You are on page 1of 128

STANBUL YABANCILAR N TRKE DERS KTABI B2

GENEL YAYIN YONETMENI


Dr. Mehmet Yalcn YILMAZ

EDITOR
Doc. Dr. Ferhat ASLAN

EDITOR YARDIMCISI
Funda KESKIN

HAZIRLAYANLAR
Dr. Fatma BLKBA
Enver GEDIK
Gokcen GOCEN
Gul GONULTAS
Funda KESKIN
Fazilet OZENC
Hande TOKGOZ
Gizem UNSAL
Serra YAVUZ

REDAKSIYON TASHIH
Dr. Fatma BLKBA - Funda KESKN

CEVIRI
Mohammad ALSHRAH

TASARIM
Seref KOCAMAN

Bask 2015
Kultur Sanat Basmevi www.kulturbasim.com

Bu kitabn btn haklar KLTR SANAT BASIMEVNE aittir.


N SZ

stanbul Yabanclar in Trke retim seti, Dou ile Bat arasnda kpr konumunda olan lkemizin kltr-
n, dnce tarzn aktaracak, en gncel dil retim yntemleri ile hazrlanm kapsaml bir almadr. stanbul
Yabanclar in Trke retim setinin temel ilkesi Trkiyenin resm dili olan Trkeyi, uluslar aras rencilerimize
en ada metotlarla renme frsat sunmaktr.
stanbul Yabanclar in Trke retim seti; Avrupa Ortak Dil Kriterlerinde belirlenmi dil seviyelerine gre
dzenlenmi olup iletiim ve renen odakl yaklam takip edilerek yaplandrlmtr. Buna gre setimiz; A1-A2
(Temel), B1-B2 (Orta) ve C1/+ (leri) olmak zere be kitaptan olumaktadr.
stanbul Yabanclar in Trke retim setinde bulunan her bir kitap, Avrupa Ortak Dil Kriterlerinin hedefleri-
ne uygun olarak seilen konu alanlarna gre dzenlenmi 6 niteden olumaktadr. Her bir nite 3 farkl alt konuya
ayrlm ve nite balarnda retilmesi hedeflenen beceri, dilbilgisi ve kelime gruplar belirtilmitir. Her nitede yer
alan alt konu ierisinde HAZIRLIK ALIMALARI, OKUMA, YA SZ, DLBLGS, DNLEME, KONUMA ve YAZMA; nite
sonlarnda ise KLTRDEN KLTRE, SINIF DL, ELENELM RENELM, NELER RENDK, Z DEERLENDRME,
KELME LSTES blmleri bulunmaktadr.
stanbul Yabanclar in Trke retim setinde; kelime almalar, rencilerin dil dzeylerine ve nitenin ie-
riine uygun okuma ve dinleme metinleri, hedeflenen dil dzeyinde kullanlmas gereken dilbilgisi yaplar, konu-
ma ve yazma etkinlikleri, rencilerin kendi geliimlerini lebilecekleri z deerlendirme blmleri, genel tekrar
altrmalar ve rencilerin dil geliimlerine katk salayacak elenceli oyunlar yer almaktadr.
Bu set, 1933ten beri yabanclara Trke eitimi veren stanbul niversitesinin geleneinden faydalanan okut-
manlarmzn bilgi, birikim ve tecrbeleriyle oluturulmutur. stanbul niversitesi Dil Merkezi olarak hazrladmz
bu setin Trkenin bir dnya dili olmas yolunda emek veren tm retmenlere, rencilere ve aratrmaclara katk
salamas bizleri sevindirecektir.

Do. Dr. Ferhat ASLAN


NDEKLER
NTE ADI KONU OKUMA

A. Leylek Havada! A. Bavul Hazrlama Sanat

1. NTE LEYLE HAVADA


B. Turizmin Farkl Yzleri
C. Geldim, Grdm, Yazdm
B. Turizmde ek-yat Yntemi
C. Meryem Ana Evi
sayfa
7-22
GRMEK

A. Teknoloji A. ocukluumdan Bugne


2. NTE B. letiim Teknoloji
sayfa
23-42
GEMTEN C. Ulam B. Gnmzde letiim
GNMZE C. Ulam Aralar

A. Ruh Hlleri ve Karakterler A. Kiilik ve Karakter


B. Renkler ve Duygular B. Renklerin nsan
3. NTE BR YUDUM C. Duygusal Zek Psikolojisine Etkisi
sayfa C. Duygusal Zek
43-58 NSAN

A. Moda Nedir? A. Moda Tarihi zerine


B. Moda Bamll B. Kalc Moda Var mdr?
4. NTE BANA HEREY C. Kimlik-Sosyal Hayat-Moda C. Dikkat! Giysileriniz
sayfa likisi Konuuyor!
59-72 YAKIIR

A. Doa Harikalar A. Peri Bacalar


B. Mimari / Sanatsal Harikalar B. Tac Mahal
C. Teknolojik Harikalar C. lgin catlar
HARKALAR
5. NTE DYARI
sayfa
73-88

A. Doru Bilinen Yanllar A. Evlilikle lgili Doru Bilinen


B. Dahas da Var Yanllar
C. Bunlar Biliyor musunuz? B. Baarabilmek

6. NTE ATIM KALDIM! C. Bunlar Biliyor musunuz?


sayfa
89-108
4
DL BLGS DNLEME YAZMA KONUMA

A. Dnl Fiil A. Alman ift Trkiyeye A. Seyahat Hazrlklar A. Seyahat Yeri


B. Zarf-fiiller (-dIkA, -dII Baland B. lkemizde Turizm B. Turizm eitleri
srece) B. Konyada Uzay Turizmi C. Gezi Yazs C. Tatil Plan
C. Zarf-fiiller (-IncAyA kadar / Heyecan
dek / dein, -AnA kadar / C. Geldim, Grdm, Sevdim
dek / dein)

A. Edilgen Fiil A. lk Teknolojik Alet A. Teknoloji Olmadan A. Teknolojinin Geliimi


B. Tarafndan / -CA B. Yallk ve Teknoloji B. Mucitlere Mektup B. Gemiten Gnmze
C. Zarf-fiiller (DII / AcAI za- C. Bir Konu Yedi Soru C. Ulam Arac Tasarlama letiim
man / srada / DIIndA) C. Ulam Aralarnn Geliimi

A. Ettirgen fiil A. Duygular A. Evleneceim nsan A. Corafyann Karaktere


B. Zarf-fiiller (-DII iin, B. Anlatamyorum B. Burlar Etkisi
-DIIndAndolay, -DIIndAn) C. Klasik Trk Mzii C. Mektup Yazma B. Drt Mevsim
C. Edatlar (Artk-Sanki) C. Mziin Etkisi

A. Sfat-fiiller (-(y)An) A. Moda Rzgr A. Kyafet Seimi A. Marka-Moda likisi


B. Sfat-fiiller (-DIK, -(y)AcAK) B. En Pahal Alkanlk: B. Evlilik Modas B. Alveri Bamll
C. Sfat-fiiller(-(I/A )r / -mAz / Alveri Bamll C. Sosyal Kimlik ve Moda C. lkelere Gre Giyim
-DIk / -AcAk / -mI) C. Giyim Tarzm

A. Fiil cmlelerinde dolayl A. Msr Piramitlerinin Srr A. Sunum Hazrlama A. zetleme


anlatm B. Krk, Gizli ve Derin Bir Ak B. stanbulda Bir Tur B. Sunum Yapma
B. Soru cmlelerinde dolayl Hikyesi C. cat Tasarlama C. Teknoloji Bamll
anlatm C. ocuk Mzesi
C. sim cmlelerinde dolayl
anlatm

A. Balalar (oysaki hlbuki, A. Karagz ve Hacivat A. Dil Yanllar A. Yanl Anlalmalar


meerse, mademki, ne var ki, B. Seyyar Satc B. Reklam Metni Yazma B. ok Ynl Sanatlar
ne yazk ki, neyse ki) C. Pratik zmler C. Bilmediklerimiz C. Atasz Aklama
B. Balalar (dA)
C. Balalar (stelik, hatta,
ayrca, bununla
birlikte, bununla 5
beraber)
NTE1A
1
BECERLER
Bilgi
alveriinde
bulunma
Deneyimlerimizi
paylama

DL BLGS
Dnl Fiil
Zarf-fiiller (-dIkA,
-dII srece)
Zarf-fiiller (-(y)IncAyA
kadar / dek / dein,
-(y)AnA kadar / dek /
dein)
KELMELER
Turizm
Seyahat

LEYLE HAVADA
GRMEK

7
sakland, vnmyor, hazrlandn m, -Kedi, kpekten korktu ve aacn arkasna sakland.
giyinmedin mi -Btn projeyi Selin yapt ama o ok mtevaz bir kz,
hi vnmyor.
-Yarnki snava hazrlandn m?
-Bir saattir seni bekliyoruz, hl giyinmedin mi?

HAZIRLIK ALIMASI
1 Tatile kacaksnz, bavulunuz hazr. Fakat ok fazla eyanz var ve bu sebeple uakta bagaj creti demeniz gereki-
yor. Hangi eyalarnz bavulunuzdan karrsnz? Neden?

sa kurutma makinesi deniz gzl ve norkel plaj antas


fotoraf makinesi ayakkab sa spreyi / sa jlesi
anta makyaj malzemesi gne kremi
terlik deniz havlusu ampuan ve sabun

OKUMA
BAVUL HAZIRLAMA SANATI
Tm hazrlklar tamam, seyahate kma zaman! Bir ey hari. Bavul hl
hazr deil. imdiye kadar bavulunuzu atnz zaman krk kyafetlerle,
ekli bozuk ayakkablarla, daha da kts patlak ampuan ieleri ile kar-
lamaktan bktnz. Peki, bu durumdan kurtulmak iin neler yapmak lazm?
Elbiselerinizi burumadan tamak ve bavulunuzda eyalarnz kolayca
bulmak iin bavulunuzu iyi ve dikkatli bir ekilde hazrlamanz gerek. Peki
bunu nasl yapabiliriz? Buyurun beraber renelim.
Yolculua kmadan nce Yaplacaklar
1. Gideceiniz yerin hava durumu hakknda mutlaka bilgi aln.
2. Otelin imknlarn aratrn. Odalarda t, sa kurutma makinesi, kuru te-
mizleme servisi ve kuafr var m? Eer varsa bavulunuz yar yarya hafifledi
demektir.
3. Orada ka gn kalacaksnz, neler yapacaksnz? rnein; Ka kere akam
yemeine kacaksnz? Yry yapacak msnz? Bunlar dnerek tatil programnzla ilgili gerekli eyalar bir kda yazn.
Sonra bunlar gzden geirin ve en az drtte birini eleyin. Zor olacak ama yapmalsnz.
4. Yannza hangi kyafetleri almak istiyorsunuz? Bu kyafetlerin renkleri birbirine uygun mu? Rengi ve tarz birbirine uygun
kyafetler alrsanz ok fazla eya tamaktan kurtulursunuz. Bylece en fazla ift ayakkabyla 10 gnlk bir tatilde her gn
farkl kyafet giyebilirsiniz.
5. Yannza mutlaka siyah bir pantolon, etek ya da elbise aln. Renkli aksesuarlar ya da renkli bir bluz sayesinde kolayca k
olabilirsiniz.

8
2 Aadaki sorular metne gre cevaplayalm.
1. Yolculua kmadan nce hafif bir bavul hazrlamak iin neler yapabiliriz?

2. Bavulumuzu hazrlarken, kyafetlerimizin krmamas ve eyalarn birbirine zarar vermemesi iin nelere dikkat etmemiz
lazm?

3 Metinde aadaki konulardan hangileri hakknda neri bulunmaktadr? aretleyelim.


otel imknlar ( ) kozmetik eyalar ( )
seyahat ( ) elektrikli aletler ( )
yolculuun zaman ( ) ayakkablar ( )
tatil ( ) rezervasyon ( )
kyafetlerin bakm ( ) bavullarn bykl ( )

YA SZ?
Siz bavulunuzu hazrlarken nelere dikkat ediyorsunuz?

Bavul Yerletirme Teknikleri


1. Eer bir i seyahatine kacaksanz ve yan-
nza ceket almanz gerekiyorsa, ceketi bavulun
en altna koyun. Daha sonra pantolonlarnz,
sonra eteklerinizi en son da gmlek veya ti-
rtlerinizi yerletirin.
2. Ayakkablarnz, eyalarnz kirletmemesi
iin ufak kutularda ya da ayakkab antalarnda
gtrn.
3. Sahilde hangi eyalara ihtiyacnz olacak?
Bunlar da dnn ve hepsini bir araya topla-
yn. Bylece hibir eyinizi unutmazsnz.
4. Bavuldaki krk kyafetlerinizi dzeltmek
iin nce banyoya gidin, scak suyu sonuna ka-
dar an ve banyonun kapsn kapatn. Banyo
ok snacak ve her yer buhar olacak. imdi de
krk kyafetinizi banyoda uygun bir yere asn. Banyodaki nem, kyafetlerinizin krklarn aacaktr.
5. Parfm, ampuan, aseton, krem gibi kozmetik malzemelerinizi ayr poetlere koyun ve ayr bir antaya ya da bavulunuzun
ayr bir blmne yerletirin.
6. Elektrikli aletlerinizi bavulun yars dolduktan sonra yerletirin, daha sonra stne dier kyafetlerinizi koyun. Bylece k-
yafetleriniz elektrikli aletlerinizi koruyacaktr.

9
DL BLGS
Dnl Fiil
Bir cmlede, ii yapan ile iten etkilenen ayn kiiyse byle fiillere dnl fiiller denir.

fiil + (I)n / (I)l

rnek:
Sevgi, i grmesi iin kendini hazrlyor. NOT: Dnl fiil, doa olaylar iin kullanld zaman
cmleye kendi kendine olma anlam verir.
Sevgi, i grmesi iin hazrlanyor.

Serhat, okuldan baaryla mezun olunca kendini vd. rnek:


Kymzdeki derenin suyu yaz mevsimlerinde ekilir.
Serhat, okuldan baaryla mezun olunca vnd.

Bir ay sonra kendilerini yeni evlerine tayacaklar.


Bir ay sonra yeni evlerine tanacaklar.

4 Aadaki cmleleri rneklerdeki gibi tekrar yazalm.


1. Aysun saatlerdir ayna karsnda kendini sslyor.
.. .
2. ocuk kendini arabann arkasna saklad.
.. .
3. Gke yarnki yolculuk iin kendini hazrlyor.
.. .
4. Arkadam beklerken vitrinlere bakarak kendimi oyaladm.
.. .
5. emberlita Hamamndaki turistler kendilerini gzelce keselediler.
.. .
6. Kendimizi gnein zararl nlarndan korumak iin gne kremi srmeliyiz.
.. .
7. Meltem kendini snava ok iyi hazrlam.
.. .
8. Doktor Biraz kilo vermeniz lazm. Bunun iin kendinizi dengeli beslemelisiniz. dedi.
.. .
9. Kpek durmadan kendini kayor.
.. .
10. Snavdan kt puan alnca Mehmet kendini eve kapad.
.. .

10
5 Aadaki cmleler ile fiilleri eletirelim. Boluklar dolduralm.

1. ocuk aacn arkasna a. ssle...................... .

2. Futbolcu mata derek b. sakla......................... .

3. Zehra yarnki snava ok iyi c. giy.......................... .

4. Kk kz aynann karsnda saatlerce . temizle................... .

5. Annem dn sabahtan akama kadar temizlik yapt iin ok d. v........................... .

6. Hava ok souk, kaln e. sakatla................... .

7. En yakn arkadamn dnne gidemediim iin ok f. hazrla..................... .

8. Kedi mamasn yedikten sonra tylerini yalayarak iyice g. z........................... .

9. Annem benimle her zaman . yor......................... .

10. Adamn aya takld ve birdenbire yere h. ser......................... .

DNLEME

ALMAN FT, TRKYEYE BALANDI


6 Metni dinleyelim, aadaki sorular cevaplayalm.
1. Hemberger ailesi neden Trkiyeye balanm?
.. .
2. Alman aile, neden kendilerini Berlindeki evlerinde gibi rahat hissediyorlar?
.. .
3. Clementia Hemberger ve ei yakn zamanda nereleri gezecekler?
.. .
4. Hemberger ailesi Trkiyeyi tantmak iin ne planlyor?
.. .

YAZMA
7 Seyahate kmadan nce nasl hazrlklar yapyorsunuz? Yazalm.

KONUMA
8 Seyahat edeceiniz yere karar verirken nelere dikkat ediyorsunuz? Tartalm.

11
gittike -stanbula gittike dedemi mutlaka ziyaret ederim.
olduka -Sen yanmda olduun srece hibir eyden korkmam.
olduun srece -Burada havalar olduka gzel.

HAZIRLIK ALIMASI
1 Aadaki turizm eitleri ile resimleri eletirelim.

alveri turizmi doa turizmi salk turizmi deniz turizmi


kltr turizmi sanat turizmi k turizmi

1. ..................................... 2. ..................................... 3. .....................................

4. ..................................... 5. ..................................... 6. .....................................

7. .....................................

12
OKUMA
TURZMDE EK-YAT YNTEM
Bir akam arkadalarmla sohbet ediyorduk. Onlara
Yarn akam Polonyal bir ift evimde misafir olacak,
ertesi gn de Alman bir ift gelecek. Ama ben onlar hi
tanmyorum. dedim. nce aka yapyorum sandlar.
Ciddi olduumu grnce beni vazgeirmeye altlar.
Fakat daha sonra konuyu daha iyi anlamak iin bana
sorular sormaya baladlar. Onlara ek-yat turizminden
bahsettim. Eminim, imdi siz de Nedir bu ek-yat tu-
rizmi? diye dnyorsunuz. ek-yat turizmini yakla-
k 230 lkeden 1,5 milyona yakn insan kullanyor. Bu
turizmde, para kazanma amac yoktur.
Pek ok gezi sitesine yeyim. Size de tavsiye ediyo-
rum. Bu sitelerden unlar renebilirsiniz: Bir lkeye en ekonomik ekilde nasl seyahat edebilirsiniz? O lkede nereleri
gezebilirsiniz? ek-yat turizmine de byle bir aratrmada rastladm.
Eer evinizde misafir iin yeriniz varsa ve farkl kltrlerden farkl insanlarla tanmak istiyorsanz bu i tam size gre!
ncelikle iletiim kurmak iin bir internet sitesi veya e-posta grubuna ye olmak gerekiyor. Bylece gelecekteki misafirleriniz
ile iletiim kurabiliyorsunuz.
Ben de kzmla konuup ondan da onay alnca vakit kaybetmeden bir siteye ye oldum. Ertesi gn Polonyal bir iftten bir
e-posta alnca ok heyecanlandk. Evimizde drt gece kalmak istiyorlard ama ufak bir sorun vard: Benim sabah erkenden
ie, kzmn da okula gitmesi gerekiyordu. Durumu anlattk, Erken saatte kalkmak bizim iin sorun deil. dediler ve sonra
yolculuklaryla ilgili detaylar konutuk. Misafirlerimizi karlamaya giderken ok heyecanlydk. Misafirlerimizden Eric bir
avukat, Karolina ise bir irkette pazarlama mdrym. Onlarla beraber 4 gn geirdik ve birbirimizi tandka aile gibi
olduk. Bir akam yemekte Eric bize ilk ek-yat turizmi macerasn anlatt. Ona gre, ek-yat turizmi bir insann kendi lkesi
ve kltrn tantmas iin nemli bir frsatt. Karolina da Sadece birka gn sizinle yaayarak Trkiye ve Trk kltryle
ilgili gezi kitaplarndaki bilgilerden daha fazlasn rendik. dedi. Eric de Karolinaya katld ve unlar syledi: Be yldzl
otellerde kalmak, o lkenin tarihini ve kltrn renmek iin yeterli deil. Byle yerlerde ou zaman otellerin dna bile
kamazsnz. Bence de ek-yat turizmi bir lkeyi ve o lkenin kltrn tanmak iin ok yaratc ve gzel bir yntem.
Kim bilir, belki bir gn siz de kzm ve ben gibi gnll turizm elileri olursunuz ve salonunuzdaki bo bir ek-yatla farkl
kltrlere konukseverlik gsterebilirsiniz. Belki bir gn deneyimlerinizi bizimle paylarsnz.
Yolunuz ak olsun.

2 Aadaki sorular metne gre cevaplayalm.


1. ek-yat turizmi nedir?
2. Otel turizmi ile ek-yat turizmi arasndaki farklar nelerdir?
3. Siz, misafir veya ev sahibi olarak ek-yat turizmini tercih eder misiniz? Neden?

YA SZ?
Turistler sizin lkenizde en ok hangi turizm eidini tercih ediyor? Anlatalm.

13
DL BLGS
Zarf-Fiiller

fiil + DIkcA fiil + -DIgI surece

Bu bu zarf fiiller, sureklilik gsterir. Temel cumledeki fiilin, yan cumlecikteki fiile bagl olarak surdugunu veya yinelendigini
anlatr.

Ornek: Ornek:
Trkiyede yaadka Trkleri daha iyi anlyorum. Ilaclarn icmedigin surece iyilesemezsin.
Dun hava oldukca soguktu. Boyle devam ettiin surece niversiteden mezun olamazsn.
Turk arkadaslarmla konustukca Turkcem ilerliyor. Ikinci bir dil ogrenmedigin surece kolay kolay is bulamazsn.
nsanlar yalandka olgunlayor.

1. NOT: Gittikce sozcugu bazen zaman gectikce anla-


2. NOT: Oldukca sozcugu bazen bir hayli, epeyce anla-
mnda da kullanlr. Bazen gittikce yerine git gide ya da
giderek sozcukleri de kullanlabilir. mnda da kullanlabilir..

Ornek:
Ornek: Komsum gittikce zengin oluyor. Bugun arkadaslarla oldukca iyi vakit gecirdik.
Zaman gittikce ilerliyor, hava kararyordu. Onun kocas oldukca zengin bir adam.

3. Asagdaki cumleleri orneklerdeki gibi dolduralm. 1. Karnmz acktkca .............................................................


1. zmire git.............. arkadalarm ziyaret ederim. ........................................................................................... .
2. Sezon sonunda fiyatlar git................. dusuyor ve her sey 2. Turkce konutukca ............................................................
cok ucuzluyor. ..................................................................................... .
3. Yamur ya.............. butun agaclar yeseriyor. 3. Aklma geldikce .................................................................
4. Ogluma bak.............. esimi hatrlyorum, .......................................................................................... .
git...................... ona cok benziyor. 4. Yurtdsna cktka .............................................................
5. al ................. snav geemezsin. .......................................................................................... .
6. Gecmisi hatrla.............. Nihale daha cok sinirleniyorum. 5. Zeyneple konutuka .......................................................
7. Yalan syle.............. evrende hi arkadan kalmaz. .......................................................................................... .
8. Alsverise ck.............. bu pastaneye ugruyorum. 6. evreyi kirlettiimiz srece ...............................................
9. Onu tan............. daha cok seveceksin. ......................................................................................... .
10. Benden zr dile.............. seninle bir daha konumam. 7. Sigara itiin srece ..........................................................
11. Bugun hava ol.......................... scak. .............................................................................. .
12. Evdeki eksikler aklma gel.............. alsveris icin not 8. Spor yaptn srece .........................................................
alyorum. ............................................................................... .
13. Yamur din.............. dar kamayz.
14. Bursaya git.............. Iskender kebap yerim.
4. Asagdaki cumleleri tamamlayalm.

14
5 Asagdaki cumleleri -DIkcA ve dII srece zarf-fiil eklerini kullanarak tekrar yazalm.
1. Volkan, Sivasa her gelisinde bana ugrar.
........................................................................................................................... .
2. nsanlar kitap okuyor ve dnyaya bak alar deiiyor.
........................................................................................................................... .
3. arya her cktgmda Selmann dkkanna urarm.
........................................................................................................................... .
4. Bu kadar oyalanrsak bu ii bitiremeyiz.
........................................................................................................................... .
5. Yegenim her gecen gun buyuyor, her gecen gun guzellesiyor.
........................................................................................................................... .
6. nsanlara gvenmezsen hi arkada bulamazsn.
........................................................................................................................... .
7. Motosikletin hz git gide artyordu.
........................................................................................................................... .
8. Cocuk her agladgnda annesi daha cok sinirleniyordu.
........................................................................................................................... .
9. Derslere devam etmezsen baarl olamazsn.
........................................................................................................................... .
10. Sultanahmet Meydann her gezisimde yeni seyler kesfediyorum.
........................................................................................................................... .

DNLEME
KONYADA UZAY TURZM HEYECANI
6 Metni dinleyelim. Aadaki cmleler doru ise D yanl ise Y yazalm.
1. Uzay turizmi, tm gelir dzeyindeki kiiler iin uygundur. ( )
2. nsanlar uzay turizmi iin Konyaya gelecek ve bu Konyada turizmin gelimesine
katk salayacak. ( )
3. Konyada baka turizm trleri yok ve uzay turizmi bu yzden ok nemli. ( )
4. Turizmciler uzay turizmden rahatsz oluyor. ( )
5. Uzay turizmi, gelecekte nemli bir turizm sektr olacak. ( )

YAZMA KONUMA
7 Bir turist lkenize hangi turizm eidi iin gelebilir? 8 Siz hangi turizm eitlerini denediniz? Anlatalm.
Nereleri gezebilir? Yazalm.

15
kana kadar, douncaya dek, batncaya kadar -Sen evden kana kadar kedeki markete gidip geleyim.
-Gne douncaya kadar ders alt.
-Doktorlar, ok scak havalarda ocuklarn ve yallarn gne
batncaya kadar sokaa kmamalar gerekiyor. diyor.

HAZIRLIK ALIMASI
1 imdiye kadar gezdiiniz yerler arasnda en ok nereyi beendiniz? Neden?

OKUMA
MERYEM ANA EV
Geen yaz ailece Ege Blgesini gezmeye karar verdik. Bu gezimizde zmirdeki Mer-
yem Ana Evine de uradk. Ev, ykseke bir tepede ve dar bir yolun sonundayd. Bu
yzden yrmemiz gerekiyordu. Orada dnyann her yerinden ziyaretiler vard. 1967
ylnda Papa IV. Paul ve 1979 ylnda Papa II. Jean Paul de buray ziyarete gelmiler.
Vatikan Meryem Ana Evini kutsal bir yer olarak ilan etmi. Hristiyanlar, buray ziyaret
ederek hac oluyorlar.
Meryem Ana evi, mtevaz bir ev. Giriin karsndaki duvarda Meryem Anann byke bir heykeli var. nsanlar bu
heykelin nnde ellerini aarak dua ediyorlar ve dualarn bitirince heykelin yanndaki blmede mum yakyorlar. Evin du-
varlarndaki resim ve ikonlarn birou, ok eski tarih eserler. Evin duvarlarnda Meryem Anann resimleri var. Meryem
Ana evinin bir blmnde Mslmanlarn namaz klmalar iin kk bir yer de bulunuyor.
Tarihiler, Meryem Ana evini 1890l yllarda bulmu. Bulunma hikyesi ise ok ilgin: Bir gn Alman rahibe Anne Cat-
harine Emmerich hastalanm ve hasta yatanda din olaylarla ilgili ryalar grm. Rahibenin ryasna gre Meryem
Ana Kudste deil Trkiyenin Ege Blgesinde, dadaki bir manastrda uzun yllar yaam ve orada lm. nsanlar nce
ona inanmamlar fakat tarih aratrmalar rahibenin doru sylediini ortaya karm. Bylece
Hristiyan dnyas, ilgisini Efesteki bu kk eve evirmi. Aratrmalara gre Meryem Ana, Hz.
sa armha gerilinceye kadar onunla birlikte Kudste yaam fakat olu ldkten sonra Aziz Jean
ile birlikte Kudsten kam ve Efese gelmi. O zamanlar Efeste putperestler ok fazlaym. Aziz
Jean da kimsenin Meryem Anaya zarar vermemesi iin onu bu kk evde gizlemi. Meryem Ana,
yllarca burada tek bana yaam. Aziz Jean, her gn gizlice Meryem Anay ziyaret ederek ona
yardm etmi; yiyecek, iecek gtrm. Meryem Ana 101 yanda lnceye kadar burada yalnz
yaam. lnce, bir grup Hristiyan, Meryem Anay evin yaknndaki bir maraya gmm ve ma-
arann azn kapatm. Daha sonra Meryem Anann evini de kiliseye evirmiler.
Yolunuz Ege Blgesine derse buray ziyaret etmenizi tavsiye ederim.
imdiden iyi yolculuklar!

16
2 Aadaki sorular metne gre cevaplayalm.
1. Meryem Ana Evi nasl bir ev?

2. Meryem Ana Evi niin kutsaldr?

3. Meryem Ana Evi, ne zaman ve nasl bulunmu?

4. Meryem Ana, Efese neden ve nasl gelmi?

YA SZ?
Sizin lkenizde farkl dinlere ait kutsal yerler var m? Anlatalm.

DL BLGS
Zarf-Fiiller

fiil + (y)AnA kadar / dek / dein fiil + (y)IncAyA kadar / dek / dein

Bu yaplar, cmleye zaman anlam katar. Temel cmlede belirtilen iin/hareketin bitme noktasn gsterir.

rnek:
Trke renene kadar kursa devam edeceim.
Hrszlk olaylarnda, polis gelene kadar hibir eye dokunmamak lazm.
Uaa binmekten ok korkuyor, bu yzden ila ald ve Ankaraya varana dek uyudu.
devlerini bitirene kadar dar kmak yok!
Sabah olana dein altm ve nihayet btn ilerimi bitirdim.
Eim, ocuklarmz okullarn bitirinceye dein emekli olmay dnmyor.
Doktorlar, Eer kilo vermek istiyorsanz doyuncaya kadar yemeyin, masadan biraz a kalkn. diyorlar.

Fiil + (y)AnA kadar yaps ayrca ana cmledeki iin yan cmledeki ie tercih edilebileceini anlatr.

rnek:
Ona e-mail yazana kadar telefon etseydin.
Okul ok yakn. Otobse binene kadar okula yr.

17
3 Aadaki boluklar rneklerdeki gibi dolduralm.
1. Misafirler gel........ ............. evi temizlemem lazm.
2. Trafik klarna var......... ......... dmdz gidin, daha sonra klardan sola dnn.
3. Sen sinema biletlerini al....... ......... ben de yiyecek bir eyler alaym.
4. Ben ilerimi bitir....... ........ eve gel.
5. Yemek suyunu ek........ ......... piirmelisin.
6. Snav bit......... ......... dar kamazsnz.
7. Ankaraya gel........ ......... yanmdaki kadn durmadan konutu.
9. Bu parayla araba al......... ......... ev al.
10. Snavn bit....... ............ seni okulun bahesinde bekleyeceim.
11. Annesi l....... ............. evlenmedi, hep onunla ilgilendi.
12. Biz gel............ ............. ustalar evin boyasn bitirmi.
13. Ondan haber al........... ............... ok huzursuzdum, imdi rahatladm.
14. Elindeki paray bitir.......... .......... urayorsun, sonra da bor istiyorsun!
15. Yamur din........... ........... u kafede oturup ay ielim.

DNLEME
GELDM, GRDM, SEVDM
4 Metni dinleyelim. Aadaki boluklar dolduralm.
1. zge, Merveye ..................... kalmasn tavsiye ediyor.
2. Merve, i yerinden ........... gnlk izin alm ama uak seferleri erken
saatte olduu iin ....... gn tatil yapabilecek.
3. zge, Merveyi ...................................................... konusunda uyaryor.
4. Kuzey Kbrsn en mehur yiyecekleri arasnda .................. ............... ,
.................. ....................... ve ...................... var.
5. zge, Kuzey Kbrsa gittii zaman .............................. yokmu bu yzden
........................ kiralam.
6. Kuzey Kbrsta trafik buradakinden biraz farklym. Mesela aralar ................ gidiyor ve uzaklk tabelalarda ....................
cinsinden yazyor.
7. Beparmak Dalarndaki St. Hilarion Kalesini, aday savunmak iin yapmlar ama sonradan buraya ................. yerlemi.

YAZMA KONUMA
5 imdiye kadar en ok hangi tatilinizden keyif aldnz? 6 Tatile gideceiniz yeri seerken nelere dikkat edersi-
Bu tatille ilgili aadaki maddeleri kullanarak bir gezi niz? Aadaki maddeleri kullanarak konualm.
yazs yazalm. Yer
Nereye gittiniz? Ulam
Ka gn kaldnz? Konaklama
Konaklama Aktiviteler
Anlarnz
18
KLTRDEN KLTRE
NL SEYYAHLAR
EVLY ELEB
25 Mart 1611de stanbulda dodu. Babas Osmanl mparatorluu Saraynda alyordu, bu sayede
iyi bir renim grd. nemli devlet grevleri iin nemli bir adamd ama o, kk yalardan itibaren
gezmek, farkl yerler grmek, yeni insanlar tanmak istiyordu. Bu yzden sarayda fazla kalmad. Bir
gn bir rya grd. Bu ryay bir iaret olarak kabul etti ve uzun yllar seyahat etti, birok yer gezdi.
Bu gezilerini Seyahatnme adl eserinde anlatt. Bu eser 10 ciltten olumaktadr ve iindeki tarih,
coraf ve kltrel bilgiler sebebiyle Trk kltr tarihi ve gezi edebiyat konusunda ok nemli bir
yere sahiptir. Evliy elebi, Seyahatnmede stanbul, Anadolu, Orta Dou, Dou Avrupa, Balkanlar, Kuzey Afrika ve Arap
Yarmadasnn baz blgelerini anlatr.

BN- BATTUTA
24 ubat 1304te Fasn Tanca ehrinde dodu. Zengin bir mslmand ve 1325 ylnda, 20 yanday-
ken, hacca gitmeye karar verdi. Bu, onun ilk gezisiydi. Bu yolculukta yaad maceralar, onda baka
yerleri grme hevesi uyandrd. Orta an en byk seyyh olan bn-i Battuta, Afrika, Orta Dou ve
Uzak Douyu gezdi. Buralardaki anlarn Rhlet- bn Battta (bn-i Battuta Seyahatnmesi) adl
kitabnda anlatt.

MARCO POLO
15 Eyll 1254te Venedikte dodu. Babas bir tccard ve Marco Polo da babasyla birlikte pek ok
yer gezme ve grme imkn bulmutur. ocukluundan itibaren pek ok yer gezmitir ama onun ge-
zilerinin en mehuru Uzak Dou gezileridir. nceleri babas ve amcasyla birlikte, sonralar da devlet
greviyle Anadolu, Mezopotamya, ran, Trkistan, Pamir Dalar, Gobi l, in, Koromandel kylar
ve Dekkan Yarmadasn gezdi. Bu gezilerinden sonra ticarete balad fakat bir sava sonucu esir d-
t. Esareti srasnda bir arkadandan seyahat anlarn yazmasn istedi. Il Milione adl kitabnda
eitli halklarn hayatlarn, geleneklerini, tarihlerini ve corafyalarn anlatt ve zellikle Uzak Dou
ve Afrikay, Avrupaya tantt.

1. Bu seyyahn ortak noktas nedir?

2. Sizin kltrnzde byle kitaplar yazan kiiler var m? Bu kiiler ve kitaplar hakknda ksaca bilgi verelim.

ELENELM RENELM
NASIL BR TATLCSNZ?
Yaz mevsimi deyince pek ok kiinin aklna tatil geliyor. Maalesef istediimiz zaman istediimiz gibi bir tatile kma
ansmz yok ama bu, tatil hayali kurmamza engel deil!
Gelin Nasl bir tatilcisiniz? renelim.
1. Neden seyahat edersiniz?
a. Yeni yerler grmek iin.
b. Yeni insanlar tanmak iin.
c. nk yle istiyorum.
. A noktasndan B noktasna ulamak iin.
19
2. En son ne zaman tatil yaptnz? 6. Plaja inip bir sre orada zaman geirmeye karar verdi-
a. Uzun zaman nce. niz. Yannza neyi almazsanz kendinizi eksik hissedersi-
b. Geen yaz. niz?
c. Hl tatildeyim. a. Deniz gzlm ve norkelimi
. Yakn zamanda. b. Bulmacam
c. Mzik alarm
3. Nasl bir denizde yzmeyi tercih edersiniz? . Fotoraf makinemi
a. Aslnda yzmemeyi tercih ederim.
b. Tandm, bildiim bir denizde. 7. Tatildeyken hangisi sinirinizi daha ok bozar?
c. Hep farkl bir denizde. a. Grltc ocuklar
. Deniz olsun, temiz olsun hi fark etmez. b. Kt yemek
c. Kt hava
4. Tatil deyince ilk nce hangisi aklnza geliyor? . Her eyin ok pahal olmas
a. Pasaport
8. Tatilde genelde nereye gidiyorsunuz?
b. Tavla
a. Hep ayn yere gidiyorum.
c. Deniz ve gne
b. Hep farkl yere gidiyorum.
. Yeni arkadalar
c. Bilmiyorum, ben byle nereye gidiyorum?
5. Uzun bir yolculuktan sonra gideceiniz yere vardnz. . Nereye ekseler oraya gidiyorum.
lk nce ne yaparsnz?
9. Tatilden dndnz. Ne kadar bronzlamsnz?
a. Odama gider uyurum.
a. Beyaz peynir gibiyim.
b. Hemen zerimi deitirir ve denize giderim. b. ok gzel bronzlamm.
c. kar, etraf dolarm. c. Amele yanm var, olur mu?
. ay yok mu ay? . Yzmde gne gzl izi var.

DEERLENDRME
Alar oksa
Sizin iin tatil demek; yazlk evinize gitmek, k boyunca kapal kalan evi temizlemek, ardndan orada mmkn olduunca
uzun zaman geirmek demek. Yllardr adresiniz ayn yazlk, bu yzden buradaki arkadalarnzla yeniden grmek, elen-
ce olarak da bol ay iip tavla ve okey oynamak sizin iin yeterli. Eer emekliliinize yllar varsa, tatille ilgili dncelerinizi
deitirmenizi tavsiye ederiz.
Bler oksa
Bizce, tatiliniz sizin iin ok yorucu oluyor. Sizin iin tatil = elence demek. Tatilde, yannzda kafa dengi insanlar olsun is-
tiyorsunuz. Sabahlara kadar gezmek, yeni insanlarla tanmak, gnein douunu grdkten bir sre sonra ancak uyumak...
Ksacas tatil sizin iin gece hayat demek.
Cler oksa
Sizin iin ideal tatil, tuzlu suyla bolca har neir olacanz bir tatil. Tatil deyince aklnza deniz ve gne ikilisi geliyor. Sahilde
tembelce yatmak, bir eyler okumak, kuruduka kalkp denizin dibinde serinlemek, gnn her saati sahilin tadn karmak,
huzur iinde etraf izlemek sizin tatil anlaynz.
ler oksa
Her yl tatillerinizi farkl yerlerde geirmeye alyorsunuz. Sizin iin kstl bir tatil dnemini srekli ayn ekilde geirmek
ok skc ve vakit kayb. Dnyada greceiniz daha ok yer olduunu dnyor, bunun iin harekete geiyorsunuz. Tatilde
sizin adresiniz lke snrlarnn dnda bir yer.

20
NELER RENDK?
1. Aadaki boluklar, kutudaki fiiller ve dnllk ekini kullanarak dolduralm.
yuvarla - koy- kurula- dv- kapa- v-
1. Ayam burkulunca merdivenden aa .......................... .
2. niversite snavn kazanamad iin ok zld ve gnlerce odasna ...................... .
3. Hatalarnn farkna varp ok .................... .
4. Yarn sabah erkenden yola ...................... .
5. Projesi dl alnca ok ...................... .
6. Ablam denizden ktktan sonra ............ .

2. Aadakileri eletirelim.
1. Snavlara iyi hazrlanabilmek iin a. dmemek iin trabzanlara tutundu.
2. Saatlerdir ssleniyorsun, b. kime kzdn?
3. Dil Merkezinin terasndan c. yorgana sarnmama ramen ok dm.
4. Sabah trafiine takldk, . bir ay eve kapand.
5. Aslnda ok scakkanl bir ocuk d. zlme ltfen.
6. Deminden beri syleniyorsun, e. senin yznden ge kalacaz.
7. Arkadan beklerken f. toplantya gecikeceiz.
8. Dn gece hava ok souktu, g. stanbul Boaz grnyor.
9. Bu kadar ufak tefek eyler iin . fakat sizi tanmyor, bu yzden biraz ekindi.
10. Gen kz, ba dnnce h. vitrinlere bakarak oyaland.

3. Aadaki boluklar uygun zaman zarf-fiil ekleriyle [-dIkA, -dII srece, -(y)AnA kadar / dek / dein, -(y)IncAyA
kadar / dek / dein) dolduralm.
1. ocukken yaz tatillerinde arkadalarla hava karar............. parkta oyun oynuyorduk.
2. Hediyelerine bak............. onu hatrlyorum.
3. Dn gece, gne do................. ders altm, sonra birka saat uyuyup okula gittim.
4. Yalan syle................ kimse seni sevmez.
5. Trkiyede kal............... pek ok tarih yer grdm.
6. Ehliyetine el konuldu, cezan bit................. trafie kamazsn.
7. E posta kullanmak yaygnla................ herkes Z DEERLENDRME
birbirine mektup yolluyordu.
Bunlar Trkede yapabilir misiniz? Her cmle iin kendinize bir puan veriniz.
8. Konu............... Trke renemezsin. 1: Yapamam, 2: Biraz yapabilirim, 3: Yapabilirim, 4: yi yapabilirim, 5: ok iyi
yapabilirim.
9. Ben marketten dn.................. kavga etmiler.
10. ok am, eve gel............... hibir ey yemedim. 1. Uzmanlk alanma ve ilgi alanma giren konu- 1 2 3 4 5
larla ilgili kapsaml bilgi alveriine girebilirim.
11. Ankaraya git............... halama uruyorum.
2. Olaylara ve deneyimlerime ilikin duygularm 1 2 3 4 5
12. Sinirli sinirli konu................ etrafnda kimse ifade edebilirim.
kalmayacak. 3. Kark zaman ifadeleri ieren sral cmleler 1 2 3 4 5
kurabilirim, byle cmleleri anlayabilirim.

21
KELME LSTES
SMLER FLLER
buhar balanmak
buruuk bronzlamak
armh elemek
ek-yat incitmek
gelenek keselemek

gelir dzeyi krlmak
gzlem oyalamak
hac pazarlamak ) (
hac
heves
ikon
izlenim
karavan
kstl
konukseverlik
mtevaz
palet
sanal
sektr
ifa
norkel
tavla
tedirgin
trabzan ) (
turizm elisi
yarmada

22
BECERLER
Birtartmada
dncelerini
savunma
Tasarm ve sunum
yapma
DL BLGS
Edilgen fiil
Tarafndan / -CA
Zarf-fiiller
(DII / (y)AcAI
zaman / srada /
DIIndA)

KELMELER
Teknoloji
letiim
Ulam

GEMTEN
GNMZE

23
kuruldu, seilmi, edilmemi mi, -Trkiye Cumhuriyeti 1923te kuruldu.
bulunmad, alnd m, -Kzm okulda renci temsilcisi seilmi.
-devlerimizi yapacak bir robot icat edilmemi mi?
-Bilgisayardaki taramada virs bulunmad.
-Sana yeni bir kamera alnd m?

HAZIRLIK ALIMASI
1 Baz icatlarn tesadfen bulunduunu biliyor musunuz? Aadaki icatlarla olaylar eletirelim.

a. Costantin Fahlberg, gn boyu laboratuvarda altktan sonra eve geldi. Ellerini ykamadan
yemee oturdu. Ekmei eliyle bld ve azna att. ok ard, nk ekmek ekerliydi. Bu
eker tad Fahlbergin elindeki bir maddeden geliyordu. Bu madde laboratuvarda onun eline
bulamt. ( )
1
yaptrc

b. Mhendis Wilson Greatbatch, kalp seslerini kaydeden bir cihaz zerinde alyordu. Wilson
bu cihazdan yanl bir paray kard. Bu cihaza elektrik verdiinde, cihaz normal bir kalpten
daha doru atmaya balamt. ( )

2
mikrodalga frn

c. Dr. Coover, effaf ve kuruna dayankl bir madde zerinde alyordu. Coover, yap yap
bir malzemeden oluan almalarn pe att. Gnler sonra, pteki eyalar p kutusunun
dibine yapk duruyordu. ( )

3
tatlandrc eker

. Percy Spencer, bir laboratuvar ziyaret etti. Bir cihazn nnde dururken ilgin bir ey fark
etti: Cebindeki eker erimiti. Spencer daha sonra msr tanelerini cihazn nne koydu ve
onlarn hepsi patlad. ( )

4
kalp pili

24
OKUMA
OCUKLUUMDAN BUGNE TEKNOLOJ
ocukken birok eye inanrz: Hayal oyun arkadalarmz vardr. ocuklarn hayal dnyas o kadar genitir ki bugn bi-
zim iin komik eyler, ocukken en doru eylerdir. Acaba ocukken teknolojiyle ilgili neler dnyorduk? Bakn, insanlar
teknolojiyle ilgili yanlglarn nasl anlatyorlar:
Fotoraf: Kkken ailemin siyah beyaz fotoraflarn grdke onlara iten ie glerdim. Onlar, Siyah
beyaz bir dnyada yayorlar. diye dnyordum nk yle grnyorlard. Bence o zaman her ey siyah
beyazd ve ok skcyd. (Filiz S., 30)
Telefon: ocukken Telefonla konutuum kiiler, beni grebiliyor. diye dnyor-
dum nk ses sanki onlar yanmdaym gibi yakndan geliyordu. Bu yzden telefonla dikkatli bir ekilde
konumaya ya da baz eyleri iaretlerimle anlatmaya alyordum. Ancak, telefonun dier ucundaki
kiiyi grebilmek iin bu yama kadar beklemem gerekiyormu. (Gktrk G., 25)
1990larn bayd. ok az kiide cep telefonu vard. Ben de kendime bir telefon aldm. Cep telefonu-
mu ak braktmda, Telefonum megul alacak. diye dnyordum nk telefon hakknda pek bir bilgim yoktu. Bu
yzden telefonumu kapatyordum. Bugnlerde ise kimse bana ulaamasn diye zellikle telefonumu kapatyorum. (Zeynep
D., 44)
Radyo: Kklmde nsanlar radyonun iinde ark sylyor. diye dnyordum nk ses,
radyonun iinden geliyordu. Bir gn sevdiim bir sanaty grebilmek iin radyoyu krdm. Yaadm
d krkln anlatamam. imdilerde ise evremde radyoyu pek gremiyorum. (Deniz K., 39)
Czrdayan radyoma dokununca ya da vurunca dzelecek diye dnyordum. ans eseri bunu ba-
arrsam kendimi olaanst gleri olan biri olarak gryordum. Gnmzde radyolarn bozulacak kadar alma ans bile
olmuyor. (Ziya A., 40)
Elektrikli Sprge: Eskiden Elektrikli sprgenin iinde bir canavar var ve her eyi yiyor. diye dn-
yordum nk izgi filmlerde yle oluyordu. Bu canavar beni de yemesin diye annem evi sprrken evden
kayordum. (Aya B., 32)
Araba: ocukken ofr koltuundan geriye doru bakyoruz ve araba kendi kendine
geriye gidiyor. diye dnyordum nk babam yle yapyordu. Birka kere ben de de-
nemitim ve olmaynca alamtm. imdi bunu baarabiliyorum ancak merak ediyorum, acaba zaman
zaman olum da alyor mu? (Engin N., 35)
Trafik lambalarnn altnda, yani yerin dibinde, kk polis kabinleri var sanyordum. Lambann rengi-
ni onlar ayarlyorlard bana gre; krmz tua basnca krmz k yanyordu, yeile basnca da yeil Kimse bana Bu doru
deil. diye sylemedi; ben bydke kefettim. (Ozan Y., 25)
Televizyon: Ben ocukken Televizyondaki insanlar beni grebiliyor. diye dnyordum nk ben
onlar grebiliyordum. Ayrca her evde gizli bir kamera bulunabilirdi ve birileri de beni izliyor olabilirdi.
Bunun iin televizyon izlerken daha gzel giyiniyordum. imdi ise televizyonu en rahat elbiselerimle
izliyorum. (Burcu T., 18)
ocukken filmler, canl yaynlanyor sanyordum. Farkl kanallarda, ayn kiinin filmini grdm za-
man oyuncunun nasl bu kadar hzl yer deitirdiini anlamyor, her iki kanal da izlemeye alyordum. imdi kanallar
arasnda rahat rahat geziniyorum. (Kerim M., 18)

25
2 Metne gre ocukken teknolojiyle ilgili yanlglarmzn sebepleri nelerdir?
3 ocukken teknoloji ile ilgili nelere inanlmaktadr? aretleyelim.

1. Fotoraf: 5. Radyo:
a. nsanlar farkl bir dnyada yayor. a. Radyoyu tamir edebilirim.
b. Teknoloji hi gelimemi. b. Teknolojiden anlamam.
2. Telefon: 6. Elektrikli Sprge:
a. Teknoloji ok gelimi. a. Hayat izgi film gibi.
b. Telefondakiler beni grebiliyor. b. Televizyondakiler gerek deil.
3. Telefon: 7. Televizyon:
a. Artk her yerden bana ulaabilecekler. a. nsanlar bizi evimizdeki kamerayla izleyebilir.
b. Telefon akken bana ulalamaz. b. Televizyondakiler gerek deildir.
4. Radyo: 8. Televizyon:
a. Ses radyonun iindeki insanlardan geliyor. a. Programlar nceden ekilmitir.
b. Ses ok uzaktan geliyor. b. nsan ayn anda iki yerde nasl olabiliyor!

4 Aadaki yanlglar hangi rn ya da rnlere aittir? 5 Aadaki kelimeleri e anlamllar ile eletirelim.
Bulalm ve yazalm. 1. iten ie a. tesadfen
1. O zamanlar herey ok skcyd. ( ) 2. d krkl b. hayal krkl
2. Konuurken insanlar beni grebiliyor. ( ) 3. ans eseri c. gizli gizli / belli etmeden
3. Vurduumda bozuk bir aleti dzeltebilirim. ( ) 4. olaanst . fevkalade / harikulade
4. Kendi kendine alyor. ( )
5. inde insan var. ( )

YA SZ?
Sizin ocukken teknolojiyle ilgili yanlglarnz nelerdi?

DL BLGS
Edilgen Fiil
Bu ek, cmlenin znesi bilinmiyorsa ya da sylenmek istenmiyorsa kullanlr. nsz harfle biten kelimelerden sonra (I)l,
nl ile biten kelimelerden sonra (I)n kullanlr.

fiil + (I) l / (I) n

rnek:
retmen ders anlatt. (etken) Annem iekleri sulamam. (etken)
Ders anlatld. (edilgen) iekler sulanmam. (edilgen)
renci kapy at. (etken) Babam evin duvarlarn boyuyor mu? (etken)
Kap ald. (edilgen) Evin duvarlar boyanyor mu? (edilgen)

26
1. NOT: nsz harfle biten kelimelerden sonra (I)l edilgen- 2. NOT: Edilgen fiil ile dnl fiili kartrmamak gerekir. Eer cmlede gerek
lik eki kullanlmaktadr. Ancak kelime l nsz ile bitiyorsa zne varsa dnl fiil, yoksa edilgen fiildir.
(I)n edilgenlik eki kullanlr.

rnek:
retmen tahtay sildi. (etken) rnek:
Tahta silindi. (edilgen) Kzm ykand. (dnl)
amarlar ykand. (edilgen)

6 Aadaki boluklar rneklerdeki gibi dolduralm.


1. Akam yemei neden hl hazrla.?
2. Trkiye kupasnda birbirinden gzel malar oyna. .
3. Yaz gelince kilo almamaya dikkat et. .
4. Bayramlarda akrabalar ziyaret et. .
5. Dn akamki mata hi gol at. .
6. Geen gn kuru temizlemeye verdiin elbise hl temizle.?
7. Kar nedeniyle btn yollar kapa. .
8. O, hep yalan sylyor. Ona gven. .
9. nceki hafta olduumuz snav akla.?
10. Snav tarihi dn derste syle. .

7 Aadaki etken cmleleri edilgen olarak yeniden yazalm.


1. nsanlar onu ok baarl bir yazar olarak gryor.
. .
2. nsanlar ktphanede yksek sesle konumazlar.
. .
3. Seneye Dil Merkezinin yeni bir ubesini aacaklarm.
. .
4. Ne yaptn, hasta olacaksn. nsan, bu kadar ikolata yer mi hi!
. .
5. renciler Trke kurslarn haziran aynda tamamlayacaklar.
. .

8 Aadaki cmleler dnl mdr, edilgen midir? Dnl ise D edilgen ise E yazalm.
1. Hafta sonu byk bir ma dzenlenecek. ( )
2. Kadn, frsat kard iin dvnyordu. ( )
3. Snavdan dk not alnca eve kapand. ( )
4. Toplantda nemli konular konuulacak. ( )
5. Sabah erkenden tm ofisler temizlenmi. ( )
6. Yaramazlk yapan ocuklar masann altna saklanr. ( )

27
9 Aadaki sorular cevaplayalm.
1. renciler arasnda ne konuulur?
. .
2. Trkiyeye gelen yabanclara neler tavsiye edilebilir?
. .
3. Hafta sonlar arkadalarla neler yaplr?
. .
4. ocukken hangi oyunlar oynanr?
. .
5. Bir milyon Trk Liras nasl harcanabilir?
. .

DNLEME
LK TEKNOLOJK ALET
10 Metni dinleyelim. Metindeki kiiler ile teknolojik aletleri eletirelim.
1. Cenk a. atari
2. Dilek b. bilgisayar
3. Emre c. saat
4. Leman . sanal bebek
5. Melek d. telefon
6. Umut e. tetris

11 Aadaki kelime gruplarnn anlamlarn renelim. Bu kelimeler metindeki hangi kiileri yanstyor? Eletirelim.

Asl Cenk Emre Leman Melek Umut

1. Teknoloji bamls ( )
2. Teknolojide tutucu ( )
3. Teknolojiden anlyor ( )
4. Teknolojinin gerisinde kalyor ( )
5. Teknolojinin hzna yetiemiyor ( )
6. Teknolojiye ayak uydurabiliyor ( )

12 Sizin sahip olduunuz ilk teknolojik let neydi? Anlatalm.

YAZMA KONUMA
13 Teknoloji olmasayd ne olurdu? Aadaki mad- 14 Aadaki balklara bakalm. Bu balklarn hangileri gerek
delerden yararlanarak bir yaz yazalm. oldu, hangileri gerek olabilir? Konualm.

Ev, okul ve i yaam nasl olurdu? televizyon yayn su zerinde gezinti


Aile ve arkadalk nasl olurdu? trenle tanan evler kiisel uak
Haberleme ve iletiim nasl olurdu? kiisel uan gemi kuzey kutbunda yaz tatili
Ulam nasl olurdu? atl ehirler sualt turist gemisi

28
herkes tarafndan, mdrlnce -Ressamn son sergisi herkes tarafndan beenildi.
-Halkla likiler Mdrlnce bir seminer dzenlendi.

HAZIRLIK ALIMASI
1 Aadaki resimlere bakalm. letiim ve haberleme nasl gelimi? Tahmin edip sralayalm.

Konuma ( ) Eli ( ) Boynuz ( ) Faks ( )

Davul ( ) Gvercin ( ) Gazete ( ) Mektup ( )

Radyo ( ) Cep telefonu ( ) Telgraf ( ) Televizyon ( )

Bilgisayar ve internet ( ) Telefon ( ) Duman ( )

2 Siz en ok hangi iletiim ve haberleme aralarn kullanyorsunuz? Srasyla yazalm.

29
OKUMA
GNMZDE LETM
Gnmzde Facebook, Twitter, YouTube ve bloglar en etkili iletiim aralar olarak insanlar tarafndan tercih edilmek-
tedir.
Facebookun ye says Temmuz 2010da 500 milyon civarndayd. Eyll 2011de
ise 800 milyon kullancya ulald. Facebookun kurucusu Mark Zuckenberg tara-
fndan belirtildiine gre Ekim 2011de tek bir gnde 500 milyon kii Facebooka
girmitir. Bugn ise bu sitenin kullanc says 900 milyondan fazladr.
Bu verilere bakldnda unlar sylenebilir: Eer Facebook bir lke olsayd in
ve Hindistandan sonra dnyann en byk nc lkesi olurdu. Trkiyede ise 30
milyon aktif Facebook kullancs var. Bu say, Trkiyenin 65 ilinin nfusunun toplamna eittir. Trkiye, ye says bakmn-
dan dnyada 5. srada yer almaktadr.
Trkiyede yaklak bir gnde 56 dakika Facebookta geirilmektedir. Ayn kullanclar yemek iin ise bir gnde 27 dakika
harcamaktadr. Facebook, ayrca mobil olarak da kullanlmaktadr. Yaklak 500 milyon kii Facebooka cep telefonundan
ulamaktadr. Trkiyede ise bu oran %50nin zerindedir.
Twitterda ise 2010 ylnda 75 milyon kullanc hesab olduu tespit edilmitir.
Bu say 2011de 175 milyonken son zamanlarda dnya genelinde 465 milyona k-
mtr. Trkiyede ise 7.2 milyon Twitter kullancs bulunmaktadr.
Dnya genelinde bir gnde 175 milyon twit atlmaktadr. Bu iletilerin sahipleri
el ele tutusayd, dnyann evresini 6.5 kere dolanrd. Twitterda iletiim gcnn snrlar almtr. rnein, nl bas-
ketbolcu Shaq, basketbolu braktn basn toplants yerine Twitterdan duyurmutur.
letiim ve haberlemenin byk bir blmnn internet zerinden gerekle-
mektedir. Bununcu sonucunda sosyal hayatta da deiiklikler yaanmaktadr. Gen-
lerin %80i Facebook profillerine bakarak kiileri tanyabileceklerini dnmektedir.
Bugn, Amerikada evlenen her drt iften biri internet zerinden tanmaktadr. Sos-
yal medyadaki paylamlarn %80i insanlarn alveri kararlarn etkileyebilmektedir.
nl insanlar takipi saylar bakmndan sosyal bir yara girebilmektedir. nsanlarn
%48i yatmadan nce sosyal alar kontrol etmektedir. Genlerin % 20si ise birka saat Facebooka girmemeyi oksijensiz
kalmaya benzetmektedir.
Peki, acaba bu bir bamllk mdr? Bizi bundan sonra neler beklemektedir?

30
3 Aadaki internet sitelerinin dnya genelindeki ye saylarn metne gre yazalm. 2020 ylnda neler olacak? Tah-
min edelim.

Dnya 2010 2011 2012 2020


Facebook
Twitter

4 Aadaki internet sitelerinin Trkiye genelindeki ye saylarn metne gre yazalm. 2020 ylnda neler olacak? Tah-
min edelim.

Trkiye 2012 2020


Facebook
Twitter

5 Metne gre iletiimin gelimesi ile sosyal hayat arasnda nasl bir iliki vardr?

6 Aadaki kelimeleri e anlamlar ile eletirelim.


1. aktif a. belirlemek
2. ileti b. bilgi
3. mobil c. etkin
4. ortalama . mesaj
5. tespit etmek d. tanabilir / hareketli
6. veri e. yaklak

7 Sizce internet zerinden iletiimin bu kadar yaygn olmasnn sebepleri nelerdir?

YA SZ?
1. Facebook ve Twitter gibi iletiim siteleri sizin iin ne anlama gelmektedir?
2. Bir iletiim arac olarak bilgisayar ve interneti bir gnde ne kadar kullanyorsunuz?

DL BLGS
Tarafndan (By)
Edilgen cmlelerde gerek zne, tarafndan kelimesiyle birlikte kullanlr.

rnek:
Teknoloji dersi projeleri retmen tarafndan incelendi.
Onun yemekleri her zaman bakalar tarafndan beenilir.
Bu sene frnclar tarafndan ekmee zam yaplmad.
Hrsz hakim tarafndan sulu bulunmu mu?
Bu araba einiz tarafndan hi kullanlmam m?

31
-CA
Tarafndan ile ayn anlam ve grevdedir. Ancak edilgen cmlelerde gerek zne, bir grup ya da bir kurum gibi topluluk
bildiriyorsa genellikle tarafndan yerine - CA ile kullanlr.

rnek:
Trkenin gzel ve doru kullanlmas gerektii Trk Dil Kurumunca belirtildi.
Temizlik grevlilerince okul binas temizlendi.
Daha nce Dil Merkezi Bakanlnca Bursaya gezi dzenlendi.
Tiyatro oyunu izleyicilerce beenildi mi?
Okul Mdrlnce rencilere kitap hediye edilmedi mi?

8 Aadaki boluklar iin uygun seenei iaretleyelim.


1. Annesinin ameliyat nl bir doktor .. yaplm.
a. tarafndan b. tarafndan / -CA
2. Bilim adamlar .. yeni bir gezegen bulunmu.
a. tarafndan b. tarafndan / -CA
3. Bu kalem retmene bir renci .. hediye edilmi.
a. tarafndan b. tarafndan / -CA
4. Duyduuma gre bu okul yardmsever insanlar .. yaptrlm.
a. tarafndan b. tarafndan / -CA
5. Spor bakanl .. baarl ocua burs verilecekmi.
a. tarafndan b. tarafndan / -CA

9 Aadaki cmleleri tarafndan ve -CA kullanarak edilgen yapalm.


1. 1876da Alexendar Graham Bell telefonu icat etti.
. .
2. 1909da General Electric irketi ilk elektrikli ekmek kzartma makinesini retti.
. .
3. 1968de Douglas Engelbart, internet teknolojisini ortaya kard.
. .
4. t masasn 1892 ylnda Afrikal bir kadn olan Sarah Boone gelitirdi.
. .
5. Yemek ubuklarn ilk defa 5000 yl nce inliler kullandlar.
. .

32
DNLEME
YALILIK VE TEKNOLOJ

10 Metni dinleyelim. Yal kadn, cep telefonunda neleri yapamyor? Cmleleri tamamlayalm.
1. Annem a-kapa tuunu ayrmay bile .
2. isim bulamyor.
3. tularn da kullanamyor.
4. Amakla uramasn diye telefona tu kilidi koymadk. Bu kez de aryor.
5. arj unutuyor ya da telefonu hep arjda .

11 Metni dinleyelim. Metindeki iki cep telefonunun zellikleri nelerdir? aretleyelim.


Birinci Telefon kinci Telefon Birinci Telefon kinci Telefon
1. Ama-kapa tuu ( ) ( ) 6. Byk yaz ( ) ( )
2. Arama tuu ( ) ( ) 7. Ekran yok ( ) ( )
3. Basit men ( ) ( ) 8. Hoparlr ( ) ( )
4. Byk ekran ( ) ( ) 9. Ksa yol tuu ( ) ( )
5. Byk tular ( ) ( ) 10. Tu takm ( ) ( )

12 Sizce yal kadn yeni cep telefonunu kullanabilecek mi? Neden? Syleyelim.

YAZMA
13 Gemiteki mucitlere bir mektup yazalm. Onlar sayesinde dnden bugne iletiim teknolojisi nasl geliti?
Aadaki maddeleri kullanarak onlara teekkr edelim.
Onlar iletiim ile ilgili hangi icatlar yapmlar?
Bugn hangi iletiim aralarn kullanyorsunuz?
Gemiteki ile bugnk iletiim aralar arasndaki farklar neler?
Gnmz iletiim aralarnn size faydas nedir?
Onlar olmasayd sizin hayatnzda neler deiirdi? Anlatalm ve hepsi iin mucitlere teekkr edelim.

KONUMA
14 Gemiteki iletiim mi gnmzdeki iletiim mi daha iyidir? Snf olarak iki gruba ayrlalm. Aadaki dncelerden
birinin daha iyi olduunu maddeleri kullanarak savunalm.
1. Grup: letiim gnmzde daha iyi. nk, 2. Grup: Eskiden kullanlan iletiim aralar daha iyiydi.
i stediimiz her an iletiime geebiliriz. nk,
i stediimiz her yerden, herkesle iletiim kurabiliriz. yz yze iletiim daha samimi, gvenli ve sevgi doludur.
eski arkadalarmza, tandklarmza kolaylkla zel gnlerde insanlar ziyaret etme, komuluk gibi sos-
ulaabiliriz.
yal ve toplumsal iletiim daha yaygndr.
acil bir durum olduunda hzl bir ekilde haberleme ve
fkra, masal anlatma ile insanlar arasnda kltr aktarm
yardmlama salayabiliriz.
dnyayla iletiim kurarak daha ok bilgiye daha abuk gerekleir.
ulaabiliriz. bamllk yaratmaz bylece zaman kaybna neden
uzaktan eitim gibi renme frsatlarndan yararlanabili- olmaz.
riz.
insanlar iletiim aralarna baml yapmaz.

33
baladm zaman , gitmediimde, -Okula baladm zaman yedi yandaydm.
bitirdiimde, kacam srada, -Derse gitmediimde arkadalarmdan geri kalyorum.
uyuyacam zaman -niversiteyi bitirdiimde avukat olacam.
-Tam evden kacam srada anahtarm unuttuumu farkettim.
-Uyuyacam zaman televizyonu mutlaka kapatrm.

HAZIRLIK ALIMASI
1 Gemiten gnmze hangi kara ulam aralar kullanlmtr? Sralayalm.

At Arabas ( ) Metro ( ) Motosiklet ( ) Tren ( )


Tramvay ( ) Otomobil ( ) Bisiklet ( )

2 Siz en ok hangi kara ulam aracn kullanyorsunuz?

OKUMA
ULAIM ARALARI

YikeBike, en hafif motorlu ulam arac. Arl sadece 9.8 kg. Omuz antasyla tanabiliyor, bina
1 iinde kullanlabiliyor. Bu ara, sizi saatte 20 km hzla, gideceiniz yere ulatryor. Arala iiniz bitince
katlayp antasna koyuyor ve fie takp arj ediyorsunuz. Bu arala, trafikte engel yaamyor, ulam
bedavaya getiriyorsunuz. Ancak fiyat imdilik biraz tuzlu (3500 kadar).
Bu ara, hem uabiliyor hem de yolda gidebiliyor. Araca 10 litre benzin aldnzda 100 km, depo-
sunu doldurduunuz zaman ise 750 km gidebiliyorsunuz. Ara, 200 kg bagaj kapasitesine sahip. Bu
2 arac kullanabilmek iin araba ehliyetinin yan sra 20 saat uu dersi alarak bir pilot ehliyeti de almanz
gerekmekte.
Lynx isimli bu ara, insanlar uzaya tamak iin tasarlanmtr. Epey kk olan bu ara, ticari uzay
uularnn spor arabas olarak biliniyor. Ara, sadece iki kiilik yani pilot ve bir yolcu iin. Yeryznden
3 61 bin metre yukarya yani uzaya kadar gidip geliyorsunuz. Bir uu, 25 dakika sryor. Ara, utuu
zaman en az 64,000 dolarlk yakt harcyor. Bu seyahat, yolcuya ne kadara ml olacak? Bu henz belli
deil.
Jules Vernein 80 gnde Devr-i lemini yerinizden kalkmadan yaamak istiyorsanz Uluslararas
4 Uzay stasyonu sizin iin ideal. Yerden 340 km uzaklkta olduu iin yeryznden plak gzle grlebili-
yor. Birok lkenin katklaryla yaplan bu istasyonda, Kasm 2000den bu yana insanlar oturuyor.
ARES-1, yaklak 25 tonluk bir yk yeryznden alp Uluslararas Uzay stasyonuna gvenli bir ekil-
de tayabiliyor. Bu aracn deneme uuu ilk olarak 2 Ekim 2009da gerekletirilmi ve 2014-2020 yllar
5 arasnda ulamda kullanlmas planlanyor.

34
1A
3 Aadaki sorular metne gre cevaplayalm.
1. Metne gre birinci paragraftaki arala ilgili aadaki cmleler doru ise D yanl ise Y yazalm.
a. ok pratik. ( )
b. Ulam ok ucuz. ( )
c. Sahip olmak ok kolay. ( )
2. kinci paragraftaki arala ilgili aadaki cmleler doru ise D yanl ise Y yazalm.
a. Hem araba hem uak olarak tasarlanm. ( )
b. Elektrikle alr. ( )
c. Kullanmak iin iki ehliyet gereklidir. ( )
3. nc paragraftaki arala ilgili aadaki cmleler doru ise D yanl ise Y yazalm.
a. Grnts spor bir arabaya benzemektedir. ( )
b. Ailece yolculuk yaplabilir. ( )
c. ok fazla yakt harcar. ( )
4. Drdnc paragraftaki arala ilgili aadaki cmleler doru ise D yanl ise Y yazalm.
a. Yolculuk ok yorucu geer. ( )
b. Dnyadan grlebilir. ( )
c. 2000 ylndan beri kullanlmaktadr. ( )
5. Beinci paragraftaki arala ilgili aadaki cmleler doru ise D yanl ise Y yazalm.
a. Ar eyalar tanabilir. ( )
b. Yolculuk yapmak tehlikelidir. ( )
c. Gelecekte kullanlacaktr. ( )

YA SZ?
Sizce gelecekte hangi ulam aralar olacak?

DL BLGS
Zarf-Fiiller

fiil + (mA) DIK + iyelik eki zaman / (n) dA

Bu zarf-fiil, temel cmledeki olayn gerekleme zamann anlatr.

rnek:
Derse girdiim zaman / girdiimde saat 10.00du.
Tatile ktm zaman / ktmda bol bol kitap okuyacam.
Akamlar erken uyumadm zaman / uyumadmda ertesi gn kendimi ok yorgun hissediyorum.

rnek:
Yamur yad zaman / yadnda (yanca) hznlenirim.
Yaz geldii zaman / geldiinde (gelince) ailemle yazla gider, denize gireriz.
Ailemi ziyaret etmediim zaman / etmediimde (etmeyince) kendimi iyi hissetmem.

35
fiil + DIK + iyelik eki srada

Bu zarf-fiil, temel cmledeki iin balama zaman ile yan cmledeki iin balama zamannn neredeyse ayn olduunu
anlatmak iin ayn anda anlam ile kullanlr. Bu yap -A/Irken ile ayn anlamdadr.

rnek:
Alverie kt srada yamur yamaya balam. Dn akam yatama yattm srada deprem oldu.
renci tahtaya kalkt srada ders bitti. Arkadan arad srada telefonunun pili bitti.
4 Aadaki boluklar dIIndA ve dII srada ile dolduralm.
1. 5 kilo ver.. kendini daha iyi hissedecekmi.
2. Gitar almaya bala.. ilkokul 4. snfta mydn?
3. Erkenden uyu.. ertesi gn snfta baarl olamyorum.
4. Hasta ol.. erkenden yatar, dinlenirim.
5. lk arabasn al.. gece gndz gezecekmi.
6. e gel.. mutlaka bir bardak kahve ierim.
7. Mlakata gir.. dilim tutuldu, hibir ey syleyemedim.
8. retmen bana cevap hakk ver.. zlyorum.
9. Tam erkenden yatama yat.. yarn okulun tatil olduunu hatrladm.
10. Trke renmeye bala.. 15 yandaydm.

fiil + (mA) (y) AcAk + iyelik eki zaman

Bu zarf-fiil, eklendii fiilin gereklemeden temel cmledeki iin, olayn gerekleeceini anlatmak iin o zaman anla-
mnda kullanlr.

rnek:
Eve ge gideceim zaman aileme nceden haber veririm.
Okula gitmeyecein zaman retmenine haber vermelisin.
Snava gireceim zaman nceki akam erken yatarm.
Aileni ziyaret edecein zaman onlar arar msn, srpriz mi yaparsn?

fiil + (y) AcAk + iyelik eki srada

Bu zarf-fiil, eklendii fiil gereklemek zereyken temel cmledeki olaylarn gerekletiini anlatmak iin ayn anda
anlam ile kullanlr.

rnek:
Evden kacam srada telefonum ald.
Taksiye bineceim srada czdanm evde unuttuumu fark ettim.
Tam seni arayacam srada misafir geldi, arayamadm.
Doum gnmde ark syleyeceim srada mikrofon bozuldu.
ten kacam srada patronum mesaiye kalmam istedi.

36
5 Aadaki boluklar rneklerdeki gibi dolduralm.
1. Ailem gel.. eit eit yemekler yaparm.
2. Alverie k.. bana da haber ver.
3. Derse gir.. mutlaka hazrlk yaparm.
4. Dilekesini ver.. renci ileri le tatiline girdi.
5. Di doktoruna git.. bir hafta nceden randevu almalsn.
6. devini yap.. beni ara; sana yardm edeyim.
7. retmen yeni konuyu anlat.. yangn alarm almaya balad.
8. Salarn yka.. sular kesildi.
9. Snava gir.. ok heyecanlanrm.
10. Uyu.. syle televizyonun sesini ksaym.

6 Aadaki cmleleri uygun ekleri kullanarak yeniden yazalm.


1. Alverie kacam. (O zaman) Evde ihtiya listesi yaparm.
.. .
2. Bir gn Hollandaya gideceim. (O zaman) Mutlaka lale bahelerini gezeceim.
.. .
3. Okullar alr. (O zamanlar) ok heyecanlanrm.
.. .
4. Tam bulaklar ykayacaktm. (O srada) Sular kesildi.
.. .
5. Tiyatro gsterisi bitti. (O zaman) zleyiciler oyuncular alklad.
.. .
6. Yemek yapyordum. (O srada) Eim arayp beni yemee davet etti.
.. .

7 Aadaki cmleleri tamamlayalm.


1. ok sinirli olduum zaman. .
2. Hasta olduum zaman.. .
3. Yalnz kaldm zaman... .
4. Snava gireceim zaman.. .
5. Arkadamla buluacam zaman.. .
6. Tatile gideceim zaman... .
7. ..................................................... kitap okurum.
8. ..................................................... ok kzarm.
9. ..................................................... mutlu olurum.
10. ................................................... yemek yerim.

37
DNLEME
BR KONU YED SORU
8 Metni dinleyelim. Aadaki boluklar doldurarak soruyu tamamlayalm ve doru cevab iaretleyelim.
1. stanbulda Karaky ve Beyolunu birbirine balayan Tnel hatt, olarak dnyann
kanc metrosudur?
a. ikinci b. beinci c. yedinci
2. gnmzde yalnzca iki hatta almaktadr. Bunlardan biri hattdr. Dier hat
hangisidir?
a. Fatih-Harbiye b. ihane-Karaky c. Moda-Kadky
3. Adn Gne Tanrs Heliosun olu Phateondan alan ve Adalar ilesinde kullanlan
ad nedir?
a. paytak b. fayton c. payton
4. 17. yzylda, Sultan IV. Mehmetin Halite gezintilere kt krk metre boyundaki kayk, dnyann en eski ve
kaydr. Bu kayk gnmzde hangi ?
a. Deniz Mzesi b. Askeri Mze c. Arkeoloji Mzesi
5. 20. yzyl bandaki yllarnda yolcularn taksi cretini paylamak iin ortaya kard dolmu,
gnmzde stanbul ulamnda kullanlmaktadr. stanbuldaki ilk dolmu hatt hangisidir?
a. Aksaray-Bakrky b. Yenikap-Sirkeci c. Taksim-Kapalar
6. 1890da Sirkeci Gar tarih lokantasyla nldr. Burada yemek yenilebilir, kafeteryasnda oturup bir
eyler iilebilir. Bu tarihi lokanta adn hangi almtr?
a. Orient Express b. Atina Express c. Paris Express
7. 1908de Otto Ritter ve Helmut Cuno tarafndan yaplan tarih Haydarpaa Gar hangi hattn
?
a. stanbul-Badat b. stanbul-am c. stanbul-Bak Demiryolu

YAZMA KONUMA
9 Gelecekte sizden bir ulam arac yapmanz istiyor- 10 Ulam aralarnn gelimesinin yararlar ve zararlar ne-
lar? Nasl bir ulam arac yapabilirsiniz? Aadaki lerdir? Aadaki maddelerden yararlanarak tartalm.
maddeleri kullanarak yazalm.
Ulam mesafesinde farkllk oluyor mu?
Neden bu ara? Trafik, ulam aralarndan etkileniyor mu?
Hangi ihtiyalar karlayacak? Yolculuk srasnda teknolojik yeniliklerden yararlanlyor
Nasl kullanlacak? mu?
Aracn boyutu nasl? Zaman nasl deerlendiriliyor?
Aracn rengi nasl? Salk hizmetleri ile ulam arasnda nasl bir balant var?
Teknik zellikler evre, ulam aralarndan nasl etkileniyor?

38
KLTRDEN KLTRE
TRKYE
stanbul Oyuncak Mzesi, 2005 ylnda yazar Su-
nay Akn tarafndan Gztepede kurulmutur. Oyuncak
mzesi fikri, airin 20 yl nce Almanya seyahatinde
ortaya kmtr.
Mzedeki en eski oyuncak, 1817 ylnda Fransada
yaplan bir oyuncak kemandr. 1820 ylnda Amerikada yaplan bir bebek, yine ayn lkeden 1860 ylna ait misketler, Al-
manyada yaplan 100 yllk teneke oyuncaklar ve porselen bebekler mzenin en eski oyuncaklar arasndadr.
Be katl oyuncak mzesinin en alt katnda kendinizi bir deniz atnn iinde bulacak ve keyifle oyuncaklarn dnyasnda
yolculuk yapacaksnz.
ALMANYA
Nrmberg Oyuncak Mzesinde tarih deeri olan
oyuncaklar, oyun ve oyuncak konusunda resimler ve
belgesel malzemeler yer almaktadr.
Mze binas 1600lerde yaplm, 1880de iinde
bir oyuncak dkkn almtr. Daha sonra buras
mze haline getirilmi ve 1971de halka almtr.
Mzede 17. yzyldan kalma bebek evi, 18. ve 19. yzyldan kalma oyuncak mutfaklar vardr. Mekanik oyuncaklar b-
lmnde tren (1903), uak (1930), gemi (1914), demir yolu (1830), tramvay (1908), motosiklet (1934) gibi rnekler sergi-
lenmektedir.
FRANSA
Poissy kentindeki oyuncak mzesi 14. yzyldan
kalma bir binada 1976da almtr. Mzenin katn-
da 19. ve 20. yzyln oyuncaklar ve oyunlar sergilen-
mektedir.

Mzedeki oyuncaklar 1. Dnya Savandan nceki aile yaamn ve gndelik hayat yanstmaktadr.
Paristeki etnografya mzesindeki oyuncak bebek koleksiyonu ise dnyaca nldr. Bu mzede dnyann her yerinden
toplanm folklorik bebekler sergilenmektedir.

1. Sizin lkenizde oyuncak mzesi var m?


2. Hi oyuncak mzesine gittiniz mi? Bu mzelerle ilgili neler dnyorsunuz?

39
ELENELM RENELM
Aadaki diyaloglar okuyalm. Siz rneklerdeki gibi bir olay yaadnz m ya da yaanm bir olay biliyor musunuz?
Anlatalm.

- Teknik Destek: Nasl bir bilgisayarnz var?


- Mteri: Beyaz
D
- Teknik Destek: Ekrannzn solundaki Bilgisayarm ikonunu tklar msnz?
- Mteri: Sizin solunuz mu, benim solum mu?
D
- Mteri: Merhaba. Ben Aysu. Bilgisayarmdan kt alamyorum. Her deneyiimde Yazc bulunamyor. diye bir uyar
yazs kyor. Yazcy kaldrdm, ekrann nne koydum, hl Yazc bulunamyor diyor.
- Teknik Destek:
D
- Mteri: Yazcmdan renkli kt alamyorum. Bir eyi eksik mi yapyorum acaba?
- Teknik Destek: Yazcnz renkli mi?
- Mteri: Ah, affedersiniz ya
D
- Teknik Destek: imdi ekrannzn zerinde ne var hanmefendi?
- Mteri: Eimin doum gnmde hediye ettii ayck. Niye?
D
- Teknik Destek: ifrenizi sylyorum: Kk c, byk A, kk n, 7
- Mteri: 7 byk m, kk m?
D
- Teknik Destek: Hangi anti-virs programn kullanyorsunuz efendim?
- Mteri: Windows
- Teknik Destek: O anti-virs program deil efendim.
- Mteri: Affedersiniz, Internet Explorerd.
D
- Teknik Destek: Buyurun efendim?
- Mteri: Eee. lk defa mail gnderiyorum da.
- Teknik Destek: Tamam. Ben size yardm edeyim.
- Mteri: Adresteki ay yazdm da, evresine daireyi nasl izeceim?

40
NELER RENDK?
1. Aadaki kelimeleri uygun boluklara yerletirelim.

DNYANIN LK MZES
almtr / anlmaktadr / konulmutur / korunur / kurulmutur / kurulu
sergilenmektedir / sergilenir / tarafndan / verilmitir
Mzelerde eski eserler, sanat eserleri ve . Bunun yannda baz mzelerde teknolojik rnler de .
Dnyada ilk olarak skenderiye Mzesi kurulmutur. tarihi ise M 300 ylna rastlar.
lk mze 17. yzylda 1638de . Bu, ngilteredeki Oxford Mzesidir. Mzedeki eyann ou eski eya koleksiyon-
cusu Elias Ashmole balanmtr. Bunun iin mze Ashmole Mzesi adyla .
Trkiyede ise ilk mze 1846 ylnda . Toplanan eserler Aya rini Kilisesine . Sonradan da adna Mzeyi H-
mayun ad .

2. Aadaki cmleleri edilgen yapalm.


1. Hubert Booth 1901de elektrikli sprgeyi icat etti.
.. .
2. Levi Strauss 1873 ylnda madencilerin giymesi iin bir kot pantolon tasarlad.
.. .
3. W. A. Cockran 1889da ilk bulak makinesini retti.
.. .
4. Paray ilk kez M 700de mallarn alm iin Lidyallar kulland.
.. .
5. Kuduz asn 1885te Louis Pasteur bulmutur.
.. .

3. Aadaki boluklar iin uygun seenei iaretleyelim.


1. Yemek .. dardan sipari veririm.
a. yapmadm zaman b. yapamayacam srada
2. Bundan sonra bize .. telefon et ltfen.
a. gelecein zaman b. geldiin zaman
3. .. kendimi mutsuz hissediyorum.
a. almadm zaman b. almayacam srada
4. Okullar tatil .. bir lokantada alrm.
a. olduunda b. olaca zaman
5. Onu .. daha niversiteye gidiyordu.
a. tanyacam zaman b. tandm zaman
6. retmen .. rencilerime ok iyi davrana-
cam. Z DEERLENDRME
a. olduum zaman b. olduum srada
7. Tam iskeleye .. vapur hareket etti. Bunlar Trkede yapabilir misiniz? Her cmle iin kendinize bir puan veriniz.
1: Yapamam, 2: Biraz yapabilirim, 3: Yapabilirim, 4: yi yapabilirim, 5: ok iyi
a. geleceim zaman b. geldiim srada yapabilirim.
8. Tam evden .. misafir geldi.
a. kacam srada b. ktm zaman 1. Bir tasarlama yapabilir bunu snfta sunabili- 1 2 3 4 5
rim.
9. Yamur .. kuraklk oluyor.
a. yamayaca zaman b. yamadnda 2. Herkesi ilgilendiren birok konudaki tartma- 1 2 3 4 5
lara katlabilirim.
10. Bu filmi her .. alyorum.
3. Radyo yaynlarn anlayabilirim. 1 2 3 4 5
a. izlediimde b. izleyeceimde

41
KELME LSTES
SMLER FLER KALIP FADELER
alarm anmak ayak uydurmak
asker czrdamak baml olmak

astronot savunmak baa kmak
atari ) ( sergilemek dili tutulmak
bamllk tklamak geride brakmak
basn ynlendirmek geride kalmak
belgesel hzna yetiememek -
boynuz ) ( temelini atmak
canavar
cihaz
civar
kt
dokunmatik
esas
etkin
etnografya
fayton
fevkalde
folklorik
gar
gezegen
harikulde
ileti
kabin
kapasite
ksa yol
koleksiyon ) (
kullanc
kurun
maden
masum
mesai
misket
mucit
mlkat ) (
zenli
porselen
effaf
ifre
takipi
tedirgin
telgraf ) (
telsiz
tu
tutucu
uzay
veri
yakt
yazc

42
BECERLER
Duygu ve ifadeleri
anlama
zgn fikir ve grlerin
anlatld metinleri
anlama
DL BLGS
Ettirgen fiil
Zarf-fiiller
(-DII iin, -DIIndAn
dolay, -DIIndAn)
Edatlar (Artk-Sanki)

KELMELER
Ruh hlleri
Karakterler

BR YUDUM NSAN

43
dinletti, kzdrdm, ykatyor musun, -Onlara gzel bir ark dinlettim.
kzartmadm -Kirli amarlar ykatyor musun?
-Onu ok kzdrdm.
-Patatesleri kzartmadm.

HAZIRLIK ALIMASI
1 Aadaki kelimelerle resimleri eletirelim.

sakin mutlu akn zgn tedirgin kararsz dnceli

1 2 3 4

5 6 7

2 Siz bu zelliklerden daha ok hangisine sahipsiniz? Anlatalm.


3 Hangi durumlarda bu duygular hissedersiniz?
rnek:
Ailemle birlikteyken mutlu olurum.

44
OKUMA
KLK VE KARAKTER
Kiilik, insanlar birbirlerinden ayrt eder. Kiilii; insann bedensel, dnsel ve ruhsal zellikleri oluturur. Kiilik, insa-
nn kendisine ve evresindekilere bak asn, ilikilerini kapsar. nsanlar anlatrken mutlu, zgn, karamsar, en-
dieli, heyecanl, cesur gibi kavramlar kullanrz. nsanlarn kiilikleri farkl olduu iin konuma tarzlar, giyimleri,
yrme ekilleri ve ses tonlar gibi zellikleri de farkldr. Kimi insanlar ok soukkanldr. Bu tip insanlar ok kt olaylar
karsnda bile sakin olur ve yanndakileri sakinletirip rahatlatr. Bazlar da tam tersi ok heyecanldr. Byleleri ok abuk
panikledikleri iin evresindeki insanlar da korkutur. Baz insanlar ise evrelerine gre hareket eder ve farkl ortamlarda
farkl davranlar sergiler. Gerek yzlerini gstermez ve insanlar kandrrlar. i d bir insanlar da vardr. Bu insanlar her
zaman gerek yzleriyle dolar, hi kimseyi kandrmaz, tam tersine yardmsever olurlar.
abuk kzmak, sklmak, fkelenmek, neelenmek, hareketli ya da sakin vb. olmak bireylere gre deiir. Ksaca, insan-
larn huylar ya da mizalar, kiiliklerinin sadece bir yann ya da bir esini oluturmaktadr.
Bireyin karakteri evresinin deer yarglarndan etkilenir. Karakter; aile, okul ve evre iinde ocukluk andan itiba-
ren gelimeye balar. ocukluk dnemindeki problemler, olumsuz evre koullaryla birlikte, olumsuz kiiliklerin ortaya
kmasna neden olur. Bu kiiler, btn yaamlar boyunca, kendi i dnyalaryla ve evreleriyle atma yaar. Bu kiilerin
davranlar, daima toplumun deer yarglarna ve ahlak kurallarna zttr.
18. yzylda yaam nl bilim adam ve mutasavvf Erzurumlu brahim Hakk, Mrifetnme isimli kitabnda insan-
larn d grnne gre karakter analizi yapar. Ona gre, uzun boylular saf ve aklldr. Ksa
boylularn hilesi oktur. Sert sal insanlar keskin zekl olur. Seyrek sal insanlar ise anlayl,
bilgili ve zarif kiilerdir. Byk bal insanlarn akl ok olur. Eer bir insann alnndaki krklklar
uzunsa o insan anlayl olur, krkl azsa cmert olur. Byk kulakl insanlar cahil ve tembel
olur. Orta byklkte kulakl insanlar ise drsttr. Mavi gzl insanlar zeki, ela gzller ise
edepli olur. Uzun burunlularn anlaynda biraz ktlk vardr. Ksa burunlular ise korkak olur.
Burnunun ucu top gibi olan kii neeli olur. Kk azl insanlar gzel olur ama byle kiiler
korkaktr. Byk azl insanlar ise yiit olur.

4 Aadaki cmleler doru ise D, yanl ise Y yazalm.


1. Kiilikler insanlar birbirinden ayrr. ( )
2. nsanlarn kiiliklerindeki farkllk hareketlerini de etkiler. ( )
3. Soukkanl insanlar abuk panikleyip insanlar korkutur. ( )
4. nsann hayatndaki olumsuzluklar insann kiiliini etkiler. ( )

5 Aadaki resimlere bakalm. Mrifetnmeye gre kiilik tahlili yapalm.

YA SZ?
lkenizde, insanlarn fiziki zelliklerine gre karakter tahlili yaplyor mu? Anlatalm.

45
DL BLGS
Ettirgen Fiil
znenin, cmledeki ii bakasna yaptrdn anlatan fiillere ettirgen atl fiil denir.

Fiil + DIr / ( )t / ( )r
-Dr birok tek ve ok heceli fiiller ile et- ve ol- yardmc fiilleriyle yaplan bileik fiillere eklenir.

Fiil + DIr

rnek:
Kuafre salarm kestirdim.
Mdr sekretere rapor yazdrd.
Arkadam babasna kendisini affettirdi.
retmen rencilere kompozisyon yazdrd.
Annem temizlikiye pencereleri sildirdi.
-( )t genellikle sonu nl ile biten fiillerden sonra gelir. Ancak yemek ve demek fiilleri bu kuraln dndadr:
yedirmek, dedirtmek

Bu ek ayn zamanda sonu r ve l ile biten iki heceli fiillere ve sonu k ile biten tek heceli fiillere de gelir.

Fiil + t

rnek:
Kpek, ocuu korkuttu.
Yeni evimi boyatmadm.
Bebei uyuttun mu?
Banyodan sonra salarm kuruturum.
Akam yemei iin lokantada yer ayrttm.
Klk kyafetini dzeltmelisin.

-( )r ounlukla sonu , , t ile biten tek heceli fiillere gelir. Ancak, kmak, doymak, duymak, domak, kopmak gibi
baz kural d fiillere de gelebilir.

rnek:
Kediye st iirdim.
Aatan elma kopardm.
Akam yemeini piirdim.

46
6 Aadaki boluklar rneklerdeki gibi dolduralm.
1. Bu sabah dviz brosunda para boz... .
2. Odama klima tak... .
3. retmen, rencilere yarn bu metni oku.. .
4. Hafta sonlar berbere gidip salarm kes .
5. Kyafetlerimi bakasna tle , kendim tlerim.
6. Bu haber herkesi ok sevin. .
7. Yarn sabah saat yedide seni de uyan .?
8. Bu kaza dn aldm ama dei istiyorum.
9. Evin her tarafn temizlikiye temizle.. .
10. Bizi Berna tan .
11. Arkadam babasna yeni bir araba al. .
12. Kardeimi her zaman annem yat.. .
13. Bu vazoyu kim d.?
14. Her sabah ayakkablarm kedeki boyacya boya.. .
15. retmen tahtay bana sil, Ahmete sil .
16. Trafik polisi hzl giden srcleri dur.. .

7 Aadaki boluklar ettirgenlik ekleriyle dolduralm.


Ahmet lise ikinci snfa gidiyor. Onu, annesi her sabah saat yedide uyan.. . Ahmet bazen uyanmak istemiyor ve anne-
sini sinirlen.. . Annesi onun iin kahvalt hazrlyor ama Ahmet kahvalt yapmak istemiyor. Byle zamanlarda annesi
Ahmete bir eyler ye alyor. O, kyafetlerini annesine tle.. . Ahmet odasn bazen dank brakyor ve
akam geldiinde annesi oday ona topla.. . Ahmetin bir abisi var ve o retmen. Ahmet matematik problemlerini
abisine z.. .

DNLEME
DUYGULAR
8 Aadaki cmleleri dinleyelim. Konuan kiilerin ruh hllerini sralayalm.
mutlu ( ) piman ( ) sinirli ( ) korkmu ( ) ciddi ( )
kararsz ( ) telal ( ) heyecanl ( ) merakl ( ) zgn ( )

YAZMA KONUMA
9 Evleneceiniz kiinin nasl zelliklere sahip olmasn
istersiniz? Aadaki maddelere gre yazalm.

karakter
fiziksel zellikler
i
10. Sizce iklim ve corafyann, insan karakteri zerinde
eitim
etkisi var m?

47
uyandm iin, almadndan -Ge uyandm iin derse gidemedim.
dolay, gelmedii iin, olduundan -O, almadndan dolay ok piman.
-Bizimle gelmedii iin ok zlyor.
-ok yorgun olduundan bizimle gelmedi.

HAZIRLIK ALIMASI
1 Hayatmzdaki insanlar aadaki renklerle eletirelim. Mesela krmz-Ahmet, yeil-kardeim, beyaz-Aye gibi.
Rengin sizde uyandrd duygulara en uygun kiiyi bulalm ve ayn kiiyi birden fazla renk iin yazmayalm.
1. Sar
2. Turuncu
3. Krmz
4. Beyaz
5. Yeil
2 Aadaki tanmlara bakalm. Sizce bu tanmlar doru mu?
Krmz: Bu kiiyi gerekten seviyorsun. Beyaz: Bu kii sana benziyor. Yeil: Hayatn boyunca bu kiiyi hatrlayacaksn.
Sar: Bu kii seni asla unutmayacaktr. Turuncu: Bu kiiyi gerek dostun olarak gryorsun.
Yorumlar:

3 Sizce renklerin insan psikolojisi zerinde etkisi var m?

OKUMA
RENKLERN NSAN PSKOLOJSNE ETKS
Renklerin insan psikolojisi zerinde olumlu ve olumsuz birok etkisi bulunmaktadr. Zevkler ve renkler tartlmaz. dense
de uzmanlar, aratrmalar sonucunda bunu tartlr hle getirdi. Girdiimiz baz meknlardan kalkmak istemiyoruz, bazla-
rnda ise hemen sklyoruz. Yolda yrrken birdenbire ackyoruz. Bazen bir kiiyle konuurken skldmz iin konumak
istemiyoruz. te btn bunlarn cevab renkler. Renkler kendi dilleriyle karmzdakine karakterimiz hakknda bilgi veriyor.
Baz irketler renklerin bu etkilerini erken fark ettii iin, bunu i hayatnda sklkla kullanmaya balam ve ok da baarl
olmular. Renkler hayatmz ekillendirir, bizi kimi zaman neeli, kimi zaman da dnceli yapar, renklerin bu zellikleri say-
makla bitmez. Renkler hayatmzn nemli bir paras. te renklerin dili:
KIRMIZI: Bu renk canllkla ilgili bir renktir. Mutluluu temsil eder. Krmz renk azmi ve kararll da gsterir. Psikolojik
olarak uyank ve dikkatli olmay salar. tah atndan dolay dnyadaki gda firmalarnn ou logosunda krmzy kullanr.
Krmz; tansiyonu ykseltir, kan akn hzlandrr.
YEL: Doann ve baharn rengidir. Bu renk gven verdii iin bankalarn logolarnda hkim renktir. Hastanelerde de yeil,
rahatlatc zelliinden dolay kullanlr. Yeil alanda insanlar daha az mide rahatszl eker. Bu renk insanlar dinlendirir ve
huzur verir. Kalp ve gs sorunlarn hafifletir.
SYAH: Duygusall ve hzn simgeler. Gc ve tutkuyu temsil eder. Baz yerlerde siyah, matemi temsil ederken; Japon-
yada siyah, mutluluktur. Siyah, fon olarak kullanlrsa karamsarl artrr. Einstein konsantre olabilmek iin perdeleri
siyah, karanlk odalar tercih ederdi.

48
4 Aadaki problemlere hangi renk iyi gelir? Metne gre yazalm.
Tansiyon : .....................
Dikkat bozukluu : .....................
Sinirsel rahatszlklar : .....................
Sindirim sistemi sorunlar : .....................
Yorgunluk : .....................
Mide rahatszl : .....................
Boaz rahatszl : .....................
Kalp sorunlar : .....................
tahszlk : .....................

5 Metne gre firmalar hangi renkleri kullanr? Eletirelim. Nedenini syleyelim.


1. Gda firmalar a. Yeil
2. Bankalar b. Kahverengi
3. Maazalar c. Krmz
4. Fast food . Pembe

YA SZ?
1. Metne katlyor musunuz?
2. Sizin en sevdiiniz renk hangisi? Bu rengin psikolojiniz zerinde etkisi var m?

MAV: Mavi renk; gkyznn, geni ufuklarn ve denizin simgesidir. Huzuru temsil eder ve sakinletirir. Araplara gre
mavi, kan akn yavalatr. Nazar boncuu o yzden mavidir. Aratrmalara gre duvarlar mavi okullarda ocuklar daha az
yaramazlk yapmtr. zgrlk hissi verir ve insan sakinletirir. Kan basncn drr, boaz sorunlarn zer.
LACVERT: Sonsuzluu, otoriteyi, verimlilii simgeledii iin dnyadaki firmalarn yardan fazlas logolarnda laciverdi kul-
lanr. Lacivert kyafetli kiiler kendilerini ok daha karizmatik ve inandrc hissederler. Bu renk insanlar zerinde baarl ve
gl imaj brakr.
PEMBE: Uyum, nee, irinlik ve sevginin simgesidir. Rahat hissettirir ve dinlendirir. Bu nedenle baz byk maazalar
tezghtarlarna pembe niforma giydirir. Bylece mteriler kendilerini daha rahat hisseder. Pembe ayn zamanda kz o-
cuklarnn ok sevdii bir renkdir.
SARI: Sar; zek, incelik ve pratiklikle ilgilidir. Geiciliin ve dikkat ekiciliin semboldr. Dikkat ekiciliinden dolay dn-
yada taksiler sardr. Sar ayrca hzn ve zlemin rengidir. Psikolojik olarak olumluluk ve canllk zellikleri vardr. nsana
heyecan ve canllk verir. Ayrca sinirsel bozukluklara iyi gelir.
KAHVERENG: Gerekiliin, plan ve sistemin rengidir. Kansas niversitesinde bir sergide, duvarlarn rengi deitirilebilir
hle getirilmi. Fonda beyaz kullanldnda insanlar sergide yava hareket etmi. Fon kahverengiye dndnde ise insanlar
mzede daha ok yeri daha az zamanda gezmiler. Kahverengi, insan hzlandrr. Bu yzden fast food restaurantlar i mekn-
da kahverengi kullanr.
TURUNCU: Psikolojik olarak neeyi tevik eder. tah aar. Yorgunluu giderir. Fizyolojik olarak sindirim sistemi ve meta-
bolizmaya destek olur.

49
DL BLGS
Zarf-Fiiller
Bu zarf-fiiller, sebep (neden) bildirmek iin kullanlr; kendisinden sonra gelen fiilin yapl nedenini belirtir.

fiil + DIK + iyelik eki iin


(n)dAn
(n)dAn dolay

rnek:
Doum gnmde beni aramad iin onunla konumayacam.
Doum gnmde beni aramadndan onunla konumayacam.
Doum gnmde beni aramadndan dolay onunla konumayacam.

6 Aadaki boluklar rneklerdeki gibi dolduralm.


1. ok yorgun ol.. erken uyuyacam.
2. Sen gel .. sinemaya gitmedik.
3. Beni z .. onu affetmeyeceim.
4. Bana yardmc ol . teekkr ederim.
5. Sana zaman ayr. ok zgnm.
6. Beni dnne davet et.. . ok mutluyum.
7. Derslerine al.. snavda baarsz oldu.
8. Sanrm beni grmek iste. yemee gelmedi.

7 Aadaki cmleleri uygun zarf-fiil eklerini kullanarak yeniden yazalm.


1. Bugn ok altm ve yoruldum.
.. .
2. Dn arkadalarmla sinemaya gitmedim. Sonra piman oldum.
.
3. ok az param kald. Sadece gmlek alacam, pantolon almayacam.
.
4. Okulda seni gremedim. Anahtarlar Ahmete verdim.
.
5. Yarn lkeme gideceim. ok mutluyum.
.

50
1A
DNLEME
8 Aadaki iiri dinleyelim ve iirdeki duygular anlatalm.

ANLATAMIYORUM

Alasam sesimi duyar msnz,

Msralarmda;

Dokunabilir misiniz,

Gzyalarma, ellerinizle?

Bilmezdim arklarn bu kadar gzel,

Kelimelerinse kifayetsiz olduunu

Bu derde dmeden nce.

Bir yer var, biliyorum;

Her eyi sylemek mmkn;

Epeyce yaklamm, duyuyorum;

Anlatamyorum.

Orhan Veli KANIK

YAZMA
9 Burlar hakknda aadaki maddeleri kullanarak bir
komposizyon yazalm.
Burcunuz nedir?
Burlarla ilgileniyor musunuz?
Burcunuzun zelliklerini biliyor musunuz?
Burcumuzun zellikleriyle kendi karakterimiz arasnda
bir iliki var m?

KONUMA
10 Vivaldinin Drt Mevsim adl eseri size hangi duygular hissettiriyor? Tartalm.

51
artk, sanki -Artk onu grmek istemiyorum.
-Artk gelmene gerek yok.
-Sanki beni tanmyor.
-Sanki Aliyi grdm.

HAZIRLIK ALIMASI
1 Aadaki cmleleri kendimize gre iaretleyelim.

DUYGUSAL ZEK TEST


1. Duygularm tanyorum. Duygularmn farkndaym. zldm zaman sinirlenirim, korkunca saldrganlarm.
Evet ( ) Bazen ( ) Hayr ( )
2. Duygularm ifade ediyorum. zntm mizahla veya gl grnerek veya aynen dile getirebiliyorum. Glm sahte
deildir.
Evet ( ) Bazen ( ) Hayr ( )
3. Bakalarnn duygularn anlyorum. Sululuk, pimanlk, utan gibi hisler duyan kiilere yardm etmek isterim.
Evet ( ) Bazen ( ) Hayr ( )
4. Birisi konuurken neyi ima etmek istediini anlayabiliyorum.
Evet ( ) Bazen ( ) Hayr ( )
5. Bakalarnn benim hakkmdaki duygularn anlayabiliyorum.
Evet ( ) Bazen ( ) Hayr ( )
6. Duygularm kontrol edebiliyorum. fkelendiim zaman erteleyebiliyorum. Korktuum zaman sakin olabiliyorum, zl-
dmde uzatmyorum. Sevinince marmyorum.
Evet ( ) Bazen ( ) Hayr ( )
7. Eletirileri dinliyor ve deerlendirme yapyorum.
Evet ( ) Bazen ( ) Hayr ( )
8. Hayal krkl yaadktan sonra abuk toparlanabiliyorum.
Evet ( ) Bazen ( ) Hayr ( )
9. Zorluklar karsnda olumlu, sakin ve dikkatli davranyorum.
Evet ( ) Bazen ( ) Hayr ( )
10. Kendime deer veriyorum. Olumlu ynlerimi grebiliyorum. Kendimle bark bir insanm.
Evet ( ) Bazen ( ) Hayr ( )

Puanlama
Evet: 5 puan Bazen: 3 puan Hayr: 1 puan

20 Puan ve alt: Dnceleriniz bulank. Sorunlara zm retemiyorsunuz. Her toplumda uyum sorunu yayorsunuz.
20-30 Puan aras: Normalsiniz. Toplum iinde fazla bir uyumsuzluunuz yok. Ancak kendi i dnyanzdaki sorunlar ze-
miyorsunuz.
40 Puan ve st: yi ve gvenilir birisiniz. Kendinizi ok iyi tanyor, bakalarn da belki kendilerinden daha iyi anlyorsu-
nuz. Olumsuzluklar olumluya evirmek sizin iin zor deil.

52
OKUMA
DUYGUSAL ZEK (EQ)
Hayat, yksek zekl ama baarsz insanlarla doludur. Bu kiiler zeklar yksek olmasna ramen, davranlar yznden
baarsz olmulardr. nsanlarla iyi iliki kuramamlar, belirli bir hedefe doru gidememilerdir. Zeklarn kt amalar
ve uralar iin kullanmlardr. Zek bir gtr, iyi bir ama iin kullanlmazsa, hi bir ie yaramaz ya da sadece ykc olur.
Hayatta baarl olmak iin zeki olmak yetmez, duygusal zeknn da yksek olmas gerekir. Duygusal zek son yllarda
yeni bir kavram olarak ileri srlmtr. Ancak eskiden beri bilinen akll ve uyumlu davran zelliklerinden baka bir ey
deildir. Duygusal zeka insanlarla iyi iletiim kurmak, frsatlar iyi deerlendirmek, belirli bir amaca doru ilerleyebilmek,
kararl olmak, gelip geici isteklerden etkilenmemek gibi zellikleri ve becerileri ierir.
Duygusal zeknn belli bal zellikleri unlardr:
Kendini tanma: Duygusal zeks yksek kiiler, duygu ve dncelerinin, tercihlerinin, zayf ve kuvvetli yanlarnn farkn-
dadr. Yeteneklerini bilir. Bunlara dayanarak kararlar alr, kendine hedefler seer, yani seimleri ve amalar karakterleriyle
uyumludur.
Duygularn kontrol edebilme: Anlk baarlardan, hazlardan uzak durmay bilir. Ani fkelere kaplmaz, gereksiz atlgan-
lklar yapmaz. Karamsar ya da endieli duygulara kaplmaz, duygularn kontrol eder. Dncelerini ve hareketlerini belirli
bir hedefe odaklayabilir.
Kendiliinden gdlenme: Kendi hedeflerini kendisi belirler, bakalarnn zorlamas olmakszn, bunlar gerekletirmek
iin tm abasn ve yeteneklerini ortaya koyar, bundan heyecan ve zevk duyar. Hedeflerin peinden giderken geici hazla-
rn erteleyebilir. Baarszla uradnda umut ve iyimserliini korur, yeniden deneyebilir.
Bakalarnn duygularn paylama: Baka insanlarn duygularna kar duyarldr. Kendini onlarn yerine koyabilir. By-
lece kar tarafn duygularn kavrar ve uyumlu ilikiler gelitirebilir.
Toplumsal etkinlik: Kiiler aras atmalar zmekte baarldr. Bir ilikinin ve grubun nabzn tutar. Gizli duygular ifa-
de edebilir. Bir grubun organizasyonunda liderlik nitelikleri sergiler ve kiiler bunu doallkla kabul eder.
Duygusal zek; kaltsal zellikler, ocukluk deneyimleri ve renme sonucu oluur. Yani duygusal zekyla ilgili becerilerin
ou renme ve altrmayla gelitirilebilir. leri yalarda davranlarn deitirilmesi zor ya da imknszdr. Buna karlk
ocukluktaki ve ilk genlikteki tepki biimleri ve beceriler yaam boyu srer. Bu nedenle duygusal zeknn gelitirilmesi iin
en iyi zaman ocukluk dnemidir.

2 Aadaki sorular metne gre cevaplayalm.


1. Yksek zekl baz insanlar neden baarsz olur?
2. Duygusal zeknn zellikleri nelerdir?
3. Duygusal zekya sahip biri duygularn nasl kontrol eder?
4. Duygusal zeknn geliiminde en ok hangi dnem nemlidir?

YA SZ?
Siz bu zelliklere uyuyor musunuz? Sizde bu zelliklerin hangileri var, hangileri yok?

53
Edatlar (Sanki-Artk)
Sanki benzetme edatdr. Bu edat bulunduran cmlelerde sanmak, zannetmek anlamlar vardr. Ayrca cmleye ben-
zetme, uyar, szde, inanmama anlamlar katar.

rnek:
Biri kapy alyor sanki. (zannetmek)
Sanki btn kabahat benim. (inanmama)
Sanki ben gerekleri bilmiyorum. (uyar)
Sanki bu gmlek daha m gzel! (sanmak)

Artk fiillere zaman ve l bakmndan snr getiren zarftr. Bundan sonra anlam katar.

rnek:
Artk derslerime ok alacam.
NOT: Artk kelimesi isim ve sfat olarak da kullanlabilir.
Artk size gvenmiyorum. Artk can also be used as a noun or as an adjective mea-
Artk seni grmek istemiyorum. ning leftover or remaining and describing things that
are excessive or of no use.
rnek:
3 Aadaki boluklar rneklerdeki gibi dolduralm.
Artk yemekleri pe atma.
1. Bu son yaptndan sonra . onunla grmem.
2. Aklm bama topladm. .. daha dikkatli olacam.
3. yi grnmyorsun .!
4. Geldiinden beri hi konumuyor. . buralar zlememi.
5. Hereye mdahale ediyor. . dkkn onun.
6. ok kilo aldn. . daha az yemelisin.
7. Bir anda kayboldu. yer yarld da iine girdi.

4 Aadaki kark kelimelerden cmleler yapalm.


1. grdm / sanki / akam / dnde / dn / Ahmeti
..................................................................................... .
2. buraya / artk / gerek yok / gelmene
..................................................................................... .
3. grmeye / artk / gitmeyeceim / onu
..................................................................................... .
4. bym / klm / sanki / de
..................................................................................... .
5. gibi / artk / eskisi / davranmyor / bana
..................................................................................... .
6. ilerini / btn / yapyorum / hizmetisiyim / onun / ben / sanki
..................................................................................... .
7. uzak / artk / bu kt / durmalsn / alkanlklardan
...................................................................................... .
54
DNLEME
KLASK TRK MZ
5 Resimdeki mzik aletlerinin hangilerini biliyorsunuz? Syleyelim.
6 Hi Klasik Trk mzii dinlediniz mi? Dinlediyseniz Klasik Trk mziini nasl buluyorsunuz?

7 Klasik Trk mziindeki makamlarn insan ruhu zerinde etkileri olduu tespit edilmitir. Aada makamlarn etkile-
ri verilmitir. Bu makamlara ait mzikleri dinleyelim ve bizdeki etkilerini anlatalm.

Rast Makam: nsana nee ve huzur verir. Seher vakti etkilidir.


Hseyni Makam: nsana sknet, rahatlk verir. Sabahleyin etkilidir.
Uak Makam: le vakti etkilidir. nsana glme hissi verir.
Saba Makam: nsana cesaret, kuvvet verir.
Neva Makam: Akam vakti etkilidir. nsana ferahlk verir.

YAZMA

8 Aadaki durumlardan birini seip duygularmz ifade eden bir mektup yazalm.

Arkadanzla kstnz. Ona kendinizi affettirmek istiyorsunuz.


Ailenizi zlediniz. Onlara mektup yazyorsunuz.
Bir eyleri baardnz. Mutluluunuzu arkadanzla paylamak istiyorsunuz.

KONUMA
9 Sizce mzik, insan ruhu zerinde etkili mi? Nasl etkili? Tartalm.

55
KLTRDEN KLTRE
MZKLE TEDAV
II. Beyazt Hastanesi (Edirne ifahanesi)
Edirne ehrinin biraz dndaki kinci Beyazt Klliyesinin iindeki ifahane,
dikkat ekici bir yerdir. Mzik ile hasta tedavisi, bu hastanenin zellikleri arasn-
dadr. Tedavide yalnz mzikden deil, su sesi ve gzel kokulardan da yararlanl-
yordu. Tm hastalara mzik dinletiliyordu ve hastalar bundan yarar gryordu.
Beyazt Hastanesi iki asr bu hizmete devam etti. Bina, mzikle tedavi iin kusur-
suz bir akustik yapya sahipti. 10 kiilik mzik topluluunun haftada 3 gn verdii
konserleri, yanklanmadan binann her tarafndan rahatlkla dinlenebiliyordu. Bu
ifahanede tedavi paraszd ve haftada 2 gn hastalara parasz ila datlyordu.

inde Mzikle Tedavi


inde mziin insanlar zerindeki etkileri ok nceleri kefedilmitir. Eski
indeki insanlara gre gongun gr sesi, kt ruhlar hastann yanndan ka-
ryordu. Bu inantan dolay hastalarn yannda bu gong alnyordu. Gongun
sesi hastay rahatlatyor, sakinletiriyor ve kt ruhlar hastadan uzaklatryordu.
nl in filozofu Konfyse gre mzik yapld zaman insanlar arasndaki ili-
kiler dzeliyor, kan ak hzlanyor, ruh ve beden dinleniyordu.

Msrda Mzikle Tedavi


Eski Msrda tp ilmi olduka ilerlemitir. Buna paralel olarak mzikle tedavi
de gelimitir. Msrdaki insanlara gre baz ritimler insan zehirli hayvanlardan,
ktlklerden koruyordu. Bu ritimlerin bazlar bylyd. Byl ritimler insan
hem hayattayken hem de ldkten sonra koruyordu. Ayrca eski Msrda ameli-
yattan nce hastalara mzik dinlettiriliyordu.

Sizin lkenizde de mzikle tedavi var m? Anlatalm.

ELENELM RENELM
Aadaki yk elerini kullanalm ve ksa bir yk yazalm.
Mekn: Balk ky.
Zaman: Sonbahar.
Kiiler: Hasan (12 yanda), Yunus (65 yanda, balk). Hasann anne ve babas yoktur. Dedesi Yunusla birlikte yaar.
Olay: Balk tutarken frtnaya yakalanma.

56
NELER RENDK?
1. Aadaki boluklar ettirgenlik ekiyle dolduralm.
1. Kardeimin dn iin beyaz bir elbise dik .
2. Dedem hasta olduu iin ben ona orba i .
3. Kapcya marketten gazete al. .
4. Bu yemei aya senin iin hazrla .
5. Film ok duygusald. Hepimizi ala .
6. Ben seni konu. bilirim.
7. ocuklarm oku iin elimden ne geliyorsa yaparm.

2. Aadaki fiilleri ettirgen yapalm ve cmle yazalm.


1. yrmek: . .
2. gezmek: . .
3. gemek: . .
4. lmek: . .
5. kes: . .

3. Aadakileri eletirelim.
1. Hasta olduumdan a. almak zorunda.
2. Yamur yad iin b. sana urayamadm.
3. Paras olmadndan dolay c. seni anlayamaz.
4. Dilimizi bilmedii iin . srlsklam oldum.
5. dm iin d. bu kaza aldm.

4. Aadaki kark kelimelerden cmleler yapalm.


1. kandramazsn / artk / bizi
.. .
2. daha / nceki / gzeldi / eviniz / sanki
.
3. gelecek / artk / gnler / gneli
.
4. benim / onun / yapmasnn / kaza / sanki / sebebi
.. . Z DEERLENDRME
5. almak / artk / deiliz / gece / zorunda Bunlar Trkede yapabilir misiniz? Her cmle iin kendinize bir puan veriniz.
.. . 1: Yapamam, 2: Biraz yapabilirim, 3: Yapabilirim, 4: yi yapabilirim, 5: ok iyi
yapabilirim.
6. grdne / olmadn / bizi / sanki / memnun
1. Konuan kiinin ses tonundaki ini ve klar- 1 2 3 4 5
.. . dan verilmek istenen duygular anlayabilirim.
7. sana / artk / dolay / inanmayacam / yalanlarndan 2. Yazarn fikir ve grlerini aktard gncel 1 2 3 4 5
.. . olaylar hakkndaki metinleri anlayabilirim.
3. Kiisel bir mektupta farkl duygular ifade ede- 1 2 3 4 5
bilir. Gnn olaylarn aklayarak anlatabilirim.

57
KELME LSTES
SMLER FLLER KALIP FADELER
atlganlk ertelemek duygusal zek
azimli kandrmak hayal krkl
barl kapsamak kaltsal zellik
bedensel odaklanmak klk kyafet
bulank saldrganlamak sindirim sistemi
atma saptamak sinirsel bozukluk
dengeleyici marmak
dnsel - yattrmak
edepli yitirmek
eilim ) (
endieli
esinti ) (
fon
gdlenme
haz
hile
ima
itah
karamsar
kararllk
ktlk -
kifayetsiz
matem ) (
msra
miza
mutasavvf
e
ruhsal
seyrek -
tedirgin
tepki
tutku
ufuk
yarg
yiit
zarif

58
BECERLER
Haber, rportaj gibi
metinleri anlama
Konuma ve
tartmalara katlma

DL BLGS
Sfat-fiiller (-(y)An)
Sfat-fiiller (-DIK,
-(y)AcAk)
Sfat-fiiller ((I/A)r, -mAz,
-mI)
KELMELER
Moda
Giyim

BANA HER EY
YAKIIR

59
oturan kadn, moda olan elbise -Beinci katta oturan yal kadn tanyor musun?
uyuyan ocuk -Bu, on yl nce moda olan bir elbise.
-Trende uyuyan ocuk ok yorgun grnyordu

HAZIRLIK ALIMASI
Bugn moda olan bir giysi; 10 yl sonra itici, 30 yl sonra ilgin, 50 yl sonra ise mthi kabul edilecektir.
Levier (ngiliz Moda Aratrmacs)
1 Yukardaki szden ne anlyorsunuz? Yorumlayalm.

OKUMA
MODA NEDR, NE DELDR?
Szlk anlamna gre moda;
1. Gnlk alkanlklar veya stiller.
2. Giyimin, davranlarn bir toplum tarafndan geleneksel kullanm
3. Tarz, yol
Moda zaman iinde gerek anlamndan uzaklamtr. Bugn oumuz iin moda, yal-
nzca giysi anlamna geliyor. Oysa bu kadar basit deil. Moda; sanat, mzik, tiyatro, ede-
biyat, yemek, mimari, bahe bakm gibi konular, daha dorusu duyular uyaran her eyi
iine alr.
Belirli bir aa ait olan giyim stili kaytlara moda diye geiyor. Giyim alkanl; yaa-
nan a ile eanlaml olarak kullanlyor.
imdilerde modann anlam ok farkl. Kitle iletiim aralar sayesinde moda herkese,
her kesime ulaabiliyor.
Her gn giyinmek zorundayz ve giysi seimimiz kiiliimizi yanstmamz iin ok nemli. Kyafetlerimiz bizimle ilgili bir-
ok ey syler. Kendimize gvenimizi ve bakalarnn bize bakn etkiler.
u bir gerek ki moda zerine ok konuuluyor, ok para harcanyor. Doal olarak yeni bir i alan alyor. Eer baar
salanrsa moda sektr kesinlikle kazanc en byk olan i kolu.
Moda her yl, bir ncekinden daha farkl. Gnmzde insanlar ne istediklerinin daha fazla farknda olmaya baladlar
ve moda yar iinde olmak istemiyorlar. k giyinme arzusu, yerini rahat giyime brakt. Deerler deiti ve artk insanlar
giyimi hayatlarnda bir ncelik olarak grmyorlar. Daha tesi insanlarn yalnzca elenmek iin alverie harcayabilecek-
leri kadar zamanlar yok.
Neyse ki modaclar ve tasarmclar yava yava daha deiik dnmeye baladlar. En yeni moday dayatmak yerine
imaj oluturmak zerine younlatlar. maj bugn modayla eanlaml dndmz bir kelime. Her sene moday takip
etmekten yorulan insanlar bu yeni dnce akmn ho karlyorlar. Her sezon sokaklar adm adm gezmek yerine kendi
imajlaryla uyumlu maazalar tercih ediyorlar.
Bu ok basit forml milyarlarca dolarlk bir sektr yaratt. Tasarmc ve terziler her sezon yarattklarnn yalnzca modaya
gre deil kiinin kendini rahat hissedebilecei bir imaja uygun olmasn istiyor. Rahatlk moda dnyas iin yeni bir kavram.

60
2 Metinde geen aadaki kelimelerin ve kelime gruplarnn anlamlarn bulalm ve cmle iinde kullanalm.

a :.. .
Kesim :.. .
Arzu :.. .
Sezon :.. .
Sektr :.. .
Younlamak :.. .
maj :.. .

3 Metne gre aadaki cmleler doru ise D yanl ise Y yazalm.


1. Szlk anlamna gre moda bugnk anlamna benzerdir. ( )
2. Kyafetlerimiz bizim duygularmz yanstr. ( )
3. nsanlar artk moda konusunda daha bilinli. ( )
4. nsanlar modada kl nemsiyor. ( )
5. maj oluturmak son dnemde daha popler. ( )

4 Metinde hangi konulardan bahsedilmektedir? aretleyelim.


Modann anlam ( )
Modann tarihi ( )
nsanlarn alveri merak ( )
nsanlarn kyafet seimi ( )
Giyim tarzlar ( )

YA SZ?
Sizin iin moda nedir?

DL BLGS
Sfat Fiiller (zneyi aret Eden)

fiil + (y)An

Bu ek, fiili sfat yapar. An ekiyle oluan sfat - fiillerde, geni zaman, gemi zaman ve imdiki zaman anlam vardr.

rnek:
urada oturan kadn, benim annem.
ok konuan insanlar sevilmez.
Sokakta koan ocuk aya taklarak yere dt.
Babakan olimpiyatlarda madalya kazananlar tebrik etti.

61
5 Aadaki boluklar rneklerdeki gibi dolduralm.
1. htiyar teyze, titre.. elleriyle torununun ban okad.
2. Prensipleri ol.. insanlar, hayatta daima baarl olurlar.
3. Saatte 50 km hzla git.. srclerin kaza yapma olasl ok dktr.
4. Bu dnyada hakszla ura.. insanlarn says ok fazla.
5. Otobste in.. yolculara ncelik veriniz.
6. Derse dzenli gel.. renciler daha baarl olurlar.
7. Kar masada yz hi gl.. adam tanyor musun?
8. Sznde dur.. insanlardan daima uzak dururum.
9. Patron zamannda ie gel.. alanlarna ok kzd.
10. Dn Taksimde, Ankarada yaa.. arkadamla karlatm.

6 Aadaki cmleleri rnekteki gibi tamamlayalm.


1. Yerlere p atan insanlardan nefret ederim.
2. .. insanlar severim.
3. .. insanlara kzarm.
4. .. insanlara her zaman yardm ederim.
5. .. insanlara gvenirim.

DNLEME
MODA RZGRI
7 Aadaki kelime ve kelime gruplarnn anlamlarn renelim.

erkeksi tayyr krk vatka gsterili ikon damgasn vurmak desen rg puantiye bilezik
a arpc yok satmak yaygnlamak nfuz etmek kresellemek benimsemek

8 Bu modalar hangi dnemlere ait? Metni dinleyelim ve yazalm.


Byk aksesuarlar, arpc renkler, taytlar, omuz vatkalar, diyet yapma modas .
Gsterili apkalar, kemer skma modas .
Erkeksi kyafetler ve ksa sa stili .
Sadelik, beyaz tirt ve denizci gmlekleri .
zgr ve kuralsz giyim .
Modada kreselleme, aynlk .
Stil ikonlaryla tanma .
Bireysellik, iek desenleri, rg elbiseler, puantiyeler, hippi kl .
Tayyr, vcudu saran uzun elbiseler, krkl yakalar, vatkalar .

YAZMA KONUMA
9 En ok hangi kyafetleri tercih ediyorsunuz? Moday 10 Marka moda ilikisi var mdr?
takip ediyor musunuz? Sizce bu ne kadar nemli? Sizce marka olan her ey kaliteli midir?
Yazalm. Siz marka rnler tercih eder misiniz? Tartalm.

62
grdmz adam, gideceimiz -Geen gn yryen merdivende grdmz adam senin amcan myd?
yer -Ayenin doum gn iin gideceimiz yer buraya on be dakika uzaklkta.

HAZIRLIK ALIMASI
1 Aadakilerin hangisi gnmzde moda? Hangisi deil? Konualm.

Yarasa kollu kyafetler Ksa kollu kyafetler Uzun kollu kyafetler


Yksek topuklu ayakkablar Dolgu topuklu ayakkablar Dz tabanl ayakkablar
Bol paal pantolonlar Dar paal pantolonlar Ksa paal pantolonlar
Kemik ereveli gzlkler Metal ereveli gzlkler erevesiz gzlkler
Ksa salar Uzun salar Kt salar

OKUMA
KALICI MODA VAR MI?
nsanlar srekli farkl eyler giymek istiyorlar, zer-
lerindeki elbisenin bir benzerinin olmamasn istiyorlar.
Bunu bilen modaclar, podyumlarda birbirinden farkl ve
asla sokakta giyilemeyecek kyafetler tasarlayp insanlara
bu kyafetleri beendirmeye almaktalar. Bu kyafetlerin
tasarm merkezi elbette bata Paris, sonra Milano, New
York ve Londra.
Dnsenize, bir sene giydiini gelecek seneye modas
geti diye giymeyen ka insan var? Gardrobu, modas ge-
en elbiselerle ve ayakkablarla dolu ka kii var? ou o
elbise ve ayakkablar datamyor bile. Kime verecek ki?
htiyac olanlar, o kyafetleri nasl giysin de ksn sokaa?
Btn bu sorunlar insanlarn gzel olmay farkl ve sekin grnmeyi istediklerinden dolay ortaya kmaktadr. zellikle
modada.
Peki ya genlerde? Genlerin ou, henz kendilerini finansal, eitim, stat gibi konularda gvende hissetmedikleri iin
birbirlerini en iyi etkileyebilecekleri alan marka kyafetlerdir. Genler marka olmayan bir kyafet giydikleri zaman onlara
gre belli arkada gruplarnn iine girememektedirler.
Genler yllar getike hayatta asl nemli olan eyin eitim ve salam bir kariyer olduunu anlarlar. leride i yaamla-
rnda en ok takm elbise giyeceklerinin farkna vararak marka takntsndan uzaklarlar.
nsanlar, belli bir moday takip edip kendine yakan rengi setikten sonra basit aksesuarlarla da gzel olmasn bilir.

63
2 Metinde aadaki sorulardan hangilerinin cevab var?
1. Dnyadaki moda akmlarn belirleyen, modaya yn veren noktalar nerelerdedir? ( )
2. Modann nl isimlerinin srad hayatlaryla gndemde kalmalarnn nedeni nedir? ( )
3. Moda takntsnn ya ile bir ilgisi var m? ( )
4. Daha iyi bir toplumsal dzen iin genler nasl ynlendirilmeli? ( )
5. Markalar rnlerini cazip hle getirmek iin hangi yntemlerini kullanrlar? ( )

YA SZ?
Siz genler moda taknts ile ilgili ne dnyorsunuz?

DL BLGS
Sfat Fiiller (Tmleci aret Eden)

fiil + DIK + iyelik eki

Bu ek, fiile gelerek gemi zaman, geni zaman ve imdiki zaman anlaml sfatlar yapar.

fiil + AcAk + (iyelik eki)


Bu ek, fiile gelerek gelecek zaman anlaml sfatlar yapar.

rnek:
Verdiimiz rahatszlktan dolay zr dileriz.
Yarn akam dnde giyecein elbiseyi imdiden tlemelisin.
Senin en ok dinlediin arkc kim?
Gideceimiz yeri hi kimseye syleme.

3 Aadaki boluklar rneklerdeki gibi dolduralm.


1. Dn akam en sev.. arkcnn konserine gittik.
2. al.. yerin yaknnda ok gzel bir kafe var.
3. Senin gnlerden beri ara.. anahtar dolabn arkasnda buldum.
4. Satn al.. yiyeceklerin son kullanma tarihine mutlaka bakmalsnz.
5. Annem bana Tan.. insanlarla konuma. dedi.
6. Gelecek yl al.. derslerden biri Ekonomi Tarihine Giri.
7. Snavda al.. konulardan ok soru geldi.
8. in lokantasnda, imdiye kadar ye.. yemeklerin tadna baktm.
9. Bu hayatta en gven.. kii annemdir.
10. Bizim git.. yer hi kimsenin bil.. bir yer.

64
1A
4 Aadakileri eletirelim.
1. nemsediim a. eyler uruna bazen hatalar yapabilir.
2. zlecein b. en gzel yer neresi?
3. Bu filmin en sevdiim c. frsatlar iin zlyorum.
4. Gideceimiz . konularn listesini yapmalyz.
5. Kardm d. szler duymak istemiyorsan hemen git buradan!
6. Artk senin iin yapacak e. kiileri krmamaya alrm.
7. imdi dinleyeceiniz f. sahnesini yaklak on kez izlemiimdir.
8. Grdn g. otelin adresini nceden almay unutma.
9. nsan inand . ark tm sevenlere gelsin.
10. Bu proje iin aratracamz h. bir eyim kalmad.

DNLEME
5 Metni dinleyelim. Boluklar dolduralm.

EN PAHALI ALIKANLIK: ALIVER BAIMLILII


Maazalarn vitrinleri renk renk kyafetlerle dolu imdilerde. Eski sezondan ................
rnlerde de byk indirimler var. Yani, bir alveri bamls iin her ey mevcut. K-
n kasvetli havalarn yava yava geride brakmaya ................ u aylarda, maazalarn
vitrinleri promosyon rnlerle dolu. Tasarruf etmek ................ birok kii, alveri yap-
mak ve ihtiyalarn karlamak iin bu aylar tercih ediyor. Kiisel ihtiyalarn ................
bu alverilerde harcamalarn ou kredi kartyla yaplyor. Ancak Trkiyede ilk rnei
1968 ylnda ................ ancak kullanm son yllarda artan kredi kartlar, birok kiinin
................ ok harcamasna neden oluyor. Bu ar harcamann birok sebebi var. Ancak
bu sebeplerden yle biri var ki, gnmzde ciddi bir davran bozukluu olarak kabul ediliyor.
Onyomanya yani alveri bamll isminin kkeni Yunanca; Onyos satlk-satn alma, manya saplantdan geliyor.
lk kez 1915 ylnda tanmlanan alveri bamll, aynen alkol ya da uyuturucu bamll gibi ciddi bir davran bozuklu-
u olarak grlyor. Bamllar yalnzlk, mutsuzluk, sinirlilik, engellenme, kendini ifade edememe gibi depresyona neden
................ etkenlerden dolay, ar derecede alveri yapyor. Kendilerini sadece alveri yaptklar zaman iyi ve mutlu
hissediyor. Bu iyi ve mutlu olma hli, genelde kiinin kendini dier insanlardan stn grmesine neden oluyor. Alveri
bamllnn toplumun ne kadarn ................ net olarak bilinmiyor. nk pek ok kii, alveri bamllnn bir problem
olduunu ................ iin profesyonel yardm almyor. Profesyonel yardm alnmad iin de herhangi bir istatistik kar-
lamyor. Ancak bamllarn, genellikle kadnlar arasndan kt bilinse de, bu hastala ................ erkeklerin saysnn da
kmsenmeyecek kadar ok ................ dnlyor. Erkekler daha ok cep telefonu ya da bilgisayar gibi elektronik eya-
lar alrken, kadnlar genellikle giysi, kozmetik, mcevher, ayakkab ve anta alyor. Uzmanlara gre, kadnlarda ................
alveri hastal, ortalama 17-30 yalar arasnda balyor. Alveri bamllar, alveri ncesi kontrol edilemez bir istek
hli ve haz yaarken, alveri sonrasnda youn bir sululuk hissi duyuyor.

65
6 Aadaki sorular metne gre cevaplayalm.
1. nsanlar hangi durumlarda para harcamaya ynelir?
2. Kredi kartlar olmasayd insanlar alveri bamls olur muydu?
3. Alveri bamllnn profesyonel bir yardmla giderilebileceine inanyor musunuz?
4. Erkek ve kadnlarn alverilerinde farkl rnlere ynelmeleri neyin sonucu olabilir?
5. Alveri bamll sizin iin de geerli mi?

YAZMA
7 Sizin lkenizde evlilik modas eskiden nasld, imdi nasl? Aadaki noktalar gz nne alarak yazalm.
gelinlik, damatlk
dnn yapld yer
dnde misafirlerin giydii kyafetler
dnde oynanan oyunlar
dnde yenen yemekler

KONUMA
8 Alveri bamls msnz?

Aadaki testi zerek alveri bamls olup olmad-


mz renelim. Siz bu teste katlyor musunuz? Konua-
lm.
1- Kendimi mutsuz hissettiimde genellikle alveri yapa-
rm.
2- htiyacm olmayan eyler iin ok para harcarm.
3- Harcamalarm son iki ylda artt.
4- Dolabm hi giymediim eyalarla dolu.
5- Alveri yaparken kontrolsz davranrm ve ok fazla ey
satn alrm.
6- Arkadalarma ve aileme alverie ne kadar para harcadm konusunda yalan sylerim.
7- Kredi kart limitimi oktan am olmama ramen, alveri yapmaya devam edebilirim.
8- Alveri yaptktan sonra kendimi mutsuz hissederim.
9- Alveri alkanlm kiisel ilikilerimde sorunlara neden oluyor.

Yukardaki klardan drdne veya daha fazlasna cevabnz Evetse, muhtemelen bir alveri bamlssnz.

66
alar saat, halanm yumurta, -Dn gece yatmadan nce alar saatimi kurmay unutmuum.
kmaz sokak -Her sabah kahvaltda halanm yumurta yerim.
-Buras kmaz sokak. Geri dnelim.

HAZIRLIK ALIMASI
D grnme gre karar vermeyenler, olsa olsa s insanlardr. Dnyann gerek gizemi, grnmeyende deil, grnr
olandadr.
Oscar Wilde
1 Yukardaki sz, kimlik sosyal hayat moda balamnda yorumlayalm.

OKUMA
DKKAT! GYSLERNZ KONUUYOR!
Bazen giysilerimiz bizim admza konuuyor. Giysilerin dilini renmemiz gerek. Haydi gelin, giysilerin diliyle tanalm.
( ) Giysilerimiz, evremizdekilerin bize baktnda ilk grd iletiim aracdr. nsanlar ne giydiimize bakarak bizler
hakknda pek ok konuda karar verirler. Kyafetlerimizin, kiiliimizin bir yansmas olduunu dnrler. Aslnda btn
bunlar tabii ki bilinli yaanan bir sre deildir. Kiileri gemi bilgi ve deneyimleri dorultusundaki dnceleri ynlendi-
rir. Kyafetlerimiz temelde 3 konuda karmzdakilere bilgi verir. Deerlerimiz, o anki sosyal kimliimiz ve statmz. Kiinin
kyafetine bakar ve onun bir anne, bir i kadn, bir renci olup olmadna karar veririz. En sonunda da sosyal hayatta ve
i hayatnda nereye kadar ilerlemi olduunu tahmin ederiz.
( ) Bazen kardan gelen kiinin kyafetinin tl olmadn fark eder, krklklara bakp karmzdakinin kyafetleri
ile Pek bir eye nem vermem. Kyafetlerime, iime ve hatta geleceime. diye bardn duyarz. Bazen batan aa
her yeri markalarla dolu birini grrsnz. O giysiler size; sahibinin kendisine pek gveni olmadn, bu pahal markalar
sayesinde stn grnmek istediini fsldar. Ya da karnzdaki kii parlak, gz alc bir kravatla i toplantsna gelmitir.
Onu takan kii farkna varmasa bile, kravat toplantdakilere Dikkate ihtiyacm var! diye seslenir. Bana da bakn, beni de
dikkate aln! der.
( ) Baz sektrlerin, baz mesleklerin kat kurallar vardr. O ii yapyorsanz, o sektrde alyorsanz, kurallara uyduu-
nuz srece baarl olursunuz. Avukatlar ele alalm. Eer sizin iin ya da irketiniz iin nemli bir dava sz konusuysa kural-
lar en iyi bilen, risk almayacak ve gvenilir birisini istersiniz. Kapnz alp son derece baarl olduunu syleyen, ancak i
grmesine eofmanla gelen bir avukat ile almak ister misiniz? Ya da bir tasarmcy dnelim... Sizin iin bakalarn-
dan farkl bir eyler yapmasn istersiniz, deil mi? Tabii o insan ilk grdnz zaman alnnda Ben baarlym. yazmad
iin grnne bakarsnz. Lacivert takm elbiselerini giymi, beyaz gmleine son derece klasik bir kravat takm bir ta-
sarmcya bakp dnrsnz muhtemelen. Onun yapt iteki baary neden kendisinde, kyafetlerinde gremediinizi
merak etmez misiniz? Yanl anlamayn. Uuk kak kyafetlerden bahsetmiyorum. Belki farkl bir ceket, biraz daha esnek
ama yine de i hayatna uygun bir kyafet neden olmasn ki?
( ) Bazen farkna varmadan gemiimizin bugnmz ynetmesine izin veririz. Belki gemite yaadklarmz, alkan-
lklarmz, hayat tarzmz yanstmaktan alkoyuyor. Oysa eer ne olduumuzu yanstamyor, sahip kamyorsak huzursuz ve
sonunda da mutsuz oluruz. O hlde ilk yapmamz gereken kim olduumuzun, ne mesaj vermek istediimizin farkna var-
mak. Sonra da bu mesajlar kyafetlerimizle nasl vereceimizi renmek. Zor mu? Hayatta sizi baarya gtren admlarn
hangisi kolay?

67
2 Yukardaki metinler ile balklar eletirelim.
a. Sektrler, Meslekler ve Giyim Tarz
b. Kyafetlerimiz Kiiliimizi Yanstr
c. Kyafetlerin Dili
. Tarzmz Yanstalm

3 Metinde iaretli aadaki zamirlerin karlklarn yazalm.


Onun : .
Onu : .
Onun : .

YA SZ?
Siz yolda grdnz birinin kyafetine bakarak kiilii hakknda tahminde bulunur musunuz? rnek vererek
anlatalm.

DL BLGS
Sfat Fiiller (Kalc sim)

fiil + (I/A)r / mAz / AsI / mI

Bu ekler, fiile gelerek geni zaman anlaml sfat, isim, birleik isim yaparlar.

rnek:
Akam yatmadan nce alar saati kurmay unutma.
Bu ayakkablar, su geirmez kumatan yaplm.
Babaannem eli plesi bir kadn.
Gke Hanm bu lkede ok tannm bir yazar.

4 Aadaki boluklar rneklerdeki gibi dolduralm.


1. Gel.. dzeyi yksek insanlarn ou, fakirlere yardm ediyor.
2. Yeenim ok yaramaz, ele avuca s........................ bir ocuk.
3. Allah grn.. kazalardan korusun.
4. Bu formu tken.. kalemle doldurunuz.
5. lkemizde oku.. yaz.. insanlarn oran gittike artyor.
6. Elleri krl.. adam ocuu dvm.
7. Kullanl.. kt, p deildir.
8. Bu tencere paslan.. elikten yaplm.
9. Ne utan.. bir adamsn sen!
10. yerimdeki yaz....................... kasa bozulmu.

68
4C
DNLEME
GYM TARZIM
5 Aadaki resimlerde kimler konuuyor? Tahmin edelim ve isimlerini kutucuklara yazalm.

YAZMA
6 Hangi sosyal gruplar biliyorsunuz? Bunlar ile kyafetleri arasndaki ilikiyi aadaki noktalar gz nnde bulundu-
rarak yazalm.
giyim tarz
sa ekli
kulland aksesuarlar
davran biimleri
sevebileceini dndnz mzik trleri

KONUMA
7 Sizin lkenizde insan tipleri ile giyim tarzlar arasndaki iliki nedir? Sizce bu, lkeden lkeye nasl deiiklik gsterir?
rnekler vererek anlatalm.

69
KLTRDEN KLTRE
1. Aada baz lkelerin geleneksel kyafetleri var. Resimlere bakalm ve tahmin edip lkelerle eletirelim.
a. Rusya b. Hindistan c. Trkiye . Afrika d. skoya e. in

2. Sizin lkenizin geleneksel kyafetleri nasl? Sizce geleneksel kyafetler ile moda arasnda bir iliki var mdr?

ELENELM RENELM
YE KRKM YE!
Nasrettin Hoca bir gn yemekli bir dne davet edilmi. Hoca, zi-
yafete gndelik elbiseleri ile gidince kimse onunla ilgilenmemi. Ne
Buyur. diyen varm ne Otur. diyen. Hocann bu duruma can ok
sklm. Koarak evine dnp srtna bayramlk krkn geirmi.
Dn yerine gelmi. Ev sahipleri onu krkyle grnce byk sayg
gstermiler. Sofrann ba kesine oturtmular. nne tabak tabak
yemekler koymular.
Hoca, birden krknn eteinden tutup orba tasna daldrm. Ye krkm ye! diye sylenmeye balam. Bunu gren
misafirler arp Ne yapyorsun Hoca Efendi, krk yemek yer mi hi? diye sormular. Hazrcevap olan Hoca hemen Ma-
dem ki btn sayg ve ikram krkme yaplyor, yleyse yemei de o yesin! diye cevap vermi.

70
NELER RENDK?
1. Aadaki boluklar iin doru seenei iaretleyelim.
1. ekmek yemeden kendimi kahvalt yapm saymam.
a. kzarm b. kzaran c. kzardk . kzaracak
2. Gelecek yaz kitaplar setim.
a. okuduklar b. okuyacam c. okuduunuz . okuyan
3. amarlar makineye koymay unutma.
a. ykanm b. ykanr c. ykanacak . ykadklar
4. Geen akamki belgeselde, imdiye kadar hayvan trlerini grdm.
a. grm b. grmediim c. greceim . gren
5. Mutfamz ok kk. Bence buraya ancak bir masa sar.
a. katlanr b. katlanm c. katlanmaz . katlandk
6. Krk sandalyeye ocuk dt.
a. oturmu b. oturduk c. oturur . oturan
7. Zavall adamcazn ne ilesi varm.
a. biten b. bitecek c. bitmez . bitmi
8. ay ................................... var m?
a. itii b. ien c. imez . ier
9. En ................................... kitap Su ve Cezadr.
a. seven b. sevmez c. sevdiim . sevmi
10. ................................... pilleri pe atmayn.
a. bitmi b. bittii c. biter . bitesi

2. Aadaki kelimeleri sfat-fiileri kullanarak tanmlayalm.


1. Czdan: ......................................................................................................... .
2. Tarak: ............................................................................................................ .
3. Dolap: ........................................................................................................... .
4. Ayakkab: ...................................................................................................... .
5. Ev: ................................................................................................................. .

3. Aada tanmlanan kelimeleri bulalm.


1. Genellikle evde yemek yediimiz yer: ................................... .
2. Trklerin ok sevdii, gnn her saatinde itii scak
iecek: ................................... .
3. Tak yapmnda kullanlan yar deerli, gri, parlak
Z DEERLENDRME
madde: ................................... . Bunlar Trkede yapabilir misiniz? Her cmle iin kendinize bir puan veriniz.
1: Yapamam, 2: Biraz yapabilirim, 3: Yapabilirim, 4: yi yapabilirim, 5: ok iyi
4. Ellerimizi souktan korumak iin ya da aksesuar ola- yapabilirim.
rak giydiimiz giysi: ................................... .
1. Haber ve rportajlardaki aklamalar anlaya- 1 2 3 4 5
5. nsanlarn alt yer: ................................... . bilir szl olarak zetleyebilirim.
2. Herkesi ilgilendiren pek ok konudaki konu- 1 2 3 4 5
malara katlabilirim.

71
KELME LSTES
SMLER FLER KALIP FADELER
akm fsldamak damgasn vurmak
bamllk kresellemek ele almak
bilinli smak gndemde kalmak
a ) ( taklmak imaj oluturmak
desen tasarlamak nfuz etmek
geleneksel tasarruf etmek ncelik vermek
hazrcevap yanstmak risk almak
moda younlamak sahip kmak
rg ) ( ynelmek yok satmak ) (
prensip
puantiye
sektr -
stil
k
taknt
tarz
tasarm
tasarmc
tayyr ) (
tulum
vatka ) (

72
NTE 5
BECERLER
Sunum yapabilme
zetleme
Bilgilendirici metin
yazabilme

DL BLGS
Fiilcmlelerinde
dolayl anlatm
Soru cmlelerinde
dolayl anlatm
sim cmlelerinde
dolayl anlatm
KELMELER
Doa harikalar
Mimari yaplar
Teknolojik rnler

HARKALAR DYARI
-Okula gitmeyeceini syledi.
gitmeyeceini syledi, gelmeyeceini
-Ben senin buraya gelmeyeceini dndm.
dndm, yapacan duyurdu,
-retmen rencilere yarn snav yapacan duyurdu.

HAZIRLIK ALIMASI
1 lkenizde grlmeye deer doa harikalar var m? Anlatalm.

OKUMA
PER BACALARI
Peri Bacalar Kapadokya blgesinde bulunan doal yaplara
verilen isimdir. Peri bacalar, milyonlarca yl boyunca akarsularn
ve rzgrn Kapadokya evresindeki yanardalardan pskren lav-
lar andrmas ile ekillenmitir. Her yl dnyann eitli yerlerin-
den milyonlarca turisti Kapadokya blgesine getiren gizemli peri
bacalarnn srr nedir? Peri bacalar ile ilgili gnmzde birok ef-
sane bulunmaktadr. te bunlarn en mehuru:
Bugn Kapadokya denen yerde bir zamanlar korkun devler
varm. nsanlar, bu korkun devlerin gnln ho tutup onlar kz-
drmamak iin buraya hediyeler brakp kurbanlar kesermi. Yine
de bazen bu dev insanlara kzar, dalarn tepesinden ate dalgalar
gnderirmi.
Gnlerden bir gn periler lkesi padiahnn yolu buraya d-
m. Burada yaayan insanlar grm ve onlarn hline acyp onlara yardm etmeye karar vermi. Emrindeki tm perileri
arm. Perilere, insanlarn ok zor durumda olduunu ve zalim devleri durdurarak insanlara yardm etmek istediini
sylemi. Eer onlar zalim devlerin gnderdii ateileri sndrebilirlerse devlerin de yerin altna kaacan ve insanlar bir
daha rahatsz edemeyeceini perilere anlatm.
Padiahlarnn konumasnn ardndan binlerce peri, ellerindeki kar ve buz tanelerini, onlarn yaad dan zirvesinde
fokurdayan atee atmaya balamlar. Hi durmadan, gnlerce almlar ve atei, kar ve buzla sndrmeyi baarmlar.
Sonunda devler korkarak yerin derinliklerine kap saklanmak zorunda kalmlar. nsanlar, perilerin bu zaferini byk se-
vinle karlamlar, gnler, geceler boyunca enlikler dzenleyip bu zaferi kutlamlar. O gnden sonra insanlar ve periler
arasnda ok sk bir dostluk olumu. Bu dostluk uzun yllar devam etmi. nsanlar kayalara oyduklar maaralarda yaarken
periler de sivri kayalklarn zerindeki kk odacklarda yaamlar. Peri Bacalarnn ad buradan gelmektedir.

2 Aadaki sorular metne gre cevaplayalm.


1. nsanlar neden devlere kurbanlar kesiyor?
2. Devler insanlara kzd zaman neler yapyor?
3. Sizce periler lkesi padiah nasl birisi? Tarif edelim?
4. Periler lkesi padiah insanlara nasl yardm ediyor?
5. Periler ve insanlar dostluklarn simgelemek iin ne yapmlar?

74
3 Aadaki kelimeleri e anlamllar ile eletirelim.
1. zirve a. elence
2. fokurdamak b. merhamet etmek
3. enlik c. tepe
4. zafer . kaynamak
5. acmak d. galibiyet

4 Metinde geen gnln ho tutmak deyiminin anlam aadakilerden hangisidir? aretleyelim.


a. kzdrmak b. zmek c. mitlendirmek . mutlu etmek

YA SZ?
Doal ve turistik bir yapyla ilgili bildiiniz bir efsane var m? Anlatalm.

DL BLGS
Fiil Cmlelerinde Dolayl Anlatm
Bakasna ait bir sz, dier kiilere aktarrken sz aktaran kiinin, bu sz kendi cmlesiyle anlatmasdr.

fiil+ (y)AcAk + iyelik eki + belirtme durum eki


fiil + DIK+ iyelik eki + durum eki

rnek:
Seda, bana Geen yl Pamukkaleye gittim. dedi.
Seda, bana geen yl Pamukkaleye gittiini syledi.
Ali, arkadana Dersten sonra genellikle kantine giderim. demi.
Ali, arkadana dersten sonra genellikle kantine gittiini sylemi.
Doktor, hastaya Yanl ila imisiniz. dedi.
Doktor, hastaya yanl ila itiini syledi.
Aye, Fatmaya ok tatl yiyorsun. dedi.
Aye, Fatmaya onun ok tatl yediini syledi.
retmen, renciye Dn derse neden gelmedin? diye sordu.
retmen, renciye nceki gn derse neden gelmediini sordu.
Arkadam, bana Okullar ne zaman kapanacak? diye sordu.
Arkadam, bana okullarn ne zaman kapanacan sordu.

75
5 Aadaki cmleleri rneklerdeki gibi dolayl anlatma evirelim.
1. Diyetisyen, bana Geen hafta neden diyeti bozdunuz? diye sordu.
.
2. Annem, komuya Geen hafta sonu Ayeler tatile nereye gitmiler? diye sordu.
.
3. Mehmet, Erhana Haftada 3 gn spor yapyorum. dedi.
.
4. Bilim adamlar Her sabah st ienlerde kemik erimesi olmaz. diye aklad.
.
5. Zehra, bana Hafta sonlar ngilizce kursuna gidiyorum. dedi.
.
6. Arkadam, bana Bilgisayarn nereden aldn? diye sordu.
.
7. Ben, Aliye Gelecek yl Dubaiye gideceim. dedim.
.
8. mer, Hasana Geceleri ok fazla uyumuyorum ve kitap okuyorum. dedi.
.
9. Ekonomistler, Yurt dnda son 3 ayda ekonomik kriz artt. diye aklama yapt.
.
10. Ben, Edaya Ne zaman mezun olacaksn? diye sordum.
.

6 Aadaki cmleleri dorudan anlatma evirelim.


1. Ben, anneme geen hafta okula gitmediimi syledim.
.
2. Eren, Serkana kantine gittiklerini ve ay itiklerini syledi.
.
3. Doktor, hastaya nerede ameliyat olduunu sordu?
.
4. Seda, Cerene Pariste alveri yaptn ve orada parfmlerin ok ucuz olduunu syledi.
.
5. Bilim adamlar, kresel snmadan dolay iklimlerin deitiini aklad.
.
6. Babakan, gelecek yl yeni bir havaliman yapmna balanacan aklad.
.
7. Ceren, Hakana bu yl hangi takmn ampiyon olacan sordu.
.
8. Patron, iiye ne kadar zam istediini sordu.
.
9. Mehmet, Blente arkadalaryla ay itiini syledi.
.
10. Serkan, ailesine Emine ile evleneceini aklad.
.
76
5A
7 Aadaki metni dolayl anlatma evirelim.
Benim adm Serpil. Ben stanbul niversitesinde alyorum ve burada yabanc rencilere Trke retiyorum. imi
ok seviyorum ve bunu da zevkle yapyorum. Ders anlatmay ve rencilerimle vakit geirmeyi ok seviyorum. Ders anlatr-
ken sanki oras benim sahnemmi gibi hissediyorum. Bir tiyatrocu veya aktr gibi kendi rolm oynamaya balyorum. Ders
bittikten sonra da rencilerimle kantinde oturup ay iip onlarla sohbet ediyorum ve hayat paylayorum. Tatillerimde
bile rencilerimi ziyarete gider onlarn kltrn renmeye alrm. Bu ziyaretler sayesinde hem farkl kltrleri re-
niyorum hem de hayattan zevk alyorum.
.................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................................................ .

DNLEME
MISIR PRAMTLER
8 Metni dinleyelim ve boluklar dolduralm.
1. Bir turist, kirli suyu, birka gn piramitin iine brakrsan,
suyu artlm olarak . syledi.
2. Stn de burada birka gn sreyle taze .. ve daha
sonra hi bozulmadan yourt hline ................. de internetten
rendim.
3. Sen iekleri ok seversin. Bitkilerin piramitlerin iinde daha
abuk biliyor muydun?
4. Rehber, p bidonunun iindeki yemek artklarnn hi koku
yaymadan piramitlerin iinde uzun sre syledi.
5. Kesik, yank, syrk gibi yaralarn bir Piramitin iinde daha
abuk ... de biliyorum.

9 Aadaki cmleler doru ise D yanl, ise Y yazalm.


1. Duygu, Ayeyle beraber Msr Piramitlerini gezmeden nce internetten aratrma yapyor. ( )
2. Msr piramitleri, piramitlere yakn evrelerdeki talardan yaplm. ( )
3. Piramit kimin adna yapldysa, onun bulunduu odaya, ylda iki defa gnein girdii biliniyor. ( )
4. Gne girmeyen evdeki insanlarn daha ok hasta olabilecei anlamnda bir ataszmz vardr. ( )
5. Mumyalardaki radyoaktif maddelerin baz olumsuzluklar olduu aklanm. ( )

YAZMA KONUMA
10 lkemizin turistik bir yeri hakknda bilgi toplayalm. 11 Arkadamzn sunumunu dinleyelim ve ksaca
Resimlerle bir sunum hazrlayp sunalm. zetleyelim.

77
gidip gitmediini bilmiyorum, -Dn onun eve gidip gitmediini bilmiyorum.
olup olmayaca bilinmiyor, yapp -renciler snavn olup olmayacan bilmiyorlar.
yapmadn sordum, bekleyip -Ayenin alveri yapp yapmadn sordum.
beklemeyeceini sordum -kbale beni okulda bekleyip beklemeyeceini sordum.

HAZIRLIK ALIMASI
1 Aadaki resimlerle isimleri eletirelim.
a. elale Evi b. Millau Viyad c. Eden Projesi
. Yeni Louvre Piramidi d. Sidney Opera Binas e. Guggenheim Mzesi (Bilbao)

OKUMA
TAC MAHAL
Tac Mahal, Hindistannn Agra kentindeki Yamuna Neh- iftin on drt tane ocuu oldu. Fakat bunlardan yalnzca
rinin dousunda 75 metre yksekliinde, saf mermerden yedisi yaayabildi. mparator Cihangir ldkten sonra eh-
yaplm bir ant mezardr. Tac Mahali, ehzade Hrrem zade Hrrem tahta oturur oturmaz tm erkek akrabalarnn
adyla da bilinen Hint-Trk imparatoru ah Cihan, 1631de, ldrlmesini ya da srlmelerini emretti. Bundan sonra
doum srasnda len ei Ercmend Banu Begmn ansna bar ve demokrasi iinde geecek 31 yllk saltanat dnemi
yaptrmtr. Tac Mahal ad ise, Begmn lakab olan Mm- balad.
taz Mahalden gelmektedir. Tm gzellikler sonsuza dek yaasa da dnya, lmlle-
Prenses Mmtaz, 1593 ylnda domutu ve ranl bir rin dnyasyd. Ve gzeller gzeli Mmtaz Mahal, 1631 y-
soylunun kzyd. Gerek ad Ercmenddi ve gz kamatrc lnda doum srasnda yaamn yitirdi. mparator bitkin bir
bir gzellii vard. On be yandayken gelecein imparato- durumdayd. Einin cenaze treni srasnda mzik alnma-
ru ehzade Hrremle nianland. Be yl sonra, astrologlar sn kesinlikle yasaklad. Renkli giysilerini karp beyaz yas
tarafndan belirlenen tarihe gre 20 Mays 1612de dn giysilerini giydi. Bir sre halkn nne kmad ve imparator-
luun hi neminin kalmadn ve bundan sonra yaamann
yapld. mparator Cihangir, olunun gz kamatrc gzellik-
bir anlam olmadn syledi. ah Cihan, einin yokluuna
teki gen eine Mmtaz Mahal lakabn verdi.
alp alamayaca korkusuyla mrn srdrd. Onu
ehzade Hrrem, mparator Cihangirin ikinci einden
lmszletirmek iin bir ant mezar yaptrmaya karar verdi
olan nc oluydu. Yakkl bir aristokratt. Przsz bir
ve Tac Mahalin yapmna baland.
teni, kahverengi gzleri, dzgn bir burnu ve ok dzgn ke-
Mmtaz Mahalin bir baka yerde mezarnn olup olma-
silmi sakallar vard. Gl bir hafzaya ve keskin bir zekya
d ve ah Cihann kendi mezarn da Tac Mahalin karsna
sahipti. Modern bir tarihi, ehzade Hrremin ei Mmtaz
yaptrp yaptrmad ile ilgili sylentiler vardr.
Mahale sonsuz bir ak duyduunu sylyordu.

78
1A
2 Aadaki sorular metne gre cevaplayalm.
1. ah Cihan, Tac Mahali neden yaptrmtr?
2. Mmtaz Mahal nasl bir insand?
3. ehzade Hrrem tahta ktktan sonra ilk ne yapt? Niin?
4. Mmtaz Mahalin lm imparatoru nasl etkilemitir?
5. Sizin bildiiniz bir ant mezar var m?

3 Aadaki cmleler doru ise D yanl ise Y yazalm.


1. Mmtaz Mahal ile ah Cihann evlilik hayat ok gzel gemitir. ( )
2. Rivayetlere gre Mmtaz Mahalin ant mezar farkl yerlerde de vardr. ( )
3. Mmtaz Mahal lakabn Ercmend Banuya kocas vermitir. ( )

YA SZ?
Dnyada sizin grdnz ve ok etkilendiiniz baka bir eser var m? Anlatalm.

DL BLGS
Soru Cmlelerinde Dolayl Anlatm

fiil + (y)Ip fiil + mA + DIk + iyelik eki + belirtme durum eki

rnek:
Annem, bana Okula gittin mi? diye sordu.
Annem, bana okula gidip gitmediimi sordu.
Polis, ofre Alkol itiniz mi? diye sordu.
Polis, ofre alkol iip imediini sordu.
Eda, Sedaya Benimle alveri yapmaya gelir misin? diye sordu.
Eda, Sedaya onunla alveri yapmaya gidip gitmeyeceini sordu.
Hakan, Aliye Endonezyada deprem olmu mu? diye sordu.
Hakan, Aliye Endonezyada deprem olup olmadn sordu.

4 Aadaki cmleleri rneklerdeki gibi dolayl anlatma evirelim.
1. retmen, bana devini yaptn m? diye sordu.
.. .
2. Ben, Ayeye Trk kahvesi ier misin? diye sordum.
.. .
3. Doktor, hastaya Ban aryor mu? diye sordu.
.. .
4. Banu, Cerene Ali, dnk filmi beenmi mi? diye sordu.
.. .
5. Arkadam, bana Ne zaman mezun olacaksn? diye sordu.
.. .

79
5 Aadaki cmleleri dorudan anlatma evirelim.
1. Ben, Seline bu keki onun yapp yapmadn sordum.
. .
2. Arkadam, bana yarn sinemaya gidip gitmeyeceimizi sordu.
. .
3. Melis, Bara Japonyada ekonomik kriz olup olmadn sordu.
. .
4. Annem, babama tatile gidip gitmeyeceklerini sordu.
. .
5. retmen, bana stanbulu beenip beenmediimi sordu.
. .
6. Annem, kardeime akam yemek yiyip yemeyeceini sordu.
. .
7. Zeynep, Fatmaya Mehmetin adresini bilip bilmediini sordu.
. .
8. Arkadam, bana yarn kendisine yardm edip etmeyeceimi sordu.
. .

6 Aadaki metni dolayl anlatma evirelim.


Bir gn annemle teyzemlere gidiyorduk. Annem bana devlerini yanna aldn m? diye
sordu. Ben birden sustum nk devlerimi yanma almay unutmutum! Annem, Sylesene
yavrum! Ne bekliyorsun? diye sordu. Ben de yalandan Aldm anneciim. dedim. Teyzemlerin
evinde annem bana Haydi! devine balamayacak msn? diye tekrar sordu. Ben de Anne-
ciim biraz sonra balayacam. Yoruldum. dedim. Annem, ben 10 dakika dinlendikten sonra
Evet, sren doldu. imdi devine balayacak msn? diye tekrar etti. Ben antam kartrdm.
Annem, Haydi, niin oyalanyorsun? dedi. Ben de Anne kitaplarm evde unuttum. dedim.
Annem bir lk att ve Ne dedin sen? diye bard. Ben de tekrar kitaplarm evde unuttum.
dedim. Annem de Eyalarn topla. Eve dnyoruz. devlerini akam eve dnnce yapacak-
sn! dedi. Eyalarm toplayp eve dnmek zorunda kaldm.

.................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................... .

80
DNLEME

7 Aadaki metni dinleyelim ve boluklar dolduralm.

KIRIK, GZL VE DERN BR AK HKYES


Mihrimah Sultan, Kanuni Sultan Sleyman ile Hrrem Sultann byk
aklarnn meyvesidir. Mihrimah Sultan on yedi yana geldiinde annesi
Hrrem Sultan, Mihrimaha Diyarbakr valisi Rstem Paayla evlenmek
sordu. Mihrimah Sultan annesine, babas bu evlilii uy-
gun grd iin bu teklifi syledi. Diyarbakr valisi ile
evlendi. Ayn zamanda Mimar Sinan da Mihrimaha kar gizli ve derin bir
ak beslemekteydi. Ancak elli yandayd ve evliydi. Sinan, aresiz bir ekil-
de akn iine att ve bu byk ak sanatna iledi, ina ettii ve her ikisi de
Mihrimah Sultan adn tayan camilerle bu yce akn iirini yazd adeta.
skdardaki caminin yapm ..... tamamland. Caminin dtan grn, aaya doru genie alan etekleriyle asil
ve ... gibidir.
skdardaki camiden sonra, gnl ferman dinlemeyen Sinan, bu kez padiah ferman olmadan Edirnekapda bir cami
daha yapt. Bu caminin .. vardr. Bu minarenin Sinann yalnzln .. hakknda rivayetler dolat. Minare-
den aaya doru uzanan ince naklarn da Mihrimah Sultann uzun salar
dair sylentiler yayld.
Mimar Sinan stn mimarlk , o derin ve gizli akn, bu iki
caminin inasnda da gstermitir. Nevruzun ilk gn (21 Mart), mihr (gne)
Edirnekapdaki caminin ardndan batarken; mah (ay) skdardaki caminin
ardndan domaktadr. Mihr Mah. Mah (ay) Mihrimah Sultan dndrr
bize. Mihr (gne) de Sinan. Gne sabahtan akama kadar Ay beklemitir.
Ama artk batmaktadr. Ay ise yeni domaktadr.

YAZMA
8 stanbulda bir saatlik bir tur hazrlayalm. stanbuldaki ilginizi eken mimari eserler hakknda bilgi toplayalm. Top-
ladmz bilgileri bu turda arkadalarmza anlatacak ekilde aadaki noktalar gz nnde bulundurarak yazalm.
Gezilecek iki ya da yer hakknda bilgi
Bu yerler hakkndaki kiisel dnceleriniz
Bu yerlerle ilgili saysal bilgiler (Gnlk ziyareti says, giri creti, tarihi, vb.)

KONUMA
9 Yukarda hazrladmz metni resimlerden faydalanarak sunalm.

81
olduunu rendim, olduunu duy- -lk bilgisayarn ok byk olduunu rendim.
dum, olduunu biliyor musunuz? -Japonyada depremi nceden haber veren hassas bir makine
olduunu duydum.
-Uzayda yaamann mmkn olduunu biliyor musunuz?

HAZIRLIK ALIMASI
1 Sizce en ilgin bulu hangisi?
2 Bir ey icat etseydiniz ne icat etmek isterdiniz?
3 Sizce resimlerdeki icatlar hangi ihtiyalardan ortaya kmtr? Konualm.

OKUMA
LGN CATLAR

Damar Bulucu
Kan alrken yaanan en byk sknt damar bulamamaktadr. Hemirelerin en byk
skntlarndan birisi olan damar bulma ilemi ii iin artk tehlikesiz bir yntem var. zel
bir kla damarlarn nerede olduunu grebilmenin artk mmkn olduu akland.

Kyafetleri Giymeden Deneyin


New Yorktaki Bloomingdales dkknnda yeni bir teknoloji test ediliyor. Mteriler ay-
nann nne geip istedikleri giysinin zerlerinde nasl olduunu grebiliyorlar. Bu uygu-
lama boyutlu kyafet grsellerini ayna benzeri bir ekrana yanstyor, karsna geenler
kyafeti giymi gibi kendilerini grebiliyorlar.

Telefon Aan Bitkiler


NYU niversitesinin zerinde alt proje sayesinde, bitkiler, sahiplerini arayabiliyor.
Bitkiniz susuz kaldnda bitkinin zerinde bulunan zel bir cihaz sizi arayarak size haber
veriyor. Aslnda ok basit olabilecek bu fikrin, canl ama konuamayan bitkileri anlamak
iin olduka enteresan bir yntem olduu deneylerle kantland.

82
Koltuklu Alveri Sepeti
ten ktnz, ok yorgunsunuz, spermarkete gidip alveri yapmanz gerekli. Yapma-
nz gereken tek ey bu alveri sepetinden edinmek. Neden mi? Resimde de grld
gibi yorulduunuzda oturup dinlenebiliyorsunuz.

Kadnlar Iin Koruma Ceketi


Bayanlar saldrdan korumak iin tasarlanm bir ceket. Hemen elin altndaki kuman-
dayla ynetilen bu ceket, kendisini tutana elektrik oku veriyor.

Uykuyu Alglayan Araba


Bir ara firmas, srcnn uykusunu alglayan arabalar retmeyi planlyor. Uykuyu al-
glaynca ne olduunu merak m ediyorsunuz? Uykusuzluu gidermenin tek yolu uyumak
baka yolu yok.

Byyen Ayakkablar
ocuklarn ayaklarnn ne kadar abuk byd biliniyor. Ne kadar sk ayakkab almak
gerektii de. Bir ayakkab irketi numaray ayn anda kapsayan bir ayakkab olacan ve
daha az masraf yaplacan aklam.

El Kullanmadan Tanan emsiye


Elinizi kullanmadan tayabileceiniz bir emsiye. Elimiz doluyken gerekten byle bir
eye ihtiya duyarz. Mesela bir elinizle kitaplarnz dier elinizle antaz tutuyorsunuz. Bu
durumda byle bir emsiyeye ihtiyacnz olacak.

Anahtar Unutma Derdine Son


Artk Anahtarm unuttum. derdine son. Sadece parmanz gstererek kapnz aa-
bileceksiniz. Film sahnelerinin gerek olduunu syleyebiliriz. Bu sistemin yirmi be ayr
parmak izi iin hafzas olduu ve yanlg ihtimalinin ise milyonda bir olduu syleniyor.

83
4 Aadaki cmleler doru ise D yanl ise Y yazalm.
1. Koltukta alveri sepeti ocuklar iin dzenlenmitir. ( )
2. Uykuyu alglayan araba, uykusuzluu gideriyor. ( )
3. Damar bulucu ile kan almak artk ok kolay. ( )
4. Bloomindales dkknnda uygulanan teknoloji sayesinde
insanlarn kyafetleri denemesine gerek yok. ( )
5. Telefon aan bitkiler insanlar, evdeki acil durumlarda aryor. ( )

YA SZ?
Sizce metindeki en faydal icat hangisidir? Neden?

DL BLGS
sim Cmlelerinde Dolayl Anlatm

isim + ol + DIk + iyelik eki + belirtme durum eki

rnek:
Annem, bana Evde misafirler var. dedi.
Annem, bana evde misafirlerin olduunu syledi.
Cem, Hakana Bende para yok, sende var m? diye sordu.
Cem, Hakana kendisinde para olmadn syledi ve Hakanda para olup olmadn sordu.
Mteri, garsona Kahvem ok souk. dedi.
Mteri, garsona kahvesinin ok souk olduunu syledi.

5 Aadaki cmleleri rneklerdeki gibi dolayl anlatma evirelim.


1. Babam, Bugn ok megulm. dedi.
. .
2. Cemre, Kendimi ok iyi hissediyorum. ok mutluyum. dedi.
. .
3. Mehmet, Artk isizim. Geen hafta iten ayrldm. dedi.
.. .
4. Memur, Hasana Bugn git, yarn gel. Bugn ok younuz. dedi.
.
5. Bankac, mteriye Yarn banka kapal. demenizi bugn yapn. dedi.
.. .
6. Doktorlar, Sebze yemekleri hafif ve salkldr. diyor.
.. .
7. Mert, zleme Yarn snav var. O yzden sizinle gelemeyeceim. dedi.
.. .
8. retmen, Beyolu stanbulun en kalabalk ilelerinden biridir. dedi.
.. .
9. Arkadam, bana Yarn bo musun? in var m? diye sordu.
.. .

84
6 Metindeki boluklar dolduralm.
Annemle ben ok iyi anlarz. Anne kz gibi deil de daha ok
bir arkada gibiyiz. Skntlarmz ve sevinlerimizi paylarz. Bera-
ber alverie kar, eleniriz.
Geen hafta annemden, okul gezisine katlmak iin izin iste-
dim. Annem bana her zaman ok gvenir ama tavsiyelerde bu-
lunmadan beni hibir yere gndermez. Anneme Trabzona gitmek
iste.. syledim. Geen ylki okul gezisinde arkadalarm
oraya gitmiler ve orann ok gzel bir yer ol. sylediler.
Ben de merak ettiim iin Trabzon gezisine katlmak istedim. Trab-
zonun Uzungl diye turistik bir ky ol, oraya gidenlerin g-
ln evresini gez ve orada alabalk ye.. internetten okudum. Smela Manastrnn dan yamacnda olduunu
da rendim. 2 gn sonra Trabzona gitmek iin yola kacaz. Anneme onu ok z. syledim. Beni merak et
ve 3 gn sonra gr syledim. Annem de bana kendime dikkat et.. ve oraya gidince onu ara.. ve beni ok
sev. syledi.

DNLEME
OCUK MZES
7 Metni dinleyelim. Aadaki sorular cevaplayalm.
1. Ankarada alan teknolojik ocuk mzesinin amac nedir?

2. Bu mzede ocuklar ne tr aktivitelerde bulunuyor?

3. Mzenin mdr mzeyi nasl anlatyor? Bununla ilgili cmle


yazalm.

4. Sizce, ocuklarn geliiminde teknolojiyi baka hangi alanlarda kullanabiliriz?

YAZMA
8 Hayatnz kolaylatracak bir ey icat etseniz, ne yaparsnz? Ondan nasl faydalanrsnz? Aadaki noktalar gz
nnde bulundurarak icadmz anlatan bir haber metni yazalm.
Bu rn hangi amala icad ettiniz?
rn kimler kullanacak?
Ne tr faydalar salayacak?

KONUMA
9 Teknoloji dkn olmann faydalar ve zararlar nelerdir? Siz de teknolojiye dkn msnz?

85
KLTRDEN KLTRE
NL KAPLICALAR

Pamukkale
Trkiyedeki en nl kaplca yerlerinden biridir. Denizlide bulunmaktadr. Burada
eitli konaklama imkanlar bulunmaktadr. Bu kaplcalar mide, barsak, karacier,
safra yollar rahatszlklar gibi sindirim sistemi bozukluklarna; kalp, damar sertlii,
tansiyon gibi dolam sistemi bozukluklarna iyi gelmektedir. Buras ayrca travertenle-
rin beyazlndan dolay turistik olarak da ziyaret edilmektedir.

Amerikann En Byk Kaplcas: Grand Prizma


Amerikann birinci, dnyann nc byk kaplcas Grand Prizma, Yellowstone
National Parkta yer alr. Boyutlar 75 merteye 91 metre ve derinlii 49 metredir. Kap-
lcann renkleri yeil, parlak krmz ve turuncu renkteki su yosunlarndan gelir. Ar
sdan dolay kaplcann merkezi ok sterildir.

Baden-Baden
Almanyann en mehur kaplca ve spa ehridir. Almanyann banyosu olarak da bi-
linir. Baden Baden, Almanya jet sosyetesinin yaad bir kasabadr. Kasaba, dnyann
en mehur kaplcalarna ve terapi merkezlerine ev sahiplii yapmaktadr.

Sizin lkenizde kaplcalar var m? Anlatalm.

ELENELM RENELM
Aadaki sorular cevaplayalm.
1. Dnyann en byk nehri neresidir?
2. Dnyann en yksek tepesi neresidir?
3. Dnyann en byk l neresidir?
4. Dnyann en byk gl neresidir?
5. Dnyann en kalabalk lkesi neresidir?
6. Dnyann en geni lkesi neresidir?
7. En ok dil konuulan lke neresidir?
8. En kk lke neresidir?
9. En ok lke ile snr komusu olan lke neresidir?
10. Dnyada en fazla konuulan diller nelerdir?
1. Nil Nehri 2. Everest Tepesi 3. Sahra l 4. Hazar Gl 5. in 6. Rusya 7. Papua Yeni Gine (869) 8. Vatikan 9. in (15) 10. Arapa, ine, Hinte, ngilizce, Trke.

CEVAPLAR:

86
NELER RENDK?
1. Aadaki cmleleri dolayl anlatma evirelim.
1. Anne, ocua Bir daha yalan sylersen, sana ceza veririm. dedi.
.. .
2. Doktor, hastaya Bu ilalar kullanmazsan, hastaln ilerler. dedi.
.. .
3. Cenk, Blente Yarn kata geleceksin? diye sordu.
. .
4. Eime Yarn patronum bize gelecek. ten erken k. dedim.
.. .
5. Arkadam, bana Ka kardesiniz? diye sordu.
.. .
6. Ben, doktora Armayan hibir yerim yok. dedim.
..
7. Kzm, bana Pazar gnleri almak zorunda msn? diye sordu.
.
8. Selen, Hakana Bana yardm eder misin? diye sordu.
.. .
9. Serkan, Bugn ok megulm. dedi.
.. .
10. Doktor, hastaya Neyiniz var? diye sordu.
.. .

2. Aadaki cmleleri dorudan anlatma evirelim.


1. Aye, annesine dnden beri hasta olduunu syledi.
.. .
2. Annem, orada havann souk olduunu syledi.
.. .
3. Ruslan, dn akam arkadalaryla ma izlemeye gittiini syledi.
.. .
4. Aye, bana Keremin telefon numarasn bilip bilmediimi sordu.
.. .
6. rencilerim, bana yarn snav olup olmayacan sordu.
.. .
7. Ablam, bana beni ok sevdiini syledi.
.. .

3. Aadaki metni dolayl anlatma evirelim. Z DEERLENDRME


Dn akam ok yorgundum. Sabahtan akama kadar
i yerinde ok altm. ten sonra eve geldim. Evde kim- Bunlar Trkede yapabilir misiniz? Her cmle iin kendinize bir puan veriniz.
1: Yapamam, 2: Biraz yapabilirim, 3: Yapabilirim, 4: yi yapabilirim, 5: ok iyi
se yoktu. Hemen annemi aradm. Anneme, Neredesin? yapabilirim.
Saat kata geleceksin? Gelirken ekmek alr msn? diye
1. lgi alanma giren birok konuda ayrntl ve
sordum. Annem, bana Bir saat sonra geleceim. imdi 1 2 3 4 5
anlalr sunu hazrlayp sunabilirim.
arkadamdaym. Baka bir ey istiyor musun? diye sor-
2. Ksa bilgilendirici metinler yazabilirim. 1 2 3 4 5
du. Bir saat sonra annem geldi. Yiyecek bir eyler hazrla-
3. Yaplan sunumlar anlayabilir, szl olarak
dm. Yemek yerken sohbet ettik. zetleyebilirim. 1 2 3 4 5

87
KELME LSTES
SMLER FLLER KALIP FADELER
akustik barndrmak ant mezar
aristokrat lk atmak canna tak etmek
asl fokurdamak - gnl ferman dinlememek
atasz kantlamak gnln ho tutmak
bitkin srmek ) ( gz kamatrmak
cenaze teklif etmek katk salamak
ile tercih etmek
destan yitirmek
dev
fener
hafza
heykel
kaya
kurban
lakap
mermer ) (
peri bacas
piramit
rivayet
sivri ) (
soylu
sylenti
antiye
ifre
tapnak
zafer
zalim

88
BECERLER
Ayrntl
aklamalar
yapabilme
Televizyon yaynlarn
anlama

DL BLGS
Balalar (oysaki,
hlbuki, meerse,
mademki, ne var ki,
ne yazk ki, neyse ki,
dA, stelik, hatta,
ayrca, bununla
birlikte, bununla
beraber)
KELMELER
Beden dili
arma nlemleri

ATIM KALDIM!

89
oysaki, hlbuki, meerse, mademki, -Onu ok zledim; oysaki daha dn gitti.
ne var ki, ne yazk ki, neyse ki -Gelemeyeceini syledi; hlbuki bo zaman vard.
-Arkadamn zmire gittiini sanyordum; meerse Ankaradaym.
-Mademki szn tutamayacaksn, neden sz veriyorsun?
-Teknoloji hzla geliiyor; ne var ki dnya kirleniyor.
-nsanlara hep iyi davrand; ne yazk ki kendisi kimseden bir iyilik grmedi.
-Dn bir yolcu ua dm; neyse ki kimseye bir ey olmam.

HAZIRLIK ALIMASI
1 Ryalarmz ne anlama geliyor? Ryalar ve anlamlarn eletirelim.

1. di ( ) 2. ev ( ) 3. umak ( ) 4. okul ( )
5. araba ( ) 6. telefon ( ) 7. frtna ( ) 8. su ( )

a. Ruhunuzdaki dalgalanmalar gsterir. Duygularnzla daha fazla ilgilenmeniz gerektiini iaret eder.
b. Genellikle yaam denizini temsil eder ve yaam anlamna gelir.
c. Src sizseniz yaamnzn kontrol sizde demektir. Eer siz yolcuysanz sizin yaamnz bir bakas kontrol ediyordur.
. Bu bir mesaj semboldr. Kimin arad, ne syledii ve grme srasnda herhangi bir zorluk yaanp yaanmad
nemlidir.
d. Gncel yaam dersinizle ilgilidir. Ryann tekrar etmesi dersinizi hl almadnz anlamna gelir.
e. Bunun dtn gren kii duygularn ifade etmekte zorlanyor demektir.
f. Kiinin bilinaltn yanstr.
g. zgrlemek anlamna gelmektedir.
Cevap: 1 e / 2 f / 3 g / 4 d / 5 c / 6 / 7 a / 8 - b

90
OKUMA
NSAN VCUDUYLA LGL BLMEDKLERMZ
nsan vcudu, mkemmel ve karmak yapsyla yzyllardr tartlan ve zlmeye allan bir mekanizmadr. Bu me-
kanizmann detaylar kimi zaman aknlk kimi zaman hayranlk uyandryor.
Dnya genelinde 35 milyonu akn ziyareti tarafndan grlen Gunther von Hagensn Orijinal Vcut Dnyas-Yaam
Dngs Sergisi, insan vcudunun mkemmel ve karmak yapsn unutulmayacak bir ekilde gsteriyor. Serginin tasa-
rmcs Dr. Angelina Whalley, verdii bilgilerle bu etkileyici yapy tm detaylaryla gzler nne seriyor. Yaam kalp atla-
ryla llr ou zaman. Bu muhteem organ, insan mr boyunca yaklak 2,7 milyar kez arpar, saatte 284 litreden fazla
kan pompalar ve vcuttan karlsa da atmaya devam eder. yle ki, paralara blnse bile kaslar atn srdrr.
Aratrmaclar; nsan vcudunun bir hafzas vardr ve o yzden de ona nasl davrandmz nemlidir. O kadar ki, sa-
lksz yaam tarzlarn terk etmek veya egzersiz yapmak ve hatta ufack deiiklikler bile bir fark oluturabilmektedir. diyor
ve insan vcudu hakknda, u bilgileri veriyor:
Gz, tm vcuttaki en hzl tepki veren kastr. Saniyenin 100de biri srede kaslr.
Glmsemek iin 17 kas kullanrken, ka atmak iin 43 kas harekete geer.
Vcuttaki en kk kasn boyutu 1,3 mmden kktr.
Dil, vcuttaki en gl kaslardan biridir.
Kadnlar, erkeklere gre daha iyi koku alrlar.
ene kemiiniz vcuttaki en sert kemiktir.
Doduunuzda 350 kemiiniz vard. ocukluk dneminden sonra 144 tanesi birbirine kaynamtr.
Hemen hemen 7 ylda bir, vcudunuz yenilenir.
Glmek ve ksrmek; omurgaya, yrmek veya ayakta durmaktan daha fazla yk bindirir.
nsan vcudunda neredeyse 96.500 kilometre kan damar bulunur.
Beyin, lmden yaklak 37 saat sonrasna kadar elektrik dalgalar ile sinyal gndermeyi srdrr.
Beynin bymesi 15 ya civarna gelindiinde durur.
Bir erkek, 68 kilogramlk bir arl korumak iin mr boyunca yaklak 50 ton gda yer.
Vcudun ok yal bir yemei sindirmesi 6 saat srerken, karbonhidratl bir yemek 2 saatte sindirilir.
Bir insanda yemein yemek borusundan aa inmesi 8 saniye srer.
Mideniz, kendi rettii asiti sindirebilmek iin her 3 gnde bir, yeni bir zar retir.
nsan, mr boyu 330 milyon litre hava solur.
30 yan altndaki insanlar, 80 yan stndekilere gre iki kat fazla oksijen alrlar.

2 Aadaki cmleler doru ise D yanl ise Y yazalm.


1. Orijinal Vcut Dnyas adl sergi insan vcudunun snrl ve basit yapsn gzler nne seriyor. ( )
2. Kalp, saatte 284 litreden fazla kan pompalar ve vcuttan karlsa bile atmaya devam eder. ( )
3. nsan vcudunda evresel etkilere en hzl tepki gsteren organ gzdr. ( )
4. ksrmek ve glmek omurgaya, ayakta durmak ve yrmekten daha ar gelir. ( )
5. nsan vcudu karbonhidratl bir yemei drt saatte sindirir. ( )

91
3 Aadaki bilgileri doru saylarla eletirelim.
1. Glmsemek iin kullanlan kas says a. 15
2. Doduumuz andaki kemik saymz b. 17
3. Beynin bymesini durdurduu ya civar c. 6
4. Vcudun ok yal bir yemei sindirme sresi . 350

YA SZ?
Sizin doru bildiiniz yanllar nelerdir? Konualm.

DL BLGS
BALALAR
Oysaki / Hlbuki
Cmleler arasnda kartlk, aykrlk ilikisi kurar. ki cmleyi tersine, -d hlde anlamlarnda balar.

rnek:
niversite snavnda baarl olamadm; oysaki ne ok alyordum.
Darda yamur yamaya balad; oysaki hava sabahleyin ne kadar gzeldi.
Zeynep, ok gzel resim yapyor; oysaki daha be yanda.
Meerse
Bu bala, cmleler arasnda kartlk anlam kurar. Bylece dnlmeyen, bilinmeyen, farknda olunmayan durumlar
anlatmak iin kullanlr.

rnek:
Onu kt bir insan olarak tanyordum; meerse ok iyi biriymi.
Bana bekr olduunu sylyordu; meerse evliymi.
Arkadam, Bu akam evde olacam. dedi; meerse sinemaya gitmi.
Mademki
Bu bala sebep ve kartlk gstermek iin kullanlr. -dII iin, -dIInA gre anlamlar ile bana getirildii cmleyi
sonraki cmleye balar.

rnek:
Mademki gecikecektin; ikide bulualm demeseydin.
Mademki gelmeyeceksin; neden haber vermiyorsun?
Mademki sylemek istediin bir ey var; niin susuyorsun?

92
Ne var ki
Bu bala, aralarnda kartlk bulunan cmleleri ancak, ama, fakat gibi anlamlar ile birbirine balar.

rnek:
Elbisenin rengi ok gzel; ne var ki biraz eski gibi grnyor.
Ali usta, bozuk amar makinesini en iyi ekilde tamir eder; ne var ki ok para ister.
devlerine yardm ederim; ne var ki nce benim szm dinleyeceksin.

Ne yazk ki
Bu bala kart anlaml cmleleri, beklenmeyen ac ve kt bir durumu anlatmak iin birbirine balar.

rnek:
Canm tatl yemek istiyor; ne yazk ki evde hi tatl kalmam.
Bayramda onlarca trafik kazas olmu; ne yazk ki yzlerce insan lm.
Doktordan geliyorum; ne yazk ki midemi ciddi bir biimde tmm.

Neyse ki
Bu bala; kt olarak dnlen, beklenilen, tahmin edilen bir olayn yle olmadn, iyi bir ekilde sonulandn be-
lirten cmleleri birbirine balamak iin kullanlr.

rnek:
Bu sabah, saatim almam; neyse ki okula ge kalmadm.
Onu bulamaynca ok telalandm; neyse ki nemli bir ey yokmu.
stanbul trafiinde Avrupadan Anadolu yakasna gemek ok zor; neyse ki vapur var.
zgn olduumda onlarn yanna gidiyorum; neyse ki ok sevdiim bir ailem var.

4 Aadaki boluklar rneklerdeki gibi dolduralm.


1. Ailem iin ok zlyorum; ............ elimden hibir ey gelmiyor.
2. Amcam bir trafik kazas yapm; ............ cana geleceine mala gelmi.
3. Biz souktan donuyorduk; ............ o, myordu ve havann gzel olduunu sylyordu.
4. ok zeki bir renci; ............ hi almyor.
5. Hasta olduum iin okula gidemiyordum; ............ abuk iyiletim.
6. Kendini i g sahibi, zengin biri olarak tantm; ............ ne bir ii ne de bir meslei varm.
7. ............ bu bir bayram gn; ks olan insanlar barmal.
8. O hi dnmeden insanlara gvenir; ............ ben yle bir insan deilimdir.
9. Onu drst bir insan sanyordum; ............ yalancnn biriymi.
10. Sana haber vermeliydim; ............ unutmuum.
11. Yine ge saatlere kadar alacan sylyor; ............ onun biraz dinlemesi gerekiyor.
12. ............ ocuklar olmuyor; onlar da evlat edinmeyi dnsnler.

93
5 Aadaki kelimeleri uygun boluklara yerletirelim.

oysaki hlbuki meerse mademki ne var ki ne yazk ki neyse ki

EVLLK TEKLF
Yetmi alt yanda dul bir kadn ile seksen yanda dul bir adam, aralarndaki dostluu iki yldr srdryorlard; ................
iki yl yal insanlar iin ok daha uzun bir zaman demekti. Adam, .. onunla gryoruz; zaman kaybetmeden
onunla evlenmeliyim. diye dnd. Bir akam yemeinde adam, kadna evlenme teklifi etti; .. kadn da bu
teklifi kabul etti.
Ertesi gn, adam erkenden uyand; .. bir sorun vard. O, dn akam arkadana evlenme teklifi etmiti;
.. bu nerisine arkadann ne yant verdiini hatrlayamyordu. Bu srada, kadn da dnyordu: Dn akam bir
evlenme teklifine Evet demiti, .. kime Evet dediini bilmiyordu.
Adam hemen kadna telefon etti ve arkadana, dn akamki nerisine Evet mi yoksa Hayr m dediini sordu. Te-
lefonun teki ucundan kadnn kocaman kahkahas ykseldi: yi ki aradn, George. Ben de, kimin evlenme nerisine Evet
yant verdiimi anmsamaya alyordum; .. senmisin.

DNLEME
KARAGZ VE HACVAT
6 Resimdekileri tanyor musunuz?
7 Metni dinleyelim. Aadaki ifadeler ne anlama gelmektedir? Eletirelim.
1. Uurlar olsun! a. Gln duruma dmek
2. Maymun olmak b. Okuma yazma renmek
3. Okuryazar olmak c. Sevgiyle kark bir azarlama sz
4. Kftehor . Yolun ak olsun!

8 Dinlediimiz metinde Karagz, Hacivatn cmlelerini nasl anlyor? Yazalm.

Hacivat ne diyor? Karagz ne anlyor?


Ben de dkknma gidiyordum, birlikte yryelim. ........................................................................... .
Ne yn yemesi canm, yani beraber gidelim. ........................................................................... .
Neyse, senin hakknda iyi haberler duydum. ok memnun oldum. ........................................................................... .
Senin cahillikten kurtulmak istediini rendim. ........................................................................... .
Karagzm, hele nce dardan imtihana gir, ilkokuldan diploma al! ........................................................................... .
9 Dinlediimiz metindeki konu ve olay nedir? Ksaca anlatalm.

YAZMA KONUMA
10 Dil yanllar ile ilgili ilgin bir olay yaadnz m? rnekteki gibi ya- 11 Trke renirken yanl anlaldnz
zalm. bir olay var m? rnekteki gibi bir diyalog
rnek: oluturalm ve snfta canlandralm.
Trkiyeye geleli 3 ay olmutu. Bir gn, eve misafirler geldi. Ev arkadam A: Murat nerede?
banaabuk git, marketten tavuk al. dedi. Aceleyle evden kp tavuk,
B: Cinayete gitti.
tavuk, tavuk diye mrldanarak markete gittim. Ne var ki markete ge-
A: Nereye!!!
lince tavuk kelimesini unuttum. aresiz bir ekilde etrafma baknrken
birden gzme yumurta kolisi arpt ve grevliye yumurtalar gstere- B: Birisi lm onun iin camiye gitti.
rek, te bunun annesi istiyorum, aabey. dedim. Tavuu aldktan son- A: Cenazeye mi yoksa?
ra bir daha dnmemek zere markette ayrldm. B: Evet, evet. Bu ikisi ok benziyor.
A: Of, ok kr!

94
ona da, bilsem de bilmesem de, -Bu ilgin haberi ona da anlattk.
bym de klm, grsem de -Bunu bilsem de olur, bilmesem de olur.
tanyamam, sen de mi, sen de -Zehrann kz bym de klm.
-Onu grsem de tanyamam.
-Sen de mi inandn ona?
-Aman sen de!

HAZIRLIK ALIMASI
1 Resimlerdeki eyalarn zellikleri nelerdir? Cmleleri rnekteki gibi tamamlayalm.

rnek: Bu bir bardak, dahas da var; bu bir kurabiye taba.

Bu bir kitaplk, . .

Bu bir kesme tahtas, . .

Bu bir anta, . .

Bu bir kurutma makinesi, .. .

Bu bir masa, . .

95
OKUMA
BAARABLMEK
Yksekokulu brakarak kendi kendini eiten bu adam, 16 yandayken bir okulun
giri snavlarndan, tembel, yava ve hayalci olduu iin geemedi. Birok konuda
istenen yeterlilie ulamay beceremedi ama fizik ve matematik alanlarnda olaa-
nst notlar ald. Hayallerinden vazgemeyen ve baarszlklarndan ylmayan bu
adam Albert Einsteindan bakas deildi.

retmenleri onun huzursuz, merakl, ok soru soran ve yava renen biri


olduunu dnyordu. lkretime baladktan drt ay sonra alglamasnn yava
olduu gerekesiyle okuldan uzaklatrld ancak umudunu kaybetmedi ve evinin
kilerinde kendisine bir kimya laboratuvar kurdu. Daha 12 yandayken kk bir
bask makinesi ile haftalk bir gazete basan o ocuk, ampul ve dier birok cihazn
mucidi Thomas Edisondu.

Daima glen ve elenen bu rencinin ba, trafik kurallaryla dertteydi. 1975te


ehliyetsiz ara kulland ve hz yapt iin, 1989da da alkoll ara kulland iin
tutukland. 1977de dur iaretine ramen kamaya alt iin tekrar tutuklanan
bu adam, dnyaya internetin kurallarn reten Bill Gatesdi.

Yoksul bir ailenin ocuu olan bu kii, henz be yandayken mahalle takm-
larnda futbol oynuyordu. Bu zayf ocuk, byme hormonu yetersizlii tehisiyle
haftalk 900 dolar tutan tedavi masraflarnn denmesi karlnda FC Barcelona
Takmnda oynamay kabul etti ve baarsn gsterme frsat buldu. anszlkla
yl ierisinde drt kez sakatlanarak sevenlerini zen ama her zaman gayretiyle kendi
ansn yaratan bu kii Lionel Messiydi.

elimsiz ama sportmen ruhlu bu ocuk, okul hayat boyunca eitli sporlar de-
nedi ancak iyi olmad gerekesiyle okul takmlarndan uzaklatrld. 20 yanday-
ken bir ampiyonluk elde eden sporcunun kansere yakalandn rendiinde ise
aklnda dnya ampiyonu olmak vard. Hastaln azmiyle yenen ve dnyann en
zor bisiklet yarn st ste yedi defa kazanan tek kii Lance Amstrongdu.

96
2 Aadaki sorular metne gre cevaplayalm.
1. Metindeki kiiler, baarl olmak iin hangi zorluklarn stesinden gelmilerdir?

2. Bu kiiler, baarl olmalarn neye borludur?

3. Siz, bu kiilerden en ok hangisinin baarsn takdir ediyorsunuz?

3 Aadaki kelimeleri e anlamllar ile eletirelim.

1. olaanst a. fevkalade / allm deil / harikulade

2. ylmak b. kabiliyet / kapasite

3. mucit c. aba

4. yetenek . tan

5. tehis c. usanmak / bkmak

6. gayret d. bir eyi icat eden / bulan

YA SZ?
1. Siz, karlatnz zorluklarn stesinden nasl geliyorsunuz?

2. Tm olumsuzluklara ramen sizin elde ettiiniz baarlar nelerdir?

DL BLGS
Balalar
dA
Cmleye gibi, eitlik, katlma, stelik anlamlar katmaktadr.

rnek:
Nikha Ahmet de geldi. O, makyaj yapsa da yapmasa da gzel.
ocuklarn de baheye km. retmenimi seviyorum, sayyorum da.

Cmleye kartlk anlam katmaktadr.

rnek:
Bym de klm. Sylediklerine gel de inanma!
Bu yanllklar gr de utanma. Olunun yaptklarn duy da arma.

97
Koullu fillerin sonuna eklendiinde bile, dahi anlamna gelir.

rnek:

Matematii sevmesen de almalsn.

Sana ok kzm. arsan da gelmez; gelse de oturmaz.

4 Aadaki cmlelerin hangilerinde dAnn ayr yazlmas gerekir? aretleyelim.

1. Bu snav kazanmamda senin byk katkn var. ( )

2. Akam ge yatmtmda bu yzden uykum var. ( )

3. stanbula geldiimde sende kalacam. ( )

4. Trke renmek iin kitap okumanda fayda var. ( )

5. Bir haber gndersede zlmesek. ( )

6. Byle scak havalarda kalp hastalarnn dar kmamalar gerekir. ( )

7. Bu ii Sevgide Fundada yapabilir. ( )

8. knda seninle bir yemek yiyelim. ( )

9. Onun nerede olduunu bilsemde sylemem. ( )

10. Buraya oturmamda bir saknca var m? ( )

11. Oynayacana gitte ders al. ( )

12. Niin tatile kmakta bu kadar srar ediyorsun? ( )

13. Sende mi bu dersi geemedin? ( )

14. imdi bana kzyorsunuz. Ama gelecekte hakl olduumu greceksiniz.( )

15. Yamur yasada yamasada dar kacam. ( )

16. Yaz gelsede denize gitsek. ( )

17. O kpek ok saldrgan korkmakta haklsn. ( )

18. Bu konuyu saatlerce tartsakta zemeyiz. ( )

19. Toplantya Ahmet Beyde gelecek mi? ( )

20. stanbula kadar gelmite bana uramam. ( )

98
DNLEME
SEYYAR SATICI
5 Metni dinleyelim. Aadakiler ne anlama gelmektedir? Konuarak renelim.
Denemesi bedava Trnn son harikas
Tasz kral Bana devlet kuu konmak

6 Metni dinleyelim. Satc ve mteri arasnda nasl bir konuma geiyor? Tamamlayalm.
Mteri: Dur ya!
Satc:
Mteri: Yeter!
Satc:
Mteri: Yeter, yeter.
Satc:

7 Sizce sonra neler olacak? Tahmin edelim ve ksaca yazalm.

8 Sizce satc nasl bir adam? Siz olsaydnz bu adamdan bir rn satn alr mydnz?

YAZMA
9 Bir rn tantan bir reklam metnini rneklerdeki gibi yazalm.

rnek-1: Trk Usul Hamburger


Biz Trkler ne yaparsak kendimizden bir tat katmay severiz. Mesela, atei ilk biz bulsaydk nce mangal yapardk; aya ilk
biz ksaydk doyasya kutlardk; ilk robotu biz yapsaydk adn Kanka koyardk Peki, hamburgeri biz yapsaydk, kftesini
okkal, lezzetli, dahas sarmsakl ve soanl, ekmeini de azmza layk, dillere destan yapmaz mydk?

rnek-2: Gzelliin Srr: Damla


Damlann sabundan farkn birlikte grelim. Yzmzn bir tarafn Damla, bir tarafn da sabun ile ykayalm. Sabun
kullanlan taraf kurudu ve gerginleti; oysa ki Damla kullanlan taraf yumuack ve przsz. Damla farkldr. Dahas
yznz ykarken nemlendirir ve mis gibi kokusuyla size ferahlk verir.

KONUMA
10 rnekteki gibi ok ynl olarak tandnz hangi sanatlar var? Bu nlleri snfta anlatalm, arka-
dalarmz da tahmin etsin.
Leonardo da Vinci, 15 Nisan 1452 tarihinde talyada dodu. Rnesans dnemi talyan mimar, m-
hendisi, mucidi, matematikisi, anatomisti, mzisyeni, heykeltra ve ressamdr. En tannm eserleri
Mona Lisa (1503 - 1507) ve Son Yemektir (1495 - 1497). Rnesans sanatn doruuna ulatrm, yalnz
sanat eseriyle deil, eitli alanlardaki aratrmalar ve bulularyla da tannan, dnyann gelmi gemi
en byk sanatlarndan biridir.

99
stelik, hatta, ayrca, bununla birlikte, -ocuunuz, akll ve alkan bir kz; stelik terbiyeli de.
bununla beraber -Seni aradm; hatta arkadalarla haber gnderdim.
-Dn stanbul Kitap Fuarna gittim; ayrca ehri de gezdim.
-Trke renmek iin kursa gidiyor; bununla birlikte zel ders de alyor.
-Bu akam evde misafirlerimiz olacak; bununla beraber annemler de gelecek.

HAZIRLIK ALIMASI

1 Aadaki bilmeceler ile resimleri eletirelim.


1. Yazn giyinir, kn soyunur, meyvesini el alr, yapran yel alr. (..)
2. Uar gklerde, yatar dt yerde. (..)
3. Sokaa giderken gzlerim seni arar; ho geldin, safa geldin, ba stnde yerin var. (..)
4. Gne grr kzarr, topraktayken sararr. Tencerede trl a, tadn ondan alr. (..)
5. Drt karde koarlar, birbirini tutamazlar. (..)
6. Dner dner yerinde, altn kemer belinde; gece gndz yol gider, yerindedir yerinde. (..)
7. Dal ucundaki knal parmak. (..)
8. Alt mermer st mermer, iinde bir hanm terler. (..)

2 Sizin dilinizdeki bilmeceler nelerdir? Arkadalarmza bir bilmece soralm.

100
OKUMA
BUNLARI BLYOR MUSUNUZ?
Filler, asla unutmazlar.
ekirgeler, dizleriyle duyarlar.
Bir karnca, arlnn 50 katn tayabilir.
Mavi balina, 6 ay yemek yemeden yaayabilir.
Hrgcne ramen develerin omurilii dzdr.
Yunuslarn beyni, insanlarn beyninden daha byktr.
Bebek zrafa, doduunda 182 santimetre uzunluundadr.
Dnyada, erkei doum yapan tek canl tr denizatdr.
Bukalemunlarn dilleri, vcutlarndan iki kat daha uzundur.
Bir kartal yavrusu, bir geyii ldrp onunla beraber uabilir.
Atlar sadece ayakta uyuyabilir; stelik bir ay boyunca ayakta durabilirler.
Kelime daarc en geni olan muhabbet kuu, 1.700 kelime bilmektedir.
Kularn gzleri insanlarla ayn zelliktedir ancak insanlardan 2, 3 kat daha iyi grrler.
rmceklerin kan saydamdr; bununla beraber ekirgelerin kan beyaz, istakozlarn kan mavidir.
Krkayak trnn aslnda 20 ile 6000 arasnda deien ayak says vardr. Bu tre sadece Trkler krkayak der. Franszlar
ise binayak der.
Sivrisineklerin yaydklar hastalklardan len insanlarn says ok fazladr; hatta imdiye kadar yaplm tm savalarda len
insanlarn saysndan da fazladr.
Kaptanlar, gemileri hareket hlindeyken bir yunus grdklerinde yavalarlar. nk yaygn inana gre ok duygusal olan
bir yunus, gemiyle girdii yar kaybederse intihar edebilir.
tfaiye binalarnn merdivenlerinin dz bir ekilde deil, dnerek yukar kmasnn sebebi atlardr. nk motorlu aralar
kullanlmaya balamadan nce itfaiye binalarnn altnda, arabalar eken atlar beslenirdi ve bu zeki hayvanlar ksa srede
dz merdivenlerden kmay renmilerdi.

3 Metne gre hayvanlarda olup insanlarda olmayan zellikler nelerdir? Bu zellikleri rnekteki gibi karlatrarak ya-
zalm.

nsanlar Hayvanlar
nsanlar ayakta uyuyamaz. Atlar ayakta uyur.

4 Fiziksel zellikleriyle zt zelliklere sahip hayvanlar hangileridir? Bu hayvanlar, zellikleriyle birlikte rnekteki gibi
yazalm.
Hayvan zellik
Karnca Arlnn 50 katn tayabilir.

101
5 Sizce ayn hayvan trlerine farkl isimler verilmesinin sebebi ne olabilir?
6 Aadaki kelimelerin e anlamllar hangileridir? Eletirelim.
1. hrg a. kelime hazinesi
2. kelime daarc b. effaf
3. saydam c. knt

YA SZ?
Siz hayvanlarla ilgili ilgin olan neler biliyorsunuz?

DL BLGS
Balalar
stelik / Hatta / Ayrca / Bununla Birlikte (Moreover, Even, further, besides)
Kendisinden sonra gelen cmleyi fazla olarak anlamyla pekitirerek nceki cmleye balar.

rnek:
Dn ie ge kaldm; stelik mdrden de azar iittim.
Bebek sabaha kadar uyumuyor; stelik annesini de uyutmuyor.
Kardeimin odas ok dzensiz; stelik ok da kirli.
retmen dn seni sormu; hatta seni grmek istemi.
Misafirlerini yedirdi, iirdi; hatta bir gzel gezdirdi.

Anlam pekitirmek iin kullanlr ve cmleye hem hem (de), ne ne (de) ve ayn zamanda anlamlarn katar.

rnek:
Tatilde zmire ve Antalyaya gittim; ayrca eski bir arkadam da ziyaret ettim.
Bu yazarn btn kitaplarn okuyorsun; ayrca imza gnlerine de gidiyor musun?
Zayflamak istiyorsan spor yapmalsn; bununla birlikte az yemelisin.
Ben o filmi izledim; bununla birlikte tekrar izlemek isterim.
Kitap okumay ok severim; bununla beraber iir yazmay da severim.

7 Aadaki boluklar rnekteki gibi dolduralm.


1. Babam merak ediyorum, bugn aramad; .. dn de aramamt.
2. Borcunu demiyorsun; .. daha fazlasn istiyorsun.
3. Bugn hava bulutlu olduu iin kaln giyinmeliydin; .. emsiyeni de unutmamalydn.
4. ok gzel keman alyorsun; .. ark da syleyebiliyor musun?
5. Ge kaldn iin annen kzabilir; .. ceza da verebilir.
6. imi ok seviyorum; .. rencilerimi de ok seviyorum.
7. Mehmet Bey, buraya kadar gelmi; .. size bir not brakm.
8. Sizinle gelmeyi isterdim ama baka bir arkadama sz verdim; .. bugn eve erken gitmeliyim.
9. Tatilde ailemin yanna gideceim; .. erken dnp stanbulda da zaman geirmek isterim.
10. Zayfladmdan emin olmak iin tartlacam; .. zayfken giydiim kyafetlerimi de deneyeceim.

102
8 Aadaki kelimeleri uygun boluklara yerletirelim.

stelik hatta ayrca bununla beraber bununla birlikte


Bir Varolu yks
Baba: Olum, senin mutlu olman ok istiyorum; .. evlenecein kz da ben seeyim diyorum.
Oul: Hayr baba.
Baba: Senin iin Bill Gatesin kzn setim.
Oul: Peki baba.
Baba, Bill Gatese gider.
Baba: Kznzn olumla evlenmesini istiyorum.
Bill Gates: Hayr. Olunuzun kim olduunu bile bilmiyorum.
Baba: Olum ok iyi, yardmsever, yakkl bir ocuktur; .. Dnya Bankasnda CEOdur.
Bill Gates: Peki, bir plan yapp ocuklar tantralm; .. bunu hemen yapalm.
Baba, Dnya Bankasna gider.
Baba: Olumu dnya bankasna CEO olarak almanz istiyorum.
Bakan: Hayr, byle ey olmaz.
Baba: Hemen Hayr. demeyin. Olum ok alkandr, gayretlidir; .. O, Bill Gatesin damaddr.
Bakan: Hmm Olunuzu sevdim; .. olunuz akll birine benziyor. e hemen balasn

DNLEME
PRATK ZMLER
9 Metni dinleyelim. Aadaki kelimelerin anlamlarn bulalm.
aydanlk leen posa apak dem
10 Metni dinleyelim. Aadaki problemler karsnda ne yapmal? Yazalm.

Problem Ne yapmal?
Sanz mat m?
Ayanz m kokuyor?
Eliniz balk, soan m kokuyor?
Buzdolabnz koku mu yapyor?
Gznz apak m yapyor?

11 Bunlara benzer durumlar karsnda sizin uyguladnz zmler nelerdir? Anlatalm.

YAZMA
12 lgimizi eken bir konuyla ilgili bilmediklerimizi renelim. rendiklerimizi resim, video gibi materyallerle
destekleyerek ve rnekten de yararlanarak bir sunum hazrlayalm ve arkadalarmzla paylaalm.

KONUMA
13 Bilmemek ayp deil; renmemek ayp. sznden ne anlyorsunuz? rnek vererek konualm.

103
KLTRDEN KLTRE
BEDEN DL

ene svazlamak, Fransa, s- akak gstermek btn bat El sallamak dnyann birok
vire ve Belikada Skldm. lkelerinde delilikle ilgili bir yerinde selamlama veya veda
demektir. iarettir. Hollandada ise akl- anlamndadr. Yunanistanda
l anlamndadr. Cehennem ol. anlamna gelir.

Churchillin dnyaya tantt Amerika ve bat lkelerinde Bu iaret ngiltere ve skoyada


bu iaret, zafer anlamna gelir. bu hareket Tamam anlam- Seninle bir srr paylayoruz.
na gelir. Ancak Almanyada an- demektir. Gallerde Burnun
lam olduka farkldr. ekilsiz. anlamna gelir.

Sizin lkenizde kullanlan beden dili iaretleri nelerdir? Snfta gsterelim. Arkadalarmz tahmin etsin.

ELENELM RENELM
TRKEDEK HAYRET NDALARI
A! (Aa! Aaa!):
- Konserve aaca, konserveler retildikten 48 yl sonra gelitirilmi.
- A! yle miymi!
Ah! (Aah!):
- Her insann dil izi farkldr.
- Ah! Ben bunu nasl da duymadm.
Allah! Allah!:
- Bileinizden dirseinize kadar olan uzaklk bir ayak uzunluunuza eittir.
- Allah! Allah! Ne kadar da ilgin.
Bak sen!:
- 23 kiilik bir grupta, en az iki kiinin doum gnlerinin ayn olma olasl yzde elliden fazladr.
- Bak sen! Ne kadar garip!

104
Daha neler!:
- Bir pastay sekiz paraya hareketle blebilirsiniz.
- Daha neler! Ben neden beceremiyorum.
E! (Eee!):
- inde ylda 45 milyar adet yemek yeme ubuu kullanlyor. Bunun iin 25 milyon aa kesiliyor.
- Eee! Buna gerek var m ki!
Ha! (Haaa!):
- Balklarn % 90ndan fazlas Kuzey Yarmkrede tutuluyor.
- Ha! Bak, ben bilmiyordum.
Hadi ya!:
- Timsahlarn dilleri azlarnn st blmne yapktr, timsahlar dillerini oynatamazlar.
- Hadi ya! Nasl yemek yiyorlar ki!
Hadi canm sen de!:
- Scak su souk sudan daha abuk donar.
- Hadi canm sen de! Buna inanmak ok zor.
Hadi oradan!:
- Sahra l her ay bir kilometre geniler.
- Hadi oradan! Bu nasl olabilir ki!
Gerekten mi?
- Haprdnz srada gzlerinizi ak tutmaya alrsanz, gzleriniz yerlerinden frlayabilir.
- Gerekten mi! Bunu rendiim iyi oldu.
nanmyorum!:
- Bir saat sreyle kulaklkla bir ey dinlemek kulaktaki bakteri saysn % 70 artrr.
- nanmyorum! Bu hi ho deil.
O! (Oo! Ooo!):
- Karpuzda % 97, marulda % 97, domateste % 95, havuta % 90 orannda su bulunuyor.
- Ooo! Tm bunlar nasl biliyorsun?
Vallaha m!:
- Kiinin, kendi dirseini yalamas olanakszdr.
- Vallaha m! Haydi deneyelim.
Yok artk!:
- Sallanan sandalyede hi durmadan sallanma rekoru 440 saattir.
- Yok artk! Bu ok fazla!
Yok canm!:
- Uyurken, harcadmz kalori, televizyon seyrederken harcamzdan daha fazladr.
- Yok canm! Hi sanmyorum.

105
2. Aadaki cmleleri uygun ekilde tamamlayalm.
1. Arkadam zayflayacan sylyordu; oysa ki ................................................................................................... .
2. Onun bu filmi seyretmediini sanyordum; hlbu ki ......................................................................................... .
3. ocuk ackmadn sylyordu; meerse........................................................................................................... .
4. Mademki buraya kadar geldik; .......................................................................................................................... .
5. Hafta sonu sizinle olmay ok isterdim; ne yazk ki ............................................................................................. .
6. Alverie gitmeyelim; ne var ki .......................................................................................................................... .
7. Ailem 6. katta olan bir eve tand; neyse ki ....................................................................................................... .
8. ok yorgunum; stelik ...................................................................................................................................... .
9. Bunu sana sylemedim; hatta ............................................................................................................................ .
10. Zayflamak iin ok az yemek yiyorum; ayrca .................................................................................................. .
11. Trke renmek iin ok alyorum; bununla birlikte ................................................................................... .
12. Akam yemei iin orba ve makarna yaptm; bununla beraber ...................................................................... .
13. Yarn akam dar kalm da ........................................................................................................................... .
106
4. Aadaki cmleleri uygun ekilde tamamlayalm.
1. nsan sa, kilo arlk kaldrabilecek gtedir.
................................................................................................... .
2. Dnyada bir dakikada, 40 insan, kpek srmas yznden hastanelik oluyor.
................................................................................................... .
3. Bir zarn herhangi bir yzyle onun tam arka yzndeki rakamlarn toplam her zaman 7dir.
................................................................................................... .
4. Hindistandaki yllk doum says, Avustralyann toplam nfusundan fazladr.
................................................................................................... .
5. Boalar renk krdr, bundan dolay matadorun elindeki beze saldrrlar, rengi ne olursa olsun.
................................................................................................... .

1. Televizyon filmlerinin ve tiyatro metinlerinin


1 2 3 4 5
ounu anlayabilirim.
2. lgi alanma dair birok konuda ayrntl akla- 1 2 3 4 5
malar yapabilirim.
3. Bir olayn olumlu, olumsuz ynlerini ortaya 1 2 3 4 5
koyarak gr bildirebilirim.

107
KELME LSTES
SMLER FLLER KALIP FADELER
anatomi aldatmak azna layk
aykrlk alglamak bana devlet kuu konmak
azar amak berabere kalmak
azim ayklamak bym de klm
bask - azarlamak Cehennem ol!
bellek atmak - dillere destan
boa daldrmak
eser kalmamak
cenaze pekitirmek evlat edinmek
cinayet sahiplenmek i g sahibi
ekirge sanmak kafasna esmek
denizat svazlamak maymun olmak
doruk amak ruh ikizi
erikin takdir etmek tasz kral
eskimo tartlmak Uurlar olsun!
fevkalade tutuklamak stesinden gelmek
gayret ummak Yolun ak olsun!
gereke usanmak
gsterge yaknmak
gln yanlmak
harikulade yaralamak
haysiyet
hrg
itibar
kaptan
kesik
krkayak
kiler
kova
kftehor
leen
mat
matador
muhterem
mcadele
mhr
okkal
olaslk
omurilik
onur
br
pergel
posa
przsz
saydam
sivrisinek
akak
usul
yel
zar

108
DNLEME METNLER
1A - (s. 11) Trkiye Seyahat Acenteleri Birlii ye- Merve: Bir havayolu firmas Kuzey Kb-
Alman Hemberger ailesi seyahat etme- si Atilla zdemir konuyla ilgili unlar rs seferleri iin bir kampanya yapm,
yi ok seviyor. 25 ylda 42 lke gezmi sylyor: Konyada uzay turizmi ya- bilet fiyatlar ok uygun. Oraya gitmeyi
ve Trkiyeyi grdkten sonra baka bir plmas fikri bizi heyecanlandrd. Bu dnyorum. Ne dersin?
lkeye tatile gitmemiler. Emekli ret- seyahatin creti 110 bin Euro gibi yk- zge: ok iyi fikir! Kbrsa gitmek iin
men Dietmar Hemberger, bunu yle sek bir rakam. Yani bu seyahate yk- en ideal mevsim ilkbahar. nk yazn
anlatyor: 25 yl boyunca eim ve 3 o- sek gelirli insanlar katlabilecek. Uzay ok scak oluyor, bu mevsimde rahat
cuumla birlikte 42 lke gezdik. 2001 turistleri Konyaya geldikleri zaman rahat gezersin. Peki nereye gideceksin
ylnda stanbula geldik. Trkiyeye Konyay madd ve manev olarak ge- ve ne kadar kalacaksn?
ve Anadolu insannn scakkanll ile litireceklerdir. Ancak turizme ne kadar Merve: yerinden bir haftalk izin ala-
misafirperverliine hayran kaldk. Bir talep olacak, uular nasl gerekle- bildim ama uak seferleri sabah ok
daha baka bir lkeye gitmek isteme- ecek, bunu zaman gsterecek. Atilla erken saatte. Bu yzden son gn d-
dik. 9 yldr Trkiyeyi geziyoruz. Gezile- zdemir, bu projeye Konya halknn ve nme, 6 gn kalacam. Yeri henz
rimizde yzlerce Trk arkada edindik. brokratlarn destek vermesini istiyor ayarlamadm. Nereyi tavsiye edersin?
Trkiyede tatil yaparken onlar sayesin- ve Bu durum, Konya turizmine byk zge: Girne olabilir. ok gzel bir yer-
de Berlindeki evimizdeymiiz gibi ra- katk salayacak. Konya zaten Mevlana dir ve deniz kenar olduu iin iklimi
hat ve huzurluyuz. Ne zaman bir eye sebebiyle bir inan turizmi merkezi. Fa- daha yumuaktr. Yalnz, oraya gidince
ihtiyacmz olsa hemen yardmmza kat, Konyada dier doal ve tarihi g- dikkat et adn hatrlayamyorum ama
kouyorlar. Dietmar Hembergerin ei zellikleri de n plana karmalyz. Ben- orada bir sinek tr var. O sinekler seni
Clementia Hemberger ise ok lke srrsa bir hafta bitkin bir ekilde yatar-
ce bu olay, Konya iin yeni bir dnemin
sn, tatilin mahvolur.
gezdik ama Anadolu insannn misa- balangc olacak. Bu seyahatlerle Kon-
Merve: Bu tavsiye ok iyi oldu teekkr
firperverlii ve iten olmas sebebiyle yann farkl bir yzn gsterme frsat
ederim. Peki nereleri gezeyim, neler
yanlzca Trkiyeye balandk. leride bulacaz. diye ekliyor.
yapaym? Ondan bahset biraz.
ailece Rizeye tanmay dnyoruz. Konyada seyahat acentesi ileten Arif
zge: Yeme imeden balayalm ister-
diyor ve ekliyor: Akin ise Turizm sektr her zaman
sen. Adaya zg zeytinli ekmek, ceviz
2001 ylndan 2010 ylna kadar Trki- yenilie ak. Turizmci arkadalarmz
macunu ve hellim peynirini mutlaka
yede 53 yer gezdik. Yaklak bir ay son- srekli yenilikler dnyor ve bunlar
denemelisin.
ra da eimle bir Anadolu turuna kat- zamanla hayata geiyor. Bence uzay se-
Merve: Kilo almadan dnme diyorsun
lacaz. Bu turda Konya, Isparta, Bitlis, yahatleri de bir sre sonra turizm sek-
yani.
Rize, Bodrum, Burdur, Afyonkarahisar, trnn nemli bir dal haline gelecek.
zge: Bir ey olmaaaaz! Dilekkaya
Manavgat, Alanya ve Finikeyi gezece- Uzay seyahati cretinin fazla olmas se-
Kynn peyniri mehurdur. Bunun
iz. Ayrca Trkiyenin tarihi ve doal bebiyle belki ok fazla insan uzay turis-
dnda da balklar ok lezzetlidir. Ula-
gzelliklerini anlatan bir kitap yazmaya ti olamayacak. Konyaya bu i iin ok
ma gelirsek, ben ok nceden gittim.
hazrlanyoruz. Bylece Trkiyeyi ba- fazla kii gelemeyecek. Fakat bu i iin
O zamanlar toplu tama yoktu, araba
kalarna da tantmak istiyoruz. Konyann dnlmesi bile ok gzel kiraladm. imdi durum nasl bilmiyo-
bir balang. diye sylyor. rum. Yalnz araba kiralayacaksan dikkat
1B - (s. 15) et, arabalar soldan gidiyor. Bir de yol
Uluslararas bir seyahat acentesi ge- 1C - (s. 18) tabelalarnda uzaklk kilometre deil
lecek dnemlerde Konyada uzay tu- Merve: zge, sen daha nce Kuzey mil cinsinden yazyor, bu benim kafam
rizmine balamak istiyor. Bu haber, Kbrsa gittin, doru hatrlyorum deil kartrmt.
ehirdeki turizmcileri imdiden heye- mi? Merve: Hmmm anladm. yi ki bunu
canlandrd. zge: Evet, gittim. Hayrdr? syledin. Baka?

109
zge: Ben Kbrsta ok uzun sre kal- Dilek: Hmm, sanrm bir sanal bebek. interneti, kameras, dokunmatik tular
dm ve pek ok yer gezdim. Sana en Evde, okulda, darda hep onunla oy- olan kk, son model bir telefon kul-
ilgi ekici yerleri syleyeyim: Bepar- nuyordum nk srekli ackyordu. lanyorum.
mak Dalarndaki St. Hilarion adl bir Geenlerde, aynsndan kzm Aslya Muhabir: Teekkr ederim ve yan-
kale var, kaleyi ayn Smela Manastr almak istedim ama hi ilgisini ekmedi. mzda torunuyla birlikte bir bayan var.
gibi dalara oymular. Kaleyi, aday ko- Galiba, imdiki ocuklar teknolojiden Merhaba teyzeciim isminizi renebi-
rumak iin yapmlar ama buras son- daha iyi anlyor. lir miyim?
radan Akdenizli korsanlara ev olmu Muhabir: Teekkrler. Yanmzdan ge- Leman: Merhaba olum. smim Le-
maalesef. Bu dnemde de ok zarar en baka biri var. Hemen ismini sora- man. Torunumun ismi de Cenk.
grm. Bunun dnda Dipkarpazda lm. Muhabir: Teyzeciim torununuza ilk
ok gzel bir ky ve bu kyde tarihi bir Melek: Adm Melek, merhaba. hangi teknolojik aleti aldnz?
kilise var, oray da gezmeni tavsiye ede- Muhabir: Sevgili Melek, ilk teknolojik Leman: Bilgisayar aldk yavrum. imdi
rim. Bir de Ercan Havaalannn arkasn- aletin neydi? Hatrlyor musun? btn zamann onunla geiriyor; yeni
daki bir kyde Krklar adnda, 40 kii- Melek: Evet, bir tetristi. Tetris oyna- modellerini de istiyor. Tam bir teknolo-
nin gml olduu bir yatr var. Bu 40 may o kadar ok severdim ki onu oku- ji bamls oldu. Bilgisayar kullanmay
kiinin aralarnda Hz. Muhammedin la gtrr, teneffslerde bile onunla bana da retmeye alyor ama ben
ailesinden de kiiler var. diyorlar mut- oynardm. Amacm, daha yksek bir anlamyorum. Bizden gemi evladm.
laka grmelisin. Son olarak denizin ta- puan yapmakt. Ancak her zaman fark- Benim ilk teknolojik aletim bir saatti;
dn kar, ok gzel bir denizi var... l oyunlar moda olur ve yeni yksek biz teknolojinin gerisinde kalmz.
Merve: Sen de gelsene, bana rehberlik
puanlar yaplrd. Ben kkken dier Muhabir: Peki ok teekkrler. Sevgili
edersin.
oyuncularn ve teknolojinin hzna ye- izleyiciler, bugn sahip olduumuz ilk
zge: Aslnda ok gzel olur fakat bi-
tiemezdim. teknolojik aleti konutuk ve program-
liyorsun i deitirdim ve bir ylm bit-
Muhabir: ok teekkrler. Yanmza iki mzn sonuna geldik. Bir baka prog-
meden yllk izin alamyorum. Artk se-
beyefendi yaklayor. Hemen isimlerini ramda grmek zere. Esen kaln.
nin anlarn dinlerim.
soralm.
Merve: Oradan bir ey istiyor musun?
Emre: Merhaba. Benim ismim Emre. 2B - (s. 33)
zge: Tavsiye ettiim yiyecekler var ya,
Umut: Benim ismim Umut. Annemin gen kz olduu gnler ok
onlardan istiyorum.
Muhabir: Emre Bey, sahip olduunuz gerilerde kald. Artk eskisi gibi gremi-
Merve: Tamam, mutlaka getireceim
ilk teknolojik aleti hatrlyor musunuz? yor, duyamyor ve yryemiyor. Evde
merak etme.
Emre: Kesinlikle hatrlyorum: Atari. yalnz yayor. Tek iletiim kaynamz
Onu alabilmek iin 3 ay alm, para- telefon. Ona ulaamadmz zaman,
2A - (s. 28)
m neredeyse hi harcamamtm. Onu tedirgin oluyoruz. Salondaki sabit te-
Kanal Modadan herkese merhaba
hl saklyorum; benim iin anlam ok lefonun sesini duyamad iin kzmn
Bugnk programmzda Taksim Mey-
byk. Yeni oyun makineleri kt ama aklna eski cep telefonunu anneanne-
danndayz ve insanlara lk teknolojik
almyorum. Sanrm ben, teknoloji ko- sine vermek geldi. Faturasz bir hat da
aletiniz nedir? diye soracaz. te,
nusunda biraz tutucuyum. aldk. Kzm ona defalarca kullanmay
bize doru bir bayan geliyor. Hemen
Muhabir: Peki siz Umut Bey? retti. Toplam 10 tane numara kay-
ona soralm. Merhaba, isminizi re-
Umut: Ben ilk telefonumu unutamyo- dettik. Ancak annem a-kapa tuunu
nebilir miyiz?
rum. Telefonumda anten, sar bir k, ayrmay bile beceremiyor. Rehberden
Dilek: Merhaba. Adm Dilek.
kocaman bir ekran ve byk tular isim bulamyor. Ksayol tularn da kul-
Muhabir: Dilek Hanm, sahip olduu-
vard; cebime bile smyordu. Sonra- lanamyor. Amakla uramasn diye
nuz ilk teknolojik aleti hatrlyor musu-
lar teknolojiye ayak uydurdum. imdi telefona tu kilidi koymadk. Bu kez de
nuz?

110
yanllkla bakalarn aryor. arj etme- Sunucu: Size 7 soru soracaz. Bu soru- zgr Bey: Bu kayk, gnmzde Deniz
yi unutuyor ya da telefonu hep arjda lara doru cevap verirseniz bizden tam Mzesinde sergilenmektedir.
brakyor. Biz aradmzda aabilsin 500.000 lira kazanacaksnz. Yarma Sunucu: ok baarlsnz zgr Bey.
diye kzm a tuunu krmz ojeyle iin hazr msnz? Drt soruya doru cevap verdiniz. Ge-
iaretledi. Artk biz aradmzda tele- zgr Bey: Hazrm ve ok heyecanl- riye sorunuz kald. te beinci so-
fonu aabiliyor. ym. runuz: 20. yzyl bandaki ekonomik
Annem Gzle ramen cep telefo- Sunucu: Sizi daha fazla heyecanlandr- kriz yllarnda yolcularn taksi cretini
nunun tularn gremiyorum. Ne ya- mayalm ve hemen balayalm. lk so- paylamak iin ortaya kard dolmu,
paym? Kzmayn bana. derken yle runuz geliyor: stanbulda Karaky ve gnmzde stanbul ulamnda youn
masum ki... Ben de Anne ben bile zor- Beyolunu birbirine balayan Tnel olarak kullanlmaktadr. stanbuldaki
lanyorum bu yamda. Hem sana kzd- hatt, yapm tarihi olarak dnyann en ilk dolmu hatt hangisidir?
mz nereden karyorsun? diyorum eski kanc metrosudur? a. Aksaray-Bakrky b. Yenikap-
ska. a. ikinci b. beinci c. yedinci Sirkeci c. Taksim-Kapalar
9 Nisan annemin doum gn. Torun- zgr Bey: Tnel hatt, dnyann en zgr Bey: stanbuldaki ilk dolmu
lar anneanneleri iin 75. ya partisi eski ikinci metrosudur. hatt Taksim-Kapalardr.
dzenliyor. Pek heyecanlyz. Ben he- Sunucu: Evet doru cevap. kinci soru- Sunucu: Bir doru cevap daha
diye olarak cep telefonu almaya karar nuz geliyor: Tarihi tramvay gnmzde 500.000e ok yaklatnz. Altnc soru-
verdim. Bir sr maaza gezdim ama yalnzca iki hatta almaktadr. Bun- nuz ise yle: 1890da hizmete alan
istediim gibisi yok. Sabah, sanal lem- lardan biri Taksim-Tnel hattdr. Dier Sirkeci Gar tarihi lokantasyla nldr.
de gezinirken iki ayr markann yallar Burada yemek yenilebilir, kafeteryasn-
hat hangisidir?
iin zel telefonlarn grdm. Almaya da oturup bir eyler iilebilir. Bu tarihi
a. Fatih-Harbiye b. ihane-Karaky
gittim. lokanta, adn hangi nl trenden al-
c. Moda-Kadky
Telefonun biri byk ekranl ve byk mtr?
zgr Bey: Dier hat, Moda-Kad-
tu takml bir telefon. Mens basit. a. Orient Express b. Atina Express c.
kydr.
Yazlar byk. Sol ksmndaki krmz Paris Express
Sunucu: Bu da doru cevap. nc
renkli tua basldnda nceden belir- zgr Bey: Bu tarihi lokanta adn nl
sorunuz u ekilde: Adn Gne Tanr-
lenen numaralar ksa yoldan aryor. Di- Orient Express treninden almtr.
s Heliosun olu Phateondan alan ve
er telefonda ekran ve tu takm yok. Sunucu: Bu doru cevaptan sonra ite
Adalar ilesinde gezi amal kullanlan
Bunlar yerine kocaman be arama, iki son sorunuz geliyor: 1908de Alman
motorsuz tatn ad nedir?
ama-kapama tuu var. Her bir tu, tek Mimarlar Otto Ritter ve Helmut Cuno
a. paytak b. fayton c. payton
bir numaray arayacak ekilde nceden tarafndan yaplan tarihi Haydarpaa
zgr Bey: Bu motorsuz tatn ad fay-
ayarlanyor. Telefon gl hoparlryle Gar hangi hattn balang istasyonu-
tondur.
dar ses de veriyor. Biz ikincisini aldk. dur?
Sunucu: Tebrik ederim zgr Bey do-
Umarm annem bu telefonu beenir ve a. stanbul-Badat b. stanbul-am c.
ru cevap. Bakalm drdnc sorunuz
rahata kullanabilir. stanbul-Bak Demiryolu
nasl? 17. yzylda, Sultan IV. Meh-
zgr Bey: Haydarpaa Gar, stanbul-
metin Halite gezintilere kt krk
2C - (s. 38) Badat Demiryolunun balang istas-
metre boyundaki kayk, dnyann en
Sunucu: Herkese iyi akamlar. Bir yonudur.
eski gezi ve saltanat kaydr. Bu kayk
Konu Yedi Soru yarmasna ho geldi- Sunucu: Tebrikler zgr Bey, son so-
gnmzde hangi mzede sergilen-
niz. Bu haftaki yarma konumuz Ula- ruyu da doru cevaplayarak bizden
mektedir?
m ve yarmacmz zgr alkan. 500.000 lira kazandnz. yi gnlerde
a. Deniz Mzesi b. Askeri Mze c. Ar-
Siz de ho geldiniz zgr Bey. harcayn.
keoloji Mzesi
zgr Bey: Ho bulduk. zgr Bey: Bana bu ans verdiiniz
111
iin ok teekkr ediyor ve size iyi ya- 1930larda kadnlar gndz tayyr gi- 4B - (s. 65)
ynlar diliyorum. yiyor, gece kyafetlerinde vcudu saran Maazalarn vitrinleri renk renk kya-
uzun elbiseleri tercih ediyordu. Krk- fetlerle dolu imdilerde. Eski sezondan
3A - (s. 47) l yakalar ve vatkalar da bu dnemde kalan rnlerde de byk indirimler
-Sakn bir daha buraya gelme! modaya giri yapt. var. Yani, bir alveri bamls iin her
-Ne kadar gzel bir gn. 1940larda gsterili, iekli ve tyl ey mevcut.. Kn kasvetli havalarn
-Off! Keke daha ok alsaydm. apkalar podyumdayd. Kemer skma yava yava geride brakmaya balad-
-Acaba bu elbiseyi mi giysem, onu mu? modas ise 1940lardan gnmze mz u aylarda, maazalarn vitrinle-
-O ses neydi, sen de duydun mu? gelen en nemli moda akmlarndan ri promosyon rnlerle dolu. Tasarruf
-abucak ilerimi bitirmeliyim. oldu. etmek isteyen birok kii, alveri yap-
-Eyvah! Yemei ocakta unuttum. 1950lerde moda dnyas stil ikonlary- mak ve ihtiyalarn karlamak iin bu
-Kapdaki adam sana ne syledi? la da tant. Audrey Hepburn ve Brigit- aylar tercih ediyor. Kiisel ihtiyalarn
-Off! Kendimi ok kt hissediyorum. te Bardot o dneme damgasn vurdu. karland bu alverilerde harcama-
-Evet efendim, toplantmza ho geldi- 1960larda zgr ve kuralsz giyim larn ou kredi kartyla yaplyor. Tr-
niz. moda oldu. kiyede ilk rnei 1968 ylnda baslan
1970lerde modada bireysellik ne k- ancak kullanm son yllarda artan kre-
3B - (s. 51) t. Genler, bu dnemde moday kar- di kartlar, birok kiinin kazandndan
Alasam sesimi duyar msnz, trarak canlar ne isterse onu giydiler. ok harcamasna neden oluyor. Bu an
Msralarmda; iek desenleri, rg elbiseler, puan- harcamann birok sebebi var. Ancak
tiyeler, byk kolyeler, kaln bilezikler;
Dokunabilir misiniz, bu sebeplerden yle biri var ki, gn-
70lerde ne kan hippi klna dik-
Gzyalarma, ellerinizle? mzde ciddi bir davran bozukluu
kat ekti.
Bilmezdim arklarn bu kadar gzel, olarak kabul ediliyor.
1980ler ise bir tr gsteri a olarak
Kelimelerinse kifayetsiz olduunu Onyomanya yani alveri bamll
adlandrlabilir. Byk aksesuarlar, ar-
Bu derde dmeden nce. isminin kkeni Yunanca; Onyos sa-
pc renkler, taytlar ve omuz vatkalary-
Bir yer var, biliyorum; tlk-satn alma, manya saplantdan
la kabark salar 80ler modasnn te-
Her eyi sylemek mmkn; geliyor. lk kez 1915 ylnda tanmlanan
melini oluturdu. Diyet yapmak nem
Epeyce yaklamm, duyuyorum; alveri bamll, aynen alkol ya da
kazand, gzellik rnleri yok satmaya
Anlatamyorum. uyuturucu bamll gibi ciddi bir
balad.
davran bozukluu olarak grlyor.
1990da, moda artk tartlmaz bir
3C - (s. 55) Bamllar yalnzlk, mutsuzluk, sinirli-
gt. Sade bir duru ne kt. Beyaz
Rarst: Hseyni, Uak, Saba, Neva Ma- lik, engellenme, kendini ifade edeme-
tirt ve denizci gmlekleri de bu d-
kam me gibi depresyona neden olabilecek
nem yaygnlat.
4A - (s. 62) etkenlerden dolay, ar derecede
2000ler ise modann kreselletii,
Modann 1910lardan 2000lere uza- alveri yapyor. Kendilerini sadece
hayatn hzland, internetin her alana
nan hikyesinde giysilerin ardndaki ta- alveri yaptklar zaman iyi ve mutlu
nfuz ettii yllar. 2000li yllarda her-
rihe hzl ve sevimli bir yolculuk sizleri hissediyor. Bu iyi ve mutlu olma hli,
kes ayn ekilde giyinmeye, ayn tarz
bekliyor. genelde kiinin kendini dier insanlar-
benimsemeye balad.
1920lerde kadnlarn erkek kyafetleri dan stn grmesine neden oluyor.
Zaman getike her alanda olduu gibi
giymeleri, erkeksi ksa sa stilini be- Alveri bamllnn toplumun ne ka-
modada da yeninin yerine daha yeni
nimsemeleri dnemin modasyd. D- darn etkiledii net olarak bilinmiyor.
bir yeni geecek.
nemin en nemli zellii ise kadnlarda nk pek ok kii, alveri bamll-
pantolon modasnn balamasyd. nn bir problem olduunu dnme-

112
dii iin profesyonel yardm almyor. 5A - (s. 77) Ayrca kirli suyu, birka gn piramitin
Profesyonel yardm alnmad iin de Duygu: Ayeciim, iyi ki bu geziye se- iine brakrsan, suyu artlm olarak
herhangi bir istatistik karlamyor. ninle beraber geldim. Msr Piramitle- bulabileceini de az nce bir turist sy-
Ancak bamllarn genellikle kadnlar rini ok merak ediyordum. Gerekten ledi. ok ilgin deil mi? Ayrca stn
arasndan kt bilinse de, bu hasta- benim iin hem ok elenceli hem de de burada birka gn sreyle taze ka-
la yakalanan erkeklerin saysnn da ok faydal bir gezi olacak. Ben acele- labileceini ve daha sonra hi bozul-
kmsenmeyecek kadar ok olduu den ok aratrma yapamadm. Senin madan yourt haline gelebileceini de
dnlyor. Erkekler daha ok cep piramitler hakknda bilgin var m? Gez- internetten renmitim. Sen iekleri
telefonu ya da bilgisayar gibi elektro- meden nce bana biraz anlatabilir mi- ok seversin. Bitkilerin, piramitlerin
nik eyalar alrken, kadnlar genellikle sin? iinde daha abuk bydn biliyor
giysi, kozmetik, mcevher, ayakkab ve Aye: Tabi anlataym. Ben gelmeden muydun?
anta alyor. Uzmanlara gre, kadnlar- nce iyice aratrdm. Msr Piramit- Duygu: yle mi? Hi duymadm keke
da grlen alveri hastal, ortalama lerinin her biri 20 ton olan talardan en sevdiim ieimi getirseydim.
17-30 yalar arasnda balyor. Alve- ina edilmi ve bu talarn temin edile- Aye: Bir de p bidonunun iindeki
ri bamllar, alveri ncesi kontrol bilecei en yakn mesafe yzlerce km. yemek artklarnn hi koku yaymadan
edilemez bir istek hali ve haz yaarken, uzaktaym. piramitlerin iinde uzun sre kalabildi-
alveri sonrasnda youn bir sululuk Duygu: Peki bu talarn nasl getirildii ini de az nce bir rehber, kendi gru-
hissi duyuyor. biliniyor mu? buna anlatrken duydum. Ve son olarak
Aye : Hayr, maalesef bilinmiyor. Bun- da kesik, yank, syrk gibi yaralarn bir
4C - (s. 69) lardan baka Piramit kimin adna yapl-
Piramitin iinde daha abuk iyiletiini
Merhaba! Benim adm Aylin. Gnlk dysa, onun bulunduu odaya, ylda iki
de biliyorum.
hayatta rahatlk benim iin ok nemli. defa gnein girdiini de okudum. Bu
Duygu: Gerekten senin sayende imdi
zgr olmay seviyorum. gnler o kiinin doduu ve tahta k-
daha iyi gezebileceim. Ben de belki bi-
Merhaba! Benim adm Ece. Arkadala- t gnlermi.
rilerinden farkl bir ey duyarsam sana
rmla rock konserlerine gitmekten ho- Duygu: ok ilgin. Gne girmeyen
anlatrm.
lanyorum. En byk zevkim elektronik eve doktor girer. ataszne ok zt
Aye: Hadi o zaman gezelim.
gitar almak. bir olay. Ben en ok mumyalar merak
Selam! Benim adm Eda. Bir irkette ediyorum. Onlar burada nasl koruna-
5B - (s. 81)
sekreterlik yapyorum. Tiyatro, sinema bilmiler? Bunlarla ilgili bir eyler bili-
yor musun? Mihrimah Sultan, Kanuni Sultan Sley-
gibi popler etkinlikler ilgimi ekiyor.
Aye: Bu konuyla ilgili ok bilgim yok man ile Hrrem Sultann byk akla-
Moday takip ediyorum.
ama mumyalarda radyoaktif madde rnn meyvesidir. Mihrimah Sultan on
Merhaba! Ben Binnur. Nostaljik olan
eylere ilgi duyuyorum. Antika en b- bulunduundan, mumyalar ilk bulan yedi yana geldiinde annesi Hrrem
yk tutkum. Bo zamanlarmda kou- 12 bilim adamnn kanserden ld- Sultan, Mihrimaha Diyarbakr valisi
yorum. n okumutum.
Rstem Paayla evlenmek isteyip iste-
Merhaba! Ben Eray. Klasik mzikten Duygu: Mumyalarda radyoaktif madde
midiini sordu. Mihrimah Sultan anne-
holanyorum. Her zaman k ve ba- varsa bunun baka olumsuz etkileri de
olabilir bence. sine, babas bu evlilii uygun grd
kml grnmekten yanaym.
Aye: Baka olumsuz bir etkisinin olup iin bu teklifi kabul edeceini syledi.
Merhaba! Benim adm Figen. Bir irket-
olmadn bilmiyorum ama Piramitle- Diyarbakr valisi ile evlendi. Ayn za-
te halka ilikiler sorumlusuyum. Dzen
ve disiplin benim iin ok nemlidir. rin ierisinde ultra sound, radar, sonar manda Mimar Sinan da Mihrimaha
gibi cihazlarn almadn biliyorum. kar gizli ve derin bir ak beslemektey-
Belki bu da mumyalarla ilgili olabilir.
113
di. Ancak elli yandayd ve evliydi. Si- Bu mzede teknolojinin tm imknlar beni! Yolda yan yana ve konuarak gi-
nan, aresiz bir ekilde akn iine att kullanlyor. 25 ayr senaryoyu barnd- delim diyorum.
ve bu byk ak sanatna iledi, ina ran mzede, ocuklar antiye alannda KARAGZ yi ya gidiyoruz ite
duvar ryor, aslna uygun TV stdyo- HACVAT Neyse, senin hakknda iyi
ettii ve her ikisi de Mihrimah Sultan
sunda HD kameralarla program eki- haberler duydum. ok memnun ol-
adn tayan camilerle bu yce akn
yor, akustik odada lk atp, playback dum.
iirini yazd adeta.
stdyosunda arkc, hastanede doktor KARAGZ ok maymun oldunsa
skdardaki caminin yapm 1548de olabiliyor; arkeolojik kaz yapp, dijital bana ne!
tamamland. Caminin dtan grn, oyunlar kendi vcutlaryla oynaya- HACVAT Maymun deil, memnun ol-
aaya doru genie alan etekleriy- biliyor. 4-12 ya grubuna hitap eden dum. Yani duyduum habere sevindim.
le asil ve zarif bir kadn gibidir. mze, engelli ocuklar iin de zel ola- KARAGZ Hangi gazete yazyor?
skdardaki camiden sonra, gnl rak tasarland. HACVAT- Gazete haberi deil Senin
Free Kidzz ocuk Mzesi Mdr Ye- cahillikten kurtulmak istediini ren-
ferman dinlemeyen Sinan, bu kez pa-
im Kanlolu, 25 ayr aktiviteyi bnye- dim.
diah ferman olmadan Edirnekapda
sinde toplayan mzenin Fransz eitim KARAGZ Benim Chitlerde kurt bul-
bir cami daha yapt. Bu caminin tek
modelini rnek aldn ve 16 profesr mak istediimi mi rendin? Ben onlar
minaresi vardr. Bu minarenin Sinann tarafndan hazrlanan eitim program- tanmyorum.
yalnzln simgeledii hakknda riva- nn ve ileri teknolojik donanmnn ol- HACVAT Allah Allah, bir lf da doru
yetler dolat. Minareden aaya do- duunu anlatt. anlasan olmaz m? Diyorum ki, bilgini
ru uzanan ince naklarn da Mihrimah ocuklarn mzede be duyularn artrmak ve okuma-yazma renmek
Sultann uzun salar olduuna dair kullanarak oyun oynadklarn, ren- istemisin Olunla almaya bala-
diklerinin farkna varmadan istenen msn
sylentiler yayld.
mesajlar aldklarn dile getirdi. Ayrca KARAGZ Baladmsa ne olacak?
Mimar Sinan stn mimarlk yetenei-
ocuklara neredeyse 1,5 ylda re- HACVAT Ne olaca var m? ok se-
ni, o derin ve gizli akn, bu iki caminin
tilecek konularn ksa sre iinde - vindim. Okur-yazar olursan daha kolay
inasnda da gstermitir. Nevruzun ilk retilebildiini ifade etti. Burann da i bulursun.
gn (21 Mart), mihr (gne) Edirne- dnk bir mze olduunu, ocuklarn KARAGZ ey, okuma-yazma re-
kapdaki caminin ardndan batarken; grd her eyi dokunarak hissedip nince memurlua da girerim Hac Cav-
mah (ay) skdardaki caminin ardn- algladn aklad. Mzenin, ocuun cav!
dan domaktadr. Mihr Mah. Mah kendini oyunda kefetmesini salad- HACVAT Karagzm, hele nce da-
n ve soyut konular somutlatrdn rdan imtihana gir, ilkokuldan diploma
(ay) Mihrimah Sultan dndrr
da belirtti. al!
bize. Mihr (gne) de Sinan. Gne
KARAGZ Su mu tayacam?
sabahtan akama kadar Ay beklemi-
6A - (s. 94) HACVAT Yine ne anladn, ne suyu ta-
tir. Ama artk batmaktadr. Ay ise yeni HACVAT Uurlar olsun Karagzm! yorsun?
domaktadr. Ben de dkknma gidiyordum, birlikte KARAGZ Kftehor, lkokuldan dipli
yryelim. kova al! dedin ya!
5C - (s. 85) KARAGZ Birlikte yn yiyelim. HACVAT Hay dipli kova da, dipsiz
Fransadaki rneklerinden uyarlanan, HACVAT Ne yn yemesi canm, yani kova da kafana gesin! Diploma diyo-
ocuklarn geliimine oyun mucizesiyle beraber gidelim. rum, yani ilkokulu bitirdiini gsteren,
katk salamay amalayan ocuk M- KARAGZ Hangi berbere gidelim. imzal-mhrl bir kt
zesi Ankarada ald. HACVAT Aaaa, hemen sinirlendirme KARAGZ Hac Cavcav, yaz yazmay

114
renince dnyann her yerinden ge- 6C - (s. 103) Bir dinleyicimiz, gznn apak yapt-
lenlere de istediimi yazp anlatrm. Sanem: Hayat radyodan herkese mer- n yazm. Bunun iin tavsiyeniz ne-
HACVAT Efendim onlar Trke bilmi- habalar... Sevgili dinleyiciler, bugn dir?
yor ki senin yazdn anlasnlar! ayn hangi problemlere iyi geldiini Elif: Gznz apak m yapyor? Bunun
KARAGZ yleyse ben de nce Trk- konuacaz. Bunun iin yanmzda bu iin kaynam ay bir tasa koyup buha-
e retirim. konuda uzman Elif Hanm var. Ho gel- r gznze gelecek biimde banz
HACVAT Karagzm, hele sen git de diniz Elif Hanm. stne koyabilir ya da lk aya batrl-
nce kendin yaz yazmasn ren ba- Elif: Ho bulduk m bir pamuu gzlerinize ve etrafna
kalm! Sanem: Dinleyicilerimizi daha fazla srebilirsiniz.
KARAGZ imdi renip gelirim. meraklandrmadan balayalm isterse- Sanem: Elif Hanm dinleyicilerimiz iin
niz. Elif Hanm, salarnn mat olduun- ok yararl bilgiler verdiniz; ne yazk ki
6B - (s. 99) dan ikyet eden dinleyicilerimiz iin bugnk programmzn sonuna geldik.
Jilet ne tavsiye edersiniz? Size ok teekkr ediyorum.
En iyi jilet budur. Dnyann btn me- Elif: Sanz mat m? yleyse sanz Elif: Beni bu programa davet ettiiniz
hurlar bununla tra oluyor: ngiltere ampuanladktan sonra olarak bir ay- iin ben teekkr ediyorum.
kral, rahmetli bakan Kennedy, tasz danlk lk ayla durulayn. Bakn sala- Sanem: Baka bir programda gr-
kral Pele, Beckenbauer, kaleci Mayer, rnz nasl l l parlyor. mek zere.
Nadia Comanici, Brigitte Bardot, Fe- Sanem: Peki ya ayak kokular? Elif: Grmek zere.
nerbaheli Cemil... Hepsi hretlerini Elif: Ayanz m kokuyor? Bunun iin
bu baa borludurlar. Evet, denemesi
lk ay dolu bir leene ayaklarnz dal-
bedava hem de hi para vermeden.
drn ve her akam yatmadan nce 10
Bakn mesel, u vatandan sakal uza-
dakika tutun. 10 gnde koku diye bir
m. imdi iki dakikada susuz, sabunsuz
ey kalmayacaktr.
bu i hllolacak. Bakn aabeyler tr-
Sanem: Bu ok iyi. Peki, ellerinin balk
nn son harikas, Alman mucizesi b-
ya da soan kokmasndan ikyet eden
tn mehurlarn ba
dinleyicilerimize neler syleyeceksi-
- Dur ya
niz?
- Sen dur vatanda ya bana devlet
Elif: Balk aykladnz, ellerinizi sabunla
kuu kondu.
ykadnz ve hl balk kokuyor. Ya da
Evet aabeyler, dikkatle baknz. Ba-
soan soydunuz, soan kokuyor. te
knz, su yok, sabun yok, Gibbs marka
kurtarcnz yine ay. Elinizi demli ayla
krem, o da fabrikamzn hediyesidir,
ykayn. Bakn bakalm hi koku kalm
ok muhterem aabeylerim.
m?
Evet, evet, baknz, ltfen saatlerinize
Sanem: Bu harika. Ancak ben, en ok
baknz, yalnz 17 saniyede tamam bu
i. buzdolabmn kt kokmasndan ik-
-1, 2, 3, 4, 5, 6, yle 7, evet bitiyor 8, yetiyim.
- Yeter. Elif: Buzdolabnz koku mu yapyor?
- Ltfen, sakin olunuz. yleyse demlikte kalm ay posalar-
- Yeter, yeter, suratm kan iinde brak- n kurutup bir kap iinde buzdolabnn
tn. orta rafna yerletirin. Kokudan eser
- Tela yok. Kesikler iin harika kan ilac kalmayacaktr.
satyoruz. Sanem: Bunu kesinlikle deneyeceim.

115
BU KTABI NASIL KULLANMALIYIM?
stanbul Yabanclar in Trke retim seti Avrupa Ortak Dil Kriterlerinde belirlenmi dil dzeylerine gre
dzenlenmi olup, iletiim ve renen odakl yaklam takip edilerek yaplandrlmtr. Buna gre setimiz A1- A2 (Temel ),
B1-B2 (Orta) ve C1-C1+ (leri ) olarak blme ayrlmtr.
stanbul Yabanclar in Trke retim seti ierisinde yer alan bu kitap, alma kitab ve dinleme metinlerinin
ses kaytlarnn olduu dinleme CDsinden oluan B2 dzeyi setinin ders kitabdr. Bu set kullanclarn Avrupa Ortak Dil
Kriterlerinde belirlenmi olan B2 beceri dzeyine ulatrmay hedeflemektedir.
Avrupa Ortak Dil Kriterlerinde bulunan hedefler dorultusunda belirlenmi konular erevesinde 12 ayr niteden
oluan B2 dzeyi setinde her bir nite 3 ayr alt konuya ayrlmtr. nite balarnda retilmesi hedeflenen beceri,
dilbilgisi ve kelime gruplar belirtilmektedir. Her nitede yer alan alt konu ierisinde; Hazrlk almalar, Okuma, Ya Siz,
Dilbilgisi, Dinleme, Konuma ve Yazma ayrca nite sonlarnda Kltrden Kltre, Snf Dili, Elenelim renelim, Neler
rendik, z Deerlendirme, Kelime Listesi blmleri bulunmaktadr.

HAZIRLIK ALIMALARI blmnde nitedeki konuya ili-


kin znel sorular, kelime almalar gibi etkinlikler yer al-
maktadr. Bu blmde ama; konunun ve nitede yer verilen
okuma metninin anlalmasnn kolaylatrmak, rencinin
konuya ve okuma metnine aina olmas salamaktr.

OKUMA BLMNDE rencilerin dil dzeylerine, nite-


nin konusuna, retilecek dilbilgisine uygun metinler seil-
mitir. Bu metinler okuma becerisini lecek etkinliklerle
birlikte sunulmutur. Burada renciden beklenen; metne
bal kalarak yazl ve szl almalar yapabilmesidir. Me-
tinlerde kullanlan etkinlikler, renciyi metne baml bir
dil kullanmndan, metinden bamsz bir dil kullanmna
ynlendirecek ekilde dzenlenmitir.

YA SZ blmnde; okuma metni ile ayn konuda olan


znel sorular bulunmaktadr. Konular okuma metninden
uzaklatrlp gnlk hayata tanmtr. renciler metne
bal kalmakszn, kendi hayat tecrbelerinden hareketle
dncelerini aklayabilmektedir. Bu ksmda; rencinin
okuma metninden ald bilgileri kendi hayat ile ilikilendi-
rerek anlatmas amalanmaktadr.

116
DLBLGS blm; nitede retilecek dilbilgisi konularn,
tablolarn ve aklamalarn iermektedir. Ayrca ngilizce bi-
len rencilerin, konular daha kolay kavrayabilmesi iin dil-
bilgisi konu ve aklamalarnn ngilizce evirileri de eklenmi-
tir. Her dilbilgisi aklamasnn ardndan verilen dilbilgisine ait
rnek cmleler, dilbilgisi altrmalar ve rencileri nceki
nitelerde rendikleri dilbilgisi konusu ile yeni dilbilgisi ko-
nusunu bir arada sunan pekitirici altrmalar yer almaktadr.
Bu blmde, rencinin hedeflenen dil dzeyinde kullanmas
gereken dil yaplarnn retilmesi hedeflenmektedir.

DNLEME blmnde; okuma blmnde olduu gibi


rencilerin dil dzeylerine, nitenin konusuna, re-
tilecek dilbilgisine uygun metinler seilmitir. Bu metin-
ler iin rencinin dinleme becerisini lecek etkinlikler
dzenlenmitir.

KONUMA blmnde; nitelerdeki konulara uygun, ren-


cilerin konularda edindikleri bilgileri kullanabilecekleri etkin-
liklere yer verilmitir. Bu ksmda, rencilerin edindikleri be-
cerileri szl olarak pekitirmeleri beklenmektedir.

YAZMA blmnde; nitenin konu alanyla ayn do-


rultuda olan eitli yazma becerilerinin gelitirilmesine
ynelik etkinlikler sunulmaktadr. Bu blmde, ren-
cilerin edindikleri becerileri yazl olarak pekitirmeleri
hedeflenir.

117
KLTRDEN KLTRE blm kltrleraras farkndal
arttrmak amacyla, kltrden kltre deien eitli ko-
nular hakknda bilgi veren metinlerden olumaktadr. Dil
kltrn bir paras olduundan, yabanc dil bilmek ayn
zamanda o dil ile oluturulan kltr hakknda bilgi sahibi
olmak demektir. Bu dnceyle hazrlanan Kltrden Kl-
tre blmnde ama; ncelikle Trk kltr olmak zere
renicinin eitli kltrler hakknda belirlenen konularda
bilgi almasdr. Metin sonras etkinlikler aracl ile de ken-
di kltrn ders ortamna aktararak Trk kltr ile kar-
latrmasdr.

SINIF DL blmnde; rencinin snf balam ierisinde


kullanabilecei dil yaplar, buna ilikin rnekler ve etkin-
likler yer almaktadr. Bu blmde; rencinin retmen ile
snf iinde gerekletirebilecei diyaloglar anlayabilmesi
hedeflenmektedir.

ELENELM RENELM blmnde; retmen ve ren-


cinin ders ortamndan syrlarak vakit geirebilecei oyun,
bulmaca vb. etkinlikler bulunmaktadr.

NELER RENDK blm; rencinin nitede rendii


dilbilgisi, nitenin konusuna ait kelime altrmalar vb. et-
kinlikleri ieren bir tekrar blmdr. Bu ksmda renci-
den, rendii bilgileri pekitirmesi beklenmektedir.

118
Z DEERLENDRME blmnde; her bir nite sonunda -
renciden beklenen beceriler yer almaktadr. rencilerden
her bir beceriyi blmde verilen puanlama sistemine gre
iaretlemeleri istenmektedir. Bu blmde, rencinin her
bir beceri iin kendini lmesi, deerlendirmesi ve eksik gr-
d becerilerde o beceriye ait olan etkinliklere geri dn-
mesi ve tekrar almas beklenmektedir.

KELME LSTES blmnde; her bir nitede yer alan ke-


limeler rencilerin kelime reniminde kolaylk salan-
mas amacyla isimler, fiiller ve kalp ifadeler balklar
altnda sralanmtr. Konu seimi, rencilerin dil dzey-
lerine uygun yapldndan konularda yer alan bu kelime-
leri rencinin renmesi gerekmektedir.

119
KAYNAKA
Aksoy, mer Asm (1984). Ataszleri ve Deyimler Szl, Ankara.
Banguolu, Tahsin (2004). Trkenin Grameri, Ankara.
Can, Kaya (1983). Yabanclar in Trke Dersleri, Ankara.
Council of Europe. 2005. The European Language Portfolio: Introduction. Strasbourg, Council of Europe Modern Languages Division. http://www.coe.
int/T/DG4/Portfolio/?L=E&M=/main_pages/introduction.html
Council of Europe. 2007. European Language Portfolio: Procedures for validation. Strasbourg, Council of Europe Modern Languages Division.
Ergin, Muharrem (2001). niversiteler in Trk Dili, stanbul.
Ergin, Muharrem (1972). Trk Dil Bilgisi, stanbul.
Hepilingirler, Feyza ( 2005). retenlere ve renenlere Trke Dilbilgisi, stanbul.
Korkmaz, Zeynep (2003). Trkiye Trkesi Grameri, Ankara.
Milli Eitim Bakanl (2012). Avrupa Dil Portfolyosu.
Milli Eitim Bakanl (2012). Diller in Avrupa Ortak Bavuru Metni renme retme Deerlendirme
Trke Szlk (2005). Trk Dil Kurumu Yaynlar, Ankara.
Yazm Klavuzu (2008). Trk Dil Kurumu Yaynlar, Ankara.
http://adp.meb.gov.tr/kullanim.php
http://abdigm.meb.gov.tr/eski_site/uaorgutler/AK/cefr_Turkce.pdf
http://www.coe.int/T/DG4/Portfolio/?L=E&M=/main_pages/validation.html

ALINTI METNLER
Balk Kaynak
Bavul Hazrlama Sanat http://gezz.org/index.php/seyahat/seyahate-ckarken/38-seyahate-
cikarken/344-bavul-hazrlama-sanati
Alman ift Trkiyeye Baland http://www.haberdar.com/cocuklarin-sicakligi-alman-cifti-turkiye-ye-
bagladi- 2161166-haberi
Turizmde ek-Yat Yntemi Nuray Bartoschek Btn Dnya Dergisi
Konyada Uzay Turizmi Heyecan http://www.sabah.com.tr/turizm/2011/12/02/konyada-uzay-turizmi-heyecani
Gnmzde letiim http://www.youtube.com/watch?v=hQdiovmn_Dkdan
Yallk Ve Teknoloji http://bianet.org/bianet/biamag/129164-yasli-dostu-teknolojik-yenilikler-
hemen-simdi
Gnmz Ulam Aralar http://liberteryen.org/2011/01/bugunun-ulasim-araclari/
Bir Konu Yedi Soru zel Sezin Okulu Eitici Oyun Kartlar Serisi stanbulda Zaman
Teknik Servis http://www.osg.com.tr/forum/index.php?topic=3840.0;wap2dan
Renklerin nsan Psikolojisine Etkisi http://www.bilgisayarbilisim.net/her-telden-f29/renklerin-dili-t54758.html
Anlatamyorum Orhan Veli Kank Btn iirleri
Duygusal Zek http://www.uniacademy.com/?sayfa=3&icerik=1&anakate=39
Modann Tarihesi http://www.modagezgini.com/modanin-tarihcesi/
Moda Rzgr http://www.acunn.com/spor/dunden-bugune-moda-tarihcesi/6144
Moda Haberleri http://www.milliyet.com.tr/trend-raporu--genis-paca--yuksek-bel--saglam-
adim-mars-/--styleboom--/kadin/yazardetay/28.11.2011/1468727/default.htm
Dikkat! Giysileriniz Konuuyor! http://www.kariyer.net/kariyer-rehberi/giysileriniz-ne-soyluyor-/614
Peri Bacalar http://kadinekseni.com/?p=1578
Tac Mahal http://www.belgesell.com/tac-mahalin-sirlari.html
lgin catlar http://www.serdarkalkan.com/yeni_buluslar.htm
ocuk Mzesi http://bebekvecocuk.milliyet.com.tr/cocuklar-icin-teknoloji-harikasi-muze-
acildi/haberpanosu/haberdetay/10.10.2011/1449009/default.htm
Karagz Ve Hacivat http://www.kulturcocuk.gov.tr/htmlyukle.aspx?page=data/kultur/karagoz/
karagoz_okuryazar.htm
Seyyar Satc http://www.izlesene.com/video/ziya-tras-bicagi/18293
Baarmak Btn Dnya Dergisi
Reklam Metni http://www.seslendirme.cc/reklam-metinleri-ile-alistirmalar
Bunlar Biliyor Musunuz? Hakan Bykdere, Doru Bildiiniz Yanllar
Bir Var Olu yks Btn Dnya Dergisi
Pratik zmler Zeynep Sude Baar, Hayatn Pf Noktas Pratik Bilgiler

NOT1: Ders kitabnda kullanlan alnt metinler rencilerin dil seviyelerine uygun ekilde yeniden dzenlenmitir.
NOT2: stanbul Yabanclar in Trke retim setinde kullanlan fotoraflar shutterstock.comdan satn alnmtr.

120
NOTLAR
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................

121
NOTLAR
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................

122
NOTLAR
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................

123
NOTLAR
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................

124
NOTLAR
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................

125
NOTLAR
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................

126
NOTLAR
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................

127
NOTLAR
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................

128

You might also like