KAPALI

OTOPARKLARDA

MMAR VE
MEKANK

HAVALANDIRMA
PROJELENDRME
ESASLARI

TMMOB KOCAEL UBES

CELALTTN KIRBA
MAK. MH.
1- KAPALI OTOPARK YASAL DZENLEMELER

a- Otopark ynetmelii
Bayndrlk ve skan Bakanlndan: (01.07.1993 / 21624 sayl R.G.; Deiik: 22.4.2006 /
26147 sayl R.G.)
b- Yangn ynetmelii

2-KAPALI OTOPARK/GARAJ TANIMI

Motorlu ulam ve tama aralarnn park etmeleri iin kullanlan otoparklarn darya olan
toplam ak alan, deme alannn % 5' inden fazla ve bu ak alan her birinde en az yars
kadar olmak zere karlkl iki cephede bulunuyor ise ak otopark; aksi hlde kapal otopark
kabul edilir.
Aklklarn kuranglez eklinde bir bolua almas hlinde, sz konusu boluun
geniliinin en az otopark kat ykseklii kadar olmas ve kurangleze alan ilve her kat iin
en az kat yksekliinin yars kadar artrlmas gerekir.

3- KAPALI OTOPARK ETLER

100 m2ye kadar kk byklkte

1000 m2ye kadar orta byklkte
10 000 m2den fazla byk garajlar

4- L BYKL TESPT

a- Alan ls
Otopark Ynetmeliine gre binek otolar iin birim park alan en az 20 m2 dir. Yabanc
literatrlerde 25 m2.
Bu alan kamyon ve otobsler iin manevra alan hari olmak zere en az 50 m2 zerinden
hesaplanr.
Birim park alan: Bir aracn park etmesi iin gerekli olan ve manevra alanlar dahil toplam
park alann,
Yerleim merkezleri son nfus saymndaki nfuslarna gre gruba ayrlm ve bu
alanlarda otopark aranmas gereken kullanmlarn alt trleri ve miktarlar aada
gsterilmitir:

Nfusu 10.000- Nfusu 50.001- Nfusu 200.000'den

Kullanm eitleri 50.000 arasnda olan 200.000 arasnda fazla olan
yerlemeler olan yerlemeler yerlemeler

1- Meskenler 3 daire iin 3 daire iin 3 daire iin

2- Ticari Amal Binalar ve Bro Binalar
Dkkan, Maaza, Banka 50 m2 40 m2 30 m2
Bro Binalar 50 m2 40 m2 30 m2
Sauna ve Hamam 50 m2 40 m2 30 m2

3- Konaklama Tesisleri

Oteller 5 oda iin 5 oda iin 5 oda iin

Oda Saysnn %80'i Oda Saysnn %80'i Oda Saysnn %80'i
Moteller
kadar kadar kadar
Hoteller 5 oda iin 5 oda iin 5 oda iin
Tatil Kyleri 4 oda iin 4 oda iin 4 oda iin
Apart Oteller 2 nite iin 2 nite iin 2 nite iin
Pansiyonlar 4 oda iin 4 oda iin 4 oda iin
Termal Tesisler 4 oda iin 4 oda iin 4 oda iin
Kampingler 1 nite iin 1 nite iin 1 nite iin
Krsal Turizm Tesisleri 4 nite iin 4 nite iin 4 nite iin
4- Yeme, me Elence Tesisleri
Gece Kulb 50 m2 40 m2 30 m2
Gazino 50 m2 40 m2 30 m2
Diskotek 50 m2 40 m2 30 m2
Dn Salonu 50 m2 40 m2 30 m2
Birahane 50 m2 40 m2 30 m2
Bilardo Salonu, nternet
50 m2 40 m2 30 m2
Cafe, Kahvehaneler
Dierlerinden Her Biri in 50 m2 40 m2 30 m2
Lokanta, Pastane, Frn, 50 m2 40 m2 30 m2
5- Sosyal, Kltrel ve Spor Tesisleri
Konferans Salonu 30 oturma yeri 20 oturma yeri 10 oturma yeri
Tiyatro- Sinema 30 oturma yeri 20 oturma yeri 10 oturma yeri
Ktphane 30 oturma yeri 30 oturma yeri 30 oturma yeri
Kapal Yzme Havuzu 30 oturma yeri 30 oturma yeri 20 oturma yeri

Ak ve Kapal Spor Salonu 30 oturma yeri 20 oturma yeri 10 oturma yeri

6- Fuar, Kongre ve Kapasitenin %5'i Kapasitenin %5'i Kapasitenin %5'i

Sergi Merkezleri orannda orannda orannda
7- Eitim Tesisleri
niversite ve Yksek
400 m2 300 m2 200 m2
Okullar
lk ve Orta renim
400 m2 400 m2 300 m2
Kurumlar
zel Okul, Dersane, Kuran
400 m2 400 m2 300 m2
Kursu

renci Yurtlar ve Kreler 400 m2 400 m2 400 m2

8- Salk Yaplar
Hastaneler 125 m2 100 m2 75 m2
Salk Oca, Dispanser ve
125 m2 125 m2 125 m2
Dierleri

9- badet Yerleri 300 m2 200 m2 100 m2

10- Kamu Kurum ve
Kurulular ile Kamu 100 m2 100 m2 75 m2
Yararl Dier Kurulular
11- Sanayi ve
Depolama Tesisleri ve 200 m2 200 m2 200 m2
Toptan Ticaret
12- Kk Sanayi
125 m2 125 m2 125 m2
Tesisleri

13- Oto Sanayi Sitesi 40 m2 40 m2 40 m2

14- Toptanc Hali 125 m2 100 m2 75 m2
Beher pompaj bana Beher pompaj bana
Beher pompaj bana 150
15- Akaryakt ve LPG 150 m2 ve her lift ve/ 150 m2 ve her lift ve/
m2 ve her lift ve/ veya
Sat stasyonlar veya kanal bana 150 veya kanal bana 150
kanal bana 150 m2
m2 m2
16- Ak Tesisler
Lunapark ve Benzeri Elence 60 m2 Alan 60 m2 Alan 40 m2 Alan
 Yerleri
Rekreasyon Alan 300 m2 Alan 300 m2 Alan 300 m2 Alan
ay Bahesi 75 m2 Alan 60 m2 Alan 45 m2 Alan
Ak Spor Alanlar 50 m2 Alan 50 m2 Alan 50 m2 Alan
Ak Yzme Havuzu 30 m2 Alan 30 m2 Alan 30 m2 Alan
Semt Pazar 100 m2 Pazar alan 75 m2 Pazar alan 75m2 Pazar alan

iin 1 otopark yeri ayrlmas zorunludur.

b- Ykseklik min. 2,4 m.

5- KAPALI OTOPARKLARDA UYGULANMASI GEREKEN SSTEMLER

Havalandrma
Duman tahliye A > 2000 m2
Yamurlama + Yangn dolab + tfaiye su alma az A > 600 m2

5.1-Kapal Otopark/Garaj Havalandrma htiyac

Yanmal motorlarn atk gazlarnda bulunan zehirli; hidrokarbonlar, kkrt ve kurun

bileimleri, is,ya buhar, zellikle karbonmonoksit (CO) gaznn garaj iinden kabul
edilebilir snrlar iinde kalmas kouluyla bu gazlarn en hzl bir ekilde dar atlmas veya
ortam havasndaki oranlarnn seyreltilmesidir.

zellikle CO gaz dk konsantrasyonda bile etki ettii sreye bal olarak ldrc olabilir.

5.1.1- Atk Gaz Miktarlar (Istma+Klima Teknii TTMD)

CO m3/h
Benzinli-dizel / hareketsiz souk motor 0,55
hareketsiz scak motor 0,47
Yava sr 10 km/h hzda 0,60

5.2 Garaj Havalandrmas

5.2.1 Serbest (Doal) Havalandrma

Doal havalandrma iin karlkl iki duvarda karlkl alan menfezler yoluyla apraz
havalandrma salanr.

Menfez aralklar: (Istma+Klima Teknii TTMD)

Yer stndeki garajlarda max. 35 m,

Yer alt garajlarnda max. 20 m. aralklarla menfez dzenlenmelidir.

Menfez toplam kesitleri :

Alanlar 100 m2ye kadar olan kk garajlarda d kaplarda park alan bana 150 cm2ye
kadar aklklar yeterli olur.
Orta byklkte ve byk garajlarda park alan bana 0,06 m2
5.2.2 Mekanik Havalandrma Tasarm Esaslar

Negatif basn altnda tutulmaldr.

Hibir blgede zehirli gaz birikmesine imkan verilmemelidir.

Dardan hava beslemesi yaplyorsa

Btn garaj alan boyunca dzgn ve homojen hava dalm yaplmaldr.
Fanlar eit byklkte, elektrik balantlar bamsz iki fan halinde
veya
eit byklkte birden fazla sayda hz ayarlanabilir fan olmaldr.
eriye hava verilmesi halinde, tercihen d hava kullanlmaldr. Eer dier odalardan
alnan hava koksuz, zehirli ve yanc madde iermiyorsa kullanlabilir.
Mutfak,du, wc, kimyevi madde iletim veya deposu gibi yerlerden emilen havaya izin
verilmez.
Emiler %50 tavan ve %50 zemin seviyesinden yaplr.

5.2.2.1 Hava Debisi

Hava debisi hesabnda deiik yntemler kullanlabilir.

a- Deiim saysna gre :

Min. deiim says : Park alan bana fleme havas (m3/hm2) / h (Otopark ykseklii m.)
eitli literatrlere gre 5-7 deiim/h kabul deeri

b- Yararl park alan bana ieriden egzoz edilen hava debisine gre:
Konut garajlar iin yararl park alan m2si bana 6 m3/h (Istma+Klima Teknii TTMD)
Dier garajlar iin yararl park alan m si bana 12 m3/h (Istma+Klima Teknii TTMD)
2

c- Atk gazlardaki CO deerine gre max. 75 ppm bir saat iin (WHO 1987)

5.3- UYGULAMA

rnek.1

a- Faydal park alan veya deiim saysna gre

Yap tr : konut/apartman
Faydal garaj alan : 10*20 = 200 m2
Ykseklik : 2,5 m.
zm:
Ara says : 200m2/20 m2-ara =10 ara
Faydal garaj alan bana hava debisi : 6 m3/h
Hava deiim katsays : 6m3/2,5 m = 2,4 defa/h
Yntem.1 = Q (Hava debisi m3/h) = 200m2*6 m3/hm2 = 1200 m3/h
Yntem.2 = Q (Hava debisi m3/h) = 200m2*2,5m*2,4deiim/h = 1200 m3/h
Yntem.3= Q (Hava debisi m3/h) = 20m2-ara*6 m3/hm2 * 10 ara = 1200 m3/h

b-CO deriik deerine gre

Park halindeki bir aracn k esas alnmtr.

Ara skl saatte 0,6 (% 60)
 Sr yol uzunluu : 15 m.
altrma sresi : 20 s.
Hz : 10 km/h

Vco
Q= -----------------------
CO max CO hava

Q= Hava debisi m3/h

Vco = Araba bana CO emisyonu m3/h
COmax = zin verilen max. CO konsantrasyonu 75 ppm 75*10 -6 m3 CO/ m3 hava
CO hava = d havadaki CO miktar m3 CO/m3 hava 5.10 -6 m3 CO/ m3 hava

Vco = V co hareketsiz + Vco hareketli

20 s 15 m
3 3
Vco = [0,55 m /h ------- + 0,60 m /h -------------] * 0,6
3600 10 000 m

Vco = (0,0031 + 0,0009 ) * 0,6 = 0,0023 m3/h ara bana CO

0,0023
Q= --------------- = 32,857 m3/h ara bana hava debisi
(75-5) 10-6

QT = 10*32,857 = 328,5 m3/h

rnek.2
Toplam kullanm alan 4000 m2 ve kat ykseklii 3 m. olan bodrum katta bulunan kapal
otoparkta; havalandrma sistemi iin,

4000 m2 * 3 m =12.000 m3 hacme sahiptir.

4000 m2 / 20m2 /ara = 200 ara
Havalandrma iin; m2 yararl park alan bana 12 m3/hm2 taze havaya ihtiyacmz
olacandan
20 m2 /ara *12 m3/h/m2 * 200 = 48.000 m3/h havalandrma ihtiyac.

ki yntemin karlatrlmas

Kapal otopark havalandrlmasndaki maliyet ve iletme masraflarnn bykl dikkate

alnarak hava debisi hesabnda CO deerlerine gre hesaplanmas tavsiye olunmaktadr. Son
yllarda atmosfere atk gaz salnmn kstlayc nlemlerin alnmas ve yasaklayc tedbirler
getirilmesi bu hesap yntemini de dikkate deer klmaktadr. Tasarmda binann konumu,
iletme koullar, trafik tounluu, evre hava koullar dikkate alnarak en uygun zmnn
tasarmc tarafndan yaplmas uygun olacaktr.

6-DUMAN TAHLYE SSTEM

Toplam alan 2000 m2yi geen kapal otoparklarda mekanik duman tahliye sistemi
yaplmas zorunludur.
 Duman tahliye sisteminin binadaki dier sistemlerden bamsz olmas gerekir.
Hava deiimi saatte en az 10 deiim.

Uygulama rnei:
Toplam kullanm alan 4000 m2 ve kat ykseklii 3 m. olan bodrum katta bulunan kapal
otoparkta; duman tahliye sistemi iin,

4000 m2 * 3 m =12.000 m3 hacme sahiptir.

QDT =12.000 m3 * 10 (saatlik hava deiimi) = 120.000 m3/h debi deerini

salayacak ekilde bir duman tahliye sistemi projelendirilmelidir.

Kapal otoparkmza sadece havalandrma tesisat yapacak olsaydk;

4000 m2 * 3 m =12.000 m3 hacme sahiptir.
4000 m2 / 20m2 /ara = 200 ara
Havalandrma iin; m2 yararl park alan bana 12 m3/hm2 taze havaya ihtiyacmz
olacandan
QH = 20 m2 /ara *12 m3/h/m2 * 200 = 48.000 m3/h havalandrma debisi ihtiyac.
QDT > QH

Bu kapal otoparkta duman tahliye sistemi iin gerekli debi deeri havalandrma
iin gerekli debi deerinden daha byk kmaktadr. Bu durumda ya duman
tahliye sisteminde gerekli dzenleme yaplarak (frekans kontroll fanlar gibi)
havalandrma sistemi iinde kullanlabilir ya da duman kontrol sistemi ile
havalandrma sistemini ayr ayr projelendirebiliriz ynetmelik bunu tasarmcya
brakmaktadr.

Projelendirilen duman tahliye sisteminin elektrik balants yangn esnasnda

kesilecek olan bina elektriinden bamsz gvenilir bir enerji kaynandan da
salanmaldr ki yangn srasnda sistem almas gvenli bir ekilde salanm
olsun.

7- CO UYARI SSTEM

Trafii youn kapal otoparklarda lme, ayarlama ve uyar iin CO sistemleri bulunmaldr.
Havalandrma sistemi, otoparktaki CO ve CH4 (Patlayc yakt gazlar) dzeyini denetleyen
sensrlerce devreye sokulur.
Gerekli sensr says otoparkn genel planna baldr ve her 100 m2'ye bir adet ile
her 500 m2'ye bir adet arasnda deiir.
CH4 sensrleri genel olarak yere yakn monte edilirken (yerden yaklak 30 cm
yukarda), CO sensrleri ba hizasnda (yerden yaklak 150 cm yukarda) monte
edilir.
8- UYGULAMA RNEKLER

Kanall sistem rnei

Kanall sistemde havalandrma kanal izometrik emas

Egzoz havasnn %50si zeminden,%50si tavandan

 Eer dier odalardan alnan hava koksuz, zehirli ve yanc madde iermiyorsa
kullanlabilir.

KANALSIZ OTOPARK HAVALANDIRMA SSTEMLER

Jet-fan kesiti

Montajl hali