Professional Documents
Culture Documents
semiotikuri
war(mo)dgena
gamomcemloba `universali~
Tbilisi 2017
wigni gamosacemad momzadda
ilias saxelmwifo universitetis
semiotikis kvleviT centrSi
redaqtorebi
statiebi gamoqveynebulia
internetgamocema mastsavlebeli.ge-ze
garekanis dizaini
mariam elizbaraSvili
c. barbaqaZe, 2017
gamomcemloba `universali~, 2017
Tbilisi, 0179, i. WavWavaZis gamz. 19, : 2 22 36 09, 5(99) 17 22 30
Email: universal@internet.ge
ISBN 978-9941-22-989-3
2
nawili I
semiotikuri wardgena
3
semiotika - samyaros xedva
mravalfokusiani saTvaliT
4
tografiul kadrs...? iqneb, ubralod,
Tqveni fiqri dakavSirebulia melo-
diebis monacvleobasTan...?
semiotikis samyaro niSnebis samya-
roa, samyaro - teqstia da semiotikis
obieqti SeiZleba iyos yvelaferi
(radgan yvelaferi niSania). es axsna
semiotikas imdenad globalurs da
mouxelTebels xdis, rom am mecniere-
bis konkretuli sazRvrebis dadgena
SeuZlebeli xdeba. amitomac aris se-
miotika sazRvrebis moSla konkre-
tul mecnierebebs Soris. magram es ar
aris ubralo sazRvrebis moSla... es
aris urTierTSerevis da urTier-
Tgavlenis procesi, romlidan gamo-
suli niSanic arasdros iqneba ise-
Ti, rogoric manamde iyo... semiozisis
procesic swored es aris.... mudmivi
qmnadoba da arasdros dasasruli...
Tu niSanma miiRo erTxel da samuda-
mod gansazRvruli mniSvneloba (sau-
baria niSnebze SemoqmedebaSi), maSin
es niSani mkvdaria, amitomac uwode-
ben semiologebi leqsikonebs - mniS-
vnelobaTa sasaflaos.... mniSvneloba
mxolod cocxal procesSi cocxlde-
ba, aq iZens igi namdvil mniSvnelobas,
5
gansazRvrul konteqstSi, gansaz-
Rvrul drosa da sivrceSi...
semiotikis sxva gansazRvrebis mi-
xedviT, semiotika - es aris lingvis-
turi meTodebiT sxva sistemebis aR-
wera... aq aucileblad unda gavixse-
noT semiotikis erT-erTi mniSvnelo-
vani metafora, romelic sxva niSnur
sistemebs aRwers, rogorc enas... rad-
gan nebismieri niSnuri sistemis mi-
marT metaforulad Cven viyenebT
enis metaforas, magaliTad: cxovele-
bis ena, Jestebis ena, modis ena, reli-
giis ena, ritualebis ena, siyvarulis
ena.... es sistemebi funqcionirebs
enis sistemis Sesabamisad, ena pirve-
ladi mamodelirebeli sistemaa da mi-
si analogiiT igeba axali modeli sxva
sistemaze.
semiotikis meTodi - aRiweros yve-
laferi, rogorc ena - semiotikur
sistemebs axali rakursiT warmog-
vidgens.
ena pirveladi mamodelirebeli
sistema ki gamodis am SemTxvevaSi,
magram sainteresoa, Tavad enis siste-
ma ras efuZneba da ramdenad pirvela-
dia. mecnierebs am sakiTxzec hqondaT
dialogi. mas Semdeg, rac gamoikvlies
6
da daadastures izomorfizmi gene-
tikur da verbalur kodebs Soris,
lingvisti roman iakobsoni da bio-
log-genetikosi fransua Jakobi gani-
xilavdnen, gamovlenili izomorfiz-
mi mxolod garegnuli iyo, msgavsi in-
formaciuli moTxovnebiT ganpirobe-
buli Tu igi momdinareobda im filo-
geneturi principidan, romlis mixed-
viTac lingvisturi kodi genetikuri
kodis modelebis Sesabamisad aigeba?
roman iakobsonis mixedviT, lin-
gvisturi kodi uSualod zemodan da-
edo genetikur kods da struqturu-
li principebi gadmowera lingvis-
tur kodSi anu organizmi aracnobie-
rad flobs informacias struqturis
Sesaxeb da es aracnobieri codna
vlindeba mravali sistemis agebisas.
am Teoriis mixedviT, enis struq-
turebs genetikuri kodis struqtu-
rebi ganapirobebs... gamodis, rom se-
miotikuri matrica Cveni aracnobie-
ri codnaa da yovelTvis arsebobda,
maSinac, roca amas aravin akvirdebo-
da da aravin ganixilavda...
semiotikis, rogorc mecnierebis,
uzenaesi mizanic, SesaZloa, es iyos:
yvela niSnuri sistemis matricis ga-
7
movlena anu gamovlena im struqtu-
rebisa, romlebic izomorfulia yve-
la semiotikuri sistemis mimarT. es
SeiZleba marTlac iyos genetikuri
kodi da masSi CatvirTuli CvenTvis
cnobili da ucnobi struqturebi.
es aRwera axlosaa imasTan, rasac
mecnierebi uwodeben struqturalis-
tur aRweras. teqstis semiotikur-
struqturalisturi axsna efuZneba
imgvari aracnobieri da obieqturi
struqturebis gamovlenas, romle-
bic safuZvlad udevs teqsts. pol
rikeris mixedviT, struqturalizmis
mizania distancireba, obieqturoba,
piradi damokidebulebis, subieqtu-
robis gamoricxva.
ainStaini swored amgvar damoki-
debulebas gulisxmobda, roca werda,
rom mTvare arsebobs imis miuxedavad,
Cven vakvirdebiT Tu ara mas. yovel-
gvari interpretacia bazisuri
struqturebisa aris mxolod dama-
xinjeba da obieqturi monacemebis pi-
rad gamocdilebaze morgeba.
garda struqturalisturi meTo-
disa, semiotikisTvis aqtualuria in-
terteqstualuri midgomac, romlis
mixedviTac samyaro erTiani teqstia.
8
elementebi, romlebic Seadgenen
teqsts, ganpirobebulni arian sxva
teqstebiT an gvagzavnian sxva teq-
stebisken. am SemTxvevaSi elementTa
mniSvnelobis dasadgenad mTavaria
ara teqstis imanenturi struqtura,
aramed gagzavna da citata. am faq-
tis logikuri Sedegia niSnis arare-
ferentuli gageba, rodesac mniSvne-
lobis gasagebad gvagzavnis sxva niS-
nisken, is kidev - sxvisken da ase Sem-
deg. bodriaris mixedviT, gadavdi-
varT simulakrebis samyaroSi.
interteqstualuri midgoma Slis
calkeuli teqstis sazRvrebs, es aris
teqstis totaluri Riaoba, romelic
qmnis semantikur sicarieles, is SeiZ-
leba Seivsos mkiTxvelis mier (umber-
to eko). aseT kvlevebs mecnierebi
uwodeben TamaSs da gaqcevas enis
diqtatisgan. interteqstualoba
efuZneba codnas kulturaze, ro-
gorc mniSvnelobaTa rezervuarze.
samyaros (enis, teqstis...) struq-
turalisturi da interteqstualuri
aRwerebi ki ar upirispirdeba erTma-
neTs, piriqiT, avsebs... medlis ori
mxarea (Tumca semiotikur aRwerebs
kidev bevri mxare aqvs). pirvel Sem-
9
TxvevaSi saqme gvaqvs gamovlenil da
safuZvelSi arsebul struqtureb-
Tan, xolo meore SemTxvevaSi _ seman-
tikur ganusazRvrelobasTan, TamaS-
Tan, rac agreTve Zalian mniSvnelova-
nia.
ena yofierebis saxlia _ haide-
geris es metafora kidev ufro aqtua-
luri xdeba semiotikuri kvlevebiT.
amasve ambobs gadameri: ena adamianu-
ris arsebobis universaluri cen-
tria...
semiotika konstruirdeba, ro-
gorc erTgvari metamecniereba: pir-
sis mixedviT, metalogika, ielmsle-
vis mixedviT, metalingvistika. amave
dros, iyofa mraval qvedargad....
umetesobisTvis semiotika dRemde
rCeba ganusazRvrelad, erTgvar ga-
mocanad da saidumlod - misi siRrmi-
sa da mravali rakursis gamo.
semiotikuri xedva SegviZlia Seva-
daroT iseT saTvales, romelic mra-
valfokusiania. es imas hgavs, xes rom
uyurebdeT erTdroulad yvela
gverdidan, zemodan, fesvebidan, sxva
obieqtTan (obieqtebTan) erTad, uyu-
rebdeT, amave dros, yvela droSi: ro-
ca daibada, roca gaizarda, roca gan-
10
viTarda da ase Semdeg... uyurebdeT
weliwadis yvela dros erTdrou-
lad... da kidev ramdeni fokusi SeiZ-
leba hqondes... da yvela am xedvas rom
gaamTlianeb, mxolod xes ki ara, im
ideasac miswvdebiT, saidanac xe dai-
bada... es xedva nebismierad SegiZli-
aT gadaitanoT: sxva sagnebze, movle-
nebze, faqtebze, adamianebze, kultu-
rebze... semiotikuri xedva Rrma da
Sors xedvaa, aseT xedvas fizikis miR-
mac gahyavxarT, sadac formebi wyve-
ten formad yofnas... sityvebi wyve-
ten sityvad yofnas...
11
semiotikuri xedva:
Signidan - gareT
da
garedan - SigniT
netari avgustine
13
nikaciisTvis da, meore mxriv, arse-
bobs SemoqmedebiTi ena, romelic Ta-
visi formiT ukve metaforulia.
SemoqmedebiTi ena - es aris jer
dialogi sakuTar Sinagan me-sTan, am
dialogisas ibadeba Sinagani azrob-
rivi struqturebi. semiotikuri jaW-
vi ase gamoiyureba:
adamiani _> Sinagani adamiani _>
Sinagani metyveleba _> ena
14
ase Semdeg. sapirispirod, arsebobs
yvelafer amis gareganic.
rogorc okeane Sedgeba zedapiri-
sa da siRrmisagan, ise - adamiani da
mxatvruli teqstic.
Tu vaRiarebT, rom dabadebiT yve-
la adamiani Semoqmedia, maSin imis
aRaiarebac mogviwevs, rom bevri kar-
gavs cxovrebaSi am upiratesobas da
rCeba zedapirul adamianad.
mxatvruli metyveleba enis Semoq-
medebiTi bunebaa.
, ,
,
,
...
.. ?
?
, ?
,
, ,
...
17
mecnierTa ganmartebiT, siRrmise-
uli semiotikis faqizi amocanaa, da-
adginos individualuri enobrivi
cnobierebis kanonebi da principebi,
gamoikvlios Sinagani ena, rogorc
Seqmnili da qmnadi mikrokosmosi.
18
ena - universaluri
multisemiotikuri sistema
19
Zalian mniSvnelovania, magram ara -Zi-
riTadi.
rogorc mkvlevrebi amboben, Tana-
medrove samyaro ufro metad gaxda
vizualuri aRqmis... radgan dro aC-
qarda, axali teqnologiebi SemoiWra
Cvens cxovrebaSi da adamiani gamud-
mebiT gadarbenazea... amitom urCev-
nia, dainaxos, vidre waikiTxos. am
movlenas kargad SevamowmebT socia-
lur qselSi. vizualuri niSnebi
swraf aRqmasTan aris dakavSirebuli.
Cven SegviZlia erTi SexedviT, maga-
liTad, fotos meSveobiT, gavigoT
mTeli ambavi da dros ar vkargavT,
wavikiTxoT (an movisminoT) informa-
cia. selfebis sixSirec swored
amasTan dakavSirebuli procesia.
adamiani sityvebis nacvlad gamoixa-
teba vizualurad. amis saSualebas
socialuri qseli iZleva, magram Cve-
ulebrivad cxovrebaSi da urTier-
TobebSi enis gareSe enobrivi adamia-
ni ver iqneba. ena - es aris Cveni saz-
Rvaric da usazRvroebis wyaroc. ami-
tom marTalia haidegeri, rodesac me-
taforulad enas warmoadgens, ro-
gorc yofierebis saxls da sinam-
20
dvilis struqturirebis mTavar sa-
Sualebas.
axalgazrdebic ufro metad uyu-
reben filmebs da TamaSoben TamaSebs,
vidre kiTxuloben. es aris saukunis
mocemuloba da am pirobebs Cven ver
gaveqceviT.
23
audialis pasuxi: talRebis xma,
dilis siCume, Toliebis Wyivili,
energiuli musika, qaris xma...
kinesTetis pasuxi: Tbili Sxefebi,
zRvis suni, cxeli qviSa, relaqsacia...
msgavsi savarjiSo-davalebebiT
advilad gansazRvravT moswavleTa
aRqmis tipebs.
24
nebisa da Semecnebis erTi romelime
forma aqvs ganviTarebuli.
vfiqrob, aRzrdisa da ganaTlebis
sistema imTaviTve unda gulisxmob-
des bavSvis mravalmxriv ganviTare-
bas da upiratesi am SemTxvevaSic Se-
iZleba iyos erTi romelime forma,
maSin is am mimarTulebiT ukeT SeZ-
lebs SemoqmedebiT realizacias.
saukeTeso savarjiSo am mimarTu-
lebiT aris metaforuli ambebis,
zRaprebis, igavebis Txroba adreuli
asakis bavSvebisTvis. aseTi metafo-
ruli ambebi Seicavs azrovnebisa da
Semecnebis samive formas. gamokiT-
xvisas Sesabamisi kiTxvebiT aqcente-
bi unda daisvas am formebze. aseTi
meTodiT SeZlebT, ganuviTaroT bav-
Svebs gansxvavebuli unarebi.
metaforuli ambebi erTnairad
moqmedebs Tavis tvinis marjvena da
marcxena naxevarsferoze, amitom xSi-
rad mouyeviT. sasurvelia, am niSniT
SerCeuli teqstebi Sevides saskolo
saxelmZRvaneloebSic.
fsiqikis siRrmiseul struqtu-
rebze moqmedebs amgvari ambavi-meta-
forebi:
25
es ambavi moxda didi xnis win erT
qalaqSi, romlSic cxovrobda brZeni.
misi sibrZnis Sesaxeb Sors iyo xma ga-
vardnili. magram qalaqSi cxovrobda
erTi kaci, romelsac gulze ar exate-
boda brZeni da gadawyvita, iseTi kiT-
xva moefiqrebina, romelzec ver upa-
suxebda. kaci wavida mindorSi, daiWi-
ra pepela da muWSi moimwyvdia. ifiq-
ra, waval axla da vkiTxav brZens: muW-
Si rom pepela myavs, cocxalia Tu
mkvdario? Tu metyvis, rom cocxalia,
xelisgulebs movuWer pepelas da
mkvdars vaCveneb da Tu metyvis, rom
mkvdaria, gavxsni muWs da gamovafren
pepelaso. maSin gaigebs yvela, vin
aris Cven Soris ufro brZenio.
wavida kaci muWSi pepliT brZenTan
da ekiTxeba: muWSi rom pepela myavs,
cocxalia Tu mkvdario? maSin brZen-
ma, romelic namdvilad Wkviani adami-
ani iyo, upasuxa: yvelaferi Sens
xelSiao.
mokled, yvelaferi Tqvens xel-
Sia da imoqmedeT....
26
rogor wavikiTxoT erTi
leqsi sam semiotikur enaze
28
sabameba Cveni aRqma-azrovnebis sam
arxs: audialurs, vizualurs da ki-
nesTetikurs; aris SemTxvevebi, ro-
desac samive arxiT xdeba Semecneba da
aseT SemTxvevaSic upiratesi aris er-
Ti romelime.
1) esmiT musika da aviwydebaT teq-
sti _ audialuri
2) ismenen teqsts da xedaven sura-
Tebad _ vizualuri
3) SeigrZnoben emociebs _ kines-
Tetikuri
31
Tavidan iwereba imisTvis, vinc kiTxu-
lobs (ismens)...
poeziac gansxvavebulia am mxriv:
is, romelic musikas aniWebs upirate-
sobas, is, romelic xatovania da ro-
melic SegrZnebebzea mimarTuli...
imis Tqma minda, rom poetebic SegviZ-
lia, am mxriv gamovikvlioT. Tu ga-
laktionTan yvelaferia, zogierT
poetTan ufro vizualuri sWarbobs,
zogic mTlianad kinesTetikur Seg-
rZnebebzea agebuli. axla gasagebia,
audialuri aRqmis adamians rom vizu-
aluri poezia ar moewoneba da piri-
qiT... zogadad, poeziis diferenci-
reba poetebis aRqmis mixedviTac Se-
iZleba gavakeToT: audialuri poe-
zia, vizualuri poezia, kinesTetiku-
ri poezia.... SeiZleba am tipis sxva da-
yofac.
klasikuri haiku umetesad vizua-
luri poeziaa:
alublis Tvalwin
Rrublis kvamlSi
CaiZira euli mTavre
(basio macuo).
am tipis vizualuri poezia er-
Tgvari savarjiSocaa vizualuri
azrovnebis gasaZliereblad, imdenad
32
xilvadia, SeuZlebelia am leqsis
sxvagvari aRqma.
an es saxe:
Cems Zvel saxlSi,
romelic davtove,
alubali yvavis... (kobaiaSi isa).
bunebrivia, vizualuri saxeebi
mxolod saxeebad ar rCeba, isini aRvi-
Zeben emociebs da haikus mTeli fi-
losofiac is aris, warmoqmnas vizua-
luri saxeebi, gamoiwvios emocia da
refleqsia... ufro meti iTqmeba
striqonebs Soris, striqonebs miR-
ma...
audiopoeziis nimuSia Tanamedro-
ve kulturaSi poet zurab rTveliaS-
vilis performansebi... masSi imdenad
Zlieria audioaRqma, TiToeuli sit-
yva vibrirebs da energias warmoSobs,
am energias poeti aZlierebs sxva
ritmebiTac, riTac poezia emsgavseba
erTgvar rituals. es aris leqsi-Ses-
ruleba, SeuZlebelia, amgvari poezia
mxolod grafikulad gadmoices, mas-
Si CarTulia poetis yoveli nervi,
yvela kunTi, yvela saceci... SegiZli-
aT, mogwondeT an ar mogwondeT am-
gvari poezia, magram is arsebobs da,
vfiqrob, gacilebiT ufro uSua-
33
loa, vidre wignis furclebiT gaSu-
alebuli poezia.
https://www.youtube.com/watch?v=xD
FUWa9pR5Y
da, ra Tqma unda, leqsSi mTavari
is aris, rac gamouTqmeli rCeba...
34
kvanturoba da adamiani anu
SeqmeniT sasurveli realoba
36
vidre am teqsts vwerT an vismenT,
uamravi gamosxiveba da sixSire kveTs
Cvens sxeuls: mobiluri operatore-
bi, eleqtromowyobilobebi.... kosmo-
sidan wamosuli signalebi... yvelafer
amas Cven ver SevigrZnobT, radgan
vxedavT mxolod sinaTles, gvesmis
xma (ara yovelgvari sixSiris)... ver
SevigrZnobT yvela sixSires, radgan,
sabednierod, Cveni Tavis tvinis ante-
nebi ar arian yvela tipis sixSireze
momarTuli... ase rom iyos, albaT 2
wuTic sakmarisi iqneboda, rom Sev-
SliliyaviT.
magram im SemTxvevaSi, roca rezo-
nansi myardeba, Cven dauyovnebliv
vreagirebT. magaliTad, rodesac
Tqven gaxsendebaT axlobeli adamiani
da am dros is girekavT... an sizmarSi
Zvel megobars xedavT da meore dRes
gestumrebaT... vfiqrob, rom aseTi
intuiciuri SemTxvevebi yvelas hqo-
nia.
samyaro Sedgeba informaciisgan
da energiisgan. ainStaini werda:er-
TaderTi realoba, romelic samyaro-
Si arsebobs, aris veli. rogorc
talRebi aris zRvis qmnileba, ise iq-
37
mneba velisgan - organizmebi, plane-
tebi, varskvlavebi, galaqtika...
da rogor iqmneba materia?
kvanturi fizikis Semqmneli, maqs
planki, nobelis premiis miRebis
dros warmoTqmul sityvaSi ambobda:
yvelaferi samyaroSi iqmneba da ar-
sebobs Zalis wyalobiT. unda viva-
raudoT, rom Zalis ukan dgas cnobi-
eri goni, romelic warmoadgens yo-
velgvari materiis matricas...
materia imarTeba cnobierebis mi-
er. yvelaferi wamoiSoba arafrisgan,
sicarielisgan, yvelaferi imyofeba
moZraobaSi. sagnebi iluziaa, materia
Sedgeba energiisagan, yvelaferi iq-
mneba azriT.
kvanturi fizikis es aRmoCena axa-
li ar aris, mistikosebma da brZenebma
ician amis Sesaxeb. cota Cvenc viciT,
magram, albaT, Zalian cota...
es kanonebi ki namdvilad universa-
luria:
samyaro savsea energiiT da sam-
yaro reagirebs azrze.
energia mihyveba yuradRebas...
is, razec fokusirdebi, icvle-
ba...
38
es azri gansxvavebuli formuli-
rebiT mocemulia bibliaSi, Zvel
gnostikur teqstebSi, mistikur swav-
lebebSi. am codnas floben axali
teqnologiebis gamavrceleblebic,
romlebic cdiloben realobis mar-
Tvas.
am wuTidan es saidumlo yvelas-
Tvis cnobilia, magram Zalian cotas
SeuZlia misi realizeba... ratom? ama-
ze fiqri Rirs...
Cveni sxeuli _ es aris energiis,
informaciisa da gonebis veli, rome-
lic imyofeba garemomcvel samyaros-
Tan mudmiv urTierTqmedebaSi.
kvanturi cnobiereba _ es aris
cnobierebis mdgomareoba, romelic
SesaZleblobaTa erTdroulobaSi ga-
moixateba. aq SegviZlia, gavixsenoT
avstrieli fizikosis, ervin Sriodin-
geris eqsperimenti, ew. Sriodinge-
ris kata, superpozicia, romelSic
kata erTdroulad cocxalic aris da
mkvdaric.
39
am vrceli Sesavlis Semdeg mxo-
lod imis Tqma mindoda, rom Tu gin-
daT SeqmnaT sasurveli realoba, jer
kargad dafiqrdiT, namdvilad gin-
daT Tu ara da Semdeg ganagrZeT fiq-
ri... radgan erT mSvenier dRes, Tqve-
ni fiqris wyalobiT da ZaliT, ocneba
realobad iqceva....
40
kvanturi cnobiereba
problemebs auqmebs
stiven kovi
41
da ra moaqvs aseTi cxovrebas da
beds...? ras niSnavs sinamdvileSi ase-
Ti damokidebuleba sakuTari Tavisa
da piradi da sazogadoebrivi cxov-
rebis mimarT...? TiTqos Savma katam
gadagvirbina gzaze da morCa... aq das-
rulda Cveni imedi, rwmena, survili,
mizani...
ganaTlebis sistema, religia, oja-
xi da aRzrda kidev ufro amravlebs
warumateblobis Sablonebs Cvens
cnobierebaSi da varT ase: daStampu-
li cnobierebis kvlavwarmoebaSi,
mudmiv wrebrunvaSi sakuTari Tavisa
da cxovrebis mimarT...
yvelaze didi problema isaa, rom
amgvari Stampebi Cvens aracnobierSi
saguldagulod mokalaTebulan da
iqidan gvmarTaven.... mokled, mTeli
koleqtiuri aracnobieris okeaneSic
gviwevs curva da rac Cven ar gagvigia,
magram sxvebs uqceviaT wesad da Cveu-
lebad, isinic Cvens cnobiers epat-
ronebian... aTasi dakarguli xma ismis
da gvTrgunavs yvela mxridan... sad
aris gamosavali?
sad unda veZeboT cxovrebis azri?
an unda vicxovroT mSvidad da
wesebiT, CvevebiT da winaswargamza-
42
debuli modelebiT (mkvdari cxovre-
biT) an unda daviwyoT fiqri.... fiqri
imaze, ra gvinda...? Cven ra gvinda...?
da ara: mSoblebs, maswavleblebs, aR-
mzrdelebs, mRvdlebs, saxelmwifos
da Cvens mezoblebs da naTesavebs ra
surT da vin da rogori adamiani un-
daT, rom Cvengan Seqmnan....
TiToeuli Cvnganis xedva swored
amgvari stereotipuli paradigmebi-
Taa ganpirobebuli... ukve struqtu-
rirebulia da danarCens Cven vargebT
mere modelze. CvenSi arsebuli para-
digmebis faruli moqmedebis Sedegad
xSirad Cven mier danaxuli da aRqmu-
li reloba gveCveneba, rom erTader-
Tia da, Sesabamisad, obieqturi, ami-
tom SeuZleblad vTvliT, rom raimes
Secvala SegviZlia. am damokidebule-
bis Sedegia bedis morCili cnobie-
reba da wuwuni imaze: rom aseTia
cxovreba... da amaSi damnaSavea is,
sxva...
xSirad msmenia, rom zedmetad veb-
rZviT stereotipebs da rom SeuZle-
belia stereotipebis gareSe cxovre-
ba... saerTod vfiqrob, rom brZola
metaforaa da sabolood Tu vinmes
ebrZvis adamiani, es mxolod sakuTa-
43
ri Tavia. stereotipebic yovelTvis
iarsebebs, magram damerwmuneT, rom
Tundac klasikidan wamoRebuli ste-
reotipebi yovelTvis sasargeblo
ver iqneba.... magaliTad, aseTi: nu ge-
naRvlebis swavlaze yrmis wkeplis
cemiT kivili... Tanamedrove maswav-
leblebi, SesaZloa, moswavleebs ar
wkeplaven, magram agresia swavlebi-
sas normad miaCniaT da argumentad
moaqvT is, rom samagierod Sedegi iq-
neba da moswavlisgan am ZaladobiT
da daZalebiT raRac gamova.
Tanamedrove ganaTleba Sedegze
orientirebidan rom gadavides pro-
cesze orientirebaze, darwmunebuli
var, swavlis procesi gacilebiT Se-
moqmedebiTi da nayofieri iqneba.
45
da ra xdeba mas Semdeg, rac fiqri
daviwyeT?
47
samyaro faqti ar aris, is
SesaZleblobaa
anu
ena sazRvrebSi da sazRvrebs
miRma
rolan barti,
weris nulovani done
48
scenaa, winaswar momzadebuli speq-
taklisTvis... am speqtaklebis Semoq-
medi isev Cveni cnobierebaa, yvela sa-
Wiro SemTxvevisTvis myar diskze aqvs
Senaxuli siuJetebi (gaixseneT fra-
zeologizmi: ra speqtaklebs dgam?)
emociebi, grZnobebi, gancdebi
mTavari personaJebi arian... winaswar-
mocemuli scenaris ganviTareba did
interess ar unda iwvevdes, magram
cnobiereba axali personaJebiT Ca-
nacvlebul speqtakls siaxled aRiq-
vams... da es asecaa. axali personaJe-
bis TamaSSi aris raRac momxibvleli,
radgan gansxvavebuli elementebi
arian. erT mSvenier dRes (an saRamos)
personaJi scenars (avtors) aRar dae-
morCileba da iwyebs siuJetis Sec-
vlas... ai, es aris saintereso da aqe-
dan iwyeba bartiseuli SesaZleblo-
bebis diapazonis aRmoCenac... winas-
warmocemulobis gadalaxva... koleq-
tiuri cnobierebidan gasvla, kliSee-
bis daZleva, stereotipebis msxvre-
va... es aris mdgomareoba, rodesac ena
(Sesabamisad, cnobiereba) gadis saz-
Rvrebidan da sruliad gansxvavebuli
parametrebis ganzomilebaSi xvdeba.
es ganzomileba SeiZleba aRiweros,
49
rogorc cnobierebis kvanturoba,
Tumca, rogorc mecnierebi amboben,
kvanturobis aRwera klasikuri meTo-
debiT SeuZlebelia... mxolod meta-
forulad da arapirdapir... ase rom,
mec metaforulad gamoviyeneb.
vfiqrob, gaseti erTgvarad ganav-
rcobs bartis azrs, rodesac metyve-
lebis aqtze saubrobs: ena gamoTqmis
ganusazRvreli SesaZleblobebiTaa
savse, amitom metyveleba Sedgeba ara
mxolod imisagan, rasac TavisTavad
ambobs, aramed im SesaZleblobebis
aqtualizaciisagan, gamoTqvas rame
mTeli situaciis mniSvnelobis gac-
nobierebiT... (gaseti, `adamiani da
xalxi).
am SemTxvevaSi gaseti saubrobs ze-
pir metyvelebaze da imaze, rogor Se-
modis metyvelebis procesSi mTeli
garemo, is konteqsti, romelSic met-
yveleba mimdinareobs. maT Soris:
msmenelebi, sagnebi, movlenebi... yve-
laferi, rac iq da maSin xdeba. amde-
nad, aseTi ubnoba unikaluria da misi
ganmeoreba SeuZlebeli. gaseti aseT
komunikaciaSi gulisxmobs nebismier
detals, magaliTad, saubrob da ga-
reT Tova iwyeba... yvelaferi CarTu-
50
lia azris am unikalur interpreta-
ciaSi, ara marto ena... ena xdeba yve-
laferi, rac garSemoa da atarebs
garkveul da Semavsebel mniSvnelo-
bas mTliani azris gadmosacemad....
amitom is gasulia Cveulebrivi saz-
Rvrebidan da transpersonaluria.
poeziis enis kvanturobas ki kar-
gad xsnis oqtavio pasi: poezia, gar-
da imisa, rom metyvelebis faqtad
rCeba, amave dros, mis sazRvrebs ga-
reTac iWreba enis stiqiis moZraoba-
Si Cafluli, misi nawilakebis gadaad-
gilebiT garTuli poeti an TviTon
irCevs sityvebs, an sityvebi irCeven
poets...
rogoria sazRvrebs gareT gaWri-
li ena...? es is mdgomareobaa, rode-
sac subieqti da obieqti dakargulia,
rodesac Sinagani da garegani gaxsni-
lia erTmaneTSi, roca Sin da gareT
aRar arsebobs... poeti, romelsac
hgonia, rom sityvebs arCevs azris
gadmosacemad, sxva fokusidan ise
Cans: rom sityvebi arCeven mas... aq
isev bartis postmodernuli metafo-
ra gamogvadgeba avtoris sikvdilis
Sesaxeb. poeti mediumia... is, ubra-
lod, gamtaria... romeli ganzomile-
51
bis azris gamtari...? amaze Rirs fiq-
ri, radgan poezia (iseve, rogorc
mTlianad, literatura), SeuZlebe-
lia, yovelTvis RvTaebrivi azris
mimRebi iyos...
cnobierebis transpersonalur
mdgomareobaSi poetis pirovnuli
me iSleba, ifanteba... xan subieqti
obieqtad iqceva... xan - yvelad da yve-
lafrad... me Sen var - ambobs nova-
lisi. me - es sxvaa (lakani), me - aseTi
sityva ar arsebobs (prigovi)...
paata Samugias erT leqsSi - lin-
gvistikis wre- swored aseTi kvan-
turi gasvlaa aRwerili: rodesac
poeti superpoziciaSia (esec meta-
forulad). xdeba is sityva, romelsac
wers:
gamudmebiT asea:
vxdebi is sityva, romelic me mome-
marTeba,
da yvela sityva, romelic me mome-
marTeba,
da maxsenebs sivrcis simyares,
cdilobs, momces Tavisi saxe,
Tavisi garsi da survilTa myife
logika.....
...........
da me - poeti,
52
me - meZavi,
me - patriarqi,
me - teroristi,
liberali,
avtomrboleli,
me - cirkis muSa,
geniosi da RvTismSobeli...
...................
da Zilis win ukve imdeni var,
yvelafers azri ekargeba,
Tvlas - miTumetes....
poeti im ganzomilebidan gvelapa-
rakeba, sadac simyare ar aris da ami-
tom ufrTxis sityvebs, rogorc mniS-
vnelobis da formis mqone elemen-
tebs, romlebic mas sadRac kvantur
da talRur ganzomilebaSi sivrcis
simyares axsenebs... amgvar superpo-
ziciaSi myofi ki erTdroulad aris:
poeti, meZavi, patriaqi, teroristi,
liberali, prezidenti da ase Sem-
deg....
cnobierebis kvantur mdgomareo-
bas gansxvavebulad aRwers poeti da-
To yanCaSvili. misTvis sasruloba da
usasruloba matrioSkebis samyaro-
Tia warmodgenili: yvelaferi erTma-
neTSia Calagebuli, yvelaferi er-
TmaneTSi ixsneba da gadadis da, sabo-
53
lood, poeti aerTianebs, masSia es
yvelaferi:
CemSi Sen,
SenSi bavSvi,
bavSvSi martivi samyaro.
martiv samyaroSi
uSnod daxatuli saxlebi,
saxlebSi adamianebi,
adamianebSi
grZnobebi da SegrZnebebi,
SegrZnebebSi da grZnobebSi
sxva adamianebi.
sxva adamianebSi erTmaneTi da
bavSvebi.
bavSvebSi didebi,
didebSi moxucebi,
moxucebSi mkvdrebi,
mkvdrebSi
moxucebi,
moxucebSi didebi,
didebSi bavSvebi.
bavSvebSi martivi samyaro
da uSnod daxatuli saxlebi (mat-
rioSkebis samyaro).
poeti rati amaRlobeli ki am gan-
zomilebis droisa da sivrcidan gas-
vlas ase gamoxatavs:
minda gamosvla wamidan,
veeberTela ca minda.
54
viwro bilikis magier
aTi aTasi gza minda.
gza minda mnaTobebidan,
Senken mavali gza minda.....
yvela varskvlavSi wva minda,
yvela varskvlavSi svla minda,
yvela varskvlavis cvla minda,
minda gamosvla wamidan,
veeberTela ca minda... (sekven-
cia).
55
ra aris vizualizacia
anu
ratom unda ifiqroT
saxeebiT?
56
Rrmad vecnobiT da vswavlobT, miT
ufro efeqturi xdeba marTvis Sede-
gebi.
cota ucnauri situaciaa: ukve ori
varT: erTi, vinc swavlobs da meore:
visac swavlobs... SeiZleba, mesamec
gamoCndes, ufro sworad, is sul Cans
da is mTavaria: is, vinc akvirdeba
imas, vinc swavlobs da imas, romel-
sac swavlobs...
sad varT Cven... romeli varT...?
losevi wers: Tu suli Cemi mxo-
lod Cemia da ara me TviTon... maSin
sad var me?
davakvirdeT im kuTvnilebiT nac-
valsaxels, romelsac sakuTari Tavis
mimarT viyenebT: Cemi suli... Cemi xe-
li, Cemi naweri, Cemi fiqrebi, Cemi az-
rebi.... yvelaferi es me mekuTvnis,
anu: arc erTi maTgani me ar var Ta-
vad... ubralod, mekuTvnis...
rogorc sadenebi ar aris deni,
aramed mxolod gamtaria, iseve ar
aris adamianis sxeuli suli, isic -
gamtaria...
me imyofeba dabadebis, sikvdi-
lis da cxovrebis miRma... (losevi).
ara mgonia, am ganmartebam Sveba mog-
vitanos...
57
mokled, Cven (pirveli) vswavlobT
Cvens (meore) meqanizms da is (mesame)
sul gvakvirdeba...
axla CvenSi im adamians davubrun-
deT, romelic fiqrobs, qmnis, warmo-
idgens, warmoisaxavs... anu: survilebs
aqcevs formebad, filmad. vizuali-
zacia swored es aris: warmosaxvaSi
sasurveli realobis danaxva saxee-
biT. es Cveni yoveldRiuri arsebobaa,
araferia axali... axali is aris, rom
Cven viwyebT mis Seswavlas da am sis-
tmis SeswavliT da gamoyenebiT ufro
sainteresos gavxdiT Cvens cxovre-
bas.
vizualizaciis gasagebad saWiroa
vicodeT, rogor muSaobs Cveni cno-
bieri da aracnobieri. rodesac Cveni
azrebi xSirad meordeba cnobierSi,
amis Semdeg is pirdapir gadaedineba
aracnobierSi, aracnobieri mas iRebs,
rogorc WeSmaritebas da qmnis yvela
pirobas, rom is gamovlindes, materi-
alizdes realur cxovrebaSi... saqme
is gaxlavT, rom Cveni tvini ver ar-
Cevs, ar SeuZlia zRvris gavleba rea-
lursa da warmosaxul movlenebs So-
ris.
58
rodesac adamiani periodulad
fiqrobs erTsa da imave movlenaze da,
amave dros, warmoidgens mas, rac Se-
iZleba mkafiod, aracnobieri zRap-
ruli jiniviT iwyebs mis Sesrulebas.
aracnobieri Cveni yvelaze erTgu-
li megobaria, is yovlisSemZlea; is
usmens Cvens azrebs, dauyovnebliv
gamoaqvs daskvnebi, iwyebs gzebis Zie-
bas sasurvelis misaRwevad, magram
arsebobs erTi piroba, misi ena gansa-
kuTrebulia... mas mxolod vizualu-
ri, saxeebis ena, esmis, amitom aris
mniSvnelovani vizualizacia... anu
mkafiod warmosaxva imisa, rac
gsurT... magram mxolod warmosaxva
araferia, Tu mas ar axlavs Sesabamisi
kinesTetikuri gancdebi, SegrZnebe-
bi, anu is unda iyos emociuri, mxo-
lod es aniWebs vizualur saxeebs Za-
las... am gziT warmosaxuli Rrmad iW-
reba CvenSi... SesaZloa, rom am pro-
cess sasiamovno musikac axldes Tan.
axla SegiZliaT, rom Tqveni cnobi-
erebis revizia CaataroT: raze fiq-
robT xSirad, ras warmoisaxavT? ro-
meli saxeebia Tqvens cnobierebaSi
registrirebuli da namdvilad
gsurT Tu ara maTi axdena? adamia-
59
nebi Zalian xSirad fiqroben imaze,
rac ar surT, atareben negatiur war-
modgenebs da amiT niSans aZleven
aracnobiers, rom imoqmedos... mere
ukvirT, ratom axda is, rac ar sur-
daT, magram razec bevrs fiqrobdnen.
kargi iqneba, Tu airCevT azris ga-
moxatvis pozitiur versias da kon-
cntrirdebiT sasurvelze da ara ima-
ze, rac ar gsurT... adamiani is aris,
razec fiqrobs, razec saubrobs, ra
warmodgenebsac atarebs... visac fiq-
ris Secvla SeuZlia, mas SeuZlia sam-
yaros Secvlac... brma bedisweras
qmnis Cveni umoqmedoba da avtomatiz-
mi...
vizualizacia, rogorc gansakuT-
rebuli semiotikuri ena, SegviZlia,
bevri meTodiT ganvuviTaroT moswav-
leebs... magaliTad, moasmenineT kla-
sikuri musika da TxoveT, rom gaaxmo-
vanon, rasac warmoisaxaven... erTi se-
miotikuri sistemidan meore semio-
tikur sistemaSi gadasvla Semoqme-
debiTi procesic aris, sainteresoc
da moswavleTa unarebis gamovlenac
ase ufro moxerxdeba... musika SeiZle-
ba iyos nebismieri, magaliTad, beTho-
venis mTvaris sonata:
60
https://www.youtu-
be.com/watch?v=vQVeaIHWWck
saintereso iqneba imaze dakvirve-
bac: romeli emocia iqneba dominanti
teqstebiT gadmocemul SinaarsebSi:
sevda, sixaruli, SiSi, bedniereba.... ?
61
mere gadmohqonda qaRaldze, ukve
dasrulebuli...
ratom aris mniSvnelovani am geni-
osTa azrovnebis wesi vicodeT? nei-
ro-lingvisturi programirebis spe-
cialistebi Tvlian, rom am strategi-
ebis codniT bavSvebSi Zlierdeba vi-
zualuri azrovneba da amitom skoli-
danve unda gamovumuSavoT es unarebi
maT, SevaCvioT saxeebiT azrovnebas...
rodesac bavSvebi mSoblebs gamo-
gonil ambebs uyvebian da rodesac
mSoblebs es ambebi ar moswonT, isini
eubnebian: rom es maTi fantaziaa, an
rom es cudi mogonebaa da male gaiv-
lis da cdiloben, rac SeiZleba, da-
uTrgunon aseTi fantaziebi da gad-
morTon realur cxovrebaze.
teslas am dro sxva meTodi hqon-
da... rodesac raime warmosaxva aekvia-
teboda (da genioss aseTi bevri hqon-
da) da Tavidan ver iSorebda, ki ar
Trgunavda, iwyebda am warmosaxvis
marTvas da uZebnida iseT ganviTare-
bas, rogoric mas surda... vfiqrob, es
strategia bavSvebs adreuli asaki-
danve SeaCvevs, marTon warmosaxvebi
da SemdgomSi ara mxolod warmosaxve-
62
bi, aramed sakuTari Tavi da sakuTari
cxovreba.
warmosaxvis unaris gansakuTrebu-
lobazea erTi Tanamedrove espaneli
mwerlis, xuan marses, patara moTxro-
ba (uJangavi foladis avtomobili),
romelsac xSirad vimowmeb aseT Sem-
TxvevaSi. moTxrobaSi sul ori perso-
naJia: Zlevamosili finansisti da Ra-
ribi biWuna. SemTxveviTobis wyalo-
biT, maTi gzebi gadaikveTeba da mow-
yenili navTobis magnati Raribi biWu-
nasagan iseT rames gaigebs da iswav-
lis, razec manamde arasdros ufiq-
ria... biWuna mas aziarebs namdvil mis-
tikas da pirvelad 50 wlis ganmavlo-
baSi sinior alkoni samsaxurSi ar mi-
dis... raRac moxda mis cxovrebaSi
iseTi, ramac Cveuli avtomaturi re-
Jimidan amoagdo... mokled, biWunas
daJinebulobiT da Zlieri warmosax-
viT man SeiZina manqana, romelic ar
arsebobda da romlis danaxvac SeZlo
mxolod mas Semdeg, roca gadawyvita,
rom SeeZina biWunas SeTavazebuli
ararsebuli linkoln -kontinentali.
63
P.S. swored aseT SemTxvevebze am-
bobs tesla: rom cnobiereba bato-
nobs sagnebze...
64
pozitiuri azrovneba da
teqstebi...
frTxilad teqstebTan
65
stebiT bavSvebs? magram aq saqme mxo-
lod emociebTan ki ara, im matricas-
Tan gvaqvs, romelsac romelime teq-
stis idea tovebs CvenSi. zRaprebi da
igavebic SeiZleba iyos iseTi, ro-
mlebic unergavs mkiTxvelebs raRa-
cas, rogorc WeSmaritebas. Semdeg
aseTi sibrZneebi msgavs SemTxveveb-
Si axsendeba adamians da moqmedebs
(da xSir SemTxvevaSi, aracnobierad)
ukve mza codnis Sesabamisad.
ra Tqma unda, imis Tqma minda, rom
cnobierebaSi aseTi modelebis arse-
boba yovelTvis negatiuri ar aris,
arsebobs sasargeblo programebic;
mniSvnelovani swored esaa: gaarCio
sasargeblo da usargeblo teqstebi,
romlebsac bavSvebs vawvdiT.
gaxsovT xom is zRapari: - Cito,
Cito, Ciorao... rao, batono melao...?
_ erTi bartyi gadmomigde, Torem
Sav dRes dagayeneb... da finalSi: ra
unda eqna sawyal Cioras, adga da gad-
mougdo bartyi... aracnobierSi am
zRapriT modelirdeba programa:
Tavdacvis gamo Svilebi unda gawi-
ro... Sen mainc rom gadarCe...
am niSniT daviT guramiSvilis teq-
sti - swavla moswavleTac-negatiu-
66
ri programis matarebelia, radgan,
vfiqrob, rom agresiiT miRebuli
codna pozitiuri verasdros iqneba.
nu genaRvlebis swavlaze yrmis
wkeplis cemiT kivili...
fraza: swavlis Ziri mware aris,
kenweroSi gatkbildebis _ aseve da-
kavSirebulia codnasTan, rogorc
tanjvasTan, da orientirebulia mo-
mavalze (kenweroze), vfiqrob, rom
pozitiuri ganaTleba zeimia da es ze-
imi codnis miRebis process axlavs
Tan da sadRac momavalSi ar gvelo-
deba.
Tavis droze da Sesaferis konteq-
stSi naTqvami - awmyo Tu ara gwya-
lobs, momavali Senia - zedmetad Sei-
sisxlxorca qarTulma kulturam da
gamodis, rom arasdros ar dgeba mo-
mavali, romelic Cvenia, swored imi-
tom, rom momavalia.
ara mxolod saskolo teqstebi ax-
denen Cvenze zegavlenas, aramed is
frazebic ki, romlebsac mSoblebi,
maswavleblebi xSirad gvimeoreben
viTom xumrobiT, magaliTad: daiZi-
ne, Torem bua SegWams, Wame, Torem
gudiani kaci mova da wagiyvans da
bevri aseTi...
67
raRa dagimaloT da, bavSvobaSi
marTla megona, rom gudiani kaci
arsebobda, romelsac mSoblebis urCi
bavSvebi gudiT mihyavda... cnobiere-
baSi myavda aseTi gudiani... saSine-
li gancda iyo amis warmodgena...
mSoblebs hgoniaT, rom es uwyinari
xumrobaa, TamaSi, romlebsac Svile-
bis ukeTesi momavlisTvis sCadian,
sinamdvileSi, es SiSis Canergvaa da
amaze uaress veradros gavakeTebT
SvilebisTvis. Cvens fsiqikaSi Seqmni-
li mizez-Sedegobrivi kavSiri iwyebs
moqmedebas da rogorc ki bavSvi
rame iseTs an ise ver gaakeTebs,
rogoric ufrosebs moewonebaT, ir-
Tveba es programa da ukve didobaSic,
roca aravin gemuqreba priutSi Caba-
rebiT da buaTi, ukve Tavad iwyeb
sakuTari Tavis dasjas gaucnobie-
reblad. ase momravlebuli suicidic
TviTdasjaa, romelic, vin icis, aseTi
aRzrdiTac ikvebeba.
bavSvobaSi aseTi frazebis mavneb-
lobasintuiciurad grZnobda zogi-
erTi mwerali da qmnida iseT teq-
stebs, romlebic msgavs programebs
wauSlida bavSvebs da pozitiur gan-
wyobaze gadarTavda. amitom gvavsebs
68
optimizmiT, sixaruliT da poziti-
viT nodar dumbaZis sabavSvo teqste-
bi. gansxvavebuli stilistikis miuxe-
davad, dumbaZe Cveni ekziuperia... ga-
mudmebulad patara ufliswulze
mofiqrali... patara ufliswuli ek-
ziuperTanac metaforaa da am Sem-
TxvevaSic metaforad gamoviyene, im
sisufTavis aRsaniSnad, romelsac pa-
tarebi floben da didebi kargaven.
darwmunebuli var, zepirad iciT
nodar dumbaZis es leqsi:
- bebom imdeni maSina,
mova da SegWams buao,
me mgoni, TviTon SeSinda
da wnevam gaabruao,
- nu geSinia, bebiko,
magas vaswavli Wkuasa
da Seni SeSinebisTvis
me TviTon SevWam buasa (bua).
adamianis fsiqikis Rrmad mcodne
mweralma ase gadaaTamaSa negatiuri
programa da Seqmna sruliad sxva emo-
ciis teqsti: iumoriT, RimiliT, siy-
varuliT savse. swored amgvari teq-
stebia Zalian mniSvnelovani kultu-
risTvis, skolisTvis, adamianebis-
Tvis: teqstebi, romlebic xels uw-
vdian adamians, gadaarCinon.
69
aseTive paTosisaa nodar dumbaZis
sxva leqsic:
babuaCems wignebi
davuxie am diliT,
damsajes da mTeli dRe
ar maWames sadili,
rom vitire, dedikom
damawiwkna qoCori,
bebiam ki miZaxa
gauzrdeli CoCori.
imas ki ara vtiri,
rom davfxriwe wignebi,
Turme rom gavizrdebi,
didi viri viqnebi (CoCori).
es alqimiaa, romelsac nodar dum-
baZe am teqstebiT akeTebs. namdvilad
didi Zala aqvs iumors (da ara - iro-
nias) da siyvaruls erTad: erTi Se-
xedviT, mZime suraTia: bavSvi xevs
wignebs, deda qoCors awiwknis da sa-
dils ar aWmevs, bebia Seuracxyofs...
ai, aseT ambavs aqcevs pozitiur gan-
wyobad, amitom aris, rom nodar dum-
baZis sabavSvo leqsebs bavSvebi (da
didebic) xalisiT imaxsovreben.
nodar dumbaZis leqsebSi xSirad
vxvdebiT transformacias, trafare-
tebis Canacvlebas axali teqstebiT...
mwerali negativis pozitiviT dam-
70
Trgunvelia, yovelTvis sicocxlis
mxaresaa. gaxsovT zRapris es frag-
menti albaT:
zRapar iyo, zRapar iyo,
Robes Citi momkvdariyo...
mweralTan es fragmenti naxeT,
rogor transformirda:
zRapar iyo, zRapar iyo,
wyalSi yinva Camdgariyo,
RobemZvrala WinWraqasTvis
tyeSi mocvi gamqraliyo,
mSieri da gaToSili
fanjarasTan momdgariyo
da tiriliT eZaxoda:
- gamiReo, nodariko!
sxvanairad aba, gana
SeiZleba momxdariyo?
is zarmaci RobemZvrala
nodarisTan stumrad iyo.
stumrad iyo da SimSiliT
Citi rom ar momkvdariyo
dReSi samjer Cais kovziT
rZes asmevda nodariko
(nodarikos stumari).
P.S. mkiTxvelebo, frTxilad, teq-
stebia...! teqstebis iqiT ideebia...
Tqven ki arCevT ideebs...
71
azris Zala da
`cecxli TvalebSi~
napoleon hili
cecxli TvalebSi
72
rad iwvevs cvlilebas... ra gansaz-
Rvravs sityvis gavlenas da Zalas?
metaforulad meore tipis adami-
anze ityvian: iseTi cecxli aqvs Tva-
lebSi, rom SeuZlia, sxvac aanTos...!
TvalebSi cecxlze erTi Sem-
Txveva gamaxsenda, romelic amerikul
universitetSi moxda: gamosaSveb sa-
Ramoze miiwvies erTi miliarderi,
romelsac sityviT unda miemarTa man-
tiebiT da qudebiT Semosili studen-
tebisaTvis. meore dRidan axal cxov-
rebas iwyebdnen. dRes ki iyvnen: laRe-
bi, Tavisuflebi, janmrTelebi, bed-
nierebi... xvalidan - warmatebuli
adamianebi da menejerebi... dRes -
mxolod meocnebeebi....
miliarderma sityva ase daiwyo:
mravali wlis win mec TqvensaviT viya-
vi studenti (yvela ase iwyebda Tavis
gamosvlas...). mravali wlis win, - gai-
meora oratorma, - me viyavi studenti
da me araferi mqonda... a r a f e r i ....
bevr Tqvengans dRes ukve aqvs: mza sa-
muSao, avtomobili, hyavs gavleniani
mSoblebi... me ki a r a f e r i ar mqon-
da... araferi! me mqonda diplomi da me
mqonda cecxli TvalebSi. da es cec-
xli, SesaZloa, imisgan mqonda, rom
73
araferi mqonda.... gavida dro... axla
me maqvs yvelaferi da TvalebSi cec-
xli isev SemrCa!
ai, axla ki, vdgavar Tqven win, gi-
yurebT da verc erTis TvalebSi ver
vxedav aseT cecxls. Tu TanxebSi ga-
daviyvanT, aseTi TvalebiT Tqveni Se-
mosavali weliwadSi SeiZleba iyos 100
000 dolari. me miliarderi var... raze
velaparako im adamianebs, romelTa
Semosavalic weliwadSi mxolod 100
000 dolariT Semoifargleba? - ara-
ferze! amitom me gemSvidobebiT da
mivdivar...
ho, marTla... organizatorebma
mTxoves, rom gamosvla pozitiur no-
tze damesrulebina: warmatebebs gi-
survebT!
axalgazrdebs egonaT, rom es ora-
toris triuki iyo, rom is isev dab-
rundeboda da sityvas ganagrZobda...
magram es ase ar moxda... miliarderma
Tavisi saTqmeli mokled da konkre-
tulad Tqva da scena datova...
ras ifiqrebdiT, Tqven rom im ga-
mosaSveb saRamoze yofiliyaviT? au-
cileblad dainteresdebodiT, mainc
ras niSnavs aseTs: cecxli Tvaleb-
Si?
74
jini, romelic yovelTvis gismenT
da gemorCilebaT...
78
`ilaparakeT, raTa Tqveni
danaxva SevZlo!~
79
bebia Tqvens msjelobaSi...? da iqneb
arc arasdros gagianalizebiaT, ro-
gor gavlenas axdens Tqven mier ga-
moTqmuli azrebi Tqvensave momaval-
ze? maSin es statia TqvenTvisaa da ax-
lave daiwyeT!
metyveleba arasdros aris ubra-
lod metyveleba. es aris forma Cveni
Sinagani azrebis da ara mxolod azre-
bis, Cveni msoflxedvis - rogor aris
modelirebuli samyaro Cvens cnobie-
rebaSi da rogor gadmoedineba sit-
yvebis meSveobiT. amitom arseboben
adamianebi, romlebic metyvelebaze
dakvirvebiT swavloben adamians. ma-
galiTad, sokrate, romelic ambobda:
ilaparakeT, raTa Tqveni danaxva Sev-
Zlo!
adamiani, rodesac sxvas axasiaTebs
an raime sagans aRwers, ufro metad
Tavad Cans... radgan yvelaferi subi-
eqturia. Wiqa, romelSic naxevramde
axsia wyali, erTisTvis naxevrad sav-
sea da meoresTvis - naxevrad carie-
li.... gaaCnia, vin umzers mas: optimis-
ti Tu pesimisti.
codna sakmarisze meti daugrovda
adamians da axla SeuZlia, sokrates
gamoZaxebis gareSe daakvirdes saku-
80
Tar metyvelebas da diagnostirebac
SeZlos, xolo amis Semdeg mkurna-
loba Tavad dainiSnos...
azri gamoiTqmis ramdenime gan-
sxvavebuli formiT da maT Soris wam-
yvania: negatiuri an pozitiuri ga-
moTqma:
81
pozitiur energias aZlierebs ram-
denime mimarTuleba:
pozitiuri mtkiceba - egreT wode-
buli afirmaciebi;
pozitiuri ganwyoba - rwmena imisa,
rom yvelaferi gamogivaT;
pozitiuri azrovneba - samyaros
aRqma pozitiuri rakursiT.
82
pozitiuri mtkiceba - egreT
wodebuli afirmaciebi
emil kue
83
Tvis, roca raimes uaryof, ukve Cixia,
ukve konfliqtia.
84
gamojanmrTelebaSi daarwmunebda
maT. am movlenam kue daafiqra da Sei-
muSava specialuri meTodi, romelic
miznad isaxavda gacnobierebul
TviTSTagonebas.
afirmaciebSi yovelTvis pozitiu-
ri azria da awmyozea orientirebuli.
imis mixedviT, ra gvawuxebs da risi
Secvla gvinda, Cven TviTon vadgenT
afirmaciebs an ukve Seqmnilebs viye-
nebT. magaliTad: me dRiTi-dRe uf-
ro vjanmrTeldebi Tavs cudad
vgrZnob..), yoveli dRe Cemi axali
bednierebis dasawyisia (ubeduri var,
RmerTi ar mwyalobs), Cemi Semosavali
yoveldRiurad izrdeba (Raribi var,
fuli araferSi myofnis)
afirmaciaTa xSiri gameoreba fiq-
sirebuls xdis gamoTqmul azrs da
azri cnobieridan gadadis aracnobi-
erSi, sadac uaryofiT konstruqci-
ebs (programebs) anacvlebs pozitiu-
riT, amis Semdeg da amis wyalobiT uk-
ve azri avtomaturad iwyebs moqmede-
bas da pozitiuri Sedegebi Zalian
hgavs jadoqrobas...
pozitiuri ganwyoba - rwmena imisa,
rom yvelaferi gamogivaT, amyarebs
afirmaciebiT gamoTqmul azrs da
85
ufro `swrafad asrulebads~ xdis.
emociuri ganwyoba is sixSirea, rome-
lic msgavs sixSires izidavs da aZli-
erebs pozitivs. bednieri viqnebi ki
ara (momavalSi arasdros unda gadai-
tanoT ganwyoba), aramed bednieri
var, sixaruls ganvicdi... yvelaferi
aq da axla xdeba, ganwyoba unda Seiq-
mnaT Sedegamde da es ganwyoba aras-
dros dagtovebT, arc Sedegis Semdeg
da arc axal Sedegamde.
pozitiuri azrovneba - adamiane-
bis, faqtebis da movlenebis aRwera
pozitiuri rakursiT. ra Tqma unda,
es imas sulac ar niSnavs, rom Cven ver
vxedavT an ver aRviqvamT negativs. es
niSnavs, rom aqcents vsvamT poziti-
ur gamoTqmaze.
es Seexeba iseT martiv situacieb-
sac ki, rogoricaa, magaliTad, aseTi
standarti: mamakaci elodeba qalba-
tons da kiTxulobs: _ male gamox-
val, Zvirfaso? Tqven gaqvT ori gan-
sxvavebuli rakursis pasuxi: _ ara,
ver gamoval da meore, romelic pozi-
tiurad ase JRers: _ diax, gamoval...
naxevar saaTSi...
arCevani gaqvT...
86
warmatebebs gisurvebT samyaroSi,
romelSic Tqven yovel dRe sul uf-
ro didi bedniereba da warmateba ge-
lodebaT!
87
me da Sen ki ara,
is, rac Cven Sorisaa
(dialoguroba)
88
avuaroT gverdi. Tumca es dialogi
SeiZleba zedapiruli da formalu-
ric iyos da SeiZleba - Rrma da Sina-
ganic.
magaliTad, gaTenda... pirveli, ra-
sac vakeTebT, fanjaraSi vixedebiT:
rogori amindia...? wvims, Tovs, nisli
an mzea... Cvens ganwyobaze ukve gavle-
nas axdens is, Tu rogori amindia qa-
laqSi, romelSic vcxovrobT. rogor
gavlenas axdens...? ai, es swored is sa-
kiTxia, roca verc me da verc sxva ver
gikarnaxebT, Tqven ra unda ganica-
doT an ras ganicdiT maSin, roca qa-
laqSi nislia an mze... diax, Tqveni gan-
wyobileba aucileblad raRaciT ic-
vleba: ufro pozitiuri xdeba, gan-
wyobas gifuWebT, ubralod, neitra-
luri rCebiT... an kidev, ityviT, rom -
bunebas ar aqvs cudi amindi - da Ta-
vad marTavT ganwyobas.
da dilis Cais an yavas rogor miir-
TmevT...? SeigrZnobT sasiamovno siT-
xis aromats, agemovnebT masTan er-
Tad samyaros Tu Cqar-Cqara, wyali-
viT da avtomaturad cliT da garbi-
xarT...
iqneb mTeli dRe ise gadis, rom
arc arasdros fiqrobT im sagnebze,
89
romlebsac exebiT (hoo, egRa gakliaT
kidev, sagnebs elaparakoT...). swored
magas vambob, rom Tanamedrove adami-
anma dakarga garesamyarosTan dialo-
gis jer survili da Semdeg unaric, is
Caiketa Tavis samyaroSi da meqanikur
da avtomatur arsebobaSi, Tu rame
SerCa, cnebiTi azrovnebaa; dialogi
ki ubralod informaciaTa gacvla-
gamocvlad aqcia.
adamianuri yofa da arseboba ki
ase martivi sulac ar aris, es mxo-
lod zedapiria, formaluri urTier-
Tobebi, an formaTa urTierTobebi...
namdvili dialogi ki isaa, rodesac
empaTia gaqvs meore adamianis, cocxa-
li an aracocxali samyaros mimarT.
ras grZnobT, roca yvavilebs uyu-
rebT? SegiZliaT, rom aRweroT da me-
ti araferi? da Tu SeigrZnobT, maSin
verc aRwerT, radgan yvavilebTan
dialogiT iqnebiT dakavebuli...
zRvaze roca xarT, talRebTan gisa-
ubriaT...? sityvebiT ara... sityvebi
dialogis saSualebebs Soris yvelaze
susti formaa... Tu gisaubriaT, maSin
isedac iciT amis Sesaxeb, ra xdeba da
rogor... gavlenac xom gigrZvniaT...?
sivrceebi Tqvens sulSi... TiTqos
90
zRva Tavad xarT. ai, es SegrZnebaa
urTierTgavlena da urTierTqmede-
ba.
Tu ufro ganvavrcobT Temas, uf-
ro Sorsac wavalT. dialogi SesaZle-
belia ara mxolod nivTebsa da bune-
briv movlenebTan... aramed, nebismier
movlenasTan, rac ki Cven garSemo da
CvenSi xdeba, magram umetesad Cven
yvelafers vemijnebiT da gvgonia,
rom amiT Tavs vicavT. sabolood
gamodis, rom viketebiT... viketebiT
da, sinamdvileSi, vaviwrovebT im siv-
rces, romelSic vcxovrobT da ro-
melSic Semdeg suli gvexuTeba.
cxovreba Sedgeba adamianebisgan,
faqtebisgan (movlenebisgan), Cveni
damokidebulebisgan am adamianebis,
faqtebisa da movlenebis mimarT (dia-
logisgan) da...
bunebrivia, Sedgeba kidev Zalian
mniSvnelovani nebelobiTi aqtisgan,
es aris arCevani. ra Tqma unda, Cven
virCevT... yvela SemTxvevaSi da yo-
velTvis virCevT: marcxniv Tu mar-
jvniv, es Tu is, ase Tu ise... magram ra-
sac (visac) virCevT, imas niSnavs, rom
masTan dialogi gvaqvs (metaforaa
zog SemTxvevaSi), dialogi urTier-
91
Tqmedeba da gavlenaa, romlis Sede-
gadac raRac sxva miiReba, Tvisobri-
vad axali. diax, Rrma dialogi siner-
giaa.
dialogis am formebs sainteresod
ganixilavs filosofosi martin bube-
ri naSromSi - me da Sen. buberis fi-
losofiis mixedviT, adamianur urTi-
erTobebSi me ar aris Tavdapirveli.
mniSvnelovania ara me an Sen, ara-
med damokidebuleba me-sa da Sen-s
Soris. diax, mTavaria damokidebule-
ba anu urTierTqmedeba, urTierTgav-
lena, mimoqceva me-sa da Sen-s Soris...
es Zalian hgavs metaforulad or
napirs Soris zRvis mimoqcevas, sadac
mTavari napirebi ki ar aris, aramed
is, rac SuaSi xdeba. radgan, buberis
mixedviT, adamiani sakuTar me-s ga-
nicdis da ayalibebs mxolod meores-
Tan, Sen-Tan urTierTobisas, da es
mudmivi mimoqcevaa da dausrulebeli
qmnadoba.
buberi damokidebulebebs ganixi-
lavs sam sferoSi:
pirveli sfero - bunebasTan cxov-
reba;
meore sfero - adamianebTan cxov-
reba;
92
mesame sfero - sulier arsebebTan
cxovreba;
pirvel SemTxvevaSi damokidebu-
leba enobriv gamoxatvamde ar midis,
meore SemTxvevaSi damokidebuleba
gamoixateba enobrivad da mesame Sem-
TxvevaSi damokidebuleba badebs
enas. swored mesame SemTxvevaze SeiZ-
leba vTqvaT, rom am dros ibadeba
metaforebic.
sagnebi SeiZleba aRviqvaT, ubra-
lod, rogorc sagnebi, romlebsac vi-
yenebT; amgvaradve SeiZleba Sevxe-
doT cxovelebs da adamianebsac. mag-
ram es mxolod zedapiruli xedva iq-
neba da aseTi mimarTeba samyaros
mTlianobas ver Segvacnobinebs. SeiZ-
leba, me aRvwero adamiani, davaxasia-
To garegnobis mixedviT: mas aqvs xSi-
ri Tma, Taflisferi Tvalebi, grZeli
TiTebi, xmis sasiamovno tembri da ase
Semdeg. magram am yvelafris miuxeda-
vad, CemTvis damaluli iqneba mTavari
- Tavad is adamiani. buberi amgvar ze-
dapirul damokidebulebas gamoxa-
tavs nacvalsaxelebiT: me-is. xolo
Rrma urTierTdamokidebulebas aR-
niSnavs me-Sen nacvalsaxelebiT. siR-
rmiseul damokidebulebaSi mxolod
93
adamiani ar igulisxmeba, `Sen~ - SeiZ-
leba iyos nebismieri sulieri an usu-
lo sagani, aq mTavari damokidebule-
baa... swored amis Sesaxeb vwerdiT ze-
moT. SeuZlebelia, adamianma icxov-
ros mxolod siRrmiseuli damokide-
bulebiT, magram mxolod zedapiruli
damokidebulebebiT cxovrebiT ada-
miani kargavs mTavars, suls, da iqce-
va meqanikur arsebad.
rogori damokidebuleba gaqvT
gakveTilze moswavleebTan? leqcia-
ze - studentebTan? zogadad - adamia-
nebTan, sagnebTan, bunebasTan...?
94
nawili I I
semiotikuri warmodgena
multisemiotikuri prezentaciis
unarebi
95
multisemiotikuri
prezentaciis unarebi
96
prezentacia droSi SezRudulia,
rac imas niSnavs, rom yvelaferi, ama-
ve dros, unda gamoixatos mokled da
efeqturad, rac prezentacias ani-
Webs reklamurobas...
multisemiotikuroba azris gada-
cemis saukeTeso saSualebaa, radgan
msmenels awvdis informacias gansax-
vavebuli kodebiT da saSualebebiT
erTdroulad.
verbaluri, vizualuri, audio-vi-
deo kodebiT Tqven qmniT erT ambavs,
erT istorias - es namdvili Semoqme-
debiTi procesia.
swored amitom efeqturi prezen-
tacia aris saukeTeso multisemioti-
kuri ritorikuli modeli, CarToT
samyaro Tqvens qselSi!
gaxsovdeT: warmatebul prezenta-
cias SeuZlia Secvalos Tqveni cxov-
reba!
da kidev: darwmunebuli var, Ti-
Toeul Tqvengans, vinc axla am
teqsts kiTxulobs, aqvs gansakuTre-
buli idea, romlis Sesaxebac unda
vinmes, an sulac mTel samyaros mo-
uTxros!
97
rogor avagoT prezentacia?
zogierTi rCeva
1. prezentaciis Sinaarsisa da
struqturis gansazRvra; argumenta-
ciis meTodebis SemuSaveba;
98
prezentacia sainteresoa maSin,
roca is erTgvari kinofilmiav
da am filmSi mayurebeli sru-
lad CarTulia;
99
vizualuri mxare aranakleb
mniSvnelovania verbalurze;
100
lovania: man SeiZleba aanTos an
Caaqros msmeneli... mokle Car-
Tvac SeiZleba gamoiwvios...
amitom frTxilad - danTebul
cecxlTan!
101
prezentacia, rogorc filmi
Storytelling-is meTodi
stiven spilbergi
102
istorias.... amas ki mxolod logikuri
da Tanmimdevruli gadmocemiT ver
SevZlebT, aucilebelia, rom ambavi
emociuradac Segvexos; rac mTavaria,
Tavidanve unda davinaxoT imis saWi-
roeba, rom es istoria swored Cven-
Tvisaa.
Tanamedrove samyarom Cveni aRqma
gaxada metwilad vizualuri. es niS-
navs, rom, uwinaresad, Cvenze moqme-
debs is, rasac vxedavT. amitom pre-
zentaciisas didi mniSvneloba eniWe-
ba vizualuri ambebis Seqmnas. ambavi -
es aris is, rac yvelas ainteresebs,
Tu Sesabamisadaa moTxrobili da exe-
ba msmenelis (mayureblis) intere-
sebs, emociebs, azrebs, gancdebs...
martin saiksis Zalian saintereso
wigni prezentaciis Tanamedrove se-
miotikur unarebze (Martin Sykes, A.
Nicklas Malik, Mark D. West Stories that
Move Mountains: Storytelling and Visual
Design for Persuasive Presentations) ase
iwyeba: profesiul da pirad cxovre-
baSi Cven xSirad vxdebiT mcdari war-
modgenebis tyveebi. erTxel gaTavi-
sebul mcdar WeSmaritebebs mxolod
Cven ki ar vijerebT, gvinda isini
103
sxvebsac gadavceT. nebismieri axali
codna warmoiqmneba ukve dadgenili
warmodgenebiT. Tu axali informacia
ewinaaRmdegeba am warmodgenebs, Cven
ukvuvagdebT mas, raTa Cveni rwmena ar
Seiryes... myari stereotipebi advi-
lad ar nebdebian... imisaTvis, rom
SevcvaloT guli, goneba da qcevebi,
aucilebelia sworad agebuli komu-
nikacia...
wignis avtorebis azriT, saWiroa,
gonebis gaTavisufleba, raTa azri
axleburad gamoiTqvas. araviTari mo-
sawyeni Canawerebi da Tezisebi! es ar
`muSaobs~! saWiro gaxda sruliad gan-
sxvavebuli midgoma. Tanamedrove
teqnologiebma miaCvia adamiani vizu-
alur ambebs da, Sesabamisad, efeqtu-
ri komunikaciac am enaze unda aigos.
e.w. Storytelling-is meTodi (informaci-
is gadacema ambebis moyoliT) aqtua-
luri gaxda.
es wigni gaxlavT efeqtur komuni-
kaciaze, romelic adamians ubralod
mosmenisken ki ar ubiZgebs, aramed -
qmedebisken... informacias ubralod
ki ar vagrovebT, aramed gardavqmniT
keTebisas, qmedebisas, moqmedebisas...
104
amaze SoTa rusTaveli werda: ara
viqm, codna ras margebs filosofos-
Ta brZnobisao.
efeqturi komunikacia iqmneba vi-
zualuri ambebis SeqmniT... ambavs ki
aucileblad sWirdeba siuJeti...
ai, mivediT mTavar sakiTxamde: ro-
gor SevqmnaT saintereso siuJetis
vizualuri ambebi? aq ki unda gaiRvi-
Zos TqvenSi kreatiulobam, Torem Za-
lian kargi idea SeiZleba ise uferu-
lad gadmosceT, rom yuradReba ara-
vin miaqcios... yovelTvis unda gax-
sovdeT, rom yvelaze Zvirad swored
TavisTavad ambavi, Txroba, istoria...
iyideba. ase rom ar iyos, reklame-
bic saWiro ar iqneboda. ideis gamo-
xatva da gadacema aris Zalian mniS-
vnelovani. Tanamedroveobam ki gamo-
xatvis sruliad axali parametrebi
danerga.
warmoidgineT, rom Tqven xarT re-
Jisorebi da Tqveni prezentaciiT
qmniT films, Tavisi siuJetiT da yve-
la aucilebeli komponentiT. iwvevT
daZabulobas, emocias, eZebT gamosa-
vals da poulobT...
rogor avirCioT siuJeti?
105
sayoveTaod cnobilia, rom rom
arsebobs sul ramdenime siuJeti, ro-
melsac efuZneba yvela ambavi. 70-ian
wlebSi 30-wliani kvlevis Sedegad
amerikelma mweralma da Jurnalis-
tma, kristofer bukerma gamoTqva mo-
sazreba, rom arsebobs 7 arqetipuli
siuJeti, romlebidanac SeiZleba ne-
bismieri ambavi ganaviTaro.
es siuJetebia:
siuJeti I - urCxulze gamarjveba
persevsi da meduza gorgona, Te-
zevsi da minotavri, hari poteri...
siuJeti I I - transformacia
konkias ambavi, filmi lamazmani,
jein eari;
siuJeti I I I - Tavgadasavali
homerosis odisea, argonavtebis
miTi, legendebi mefe arturze, mobi
diki;
siuJeti IV - iqiT da ukan (gasvla
da ukan dabruneba)
drois manqana, alisa saocreba-
Ta qveyanaSi..., narnias qronikebi,
robinzon kruzo...
siuJeti V - komedia
106
figaros qorwineba, molieris pi-
esebi, jein ostinis romanebi, omi da
mSvidoba...
siuJeti VI - tragedia
legenda faustze, makbeti, romeo
da julieta, lolita...
siuJeti VII - aRdgoma (aRorZineba)
mZinare mzeTunaxavi, fifqia da 7
juja, mzeTunaxavi da urCxuli, yinu-
lis dedofali...
am siuJetebidan Tqveni prezenta-
ciisaTvis SegiZliaT SearCioT is,
rac yvelaze metad miesadageba
Tqvens saTqmels....
ifiqreT imaze, risi Tqma gsurT da
romelia Tqveni siuJeti?
107
yvelaferi iwyeba ideiT....
109
yvelaze didi ganZi, romliskenac ada-
mianebi miiswrafian, swored es aris -
yuradReba. sazogadoeba, masmedia,
ojaxis wevrebi, megobrebi, nacnobebi,
ucnobebi - yvela amisken iltvis. xSi-
rad gviwevs, Tavi davicvaT da Tavi
davaRwioT sxva adamianTa gavlenas,
zogjer - siamovnebiTac ki vnebde-
biT...
bevri adamianis yuradRebis dap-
yroba da yuradRebis miqceva warma-
tebuls xdis Tqvens ideas, Tqvens
bizness, Tqvens cxovrebas.
riT unda daviwyoT...?
yvelaferi iwyeba ideiT, romel-
sac waradgenT. rogor ideas sTava-
zobT samyaros? manam, vidre prezen-
taciis momzadebaze gadaxvidodeT,
hkiTxeT sakuTar Tavs: ramdenad Zli-
erad gindaT, rom Tqvenma ideam
icocxlos?
yvelaferi damokidebulia im
energiasa da Zalisxmevaze, romelsac
ideas axmarT.
110
SeqmeniT kus akvariumi - oazisi
ganmartoebisTvis
111
ra daurRveveli oazisi, sadac vera-
vin da veraferi SemoaRwevs... metafo-
rulad klizi amas uwodebs kus akva-
riums. kus metaforas, Cemi azriT,
klizi arCevs rogorc aCqarebul sam-
yaroSi Senelebis sinonims, xolo
akvariumi SemosazRvrulobis meta-
foraa.
aucilebeli ar aris, Tqveni kus
akvariumi maincdamainc Sin an samsa-
xurSi moawyoT, es SeiZleba iyos ne-
bismieri adgili: kafe, plaJi, parki...
mTavaria, SeiqmnaT simyudrove da
koncentrirdeT ideaze Rrmad, rad-
gan mxolod asea SesaZlebeli Semoq-
medebiTi siRrmeebis moxelTeba.
saimon sineki wignSi Start with
Why(Simon Sinek) wers imis Sesaxeb,
rom gavleniani liderebi Tavis ga-
mosvlas iwyeben pasuxiT kiTxvaze:
rasac akeTeben, ratom akeTeben?
TiTqmis yvelas SeuZlia, imaze isaub-
ros, ras akeTebs, magram Zalian cota
Tu daasabuTebs, rasac akeTebs, ra-
tom akeTebs?
daiwyo kiTxviT ra? - advilia da
Cveulebrivi... magram es sakmarisi ar
aris. adamianebi ar yiduloben imas,
112
rasac Tqven akeTebT, isini yidulo-
ben imas, ratomac akeTebT rames
(Simon Sinek).
hari reinoldsi (Harry Reynolds,
Presentation Zen. New Riders, 2008) pre-
zentatorebs, vidre gamosvlas daiw-
yeben, urCevs, pasuxi gascen kiTxvebs:
ra aris gamosvlis mTavari azri da
ratom aris es azri mniSvnelovani?
113
ideebi hgavs fexsacmels, radgan
fexsacmeli unda moirgo, rac imas
niSnavs, rom droa saWiro imisaTvis,
rom miiRo axali idea;
ideeebi hgavs Rvezels, yvelaze sa-
ukeTesoa axalgamomcxvari;
ideebi hgavs avtomobils, radgan
SegiZlia, nebismieri mimarTulebiT
imoZrao;
ideebi hgavs fifqebs, radgan zo-
gierTi ubralod dneba, zogisgan ki
SeiZleba raRac grandozuli Seqmna;
ideebi hgavs nayins, radgan Tu
didxans gaaCereb, dadneba da dakar-
gavs gemos da fers;
ideebi hgavs gogonas, radgan Tu
Sen ar miaqcev mas Tavis droze saTa-
nado yuradRebas, gamoCndeba sxva,
vinc amas gaakeTebs;
ideebi hgavs frTebs, radgan misi
meSveobiT SegiZlia afrinde da ig-
rZno frenis sixaruli!
114
rezonansi anu ipove Seni xma
115
ramdeni energia CadeT konkretul
ideaSi.
adamianebi floben gansxvavebul
sityvis Zalas da, Sesabamisad, idee-
bis Zalasac... enTuziazmiT, damaje-
reblad, pozitiurad gamoxatuli az-
ri sul sxva suraTs qmnis, vidre mo-
sawyenad, seriozulad, warbSekvriT
wardgenili idea... sruliad gansxva-
vebul energias asxiveben ideebi...
metyvelebaSi (prezentaciaSi) re-
zonansis kanonis moqmedebas eZRvneba
Nancy Duarte -s Zalian saintereso
wigni Resonate.
rezonansi yvelas gaugia. mogisme-
niaT aseTi frazac: gamomsvlelma
msmenelebSi rezonansi gamoiwvia, ra-
Rac movlenas sazogadoebaSi rezo-
nansi mohyva... marTalia, amgvar fra-
zeologizmebSi rezonansi metafo-
rulad gamoiyeneba, magram, es iseTi
metaforaa, romelSic metaforis me-
ore wevri asimilirebulia. rac mTa-
varia, rezonansis kanoni aqac zustad
ise moqmedebs, rogorc fizikaSi.
rodis warmoiqmneba rezonansi?
rodesac obieqtis vibraciis buneb-
116
rivi sixSire Seesabameba garegani
stimulis analogiur sixSires...
akustikur rezonanss SeiZleba
dakvirvebixarT kamertonebis maga-
liTze: roca or kamertons erTma-
neTTan axlos aTavseben da erT-erT
maTgans aaJRereben, JReras iwyebs me-
orec. bgeriTi talRa pirveli kamer-
tonisagan warmoqmnis meore kamer-
tonze moqmed periodul Zalas; mag-
ram Tu aviRebT gansxvavebuli saku-
Tari sixSiris kamertonebs, maSin maT
Soris rezonansi ar damyardeba.
am mcire da popularuli mimoxil-
vis Semdeg komunikaciisas rezonansis
movlena CvenTvis ukve saidumlo
aRar iqneba.
rezonator-kamertonad SgviZlia
ganvixiloT prezentatori, momxsene-
beli, xolo auditoria - meore mim-
Reb-kamertonad, romelic rezonan-
sSi unda movides pirvelTan. magram,
rogorc zemoTac dainaxeT, jer amis-
Tvis unda Seiqmnas pirobebi. swored
am pirobebs qmnis gamomsvleli, sxva
SemTxvevaSi, Tu auditoria ver moi-
marTa saimisod, rom miiRos pirveli
kamertonis rxevebi, araviTari kon-
117
taqti ar Sedgeba da prezentaciac iq-
neba mosawyeni da uintereso, veravi-
Tar rezonanss ver gamoiwvevs SeTava-
zebul ideasTan.
ra unda gavakeToT imisaTvis, rom
gamomsvlelisa da auditoriis sixSi-
reebi daemTxves?
rogorc zemoT xsenebuli wignis
avtori (Nancy Duarte, Resonate) gve-
ubneba, mxolod faqtebiT, argumen-
tebiT da logikiT aq fons ver gax-
valT. es parametrebi Zalian sustia
saimisod, rom vinmeze Zlieri emoci-
uri gavlena moaxdinoT da Seucva-
loT ganwyoba, energia, sixSire. saWi-
roa emociebiT zemoqmedeba, vizua-
luri istoriebis Seqmna, metafore-
bi...
imisaTvis, rom rezonansi daamya-
roT (kontaqti) auditoriasTan, jer
Tavad unda moxvideT masTan rezonan-
sSi, amis Semdeg sixSireebis SecliT
SegiZliaT, msmeneli gaiyoloT, cva-
loT auditoriis sixSirec da ase Si-
narCunoT rezonansi. Semdeg audito-
ria Tavad gamoavlens TviTorganiza-
ciis unars (Nancy Duarte, Resonate).
118
prezentatorisa da auditoriis
Zlieri energetikuli urTierTkavSi-
ris Semdeg auditoria imuxteba im
energiiT, romelsac gadascemT da
aseve ganewyoba samoqmedod. cvlile-
bebis gamowveva rezonansis kanonis
mTavari Sedegia, xolo am cvlilebebs
ganapirobebs prezentatori da pa-
suxsac agebs masze.
arsebobs orgvari damokidebule-
ba auditoriis mimarT: rodesac gmi-
ri Sen xar (momxsenebeli) da rodesac
gmiri auditoriaa. es ori damokide-
buleba sruliad gansxvavebul siuJe-
tebs qmnis da, Nancy Duarte-s mtkice-
biT, egoist prezentators didxans
aravin gahyveba... mTeli Tqveni Zalis-
xmeva unda mimarToT iqiT, rom audi-
toria aqcioT gmirad da Tqven ki un-
da darCeT ubralo xmad, romelic
amogzaurebs auditorias. karg pre-
zentacias SeuZlia Secvalos adamia-
ni, adamianTa jgufi, samyaro...
samyaro savsea ritmiT, harmoniiT,
disharmoniiT... mTavaria, Cveni xma vi-
povnoT.
Sumanis eqsperimentis dros magni-
tur dafaze sixSireTa cvlileba
119
formaTa cvlilebas iwvevs... qviSa
iRebs gansxvavebul formas... rac uf-
ro maRalia sixSire, miT ufro mra-
valferovani formebi miiReba. rezo-
nansi myardeba akustikasa da formas
Sorisac...
121
vizualuri azrovnebidan
verbaluri azrovnebisken
da - piriqiT
122
xva semiotikur sistemebs miekuTvne-
ba, magram maTi sinTezi, warmatebuli
urTierTqmedeba azris dabadebas, az-
ris gamoTqmas emsaxureba.
cal-calke orive sistema naklu-
lia azris gamosaTqmelad. magaliTad,
aviRoT qimiuri naerTi - wyali H2O -
igi Sedgeba ori atomi wyalbadisa da
erTi atomi Jangbadisagan. cal-calke
es elementebi arcerTi wyali ar aris,
aseve nawilobrivad warmoadgenen
azrs vizualuri da verbaluri siste-
mebi prezentaciisas.
ra kavSiria verbalursa da
vizualurs Soris?
123
konceptualur komunikacias axlavs,
gauferulda, gaicrica da gaqra.
TiTqos calke arsebobs adamiani (Si-
nagani adamiani) da enobrivi adamia-
ni, romlebic sul ufro Sordebian
erTmaneTs. daqveiTda enis ZiriTadi
funqcia, eqspresiuli funqcia, Sesa-
mabisad, urTierTgagebinebis proce-
sic adamianebs Soris, xalxebs Soris,
kulturebs Soris sul ufro prob-
lematuri gaxda. zog SemTxvevaSi ena
urTierTgagebinebis nacvlad iqca
urTierTgaugebrobis wyarod.
ratom xdeba ase da ras niSnavs is,
rom metyveleba avtomatizebuli
procesia?
bgeriTi ena niSnavs, rom adamiani
azrs, emocias, grZnobas gardaqmnis
sityvebad, cnebebad, anawevrebs da
gamoTqvams da ase gamoixateba. ra sa-
xiT gveZleva azri...? rogor iqceva
azri, rogorc mentaluri wamodgena,
cnebebad, da rogor SegviZlia, rom
Cveni azri srulyofilad gavuzia-
roT meore adamians an adamianTa
jgufs?
ai, aq iwyeba azris gadacemis rTu-
li fsiqo-fiziologiuri procesi. es
Zalian hgavs Targmnis process, mag-
124
ram gacilebiT ufro rTuls, radgan
Targmna gviwevs ara sxva enidan,
aramed azris mravalferovani semio-
tikuri rakursebidan verbalur, bge-
riT enaze... Cvens cnobierebaSi war-
moqmnil vizualur xatebs sityvebi
unda SevusabamoT da rodesac sityve-
bi ar gveyofa, maSin metaforebs un-
da mivmarToT. warmogidgeniaT, ram-
deni ram unda gadaitanos sityvebSi
enam (enis momxmarebelma)...? daanawev-
ros erTiani suraTi, mere SeaerTos
sxvadasxva tipis gancda, rom sabo-
lood SeZlos, aRadginos erTiani su-
raTi, da es unda moaxerxos, arc meti
da arc naklebi, pirobiT niSanTa sis-
temiT. diax, bgerebi, sityvebi, cnebe-
bi mxolod pirobiTi niSnebia azris
gadmosacemad. niSnis pirobiToba xom
enis fundamenturi konstituciuri
principia. enis Cveulebrivi momxma-
rebeli ar aris valdebuli, enisa da
azrovnebis Teoriebs flobdes da
enisa da metyvelebis funqciebSi er-
kveodes (es mecnierebis saqmea), mag-
ram is axorcielebs swored cnobie-
rad Tu aracnobierad azris sityve-
biT SefuTvis urTules process...
warmoidgineT, rom zRvaze xarT,
125
daisia... da Tqven unda uamboT Tqvens
megobars mzis Casvlis Sesaxeb, Tan
ise, rom yvela gancda, romelic
TqvenSia, gadaitanoT sityvebSi, ro-
gorc signalebSi, romelTa mosmenis
Semdeg Tqvens megobars unda gauC-
ndes igive emocia, da igrZnos is, rac
Tqven igrZeniT am daisis mzerisas...
praqtikulad Seusrulebeli amo-
canaa...
mxatvari amas ufro advilad SeZ-
lebda funjisa da ferebis meSveobiT,
magram enaSi azris materializacia
mxolod bgerebiTaa SesaZlebeli. mis-
tikosebi ityvian, rom is, visac SeuZ-
lia aseTi suraTis naxvisas ilapara-
kos, verafers grZnobs... magram meore
dRes es gancda rom sityvebiT gaa-
formo, moyve, namdvili xelovnebaa
saWiro... amrigad, gamodis, rom komu-
nikaciis procesSi erTian vizualur
warmodgenebs vanawevrebT bgerebad
da gardavqmniT konceptualur, cne-
biT azrovnebad. riT gansxvavdeba er-
Ti meorisgan? vizualuri xati gveZ-
leva erTiani saxiT, xolo sityvebiT
xdeba misi danawevreba da gadatana. va-
nawevrebT da gadagvaqvs vizualuri
verbalurSi, Semdeg ki iwyeba Sebrune-
126
buli procesi: enam, anu pirobiT ni-
SanTa sistemam, komunikaciis adre-
satze unda moaxdinos imgvari gavle-
na, rom verbaluri, cnebiTi azrovneba
kvlav gardaisaxos vizualur xatad.
saintereso iqneboda subieqtis mier
gadacemuli da adresatis mier aRqmu-
li vizualuri xatebis Sedareba, isini
albaT verasdros daemTxveoda erTma-
neTs, magram maqsimaluri daaxloeba
aris enis mizani; Tumca azrTan mimar-
TebiT verbaluri metyveleba yovel-
Tvis darCeba interpretaciad.
arsebobs iseTi teqstebi, romle-
bic Tavisi mxatvrulobiT myisierad
warmoqmnian vizualur xatebs. maga-
liTad, aseTia kobiaSi isas es haiku:
Cems Zvel saxlSi,
romelic davtove,
alubali yvavis...
Tu kargad gaviazrebT imas, rac
aqamde vTqvi, aucileblad gagiCnde-
baT SegrZneba, rom saerTod SeuZle-
belia ori adamianis aseTi Rrma ur-
TierTgageba... amitom yvelaferi pi-
robiTia da zusti sityvebi ar arse-
bobs Cveni mravalferovani Sinagani
gancdebis gadmosacemad. es kargad
uwyian poetebma, amitomac amboben:
127
.. ?
?
, ?
(,
Silentium!)
128
audialuri da kinesTetikuri
arxebi
129
li miiRebs informacias da prezenta-
ciac naklebefeqturi iqneba.
vizualuri ena mimarTulia gamo-
saxulebaze, cnobierebaSi vizualuri
xatebis warmoqmnaze, audialuri arxi
informacias smeniT iRebs, am tipis
adamianebisaTvis Zalian mniSvnelova-
nia sityva, gamoTqma, keTilxmovaneba,
metyvelebis ritmuloba, musika, isi-
ni informaciis registracias gan-
sxvavebuli emociis musikalurobiT
axdenen, maT esmiT... maSin, roca vizu-
alebi xedaven, xolo kinesTetebi -
grZnoben.
rogor unda gadavceT efeqturad
prezentaciisas audialebs informa-
cia? gamometyvelebiTi warmoTqmiT,
xmas unda mianiWoT mgrZnobeloba, Se-
giZliaT, gamoiyenoT audialuri xe-
lovnebis nimuSic, romelime musikis
mokle fragmenti (Tu es prezentaci-
as sWirdeba), romelic umal miip-
yrobs audialebis yuradRebas. sme-
nasTan dakavSirebuli leqsika gaaR-
vivebs maTSi melodias; mniSvnelova-
nia is ritmic, romelSic sityvas war-
moTqvamT. yovelgvari metyveleba xa-
siaTdeba ritmulobiT, magram unda
gaxsovdeT, rom gamudmebulad erT
130
ritmSi saubari iqceva monotonur
musikad da dakargavs efeqturobas,
amitom mniSvnelovania ritmis cvla,
raTa ar moxdes SeCveva da mocveTa,
rac daaqveiTebs informaciis miRebis
xarisxs.
rogor aRwevs oratori metyvele-
bis ritmulobas da keTilxmovanebas?
jer erTi, ena atarebs am bunebas, rom
ritmiT moawesrigos metyveleba. so-
siuri am kanons analogiis kanons
uwodebda.
didma oratorebma yovelTvis
icodnen ritmulobis zemoqmedebis
Sesaxeb msmenelze, amitom amas gansa-
kuTrebul yuradRebas aqcevdnen.
swored am mizans emsaxureboda met-
yvelebaSi iseTi mxatvruli saxeebis
gamoyeneba, rogorebicaa: alitera-
cia, amplifikacia, anafora, asonansi,
gameoreba.
metyvelebis ritmulobis erT ni-
muSs mogitanT samqadageblo teqste-
bidan, kerZod, fragments ioane bol-
nelis qadagebidan:
aw sayuarelno, rai jer ars Cuen-
da yofad?
Cuenda jer ars ganRviZeba Zilisa-
gan mswrafl,
131
Cuenda jer ars zeaRdgoma gul-
smodgined,
Cuenda jer ars warmarTebai mxur-
valed,
Cuenda jer ars migebebai misi sixa-
ruliT,
Cuenda jer ars Tayuaniscemaia mi-
si siwmindiT,
Cuenda jer ars misa muxlmodrekai
sinanuliT,
Cuenda jer ars misa Sevrdomai
cremliTa,
Cuenda jer ars misa aRsarebai...."
xma siCumeSi.
Zvel guburaSi Caxta bayayi.
siCume gaskda (basio).
am haikus wakiTxvisas xedav Zvel
gubes, gesmis xma, roca wyalSi xteba
bayayi da grZnob Sxefebs sxeulze...
magram saocari erTianobaa samive
enisa, TiTqmis ganuyofeli...
ai, aseTia universaluri teqsti,
romlis registraciac samgzis xdeba
Tavis tvinSi da swored amis wyalobi-
Taa advilad dasamaxsovrebeli da ze-
moqmedebis mqone... danarCeni kidev -
ra xdeba da es suraTi rogor gadadis
transcendenturSi, sxva sakiTxia...
aRqmis samive arxze mimarTuli
teqstis miReba-aRqmac Tu aseve sami-
ve arxiT moxdeba, es iqneba informa-
ciis gadacemis unikaluri SemTxveva,
samgzis regitrirebuli da damaxsov-
rebuli Tavis tvinSi. es is SemTxve-
vaa, roca xedav, gesmis da SeigrZnob
134
kidec... aseTi aRqmis sazRvrebi Zali-
an farToa, mTeli Cveni nervuli sis-
temaa CarTuli informaciis gadamu-
SavebaSi da yvela sensori gamarTu-
lad muSaobs...
raimes gemos gauxsenebia rame amba-
vi...?
romelime musikas gaucocxlebia
Zveli gancdebi?
sunamos surnelma adamiani Segax-
senaT...?
135
prezentaciis gakveTilebi
stiv jobsisgan - `samTa wesi~
gregor bernsi
136
mas SeeZlo, Seecvala adamianTa
cxovreba, ganaTleba da garToba... is
qmnida gansakuTrebul magnetizms,
azris magnetizms, rac mis garSemom-
yofebzec moqmedebda da amis wyalo-
biT realizdeboda yvelaze ufro sa-
ocnebo da, erTi SexedviT, miuRweve-
li azrebi. stiv jobsi kompiuterebs
ki ar yidda, aramed adamianTa SesaZ-
leblobebis gamovlenis instrumen-
tebs... es ki sagnis sruliad sxva mxa-
rea...
Tu Tqven ar SegiZliaT, daipyroT
adamianTa yuradReba, Tqvens ideas,
produqts ara aqvs warmatebis aravi-
Tari Sansi. nu gawiravT Tqvens ideebs
mxolod imis gamo, rom ar SegiZliaT
saTanadod wardgena... naxeT, rogor
akeTebda amas stiv jobsi da misi me-
TodikiT gaiumjobeseT prezentaciis
unarebi. da rogorc stivi xSirad am-
bobda gamosvlebis da prezentacie-
bis win:
axla ki, daviwyoT...
Carmine Gallo wignSi: The
Presentation Secrets of Steve Jobs wers:
me maqvs cudi da kargi informacia
TqvenTvis. cudi is aris, rom Tqven
137
mogiwevT, Tqveni prezentaciebi Sea-
daroT stiv jobsis gamosvlebs, ro-
melTac SeeZlo, yvelaze mosawyeni
sakiTxi Teatralizebul warmodge-
nad eqcia, Tavisi gmirebiT da urCxu-
lebiT, zustad SerCeuli slaidebiT
gamoewvia emocia da aRfrTovaneba.
kargi informacia ki is aris, rom
stiv jobsis gakveTilebiT daxvewoT
Tqveni gamosvlebi da, sulerTia, vin
xarT: biznesmeni, marketologi, mas-
wavlebeli... erTnairad saWiroa, is-
wavloT informaciis imgvarad gada-
cema, rom SeqmnaT magnetizmi, axal
gancdaTa veli, romelic aRafrTova-
nebs da enTuziazmiT aRavsebs msme-
nels.
139
pirvel istoriaSi stivi gviam-
bobs, rogor miatova Reed College 6
Tviani swavlis Semdeg. miatova, rad-
gan misi aRmzrdeli mSoblebis mTeli
Tanxa im swavlaze ixarjeboda, rom-
lidanac ver gaerkvia, ra undoda da
rogor daexmareboda koleji amis
gacnobierebaSi. mere airCia kaligra-
fiis gakveTilebi, maSin ver gaego, es
raSi dasWirdeboda, magram mixvda
mogvianebiT, rodesac gamovida pir-
veli Macintosh-i daxvewili tipogra-
fiiT: kaligrafiis gakveTilebis ga-
reSe es ver moxerxdebodao, - aRniS-
navda jobsi.
am istoriis azri bolos orator-
ma Seajama: kolejSi swavlis dros Se-
uZlebeli iyo, SemeerTebina es wer-
tilebi, magram 10 wlis Semdeg yvela-
feri cxadi gaxda. Tqven verasdros
SeaerTebT wertilebs, Tu mxolod
win iyurebiT, amas SeZlebT, rodesac
warsuls gadaxedavT. miendeT cxov-
rebas, karmas, beds... rasac gnebavT,
aseT midgomas arasdros umtyunia
CemTvis da aman Secvala Cemi cxovre-
ba.
140
sakuTari konkretuli ambebiT
jobsma Seqmna cocxali metafora,
cocxali igavi da am ambavSi mTavari,
ra Tqma unda, is azri da ideaa, rom-
lis mitanac undoda msmenelamde: mi-
endeT intuicias, ar SegeSindeT
cvlilebebis, adre Tu gvian movlena-
Ta kavSirs dainaxavT da yvela wer-
tils SeaerTebT...
141
wamali mware iyo, magram pacients ar-
go.... Tqven unda moZebnoT is, rac giy-
varT... da erTaderTi saSualeba, ake-
ToT diadi saqmeebi, aris is, rom giy-
vardeT is, rasac akeTebT... Tu Tqven
jer ar gipoviaT sayvareli saqme, eZe-
beT... ar SeCerdeT....!
143
A holy smokes moment
prezentaciis gakveTilebi
stiv jobsisgan
145
produqciis wardgenisas stivi
qmnida iseT frazebs, romlebic audi-
toriis mexsierebaSi didxans unda
darCeniliyo, amitom amaze Zalian
bevrs fiqrobda.... bevrs fiqrobda
imaze, rogor gamoeTqva Zalian mok-
led da efeqturad. roca amaze muSa-
obda, is zogjer autaneli iyo urTi-
erTobisas. erTxel man kopiraiters,
jeims vinsents, uTxra, rom misi teq-
stebi iPad - ze sruli kraxi iyo... _
ki magram, Tqven rogori gindaT...?
Tqven xom ar giTqvamT, ra gindaT? -
ar cxreboda jeimsi. amaze jobsi sul
afeTqda... bolos vinsentma katego-
riulad moiTxova: Tqven unda miT-
xraT, ra gindaT!
_ es Tqven unda maCvenoT da me
maSin getyviT, aris Tu ara is, rac
mindoda... - ganagrZobda jobsi. ga-
vigeb, roca davinaxav, - aseTi iyo
jobsis kredo...
is maqsimalisti iyo da amas iTxov-
da sakuTari Tavsac da sxva Tanam-
Sromlebsac. stiv jobsma yovelTvis
zustad icoda, ra surda da rogor,
magram amis vizualizacia Tavad yo-
velTvis ar SeeZlo... roca dainaxavda
146
an moismenda frazas, mxolod maSin
SeeZlo eTqva, rom es zustad is iyo,
rac undoda, an piriqiT: es is ar iyo...
stiv jobsis efeqturobas misi
sxarti da moqnili sareklamo teq-
stebic ganapirobebda. informaciiT
savse samyaroSi am frazebs unda ga-
erRvia informaciuli sacobi da
droulad da sxvebze adre SeeRwia
adamianTa cnobierebaSi, daepyro ma-
Ti yuradReba kaSkaSa STabeWdilebe-
biT... swored es iyo stiv jobsis war-
matebis erTi saidumlo.
mokle da sxarti frazebi, tvite-
raturuli teqstebi, 140 simboloSi
Cateuli saTqmeli.... ase aRwerda
stiv jobsi Tavis produqts tvite-
risTvis, depeSebis stili - es Tana-
medrove samyaros erTi niSania, ro-
melsac jobsi warmatebiT flobda.
Carmine Gallo aRwers 5 elements,
romelsac stiv jobsi iyenebda nebis-
mieri prezentaciis dros:
mTavari fraza - hedlaini
mowinaaRmdege
martivi slaidebi
demoversia
147
A holy smokes moment - er-
Ti amas uyure!
stiv jobsi hedlainebs tviterze
ganaTavsebda, Semdeg es frazebi ip-
yrobda did auditorias. magaliTad,
MacBook Air man aRwera, rogorc sam-
yaroSi yvelaze Txeli nouTbuki. is,
rac gindaT, rom Tqvens produqtze
icodnen, pirvel yovlisa, unda gaime-
oroT prezentaciisas, slaidebze,
presrelizSi, saTaurebSi.... amiT pir-
vel, yvelaze mniSvnelovan, informa-
cias awvdiT momxmarebels Tqvens
produqtze.
klasikur istoriaTa gmiri yovel-
Tvis amarcxebs mowinaaRmdeges.
Tqvens ideas, produqts, aucileblad
hyavs konkurenti; misi mowinaaRmde-
ged ganxilva da Rirseuli damarcxe-
ba Tqveni mowodebaa.
Apple-s produqtebi martivi da
ubraloa, moSorebuli aqvs yvelafe-
ri, rac zedmetia. amave midgomas avi-
Tarebs stiv jobsi produqtis pre-
zentaciisas. martivi da mravlis-
mTqmeli slaidebi... umTavresad, es
suraTebia. rodesac jobsi waradgen-
da MacBook Air-s, veraviTari sityvebi
148
ver Secvlida suraTs, romelzec xe-
li ofisis Txeli konvertidan iRebda
nouTbuks. zogi prezentaciisas
jobsi iynebda sul 7 sityvas da 10
slaids... uxvsityvaoba saWiro ar
aris, is Rlis msmenelis gonebas...
stiv jobsi araviTar SemTxvevaSi
ar gadaRlida auditorias da ar dau-
kargavda interess. yovel 10 wuTSi
msmenelebis gansatvirTad is axali
produqtis SesaZleblobebs aCveneb-
da. 2007 wels, rodesac waradgenda
iPhone Macworld -s, man aCvena, rogor
muSaobda telefonze Google Maps-i.
man gaxsna starbaqsis maRaziaTa qse-
lis sia da erTgan dareka. rodesac
upasuxes, jobsma uTxra: minda Sevuk-
veTo 4 000 yava-late, Tu SeiZleba....
ara, ubralod, vixumre. aseTi qmede-
biT stivi auditorias gantvirTavda,
axalisebda da informaciasac awvdi-
da...
stiv jobsis prezentaciebSi aris
momenti, romelsac nevropaTologe-
bi uwodeben emociur movlenas: ase-
Ti emociuri movlenebi gvevlineba
erTgvar stikerebad, romlebic tvins
eubnebian: es daimaxsovre!
149
Macworld-is wardgenisas jobss Se-
eZlo, daewyo prezentacia ase: Apple
pirvelad warmogidgenT mobilur te-
lefons, romliTac moismenT musikas,
iTamaSebT da uyurebT videos. amis
magivrad man Seqmna intriga: Cven
dRes warmogidgenT sam revoluciur
produqts: pirveli - es aris farTo-
ekraniani iPod, meore - revoluciuri
mobiluri telefoni, mesame - xaris-
xiani mowyobiloba internetisTvis.
iPod-i, telefoni da internetkomuni-
katori... gesmiT? da es aris mxolod
erTi mowyobiloba!
150
ra, rogor da ratom?
151
mrebis amxsneli moiyvana. man mousmi-
na da uTxra:
- moxaruli var, gacnoboT sasia-
movno ambavi: Tqven yvela Tqvens ax-
lobelze didxans icocxlebT!
am ambis mosmeniT gaxarebulma
mbrZanebelma sizmrebis amxsneli wi-
naswarmetyvelebisTvis guluxvad da-
asaCuqra. kariskacebi gaocdnen da
hkiTxes sizmrebis amxsnels: Senc xom
igive ambavi uTxari mbrZanebels, rac
Senma winamorbedma, maS, ra moxda? is
ratom daisaja da Sen ratom dagasa-
Cuqres? am kiTxvaze pasuxi aseTi iyo:
diax, Cven erTi da igive vTqviT, mag-
ram mTavari is ki ar aris ras ambob,
aramed is, rogor ambob...
157
dialoguroba da sinergiis
efeqti
158
da amtkicebs, ar usmenen da ar esmiT
erTmaneTis... sxva SemTxvevaSi ismenT
monologs, sulac quCaSi, sulac uc-
xo adamianisgan da moulodnelad mas
Tqvenze iseTi gavlena aqvs, iwyebT
fiqrs...
dialogi zogjer sulac ar aris
dialoguri, zogjer monologi
zedmiwevniT dialoguria...
160
pozitiuri mtkiceba - e. w.
afirmaciebi;
pozitiuri ganwyoba - rwmena
imisa, rom yvelaferi gamogi-
vaT;
pozitiuri azrovneba - samya-
ros aRqma pozitiuri rakur-
siT;
dialoguroba da sinergia
161
1+1=2x sadac x>1
sinergia urTierTqmedebaa
162
Tqva siyvarulma pirvelyofilma...
Tqva da krusuniT Seaweba
adami evas.
arad daagdo caTa Sina
qveynisa wyeva.
daibindeba yvelaferi,
Jami dawdeba...
ors Tu miviRebT,
roca erTi erTs emateba
(moris focxiSvili).
163
`peplis efeqti~
164
sinergetika - es aris qaosidan
kosmosis (wesrigis) dabadeba. es Za-
lian hgavs kvantur fizikas, rodesac
sistemis SigniT arsebobs gansxvave-
bul SesaZleblobaTa erToblioba,
gansxvavebuli struqturebi.
kerZo mecnierebebis sazRvrebi ir-
Rveva, isini erwymian erTmaneTs, ire-
vian... warmoiqmneba erTgvari qaosi,
romlidanac axali wesrigi unda dai-
bados. swored es aris sinergetika.
zogjer ki mecnierebisTvis qaosi
sulac ar aris qaosi.... is aris rTu-
lad organizebuli wesrigi...
sinergetikis arsi kargad ixsneba
rei bredberis 1952 wels dawerili
moTxrobiT - Weqa-quxilis xma, ro-
melSic Soreul warsulSi peplis sik-
vdili cvlis momavlis samyaros.
kompania Seqmnis drois manqanas,
romlis meSveobiTac uzrunvelyofs
klientTa gadayvanas Zvel samyaroSi
da dinozavrebze nadirobas. imisaT-
vis, rom yvelaferma mSidobianad Cai-
aros, aucilebelia 3 wesis dacva:
arasdors unda gadaxvide bili-
kidan;
araferi unda datovo im Zvel
samyaroSi;
165
da araferi unda wamoiRo Tan
im Zveli samyarodan.
166
struqturebi
169
ganaTleba
semiotikuri da sinergetikuli
Teoriebis aqtualizeba Tanamedrove
samyaroSi imaze mianiSnebs, rom ic-
vleba adamianis cnobiereba, rac
vlindeba yvela mimarTulebiT qao-
sur procesebSi; es ar aris ubralod
cvlilebebis moTxovnileba, esaa -
Cveni cnobierebis gadawyoba da aR-
qmisa da Semecnebis parametrebis
sruli Secvla, azrovnebis axali pa-
radigmis Camoyalibeba. amis niSnebi
SegviZlia yvelgan vipovoT: piradi
da intimuri urTierTobebiT dawye-
buli, socialuri movlenebiT dam-
Tavrebuli. yvelgan gacvda Zveli
struqturebi, arsebuli ganaTlebis
sistema CamorCeba epoqis moTxovnebs,
is codna, romelsac skola da univer-
siteti iZleva, arasakmarisia. ganaT-
lebis sistemam SeaCvia adamiani niSne-
bis, faqtebis, movlenebis calsaxa ga-
gebas: anu romelime erTi axsna ufro
prioritetulad miiCnies, da yvela
eZebs, Caswvdes, risi Tqma undoda
mwerals. aRqmis am paradigmidan un-
da gadavideT sxva fokusze: rogor
gavige is, rac mweralma Tqva...? amas
170
mohyveba kiTxva: is, rogorc me gavige,
namdvilad is aris netav, rac mweral-
ma Caifiqra? da vin icis, namdvilad
risi Tqma undoda mwerals, an ra
aris sinamdvile?
172
goderZis 3 ambavi
stiv jobsis `samTa wesis~
mixedviT
173
verc SevniSne. goderZis yuradReba
maSin mivaqcie, rodesac jgufSi meta-
forebis Seqmnaze vvarjiSobdiT. go-
derZim imdenad Rrma da saintereso
metaforebi Seqmna, rom erTma stu-
dentma aRfrTovanebulma Tqva: go-
derZis rom vusmen, vxvdebi, me rogo-
ri brma vyofilvaro.
goderZim isaubra Tavis jados-
nur joxze, romliTac gzas ikvlevs
yovel dRe da es joxi Sinagani intui-
ciis metaforad warmoadgina. me ven-
dobi Cems joxs, is maridebs axlo
safrTxes da mafrTxilebs dabrkole-
bebis Sesaxeb... asevea intuicia, Tu
mas mihyvebiT da mousmenT, aucileb-
lad dabrkolebebis gareSe migiyvanT
mizanTano.
mere aRmovaCine, rom goderZi
TiTqmis yovelTvis metaforebiT sa-
ubrobs da es metaforebi imdenad vi-
zualuri da xilvadia, warmoudgene-
lia, is ver xedavdes... ra Tqma unda,
goderZi xedavs, is xedavs yvelafers
guliT, yvelafers Rrmad da sainte-
resod.
goderZi Zalian bevrs kiTxulobs,
rac ki eleqtronulad arsebobs, Ta-
visi adaptirebuli telefoniT; is
174
xorcSesxmuli patara ufliswulia,
da sadac is aris, samyaro ufro mSve-
nieri xdeba...
da ai, goderZim gadawyvita, rom
stiv jobsis sqemis mixedviT Seeqmna
sakuTari 3 ambavi, 3 istoria da am am-
bebis idea, rogorc mTavari mesijebi,
miewodebina msmenelebisTvis.
SegaxsenebT, rom stiv jobss Zali-
an uyvarda cifri 3 da yvalfers 3 na-
wilad hyofda, 3 ambavs qmnida, 3 sa-
kiTxs gamoyofda... stenfordis uni-
versitetis kursdamTavebulebsac 3
ambavi uambo sakuTari cxovrebidan.
es sami ambavi iyo: wertilebis Seer-
Teba, siyvarulis da danakargis Sesa-
xeb da sikvdilis Sesaxeb. goderZim
aiRo es kliSe da sakuTari 3 istoria
gviambo.
siyvarulis da wertilebis Seer-
Tebis Sesaxeb Sesaxeb: goderZim gvi-
ambo patara biWisa da patara burTis
siyvarulis sevdiani istoria da mTa-
vari mesiji ase Camoayaliba: warmate-
bisa da brwyinvalebis dros Zalian
frTxilad unda viyoT, radgan, SeiZ-
leba, siyvaruli veRar SevamCnioT...
radgan siyvaruls sulac ar unda
warmateba da efeqturoba... Tumca
175
warmateba siyvaruliTac SeiZleba
iyos gamowveuli... siyvaruli ufro
Znelia: adamiani rom giyvardes, amas
Zalian didi Zala sWirdeba, da mere am
adamianma rom motivacia mogces, es
kidev ufro Znelia... ise, siyvarulis
gareSe, warmateba advilad miiRweva:
emociebiT, msaxiobobiT, siyalbiT...
sikvdilis Sesaxeb: rac ar unda
warmatebuli da brwyinvale iyos
adamiani, Tu mas ara aqvs siyvaruli,
mkvdaria!
SegiZliaT, aseve spontanurad ga-
daRebul videoze goderZis gamos-
vlac moisminoT da darwmundeT mis
gulwrfelobasa da siRrmeSi.
adamianebi gansxvavebulad gamoxa-
taven TavianT saTqmels da zogjer
ar fiqroben imaze, rasac amboben,
ramdenad gasagebia meore adamianis-
Tvis. arada, gamoxatvis sisxarte, la-
koniuroba da efeqturoba aucilebe-
lia, sxva SemTxvevaSi mosawyenebi viq-
nebiT sakuTari TavisTvisac da sxve-
bisTvisac; amitom fiqri imaze, rasac
vambobT, rogor vambobT, aucilebe-
lia, es yvelas sWirdeba, yvelas, vinc
enas flobs, rogorc iaraRs. ena ar
aris civi iaraRi, ena saSualebaa,
176
Targmno da gamoxato Seni azri,
sxvas gauziaro da gaagebino. enas bev-
ri araferi SeuZlia isedac, is ubra-
lod sagzao niSnebiviTaa, ena yo-
velTvis aris niSani da miniSneba, zus-
tad verafersac ver ambobs. miT uf-
ro, saqmiani da cnebiTi eniT saubari,
abstraqtuli terminebiT datvirTu-
li komunikacia, Zalian mosawyenia.
amitom komunikacia, romelic
efuZneba siuJets, romelic giyveba
ambavs, romelic aRviZebs da aRZravs
emociebs, SegrZnebebs... ukve sainte-
resoa. es komunikaciis axali para-
metrebia, ufro cocxali ena niSnavs
ufro cocxal adamians. aseTia meta-
foruli komunikaciis parametrebi.
P.S.
am bolo xanebSi vnaxe deni vilne-
vis samecniero fantastikis Janris
axali filmi Camosvla. msoflios
sabrZolo Zalebi mzadyofnaSia, xo-
lo saukeTeso moazrovne Tavebi cdi-
loben, gaigon, rogor esaubron dau-
patiJebel stumrebs. saxelmwifo iT-
xovs daxmarebas lingvisti luiza
benksisgan da fizikos ian donelisa-
gan, raTa aicilon globaluri katas-
177
trofa da gamonaxon saerTo ena Camo-
sulebTan....
filmis erT-erTi mTavari mesiji
swored lingvisturi iyo da enas See-
xeboda. Tanamedrove adamianma ena ise
pragmatuli da mSrali gaxada, dai-
karga siRrme, mxolod zedapirulo-
ba, ubralod, informaciebis gacvlaa
SesaZlebeli... is arsi ki Tu ideebs ar
ukavSirdeba da misiT ar ikvebeba,
suls Rafavs.
ucxo samyarodan Camosulebi
axali enis SeqmniT swored am Setyo-
binebasac gadascemen dedamiwelebs...
Tqven gaqvT iaraRi... da es iaraRi
enaa... gamoiyeneT is! swored es fra-
za aiZulebs filmis mTavar perso-
naJs, lingvist luiza benkss, ifiq-
ros, rogor uTxras Tavisi saTqmeli
Cinel politikoss ise, rom man uc-
xoplanetelebis Tavdasxmaze xeli
aiRos...
paradoqsi is aris, rom luiza ben-
ksi swavlobs axal enas Camosulebis-
gan, magram ukve arsebuli eniT uZ-
luria, SeaCeros dedamiwelebi, xeli
aiRon Tavis ganzraxvaze. mxolod di-
di Zalisxmevis Sedegad da mxolod
emociuri zemoqmedebiT SeZlebs ben-
178
ksi iseTi ram uTxras politikoss da
ise Zlierad imoqmedos masze, rom xe-
li aaRebinos am Tavdasxmaze.
CamosulebTan saerTo enis gamo-
naxva SesaZlebeli gaxda, magram erT
da gasageb enaze moalaparake dedami-
welebTan gacilebiT rTuli aRmoC-
nda komunikacia.
Cven unda daviwyoT Cveni cocxal-
mkvdari enis gacocxleba da sul uf-
ro metad aRvadginoT is kavSirebi,
enas rom ideasTan akavSirebs. araferi
ise ar gvamxels da gamogvxatavs, ro-
gorc Cveni metyveleba. ar unda gamo-
iyos ena azrisagan, rogorc suli sxe-
ulisgan, raTa ar waerTvas sicocxle
arc erTs, arc - meores (ciceroni).
179
`bonsai~, anu nu dauweseb
ocnebas sazRvrebs!
180
qebs... xolo weras rac Seexeba, saer-
Tod sxva mxares gadavyavarT..."
(fransis ponJi, saganTa miRma).
Tu metyvelebas vaqcevT mSral sa-
komunikacio procesad, maSin is verc
Cven gamogvxatavs, verc msmenelze
moaxdens gavlenas da harmoniasac
ver movipovebT amgvari gamoTqmiT.
ritorikuli unarebis gansaviTa-
reblad erT-erTi saintereso savar-
jiSoa metaforebis Seqmna. roca stu-
dentebs amgvar davalebas vaZlev,
isini bevrs fiqroben jer imaze, risi
Tqma undaT, Semdeg imaze, risi Tqmac
undaT, rogori da romeli metafo-
riT SeiZleba gamoxaton da rogor
Tqvan sabolood. aseTi sityva yovel-
Tvis cocxalia, fsiqologiuria da
mosasmenadac saintereso. metaforad
yvelaferi SeiZleba gamodges: maTe-
matikidan - poeziamde. amjerad ki po-
eziiT inspirirebul Speech-ze gesa-
ubrebiT.
aseTi varjiSis dros ritorikis
jgufis erTma studentma, mariam say-
vareliZem, Tavisi cxovrebiseuli ga-
mocdileba aRwera Tea Tofurias
leqsiT bonsai. Tavis gamosvlas ki
181
ase daarqva: bonsai, anu nu dauweseb
ocnebas sazRvrebs.
pirdapiri mniSvnelobiT bonsai -
es aris dajujavebuli xe, bonsais xe-
lovneba CineTsa da iaponiaSi, mra-
valwlian istorias iTvlis. Tavidan
bonsaiT budisti berebi yofilan da-
kavebuli, xolo mogvianebiT bonsai
yvelasTvis xelmisawvdomi gamxdara.
didi nebisyofa da Zalisxmeva
sWirdeba am process. xSirad swored
ase eqceva adamiani sakuTar Tavs: iw-
yebs totebis SeCexviT da da mere
azartSi Sedis... mariamis gamosvla
swored amas eZRvneboda. gamosvlis
mTavari idea Tea Tofurias leqsisas
emTxveioda, aq, ubralod, gansxvave-
buli Sinaarsi iyo. metaforuli gad-
mocemis gziT mariamis es Sinaarsi
gaxda STambeWdavi, radgan mariamma
ubralod ki ar Tqva, ra cudia, roca
Sens ocnebebze uars ambobo, aramed
mTeli Sinagani Zala, emocia moaxmara
gadmocemas. ritorikuli unaric es
aris - ki ar moatyuo msmeneli yalbi
paTetikiT (rac SesaZlebelia), ara-
med esaubro imaze, rac marTla gani-
cade da, amave dros, esaubro xatov-
nad. informacia maSin axdens msmenel-
182
ze Zlier zegavlenas, rodesac gul-
wrfeli emociiTaa gadmocemuli. me-
taforebic im SemTxvevaSi iqmneba,
rodesac is dakavSirebulia Rrma Si-
nagan gancdebTan.
SeiZleba, mariamis istoria - ro-
gor airCia Tavidan pragmatuli pro-
fesia da rogor SeZlo, xeli aeRo ma-
RalanazRaurebad samsaxurze imis ga-
mo, rom mas siamovneba ar mohqonda -
meore dRes yvelas daviwyeboda, mag-
ram momdevno kviraSi roca audito-
rias vkiTxe, romeli metafora daa-
maxsovrdaT sxvebze metad, erT-erTi
iyo bonsai... am metaforasTan ki da-
kavSirebuli iyo idea: nu Seukvec oc-
nebas frTebs!
mariamis Speech-is mizani miRweu-
li iyo imiT, rom gamosvlis mTavari
mesiji metaforis SeqmniT da sakuTar
gamocdilebaze saubriT gaxada dasa-
maxsovrebeli!
es idea Tea Tofuriam leqsSi bon-
saiase gamoxata: mTeli xelovnebaa
bonsai, aqcio didi patarad...
SegiZliaT waikiTxoT Tea Tofu-
rias leqsi bonsai, mousminoT mari-
amis Speech-s, romelic megobarma te-
183
lefoniT gadaiRo... da dafiqrdeT
imaze, Tqvenc xom ar akeTebT sakuTa-
ri Tavisgan bonsais?
bonsai
184
roca mogSivdeba imdenad,
rom wyalsac SeWamdi,
roca mixvdebi,
rom bonsais ara aqvs xili
da Crdili,
Sen gaixseneb,
imas, rasac is iviwyebda.
185
Cai da siyvaruli
186
mdidrdebian kidec erTmaneTis xed-
viT. Tavidan cota eeWvebodaT da
kiTxvebs svamdnen: rogor warmoedgi-
naT metaforebi ufro kargad, da ima-
zec fiqrobdnen, ra iyo ufro kar-
gi? an ra Caifiqra profesorma da ga-
amarTlebdnen Tu ara Cems molodins.
magram rodesac am warmodgenebisagan
gavaTavisufle da daijeres, rom kar-
gi is aris, rogorc Tavad ifiqres, da
rom SeuZlebelia Tundac erT Temaze
ori erTnairi prezentacia, ai, maSin
ki namdvili afeTqebebi daiwyo...
CemTvisac da auditoriisTvisac
STambeWdavi is gamosvlaa, rodesac
studenti saubrobs sayvarel da sain-
tereso Temaze, romelzec bevri
ufiqria da kidev imaze, rogor gaexa-
da misTvis saintereso sxvebisTvisac
interesis gamomwvevi.
samyaroSi ki yvelaferi SeiZleba
saintereso iyos: ubralo WanWikidan
dawyebuli - bednierebiT da siyvaru-
liT damTavrebuli; miT ufro, rode-
sac sagnebs da movlenebs romelime
konceptis metaforad warmoadgen.
esec ar aris mniSvnelovani... mniSvne-
lovani is aris, amas rogor gaakeTeb...
diax, ritorikaSi sami mTavari aspeq-
187
tia, rac efeqturs xdis komunikaci-
as: Tema - anu raze laparakob, razec
laparakob, rogor laparakob, da rom
survili gaqvs, ilaparako. am sam as-
peqts Seesabameba: codna, unarebi da
motivacia.
am Sesavlis Semdeg minda ganvixi-
lo ritorikis jgufis studentis,
Tamar dumbaZis, mier Seqmnili meta-
fora: siyvaruli - cxeli limoniani
Caia...
miuxedavad imisa, rom video uxa-
risxoa da studentsac metyvelebaSi
bevri xarvezi aqvs (es xom savarjiSoa
da amiT swavloben), minda, yuradReba
miaqcioT prezentaciis formats. Ta-
mari iwyebs Zalian uSualod: is hyve-
ba, rom bevri ifiqra imaze, ra Temaze
gaekeTebina prezentacia, mere imaze
ifiqra, es yvelaferi rogor gaekeTe-
bina, ramdenimesaaTiani fiqris Sem-
deg Sescivda da gadawyvita, rom cxe-
li Cai axla saukeTeso gamosavali iq-
neboda, Cai moamzada da is iyo, sia-
movnebiT unda moesva, rom isev fiq-
rma waiRo da Cais rom miubrunda, is
ukve gacivebuliyo; uceb mixvda, siy-
varuli Zalian hgavda cxel limonian
Cais... da Tu ratom, amas Tamari ase
188
agvixsnis: misTvis Wiqa, romelSic Cai
asxia, cxovrebaa da es cxovreba aris
Cai, Cai kidev siyvarulia. ratom? Ta-
marisTvis siyvaruli es aris: Cais fe-
ri (siyvarulis mTavari aromati), Sa-
qari (siyvarulis tkbili mxare), li-
moni (siyvarulis xifaTebi), cxeli
wyali (is, rac kravs da aerTianebs),
da - yvelaferi es aucileblad erTad
da aucileblad WiqaSi. ufro metad
rom dagvarwmunos studentma, amis-
Tvis is videoklipebs mimarTavs, ro-
melic Tavad Seqmna da videoSi gviC-
venebs cal-calke ingredientebs ro-
gor miirTmevs:
pirvel klipSi Tamari miirTmevs
Saqars, Semdeg klipSi - limonis wvens,
Semdeg - mduRare wyals da aRniSnavs,
rom ase danawevrebuli siyvaruli
sruliad uinteresoa. Semdeg yvela-
fer amas aerTebs WiqaSi da cxel Cais
gemrielad miirTmevs.
aq Tamari siyvarulis mTavar bune-
bas Segvaxsenebs: siyvaruli ar aris
cal-calke sitkbo an simJave... yvela-
feri es erTadaa, da kidev - siyvaru-
lis ZiriTadi kanoni: aucileblad
droulad unda miirTvaT da ar gaaci-
voT siyvaruli!
189
es, ubralod, aRweraa, magram, da-
merwmuneT, metaforebis ase warmod-
gena Zalian STambeWdavi aRmoCnda.
SemoqmedebiTi adamianebi yovel-
Tvis metaforebiT aRiqvamen da az-
rovneben, Zalian Raribia metyvele-
ba, romelic mxolod cnebiT azrovne-
bas efuZneba, radgan masSi ar aris
emocia, romelic Tqvens marjvena na-
xevarsferoze imoqmedebda da Semoq-
medebas gaaRviZebda.
ritorikis leqciaze aseTi savar-
jiSoebi studentebs uviTarebs ab-
duqciur azrovnebas. abduqciur az-
rovnebaze saintereso gamokvlevebis
avtoria beitsoni. mas ar aintereseb-
da induqciur-deduqciuri azrovne-
bis tipi, aramed saganTa urTierTkav-
Sirebi, damokidebulebebi... misi bi-
ografiis mTavari koncefcia iyo
double bind anu ormagi kavSiri (an
Setyobineba). beitsoni miiCnevda, rom
yovelgvar sityvas, Jests, teqsts
aqvs ormagi xasiaTi: pirdapiri da
gadataniTi, anu metaforuli. beit-
soni amtkicebda, rom metafora ar
aris mxolod literaturuli tropis
saxe, es aris adamianTa Soris komuni-
190
kaciis tipi - amis Sesaxeb adrec vwer-
di Cems werilebSi da axlac vimeoreb,
roca metaforebis praqtikul pre-
zentaciaze gadavediT.
metaforuli azrovneba analogie-
biT azrovnebaa, rac imas niSnavs, rom
erTis axsnisas viyenebT sxva sagans,
movlenas, faqts... ufro nacnobiT
vxsniT ufro ucnobs; es, ra Tqma un-
da, ar aris sruli axsna mxolod erTi
aspeqtia, magram srulad siyvarulis
da bednierebis axsna, ara marto lin-
gvisturad SeuZlebelia, aramed sa-
erTodac ar arsebobs...
metaforuli axsna efuZneba im
konteqsts, romelSic varT. warmoud-
genelia, sxva dros, sxva dRes da sxva
konteqstSi imave sityvebiT da imave
metaforiT avxsnaT is, razec dRes
visaubreT.
abduqciuri anu metaforuli az-
rovneba - es aRqmisa da Semecnebis
sruliad gansxvavebuli rakursia, is
gvafiqrebs imaze, raze vsaubrobT da
sinamdvileSi, ras vgulisxmobT.
Cvens metyveleba isedac aqvs me-
taforulobis ganzomileba, Zalian
xSirad vambobT erTs da vgulisx-
mobT. sruliad sxva rames. zog Sem-
191
TxvevaSi arc erTi igulisxmeba da
arc meore, aramed raRac sxva, mesa-
me, romelic metaforuli kavSiris
dros warmoiqmneba. magaliTad: siSo-
re da siaxlove galaktionis metafo-
raSi: siSoris Senis siaxlove... ra
Tqma unda, es raRac sxvaa, rac arse-
buli leqsikiT ver aRiwereba, da ami-
tom gaxda saWiro metaforis Seqmna.
axla isev Cvens cxel Cais da siyva-
ruls davubrundeT (mec am wuTs
cxel Cais vsvam da araviTar SemTxve-
vaSi ar gavaciveb...).
metaforebi iwvevs refleqsias,
amitom albaT imazec davfiqrdebiT,
ratom daukavSira Cvenma aracnobier-
ma cxeli Cai siyvaruls..., da ara xin-
kals an aWarul xaWapurs?
ra Tqma unda, siyvaruli - cxeli
Cai momdinareobs siyvarulis uni-
versaluri metaforidan: siyvaruli
sasmelia... siyvaruli RvTaebrivi
siTxea, romelsac Seyvarebulebi sva-
men Tasidan... namdvili siyvaruli me-
ditaciaa, gasxivosnebaa... amas intui-
ciurad grZnoben Seyvarebulebi.
oSos aqvs saintereso wigni, ro-
melsac hqvia: finjani Cai - es aris
365 werili Tavisi moswavleebisadmi...
192
da ratom finjani Cai?.... finjani Cai
es meditaciaa, RvTaebrivTan Ser-
Tva, rac metaforulad Cais smiT aRi-
niSneba.
Tu Tqven Zenis ostatTan mixvalT
da 1001 kiTxvas dausvamT, is ki dumi-
liT SemogxedavT, es imas niSnavs, Ta-
vidan moiSoroT es sisuleleebi da
miirTvaT finjani Cai.
193
Sinaarsi
semiotikuri wardgena
(nawili I) .................................................... 3
semiotika - samyaros xedva mraval-
fokusiani saTvaliT ............................... 4
semiotikuri xedva: Signidan -gareT
da garedan SigniT ................................. 12
ena - universaluri multi-
semiotikuri sistema ............................... 19
rogor wavikiTxoT erTi leqsi
sam semiotikur enaze............................... 27
kvanturoba da adamiani anu
SeqmeniT sasurveli realoba................ 35
kvanturi cnobiereba problemebs
auqmebs......................................................... 41
samyaro faqti ar aris, is
SesaZleblobaa .......................................... 48
ra aris vizualizacia anu ratom
unda ifiqroT saxeebiT? ........................ 56
pozitiuri azrovneba da teqstebi..... 65
azris Zala da cecxli TvalebSi ....... 72
ilaparakeT, raTa Tqveni danaxva
SevZlo! ...................................................... 79
pozitiuri mtkiceba egreT
wodebuli afirmaciebi ........................... 83
me da Sen ki ara, is, rac Cven
Sorisaa (dialoguroba).......................... 88
194
semiotikuri warmodgena
(nawili II) ................................................... 95
multisemiotikuro prezentaciis
unarebi ....................................................... 95
multisemiotikuri prezentaciis
unarebi........................................................ 96
prezentacia, rogorc filmi ................ 102
yvelaferi iwyeba ideiT.......................... 108
rezonansi ................................................... 115
verbaluri azrovnebidan vizualuri
azrovnebisken da piriqiT...................... 122
audialuri da kinesTetikuri
arxebi .......................................................... 129
prezentaciis gakveTilebi stiv
jobsisgan samTa wesi......................... 136
195
gamomcemloba `universali~
,
Tbilisi, 0179, i. WavWavaZis gamz. 19 : 2 22 36 09, 5(99) 17 22 30
E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com
196