Sınıf Matematik PDF

Ad: Soyad: Snf:
SINIF
MATEMATK FY NO
1. nite / Doal Saylarla lemler

01
DOAL SAYILARLA LEMLER
SL SAYILAR
Kazanm: Bir doal saynn kendisiyle tekrar arpmn sl nicelik olarak ifade eder ve sl niceliklerin deerini belirler.
a, b ve n birer doal say olmak zere, n s(kuvvet)

tane a saysnn arpm an ile gsterilir. a . a . a . a ..... a = a n = b
a = arplan Say = Taban n tane taban deer

n = a saysnn ka kez yan yana yazlp Okunuu:
arplacan gsteren say = s (kuvvet) a ss n
b = Deer ann ninci kuvveti
rnekler:
a) 24 sl saysnn deeri katr? b) 5 x 5 x 5 ileminin sl say olarak gs-

terimi nedir?
24 = 2 x 2 x 2 x 2 = 16 5 x 5 x 5 = 53
4 tane 3 tane
c) 24 sl saysnn okunuu nedir? ) 75 sl saysnn okunuu nedir?

2 ss 4 veya 2nin 4nc kuvveti. 7 ss 5 veya 7nin 5. kuvveti.
d) 44 sl saysnn deeri katr? e) 103 sl saysnn deeri katr?
44 = 4 x 4 x 4 x 4 = 256 103 = 10 x 10 x 10 = 1000

4 tane 3 tane
f) 8 x 8 x 8 x 8 x 8 ileminin sl say ola- g) 32 sl saysnn deeri katr?

rak gsterimi nedir?
32 = 3 x 3 = 9
8 x 8 x 8 x 8 x8 = 85 2 tane
5 tane
6. Snf Matematik Planl Ders Fy 1

NOT Bir saynn kuvveti 2 ise saynn karesi, bir saynn kuvveti 3 ise saynn kp
olarak okunabilir.
rnekler:
a) 83 sl saysnn okunuunu yaznz. b) 92 sl saysnn okunuunu yaznz.
8 ss 3, 8in 3nc kuvveti veya 8in kp. 9 ss 2, 9un 2inci kuvveti veya 9un ka-
resi.
NOT Btn doal saylarn birinci kuvveti kendisine eittir.
rnekler:
a) 51 sl saysnn deeri katr? b) 01 sl saysnn deeri katr?
51 = 5 01 = 0
NOT 10n = 10000 ... 0
n tane sfr vardr.
10n = n + 1 basamakl bir saydr.
RNEK ZM
105 saysnda 1in sanda ka tane sfr 10n 1in yannda 5 sfr vardr. Say
vardr ve bu say ka basamakldr? 5 + 1 = 6 basamakldr.
NOT 0 hari btn doal saylarn sfrnc kuvveti 1e eittir.
rnekler:
a) 60 sl saysnn deeri katr? b) 2680 sl saysnn deeri katr?
60 = 1 2680 = 1
NOT 1 saysnn btn kuvvetleri 1e eittir.
RNEK ZM
151 sl saysnn deeri katr? 151 = 1 x 1 x ... x 1 = 1

51 tane
retmenin Sorusu Neden 1in btn kuvvetleri pozitiftir?

zm: nk ka tane 1i arparsak arpalm sonu 1 olur. Sonu olarak; 1
pozitif bir saydr. Kuvvetleri de hep 1e eit olduu iin pozitiftir.
2 6. Snf Matematik Planl Ders Fy

1. nite / Doal Saylarla lemler Etkinlik
1. Aada verilen sl saylarn taban ve slerinin ka olduunu verilen boluklara yaz-

nz.
a) 27 taban = 2 s = 7 e) 14615 taban = 146 s = 15

b) 83 taban = 8 s = 3 f) 1001 taban = 100 s = 1
c) 54 taban = 5 s = 4 g) 190 taban = 19 s = 0
) 110 taban = 1 s = 10 ) 66 taban = 6 s = 6
d) 94 taban = 9 s = 4 h) 123 taban = 12 s = 3
2. Aada verilen sl saylarn okunularndan bir tanesini karlarndaki boluklara

yaznz.
a) 19 1 ss 9 e) 123 12nin kp
b) 27 2nin 7nci kuvveti f) 22 2nin 2nci kuvveti
c) 83 8 ss 3 g) 54 5 ss 4
) 62 6nin karesi ) 1015 10un 15inci kuvveti
d) 54 5 ss 4 h) 73 7nin kp
3. Aada verilen ilemleri verilen boluklara sl say olarak yaznz.
a) 7 x 7 x 7 = 73 d) 32 x 32 x 32 = 323 ) 2 x 2 x 2 x 2 x 2 x 2 = 26
b) 15 x 15 = 152 e) 8 x 8 x 8 x 8 = 84 h) 14 x 14 x 14 x 14 x 14 =145
c) 1 x 1 x 1 x 1 x 1 = 15 f) 10 x 10 = 102 ) 3 x 3 x 3 x 3 x 3 x 3 x 3 = 37
) 6 x 6 = 62 g) 5 x 5 x 5 = 53 i) 9 x 9 x 9 x 9 = 94
4. Aada verilen sl saylarn deerlerini karlarndaki boluklara yaznz.
a) 92 = 9 x 9 = 81 d) 104 = 10 x 10 x 10 x 10 = 10000
b) 43 = 4 x 4 x 4 = 64 e) 35 = 3 x 3 x 3 x 3 x 3 = 243
c) 191 = 19 g) 18 = 1 x 1 x 1 x 1 x 1 x 1 x 1 x 1 = 1
) 110 = 1 ) 26 = 2 x 2 x 2 x 2 x 2 x 2 = 64

5. Aadaki ilemleri yapnz.

a) 22 + 34 = (2 x 2 = 4) + (34 = 3 x 3 x 3 x 3 = 81)
= 4 + 81 = 85
b) 71 40 = (71 = 7) (40 = 1)
=71=6
c) 102 : 51 = (102 = 10 x 10 = 100) : (51 = 5)

= 100 : 5 = 20
) 27 + 72 53 = (26 = 2 x 2 x 2 x 2 x 2 x 2 x 2 = 128) + (72 = 7 x 7 = 49) (53 = 5 x 5 x 5 = 125)

= 128 + 49 125
= 177 125 = 52
6. Aada verilen sl saylarn deerini bulup kkten bye doru sralaynz.
a) 82, 23, 251, 780 82 = 8 x 8 = 64, 23 = 2 x 2 x 2 = 8, 251 = 25, 780 = 1
780 < 23 < 251 < 82
b) 32, 81, 27, 142 32 = 3x3 = 9, 81 = 8, 27=2 x 2 x 2 x 2 x 2 x 2 x 2=128, 142=14 x 14 = 196
81 < 32 < 27 < 142
c) 43, 52, 62, 361 43 = 4 x 4 x 4 = 64, 52 = 5 x 5 = 25, 62 = 6 x 6 = 36, 361 = 36
52 < 62 = 361 < 43
) 52, 25, 43, 34 52=5x5=25, 25=2x2x2x2x2= 32, 43 = 4 x 4 x 4 = 64, 34 = 3 x 3 x 3 x 3 = 81
52 < 25 < 43 < 34
7. Aada verilen ilemlerin sonularn bulunuz.
a) 35 24 = 3x3x3x3x3 2x2x2x2 c) 62 25 = 6x6 2x2x2x2x2
= 243 16 = 36 32
= 227 = 4
b) 50 + 17 = 1 + 1 ) 381 + 16 = 38 1
=2 = 37

1. nite / Doal Saylarla lemler Konu Tarama Testi
1. Aadaki sl saylardan hangisinin de- 5. Aadaki sralamalarndan hangisi yan-

eri en kktr? ltr?
A) 24 B) 42 C) 115 D) 151 A) 53 < 34 B) 62 > 42
C) 162 < 252 D) 381 > 1148
Cevap: C
Cevap: A
6. A 33 cm B
2. 256 saysnn sl gsterimlerinden biri

aadakilerden hangisi olamaz? 42 cm
A) 28 B) 44 C) 83 D) 162
Cevap: C D C
Yukarda verilen ABCD dikdrtgeninin
alan ka cm2 dir?
A) 216 B) 340 C) 390 D) 432
Cevap: D
3. 105 saysnn deeri aadakilerden

hangisine eittir? 7. Aada verilen okgenlerden hangisinin
evre uzunluu dierlerinden kktr?
A) 5 B) 50
A) A 52 br B B) K 42 br L
C) 10000 D) 100000 23 br
Cevap: D
D C N M
Kare Dikdrtgen
C) P D) M 31 N
61 51
br
4
2
32
br
R R O
4. Aadaki eitliklerden hangisi yanltr? 52 br S
71 41
34
A) = 81 B) 102
= 20
C) 17 = 1 1
D) 148 = 148 gen Begen
Cevap: B Cevap: D

8. 13. Aada verilen sl saylardan hangisi-

102 34 + 21 nin deeri dierlerinden farkldr?
Yukardaki ilemin sonucu katr? A) 82 B) 43 C) 641 D) 25
A) 21 B) 20 C) 19 D) 18 Cevap: D
Cevap: A
14.
9. 106 sl saysnn deeri ka basamakl 104 + 103 + 100
bir saydr?
A) 8 B) 7 C) 6 D) 5
Cevap: B Can
Cann syledii ilemin sonucu katr?
A) 111000 B) 11001
C) 11010 D) 11110
Cevap: B
10. 4 basamakl en kk saynn sl say
olarak yazl aadakilerden hangisi-
dir?
A) 33 B) 93 C) 103 D) 104
Cevap: C
15. 28 53 1310
Yukardaki ilemin sonucu katr?

A) 0 B) 1 C) 120 D) 130
11. 100000 doal saysnn 10un kuvveti bi-
iminde yazl aadakilerden hangisi-
dir? Cevap: D
A) 108 B) 107 C) 106 D) 105
Cevap: D
16. 82 < 72 < 51 < 27
Yukarda verilen sralamann doru ola-

bilmesi iin hangi iki sl saynn yer de-
12. Aadaki eitliklerden hangisi yanltr? itirmesi gerekir?
A) 52 = 10 B) 32 = 9 A) 72 ile 27 B) 51 ile 72
C) 12 = 1 D) 02 = 0 C) 82 ile 51 D) 82 ile 27
Cevap: A Cevap: C
1. C 2. C 3. D 4. B 5. A 6. D 7. D 8. A 9. B 10. C 11. D 12. A 13. D 14. B 15. D 16. C

LEM NCEL
Kazanm: lem nceliini dikkate alarak doal saylarla drt ilem yapar.
Birden ok ilem ieren sorularda ilem sras aadaki gibidir.

1. sl ifadelerin deerleri hesaplanr.
2. Parantez iindeki ilemler ncelik srasyla yaplr.
3. arpma ve blme ilemi yaplr. Blme ya da arpma ilemi yanyana ise en soldan bala-
yarak ilk hangi ilem varsa o yaplr.
4. Toplama ve karma ilemi yaplr.
rnekler:
a) 52 + 16 : 2 ileminin sonucu katr? b) (8 + 5) . 6 ileminin sonucu katr?
25 + 16 : 2 = 25 + 8
13 . 6 = 78
= 33
c) 8 + 5 . (32 1) ileminin sonucu katr? ) 6 . (4 + 3 + 2 + 1) 2 . (16 + 810) ile-

minin sonucu katr?
8 + 5 . (9 1) = 8 + 5 . 8
6. (4 + 3 + 2 + 1) 2 . (1 + 1) = 6 . 10 2 . 2
= 8 + 40
= 60 4
= 48
= 56
d) 23 : 4 . (6 4) + 3 ileminin sonucu e) 15 : 5 + 5 10 : 2 ileminin sonucu

katr? katr?
23 : 4 . (6 4) + 3 = 8 : 4 . (6 4) + 3 3+55=85
=8:4.2+3 =3
=2.2+3
=4+3
=7
f) 43 : 23 70 . (31 + 50) ileminin sonucu g) 18 : 6 3 . 1 + 5 . 4 ileminin sonucu
katr? katr?
64 : 8 1 . (3 + 1) = 8 1 . 4 18 : 6 3 . 1 + 5 . 4 = 3 3 + 20
=84 = 0 + 20
=4 = 20

DOAL SAYILARLA LEMLER

Kazanm: Doal saylarda ortak arpan parantezine alma ve dalma zelliini uygulamaya ynelik ilemler yapar.
Doal Saylar: 0dan balayp sonsuza giden tam saylara doal say denir.
Doal saylar kmesi N harfi ile gsterilir.
Doal saylar kmesi N = {0, 1, 2, ........} eklinde gsterilir.
Sayma Saylar: Doal saylar kmesinden 0n kartlmasyla oluan kmeye sayma saylar
kmesi denir.
Sayma saylar kmesini S harfi ile isimlendirirsek S = {0, 1, 2, 3 ........} eklinde gsterilir.
NOT arpma ilemlerindeki x sembol yerine artk . kullanacaz.
Doal Saylarla lemlerin zellikleri
Birleme zellii: lemde bulunan parantezin yeri deitirildii halde sonu deimiyorsa bu ile-
min birleme zellii vardr denir. Doal saylarda toplama ve arpma ileminin
birleme zellii vardr.
rnekler:
a) 48 + (33 + 5) = (48 + 33) + 5 48 + (33 + 5) = 48 + 38 = 86

ilemlerinin sonularn bularak doal
saylarda toplama ileminin birleme (48 + 33) + 5 = 81 + 5 = 86
zellii olduunu gsteriniz.
b) (8 . 4) . 5 = 8 . (4 . 5) (8 . 4) . 5 = 32 . 5 = 160
ilemlerinin sonularn bularak doal
saylarda arpma ileminin birleme 8 . (4 . 5) = 8 . 20 = 160
zellii olduunu gsteriniz.
c) 23 + (82 + 61) = (23 + ) + 61 Doal saylarda toplama ileminin birle-

eitliinin salanabilmesi iin me zellii olduundan = 82 olmaldr.
sembol yerine yazlmas gereken
say katr?
) (6 . 7) . 2 = 6 . (7 . ) Doal saylarda arpma ileminin birleme

eitliinin salanabilmesi iin zellii olduundan = 2dir.
sembol yerine yazlmas gereken
say katr?

Deime zellii: lemde bulunan saylarn yerleri deitirildiinde sonu deimiyorsa bu ilemin
deime zellii vardr denir. Doal saylarda toplama ve arpma ileminin de-
ime zellii vardr. karma ve blme ileminin deime zellii yoktur.
rnekler:
a) 30 + 18 = 18 + 30 ilemlerinin sonu- b) 9 . 5 = 5 . 9 ilemlerinin sonularn

larn bularak doal saylarda topla- bularak doal saylarda arpma ile-
ma ileminin deime zellii olduu- minin deime zellii olduunu gs-
nu gsteriniz. teriniz.
30 + 18 = 48 18 + 30 = 48 9 . 5 = 45 5 . 9 = 45
30 + 18 = 18 + 30 9.5=5.9
c) 53 + 19 = + 53 eitliinin sala- ) 17 . 5 = 5 . eitliinin salanabil-

nabilmesi iin yerine yazlmas mesi iin yerine yazlmas gere-
gereken say katr? ken say katr?
Doal saylarda toplama ileminin deime Doal saylarda arpma ileminin dei-
zellii olduundan = 19dur. me zellii olduundan = 17dur.
Dalma zellii: Doal saylarda arpma ileminin toplama ve karma ilemi zerine dalma
zellii vardr.
rnekler:
12 cm
12 cm 8 cm
a) 5 . (12 8) = 5 . 12 5 . 8
eitliinin salandn gstererek
5 cm 5 cm
arpma ileminin karma ilemi 5 cm
zerine dalma zellii olduunu
gsteriniz. 12 8 = 4 cm
Taral Alan = 5 . 12 5 . 8
Taral Alan = 5 . 4
5 . 12 5 . 8 = 5 . 4
= 5 . (12 8)
20 cm 12 cm
b) 18 . (20 + 12) = 18 . 20 + 18 . 12
eitliinin salandn gstererek
18 cm
arpma ileminin toplama ilemi zeri-
ne dalma zellii olduunu gsteriniz.
Taral Alan = 18 . 20 + 18 . 12
Taral Alan = 18 . 32
18 . 20 + 18 . 12 = 18 . (20 + 12) = 18 . 32

1. Aada verilen eitliklerde doal saylarn hangi zelliinin kullanldn verilen bo-
luklara yaznz.
a) 8 + (5 + 7) = (8 + 5) + 7 Doal saylarda toplama ileminin birleme zellii.
b) 19 + 28 = 28 + 19 Doal saylarda toplama ileminin deime zellii.
c) 16 . 12 = 12 . 16 Doal saylarda arpma ileminin deime zellii.

) (6 . 3) . 4 = 6 . (3 . 4) Doal saylarda arpma ileminin birleme zellii.
d) 5 . (8 4) = 5 . 8 5 . 4 Doal saylarda arpma ileminin karma ilemi

zerine dalma zellii.
e) 14 . (5 + 9) = 14 . 5 + 14 . 9 Doal saylarda arpma ileminin toplama ilemi
zerine dalma zellii.
f) 15. 13 + 15 . 10 = 15 . (13 + 10) Ortak arpan parantezine alma zellii.
g) 38 . 17 17 . 21 = 17 . (38 21) Ortak arpan parantezine alma zellii ve arpma

ileminin deime zellii.
h) 6 . 9 + 6 . 19 = 6 . (9 + 19) Ortak arpan parantezine alma zellii.
2. Aada verilen eitliklerde ............. noktal yerlere yazlmas gereken saylar bulunuz.
20 + 15
a) 30 + (20 + 15) = (30 + .................) 6 + ................
h) 42 . (6 + 16) = 42 . ................ 42 . 16
12
b) 12 + 51 = 51 + ................ 11 = ................
) 37 . (18 ................) 37 . 18 37 . 11
157 25 . (15 + 16)

15 + 25 . 16 = ................
c) 146 . 157 = ................ . 146 i) 25 . ................
17 . 38) 51 14
) (19 . 17) . 38 = 19 . (................ j) 51 . 14 ................ . 12 = 51 . (................ 12)
33 100 . 90 + 100 . ................
1
d) 33 . (23 + 18) = 33 . 23 + ................ . 18 k) 100 . (90 + 1) = ................
8
e) 46 . (13 8) = 46 . 13 46 . ................ 6
66 . 666 66 . ................
l) 66 . (666 6) = ................
18
f) 19 . 24 19 . 18 = 19 . (24 ................) 19 + 99) = ................
m) 100 . (................ 100 . 19 + 100 . ................
99
49 . (39 + 29)
g) 49 . 39 + 49 . 29 = ................ 16 = 49 . 17 ................
n) 49 . (17 ................) 49 . 16

3. Aada verilen ilemleri doal saylarda ortak arpan parantezine alma zelliini
kullanarak znz.
a) 27 . 10 + 27 . 20 b) 98 . 12 98 . 8
27 . (10 + 20) = 27 . 30 = 810 98 . (12 8) = 98 . 4 = 392
c) )
A 4 cm E 7 cm B K P L
5 cm 8 br
D F C N 19 br R 6 br M
ABCD dikdrtgeninin alan ka cm2dir? KLMN dikdrtgeninin alan ka br2dir?
A(ABCD) = 5 . 4 + 5 . 7 A(KLMN) = 19 . 8 + 6 . 8
= 5 . (4 + 7) = 8 . (19 + 6)
= 5 . 11 = 8 . 25
= 55 cm2 = 200 br2
d) A 8 br D B e) K P L
5 br 12 cm
D E C N R 7 cm M
25 br 37 cm
BCED dikdrtgeninin alan ka br2dir? KPRN dikdrtgeninin alan ka cm2dir?
A(BCED) = 5 . 25 5 . 8 A(KPRN) = 12 . 37 12 . 7
= 5 . (25 8) = 12 . (37 7)
= 5 . 17 = 12 . 30
= 85 br2 = 360 cm2

DOAL SAYILARLA PROBLEM ZME

Kazanm: Doal Saylarla drt ilem yapmay gerek ren problem zer.
Doal saylarla problem zmek iin nce problemi okuyup anlamalyz. Daha sonra nasl bir
yol izleyeceimize karar verip bu kararmz ileme dkmeliyiz. En son olarak da zmmz
kontrol etmeliyiz.
rnekler:
a)1 kilogram elmann fiyat 3 TL, 1 kilog- 1 kilogram elmann fiyat 3 TL ise 3 kilog-
ram muzun fiyat 7 TLdir. Buna gre ram elma 3 x 3 = 9 TLdir. 1 kilogram mu-
3 kilogram elma, 5 kilogram muz alan zun fiyat 7 TL ise 5 kilogram muz 7 x 5 = 35
bir kii creti demek iin 50 TL ver- TLdir. 35 + 9 = 44 TL demesi gereken c-
diinde ka TL para st alr? ret 50 44 = 6 TL alaca para stdr.
b) kardein yalar toplam 36dr ve kk karde

bu kardeler 2er yl ara ile domu-
+ 2 ortanca karde
tur.
Buna gre, kk karde 3 yl sonra + 4 byk karde
ka yanda olur? 36 6 = 30
30 : 3 = 10 = Kk kardein imdiki ya
10 + 3 = 13 Kk kardein 3 yl sonraki
ya
c) 6 saatte 480 km yol giden bir ara 720 480 : 6 = 80 km / sa
km uzunluundaki bir yolu ka saatte 720 : 80 = 9 saat
gider?
) Her gn bir nceki gnden 10 sayfa 1. gn 20 sayfa okur.

fazla okuyan bir renci ilk gn 20 2. gn 30 sayfa okur.
sayfa kitap okuduuna gre, 200 say- 3. gn 40 sayfa okur.
falk bir kitab ka gnde okur? 4. gn 50 sayfa okur.
5. gn 60 sayfa okur
+
200 sayfa
200 sayfalk bir kitab 5 gnde bitirir.

1. Aada verilen eitliklerin yanlarnda braklan boluklara, doal saylarla hangi ile-
min hangi zelliinin gsterildiini yaznz.
a) 40 + (16 + 18) = (40 + 16) + 18 Toplama ileminin birleme zellii.
b) 12 . (15 . 13) = (12 . 15) . 13 arpma ileminin birleme zellii.
c) 93 . 87 = 87 . 93 arpma ileminin deime zellii.
) 14 . (19 + 20) = 14 . 19 + 14 . 20 arpma ileminin toplama ilemi zerine da-

lma zellii.
d) 23 . (50 17) = 23 . 50 23 . 17 arpma ileminin karma ilemi zerine da-

lma zellii.
2. Aada verilen eitliklerde sembol yerine yazlmas gereken saylar bulunuz.

a) 11 . 5 + 11 . 38 = 11 . (5 + ) b) 27 . (17 9) = 27 . 17 . 9
11 . (5 + 38) = 11 . (5 + ) ise = 38dir. 27 . 17 27 . 9 = 27 . 17 . 9 ise = 27dir.

a) 8 . (14 3) = 8 . 11 b) 32 + 52 . 21 = 9 + 25 . 2
= 88 = 9 + 50
= 59
c) 110 . 31 + 4 . 5 = 1 . 3 + 4 . 5 ) (24 42) . 147 = (16 16) . 147

= 3 + 20 = 0 . 147
= 23 =0
d) 53 (4 . 32) =53 (4 . 9) e) 2 . 30 + 5 . 13 + 4 = 60 + 65 + 4
= 53 36 = 125 + 4
= 17 = 129
f) 103 92 : 33 = 1000 81 : 27 g) (4 + 10 : 2) . 6 = (4 + 5) . 6
= 1000 3 =9.6
= 997 = 54

4.
5. Bir iftlikte 10 tane koyun, 5 tane
inek, 15 tane tavuk vardr.
Buna gre aada verilen prob-
lemleri znz.
Kalem Defter
6 TL 13 TL
a) iftlikte toplam olarak ka tane
hayvan vardr?
10 + 5 + 15 = 30 tane hayvan
vardr.
b) iftlikteki ineklerin ayak saylar

Srt antas Kalem kutusu
38 TL 17 TL
toplam katr?
5 x 4 = 20 ayak
Yukarda bir krtasiyede satlan baz
rnlerin fiyatlar verilmitir.
Verilen bilgiye gre aadaki prob- c) iftlikteki koyunlarn ayak saylar-
lemleri znz. nn toplam, tavuklarn ayak saylar-
nn toplamndan ka tane fazladr?
a) Her rnden birer tane alan bir
10 x 4 = 40 koyunlarn ayak says
renci ka TL der?
15 x 2 = 30 tavuklarn ayak says
6 + 13 + 38 + 17 = 74 TL der. 40 30 = 10 ayak fazladr.
b) 3 tane defter, 5 tane kalem alan bir

kii deme yapmak iin 100 TL verdi-
inde ka TL para st alr?
6.
13 x 3 = 39 TL
6 x 5 = 30 TL
39 + 30 = 69 TL
100 69 = 31 TL para st alr.
75 kr 1 TL
c) Bir anne ocuuna hediye etmek Yukarda verilen ikolatadan 3 tane,

iin 1 tane anta alyor. antann ya- meyve suyundan 2 kutu alan Can top-
nna 2 tane defter, 3 tane kalem ve 1 lamda ka kuru deme yapar?
tane de kalem kutu 50 alyor. Bu anne 1 TL = 100 kuru
krtasiyeye toplam ka TL para der? 1 kutu meyve suyu 100 kuru ise
13 x 2 = 26 TL 2 x 100 = 200 kuru
6 x 3 = 18 TL 75 x 3 = 225 kuru
225 + 200 = 425 kuru deme yapar.
26 + 18 + 17 + 38 = 99 TL

1. Aada verilen ifadelerden hangisi yan- 4. Aada verilen ilemlerden hangisinin

ltr? sonucu doal saylarda arpma ileminin
etkisiz elemanna eittir?
A) Doal saylarla arpma ileminin yu-
tan eleman 0dr. A) 53 43 B) 82 32 . (5 + 4)
B) Doal saylarla arpma ileminin de- C) 3 . 2 . 1 6 D) 100 14 . 7
ime zellii yoktur.
Cevap: B
C) Doal saylarla toplama ilemi ya-
parken saylarn yerleri deitirildi-
inde, ilemin sonucu deimez.
D) Doal saylarla toplama ileminin et-
kisiz eleman 0dr. 5. 48 . 51 + 48 . 49 ileminin sonucu aada-
Cevap: B kilerden hangisinin sonucuna eittir?
A) 51. 100 B) 49 . 100

C) 48 . 100 D) 47 . 100
Cevap: C
2.
8 . 32 1
Yukardaki ilemin sonucu katr? 6. Aada verilen ilemlerden hangisinin

sonucu dierlerinden farkldr?
A) 64 B) 65 C) 70 D) 71
A) 5 + 82 . 13
Cevap: D B) 26 33
C) 62 + 1
D) 5 . 4 + (24 + 1)
Cevap: A
3. 38 x (21 8) = 38 x 21 38 x
Yukarda verilen eitlie gre, yerine
7. Ceyda ve Efenin yalar fark 3tr. 12
yl sonra Ceyda ve Efenin yalar fark
yazlmas gereken say katr? ka olur?
A) 8 B) 17 C) 21 D) 38 A) 27 B) 25 C) 15 D) 3
Cevap: A
Cevap: D

8. Damla bir aylk maann 800 TLsini ev 12. 12 dzine kalem 4 ocua eit olarak
kirasna, 250 TLsini faturalara ve 725 paylatrlacaktr.
TLsini mutfak masraflarna harcyor.
Her ocua ka tane kalem der?
Damlann geriye 1500 TLsi kaldna
gre, Damlann maa ka TLdir? A) 40 B) 38 C) 36 D) 34
Cevap: C
A) 3125 B) 3275
C) 3300 D) 3350
Cevap: B
9. basamakl saynn toplam 826 ise

bu saylarn en by en ok ka olabi-
lir? 13. Eda ile Sedann toplam 140TLsi vardr.
Eda Sedaya 10 TL verirse paralar eit
A) 726 B) 626 C) 526 D) 100 oluyor.
Cevap: B Buna gre, Sedann ka TLsi vardr?
A) 90 B) 80 C) 70 D) 60
10. 3 basamakl birbirinden farkl saynn Cevap: D
toplam 728 ise bu saylarn en by en
ok ka olabilir?
A) 345 B) 420 C) 527 D) 528
Cevap: C
14. 1 saatlik kullanm creti 8 lira olan bir

bisiklete iki buuk saat binen Gizem ka
11. lira para der?
A) 20 B) 22 C) 24 D) 26
Cevap: A
Etek Pantolon Gmlek

50 TL 65 TL 52 TL
Yukarda bir maazadaki baz rnlerin
fiyat verilmitir.
Bu maazadan 1 tane etek, 1 tane pan-
15. Bir ekmein fiyat 75 kuru ise 5 TLsi
tolon ve 2 tane gmlek alan biri ka TL
olan biri en ok ka tane ekmek alabilir?
der?
A) 5 B) 6 C) 7 D) 8
A) 251 B) 238 C) 219 D) 217
Cevap: C Cevap: B
1. B 2. D 3. A 4. B 5. C 6. A 7. D 8. B 9. B 10. C 11. C 12. C 13. D 14. A 15. B

Ad: Soyad: Snf:
SINIF
MATEMATK FY NO
1. nite / apranlar ve Katlar

02
ARPANLAR VE KATLAR
ARPAN
Kazanm: Doal saylarn arpanlarn ve katlarn belirler.
Bir doal sayy kalansz blen saylara o doal saynn arpanlar denir.
rnekler:
a) 18 saysnn doal say arpanlarn b) 48 saysnn doal say arpanlarn

bulunuz. bulunuz.
18 18 x 1 48 1 x 48
2 x 9 2x9 2 x 24 2 x 24
2 3 3 6x3 2 x 2 x 12 4 x 12
x x
Yanda verilen arpan aacna gre 2 x 2 x 2 x 6 8x6

18, 9, 6, 3, 2 ve 1 saylar 18 says-
nn doal say arpanlardr. 2 x 2 x 2 x 2 x 3 16 x 3
48 saysnn doal say arpanlar 48,

24, 16, 12, 8, 6, 4, 2 ve 1dir.
c) Aada verilen arpan aacna gre A, B ve C saylarn bulunuz.
A
C=2x1=2
5 x B B=3xC=3x2=6
A = 5 x B = 5 x 6 = 30
3 x C
2 x 1

1. nite / arpanlar ve Katlar
KAT
Bir doal saynn baka bir doal say ile arplmas ile bulunan sayya o doal saynn kat
denir.
rnekler:
a) 7 saysnn 4, 5 ve 7. katlarn bulunuz. b) 15 saysnn 50den kk katlarn bulunuz.
7 x 4 = 28 15 x 1 = 15
7 x 5 = 35 15 x 2 = 30 15 saysnn 50den kk
7 x 7 = 49 15 x 3 = 45 katlar 15, 30 ve 45tir.
15 x 4 = 60
c) Aada verilen saylardan ka tanesi 4 saysnn katdr? Bulunuz.
12 22 40 84 71 92
12 = 4 . 3 4n 3 kat
40 = 4 . 10 4n 10 kat
84 = 4 . 21 4n 21 kat
92 = 4 . 23 4n 23 kat
12, 40, 84 ve 92 saylar 4n katdr. 22 ve 71 saylar 4n kat deildir.
) Aada verilen saylardan 3n kat, 4n kat ve 5in kat olan saylar yaznz.
15 36 60 140 210 245
3n kat olan saylar 15, 36, 60 ve 210dur.

4n kat olan saylar 36, 60 ve 140tr.
5in kat olan saylar 15, 60, 140, 210 ve 245tir.

1. nite / arpanlar ve Katlar Etkinlik
1. Aada verilen saylarn arpanlarn bulunuz.

a) 9 = 1, 3, 9 e) 45 = 1, 3, 5, 9, 15, 45
b) 15 = 1, 3, 5, 15 f) 50 = 1, 2, 5, 10, 25, 50
c) 20 = 1, 2, 4, 5, 10, 20 g) 64 = 1, 2, 4, 8, 16, 32, 64
) 33 = 1, 3, 11, 33 h) 72 = 1, 2, 3, 4, 6, 8, 9, 12, 18, 24, 36, 72
d) 38 = 1, 2, 19, 38 ) 100 = 1, 2, 4, 5, 10, 20, 25, 50, 100
2. Aada verilen arpan aalarnda bo braklan yerleri doldurunuz.
a) 80 b) 162
2 x 40 2 x 81
2 x 20 3 x 27
2 x 10 3 x 9
2 x 5 3 x 3
3. Aada verilen arpan aacna gre, A, B ve C harflerinin yerine yazlmas gereken

saylar bulunuz.
a) A C=7x1=7 b) A C=2x1=2
B = 5 x 7 = 35 B = 11 x 2 = 22
2 x B 3 x B
A = 2 x 35 = 70 A = 3 x 22 = 66
5 x C 11 x C
7 x 1 2 x 1
4. Aada verilen saylarn 100den kk katlarn bulunuz.
8 13 25 36
8x1=8 8 x 8 = 64 13 x 1 = 13 25 x 1 = 25 36 x 1 = 36
8 x 2 = 16 8 x 9 = 72 13 x 2 = 26 25 x 2 = 50 36 x 2 = 72
8 x 3 = 24 8 x 10 = 80 13 x 3 = 39 25 x 3 = 75
8 x 4 = 32 8 x 11 = 88 13 x 4 = 52
8 x 5 = 40 8 x 12 = 96 13 x 5 = 65
8 x 6 = 48 13 x 6 = 78
8 x 7 = 56 13 x 7 = 91

1. nite / arpanlar ve Katlar Konu Tarama Testi
1. 80 saysnn en kk doal say arpan 6. Aada verilen saylardan hangisinin bir

katr? arpan 12 deildir?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 A) 60 B) 84 C) 92 D) 120
Cevap: A Cevap: C
7. 20 says ile ilgili aadakilerden hangisi

2. 27 saysnn arpanlarndan biri aa- dorudur?
dakilerden hangisidir?
A) 4 tane bleni vardr.
A) 2 B) 6 C) 9 D) 18
B) 5 kat 120dir.
Cevap: C
C) En kk doal say bleni 1dir.
D) 6 says bir arpandr.
3. 36 saysnn ka tane doal say arpan Cevap: C

vardr?
A) 10 B) 9 C) 8 D) 7
Cevap: B 8. Aadaki saylardan hangisinin 7 kat
105tir?
A) 11 B) 12 C) 14 D) 15
4. Cevap: D
A
2 x
3 x
9. Aadaki ilemlerden hangisinin sonucu-
nun 2 tane bleni vardr?
3 x 13
Yukarda verilen arpan aacna gre A A) 13 + 11 B) 11 + 3
yerine yazlmas gereken say katr?
C) 18 + 11 D) 40 + 11
A) 78 B) 104 C) 169 D) 234
Cevap: C
Cevap: D
5. 30 saysnn ka tane doal say bleni 10. Aadaki saylarda hangisinin doal
vardr? say arpanlarnn toplam 15tir?
A) 6 B) 7 C) 8 D) 9 A) 8 B) 9 C) 10 D) 11
Cevap: C Cevap: A
1. A 2. C 3. B 4. D 5. C 6. C 7. C 8. D 9. C 10. A

BLNEBLME KURALLARI
Kazanm: 2, 3, 4, 5, 6, 9 ve 10a kalansz blnebilme kurallarn aklar ve kullanr.
2 ile Kalansz Blnebilme Kural

Bir saynn 2 ile kalansz blnebilmesi iin birler basamandaki saynn ift say yani 0,
2, 4, 6 veya 8 olmas gerekir. Bir say 2 ile kalansz blnemiyorsa kalan her zaman 1 olur.
rnekler:
a) 23684 says 2 ile kalansz blnebilir mi?
23684 saysnn birler basamandaki say 4 olduu iin 2 ile kalansz blnebilir.
b) Aada verilen saylardan hangileri 2 ile kalansz blnebilir?

743 Birler basamandaki say tek say olduundan 2 ile kalansz blnemez.
6740 Birler basamandaki say ift say olduundan 2 ile kalansz blnebilir.
c) 368a drt basamakl says 2 ile kalansz blnebilen rakamlar birbirinden farkl bir
saydr. Buna gre, a yerine yazlabilecek ka tane say vardr?
2 ile kalansz blnebilmesi iin a ift say olmaldr. Ancak saynn rakamlar birbirin-
den farkl olaca iin 6 ve 8 olamaz. ann alabilecei deerler 0, 2 ve 4 olur. Yani ann
yerine yazlabilecek 3 tane say vardr.
) Aada verilen saylarn 2 ile blmnden kalan katr?

16895 2 ile blmnden kalan 1dir.
10894 2 ile blmnden kalan 0dr. Yani 2 ile kalansz blnr.
36777 2 ile blmnden kalan 1dir.
d) Aada istenilen zellikteki saylar yaznz.

3 basamakl rakamlar farkl, en kk 2 ile kalansz blnebilen say 102
4 basamakl, 2 ile kalansz blnebilen en byk say 9998
600den kk, 2 ile kalansz blnebilin en byk say 598
5000den kk rakamlar farkl, 2 ile kalansz blnebilen en byk say 4986


Bir saynn rakamlar toplam 3 veya 3n kat ise bu say 3 ile kalansz blnebilir.
rnekler:
7 + 1 + 6 + 4 + 9 = 27
27 says 3 ile kalansz blnebildii iin 71649 saysda 3 ile kalansz blnebilir.
b) Aada verilen saylardan hangileri 3 ile kalansz blnebilir?

67495 6 + 7 + 4 + 9 + 5 = 31 31 says 3n kat olmadndan 67495 says 3
ile kalansz blnemez.
2001003 2 + 0 + 0 + 1 + 0 + 0 + 3 = 6 6 says 3n kat olduundan 2001003
says 3 ile kalansz blnebilir.
c) 68a2 says rakamlar farkl 3 ile kalansz blnebilen bir say olduuna gre, a yerine
yazlabilecek ka tane say vardr?
6 + 7 + 2 = 15 15 + a saysnn 3n kat olmas gerekir. Bu durumda a = 0, a = 3,

a = 6 ve a = 9 olabilir. Ancak saynn rakamlar birbirinden farkl olaca iin a = 6
olamaz. Yani a yerine 0, 3 ve 9 olmak zere 3 tane say yazlabilir.
) Aada istenilen saylar yaznz.

100den kk rakamlar birbirinden farkl, 3 ile kalansz blnebilen en byk say
96
4 basamakl 3 ile kalansz blnebilen en kk say 1002
3 lie kalansz blnebilen 5000den byk en kk say 5001
6 basamakl 3 ile kalansz blnebilen en byk say 999999
3 ile kalansz blnebilen 1000den kk en byk ift say 996


Bir saynn son iki basama 0 veya 4n kat ise bu say 4 ile kalansz blnebilir.
rnekler:

8648 48 4 48 says 4 ile kalansz blnebildii iin (4n kat olduu iin)
4 12 8648 says da 4 ile kalansz blnebilir.
08
8
0
b) Aada verilen saylarn 4 ile kalansz blnp blnemediini bulunuz.
86700 Son iki basama 0 olduu iin 86700 says 4 ile kalansz blnebilir.
70426 26 4 26 says 4 ile kalansz blnemedii iin 70426 says da

24 6 4 ile kalansz blnemez.
02
25396 96 4 96 says 4 ile kalansz blnebildii iin 25396 says da

8 24 4 ile kalansz blnebilir.
16
16
00
c) 46a4 saysn 4 ile kalansz blnebildiine gre, a yerine ka tane rakam yazlabilir?
46a4 a4 iki basamakl says 4 ile kalansz blnebilmelidir. Bu durumda a yerine 0, 2,

4, 6 ve 8 saylar yazlabilir. Yani a yerine 5 tane rakam yazlabilir.

4 ile kalansz blnebilen 3 basamakl en byk say 996
Rakamlar farkl 4 basamakl 4 ile kalansz blnebilen en kk say 1024
500den byk en kk 4 ile kalansz blnebilen say 504
Rakamlar birbirinden farkl 1000den kk, en byk 4 ile kalansz blnebilen say
9876

Bir saynn birler basamandaki say 0 veya 5 ile ise bu say 5 ile kalansz blnebilir.
rnekler:
2780 Birler basamandaki say 0 olduuna gre, 2780 says 5 ile kalansz blnebilir.
b) Aadaki saylardan hangileri 5 ile kalansz blnebilir?
48965 Birler basma 5 olduuna gre, 48965 says 5 ile kalansz blnebilir.
376802 Birler basamandaki say 2 olduu iin 376802 says 5 ile kalansz bl-
nemez.
1267800 Birler basamandaki say 0 olduuna gre, 1267800 says 5 ile kalansz
blnebilir.
c) 840a says 5 ile kalansz blnebilen bir say olduuna gre, a yerine yazlabilecek ka
tane say vardr?
840a saysnn 5 ile kalansz blnebilmesi iin a yerine 0 veya 5 yazlmaldr. Yani a
yerine yazlabilecek 2 tane say vardr.

4 basamakl 5 ile tam blnebilen en byk say 9995
4 basamakl 5 ile tam blnebilen rakamlar farkl en byk say 9875
5000den byk rakamlar farkl, 5 ile kalansz blnebilen en kk say 5120
5 basamakl 5 ile kalansz blnebilen en kk say 10000
5 ile kalansz blnebilen 3 basamakl en byk ift say 990

Bir saynn 6 ile kalansz blnebilmesi iin bu saynn hem 2 hem de 3 ile kalansz blne-
bilmesi gerekir.
rnekler:
56412 Birler basama 2 olduu iin 56412 says 2 ile kalansz blnebilir.
56412 5 + 6 + 4 + 1 + 2 = 18 18 says 3 ile kalansz blnebildii iin 56412 says
3 ile kalansz blnebilir.
56412 says 2 ve 3 ile kalansz blnebildii iin 6 ile de kalansz blnebilir.
b) Aadaki saylardan hangileri 6 ile kalansz blnebilir mi?
47495 Birler basamandaki say 5 olduu iin 47495 says 2 ile kalansz blne-
mez. Bu durumda 3 ile kalansz blnp blnemediine bakmamza gerek
yoktur. 47495 says 6 ile kalansz blnemez.
400614 Birler basamandaki say 4 olduundan say 2 ile kalansz blnebilir.
4 + 6 + 1 + 4 = 15 15 says 3 ile kalansz blnd iin 400614 say da 3
ile kalansz blnebilir. Bu durumda 400614 says 6 ile kalansz blnebilir.
289610 Birler basamandaki say 0 olduu iin 289610 says 2 ile kalansz blne-
bilir. 2 + 8 + 9 + 6 + 1 + 0 = 26 26 says 3 ile kalansz blnemedii iin
289610 says da 3 ile kalansz blnemez. Bu durumda 289610 says 6 ile
kalansz blnemez.
c) 769a says 6 ile kalansz blnebiliyorsa a yerine yazlabilecek rakamlar bulunuz.
769a says hem 2ye hem de 3e kalansz blnmelidir.
2 ile kalansz 769a 3 ile kalansz 769a Bu durumda ortak say-
blnebilmesi 0 blnebilmesi 2 lar alrz. a says 2 veya
2 5 8dir.
iin iin
4 8
6
8


Bir saynn rakamlar toplam 9 veya 9un kat ise bu say 9 ile kalansz blnebilir.
rnekler:
a) Aadaki saylardan hangileri 9 ile kalansz blnebilir?
67493 6 + 7 + 4 + 9 + 3 = 29 29 says 9un kat olmad iin 67493 says 9

ile kalansz blnemez.
70281 7 + 0 + 2 + 8 + 1 = 18 18 says 9un kat olduu iin 70281 says 9 ile

kalansz blnebilir.
b) 54a91 says 9 ile kalansz blnebildiine gre, a saysnn alabilecei deer katr?
5 + 4 + 9 + 1 = 19 (19 + a) toplamnn 9un kat olabilmesi iin a yerine 8 says

yazlmaldr. nk 19 + 8 = 27 olur ve 54891 says 9 ile kalansz blnebilir.

Bir saynn 10 ile kalansz blnebilmesi iin birler basama 0 olmaldr.
rnekler:
a) Aadaki saylarn 10 ile kalansz blnp blnemeyeceini bulunuz.
86973 Saynn birler basama 3 olduu iin 86973 says 10 ile kalansz blne-
mez.
43070 Saynn birler basama 0 olduu iin 43070 says 10 ile kalansz blne-
bilir.
b) 9187a says 10 ile kalansz blnebildiine gre ann deeri ka olmaldr?
Bir saynn 10 ile kalansz blnebilmesi iin birler basama 0 olmaldr. Bu durumda
a = 0 olmaldr.
retmenin Sorusu 10a kalansz blnen btn saylar 5e de kalansz blnr m? Neden?
zm: Evet. nk, 10a kalansz blnen saylarn birler basama 0 olduu
iin 5e de kalansz blnr.

1. Aada verilen saylarn yanlarna 2, 3, 4, 5, 6, 9 ve 10 saylarndan hangisine veya

hangilerine kalansz blnebildiini yaznz.
a) 84 2, 3, 4, 6 e) 1476 2, 3, 4, 6, 9
b) 140 2, 5, 10 f) 2001 3
c) 352 2, 4 g) 46700 2, 4, 5, 10
) 450 2, 3, 5, 9, 10 h) 36453 3
d) 873 3, 9 ) 90072 2, 3, 4, 6, 9
2. Aada verilen saylar yanlarnda parantez iinde yazl olan saylara kalansz bl-
nebildiine gre, a yerine yazlmas gereken say veya saylar bulunuz.
a) 8a5 (3) 2, 5, 8 e) 7890a (10) 0
b) 200a (2) 0, 2, 4, 6, 8 f) 1543a (4) 2, 6
c) 614a (5) 0, 5 g) 36a74 (6) 1, 4, 7
) 89a8 (4) 0, 2, 4, 6, 8 h) 2016a (3) 0, 3, 6, 9
d) 907a (6) 2, 8 ) 8794a1 (9) 7
3. Aada verilen saylardan 2 ile kalansz blnebilen saylarn bana , blneme-

yenlerin bana sembol koyunuz.
4706 3843 79401 60080 3699

6407 8142 10011 9874 222222

14426 46420 12000 606060 12345


808080 3054 85755 3003 99810

8476 27690 7002 16970 8745

1876 8748 10072 12345 30303

7000 8064 19895 96050 11111
10. Drt basamakl 147a says 2 ve 5e kalansz blnebiliyorsa a katr?

a says 0dr.

a says 5tir.

a says 0dr.
13. Drt basamakl 87ab says 5 ve 9a kalansz blnebilen bir tek say olduuna gre a
katr?
a says 7dir.
14. 2, 3, 4 ve 5 rakamlar kullanlarak yazlabilecek

a) 3 basamakl 2 ile kalansz blnebilen en byk say 542 dir.
b) 4 basamakl 2 ile kalansz blnebilen en kk say 2354 tr.
c) 3 basamakl 9 ile kalansz blnebilen en kk say 234 tr.

) 4 basamakl 4 ile kalansz blnebilen en byk say 5432 tir.
1. nite / arpanlar ve Katlar Konu Tarama Testi - 1
1. Aadaki saylardan hangisi hem 2 ile 4. 32 says 5 ile blndnde kalan 1 ol-
hem de 3 ile kalansz blnebilir? duuna gre, yerine hangi say gelebi-
lir?
A) 103 B) 142 C) 162 D) 170
Cevap: C A) 2 B) 4 C) 6 D) 7
Cevap: C
5. 472 says ile ilgili aadaki renciler-

den hangisinin syledii cmle doru de-
ildir?
2. 8m35 says 3 ile kalansz blnebildiine A)
gre, m yerine aadaki saylardan han- 4 ile kalansz blnebilir.
gisi gelemez?
A) 1 B) 2 C) 5 D) 8 B)
Cevap: A 10 ile kalansz blnemez.
C)
9 ile kalansz blnemez.
D)
6 ile kalansz blnebilir.
Cevap: D
3.
1
204
2
6. 14a says 3 ile tam blnebilen ift say
128 316 olduuna gre bu say ile ilgili aadaki-
4 lerden hangisi sylenemez?
114
3 A) a yerine gelebilecek say 4tr.
Yukarda verilen iekte ka numaral B) Bu say 9 ile de kalansz blnebilir.
yapraktaki say 4 ile kalansz blnemez? C) Bu say 4 ile de kalansz blnebilir.
A) 4 B) 3 C) 2 D) 1 D) Bu say 6 ile de kalansz blnemez.
Cevap: B Cevap: D

7. 4 says 10 ile blndnde 2 kala- 11.

nn vermektedir. 612 315 1860
Bu say 9 ile tam blnebildiine gre,
yerine aadakilerden hangisi gelir? 186 2154 5814 3762
A) 3 B) 4 C) 5 D) 6
Yukarda verilen elmalarn iindeki say-
Cevap: A lardan ka tanesi 9 ile kalansz blnr?
A) 4 B) 3 C) 2 D) 1
Cevap: A
8. 10 ile tam blnebilen basamakl en

byk ve en kk doal saynn fark
aadakilerden hangisidir?
A) 800 B) 890 C) 895 D) 899
Cevap: B 12. 3k6 says 3 ve 4 ile kalansz blnebili-
yorsa, k ka farkl deer alabilir?
A) 5 B) 4 C) 3 D) 2
Cevap: D
9. Rakamlar farkl 3 basamakl 52a say-

s 5 ile kalansz blnebildiine gre, bu
say ile ilgili aadakilerden hangisi do-
rudur?
A) a yerine gelecek rakam 5tir. 13. Rakamlar birbirinden farkl basa-
B) 52a says 3 ile kalansz blnebilir. makl 6 ile kalansz blnebilen en byk
doal say katr?
C) 52a says 10 ile kalansz blnebilir.
A) 986 B) 984 C) 982 D) 980
D) 52a says 2 ile kalansz blnemez. Cevap: B
Cevap: C
10. 64m says 6 ile kalansz blnebiliyorsa, 14. 752 saysnn 3 ile kalansz blnebil-
m saysnn alabilecei deerler toplam mesi iin yerine gelebilecek en byk
katr? say katr?
A) 8 B) 10 C) 12 D) 15 A) 9 B) 7 C) 6 D) 5
Cevap: B Cevap: B
1. C 2. A 3. B 4. C 5. D 6. D 7. A 8. B 9. C 10. B 11. A 12. D 13. B 14. B

1. 5.
432 says 3 ile kalansz ocuklar 4 ile kalan-
blnyor. sz blnebilen bir say
Mert syleyin.
432 says ayrca 5 ile
de kalansz blnyor.
Nil
Mert ve Nilin verdii bilgilere gre, Aadaki saylardan hangisi 4 ile kalan-
432 says aadakilerden hangisidir? sz blnebilir?
A) 4325 B) 4324 A) 1876 B) 2006

C) 4323 D) 4320
Cevap: D
C) 2010 D) 2525
2. 36a5b says 2 ile kalansz blnebildiine
gre, aadakilerden hangisi yanltr?
Cevap: A
A) a says en fazla 8 olabilir.
B) b says en fazla 8 olabilir.
6. 35a8 says 4 ile kalansz blnebiliyor.
C) a . b en fazla 72 olabilir.
Buna gre, a yerine yazlabilecek sayla-
D) bnin alabilecei 5 farkl doal say
rn kmesi aadakilerden hangisidir?
deeri vardr.
Cevap: A
A) {4, 8} B) {0, 4, 8}
C) {2, 4, 6, 8} D) {0, 2, 4, 6, 8}
3. 256 Cevap: D
8
7. 19a6 says 4 ile kalansz blnebiliyor ise
4
a yerine aadakilerden hangisi yazla-
Yukarda verilen arpan aacnda bo bilir?
kutucuklara aadakilerden hangisi ge- A) 2 B) 3 C) 6 D) 8
lemez?
Cevap: B
A) 32 B) 16 C) 6 D) 2
Cevap: C 8. 150 235 184 512

845 920 1000 351
4. 9a5 says 3 ile kalansz blnebiliyorsa a Yukardaki saylardan ka tanesi 5 ile
aadakilerden hangisi olabilir? kalansz blnebilir?
A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 A) 5 B) 6 C) 7 D) 8
Cevap: C Cevap: A

9. 1791 13. (a6b) says 4 ile kalansz blnebilen

25461 basamakl bir saydr.
488 Aadakilerden hangisi kesinlikle doru-
396 dur?
Yukardaki tahtadan 9a tam blneme- A) a en fazla 8 olur.
yen say silinecektir.
B) b sfra eit olamaz.
Buna gre, silinen say aadakilerden
hangisi olur? C) (a + 6 + b) toplam 4 ile kalansz b-
lnr.
A) 1791 B) 25461 D) a + b toplam en fazla 17 olur.
C) 488 D) 396 Cevap: D
Cevap: C
10. Aadaki ilemlerden hangisinin sonucu 14. 4AB basamakl doal says 3 ve 5 ile
5 ve 6 ile kalansz blnr? kalansz blnebilmektedir.
Buna gre, A+B toplamnn en byk de-
A) 255 x 224 B) 341 x 2240
eri katr?
C) 2272 x 3402 D) 980 x 764 A) 18 B) 14 C) 5 D) 2
Cevap: A Cevap: B
11. Alperin okul numaras 6 ile, Mutlunun

okul numaras 9 ile kalansz blnebilen 15. A saysnn 5 ile blmnden kalan 3 ise
bir saydr. aadaki saylardan hangisi 5 ile kalansz
Buna gre, aadakilerden hangisinde blnr?
Alperin ve Mutlunun okul numaras do- A) A+1 B) A+3 C) A2 D) A3
ru verilmi olabilir?
Cevap: D
Alper Mutlu
A) 510 849
B) 335 621 16. Aadaki ifadelerden ka tanesi doru-
C) 306 587 dur?
D) 294 333 Cevap: D I. 384 says 2 ile kalansz blnr.
II. 513 says 3 ile kalansz blnr.
12. Be basamakl 2a3b6 says 3 ile kalansz III. 700 says 4 ile kalansz blnr.
blndne gre, a+b ka farkl deer
IV. 1240 says 6 ile kalansz blnr.
alabilir?
A) 3 B) 5 C) 6 D) 7 A) 1 B) 2 C) 3 D) 4
Cevap: C Cevap: C
1. D 2. A 3. C 4. C 5. A 6. D 7. B 8. A 9. C 10. A 11. D 12. C 13. D 14. B 15. D 16. C

Ad: Soyad: Snf:
SINIF
MATEMATK FY NO
1. nite / apranlar ve Katlar

03
ASAL SAYILAR
Kazanm: Asal saylar zellikleriyle belirler.
1 ve kendisinden baka arpan bulunmayan, 1den byk doal saylara asal say denir.
En kk asal say 2dir.
2 hari btn asal saylar, tektir.
Asal saylar bulmak iin kolay bir yol vardr. Bu yolu bulan kiinin ad Eratosthenes oldu-
u iin asal saylar bulmak iin kullanlan yola Eratosthenes (Eratosten) kalburu denir.
Bu yolu kullanarak 100e kadar olan asal saylar bulalm.
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
21 22 23 24 25 26 27 28 29 30
31 32 33 34 35 36 37 38 39 40
41 42 43 44 45 46 47 48 49 50
51 52 53 54 55 56 57 58 59 60
61 62 63 64 65 66 67 68 69 70
71 72 73 74 75 76 77 78 79 80
81 82 83 84 85 86 87 88 89 90
91 92 93 94 95 96 97 98 99 100
1. adm: 1e asal say olmad iin X iareti koyulur.
2. adm: 2 asal say olduu iin daire iine alnr ve 2nin katlar olan dier saylarn zeri-
ne X iareti koyulur. Ayn ilem srasyla 100e kadar olan tm saylara uygulanr.
3. adm: Daire iine alnan saylar, 100e kadar olan asal saylardr.
RNEK
Aada verilen saylarn asal say olup olmadn bulunuz.
a) 7 = 7 x 1 eklinde yazlabilir. 1 ve kendisinden baka bir sayya blnemedii iin

7 asal saydr.
b) 15 = 15 x 1 = 3 x 5 eklinde yazlabilir. 1 ve kendisinden baka saylara da blnebil-

dii iin (3 ve 5) 15 asal say deildir.
retmenin Sorusu Asal saylar sonlu mudur? Aratrnz.

zm: Asal saylar sonsuz okluktadr.

Aralarnda Asal Saylar: Saylarn ortak blenleri sadece 1 ise bu saylara aralarnda asal
saylar denir. Aralarnda asal saylarn kendileri asal say olmak zo-
runda deildir.
rnekler:
a) 8 ve 15 saylar aralarnda asal saylar mdr?

8 says 1 , 2, 4 ve 8 saylarna kalansz blnr.
15 says 1 , 3, 5 ve 15 saylarna kalansz blnr.
Bu durumda 8 ve 15 saylar aralarnda asal saylardr. nk 1den baka ortak blenleri
yoktur.
b) 17 ve 51 saylar aralarnda asal saylar mdr?
17 says 1 ve 17 saylarna kalansz blnr.
51 says 1 , 3 ve 17 saylarna kalansz blnr.
Bu durumda 17 ve 51 saylar aralarnda asal saylar deildir. nk bu saylarn 1 ve 17
olmak zere 2 tane ortak bleni vardr.
BR DOAL SAYININ ASAL ARPANLARI

Kazanm: Doal saylarn asal arpanlarn belirler.
Bir doal sayy asal arpanlar eklinde yazmaya asal arpanlarna ayrma denir.
rnekler:
a) 20 saysnn asal arpanlarn arpan aacndan yararlanarak bulunuz.
20 20 = 2 . 2 . 5
2 x 10 20 = 22 . 5
20 saysnn asal arpanlar 2 ve 5tir.
2 x 2 x 5
b) 30 saysnn asal arpanlarn asal arpanlar algoritmasndan yararlanarak bulunuz.
30 2 30 = 2 . 3 . 5
15 3 30 saysnn asal arpanlar 2, 3 ve 5tir.
5 5
1

1. 30dan kk asal saylar yaznz.

2, 3, 5, 7, 11, 17, 19, 23, 29
2. Aadaki saylardan; asal olanlar daire iine alnz.
31 47 51 63 118 135 293 399 59
113 499 151 39 608 10011 350 111 71
19 405 97 84 343 61 79 41 250
3. Aada verilen ifadelerden doru olanlarn bana , yanl olanlarn bana

sembolleri koyunuz.
En kk asal say bir ift saydr.
6dan byk 15ten kk 3 tane asal say vardr.
Asal saylarn sadece 1 tane arpan vardr.
ki asal saynn toplam daima bir asal saydr.

ki asal saynn arpm yine bir asal saydr.
4. Aada verilen saylarn asal arpanlarn arpan aac kullanarak bulunuz.
a) 15 15 b) 28 28
3 x 5 2 x 14
15 = 3 x 5
2 x 2 x 7
15 saysnn asal arpanlar 3 ve 5tir.
28 = 22 . 7
28 saysnn asal arpanlar 2 ve 7dir.
c) 24 24 ) 42 42
2 x 12 2 x 21
2 x 2 x 6 2 x 3 x 7
2 x 2 x 2 x 3
24 = 23 . 3 42 = 2 . 3 . 7
24 saysnn asal arpanlar 2 ve 3tr. 42 saysnn asal arpanlar 2, 3 ve 7dir.

5. Aada verilen saylarn asal arpanlarn, asal arpanlar algoritmasn kullanarak

bulunuz.
a) 60 60 2 b) 50 50 2
30 2 25 5
15 3 5 5
5 5 1
1
60 = 22 . 3 . 5 50 = 2 . 52
60 saysnn asal arpanlar 2, 3 ve 5tir. 50 saysnn asal arpanlar 2 ve 5tir.
c) 64 64 2 ) 98 98 2
32 2 49 7
16 2 7 7
8 2 1
4 2
2 2
1
64 = 26 98 = 2 . 72
64 saysnn asal arpan 2dir. 98 saysnn asal arpanlar 2 ve 7dir.
6. Aada verilen saylardan hangilerinin asal arpanlar sadece 2 ve 5tir?
a) 10 = 2 . 5 b) 90 = 2 . 32 . 5 c) 40 = 23 . 5
) 75 = 3 . 52 d) 100 = 22 . 52 e) 32 = 25
Bu durumda 10, 40 ve 100 saylarnn asal arpanlar 2 ve 5tir.
7. Aada verilen ifadelerden doru olanlarn bana yanl olanlarn bana

sembol koyunuz.
77 saysnn asal arpanlar 7 ve 11dir.

30 saysnn asal arpanlar 5 ve 6dr.
Asal saylarn btn arpanlar asal saydr.
Asal saylar dndaki btn saylar asal saylarn arpm eklinde yazlabilir.

1. Aadaki saylardan hangisi asal say 5. Aadaki ifadelerden hangisi yanltr?

deildir?
A) 41 asal saydr.
A) 3 B) 5 C) 7 D) 9
B) 53 asal saydr.
Cevap: D C) 39 asal saydr.
D) 61 asal saydr. Cevap: C
6. Aadaki ifadelerden hangisi her zaman

dorudur?
2. 30 ile 40 saylar arasnda ka tane asal
say vardr? A) ki asal saynn toplam her zaman
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 bir asal say olur.
B) Btn asal saylar 1e blnr.
Cevap: B
C) ki asal saynn arpm yine bir asal
say olur.
D) 3 tane ift asal say vardr.
Cevap: B
3. Asal saylarn ka tane arpan vardr? 7. 14 saysnn arpanlarndan biri aa-

A) 4 B) 3 C) 2 D) 1 dakilerden hangisi olamaz?
Cevap: C A) 2 B) 7 C) 14 D) 28
Cevap: D
4. 25 + a toplam bir asal say olduuna 8. 21 saysnn arpanlar aadakilerden

gre a rakam aadakilerden hangisi hangisidir?
olur?
A) 1, 3, 7 B) 2, 7, 14
A) 4 ve 6 B) 3, 4 ve 6
C) 2 ve 4 D) 2, 4, 6 ve 8 C) 1, 3, 7, 21 D) 3, 7, 21
Cevap: C
Cevap: A

9. Aada verilen saylardan hangisinin 13. Aada verilen saylardan hangisinin

arpanlarndan biri 4 deildir? asal arpanlar 2, 5 ve 7dir?
A) 16 B) 42 C) 60 D) 56 A) 30 B) 75 C) 95 D) 140
Cevap: B Cevap: D
10. A Yanda verilen arpan

aacna gre A + B + 14. Aada verilen say iftlerinden hangi
2 x B C ifadesinin deeri ikisi aralarnda asal saylardr?
katr? A) 5 ve 30 B) 4 ve 18
2 x C
C) 6 ve 46 D) 10 ve 27
Cevap: D
3 x 7
A) 147 B) 126 C) 105 D) 63
Cevap: A
15. 80 = a4 . b1 olduuna gre, a ve b ile ilgili

aadakilerden hangisi yanltr?
11. A 2 A) a asal saydr.
B 5 B) b asal saydr.
C 7 C) a + b asal saydr.
1 D) ab asal saydr. Cevap: D
Yukarda verilen asal arpanlar algorit-

masna gre A + B ifadesinin deeri
katr? B C
A) 1 B) 7 C) 14 D) 21
Cevap: B
16. l. 30
ll. 17
lll. 51
lV. 25
12. 30 saysnn ka tane asal arpan var- Yukarda verilen saylardan ka tanesi
dr? asal saydr?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 A) 1 B) 2 C) 3 D) 4
Cevap: C Cevap: A
1. D 2. B 3. C 4. A 5. C 6. B 7. D 8. C 9. B 10. A 11. B 12. C 13. D 14. D 15. D 16. A

ORTAK BLEN VE ORTAK KAT

Kazanm: ki doal saynn ortak blenleri ile ortak katlarn belirler, ilgili problemleri zer.
Ortak Blen: ki veya daha fazla sayy kalansz blen saylara bu saylarn ortak bleni de-
nir.
Doal saylarn ortak blenlerini bulmak iin bu saylarn arpanlar bulunur. Bu arpan-
lardan ortak olanlar verilen saylarn ortak bleni olur.
rnekler:
a) 12 ve 20 saylarnn ortak blenlerini bulunuz.

12 = 1 x 12 20 = 1x 20
12 = 2 x 6 20 = 2 x 10
12 = 3 x 4 20 = 4 x 5
olduundan 12 saysnn b- olduunda 20 saysnn blen-
lenleri 1, 2, 3, 4, 6 ve 12dir. leri 1, 2, 4, 5, 10 ve 20dir.
Bu durumda 12 ve 20 saylarnn ortak blenleri 1, 2 ve 4tr.
b) 30 ve 36 saylarnn ka tane ortak bleni vardr?

30 saysnn blenleri 1, 2, 3, 5, 6, 15 ve 30dur.
36 saysnn blenleri 1, 2, 3, 4, 6, 9, 12, 18 ve 36 dr.
30 ve 36 saylarnn ortak blenleri 1, 2, 3 ve 6dr.
Bu durumda 30 ve 36 saylarnn 4 tane ortak bleni vardr.
c) 54 ve 90 saylarnn ortak blenlerinin en by en knden ka fazladr?

54 saysnn blenleri 1, 2, 3, 6, 9, 18, 27 ve 54tr.
90 saysnn blenleri 1, 2, 3, 5, 6, 9, 10, 15, 18, 30, 45 ve 90dr.
54 ve 90 saylarnn ortak blenleri 1, 2, 3, 6, 9 ve 18dir.
ortak blenlerin en by = 18
ortak blenlerin en k = 1
18 1 = 17

Ortak Kat: ki veya daha fazla doal say verildiinde bu saylara blnebilen, bu saylar-
dan birine eit veya byk olan saylara ortak kat denir. Bu saylarn ilk ortak
katn bulduktan sonra ortak katn tam say katlarda ortak kat olur.
rnekler:
a) 16 ve 20 saylarnn ortak katlarndan en kk olan 3 tanesini bulunuz.

16 saysnn katlar 1 x 16 = 16 20 saysnn katlar 1 x 20 = 20
2 x 16 = 32 2 x 20 = 40
3 x 16 = 48 3 x 20 = 60
4 x 16 = 64 4 x 20 = 80
5 x 16 = 80
16 ve 20 saysnn ortak katlarndan biri 80dir. 80 saysnn katlar da 16 ve 20 saysnn ortak

kat olur. Bu durumda 80, 160, 240 saylar 16 ve 20 saylarnn ortak katlarndan 3 tanesidir.
b) 6 ve 8 saylarnn ortak katlarnn en k katr?
6 saysnn katlar 1x6=6 8 saysnn katlar 1x8=8

2 x 6 = 12 2 x 8 = 16
3 x 6 = 18 3 x 8 = 24
4 x 6 = 24
6 ve 8 saylarnn ortak katlarnn en k 24tr.
c) 12 ve 15 saylarnn 200den kk en byk ortak kat katr?

12 saysnn katlar 1 x 12 = 12 15 saysnn katlar 1 x 15 = 15
2 x 12 = 24 2 x 15 = 30
3 x 12 = 36 3 x 15 = 45
4 x 12 = 48 4 x 15 = 60
5 x 12 = 60
12 ve 15 saysnn ortak katlar 60 ve 60n katlardr. Yani 60, 120, 180, 240, 300 olur. Bu
durumda 12 ve 15 saylarnn 200den kk en byk ortak kat 180dir.

1. Aada verilen saylarn ortak blenlerini bulunuz.
a) 12 ve 15 saylarnn ortak blenleri 1 ve 3 tr.
b) 9 ve 10 saylarnn ortak bleni 1 dir.
c) 30 ve 40 saylarnn ortak blenleri 1, 2, 5 ve 10 dur.
) 64 ve 52 saylarnn ortak blenleri 1, 2 ve 4 tr.
d) 48 ve 60 saylarnn ortak blenleri 1, 2, 3, 4, 6 ve 12 dir.
2. Aada verilen saylarn ka tane ortak bleni vardr?
a) 20 ve 18 saylarnn 2 tane ortak bleni vardr.

b) 50 ve 120 saylarnn 4 tane ortak bleni vardr.
c) 18 ve 30 saylarnn 4 tane ortak bleni vardr.
) 4 ve 14 saylarnn 2 tane ortak bleni vardr.
d) 16 ve 32 saylarnn 5 tane ortak bleni vardr.
3. Aada verilen saylarn ortak blenlerinin en by katr?
a) 5 ve 10 saylarnn ortak blenlerinin en by 5 tir.

b) 19 ve 39 saylarnn ortak blenlerinin en by 1 dir.
c) 70 ve 80 saylarnn ortak blenlerinin en by 10 dur.
) 36 ve 54 saylarnn ortak blenlerinin en by 18 dir.
d) 100 ve 75 saylarnn ortak blenlerinin en by 25 tir.
4. Aada verilen ifedelerden doru olanlarn bana yanl olanlarn bana

sembol koyunuz.
7 ve 8 saylarnn 1 tane ortak bleni vardr.
55 ve 77 saylarnn ortak blenlerinin toplam 12dir.
39 ve 26 saylarnn ortak blenlerinin en by 1dir.
130 ve 260 saylarnn ortak blenlerinin en by 130dur.
ki asal saynn 1den ok ortak bleni vardr.
5. Aada verilen saylarn ortak katlarndan ilk 3 tanesini yaznz.
a) 5 ve 7 saylarnn ortak katlar 35, 70 ve 105dir.
b) 1 ve 2 saylarnn ortak katlar 2, 4 ve 6dr.
c) 8 ve 6 saylarnn ortak katlar 24, 48 ve 72dir.
) 12 ve 20 saylarnn ortak katlar 60, 120 ve 180dir.
d) 50 ve 40 saylarnn ortak katlar 200, 400 ve 600dr.
6. Aada verilen saylarn ortak katlarnn en k katr?
a) 10 ve 4 saylarnn ortak katlarnn en k 20dir.
b) 5 ve 15 saylarnn ortak katlarnn en k 15dir.
c) 9 ve 10 saylarnn ortak katlarnn en k 90dr.
) 18 ve 7 saylarnn ortak katlarnn en k 126dr.
d) 1 ve 7 saylarnn ortak katlarnn en k 7dr.
7. Aada verilen saylarn 100den kk en byk ortak katlarn bulunuz.
a) 20 ve 15 saylarnn 100den kk en byk ortak kat 60dr.
b) 3 ve 8 saylarnn 100den kk en byk ortak kat 96dr.
c) 1 ve 45 saylarnn 100den kk en byk ortak kat 90dr.
) 14 ve 5 saylarnn 100den kk en byk ortak kat 70dir.
d) 6 ve 7 saylarnn 100den kk en byk ortak kat 84tr.
8. Aada verilen ifedelerden doru olanlarn bana yanl olanlarn bana

sembol koyunuz.
9 ve 6 saylarnn 200den kk 11 tane ortak kat vardr.
1 ve 13 saylarnn ortak katlarnn en k 13tr.
4 ve 9 saylarnn ortak katlarndan biri 18dir.
30 ve 15 saylarnn ortak katlarndan biri 30dur.
ki asal saynn arpm o saylarn ortak katlarndan biri deildir.

1. 20 ve 25 saylarnn ortak blenlerinin 6. 27 ve 63 saylarnn en byk ortak ble-

toplam katr? ni katr?
A) 4 B) 5 C) 6 D) 7 A) 3 B) 6 C) 9 D) 18
Cevap: C Cevap: C
2. Ortak blenleri 5 ve 7 olan iki say aa-

dakilerden hangisi olabilir?
A) 15 ve 49 B) 35 ve 140
C) 70 ve 15 D) 25 ve 14 7. En byk rakam ile en kk iki basa-
makl saynn en kk ortak kat aa-
Cevap: B
A) 120 B) 90 C) 75 D) 60
Cevap: B
3. 45 ve 75 saylarnn ka tane ortak ble-

ni vardr?
A) 4 B) 3 C) 2 D) 1
Cevap: A
8. En byk asal rakam = a

En kk asal rakam = b
a ve b saylarnn en byk ortak ble-
4. Aadaki saylarndan hangisi 40 ve 60 ni ile en kk ortak katlarnn toplam
saylarnn ortak blenlerinden biri de- katr?
ildir?
A) 36 B) 18 C) 15 D) 13
A) 2 B) 4 C) 10 D) 15 Cevap: C
Cevap: D
5. 36 ve 64 saylarnn ortak blenlerinin

tm aadakilerden hangisinde doru
verilmitir? 9. a ve b iki asal say ise a ve bnin ortak
A) 1, 2, 4, 6 B) 1, 2, 4 bleni aadakilerden hangisidir?
C) 1, 2, 3, 4 D) 1, 2, 4, 12 A) a . b B) a + b C) 2 D) 1
Cevap: B Cevap: D

10. Aadaki saylardan hangisi 14 ve 5 sa- 14. a ve b iki asal say ise aadakilerden
ylarnn ortak katdr? hangisi her zaman bu saylarn ortak
kat olabilir?
A) 19 B) 70 C) 100 D) 120
Cevap: B A) a + b B) 3 . a . b
C) a D) b
b a Cevap: B
15. Aada verilen saylardan hangi ikisinin

11. 18 ve 15 saylarnn 200den kk en b- ortak katlarnn en k 80dir?
yk kat katr?
A) 8 ve 10 B) 2 ve 5
A) 120 B) 140 C) 160 D) 180
C) 16 ve 5 D) 20 ve 5
Cevap: D Cevap: C
A = 2 . 52
B=3.5
12. Ortak katlarndan biri 120 olan iki say
aadakilerden hangisi olabilir? Yukarda verilen A ve B saylarna gre
16 ve 17. sorular cevaplaynz.
A) 12 ve 13 B) 14 ve 3
C) 8 ve 7 D) 15 ve 4
16. A ve B saylarnn ortak bleni aada-
Cevap: D kilerden hangisi olabilir?
A) 2 B) 3 C) 4 D) 5
Cevap: D
13. 6 ve 5 saylarnn 250den kk ka tane 17. A ve B saylarnn ortak katlarnn en

ortak kat vardr? k aadakilerden hangisidir?
A) 8 B) 7 C) 6 D) 5 A) 100 B) 150 C) 200 D) 300
Cevap: A Cevap: B
1. C 2. B 3. A 4. D 5. B 6. C 7. B 8. C 9. D 10. B 11. D 12. D 13. A 14. B 15. C 16. D 17. B

1. Aadaki verilen ifadelerin bandaki kutuya doru ise (D), yanl ise (Y) harfi yaznz.
D a) Drt ile kalansz blnebilen btn doal saylar ifttir.
Y b) ile kalansz blnebilen btn doal saylar tektir.
Y c) ile kalansz blnebilen doal saylar 9 ile kesinlikle blnr.
D ) Be tek doal saynn toplam tektir.
D d) 123456 says 9 ile kalansz blnemez, 4 ile kalansz blnr.
D e) 12 ve 26 saylarnn ortak katlarndan biri 156dr.
Y f) 28 ve 40 saylarnn ortak blenlerinden biri 7dir.
Y g) 5e tam blnebilen btn saylar 10a da kalansz blnr.
2. Aadaki verilen saylar uygun boluklara yaznz.
10, 14, 24, 128, 250, 1629, 1530, 1280, 2700, 3186
10, 14, 24, 128, 250, 1530, 1280, 2700, 3186

a) 2ye tam blnen saylar:
b) 3n kat olan saylar: 24, 1530, 1629, 2700, 3186
24, 128, 1280, 2700
c) 4n kat olan saylar:
10, 250, 1530, 1280, 2700
d) 5e tam blnen saylar:
e) 6nn kat olan saylar: 24, 1530, 2700, 3186
f) 9un kat olan saylar: 1629, 1530, 2700, 3186
g) 10a tam blnemeyen saylar: 14, 24, 128, 1629, 3186
3. Aada verilen saylardan hangilerinin 3e, hangilerinin 4e, hangilerinin 6ya, hangile-
rinin 9a kalansz blndn bulunuz.
120 524 918 540 125 198
120 says 3, 4, 6 ile kalansz blnr. 540 says 3, 4, 6, 9 ile kalansz blnr.
524 says 4 ile kalansz blnr. 125 says hibiri ile kalansz blnmez.
918 says 3, 6, 9 ile kalansz blnr. 198 says 3, 6, 9 ile kalansz blnr.

4. 180 saysnn asal arpanlarn bulunuz.

2, 3 ve 5; 180 saysnn asal arpanlardr.
5. 30 ve 45 saylarnn ortak blenlerini bulunuz.

1, 3, 5 ve 15 bu saylarn ortak blenleridir.
6. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Yandaki tablo zerinde, 2ye blnebilen

11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 saylar krmz, 3e blnebilen saylar
21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 mavi, 5e blnebilen saylar sarya boya-
31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 ynz. Ortak olan saylar yaznz.
41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 30, 60 ve 90 ortak boyal saylardr.
51 52 53 54 55 56 57 58 59 60
61 62 63 64 65 66 67 68 69 70
71 72 73 74 75 76 77 78 79 80
81 82 83 84 85 86 87 88 89 90
91 92 93 94 95 96 97 98 99 100
7. Yanda verilen asal arpanlar algoritmalarnda sembolerin yerine

2 2
uygun olan sayar yaznz.
21 3 15 3
7 5 =7 = 42 =5 = 30
1 1
8. A Yanda verilen arpan aacna gre, A : C + B ileminin sonucu

katr?
C=2 B = 15 A = 120
B 8
120 : 2 + 15 = 60 + 15
3 5 4 C = 75
9. Asal arpanlarna ayrlm hli 23 . 3 . 7 olan doal sayy bulunuz.
23 . 3 . 7 = 8 . 3 . 7 = 24 . 7 = 168

1. Aadaki ifadelerden hangileri doru- 5. 36 saysnn arpanlarndan ka tanesi

dur? ift saydr?
I. En kk asal say 2dir. A) 6 B) 7 C) 8 D) 9
II. 30, 5in bir katdr. Cevap: A
III. 39, asal saydr.
A) Yalnz I B) Yalnz III
C) I ve II D) II ve III
Cevap: C
2.
28 saysnn ka tane bleni vardr? 6. 70 saysnn en byk asal arpan ka-

tr?
A) 2 B) 3 C) 7 D) 11
Tahtada yazl olan sorunun cevab aa-
dakilerden hangisidir? Cevap: C
A) 2 B) 3 C) 4 D) 6
Cevap: D
3. Aada verilen saylardan hangisi 38

saysnn katlarndan biri deildir?
A) 76 B) 124 C) 152 D) 190
Cevap: B 7. Aadaki rencilerden hangisinin sy-
ledii say asal saydr?
A) B)
18 21
4. 6 says aada verilen saylardan han- C) D)

gisinin bleni deildir?
29 39
A) 12 B) 24 C) 36 D) 46
Cevap: D Cevap: C

8. Aada verilen kmelerden hangisi 20 12. 105

saysnn asal arpanlarn gsterir?
A) {2, 5, 10} B) {2, 5} 3 x A

C) {2, 5, 10, 20} D) {1, 2, 5, 10}
3 x 5 x B
Cevap: B
Yukarda verilen arpan aacna gre
A + B ifadesinin deeri katr?
A) 42 B) 40 C) 35 D) 30
Cevap: A
9. 10 ile 18 arasndaki asal saylarn topla-

m katr?
A) 41 B) 47 C) 53 D) 56
Cevap: A
13. I II III IV
15 ile 18 ile 20 ile 16 ile
21 27 30 39
10. 45 says ile ilgili aadakilerden hangisi
yanltr?
A) 6 tane bleni vardr. Yukarda numaralandrlm balonlarn
B) 9 says 45in bir arpandr. zerindeki say iftlerinden hangisinin
ortak blen says en fazladr?
C) 135 says 45in bir katdr.
A) I B) II C) III D) IV
D) 3 tane asal bleni vardr.
Cevap: D Cevap: C
11. 14 ve 27 saylar iin aadakilerden

hangisi dorudur?
A) Saylarn ikisi de asal saydr.
B) Saylarn ortak bleni sadece 1dir.
14. Aadaki saylardan hangisi 72 ve 108
C) Saylarn ortak katlarndan biri saylarnn ortak bleni deildir?
42dir.
A) 9 B) 12 C) 18 D) 24
D) Saylarn ikisi de ift saydr.
Cevap: B Cevap: D
1. C 2. D 3. B 4. D 5. A 6. C 7. C 8. B 9. A 10. D 11. B 12. A 13. C 14. D

Ad: Soyad: Snf:
SINIF
MATEMATK FY NO
1. nite / Alar
04
AILAR
Kazanm: Ay balang noktalar ayn olan iki nn oluturduu ekil olarak tanr ve sembolle gsterilir. Komu, tmler, btnler ve ters alarn zellik-
lerini kefeder, ilgili problemleri zer.
A: Balang noktalar ayn olan iki nn oluturduu ekle a denir.

RNEK C
Yandaki ekilde oluan A as AC ve AN

A 50 nlar ile oluturulmutur.
N
Bu a A as, CAN as veya NAC as olarak isimlendirilir.
CA
Bu ann sembolle gsterimi ise A , N veya NA C eklindedir. Bu ann ls ise

m(A ), m(CAN) veya m(NAC) eklinde gsterilir.

m(A ) = 50 , m(CA N) = 50 veya m(NA C) = 50 dir.
NOT Ay oluturan nlarn uzunluklar ann lsn deitirmez.
E Alar: lleri eit olan alara e alar denir.

rnekler:

a) C m(AB C) = 30 = m(KL M) = 30 ol-
K M
duu iin AB C ve KL M e alardr.
A 30 30
N
L
b) Yanda birim kareli kat zerinde A
K
verilen AB Cna e ve L noktasn- L
B C

dan geen bir KL M oluturunuz. M

1. nite / Alar
Komu Alar: Bir kenar ve keleri ortak olan iki aya komu alar denir.
rnekler:
a) Yanda verilen ekilde KLN ve MLN alar-
K
nn L keleri ve [LN kenarlar ortak oldu-
L N
una gre, KL N ve NL M komu alardr.
M
b) Yandaki ekilde verilen alardan, komu a

B C
A D ifti olanlarn 4 tanesini yaznz.
O

AO B ile BO C, AO C ile CO D, BO C ile CO D ve AO C ile CO D komu alardr.
Ters Alar: Kesien iki dorunun oluturduu alardan karlkl olanlara ters alar denir.
Ters alar keleri ayn, kenarlar doruda fakat ters ynl alardr. Ters
alarn lleri birbirine eittir.
rnekler:
a)
A B Yanda verilen ekilde t ile z, x ile y ters a-
z
x y lardr. Bu durumda z = t ve x = ydir.
t
D C
b) Yanda verilen ekle gre ters alar belirleyip

A B
40
llerini yaznz.

D AO B ile DOC, ters alardr ve lleri 140 dir.
C
AOD ile BOC ters alardr ve lleri 40 dir.

1. nite / Alar Etkinlik
1. Aada verilen alar isimlendirerek a llerini yaznz.

K P R
E
60
100 M L
D A S

A ED A A K A SR P

ls m(ED A) = 100 ls m(K ) = 60 ls m(SR P) = 90
2. L
A D P S
50
M 50
150 K 150
B C E R
F
Yukarda verilen alarn e olanlarn belirleyiniz.

m(AB C) = 150 ve m(DE F) = 150 olduundan B ile E e alardr.

m(KL M) = 50 ve m(PR S) = 50 olduundan PR S ile KL M e alardr.
3. D
Yanda verilen ekildeki komu alar gsteriniz.
C
A B E

AB C ile CB D

AB C ile CB E

CB D ile DB E

DB E ile AB D alar komu alardr.

4. Yanda verilen ekildeki ters alar belirleyip alarn llerini

A B bulunuz.
30
O AO B ile DO C ters alardr. m(AO B) = m(DO C) = 30dir.

AO D ile BO C ters alardr. m(AO D) = m(BO C) = 150dir.
D C
5. B C
Yanda verilen ekildeki ters alar belirleyip alarn
llerinin kaar derece olduunu yaznz.
O 75
A 40 D
F E

AO B ile DO E, BO C ile EO F ve CO D ile AO Falar ters alardr

m(AO B) = 40, m(AO F) = 75dir.
6. O
K
A B P
V
L M R
T S
D F
N
O
Yukarda verilen birim kareli kada, 2 er tane e a, komu a ve ters a rnei

iziniz.

AO B ile DO F e alardr.

KL M ile ML N komu alardr.

PV R ile TV S ters alardr.

RV S ile PV T ters alardr.

1. nite / Alar Konu Tarama Testi
1. E alarn hangi zellikleri kesinlikle 4. C

ayn olmaldr?
A) Kenar uzunluklar
120
B) A lleri A N
C) simleri Yukarda verilen ayla ilgili aadaki-
D) Ke noktalar lerden hangisi yanltr?
Cevap: B
A) m(CA N) = 120

B) A olarak yazlabilir.
C) CA ve AN nndan olumutur.
2.
A C D) N olarak yazlabilir. Cevap: D
48
B 5. K

Yukarda verilen ABCna e olan a aa- N T
A) B)
M L
42
Yukarda verilen ekile gre, aada ve-
rilen a iftlerinden hangi ikisi komu
a deildir?
C) D)
A) NL K ile ML N

48 52 B) ML N ile KL T

C) ML N ile NL T

Cevap: C D) TL K ile KL N Cevap: B
3. Yukardaki ann 6. l. A lleri

K
sembolle gsterimi ll. Bir kenarlar
aadakilerden han-
gisi olamaz? L 15 lll. Keleri
Komu alarn yukarda verilen zellik-
M lerinden hangileri kesinlikle ortak olma-
ldr?
A) L B) KL M
A) l ve ll B) ll ve lll

C) ML K D) LM K C) l ve lll D) l, ll ve lll
Cevap: D Cevap: B

a
11.
80 ?
ba
c h d
de g
f
Yukarda a ve d dorularnn kesimesi
ile oluan ekilde verilmeyen a ka de-
recedir?
A) 100 B) 95 C) 85 D) 80
Yukarda verilen ekle gre 7, 8, 9 ve 10. Cevap: D
sorular cevaplaynz.
7. Aada verilen eitliklerden hangisi

dorudur?
12. A
E
A) a = d B) b = c
40
C) h = a D) g = c ?
F 30 B
Cevap: D
C D
Yukardaki ekilde A, B, D ve C, B, E nok-
8. f asnn ters as olan a aadaki-
lerden hangisidir? talar doruda olduuna gre m(EBD)
ka derecedir?
A) a B) b C) c D) d
A) 30 B) 40 C) 70 D) 110
Cevap: B
Cevap: C
9. Aada verilen a iftlerinden hangisi

komu alar gsterir? 13. a
50
A) d ile f B) a ile c ?
C) g ile f D) c ile g 145
Cevap: C
b
Yukardaki ekilde a ve b dorular ze-
10. Aadaki alardan hangisi d asna e rinde verilen bilgilere gre ? yerine aa-
bir adr? dakilerden hangisi yazlmaldr?
A) h B) g C) f D) e A) 95 B) 50 C) 145 D) 45
Cevap: A Cevap: A
1. B 2. C 3. D 4. D 5. B 6. B 7. D 8. B 9. C 10. A 11. D 12. C 13. A

1. nite / Alar
Tmler A: A llerinin toplam 90 olan alara tmler alar denir.

rnekler:
a) B
Yandaki ekil incelendiinde m(AO B) = 50
A
C m(BO C) = 20 ve m(CO D) = 40dir.
50 20
40 Buna gre, m(AO B) + m(CO D) = 90 oldu-

O D undan AC B ve CO D tmler alardr.
Yukardaki ekildeki tmler alar gsteriniz.
b) ls 25 olan ann tmler asnn ls ka derecedir?

90 25 = 65dir.
Komu Tmler A: Tmler alarn; ayn zamanda keleri ve bir kenarlar ortak ise bu
alara komu tmler alar denir.
rnekler:
a)
C m(AO C) = 60
A B
m(CO B) = 30
60 30
m(AO C) + m(CO B) = 90 olduundan AOC
O ve COB alar komu tmler alardr.
Yukardaki ekildeki alarn komu tmler alar olduunu gsteriniz.

b)Komu tmler iki adan biri dierinin 4 kat ise bu alarn llerini bulunuz.
1. a olsun. 2. a olur.
iki ann toplam 90 dir.
2. a Yani kutularnn toplam deeri 90 dir.

1. a
90 5
18 (1. a)
5 18
40 4 . 18 = 72 olur. (2. a)
40
00

1. nite / Alar
Btnler Alar: ki ann llerinin toplam 180 ise bu alara btnler alar denir.
rnekler:
a) A Yanda verilen ekildeki btnler

C alar yaznz.
95
B 20
160
85 D
E

m(AB E) = 160 ve m(CB D) = 20 160 + 20 = 180 olduundan AB E ile CB D btn-
ler alardr.

m(AB C) = 95 ve m(EB D) = 85 95 + 85 = 180 olduundan ABC ve EBD alarda
btnler alardr.
b) ls 60 olan bir ann btnleri olan ann ls ka derecedir?
180 60 = 120
Komu Btnler Alar: Btnler alarn; ayn zamanda keleri ve bir kenarlar ortak ise
bu alara komu btnler alar denir.
rnekler:
a) Yanda verilen alarn komu b-

C tnler a olduunu gsteriniz.
150o
30
A O B

m(AO C) = 150 ve m(CO B) = 30 150 + 30 = 180dir. Ayrca OC nda bu alarn
ortak kenar olduu iin AOC ve BOC alar komu btnler alardr.
b) Komu btnler iki ann biri dierinden 30 fazla olduuna gre bu alarn llerini
bulunuz. + = 150
1. a olsun.
= 75 (1. a)
2. a + 30 olur.
2. a 1. a + 30 = 75 + 30 = 105
+ + 30 = 180
(2. a) olur.
180 30 = 150
retmenin Sorusu Bir ann btnleri ile tmleri arasndaki a fark sabit midir?
zm: Evet. Her zaman aralarndaki fark 90 olur.

1. Aada lleri verilen alarn tmlerinin lsn karlarna yaznz.

a) 60 30 ) 15 75 f) 24 66
b) 45 45 d) 3 87 g) 75 15
40 52 27
c) 50 e) 38 h) 63
2. Aadaki verilen dik alarda ? yerine yazlmas gereken a llerini bulunuz.
a) b) c)
55
? ?
18 ? 44
?= 72 ?= 35 ?= 46
3. Biri dierinden 20 fazla olan komu tmler alardan byk ve kk ann ls

ka derecedir?
Kk a Byk a
+ 20
+ + 20 = 90
k a
y 90 20 = 70
B k
a
K 70 : 2 = 35
= 35 Kk a
+ 20 = 55 Byk a
4. Tmlerinin ls 15 olan ann ls ka derecedir?
90 15 = 75
5. Biri dierinin 2 katndan 30 fazla olan tmler alardan kk ve byk olan ann
ls ka derecedir?
+ 30 = 90
Kk a Byk a
+ 30 90 30 = 60 = 60
60 : 3 = 20 Kk a
90 20 = 70 Byk a

6. Aadaki lleri verilen alarn btnlerinin lsn karlarna yaznz.
a) 30 150 ) 1 179 f) 84 96
40 153 80
b) 140 d) 27 g) 100
120 135 105
c) 60 e) 45 ) 75
7. Aadaki verilen doru alarda ? yerine yazlmas gereken a llerini bulunuz.

a) b) c)
? 160o
49o ? ?
131 90 20
?= ?= ?=
8. Btnlerinin ls 7 olan ann ls ka derecedir?

180 7 = 173
9. Biri deerinden 70 fazla olan komu btnler iki adan byk olann ls ka de-
recedir?
Kk a Byk a
+ 70
ka a
y k + 70 = 180
B K

180 70 = 110 = 110
110 : 2 = 55 (Kk a)
+ 70 = 55 + 70 = 125 (Byk a)
10. Biri dierinin 3 katndan 20 fazla olan btnler iki ann her birinin ls kaar
derecedir?
Kk a Byk a + 20 = 180
+ 20 180 20 = 160 = 160
160 : 4 = 40 (Kk a)
180 40 = 140 (Byk a)
11. Tmleri 25 olan ann btnleri ka derecedir?
90 25 = 65 Ann kendisi
Btnleri 180 65 = 115dir.

1. 22 lik bir ann tmlerinin ls ka 5.

derecedir? A
A) 158 B) 84 C) 76 D) 68
D
Cevap: D ?
12
B C
Yukardaki ekilde verilenlere gre ?
yerine aadakilerden hangisi yazlma-
ldr?
A) 12 B) 22 C) 68 D) 78
Cevap: D
2. Tmlerinin ls 10 olan ann ls
ka derecedir?
A) 170 B) 150 C) 80 D) 70
Cevap: C 6.
A
B
a
b
C O
Yukardaki ekilde a as b asndan
30 byk olduuna gre, b as ka de-
recesidir?
3. Tmlerinin ls 10 olan bir ann b-
tnlerinin ls ka derecedir? A) 30 B) 40 C) 50 D) 60
A) 100 B) 95 C) 90 D) 85 Cevap: A
Cevap: A
7. Bir ann btnlerinin ls tmlerinin

lsnden ka derece fazladr?
A) 180 B) 120 C) 60 D) 90
Cevap: D
4. Biri dierinden 10 eksik olan tmler iki

adan byk olann ls ka decere-
dir? 8. 89nin btnleri tmlerinin ka katdr?
A) 80 B) 50 C) 40 D) 20 A) 1 B) 89 C) 90 D) 91
Cevap: B Cevap: D

9. 47 lik bir ann btnlerinin ls ka

derecedir? A
A) 143 B) 133 C) 123 D) 113 F
20
Cevap: B
B O E
30
C
10. Biri dierinin 5 kat olan tmler iki a- D
dan byk olan ka derecedir?
A) 85 B) 75 C) 65 D) 55 ekilde B, O, E ve A, O, D noktalar do-
Cevap: B rusaldr.
Buna gre14, 15, 16 ve 17. sorular ce-
vaplaynz.
11. Biri dierinin 5 kat olan btnler iki a
arasndaki fark ka derecedir?
14. BOC asnn ls ka derecedir?
A) 150 B) 130 C) 120 D) 100
Cevap: C A) 60 B) 70 C) 80 D) 85
Cevap: A
12.
C
D
54
71 15. BOF asnn btnleri ka derecedir?
A B E
A) 60 B) 70 C) 80 D) 90
Yukardaki ekilde A, B, E noktalar do- Cevap: B

rusal olduuna gre, m(DBE) ka dere-
cedir?
A) 46 B) 49 C) 55 D) 65
Cevap: C
16. AOC asnn btnleri ka derecedir?
13. D A) 10 B) 15 C) 20 D) 30
Cevap: D
b a
A B C
Yukarda verilen ekilde A, B ve C noktala-
r doruda ve b as a asndan 40 fazla 17. AOF asnn tmleri, COD asnn tm-
olduuna gre a as ka derecedir? lerinden ka derece fazladr?
A) 80 B) 70 C) 60 D) 50 A) 5 B) 10 C) 15 D) 20
Cevap: B Cevap: B
1. D 2. C 3. A 4. B 5. D 6. A 7. D 8. D 9. B 10. B 11. C 12. C 13. B 14. A 15. B 16. D 17. B

1. nite / Alar
BR DORUYA DORUNUN ZERNDEK VEYA DIINDAK BR NOKTADAN DK ZME

Kazanm: Bir dorunun zerindeki veya dndaki bir noktadan doruya dikme izer.
Bir doruya dorunun zerindeki veya dndaki bir noktadan dik izmeyi farkl ekillerde
yapabiliriz. Bunlar:
1) Birim kareli zemin zerinde cetvel ve kalem kullanarak.
2) Bo bir kat zerinde gnye, kalem ve cetvel kullanarak.
3) Bo bir kat zerinde pergel, kalem ve cetvel kullanarak.
4) Bo bir kat zerinde pergel, gnye, cetvel ve kalem kullanarak.
RNEK
Birim kareli zemin zerinde cetvel ve kalem kullanarak bir doruya zerindeki bir nokta-
dan dik iziniz.
Cetvel ile bir doru izelim.
Doru zerinde bir C noktas

belirleyelim.
Cetveli kareli kattan fayda-

lanarak C noktasndan geecek
ve dik olacak ekilde yerletirip
bir doru izelim. C
Bu durumda; bir dorunun ze-

rindeki C noktasndan geen,
bir dikme izmi olduk.

1. nite / Alar
RNEK
Bo bir kat zerinde cetvel, kalem ve pergel kullanarak dorunun dndaki bir noktadan
doruya dikme iziniz.
Cetvel ile bir doru izelim.
Dorunun dnda bir E noktas

belirleyelim.
Pergelin sivri ucunu doru ze-

E
rindeki herhangi bir noktaya,
kalem takl ucunu E noktas
zerine getirerek dorunun alt
ksmnda bir yay izelim.
Pergelin akln bozmadan E
nceki ilemi E noktasnn farkl

bir taraf iin uygulayalm.
E
Cetvel yardmyla E noktas ile
yaylarn kesitii noktay bir-
letirelim. Bu durumda E nok-
tasndan doruya bir dikme iz-
mi oluruz.

1. B 3. Aadaki ifadelerden hangisi yanltr?

E A) Btnleri kendine eit olan a 90
dir.
A O C B) Tmler alar; komu olmak zorunda
deillerdir.
D C) 85 ile 95 tmler iki adr.
Yukardaki ekle gre; D) 40nin tmleyeni 50 dir.
Cevap: C
I. AOE ile EOC komu btnlerdir.
II. BOE ile EOC komu tmlerdir.
III. AOB ile DOC ters alardr.
IV. DOC ile DOE komu btnlerdir.
verilenlerden hangisi ya da hangileri 4.
D E
yanltr?
# # ## # # # ##
A) I ve III B) II ve III A B C
C) III ve IV D) Yalnz IV Yukardaki ekilde m(EBC) ka derece-
Cevap: D dir?
A) 50 B) 40 C) 30 D) 10
Cevap: A
5. B
2. a C
40 O
D E
F A D
80 F E
Yukardaki ekilde m(AOB) = 30,

Yukardaki ekilde verilenlere gre, a ka
derecedir? m(FOE) = 90 ise m(AOF) ka derece-
dir?
A) 60 B) 80 C) 100 D) 120
A) 30 B) 40 C) 60 D) 70
Cevap: D Cevap: C

6. A 9.
B
a
x 20
x+10 b
O C 100
Yukardaki ekilde, AOB ile BOC komu ekilde verilenlere gre b a ka dere-
tmler alar ise m(AOB) ka derece- cedir?
dir? A) 10 B) 20 C) 30 D) 40
A) 30 B) 40 C) 50 D) 60 Cevap: A
Cevap: B
10.
L N
7kat
2kat 3kat
K M R
7. C
Yukarda verilenlere gre, m(LMN) ka
B derecedir?
a A) 30 B) 45 C) 85 D)105
A
140
D Cevap: D
E
Yukarda ekil zerinde verilen bilgilere
gre, a ka derecedir?
A) 50 B) 60 C) 70 D) 80 11. Tmler iki adan biri dierinin 2 katn-
Cevap: A dan 12 fazladr.
Kk a ka derecedir?
A) 62 B) 48 C) 26 D) 24
Cevap: C
8. Btnleri 110 olan ann tmleri ka 12. Biri dierinin 48 eksii olan btnler iki
derecedir? adan by ka derecedir?
A) 10 B) 20 C) 30 D) 40 A) 114 B) 84 C) 72 D) 66
Cevap: B Cevap: A
1. D 2. D 3. C 4. A 5. C 6. B 7. A 8. B 9. A 10. D 11. C 12. A

Ad: Soyad: Snf:
SINIF
MATEMATK FY NO
Tarama Fy (nite 1)
05
ET Ki NL iK
1. Aadaki yarglardan doru olanlarn bana D, yanl olanlarn bana da Y harfi
yaznz.
0
D a) 3 says 1e eittir.
D b) 21 + 22 = 5tir.
Y c) 1 . 1 . 1 . 1. 1. 1 = 61dir.
D ) 5231 = 523tr.
Y d) 0 says arpma ileminde etkisiz elemandr.
Y e) 1 says arpma ileminde yutan elemandr.
D f) arpma ilemi, ok adml ilemlerde karma ilemine gre nceliklidir.
2. Aadaki sl niceliklerin deerlerini bularak, ifadelere karlk gelen deerler ile

eletiriniz.
a) 63 1
b) 04 169
c) 132 104
) 1100 0
d) 10000 216
3. Aadaki ilemleri yaparak sonularyla eletiriniz.
a) 4.(12 + 6) : 3 l) 84
b) 26 + 70 : 7 x 2 ll) 8
c) (4.8) : (2 + 6) lll) 24
) 8 + 24 . (15 1) lV) 5
d) (300 + 10 . 20) : 102 V) 4

Tarama Fy Etkinlik
4. Toplama ve arpma ilemlerinin zelliklerinden faydalanarak aadaki ilemlerde sembol-

lere karlk gelen saylar bulunuz. lemlerde faydalandnz zellii eletiriniz.
lem zellik
a) (128 . 36) . 5 = 128 . (36 . ) = 5 l) Toplama ileminin deime zellii
b) 132 + 46 = 46 + = 132 ll) Toplama ileminin birleme zellii
c) 64 . 0 = = 0 lll) arpma ileminin etkisiz eleman zellii
) 72 + = 72 = 0 lV) arpma ileminin deime zellii
d) 75 + (5 + 83) = (75 + 5) + = 83 V) arpma ileminin birleme zellii
e) 86.99 = 86 . (1001)= 86 .100 86. = 1 Vl) arpma ileminin toplama ilemi zeri-
ne dalma zellii
f) 75 . = 75 = 1 Vll) arpma ileminin karma ilemi zeri-
ne dalma zellii
g) 25 . 32 = 25 . (30 + 2) = 25 . + 25.2 = 30 Vlll) arpma ileminin yutan eleman zellii
) 87 . 41 = . 87 = 41 lX) Toplama ileminin etkisiz eleman zel-

lii
h) 15.99 15.98 = 15. ( 98) = 99 X) Ortak arpan parantezine alma zellii
a V bl c Vlll lX d ll e Vll f lll g VI
lV hX
5. Aadaki boluklara uygun olan ifadeleri yaznz.

a) 4. 4. 4. 4. 4 arpmnn sl gsterimi 45 tir.
b) 1000000000 says 109 eklinde gsterilir.
c) 65 nicelii 6 zeri 5 diye okunur.
) 37 niceliinde 3 taban , 7, kuvvet yada s olarak adlandrlr.
6. Aadaki ilemleri zp, anahtar kelimede yerine yazarak bilmecenin cevabna ula-
nz.
a) 8 + 24 : 4 4 = G
Bilmece: Hangi gl kokmaz?
b) (84 : 3) x 2 = L
V R G L
c) 30 9 . 3 =
20 3 75 10 14 56
) (30 + 10) : 4 + 4 =
d) 42 : 2 1 = V
e) 100 5 . 5 = R

Tarama Fy Etkinlik
7. Selma ile Sinemin yalar toplam 29dur. Sinemin ya, Selmann yann 2 katnn 2
fazlas olduuna gre, Sinem ka yandadr?
Selma yanda ise + 2 = 29 + 2 = 18 + 2
Sinem + 2yandadr. = 27 = 20
=9
8. Mutlu Lokantasnn mens yandaki gibi- MEN
dir. Akn ve 4 arkada bu lokantaya gider. Pilav = 2,5
Kuru fasulye = 2,5
nce hepsi orba ier. Sonra 2si kuru fa- orba = 2
slye ve pilav yer. Daha sonra hepsi birer Tatl = 2
tatl yiyerek garsona 35 verip st kal-
sn derler.
Buna gre, garsona ka lira bahi kalmtr?
5 x 2 = 10
2 x 2,5 = 5 30 35 30 = 5
2 x 2,5 = 5
2 x 5 = 10
9. Bir kiraz bahesinin sahibi toplad kirazlar 12 kasaya koyuyor.

Kasalarn her birinde; 22er kilogram sar kiraz ve 12er kilogram krmz kiraz vardr.
a) Bahe sahibi toplam ka kg kiraz toplamtr?
b) Bahe sahibinin toplad toplam sar kiraz, krmz kirazdan ka kg fazladr?
a) 12 . 22 + 12 . 12 = 12 . (22 + 12) b) 12 . 22 12 . 12
= 12 . 34 = 408 12 . (22 12) = 12 . 10
= 120
10. Aye, hikaye kitabn hergn bir nceki gnden 10 sayfa daha fazla okuyarak bir haf-
tada bitirmitir. lk gn 20 sayfa okuduuna gre Aye gnde ortalama ka sayfa kitap
okumutur?
1. gn 20 sayfa 350 7
2. gn 30 sayfa 35 50 sayfa
3. gn 40 sayfa
4. gn 50 sayfa 000
5. gn 60 sayfa
6. gn 70 sayfa
7. gn 80 sayfa
+
350 sayfa
11. Bir koucu dakikada 12 m kotuuna gre, 600 mlik yolu ka dakikada
koar?
600 12
60 50 dakikada koar.
000
Tarama Fy Etkinlik
12. Aada verilen saylar asal arpanlarna ayrnz.
a) 40 23 . 5 b) 60 22 . 3 . 5 c) 240 24 . 3 . 5
40 2 60 2 240 2
20 2 30 2 120 2
10 2 15 3 60 2
5 5 5 5 30 2
1 1 15 3
5 5
1
13. Aada verilen saylarn blenlerini yaznz.

a) 13 1 ve 13 b) 27 1, 3, 9 ve 27
c) 18 1, 2, 3, 6, 9 ve 18 ) 90 1, 2, 3, 5, 6, 9, 10, 15, 18, 30, 45 ve 90
14. Aada verilen saylarn ortak blenlerini bulunuz.

a) 30 ve 50 1, 2, 5 ve 10 b) 2 ve 100 1 ve 2
c) 38 ve 8 1 ve 2 ) 96 ve 24 1, 2, 3, 4, 6, 8, 12 ve 24
15. Aada verilen saylarn ortak katlarnn ilk 3 tanesini yaznz.

a) 9 ve 19 171, 342 ve 513 b) 20 ve 8 40, 80 ve 120
c) 15 ve 5 15, 30 ve 45 ) 18 ve 27 54, 108 ve 162
16. Aada arpan aalarndaki bo braklan yerleri doldurunuz
a) 64 b) 80
2 x 32 40
2 x
2 x 2 x 16 2 x 20
2 x 2 x 2 x 8 2 x 10
2 x 2 x 2 x 2 x 4
2 x 5
2 x 2 x 2 x 2 x 2 x 2

Tarama Fy Test - 1
1. 3 . 3 . 3 . 3 . 3 arpmnn eiti aadaki- 5. 105 . 102 says ka basamakldr?

lerden hangisidir?
A) B)
A) 53 B) 35 C) 3 . 5 D) 3 + 5
8 9
Cevap: B
C) D)
10 11
Cevap: A
2. 107 says ka basamakldr?

6. 107 saysnn sonunda ka tane sfr var-
A) B)
dr?
8 7 A) 5 B) 6 C) 7 D) 8
Cevap: C
C) D)
6 9
Cevap: A
7. (3x104) + (2x102) + (4x101) ileminin so-
nucu aadakilerden hangisidir?
A) 324 B) 3024
C) 30 024 D) 30 240
3. 63 saysnn eiti aadakilerden hangisi- Cevap: D
dir?
A) 729 B) 556 C) 334 D) 216
Cevap: D
8. Aada verilen arpma ilemlerinden

hangisinin sl nicelik olarak ifadesi yan-
ltr?
A) 12. 12. 12 . 12 = 124
4. 128 says aadakilerden hangisine eit-
B) 8 . 8 . 8 . 8 . 8 . 8 . 8. 8 = 88
tir?
C) 10 . 10 . 10 . 10 . 10 = 510
A) 26 B) 27 C) 28 D) 264
D) 1 . 1 . 1 = 13
Cevap: B Cevap: C

Tarama Fy Test - 1
9. 84 [32 : 4 . 4] ileminin sonucu aada- 12. 12 : 2 . 3 + 32 ileminin sonucu katr?

kilerden hangisidir?
A) 10 B) 14 C) 27 D) 29
A) 52 B) 62 C) 72 D) 82 Cevap: C
Cevap: A
10.
8m 5m
13. [52 (18 : 2 + 5)] ileminin sonucu aa-

4m
A) 8 B) 11 C) 13 D) 15
Yukardaki krmz dikdrtgenlerin top- Cevap: B
lam alannn metrekare cinsinden sonu-
cunu aadaki ilemlerden hangisi ver-
mez?
A) (8 + 5) x 4 B) (8 x 4) + (5 x 4)
C) 4 x (5 + 8) D) (8 x 5) + 4
Cevap: D
14. 33 + 32 : 42 4 ileminin sonucu aadaki

11. saylardan hangisinin ikinci kuvvetidir?
[60 : (4. 3 + 23)] ileminin sonucu ka-
tr? A) 8 B) 7 C) 5 D) 3
[60:(4 . 3+8)] Cevap: C
(I) [60:(12+8)]
(II) 60:20
(III) 3
(IV)
Yukarda verilen ilem iin aadakiler-

den hangisi dorudur?
A) lk hata 1. basamakta yaplmtr. 15. 10 + [144 : 12 . 5] 6. 4
B) lk hata 2. basamakta yaplmtr. ileminin sonucu aadakilerden hangisi-
dir?
C) lk hata 3. basamakta yaplmtr.
A) 46 B) 48 C) 50 D) 54
D) Hata yaplmamtr. Cevap: D Cevap: A
1. B 2. A 3. D 4. B 5. A 6. C 7. D 8. C 9. A 10. D 11. D 12. C 13. B 14. C 15. A

Tarama Fy Test - 2
1. COBnn ls BOAnn A 4. P O
lsnn 2 katdr.
B 71
Buna gre, m(BOA )
ka derecedir? O
M N
C
Yukarda verilen eklide [PM [POdr.
A) 15 B) 30 C) 45 D) 60 m(NPO) = 71 ise m(MPN) ka derece-
dir?
Cevap: B
A) 9 B) 19 C) 21 D) 23
Cevap: B
2.
A
M 48
B
E
D C
Yukarda verilen AD ve EB birbirini M 5. D

noktasna kesen dorulardr. O E
66
Buna gre, m(EMA) ka derecedir?
G F
A) 33 B) 48 C) 66 D) 132
Yukarda verilenlere gre, GOF as ka
Cevap: D
derecedir?
A) 104 B) 134
C) 124 D) 114
Cevap: D
3. b a
120 K
L c
x M 60
6. Btnleri 104 olan bir ann tmleri
Yukarda verilen b, a ve c dorularnn ka derecedir?
oluturduu ekilde verinlenlere gre, x
as ka derecedir? A) 4 B) 14
A) 120 B) 60 C) 30 D) 15 C) 24 D) 34
Cevap: B Cevap: B

Tarama Fy Test - 2
7. Tmleri, btnlerinin 1 olan a ka dere- 10. d

cedir? 3
k
A) 30 B) 60 C) 45 D) 75
E
Cevap: C
Yukardaki E noktasnn d ve k dorular-

na olan dik uzaklklar toplam ka birim-
dir?
(Karelerin herbirinin bir kenar 1 birim-
dir.)
A) 3 B) 4 C) 5 D) 7
Cevap: D
8. 40lik bir ann btnleri ile tmleri

arasndaki fark ka derecedir?
A) 40 B) 80 C) 90 D) 50
11. Btnler iki adan biri dierinin 4 kat
Cevap: C ise, bu iki ann fark ka derecedir?
A) 36 B) 72 C) 108 D) 144
Cevap: C
12. d
m
2a n
28
9. Tmler iki ann lleri oran 2 oldu-
7
una gre, kk ann btnleri ka de-
recedir? ekil zerinde verilen bilgilere gre a
ka derecedir?
A) 160 B) 140 C) 70 D) 20
A) 31 B) 45 C) 50 D) 62
Cevap: A Cevap: A
1. B 2. D 3. B 4. B 5. D 6. B 7. C 8. C 9. A 10. D 11. C 12. A

Ad: Soyad: Snf:
SINIF
MATEMATK FY NO
2. nite / Oran
06
ORAN
Kazanm: okluklar karla rmada oran kullanlr ve oran farkl ibiimlerde gsterir. Bir btnn iki paraya ayrld durumlarda iki parann birbirine
veya her bir parann btne orann belirler; problem durumlarnda oranlardan biri verildiinde dierlerini bulur. Ayn veya farkl birimlerdeki iki okluun
birbirine orann belirler.
ki okluun blme yoluyla karlatrlmasna oran denir. a ve b sayma saylar olsun. ann
a b
bye oran a : b, veya a/b eklinde, bnin aya oran ise b : a, veya b/a eklinde gste-
b a
rilebilir.
rnekler:
a) 5 saysnn 9 saysna oran katr? b) Bir krete 3 yanda 6 tane ocuk, 4 yanda
5 tane ocuk vardr. Bu kreteki 4 yandaki
5 ocuklarn saysnn, 3 yandaki ocuklarn
, 5 : 9 veya 5/9dur.
9 saysna oran katr?
4 yandaki ocuk says 5
=
3 yandaki ocuk says 6
c) 15 saysnn 20 saysna oran katr? ) Bir sepette 8 tane krmz, 12 tane sar elma
vardr. Buna gre, sar elmalarn saysnn
15 3
= tm elmalarn saysna oran katr?
20 4
sar elmalarn says 12 12 3
= = =
tm elmalarn says 8 + 12 20 5
d) Bir snftaki kz rencilerin says 9, erkek rencilerin says 11dir. Buna gre,
1) Kz renci saysnn, tm rencilerin saysna oran katr?
2) Erkek renci saysnn, tm rencilerin saysna oran katr?
3) Erkek renci saysnn, kz renci saysna oran katr?
1) Kz renci says 9 2) Erkek renci says 11

= =
Tm rencilerin says 20 Tm rencilerinin says 20
3) Erkek renci says

= 11
Kz renci says 9

2. nite / Oran Etkinlik
1. Aada istenilen oranlar yaznz.

8
a) 8 saysnn 11 saysna oran olarak yazlabilir,
11
b) 15 saysnn 20 saysna oran 15/20 olarak yazlabilir.
c) 6 saysnn 10 saysna oran 6 : 10 olarak yazlabilir.
2. 6/A snfnda 8 tane kz, 12 tane erkek renci vardr. Buna gre, aada verilen so-
rular cevaplaynz.
a) 6/A snfndaki kz renci saysnn, erkek renci saysna oran katr?
Kz renci says 8 2
= =
Erkek renci says 12 3
b) 6/A snfndaki kz renci saysnn, tm snf mevcuduna oran katr?

Kz renci says 8 2
= =
Snf mevcudu 20 5
c) 6/A snf mevcudunun erkek renci saysna oran katr?

Snf mevcudu 20 5
= =
Erkek renci says 12 3
3. Malzeme Miktar (g) Yandaki tabloda kek yapmnda kullanlan baz malze-
melerin miktarlar verilmitir. Buna gre, aadaki
Un 400 sorular cevaplaynz.
eker 100
Kakao 50
a) eker miktarnn un miktarna oran katr?
eker miktar 100 1
= =
Un miktar 400 4
b) Kakao miktarnn eker miktarna oran katr?

Kakao miktar 50 1
= =
eker miktar 100 2
c) Un miktarnn kakao miktarna oran katr?

Un miktar 400
= =8
Kakao miktar 50

2. nite / Oran Konu Tarama Testi
5. Beyaz toplarn saysnn 3 tm toplarn

Bir kalemlikte 4 tane siyah, 2 tane saysna oran katr?
krmz ve 1 tane de mavi kalem vardr. A) 1 B) 1 C) 1 D) 1
2 3 4 6
Buna gre 1, 2 ve 3. sorular cevaplaynz. Cevap: A
6. Sar toplarn saysnn krmz toplarn

saysna oran katr?
1. Mavi kalemlerin saysnn tm kalemlerin
saysna oran katr? A) 1 B) 1 C) 1 D) 1
2 3 4 6
A) 1 B) 1 C) 1 D) 1 Cevap: A
2 4 6 7
Cevap: D
1, 2, 4, 7, 11, 12, 13, 15
2. Siyah kalemlerin saysnn krmz kalem-

lerin saysna oran katr?
A) 1 B) 1 C) 2 D) 4
4 2 Yukardaki tahtada verilen saylara
Cevap: C gre 7, 8 ve 9. sorular cevaplaynz.
3. Mavi kalemlerin saysnn krmz kalem-

lerin saysna oran katr? 7. Tahtada yazl olan ift saylarn says-
A) 1 B) 1 C) 2 D) 4 nn, tek saylarn saysna oran katr?
4 2
Cevap: B A) 1 B) 2 C) 1 D) 3
2 3 4 5
Cevap: D
8. Tahtada yazl asal saylarn saysnn

tm saylarn saysna oran katr?
A) 1 B) 2 C) 1 D) 3
Yukardaki kutuda 2 tane sar, 4 tane 2 3 4 5
krmz ve 6 tane beyaz top vardr. Cevap: A
Buna gre 4, 5 ve 6. sorular cevapla-
ynz.
9. Tahtada yazl ift asal saylarn say-
snn, 3 ile kalansz blnebilen saylarn
4. Krmz toplarn saysnn, beyaz toplarn saysna oran katr?
saysna oran katr?
A) 1 B) 2 C) 1 D) 3
A) 2 B) 1 C) 1 D) 2 2 3 4 5
3 3 5 5
Cevap: A Cevap: A
1. D 2. C 3. B 4. A 5. A 6. A 7. D 8. A 9. A

2. nite / Oran
Birimsiz Oran: Bir oranda birbirine blnen iki say ayn birime sahipse bu orandaki birim-
ler sadeleir. Bu orana birimsiz oran denir.
rnekler:
a) 5 kilogram elmann, 6 kilogram armuta orann ve orann eidini bulunuz.
5 kilogram 5 Birimler ayn olduu iin sadeletiler ve birimsiz oran oldu.

=
6 kilogram 6
b) Edann boy uzunluu 160 cm, Sedann boy uzunluu 150 cm ise Sedann boy uzunluu-
nun Edann boy uzunluuna orann bulup orann eidini syleyiniz.
150cm 150 15 Verilen deerlerin ikisininde birimi cm olduu iin birimler sade-
= =
160cm 160 16 leir. Bu nedenle bulduumuz oran birimsiz orandr.
c) Bir fidann boy uzunluu 50 cm, bir aacn boy uzunluu ise 3mdir. Fidann boy uzun-
luunun, aacn boy uzunluuna oran katr? Bu oran birimli mi yoksa birimsiz oran
mdr? Aklaynz.
50cm 50cm 50 1
= = =
3m 300cm 300 6
Metre, santimetreye dntrlebildii iin bu iki orann birimleri sadeleir ve buldu-
umuz oran birimsiz orandr. Birimleri birbirine dntrlebilen okluklarn birbirine
oranda birimsiz oran olur.
) 1 Litre suya, 50 mililitre limon suyu katarak limonata yapan Aye Hanm limonatasn-
daki limon suyu miktarnn su miktarna oran katr? Bu oran birimli mi yoksa birimsiz
oran mdr?
50mL 50mL 50 1
= = =
1L 1000mL 1000 20
Litre, mililetreye dntrlebilir olduu iin bu oranda birimler sadeletirilir. Buldu-
umuz oran birimsiz orandr.

2. nite / Oran
Birimli Oran: Bir oranda birbirine blnen iki say ayn birime sahip deilse yani bu oran-
larn birimleri sadelemiyorsa bu orana birimli oran denir.
rnekler:
a) 3 kilogram zmn, 4 litre suya orann inceleyiniz.
3kg Birimler farkl ve birbirine dntrlemeyen okluklar olduundan bu oran

4L birimlidir.
b) 200 km uzunluundaki bir yolu 4 saatte giden bir traktrn gittii yolun zamana orann
bulunuz.
200km
= 50km / sa
4sa
c) Bir ara sabit hzla bir saatte 100 km yol gitmektedir. Bu aracn ald yolun zamana
orann m/sn cinsinden bulunuz.
100 km = 100000m 100000m 250
= m / sn
1sa = 60 dk = 3600 sn 3600sn 9
) Bir ara sabit hzla 720 km yolu 2 saatte gidiyor. Bu aracn ald yolun zamana orann
m/sn cinsinden bulunuz.
720km 720000m
= = 100m / sn
2sa 7200sn
d) Drt tane birimli oran yaznz.
5m , 6sa / 7L, 6km / 5sa, 7000m / 2dk

2kg
retmenin Sorusu ki oran birbirine eit ise bu iki orann oluturduu eitlik nasl isimlendirilir?
zm: Orant olarak isimlendirilir.

1. Aada verilen oranlarn yanlarna birimli veya birimsiz oran olduunu yaznz.
a) 5 tane birimsiz oran b) 7 kg birimli oran

13 tane 5m
c) 5 dm birimsiz oran ) 9 cm birimsiz oran

8 dm 10 cm
d) 8 km birimli oran e) 30 L birimli oran

3 sa 25 kg
2. Yandaki tabloda stla yapmnda kullanlan baz mal-

Malzeme Miktar
zemelerin miktarlar verilmitir.
Pirin 200 g Buna gre aada istenilen oranlar yazp birimli
St 1L veya birimsiz oran olduklarn belirtiniz.
eker 500 g
Pirin unu 30 g
Su 1L
a) Pirin miktarnn eker miktarna b) Pirin unu miktarnn pirin miktarna

oran oran
30g 3
200g 2 = birimsiz oran
= birimsiz oran 200g 20
500g 5
c) St miktarnn su miktarna oran ) eker miktarnn st miktarna oran
1L = 1 birimsiz oran 500g

= 500g / L birimli oran
1L 1L
d) Su miktarnn pirin unu miktarna e) Pirin miktarnn st miktarna oran

oran
1L 200 g
birimli oran = 200 g/L birimli oran
30 g 1L

1. S 50 cm E 5. A 4 cm B
E 2 cm F
10 cm
A D
D C H G
Yukarda verilen SEDA dikdrtgeninin Yukarda verilen ABCD karesinin alan-
uzun kenarnn ksa kenarna oran ka- nn, EFGH karesinin alanna oran ka-
tr? tr?
A) 5 B) 2 C) 1 D) 1 A) 1 B) 2 C) 4 D) 8
2 5
Cevap: C
Cevap: A
6. E K 3 cm U
2. Aada verilen oranlardan hangisinin
deeri 2/3 oranna eittir? 5 cm 7 cm
5 cm 4 cm
A) 10 B) 3 C) 16 D) 8
12 4 24 9
D 6 cm A M
Cevap: C
Yukarda verilen KUM geninin evre
uzunluunun EDA geninin evre uzun-
luuna oran katr?
3. Aada verilen oranlardan hangisi bi- A) 1 B) 2 C) 3 D) 1
rimsiz orandr? 3 3 4 2
3 kg 2 tane Cevap: B
A) B)
5L 5 metre
8 cm 7 m2 7.
C) D)
9 cm 9m
Cevap: C
4. Aada verilen oranlardan hangisi bi- Yukarda verilen dikdrtgen e parala-

rimli orandr? ra ayrlmtr.
6sa 5cm Buna gre taral blgelerin alannn tm
A) B) alana oran katr?
3dk 6dm
3mL 3km A) 1 B) 1 C) 1 D) 1
C) D) 3 4 5 6
2L 2sa
Cevap: D Cevap: A
1. A 2. C 3. C 4. D 5. C 6. B 7. A

2. nite / Oran
Oran Problemleri: Oran problemlerinde oranlardan biri verildiinde dieride bulunabilir.
rnekler:
a) Bir snftaki kz rencilerin saysnn erkek rencilerin saysna oran 2 tr.

3
Bu snfta 8 tane kz renci olduuna gre snf mevcudu katr?
Snfn 2 + 3 = 5 eit paradan oluan bir btn olduu dnlrse kzlar bu btnn 2
parasn, erkekler bu btnn 3 parasn oluturur.
2 para 8 renciyi gsteriyorsa 1 para 4 renciyi gsterir.
Snf mevcudu 4 . 5 = 20 rencidir.
Erkek
Erkek
Erkek
Kz
Kz
8 kii
b) Bir manav 1 gnde 20 kg domates c) Bir araba 1 saatte 80 km yol gitmek-

satyorsa bu manav 1 haftada ka kg tedir. Bu ara 4 saatte ka km yol gi-
domates satar? der?
1 gnde 20 kg 1 saatte 80 km
2 gnde 2 . 20 = 40 kg 2 saatte 2.80 = 160 km
.
. 3 saatte 3 . 80 = 240 km
. 4 saatte 4 . 80 = 320 km yol gider.
7 gnde 7 . 20 = 140 kg domates satar.
) Bir ara 1 saatte 180 km yol gidiyor- d) Bir kii 10 dakikada 6 sayfa kitap oku-
sa bu ara 15 dakikada ka km yol gi- yorsa 1 saatte ka sayfa kitap okur?
der? 10 dakikada 6 sayfa
Alnn yol 180km 20 dakikada 12 sayfa
= = 180km / sa
Geen zaman 1sa 30 dakikada 18 sayfa
1 sa = 60 dk
40 dakikada 24 sayfa
180km 3km
= 50 dakikada 30 sayfa
60dk 1dk
Ara 1 dakikada 3 km yol gidiyor. 15 1 saat = 60 dakikada 36 sayfa kitap okur.
dakikada 15.3 = 45 km yol gider.

2. nite / Oran
e) ki ehir arasndaki uzaklk 1 f) 1 kg st ile 8 kase stla yaplyor. 15

300000
lek kullanlarak kltlmtr ve 8 kg st kullanlarak ka kase stla ya-
cm olarak llmtr. Buna gre bu plr?
iki ehir arasndaki uzaklk gerekte 15 x 8 = 120 kase stla yaplr.
ka kmdir?
1 cm, gerekte 300000 cm olarak verildii-
ne gre 8 cm gerekte
8 x 300000 = 2400000 cm = 24 kmdir.
g) Bir bahedeki mandalina aalarnn ) 100 m ip ile 2 tane bez rlyor. 12

saysnn portakal aalarnn saysna tane bez rmek iin ka m ip gerekir?
oran 5 tr. Bu bahedeki aalarn
3
says 400 olduuna gre bahede ka
tane mandalina aac vardr?
2 tane bez iin 100 m ip gerekiyorsa, 1
400 : 8 = 50 tane bez iin 50 m ip gerekir. 12 tane bez
50 x 5 = 250 tane mandalina aac vardr. iin 12 x 50 = 600 m ip gerekir.
h) Bir silginin fiyatnn, bir kalemin fiyatna oran 2 dir. 3 tane silgi ve 2 tane kalemin
5
fiyat 48 TL ise 1 tane silginin fiyat ka TLdir?
Silgi TL olsun
Kalem TL olsun 16 tane 48 TL ise 1 tane
3 tane silgi TL 3 TL dir. Bu durumda 1 silginin
2 tane kalem TL fiyat 2 . 3 = 6 TLdir.

1. Bir ekenar genin evre uzunluunun bir karenin evre uzunluuna oran 2 tir.
5
Ekenar genin evre uzunluu 24 cm olduuna gre, karenin bir kenar uzunluu ka
cmdir?
15 cm
24 : 2 = 12
12 . 5 = 60 cm karenin evre uzunluu
60 : 4 = 15 cm karenin bir kenarnn uzunluu 15 cm 15 cm
15 cm
2. Aslnn 20 tane bilyesi vardr. Aslnn bilye saysnn Aylann bilye saysna oran 4 dir.
7
Aylann bilye says katr?
20 : 4 = 5
5 x 7 = 35 Aylann bilye says
3. Yalar oran 5 olan iki arkadan yalar toplam 24 ise, ya byk olan ka yan-
7
dadr?
Kk olan Byk olan
+ =
5 tane 7 tane 12 tanesi 24 ise 1 tanesi 24 : 12 = 2.dir.

= 2 olur.
Byk Olan Ya = 7 . 2 = 14dr.
4. Kerem, 150 sayfalk kitabn 2 sini okudu. Keremin okuduu sayfa saysnn okumad
5
sayfa saysna oran katr?
150 : 5 = 30
30 . 2 = 60 sayfa okudu.
150 60 = 90 sayfa okumad.
Okuduu sayfa says 60 2

= =
Okumad sayfa says 90 3

1. Handenin tokalarnn saysnn Arzunun 4. Velinin yedii dilim saysnn Onurun ye-
dii dilim saysna oran katr?
tokalarnn saysna oran 2 tir.
5 A) 4 B) 4 C) 3 D) 3
Buna gre, aadaki bilgilerden hangisi 3 5 4 5
kesinlikle yanltr? Cevap: A
A) Tokalarn toplam says verilirse
herbirinin toka says bulunabilir.
B) Handenin en az 2 tane tokas vardr.
C) Arzunun toka says verilirse, Han-
denin toka says bulunabilir.
D) Arzunun toka says Handenin toka
saysndan 5 fazladr. 15 m2 34 m2
Cevap: D
27 m2 60 m2
2. Gizem, 1600 lirann 1 i ile tablet bilgi-

4 Yukardaki ekilde bir arsann plan
2
sayar, si ile telefon almtr. verilmitir. Arsann en byk ayrlm
5
blmne ev, en kk ayrlm bl-
Buna gre kalan parasnn, harcad pa-
mne havuz yaplacaktr. Dier ksm-
raya oran katr? lar bahe olarak kullanlacaktr.
A) 7 B) 7 C) 13 D) 8 Buna gre, 5 ve 6. sorular cevaplaynz.
20 13 20 13
Cevap: B
5. Ev yaplacak blmn arsann tamamna
oran katr?
18 dilimden oluan pizzann 1 ini Ke- A) 13 B) 10 C) 15 D) 18

3 35 21 34 47
rem, 1 ini Onur, 2 sini Veli, geriye Cevap: C
6 9
kalann Murat yedi.
3. ve 4. sorular bu bilgiye gre cevaplay-

nz.
3. Keremin yedii dilim saysnn Muratn 6. Havuz yaplacak blmn, bahe olarak
kullanlacak blme oran katr?
yedii dilim saysna oran nedir?
A) 6 B) 3 C) 6 D) 4 A) 27 B) 15 C) 27 D) 15
5 2 7 5 61 49 49 61
Cevap: A Cevap: D

7. Fark 25 olan iki saynn birbirine oran 11. Bir kitaplktaki hikaye kitaplar ile ma-
7 ise bu iki saynn toplam katr? sal kitaplarnn toplam 48dir.
12 Hikaye kitaplarnn saysnn masal ki-
A) 60 B) 70 C) 85 D) 95
taplarnn saysna oran 5 ise masal
Cevap: D 7
kitaplar says katr?
A) 20 B) 24 C) 28 D) 30
Cevap: C
8.
I II III
12. Bir dikdrtgen ile karenin alanlar oran
3 sepette bulunan fndk saylarnn 8 tir.
oranlar aadaki gibidir. 5
Dikdrtgenin alan 160 cm2 ise karenin
l = 2 , ll = 6 bir kenar uzunluu ka cmdir?
ll 3 lll 7
I. sepetteki fndk says III. sepetteki A) 8 B) 10 C) 12 D) 15
fndk saysndan 6 fazla ise II. sepette Cevap: B
ka fndk vardr?
A) 16 B) 12 C) 10 D) 8
Cevap: B
13. Tuz, su ve eker karmndan oluan bir
karmda tuz miktarnn su miktarna
9. Veyselin yann babasnn yana oran oran 3:8, eker miktarnn su miktarna
oran 5:8 ise, su miktarnn karmn mik-
3 dir.
8 tarna oran katr?
Veysel 15 yanda ise babas ka yan- A) 1 B) 1 C) 1 D) 3
dadr? 8 2 4 5
A) 30 B) 35 C) 40 D) 45 Cevap: B
Cevap: C
14.
10. Esmann kalemlerinin Esrann kalemle-

rine oran 1 tr.
4 12 cm olan mumun 2 si eridiine gre
Esrann kalem says 24 tr. Buna gre; 3
erimeyen ksmn eriyen ksma oran
Esra Esmaya ka kalem verirse ikisinin
katr?
kalem saylar eit olur?
A) 2 B) 2 C) 1 D) 1
A) 4 B) 6 C) 9 D) 10 3 3 2
Cevap: C Cevap: D
1. D 2. B 3. A 4. A 5. C 6. D 7. D 8. B 9. C 10. C 11. C 12. B 13. B 14. D

1. Yukarda verilen resmin eninin uzunluunun boyunun

uzunluuna oran katr?
20 cm
20 cm 1
=
60 cm 3
60 cm
2. Bir pasta yapmnda kullanlan un miktarnn eker miktarna oran 6:4, ya miktarnn
eker miktarna oran 2 : 4 olduuna gre, pastada kullanlan un miktarnn ya mikta-
rna oran katr?
un 6
=
eker 4 un 6
ise = =3
ya 2 ya 2
=
eker 4
3. Aslnn yann Mertin yana oran 3 dir. Mert 21 yanda olduuna gre, Asl ka
yandadr? 7
Asl 7 tane 21 ise, 1 tane 3tr.

Mert 3 tane 9 olur.
Yani Asl 9 yandadr.
4. A B Yanda ABDE karesi ve BDC dik geni verilmitir.

|AE| = 5 cm
|DC| = 2 cmdir.
Verilenlere gre, ABDE karesinin alannn BDC dik geninin
E D C alanna oran katr?
A(ABDE) = 5 x 5 = 25 cm2 A(ABDE) 25

= =5
5x2 A(BDC) 5
A(BDC) = = 5 cm2
2
5. Bir dikdrtgenin uzun kenarnn ksa kenarna oran 9 3 tr. Bu dikdrtgenin evresi
144 cm olduuna gre, uzun kenar ka cmdir?
9:3= 3:1
8 tane 144 cm ise 1 tane 144 : 8 = 18 cmdir.
Uzun kenar 3 . 18 = 54 cmdir.

6. Bir tepsideki kek dilimlerinin 16s kakaolu, 18i limonludur. Buna gre, limonlu kek dilim-
lerinin tepsideki kek dilimlerine oran katr?
Limonlu kek dilimi 18 dilim 9
= =
Tepsideki kek dilimi 34 dilim 17
7. Ali, Aya ve Ayla karde olup Alinin kilosu 48 kg, Ayann kilosu ise 44 kg dir. Alinin
kilosunun Aylann kilosuna oran 3 dir.
2
Buna gre,
a) Aylann kilosu katr?
b) Aylann kilosunun Ayann kilosuna oran katr?
3 48 kg Aylann kilosu 32 kg 8
a) = b) =
2 Aylann kilosu Ayann kilosu 44 kg 11
Ayla 32 kgdr.
8. Aada verilen oranlar sadeletirerek yaznz.

Hangilerinin birimli hangilerinin birimsiz oran olduunu bulunuz.
a) 5sa b) 12
20km 72
5 sa 1 sa 12 1
a) = birimli oran b) = birimsiz oran
20 km 4 km 72 6
9. Bir iftlikteki 56 hayvann 1 i koyun, 1 i kuzu olduuna gre, koyunlarn saysnn

8 7
kuzularn saysna oran katr?
Koyunlarn says 56 : 8 = 7 Koyunlarn says 7
=
Kuzularn says 56 : 7 = 8 Kuzularn says 8
10. Bir satcnn ald 90 tane bardaktan hepsi su veya ay bardadr. Su bardaklarnn
saysnn ay bardaklar saysna oran 4 dir. Su bardaklar says katr?
11
90 : 15 = 6
6 x 4 = 24 su barda
11. Yalar oran 2 olan anne ile kznn yalar toplam 36 ise kz ka yandadr?
7
36 : 9 = 4
4 x 2 = 8 yandadr.

1. 4. Sevgi, iinde 48 tane ikolata olan bir

kutu ikolatann 3 ini yedi.
8
Sevginin yedii ikolata saysnn kalan
ikolata saysna oran katr?
A) 2 B) 3 C) 5 D) 1
Yukarda verilen eit karelere blnm 5 5 8 4
ekle gre; Cevap: B
I. Mavi karelerin saysnn tm karele-
rin saysna oran 1 dr.
6
II. Sar karelerin saysnn yeil karelerin
saysna oran 2 tr.
3 5. Okannn yann Ardann yana oran
III. Tm karelerin saysnn mor karelerin
3 dir.
saysna oran 8 dr. 8
3
verilen bilgilerden hangisi veya hangileri Okan 24 yanda olduuna gre Okan ve
dorudur? Ardann yalar toplam katr?
A) Yalnz I B) I ve III A) 64 B) 78 C) 88 D) 98
C) II ve III D) I, II ve III Cevap: C
Cevap: A
2. Aadaki oranlardan hangisi birimli

6.
orandr?
A) 25km B) 75dk
55sa 85dk
C) 80km D) 60
40km 60 Cevap: A
3. Burakn akvaryumunda gri ve sar balk- Ayenin snfndaki rencilerin 3 i

lardan 18er tane vardr. Ya gnnde grip as olmutur. 5
Buraka arkadalar 3 tane sar balk
hediye ediyorlar. Buna gre, bu snfta a olan renci sa-
Son durumda akvaryumdaki sar balkla- ysnn, a olmayan renci saysna oran
katr?
rn gri balklara oran ka olur?
A) 2 B) 2 C) 3 D) 5
A) 7 B) 3 C) 2 D) 2 5 3 2 2
6 2 3 5
Cevap: A Cevap: C

7. Bir tuzlu su karmnda tuzun karma 11. ki kardein toplam 80 paralar vardr.
oran 3 ise tuzun suya oran katr?
7 Paralarnn oran 2 ise paras az olann
A) 3 B) 4 C) 4 D) 7 ka liras vardr? 3
4 7 3 3
A) 24 B) 30 C) 32 D) 48
Cevap: A
Cevap: C
8. Bir dikdrtgenin uzun kenarnn ksa ke-

narna oran 4:1dir.
Dikdrtgenin alan 100 cm2 olduuna 12. Metenin misketlerinin saysnn kardei-
gre, ksa kenar ka cmdir? nin misketlerinin saysna oran 3 tir.
5
A) 5 B) 6 C) 8 D) 10 Metenin 30 misketi olduuna gre, kar-
Cevap: A deinin misket says katr?
A) 40 B) 50 C) 60 D) 70
9. Fark 30 olan iki saydan byk saynn Cevap: B
kk sayya oran 4 dir.
7
Byk say katr?
A) 100 B) 90 C) 80 D) 70
Cevap: D
13. Afife, pazartesi gn sabah 25 sorunun
10. 2 ini, akam ise 30 sorunun 7 unu doru
5 10
B olarak zmtr.
A
Buna gre, Afifenin doru olarak zd-
C
tm sorularn pazartesi gn zd-
D
1 birim tm sorulara oran nedir?
kare
Yukarda harflerle belirtilmi dzlemsel A) 31 B) 31 C) 4 D) 5
24 55 11 11
blgelerin alanlar ile ilgili hangisi yan- Cevap: B
ltr?
A) Ann alannn Bnin alanna oran
4 tir.
5
B) Bnin alannn Cnin alanna oran 5
9
dur.
14. 84 orannn en sde ekli aadaki-
C) Dnin alannn, A, B, C ve Dnin alan- 105
lerden hangisidir?
lar toplamna oran 2 tr.
3
D) A, B ve Dnin toplam alannn Cnin A) 3 B) 4 C) 3 D) 5
4 5 5 7
alanna oran 5 tr. Cevap: C Cevap: B
3
1. A 2. A 3. A 4. B 5. C 6. C 7. A 8. A 9. D 10. C 11. C 12. B 13. B 14. B

Ad: Soyad: Snf:
6
FY NO
SINIF
MATEMATK
2. nite / Kesirlerle lemler
07
KESIRLERLE ILEMLER
KESIRLERI SAYI DORUSUNDA GSTEME
Kazanm: Kesirleri karlatrr, sralar ve say dorusunda gsterir.
Basit kesirler say dorusunda 0 ile 1 tam saylar arasnda yer alr. 0 ile 1 aras basit
kesrin paydas kadar e paralara ayrlr ve daha sonra pay kadar ilerlenir.
rnekler:
a) 2 kesrini say dorusu zerinde gsteriniz.

3
0 1 2 1 2
3 3
b) 4 kesrini say dorusu zerinde gsteriniz.

7
0 1 2 3 4 5 6 1 2
7 7 7 7 7 7
c) A
0 1 2
Yukardaki say dorusunda gsterilen A noktasna yazlmas gereken kesri bulunuz.

Verilen say dorusunda 0 ile 1 aras 6 e paraya ayrlm ve 3 birim ilerlenmitir.
Buna gre A noktas yerine yazlmas gereken kesir 3 dr.
6
) B
0 1 2
Yukardaki say dorusunda gsterilen B noktasna yazlmas gereken kesri bulunuz.
B= 7
9

NOT Tam sayl kesirler say dorusunda gsterilirken kesir; tam ksmndaki say ile
ard olan say arasna yerletirilir.
rnekler:
a) 2 2 kesirini say dorusu zerinde gsteriniz.

3
2 2 kesiri; tam ksm 2 ile ard olan 3n arasndadr.

3
0 1 2 21 22 3
3 3
b) A
0 1 2 3 4
Yukardaki say dorusunda her tam saynn aras 4 e paraya ayrlmtr.
Buna gre A yerine yazlmas gereken kesiri bulunuz.
A, 3 ile 4 arasnda olduu iin A = 3 1
4
NOT Bileik kesirler say dorusunda gsterilirken nce tam sayl kesire evrilir.
Daha sonra say dorusunda gsterilir.
rnekler:
a) 15 kesirini say dorusu zerinde gsteriniz.

6
15 6 15 = 2 3
12 2 tam
6 6 0 1 2 23 3
6
3 pay
b)
0 1 A 2 B 3 4
Yukardaki say dorusunda 1 ile 2 aras iki e paraya, 2 ile 3 aras drt e paraya
ayrlmtr. Buna gre A ve B bileik kesirlerini bulunuz.
A = 1 1 = 3 B = 2 3 = 13
2 2 5 5

2. nite / Kesirlerle lemler Etkinlik
1.
Aada verilen kesirleri say dorusunda gsteriniz.
a) 3
7 0 3 1
7
b) 8
9 0 8 1
9
c) 3 1
5 0 1 2 3 31 4
5
) 6 3
4 0 1 2 3 4 5 6 37
64
d) 20
10 0 1 20 = 2
10
e) 18
5 0 1 2 3 18 4
5
f) 5
4 0 1 5 2 3
4
A B C D E F
2.
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9
Yukarda verilen say dorusunda 0 ile 1 aras 5 e paraya, 1 ile 2 aras 2 e paraya,
2 ile 3 aras 3 e paraya, 3 ile 4 aras 7 e paraya, 5 ile 6 aras 10 e paraya, 7 ile
8 aras 3 e paraya ayrlmtr.
Buna gre A, B, C, D, E ve F ile gsterilen kesirleri yaznz.
1 1 3 1 7
A =B 1 veya C = 2 veya
5 2 2 3 3
2 23 2 52 2 23
D 3= veya E 5 veya F = 7 veya
7 7 10 10 3 3

Kesirleri Karlatrma
a) Say dorusunda karlatrma: Kesirleri say dorusuna yerletirdikten sonra en sada kalan
kesir daha byktr denir.
RNEK
6 , 1 ve 1 2 kesirlerini bykten ke doru sralaynz.

5 6 5
ZM
0 1 1 6 2
1 2
6 5 5
2 > 6 > 1
1
5 5 6
b) Paydalar eit kesirlerini karlatrma: Paydalar eit olan kesirlerde pay byk olan kesir daha
byktr denir.
RNEK ZM
8 , 3 ve 10 kesirleri bykten k- 10 > 8 > 3

7 7 7 7 7 7
e doru sralaynz.
c) Paylar eit kesirlerini karlatrma: Paylar eit olan kesirlede paydas kk olan kesir daha
byktr denir.
RNEK ZM
7 , 7 ve 7 kesirleri bykten 7 > 7 > 7

3 8 2 2 3 8
ke doru sralaynz.
) Pay ve Paydalar eit olmayan kesirleri karlatrma: Pay ve paydalar eit olmayan kesirleri
karlatrmak iin aada verilen yntemler kullanlabilir.
1) Payda eitleme yntemi
2) Pay eitleme yntemi
3) Btne yaknlk, yarma yaknlk yntemi.

1) Payda eitleme yntemi: Kesirleri genileterek veya sadeletirerek paydalar eitlenir. Daha
sonra kesirler karlatrlr.
RNEK ZM
3 , 1 ve 5 kesirlerini bykten ke 3 9 1 6 5 10
4 2 6 = = =
doru sralaynz. 4 12 2 12 6 12
(3) (6) (2)
5 3 1
> >
6 4 2
2) Pay eitleme yntemi: Kesirleri genileterek veya sadeletirerek paylar eitlenir. Daha sonra
kesirler karlatrlr.
RNEK ZM
3 , 1 ve 2 kesirlerini bykten ke 3 6 1 6 2 6
7 8 12 = = =
doru sralaynz. 7 14 8 48 15 45
(2) (6) (3)
3 2 1
> >
7 15 8
3) Btne yaknlk, yarma yaknlk yntemi: Verilen kesirlerin hepsinin btne yaknl veya hepsi-
nin yarma yaknlna bakarak kesirleri sralayabiliriz.
rnekler:
a) 21 , 5 ve 11 kesirlerini bykten ke doru sralaynz.

40 8 10
21
Kesrin yars 20 tr. Kesir yarmdan 1 fazladr.
40 40 40
5
Kesrin yars 4 dir. Kesir yarmdan 1 fazladr.
8 8 8
11
Kesrin yars 8 dr. Kesir yarmdan 3 fazladr. 3 > 2 dir. Yani 3 > 1 dir.
16 16 16 16 16 16 8
Bu durumda kesilerin fazla ksmlarn bykten ke doru sralarsak 3 > 1 > 1
16 8 40
olur. Bu durumda 11 > 5 > 21 tr.
16 8 40

b) 4 , 5 ve 9 kesirlerini bykten ke doru sralaynz.

6 7 11
4
Kesirin tamam 6 dr. Kesir btnden 2 eksiktir.
6 6 6
4
Kesirin tamam 7 dir. Kesir btnden 2 eksiktir.
7 7 7
9
Kesirin tamam 11 dir. Kesir btnden 2 eksiktir.
11 11 11
Kesirlerin eksik ksmlarn kkten bye doru sralarsak 2 < 2 < 2 olur
11 7 6
ve bir btnden daha kk bir para eksikliinde geriye daha byk bir para
kalr. Bu durumda 9 > 5 > 4 olur.
11 7 6
ET Ki NL iK
Aada verilen kesirleri uygun yntemlerden birini kullanarak kkten bye doru
sralaynz.
1) 3 2 6 2) 5 6 13 3) 8 15 6
, , , , , ,
17 19 11 4 5 10 19 19 19
3 6 2 6 5 25 6 24 13 26 6 8 15
= = = = = < <
17 34 19 57 4 20 5 20 10 20 19 19 19
(2) (3) (5) (4) (2)
2 3 6 6 5 13
< < < <
19 17 11 5 4 10
4) 15 3 19
, ,
17 5 21
5) 9 9 9
Btne yaknlk yn- , ,
temi kullanrsa 10 14 2
9 9 9
15 2 < <
Btnden eksik 2 2 2 14 10 2
17 17 < <
21 17 5
3 2 6) 1 1 1
Btnden eksik olduundan
5 5 , ,
7 11 9
19 2 3 15 19 1 1 1
Btnden eksiik < < ' dir . < <
21 21 5 17 21 11 9 7

Birim Kesirleri Karlatrma
Pay 1 olan kesirlere birim kesirler denir. Birim kesirlerin paylar eit olduundan paydas k-
k olan birim kesir daha byktr.
RNEK
1 , 1 ve 1 birim kesirlerini model-

2 4 8 1
leyip bykten ke doru sralay- 2
nz.
1
4
Modellerde de grld gibi
1
1 > 1 > 1 dir. 8
2 4 8
Denk Kesirler
Ayn okluu gsteren kesirlere denk kesirler denir. Denk kesirlerin en sde hlleri birbiri ile
ayn olur.
rnekler:
a) 1 , 2 ve 4 kesirlerinin denk kesirler olduunu gsteriniz.

2 4 8
1 ekillerde de grld gibi verilen kesirlerin hep-

2
si ayn okluu gstermektedir. Bu nedenle verilen
2 kesirlerin hepsi denk kesirlerdir.
4
4 1 = 2 = 4 dir.
8 2 4 8
b) A
ada verilen kesir iftlerinin denk kesirler olmas iin bo braklan yerlere gelmesi
gereken saylar yaznz.
20
4 = ....... 10 = 15 9
3 = .......
5 25 30 45
....... 7 21
45
1 = ....... 4 = 1 3
15 = .......
2 90 16 4
....... 45 9

2. nite / Kesirlerle lemler Konu Tarama Testi
1. 4.
14 > 5 11 > 7
9 3 2 3
Yukardaki ekillerde btnler e par-
alara ayrlmtr. l ll
Buna gre, yukardaki modele karlk
gelen kesir aadakilerden hangisidir?
A) 2 3 B) 1 1 C) 1 3 D) 2 1 15 > 14
8 8 8 8 17 > 6
4 3 8 7
Cevap: C
lll lV
2. 7 > 15 > 13
5 13 11 Yukardaki numaral kutularda yazan s
ralamalardan hangileri dorudur?
D Y
A) III ve IV B)I ve IV
15 = 9 6 = 14
20 12 15 35 C)I ve III D)II ve III
D Y D Y Cevap: B
1.k 2.k 3.k 4.k
Yukarda birbirine balantl olarak veri
len ifadelerin doru (D) veya yanl (Y)
olduuna karar vererek ilerleyen bir
renci, hangi ka ular?
5. 15 < < 33 sralamasnda yerine
A)1. k B) 2. k 48 6 48
C)3. k D)4. k yazlabilecek doal say aadakilerden
Cevap: C hangisi olamaz?
A)1 B) 2 C)3 D)4
Cevap: A
3. K L M N O P R S T U
Yukardaki say dorusu eit blmelere ay
rlmtr.
Hangi ilem yaplrsa 7 kesri, bu say
4
dorusundaki bir harfe karlk gelir?
A) Mye 0, Pye 1 yazlrsa 6. Aadaki kesirlerden hangisi 5 ile 8
kesirleri arasndadr? 6 9
B) Nye 1, Sye 2 yazlrsa
C) Kya 0, Sye 1 yazlrsa A) 29 B) 3 C) 13 D) 31
36 4 18 36
D) Oya 1, Sye 2 yazlrsa Cevap: B Cevap: D

1 1 4 11 23
7. < a < b < c < sralamasna uyan a, b 10. =a =b c=
6 5 5 15 30
ve c kesirleri srasyla aadakilerden
hangisi olabilir? olduuna gre, a, b ve cnin kkten b
16 17 18 ye doru sralan aadakilerden
11 13 14 , ,
A) , , B) hangisidir?
60 60 60 90 90 90
21 22 23 24 25 26 A) a < b < c B) b < c < a
C) , , D) , ,
120 120 120 150 150 150 C) a < c < b D) c < a < b
Cevap: C Cevap: B
11. Aadaki sralamalardan hangileri do

rudur?
8. Aye, 24 e paraya bld doum g 8 19 79
l. < <
n pastasn arkadalaryla birlikte yiye 3 6 24
cektir. 1 2 3
ll . 3 < 2 < 1
4 4 4
Pastann 3 sini Derya, 2 sini Burcu,
12 12 3 7 1
6 sini Nil ve 1 sini kendisi yediine lll . < <1
12 12 4 8 8
gre, en fazla pastay kim yemitir? A) ll ve lll B) l ve ll
A) Derya B) Burcu C) l ve lll D) l, ll ve lll
C) Aye D) Nil Cevap: C
Cevap: D
12. Aadaki kesirlerden hangisi 3 kesri-

9. ne denk deildir? 9
ocuklar! Tahtaya
1 7
yazdm kesirlerden ka 2 8 A) 1 B) 6 C) 8 D) 12
3 18 27 36
tanesi 3 ile 11 kesirleri 5 5 Cevap: C
4 12
arasndadr? 4 6
retmenin sorusuna hangi renci do

ru cevap vermitir? a 3=
13.= b
31 8
c = olduuna gre,
2 20 5
A) B) a, b ve c kesirlerinin kkten bye
1 2 doru sralan aadakilerden hangisi
dir?
C) D) A) a < c < b B) b < a < c
3 4
C) a < b < c D) c < b < a
Cevap: B Cevap: C
1. C 2. C 3. B 4. B 5. A 6. D 7. C 8. D 9. B 10. B 11. C 12. C 13. C

KESIRLERLE TOPLAMA VE IKARMA ILEMLERI

Kazanm: Kesirlerle toplama ve karma ilemlerini yapar.
Paydalar eit olan kesirler arasnda toplama ve karma ilemi yaplr. (Eer paydalar
eit deilse geniletme veya sadeletirme yoluyla nce paydalar eitlenir.) Paylar veri-
len ileme gre toplanr veya karlr pay ksmna yazlr. Ortak payda ise payda olarak
yazlr.
rnekler:
a) 3 + 1 ileminin sonucunu modelleme yaparak bulunuz.

10 10
3 1 4
+ =
10 10 10
b) 2 + 3 ileminin sonucunu say dorusunu kullanarak bulunuz.

7 7
2 3
7 7
0 1 2 3 4 5 6 1 2
7 7 7 7 7 7
5
7
2 + 3 = 5
7 7 7

c) 5 1 ileminin sonucunu modelleme yaparak bulunuz.

9 9
5 1 = 4
9 9 9
) 9 3 ileminin sonucunu say dorusu kullanarak bulunuz.

13 13
9
13
3
13
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1
13 13 13 13 13 13 13 13 13 13 13 13
9 3 6
6 =
13 13 13 13
d) 1 + 1 ileminin sonucunu modelleyerek bulunuz.

3 2
1 1 2 3 5
+ = + =
3 2 6 6 6
(2) (32 )

rnekler:
Aadaki ilemleri yapnz ve sonularn en sde hliyle yaznz.
3 1 4 4:4 1 2 1 8 3 5
a) + == = f) = =
8 8 8 8:4 2 3 4 12 12 12
(4) (3)
4 2 6 1
b) + = =1 5 1 45 4 41 5
5 5 5 5 g) = = =1
4 9 36 36 36 36
(9) (4)
3 1 6 1 7
c) + = + = 7 1 28 3 25 1
5 10 10 10 10 h) = = =1
(2) 6 8 24 24 24 24
(4) (3)
3 2 9 8 17
) + = + = 1 1 1 6 4 3 10 3 7
4 3 12 12 12 ) + = + = =
(3) (4) 2 3 4 12 12 12 12 12 12
(6) (4) (3)
1 1 1 2 3 3:3 1 1 1 5 4 9
d) + = + = = = i) + = + =
6 3 6 6 6 6:3 2 4 5 20 20 20
(2)
(5) (4)
1 1 1 10 6 5 93
4 3 8 3 5 5:5 1 j) + = + =
e) = = = = 3 5 6 30 30 30 30 3
5 10 10 10 10 10 : 5 2 (10) (6) (5)
(2)
3
=
10

NOT Tam sayl kesirlerle toplama veya karma ilemi yaplrken tam saylar top-
lanp veya karlp tam ksma yazlr, Kesirler toplanp veya karlp kesir
ksmna yazlr yada tam sayl kesirler bileik kesre evrilerek ilem yaplabilir.
rnekler:
a) 2 3 + 4 1 ileminin sonucunu bulunuz.

5 5
3 1 4
2 +4 =6
5 5 5
b) 1 1 + 2 2 ileminin sonucunu say dorusu kullanarak bulunuz.

7 7
1 2
17 27
0 1 1 2 3 4
17
3
37
c) 4 2 3 1 ileminin sonucunu bulunuz. d) 3 3 1 1 ileminin sonucunu bulunuz.

3 3 4 3
2 1 1 3 1 9 4 5
4 3 =1 3 1 = 3 1 = 2
3 3 3 4 3 12 12 12
(3) (4)
) 5 1 2 1 ileminin sonucunu bulunuz. e) 1 1 3 ileminin sonucunu bulunuz.

3 2 5 7
1 3 7 15
1 =1
5 7 35 35
1 1 16 5 32 15 17 5 ( 7) (5)
5 2 = = = =2
3 2 3 2 6 6 6 6 42 15
(2) (3)
=
35 35
27
=
35

1.
Aada verilen ilemleri modelleyerek sonularn bulunuz.
1 1 1 1 2 1 1
a) = =
4 8 4 8 8 8 8
(2)
1 1
b) + 2 + 1 = 5 +2
2 5
7 5 10 10
(5) (2)
= 7
10
2.
Aada say dorusunda gsterilen ilemleri yaznz.
1 2 3
a) 1 +1 = 2 = 3
0 1 2 3 4 3 3 3
b) 5 5 10 5
+ = =
0 1 2 3 6 6 6 3
c) 2 3 3
0 1 2 3 4 3 1 = 1
4 4 4

3.
Aadaki ilemleri yapnz.
1 1 6 7 13 3 1 1 12 5 10 27 7
a) + = + = h) + + = + + = =1
7 6 42 42 42 5 4 2 20 20 20 20 20
(6) (7) (4) (5) (10)
5 1 5 2 3 5 5 55 15 70 4
b) = = ) + = + = =2
14 7 14 14 14 3 11 33 33 33 33
(11) (3)
(2)
3 1 5 1 1 30 2 1 31
c) 2 + 3 = 5 4 i) + = + =
5 5 5 6 18 36 36 36 36 36
(6) (2)
5 2 5 4 9 3 1
) 1 + = 1 + = 1 = 1 = 2 1 1 9 7 2
6 3 6 6 6 2 2 j) = =
(2) 7 9 63 63 63
(9) (7)
2 1 1 2 1 4 3 1
d) 5 3 = 2 k) = =
3 3 3 3 2 6 6 6
(2) (3)
5 1 5 2 3
e) 3 = 3 = 3
8 4 8 8 8 4 1 5 8+35
(2) l) + = 6 6 6
3 2 6
(2) (3)
6
= =1
6
1 1 10 1 10 3 7
f) 1 = = =
9 3 9 (33) 9 9 9
3 3 18 7
m) 3 1 =
5 4 5 4
(4) (5)
1 3 5 9 72 35 37
g) + + = = =
10 10 10 10 20 20 20

1. 1 1 1
+ 1 2
3 6 2
1
2 b 3 g
6
1
a f 3
2
Yukarda modellenen ilem aadakiler- 5
e d c
den hangisidir? 6
5 1 4 2 2 1 2
A) = = B) + =
6 6 6 3 6 3 3 ukarda verilen toplama ilemi tab-
Y
losuna gre 4, 5, 6 ve 7. sorular ce-
4 1 2 1 1 1 5 vaplaynz.
C) = = D) + =
6 3 6 3 2 3 6
Cevap: B
4. c katr?
A) 3 B) 3 1 C) 3 2 D) 3 5
3 3 6
3 1
2. + = ilemine gre yerine ya- Cevap: B
7 4 28
zlmas gereken say aadakilerden
hangisidir?
5. b - a ifadesinin deeri katr?
A) 19 B) 18 C) 17 D) 16
A) 5 B) 2 C) 3 D) 1
Cevap: A 2 2 2
Cevap: C
3. 6. a + e ifadesinin deeri katr?
A) 0 B) 1 C) 2 D) 3
0 1 2 3
Cevap: C
Yukardaki say dorusunda modellenen
ilem aadakilerden hangisidir?
7. g f ifadesinin deeri katr?
4 4 5 4 1
A) 2 = 2 B) 2 = 2
8 8 8 8 8 A) 2 B) 2 1
6
4 7 5 4 5 7
C) 2 = 1 D) 2 = 1 C) 2 2 D) 2 5
8 8 8 8 8 8 3 6
Cevap: D Cevap: D
1. B 2. A 3. D 4. B 5. C 6. C 7. D

Ad: Soyad: Snf:
6
FY NO
SINIF
MATEMATK
08
KESIRLERLE ARPMA ILEMI
Kazanm: Bir doal say ile bir kesrin arpma ilemini yapar ve anlamlandrr.
Kesirlerle arpma ilemi yaplrken paylar arplr pay ksmna, paydalar arplr payda
ksmna yazlr. Varsa sadeletirme yaplr. Tam sayl kesirlerle arpma ilemi yaplma-
dan nce tam sayl kesirler bileik kesre evrilir.
Bir doal say ile bir kesrin arpma ilemi
rnekler:
a) 5 . 1 ileminin sonucunu bulunuz ) 10un

3
kat ile ayn sonucu veren
2
ve yorumlaynz. 5
ilemler yaznz.
5 1 5
. =
1 2 2 3 10 30
. = =6
1 1 5 1 5
5. ilemi 5 tane nin toplam anla-
2 2 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 30
mna gelir. + + + + + + + + + = =6
5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5
1 1 1 1 1 5 olur.
+ + + + =
2 2 2 2 2 2
Sonu 5den kktr. d) 6nn 2 kat ile ayn zm veren
3
3 ilemler yaznz.
b) 8. ileminin sonucunu bulunuz.
4
2 6 12
8 3 24 . = =4
.= = 6 3 1 3
1 4 4
2 2 2 2 2 2
+ + + + + =4
3 3 3 3 3 3
2
c) 9. ileminin sonucunu bulunuz.
3
39 2
. =6
1 3

NOT Bir doal say 1den byk bir kesirle arpldnda sonu bu saydan byk
olur.
rnekler:
a) 8 . 3 ileminin sonucunu bulunuz ve b) 15 . 7 ileminin sonucunu bulunuz ve

2 3
yorumlaynz. yorumlaynz.
8 3 24 515 7
.= = 12
1 2 2 . = 35
1 31
3 7
> 1 olduu iin 18 > 12 olur. > 1 olduu iin 35 > 15 olur.
2 3
NOT Bir doal say 1den kk bir kesirle arpldnda sonu bu saydan kk
olur. 1den byk bir kesirle arpldnda ise sonu bu saydan byk olur.
rnekler:
a) 6 . 1 ileminin sonucunu bulunuz ve b) 30 . 5 ileminin sonucunu bulunuz ve

3 6
yorumlaynz. yorumlaynz.
6 1 6 5 30 5
.= = 2 . = 25
1 3 3 1 61
1 5
< 1 olduu iin sonu 6dan kk < 1 olduu iin sonu 30dan kk
3 6
oldu. oldu.

ki Kesri Birbiriyle arpma

Kazanm: ki kesrin arpma ilemini yapar ve anlamlandrr.
ki kesir arplrken paylar arplp pay ksmna paydalar arplp payda ksmna yazlr.
rnekler:
a) 3 . 2 ileminin sonucunu bulunuz. d) 6 . 5 ileminin sonucunu bulunuz.

5 7 13 12
3 2 6 61 5 5
. = . =
5 7 35 13 122 26
b) 8 . 6 ileminin sonucunu bulunuz. e) 3 . 1 2 ileminin sonucunu bulunuz.

3 10 4 5
8 6 48 8 3 3 2 3 7 21 1
.= = =1 =
.1 =
. =1
3 10 30 5 5 4 5 4 5 20 20
c) 3 1 . 1 4 ileminin sonucunu bulunuz. f) 8 . 1 1 ileminin sonucunu bulunuz.

2 7 5 4
1 4 7 1 11 11 1 8 1 8 5 40
3=.1 = . =5 =
.1 =
. =2
2 7 2 71 2 2 5 4 5 4 20
) 2 3 . 2 ileminin sonucunu bulunuz. g) 6 . 14 ileminin sonucunu bulunuz.

4 5 7 3
2
3 2 11 2 1 11 1 6 14 2 4
=
2 . =. =1 . = = 4
4 5 42 5 10 10 1 7 31 1

Kesirlerle arpma leminde Modelleme
Verilen kesirlerden ikiside ayn btn zerinde tarama ile farkl dorultularda gsterilir.
Kesirlerle arpma model ile gsterilirken ortak taranan blgeler bize cevab verir.
rnekler:
a) 3 . 1 ileminin sonucunu modellerle b) 5 . 1 ileminin sonucunu modellerle

5 2 6 3
gsteriniz. gsteriniz.
3 1 3 5 1 5
. = . =
5 2 10 6 3 18
c) Aada modellenen arpma ilemlerini yaznz.
1) 2)
3 1 3 1 1 1
. = . =
4 3 12 7 3 21

KESIRLERLE BLME LEMI

Kazanm: Bir doal sayy bir birim kesre ve bir birim kesri bir doal sayay bler, bu ilemi anlamlandrr. Bir doal sayy bir kesre ve bir kesri bir doal
sayya bler, ilemini anlamlandrr. ki kesrin blme ilemini yapar ve anlamlandrr. Kesirlerle yaplan ilemlerin sonucunu tahmin eder. Kesirlerle ilem
yapmay gerektiren problemleri zer.
Kesirlerle blme ilemi yaplrken birinci kesir aynen yazlr ikinci kesir ters evrilip ar-
plr. Tam sayl kesirler bileik kesre evrilir daha sonra ilem yaplr. Varsa sadeletirme
yaplr.
rnekler:
a) 5 : 2 ileminin sonucunu bulunuz. c) 1 1 : 4 ileminin sonucunu bulunuz.

4 3 3 5
5 3 15 1 4 4 4 4 5 5 2
. = 1=: =
: . = = 1
4 2 8 3 5 3 5 3 4 3 3
b) 6 : 3 ileminin sonucunu bulunuz. ) 3 : 1 ileminin sonucunu bulunuz.

7 3
3 6 3 6 7 42 1 3 9
6=
: =
: .= = 14 3 := 3=
. =9
7 1 7 1. 3 3 3 1 1
d) 3 btnn iinde toplam ka tane 1 vardr? sorusunun ilemini yazp modelleyiniz.

2
1 3 2
3=
: =
. 6
2 1 1
Modelleyelim
3 btn 3 btn iinde 6 tane 1 vardr.

2

Bir Doal Sayy Birim Kesre Blme
rnekler:
a) 5 : 1 ileminin sonucunu bularak yorumlaynz.

2
5 saysnn iinde ka tane 1 olduunu bulmalyz.
2
1 2
5 := 5= . 10
2 1
b) 8 : 1 ileminin sonucunu bulup modelleyiniz.
3
1 8 3 24
8=
: =
. = 24
3 1 1 1
8 btn
24 tane 1 var.
3
1
3
Bir Birim Kesri Bir Doal Sayya Blme
rnekler:
a) 1 : 4 ileminin sonucunu bulup modelle gsteriniz.

3
1 1 4 1 1 1
4= = . =
3 3 1 3 4 12
Btn 1 nin 1 = 1
1 3 4 12
3
b) 1 : 3 ileminin sonucunu bulup modelle gsteriniz.
2
1 3 1 1 1
=: =.
2 1 2 3 6
Btn 1 1 nin 1 = 1
2 2 3 6

c) A
adaki ilemleri yapnz.
3 1 3 2 6 1 13 1 13
1) : = . = 7) 2 : 6 = . =
7 2 7 1 7 6 6 6 36
4 2 2 1
5 5 1 5 8) : = 4 .9 =2
2) :6= . = 27 9 273 21 3
4 4 6 24
2 1 4 3 4 7 1 7
2 5 2 9) + : 4 = + : = . =
3) : = 2 . 22 = 4 3 2 6 6 1 6 4 24
11 22 111 5 5 (2) (3)
2 34 17 34 171 3 3 3 11 22 2 10 2
4) 3 : == : = . 10) 5 : = . =4
5 3 5 3 5 342 10 5 10 51 111
1 3 1 5 1 5 2 10 5
11) + : 1 = =
: =
. =
2 4 2 4 2 4 1 4 2
1 1 4 5 4 4 16 1
5) 1 : 1 = =: =
. =1 (2)
3 4 3 4 3 5 15 15
1 1 3
12) + : = + :
2 3 3
1 3 2 5 6 6 5
8 1 8 5 8 2
6) : = . = = 2 (2) (3)
15 5 153 1 3 3 5 5 25
= . =
6 3 18

NOT Bir doal say 1den byk bir kesre blndnde sonu bu saydan kk,
1den kk bir kesre blndnde ise sonu bu saydan byk olur.
rnekler:
a) 9 : 1 ilemini yapp sonucu yorum- b) 9 : 9 ilemini yapp sonucu yorum-

3 5
laynz. laynz.
1 3 1 1 5 9
9: = 9. = 27 < 1 olduu iin 9: = 9 1. = 5 > 1 olduu iin
3 1 3 5 91 5
27 > 9 olur. 5 < 9 olur.
c) A
adaki ilemleri yapp sonucu yorumlaynz.
4
1) 20 : = 20 : 4 = 20. 5 = 100 = 25 4
< 1 olduu iin 25 > 20 olur.
5 5 4 4 5
4 3 3 4
2) 1 : = 1. = > 1 olduu iin 3 < 1olur.
3 4 4 3 4
6 7 6
3) 30 : = 30 5 . = 35 < 1 olduu iin 35 > 30 olur.
7 61 7
6 5 6
4) 30 : = 30 5 . = 25 > 1 olduu iin 25 < 30 olur.
5 61 5
1 3 1
5) 1 : = 1. = 3 < 1 olduu iin 3 > 1 olur.
3 1 3
5 4 80 5
6) 20 : = 20. = = 16 > 1 olduu iin 16 < 20 olur.
4 5 5 4

KESIRLERLE YAPILAN LEMLERIN SONUCUNU TAHMIN ETME

Kazanm: Kesirlerle yaplan ilemin sonucunu tahmin eder.
Kesirlerle yaplan ilemlerin sonularn tahmin etmek iin kesirlerin btne, yarma ve
sfra yaknlklarna dikkat edilir.
Sfra yakn kesirlerin yerine 0, yarma yakn kesirlerin yerine 1 ve btne yakn kesirle-
2
rin yerine 1 yazarz.
rnekler:
a) 2 51 paradan 2 para alnm, olduka azdr. 2 yerine 0 yazabiliriz.

51 51
b) 3 97 paradan 3 para alnm, olduka azdr. 3 yerine 0 yazabiliriz.

97 97
c) 7 16 parann yars 8 paradr. 7 para 8 paradan 1 para eksik olduu iin

16
7 yerine 1 yazabiliriz.
16 2
) 8 20 parann yars 10 paradr. 8 para 10 paadan 2 paras eksik olduu

20
8 yerine 1 yazabiliriz.
20 2
d) 14 15 parann tamam 15 paradr. 14 para 15 paradan 1 para eksik olduu

15
iin 14 yerine 1 yazabiliriz.
15
e) 23 25 parann tamam 25 paradr. 23 para 25 paradan 2 para eksik olduu
25
iin 23 yerine 1yazabiliriz.
25
f) 52 51 parann tamam 51 paradr. 52 para 51 parada 1 para fazla olduu
51
iin 52 yerine 1yazabiliriz.
51
g) 23 40 parann yars 20 paradr. 23 para 20 parada 3 para fazla olduu
40
iin 23 yerine 1 yazabiliriz.
40 2

rnekler:
a) 3 7 + 1 1 ileminin sonucu tahmin ediniz ve gerek sonucu ile karlatrnz.

15 30
7 1 1 1 Bu rnekte tahmini sonu ile gerek sonu

3 + 1 3 + 1 = 4 (Tahmini sonu)
15 30 2 2 ayn kt. Ancak bu sonular her zaman
1 ayn kmayabilir ama yinede bulunan so-
0
2 nular birbirine yakndr.
7 1 14 1 15 1
3 +1 = 3 +1 = 4 = 4
15 30 30 30 30 2
(2)
b) 5 1 3 7 ileminin sonucu tahmin c) 9 17 : 2 8 ileminin sonucu tahmin

15 8 20 9
ediniz. ediniz.
1 7 17 8
5 3 = 5 4 =1 9 =
: 1 10=
:2 5
15 8 20 9
0 1 1 1
) 1 5 31 . 6 1 ileminin sonucu tahmin ediniz.

30 17
31 1
15 .6= 16= .6 96
30 17
1 0
d) 4 : 1 5 ileminin sonucu gerek sonucundan ka fazladr?

9 6
4 5 1 1 1 1 4 5 4 11 4 6 2 8
:=
1 =:2 . = (Tahmini sonu) =:1 =: . = (Gerek sonu)
9 6 2 2 2 4 9 6 9 6 93 11 33
1
1
2
1 8 33 32 1 1
= = Tahmini sonu gerek sonutan fazladr.
4 33 132 132 132 132
( 33 ) (4)

KESIR PROBLEMLERI
Kesir problemlerini rneklerle inceleyeceiz.
rnekler:
Bir snftaki rencilerin 1 resim, 1 u mzik ve geri kalan 10 renci ise beden
a)
3 9
eitimi dersini semitir.
Buna gre bu snfta ka kii resim dersini semitir?
1 1 3 1 4
+ = + = (resim ve mzik dersini seenler)
3 9 9 9 9
(3)
4 1 4 9 4 5
1 = = = (beden eitimi dersini seenler)
9 1 9 9 9 9
( 9)
5
u 10 olan sayy bulmalyz.
9
10
10:5 = 2 (bir kutuya den say)
2 . 9 = 18 (9 kutuya den tpolam say yani snftaki renci says)
Snftaki rencilerin 1 resim dersini setiine gre 18. 1 = 18 = 6 renci resim
dersini semitir. 3 3 3
b) Bir st bir miktar stn 4 unu satmtr. 10 L st daha satarsa stn yarsn sat-
9
m olacaktr.
Buna gre balangta ka L st vardr?
1 4 9 8 1
= = (stn 1 i 10 Ldir.)
2 9 18 18 18 8
( 9) (2)
10 . 18 = 180 L (stn tamamdr.)

c) Bir ara gitmesi gereken yolun 2 sini gidiyor. Ara 40 km daha giderse yolun 2 sini
7 5
gitmi olacaktr.
Buna gre yolun tamam ka kmdir?
2 2 14 10 4
= = (40 km yol)
5 7 35 35 35
( 7) (5)
40 : 4 = 10 10 . 35 = 350 km (yolun tamam)
Cann 120 tane bilyesi vardr. Can bilyelerinin 3 n Efeye, 1 ini Enese veriyor.
)
5 6
Cann geriye ka bilyesi kalr?
3 360
120=
. = 72 bilye (Efeye verilen bilye)
5 5
1 120
120=
. = 20 bilye (Enese verilen bilye)
6 6
72 + 20 = 92
120 92 = 28 bilye kalmtr.
Bir havuzun 1 i su ile doludur. Bu havuza 150 L daha su eklendiinde havuzun yars
d)
6
doluyor. Buna gre havuzun tamam ka L su alr?
1 1 3 1 2
= = (150 L su alyor)
2 6 6 6 6
(3)
150 L
150 : 2 = 75 L (1 parann ald su miktar)

75 . 6 = 450 L (6 parann yan havuzun tamamnn ald su miktar)

1. A
adaki ilemleri yapnz.
3 7 3 2 6 6 2 63 3 9 4
a) : = . = g) : = . = = 1
5 2 5 7 35 5 3 5 21 5 5
1 2 2 1 6 7 21 7 1
b) . = = h) 3 : = 3. = = =3
6 3 18 9 7 6 6 2 2
11 99 11 1 5 2 16 1
c) 9. = = = 2 ) 8 : = 8. = = 3
45 45 5 5 2 5 5 5
1 6 7 6 2 14 4 6 6 1 6 3
) 2 . = . = = 2 i) : 2 = .= =
3 5 31 5 5 5 11 11 2 22 11
1 2 5 1 12 3 1 1 4 93
d) 1 .2 = . =3 j) 1 : = . = 12
4 5 41 51 3 9 31 1
1
1 1 9 3 7 21 1 3 4 13 13 13 4 4
e) 4 .2 = . = = 10 l) 2 : 1 = =: = .
2 3 2 31 2 2 5 9 5 4 5 131 5
3 10 2 1 7 7 7 7 1 16 8
f) 1 .14 = .14 = 20 =
m) 3 : = : = . 8
7 71 2 16 2 16 21 71
2. A
ada verilen ilemlerin sonularn tahmin ediniz.
6 8 1 1 18 17
a) + = 1 + = 1 e) 2 : =3:1=3
7 15 2 2 19 18
1 1 1 38
b) 2 + = 2+0=2 f) 5 2 = 5 3 = 2
11 30 38 39
4 1 1 3 9 1 10 1 3 2
c) 1 .3 = 1 = :1 = 6 = 6= =4
2
.3 = .3 g) 6 :1 : 6
9 9 2 2 2 14 21 2 2 31
9 9 1 16
) 2 .1 = 3 . 2 = 6 h) 20 : 3 = 20 : 4 = 5
10 8 30 15
12 1 3 19 1 1 1
d) 3 =40=4 ) 8 + 2 1 = 8 + 3 1 = 10
13 18 5 20 40 2 2

3. A
ada verilen problemleri znz.
ir saynn 30 eksiinin 1 i 15 ise bu say katr?

a) B
4
15 . 4 = 60 60 + 30 = 90dr.
ir saynn 1 sna 2 si eklenirse saynn kata ka elde edilir?

b) B
6 7
1 2 7 12 19
+ = + =
6 7 42 42 42
( 7) (6)
amam 500 km olan yolun 13 ka kmdir?

c) T
25
500 : 25 = 20
20 . 13 = 260 km olur.
) 3 ne 10 eklendiinde 100 alan say katr?

4
100 10 = 90
90 : 3 = 30 (1 kutu)
30 . 4 = 120 (saynn tamam)
90
eyda 5000 lirann 3 n kardeine vermi, 1 i ile taksitleri demitir. Geriye Cey-
d) C
10 5
dann ka lira paras kalr?
3
5000. = 1500 lira (kardeine verdii para)
10
1
5000. = 1000 lira (taksitlere dedii para)
5
1000 + 1500 = 2500 lira (harcad toplam para)
5000 2500 = 2500 lira (geriye kalan para)
ir srahinin 3 su ile doludur. Srahideki sudan 200 mL su iildiinde srahinin

e) B
5
yars su ile dolu kalyor. Buna gre bu srahi ka L su alr?
3 1 6 5 1 200 . 10 = 2000 mL = 2L
= = (200 mL su alyor.)
5 2 10 10 10 (srahinin tamam 2 L su alr.)
(2) (5)

1. 54 kiilik bir snfn 4 kz renci ise, 5. Aknn ya, annesinin yann 2 idir.
9 5
snfta ka erkek renci vardr? Akn 20 yanda olduuna gre, annesi
A) 18 B) 24 C) 30 D) 36 ka yandadr?

Cevap: C A) 34 B) 35 C) 42 D) 50
Cevap: D
2. 9 2 kesrinin iinde ka tane 1 kesri

5 10
vardr? 6. Bir miktar parann; Ali 1 ini, Murat 1
4 3
A) 32 B) 47 C) 64 D) 94
Cevap: D ini, Salih 1 ini, Hasan ise parann geri
6
kalann harcyor. Drt arkadan harca
dklar toplam para ka liradr?
Yukarda verilen problemin zm iin
3. aadaki bilgilerden hangisinin bilinmesi
yeterli deildir?
60 saysnn 1 ' ile 1 ' A) En az harcayann ka lira harcad
3 4
arasndaki fark katr? B) En fazla harcayann ka lira harca
d.
C) Hasann parann kata kan har
cad.
retmenin tahtaya yazd sorunun
cevab aadakilerden hangisidir? D) Muratn Salihten ka lira fazla har
cad.
A) 20 B) 15 C) 10 D) 5 Cevap: C
Cevap: D
4. 1 kg kuru pastann 1 ini Cengiz yemi 7. niversite son snf rencisi olan Merve
8
tir. Cengizin yedii kuru pastann yars yaz tatilinde alarak biriktirdii para
kadarn da Murat yemitir. nn 8 i olan 1280 ile bir bilgisayar
15
Buna gre, geriye ka kilogram pasta almtr.
kalmtr? Buna gre, Merve yaz tatilinde ka
biriktirmitir?
A) 5 B) 1 C) 13 D) 15 A)2025 B)2100 C)2400 D)2700
8 2 16 16
Cevap: C Cevap: C

8. Birsen, parasnn nce 4 n harcyor. 11. ule piknikte arkada ile birlikte 36 ta
9 ne fotoraf ektirmitir. Bunlardan 1 s
Sonra kalan parasnn 2 sini harcyor. fotoraf makinesinin iinde yanmtr.
6
5
Birsenin geriye 300 liras kaldna g Geriye kalanlar ise arkada ile eit ola
rak paylamtr.
re, balangta Birsenin ka liras vard?
Buna gre, ule arkadana ka tane fo
A) 900 B) 1000 toraf vermitir?
C) 1200 D) 1500 A) 8 B) 10 C) 15 D) 18
Cevap: A
Cevap: C
9. 200 tane bilyenin 1 ini satan Ali, kalan

5
bilyelerin yarsn daha satyor. 12. Mehmetin kumbarasndaki 80 adet ma-
Buna gre, Alinin satt bilyelerle, ka deni parann 1 i 1, 1 50 kuru dier-
5 4
lan bilyeler arasndaki iliki nasldr? leri 25 kurutur.
A) 80 tanesini satm, 120 tane kalm Mehmetin kumbarasndaki madeni pa-
tr. ralarn deerlerinin toplam ka liradr?
B) Kalan bilyeler, satt bilyelerden 80 A) 32 B) 37 C) 39 D) 40
fazladr. Cevap: B
C) Kalan bilyeler, satt bilyelerin 2 ne

eittir. 3
D) Satt bilyelerle, kalan bilyelerin say- 13. Bir saynn 3 i 120ye eit ise bu saynn
8
s birbirine eittir. 1 si katr?
Cevap: C 2
A) 320 B) 160 C) 80 D) 40
10. Mehmetin annesi, Mehmeti akama ge Cevap: B
lecek misafirler iin 1 1 kg kuru pasta
4
almas iin pastaneye yolluyor. Mehmet
pastaneden eve dnerken ald kuru
pastann 1 unu yiyor. 14. Bir ekmein 3 i 6 ocua eit olarak
10 5
Evde annesi kuru pastalar alt tabaa paylatrlyor.
eit olarak paylatrdna gre, bir ta Buna gre, her bir ocua tm ekmein
bakta ka kilogram kuru pasta vardr? kata ka kadar ekmek der?
A) 3 B) 23 C) 9 D) 13 A) 5 B) 1 C) 1 D) 1
16 120 40 60 18 8 10 15
Cevap: B Cevap: C
1. C 2. D 3. D 4. C 5. D 6. C 7. C 8. A 9. C 10. B 11. C 12. B 13. B 14. C

Ad: Soyad: Snf:
6
FY NO
SINIF
MATEMATK
2. nite / Ondalk Gsterim
09
ONDALIK GSTERIM
Kazanm: Blme ilemi ile kesir kavramn ilikilendirir.
Kesir gsterimleri ayn zamanda blme ilemini ifade eder. Yani 4 kesri ayn zamanda 4
5
saysnn 5 saysna blnmesi anlamna gelir. 4 saysn 5 saysna bldmzde 4 kesrini
5
ondalk olarak gstermi oluruz.
RNEK ZM
l. Yol 40 5
4 kesrinin ondalk gsterimini bulunuz. 4 = 0,8
5 40 0,8 5
00
NOT Verilen kesirleri ondalk gsterim olarak yazmak iin geniletme veya sadele-
tirme yaparak paydasn 10, 100 veya 1000 yapabiliriz.
rnekler:
a) 4 kesrini ondalk olarak gsterimini bulunuz.

5
ll. Yol 4 8
= = 0, 8
5 10
(2)
b) A
ada verilen kesirleri ondalk gsterim olarak yaznz.
1)
2 4
= = 0, 4 4) 5 5 2 5 = 2,5 5) 1 10 4 1 = 0,25
2 2 4
5 10 4 2,5 8 0,25 4
(2) 10 20
10 20
3 375
2) = = 0,375 00 00
8 1000
6) 5
(125) 50 8 5 = 0,625
8 8
48 0,625
36 144 020
3) = = 1, 44
25 100 16
(4) 040
40
00

Devirli Ondalk Gsterim
Herhangi bir kesrin hangi say ile geniletilirse geniletilsin paydasnn 10, 100, 1000, ... sa-
ylarndan birinin elde edilemedii durumda kullanlan ondalk gsterimlere devirli ondalk
gsterim denir.
Devirli ondalk gsterimlerin virglden sonras veya virglden sonraki saylarn bir ksm
tekrarlayarak devam eder dzenli bir ksm olarak devam eder. Bu tekrarlayan saylar 1
kez yazlr ve zerine izgi izilir.
rnekler:
a) 29 kesrini blme ilemi yaparak on- b) 34 kesrini blme ilemi yaparak on-
9 45
dalk gsterim olarak yaznz. dalk gsterim olarak yaznz.
29 9 29 = 3,22 ... = 3, 2 340 45

34 = 0,755 ... = 0,75
27 3,22 ... 9 315 0,755... 45
020 250
18 225
18 0250
02.. 225
. 025
...
c) 38 kesrini blme ilemi yaparak on- ) 1 kesrini blme ilemi yaparak on-
33 3
dalk gsterim olarak yaznz. dalk gsterim olarak yaznz.
38 33
38 = 0,1515 ... = 1,15
33 1,1515... 33 10 3
1 = 0,333 ... = 0,3
050 9 0,33... 3
33 10
170 9
165 1..
0050 .
33
170
165
5...
retmenin Sorusu zel bir say olan p says devirli ondalk gsterim alarak yazlabilir mi?
zm: p saysnn rakamlar dzenli olarak tekrar etmedii iin devirli onda-
lk gsterim olarak yazlamaz.

ONDALIK GSTERIMLERI ZMLEME

Kazanm: Ondalk gsterimleri verilen saylar zmler.
Ondalk gsterimlerin basamak deerlerinin toplam eklinde yazlmasna ondalk gste-

rimlerin zmlenmesi denir.
rnekler:
427,856 ondalk gsterimini zmleyiniz.

a)
427,856 427,856
Binde birler basama 6 x 0,001
Yzde birler basama 5 x 0,01
Onda birler basama 8 x 0,1
Birler basama 7x1
Onlar basama 2 x 10
Yzler basama 4 x 100
427,856 = (4 x 100) + (2 x 10) + (7 x 1) + (8 x 0,1) + (5 x 0,01) + (6 x 0,001)
b) 379,804 ondalk gsterimini basamak tablosunda yazp zmleyiniz.
TAM KISIM ONDALIK KISIM

Yzler Onlar Birler Onda birler Yzde birler Binde birler
basama basama basama basama basama basama
Say
3 7 9 8 0 4
deeri
Basamak 300 70 9 0,8 0 0,004
deeri
379,804 = (3 x 100) + (7 x 10) + (9 x 1) + (8 x 0,1) + (0 x 0,01) + (4 x 0,001)

379,804 = 300 + 70 + 9 + 0,8 + 0 + 0,004

Ondalk Gsterimlerin Karlatrlmas

Ondalk gsterimler karlatrlrken nce tam ksmlar karlatrlr. Tam ksm byk
olan ondalk gsterim daha byktr. Tam ksmlar eit ise ondalk ksma baklr. En sol-
dan balayarak rakamlar karlatrlr. Byk rakamn yer ald ondalk gsterim daha
byktr.
rnekler:
17,43 ve 19,4 ondalk gsterimlerini karlatrnz.

a)
17,43 ve 19,4 19 > 7 olduu iin 19,4 > 17,43 olur.
Tam Tam
ksm ksm
b) 84,3 ve 84,28 ondalk gsterimlerini karlatrnz.
84,3 ve 84,28 Tam ksmlar eit olduu iin onda birler basamana baklr.
Tam Tam 3 > 2 olduu iin 84,3 > 84,28 olur.
ksm ksm
NOT Bir ondalk gsterimin sana yazlan sfrlar bu ondalk gsterimin deerini
deitirmez.
0,4 ondalk gsteriminin sonuna sfr eklendiinde deerinin deimeyeceini gsterelim.
c)
0,4 0,40 0,4 = 0,40

olduu grlr.
25,3 ve 25,375 ondalk gsterimlerin ondalk ksmlarnn basamak saylarn eitleyerek

)
karlatralm. 25,3 ondalk gsteriminde 3n sonuna iki tane 0 ekleyerek ondalk ksmla-
rndaki basamak saysn eitleyelim. Tam ksmlar eit ise ondalk ksmna baklr.
25,300 ve 25,375 375 > 300 olduu iin
Tam Tam 25,375 > 25,3 olur.
Tam
ksm ksmlar ksm
eit

ONDALIK GSTERIMLERI YUVARLAMA

Kazanm: Ondalk gsterimleri verilen saylar belirli bir basamaa kadar yuvarlar.
Ondalk gsterimlerde yuvarlama ilemi yaplrken yuvarlanmas istenilen basaman sa-

ndaki basamakta bulunan rakama baklr. Bu rakam 5 veya 5ten bykse yuvarlama
yaplan basamaktaki rakam 1 arttrlr sandaki saylar atlr. Bu rakam 5ten kk ise
yuvarlanan basamaktaki rakam deimez, sandaki saylar atlr.
rnekler:
27,49 ondalk gsterimini ondabirler basamana gre yuvarlaynz.

a)
27,49 ondalk gsteriminde ondabirler basamann sandaki rakam 9dur ve 9 > 5 oldu-
una gre ondabirler basamandaki rakam 1 arttrlp sandaki rakamlar atlr. Yani
yuvarlanm ondalk gsterim 27,5 olur.
b) Aada verilen ondalk gsterimleri Aada verilen ondalk gsterimleri

c)
alt izili basamaa gre yuvarlay- srasyla onda birler ve yzde birler
nz. basamana gre yuvarlanynz.
146,374 146,37 (4 < 5) 2,867 2,9
365,849 365,85 (9 > 5) 2,87
2,641 2,6 (4 < 5) 74,394 74,4
19,103 19,1 (0 < 5) 74,39
8,079 8,08 (9 > 5) 467,617 467,6
15,151 15,2 (5 = 5) 467,62
0,088 0,09 (8 > 5)
11,111 11,1 (1 < 5)
347,107 347,11 (7 > 5)

ONDALIK GSTERIMLERLE ARPMA LEMI

Kazanm: Ondalk gsterimleri verilen saylarla arpma ilemi yapar.
Ondalk gsterimlerle arpma ilemi yaplrken nce virgl yokmu gibi arpma ilemi ya-
plr. Daha sonra arplan saylarn ondalk ksmnda ka basamak varsa saylr ve toplanr.
Bulunan sonucun, sadan o kadar sayda basama virglle ayrlr.
rnekler:
a)
2,3 ve 4,1 saylarnn arpmnn sonucu katr?
2 3 2,3 saysnn ondalk ksmnda 1 basamak var.

4 1 4,1 saysnn ondalk ksmnda 1 basamak var.
x
2 3 Bu durumda bulunan arpmn sandan 1 + 1 = 2 basamak virglle ay-
+ 9 2 rlmaldr.
9 43 2,3 x 4,1 = 9,43 olur.
b) Aada verilen arpma ilemlerini yapnz.
1) 3, 4 2 2) 2, 1 3 3) 2, 1
1, 5 5, 4 9, 3
x x x
17 1 0 8 5 2 6 3
+ 3 4 2 +1 0 6 5 +1 8 9
5, 1 3 0 1 1, 5 0 2 1 9, 5 3
4) 3, 6 4 5) 0, 0 4 6) 2, 2 3 7
0, 2 3, 6 6
x x x
72 8 00 2 4 1 3, 4 2 2
+ 000 +0 0 1 2
0, 7 2 8 0 0, 1 4 4 = 0,144

NOT Bir doal say ile 1den kk bir ondalk gsterim arpldnda sonu arplan
doal saydan kk olur.
RNEK ZM
8 x 0,7 ileminin sonucunu bulup, yorum- 8 x 0,7 = 5,6

laynz. 8 doal says 1den kk bir ondalk gste-
rimle arpld iin sonu 8den kk kt.
NOT 0 ile 1 arasndaki ondalk gsterimlerin arpm arpanlarn her birinden kk

olur.
rnekler:
a)
0,2 x 0,4 ileminin sonucunu bulup, yorumlaynz.
0, 2 arplan ondalk gsterimler 0 ile 1 arasnda olduu iin bulduumuz

0, 4 sonu bu iki arpandan da kktr.
x
08
+ 0 0
0, 0 8
b) Aadaki ilemlerini yapnz.
1) 0, 8 2) 0, 1 1 3) 0, 7 2
9 5 1 0
x x x
7, 2 0, 5 5 00 0
+0 7 2
0 7, 2 0 = 7,2
4) 0, 3 5) 0, 7 5 6) 0, 9 5
0, 6 0, 8 0, 4
x x x
18 6 0 0 38 0
+ 00 + 0 0 0 + 000
0, 1 8 0, 6 0 0 = 0,6 0, 3 8 0 = 38

2. nite / Ondalk Gsterim Etkinlik
1.
Aada verilen kesirlerin ondalk gsterimlerini blme ilemi ile bulunuz.
a) 5 50 8 5 = 0,625 ) 17 17 5 17 = 3,4
8 48 0,625 8 5 15 3,4 5
020 020
16 20
40 00
40
00
b) 1 100 25 1 = 0,04 d) 125 125 2 125 = 62,5

25 100 0,04 25 2 12 62,5 2
000 005
4
10
10
00
47 4
c) 47 47 = 11,75
e) 5 5 2 5 = 2,5
4 4 11,75 4 2 4 2,5 2
07
10
4
10
30
00
28
020
20
00
2.
Aada verilen kesirlerin ondalk gsterimlerini sadeletirme veya geniletme yapa-
rak bulunuz.
a) 19 95 = 9,5 c) 9 1125 = 1,125

2 10 8 1000
(5) (125)
b) 18 72 = 0,72 ) 18 18:2 = 9 = 0,09

25 100 200 200:2 100
(4)

3.
Aada verilen kesirleri devirli ondalk gsterim eklinde yaznz.
a) 2 20 3 2 = 0,66... = 0,6 b) 13 13 9 13 =1,44 ... = 1,4

3 18 0,66... 3 9 9 1,44... 9
020 40
18 36
02. 040
.. 36
04.
..
c) 16 160 45 16 =0,355 ... = 0,35

45 135 0,355...
45
0250
225
00250
225
025.
..
) 35 350 99
35 = 0,3535 ... = 0,35
99 297 0,3535... 99
0530
495
0350
297
0530
495
035.
..
d) 20 20 3 20 =6,6 ... = 6,6

3 18 6,66... 3
020
18
020
18
02.
..

4.
Aada verilen ondalk gsterimin basamak adlarn, say deerlerini ve basamak de-
erlerini istenilen yerlere yaznz.
674,705 Basamak adlar Say deerleri Basamak deerleri

Binde birler basama 5 0,005
Yzde birler basama 0 0
Onda birler basama 7 0,7
Birler basama 4 4
Onlar basama 7 70
Yzler basama 6 600
5.
Aada verilen ondalk gsterimlerin zmlenmi halleri yaznz.
a) 27,86 = (2 x 10) + (7 x 1) + (8 x 0,1) + (6 x 0,01)
b) 347,08 = (3 x 100) + (4 x 10) + (7 x 1) + (8 x 0,01)
c) 1,894 = (1 x 1) + (8 x 0,1) + (9 x 0,01) + (4 x 0,001)
) 987,123 = (9 x 100) + (8 x 10) + (7 x 1) + (1 x 0,1) + (2 x 0,01) + (3 x 0,001)
6.
Aada zmlemi hlleri verilen ondalk gsterimleri yaznz.
a) (9 x 10) + (5 x 1) + (1 x 0,1) = 95,1
b) (3 x 100) + (2 x 1) + (5 x 0,01) = 302,05
c) (8 x 10) + (7 x 0,1) + (9 x 0,001) = 80,709
) (4 x 100) + (3 x 10) + (5 x 0,1) + (6 x 0,01) + (8 x 0,001) = 430,568
d) (2 x 10) + (6 x 0,001) = 20,006
e) (8 x 100) + (4 x 1) + (3 x 0,01) = 804,03

7.
Aada braklan boluklara < , > veya = sembollerinden uygun olanlar yaznz.
a) 8,3 = 8,30 e) 1,45 > 1,35
b) 147,4 > 139,6 f) 10,03 < 10,1
c) 37,2 > 37,02 g) 100,5 > 10,5
) 0,078 < 0,146 h) 12,38 > 12,319
d) 4 > 2,94 ) 0,01 > 0,009
8.
Aada verilen saylar altlar izili olan basamaklarna gre yuvarlaynz.
a) 2,35 2,4 i) 3,689 4
b) 53,81 54 j) 147,986 150
c) 0,7 1 k) 0,91 0,9
) 7,66 7,7 l) 19,873 19,87
d) 12,03 12 m) 16,001 20
e) 65,65 65,65 n) 65,65 65,7
f) 0,007 0,01 o) 147,11 147,1
g) 48,3 48 p) 147,11 150
h) 9,63 9,6 r) 0,098 0,1
) 9,63 10 s) 0,098 0,1

9.
Aada verilen arpma ilemlerinin sonularn bulunuz.
a) 0, 5 b) 2, 7 c) 3, 8
3 5 9
x x x
1, 5 1 3, 5 3 4, 2
) 1, 2 d) 8, 1 e) 9, 2
0, 4 0, 7 1, 3
x x x
4 8 56 7 27 6
+ 0 0 + 0 0 + 9 2
0, 4 8 5, 6 7 1 1, 9 6
f) 2, 0 2 g) 1 2, 3 h) 2 4, 8
0, 5 1, 3 5, 4
x x x
101 0 36 9 99 2
+000 + 12 3 +1 2 4 0
1, 0 1 0 1 5, 9 9 1 3 3, 9 2
) 3, 4 8 i) 0, 2 3 5 j) 9, 2 4
4, 9 3 3, 6
x x x
313 2 0, 7 0 5 564 4
+1392 +2 7 7 2
1 7, 0 5 2 3 3, 2 6 4
k) 0, 0 2 l) 3, 0 3 m) 0, 0 1
4 2, 2 2,4
x x x
0, 0 8 60 6 00 4
+ 60 6 +0 0 2
6, 6 6 6 0, 0 2 4

10. Aada verilen doal saylar yle ondalk gsterimlerle arpnz ki sonu o doal sa-
ydan kk ksn.
a) 12 12 x 0,1 = 1,2 e) 6 6 x 0,2 = 1,2
b) 25 25 x 0,3 = 7,5 f) 16 16 x 0,38 = 6,08
c) 3 3 x 0,12 = 0,36 g) 1 1 x 0,11 = 0,11
) 10 10 x 0,147 = 1,47 h) 47 47 x 0,113 = 5,311
d) 36 36 x 0,04 = 1,44 ) 5 5 x 0,005 = 0,025
Verilen saylar 0 ile 1 arasndaki ondalk gsterimlerle arparsak sonu verilen saydan
kk kar.
11. Ondalk gsterimlerle arpma ileminde arpmn arpanlarn ikisinden de kk oldu-

u ilemlere 6 tane rnek veriniz.
Ondalk gsterimlerle arpma ileminde; arpmn arpanlardan kk olmas iin arpan-

larn ikisininde 0 ile 1 arasnda olmas gerekir.
a) 0, 3 2 b) 0, 7 c) 0, 1 8
0, 1 0, 5 0, 6
x x x
03 2 3 5 10 8
+ 000 + 00 + 000
0, 0 3 2 0, 3 5 0, 1 0 8
) 0, 7 4 d) 0, 1 9 e) 0, 8 6
0, 8 0, 2 0, 3
x x x
59 2 03 8 25 8
+ 000 + 000 + 000
0, 5 9 2 0, 0 3 8 0, 2 5 8

2. nite / Ondalk Gsterim Konu Tarama Testi
1. 0,7935 saysnn yzde birler basama- 5. 17 kesrinin ondalk gsterimi aada-

na gre yuvarlanm hli aadakilerden 9
hangisidir?
A) 1,7 B) 1,8 C) 1,17 D) 1,18
A) 0,79 B) 0,8
Cevap: B
C) 0,794 D) 0,7
Cevap: A
2. A = (8x100) + (6x1) + (4 x 0,001) 6. Aada verilen ondalk gsterimlerden

hangisinin yzde birler basamandaki
Yukarda zmlenmi hli verilen A sa- rakam 4tr?
ys aadakilerden hangisidir?
A) 467,15 B) 164,63
A) 86,004 B) 806,4
C) 243,8 D) 873,147
C) 806,004 D) 86,04 Cevap: D
Cevap: C
3. 3,47 32,4
3,04
Yukarda verilen saylarn kkten b- 7. 16,09 ondalk gsteriminin onda birler

ye doru sralanm hli aadakiler- basamana gre yuvarlanm hli aa-
den hangisidir? dakilerden hangisidir?
A) 3,04 < 32,4 < 3,47 A) 16,1 B) 16,010
B) 3,04 < 3,47 < 32,4
C) 16 D) 16,09 Cevap: A
C) 32,4 < 3,47 < 3,04
D) 32,4 < 3,04 < 3,47
Cevap: B
4. Aadaki eitliklerden hangisi yanltr?

A) 1 = 0,2 B) 1 = 0,125 8. 8,4a5 < 8,46 olduuna gre a yerine ya-
5 8 zlabilecek rakamlarn toplam katr?
C) 4 = 0,04 D) 5 = 0,25 A) 16 B) 15 C) 10 D) 9
10 20
Cevap: C Cevap: B

9. 907,19 ondalk gsterimindeki 9 rakam- 13. 16 says aadaki saylardan hangisi ile
larnn basamak deerleri toplam aa- arplrsa sonu 16den kk olur?
A) 7,1 B) 5 C) 1,6 D) 0,4
A) 99 B) 18
Cevap: D
C) 90,9 D) 900,09
Cevap: D
10.
6, 4 3
7,1 14. 7,3 x 0,1 arpma ileminin sonucu katr?
x
Can A) 730 B) 0,73
Cann syledii arpma ileminin sonucu C) 7300 D) 0,073
aadakilerden hangisidir? Cevap: B
A) 45,653 B) 456,53
C) 45,65 D) 456,3
Cevap: A
11. A 3,4 cm B
15. 0,85 says aadakilerden hangisine

0,2 cm eittir?
A) 17 B) 85 C) 8 D) 3
D C 20 10 5 4
Cevap: A
Yukarda verilen ABCD dikdrtgeninin
alan ka cm2dir?
A) 3,6 B) 7,2 C) 0,72 D) 0,68
Cevap: D
12. Aadakilerden hangisi devirli ondalk

gsterimdir? 16. Bir sayy 0,25 ile arpmak o sayy ka
A) 1 B) 7 ile blmek anlamna gelir?
2 10
C) 0,777... D) 0,678 A) 1 B) 4 C) 6 D) 8
Cevap: C Cevap: B


17. 0,4 aadaki kesirlerden hangisinin bl- 21. S E
me ilemi yaplarak ondalk kesir eklin-
de yazlm hlidir?
A) 4 B) 2 C) 4 D) 2
10 5 9 9
Cevap: C
A D
Yukarda verilen SEDA karesinin evre

18. Okunuu elli iki tam binde olan say uzunluu 3,6 cm ise alan ka cm2dir?
aadakilerden hangisidir? A) 8,1 B) 0,81 C) 81 D) 810
A) 52,3 B) 52,003 Cevap: B
C) 52,03 D) 5,23
Cevap: B
22. 301,07 ondalk gsteriminin zmlenmi
hli aadakilerden hangisidir?
A) (3 x 100) + (1 x 1) + (7 x 0,01)
C) (3 x 10) + (1 x 1) x (7 x 0,1)
19. Aadaki arpma ilemlerinden hangisi-
C) (3 x 100) + (1 x 10) + (7 x 0,1)
nin sonucu dierlerinden byktr?
D) (3 x 100) + (1 x 10) + (7 x 0,01)
A) 6, 2 B) 0, 8
Cevap: A
1, 3 2, 3
x x
23.
C) 1, 1 D) 2, 2
3, a 4
3, 3 5
x x 2, 6
x
Cevap: D 230 4
+ 7b 8
9, c 8 4
20. Aadaki saylardan hangisi dierlerin-

den kktr? Yukarda verilen arpma ilemine gre,
a + b + c katr?
A) 0,75 B) 0,745
A) 26 B) 23 C) 21 D) 19
C) 0,751 D) 0,777 Cevap: B
Cevap: B
1. A 2. C 3. B 4. C 5. B 6. D 7. A 8. B 9. D 10. A 11. D 12. C
13. D 14. B 15. A 16.B 17. C 18. B 19. D 20. B 21. B 22. A 23. B

Ad: Soyad: Snf:
SINIF
MATEMATK FY NO

10
ONDALIK GSTERMLER KISA YOLDAN 10, 100 VE 1000 LE ARPMA LEM
Kazanm: Ondalk gsterimi verilen saylarla 10, 100 ve 1000 ile ksa yolda arpma ilemini yapar.
Bir ondalk gsterimi 10, 100, 1000 ile ksa yoldan arpmak, ondalk gsterimin virgln
arplan saydaki sfr says kadar saa kaydrmaktr. Virgl saa kaydrlrken basamak
kalmazsa saynn sonuna eksik basamak kadar sfr yazlr.
rnekler:
15,72 x 10 = 157,2
a) 15,72 ondalk gsterimini ksa yoldan
10 ile 100 ile ve 1000 ile arpnz. 15,72 x 100 = 1572
15,72 x 1000 = 15720
b) Aadaki ilemleri ksa yoldan yapnz.
a) 3,5 x 10 = 35 i) 46,4 x 100 = 4640
b) 3,5 x 100 = 350 j) 2,8 x 10 = 28
c) 3,5 x 1000 = 3500 k) 0,7 x 10 = 7
) 0,758 x 100 = 75,8 l) 0,7 x 1000 = 700
d) 147,1 x 1000 =147100 m) 40,08 x 10 = 400,8
e) 0,0001 x 100 = 0,01 n) 3,03 x 10 = 30,3
f) 8,9 x 1000 = 8900 o) 0,04 x 10 = 0,4
g) 18,9 x 100 = 1890 p) 938,3 x 100 = 93830
h) 0,613 x 10 = 6,13 r) 19,78 x 10 = 197,8
) 123,8 x 10 = 1238 s) 0,0005 x 1000 = 0,5

ONDALIK GSTERMLERLE BLME LEM

Kazanm: Ondalk gsterimleri verilen saylarla blme ilemi yapar.
Ondalkl gsterimlerle blme ilemi yaplrken ondalk gsterimler kesire evrilir ve ke-
sirlerle blme ilemi yaplr veya blnen ve blen ondalk ifadeler virglden kurtarlacak
ekilde 10, 100 veya 1000 ile geniletilir. Daha sonra blme ilemi yaplr.
rnekler:
1. 72,8 : 4 ileminin sonucu iki farkl yoldan bulunuz.
1. yol 72,8 : 4 = 728 : 4 2. yol 72,8 : 4 ileminde virglden kur-

10 1
tulmak iin iki sayyda 10 ile ge-
182 niletiriz.
= 728 . 1
10 4 72,8 x 10 = 728
182 1
4 x 10 = 40
= 182 728 40
10
= 18,2 40 18,2
328
320
0080
80
00
2. 450 : 0,9 ileminin sonucunu iki farkl yol ile bulunuz.
1. yol 450 : 0,09 = 450 : 9 2. yol 450 : 0,09 ileminde virglden kur-
1 100
50
tulmak iin geniletiriz.
= 450 : 100 450 x 100 = 45000
1 9
1 0,09 x 100 = 9
= 5000
450000 9
45 5000
00000

ONDALIK GSTERMLER KISA YOLDAN 10, 100 VE 1000 LE BLME LEM

Kazanm: Ondalk gsterimi verilen saylarla 10, 100 ve 1000 ile ksa yoldan ve blme ilemi yapar
Bir ondalk gsterimi ksa yoldan 10 ile blmek iin virgl 1 basamak sola kaydrlr, 100 ile
blmek iin virgl 2 basamak sola kaydrlr, 1000 ile bmek iin virgl 3 basamak sola kay-
drlr, virgl sola kaydrlrken basamak kalmazsa eksik basamaklarn yerine sfr yazlr.
rnekler:
1. 254,6 saysn 10, 100 ve 1000 ile ksa 254 : 10 = 25,4

yoldan blnz. 254 : 100 = 2,54
254 : 1000 = 0,254
2. Aadaki ilemleri ksa yoldan yapnz.

a) 8,48 : 10 = 0,848 i) 55,5 : 100 = 0,555
b) 848 : 1000 = 0,848 j) 23,9 : 10 = 2,39
c) 84,8 : 10 = 8,48 k) 0,24 : 10 = 0,024
) 348,4 : 10 = 34,84 l) 49,49 : 10 = 4,949
d) 75,3 : 10 = 7,53 m) 50,2 : 100 = 0,502
e) 0,45 : 100 = 0,0045 n) 145,3 : 10 = 14,53
f) 1367,2 : 100 = 13,672 o) 1,041 : 100 = 0,0141
g) 6,2 : 100 = 0,062 ) 3,6 : 10 = 0,36
h) 984,67 : 10 = 98,467 p) 10,1 : 10 = 1,01
) 100,1 : 100 = 1,001 r) 958,3 : 100 = 9,583

ONDALIK GSTERMLERLE VERLEN LEMLERN SONUCUNU TAHMN ETME

Kazanm: Saylarn ondalk gsterimleriyle yaplan ilemlerin sonucunu tahmin eder.
Ondalk gsterimlerle verilen ilemlerin sonucunu tahmin ederken ondalk gsterimleri en

yakn onda birlie, yzde birlie veya binde birlie yuvarlarz.
Ondalk gsterimleri istenilen basamaa gre yuvarlarken verilen basaman sandaki
ilk rakam 5 ile karlatrlr. Bu basamaktaki rakamn say deeri 5 veya 5ten bykse
yuvarlayacamz basamaktaki rakamn say deeri 1 arttrlr, sandaki rakamlar ya-
zlmaz, 5ten kkse yuvarlanarak basamaktaki rakam deimez bu rakamn sandaki
saylar atlr.
rnekler:
a) 2,85 + 6,73 ileminin sonucunu en yakn onda birlie yuvarlayarak tahmin ediniz.
2,85 ondabirler basamann yanndaki say 5 olduu iin 2,85 ondalk gsteriminin
onda birler basama yuvarlanm hli 2,9 olur.
6,73 onda birler basamann yanndaki say 3 olduu iin 6,73 ondalk gsteriminin
onda birler basama yuvarlanm hli 6,7 olur.
2, 9
6, 7
+
9, 6 dr.
b) 18,93 3,80 ilemini en yakn tam ksma yuvarlayarak yapnz.
18,93 19
3,80 4
19 4 = 15
c) 8,9 + 1,3 ilemini en yakn tam ksma yuvarlayarak yapnz.
8,9 9
1,3 1
9 + 1 = 10

) 6,02 + 8,12 3,94 ileminin sonucunu en yakn birlie yuvarlayarak tahmin ediniz ve
gerek cevapla karlatrnz.
6,02 6 6, 0 2 1 4, 1 4
8,12 8
+ 8, 1 2 3, 9 4
3,94 4 1 4, 1 4 1 0, 2 0 (gerek sonu)
6 + 8 4 = 10 (tahmini sonu)
Tahminimiz gerek sonutan 10, 20 10 = 0,20 eksiktir.
d) Aada verilen ilemleri en yakn tam ksma yuvarlayarak tahmin ediniz ve gerek
cevapla karlatrnz.
1. 150,3 : 0,9 150 : 1 = 150 1503 9

9 167
60
54
63
63
00
Tahmini sonu gerek sonutan 167 150 = 17 eksiktir.
2. 80,2 + 5,7 x 2,3
80 + 6 x 2 = 80 + 12 80,2 + 13,11 = 93,31 (Gerek sonu)

= 92 (tahmini sonu)
93,31 92 = 1,31
Tahmini sonu gerek sonuta 1,31 eksiktir.
retmenin Sorusu Ondalk gsterimleri toplarken ya da karrken neden virgller alt alta ya-
zlr?
zm: Toplama ve karma ilemlerinde ayn basamaklar alt alta olmaldr.
Bu nedenle virglleri alt alta yazarsak ayn basamaklar da alt alta gelir.

ONDALIK GSTERMLERLE PROBLEM ZME

Kazanm: Ondalk ifadelerle drt ilem yapmay gerek ren problemleri zer.
rnekler:
a) Ceydann boyu 1,65 metredir. Kardei Edann boyu Ceyda 0,08 m ksa olduuna gre
ikisinin boylarnn toplam ka cmdir?
1, 6 5 Edann boyu 1,57 = 1,57 x 100 = 157 cm

0, 0 8 Ceydann boyu 1,65 = 1,65 x 100 = 165 cm
1, 5 7 m (Edann boyu) kisinin boylar toplam 165 + 157 = 322 cmdir.
b) Bir bakkal her biri 3 kg olan 5 kutu zeytinin 1,3 kgn 3,90 TLden satyor.
Bakkal zeytinlerin tamamn sattnda ka TL kazanr?
1,3 kg = 1300 gr
1300 gr zeytin 3,900 TLdir.
3,90 : 13 = 0,3 TL (100 g zeytinin fiyat)
0,3 x 10 = 3 TL (1000 g yani 1 kg zeytinin fiyatdr.)
3 x 5 = 15 kg (bakkalda bulunan zeytin miktar)
15 x 3 = 45 TL kazanr.
c) C Yanda verilen CAN geninin evresine 2 sra it ekilecektir.

Bu i iin ka m ite ihtiya vardr?
2,2 m
4,1 m
2,2 + 4,1 + 3,5 = 9,8 (genin evre uzunluu)

A
9,8 x 2 = 19,6 m it gerekir.
3,5 m
N

1. 2,416 x 10 ileminin sonucu katr? 2. 4,654 x 100 = ise, katr?
2, 4 1 6 4, 6 5 4
1 0 10 0
x x
2 4, 1 6 4 6 5, 4
= 465,4
3. 3,46 x 2,6 ileminin sonucu katr? 4. 314,1 100 ileminin sonucu katr?
Virgl 2 basamak sola kaydrrz.

3, 4 6 314,1 100 = 3,141
2, 6
x
20 76
+ 692
8, 9 9 6
5. 485,64 : 10 ileminin sonucu katr? 6. 13,2 : 0,3 ileminin sonucu katr?

ki sayyda 100 ile geniletelim. ki ondalk gsterimide kesir olarak
485,64 x 100 = 48564 yazalm.
10 x 100 = 1000
132 : 3 = 132 . 10
10 10 10 3
48564 1000
4000 48,564 = 132
08564 3
8000 = 44
5640
5000
6400
6000
04000
4000
0000

7. 0,5 + 0,3 + 4,8 ileminin sonucu katr?

0,005 0,06 1,6
Birinci kesri 1000 ile, 2. kesri 100 ile, 3. kesri 10 ile geniletelim.
0, 5 0,3 4, 8 500 30 48
+ + = + +
0, 005 0, 06 1, 6 5 6 16
(1000) (100) (10)
= 100 + 5 + 3
= 108
8. Aada verilen ilemlerin sonularn tahmin ediniz. lemin sonucunu bulup tahmini-
nizle karlatrnz.
a) 2,18 x 3,5 = ?
b) 6,24 : 3,2 = ?
a) 2 x 4 = 8 (Tahmini sonu) 2,18 x 3,5 = 7,63 (Gerek sonu) 8 7,63 = 0,37

Gerek sonu tahmini sonutan 0,37 eksiktir.
b) 6 : 3 = 2 (Tahmini sonu) 6,24 : 3,2 = 1,95 (Gerek sonu)
2 1,95 = 0,05
Gerek sonu tahmini sonuta 0,05 eksiktir.
9. 1 litre st 1,5 olduuna gre 15 litre st ka liradr?
1,5 x 15 = 15 x 15
10 1
= 225
10
= 22,5 liradr.

10. Funda cebindeki 7,5 ile tanesi 0,5 olan sakzlardan ka tane alabilir?
7,5 : 0,5 = 75 : 5
10 10
= 75 . 10
10 5
= 75
5
= 15 tane sekiz olabilir.
11. Bir bidonda 310 L zeytinya vardr. Bidondaki zeytinya 15,5 Llik bidonlara boal-
tyor. Buna gre zeytinyann tamam toplam ka tane bidona doldurulur?
310 : 15,5 = 310 : 155

10
= 310 : 10
1 155
= 3100
155
= 20 tane bidona doldurulur.
12. Kilosu 10,2 lira olan fndktan 0,5 kg, kilosu 16,5 lira olan cevizden 1,2 kg alan Mert,
ka lira deme yapar?
1 0,2 1 6,5
0, 5 1, 2
x x
5 10 3 30
+ 000 + 165
0 5, 1 0 lira (fndn creti) 1 9, 8 0 lira (cevizin creti)
1 9, 8 0
5, 1 0
+
2 4, 9 0 lira deme yapar.

13. 140 m uzunluundaki bir ip 0,7 mlik paralara ayrlrsa ka tane para ip oluur?
140 : 0,7 = 140 : 7

10
= 140 . 10
7
= 1400
7
= 200 para ip oluur.
14. Bir gnde 1,5 saat matematik, 1,2 saat trke ve 1 saat fen bilgisi alan bir renci
1 haftada ka saat ders alr?
1,5 3, 7
1, 2 7
x
+ 1, 0
2 5, 9 saat (1 haftada alt ders sresi)
3, 7 saat
15. Bir dikdrtgenin ksa kenar 2,28 cmdir. Uzun kenar ksa kenarndan 3,77 cm daha
uzun olduuna gre, bu dikdrtgenin evre uzunluu ka cmdir?
2, 2 8
3, 7 7
+
6, 0 5 cm (dikdrtgenin uzun kenarnn uzunluu)
evre = 2 x (6,05 + 2,28) 6,05 cm

= 2 x 8,33
= 16,66 cm
2,28 cm
6,0 5 8,3 3
2,2 8 2
+ +
8, 3 3 1 6, 6 6

16. Aadaki ilem sonularnn doru olanlarn bana D, yanl olanlarn bana Y yaznz.
a) 0,45 . 10 = 450 ) 3,25 : 100 = 0,325

Y Y
D b) 5,1 . 100 = 510 D d) 5,42 . 10 = 54,2
Y c) 85 : 10 = 850 D e) 0,5 : 100 = 0,005
17. Aadaki kesirleri ondalk gsterimleri ile eletiriniz.

a) 1 l) 1,27
5

b) 1 ll) 0,3
3

c) 32 lll) 0,83
25
) 14 lV) 0,2
11
d) 5 V) 3,75
6
e) 15 Vl) 1,28
4
a - lV b - ll c - Vll -l d - lll e-V
18. Aadaki ilemleri yaparak, emalardaki boluklar tamamlaynz.
12,24 1224
x x x : : :
10 100 1000 10 100 1000
a. 122,4 b. 1224 c. 12240 a. 122,4 b. 12,24 c. 1,224

19. Aadaki saylarn belirtilen basamaa gre yuvarlanm hllerini yaznz.
a) 98,125 onda birler basamana gre 98,1
512,76
b) 512,763 tam ksmna gre
c) 16,952 tam ksmna gre 17
) 8,965 tam ksmna gre 9
d) 87, 532 birler basamana gre 88
e) 45,876 onda birler basamana gre 45,9
f) 53,654 birler basamana gre 54
g) 45,108 yzde birler basamana gre 45,11
h) 8,11 tam ksmna gre 8
) 0,745 yzde birler basamana gre 0,75
i)56,86 onda birler basamana gre 56,9
j) 9,05 onda birler basamana gre 9,1
k) 0,987 tam ksmna gre 1
l) 0,012 tam ksmna gre 0

2. nite / Ondalk Gsterim Konu Tarama Testi -1
1. 0,458 saysnn onda birler basamana yu- 5. 0,38 , 0,52 , 0,66 ,. . .

varlanm hli aadakilerden hangisidir?
A) 0,4 B) 0,46 C) 0,5 D) 0,6 Yukardaki ondalk kesirler bir rnt
oluturduuna gre, bu rntnn 7. ad-
Cevap: C mnda hangi say bulunur?
A) 1,22 B) 1,5 C) 1,87 D) 2,20
2. I. ( 2x100 ) + ( 4 x10 ) + 4 x 1 + 5x 1 Cevap: A

10 100
1 1
II. ( 2x10 ) + ( 4x1) + 4x + 5x
100 1000 6. Aadaki ilemlerden hangisinin sonucu
dierlerinden farkldr?
1 1
III. ( 2x10 ) + ( 4x1) + 4x + 5x A) 18,75 + 13,5 B) 43 . 0,75
10 100
C) 80,625 : 0,4 D) 16,125 : 0,5
1 1 Cevap: C
IV. ( 2x100 ) + ( 4x10 ) + 4x + 5x
10 1000
Yukarda baz ondalk saylarn zm-
lenmi hli verilmitir.
, : 3,65
511
Buna gre, hangisinde zmlenen onda- 7. ileminin sonucu katr?
0,2 + 0,5
lk say 24,45 tir? A) 35 B) 30 C) 25 D) 20
A) I B) II C) III D) IV Cevap: D
Cevap: C
1
3. 0,08 ondalk kesri en yakn onda birlie 0,5 +
gre yuvarlandnda sonucun 0,1 olmas 8. 0,5 + 0,5 ileminin sonucu katr?
iin yerine en az hangi say yazlmal- 0,5
dr? A) 5,5 B) 4,5 C) 2 D) 1,5
A) 1 B) 3 C) 5 D) 6 Cevap: A
Cevap: C
4. (2x0,7) (0,3x1,15) ileminin sonucu 2,34 + 0,66

aadakilerden hangisidir? 9. ileminin sonucu katr?
3,62 212
,
A) 1,55 B) 1,055 A) 0,5 B) 1 C) 1,5 D) 2
C) 1,05 D) 0,55 Cevap: B Cevap: D


001
10. 0002
,
+ 002
,
:
03 , 1 2 3 4 5
, 004
, 003
, 14. 0,2 0,4 0,2 0,4 : 0,5
+ + -
ileminin sonucu katr?
A) 0,55 B) 0,5 C) 0,45 D) 0,4
A) 1 B) 1,5 C) 2 D) 2,5
Cevap: A
Cevap: B
11.
BALA
3,33 0,4
15. + ileminin sonucu katr?
66,6 0,8
0,12 x 40=4,8
A) 0,5 B) 0,55 C) 0,6 D) 0,65
D Y Cevap: B
0,246 + 9,754 = 10 0,65 + 0,65 = 0,13
D Y D Y
1
0,25 + - 0,05
16. 2
2,4 - [ 0,4 +1]
1.k 2.k 3.k 4.k
Yukarda birbirine balantl ilemlerin ileminin sonucu katr?

doru (D) veya yanl (Y) olduuna ka-
rar verilerek ilerlendiinde, hangi ka A) 0,5 B) 0,6 C) 0,7 D) 0,8
ulalr? Cevap: C
A) 1. k B) 2. k
C) 3. k D) 4. k
Cevap: A
5,6 3,2
17. + ileminin sonucu katr?
0,7 016
,
12. 0,04 + 0,2 x 0,05 ileminin sonucu katr? A) 28 B) 26 C) 24 D) 20
A) 0,05 B) 0,051 Cevap: A
C) 0,06 D) 0,041 Cevap: A
13. A = 0,005 x 100

0,0024
B = A x 0,3 18. kesri aadakilerden hangisine
0,08
C=A+B eittir?
olduuna gre, C katr?
A) 0,003 B) 0,03
A) 0,55 B) 0,6 C) 0,65 D) 0,7
Cevap: C C) 0,3 D) 3 Cevap: B
1. C 2. C 3. C 4. B 5. A 6. C 7. D 8. A 9. D 10. A 11. A 12. A 13. C 14. B 15. B 16. C 17. A 18. B

1. 12,358 saysnn onda birler basamana 6. Faruk kilogram 125 kurutan 2,5 kilog-
gre yuvarlanm ekli aadakilerden ram domates, kilogram 134 kurutan 3,5
hangisidir? kilogram salatalk aldna gre, toplam
ka kuru demitir?
A) 12,3 B) 12,36
A) 781,5 B) 782,5
C) 12,35 D) 12,4
Cevap: D
C) 783 D) 783,5
Cevap: A
2. 2,026 ondalk gsteriminin yzde birler

basamana gre yuvarlanm hli aa-
A) 2,02 B) 2,027
7. 1 dolarn 1,518 olduu bir gnde 100
C) 2,026 D) 2,03
Cevap: D dolar almak isteyen bir kii ka deme
yapmaldr?
A) 151,8 B) 1518
3. ( 2x100 ) + 5x
1 1
+ 2x C) 1,518 D) 0,518
100 1000 Cevap: A
A) 20,052 B) 20,52
C) 200,052 D) 200,52
Cevap: C
3
2,4 8. i 12 olan saynn onda biri katr?
4. ( 012
, - 0,012 ) x 8
0,0024 A) 3,2 B) 8,2 C) 16 D) 32
Cevap: A
A) 18 B) 72 C) 108 D) 144
Cevap: C
5. Hasan Amcann bakkalndaki A marka

gofretin tanesi 10,2 gramdr.
Mertcan bu gofretlerden 4 tane ald-
na gre, Mertcan ka gram gofret al- 9. Kerem, cebindeki 42 ile tanesi 3,5
mtr? olan kalemlerden ka tane alabilir?
A) 48 B) 40,8 C) 40 D) 38,2 A)144 B) 90 C) 12 D) 8
Cevap: B Cevap: C

10. sim Boy (m) 13. 3,46 x 2,6 ileminin sonucu katr?
Ahmet 1,73 A) 7,98 B) 8,6
Mert 1,70 C) 8,9 D) 8,996
Serkan 1,84 Cevap: D
Mehmet 1,54
Tue 1,69 14. I. 1 + 3 = 0,13
Vildan 1,72 10 100
ule 1,95 2 3
Yukarda boy uzunluklar verilen bir grup II. + = 0,023
100 1000
arkadan boy uzunluklar ortalamasnn
m cinsinden yzde birler basamana III.
5
+
1
+
10
= 0,52
gre yuvarlanm hli katr? 10 100 1000
A) 1,7 B) 1,73 C) 1,74 D) 1,76 Yukarda numaralandrlarak verilen i-
Cevap: C lemlerden hangisi ya da hangileri doru-
dur?
A) Yalnz I B) Yalnz II
11. Bir iyerinde fazla mesai creti hafta C) II ve III D) I, II ve III
ii gnlk 30,75 lira, hafta sonu ise gn- Cevap: D
lk 45,50 liradr.
Bir hafta boyunca fazla mesaiye kalan
bir alan ka lira fazla mesai creti 15. Bir evde gnde 2,5 L meyve suyu tketil-
alr?
mektedir.
A) 76,25 B) 195,75 Bir haftada ka L meyve suyu tketilir?
C) 230,50 D) 244,75 A) 14,5 B) 15 C) 17,5 D) 18,5
Cevap: D Cevap: C
16. Ali ve Ahmetin toplam 50,4 liras var.

Alinin paras Ahmetin parasnn 3 kat
ise Ahmetin ka liras vardr?
12. Aye, iki arkadayla birlikte sinemaya A) 8,5 B) 12,6 C) 13,5 D) 14
gider. Sinemada tanesi 0,75 lira olan Cevap: B
msrdan ve tanesi 0,5 lira olan iecek-
lerden birer tane aldklarna gre, Aye
ve iki arkada toplam ka lira derler? 17. Hangi saynn 0,4 kat 14 eder?
A) 3,75 B) 4,15 C) 4,5 D) 5,8 A) 7 B) 28 C) 35 D) 56
Cevap: A Cevap: C
1. D 2. D 3. C 4. C 5. B 6. A 7. A 8. A 9. C 10. C 11. D 12. A 13. D 14. D 15. C 16. B 17. C

Ad: Soyad: Snf:
SINIF
MATEMATK FY NO
Tarama Fy (nite 1-2)

11
ET Ki NL iK
1) Aadaki ilemlerin sonularn bulunuz
a) 24 +72 : 62 42 b) 96 : 4 5 . 2 + 7
24 + 72 : 62 42 = 16 + 72 : 36 16 96 : 4 5 . 2 + 7 = 24 10 + 7
= 16 + 2 16 = 21
=2
c) 42 8 . 3 : 6 ) 20 + 18 : 2 . 4
42 8 . 3 : 6 = 42 24 : 6 20 + 18 : 2 . 4 = 20 + 9 . 4
= 42 4 = 20 + 36
= 38 = 56
d) 120 + 20: 1 . 2 e) (18 . 3) : 6 4 . 2
120 + 20 : 1 . 2 = 1 + 20 . 2 (18 . 3) : 6 4 . 2 = 54 : 6 8
= 1 + 40 =98
= 41 =1
f) 72 : 23 . 4 + 5 g) [42 + (21 : 3 3)] .2

72 : 23 . 4 + 5 = 72 : 8 . 4 + 5 [42+(21 : 33)] . 2 = [16 + (73)].2
=9.4+5 = [16 + 4] . 2
= 36 + 5 = 20 . 2
= 41 = 40
). 8. 2 (50 : 15) h) 24 : 6 . 2 + 8
8 . 2 (50 : 15) = 16 (1 : 1) 24 : 6 . 2 + 8 = 4 . 2 + 8
= 16 1 =8+8
= 15 = 16

Tarama Fy Etkinlik
2. Aadaki ondalk gsterimleri belirtilen basamaa gre yuvarlaynz.

a) 36,865 (birler basamana) 37
b) 46,096 (onda birler basamana) 46,1
c) 0,132 (yzde birler basamana) 0,13
3. A
adaki almlarn ondalk gsterimlerini yaznz.
1 1
a) (3 x 100) + (2 x 10) + (5 x 1) + 2x + 4x = 325,24
10 100
1 1
b) (2 x 100) + (3 x 1) + 1x + 5x = 203,015
100 1000
4. Aadaki arpma ilemlerini yapnz. 5. Aadaki blme ilemlerini yapnz.
a) 2,15 x 0,22 = 0,473 a) 0,224 : 0,4 = 0,56
b) 11,34 : 1,5 = 7,56

b) 3,82 x 1,6 = 6,112
c) 22,86 : 6 = 3,81
c) 2,73 x 5,4 = 14,742
) 102 : 1,2 = 85
6. Yanda modellenen kesir aadaki ondalk kesirlerden hangisine aittir?

A) 0,3 B) 0,336 C) 3,6 D) 0,336

0,3
2, 06x 7, 5 15, 45
7. 2, 06x 7, 5 ileminin sonucunu bulunuz. = = 386, 25
0, 04 0, 04 0, 04

Tarama Fy Etkinlik
8. Aada verilen ifadelerin bandaki kutuya doru ise (D), yanl ise, (Y) harfi yaznz.
40km
D a) = 40 km/sa
1sa
15cm
Y b) oran birimli orandr.
35cm
D c) a oran ann bye oran diye ifade edilebilir.

b
700m
D ) oran birimli orandr.
40sn
D d) B
ir oran oluturan saylar sfrdan farkl ayn say ile arplabilir ya da
blnebilir.
9. Ahmetin 30 liras, Selimin 45 liras, Burakn 25 liras var.

ukarda verilen bilgiye gre aadaki soru bulutlarnn iindeki sorular znz. Bul-
Y
duunuz sonular kutuda verilen en sade ekilleriyle eletiriniz.
a) Ahmet'in parasnn Selim'in b) Selimin parasnn Burakn

30 45
parasna oran .......................
parasna oran ..................... 25
45
c) Burakn parasnn nn ) A
hmet ile Selimin paralar
paralar toplamna oran toplamnn Burakn parasna
25
....................... 75
oran .......................
100 25
d) Ahmetin parasnn nn
paralar toplamna oran
30
.......................
100
2 3 9 3 1
3 5 10 4

Tarama Fy Etkinlik
10. Aadaki eitlikler doru ise yanna (D), yanl ise (Y) harfi yaznz.
Y a) 3 + 4 = 7
......... Y g) 3 1 .2 1 = 6 1
......... D m) 2 4 + 1 1 = 3 5
.........
8 17 25 2 6 2 8 8 8
Y b) 9 2 = 7
......... Y h) 4 1 : 2 = 2 1
......... D n) 1 2 . 3 = 1
.........
10 5 5 3 3 6 8 2
D c) 3 2 6 Y ) 8 1 : 2 = 1 1 Y 5 7
......... . = ......... ......... o) 1 + 7 = 12
5 5 25 3 2
2 4 8 2 2
D ) 8 : 2 = 4
......... Y i) + =
......... D ) : 3 =
.........
9 3 3 8 16 16 8 24
7 2 1
D d) 5 + 3 = 1 1
......... D j) 1 : 2 = 4
......... D p) =
.........
16 4 16 5 8 5 9 3 9
D 1 1 19 Y 3 7 10 Y 1 1 16
......... e) 3 2 = ......... k) + = ......... r) 3 + 1 =
5 4 20 4 8 8 4 2 4
D 3 3 D l) 1 1 2 = 1 D s) 1 1 = 1
......... f) 2 = 2 .........
2 4
.........
6 8 24
8 8
11. Aadaki noktal yerlere <, = ya da > sembollerinden uygun olan yaznz.
a) 1 ..........
= 3 b) 3 ..........
> 2 c) 9 ..........
< 7 ) 10 ..........
> 2
2 6 50 50 8 6 3 3
=
d) 12 .......... 2 < 8
e) 8 .......... >
f) 10 .......... 1 <
g) 5 .......... 5
42 7 5 3 8 4 6 1
12. Aadaki ilem emalarndaki numaral kutucuklar doldurunuz.
1 1 3 2 5 1 1
2 2 10 9 6 4 4
+ +
3 3 1 1 1 1
1 1 2 6 1
5 5 18 3 2 8
2
1 + +
+ 3 7
18 4
3 11 18 7 11
5 8
5 22
3
Tarama Fy Test - 1
1. Ardk 4 ift doal saynn toplam 132 4. Bir otelde, odalarn bazlar deniz man-
ise byk say katr? zaral dierleri da manzaraldr. Deniz
manzaral odalarda bir gecelik konak-
A) 34 B) 36 C) 38 D) 40
lama creti 40, dierlerinde ise 35
Cevap: B dir. Melike Hanm, bu otelde bir hafta
konaklyor ve deniz manzaral odalar ye-
rine da manzaral odalar tercih ediyor.
Bu ekilde davranarak bir hafta deniz
manzaral odalarda kalanlara gre, ka
daha az deme yapar?
A) 5 B) 35 C) 40 D) 245
Cevap: B
2. Bir satc tanesi 1,5 liradan 100 tane
bardak alyor. Bardaklarn 20 tanesi k-
rlyor.
5. Bir aa, her yl bir nceki yldan 2 kg
Geriye kalanlarn tanesini 3,5 liradan daha fazla meyve vermektedir.
sattna gre, ka kr elde etmitir?
lk yl 3,5 kg meyve verdiine gre, 4 yl
A) 190 B) 170 C) 150 D) 130 boyunca toplam ka kg meyve verir?
Cevap: D A) 20 B) 24 C) 25 D) 26
Cevap: D
6. 40 kiilik bir grup sinemaya gidecektir.

Sinema creti 10 , sinemaya ulam c-
reti ise 2 dir. Bu gruptaki 12 kiinin evi
sinemaya yakn olduu iin ulam creti
dememitir.
3.
Laleden 2 ya Bu grup sinema ve sinemaya ulam iin
toplam ka deme yapmtr?
bym
A) 496 B) 482 C) 456 D) 446
Cevap: C
Lale Mesut
Lalenin 3 yl nceki ya ile, Mesutun
imdiki yalar toplam 25dir. 7. 1 1 . 1 1 . 1 1 . 1 1
33 34 35 36
Yukarda verilenlere gre, Lale ka ya-
ndadr? ileminin sonucu katr?
A) 13 B) 14 C) 15 D) 16 A) 8 B) 2 C) 4 D) 5
9 3 9 9
Cevap: A Cevap: A

Tarama Fy Test - 1
8. 11. 4 says aadaki saylardan hangisi ile

9
arplrsa, sonu 1 olur?
2 4 + 35 5 A) 2 1 B) 2 1 C) 1 1 D) 1 1
11 66 3
3 4 4 3
Cevap: B

Yukardaki tahtada yazl ilemin sonu
cunu aadaki rencilerden hangisi
doru sylemitir?

A) B)
81 80 12. 1 . 2 + 1 . 4 ileminin sonucu ka-
6 12 4 36
66 66
tr?
C) D) A) 2 B) 1 C) 1 D) 1
79 78 72 36 18 9
66 66 Cevap: C
Cevap: A
13. 3 1 + 36 1 ileminin sonucu katr?

9. 3 1 . 4 ileminin sonucu katr? 9 3 6
20 8 3
A) 268 B) 269
A) 3 B) 3 C) 1 D) 1 18 18
160 40 40 30
Cevap: D C) 270 D) 271
18 18
Cevap: B
10. 4 1 : 3 3 . 3 ileminin sonucu katr? 2 1 1

14. 5 15 4 +2 ileminin sonucu ka
6 4 10
tr?
A) 1 B) 1 C) 2 D) 1 A) 3 B) 1 C) 1 D) 3
6 2 3 3 2 4 4
Cevap: D Cevap: D
1. B 2. D 3. A 4. B 5. D 6. C 7. A 8. A 9. D 10. D 11. B 12. C 13. B 14. D

Tarama Fy Test - 2
1. Ondalk gsterimi 0,567567... olan saynn 5. Aadakilerden hangisi 0,2 ile 0,3 ara-
sembolle gsterilii aadakilerden han- sndadr?
gisidir?
A) 3 B) 4 C) 5 D) 7
20 20 20 20
A) 0,567 B) 0,567
Cevap: C
C) 0,567 D) 0,567
Cevap: C
6. 8 + 6 + 4 toplamnn sonucu ka-

2. Birbirine e genlerden 100 1000 10
oluan ekil bir btndr. tr?
Buna gre, taral blge- A) 0,486 B) 0,864
lere karlk gelen kesrin
ondalk gsterimi aa- C) 8,64 D) 4,068
dakilerden hangisidir? Cevap: A
A) 0,525 B) 0,575
C) 0,625 D) 0,675
Cevap: C
7. 356,19 ondalk gsterimi, en yakn

3. 42,817 onda birler basamana gre yu- yzde birler basamana yuvarlandn-
varlanm hli aadakilerden hangisi- da 356,15 olduuna gre sembol
dir? yerine gelebilecek rakam nedir?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4
A) 43 B) 42,8
Cevap: D
C) 42,82 D) 42,83 Cevap: B
8. Aadaki ilemlerden hangisinin sonucu

yanltr?
4. 125,936 saysnn yzde birler basama-
na gre, yuvarlanm hli aadakiler- A) 25,4 x 0,6 = 15,24
den hangisidir? B) 33,33 : 3,3 = 10,1
A) 126 B) 125 C) 14,7 : 100 = 147
C) 125,9 D) 125,94 D) 2,6 x 1000 = 2600
Cevap: D Cevap: C

Tarama Fy Test - 2
9. Aada verilen alardan hangisi btn- 12. Aada verilen alardan hangisi komu
ler alara rnek deildir? tmler alara rnek deildir?
A) B B) B A
A) B) A
64 C
48 132 164 16
36 48
A 0 C A B0 C D C 42
B D
C) D) C) D) B
D
A C
118 72
72 76 104 34
56 D 18
C A
Cevap: C
B
Cevap: A
13. ls 27 olan bir a iin aadakiler-

den hangileri dorudur?
10. Yanda verilen e-
O K I. Tmlerinin ls 153dir.
kilde KL ve NM II. Btnlerinin ls 73dir.
48
birbirini P nokta- M III. Tmlerinin ls 63dir.
P N
snda kesen do- 72
rulardr. IV. Btnlerinin ls 153dir.
L A) I ve II B) I veIII
C) II ve IV D) III ve IV
ka derece-
Verilenlere gre, m(MPO) Cevap: D
dir?
14.
A) 45 B) 54 ocuklar bilin bakalm!
C) 60 D) 80 Herhangi bir dar ann b-
Cevap: C
tnlerin ls ile tmlerin
ls arasndaki fark ka
derecedir?
retmenin sorusuna aadaki renci-

11. lerden hangisi doru cevap vermitir?
Benim lm Ben senin b- A) B)

senin lnn tnler anm
iki kat 45 90
Yukardaki iki ann konumalarna gre

C) D)
byk ann ls aadakilerden han-
gisidir? 75 120
A) 90 B) 105 C)120 D)135
Cevap: C Cevap: B
1. C 2. C 3. B 4. D 5. C 6. A 7. D 8. C 9. C 10. C 11. C 12. A 13. D 14. B

Ad: Soyad: Snf:
SINIF
MATEMATK FY NO
3. nite / Aratrma Sorular retme, Veri Toplama ve Dzenleme

12
ARATIRMA SORULARI RETME, VER TOPLAMA VE DZLENME
VER TOPLAMA
Kazanm: ki veri grubunu karla rmay gerek ren ara rma sorular oluturur. Ara rma sorusuna uygun verileri elde eder.
Aratrma Sorusu: Aratrlmas istenilen bir konu ile ilgili sorulara aratrma sorusu denir.
RNEK
Bir okuldaki renciler iin spor kulpleri alacaktr. Hangi spor kulbnn alacan
belirlemek iin yaplacak bir aratrmada sorulabilecek aratrma sorularna rnek ve-
riniz.
ZM
Okuldaki kz ve erkek rencilerin en sevdikleri spor dallar nelerdir?

Okuldaki kz ve erkek renciler hangi kulplerin almasn istiyor?
Okuldaki kz ve erkek renciler hangi spor dallarnda daha baarldr?
rneklem: Belirlenen herhangi bir konuda bir grubun grnn ne olduunu belirlemek
iin aratrma sorularnn sorulaca gruba rneklem denir.
Bir grubun grlerini belirlemek iin anket, grme gibi veri toplama yntemleri kul-
lanlabilir.
Anket: rneklemdeki kiilerin nceden belirlenmi bir konudaki dnce duygu veya ne-
rilerini anlamak zere yazl olarak hazrlanm soru listesine anket denir.
Grme: rneklemdeki bireylerle genelde yz yze yaplan soru sorma ve yantlama ek-
linde olan aratrma yntemine grme denir.

rnekler:
a) Spor ayakkablar reten bir firma yeni retecei ayakkabnn zelliklerini belirlemek
iin hangi rneklem grubuna, hangi aratrma sorularn sormas gerektiini belirleyiniz.
Seilecek olan rneklem daha ok spor ayakkab kullanan kiilerden oluabilir. (Bun-
lar spor ile uraan insanlar, gen nesil gibi.)
rnekleme sorulacak aratrma sorular unlar olabilir:
Ne kadar sklkla spor ayakkab kullanrsnz?
En ok hangi renk spor ayakkab kullanrsnz?
Spor ayakkablarnzn ortopedik olmasn istermisiniz?
Spor ayakkablarnzn backl m, backsz m olmasn tercih edersiniz?
Spor ayakablarnzn deri mi, bez mi olmasn tercih edersiniz?
b) Yeni bir otomobil retmek isteyen bir otomobil firmasnn retecei otomobilin zel-
liklerini belirlemek iin hangi rneklem grubuna, hangi aratrma sorularn sormas
gerektiini bulunuz.
Seilecek olan rneklem otomobil alp, otomobil kullanan kiilerden oluabilir.

rnekleme sorulacak aratrma sorular unlar olabilir:
Hangi renk otomobili tercih ediyorsunuz?
Byk arabalar m yoksa kk arabalar m tercih ediyorsunuz?
Dizel mi, yoksa benzinli arabalarm tercih ediyorsunuz?
Tek kapl otomobilleri tercih eder misiniz?
Otomobilinizi en ok ka km/s hz ile kullanrsnz?

3. nite / Aratrma Sorular retme, Veri Toplama ve Dzenleme Etkinlik
1. Parklardaki ocuk yaralanmalarnn nedenleri ve ilgili veri toplayp, yaznz.
Yerlerdeki zeminlerin yumuak malzeme olmamas.

Oyuncaklarn krlm baz yerlerinin olmas.
Baz ocuklarn oyuncaklar dzgn bir ekilde kullanmamas.
2. Kre, ocuklarnn en ok sevdii meyvenin hangisi olduunu belirlemek istiyor. Bunun

iin seilecek rneklemde kimler olmal?
rneklemde kre ocuklar ve ocuklarn anneleri olmaldr.
3. Trafik kazalarnn sebepleri ile ilgili veri toplayp, yaznz.
Uykusuz ara kullanmak.

Alkoll ara kullanmak.
Trafik kurallarna uymamak.
Ara bakmlarn dzenli yaptrmamak.
Ar hz yapmak
4. Veri toplama yntemlerine 3 tane rnek veriniz.
1. Anket yapma
2. Grme
3. Gzlem
5. Ar kilo almyla ilgili aratrma yaparak veri toplamak isteyen bir kiinin rnekle-
minde kimler olmal ve rnekleme hangi aratrma sorular sorulmaldr?
rneklemde kilolu insanlar olabilir. rnekleme sorulacak aratrma sorular ise un-
lar olabilir:
Ne kadar sklkla yemek yiyorsunuz.
Spor yapyor musunuz?
Abur cubur tketiyor musunuz?
Meyve ve sebzeleri hangi sklkta tketiyorsunuz?

3. nite / Aratrma Sorular retme, Veri Toplama ve Dzenleme Konu Tarama Testi
1. Aadaki sorulardan hangisi bir ara- 4. Okulumuzdaki rencilerin

trma sorusudur? en sevdii tatil blgesi nere-
sidir?
A) Ceyda retmenin en sevdii iecek Eda
hangisidir?
B) Ankara ilindeki rencilerin en sev- Matematik retmenimizin
dii ders hangisidir? en sevdii yemek hangisidir?
C) Cann en sevdii oyunca hangisi- Seda
dir?
2016 ylnda Konyada ve
D) Efenin en ge uyand gn hangisi- Kayseride retilen buday
dir? miktar nedir?
Glah
Cevap: B
Snfmzdaki rencilerin en
sevdii arkc kimdir?
Damla
Yukardaki rencilerden hangisinin sor-

2. Aada verilenlerden hangisi bir ara- duu soru bir aratrma sorusu deildir?
trma yntemi deildir?
A) Damla B) Eda
A) rneklem
C) Glah D) Seda
B) Yzyze grme Cevap: D
C) Anket yapma
D) Gzlem Cevap: A
5. lem yapmay seviyor musunuz?
Matematii gnlk hayatta nerelerde

kullanrsnz?
Hangi mesleklerde matematik bilgisi
3. En ok izlenen televizyon programn be- gereklidir?
lirlemek iin aadakilerden hangisi r- Yukardaki tabloda verilen aratrma so-
neklem olarak kullanlmaz? rular hangi ders iin yaplan bir aratr-
A) Ky ve ehirde yaayan insanlar. ma iin kullanlr?
B) alan ve almayan insanlardr. A) Fen Bilgisi
C) renim durumu yksek ve dk in- B) Trke
sanlar. C) Matematik
D) 1 ve 2 yandaki ocuklar. D) Sosyal bilgiler
Cevap: D Cevap: C
1. B 2. A 3. D 4. D 5. C

TABLO VE GRAFKLER
Kazanm: ki gruba ait verileri ikili sklk tablosu veya ikili stun grafiinden uygun olanla gsterir.
Aratrma sorular ile toplanan veriler uygun bir tabloya aktarlr. ki gruba ait veriler
ikili sklk tablosu veya ikili stun grafii ile gsterilebilir.
Tablolar ve stun grafikleri balk yazlarak isimlendirilir.
rnekler:
a) Bir oyun sepetinde 20 tane krmz, 40 tane mavi, 80 tane yeil, 100 tane sar ve 40 tane
pembe top vardr. Verileri uygun tablo ve stun grafiiyle gsteriniz.
Tablo: Sepetteki Toplarn Dalm Grafik: Sepetteki Toplarn Dalm
Renkler Top says Top says
Krmz 20 100
Mavi 40 80
Yeil 80 60
Sar 100 40
Pembe 40 20
Renkler
Krmz
Mavi
Yeil
Sar
Pembe
b) Grafik: Sitedeki ocuk Yalar
ocuk says
14
12
10
8
6
Yalar
3 4 5 6 7
Yukarda verilen stun grafiinde bir sitedeki 3 ile 7 yalar arasndaki ocuk saylar ve-
rilmitir. Buna gre aadaki sorular cevaplaynz.
1) Grafie uygun tabloyu oluturunuz.
2) Sitede ka tane 5 yanda ocuk vardr?
3) Sitedeki 6 yandaki ocuk says 3 yandaki ocuk saysnda ka fazladr?

1) Tablo: Sitedeki ocuk Says 2) Sitede 12 tane 5 yanda ocuk vardr.

ocuklarn ocuk 3) 6 yanda 10 tane ocuk vardr. 3 yanda 6
yalar saylar tane ocuk vardr.
3 6
10 6 = 4 fazla
4 10
5 12
6 10
7 14
c) CAN irketinin 2016 ylndaki geliri 5 milyon TL, gideri 3 milyon TL, 2015 ylndaki
geliri 6 milyon TL gideri 2 milyon TL, 2014 ylndaki geliri 7 milyon TL gideri 1 milyon
TL dir.
Bu verilere gre CAN irketinin son 3 yldaki gelir ve giderlerini ikili sklk tablosu ve
ikili stun grafiiyle gsteriniz.
Tablo: Can irketinin Gelir ve Giderleri

Yl Gelir Gider
(milyon TL) (milyon TL)
2014 7 1
2015 6 2
2016 5 3
Grafik: Can irketinin Gelir ve Giderleri
Milyon (TL) Gelir
8 Gider
7
6
5
4
3
2
1
Yllar
2014 2015 2016

3. nite / Aratrma Sorular retme, Veri Toplama ve Dzenleme Etkinlik
1. Yandaki tabloya gre, aadaki ifadeler- Tablo: Yllara Gre Kadn - Erkek Nfusu
den doru olannn bana D, yanl olanla-
Yllar Kadn Erkek
rn bana Y yaznz.
(Milyon) (Milyon)
2013 38 39
2003 34 36
1993 29 33
1983 23 32
1973 19 23
D a) Kadn nfusunda en fazla art 1983 - 1993 yllar arasnda olmutur.
D b) Erkek nfusunda en az art 1983 - 1993 yllar arasnda olmutur.
Y c) Kadn - Erkek nfusu arasndaki fark en fazla 1973 ylndadr.
D ) Kadn - Erkek nfusu arasndaki fark en az 2013 ylndadr.
2. Grafik: Yllara Gre retim Miktar

retim miktar (ton) Ayiei
60 Zeytin
50
40
30
Yllar
2003 2008 2013
Yukardaki grafikte bir ilde yetitirilen zeytin ve ayiei miktarlar verilmitir. Grafie
gre aadaki boluklar uygun ekilde doldurunuz.
2013
a) En fazla zeytin retimi ............................... ylndadr.
2008 ylnda en azdr.
b) Ayiei retim ...............................
c) 2003 ve 2008
......................................................... yllarndaki zeytin ve ayieinin toplam retim miktarlar ay-
ndr.

3. nite / Aratrma Sorular retme, Veri Toplama ve Dzenleme Konu Tarama Testi
1. Grafik: Bir Snftaki Kz ve Erkeklerin 2. Aadakilerden hangisi dorudur?

En ok Sevdii Renkler A) 4 marketin cumartesi gn ortalama
Renkler mteri says 125tir.
Siyah Kz
Erkek B) Cumartesi- Pazar toplamda en fazla
Pembe mterisi olan market Ddir.
Sar C) Cumartesi gn Pazar gnnden
Yeil daha fazla mteri gelmitir.
Mavi D) Pazar gn A marketine gelen m-
teri says C marketine gelen mte-
Krmz ri saysndan azdr.
Kii Cevap: B
0 5 8 11 14 17 20 22 2527 says 3. Aadakilerden hangisi yanltr?
Yukardaki grafik, bir snftaki kz ve er- A) Cumartesi gn A marketine gelen
kek rencilerin en ok hangi rengi sev- mteri says Pazar gn C marke-
diklerine aittir. tine gelen mteri saysna eittir.
Buna gre aadakilerden hangisi sy- B) Cumartesi A ve B marketine gelen
lenemez? mteri says toplam; C marketine
A) Kz renciler en ok pembe rengi gelen mteri saysnn 5 katdr.
seviyor.
C) Cumartesi - pazar D marketine gelen
B) Erkek renciler en ok mavi rengi toplam mteri says A marketine gelen
seviyor. toplam mteri saysnn 2 katdr.
C) Sar rengi seven kz ve erkek ren-
ci says eittir. D) Toplamda en az mterisi olan mar-
ket Cdir. Cevap: C
D) Yeil rengi seven erkek renci sa-
ys siyah rengi seven erkek renci
saysndan fazladr. Cevap: D 4. Tablo: Basketbol, Voleybol ve Hentbola
Giden Kz-Erkek renci Says
Grafik: 4 Ayr Marketin Cumartesi - Pa-
zar Gnleri Mteri Says Spor Kz Erkek
Mteri says Basketbol 20 45
250 Cumartesi Voleybol 36 24
Pazar
200 Hentbol 30 38
Yukarda verilen tabloya gre aadaki-
150
lerden hangisi sylenemez?
100
A) Kz renciler en fazla voleybola gi-
50 diyor.
Marketler
B) Erkek renciler en fazla basketbo-
0
A B C D la gidiyor.
Yukardaki grafik 4 ayr marketin cu- C) Hentbola giden kz renci says er-
martesi-pazar gnleri mteri saysn kek renci saysndan fazladr.
gstermektedir.
D) Basketbola toplam 65 renci gidiyor.
2. ve 3. sorular grafie gre cevaplaynz. Cevap: C
1. D 2. B 3. C 4. C

Ad: Soyad: Snf:
SINIF
MATEMATK FY NO
3. nite / Veri Analizi

13
VER ANALZ
Kazanm: Bir veri grubuna ait aritme k ortalamay hesaplar ve yorumlar. ki gruba ait verileri karla rmada ve yorumlamada aritme k ortalama ve
akl kullanr.
Aritmetik Ortalama: Bir say dizisindeki verilerin toplamnn veri saysna blmne aritmetik
ortalama denir.
rnekler:
a) Ceyda matematik snavlarnn birincisinden 90, ikincisinden 77 ve ncsnden 85 al-

mtr. Buna gre Ceydann matematik snav notlarnn aritmetik ortalamas katr?
snav notlarnn toplam

Aritmetik ortalama =
snav says
90 + 77 + 85
=
3
252
=
3
= 84
b) 5 kiilik bir ailede anne 38 yanda, baba 40 yandadr. ocuklarn yalar ise 12, 10 ve
5dr. Bu ailedeki bireylerin yalarnn aritmetik ortalamas katr?
Yalarn toplam
Birey says
38 + 40 + 12 + 5 + 10
=
5
105
=
5
= 21

c) Aadaki sklk tablosunda A ve B otomobil firmalarnn 1 hafta boyunca sattklar

ara saylar verilmitir.
Buna gre sat miktarlarna ait aritmetik ortalamalar bularak karlatrnz.
Gnler
Pazartesi Sal aramba Perembe Cuma Cumartesi Pazar
Markalar
A 6 6 9 11 5 7 5
B 8 6 11 14 10 8 6
6 + 6 + 9 + 11 + 5 + 7 + 5 49
A otomobil firmasnn sat ortalamas = = =7
7 7
8 + 6 + 11 + 14 + 10 + 8 + 6 63
B otomobil firmasnn sat ortalamas = = =9
7 7
A otomobil firmas gnde ortalama 7 otomobil satmtr.
B otomobil firmas gnde ortalama 9 otomobil satmtr.
) 5 arkadan yalarnn aritmetik ortalamas 14 ise bu 5 arkadan yalarnn toplam

katr?
Yalarn toplam
Kii says
Yalarn toplam
14 =
5
ise yalarn toplam 14.5 = 70 olur.

d) arkadan yalarnn aritmetik ortalamas 16dr.

Bu arkadalardan biri 20, dieri 14 yanda olduuna gre nc arkada ka yan-
dadr?
Yalarn Toplam
= 16 20 48
3
+ 14 34
34 14 3. arkadan ya
Yalarn Toplam = 16 . 3 = 48
e) Yalarnn toplam 40 olan iki kiilik bir grup ile yalarnn toplam 70 olan kiilik bir
grup birleip yeni bir grup oluturuyor.
Oluan gruptaki kiilerin yalarnnn aritmetik ortalamas katr?
Yalarn toplam
Kii says
40 + 70
=
2+3
110
=
5
= 22
f) Yalarnn aritmetik ortalamas 8 olan 3 kiilik bir gruba ya 12 olan bir kii katldn-
da yeni oluan grubun aritmetik ortalamas ka olur?
3 kiilik grup iin Yeni grup iin

Yalarn toplam 24 + 12
Aritmetik ortalama = Aritmetik ortalama =
Kii says 3 +1
Yalarn toplam 36
8= =
4 4
Yalarnn toplam = 24 =9

g) 49, 96, 35 saylarnn aritmetik ortalamas katr?
Saylarn toplam
Say adedi
49 + 96 + 35
=
3
180
=
3
= 60
) 40, 70, 80 ve saylarnn aritmetik ortalamas 50 olduuna gre, yerine hangi say
yazlmaldr?
Saylarn toplam
Say adedi
40 + 70 + 80 +
50 =
4
190 +
50 =
4
190 + = 200
= 10
h) Aritmetik ortalamas 48 olan 5 tane sayya, 60 says eklenirse yeni oluan grubun arit-
metik ortalamas ka olur?
Yeni grup iin

Saylarn toplam Saylarn toplam
Aritmetik ortalama = Aritmetik ortalama =
Say adedi Say adedi
Saylarn toplam 240 + 60
48 = =
5 5 +1
300
Saylarn toplam = 48 . 5 =
6
= 240 = 50

Aklk: Bir say dizisindeki en byk say ile en kk say arasndaki farka aklk denir.
rnekler:
a) Aadaki tabloda karakz ve sarkz ineklerinin bir hafta boyunca gnlk verdii st
miktar L cinsinden verilmitir.
Buna gre bu ineklerden birini st ihtiyac iin alacak olan biri hangi inee tercih et-
melidir?
Gnler
Pazartesi Sal aramba Perembe Cuma Cumartesi Pazar
nekler
Sarkz 20 L 18 L 19 L 20 L 21 L 22 L 20 L
Karakz 5L 15 L 20 L 25 L 35 L 20 L 20 L
20 + 18 + 19 + 20 + 21 + 22 + 20
Sarkz ineinin bir haftalk ortalama st miktar = = 20
7
5 + 15 + 20 + 25 + 35 + 20 + 20
Karakz ineinin bir haftalk ortalama st miktar = = 20
7
Aritmetik ortalamalar eittir. Aklklar bulalm.
Sarkz inei iin alk 22 18 = 4
Karakz ineinin aklk 35 5 = 30
Sarkz ineine ait aklk daha azdr. Yani sarkz ineinin gnlk verdii st miktarlar
birbirine daha yakndr. Bu nedenle inek alacak kii sarkaz ineni tercih etmelidir.
b) 40, 48, 10, 27, 30 saylarnn akl katr?
Aklk = En byk say en kk say
= 48 10
= 38

c) 23,6, 8, 10, 15, 4, saylarnn akl 20 olduuna gre yerine yazlabilecek saylar
bulunuz.
En kk sayy 4 alrsak, en byk say olur. Yani

4 = 20 olmal.
Bu rurumda = 24 olabilir.
En byk sayy 23 alrsak en kk say olur. Yani
23 = 20 olmal
Bu durumda = 3 olur.
) Can 60, 80, 40, 70, 90, 80

Armin 70, 70, 70, 70, 70, 70
Yukarda Armin ve Cann matematik snavlarndan ald notlar verilmitir.
Buna gre hangi renci matematik dersinde daha baarldr?
Cann notlarnn aritmetik ortalamas = 60 + 80 + 40 + 70 + 90 + 80

6
420
=
6
= 70
70 + 70 + 70 + 70 + 70 + 70 + 70
Arminin notlarnn aritmetik ortalamas =
6
420
=
60
= 70
Aritmetik ortalamalar eit olduu iin akla bakarz.

Cann notlarnn akl 90 40 = 50
Arminin notlarnn akl 70 70 = 0
Arminin notlarnn akl daha azdr. Yani Arminin notlar birbirine daha yakndr,
daha istikrarldr. Bu durumda Armin daha baarldr.

3. nite / Veri Analizi Etkinlik
Tablo: Satlan ev says
Aylar
Ocak ubat Mart Nisan Mays
Emlak
A 8 6 4 10 12
B 6 7 5 6 6
1. Yukardaki tabloda A ve B emlaklarn 5 ayda ka tane ev sattklar verilmitir. Buna

gre aadaki sorular cevaplaynz.
a) A ve B emlaklarnn 5 ayda satt ev saysnn aritmetik ortalamalarn bulunuz.
A emlaksnn satt ev saysnn aritmetik ortalamas:
8 + 6 + 4 + 10 + 12
=
5
40
=
5
= 8 ev
B emlaksnn satt ev saysnn aritmetik ortalamas:

6+7+5+6+6
=
5
30
=
5
= 6 ev
b) A ve B emlaklarnn satt ev saylarnn akln bulunuz.
A emlaksnn satt ev saysnn akl:
12 4 = 8
B emlaksnn satt ev saysnn akl:
75=2
c) Hangi emlaknn satlar daha istikrarldr?
B emlaksnn satt ev saylarnn akl daha az olduu iin B emlaks daha istik-
rarldr.

2. Yusuf, matematik dersinden 70, 85 ve 75 puanlarn almtr. Yusufun not ortalamasnn

80 olmas iin szl notunun ka olmas gerekir?
? ile szl notunu gsterirsek

Notlarn toplam
Not says
70 + 85 + 75 + ?
80 =
4
70 + 85 + 75 + ? = 320
230 + ? = 320
? = 90 puan
Ay Ocak ubat Mart Nisan

retim (Bin) 20 30 15 35
3. Bir firmann rettii bir rnn says yukardaki tabloda verilmitir. Buna gre, tab-
lodaki verilerin akl katr?
Aklk = En byk veri En kk veri
= 35 15
= 20 bin
4 Aada verilen say gruplarnn aklklarn bulunuz.

a) 80, 100, 180, 0 b) 15, 29, 47, 9, 17, 50
Aklk = 180 0 Aklk = 50 9

= 180 = 41
c) 5, 5, 5, 5, 5 ) 10, 20, 40, 90, 30
Aklk = 5 5 Aklk = 90 10
=0 = 80

Grafik: Telefon ve Bilgisayar Sat Adeti

Telefon says
60 Telefon
50 Bilgisayar
40
30
20
10
0 Aylar
Ocak ubat Mart Nisan
5. Yukardaki grafik bir maazann telefon ve bilgisayar satlarn gstermektedir.
Bu grafie gre;
a) Hangi ayda telefon satnda azalma gzlenmitir?
Nisan aynda 50 tane, mart aynda ise 60 tane telefon satlmtr.
Bu durumda Nisan aynda telefon sat azalmtr.
b) 4 ayda ortalama ka adet telefon satlmtr?
20 + 40 + 60 + 50
4
170
=
4
= 42,5
c) 4 ayda satlan bilgisayar saysnn akl katr?
Ocak aynda 30 tane bilgisayar satlmtr.

ubat aynda 20 tane bilgisayar satlmtr.
Mart aynda 50 tane bilgisayar satlmtr.
Nisan aynda 60 tane bilgisayar satlmtr.
Aklk = 60 20
= 40

Tablo: 2009 - 2013 Yllar Arasnda Bir iftinin rettii Buday Miktarlar
Yllar 2009 2010 2011 2012 2013
retim Miktar
500 400 300 400 800
(Ton)
6. Yukardaki tabloda verilenlere gre aadaki sorular cevaplaynz.

a) ifti 5 ylda ortalama ka ton buday retmitir?
b) Verilere gre akl hesaplaynz.
500 + 400 + 300 + 400 + 800 2400
a) = = 480 ton
5 5
b) 800 300 = 500 ton
7. 3,8 , 4,2 , 5,2 , 6,4 , 1,4 saylarnn akl ve aritmetik ortalamas katr?
Aklk = 6,4 1,4 = 5,0
3,8 + 4, 2 + 5,2 + 6,4 + 1,4
Aritmetik ortalama = = 4,2
5
8. Verilen 18 tane saynn aritmetik or- 9. Aritmetik ortalamas 42 olan alt sa-
talamas 31,4tr. ynn bei 36, 48, 48, 18 ve 18 olduuna
Bu saylarn toplam katr? gre, altnc say katr?
3 1, 4 42 36 + 48 + 48 + 18 + 18 = 168
1 8 6
x x
2 5 12 2 52 252
+ 314 16 8

5 6 5, 2 84
10. 1,8 - 1,9 - 1,72 - 1,63 - 1,4 - 1,7 - 1,65 saylarnn akl katr?
En byk say 1, 9
En kk say 1, 4
0, 5
11. Bir kmede verilen saylarn aritmetik ortalamas 36, toplam 792 ise, bu kme ka
elemanldr?
Saylarn toplam
Say adeti
792
36 =
Say adeti
Say adedi 22dir.
12. 220, 240, 360, 480, 520 say grubunun akln ve aritmetik ortalamasn bulunuz.
220 +240 + 360 + 480 + 520
Aklk = 520 220 Aritmetik ortalama =
5
= 300
= 364
13. Aritmetik ortalamas 82 olan drt saynn 60, 96, 108 olduuna gre, drdnc say
katr?
82 60 328
4 96 264
x
3 2 8 (saylarn toplam) + 108 6 4 drdnc saydr
2 64
14. Burcu, mzik dersinden 80, 60 ve 70 notlarn almtr.
Buna gre, Burcunun not ortalamasn 70 yapmas iin 4. snavdan ka puan almas
gerekir?
80 280
70
60 210
4
x
2 80 + 70 7 0 puan almaldr.
2 10
stanbul Ankara
Tarih
Scaklk (C) Scaklk (C)
6 Temmuz Sal 38 36
7 Temmuz aramba 39 36
8 Temmuz Perembe 37 34
9 Temmuz Cuma 40 37
10 Temmuz Cumartesi 38 35
Tablo: 2013 Yl Temmuz Ayna Ait stanbul ve Ankara llerinin 5 Gnlk Scaklk Deerleri
15. 2013 yl Temmuz ayna ait stanbul ve Ankara illerindeki 5 gnlk hava scaklklar
yukardaki tabloda verilmitir.
Tablodan yararlanarak aadaki sorular cevaplaynz.
a) Tablodaki verileri stun grafiinde gsteriniz.

b) Tablodaki verilere gre stanbul ve Ankarann ortalama 5 gnlk hava scakl he-
saplaynz. Hangi ilin daha scak olduunu belirtiniz.
c) Tablodaki verilere gre stanbul ve Ankarann scaklk akln hesaplaynz.
) Hangi gn stanbul ve Ankarada scaklk en fazladr?

a) Scaklk (C) c) stanbul iin aklk = 40 37 = 3

40
stanbul Ankara iin aklk = 37 34 = 3
39
Ankara
38
37 ) stanbul iin cuma
36 Ankara iin cuma
35
34
Gnler
Sal
aramba
Perembe
Cuma
Cumartesi
6 Temmuz
7 Temmuz
8 Temmuz
9 Temmuz
10 Temmuz
38 + 39 + 37 + 40 + 38 Aritmetik or-
b) stanbul iin Aritmetik ortalama = = 38, 4
5 talamaya gre,
36 + 36 + 34 + 37 + 35 stanbul daha
Ankara iin Aritmetik ortalama = = 35,6 scaktr.
5
15. Grafik: Maskot irketinin Mali Durumu Yandaki grafikte maskot irketine ait 4 yl-
Para (Lira) lk gelir - gider durumu gsterilmitir.
36500 Verilenlere gre, irketin 4 yllk ortala-
35000 ma kr ka liradr?
34500 Gelir toplam = 3 3 5 0 0
33500 3 5 000
33000 3 5 000
3 6 500
1 4 0 0 0 0 lira
2007 2008 2009 2010
Yllar Gider toplam = 3 5 0 0 0
3 4 500
Gider Gelir 3 3 000
3 3 500
1 3 6 0 0 0 lira
140000 136000 = 4000 4000 : 4 = 1000 lira
16.
29,62 saniye 30,31 saniye 29,1 saniye
30,75 saniye 30,85 saniye
Yukarda 50 m bayanlar serbest yzmede yzclerin dereceleri verilmitir.

Verilen srelerin akl ka saniyedir?
Aklk = En uzun sre En ksa sre
= 30,85 29,1
=1,75
3. nite / Veri Analizi Konu Tarama Testi - 1
1.
4. St 4. gnde hi st satmam olsayd;
9, 1 8,6 6,3 7,2 3 gnde ortalama satlan st ve aklk
miktar ne olurdu?
Yukarda verilen veri grubunun aritme-
tik ortalamas ve akl aadakiler- Aritmetik
ortalama Aklk
den hangisidir?
A) 250 100
Aritmetik
ortalama Aklk B) 250 50
A) 2,8 7,8 C) 100 250
B) 7,8 2,8 D) 50 250
Cevap: A
C) 6,8 2,8
D) 6,8 7,8
Cevap: B 5. 4 kiilik bir arkada grubu ev kirasn
paylamaktadrlar.
Kii bana 180 dtne gre ev ki-
Satlan St (L) ras toplam ka dir?
Gnler Miktar A) 520 B) 660 C) 720 D) 820
1. gn 250 Cevap: C
2. gn 300
3. gn 200 6. 50, 60, 58, A, 64 saylarnn akl 16 ise
4. gn 350 A ka olabilir?
A) 16 B) 32 C) 48 D) 54
Cevap: C
Yukarda bir st reticisinin 4 gnde
satt st miktarlar verilmitir.
7. Tablo: Matematik Snav ve Szl Notlar
Buna gre 2, 3, ve 4. sorular cevaplaynz.
Snav Szl
2. St retici 4 gn boyunca ortalama gn- 1. 50 100
lk ka L st satmtr? 2. 100 100
A) 250 B) 260 C) 265 D) 275 3. 90 100
Cevap: D
Yukarda Burcunun snav ve szl notla-
r srasyla verilmitir.
Snav ve szl notlarnn ortalamas kar-
ne notu olacana gre Burcunun mate-
3. Stnn satt st miktarlarn olutu- matik notu karnede katr? (Not, puan
ran veri grununun akl katr? olarak verilecek)
A) 50 B) 100 C) 150 D) 200 A) 90 B) 80 C) 70 D) 60
Cevap: C Cevap: A

8. Aadaki veri gruplarndan hangisinin 12. Remzi bir hafta boyunca 2680, 1380,
aritmetik ortalamas 42dir? 1440, 1600, 1800, 2400 ve 2700 kalorilik
yemek yedi.
A) 32, 38, 40, 42, 44
Remzi bir hafta boyunca gnlk ortala-
B) 48, 40, 36, 36
ma ka kalori almtr?
C) 36, 40, 44, 48
A) 1000 B) 1400
D) 16, 32, 36, 40
Cevap: C C) 1500 D) 2000 Cevap: D
9. 50 tane saynn aritmetik ortalamas

12dir.
Bu saylarn toplam katr?
A) 300 B) 400
C) 500 D) 600 Cevap: D
13. 30, 40, , 60, 80

Yukardaki veri grubunun aritmetik or-
talamas 63 ise aadakilerden han-
gisidir?
10. Aritmetik ortalamas 36 olan 5 saynn A) 85 B) 90 C) 100 D) 105

Cevap: D
drd 32, 40, 48, 50 olduuna gre beinci
say katr?
A) 8 B) 9 C) 10 D) 11
Cevap: C
11. Aadaki veri gruplarndan hangisinin 14. Ayann 6 kiiden oluan ailesinin ya
akl 22dir? ortalamas 16dr.
A) 20, 30, 32, 42, 62 Buna gre Ayann ailesindeki bireyle-
B) 30, 32, 42, 52 rin yalar toplam katr?
C) 34, 48, 42, 64 A) 96 B) 86 C) 76 D) 66
D) 18, 36, 64, 72
Cevap: B Cevap: A
1. B 2. D 3. C 4. A 5. C 6. C 7. A 8. C 9. D 10. C 11. B 12. D 13. D 14. A

1. Bir futbol takm katld futbol turnu- 4. Ben senden 22 kimizin aritmetik
vasnda 5 ma yapmtr. Bu malarda daha fazlaym ortalamas 17 dir.
srasyla 2, 4, 3, 5, 1 gol atmlardr.
Bu futbol takmnn 5 mataki gol orta-
lamas katr?
A) 2 B) 3 C) 4 D) 5
Yukardaki B (byk say) ile K (kk
Cevap: B say) konumalarna gre, byk say B
A) 24 B) 26 C) 28 D) 30
Cevap: C
2. 35, 30, 49, , 50, 42, 61
Yukarda verilen veri grubunun aritmetik 5.
ortalamas 41 ve bilinmeyen veridir. Akl 0 (sfr) olan bir
Buna gre, veri grubunun akl aa- veri grubu iin aada-
dakilerden hangisidir? kilerden hangisi kesinlikle
dorudur?
A) 20 B) 39 C) 41 D) 261
Cevap: C
Merve
retmenin tahtaya yazd soru ile il-
gili Mervenin sylediklerinden hangisi
kesinlikle dorudur?
3. Emine etin Sezer A) Aritmetik ortalama da 0 olur.
B) Btn veriler 0 dr.
C) Verilerin hepsi eittir.
Ben 20 Ben 9 Ben 7 D) Aritmetik ortalama en kk verinin
yandaym. yandaym. yandaym. iki katdr.
Cevap: C
Asl Nesrin Figen 6. Be rencinin ktlelerinin ortalamas

Yukardaki alt kiinin yalar ortalamas 43 kgdr.
15 tir. Bu rencilerden drdnn ktleleri s-
Buna gre Figen, Asl ve Nesrinin yala- rasyla 39 kg, 59 kg, 48 kg, 35 kg oldu-
r aritmetik ortalamas katr? una gre, beinci rencinin ktlesi ka
kgdr?
A) 15 B) 18 C) 20 D) 21
A) 40 B) 34 C) 30 D) 25
Cevap: B Cevap: B

7. 330, 308, 286, 302, 360, 220 11.

Yukarda verilen saylarn akl ve Pzt. Sal r. Pr. Cuma Cmt. Pzr.
aritmetik ortalamas srasyla aada-
A) 75 , 297 B) 95 , 300
C) 120 , 301 D) 140 , 301
Cevap: D
Ali, pazartesi gn belirli sayda soru

zmtr. Daha sonraki gnler ise bir
8. 20 tane saynn aritmetik ortalamas 24 nceki gn zd sorudan 15 tane
tr. daha fazla soru zm ve bir hafta bo-
yunca gnlk zd soru saylarna
Bu saylardan 34 ve 50 olan ikisi ka- gre tablo oluturmutur.
rlrsa geriye kalan saylarn aritmetik
ortalamas ka olur? Alinin bir haftalk veri tablosunun akl-
ka olur?
A) 20 B) 21 C) 22 D) 23
A) 60 B) 75 C) 90 D) 105
Cevap: C
Cevap: C
9. Aadaki veri gruplarndan hangisinin

akl en byktr?
A)
10, 14, 19, 9, 8, 6
B)
7, 6, 6, 6, 5, 4, 8
12.
Emel ile benim yalarmzn
C)
13, 16, 15, 16 aritmetik ortalamas 12 dir.
Fato
D)
3, 5, 7, 9, 12 Pnar ile benim yalarmzn
Cevap: A aritmetik ortalamas 13 dir.
Emel
Fato ile benim yalarmzn

aritmetik ortalamas 14 dur.
10. 15 kz, 25 erkek rencinin katld bir Pnar
snavda kz rencilerin puan ortalamas
24, erkek rencilerin puan ortalamas Yukardaki arkadan konumalarna
36 ise btn snfn puan ortalamas ka- gre, Pnar, Emel ve Fatoun yalarnn
tr? aritmetik ortalamas katr?
A) 30,5 B) 31 C) 31,5 D) 32 A) 13 B) 12,5 C) 12 D) 11
Cevap: C Cevap: A
1. B 2. C 3. B 4. C 5. C 6. B 7. D 8. C 9. A 10. C 11. C 12. A

Ad: Soyad: Snf:
SINIF
MATEMATK FY NO
Tarama Fy (nite 1 - 3)
14
ET Ki NL iK
1.
Aada verilen sl niceliklerin de- 6.
Deeri 256 olan sl niceliklere r-
erlerini yaznz. nekler yaznz.
a) 1001 = 100 b) 1000 = 1
256 = 28 = 44 = 162 = 2561
c) 0100 = 0 d) 1100 = 1
2. 2 8, 32, 41, 53 saylarn kkten by- 7.

Aada verilen say ve ilemin sonu-
e doru sralaynz. cu ka basamakldr?
a) 1011 b) 103 + 103
28 = 256 = 9 32 41 = 4 53 = 125 a) 100000000000 12 basamakl
41 < 3 < 5 < 28
2 3
b) 1000 + 1000 = 2000 4 basamakl
3.
3 tane 3n arpm, 3 tane 3n top- 8. 2 x 62 ileminin sonucu katr?
lamndan ka fazladr?
3 x 3 x 3 = 27 2 x 62 = 2 x 6 x 6
3+3+3=9 = 72
27 9 = 18 fazla
4. aa = 256 ise a katr? 9. 43 : (22 + 22) ileminin sonucu katr?

256 = 44 43 : (22 + 22) = 43 : (4 + 4)
olduu iin a = 4 olur. = 64 : 8
=8
5.
Aadaki ilemlerin sonularn bulu- 10. [106 (12 + 11)] x 3 ileminin sonucu
nuz.
katr?
a) 72 : 6 . 6 2 = 12 . 6 2 = 72 2 [106 (12 + 11)] x 3 = [106 23] x 3

= 70 = 83 x 3
= 249
b) 27 + 5 . (12 3) = 27 + 5 . 9
= 27 + 45
= 72
c) (73 3) : 5 + 2 = 70 : 5 + 2
= 14 + 2
= 16
Tarama Fy Etkinlik
11. Btnler iki adan birinin ls 12. Aadaki seeneklerde soru iaretli
dierinin lsnn 2 katndan 30 alarn llerini yaznz.
fazladr.
a) D b)
Bu alardan kk olannn tmleri
ka derecedir? C 125 D
A ?
? O
+ 30 = 90 30 B
A O B C

= 20
30
? = 60 ? = 180 125
+
20nin tmleri

c) = 55

70dir. E
40
A 4060 D
80
13. E Yandaki ekilde
D ) = m( DBE
m(ABE ) B ? = 60
70 ) = 70
ve m(ABF
A 70 B C olduuna gre, 14.
F
G
) =?
a) m(ABE ) = ?
b) m(EBD 10 25 30 45
) =?
c) m(FBC ) = ?
) m(GBC
Yukardaki toplarn zerinde farkl
180 70 = 110 alar yazldr. Can, btnlerinin l-
s tmlerinin lsnn 3 kat olan
110 : 2 = 55 ann bulunduu topu basketbol po-
a) 55 b) 55 c) 110 d) 55 tasna atacaktr.
Can, hangi renk topu potaya atmal-
15. Aadaki ilemlerin sonularn tah- dr?
min ediniz. Tahmininizi ilem yaparak 45
gerek sonular ile karlatrnz.
2 1
a) 1 + 2 b) 5 3 c) 3 1 2 1
16. Hangi kesrin 4 inin 3 kat 27 eder?
3 5 2 4 3 5
a) Tahmin 2 + 2 = 4 Problemi zebilmek iin tersten gidelim.
2 1 10 3 13 27
1 + 2 =1 + 2 = 3 (Gerek 3 kat 27 olan sayy bulmak iin; =9
3 5 15 15 15 sonu) olur. 3
(5) (3)
1
Bulunan say hangi saynn 4 idir?
b) Tahmin 2 1 = 1 5
5 3 10 3 7 1 21
= = 4 =
2 4 4 4 4 5 5
(2)
9 3
1 9 21 = =
c) 3 2 = 3 2 = 1 (Tahmin) 21 7
3 3 15 1
1 2 10 6 4 (Gerek x5 = = 2
3 = = 7 7 7
3 1 3 3 3 sonu)
(3)
Tarama Fy Etkinlik
17. Bir terzi elindeki 150 m kuman 1 inin 18. Ahmet 42 yandadr. Mehmetin
2 3 5
sini kullanmtr. ya Ahmetin yann s kadardr.
5 6
Geriye ka metre kuma kalmtr? Serkan ise Mehmetten 4 ya kk-
tr. Serkan ka yandadr?
1 2 2 2 300 A) 31 B) 35 C) 39 D) 43
= . = 150. = 20 m
3 5 15 15 15 Ahmet Mehmet Serkan
kullanm.
42 7 5
42. = 35 35 4 = 31
150 20 = 130 m kalm. 6
1
19. Ali, parasnn 1 ini harcyor. Geriye 20. Aadaki saylarn Aritmetik orta-
4 lamalarn bulunuz.
2
kalann sini bor veriyor.
3 a) 8, 6, 4, 14
Geriye 150 kaldna gre, Alinin
8 + 6 + 4 + 14 32
balangta ka liras vard? = =8
4 4
b) 80, 140, 200, 50, 90

80 + 140 + 200 + 50 + 90 560
1 3 2 3 6 9 3 = = 112
+ . = + = = (harcad) 1 kalr. 5 5
4 4 3 12 12 12 4 4
1 150 ise
4
150 x 4 = 600 lira
21. 15, 20, 60, 40, , 25, 30

Yukarda verilen saylarn akl 50 ise iek yerine yazlabilecek saylarn top-
lam katr?
60 = 50 ise = 10 olabilir.
15 = 50 ise = 65 olabilir.
10 +65 = 75 olur.
22. 40 ve 32saylarnn 5ten kk en byk ortak bleni ve 400den kk en byk ortak
katn bulunuz.
40 ve 32 nin ortak blnleri 1, 2, 4 ve 8 dir.
5 ten kk en byk ortak blen 4tr.
40n katlar 40, 80, 120, 160, 200, 240, 280, 320, 360, 400
32nin katlar 32, 64, 96, 128, 160, 192, 224, 256, 288, 320, 352, 384, 416
160 ve katlar 40 ve 32 saylarnn ortak katlardr. 32 ve 40 saylarnn 400den kk
en byk ortak kat 160 . 2 = 320dir.

Tarama Fy Etkinlik
23. 0,5 + 0,3 + 0,12

24. Aada verilen ilemlerin sonula-
0,005 0,06 0,006 rn tahmin ediniz. lemin sonucunu
bulup tahmininizle karlatrnz.
a) 2,18 x 3, 5 = ?
500 30 120
+ +
5 6 6 b) 6, 24 : 3,2 = ?
= 100 + 5 + 20
a) Tahmin: 2 x 4 = 8
= 125
2,18 x 3,5 = 7,63
b) Tahmin: 6 : 3 = 2
6,24 : 3,2 = 1,95
25. 1 litre st 1,5 olduuna gre 15 lit- 26. Funda cebindeki 7,5 ile tanesi 0,5
re st ka liradr? olan sakzlardan ka tane alabilir?
15 75 5
1, 5 7,5 : 0,5 = :
x 10 10
75 15
+ 1 5 75 101
= .
2 2, 5 lira 101 51
= 15 sakz
27. Bir bidonda 310 L zeytinya vardr. 28. Kilosu 10,2 lira olan fndktan 0,5 kg,
Bidondaki zeytinya 15,5Llik bidon- kilosu 16,5 lira olan cevizden 1,2 kg
lara boaltlyor. olan Mert, ka lira deme yapar?
Buna gre elimizdeki zeytinya ka
tane bidona doldurulur?
10,2 x 0,5 = 5,1
155 16,5 x 1,2 = 19,8
310 : 15,5 = 310 :
10
1 9, 8
2 10 5, 1
= 310. +
155 2 4, 9 lira
1
= 20 bidon

Tarama Fy Test - 1
1. 5.
Mehmet Bey 5 m kuman metresini 2 li-

radan satyor. Kalan kuman ise metre-
sini 3 liradan satyor. Bu sat sonunda
Mehmet Beyin eline 55 lira para ge- Her birinde 20 kg domates olan 15 kasa
mitir. domatesten sala yaplacaktr. 5 kg do-
matesten 1 kg sala yaplmaktadr.
Buna gre, kuman tamam ka metre-
dir? Domateslerin hepsi kullanldna gre
ka kg sala elde edilmitir?
A) 10 B) 15 C) 20 D) 25
Cevap: C A) 60 B) 70 C) 80 D) 100
Cevap: A
2. Rakamlar birbirinden farkl 3 basamakl
en byk doal say ile iki basamakl en
kk doal saynn arpm katr?
A) 9990 B) 9985
C) 9980 D) 9870
Cevap: D
6.
3. Toplamlar 312, farklar 264 olan iki say-

nn birbirine blm katr?
A) 8 B) 12 C) 16 D) 24
Cevap: B
Bir lunaparktaki dnme dolap gnde 10
sefer almaktadr. Dnme dolapta 40
koltuk olup, her koltua 2 kii oturmak-
4. Bir baba ile olunun yalar toplam
tadr. Bir gnde, 3 seferde 30 koltuk bo
56dr.
kalm, dier seferlerde bo koltuk kal-
2 yl sonra babann ya olunun yann mamtr.
3 kat olduuna gre, olunun imdiki ya
Buna gre, toplam ka kii dnme dolaba
katr?
binmitir?
A) 12 B) 13 C) 14 D) 15
A) 420 B) 480 C) 620 D) 710
Cevap: B Cevap: C

Tarama Fy Test - 1
7. Bir hrdavatnn ald 140 ampulden 11. Tavuk ve rdek yumurtas dolu bir sepet-
teki toplam yumurta says 36dr.
2 si bozuk kmtr.
5 Bu sepetteki rdek yumurtalarnn say-
Buna gre, bozuk ampullerin saysnn snn tavuk yumurtalarnn saysna oran
salam ampullerin saysna oran katr? 4 olduuna gre, rdek yumurtalarnn
5
says katr?
A) 2 B) 2 C) 5 D) 3 A) 20 B) 16 C) 12 D) 8
7 3 7 5 Cevap: B
Cevap: B
8. ekildeki ABCD karesi e D C

birim karelere blnm-
tr. [AC] ve [BD] ke-
12. Aadakilerden hangisi birimsiz oran-
genlerdir. dr?
A B
A) 10 cm B) 10 km
Buna gre, taral alann taral olmayan 30 cm 5 saat
alana oran katr?
C) 10 litre D) 140 g
5 dakika 70 dakika
A) 3 B) 3 C) 3 D) 4 Cevap: A
10 4 5 5
Cevap: C
9. Bir babann kznn yana oran 12 tir.

5 13. A B
Kznn imdiki ya 20 ise 6 yl sonra
baba ka yanda olur?
A) 48 B) 52 C) 54 D) 56
Cevap: C D C E
Yukarda ABCD karesi ve BCE dik -

10. geni verilmitir. ABCD karesinin bir ke-
nar uzunluu 8 cm olup, |CE| = 4 cmdir.
340 cm uzunluunda olan bir ta 7
10
orannda iki para olacak ekilde kesil- Buna gre, ABCD karesinin alannn
mitir. BCE dik geninin alanna oran aa-
Bu paralardan byk olan para ka
cmdir? A) 2 B) 3 C) 4 D) 6
A) 140 B) 150 C) 180 D) 200
Cevap: D Cevap: C
1. C 2. D 3. B 4. B 5. A 6. C 7. B 8. C 9. C 10. D 11. B 12. A 13. C

Tarama Fy Test - 2
1. Aadaki saylardan hangisi asal say Grafik: Kalem saylar

deildir? Saylar
A) 2 B) 39 C) 41 D) 53 12
Cevap: B 10
8
6
2. Aadaki ifadelerden hangisi dorudur? 4
2
A) ki asal saynn toplam her zaman
asal saydr. Renkler
Siyah
Mavi
Krmz
Yeil
B) ki asal saynn arpm asal saydr.
C) Asal saylarn hepsi tek saydr.
D) 100den kk en byk asal say
97dir. Cevap: D ukardaki grafikte Aslnn kalem ku-
Y
tusundaki kalemlerin says verilmi-
tir.
Buna gre 5, 6 ve 7. sorular cevaplay-

nz.
3. Aadaki sralamalardan hangisi yanl- 5. Kalem kutusundaki kalemlerin toplam sa-
tr? ys katr?
A) 3 > 3 B) 1 < 3 A) 30 B) 28 C) 26 D) 24
7 5 8 8
Cevap: B
C) 5 > 2 D) 1 < 1
6 3 3 2
Cevap: A
6. Kalem kutusunda en az hangi renkte ka-
lem vardr?
A) Siyah B) Mavi
C) Krmz D) Yeil
4. l. 0,6 x 100 = 60
Cevap: D
ll. 830 : 100 = 8,3
lll. 4 : 100 = 0,04
lV. 0,0028 x 10 = 0,28
7. Kalem kutusundaki krmz renkteki ka-
Yukarda verilen eitliklerden ka tanesi lemlerin says mavi kalemlerin saysn-
dorudur? dan ka fazladr?
A) 1 B) C) 3 D) 4 A) 2 B) 4 C) 6 D) 8
Cevap: C Cevap: A

Tarama Fy Test - 2
8. 1 + 3 : 3 ileminin sonucu katr? 12. Aadaki saylardan hangisi 3 ile kalan-

2 4 sz blnebilir?
A) 1 B) 3 C) 3 D) 1
8 8 4 4 A) 89761 B) 169578
Cevap: C C) 98989 D) 1010101
Cevap: B
9. E
5,3 m 2,7 m
13. 8976a be basamakl saynn 5 ile bl-
mnden kalan 3 ise a yerine yazlabilecek
saylarn arpm katr?
D 4,3 m A A) 10 B) 15 C) 24 D) 28
Yukarda verilen EDA geninin evre Cevap: C
uzunluu ka mdir?
A) 12,6 B) 12,3 C) 12 D) 11,7
Cevap: B
14. 3 1 . 2 4 ileminin sonucu katr?

4 5
A) 9,7 B) 9,1 C) 8,7 D) 8,4
10. A = (5 x 100) + (4 x 0,1) + (1 x 0,001)
Cevap: B
Yukarda zmlenmi hali verilen A sa-
ys aadakilerden hangisidir?
A) 5,41 B) 50,401
C) 50,41 D) 500,401
Cevap: D 15. S 3,6 cm E
0,12 cm
11. 130 saysnn btn doal say arpanla- A D

r aadakileden hangisinde verilmitir? Yukarda verilen SEDA dikdrtgenin
A) 1, 2, 5, 10, 13, 26, 65, 130 alan ka cm2 dir?
B) 1, 2, 5, 13, 18, 21, 65 A) 0,216 B) 0,348
C) 12, 13, 15, 26, 45, 65 C) 0,432 D) 0,564
D) 5, 10, 13, 18, 27, 45, 65, 130
Cevap: A Cevap: C
1. B 2. D 3. A 4. C 5. B 6. D 7. A 8. C 9. B 10. D 11. A 12. B 13. C 14. B 15. C

Ad: Soyad: Snf:
SINIF
MATEMATK FY NO
4. nite / Tam Saylar

15
TAM SAYILAR
Kazanm: Tam saylar yorumlar ve say dorusunda gsterir.
Pozitif Tam Saylar

Soluna + sembol yazlan saylara pozitif tam saylar denir. Pozitif tam saylar say
dorusunda O saysnn sanda yer alrlar.
Kazan, alacak, giri katn zerindeki katlar, sfrn zerindeki scaklklar pozitif saylarla
gsterilir. Eer saynn solunda hibir sembol yazmyorsa o say yine pozitiftir. Pozitif
saylar, say dorusunda saa doru gidildike saylar byr. Pozitif tam saylar kmesi
Z+ ile gsterilir.
rnekler:
a) Aada verilen cmleleri pozitif tam saylarla gsteriniz.
50 TL kr + 50
600 TL gelir + 600
10 adm ileri + 10
Zeminin 5 kat st + 5
Sfrn zerinde 2C scaklk + 2
b) +8, +3, +1 pozitif tam saylarn say dorusunda gsteriniz.
0 +1 +2 +3 +4 +5 +6 +7 +8
0 +1 +2 +3
0 +1 +2 +3 +4 +5 +6 +7 +8

4. nite Tam Saylar
Negatif Tam Saylar

Soluna sembol yazlan saylara negatif tam saylar denir. Negatif tam saylar say
dorusunda 0n solunda yer alrlar.
Bor, giri katn altndaki katlar, deniz seviyesinin alt, zarar negatif saylarla gsterilir.
Negatif saylarda, say dorusunda sola doru gidildike say klr. Negatif tam saylar
kmesi Z ile gsterilir.
rnekler:
a) Aada verilen cmleleri negatif tam saylarla gsteriniz.
15 TL zarar 15
80 TL gider 80
50 adm geri 50
Sfrn altnda 18C scaklk 18
Deniz seviyesinin 8 m alt 8
b) 7, 5 ve 10 saylarn say dorusunda gsteriniz.
10 9 8 7 6 5 4 3 2 1
10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0
10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0

4. nite Tam Saylar
Tam Saylar
Pozitif tam saylar kmesi, negatif tam saylar kmesi ve 0n birleimi ile oluan kmeye
tam saylar kmesi denir. Tam saylar Z ile gsterilir.
Z = Z+ Z {0}
Z = {... 3, 2, 1, 0, 1, 2, 3, ...}
6 5 4 3 2 1 0 1 2 3 4 5
Z Z+
NOT
0 saysnn nnde iaret yoktur. Yani 0 says pozitif veya negatif deildir.
rnekler:
a) Aada verilen cmleleri tam saylarla gsteriniz.

1) Ceyda bu ay 3000 lira kr etti. +3000
2) Cann 50 lira alaca var. +50
3) Efenin bu yl geliri ya da gideri olmamtr. 0
4) Eda denizin 10 metre dibine dalmtr. 10
5) Sedann oturduu ev, zeminin 2 kat altndadr. 2
6) Damlann 340 lira borcu vardr. 340
7) Esatn ofisi 18. kattadr. +18
8) Sadk balonla 89m ykselmitir. +89
9) Derin dondurucu sfrn altnda 15Cdir. 15
10) Hava scakl sfrn stnde 6Cdir. +6

4. nite Tam Saylar
b)
7 8 +3 +12 10
6 12 4
Yukarda verilen saylarn negatif mi, pozitif mi olduunu belirleyiniz.
7, 12, 4, 10 saylarnn solunda sembol olduu iin bu saylar negatiftir.

8, 6, +12, +3 saylarnn bazlarnn sanda + sembol, vardr, bazlarnda ise iaret yok-
tur. Bu nedenle bu saylar pozitiftir.
c)
5 0 2 3 2
+4 7 4
Yukarda verilen tam saylar say dorusunda gsteriniz.
Say dorusunda 0n sanda kalan saylar pozitiftir, solunda kalan saylar ise negatiftir.
Say dorusunda saylar saa doru gidildike byr, sola doru gidildike klr.
5 4 3 2 1 0 1 2 3 4 5 6 7
)
B 0 1 A
Yukarda verilen say dorusu e blmelere ayrldna gre A ve B harflerine karlk
gelen saylar yaznz.
A = 6, B = 4 olur.

4. nite Tam Saylar
MUTLAK DEER
Kazanm: Bir saynn mutlak deerini belirler ve anlamlandrr.
Bir saynn 0 noktasna olan uzaklna o saysnn mutlak deeri denir. X bir tam say ise
|x| xin mutlak deerini gsterir.
Mutlak deer uzaklk gsterdii iin sfr hari btn saylarn mutlak deeri pozitiftir.
Sfrn mutlak deeri ise yine sfra eittir.
NOT Bir tam saynn mutlak deeri asla negatif olamaz.
rnekler:
a) Aadaki mutlak deerlerin eitini yaznz.

1) |7| = 7 4) |3| = 3 7) |12| = 12
2) |+8| = 8 5) |0| = 0 8) |40| = 40
3) |7| = 7 6) |+3| = 3 9) |16| = 16
b) +4 ve 4 saylarnn mutlak deerlerini bulup yorumlaynz.

|+4| = 4
|4| = 4 4 3 2 1 0 1 2 3 4
4 birim 4 birim
Say dorusunda da grld gibi +4 ve 4 saylarnn 0a olan uzakl 4 birimdir. Yani 4

ve +4 saylarnn mutlak deerleri birbirine |4| = |+4| = 4 eittir.
Sfra eit uzaklkta olan saylarn mutlak deerleri eittir.
c) |x| = 5 ise x yerine yazlabilecek tam saylar bulunuz.
|x| = 5 ise xin say dorusunda 0a olan uzakl 5 birimdir. Buna gre x = +5 veya x =5
olur.

4. nite Tam Saylar
) |a| = 8 ise a yerine yazlabilecek tam saylar bulunuz.
Bir saynn mutlak deeri uzaklk gsterdii iin uzaklk hibir zaman negatif olamaz. Bu
durumda |a| = 8 olamaz. Yani a yerine yazlabilcek hibir tam say yoktur.
d)
C 2 1 D 1 A B 4
Yukarda e blmelere ayrlm say dorusuna gre |A|, |B|, |C| ve |D| deerlerini
bulunuz.
Verilen say dorusuna gre A = 2, B = 3, C = 3 ve D = 0dr. Bu durumda
|A| = |2| = 2
|B| = |3| = 3
|C| = |3| = 3
|D| = |0| = 0 olur.
e) Aadaki ilemlerin sonularn bulunuz.
|6| + |5| = 6 + 5
=1
|10| + |+10| = 10 + 10
= 20
|13| |3| = 13 3
= 10
|6| + |4| + |2| = 6 + 4 + 2
= 12
|+30| |20| = 30 20
= 10

4. nite Tam Saylar
TAM SAYILARI KARILATIRMA VE SIRALAMA

Kazanm: Tam saylar karla rr ve sralar.
Tam saylarda karlatrma veya sralama yaplrken verilen saylar say dorusunda
gsterilir. nk say dorusunda saa doru gidildike saylar byr, sola doru gidildik-
e saylar klr.
azalr artar
0
rnekler:
a) 6, +3, 0, 1 ve 8 saylarn say dorusunda gsterip kkten bye doru sralaynz.
6 5 4 3 2 1 0 1 2 3 4 5 6 7 8
6 < 1 < 0 < 3 < 8
b)
B C 0 A 2 3 D
Yukardaki say dorusu e paralara ayrlmtr. Buna gre A, B, C ve D harflerinin

yerine gelecek saylar bulup kten bye doru sralaynz.
A=1 B = 5 C = 1 D=4 Grld gibi solda olan say en k-
B<C<A<D ktr.
) |8|, |+2|, |0|, |1| saylarn say dorusunda gsterip kkten bye doru srala-
ynz.
|8| = 8
|+2| = 2
|0| = 0
|1| = 1
0 1 2 3 4 5 6 7 8
0<1<2<8
retmenin Sorusu Negatif saylar sadece tam saylar kmesinde mi bulunur? Aratrnz.
zm: Hayr

4. nite Tam Saylar Etkinlik
1. Aada verilen cmleleri tam saylarla gsteriniz.
a) 300 lira zarar 300
b) Sfrn zerinde 5. kat +5
c) 9 km ileri +9
) Deniz seviyesinin 12 m alt 12
d) 48 lira bor 48
2. Aada verilen saylar say dorusunda gsteriniz.
a) 4, +3, 6
6 5 4 3 2 1 0 1 2 3 4 5
b) |3|, 0, +2, |+5|

0 +2 |3| |+5|
3. Aada verilen cmlelerden doru olann bana D, yanl olann bana Y harfi
yaznz.
Y En kk tam say 1dir.
D Pozitif tam saylar Z+ ile gsterilir.
Y Negatif olmayan en byk tam say 1dir.
D ki basamakl en byk ift tam say 98dir.
D basamakl rakamlar farkl en kk tam say 987dir.
D 5ten byk 4 tane negatif tam say vardr.

4. Aada verilen mutlak deerlerin eitini yaznz.

a) |10| = 10 e) |22| = 22 i) |+40| = 40
b) |+10| = 10 f) |9| = 9 j) |23| = 23
c) |+6| = 6 g) |+16| = 16 k) |100| = 100
) |40| = 40 h) |5 + 3| = 8 l) |49| = 49
d) |+3| = 3 ) |8 1| = 7 m) |14| = 14
5. |a| = 18 ise ann yerine yazlabilecek saylar bulunuz.
|a| = 18 ise a = 18 veya a = 18 olur.
6. Aadaki boluklara <, > veya = sembollerinden uygun olan yaznz.
a) +6 > 2 d) 9 < 7 h) +5 > +3
b) 7 < 8 e) 1 < +1 ) 10 > 10
c) |+14| > 14 f) 3 < |3| i) |11| = 11
) |5| = |+5| g) |0| < |19| j) |99| = |+99|
7.
F E D 1 0 1 A B C
Yukardaki say dorusu e paralara ayrlmtr. Buna gre |A|, |B|, |C|, |D|, |E| ve
|F| saylarn bulup kkten bye doru sralaynz.
A=2 |A| = 2, B = 3 |B| = 3, C=4 |C| = 4

D = 2 |D| = 2, E = 3 |E| = 3, F = 4 |F| = 4
|A| = |D| < |B| = |E| < |C| = |F|

8. a = |194| Yanda verilen a, b ve c saylarn bykten ke doru sralaynz.

b = |+168| a>b>c
c = 149
9. 40, 6, 41, 29, 0, 12 tam saylarna gre aada verilen boluklar doldurunuz.
a) Pozitif tam saylar 6, 41 ve 12

b) Negatif tam saylar 40, 29
c) En kk say 40
) En byk say 41
d) 6dan kk olan saylar 0, 29, 40

e) Negatif olmayan en kk say 0
10. ller Scaklklar (C) Yandaki tabloda baz ehirlerin ayn gn llen
Ankara 2 hava scalklar C cinsinden verilmitir.
Afyon 1 Buna gre aadaki sorunlarn cevaplarn kar-
Mula 15 larndaki boluklara yaznz.
Van 4
a) En scak il hangisidir? Mula
b) En souk il hangisidir? Van
11. 3 ile 7 arasndaki tam saylarn mutlak deerlerinin toplam katr?
3 ile 7 arasndaki tam saylar 2, 1, 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6dr.

|2| + |1| + |0| + |1| + |2| + |3| + |4| + |5| + |6| = 2 + 1 + 0 + 1 + 2 + 3 + 4 + 5 + 6
= 24

12. Aadaki yarglardan doru olanlarn bana D, yanl olanlara da Y harfi yaznz.
Y a) Baz negatif tam saylar sfrdan byktr.
Y b) 2 ile +4 arasnda 6 tane tam say vardr.
Y c) 5 says 3 saysndan byktr.
D ) 10 ve +10 saylarnn mutlak deerleri eittir.
D d) Say dorusundan 5 ve +1 saylar 2ye eit uzaklktadr.
13. Aadaki termometrelerin gsterdii scaklk deerlerini altlarndaki kutulara yaz-

nz.
a) b) c) )
0 0 0 0
-10 -10 -10 -10
-20 -20 -20
5C 20C 17,5C 5C
14. Aadaki say dorusunda 2, +4, 5 ve +3 saylarn iaretleyiniz.

0
5 2 +3 +4
15. Aadaki noktal blmelere <, = veya > sembollerinden uygun olann yaznz.
> +4
a) +5 ........ < |3|
d) 5 ........ > 3
h) |25| ...........
< 4
b) 5 .......... < |30|
e) 20 ........ < +3
) |1| ............
> 20
c) 10 ......... > |7|
f) |9| ........ < |+4|
i) |3| ............
=
) |8| ..............|+8| = |+8|
g) |8| ........ < |17|
j) |+7| ........

16. Aadaki ifadeleri birer tam say olarak yaznz.
a) Sfrn altnda 6C 6
b) Say dorusunda sfrn 17 birim solu 17
c) 40 zarar 40
) 1300 m derinlik 1300
17. +5, 7, 2, 0 ve 6 tam saylarn ayn say dorusu zerinde gsteriniz.
7 6 5 4 3 2 1 0 1 2 3 4 5 6
18. Aadaki gruplarn kkten bye doru sralaynz.

a) a) 10, 21, 4 b) 9, +5, +7, 5
21 < 10 < 4 9 < 5 < + 5 < +7
c) |8|, |5|, |7| ) 4, |5|, +6, |10|
|5| < |7| < |8| 4 < |5| < + 6 < |10|
19. Aadaki boluklar doldurunuz.
1 dir.
a) En byk negatif tam say .................
kk
b) Negatif tam saylar daima pozitif tam saylardan ......................................... tr.
19 olarak kar.
c) |19|, mutlak deer dna ..................
20. Aada verilen noktal yerlere < , >, = sembollerinden uygun olanlar yaznz.
> |+10|
a) |20| ............. <
b) |3| .............|4|
<
c) |6| .............|8| >
) |4| ............|+3|
21. Mutlak deeri 5ten kk olan tam 22. 11, 8, 98, 0, 21 tam saylarnn mut-
saylarn kmesini yaznz. lak deerlerini bulunuz.
{4, 3, 2, 1, 0, 1, 2, 3, 4} |11| = 11 |0| = 0

|8| = 8 |21| = 21
|98| = 98
23. B = {3, 1, 0, 1, 3, 5, 6} kmesinde mutlak deerleri birbirine eit olan saylar bulunuz.
|3| = |3|
|1| = |1|
24. Say dorusunda +5 noktasndan 7 birim saa dah asonra ise 15 birim sola gidersek
hangi notaya geliriz? Geldiimiz noktann mutlak deeri katr?
7 birim saa 3e geliriz

3 0 +5 12 |3| = 3
15 birim sola
25. Bir basamakl mutlak deeri en byk olan tam saylar hangileridir?
9 ve 9
26. A noktas balang noktasnn 7 birim sandadr. B noktas balang noktasnn 11

birim solundadr. Buna gre |A| + |B| katr?
A = +7 B = 11 |+7| + |11| = 7 + 11 = 18
27. Bir satcnn 4 gnlk gelir - gider etelesi aadaki gibidir. Buna gre satcnn
kr - zarar durumu nedir?
Gn Gelir Gider 1. gn 80 kr etmi.

1. 100 20 2. gn 50 kr etmi.
2. 60 10 3. gn 155 kr etmi.
3. 200 45 4. gn 65 kr etmi.
+
4. 80 15
Toplamda 350 kar etmitir.
28. Bir derin dondurucunun scakl 3C iken yazn scakl 3C drlyor. Dondurucu-
nun scakl ka derece olur?
6C olur.

4. nite Tam Saylar Konu Tarama Testi
1. Aadaki rneklerden hangisi tam say- Tablo: llerin Gece ve Gndz Scaklklar
lar ile ifade edildiinde negatif bir say
ile gsterilir?
ller Gece C Gndz C
A) B) Kars -10 -1
Van -15 -4
Hakkari -8 0
Malatya -3 +2
Uan Bir tccarn satt 4 ve 5. sorular yukardaki tabloya gre
uu ykseklii rnlerdeki kr cevaplaynz.
C) D)
4. Gece scakl en yksek olan ilimiz han-
gisidir?
A) Kars B) Van
Bir apartmann Austos aynda

C) Hakkari D) Malatya
bodrum kat Antalyadaki hava Cevap: D
scakl
Cevap: C 5. Gndz scakl en dk olan ilimiz han-
gisidir?
2. +6, +1, 1 ve 5 saylar say dorusuna A) Kars B) Van

yerletirildiinde birbirine en yakn iki C) Hakkari D) Malatya
say arasnda ka birim uzaklk vardr?
A) 2 B) 4 C) 5 D) 6 Cevap: B
Cevap: A 6. Mutlak deeri 5ten kk olan ka tane
tam say vardr?
3. Aadaki rencilerden hangisinin sy-
A) 4 B) 9 C) 10 D) 11
ledii ifade dorudur?
Cevap: B
A) 7. K saysnn balang noktasna uzakl
Sfr en kk pozitif
10 birimdir.
tam saydr.
L saysnn balang noktasna uzakl
B) 16 birimdir.
En byk negatif iki
basamakl tam say 99dur. K < L olduuna gre, K ve L saylar aa-
dakilerden hangileri olabilir?
C)
basamakl en kk K L
tam say 100dr.
A) +10 -16
D) Negatif tam saylar kl-
B) -10 -16
dke mutlak deerleri C) +16 -10
byr. D) -10 +16
Cevap: D Cevap: D

8. A B C D E F G H
12. I. Tm tam saylar negatiftir.
II. En byk negatif tam say 1dir.
Yukardaki eit blmelere ayrlm say
III. En kk pozitif tam say 0 dr.
dorusunda noktalar iaretlenmitir.
IV. basamakl en byk ift say
Balang noktas olarak hangi nokta al- 100dr.
nrsa B ve H noktalarnn mutlak deer-
leri eit olur? V. 0 tm pozitif tam saylardan kktr.
A) A B) C C) E D) G Yukarda verilen numaralandrlm ifa-
delerden hangisi ya da hangileri doru-
Cevap: C dur?
9. Aadaki sralamalardan hangisi doru- A) Yalnz II B) II ve V
dur?
C) I, III ve IV D) II, III ve V
A) 1 < 2 < 3
Cevap: B
B) |3| < |2| < |1|
C) |8| < 0 < +8
D) 5 < 0 < |4|
Cevap: D
10. A B C D
13. A B 0 1 C D
0
Yukardaki say dorusu eit aralklara ay-
Yukardaki eit blmeli say dorusunda rlmtr.
noktalar iaretlenmitir. Buna gre, harflere karlk gelen saylarla
Buna gre, aadakilerden hangisi do- ilgili olarak aadakilerden hangisi yanl-
rudur? tr?
A) |A| < |D| A) |A| < |B| B) |B| = |C|

B) |A| < D C C) |A| = 4 D) B < D
C) |A| + |B| < |C| + |D| Cevap: A
D) B < A Cevap: C
11. 9 < a < 2 < b

olduuna gre, a ve b saylarnn yerine 14. 24 < |10| < 8 < 0 < 13
aadakilerden hangisi yazlamaz? Yukardaki sralamada hangi saylarn
yerleri deitirilirse sralama doru
a b
olur?
A) -3 0
B) -10 -3 A) |10| ile 13 B) 8 ile 13
C) -7 -1 C) 0 ile 24 D) 24 ile 8
D) -5 +4 Cevap: B Cevap: A

15. |a| > |b| ise aadaki ifadelerden hangi- 20. 9 ile 3 tam saylar arasnda ka tane
si kesinlikle dorudur? pozitif tam say vardr?
A) a > b dir. A) 5 B) 4 C) 2 D) 0
B) b > a dr. Cevap: D
C) |a| > 0 ve |b| 0 dr.
D) a > 0 > b dir. Cevap: C
21. 700den kk en byk ift tam say

katr?
16. Aadakilerden hangisi yanltr?
A) 699 B) 698
A) Tam saylar kmesi Z ile gsterilir.
B) |25| = 25 C) 697 D) 696
Cevap: B
C) |a| = 2 ise a = 2 olabilir.
D) Sfrn mutlak deeri sfrdr.
Cevap: B
22. l. |17| = 17
17. ki basamakl rakamlar farkl en kk ll. |+9| = 9
negatif tam say aadakilerden hangi-
sidir? lll. |30| = 30
Yukarda verilen eitliklerden hangisi ya
A) 10 B) 12 da hangileri yanltr?
C) 99 D) 98 Cevap: D A) Yalnz l B) Yalnz ll
C) l ve ll D) l, ll ve lll
Cevap: C
18. Aadaki sralamalardan hangisi doru-
dur?
A) 2 < 3 B) |+6| = (6)

23. C 9 6 A 0 D B
C) 0 > |2| D) |+3| = |3|
Cevap: D Yukarda verilen say dorusu e para-
lara ayrlmtr.
Buna gre aadakilerden hangisi do-
19. Aada verilen tam saylardan hangisi
rudur?
dierlerinden byktr?
A) A = 3 B) B = 2
A) 7 B) 12
C) C = 10 D) D = 4
C) 19 D) 200 Cevap: A
Cevap: A
1. C 2. A 3. D 4. D 5. B 6. B 7. D 8. C 9. D 10. C 11. B 12. B

13. A 14. A 15. C 16. B 17. D 18. D 19. A 20. D 21. B 22. C 23. A
Ad: Soyad: Snf:
SINIF
MATEMATK FY NO

16
TAM SAYILARLA TOPLAMA VE IKARMA LEM
TAM SAYILARLA TOPLAMA LEM
Kazanm: Tam saylarla toplama ve karma ilemlerini yapar, ilgili problemleri zer.
Tam saylarla toplama ilemi yaplrken iaretlere baklr.

1. aretler aynysa saylarn mutlak deerleri toplanr, ortak iaret toplamn iareti
olur.
RNEK
Aadaki toplama ilemlerini yapnz ve say dorusunda gsteriniz.
1) (+7) + (+3) = +10
|+7| = 7 |+3| = 3 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
7 + 3 = 10
2) (2) + (5) = 7
|2| = 2 |5| = 5
8 7 6 5 4 3 2 1 0
2+5=7
3) (+4) + (+1) = +5
|+4| = 4 |+1| = 5
0 1 2 3 4 5
4+1=5
4) (6) + (2) = 8
|6| = 6 |2| = 2 8 7 6 5 4 3 2 1 0
6+2=8

2. aretler farklysa mutlak deeri byk olan saydan mutlak deeri kk olan say
karlr. Farkn iareti mutlak deeri byk olan saynn iareti olur.
RNEK
Aadaki toplama ilemlerini yapnz ve say dorusunda gsteriniz.
1) (+3) + (7) = 4
|+3| = 3 |7| = 7 4 3 2 1 0 1 2 3 4
73=4
2) (+8) + (2) = +6
|+8| = 8 |2| = 2
4 3 2 1 0 1 2 3 4 5 6 7 8
82=6
3) (+5) + (4) = +1
|4| = 4 |+5| = 5
54=1 4 3 2 1 0 1 2 3 4 5 6
4) (6) + (+9) = +3
|6| = 6 |+9| = 9
96=3
6 5 4 3 2 1 0 1 2 3 4 5 6

TAM SAYILARLA TOPLAMA LEMNN ZELLKLER

Kazanm: Toplama ileminin zelliklerini akc ilem yapmak ini birer strateji olarak kullanlr.
1. Deime zellii: Tam saylarla toplama ilemi yaplrken, toplanan saylarn yerleri de-
itirdiinde sonu deimez. Bu nedenle toplama ileminde deime
zellii vardr.
rnekler:
a) (3) + (5) ilemi ile (5) + (3) ilemlerinin sonularn bularak, yorumlaynz.
(3) + (5) = 8
(5) + (3) = 8
Verilen ilemlerin sonular ayn kt. nk tam saylarla toplama ileminin deime
zellii vardr.
b) (+2) + (7) = + (+2)

Yukarda verilen eitliin doru olabilmesi iin h yerine yazlmas gereken sayy bulu-
nuz.
Tam saylarla toplama ileminde deime zellii olduu iin;

(+2) + (7) = + (+2)
= 7 olur.
c) (18) + (+13) = + ile tam saylarla toplama ileminin deime zellii gsteril-
diine gre ve yerine yazlmas gereken saylar bulunuz.
(18) + (+13) = +
olduu iin = +13 = 18 olur.

2. Birleme zellii: Tam saylarla ilem yaplrken nce ilk iki sayy toplayp sonra n-
c sayy bu toplama eklediimizde bulduumuz sonu ile son iki sa-
yy toplayp sonra ilk sayy bu toplama eklediimizde bulduumuz
sonu ayndr. Bu zellie tam saylarla toplama ileminin birleme
zellii denir.
(a + b) + c = a + (b + c)
rnekler:
a) [(+3) + (+7)] + (+5) ilemi ile (+3) + [(+7) + (+5)] ileminin sonucunu bularak yorum-
laynz.
[(+3) + (+7)] + (+5) = +[(+10) + (+5)]

= +15
(+3) + [(+7) + (+5)] = (+3) + (+12)
= +15
ki ileminde sonucu ayn kt nk tam saylarla toplama ileminin birleme zellii var-
dr.
b) [(7) + (+30)] + (20) = + [(+30) + (20)]

Yukarda verilen eitliin doru olabilmesi in yerine yazlmas gereken say katr?
[(70) + (+30)] + (20) = [(+30) + (20)]
Tam saylarla toplama ileminin birleme zellii olduu iin = (70) olur.

TAM SAYILARLA IKARMA LEM

Kazanm: Tam saylarda karma ileminin eksilenin ters iaretlisi ile toplamak anlamna geldiini kavrar.
Tam saylarla karma ilemi yaplrken birinci say aynen yazlr, karma iareti yerine
toplama iareti yaplr ve ikinci saynn iareti deitirilir. Daha sonra oluan toplama
ilemi yaplr ve sonu bulunur.
rnekler:
a) (+9) (+7) = (+9) + (7) = +2
b) (+8) (+15) = (+8) + (15) = 7
c) (6) (4) = (6) + (+4) = 2
) (16) (+18) = (16) + (18) = 34
d) (25) (40) = (25) + (+40) = +15
e) (+32) (32) = (+32) + (+32) = +64
f) (100) (100) = (100) + (+100) = 0
g) (35) (+35) = (35) + (35) = 70
retmenin Sorusu Bir saynn toplama ilemine gre tersi nasl bulunur?
zm: Saynn iareti deitirilerek bulunur.

TAM SAYILARLA SAYMA PULLARIYLA TOPLAMA VE IKARMA LEM
1 Yanda sayma pullarna karlk gelen tamsaylar yazlmtr. lem-

deki saylar buna gre sayma pullaryla gsterilebilir ve ilemin
+ +1
sonucunu bulabiliriz.
+ 0
rnekler:
a) (+2) + (+4) = +6
b) (+5) + (7) = 2
c) (+5) (+2) = +3
) (+8) (4) = +12
d) (6) (+1) = 7

4. nite / Tam Saylar Etkinlik
1. Aada verilen toplama ve karma ilemlerinin sonularn bulunuz.
a) (84) + (14) = 98 ) (+6) (19) = +25
b) (38) + (+20) = 18 d) (30) (+30) = 60
c) (+27) + (32) = 5 e) (+145) (205) = 350
2. Aadaki say dorusunda gsterilen ilemleri matematiksel olarak yaznz.
5 4 3 2 1 0 1 2 3 4 5 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 1 2
(4) + (+7) = +3 (+1) + (9) = 8
3.
Yukarda sayma pullaryla modellenen ilemi matematiksel olarak yaznz.
(+4) (3) = +7
4. Aada verilen emadaki ilemleri yaparak ? yerine gelmesi gereken saylar bulu-
nuz.
8 4 +9 9
12 +15 +18 19
27 1

4. nite / Tam Saylar Konu Tarama Testi
1. 3 ile +5 arasndaki tam saylarn topla- 5. Aada verilen ilemlerden hangisinin

m katr? sonucu dierlerin sonucunda daha b-
yktr?
A) 8 B) 7 C) 7 D) 8
A) (6) + (7)
Cevap: B
B) (+12) (4)
C) (6) + (+9)
D) (+1) (+40) Cevap: B
2. |40| + (30) ileminin sonucu katr?

A) 70 B) 10
C) +10 D) +70 Cevap: C
6. (8) + (19) = + (8)

Yukardaki eitlii sayalan deeri ile
ilgili aada verilenlerden hangisi yan-
3. Hava scakl ayn gn gndz lld- ltr?
nde +2C, gece lldnde 7C ol-
duu grlmtr. A) || = 19
Buna gre gece ile gndz arasndaki s- B) || asal saydr.
caklk fark ka C olabilir? C) asal saydr.
A) 5 B) +5 C) 7 D) 9 D) tek saydr.
Cevap: D Cevap: C
4. Bir denizalt denizin altnda 20 m de-

rinlikte durmaktadr.
7. basamakl negatif rakamlar farkl en
Her 1 saatte 2 m yukar kmak zere 4 byk tek say ile en byk iki basamakl
saat hareket ettiinde 4 saat sonunda ift saynn toplam katr?
deniz altndaki konumunu gsteren say
m cinsinden katr? A) 93 B) 1086
A) 12 B) 28 C) 28 D) 8 C) 977 D) 5
Cevap: A Cevap: D
1. B 2. C 3. D 4. A 5. B 6. C 7. D

Ad: Soyad: Snf:
SINIF
MATEMATK FY NO
4. nite / Cebirel fadeler

17
RNTLER
Kazanm: Aritme k dizelirin kuraln harfle ifade eder, kural harfle ifade edilen dizinin istenilen terimlerini bulur.
Say rntleri: Belirli bir kurala gre artarak veya azalarak devam eden saylardan olu-
an rntlere say rntleri denir.
rntnn kuraln yazarken genel olarak n harfi kullanlr. Burada kul-
landmz n harfine temsilci (deiken say) diyebiliriz.
Kural verilen say rntsnde n harfi yerine hangi sayy yazarsak
rntnn o admdaki sayy bulunuz.
rnekler:
a) 8, 13, 18, 23, ... eklinde devam eden say rntsnn 5. terimi katr?
1. terim 8
2. terim 8 + 5 = 13
3. terim 8 + 5 + 5 = 18
4. terim 8 + 5 + 5 + 5 = 23
5. terim 8 + 5 + 5 + 5 + 5 = 28 olur.
b) 9, 11, 13, 15, ... eklinde devam eden say rntsnn kuraln bulunuz.
rntdeki sra numaras Terimlerin deerleri Sra numaras ile terimlerin

deerleri arasndaki iliki
1 9 2.1+7
2 11 2.2+7
3 13 2.3+7
4 15 2.4+7
.. .. ..
. . .
n 2.n+7

4. nite / Cebirsel fadeler
c)
1. adm 2. adm 3. adm
Yukarda verilen ekil rntsnn kuraln bulup 100. admnda ka tane kare oluaca-
n bulunuz.
Adm Says Admdaki kare says
1 2
2 4
3 6
.. ..
. .
n 2.n
rntnn kural 2ndir.

100. admda 2 . 100 = 200 tane kare olur.
) Kural 3n + 2 olan say rntsnn 1., 6., 18. ve 33. terimlerini bulunuz.
1. terimi bulmak iin kuralda n yerine 1 yazarz. 3 . 1 + 2 = 5 olur.

d) Kural 5n 1 olan say rntsnn 50. terimi 19. teriminden ka fazladr?
50. terim 5 . 50 1 = 250 1

= 249
19. terim 5 . 19 1 = 95 1
= 94
249 94 = 155

4. nite / Cebirsel fadeler Etkinlik
1.

Yukardaki kalemlerle oluturulmu ekil rntsne gre aadaki sorular cevapla-
ynz.
a) ekil rntsnn 4. admn iziniz.
b) ekil rntsne ait say rntsn oluturunuz.
c) Oluan say rntsnn kuraln yaznz.
) rntnn 28. admnda ka tane kalem kullanlacan bulunuz.
a) b) 3, 5, 7, 9, ...
c) 2n + 1 ) 2 . 28 + 1 = 56 + 1 = 57
2. stedii bir kitab almak iin para biriktiren bir renci ilk hafta 7 lira, sonraki her
hafta 6 lira daha birikmitir. Biriktirilen para miktar ile hafta saysn ilikilendiren
kural yaznz.
Hafta 1 2 3 . . . n
Toplam Para 7 13 19 . . .
liki 6.1+1 6.2+1 6.3+1 . . . 6.n+1
3. Kural 7n + 3 olan say rntsnn 53. terimi 15. teriminden ka fazladr?
53. terim 7 . 53 + 3 = 371 + 3 = 374

15. terim 7 . 15 + 3 = 105 + 3 = 108
37 4
108

26 6

4. nite / Cebirsel fadeler Konu Tarama Testi
1. 14, 18, 22, ... eklinde devam eden say 4. ekil rntsn say rnts olarak
rntsnn sradaki terimi katr? yazdmzda oluacak olan rntnn
kural aadakilerden hangisidir?
A) 24 B) 26 C) 28 D) 30
Cevap: B A) 3n 2 B) 3n + 2
C) 3n 1 D) 3n + 1
Cevap: A
5. rntnn 38. admda ka tane nokta

Yukarda ilk 3 adm verilen ekil vardr?
rntsne gre 2, 3, 4 ve 5. sorula-
r cevaplaynz. A) 115 B) 114
C) 112 D) 111
2. ekil rntsnn 4. adm aadakiler- Cevap: C
den hangisi olabilir?
A) B)
6. Kural 8n 8 olan say rntsnn ilk 4

adm aadakilerden hangisidir?
C) D)
A) 1, 8, 16, 32
B) 0, 8, 16, 24, 32, ...
Cevap: D
C) 8, 0, 8, 16
D) 8, 1, 8, 16 Cevap: B
3. ekil rntsne karlk gelen say

rnts aadakilerden hangisidir?
A) 1, 4, 6, 8, 12, ... 7. Kural 4n 1 olan say rntsnn 59.
B) 1, 4, 6, 10, 15, ... terimi katr?
C) 1, 4, 7, 10, 13, ...
A) 236 B) 261
D) 1, 4, 7, 10, 15, ...
C) 260 D) 235
Cevap: C Cevap: D
1. B 2. D 3. C 4. A 5. C 6. B 7. D

CEBRSEL FADELER
Kazanm: Cebirsel ifadenin deerlerini deikenin alaca farkl doal say deerleri iin hesaplar. Szel olarak verilen bir duruma uygun cebirsel ifade ve
verilen bir cebirsel ifadeye uygun szel bir durum yazar.
Deeri bilinmeyen, deikenlerin ve ilemin olduu ifadelere cebirsel ifadeler denir.

Deiken: Cebirsel ifadelede kullanlan harflere deiken denir. Deikenler x, y, a, b, ... gibi
harflerle gsterilebilir.
RNEK
Aada verilenlerden hangileri cebirsel ifadedir?
1) 5 . 3 7 Cebirsel ifade deildir. nk deiken yoktur.
2) 4x 5 Cebirsel ifadedir. Deiken vardr.
3) 8 7a Cebirsel ifadedir. Deiken vardr.
Cebirsel ifadeler bilinmeyen saylarn olduu cmleleri daha ksa ve matema-

NOT
tiksel olarak ifade etmemize yardmc olur. Verilen cmlelerdeki bilinmeyen
sayy deikenlerle gsteririz. Daha sonra cmlede geen ilemleri yazarz.
rnekler:
a) Aadaki cmlelere uygun cebirsel ifadeleri yaznz.
1) Bir saynn 5 kat 5x
2) Bir saynn 5 fazlas x+5
3) Bir saynn 5 eksii x5
4) Bir saynn 1 i x
5 5
5) Bir saynn 5 katnn 5 fazlas 5x + 5
6) Bir sayn 5 fazlasnn 5 kat (x + 5) . 5
7) Ceydann yann 5 fazlasnn 1 i x+5

5 5
8) Ceydann yann 1 inin 5 fazlas x +5
5 5
9) Ceydann yann 5 eksiinin 5 katnn yars (x 5) . 5
2

b) Aadaki verilen cebirsel ifadelerin deerlerini yanlarnda verilen parantez iindeki
saylara gre bulunuz.
1) 3x 7 (8) 3 . 8 7 = 24 7 = 14
2) x (40) 40 = 5
8 8
3) 2x + 1 (11) 2 . 11 + 1 = 22 + 1 = 23
4) (x 6) . 3 (15) (15 6) . 3 = 9 . 3 = 27
5) 4x + 2x (4) 4 . 4 + 2 . 4 = 16 + 8 = 24
CEBRSEL FADELERLE LEMLER

Terim: Cebirsel ifadelerde bir say ile bir veya daha fazla deikenin arpmna terim de-
nir.
Kat say: Deiken ile arpm durumunda olan saylara kat say denir.
Sabit terim: Deikenin olmad terimlere sabit terim denir.

Benzer terim: Cebirsel ifadelerde ayn deikenin ayn veya farkl kat saylara sahip terim-
lerine benzer terim denir.
rnekler:
a) 2x + 7 cebirsel ifadesi ka terimden olumutur?
1. terim 2x
2. terim 7
Yani verilen cebirsel ifade 2 terimden olumutur.
b) Aada verilen cebirsel ifadelerin kat saylarnn bulunuz.
3x Kat says 3 y Kat says 1
a Kat says 1 5b Kat says 5

4 4 6 6

c) Aadaki tabloyu uygun bir ekilde doldurunuz.

Cebirsel ifade Terim says Katsaylar Sabit terim
3x 1 +3 0
2a +1 2 +2 +1
5b 3 2 +5 3
xin kat says + 2

2x + 6y + 2 3 +2
ynin kat says +6
ann kat says +8
8a 7b 2 0
bnin kat says 7
cnin kat says +4
4c + d 1 3 1
dnin kat says +1
) Aada iki stunda verilen benzer terimleri eletiriniz.
3a 8x
2b 6c
a
x
2
6c 4d
3d 2y
4
y
8b
9

1. Aada verilen cmlelere uygun cebirsel ifadeleri yaznz.

a) Bir saynn 6 fazlas x+6
b) Bir saynn 4 eksii x4
c) Bir saynn 8 kat 8x
) Bir saynn yars x

2
d) Bir saynn 2 katnn 9 fazlas 2x + 9
e) Bir saynn 4 katnn 7 eksii 4x 7
3x + 2
f) Bir saynn 3 katnn 2 fazlasnn eyrei 4
2 2x
g) Bir saynn si
3 3
5 5(x 5)
) Bir saynn 5 eksiinin i 6
6
h) Bir saynn 6 fazlasnn yarsnn 3 kat x+6 .3
2
) Bir saynn 7 kat ile 2 katnn toplam 7x + 2x
i) Bir saynn yars ile eyreinin fark x x

2 4
j) Ceydann yann 4 fazlasnn 2 kat (x + 4) . 2
k) Bir kenar uzunluu 2a olan karenin evre uzunluu 8a
l) Bir kenar uzunluu b olan karenin alan b2

1 x cm
m) Uzunluu x cm olan ipin inin uzunluu 3
3
n) x km yolun 80 km gidilirse geriye kalan yolun uzunluu x 80 km
o) Can parasnn 100 lirasn harcarsa geriye ne kadar kalr. x 100 lira
) Efe x yandadr. Tue ise Efeden 4 ya byktr. Tuenin ya x+4

2. Aada verilen cebirsel ifadelere uygun cmleler yaznz.

a) x 1 Bir saynn 1 eksii
b) x + 4 Bir saynn 4 fazlas
c) 3x 5 Bir saynn 3 katnn 5 eksii
) 3(x 5) Bir saynn 5 eksiinin 3 kat
3x
d) Bir saynn 3
10 10
x 12
e) Bir saynn 12 eksiinin 1 i
5 5
(x + 6) . 2 Bir saynn 6 fazlasnn 2 si
f)
11 11
3. Aada verilen geometrik ekillerin evre uzunluklarn cebirsel olarak hesaplaynz.
a) b) K 2b cm L
A
a br a br 2b cm 2b cm
B a br C N 2b cm M
evre = 3a br evre = 8b cm
c) )
8y
x x x x
x
6y 5y
x
x x x x 11 y
evre = 12 x evre = 30 y

4. Aada verilen cebirsel ifadelerin deerlerini x = 4 iin hesaplaynz.

a) 3x + 5 3 . 4 + 5 = 12 + 5 = 17
b) x 1 41=3
8x + 4 8 . 4 + 4 = 32 + 4 = 36 = 6
c)
6 6 6 6
5x 4 5 . 4 4 = 20 4 = 16 = 8
)
2 2 2 2
d) 6x 2x 6 . 4 2 . 4 = 24 8 = 16
e) 3 . (x + 6) 3 . (4 + 6) = 3 . 10 = 30
7 . (x 2) 7 . (4 2) = 7 . 2 = 14 = 1
f)
14 14 14 14
5. Aada verilen cebirsel ifadelerin terim saysn, kat saylarn ve sabit terimlerini
yaznz.
Cebirsel ifade Terim says Katsaylar Sabit terim
8x 1 8 0
5x 9 2 5 9
3x + 4 2 3 +4
x + 3y 8 xin 1
3 8
ynin 3
xin 3
3x y 2 0
ynin 1
xin 5
5x + 4y + 6 3 +6
ynin 4

6. 4, 8, 12, 16, 20..... eklinde devam eden rntnn 8 ve 9. admndaki saylarn toplam
katr? 3 2
4, 8, 12, 16, 20, 24, 28, 32, 36, 40 36
8. adm 9. adm
+
6 8
7. Kural 5n olan rntnn 6. ve 21. admndaki saylar bulunuz.
6. adm 5 . 6 = 30
21. adm 5 . 21 = 105
8.
Yukarda verilen rntde 4. admndaki nokta says katr?

3, 6, 9, 12
4. adm
9. Aadaki szel ifadelere uygun, cebirsel ifadeleri yaznz.
a) Bir saynn 5 fazlas x+5
b) Bir saynn 2 kat 2x
c) Bir saynn 4 katnn 7 eksii 4x 7
) Bir saynn 1 eksiinin 10 kat (x 1) . 10
10. Aada verilen cebirsel ifadelere karlk gelen cmleler yaznz.

x+2
a) x 14 b)
4
a) Bir saynn 14 eksii
b) Bir saynn 2 fazlasnn 1 i

4
11. Aada verilen cebirsel ifadelerin deerini x = 3 iin hesaplaynz.

x2
a) 3x + 9 = 3 . 3 + 9 b) = x2 c) 2x 6 = 2 . 3 6 d) 5x + 3 = 5 . 3 + 3
=9+9 4 4 =66 = 15 + 3
= 18 = 1 =0 = 18
4
12. K b L Yanda verilen KLMN bir dikdrtgen olup ABCD ise bir ka-
Aa B redir.
4cm
D C Buna gre taral blgenin alann veren cebirsel ifade
N M nedir?
(4b a2) cm2

13. Aada verilen ifadelerin bandaki kutuya doru ise (D), yanl ise, (Y) harfi yaznz.
D a) Bir kenar b cm olan karesel blgenin alan b2 cm2 dir.
D b) 6 x b veya 6 . b ifadesi 6b ile gsterilir.
Y c) a = 4 iin a2 + 1 = 5tir.
D ) Bir dizide saylar arasndaki ilikinin, harflerle belirtildii ifadeler birer cebir-
sel ifadedir.
Y d) 2x + 3y 7 cebirsel ifadesinin katsaylar toplam 12dir.
Y e) 9a 4 cebirsel ifadesinin sabit terimi 4tr.
D f) 1, 3, 5, 7 dizisinin kural 2n 1dir.
14. Aadaki cebirsel ifadelerin deerlerini bularak, ifadeleri karlk gelen deerleri ile
eletiriniz.
I. 4
a) x = 4 iin; x + 12 lll b) k = 16 iin; k l
4 II. 12
c) a = 6 iin; a2 + 2 V ) b = 8 iin; 4(b 5) ll III. 16
IV. 28
d) n = 4 iin; n3 6 Vl e) t = 20 iin; 48 t lV V. 38
VI. 58
15. b b b b 1 1 b b b b
b b b
Yukarda verilenlere gre, cebirsel b
ifadelerle uygun olan modelleri e-
letiriniz.
l ll lll lV
2b + 4 3b 5 3b 2b 1

lll l lV ll

4. nite / Cebirsel fadeler Konu Tarama Testi -1
1. 4.
ocuklar ! 8, 13, 18,
1. ekil 2. ekil 3. ekil 4. ekil 5. ekil
23, 28... dizisinin
Yukardaki kpler belli bir kurala gre
kuraln syleyin!
dizilmitir.
Bu kurala gre, sradaki 5. ekilde ka retmenin sorusuna aadaki renci-
kp vardr? lerden hangisi doru cevap vermitir?
A) 8 B) 9 C) 10 D) 11 A)) B)
Cevap: B 3n+5 4n+3
C)) D))
3n+4 5n+3
Cevap: D
2.
1. 2. 3. 4. 5. 6.
ekil ekil ekil ekil ekil ekil
Yukarda kibrit pleri ile oluturulmu her

ekildeki kibrit p says belli bir kurala
gre ekleniyor. 5. 2, 8, 14, 20, ......
Buna gre, 6. ekilde ka tane kibrit p Yukardaki say dizisinde 10. terim aa-
bulunur? dakilerden hangisidir?
A) 8 B) 9 C) 10 D) 11 A) 48 B) 56 C) 64 D) 66
Cevap: D Cevap: B
3.
20 34
6.
1, 4, 9, 16, 25, ....
47 65
Yukardaki tabelada yazl dizinin n. teri-
Yukarda yazl saylardan hangisi kural mi nedir?
9x + 2 olan say dizisine ait olamaz? A) 3n + 1 B) 2n 1
A) 20 B) 34 C) 47 D) 65 C) n2 D) n2 + 1
Cevap: B Cevap: C

7. Zekinin kitaplnda balangta 5 kitap 11. Aadaki modellemelerden hangisi 1, 3,

var. Her hafta kitaplna 2 kitap ekle- 5, 7, ... say dizisine bir rnektir?
mektedir.
Kitap saysyla hafta says arasndaki A) , , , ,...
ilikiyi gsteren cebirsel ifade aada-
B) , , , , ...
A) 3n + 1 B) 2n + 5
C) 5n + 2 D) 4n + 3 C) , , , , ...
Cevap: B
8. Cebirsel ifadesi 3x 1 olan say dizisi

aadakilerden hangisidir? D) , , , , ...
A) 2, 5, 8, 11, 14, ... B) 1, 5, 9, 13, 17, ... Cevap: A

C) 3, 5, 7, 9, 11, ... D) 2, 6, 10, 14, 18, .. 12.
Cevap: A
,...
,
9. ,
Yukarda verilen dizinin kural aadaki-

lerden hangisidir?
1. ekil 2. ekil 3. ekil 4. e
A) 3x 2 B) 4x 3
Yukarda kplerle binalar ina edilmek-
tedir. x2 + 1
C) x2 + 1 D)
Bu binalar hangi kurala gre ina edilmi- 2
Cevap: B
tir?
A) n B) n + 2 13. n. sradaki ekilde 4n + 2 begen ieren
ekil dizisinde 3. srada ka tane begen
C) 2n D) n2 bulunur?
Cevap: C
A) 10 B) 14 C) 16 D) 22
10.
Cevap: B
1. adm 2. adm 14. Bir akvaryumda balangta 10 tane ba-
lk var.
Her ay 3 tane daha balk eklenirse, balk
3. adm saysyla ay arasndaki ilikiyi gsteren
Yukardaki ekil dizisi kibrit pleri ile cebirsel ifade aadakilerden hangisi
oluturulmutur. olur?
Buna gre dizinin 7. admnda ka tane
A) 3n+10 B) 7n+3
kibrit pne ihtiya vardr?
A) 18 B) 22 C) 29 D) 31 C) 10n D) 5n+2
Cevap: C Cevap: A
1. B 2. D 3. B 4. D 5. B 6. C 7. B 8. A 9. C 10. C 11. A 12. B 13. B 14. A

1. Sra saysnn bilinmedii bir snfta her 5. Maliyeti a lira olan bir rnn sat fiya-
srada 3 renci oturmaktadr. t a + 20 liradr.
Bilinmeyen sra says k ile gsterilirse Bu rnn maliyeti 72 olsayd sat fi-
snftaki renci says aadakilerden yat ka lira olurdu?
hangisi ile ifade edilir?
A) 52 B) 72 C) 92 D) 112
A) k 3 B) k Cevap: C
3
C) 3k D) 3k 3
Cevap: C 6. Bir cebirsel ifadede bir say ile bir veya
birden fazla deikenin arpmna.... de-
nir.
2. Bir saynn 3 eksiinin 4 kat cmlesi- fadedeki bolua aadakilerden hangi-
ne uygun cebirsel ifade aadakilerden si gelmelidir?
hangisidir?
A) kat say B) terim
A) 4x 3 B) 4.(x 3)
C) arpan D) bilinmeyen
C) 3x 4 D) 3x 12 Cevap: B Cevap: B
3. Yanda verilen dikdrt- 7. 2,5 saatlik bir programda belli bir sre
getikten sonra kalan sre 150 b daki-
genin uzun kenar ksa b cm
kadr.
kenarnn 3 katndan
4 cm uzundur. Buna gre, programn 40 dakikas geti-
inde kalan sre ka dakika olur?
Buna gre dikdrtgenin evresini cm
cinsinden veren cebirsel ifade aada- A) 190 B) 170 C) 160 D) 110
kilerden hangisidir? Cevap: D
A) 12b 8 B) 8b 12
C) 8b 10 D) 8b 8 8. Asya mutfakta bulunan a tane elmann
Cevap: D 7sini okulda arkadalarna ikram etmi-
tir. Geriye kalan elmalar da evde bulu-
nan 4 kiiye eit sayda olacak ekilde
4. 2x2 8x + 9 cebirsel ifadesiyle ilgili ikram etmitir.
I. 3 tane terimi vardr. Buna gre evdeki bir kiiye ikram edilen
II. 2x2 teriminin kat says 2 dir. elma saysna ait cebirsel ifade aada-
III. 8x teriminin kat says x dir. kilerden hangisidir?
ifadelerinden hangileri dorudur? a+7 a7
A) B)
A) Yalnz I B) I ve II 4 7
a4 a7
C) D)
C) II ve III D) I, II ve III 7 4
Cevap: B Cevap: D

9. 7x 14 cebirsel ifadesine karlk gelen

+ 11. Yakup, kardei Haticeden 5 ya byk-
cmle aadakilerden hangisidir? tr. Yakupun ya x ise Haticenin ya-
nn cebirsel ifadesi aadakilerden han-
A) x tane kitabn 7 kat 14 kitaba eit- gisidir?
tir.
B) Benim bilyelerimin 14 fazlasnn 7 A) x + 5 B) x
kat Nilin bilye saysna eittir. C) x 5 D) x 10
C) Alinin x tane kaleminin 7 katnn 14 Cevap: C
fazlas Mertin kalem saysdr.
D) x portakaln 14 fazlasnn 7 kat olan
portakal says
Cevap: C 12. Emre ile nann paralar toplam a lira-
dr.
Buna gre, Emrenin 20 liras olduuna
10. gre, nann ka liras vardr?
Bir kenar uzunluu a
olan karenin evre 8x 1 A) a + 20 B) a 20
uzunluu
C) 20 a D) 20 . a Cevap: B
Ekenar genin 4a
evre uzunluu
Aslnn ya Haticenin
yann 8 katndan 3a 13. a = 4 iin aada verilen cebirsel ifade-
1 eksiktir. lerden hangisinin deeri en kktr?
b A) a 4 B) a2
Boncuklarmn 1 i
5 5
C) a 1 D) 2a Cevap: A
Yukarda verilen cmlelere karlk gelen
ifadeler uygun cmlelerle eletirildiin-
de aadakilerden hangisi doru olur?
A) B) 14. Aadaki cebirsel ifadelerden hangisi-
nin katsaylar toplam 9dur?
A) 5x + 4 B) 11x 3
C) 7x 1 D) 2x + 3
Cevap: A
C) D)
15. Bir ekenar genin evresi 3a eklinde
ifade edilirse bu genin evresi aa-
daki saylardan hangisine eit olamaz? (a
bir tam saydr.)
A) 3 B) 6 C) 8 D) 12
Cevap: A Cevap: C
1. C 2. B 3. D 4. B 5. C 6. B 7. D 8. D 9. C 10. A 11. C 12. B 13. A 14. A 15. C

Ad: Soyad: Snf:
SINIF
MATEMATK FY NO

18
CEBRSEL FADELERLE TOPLAMA VE IKARMA LEM
Kazanm: Cebirsel ifadelerle toplama ve karma ilemleri yapar. Basit cebirsel ifadelerin anlamn aklar.
Cebirsel ifadelerle toplama ve karma ilemi benzer terimler arasnda yaplr. Benzer
terimlerin katsaylar verilen ileme gre toplanr veya karlr.
rnekler:
a) Aadaki cebirsel ifadelerle verilen toplama ve karma ilemlerini yapnz.

1) 3x + 2x = 5x
2) 2y + y + 4y = 7y
3) 10b 3b = 7b
4) 6a 4a = 2a
5) 8a + 4a 5a = 7a
6) 8x + 5x + 2 = 13x + 2
7) (6x + 3) + (7x 2) = (6x + 7x) + (3 2) = 13x + 1
8) (6a + 8) + (2a + 4) = (6a + 2a) + (8 + 4) = 8a + 12
9) (2x 6) + (3x 5) = (2x + 3x) + (6 5) = 5x 11
10) (5a + 6) (2a + 3) = 5a + 6 2a 3 = 3a + 3
11) (9x 1) (2x 3) = 9x 1 2x + 3 = 7x + 2
12) ((4a 7) (3a 5) = 4a 7 3a + 5 = a 2
13) (2x + 5) (x 1) = 2x + 5 x + 1 = x + 6
14) (4x + 6) (3x + 4) = 4x + 6 3x 4 = x + 2
15) (x + 4) (x 4) = x + 4 x + 4 = 8
16) (3x 2) (6x 2) = 3x 2 6x + 2 = 3x
17) (8x 10) + (3 2x) = (8x 2x) + (10 + 3) = 6x 7
18) (15x + 19) (8x + 4) = 15x + 19 8x 4 = 7x + 15

b) Aada modellenen, cebirsel ifadelerle toplama ilemini yapnz.
1)
a a a a 4 4a + 4
4a + 4 + 2a + 5 = 6a + 9
a a 5 2a + 5
+
a a a a a a 9 6a + 9
2)
x x x x 2 4x + 2
4x + 2 + 2x + 3 = 6x + 5
x x 3 2x + 3
+
x x x x x x 5 6x +5
3)
b b b b b b b 7b
7b + b + 7 = 8b + 7
b 7 b+7
+
b b b b b b b b 7 8b + 7

c) Aada modellenen, cebirsel ifadelerle karma ilemini yapnz.
1)
a a a a 9 4a + 9
a a a 2 3a + 2

a 7 a+7
4a + 9 (3a + 2) = 4a 3a + 9 2
=a+7
2)
x x x x x x 10 6x + 10
x x 9 2x + 9

x x x x 1 4x + 1
6x + 10 (2x + 9) = 6x 2x + 10 9
= 4x + 1
3)
y y y y y 12 5y + 12
y 3 y+3

y y y y 9 4y + 9
5y + 12 (y + 3) = 5y y + 12 3
= 4y + 9

BR DOAL SAYI LE BR CEBRSEL FADEY ARPMA

Kazanm: Bir doal say ile bir cebirsel ifadeyi arpar.
Bir doal say ile bir cebirsel ifade arplrken doal say ile cebirsel ifadenin terimlerinin
hepsi tek tek arplr.
rnekler:
a) Aadaki cebirsel ifadeleri 3 doal says ile arpnz.

1) a 3 . a = 3a
2) 2x 3 . 2x = 6x
a a a
3) 3. =
6 6 2
4) 2x + 1 3(2x + 1) = 3 . 2x + 3 . 1 = 6x + 3
5) 3a 5 3.(3a 5) = 3 . 3a 3 . 5 = 9a 15
x 7 x 7 x 7 x
6) 3.( )=3. 3. = 7
9 3 9 3 9 3 3
b) Aada verilen cebirsel ifadeleri verilen doal saylarla arpnz.

1) 3 . (a + 5) = 3 . a + 3 . 5 = 3a + 15
2) 4 . (3x 7) = 4 . 3x 4 . 7 = 12x 28
3) 15 . 2a = 30a
4) 8 . (2x 5) = 8 . 2x 8 . 5 = 16x 40
5) 7 . (7a + 3) = 7 . 7a + 7 . 3 = 49a + 21
6) 20 . (2x + 3y + 5) = 20 . 2x + 20 . 3y + 20 . 5 = 40x + 60y + 100
7) 5 . (4a + 2b 8) = 5 . 4a + 5 . 2b 5 . 8 = 20a + 10b 40
8) 2 . (3x 4a) = 2 . 3x 2 . 4a = 6x 8a

1. Aadaki toplama ilemlerini yapnz.

a) 8a + 7 + 3a = 11a + 7
b) 3x + 2x + 4x = 9x
c) (a + 2) + (3a + 5) = (a + 3a) + (2 + 5) = 4a + 7
) (5x + 3) + (6x 1) = (5x + 6x) + (3 1) = 11x + 2
2. Aadaki karma ilemlerini yapnz.

a) 8x 5x = 3x
b) 10a 2a 4a = 4a
c) (5x + 4) (2x 5) = 5x + 4 2x + 5 = 3x + 9
) (18a 5) (9a + 6) = 18a 5 9a 6 = 9a 11
3. Aada cebirsel ifadelerle verilen ilemleri yapnz.

a) 6 . (3a + 2) + 2a = 18a + 12 + 2a = 20a + 12
b) 5 . (4x 3) 6x + 4 = 20x 15 6x + 4 = 14x 11
c) 4x + 3 . (3 + 5x) = 4x + 9 + 15x = 19x + 9
) 2 . (3x + 1) + 3 . (2x 1) = 6x + 2 + 6x 3 = 12x 1
4. Aada modellenen cebirsel ifadelerle ilemleri yapnz.
x x x x x 5 a a a a a a a a 7
x x x x x x 1 a a a a a 2
+
x x x x x x x x x x x 6 a a a 5

5. Terim says 3 olan 3 tane cebirel ifade yaznz.

a + b + 1, 2x y + 3, 5x2 + 4a2 + b2
6. Bahesinde 26 tane vine, 8 tane erik aac olan Vildan 3a tane de kiraz aac dikti-
inde, bahesindeki toplam aa saysn gsteren cebirsel ifadeyi yaznz.
26 + 8 + 3a = 34 + 3a
7. Aslnn bir adm y cmdir. Evinden okuluna yryerek 28 admda giden Asl, ka santi-
metre yol yrmtr?
28 . y = 28y cm yol yrmtr.
8. 4m 8n + 5 cebirsel ifadesi iin;

a) 4 8 + 5 = 1
a. Katsaylar toplam katr?
b. Sabit terimi katr? b) +5
c. Ka terim vardr? c) 3
9. t t t t 1 1
t t t
t + =
Yukarda model ile gsterilen cebirsel ifadelerin toplamn bulup, sonucu modelde gsteri-
niz.
(2t 3) + (t + 4) = t + 1
10. Aada verilen cebirsel ifade ilemlerini bulunuz.

a. 8 . (4x 5) = 32x + 40
b. (2a + 1) + (a 2) (a + 4) = 2a + 1 + a 2 a 4 = 2a 5
c. 3.(b 5) + (2b 1) = 3b 15 + 2b 1 = 5b 16
d. (3n 1) + 2.(n 1) + (n +3) = 3n 1 + 2n 2 n + 3 = 4n

1. 5. x br
x br
I. Bant 7 20
3x - 1
2 14
II. Bant 18 - 2x
III. Bant 4 6x + 7
31
Yukarda noktal kada izilmi eklin
IV. Bant 6 22 birim cinsinden evre uzunluu veren ce-
5x - 7
birsel ifade aadakilerden hangisidir?
Yukardaki fabrika 4 ayr banttan say ret- A) 4x 5x B) (4x 5x) 2
mektedir. C) 2 4x 5x D) 3 (4x 5x)
Verilenlere gre, hangi bant hatal re- Cevap: B
tim yapmaktadr?
A) I B) II C) III D) IV
Cevap: D
2. a = 7 deeri iin aadaki cebirsel ifade-
lerden hangisinin deeri en byktr? 6.
A) a 2 3 B) a 5 2 =a =1 olmak zere;
C) 105 a 8 D) 2 a 5 aadaki modellere karlk gelen cebir-
Cevap: C sel ifadelerden hangisi yanltr?
A) B)
3 =a+2 = 5a
3. x 3x + 7 cebirsel ifadesiyle ilgili aa-
4
da verilenler bilgilerden hangisi yanl-
tr? C) D)
= 3a = 3a+1
A) Cebirsel ifadede 3 tane terim vardr.
3 Cevap: B
B) x teriminin kat says 1 tr.
4 4
C) fadede katsaylar toplam 4tr.
D) Cebirsel ifadenin sabit terimi 7dir. 7. Mehmetin x liras vard. Babas Meh-
Cevap: C mete 2x lira, annesi ise Mehmete 10 lira
vermitir.
4. x + 4 + 2x + 16 cebirsel ifadesi veriliyor. Buna gre, Mehmetin ka liras olmu-
Buna gre, verilen ifadenin eiti nedir? tur?
A) 3x + 20 B) 3x + 10 A) 3x B) x + 12
C) 13x D) 23x C) 3x + 10 D) 13x
Cevap: A Cevap: C

8. Yandaki karesel bl- a cm 12. 7(x 4) + (x + 4) cebirsel ifadesinin en

geler arasnda kalan sde ekli aadakilerden hangisidir?
2 cm
taral blgenin alan-
n cm2 cinsinden ve- A) 8x 24 B) 6x 8
ren cebirsel ifade, C) 8x 24 D) 6x 24
aadakilerden han- Cevap: D
gisidir?
A) 4 a2 B) a2 4
C) 2a 2 D) 4a
Cevap: B 13. a a a a
1 1
9. x x 1 1 (4a 3) + (5 a) cebirsel ifadesinin top-
lamn gsteren model aadakilerden
x x hangisidir?
x + A) a a a
x B) a a a
Yukarda model kullanlarak verilen ce-
birsel ifadelerin toplam aadakilerden C) a a
hangisidir?
D) a a
-a
a
A) 4x + 3 B) 2x 3 Cevap: B
C) 2x + 5 D) 4x + 5
Cevap: A
14. 2.(2m + 3n 4) (4m + 6n)

10. (12x 6) (x 5) cebirsel ifadesinin en cebirsel ifadesinin en sde ekli aada-
sde ekli aadakilerden hangisidir? kilerden hangisidir?
A) 11x 11 B) 11x 1 A) 8 B) m + n + 4
C) 11x + 1 D) 11x + 11 C) m + n 4 D) m 8
Cevap: B Cevap: A
11. Aadaki cebirsel ifade ilemlerinden

hangisinin sonucu yanltr?
15. (3x + 2 y) + (y + 10) cebirsel ifadesinin
A) (2a + 4) + (6a 8) = 8a 4 x=0 iin deeri katr?
B) (7b 5) ( 3b + 7) = 10b 12
C) 2(x 6) (3x + 1) = x 7 A) y + 2 B) y + 12
D) (5x + 4) 3(x 1) = 2x + 7 C) 8 D) 12
Cevap: C Cevap: D
1. D 2. C 3. C 4. A 5. B 6. B 7. C 8. B 9. A 10. B 11. C 12. D 13. B 14. A 15. D

Ad: Soyad: Snf:
SINIF
MATEMATK FY NO
19
ET Ki NL iK
a) 17 + 71 = 8 e) 1450 + 51 = 6
b) 92 34 = 0 f) 82 + 33 25 = 59
c) 40 (15 + 4) = 40 19 = 21 g) 171 + 120 = 18
) 32 : 8 + 2 x 5 3 = 4 + 10 3 = 11 h) 22 + 33 + 43 = 95
d) 60 : 2 x 5 = 30 x 5 = 150 i) 104 103 = 9000

2. Aadaki ilemleri ortak arpan parantezine alarak yapnz.
a) 12 . 88 + 12 . 12 = 12 . (88 + 12)
= 12 . 100
= 1200
b) 85 . 110 85 . 10 = 85 . (110 10)
= 85 . 100
= 8500
3. Aadaki ilemlerin sonucunu dalma zelliinden faydalanarak yapnz.
a) 85 . (100 + 2) = 85 . 100 + 85 . 2
= 8500 + 170
= 9670
b) 147 . (100 + 1) = 147 . 100 + 147 . 1
= 14700 + 147
= 14847
4. Aadaki saylarn doal say arpanlarn yaznz.
a) 45 = 1, 3, 5, 9, 15, 45 c) 36 = 1, 2, 3, 4, 6, 9, 12, 18, 36
b) 20 = 1, 2, 4, 5, 10, 20 ) 50 = 1, 2, 5, 10, 25, 50
5. Aada verilen saylarn parantez iinde verilen saylara blndnde kalan saylar
bulunuz.
a) 1287 (5) 2 ) 67941 (3) 0
b) 8794 (10) 4 d) 16795 (2) 1
c) 5943 (4) 3 e) 36752 (9) 5

Tarama Fy Etkinlik
6. Aada verilen saylarn ortak blenlerini yaznz.

a) 4 ve 6 1 ve 2 b) 5 ve 15 1 ve 5
c) 12 ve 15 1 ve 3 ) 20 ve 60 1, 2, 4, 5, 10 ve 20
7. Aada verilen saylarn ortak katlarnn en kn yaznz.

a) 4 ve 6 12 b) 12 ve 15 60 c) 20 ve 60 60
8. Aada verilen a llerinin tmleri olan a lsn karlarna yaznz.

a) 30 60 b) 15 75 c) 19 71
) 2 88 d) 84 6 e) 77 13
f) 6 84 g) 39 51 h) 40 50
9. Aada verilen ekillerde ? yerine yazlmas gereken a ls ka derecedir?
a) b)
?
18o
? 68o
180 68 = 112 90 18 = 72
c) )
54o ? 110o ?
90 54 = 36 180 110 = 70
70 : 2 = 35

Tarama Fy Etkinlik
10. Bir sepette 10 tane yeil elma, 4 tane sar elma ve 8 tane krmz elma vardr. Buna
gre aada istenilen oranlar yaznz.
a) Krmz elmalarn saysnn yeil elmalarn saysna oran 8 4

=
10 5
10 5
b) Yeil elmalarn saysnn sar elmalarn saysna oran =
4 2
c) Yeil elmalarn saysnn tm elmalarn saysna oran 10 5
=
22 11
4 2
) Sar elmalarn saysnn tm elmalarn saysna oran =
22 11
11.
0 C 1 A 2 N 3
Yukardaki say dorusu e paralara ayrlmtr. Buna gre C, A ve N yerine yazlmas
gereken kesirleri yaznz.
3 4 1
C= C=1 C=2
5 5 5
12. Aadaki geometrik ekillerin evre uzunluklarn bulunuz.
E 4 cm
A 3 B
1 1
4 br 2 br 7 cm 5 cm
4 3
2 4 C
1 + 7 cm
2
1 cm
D 1 A
3 br
6 E D
4 + 5 cm
3 4
evre = 2 1 + 4 1 + 3 1
3 4 6 7 4 5 5 7 4
(4) (3) (2) evre = 1+ + + + 1+ + +
2 3 4 4 2 3
4 3 2 10 8 14
= 2 + 4 + 3 = 2+ + +
12 12 12 4 3 2
9 30 32
= 9 br = 2+ + +7
12 12 12
3 62
= 9 br = 9+
4 12
170 85 cm
= =
12 6

Tarama Fy Etkinlik
13. Aadaki arpma ve blme ilemlerini yapnz.

a) 5,3 x 6 = 31,8 c) 2,8 x 1,5 = 4,2
b) 6 : 0,3 = 20 ) 4,8 : 1,5 = 7,2

a) (+2) + (8) = 6 c) (4) + (14) = 18
b) (+19) (7) = +26 ) (+30) (+4) = +26
15. Aada kural verilen say rntlerinin ilk terimini yaznz.
a) 2n + 5 7, 9, 11 b) 5n 1 4, 9, 14
16. Aada verilen cmleri gsteren cebirsel ifadeleri yaznz.
a) ki arkadan yalar toplam adr. 4 yl sonra bu arkadalarn yalar toplam ka

olur?
a+8
b) kiinin yalarnn aritmetik ortalamas x ise bu kiinin yalar toplam katr?
3.x
c) Bir ekenar genin evre uzunluu 12a ise genin bir kenar uzunluu ka adr?
12a
= 4a
3
) Bir miktar ekerin nce 2 kg si, sonra kalann yars kullanlyor. Ne kadar eker
kalmtr?
(x 2)
x2
2

Tarama Fy Test - 1
1. 26 = 4 olduuna gre, yerine yazl- 5. Be basamakl 8943 says 3 ile kalan-

mas gereken say katr? sz blnebiliyorsa yerine aadaki
saylardan hangisi yazlabilir?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4
Cevap: C A) 1 B) 6 C) 7 D) 8
Cevap: B
6. 75
2. 18. (40 + 53) = 18 . 40 + 18 .
Yukarda verilen eitliin doru olabil- 3 x A
mesi iin yerine yazlmas gereken
say katr? 3 x 5 x B
A) 93 B) 53 C) 40 D) 18 Yukardaki arpan aacna gre A + B
Cevap: B ifadesinin deeri katr?
A) 50 B) 45 C) 30 D) 25
Cevap: C
3. 19un 100den kk en byk kat aa- 7. 40lik ann tmleri olan ann btnle-
dakilerden hangisidir? ri ka derecedir?
A) 95 B) 97 C) 94 D) 96 A) 50 B) 60 C) 120 D) 130
Cevap: A Cevap: D
8. 360 km/sa biriminin m/sn birimi cinsinden

ifadesi aadakilerden hangisidir?
4. Aadaki saylardan hangisi 60 saysnn
asal arpanlarndan biri deildir? A) 50 B) 60
A) 2 B) 3 C) 5 D) 7
C) 100 D) 120
Cevap: D Cevap: C

Tarama Fy Test - 1
9. 13. Can 300 tane fndn 2 sini arkadana

5
veriyor.
Cann ka tane fnd kalmtr?

A) 60 B) 120 C) 180 D) 240
Yukardaki ekil e paralara ayrlmtr.
Cevap: C
Buna gre taral blgelerin tm blgeye
oran katr?
A) 1 B) 1 C) 1 D) 1
2 3 4 6 14. 24.08 ondalk gsteriminin zmlenmi
Cevap: C hli aadakilerden hangisidir?
10. Aadaki sralamalardan hangisi doru- A) (2 x 10) + (4 x 1) + (8 x 1 )

dur? 10
A) 2 < 3 B) 4 > 4 B) (2 x 10) + (4 x 1) + (8 x 1 )
7 14 11 13 100
C) 5 > 7 D) 1 < 1
C) (2 x100) + (4 x 10) + (8 x 1 )
6 6 2 3 10
Cevap: B
D) (2 x 100) + (4 x 10) + (8 x 1 )
100
11. Cevap: B
15. Aadaki eitliklerden hangisi yanltr?

A) 8,47 x 10 = 84,7
B) 0,08 x 100 = 8
Yukarda modellenen ilem aadakiler- C) 0,6 : 10 = 0,06
den hangisidir? D) 15,84 : 100 = 1584 Cevap: D
A) 2 1 = 1 B) 1 + 1 = 1
4 4 4 4 4 2
C) 2 + 1 = 3 D) 3 + 1 = 2
4 4 4 4 4 4
16. Efe Beyin ubat ay su faturas 76,85
Cevap: C lira gelmitir.
Faturay derken 100 lira veren Efe
12. 3 3 . 1 1 ileminin sonucu katr? Bey ka lira para st alr?
4 3
A) 1 B) 5 C) 3 1 D) 4 1 A) 23,15 B) 23,25
4 12
C) 23,85 D) 23,75
Cevap: B Cevap: A
1. C 2. B 3. A 4. D 5. B 6. C 7. D 8. C 9. C 10. B 11. C 12. B 13. C 14. B 15. D 16. A

Tarama Fy Test - 2
Grafik: Canan ve Arminin zd Soru 4. 40, 80 ve x saylarnn aritmetik ortala-

Saylar mas 70 ise x katr?
Canan A) 70 B) 80 C) 90 D) 100
100 Armin Cevap: C
80
60
40
20
0 Gnler 5. 17, 30, 42, 25, x saylarnn akl 40 ol-
duuna gre x yerine yazlabilecek say-
Pazartesi
Sal
aramba
Perembe
Cuma
larn toplam katr?

A) 59 B) 60 C) 62 D) 65
Cevap: A
Yukardaki grafikte verilenlere

gre 1, 2 ve 3. sorular cevaplaynz.
1. Arminin be gnde zd soru says

katr? 6. Yeni bir top retimi yapacak olan bir
A) 300 B) 280 C) 260 D) 220 fabrika, anket yapmaya karar vermitir.
Cevap: B Anketi hangi gruba yada hangi rnekle-
nen alana uygulamalar en uygundur?
A) niversite rencilerine
B) 18 yan altndaki kiilere
2. Hangi gn Canan ve Armin eit sayda C) 50 yan stndeki kiilere
soru zmtr?
D) El ii ile uraan kiilere
Cevap: B
A) Sal B) aramba
C) Perembe D) Cuma
Cevap: C
7. Aada verilen tam saylardan hangisi

3. Armin be gnde Canandan ka soru dierlerinden kktr?
fazla zmtr?
A) 0 B) +8
A) 10 B) 20 C) 30 D) 40
C) 3 D) |12|
Cevap: B Cevap: C

Tarama Fy Test - 2
8. 6 ile +4 saylarnn arasnda bulunan 12. Aadakilerden hangisi bir cebirsel ifa-
tam saylarn toplam katr? de deildir?
A) 11 B) 11 C) 9 D) 9
Cevap: C A) 4x B) x C) 62 D) x 3
7 Cevap: C
13. Bir saynn 4 eksiinin 3 cmlesinin

9. 5
cebirsel ifadesi aadakilerden hangisi-
dir?
Yukarda sayma pullaryla modellenen i-

A) 3x 4 B) 3(x 4)
lem aadakilerden hangisidir? 5 5
A) (+8) + (3) = +5 C) 3x 5 D) 5.(x 4)
3 3
B) (+8) (3) = +11 Cevap: B
C) (+8) + (+3) = +11
D) (+8) (+3) = + 5
Cevap: B
14. Seda anta almak iin ilk hafta a lira, 2.
hafta 3a lira ve 3. hafta 5a lira biriktire-
rek antay almtr.
Buna gre, antann fiyat ka liradr?
A) 6a B) 7a C) 8a D) 9a
10. 17, 21, 25, a .... Cevap: D
Yukarda verilen say rntsnde a ye-
rine aadaki saylardan hangisi yazl-
maldr? 15. A (4x5) br B
A) 28 B) 29 C) 30 D) 31
Cevap: B
(x+3) br
D C
Yukarda verilen ABCD dikdrtgenin

evre uzunluu ka brdir?
11. Kural 8n + 3 olan say rntsnn 50.
adm katr? A) 10x 4 B) 10x + 4
A) 403 B) 406 C) 409 D) 410 C) 5x 2 D) 5x + 2
Cevap: A Cevap: A
1. B 2. C 3. B 4. C 5. A 6. B 7. C 8. C 9. B 10. B 11. A 12. C 13. B 14. D 15. A
Ad: Soyad: Snf:
SINIF
MATEMATK FY NO
5. nite / Alan lme

20
ALAN LME
PARALEL KENARIN YKSEKL VE ALANI
Kazanm: Paralel kenarda bir kenara ait ykseklii izer. Paralel kenarn alan balan sn oluturur, ilgili problemleri zer.
Paralelkenarn Ykseklii: Paralelkenarda, paralelkenarlar arasndaki uzakla ykseklik

denir.
rnekler:
a) Yanda verilen ABCD paralelkenarnda tm

A B kenarlara ait ykseklikleri iziniz. Eit uzun-
lukta olan ykseklikler var mdr? Varsa ya-
znz.
D C
M AB kenarna ait ykseklik [CT]dr.

DC kenarna ait ykseklik [AH]dr.
A T B BC kenarna ait yksektir. [DP]dr.
AD kenarna ait yksektir. [BM]dr.
Eit uzunlukta olan kenarlara ait, yani
paralel olan kenarlara ait yksekliklerin
uzunluklar da eittir. Yani |TC| = |AH| ve
D H C
|DP| = |BM|dur.

5. nite / Alan lme
b) K L Yanda verilen KLMN paralelkenarnda KL ve NM

kenarlarna ait ykseklikleri iziniz ve uzunluunu
6 cm bulunuz.
N M
K Y L
KL kenarna ait ykseklik [MY]dr ve
6 cm 6 cm
6 cm |MY| = 6 cmdir.
NM kenarna ait ykseklik [KV]dr ve
|KV| = 6 cmdir.
N V M
c) S E Yanda verilen SEDA paralelkenarna gre,

12 a) [AD]na ait ykseklik ka cmdir?
cm
8 cm b) [SA]na ait ykseklik ka cmdir?
Y c) [SE]na ait ykseklik ka cmdir?
A D T
12
cm
S Z E
Verilenlere gre,
8 cm |SP| = 8 cm
8 cm 8 cm |DZ| = 8 cm
Y
|ER| = 12 cm olur.
A P D T
a) [AD]na ait ykseklik [SP]dr ve |SP| = 8 cmdir.

b) [SA]na ait ykseklik [ER]dr ve |ER| = 12 cmdir.
c) [SE]na ait ykseklik [DZ]dr ve |DZ| = 8 cmdir.

5. nite / Alan lme
Paralelkenarn Alan: Paralelkenarn alann bulmak iin taban ile o tabana ait ykseklii ar-
parz.
K L Yanda verilen paralelkenarn alann bulmak iin
paralelkenarn bir kenar uzunluu ile o tabana in-
dirilen yksekliin uzunluu arplr.
Bu durumda A(KLMN) = |NM| . |KP| veya
A(KLMN) = |LM| . |NR| ile bulunabilir.
N P M
rnekler:
a)
Yanda birimkareli kat zerinde verilen ABCD
A B paralelkenarnn alann birimkareler yardm ile
hesaplaynz. Sonrada alan formlyle alann he-
saplayp karlatrnz.
D C
A B A B
3 br
D C D H C
5 br
ekle bakldnda; 12 tane birimkare, 6 tane Alan(ABCD) = |DC| . |AH|

yarm birimkare vardr. 6 yarm birimkare = =5.3
3 birim kare 12 + 3 = 15 br2 = A(ABCD) = 15 br2
ki yntemde de alan 15 br2 bulunmutur.

5. nite / Alan lme
b) Aada verilen paralelkenarlarn alanlarn bulunuz.

1) A 12 cm B 2) L
K 15 cm
8 cm P
18 cm
D H C
M
|AB| = |DC| = 12 cm
A(ABCD) = |DC| . |AH| N
= 12 . 8 |KN| = |LM| = 18 cm
= 96 cm2 A(KLMN) = |LM| . |KP|
= 18 . 15
= 270 cm2
3) 1 br
1 br
A B A B
4 br
D C D 6 br C
A(ABCD) = 6 . 4 = 24 br2
4) A E B
Yanda verilen ABCD paralelkenarnda |EF| = 9 cm
ve |DC| = 10 cm ise (ABCD) ka cm2dir?
9 cm
A(ABCD) = |DC| . |EF|

D F C = 10. 9
= 90 cm2

5. nite / Alan lme
c) A B Yanda verilen ABCD paralelkenarnn ala-

n 84 cm2 ise |DC| ka cmdir?
7 cm A(ABCD) = |DC| . |AH|

84 = |DC| . 7
|DC| = 12 cmdir.
D H C
) A B
Yanda verilen ABCD paralelkenarnda
|AH| = 12 cm, |BC| = 10 cm ve |DC| = 15
cm olduuna gre |AT| ka cmdir?
H
A(ABCD) = |BC| . |AH|
D T C = 10 . 12
= 120 cm2
A(ABCD) = |DC| . |AT|
120 = 15 . |AT|
|AT| = 8 cm
d) A B Yanda verilen ABCD paralelkenar ve

KLMN dikdrtgen olduuna gre taral
K L alan ka cm2dir?
2 cm 10 cm
N 5 cm M
A(ABCD) = 16 . 10 = 160 cm2
D 16 cm C A(KLMN) = 5 . 2 = 10 cm2
Taral alan = 160 10
= 150 cm2
retmenin Sorusu Kare ve dikdrtgen, paralelkenarlarn zel durumu olabilir mi?

zm: Evet

5. nite / Alan lme Etkinlik
1. Aada birimkareli kat zerinde verilen paralelkenarn AB kenarna ait 3 tane yk-
sekliini izip isimlendiriniz.
D T S C
Verilen ABCD paralelkenarnn AB kenarna ait
ykseklikleri [DP], [TR] ve [SB]dr.
A P R B
2. Aada birimkareli kat zerinde verilen paralelkenarlarn birer yksekliklerini bu-

lup, alanlarnn ka birimkare olduunu hesaplaynz.
B L
A H K
M
P R
T H S H
N
C
D
|BC| = 5 birim |TS| = 4 birim |LM| = 2 birim

|AH| = 3 birim |PH| = 1 birim |NH| = 4 birim
Alan(ABCD) = |BC| . |AH| Alan(PRST) = |TS| . |PH| Alan(KLMN) = |LM| . |NH|
=5.3 =4.1 =2.4
= 15 birimkare = 4 birimkare = 8 birimkare
3. Aada verilen paralelkenarlarn alanlarn bulunuz.

K
A H B
L
H
5 cm
7 cm
D 18 cm C
N
10 cm
M
A(ABCD) = 18 . 5
A(KLMN) = 10 . 7
= 90 cm2
= 70 cm2
4. Aada alanlar verilen paralelkenarlarn istenilen yksekliklerini bulunuz.

a) A B
|DC| = 12 cm
A(ABCD) = 144 cm
|AH| = ?
A(ABCD) = |DC| . |AH|
D H C 144 = 12 . |AH|
|AH| = 12 cm
b) S E
|SA| = 9 cm
A(SEDA) = 117 cm
T |ST| = ?
A D
A(SEDA) = |ED| . |ST| |ED| = |SA| = 9 cm
117 = 9 . |ST|
|ST| = 13 cm
c) K L |NM| = 15 cm
|LM| = 10 cm
|KR| = 6 cm
P |KP| = ?
N R M A(KLMN) = |NM| . |KR|

= 15 . 6
= 90 cm2
A(KLMN) = |LM| . |KP|
= 10 . |KP|
olduuna gre
90 = 10 . |KP|
|KP| = 9 cm

5. nite / Alan lme Konu Tarama Testi
5. A B
A B
D C D H C
Yukarda verilen ABCD paralelkena-
rnda |DC| = 18 cm ve |AH| = 11 cm
olduuna gre, paralelkenarn alan ka
Yukarda birim kareli kat zerinde cm2dir?
verilen paralelkenara gre 1, 2, 3 ve 4. A) 198 B) 200
sorular cevaplaynz.
C) 202 D) 206
Cevap: A
1. Paralelkenar aadaki isimlendirmeler- 6. Aada verilen paralelkenarlardan han-

den hangisi ile gsterilemez? gisinin alan dierlerinden kktr?
A) ABCD paralelkanar 4,8
A) B) cm
B) CADB paralelkanar A H B K L
C) DABC paralelkenar P
3,6 cm
1,2 cm
D) BCDA paralelkanar
Cevap: B
D 5,4 cm C N M
C) D)
P 4,2 cm R X Y
10,4 c
cm
2. Paralelkenarn AB kenarna ait yksek- 3,4 cm m H

0,8
lii ka birimdir?
A) 8 B) 6 C) 5 D) 4 T V S T Z
Cevap: D
Cevap: D
7. A B
3. Paralelkenarn alan ka birimkaredir?
A) 12 B) 18 C) 24 D) 30
Cevap: C
D 6,4 cm C
Yukarda verilen ABCD paralelkenarnn
4. Aadakilerden hangisi yanltr?
alan 33,28 cm2 ise AB kenarna ait yk-
A) |AD| = |BC| B) |DC| |BC| seklik ka cmdir?
C) |AB| // |DC| D) |AB| = |DC| A) 2,9 B) 5,1 C) 5,2 D) 5,9
Cevap: B Cevap: C
1. B 2. D 3. C 4. B 5. A 6. D 7. C

5. nite / Alan lme
GENDE YKSEKL VE ALAN

Kazanm: gende bir kenara ait ykseklii izer. genin alan ban sn oluturur, ilgili problemleri zer.
gende Ykseklii: Bir gende bir keden karsndaki kenara izilen dikmeye ykseklik
denir.
rnekler:
a) Yanda birim kareli kat zerinde izilen

C CAN geninin yksekliklerini iziniz.
A N
CAN geninin AN kenarna ait yksek-

C lii CH doru parasdr.
[CH] [AN]dir.
A H N
C CAN geninin CA kenarna ait yksekli-

i PN doru parasdr.
P
[PN] [AC]dr.
A N

5. nite / Alan lme
CAN geninin CN kenarna ait ykseklii AR

C doru parasdr.
R [CN] [AR]dr.
A N
NOT Geni al genlerde yksekliklerden iki tanesi genin d blgesindedir.
b) K Yanda verilen KLM genine ait ykseklikle-

ri iziniz. (m(ML K) > 90)
M L
K
AL doru paras KM kenarna ait yksekliktir.
A
[AL] [KM]dr.
M L
K
KB doru paras ML kenarna ait ykseklik-
tir.
[ML] [KB]dr.
M L B
K
LM doru paras KL kenarna ait yksekliktir.
[ML] [KL]dr.
M L

5. nite / Alan lme
genin Alan: genin alan, gende herhangi bir bir kenar ile o kenara ait yksekliin
arpmnn yarsna eittir.
A
Taban x ykseklik
Alan =
2
P T |BC| . |AH|
A(ABC) =
2
|AC| . |BT|
A(ABC) =
2
B H C
|AB| . |CP|
A(ABC) =
2
rnekler:
a) Yanda birim kareli kat zerinde verilen

B EDA geninin alan ka birim karedir?
A Y
|AY| . |BH|
B A(BAY) =
2
7 . 42
4 birim
=
21
A Y = 14 birim karedir.
H
7 birim
b) Bir kenarnn uzunluu 12 cm ve bu kenara ait yksekliin uzunluu 8 cm olan genin

alan ka cm2dir?
Taban x ykseklik 12 . 84
Alan = = = 48 cm2
2 21

5. nite / Alan lme
Dik genin Alan: Dik genin alan dik kenarlarn arpmnn ikiye blnmesiyle de buluna-
bilir.
Dik kanarlarn arpm
Alan =
A A 2
|AB| . |BC|
H =
2
Taban x ykseklik
Alan =
B C B C 2
|AC| . |BH|
=
2
rnekler:
a) Yanda birim kareli kat zerinde verilen

B BEY geninin alan ka birim karedir?
|BE| = 6 birim |EY| = 3 birim
36 .3
A(BEY) = = 9 birim kare
2
E Y
b) Yanda verilen ABC geninin alan ka cm2

A dir?
6 cm 8 cm
|AB| . |AC|
Alan(ABC) =
2
B 6.8
C =
2
= 24 cm2dir.

5. nite / Alan lme
c) Aada verilen genlerin alanlarn bulunuz.

A
|BC| . |AH|
Alan(ABC) =
2
6 cm 9.6
=
2
B 4 cm H 5 cm C = 27 cm2
K |LM| . |KB|
Alan(KLM) =
2
8 cm
10 . 8
=
2
M 10 cm L B
= 40 cm2
) Aada verilen genlerde verilmeyen yksekliklerin uzunluunu bulunuz.

1)
|AC| = 20 cm ise |BH| = ?
A
|AB| . |BC| |AC| . |BH|
H Alan(ABC) = Alan(ABC) =
12 cm 2 2
12 . 16 1020 . |BH|
= 96 =
B C 2 21
16 cm
= 96 cm2 |BH| = 9,6
A(KLM) = 220 cm2 ise |KN| = ?

2)
K |LM| . |KN|
Alan(KLM) =
2
1122 . |KN|
220 =
21
L 14 cm N 8 cm M 11.|KN| = 220
|KN| = 20 cm
retmenin Sorusu Paralelkenarda alan taba arp ykseklik ile buluyoruz. Peki ne-
den gende alan bulurken bu arpm 2 ye bleriz?
zm: nk btn genler bir paralelkenarn yarsdr.

1. Aada verilen CAZ geninin tm yksekliklerini iziniz.

C C C C
P S
A Z A Z A R Z A Z
2. D
A P H S
E H
F
B H C R
Yukarda birim kareli kat zerinde verilen genlerin, yksekliklerinden uygun olan
izip genlerin alanlarn bulunuz.
|BC| . |AH| |DF| . |EH| |PS| . |RH|

Alan(ABC) = Alan(DEF) = Alan(PRS) =
2 2 2
6.4 3.4 5.4
= = =
2 2 2
= 12 birim kare = 6 birim kare 20
=
2
= 10 birim kare
3. Aada verilen genlerin alanlarn bulunuz.
A K
10 cm 4 cm
L 15 cm M
B 24 cm C
10 . 24 15 . 4
Alan(ABC) = Alan(KLM) =
2 2
= 120 cm2 = 30 cm2

4. KLM ikizkenar dik gendir. A(KLM) = 18 cm2 ise |KL| ka cmdir?
K
|KL| . |KM| ve |KL| = |KM|dur. Bu durumda
A(KLM) =
2
|KL| . |KM|
18 =
2
|KL| . |KM| = 36
L M |KM| = |KL| = 6 cmdir.
5. Yanda verilen ABC geninde [BK] [AC],

A
[CL] [AB], |AB| = 12 cm, |CL| = 8 cm ve
|BK| = 6 cm ise AC uzunluu ka cmdir?
L K
B C
|AB| . |CL| |AC| . |BK|

A(ABC) = A(ABC) =
2 2
12 . 8 |AC| . 63
= 48 =
2 21
= 48 cm2 |AC| = 16 cm
6. Alan 40 cm2 olan bir genin taban uzunluu 8 cm ise ykseklii ka cm olur? Ykseklik
20 cm olduundan ise taban uzunluu ka cm olur?
Taban x Ykseklik Taban x Ykseklik

Alan = Alan =
2 2
48 . h a . 2010
40 = 40 =
21 21
h = 10 cm a = 4 cm
(h ykseklik) (a taban)

5. nite / Alan lme Konu Tarama Testi
A 4. A
3 cm 4 cm
3 cm 4 cm
3 cm 4 cm
B C B C
Yukarda verilen ekle gre taral alan
ka cm2dir?
Yukarda birim kareli kat zerinde A) 24 B) 22 C) 20 D) 18
verilen gene gre 1, 2 ve 3. sorular Cevap: D
cevaplaynz.
5. K L
1. genin BC kenarna ait ykseklik ka
birimdir?
A) 4 B) 5 C) 6 C) 7 10 cm 8 cm
Cevap: B
M
Yukarda verilen genin evre uzunluu
30 cm ve alan 36 cm2 olduuna gre KL
kenarna ait ykseklik ka cmdir?
A) 3 B) 4 C) 6 D) 8
2. genin alan ka birim karedir? Cevap: C
A) 40 B) 30 C) 20 D) 10
Cevap: C
6. A
3. Verilen gen ile ilgili aadakilerden

hangisi dorudur? E B C
A) Ekenar gendir. Yukarda verilen gende |BD| = 4 cm

B) Dar al ikizkenar gendir. |AC| = 16 cm, |AE| = 8 cm ise |BC| ka
cmdir?
C) eitkenar gendir.
A) 4 B) 8 C) 12 D) 16
D) eitkenar geni al gendir.
Cevap: B Cevap: B
1. B 2. C 3. B 4. D 5. C 6. B

Ad: Soyad: Snf:
SINIF
MATEMATK FY NO
5. nite: Alan lme

21
ALAN LME VE ARAZ LME BRMLER - ALAN PROBLEMLER
Kazanm: Alan lme birimlerini tanr, m2-km2, m2-cm2-mm2 birimlerini birbirine dntrr.
Alan lme Birimleri
Metrekare: Alan lmede temel l birimi metrekaredir. Bir kenar uzunluu 1 m olan
karenin belirttii dzlemsel blgenin alan 1 metrekaredir. Metrekare m2
sembol ile gsterilir.
RNEK ZM
1m Yanda verilen eklin alan ka m2dir?
1m
Verilen ekilde 12 tane 1 m2lik alan olduu
iin eklin alan 12 m2dir.
NOT Alan lme birimleri yzer yzer byr, yzer yzer klr.
km2 kilometrekare
hm2 hektometrekare
0
10
dam2 dekametrekare
dm

1a
mm2 metrekare
dm2 desimetrekare
x 1 adm
cm2 santimetrekare
00
1
mm2 milimetrekare

5. nite / Alan lme
Metrekarenin katlar iin; Metrekarenin alt katlar iin;

1 km2 = 1000000 m2 1 dm2 = 0,01 m2
1 hm2 = 10000 m2 1 cm2 = 0,0001 m2
1 dam2 = 100 m2dir. 1 mm2 = 0,000001 m2dir.
km2 - hm2 - dam2 - m2 - dm2 - cm2 - mm2
NOT Alan lme birimlerinde dnm yaplrken inilen her bir adm iin say 100
ile arplr.
RNEK
Aadaki dnmleri yapnz.
1) 9 km2 = 9000000 m2 7) 0,07 km2 = 70000 m2
2) 87 km2 = 87000000 m2 8) 1,468 km2 = 1468000 m2
3) 6 m2 = 60000 cm2 9) 8 m2 = 800 dm2
4) 4 m2 = 4000000 mm2 10) 2,19 m2 = 219 dm2
5) 30 cm2 = 3000 mm2 11) 9,83 dm2 = 98300 mm2

1300000 80000
6) 1,3 m2 = mm2 12) 8 m2 = cm2
NOT Alan lme birimlerinde dnm yaplrken klan her bir adm iin say 100 e
blnr.
RNEK
Aadaki dnmleri yapnz.
1) 1200 mm2 = 12 cm2 6) 80000000 m2 = 80 km2
2) 6500000 km2 = 6,5 m2 7) 130000 mm2 = 0,13 m2
3) 84000000 m2 = 84 km2 8) 1000000 m2 = 1 km2
4) 160 cm2 = 1,6 dm2 9) 6000 cm2 = 60 dm2
5) 4000 mm2 = 0,4 dm2 10) 1900000 m2 = 1,9 km2

5. nite / Alan lme
ARAZ L BRMLER
Kazanm: Arazi lme birimlerini tanr ve standart alan lme birimleriyle ilikilendirir.
1. Ar: Metrekarenin 100 kat olan l birimidir. Ar, a ile gsterilir.
RNEK
Aadaki boluklara uygun saylar yaznz.

1) 800 m2 = 8 a 6) 1 a = 100 m2
2) 1200 m2 = 12 a 7) 14 a = 1400 m2
3) 40 m2 = 0,4 a 8) 2,5 a = 250 m2
4) 130 m2 = 1,3 a 9) 186 a = 18600 m2
5) 98000 m2 = 980 a 10) 0,5a = 50 m2
2. Dekar: Metrekarenin 1000 kat olan l birimidir. Dekar daa ile gsterilir.
RNEK
1) 800 m2 = 0,8 daa 6) 1 daa = 1000 m2
2) 1500 m2 = 1,5 daa 7) 16 daa = 16000 m2
3) 450 m2 = 0,45 daa 8) 0,5 daa = 500 m2
4) 4000 m2 = 4 daa 9) 1,6 daa = 1600 m2
5) 38000 m2 = 38 daa 10) 0,43 daa = 430 m2
3. Hektar: Metrekarenin 10000 kat olan l birimidir. Hektar ha ile gsterilir.

RNEK
1) 800 m2 = 0,08 ha 6) 1 ha = 10000 m2
2) 180000 m2 = 18 ha 7) 11 ha = 110000 m2
3) 25000 m2 = 2,5 ha 8) 0,2 ha = 2000 m2
4) 4000 m2 = 0,4 ha 9) 3,7 ha = 37000 m2
5) 38000 m2 = 3,8 ha 10) 0,54 ha = 5400 m2

5. nite / Alan lme
4 . Dnm 1 dekara eit olan l birimine 1 dnm denir. Bu durumda 1 dnm 1000
metrekareye eittir.
Yanda verilen basamakta 1 adm aa inildiinde say

ha hektar
10 ile arplr, 1 adm yukar kldnda say 10 ile
daa dekar blnr.
a ar
RNEK
1) 15 a = 1,5 daa 16) 2a + 4 ha = 40,2 dnm
2) 68 daa = 680 a 17) 3 ha 2 daa = 320 a
3) 85 ha = 8500 a 18) 5 ha - 15 daa = 35 daa
4) 67450 a = 6745 dnm 19) 2 ha - 1 dnm = 19 daa
5) 0,029 ha = 2,9 a 20) 150 a + 20 daa = 35 daa
6) 1 ha = 10 daa 21) 7 ha + 7 daa + 7 a = 777 a
7) 1 daa = 1 dnm 22) 0,5 ha - 0,2 daa = 48 a
8) 5 dnm = 5 daa 23) 2a + 3 daa + 4 ha= 43,2 daa
9) 5 dnm = 50 a 24) 3a + 1 haa = 10300 m2
10) 4 ha = 40 dnm 25) 300 m2 + 4000 m2 = 43 a
11) 17 a = 1,7 daa 26) 1 km2 = 100 ha
12) 8 ha = 800 a 27) 1 km2 = 1000 daa
13) 0,73 ha = 73 a 28) 1 km2 = 10000 a
14) 6800 ha = 6800 da 29) 1 km2 = 1000 dnm
15) 725 ha = 7250 dnm 30) 2 km2 + 500 m2 = 20005 a
retmenin Sorusu Arazileri neden m2 ile deil arazi lleri ile leriz?
zm: nk m2 ile lersek saylar ok basamakl olur. Daha sde ve kolay
hesaplanabilmeleri iin arazi llerini kullanrz.

5. nite / Alan lme
ALAN LME PROBLEMLER

Kazanm: Alan ile ilgili problemleri zer.
rnekler:
a) kardeten birinin 2,5 dnm, birinin 40 ar dierinin ise 0,5 hektar arsas vardr. Bu
kardein arsalarnn toplam ka m2dir?
2,5 dnm = 2,5 daa = 2500 m2

40 ar = 4000 m2
0,5 ha = 5000 m2
2500 + 4000 + 5000 = 11500 m2
b) 1 : 100000 lekli bir haritada bir kenarnn uzunluu 4 cm olan bir karenin iine yak-
lak olarak yerlemi bir ehrin alan ka hektardr?
4 cm 400000 cm = 4000 m
Karenin (ehirin) kenar uzunluklarnn
4 cm 4 cm gerek boyutu
4 cm
Alan = 4000 x 4000

= 16000000 m2
= 1600 ha
c) Bir orman yangnnda 500 dekarlk alann 50 dnm yanmtr. Geriye ka hektarlk
alan kalmtr?
500 dekar = 50 hektar
50 dnm = 5 hektar
50 5 = 45 hektar alan kalmtr.

5. nite / Alan lme
250 m Lale Gl
80 m 150 m
Yukardaki dikdrtgensel blgelere lale ve gl dikilmitir.

Buna gre,
1) Lale ekili alan ka hektardr?
250 x 80 = 20000 m2
= 2 ha
2) Gl ekili alan ka metrekaredir?
150 x 250 = 37500 m2
3) Gl ekili alan lale ekili alandan ka ar fazladr?
37500 m2 = 375 ar
2 ha = 200 ar
375 200 = 175 ar
d) 800 m2lik bir park alannn 0,5 arlk blm oyun alan, geriye kalan ise im alan ola-
caktr. Buna gre im alan ka dnm olur?
800 m2 = 0,8 dnm

0,5 a = 0,05 dnm
0,80
0,05
0,75 dnm

1. Aada verilen alan l birimlerini metrekareye dntrnz.
a) 40 dm2 = 0,4 m2 d) 7 km2 = 7000000 m2
b) 2700 dm2 = 27 m2 e) 100000 cm2 = 10 m2
c) 4800 cm2 = 0,48 m2 f) 50 hm2 = 500000 m2
) 4 dam2 = 400 m2 g) 0,7 dam2 = 70 m2
2. Aada verilen boluklara uygun say veya isimleri yaznz.
a) Arazi lme birimleri ar, dekar, hektar ve dnm dr.
b) 1 dnm, 1 dekara eittir.
c) Ba, bahe, tarla gibi yzeylerin alanlarn hesaplarken arazi lme birimleri
kullanlr.
3. Aada verilen arazi lme birimlerinin hepsini ar cinsinden yaznz.
a) 500 dnm = 5000 a h) 1 ha = 100 a
b) 48 ha = 4800 a ) 17 dnm = 170 a
c) 8 dnm = 80 a i) 0,2 daa = 2 a
) 0,4 daa = 4 a j) 149 ha = 14900 a
d) 1200 daa = 12000 a k) 0,006 ha = 0,6 a
e) 0,12 daa = 1,2 a l) 303 dnm = 3030 a
f) 40 dnm = 400 a m) 0,9 ha = 900
g) 0,84 m2 = 0,084 a n) 49,3 daa = 493a
) 5000 m2 = 50 a o) 7,8 m2 = 0,078 a

4. 120 m 30 m
8m Fndk zm
10 m Zeytin Ayiei
95 m 5m
Yukardaki ekilde bir tarlada ekili olan rnler gsterilmitir. Buna gre aadaki
sorular cevaplaynz.
a) Tm tarlann alan ka m2dir?
150 m
Alan = 150 x 18
18 m = 2700 m2
b) Fndk ekili alan ka ardr?

120 m
Alan = 120 x 8 960 m2 = 9,6 a
Fndk 8m = 960 m2
c) Zeytin ekili alan ka dnmdr?

10 m
Alan = 10 x 50 500 m2 = 0,5 dnm
Zeytin 50 m
= 500 m2
) Ayiei ekili alan zm ekili alandan ka m2 fazladr?

30 m
95 m Alan = 95 x 10 A1 = 30 x 8
8m A1
= 950 m2 = 240 m2
Ayiei 10 m 18 m
A2 = 5 x 10
10 m A2
= 50 m2
5m 240 + 50 = 290 m2
950 290 = 660 m2
5. Aada verilen ifadelerin bandaki kutuya doru ise (D), yanl ise (Y) yaznz.
D a) 1 ar = 100 m2dir.
D b) 1 hektar = 10 000 m2dir.
D c) 25 hektar = 250 dekardr.
Y ) 12 km2 = 120 000 m2 dir.
Y d) Bir paralelkenarn alann hesaplamak iin paralelkenarn birbirinden farkl

uzunluktaki iki kenarnn uzunluunu arparz.
D e) 1 dm2 = 0,01 m2dir.
6. Aadaki okgensel blgeler ile alanlarn eletiriniz.

a) V b) lV c) ll
m
5 cm
5c
4 cm
8 cm
10 cm
20 cm 10 cm 30 cm
) d) e) 8 cm
l lll Vl
10 cm
6 cm
5 cm
12 cm 10 cm
15 cm
l ll lll lV V Vl
30 cm2 40 cm2 50 cm2 150 cm2 200 cm2 69 cm2
7. Aadaki boluklar doldurunuz. 8. Aadaki eklin alan ka santimetrekaredir?

1 cm
a) 0,04 hm2 = 4 dam2
1 cm
b) 85 dm2 = 0,85 m2
c) 120 dnm = 120 dekar
) 45 ar = 0,45 hektar 31 cm2

9. Yanda verilenlere gre paralelkenarsal blgenin K C

ykseklii ve taban uzunluu 3 katna karsa ala-
nnda nasl bir deiim olur?
3 cm
Alan = 5 . 3 = 15 cm2
Yeni oluan blgenin alan = 15 . 9
N 5 cm M
= 135 cm2
135 15 = 120 cm2 artar. Yani alan 9 katna kar.
10. 50 dnmlk bir arazinin her 2m2 sine bir aa dikilmitir. Bu araziye toplam ka
aa dikilmitir?
50 dnm = 50000 m2
50000 : 2 = 25000 tane aa dikilmitir.
11. Yanda verilen dikdrtgende taral blgenin alan 36

cm2 ise dikdrtgenin alan ka cm2 dir?
36 x 2 = 72 cm2
12. Eni 5 m ve boyu 8 m olan salona bo yer kalmayacak ekilde hal kaplamak iin ka dm2
halya ihtiya vardr?
5 x 8 = 40 m2 40 m2 = 4000 dm2
A F B
13. Bir kenar uzunluu 8 cm olan yandaki ABCD karesinde F noktas
[AB] nin orta noktasdr.
Buna gre, taral blgenin alan ka milimetrekaredir?
4.8 A F 4 cm B
A(FDB) =
2
= 16 cm2
8 cm D C
16 cm2 = 1600 mm2dr.
D C
5. nite / Alan lme Konu Tarama Testi - 1
1. Alan 4 a olan tarlaya bir ardak yapl- 5.

yor. Yaplan bu ardak 25 m2
lik bir alan
kapladna gre, tarlann ka metreka- 30 cm
resi bo kalmtr?
A) 2975 B) 375 C) 25 D) 5
40 cm
Cevap: B Yukardaki trafik levhas ka santimet-
rekarelik levhadan yaplmtr?
A) 1200 B) 900 C) 750 D) 600
Cevap: D
2. Mahmut Amca 10 dnmlk arazisinin %
40n satyor. Arazinin kalan ksmnn %
20sine ev yaptrp geriye kalan ksmn
ise meyve bahesi olarak kullanyor. 1 br
6.
Mahmut Amcann meyve bahesi ka
dekametrekaredir?
A) 12 B) 48 C) 120 D) 480
Cevap: B
Zahide, kareli defterine yukardaki gibi

bir ssleme yapmtr.
3. Bir belediye 8 hektarlk bir araziyi 5 ar-
lk parsellere ayryor. Sslemede kulland her bir motifin ala-
n ka birimkaredir?
Belediye araziyi ka parsele blmtr?
A) 32 B) 34 C) 36 D) 40
A) 160 B) 240 Cevap: C
C) 1600 D) 2400
Cevap: A
K
7. Yanda verilen
KLMnin alan bir
kenar uzunluu a
cm olan karenin
4. 2 hektar + 10 dnm = ................. m2 L M
alanna eittir. N
Yukardaki ifadede bo braklan yere
|LM| = a cm ve |KN| = 6 cm olduuna
aadaki saylardan hangisi gelmelidir?
gre, a santimetre cinsinden aadaki-
A) 21 000 B) 12 000 lerden hangisidir?
C) 32 000 D) 30 000 A) 1 B) 3 C) 6 D) 9
Cevap: D Cevap: B

8. Aada verilen eitliklerden ka tanesi 12. A B

dorudur? hb=12cm

I. 45,8 cm2 = 4580 mm2 ha 10cm

II. 40,8 daa = 408 a C
D
III. 20 a = 200 ha 15cm
IV. 1 ha = 10 000 m2
Yukardaki ekilde ABCD paralelkenar-
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 dr.
Cevap: C
Verilenlere gre, ha uzunluu ka cmdir?
A) 6 B) 8 C) 10 D) 12
9. 24 ha 16 daa 10 a ka metrekare eder? Cevap: B
A) 247 100 B) 266 000
C) 256 100 D) 257 000
Cevap: D
13. A B
10. Yaz aylarnda Mersinde kan yangnda

45 hektarlk ormanlk alan kl olmutur.
Bu alan tekrar aalandrlrken her 3 D C E
m2lik alana bir aa dikiliyor.
Yukardaki ekilde ABCD bir kare, BCE
Buna gre, Mersinde yanan ormanlk
bir ikizkenar dik gendir.
alana ka tane aa dikilmi olur?
|DC|= 40 m olduuna gre eklin alan
A) 150 000 B) 15 000 ka ar dr?
C) 1500 D) 150 Cevap: A A) 12 B) 16 C) 24 D) 48
Cevap: C
11. A E B
14. A B
6m
D C
ABCD dikdrtgenin uzun kenar ksa ke-
narnn 2 katdr. E D 9m C
Dikdrtgenin evre uzunluu 9 dm oldu- Yukardaki ekilde ABCD paralelkenar,
una gre, taral alan ka santimetreka- AED ikizkenar dik gendir.
redir? Verilenlere gre, eklin alan ka m2 dir?
A) 200 B) 225 C) 300 D) 375 A) 48 B) 60 C) 72 D) 90
Cevap: B Cevap: C
1. B 2. B 3. A 4. D 5. D 6. C 7. B 8. C 9. D 10. A 11. B 12. B 13. C 14. C

1. A E 4. I. 13 km2 = 130 000 dam2

II. 25 000 dm2 = 0,25 hm2
4 cm 3 cm III. 1,28 hm2 = 1 280 000 dm2
Yukardaki ifadelerden hangileri doru-
B 3 cm C 4 cm D dur?
A) ll ve lll B) I ve II
Yukarda verilen ABC ve CDE genleri
dik genlerdir. C) I ve III D) I, II ve III
Cevap: C
Buna gre, taral alan ka milimetreka-
redir?
A) 100 B) 120
C) 1000 D) 1200
Cevap: D
5. I. II.
III. IV.
2. Aadaki lmlerden hangisi santimet-

rekare cinsinden ifade edilemez?
A) 3,2 ha B) 4,48 dm2 Yukarda e karelerden olumu ekille-
C) 10 dam2 D) 1,16 mm3 rin hangisinde taral alan en fazladr?
Cevap: D A) I B) II C) III D) IV
Cevap: C
6. Arsalarnn alanlar toplam 75 dnm

olan arkadatan Fulyann 15 600 m2,
3. Dik kenarlarnn uzunluklar 0,8 m ve 25 Fundann 1 ha arsas var ise Ahmetin
cm olan bir dik genin alan ka desi- arsas ka daadr?
metrekaredir?
A) 4,94 B) 49,4
A) 10 B) 12 C) 14 D) 16
C) 4,49 D) 0,449
Cevap: A Cevap: B

5. nite / Alan lme KonuKonu
Tarama
Tarama
TestiTesti
-2
7. Yandaki dzlemsel eklin 10.

alann aadaki ren-
Bahe
cilerden hangisi doru Site
11 cm
sylemitir?
5 cm
Bahe
Park
4 cm 1m
1m
A)) B) Yukarda dikdrtgen eklindeki bir arsa-
32 cm2 42 cm2 nn plan verilmitir.
Buna gre, bahelerden birinin alan ka
m2 dir?
C) D))
51 cm2 62 cm2 A) 5 B) 10 C) 15 D) 20
Cevap: A
Cevap: A
11. Hasan Bey, 30 dnmlk arsann 120

8. ekildeki ABCD dik- D C arlk ksmn satmtr.
drtgeninin ksa ke- Hasan Beyin ka hektarlk arsas kal-
narnn uzunluu uzun mtr?
kenarnn uzunluu- A) 1,8 B) 18 C) 3,6 D) 36
nun 1 ine eittir. A B
4
Taral blgenin alan 72 cm2 olduuna Cevap: A
gre dikdrtgeninin, ksa kenarnn uzun-
luu ka cmdir?
A) 6 B) 8 C) 10 D)12
12.
Cevap: A
9. Bir ikizkenar dik genin dik kenarlarn-

dan birinin uzunluu 3 dmdir.
Yukardaki noktal kat zerinde gste-
Buna gre, ikizkenar dik genin alan
rilen okgensel blgenin alan ka birim-
ka cm2 dir?
karedir?
A) 45 B) 450 A) 20 B) 24 C) 25 D) 30
C) 4500 D) 45000
Cevap: B Cevap: D
1. D 2. D 3. A 4. C 5. C 6. B 7. A 8. A 9. B 10. A 11. A 12. D

1. 460 000 m2 nin hm2 cinsinden deeri, 5.

A) 46 000 B) 4600
C) 460 D) 46
Cevap: D
8 dnm tarlann 2 dekar nadasa brak-

lyor.
40 arlk ksmna buday ekilirse geriye
ka metrekarelik alan kalr?
A) 2000 B) 4000
2. 165 000 dm2nin m2 cinsinden deeri aa-
dakilerden hangisidir? C) 6000 D) 7000
Cevap: A
A) 16 500 B) 1650
C) 165 D) 16,5 6. E b A B
Cevap: B
h
D a C
Yukardaki ekilde verilenlere gre, pa-
ralelkenarsal ve gensel blgenin alan-
3. Bir otoparkn alan 64 m2dir. lar toplam aadaki formllerden han-
Bu otopark alanna ayn marka ve her gisi ile hesaplanr?
biri 0,02 dam2 yer kaplayan aralardan A) a h + b h B) a h + b . h
en fazla ka tane park edilebilir? 2
A) 16 B) 24 C) 32 D) 48 C) a . h + b . h D) a . h + b . h
2 2 2
Cevap: C Cevap: B
7. N M
4. Aadaki dnmlerden hangisi yanl- 12 cm

tr?
K 14 cm L
A) 1 a =100m2
B) 1 daa = 1000 m2 Yukardaki KLMN dikdrtgeninde taral
ksmn alan ka santimetrekaredir?
C) 1 ha = 10000 m2
A) 72 B) 84 C) 96 D) 106
D) 1 km2 = 10ha Cevap: D Cevap: B

8. 0,04 hm2 + 0,26 dam2 1800 dm2 ilemi- 11. Dik kenarlarnn uzunluu 0,6 dam ve 130
nin sonucu ka metrekaredir? dm olan bir dik genin alan ka metreka-
redir?
A) 384,6 B) 408
A) 39 B) 58 C) 64 D) 78
C) 424,2 D) 425,82 Cevap: A
Cevap: B
12. 1 cm
1 cm
9.
F K
64 cm2
C
E D
144 cm2 Yukardaki zemin bir kenar uzunluu 1
cm olan eit karelerden olumutur.
A B Buna gre, verilen eklin tm alan ka
santimetrekaredir?
Yandaki ekilde ABCD ve EDKF birer
kare olup DCK bir dik gendir. A) 23 B) 23,5 C) 24 D) 25
Cevap: D
A(ABCD) = 144 cm2
A(EDKF) = 64 cm2 13. stanbulda bulunan dnyann en byk
olduuna gre, A(KDC) ka santimetre- minyatr park Miniatrk 60 dekarlk
karedir? alan zerine kurulmutur.
A) 36 B) 48 C) 72 D) 96 Miniatrkn alan ka metrekaredir?
A) 60 000 B) 6000
Cevap: B
C) 600 D) 6 Cevap: A
10. A E B
14. A B
10cm
8cm
C D
Bir kenar uzunluu 0,8 m olan ABCD ka- D C
resinde E noktas [AB] nin orta nokta- Yukardaki ekilde ABCD paralelkenar
sdr. olup, taral alan 96 cm2 dir.
Buna gre, taral blgenin alan ka de- Buna gre, ABCD paralelkenarnn ev-
simetrekaredir? re uzunluu ka cmdir?
A) 0,16 B) 3,2 C) 16 D) 32 A) 36 B) 44 C) 68 D) 76
Cevap: C Cevap: C
1. D 2. B 3. C 4. D 5. A 6. B 7. B 8. B 9. B 10. C 11. A 12. D 13. A 14. C

Ad: Soyad: Snf:
SINIF
MATEMATK FY NO
5. nite / Geometrik Cisimler ve Hacim lme

22
GEOMETRK CSMLER VE HACM LME
Kazanm: Dikdrtgenler prizmasnn iine boluk kalmayacak biimde yerle rilen birim kp saysnn o cismin hacmi olduunu anlar, verilen cismin
hacmini birim kpleri sayarak hesaplar. Verilen bir hacme sahip farkl dikdrtgenler prizmalarn birim kplerle oluturur; hacmi taban alan ile
yksekliin arpm olduunu gerekesiyle aklar.
Dikdrtgenler Prizmasnn Hacmi Dikdrtgenler prizmasnn hacmini bulmak iin birim kp-
lerden yararlanabiliriz. Bir dikdrtgenler prizmasnn
hacmi iine yerletirilebilen birim kp saysna eittir.
rnekler:
a) Yanda verilen dikdrtgenler prizmasnn hacmi

ka birim kptr?
Verilen dikdrtgenler prizmasnn tabanna bakarsak 12 tane birim kp yerletirileceini

ve bu ekilde st ste 3 kat 12 tane birim kp yerletirilebileceini grrz. Bu durumda
prizmann hacmi 12 x 3 = 36 birim kptr.
b) Yanda verilen dikdrtgenler prizmasnn hacmi

ka birim kptr?
3 x 5 = 15 birim kp taban kapatan birim kp saysdr. Bu birim kpler iki kat st ste
olduu iin dikdrtgenler prizmasnn hacmi 15 x 2 = 30 birim kptr.
retmenin Sorusu Birim kp ne demektir?

zm: Bir kenar uzunluu 1 birim olan kpn hacmine birim kp denir.

NOT Dikdrtgenler prizmasnn hacmi prizmann en, boy ve yksekliinin arpmyla

da bulunabilir.
Yani: c ve Hacim = V ise V = a . b . c ile hesaplanr.
a b
c) Yanda izometrik kat zerinde verilen dik-

drtgenler prizmasnn hacmi ka birim kp-
tr?
Hacim = 4 x 2 x 3
3 birim
= 24 birim kptr.
2 birim
4 birim
) Aada verilen dikdrtgenler pizmalarnn hacimlerini bulunuz.
1) Hacim = 8 x 3 x 4
4 birim = 96 birim kptr.
3 birim
8 birim
2)
2 cm Hacim = 5 x 2 x 7
= 70 cm3
7 cm
5 cm

3) Hacim = 10 x 6 x 4
4m = 240 m3
6m
10 m
4) Alttaki prizmann hacmi = 8 x 2 x 5 = 80 cm3

4 cm
m
stteki prizmann hacmi = 6 x 4 x 1 = 24 cm3

1c
Toplam hacim = 80 + 24
6 cm 5 cm
= 104 cm3
2 cm
8 cm
5) V = 0,5 x 0,4 x 1,2

0,4 m V = 0,24 m3
m
0,5
1,2 m
6) V = 6 x 4 x 15
6m
= 360 m3
4m
15 m

Kp Dikdrtgenler prizmasnn btn kenar uzunluklar eit olursa bu geometrik cisme

kp denir. Kpn hacmi ise kenarnn arpm ile hesaplanr.
Hacim = a x a x a
a
V = a3
a
a
rnekler:
a) Yanda verilen kpn bir kenarnn uzunluu 4 cm ise

hacmi ka cm3tr?
V=4x4x4
= 64 cm3
4 cm
b) Hacmi 243 birim kp olan kpn bir ayrtnn uzunluunun ka birim olduunu bulu-
nuz.
V=axaxa
243 = a x a x a
a
a = 9 birim
a
a

Kare Prizma Dikdrtgenler prizmasnn taban kenarlar eitse yani taban kare ise bu
geometrik cisme kare prizma denir. Kare prizmann hacmi prizmann taban
ayrtlar ile yksekliin ayrtn arpmna eittir.
a
a
a Hacim = a x a x b
a
V = a2 x b
b
rnekler:
a) Taban alan 36 birim kare, ykseklii 8 birim olan kare prizmann hacmi ka birim-
kptr?
6 birim
Taban Alan = a2 = 36br2
6 birim
Ykseklik = b = 8 birim
8 birim Hacim = a2 x b
= 36 x 8
= 288 br3
b) 10 cm Yanda verilen kare prizmann taban evresi 20 cm

a ise hacmi ka cm3 tr?
a a Karenin evresi = 4 . a
a 20 = 4 . a ise a = 5 cm
V = 5 x 5 x 10
= 250 cm3

Birim Kplerle Oluturulan Yaplarn Hacmi
Verilen cisimlerin ka tane birim kpten olutuunu sayarz. Bulduumuz say cismin hac-
mine eittir.
RNEK
Aada izometrik at zerinde verilen yaplarn hacimlerini bulunuz.
1) 2)
3) 4)
1) Bu yapda 5 tane birim kp kullanld iin hacmi 5 br3tr.

retmenin Sorusu Kare prizma ve kp yerine dikdrtgenler prizmas diyebilir miyiz? Neden?
Evet. nk kare dikdrtgenin zel halidir. Yani kare ayn zamanda bir dikdrtgendir.

DKDRTGENLER PRZMASININ HACM LE LGL PROBLEMLER

Kazanm: Dikdrtgenler prizmasnn hacim ban sn oluturur; ilgili problemleri zer.
rnekler:
a) Taban alan 20 br2 ve ykseklii 6 br olan dikdrtgenler prizmasnn hacmi ka br3 tr?
Taban alan = a x b = 20 br2

c 6 br
Hacim = a x b x c
V = 20 x 6
b = 120 br3
a
b) Ayrt uzunluklar 12 cm, 15 cm ve 10 cm olan dikdrtgenler prizmas eklindeki kova-

ya koyulabilecek sv mktar en ok ka cm3tr?
V = 12 x 15 x 10
= 1800 cm3
c)
20 cm
Akvaryum 5 cm
10 cm 2 cm
10 cm
60 cm
Yukarda verilen dikdrtgenler prizmas eklinde akvaryum; yannda verilen dikdrt-
genler prizmas eklindeki tas ile tamamen doldurulacaktr.
Tas her seferinde tamamen doldurulmak artyla bu tas ile ka defa akvaryuma su
koymalyz.
Akvaryumun hacmi = 60 x 10 x 20 Tasn hacmi = 10 x 2 x 5
= 12000 cm3 = 100 cm3
12000 : 100 = 120 kez

) Yanda verilen kare prizma eklindeki kutuya toz

eker doldurulacaktr.
Buna gre kutuya doldurulabilecek toz eker mik-
tar en fazla ka cm3tr?
12 cm
8 cm V = 8 x 8 x 12
= 768 cm3
d) Yanda verilen dikdrtgenler prizmasnn hacmi

h 360 cm3 ise prizmann ykseklii ka cmdir?
V = 15 x 4 x h 60 x h = 360
4 cm
15 cm V = 60 x h h = 6 cmdir.
e)
4 br
x
16 br 8 br
Yukarda verilen iki cismin hacmi eit olduuna gre x ka brdir?
8 x 8 x 8 = 512 br3 kpn hacmi

16 x 4 = 64
512 64
512 8 br = x
0

5. nite / Geometrik Cisimler ve Hacim lme Etkinlik
1. Yap ka birim kpten olumutur?

16 birim kpten olumutur.
2. Aada birim kplerle oluturulmu yapnn hacmi ka birim kptr?
17 birim kptr.
3. Aada hacmi 1 metrekp olan kplerle oluturulmu simetrik yapnn hacmi

ka desimetrekptr?
8 m3 = 8000 dm3
4. Yanda verilen eklin hacmi ka santimetrekptr?
8 cm V=4x3x8
= 96 cm3
3 cm
4 cm
5. I II
K L I
D
H K
M
R 10 cm
m
O
c
24
3 cm E
L
4 cm
P 16 cm N G 6 cm F
Yukarda verilen dikdrtgenler prizmalarndan I. sinin hacminin II. sinin hacmine ora-
n katr?
V1 = 16 . 3 . 24 = 1152
V2 = 6 x 4 x 10 = 240
1152 24
=
240 5
6. Yukarda verilen prizma bir kenar 10 mm olan kp

eklindeki kutulardan ka tane alr?
4 cm V = 16 x 4 x 8 = 512 cm3 = 512000 mm3
cm
8
16 cm Vkp = 10 x 10 x 10 = 1000 mm3

512000 : 1000 = 512 tane
7. Boyutlar 4 cm, 7 cm ve 12 cm olan bir dikdrtgenler prizmasnn hacmi ka cm3 tr?

V = 4 x 7 x 12
= 336 cm3
8. D Yandaki yap e kplerden olumutur.

Yapda |DF| = 12 cm olduuna gre, bu yapnn
hacmi ka cm3 tr?
1 tane kpn hacmi 3 x 3 x 3 = 27 cm3
F
27 x 13 = 351 cm3

9. Yanda verilen dikdrtgenler prizmasnn iine

15 cm bir kenar 1 dm olan birim kplerden ka tane
yerletirilir?
10 cm V = 15 x 10 x 20 = 3000 cm3
20 cm 3000 cm3 = 3 dm3
Vkp = 1 x 1 x 1 = 1 dm3
3 : 1 = 3 tane
10. 10 cm Yanda verilen dikdrtgenler prizmas eklin-

deki kutulardan 4 tanesi st ste konulursa,
yeni oluan prizmann hacmi ka cm3 olur?
15 cm
V = 10 x 15 x 4
= 600 cm3
4 cm
4 tanesi = 600 x 4 = 2400 cm3
11. Hacmi 1000 m3 ve ykseklii 25 m olan dikdrtgenler prizmasnn taban alan ka m2

dir?
1000 : 25 = 40 m2
12. Yukarda verilen dikdrtgenler prizmas eklindeki

kutunun hacmi 1600 dm3 ise ykseklii ka cmdir?
5 dm
20 dm
20 x 5 = 100 dm2 = Taban Alan
1600 : 100 = 16 dm = Ykseklik
16 dm = 160 cm

5. nite / Geometrik Cisimler ve Hacim lme Konu Tarama Testi - 1
1. 4. Ayrtlar 10 m, 15 m ve 20 m olan dik-

drtgenler prizmas eklindeki bir de-
ponun iine, bir ayrt 0,5 dam olan kp
eklindeki kutulardan ka tane yerleti-
rilebilir?
A) 12 B) 18 C) 24 D) 28
Cevap: C
ekildeki yap ka tane birim kpten

olumutur?
A) 6 B) 9 C) 12 D) 15
Cevap: B
5. Hacmi 120 dm3 olan zeytinya kutusu-

nun taban alan 40 dm2 olduuna gre,
ykseklii ka desimetredir?
2. Ayrt uzunluklar 7 cm, 0,8 dm ve 90 mm
olan bir dikdrtgenler prizmasnn hacmi A) 2 B) 3 C) 4 D) 6
ka santimetrekptr? Cevap: B
A) 400 B) 460 C) 504 D) 540
Cevap: C
6.
3. 1br
1br
50 dm
18 dm
40 dm
Yukarda verilen dikdrtgenler prizma-
snn tabannn uzun kenar 40 dm, ksa
kenar 18 dm ve ykseklii 50 dmdir.
Buna gre, prizmann hacmi ka desi-
metrekptr?
Yukarda izometrik katta verilen yap-
nn hacmi ka birim kptr? A) 36 B) 360
A) 100 B) 120 C) 130 D) 140 C) 3600 D) 36 000
Cevap: D Cevap: D

7. 10.
8 cm 10 cm
2 cm 3 cm 4 cm 2 cm
V1 V2
4 cm
Yukardaki birim kplerle oluturulmu
yapnn hacmi ka birim kptr? 4 cm
4 cm
A) 13 B) 15 C) 16 D) 17 V3
Cevap: A
Yukardaki ekillerde ayrtlarnn l-
leri verilen cisimlerin hacimlerinin; b-
ykten ke sralan aadakilerden
hangisinde doru verilmitir?
A) V2 > V3 > V1
B) V1 > V3 > V2
C) V3 > V2 > V1
8. Bir ayrtnn uzunluu 20 cm olan kpn
hacmi ka cm3tr? D) V2 > V1 > V3 Cevap: A
A) 0,8 B) 8
C) 80 D) 8000
Cevap: D
9. Bir dikdrtgenler prizmasnn her bir

ayrtnn uzunluu 3 katna kartlarak 11. Boyutlar 6 cm, 5 cm ve 7 cm olan dikdrt-
yeni bir dikdrtgenler prizmas yaplyor. genler prizmasnn hacmi ka santimetre-
kptr?
Buna gre, ikinci prizmann hacmi birinci
prizmann hacminin ka katdr? A) 180 B) 200
A) 8 B) 9 C) 26 D) 27 C) 210 D) 240
Cevap: D Cevap: C

12. Hacmi 350 cm3 ve ykseklii 7 cm olan 15. Ayrtlar 10 dm, 15 dm ve 20 dm olan dik-
dikdrtgenler prizmasnn taban alan drtgenler prizmas eklindeki bir depo-
ka santimetrekaredir? nun hacmi ka m3tr?
A) 45 B) 50 C) 54 D) 75 A) 3 B) 6 C) 30 D) 300
Cevap: B Cevap: A
13. 16.
5 cm
2 cm
Yukarda birim kplerden oluan prizma 16 cm
ile ilgili olarak, aadakilerden hangisi
yanltr? Yukarda verilen dikdrtgenler prizmas-
nn hacmi ka dm3tr?
A) Ksa kenar 3 birimdir.
A) 0,016 B) 0,16 C) 1,6 D) 16
B) Uzun kenar 11 birimdir.
Cevap: B
C) Hacmi 3 x 3 x 11 = 99 birim kptr.
D) Oluan prizma kptr.
Cevap: D
17. Hacmi 64 br3 olan kp ile ykseklii 8

br olan dikdrtgenler prizmasnn hacmi
ayn ise dikdrtgenler prizmasnn 8 br
dndaki kenar uzunluklar aadakiler-
den hangisi olamaz?
14. Taban alan 216 dm2 ve ykseklii 20 dm A) 1 br ve 8 br
olan dikdrtgenler prizmas eklindeki
bir su tanknn hacmi ka dm3 tr? B) 3 br ve 5 br
A) 6400 B) 5120 C) 2 br ve 4 br
C) 3260 D) 1024 D) 1 br ve 16 br
2
Cevap: B Cevap: B
1. B 2. C 3. D 4. C 5. B 6. D 7. A 8. D 9. D 10. A 11. C 12. B 13. D 14. B 15. A 16. B 17. B

1. 4. Hacmi 750 cm3 olan bir dikdrtgenler

prizmasnn taban alan 30 cm2 olduuna
gre bu prizmann ykseklii ka santi-
metredir?
A) 16 B) 20 C) 25 D) 40
Cevap: C
ekildeki yap ka tane birim kpten

olumutur?
A) 6 B) 18 C) 21 D) 27
5. 5 cm
Cevap: B
16 cm
1 cm
1 cm 1 cm
2.
1 cm
5 cm
Yukardaki yapnn hacmi ka santimet-

rekptr?
A) 158 B) 164 C) 176 D) 180
Cevap: C
Yukardaki birim kplerle oluturulmu

yapnn hacmi ka birim kptr?
A) 4 B) 5 C) 6 D) 7 6. 20 cm
Cevap: B
25 cm 5 cm
3. Ayrt uzunluklar 5 cm, 0,7 dm ve 120 mm
olan bir dikdrtgenler prizmasnn hacmi Yukardaki hediye paketinin hacmi ka
ka santimetrekptr? santimetre kptr?
A) 420 B) 400 C) 350 D) 450 A) 1250 B) 750

C) 2250 D) 2500
Cevap: A Cevap: D

7. Ayrtlar 3m, 5m ve 8 m bir kutuya, ay- 11. Bir dikdrtgenler prizmasnn ayrtla-
rtlar 6 dm, 8dm ve 10dm olan kutular- rnn uzunluklar 1 orannda azaltlrsa,
dan bo yer kalmayacak ekilde ka tane 3
yeni oluan prizmann hacmi ilk prizma-
yerletirilebilir?
nn ka kat olur?
A) 150 B) 180 C) 200 D) 250
Cevap: D A) 8 B) 1 C) 1 D) 8
27 27 9 3
Cevap: A
8. Bir kenar uzunluu 12 cm olan kpn

ierisine kenar uzunluklar 3 cm, 4 cm ve
6 cm olan dikdrtgenler prizmasndan
ka tane yerletirilebilir?
A) 12 B) 16 C) 18 D) 24
Cevap: D
12
24 cm
9. Taban kenar 4 cm ykseklii 28 cm olan a
kare prizma ierisine bir kenar uzunluu
2 cm olan kplerden ka tane yerletiri- 12 cm a
6 cm a
lebilir?
l ll
A) 64 B) 56 C) 48 D) 42 Dikdrtgenler Kp
Cevap: B prizmas
Ayrtlar 6 cm, 12 cm ve 24 cm olan dik-

drtgenler prizmas eklindeki su deposu
tamamen doludur. I numaral depodaki
su, kp eklindeki II numaral depoya bo-
altldnda I numaral depo tamamen
boalyor ve II numaral depo tamamen
doluyor.
10. Taban alan 81 cm olan kpn hacmi ka Buna gre, II numaral deponun bir ayr-
cm3 olur? t ka santimetredir?
A) 279 B) 729 C) 243 D) 792 A) 6 B) 9 C) 12 D) 18
Cevap: B Cevap: A
1. B 2. B 3. A 4. C 5. C 6. D 7. D 8. D 9. B 10. B 11. A 12. A

Ad: Soyad: Snf:
SINIF
MATEMATK FY NO

23
HACM LME BRMLER VE DKDRTGENLER PRZMASININ HACMN TAHMN ETME
Kazanm: Stantart hacim lme birimlerini tanr ve milimetrekp, san metrekp, desimetrekp ve metrekp birimleri arasnda dnm yapar.
Hacim lme Birimleri
Metrekp: Temel hacim lme birim metrekptr ve m3 ile gsterilir.
m3 metrekp
0
00
x1
dm3 desimetrekp
cm3 santimetrekp
mm3 milimetrekp
0
10

Hacim lme birimleri birbirlerine dntrlrken yukardaki basamaklardan aaya

inilirken her admda say 1000 ile arplr. Yukar karken ise her admda say 1000 e
blnr.
rnekler:
a) Aada verilen boluklara uygun saylar yaznz.
1) 6 m3 = 6000 dm3 6) 2,4 dm3 = 2400 cm3
2) 2 cm3 = 2000 mm3 7) 0,076 m3 = 76000 cm3
3) 8 m3 = 8000000 cm3 8) 3,648 dm3 = 3648000 mm3
4) 6 m3 = 6000 dm3 9) 0,04 dm3 = 40 cm3
5) 1,3 cm3 = 1300 mm3 10) 6 dm3 = 0,006 m3

b) Aada verilen boluklara uygun saylar yaznz.
1) 8600 mm3 = 8,6 cm3 10) 40000000 mm3 = 40 dm3
2) 12000000 cm3 = 12 m3 11) 58 cm3 = 0,058 dm3
3) 600 dm3 = 0,6 m3 12) 0,1 dm3 = 0,0001 m3
4) 10 m3 = 10000 dm3 13) 0,008 m3 = 8000000 mm3
5) 0,006 dm3 = 6 cm3 14) 7,4 cm3 = 7400 mm3
6) 4000 dm3 = 4 m3 15) 2140 mm3 = 0,00214 dm3
7) 2 m3 = 2000000 cm3 16) 3 m3 7000 dm3 = 10 m3
8) 1 m3 2000 dm3 = 3000 dm3 17) 80 dm3 90000 cm3 = 170 dm3
9) 5 cm3 700 mm3 = 5,7 cm3 18) 12 mm3 6 cm3 = 6012 mm3
c) Aadaki ilemleri yapnz.
1) 3 m3 + 22 dm3 = 3,022 m3 5) 1000 mm3 + 40 cm3= 41 cm3
2) 4000 cm3 + 1 m3 = 1004 dm3 6) 3 m3 + 250 dm3 + 300000 cm3= 3,55 m3
3) 5 m3 + 320 dm3 = 5320 dm3 7) 6 mm3 + 0,001 cm3 = 0,007 cm3
4) 4 cm3 + 100 mm3 = 4100 mm3 8) 4 m3 + 120 dm3 + 2 m3 = 6120 dm3
) Aadaki ilemleri yapnz.
1) 8 m3 4000 dm3 = 4000 dm3 5) 2500 mm3 2 cm3= 500 mm3
2) 60 cm3 0,04 dm3 = 20 cm3 6) 4 dm3 3 cm3 = 3997000 mm3
3) 1 m3 400 dm3 = 0,6 m3 7) 1 dm3 1 cm3 = 999 cm3
4) 6000 m3 3 dm3 = 3000 cm3 8) 240 dm3 0,1 m3 = 140 dm3

DRTGENLER PRZMASININ HACMN TAHMN ETME

Kazanm: Dikdrtgenler prizmasnn hacmini tahmin eder.
Kenar uzunluklar tam say olmayan yani ondalk gsterim eklinde verilen dikdrtgenler
prizmasnn hacmini tahmin ederken verilen ondalk gsterimler yuvarlanarak tam say-
larla hesaplama yaplr.
rnekler:
a) 19 m Yanda ayrt uzunluklar 19 m olan bir kp veril-

19 m mitir.
Kpn hacmini tahmin ediniz ve kpn gerek
hacmini bularak tahmininizle karlatrnz.
19 m
Kpn hacmini tahmin ederken 19 m uzunluu 20 m kabul edebiliriz.

Tahmini hacmi 20 x 20 x 20 = 8000 m3 olur.
Gerek hacim 19 x 19 x 19 = 6859 m3tr.
Tahminimiz gerek hacim deerinden: 8000 - 6859 = 1141 m3 fazladr.
b) kenarnn uzunluu 6,2 m, 3,9 m ve 3,9 m olan dikdrtgenler prizmas eklinde bir
su havuzunun tahmini hacmini bulup gerek hacmiyle karlatrnz.
Verilen uzunluklar en yakn tam saylara yuvarlayarak tahmini hacmi hesaplayabiliriz.

6,2 6 3,9 4 3,9 4 olur.
Tahmini hacim 6 x 4 x 4 = 96 m3 olur.
Gerek hacim 6,2 x 3,9 x 3,9 = 94,302 m3
96 94,302 = 1,698 m3
Tahminimiz gerek hacimden 1,698 m3 fazladr.

c) Yanda verilen dikdrtgen prizma-

snn tahmini hacmini bulup gerek
hacmi ile karlatrnz.
4,3 dm
7,2 dm
8,1 dm
Tahmini hacmi bulabilmek iin verilen kenar uzunluklarn en yakn tam saylara yuvarla-
malyz.
8,1 8 7,2 7 4,3 4
Tahmini hacim = 8 x 7 x 4 = 224 dm3
Gerek hacim = 8,1 x 7,2 x 4,3 = 250,776 dm3
Tahmini hacim gerek hacimden 250,776 224 = 26,776 dm3 eksiktir.
) Yanda verilen kare prizmann tah-

mini hacmini bulup gerek hacmi ile
karlatrnz.
8,9 m
2,1 m
2,1 m
2,1 2 8,9 9dur.

Tahmini hacim = 2 x 2 x 9 = 36 m3
Gerek hacim = 2,1 x 2,1 x 8,9
= 39,249
Tahmini hacim gerek hacimden 39,249 36 = 3,249 m3 eksiktir.

1. Aada verilen ifadelerin bandaki kutuya doru ise (D), yanl ise (Y) yaznz.
D a) Bir prizmann hacmi; prizmann taban alan ile yksekliinin arpmna eittir.
Y b) 1500 m3 = 1,5 dm3tr.
D c) Hacim l birimleri 1000er 1000er byr ve klr.
D ) Toplam 30 birim kpten oluan bir cismin hacmi 30 br3 tr.
Y d) 0,08 cm3 = 8 mm3 tr.
2. Aadaki prizmalarn hacimlerini kutudan bulunuz.
a) b)
6 cm
10 cm
2 cm
5 cm
3 cm
4 cm
c) 1 cm ) 6 cm
1 cm
3 cm 4 cm
10 cm
1 cm 10 cm
30 cm3 (c) 84 cm3 ()

60 cm3 (a) 120 cm3 (b)
3. Aadaki boluklar doldurunuz.

a) 0,04 m3 = 40000 cm3
b) 31000 mm3 = 0,031 dm3
c) 1,8 dm3 = 0,0018 m3

4. Aada verilen hacimlerden ayn olanlar eletiriniz.
a) 3 m3 0,07 dm3
b) 0,08 dm3 1,4 m3
c) 70000 mm3 9000 dm3
) 1400 dm3 3000 dm3
d) 900000 cm3 0,08 cm3
e) 9 m3 80 cm3
f) 80 mm3 0,9 m3
5. Kenar uzunluklar 10,3 birim olan bir kpn tahmini hacmini hesaplaynz.
10,3 10 birim
Tahmini hacim 10 x 10 x 10 = 1000 birim kptr.
6. Yanda verilen dikdrtgenler priz-

masnn tahmini hcminin ka cm3 ol-
duunu bulup gerek hacmi ile kar-
5 cm
latrnz.
6,9 cm
20,1 cm
20,1 20 6,9 7
Tahmini hacim 20 x 7 x 5 = 700 cm3
Gerek hacim 20,1 x 6,9 x 5 = 693,45 cm3
Tahmini hacim gerek hacimden 6,55 cm3 fazladr.

5. nite / Geometrik Cisimler ve Hacim lme Konu Tarama Testi
1. Aada verilen hacim llerinden han- 4.

gisi 0,35 cm3e eittir?
A) 350 mm3
B) 35 m3 10 cm
D C
C) 3,5 mm3
5,9 cm
D) 0,0003 dm3 Cevap: A A 5,9 cm B
Taban yukarda verilen ABCD karesi ve
ykseklii 10 cm olan kare dik prizmann
tahmini hacmi ka cm3 olabilir?
A) 1000 B) 800
C) 540 D) 360
2. l. 3dm3 = 30 cm3 Cevap: D
ll. 80 m3 = 80000 dm3
lll. 50 cm3 = 0,05 m3
5. Aadaki rencilerin syledii hacim
lV. 1 mm3= 1000 cm3 llerinden hangisi en byktr?
Yukarda verilen eitliklerden ka tanesi A) B)
dorudur? 4 dm3 0,2 m3
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4
Cevap: B
C) D)
3000 mm3 105 cm3
Cevap: B
3.
22 m 6.
0,7 m3 700 dm3
11 m
33 m A B
Yukarda verilen dikdrtgenler prizmas-
nn tahmini hacmini m3 olarak hangi -
70000 mm3 700000 cm3
renci doru hesaplamtr?
A) B)
C D
5000 6000 Yukarda kovalarda bulunan su miktarla-
r verilmitir.
C) D) Hangi kovadaki su miktar dierlerinden
7000 8000 farkl miktardadr?
A) A B) B C) C D) D
Cevap: B Cevap: C

5. nite / Geometrik Cisimler ve Hacim lme Konu Tarama Testi
7. Aada verilen hacim llerinden han- 10. Bir dikdrtgenler prizmasnn her bir
gisi istenilen birime yanl dntrl- ayrt 2 katna kartlarak yeni bir dik-
mtr? drtgenler prizmas yaplyor.
A) 0,001 mm3 = 1 000 000 m3 kinci prizmann hacmi, birinci prizmann
hacminden ka kat fazladr?
B) 0,03 m3 = 30 000 cm3
C) 0,82 cm3 = 0,00082 dm3 A) 6 B) 7 C) 8 D) 9
Cevap: B
D) 6 mm3 = 0,006 cm3
Cevap: A
11. 3 m3 5000 cm3 ka desimetrekptr?

A) 35 B) 305
C) 3005 D) 3500
8. Dikdrtgenler prizmas eklindeki bir bi-
nann hacmi 12 m3 ve taban alan 3 m2 Cevap: C
olduuna gre, bu binann ykseklii ka
desimetredir?
A) 40 B) 50 C) 60 D) 70
Cevap: A
12. Aadaki rencilerden hangisinin sy-

ledii eitlik yanltr?
A)
4 m3 = 4000000 cm3
B))
9. 90 dm3 hacmi olan 30000 m3 = 30 dm3
bir su deposuna mus-
luk; saatte 4500 cm3 C)
su aktyor.
0,005 dm3 = 5000 mm3
Depo ka saatte do-
lar? D)
2 dm3 = 2000 m3
A) 25 B) 20 C) 18 D) 15
Cevap: B Cevap: D
1. A 2. B 3. B 4. D 5. B 6. C 7. A 8. A 9. B 10. B 11. C 12. D

Ad: Soyad: Snf:
SINIF
MATEMATK FY NO
5. nite / Svlar lme

24
SIVILARI LME
Kazanm: Sv lme birimlerini miktar olarak tanr ve birbirine dntrr. Hacim lme birimleri ile sv lme birimlerini ilikilendirir.
Sv lme Su, ya, st, limonata, benzin gibi svlar lmek ini sv lme birimlerini kulla-
nrz. Svlar lmek iin kullanlan temel l birimi litredir ve L harfi ile gs-
terilir. Kullanacamz dier sv l birimleri desilitre, santilitre ve mililitredir.
Desilitre dL ile, santilitre cL ile, mililitre ise mL ile gsterilir.
L (Litre)
dL (desilitre)
cL (santilitre)
mL (mililitre)
Yukarda verilen merdivende klan her bir basamak iin say 10 ile blnr, inilen her bir
basamak iin say 10 ile arplr.
rnekler:
a) Aada verilen boluklara uygun saylar yaznz.
1) 5 L = 5000 mL 7) 600 mL = 6 dL
2) 3 dL = 30 cL 8) 0,09 dL = 9 mL
3) 0,6 L = 60 cL 9) 19 L = 1900 cL
4) 8 cL = 0,8 dL 10) 0,125 L = 12,5 cL
5) 17 cL = 170 mL 11) 390 cL = 3900 mL
6) 40 mL = 0,4 cL 12) 4800 mL = 4,8 L

5. nite / Svlar lme
b) Aadaki toplama ilemlerini yapnz.
1) 8 L + 9L = 17 L 4) 9 mL + 86 cL = 869 mL
2) 4 L + 95 dL = 135 dL 5) 17 mL + 3 cL = 0,47 dL
3) 3 L + 5 cL = 305 cL 6) 0,2 dL + 50 dL = 5,02 L
c) Aadaki karma ilemlerini yapnz.
1) 41 L 3 L = 38 L 4) 0,6 cL 1 mL = 5 mL
2) 2 L 40 mL = 1960 mL 5) 3,45 L 20 dL = 14,5 dL
3) 80 dL 10 cL = 7900 mL 6) 5,5 cL 1,3 mL = 53,7 mL
NOT Sv lme birimleri aslnda birer hacim lsdr. nk 1 L = 1 dm3tr.

Ayn ekilde 1 cm3 = 1 mLdir.
) Aada bo braklan yerleri uygun saylarla doldurunuz.
1) 3 L = 3 dm3 6) 8 dm3 = 8 L
2) 5000 mL = 5 dm3 7) 1 mL = 0,001 dm3
3) 200 cL = 2 dm3 8) 9500 cm3 = 9,5 L
4) 1 m3 = 1000 L 9) 3 m3 = 30000 dL
5) 1,5 dm3 = 1500 mL 10) 2,3 cL = 23 mL

5. nite / Svlar lme
d) Aadaki ilemleri yapnz.
1) 6 L + 70 dL = 13 dm3 4) 2m3 + 50 dm3 = 2050 L
2) 5000 cm3 4 dm3 = 1 L 5) 200 cL + 1000 mL = 3 dm3
3) 1,5 L + 30 dL = 4,5 dm3 6) 143 m3 + 3L = 143003000 cL
e) Yanda verilen dikdrtgenler priz-

masnn hacmini bulup dm3, L, m3 ve
dL olarak yaznz.
6 dm
8 dm
10 dm
Hacim = 10 . 8 . 6 = 480 dm3

Hacim = 480 L
Hacim = 0,48 m3
Hacim = 4800 dL
Yanda verilen kpn hacmini bulup iine en fazla

f) ka L sv doldurulabileceini bulunuz.
V = 0,6 x 0,6 x 0,6

V = 0,216 m3
0,216 m3 = 216 dm3
0,6 m 216 dm3 = 216 L

5. nite / Svlar lme
Sv lme Problemleri
Kazanm: Sv lme birimleriyle ilgil iproblemler zer.
rnekler:
a) Bir iedeki 2 L iecek 200 mLlik alan bardaklara doldurulacaktr. Bu i iin ka

tane bardak gerekir?
2 L = 2000 mL 2000 : 200 = 10 tane bardak gerekir.
b) Yanda verilen akvaryum ykseklii-

nin yarsna kadar su ile doludur.
Buna gre akvaryumun iinde ka
60 cm L su vardr?
40 cm
80 cm
Hacim = 80 . 40 . 30 = 96000 cm3 su alr.

= 96 dm3 su alr.
= 96 L su alr.
c) Bir tane kutu stte 200 mL st ve bir kolide 36 tane kutu st vardr. 3 koli st alan
biri ka L st alm olur?
1 kolide 36 tane st varsa 3 kolide 36 x 3 = 108 tane st vardr.

1 kutu stte 200 mL st varsa 108 tane kutu stte 108 x 200 = 21600 mL st vardr.
12600 mL = 12,6 L olduu iin st alan kii 12,6 L st almtr.

5. nite / Svlar lme
) Aadaki boluklar doldurunuz.
1) 10 L = 10 dm3
2) 2100 mL = 2,1 dm3
3) 1 L = 1000 cm3
4) 1000 L = 1 m3
5) 0,15 m3 150 L
6) 241 dm3 2410 dL
d) Ayrtlar 3 dm, 8 dm ve 10 dm olan dikdrtgenler prizmas eklindeki depo ka L su

alr?
V = 3 x 8 x 10 = 240 dm3 su alr.
240 dm3 = 240 litre su alr.
e) Yandaki verilen su deposunu doldur-

mak iin ka L su gerekir?
40 cm
35 cm
84 cm
V = 84 x 35 x 40
V = 117600 cm3
117600 cm3 = 117,6 dm3
117,6 dm3 = 117,6 L su alr.

5. nite / Svlar lme
f) 8500 cL ka metrekptr?
8500 cL = 85 L
85 L = 85 dm3
85 dm3 = 0,085 m3
g) Aada verilen dnmlerden hangisi yanltr?

A) 20 L = 20 dm3
B) 8 mL = 8 cm3
C) 0,05 cm3 = 0,5 mL
D) 1,83 L = 1830 cm3
Cevap C nk, 0,05 cm3 = 0,05 mL
mL = cm3 1,83 L = 1830 mL = 1830 cm3
L = dm3
) Aada verilen lleri kkten bye doru sralaynz.

a = 3L c = 1000 cm3
b = 0,5 m3 d = 250 cL
a = 3L
b = 0,5 m3 = 500 dm3 = 500 L
c<a<d<b
c = 1000 cm3 = 1 dm3 = 1 L
d = 2500 cL = 25 L
h) Her gn 500 cm3 st ien bir ocuk, iinde 1,5 L st bulunan ielerden bir ayda ka
tane bitirir? (Bir ay 30 gn alnz.)
500 x 30 = 15000 cm3 (1 ayda itii s miktar)

1,5 L = 1,5 dm3 = 1500 cm3 (1 iedeki st miktar)
15000 : 1500 = 10 ie

5. nite / Svlar lme
) Yukardaki kp eklindeki kap tamamen

su ile dolduruluyor.
3 dm Buna gre ka mL su doldurulur?
V=3x3x3
V = 27 dm3
27 dm3 = 27 L
27 L = 27000 mL
i) Saatte 100 L su aktan bir musluk ayrtlar 3 m, 2 m ve 1 m olan bir havuzu ka sa-
atte doldurur?
V=3x2x1 6000 : 100 = 60 saatte doldurur.
V = 6 m3
6 m3 = 6000 dm3 = 6000 L
j) inde 6000 litre zeytinya olan bir bidon 100 dm3 lk ielere
boaltlacaktr.
Buna gre, ka tane ie gereklidir?
6000 L = 6000 dm3
6000 : 100 = 60 tane ie gerekli.
k)
2m
10 dm
80 cm
2 a) 10 dm = 100 cm
Yukarda verilen havuzun si su ile doludur.
Buna gre, 5
2m = 200 cm
a) Havuz ka L su alr? V = 80 . 100 . 200 = 1600000 cm3
b) Havuzda ka L su vardr? 1600000 cm3 = 1600 dm3 = 1600 L
c) Ka L su doldurulursa havuz tamamen do-
b) 1600 . 2 = 640 L
lar? 5
c) 1600 640 = 960 L

5. nite / Svlar lme Etkinlik
1. Aadaki eitlik ve karlatrmalardan doru olannn bana D, yanl olannn ba-

na Y yaznz
Y a) 900 mL = 9 L D e) 419 cL = 4,19 L
D b) 120 cL < 2 L D f) 0,4 L = 40 cL
Y c) 500 mL < 15 cL Y h) 0,035 L = 35 cL
D ) 3 dL < 350 cL Y ) 280 mL > 28 cL
d) 350 mL = 35 cL i) 510 dL > 5 L

D D
2. Aadaki ifadelerden doru olannn bana D, yanl olannn bana Y yaznz.
Y a) 54 L = 5400 cm3tr.
Y b) 125 mL = 125 mm3tr.
D c) Sv lleri temelde zel birer hacim lsdr.
Y ) 1 dm3 = 10 L
D d) Svlar lme ayn zamanda svnn iinde bulunduu kabn hacmini lme an-
lamna gelir.
3. Aada verilen sv llerini istenilen l birimlerine eviriniz.
a) 2,5 L = 250 cL e) 10 cL = 100 mL
b) 3000 mL = 3 L f) 1000 mL = 10 dL
c) 80 mL = 0,8 dL g) 850 cL = 8,5 L
) 5L = 5000 mL h) 3 dL = 300 mL
d) 30 dL = 3 L ) 20 000 mL = 20 L

1
4. L + 200 cL + 360mL = cL
4
ileminde bolua hangi say gelmelidir?
25 cL + 200 cL + 36 cL = 261 cL
5. Aadaki boluklar uygun saylarla doldurunuz.

a) 4,3 dL < cL < 450 mL 43 cL < 44 cL < 45 cL
b) (4,7 L 180 cL) = ........... dL 47 dL 18 dL = 29 dL
6. Bir musluk akken saniyede 130 mL su aktmaktadr. Diinizi 2 dakika fralamanz

nerildiinde bu sre iinde ak kalan musluktan ka litre su boa akar?
2 dakika = 120 saniye
130 x 120 = 15600 mL = 15,6 L
7. Bir davette 50 ie gazoz tketilmitir. Bir gazoz iesinin iinde 30 cL gazoz vardr.
Buna gre davette ka L gazoz tketilmitir?
30 x 50 = 1500 cL
1500 cL = 15 L
1 3
8. 12 litrelik bir ayran fsnn nce i sonra kalann harcanyor. Geriye ka dL
3 4
ayran kalr?
12 . 1 = 4L Kalan 12 4 = 8 L 8 . 3 = 6L
3 4
4 + 6 = 10
12 10 = 2 L 2L = 20 dL ayran kalr.
9. eftali ve kays suyu kartrlarak meyve suyu karm hazrlanyor. 2L eftali suyu-
na 2,5 L kays suyu kartrlyor.
Ayn tatta karm elde etmek iin 520 cL eftali suyuna ka L kays suyu kartrl-
maldr?
2,5 L ? 520 2 = 260

=
2L 520 cL 260 x 2,5 = 650 cL
= 6,5 L

3
10. dolu olan bir arabann deposuna 15 L daha benzin doldurulunca depo tamaman
8
doluyor. Buna gre, arabann deposunda balangta ka L benzin vardr?
3 5
1 =
8 8
1 3
15 : 5 = 3 = deponun i Deponun balangta i doluydu 3x3=9L
8 8
11. Kp eklindeki bir kaba 640 mL su konulduunda kap tamamen doluyor.

Buna gre kabn hacmi ka milimetrekptr?
Kpn hacmi 640 mLdir. 640 mL = 640 cm3 = 640000 mm3
dm3 = L
cm3 = mL
12. Boyu 20 m, eni 12 m ve ykseklii 1,8 m olan tamamen su dolu bir havuzdaki suyun yk-
seklii 60 cm azaldnda havuzda ka litre su eksilmi olur?
60 cm = 0,6 m
20 x 12 x 0,6 = 144 m3 = 144000 dm3 = 144000 lt
13. Boyutlar 3m x 2m x 2,5 m olan dikdrtgenler prizmas eklindeki depoda bulunan su

5000 mLlik ielere doldurulacaktr.
Bu i iin ka ie gerekir?
V = 3 x 2 x 2,5 = 15 m3
15 m3 = 15000 dm3 = 15000 L 5000 mL = 5 L
15000 5 = 3000 ie
1
14.Dikdrtgenler prizmas eklindeki bir su deposunun i doludur. Depoya 300 L su konu-
5
lursa deponun yars dolmu olacaktr.
Buna gre, deponun ykseklii 25 dm olduuna gre, taban alan ka desimetrekaredir?
1 1 5 2 3 3
= = Buna gre deponun u 300 L su alyor.
2 5 10 10 10 10
(5) (2)
300 : 3 = 100 100 x 10 = 1000 L = 1000 dm3
1000 : 25 = 40 dm2dir.
15.Her gn 3500 cm3 su kullanan Yasin, iinde 490 litre su bulunan bir depo suyu ka gnde
bitirir?
490 L = 490 dm3 = 490000 cm3
490000 : 3500 = 140 gnde bitirir.
5. nite / Svlar lme Konu Tarama Testi - 1
1. 1L = 1000 mL ise 435 mL ka litredir? 4. Pnar Hanm bulaklar elinde ykarken her
ykamada bir kova suya 15 mL deterjan ila-
A) 435000 B) 4350 ve ediyor.
C) 4,35 D) 0,435 Pnar Hanm her ykamada bir kova su
Cevap: D harcayarak 0,75 Llik bir deterjan ile ka
defa bulak ykar?
A) 5 B) 50 C) 150 D) 500
Cevap: B
2. Aada verilen sv llerinden hangisi 5. Bir emeden dakikada 45 L su akyor.

en byktr?
Buna gre, bu emeden 10 L ve 20 Llik
A) 0,25 L B) 4 dL iki bidon en az ka saniyede doldurulabi-
1 lir?
C) 450 mL D) L
2 A) 55 B) 50 C) 40 D) 30
Cevap: D Cevap: C
3. 36 cL = ...................... L
Yukardaki eitlikte noktal yere hangi
say gelmelidir? 6. Bir urup iesinde 1 dL urup vardr.
A) 0,36 B) 3,6 Bu uruptan her gn 5 mL ien bir kii,
bu urubu ka gnde bitirir?
C) 360 D) 3600
A) 200 B) 50 C) 20 D) 2
Cevap: A Cevap: C

7. Aadaki eitliklerden hangisi yanltr? 3

10. Bir kova suyun i 54 dLdir. inde 1800
A) 21 L 15 cL = 21,15 L 5
B) 32 dL 5L = 32,5 L L su bulunan bir havuz bu kova ile boal-

tlyor.
C) 5 L 3 dL = 5300 mL
Bu havuzdan ka kova su boaltlr?
D) 2 L 4 cL = 204 cL
Cevap: B A) 2 B) 20 C) 200 D) 2000
Cevap: C
11. 54000 L su kapasiteli bir yzme havuzu

8. Gnde 200 mL st tketen bir yetikin her birinden saniyede 5 dL su akan mus-
ka ayda 30 L st tketir? luklarla 3 saatte doldurulmak isteniyor.
(1 ay 30 gn alnz.) Ka tane muslua ihtiya vardr?
A) 3,5 B) 4 C) 4,5 D) 5 A) 10 B) 20 C) 25 D) 30
Cevap: D Cevap: A
12. m = 0,8 dL+ 8 cL

9. 16 L sv ya 5 dLlik ve 2 dLlik ielere n = 0,6 L + 1,2 dL
dolduruluyor. k = 0,4 L 8 cL
Dolum ilemi bittiinde ielerin 20 ta- olduuna gre, aadaki sralamalardan
nesi 2 dLlik olduuna gre, ka tanesi 5 hangisi dorudur?
desilitreliktir?
A) m < k < n B) m < n < k
A) 20 B) 24 C) 40 D) 48
C) n < k < m D) n < m < k
Cevap: B Cevap: A
1. D 2. D 3. A 4. B 5. C 6. C 7. B 8. D 9. B 10. C 11. A 12. A

1. 1600 mLlik bir karmn 200 cLlik bir 5. 820 cL =................................+ 2dL
karma oran nedir?
Yukarda verilen bolua aadakilerden
4 3 4 3 hangisi gelir?
A) B) C) D)
4 4 5 5
A) 8 dL B) 80 dL
Cevap: C
C) 800 dL D) 8000 dL
Cevap: B
2.
80 mL + 8 cL 4mL
Kartta yazl ilemin mL cinsinden sonu-

cu aadakilerden hangisidir?
6. Her gn 250 mLlik bardakla 1 bardak
A) 146 B) 156 C) 166 D) 176 st ien Mert bir haftada ka L st
Cevap: B ier?
A) 1750 B) 175
C) 17,5 D) 1,750
Cevap: D
3. 3,8 L =.......................cL
Yukarda verilen bolua aadakilerden
hangisi gelmelidir?
A) 380 B) 3800
C) 38000 D) 38 0000
Cevap: A
7. 95 L =..................cL = ..............mL
Yukarda verilen boluklara srasyla
aadakilerden hangisi gelir?
4. Bir musluktan saniyede 120 mL su akt- A) 950 95

na gre 1,5 dakikada ka cL su akar? B) 950 950
A) 10,8 B) 108 C) 9500 9500
D) 9500 95000
C) 1080 D) 10800
Cevap: C Cevap: D

8. 100 L stten 50 kg peynir elde edildiine 11. Her biri 60 cL byklndeki 5 kutuda
gre 300 kg peynir elde etmek iin ka soda+ayran karm vardr.
dL st gerekir?
1
A) 6000 B) 600 C) 60 D) 6 Kutulardaki ayrann, sodaya oran ol-
2
Cevap: A duuna gre 5 kutuda toplam ka mililit-
re soda vardr?
A) 1000 B) 2000
C) 3000 D) 4000
Cevap: B
9. 7 L 200 cLlik iecek 100 cLlik kaplara 12.

konulduunda toplam ka kap kullanlr? 72 mL + 6cL 20 mL = ...
A) 900 B) 90 C) 72 D) 9
Cevap: D Kartta yazlan ilemin sonucunun mL
cinsinden deeri nedir?
A) 102 B) 122 C) 112 D) 132
Cevap: C
13. 25 cL + 30 mL + 30 cL + 10 mL
Yukarda verilen ilemin sonucu dL cin-
10. 1 litresi 50 kr olan damacana sudan sinden aadakilerden hangisidir?
50000 cL alan biri ka der?
A) 59 B) 5,9
A) 250 B) 2500
C) 0,59 D) 0,059
C) 25 000 D) 250 000
Cevap: A Cevap: B
1. C 2. B 3. A 4. C 5. B 6. D 7. D 8. A 9. D 10. A 11. B 12. C 13. B

1. 84 000 litre st 80 dm3 lk ielere dol- 4. Dakikada 50 L su aktan bir musluk ay-
durulacaktr. rtlar 2 m, 1,5 m ve 1 m olan bir havuzu
ne kadar srede doldurur?
Buna gre, ka ie kullanlr?
A) 45 dakikada
A) 850 B) 950
B) 1 saatte
C) 1050 D) 1150
C) 1 saat 15 dakikada
Cevap: C
D) 1 saat 25 dakikada Cevap: B
2. Aadaki eitliklerden hangisi doru-

dur?
5. Aada verilen llerden hangisi en
A) 18 mm3 = 0,018 cm3 kktr?
B) 15 000 000 dm3 = 1500 L A) 2L B) 0,5 m3
C) 175 L = 175 m3 C) 250 cL D) 3000 cm3
D) 200 mL = 200 mm3
Cevap: A Cevap: A
30 cm
3. Yandaki akvaryu- 30 cm

7
mun i doludur. 40 cm 6. 0,2 m3 ila 40 cllik ie-
8
lere doldurulursa ka
Buna gre, akvar- tane ie kullanlr?
yumda ka litre
su vardr?
A) 3,15 B) 3,6 C) 31,5 D) 36
A) 500 B) 450 C) 400 D) 300
Cevap: C Cevap: A

5. nite / Svlar lme
Konu Tarama Testi - 3
7. 0,007 dm3 = ...l... mL 10. 8400 cm3 sv ya, 150 mLlik ielere
doldurulmaktadr.
1
2 L = ...ll... dm3 Buna gre, ka ie kullanlr?
2
A) 48 B) 56 C) 60 D) 72
Yukarda verilen I ve II numaral boluk-
lara aadakilerden hangisi gelmelidir? Cevap: B
I II
A) 7 2,5
B) 70 25
C) 700 2,5
D) 70 2,5 Cevap: A
11. Aada verilen dnmlerden hangisi

yanltr?
A) 12 L = 12 dm3
B) 2,08 mL = 2080 mm3
C) 1,261 mL = 12,61 cm3
8. Burcu Hanm evine 1 paket 1,5 L tam D) 0,0011 m3 = 1,1 L
yal st, 5 paket 0,4 L yarm yal st ve Cevap: C
3 paket 0,5 L ocuk st almtr.
Buna gre, Burcu Hanmn ald toplam
st ka desimetrekptr?
A) 5000 000 B) 5000
C) 500 D) 5 Cevap: D
12. Melahat Hanmn bahesindeki su de-

posu 250 L su almaktadr. Melahat Ha-
nm depodaki suyun % 20 sini bahedeki
aalar sulamak iin kullandna gre,
Melahat Hanm aalar sulamak iin
ka cL su kullanmaktadr?
9. 3200 cm3 + 0,25 m3 ka litredir?
A) 6500 B) 6000
A) 25,32 B) 253,2
C) 5500 D) 5000
C) 570,3 D) 2532 Cevap: D
Cevap: B
1. C 2. A 3. C 4. B 5. A 6. A 7. A 8. D 9. B 10. B 11. C 12. D

Ad: Soyad: Snf:
SINIF
MATEMATK FY NO
5. nite: ember
25
EMBER
Kazanm: ember izerek merkezini, yarapn ve apn belirler.
ember
Sabit bir noktadan eit uzaklktaki noktalarn birlemesiyle oluan kapal ekle ember
denir.
emberin merkezi: ember izmek iin seilen sabit noktaya emberin merkezi denir. em-
berin merkezi genellikle M veya O harfi ile gsterilir.
Yarap: emberin merkezinden emberin zerindeki herhangi bir noktaya izilen doru
parasna yarap denir. Yarap r harfi ile gsterilir.
ap: ember zerindeki iki noktay merkezden geecek ekilde birletiren doru par-
asna ap denir. apn uzunluu yarapn uzunluunun iki katna eittir. ap R
harfi ile gsterilir.
B
Yanda verilen emberin merkezi O noktasdr.
[OA] emberin yarapdr.
[BC] emberin apdr.
A
O

5. nite / ember
ember izimi
ember izerken cetvel ve pergel kullanlr.
RNEK
Yarap uzunluu 6 cm olan bir ember izelim.

ZM
1. adm Bir pergel alp etvel yardm ile kollarn 6 cm olakcak ekilde aarz.
2. adm Pergelimizin akln bozmadan sivri ucunu bir kat zerine sabitleye-
rek kalem takl dier ucu kada dedirerek eviririz. Sabitlediimiz sivri
ucun olduu bu nokta emberin merkezi olur.
3. adm Pergelin ucundaki kalem, dndrmeye baladmz noktaya tekrar geldi-

inde emberimizin izimini tamamlam oluruz.
r = 6 cm
6 cm
O R = 12 cm

5. nite / ember
Daire
Kazanm: ember ile daire arasndaki ilikiyi aklar.
ember ve emberin i blgesinin birlemesiyle oluan blge ekile daire denir.

Dairenin hem alan, hem de evresi hesaplanabilir ancak emberin sadece evresi hesap-
lanabilir. nk emberin i blgesi botur.
O O
ember Daire
emberin evre Uzunluu

Kazanm: Bir emberin uzunluunun apna orannn sabit bir deer olduunu lme yaparak belirler. ap veya yarap verilen bir emberin evre
uzunluunu hesaplar.
Pi says: Btn emberlerin evresinin uzunluunun apnn uzunlua blm ayn ve be-
lirli bir sayya eittir. Bu sabit sayya pi says denir ve ile gsterilir. says
22
yaklak olarak 3,14 veya saylarna eittir.
7
RNEK
Bir emberin ap uzunluu 10 cm ise emberin evre uzunluu ka cmdir? ( = 3 alnz.)
ZM
emberin evre uzunluu

=
ap uzunluu
emberin evre uzunluu

3=
10 cm
emberin evre uzunluu = 30 cm olur.
retmenin Sorusu ap uzunluu 1 birim olan emberin evresi ka birimdir?

evre evre
zm: = = evre = birim
ap 1

5. nite / ember
NOT Yarap uzunluu r cm ve ap uzunluu R cm olan emberin evre uzunluu
2 . . r veya .R formlleri ile hesaplanr.
rnekler:
a) Yanda verilen O merkezli emberin evre uzunluu ka

cmdir? (= 3 alnz.)
3 cm
O =2..r
=2.3.3
= 18 cmdir.
b) Yarap uzunluu 4 m olan emberin evre uzunluu ka mdir? (= 3,14 alnz.)
=2..r
= 2 . 3,14 . 4
= 25,12 cmdir.
22
c) Yarap uzunluu 28 mm olan emberin evre uzunluu ka mmdir? (= alnz.)
7
=2..r
22
=2. . 284
71
= 44 . 4
= 176 mmdir.

5. nite / ember
) ap uzunluu 20 cm olan emberin d) evre uzunluu 48 cm olan emberin

evre uzunluu ka cmdir? yarap uzunluu ka cmdir?
(= 3 alnz.) (= 3 alnz.)
=2.r. =2..r
ap 48 = 2 . 3 . r
=R. 48 = 6 . r
= 20 . 3 r = 8 cm
= 60 cmdir.
e) evre uzunluu 120 cm olan emberin ap uzunluu ka cmdir? (= 3 alnz.)
=2..r
120 = 2 . 3 . r
120 = 6 . r
r = 20 cm
R = 2 . r = 2 . 20 = 40 cmdir.
f) Yarap uzunluu 4 cm olan emberin evre uzunluu, ap uzunluu 4 cm olan emberin

evre uzunluundan ka cm fazladr? (= 3 alnz.)
4 cm 4 cm
O1 O2
1 = 2 . . r 2 = 2 . r . 1 2 = 24 12
1 = 2 . 3 . 4 R = 12 cmdir.
2 = 4 . 3
1 = 24 cm
2 = 12 cm
retmenin Sorusu saysn virglden sonra 10 basama ile birlikte yaznz.

zm: 3,1428571428.

5. nite / ember Etkinlik
1. O noktas emberin merkezidir. Buna gre aadakilerden hangisi dorudur?

A) emberin izilebilmesi iin merkezin verilmesi yeterlidir.
B) emberin evre uzunluunun yarapna oran pi saysdr.
C) emberin apnn uzunluu yarapnn uzunluunun 2 katdr.
D) O ile ember arasndaki uzaklk aptr.
Cevap: C
2. Aadakilerden hangisi daireye r- 3. ap uzunluu 14 cm olan emberin

nektir? evre uzunluunu hesaplaynz.
A) Simit B) Silindir 22
(= alnz.)
7
C) Koni D) Yumurta
Cevap: A =.R
4. 22
= . 142
71
= 44 cm
Yukarda verilen saatin evre uzun-

luu 72 cm ise yarap uzunluu ka
cmdir? (yi 3 alnz.)
72 = 2 . 3 . r
r = 12 cm
6. Yukarda verilen
5. Yukardaki ekil- A B arkn ap 18 cm
de ABCD karesi olup 4 tam tur dn-
ve O merkezli ya- mtr.
rm ember bir-
letirilmitir. Ka- ark ka cm mesa-
renin evresi 40 O fe almtr?
cm olduuna D C
(yi 3 alnz.)
gre, O merkezli
emberin evre =.R
uzunluu ka cmdir? (yi 3 alnz.) = 3. 18
= 54 cm
40 : 4 = 10 cm = R 54 x 4 = 216 cm
=R.
= 10 . 3
= 30 cm

7. A B 8.
D C
Yukardaki eklin evre uzunluu ka
Yukarda verilen ekilde, O merkezli birimdir? (yi 3 alnz.)
emberin evre uzunluu 30 cm ise,
karenin evresi ka cmdir? 21 . 2 . 3
= +2.3.1
21
(yi 3 alnz.)
=6+6
=.R
30 = 3 . R = 12 birimdir.
R = 10 cm
Karenin evresi = 4 x 10
= 40 cm
9. Bir arkn evre uzunluu 31,4 cm ise 10. Bir kamyonun lastii 100 tam tur
ap uzunluu ka cmdir? dndnde 2400 m yol alyor.
(yi 3,14 alnz.) Buna gre lastiin ap ka cmdir?
(yi 3 alnz.)
=.R
31,4 = 3,14 x R 2400 : 100 = 24m = 1 tam tur = lastiin
evresi
R = 10 cm =.R
24 = 3 . R
R = 8 cm
11. Dndrlerek ayn mesafe aldrlan 12.

iki arktan, byk olan 6 tam tur
atarken kk ark 8 tam tur at-
maktadr. r 3r 5r
Buna gre byk arkn apnn k- O
k arkn apna oran katr?
6 . 2rB = 8 . 2rK
12rB = 16 . 2rK
ekildeki O merkezli emberlerden
en dtaki emberin ap, en kk
4 iin 3 iin emberin apnn ka katdr?
r
eitlik doru Byk 4
olur. rkk = 3 9 katdr.
13. 14. A B
O O
O O
D C
Yukardaki ABCD karesinin iine 4
pin ucuna balanm bir top ekildeki
e ember yerleirilmitir.
gibi evrilerek yarap 10 cm olan bir
ember iziyor. Karenin alan 144 cm2 olduuna gre
Buna gre, top 3. tur sonunda ka cm yol emberlerden birinin evre uzunluu-
alr? (yi 3 alnz.) nu bulunuz. (yi 3 alnz)
= 2. . r Karenin alan 144 cm2 ise karenin

bir kenar uzunluu 12 cmdir. Bu du-
= 2 . 3 . 10
rumda bir emberin ap uzunluu 6
= 60 cm cm, yarap uzunluu 3 cmdir.
60 x 3 = 180 cm yol alr. = 2. . r
=2.3.3
= 18 cm
15. 16.
Tekerlek ap 0,5 m olan bir araba 600 m

yol alyor.
Buna gre arabann tekerlei ka tam
Fulya yukardaki ekli elde etmek
tur dnmtr? (yi 3 alnz.)
iin 21 m tel kullanmtr.
ekildeki emberler e olduklarna =R .
gre, emberlerden birinin yarap = 0,5 . 3
uzunluu ka mdir? (yi 3 alnz.) = 1,5 m
600 : 1,5 = 400 tur dnmtr.
21 : 7 = 3 = 1 emberin evresi
= 2. . r
3=2.3.r
r= 3 m
6
r= 1 m
2
r = 0,5 m
17. Aadaki ifadelerden doru olanlarn bana D yanl olanlarn bana Y yaznz.
D a) ap, yarapn iki kat uzunluktadr.
Y b) Bir emberin izilebilmesi iin bir sabit noktann belli olmas yeterlidir.
Y c) r = 3 cm olan emberin evre uzunluu 3dir.
Y ) says, emberin evre uzunluunun yarapna orandr.
D d) Daire, ember ve emberin i blgesinin birleimidir.
18. Aada verilen emberlerin uzunluklarn bulup, kutudaki sonularyla eletiriniz.

(yi 3 alnz.)
a) b) c) d)
O M S T
r = 6cm r = 10cm r = 5cm r = 8cm

=2.3.6 = 2 . 3 . 10 =2.3.5 =2.3.8
= 36 cm = 60 cm = 30 cm = 48 cm
60 48 36 30
b d a c
19. Aada verilen boluklar uygun ifadelerle doldurunuz.

ember
a) Sabit bir noktaya eit uzaklkta bulunan noktalar kmesine denir.
22 3,14 ya da 3
b) pi saysnn deeri; ; yaklak deeri ise alnr.
7
c) Merkezden geen ve u noktalar ember zerinde olan doru parasna emberin
ap denir.
) ap uzunluu 20 cm olan bir emberin yarap uzunluu 10 cm dir.

20. ekildeki O merkezli emberlerden en iteki emberin yar-

apnn en dtaki emberin yarapna oran katr?
r 1
= O r 2r 3r
6r 6
21. Bisiklet tekerleinin evre uzunluu 3 m ise tekerlein yarap uzunluu ka mdir?
(yi 3 alnz.)
= 2. . r
3=2.3.r
r= 3 m
6
r = 0,5 m
22. Tekerlek ap 1,5 m olan bir araba 23. 4m
yol aldndan itibaren tekerlek 5
dakikada 100 tam tur dnyor. Buna 12 m
gre 1 dakikada tekerlek ka m yol
almtr? (yi 3 alnz.)
4m
1 dakikada 100 5 = 20 tam tur dner. Yandaki ekil kare ve iki yarm em-
=.R berden olumutur. Karenin bir kenar
uzunluu 4 m ise eklin evre uzunluu
= 3 . 1,5
ka mdir? (yi 3 alnz.)
= 4,5 m R=4 12 + 4 + 4
4,5 x 20 = 90 m yol almtr. =.R = 20 mdir.
= 3 . 4 = 12 m
24. Bir kenarnn uzunluu 6 cm olan kare ile bir emberin evre uzunluu birbirine eittir.
Buna gre emberin ap ka cmdir? (yi 3 alnz.)
Karenin evre uzunluu = 6 . 4 = 24 cm
evre = . r 24 = 3 . R
6.4 = 3 . R R = 8 cm
25. Yandaki eklin evre uzunluunu hesaplaynz.

(yi 3 alnz.)
21 . 3 . 3
= +2.3.1. 3 1birim
21 2 1birim
=9+9
= 18 cm
5. nite / ember Konu Tarama Testi - 1
1. Aadakilerden hangisi embere rnek- 4.

tir?
A) Top B) Kp
C) Silindir D) Bilezik
Cevap: D
Yukarda itle evrili bahenin ortasn-

daki aa itlere eit uzaklktadr.
Aacn itlerden birine olan uzakl 5 m
2. E ise bahenin evre uzunluu ka mdir?
C
(yi 3 alnz.)
A O B A) 25 B) 30 C) 45 D) 60
Cevap: B
D
F 5.
Yukarda verilen ekilde O noktas em-

berin merkezidir.
Buna gre, aadakilerden hangisi yan-
ltr?
A) C ile D noktalar arasndaki uzaklk
aptr. Kemal, topacn evirerek bir ember
izmektedir.
B) C ile D noktalar arasndaki uzaklk
ile A ile B noktalar arasndaki uzak- Topa bir turda 90 cm yol aldna gre,
la eittir. evrilirken izdii emberin yarap
uzunluu ka cm olur? (yi 3 alnz.)
C) E ile F noktalar arasndaki uzaklk
aptr. A) 15 B) 10 C) 8 D) 5
D) O ile C noktalar arasndaki uzaklk Cevap: A
yaraptr.
Cevap: C
6. Bir arkn evresinin uzunluu 220 cm

ise ap uzunluu ka cmdir?
3. ap 24 cm olan bir emberin evre uzun- 22
luu ka cmdir? (yi 3 alnz.) (yi alnz.)
7
A) 36 B) 72 C) 108 D) 144 A) 21 B) 28 C) 35 D) 70
Cevap: B Cevap: D

7. 10.
1br
1br
Yukardaki eklin evre uzunluu katr? ki ark dndrlerek ayn mesafe ald-
rldnda, byk ark 8 tur atyor, kk
A) 3 B) 4
ark 10 tur atyor.
C) 3+ 2 D) 4+ 2 Buna gre, arklarn yaraplar oran
Cevap: B
ka olabilir?
1 1 2 4
A) B) C) D)
8. A
4 5 5 5
B Cevap: D
D C
Yukarda verilen ekilde emberin ev- 11. ap 2 m olan bir trenin tekerlei ald
re uzunluu 30 cm ise karenin kegen yolda 400 kez dnmtr.
uzunluu ka cmdir? (yi 3 alnz.) Buna gre tren ka m yol almtr?
A) 20 B) 15 C) 10 D) 5
Cevap: C (yi 3 alnz.)
A) 1200 B) 1600
9. A B
C) 1800 D) 2400 Cevap: D
O M
D C
O ve M noktalar birbirine e iki embe- 12. Uzunluu 90 m olan bir telin iki ucu bir-
rin merkezleridir. letirilerek ember yaplyor.
ABCD dikdrtgenin evresi 60 cm Oluan emberin ap ka mdir?
ise, emberlerden birinin yarap ka
cmdir? (yi 3 alnz.)
A) 5 B) 6 C) 8 D) 10 A) 10 B) 15 C) 20 D) 30
Cevap: A Cevap: D
1. D 2. C 3. B 4. B 5. A 6. D 7. B 8. C 9. A 10. D 11. D 12. D

1. 4.
A O B
Yukarda verilen vantilatrn ap 45 cm

Yukarda verilen O merkezli emberde ise evre uzunluu ka cmdir?
[AB] uzunluu 7 cm ise emberin yar-
(yi 3 alnz.)
ap uzunluu ka cmdir?
A) 270 B) 185 C) 135 D) 85
A) 3,5 B) 4 C) 7 D) 14
Cevap: C
Cevap: A
2. Aadakilerden hangisi embere rnek

deildir?
A) Simit B) Tekerlek
5. Yarap uzunluu10 cm olan emberin
C) Silindir D) Bilezik evre uzunluu ka cmdir?
Cevap: C
(yi 3,14 alnz.)
3. T A) 3,14 B) 31,4 C) 6,28 D) 62,8
Cevap: D
6.
N
Yukardaki ekilde M noktas emberin
merkezidir.
Buna gre aadakilerden hangisi yan-
ltr?
A) T ile N noktalar arasndaki uzaklk pin ucuna balanm bir top ekildeki
emberin apdr. gibi evrilerek ember iziliyor.
B) N noktas Tye gre merkeze daha Top, bir turda 120 cm yol aldna gre,
yakndr. evrilirken izdii emberin yarap
C) M ile N noktalar arasndaki uzaklk uzunluu ka cmdir?
yarapdr.
(yi 3 alnz.)
D) T ile M noktalar aras uzaklk em-
A) 8 B) 10 C) 15 D) 20
berin yarapdr.
Cevap: B Cevap: D

7. Yuvarlak bir masann evresinin uzunluu 10. D E

12 m ise masann yarap ka mdir?
(yi 3 alnz.) A B
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4
Cevap: B
G F
A ve B noktalar birbirine e iki embe-

rin merkezleridir.
AB uzunluu 12 cm ise DEFG dikdrtge-
ninin evresi ka cmdir?
A) 24 B) 36 C) 48 D) 72
8. Cevap: D
A B
O
11.
D C
Yukarda verilen ekilde karenin kegen

Arka tekerlek yarap 2 m olan bir trak-
uzunluu 20 cm olduuna gre, emberin
tr 3600 m yol alyor.
evre uzunluu ka cmdir? (yi 3 alnz.)
Buna gre tekerlek ka tur dnm olur?
A) 120 B) 80 C) 60 D) 45
(yi 3 alnz.)
Cevap: C
A) 300 B) 250 C) 200 D) 100
Cevap: A
12. Semih, kuzusunu bir aaca otlatmak iin

balamtr.
Kuzunun otlayabilecei blgenin evre-
9. evresi 80 cm olan karenin iine izilebi- si 44 m ise balad ipin uzunluu ka
lecek en byk emberin ap ka cmdir? 22
mdir? (yi alnz.)
A) 10 B) 20 C) 30 D) 40 7
A) 7 B) 14 C) 18 D) 21
Cevap: B Cevap: A
1. A 2. C 3. B 4. C 5. D 6. D 7. B 8. C 9. B 10. D 11. A 12. A

1. 1birim 4. ap 21 cm olan emberin evre uzunluu

22
1birim ka cmdir? (yi alnz.)
7
M1 A) 48 B) 66 C) 128 D) 132
Cevap: B
M2
5.
Yukarda kareli katta verilen ember-
r
lerin yaraplar oran 1 katr?
r2
1 1 2
A) B) 1 C) D)
3 2 3
Cevap: D
Bir lunaparktaki salncak, evrilir-
ken yarap 4 m olan bir ember izi-
2. Aadakilerden hangisi daireye rnek
yor.
deildir?
Salncak bir turda ka m yol alr?
A) Yuvarlak masa B) Madeni para
(yi 3 alnz.)
C) Yuvarlak tepsi D) Simit
Cevap: D A) 12 B) 18 C) 24 D) 36
Cevap: C
3.
O A 6.
Yukarda verilen ekilde O noktas em-

berin merkezidir.
Buna gre aadakilerden hangisi yan-
ltr?
A) O ile A noktalar arasndaki uzaklk
yaraptr. Ali, uzaktan kumandal arabasn ekilde-
B) emberin ap yarapnn iki kat- ki gibi ember izerek srmektedir.
dr. Araba bir turda 60 cm yol aldna
C) emberin evre uzunluunun apna gre, izdii emberin ap uzunluu ka
oran pi saysdr. cmdir? (yi 3 alnz.)
D) emberi izebilmek iin O noktasnn A) 8 B) 10 C) 15 D) 20
verilmesi yeterlidir.
Cevap: D Cevap: D

7. Bir tekerlein evresinin uzunluu 6,28 cm 10.

ise yarap ka cmdir? (yi 3,14 alnz.)
O r=5 cm
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4
Cevap: A
Yukarda verilen ekildeki emberden

uzunluu 30 cm olan kada yer kalmaya-
cak ekilde st ste izildiinde en fazla
ka tane ember sar?
A) 2 B) 3 C) 4 D) 5
Cevap: B
8. D E
11. A B
M
F K
G F
Yukarda verilen karenin evresi 32 cm D C

ise, emberin evre uzunluu ka cmdir? F ve K noktalar birbirine e iki embe-
(yi 3 alnz.) rin merkezleridir.
A) 24 B) 36 C) 48 D) 60 ABCD dikdrtgeninin evresi 48 cm ise
Cevap: A F merkezli emberin evre uzunluu ka
cmdir? (yi 3 alnz.)
A) 12 B) 24 C) 28 D) 36
Cevap: B
9. Bir tekerlek 2400 m yol alrken 400 defa 12. ki arktan birinin yarap dierinin
dnyor. 2
si kadardr. ki ark dndrlp ayn
Buna gre tekerlein yarap ka mdir? 3
mesafe aldrlyor.
(yi 3 alnz.) Byk ark 4 tam tur attna gre k-
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 k ark ka tam tur atar?
A) 12 B) 9 C) 6 D) 3
Cevap: A Cevap: C
1. D 2. D 3. D 4. B 5. C 6. D 7. A 8. A 9. A 10. B 11. B 12. C

Ad: Soyad: Snf:
SINIF
MATEMATK FY NO
26
ET Ki NL iK
a) 82 23 = 64 8 = 56 d) 50 16 : 4 + 2 x 3 1 = 50 4 + 6 1
= 51
b) 70 + 17 + 34 = 83
e) 961 196 = 95
c) 2 . 30 + 29 + 21 : 7 = 60 + 29 + 3
= 92 f) 33 24 = 27 16
= 11
) (5 + 7) : 4 + 1 = 12 : 4 + 1
=3+1 g) 53 52 = 125 25
=4 = 100
2. Aada verilen saylarn doal say arpanlarn ve asal arpanlarn karlalarna

yaznz.
Saylar Doal Say arpanlar Asal arpanlar
55 1, 5, 11 ve 55 5 ve 11
20 1, 2, 4, 5, 10 ve 20 2 ve 5
36 1, 2, 3, 4, 6, 9, 12, 18 ve 36 2 ve 3
12 1, 2, 3, 4, 6 ve 12 2 ve 3
15 1, 3, 5 ve 15 3 ve 5
3. Aada verilen saylardan hangilerinin 4e blmnden kalan 2dir?

Son iki basama 42dir ve 42nin 4e blmnden kalan 2 olduu iin
a) 7642
7642 saysnnda 4 ile blmnden kalan 2 dir.
Son iki basama 80 ve 804e kalansz blnebildii iin 67480 saysda

b) 67480
4e kalansz blnr.
Son iki basama 21 ve 21in 4e blmnden kalan 1 olduu iin 1212121

c) 1212121
saysnnda 4e blmnden kalan 1 dir.

Tarama Fy Etkinlik
4. Aada km/sa eklinde verilen oranlar m/sn birimine dntrnz.

6 km 6000 2500
sa = 5000
3600 sn 100 km 100000 250
m/sn
10 5 sa = 3600 = 9
= = = m/sn 18
6 3 9
2 5 8 5 13 6 4 13 4 4
a) + = + = c) 1 = . =
7 28 28 28 28 7 13 7 13 7
(4)
1 1 1 3 3
b) + = 20 5 + 4 = 19 ) 2 : 1 = 13 : 10 = 13 7 = 91
1 4 5 20 20 20 20 5 7 5 7 5 10 50
(20) (5) (4)
6. Aada verilen ilemleri yapnz.
1) 1, 3 2) 1, 5 3 3) 6, 84 4
6 2, 4
x x 4 1,71
7, 8 6 1 2 28
+ 3 0 6 28
3, 6 7 2 004
4
0
7. Aada sayma pullar ile gsterilen ilemin matematik cmlesini yaznz.
(+9) (1) = +10
8. Aada verilen ilemleri yapnz.

a) 2x + 4 + 3x 1 = 5x + 3
b) 5a a 3 + 7 + 4a = 8a + 4
c) 3 . (a 3) + 2 . (5a + 1) = 3a 9 + 10a + 2 = 13a 7

Tarama Fy Etkinlik
9. A 25 m B
5m
G 5m 20 m
H 20 m D
C
25 m
10 m
F E
Yukarda verilen geometrik eklin alan ka dam2dir?
K A B L
5m 20 m 20 m
G
5m H 20 m
25 m C D
10 m
F 50 m E
KLEF dikdrtgeninin alan 50 . 30 = 1500 m2

KAHG karesinin alan 5 . 5 = 25 m2
BCDL karesinin alan 20 . 20 = 400 m2
1500 (25 + 400) = 1075 m2 = 10,75 dam2
10. Aada verilen sv l birimlerini eletiriniz.
7L 8L
120 mL 2600 mL
8 dm3 5000 L
5 m3 7 dm3
26 dL 1,2 dL

Tarama Fy Etkinlik
11. Aada verilen emberlerin evre uzunluunu bulunuz. (yi 3 alnz.)
14 cm
4 cm 4,2 cm
O O O
=2..r =.R =2..r

=2.3.4 = 3 . 14 = 2 . 3 . 4, 2 cm
= 24 cm = 42 cm = 25,2 cm
12. Aada verilen geometrik ekillerin alanlarn bulunuz.
A 18 cm B A A
5 cm
9 cm 4 cm
D C B 40 cm C B 6 cm C
A = 18 . 5 9 . 40 6.4
A= A=
= 90 cm2 2 2
= 180 cm2 A = 12 cm2
13. Tablo: Baz llerin Hava Scaklklar
ehirler Scaklklar (C) Yanda verilen tabloda belli bir gn llen hava scak-
lklar verilmitir?
Ankara 15
Buna gre;
Ar 3
a) En scak ehir hangisidir?
zmir 21
b) Ar ile Sinop ehirleri arasndaki scaklk fark ka
Sinop 3 Cdir?
c) 4 ilin scaklk ortalamas ka Cdir.
a) En scak ehir zmirdir.
c) 15 + (3) + 21 + 3 36
b) 3 (3) = 6 Cdir. =
4 4
= 9C
Tarama Fy Testi - 1
1. 8 . (19 7) = 8 . 19 8 . 5. Tmler as 42 olan ann btnler

as ka derecedir?
Yukardaki eitliin doru olabilmesi iin
yerine yazlmas gereken say aa- A) 142 B) 138 C) 132 D) 128
dakilerden hangisidir? Cevap: C
A) 6 B) 7 C) 8 D) 12
Cevap: B
2. Bir internet kafede 1 saat internet kul-

lanm 3 liradr.
Esat haftada 4 gn her gn 2 saat olmak 6. Aada verilen kesirlerden hangisi di-
artyla 1 ay internet kafeye gidiyor. erlerinden daha kktr?
Buna gre Esat internet kafeye 1 ayda
toplam ka lira para der? 8 5 3 9
A) B) C) D)
11 9 7 13
(1 ay = 4 hafta)
Cevap: C
A) 84 B) 90 C) 96 D) 102
Cevap: C
3. 54
2 x A
7. Aada verilen ondalk gsterimlerden
2 x 3 x B hangisinin yzde birler basamandaki
say 8dir?
2 x 3 x 3 x C
A) 845,12 B) 86,11
Yukarda verilen arpan aacna gre C) 0,18 D) 4,798
aadakilerden hangisi yanltr? Cevap: C
A) A = 27
B) B, Cden 6 fazladr.
C) A, Cnin 9 katdr.
D) C, Bnin karesidir. Cevap: D
8. Aritmetik ortalamas 10 olan 7 sayya

4. 867a says 6 ile kalansz blnebilen ra- aadaki saylardan hangisi eklenirse
kamlar farkl drt basamakl bir say ol- oluan say grubunun aritmetik ortala-
duuna gre a katr? mas 9 olur?
A) 9 B) 6 C) 2 D) 0 A) 2 B) 3 C) 4 D) 5
Cevap: D Cevap: A

Tarama Fy
Testi - 1
9. 12. K L
10 cm
5 4 3 2 1 0 1 2 3 4 5 6
Yukarda say dorusunda gsterilen i- N M

lemin matematik cmlesi aadakiler-
den hangisidir?
A) (+3) + (4) = 1 H
B) (4) + (+7) = +3 Yukarda verilen KLMN paralelkenar-
C) (+4) + (7) = 3 nn alan 150 cm olduuna gre |NH| ka
D) (+4) (+7) = 3 cmdir?
Cevap: B
A) 30 B) 25 C) 15 D) 10
Cevap: C
10. A B
13. 8 dnm arsann 3 arlk blmne ev ya-

(x 1) cm pan bir kiinin geriye ka dekar aras
kalr?
D C A) 5 B) 77 C) 5,7 D) 7,7
(2x + 3) cm
Yukarda verilen ABCD dikdrtgeninin Cevap: D
evre uzunluunu cm cinsinden veren ce-
birsel ifade aadakilerden hangisidir?
A) 3x + 2 B) 6x + 2 14. Ayrt uzunluklar 5 cm, 0,6 dm ve 20 mm
olan dikdrtgenler prizmasnn hacmi
C) 3x + 4 D) 6x + 4 ka cm3tr?
Cevap: D
A) 60 B) 120 C) 180 D) 210
11. Cevap: A
A
D 15. Yanda verilen

kpn hacmi ka
cm3tr?
B F C
Yukarda verilen gende |AC| = 6 cm

|BC| = 8 cm ve |BD| = 4 cm ise |AF| ka 8 cm
cmdir?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 A) 64 B) 128 C) 256 D) 512
Cevap: C Cevap: D
1. B 2. C 3. D 4. D 5. C 6. C 7. C 8. A 9. B 10. D 11. C 12. C 13. D 14. A 15. D

Tarama Fy
Testi - 2
1. Belli bir konuda aratrma yapmak iin 3. 3 ayda harcanan parann kazanlan pa-
gr alnan gruba .... denir. raya oran katr?
Yukarda verilen cmlenin doru olabil- 5 6 8 9
mesi iin bo braklan yere aadakiler- A) B) C) D)
11 11 11 11
den hangisi yazlmaldr?
Cevap: C
A) Rastgele seim
B) rneklem
C) rnekleme 4.
32 + 9 . 4 4
D) Anket yapma Cevap: B
Yukarda verilen ilemin sonucu katr?
A) 0 B) 68 C) 41 D) 40
Grafik: Kazanlan ve Harcanan Para Cevap: C
Miktar (TL)
2500
2000
5. 15 ve 42 saylarnn ortak katlarnn en
1500 k katr?
A) 200 B) 210 C) 340 D) 420
1000 Cevap: B
500
Ocak
ubat
Mart
Aylar
6. Aada verilen saylardan hangisinin 9
ile blmnden kalan 3tr?
Kazanlan para
A) 96215 B) 74491
Harcanan para
C) 56433 D) 74618
Cevap: C
Yukarda verilen ikili stun grafiine

gre 2 ve 3. sorular cevaplaynz.
7. A = (8 x 100) + (6 x 0,1) + (5 x 0,01)

2. 3 ayda kazanlan para miktar ka Yukarda zmlenmi hli verilen A sa-
TLdir? ys aadakilerden hangisidir?
A) 5500 B) 5000 A) 80,65 B) 800,65
C) 4500 D) 4000 C) 800,065 D) 80,065
Cevap: A Cevap: B

Tarama Fy Testi - 2
8. T 11.
8 cm
m
9,2 cm
1c
5 ,4 O
E 7,83 cm Yukarda verilen pistin evresine 3 sra

K
tel ekilecetir.
Yukarda verilen TEK geninin evre
Bu telin 1 metresi 5 TL olduuna gre
uzunluu ka cmdir?
bu i iin ka TLlik tele ihtiya vardr?
A) 21,126 B) 22,126 ( = 3 alnz.)
A) 760 B) 750 C) 730 D) 720
C) 21,44 D) 22,44
Cevap: D Cevap: D
9. K L
12. |17| |0|
5,8 cm 6,42
cm
+8 |+4|
H
N M 2
Yukarda verilen KLMN paralelkenar-
nn alan ka cm2dir? Yukarda verilen saylarn kktn b-
ye doru sralan aadakilerden
A) 37,236 B) 37,284 hangisidir?
C) 27,236 D) 27,284 A) |7| < 2 |0| < |+4| < +8
Cevap: A
B) 2 < |0| < |+4| < + 8 < |17|
C) 2 < |17| < |0| < |+4| < +8
D) |17| < 2 < |0| < +8 < |+4|
10.
5,8 cm Cevap: B
4,2 cm
9,1 cm
Yukarda verilen dikdrtgenler prizmas-
nn hacmi tahminen ka cm3tr? 13. 24 saysnn ka tane ift pozitif tam
say arpan vardr?
A) 180 B) 216
A) 12 B) 8 C) 7 D) 6
C) 245 D) 250
Cevap: B Cevap: D
1. B 2. A 3. C 4. C 5. B 6. C 7. B 8. D 9. A 10. B 11. D 12. B 13. D

Sınıf Matematik PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Sınıf Matematik PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Ad: Soyad: Snf:

1. nite / Doal Saylarla lemler

a, b ve n birer doal say olmak zere, n s(kuvvet)

a = arplan Say = Taban n tane taban deer

a) 24 sl saysnn deeri katr? b) 5 x 5 x 5 ileminin sl say olarak gs-

c) 24 sl saysnn okunuu nedir? ) 75 sl saysnn okunuu nedir?

d) 44 sl saysnn deeri katr? e) 103 sl saysnn deeri katr?

44 = 4 x 4 x 4 x 4 = 256 103 = 10 x 10 x 10 = 1000

f) 8 x 8 x 8 x 8 x 8 ileminin sl say ola- g) 32 sl saysnn deeri katr?

6. Snf Matematik Planl Ders Fy 1

a) 83 sl saysnn okunuunu yaznz. b) 92 sl saysnn okunuunu yaznz.

NOT Btn doal saylarn birinci kuvveti kendisine eittir.

a) 51 sl saysnn deeri katr? b) 01 sl saysnn deeri katr?

NOT 0 hari btn doal saylarn sfrnc kuvveti 1e eittir.

a) 60 sl saysnn deeri katr? b) 2680 sl saysnn deeri katr?

NOT 1 saysnn btn kuvvetleri 1e eittir.

151 sl saysnn deeri katr? 151 = 1 x 1 x ... x 1 = 1

retmenin Sorusu Neden 1in btn kuvvetleri pozitiftir?

2 6. Snf Matematik Planl Ders Fy

1. Aada verilen sl saylarn taban ve slerinin ka olduunu verilen boluklara yaz-

a) 27 taban = 2 s = 7 e) 14615 taban = 146 s = 15

2. Aada verilen sl saylarn okunularndan bir tanesini karlarndaki boluklara

3. Aada verilen ilemleri verilen boluklara sl say olarak yaznz.

4. Aada verilen sl saylarn deerlerini karlarndaki boluklara yaznz.

6. Snf Matematik Planl Ders Fy 3

5. Aadaki ilemleri yapnz.

c) 102 : 51 = (102 = 10 x 10 = 100) : (51 = 5)

) 27 + 72 53 = (26 = 2 x 2 x 2 x 2 x 2 x 2 x 2 = 128) + (72 = 7 x 7 = 49) (53 = 5 x 5 x 5 = 125)

6. Aada verilen sl saylarn deerini bulup kkten bye doru sralaynz.

a) 82, 23, 251, 780 82 = 8 x 8 = 64, 23 = 2 x 2 x 2 = 8, 251 = 25, 780 = 1

780 < 23 < 251 < 82

b) 32, 81, 27, 142 32 = 3x3 = 9, 81 = 8, 27=2 x 2 x 2 x 2 x 2 x 2 x 2=128, 142=14 x 14 = 196

81 < 32 < 27 < 142

c) 43, 52, 62, 361 43 = 4 x 4 x 4 = 64, 52 = 5 x 5 = 25, 62 = 6 x 6 = 36, 361 = 36

52 < 62 = 361 < 43

) 52, 25, 43, 34 52=5x5=25, 25=2x2x2x2x2= 32, 43 = 4 x 4 x 4 = 64, 34 = 3 x 3 x 3 x 3 = 81

52 < 25 < 43 < 34

7. Aada verilen ilemlerin sonularn bulunuz.

a) 35 24 = 3x3x3x3x3 2x2x2x2 c) 62 25 = 6x6 2x2x2x2x2

4 6. Snf Matematik Planl Ders Fy

1. Aadaki sl saylardan hangisinin de- 5. Aadaki sralamalarndan hangisi yan-

2. 256 saysnn sl gsterimlerinden biri

3. 105 saysnn deeri aadakilerden

6. Snf Matematik Planl Ders Fy 5

8. 13. Aada verilen sl saylardan hangisi-

Yukardaki ilemin sonucu katr?

16. 82 < 72 < 51 < 27

Yukarda verilen sralamann doru ola-

6 6. Snf Matematik Planl Ders Fy

Birden ok ilem ieren sorularda ilem sras aadaki gibidir.

a) 52 + 16 : 2 ileminin sonucu katr? b) (8 + 5) . 6 ileminin sonucu katr?

c) 8 + 5 . (32 1) ileminin sonucu katr? ) 6 . (4 + 3 + 2 + 1) 2 . (16 + 810) ile-

d) 23 : 4 . (6 4) + 3 ileminin sonucu e) 15 : 5 + 5 10 : 2 ileminin sonucu

6. Snf Matematik Planl Ders Fy 7

DOAL SAYILARLA LEMLER

NOT arpma ilemlerindeki x sembol yerine artk . kullanacaz.

Doal Saylarla lemlerin zellikleri

a) 48 + (33 + 5) = (48 + 33) + 5 48 + (33 + 5) = 48 + 38 = 86

c) 23 + (82 + 61) = (23 + ) + 61 Doal saylarda toplama ileminin birle-

) (6 . 7) . 2 = 6 . (7 . ) Doal saylarda arpma ileminin birleme

8 6. Snf Matematik Planl Ders Fy

a) 30 + 18 = 18 + 30 ilemlerinin sonu- b) 9 . 5 = 5 . 9 ilemlerinin sonularn

c) 53 + 19 = + 53 eitliinin sala- ) 17 . 5 = 5 . eitliinin salanabil-