T.C.

MLL ETM BAKANLII

RAYLI SSTEMLER

LETKENLERN MONTAJI

Ankara, 2013
 Bu modl, mesleki ve teknik eitim okul/kurumlarnda uygulanan ereve
retim Programlarnda yer alan yeterlikleri kazandrmaya ynelik olarak
rencilere rehberlik etmek amacyla hazrlanm bireysel renme
materyalidir.
Mill Eitim Bakanlnca cretsiz olarak verilmitir.
PARA LE SATILMAZ.
 NDEKLER

AIKLAMALAR .................................................................................................................... ii
GR ....................................................................................................................................... 1
1. LETKENLER VE AYIRICI BLGELER ......................................................................... 2
1.1. letkenler ve zellikleri ................................................................................................ 2
1.1.1. Seyir Teli ............................................................................................................... 3
1.1.2. Portr Teli .............................................................................................................. 5
1.1.3. Toprak Teli ............................................................................................................ 5
1.2. Ayrc Blgeler............................................................................................................. 7
1.2.1. Ekipman Blge ...................................................................................................... 7
1.2.2. Seksiyonman Blge ............................................................................................... 8
1.2.3. Antiminman Blge ........................................................................................... 10
UYGULAMA FAALYET .............................................................................................. 17
LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 19
RENME FAALYET2 .................................................................................................. 20
2. PANDLAJ ....................................................................................................................... 21
2.1. Derlaj Plan ............................................................................................................... 21
2.1.1. Derlaj Plannda Olmas Gereken Bilgiler .......................................................... 21
2.1.2. Derlaj Planndaki Semboller .............................................................................. 22
2.2. Pandl Boylar............................................................................................................. 22
2.3. Pandl Teli Aralklarnn Hesab ................................................................................ 23
2.3.1. Pandl Boylarnn Tayini ..................................................................................... 23
2.3.1. Portr Fleinin Hesab ......................................................................................... 23
2.4.1. Normal Pandl ..................................................................................................... 27
2.4.2. Y Halat ve Anti Balansan Ask Pandl ............................................................ 27
UYGULAMA FAALYET .............................................................................................. 28
ME VE DEERLENDRME ....................................................................................... 30
RENME FAALYET3 .................................................................................................. 31
3. BESLEME LETKENLER ............................................................................................... 31
3.1. Besleme Balantsnn nemi ..................................................................................... 31
3.2. Besleme letkenlerinin Balantlarnn Yapld Yerler ............................................ 31
3.2. 1. Seksiyonman Blgede Besleme Balantlar ...................................................... 31
3.2. 2. Ekipman Blgede Besleme Balantlar ............................................................. 32
3.2. 3. Portr ve Seyir Teli Arasnda Besleme Balantlar........................................... 33
3.3. Besleme Teli Balant Grifleri .................................................................................... 35
3.4. Ankara Eskiehir Aras 250 km/h. Yksek Hzl Katener Sistemi Deerleri .......... 37
3.5. Katenerde Kullanlan letkenler ve zellikleri ........................................................... 38
UYGULAMA FAALYET .............................................................................................. 45
ME VE DEERLENDRME ....................................................................................... 47
MODL DEERLENDRME .............................................................................................. 47
MODL DEERLENDRME .............................................................................................. 48
CEVAP ANAHTARLARI ..................................................................................................... 49

i
 AIKLAMALAR
AIKLAMALAR
ALAN Rayl Sistem Teknolojisi
DAL Rayl Sistemler Elektrik-Elektronik
MODL letkenlerin Montaj
Rayl sistemlerde proje okuma, okuduu projenin
MODLN TANIMI uygulamasn yapma yeterliinin kazandrld renme
materyalidir.
SRE 40 / 32
N KOUL
YETERLK Derlaj plann okuyup iletkenleri ekmek
Genel Ama
Standartlarn belirledii kurallara uygun derlaj plann
okuyup iletkenleri ekebileceksiniz.
Amalar
MODLN AMACI
1. Seyir teli, portr, toprak ve fider iletkenlerinin ekimini
yapabileceksiniz.
2. Pandlaj yapabileceksiniz.
3. Besleme iletkenlerinin balantlarn yapacaksnz.
Donanm: Bilgisayar, tepegz, projeksiyon, konuyla ilgili
resim materyal ve makine elemanlar, balant elemanlar
ETM RETM
Ortam: Snf, iletme, ktphane, ev, bilgi teknolojileri
ORTAMLARI VE
ortam (internet) vb. kendi kendinize veya grupla
DONANIMLARI
alabileceiniz tm ortamlar

Modl iinde yer alan her renme faaliyetinden sonra

verilen lme aralar ile kendinizi deerlendireceksiniz.
retmen modl sonunda lme arac (oktan semeli test,
LME VE
doru-yanl testi, boluk doldurma, eletirme vb.)
DEERLENDRME
kullanarak modl uygulamalar ile kazandnz bilgi ve
becerileri lerek sizi deerlendirecektir.

ii
 GR
GR
Sevgili renci,

Bu modl ile gnmzde hzla gelien ulam sektrnn bir kolu olan Rayl
Sistemler alannda katener sistemlerindeki montaj karnelerini ve derlaj planlarn
inceleyeceksiniz.

Rayl sistemler elektrifikasyonunun projelendirilme aamalarndan olan montaj

karnesi ve derlaj plan, direklerin topraa sabitlenmesinden sonra kateneri tayacak olan
dier elemanlarn teknik bilgi ve emalarnn verildii planlardr. Yaptnz iin ok hassas
olmas gerektiini bilmeli, trenlerin hzlarnn artt bir ortamda kk bir hatann nelere
mal olacann bilincinde olmalsnz.

Bu modl ile montaj karnesi ve derlaj planlarn okuyabilecek ve kazandnz

bilgileri uygulayabileceksiniz.

1
 RENME FAALYET-1
RENME FAALYET-1

AMA
Seyir teli, portr, toprak ve fider iletkenlerinin ekimini yapabileceksiniz.

ARATIRMA

Blgenizde bulunan TCDD elektrifikasyon efliklerini ve varsa tramvay

metro gibi iletmeleri ziyaret ederek montaj konusunda aratrmalar
yapnz.
nternet sitelerinden piketaj konusunda aratrmalar yapnz.
Topladnz bilgi ve dokmanlar rapor hline getiriniz.
Hazrladnz raporu atlyede tartnz.

1. LETKENLER VE AYIRICI BLGELER

1.1. letkenler ve zellikleri

ekil 1.1: Katener zerindeki iletkenler

Katener tesisleri, elektriksel ve mekanik birtakm zelliklere sahiptir. Mekanik
zellikleri bakmndan her trl iklim, evre ve yol koullarna dayankl olmaldr.

2
Elektriksel zellikleri bakmndan da demir yolu gzergh boyunca elektrikli lokomotiflere
gerekli enerjiyi salad iin gvenli iyi bir iletken olmaldr (ekil 1.1).

1.1.1. Seyir Teli

ekil 1.2: Seyir teli kesiti

Resim 1.1: Pantografn seyir teline srtnmesi

3
 Resim 1.2: Seyir teli
Elektrikli lokomotiflerin pantograflar vastasyla katener hatlarna srtnerek enerji
aldklar tele seyir teli denir. Seyir teli elektrolit sert bakrdan yaplm olup kesiti katener
hattndan akan akma ve azami hzlara gre deiir. 25 KV. 50 Hz. Sistemde 120 km/h ve
160 km/h hzlarda 107 mm2 kesitli, 200 ve 250 km/h hzl katener tesislerinde ise 120 mm2
kesitli seyir teli kullanlmaktadr. ehir ii 750 - 1500 V. DC rayl sistemler katenerlerinde
120 mm2 veya 150 mm2 kesitli seyir teli kullanlmaktadr.

Mekanik zellikler

ekil 1.3: Seyir teli kesiti lleri

4
 lkemizde yaygn olarak kullanlan 107 mm2 kesitli seyir telinin ap 12,24 mm, cer
kopma yk 3905 kg metresinin arl 950 gramdr. % 98 iletkenlie sahiptir.

1.1.2. Portr Teli

ekil 1.4: Portr teli yaps

Portr teli seyir telini tayan tel olduundan bu tele tayc tel de denir. Portr
iletkeninin iletkenliinin iyi olmasndan ok mekanik zellikleri daha nemlidir. Sistemde
ihtiya duyulan kesiti artrmak bakmndan seilmez. elik zl alminyum olduu gibi
bronz (bakr ve kalay karm) da olabilir.

65 mm2 kesitli bronzdan oluan 15/10 37 telden meydana gelmitir. Merkez bir tel ve
z tarafnda sol helezonvari sarlm 6 telli birinci tabaka, bunun stne aksi ynde 12 tel
sarlmtr. Son olarak birinci tabaka ile ayn ynde sarlmak suretiyle tel oluturulmutur
(ekil 1.4). Etalon bakra gre % 60 iletkenliktedir. D ap 10,5 mm, cer kopma yk 4300
kg, metresinin arl da 600 gramdr.

1.1.3. Toprak Teli

ki istasyon aras katener tesislerinde direkler zerinde bulunan tm metal paralarnn
topraklamasnn yaplmas iin katener direklerinin arka tarafndan ekilen 62,44 mm
kesitindeki Al/ iletkenlerdir. Bu zellikteki iletkene raven ad verilir. Havai hat toprak
iletkeni, direklerin yola gre arka yznden ekilerek nihayet direklerine ankrajlanr.
Direkler zerinde bulunan tm metal paralar ve direk, havai hat topraklama iletkenine 8
mmlik alminyum iletkenle balanr. Havai hat topraklama teli maksimum 1000 metrede
K3 tipi tek yaprak izolatrle izole edilir. zole edilmi havai hat topraklama iletkenleri bu
etabn ortasndaki direkten topraklama kazklarnn bulunduu priz grubuna balanarak telin
toprakla balants salanr. TCDD tesislerinde genellikle 10 mmlik galvanizli elik tel ile
direkten prizlere irtibat yaplmtr.

5
 Resim 1.3: Topraklama iletkeni direk balants

Resim 1.4: Katener hattnda kullanlan bir topraklama iletkeni ve balants

1.1.4. Fider Teli

Resim 1.5: Fider teli montaj Resim 1.6: Fider teli montaj

6
 Resim 1.7: Fider teli montaj
Fider iletkeni mevcut katener tesisinin iletken kesiti artrmak ya da iletme
bakmndan istasyon ierlerinde baypas olarak kullanlan tellere denir (Resim 1.5). Fider
iletkenleri katener direklerinin arka tarafndan veya stnden zel bir montaj yaplarak
ekilir. Fider teli montajlar iin fider teli ile enerjili katener aras minimum 200 cm olacak
ekilde direk boyu ve paralar seilerek balant yeri tespit edilir (Resim 1.6).

Baypas fideri: Tek yollu hatlarda gerekli grlen istasyonlarda istasyon

iinde bir arza sz konusu olduu zaman enerjinin devamlln salayan
iletkendir (Resim 1.5 ve 1.6).

Takviye fideri (paralel fider): Trafiin youn olduu ve yol eiminin fazla
olduu kesimlerde katener hattnn kesitini artran iletkendir.

1.2. Ayrc Blgeler

Seyir teli ve portr teli birlikte 1200 1400 m mekanik olarak birbirinden ayr
blmler eklinde dzenlenir. Bu her bir blme etap ad verilir. Yol gzergh boyunca
katener hatlarnda elektrik enerjinin devamll salamak iin etaplarn elektriksel
birlemesi salanr.

Ayrc blgeler; ekipman blge, seksiyonman blge, antiminman blge, ntr blge
olmak zere drt ksma ayrlr.

1.2.1. Ekipman Blge

Katener hatlar mekanik olarak ayr etaplardan olumaktadr. Pantografn devaml bir
ekilde katener hattndan srtnerek enerji alabilmesi iin katener hatlarnda elektrik
enerjisinin devamll gerekmektedir. Bunun iin birbirini takip eden etaplarn elektriksel
olarak bir iletkenlerle baland blgeye ekipman blge denir.

7
 ekil 1.5: Ekipman blge
1.2.2. Seksiyonman Blge
Katener hatlarndaki etaplarn elektrik enerjisinin devamll ve istenildiinde de
kesilmesini salamak iin etap sonlar veya balarnda yaplan elektriksel balantlarn
ayrc (seksiyoner) vastasyla yaplan blgelere seksiyonman blge denir.

Bu blm elektrikli tren iletme ve bakm nedenleriyle elektriksel manevralarda

katener hatlarnn blmler hlinde enerjisinin kesilmesi bakmndan kolaylk salamas
amacyla oluturulmutur. Seksiyonman blgelerde katener hatlarnn ayrclar ile elektriksel
olarak ayrlp izole edilmesi nedeniyle 25 KV. AC. Sistemlerde eksen direinde iki katener
etab arasnda 50 cmde bir mesafe braklr.

ekil 1.6: Seksiyonman blge

letme ve bakm amalarna hizmet etmek zere iletkenler eitli ksmlara blnr.
Bu ksmlara temel seksiyonman denir. Temel seksiyonmanlar eitli uzunlukta olduklar
gibi elektriksel olarak da birbirinden izole edilebilir (ekil 1.6). zole edilme ilemi aadaki
gibidir:

Ana hatta: Hava aralkl seksiyonmanlar ile veya ok az olmakla birlikte

seksiyon izolatrleri ile izole edilir.
Servis hatlarnda: Seksiyon izolatrleri ile izole edilir.

8
 Bu seksiyonmanlar hazrlk etd esnasnda hattn besleme ve blmsel
plan ve diyagramlar ile beraber tespit edilir.

Hava Aralkl Seksiyonmanlar

Aada belirtilen yerlerde tesis edilir:

Trafo merkezleri nndeki ntr blgelerde

Seksiyonman noktalarnda
stasyonun sonu ve banda
Hattn ift hattan biri olup acil gei ve atlama yaplmas gereken
pozisyonlarnda

Seksiyonmann Grevleri

Ekipman gibi iletkenlerin mekanik reglasyonunu salar.

Katener hatlarnda enerjinin blmler hlinde kesilmesini salar.

Akmn devamll, iki katenerin kontak dzlemlerinin ayn seviyede tutulmas ile
yaplr. Bylelikle pantograf temasnda akm eksiklii olmaz. Bu iki katenerin ayn dzlemde
olduu blgeye ekipmanda olduu gibi ortak blge denir.

Ortak blgeden sonra iletkenler bir seviyeye ykseltilir, ankraj direine balanr. Bu
ykselmeyi gerekletirmek bir dier deyile hava aralkl seksiyonman elde etmek iin drt
direk akl kullanlr. Seksiyonmann her bir tarafnda bulunan iki seksiyon arasndaki
izolasyon, iki katener dzlemi arasnda 50 cmlik bir ykselme deeri braklarak yaplr.

Seksiyonman zolatrleri

Seksiyon izolatrleri prensip olarak yalnzca tali hatlarn blnmesi iin dizayn
edilmilerdir. Bununla beraber srati snrlamak kouluyla ana hatta kullanlabilir.

Seksiyon izolatrleri, bir sabit izole ksm ve pantograf geiini salayan paten
sisteminden oluur. Seksiyon izolatrn hemen stnde tayc teli de izole etmeye yarayan
bir izolatr daha olup hzl tren gzerghlarnda hafif olmas nedeniyle sentetik seksiyon
izolatr kullanlr. Sentetik seksiyon izolatr ile taycya balanan izolatr aras iki metre
olup arklardan etkilenmesin diye tayc tel zeri izole bir plastik ile kapl olabilir.

9
 Resim 1.7: Seksiyonman izolatrleri
1.2.3. Antiminman Blge
Pantografn terenin hzna gre seyir teline srtnrken uygulad yatay kuvvet
nedeniyle seyir telinde dalgalanmaya veya gezintiye sebep olabilir. Bu olay nlemek ve
iletkenlerdeki mekanik gerilmeyi daha dzenli bir ekilde yaymak iin iki gerdirme
dzeninin arasna ve etabn tam ortasna bir antiminman blge oluturulur.

Portr ve seyir teli antiminman olmak zere iki trl yaplr.

Portr Antiminman

Tayc tel ile ayn zellii tayan antiminman kablosu (65 mm2 bronz halat)
tayc tele eksen direi zerinde sabitlenir.

ekil 1.7: Antiminman blge

10
Seyir Teli Antiminman

Portr teli antiminman yapldktan sonra seyir telinin portr teline sabitlenmesidir.
29 mm2 bakr kablo ile yaplan irtibat 54 mden en fazla ve buna eit aklklarda 9 m aa
aklklarda ise 18 m zerinde oluturulur.

ekil 1.8: Seyir teli antiminman

1.2.4. Ntr Blge

Farkl fazlardan beslenmeleri nedeniyle iki komu trafo merkezinin katener hatt
zerinde farkl potansiyellerde oluu nedeniyle bu trafo merkezlerinin enerjilerini ayran,
izole edilen enerjisiz 30 m uzunluundaki katener blgesine ntr blge denir.

Ntr blgeler ayn zamanda elektriksel manevralarn kolayl, trafo merkezlerindeki

iki g trafosunda ayr fazlardan beslenmeleri nedeniyle trafo merkezleri nlerinde de ntr
blgeler oluturulmaktadr.

ekil 1.9: Ntr blge

ekil 1.10: Etap, ekipman blge ve seksiyonman blge

11
 Portr antiominman

1000 kgf 1000 kgf

1 1
5 5

200 kg 200 kg

ekil 1.11: Portr teli antiminman blgelerin basit gsterimi

12
ekil 1.12: Aliman yollarda ekipman blge dizayn ( 3 aklk ) aklklar 54 m L

13
ekil 1.13: Aliman yollarda ekipman blge dizayn (4 aklk) aklklar 54 m L 36 m

14
ekil 1.14: Seksiyonman blge dizayn

15
ekil 1.15: Portr teli antiminman dizayn

16
 UYGULAMA FAALYET

UYGULAMA FAALYET
Seyir teli, portr, toprak ve fider iletkenlerinin ekimini yapnz.

lem Basamaklar neriler

alma ortamnz belirleyiniz.
Etap boyuna uygun iletkeni
alma iin gerekli ara ve gereci
belirleyiniz.
nceden temin ediniz.
Ask makaralarn direk zerine monte Direklere montaj yaparken gvenlik
ediniz. tedbirini alnz.

letkenin ekimini yapmadan nce

letkenin ekimini yapnz.
retmeninizin uyarlarn dikkate alnz.

Sabitlemeden nce iin nasl yaplacan

Her iki ucu sabitleyiniz.
retmeninizden reniniz.

letkeni gerdirme tehizatna letkenleri gerdirme miktarna dikkat

balaynz. ediniz.

letkeni makaradan pense alnz. Makaradan pense alrken dikkatli olunuz.

Ayarlar yaparken gerekli titizlii

Gerekli ayarlar yapnz.
gsteriniz.

17
KONTROL LSTES
Bu faaliyet kapsamnda aada listelenen davranlardan kazandnz beceriler iin
Evet, kazanamadklarnz iin Hayr kutucuklarna ( X ) iareti koyarak rendiklerinizi
kontrol ediniz.

Deerlendirme ltleri Evet Hayr

1. Etap boyuna uygun iletkeni belirleyebildiniz mi?
2. Ask makaralarn direk zerine monte edebildiniz mi?
3. letkenin ekimini yapabildiniz mi?
4. letkenin her iki ucunu sabitleyebildiniz mi?
5. letkeni gerdirme tehizatna balayabildiniz mi?
6. letkeni makaradan pense alabildiniz mi?
7. Gerekli ayarlar yapabildiniz mi?
8. Kataner iletkenlerini seebiliyor musunuz?
9. Fider montajlarn incelediniz mi?
10. Besleme plannda blgeleri tespit edebiliyor musunuz?
11. Kataner hattnda blgeleri ayrabiliyor musunuz?

DEERLENDRME
Deerlendirme sonunda Hayr eklindeki cevaplarnz bir daha gzden geiriniz.
Kendinizi yeterli grmyorsanz renme faaliyetini tekrar ediniz. Btn cevaplarnz
Evet ise lme ve Deerlendirme ye geiniz.

18
 LME VE DEERLENDRME

LME VE DEERLENDRME

Aadaki sorular dikkatlice okuyunuz ve doru seenei iaretleyiniz.

1. 120 km/h. katener hattnda kullanlan seyir teli kesiti ka mm2dir?

A ) 100 B ) 107 C ) 110 D ) 120 E ) 150

2. Seksiyonman blgelerde eksen direinde iki katener etab arasnda mesafe ka cmdir?
A ) 20 B ) 30 C ) 40 D ) 50 E ) 60

3. Katener havai hat topraklama hatlar ka metrede bir ayrlr?

A ) 1000 B ) 2000 C ) 1500 D ) 2500 E ) 3000

4. Fider hatt ile enerjili kataner aras, en az ka cm olmaldr?

A ) 220 B ) 300 C ) 150 D ) 100 E ) 200

5. Aadakilerden hangisi iletkenlerin mekaniksel olarak blnmesidir?

A ) Ayrc blge
B ) Antiminman blge
C ) Ekipman blge
D ) Ntr blge
E ) Hibiri

6. Elektrikli trenlerin pantograflar vastasyla enerji aldklar tel hangisidir?

A ) Fider teli B ) Toprak teli C ) elik tel D ) Portr teli E ) Seyir teli

7. Hava aralkl seksiyonmanlar nerelere tesis edilmez?

A ) Tnel geilerine
B ) Seksiyonman noktalarna
C ) stasyonun sonu ve bana
D ) Acil gei ve atlama yaplmas gereken pozisyonlara
E ) Trafo merkezi nndeki katener tesislerine

DEERLENDRME
Cevaplarnz cevap anahtaryla karlatrnz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap
verirken tereddt ettiiniz sorularla ilgili konular faaliyete geri dnerek tekrarlaynz.
Cevaplarnzn tm doru ise bir sonraki renme faaliyetine geiniz.

19
 RENME FAALYET2
RENME FAALYET2
AMA

Pandlaj yapabileceksiniz.

ARATIRMA

Blgenizde bulunan TCDD elektrifikasyon efliklerini; varsa tramvay,

metro gibi iletmeleri ziyaret ederek derlaj plan konusunda aratrmalar
yapnz.
Internet sitelerinden piketaj konusunda aratrmalar yapnz.
Topladnz bilgi ve dokmanlar rapor hline getiriniz.
Hazrladnz raporu atlyede tartnz.

20
 2. PANDLAJ
2.1. Derlaj Plan

ekil 2.1: Derlaj planlarnn hazrlanmas

Derlaj planlarnn hazrlanmasnda piketaj ve besleme planlaryla piketaj prensip ve
kaidelerinden istifade edilir .

2.1.1. Derlaj Plannda Olmas Gereken Bilgiler

Tellerin balang ve biti direk ve kmleri
Tel ekme sra ve etap numaras
Direk km ve numaras
Seyir teli ykseklii
Sistem ykseklii
Direk aklklar
Dezekseman
Pandl tipleri
Katener ankraj tipleri
Tel boylar, ortalama aklk ve tel gerilmeleri
Seksiyonman ve ntr blgeler
Besleme ve izolman tipleri
Ekipman ve antiminman blgeler

21
2.1.2. Derlaj Planndaki Semboller
Sembol Anlam
Direk iareti

295/8K_8 Km / direk nu.

140 Sistem ykseklii

575 Seyir teli ykseklii

Portr antiminman

Seyir teli antiminman

Fiks kataner ankraj

Ayarl kataner ankraj

Port fiks

Seyir teli reglerize kataner ankraj

Tablo 2.1: Derlaj plan sembolleri

2.2. Pandl Boylar

Pandl, seyir teli ile portr arasnda balanan bakr tellerdir. Yuvarlak sert bakr
olduu gibi rgl bakr da olabilir. Hattn esnekliini artrmak iin btn pandller gezgin
tiptendir. Hattn ilk ayar o blgenin ortalama scaklna bal olarak dey duracak ekilde
yaplr (ekil 2.2).
ekil 2.2: Pandl montaj resmi

22
 ekil 2.2: Pandl montaj resmi

2.3. Pandl Teli Aralklarnn Hesab

lkemizde, 5lik sert bakrdan ku gz irtibatl olup bir aklk arasndaki pandl
dalm:

2.(2,25) + 2.(6,75) + 9.X + b = a eklindedir.

Pandller, portre 30x3 mmlik bakr lamadan yaplm bir kavalye ile aslr. Seyir
telinin kanallarna geen bir grif ile de seyir teline balanr.

2.3.1. Pandl Boylarnn Tayini

Pandllerin bir standart oluturmas iin direk ara mesafeleri, sistem ykseklikleri ve
pandl aklklar seilmitir.

Pandl boyunun tespiti iin portr telinin pandl ask noktasndaki flei
hesaplanmaldr.

2.3.1. Portr Fleinin Hesab

a = Portr ask noktalar ara mesafe (aklk)

T = Portr telinin gerilmesi

P = Portr telinin bir metresinin arl

23
 X = Ask noktasndan flei bulanacak noktaya olan mesafe

f1 = X mesafesindeki portrn flei

F = Akln ortasndaki fle

Fmax = P . a2 / 8.T f1 = ( P . X / 2T) . (a . X) formlleriyle fle hesaplanr.

Fle deeri bulunan noktada sistem yksekliinden fle deeri karlarak pandl
boyu bulunur. Y halatl ve Y halatsz sistemleri belli olan aklklar iin hesaplar yaplarak
pandl tablolar oluturulur (Tablo 2.2 ve Tablo 2.3).

P0 P1 P2 P3 P4
Tipi A Adedi b L L L L L
YA3 63,0 8 9,00 - 0,555 0,685 0,944 0,978
YA4 58,5 8 6,75 - 0,668 0,797 0,980 1,000
YA5 54,0 7 9,00 0,756 0,821 1,015 1,020
YA6 49,5 7 6,75 0,852 0,917 1,050 1,041
YA7 45,0 6 9,00 - 0,956 1,086 1,062
YA8 40,5 6 6,75 - 1,036 1,121 1,083
YA9 36,0 5 9,00 1,092 1,156 1,104
YA10 31,5 5 6,75 1,157 1,193 1,126
YA11 27,0 4 9,00 - 1,228 1,147

YB18 63,5 9 4,75 0,526 0,590 0,785 0,940 0,975

YB19 62,5 8 8,75 - 0,568 0,698 0,948 0,980
YB26 59,0 8 7,00 - 0,655 0,809 0,983 0,996
YB27 58,0 8 6,50 - 0,679 0,785 0,975 1,001
YB34 54,5 8 4,75 - 0,760 0,890 1,010 1,017
YB35 53,5 7 8,75 0,767 0,831 1,019 1,022
YB42 50,0 7 7,00 0,841 0,906 1,046 1,042
YB43 49,0 7 6,50 0,862 0,927 1,054 1,043
YB50 45,5 7 4,75 0,931 0,996 1,082 1,060
YB51 44,5 6 8,75 - 0,965 1,089 1,064
YB58 41,0 6 7,00 - 1,028 1,118 1,081
YB59 40,0 6 6,50 - 1,044 1,125 1,085
Tablo 2.2: 10 m Y halatl pandl tablosu Sistem ykseklii 1,40 m

24
 P0 P1 P2 P3 P4
Tipi A Adedi b L L L L L
DA3 63,0 8 9,00 0,622 0,752 1,011 1,291
DA4 58,5 8 6,75 0,732 0,861 1,044 1,299
DA5 54,0 7 9,00 0,817 0,882 1,076 1,307
DA6 49,5 7 6,75 0,910 0,975 1,108 1,315
DA7 45,0 6 9,00 1,011 1,141 1,325
DA8 40,5 6 6,75 1,088 1,173 1,331
DA9 36,0 5 9,00 1,141 1,205 1,339
DA10 31,5 5 6,75 1,202 1,238 1,347
DA11 27,0 4 9,00 1,270 1,355
DA12 22,5 4 4,50 1,302 1,363
Tablo 2.3: Y halatsz pandl tablosu Sistem ykseklii 1,40 m
Tablo deerlerine gre projelendirme yaplr (ekil 2.3).

25
 2.4. Pandl Tipleri ekil 2.3: Pandl aralklar
Hz artrmak iin arklar ve telin anmasn asgariye indirmek amacyla seyir teline
de fle verilebilir. Eskiehir Sincan ve erkezky Kapkule ile Eskiehir nn aras 2.
hat katener tesislerinde seyir teline de fle uygulanmtr.

Pandller iki snfta ele alnabilir.

26
2.4.1. Normal Pandl
Portr teli ile seyir teli arasna tama amal kullanlan pandldr (ekil 2.4). Tek
damarl telden yaplabildii gibi ok telli, rgl telden de yaplr. Pandln malzemesi
trenin hz ile balantldr. Tek telli pandller dk hzda kullanlr. Hz artka ok telli
pandller kullanlr. lkemizde 5lik sert bakrdan ku gz irtibatldr.

ekil 2.4: Normal pandl

2.4.2. Y Halat ve Anti Balansan Ask Pandl

ekil 2.5: Y halat zerinde pandl

Y halat TCDD tesislerinde 25 mm rgl bakr telden yaplr (ekil 256). Boylar ise
hza gre deimektedir. 140 km hzda Y halat boyu 10 m; 160 km hzda 12 m; 200 km
hzda ise basmaya alan konsolda 14 m, ekide 18 m seilmelidir.

Antibalansan ask pandl 7 mm bakr telden yaplmtr. Baz blgelerde yklenici

tarafndan ask pandllerinde deiik malzemeler kullanlmtr.

27
 UYGULAMA FAALYET

UYGULAMA FAALYET
Pandlaj yapnz.

lem Basamaklar neriler

Derlaj planna gre pandlleri ayarlaynz.
Pandl aras mesafelere gre pandl yerlerini
belirleyiniz.
Kavalye ve grifleri monte ediniz.
Pandlleri takarak ayarlarn yapnz.
gvenlii tedbirlerine uyunuz.
Pandl iletkenlerini nceden
hazrlaynz.
Derlaj plann okurken
retmeninizden yardm alnz.
Pandl aras mesafelerini
hesaplarken bilgi sayfalarna
bavurabilirsiniz.
Balantlar yaparken
retmeninize dannz.
Balantlarnzn gevek
olmamasna dikkat ediniz.
Balantlarn hesaplamalara uygun
olmasna dikkat ediniz.
El ve g aletlerini kullanrken ok
dikkat ediniz.
Malzemelerin salamlk
kontroln yapnz.
Ayarlar yaparken hesaplamalara
uygun olmasna dikkat ediniz.

28
KONTROL LSTES
Bu faaliyet kapsamnda aada listelenen davranlardan kazandnz beceriler iin
Evet, kazanamadklarnz iin Hayr kutucuklarna ( X ) iareti koyarak rendiklerinizi
kontrol ediniz.

Deerlendirme ltleri Evet Hayr

1. Derlaj planna gre pandlleri ayarlayabildiniz mi?
2. Pandl aras mesafelere gre pandl yerlerini
belirleyebildiniz mi?
3. Kavalye ve grifleri monte edebildiniz mi?
4. Pandlleri takarak ayarlarn yapabildiniz mi?
5. Derlaj plan zerindeki sembolleri ve teknik bilgileri
anlayabildiniz mi?
6. Pandl tipleri ve boylar hakknda inceleme yaptnz m?
7. Pandl montaj konusunda alma yaptnz m?

DEERLENDRME
Deerlendirme sonunda Hayr eklindeki cevaplarnz bir daha gzden geiriniz.
Kendinizi yeterli grmyorsanz renme faaliyetini tekrar ediniz. Btn cevaplarnz
Evet ise lme ve Deerlendirme ye geiniz.

29
 ME VE DEERLENDRME

ME VE DEERLENDRME
Aadaki sorular dikkatlice okuyunuz ve doru seenei iaretleyiniz.

1. Aadakilerden hangisi derlaj plannda bulunmas gereken bilgilerden deildir?

A ) Trafo merkezleri
B ) Sistem ykseklii
C ) Direk aklklar
D ) Pandl tipleri
E ) Seksiyonman ve ntr blgeler

2. Trkiyedeki katenerlerde kullanlan pandlde ka mm apndaki iletken kullanlr?

A ) 2 mm B ) 3 mm C ) 4 mm D ) 5 mm E ) 6 mm

3. 140 km hzda Y halat boyu ne kadardr?

A ) 18 m B ) 10 m C ) 12 m D ) 14 m E ) 16 m

4. TCDD 120 km/h. Kataner tesislerinde 54 m direk aklnda ka tane pandl vardr?
A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 7

5. Portr fleinin hesabnda hangisi gerekli deildir?

A ) Sapma miktar
B ) Portr telinin gerilmesi
C ) Akln ortasndaki fle
D ) Portr telinin bir metresinin arl
E ) Portr ask noktalar ara mesafesi

DEERLENDRME

Cevaplarnz cevap anahtaryla karlatrnz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap

verirken tereddt ettiiniz sorularla ilgili konular faaliyete geri dnerek tekrarlaynz.
Cevaplarnzn tm doru ise bir sonraki renme faaliyetine geiniz.

30
 RENME FAALYET3
RENME FAALYET3
AMA
Derlaj plannda gsterilen paralara ait teknik bilgileri inceleyerek renecek ve bu
paralar tanyabileceksiniz.

ARATIRMA

Blgenizde bulunan TCDD elektrifikasyon efliklerini varsa tramvay,

metro gibi iletmeleri ziyaret ederek derlaj plan konusunda aratrmalar
yapnz.
nternet sitelerinden piketaj konusunda aratrmalar yapnz.
Topladnz bilgi ve dokmanlar rapor hline getiriniz.
Hazrladnz raporu atlyede tartnz.

3. BESLEME LETKENLER
3.1. Besleme Balantsnn nemi
Katener tesislerinde elektrikli trenlerin ektikleri akmlarn portr ve seyir telleri
zerinden dengeli ve en az kaypla iletilmesinde besleme iletkenlerinin zellikleri ile
balantlar nem kazanmaktadr. Besleme iletkenlerinde akm tama kapasiteleri ve
balantlarndaki iletkenlikleri nemlidir. Bu nedenle besleme iletkenleri bakr malzemeden
ve ok telli rgl olarak imal edilmitir. Besleme iletkenlerinin katener hatlarnda
balandklar yerlere gre tel kesiti ve balant ekilleri deimektedir.

3.2. Besleme letkenlerinin Balantlarnn Yapld Yerler

Seksiyonman ve ekipman blgelerde makas katenerlerinde etaplarn birbiri ile
balantlarnda portr teli ile seyir teli arasnda olmak zere besleme iletkenleri ile
balantlar yaplr.

3.2. 1. Seksiyonman Blgede Besleme Balantlar

Seksiyonman blgeler bilindii zere etaplarn ayrclar veya yk ayrclar
vastasyla elektriksel olarak balantlarnn yapld katener hatlarndaki ayrma
blmleridir. Etaplarn birbiri ile elektriksel balantsnda en iyi iletkenlik salanmaldr.

Seksiyonman blgede ayrc veya yk ayrclarnn balant kutuplarndan katener

hattnda beslemeler iftli 105 mm kesitli rgl bakr besleme iletkenleri ile yaplr.
31
Toplam kesit 210 mm olmaktadr. Besleme iletkenleri katener hatlarnda portr ve seyir
teline beraber balanr (Resim 3.1).

Resim 3.1: Seksiyonman blgede iftli besleme iletkeni balants

Besleme iletkenin portr teline balants besleme teli portr balant grifi ile seyir
teline balant da seyir teli balant grifi ile yaplr. Kullanlan portr balant grifinin st
kanal 65 mm portr teline, alt kanal da105 mm kesitli rgl bakr besleme iletkenine
uygun olup bu grife 105lik besleme portr teli grifi denir. Seyir teli balant grifinin st
kanal da105 mm kesitli rgl bakr teline, alt kanal da107 mm kesitli seyir teli uygun
olup bu grife 105lik besleme seyir teli grifi denir.

3.2. 2. Ekipman Blgede Besleme Balantlar

Ekipman blgeler bilindii zere etaplarn besleme iletkeni ile elektriksel olarak
balantlarnn yapld katener hatlarndaki ayrma blmleridir. Ekipman blgelerde
etaplarn balants 105 mm kesitli rgl bakr besleme iletkenleri ile yaplr. Besleme
iletkeni her iki etabn portr ve seyir tellerini birbiri ile birletirir (Resim 3.2).

32
 Resim 3.2: Ekipman blge besleme iletkeni
Besleme iletkenin portr teline ve seyir tellerine balants seksiyonman blgelerde
olduu gibi 105lik besleme portr teli grifi ve 105lik besleme seyir teli grifleri ile yaplr.

3.2. 3. Portr ve Seyir Teli Arasnda Besleme Balantlar

Katener hatlar boyunca portrle seyir telinin ayn potansiyelde olmas iin 50 mm
kesitli rgl bakr kablo ile besleme balantlar yaplr. Bu beslemeler 200 metre aralklarla
portr teli ile seyir teli arasnda besleme iletkeni balanr. Trafo merkezi yaknlarnda ise
mesafe 100 metre aralklarla olur. Ama seyir teli ile portr telini ayn potansiyele getirmek,
elektrikli trenlerin ektikleri akmlarn seyir teli ile beraber portr telinden de iletilmesini
salamaktr.

Resim 3.3: Portr teli seyir teli arasndaki besleme iletkeni

33
 Besleme iletkenin portr teline balants besleme teli portr balant grifi ile seyir
teline balant da seyir teli balant grifi ile yaplr. Kullanlan portr balant grifinin st
kanal 65 mm portr teline, alt kanal da 50 mm kesitli rgl bakr besleme iletkenine
uygun olup bu grife 50lik besleme portr teli grifi denir. Seyir teli balant grifinin st
kanal da 50 mm kesitli rgl bakr teline, alt kanal da 107 mm kesitli seyir teli uygun
olup bu grife 50lik besleme seyir teli grifi denir.

Resim 3.4: Besleme iletkeninin portr teline 50lik besleme portr teli grifi ile balants

Resim 3.5: Besleme iletkeninin seyir teline 5lik besleme seyir teli grifi ile balants

34
 Hzl tren katener hatlarnda portr teli ile seyir teli arasna besleme iletkeni
bulunmamaktadr. Bu grevi pandller yerine getirmektedir. Hzl tren katener hatlarnda
pandller 16 mm2 kesitli rgl bronz olup ayn zamanda portr ve seyir teli arasnda
besleme iletkeni grevini yapmaktadr.

3.3. Besleme Teli Balant Grifleri

Besleme iletkenlerinin portr ve seyir tellerine balantlarn salayan balant
elemanlarna besleme grifleri denir. Besleme grifleri portr teli balants iin 105lik ve
50lik, seyir teli balants iin de 105lik ve 50lik olmak zere ayr ayr tipleri vardr.
TCDDnin 160 km/h hzna kadar olan katener tesislerinde kullanlan besleme grifleri vida
ve somunludur. Balantlarda en iyi iletkenlik salanmas iin griflerin kablo kanallarn
balanacak iletkenin kesitine uygun seilmeli, iletkenler balant grifinin iinde iyice
sklmaldr. Ayrca somunlarn gevememesi iin cvata ve somunlarn dnmesini
engelleyici metal engelleyiciler kullanlmaldr (Resim 3.6 ve Resim 3.7).

Resim 3.6: Prtr teline 50 mm2 ve 105 mm2 besleme iletkenin balant grifleri

35
 Resim 3.7: Seyir teline 50 mm2 ve 105 mm2 besleme iletkenin balant grifleri
Hzl tren katener hatlarnda kullanlan besleme grifleri vidasz olup presli skmaldr.
Vida ve somunlu balant griflerine gre daha iyi balant salanr (Resim 3.8).

Resim 3.8: Hzl tren katener hatlarnda kullanlan skmal besleme grifleri

36
3.4. Ankara Eskiehir Aras 250 km/h. Yksek Hzl Katener
Sistemi Deerleri
Sistem ykseklii
Ana hat 1,60 m
Ekipman blgelerde 1,60 2,00 m
Tnelde 1,10 1,40 m
Tneldeki ekipman blgelerde 1,10 1,60 m
Seyir teli ykseklii 5300 mm 50
Direkler aras aklk (Gzerghn maksimum rzgr hzlarna bal olarak)

Ana ak hat boyunca maksimum aklk 65 m

Tnellerde maksimum aklk 50 m

Dezeksman 200 mm
Hat ekseninden direk eksenine nominal uzaklk: Emplantasyon 3,25
m

Bu uzaklk viyadkler ve dier zel durumlarda 3,0 mye drlebilir. Dier baz
durumlarda da 3,25 mden fazla olabilecei aktr ancak 4,5 myi amas nerilmemektedir.

Katenerde 50 metreden byk aklklarda y halat kullanlmtr.

Y halat uzunluu, 18 mdir.

Yksekte seyir teli olan konsollarda Y halat bulunmamaktadr.

Etaplarn maksimum uzunluu, 1400 mdir.

Etaplarn uzunluklar 1250 m civarnda projelendirilmitir. Bunun nedeni otomatik

gergi cihazlarnn bu uzunluklar daha uzun etaplara gre daha salkl reglarize etmesidir.

Ekipman blgelerde katenerler arasndaki mesafe 200 mmdir.

Seksiyonman blgelerde katenerler arasndaki mesafe 450 mmdir.

Seksiyonman blgeler, ak hatlarda ve tnellerde 5 aklkta oluturulmaktadr.

Mekanik gerilimin ayarlanmas: Seyir teli ve portr ayr ayr otomatik

gergi cihazlar ile gerdirilmitir. Otomatik gergi cihazlarnda gerdirme 3:1
oranndadr. Kar arlklar beton olarak imal edilmitir. Portr ve seyir
telleri iin otomatik gergi cihazlar ayn direk zerine yerletirilmitir.

37
3.5. Katenerde Kullanlan letkenler ve zellikleri
Seyir teli

ekil 3.1: BC 120 seyir telinin yapsal biimi

Hzl tren hattnda kullanlan seyir teli Cu-Ag tipi olup 120 mm2 kesitlidir.
Yapsnda % 0,1 orannda gm bulunmaktadr. Bu yap seyir teline saf bakra gre daha
yksek sertlik zellii kazandrmaktadr. Bilhassa yksek scaklklarda (150 0Cye kadar)
salkl olarak kullanabilme imkn salamaktadr. EN 50149 standardna uygundur. Yine
ayn standarda gre 15 kN alma yk iin de uygundur.

Btn ller mm cinsinden verilmitir. Toleranssz verilen ller sadece ana hatlar
iindir.

Seyir teli % 20 orannda anana kadar kullanlabilir.

Seyir telinin zellikleri :

Tip Cu-Ag 0,1 - 120 mm

Standart EN 50149
Kesit 120 mm
Minimum kopma yk 42,00 kN
alma yk 15,0 kN
Arlk 1,07 kg/m

38
 Tayc (portr) teli

Portr teli DIN 48201 standardna uygun olarak her birinin ap 2,1 mm olan 19 adet
bronz telcikten imal edilmitir. BzII-70 olarak anlan tayc tel 15 kN alma yk iin
uygundur.

Tayc telin zellikleri:

Tip Bz II 70 mm

Standart DIN 48201

Kesit 65,81 mm

Minimum kopma yk 38,60 kN

alma yk 15,0 kN

Arlk 0,596 kg/m

Y halat teli

Bu iletken UIC 799 ve DIN 48201 standartlarna uygun olarak imal edilmi her birinin
ap 2,5 mm olan 7 adet bronz telcikten imal edilmitir.

BzII35 olarak anlan telin kopma dayanm 20,20 kN, alma yk 2,8 kNdir.

Y halat telinin zellikleri:

Tip Bz II 35 mm

Standart DIN 48201

Kesit 34.36 mm

Minimum kopma yk 20.20 kN

alma yk 2,8 kN

Arlk 0,31 kg/m

Pandller:

DIN 43138 standardna uygun olan pandl teli, BzII 16 olarak anlmaktadr.
Adndan anlalaca zere her biri 0,5 mm apnda 84 adet esnek bronz telcikten
olumutur. Olduka esnek bir kablodur hzl tren hattnda kullanlan pandl montaj tipi,

39
ekilen akm nedeniyle balant noktalarnda oluan arklara ve snmalara meydan vermeden
pandl ve seyir teli arasnda besleme kablosuna da gereksinim duymadan salkl ekilde
irtibat salamaktadr. Bu durum malzemenin mekanik mrnn de uzun olmasn dolaysyla
katenerin mrnn uzun olmasn salamaktadr.

ekil 3.2: Pandl

Pandl telinin karakteristik zellikleri:

Tip Bz II 16 mm

Standart DIN 43138

Kesit 16 mm

Minimum kopma yk 9,74 KN

Arlk 0,152 Kg/m

BzII 16 tel ayn zamanda antibalansan ile rapel aras balantda da kullanlmaktadr.

40
 Fider kablosu

Trafo merkezlerinden katenere g salayan besleyici iletken olarak LA-280

alminyum elik iletken (HAWK) kullanlmtr. 3,44 mm apnda 26 adet alminyum tel ve
ayn apta 7 adet elik tel z den olumutur. Toplam iletken kesiti 280,84 mm2dir. Bu kesit
152 mm2 bakr e deer kesitine eittir. Bu kesit katenerin orijinal tasarm iin yeterli
olmasna karn 250 km/h hzda gerekli katener kesit alanna e deer olan minimum 300
mm2 bakr e deer kesit bir kabloya ihtiya vardr. Bu nedenle trafo merkezleri ile katener
arasnda iletiim salayan her bir fider hatt 2 adet Hawk (2x280mm2) iletkeninden
olumutur.

Hawk iletkeni karakteristik zellikleri:

Tip HAWK (LA 280)

Standart ASTM B232

Kesit 280,84 mm

Minimum kopma yk 86,65 kN

alma yk 7,2 kN

Arlk 0,971 kg/m

Geri dn akm (topraklama) kablosu

Bu kablo her iki taraftaki direklerin arka ksmlarna monte edilerek UNE 21018
standartlarna uygun olarak imal edilmi, 2,5 mm apnda 30 adet alminyum tel ile yine
ayn apta 7 adet elik tel z den imal edilmitir. Toplam iletken kesiti 181,60 mm2dir. Direk
dhil, katener sisteminin g kaynana bal olmayan btn paralarnn 8 mm apl
alminyum tel ile irtibatlanarak topraklanmas ile birlikte geri dn akmnn iletimi
amacyla da kullanlr. Ayrca demir yolu stnden geen st geitlerin topraklamalar da bu
kabloya irtibatlanr.

41
 letkenin karakteristik zellikleri:
Tip LA-180

Standart UNE 21018

Kesit 181,6 mm

Minimum kopma yk 63,9 kN

alma yk 5,5 kN

Arlk 0,676 kg/m

Alminyum irtibat teli

Direk zerinde bulunan ve direk de dhil olmak zere elektrikle dorudan temasta
bulunmayan tm metal aksam birbirine irtibatlar ve geri dn akm kablosuna balanr.

42
 zellikleri:

Tip LA-8

ap 8 mm

Kesit 50,26 mm

Arlk 0,137 kg/m

zole bakr kablo

Direk ile ray arasnda yaplan topraklama irtibatlarnda kullanlr.

zellikleri:

Tip CU-55PVC

ap 12,8 mm

Kesit 50 mm

zolasyon RV0,6/1KV

Arlk 0,530 kg/m

Galvaniz elik kablo (ac-10)

Topraklama elektrot grubu ile geri dn akm kablosu arasndaki irtibat ve Hat1-
Hat2 geri dn akm kablolar arasnda dengeleme irtibatlarn salamak iin kullanlr.

zellikleri:

Tip AC-10

Kesit 72 mm

Minimum kopma yk 80 kN

Telcik ap ve says 2 mm x 19 adet

Arlk 0,630 kg/m

43
 Otomatik gergi cihaznda kullanlan kablolar

Otomatik gergi cihaz arlk tayan paslanmaz elik kablo zellikleri:

Tip AC-8

Kesit 27,90 mm

Telcik ap 0,88 mm

Telcik says 7x7

Minimum kopma yk 42,4 kN

Arlk 0,225 kg/m

Otomatik gergi cihaz byk makara balants paslanmaz elik kablodur.

zellikleri:
Tip AC-12

Kesit 61,67 mm

Telcik ap 0,54 mm

Telcik says 7 x 37

Minimum kopma yk 96,7 kN

Arlk 0,498 kg/m

Antibalansan ask pandl

Paslanmaz elik kablodur.

zellikleri:
Tip ACI-20

Kesit 10 mm

Telcik ap 0,50 mm

Telcik says 7x7+0

Arlk 0,084 kg/m

44
 UYGULAMA FAALYET
UYGULAMA FAALYET
Besleme iletkenlerinin balantlarn yapnz.
lem Basamaklar
Derlaj planndan besleme
iletkenlerinin yerini tespit ediniz.
Portr ve seyir teli arasnda balanacak
besleme iletkenin seimini yapnz.
Ekipman blgelerde balanacak
besleme iletkenin seimini yapnz.
Hzl tren hatlarnda kullanlan besleme
iletkenlerinin seimini yapnz.
neriler
gvenlii tedbirlerine uyunuz.
Derlaj plann okurken retmeninizden
yardm alnz.
Malzemelerin standartlara uygun olmasna
dikkat ediniz.
Malzemelerin salamlk kontroln
yapnz.
El ve g aletlerini kullanrken ok dikkat
ediniz.
Griftlerin taklmasn ok dikkatli yapnz.
Balantlar yaparken retmeninize
dannz.
Balantlarnzn gevek olmamasna
dikkat ediniz.
Balantlarn hesaplamalara uygun
olmasna dikkat ediniz.
45
KONTROL LSTES
Bu faaliyet kapsamnda aada listelenen davranlardan kazandnz beceriler iin
Evet, kazanamadklarnz iin Hayr kutucuklarna ( X ) iareti koyarak rendiklerinizi
kontrol ediniz.

Deerlendirme ltleri Evet Hayr

1. Derlaj planndan besleme yaplacak yeri tespit edebildiniz
mi?
2. Besleme tipine uygun malzemeyi belirleyebildiniz mi?
3. Besleme iletkenlerinin zelliklerini renebildiniz mi?
4. Besleme iletkenlerini irtibatlandrabildiniz mi?
5. Besleme griflerini takabildiniz mi?
6. Hzl tren hattnda kullanlan iletkenlerinin zelliklerini
renebildiniz mi?
7. Hzl tren hattnda besleme iletkenlerinin zelliklerini
renebildiniz mi?

DEERLENDRME
Deerlendirme sonunda Hayr eklindeki cevaplarnz bir daha gzden geiriniz.
Kendinizi yeterli grmyorsanz renme faaliyetini tekrar ediniz. Btn cevaplarnz
Evet ise lme ve Deerlendirmeye geiniz.

46
 ME VE DEERLENDRME

ME VE DEERLENDRME
Aadaki sorular dikkatlice okuyunuz ve doru seenei iaretleyiniz.

1. Ekipman blgelerde besleme balants iin kullanlan iletken aadakilerden

hangisidir?
A ) 105 mm2 kesitli rgl bakr iletken
B ) 50 mm2 kesitli rgl bakr kablo
C ) ift 105 mm2 kesitli tel
D ) 65 mm2 kesitli iletken
E ) 210 mm2 kesitli iletken

2. Portr ve seyir teli arasndaki besleme iletkeni aadakilerden hangisidir?

A ) 65 mm2 kesitli iletken
B ) 50 mm2 kesitli rgl bakr iletken
C ) ift 105 mm2 kesitli tel
D ) 35 mm2 kesitli iletken
E ) 105 mm2 kesitli rgl bakr iletken

3. Hzl tren hattnda portr ve seyir teli arasndaki besleme iletkeni aadakilerden
hangisidir?
A ) 25 mm2 kesitli iletken
B ) 50 mm2 kesitli rgl bakr iletken
C ) 105 mm2 kesitli rgl bakr iletken
D ) 35 mm2 kesitli iletken
E ) 16 mm2 kesitli pandl iletkenleri

4. Hzl tren hattnda kullanlan fider iletkeni aadakilerden hangisidir?

A ) Bz II 70
B ) Bz II 16
C ) LA 280
D ) LA 180
E ) 105 mm2 kesitli rgl bakr iletken

5. Hzl tren hattnda kullanlan seyir teli kesiti ka mm2dir?

A ) 100 B ) 107 C ) 110 D ) 120 E ) 150

DEERLENDRME
Cevaplarnz cevap anahtaryla karlatrnz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap
verirken tereddt ettiiniz sorularla ilgili konular faaliyete geri dnerek tekrarlaynz.
Cevaplarnzn tm doru ise Modl Deerlendirmeye geiniz.

MODL DEERLENDRME
47
 MODL DEERLENDRME
MODL DEERLENDRME
Bu modl kapsamnda aada listelenen davranlardan kazandnz becerileri Evet
ve Hayr kutucuklarna ( X ) iareti koyarak kontrol ediniz.

Deerlendirme ltleri Evet Hayr

1. Kataner hatlarnda kullanlan iletkenleri tanyabildiniz mi?
2. Ayrc blgeler arasndaki fark renebildiniz mi?
3. Ayrc blgeleri besleme planndan ayrabildiniz mi?
4. Kataner tesislerinde kullanlan ara ve gereleri tanyabildiniz mi?
5. Derlaj plann okuyabildiniz mi?
6. ki ask noktas aras pandllerin dalmn yapabildiniz mi?
7. ki ask noktas aras pandllerin boylarn derlaj planlarna gre
izelgeleri kullanarak bulabildiniz mi?
8. Besleme iletkenlerinin zelliklerini bildiniz mi?
9. Besleme iletkenlerini balayabildiniz mi?
10.Yksek hzl katener sisteminin deerlerini bildiniz mi?

DEERLENDRME
Deerlendirme sonunda Hayr eklindeki cevaplarnz bir daha gzden geiriniz.
Kendinizi yeterli grmyorsanz renme faaliyetlerini tekrar ediniz. Btn cevaplarnz
Evet ise bir sonraki modle gemek iin retmeninize bavurunuz.

48
 CEVAP ANAHTARLARI
CEVAP ANAHTARLARI
RENME FAALYET-1N CEVAP ANAHTARI
1 B
2 D
3 A
4 E
5 C
6 E
7 A

RENME FAALYET-2NN CEVAP ANAHTARI

1 A
2 D
3 B
4 E
5 A

RENME FAALYET-3N CEVAP ANAHTARI

1 A
2 B
3 E
4 C
5 D

49
 KAYNAKA
KAYNAKA

TCDD Genel Mdrl Eitim Dairesi Tantm erikli Yaynlar.

50