Professional Documents
Culture Documents
BANDAS E MUSICOS
MILITARES EM PORTUGAL
Aluno n. 14902
00
"K
**-, _./
N?'**''Wf*s
ORIHNTADOR -
Prof. Doutor:
Setembro de 2006
2. -> LA
62593
1
NDICE
NTRODUCO 1
1 -
PANORAMA EUROPEU
19
3.1 -
A BANDA DOEXRCITO
23
3.2 -
A BANDA DA ARMADA
primeiro disco em Porti f.AL
27
3.2.1 -
Relatos da gravacAo do
29
3.3 -
A BANDA DA GVARDA NACIONAL REPVBLICANA
4 -
36
5.1 -
INTRODUCO...
NOTAS BIOGRFICAS dos msicos mais representativos 38
5.2 -
COMENTRJO FINAL 51
GLOSSRIO .
51
BIBLlOGRAFIA .
57
61
SITESXONSULTADOS
ANEXOS : . 1
I -
IMAGENS
E -
RESTANTES BANDAS Mn>ITARES :
HI -
BANDAS EXTINTAS NO FTNAL DO SC. XX :
IV -
V -
OUTROS DOCUMENTOS
2
NTRODUCO
Ao que tudo indica, foi por volta da ltima dcada do scuo XVIII que as bandas
de msica, sob o modelo dos conjuntos de Harmoniemusik, ingressaram defwitivamente
no exrcito portugus. Concomitantemente, a palavra charamela [usada at ento para
militares que tocam msica, e no de msicos profissionais que, como outros, envergam
estatuto da banda no meio militar e a actividade do msico militar, sempre foi bastante
livre destes grilhes que aparentemente toldam a sensibilidade musical, sendo nese
Monarquia ou mesmo no Estado Novo. preciso no esquecer que ainda hoje o Estado
Cultura (!).
A razo principal que me levou escolha deste tema, para alm de ser uma rea a
que tenho liga^es, foi sem dvida a falta de estudos ou publicaces que de um ponto de
Como afirma Fernando Binder evocando o estudo de Edward Tarr (Die Musik um
die Instrumente der Charamela Real. In: Lissabon. Forum musicologicum: Basler
Studien zur Interpretation der alten Musik. Zurique, v.2, p.l 81-229, 1980) :
melhor
At presente momento, o grupo de instrumentos de sopro portugus
o
Para alm do atrs exposto, senti com este trabalho que indo um pouco mais alm
Ou ento esta interessante revelacao feita na primeira pessoa, por um dos nossos
Nobreza, como nos belos tempos em que o msico era ungido do Senhor ou de Sais!
(Lains 2004)
sabes mais
c' mestre da msica- l diz o povo; como confirmou o ilustre I.us de Freitas Branco
Tudo isto claro est, com diferentes nuances consoante a poca, tendo especial
relevncia at hegemonia da radiodifuso numa primeira fase (que
ao aparecimento e
grosso modo coincide com a grande reduco no nmero de bandas), e numa segunda
fase at democratiza^o do acesso educaco e cultura verificada aps o 25 de Abril
de 1974.
particularidades do caso
Sendo assim, para estabelecer o paralelismo e as
Exrcito, que foi referencial para o grosso das bandas militares at primeira metade do
sculo XX. A prxima secco particulariza aquelas bandas militares herdeiras das mais
dificil tracar exactamente qual ser a primognita, ainda mais quando aqui se trata
especificamente de um agrupamento
-
tem os seus antecedentes por vezes enviesados, mas como se constata esse epteto
recair certamente entre o Exrcito e a Armada. (Nos Anexos II e III, esto includos
textos sobre as restantes bandas militares portuguesas em actividade e sobre aquelas que
sculo XIX e incio do XX, feito atravs de vrios exemplos biogrficos de algumas
das figuras que mais se destacaram.
Por ser este um trabalho focalizado numa rea restrita e no muito explorada,
1 -
PANORAMA EUROPEU
anunciavam reis e acicatavam batalhas, uma clara influncia do mdio oriente trazida
combate (por ex.: trombetas*, pfaros*, tambores*) que hoje em portugus poderemos
designar por
-
baixo* e tambor. Sob Lus XIV as bandas so organizadas seguindo o modelo alemo,
pases: C'est du rgne de Louis XIV que date en France ei dans toute l'Europe une
1917: 44). p0r 1720 encontramos em Leipzig uma banda de: 3 obos, 2 trompas e
outra caracterstica que se vai impor (e que ir vincar futuramente o cunho da msica
a e a
constitues les premires musiques regulires. Eles on atteint leur apoge sur
Napoleon et se sont conserves dans tour leur clat (Wartelle 1991 : 10).
Logo depois da Revoluco francesa, ainda em 1789 criada por Sarrette, a Banda
da Guarda Nacional de Paris com 45 elementos, estrutura esta que vai introduzir uma
adoptados pelas bandas francesas muitos destes novos contributos, especialmente pelo
(Joaquim 1937:27).
Em 1852 a banda da Garde Rpublicaine contava j com 55 elementos, nas
bandas mais importantes, como esta, comum utilizarem vrios Contrabaixos de cordas
com 23 a 40 msicos cada, depois da I Grande Guerra o seu nmero reduziu-se a 140,
com estes organismos, reduzindo muitos deles, sendo assim no final do sculo
encargo
com 16 bandas
XX temos como exemplo: na
principais (com a
cerca de 40 bandas militares e outras forcas, sendo usual a banda sinfnica com mais de
cem elementos.
Trompes de chasse.
7
2 -
RESENHA HISTRICA DA MSICA MILITAR EM PORTUGAL
Armadas, prpria essncia da organiza^o militar, na sua fase inicial, est ligada a
msica, como elemento indispensvel, nas marcaces cadenciais, toques para marcha
Monarquia, tendo sempre os nossos reis ao seu servico pequenos grupos compostos por
tam
Outubro de 1147, trombetas e charamelas convocaram os guerreiros, que para
grande emprsa esqueceram a rivalidade (Ribeiro 1939: 235).
instituico militar portuguesa. Aos primitivos grupos formados por um reduzido nmero
ordenaria tanto nas salas reais como nos campos de batalha, ou outra qualquer parte
onde se achassem), 1 tamborileiro*, 1 aladista, 1 citaleiro* e 1 menestrel* (Brito e
Cymbron 1992:29).
Notcias do sculo XVII. atestam a existncia em Lisboa de uma banda de
Infantaria, de 1 740, dedicado por Bento Gomes Coelho ao Magnnimo rei, encontra-se
desfile militar dum regimento de infantaria entestado por
uma gravura que retrata o
.) :
Esta evoluco assim descrita por Raimundo Jos da Cunha Mattos no seu
cadncia do passo dos soldados. Pouco pouco foram introduzidos, como objecto de
luxo alguns instrumentos de sopro; e os tocadores ou msicos eram sustentados pelos
Chefes dos Corpos, ou pelos Oflciais e Soldados. Em Portugal as Bandas de Msica
principiaram a ser pagas pelos cofres pbicos, desde que se promulgou o DfecretoJ de
9
Senhor) ordenava que no Esado Maior dos Batalhes de Cacadores haj'a hum Mestre
de Msica, e 8 Msicos em lugar de dois Pifanos, que at aqui tinho (Ordem do Dia
17-8-1809 /v.AnexosIV).
descontos no soldo dos militares pertencentes ao respectivo regimento, este facto criava
Esta situa^o fez com que se pressionasse a entrada dos msicos nos quadros para que
um decreto
que os seus regimentos trouxessem frenle brilhantes musicas, e para isso contrataram
muitos artistas, principalmente hespanhoes e alguns alemes (como Eduardo Neuparth
e outros), a maior parte dos quaes ficaram estabelecidos no nosso paiz. (Vieira 1900:
443)
Mestre, 1 Clarinete,
1 -
1 Requinta*.
10
1 -
Segundo 1 Clarinete,
1 -
2Clarinete,
1-1 Trompa,
1-2 Trompa,
1 -
rClarim,
1 -
lFagote,
*
-
Trombo ou Sarpento
1 -
Bombo,
} -
Caixa de rufo.
um flautim dois clarinetes, 2 clarim, 2 fagote, e um serpento* (O.D. 17- 12-1 815).
Uma crnica alem de 1821 relatava assim a realidade lusa:
1 -
Saliente-se o facto de que na legislaco conhecida sobre esta matria ser a primeira vez
nas festividades de igreja, mas no Ihe consentido substituir o seu uniforme (R.G.C.E.
a arte,possuam as noces
e ou principios na applicaco a qualquer instrumento.(OE ,
escola laica de referncia nacional, funciona como regulador desde muito cedo da
estado, da Banda dos Marinheiros, o que provoca uin coro de protestos entre os
organisaco das bandas de musica dos corpos de cacadores e infanteria (Anex. IV), em
/ Flautim,
6 Clarinetes,
4 Cornetins e cornetas,
2 Sax-trompas* ou trompas,
3 Trombones,
2 Barytonos* ou bombardinos*.
1 Baixo*,
2 Contrabaixos*.
1 Bombo,
1 Caixa de rufo,
1 Caixa forte*,
1 Pratos (O.E. 1872n.20).
msicos passam a formar 6 classes a que correspondem graduaces, temos tambm pela
Mestre categoria de Oficial, como Alferes (O.E. 1899 n. 9/ Anex. IV):
primeira vez o na
Classes Gradua^es
Mestre de musica Alferes
Contramestre de musica Sargento ajudante
Musico de la classe Primeiro sargento
Musico de 2a classe Segundo sargento
Musico de 3a classe l0Caho
denota mais uma vez a indispensabilidade destes organismos mesmo alm fronteiras,
Cabo Verde 1
S. Tom e Prncipe 1
Angola 3
Mocambique 2
ndia 1
Macau 1
13
chega verificar.
que iro acontecer no se a
politicas
reorganizaco de 1911, os msicos das
Depois da implantaco da Repblica, na
Classes Gradua^es
Cabo e Soldado
Aprendiz de msica
(...) criar grupos musicais de carcter particular e subsidiados pelos seus fundos
particuares
Emplena guerra nasceu a sapadores de caminho deferro (...), o ento
banda de
contra-mestre de clarins Pedro de Freitas, (...) encarregado de proceder organizaco
da banda(...) Finda a guerra (...) passa oficiaimenle ao quadro das bandas (...).
No regimento de telegrafistas, criou-se uma banda constituda tambm por cabos
esoldados (...)
Na Escola Prtica de Infantaria, em Mafra, criada uma pequena banda (...)
data de 1934 (Ribeiro 1939: 240).
14
Unidades Localidades
Infantaria N. 1 Lisboa
Regimento de
de Infntaria N. 2 Abrantes
Regimento
Infantaria N. 5 Caldas da Rainha / Lisboa
Regimento de
Regimento de Infantaria N. 6 Penafiel / Porto
de Infantaria N. 7 Leiria
Regimento
Regimento de Infantaria N. 8 Braga
Infantaria N. 18 Porto
Regimento de
de Infantaria N. 19 Aveiro / Chaves
Regimento
de Infantaria N. 20 Figtteira da Foz / Guimares
Regimento
N. 21 Covilh
Regimento de Infantaria
Regimento de Infantaria N. 22 Portalegre
de Infantaria N. 23 Coimbra
Regimento
de Infantaria N. 24 Aveiro
Regimento
Regimento de Infantaria N. 25 Angra do Herosmo
instru^o popular em que se recorria aos msicos do exrcito como for^a pedaggico-
diversa:
(Freitasl946: 150).
Bandas de Msica. Argumentavam que se gastava com estas bandas 8.000 contos
ajuda de um cantor:
Concretizando este facto da acco formadora que as bandas tinham junto das
Concerto
exemplo significativo (cfr. Programas de
em
populaces, retenho este
Anex.V):
Banda
(...) inserimos aqui os nomes daquilo que chamaram 34 peras que a
Jardim do Ouartel de Infantaria n. 14,
Militar de Viseu executou em 17 concertos no
"Commercio de Vizeu", de 31 de
pelo ano de 1908, segundo resenha publicada em o
Dezembro de 1908:
"RobertoDiabo, Ai'da, Fausto, Bohme, Andr Chnier, Danaco de Fausto,
o
de Prolas, D.
Tosca, Gioconda, Le Jongleur de Notre-Dame, Rigoletto, Pescadores
Carlos, Sanso e Dalila, Carmen, Werther, Um Baile de Mscaras, Cavalleria
Ernani,
Rusticana, Palhacos, Madame Butterfy, Rei de Lahore, Trovador, Hugenotes,
Marion Delorme,
Africana, Favorita, Fdora, Lucia de Lammermoor. Manon,
Mestres Cantores, Lakm e Mignon" (Correia 1953: 21 ).
Propheta, Mephistfeles,
sua
A efectiva descentralizaco cultural efectuada por estes organismos, e a
efectuados por bandas militares em todo o pas, s nesse ano (Leiria 1940: 69).
momento da publicaco
Assim, das 32 bandas de msica do exrcito existentes no
localizadas nas sedes das regies militares, pertencendo organicamente aos Regimentos
O quadro seguinte regista informaco publicada trs anos depois que confirma
Exrcito/Unidades Classes
n. 1 5 Tomar
o.
Alferes Jaime G. Correia
Reg. de Infantaria
"
-
em 1 98 1 , a Banda Sinfonica da Polcia de Seguranca Pblica/
-
em 1 984, a Banda de Msica da Guarda Fiscal.
18
de reconhecido
Lisboa, pelo que assim ser uma promoco administrativa um estatuto
iniciar de um ciclo
Posteriormente, o ano de 1993 marca profundamente o
noyo
de retraceo nas bandas militares portuguesas, com a extinco das Bandas da RMC,
EPI, RIT e Guarda Fiscal. Assim sendo, o quadro seguinte regista j as mudan^as
concerne ao Exrcito (Despacho n.
operadas pela mais recente legisla^o no que
exrcito:
Banda do Exrcito
Outros Ramos :
Banda da Armada
3 -
HISTORAL DAS MAIS ANTGAS BANDAS PORTUGUESAS
A BANDA do ExRCITO.
Os seus antecedentes mais directos, remontam a 1 762, ano em que o antigo Terco
da Junta do Comrcio (ou Terco da Bolsa, fundado em 1648 por iniciativa de D. Joo
da
IV, antigo corpo de infantaria de marinha, conhecido tambm por 2. Regimento
2 trombetas,
1 corneta,
2 pfaros,
1 trombo,
2 atabales*.
de Lippe.
A sua Msica Marcial tem a seguinte composico:
/ tambor-mor,
4 tambores,
2 pfanos;
2 cornetas* de chaves.
1 trompa,
1 serpento,
1 flauta,
2 obos,
1 pratilheiro,
1 bombo,
1 caixa de guerra*. (Cutileiro 1978: 2).
Em 1890, por apreco de Sua Majestade El-Rei D. Carlos, pela lealdade e servi^os
por este Regimento, e querendo dar a sua esposa Rainha D. Amlia, uma
prestados
prova particular de estima, determina que o mesmo se passe a designar por
Ajuda.
Os
torrel O grande sino, melanclico e solene, batia as horas e os quartos. ecos,
repetindo-sede quebrada
em expiravam no fundo do vale, l em baixo, na
quebrada,
margem do rio.
das
O silncio, quando o venio estava sul, era interrompido pelos sons vibrantes
bandas marciais de Infantaria 1 e de Lanceiros 2 ...(in Memrias, Bulho Pato, 1884)
Regimento de Infantaria N. 1.
I Guerra Mundial.
toma parte activa na
21
elementos, eram conhecidos os concertos quer nos jardins pblicos de Lisboa, quer na
Emissora Nacional.
com sede no RI 1 (agora na Serra da Carregueira). Banda esta extinta no ano de 2000,
CHEFES DA BANDA
INFANTARIA 1:
Albarran (c.1826)
Varazzi (c.\832)
22
3.2 -
A BANDA DA ARMADA
lvaro Velho):
grandes e traziam
Ao sbado vieram obra de duzentos negros, entre e pequenos,
obra de doze rezes, entre bois e vacas e quatro ou cinco carneiros; e logo ns, como os
1990: 12).
capito-mor tambm, de volta connosco (Baltazar
tinha se modificado, tal como ocorrera Charamela Real. provvel, portanto, que
na
sendo o italiano Caetano Tozi. Este era tambm msico da Reai cmara e
seu regente
Musica e que seja composta do mesmo nmero de pessoas, que para este fim se
15).
1807 D. Joo VI embarca para o Brasil, acompanha-o a banda da
Quando em
Brigada Real. Pouco antes da corte partir para o Rio de Janeiro era regente da
criado o Batalho Naval, e em 1 840 dotado de uma charanga marcial e de uma fanfarra
...ter sido o rei D. Miguel I que em 1829 introduziu nas msicas militares aps o
seu regresso de Viena os instrumentos musicais ao tempo conhecidos por 'Baixo de
chaves com cabeqa de drago*' e o 'Chapu Chins*' campainhas. Que as
com
passa a designar-se Corpo de Marinheiros da Armada Real, relatos de 1 863, sobre uma
a msica sem dvida nos corpos militares uma til instituiqo. Em situaco
mais florescente do tesouro em que no fosse preceito irrefragvel suprimir
todas as
de
verbas no justificadas pela sua incontestvel necessidade, hesitaria o govemo
militares e
Vossa Majestade em propor a eliminaco de um elemento cujas vantagens
Sendo porm habitualmente
cujo influxo civilizador ceramente se no podem contestar.
de Marinheiros da Armada no quartel e
pouco numeroso o efectivo do Corpo
entende o Governo
cumprindo aliviar o tesouro de todos os encargos dispensveis,
reservar para tempos de maior prosperidade a restituico
da Banda Marcial. (ap.
denominar-se Banda de Marinheiros da Armada Real (Anex. I). O jornal Eco Musical
escreve em 16 de Julho de 1911, que foi Antnio Maria Cho que transformou a
certamente com base neste efectivo, que a Banda dirigida pelo maestro Chu efectuou a
saxofones, total de 95
alargada, com destaque para a incluso de palhetas duplas e num
CHP.FES DA BANDA:
3.2.1 -
Relatos da gravaco do primeiro disco em Portugal
escritas fomecidas pelo neto de Antnio Maria Chu (Cutileiro 1981 : 13):
em Portugal.
e contar ospormenores desse acto, o primeiro registado
gravaqo,
cheios de natural
acompanhara o ingls que vinhafazer a gravaqo e todos assistimos
curiosidade s de retirar do caixote um aparelho de estranha configuraqo, com
tarefas
o ingls manuseava aver se
cornetas acsticas e peqas niqueladas que
mltiplas
haviam sido molestadas na viagem. Era um ingls avantajado,
envolto num casaco
da banda,
alvadio aos quadrados. Era to alto, que ele e o chefe Chu regente
um ao lado do outro, quando procediam
formavam um conjunto impressionante,
se gravou a primeira msica,
gravaqo emergindo sobre os marujos sentados. Quando
o ingls colocou uma lminafina de estanho
sobre o prato circular em aqo prendendo-
o nas extremidades por um anel que em seguida apertou ficando a lmina de estanho
o ingls deu sinal ao
toda justa ao prato circular onde assentava. Posto oprato a girar,
esta se iniciou colocou sobre a
regente Chu para este dar incio partitura quando
e
de
distncia. S depois de trs gravaqes e tendo mudado de sala, o ingls deu
mostras
possvel.
(...) segunda gravaqo feita em Portugalfoi efectuada pela entoj consagrada
A
tinha a
banda da Guarda Municipal de Lisboa, um ano depois, no quartel do Carmo;
assim
dirigi-la o conceituado maestro Taborda, que a encheu de prestgio. Registava-se
o enorme sucesso obtido pela venda do disco da banda
da Armada: O tema musical
de
escolhido para esta segunda gravaqo sonora feita em Portugal foi um tema
natureza militar a que os ingleses chamam Tatoo e o primeiro no gnero que os
onde os discos eram estampados,
antigos registos alemes de gravaqo de Hanover,
indicam. Devemos esta preciosa achega ao professor Karl Friedrich Kntell, que
gentilmente nos forneceu estes e outros dados curiosos, intitulava-se
a composiqo
Em 1830 havia outro mestre de musica que era Jos Maria Garcia, msico que
Extinta a Guarda Real de Policia, por decreto de 3 de Julho de 1 834, foi criada em
isso foi possvel que a 4 de Janeiro de 1838 por decreto de D. Maria II, fosse instituida a
ainda hoje so por vezes postos em causa em muitas instituQes deste cariz:
30
profissof...)
Art.3.
-
No sero obrigados a marchar com o corpofora da capital a mais de cinco lguas,
sem proceda novo contracto.
que
sair de Lisboa e esta no Ihe ser concedida se durante
Art. 4 -
fora, com tanto porm que a Quarta parte do ganho entrar no cofre, o que deve entender-se,
msica for toda ou a maior parte, e isto at finai amortzaqo da despesa feita com o
quando a
fardamento que ultimamente receberam, e logo que a despesa esteja satisfeita haver nova
condiqo.
Art. 6 -
Art. 10 -O mestre da musica ter todo o cuidado no aceio e conservaqo dos instrumentos,
me deve chegar tudo que
dando parte ao oficial encarregado da musica (como nico canalpor onde
fr respectivo musica) de todas as novidades que encontrar, no s relativo aos instrumentos,
parte de um ms antes, e o mesmo se praticar no caso de os querer despedir, salvo sefrpor mau
comportamento.
Art. 12 -
Se o corpo marchar no sero obrigados a levar s costas mochilas nem outra
impossibilitem de tocar.
qualquer coisa, que os
Art. 13- Se eu sair do Corpopor qualquer motivoficaro de nenhum efeito estas condiqoes
e dever-se-h proceder a outras.
a serem
Art. 14 -
imediatamente despedidos faltando a elas assim como sojrerem os castigos de correcqo que me
merecerem: por estes castigos de correcqo entende-se s alguns dias deprisopor algumasjaltas,
com real valor na vida musical de ento, como Titel, Gasul, Talassi ou Haupt, outros
dinastia musical.
Dentro do corpo da guarda existiram outras bandas, em 1 849 j existia uma banda
Exrcito, por esse facto reflecte em si as regulamentaQes de 1864, 1870, 1872 (que
eleva o nmero de executantes para 26), anteriormente mencionadas nos seus principais
entanto em 1901 a banda contava j 60 figuras (foto Anex. I).
pontos. No com em
Nacional foi bastante forte, havendo situaQes em que o Comando Geral autoriza a
anulaQo de concertos da Banda por msicos seus terem espectculo com a Orquestra,
sendo um exemplo paradigmtico da relaQo entre o meio musical civil e o militar,
CHEFES DA BANDA
1 -
Flautim (Picollo) 2 -
Harpas
3 -
Flautas 8 -
Trompas (Cor)
3 -
Obos 4 -
Cornetins (Cornet)
1 -
Corne-Ingls 6 -
Trompetcs
3 -
Trombones
22 -
Clarinetes Baixo 4 -
Fliscornes* (Flugelhom)
1 -
Clarinete Contrabaixo 2 -
Bartonos* (Euphonium)
1 -
Saxofone Soprano 1 -
Trombone-de-Canto*
3 -
Saxofones Alto 4 -
Saxofones Tenor 2 -
Saxofone Bartono 4 -
Saxofone BaLxo 8 -
Contrabaixos de Cordas
4 -
Fagotes 1 -
Tmpanos
1 -
Contrafagote 5 -
Percusso
7 -
Violoncelos
33
4 -
...que um mau ensaiador e muifraco msico; a culpa do sr. Alves, que tem defeito
incurvel no rgo acstico...(0 Observador 23-6-1878 ap. Correia 1953: 14).
se encontra mal
Mouros, banda de infantaria 35,... A banda j h tempos que
2 4 cometins, um
organizada, porque no tem pancadaria* e Ihe faltam o 1,
e
tambm por isso o contnuo destacamento das bandas para outras localidades despoleta
pela sua querida cidade, depe nas mos de V. Ex. seguinte pedido:
o
cidade de vora com manifesto prejuzo desta cidade, pois precisamente a poca em
banda mais til, no spelaparte recreativa desta populaqo,
que a permanncia da
se h-de ressentir, no havendo,
como pelo desenvolvimento comercial que, decerto,
concorrncia numerosa e luxuosa
nas quintas e domingos, msica no passeio, cuja
ocasiona despesas de vesturio que se nofaro se faltar este recreio bi-semanalf...)
da Guerra, a sada da banda
Exposto isto... evite, de acordo com o Ex.mo Ministro
1999: 53).
regimental (...) (Distrito de Portalegre 27-6-1906 ap. Martin
A imprensa nacional fzia eco dos mais variados assuntos relacionados com a
vida msico-militar:
com a formaQo proporcionada na banda militar, rematando que esta benfica at para
(..) o mal de que enfermam quasi todas as classes artsticas e operrias nopaz,
e de que resulta ausncia de sentimento artstico em todas as manifestaqes. O sr.
a
Mas
seus msicos de modo a habilital-os a comprehender a arte que professam (...).
Nesta parca selecQo dos numerosos testemunhos da poca, se depreende que por
um lado o Chefe da Banda trnha toda a liberdade para impor a sua acQo artstica e os
no
poder institucional (do qual se desconhecem quaisquer orientaQes estticas, a ser a
5 -
5.1 -
INTRODUCO
instrumentistas.
Tal como no livro de Albino Lapa, Subsdios para a histria das bandas militares
que se denotam fortes relaQes com o panorama musical c/v/7, seja como regentes,
em que se inserem.
Estas obras constituem assim um crivo do tempo que ajuda a perceber o que de
seleccionei notas
Das obras supramencionadas primeiramente, pequenas
Histria da Msica tout court, depois entre aqueles msicos militares que
Portuguesa
tambm foram marcantes, os de algum modo, pela sua vida ou alguma
que
Os trs ltimos escolhidos desta secQo, esto ainda bem presentes na nossa
colhemos os frutos, atravs dos seus mais directos discpulos. Estas trs importantes
do sculo XX musical portugus, representam tambm
personalidades
coincidentemente, as trs mais antigas organizaQes msico-militares portuguesas (M.
Joaquim Exrcito,
-
M. Romo -
Marinha, A. Pestana -
Guarda).
Pelo exemplo de vida de todos eles, pelo seu contributo efectivo para a msica,
O papel das bandas militares na educaqo musical, com os seus efeitos e os seus
henefcios, no problema que se ponha s entre ns, porque o em todos os pases.
Das suas grandes Jileiras tm sado grandes flguras, que a histria regista, e os
elementos indispensveis para lugares dificilmente preenchveis nas grandes orquestras
autnticos conservatrios
que mantm a vida arlstica da naqo. Se constituem, por si,
de ordem prtica, so tambm uma das vias que do sentido objectivo real e destino na
vida aos estudos teoricos dos conservatrios. Sem eles pode-se dizer que uma parte
importante da actividade musical do pais morreria efoi um colapso de que esta ainda
-
5.2 -
NOTAS BIOGRFICAS dos msicos mais representativos
fiinQes de
msico da orquestra do Teatro do Salitre desempenhando ao mesmo tempo
da Costa (1798-1870)
-
banda das Reais CavalariQas e da Guarda Real de Polcia, da orquestra da Real Cmara
Formosa. Foi empresrio teatral e teve grande actividade poltica, que lhe valeu a
crtico
de msico (Ribeiro 1939: 250). Pai de Antnio Arroio (1856-1934) engenheiro e
Jos Croner -
1831, foi condenado morte pelos miguehstas, comutada a pena em priso perptua,
novidade em Lisboa -
Com a extinQo da banda nunca mais teve posiqo definida, e depois de esperar
em vo obter alguma compensaqo do
governo, fez diversas digressoes peas
dando concertos de contrabaixo, vindo a estabelecer-se como mestre de
provncias
philarmonica* em Reguengos ahifalleceu
e obscuro e pobrissimo.
musico militar (...) mestre da banda de caqadores n" 1 !,(...) infantaria 5 (...), bom
4. Chefe da Banda da
Antonio Gonqaives
Tirou do Conservatrio e era um excelente violinista. Em
Guarda Municipal. o curso
falecimento de
transferido para Penafiel por motivos polticos, regressando aps o
tocar o Hino da Carta que h muito tempo no se tocava, e que nenhum dos executantes
sabia de cor, no lhe foi possvel obedecer, pelo que foi ameaQado de morte, preso e
Delgada e GNR -
da antiga
nosso sculo", em Portugal (Alves 1984: 17); (...) insigne investigador
livro A msica
(da dedicatria de Fernando Lopes-GraQa
no
musica portuguesa
cultural da poca:
Porto, de 15 de
(...) escrevia o Dr. Bertino Daciano no Orfeu", publicado no
e executantes de valor,
Dezembro de 1931: "... as bandas regimentais. onde h maestros
de divulgaqo e educaqo que mister
podem auxiliar extraordinriamente a obra
encetar, diminuindo o nmero das selecqes
de peras e aumentando o repertrw de
que, muitas vezes, s
nos
peqas srias de valor, que eduquem principalmente aqueles
bons trechos... junto dos coretos.
jardins pblicos, em certos dias, podem ouvir alguns
Manuel Joaqwm,
E istofaz-me lembrar um desabafo sincero do senhor alferes
muito se tem dedicado,
chefe da banda militar de Viseu, que musicologia portuguesa
lutar sempre, atravs de todos
quando um dia me escrevera numa carta: "Hei-de lutar,
o artista jamais vive para o sucesso
os contratempos e dissabores, pois entendo que
sempre!
batuque e pandeireta...(Soaq\m 1937: 8).
A la banda da provncia na rdio -
deOutubrode 1935:
seriam impossveis h
contempornea. Aqui e alm notam-se esforqos e realizaqes que
trinta anos. De entre essas realizaqes, uma desejamos louvar entre todas pelo que
ela
srie de concertos de msica
representa de energia e de inteligncia. Referimo-nos
elevada organizados e interpretados pelo Sr. Manuel Joaquim frente da banda de
incansvel
Infantaria 14 de Viseu, banda de que digno chefe e animador
conhecimento de causa formular juzo
(..)Da execuqo podemos com perfeito
termos ouvido de Espanha transmisso muito ntida do sexto concerto.
favorvel por
(Correia 1953:47).
2001: x); (...) a musicologia historica conhece a partir dos anos trinta um importante
Nacional (onde formou uma geraqo de ouro: Antnio Saiote, Manuel Jernimo,
(flauta), Lopes da Cruz (obo), Marcos Romo (clarinete). Adcio Pestana (trompa) e
lvaro Cunha (fagote). Marcos Romo foi agraciado com a medalha de Mrito Cultural,
audQo em Portugal do Concerto para trompa n.l, op. 11, de Richard Strauss. Desde
e outros metais. Durante a sua frutfera vida musical, trabaihou no pas e no estrangeiro
musical
...considero Adcio Pestana como um caso relevante no panorama
um mrito solstico invulgar
portugus. Em Adcio Peslana se constata no apenas
deve
como ainda uma realidade indiscutvel no campo pedaggico. ...toda uma geraqo
a Adcio Pestana o total preenchimento de uma lacuna que
at presenqa efectiva do
no existia.... (Pestana 2004: 13).
mesmo professor
44
5.3 -
O MSICO MILITAR NO SCULO XIX
atravs da vida de Eduardo Neuparth
exemplo extremo do
opostas durante as guerras napolenicas. Podendo ser este caso um
ou estticos.
6_1_1 784 -
1807 -
Entretanto adoece e baixa ao hospital aps 6 meses quando se restabelece, s lhe resta o
fardamento militar.
num regimento
depois mestre do 1 19. Regimento de linha (Campanha Peninsular).
de vrias derrotas, resolveu abandonar os vencidos e acolher-se aos
1814 -
Depois
como mestre de msica no 4. Regimento de linha portugus.
vencedores, engajando-se
45
Com Gomes Freire, entra em Lisboa a 18 de Agosto desse ano. Pouco depois entra para
1818 -
(Brasil) Para alm da Msica das Reaes Cavalariqas, de que faz parte. e
de diversos trabalhos musicais no Rio de Janeiro, monta com Valentim Ziegler (fiituro
Regressa a
1 823 -
a ao
fiindadores em 1 834.
5.4 -
O MSICO MILITAR NO AL VOR DO SC XX
19-8-1872 -
26-6-1885 -
1887 -
J se apresenta em Penafiel -
Infantaria 20, como msico de 3.a classe.
1888 -
1 893 -
1894 -
Infantaria 22.
EXAME DE CONTRA-MESTRE -
1896 -
seguida publicamos o programa que hoje, das 6 s 8 da tarde, deve ser executado no
1900 -
Covilh.
A seu pedido
Vota para comandar a banda de Infantaria 22.
1906 -
militar do 22 j vai descambando para o lado do ridculo, pontinha de com uma tnue
da terra da Castanha
azedume, para no dizermos outra coisa, porparte dos habitantes
contra os da Beata, que no se pode conformar com o facto
da musica destacar para
de Notcias 12-9-1906 ap.
aqui, epor esse motivo tmfeito cavalo de batalha... (Dirio
Martin 1999:61).
1907 -
aludem
desejando contrair matrimnio com D. Maria d'Alegria Ceia,
a os
que
Graqa de conceder
documentos juntos, mui respeitosamente pede a Vossa Majestade a
ao suplicante o que humildemente requer ".
O proco e o regedor atestam que a Sr.a " donzela de bons costumes e merece
1908 -
191 1 -
1912 -
l.a
segue para Tancos para receber instniQo,
Ecos da Guerra com a
1916 -
:
5.4.1 -
"Franqa. Ontem fui com a msica tocar a uma que ainda no conhecia. A
terra
banda agradou bastante. Hoje tenho uma grande marcha; das 7 da manh s 5 da
/We
"
1999: 142).
mscara. Ningum pode dormir" (postal de 6-5-1917 ap. Martin
1918, Janeiro -
1 de Agosto de 1918
-
E a vidacontinua...
1921 -
No final deste ano louvado pelo Ministro da Guerra pela grande generosidade
1999:259).
1922 -
captulo na sua
msica.
1930 -
COMENTRO FNAL
identidade especfica de valia musical, estas esto muitas vezes agarradas ao grande
termo de comparaQo as deixa claramente em
repertrio orquestral, no qual o
bandas militares, como sejam concursos, festivais e outros eventos profissionais que
orquestras clssicas.
Por outro lado, e por omisso, conclui-se que os diversos regimes polticos
portugueses do sculo XIX ao Estado Novo, e mesmo hoje, no sabem aproveitar, para
como tal, aparecem em nome individual, no partilhando como outrora dessa almofada
oriundos das Bandas militares, e mesmo nas cordas figuravam alguns, at em posQes
de lideranQa de naipc Hoje poucos exemplos subsistem tambm fruto de uma nova
condena, este tipo de partilha de sinergias. Por isso a relaQo entre as orquestras e as
incio de qualquer uma destas realizaQes. Mas no, como vimos foram simplesmente
utilizadas gravaQes, no conferindo quele acto, e por arrastamento s bandas militares
mas no se
msico nesta terra tido em pouca conta (Brito e Cranmer 1990: 40).
do msico mihtar hoje bastante
Apesar da intervenQo sociocultural ser menos
significativa que antes, tambm como disse, pelos mritos prprios da evoluQo do meio
maniquesta
-
reflexao sobre os mritos dos msicos militares que nos antecederam, co-autores de
GLOSSRIO
antepassado
DE CHAVES COM CABEC^A DE DRAGO (Baixo Russo) instrumento
-
BAFXO
de bocal que estabelece a ponte entre o serpento e o fagote. Com a configuraQo de
(baixos =
contrabaixos e tubas).
este as msicas
BANDA -
BARTONO, Barytono -
BOMBARDINO -
CAIXA DE RUFO -
CHARAMELA -
cavalaria, e execuQo a cavalo. Nos relatos de poca consultados para este trabalho,
generalizaQo do termo
uma formaQo mais evoluda, alis como acontece com a
charamela.
CITALEIRO -
CLARIM -
instrumento de bocal de tubo liso mais estreito que a corneta, empregue nos
exrcito. Aphcando o sistema de chaves (1770). e mais tarde o de pistes (1814) tanto
natural dos metais, muito usada nas Bandas em Portugal at meados do sc XX.
FANFARRA -
FLISCORNE (Flgelhom) -
empregue como referente msica (de cmara) composta para sopros, mormente
sextetos e octetos (obos, eventualmente flauta, clarinetes, fagotes e trompas), nos fins
adicionados ou em
substituiqo aos obos. As combinaqes mais usuais eram "pares de
ss
MARCTAL -
MENESTREL -
cerimonial ou militar, feita por instrumentos altos, mais sonoros, por oposQo msica
de outros mais suaves, de corte, para o interior, reservada, dita musica baixa.
designaQo
militares aparentadas. Em Portugal s em meados do sc XIX o termo
organizaQes ou
MUSICO DE PANCADA -
PICOLLO -
PFANO ou PFARO -
cerca de 1815, que possibilita assim toda a gama cromtica a esses instrumentos.
SACABUXA -
SARPENTO, SERPENTO -
chaves. No entanto em Portugal por vezes aparece este nome designando o trombone
Anexos I.
SAXHORNES -
Saxhorne sopranino -
Saxhorne soprano -
Fliscome (Flgelhorn);
-
(Saxtrompa);
-
Saxhorne tenor -
Contrabaixo;
Saxhorne contrabaixo -
Tuba (Saxtuba).
SAXTROMPA -
SISTEMA BOEHM -
TAMBOR -
indeterminados.
TAMBOR-MOR -
baqueta.
TIMBALO -
TROMBO -
TROMBETA -
TROMBONE-DE-CANTO -
trombone de pistes.
TUBA em latim designa o instrumento romano que chamamos trombela (direita,
-
bocal grave. Foram desenvolvidas tubas por Wieprich e Moritz (1835) com a intenQo
de substituir os oficleides. Na gria das bandas portuguesas designa o mais grave de
BIBLIOGRAFA
ALMANAQUE DO EXRCITO
1 998 Lisboa: Estado Maior do Exrcito.
ALVES, Alexandre
1984 Tenente Manuel Joaquim -
AMORIM, Eugnio
1935 Dicionrio Biogrfico de Msicos do Norte de Portugal. Porto: IV arnus.
ANDRADE, Hermes de
"
BASLIO, Joo
BINDER, Fernando
BRENET, Michel
1917 La Musique Militaire. Paris : H. Laurens.
Casa da Moeda.
CARNEIRO, lvaro
1959 ^ msica em Braga biografia de artistas. Braga, Separata de Thiologica.
-
58
CUTILEIRO, Alberto
1978 Notas histricas da Banda de Msica do Regimento de Infantaria 1
(dactilografado).
1981 Alguns subsdios para a histria da Banda da Armada. Lisboa: Centro de
Estudos de Marinha.
DODERER, Gerhard
2005 "A constituQo da Banda Real na Corte Joanina (1701-24)". In Eurdice
ECO, Umberto
1977 Como sefaz uma Tese em Cincias Humanas. Lisboa: Editorial 5resenQa;
10.3edQo, 2003.
FREITAS, Pedro de
1946 Histria da Msica Popular em Portugal. Lisboa: edQo do autor
n.3,p.l29.
HENRIQLJE, Lus
JOAQUIM, Manuel
1937/1 musica militar atravs dos tempos. Lisboa: Arte Musical.
KENNEDY, Michael
1994 Dicionrio Oxfordde Msica. Lisboa: PubHcaQes Dom Quixote.
LAINS, Leonor
2005 Femando Lopes-Graqa, in: http://www. vidaslusofonas.pt/lopes_giaca.htm.
Acedidoem 22-3-2005.
LAPA, Albino
1941 Subsdios para a histria das bandas militares portuguesas. Lisboa:
1826 -
LOPES-GRAgA, Fernando
1973 A msica portuguesa e os seus problemas (III). Lisboa: EdQes Cosmos.
MAZZA, Jos
1944-45 Diccionario Biographico de Musicos Portuguezes. Edhor: Jos
Casa da Moeda.
NEUPARTH, Eduardo
1869 Vida d'Eduardo Neuparth escrita por sua mo, at a idade de 85 annos.
OSARGENTO
OLIVEIRA, A. N. Ramires de
Concerto -
QUEMALGUM
1947 Dicionrio Biogrjtco das personalidades em destaque no noss) tempo.
RODRIGUES. Antnio
SALGUEIRO, Jorge
2005a Biografia de Antnio Maria Cho (trabalho no publicado).
2005b Biografia de Porphrio Jos da Cruz (trabalho no publicado).
SANTO, Jacinto
SCHERPEREEL, Joseph
VIEIRA, Ernesto
1889 Diccionario Musical. J.G. Pacini, 2.a edQo.
Casa da Mooda.
WARTELLE, Capitaine
SITES CONSULTADOS
www.exercito.pt
www.marinha.pt
www.emfa.pt (ForQa Area)
www.gnr.pt
www.psp.pt
gro vemusic . com (The New Grove Dictionary ofMusic and Musicians)
www.imms-onIine.org (Intemational Military Music Society)
www.worldmilitarybands.com
www.garderepublicaine.net
www. vidaslusofonas.pt
ANEXOS
I -
MAGENS
1 740
1 793
1 797
1 830
1 903, c 1 985.
1 905
x. Banda de Inantaria 22 -
c 1 9 1 0, Banda na I Guerra -
1918
1 999, 2004
II -
III -
IV -
LEGSLACO :
b. pJ2(cont.).
c p.97 O.D. 1 7-8-1809, Copia do Decreto (de 29-7-1809).
iv. Collecqo da LEGISLACO PORTUGUEZA (de 1 802 a 1810)
a. p. 781 (2. ) Decreto de 20- 1 1 1 809, -
a. p.24 (quadro),
b. pp.26, 27 (idem),
c
p.28, Art. 46. (O.E, n. 25, 22-6-1864)
d. p.44 (quadro da distribuQo territorial das unidades).
viii. REGULAMEWTO GERAL / para o seniqo / dos / CORPOS DO EXRCITO /
b. p.26 (cont.).
ix. Regulamento para as bandas de musica dos regimentos de infanteria e batalhes
Regulamento para a
classificaqo, accesso, direitos e deveres dot musicos
caqadores c de infanteria -
xi. ORDEM DO EXRCTTO N 9 (1 1-9-1899):
a. p.298,Art. 189.,
b. pJ3~QuadroN. 13,
c. p.338 Quadro N. 14.
a. Art.s40.a43..
V -
OUTROS DOCUMENTOS
i. 1815 -
ii. 1816 -
iii. 1 824 -
iv. 1855 -
v. 1897 -
Conservatrio (6 pginas).
vi. 1902 -
1905 -
1935 -
Oliveira de Azemis.
65
I -
IMAGENS
_
Z^_V
j 1 1
S'r-fJ'
PaSs
?-? lipl
r*'**~ :F
>*
_C_b. '
im It-'
Jkl&^*
^X+ -"_*.
Secco de Reservados e Manu_critos)
(Deferncia do Arquivo Histrico.Militar.
V
. j
-V \
^
: ;"..efc.l_kt. 2
1 863 -
Reinhardt frente da Charanga da rmada.
1868-(idem)
't i
<\
C\
p;
<\
*-
-
L'i
,
M
<\
C\
<\
c
<
c_
< i
'4
c
c
CCI
<
h <S
c
Ct S
r
h
c/
Cx.
<f
Sg
m- _-__&.
9t
f<
BANDA DE INFa 22 chefiada por JC Martin, nos tempos rep blicanos .
""'"
irmmm <*
FRANCA 1918
BANDA DO EXERCITO
%
-
.
j t *; j- ;t V *-.V # r j > t ? f
r t
t>ff !-f!f > ?$.-*> f >YJt?-f M 9
"* 3T
(2004)
5*& *
W,
II -
maestro e compositor, cujas obras se tm mantido atravs dos tempos nos mais variados
Francisco Alves, Antnio Alves, Maias Meira, Manuel da Silva, Carlos de Oliveira,
Silva Domingues, e os Majores Oliveira Rebelo, Alves Amorim, Moreira reixeira,
-
p!), onde permaneciam por perodos de trs meses, dando apoio musical s forcas .
Regime de Contrato.
Esto reerenciados como seus regentes os seguintes indivduos:
Micaelense) e depois no Quartel General da Zona Militar dos Acores em Ponta 1 )elgada.
v. BANDA DEMSICA DA FORCA AREA PORWGUESA (FAP)
58 elementos.
Depois de 1988 com a viabiliza^o da Banda do Exrcito e do GML (Rf 1) passa
a 48 elementos, sendo definitivamente extinta em 1993.
Oficiais Chefes de Banda que dirigiram a Banda da EPI:
Pinto Rodrigues ( 1 956) Oliveira Rebelo ( 1 972/73)
Carlos de Ohveira (1958) A. M. Teixeira (1973/75, 77/78)
Embora no se saiba com exactido a data de criaco desta banda, julga-s- ; todavia
estar ligada grande reorganizaco nascida da Guerra Peninsular. De concreio, a sua
ligaco ao Regimento de Infantaria N. 1 1 aquartelado na altura em Tomar, atestada
por notcia de um concerto realizado em 1897, na inauguraco do coreto
da Vrzea
partir dos anos trinta considerada a Banda da Regio Militar de Tomar, aq.ando da
organizaco desta. Curiosamente o seu Quadro Orgnico passou em determina da altura
-
do Exrcito, por se considerar hgada SHAPE (NATO). Mais tarde, pelo Dec Lei N. .
133/79 de 17MAI79, passou a banda do "tipo B", ficando como segunda banda da
Regio Militar Centro, continuando aquartelada em Tomar, mas com a misso de apoio
ao Campo de Instruco Militar de Santa Margarida. Em 1988 por Despacho lo GEN.
directa do Comando Geral da Guarda Fiscal. Cerca de dez mais tarde extinta a
anos
Guarda Fiscal, sendo os seus elementos includos na GNR. O Cap. Silva Gon^alves foi
assim o seu ltimo chefe, at ao ano de 1993.
V -
LEGISLACQ
1797,
463
presente anno : Ordeno oue a ..*
Additammto de ahumas
'
ntnm n-#
uu<s
I \r- j a.Urdens
,
i-tnSV^iTir d'et" B'**J* '** - .
que
huraa
o dos Artilheiros uA i cZTr ^
dlflfe"^a
^
&i.unto
galao
n dos Mt,stres- ai sem
na
gola. O dos Cabos ser
_of
de
cada^Catrff :uSrS *"""*" **> **>,
enCado> a^>
*
*
odlo 4M der o
nspecto, GeVaI
m e
cifcii?5
SUPPLEMENTO
COLLECCO
DE
LEGISLACO PORTUGUEZA
DO DESEMBARGADOR
ANTONIO DELGADO DA SILVA.
PELO MESMO
ANNO DE 1791 A 1820.
[...]
Lisboa.
NA TYP. DE LUIZ CORREIA DA CUNHA.
ANNO DE 1847.
costa do castello N. 15. =
l.Andar / ( p 2 7
. 5
1802)
Regente N. S.
Hum Fagote Hum Clarim
Hum primeiro Clarinele Huiu Zabumba
Dois segundos ditos Hum Prato
Duas Trompas Huma Caixa de Ruffo.
Hum Flaulim
^ju
no refenJo l.ouver Comm.W.mic Miiur
" f^^p.aos;SoIdados- que scja na
li.pr com
rop ^ AJosmbo.
'J"^U&-Gcneral
Gciicia de Thomar ,-brli dc i8op.
S?i l' M
'
"rn wnn^ndinic cia Escol.a Iv.nn U- 'l.v' Qunrfel
Wn.
ha^ndo Jr ,op,Cl''0''', COr*>'^ o numero dos escoltadus : no iZ$\>i\r.:. I A.
poreni lugar no o mesnio /Umoxarifc O. R-:D'E M D O
feVj'ut'
_
, aicm da alia
thedcte,miMri o dar'c.mn
compwnie, itenerario, 11. :
A
'? ck luim Soldado para posto
no W?
objecco. n\
m Mr10Xa;'^ do
O 9,,-. .Marecha,
Ercio n.anda declar.r
o mes-
.ifcoiun(:ci-,^u;*ri;o:i,iwq.CiKfrcn' !-
,ie.
cllc
.
oue
,
Soldado deve abando^
w' eXa:iirn.m'JI, l,arLt,Cu,;'"" effcito disposo "com o ncste TO^ Wi^SWcs-O" ^iu^ ^"ica o
da
\SUJ JV,d'1achare;>i
emmeme propria
observancia. S." Os do_ntcs nunca'tero ,lta r^^'fi^PfeVda ainda
^
u^n"1 lrWAme s^vifo, ordena e o
dcPOI de se tcr
JU- convnle^ot.s, que presentemente -exiirircm
os
no4Quarteis Jos
,
r&rFcastiear^como'cobarde'todo
SlA^^r7JJ.:!.i_-i._--i.-V-L_,-J-.iVrtJrt aqnelle
onii-ll
cjuc depo.s
iur
Aju-
:7rppPlb^reVallo''de"'hum^uarto
''Mg^^47l94'l,?' /e 1809.
depenJe da saude , e
a conservacao
poroue no so suf.iacn.es os or- W&frtti Gpneral de Tbomar i^
nec.menos que se Ihe faz no mesmo
ioldado, actnalm.nte percebem so tempo o,ue 0 soldo , oue os'
A.
D I
mo i.
, mn/s nvuitndos: Ordena o' mcs- ffis-..V --9- 'ORDEM
.4
D O
u:yque osComm.mdnntes obriguem os mesmos SoUaJos
prarem a sua custa os objectos, de
n com- ^^;-"/ .r-9..-v94
Mosinho.
apreentarcm
cjue alm disso careccm
com aceio.
' para
v se
iaye9noyo;-r Ajudante-General
' '-tl
g^.Vi^.';iV.i.-y'itw-i:v!
6IS tlfl.V
do Rcgimcnro de Cavallaria N'/
D O D I A.
^ll ^' iJe'n d0 Guve,n(>> S^ Formittia " passagCRi dos mnc.O R D E M
,\
C? notnShT7S
Co.npanh.a Amonio P' ri'
Josc cc S:
re,crid
^'-So, Qipitio
VasconccllSs conJiu,n-
dna.elja
c
o
cm .-.rJ|nv'_o IU.n,Q
W
Ex.D1 Snr. Marechal Beresford e
Com'- ,
passou
-
u ,-
ca dar a
me.ctonndos aos Tropa houvcr de fa-
Soldados o m..p trat.-.mento d, Ihes urar ^-jSrr-Chefoi do'Eercito. Sempre
hora
'c]ue
lhe for dctcrminada ob-
a
os Obn^r . montar
gardas
5f;5pSBaer1'm_rcKa partir ,
ahora. prinqi-
quc ,
jf^iV"
';
4
'
b?:--
pi uo niovimcr.ro nyo !.,;a o :n:iis pctjucno mtcrvallo caadarn du:-s
,
ny cm cadcrnos.
-Aju-
'
JC_JII,s ...J.| [|-.. .'.lr.;..,
' dens fero cfcriias cm Livros com pafl.i ,
c
Ou,joa
I9,V, ir.ir.M.-cr, a Music, , c T.nnl.orcs roc9o <o-
danic-Gcncr.d Mofinbo.
mc:V,, c,:r,9, c s.-.h.d, J,,
Sul..u.os m.nchcm ,. passa^em , , |>-,,,u-6.-.s c p., tjuc: , "0, de Thomt ./- Ahr' ih 1809.
su, vo:,d,
.cii.es p.-rmitt.r, |/.ra
,
\|..s l'ovoi- Quartcl-Gcncral 25
co.s irvarem as armas como
,yv..,c, e:n ,
c ,; .9c;r,, :,,:,.., lum
iniervalio conveniente. C) R I) K M O C) D I A.
Apidantc-Gcncral Mojinbo.
m;vc ...._.
,
c n.10 Ihc c,n!> : :c.ni t,,,r ^s c.u.o
dc Thom.u 16 de Ahr' </. iSoy.
Qitartcl-Gcnertil
M
Mc. -r^r711"1'
Generalf:,;,n,nj;;!-7,=
hum, kc ,9_o df'Co.po.
env.ar.lo ,0 94r. Q;1;mc|
rres
por
re
Pr.i^a incus,
d,_ 14
d, i'.spi;^a,da. ..
4 enc.ras
.,.,= lcrcm , c^t.mdo O R D 19 1.1 D C) D 1 A.
Os
Co,p,,s ...'e fn/antar,;, esc.^., semprc
lo, r,.-cuiow })o cartu-
xo,
por I ,..9,: d,stcs tr;9,o o> .Su.\i..Jo.s c.o:i.,._,o to.los os
.,.,c cou-
IN Ada de novo.
A|ud.mtc-Gcner,I Mojinho.
bercin n, 1 ,ro:u e os mais
and.nio cm rcs.-rV. , c
senipre 0. Co.pos hem acond.con.idos cu. caioics , d ir.nsmrt?dos
,o,mp,;nh,r..o <lc ThomAr 27 df ^/'n'/ d 1S09.
Qt.irtclGcncral
em bostas: a cste !,m os S,,
Commandantes dos Corpos mand.uo
10 Vir. Corone Co:nm.,nd,;ue D O 0 I A.
da Artul.eria Gabricl Amo.iio
ITnn.o
O 11 D E M
de Cas.ro huma rclacao do nume.o d,s
de
Pr,r,s, \,.,c devcm scr lor-
nr.id,s canuxainc , c cm
i, decJa.em o n.nnero dos carm.os c;uc Ada dc novo.
Ajudantc-Gencral Moflnho.
'"
nr'n.,'/ ?MP? V0'"
dJL]ueIie
a
W"'"^' o
con.plao namcro
de Thonutr 28 de Ahr' c
.
Ajilanic-Oencrul Mojinbo.
Ia aoC .
o com ,s
Espin^rdas novas rr, QnxrteUGencr.il
d,do cnpr.ch,,, C:n ter O R D E M D O D A.
su,
F-sp.n-.rJ.i bem conserv.id : , e bcnt
a
r.o
v.tc.unra e
Jispc o mesmo ;t
acccsso u.
acci-csciiiifj tlc Jois Sar^;uo_ sc dcvc sc;;un
o
Ro Jo.o purque do
Co;ifi.~m2(l:i a Senrenca
(pa-iro ,
ao Gon^alves Sampaio
com Jeci.rac.'to Jc marrer arcb'.izado sem cml.ar.jo Ja pe:a dcc':i-
a
dois Cabos de Esquadia.
r.'.o.i na KlV. dos de Gujrra. Pelo qt* respeita porcm au P.co
Arti^o'
jo>_ M,ao;l Courillas em attenco a ter circumscanci.iS , que m:i:s o do Decrciix
l.\vo;jc:m , iiqie por esta vez e por muita pie-JaJc l.soho rla penu , 'Copia
co.n
u, i_- foi conJemnaJo no m.imo Conselho de Gu.rrn , pojcndo
concn.i.'.r na Servt^o , na espetunca t c\\\z este liorroroso delicto scja Rcacs
a severi- Attendcndo Propns.a (jne me l'ez 0 Mavech::l Jos Meus
o ultimo ,
qni co.nm.'tta , pon.|u_ de contrario Ihc reohir a a.tc.a-
lade Jas p-Tv.is , cjue as Lei s estubelecem. Quartcl Cieneral ein Mo- Exerciros, (inilhernv-- C.iv licrciorJ Sou Seryi.io ap.ovar ,
einCiiJa Coni
de i8oy. =: GiJherme Carr Bercsford =: Ma- c.to tiue o mesmo M_.r;cl.a.l
me
pro-pos Or.Jcnando: que
raleja r? de A^o-o de lonha Ca^aJorcs hajao 4 2.
^1^'
zec.ha Com.miid.mte cm Che.e.
'jo
,lc 1 i-Cj/. :
esssncinl Ja de pio pois
vcm n ser c.u.i l'ropu experimemar <_'ont tjuatro Rubricas J.s .Scnhorcs t'ovc; n.u'o, c:> ilo Kcino.
l.i z que no se .iibriqie ta.uo qu.ruo podia ser e Jaquelle q:ie se
isto -Vii-
<|i,
m.ios e fica
() Snr. Marechal r,,n,e,e hoje o v:u
(^uaiiu Gcnci.'.! pa:a
labyica se aprovc.ca so a
peq cua par.e Jos SoUlaJos vaierr.;. -
A |ujancGc:ieral Aosiiibo.
d-lle dos SoJxJo bons manJa Jcclarar que
pnvada gra.i.k- partc ,
AjuJante-Cieneral Mosinbo.
4
781
POH-
Eu 0 PRINCIPE REGENTE
Faqo saber aos que o presente AU.r
'
Jjiercantls maior giro de Commercio
no
,'que'" S Xu &
CiLe
denar , que na Casa da Moeda deau
e da n Bahta le ?abfi"
que e cunhe Moeda Provinciai do valor exuin.eco 4e nofe cntos
"
e 8
ltT\'
U
de trezentos e vmte Pat?Ca8 '
^,Dan'^ FoporQo do valor
da i^Sseco
reis, que actualmente curre; e que a sobredU* m
Rea F^zeda
'" ^08 M
Paf"ne''toa de .& -'bajlo ZrTmZ
"i*Si1l/^kP,t^^uTilr,'8
^totoo , cBmo
' " g re' e C0rra na8
^an6acSaes ct-
IttiSZ qualquer outra Moeda Provincial j
Pelo que;-Maodo ao Presidente do
Meu Real E.-ario. e <]o Pon-
selho da Fazenda ; Meza do
Oesembar.ro do Paro a i .
u
To Dll
Dado pT ^818, dl b0m
,no f aIacJ' < Santa
da *< Z">
Cruz
8e,n
embW
de N^vembro
e"> ctntra-
,
Com Aswgnaturado Principe
a
em 2o de 1809
Regente, e a do Miniatro.
do Proposta
que Me fez o Mareehal dos Meus Reaes ExercP
tos^utaGarrJferesf^,
mentos de L.nba,
sobre a necessidade ,
que ha nos ReW-
e-Cfcrpoi. de Ga^dres doMeu Ezercito, de hura
gmento no seu Estado Maior para melhor diseiplioa dos
al
bem(;o de Guarn,53o e de Campanha; assim como deCorpos,
e nara
o
Reg.mentos de Cavallana mais hum Sargento por Cbmpanbia ; Sou Ser- augmJntarnos
vido
Approvar os Planos , que com este baixo assignados por D. Mi-
guel Pereira Forjaz , do Meu Conselho, Secretario do Encar- Goverio.
regado das S'cretarias de Estado dos Negocios Estrangeiros ,
e Mannha. O
Conselho de Guerra, e o mesmo Marecbal dos Meus
Guerra,
ercitos o tenUo assim
ES!
entendido, e o fa^o executar. Palacio doGover-
* I89' = Cm *"* ^^ ^^
vernTdorestNRrol'r0 Go"
782 1809
P L A N O
1 Coronel
; ,
1 Tenente Coronel
2 A jSes }
Theeoreiro , ou Pagador
1
hum Para cada Batalho.
2 Quarteis Mestres -
2 Sargenios de
Brigada ou Ajudantee Sargentoa ! hum para cada
2 Quarteis Mestres
Sargentos j Batalho.
2 Porta-Bandeiraa J
1 CapeJlo
1 Mor
Cirurgio
4 Ajudantea do dito
1 Coronheiro
1 Espingardeiro
JMestre de Musica \
"
8 Musicos f'^-'.Z
I Tambor M6r
j Cafao de Tambores ".
2 Pifanos
j
36
O Estado Maior de
futuro de 23 pra^as,
hum^aUlhoJ^cadbr deyer
TWd constar
co:
o
sabTi
para a
| 1 Corneta M6r
23
So 1810
Prncl^R^^
Impr. na
Impresso egim
tP^IP^REGENTE
nt Leiynef>
do
^S "beraosque
W sendo-Me
RelJunS
presente Gon^tlta da
em
eate lvar cofd
ammercw, Agricnltura Fabricas, , e
doBr^
Navegaco do Batado
li Dom.n,os Ultramarinoay tomada s'obre d.
dore.de
e
ho desta Cbrte
reta rfqLimento Men o
vmte
para excitada diapoaico da LriZ
ser a
quatrb de Maio de mil aetecntos quarenta
e
Yate
n^Tno Cari.ut d
e
n
Carta Reg,a de virtte e
9ito de Janeiro- de mil oitocntos oito aue
admitho a despacho mis
Alfandegas todos os genros <
mercadonas, ficar virtualmente lerogada a anferior
fazenda.* e
franqueza
P'ohibi^o
taes
prevaleceo eta todos oa ,
vendaa, que o arruamento dos Mercadores
nas grandes Cdades fez necessarias;
exigindo o Inlerfess reral qDe ,
(1) Tarece tjue sr 6 Decrelo de.il de Juiibo dfe 1808, qe feaj hum novo Rpcu-
lameuto de direitos
por ehtroda , e
reexporto^o rf mertetdorias de VassaUos Pormrei
zes nus
j\lfani!egas do Brazil, favorvel a
piomover, o
augmentai o girodo Comttiei'-
cio; visto
que de Julho desse nnno &o ha nenbum. ..
Rrrrr 2
i-.uvi.iiiuio imimo c
ler lervido 6 doi s annos.
y por
D O D I A.
O.RDtM
Por Dccrcto dc 16 de No-vcmbro 'de .810.
S-Ua Senhor.-Marcchal, para cvi.ar ^^i'1^"^'^"
F.y.cellencia o l
Par.t de Muficos |
t<r:m Dircitos Honras , rcclamacoes quc a rcfpc.io
P.yente que Ihe refnho das.rcpciidas
..
, c
^iWHW ./V /W./o , ?*
,
O de
'
- . < '.i
quaes polajul^r : Orden*.;.qc fc.ro Por ^cr.to con_ for-
c.fco
Ajidame
JofeCuiiaoi
Cirurgia do Re-imemo de Infamaria
N;' x Fran- 1 ?,co,-que nafor Soldado feu
fer avcrbado no Livro Meflrc no
,
o
mcfmo d.a
ajul.e fc|a
o
Ajndante de Cirur&ia do. Rcginicmo de fnfanjarja^^ ma
cm
propria
U rambem'o
,
o cp,al
Muf.co dever- pnnc.piar o Servico ; c. em tod. a
attendcra.a
reclamaco fobrc eftc objeVo , S. Ex/ f 7^ec^^US;
daca , aeftar avcrbado no L.vro Mcftre ,
e
tc Por efcrioto com a fua
no memo dia. ^. ^
fervir
prva de que o Mufico. principiou
a-
1 Senhor Marechal ,
a obfervancia
tle Infaniana N. 21 , o Padre J00 Antonio Rcgimfemo ,
o
do correme anno na
Ferreira. das Ordcns do Dia 10 dc Abr^l , e 7 Jc A^olto ,
Ajudanie-General Moftnbo.
Qnarlel-General do Cart.txo 11 de De\cmbro dc 1810.
Qfxrtcl-Gcnenil do Cartaxo 8 do De^mbro de 18 10.
O R D E M D O D I A.
O R D E M D O D I A.
quem 0 lilnfiriffvno
e Excellentifjimo Scnbor Marecbal
P F.tminc Sua Excellencia
, que aquelles Cor- ,
0 Senhor M.ircchal
Officiaes,
Bcresford,
*
a Itcencx
opinfo da Juiua do> Cirurgioes Militares , principutndo
'
pos
r ,-
quepelaprojcimtdade
.
que
-i-~ fc acha dc Lisboa
,bi.uw lunvcm mai's
convem mais,
cm
-
- >.k.i..iU u.
A+ _? K.-.
que enviem d.rettameme os fcis doenres aos Hofpiraes daquella Cor'
>n\r 1 p rr. 1 _ 1 r r> -i rv\ a .-. - /-.,. __.____.__. r 1 r . ..
do de Miliuas dc
Jm lino Antonio Maria da Cola Capito Regimcnco -
'
T*wg-AmJVWBiJi; .'1.' f' ".'..C'.'^ .'"' '.'w?..r;.l;-"ji _"*">,"~T^***!r^
TW
coi
.
Asialtoi , llo-
qucioi , Defciuai dc 'T- '*:!f
.Pf<;it:e,Dee.is.i
outroi
dc EM execu^o da9 Oidcns de S'ua Altezai Real' o Principe Rc-
Jugarct. gente Nosso Scnhor , que me foro cxpedidas.upcla Sccreiaria idc
E.tado dos Negocios da Guerra
, remctio a V;ini c .i'lacPoi^atia <
-
~
%'|
Regulacp para cstabelecimcnto , e entretenimento da Musica nos
o
a devem
vftrP0' Sue iim de que V; "
ter a
>
, j rlheodr.a execu-
5*9 .! _Sue lhe he devida , se houver Musica noCorpo.rque V. -'
coTpmpnda.
181^?=?
cs-Ajudanrc-General- -
l i9.94^ <>'.',.:'; f; Ul
-.< ,
9-^
P O R T RTA.
/T\4j _
-
, ol-r ','.::
""'*..-*' '>;/.
"e Pe^'kS^
he:
ne
permirtido^rer E^Ocf^ri'S"^
permirtido 'teri5 E ^^V".rE^y*"in^
OiiprpnHwrf'ii'ii o. *._- -.: :.in ,r_
."-i(
-
..
-
V
rtV e -MarmHa ,
prcscnte Pcrraria
a
daV,
qt_a. '<*$<?
^eSo^fo^Estrtgcirb^
% devfr; ^6^^'^"10 'fazrt_o-^_r.e
Guer-
da
cv" ;
Governffdo-ido'-ReihS/c- -?*vi Vi
v>, "
/. .7,S?m .as. jRPbnras
_.i::7;..q ti::
*d0i
Ji'.i.j :ir..y.:- Oi,- ! .,
,,..,._,
J '(),'.
'
/\ Muslca'
I. d<
y*9ftdori
t,
'gor 'cmp
*tiV(
Y ^.;
'
v-"9.
_ _;-rM
Mestre, Primeiro Clarinere. VIII. No' augmento Ja Ivusici , assim dcsignado , ni podeo
i Pnn.ciro Requinra. cntrar outros individuos ,tra dos seguintea
:
i
Segundo Primeim Cl.u.netc. "' i .
"
i : .
I
Segundo Clarinece.
i Hnmeiro Clanm.
_. 0
_>'( i
Sigundo CUrim. ;, >.
<; >_> , .. , ,-
'
(
r
Primeiro F.*o:e.
'
i i
Segund'o Fagote. , .'-.: ., -, , ,
; ,.
i Trombo.ou Sr.rper.iao, .
i
Serpenco.. .-. .
,: -:,<:, .
-
- ! si'o
J B:-,mbo. y69"
r Cjix-a :de rufo. 'fr/rrno^-
:-'O0(--. .9' ;.'
i i
.'.-'rb j^i^ ' !-> .:: 0
^!!.;
i.- JV.V ..-. . ., ,
; , ).- ,;;.
.- ,'-ii9
.-: IX.: Mescre- noijrocar Clarinete , haver hum Mosico Pri-
Se o ,
.- . .
da hum dos sobredjtos. Musica , ser de 200 rcis , rocando Pn'meiro Ciarinetc
c.j!,L;
So.dados Corpo* rwyW|-:aempo^Ai , Primeiio
Njteotcttwv ^egunda-PrimejroGtarin^e-; Rnmciro .Fauiim , Pfimei-
M^ue{SrMuSfiH|
n5 CStVer
nir^^and por ^USCa
nara de menos
dia
segumre
COmPlca
3
o ;
-
' a Thouraria abo-
P^^aUSme;^
.
..
a^cnder^^odc^p montar-a^,qu^/o m.
Cof^i'iSKS5S^^ Na falta de Mcsrre :.:'..: ..,. ., , ; 500 rc is.
Na ^o Bombo 1
pw9.s, do.Cprpo., nqs, qpaes ..s.e.idegUra^ ^wU*.^ qur^e*4 Na do Caixa do Ruo
.
.....
100
ed* dianameme. .^ ^^$^
mojv.duo,
-
tS,,.0 ol> .
Na
.
100 :
de cada hum doa outros
. .
,
dc abonar ,
,
fcsraco Effecu>o dos Soldados. '-. >. md.viduos
menos n
os
.- ;
,u4 M^^vSt^ . que vicicm 'a fa/rar para escado ,
esre rom
devera
praca na
Mus.ca,..do.fl(op ^s.amepizes Tf , M
compowe de doze ind^viduos dc
tr^>rt^nda liverem & , '
nell..
pra9a quatro ou cinco aprend.'zcs ; de quatorze *, quando li-X^ pa "^
'vcrem praca nella seis
o Cotpo, a recebcr ,9, 4 . flCca"o-em.t)oc
ou sete
aprendizei ; de quinze qaando-li- 'v:
,
augmenco.
l 'o oo^vel
po^ivel,. f" p
e
fazer.enrrcga. deljes,
OB'CU^"'Umen,os mclhor e.tado que
findo o rempo do seu
no
ajuite
as tBSJ8B-_-C5__a BS
V t L K M Ri o,!
Dzembro. .rS.
'
r
que para ns sobredirag Auditoras-me sejo
te
Nosso Senhor ,
das Oidena dcSua
que mc foro expedidas
^lte^-Reato
pela
Princlpc-Rd^'
Sccreraria dc
T
Esrado.>'^
consulcados Bachareis ,
ra
que" tenho .bm-servdo! Lugaies de-'-Primei-
intrancia ; pata serviren. '
n'ellas
bs'providos de- rres
por' temp^
de 11 deOutubro dc
annos ; M.mdo que no fim"dL9les , havendo-Ihe Eu nomeado suc-
tVmrid^'de'5 '^
,
jurisdicfo , cfde' cq-
Lei do, e
qualquer outro Privilegio
posto-que se)o dbs inco.pora-
;
virem , que tcndo abolido a jurisdicc- ordos'Auditorcf ferae* '
'$ dos em Dire.ro;
'
da gence de Guerr das Prbvindas que sejao munidos d.u -mais cxubcranietfiiclaus'u-
,, i os ,Au<_icores prticulare* i ''< las ; c
das cxcitando no lugatdelles
Pra9as que sejo daquelles querequetetem qe delles- se 'faca-ex-
;
Meu Senhor , e Bis-av houve
bsAuditores., 'qoel-ELRKY '.'' pressa men9o, e especiat deroga9o : Potque a mdos ^os^sobredi- .
,-> C ,_n
- f
a c. - s -
cp
o d._ {=
g
S
u
3 2"
! _ (/3
O c_o
43 FLJ
flco c
|
*-*
o zr
o o O 4
-o
i\
-
J _ -
4
- ^
_. "
'
17. r* - .
'-J f= o ::: -^ 7*
r3 O
4 -_
||
1/3
4
i-j v. f3
a O
o
/.
P-o
'
. < _, . ,
__
*
- "
*
/;
_ __
-
_
=:
.-/.
---
^3 _ __ ,
. '
c: . /.
.,
-
.
. o
' - .-; ~
o n
c_
:.'
o
r/i
p |S
VO --; F'
3
-
r.
i '-
y.
=
_j
3
~
~2 7i
*i *
-r* -
_-_. _.
E
~ ~
/i
r
Uma As dozc
Uiiij
compa- Todos
compa- compa- Todos compa-
nhia nhias
ntua ii hinj
FFICIAES 2
i
I
Coronel 1
i
Tenpnte r.oronei 2
1
Majores !
-)
Ajudantes i
Quartel meslrc I
I
_.
., imr 3
I
c,rur?'esiajudant_s 1
I
Capellflo 8 12 12
Captcs S 12 12
Tenenle.. 84
8
Ale.ei
;;T 12 4S 60
Son.ma,
! 2
Q lajudanles 9
bar8enlS- i
jqnarteis mestres I
i i 1
Meslre de ntusica 1
1 1
i
Contramcstre dc musica . . . . 1
19
.j 19
Musicos .0
1 1
i
'Tambor inr 1
i 2
Cabos dc lambores I ~
I i
Espingardeiros I i 0) 2
Coronheiros I 12 i2
8 8
Piimeiros sargentos 16 5 60 co
1G
Segundos sargentos... 1 8 8 ! 12 12
Furrieis
810 80 f oc
19/ 89
08:f cs voiuiog
ES9 oro SO
084 SOJI3J3UJO0
_opep|OS
9. 9.
soqcQ
085 :l 08.' .
sioujnj
00
96 sojuoSji-s sopun3o$
-S0}U33JES sojioiuijj.
SOJIOl|UOJOQ
soJiopjuauidsa
SOJIOJOUJOO Op oqQ
'
JOIII OJlOpUJLi'J
'
sootsn^
ciismii op 0Ji?tv::t.iiuy3
'
wojsnui op 3Jisoj\[
soJisoui siaJnbj.stllUOgJBg
S01IIV|)I1|B.
j.3.id aa svjvu-i
BIU11105
<? 81
H sojojiv
C b
soiuouoj,
sociidr)
oL-uodc'j
soiVPn^!sooi3jnjio
J9W.
"
ojisotu |OiJenQ
soiuupnfv
sojofiv
{ouojoo 011101101
no iouojoq
I
op oeqi^Eq
ran op oeisodraoo
Z\ B OT "u ap soioP_bo
n. 1 a 9
de um batalho de cacadores
Composico Pc de guerra
T de pD2
Uma As oito
Eslado Todos
As oito compa- coropa-
fcstado Uma maior
Todos nhia ohias
maior compa- compa- c ir.onor
fthia nhias Catalloj
c meuor Homcns Uomens
Homcns Homens
llomcns Uomen, 'Hom.n. Homcns_ J^i
OFFir.lAliS 1
Capeliao .
16
CapitSes
Tenentes 43
Alferes 11
;n
Somnia
PRAQAS DE PBET
\ ajudantes
Sargentos j quarle;s rnestres . .
Mestre de.musica
Contramestre de rnusica
Musicos
Corneteiro mr
Cabo de corneteiros
Kspingardeiros
Coronheiros
prjrneirossargenlos.
96
Segundos sargentos
Furrieis. 19 1480
Cabos 10 16
Soldados 1.480
181 1:448
Corneteiros 69o 32
2!1 672
i8r 1:480 1:323
Somma-
3
87 G96 726 _
30
Somma lotal
Arl. 4_. Em tempo rle paz, alem do numero de musicos designados Art. 48. Recapitulago da forca do exercito:
licos ser feita por conta da massa dos 3 ris diarios, destinada para en- 4
tretenimento dos artigos clc equipamento das pracas de pret dos c.orpos,
do armamento e corrrame, pequonas reparaces e limpeza dos quarteis,
deixando de ser abonada ao>. corpos de infanteria e cacadores a verba rjue Estado maior genernl 37 37 43 4 3
Numero dc corpos
CJ
r
o
.2
_
o
VoOx^^
_i II e
o
o
o
%
o H o o p-S f-
Z' IV^dti
'rl
fsvS.G-frd* tAvss\djJ> <~V\ <^-C*>fU
18 Regimentos cle infanteria 576 15.102 15478 n 1:080 39:672 40:752 144 [*h A^tArv^y* f %s^\ '>4_A >
12 BatalhOes de caf adores. . 354 8:214 8408 36 516 17:760 18:276 72
.,/
Somma 930 23:316 24:246 108 1:596 57:432 59:028 216 9w. j,../A fr/W CnfiW
''r c* c > f'J ^>C\ACU> ylH )t-t** *s: .'
Ofiiciaes roformados
5,)0O0
.. n. 6. Cliaves. cmprrgados I.lcm 5,5000
. Quartcl mcstro Idcill 15,5000
n. 7. Bragan?a.
n.8. Castcllo Branco. IMPP.KGADOS (.IVIS
n. 1. Belem.
Rcgimento
n. 2. Lisboa. |Sub-chofo da 2.* direcf.lo, com gradua
Roparlifio do / r.So do coroncl
n.3.. Vianna. 54,5000 aiii.tio.i
abiouto Coin graduar.lo do
n. 4. Elvas. Jirccfos. Primciros ofTiciacs/ tcin-nic coj-nnul
.
. .
.8,,.I)!HI -.<-
n. 5.. Porln. ( Idcm dc niajor . . . .
#XW "1-
"
__' ^inm
n." 4.. Tavira. .I.-..II,,.., .
Jtl,>lHM ,1..
n . 5 Lisboa. Ajiidaiilc ilo pr.iciir_.iJor gnral ila c-.r.Va lUl.^lllW)
. .
-
1",-
Cac.adoies
n.6.. Leiria. Einprc'Rados lCoiHinuos \\{c ', C\A>"'
IDe 3. <_to.se
.^IIIH -(>...
ct
5=3
CJ5 ea
o
O
E-h
P3 s *.
2
>
tc
=>
oa o
O
c s
*
_ O
fc
PP <
.
=
G/3
O S
P- <=3 a
PP
.stt.-a
K4
-i -
'''. "..
: 99,99* 'fX'?- ',
...... *.- .
-vv-.' ;. '
ffs*ia__i..;-% -. wnw.,,.
Dos primeiros sargentos U^jU9^ *~i+>*
Dos cabos de esquadra
Art. 40." 0 primeiio sargento de uma comninh.a nn**
. era ,>
mponsnvel pera
pcla joa ordem, adminisiraco e
con,
escripturacao da
o , S'>' cmn
Art. 48. Os cabos de esquadra so os primeiros res-
ponsaveis pela boa educagao militar dos soldados,vigian-
panh.a ou Imteria, executando a.s
os seus
XqrSr"'
sabomm*
do-os, admoestando-os e ensinando-os no cumprimenlo
dos seus deveres. Devem ter exacto conhecimento das
Quiiir qualidades dos mesmos soldados, do numero e estado
aos objeclos que lhes tenham sido distribuidos, e de
I
Dos soldados
3. Vigia na execuco das ordens, detalhe do w
vigo e distnbuico de generos
icom'panhia? o bt: Art. 49. No pontual cumprimento das ordens que re-
ceber dos seus superiores, se resumem os deveres
n'tl Apresenta ao seu commandante de comoanhia geraes do soldado, achando-se sempre prompto hora e
no local que lhe for determinado, procurando familia-
V e
pret laa me,M3 aS-
mesma, todavia
e
rePresenta-es das
em casos
de pTafas
especiaes ouandn a*
risar-so com os habitos militares, e ter conhecimento
das suas attribuicoes expressas n'este regulamento e
aco"Panhara ordens concernentes ao servi^o.
mndante a presenca do referidocom-
n^^faSt?^^^ "* oS- rem, peo que respeita a administraco, recebendo dos
comraandantes d'ellas todos os vencimentos; e pelo que
respeita policia, regimen e ins.rucc.ao, so immediata-
mente subordinadas ao mestre de musica, ou
Dos segundos quelle
sargentos e furrieis musico que fizer suas vezes.
Art. 51." Compete ao mestre da rausica:
i. 0 ensino e direccjo dos musicos nos ensaios, e
em toda occasio em que devam tocar.
/<!7Z ~
r, /<._-'-. '*- *+ <r
.
> o . *
c~ '
4
(^*^^*^,UZ*es^,^~4~<.
de servico, e mesmo Dos artifices
n'aquellas a que a banda for cha-
COnt,'at0
?ntt~F/
mesti e dara sempre
f)articolar- N'este segundo caso, o
parte ao major sobre a maneira por
Art. 57. 0 coronheiro, espingardeiro, selleiro, cor-
que os musicos se comportaram. ' reeiro, serralheiro, ferreiro e carpinteiro de reparos. cada
um na sua especialidade, responsavel pelas officinas
4 Fazer a reducco de partiurs, se estas Ihe fo-
rem dadas,
extrahir-lhes as partes
e que tenha recebido, e pela perfeico dos trabalhos man-
cVas; compor ou dados executar; para o cumprimento d'elles smente
apresentar um
repertono variado e
ras de harmnrm receber ordem do major outjuem suas vezes fizer no t"
'
Art. 1)4 Nan permittido a 3. Vsitam logo de manh cedo todos os cavallos e
qualquer msieo ou a al- muares, e informam-se das guardas de caval!aric,a de to-
guns d elles rem augmentar e acompanhar
pnilarmo- das as circumstancias que podem ter influido na saude
n1n,V.nhlti1,adf
o que Ihe vedado/depelo
Fuerriihas,
art.go antecedente.
e com estas praticar dos animaes, para as relatar ao facultativo veterinario.
Art. 5o.
Os musicos dos 4. Devem ensinar a praticada sua arte aos apren-
corpos podero exefcer dizes de ferrador que Ihes forem entregues para este fim.
a sua arteorcbestras de theatro, ou nas festivi-
nas
dades de igreja, mas nao lhe
COnsentido substituir o
seu u.iforme
pelo de quaesquer flsso'cfa^es, qm> com (o.) Dos tambores, corneteiros e clarins
(%-tJ""^
d.versos t.tulos costnmam
apparecer em festejos
J de Art. 59. 0 tambor mr, corneteiro mr ou clarirn mr
outro genero.
56" Todos tem a seu cargo o ensino dos tambores, corneteirosou cla-
^mnA e mesmo
damuo ,os musicos sao responsvfes pelo
pelo estrago antecipado do seu instru- rins, sendo coadjuvado pelo cabo da respectiva classe; e
responsavel pelo bom atavio d'elles quando se apre-
qUa SC Servem D0 seu
Ucular intere^e P*r- sentam em formatura, pela regularidade e exaclido dos
[-y/}j.
~
/+.~~. /%.*., *+S}
^G^-
_
entendido e faca executar. Paco, em 11 de marco de 1870.
Rej. Thoms Lobo d'Avila.
tuor-cantante empregar-se-ho :
=
c=sJoaquim
Requinta Soprano.
Bombardino Barytono
ou baixo.
Artigo 1. As bandas de musica dos
regimentos de in- Eates instrumentos serao tocados pelo contramestrc c mu-
fanteria bataihSes de cacadores sero
e
compostas de in- sicos de 1.* classe.
strumentos
sopranos, contraltos, tenores, baritonos, baixos in-
e
contra-baixos, e bem assim dos de pancada. 2. Os musicos de 2.a classe tocaro os
seguintcs
strumentos :
Art. 2. As bandas de musica tero o
seguinte : pessoal 1. Clarinete.
Mestre de musica com a consideraeao de sargento aju- Cornetim.
dante i
Trombone.
Contramestre com a considerac.o de sargento quartel Contra-baixo
Sax-horn-baixo.
mestre m [
Musicos de 1.* clasae 3. Os musicos de 3.& classe e
aprendizes tocaro os
com a conaideraclo de primeiros restantes instrumentos.
sargentos g
Musicos de 2.a classe com a 4. O meatre da musica tocar inBtrumento que jul-
o
considerago de segundos
sargentos 4 gar mais adequado, cumprindo-lhe principalmente a regen-
Musicos de 3.a classe eom a consideraco de furrieis.. cia c boa direcgao da musica; esta circnmstuncia nao o
8
Musicos de pancada com a consideraco de tambores ou inhibe de poder desernpenhar em determinadas occasioes
uma parte a solo.
corneteiros ; 4
Art. 4. Os musicos de 3.a classe e de pancada sero no-
1. Estas equiparag'ea
no Ihes dodireito acommando meados pelo commandante do corpo, sob proposta do rnes-
de quaesquer forcas, mas servem
para regular 03 venci- tre de rnusica, entre as pracas de soldado, tambor ou'cor-
mentos correspondentes s mesmas
quando forem refor- neteiro, que mostrarem disposigao para os ditos logares. Os
mados.
soldados que forem escolhidos para musicos de pancada
2. Quando devam ser
caatigadoB, appliear-se-lhes-ho passam classe de corneteiros ou tainbores.
as penas correspondentes consideracko de graduaco que 1. Os menores desdo a idade dos doze annos e com
tiverem.
Art. 3. Os instrumentos
qualquer altura podem ser admittidos como musicos de 3.a
correspondentes s vozes que classe, alistando-se como taes, uma vez que saibam ler e
representam, e numero que entra na cornposico de uma
escrever, e mostrem ter alguns conhecimentos de musica,
banda de musica, sao :
disposic^to para a arte, e possuam as nojes ou principios
na
applicaco a qualquer instrumento.
InstrumoutoH 2. Podem scr considerados aprendizes de musica, e
Vozos que representam como taes dispensados do servigo de escala, quatro Bolda-
Numeros NomcB dos em cada corpo, comprehendendo-se n'este numero os
que podem ser alistados como taes, e com 0 encargo mar-
Requinta cado no ultimo periodo do artigo 4. da carta de lei de 27
Flautim (ou flauta 3.") Sopranos.
Clarinetes , . . .
Contraltos.
de julho de 1855.
Cornetins (ou 2 cornetins 1 Art. 5. O precnchimento dos logares vagos de musicos
e
fliscorni) . .
Sax-trompas . , Tenores. de 2." e l.a classes ser feito por concurao, e designada-
Trombones
Bombardinos (baixo e barvtono)
"
mente para o instrumento de que houver vacatura.
Contra-baiios Barytono ou baixo. Art. 0. Os concursos sero annunciados na ordcm do
exercito.
regras : r
l.n O ser composto de um ofBcial empenho de seus devcrcs, dcmonstrado por attestado do
jury superior, como
ou
quelles que obtiveram maior numero de valores na
classificago ; em igualdade de valores prefere o mais anti- por uma banda de musica militar.
Para contramestre o exame versar na execugo de uma
go em praga, em igualdade d'esta o mais velho em idade,
,
c na concorrencia de individuos da classe militar com os primeira parte no scu instrumento, que a sorte designar, j ;
da civil, preferem saber ensaar e ter conhecimento das escalas dos instrumen-
os
primeiroe.
6.a Preenchidas aa vacaturas tos de que se deve compor uma banda de musica militar,
por este modo, todos os ou-
tros classiicados entrarao successivamente nas
vagas que
especialmente dos que compSem o quarteto, sendo apto na
ee
produzirem, segundo o instrumento que tocarem e para execugo de qualquer d'elles.
Art. 12. No resultado d'estes exames, cm igualdade de
que se acham habilitados. O mesrao individuo pde habili-
tar-se para a execugo de mais de um
inetrumento, concor- classificago, prefere o mais
antigo em praga, e em igual-
rendo na occasio em que se derem dade d'esta o mais velho em idade, Bendo tambem motivo
provaa.
de preferencia na classificagto a maior copia de habilita-
Art. 8. 08 logares vagos de contramestres serao
pro- j!"j
vidos em musicos de .a casee, _
bom
Art. 14." 0 mestre, contramestre e musicos de
l.a, 2.& Art. 22. Ob musicos s3o obrigados
e a
se lhes
e 3.* classes
podero, requerendo, continuar a servir por
mais tres annos effectivamente, sem que
estado os instrumentos qne
fra do ^tribmrem
corpo. a ruina entre^
por isso tenham ga-los quando tenham destino para de
alterago em eeus vencimentos, podendo esta readmisso proveniente de ialta de
zlo ser reparada por conta in-
a importancia do
repetir-se por mais triennios, se gosarem da eaude e robus- e o extravio com
quem a occasionou,
tez substitmr o extraviado.
exigidas. strumento novo que
s recompensas devi-
,, ,/,:/.. Art. 15. 0 mestre, contramestre e musicos de 1.* classe
y.-~ Art. 23. Os musicos tem direito
.* -<^-
'
# tocar cada um em instrumento
seu, podendo, quando o no das s mais pragas de pret do cxercito.
nnonAn
tenham, serem-lhes vendidos por conta do conselho admi- Art 24
Destinar-se-ha nos quarters dos corpos, quando
em separado
nistrativo, indemnisando-se este por deducgoes rasoaveis
nos vencimentos dos musicos
a sua'capacidade o permittir,
musicos.
um alojamento
para quem se fez a acquisico. para os respectivos m
tocar
unico. Os instrumentos para ubo dos mais musicos so Art. 25. Os rnusicos no podero reunir-se para
propriedade dos corpos, comprados e mantidos pelos con- fra do servigo sem lieenga commandante da divao
do
na localrdade houvei
selhos administrativos, e segundo a designago feita no ou governador da praga, quando sohcrtada
artigo 3. estas auctoridades, scndo a licenga pelo comman-
Art. 16. Todas as pragas que compem as bandas de se lhe offerecer so-
dante do corpo, que informara o que
musica sero consideradas no quadro do estado menor, bre tal pedido. ,
j
Tendo o aleres de mfanter.a, ;>
tres, quando doentes no hospital militar, soffrero a de- eeral 1.- Repartigo.
_
ducgo de metade do pret, que com o equivalente de po Joaquim Jos de Sousa Figueiredo, despachado para c nl-
de 21 de ma.o de 1362,
tramar nos termos da circular
se abonar a favor do
hospital.
Art. 18." Ao mestre da musica compete a reducgo
chegado altura competente para deyer ser promovido ao
deter-
das partituras, ensaio das respectivas musicas, inspeccionar referido posto exercito de Portugal : hei por bem
no
do mencronado excrcrto
os instrumentos do
corpo distribuidos aos musicos, e final- minar que seia considerado alferes ja
devendo comtudo con-
mcnte dar parte aos seus
euperiores daa faltas que eom- desde a data do presente decreto,
as disposigoes do decreto
de |
metterem os miiBcos no desempenho de suas
funcgSes, e cluir o tempo que, segundo
serv.rno ultramar. |
na conformidade dos regulamentos.
10 de setembro de 1846, obrigado
a ,,
Aiferes, Guilherme Jos da Guerra, trinta dias para se Sendo provada a necessidade de alterar
tratar. de 11 de
o
regulamento
de 1870,
marco
que, na conformidade do unico
do art.go 46. da carta de lei de 23
de junho de 1864,
Ein sessio de 2 do 'mesmo mez : -
rege
a
classihqaglo e accesso dos musicos militares do exercito,
'
_.:.;:.
"
e a
organisago das bandas dos corpos de cagadores e in-
Rformadq
--
Tenente coronel, Joo de S Pereira Sampaio Osorio e Mana de Fontes Pereira de Mello.
Brito, quarenta dias para se traiar.
Regulamento para a classificaQo, accesso, direitos e deveres dos
Batalho n. 2 do cagadores da Rainha mus.cos militares do exercito, e para a
organisa5o das bandas
Tenente, Augusto Possollo de Sousa, trinta dias para se de musica dos corpos de
ca^adores e infanteria
tratar.
Alferes, Gil Augusto Simocs de Campos, trinta dias para Artigo 1. A hierarchia dos musicos militares do exer-
cito ser
se tratar. a
seguinte :
Reyimento de infanteria n. 2 Mestre de musica.
Tenente coronel, Viceule Jos Borges de Medeiros, trinta Contra-mestre de musica.
dias para se tratar. Musico.de l.a classe.
Musico de 2.a classe.
Antonio Maria de Fontes Pereira de Mello.
Musico de 3.a clasae.
Aprendiz de rausica.
Est conforme. Musico de pancada.
unico. Para os castigos, alojamentos,
O director geral. ra^Ses, comedo-
nas, gratihca^Ses, recorapensas e reforraas sero
equipa-
Os rnestres de musica aos
sargentos ajudantes.
Os contra-mestres a
sargentes quarteis-mestres.
Os musrcos de l.a classe a
primeiros eargentos
Oa musicos de 2.:' classe a
scgundos sargentos. em
tempo de paz, e abonados de todos os vencimentos como
Os musicos de 3.a classc a furrieis. taes.
Os aprendizes dc muBca aos caboa. Art. 5. Aprendizes de rausica sero os rancebos 'alis-
O* rausicos de pancada aos soldados. tados com esta
classificaco, nos termos da lei
Ar:. 2. 0 pessoal de cada banda de musica de
vigente, e
um
corpo tero praga e vencimentos como soldados.
de cacadores ou dc infanteria constar de:
1. Quando oa mancebos, de que trata eate artigo, no
Mestre de rausica bastarem para o preenchimento do
1 quadro dos aprendizes
de algum corpo, podero
Contra-mestre 1 passar a esta classe soldados que
Musicos de 1 .a classe 3 possuam alguns. conhecimentos musicos, ou mostrem voca-
co musical, sejam
Ditos de 29 classe 4 propostos pelo mestre da banda e ap-
Ditos de 3.a classe 8 provados em leitura e escripta correntes e nas quatro ope-
de musica racoes arithmeticas com numeros inteiros,
Apreudizes 6 por um jury com-
Musicos de pancada 4 posto de um capito e um oflicial subalterno nomeados
pelo commandante, e do director da escola regimental.
Art. 3. 0 instrumental das bandas constar de Estes aprendizes conservaro a natureza do seu alista-
requin-
tas de clarinete,
clarinetes, flautins,
flautas, cornetins, cor- mento, e tero a praca e os vencimentos de soldados.
netas, sax-trompas ou trompas, tromhones, barytonos ou 2. 0 soldado que pretender passar a aprendiz de mu-
bombardinus, baixos, contra-baixos, bombos, pratos, caixas sica, e se achar nas condic3eB exigidas pelo antecedente,
de rufo e caixas fortes. dever aaim
1. Cada banda ser formada
requere-lo a Sua Magestade,
declarando no
pelos seguintes instru- requerimento obrigar-se servir effectivamente
a
mentos :
por tres an-
nos, contados da data da sua passagem a musico de 3.a
podero mudar dos in.st.rumentos, em que forem examina- usado no conservatorio real de Lisboa, e na parte que diz
dos, para oiitrns.
4. As passagenj dos musicosde 24 e 3.a classes de respeito ao 1. anno do curso.
unv mstrumento
.Parte pratica:
para outro sero feitas por propostas dos 1. Leitura rythmica facil na clave de sol ou de fa, se-
m(rStrcs das re'spectivas musicas e ordem dos commandan- o instrumento tocar. A cada examinando ser
'tes.dos corpbs'/ com condico gundo que
porrn de que em cada concedida meia hora para estudar esta leitura.
bnda haj o numero dc xecutahtes'
correspondente aos 'r. 2.
Execu^So das escalas diatonicas quc lhe forem exigi-
mstrumento designados no 9 19 do 3."
artigo das.
5. Pelo ministerio da gucrra podero ser concedida3
3. Exeeucao da parte que lhe competir em uma pe^a
o_u ordenadas passagens de corpos aos aprendizes de mu- de musica para banda, sendo o nurnero de instrumentos,
sica, musicos, contra-mestres ou mestres
assim convier ao scrvieo.
demusica, quando que tocarem juntamente, o mais resumido possivel, para
o
vas dadas
usado no conservatorio real de Lisboa, e na parte que diz
pelos examinandos; do mestre da musica, do 2. do
contra-mestrG e de um rnusico de l.a classe tirado sorte respeito ao anno curso. ,)
I'''-, Parte
por occasio de cada concurso. pratica:
1 . Leitura rythmica de difficuldade media na clave de
0s Parentes ou afiins dos examinandos nto
/'
ro fazer parte dos
pode- sol ou de
fa, segundo o instrumento que tocar.
jurys. 2. Execugo das escalas diatonicas e chromaticas que
2. Quando
succeda no haver
mestre, contra-mestre Ihe forem exigidas.
ou musicos do l.;i
classc, ou no podcrem fazer parte do
jury, o general commandante da diviso mandar
3. Execu^ao da parte quc lhe competir em uma
peca de
esta falta
supprir musiea para banda, seudo o numero de instrumentos, que
por individuos de outras bandas, que. tenham
o mais resumido possivel, para o jury
iguaes categorias.
tocarem juntamente,
poder avaliar a aptido do examinando. Este n3o dever
3. A designaco das vacaturas a preencher ser an-
ter conhecimento antecipado da parte que ha de executar;
ntineiada em ordem
regimental quinze dias ante do con-
curso, e a nomeacao do jury publicada em ordem tambem
mas ser-lhe-ha concedido um
quarto de hora para a estudar.
4. Execuco de alguma peca de musica, sua escolha,
regimental na
vespera do dia, em
que houver de ter logar com
acompanhamento de banda.
Cavar partes de uma
partitura.
Para musico de l.a classe: na classe
em
que bouver a vncatura a
Parte thenricaJiudimentos de paizano, qMe .egimdo a lei cnr9o
qualquer individuo
musica pelo compendio vigente, possa assmtar
usado no c-nservatorio r,al de. pra9a de soldado como
ctiva
Lisboa. e na
parte respe-
{ "
s
voluntario, u.na vez sat^fxc?
que
ao 3." anno do curso. ex.gen.ias prcscriptas por le.i para
e^sa dito as.enta-
o
Pnrte pratica: mento de praca,
que obtenha a
approvacSo na frn.a de-
1-
Execriv?o de u.na
partc obrigada para o instnimento
em teita num tabelhao do notas se
que se hzer o concurso, co.n ob.igue a scrvir efectiva-
da. A
ncompanhameno de ban- raente durante oito ann.os.
parte devcr no ser conhecida do
examinando, e se- 10' S
COncedldo um quarto de hora
*<?**
Execuco de uma peca a
para aver. ^'A l0SarCS VnSS de contra-mestres serao pre-
ench.dos por concrso, a
-
vngaroso, oufruapres-
sado, pnra o jury poder avaliar a escola e exeeueo do COndic3es de aflmissibilidade a este* concu,-
minando.. .
y exa sos
sos. a V T
aptidao phys.ca attestada pelos dois cirm-o-ioes do
^olhdas corpo ou peio que estiver presente o bom
'Y
ac %T' ^saPccas
4. classe
e 1.
pelos candidatos s vacaturas ; comportamentj
imestre^de.musica, fim a
serao com antecedencia apresentadas
de serem ensaiadas.
ao
peK
P
o o
nfo"
9:L
^11^' PrV/d0
coram'r'clantc do
d'^plinar P6l rC^0 J
r corpo.
3. Para
f<i, e.sColha a de
-?. Jlistes concursos terro
cada.parte cavada quc o rary logar uraa vez por anno no
r^ouver de apresentar cada exa.uinando, cadar examina- conservatono real de
Lisboa, que^serd
a e era
dor
cpocha com a
obngado
a sortc
propor uma; sero numeradas de 1
3 e
designar a que devc ser exeeutada. (>* examina-
a
necessana
e este annunc.o
antecedencia annunciada ordem do
em
exerSo
transcripto immediataraei.te nas ordens re-
dores comb.narno a gm.entaes.
escolha das partes de modo
que todas '
sejam no mesmo eoncurso, e
quanto possivel, de igual
^1 diffi- nJnn Si indiridl!s nue prctenderem tomar parte nos
da?' cou^dosPda
culdaue. dentr treS
4. Terminadas serip "Hl ; rer" regimental,
ordera
tran-
em sessno secret..:
e, avaliando es?as
as
provas publicas, o
jury reunir-se-ha Wt/lhcenca para
Magestade
'nCl na
clles
requerer Sua
serem
a
ine serao
pelos registos disciplinares,
que
prescntcs, procc.dcr votago por valores de 0
corpos remettero
mstruidos
logo, pelas'vias comp'-
a ^U. A
med.a dos valores obtidos
por cada um dar o nu-
oruSoe,
orurgmes, l^TT"105
de a nota
assentamentos,
attestado dos cora o
class.ficayao mferior a 10 no poder scr promovido. n Sda:,dCUment?9/rem admUd0S' Sere Peio mi-
mandados ^h^
r>. Approvando o commandante o resultado
do con-
para Lisbof tempo conveniente ^-
catura de
musico habilitado
para preencher alguma va-
34, 29 ou l.a cla.se, o ministerio da gucrra fidoToTo0 P1'0Vad de,f0eD?a> Ccarhou-r
nhibid0 de s adm
aera
perroittir que aprcndizes ou rnusicos de outros
po- cht
cbar d0
do
lmmediat'
em ouartT
quartel
que est.ver, pagar
e' se
chegado a raar-
sejam adm.tt^dos ao concurso, ou auctorisar o
corpos conto no seu
fazenda, por dcs-
alistamento pret, a despeza que a sua marcha tiver occa
s-nado. O que desistir
sem duaslezes, mo^vo justiict
tjvu dc doenea, icar inlribido de admittido dencia ao director do conservatorio, com
ser a
qualquer acompanhamento
outro concurso. de quarteto de corda, a fim de serem ensaiadas antes do
Art. 11. 0_ exames de concurso
para contra-mestre e concurso ; porm se o
acompanhamento for por outros in-
para mestres sero feitos perante um jury composto do strumentos, o examinando ter de apresentar os acompa-
professor da aula de harmonia e do conser-
contra-ponto nhadores.
vatorio real de Lisboa, que servir de presidente ; de dois 3. Para a escolha de cada parte ou peca de musica
outros professores do conservatorio tirados sorte, e de que o jury houver de apresentar aos examinandos, seja
dois mestres de musica dos corpos
que se acharem esta- para reduzirem, executarem ou
ensaiarem, cada membro
cionados Lisboa tambem tirados do jury propor uma; sero numeradas de 1 a 5, e a sorte
em e suas proximidades,
sorte no
quartel general da l.a diviso. designar a que deve ser executada.
1. Os parentes ou affns dos examinandos no pode- 4. Terminadas as
provas publicas, o jury reunir-se-
rao fazer parte do jury. ha em sesso
secreta, e, avaliando essas provas, as infor-
2. Antes de comecarem os actos do concurso, os mem- rna^oes e documentos respectivos a cada examinando, prq-
bros do jury concordaro qual deve ser interrogante sobre ceder votaco
por valores de 0 a 20. A media dos va-
cada parte' theorica; porm a todos assistir o dircito de lores obtidos por cada um dos examinandos dar o nunier )
fazer aos examinandos as perguntas que julgarem neces- da sua ciassificaco. Em
igualdade de numero de classifi-
earias para formar o seu juizo. caco preferir o mais
'
>
antigo no servico ; e, em igualdade
3. Todos os actos d'estes ctncuraos serb publicos. _
d'este, o mais velho. 0 que s6 obtiver um numero de clas-
'
Art.' 12. 0 exame, tanto para contra-mestre como para sificaco inferior a 10, ficar d'ella excluido.
mostre, eonstar de uma parte theorica e de outra pratica. 5. Os resultados d'estes concursos, com uma das re-
^ 1." As provas cxigiveis sero : lagoes dos concorrentes e os in-
respectivos requerimentos,
Para eontrn-mestre: formacoes e documentos, serao
pelo presidente do jury en-
Parte theorica 1. Conhecimento desenvolvido dos ru- viados ao director do
conservatorio, e por este direccjxo
que entram na cornposico das bandas de musica militar. vacaturas de contra-mestre de mestre que existirem n'essa
e
Parte pratica 1 . e 2." Como para musico de 19 classe;
occasio, e as
que occorrerem at concluso de novo con-
3. Sufficiente aptido no ensaio de banda, provada em curso.
uma
peca de musica apresentada pelo jury ao examinando, Art. 13. A todos os raestres e contra-mestres de musi-
o
qual ter meia bora para ver a partitura. ca, musicos de l.a, 2.a e 3.a classes e aprendizes de mu-
Para raestre : sioa existentes em
servi^o activo no exercito ficara garan-
Parte theorica 1. Regras de harmonia, pelo tidas as classificacSes e
antiguidades que actualraente tera,
systema
adoptado no conservatorio real de Lisboa; seja qual for o modo por que a ellas tenham sido provi-
2." Conhecimento desenvolvido das escalas dos instru- porin da data do presente regulamento em diante s
mentos
dosj
sero admittidos os
que compSem uma banda, sua extenso, tacitura e aprendizes, e feitos os alistamentos e
necbanismo. promocSes nos termos do presente regulamento.
Parte pratica 1. Instruraentaco de um trecho de mu-
zana ; porm
quando esses actos tiverem um caracter semi- SKCRETAA DESTADO DOS NEGOCIOS DA (ilERRA
official, como so alguns de regosijo publico, deinonstracSes
de considera^ao a
pessoas eminentes, etc, as auctoridades 6 DE JUNHO DE 1872
militarcs, ao concederern a licen^a, prescreverao sempre o
uniforme com que a musica se deve
apresentar.
Art. 25. Todos os regulamentos e ordens de
disciplina
militar so applicaveis ao
1.
das bandas de musica.
pessoal OBDEM DO EXERCITO
Segundo a hierarchia dos musicos railitares esta-
belecida no
artigo 1 ., cada um deve Publica-se exercito
cia
obediencia, centinen- ao o
seguinte:
mais de
e
demonstra^oes respeito aos
que tiverem ca-
tcgoria superior, e aos que, tendo a mesraa, forem- mais 1.
Decrctos
antigos.
2. Os musicos dcvero obediencia, continencia e mais Srcrclaria d'esiado dos negocios da
guerra-Direcco geral- 3."
demonstraco de respeito aos officiaes e Itc|.arlico
prays de pret
combatentes do exercito e da Usando da auctorisaco concedida
armad, desde o posto d ao meu
governo pela
marcchal general, seguindq a ordem carta de lei de 14 do
hierarchica, inclusiva- corrente mez, hei por bem determi-
mcnte', at quelles
que abaixo se designam ; sem que toda-
vi;tenhm direito de exigir igual obediencia e deinonstra- T^ ?U6a a18t^ndi53es exigidas pela carta de lei de 18 dc
agosto. de 1869, ao alferes de
ces dos indi.viduos deJ
cavallaria, Luiz Carlos Mar-
que tiverem graus inferiores .berreira, para ser admittido na escola do exercito a
res
preju.zo de antiguidade dos individuos da sua res-
aem
Est conforme.
pect.va claaae e arma, nos termos do
O director geral, artigo 164 do decreto
Ie- d 3 d deZembr de 1869'
evif ^determinar
servido f6 OutroaimTou
que esta minha soberana resoluco C\-
numerarios, entrar um
por cada dnas vacaturas, sendo a s mestres de musica e de cJMJ-^M-tSIlhanL.
5t.gunda preenchida por proniocLo na classe immediata- oumms^nnos deJ.dad-_ _e_twnta-de etfecfei-ve-ser-
mente inierior.
Art. 188. 0 1r90~nbs corpTcro exercito, ter_to dij;eito__j^_JbEnia^COm ,
^Kr\,. 180.^03 musicos formam seis classes, a que cor- Art. 193. Em cada bateria, esquadro ou companhia
resporidJ_rn as seguintes gradua9es : , ^__ j podero ser promovidos a segundo cabo, soldados em nu-
Mestre de musica, alferes ; (f*'o''J <* ^ \s:---'>rJj,-> M' ! a metadedo numero de primeiros cabos,.indi-
Oontramestre de musica, sargento ajudante;
mero igual
Musico de l.a classc, primeiro sargento ;
cado nos respectivos quadros.
194. Para 0 servico de cada corpo haver : uma
Art.
Musico de 2.a classe, segundo sargento; '. uma sala de armas,
bibliotheca, um gymnasio, uma car-
Musico de 3.a classe, primeiro cabo; reira de tiro reduzido e uma enfermaria regimental.
Aprendiz de musica, soldado. I. Quando as condi9es de terreno e os recursos do
unico.Os musicos de
pancada sero soldados do effe- thesouro o haver tambem uma carreira de
nomeados pelo commandante'dorcgimento, sobre pro-
permittirem,
otivo; tiro normal.
pOsta dosmeStres de musica. ; ,
2. Em cada corpo raontado haver um picadeiio.
Art. 190. Os artifices tem a graduaco de segundo
Art. 195. Na organisa9o do servi9o de rcmonta serao
sargento, e formam cinco classes : garantidos os direitos estabelecidos pelo decreto de 25 de
Selleiro-correeiro ; abril de 1895, no s no que respeita aos creadores de ca-
Oorreeiro ;
vallos, corao tambem ao numero de cavallos pra9as dos
Serralheiro-ferreiro ; officiaes do exercito que- remontam por conta do estado
Carpinteiro ; ou
por conta propria.
Espingardeiro. unico. Um regulamento especial definir a maneira
unico. O.s actnaes coronheiros passam a
designar-se de satisfazer ao servi9o de remonta.
carpinteiros.
Art. 191. Os clarins e corneteiros formam quatro clas-
CAPITULO II
st-s, com seguintes gradua9oes:
as
da guerra
Servl^o ein ministerios estranlios no
Mestre do clarins ou corneteiros, segundo sargento;
Oontramestrc de clarins ou corneteiros, primeiro cabo; Art. 196. Os officiaes combatentes e no combatentes
Clarim ou corneteiro, soldado; do estado no depcn-
podem sei* empregados em servi9os
Aprendiz de clarim ou corneteiro, soldado. dentes do ministerio da guerra, quando esses servi9os no
Art. 192. Os musicos, artifices, clarins e corneteiros
sejain incompativeis com a categoria do offieial.
'.seraodistribuidos pelos corpos das diversas armas e ser-
conforme est indicado nos quadros de composigao
1. Os ministerios que pretenderem empregar offieiacs
vi9os do exercito em servi9os sob a sua dependencia, farfto as
das respectivas unidades.
requisi98es ao ministro da guerra, que as satisfar, quando
1. As condi9oea de admisso das differentes pra9as
de pret a que se refere este artigo, e de proraoyo em
as coinraissoes
sejatn voluntariamentc ncceites pelos offi-
ciaes e nto haja prejuizo para o scrvijo do exercito.
cada uma d'cssas classes, serao estabelecidas em regula-
mentos
2. Os officiaes nomeados para servi9o de outros rai-
especiaes. nisterios, com excepco dos comprehendidos no 1. do
2." Os
mestres de clarins que fizerem exame para
musicos de 19 classe terao 0 pret correspondente a esta artigo 26., nao sero contados nos quadros a que pterten-
cem, mas ficam addidos a esses quadros, tendo prornocSo
classe.
a
par dos immediatamente raais modernos, quando1 satis-
o 0 0
"C*
' 0 p-i X
QUADRO N. 13
m' r*
'
"*> <M -r V /
T'.' Ca9ac_.01.-cs
1 co
:- >1
1 $
^
-* ?."\
.0
'
i. .
ei l--
Um regimento de 3 batalhoes a 4 companhias
'&'
:&.
\ I ininainquio;-)
0 f
t to
-: i>&
_
_.'
Estado maior
--
l~
5jV
C -O Coroncl
Tenente coronel
P
m
Majoiei
JttdMiU...|50Bnlo
...
O C
C-4 .
CM | de batalho
*J- Medico (capitio
"<
"Medicoi (lenentes
f& T-f Capollo
milit.tr
-OOicial do udiuiuisir.-vo
Estado menor
-Snrgoutoi ajudantca
Meslio do musicu
Oontramo.strc de inusica
ilueicos do 1.* cluise .
Cotrameitres de coruetolros
Correelros
Esplngardeiros
cc Carpliucivos
Companhias
Capitiei
9 Tenentci
Alerei
5 Tenentei ou alferes do rcscrva
Trimelroi rgento
Segundoa argento
Primelroi cabo
Cometeiroi
Aprendlze de cometeiro
Boldidos
rra8 de pret
.5 4 Total geral
m
>4-
QUADRO N. 15
'.UADIiO N." 14
Iufauteriu de refc_oi-va
llt'.Itfl'iu.
etn p de paz
Um regimento de 2 batalhes
Quadros
a 4
companhias
l'oklo* 1
tlomcm
llornrn*
Uina Tol;il Uuiii I 'J'otfl:
compa. ,| I
Dlil-'
Crtll.Jlll. ,j0
.
t-cpliiicn, "t'i'i j rofiin,i-ino
27
Coronei. teneutcs coroneB ou m:\jorci '27
Capites '27
Tenentes
Estado rnaior 31
Coroncl Ofliciaes
TtineutB ooicrie!
Majores
....
i i 27
Ajudanies Priuieiros sargentos 54
Medlco (cpitno)
Mcdico HcDentc;
Capallno
,
,.:. \
.'. ,
Segundoa sargentos
PnmeiroB cabos
:;; 2
r.
I 54
162
Oflicial de Soldados
admiui-.tr..9..o'.uil..Rr
n 297
OfTda Praijas de pret. .
Kstado ii 378
iceEor Total geral
5Lrp;uios ajudanic
Mastrc ile muslca. . . .
V; ;-*<. de pret
Compaahias
l'upitu.- '
Tonentc. \' 1
Alicrea 9.9 -
1
Teitonto i ou alicrcs ile reucrva
i
I
-
OffiriacB
l'riiiieiros sar;;cutos . . . .
Seauudoi sircoutos
l'rirneiros cabos
Cornotoiroi
Apreudiies dc cornotclro 32
Sol,idr,a
1:S|6
de pr.-t
2:000
Total geral I
G25
2,07,-,-
uv uiuj'
1. Sene UKlJam.
nas,
unico. Os oiciaes naturaes das
que estejam nas condic.es do decreto citado n'este
provincias ultramari- h'^^^^ 0^^ pry. -
de
4"*t_
'/iV:
- adf civil
olasse militar que ou . .1
preferidos os mais antigos dos que se tenham oferecido 1
.5 ojisodap ap auiquuduiOQ I I I
***
| | |
'f4
Effectivo minitno EffecUvo luaximo
sajai[dps|p 82'(|}-u | | |
*- ->
| | |
CN
a
o e
utoi[od r>p sodiOQ 2
c. C C
vijoiuvjuj ap
srua3|puj 8|i(uvduioQ Capito, commandante (da armn
de artilheria)
- '
es . .
18
Soldadoa conduutores
Q ff iiO 315 32
Ferrador
< a ou5
rt
^buojuvjiji Apreudiz de ferrador_
;__ -lujvnfl op viji|||b Corneteiro
^
. o ap sutxitu
l-J
ssiiiuvdnioQ Aprendlz do corneteiro
> a
vjjaiUBjui vqu
-oiaoui Seectto de artilheria
op vuaqnijv I
--
|Cih .
,
<m | ,
op SVJXjUl BSU[UvdUIOO de g.uarnico
1 [ 1 1 ; i :
I I
Seguudos sargentoa da aiina de
I I I I
M ap vuoflipui uiquvdtuoQ arlilborla
: Primoiros cabos
c (ideni)
ouJ
Soldados \ ,
Auxiliarce
-jujvnfl ap ujjamiuv I I l '-'
1 I I I Coi-netclro
op vodoiiia viiiuuduJOQ
Somnia 78 w IIS 60
oujujuna ap a
t___
s
-
Ph .:
w
3
*^)
Cr" X'
: s j:s
. o rt c
3 >H
p13 f> (j ( cj 0
8-i
_. 3
,CO'o,2
a_<E,5SH
S
^u -SFLnrcrTT?-
^S^ogigloJ^uaa.banda de
musicamirn^a^
2*2
Ph-S a
b-3
SS
Ph
quadros do ultramar)
Major (idem) Mestre da muaica
Official Contrameetre da musica
|lt_* subalterno, ajudante (idem) \
Theaoureiro (of.ic.ial subalterno dos quadros do ultra- Musicos de 1. clasae .' .
-mar ou de administraco militar) Mueicos de 2. classe .[
Musicos de 3." classe '
Contramestre de corueteiros
Somma IC J
-... ... ,:. . 4. coiupanliias
Capites (da arnia de infauteria ou dos quadros do ul-
trainar)
OHiciaes subalteruos (idcm)
Primeiros sargentos QUADRO N. 19
4
Segundos sargentos 12
Primeiros cabos 24 -25_!?_soJejim^
Cornetoi ros B
Soldados, os que brem cucorporados
Somma 16 50
r O numcro de cogundo.. sargcntoa ier elcvado at 5 c o de prluielroa cabos at 10,
por compa.ibln, quando cada uma daa companhias tiver mais de 120 soldados cncor-
porados.
QUADIO N. 17
Mestre da musica
Muaicos de 1. classe. . .
1
Musicos de 2.' claase...'." 3
*a
o c -J i'
Musicos de 3. classe .........'.'. 4
DI
Aprendizes de musica 8
o
*
H
u
C-l
"*
Musicos de pancada
....
'..........'. 4
G
Somma 26
Teuente, commandante (dos quadros do ultramar). . . 1
Primeiro sargento -
1 27
Segundo aargento -
1
Primeiro cabo -
1
Auxiliarcs -
-
Snmmn 1 3
_
l
WINI5TRI0 D\ QtJERRfl
Ordem do Exrcito
1.** Srie
N. 12 31 de Dezembro de1937
SUPLEMENTO
OECRETOS
ffiinisrio da Guerra
Promulgadas as leis da
organizaco geral do
e__rcito
e do recrutamento servi^o niilitar; lan^adas
e bases as
essenciais ao desenvolvimento da avia^o civil;tomados
e
seguidas com a maior inlexibilidade as medidas iu-
dispensveis constituico de uma forte reserva de
quadros de complemento necessrios inobilizaco das
frcas de terra e das fr<jas areas; definidas ou em via
de definico as iiniias gerais do nosso rearmamento
e estando
j a entrar no Pais com certa regularidade
o material destinado s frcas terrestres e s frcas
areas, vai agora o Govrno publicar quatro diplomas
fundamentais das instituices militares sbre qua-
do BOcreturiado_.j_nilitar. --
47 81 107 109
.
Soma 8
47
e fiis,
nmnnuonses
zagao territorinl do exrcito,
corao
virtude das dispo-
os nctuaia Bargentos msicos que,
em
excedondo ob quadros.
1 1 1 ' sigOos dAste docreto, fiquem do exr-
'V/ Art. 44. criado o quadro doa nmnnuenses
'
'
1 1 1
mediante vacaturn,
Mnicos de 1.* clasae i 0 7 cito, pnrn o qunl devorno trnnsitar,
Miis.cos do 2.* classo G .0 13 os sgundos e-primeiros sargentos
do servico gernl dns
Miisicoa do 3.' classo 10 13 1G a dade de
diversas nrmas quo atinjam respectivaraonte
Soma
11
36
13
44
14
52
quarenta
:i
dos
e cinco
amanuenses
e do quarenta e oito anos.
No quadro
do oxrcito n?to bavor promogao.
V-.
$
V -
OUTROS DOCUMENTOS
\9logt Qprua ^l^-t^JrH~n?t^c^^@fM-
,
^
k, pa_^^4^ JUUJh>.
/^^<%;---^- ^- .
^ -^
r^ ^
\AU.\jtfo, ^
e/A- \\t*h>
r-^-
.*
2--/-/
0 , V 7^
-
\iiUz. p*"
V
V^tJi^^t,
-J
- ~
r^lhu^
f // / .
-h. 0 iAiiuitrt IW> &rt>L<xu> /W t+n~
c/
^V* V/ ^ ,r/s///.l S /- , X**4.
/////-//'///// *.
/^//-j//-/
//
Ss&/SAS-& #c^/?s//Zz
/^/////-r//^ //'*////
/////'// '///- /Z////s/-/
'-' /"
/~/
/, // * '
///-/ //:////// / -v -
/J /- ,//
*'j-- /&*?&*&*& ^/// /z/r '
_
ss
7 /S; , :/ ,-t
?;n
5i>
a
f0 devidamente
dictaram
Umrormisados com s.gnaes d.slmctivos enlre que
e se
si, confor- VS'a
me o
posto quc cada um occnpe na
calhegoria musical, umTlh SCt,eVU
"ma
Gm "
"^lladora cconomi'a,
foi
d.terentes dos do regimento, e
logo quc cstejam classifi-
1<>'rante ,nJus,,ca.
socedade, que no sabemos
<\ Pesou sobre uma classe da
at onde Ihe
cados no cffectivo possam exHr
geral do exercito, ter_io o mesmo di- rnais sacnficios.
de prompto
nD ICm dmad dG rePelr
um
q^nlo
Uuiraos tambem hoje os nossos fracos Jo monte-pio, qUe salvc
brado quc em favor d'esla desejos ao m.sena m.lhares defamilias
que a ella estoVotadas
classe so levantou no jo.nal e
algumas vezes temos
supraditn.
J
erguido nossa debil voz, apontan-
^
tCmP
A. F. S. 1\ ministrarC,S * m
encarre^ de nos
E
desculpem-nos aquelles que nos
julgarem imnor-
tunos, por n3o levantarmos mo d'cste
den mos uma das ponto, que col
priraeiras nccess.dades a a
ess.dade reclamada
tler _
bumanidade
pc!a boa moral, pelo dcvcr,
com se
ne e
que pretende caracter.sar o
"culo; presento
quando e
factos laracntaveis
os
repe.em t se
'*-7;>*'
^/z-
'- .':'..' i
! . I J'J .
/^^&Jc^aL^ e^>^y/7^^^C/^/p --
sy&&.
^c^/z^D /*& S**' ^/>ajj//<*> && ^*^^?~7~~a^*^~ y///~^-/
^ ^
/ ' */-
dZZ- &/2^0 <LJZ^P/-C^/> CH^<? c<-^Z, <&*c
J_9>
y-
<e- /^id*
%z^L<Z-
/ A<
(Modelo n." 29)
^ ^<0 batao
I.0U1 los a_scntos quc lci 0 livro ilc nilriciila c 11
registo discipliiir a praca de prcl aliaixo nienconacsi
3ST"CTJvrEF-0 X3E MATRICULA ^*^ 4
A'owi. OT
6-?**-.
'
_
.-; ....
fcg-ft cs7?,^._* J. 4*~. //. Nariz
^/^MCe*--
residentes em J&.&*.. concelho A/lJL...... Bca //*****&*
estado Cat>ellos
dislricto d . ^A
casou cotn Barba
Assenlamento de praca de
em /??r*r de 18/// como _/&*/**~r*
para servir por /* annos, pei'tenctnte ao contivgente de a
cargo do districtu d
concellio d r
fregue.zia de aonde llie coub
0 v. ; presenle ______ scndo balaUio
encorporado no ._ cm
de de 18 contando o
lempo de servico activo desde esta dala.
Substitulo de do
aonde linlia o / dc matricula do, , balaUio da
no
Uvro^
serte cm de de 18 para servir annos niezes dias.
e_
feadmittido por mais 4&nnnos desde ^s/de .~<rr, ..de/s/r. Iteadriiillido por mais annos desde iLe de
feadmitlido por mais annos desde de/ ..de feadmittido por mais annos desde de A
.
Readmittido pcr mais annos desde de ._de feodmittido por mais dcsde
.
annos dc
Readmitlido por mais annot desde de jk ._feadmiltido por mais anncs desde <le de
)
t
/ /
^ ^=_' ^ ^^
"//-
Gradr-tes KposiQo Nntas Il.ibilltaf.es litlerarias
biograpl.icas diiia.ile o siirvigo milit.ir e profissionaes
4/s
w __. J. /// $~~> ^- ~r/ZZZ2r* l/^ <J*/^~- ^^Cl
iquidago annual do tempo
de servico ^., ,*& e^.A^t--''fr -?'<> /*/.<+!, ,U-y/fs J-c^.
*~~-
ozJrJ-/,///+- -^,^
Mei.s Diai :*S^Z~JZ~> ,
*//*
-._!/___.
7*-/-C* */*-
>>m--c+ *-" <"" -v Ai-^^<- /*- ^fe^M^e^ ,&. ___w-<fc^ .
''4
'f7 * /z ^<-^^^^_L^__^/*~ /< *.^^^.
^/J// ,</*.
f)
,;s/^-/-," 4*"***''^/^' <** */S<^~-~~- <^^^<-C_f-__k
^'
ia .-C..U? /_..', *__u_i /.^^^__Z
-r~^~^*a ^//-z \
-p
^/C~ \
'
y ,
/,r'
____-
z*
'i&C.. <3Z-:
z:-_^^-^_i._
/g///.
^ /f//t
Menpo do
coniportamerito militar em visLn Menpo do lomport.-imentn militar em vista
i Metifo do coinportamento miliUr em visU
rcgisto disciplinar c inorniavo no acto da do rcgisto disciplinar e infoniii<r-i(, no ar.lo da do
passagr-ni primcira reserva A
registo disciplinar -_
inforiuafo no acto da
passagan segunda rcseiva liaix.i do scrvif.o
Registo disciplinar /
Ualas
InfracQo de disciplina Pena imposta
Di.i Mez Anno
JJ Gfc~... ///tr
r / z*
i-
-p
~^E/t~~>* ~J- ^/ ^ -/^
C^~ ,/, /2U~=>. _
/
^j^i ..._-, r>^ **-*+**.- ,<f*~i> eJ . *^..
^
X ////
^ ~~
j
* "w^i.V t>- 5<.
//1
,'
gT^^Z /_/,-V
s/ ^/ ^-
*~*-^ .^4 /.,- /z/~,/y*^/^i^*r^/L,/./^-i~^. C-~~,
'__**# &t*>4 /*>fi- , <zr<^Z*^, t
z: ^z />?v
Wr?.
^~~~-
v- /^r
Opinio Opinio
Jnfdrn'n ilo commandanin do commandanie do conunandanle Der.isSo de s. ex.a
da brisada da diviso o miiiislro
Uuarpl em
4?Z
, em
de^/^s/Z. de 18
0 iommandante,
iModelo n." 291
<^^TytA-^i/ 4*^
-**^o*
Sgimento /.... . batalbao
Nnlii dos asscfl.os quc lcm no livro dc iiialriciila c no regislo disciplinar a
praca de prcl abaixo mcncionada
NI7MERO IDE MATRICULA
JSome _ _
districto d _\ --
w/ado
casou com N.
Barba $
_ _
Roslo
em de 4df 189
Cor
KlHiQS
Signaes particulares
Vares Femcasr
de de 18 /covlando 0
lempu de servico activock$de esla data.
Substituto de do
i/ugmevtada au
effeclivo
JL.
r--/6*i~r*c*s^+~, S-t/*^,*^ / *, /f/6. Ib~/
-i-%ZO //*/-- fcpC*>f~*J;> J~- S//+/Z/~> o f^*,^w7^jU
'p*'
uidago annual do tempo &ZUraP-Js- /^ /SJ^T 't^L-^. S*f^<JL./f> ~~/. J~
de serviQO
-____
enf3o do eomportamento mililar em vista Menco do comport.imento militar em vista Menfo do comportamenlo militar em visU
registo disciplinar e inormaff-o .10 aclo da do registo disciplinar e infor;iii<fir. 110 aclo da doregislo disciplmar c inforinaf..'. no acto da
primcira passagem
passagein reserva scgunda reseiva liAxn do servifn
^^
^^
"""""-" __
___
^-___ ^__
Registo disciplinar
/jj./j/
/
V '
vwJ
9^ ;:^,
v M <
v . v
; . w
\ \ j > <
\\mui
Quarlel em -&* 1 ,
em ....l. de ..y.
<tf///~... c
0 tjommandante,
=_=____^_
X-c*~t
7
lA 0~> a\'\.e.. \j^e/> -cL O a_^v^.^<^>a_c_ci-/ -<x, c\-<_A_e/
%h\Ufij/*-
Trcgnrr.ma da Musica
' '
PARTE
1>.IM_{.1 I. Ullill.il /..Tip
1
(_ciulriili.il >_.-!. yuoh- . M.nsenet
Ripvli-jN l'rirtuunc./. V'M-aes
'
jircoe l'it.'esdi. Mjssem'l
C
I I
Kl.pOQtl',
2-' PA^Tt
-
Lc lunjilc-'ji .!<_ Ni.trc ll.in- Se
Itdion. \I,~-i.\\ei
'
Trebo! (/ar/sicli.! Serr.ino y l'.i/i-fr.,
7,: -
'
S1j mio. (Ciinjf.c N..|iiii,in.ii. H.ipua
[ Fttos de La-Salette I Oliveira e Azemis / Agsto / 1935 / Programa dos concrtos pelas Bandas
Regimentais de Infantaria 6, de Penafiel, 19. de Aveiro e 14. de Viieu /Nos dias 10, II e 12. J
Itfi.lui. i, dr
PcmflA n> * lafail rt**ci do lataattria 19. dr Awlr^ *ek a IniMI regdod* do Ist-Btarta 14. d Vtacra. *ob * kM1 ftoci* -o
u il*r Ct r.<~ Srtr Tmrott PRANOSCO >. ih-itr* CkHr Et.* 5m. Cipitto lOAO PK- >_ IMn Cfc-U ta, Sn T.n.utr *A-
1
Flor Trin_r_ Marcha i lc I EaeatfMloPiso-Doble Onjpera 1 -RuaInLudmH Aber-
Coiwrto RoraA. & Jo tura Gltnka
2 Tannhauar Ouverture . R. Waonar . . . .
2 -Enlrlo da por D.
2 ObronOuverture Weber ....
3
El Aaaombro d Damaaco
xota
0-il-|
.1
3 La Torra dH Oro PrH- .
Ope- Fnt*
c l fttmm* Anti(* -
S-Tomidi d Moscou
3-EbocoaCaucaalanoa|
lemo S Ror^nio .) No De*HMdn>. ISuH, ...
No
III PAHTI III PART 1 AcnopwM-ta. ite JlppOlltOW-lwailOII
I 0 Mastrct C*ntore -
^ CortrtofcScnl-*; "I
Ouverture Wnqne.r 1 Quo Vdla
Ouverture. . Sco-aola III PARTE
2 Capricho Andalui M Rucker 2 Slgurd Joatr SuHe.
. . . .
.
Qrteo > Slntonla Inoomplato. . .
.|_ ^
3 Snon Dllla -