Candide

Journal for Architectural

Knowledge

You have downloaded following article/

Sie haben folgenden Artikel heruntergeladen:

Title (English): On the Crisis of Large-Scale Housing Production in the

1970s.

Titel (deutsch): Zur Krise des Growohnungsbaus in den 1970er-Jahren

Author(s)/Autor(en): Anne Kockelkorn, Susanne Schindler

Translator(s)/bersetzer: Michael Scuffil

Source: Candide. Journal for Architectural Knowledge No. 07

(Oct. 2013), pp. 49

Published by: Hatje Cantz, on behalf of Candide.

Stable URL: tbc

The content of this article is provided free of charge for your use. All rights to this article
remain with the authors. No part of the article may be reproduced in any form without the
written consent of the author(s) and Candide. Journal for Architectural Knowledge.

For further details, please see www.candidejournal.net.

 !
@ t
VhV@ h`zh

<hVt
t

Vhh

h
t  @h +hV]

nb e
`i `h@
nnb
 A [n
9ea $Ae !AA
@] 4n n Ae
z@ .hNh]
@h @VN
-nn Ae ea
@] m
-nA n[ Ae n +@V .VhV
0[n[n | |n  2n |}[n[ |
AA
A 
[
0nAea2n
An
V] |  n

ilh @lh
0An 0n | na Vh]
2n Ae nQn  @h]
Qnnn 0[A Ae -hV

nn[
[
h Vh]
2n [An |  A
h .@
Aen n ?[b a

n
A n 
.nb
[Aen[
nb Ae A AA
!An

t p
@``h !
#VNh
 @
0hh +h] .
Ab eAb
`i `h@
n :n A en
nnnn $Ae
@] . !AA 4n en
z@ .hNh] n e nAn
@h @VN
n nn e
@h] . m
[n -nA n +@V .VhV
[ e en :n |}n AA
[A| nQn [n :QA
:[A en 0[n n 
n

] .
ilh @lh hzhzz] .
n n en n  @h]
n Ae nQn -hV
[n nn[A|
h Vh]
e En[n a
h .@
n A  A ?[b 
Aen n nE[ Qn :
|Anb [
[n e nn
!nn A An

@``h !
#Nh
 ` hh
# h
t @zh.V@h
z +`V h

n [n Qn [A An[An e[ A|n A
Qnn e[nene | en[Aen " n A[n An | A||eAQn en
n An [n | n Ae n 4ne 0An [A n |
nnA Ann [n Ae n[ QA nnA AnAb Q n e[
| A Ae A[n[A A A [AQn A QA ennn
A A A n An[A | n en Ae [[n | A An[An
e[ n An Ae nA A[Ab n [n
| n n|An Anb A An | nnnA n nnneb A n
nA /nAen A AQb
e / Annb Ae /[Ae !nn
Q[ |An  ee n nn n[ | n A nA Ae
nnn Ae nn n A An | - n [A
AAn Q[
b n nA | n } [ Ae n n e n[[ [b
Ae |AnA[ [nn[n | An[An e[ : n
AQAen | n n :e
nnn Ae n |eAnA [An
An Q AQ :nn eAne [nbA nA |
n[[ Ae [A AQ [An A ne
|n bn A An
[An en nn n n | nn e AA n[
n A[[e QA n n n [[A n | ne
Qb Q[ Qene [A A [AQn n ennA
| An2n enA | n enA[n | enAne n
|A[n | n [Ab [Ab n[[b Ae neA nAA | n  A
[nAne | [nb A [neb Ae [nn
n n
 A[n[ Ae [ An QA[ | nA Anb nn n
A Ae[A QnA : n | An[An e[b A[n[ A
~n[n n An | QA ennn n b A An Qnn A
nn| A A[n[ Qn |nne | n Qen | nA nAne Ae
en|ene Qe A Ae n Qn n [AnA | n [A Ae
Ann[ [ | A
n An nbA nn[A e[n
AA[n[A | nnne  nnne A [[n | A[n[
n ne | [Ab [Ab Ae [n[A ennA  A en n
QAn | A A A[n[ QnA n nnA | QA [ Ae
[A n| n[
-nn nA nnA | n | !A|ne 2A| Ae
e
/ A A[A ~nA nnnA enAene n n[ nn

t xpv
@``h !
#VNh
 `@
< h `h {zN@
`h h@h

n An enenn QA n[n nnE nn

[ n An !An A QnAQAn :A nE[n e
40AnA[n !nn nEen [ en [ A| AQn
nnen 0AnnEen e nEe[n 0AnnQnn n Anb
n n[n 9Ann .AE e A[n[n .AE A
n[nn EenQA[n ?nn enQA eb n[ A[b en
nnn e nAn[n
[ en QAn en
"A[nn nen nen[n 9 An en en nb
|A en
nAn nAen en 0nEn AAA[n Ann
n[ne[n nnnnn 2n n en nA[n AQn
nA /nAenb en AQnEn
e / en en [|Ann
/[Ae !nn:n en A en |[[n -n en "A[nn
e en nnn eA Q nn Enen e en nnen
:Q[ - n
b eA A en nn ([[ e en eA nnnnen
:n[A|nb An | en QA nn[nen n
nn ! en
|nQ en
Qn n :e e en
eAA| |nen ennen :nnAen en n[n en
Een nenn en |A enEn -An [A|[n :A[ e
nn[A|[n 0AQE A Q nn en "AAAAn nn
A[ n en Q nn AeAnen nEe[b eA /nnn
[ A| en
[ en AAn :[A| A /nnn QAn
(n Qn[Enn ||n[ n|enn An :QA A
n Aenn nn A[n 4nn [ AQn
en AnnQn nnn en !En n enn en enn :A
[n n}n en Anb [nb [n e neAn 2Q
nn en nAn nn en n e[ :neb 0nnAQ
[nQn en nnAn
n :nen n[n |
[nn e 0AeAn /[
Q[ n An A nn n[nenen ?E ! en AA[n -
n en QA nn en
[nn A[ nn ?|| A|
en nA en 0Aen[ n[ n nn
[nn nn[n
nnn nb en A enn A nnn e n ne[ nA
nn AA|AQn Qn|n nb [ En A -n~E[n | en
An en En[n !Een en !AnQA enn ?n
n[ nAen
En | nn nn[n  Qn en An

@``h !
#Nh
 | n AA n [A Ae [A A[nnn | en
n[ n ne 2A| nn A AnAn e
A [n | n Ae e[b [ A /Ae 4 n[ |
AnAe nAb Ae nne / An n n ennn |
n A[n[A n | [A nnn nAn A[n[n n
[A Ae [A nA | n [
2n [[n | n [b nnA en}ne [A nb eQ
nAe n nA Ae "
n[A A[n[A e[n | n
Ae s
A n | n | n | A[n[A Ab
n [ Qn[An A An [ne | |A nnA | Qe n
2n [A | An n [ne A Ae ennne en An
ene | nnA en[Aen n n | n QA AnA | n n
n [n :A n A An Ann n A | n A
e[n n |A[ne n ~n[n | n nA nAn Qn Ae [
[A [n :A n n |AnA | |n Ae }ne |
nen A[n[nb b QA [b [A nnA[b Ae
Qe A Ae Qe n[[

2n }n A[n n |
Aeen nAn n n||n[ | n [
An[An e[ n n Ae A[[n | A[n[n  n
AA | n[}[ [A nenb n A en| n [ An
Qnn nne eA A n nn | nA A  nAnb [Ab Ae |
b n n[n | [An | eA e[ A A [n
An A QA en $ [AbAe | bAn[An e[
Qn n e[ | A QAA[ne nA | n Qnnn An [n[A
nn Ae An nA +@V .VhV Aeenn Q n
A[n n  n [A 0nAe
2n |[ n | A A [[A n n
Anne |An | An[An e[
`i `h@ Aeenn n
|[ Qnnn en AA Ae [A Ab A n nAn |
$Ae !AA 4nb AeA AQAene n enA | An[An
e[ ilh @lh A | n [n nnn |
n e[n Ann | n -AA QAnn Ae n n Aen
Qnnn nn Ae [nn nn AnAe n Qn[ | n e[ n
nA b A[A A nAne neA enQAn
n nne n
n e|}[ | [A [n A[Anb A An nQn enn
Ae Anb n nA Qnnn n Q nn Ae n [
e | AQA e[ne Q z@ .hNh Ae @h @VN

n A en[Qn n |n nA Qnnn n en n | s
Ae n [ | A A enAQ |nn ne nn n n
nnnnA AnA n enAn | A[n[n A n 2 ?[b
n[Ane Q  @h Ae -hVnA | nnnnne Q n
An ne | nnA[ ennne Q -nA n[ 0nQn
A[Q Ae }A n e[ | nen }ne Ae n [n

t p
@``h !
#VNh
 A[n[n   en n nEnn
[nQn||
nnb Qn|n [nb An e nnn nnAn
4n en An en
n QnA en /[ en
[nn A en
0Ae e en nn[A|[n /n|nn
Qnenn -nn nA nnA en 0[|n !A|ne
2A| e
e / A n n~n[ nA Ann eA n
n nnn Qnen Ann | en An e [n n[A|n
enn :QAnn A 4Qn[[ QnQ nQnb eA
[ 2A| | AeE[n
nAn en ennen !A[ e
-enEn nnnn v n Qnnnn /Ae 4
-n | AnAe nA vbEne / n[nbQn eA
nAn
en A[n[n 2 Qnnnn [n nnn en
[
n en An e [n /nAE en 0Ae nQen
n n|| en 0Aebn A [n 0Ae en}nb nE[n
e eAnA[n
[ne en n e snAn e
n n|ne |n en nnen 9nEen A[n[n

n en en 0Ae 9nnQe nn |An nnA
An n
|| /[n 0Ae n[nb A n 2n
nAe n nnn | nnn Ann en [ A| en QAn

nA en Aen nQnQn nn Ann
en Anen
n en ~ Qn[A| e An
[A|[n  nQnQn A[ en Ann n| e
:n|nen en 2nnnQnn[n
[nb :QAb
0Aeb0A|[b An[ e An

n || nEn enn
AQn

Aeen n[n en
en
n en QA A| 2nn e -A en
[n  en

|AQn n}[n [n en |en n An Anb en
nn nQn n e n n An ? nnb Q e n en
0Ann||nn en enn -e !AnQA n[
EenQA[n .AEn Qen e Q en QA -e nn
AQAA[nn E|nnEn A[A|[n nnn e
AA[n 0nn n n nen An QnAen +@V .VhV
nn A Qn en nn en 0[n
n  A| en :nen nQn|A n
Ab eA nn
[n 0[nn en QA A| nn
AE AQ|n
`i
`h@ nAn en /nQn [n nA e nn[A| A
nn $Ae !AA 4nb en en QA A enn
[nn A en Ae AQ ilh @lh nb eA |A An nnE
n nnn en n Qn en 0AnnEen en -An Ann e
eA !A[n|En [n -nnn e ?n Qnn
|A en n
An ||n AnQnn An e en !nen n| enQAn en

nn An A[ nQn en 0[nn en 0An[A|n
A|b eA 9nE nQAn 4n e en nQnQnen n

@``h !
#Nh
 AA | n QA [n 4n [n A 24 n Ae A

n 4n enA An nA A 2 ?[
2An nnbnn A[n An nene [nAn A | n |
ne | [An/Anbn n n en A n | e[
An[An e[ | A||eAQn A A A[n[A A

2n A[n An nne n | An n A A [|nn[n ne A n

2 ?[ $[Qn 2n n
Ana $ n
| An0[An
 -e[ n A Ane Q
n [nb 0An
0[enb -A[ 0[n[b AQA nb Ae - 4
 n e[ Ae AAQn nb n e n
A n n A[A A n [na nn
Ab  nb $A|
Qnb !An Anb 2A Eb !An AA[b 0nQAA AAb
0nQAA nb A[n [Ab
AeA !nQA[b 0AeA -Ab
A
0[ebAn 0Aenb Ae 2QA 2nn
 A[A n An An|
nA 0[nb n An

[n n 0 n nAn/
||En A en
2 ?[ Aen A A [Q n n[enA | n
| n A[Aen[ A 2 ?[ n nne n | An
AnA
/
 ":n An A An| | n e[ nA
![n on Ae nA 9nA n n Qnnn A[n[n Ae
[ n e[n [[n n n[ Ae nnQn
2A - 4 Ae n n |  Ae 2n |

[n[n A A 2 ?[ | n }A[A n n
n nn nnn | n n[ nAe Ae [[n [[ Ae
n A | n nnAne n

h Vh @` .@h .V`h

t mp
@``h !
#VNh
 nn | en nAn[n n A[A[ A[n n
2nA en nA z@ .hNh e @h @VN

n
n Qn[nQn en n An [n en 0ennn
s e en (n A QnA |[QAn ?n nA n n en
nnnAn A
[nenAnn en 2 ?[b A en [
 @h e -hV nn nE[ nn AQn A[ en
[Q[ en e[ -nA n[ n[nn An !nen en
:|[ 0nQn A[Q e [n[ en :nn e[ ne
|[ e nAeAAnben 4nnn A en 24 n e A en

n 4n enA en An 0nA A en 2 ?[ nAe
n nn[n 0[ A| enn 4Q[n A e A enn
nEn [ nnn n
AQn en
nb nn 
A nna Qn en An en neA[nb QnAQAn :QA
A A[n[n
|AQn

n nEn e AnAQnnn 9Enb en $Qn A| en en

2 ?[ nAAnn 2A n A n ? n en 
QA en nAn nAn en$An en en2A

n [nb 0An 0[enb -A[ 0[n[b AQA n e
- 4
 en Annen n e nn nn QneAn
Qn en nnn 2Annn e nnnna nn
Ab
 nb $A| Qnb !An Anb 2A Eb !An AA[b
0nQAA AAb 0nQAA nb A[n [Ab
AeA !nQA[b 0A
eA -Ab
A 0[ebAn 0Aen e 2QA 2nn
Qnenn [n Qn
nA 0[n QneAnb en n
9A
[n n b0 n bnAn/

||En A en 2 ?[ nn nn[n nA
|AQn en
n[[n en [[nA A en 2 ?[ nnn A nn Qn
AQnnn A n[n en 9A
/
 " Qn QneAn
| en
A[ nA![n on e nA 9nA Qn
eA A|nE
[n e 0n  Qn en |A
[n Ae nQn
A A - 4 e A eA  | n[[n e 2nn
en
[n A en 2 ?[ | en }Ann 4n enn

AQn A en A[n e A[nn | nAn nn e
n  n A en
n e
n | n nenn
7QnAQnen

h Vh ` .@h .V`h

@``h !
#Nh


@``h o @ t
VhV@ h`zh +z @` `z

@ Nz@ hhhhh` @ t`h` ] ?
[nn
nQ Qb
nQ
hh@h` Vh @ h@ @` h @ @ h +@h
@VVh @ 0h h` ` h @ h AA[n -n $||nb
+@h @` +@ z h zhh
@h @`h Nh h NV@ t h +th@`z

@``h t`h` @ N h h@ -hh@V 0AeA Qnb An

A ![An 0[|}
An :
`@ z@ .VhtV @ 0@@
A [Ab Ae n[b !AA !nb A -nnb
` ![An 0[|}b 0An 0[en

n 0Ab 0An 0[enb
en n

` ! +Nh` N

n [n An
A 9nA

`@ ?nnAn
 !AA  $}en
@` t
` 2n 
!A
Ab |n | A[n[n b "n An -A A 
![An nnb nA A Ae An[A[
[b e
An -Q  [A
0An Anb -|n |  e n[[nb
4nE en nb n An
A Q An AAAQn nAA A nn[ne
A Ab [Ab ![ Qn n |A AQ eQ Anb
:|ne nb
[n e -|n |
nen nAn nQn A An[A[ Q[
e A[n -Ab [[n | nAb nAn [A[ AnOAn[Aen
An
0oQAn !Ab -|nnb [n e
[n[n en A 9n n ..! mpxv] . ! mppvpvxxpv
en 2nnb !AnA9Aon
^ An
A 9nAb $}enb Ae A
nQ /[nb A[n[ Ae A[An |nb AAe
^ | n ne[ne | Aa n A Ae
AeAn 0[ | nb
AQen
n nAn
oon 0[AQnb A[n[n [[b e
^ | n ne[ne Q n[
AQA 0[nnb Anb ene[b 0A ?[
n|nna 9 eb

nA 0[nb 4nE|n | n[[n
e 2nn en
[nb
Aenn en Qenen +h` h@
nb:n
: n n[n | n nn An /n[b n
@ +@h A[n n An QAne An nnne A n [|nn[n
/:2
A[n 4nb A[ |
[n[n 2n n
An $ n
| An0[An  -e[
2n[[n 4nE ![nb A[ |
[n[n n ne $[Qn A 2 ?[ 2n An nn
2 ?[b  | n[[n e 2nn en
[n Qnn nne A|n A eQnQe nnnn [n
+@
nn I [n
@``h o @ t
VhV@ h`zh
-| /nn nQnb24 n
 !
</  [ A[ |
[n[n
0AnQ[  nAn | 2n |
[n[n
/:2
A[n 4n

hV @` hz 2nnAQn
nA

n 
A[n

@``h 0ht@Vh 2n s 
/A Q n
AenA A s 
[AeenOnnA[AA[nen
[AeenAn

t p
@``h !
#VNh
 h

@``h o <hVt t
Vhh hh h@hhz

h@Vzh hV@tVh <hVt] `h h ?
[nn
nQ Qb
nQ
h@ DV zh`V ` h @ h +@h
@VVh @ hVh h h@zhNh Nh`@h AA[n -n $||nb
V Nh `h +@h h Nh `h +@h] `h `V
h z{zz <h`z `@
Vhh `hh
h@
z@Nh hzVh
@``h ` -@h `h  0n Aenb 24! /A| [[e
An "nnQAnb
+z@ 7hV@tVh <hVth zht`h An
A
4Nhhz
h@zhNh !AA !n

n 0Ab 0An 0[enb
en n
h@zhNh !
Vhh

n [n An
A 9nA
.hh@@ ?nnAn
 !AA  $}en
7hV@tVh h@ 2n 
!A
Ab-|n |
[nn[[nb"n An -A A 
![An nnb nE[n n e 0nb An[A[
e  4nnn en An 9nAn
0An Anb -|n |  e n[[nb
4nE en nb n ..! mpxv] . ! mppvpvxxpv
A Ab |nn Ab ![n
:|ne nb
[n e -|n |
nen ^ An
A 9nAb $}enb e
n
e A[n -Ab [[n | nAb ^ | en AQnQenn :nn Qn en n
An e n /n[A[|n
0oQAn !Ab -|nnb [n e
[n[n en A 9n n ^ | en AQnQenn :nn n[
en 2nnb !AnA9Aon n|nna 9 eb
nQ /[nb
[n[ Ae
[An -|nb AAe
AeAn 0[ | nb
AQen
oon 0[AQnb nb e
AQA 0[nnb -Anb ene[b 0A ?[

nA 0[nb 4nE|n | n[[n e
+h` h@
! en
An en nn An /n[ QAnn
en nEn enn
AQn A| 9Enb en AE[ en 2A
2nn en
[nb
Aenn en Qenen nb n A n ? n en :QA en
:n nAn $Qn A en 2 ?[ nAn
en n 9En en | en -QA A| en e
hh +@h An nn Qen A[nn|An QnAQnn
/:2
A[nb AE |
[n
2n[[n 4nE ![nb AE |
[n
@``h o <hVt t
Vhh
2 ?[b  | n[[n e 2nn en
[n
+@h [ AE
[n
nn I [n n e [nQn
[nnn
-| /nn nQnb24 n /:2
A[n
 !
</  2nnAQn
0AnQ[  
A[n
2n s 

hV ` h@z A s 
nA

n [AeenOnnA[AA[nen

@``h.Vt [AeenAn
/A Q n
AenA

@``h !
#Nh
t