You are on page 1of 5

CHEMICALTESTSFORIDENTIFYINGCATIONS

(positiveions)
DocBrown'sChemistryQualitativeMethodsofAnalysisRevisionNotes

CHEMICALidentificationTESTSPart3Qualitativeteststotestfor,andidentify,
cations(positiveions)

Testsforthefollowingcationspositiveionsmainlymetalions:ammoniumionNH4+,
hydrogenion/oxoniumion/acidsH+/H3O+,lithiumionLi+,sodiumionNa+,potassiumion
K+,calciumionCa2+,strontiumionSr2+,bariumionBa2+,copper(II)ionCu2+,aluminium
ionAl3+,magnesiumionMg2+,iron(II)ionFe2+,iron(III)ionFe3+,zincionZn2+,
chromium(III)ionCr3+,manganese(II)ionMn2+,lead(II)ionPb2+,metalcarbonates
zinccarbonateZnCO3andcopper(II)carbonateCuCO3

ChemicalTestsIndex

Part1Introductiontochemicaltests

Part2Qualitativeteststoidentifyorganicmoleculefunctionalgroupsofhomologousseries

Part3Metalcations(positiveions),metalcarbonates,ammoniumionandhydrogenions(acids)(thispage)

Part4Gases,waterandnonmetallicelements

Part5Anions(negativeions)includinghydroxide(alkalis)

APPENDIX1.IDENTIFYINGELEMENTSfromLINESPECTRA(nonchemicaltestmethod)

someassociatedrevisinglinks

GCSE/IGCSERevisionQUIZonchemicaltestsforidentifyingions,gasesandcompounds

ALevelQuantitativeanalysis:acidbase,silvernitratechloride,EDTAtitrations

ALevelQuantitativeanalysis:Redoxtitrations

FulllistofKEYWORDSforinorganic/organicidentificationmethodsinalphabeticalordere.g.test/reagentfor:*acid==>H+*
acid/acylchlorideRCOCl*alcoholsgeneralROH/primRCH2OH/secR2CHOH/tertR3COH)*aldehydeRCHO*primaliphaticamine
RNH2*aliphatic/aromaticcarboxylicacids*alkali==>OH*alkane/alkene>C=C</alkyneC C(saturatedversusunsaturated)*
aluminium/aluminumionAl3+*amideRCONH2*primaliphaticaminesRNH2*ammoniagasNH3*ammoniumionNH4+*prim
aromaticamineC6H5NH2etc.*bariumionBa2+*Benedict'ssolution*Brady'sreagent*bromideionBr*bromineBr2*caesiumion
Cs+*calciumionCa2+byflameorhydroxideppt.*carbonateCO32/hydrogencarbonateHCO3withacidoreffectofheatingmetal
carbonatee.g.MCO3*carbondioxidegasCO2*carboxylicacidRCOOH*carboxylicacid(aliphatic)saltse.g.RCOONa+*chlorideion
Cl*chlorinegasCl2*Chomate(VI)ionCrO42*copper(II)ionCu2+byflameorhydroxideppt.*24DNPH(foraldehydes/ketonestest)*
estersRCOOR*Fehling'stest/solution*flametestformetalions*fluorideionF*haloalkanes/halogenoalkanesRX*hydrogengas
H2*hydrogensulphideH2S*hydrogenion,acidsH+*hydrogenbromidegas/hydrobromicacidHBr*hydrogenchloridegas/hydrochloric
acidHCl*hydrogeniodidegas/hydriodicacidHI*hydroxideion,alkaliOH*hydroxy/alcohol/phenol(organic)*iodideionI*iodineI2*
iodoformtestformationofCHI3*iron(II)ionFe2+*iron(III)ionFe3+*ketoneR2C=O*lead(II)ionPb2+*lithiumionLi+*limewater
Ca(OH)2(aq)*magnesiumionMg2+*metalcarbonatesheatinge.g.MCO3*metalionsviahydroxideprecipitate*nitrateornitrate(V)
NO3*nitriteornitrate(III)NO2*nitrogendioxideornitrogen(IV)oxideNO2*oxygengasO2*phenolsC6H5OHetc.*potassiumionK+
*rubidiumionRb+*reducingsugars*saturated/unsaturated*silvernitrateAgNO3(seechloride,bromide,iodidetests)*sugars
(reducing)*sodiumionNa+*strontiumSr+*'sulphate/sulfate'orsulphate(VI)SO42*sulphideS2*'sulphite/sulfite'orsulphate(IV)
SO32*sulphurdioxidegasSO2*Tollen'sReagent*unsaturated/saturated*waterH2O*zincionZn2+*

Usethealphabeticaltestlistaboveforidentifyinganions,cations,gases,moleculesetc.tofindwhatyourequire!foryourKS3KS4
ScienceGCSEIGCSEChemistryandGCEASA2IBUSgrades912K12advancedsubsidiarychemistrycourseetc.andhelpyou
toidentifyunknowninorganicandorganiccompoundsmoleculesforqualitativeanalysis.

EMAILquery?comment?testmissing?*GasPreparations*Hazardwarningsigns/symbolsexamplesoflabelling

3.INORGANICQualitativeTESTSCationsandAcids

CHEMICALTESTFOR TESTMETHOD OBSERVATIONS TESTCHEMISTRYcomments

Chemicaltestforthe AddCOLDsodium Smellyammonia Ammoniagasisevolvedbecause


Ammoniumion hydroxidesolutiontothe released!andred alkalifreesammoniafromitssalts.
suspectedammoniumsalt litmusturnsblue,
NH4+ andtestanygasabovethe gentlewarminghelpsBUT NH4+(aq)+OH(aq)==>
solutionwithredlitmus. theammoniashouldbe
releasedatroom NH3(g)+H2O(l)
temperature.
Thehydroxideionremovesaproton
fromtheammoniumiontoreleasethe
ammonia.

Chemicaltestfor (i)Litmusoruniversal (i)Litmusturnsred,and,a (i)ApHmeterreadinggivesavalue


acidsi.e.the indicatororpHmeter. varietyofcolourswithuniv. oflessthan7,thelowerthepH
aqueoushydrogen ind.strongred,weak numberthestrongertheacid,the
ioni.e.H+orH3O+ion(note: (ii)Addingalittlesodium yellow/orange,dependingon highertheH+concentration,
hydrogencarbonate strengthofacid.
tocompletelyidentifyacids
powder. (ii)HCO3(aq)+H+(aq)==>
youneedtotestfortheanion
(ii)Fizzingwithanycarbonate
e.g.chlorideforHCl
andtestthegastoseeifitis
hydrochloricorsulfateionif H2O(l)+CO2(g)
carbondioxidetestfor
sulfuricacidetc.)
CO2.
However,somesaltscangiveacidor
alkalinesolutionsbutadvancedacid
basetheoryisneededtoexplainthis.

Chemicaltestsfor Alittleofthemetalsaltor Group1:lithiumLi/Li+ Allcoloursareduetoelectronic


Positivemetal othercompoundismixed crimson(carminered) excitationstoahigherelectronic
cationswithaflame withafewdropsof energylevels.Youseethelight
test concentratedhydrochloric emittedastheelectronsreturnto
acidandasampleofthe Group1:sodiumNa/Na+ lowermorestableelectronicenergy
(seealsobelowfor mixtureisheatedstrongly goldenyellow(canbe levels.Thisisthebasisofatomic
NaOH(aq)andNH3(aq)tests inabunsenflameonthe slightlyorangeish) emissionandabsorptionspectroscopy.
formetalion)andheating endofacleanednichrome Aluminium,magnesium,ironandzinc
carbonatestoo. wire(orplatinumifyoucan Group1:potassiumK/K+ donotproduceausefulidentifying
affordit!). violetlilac(crimsonthrough flamecolours.
Thistestcanbedoneina cobaltblueglass)
morepreciseandspecific Inthissimpleflametest, OthermetalflamecoloursinGroup
mannerusinganinstrument manymetalsionsgive 1:rubidiumredand
calledaspectroscopeand characteristicflamecolours Group2:calciumCa/Ca2+ caesium/cesiumblue
thetechniqueiscalled andthechloridesaltstend brickred(yellowishred)
emissionspectroscopy. tobethemostvolatilegiving (lightgreenthroughcobalt
Specificemissionlinesofa astrongercolour,hencethe blueglass)
characteristicfrequencyare useofconc.HCl(aq).
observedafingerprint Group2:strontiumSr/Sr2+
pattern. Thenichrome/platinumwire crimson
shouldbecleanedinconc.
hydrochloricacidand
heatedinthehottestpartof Group2:bariumBa/Ba2+
theflametomakesurethere yellowishapplegreen
isnocontaminatingflame
colours. TransitionMetal:copper(II)
Cu/Cu2+lividblue(flashesof
greentoo),arsenic(As),
antimony(Sb)andbismuth
(Bi)alsogiveablueflame
colour

Testingforpositivemetal Dilutesodiumhydroxide aluminiumion:Al3+(aq)+3OH(aq)==>Al(OH)3(s)givesawhite


cationsviasodium (NaOH)solutionisadded precipitate
hydroxide(NaOH)or toasolutioncontainingthe
ammonia(NH3)solutions. suspectedion. ofaluminumhydroxidewithbothammoniaandsodiumhydroxide,which
isnotsolubleinexcessoftheweakalkaliammonia,butdissolvesinthe
Somemetalionsgive Boththeprecipitateformed strongerbase/alkalisodiumhydroxide(amphoteric)togiveaclear
colouredhydroxide andtheeffectofexcess colourlesssolution.
precipitatesthatcanbeused alkaliareimportant
asasimpleidentificationtest. observations.
Al(OH)3(s)+3OH(aq)==>[Al(OH)6]3(aq)
Somemetalionsgiveawhite
precipitateandothersno Allprecipitatesarewhite,
precipitateatall.Adding unlessotherwisestated,and ormoresimplyAl(OH)3(s)+OH(aq)==>[Al(OH)4](aq)
excesssodiumhydroxideor alltendtobegelatinousin
ammoniasolutioncan nature. (amphotericbehaviourbecauseitdissolvesinacidstoo)
sometimesgiveusefulextra
Thetestshouldberepeated
observations. calciumion:Ca2+(aq)+2OH(aq)==>Ca(OH)2(s)givesawhite
withaqueousammonia
solution(NH3,'ammonium precipitate
Note:chemicaltests
hydroxide'). ofcalciumhydroxidewithsodiumhydroxideIFtheconcentrationof
(1)Botharealkalis,giving calciumionishigh.ItisnotsolubleinexcessofNaOH.Noprecipitateis
hydroxideions,OH,in Theobservationswith
formedwithammoniasolution.
theirsolutions. ammoniasolutionare
usuallysimilar,butnot
(2)Aluminium,magnesium, always,thesameandthe magnesiumion:Mg2+(aq)+2OH(aq)==>Mg(OH)2(s)givesawhite
ironandzincdonot differencescanbeimportant precipitate
produceausefulidentifying cluesastotheidentityofthe
flamecolour. metalion. ofmagnesiumhydroxidewithammoniaorsodiumhydroxide,whichis
notsolubleinexcessofeitherNH3orNaOH.YoucoulddistinguishMg
(3)Amoreadvancedtestto ppt.=precipitate. fromCawithaflametestorammoniatestabove.
distinguishiron(II)ions,
Moreonsomeofthese
Fe2+andiron(III)ions,Fe3+ hydroxideprecipitateson copper(II)ion:Cu2+(aq)+2OH(aq)==>Cu(OH)2(s)givesa
(i)Ifpotassium the3dblockTransition blue/turquoiseppt.
MetalsSeriespages.
hexacyanoferrate(III) ofcopper(II)hydroxidewithammoniaorsodiumhydroxide,which
solutionisaddedtothe
dissolvesinexcessammoniatogiveadeepbluesolutionofanammine
suspectedironsolution, complex,butcopper(II)hydroxideisNOTsolubleinexcessNaOH.
iron(II)ionsgiveadeep
blueprecipitateofTurnbull's
blue. Cu(OH)2(s)+4NH3(aq)==>[Cu(NH3)4]2+(aq)+2OH(aq)

(ii)Ifpotassium iron(II)ion:Fe2+(aq)+2OH(aq)==>Fe(OH)2(s)givesadarkgreen
hexacyanoferrate(II)solution
precipitate
isaddedtothesuspectediron
solution,iron(III)ionsgivea ofiron(II)hydroxidewithammoniaorsodiumhydroxide,whichisnot
deepblueprecipitateof solubleinexcessofNH3orNaOH.Darkensinairduetooxidationto
Prussianblue.
Fe(OH)3.
NotethatTurnbull'sblueis
identicalincompositionto iron(III)ion:Fe3+(aq)+3OH(aq)==>Fe(OH)3(s)formsabrown
Prussianblue.Formore precipitate
chemicaldetailsseethe
transitionmetalspageon ofiron(III)hydroxidewithammoniaorsodiumhydroxide,whichisnot
iron. solubleinexcessofNH3orNaOH.

Anothertestforiron(III)ionsistoaddafewdropsof
potassium/ammoniumthiocyanatesolutionandabloodred
colouredcompoundisformed.

zincion:Zn2+(aq)+2OH(aq)==>Zn(OH)2(s)awhiteprecipitate
formed

ofzinchydroxidewithammoniaorsodiumhydroxide,whichdissolvesin
bothexcess(i)sodiumhydroxideor(ii)ammoniatogiveaclear
colourlesssolution:
(i)Zn(OH)2(s)+2OH(aq)==>[Zn(OH)4]2(aq)(amphotericbehaviour
becausezinchydroxidedissolvesinacidstoo).

(ii)Zn(OH)2(s)+4NH3(aq)==>[Zn(NH3)4]2+(aq)+2OH(aq)(soluble
complexionformation)

chromium(III)ion:Cr3+(aq)+3OH(aq)==>Cr(OH)3(s)agreygreen
precipitateforms

ofchromium(III)hydroxidewithammoniaorsodiumhydroxide,whichis
solubleinexcessofNaOH(amphoteric,dissolvesinacidstoo)butnot
solubleinexcessammoniaNH3.Withsodiumhydroxideadarkgreen
solublehexahydroxocomplexionisformed.

Cr(OH)3(s)+3NaOH(aq)==>[Cr(OH)6]3(aq)

manganese(II)ion:Mn2+(aq)+2OH(aq)==>Mn(OH)2(s)producesan
offwhiteprecipitate

ofmanganese(II)hydroxidewithammoniaorsodiumhydroxide,which
isNOTsolubleinexcessofNH3orNaOHandrapidlyturnsbrown==>
blackinairduetooxidationtomanganese(III)oxideMn2O3andthen
manganese(IV)oxide,MnO2.

lead(II)ion:Pb2+(aq)+2OH(aq)==>Pb(OH)2(s)awhiteprecipitate
forms

oflead(II)hydroxide,whichdissolvesinexcesssodiumhydroxide
(amphoteric)togiveaclearcolourlesssolutionbutdoesnotdissolvein
excessammoniasolution.

Pb(OH)2(s)+2OH(aq)==>[Pb(OH)4]2(aq)(amphotericbehaviourwith
NaOHaswithzinchydroxidewhichalsodissolvesinacidstoo)

Thebariumion,Ba2+(aq)doesnotgiveahydroxideprecipitate
becausebariumhydroxide,Ba(OH)2,istoosoluble.

MISCELLANEOUSCATION (i)addpotassiumiodide (i)Pb2+(aq)+2I(aq)==>PbI2(s)ayellowprecipitateoflead(II)iodideis


TESTS: solution==>yellow formed
precipitate
(i)Lead(II)ionchemicaltest

(ii)

MetalCarbonateschemical Sometimesheatingametal (i)copper(II)carbonate==>copper(II)oxide+carbondioxide


tests carbonatestronglyto
decomposeitprovidessome CuCO3(s)==>CuO(s)+CO2(g)
cluestoitsidentity.
observations[greensolid]==>[blacksolidresidue]+[colourlessgas,
Seealsocarbonatesand Addingacidtoa testwithlimewater,whiteprecipitate]
hydrogencarbonates. carbonate==>CO2andthe
colouroftheresulting (ii)zinccarbonate==>zincoxide+carbondioxide
solutione.g.bluecopper(II)
ZnCO3(s)==>ZnO(s)+CO2(g)
ionCu2+(aq),mayalso
provideclues,butnogood observations[white]==>[solidresidue,paleyellowhot,whitecold]+
inmostcasesbecausemost [colourlessgas,testwithlimewater==>whiteprecipitate]
carbonatesyoucome
acrossarewhitegiving
colourlesssolutionsexcept
forsometransitionmetals
likecopper,nickeland
cobalt.

Themetalionsolutionmight
alsogiveaflamecolouror
ahydroxideprecipitate
ahydroxideprecipitate
withsodiumhydroxidee.g.
copper.

TestsforNH4+,H+/H3O+,Li+,Na+,K+,Ca2+,Sr2+,Ba2+,Cu2+,Al3+,Mg2+,Fe2+,Fe3+,Zn2+,Cr3+,Mn2+,Pb2+,CuCO3,ZnCO3Whatisthetestfortheammoniumion?Howdoyoutestfortheammonium
ion?Whatisthetestforthehydrogenion?Howdoyoutestforthehydrogenion?Whatisthetestforalithiumion?Howdoyoutestforlithiumion?Whatisthetestforasodiumion?Howdoyoutestforsodium
ion?Whatisthetestforthecalciumion?Howdoyoutestforcalciumion?Whatisthetestforstrontiumions?Howdoyoutestforstrontiumion?Whatisthetestforbariumions?Howdoyoutestforbariumion?
Whatisthetestforcopper(II)ions?Howdoyoutestforcopperion?Whatisthetestforthealuminiumion?(aluminum)Howdoyoutestforaluminiumions?Whatisthetestformagnesiumions?Howdoyoutest
formagnesiumion?Whatisthetestforiron(II)ions?(ferrousion)Howdoyoutestfortheiron(II)ion?Whatisthetestforiron(III)ions?(ferricion)Howdoyoutestfortheiron(III)ion?Whatisthetestforzinc
ions?Howdoyoutestforzincions?Whatisthetestforchromium(III)ions?Howdoyoutestforthechromium(III)ion?Whatisthetestforthezincion?Howdoyoutestforzincions?Whatisthetestforlead(II)
ions?Howdoyoutestforthelead(II)ion?Whatarethetestsforcopper(II)carbonate?Howdoyoutestforcoppercarbonate?Whatarethetestsforzinccarbonate?Howdoyoutestforzinccarbonate?
RevisionnotesontestsforcationsidentifyingpositiveionsKS4ScienceGCSE/IGCSE/OlevelChemistryInformationontestsforcationsidentifyingpositiveionsforrevisingforAQAGCSEScience,Edexcel
SciencechemistryIGCSEChemistrynotesontestsforcationsidentifyingpositiveionsOCR21stCenturyScience,OCRGatewaySciencenotesontestsforcationsidentifyingpositiveionsWJECgcsescience
chemistrynotesontestsforcationsidentifyingpositiveionsCIEOLevelchemistryCIEIGCSEchemistrynotesontestsforcationsidentifyingpositiveionsCCEA/CEAgcsesciencechemistry(helpforcourses
equaltoUSgrade8,grade9grade10)sciencechemistrycoursesrevisionguidesexplanationchemicalequationsfortestsforcationsidentifyingpositiveionseducationalvideosontestsforcationsidentifying
positiveionsguidebooksforrevisingtestsforcationsidentifyingpositiveionstextbooksontestsforcationsidentifyingpositiveionsAlevelASlevelA2leveladvancedlevelchemistrytestsforcationsidentifying
positiveionsanalyticalchemistrycoursesatCambridgeuniversityanalyticalchemistrycoursesatOxforduniversityanalyticalchemistrycoursesatDurhamuniversityanalyticalchemistrycoursesatYorkuniversity
analyticalchemistrycoursesatEdinburghuniversityanalyticalchemistrycoursesatStAndrewsuniversityanalyticalchemistrycoursesatImperialCollegeLondonuniversityanalyticalchemistrycoursesatWarwick
universityanalyticalchemistrycoursesatSussexuniversityanalyticalchemistrycoursesatBathuniversityanalyticalchemistrycoursesatNottinghamuniversityanalyticalchemistrycoursesatSurreyuniversity
analyticalchemistrycoursesatBristoluniversityanalyticalchemistrycoursesatCardiffuniversityanalyticalchemistrycoursesatBirminghamuniversityanalyticalchemistrycoursesatManchesteruniversity
analyticalchemistrycoursesatUniversityCollegeLondonuniversityanalyticalchemistrycoursesatStrathclydeuniversityanalyticalchemistrycoursesatLoughboroughuniversityanalyticalchemistrycoursesat
SouthamptonuniversityanalyticalchemistrycoursesatSheffielduniversityanalyticalchemistrycoursesatGlasgowuniversityanalyticalchemistrycoursesatLiverpooluniversityanalyticalchemistrycoursesat
LeedsuniversityanalyticalchemistrycoursesatQueens,BelfastuniversityanalyticalchemistrycoursesatKingsCollege,LondonuniversityanalyticalchemistrycoursesatHeriotWattuniversityanalytical
chemistrycoursesatLancasteruniversityanalyticalchemistrycoursesatEastAnglia(UEA)universityanalyticalchemistrycoursesatNewcastleuniversityanalyticalchemistrycoursesatKeeleuniversityanalytical
chemistrycoursesatLeicesteruniversityanalyticalchemistrycoursesatBangoruniversityanalyticalchemistrycoursesatNottinghamTrentuniversityanalyticalchemistrycoursesatKentuniversityanalytical
chemistrycoursesatAberdeenuniversityanalyticalchemistrycoursesatCoventryuniversityanalyticalchemistrycoursesatSheffieldHallamuniversityanalyticalchemistrycoursesatAstonuniversityanalytical
chemistrycoursesatHulluniversityanalyticalchemistrycoursesatBradforduniversityanalyticalchemistrycoursesatHuddersfielduniversityanalyticalchemistrycoursesatQueenMary,UniversityofLondon
universityanalyticalchemistrycoursesatReadinguniversityanalyticalchemistrycoursesatGlyndwruniversityanalyticalchemistrycoursesatBrightonuniversityanalyticalchemistrycoursesatManchester
MetropolitenuniversityanalyticalchemistrycoursesatDeMontfortuniversityanalyticalchemistrycoursesatNorthumbriauniversityanalyticalchemistrycoursesatSouthWalesuniversityanalyticalchemistry
coursesatLiverpoolJohnMooresuniversityanalyticalchemistrycoursesatCentralLancashireuniversityanalyticalchemistrycoursesatKingstonuniversityanalyticalchemistrycoursesatWestofScotland
universityanalyticalchemistrycoursesatLincolnuniversityanalyticalchemistrycoursesatPlymouthuniversityanalyticalchemistrycoursesatGreenwichuniversityanalyticalchemistrycoursesatLiverpool
MetropolitanuniversitychemicaltestsforcationsforAQAASchemistry,chemicaltestsforcationsforEdexcelAlevelASchemistry,chemicaltestsforcationsforAlevelOCRASchemistryA,chemicaltestsfor
cationsforOCRSaltersASchemistryB,chemicaltestsforcationsforAQAAlevelchemistry,chemicaltestsforcationsforAlevelEdexcelAlevelchemistry,chemicaltestsforcationsforOCRAlevelchemistryA,
chemicaltestsforcationsforAlevelOCRSaltersAlevelchemistryBchemicaltestsforcationsforUSHonoursgrade11grade12chemicaltestsforcationsforpreuniversitychemistrycoursespreuniversityA
levelrevisionnotesforchemicaltestsforcationsAlevelguidenotesonchemicaltestsforcationsforschoolscollegesacademiessciencecoursetutorsimagespicturesdiagramsforchemicaltestsforcationsA
levelchemistryrevisionnotesonchemicaltestsforcationsforrevisingmoduletopicsnotestohelponunderstandingofchemicaltestsforcationsuniversitycoursesinsciencecareersinsciencejobsinthe
industrylaboratoryassistantapprenticeshipstechnicalinternshipsUSAUSgrade11grade11AQAAlevelchemistrynotesonchemicaltestsforcationsEdexcelAlevelchemistrynotesonchemicaltestsfor
cationsforOCRAlevelchemistrynotesWJECAlevelchemistrynotesonchemicaltestsforcationsCCEA/CEAAlevelchemistrynotesonchemicaltestsforcationsforuniversityentranceexaminations

DocBrown'sChemistry

Forlatestupdatesseehttps://twitter.com/docbrownchem

TOPOFPAGE
visitssinceJanuary2000

SEARCHdocb'swebsite Enterchemistrywordse.g.topic,
module,examboard,formula,compound,reaction,structure,concept,equation,'phrase',homeworkquestion!anythingof
chemicalinterest!

You might also like