. 5 eksiinin yars 4ten byk olan saylar.

ifadesi say dorusunda gsterildiinde aa-
dakilerden hangisi doru olur?
A) B)
8. 3 7
- 2x + 1 $ - 3
C) D)
eitsizliinin zm kmesi aadakilerden 13 13
hangisinde doru gsterilmitir?
A) B)
-1 1
C) D)
-2 2
232 12. Fiyat 2 TL olan kurun kalemden ve fiyat

4 TL olan tkenmez kalemden alacak olan
Emre yannda 20 TL getirmitir.
2 tane kurun kalem alacak olan Emre ka
tane tkenmez kalem alabilir?
Problemin zm kmesi say dorusunda
9. Aada verilen eitsizliklerden hangisinin edilir?
zm kmesi -5 ve -5den kk olan say-
A) B)
lar dr? 0 4 0 4
A) 2x - 1 # 9 B) -2x-1 < 9
C) D)
C) 3x + 7 # - 8 D) - x - 1 # - 6 0 5 0 5
1- D 2- A 3- D 4- C 5- C 6- B 7- A 8- D 9- C 10- A 11- C 12- B

8. Snf Matematik
KONU TEST - 2
1. 2 katnn 5 eksii -2 ve -2den byk olan 4. Ehliyet alma ya 18dir. Cemre bundan 5 yl
saylar. ifadesine uygun cebirsel ifade aa- sonra da ehliyet sahibi olamayacana gre
dakilerden hangisidir? Cemrenin bugnk yan gsteren cebirsel
ifade aadakilerden hangisidir?
A) 2x - 5 > - 2 B) 2x - 5 $ - 2
A) x + 5 > 18 B) x + 5 # 18
C) 2x - 5 < - 2 D) 2x - 5 # - 2
C) x + 5 < 18 D) x - 5 $ 18
2. Yerden ykseklii 3 m olan bir st geitin 5.

altndan geecek olan bir kamyonun yerden
ykseklii 1mdir.
Kamyonun kasasna konulacak olan kolilerin
ykseklii ise 25 cmdir. 750 TL
Buna gre bu kamyonun bu st geitin altn- idemin 200 TL paras vardr ve almak
dan geebilmesi iin bu kolilerden ka tane- istedii bisiklet 750 TLdir.
sini st ste koyabilir? Her ay eit miktarda para biriktiren i-
Probleminin zmne uygun cebirsel ifade dem 8 ay sonra hem istedii bisikleti hem
aadakilerden hangisidir? de bisiklet kask alacak paray biriktirdiine
gre, idem her ay ne kadar para biriktir-
A) 1 + 25x # 3 B) 1 + 25x $ 3 mitir?
C) 1 + 0, 25x < 3 D) 1 + 0, 25x > 3 Problemine uygun cebirsel ifade aadaki-
lerden hangisidir?
A) 8x $ 750 B) 8x < 750 233
C) 200 + 8x $ 750 D) 200 + 8x > 750
3.
Aklmdan tuttuum saynn 3 kat-
nn 7 eksii en fazla 2dir.
6. x-4
>-2
2
Murat eitsizliinin zm kmesi say dorusunda

Buna gre Muratn aklndan tuttuu sayy edilir?
bulmak iin kullanlacak cebirsel ifade aa-
A) B)
dakilerden hangisidir? 0 0
x+7 x+7
A) # 2 B) >2
3 3 C) D)
-8 -8
C) 3x - 7 < 2 D) 3x - 7 # 2
8. Snf Matematik
7. 11.
- 2x + 1 # - 1 -2
eitsizliinin zm kmesi aadakilerden Yukarda zm kmesi verilen eitsizlik

hangisinde doru verilmitir? aadakilerden hangisidir?
A) B) A) - x # 2 B) - x $ 2
0 0
C) 2x #- 4 D) - 3x $ - 6
C) D)
1 -1
8. 4 katnn 1 eksii 3den byk olan saylar

ifadesinin zm kmesi say dorusunda
12. 5x
gsterildiinde aadalirden hangisi elde - < 10
edilir? 2
olduuna gre, xin alabilecei en kk tam
A) B)
1 1 say deer katr?
A) -5 B) -4 C) -3 D) -2
C) D)
1 1
2 2
9. Bir fazlasnn -3te biri -1 veya -1den b-

234 yk olan saylar ifadesi aadakilerden 13. Bir manavda portakaln kilosu 3 TL, elma-
hangisinde doru gsterilmitir? nn kilosu 2 TLdir.
A) B) Yannda 10 TLsi olan Nur Hanm 2 kilo por-
-2 -2
takal aldna gre, ka kilo elma alabilir?
C) D) Probleminin zm say dorusunda gste-
2 2 rildiinde aadakilerden hangisi elde edi-
lir?
A) B)
0 2 0 2
10. 2x + 3 # 15
C) D)
2 4
olduuna gre, x yerine yazlabilecek en b-
yk tam say katr?
A) 5 B) 6 C) 7 D) 8
1- B 2- C 3- D 4- C 5- D 6- B 7- C 8- A 9- C 10- B 11- A 12- C 13- B

8. Snf Matematik
TEOG DENEME SINAVI - 2

1. Aada verilen ubuklardan hangilerinin u 3. A
uca eklenmesiyle bir gen oluturulamaz?

A) 6 br B) 3 br
5 br 8 br
8 br 6 br
B 16 15 C
C) 3 br D) 3 br 3
ekilde [AB]nin eimi olduuna gre
5 br 5 br 4
[AC]nin eimi aadakilerden hangisidir?
8 br 7 br 5 4 3 4
A) - B) - C) D)
4 5 5 5
4.
2. 20 cm
I. lABl = 4 cm, lBCl = 8 cm ve lACl = 6 cm
II. lABl = 8 cm, lBCl = 10 cm ve m ^W
Bh = 80 o
III. lACl = 9 cm, m ^W Vh = 60 o
Ah = 70 o ve m ^C
25 cm
235
Yukarda baz elemanlar verilen ABC gen- ekilde verilen merdivenin basamaklarnn
lerinden hangileri izilebilir? ykseklii 25 cm, genilii ise 20 cmdir.
A) Yalnz I B) I ve II Buna gre aadakilerden hangisi doru-
dur?
C) II ve III D) I, II ve III 4
A) Merdiven eimi tir.
5
B) Basaman genilii 10 cm artrlrsa
eim 1 olur.
C) Basaman genilii 5 cm azaltlrsa
eim azalr.
D) Basaman ykseklii 5 cm azaltlrsa
eim azalr.
8. Snf Matematik
5. 7.
A
cm
32 h=?
o o
30 60
o
El ekildeki gibi bir kutunun kapan 30 lik
a oluturacak ekilde ayor. B
o
Kutunun bir kenar 32 cm olduuna gre, ka- ekildeki gibi bir evin A kesine 60 lik ay-
pak ka cm yksekliinde almtr? la bir merdiven yerletiriliyor.
A) 32 3 B) 24 Evin ykseklii olan lABl = 4 m olduuna gre,
kullanlan merdivenin boyu ka metredir?
C) 16 3 D) 16
A) 8 B) 4 3 C) 4 2 D) 6
8. x 1 1 1
6. C 10 cm D
236 Karnca x x
12 cm yuvas
1 1
A 6 cm B x 1 1 1
ekilde izilen yolu takip ederek yuvasndan Yukarda modellenen cebirsel ifadenin ar-
uzaklam bir karnca grlmektedir. panlara ayrlm ekli aadakilerden hangi-
lABl = 6 cm, lBCl = 12 cm ve lCDl = 10 cm sidir?
olduuna gre, karnca ile yuvas arasndaki
A) (x - 1) . (x + 3) B) (x - 1) . (x - 3)
en ksa mesefe ka cm olur?
A) 16 B) 20 C) 24 D) 30 C) (x + 1) . (x - 3) D) (x + 1) . (x + 3)
8. Snf Matematik
9. 12. y
4a 4 + 8a 2 - 12
a 4 + 2a 2 - 3 A
A
a2 + 3 B C B 1
x
-1 O
a+1 C
4a 4 + 8a 2 - 12 ifadesi yukarda gsterildii

gibi arpanlarna ayrlmtr.
Buna gre, A + B C ifadesinin deeri aa-
A) a 2 - a + 4 B) a 2 + a - 4
Yukarda koordinat dzleminde verilen ABC
o
geni saat ynnde orijin etrafnda 90

C) a 2 + a + 2 D) a 2 + a + 6 dndrldnde oluan A B C geninde

B noktasnn koordinatlar aadakilerden
hangisidir?
A) (2, 1) B) (1, 2)
10. A
o B
55 C) (1, 2) D) (1, 2)
o
o 65
50 o D
60
C a2 - 1 a 2 + 2a - 3
13. :
ekilde m ^BAC
% h 55 o, m ^BDC
=
% h 65 o ,
= a 2 + 2a + 1 a 2 - 2a - 15 237
m ^DCBh = 60 ve m ^BCAh = 50 'dir.
% o % o ifadesinin en sade ekli aadakilerden han-
Buna gre en uzun kenar aadakilerden gisidir?
hangisidir? a-1 a-5
A) B)
a-5 a+1
A) [BC] B) [AC]
a+1 a+5
C) D)
C) [CD] D) [BD] a-5 a-1
11. y = 2x + 1 ile 3y = ax 5 dorular paralel

dorulardr.
x x
Buna gre, a aadakilerden hangisidir? 14. + 3 = - 5
6 3
A) 6 B) 2 C) 3 D) 6 denklemini salayan x deeri katr?
A) 24 B) 32 C) 36 D) 48
8. Snf Matematik
x 2
15. + # - 1 ve - 3x + 1 < - 8 17.
2
Yukarda verilen eitsizlikleri birlikte sala-
yan zm kmesi aadakilerden hangisin- x
de doru gsterilmitir? 3m
A)
4 3
B)
ekilde grlen sokak lambasnn boyu 3 m
4 3 glgesinin uzunluu ise 5 mdir.
C) Ayn vakitte bir binann glgesinin uzunluu
3 0 15 m olduuna gre, binann boyu ka mdir?
D) A) 9 B) 12 C) 15 D) 18
3 0
18. Bir snftaki erkeklerin says kzlarn sa-

ysnn 3 katndan 10 eksiktir. Snfa 2 kz
daha gelirse erkeklerin says kzlarn say-
snn 2 katndan 3 eksik oluyor.
Buna gre, bu snfta ka erkek vardr?
A) 11 B) 19 C) 23 D) 25
16. a + 2b
a + 2b 2b 19. x - y = 2
238 2b
2x + y = 7
2b
denklem sisteminin zm kmesi aadaki-
2b lerden hangisidir?
Bir kenar a + 2b olan kare eklindeki bir
kartondan bir kenar 2b olan kare eklinde A) {(1, 3)} B) {(1, 2)}
bir para kesilerek karlyor.
C) {(3, 1)} D) {(3, 2)}
Buna gre, kalan ksmn alann gsteren ce-
birsel ifade aadakilerden hangisidir?
A) a2 B) a2 4ab
C) a2 + 2ab D) a2 + 4ab 20. 2 katnn 5 fazlas 9dan kk saylar ifa-
desinin zm kmesi aadakilerden han-
gisinde doru gsterilmitir?
A) x < 2 B) x > 2
C) x < 2 D) x > 2
1- C 2- D 3- B 4- D 5- D 6- B 7- A 8- D 9- A 10- B 11- A 12- B 13- B 14- D 15- A 16- D 17- A 18- C 19- C 20- D
8. Snf Matematik
4. nite
239
8. Snf Matematik
4. nite
240
8. Snf Matematik
5. NTE
KO N ULA R
* Geometrik Cisimler
* Veri Analizi
5. nite Geometrik Cisimler
GEOMETRK CSMLER
DK PRZMALAR VE TEMEL ELEMANLARI
Dik Prizma: Tabanlar herhangi bir okgensel blge, yan yzleri dikdrtgensel blge olan cisimlere
Dik Prizma denir.
Dik prizmalarda yanal ayrtlar tabanlara diktir.

Prizmalar tabanlarna gre isimlendirilir. rnein; gen prizma, kare prizma gibi.
Dik Prizmalarn zellikleri
Alt ve st tabanlar e ve paraleldir.

Yan yzeyleri dikdrtgendir.
Yan ayrtlar ayn zamanda dik prizmalarn yksekliidir.
Prizmalarn elemanlar; tabanlar, yan yzler, ayrtlar, keler ve yksekliktir.
gen Prizma
D
c b st taban c b
E F c b
242 a a
Yan
A Ykseklik (h) h h
yz
c b
Alt taban a b
B a C c
c b
gen prizmalarn; 6 kesi, 9 ayrt ve 5 yzeyi vardr. gen prizmalarn tabanlar gensel
blgedir.
8. Snf Matematik
Geometrik Cisimler 5. nite
Dikdrtgenler Prizmas
st taban a
E F
b b
Ykseklik (h) b a b a
D C
Yan H G c c c c c
yz Alt taban b a b a
A B b b
a
Dikdrtgenler prizmasnn; 8 kesi, 12 ayrt ve 6 yzeyi vardr. Dikdrtgenler prizmasnn
tabanlar, dikdrtgensel blgedir.
Kare Prizma
a
st taban a a
H G a a a a
E F Ykseklik (h) h h h h h
Yan
a a a a
yz D C
Alt taban a a
A B
a
Kare prizmalarn; 8 kesi, 12 ayrt ve 6 yzeyi vardr. Kare prizmalarn tabanlar karedir.
Kpn Alan a
243
st taban a a
F E a a a
a
G H Ykseklik (h)
a a a a a
Yan C D
yz Alt taban a a a a
A B a
a
Kpn; 8 kesi, 12 ayrt ve 6 yzeyi vardr. Kpn tabanlar karedir ve kp 6 e kareden oluur.
8. Snf Matematik
Altgen Prizma
a
st taban a a
a aa
a a a a a a
Yan Ykseklik (h)
yz h h h h h h h
Alt taban a a a a a a
a a
a a
a
Altgen prizmalarn; 12 kesi, 18 ayrt ve 8 yzeyi vardr. Altgen prizmalarn tabanlar alt-
gensel blgedir. Yan yzeyleri ise dikdrtgensel blgedir.
Cisim Kegeni
D C Prizmada karlkl alt keyi st keye birletiren uzunlua

cisim kegeni denir.
A e Bir prizmada bir yzeydeki komu olmayan iki keyi birleti-
B
H ren doru parasna da yzey kegeni denir.
G
f Yandaki prizmada e cisim kegeni, f ise yzey kegenidir.
E F
244 RNEK CZM
A
Yanda verilen ikizkenar 5 cm 5 cm
5 cm 5 cm 5 cm
gen dik prizmann a-
B 8 cm C 8 cm
nmn izelim.
D 10 cm 10 cm 10 cm 10 cm 10 cm
8 cm
5 cm 5 cm
E F 5 cm 5 cm
8. Snf Matematik
RNEK CZM
5 cm
2 cm 2 cm 2 cm
5 cm 3 cm
3 cm 3 cm
2 cm
5 cm
5 cm
Yukarda anm verilmi olan dikdrtgenler prizmasnn kapal halini izelim.
PEKSTRELM
1. Aada verilen prizmalar iin boluklar uygun ekilde dolduralm.
a 6 kesi vardr.
........... b 8 kesi vardr.
...........
9 ayrt vardr.
........... 12 ayrt vardr.
...........
5 yz vardr.
........... 6 yz vardr.
...........
c 8 kesi vardr.
........... 10 kesi vardr.
...........
12 ayrt vardr.
........... 15 ayrt vardr.
...........
6 yz vardr.
........... 7 yz vardr.
...........

245
a 6
Bir kpte ............... karesel blge vardr.
b dikdrtgensel
gen dik prizmann yan yzleri ................................................ blgedir.
c tabanlarna gre adlandrlr.

Prizmalar ....................................
e ve ........................
Prizmalarn tabanlar ............... paralel dir.
d boyutlu ekillerdir.
Prizmalar ...............
8. Snf Matematik
DK DARESEL SLNDR
Silindir: Tabanlar birbirine e ve paralel iki daireden oluan ve yan yz dikdrtgensel blge olan
boyutlu kapal geometrik ekle denir.
Silindirin temel elemanlar; tabanlar, yanal yz, eksen, ana dorular ve yksekliktir. Silindirde ta-
banlarn merkezini birletiren doruya eksen denir. Tabanlarn karlkl iki noktasn birletiren ve
eksene paralel olan dorular ise silindirin ana dorulardr. Silindirin st tabannn bir noktasndan, alt
tabanna indirilen dikmeye silindirin ykseklii denir ve h ile gsterilir.
r
Ana doru st taban
r
Tabann evresi = 2r
Yan yz
Ykseklik (h) h
Eksen
r
Alt taban
r
RNEK CZM
r 2 cm
246
12 cm
8 cm
Yukarda verilen silindirin taban yarap

2 cm ykseklii 8 cmdir. Tabann evresi = 2pr
2 cm
Buna gre anmn izelim. (p = 3) = 2 . 3. 2
= 12 cm
8. Snf Matematik
RNEK
Yanda anm verilen silindirin kapal hlini izelim. (p = 3)

18 cm
4 cm
CZM
r = 3 cm
r
2pr = 18 ise;
Tabann evresi = 18 cm 2.3.r = 18 h = 4 cm
4 cm r = 3 cm olur.
RNEK
r
Yanda anm verilen silindirin yanal yz bir karedir.

24 cm Bu silindirin ykseklii 24 cm olduuna gre kapal halini izelim. (p = 3)
247
r
CZM
Yanal yz kare olduu iin tabann evresi de 24 cm olur.

24 cm
24 2pr = 24 cm ise, r = 4 cm
2 . 3 . r = 24
r r = 4 cm olur.
h = 24 cm
8. Snf Matematik
PEKSTRELM
1. Aada verilen silindirlerin anmn izelim. (p = 3 alnz.)
r = 2 cm
a r = 2 cm r = 2 cm
h = 5 cm
12 cm
h = 5 cm h = 5 cm
r = 2 cm
b r = 1 cm r = 1 cm 1 cm
h = 3 cm
3 cm 6 cm
3 cm
1 cm
248
c r = 4 cm 4 cm
h = 2 cm 4 cm
2 cm 24 cm 2 cm
4 cm
r = 3 cm 3 cm
3 cm
h = 1 cm
1 cm
18 cm 1 cm
3 cm
8. Snf Matematik
2. Aada anm verilen silindirleri izelim (p = 3 alnz.)
a 2 cm
= 2pr = 12
2 . 3 . r = 12 2 cm
12 cm 2 cm r = 2 cm
b 1 cm
= 2pr = 6
2 . 3 . r = 6
6 cm r = 1 cm 3 cm
3 cm
3 cm 249
= 2pr = 18
18 cm 2 . 3 . r = 18
10 cm r = 3 cm 10 cm
8. Snf Matematik
DK DARESEL SLNDRN YZEY ALANI
r
2
r A = r
Tabann evresi = 2r
h h
A = 2rh
r
2
A = r
Silindirin yzey alan, yanal alan ile taban alanlarnn toplamna eittir.
Yanal alan; Silindirin yan yz almda bir dikdrtgen olduu iin dikdrtgenin alanna eittir. Bu
dikdrtgenin kenarlarndan biri silindirin ykseklii dier kenar ise tabann evresi ka-
dardr.
Taban alan; Silindirin taban daire olduu iin dairenin alandr. Silindirde karlkl iki tane e taban
bulunduu iin bulunan dairenin alan iki ile arplr.
Silindirin Tm Yzey Alan = 2 Taban Alan + Yanal Alan

2
RNEK Silindirin Tm Yzey Alan = 2 . pr + 2prh
r
Yandaki silindirin yarap 4 cm ve ykseklii 5 cmdir.
250 Buna gre silindirin yzey alann bulalm. (p = 3 alnz)
5 cm
CZM
Tm yzey alan = 2 Taban alan + Yanal alan
2
Tm yzey alan = 2pr + 2prh
2 2
Tm yzey alan = 2 . 3 . 4 + 2 . 3. 4. 5 = 96 + 120 = 216 cm bulunur.
8. Snf Matematik
RNEK
Bir silindirin yarap yksekliinin 2 katdr.
Bu silindirin yarap 2 cm olduuna gre tm yzey alann bulalm. (p = 3 alnz)
CZM
r = 2 cm Tm yzey alan = 2 Taban alan + Yanal alan
2
r = 2h olduu iin Tm yzey alan = 2 pr + 2prh
2
h = 1 cmdir. Tm yzey alan = 2 . 3 . 2 + 2 . 3 . 2 . 1
2
Tm yzey alan = 24 + 12 = 36 cm bulunur
RNEK
r 2
Yanda verilen silindirin taban alan 75 cm ve ykseklii 8 cmdir.
Buna gre silindirin tm yzey alann bulalm. (p = 3 alnz)
8 cm
CZM
2 Tm yzey alan = 2 Taban Alan + Yanal Alan
Taban Alan = 75 cm
2 2
pr = 75 Tm yzey alan = 2pr + 2prh
2 Tm yzey alan = 2 . 75 + 2 . 3 . 5 . 8 251
3 . r = 75
2 Tm yzey alan = 150 + 240
r = 25 r = 5 cm
2
Tm yzey alan = 390 cm bulunur.
8. Snf Matematik
PEKSTRELM
1. Aada verilen bilgilere gre silindirlerin yzey alanlarn bulalm. (p = 3 alnz.)

a r = 2 cm b r = 5 cm
h = 7 cm h = 2 cm
Tm yzey alan = 2 Taban alan + Yanal alan Tm yzey alan = 2 Taban alan + Yanal alan
2 2
Tm yzey alan = 2 pr + 2prh Tm yzey alan = 2 pr + 2prh
2 2
Tm yzey alan = 2 . 3 . 2 + 2 . 3 . 2 . 7 Tm yzey alan = 2 . 3 . 5 + 2 . 3 . 5 . 2
2 2
Tm yzey alan = 24 + 84 = 108 cm Tm yzey alan = 150 + 60 = 210 cm
c r = 1 cm r = 10 cm
h = 8 cm h = 2 cm
2 2
2 2
2 2
d r = 3 cm e r = 4 cm
h = 5 cm h = 1 cm
2 2
2 2
252 2 2
2. Aada bir silindire ait baz bilgiler verilmitir. Bu verilen bilgilere gre, istenilenleri bulalm.
(p = 3 alnz.)
2 2
a Tm yzey alan = 108 cm b Tm yzey alan = 330 cm
r = 2 cm h = 6 cm
ise h = ? ise r = ?
2 2
2 2
108 = 2 . 3 . 2 + 2 . 3 . 2 . h 330 = 2 . 3 . r + 2 . 3 . r . 6
2
108 = 24 + 12 h 330 = 6r + 36r
12h = 84 h = 7 cm r = 5 cm
8. Snf Matematik
2 2
c Taban alan = 108 cm Yanal alan = 36 cm
h = 4 cm r = 2 cm
Yzey alan = ? ise h = ?
2
Taban alan = pr = 108 Yanal alan = 2 prh = 36
2
3 . r = 108 2 . 3 . 2 . h = 36
2
r = 36 r = 6 36
h=
12
Yzey alan = 2 Taban alan + Yanal alan h=3
2
Yzey alan = 2 pr + 2prh
Yzey alan = 2 . 108 + 2 . 3 . 6 . 4
2
Yzey alan = 216 + 144 = 360 cm
3. Aadaki ekillerde verilenlere gre silindirin yzey alann bulalm. (p = 3 alnz.)
a r Taban evresi = 2pr = 24

2 . 3 . r = 24 r = 4 cm
Yzey alan = 2 Taban alan + Yanal alan
24 cm h = 2 cm 2
2
Yzey alan = 2 . 3 . 4 + 2 . 3 . 4 . 2
r 2
Yzey alan = 96 + 48 = 144 cm
b r Taban evresi = 2pr = 18

253
2 . 3 . r = 18 r = 3 cm
18 cm
7 cm 2
2
Yzey alan = 2 . 3 . 3 + 2 . 3 . 3 . 7
2
r Yzey alan = 54 + 126 = 180 cm
r
c Taban evresi = 2pr = 30
2 . 3 . r = 30 r = 5 cm
30 cm
9 cm 2
2
Yzey alan = 2 . 3 . 5 + 2 . 3 . 5 . 9
2
r Yzey alan = 150 + 270 = 420 cm
8. Snf Matematik
DK DARESEL SLNDRN HACM
r Dik dairesel silindirin hacmi, taban alan ile yksekliin arpmna eittir.
h Silindirin Hacmi = Taban Alan x Ykseklik

2
Silindirin Hacmi = pr . h
Dik silindir, dik prizmalarla ayn zellikleri tadndan, dik silindirin hacmi de prizmalardaki
gibi taban alan ile yksekliin arpmna eittir.
RNEK CZM
r = 2 cm 2
Silindirin Hacmi = pr h
2 3
Silindirin Hacmi = 3 . 2 . 5 = 60 cm bulunur.
5 cm
Yukarda verilen silindirin hacmini bula-

lm. (p = 3 alnz)
254
RNEK CZM
2
Yarap 5 cm ykseklii 8 cm olan silindirin Silindirin Hacmi = pr h
hacmini bulalm. (p = 3 alnz) 2 3
Silindirin Hacmi = 3 . 5 . 8 = 600 cm bulunur.
8. Snf Matematik
PEKSTRELM
1. Aada verilen silindirlerin hacmini bulalm. (p = 3 alnz.)

a r = 3 cm b r = 5 cm
h = 6 cm h = 4 cm
2 2
Hacim = pr h Hacim = pr h
2 3 2 3
Hacim = 3 . 3 . 6 = 162 cm Hacim = 3 . 5 . 4 = 300 cm
c r = 2 cm r = 3 cm
h = 2 cm h = 11 cm
2 2
2 3 2 3
Hacim = 3 . 2 . 2 = 24 cm Hacim = 3 . 3 . 11 = 297 cm
d r = 1 cm e r = 10 cm
h = 8 cm h = 5 cm
2 2
2 3 2 3
Hacim = 3 . 1 . 8 = 24 cm Hacim = 3 . 10 . 5 = 1500 cm
2. Aada bir silindire ait baz bilgiler verilmitir. Bu verilen bilgilere gre, istenilenleri bulalm.
255
(p = 3 alnz.)
2 2
a Yzey alan = 330 cm b Yzey alan = 108 cm
r = 5 cm r = 2 cm
Hacim = ? Hacim = ?
Yzey alan = 2 Taban alan + Yanal alan Yzey alan = 2 Taban alan + Yanal alan
2 2
Yzey alan = 2 pr + 2prh Yzey alan = 2 pr + 2prh
2
330 = 2 . 3 . 25 + 2 . 3 . 5 . h 108 = 2 . 3 . 2 + 2 . 3 . 2 . h
330 = 150 + 30 h 108 = 24 + 12 h
180 = 30h h = 6 cm 84 = 12h h = 7 cm
2 2
2 3 2 3
Hacim = 3 . 5 . 6 = 450 cm Hacim = 3 . 2 . 7 = 84 cm
8. Snf Matematik
2 2
c Taban alan = 48 cm Yanal alan = 108 cm
h = 5 cm r = 3 cm
Hacim = ? Hacim = ?
Hacim = Taban alan x Ykseklik Yanal alan = 2prh

3
Hacim = 48 . 5 = 240 cm 108 = 2 . 3 . 3 . h } 18h = 108
h = 6 cm
2
Hacim = pr h
2 3
Hacim = 3 . 3 . 6 = 162 cm
2 2
d Hacim = 36 cm e Hacim = 480 cm
r = 1 cm h = 10 cm
h = ? r = ?
2 2
Hacim = pr h = 36 Hacim = pr h = 480
2 2
3. 1 . h = 36 3 . r . 10 = 480
2
h = 12 cm r = 16 r = 4 cm
3 3
f Hacim = 135 cm g Hacim = 768 cm
2
Taban alan = 27 cm h = 4 cm
h=? Taban alan = ?
256
Hacim = Taban alan x Ykseklik Hacim = Taban alan x Ykseklik
135 = 27 . h 768 = Taban alan x 4
2
h = 5 cm Taban alan = 192 cm
2 2
Yanal Alan = 288 cm h Yanal Alan = 90 cm
h = 12 cm h = 3 cm
Hacim = ? Hacim = ?
Yanal alan = 2 prh Yanal alan = 2 prh
288 = 2 . 3 . r. 12 90 = 2 . 3 . 3 . h
r = 4 cm r = 5 cm
2 2
2 3 2
Hacim = 3 . 4 . 12 = 576 cm Hacim = 3 . 3 . 12
3
Hacim = 135 cm
8. Snf Matematik
DK PRAMTLER VE TEMEL ELEMANLARI

Piramit: Bir okgensel blgeyi oluturan btn noktalarn, bu noktalarn bulunduu dzlemin dn-
daki bir nokta ile birlemesinden oluan cisimlere paramit denir..
Piramitler tabanlarna gre isimlendirilir. rnein; gen piramit, kare piramit gibi.
Piramitlerin zellikleri
Piramidin temel elemanlar, tepe noktas, taban, yan yzleri, ayrtlar ve yksekliidir.
Piramidin ykseklii; tepe noktas ile taban arasndaki dik uzaklktr. Tepe noktasndan
tabana indirilen dikmedir.
Piramidin taban okgensel blge, yan yzleri gensel blgedir.
Piramidin tepe noktasn tabann merkezine birletiren doru paras tabana dik ise bu
piramide dik piramit, dik deilse eik piramit ad verilir.
GEN PRAMT
Tepe noktas
A A
Ykseklik (h) D
Yan yz
257
B C
Taban
gen piramitlerin; 4 kesi, 6 ayrt ve 4 yzeyi vardr.
Taban ve yan yzleri ekenar gen olan piramide Dzgn Drt Yzl denir.
8. Snf Matematik
Kare Dik Piramit

P
Tepe noktas
P
D C
Ykseklik (h) P P
Yan D C
yz
Taban A B
A B
Kare dik piramidin; 5 kesi, 8 ayrt ve 5 yzeyi vardr. P
Dikdrtgen Dik Piramit

P
Tepe noktas
P
D C
Ykseklik (h)
Yan D C P P
yz
Taban A B
A B
Dikdrtgen dik piramidin; 5 kesi, 8 ayrt ve 5 yzeyi vardr. P
RNEK
258
Tabannn bir kenar uzunluu 5 cm ve yan yz ayrt 6 cm olan bir dzgn begen piramidin anmn
izelim.
CZM
6 cm 6 cm
6 cm 6 cm
m 5 cm
5c
6 cm 6 cm
5 cm
5 cm
5 cm
6 cm 6 cm
6 cm 6 cm
8. Snf Matematik
PEKSTRELM
1. Aada verilen piramitler iin boluklar uygun ekilde dolduralm.
a gen piramit; 4 kesi vardr.

............... 5 kesi vardr.
b Dikdrtgen piramit; ...............
6 ayrt vardr.
............... 8 ayrt vardr.
...............
4 yz vardr.
............... 5 yz vardr.
...............
7 kesi vardr.
c Altgen piramit; ............... Kare piramit; 5 kesi vardr.
...............
12 ayrt vardr.
............... 8 ayrt vardr.
...............
7 yz vardr.
............... 5 yz vardr.
...............

gen
a Kare piramidin yan yzleri; ........................................... dir.
gen
b gen piramidin taban; ........................................... dir.
tabanlarna
c Piramitler; ........................................... gre adlandrlr.
Dzgn Drt Yzl

.................................................... 4 tane e ekenar genden oluur.
e ikizkenar 259
d Taban dzgn okgen piramitlerin yan yzleri; ........................................... genlerdir.
3.
10 cm 10 cm
12 cm
12 cm
12 cm
Yukarda anm verilen kare piramidi ize-

lim.
8. Snf Matematik
DK KON VE TEMEL ELEMANLARI

Koni: Bir dairenin btn noktalarnn, dndaki bir nokta ile birlemesinden oluan cisme denir.
Tepe noktas
Ana doru
a a
Yan Ykseklik (h)
yz
r
O Taban
O r
Koninin zellikleri
Koninin temel elemanlar; dairesel blge olan taban, tepe noktas, ykseklik, ana doru ve
yan yzdr.
Ekseni tabana dik olan konilere dik konu, dik olmayan konilere ise eik koni ad verilir.
Dik koninin yan yz; bir daire dilimidir. Bu daire diliminin yarap koninin ana dorusuna
eittir.
260
a AB yaynn uzunluu koninin tabannn evre-
a a sine eittir. Burdan;
r Tabann evresi = Daire diliminin evresi

O A B
2pr = 2pa . a
r 360
O
r = a . a elde edilir.
360
8. Snf Matematik
RNEK CZM
AB yaynn uzunluu ko-
ninin tabannn evresine
3 cm 3 cm eittir.
2pr = 10p
5 cm r = 5 cm bulunur.
A 10p B O
r
O
Yukarda bir koninin anm verilmitir.

Verilenlere gre bu koniyi izelim.
RNEK CZM
r=a. a
360
10 cm 10 cm
a r = 10 . 72
360
r r
O O r = 2 cm bulunur.
o
a = 72 olan; o
72
Yukarda verilen koninin anmn izelim.
10 cm 10 cm
261
2 cm
O
RNEK CZM
o o
60 60 r=a. a
a 360
3 = a . 60
360
3 cm 3 cm a = 18 cm bulunur.
O O
ekildeki dik koninin yarap 3 cm olduuna

gre, ana dorusunun uzunluunu bulalm.
8. Snf Matematik
PEKSTRELM
1. Aada anm verilen konileri izelim. (p = 3 alnz.)
a a a = 5 cm
o
r = 1 cm 72
5 cm r=a. a 10 cm
360
1=5. a
360
1 cm o
a = 72 dir. 1 cm
O
O
b b a = 6 cm
o
120
o a = 120 cm 120
o
6 cm r=a. a 6 cm
360
r=6. a
360
r r = 2 cm
2 cm
O
c c r = 3 cm
o
120
o a = 120 cm 120
o
262 r=a. a 9 cm
360
3 = a . 120
360
3 cm a = 9 cm
3 cm
O
a = 12 cm
Tabann evresi = 30 cm o
150
12 2pr = 30 cm 12 cm
r = 5 cm
30 cm r=a. a
360
5 = 12 . 120
360
5 cm
o
a = 150 O
8. Snf Matematik
2. Aada verilen konilerin anmlarn bulalm. (p = 3 alnz.)
a a r = 2 cm
o
a = 12 cm 60
12 cm
12 cm r=a. a
360
2 cm 2 = 12 . a
360
o 2 cm
a = 60
b b a = 4 cm
o
a = 90
4 cm
4 cm r=a. a
360
r = 4 . 90
360
1 cm
r r = 1 cm
o
c c a = 30
o o
30 r = 2 cm 30
24 cm
r=a. a
360
263
2 = a . 30
360
2 cm
2 cm a = 24 cm
3.
Yanda verilen koninin yarap
3 cm ve ykseklii 4 cm oldu- 4 cm Verilenler ile ekildeki dik
4 cm una gre ana dorusunu bu- gen elde edilir.
lalm.
3 cm 3 cm
Pisagor bants uygulanrsa;
2 2 2
4 + 3 = a 3, 4, 5 zel
a = 25
2 geninden
a = 5 cm bulunur.
8. Snf Matematik
KONU TEST - 1
1. Aadakilerden hangisi yanltr? 4. b
A) gen dik prizmann yzey says 5tir.
a
B) Kare dik prizmann ayrt says 12dir.
C) Begen dik prizmann ke says 15tir.
c
D) Dikdrtgen dik prizmann yzey says
6dr.
d
2. Aadaki hangi seenekte verilen okgen-
lerle gen prizma oluturulabilir?
Yukarda verilen dikdrtgenler prizmasnn

2 2 4 anmna gre aadaki ifadelerden hangi-
A) 2 2
si kesinlikle dorudur?
4 4 4 4 6
2 2 A) a = d B) b = c
C) b = d D) a = b
2 3 5
B) 2 3
4 4 4 4
3 2
4 2 1 1 5.
C) 4 cm
3 cm
4 4 4 5 cm
8 4
8 7 cm
4
264
2 2 2 3 Yukarda anm verilen gen prizma aa-

D)
2 dakilerden hangisidir?
3 2 5 5 5

2 A) 3 cm 4 cm B) 3 cm 4 cm
3. I. Bir gen prizmann 9 ayrt vardr. 5 cm 7 cm

II. Bir kare prizmann 6 kesi vardr.
7 cm 5 cm
III. Bir ayrt 6 cm olan kpn tm ayrtla-
rnn uzunluklar toplam 72 cmdir.
C) 5 cm 4 cm D) 4 cm 3 cm
IV. Kare primadin 5 kesi vardr.
Yukarda verilen ifadelerden ka tanesi
dorudur? 4 cm 7 cm
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4
7 cm 4 cm
8. Snf Matematik
6. Bir dik silindirin tabannn yarap 3 cm ve 9. Hacmi 108p cm3 olan bir silindirin ykseklii
ykseklii 5 cmdir. 3 cmdir.
Buna gre bu silindirin yzey alan ka cm2 Buna gre bu silindirin yzey alan ka
dir? (p = 3 alnz.) cm2dir?
A) 117 B) 135 C) 144 D) 189 A) 72p B) 108p
C) 144p D) 180p
7. 5 cm
h
10. Aadakilerden hangisi bir piramidin an-
m olamaz?
A) B)
ekildeki gibi bir silindirin yanal alan 480
cm2dir.
Buna gre bu silindirin ykseklii ka cmdir?
(p = 3 alnz.)
A) 6 B) 8 C) 12 D) 16
C) D)
265
8. 2 cm
3 cm
11. Aadakilerden hangisi yanltr?

A) Koninin taban dairedir.
Tue yukardaki gibi bir kartonu keserek B) Koninin yan yz dairedir.
silindir yapyor. C) Bir dik gen dik kenarlarndan biri et-
o
Buna gre bu silindirin hacmi ka cm3 dr? rafnda 360 dndrldnde elde edi-
len ekil konidir.
(p = 3 alnz.)
D) Ana doru, ykseklik koninin temel ele-
A) 36 B) 54 C) 72 D) 108 manlarndandr.
1- C 2- D 3- C 4- A 5- B 6- C 7- D 8- A 9- B 10- D 11- B
8. Snf Matematik
KONU TEST - 2
1. 3. Aadakilerden hangisi dikdrtgenler priz-
3 cm 4 cm
masnn yzeylerinden biri olabilir?
A) gen B) Kare
2 cm
C) Ekenar drtgen D) Paralelkenar
ekildeki dik gen dik prizmann ykseklii

2 cm, taban dik kenarlarnn uzunluklar 3 cm 4.
1
ve 4 cmdir.
Bu prizmann anm aadakilerden han- 4
gisi olabilir? 5 2
A) B) 3
4 cm 5 cm
5 cm 4 cm
2 cm
5 cm
Yukardaki dzgn altgen dik prizmada ve-
rilenlere gre aadakilerden hangisi yan-
ltr?
A) 1 ve 3. blgelerin alanlar eittir.
C) D) B) 2 ve 4. ekiller e ekillerdir.
C) 2 prizmann tabandr.
3 cm 5 cm 4 cm 3 cm D) 5 prizmann yksekliidir.
2 cm 2 cm
266 5. 12 cm
5 cm
2.
Yukarda bir dikdrtgenler prizmasnn yan
yznn alm verilmitir.
Buna gre; bu prizmann taban aadaki-
lerden hangisi olabilir?
4 cm 5 cm
A) B)
2 cm
4 cm
Yukardaki ekilde yan yzleri verilen gen 5 cm 7 cm

C) D)
prizmann ykseklii ka birimdir?
5 cm
3 cm
A) 2 B) 5 C) 6 D) 7
8. Snf Matematik
6. Bir silindirin ykseklii apnn yars ka- 9. r = 5 cm

dardr.
Buna gre, bu silindirin anm aadaki-
lerden hangisi olabilir? (p = 3 alnz.)

ekilde verilen silindirin yarap 5 cm ve
A) B) yanal alan 80pdir.
12 cm 12 cm
1 cm 2 cm
Buna gre bu silindirin hacmi ka cm3tr?
A) 80p B) 100p
C) 200p D) 400p
C) D)
12 cm 12 cm
3 cm 4 cm 10. Yanda anm verilen koni
8 cm aadakilerden hangisi-
dir?
A) B)
8 cm 4 cm
7. Bir dik silindirin hacmi 600 cm3tr.
Silindirin taban ap 10 cm olduuna gre, 4 cm 2 cm
ykseklii ka cmdir? (p = 3 alnz.)
A) 2 B) 4 C) 8 D) 10 C) D)
267
8 cm 4 cm
2 cm 8 cm
8. 15 cm 11. Yanda bir kare dik pira-

e
mit grlmektedir.
r 8 cm c d
Buna gre bu piramit-
b le ilgili aadakilerden
Ayla, ekildeki gibi silindir eklindeki bir ku- a hangisi yanltr?
tuyu katla kaplamak istiyor.
Verilen llere gre ka cm2 kat kullan- A) a ile b uzunluklar eittir.
mas gerekir? (p = 3 alnz.) B) b ile c uzunluklar eittir.
C) 4 tane e yz vardr.
A) 384 B) 408 C) 450 D) 456 D) d ile e uzunluklar eittir.
1- C 2- B 3- B 4- C 5- A 6- B 7- C 8- D 9- C 10- B 11- B
8. Snf Matematik
5. nite Veri Analizi
VER ANALZ
HSTOGRAM
Histogram: Bir deney veya aratrmada elde edilen saysal verilerin snflandrlmas ve bunlarn da-
lmn ubuklarla gstermekte kullanlan grafik biimine histogram denir.
Histogram; eitim, ekonomi, nfus, spor, evre, siyaset, sanat... gibi hayatn birok alannda elde edi-
len verilerle oluturulan istatistiklerin grafikle daha kolay anlalmasn salar.
Histogram oluturmak iin aadaki admlar srasyla uygulanr.
1) Veriler kkten bye doru sralanr. En byk veri deerinden en kk veri deeri
karlarak aklk bulunur.
2) stenilen grup says belirlenir. (Grup says aratrmay yapan kiiye gre deiir.) Grup
genilii bulunur. Aklk
< Grup genilii
Grup says
3) lk saydan balanarak veriler genilik kadar gruplara ayracak ekilde sklk tablosu olu-
turulur.
4) Sklk tablosuna gre histogram izilir.
RNEK
Aadaki veriler bir snftaki rencilerin matematik snav sonularn gstermektedir.
268
47, 48, 95, 55, 96, 66, 95, 97, 82, 71, 75, 78, 90, 82, 100, 83, 84, 86, 96, 89, 90, 80, 91, 92, 53, 68, 96, 62,
96, 88, 70, 98, 98, 99, 70, 93
Yukarda verilen snav sonularn 6 gruplu bir histogramla gsterelim.
8. Snf Matematik
Veri Analizi 5. nite
CZM
ncelikle veriler kkten bye doru sralanr.
47, 48, 53, 55, 62, 66, 68, 70, 70, 71, 75, 78, 80, 82, 82, 83, 84, 86, 88, 89, 90, 90, 91, 92, 93, 95, 95, 96, 96,
96, 96, 97, 98, 98, 99, 100
Aklk = En byk deer en kk deer = 100 47 = 53tr.
Aklk 53
Grup genilii = = 8,833 . . . 9dur.
Grup says 6
Buna gre oluan sklk tablosu; Snav Puan renci Says
47 55 4
56 64 1
65 73 5
74 82 5
83 91 8
Bu tabloya uygun histogram izildiinde; 92 100 13
renci says
15
14
13
12
11
10
9
8
7 269
6
5
4
3
2
1
Snav puan
92 100
47 55
56 64
65 73
74 82
83 91
8. Snf Matematik
RNEK
Aadaki veriler bir otobsteki insanlarn yalarn gstermektedir.
24, 25, 20, 30, 27, 27, 25, 25, 28, 26, 27, 25, 26, 25, 28, 28, 31, 32, 35, 36, 35, 31, 39, 39, 23, 38, 37, 21, 36,
26, 39, 39, 36, 37, 37, 38, 30, 32, 31, 33
Bu verileri 4 gruplu histogram ile gsterelim.
CZM
nce veriler kkten bye doru sralanr.
20, 21, 23, 24, 25, 25, 25, 25, 25, 26, 26, 26, 27, 27, 27, 28, 28, 28, 30, 30, 31, 31, 31, 32, 32, 33, 35, 35, 36,
36, 36, 37, 37, 37, 38, 38, 39, 39, 39, 39
Aklk = En byk deer en kk deer = 39 20 = 19
Aklk 19
Veri genilii = = 4,75 5 Buna gre Ya Kii says
Grup says 4
oluan sklk
20 24 4
tablosu;
Bu tabloya uygun histogram izildiinde; 25 29 14
Kii says 30 34 8
35 39 14
15
14
13
12
11
10
9
270 8
7
6
5
4
3
2
1 Ya
20-24
25-29
30-34
35-39
8. Snf Matematik
PEKSTRELM
Bir snftaki rencilerin haftalk kitap okuma sayfalar aadaki histogramda gsterilmitir.
renci says
15
14
13
12
11
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1 Sayfa says
10 14
15 19
20 24
25 29
30 34
35 39
59
Buna gre aadaki sorular yantlayalm.

271
a) Histogramn grup genilii katr? 59 aral ele alndnda: 5, 6, 7, 8, 9 olur.
Grup genilii 5tir.
b) Snfta ka renci vardr? Verilen renci saylar toplandnda

8+6+12+14+5+3+2 = 50 bulunur.
c) Haftalk 25 - 29 sayfa aralanda ki- Haftalk 2529 sayfa aralnda kitap okuyan
tap okuyan ka renci vardr?
5 renci vardr.
) Hangi sayfa says aralndaki - En fazla renci; 14 renci ile 2024 sayfa says
renci says en fazladr? aralndadr.
d) Bir haftada okuduu sayfa says 3034 3 kii
29dan fazla olan ka renci vardr? 3539 2 kii 3 + 2 = 5 kii vardr.
e) Aklk en ok katr? Aklk en ok 39 5 = 34 olur.
8. Snf Matematik
IKMI SORU
Bir snftaki rencilerin gnlk kitap okuma sreleri aadaki tabloda verilmitir.
Tablo: rencilerin kitap okuma sreleri

Kitap okuma sresi (dakika) renci says
20 24 2
25 29 6
30 34 5
35 39 3
40 44 8
45 49 1
50 54 3 Tabloya gre ka kii gnde 1 saatten daha
55 59 12 az kitap okumaktadr?
60 64 6 A) 8 B) 12
65 69 2 C) 40 D) 46
CZM
Kitap okuma sresi (dakika) renci says

20 24 2
25 29 6
30 34 5
35 39 3
272 40 44 8
45 49 1
50 54 3
55 59 12
60 64 6
65 69 2
1 saatten daha az kitap okuyanlarn says; 2 + 6 + 5 + 3 + 8 + 1 + 3 + 12 = 40 olur.

Cevap: C
8. Snf Matematik
IKMI SORU
Aada bir fabrikada hazrlanan kays paketlerinin ktlelerine gre dalm verilmitir.
Grafik: Kays paketlerinin ktlelerine gre dalm

Paket says
9
8
7
6
5
4
3
2
1 Paketteki
kays
14
19
24
29
34
39
44
49
54
59
9

miktar (kg)
5
10
15
20
25
30
35
40
45
50
55
Grafie gre aadakilerden hangisi dorudur?
A) Ktlesi en fazla olan paket 44 kilogramdr.
B) Toplam 59 paket hazrlanmtr.
C) Her grupta en az 2 paket hazrlamtr.
D) 40 kg ve zerinde toplam 25 paket hazrlanmtr.
273
CZM
40 44 kg olan 9 paket
25 tane
40 kg ve zerinde olan toplam 25 paket hazrlanmtr.
Cevap D
8. Snf Matematik
ARATIRMA VERLERNN UYGUN GRAFKLERLE GSTERM

Aratrma sorularna ilikin verilerin uygunluuna gre daire grafii, stun grafii, izgi grafii
veya histogramla gsterilir.
izgi Grafii
Verilerin yatay ve dikey eksenlerdeki karlklarn veren noktalarn birletirilmesi ile elde edilen
grafiklere izgi grafii denir.
Sreklilii olan verileri ve deerler arasndaki deiimi gstermek istediimizde izgi grafiini
kullanmak daha uygun olur.
RNEK
o
Gnler Scaklk ( C) Yanda verilen tabloda Ankara ilindeki 5 gnlk scaklk deiimi g-
Pazartesi 12 rlmektedir.
Buna uygun grafii izelim.
Sal 15
aramba 15
Perembe 13
Cuma 10
CZM
Scaklk verilerinin sreklilii vardr ve deerler arasndaki deiimi gstermek istediimiz iin
izgi grafiini izmek daha uygundur.
o
274 Scaklk ( C)
15
13
12
10
Gnler
Pzt. Sal ar. Pr. Cuma
8. Snf Matematik
RNEK CZM
Aylar Byme (cm) Byme verilerinin sreklilii vardr ve deerler ara-

Ocak 2 cm sndaki deiimi gstermek istediimiz iin izgi grafii
izmek daha uygundur.
ubat 2 cm
Byme (cm)
Mart 5 cm
Nisan 8 cm 8
Yukardaki tabloda Mertin diktii fi-
dann drt aylk byme durumu grl- 5
mektedir.
Buna gre, bu duruma uygun grafii
izelim. 2
Aylar
Ocak ubat Mart Nisan
RNEK
Notlar
Yanda bir rencinin matematik snav sonu-
90 lar stun grafii ile gsterilmitir.
Buna gre, bu duruma uygun izgi grafiini
izelim.
75
60
275
Snavlar
1. Snav 2. Snav 3. Snav
CZM
Notlar
Snavlar Notlar 90
1. Snav 90
2. Snav 60 75
3. Snav 75
60
Snavlar
1. Snav 2. Snav 3. Snav
Baar verilerinin sreklilii olduu iin izgi grafii kullanmak daha uygun olur.
8. Snf Matematik
Stun Grafii
Stun grafii: Verilerin grafik zerinde stunlarla gsterilmesine denir.
Belli bir zamanda farkl yerlerde veya blmlerdeki aratrma sonularn karlatrmada en
uygun yntem stun grafiidir. Tm deerlerin olduu ara deerlerin olmad durumlarda
stun grafii kullanmak daha uygun olur.
RNEK CZM
Aylar Satlan Araba Araba sat verileri tam deerler olduu iin stun gra-
Says fii izmek daha uygun olur.
Ocak 25 Satlan Araba Says
ubat 15
Mart 18 25
Nisan 20 20
Yukardaki tabloda bir araba galerisi- 18
nin yln ilk drt ayndaki araba sat 15
durumu gsterilmitir.
Bu tabloya uygun grafii izelim. Aylar
Ocak ubat Mart Nisan
RNEK CZM
Kitap renci renci says verileri tam deerler olduu iin stun
Trleri Says grafii izmek daha uygun olur.
276 Roman 8 renci says
Hikye 5
Tarih 4 10
izgi Roman 10 8
Yukardaki tabloda 8-A snfndaki - 5
rencilerin beendii kitap trleri g- 4
rlmektedir.
Bu tabloya uygun grafii izelim. Kitap
Roman Hikye Tarih izgi roman Trleri
8. Snf Matematik
Daire Grafii
Daire Grafii: Verilerin, bir dairenin dilimleri eklinde gsterilerek oluturulan grafie denir.
Kesirli veriler ve deikenlerin bir btn ierisindeki oranlar gsterilmek istenildiinde daire
grafii kullanmak daha uygun olur.
RNEK CZM
Sebzeler retim (Ton) Deikenlerin bir btn ierisindeki oranlar gsteril-

Domates 4000 mek istendii iin daire grafii izmek daha uygun olur.
o
Daire grafii hazrlarken toplam veriler 360 olacak e-
Biber 2000
kilde her bir veri oranlanr. Bu oranlar her bir verinin
Salatalk 1000 gsterilecei daire diliminin merkez as olur.
Fasulye 1000
Domates 4000
Biber 2000
Yukardaki tabloda ifti Mehmet 4000+2000+1000+1000 = 8000
Salatalk 1000
Beyin rettii sebzeler ve miktarlar
Fasulye 1000
grlmektedir.
Buna uygun grafii izelim. 8000 360o ise; Domates Biber
4000 180o
90o 180o
2000 45o
1000 45o olur. o
45 Salatalk
Fasulye
RNEK CZM
Notlar renci says Deikenlerin bir btn ierisinde dalm gsterilmek 277
1 2 istendii iin daire grafii izmek daha uygun olur.
2 + 3 + 12 + 8 + 5 = 30 snf mevcudu
2 3
3 12 30 kii 360o ise;
2 kii 24o 4 3
4 8
3 kii 36o 96 o
144o
5 5 12 kii 144o o
1 24 60o o
Yukarda verilen tabloda bir snfn not 8 kii 96o 36
dalm grlmektedir. 5 kii 60o olur. 5 2
Bu tabloya uygun grafii izelim.
8. Snf Matematik
PEKSTRELM
a Gnler Pzt. Sal ar. Pr. Cuma a zlen soru says tam deerlerden olu-
Soru tuu iin stun grafii izmek daha uygun
5 15 10 30 25 olur.
Says
Soru says
Yanda verilen tablo bir rencinin hafta ii
her gn ka soru zdn gstermektedir. 30
Bu tabloya ait deerleri uygun grafikte gs- 25
terelim. 20
15
10
5
Gnler
b Gnler Pzt. Sal ar. Per. Cuma b Okunan sayfalardaki deiim gsterilmek
istendii iin izgi grafii daha uygun olur.
Sayfa
30 20 30 40 50 Sayfa says
Says
Yukarda verilen tablo bir rencinin hafta 50

ii her gn ka sayfa kitap okuduunu gs- 40
termektedir. 30
Bu tabloya ait deerleri uygun grafikte gs-
terelim. 20
278
10
Gnler
c c Deikenlerin bir btn ierisindeki dal-

rn Ekili alan (dnm)
m gsterilmek istendii iin daire grafii
Arpa 40 izmek daha uygun olur.
Buday 25 40+25+20+15 = 100
Msr 20
Mercimek 15 100 kii 360o ise;
40 dnm 144o Buday Arpa
Yukarda verilen tablo bir iftinin ektii rn- 25 dnm 90o 144o
leri ve bu rnlerin ekildii alanlar gstermek- 20 dnm 72o 54o
tedir. 15 dnm 54o olur. 72o
Bu tabloya ait deerleri uygun grafikte gste- Mercimek Msr
relim.
8. Snf Matematik
RNEK CZM
renci says
Matematik dersinden proje alanlar : 12
12 Trke dersinden proje alanlar :6
ngilizce dersinden proje alanlar : 8
8 Fen dersinden proje alanlar : 4 kiidir.
6 Toplamda; 12 + 6 + 8 + 4 = 30 kiidir.
4 30 kii 360o ise;
12 kii 144o
Dersler 6 kii 72o
Mat. Trke ng. Fen
8 kii 96o
Yukarda verilen stun grafiinde bir snftaki - 4 kii 48o dir.
rencilerin derslere gre proje dalm grlmek-
tedir. Fen
Grafikteki verilere gre bu dalm daire grafiin- 48o
Matematik
ngilizce
de gsterelim.
o 144o
96
72o
Trke
RNEK CZM
Kii says
25 yanda olanlar; 2 kii
16 30 yanda olanlar; 8 kii 279
14 35 yanda olanlar; 10 kii
40 yanda olanlar, 16 kii
12
Buna gre stun grafii;
10
8 Kii says
6
16
4
14
2
12
Yalar
25 30 35 40 10
Yukarda verilen izgi grafiinde bir turist kafile- 8
sindeki turistlerin yalarna gre saylar gsteril- 6
mitir. 4
Grafikteki verilere gre bu durumu stun grafiin- 2
de gsterelim.
Yalar
25 30 35 40
8. Snf Matematik
PEKSTRELM
Snflar renci Says Yanda bir okuldaki 8. snf rencilerini ubelere gre da-
lm grlmektedir.
8/A 30
Bu tablodaki verileri stun grafii, izgi grafii ve daire
8/B 32 grafii ile gsterelim.
8/C 31
8/D 28
8/E 29
renci saylar
32
Verilerin sreklilii olmad iin izgi grafii
31
en uygun grafik deildir.
30
29
28
ubeler
8/A 8/B 8/C 8/D 8/E
renci saylar
32
renci saylarnn sreklilii olmad iin bu
31
verileri stun grafii ile gstermek daha uygun
30 olur.
280
29
28
ubeler
8/A 8/B 8/C 8/D 8/E
8/A snf 30 kii

8/B snf 32 kii
8/A
8/C snf 31 kii 30 + 32 + 31 + 28 + 29
8/D snf 28 kii 8/D
Toplamda; 150 kiidir. o 72
o
8/E snf 29 kii 67,2
o
76,8o 8/B
150 kii 360o ise; 69,6
74,4o
30 kii 72o 8/E
32 kii 76,8o 8/C
31 kii 74,4o
28 kii 67,2o
29 kii 69,6o olur.
8. Snf Matematik
KONU TEST - 1
renci says 4. Kii says
10
10
9 8
8 6
7 4
6 1
5 Sre
2331
3240
4149
5058
1422
4 (dakika)
3
Yukardaki ekilde verilen histogram bir s-
2
nftaki rencilerin, bir snav bitirme sre-
1 lerini gstermektedir.
Net
Buna gre, aadaki ifadelerden hangisi
40 ?
??
??
??
? 94
says
yanltr?
A) Histogramda grup genilii 9dur.
Bir snftaki rencilerin snav sonularn B) Snav en fazla 40 dakikada bitiren 15
gsteren histogram yukarda verilmitir. kii vardr.
C) Aklk en fazla 36dr.
1, 2 ve 3. sorular bu histograma gre yant- D) Bu snf 23 kiidir.
laynz.
1. Grafikteki verilerin grup genilii katr? 5. renci says

A) 9 B) 10 C) 11 D) 12 8
7 281
6
5
4
3
2
2. Grafie gre net says 62 72 aralnda 1
Not
5155
5660
6165
6670
7175
7680
4650
olan renci says katr?
A) 6 B) 7 C) 8 D) 10 Yukarda verilen histogram bir snfn mate-

matik snavnda aldklar notlar gstermek-
tedir.
Buna gre, aadaki ifadelerden hangisi
sylenemez?
3. En az net saysna sahip renciler hangi
A) Aklk en fazla 34tr.
aralktadr?
B) Histogramn grup says 7dir.
A) 40 50 B) 51 61
C) Verilerin grup genilii 4tr.
C) 73 83 D) 84 94 D) Snf 36 kiidir.
8. Snf Matematik
6. Kii says 8. 27, 24, 37, 21, 15, 63, 14, 42, 37, 40, 40, 29, 23,
10 50
8 Yukardaki veriler 3 gruba ayrldnda grup
6 genilii aadakilerden hangisi olur?
4
2 A) 8 B) 10 C) 17 D) 18
Ya
2026
2733
3439
4046
1319
Yukardaki histograma gre aadakiler-

den hangileri dorudur?
I. Grup says 5tir.
II. Grup genilii 6dr.
III. Aklk en ok 33tr.
A) I ve II B) I ve III
C) II ve III D) I, II ve III
7. Kii says
9. Kii says
13
12 10
11 8
10 6
9
8 4
282 7 2
6 Ya
710
1114
1518
1922
2326
5
4
3
2 Yukarda verilen histogramda bir programa
Sre katlan kiilerin yalarna gre dalm ve-
29-33
34-38
39-43
44-48
49-53
54-58
59-63
(sn) rilmitir.
Buna gre, aadakilerden hangisi yanl-
Yukarda verilen histogramda bir bisiklet tr?
yarnda katlmclarn yar bitirme sre-
leri gsterilmitir. A) Bu programda 15 yandan byk 18
Buna gre, aadakilerden hangisi yanl- kii vardr.
tr? B) Bu programda 7 yanda olan en az 5
A) Grup geniii 4tr. kii vardr.
B) En ok kii 4953 aralndadr. C) Bu programda 12 yanda olan en fazla
C) Aklk en fazla 34tr. 6 kii vardr.
D) En az kii 5963 aralndadr. D) Aklk en ok 19 olur.
1- C 2- B 3- A 4- C 5- C 6- B 7- A 8- C 9- B
8. Snf Matematik
KONU TEST - 2
renci says 4. Kii says
16 10
14 9
8
12 7
10 6
8 5
4
6 3
4 2
2 1
Net
14 - ?
?-?
?-?
?-?
?-?
? - 49
Ya
56-60
61-65
66-70
71-75
76-80
81-85
86-90
says

Yukardaki histogramda bir grubun ya ara-
Yukarda verilen histogramda bir grup -
lna gre dalm gsterilmektedir.
rencinin yaplan snavdaki net saylarna
gre dalmlar grlmektedir. Buna gre, en ok kii hangi ya aralnda-
dr?
1, 2 ve 3. sorular yukardaki histograma
gre yantlaynz. A) 20 25 B) 26 31
C) 32 37 D) 38 43
1. Bu gruptaki renci says katr? 5. Kii says

283
A) 50 B) 58 C) 60 D) 64 12
10
8
6
4
2
2. Histograma gre aklk en ok katr? Sre
1-9
10-18
19-27
28-36
37-45
46-54
(dk)
A) 30 B) 34 C) 40 D) 46
Bir i yerindeki insanlarn le yemeklerine
ayrdklar sreye gre dalmlar, yukar-
daki histogramla gsterilmitir.
Buna gre le yemei iin 30 dk zaman
ayran en fazla ka kii vardr?
3. 63 net yapan renci says en az katr?
A) 0 B) 2 C) 3 D) 4 A) 2 B) 4 C) 8 D) 10
8. Snf Matematik
6. I. Ankarann Mart ay hava scakl 8. Aada verilen durumlardan hangisinde s-

II. stanbulun yllara gre nfus art tun grafii kullanmak daha uygun olur?
III. Bir kylnn tarlasna ekdii rnler ve A) Bir aracn bir saatteki hz deiimi
miktarlar B) Bir aacn yllara gre boyundaki dei-
im
IV. Cemrenin yllara gre boyundaki uzama
miktar C) Bir okuldaki rencilerin ubelere gre
dalm
Yukarda verilen durumlarla, bu duruma en D) Bursada Haziran ayndaki scaklk de-
uygun olarak izilecek grafikler eletirildi- iimi
inde aadakilerden hangisi yanl olur?
A) I. izgi grafii B) II. Stun grafii

C) III. Daire grafii D) IV. Stun grafii
Ya Ktle (kg)
37 88
38 90
39 93
40 92
41 87
7. Yanda verilen daire Yukardaki tabloda Hakan Beyin yana

grafiinde bir snftaki gre ktle lm verilmitir.

re
Doktor
tm
rencilerin meslek se- Bu tabloya gre aadaki sorular yantla-

en
o ynz.
60 120o imlerine gre dalm
Po
endis grlmektedir.
lis
Mh
284
9. Aada verilen grafiklerden hangisi Ha-
Bu snfn mevcudu 36 olduuna gre, bu du-
kan Beyin ktlesindeki deimi en iyi ifade
rumu gsteren aadaki grafiklerden han-
eder?
gisi doru olur?
A) Stun grafii B) izgi grafii
A) B)
C) Histogram D) Daire grafii
renci says renci says
12 12
9 9
6 6
Meslekler Meslekler
Dok. rt. Pol. Mh. Dok. rt. Pol. Mh.
C) D)
renci says renci says 10. Hakan Beyin ktlesindeki deiim daire
18 15 grafii ile gsterildiinde 38 yan gste-
9 9
ren daire dilimi ka derece olur?
3 3 o o
Meslekler Meslekler A) 36 B) 45
Dok. rt. Pol. Mh. Dok. rt. Pol. Mh.
o o
C) 72 D) 90
1- C 2- B 3- A 4- B 5- D 6- D 7- B 8- C 9- B 10- C
8. Snf Matematik
5. nite
285
8. Snf Matematik
5. nite
286
8. Snf Matematik
5. nite
287
8. Snf Matematik
5. nite
288
8. Snf Matematik

Martı 8. Sınıf Matematik Pratik Defter

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Martı 8. Sınıf Matematik Pratik Defter

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

MATEMATK

Bu defter, siz deerli retmenlerimize zel olarak boluklar doldurulmu,

Yayn Ynetmeni Danma Kurulu

rn Koordinatr Emine KARAKU

Volkan ALTINOK Firdevs ZAHN

Bask Tarihi Bask Yeri

Mart Okul Yaynlar

Mart Okul Yaynlar

CEBRSEL VE ZDELKLER................................140 GEOMETRK CSMLER....................................................242

12 = 2 . 6 12nin arpanlar: 1, 2, 3, 4, 6 ve 12dir.

12 = 3 . 4 Bu saylar ayn zaman-

16 = 2 . 8 16nn arpanlar = 1, 2, 4, 8 ve 16dr.

4 asal say deildir. 17 asal saydr.

Bir Sayy Asal arpanlarna Ayrma

En kk asal say 2dir. 2den baka ift asal say yoktur.

EN KK ORTAK KAT (EKOK)

EN BYK ORTAK BLEN (EBOB)

24n blenleri; 1, 2, 3, 4, 6, 8, 12, 24

18 ve 24n ortak blenleri; 1, 2, 3, 6dr. Bu blenlerin en by ise 6dr.

f 48, 60, 64 g 70, 80, 90

EBOB VE EKOK LE LGL PROBLEM ZME

Byk paralardan kk kk paralar elde ediliyorsa yani bykten ke gidiliyorsa EBOB

80 100 120 2 ebob(80, 100, 120) = 2 . 2 . 5 = 20

Matematik kursuna katlan renciler ekok(4, 5, 6) = 2 . 2 . 3 . 5 = 60

Aralarnda asal saylarn eboblar 1, ekoklar ise bu saylarn arpmna eittir.

12 ile 60 saylar iin 60, 12nin katdr.

12 60 2 ebob(12, 60) = 2 . 2 . 3 = 12 kk say

16 24 32 2 ebob(16, 24, 32) = 2 . 2 . 2 = 8

8 12 15 2 ekok(8, 12, 15) = 2 . 2 . 2. 3 . 5 = 120

12 16 18 2 ekok(12, 16, 18) = 2 . 2 . 2 . 2 . 3 . 3 = 144

5. uvalda 36, 48 ve 60 kg arlnda pirin vardr. Bu uvallardaki pirinler kartrlmadan ve

36 48 60 2 ebob(36, 48, 60) = 2 . 2 . 3 = 12

20 24 32 2 ebob(20, 24, 32) = 2 . 2 = 4

18 30 45 2 ekok(18, 30, 45) = 2 . 3 . 3 . 5 = 90

10 20 25 2 ekok(10, 20, 25) = 2 . 2 . 5 . 5 = 100

Yukarda A ve B saylar asal arpanlara

Yukarda verilen saylar asal saylarn ar-

12. bisikletli dairesel bir pisti srayla 12, 15

1- C 2- D 3- D 4- B 5- C 6- D 7- A 8- B 9- C 10- B 11- A 12- C

7. Aadakilerden hangisi yanltr?

A) 177 B) 180 C) 183 D) 186

9. Bir kurstaki renciler 4erli, 5erli ve 8erli

13. Onur aklndan bir say tutuyor ve bu sayy

1- D 2- C 3- A 4- C 5- D 6- B 7- C 8- D 9- C 10- A 11- B 12- A 13- C

* Saynn negatif kuvveti asla iarete etki etmez. 27

* Pozitif saylarn btn kuvvetleri pozitiftir.

Negatif bir saynn kuvveti alnrken parantezin varl sonucu deitirir.

^- 33h4 Negatif saynn ift kuvveti olduu iin sonu pozitiftir.

^- 3 4h5 Negatif saynn tek kuvveti olduu iin sonu negatiftir.

SAYILARIN ONDALIK GSTERIMLERINI 10UN KUVVETLERINI

2. Aada zmlemeleri verilen ondalk saylar bulalm.

SL SAYILARDA ARPMA VE BLME LEMLER

sl saylarda arpma ve blme ilemlerinin yaplabilmesi iin ya tabanlarn ya da slerin

1) Tabanlar ayn ise;

2) sler ayn ise;

103.25 = ? 103.25 = 23.53.25 = 53 - 3. 23 + 5 - 4 = 50 .2 4 = 2 4

OK BYK VE OK KK POZTF SAYILARIN BLMSEL GSTERM

ok Byk Saylar : 10un pozitif kuvvetleriyle ifade edilen saylara denir.

ok Kk Saylar : 10un negatif kuvvetleriyle ifade edilen saylara denir.

ok byk saylarda sfr says RNEK

ok kk saylarda virglden sonraki RNEK

1. Aadaki boluklar uygun ekilde dolduralm.

8 1,5 109 24 6,4 1023

2. Aada verilen saylarn bilimsel gsterimlerini bulalm.