Proraun jednospratnog rama na horizontalna dejstva P10/1

Na skici je prikazana osnova jednospratne armiranobetonske konstrukcije. Ukupna visina

konstrukcije od kote ukljetenja iznosi H = 4.0 m.
Ploa POS 1 (dp = 14 cm) je oslonje-
na na grede POS 2, POS 3 a ove na
12 stubova. Svi stubovi su istog, pra-
vougaonog poprenog preseka, irine
40 cm i nepoznate dimenzije d. Sve
grede su istog poprenog preseka
(40/50 cm). Zadata jednako raspode-
ljena optereenja Dg (teina poda i
plafona) i p (povremeno korisno opte-
reenje) deluju po itavoj povrini plo-
e POS 1. Potrebno je:
1. Dimenzionisati POS 1 u karakteris-
tinim presecima. Usvojeni raspo-
red armature prikazati u osnovi
(posebno gornja i donja zona) i de-
talju poprenog preseka.
2. Dimenzionisati POS 2 i POS 3 u karakteristinim presecima za uticaje od vertikalnog
optereenja. Usvojeni raspored armature prikazati u priblinoj razmeri u podunom i ka-
rakteristinim poprenim presecima (nije potrebno odreivati tanu duinu ipki kao za
specifikaciju armature). Maksimalni doputeni prenik uzengija 10, minimalno rastoja-
nje 10 cm, u sluaju korienja viesenih uzengija obavezno sraunati duinu na kojoj
su ove uzengije neophodne, odnosno duinu na kojoj su dovoljne dvosene uzengije.
3. Dimenzionisati stubove prema merodavnim uticajima prema srpskim propisima (VIII
zona MCS skale, objekat II kategorije, tlo I kategorije). Seizmiku silu odrediti za ukup-
no (G+P) optereenje. Aksijalne sile u stubovima usled vetra i seizmike zanemariti.
Ukoliko je potrebno, u proraun uzeti izvijanje. Usvojenu armaturu prikazati u popre-
nom preseku. Sve stubove armirati istom armaturom.
Dg = 1.5 kN/m2 (teina poda) p = 10 kN/m2 MB 30
WX = 120 kN WY = 150 kN RA 400/500

1 PRORAUN PLOE POS 1

1.1 STATIKI SISTEM

Ploa je sistema kontinualnog nosaa preko tri jednaka raspona L = 5 m, optereena jed-
nako raspodeljenim optereenjem po svim poljima istovremeno. Oblik dijagrama momena-
ta savijanja je prikazan na donjoj skici.
q

2
A =5 11
B = 10 C = 11 ( qL) D =2
10 5
L = 5.0 m L = 5.0 m L = 5.0 m

M 0.1 0.1 ( qL2)

L0 = 0.8 L L0 = 0.447 L L0 = 0.8 L

0.025
0.08 0.08

Betonske konstrukcije 2 PRIMERI ZA VEBE

Proraun jednospratnog rama na horizontalna dejstva P10/2

1.2 ANALIZA OPTEREENJA

- sopstvena teina POS 1 0.1425 = 3.5 kN/m2
- dodatno stalno optereenje Dg = 1.5 kN/m2
ukupno, stalno optereenje g = 5.0 kN/m2
povremeno optereenje: p = 10.0 kN/m2

1.3 DIMENZIONISANJE

1.3.1 Presek nad osloncem

kN 26 5.0 2 kNm
qu = 1.6 5.0 + 1.8 10.0 = 26 2
M osl
u = = 65
m 10 m
pretp. a1 = 3 cm h = 14 3 = 11 cm ; b = 1 m = 100 cm
11
k= = 1.953 eb/ea = 3.5/5.578 ; m = 31.209%
65 10 2
100 2.05
100 11 2.05 cm 2 100 2.01
Aa = 31.209 = 17.59 ea = 11.4 cm
100 40 m 17.59
usvojeno: R16/10 (20.10 cm2/m)
Aap = 0.217.59 = 3.52 cm2/m usvojeno: R12/30 (3.77 cm2/m)

1.3.2 Preseci u krajnjim poljima

Mup1 = 0.0826.05.02 = 52 kNm/m

(
pretp. 16 h = d - a0 +
2
) = 14 - (2 + 1.6 2 )= 11.2 cm
11.2
k= = 2.224 eb/ea = 3.5/8.861 ; m = 22.921%
52.0
2.05
2.05 cm 2 100 2.01
Aa = 22.921 11.2 = 13.16 ea = 15.3 cm
40 m 13.16
usvojeno: R16/15 (13.40 cm2/m)
Aap = 0.213.16 = 2.62 cm2/m usvojeno: R10/30 (2.62 cm2/m)

1.3.3 Presek u srednjem polju

Mup2 = 0.02526.05.02 = 16.3 kNm/m
11.2
k= = 3.978 eb/ea = 1.403/10 ; m = 6.611%
16.3
2.05
2.05 cm 2 100 0.785
Aa = 6.611 11.2 = 3.79 ea = 20.7 cm
40 m 3.79
usvojeno: R10/20 (3.93 cm2/m)

Betonske konstrukcije 2 PRIMERI ZA VEBE

Proraun jednospratnog rama na horizontalna dejstva P10/3

Aap = 0.23.79 = 0.76 cm2/m > Aap,min. = 0.08514 = 1.19 cm2/m

100 0.503
usv. 8 (aa(1) = 0.503 cm2): eap = 36.2 cm
1.39
usvojeno: R8/30 (1.67 cm2/m)
q
2 PRORAUN GREDE POS 2
3 ( qL)
A =8 B =5
4
3
A =8
2.1 STATIKI SISTEM L = 6.0 m L
0.125
Greda je sistema kontinualnog nosaa M ( qL2)

preko dva jednaka raspona L = 6 m. Opte- L0 = 0.75 L L0 = 0.75 L

reena je jednako raspodeljenim optere-

enjem po oba polja istovremeno (sopst- 0.625
0.070 0.070
vena teina grede i srednje reakcije ploe
POS 1). Oblici dijagrama momenata savi-
0.375
T ( qL)

janja i transverzalnih sila su prikazani na

skici desno. 0.375 L 0.625 L

0.375
0.625
2.2 ANALIZA OPTEREENJA
- sopstvena teina POS 2 0.40.525 = 5.0 kN/m
- stalno optereenje od POS 1 1.15.05.0 = Bg = 27.5 kN/m
ukupno, stalno optereenje g = 32.5 kN/m
povremeno opt. od POS 1: 1.110.05.0 = Bp = p = 55.0 kN/m

2.3 DIMENZIONISANJE POS 2

2.3.1 Dimenzionisanje prema momentima savijanja

2.3.1.1 Presek nad srednjim osloncem
qu = 1.632.5 + 1.855.0 = 151 kN/m
Mu,osl = 1516.02/8 = 679.5 kNm
pretp. a1 = 7 cm b/d/h = 40/50/43 cm
43
k= = 1.494 e a < 3 Aa 2 > 0
679.5 10 2
40 2.05
Kako uslovom zadatka nije doputeno poveanje dimenzija preseka, promena kvaliteta
betona ili promena statikog sistema, presek je neophodno obostrano armirati. Usvojeno:
*
e a* 1 = 3.5 k * = 1.766 ; m = 40.476%
2
43 -2
M bu = 40 2.05 10 = 486.1 kNm DMu = 679.5 486.1 = 193.4 kNm
1.766
193.4 10 2
pp. a2 = 5 cm Aa 2 = = 12.73 cm 2 usv.: 3R25 (14.73 cm2)
(43 - 5 ) 40
40 43 2.05
Aa1 = 40.476 + 12.73 = 48.41 cm 2 usv.: 10R25 (49.09 cm2)
100 40
Betonske konstrukcije 2 PRIMERI ZA VEBE
Proraun jednospratnog rama na horizontalna dejstva P10/4

2.3.1.2 Preseci u krajnjim poljima

Mu,p = 0.071516.02 = 382.2 kNm
L0 = 0.75600 = 450 cm
40 + 20 14 = 320
B = min . = 152.5 cm
40 + 0.25 450 = 152.5
Pretpostavlja se da e se neutralna linija nai u ploi:
pretp. a1 = 5 cm B/b/d/h/dp = 160/40/50/45/14 cm
e b / e a = 1.362 / 10
45
k= = 4.070 s = 0.12 x = 0.12 45 = 5.4 cm < d p = 14 cm
382.2 10 2 m = 6.308%

152.5 2.05
Pretpostavka o poloaju neutralne linije je tana, pa se potrebna povrina armature odre-
uje za pravougaoni presek irine B = 152.5 cm:
152.5 45 2.05
Aa = 6.308 = 22.19 cm 2 usv.: 5R25 (24.54 cm2)
100 40
tBn=3.66
2.3.2 Kontrola glavnih napona zatezanja 3tr

2.3.2.1 Preseci kod srednjeg oslonca

TuB = 0.6251516.0 = 566.3 kN
tr =1.1
566.3 kN > 3 t r
tBn = = 0.366
40 0.9 43 cm 2 < 5 t r

0.11 l1 = 36.7 225.5

l = 0.625 600 1 - = 262.2 cm
0.366 l = 262.2 112.8

Na delu l1 na kome je prekoraen napon 3tr ne vri 0.625L = 375

se redukcija napona smicanja (tRu = tn):
3 0.11 tBn=3.66
l1 = 375 1 - = 36.7 cm 3tr =3.3
0.366
Ukoliko bi pokuali da maksimalni napon smicanja
prihvatimo vertikalnim uzengijama, sledi: tu,u=1.57 tr =1.1
usvojeno: m = 2 ; a = 90 ; q = 45:
2 0.785
eu = 40 (0 + 1 1) = 4.29 cm
40 0.366
36.7 118.2
Poveanjem senosti (m=4) sledi: l1 = 36.7 225.5
4 0.785 l = 262.2 112.8
eu = 40 = 2 4.29 = 8.58 cm
40 0.366
to je manje od vrednosti doputene uslovom zadatka. Stoga se usvajaju dvosene uzen-
gije UR10/10 i koso povijeni profili. Ovako usvojene uzengije mogu prihvatiti napon:
2 0.785 kN
tu ,u = 40 = 0.157
40 10 cm 2

Betonske konstrukcije 2 PRIMERI ZA VEBE

Proraun jednospratnog rama na horizontalna dejstva P10/5

Duina osiguranja kosim profilima iznosi:

t 0.157
l k = l1 + (l - l1 ) 1 - u,u = 36.7 + 225.5 1 - = 36.7 + 118.2 =154.9 cm
3 tr 3 0.11
Horizontalna sila veze koju prihvataju koso povijeni profili:
0.366 + 0.33 0.33 - 0.157
Hvu,k = 40 - 0.157 36.7 + 118.2 = 688.8 kN
2 2
Potrebna povrina profila povijenih pod uglom ak = 45 je:
Hvu,k Hvu,k
Aak = =
sv (cos a k + cot q sin a k ) sv (cos 45 + cot 45 sin 45)
688.8
Aak = = 12.18 cm 2 usvojeno: 3R25 (14.73 cm2)
40 2
Taan poloaj povijanja profila bie odreen konstrukcijom integralne krive prilikom izrade
plana armature grede POS 2.
Kako se radi o picu momenta, dodatna zategnuta armatura nije potrebna.
2.3.2.2 Preseci kod krajnjih oslonaca
339.8 kN > t r
TuA = 0.3751516.0 = 339.8 kN t nA = = 0.219
40 0.9 43 cm 2 < 3 t r

0.11 tnA=2.19
l = 0.375 600 1 - = 112.2 cm A
0.219 tRu =1.64
(1)
tr =1.1
tu,u=1.05
3 kN
tRu
A
= (0.219 - 0.11) = 0.164
2 cm 2
usvojeno: m = 2 ; a = 90 ; q = 45: l1 = 40.7
l = 112.2 112.8
2 0.785
eu = 40 (0 + 1 1) = 9.6 cm 0.375L = 225
40 0.164
Kako je rastojanje uzengija neto manje od uslovom zadatka propisanog (eu,min = 10 cm),
na potrebnom delu duine osiguranja e uzengije biti proguene.
m au(1) 2 0.785
m uz = eu = 19.6 cm usv. eu = 15 cm
b eu 40 0.2 10 - 2
Na itavoj duini osiguranja usvajaju se uzengije UR10/15. Nosivost ovih uzengija i dui-
na na kojoj je njihova nosivost dovoljna su:
2 0.785 kN 0.105
tu(1,u) = 40 = 0.105 l1 = 112.2 1 - = 40.7 cm
40 15 cm 2
0.164
Preostali deo napona smicanja je mogue prihvatiti koso povijenim profilima ili postavlja-
njem dodatnih uzengija. Za dodatne uzengije e takoe biti usvojeno rastojanje 15 cm.
Potrebna povrina preseka dodatnih uzengija je:
m au,2 40 (0.164 - 0.105 )
Dt(u1,)u = tRu
A
- t(u1,)u sv au,2 15 = 0.45 cm 2
b eu 2 40
Dakle, na duini l1 = 40.7 cm usvojene su dodatne uzengije UR8/15.
Betonske konstrukcije 2 PRIMERI ZA VEBE
Proraun jednospratnog rama na horizontalna dejstva P10/6

339.8
DAa = (cot 45 - cot 90) = 4.25 cm2
2 40
Po lanu 168 PBAB, ova armatura ne sme biti manja od treine armature iz polja (videti
taku 2.3.1.2):
usvojeno: 2R25 (9.82 cm2)
Podrazumeva se da je doputeno kod crtanja planova armature izmeniti preliminarno us-
vojen raspored armature, odnosno prenik i raspored profila prilagoditi svim delovima pro-
rauna (savijanje, smicanje, prsline i slino), emu ovde nee biti posveena vea panja.
polje oslonac
2R25 5R25
5

14.5 5.5 5
20

2R12 5R25
50

RU10/30 RU10/10
2R12
20

20
5

5
5R25 3R25
5 47.5=30 5 5 47.5=30 5

40 40

3 PRORAUN GREDE POS 3

3.1 STATIKI SISTEM

Greda je sistema kontinualnog nosaa preko dva jednaka raspona L = 6 m. Oblici dijagra-
ma momenata savijanja i transverzalnih sila su isti kao za gredu POS 2.

3.2 ANALIZA OPTEREENJA

- sopstvena teina POS 3 0.40.525 = 5.0 kN/m
- stalno optereenje od POS 1 0.45.05.0 = Bg = 10.0 kN/m
ukupno, stalno optereenje g = 15.0 kN/m
povremeno opt. od POS 1: 0.410.05.0 = Bp = p = 20.0 kN/m

3.3 DIMENZIONISANJE POS 3

3.3.1 Dimenzionisanje prema momentima savijanja

3.3.1.1 Presek nad srednjim osloncem
qu = 1.615.0 + 1.820.0 = 60 kN/m Mu,osl = 606.02/8 = 270.0 kNm
pretp. a1 = 6 cm b/d/h = 40/50/44 cm
44 e / e = 3.144 / 10
k= = 2.425 b a
270 10 2 m = 18.848%
40 2.05
40 44 2.05
Aa1 = 18.848 = 17.00 cm 2 usvojeno: 6R19 (17.01 cm2)
100 40

Betonske konstrukcije 2 PRIMERI ZA VEBE

Proraun jednospratnog rama na horizontalna dejstva P10/7

3.3.1.2 Preseci u krajnjim poljima

Mu,p = 0.07606.02 = 151.9 kNm
40 + 8 14 = 152
L0 = 0.75600 = 450 cm B = min = 77.5 cm
40 +
450 = 77.5
12
e b / e a = 1.166 / 10
45
k= = 4.603 s = 0.104 x = 0.104 45 = 4.7 cm < d p = 14 cm
151.9 10 2 m = 4.902%

77.5 2.05
77.5 45 2.05
Aa = 4.902 = 8.76 cm 2 usvojeno: 4R19 (11.34 cm2)
100 40

3.3.2 Kontrola glavnih napona zatezanja

3.3.2.1 Preseci kod srednjeg oslonca
225 kN > t r
TuB = 0.625606.0 = 225 kN tBn = = 0.142
40 0.9 44 cm 2 < 3 t r

0.11 tBn=1.42 tr =1.1

l = 0.625 600 1 - = 84.6 cm
0.142
3 kN tBRu=0.48
t B
Ru = (0.142 - 0.11) = 0.048
2 cm 2
usvojeno: m = 2 ; a = 90 ; q = 45: l = 84.6 290.4
0.625L = 375
2 0.785
eu = 40 (0 + 1 1) = 32.7 cm
40 0.048
2 0.785
eu = 19.6 cm usvojeno: UR10/15 (m=2)
40 0.2 10 - 2
Kako se radi o picu momenta, dodatna zategnuta armatura nije potrebna.
3.3.2.2 Preseci kod krajnjih oslonaca
135 kN
TuA = 0.375606.0 = 135.0 kN t nA = = 0.085 < tr
40 0.9 44 cm 2
usvojeno: UR10/30 (15)
polje oslonac
2R19 4R19
5

5 5
20

2R12
15

2R19
50

RU10/30 RU10/15
2R12
20

20
5

4R19 2R19
5 310=30 5 5 310=30 5

40 40

Betonske konstrukcije 2 PRIMERI ZA VEBE

Proraun jednospratnog rama na horizontalna dejstva P10/8

4 PRORAUN STUBOVA

4.1 PRORAUN SILA U STUBOVIMA OD VERTIKALNOG OPTEREENJA

Stubovi u osama 2 i 3 prihvataju reakcije sredinjih greda POS 2, a stubovi u osama 1 i 4
reakcije ivinih greda POS 3.
Ag1 = 0.375156.0 = 33.8 kN ; Ap1 = 0.375206.0 = 45.0 kN
Bg1 = 1.25156.0 = 112.5 kN ; Bp1 = 1.25206.0 = 150.0 kN
Ag2 = 0.37532.56.0 = 73.1 kN ; Ap2 = 0.375556.0 = 123.8 kN
Bg2 = 1.2532.56.0 = 243.8 kN ; Bp2 = 1.25556.0 = 412.5 kN
Napominje se da je bilo dovoljno sraunati samo sile u najoptereenijem (B2) i najmanje
optereenom stubu (A1).

4.2 PRORAUN SEIZMIKE SILE

Ukupna horizontalna seizmika sila S se odreuje, prema lanu 21. Pravilnika o tehnikim
normativima za izgradnju objekata visokogradnje u seizmikim podrujima, kao:
S = KQ = kokskpkdQ
gde je: K - ukupan seizmiki koeficijent za horizontalni pravac
ko - koeficijent kategorije objekta (ko=1.0, objekat II kategorije, lan 4. Pravilnika,
ovde zadato zadatkom);
ks - koeficijent seizmikog intenziteta (ks=0.05, VIII zona MCS skale, povratni
period 500 godina, lan 24. i lan 6. Pravilnika, ovde zadato zadatkom);
kp - koeficijent duktiliteta i priguenja (kp=1, savremena konstrukcija od armira-
nog betona, lan 27. Pravilnika);
kd - koeficijent dinaminosti, prema lanu 25. Pravilnika odreen relacijom:
0 .5
0.33 k d = 1
T
za tlo I kategorije (u skladu sa lanom 9. Pravilnika, ovde zadato zadatkom).
Ukoliko se ne vri proraun perioda slobodnih oscilacija T, moe se usvojiti
maksimalna vrednost koeficijenta kd (lan 26. Pravilnika).
Q - ukupna teina objekta, odreena u skladu sa lanom 19. Pravilnika, kao su-
ma ukupnog stalnog i verovatnog povremenog optereenja. Ovde je zadat-
kom zahtevano da se seizmika sila srauna sa UKUPNIM povremenim op-
tereenjem (G+P).
SG = 4 (33.8 + 73.1) + 2 (112.5 + 243.8 ) = 1140 kN 1
SP = 4 (45 + 123.8 ) + 2 (150 + 412.5 ) = 1800 kN
S X = SY = 1.0 0.05 1.0 1.0 (1140 + 1800 ) = 147 kN
Stubovi su spojeni krutom tavanicom ploom, koja obezbeuje jednaka pomeranja njiho-
vih vrhova. Stubovi prihvataju sile proporcionalno svojoj visini (svi stubovi su jednake visi-
ne), krutosti na savijanje i konturnim uslovima (konzola ili ram).

1
Sopstvena teina stubova nije uraunata u ukupnu teinu objekta, to je opravdano s obzirom na njihovu
malu (a zasad i nepoznatu) dimenziju.
Betonske konstrukcije 2 PRIMERI ZA VEBE
Proraun jednospratnog rama na horizontalna dejstva P10/9

U poprenom pravcu horizontalne sile prihvataju etiri rama jednake krutosti, koje formira-
ju stubovi povezani gredama. U podunom pravcu greda nema, pa horizontalne sile prih-
vata 12 konzolnih stubova jednake krutosti. Kako je krutost u podunom pravcu, usled od-
sustva greda, oito manja, najpre se proverava ovaj pravac.

4.3 ODREIVANJE DIMENZIJE STUBOVA

4.3.1 Kontrola pomeranja

Pomeranje u podunom pravcu usled vee od horizontalnih sila je:
SX H 3 147 4.0 3 H 4.0
dx = = dxdop. = = = 6.67 10 - 3 m = 6.67 mm
3EJ X 3 31.5 10 J X
6
600 600

147 4.0 3 0.4 3 d

JX = = 0. 015 m 4
= 12 d 0.23 m
3 31.5 10 6 6.67 10 - 3 12
Pomeranje u poprenom pravcu usled vee od horizontalnih sila je:
WY H 3 150 4.0 3 H 4.0
dy = = dy dop. = = = 6.67 10 - 3 m = 6.67 mm
12EJY 12 31.5 10 JY
6
600 600

150 4.0 3 0.4 d 3

JY = = 0.004 m = 12
4
d 0.21 m
12 31.5 10 6 6.67 10 - 3 12

4.3.2 Kontrola vitkosti

Nezavisno od veliine horizontalnog pomeranja, potrebno je da vitkost stuba bude maksi-
malno lmax = 75. U podunom pravcu stubovi su konzole, pa sledi:
40 L 2 400
iX = = 11.55 cm l X = i , X = = 69.3 < 75 2
12 i X 11 . 55
U poprenom pravcu duina izvijanja je priblino jednaka spratnoj visini, pa sledi:
Li ,Y d L L 12 400 12
lY = 75 iY = i ,Y d i ,Y = = 18.5 cm
iY 12 75 75 75

4.3.3 Kontrola duktilnosti

U skladu sa odredbama lana 61 Pravilnika o tehnikim normativima za izgradnju objekata
visokogradnje u seizmikim podrujima se sprovodi kontrola duktilnosti stubova:
G+P kN
s0 = 0.35 fB = 0.35 0.7 fbk = 0.35 0.7 30 = 7.35 MPa = 0.735
Ab cm 2
Kontrola se sprovodi za najoptereeniji stub (B2):
G + P 243.8 + 412.5 892.9
Ab = b d = = 892.9 cm 2 d = 22.3 cm
s0 0.735 40
Dakle, traena dimenzija stubova koja zadovoljava sve zahtevane uslove je d = 25 cm.

2
Kako je dimenzija stuba d=40 cm zadata i nije doputeno da se menja, ovde je samo moglo da bude
konstatovano da je vitkost vea od 75. Maksimalna doputena vitkost je 140, ali se elementi velike vitkosti
(l>75) ne obrauju u okviru ovog kursa.
Betonske konstrukcije 2 PRIMERI ZA VEBE
Proraun jednospratnog rama na horizontalna dejstva P10/10

4.4 DIMENZIONISANJE STUBOVA

Pri odreivanju merodavnih kombinacija za dimenzionisanje, treba voditi rauna o
sledeem:
- uticaj stalnog optereenja MORA biti uzet u obzir u svakoj kombinaciji;
- vertikalno povremeno optereenje p i vetar predstavljaju dva nezavisna povremena
optereenja, koji mogu, a ne moraju delovati na konstrukciju;
- optereenje vetrom i seizmiko optereenje su alternativnog znaka. Ne uzimaju se
istovremeno i ne kombinuju sa istim uticajem u dva ortogonalna pravca (ne kombinu-
ju se uticaji Wx i Wy, odnosno Sx i Sy);
- u kombinacijama uticaja koje sadre seizmiko dejstvo razmatraju se sva ona optere-
enja (u odgovarajuem intenzitetu) koja su koriena pri proraunu masa (u kon-
kretnom sluaju, stalno i ukupno povremeno optereenje). Pri dimenzionisanju se ko-
risti jedinstven koeficijent sigurnosti gu = 1.3 (lan 15 Pravilnika) nezavisno od dilata-
cije zategnute armature i ne uzima se u obzir povoljno dejstvo stalnog optereenja.
Kako su uticaji alternativnog znaka, preseci e biti armirani simetrino a dimenzionisanje
biti sprovedeno pomou odgovarajuih dijagrama interakcije.

4.4.1 Poduni pravac

Svaki stub prihvata isti deo horizontalne sile, pa su momenti savijanja u stubovima usled
seizmike sile, odnosno vetra:
S X 147
S1 X = = = 12.25 kN MSX = S1 X H = 12.25 4.0 = 49 kNm
12 12
W X 120
W1 X = = = 10.0 kN MWX = W1 X H = 10.0 4.0 = 40 kNm
12 12
Dijagrami momenata savijanja u jednom podunom ramu prikazani su na skici.
(1
3W Y = 40)
1S = 49
3 Y

MSx
H = 4.00 m

(MWx )
[kNm]

49 49 49 49
(40) (40) (40) (40)
LX = 5.00 m L X = 5.00 m L X = 5.00 m

Kako su svi momenti savijanja jednaki a stubove treba armirati jednakom armaturom,
potrebno je proveriti kombinaciju sa minimalnom (stub A1), odnosno maksimalnom silom
(stub B2) za svaki od razliitih momenata savijanja (vetar, seizmika).
4.4.1.1 Kombinacije sa seizmikim momentom
63.7 10 2
M Xu = 1.3 49 = 63.7 kNm mu = = 0.078
25 40 2 2.05
102.4
Nu ,min = 1.3 (33.8 + 45.0 ) = 102.4 kN nu,min = = 0.050
25 40 2.05

Betonske konstrukcije 2 PRIMERI ZA VEBE

Proraun jednospratnog rama na horizontalna dejstva P10/11

a 4 2.05
= = 0.1 m1 = 0.067 Aa1 = Aa 2 = 0.067 25 40 = 3.42 cm 2
d 40 40
853.1
Nu ,max = 1.3 (243.8 + 412.5 ) = 853.1 kN nu,max = = 0.416
25 40 2.05
m1 = 0 Aa1,min = Aa 2,min = 0.2% b d = 0.2 10 -2 25 40 = 2.0 cm 2

4.4.1.2 Kombinacije sa momentom od vetra

Izvijanje se ne mora uzeti u obzir ukoliko je zadovoljen makar jedan od uslova:
(1) l < 25
e1 e1 l
(2) 3 .5 (l 75 ) ili 3 .5 (l > 75 )
d d 75
M1 3
(3) l 50 - 25 , M 2 > M1
M2
Vitkost je sraunata u taki 4.3.2 (lX = 69.3) pa oito prvi i trei uslov nisu zadovoljeni.
4.4.1.2.1 Kombinacija sa minimalnom normalnom silom (stub A1)
72 10 2
M Xu = 1.8 40 = 72 kNm mu = = 0.088
25 40 2 2.05
33.8
Nu ,min = 1.0 33.8 = 33.8 kN nu,min = = 0.016
25 40 2.05
Mu 72 e 213
e1 = = = 2.13 m = 213 cm 1 = = 5 .3 > 3 .5
Nu 33.8 d 40
Kako je trei uslov zadovoljen, nije potrebno izvijanje izeti u obzir. Sledi:
a 4 2.05
= = 0.1 m1 = 0.096 Aa1 = Aa 2 = 0.096 25 40 = 4.93 cm 2
d 40 40
4.4.1.2.2 Kombinacija sa maksimalnom normalnom silom (stub B2)
Pretpostavljajui minimalne vrednosti koeficijenata sigurnosti (ea13), sledi:
Nu ,max = 1.6 243 .8 + 1.8 412 .5 = 1132 .5 kN
72 e 0.063
e1 = = 0.063 m 1 = = 0.159 < 3.5
1132.5 d 0 .4
Kako nijedan od tri uslova navedenih u taki 4.4.1.2 nije zadovoljen, potrebno je izvijanje
uzeti u obzir. Kako je vitkost l = 69.3 < 75 (oblast umerene vitkosti), mogue je primeniti
neki od priblinih postupaka. Postupak koji je izloen je metod dopunske ekscentrinosti
(detaljnije: Prirunik za primenu PBAB 87, II tom, str. 211-216).
Ekscentricitet usled imperfekcije (netanog izvoenja) se odreuje kao:
l i 2 cm 800
e0 = ; li = 2H = 8.0 m e0 = = 2.67 cm
300 10 cm 300

3
U konkretnom sluaju, M2 = 40 kNm, M1 = 0 pa je proraun sa uzimanjem izvijanja u obzir potreban jer je:
M 0
l stv . = 69.3 > 50 - 25 1 = 50 - 25 = 50
M2 40
Betonske konstrukcije 2 PRIMERI ZA VEBE
Proraun jednospratnog rama na horizontalna dejstva P10/12

Za pomerljive sisteme ekscentricitet usled netanog izvoenja se odreuje kao odstupanje

od vertikale za ugao a definisan kao:
tan a = 1/150 - za jednospratne okvire optereene preteno vertikalnim opteree-
njem
tan a = 1/200 - za sve ostale sluajeve
400
e0 = H tan a = = 2.67 cm usvojeno e0 = 2.67 cm
150
Ekscentricitet usled efekata teenja betona
Ne mora se uzeti u obzir ukoliko je zadovoljen bar jedan od sledeih uslova:
Ng e1
0 .2 ; l 50 ; 2
Nq d

Kako je l = 69.3, drugi uslov nije zadovoljen. Ni trei uslov nije zadovoljen (e1/d = 0,159).
Ng 243.8
= = 0.37 > 0.2
Nq 243.8 + 412.5
Kako ni prvi uslov nije zadovoljen, potrebno je u proraun uvesti efekte teenja betona.
Najpre se sraunava Ojlerova kritina sila izvijanja stuba NE:
p2 p2 4
NE = E b J i E b J b
L2i L2i

25 40 3
Jb = = 133333 cm4 ; Eb = 31.5 GPa = 31.5106 kN/m2
12
p2
NE = 31.5 10 6 133333 10 - 8 = 6477 kN
8 .0 2
Ng 243.8 M
aE = = = 0.038 ; eg = g = 0
NE 6477 N
Za element srednje debljine dm:
2A 2 25 40
b/d = 25/40 cm d m = = = 15.4 20 cm
O 2 (25 + 40 )
pretpostavljenu starost betona u trenutku nanoenja optereenja t0=28 dana, za element
"napolju" (rel. vlanost sredine 70%), sledi konana vrednost koeficijenta teenja j = 2.6
(l. 59. Pravilnika BAB 87). Ekscentricitet usled teenja betona ej se sraunava iz izraza:
1 -aaE j 1 -0.0038
ej = (e0 + eg ) e
2.6
E
- 1 = (2.67 + 0 ) e .038
- 1 = 0.27 cm


Dopunski ekscentricitet
Kako je l 75 (oblast umerene vitkosti), mogue je koristiti metod dopunske ekscentri-
nosti za uvoenje u proraun efekata teorije II reda. Zavisno od odnosa e1/d, dopunski
ekscentricitet ed se odreuje iz jednog od sledeih izraza:

4
S obzirom da je povrina armature nepoznata, a da se ne oekuje da ona bitno utie na vrednost momenta
inercije preseka (cca. 5%), doputeno je i preporuivo Ojlerovu kritinu silu izvijanja sraunati sa
karakteristikama bruto betonskog preseka.
Betonske konstrukcije 2 PRIMERI ZA VEBE
Proraun jednospratnog rama na horizontalna dejstva P10/13

e1 l - 25 e
(1) 0 < 0 .3 : ed = d 0 .1 + 1
d 100 d
e1 l - 25
(2) 0 .3 < 2 .5 : ed = d
d 160
e1 l - 25 e
(3) 2 .5 < 3 .5 : ed = d 3 .5 - 1
d 160 d
e1 69.3 - 25
= 0.159 ed = 40 0.1 + 0.159 = 9.01 cm
d 100
Ukupan raunski ekcentricitet:
e2 = e1 + e0 + ej + ed = 6.36 + 2.67 + 0.27 + 9.01 = 18.31 cm
Za pretpostavljeno ea1 3, koeficijenti sigurnosti imaju minimalne vrednosti, pa sledi:
1132 .5
Nu ,max = 1.6 243 .8 + 1.8 412.5 = 1132 .5 kN nu,max = = 0.552
25 40 2.05
20738
Mu = Nu e2 = 1132.5 18.31 = 20738 kNcm mu = = 0.253
25 40 2 2.05
1.48
m1 = 0.185 ; e a1 = 1.48 ; g ug = 1.9 - (1.9 - 1.6 ) = 1.752 , g up = 1.952
3 -0
Potrebno je korigovati (poveati) pretpostavljene vrednosti koeficijenata sigurnosti, to e
dovesti do poveanja sraunate povrine armature. Navodi se samo rezultat poslednje
iteracije:
1.25
e a1 = 1.25 ; g ug = 1.9 - (1.9 - 1.6 ) = 1.775 , g up = 1.975
3 -0
1247 .2
Nu ,max = 1.775 243 .8 + 1.975 412 .5 = 1247 .2 kN nu,max = = 0.608
25 40 2.05
22796
Mu = Nu e2 = 1247.2 18.31 = 22796 kNcm mu = = 0.278
25 40 2 2.05
a 5 2.05
= = 0.125 m1 = 0.253 Aa1 = Aa 2 = 0.253 25 40 = 12.95 cm 2
d 40 40
Ovako sraunata povrina armature je vea od povrine sraunate u kombinaciji sa mini-
malnom silom (taka 4.4.1.2.1), kao i od povrina sraunatih u seizmikim kombinacijama
(taka 4.4.1.1), pa je samim tim i merodavna.
usvojeno: 3R25 (14.73 cm2)

4.4.2 Popreni pravac

Svaki stub prihvata isti deo horizontalne sile, pa su momenti savijanja u stubovima usled
seizmike sile, odnosno vetra:
SY 147 S H 12.25 4.0
S1Y = = = 12.25 kN MSY 1Y = = 24.5 kNm
12 12 2 2
WY 150 W H 12.5 4.0
W1Y = = = 12.5 kN MWY = 1Y = = 25 kNm
12 12 2 2

Betonske konstrukcije 2 PRIMERI ZA VEBE

Proraun jednospratnog rama na horizontalna dejstva P10/14

Dijagrami momenata savijanja u jednom poprenom ramu prikazani su na skici.

Mada je u postavci zadatka nag- (25)
(1
4WY = 37.5) (12.5) 24.5
laeno da je doputeno zanema- 1S = 36.75 12.25 (25) (25)
4 Y 24.5 24.5
riti aksijalne sile u stubovima us-
led vetra i seizmike, lako je srau- 12.25
(12.5) MSy

H = 4.00 m
nati vertikalne reakcije u ivinim 24.5
(25)
stubovima: (MWy)
[kNm]
24.5 + 12.25
ASY = CSY = = 6.13 kN
6.0 24.5 24.5 24.5
(25) 6.13 (25) (25) 6.13
25 + 12.5 (6.25) (6.25)
AWY = CWY = = 6.25 kN LY = 6.00 m LY = 6.00 m
6.0
Kako su momenti od seizmike manji od momenata od vetra i pri tome se mnoe manjim
koeficijentima sigurnosti, vetar je merodavno optereenje.
U poprenom pravcu duina izvijanja je priblino jednaka spratnoj visini, pa sledi:
Li ,Y H 400 400 M - 25
lY = = = = 55.4 < 50 - 25 1 = 50 - 25 = 75
iY d 25 7.21 M2 25
12 12
Kako je uslov zadovoljen, uticaj izvijanja je mogue zanemariti.
4.4.2.1 Kombinacija sa minimalnom normalnom silom (stub A1)
45 10 2
MYu = 1.8 25 = 45 kNm mu = = 0.088
40 25 2 2.05
22.5
Nu ,min = 1.0 33.8 + 1.8 (- 6.25 ) = 22.5 kN nu,min = = 0.011
25 40 2.05
a 5 2.05
= = 0.2 m1 = 0.111 Aa1 = Aa 2 = 0.111 25 40 = 5.70 cm 2
d 25 40
4.4.2.2 Kombinacija sa maksimalnom normalnom silom (stub B2)
45 10 2
MYu = 1.8 25 = 45 kNm mu = = 0.088
40 25 2 2.05
1132.5
Nu ,max = 1.6 243.8 + 1.8 412.5 = 1132.5 kN nu,max = = 0.552
25 40 2.05
1132.5
3 U8/15

nu,max = = 0.552
2 2R25

1 2R25

25 40 2.05
a 5
= = 0.2 m1 = 0 Aa1 = Aa 2 = 0
d 25
Aa1 = Aa 2 = 0 < 5.70 cm 2
25

Merodavna je kombinacija sa minimalnom nor-

malnom silom.
usvojeno: 2R25 (9.82 cm2)
1 1R25

2 1R25

40
U8/7.5 na l=1m od vorova
U8/15 na ostalom delu stuba

Betonske konstrukcije 2 PRIMERI ZA VEBE