1.

BLM

Kamlanu lkesine bahar gelip de kular tmeye balaynca, aalarda ve yerlerde

iekler anca Yzba Burkay yine o byk am aacnn yanna geldi. Parlak bakl, ay yzl kz
orada grd. Yreine od dt. Yer yz gzne karanlk oldu. Ona yaklap yle dedi: Yzn
aya benziyor. Kan yaya benziyor. Gzlerin yeil alas. Salarn arslan yelesi. Yryn turna gibi.
Salnn suna gibi. Hangi yerden, kaynaktansn? Hangi boydan, oymaktansn?

Parlak bakl, ay yzl kz bir ey sylemedi. Yalnz gzlerini kaldrarak Burkaya bakt. Bu
bakla onun kann kaynatt. Yreini oynatt. ine od dt. Yer yz gzne karanlk oldu. Kza
yle dedi: Baklarn k m? Salarn sarmak m? Yldz msn, gne mi? Alev misin, ate mi?
Neden sessiz bakyorsun? Beni niin yakyorsun? iek gibi her bir yann. Syle, nedir senin adn,
sann?

Parlak bakl, ay yzl kz bir ey sylemedi. Glmseyerek Burkaya bakt. Bu bakla onun
akln bandan ald. Yreini derde sald. ine od dt. Yer yz gzne karanlk oldu. Kza yle
dedi: Beni niin zyorsun? Gzlerini szyorsun. Kirpiklerin paralyor. Baklarn yaralyor.
Rengin sanki iekten. Bilmem hangi iekten? ster darl, ister kz. Tek adn syle kz!

Parlak bakl, ay yzl kz gzlerini Burkayn gzlerine dikti. Kayalardan dklen sularn,
krlarda esen rzgarn, ormanda ten kularn sesinden daha gzel sesiyle yle dedi: Bebalkta
dodumsa da Karluk kzym. Nice erin yreinde sakl szym. Yreine od dtyse zorlayp
sndr. Bilen bilir; adm,sanm: Ama-Kndr. lmemeyi istiyorsan yaklama bana. Belam
oktur, grnmeden dokunur sana

Burkayn yreine od dt. Yer yz gzne karanlk oldu. yi yrekli kii idi. Tanrya ve
insanlara kar su ilememiti. Tapncaa gidip Tanrya yalvard. Tanrm! Yreimdeki odu
sndr dedi.

Krk gn byk am aacnn yanna gitti. Her gidite Ama-Kn orada grd. Her
gidite iindeki ate yalazland. Her dnte tapncakta Tanrya yalvard. Her yalvartan sonra
bir daha am aacnn yanna gitmemeye karar verdi. Fakat gnein her yeni douunda kzn
hasretine dayanamad. Verdii karar unutup am aacnn yanna geldi. Kzn yeil ala gzleriyle
bylenip kendinden geti.

Krk birinci gn am aacnn yanna gelince kz bulamad. Gzleri buland. Yrei yand. i
skntyla doldu. Gn batncaya kadar bekledi. Ama-Kn gelmeyince onu am aacna sordu. Aa
ah edip alad. Onu ben de bekliyorum. Artk gelip bana yaslanmayacak dedi.. Yapraklar dklp
kurudu. Uan bir akdoan ah edip alad. Onu ben de bekliyorum. Artk gelip beni koluna
almayacak dedi. Kanatlar rpmaz olup otlara dt, ld. Yeil otlara sordu. Otlar ah edip
aladlar. Onu biz de bekliyoruz. Artk gelip bizi inemeyecek dediler. Yanp duman oldular.

Burkay bezginleip yerine ,yurduna dnd. Ama-Knden baka bir ey dnmez oldu.
Tapncaa gidip yalvard, olmad. Eki kmz iip esridi, kar etmedi. Tatl arap iip kendinden
geti, fayda vermedi. Kaan sava anca o da katld. lmek iin atna zrhsz bindi. Oklar
sandan solundan utu; biri demedi. Kalkansz, tulgasz vurutu. Kllar sandan,solundan geti;
biri vurmad.
 Yine yurduna dnd. Ama-Knden baka bir ey dnmez oldu. Benzi sarard. Hasta
olup yataa dt. Burkayn iyi yrekli bir evdei vard. Erkei iyi olsun diye okuyucular, bakclar,
kamlar, baklar getirtti. Hibir ila, dua, hibir by fayda vermedi.. Gnden gne eridi, soldu,
bitti. lecek hale geldi. Bir gece Ama-Knn adn sayklaynca kadn ii anlad. Btn
Kamlanuya adamlar kartt. Krk gn aradlar, taradlar. Ama-Kn bulunmad. Bir gn ihtiyar,
irkin bir byc kadn geldi. Bunun derdine ancak Kilimbi are bulabilir. O, eytanlarn akllsdr
dedi. Burkay eytan Kilimbiye gtrd. Burkay ona yreini at. Sevdii kz anlatt. Bana onu
verirsen senin ordunda eri olurum dedi. Kilimbi ban sallad. Yrein byk derde girmi.
Kurtulmak zor. Buna areyi bulsa bulsa eytanlar Ba Madar bulur dedi. Burkayn ii yand.
Gz dumanland. Hibir are yok mu diye sordu. Madar, ban sallad. Ellerini at. Var dedi.
Eer evdeini gtrp Ejderler Kaan Narantaya kurban adarsan Ama-Kn kaybettiin
yerde bulursun.

Burkay hibir ey dnmeden kabul etti. Gzn sevda brm, kann lgnlk
yrmt. Evdeini Narantaya adak verdi. Naranta, onu ldrp yedi. Kadn lrken ellerini
ge kaldrp beddua etti: Burkay! yilie kemlik ettin. Tanr seni bedbaht etsin. Kyamete kadar,
dnyaya her geliinde ruhun ztrap iinde alkalansn dedi. Tanr bu dilei kabul etti.

Burkay, eytan Madarn dediklerini yaptktan sonra am aacnn olduu yere gitti. Kz
gitti diye yapraklar dklp kuruyan am yine yeermiti. Ama-Kn onun gvdesine yaslanarak
duruyordu. Burkay yaklap yle dedi: Nerede kaldn ay bakl? Neden gittin inci dili? Senin
iin hasta dtm. Eller gezip dalar atm. Artk bana varmaz msn? Derdime em vermez misin?
Gel,benim ol iek yzlm! pek salm, k gzlm!

Ama-Kn bir ey demedi. Byl gzlerle Burkaya bakarak glmsedi. Burkayn akl
bandan gitti. Az kald kmz gibi eriyip akacakt. Kza yaklaarak sk sk tuttu. iek kokan
yzn pt. Onu evine getirip e edindi. Fakat bununla derdi bitmedi. Ama-Kn her gn biraz
daha ok sevdi. pmekle doyamad. Sevmekle kanmad. Uan kutan kskand. Esintiden yksnd.
Sen insan deilsin. Peri Kan Katunsun dedi. Sevgisi durulmad. Arzusu krlmad. pmekle
kanmaz oldu. Sevgisi dinmez oldu. Sen Peri Kan Katun deilsin. Tanr Katunsun dedi.

Bir gn ihtiyar, irkin byc kadn yine geldi. Bunun derdine ancak Madar are bulabilir
dedi. Birlikte Madara gittiler. Madar gld. Sen Nzvan cehennemine dmsn. Eer o da sana
bir defa seni seviyorum derse bundan kurtulursun dedi.

Burkay yurduna dnd. Ama-Kne Beni seviyor musun? diye sordu. Kadn, salaryla
onu sararak ne soracan unutturdu. Bir ay geti. Burkay Beni seviyor musun? diye yine sordu.
Kadn onu perek ne soracan unutturdu.

Byle aylar geti. Yllar geti. Burkay sevgiden lgna dnd. Iztrap ztrap stne,
keder keder stne ekti. Hekimler geldi, ila bulamad. Baklar geldi, are edemedi. Seni ancak
lm kurtarr. Ama-Kn, Tanrnn cezasdr dediler. Burkay byk ztraplar iinde ld.
lrken yine Beni seviyor musun? diye sordu. Kadn onu salaryla sard, kollaryla skt, pt.
Fakat bir ey demedi .Burkayn ldn grnce gzleri yaard. nci gibi yalar akt. Iztrap
ekiyorum diye inledi. Fakat Ben de seni seviyorum demedi.

Burkay lmekle ztraptan kurtulmu olmad. Her yl bahar olup iekler atka, Ama-
Kn grp sevdii am aacnn yannda ruhu dolayor. Iztrap ekiyorum. Sen de beni seviyor
musun diye inliyor. O gnden bu gne kadar bin yl getii halde Burkay her bahar orada alyor.
Yannda duran Ama-Kn Sus sus, ben de ztrap ekiyorum diye yanp yaklyor. Fakat Ben de
seni seviyorum demiyor ve yllar bylece akp geiyor.

* * *

Yaz masasnn nnde oturarak bu masal okuyan kadn gzlerini kaldrd. Byk odada
muttarid admlarla gezerek Uygur masaln dinleyen erkee sordu:

- Nasl buldun? Beendin mi?

Bol kla aydnlanan odada btn duvar kitap raflaryla doluydu. Kk bir masann
zerindeki saat,vaktin gece yarsna yaklatn gsteriyor,saatin yannda keskin bir ikiyle dolu
srahi, bir de kadeh bulunuyordu. Erkek, doldurduu kadehi itikten sonra istihfaf edici bir yzle:
Masal diye bir cevap verdi.

Biraz krlm gibi olan, fakat hibir ey belli etmeyen kadn tekrar sordu:

- Evet, masal Dokuzuncu asrda, en ge onuncu asrn banda yazlm bir masal
Fakat sen bunda edebi bir taraf, edebi bir unsur bulmuyor musun?

Erkek bu sefer istihfaf istihzaya evirdi:

- Edebi taraf, bedii unsur gibi yksek kymetlere akl erdiremem. Bir deeri varsa anlat
da renelim

- O halde tercme hakkndaki fikrini syle

Erkek yrmekte olduu sert bir hareketle durdu:

- Tercme mi? Dedi. Bunun Uygur masal olduunu sylemitin. Uygurca dediin dil
Trke deil mi?

Kadn zoraki bir skunetle cevap verdi:

- Uygurca phesiz Trkedir. Fakat bugn konutuumuz Trkeye benzemez. Sana

okuduum masal Uygurca metnin bugnk Trkeye tercmesidir. Tercmeyi baarp
baaramadm hakknda fikrini renmek istemitim de

Erkek, bir kadeh daha itikten sonra ciddi mi, alay m olduunu anlalmayan bir eda ile:

- Fena deil, dedi. Fakat hibir tercme, aslnda gzellii muhafaza edemez. Eer
aslnda bir gzellik varsa Ve kadnn cevap vermesinden nce davranarak ilave etti:

- Benim bu gibi meseleler zerinde fikir yrtmem phesiz haddimi bilmemek oluyor.
nk romanlarn ne zaman deerli saylaca hakknda en iptidai bilgiye bile malik
deilim.

Kadn ar ve ciddi bir tavrla onun szn kesti:

- Roman deil. Masal

Beriki ok ac bir glmseyile cevap verdi:

- yle mi? Romanla masal ayn ey sandm iin zr dilerim. Demek ki aralarnda
mhim farklar varm

Kadnn yzne dikkatle bakarak bir kadeh daha iti:

- Fakat ne kar? Ben kays ile zerdaliyi de birbirine kartrrm. Benim bu byk
hatam yznden insanla zarar erimedikten sonra

Kadn biraz daha ciddileti:

- Senin iin deeri olmayan bu masallarn da erbab yannda ehemmiyeti vardr. Sen
kays ile zerdaliyi birbirine kartrrsn ama manav kartrmaz.

- u halde manav da benden stn bir ahsiyetmi demek

Bunu syleyerek bir kadeh daha doldurdu. Kadna doru uzatarak gayet ciddi bir tavrla:

- Benden stn ve zeki olan manavlarn erefine dedi ve bir dikite bitirdii kadehi
olduka sert bir vurula masaya koyarak odadaki gezinmesine devam etti. Bir mddet
birbirlerine hi bakmadlar. Sonra erkek, masann nnde durarak:

- Rica ederim, bana bu masaln deeri hakknda birka sz syler misin? Dedi. Kadn
hibir krgnlk eseri gstermedi:

- Bir kere bu masal hemen hemen tam olarak ele gemi bir Uygur metnidir. Yalnz
banda bir iki satr eksik. Sonra dil bakmndan Uygurcann yabanc tesirlere maruz
kalmam bir rneidir. Mhim bir hususiyet de hem Budizm, hem maniheizm hem de
amanizmin izlerini ayn zamanda tamasdr. Bir de mazhariyeti var. Bir Trk
tarafndan bulunan ilk Uygurca paradr.

Erkek kaytszlkla sordu:

- Bundan ncekiler kimin tarafndan bulunmutu?

- Bilhassa Almanlar tarafndan Fakat onlarn bulup nerettikleri paralar srf dini
mahiyette idi. Bunda da dini izler bulunmasna ramen gryorsun ki, daha ziyade
ladini mahiyettedir ve ahlaki bir gaye ile yazlmtr.

- Ne gibi?

- Eserin tezi fenaln ceza grmesi zerine oturtulmutur. Bundan baka

Erkek onun szn kesti:

- Evet ama ahlaki bir ders vermek iin de bir ak efsanesi uydurmutur. Bu kadar
olmayacak bir ak masala temel yapmak bana pek iptidai bir dnce gibi geliyor. Hem
de bir adamn kyamet kopuncaya kadar ztrap ekmesi ldkten sonra da ztrap
 ekmesi Bunlar ne ahane yalanlar Hele o kadn O k bakl kadn Neydi onun
ad?

- Ama-Kn.

- Evet,Ama-Kn O ne biim kadn yle? Gerekte byle bir kadnn, bu derece

kudretli bir kadnn bulunmasna imkan var m? Bu kadar uydurma bir araya gelince onu
p tenekesine atmak icab ederken siz tutuyor, edebi deerinden bahsederek gklere
karyorsunuz. nsanlarn beynini safsatalarla doldurmak bence yanl bir harekettir

ok sert bir tavrla sylenen bu szlere kadn yine kzmad. Ayn sakin haliyle cevap verdi:

- Edebiyat, hakikatlerin hayalle sslenmesidir. Btn masallar ve destanlar gibi bunun

da eski bir hakikat saklam olmas muhtemeldir

Erkek bu sefer hakikaten ilgilendi:

- Sahi mi sylyorsun? Bu uydurmann neresinde bir hakikat gizli acaba?

Kadn glmsedi:

- Masal en ge onuncu asrn balarnda yazldna ve anlatt vakadan beri bin yl

getiini bildirdiine gre ok eski zaman ait bir ak hikayesini bize kadar getiriyor
demekti. Yazld tarihten nceki bin yl hakikat diye kabul edersek, aa yukar
milat yllarnda cereyan etmi bir hadisenin edebiyatla mbalegalanm ekli
karsndayz.

- Bu kadar mbalegann arasndaki hakikat krntlarn hangi teleskopla grp

kefedeceiz?

- Teleskopa ihtiyacmz yok. Yalnz akl ve ilim adesesiyle bakacaz. Masaln ihtiva
ettii amanizm unsurlar da, onuncu asrdan nceki bir zamana ait olduunu ispat
eder. nk onuncu asr Uygurlar arasnda artk amanizm yaamyordu. Masal
kahramannn yzba olmas da ok eski bir devrin, belki Hunlar ann izlerini
saklyor. Azdan aza nakil onulurken ok deitii muhakkak olan ve Budist Uygurlar
arasnda kitaba geirildii zaman Budizm karakteri verilen masalda, her eye ramen,
amanizmin ve ok eski devirlerin hatralar, krntlar kalmtr ki, bunlar sayesinde
ait olduu devri anlamak,biraz hata ile kabil oluyor.

Erkek bir kadeh daha iti. Alayc bir tavrla kadna bakt:

- Fakat btn bu szlerden bir netice karamyorum. Bir manavn kabiliyetine malik
olsaydm phesiz mhim hakikatleri anlayacak, bedii unsurlar bulacak ve belki de
edebi hlyalara dalarak birka dakika huzur iinde yaayacaktm. u zavall talihsiz
Yzba Burkay beni ilgilendirmedi dersem yalan olur. Yalnz, bir subay iin byk
askeri ve vatani fikirler dururken gzel bir kza bu kadar yaknlk duyup mahvolmay
kabul edemiyorum. ok rica ederim, bu masaldaki hakikat ne ise, yahut ne olabilirse
basit bir dille izah et de kafamdaki dmler zlsn.
 Kadn hala sakindi. Odada muttarid admlarla gezen ve kendisine bakmayan erkei
gzlerliyle takip ederek anlatt:

- Hakikat u olabilir: Bugnden belki iki bin yl nce , o zamanki Trk devletinin
ordusunda tannm bir subay byk bir su veyahut byk bir gnah iledi. Bu gnah
ilemesindeki amil ok gzel bir kadnd. Bu subay, suunun veya gnahnn cezasn ok
pahal bir ekilde , byk maddi veya manevi ztraplarla dedi. Fakat bu yle bir vaka
idi ki, halk bunu asrlarca unutamad. Subayn ektii cezay umumi vicdan kafi
grmedii iin onun ruhunun da ztrap iinde kvranmasn ve dnyaya her geliinde
ayn cezann tekerrrn arzu etti. Ceza pek iddetli olduu ve masal iki bin yl
ncesini anlattna gre bu vaka Mata zamannda gemi olabilir. Senin sevgili
Metenin zamannda

Metenin ad geince erkein gzleri parlad:

- Bu iren asrda yaamaktansa Mete zamannda dnyaya gelmi olmay tercih ederim.

Kadn, onun bu safiyane arzusu zerine akaya balad:

- Kim bilir? Belki o zamanda da yaamsndr. Bu masalda nasl Mete devrinin izleri,
unsurlar varsa sende de o zamana ait ok eylerin bulunduu muhakkak u farkla ki,
masalda o zaman ait eyler krnt olarak yayor. Denilebilir ki, sen Mete ordusunun
hi ihtiyarlamadan bugne erimi bir subaysn. Tenash akidesinin lehinde delil
arayanlar seni grmelidir. Ho, zaten o nazariye de pek ceffelkalem reddolunacak bir
fikir deil ya

Erkek glmsedi. kiyle kzarm yznde imdi bir ocuk safiyeti vard. Kadehini
doldurarak: Tenash uydurmasn bir yana brakalm dedi. Sonra sert bir hareketle esas vaziyeti
ald. Sol eli, askeri talimnamenin tarifine tpatp uygun bir ekilde pantolonuna yapm olduu
halde kadeh tutan sa elini kaldrd:

- Byk asker Metenin lmez hatras erefine, dedi.

Kadn glmseyerek nazikane ban edi: Afiyet olsun diye karlk verdi. Son kadeh
iilmiti. Odada uzun bir sessizlik oldu

2. BLM

Kz Lisesinin mdr zile basarak hademenin gelmesini beklerken bir yandan da nndeki
kad dikkatle okuyordu. Hademeye ba muavin hanm armasn emrettikten sonra tekrar
kada dald. Boyal, iman, ok gekin bir kadnd. Bu yaa gelmi olduu halde evlenememenin
verdii ztrap ve yzlerce gen, gzel, neeli kzn ortasnda bulunarak onlarn yarn
evleneceklerini dnmekten doan gizli bir kskanln azab ehresinde okunuyordu. Odaya
giren ba muavin hanma yer gsterdi:

- Buyrun Faika Hanm.

Faika Hanm da kendisi gibi evde kalm, ypranm kzlardan bir olduu iin mdr onu,
kaynan anlamad duygularla severdi. Endieli bir yzle bakarak:
 - Nihayet korktuum bama geldi dedi ve ba muavinin gzlerindeki pheyi datmak
iin anlatt:

- Edebiyat retmeni Aye Pusat tekrar geliyor. Bu kadnn buraya gnderilmemesi iin
o kadar uratm olmad. Galiba bakanlkta kendisini tutan birisi var.

- Zannetmem efendim. Belki derslerindeki baarsndan dolay tekrar buraya tayin

etmilerdir.

Mdr asabileti:

- Canm efendim, baarsndan bize ne? Talebeyi zehirleyecek kabiliyette olduktan

sonraTad soyadnn menfi tesiri kafi deil mi?

Ba muavin eskiden Aye Pusat tanyordu. Onun hi de fena bir kadn olmadn, bana
srf kocas yznden bir takm iler geldiini biliyordu.Fakat onun hatr iin de mdrle
ekimeye lzum grmediinden susmay tercih etti. Mdr ise Aye Pusat mrnde hi
grmemiti. Liseye mdr olarak geldii zaman Aye Pusat oradan ayrlm bulunuyordu. Fakat
btn gazetelerin aylarca bu soyad aleyhinde yazlar yazm olmas dolaysyla ondan nefret
ediyordu. stelik bu kadnn lisede mdr otoritesini sfra indirdii, kendisini talebeye ok
sevdirdii ve bylece istedii telkinleri yapt da syleniyordu. Mdr bu telkinlerin ne olduunu
ak olarak bilmiyordu ama zararl eyler olduundan hibir phesi yoktu. Nihayet milli ve vatani
duygular bile Aye Pusatn aleyhinde bulunmasna kafi sebeplerdi. Ciddi bir tavrla ba muavine
direktif vermeye balad:

- Faika Hanm! Aye Pusat buradan yl nce gitmiti, deil mi? Demek ki o zaman kk
olan rencileri imdi bydler. senede onu unutmu olacaklarn sanmyorum. Liseye
geldii gn
talebenin bir sevgi nmayii yaparak idare otoritesini alt st etmelerine msaade edemem.
Bunlar nihayet ocuktur. yiyi, kty ayrt edemezler. Geldii gn Aye Pusat btn
snflara siz gtrp takdim ediniz ve bu takdimi, ok rica ederim, gayet sert bir tavrla
yapnz. Ne talebe ne de, neydi onun ad, Aye Pusat marp labalilie kalkamasnlar.
Sonraaaa Evet sonra, retmen arkadalara da tlatnz. Bu kadnn pek gvenilir bir
mahluk olmadn bilsinler. Onunla fazla temas etmesinler.

Ba muavin burada itiraz etti:

- Aman mdre hanm, ben bunu nasl sylerim? Belki ilerinde onun ahbaplar,
arkadalar vardr. Bunu ne sfatla sylyorsun derler. Bunu sizin tlatmanz daha
doru olur. Hem retmen arkadalar size kar da gelemezler.

- Peki peki Bunu bana brakn ve siz yalnz snf mmessillerine bunu uygun bir dille
anlatn ve Aye Pusat geldikten sonra teneffslerde sk bir kontrol temin edin.
Bilhassa onun nbet tutaca gnlerde talebe ile hususi ekilde mnasebet kurmasnn
nne gein.

- Ba stne efendim.

* * *
 Ayn gn edebiyat retmeni Aye Pusat, yl nce zorla ekilip atld lisesine yeniden
dnmek zere yola kyordu. Bu dn onun duygulu ve romantik muhayelesi iin pek mhim bir
hadiseydi. Vaktiyle kendisinin de iinde talebe olarak bulunduu bu lise btn gen kzlk
hatralaryla dolup taan, yar mukaddes bir yer gibiydi. Edebiyat Fakltesini bitirdikten sonra
bir yl bir ortaokulda stajyerlik yapm, sonra buraya tayin edilerek btn ak ve evki, btn
enerjisi ve iyi niyetiyle ie sarlmt. yi alyor, talebe yetitirmekte ok baarl oluyordu.
rencilerini ok seviyor onlar tarafndan ok seviliyordu. Labalilie kamadan, ciddiyeti
brakmadan kurabildii samimiyet verimli neticeler salyordu. Fazla skmadan altrmak, dersi
ok gzel anlatarak talebeye merakla dinletmek, ok iyi muamele ederek kendisini saydrmak
Aye Pusat gibi pek nadir hocalarn mazhariyetlerindendi. Her ite itidalle hareket ederdi.
Kzlarnn hususi durumlarn da renir, soru sorar ve not verirken bunlar hesaba katard.
Evindeki elverisiz artlar yznden dersini iyi hazrlayamam bir talebeyi, birok baka
retmenler gibi skmaz, ona elverili artlar bulmaya abalard.

Lisedeki btn kadn retmenler arasnda sade giyinen, boyanmayan biricik kadn
kendisiydi. Evliydi ve Tosun adnda kk, sevimli, grbz bir olu vard. mrnn byk ksm
eviyle lise arasnda geer, evini becerilikle idare ettii gibi okulda da gerek arkadalaryla gerek
talebeleriyle iyi anlar, iyi alrd. Enerjik ve salam bir kadnd. Gr ve kara salar omuzlarna
dklr, gzleri glmseyerek bakar, dzgn konumasyla derhal iyi bir intiba brakrd.
Hayatndan, vazifesinden memnundu. imdiye kadar bir tek dersini ihmal etmemiti.

Eer byk bir aksilik, mthi bir talihsizlik, hatta felaket de diyebileceimiz bir hadise
olmasayd, bu bahtiyar ve sakin hayat sarsntsz devam edecek, bu kadar maddi ve manevi
kayplarla dolan yl ziyan olmayacakt. Aye Pusat kin tutmaz, kendisine yaplan fenalklar
abuk affeder, unuturdu. Fakat kocasna yaplan muameleyi bir trl unutamyor, onun yklan
byk mitleriyle birlikte kendi saadetinin de temelinden sarsldna inanarak buna sebep olan
muhteris insanlar balayamyordu.

Ziyan olmu yl.. Fakat o da her insan gibi bir teselli bulmakta gecikmiyordu. nsanlarn
daha iyi tanmak frsatn kendisine bu yl vermiti. Hayatn aknda hibir ehemmiyeti
olmamas gereken bir kanaat ve fikir meselesini dallandrp budaklandrarak btn memlekete
amil bir konu haline getirenler, ahsi kin ve garezleriyle hareket edenler, kocasnn istikbalini
ykmaya almlar, fakat hakikatte kendi saadetini ykmlard. nsanlardan irenerek her eyi
gln, herkesi hakir grmeye balayan bir erkekle yaamak hi de kolay deildi. Bundan baka
etrafn rkek ve pheli gzlerle mtemadiyen kendisini szmesi de ho olmuyordu. Kocas iki yl
hapiste yatp km, fakat iin mahiyeti biroklar tarafndan anlalamamt. Hapse
katiller,hrszlarla beraber fikir ve kanaat sahipleri de giriyor, fakat yn bu iki zmreyi
birbirinden ayramyor, yahut ayrmaya lzum grmyordu. Gazetelerin yalan yanl neriyat da
daima aleyhte olmu, bylelikle Pusat ad adeta bir numaral halk dman mahiyetini almt.

Geri iin i yzn bilenler, gelip dostluk gsterenler de bulunmuyor deildi. Fakat bunlar
o kadar azd ki, bu azlkla o okluu doru yola getirmenin imkan yoktu.

Aye Pusat dindard. lahi bir adalete daima inanmt. Dindar olmamakla birlikte, eskiden
kendi dini duygularna sayg gsteren kocas imdi buna da aldr etmiyor, bu da Ayeyi ayrca
kryordu. Her ne kadar kocas aktan aa hibir ey sylemiyorsa da bu konular grlrken
yznde beliren izgilerde yahut baklarnda, Aye bir istihfaf sezer gibi oluyordu. imdi
kocasnn inand, sayg gsterdii tek hakikat lmd. O eskiden de lme sayg gsterir, vazife
urunda, fikir urunda lmekte esiz bir gzellik ve byklk bulurdu. Artk bunun etrafnda
hibir mnakaa kabul etmemekle beraber lm adeta zler gibi bir hali vard. Kahramanca
lm olanlar hakkndaki yazlar tekrar tekrar okuduu Ayenin gznden kamyordu. ok
maddi gzkmesine ramen mistik bir ruh haleti iinde bir lm daslasa ortasnda yayor,
yayor deil snyordu.

Aye Pusat, kocasn daima ar bulmutu. Evlenirken onun bu arl houna gitmi
olmakla beraber zamanla bunun biraz durulmasn beklemi, fakat midi boa kmt. Bu adamda
gizli kaynaklardan gelen bir ate vard ki,onu daima arla, tehlikeye,kendini harcamaya
srklyordu. Muayyen kanatlarnn dndaki btn meselelerde bir ocuk kadar saf ve bilgisiz
olan, abuk aldatlan kocas, herkese ve her eye inanan kocas imdi mthi bir mnkirdi. Artk
onu aldatmaya imkan yoktu. Fakat bunun yava yava hayatla ilgi kesmek gibi bir ey olduunu
gren Aye Pusat derin derin zlyor, hayatla ve her eyle ilgisini kesen kocasnn kendisini de
unuttuunu zannediyor, bu zan, zamanla bir iman haline geliyordu. Onu hayata balamak iin
yapt uramalar botu. Bununla beraber kocasnn henz kesin karar verememi olduunu,
iinde korkun bir mcadele cereyan ettiini biliyor,yaman bir sezgi ile bu deruni mcadelenin
neticesinden rkyordu.Btn hayatnca geri dnmek ve piman olmak nedir bilmeyen bir adamn
ruhundaki kavgann sonundan cidden korkulurdu. Kocas o kadar byk bir dmanlk ve kin
ekmiti ki, bu kinin snrlar genilemi, Aye Pusata kadar uzanmt. Bu yzden huzur ve zevk
iinde vazifesini yapt liseden karlm, bakanlk emrine alnm, hatta sorguya ekilerek
kocasnn aleyhinde ifade vermeye zorlanmt.

Btn bu zorluklara byk bir metanetle gs germi, maddi skntlar sabrla karlam,
hakkn aramak iin kanuni yollara bavurmu fakat hakkn alamamt. Kk Tosunun
mahrumiyetleri ok ac gelmekle beraber Allaha bel balayarak bunu da atlatm, nihayet
kocasnn mahkumiyeti tamamlandktan epey sonra tekrar eski vazifesine alnmt.

yllk ayrlktan sonra hazin bir sevinle grevine dnerken iyi karlanmayacan
biliyordu. Heyecanlyd. Fakat gnl Tanrya kar minnetlerle doluydu. Trenden indikten sonra
saatine bakt. Teneffs zamanyd. ocuklar bahedeyken onlarn gz nnde okula girmek
istemedi. imdi bym, birer gen kz olmu olan yl nceki talebelerine kar garip bir
ekingenlik duyuyordu. Kocasnn mahkum olup kendisinin kk ocuu ile parasz ve aresiz
kald gnlerde onu aramayan, aramak ve yardm etmek yle dursun, grdkleri zaman
grmemezlie gelen iyi gn dostlar gibi belki bu gen kzlar da balarn evirirler, hattahatta
bir vatan hainin eine belki imal szler de syleyebilirlerdi. Yahut belki de byle yapmazlar,
liseden karld gn alatklar gibi imdi de sevinle barrlar, yanna gelirler, kendisini ve
okul idaresini g duruma sokarlard. Aye bunlarn hibirisini istemiyordu. stasyonun bekleme
odasnda biraz oyalanmay doru buldu.

Sonbaharn gzel, hznl,serin bir gnyd. Havada bulutlar kouuyor, rzgar Ayeye
yl nceki bir gn hatrlatyor, yznde kindar ve istihfaf edici bir tebessm olduu halde
sngllerin arasnda yryen elleri kelepeli kocasn tekrar grr gibi oluyordu. Tedailer
kendisini buraya getirince birdenbire toparland. Bunun sonu belki gz yalarna varabilir diye
dnd. Korkulu bir rya gren, fakat bunun rya olduunu bilen insanlarn silkinii ile fena
hatralar att. Gkte uuan bulutlara bakarak istasyondan kt. Ar admlarla lisenin yolunu
tuttu.

Bahe kapsndan ieri girerken heyecanlyd. Mehuller bize daima heyecan verir. Nasl
karlanaca mehul olduu iin o da heyecan duyuyor, g anlarda her zaman yapt gibi
kendisine zorla metanet telkin ediyor, bunda da muvaffak oluyordu.darenin iyi karlamayacan
biliyor,bundan o kadar zlmyordu. Asl mesele talebenin taknaca durumda idi. Hayatlarnn
henz baharnda olan,dnyann ve hayatn irkefiyle temas etmemi bulunan kzlarnda
gnllerinde vefadan iz kalmam olmas herhalde insan zecek bir eydi. Yal insanlar hayatn
ktlklerini gre gre ktleiyorlar, gnl safln, insan duygusunun btn iyi taraflarn
kaybediyorlard. Bu belki normaldi ama yrekleri yalnz iyilikle arpan, dnyada yalnz iyi eyler
bulunduunu sanan gen kzlarn da kt duygulara kaplm olmas korkuntu.

Kapc yl nceki kapcyd. nne bakarak hzl admlarla yrmek isteyen Ayeye
doru ilerledi. Safiyetle glerek selamlad ve samimi bir sesle Ho geldiniz Aye Hanm dedi.
Aye birdenbire durdu. Bu basit, zavall kylnn u nezaketi onu adeta rpertmiti. Ummadk
yerden gelen iyilik ve nezaket insanlar daha ok sarsar ve sarsar. Aye de ayn duygu ile sarsld.
Kara gzleri parlad. ki damla ya byk bir cehitle gzlerine iirerek elini uzatt:

- Ho bulduk Hseyin. Naslsn?

Kapc, Ayenin elini saygyla skt:

- Duacym efendim.

Sonra ban eerek ilave etti:

- ok zlmtm ama elimden ne gelirdi ki? Duadan gayr

Aye hemen sz deitirdi:

- Derse gireli ok oldu mu?

- Hemen imdi girdiler efendim.

Aye bu iyi yrekli adama iyi bir eyler sylemek istiyor fakat bulamyordu. Susmann
bazen ok gzel szlerden bile stn olduunu hi phesiz bu kapc bilmiyordu. Onun iin
mutlaka bir ey sylemesi lazmd. Bu dnce ile:

- Eksik olma Hseyin. Allah gnlne gre versin dedi ve hzla mektep kapsna doru
yrd. Ders zili yeni alm, birok snflara henz retmenler girmemiti. Aye,snf
pencerelerine birok balarn toplandn sezdi. Yava ve heyecanl fsltlar olduunu,
kendi adnn birka defa sylendiini duydu.

Mdr odasna girdii zaman artk kendisinde heyecandan eser kalmamt. Gzlklerini
takm olduu halde bir takm evrak okuyan mdr, ban hi kaldrmad. Aye byle
karlanacan ok iyi biliyordu. Hi kzmadan, zlmeden durdu ve mdrn yapmakta olduu rol
bitirmesini bekledi.

Bir, belki de iki dakika geti. Mdrn okuduu be alt satrlk kat ne kadar aprak
ifadeli olursa olsun bu mddet zarfnda birka defa okunabilirdi. Fakat o, ban kaldrmamakta
inat ediyor, Ayeyi ayakta bekletmekle ihtimal otoritesini gstermek istiyor, yahut ona
hakarette bulunuyordu.

Nihayet alt satrn okunmas bitti. Gzlerini kattan kaldran mdr yzn buruturarak
Ayeye bakt. Birok resimlerini grm olduu iin onu tanyordu. Buna ramen sert bir sesle:
Ne istiyorsunuz? demekten geri kalmad. Aye gayet soukkanl idi. Yznde hibir izgi
belirmeden, baklarnda hibir deiiklik olmadan cevap verdi:

- Lisenizin yeni edebiyat retmeniyim

Mdr, ehemmiyet vermez grnmek isteyen btn insanlar gibi Ayeni adn gya
hatrlamad:

- Haa.. Siz eysiniz, deil mi?

- Evet, Aye Pusat benim.

Ve gayet ciddi, ar, ezici bir sesle bunu syledikten sonra mdrden hibir teklif almadan
masann nndeki sandalyeyi ekip oturdu.

te mdrn btn iittikleri doru kyordu. Bu kstah kadn Aye Pusat adn gururla
sylyor ve kendisi yer gstermeden iskemle ekip oturmaya cret edebiliyordu. Ona bir ders, bir
gzda vermek ok isabetli olacakt. reniyormu gibi yzn buruturarak gzln kard. En
sert bakyla bakarak:

- Sizin buraya gelmenize mani olmak iin btn gayretimi sarfettim, diye sze balad
ve bu szlerin yapaca tepeden inme tesiri grmek iin gzlerini Ayenin gzlerine
dikti. Fakat hayret!.. Ayenin yznde hibir deiiklik yoktu. Ta gibi
sessiz,hareketsiz ve donuk bir durula dinliyordu.

- nk, rencilere srekli propaganda yaparak onlar menfi yollara srkleyen bir
retmeni, mdr sfat ile istememekle haklym.

Mdr bunu syleyerek durdu. Karsndakinin soukkanll nnde szlerinin, arkasn

getirememiti. Edebiyat retmeni, belli belirsiz bir glmseme ile karlk verdi:

- Bu propagandann ne olduunu renebilir miyim? Hakkmda resmi bir ikayet yaplm

m?

Mdr hararetlendi:

- Hayr. Hakknzda resmi ikayet veya tahkikat yok.

- O halde?

- Siz propaganday o kadar ustaca yapyorsunuz ki, sizi yakalamak mmkn olmuyor.

- Yaptm propaganda ne imi?

- Onu bir bilsem Onu bir bilsem, sizi buraya sokar mydm?

Aye Pusat, karsndaki yal kadna acyarak hatta istihfafla bakt ve kocasnn, duruma
srasndaki bir szn, acizleri, layk olmadklar mevkilere geiren bir devlet batar diye
haykrmasn dnerek ona hak verdi. Bu kadar basit dnceli bir kadn kendisine amirlik
edecek, derslerinde baar gsterip gstermedii hakknda gizli rapor yazarak kendi
mukadderatn tayin edecek ve yzlerce gen kzn salam seciye ve ahlakla yetimesini
salayacakt. ster istemez glmseyerek:

- Mdr Hanm! Bilmediiniz bir ey hakknda nasl bir hkm verebiliyorsunuz? diye
sordu.

Bu sual tekini artmt. ardklar zaman btn idarecilerin, btn amirlerin yapt
gibi yalan veya mugaleta yollarnda birine sapaca muhakkakt:

- Herkes yle sylyor efendim Hem elbette benim de bildiim baz eyler vardr dedi
ve sz dellosu bahsnda bu kadnla uraamayacan bildii iin bir yandan zile
basarken bir yandan da kesin emrini verdi:

- Sizden ricam propaganday kesmeniz ve evvelki metodunuzu deitirerek yalnz

derslerinizle megul olmanzdr.

3. BLM

Aye Pusat ba muavinle birlikte retmenler odasna geldii zaman kendisinde bir
yorgunluk duyuyordu .Odada, pencerenin nne oturmu olduu halde gazete okuyan bir erkek
hocadan baka kimse yoktu. Ba muavin,duvardaki ders programna bakarak bugn yalnz
drdnc,beinci saat dersleriniz var.ki saat bekleyeceksiniz dedi. retmenler iin en g ey
bo saatleri beklemek olduu iin Aye Pusattan bir ikayet umuyordu. Fakat o, ne itiraz etti ne
de ikayet Ba muavin bir mddet ekingen tavrla Ayeye baktktan sonra Ders saatleriniz
gelince sizi snflara takdim ederim dedi ve onun itirazna mahal brakmamak dncesiyle kede
gazetesini okuyan retmene seslendi:

- Rza Be, bakn, Aye Pusat geldi.

Cebir retmeni Rza Be lisenin eski hocalarndand. Ya altma yaklam btn

retmenler gibi yorgun ve konukan bir adamd. Vaktiyle Aye Pusata hocalk etmiti. Gazetesini
indirip baktktan sonra sevinle yerinde kalkt:

- Oooo Ho geldiniz kzm Ho geldin Aye Vallahi zlemitim diyerek ona doru
yrd. Hararetle elini skt.

Ba muavin hanm, kendisini mkilattan kurtarmt. Sessizce oday terk etti. Rza Be,
evresini abuk bir bakla kolladktan sonra yalnz olduklarn grnce Ayeye doru eilip sesini
alaltarak:

- Kocan ne oldu? Hapisten kt m diye sordu.

Ayenin gzlerinde hazin bir k yanp snd. Kocasn sormak ltufkarln

gsterenlerden ou da ite byle gizlice, yalnz olduklar zaman,seslerini ksarak soruyorlard.
Muayyen bir fikre, bir hadiseye taklp titizlenen insanlar gibi Aye de buna tutuluyor, gizli
soranlarn hi sormamakla daha doru yapacaklarn dnyor, kzyor fakat hi belli etmiyordu.
imdi karsndaki adam kendi hocas olmasa belki cevap vermezdi. Bununla beraber iindeki
isyann sesini dinlemekten ve yzne kar daima tenkit ettii kocasna kalbinin btn
samimiyetiyle hak vermekten geri kalmad. Kocas bir tartmalarnn sonunda melankolik bir
tavrla Bana insanlardan m bahsediyorsun? demiti. nsanlar mazide ve tarihin yapraklar
arasnda kaldlar. Bu grdklerin birer karikatrden baka bir ey deildir

Aye bunlar dnrken ihtiyar cebir retmeni ok konuma alkanlnn sevkiyle:

- Kzm, Aye dedi. Seni severim, bilirsin. Kocan da ok takdir ederim. Fakat ne
yaparsan ki, biraz da zaman uymak lazm. nsan her hakikati dosdoru syleyemez ki
Bu kadar atlganlk etmeyecekti. Yazk deil mi? Btn istikbali mahvoldu.

Bunlar herkesin syledii szlerdi. Bunlar dinlemekten artk usan gelmiti. Hakikaten u
insanlar pek mzi mahluklard. Kendi akllarnn stnlne inanarak bakalarna t vermekten
vazgemiyorlar, fakat kendi glnlklerini zavalllklarn da bir trl idrak edemiyorlard.

Aye bugn liseye zaten sinir imtihan geirmek zere gelmi olduundan ihtiyar cebircinin
karsnda ok hakim bir durula duruyordu. Galiba teki de bunun farkndayd ve tehlikeli bir
konuyu kurcalamakta olduunu anlamt. Aye zorla glmsedi:

- Hapisten kt ama kmad desem de yalan olmaz. nk kendi kendisini eve hapsetti.
Bir yere kmyor.

- Neden?

- nsanlardan ireniyor. Kimseyi grmeye tahamml yok.

Yal retmen kuvvetli bir sezile bu szlerden kendisine hisse karmt. Szde teessr
duyan insanlarn yapt gibi derin bir ah ekerek yerine oturdu. Gazetesine dald. Aye
memnundu. O da hi kimse tarafndan rahatsz edilmek istemiyordu. Bakalarnn kendisiyle
megul olmasndan sklyordu. Bir keye ekilerek antasndan Abdlhak Hamidin Makberini
kard. Bu sabah liseye gelmek zere evden karken antasna bu kitab koymutu .Niin
Makberi semiti. Bunu bilmiyordu. Birka defa okuduu, belki yarsn ezbere bildii bu kitabn
kendisince mehul taraf kalmad halde gayruuri bir hareketle Makberi ekip almt. Kim bilir,
belki de bir mersiye olduu iin onu tercih etmiti. Okumaya balad. Fakat daha ikinci msrada
birdenbire durdu:

Gnlm dolu ah u zar kald

Anszn bu msradaki hznn ta yreine ilediini fark etti. Makberin en alelade hatta dil
bakmndan da przl olan bu msranda ne vard da bu kadar iine iliyordu? Yoksa kendisi mi
romantik bir annda idi?

iirlerin ne zaman tesirli olduklar hakknda biraz dnd. Tedailer kendisini yldrm
hzyla ok uzaklara srklerken beyninde bir noktann aydnlandn sezer gibi oldu. nsanlar
kendi duyumlarna uygun bir msradan, bir beyitten zevk alyorlar, hznleniyorlar, keder
duyuyorlard. Aye kendi gnln yoklad. Bu gnl ah u zar ile doluydu.u farkla ki Hamid,kendi
ah u zarn bir frtna l halinde dnyaya ve zamanlara frlatabildii halde Ayenin ah uzar
gnlnn snrlar iinde mahpus kalmaya mahkumdu. Kendisini bu kadar duygulandran da galiba
bir dert ortann olmay, hatta derdini iitecek bir yabancnn bulunmay idi. Bunu
kefettikten sonra tekrar kitaba dald:
Gnlm dolu ah u zar kald

Bir gnln ah u zar ile dolmasnn ne demek olduunu gnl rahat olmayanlar anlayamazd.

Btn liseyi saran bir zil sesi Ayeyi hlyalarndan uyandrd. Elli dakika nasl olmutu da
gemiti? Halbuki o hala Makberin ilk sayfasnda idi. Bazen hzl, bazen yava geen u zaman ne
izafi mefhumdu! Ban kaldrd zaman cebir retmeniyle gz gze geldi ve onun deminden beri
kendisini kontrol etmekte olduunun farkna vard. htiyar hoca kendisine galiba bir eyler
syleyecekti. Fakat daha sze balamadan oda kaps ald ve dersten kan retmenler birer
ikier gelmeye balad.

Bunlarn ou yl nceki kimselerdi. Ayeyi karlay ve selamlaylarnda gizli bir

yapmack vard. Bazlar sanki hibir ey olmam, yllk bir felaket devresi gelip gememi ve
bu kadar ztrap ekilmemi gibi davranyorlar, suni bir nee ile konuarak onun cann skyorlard.
Kocasyla tanm olanlarn onun hakknda az ap bir ey sormamalar dikkati ekecek kadar
belliydi. Bereket versin bu can skma treni uzun srmedi.Taknd resmiyet, cali tavrllar
yanndan uzaklatrd ve elinde Makberiyle Aye, pencere dibindeki iskemlesinde yalnz kald.

Baheden ocuklarn sesleri geliyor, baz isimlere aina kyordu. Ayaa kalkp baheye
baksa bir ounu tanyaca muhakkakt. Fakat kendini gstermekten ekinerek kalkmyor,
oturduu yerden ge ve ufuklara bakarak dalyordu. yldr sarfettii zihni faaliyet onda uur
alt hareketlerini ok uyandrmt. ki eyi birden dnebiliyor, ilk nce farkna varmad ikinci
dnce biraz sonra btn aydnl ile uuruna kabiliyordu. Aye ufuklara bakarken Kafam bir
eyle megul diye dnd ve ok gemeden bunun ne olduunu buldu. Bir iki dakikadan beri
birok kzlar retmen odasna giriyorlar,retmenlerden herhangi birisine bir ey sorar gibi
davranp kendisine bakyorlard. Yeni bir retmen geldii zaman yalnz merak dolaysyla yaplan
bu hareket bugn baka bir mana tayordu. Aye bu manay dnd. Onu da buldu. Bu, hasret
veya nefret olabilirdi. Bunu anlamak iin birdenbire dayanlmaz bir istek duydu. Bu istekle ban
evirerek kap tarafna bakt. gen kz bir retmenle konuuyor ve belli etmeden kendisini
szyordu. Aye hasretle mi, nefretle mi karlanacan anlamak isteyince btn cesaretini
taknmt. Bu cesaretle kara nlkl, beyaz yakal kzlara bakt ve onlarla gz gze geldi.Bu
baklar ok sevimli ve sevinliydi. Gnl ah u zar ile dolu olan edebiyat retmeni,ruhunun
karanlk hcresinde bir panjurun aldn ve oradan ieriye k ve serinlik dolduunu
hissetti.Gzlerini gzel kzn yzlerinde ve salarnda gezdirdi. Sada ve solda duranlar derhal
tand. yl nce kk birer ocuk olarak brakt bu talebeler gelierek ince, gzel, manal,
endaml birer gen kz olmulard. simlerini hatrlamyordu ama btn halleri, alkanlklar,
yaramazlklar, hatta snfta oturduklar yerler sinema eridi gibi hafzasndan geiyordu . Bu iki
gen kz da sanki o dakikada ayn eyi dnyormu gibi hafife glmsediler ve balaryla
Ayeyi selamladlar.

Ortadaki kz utanga bir tebessmle bakyor ve ara sra ban ne eiyordu. Aye onu da
tanmak iin urayor, fakat tanyamyordu. Zihnini yorarken bazen de tanyacak gibi oluyor,
fakat kim olduunu bir trl bulamyordu. Rengi uzaktan anlalmayan ve menekeye benzeyen
gzleriyle, gr ve ak kumral salaryla, fakat bilhassa mahcup glmseyiiyle bir iir kadar gzel
olan bu kzda, baktka kendini belli eden bir hususiyet vard.

Aye bu hususiyetin ne olduunu anlamak ister gibi ona bakarken daha dorusu onu
incelerken gz gze geldiler. Biraz nce ekingen ve kaamakl baklar frlatan meneke gzlerin
manas deiti. Yrtc bir hal ald. Fakat yldan beri ruh mtehasss haline gelen Aye bu
yrtcln kendisine ynelmemi olduunu anlamakta gecikmedi. Bu sert baklar etrafa meydan
okuyordu. Aye Pusat, meneke gzl kzn kendisine gldn ve iinde ekingenlikten eser
bulunmayan bir tavrla selam verdiini grnce birdenbire bu mehul kza kar bir sevgi duydu.
Kendisi de glmsedi. Ayn ak ve samimi tavrla, verilen selam ald.

Birka saniye iinde gzlerle yaplan bu gizli konumay yalnz cebir retmeni Rza Be
grmt. Kadn hocalarn,etraf unutacak ve grmeyecek kadar hararetle havadan,sudan
konutuklar bir srada o Aye Pusata ve kzlara bakm, her eyi grm, neticeden de memnun
olmutu. Bu memnuniyetin dourduu gayr ihtiyari bir hareketle ayaa kalkarak Ayeye yaklat.
Eski hocaln verdii laubali bir tavrla Aye! Son snflara dersin var m? diye sordu.

- Var efendim.

- ok gzel.Bilhassa fen ubesinden ok memnun kalacaksn.

Aye,btn retmen odalarnn bitip tkenmez ekime konusu olan edebiyat-fen

davasn hatrlayarak glmsedi.Rza Be bu glmseyiin sebebini anlamt.

- Hayr, hayr! Onun iin sylemiyorum, dedi. Bu snftan cidden memnun kalacaksn. On
kiiden mrekkep fevkalade bir snftr. Bilhassa ilerinde Aydolu, Gntl veVe

Bu isimler Ayeye hi yabanc gelmemi ve houna gitmiti. Cebir retmeninin nc

ismi bulmakta biraz gle uramasn frsat bilerek onun szn kesti:

- Aydolu ile Gntl m dediniz?

- Evet.

- Ne gzel isimler! Bunlar karde mi?

- Hayr, karde deil. Fakat kardeten daha yakn. Bir arkadalar daha var Nurkan. Bu
birbirinden hi ayrlmaz. Biraz nce buradaydlar. Gya fizik hocasna bir eyler
soruyorlard ama hakikatte seni grmek ve ho geldin demek istiyorlard...

Birdenbire, Ayenin dimanda bir dm zld. Deminki kzn ikisini, sada ve solda
duranlarn adlarn hatrlayarak tand. Gne gibi sar sals Aydolu, kestane renkli ve rgl
sals da Nurkand. Ya ortada duran meneke gzl kz? Herhalde o da Gntl olacakt.

- Ortada duran kz hatrlayamadm. Acaba Gntl o mu?

- Ta kendisiTanmamakla mazursun. nk senin rencin olmad. Sen gittikten sonra

geldi ve derhal teki ikisiyle kaynat. Bu snflarnn ve lisenin gzbebei,
iftihardr. Ama btn derslerden byledirler.

Sonra ii akaya vurdu:

- naallah bunlar iir deryasna batrp fen derslerini ihmal ettirmezsin

Yeni derse girileceini bildiren zil alarken Aye tekrar kendi i alemine dalmt. Deruni
bir rahatlk duyuyordu. Mektebin en iyi talebesinin taknd rahat tavr nasl karlanacan
belli ediyordu. Demek ki gen kzlarn gnllerinde vefa duygusu silinmemiti. Hele Gntl,
kendisini ilk defa grd halde en samimi tavryla selam vermi, bu selam verirken etrafn ne
dneceine aldrmam, hatta etrafa meydan okumutu. Kendilerini yalnz ve kimsesiz sananlar,
evrelerinde dostlar grdkleri zaman nasl bir inirah duyarlarsa Aye de onu duyuyor, gnlnn
ah u zar ile dolu olmasna ramen yaamaktaki zevki tadyordu.

Yaamaktaki zevki dnmek, Ayeye birdenbire kocasn hatrlatt ve onun bu zevki

mebbeden kaybetmi olduunu dnerek ii szlad. Felaketler ve kederler gibi bahtiyarlklar
da geiciydi. inde ferahlk duymasyla gnlnn kararmas bir oluyor ve hep byle devam edip
gidiyordu. Acaba imdi kocas ne yapyordu? Herhalde evde bir keden ufka melankolik baklarla
dalm olmalyd. Yahut odada muttarid admlarla geziniyordu. Belki de harb tarihine ait kitaplara
eilmiti.

Aye birdenbire iinin merhametle dolduunu hissetti ve Zavall Selim diye sylendi.

Selim Pusat yl ncesine kadar ordunun iyi bir yzbasyd ve Harp Akademisinin son
snfnda bulunuyordu. Askerlii bir meslek deil, bir inan olarak kabul etmiti.Kendisine
babasndan ve dedesinden miras kalm olan askerlikten gayr bir eyin mevcut olabileceini
dnmezdi. Ona gre insanlar kumanda edenlerle kumanda edilenlerden ibaretti ve hayat denen
nesne,sng takp avc hattnda yrmekten baka bir ey deildi. Selim Pusat, grne gre
parlak istikbale namzetti. Ar dnceleri, inand fikirler urundaki sebat yznden kendisini
mahvetti. nk o krallk taraftaryd ve cumhuriyet rejimiyle idare olunan bir memlekette kralc
olmann douraca tehlikeleri umursamyordu. Harb tarihine iyice nfuz etmi ve bu nfuz edi
onu kralcla gtrmt.

Yzba Selim Pusat bu kalbi taraftarln ne kimseye am ne de kimseden saklamt.

Ona gre esas gaye harb sanat idi ve krall da harb sanat iin iyi bir gelime ortam diye kabul
ediyordu. Lzumsuz yere konumasn, sorulmadan fikir yrtmesini sevmedii iin kralc olduunu
sylemeye imkan bulamamt. Fakat kimseden de gizli bir eyi olmad iin bunu saklamaya lzum
grmezdi. Esasen bir askere asla yakmayan yalan syleyecek olduktan sonra seilecek birok
meslekler bulunabilirdi.

Selimin felaketini hazrlayan ey Harb Tarihi vazifelerinin birinde kulland bir cmle
olmutu. Plevne kahraman Gazi Osman Paa iin Trk Harb tarihinin son byk simasdr demesi
frtnay koparmt. retmenleri olan albay,vazifelerin mnakaas yaplrken bu cmledeki fikri
iddetle ve Gazi Osman Paay kltecek ekilde tenkit etmi, bir askere deil, bir siyasetiye,
bir frka adamna yakan bir dille bu cmleyi dzeltmesini alenen talep etmiti. Yzba Selim
Pusat, kanaatinde samimi idi. Bir adama ihtarla kanaat deitirtmekteki samal kavryordu.
mrnde geri dnmemi, belaya doru adm atarken bile pimanlk duymam ve askeri ahlak,
dnce gibi prensiplere Kuvvetle balanmt. Onu hayrette brakan ey, imdiye kadar tam bir
asker olarak tand albayn birdenbire babozuk halini almas, bir propagandac haline inmesiydi.
Fikrini deitirmesi hakkndaki talebi, askeri terbiyenin dna asla kmayan sert bir ses ve sert
bir hareketle reddetmi, Evet albaym!Askerlik sanat bakmndan son byk eser Plevne
savunmasdr demiti.

Albay fkelenmiti. Onu kskvrak yakalamak iin mutad taktii kullanmaktan geri
kalmamt.

- anakkale ve Sakaryay hatrlamyor musun?

 - anakkale erlerin, Sakarya subaylarn zaferidir. Bu muharebelerde kumandanlk
sanatnn rol azdr.
- Bu ikisi kaybedilseydi ne olurdu,bir lahza dndn m?

- Bir lahzadan daha fazla dndm albaym. anakkale ile Sakaryann askeri sonular
deil siyasi neticeleri mhim olmutur. Dersimiz harb sanat olduuna gre
hkmlerimizi askeri zihniyetle vermek doru olur kanaatindeyim!

Otuz kiilik snf bu kavgay byk bir dikkatle dinliyordu.Ses karmadklar halde bir
ksmnn albaya, bir ksmnn da Selim Pusata hak verdii yzlerindeki manadan anlalyordu.

Yzbayla albayn konumas bir tartma olmaktan kyor,sz d haline giriyordu.

Ders salonunda ilmi bir mesele zerinde fikir yrtmeye ve itiraz etmeye cevaz olmakla birlikte
bu kadar askeri disipline aykr idi.

Selim Pusat her taarruzu yksnmeden karlard. Askeri lise rencisi olduu
zamanlardan beri kendisinde hakim olan bu mcadele ruhu dolaysyla biroklar, hatta
yaknlarndan bazlar onun asl adn bilmezler, yalnz Pusat diye anarlard. imdi karsndaki
albay tartmay baka bir mecraya srklerken bunu da kabul ediyor, taarruz hangi cepheden
gelirse gelsin derhal kar cephe almaktan ve mukabil taarruza gemekten geri kalmyordu. Plevne
ile anakkale ve Sakaryann mukayesesinden balayan hrn konuma Moha, aldran,Kosova ve
Niboluya kadar uzand. Sonra albayn fke ve istihza iinde:

- Kurmay aday! Padiahlk devrine ne kadar hasret ekiyorsun. Bu rejime yemin vermi
olduun halde tpk bir kralc gibi konuuyorsun, demesiyle en buhranl noktasna erdi.

Pusatn snftaki dostlar,buna verecei cevapla mahvolacan anlamakta gecikmediler.

Selim hala esas vaziyetinde olduu halde en sert eda ile:

- Evet albaym! Bu rejime vermi olduum halde fikren kralcym. nk birinci snf
askerler ancak krallklarda kar. Siz de vaktiyle kralla sadakat yemini etmi olduu
halde bugn cumhuriyeti gzkyorsunuz, diye karlk verdi.

Bu cevap o ana kadar devam eden askeri disiplini bozmaya kafi gelmiti. Btn snf ayaa
kalkmt. uur durmu, yerini fke tutmutu. Karlkl sert szler de sylenmiti. Durum ok
vahimdi.

Bu hal birka dakika sonra Harb Akademisi Kumandan olan general tarafndan duyulmu
general, balarnda bir yzba olan sng takm bir takmla snfa gelerek hadiseyi albaydan
dinlemi, Yzba Selim Pusatla tartmada ona taraftarlk eden Yzba erefi hapsedip
ihtilattan menetmi, sekiz subay da gz hapsine alarak meseleyi resmiyete koymutu.

Albay, hadiseyi ok mbalegal bir ekilde anlatmt. Ona inanmak gerekirse Yzba
Pusat bir vatan haini saymak gerekecekti. Nitekim umumi telakki de bu merkezde idi. O bir
kstah, bir vatan haini, belki de bir casustu. Bu kadar cretkar olabilmesi iin mutlaka bir d
kuvvete dayanmas lazmd. Snftaki taraftarlarnn okluu da akl sahipleri iin gizli bir
tekilatn mevcudiyetini muhakkak klyordu. Bunlarn yok edilmesi milli ve vatani bir zaruretti
 4. BLM

Yzba Pusat gnlerce sorgusuz sualsiz bir odada tutuklu kald. Ay ba geldii zaman
maan vermediler. htilattan men edilmi olduu iin kimseyle grtrmediler. Gazete ve kitap
okumasna da engel oldular. Bunlara ehemmiyet verdii yoktu. Onca asl zlecek nokta askeri
terbiyenin azalm olmasyd. Tutuk evine memur olan subaylar arasnda rtbece kendisinden
kk olanlar kapsn atklar zaman selam vermiyorlar hatta sngller bile ayn saygszl
gsteriyorlard. Bu kayg arasnda eiyle olunu dnecek vakit bulamyordu. Aye her gn
gelerek kendisine bir para yiyecek getiriyor, fakat grmek imkan olmuyordu.

Bir gn Ayenin getirdii amar paketi Pusat iin lm darbesi oldu. amarlar gn
nceki bir gazeteye sarlm, gazete okumas yasak olduu halde nbetiler naslsa dikkat
etmemilerdi. Gazeteyi ilanlarna kadar okuyarak oyalanmak, hatta sonundaki bulmaca ile megul
olmak hi de fena olmayacakt. Fakat bu oyalanmaya frsat kalmad. nk ilk sayfann ortasnda
byk harflerle dizilmi bulunan Selim Pusat Meselesi bal birdenbire iddetle gzlerine
arpt.

Satrlar okurken nce ard. Sonra mthi bir fkeye kapld.Kan beynine sram,
yzn yakyordu. Daha sonra byk bir ktmserlie dt. Herhalde kan ekilmi olacakt ki, bu
lk bahar havasnda yordu.

Gazetenin inanlr kaynaklardan alnan haberler diye heyecanla naklettii satrlar batan
baa yalan, iftira ve tahriften ibaretti. Pusat, mrnde ilk defa kendisinden phe ederek acaba
yanl m anladm diye gazeteyi bir kez daha okudu. Hayr, yanl anlamamt. Hatta eksik
anlamt. nk bu gazete memleket rejimini deitirmek iin yaplan hain teebbsten, yabanc
i birliinden bahsediyor ve bu fesat teebbsn ele bas olarak Yzba Selim Pusat, en
yakn arkada olarak da Yzba erefi gsteriyordu. Tand, tanmad birok isimler daha
saylyor, bir ok evlerin arandndan bahs olunuyordu. Buna dair havadislerin sonunda Aye
Pusatn da sorguya ekildii ve lisedeki vazifesine son verildii bildiriliyordu.

Pusat gazeteyi yatana frlatarak kk odasnda gezinmeye balad. Bir ok erkek gibi o
da gezindii zaman daha iyi dnebiliyordu. Fakat bir mddet sonra acyla farkna vard ki, btn
gezinmesine ramen artk bir ey dnemiyor, muhakeme yapmak kabiliyetinden mahrum
bulunuyordu. Bu umulmadk darbe kendisini sersemletmi,beynini uyuturmutu. O zaman
kendisinin bir kurmay aday olduunu, bir kurmay iin armann yasak bulunduunu hatrlad ve
demir parmaklkl kk pencereden ufuklara derin derin baktktan sonra:

- Kendi ordusu btn mevcudu ile dman safna geen bir kurmay ne yapabilir?diye
dnd.

* * *

Ertesi sabah ne olursa olsun deyip bir teebbste bulundu. Neferlerden birine para
vererek o gnn gazetesini gizlice aldrd.Bununla darbe tamamlanyordu. Dn okuduu satrlara
hayasz bir gazeteci arlatanl diye bakmak midi, kendisinin vatan haini olduu hakknda resmi
teblile tamamen krlmt. Pusat bunu okuyunca,en sez yerinden lmcl yara alanlar gibi gklere
bakarak Allah arad. Boluktan baka hibir ey yoktu. inde azgn duygularn ahlandn
hissetti ve milyonlarca insana kar tek bana kudurmuasna dmek iin korkun bir ihtiras
duydu. Yazk, debilmek saadetinden de mahrumdu Byk bir uultu duyuyordu. Birok
motorun birlikte ilemesinden doan bir ses gibi bu uultu kendisini neredeyse sar edecekti. Bu
sesin nereden geldiini anlamak iin pencereden btn gr sahasna yle bir baknd. Hibir ey
yoktu. Bu grlt insanlk, erkeklik, askerlik gibi byk yapnn kmesinden geliyor ve bu
ynlarn altnda kalan eref ve haysiyet heykelleri de tuzla buz olarak ortadan kayboluyordu.

Hasta deildi.Fakat banda ate vard. Hibir ey dnmeden muttarid admlarla

geziyordu. Dnmyor, fakat beyni mtemadi faaliyetten yoruluyordu. Ge vakit yatana
uzandktan sonra da dimann bu hummal faaliyeti devam etmiti. Uyku ile uyanklk arasnda,
yattka yorularak saatler geerken yavaa kap ald. Aye beyazlar giymi ve Tosunun elinden
tutmu olduu halde ieri girdi. Yzne glge vurmu olduu iin iyi seilemiyordu. Pusat,ii
hznle dolu olduu halde gzlerini at. Birsam- saadet biraz daha grndkten sonra yava
yava kayboldu. O zaman Aye ile Tosun kar dayanlmaz bir zleyi duydu ve dnyada bir
kadnla bir ocuktan baka kimsesi kalmadn dnerek yalnzl karsnda irkildi. O sabah
odaya gelen inzibat temeni, Pusat askerce selamlad zaman artk karsnda bir yzba deil,
yaralanm, irenmi kin ile iba haline gelmi bir adam vard.

- Bir emriniz var m yzbam?

- Rica ederim temen, bana artk byle hitap etmeyiniz ve beni selamlamaynz!..

Bunu syleyerek gazeteyi gsteriyordu.Temen,onun her eyi bildiini anlayarak biraz

ard ve syleyecek sz bulamad.

Pusat,iyi markal altn saatini temene uzatt:

- Bunu sattrmanz ve parasn, yzba deil akbeti anlalm bir tutuklu olan bana
getirmenizi rica ediyorum.

Temen halden anlyordu.Onu zmeyecek bir cevap verdi:

- Peki efendim!..

- Bir de zevcem geldii zaman artk her gn bana yemek tamak iin zahmet
etmemesini,ihtiyalarmn buradan salandn bildiriniz.

- Peki efendim!

- Teekkr ederim.

- Bir ey deil efendim.

Yalnz kald zaman Pusat kendinde bir deiiklik duydu.mrnde ilk olarak kendisini
dnyordu. Kudurmu bir frtnadan denize den bir insan gibi mitsizdi. Fakat kendisini hain
dalgalara teslim etmeyecek, ok uzaktaki karaya varmak iin kulalar atacakt.

Ya Aye? caba o ne yapyordu? Onun ne suu vard da vazifesinden karlyor ve kk bir

ocukla birlikte sefaletin kucana braklyordu? Bunlar hangi hak,hangi vicdan, hangi kanun, hangi
mantkla yaplyordu? Pusat yine mrnde ilk olarak paray dnd. Kendisine haksz yere ve keyfi
olarak maan vermemiler, eini hasz yere ve keyfi olarak retmenlikten karmlard. Bu
artlar iinde para ihtiyac birdenbire kendini gsteriyor ve para gibi aalk bir nesneye muhta
olmak da onun gururunu zedeliyordu.

nzibat temeni altn saati satp parasn getirdii zaman ondan Ayenin durumu hakknda
izahat ald. Bakanlk emrine alnmann ne demek olduunu ve Ayenin drtte bir nisbetinde aylk
alabileceini rendi. Saat parasnn bir ksmn inzibat temenine vererek Ayeye gtrmesini ve
saatin satldndan, kendisinin maa alamadndan bahsedilememesini rica etti. Fakat bu taktik
de bouna idi. Temen paray da geri getirmiti. Aye kendisinin paraya ihtiyac olmadn
bildiriyor ve yine her gn geleceini haber veriyordu.

Aye her eyi biliyor ve Pusatn maa alamadndan haberdar bulunuyordu. O zaman
Selim yapacak ii kalmayan ve mukadderat bekleyen insanlarn sessizlii ile karyolasna uzand.
Kendisini insanlarn bu kadar irkefletii bir asrda dnyaya getiren kadere lanet ederek
dinlenmek ve toparlanmak istedi. Kurmay olarak yetimekte bulunduundan abuk karar vermesini
biliyordu. Nitekim biraz sonra kararn vermi ve bu yzden de skunet bulmutu.

Kaps alp da bir binba ieri girdii zaman Pusat, karyolasna uzanm ve ayaklarn
karyola demirlerine dayam olduu halde hafif hafif slk alyordu. Binbayla gz gze geldikleri
zaman durumunu hi deitirmedi. Bir ste kar yaplan bu saygszlk daha birka gn ncesine
kadar onun asla balamayaca, hele bizzat kendisi tarafndan yaplacan aklna bile
getiremeyecei bir davrant. Fakat askerlik ldkten ve yurt iin gzn krpmadan lme
atlacak yaratlta olan kendisi gibi bir askere vatan haini damgas vurulduktan sonra artk askeri
terbiye, stlk, astlk denilen eyler manal mefhumlar saylamazd.

Binba hakarete uradnn farknda idi. Fakat Pusatn gzlerindeki kinli k ve

baklarndaki cretkarlk onu susmaya mecbur etti ve ksaca:

- Hazrlann. Orgenerale kacaksnz, dedi.

Baka bir zamanda olsayd orgenerali bekletmemek iin en byk hzla hazrlanr ve
hazrm binbam diye mukabele ederdi. imdi, belki kasdi bir arlkla hazrlanyor ve ceketle
kasket giymekten ibaret olan bu hazrl yaparken Harb Okulu Marn alyordu. Her ey
tamamlannca binbayla baktlar. Bu bakmalarda iyi niyetten bir zerre bile yoktu. Birbirlerine
atlmaya hazr iki dman gibiydiler. Pusat hibir sz etmeden kstah bir tavrla nden yrd ve
binba onu takibe mecbur kald.Bir palaskal ve iki sngl de arkalarndan geliyordu.

Ordu mfettiinin odasna girdikleri zaman verdii, iinde askeri ruh ve sertlikten eser
bulunmayan selam, onun orgeneralliine deil, yana verilmiti. Yal asker ask yz, atk
kalaryla onu szyor, topuklarn bititirmesini, esas vaziyetini almasn bekliyordu. ahsna
kar saygszlk gstermese bu yzbaya kar yumuak davranacakt. Fakat beriki zorla belay
arr gibi kavgac baklarla bakyor, toplanmyor, aradaki byk rtbe farkn hesaba
katmyordu. Orgeneral gerekten fkelenmiti. Kurmay bakannn ve binbann yannda bir
yzbadan saygszlk grmek gcne gitmiti. Sert bir sesle Yzba!Vaziyetini dzelt diye
kt. Pusat bu ihtara aldrmad.Gzlerini orgeneralin gzlerine dikmekle mukabele etti.

Bazen szle ifade edilmeyen eyler gzlerle ifade edilir. imdi yle bir anda
bulunuyorlard. Bazen sert bakmasna ramen saygl olan gzler bazen en nazik baklarla hakaret
edebilirler. imdi yle bir anda bulunuyorlard.
 Orgeneral bu yumuak,fakat srarl baklardan rahatsz olarak daha sert bir sesle
bard:

- Sana sylyorum yzba! Vaziyetini dzelt!

Pusat yumuak ve sakin bir sesle cevap verdi:

- Benim vaziyetimin dzeltilecek bir taraf kalmamtr general!..

Bu eda ve bu cmle ordu mfettiini kudurtmutu. Kendisine orgeneralim demesi lazmken

general diye hitap ediyor ve bunu bir siville konuan baka bir sivil gibi sylyordu.

leriye doru iddetli bir adm attktan sonra yz kpkrmz olduu halde haykrd:

- Bana hakaret ediyorsun! Esas vaziyeti al!

- Bir vatan haininden sayg beklemeyiniz general!

Ayn sakin sesle verdii bu karlktan sonra cebinden bir mendil kard ve alnn sildi.
Btn skunetine ramen laubalileen tavr karsnda bir an ne yapacan aran, hatta
tabancasn ekip onu vurmay bile dnen ordu mfettii birden vatan haini szlerine takld. O,
karsnda pek byk sulu bir subay grmekle beraber vatan hainliini hi hesaba katmamt.
Onca ne gazetelerin neriyat, ne hkmetin resmi teblii bir mana tayordu. Her ey Divan-
Harbde anlalacakt. imdi bu gen yzba bir vatan haininden sayg beklemeyiniz derken
orgeneralin kafas birden buna takld ve sordu:

- Hangi vatan hainlii? Ne demek istiyorsun?

Sz buraya gelince Pusat soukkanlln muhafaza edemedi. En hazml insann bile kabul
edemeyecei eyler vardr. Btn mrnce vatan ve eref mefhumlar iin yaayan bir insana
vatan haini demek onu ldrtmak, her eyin inkarna yol amak, bu byk iftira karsnda susanlar
da dahil olduu halde herkese kin beslemesine sebep olmak demekti. Evet!.. Artk soukkanlln
muhafaza edemezdi. Artk elleri pantolonunun zrhna yapm olduu halde konuaca gnler
gemiti. Orgeneralin masasnda duran bir gazeteye doru ehadet parman tehditkar bir
tavrla uzatarak sert bir sesle Gazeteleri okumadnz m general? diye grledi. General itidalini
kaybetmiti. Yola getiremedii bir astla askeri disiplin ve terbiyenin dnda konumak onu
artmt. Gazetelerden sana ne? diye karlk verdi. Pusat ac ac glmsedi:

- Yaaa Demek ben kendi erefimle ilgilenmeyeceim! O resmi tebliden sonra

insanln ve erefin bo mefhumlar olduunu anlamtm. Onun iin karnzda
istediiniz gibi duramyorum

Bunu syleyerek kstahl biraz daha arttrd. Mendiliyle alnn biraz daha sildikten sonra
ellerini arkasna gtrerek kavuturdu.

Orgeneral bunu grmemezlikten gelmeye mecburdu. nk karsnda her eyi kabul

etmi, her neticeyi gze alm bir lgn vard. Fakat bu yzbann iinden neler getiini de
merak etmiyor deildi:

- Sen, dedi, erefine bu kadar bal oluyorsun da neden kralclk ediyorsun?

 - Kralclk erefsizlik midir? O halde siz ve btn stsubaylar da erefsizsiniz. nk
siz, imdi aleyhinde bulunduunuz krala vaktiyle sadakat yemini etmitiniz. mrnde
bir kere erefsiz olan bir insann sonra yeniden erefli olduunu bilmiyorum. Ben ise
bu fikre mesleki bir zaruretle gelmi bulunuyorum. Bu fikrimi de srf bana sorulduu
iin, yalan sylememek kaygsyla aa vurdum.

Orgeneral, bu apak szlerden sonra ileden kt. Korkun bir sesle bard:

- Terbiyeni takn yzba! Kanna m susadn? Hala asker olduunu unutma!

Pusat sesini dikletirdi:

- Askerlik ld general! Sinsi siyasetilere srf niformal olduklar iin asker diyemem!
Asker olduklarn kapmda bekleyen inzibat temenleriyle erlerine retiniz.
niformal politikaclardan aldklar telkinlerle bana, nyzba Selim Pusata selam
vermiyorlar. nyzba Selim Pusat da onlardan ald dersi daha yukarlara
ulatrmaktan baka bir ey yapmyor

Fazla konumak bouna idi.Pusat,odasna gnderildi ve o andan itibaren hakknda daha sert
muamele tatbik olunmaya balad. Onu daha kk bir odaya,hcre denilecek kadar dar bir delie
tktlar. Buras havasz, gnesi, pis bir yerdi. Bu muamelelerden ve insanlarn topyekn
kahpelemesinden sonra artk onun ruhu lmt. Ruhsuz bir ceset iinse zlmeye demezdi.

Sk kontrole ramen ara sra gelen gazeteler vastasyla hakknda yazlanlar okuyor, bu
kadar ok namussuz insan ve erefsiz kalemin mevcudiyetinin imdiye kadar nasl bir gafletle
anlayamad iin ayordu. Bu alkant, bu frtna ahsi bir kanaatini aa vurduu iin kyor,
kendisine iftira atanlar biroklar tarafndan riyakar jestlerle alklanyor ve kendisi yalan, iftira,
isnad tufanlaryla boulmak isteniyordu.

Pusat ayakta dimdik duruyordu. Solgun ve zayflam olmasna ramen btn bu gruhla
tek bana bir lm-dirim dne hazrd. Fakat bu imkan bulamad.

Divan- Harbde durumalar balarken, ordu mfettiiyle arasndaki sert konumann

karl olarak ellerine kelepe vurulmutu. Bileklere taklan bir iftihar madalyas gibi kelepeyi
tayarak dudaklarnda kindar bir tebessm, gzlerinde lanet okuyan bir parlt olduu halde
mahkeme salonuna girerken baklaryla etraf aratrd. Aye orada idi. Hazin baklarla kendisini
szyor ve evreyi saran dman ynna kar gsterdii istina ile kendi yannda olduunu
belirtiyordu.

Yzba eref, tpk kendi urad hakaretlere uram olduunu belirten ok ar ve

ciddi bir yzle uzaklara bakyor, daha serbest olan teki sekiz subay ise aksine,daha endieli
gzkyordu. nk onlarn kaybetmek kadar kazanmak anslar da vard.

Duruma szde aleni idi. Fakat tutuklu subaylarn eleriyle annelerinden baka kimse ieri
alnmamt.Dinleyici sralarn inzibat subaylaryla kralcla dman astsubaylar ve generaller, bir
de sivil polislerle Milli Emniyet memurlar dolduruyordu.

Rzgarl, serin, gaml bir gnd. Salonun ak pencerelerinden giren esinti bunaltc manevi
havay hafifletiyordu. Savc akla gelmez uydurmalar ve yaktrmalarla dolu iddianamesini okuduu
zaman sanklar memlekete krall geri getirmek iin gizli cemiyet kurmak ve orduyu buna alet
etmekle sulandklarn rendiler. Sorgular abuk yaplyordu. Selim Pusatla eref
kesin,ksa,sert cevaplar veriyorlar, kaamak yapmyorlar, askeri terbiyenin gerektirdii saygy
gstermiyorlard. teki sekiz kii askeri terbiyenin icablarna riayet ediyorlard. Zaten savc da
onlar iin hafifletici sebepler ileri srmt. Selimle eref iin istenen ceza ok ard.

Haftada gn yaplan durumalar savc ile Selim ve eref arasndaki sert mnakaalar
halinde geiyor, yarglar da tarafszlklarn unutarak bu tartmalara savc lehinde
mdahalelerle bulunuyorlard. Bazen krallk ve cumhuriyet zerine akademik bir konuma balyor,
o zaman iki vatan haini yzba yarglarla savcy g durumda brakyorlard. Onlar her eyi
kabul ediyorlar, fakat krall iade, gizli cemiyet, dmanla ibirlii isnadlarn iddetle,
asabiyetle, karlarndakileri tahkir edici edalarla reddediyorlard. Selim yarglara Krallk
terbiyesiyle yetien ve sadakat yemini eden sizlerin de kalben hala kralc olduundan eminim
derken eref, Kralc olmak iin tarihin en muhterem simalarn bir kez dnmek kafidir diye
tamamlyordu. Tartmalar bazen rndan karak teferruata saplanyor ve yarglarn, bilhassa,
iki yzbay zayf noktalarndan yakalamak iin yaptklar teebbsler halinde uzayp gidiyordu.

Aye heyecanla bunlar dinliyor, fakat Selimi fikrinden evirmek imkanszln bildii iin
mtevekkil davranyordu. Hangi sorulara Selimin ne ekilde cevap vereceini biliyordu. Onu
ilgilendiren cihet durumalarn sonu idi.

Bu son yalnz kendileri iin deil, adalet ve ahlak iin de pek feci olmutu: Selim ve eref
on beer yla mahkum edilmiler, dier sekiz kiinin bazlar hafif cezalarla, bir ikisi de beraatle
iin iinden syrlmlard. Askeri Yargtay daha cezay tasdik etmeden acele ve kasdi bir
merasimle ikisinin apoletleri sklm ve zindanlara gtrlmlerdi.

Fakat nasl oldu bilinmez, galiba Allahn bir mdahalesiydi. Yargtay, karar kknden
bozdu. Baka yarglar nnde yaplan ve pek abuk bitirilen durumada iki yzba ar
disiplinsizlie uyan maddelerden ikier yla mahkum edilip, vatana ihanetten beraat ettiler. Fakat
onlarn yz bunlara da glmyordu. Hapiste iki yldan ok yatmlar ve asker olarak girdikleri
tutuk evinden mesleksiz olarak kmlard.

kisi birka defa bulutuktan, fakat hibir ey konumayarak dalgn baklarla sustuktan
sonra yeryznde hi kimsesi olmayan eref, bir gn Pusata ksa bir yaz gndererek intihar etti.
Yollad kada Tiyatro bitti. Beklemeye lzum grmyorum yazlyd.

Pusat, arkada iin hibir tren yaptrmad. Para ile tuttuu kiiye kendisi de katlarak
onun tabutunu en yakn mezarla kadar bizzat gtrd. Tabut kabre konduktan sonra zerine
kk bir bayrakla bir kitap brakt. Mezarn topran tek bana doldurduktan sonra ba ucuna
bir tahta paras dikti. Bunun zerinde Arkadam eref kelimeleri yazlyd

5. BLM

Aye, maziyi bir sinema filimi gibi gzlerinin nnden geiren tahayylat brakt zaman
drdnc dersin zili almt. Ba muavin yan banda peyda olarak zoraki bir glmseyile Sizi
snfa takdim edeyim dedi. Sonra Ayeye bir eyler tlatmak lzumunu duyarak:

- imdi fen ubesine dersiniz var. Bu snftan ok memnun kalacaksnz. ok iyi

kzlardr. Derslerinden baka bir eyle megul olmazlar, diye ilave etti.
 Aye Pusat bu szlerle kendisine kralclk propagandas yapmamasnn ihtar olunduunu
anlyordu. Geri onun bu gibi ilerle hibir iliii yoktu, ama kocasna yaplan isnadlarn izi
kafalardan hala silinememi, kocas bile baka sebeplerle hapis yatt halde herkes
krkrne,onun aleyhindeki propagandaya inanmt.

Aye, ba muavinin imasn anlamamazlktan geldi.Birlikte son snfn fen ubesine doru
yrdler.

On kz birden ayaa kalkt. Hepsi irin ve ciddi kzlard. Fakat gzlerinin ii glyordu. Ba
muavin somurtkan bir tavrla Ayeyi tantt:

- Yeni edebiyat retmeniniz ok alnz ve kendisinden istifade ediniz

Bu tantma ne kadar souk ve kaba idi. Yeni retmenin ad dahi sylenmemiti. Kzlar
sessizlik iinde ba muavinin gitmesini beklediler ve o gidinceye kadar ayakta durdular. O zaman
Aye oturmalarn iaret etti ve deminden beri gzleriyle glen kzlar bu sefer dudaklaryla
hafife ve nazikane glmsediler.

Aye snfa bir gz gezdirdi. On kiinin dokuzu yl nceki talebeleriydi. nde yan yana
oturan Aydolu ve Nurkan yalnz gzellikleriyle deil, alkanlklaryla da en ileride bulunan
kzlard. Dierlerine de birer birer bakp isimlerini hatrladktan sonra arkada bir sraya tek
bana oturmu olan Gntlde baklar durdu ve onun gr ve ak kumral salarla evrelenmi
ince ve manal yzn takdirle seyretti. Bu kzn kendisine kar bir dost kalbi tad muhakkakt.
Nereden, niin, nasl? Bunlar bilmiyor, bilmeye de lzum grmyordu. Aye'nin dost kalplere
ihtiyac vard. Kendisi iin fenalk istemeyen insanlara hasretti. Byle bir kalp tayan insan bir
talebe bile olsa makbuld. Yeter ki menfaatsiz olarak dostluk duygular beslesin

Gntl, utanga glmsemelerle kendisine bakyor ve yz pembeleiyordu. Sabahleyin

menekeye benzeyen gzleri imdi ela idi.

Aye, bu ilk derste onlarn ders durumunu anlamak iin yerlerinden kaldrmadan edebiyata
ait sorular soruyor, hem onlarn bilgi derecesini reniyor, hem de oktandr hasret kald lisenin
bir snfnda retmenlik zevkini tadyordu.

Ald cevaplar en mkilpesend hocay bile memnun edecek mahiyette idi. Bu kzlar fen
talebesi olduklar halde edebiyat iyi biliyorlar, aruzdan anlyorlar, iirin zevkini duyuyorlar ve
edebiyat hakknda esasl fikir ve kanata sahip bulunuyorlard. Hele Nurkan ve snf mmessili
bulunan Aydolu fevkalade idiler.

imdi sra sonuncuya, Gntlye gelmiti. Ela gzl, mahcup tebessml kz kendisine
hitap olununca ayaa kalkt ve Aye, btn dierleri gibi onun da oturarak cevap vermesini arzu
ettii halde srf utanp kzarmasn diye, bir ey sylemedi.

- Edebiyat hakkndaki duygularn nasldr, Gntl?

Bu sual, edebiyat retmeninin mutad olan sorulardan deildi. Bu kz orijinal bulduu iin
byle bir ey sormutu. Ald cevap houna gitti:

- Ders olarak da, sanat olarak da ok severim efendim.

 S leri pek hafif peltek olarak sylyor ve bu hafif pelteklik onun konumasna gzellik
veriyordu. Sesi de ok esrarl ve ruha ileyici idi.Aye,edebiyat olmann verdii kabiliyetle
gzellikleri ekip karmakta ustayd. Glmseyerek tekrar sordu:

- Niin seversin Gntl?

Gntl, hocasna hayretle bakarak birka defa gzlerine bakt ve ayn esrarla sesle cevap
verdi:

- Sevginin niini olmaz ki efendim Dnsem belki makul bir sebep bulabilirim. Fakat
bu hakiki sebep olmaz. nk biz nce severiz. Sonra sevdiimiz eyin gzel taraflarn
bulmaya alrz. Bu da hodbinliimizden doar efendim.

Aye Pusat, kzn cmlelerine dalmt. ok dzgn, gramer bakmndan yanlsz cmlelerle
konuuyordu. Hele imdi gzleri yine deimi, dalgn bir hal almt. Rengi de galiba yeildi.
Nereye bakt belli olmuyor, fakat byk bir ruh kudreti tayordu. Onu btn snf da
hayranlkla dinliyor, bilhassa samimi arkadalar olan Aydolu ile Nurkan bu gzel konuma
karsndaki memnuniyetlerini yz izgileriyle belli ediyorlard.

Aye, byle bir talebesi olduu iin sevin duydu. Gittike artan bir merak iinde sualini
yeniledi:

- Peki Gntl, bildiin iirler arasnda en ok beendiklerinden birkan sayar msn?

Gen kz, ban biraz kaldrarak dnd. Sonra retmenine bakarak yava yava
anlatmaya balad:

- Efendim! Fuzulinin iirleri arasnda:

Can verme gam- aka ki ak afet-i candr,

Ak afet-i can olduu mehur- cihandr

diye balayan gazeli beeniyorum. Fuzulinin en gzel iiri phesiz bu deildir. Fakat bunu
anlayabildiim ve ahengine kapldm iin olacak, tercih ediyorum. Tasavvuf hakknda bilgim
olmad iin iirlerinden birounu anlayamyorum. Nedimi daha kolay anlyor, fakat umumi
telakki hilafna arklarndan zevk almyorum.

Bir nim nee bu cihann baharn,

Bir sagar- keideye tut lalezarn

diye balayan gazelini ok beeniyorum. Namk Kemalin mehur Vatan kasidesi olmakla beraber
bana beyitler arasnda bir birlik yok gibi geliyor. Her beyit ayr ayr gzel. Fakat terkip kuvvetli
deil. Onun iin ben Namk Kemalin iirleri arasnda:

Deimez bir fen mi vardr,mtakir eya m kalmtr

diye balayan murabba seviyorum. Hamide gelince onun eserleri arasnda pek azn grp
okuyabildim. Bazlarn hi anlamadm. Eberin skenderle konumasn gzel buluyorum
 Buraya gelince Gntl birdenbire sustu. Halbuki Aye onun konumakta devam etmesini
istiyordu. Trende hzla giderken bazen gzel manzaralar grlr. Yolcu biraz sonra bu manzarann
deieceini ve onun yerine ruhsuz bir grn geleceini bilerek zlr, gzel manzarann hi
bitmemesini temenni eder. Onun gibi, Ayede bu kzn susmamasn, hep konumasn istiyordu. Bir
retmen iin en byk haz alkan, akll ve kavrayl bir talebenin sorulara cevap vermesidir.
Bu hazzn devam isteiyle yeniden sordu:

- Hamidden sonrakilerin iirleri arasnda beendiklerin yok mu Gntl?

- Var efendim. Tercih yapmak iin dnyordum. Bunlarn pek ounu okudum. Bir
hayls da ezberimdedir. okluk arasndan tercih yapmak g oluyor efendim. Msaade
ederseniz iir ismi deil de air ad syleyeyim. nce Yahya Kemalle Faruk Nafizin,
sonra da Ali Mmtazn iirlerini beeniyorum. Bunlardan baka tannm veya
tannmam birok airlerin eserlerinden ok houma giden paralar da yok deil.
Bazen alelade airlerden birinin bir tek iiri, bazen bir iirin herhangi bir drtl
veya beyit, bazen de tek msra bende kuvvetli bir intiba brakyor, tesir yapyor.
Ezberimde sahiplerinin adn bilmediim epey msra var. Mesela airinin kim olduunu
unuttuum, nerede okuduumu hatrlamadm bir msra var ki ok houma gider:

Bizi arza balayan: Yaratmak ihtiyac.

Belki bu msrada iir sanat bakmndan bir stnlk yoktur. Fakat yaamay gzel bir
sebebe balad iin ok houma gidiyor efendim.

Gntl yine sustu. Aye takdirle glmsyordu:

- Bu msra Osman Faruk Verimindir. Bizi Arza Balayan adndaki kk bir iir
mecmuasnn ilk manzumesidir dedi ve bugnlere gre daha kuvvetli talebelerin
yetitii kendi zamannda bile bu kadar sekin bir kzn bulunmadn dnerek onu
daha ok sevdi.

Btn snf dikkatle Ayeye bakyordu.Onda yllk ztrabn brakt izleri

aratryordu. Gen hocalarnn omuzlarna dklen salarndaki ak teller gze arpacak kadar
oalmt. Kara salar zerinde daha kolay belli olan bu beyazlar yllk ilenin hatralar idi.
Aye, onlarn gnllerinden geen eyleri hemen hemen anlyordu. O dakikada kalbi onlar
iin o kadar byk bir efkatle doluydu ki, bir yandan sorularla megulken bir yandan da Yarabbi!
Bu kzlardan hibirinin mukadderat benimkine benzemesin diye dua ediyordu.

Gntl, srasnn yannda ayakta durarak beklerken elini yznde gezdirerek zarif bir
hareketle salarn dzeltti ve yine o mahcup glmseyile retmenine bakt. Aye suallerini
kesmiyordu:

- Ya en ok beendiin roman hangisi Gntl?

- Roman hususunda galiba biraz mklpesendlik ediyorum efendim. Manzumeler ksa

olduu iin tesiri ani ve kuvvetli oluyor. Roman uzun olduundan herhangi bir yerindeki
aksaklk, kuvvetli taraflarnn tesirini gideriyor ve ben hissi hareket ettiim iin onun
gzel ve kuvvetli ksmlarn da inkar ediyorum. Bu yzden,en ok beendiim roman,
bir kadn romancnn o kadar tannmam bir eseri oldu efendim.
 Gntl biraz durdu ve Aye zntyle iinin burkulduunu hissetti. Gntlnn ocuka
bir tercih yaparak baya romanclardan birinin baya bir eserini sylemesinden korkuyordu. Bu
kz ilk grte o kadar beenmiti ki onun bilmeyerek kt bir roman sevmesini bile istemiyordu.
Bu suali sorduuna piman olmutu. Alaca cevaptan ekinerek:

- O roman syler misin Gntl, dedi.

- Safiye Erolun Cierdeleni efendim.

Aye geni bir nefes ald ve glerek:

- Sana tamamyla hak veriyorum Gntl. Ben de senin fikrine itirak ediyorum, diye
cevap verdi.

Gen kz, gzel bir glmseme ile sevincini gsterdi ve yine menekeye benzemeye
balayan gzlerini Aye Pusata evirerek yeni sualleri bekledi.

Aye memnundu. Bu kz yetitirilirse Edebiyat Fakltesi krslerinden birini byk bir

ehliyetle doldurabilirdi diye dnd ve bu dncenin sevkiyle birdenbire:

- Liseyi bitirince nereye gitmeyi dnyorsun Gntl? Diye sordu. O, yz hafife

pembeleerek cevap verdi:

- ocuk doktoru olmak istiyorum efendim.

- Herhalde bu meslei niin setiini izah edebilirsin Gntl

Gen kz glmsedi:

- phesiz efendim. ocuklar ok severim de Onlara faydal olabilmek iin uzun tp

tahsilini gze alabiliyorum.

Aye de btn retmenler gibi kabiliyetli talebelerinin kendi mesleine girmesini isterdi.
Gntlye syleyecek pek ok sz,verecek hayli tleri vard ama daha ilk derste samimiyeti
ileri gtrmek istemiyordu. Mdrn bu sabahki davrann dnerek neesini kaybeder gibi
oldu. Fakat duygularyla mcadeleyi renmiti. Gnlne dolmak zere olan kederi yenerek sordu:

- Tabiatst masal unsurlaryla dolu olan milli destanlarn hakikatle bir ilgisi var mdr?

- Herhalde vardr efendim. Fakat vakalar, ahslar, ahslarn karakterleri o kadar

deitiriliyor ki, hakikati anlamak gleiyor efendim.

Burada btn snf Aye Pusatn yznden bir keder dalgasnn hzla geip kaybolduunun
farkna vard. Gntl devam etti:

- Mesela bizim Ouz Han destanndaki mbalegalar ve fevkaladelikler arasnda

karabileceimiz
netice: Destann Ouz Han adn verdii bir ahsiyetin byk ftuhat yapm olmasdr.
Hatta belki de bu Ouz Han hakikatte bir tek ahs deildir de birbiri ardnca gelen
birka hkmdardr.Hatta belki de hkmdarlardan hibirinin ad Ouz deildir de bu ad
 destana dini bir sebeple veya itimai bu zaruretle daha sonraki asrlarn destanclar
sokmutur. Bir de destanlar milletlerin lksnn tohumlarn tarlar efendim. Bu
bakmdan gemii anlattklar kadar gelecei de tasavvur ve tahmin eder. Tabii, istikbal
hakkndaki tasavvur ve tahminler vuzuhsuz ve gayruuri bir haldedir.

- ok gzel anlattn Gntl. imdi biraz da vezinler hakknda dnce ve kanaatlerini

anlat.

- Bugnlk aruz daha ok houma gidiyor efendim. Ama bunun niinine cevap
verebilirim. Daha byk stadlar elinde ilenip olgunlamtr. Zannedersem ileride
hece, ahenk bakmndan aruzu geecek fakat heceyi tekaml ettirecek byk airler
aruzun ahenginden,musikisinden ok istifade edeceklerdir. Belki de hece ile aruzun
birleip kaynamasndan yeni bir vezin doacak ve bu yeni vezin aruzun ritmini,
hecenin mana kuvveti iin elzem olan serbestliini kendisinde toplayacaktr. Bugn
serbest vezin denilen eyi beenmiyor ve bu trl yazlara serbest vezinli deil,
vezinsiz demenin daha ok yakacan zannediyorum. Fikrimce serbest vezin,yine
vezinli olmak artyla, msralarn birbirlerine tabi olmayarak serbest bulunmasdr.
Onun iin divan airlerinin mstezadlar serbest veznin ilk rnekleri saylabilecei gibi
yenilerden Orhan Seyfinin Frtna ve Kar adl gzel manzumesiyle Enis Behicin
Gemiciler, Svariler gibi iirleri serbest veznin yeni ve gzel rnekleridir. Mesela
Svariler iirinde:

Ey vatan!
Gzel Turan!
Sana feda biz varz.
Dman olu meydana k!
Kahramanlk kimde ise anlarz

msralarnda hecelerin yava yava oalmas keyfi deil, ritmik bir kanuna gredir. Fakat bu
kanun ifade edilmekten ziyade hissedilir mahiyettedir. Serbest vezinli denilen yeni yazlarda ise
bu ritim olmad iin bunlar manzume olmak vasfn tamyor.

Aye hazla dinlerken bu kadar salam bir edebi zevke malik olan bu kz tp mesleine
girecei iin cidden esef duyuyordu.

- Peki Gntl, sana bir de kendin hakknda soru sormak istiyorum. Geri fen
talebesisin ama bu nihayet son yllarn sana verdirdii bir kararn neticesidir. Ondan
nce, birok renciler gibi sen de iir yazmak arzusuna kapldn, manzume yazdn m?

- Hayr efendim. Edebiyat daima sevmeme ramen manzume yazmay denemedi ve

dnmedim.

Aye kol saatine bakt. Ders bitmek zere idi:

- Son olarak sana aruzla yazlm baz msralar soracam. Sen de bana onlarn veznini
bulacaksn Gntl.

- Peki efendim!
 Aye bu kadar ok snd bu kzn hibir soruyu cevapsz brakmamas iin ilk nce basit
ve kolay vezinlerle ie girimek istiyordu. Hafzasn yoklayarak sormaya balad:

- imdi ay bir serv-i simidir suda

- Failatn failatn failn.

- Gecenin bir kederli zairiyim.

Gntl bir saniye dnd ve derhal Feilatn mefailn feiln diye cevap verdi.

Sanki kendisi imtihandaym gibi Ayenin ii titriyordu. Bununla beraber talebeler iin
daha g saylan vezinlere gitmekten geri kalmyordu:

- imek gibi bir semte atldk yedi koldan.

Gntl msra tekrar ettikten sonra dalgn baklarn Ayeye evirdi ve yine eliyle
salarn dzelterek vezni syledi:

- Meful mefail mefail feuln.

Aye memnundu. Artk son vezni de bilmese zlmeyecekti. Aruzun en g veznini

sormaktan ekinmedi:

- lk hasretiyle genliimin ilk elemleri

Ey pasl tellerinde glen,alayan aruz!

Gntlnn yzne birdenbire o tatl pembelik bast. Kendi kendine ilk msra bir iki defa
tekrarlad. Tekrarlarken parmaklarn gayet hafif ekilde,trampet alar gibi srann stne
vuruyordu. teki kzlar da kendi aralarnda bunun veznini bulmaya alyorlard. Hatta birka
kat zerine hat,nokta izerek veznini bulmak istiyorlard. Fakat Gntl onlardan nce buldu:

- Meful failat mefail failn.

- Aferin Gntl

Btn snf memnun ve mftehirdi. Ayenin soracak bir eyi kalmamt. Fakat zil henz
almad iin bo durmak da istemedi ve son sualini sordu:

- imdiye kadar ben msra syledim,sen de veznini buldun Gntl. imdi ben vezni
syleyeceim, sen de o vezinde bir msra bulacaksn. Bana meful mefailn feuln
vezninde bir msra bulabilir misin?

Gntl yine ban hafife kaldrd. Aklndan birok iirler getii muhakkakt. Daha ilk
derste onu bu kadar ar sorguya ekmek hakszlkt, ama bununla yl sonundaki numarasn da
imdiden alm olacakt. Arkadalar da yzlerini merakla ona evirmilerdi. Gntl bunun
farknda olmadan cevabn verdi:

Gnlm dolu ah u zar kald!

 Ayenin daima glmseyen yzndeki tebessm bir anda silindi. Gen kz bunun
farkndayd. Telala Yanl m syledim efendim? diye sordu. retmen zoraki olarak yeniden
glmsedi: Hayr Gntl. ok doru syledin ve snf kaplarnda nlayan zil dersin bittiini
haber verdi.

6. BLM

Aye eve geldii zaman Selim masann banda harp tarihine ait kitaplarla meguld. Epey
zamandan beri bir gazeteye mstear isimle askeri makaleler yazyor, Ayenin omuzlarndaki ar
yk bylelikle hafifletmeye urayordu. Fakat btn bunlarn zoraki bir didinme ile, kendisini
skarak yapt belliydi. Eskiden o kadar faal olan Selim imdi durgun, dnceli, mahzun bir adam
olmutu. Pencereden ufka dalarak ldrd saatler, haftalarca glmeden geirdii zamanlar ruhi
bir buhrann olduu kadar mthi bir kararszln da alametleri olabilirdi. Hibir eyden ikayet
etmiyor, fakat hibir eyi de beenmiyordu. Hayattan zevk almak hassasn da kaybetmiti. Hibir
yere kmyor, hibir elenceye gitmiyor, kimseyi aramyor, kendisini ziyaret edenlerin yzne
bakmyordu. ok az konuuyordu.

Eskiden sk sk iki ier, itii zaman ok neelenir, yanndakilerle akalard. imdi daha
ok iiyordu. Fakat ar derecede imesine ramen yz glmyor, aksine daha karanlk ve kederli
bir hal alyordu. Garip garip huylar edinmiti. Byle gecelerde apoletleri sklm subay
niformasn giyiyor, evin en geni odas olan alma odasnda muttarid admlarla dolayordu.
Marlar alnd zaman radyoyu dinliyor, iiyor, iiyor, bazen sendeleyecek kadar sarho oluyor,
fakat neelenemiyordu.

Odada gezinirken bazen kitaplarn nnde duruyor, byk meydan savalarndan birini
anlatan bir cildi ekiyor, sayfalarndan birine yahut haritasna baktktan sonra yerine koyuyordu.

Selim Pusat harb tarihine ait tetkikler de hazrlyordu. Bunlarla megulken ruhen rahat
olduu yznden anlalyordu. Bilhassa Mete ile Anibali yaptklar imha savalarna gre
mukayese eden etd orijinaldi. Fakat onu da bitirmeden brakmt.

Sevdii byk askerler arasnda Mete bata gelirdi. nk o hem asker hem de
tekilatyd. Ordu deil millet yaratan adamd. Aylarca uraarak yapt haritalar zerinde Bilge
Tonyukuk ve Kl Teginin seferlerini incelemi ve bu iki kumandana hayran olmutu. Seluklulardan
ar Beyi ok beenir, fakat kumandandan ziyade kahramandr derdi. Her girdii sava kazanan
Afn Be hakkndaki bilginin eksik olmasna acnrd.

Byk kumandanlar ve byk imha savalar zerinde uraa uraa sava ve kumandanlk
felsefesine girmi, byk askerlerin hangi artlar altnda yetitiini aratrmt. Vard sonu
uydu:

Byk askerler krallklarda yetiir!

Selim Pusat tam bir asker olduu iin siyasi bir mesele olan rejim ileri zerinde fikir
yormamt. Ona gre rejim aa yukar milletlerin,cemiyetlerin elbisesiydi. Elbiselerin shhi ve
gayrshhi olanlar, yakanlar, yakmayanlar bulunduu gibi rejimlerin de
yarayanlar,yaramayanlar vard. Cumhuriyet belki ok gzel bir rejimdi. Fakat byk kumandan
yetitirmek bakmndan kifayetsizdi.
 Bu tpk scak iklimler iin pek shhi olan beyaz, ak, keten elbiselerin Sibirya blgesinde,
zararl ldrc oluuna benziyordu. Bu kanaatndan dolay urad hakszlk ve iftiralar aklna
geldike lgn bir fkeyle sarslyor, gznde kan ttyordu. Daima ar olduu iin kendisine
dmanlk edenlere kar duyduu nefreti yava yava baka insanlara da temil etmiti.
Ktlkleri grdke hayatta faziletli olarak kalnamayacan kabul ediyor, kendisi bu yola asla
giremeyecei iin yaamaktan souyor, robot haline geliyordu. Denilebilir ki, Selimin kalbinde
sevginin eseri kalmam,onun yerine kin ve tiksinti dolmutu. Ayeyi zen nokta bu idi. Gnlnde
sevginin eseri kalmam olan kocas kendisine ne verebilirdi? Onun gzlerinde sevgiyle yanan eski
klar bouna aramt. Vaktiyle o kadar canl olan bu adam artk bir glge, bir hayal, bir ruh gibi
dolayordu. Bununla beraber Aye henz btn mitlerini kaybetmemiti. Onda ara sra bu
dnyaya ait insanln izlerini, kvlcmlarn gryordu. Bir gece radyoda Eski Arkadalar mar
alnrken gzleri nce enerjik bir sevinle parlam, sonra hafife nemlenmiti. Baka bir gn
Ayeye eski edebiyatn garami airleri hakknda sualler sormutu. Garami iirlerle megul olmak
hayata dnmenin iareti gibi idi. Aye bunu o kadar istiyordu ki, kocasnn kalbinde yeniden atein
yanmas iin onun bir bakasn sevmesine bile razyd.

Arasra, onu nisbeten sakin ve yumuak grd zamanlarda mnakaa aar, biraz
neelenmesi, gezip tozmas iin srar eder, dil dker,fakat sessiz ve hissiz bir mukavemetle
karlard. Pusat artk hibir eye inanmyor, herkesi iren gryor, her zevki baya buluyor,
her eyle ince ince istihza ediyordu.

O yaral bir insand. Kalben ve hissen askerlie bal kalm, fakat bu irkef asrda baz
askerlerde bile askerlik ruhunun tavsadn grerek en derin yerinden incinmiti. En alak
iftiralarn amuruyla boulurken, grlmemi hakszlklara urarken Tanr kendisine yardm
etmemi,ummanlar gibi olan rahmetinden bir damlack bile samamt. Ahlak, adaleti, insanl,
dostluu,her eyi grm,bunlarn birer serap olduunu ac tecrbelerle renmiti . Alt uurum
olan rk bir tahta kpr zerinde kendisini nasl emniyette sayard. Aye ile Tosun olmasa

O zaman arkada erefi hatrlard.Tiyatro bitti,beklemee lzum grmyorum

Acaba kendisi neyi bekliyordu? inde anlalmaz bir duygu vard ki, ona bir ey
beklediini sylyordu. Bunun ne olduunu dnyordu. Bazen bir sesin kendisine belan
bekliyorsun dediini duyar gibi oluyor, sonra iradi bir cihetle bunun tesirinden kurtularak harb
tarihine, gezinmesine veya kederine dalyordu.

Aye odaya girince Selim ban kaldrd ve onun glmseyen gzlerine hznl baklarla
karlk verdi. Aye bugn bahtiyard. Kocas biraz neeli olsa, daha da mesut olacakt.
Saadetlerin de bakalarna geici olduunu bildii iin Selime baz eyler sylemek istiyordu.
Hapisten kaldan beri ona naslsn demeyi brakmt. Kocas iyi deildi ve iyi olmadn bilen
Ayenin naslsn diye sormasna hiddetleniyordu. Onun iin her karlamalarnda ayr bir ey
sylemek icab ediyordu. yi alabildin mi? diye sordu.Pusat dudan bkerek bir
memnuniyetsizlik hareketi yaptktan sonra masadan kalkt, gezinmeye balad.

Aye eskiden kocasyla dertleir, gndz grdklerinden ilgi ekici bulduklarn ona
anlatr, onun da kendisine anlatmasn beklerdi. Fakat artk Pusat byle eyleri dinlemiyordu.
Dinliyor gibi gzkt zamanlarda da kafas daima baka eyle meguld. Aye de bunu bildii
iin Selimi ilgilendirecek ekilde bir eyler sylemeye arzu duyuyordu:
 - Dnyada herkes kt ve vefasz deilmi. Bize dost olanlar da varm, diye balad. Bu
szle beraber kocasnn yznde istihza izgilerinin belirmesi bir oldu. Aye,
istihzann sze inklabn nlemek iin hemen devam etti:

- Kzlarn beni karlayn grseydin szme hak verirdin!

- Kzlar dediin ocuklar senin kim olduu ne bilecekler?

- Hemen hemen hepsi eski talebelerim. Yeniler de kim olduumu eskilerden

renmilerdir.

- Bu eski vefal ocuklar yl nceki vukuat hatrlayabilirler mi acaba?

- Niye hatrlayamasnlar? yl nedir ki?

Pusat geziniyor ve Ayeye bakmyordu. Herhalde alay olacakt: Bu kadar kesin hafzal
talebelerin olduu iin tebrik ederim, dedi.

Eskiden olsayd Aye bu szlerle gnlnn ta iinden krlrd. Fakat gnl krla krla toz
haline gelmi, krlacak taraf kalmamt. Hayatn ah u zar ile doldurduu bir kalb, yine hayatn
krd birisinin istihzarndan yksnecek deildi ya. O zaten kendisinin bir hastabakc olduunu
biliyordu. Fakat yle bir hastabakc ki, hastasnn derdi anlalmyor ve hasta ikayet etmiyordu.
Selimi hayata kartrmak iin her eyi deniyor, fakat hibirinde muvaffak olamyordu. Sebat
karakteri olmasa imdiye oktan vazgeer, kocasn kendi haline brakarak hayattan kendisi de
meyus olurdu. Arasra bezginlik duymasna ramen uramaktan caymyor, yeni usullerle onu
oyalayacak iler bulmaya, zevk alaca eyleri kefe alyordu. Selimin cesaretten holandn
bildii iin kzlarnn cesur hareketlerinden sz at:

- Muhitten korkmayan kzlarm. darenin bariz ekilde yapt baskya ramen dostluk
hislerini gstermekten ekinmediler. Hele bir tanesi vard ki

Aye sustu. Bir kastla deil, Gntly hatrlayarak, bazen dalgn, bazen yrtc, bazen
mahcup bakan ve rengi anlalamayan gzlerini dnerek, uzun ve muntazam cmlelerini duyar
gibi sustu .Pusat gezinmesine devam ederek sordu:

- Evet, o bir tanesi ne yapt? Kralc olduunu mu syledi?

Selim her zaman,her yerde byle konuuyordu. Alay ediyordu. Yahut samimi idi de alay
intiba brakyordu. Aye bunlara almt. Mazinin kuvvetli balar olmasa, mterek felaket
ikisini birbirine yaklatrm bulunmasa ona bir lahza bile tahamml edemezdi. Fakat mazinin ba
ve istikbalin midi kendisini tahammle sevkediyor, cefake bir dervi her eye katlanyordu.
Nitekim kocas da hayat cehennemine, ne olduu Aye tarafndan ok merak edilen mehul bir ey
iin dayanyordu.

- Kralc olduunu tabii sylemedi. Fakat eski talebem olmad halde dersten nce
retmen odasna gelerek etrafa meydan okurcasna beni selamlad.

- Byk kahramanlk! Alklanmaya layk kzm.

 Bu szler byk bir ciddiyetle sylenmiti. Fakat o kadar byk bir istihza hamulesi
saklyordu ki, bu kadarna Aye bile tahamml edemedi. syan edecekti. Bir hastay krmaktan
ekinerek bu alay sineye ekti:

- On kiiden mrekkep fevkalade bir snfm var. Hele ilerinden tanesi bulunmaz
ocuklar. simleri de ok gzel

- Biliyorum. Ya Oyadr, ya Birsendir, yahut Fgen

Aye glmsedi. Btn istihzasna ramen kocasnn bu kadar konumas yine bir eydi.

- Bilemedin, dedi. yle moda isimlerden deil .Bak, seninde houna gidecek. Aydolu,
Nurkan ve Gntl

Aye, kzlarn adn sylerken Selim, Napolyonun harblerine ait bir cildi gzden ekmi,
kartryordu. Hzla ban evirerek:

- Gntl m dedin? diye sordu.

- Evet.

- Ne garip ad! tekiler neydi?

- Nurkan, Aydolu.

Pusat, kitab ald yere koyarak gezinmeye balad. ok dalgn bir hali vard. Yine Ayeye
bakmadan sordu:

- Bu eserlerde bir telif zaaf grmyor musun?

Aye armt:

- Hangi eserlerinden bahsediyorsun?

teki hafife glmsedi:

- zr dilerim. Napoleona ait eserle senin sevgili kahraman kzlarn kartrdm. Yani
bu kzlarn adnda dil bakmndan bir gayrtabiilik bulmuyor musun demek istemitim.

- Hayr.

- Yaaa Nurkan ne demek acaba?

- Nur kanl demek.

- Ya Aydolu?

- Ayn on bei.

Pusat ban sallad.

 - Zoraki yaktrma Dolu ay demek lazmd. Ama sen yledir dersen yledir. Gntly
de ben kabul ediyorum. Vaktiyle okuduum fars derlerine gre ikinci nevi izafet
terkibidir. Her ne kadar gnn tl olmasa da gramer bakmndan dorudur.

Aye memnundu. oktandr duymad bir nee ile devam etti.

- Bir grsen sen de ok seversin. Pek zeki ve bilgili kzlar. stelik o kadar da gzel
eyler ki Birer iir kadar

- Bir imha sava kadar da gzel mi?

Aye onun bu gibi garipliklerine alk olmakla beraber yine neesini karan bir hayrete
derek bakmaktan da kendini alamad:

- mha sava gzel bile olsa bir kzn gzellii ile onun arasnda nasl bir benzerlik
kurabiliyorsun?

- Kzlarn gzelliini iire benzetmitin de

- Evet?

- iir ince sanatlardan birisi olduu iin iirin gzelliini kzlarn gzelliine benzettin.
Harb sanat ince sanatlarn banda gelir. En gzel rneklerini de imha savalarnda
bulabilirsin.

Aye kocasn krmamaya alarak itiraz etti:

- Kabul ama,bu ince sanat kan ve lmle doludur.Bir gen kzn gzelliine benzer mi?

- iir gz yayla, harb kanla doludur. Kzn gzelliini iire benzetirken kzla iirin
benzer taraflar olarak neleri buluyorsun? iir ince,kz da ince iir hoa gidiyor, kz
da hoa gidiyor iir gz ya dktryor, kz da gz ya dktryor, deil mi?

Aye neticenin nereye varacan kestiremeden bayla bir kabul iareti yapt. Selim odada
gezinerek ve Ayeye bakmayarak devam etti:

- Birka kiiye gz ya dktren bir kz gzel kabul ediyorsun da bir kalabal kana
bulayan kza neden ok gzel demiyorsun? mha sava yksek ve ince bir sanatla ve
cesaret mayasn kullanmak suretiyle vcuda getirilmi bir eserdir. Sermayesi candr.
mha savana benzeyen bir kz, phesiz iire benzeyen bir kzdan, daha gzeldir.
nk imha savanda bir kesin sonu vardr. iirde ise hibir ey

Aye efkatle glmsedi. Selim yine arlk ediyordu:

- Dikkat et, dedi. iiri bu kadar kmserken kendinin de air olduunu unutuyorsun.

Kocas birdenbire durdu.Dikkatle Ayeye bakarak yzndeki manay okumaya altktan

sonra:
 - Bir edebiyat retmeni olarak beni air telakki edebilir misin? diye sordu. Aye
ciddileerek cevap verdi:

- Elbette. Senin baz iirlerin antolojilere alnabilecek deerdedir.

Selim Pusat, askeri lise talebesi olduu zamanlardan beri iir yazard. Harb Okulunda bu
merak devam etmi, subayl srasnda da iirle uraacak vakit bulabilmiti. Fakat Harb
Akademisine girince her eyi brakm ve sanatlarn en ciddisi, gzel sanatlarn en stn olarak
harb sanatn kabul etmiti. Yazd iirler arasnda cokun mizacnn mahsul olan birka lirik
msra yok deildi. Fakat kendisini hibir zaman air saymam, daha sonra da iirden nefret
etmiti. Bana felaket geldikten sonra ise dnyada iir sanat diye bir sanat olduunu hatrlamaz
olmu,hele kendisinin de bir zamanlar iir yazm olduunu tamamyla unutmutu.

Aye kendisine air olduunu hatrlatnca eski yazlarn hafzasnda bulmaya alt:

Aknla senin bunca gnl etmede nale

Urunda akan gz yamz oldu elale.
Onmaz kara sevdamz kan sndrecektir

Bunlarda ne vard? Hi inde aruzun ahenginden baka bir ey bulunmayan bu msralar

Selim gln buldu.

O fsunkar ve gzel gzleri her kalbi deen

yle bir nazl kzn akna dtm ben ki

Selim bunun arkasn hatrlamak istemedi. Nazl kzlardan nefret ediyordu. Btn
kadnlarn ve kzlarn Aye gibi enerjik ve metin olmasn istiyordu. Bir anda talebelik zamannn
hatralar beyninden geti, bu arada birka kzn hayali hafzasnda parlad. Artk onlar kendisine
yabanc llerin isimleri gibi bo ve ruhsuz geliyordu. Aruzla yazlm olan bu msralarda hibir
gzellik yoktu. Birdenbire aruza kar bir irenti duydu ve onu boya ile irkinliini saklayan bir
kadna benzetti.

imdi hece vezniyle yazm olduu msralar hatrlamaya urayordu. Kafasna bir takm
mphem beyitler gelir gibi oluyor ve hepsi birbirine benziyordu: Ak, ak, ak. Kendi kendine Ne
kadar da ok ak diye mrldand. Yalan olduu bundan da belli Birdenbire dudaklarndan
hafife iki msra dkld:

Ey bir ei bulunmaz fedakar,mert arkada!

Kskandrdn bizi sen,bak lmn ne anl!

anl lm anlnca Pusat heyecanland ve bunun ne zaman,kimin iin yazldn dnmeye

koyuldu. Aklna iki msra daha geliyordu:

Arkadamzn mert ve an dolu gsnde

ehitliin nian bir kzl gl ald

Selim pencereden ufka bakarak arkada erefi dnd. Acaba bu beyitler eski ve
unutulmaz bir manzumenin paralar myd? Yoksa imdi erefi hatrlayarak irticalen mi
sylemiti? Ne garip!.. Yine beyninde garip bir eyler oluyor, kendisini ok eski zamanlara
gtryordu. Son gnlerde onda acayip bir hal peyda olmutu: Bir hadise,bir sz onda acayip
tedailer yaparak asrlarca evvelki bir zaman, bir ahs dndryor, kendisi o zaman varm da,o
hadiseyi veya ahs hatrlyormu gibi oluyordu. imdi yine iinde, kk ok eskilerde olan bir
sknt vard. Bu yle yl nceki bir ztrabn eseri deildi. Birdenbire Ayeye bakt ve
gayrihtiyari, biraz nce beenmedii msra okudu:

Onmaz kara sevdamz kan sndrecektir.

7. BLM

Selim Pusat, odann iinde kilometrelerce yrmeye almt. Yrmek ne gzel eydi.
Piyade subay olduu iin yrmeyi sevmi, sonra bu,kendisinde itiyad haline gelmiti. Hapiste iken
hcrenin metrelik mesafesinde saatlerce yrr, halsiz kalncaya kadar gezinirdi. imdi o
hcreye gre bir talim meydan kadar geni olan odada gidip gelirken phesiz daha memnundu.
Fakat artk sevin ve kederden bir ey anlamyordu. Alt hzn esas tabiat olmutu.

Arasra aml Koruya gidiyor, fakat kimsenin bulunmad akam saatlerini yahut
yamurlu ve rzgarl havalar seiyordu. Son zamanlarda sk sk bir yere gittii de Ayenin
dikkatinden kamamt. nceleri, bazen yapt gibi krlara, tepelere gittiini sanmt. Sonra bu
ziyaretlerin ssz krlara deil, daha ssz bir yere, erefin mezarna yapldn kefetti.

Selimin yaayanlarla ilgisi kalmamt. Kendisi de yayor saylmazd. nand mefhumlar

arasnda arkadalk diye bir ey vard ki, onu erefin mezarnda buluyor ve oraya, yaayan bir
insana gider gibi gidiyordu. Zaten Selime gre yaamak sadece yaamak, lm ise
hatralarda,gnllerde, tabiatta ve ebedi karanlkta yaamakt. Yahut da sadece hatralarda,
hatralardan silindikten sonra, tabiatta, tabiatta paralandktan sonra ebedi karanlkta
yaamakt. O karanlkta kaybolmak,unutulmak ne gzeldi! Dnyann btn gzelliklerine veda
etmekte byk bir fedakarlk vard ve her fedakarlk gibi bu da muhteem bir eydi. Aye ile
Tosun olmasa Pusat imdiye kadar oktan ebedi karanla gmlr, giderdi.

Tek bana aml Koruda dolarken lm dnr, hayatn manaszl karsnda onun
derin manasn daha ok kavrard. nsanlar u manasz hayata sk skya yapm olduklar iin
Selimin onlarla anlamasna imkan yoktu. Bundan dolay aml Koruya kimsenin bulunmad
zamanlarda gidiyordu. te uras sevienlerin dolat yerdi. Berideki dzlk kk ocuklu
annelerin kesiydi. Aada yallar ve hastalar gezinirdi.

* * *

ok yamurlu bir akamd. Arasra yamur da iseliyordu. Rzgarn dallara arparken

kard rpertici ses en hametli musikiden daha gzeldi. Selim Pusat tek bana dolayor,
anlalmaz bir atele yanan barn serinletmeye alyordu.

Byle yapayalnz, tabiatla ba baa kalarak dnmek, duymak, yalnzlk Fakat Selim
yalnz olmadn seziyordu. Ona bir seslenen vard. Ama nereden, nasl? Bunlar anlamak iin
etrafna bakmaya lzum grmyordu. Hibir eye aldr etmek alkanln kazanmt. Gece
iyice bastrrken rzgarn en ahenkli nlad yerde, tahta bir kanepeye iliti. Serin rzgar,
efkatli bir ana gibi onu saryor, alnndaki harareti alyor, yzn okayarak herkesin
anlayamayaca bir dille teselliler sunuyordu. Pusat bu avutmalarla oyalanrken uzaklardan m,
iinden mi geldii belli olmayan seslenmeleri dinliyor, dinledike mest oluyordu:
Gsnde vurup paralanan kalbi,nihayet
Bir salar kan,gzleri keskin dii eldi.
Artk bitecek ruhunu sarsan bu eamet.
Zira sa kan sevgilisinin ismi eceldi

Selim lme susam bir gnll gibi bu sesten haz duyarken birdenbire Ayeyi
hatrlayarak dalgnlndan uyand ve kendisini bu kadar tatl ve ilahi bir sesi duymaktan alkoyan
zevcesine kar derin bir ibirar hissetti. Fakat ibirarn abuk unuttu. Ses o kadar yakndan
geliyordu ki, ban evirse sahibini grecei muhakkakt. Byle olmakla beraber garip bir
duyguyla ban evirmiyor, sesi dinliyordu. Bu ses esrarl, ruha ileyici bir kadn sesiydi:

tin ecel zehrini sen kendi elinle

Hala bu gnl hangi uzak glgeyi bekler?
Bak,haykryor botur mitler diye dinle,
Zulmette keder besleyen gaml kpekler.

Selim rperiyor, korkuya benzer bir ey duyuyordu. mrnde korku nedir bilmi olan
Selim Pusat imdi karanlktaki mehul, esrarl kadndan m korkacakt? Asla! Yreindeki duygu
korku deil, zevkten rperie benzeyen bir eydi. Kendisini ebedi karanla aran bu kadn
sesini o, bir yerde daha duymutu. Fakat imdi nerede duyduunu hatrlamak iin zihnini
yoramyordu. nk kendisini sesin gzel ahengine kaptrmt:

Bir dinle adem lkesinin ruhunu: Yer yer

Davet ediyor bak seni binlerce kucaklar
Bir sr gibi,sevda gibi sessiz gezinenler
Bir gn seni otlarda uzanm bulacaklar

Bir fslt halindeki sesle gayoluyor ve titriyordu. Karanlktaki kadn ok yaknda,yan

bandayd. Selim kendi yreinin atyla birlikte onun kalb rpntlarn da duyuyordu. Niin
ban evirip bakmyordu? nk iinden gelen bir kuvvet yle emrediyordu. Bu mehul kadnn
sesi imdi daha kuvvetli, daha rpertici, daha esrarl ve amirdi:

Kalbin benim olsun diyorum,nk mukadder

Cismin sana yetmez mi?abuk kalbini sk ver!
Yoktur te alemde de kurtulmaya bir yer!
Mutlak seveceksin beni,bundan kaamazsn

Selim birdenbire unutulmu eski bir sevgiliyi hatrlar gibi oldu. Ses onun sesiydi. Enerjik
bir zihin hamlesiyle eskiden az veya ok gnl yaknl duyduu btn sevgilileri aklndan geirdi.
Bu ses onlardan hibirisinin deildi. Fakat tandna o kadar emindi ki,yanlmasna imkan yoktu.
Hatrlamak istedikleri bir ad dnen, bulamayan, dilinin ucuna kadar geldii halde syleyemeyen
insanlarn sknts ile elini alnna gtrd. Evet biliyordu, bu sesi ok iyi biliyordu. Fakat iindeki
garip bir duygu bu bili ve hatrlayn zamann ok eski, inanlmayacak kadar eski zamanlara
gtryordu. Alnndaki eli yamurla slanrken ses yeniden hitaba balad:

Ram ol bana,ruhun yeni bir aleme girsin

Yazm kaderin:Akma mrnce esirsin!
Aklnla,uurunla,hayalinle bilirsin.
Mutlak seveceksin beni,bundan kaamazsn
 Selim imdi anlalmaz ekilde ztrap duyuyordu. Hibir maddi acya benzemeyen bu
ztrap bir insan delirtebilirdi. Kendisini oraya balayan esrarl sese ramen sert bir hareketle
ayaa kalkt. aml Korudan karak eve gidecekti. Birdenbire durdu. Tahta kanepenin teki
ucunda gen bir kadn oturuyor ve dikkatle kendisine bakyordu.Yannda bir bakasnn durmu
olmas iddetle cann skt. Yryecekti. Fakat onun yakn bir dost gibi baktn grnce bir anlk
tereddt geirdi. Kadn hafife glmsedi ve Rica ederim, gitmeyiniz dedi.

Selim biraz nce duyduu szlerin bu kadn tarafndan sylenmediinden emindi. Rica
ederim, gitmeyiniz diyen zntl sesinde fevkaladelik, hibir esrar yoktu. Souk bir sesle:

- Ne zamandan beri burada oturuyorsunuz?, diye sordu. Gen kadn kederli, hatta belki
de biraz nemli gzlerini ona dikti:

- Hemen imdi geldim,dedi.Ben oturur oturmaz siz kalktnz.

Pusat o zaman karanln msaadesi nisbetinde ona bakt. Peri yzl ok gen bir kadn,
hatta bir kzd. Ayn souk sesle yeniden sordu:

- Kimsiniz? Niin kalmam istiyorsunuz?

Samimi bir tebessmle glmsedi:

- Beni tanmadnz m Selim Be?

Selim bir adm daha yaklaarak onu dikkatle szd ve souk bir kaytszlkla:

- Sizi ilk defa gryorum, diye cevap verdi.

- Unutmu olacaksnz.

Selim Pusat imdi blne kumanda veren bir yzba gibiydi.Dik bir sesle:

- Peki! Farzedelim ki unuttum. Benden istediiniz nedir? diye sordu.

Kz ayaa kalkt. leride bir yeri iaret ederek:

- Onunla karlamak istemiyorum. Beni evime kadar gtrr msnz? dedi. Pusat
iaret edilen yere bakt. Bir lambann altnda klksz, ok irkin yzl bir adamn
kendilerine bakarak aksak admlarla geip gittiini grd. Aralarnda epey mesafe
olmasna ramen ondan yle bir tiksinti duydu ki, fkeyle Kim bu mendebur herif?
demekten kendini alamad. Kz korkuyor gibiydi. Gayrihtiyari bir hareketle Selimin
koluna girdi ve ona sokuldu. Vcudunun titremesi korku ve heyecannn derecesini belli
ediyor, fakat Pusat irenilmesi gereken bir adamdan bu kadar korkmay mazur
grmyordu:

- Kolumdan kn ve yryn. Sizi evinize gtreceim, dedi. Bu szler hoyrata bir eda
ile ve kumanda eder gibi sylenmiti. Fakat kz itaat etmedi. Bilakis Selimin kolunu
daha sk tuttu ve: Hayr diyerek ileriye bakt.
 Selim otomatik bir hareketle ban onun bakt yere evirdi. Hayret! Biraz nceki
manzaray tekrar ve aynen gryordu. Lambann altnda klksz ve irkin yzl adam
kendilerine bakarak aksak admlarla geiyordu. Lambann aydnlatt ksa mesafeyi imdiye kadar
onun oktan geip gitmi olmas icab ederdi. Tanmad kzla konumas srasnda geen zaman
buna kafiydi. Byle olduu halde, bir filimi iki defa seyreder gibi ayn eyi ksa bir zamanda iki
defa grmesi garipti. Selim,bu garabeti tamamlamak iin,deminki szn tekrarlamaktan kendini
alamad:

- Kim bu mendebur herif?

- Dnyann en fena adamSk sk karma kyor ve bana

Kz, szn bitiremedi ve Selimin kolunu tekrar kuvvetle kavrad. Pusat, onun szlerinin
manasn anlayamamt. nk o dakikada zihni, kzn szleriyle deil, sesiyle meguld. Bu ses ,o
ses deildi. Ondaki rpertici ve esrarl ahenk bunda yoktu. Bunu kesin olarak bilince dikkatle
ehresini gzden geirdi. Gzel, fakat hibir hususiyeti olmayan bir yzd. Byle hususiyetsiz
yz olan bir kzn sesinde de bir fevkaladelik olamazd. Selim birdenbire ona kar bir nefret
duydu ve iinden gelen onu kolundan silkip atmak arzusuna glkle kar koydu. Merhamet de
duymuyordu. Eski zamanlardan kalma bir alkanlkla kendisinden yardm isteyen birisinin arzusunu
yerine getirecekti. O kadar

Yryorlard .Selim, korkunun ve korkan her trlsnden irendii iin koluna bu yabanc
kzn yapm olmasndan byk bir azap duyuyor, ruhunun yalnzlktan duyduu tatl rpertiyi
bozan bu mahluu bir an nce evine gtrp brakmaktan baka bir ey dnmyordu.
Demin,nn altnda o klksz ve irkin adam grdkleri adam grdkleri lambaya varnca Selim
Pusat etrafna baknarak onu arad. Yoktu. Bu kadar ksa zamanda onun aksak admlarla gzden
kaybolacak kadar uzaklamasna imkan olmamakla beraber buna da hayret etmedi. Sert bir sesle:

- Nereye gideceiz? diye sordu.

Kz hala titriyordu. Eliyle nemli gzlerini silerek hafife glmsedi:

- Evim size pek uzak saylmaz. Yabanc da saylmaz. Beni hatrlayacaksnz.

Cevap alamaynca devam etti:

- Aye Hanmn talebesiyim

Selim, geit resminde selam vermek iin ba evirenlere yakr sert bir hareketle ona
bakt. Birka saniye dikkatle szd. Sonra yznde bir istihza izgisi belirdii halde sordu:

- Sakn o kahraman kzlardan biri olmayasnz?

- Hangi kahraman kzlar?

Bu sual o kadar garip bir safiyetle sorulmu ve yabanc kz, Selime yle bir hayretle
bakmt ki, glmsememek elinden gelmedi ve sesinde aa vurulan bir alayla:
 - simlerinde telif zaaf olan kzlar diye cevap verdi ve o hala akn baklarla
kendisini szerken lambann altnda btn izgileri iyice grlen yzne dikkatle
bakarak:

- Hayr! Ayenin tarifine gre onlardan biri olamazsnz. nk iir kadar gzel
deilsiniz, dedi.

Yrmekte devam ediyorlard .Hala Selimin kolundan kmam olan kzn titremesi gemi,
yerini hayret ve merak kaplamt. Hibir ey anlamamakla beraber bu szlerden holanmt.

Selim Pusat birdenbire durdu. fkelenmiti. Son zamanlarda iine dt ruhi bir hal ile
byle ani buhranlar, fkeleri, kprmeleri oluyor, kk bir kibritin byk bir barut fsn
parlatmas gibi en ehemmiyetsiz bir sebeple kzd ok grlyordu. imdi yine bir an iindeki
armlarla o buhranl noktaya gelmiti. Sert bir sesle:

- Liseli bir kz, bu zamanda, burada, yapayalnz ne aryor? diye sordu.

- Bana m sylyorsunuz Selim Be? Ben liseli deilim ki retmenim

Selim yine hznl ciddiyetini taknmt.

- Ayenin talebesi olduunuzu sylemediniz mi?

- Eski talebesiyim. Aye Hanm beni size tantmt. Birka defa da grmtk.

Bu kzn Selim iin Ayenin eski bir talebesi olmaktan baka manas kalmamt. Bir takm
kz isimlerinin birbirine kart hafzasn yorarak bunlarn arasnda semek ve onu kolundaki
kza yaktrmak skc bir iti. Skntya gitmedi:

- Adnz syler misiniz? Dedi.

- Leyla Leyla Mutlak

Selim Pusat bir hayal krkl, hayr, hayal krkl deil, fenay umarken iyiyi bulan
insann ruh hali iinde yeniden kz bakt. Bu hayal krkl, yahut bu ummadn bulu nereden
geliyordu? Kzn adndan m? Yine o garip kz isimlerinden biriyle karlaacan sanmt?
Yoksa Sakn Acaba?..

Biraz nceki kadn sesi neler sylyordu? Selim birdenbire:

Mutlak seveceksin beni,bundan kaamazsn

msran hatrlad ve yanndaki kzn Leyla Mutlak diye adn sylerken sesinden ykselen ahengi
mehul sesin ahengiyle birletirdi.

Selimin iradesiyle durdular. Yz sertlemi hatta biraz da heyecanl bir hal almt.
Leyla Mutlak Mutlak seveceksin Mutlak Mutlak.

Bu ses o sesti. Zaten baka trl olmasna da imkan var myd? Kzn gzlerinin iine
bakarak:
 - Deminki iiri bir daha okur musunuz? dedi.

Leylada karsndaki adam garip bulan,fakat tabii karlayan bir hal vard:

- Hangi iiri?

- Mutlak seveceksin beni bundan kaamazsn, diye biten iiri

- Ben bu iiri bilmiyorum kiEdebiyat deilim.

- Zarar yok. Msra tekrarlayn!

Leyla duraksad ve Selime bakt. Selim sabrszland:

- Aklnza hibir ihtimal getirmeden tekrarlayn: Mutlak seveceksin beni, bundan

kaamazsn.

- Bir daha!

Msra tekrarland. Kzn yzne bakmadan dikkatle dinleyen Selim Hayr dedi ve Bu ses o
ses deil diye dnd.

O halde demin Leyla Mutlak derken sesi teki sese nasl benzemiti? O iiri okuyan
kadn Leyla deilse kimdi? Selim Pusatn beyni bir anda kart. Ruhunu sarsacak bir ihtilal
balamak zereydi. Her zaman yapt gibi iradesini taknd ve aldrmamak itiyadn kullanarak
sarsnty atlatt. uurundaki son menfi intibalar da silmek iin Leylaya sordu:

- Ne okutuyorsunuz?

- Tarih.

- Ne tarihi?

- Umumi tarih.

Selim Pusat her zamanki mstehzi halini almt:

- Yani ocuklara masal anlatyorsunuz.

htisasna saygszlk gsterilince Leyla deiti:

- Tarihi masal m sayyorsunuz?

- Tamamile!

- Nasl olur Selim Be? Ben sizin meydan savalar hakkndaki bir yaznz okumutum.

- Bana eref vermisiniz. nsanlar gzleriyle grdkleri basit vakalar bile birbirinden
ayr ekilde anlatrken, vesika denilen krntlarn yardmyla binlerce yllk hadiseleri
 tesbit etmek iddias size ciddi geliyor mu? Vesikalar brakanlarn aklndan,gr
kabiliyetinden ve bilhassa vicdan ile namusundan emin misiniz?

- Fakat metod? Tarih metodu?

- Metod dediiniz uydurmann riyazi bir katiyeti var m? nsanlar hem doruyu bulmak
hem de aldanmak iin yaratlmtr. Hadiselerin krk vehesi bulunduka ve insanlar
krkna birden nfuz imkanndan mahrum kaldka gelip geen eyleri kendine dar
erevelerinden grmekte devam edeceklerdir. Krlerle filin hikayesini biliyorsunuz
deil mi?

- O halde sizin meydan savalarnz da birer dedikodudan, birer masaldan m ibaret?

- Onun hakikati yle bir meydan savann gerekte veya tasavvurda yaplm
olmasndan ibarettir. Yoksa o savan gn de, askerlerin says da,harbin yapld yer
de, hatta bazen ordulara kumanda edenler de yz kesinlikle belli deildir. Tarihin yar
buuk hakikate yaklaan ksm askeri tarih olduu halde meydan savalarnn bile
mehuliyet perdesi arkasndan grld muhakkaktr. Geri bir meydan savan
anlatan eserler yazlr, krokiler izilir, harita zerinde o muharebenin hareketleri
gsterilse de bunun deeri nazari olarak o meydan savann orada anlatld ekilde
cereyan etmi olmasna gredir. O sava o ekilde olmayp da baka bir ekilde olsa
yine kurmayn ondan alaca bir ders vardr. Malazgird Sava 26 Austos 1071 yerine
26 Mart 1761 de geseydi kurmay iin daha serin bir havada ve baz ateli silahlarla
yaplm olmas gibi bir deiiklik gstermesinden baka ne fark olabilir? Kurmaylar
iin kitap ve harita zerinde, vaktiyle yaplm muharebeleri incelemekle tamamen
hayali muharebeleri incelemek arasnda bir fark yoktur. Maksat onun beynini
muhtemel durumlara gre ileri bir hale getirmeye altrmaktr. Askeri tarih bu
bakmdan ehemmiyetlidir. nk tek ve byk sanatn, yani askerliin hazrlayc ve
yetitirici unsurlarndan birisidir. Kalannn masaldan fark yoktur. Siz, tarih
retmeni! Mesela Yldrm Bayezidin Harbde esir edilip esaret ldne veya intihar
ettiine emin misiniz?

- Elbette eminim. Btn kaynaklar az birlii ile yazdktan sonra.

Selimin yz istihfaf ve istihkarla deiti:

- Kaynaklar O kaynaklar az birliiyle benim de vatan haini olduumu yazmlard.

Buna da inanyor musunuz?

lgnca bir fkeyle sylenen son cmle Leylay rktmt:

- O baka Size iftira attlar

Selim sustu. Yeniden bir tedai silsilesiyle deminden beri beyninin iinde kurcalanan
noktay buldu:

- Sizi, birisiyle karlamak istemediiniz iin evinize gtrdm biliyorum. Fakat tek
banza byle slak ve karanlk bir gecede aml Koruda dolamanzn sebebini
bilmiyorum.
 - Muhakkak bir sebep mi lazm?

- phesiz

- Bu, sizi buraya getiren sebep gibi bir ey olamaz m?

Selimin yznde yeniden bir istihfaf belirdi:

- Beni buraya getiren sebebi biliyor musunuz?

- Tahmin ediyorum.

* * *

Leylann kapsna gelinceye kadar bir kelime konumadlar

8. BLM

Selim o gece alma odasnda muttarid admlarla gezinmeye balarken Leylay da, iiri de
tamamile unuttu. Daha dorusu iradi bir didinme ile Leylann ve iirin beynindeki izlerini uurunun
arkasndaki en karanlk yere, daha nce geliigzel ylm baka izlerin yanna att.

Biraz nce Tosunu yatrm olan Aye masa banda vazife tashih ediyordu. Katlar
dikkatle gzden geirip baz kelime veya satrlarn altn renkli kalemle iziyor, okunmas biten
katlarn btnne bir defa daha baktktan sonra talebenin notunu koyuyordu. Beinci kat m,
onuncu kat m ne, fazla dikkatini ekti ve bir kzn byke ocuka bir yanl ile glmsedi:

- Selim, bak. Bir talebe ne yazm!

Selim bir ey sylemeden gezinmesine devam ediyordu. Adeti byleydi. Ne

yazm? yahut Evet, dinliyorum. demezdi. Aye glmsemeye devam ederek anlatt:

- Orkun yaztlar hakknda bir soru vermitim. Kzlardan biri ne yazm, biliyor musun?
Orkun yaztlar on altnc asrda Gk Trklerin Cumhurbakan Kl Tegin adna
dikilmitir diye yazm

- Gzel yazm! Herhalde dileri bakannn kz olacak

- Neden?

- Bu kadar siyasi olabilmek ancak onun harcdr.

Aye hala glmsyordu:

- Sekizinci asr yerine on altnc asr diye yazmasa pek byk bir yanl deildi ama
 - Yine de byk saylmaz. Nihayet bir kz ocuudur ve ona gre mazideki sekiz asrlk
fark istikbaldeki bir gn kadar mhim deildir. Bir prensle bir cumhurbakann
kartrmak da mazurdur. Onun iin ehemmiyetli olan hayalindeki prenstir.

- Yani yarnki hayat arkada. Evlenecei adam

Pusat hi ara vermeden geziniyor ve Ayenin yzne bakmadan konuuyordu. Aye bu

konuma tatszlamasn diye sz biraz evirmeyi doru buldu:

- Daha tuhaf var. Felsefe retmeni anlatyordu. Geen devrelerin birinde, Kant idealist
midir, realist midir sorusunu bir kz Kant ne realisttir, ne de idealisttir, Kant Almandr. diye
cevap vermi.
Pusat istihza ile Ayeye bakt:

- retmen de buna glm, deil mi?

- Elbette.

- Ben retmeni daha gln bulurum.

- Niin?

- nk idealist veya realist olmak Kanta bakalarnn yaktrd sfatlardr. Bu bakmdan

phelidir. Alman olmak ise tabiatn ona verdii kesin ve su gtrmez sfattr. Bu bakmdan kz
hakldr.

Aye, susmak icab ettiini anlayarak sustu. Selim masasnn nnde durmutu:

- On altnc asrdaki Trk cumhuriyetini yaratan kzn adn syler misin?

- nci Devrim.

- Tebrik ederim.

- Kimi?

- kinizi de

Aye endieli gzlerle bakt:

- kimizi de mi?Anlamadm!

- Onun soyadna sadakat gstererek verdii cevap iin Seni de

- Beni de?..

- Bu hata kahraman kzlardan sadk olmad iin

Aye mahiyeti belirsiz bir ferahlama ile glmsedi:

 - Okuduum katlar onuncu snfn katlar

Selim yine istihzaya balad:

- Yaaa Onuncu snf Orkun yaztlarn okursa son snf kim bilir neler okur Deil mi?

Aye bu bitip tkenmez alaylardan usan getirmiti. Fakat bir ey belli etmeden, en byk
sabrla cevap verdi:

- Son snf Tanzimattan sonraki edebiyat tarihini okur ve gnmzdeki nevilerle megul
olur.

Selim geziniyor:

- Edebiyat tarihiTanzimattan sonraki edebiyat tarihi Bunlarn yerine hakiki tarihi,

ciddi tarihi okutsanz olmaz m?

- Ciddi tarih mi? Yani?..

- Yani askeri tarih Meydan savalar

- Kz ocuklarna bunun faydas ne?

- Kahraman anas olmak!.. Hi olmazsa kahraman anas olmay istemek Sana soruyorum.
Kl Teginin adna dikilen ta paras m mhimdir, yoksa onun savalar m? O talarn
stndeki yaznn lehesi mi ehemmiyetlidir yoksa Kl Teginin kendisi mi? Olunu
kahraman olarak yetitirdiini yaztlardan rendiimiz o Umay gibi kadn, yani Kl
Teginin anas hi phesiz edebiyat tarihi okumamt. Ama mazideki savalar
herhalde biliyordu. Yarnki u muhterem profesrn, yahut muhterem bakann, yahut
muhterem cumhurbakannn ve hatta belki de muhterem bakumandann bu artlar
altnda mevkiine layk bir adam olacandan emin misin?

Aye konumay atna pimand. Zaten hep byle olurdu. Selimi dald mezar
sessizliinden, yrek paralayc hznnden ayrmak ve syrmak iin bir konuma aar, fakat
sonunda onun garip fikirleriyle muhayyalesi trmalanarak ve bazen kalbi krlarak pimanlk duyar,
stelik Selim de biraz ncekinden daha ar, daha ciddi, daha vahim bir ruh buhranna gmlerek
sonsuz sessizliine, sonsuz gezinmesine devam ederdi. Yine yle oldu ve Selimin ne demek
istediini anlamayarak sormak mecburiyetinde kald:

- Hangi muhterem profesr veya bakan? Hangi artlar?

- Muhterem nci Hanmn yarnki ocuu Ve u muhteem ders program ile yetien
annesinin ona verecei terbiye

Aye kocasyla mnakaa etmeyi yalnz bir tek sebepten dolay arzu ederdi. Bu suretle
onun lm sessizliine aralk verilir ve Selim sert tebihler, krc istihzalarla bir fikri savunurken
geici bir zaman iin hayata balanm olurdu. Fakat onu incitmemek artt. Geri incindiini belli
edecek bir tepki gstermezdi ama Aye onu anlard. O zaman Selim daha sessizleir, gezinmeleri
daha uzar, ufka dallar daha ok srerdi.
 - nci ok iyi kzdr, dedi. Yalnz derslerini abuk kavrayamaz.

- Zaten sana gre dnyada kusurlu insan yoktur ki

- yle deil mi ya? Hukuk ilminin ba kaidesi: Beraat_i zimmet asldr.

Selim yz ac bir istihza ile deiti:

- Hukuk da m ilim? Ne de ok ilim varm Bu hukukun askerlie yardmc bir taraf

olmad halde acaba ne diye ilim srasna koymular?

Aye glyordu:

- Selim, arlk ediyorsun. Dnyann btn niversitelerinde ilim diye okutulan ve

Romallar zamanndan beri mevcut olan hukuku inkar etmek hakszlk olur.

- Eksik syledin.Romallardan daha nce, belki yamyamlk anda da hukuk vard ve

phesiz o hukuk, kendi apnda ve erevesinde imdikinden daha faydal ve adil bir
messese idi. nk vicdana ve adalete deil, sihirli ve semavi kuvvetlere dayanyordu.
Fakat o zamandan bugne kadar geen tekaml devresinde hukuk yine bir sihir
ii,hatta sihirbazlk ii olarak kalmtr.Hukuk ve ilimGln yaktrma ttifakla
idam karar Yargtay bozdu Bu sefer ittifakla beraat Ayn su, ayn sank, ayn
yarglar, ayn kanun kitab ve nce idam sonra beraat Bu ne gzel ilim byle? Sen
herhangi bir yln herhangi bir aynda, yz derecelik sda kaynayan bir suyun, birka
ay sonra ayn hararette donduunu iittin mi?

Ayenin glmseyii yava yava kayboluyordu:

- Askerlik de yle deil mi? Mesela

Sz, Ayenin dudaklarnda kald ve sert bir Hayrla kesildi:

- Hayr!.. Askerlikte tek deimez kanun vardr: stn olan kazanr. stnlk maddi ve
manevi kuvvetlerin muhassalasdr. aldran Savanda Safevi ordusunun banda ah smail
olmayp da Aksak Temir bulunsayd belki Safevi ordusu kazanrd. nk Temirin zekas ve
kumandanlk vasf, Safevi ordusunun kefesine eklenince ar basacakt. Halbuki hukuk,
mahkemede verilecek kararlarn muhtelif hakimlere gre deiebileceini kabul etmiyor. Karar
adaletin sesidir diyor Hem, senin benden byle bir konferans dinlemeye ihtiyacn yok Grdn
Adaleti, hukuku, her eyi birlikte grdk Eer unutmadnsa

Konuma bu ekle dklnce Aye onun nereden baladn unuttu ve syleyecek bir sz
bulamad. Selim devam etti:

- nci Hanm a gelince: Msaade et de onun iyi bir kz olduu hakkndaki hkm biraz
sonraya kalsn.

- Ben onu eskiden de tanrdm. Hocas olarak, hakknda bir hkm vermemi erken mi
sayyorsun?

- ok erken. Bir insan hakkndaki hkm ancak onun tabutu getikten sonra verilebilir.
 Aye itiraz etti:

- Yoo Bu biraz fazla ihtiyatkarlk olur. Tarihe geen ahsiyetler iin belki fikrin
dorudur. Fakat herkes iin? Asla

Selim yine istihza ile glmsedi:

- Tarihe geen ahsiyetler iin lmden sonra bile kesin bir karar verilemez. nk
zaman onlarn deerini deitirebilir. Sizin bir airiniz vard, neydi onun ad? Hani sen
anlatmtn. Vaktiyle edebi evrelerde kmsenmi de sonra yirminci asrda birinci
snf bir air olduu kefolunmu, sylesene adn

- Yunus Emre!

- Evet, Yunus Emre. Kanc asrn adamyd o?

- On drdnc asr balarnda lmtr.

- Demek ki zavall air hakknda doru bir hkm vermek iin alt asr beklemek lazm
gelmi. Acaba on asr sonra anlalacak insanlar yok mu? Acaba ebediyen yanl
anlalarak yanl hkm giymeye mahkum bedbahtlar yok mu? Aksine, ilahlatrlan
alaklarn bulunabileceini kabul etmez misin?

Aye kocasnn comaya balamasndan korkuyordu. Skunetle cokunluk arasndaki

mutedil noktay bir trl renemeyen Selimi yattrmak iin:

- frat taraf karlrsa fikirlerin hakikat ifade ediyor. Sen de kabul et ki, tarihte
tamamiyle yanl anlalm insan pek yoktur,dedi.

Fakat artk onu yattrmann imkan kalmamt. Grnnde fazla bir heyecan yoktu .
nk heyecann, kederini ve sevincini hareketlerle ve sesinin tonu ile belli etmezdi. Onu yalnz
Aye anlard. Ne zaman bir kederle lecek hale gelmitir, ne zaman heyecanla yrei duracak
gibidir ve ne zaman korkun bir melankoliye gmlmtr, bunlar yalnzca Aye bilirdi. te yine
couyordu. Hrsla ve kinle. fke ve hnla kabarp taan bir rmaa benziyor, bu duygularn tek
grn de glmseyiinde belli oluyordu. Bu onun tabii glmseyii deildi:

- Demek tarihte tamamiyle yanl anlalm insan yok, yle mi? Senin tarih dediin
hoparlr yalnz imparatorluklarla mehur insanlarn deil,hakikatlerin de mezardr.
Ne yapalm ki, muhterem tarih bizatihi mevcut deildir ve biz onu yine tarihin ocuu
olan bir insann azndan dinlemeye mecburuz. Tarih, insanlar; insanlar da tarihi
yarattna gre ebediyete kadar devam edecek bir fasid dairesinin iinde kapalyz
demektir ve tarihin bedbahtl da kendisinin,menfaat grdkleri zaman en ilahi
hakikat bile red, inkar, tahrif, veya ihfa edebilen insanlar tarafndan hikaye
edilmesindendir. Uzaa gitmeden, atrtlar hala iitilen bir haileyi misal vererek
fikrimi ispat edeceim: kinci Abdlhamit ok kt bir adamdr ve onun sadrazam
Said Paa da istibdada alet olmu kt bir vezirdir, deil mi? Tarih byle yazyor.

- Evet!
 - Evet deil, hayr! Tarihin uuru ve vicdan olsayd byle demeyecekti. nk tarih
Sultan Hamidle sadrazamn bize onlarn dmanlar olan hrriyetperverlerin az ve
gzyle anlatyor ve eref-i mahlukat saylan, fakat hakikatte bir srden baka bir
ey olmayan insanlar da bu ahane safsatay kabul ediyor. Acaba Sultan Hamidin
gzyle tarih yazlsayd hrriyetiler iin verilen hkm ne olacakt? Bu hkmn
doruluu ne malum diyeceksi. uradan malum ki, Sultan Hamidin siyasi idamlar
yapmadan otuz yl ayakta tuttuu imparatorluu hrriyeti takm siyasi idamlar,
korkun istibdadlar arasnda ve on ylda tasfiye ettiler. imdi u kyaslamaya gre
daha baka neticelerde kendiliinden kmaz m? Hrriyet kahramanlar ortaya
frlamasayd da Abdlhamid yerinde kalsayd Balkan Harbi kmayacakt. ksa bile
Abdlhamidin siyasi dehas Balkanllarn arasna tefrika sokacak ve belki birini
kendine ekecekti. ekmese bile memlekette hrriyet, yani partizanlk,yani hastalk
olmad iin Trk ordusu normal kuvvetleriyle ve tabii bir netice olarak Balkanllar
birka ayda yenecek ve Abdlhamid onlardan hibir toprak almamak suretiyle
Avrupann gzn boyayarak Balkan muvazenesi bozulmad iin de, bu muvazenenin
bozulmasndan doan Birinci Cihan Harbi kmayacakt. Hem Trkiye hem de
Avrupallar iin bu kadar felaketli neticeler douran,adeta ahlakszln ve
komnizmin temellerini atan Cihan Harbine mani olmak az ey midir? Mantki bir
neticeler silsilesine dayanmak iin bunlar kabul etmesek bile Osmanl
mparatorluunu onun otuz yl yaatlmasyla berikilerin kertilmesi, ikincilerin
birinci hakknda verdii hkmn sahteliini, glnln ortaya koymaya yetmez mi?
Onlar ne feci mahluklardr ki hrriyet ve adalet rtkanl ile srleri pelerine
taktklar halde i bana geldikten sonra istibdadn koyusunu ve zulmn en hasn
yaptlar. te bu feci mahluklarn gryle yazlan, yani daha balangta yanl bir
hkmle ie koyulan tarih, Abdlhamidi ve onun veziri Said Paay hicvederse ben ona
nasl inanrm? Manzaray iyi kavra. Biri kuruntulu, pheci, fakat ayn zamanda
hamiyetli, vicdanl ve siyasi dehaya malik bir kral, bir imparator,kinci Abdlhamid.
Zaafndan kendisinin sorumlu olmad koca bir lkeyi idare ediyor. Otuz milyonluk bir
maher ki, iinde dinler, milliyetler ve ihtiraslar arpmakta ve d alemin azgn
baklar karsndaki hakim unsurun says te biri nisbetini bile doldurmamaktadr.
kincisi,fikirlerinde en ufak bir hafiflik olmayan ciddi, salam muhakemeli, memleketin
ilesi ve kahr iinde yetimi, uza gren bir vezir, Said Paa. Hayr, merutiyet
girerse hakim unsurun Mecliste azlkta kalacandan korkuyor. teki disipline ve
hiyerariye alkn bir topluluun bir babozuk sarholuu arasnda muvazeneyi
kaybedeceinden rkyor. Netice? Netice meydanda: Kfrlerle ve iftiralarla yerin
dibine geirilen iki kiinin hakl olduunu zaman ispat etti. Ya hrriyet kahramanlar?
Onlar meydanda yok

Burada Selim Pusatn yz deiti. Kmsemekle irenme arasnda bir imizazla devam
etti:

- nk onlar zaten yoktu. Onlar hibir zaman yoktu. nk yanl ve yalan davalar
daima parlak gzkr . Fuhun felsefesini yapmak, namusun mdafaasn yapmaktan
daha kolay olduu gibi

Aye bunalmt. Bu ekimenin nereden balayp nerede biteceini de kestiremez

olmutu. Fakat kocas, baladklar noktaya gelmekte gecikmedi:

- Artk bu kadar misallerden sonra nci Hanm hakkndaki hkm sonraya kalsn dersem
kabul etmez misin? nsanlar okunmam birer kitaptr. En basitleri hakkndaki hkm
 bile tamamnn okumasna brakmal. Biraz derince olanlarn ise,iyice okunduktan sonra
zerinde az veya ok dnmek lazm.

Sustular. Aye katlara bakyor, fakat tashih etmiyordu. inden Yarabbi! Bu adam niin
byle ? Artk hi deimeyecek mi? Ne yapmal da onu biraz deitirmeli? diye dnyor ve
Selim gezinmesinde devam ediyordu. Kitaplktan Moha seferine ait bir cilt ekerek at. Bir iki
yerine bakt ve meseleyi kapanm sanarak yeniden vazife tashihine balamak zere bulunan
Ayeye dnd.

- Kanuni Sultan Sleyman hakkndaki fikrin nedir? Edebiyat olmak dolaysyla belki
bunun zerinde durmadn. Duranlarn dncesi nedir? Niin btn yaptklar
hakknda ayn bilgiye sahip olan insanlar onun zerinde zt fikirler yrtyor? Olunu
ldrtt iin zayf mdr? Kanun ve nizam adam olduu iin byk mdr? lkeler
ald iin kahraman mdr? O serseri ve dalkavuk devirmeyi ykselttii iin alalm
mdr? Gryorsun ki, tarihin ldaklar altndaki bir adam iin bile,lmnden beri
aa yukar buuk asr getii halde deimez hkm verilemiyor. nk herkes
her hadiseyi yalnz kendi gr noktasndan seyrediyor. Acaba kahraman ehzadesini
ldrmekle hakl deil miydi? Hurrem Sultan a esir olmas tabii saylmaz myd?
Devirme brahimi nce ykseltip sonra idam ettirmesinde yksek bir devlet
politikas yok muydu? Bunlar o kadar dnlmyor

Selim son cmlelerini sylerken Aye dikkatle onun yzne bakyordu. Selimin sesi bir
tuhaflamt. Hakl deil miydi,tabii saylamaz myd, yksek bir devlet politikas yok muydu?
derken ciddi mi syledii, yoksa alay m ettii belli deildi. Kanuni muhteem bir kral, bir
imparator olduu iin Selimin onunla elenmeyecei muhakkakt. yleyse ne oluyordu? Bu,
imdiye kadar Ayenin onda grmedii bir haldi. Vazife tahsisi iini bir tarafa brakmt:

Selim, dedi. Hadiselerin en deruni saikleri hibir zaman anlalamayacaktr. Bunlar

anlamak iin insan ruhunun o pek aprak mekanizmasn iyice bilmek lazm. Bu da kabil olmadna
gre her hadisede bizce mehul taraflar bir ukde olarak kalacaktr. nsanlar ve hadiseler
hakkndaki hkmlerimiz btn bu mehullerin halline brakrsak hibir hadise anlalmayacak
demektir. Mutlak olarak unu iddia
Ayenin sz yarda kald. Selim mutlak kelimesini iitince arkasn duymad ve ona bakarak
adeta azarlar gibi:
- Mutlak m? Diye sordu.

Aye bir ey anlamamt:

- Evet. Mutlak?, diye cevap verdi.

Selim bir anda Leylay da, karanlktaki mehul kadn sesini de hatrlad ve unutmu olduu
halde birdenbire gnlne yeniden doan msra iinden tekrarlad:

Mutlak seveceksin beni,bundan kaamazsn!..

9. BLM
 Ertesi akam, hava yamurlu ve rzgarl olmad halde, Selim Pusat iinden gelen bir
drtyle yine aml Koruya gitti. Gnlnde dayanlmaz bir ibtila duyuyordu. Karanlktaki mehul
kadn sesini iitmezse, muayyen zamanda morfin bulamayan hastalarn tutulaca buhran gibi ruhi
bir sarsntya urayacan biliyordu. Neticeye bakan ve teferruata kamayan asker kafasyla
karanlktaki seste bir gayrtabiilik bulmuyor, fakat bundan kimseye bahsolunmayacan gayet iyi
anlyordu. O ses, o esrarl ses Selimi bir defa daha kendinden geirmiti. Selime azap veren ey,
o kendinden geiin zamann hatrlayamamakt. Zihnini bununla yorarken akaklarndan aaya
doru anlatlmaz bir eyin indiini ve beyninin iinde ince ve rseleyici bir seyyalenin dolatn
seziyordu. Bu dolama srasnda zaman zaman kafasnn iinde bir yer aydnlanr gibi oluyor,
mehul sesi tanmasna ramak kalyor,sonra yine karanlk basarak Selim Pusatn iinde derin bir
ac brakyordu.

evresini grmeyerek yrrken birdenbire kendisini dn akamki tahta kanepenin nnde

buldu ve istirak halinde oturarak havann biraz daha karamasn,mehul kadn sesinin esrarl ve
emreden sesiyle konumaya balamasn bekledi. Fakat daha bir dakika gemeden yannda iittii
tkrt ile ban evirince srasnn teki ucunda Leylann oturduunu grd ve hayal krkl ile
arzu arasnda bir tereddd geirdikten sonra memnuniyetsizliini yendi. Leyla glmsyordu:

- Bu akam da geleceinizi biliyordum Selim Be, dedi ve bunu sylemesiyle istihza

tufanna boulmas bir oldu:

- Maziyi bilmek olan tarih, demek sizde gelecei de bilmek kabiliyetini gelitirmi.

- Alay etmeyin. Geleceinizi tabii bir netice olarak biliyordum. Saatin sekizden sonra
dokuz olacan daha nceden nasl biliyorsam,bunu da byle biliyordum.

- Bazen mnasebetsiz bir el saati geriye alabilir. O zaman sekizden sonra dokuz deil,
yedi gelir.

Bu akam Leylada baka trl bir hal vard. O da alaya balad:

- Fakat siz, hibir mnasebetsiz elin uzanamayaca bir saatsiniz.

Selim sert sert bakt:

- Byle giderse o el siz olabilirsiniz

Leyla Mutlak kzmad, alnmad. Glmsyordu. uh denecek bir nee iinde Selime bir
eyler anlatyor, hatta eski dostlara yaraan samimi bir tavr taknyordu. teki, sylenenlerin
manasn kavramaktan uzakt. Yalnz Leylann sesini dinliyor,diledii kelimelerin baz hecelerindeki
seslere taklarak bunlar dn geceki sesle mukayese ediyordu. Ne kadar zaman geti, farknda
deildi.

Leylann sustuunu grnce:

- Her zaman bu sesle mi konuursunuz?, diye sordu. Gen kz dn geceyi hatrlad:

- Dn de bana byle garip sualler sormu ve bir iir okutmutunuz. Beni birisine mi
benzetiyorsunuz?
 - Kendinizden baka kimseye benzemediiniz muhakkak. Yalnz

Pusat birdenbire sustu. Leyla biraz daha yakna geldi ve ayn uh eda ile:

- Galiba sizi buraya getiren meseleye yaklatk,dedi.

Selimi glge gibi takip eden istihza kaybolmu, yerine glgeden daha yakn bir ey, bizzat
kendisi diyebileceimiz bir hal, hzn gelmiti. Kararan ge baktktan sonra:

- Bu gece o aksak mendeburun karnza kacandan korkmuyor musunuz?, diye sordu.

Leyla glyordu:

- Yanmda siz varsnz.

- Bana o kadar gvenmeyin.

- Neden?

- nsanlar gvenilmeye layk deildir.

Leyla uh bir eda ile gld ve hznl gzlerle ona bakan Selim, yanndaki gen kzn
cidden gzel, hele glerken ok daha gzel olduunu fark etti.

- nsanlarn ou belki gvenilmeye layk deildir. Fakat sizSelim Pusat Size

gvenilir. nk siz, baka hibir ey olmasanz bile krallk taraftarsnz!..

Selim hayatnda pek seyrek arrd. Herkesin hayretten donduu nice zamanlarda onun
buz gibi kaytszlkla hayretleri zerine ektii ok grlmt. Fakat imdi bu gen kzn szleri
onu birdenbire akna evirmiti. Bununla beraber o bir kurmayd. armas uzun sremezdi. Bir
darbe yiyen usta bir mubariz gibi derhal mukabil darbeyi savurdu:

- Hanmefendi (kzd zaman byle hitap ederdi)! Ben sizin hakiki mesleinizi
retmenlik sanyordum. Stratejik baarnza diyecek yok. Fakat tabiyede acemisiniz!..

Leylann gler yz birdenbire kederle deiti. Sesinde ili bir elem titredii halde
Pusata bakt:

- Yanlyorsunuz Selim Be, dedi ve yere bakarak ilave etti:

- Beni ok krdnz.

Selim kendisini kranlara kar tepki gstermedii gibi krdklarna da aldr etmezdi.
Fakat imdi bu gen kzn kederinde bir gzellik, bir ahanelik vard. Erkeklerin, bilhassa romantik
erkeklerin tahayyllerindeki prenseslere benziyordu. Af dilememek prensibi olmasayd onun
gnln almaya alr, hatta tarziye de verirdi. Fakat tarziye vermek, yani geri dnmek Bu, onun
yapabilecei ey deildi. Tekrar dikkatle ona bakt ve ki ahsiyetli kz diye dnd. Sesi nasl
zaman zaman iki ayr insann sesi oluyorsa, yznn manas da iki ayr insan gsteriyordu. Dn
geceki hususiyetsiz kzla bu imdiki mana dolu kzn ayn insan olmas inanlr ey deildi.
 Selim Pusat da btn insanlar gibi kendisini biraz yanl ve eksik tanyordu. O, yalnz
kuvvete sayg gsterdiini sand halde gzellie kar da ayn hrmeti beslediinin hi farknda
deildi. Askerlikte kuvvet birbirini tamamlayan iki ey olduu iin Selim kuvvete deer veriyor ve
gzellii de askeri kabiliyetin, meydan savalarnn grnnde ve yaplnda buluyordu. Kadn
gzellii bunlarla ilgili olmad iin ondan ancak bir erkek olarak zevk aldn zannediyordu. Fakat
yanlyordu. Hem de ok yanlyordu. Selim,kadn gzelliinden zevk alyor deil, bu gzellie sayg
duyuyordu. Ancak onun ruhunu dolduran askerlik baka her eyi o kadar ezip krmt ki, kadn
gzelliine kar olan duygular da kalbinin derinliklerine sinmi ve artk kendisi de bu hissinin
varlndan habersiz yaamaya almt. Bu yzden imdi yan banda duran kederli kzn ahane
gzellii karsnda duyduu saygy merhamet sanyor ve onu krm olduu iin gnln almak
lzumunu duyuyordu. Bu istekle:

- Yryn! Sizi evinize gtreceim, dedi.

Leylann baklar hala yere saplyd. Yava yava gzlerini kaldrarak Selim Pusata bakt.
Kendisini alacak kadar asil gsteren garip,esiz bir hznle:

- Size sknt vermezse ok memnun olurum, diye cevap verdi.

Konumadan yrmeye baladlar. Selim bir eksiklik hissediyordu. Birka adm sonra bunun
ne olduunu kefetti ve kendisine kzd.Dn gece olduu gibi kzn yine koluna girmesini beklemiti.
Bu hayali,yahut daha dorusu bu midi attktan sonra Leylann yzndeki gzellii seyretmeye
dald. Bunu, Leylaya hi bakmadan yapyordu. Bakmadan grmesini iyi bilirdi.

inde Leylaya kar anlalmaz bir yaknlk duyuyordu. Bu bir sevgi, yahut kadn
gzelliine kar duyulan bir ilgi deildi. Selim bunu merhamet sand iin kendisine ierliyor,
fakat bu garip yaknlktan da bir trl kurtulamyordu. Byle dmlenmi hisler arasnda onu
evine kadar gtrd. Mutad veda kelimelerinden baka bir ey konumadan ayrldlar.

Selim iin artk bu gecenin manas kalmamt. Esrarl kadn sesini duymak iin geldii
halde Leylaya kar anlalmaz bir his duyarak dnyordu. Beyni bu mnasebetler zerinde
yorulurken birdenbire durdu ve irkildi. Gzleri sert baklarla karya dikildi ve kaamakl ekilde
evresine baknd. Hayret!.. Eve dnmek zere Leyladan ayrlmt ve eve doru gittiini
sanyordu. Halbuki hi farkna varmadan tekrar aml Korunun yolunu tutmu ve Korunun kysna,
byk lambann altna kadar gelmiti. Ancak, Selimi artan ve irkilten ey farkna varmadan
buraya gelmesi deil, dn geceki mendebur herifi karsnda bulmasyd. imdi, biraz da Leylay
krm olmann verdii fkeyle bu irkin ve iren mahluka kmaya, hatta onu tepelemeye
hazrd. Bu dnceyle daha sertleen baklarn srarla ona dikmi ve ar olduu kadar azimkar
admlarla yrmeye balamt. Fakat arzusunu yerine getiremedi. nk teki, Selimin
yaklatn grnce berbat bir glle gld ve zelilane bir ekilde eilerek onu selamlad.
Aksaklndan baka hafife kanbur olduunu da grerek acyacak yerde bsbtn irenen Pusat
onun ipil ve riyakar gzlerine bakarken, Leylaya taklan bu miskinin yan anlamak iin dikkatle
yzn szd. Ne tuhaf! Bu mendebur yaratn yan anlamaya imkan yoktu. Selim dorudan
doruya maksada ve hedefe yryen askeri mizac ile ona Ka yandasn mymnt mahluk? diye
soracakt. Fakat mymnt mahluk Selimden atik davranarak:

- Geceniz hayrl olsun Selim Be, dedi ve tekrar eildi.

- Sen beni nereden tanyorsun?

 Bu szler fke ve tahkirle sylenmiti. Selim Pusat,mendeburun zerine atlmak zere idi.
Kck bir sebep, bahane, frsat bu sinir bozucu herifi yere sermeye yetecekti. Fakat o her
hakareti kabul eden bir tavrla yine glmsedi, eildi ve:

- hretiniz dolaysyla sizi tanmamaya imkan var m?, diye cevap verdi.

Selim btn dikkatini karsndaki adamn yzne yneltmiti. Bu yz, ypranm bir gencin
yzne olduu kadar, gen kalm bir ihtiyarn yzne de benziyordu. Fakat alacak kadar irkin
bir grn vard. nsana istemeksizin tiksinti veriyordu. O kadar irenti ki, Selim, bu ehreyi
tayan adama, temasn verecei byk tiksinme dolaysyla el kaldrlmayacan derhal anlad ve
askeri bir eda ile sordu:

- Kimsin? Adn ne?

Adam, riyakarlkla hiylenin btn hususiyetlerini tayan ehresinde trl imizazlar

olarak hafife eildi:

- Yek efendim, Yek bendeniz

Bu Yekten Selim bir ey anlamt. Herhalde bu herif yalnz soyadn syleyen bir asrilik
dknyd. Sesini ykselterek:

- Bu sama soyadn brak da asl adn syle, dedi.

teki yine hafife eildi ve biraz glmsedi:

- Bendenizin ayrca bir soyadm yoktur efendim. Adm, soyadm, hepsi Yek

- Yek mi? Sen Acem misin?

- Ya nesin?

- Bendeniz ayrca hibir millete mensup deilim. Sadece Yekim.

Selim Pusat kzmt:

-Serseri! Milliyetsiz adam olur mu?

Yek riyakar bir tavrla ellerini outurdu:

- Yaamak iin muhakkak bir millete mensup olmak m lazm, Selim Be?

- Elbette. Hayvanlarn milliyeti olmaz!

- Ne kar efendim? nsan, hayvan Hatta ot ve camadHepimiz ayn kkten gelmiyor

muyuz?

Selimin yz fke ve istihza ile kart:

 - Ne derin fikirler!.. Fakat bugnn gerekleriyle badamasna imkan yok. Milletler
olmaynca birbiriyle arpacak ordular nasl kuracaksn? Bir tarafta insanlar, bir
tarafta da otlar veya madenler mi bulunacak?

Yek, Selimi ileden karacak kadar riyakar olan eilimlerinden birini daha yaparak cevap
verdi:

- Ordular kurup arpmak iin bir mecburiyet yok ki Selim Be! Bu dnyann
nimetlerinden bol bol faydalanmak dururken neden ordular kurulsun? Neden kanlar
dklp kahramanlar topraa serilsin?

- Ya ne yaplsn?

- Yaansn efendim, yaansn

Selimin ne kadar irendii yznn izgilerinden ve baklarndan belli oluyordu.

Karsnda yalnz yz deil, dnceleri de iren bir soysuz vard. Ancak zevki dnen, kutlu
bir ey tanmayan soysuzlardan biri

Hem hakaret, hem de alay dolu bir eda ile cevap verdi.:

- Evet yaansn Ciddi maksatlar kaybolsun. Yalnz elenilsin ve kudurmu kart

kpekler, zevk felsefesi uruna torunu yandaki kzlara sarkntlk etsin, deil mi?

Yek, Selim Pusatn hakaret dolu szlerini bile skunet ve sayg ile dinliyordu. Hilekar
gzlerinde garip bir lt vard:

- Yanlyorsunuz Selim Be, dedi. Beni o gen kzn yannda grmeniz size yanl hkm
verdirmesin. Ona bsbtn baka sebeplerle yaklayorum.

Selim glmsemeye balad:

- Kim bilir ne yksek ve insani maksadlarn vardr. Fakat ne are ki, o cahil kz bunu
anlamyor. Bilhassa senin kadar yakkl bir erkei reddetmekle neler kaybettiinin
farknda deil

Selim bunu syleyerek ksa ve tok bir kahkaha att. Nefret ettii zaman duygusunu byle
ifade ederdi. Yek, ban sallayarak cevap verdi:

- Benim grdklerimi gren, ektiklerimi eken kim olsa bana benzerdi.

Bu szler Selimi lzumundan fazla ciddiletirdi. Yksek bir sesle:

- Neler ekti?, dedi. Ordudan m kovuldun? Sana vatan haini mi dediler? eref gibi bir
arkada m kaybettin? Ne oldu?

Yek glmsyordu:

- Hayr Selim Be! Bunlarn hibiri deil. Dncelerimiz aykr olduu iin bize keder
verecek eyler baka bakadr. Byle olduu halde iimde bakalarnn anlayamad
 byk zntlerin birikmesi ve insanlarn beni olduumdan daha kt tanyarak daima
lanetle anmas az ey midir? nsanlar acayip yaratklar. Bir eyi bir defa nasl
bellerlerse sonuna kadar yle gidiyorlar. Artk hibir ey onlarn gzn amyor. Beni
bir kere fena tandlar. En byk hakikat sylediim zaman da inanmyorlar. Siz de
gerek btn maziniz ve bilhassa banzdan geen mahkemedeki szleriniz dolaysyla
doru bir insan olarak tanndnz. Artk gnn birinde bir yalan syleseniz bile kimse
buna ihtimal vermez. Hatta yalannz ispat olunsa da yine inanmazlar. Yanllk derler.
in iinde i var derler. Fakat Selim Pusat yalan syledi demezler. nsanlarn sk sk
Gzmle grsem inanmam dediklerine dikkat etmisinizdir. Bu ne demektir? nsan
gzyle grdne de inanmayacaksa grmenin manas kalr m? Bu dorudan doruya
ilk inanca sadk kalmann neticesidir. Yani insanlar bir nevi hastadr

Pusat yine alayla glmsedi:

- Meer sen ne muhteem filozofmusun. Ama neyleyeyim ki, oturup eser yazmak,
insanlar aydnlatmak dururken bunu yapmyor da kendi prsk gnln aydnlatmak
sevdasna kaplyor, bunun iin de gen ve gzel bir kza musallat olup kendini bsbtn
kepaze ediyorsun Btn insanlara birden lk inanca sadk kalma hastal tehisi
koyan nl filozof, acaba kendisinin bu iren hastalna ne ad takyor?

Yek yine ayn riyakar tavrla eildi:

- Yanlyorsunuz yzbam! Ak her ne kadar ya diye bir engel tanmazsa da ben

Leylaya bir ak iin deil, bsbtn baka ve aktan daha ciddi bir mesele yznden
sokulmaya alyorum. Fakat ne yazk ki

Selim,onun szn iddetle kesti:

- Ak ciddi bir mesele saydna gre ne kratta adam olduun anlalyor. Leylaya
bahsetmek istediin aktan daha ciddi bir mesele de phesiz evlenmedir. Dorusu bu
ya ve bu suratla da ona fevkalade yakrsn

Yek yine eildi:

- Ya kartrmayn yzba be. Siz de kendinizden yirmi be ya kk bir kza ak

olabilirsiniz. Pusat, bu szler zerine fkeli ve alayl bir bakla bakarken Yek,
szlerini yle bitirdi:

- Ve olacaksnz da

Selimin alayl sesi nlad:

- Sen ne cevhermisin! Ak ve felsefeden baka gelecei kefetmek ilmine de mi

vakfsn? Bu hezeyan hangi fal kitabnda grdn? Yahut hangi ingene karsndan
rendin?

Yek alacak derecede ciddileerek cevap verdi:

- Hibir fal kitabnda okumadm.

 - Ya nereden biliyorsun?

Yek, Selim Pusatn yzndeki btn istihza izgilerini silen bir soukkanllkla:

- Levh-i Mahfuzda okumutum, diye karlk verdi.

Birka saniye baktlar. Pusat anlamt. Bu kambur mendebur deliydi.

Selimin fkesi kabarmaya balyordu:

- Leylaya da Levh-i Mahfuzda grdklerini mi anlatmaya alyordun?

- Hayr!

- Ya ne sylyordun da kzcaz rktyordun?

- Ben kimseyi rktmem. rktmek elimden gelmez.

- Ama o rkyordu.

- Szlerimden deil, zevkinin ve heyecannn byklnden rkyordu.

- Kim bilir ne bilmedii eylerden bahsediyordun!

- Hayr! Bildii eylerden bahsediyordum.

Selimin gzleri imeklendi:

- Budala! nsan bildii eyi bakasndan duyunca rker mi?

Yek ok sakindi. Glmseyerek eildi.

- Bildii eyden deil, tavsiyelerimden rkyordu.

- Ne tavsiye ediyordun?

- Harekete gemesini

Selim her saniye fkesi artarak kinli gzlerle bakarken Yek szlerini tamamlad:

- Leyla Mutlak tahtn varisidir!

Selim Pusat, bu snepe deliye daha fazla tahamml edemezdi. lgnca bir fkenin verdii
kuvvetle nlerindeki tahta kanepeyi kaldrarak korkun bir hzla kafasna indirdi. Ayn anda btn
ehirde lar kesilmi, ortalk zifiri karanla gmlmt. Yekin byle bir vuru altnda sa
kalmasna imkan yoktu. Pusat, tekrar yanan elektriklerin altnda kanepenin paraland yere
bakt. Yekten eser yoktu
 10. BLM

Aye Pusat kocasndaki endie verici deiikliin sebebini anlayamamt. Selimin bu

durumu hibir zaman iyiye doru gitmiyordu.ama bu derece hzl bir deime de imdiye kadar
grlmemiti. Dardan grd ey sadece fkeli bir susutu. Bu susma o kadar korkun bir hal
almt ki, Aye sormadan sz sylemiyor,dakikalarca gzlerini bir yere dikerek kprdamadan
durduu oluyordu. Bunlar iyi belirtiler deildi. Fakat bir taraftan da o kadar enerjik ve
mcadeleci bir hali vard ki, bir ruh ve akl hastasnda bulunmasna imkan yoktu.

Aye, yalnzlk insan ypratr diye dnyor, Selimi yalnzlktan bir kurtarabilse, baz
kimselerle har neir edebilse bu hzn ve aa vurulmayan fkeden onu syrabileceini
sanyordu. Selim, holanmasa da yine einin tekliflerini reddetmezdi. Aye buna gvenerek:

- Selim! Yarn hem arkadalarm, hem de talebelerim gelecek. Seninle de tanmak

istiyorlar. Kabul edersin deil mi? Diye sordu.

Selim, dzensiz birlik grm subay gibi bakt:

- Arkadalarn retmen mi?

- Evet.

- retmenlerle rencileri ayn zamanda armakta bir disiplin mahzuru yok mu?

Aye efkatle glmsedi:

- Neden mahzur olsun?

- Nedeni var m? Kumanda edenlerle edilenler ayn odada oturup hobe ederse bundan
bir laubalilik domaz m?

- Biz asker deiliz ki. Bizde kumanda eden veya edilen diye bir ey yok ki? reten ve
renen var. Ders dnda talebelerimizle pek samimi ekilde konuur, hatta
dertleiriz bile. Laubalilie kamak istidad gsterenleri de usul ile uyarrz.

Pusat, bir memnuniyetsizlik ifadesiyle:

- Bunlar babozuk dnceler, diye sylendikten sonra,talebelerin herhalde u

kahraman kzlar olmal, diye ilave etti.

- Evet onlar. Arkadalarm da fizik ve tarih hocalar.

Tarih hocasnn geleceini duyunca Selim garip bir rperti duydu. Bir an iin gzlerinin
nnden Leyla Mutlak geti. Sonra her zamanki gibi iine gmlerek:

- Peki, dedim. Tanalm.

* * *
 Ertesi gn kap alnd zaman Pusat, olu Tosunla konuuyor, onun ocuka sorularna
yar aka yar ciddi cevaplar veriyordu. Zil sesini iitince onu kucandan indirerek:

- Kahramanlara sayg gsterelim olum, dedi.

Yanlmamt. Aye, odaya kzla beraber giriyordu. Selim, sokakta ve vastalarda

grd irkin ve baya kzlardan o kadar bezmiti ki, birden bire karsnda tane gzel ve
kibar durulu kz grnce ferahlam ve onlar iin iir kadar gzel diyen eine iinden hak
vermiti.

Aye, neeli bir sesle:

- Sana talebelerimi takdim edeyim, diye sze balad. Fakat Selim takdime mani oldu:

- Ben onlar tanyorum

Ve ellerini skarken ilave etti:

- Hocanz sizi bana ezberletti..

Bununla beraber Selim Pusat iir kadar gzel kzlarla hi ilgilenmemiti. Leylann gelmesini
bekliyordu. Kzlar da az konuuyor, Ayeyi dinliyor ve Selimi tetkik ediyorlard.

Zilin yeniden almas onda garip bir duygu yaratt ve Aye misafirleri karlamak iin
odadan karken:
- Tarih hocanz nasl bir kadndr? Diye sordu.

Kzlardan birden glmsedi. Bu glmsemelerde, evresine nee saan bir insann

hatrlanndaki hususiyet vard. Gntl cevap verdi:

- ok iyidir efendim. Dersini ok iyi retir. Fakat zavall ok bedbaht. Ksa aralklarla
kardeini, kocasn ve ocuunu kaybetti.

Selim bir an dald. aml Korudaki bu yalnz dolamalar gen bir dulun avunmasna m
iaret diye dnd. Dardan glme sesleri geliyordu.

Pusat hemen ineleyici tavrn taknmt:

- Bu kahkahalar byk bir kederin ifadesi mi oluyor?

Gen kz hayretle bakt. Baklar gzel ve tesirliydi. Fakat Selim bunun farkna varmadan
retmen hanmlar ieriye girdiler. Selim,kapya sert bir nazar frlatt. Leyla Mutlak yoktu.
Ayenin sesi Selimin zihnini kargaalktan kurtard:

- Fizik hocas Leman Pnar Tarih hocas Kadriye Kozanl

Selim aradn bulamamt. Oturduu yerde Leylay dnyor,konuulanlar dinlemiyor,

sorulanlara tek kelimeyle cevap veriyordu. Onu yine daldn,konuulanlar duymadn Aye
anlamt.
 Kadriye Kozanl pek neeli bir kadnd. Belki de geirdii felaketlerin verdii kalenderlikle
byle zoraki ekilde nee yaratr olmutu. Bu dnyada herkes bir yol tutturmu gidiyordu. Bu
talihsiz kadn herhalde mihneti kendine zevk etmekte bir teselli bulmutu. Mecliste en ok
konuan oydu. Vakalar,fkralar anlatyor, dinleyenleri gldryor, kendisi de glyordu.

Selim bir aralk kendisini zorlayarak konuulanlar dinlemek istedi. Umumiyetle dersler,
mektep, mektep hatralar zerinde geen szlerin hibir ekici taraf yoktu. Fakat u da vard
ki,kzlar retmenleri karsnda ok saygl idiler. Bu hal, Selim Pusatn houna gitti ve yeniden
dncelerine dalmak zere iken, retmenlerin konumalar arasnda, Gntlnn kendisini
seyretmekte olduunu fark ederek gzlerini ona evirdi. Bu kz tanyordu. Fakat nereden? te
yine o garip ve anlalmaz skntya dyordu. Kendisine bakan bu yeil gzler hi de yabancs
olmad halde ainalnn ok eski, tasavvur olunamayacak kadar eski bir zamanda olmas intiba
Selimi ileden karyordu. Gntl, btn oday kaplayan kitaplar iaret ederek:

- Hepsi askerlie mi ait? diye sordu.

Selim bu soruyla birdenbire canland:

- Baka ne olabilir ki?.. Tabii, hocanznkiler mstesna

- Askerliin dnda hibir eyle ilgilenmez misiniz?

- Askerliin dnda kayda deer bir ey var mdr?

Gntl mahcup ve tatl baklarn Selime dikerek sustu. Nurkan sordu:

- Mzik de sizi ilgilendirmez mi?

- Askeri mzii ok severim.

- Yani?

- Marlar

Pusat tok ve keskin konuuyordu. Aydolu, gzlerinden ziyade dudaklaryla glmseyerek

sze kart:

- Nurkann piyanosunu dinlerseniz fikrinizi deitirirsiniz sanyorum.

- Nurkan Hanm mar almaz m?

- Mar da alar, ama ondan bir defa arda yahut Karmen Silvay dinlemezseniz yazk
olur

Gntl, gzlerini kitaplara dikmiti. Ban evirmeden:

- Nurkan, Eski Arkadalar Marn da ok gzel alar, dedi. Herhalde bu mar ok

seversiniz.
 Selim, kendi gizli veya hususi dncelerini, zevklerini, isteklerini,bilenlerden hazzetmezdi.
Alayl bir tavrla sordu:

- Keramet sahibi misiniz?

Gen kz gzlerini kitaplardan evirerek Selim Pusata bakt:

- Keramet deil, istihra, dedi ve aklad. Asker olduunuz iin marlar seviyorsunuz.
Marlar arasnda tercihiniz de phesiz bestelerine ve isimlerine gre olacaktr. Eski
Arkadalar isminde bir gzellik olduunu kabul etmiyor musunuz? Eski Arkadalar
denilince ak veya silik birok hatralarnz canlanmyor mu? Arkadaln en zls
askerlikte olacana gre sizin gibi frtnal bir hayat yaam bir askerin bu
kelimelerden ve bu martan zevk almasna imkan var m?

Selim Pusat bu szlerde kendisine medyan okuma olduunu vehmetti. Fakat bunun
zerinde durmayarak kzn gzlerine dald. Bu gzleri nerede grm olduunu hatrlamaya
alyordu. Baklarn, kzn hem munis, hem de yrtc gzlerinden ayrmayarak:

- Soyunuzda, akrabanzda hi asker var m? Diye sordu.

- Yok! Yalnz kardeimin deniz subay olmak ihtimali var.

- Neden kara subay deil de deniz subay?

- Deniz subayl daha elenceli, daha ho

Selim Pusat birdenbire parlad:

- Askerliin bir elence meslei olduunu da hocalarnzdan m rendiniz? Elence

arayanlar subay deil, Holivut sanatkar olsunlar. Bir bakma gre dnya zevk arayan
insanlarla doludur. ve askerler de zevk peindedir. Ancak askerlerinki aalk zevkler
deil, fedakarlk etme, bir fikir urunda can verme zevkidir. Hepsi de zevktir diye asil
zevklerle adi zevkleri birbirine kartrmaynz

Gntl nazik bir glmseyile ve dikkat kesilmi olduu halde bu szleri dinliyordu. Yz
pembelemiti. Deminden beri kendi aralarnda konuan retmenler de Selimin son sert szleri
zerine susmular, onu dinlemilerdi. Aye sze kart:

- Kzlarm azarlama Selim! Askeri dncelerinle onlar korkutacaksn. Unutma ki,

onlarn de, askerlikten sonra en byk fedakarlk meslei olan doktorlua intisap
edecekler.

Kadriye Kozanl, Selimin fkelendiini anlamt. Bu adamn muayyen kanatlar urunda

zaman ve mekan dinlemeden klar yaptn iitmiti. i tatlya balamak iin yine aka yoluna
sapt:

- Selim Be, dedi. Siz askerlerle bizim doktor aday kzlarmz meslekta saylrsnz.
Kk bir farknz var. Siz insanlar ak havada ldrrsnz, onlar da dam altnda
ldrr. Onlar da, siz de ldrdnz insanlardan sorumlu olmazsnz.
 Kadriye,serleen havay yumuatmt. Selim imdi onun akac fkralarn dikkatle
dinliyor ve oyalanyordu. Hatta dierlerini gldren hikayelere glmsemeye bile balamt.
Sekizinci snf kzlarndan birinin Lale Devri hakkndaki soruyu: Efendim, Lale Devrinde laleler
at diye zetleyivermesi ok houna gitmiti.

Kadriye Kozanl, fkralarnn bu ask yzl eski subay tarafndan da beenildiini grnce
evke geldi:

- Selim Be! Askerlik bilgisi bakmndan bizim kzlar hi beenmeyeceksiniz dedi. Bir
altnc snfm var. lkokuldan yeni gelmi kck kzlar. Bir gn bu snftan bir kz ne
dedi, dnyada tasavvur edemezsiniz. Makedonyal skenderin ordusu hakknda kitabn
verdii bilgiyi iyi kavrayamayan kzcaz, skenderin hibir dman askerini
ldrmeden bu zaferi nasl kazandn sordu. Bunu nereden karyorsun dedim. Meer
kz ne zannedermi biliyor musunuz? Kitaplarndaki ,skender ordusu dirsek dirsee
harbederdi cmlesini, dmana dirsekleriyle vurarak harbederdi diye anlam. Dirsek
vuruu ile de insan lmeyecei iin

Tarih retmeninin hikayesi glmelerle kesilirken Selim'in alayc szleri iitildi:

- Byle annelerin yetitirecei askerler tarafndan korunacak memleketin parlak

gelecei insann gzlerini kamatryor!..

Aydolu itiraz etti:

- Efendim, iyi ki hocamz deilsiniz. Altnc snf ocuklarna bile msamaha etmedikten
sonra bizi mutlaka topyekn snfta brakrdnz.

- Altnc snf ocuklarn bebek mi farzediyorsunuz? On bir, on iki, on yalarndaki

kzlar bir harbin nasl yapldn bilmezle mi? Bu kkler moda cereyanlarn, artist
isimlerini, dans nevilerini kimse kendilerine retmeden biliyorlar. nk evrelerinin
manevi havas onu icab ettiriyor. Byle menfi bir manevi hava yerine msbet bir
manevi hava iinde olsalard askerliin de ne olduunu renir ve kafalarn havayi
eyler yerine gerek fazilet prensipleriyle doldururlard.

Selim birdenbire durdu. Bouna konumu kanaatna varm ve her zaman olduu gibi
melankolisine gmlmt. Artk konumuyor,baktn grmyor, sylenenleri iitmiyordu. Beyni
iki nokta arasnda gidip geliyordu. Leyla ve Gntl Leylay neden dndn bilmiyordu.
Gntlnn gzlerini,bu gzleri nerede grdn dnyordu. Bu gzler Selim Pusata bir eyler
sylyor, bir eyler hatrlatyordu. zc olan ey bu syleyi ve hatrlayn ak ve aydnlatc
deil de sisli ve dumanl olmasyd. Bir ara, acaba kzn gzelliinin altnda m kaldm diye dnd
ve n dikkatle szd. Hayr, hayr!.. yle olsa ilk nce Aydolunun tesirinde kalmas icab
ederdi. nk bu kzn o kadar dzgn izgileri vard ki, onu beenmeyecek, tesirinde
kalamayacak erkek dnlemezdi. Ya Nurkan? Onda arpc deil, ileyici bir gzellik gzleri
kamatryor, insan ona baktka daha gzel buluyor, gzel bulduka tesiri altnda kalyordu. Kz
kelimesi btn incelii bu muhteem kzda tecelli etmiti. Gntl ise ne biri kadar arpc, ne
teki kadar ileyici idi. Ama garip bir bys, kuvvetli bir ekicilii vard. Galiba bu ekicilik
baklarndaki fsundan geliyordu. Fakat onu nerede grmt? Selim, yznn kzardn sezdi
ve iinde yaman bir sknt duydu. Bu meclisten ekilmek istiyordu.
 Kzlarn gitmek zere Ayeden msaade almalar onu birdenbire ferahlatt. Kabustan
kurtulmu bir insan gibi yz aydnland. Fizik retmeni Leman Pnar da kzlarla birlikte kalkmt.
Vedalatlar.

Aye, misafirleri geirmek iin kt zaman, tarih retmeninin kitap raflarn

dolatn ve bir kitab ekerek kartrdn grd. Kadriye Kozanl glmseyerek u kitab
okumak isterdim dedi. Elinde Fuzulinin Leyla ve Mecnunu vard. Selim, Leyla kelimesiyle birden
Leylay hatrlad ve byk bir bilmeceyi zmek isteyen insanlarn sabrsz merak ile sordu:

- Meslekdanz Leyla Hanm tanr msnz?

Tarih retmeni elindeki kitab yerine koyarak cevap verdi:

- Prenses Leylay m soruyorsunuz?

Selim arr gibi oldu:

- Hayr efendim. Tarih retmeni Leyla Leyla Mutlak

Kadriye Kozanl, Pusat donduran bir soukkanllk iinde cevab verdi:

- Evet! Ben de ondan bahsediyorum. Yalnz adn biraz yanl renmisiniz. Leyla Mutlak
deil,Leyla Mutlu olacak. u gen tarih hocas. Prenses Leyla

11. BLM

O gece yemekten ve Tosunun uyumasndan sonra alma odasna getikleri zaman Aye
Pusat memnundu. Hatta kocasnn kk masa zerine iki iesiyle kadehini koymasndan da, her
zamankinin aksine olarak huzursuzluk deil, sevin duymutu. Selimin bugnk konumalar, ilk
grd kimselerle askerlikten baka konular zerinde de bir iki sz etmesi hayrl bir balangt.
Kocas kendi kendisine benzemekten kurtulup herkese benzemeye balasa, btn erkekler gibi
kadn meclislerinden zevk alma yoluna girse, gen ve gzel kzlarn sohbetinden holansa iine
gmld ruh hastalndan kurtulacak, hayat sevecek, Ayede aile ocanda bahtiyar olacakt.

Selim o gece yemei ok az yemi,kitap odasndaki masasna hi oturmamt. Aye kendi

masasna geip vazife katlarn yayd zaman o muttarid, sonsuz gezinmesine balamt. Bu
gezinme yalnz iki imek iin arada bir bozuluyordu. Aye bu ikiyi,bu gezinmeyi, bu skutu
hayata dnmenin balangc diye kabul ediyor, Selim zerinde yeni bir deneme yapmak istiyordu.
Bir mddet, kendisinse hi bakmadan gezinen kocasn seyrettikten sonra:

- Kadriyenin fkralar ne kadar hotu deil mi? diye sze balad.

Selimin cevab kuru bir evet oldu ve Aye, onun bu cevab otomatik olarak
verdiini,baka bir konu zerinde derin bir dnceye dalm olduunu anlad.

Selimin kafas Leylaya, daha dorusu Prenses Leylaya, tahtn varisi Leylaya, Leyla
Mutlak yahut Leyla Mutluya taklmt.
 O mendebur Yek, Leyla iin tahtn varisi derken Selim bunu bir delinin hezeyan, yahut
kendisinin kralc ahsiyetiyle alay eden bir kstahn uydurmas diye dinlemiti. Kadriye Kozanl da
deli deildi ya Fakat kimin, neyin, hangi hanedann prensesiydi? Trkiyede prenslik, prenseslik
bulunmadna gre bu unvan nereden kyordu? phesiz Kadriye ve Yek kendisini artmak iin
sz birlii etmi olamazlard.

Aye, teebbslerinden kolay vazgemezdi. Yeniden konumaya balad:

- Kzlarmn zekasn, kltrn nasl buldun?

Selim ikiyi sklatrm ve yz kzarmt. Mstehzi tavrn taknarak cevap verdi:

- Zeka testi yapmadm iin zekalar hakknda bir ey diyemem. Kltrlerini lmeye
de benim kltrm elverili deil. Fakat zihniyetlerini hi beenmediim
syleyebilirim.

- Ne kusurlarn grdn?

- Askerliin ho ve elenceli taraflarn arayan bir zihniyet elbette kusurludur.

Aye, kocasna inat ve masum bir ocua bakar gibi bakmaya almt:

- Bu bir kusur olsa bile bunu bir tanesi syledi. tekilerin zihniyetinin de ayn olduunu
nereden karyorsun?

Pusat bir kadeh daha iti:

- Kar ki allktan dman atei geliyorsa onun sanda veya solunda da dman ver
demektir.

Aye glmsedi:

- Kusur saydn taraflarn braksan da yalnz meziyetlerini grsen onlara daha ok

snmaz msn?

- nsan meziyet sahibi olmaya mecburdur. Anormal olan kusurdur. Bir asker cesurdur
diye alklanmaz ama korkarsa ayplanr.

- u sert askeri dncelerinle etraf ne kadar korkuttuunu bir bilsen.

Selim buna cevap vermedi.Uzun bir gezinmeden sonra birdenbire:

- Fuzulinin Leyla ve Mecnunu mhim bir eser midir? diye sordu. Aye, ii akaya vurdu:

- Mhim bir eserdir ama iinde hibir askeri fikir yok!

Selim gzlerini Ayeye dikti. Israrla bakyordu. Bu bak bir hiddetlenmenin deil,
teredddn mahsul idi. Nihayet teredddn yendi:

- Senin de Leyla adnda bir taleben vard, deil mi?

 - Evet. Seni onunla tantrmtm ya

Selim bu tanmay deil,fakat Leylann tanmtk demesini hatrlyordu:

--Leyla Mutlu idi, deil mi?

- Soyad pek belli deil. Mutlu veya Mutlak olacak.

Bu cevap ok ilgi ekici idi. Selim, einin nnde durarak:

- Bu nasl i? dedi. Bir insann ad pheli olur mu? Nfus kadnda ne yazyorsa odur.

Aye hayretle kocasna bakyor, durup dururken Leylay nereden kardna ayordu.
Selim masann bandan ekilmemiti:

- Peki! Bu kzn prenseslii nerden geliyor? diye sordu.

Ayenin merak katmerlenmiti. Kocasnn bir insanla bu kadar ilgilenmesi fevkalade bir
eydi. Hazr, Selim konumaya,sualler sormaya balamken ondaki bu d alakay kesmekten
korkarak derhal cevap verdi.

- Prensesliin nereden geldiini bilmiyorum. Talebe iken de gyabnda hep prenses

derlerdi. Zannedersem bu, fevkalade kibar halinden dolay taklm bir lakapt. Bu
kzn yle vakur ve asil bir hali vard ki,retmenlere bile sayg telkin ederdi.
alkanl,zekas normaldi. Normalin stnde olan taraf asaleti idi. Bir de pek
esrarengiz bir kzd. Fakat telkin ettii hrmet dolaysyla kimse mahremiyetine
sokulmaya cesaret edemezdi.

- Sen retmen olarak talebelerinden Leylay m stn bulursun, yoksa bugnk

kahraman kzlarn m?

Aye biraz dnd:

- Leylay ortaokulda ve bir yl okuttum. Aradan yedi sekiz yl getii iin intibalarm
zayflamtr. Fakat ocuklarn bilgi ve alkanlk bakmndan her sene biraz daha
gerilediini dikkate alarak diyebilirim ki, benim kahraman kzlarm senin Leylandan
stndr.

Selim,Ayeye bakt:

- Neden benim Leylam oluyormu? Sen de herkes gibi bana mecnun diye mi bakmaya
baladn?

Aye yine efkatle glmsyordu:

- Prenses olunca elbet senin olacak, dedi ve aklna gelen akay yapp yapmamak
hususunda bir tereddd geirdikten sonra ilave etti:
 - Prensesi kabul etmezsen onu da ben alrm. Fakat kahraman kzlarm almak istersen
Vermem!..

Selimin yz fkeden kpkrmz oldu:

- Prensesler kral dourduklar iin mhimdir. Leyla Hanm hibir zaman bu erefe
eriemeyeceine gre gerekten prenses olsa bile

Cmlenin arkas gelmedi. nne yayd katlarla megul bulunan Aye, niin szn kesti
diye kocasna bakmak iin ban kaldrnca onun pencere nnde durmu olduunu grd. Selim tl
perdeyi kaldrm, dikkatle ve gayet sert bir yzle soka seyrediyordu. Gnn her saatinde tenha
olan sokan,bu gece vaktinde bsbtn bo olmas gerekirken Selim, gzlerini neye dikmi
olabilirdi?

Onu byle dikkatle ve hiddetle sokaa baktran ey o uursuz kamburun aksak admlarla
gemesiydi. Pusat, iki gece nce olanlar hatrlad. Tahta kanepeyi kaldrp Yekin tepesine
indirmiti. O imek gibi hzl darbeden kurtulmak iin bu ihtiyarn ne evik ve ne atik bir insan
olmas lazmd. te, belli ki, kendisine hibir ey olmamt.

Darbeyi indirdikten sonra kanepenin altnda kimsenin bulunmadn grd zaman Selim
bu kadar hayrat etmemiti. imdi melunu tekrar grnce hadisenin alacak taraflarn idrak
edemiyordu. htiyari dnda dudaklarndan alak kelimesi dkld. Aye heyecanlanmt. Adeta
bararak:

- Kime sylyorsun Selim?, diye sordu.

Selim perdeyi brakrken:

- Kime olacak? Yek adndaki u melun herife, diye cevap verdi. Aye yerinden frlayarak
pencereye yaklat. Uzun sokak bombotu. Kocas bir hayalet mi grmt? O zaman
kafasnda bir aydnlanma oldu. Selime bakarak sordu:

- Ne dedin? Yek mi dedin?

- Evet!

- Bu bir insan ad m?

- nsan deil, insan msveddesi

- Fakat sokakta hi kimse yok.

- O melun yledir. Bir anda kaybolur.

Ayenin baklarnda belli belirsiz bir korku vard. Kocas hasta m idi? Yoksa ok mu
sarhotu? Onun durumunu anlamak isteyen bir merakla konumann arkasn kesmemeye
alyordu. Yeki nereden karmt? Yekin manasn biliyor mu idi? indeki mitsizlii yenmek
isteyen bir irade ile tpk bir doktor gibi tehis peinde idi. Fakat nereden balayacan
bilemiyor, dikkatsiz bir soru ile kocasnn ruhunu perian etmek istemiyordu. Sz aan yine Selim
oldu:
 - Leyla Mutlak hakiki bir prensesse hangi hanedana mensup olabilir? Osmanl m?

- Osmanllardan baka Trk Hanedan hemen hemen mevcut olmadna gre Osmanl
Hanedan akla gelebilirse de bu ailede Leyla adnn kullanldn sanmyorum. Bir de
Cengiz Hanedan,yani Krm Kireyleri var, ama bunlar aa yukar iki asrdan beri
hanl kaybettikleri iin unvanlarn da kaybetmi saylabilirler.

Selim iiyordu:

- u prensesin soyad zerindeki bir ihtilaftan bahsetmitin. Leyla ad da takma bir

isim olamaz m?

- Ortaokul talebesiyken ad Leyla idi. Bu yataki bir ocuun takma ad tayacan

sanmam.

- Bu kzn anas, babas yok mu? Kimlerdir?

- Bilmiyorum.

Selim son kadehini de imiti. Artk ba iyice dumanlanmt:

- Siz ne biim retmensiniz?, dedi. Bir subay, blndeki btn erleri, soyu sopu,
ailesiyle bilir. Siz bu kadar mehur bir kzn babasn tanmyorsunuz.

- Bu kadar teferruata her retmen karmaz. Ancak her snfn bir hususi retmeni
vardr ki, o snftaki btn talebelerin her eyini bilir. Leylann retmeni ben
deildim.

- Kimdi?

- Zavall kadn ld.

Selim bu habere yazk diye karlk verdi. Fakat bu kelimede len kadna duyulan bir
acma deil, kapanan bir kap iin yerinme vard.

Aye, kocasnn bir gen kz da olsa baka birisiyle byle derinden ilgilenmesine cidden
seviniyordu. Kocasndaki lm sessizlii ve durgunluundan o kadar ylmt ki, bu tuhaf alakay
bile memnuniyetle karlyordu.

Fakat Ayenin yrek ferahl uzun srmedi. Selim her zamanki sessizliinin iine
gmlerek byk odadaki muttarid gezinmesine balad. yice sarhotu. Yznde kindar bir
glmsemenin izleri vard. Bir eyler sylese, konusa hatta kendisiyle kavga etse Aye bu kadar
muzdarip olmayacakt. Bu sessizlii, bu iine kapankl Ayeyi bedbaht ediyor, yreine, hayatta
yalnz kalm olanlarn melali doluyordu.

Dirseklerini masaya dayam ve enesini avularna alm olduu halde, kendisine asla
bakmadan yryen kocasn seyrederken,lm olan hayat arkadalarn bir filimde gren talihsiz
bir kadna benziyor, ileniyordu. Hatta alyordu. ki damla gz ya yanaklarna inmiti.
 Bu hayat neydi? Yrmesine, konumasna ramen Selime yayor denilebilir miydi?

Aye kederli dncesine dalm giderken birdenbire kap alnd. Gecenin bu saatinde
gelen olmazd. Bu sebeple bu, fevkalade bir hadiseydi. Fakat ondan daha fevkalade bir ey oldu.
Selim, kapy amak zere aaya yneldi. Aye bile kapy anahtarla aarak ieri girerdi.
Kocasnn nasl bir deiiklikle kapy amaya gittiini dnrken Selim aa kata inmi,kapy
am ve karsnda postacy bulmutu. Bu saatte bir telgraf Fakat o bunlar dnecek halde
deildi. Makbuzu otomatik olarak imzalam, kapy serte kapam ve telgraf amt. Gzne ilk
arpan ey telgrafn ekildii yer oldu. Hayret! Erzurumdand. Erzurumda hibir tand yoktu.
Yanl olmasn diye adresi okudu. Evet kendisine, Selim Pusata idi. Sonra ne zaman ekildiine
bakt. O gn ve aa yukar saat nce ekilmiti. Meraka benzer bir duygu ve tuhaf bir
huzursuzluk ile telgraf okudu:

Prenses Leyla hakiki bir prensestir. Fakat asl ad Leyla olmayp Hanzadedir. Elde
edilecek dier malumat da incelemelerinize medar olmak zere bildirecektir. Hrmetler.

Bu mthi telgrafn altnda daha mthi bir imza vard: Yek. Yarm saat ne Selimin kaps
nnden geen Yek

12. BLM

Selim, uyku ile uyanklk arasnda sabah etti. i ztrapla dolu idi. Leyla ve Yek, iki
muamma halinde beynini oyuyordu. Bu ikisini de grecei,bulabilecei tek yer aml Koru idi.
Admlar kendisini oraya srkledi.

aml Koru, Selim Pusata her zaman srprizler hazrlamt. Bu sefer de yle oldu.
Saatlerce dolatktan, birka defa girip ktktan sonra Leylay veya Yeki deil,eski
arkadalarndan Tahsini buldu. Tahsin, kurmay yarbayd. akac, sz eri kiiydi:

- Seni tam aradm yerde buldum Pusat, dedi.

- Burasn bana yaktryor musun?

- Senin iin biilmi kaftan. Aklarn, mnzevilerin, insanlardan holanmayanlarn yerine

konmaz zarara urayanlarn yeri. Dorusunu ararsan buraya senden baka kimsenin
girmemesi lazm,ama giriyorlar ite

Selim glmsedi:

- u sylediklerine gre, bilakis yalnz benim buraya girmem lazm. Ak denilen

hastalktan uzam. nsanlara baylyorum. Hatta oluk ocuk makulesi, kz ve kadn
meclislerinde bile bulunmaya baladm. Zarar gelince de gryorsun ki, hibir kaybm
yok. Zamanm nasl harcayacam bilemeyecek kadar bahtiyarm. O yzden buralarda
dolayorum.

Tahsin kavrayl insand. Konumay tadnda brakarak:

 - Pusat, dedi. Ben imdi Neriyat ubesinde bulunuyorum. Askeri tarihe ait evrak tasnif
iin bir komisyon kurduk. Senin gibi elemanlara ihtiyacmz var. Kabul eder misin?

Selim hi dnmedi. , her ne olursa olsun,bir baltaya sap olmak, isiz,gsz

dolamaktan iyiydi. Kabul etti.

* * *

Ertesi gn vazifeye balam bulunuyordu. Tarihi Evrak Komisyonu bir takm yal
emeklilerden mrekkepti. Adamlarn kalb Selimin hi houna gitmemiti. Askeri edalar yoktu.
Babozuk softalar andran bir durumlar vard. Tantrma srasnda ou,Pusat tandklarn ima
eden szler sylediler. Bu da houna giden ey deildi. Masasna oturduktan sonra artk hi
yzlerine bakmadan ban evraka edi. Kendisine tenbih olunan ekilde, birer birer okuyarak
zetlerini kaydetmeye ve birbiriyle ilgili olanlar dosyalar halinde toplamaya koyuldu.

Selim Pusat, nndeki katlarla ok ilgilenmiti. Yakn tarihin askerliini,kumanda

sanatnn inceliklerini gsteren yazlara dalnca,adeti zere, evresiyle btn balar kesilmi,
hatta i arkadalarnn Arasra birbiriyle konumalarn dahi iitmez olmutu. Zaten onlar da
Selimin kendilerinden olmadn ilk grnte sezmilerdi. stelik onu,kendilerine gre ocuk,
acemi ve bilgisiz gryorlard. Yalnz alak gnllln beenmilerdi. Sze karmyor,
sorulmadan konumuyor, gl olursa fikir danyordu.

Selim be gnde iini kavram ve odaya gz atmaya balamt. Sekiz kiiydiler.

Kendisinden baka hepsi altmn am kimselerdi. Yetmiini geenler de vard. Fakat
almalarnn metodlu ve sistemli olmad apak grlyordu. Bir de u vard ki, arasra kendi
aralarnda yaptklar konumalarn konusu askerlik veya harb tarihi deil,din ve tasavvuftu. Selim
Pusat imdiye kadar kimseyle din zerinde bir tartma yapmamt. Bu adamlarn nasl bir sebep
yaratarak bunu konutuklarn anlayamyordu. Hele askerlie hibir faydas olmayan tasavvufun
burada konuulmas ok garibine gidiyordu.

Saat on iki olduu zaman alma masalar yemek masas haline geliyor, tatl konumalar
arasnda yemek yeniyordu. Selim, evden yemek getirmedii iin le yemei yemiyor, ok
holand vesikalar okuyarak le tatilinde de almaya devam ediyordu. arkadalarnn
arasra nbetlee odadan kaybolmalarnn sebebini de biraz sonra anlad. lerdeki kk bir odada
teker teker namaz klyorlard. Bunu kefettii zaman Bahtiyar adamlar diye dnd ve
gzlerini pencereden ge dikerek uzun uzun dald.

e baladnn drdnc m,beinci mi gnnde idi, masa komusu kendisine bir ey

sordu ve Selim,yzne bakmadan yapt ksa konumada yanndakinin bir yabanc ivesiyle
konutuunu grerek ban ona evirdi. Ayn anda hayretler iinde kald. nk bu adam u
mendebur Yekin ya ikiz kardei, yahut kendisiydi. Adam bir eyler sylemekte devam ediyor,
fakat Pusat sylenenleri asla duymadan masa komusunun yzne bakyordu. Birdenbire:

- Adnz nedir?, diye sordu. Bu soru, Tasnif Komisyonunun odasnda hibir zaman
grlmemi yle bir sertlikle yaplmt ki, herkes iini brakarak gzlerini Selime
dikmi ve dosta olmayan baklarla onu szmeye balamt. Adam ksaca cevap verdi:

- Osman.

- Soyadnz Yek mi?

 Beriki glmsedi:

- Byle bir soyad alacak olsam d y tercih ederdim. nk yekle daha ziyade iki bir,
d ile ise dubara atlr.

Selim Pusat aksi bir karlk vermek zere iken odaya giren bir hademe:

- Osman Be! Mdr Be sizi istiyor, dedi.

Osman Be masasndan kalkp giderken Selim onu inceliyordu. Yznn btn

benzerliine ramen Yek olamazd. Ondan uzun boylu olduu gibi kamburumsu ve aksak da deildi.
Fakat bu benzeyi?

Odadakilerden biri Selimi aydnlatt:

- ivesi tuhafnza gitti, deil mi? Dnmedir

- Dnme mi? Hangi milletin dnmesi?

- Alman Yahudisidir. Asl ad Oskar iken Mslman olunca Osmana evirmitir.

- Soyad nedir?

- Soyad Fierdir. Onu deitirmedi. Yalnz Trk imlasyla yazmaya balad.

Selim ilgilenmiti. Sordu:

- Neden Mslman olmu? Asl meslei nedir?

- Hitler iradesinin basksna urad iin Mslman olmu diyorlar. Memleketinde

arkiyat profesr imi;Trke, Arapa, Farsadan baka birka Avrupa dili bildii
iin asker olmad halde komisyona aldlar.

Pusat din ve tabiiyet deitirmeyi ordu deitirmeye benzettii iin bu iten

holanmazd. Sz uzatmad. leriki masalarda oturan iki memurun konumas dikkatini ekmiti.
Tasavvuf zerine konuuyorlard. Biri Kurandan ve hadislerden tanklar getirerek tasavvufun
hakiki slamiyet olduunu, teki de yine ayn kaynaklarn yardmyla bidat saylmas gerektiini
ileri sryordu.

Bu arada Selime yabanc veya uzak birok isimler geiyordu: Muhyiddin-i Arabi,
Mevlana, Kemal Paazade, ivizade

Mnakaaclar,arada bir msralar ve beyitler de sylyorlard. Bir tanesi aklnda kald:

Tasavvur yar olup bar olmamaktr,

Gl-i glzar olup har olmamaktr.

Selim, zihninde beyti tekrarlayarak gzel mi,derin mi,sathi mi olduunu anlamaya

urarken yan banda:
 - Siz de ayn fikirde misiniz?, diyen bir ses duydu. Bunu Osman Fier sylyordu. Selim
onun gzlkler arkasndan bakan gzlerini Yeke benzeterek yeniden i huzurunu
kaybetti ve ne zaman yerine dndn anlamad bu eski profesre bakarak:

- Hangi mesele hakknda fikrimi soruyorsunuz?

- Tasavvuf hakkndaki fikrinizi

- Tasavvuf hakknda hibir fikrim yok.

Fier, mstehzi bir bakla dierlerini iaret ederek:

- Bunlarn ou tasavvufu slamiyet sanyor. Halbuki Budizm ve maniheizmin orbasdr.

Tuz ve biber olarak da iinde epey hristiyanlk ve yahudilik var, dedi.

Selim Pusat Budizm ve maniheizmi aa yukar yalnz isim olarak biliyor, hele sava
aleyhinde olan budizmden nefret ediyordu. Bu fikrin, sava bir din olan slamiyet'e girmi
bulunmasn garipseyerek:

- slam bykleri arasnda bu hakikatleri bilen yok muydu? Neden nlemediler?, diye
sordu. Osman Fierin cevab ok garipti:

- Bu domuz yahudiler, Mslman olarak Mslmanl bozmak iin bu bidatleri soktular.

- Yahudilerin Mslmanla Musevilii sokmalar tabii olurdu. Kendilerinin de bilmedii

eski dinleri ne srsnler?

Osman Fier:

- Onu da yaptlar, dedi. Arkasndan garip bir hikmet savurdu. yi bir imam olmak iin
nce iyi bir haham olmak arttr.

Selim Pusat fkelenir gibi oldu.

- Yahudilerin niin bu kadar aleyhinde bulunuyorsunuz? Siz yahudi deil misiniz?

Profesr cevap vermedi. Eliyle yapt iaret red manasna gelebilirdi. Selim, sorgusunu
brakmad:

- Ya hangi rktansnz?

Osman Fier ban nndeki katlara eerek:

- eytan rkndan, diye cevap verdi ve katlarla megul olmakta devam ederek sustu.

Pusat bir an ileriye,odann camekanndan aalar ve ieklerle gze ve gnle ho gelen

baheye bakarak dndkten sonra ban evraka edi. Bu adama fkelenmi, ayn zamanda da ilgi
ekici bulmutu. Onun, kimseyle konumazken kendisine bu ekilde almas tuhaft.
 O akam eve dnd zaman tasavvuf hakknda Ayeden teberi renmek
niyetindeydi. Fakat onu zgn bulunca vazgeti. Tosun biraz hasta ve ateli idi. Doktor gerekip
gerekmediini her zaman Aye tayin ederdi. Bir ey sylemediine gre hastalk mhim deildi.

Ayenin vazife tashihlerini bitirdii ve Tosunu yatanda yoklayarak endiesizce

alma odasna geldii srada Selim Pusat damdan der gibi,Ayeyi adeta akna dndren bir
soru sordu:

- Tasavvuf nedir?

Aslnda, alacak bir soru deildi. Ancak Selimin byle bir konuyu renmek istemesi,
mbalega ile sylemek gerekirse, tarihte yeni bir an almas kadar mhimdi. Bunu Selim deil
de Tosun sormu olsa Aye yine bu kadar arrd. Fakat bu aknlnn arasnda sevin de vard.
Kocas artk hayattaki meselelerle ilgileniyor, askerliin dndaki gerekleri de kabulleniyordu.
Ayenin dilinin ucuna gelen ilk sz Bu da nereden esti? gibi bir eydi. Fakat sylemedi. Selimi
rktmemek lazmd. Kendisine byle bir soru sorulmasn da hi umursamyormu gibi grnmeye
dikkat ederek:

- Din felsefesidir, diye cevap verdi ve Pusatn verecei alayl karl bekledi.

Bu gece Pusatta baka bir hal vard. Alaya gitmedi:

- Din bir takm kesin buyruklar ve kaidelerden ibaret deil mi? Bu kadar sert ve
deimez kaideler manzumesinin felsefesi olur mu? Ayenin aknl artyordu.
Acaba ne olmutu da Selim bunlar soruyordu? Hidayete mi ermiti? Onun tasavvuf
hakknda hibir ey bilmediini,bilmeye de lzum grmediini ok iyi biliyordu.
Tasavvuf iin Selimden beklenen dnce dilencilik felsefesi gibi bir ey olabilirdi.
Byle demeyip de ciddi ciddi sormas,renmek istemesi Ayeye Tosunun
hastalndan doan znty unutturdu. Anlatmaya balad:

- Din, naslardan ibarettir,ama insanlarn kendi duygu ve dncelerine, kendi mizalarna

gre deiik ekilde anlayacaklar ve birbiriyle ekiecekleri noktalar bulunabilir.
Nitekim trl mezhepler arasndaki atmalar da bunu gsteriyor.
Tasavvuf,teferruata ehemmiyet vermeden geni bir msamaha iinde ve yalnz
sevgiye, iyilie dayanarak insan, dnyay, kainat, Tanry anlamak sistemidir.

Selim Pusat o gn Osman Fierin sylediklerini hatrlayarak:

- Tasavvufta Budizm, maniheizm, hristiyanlk gibi yabanc tesirler de var mdr?, diye
sordu.

Aye biraz daha ard. Selimin azndan Budizm veya maniheizm kelimelerini duymak
Tosunun Yunus Emreden bahsetmesi gibi bir eydi. Hayretini saklamakta devam ederek cevap
verdi:

- Olabilir. Vardr. Tasavvuf btn dinleri, btn insanlar kavrayan bir felsefedir.

Aye, ancak bir askere yaraan yzle kendisine bakarak,vuru-krn aleyhindeki

tasavvufu renmek isteyen kocasnn, sz nereye getireceini merakla bekleyip ona bakt.
Acaba Selimde bir yumuama m balamt? Bunu asla ummuyordu. yleyse neydi? Aye bunu
dnrken Pusat yeniden sordu:

- Bu tasavvufun bir faydas var m?

Aye, nce askerlie, savaa, sava kazanmaya faydas ver m diye soruyor sandysa da
yle olmadn anlayarak cevap verdi:

- Elbette var! nsan huzura kavuturmas bakmndan tasavvuf gibi bir ila bulunamaz.

- Hayat karmakark olduu halde tasavvufla huzura kavumu kimseyi tanyor musun?

Bu soru ile Selim Pusat acaba biraz da kendisi hakknda m sormak istiyordu? Aye
birka saniye dndkten sonra cevap verdi:

- Tarih byle insanlar kaydettii gibi zamanmzda da rnekleri var. Geende bizi ziyaret
ettii zaman tandn Kadriye Kozanlnn amcas bunlardan biridir.

Aye sustu. Zihnini toparlamaya m alyordu, yoksa syleyip sylememek iin karar m
veremiyordu, belli deildi. Sonunda syledi:

- Senin ok merak ettiin Leylann, tarih retmeni Leylann babasnn da pek byk bir
mutasavvf olduu herkes tarafndan sylenir

13. BLM

Bayram gnlerinin gzel havalara rastlamasn frsat bilen Aye bir kr gezintisi
hazrlayarak Selim iin bir elence,kabilse bir huzur yaratmak istedi. Tpk bir kurmay gibi her
eyi dnerek, en ince hesaplara kadar inerek plann yapt. Yeni alan,daima seviyeli insanlarn
ura bulunan, ad da Huzur olan ayhanede kahvalt edildikten sonra ky yolundan aml Koruya
gidilecek,gne batarken dnlecekti. Gezintiye Kadriye Kozanl ile bir iki retmen daha ve
Ayenin sevgili kz arlacakt.

Selim Pusata teklifini yapt zaman kabul olunup olunamayaca hakknda hibir fikri
yoktu. Kocas, Ayeyi ta sessizlii iinde dinlemi, sonra yine darya iz vermeyen bir yzle:

- Gzel olur. Yalnz bir eksii var,demiti.

- Nedir?

- Prenses Leyla Leyla Mutlak

Aye Pusat bir an donakald. Fakat cevap vermekte gecikmedi:

- Adresini bilsem onu da arrdm ama

Selim aka ile istihza arasnda bir sesle onun szn kesti:
 - Yok canm Senin kahraman kzlarn olduktan sonra Prenses Leylaya lzum yok!

Kahraman kzlar tabiri bu sefer Ayenin houna gitmedi:

- Selim! u kahraman kzlar brak. Onlar kahraman olmadklar iin bu tabirle bana
kmsenmi gibi geliyorlar. Halbuki kendilerini ok severim. Onun iin, rica ederim,
bu tabiri kullanma.

- Ne diyeyim? Bu tabiri, n birden anlatmak iin kullanyordum.

Ayenin sustuunu grnce yine alayc tavrn taknarak:

- stersen Ik Kzlar diyelim, dedi. Nur, Ay, Gn Iklardan yaplm bir maher

Ik kzlar tabiri Ayenin houna gitmi olmakla beraber:

- Neden maher?, diye sormaktan da kendini alamad. Pusat glmsyordu:

- Nedeni var m? lleri bile ayaa kaldracak kuvvette k Mahere yaraan kzlar.

Aye, konuma tatsz bir yola dklmesin diye fazla bir ey sylemedi. Zoraki bir
glmseyile:

- te airliini kullandn zaman baar saladna bir rnek Ik Kzlar cidden gzel
ve onlara yaraan bir tabir. Edebiyat retmeni olarak sana aferin diyebilirim, dedi.

Selim cevap vermedi. Bylece bundan sonra Aydolu, Gntl ve Nurkan iin Kahraman
Kzlar yerine Ik Kzlar denilmesi hakknda aralarnda szsz, imzasz, trensiz bir anlama
yaplm oldu.

Huzur ayhanesindeki ilk dakikalar Kadriye Kozanlnn fkralar ve nkteleriyle ok ho

geti. Bu dertli kadn, mihneti kendine zevk etmenin srrna ermi, hem glyor, hem de
yanndakileri neelendiriyordu.

Glmemekle beraber Selim Pusat da onu dikkatle dinliyordu. Kocasn, sezdirmeden

daimi bir kontrol altnda tutan Aye, dinler gzkt halde onun Kadriyeyi dinlemediini, kendi
aleminde baka dncelere dald, hatta belki de nerede olduklarn bile unutmu bulunduunu
anlamakta gecikmedi. Halbuki bu gn srf onun iin dzenlemiti.

Doruydu. Selim o anda tamamyla baka eyler dnyor ve altnc duygusuyla,birisince

kontrol edildiini seziyordu. Manevi bir silkinile,dald alemden kurtuldu. Kendisine bakmakta
olan Aye ile gz gze geldikten sonra, ne olduunu anlamad bir kuvvetin zoru ile baklarn
Gntlye evirdi ve onun kendisine dikilmi baklaryla karlanca rperdi. Bu baklar ona hi
de yabanc olmayan korkun pars baklaryd. Fakat nerede grmt? te yine ii ac ile
dolmaya balyordu.

Aye, Gntlnin de Selimi kontrol ettiini grm,kocasnn anormal ruh durumu kzlar
tarafndan anlalmasn kaygs ile akay da elden brakmayarak sormutu:
 - Selim! Askerlikteki zevki saymazsak bu gnmzn imdiye kadar geen dakikalarnda
bir tat yok muydu?

- Yok olur mu? Hele Kadriye Hanmn fkralar..

Aye, Acaba sorsam bir tanesini hatrlayabilir mi? diye dnrken Gntlnn sze
kart grld

- En ok hangisini beendiniz?

Bu sorunun Selimde ne tesir yapt anlalmad, ama birden Ayenin gnl zntyle
doldu. Selimin dinler gibi gzkp hibir ey dinlemedii, yani normal hali anlalacak diye ii
burkuldu. Gntl bilmeden Selimin grnmeyen yarasna basmt. Aye byle dnyordu.

Halbuki Gntl bunu bilmeyerek deil, bilerek yapmt. Huzur ayhanesine geldikleri
dakikadan beri bu acayip adam kontrol ediyordu. Ne tuhaf dnceleri, ne sert duygular vard!
Acaba neler dnyordu? Bandan geen felaketle megul olamazd. yle zarif iradeli bir adama
benzemiyordu. Aye Hoca Hanm ayarnda bir kadnn kocas olduktan ve hayatndaki byk
sarsnty atlattktan sonra onun huzur iinde yaayan, bahtiyar bir kimse olmas gerekirdi.
Halbuki bu sertlik, bu dalgnlk, bu gariplik hi de bahtiyarln alametleri deildi.

Gntl ona dikkatle bakt zaman Selimi olgun bir subaya deil, toy bir aire
benzetiyordu. Kadriye Kozanlnn herkesi neeye boan fkralarna aldr etmedii,daha dorusu
onlar iitmedii muhakkakt. Gntl bunu kendi kendisine ispat etmek iin En ok hangisini
beendiniz?, diye sormutu.

Aye iinden Eyvah,frtna kopacak diye tasarlanrken Selimin alay m, ciddi mi olduu
anlalmayan o tavr taknd grld ve arkadan:

- Hepsi birbirinden gzel, dedii iitildi.

Gntl, tuttuunu kolay brakanlardan deildi. Yine sordu:

- Ama elbette bir tekilerden gzeldi. On fkra bir araya gelince hi phesiz birinin
daha ok hoa gitmesi icab eder.

Gntl daha syleyecekti, ama Selim brakmad:

- Yanlyorsunuz. Bir ok ey bir araya geldii zaman onlardan birinin tekilere stn
olmas neden gereksin? Gzel bir sava yapm mangadaki erlerden birini tekilerden
ayrt etmeye almak

Bu sefer de Selim szn bitiremedi. Kadriye Kozanl glerek konuuyordu:

- Aman Selim Be!.. Bu Huzur ayhanesini de tfek sesleriyle doldurmayn. Sonra huzuru
kaarsa nereye gideriz?

Aye, Selimin sertlemeye baladn derhal anlad. Sesinin tonu onu gsteriyor ve
bolua bakarak cevap veriyordu:
 - Peki! Silah seslerini keserek huzurun bozulmasn nleyelim. Fakat imdi vereceim
rnek iin de gzlerinizin kamatndan yanp yaklmanz rica ederim.

Kadriye ile dier retmenler ve kz gz kamamasndan bir ey anlamayarak

baktlar. Yalnz Aye szn nereye varacan kavram, fakat artk nlemeye vakit ve imkan
kalmamt. Pusat tok bir sesle konuuyordu:

- Askerleri braktk. Ik Kzlar aldk. Ik Kzlar diyerek Ayenin sevgili kzn

kastediyorum. Hem isimleri kl, hem de kendileri k gzelliinden olduu iin onlara
Ik Kzlar diyorum. imdi ben Ayeye Ik Kzlardan en ok hangisini
beeniyorsun?, diye sorsam unu yahut bunu diye bir cevap verebilir mi? Veremez.
Demek ki bazen tercih yapmak imkanszdr. Ayeye tanyacanzdan emin olduum bu
hakk benden niye esirgiyorsunuz?

Bu balay Ayenin houna gitmiti. Fakat Gntl direnmekte devam ediyordu:

- Hoca Hanmn bize olan sevgisi eittir. Fakat bu,aramzda bir tercih yapmad manasn
tamaz. Tercihini aa vurmay Hoca Hanmn nezaketi ve hocalk sanatnn icabdr.
Yoksa mutlak

- Mutlak m?

Gntl, Selime adeta korkarak bakt. nk mutlak m diye sorarken korkun bir hal
almt. Selimi byle korkun olmaya zorlayan sebep mutlak derken Gntlnn sesindeki ahengin,
aml Koruda o gece duyduu sese tpatp benzemesiydi. Gntly nerden tandn hatrlamak
zereydi. Fakat

* * *

Selim kendisine geldii zaman aml Koruya inen yokuta olduklarnn farkna
vard.Yannda Gntl vard. Aye ve tekiler epey arallarla arkadan geliyorlard.
Selim,yanndakinin Gntl olduunu anlaynca ilknce kzn sesine dikkat etti. Evet! Bu o gece,
aml Koruda kendisine iirle hitab eden sesti.

- Arasra aml Koruya gelir misiniz?, diye sordu.

- Hayr! lk defa imdi geliyorum.

Yalan sylyordu. Bu sesin sahibi aml Koruya hi gitmemi olabilir miydi? Selim
sabrszlanmakla beraber bu vahi kz zorlayarak ondan bir ey renmeye imkan olmadn ok
iyi seziyordu:

- Gntl! Bana en ok hounuza giden iiri okur musunuz?, dedi.

Selim imdiye kadar ki konumalarnda gerek Aydolu ile Nurkana, gerekse Gntlye
hitab ederken, adlarndan sonra hep hanm kelimesini de ekleyerek konumutu. Bu seferki
Gntl hitab biraz tuhaf buldu, fakat samimi olduundan gen kz yadrgamad. Hatta gen
kzlk psikolojisi iinde biraz holand bile. Yalnz, Selimin karakterinden hi umulmayan iir
okumak teklifini garip bularak: Neden icab etti?,diye sordu.
 - Zaman zaman iir dinlemekten holandm olur. Bunu da elbette iir zevki olanlardan
dinlemeyi tercih ederim. Aye de evde o kadar megul ki, ona bu teklifi yapamyorum.
Zaten bu istek de bende her zaman doan bir ey deil

Gntl biraz dndkten ve eliyle salarn o zarif hareketle dzelttikten sonra ahenkli
sesi ve dzgn syleyile bir iir okumaya balad:

Sevda gibi bir gizli emel ruhuna sinmi;

Bir haz ki hayalden bile stn ve derinmi.
Gkten gelerek gnlne rzgar gibi inmi,
Bir sr ki bu,lsen bile asla aamazsn
Anlatmas imkansz olan yle bir an ki,
Hlyadaki ses varlnn gayesi sanki
Bak emrediyor: Daldn alemden uyan ki,
Mutlak seveceksin beni,bundan kaamazsn

iiri dinlerken, kzn sesinin, karanlktaki sesin ahengine benzeyen gzelliinden sarho
olan Pusat son msra dinleyince yldrmla vurulmua dnd ve zdrabn belli etmek istemeyen bir
yaral gibi bakarak:

- Bu iir kimin?,diye sordu.

Gntl en tatl glmseyile bakyordu:

- Bilmiyor musunuz?

- Bilsem sorar mydm?

Gen kzn glmseyii dudaklarnda snd:

- Bu iir sizin deil mi?

Pusat hayretle durarak Gntlye dnd:

- Benim mi? Ne zaman yazmm?

Kzn gzleri vahi parltlarla ldamaya balamt. Selim, ok iyi tand bu

parltlara bakarken, bakp da unutulmu bir noktay zmek iin bir ruh kasrgasnda bunalrken,
Gntl, o geceki grnmeyen kadnn sesiyle cevap verdi:

- Unuttuunuza gre bin yl nce yazm olacaksnz.

Bin yl Selimin beynindeki karanlk yer aydnlanyor gibiydi. Ben bin yldan beri
yayor muyum? diye dnd. Bu korkun bir eydiYanndaki kz tpk bir byc gibi onun
aklndan geenleri anlayarak cevap veriyordu:

- Evet! Bin yldan beri yayorsunuz. Hatta belki de iki bin yldan beri Metenin,
askerlerini sadakat snavnda geirmek iin sevgililerine, nianllarna, elerine ok
atmalarn emrettii ve byk sevgileri dolaysyla ok atmayanlar idam ettirdii
zamandan beri
 Bu szler ve bu ses Selimin btn gcn, hatta iradesini alp gtrmt. Cevap
veremiyordu. Dnemiyordu da

Ne kadar srdn kestiremedii duraklamas gen kzn Yryelim efendim

demesiyle sona erdi. Yoku bitmi,aml Koruya girmilerdi.

aml Korunun havasndan ok Selim zerindeki tesiri ve hatras kendisine

gelmesine yarad. Tekrar askerlemiti:

- Hayr! Bu iir benim deil, dedi.

- O halde belki benimdir.

Bu kz, sanki Selime darbe stne darbe vurmak iin gelmiti. Bsbtn perian
olmamak iin alayc tavrn taknmakta gecikmedi:

- Siz de bin yldan beri yayor musunuz?

- Niin olmasn?

Pusat, yznn kzardn yanmasndan anlad. Kendisiyle eleniyor muydu? Bir

ocukla baa kamamak, bir mangann hakkndan bir blkle gelemeye benziyordu. Fakat bu kadar
nazik ve terbiyeli bir kzn,ok sevdii retmenin kocasyla elenmeyecei phesizdi. yleyse o
garip szlerle ne demek istemiti? Alaca cevaptan ok kzn sesini dinlemek ihtirasyla sordu:

- ki bin yl nce acaba ben neydim?

- Herhalde Metenin ordusunda bir subaydnz.

- Bu szlerinizle bana eref veriyorsunuz. Metenin ordusunda subay olmak,olabilmek

bir asker iin gayelerin son snrdr

Pusat bu szleri syler sylemez,o grnmeyen esrarl kadnn, belki de Gntlnn,

kendisine tlsml sesle iir okuduu tahta kanepenin nne gelmi olduklarn fark etti. Arkadan
yava yava gelmekte olanlar bekliyormu gibi durarak burada olup bitenleri yldrm hzyla
hatrlad.

O ses Sonra Leyla Leylann o sese hi benzemeyen,sonra benzeyen sesi.. Prenses

Leyla Tahtn varisi olan Leyla En sonra Gntl Kendisinin iki bin yl nce yaadn syleyen
ve imdi sesi,grnmeyen kadnn sesine tamamyla benzeyen Gntl

Aye ve tekiler yava yava yaklayorlard. Yzleri neeli olduklarn anlatyordu.

Belliydi ki,Kadriye Kozanl yeni bir fkra daha anlatyordu. Onlar gelince Gntl ile olan bu
korkun, fakat byleyici konumann kesileceini dnen Selim, ikinin son yudumlarn
iermicesine ve artk iradesine hakim bir halde,alaycln taknarak sordu:

- kimiz de iki bin yl nce yaadmza gre o zaman da tanyor muyduk?

Gntl ayn esrarl ses ve ayn byk ciddiyetle cevap verdi:

 - Elbette tanyorduk.

- Peki Ben o zaman da bir subaydm. Ya siz neydiniz?

Gntl, yrtc pars baklarn Selime dikti. Onu rperten, hatta ldrtan bir eda
ile, aknlktan ban dndren bir soukkanllkla cevap verdi:

- Ok atlmayanlardan biri

Pusat iin bir anda dnya karard ve ondan sonra olup bitenleri artk hatrlayamad.

14. BLM

Pusat o kadar imiti ki,dakikalar kopuk bir film gibi geiyordu. Bir yerden bir yere nasl
geldiini hi hatrlamyor,sonra uuruna hakim olarak ne yaptn, nereye gittiini biliyordu. Daha
sonra tekrar karanlk balyor, fakat Selim her eye ramen aml Koruya doru olan yryn
de deitirmiyordu.

aml Koru bu akam her zamankinden daha tenha idi. Leylann geleceini biliyordu. Bu
bili telepatik bir olayd. Sarho olduu zaman kendisinde grlrd. O kadar iyimserdi, Leylann
geleceine o kadar inanmt ki, srf bu inan kuvveti dolaysyla Leyla buraya gelmeye mecburdu,
Selim byle dnyordu.

Her zaman oturduu, esrarl kadn sesini dinledii sraya geldii zaman bo olduunu
grerek mitsiz ve ok ac bir glmseyile evresine baknd. Ayn zamanda Leylann Nerede
kaldnz? Sizi epeydir bekliyorum diyen sesiyle ayld. Leyla srada oturuyor ve kendisini
szyordu.

Selim, Yanmdaki Leylay gremeyecek kadar sarho muyum? diye dnd. Fakat
dncesini daha ileriye gtrmeye zaman kalmadan ayaa kalkan Leyla, Pusatn koluna girdi ve
emreden bir sesle Beni evime gtreceksiniz dedi.

kinin tesiriyle Selimin bir garip ileyen beyni armlar arasnda bunalyor gibiydi.
drt gn nce liseli bir kz, Gntl de ona hakim olmu, adeta iradesini elinden almt. imdi
de ondan biraz daha yal bir retmen kz ayn eyi yapyordu. O, yabanc bir kadn veya
kzn,kendi koluna girmesinden holanmazd. Fakat Leylaya Kolumdan k diyemiyordu. Nasl
diyebilirdi ki? Leyla bir prensesti ve tahtn varisiydi.

Dncesi buraya gelince Selim gld ve Leyla bunu grerek sordu:

- Selim Be! Siz glmesini sevmeyen bir insansnz. O halde imdi durup dururken
neye gldnz?

Selim soruya cevap vermeden konutu:

- Ya ben ocuklatm, yahut evremi falclar,bycler,gelecei bilenler kaplad.

 - Bu falc yahut byclerden biri de ben miyim?

- Evet!

- Ne yaptm da bu iltifatlara mahzar oluyorum?

- Daha yeni tantmz, tanmaya baladmz halde glmekten holanmadm

biliyorsunuz.

Leyla bu cevapla sustu. Sonra birdenbire:

- Ya teki falc kim?, diye sordu. kinin Selimdeki tesiri azalmt. Hibir eyden
ekinmemek huyu dolaysyla aka cevap verdi:

- Ik Kzlardan biri

Bununla bu konumann burada kesileceini sanyordu. Fakat Leyla devam etti:

- aml Korudaki ilk rastlaymzda bir Kahraman Kzlardan bahsetmitiniz. imdi de

Ik Kzlar m kt?

- ok keskin hafzanz var. Tebrike deer. O gnk Kahraman Kzlarla imdiki Ik

Kzlar ayn ey.

Leyla bu akam Selim Pusatn her zamanki kadar salam iradeli olmadn sezdii iin
onu zorluyordu:

- Ik Kzlardan biri sizin hangi gizli tarafnz kefetti?

Selim parlar gibi oldu:

- Acaba yeniden bir harb divan karsnda m bulunuyorum? Bu ahret sualleri neden
icab ediyor?

- iir kadar gzel bir kzn sizdeki tesirini renmek istiyorum.

- iir kadar gzel olduunu nereden biliyorsunuz?

- Siz sylemitiniz. Hatta o gece bana Sen iir kadar gzel deilsin demitiniz.

- imdi ayn fikirde deilim. Sizi iirden daha ok gzelletirecek, bir imha sava
kadar gzelletirecek sebepler var.

- Nedir?

- Prensessiniz ve tahtn varisisiniz.

Leyla, Selimin kolundan kmt. Bir apartmann nnde kar karya bulunuyorlard.
Pusat, Leylann evine geldiklerini farkederek:
 - Hanzade Sultandan msaade rica ediyorum, dedi ve gzleri ona dedi. Bu cidden bir
sultan yz idi. Olaanst bir asalet ve vekar iinde Selim Pusata bakyordu:

- ok ey biliyorsunuz Yzbam, dedi. Grlyor ki asl falclk ve mehul bili sizde

imi. Bu sebeple gitmeden nce sizinle biraz konumam gerekecek. Buyurun.

Selim sarho olduunu dnerek ve srf sayg dolaysyla bu gece bu eve girmek
istemiyordu:

- Msaade edin. Baka bir gn geleyim, dedi.

Leylann yz sertlemiti:

- Size emrediyorum. imdi geleceksiniz, diye karlk verdi.

Pusat, Leylann bu ksa emrini dinlerken askerlikten kalm bir alkanlkla esas durua
gemiti. Leylann dairesine girdiler.

Dardan herhangi bir ev gibi gzken bu daire prenseslere yakan ahane bir konakt.
Eyalar ve onlarn dzenlenilerindeki gzellikle zenginlik gz kamatrcyd. Yalca, din ve
sevimli bir kadn Ho geldiniz beyefendi dedikten sonra Leylaya dnerek:

- Bir emriniz var m arslanm diye sordu. Selim ka gndr alacak o kadar eylerin
ortasnda yayordu ki, bir gen kza arslanm diye etmekteki garabet dikkatine
arpmad. Yahut arpt da bir sultan karsnda bulunmasnn verdii duygu o
garabeti rtt.

- Bize ay demle kalfacm. Misafirimiz Selim Pusat Be bir yzbadr. retmenim

Aye Hanm da kocasdr.

Selim, kendisine kalfa diye hitap edilen bu ho kadnn arkasndan dikkatle bakt. Onun
merakn anlayan Leyla, odadan kan kalfay anlatt:

- Glsafa Kalfa benim dadmdr. Fakat aslnda her eyimdir. Beni byten odur.
Annem ld zaman on yalarnda idim.

- Ya babanz?

- Onu ancak resimleriyle tandm.

Selim Pusat, kendisinden birka rtbe stn bir komutann karsnda duyulan
ekingenlii duyuyordu. Leyla yahut Hanzade bu gsterili odann iinde tam bir prensesti ve
kendisine hakimdi. Duruu,bak ve konumas o kadar stnd ki, Selim sormak istedii birok
eyi soramayacan anlamt. Fakat pervasz bir insand. Hele ekinme duygusunun varln
kaplamas ona sknt verir, bu hali korkaklk sayard. Korkaklk ise irendii eydi. Askeri bir sayg
iinde:

- Prenses, dedi. Adnz Hanzade olduu halde niin kendinize Leyla dedirtiyorsunuz?
 - Adm Leyla Hanzadedir. Gze batmayaca iin birincisini kullanyorum. Siz de beni
byle biliniz ve byle hitab ediniz. Fakat bu Hanzadeyi kimse bilmezken siz nasl
rendiniz Selim Be?

- Sizi rkten o mendeburdan rendim.

Leylann yznden bir tiksinti rzgar geti:

- O bir ajandr ve iblisten daha kurnaz daha tehlikeli bir adamdr.

- Ajan mdr? Kimin ajan?

- Kesin olarak bilmiyorum. Fakat herkesin ajan olabilir. Yabanclara da hizmet

edebilir. ki tarafl da alabilir.

Selim aknlklar iindeydi. Yek melununa kt o gece Leyla benim szlerimden

deil,zevkinin ve heyecannn byklnden rkyor. Ona harekete gemesini tavsiye ediyorum.
nk tahtn varisidir. demiti. Bunlar hatrlaynca Pusatn beyni allak bullak oldu. O zaman bir
lgnn tekerlemesi diye ald bu szler demek doru idi. Fakat bir kadn ,tahtn varisi olabilir
miydi? Hele Osmanl Hanedan erkei, kadn ile memleketten karldktan sonra Leyla nasl
oluyordu da burada kalabiliyordu?

Ayn askeri sayg iinde yeniden sordu:

- Sizin bir prenses olduunuz hakknda en kk bir phem yok. Fakat nasl oluyor
da kanunlara ramen burada kalyor ve yine nasl oluyor da erkek olmadnz halde
tahtn varisi oluyorsunuz?

- Selim Be! Osmanl Tarihini yle gerilere doru bir dnnz. Tahta gemek
urunda,yahut taht iin tehlikeli olduklarndan dolay yzlerce ehzade can vermiti.
Can verenler arasnda meru olanlar, tahtn sahibi bulunanlar vardr.

- Ben Osmanl Tarihinin yalnz bym meydan savalarn biliyorum. Bu

sylediklerinizle ne demek istediinizi anlamadm.

Leyla canland. Selime imdi ok gzel gzken gzlerini dikerek anlatmaya devam etti:

- Yldrm Bayezddan sonraki ehzadeler kavgasn biliyorsunuz. Byk ehzade

Sleymand ve meru hkmdar oydu. Fakat kardeleri tarafndan ldrlnce
zavall, padiahlar listesinden bile silindi.

- Evet. Bu kadarn biliyorum

- imdi biraz daha sonrasna gelelim: Kanuni Sultan Sleymann byk ehzadesi bir
Mustafa vard. Yavuz Sultan Selim apnda birisiydi. O da trl tezvirata kaplan
babas tarafndan ackl ekilde ldrld. ldrlmeseydi tahta o geecekti.

Leyla sustu. Selim, sz tamamlad:

- Fakat ld
 Leylann yznde g anlalan bir ac ifade vard:

- ehzade Mustafa ld, ama onun kk bir olu cellatlardan kurtarlarak yaad.
ehzade Mustafann en sadk iki adam onu bytt gibi ehzadeye sadk yz
binlerce insan da onu servete bodular. Sadakatn derecesini dnn ki, bu yz
binlerden bir teki bile bildii korkun srr aa vurmad gibi serveti idare edenler
de onun bir tek akasna dokunmadlar. ehzade Mustafann bu gizli olunun ad
Sleymand. Fakat adamlar Onu mutlaka tahta geireceiz diye and itikleri iin
kendi aralarnda ad Mutlak olarak kald ve benim bugn kullandm soyad da bu
drt asrlk yeminden kt

Selim, Leylay peri masal dinleyen bir ocuun saflyla dinliyordu. Leylann sesinde ve
gzlerinde o kadar inandrc bir kuvvet vard ki, Selimi tesiri altna alyor, fakat imdi iyice
aylm olan Selim hibir a karmadan soru sormak frsatlarn kullanmaktan geri kalmyordu:

- Drt asrdan beri aileniz gizlilik iinde mi yaad? Hibir zaman harekete gemedi
mi?

- Gizlilik devam etti. Fakat bizden phe de devam etti. Yalnz bir defa, Sultan
brahimin hibir ocuu olmad yllarda hareket tasarland,sonra onun da ocuklar
olunca bundan vazgeildi ve dedelerim bazen devlet hizmetinde, bazen yksek
kademelerde, bazen orduda hizmet ederek birer birer dnyadan ekildiler. Ben
ehzade Mustafann on birinci kuaktan torunuyum. Benimle bu aile bitiyor.

- Siz gen bir kzsnz. Osmanl Hanedannda tahta bir kadnn getii grlmedii
gibi bunun dnlmesine de imkan yoktur. Bu takdirde tahta dier kollardan gelen
ehzadelerin gemesi meru saylmaz m?

Leyla, eve geldiklerinden beri ilk defa glmsedi:

- Osmanl Hanedannn ananesinde tahta kadn geemez diye bir husus yok. Tahta
daima byk evladn gemesi nizam var. Osmanllar dndaki Trk Hanedanlarnda
ka kadn hkmdar gelmitir. Osmanllarda da gelebilirdi. Gelmeyii bir tesadf ve
eriatn zamanla sapmas yzndendir. Zaten benim taht zerinde iddiam olamaz. Bir
kere artk taht kalmamtr. Geri gelmesine de imkan yoktur. Benim kaybolan
hakkm taht deil, hakiki hviyetimi sylemekten mahrum kalmdr.

Selim, kurmay adaylnn verdii hzla muhakeme alknl ile, kendisine anlatlanlar
deerlendirdi ve artk kendisinde aknln,armln zerresi kalmad iin Leylaya sordu:

- O mendeburun ajan olduunu sylediniz. O da sizi harekete gemek iin kkrttn

iddia etti. blis kadar kurnaz dediiniz bu ajan,tavsiye ettii hareketin hibir akis
uyandramayacan, sizin byle bir harekete girimeyeceinizi dnemez mi?
Ondan niin byle ekiniyorsunuz? Sizinle tantmz gece alyordunuz. Neden?

Leylann gzlerinde byk bir kinin klar parlad:

- Babam tabii lmle lmedi. ldrld. Yurt dna karlan Osmanl ehzadelerinden
ikisiyle temas onu phe altnda brakt. Geri o ehzadeler babamn kim olduunu
 bilmiyorlard,ama bundan hem hkmet kukuland, hem de yabanc bir devlet
babamn gerek hviyetini tesbit etti.

- Ne kar? Bu yzden niin ldrsnler?

- Babam ayn zamanda mehul, fakat byk bir hukukuydu. Petrollerin byk ksmn
verasetle eline geirecekti.

- Byle olunca teki ehzadelerin de ortadan kaldrlmas icab etmez mi?

- Hayr. Onlar byk maddi zaruretler dolaysyla ve bazen da aldatlarak hisselerini

yok pahasna elden kardlar. Babamn maddi ihtiyac olmad iin direndi.
Reddolunamayacak tarihi kaytlar, vesikalar buldu.

Selimin akl yeniden karr gibi oldu:

- O halde sizin de hayatnzn tehlikede olmas icab eder.

- Belki. Fakat ben btn tedbirleri aldm. Vesikalar kimsenin bilmedii bir yerde sakl
olduu gibi bana da bir suikast yaparlarsa bunun kimler tarafndan yaplm olacana
dair hakimleri inandracak bilgiler, dosyalar, hatta fotoraflar emin bir yerde
durmaktadr. Gerektii zaman bunlar ortaya karacak cesur insanlar var.

Arada uzun bir sessizlik oldu. Sonra Leyla yeniden konutu:

- Kralc olduunuz iin banza gelenleri sizin kadar biliyorum. Bu yzden size
yaknlk ve sayg duyuyorum. Akamlar bazen tek bama dolamam bir ruh
sporudur. Babamn nasl ackl bir ekilde ldrldn annemden o ocuk yamda
dinledim,annem de bu kederle ld iin o irkin ajana kar da mthi bir kin
duyuyorum. Beni kandrp mnasebetsiz taht davasna srkleyeceini ve bylece
yok edilmemi salayacan umarak peimde dolayor. Yzbam! Dadm saymazsanz
ben yalnz bir insanm. Arkada evrenize ve evliliinize ramen siz de yalnz ve
kimsesizsiniz. Onun iin sizinle konumaktan zevk alyor ve beni ele vermeyecek bir
srda olduunuz iin de ok deer veriyorum. Arada bir bana gelirseniz ok memnun
kalrm. Zannedersem siz de bahtiyar olusunuz.

Leyla son szlerini kesin bir hkm eklinde sylemiti. Doru idi. Leylann anlattklar
kendisini bunaltmt. Fakat yine de sebebini bilmedii bir bahtiyarlk duyuyordu.

Geldi geleli ilk defa evresine alc gzyle bakt. Bir milyonerin evindeydi. Aklna ok
mhim bir ey geldi. Tam bunu Leylaya sylemeye balayacakt ki Glsafa Kalfa, tekerlekli ay
masas ile odaya girdi.

15. BLM

Selim skntlar arasnda bunalyordu. Tarihi bir srr renmek veya bir prensesin
tehlikeler ortasnda yaadn bilmenin kendisini bu kadar bunaltmasn bir trl anlamyor, mana
veremiyordu. Hayatnda zaten huzur diye bir ey tatmamt ama bu kadar bezginlik ve bunalm da
grmemiti. En ar iftiralara urad zaman bile,niformasn brakt zaman bile byle
olmamt.

Huzur aryordu. Broda artk eskisi kadar verimli olamadnn farkndayd. nceledii
evrak zetlerinde, filemelerde gln yanllar yapmaya balamt. Halbuki i arkadalar nasl
bir gnl rahatl iindeydiler. Bunlar neden byle kaygsz diye dnd? Yoksa tasavvuf mu
onlara bu ruh skununu veriyordu? Birdenbire,yanndaki masada oturan Osman Fierin, sanki
dncelerini anlam gibi kendisi ile alak sesle konumaya balamas Selim Pusatn dnce
zincirini kesti:

- Bir satir u kattan mana karp zetini yapmaya alyorum. ki defa,yaptm

fii yrttm. Galiba siz de ayn durumdasnz. Halbuki arkadalarmzda hi de byle
bir kayg yok.

- Vazife duygular m eksik?

- Hayr, hayr! Onlar zaten bunun vazife olduuna inanm deiller ki..

- Neden kaygszlar?

- nk btn bu yaptklarnn bir kuruntu ve hayal olduuna geici,aldatc ve

deersiz olduuna inanyorlar.

- Bunlar deli mi?

Osman Fier kt kt glmsedi:

- Tmarhane dndaki deliler Bunlar tasavvufa inanmlar. Olgun insan olmaya,

Allahla bir olmaya alyorlar.

Pusatn kalar atld:

- Allahla bir olmak m? Bu da ne demek?

- Yani Allahn varl iinde erimek istiyorlar

- Huzur iinde yaamalar bundan m ileri geliyor?

- Tabii

Selim Pusat ban nndeki kada eip konumay kesmekle beraber tasavvufun insana
huzur verdiini yeniden iiterek baka hayallere kaptrp kendini koyuverdi.

O akam yenip yenip Tosun yattktan ve Aye alma masasna oturduktan sonra bir ey
dikkatini ekti. Selim bu gece, byk odada adeti olan gezintiyi yapmyor, bir koltua yaslanp
gzlerini kitaplara dikmi olarak dnyordu. Selimin bu halini ilk defa gryordu. Belki fazla
yorgun olduu iin dinleniyordur diye birazdan gezinmesine balar diye dnerek vazife
tashihlerine balad.
 Gz duvardaki saate dedii zaman krk dakika gemi olduunu anlayarak kocasna
bakt. Hala kprdamadan oturuyor ve Aye bundan emindi- grmeden kitaplara bakyordu. Ne
dnyorsun? yahut Yorgun musun? diye sormak Selimi kzdrrd. Aye bu yola girmeden onu
konuturmak iin bir are dnd. Fakat onun katlardan ba kaldrdn gren Pusat,sz
aarak Ayeyi dnmekten kurtard:

- u tasavvuf denen ey nedir?

Bu soruyu kocasndan daha nce de bir defa iitmi olmasna ramen Aye aknlktan
elindeki kalemi masaya drd. Dnyada askerlikten baka her eyi reddeden, hele felsefe,
tasavvuf, hukuk gibi konular lzumsuz ve sama bulan Selimin bu soruyu sormasnda mutlaka
mhim bir sebep olacakt. Geenlerde yine sorduuna gre ilgilenmesinin ciddi bir sebebi
olmalyd. Bu sebebi renemeyeceini Aye ok iyi biliyordu. Yaplacak ey onunla konuarak
ruhunu derinliklerine inmek,bylece bir ip ucu yakalamakt. Acaba kocas hayatla ilgilenmeye mi
balyordu? Aye geen sefer olduu gibi yine iinde bir sevin duydu ve yine geen seferki
cevab verdi:

- Tasavvuf bir nevi din felsefesidir.

- Yani?

- Yani din duygusunu ve dncesini dinin anlattklarndan daha ileriye gtrerek

ruhlar doyurup kandrmak sistemidir.

Selim, gzlerini yine kitaplara dikerek biraz dndkten sonra sordu:

- Tasavvuf, dini inkar m eder? Yahut basit ve eksik mi bulur?

- Ne inkar eder, ne de eksik bulur. Yalnz,olgun insanlarn dindeki hakikata tasavvufla

erieceini iddia eder.

- u halde, kesin ve amaz kaideler sistemi olmasna ramen din herkes tarafndan
baka trl anlalyor demektir.

- Tabii.. Mezhepler neden dodu? Bazen bir dinin iki mezhebi arasndaki arpma,iki
ayr dinin arpmasndan ok sert ve kanl olmutur. Mslmanlkta Snnilerle
iilerin; Hristiyanlkta Katoliklerle Protestanlarn savalar ne kadar kanl ve
kycdr. Tasavvuf bunlarn nne gemek iin almtr.

Selim, baz konular ilk defa renen bir renci merak iinde dinliyordu. ittikleri o
kadar yabanc geliyordu ki, Ayenin her cmlesi iin birka soru birden sormak istiyordu. Fakat
onun sormasna imkan kalmadan Aye devam etti:

- Tasavvuf da birok kollara ayrlm ve bunlar kendi aralarnda mcadele etmitir

ama bu mcadele fikir alannda kalm,byk mutasavvflar, ayr sistemlerine ramen
birbirlerine sayg gstermitir.

Selim hala kavrayamamt:

 - Rica ederim. Tasavvufun temelini ksaca syler misin?, diye sordu. Aye bsbtn
canlanmt. Anlatmaya balad:

- Tasavvufun esas kainatn Tanrdan ibaret olduu, her varln , her eyin bu
Tanrnn bir tecellisinden, grnnden ibaret bulunduu dncesidir.

- Mutasavvflar bu byk hakikat nasl kefetmiler?

Selim bu soruyu alay etmek iin deil, ciddi olarak soruyor ve alay etmedii iin Ayeyi
hayretler iinde brakyordu. Szlerine devam etti:

- Bunu aklla deil, sezgi ile bulmulardr. Tanr gibi sonsuz ve byk bir varln aklla
anlalmasna imkan olmadn kabul etmilerdir.

Selim derhal itiraz etti:

- Fakat bununla dinin dna ktklarnn farknda olmamlar mdr?

- Din bilginlerinden bazlar mutasavvflarn dinsizliini ilan etmitir. En byk

mutasavvflardan bazlar bile bu sulamadan kurtulamamtr.

- Mesela kimler?

- En bata Muhyiddin-i Arabi ve Mevlana

Selim Pusat, Mevlanay iitmiti. tekini ilk defa duyuyordu. Sz uzatmamak ve

Ayeyi yormamak iin ksa kesti:

- Bana tasavvuf hakknda kitap veya makale verebilir misin?

Aye yerinden kalkt. Kitap raflarnn bir blm nnde durarak birka kitap ekip
baktktan sonra Selimin nne iki cilt brakt:

- nce bu ansiklopedideki tasavvuf maddesini oku. Zihninde bir ema kurulsun. Sonra
da bu kitab oku. Tasavvuf hakknda en iyi zettir. Bunlardan sonra lzum grrsen
daha baka kitap ve yazlar da veririm dedi.

Saat gece yarsn gsterir ve Aye yatmaya hazrlanrken Selim Pusat hala okumakla
meguld. Aye onun,bir huzur olmasa bile,skun iinde olduunu anlayarak memnun olmutu.
Bundan dolay odadan karken onun skununu bozmamak iin bir ey sylemedi ve Selim de
Ayenin ktnn farkna varmad.

Saatler geiyor, bunun farknda olmayan Selim, Ayenin verdii yazlar okuyordu.
mrnde ilk defa, askerlik dndaki bir konuya bylesine merak ve ilgiyle dalmt. Masal okuyan
bir ocuk gibiydi. Bir aralk, okuduu kitap kendisini Hallac- Mansura getirdi. Hallac- Mansur,
Enel-Hak dedii iin ikenceyle ldrlrken kendisini ldrenler iin Tanrya yalvaryor ve
yle diyordu:

Onlar bala. Beni balama. Madem ki benim insanlm kendi Tanrln zerindeki
hakk ile,benim sana kavumama bylece sebep olan bu insanlar senin d yarglaman istiyorum.
 Mansuru paraladlar. Her parasndan Enel-Hak feryad ykseldi. Yaktlar. Klleri
Enel-Hak diye bard. Kllerini rmaa attlar. Irmak Enel-Hak haykryla doldu

Buraya gelince Selim Pusat kitab kapatp masaya itti.

Sabah oluyordu ve byk odada hala k yandn gren Aye kalkarak kapya kadar
gelmiti. Uzaktan Selimin yzn kontrol ettii zaman fke ve buhran izi grmedi. Fakat kitab
masaya itiinde sert bir tepki olduu belliydi. Selim kitab yle brakmazd.

Birdenbire gz gze geldiler. Aye kocasn gzetleyen ve su stnde yakalanan bir

kadn gibi ararak sordu:

- Nasl buldun?

Selimde bo eylerle uramaya zorlanm bir insann aksilii vard. Azarlar gibi cevap
verdi:

- Senin din felsefesi dediin ey bu deli samalar m?

Aye daha da ard:

- Neresi sama?

- Neresi deil ki? O Hallac- Mansur denilen zpra siz byk adam byk mtefekkir
diye mi bakyorsunuz?

- Byk inan sahibi

- Neyin inanc?.. Kendisini Tanr ile bir tutuyor ve Tanr zerindeki hakkndan
bahsediyor. Enel-Hak demenin bir manas da ben Tanrym demek deil mi?
Tmarhaneler Tanrlk, peygamberlik, padiahlk taslayan lgnlarla doludur. Bu da
onlarn darda kalm bir numunesi olacak!..

- Asrlardr Hallac byk mutasavvf ve byk inan sahibi olarak tannm ve herkes
tarafndan yle kabul edilmitir

Ayenin sz yarda kald. Selim bu herkesten ireniyor,herkes tarafndan kabul

olunan dncelere tahamml edemiyordu.

- Senin herkes dediin kalabalk, iinde cahilleri,hainleri,budalalar bol bol barndran

bir kuru grltdr. Herkes kabul etti diye ben de bu hezeyanlar kabul mu
edeceim? Herkes Meryem Ananzn bakire olarak, hibir erkekle temas etmeden
ocuk dourduunu da kabul eder. Herkes sann hem Tanr hem de Tanrnn olu
olduunu da kabul eder. nk herkes dediin ey bir hayvan srsdr.

Selim sustu ve ban teye evirdi. Ayenin gzleri hafife nemlenmiti.

Selim,kendisinin tasavvufa ve dine inandn bildii halde bu tahkir tufann yadrrken Ayeyi
ayrmamt. Birka gndr hayata dn, anormal havadan syrl diye mit ve sevinle bakt
davranlar bitmi, bir lastik gibi gerilerek saplanp kald noktadan uzaklaan Pusat,yine lastik
hz ve sertliiyle balang noktasna gelmiti.

Aye zgn ve krgn ekildi. Kahvalt hazrlamaya balad. lk defa, iinde mitsizlie
benzer bir eziklik duyuyordu. imdiye kadar Selimin normale dneceini umarak byk bir
sebatla uramt. Artk anlyordu ki, bu uramalar bounadr. Selim her zaman sert ve fkeli
olmakla beraber Ayeyi krmyor , hatta krmamak iin dikkat gsterdii anlalyordu. Halbuki
bugn bu kaide bozulmu, Selim umumi tarif iinde Ayeyi de ayrt etmeden hakaret yadrmt.

Gzlerindeki nem artt. ki damla ya yanaklarndan aa yuvarlad. Selim ie balayal

beri,Tosuna bakmak iin sabahtan ikindi sonuna kadar gelmek zere tuttuklar kadn biraz sonra
gelecek olmasa bu yalar grleebilirdi de.

Selim de Ayenin zldn anlamt. Herkesi tahkir ederken Ayeyi de o herkesle

eit tutmak aklnn ucundan bile gememiti ama Aye yle kabul etmiti. Bu szlerle seni
kastedmedim dese mesele bitecek, Ayenin zgnl kalmayacak, hatta kocasndan byle bir
sz iittii iin bahtiyar bile olacakt. Fakat ne tuhaf! Selim bunu syleyemiyordu. Ylardr hayat
arkadal eden, en talihsiz gnleri ancak birbirlerine dayanarak geiren bu iki kiinin hala
karlkl almam taraflar vard. Bu almamlk yznden bazen szleri veya davranlar tam
zdd bir mana ile anlalyor,bu yanl anlaylar,hayatn ve ilelerin zehirle dolduu gnlleri
bsbtn bunaltyordu.

Selim bir iki defa, Ayenin yanna giderek deminki szlerinde onu hedef alan hibir
taraf olmadn sylemek iin davrand. Fakat davranmasyla iskemleye ivilenmesi bir oldu. Sanki
grnmeyen bir kuvvet omuzlarna bastrarak onu kalkmaktan alkoyuyordu.

Tosunun uyanm olduunu annesiyle konumasndan anlad. Bu,onun iin erken bir
kalkt. Belki de demin Ayeye yksek sesle syledii szlerden uyanmt. Byle dnnce
Selim bu sefer kendisine kzd. Bir insann kendisine kzmas kadar ypratc ey pek azd. Zaten
Selim yllardr ypranyor,ypranyordu. Bu ypran,herkeste tabiat kanunlarna uyun olan
yprantan bsbtn baka bir eydi. Bunaltc bir duygu idi. Kimseye, Ayeye bile bunalyorum
diyememek ise ayr bir dramd.

Yznn yanmaya baladn hissetti. Gzlerini,maksatsz bir ekilde odann iinde

gezdirdi. Sonra bir yere taklarak ylece kald. Bakt yerde arkada erefin resmi vard. Harb
Akademisinde okuduklar srada ekilmi niformal bir resim

eref de kendisi gibi,askerlii inan olarak kabul etmi canl bir yzbayd. Fakat
kendisine o unutamad ksa mektubu yazarak hayatna son verdikten sonra bu fotoraf Selime
canl deil,hznl bir insann resmi gibi gelmeye balamt.

Tiyatro bitti. Beklemeye lzum grmyorum. Bu basit be kelimede neler , neler

saklyd! Selim,arkadan unutamyor, fakat daima karsnda bulunan resme baknca gz yalarnn
akmasndan korkuyordu. imdi adeta farkna vermeden gzleri resme taklm,taklnca da artk
ayramaz olmutu. Gzlerini ayrmay arkadana saygszlk sayyordu.

Selim bir teki hayata inanmyor, erefin artk bir ey duymadn, duymayacan
biliyor, fakat hatralara sayg gstermenin insanlar insan yapan bir stnlk olduunu da kabul
ediyordu.
 Gzleri erefin resmine taklnca btn o ileli gemii yeniden yaar gibi oldu. eref
kimsesiz yaam ve kimsesiz olduu iin insanlarn fenalndan kurtulmak zere hayatna son
vermiti. Selim yeniden dnd: Aye ile Tosun olmasa ben de ayn eyi yapar mydm? Ona ne
phe? Belki eref, insanlardan benim irendiim kadar irenmemiti. Acaba yaasayd avunur
muydum, yoksa onu grdke hayatn acsn daha m ok duyardm?

Bunlar Selimin aresiz kald zamanki dnceleriydi. Yine beyninden yldrm hzyla
dnceler gemeye balamt. Ne tuhaf!.. Bu dnceler sanki dnce deil de, kendisine
seslenilen szlerdi. Birisi Doru yapmadn diyor gibiydi. Evet, Ayeye kar demin doru
davranmamt.

Birden, erefin resmine daha dikkatle bakt. Daima hznl grmeye alt bu
fotorafta imdi eref hazin bir glmseyile kendisine bakyordu. Halbuki o resimde eref,
aslnda gayet ciddi idi. Gzlerini btn dikkatiyle resme dikti ve eref, ban, bunu doru
yapmadn manasna gelen bir hareketle sallyor gibi geldi.

eride kahvalt sofras hazrlanm, Aye, Selimi armak zere kapya gelmiti. Onu o
halde grnce yeniden ard ve adeta rperdi. nk Selimin sert baklarla karya dikilmi
gzleri yalyd. Aye onun nereye baktn bilmiyordu. Alamak da hayata dnmenin iaretiydi.
imdiye kadar onun gzlerinden ya aktn bir defa bile grmemiti.

Birden, gnlndeki kederin boaldn fark etti ve Selimin o ekilde grlmekten

holanmayacan bildii iin bir ey sylemeden yavaa ekildi.

16. BLM

Selimin ba garip bir ekilde aryordu. Buna ar demek bile yerinde olmazd.
Anlatlmas g bir eydi. Nereye baksa Gntlnn gzlerini gryor, onu ok iyi tandn
biliyor, fakat kim olduunu bulup karamyordu. inde yzyllarca nceki bir zamann duygusu
vard. Deliriyor mu idi? Yoksa o ince ve gzel grn altnda Gntl m korkun bir lgnd?
Neden iki bin yl nce tanyoruz demiti? Neden kendisinin ok atlmayanlardan birisi olduunu
sylemiti.

Bu yle berbat,o kadar ypratc bir duygu idi ki,buna hibir yrek dayanamazd. Selim,
kurtulu yolunu ikide buldu. Aye olmadan imek mutad deildi. Bu tatil gnnde Aye,Tosunu da
alarak bir akrabaya gitmiti. Selim bir iki saat daha bekleyemeyeceini anlad ve artk tek
tesellisi haline gelen ikiye el att.

Ar gidiyor, bilerek ok iiyordu. Yukarlardan, her yerden kendisine bakan Gntlnn

gzlerinden kurtulmak, onunla ne zaman tanm olduunu bulamamaktan doan sknty atmak
iin durmadan iiyordu.

stedii oldu. Kendisini rahatsz eden yeil gzler kayboldu. inde manasz bir
ferahlk,hatta nee duydu. Akam olmutu. Aklna aml Koru geldi. Sendelememek iin ar ar
yryerek aml Korunun yolunu tuttu. Neden oraya gittiini bilmiyordu. Orada Leylay da
grebilirdi. Halbuki Leyla kendisini arasra gel diye evine armt. Byle ba dumanl iken
prensese gitmeyi doru bulmuyordu,ama aml Koruda ona rastlamay ok istiyordu. Selim, Leylay
hatrlaynca bir bahtiyarlk duygusunun kendisini sardn hissetti.

Birdenbire, gittii yolun aml Koruya sapa den bir yol olduunu fark etti. Bu bir
dalgnlk m,yoksa baka bir ey mi idi? Yava yava evlerin seyrekletiini,bahelerin oaldn
grd. Burasn da tanyordu. Bu tanmann da Gntly tanmak gibi menei bilinmeyen bir
ztraba dnmesinden korkarak dikkatle evreyi kollarken beyninde bir nokta aydnland,tanmt.
Nurkann evinin nnden geiyordu. Nereden tandn kestirecek durumda deildi. Kendisine
nerede olduunu tantan ey duyduu piyanonun sesiydi. Nurkan piyanoda stn bir ustalkla Eski
Arkadalar Marn alyordu. Selim, o kzn ileyici gzelliini hatrlad. Tulara vurduka Selimi
kendisinden uzaklatryor,gemi zamanlara,mitlerle dolu olduu dnlere gtryordu. Sonra
birdenbire dekor deiiyor,gznn nne arkadalar geliyor, daha sonra bu arkadalar tek
ehrede birleerek karsnda yalnz eref kalyordu: Tiyatro bitti. Beklemeye lzum
grmyorum.

Pusat, kendisini mest eden mziin geldii evin bahe duvarna yaslanm, yle
dinliyordu. Yava bir sesle Neden beklemeden eref, neden? diye sordu ve yeniden kendisini
marn sihrine brakt. eref aklndan asla karmad halde bu mar hi bitmesin diye
dnyordu. Fakat bitecekti. Dnyada uzun sren bahtiyarlk var myd? te sonuna gelmiti.
Mar bitmek zere idi. Fakat,birden fevkalade bir ey, adeta bir mucize oldu. Nurkan,sanki
piyanosunun banda, dardaki adamn gnlndekileri okuyormu gibi davranarak son notay
aldktan sonra mara yeniden balad. Artk iyice basm olan karanlkta sevinten gzlerinin
parlad belli olmayan Pusat, iinden Nurkana teekkr ederken yine arkadayla Tiyatro bitsin.
Beni yalnz brakmak doru muydu eref?

Gen kz tulara deil, sanki Selimin kalbine vuruyor, onu bu bedbahtlk anndan
bahtiyarlk gnlerine ykselterek eliik duygulara bouyordu.

Nurkan, piyanoyu konuturuyor, oldum olas marlardan holanan Pusat bu akam

duyduu bu zevki imdiye kadar tatmam olduunu anlyordu. Mziin bu kadar tesirli olacan
hi tahmin etmemiti. Yeniden sarho oluyordu. Bu sarholuk ikinin sarholuuna hi
benzemiyordu.

Birden kendisini Harb Okulundaki geit resimlerinden birinde sand. Adn bildii, yahut
bilmeyip de yzn tand yzlerce arkadayla birlikte sert admlarla yryorlard. Bando Eski
Arkadalar Marn alyor, onlar da dzgn diziler halinde resmi geit admyla ilerliyorlard. Yol
uzuyor, bitmeyecek kadar ileriye gidiyordu. Sonra bandonun sesi kesildi. Fakat yry devam
ediyordu. Selim iinde korkun bir sknt duydu. Yannda kimse yoktu. Arkadalar kaybolmu,
daha kts Nurkann piyanosu da susmutu. Bahtiyarlk uzun srmyordu. Ban piyano sesinin
geldii odaya evirdi. Oda kapkaranlkt.

Yrmeye balad. Sarholuu tamamiyle gemi, yerine manevi bir bitkinlik gelmiti.
Birden Ayeyi hatrlad ve onun kendisi yznden katland skntlar dnd. Hayatnn
arkadayd. Fakat artk Selim ona zntden baka bir ey vermiyordu. Zavall Aye diye
sylendi. Ben de eref kadar cesur olabilseydim.

Birden kayd m takld m,ba m dnd,ne olduunu anlamadan kendisini yerde buldu.
Herhalde ban sert bir yere arpm olacakt ki, tepesinde bir ac duydu ve bir an iin kendisini
kaybedip kendine gelerek evresine baknd. Gece olmasna ramen biraz dumanl grdn sezdi.
Kalkmak iin davranmaya vakit kalmadan gl iki kolun kendisini tutarak kaldrdn grd. Hi de
yabanc olmayan bir ses:

- Gemi olsun yzbam! Ban bir taa falan gelmedi ya? diye sordu.

Pusat aknlktan tekrar debilirdi. nk kendisini bu kadar kolaylkla kaldran

kuvvetli kollarn sahibi u mymnt, mendebur Yekten bakas deildi. Selim o sska ve irkin
heriften o kadar ireniyordu, ona o kadar kzyordu ki, bu yardm dolaysyla bile teekkr etmek
aklna gelmiyordu. Yek de yine eski riyakar tavrn taknmt:

- Zevklerimizde benzer noktalar varm yzbam. Bu sebeple ben de ok geceler

Karahasanlarn kknn nnden geerim.

Melun yine zrvalamaya balamt. stelik,deil zevkte herhangi bir beenmede bile
ona benzemek Selimi delirtmeye yeterdi. Bandaki acy,yanana doru szan kan unutarak
kalarn att:

- Karahasanlar kim? Sende zevk olur mu ki, ortaklaa zevkimiz bulunsun?

Yek,adeti zere eildi:

- Aman yzbam! Karahasanlar nasl bilmezsiniz? Piyanosunu mest olarak

dinlediiniz dnya gzeli, Karahasanlarn byk kzdr. Eski Arkadalar Marn
ald deil, inletti, dile getirdi desem kabul etmez misiniz?

Selimin fkesi dalmt:

- Meer sen ne madenmisin? Eski Arkadalar Marn tanmak,ondan zevk almak ,

alan bilmek

Yek iren ekilde glmsedi:

- Yzbam! Dnya gzellerini tanmay niin inhisarnza alyorsunuz? Marlardan

zevk almak benim de hakkm deil mi? Marlar bize yaamak evkini ve gururunu
vermiyor mu? Meyhane musikisinden zevksizler, tasavvuftan deliler holanr. Biz de
askeri mzikten tat alrz

Selim alayla sordu:

- Biz dediin kim?

- Askerler

- Sen de asker misin?

- Elbette askerim. Size olan saygm nereden geliyor?

- Sen asker falan deil, sadece bir aklabansn. Askerim diye tek meslei lekelemeye
kalkarak beni ileden karma. Haydi bakalm, soldan geri, mar!..
 O zaman Pusat donduran bir ey oldu. Sska, kambur Yek sert bir hareketle esas
durua geerek dikleti ve emir alm bir ast gibi emri askerce tekrarlad:

- Soldan geri mar edeceim komutanm!

Sert bir hareketle yine askerce geriye dnerek askeri admlarla uzaklat. aknlktan
Selimin dili tutulmutu. Bir ara Acaba hayal veya rya m gryorum? diye dnd. Deildi.
te sska ve kambur Yek hala karanlklar arasnda asker admlaryla yryerek uzaklayordu.

Uzun bir zaman ona bakp karanlklar arasnda seemez olduktan sonra birden bann
acdn duyarak elini dedirdi. Parmaklarna biraz kan bulam, demek ki biraz nceki d pek
hafif olmamt.

te yaamak denen bela buydu. Kendisini rahatsz eden yeil gzlerden kurtulmak iin
ikiye sarlm, Leylay grerek bahtiyar olmak iin yola km,yolunu ararak aml Koru yerine
bilmedii sokaklara dalm, birdenbire Eski Arkadalar Marn,hem de iki defa,en maharetli
ellerden dinleyerek mest olmu, fakat bu bahtiyarlna bile zehir katan erefin hayaliyle
konuurken , mar bitmi, nedense yere dm,kendisini de yerden dnyada en irendii yaratk
kaldrmt.

Bu kadar ksa sren bahtiyarlk bile sonunda bir tiksintiyle bitiyordu. Byle bir dnyada
yaamaya deer miydi? Aye ile Tosun olmasa Onlar hatrlaynca eve yneldi. Artk sarholuu
falan kalmamt. Cebri yry denebilecek ekilde evine doru gidiyordu. Evine gidecei iin
huzur bile duyacakt ama olmad ite O yere batas melun kendisinin de asker olduunu
syleyerek Pusat mukaddesatna svlm bir insann fkesine bomutu. Fakat esas duruuna
geii ve geri dn ne kadar askerce idi!.. O zaman Leylann szlerini hatrlad:

- O bir ajandr ve iblisten daha kurnaz, daha tehlikeli bir adamdr.

Birden kendisini lgnca bir fkenin kapladn duydu ve Leylaya giderek onun hakknda
tekrar konumak ihtiras iinde yandn anlad. Fakat evine yaklamt. Sokak feneri altnda
saatine bakt. ok geti.

Aye kendisini bekliyordu. Selimin yzndeki kan phtlarn grnce endieli gzlerle
bakt ve hemen pamuk,ispirto ve bant getirerek pansumann yapt. Fakat hibir ey sormad.
Sofra kurulu duruyordu. Aye yemeden beklemiti. Selim, belki de mrnde ilk defa olarak,srf
Ayenin hatr iin sofraya oturdu. Yine hayatnda ilk olarak, kendisine sorulmadan kendisine ait
bir eyden bahsetti:

- Nasl olduunu anlayamadan dtm. Bam biraz kanad.

Renginin solukluu hafif bir dmenin, biraz ba kanamsnn alametleri deildi. Bu gece
Selimde garip bir tutukluk vard. Gzlerini bir yere dikerek uzun sre yle kalmas, Ayeyi
iitmeyii bir tuhaft.

Sofrada biraz oturdular. Bu bir yemek yeme deil, yasak savmayd. Aye,masay
toplamak iin gidip gelirken Selimin kprdamadan gzlerini diktii noktaya bakt. erefin
resmiydi. i burkuldu.
 Selimin arasra onun mezarna gidi,hem resmine srarla bak nedendi? Yoksa o da
eref gibi mi olmak istiyordu? Korkusu artt. Hayat onu kuruntulu yapmt.

Bu gece renci vazifelerine bakma ii yoktu. Sofray da o toplamt. Yarn erken

kalkma mecburiyeti olduu halde nedense Selimi o haliyle brakp yatmak istemiyordu. inde bir
sknt duyuyor,bunu bir nseziye benzettii iin endiesi artyordu. Bir kitap alarak masaya geti.
O kadar zntl idi ki,masaya koyup szde okumak iin at kitabn ne olduunu bilmiyordu.

Selimi kontrol ediyordu. O,gz hapsine alndndan habersiz,baklar erefin

fotorafnda olduu halde heykel gibi duruyor,yaard arasra gzlerini krpmasndan
anlalyordu.

Bu ta gibi duru daha ne kadar srecekti? Acaba bir ztrab m vard? Dm, ba
sert bir yere gelmiti. Neden dmt? Kendini bilmeyecek kadar sarho olduu zamanlarda bile
dmemi olan Selime bu gece ne olmutu?

Ar ar da olsa dakikalar geiyor, Ayenin merak ve sabrszl oalyordu. Her gece

byk kitap odasnda gezinen adamla bu geceki oturan ve gzlerini resme diken adam ayn kiiler
olabilir miydi? Bu deiiklik nereden geliyordu? Ayenin beyni dnceler yn iinde
bunalyor, aklna uzak, yakn ne ihtimaller geliyordu. Onun byk bir kararszlk iinde
bocaladnn farknda idi. Bu bocalama kt bir ey olduu halde Aye onun devamn istiyor,
Selimin karara varmasndan ekiniyordu. Bir sezgiyle,karara varrsa bunun ok kt bir karar
olacana inanyordu.

Selimin bu durumu Ayeye tesir etti. O da gzlerini erefin resmine dikti. nceleri
grmeden bakyordu. Sonra grerek bakmaya balad. Baktka resmin oraya ne zaman
konulduunu hatrlad. O fotoraflar Selimle ayn gn ektirmilerdi. Harb Akademisine
girdikleri gnn hatrasyd. eref o resimde tam karya deil de biraz yana bakmt ve ciddi
asker tavryla duruyordu. Halbuki imdi resim tam karya bakyor gibiydi.

Aye oturduu uzak yerden herhalde yanl gryordu. Fakat merak da artmam
deildi. Yoksa bu bir baka resim miydi? Ama nasl olurdu? Aye onun altna yazlan ithaf bile
hatrlyordu: mitli yolun banda arkadam Pusata !

Aye yavaa yerinden kalkarak kitab yerine koydu. erefin resminin durduu masaya
yaklat. Selim o kadar dalgnd ki hibir eyin farknda olmad. Aye yandan dolaarak resimdeki
yazy okuyacak mesafeye geldi. Evet, ayn resimdi. thaf o ithaft. Birden iine hzn kt.
mitli yol nasl bitmiti! Birok mitler gibi iki gen subayn parlak istikballeri bir hi uruna nasl
heba olmu,heba edilmiti!..

Aye de gzlerini resme dikti. Yaz ve tarih aynyd,ama bu resim o resim miydi?
Buradaki eref, biraz yana bakan ciddi ve asker tavrl adam deildi. Buradaki eref tam karya
bakan,iin tuhaf hznl gzlerle bakan bir insand. Aye, erefin bu hznl baklarn
muhakeme ve hapis bittikten sonra Selimi ziyarete geldii zaman grmt.

Kocasna bakt. Gzleri hala resme dikiliydi ve onun baklarnda hzn vard. Yavaa
Selim diye seslendi. Hayret!.. Selim ta gibi duruunu asla deitirmemi olduu halde yavaa
Syle eref diye karlk vermiti.
 Ayede artk korku deil, i acs vard. Neredeyse gzlerinde yalar boanacakt.
Gzleri tekrar erefin resmine dedi. Resmin gzleri nemli gibiydi.

Bu gzler Ayeye hafife glmsyor ve her eyini kaybetmi insanlarn kederiyle

ban sallyor gibi geldi.

17. BLM

Elini Selimin alnna koyan Aye, kocasnn ok ateli olduunu anlaynca aklna hemen dn
geceki dten olabilecek bir beyin kanamas geldi ve:

- Sana doktor armaya gidiyorum. Yanmzdaki sokakta iyi bir dahiliyeci var, onu
getireceim, dedi.

Baka bir zamanda olsayd Pusat birka derece atele kendisi iin doktor getirmeyi
kabul etmez, Harb Okulunda 38 derece atele talime ktklar k gnlerini hatrlayarak
reddederdi. Bu sefer hi cevap veremeyii Ayeyi rktt. Acaba ok mu hastayd da
reddetmiyordu?

Aslnda Selimde kendisine ne olduunu bilmiyor, yalnz,belki mrnde ilk olarak,

enerjisini kaybetmi olduunu anlyordu. Hibir ey yapmak istemiyor, her eye kar isteksizlik
duyuyor, fakat yatmakla da dinlenmi olmamann sknts iinde bunalyordu.

Tavana ve pencereden ge bakarak zaman ldrmeye urarken Tosun ieri girdi ve

yandan umulmayan bir ciddiyetle doktorun geldiini bildirdi. Selim, bir yabanc olan doktorun
odaya girip huzursuzluunu arttracan dnerek bu haberden hi holanmad. Fakat yaplacak
baka bir ey olmad iin sessizce Gelsin diyerek gzlerini pencereye dikti ve yanna kadar
yaklap Gemi olsun diyen doktora cevap vermedii gibi yzne de bakmad.

Doktor nce, adet olduu zere ateine, nabzna ve tansiyonuna baktktan sonra yatakta
oturarak srtn ve gsn byk bir dikkatle dinledi. Daha sonra da baz sorular sordu. Bunlar
her hekimin her hastaya sorduu yoklama ve aratrma sorularyd. Bunlar bittikten sonra durgun
bir sesle:

- Bir eyiniz yok yzbam, dedi.

Ba ate iinde yanarken bir eyin olmamas tuhaft:

- Ateim ka? diye sordu.

- 39dan biraz fazla.

- Bir eyim yoksa bu ate ne oluyor?

- Uzvi olarak bir eyiniz yok demek istiyorum.

- 39 derece uzvi bir rahatszlktan gelmiyor mu?

 - Hayr.

- yleyse nedir?

- Ruhi

Selim Pusat hala doktorun yzne bakmyordu. Onun cevab zerine alayc tutumunu
taknd:

- Sizin iin dahiliyeci demilerdi. Yoksa ruh doktoru musunuz?

- kisi de

- ok gzel! Ateimi 39 dereceye karan ruhi sebep nedir?

Doktor bu soru zerine, byk bir soukkanllkla, Selimin kann donduran tek kelimelik,
tek hecelik bir cevap verdi:

- Ak!

Selim, mevzilendii yerden hcuma kalkan piyade gibi iddetle dorularak oturdu ve
srtn yastklara dayayarak sert bir bakla bu acayip,hatta kstah doktora bakt. Fakat hibir
ey gremedi. nk o hzl kalk gzlerini karartm,bir an iin hibir ey gremez olduktan
sonra etrafndaki eyay oynak ve bulank bir halde grmeye balamt. Doktor ciddi ve skunetli
bir sesle:

- Gzleriniz karard deil mi? diye sordu ve cevap beklemeden devam etti. Ani
kalkla iyi etmediniz. Tansiyonunuz ok yksek. Asabi meneli olan bu tansiyon
normale dnnceye kadar sert hareketlerden, fkeden, yorgunluktan
kanacaksnz.

Pusatn gz kararmas tamamiyle gemiti. Fakat doktorun deminki ak tehisinin tesiri

gememiti. Yeniden o konuya gelmek zere doktora baknca aalad. Hayal gryorum sand ve
heyecanla sordu:

- Adnz nedir?

Aletlerini antasna yerletirmekte olan doktor skunetle cevap verdi:

- Selim Sizinle adaz

Yalan sylyordu. nk adnn Selim olduunu syleye bu adam u uursuz Yekten

baka birisi deildi. Pusat daha byk bir heyecanla:

- Soyadnz nedir? diye adeta bard.

Doktor sakindi:

- Heyecanlanmayn yzbam. Heyecan sizin iin zehirdir. Her eyi skunetle

karlayacak, hibir eye kzmayacak ve zlmeyeceksiniz.
 - Size soyadnz soruyorum.

Selimin yz korkun bir hal almt. Fakat doktor buna hi aldr etmiyordu:

- Beni tanyor musunuz? Arkanzdaki sokakta oturuyorum. Hatta bir defa da Aye
Hanma bakmak iin evinize gelmitim.

Selim yataktan frlayacak hale gelmiti:

- Bunlar deil,soyadnz soruyorum.

- Haa u mesele Soyadma niin bu kadar ehemmiyet verdiinizi anlamyorum,ama

syleyeyim. Soyadm Keydir. Selim Key, manas da iyi demektir.

Selim sustu ve dinledi. nk kendisine dinlemeyi tavsiye eden, fkelenmeyeceksin diye

t veren bu adam onu o kadar yormu ve fkelendirmiti ki,dinlemesi farz olmutu. Sonra
tekrar ve dikkatle onun yzn kontrol etti. Hi phesi yoktu. Bu adam Yekin ta kendisiydi.
Yalnz rol yapyor, her zamanki iki yzl tavrn taknmyor, bir doktor gibi arbal davranmaya
alyordu.

Selim dinlenince ve iradesine hakim olunca ona dnd:

- Hastalmn uzvi deil de ruhi olduunu tehis etmek tamamiyle ihtisasnza ait bir
meseledir. Fakat bunun ak olduunu nereden kardnz?

Doktor Key glmsedi:

- Bu da ihtisasmza aittir. Siz savata dmann saysn kefettiiniz gibi onun

vuruma kabiliyetini,yani moral durumunu da anlamaz msnz? Anlarsnz. Biz de
hastalarmzn hangi ruhi hastala tutulmu olduklarn biliriz.

Askerlikten bahsolununca Selim canland:

- Dmann moral durumu bir bakta anlalmaz. Bunu anlamak iin saldrta ve
savunmada onu birka kere tatmak lazmdr. Siz ise bir grte benim ak
hastalna tutulduumu anlyorsunuz. Adnz Selim Key olmasayd size Lokman hekim
derdim, ama o deilsiniz. unu da unutmayn ki ben evli bir adamm.

Doktor yine glmsedi:

- Yzbam! Syledikleriniz doru. Ancak karnzdaki dman sizden daha kalabalk,

daha iyi silahl olduu, daha iyi mevzilenmi bulunduu halde ilk atete panie
kaplrsa onda bir moral k olduunu kabul etmek iin baka bir denemeye lzum
grr msnz? Ben de itiraz edilmez bir delile sahip olmasaydm bu tehisi
koymazdm. unu da unutmayn ki, evli olmak ak olmaya engel deildir. Evlilerin ak
bir ok durumda daha kuvvetli ve ypratc olur. Bunun tarihteki pek ok rneini de
okumusunuzdur. Gnmzde dillerde dolaan bir avam arksnda da Evlilerin
sevdas bekarlardan ziyade diye bir beyit var.
 Selim sert bir davranla doktorun szn kesti:

- u budala avamn tekerlemelerini delil diye gstermeyin. Ak dediimiz ey isiz

gszlerin hastal, vakit geirme elencesidir. tiraz edilemez deliliniz avam
arks gibiyse buraya kadar bouna zahmet ettiniz diyeceim.

Bunlar syleyerek ban etrafa evirdi. Doktor bu harekete hi aldrmad. Yine

glmsedi:

- Yzbam! Bir doktor hibir zaman delil diye bir trky kullanmaz. Onu sz
gelii,lafn pelesengi olarak syledim. Bir kelime, bir iirin hangi yzylda yazlm
olduunu,bir parmak izi bir silahn kimin tarafndan kullanldn nasl ortaya
koyuyorsa,bu ayarda bir delil de Yzba Selim Pusatn gzel bir kza ak olduunu
o ekilde aa karr.

Selim iyice fkelenmiti. i alaya vurmay daha elverili buldu:

- Doktorlarn hastalara hastalk hakknda ok derin bilgiler vermesi adet deildir ama
siz bir istisna yapn da u beni hasta eden mikrop hakknda biraz tefsilat verin. Bu
mikrop bir kz m,yoksa kadn m? Acaba kumral m,sarn m? Ya ka yanda
dersiniz? Hele en mhimi benim bu akm karlk gryor mu? Bu yzden
hastalandma gre grmyor demektir,ama ilerisi iin hi de bir mit yok mu?

Selim daha fazla konuamad. Syledikleri kendisinin o kadar tuhafna gitmiti

ki,kahkahalarla glmeye balad. Sinir krizine benzeyen bu kahkahalar gzlerinden ya getirdi.
Gerekten de bu bir sinir krizi idi. Onun yllardr byle kahkaha ile gld olmamt.

Doktor bu alaylar ve kahkahalar da yine sessizce ve glmseyerek dinledikten sonra

ayn sakin tavrla konumaya balad:

- Yzbam! Ak neden bu kadar kk ve alay konusu olarak gryorsunuz? Geri o

bir hastalktr,ama baz ocuk hastalklar gibi herkesin bana gelen cinstendir.
unu da unutmayn ki,evlilik as olmad gibi onun ya ve zaman da yoktur. Byk
Alman air Goethe,torunu yerindeki Margeritteye,byk air Abdlhak Hamid
torunu yerindeki Lsyene ak olmad m? Esrar Dedenin Ak olmasa ey dil seni biz
neylerdik? demesi ne kadar yerindedir. Siz asker olduunuz iin aknz da
askerce,yani ok sert ve kuvvetli olacaktr ve bu asker ak

Selim, doktorun szn yine kesti ve alayla:

- Tebrik ederim. Askerleri tanyorsunuz. Acaba askerler zerinde ayr bir etd m
yaptnz? diye sordu.

Doktorun cevab Selimi yeniden artt:

- Hayr! Ayr etd yapmadm. Ben de asker olduum iin biliyorum.

Srprizler birbirini kovalyordu:

- Yani askeri doktor mu idiniz?

 - Evet

- Herhalde siz de bir ak yznden askerlii braktnz

- ok iyi bildiniz yzbam.

Selim alayla gld:

- Askerlii brak diye sevgiliniz mi emretti?

- Onun gibi bir ey

Bu cevap Selimin alayl gln fkeli gle evirdi:

- O halde kendinize asker deil de niformal babozuk deyin. Bir asker , kz iin
niformasn brakmaz.

Doktorun skunetli glmsemesi hznl bir hal almt:

- Bazen bir sevgili iin her ey braklr yzbam. nsan bir fke annda arkadan ,
bir buhran dakikasnda kendisini ldrebildii gibi ak denen hastaln iddetlendii
bir srada da istikbalini, halini, mazisini,her eyini feda edebilir.

Pusat, doktora istihkarla bakt:

- Bunlar iradesiz, karaktersiz ve zayf adamlar yapar.

Doktor, bsbtn hznlenen baklarn pencereden ta uzaklara evirerek cevap verdi:

- En kuvvetli insanlarn da zayf anlar olur.

Selim uzun tartmalardan holanmaz,tartma ile hibir dmn zleceine

inanmazd. Sustu. Doktor da susmutu. Uzunca bir zaman birbirlerine bakmadan pencereden
grnen manzaray seyrettiler.

Konuya dnen Pusat oldu:

- Ak hastalna tutulduumu ve tehisinizin salam bir delili olduunu sylemitiniz.

Bu hastaln delillerini doktor olmayanlar da anlayabilecei iin u delili ben de
renmek istiyorum.

Doktor bir ey sylemeden Pusatn yatt yatan teki tarafna geerek ba ucundaki
etajerin orta gznde ak olarak duran albm ald. Selimin kucana vererek te tehisteki en
byk delilim dedi. Ak sayfalarn her iki tarafnda da kartpostal boyunda er fotoraf
bulunuyor,sol bataki resim bir gen kz gsteriyordu.

Selim doktora bakarak sordu:

- Delil bunun neresinde?

 Doktor yava bir sesle izahat verdi:

- Sal sollu alt resmin bei kalabalk guruplar gsteriyor. Sol bataki u gen kz ise
bir k gibi insann gzlerini kamatracak gzellikte

Ik kelimesini iitince Selim hafife irkildi ve doktora bakt:

- Bundan ne kar?

- Bundan u kar yzbam: Ben gelmeden nce siz bu resme uzun mddet, ok uzun
mddet baktnz. Bu kadar gzel bir kzn resmine byle uzun uzun bakmak estetik
bir duygunun ilerisindeki arzudan doar. Buna hayranlk deil, ak derler.

- ok uzun mddet baktm nereden kardnz?

- Gen kzn resminin bulunduu yaprak, st tarafndan kvrlm Gneten kvrlm.

Albm etajerde bulunsayd kvrlmazd. Oraya gne girmiyor. Gnein o yapraa
gelmesi iin albm kucanza koyarak uzun mddet ylece tutmanz lazm. Gne
hala yatanzda. Camdan geerek gelen gne daha tesirli olduu iin albmn
yaprana iyice tesir etmi. Size hibir ila verecek, rejim tavsiye edecek deilim.
Kendi kendinizi tedavi edeceksiniz. radenizle Bir yardmcnz da zaman olacak.
Doktor olarak yardmm uyarmadan ibaret kalacaktr nk balangta olduu iin
aknzn henz kendiniz de farknda deilsiniz

Selim hareketsiz ve donuk durduu halde dehet iinde kalmt.

Albmn sol bandaki resim, k gibi gz kamatran fotoraf Gntlnnd

18. BLM

Doktor gittikten sonra atei krkn zerine kan, hatta bir aralk kendinden gemiesine
yatan Pusat ertesi sabah olduka dzelmi bir halde gzlerini anca ilk ii, iradesi dnda bir
drtle,etajere bakmak oldu: Albm yoktu.

Elinde dereceyle yaklaan Ayenin yznde byk bir kayg,ayn zamanda ciddiyet vard.
Selime Naslsn diye sormak adetini yllardr kaldrd iin sadece Daha iyisin dedi. Sonra
Selimin gzlerinin iine bakarak, Dn gece ok ateliydin ve sayklyordun diye ilave etti.

Selim Ne sylyordum? diye sormad. Fakat neler sylemi olabileceini aa yukar

tahmin etti. Aye imdiye kadar kendisinde grlmeyen bir sabrszlkla ve gzlerini Selimin
gzlerinden ayrmayarak:

- Birka kere,k gibi insann gzlerini kamatryor diye konutun. Fakat benim
sorularma cevap vermedin, dedi.
 Pusat hatrlad. Bu sz doktor sylemi ve Gntlnn resmini kastetmiti. Gntlnn
hatra olarak Ayeye verdii o resim cidden gz kamatracak gzellikteydi. Fakat kzn kendisini
resimden de daha gz kamatrc, daha yrek oynatc idi.

Pusat yine cevap vermedi. inden,acaba Aye bir eylerden mi phelendi diye dnd.
Albm neden kaldrmt?

Aye, yorgun ve gsz olduundan anlalan kocasnn susmasna kar daha fazla
konumad. Dercesine bakt. Otuz sekize dm olduunu syleyerek yanna limonata ile birka
biskvi braktktan sonra leyin geleceini bildirip okula gitti.

Pusat yalnzlktan holanyor, yahut holanyorum sanyordu. Fakat yalnz kalnca ve

kendisini btn varl ile bir megaleye veremeyince de aklna zc, skc, bunaltc eyler
geliyordu. te imdi de dn gelen o sevimsiz doktorun samalar beynini kurcalamaya balamt.
Ak Birdenbire armlar kendisini daha eski bir zamana gtrd. Doktora tpatp benzeyen,
belki de onun ikiz kardei ve hatta kendisi olan Yek adndaki melun, bir gece aml Koruda Siz de
kendinizden yirmi be ya kk bir kza ak olabilirsiniz demiti.

Bunu hatrlaynca birdenbire iinin skldn,bann yandn hissetti. Ayn anda,

kendileri ie giderken Tosuna evde baksn diye tutmu olduklar gndeliki kadn kapda
gzkerek doktorun geldiini haber verdi.

Doktor kelimesi zaten fkenin doruunda olan Pusat neredeyse ldrtacakt. Dn gelip
savurduu herzeler yetmiyormu gibi bugn de sinirlerini bozmaya m gelmiti? Defolsun diye
barmak zere iken kapda niformal birisi belirdi ve kendisini:

- Doktor Binba Cezmi Ouz, diye takdim etti.

Selim Pusat karsnda dnk sevimsizi grmeyince ferahlad ve geleni soukkanllkla

sznce tand:

- Ho geldin Cezmi! Ho geldin ama seni hangi rzgar att? diye sordu.

Doktor Cezmi ile eskiden ayn birlikte bulunup arkada olmulard. Askeri dncelere
sahip bir doktor olduu iin Selim onunla kaynamt. imdi birdenbire karsnda grnce bir
tesadfle hastaln renip ziyarete geldiini sanmt. Cezmi durumu aydnlatt:

- Birka aydr buradaki askeri brolarn doktorluunu yapyorum. Senin

hanm,bahekimlie telefon ederek hasta olduunu bildirmi. Daireye gitmediin iin
usulen doktor muayenesinden geip rapor alman lazm. Bu vesileyle Askeri Tarih
Komisyonunda altn da renmi oldum.

Nihayet Selimin yz glmt:

- Geldiine,grtmze sevindim. Fakat hibir eyim yok.

Cezmi de gld:

- Ona ben karar vereceim

 Arkadan hemen muayene balad. Bu muayene ekli dnknden epeyce farklyd ve bir hayli
uzun srd. Sonra:

- Tedbir almak gerekiyor Selim, dedi. Karacierde sertlik var. ok yormusun.

Temenlik zamanndaki tempo ile imeye devam ediyorsan sebep budur.

Selim glmsedi. Temenlik zamanndaki imeye de imek denilebilir miydi?

- Asl sebepten baka sebepler de var m?

- Olabilir.

- Mesela?

- Ruhi sebepler

Selimin yz deiti:

- Mesela?

- Mesela trl skntlar

- Bu skntlar arasnda ak da var m?

Pusatn bu soruyu ciddi mi, aka olarak m sorduu belli deildi. Doktor Cezmi onun bu
tarafn bildii iin sakin bir ciddiyet iinde cevap verdi:

- Olabilir ama a bir sebep deil, neticedir.

Selim ilgilendi:

- Ak denen bir hal,yahut bir hastalk yok mu?

- Vardr ama, dediim gibi asli sebep deil,tezahrdr. Baz insanlarn baz
yiyeceklere kar alerjisi olur. Onu yedikleri zaman uralarnda buralarnda
kzartlar kar. Grne bakarsan adamn derisinde bir hastalk vardr, ama hasta
olan derisi deil, sindirim organ veya karacieridir. Ak da dorudan bir hastalk
deil, bir hastaln grndr.

- Asl hastalk nedir?

- Aa vurulmayan ehvet duygusu

Selim garip bir duygu iinde sustuktan sonra pencereden ge bakarak sordu:

- lahi bir kadna veya kza kar duyulan ak da nihayet bir ehvetten mi ibarettir?

- Tamamiyle. Ak, ehvetin estetik eklidir. Onun iin daha ziyade estetik kadnlara
veya kzlara kar duyulur
 Pusat ileri gittiini anlamt:

- Bana ne tavsiye edeceksin?

- kiye paydos. Baz perhizler . Bir de ila

antasndan reete kad kararak bir ila ad, baka bir kada da yememesi gereken
yiyecekleri yazd:

- Bir hafta dinlen. Raporunu dairene gnderirim. Mhim bir nokta da seni skacak
eylerden, insanlardan mmkn olabildii kadar kamandr, dedi.

Selim ac ac glmsedi. Dnyada onu skmayan ka kii kalmt ki? alt dairedeki i
arkadalar kendisini delirtmeye kafi deil miydi?

Kalkmak zere bulunan doktor, gndeliki kadnn getirdii kahve zerine birka dakika
daha oturmaya mecbur kalmt.

Yllar nce, temen iken, ktada bulutuklar zaman gibi bir zaman olsayd Selim
Pusat,Doktor Cezmi Ouzun konumalarndan zevk alrd. Bilgili ve temkinli bir adam olan doktor
nkte yapar, ta gediine kor, krmaz, susmak gerektii zaman da susard.

imdi, akn estetik bir ehvet olduunu sylemesi houna m gitmiti, yoksa gitmemi mi
idi,bunu anlayamam, fakat fikri ok garip bulmutu.

Ar ar kahvesini imekte olan doktor, gzlerini pencereye dikerek zntl baklarla

dalan Selimin susuunu grnce braktklar konuya geldi:

- Ak iin sylediklerimi galiba garipsedin. Herhalde evlenmeden nce geirdiin ak

maceralarn hatrlayarak onlarn birer ehvet istei olup olmadn dnyorsun.

Cezminin bu szlerinden Selim holand. Fakat bir ey belli etmedi:

- Akn felsefesiyle uraacak vaktim olmad, ama onu hi de senin dediin gibi
dnmemitim.

- Felsefesi deil, tarifi Kesilmi bir koyunun kasap dkkanndaki manzaras hoa
gitmez,hatta bazlarna iren grnr. Fakat usta bir ann elinde nefis bir et
yemei olduu zaman,dkkandaki manzarasna bakmayanlar bile onu itahla yer. Ak
da byledir. Aslnda ehvettir, yani hayvani bir istek. Fakat romantik bir muhayyele
onu o kadar ssler ve gzelletirir ki,akn ilahi bir duygu olduuna inanrz. Yzlerce
yldan beri bu airane tarifleri dinleye dinleye akn insanst bir ey olduunu
sanmzdr. Gerekte ehvet isteinden baka bir ey deildir.

Cezmi Ouz, kahvesinin son yudumunu itikten sonra szlerine devam etti:

- Akn ehvetle ayn ey olduunun kesin bir delili de vuslattan sonra ikisinin de
snmesidir.

- Yllarca sren aklar nedir?

 - Vuslata erememenin,yahut ok ge ermenin, belki de aktaki ge souma
karakterinin neticesi

Selim Pusat bu konumalarla yava yava canlanyordu:

- Hep sevenden bahsettin, dedi. Sevilenin bu ak illetindeki rol nedir?

- Sevilen ne kadar gzel ve ekici olursa ak da o kadar iddetli ve uzun olur. Baz
kadnlar veya kzlar bilmeden karsndaki erkei delirtir. Bazlar sanatkardr. Bunu
bilerek yapar. Kadn, olduka iptidai bir yaratktr,a ma erkei srklemek bilgisinde
ok ustadr. Vuslattan sonra erkein bkacan sezdii iin onu daha ok balayacak
trl hnerler gsterir. Bylece ak olgunlar. Szn ksas, airin dedii gibi:
Mecnuna cihan dopdolu Leyla grnrm.

Leyla ad geince Pusat irkildi. Yz deiti ve btn bunlar Doktor Cezminin gznden
kamadan devam etti:

- ehvet, hayatn en byk prensibidir. nsan neslinin tkenmemesini salar. nsan,

akl ve duygu bakmndan ok stn ve ileri olduu iin bu prensibi de
olgunlatrm,gzelletirmitir. Yiyeceini, giyeceini,barnan gzelletirdii gibi.
ehvet,ak haline geldikten sonra artk insanlar arasnda yar balam ve beyinler,
muhayyeleler gerekte olan gzellerle kanmayarak onlar icad etmek yoluna
gitmitir. Sevgiliyi ak yaratr,sonra tapar. Onda esiz gzellikler , byklkler
bulur. Aslnda alelade bir kz veya kadndr,ama Mecnunun Leylay gr gibi onu
ilahlatrdka artk ak denilen tezahr balamtr. Bununla beraber ak lzumlu
bir eydir.

Selim Pusatn ilgisi artyordu. Sordu.

- Neden?

- Yaamay tatl bir hale getirdii, ihtiras olduu iin lzumludur.htiraslar ok defa
parlak ve olumlu neticeler dourur. Siyasette , ilimde, sanatta ihtiras olmasa belki
de bugnk medeniyet olmazd. Ak bir nevi anormal duygudur,aklar da anormal
hastalardr,ama ruh hekimlii bakmndan her byk insan da az ok anormal saylr.
Btn insanlar tam normal olsa insanlarn akll ve uurlu hayvanlardan fark kalmaz.

Cezmi bir ara susarak Selim Pusata bakt. Szlerinin onda nasl bir tesir uyandrdn
anlamak istiyordu. Sonra onun ruh yapsn bilmekten doan bir davranla sz askerlie getirdi:

- rnek olarak askerlii de alabiliriz. Savalar aslnda ldrc, ykc, zdrapl

eylerdir. Fakat medeniyetin de, tekniin de,ahlakn da,disiplinin de anas
savalardr. Fedakarlk ruhunu bileyerek insanlar bencil,yani hayvan olmaktan
kurtarr. Kazanmak iin itaatin art olduunu reterek topluluklarn disipline
girmesini,yani stn insan olmasn salar. Sava olmasa yeryznde milletler deil,
hrsz eteleri treyecek ve insan hayvandan ayran erdemler domayacakt. Yani
unu demek istiyorum ki, yakksz ve irkin gzken baz eyler gerekte
faydaldr, ama insanlarn ou o fayday kavrayamaz. ocuk, can yand iin ay
faydasz bulup ondan kaar. Akl banda pek ok kimse kendi hayatn kurtaracak
 ameliyattan rkp yaptrmaz. Ak da yle Ak olmasayd erkek-dii ilikileri
baya bir iftlemeden ibaret kalacakt.

Selim Pusat, doktor arkadann szleriyle imdiye kadar aklnn ucundan bile gemeyen
bir konu ile temasa gelmi ve hi bilmedii eyleri renmiti. Hi iitmedii acayip bir
hayvan,yahut iek grm, tasavvurunda olmayan bir lkeye girmi insanlarn ruh hali iindeydi.
Gnlnde huzursuzluk gibi bir ey vard. Ciddi bir tavrla:

- Dnyann temeline dinamit doldurup fitili ateledin dedi.

Cezmi de ayn ciddi tavrla sordu:

- Anlamadm. Neden?

- undan: Ak bir ehvet. ehvet de vuslatla snen bir duygu. yleyse insanlar
zevcelerine boyuna ihanet edeceklerdir. Byle bir dnyada zevk kalr m?

Cezmi glmsedi:

- nsanlarn zemeyecekleri problem olarak da galiba yalnz bu kalacaktr.

nsanlarn zevcelerine boyuna ihanet edecek olmas seni rktmesin. Zaten
insanln bugnk manzaras nedir? Hatta bu ihanet karlkl deil mi?

Cezmi ayaa kalkmt:

- Eskiden beri adetin deildir, ama birka hafta gazetelerin polis vakalarn dikkatle
okursan sylediklerime hak verecek ok ilgi ekici rnekler bulursun. Bunlarn ou
sevgili yaratmak igdsnden doar. Bir prensesin avamdan bir erkekle, yal bir
erkein krpe bir kzla sevimesi gibi hadiseler seni nce artacak, sonra bunlara
alacaksn. Hatta sen bile,bu kadar ciddi karakterde olduun, askerlik dnda hibir
konuya aldr etmediin halde gnn birinde kendinden yirmi be ya kk bir kz
sevebilirsin

19. BLM

Hastalnn beinci gn Selim Pusat yataktan kalkmt. Fakat yle gszd ki, byk
odada o pek sevdii yrmesini yapamyor, yalnz oturuyordu.

Perhiz, ate ve itahszlk bir insan bu kadar kertmi olamazd. Onu asl vuran o Yek
adl melunun, sonra Doktor Keyin,arkada Cezmi Ouzun az birlii etmi gibi ayn eyleri
sylemesiydi. Hele Yekle Cezmi Ouz bir de rakam vermilerdi: Senden yirmi be ya kk bir
kz

Selim Pusat zihninde birka kere ayn hesab yapt. Krk yandayd. Lisenin son
snfnda olan bir kz,okula yedi yanda balasa,snf kaybetmemek artyla son snfa on sekiz
yanda gelirdi. Yani krk yandaki bir erkekten yirmi be ya kk olarak Bir hesap bu
kadar tutabilirdi.
 Fakat ne kar? Kendisi o kza ak deildi ki Birdenbire iinde bir ferahlk dudu.
Sinirleri bozulmu olduu iin sylenenlerin tesirinde kalm, tahminleri, faraziyeleri gerek gibi
grmt.

Selim, bylece vicdan ile muhasebe yaparken Aye odaya girdi.

Son gnlerde bir ey Selimin dikkatini ekmiti. Aye kendisine, imdiye kadar grmeye
almad ekilde srarla bakyordu. Bu bak dosta veya dmanca deil, insann iini okumak
isteyen merakl bir bakt.

te imdi yine yle bakyor, bu bak Selimi rahatsz ediyordu. Aye gzlerini ondan
ayrmadan:

- Yarn kzlar seni ziyaret gelecek, dedi ve Selim,iini byk bir skntnn kapladn
duydu:

- Gemi olsun demek iin mi?

- Hem yle, hem de

Aye szn tamamlamad. Selim de ne olduunu sormad. nk Ayenin baklarna artk

fkelenmeye balamt. Souk bir tavrla:

- Buyursunlar, dedi ve ban pencereye evirerek Ayenin varlndan habersizmi

gibi d manzaray seyre balad.

* * *

Ertesi gn scak bir ikindi zaman, kap alnca Pusat rperdiini hissetti. Ne oluyordu?
Nihayet tane ocuk geliyordu. yleyse heyecana benzeyen bu hal, bu rperi neydi? Kendi
kendisine kzd. nsann kendi kendisine kzmasnn ne berbat ey olduunu tecrbeyle biliyordu.

Kzlar ieriye girerken ayaa kalkt zaman hibir ey gremedi. Ik Kzlar gzlerini mi
kamatrmt? Belki kamatracaklard ama Selim doktorun tavsiyesini unutarak, askerlikten
kalma alkanlkla , ayaa sert bir hareketle kalkm ve yksek tansiyon dolaysyla bir an iin
gzleri dumanlanarak evreyi grmez olmutu. Duman syrld zaman karsnda Aydolu ile
Nurkan glmseyerek duruyor ve Gemi o0lsun efendim diyorlard.

Gntl onlarn arkasndayd. Arkadalar gibi glmseyerek deil,yrtc baklarla

bakyordu. Selimin nne geldii zaman onlar gibi elini uzatmad; fakat gnl alc kelimeleri,
Selimin ok iyi tand bir ahenkle sralad:

- abuk iyilemeseydiniz ok zlecektik.

Selim, nedense Ayeye bakarak her zamanki alaycl ile karlk verdi:

- Demek bu dnyada benim iin zlenler de varm.

Gntlnn yrtcl artmt:

 - Elbette vardr, ama ben baka bir bakmdan zleceimizi anlatmak istemitim.

Bir an odada derin bir sessizlik oldu. Selim yeniden rperti dudu. Bu Allahn belas
kendisini kzdrmak iin mi gelmiti? Zayf haline, solgun benzine ramen ok dik bir tonla:

- zlmediinize gre mesele yok, dedi.

Gntl bu sertlie hi aldrmad:

- Kendimizi size biraz beendirmek istiyoruz, diye balad. Bizden hi

holanmadnz, deer vermediinizi biliyoruz. imdi elimize bir frsat geti. br
gn okulumuzda veda ay ve treni var. Sizi davet etmeye geldik.

Bir zarf uzatt. Pusatn zarfa baklarnda hi de saklanmayan bir kmseme vard:

- Nutuklar syleyip, iirler mi okuyacaksnz?

- Jimnastik gsterileri de yapacaz. Bazlar askerlie de yarayan beden hareketleri

olacak.

Selim bu konumalar srasnda kvamn bulmutu. Alaylarna balad:

- Geit resmi de yapacak msnz?

- Evet!

- te bunu grmek iin geleceim. Kim bilir nasl bir geit resmi olacak!

- Beeneceksiniz. Sizi selamlayarak gemek iin yerinizi n srada ayrdk. Ama

kendimizi yinede beendiremezsek bahemizi mutlaka seveceksiniz. Tam istediiniz
gibi aalar ve yeilliklerle dolu, huzur erici bir yerdir.

* * *

Son snfn veda trenini yapaca Pazar gn hava ok scakt. Aye, kaytsz grnen
Selimin bu gne istekle hazrlandn anlamt. Hastal gemi,rapor sresi dolmutu. Yarn da
tekrar greve balayacakt.

Okulun bahe kapsnda izci klkl veya jimnastik elbiseli bir ok kz mihmandarlk
ediyordu. Ayeye byk bir sayg gsterdiler ve bazlar birbirlerine Selim hakknda bir eyler
fsldadlar. Birka adm sonra ikisini Nurkan ile Aydolu karlad. Atlet giyimleri onlara ok
yakmt. Bu kzlarn o kadar nazik bir glmseyileri vard ki,Pusata garip bir ey dndrd.
inden Dnyadaki btn kzlar bu tlsml glmseyile glse insanlar bahtiyar olurdu dedi.
Sonra hemen bu romantizmden syrlarak Ayenin gznden kamayan bir rahatlkla:

- Gntl nerede? diye sordu.

- urada efendim
 ki gen kz yirmi adm kadar ileride bir aac gsteriyordu. Gntl orada tek bana,
ellerini arkasna kavuturmu olduu halde aaca dayanarak duruyor, iki gn nce Selimi davete
geldikleri zamanki yrtclndan eser kalmam olan utanga ve ekingen baklarla kendilerine
bakyordu.

Bu srada Ayenin hi beklemedii bir ey oldu. Selim, kendisini beklemeden Gntlye

doru yrmeye balad ve Aye,honutsuzluunu gizlemeye alarak, yannda iki rencisi olduu
halde onu takip etti. Selim, Gntlnn elini skarken azarlar gibi sordu:

- Niin bizi daha ileride karlamadnz?

ki gn nceki parsn yerinde imdi bir ceylan vard. ekingen bakl gzlerini Selimin
sert baklarnda tutmaya alarak zr diler gibi:

- Sizi burada bekledim efendim, dedi ve Selim bu sesi,bu bak ve onlardan daha ok
aaca bu dayan tekrar hatrlad,yine ii zdrapla doldu. Buna benzer bir sahne bir
defa daha gemiti. te onun nerede ve ne zaman olduunu bulamamak Pusat
ldryordu. Kendini kaybetmi gibiydi. Dumanlar dald,kendisine geldii zaman
kademeli iskemlelerin sraland bir yerde,yannda Aye olduu halde n srada
oturduunu grd. Mdr konuuyordu. Selim bu eit basmakalp konumalardan
tiksinirdi. Hele bu kadnn, Ayeye kar duygularn bildii iin neler sylediinin
farkna varmadan,nefretle bakyor,onu ok irkin ve iren buluyordu. Kendisine ok
uzun gelen konumann bittiini alklardan anlad ve Acaba ne syledi de
alkladlar diye dnd. Sonra ne olacan renmek iin elindeki davetiyeye
baknca garip bir heyecan duydu. imdi renciler adna Gntl konuacakt. Birden
tam karsnda,yine bir aacn yannda,elinde bir kat olduu halde duran
Gntlnn olduka heyecanla kendisine baktn grd ve ask suratnda belli
belirsiz bir glmseme grld. Bunu yalnz Gntl ve Aye grmt.

Gen kz neler sylyordu? Pusat sylenenlerin manasn deil, yalnz ahengini anlyor, bu
sesin aml Koruda duyduu mehul kadn sesi olduunu iittike kendisinden uzaklap ok
uzaklara gidiyordu. n sraya oturduklar dakikadan beri kendisini dikkatle kontrol eden
Aye,Selimde garip hal olduunun farkndayd. Gzlerini Gntlye dikmi olduu halde onu
grmediini de anlamt. yleyse byle btn ruh ve gnl ile neden dinliyordu?

Gntl btn bu skntlarna ramen okuldaki hayatlarnn Hayalden bile stn ve derin
bir zevkle getiini sylerken Selim irkildi ve aml Koruya giderlerken Gntlnn kendisine
okuduu iiri hatrlad:

Sevda gibi bir gizli emel ruhuna sinmi;

Bir haz ki hayalden bile stn ve derinmi.
Gkten gelerek gnlne rzgar gibi inmi,
Bir sr ki bu lsen bile asla aamazsn

imdi Gntl, konumasn tamamiyle Selim Pusata bakarak yaparken baklar yine
vahilemiti. Artk Selim onun sesini de duymuyor, yalnz korkun gzellikteki gzlerine
bakyordu. Aye bu bakmadan rahatsz olmutu. Fakat birka saniye sonra bu rahatszlk byk
bir aknlk iinde kayboldu. nk konuma bittii zaman Gntly ar gsterilerle alklayan
talebeler ve hocalk dolaysyla buna katlan retmenlerden baka Selim Pusta da herhalde
mrnde ilk defa birisini alklyor, Gntl de bayla selam vererek bu alka teekkr ediyordu.
 Aye, bu yry Selimin hi beenmediini,onun iin kalarnn atlp sert baktn
anlad. Aslnda Selim sert deil, krgn bakyordu. Gen kzlar tarafndan yaplsa bile, askeri bir
tren bu kadar kepaze edilebilir miydi? Geit resmi nihayet askeri bir yryt ve askerlere
yakr ekilde yaplmalyd.

Beyninde dnceler birbirini kovalar ve bunun tartmas yaplrken birdenbire

dalgnlndan kurtularak gzlerini geie dikti: Son snf atlet kl ile geiyordu. Hangi mucize
olmutu da yry kvamna girmi, yoksa kzlara perinin sihirli denei mi dokunmutu? Bu
yry gzel, belki de ok gzeldi.

Ik kzlar son mangada idiler. Niin diye kendi kendine soran Selim,cevabn bulmakta
gecikmedi: nde edebiyat ubesi rencileri vard,fenciler arkada kalmlard.

Son mangann birinci srasnda Gntl, Aydolu ve Nurkan yan yana idiler. Dirsek temasn
kaybetmeden yryleri, selam iin ba evirileri askerce olmutu. Selimin drt be adm
nnden geiyorlard. Kzlarn yzleri ciddi olmakla beraber gzlerinin ii glyordu.

Deminden beri onu gz hapsinde tutan Aye,birdenbire Selimin suratnn asldn,adeta

hakarete uram gibi fkelendiini grerek yavaa Ne oluyorsun? diye sordu.

Soru cevapsz kalm ve geit resmi bitmiti.

Atletik gsteriler ve ritmik hareketler balyordu. Btn davetlilerin merakla ve

beenerek seyrettikleri bu program parasn Selime grmedi.

Bir aralk,normal okul kyafetini giymi Gntlnn belirerek "aya buyurun demesine
kadar ne hareketler yapldnn,ka dakika getiinin farknda olmad.

Masalarda bol biskvi ve pasta bulunuyordu,izciler bardaklara ay koyuyordu. Gntl en

nazik glmseyiiyle sordu:

- Geit resmini nasl buldunuz efendim ?

Pusat buna en sert tavryla cevap verdi:

- Siz olmasaydnz belki gzel olacakt.

Aye ararak sze karmak iin davranrken glmseyii kaybolmayan Gntl byk bir
soukkanllkla:

- Kusurum neydi efendim? diye sordu.

Pusat alaycln taknmt:

- Tek bana bir takm bozan kahramanlar grlmtr. Siz de galiba onlara nazire
yaparak bugn tek banza bir geit resmini bozdunuz!

Kalabalkta bakalarnn da iittii bu sert edal szler zerine Aye kt:

 - Kzma neden byle sylyorsun Selim? Ne yanl vard ki sanki? Ben hibir eksiini
grmedim

Selim Ayeye dnd:

-Daha ne yapacakt? Manga banda olduu halde selam sahasna girince ban saa
evirdi

Aye bir ey anlamamt:

- evirirse ne olur? diye sordu.

- Bir ey olmaz. Geit resmi bozulur.

Aye hala anlamamt. Gntl hala glmsyordu. Selim devam etti:

- Bata bulunanlar, yanndakilerin hizay korumas iin ba evirmez. Gntl evirdi.

Aye, Selimin byle bir kusuru asla ho grmeyeceini bildii iin sustu. Fakat Gntl
susmuyordu:

- Biliyorum efendim.

- Bilerek yapmak kusur olmaktan karak su olur. Neden byle yaptnz?

- Sz vermitim: Sizi selamlamak iin

Konumann bu mecraya dklmesi Ayenin houna gitmemiti. Selim, Ayeye bakmamakta

devam ederek cevap verdi:

- Beni bahtiyar ettiniz. Fakat sznz tutmak iin mangann banda

bulunmayabilirdiniz.

- Ama o zaman daha uzaktan selam vermi olacaktm.

Selim buna cevap vermedi. Sarho olmutu. Deminden beri elinde tuttuu ay bardan
arap kadehi gibi kaldrarak:

- erefinize iiyorum, dedi.

* * *

Dnyorlard. Yakc bir gne vard. Selimin yz iyice kzarm, ba yine yanmaya
balamt. Tam yarn vazifeye balayacakken yeniden hastalanmak ok tatsz, hatta utan verici
olacakt. Elini yznde gezdirip scakl iyice duyduktan sonra:

- Beni galiba gne arpt, dedi.

Aye gayet durgundu. Selimin yllarca dnse tahmin edemeyecei bir cevap verdi:
 - Seni gne deil, gn arpt.

Selim sarslmt. Okuldan kal beri solunda yrd halde dikkat etmedii birisi,
kolundan tutarak ok yava bir sesle ilave etti:

- Sizi gn deil, Gntl arpt yzbam!..

Hayretle ban eviren Pusat, Yekin iren baklaryla yz yze geldi.

20. BLM

lk gnleri byk bir istekle yapt vazifesi Selime ar ve skc gelmeye balamt. Bunu
nce bro arkadalaryla olan ruh ve miza badamazlna verdi. Fakat bunun zoraki bir
yaktrma olduunu hemen anlad. yleyse neydi?

Acaba kendisinde henz farkna varmad bir hastalk m vard? Zaman zaman ok eski
alar hatrlar gibi olmas, iinde o zaman yaam olduu hakknda garip duygular
belirmesi,bunlar hatrlarken anlatlmaz ve anlalmaz bir ac ile ldracak hale gelmesi
hastalktan baka ne olabilirdi?

Bir zamandr Ayenin kendisine kar deitii de bir gerekti. Grnrde bir ey yoktu.
Aye bir ikayet veya tenkitte bulunmamt. Ama Selim bir eyler olduunu seziyordu.

Artk alma odasndaki yrylerini de brakmt. kinin yasak edilmesi enerjisinin bir
ksmn alp gtrm, eskisine gre ok halsiz olduunu anlamt.

Bir akam Aye, masasnda imtihan katlarn dzeltirken Selim de kendi masasnda harb
tarihi kitabna bakyordu. Okumuyordu. Yine dalmt. Not kadna, ne yazdnn farknda
olmadan bir eyler karalyordu. Bir aralk dalgnlktan kurtularak kada bakt. Byk harflerle
KEY yazmt. O anda kendisini eytan m drtt, nedir, bunu sadan okudu. YEK oluyordu.
Aklna uursuz Yekle ona tpatp benzeyen Doktor Key gelince harflerin bu hokkabazlna hayret
etti ve ani bir merakla Ayeye sordu:

- Key ne demek?

Aye onun beklenmedik sorularna, szlerine alkt:

- ok iyi manasna gelir.

- Ya yek?

- Kt ruh demektir.

- Yani?

- Yani eytan!

Pusat ok armt:
 - eytan m diye adeta kekeledi.

- Evet!

- Bunlar hangi dilde bu manalara geliyor.

- Eski Trk lehelerinde

Selim kalkarak gezinmeye balad. Dncesini Yek zerinde younlatrarak onu ilk
grd andan bu yana olanlar hatrlad: lk karlatklar gece Kendinden yirmi be ya kk
bir kza ak olacan Levh-i Mahfuzda grdm demi, Leylann tahtn varisi olduunu sylemiti.
Baka bir gece onu evlerinin nnden geerken grm, biraz sonra da Yek imzasyla Erzurumdan
saat nce ekilmi bir telgraf almt. Bunda Leylann hakiki adnn Hanzade olduu haberi
vard. Nurkann piyanosunu dinledii gece dt yerden onu Yek kaldrm, sonra tpk bir asker
gibi yryerek ayrlmt.

Btn bunlar ancak eytann ii olabilirdi. imdi Aye kendisine Yekin eytan demek
olduunu sylyordu.

Din kitaplarndaki eytann varln kabul eden bir kimse olsa eytann kendisine musallat
olduuna inanacakt. Peki, bu tesadfler neydi? Yek kimdi?

O zaman Leylann szlerini hatrlad: O ok tehlikeli bir ajandr, demiti. Belki o prenses
kendisine baz ipular verebilirdi. Pusat bunu dnnce birdenbire Leylay grmek iin byk bir
istek duydu ve ge vakit bu istekle girdii yatanda yar uykusuz ve ok rahatsz bir uyku geirdi.

Ertesi gn vazifesinden kp da Hanzadenin evine ynelirken kendisinde dn geceki

istek kalmamt. Leyladan holanyor, fakat ekiniyordu da. Bir prenses olduu iin ona sayg
duyuyor,bu sayg kendisini bir takm kaytlara zorluyordu. Bu kaytlar, bakalarna kar asla
gstermedii deer vermeden douyordu. Onun yannda kendisini hr hissetmiyordu.

Pusat yllardr insanlar o kadar deersiz ve baya bulmaya almt ki, stnln kabul
ettii birisiyle karlamaktan rahatsz oluyordu. Hele bu birisi gen ve gzel bir kz olunca ona
yaklamaktan adeta rker hale geliyordu. Fakat Leylann yle de bir ekicilii vard ki, yakc
alevin pervaneyi ekmesi gibi Pusat kendisine yaklatryordu.

Glsafa Kalfa kapy ap da Buyrun Yzba Be dedii zaman Selim adeta heyecanlyd.

Bu ikinci geliinde salonu daha ahane buldu. Leyla gelinceye kadar geen birka saniyede
hzla gz gezdirdii duvarlarda ok sslemeli kllar, baklardan baka Fatihin bir tablosu,kim
olduunu bilmedii bir padiah veya ehzadenin resmi dikkatine arpt. Osmanl mparatorluunun
son snrlara vard zaman gsteren bir harita ilgisini ekti.

Leyla geliyordu. Kalkarak ona doru birka adm yrdkten sonra tam askerce bir durula
selamlad ve elini perek yine dimdik bir vaziyette bekledi.

Leyla, Selime ok tesir eden glmseyile:

- Sizi daha nce bekliyordum, dedi ve yer gsterdikten sonra Niin solgunsunuz?
Rahatsz msnz? diye sordu.
 Pusat, konumann bu konuya geleceini aklna getirmemiti. Ksaca:

- Birka gn hasta yattm, diye cevap verdi.

- Ne idi?

- Bilmiyorum.

- Doktor bir isim vermedi mi?

- Ruhidir dedi.

Selim bu ruhi kelimesini syler sylemez iyi etmedim diye dnd. Leyla ciddilemiti.:

- Gizlemeye altnz bir sknt olduu belliydi,diye sze balad. Bunu banzdan
geenlere vermeyi isabetli buluyorum. Byk darbelere uradnz,ama zaman ve
dayankllnz sayesinde bunlar geitirdiinize inanyorum. Aye Hoca Hanmla
herhalde iyi geiniyorsunuz. Bunun dnda sizi bedbaht eden sebep ne olabilir? Acaba
yasak bir sevgiyle mi yaralsnz?

Selim sert bir sesle sordu:

- Bunu nereden kardnz?

Leyla sakin, fakat ok tesirli konuuyordu:

- zntnzden, doktorun tehisinden ve Ik Kzlardan bahsederken yznzde

beliren izgilerden

Bunu baka biri syleseydi Selim hemen hcuma geer, alaya balard. Bu sefer bunu
yapmad ve sustu.

Sustu, fakat iinden itiraf etti. Leyla doru sylyordu. imdiye kadar bu gerei kendi
vicdanna bile sylememi,byle bir gerein varln dahi kabul etmemiti. u anda onu bir
prenses syleyince artk daha fazla saklamakta mana kalmyordu. Ayenin, Yekin syledii doru
olmasa bile Leylannki doru idi: Selim Pusat Gntly sevmiti.

imdi ikisi de susarken dnyor, Ayenin son zamanlardaki deiikliinin sebebini

kavryordu.Demek ki bakalar Selimi kendisinden daha iyi anlyordu. Demek ki sr olmas gereken
bu sevgiyi saklayamamt. Bu hkm verince yine yznn yanmaya baladn duydu ve Leylaya
bir ey sylemek zere iken Glsafa Kalfa tekerlekli masasyla ieri girdi.

Selim bu gzel, demli ayn tadn alamyordu. Leyla da dnceye dalm, adeta misafirinin
varln unutmutu

Akamn loluu balyordu.

Sze balayan Leyla oldu:

 - Hangisini seviyorsunuz?

- En vahisini

- Iztrabnz bundan m?

- Hayr!

- Ya neden?

- Anlatlmaz bir ey. imde onu ok eskiden tanyormuum gibi bir duygu var.

Leyla yine dald. ayn yudumlarken gzleri duvardaki Osmanl mparatorluu haritasna
taklmt. Bir ara dalgn kaldktan sonra:

- Bu duygu, sevginizin iddetinden olmasn?, diye sordu.

- Sanmyorum. Bu duygu Gntly tanmadan nce de vard.

- Gntl m dediniz? Ne gzel bir ad var. Demek bu gzel ve duyulmam adn sahibi
yrtc bir kz

Selim, ac bir bakla Leylaya baktktan sonra sustu. Bu konuyu kapatmak istiyor, fakat
teki brakmak brakmyordu:

- Kimin kz?

Pusat ard. Hafzasn yoklad. Ayenin Ik Kzlardan bahseden szlerini hatrlamaya

alt. Aydolunun mhendis, Nurkann tccar kz olduunu iitmiti. Fakat Gntlnn
babasndan sz edildiini duymamt. Bezginlik iinde:

- Bilmiyorum, diye cevap verdi.

Leyla ok kibar bir glmseyile Pusata baktktan sonra:

- Demek sevgi sizi o kadar sarm ki, Gntlnn kendisinden baka herhangi bir eyi
dnmek imkann bulamamsnz, dedi.

Bu sz doruydu. Fakat Selim, mahremiyetinin bu kadar didiklenmesinden holanmamt:

- Prensesim, dedi. Bu,yle zerinde durulacak bir mesele olmadna gre kapatsak
olmaz m?

Leyla yine glmsedi:

- Olur mu? Siz benim iin herhangi bir kimse deil ki bunu kapatalm. Size ztrap veren
bir ey var. Dost olduumuza gre bu ztrab yok etmeye almak benim vazifem
deil mi?
 Pusat yine kendisine kzmaya balamt. Karsndaki, Leyla gibi ahane bir prenses de
olsa derdini, zaafn ona anlatmak mr boyunca bugne kadar gtt prensipleri hie saymak
oluyordu. Leyla imdi onun bu aresiz haline bakp yardm etmek istediini sylyordu. Selime
gre yardm ancak savata, g durumda kalan birine yaplmas gereken bir vazife olabilirdi. Evli
bir adamn gen bir kza duyduu akn aresini baka bir gen kz bulacakt. Birdenbire
bunaldn hissetti. Yz kpkrmz oldu. Odann loluu iinde bunu gren Leyla sordu:

- Yznz neden krmzlat. Sizi skm olsam bile bu konuyu kapatmayacam Selim
Be. Sizin hi kimseden hibir yardm istemeyeceinizi biliyorum. Fakat siz benim iin
herhangi birisi deilim. yle deil mi?

- Evet.

- O halde bunu kurcalamam sizi skmasn. zntl, bezgin anlarmda sizden grdm
yardmn karlnn biraz da olsa verebilmek iin bu meseleyle ilgilenmeme
msaadeniz rica ederim.

- Bu trl konumanzla beni utandryorsunuz prensesim. Her ne buyurursanz

emrinizdeyim

Uzun bir sessizlik daha oldu. imdi salon prl prl klar iindeydi. Tekerlekli masay
gtren Glsafa Kalfa, Leylann iaretiyle elektrikleri yakmt.

Pusattaki sinir gerginlii yatmt. Burada insan gnl rahatlna kavuturan bir hava
vard. Belki de Leylann asil ve ahane yz ile kibar tavrlar bu havay yaratyordu. Vaktiyle
Leyla zerinde konuurken Aye de ok kibar olduu iin prenses dendiini, bu tavr ile
retmenlere bile sayg telkin ettiini sylemiti. Doru idi.

Leyla dnyordu, dnrken de baka trl gzeldi. Pusat onu incelemek ve Gntl ile
ltrmek frsatn bulmutu. fkeli ve melankolik gecelerinde onun bu gzelliinin farkna
varm olduunu anlyordu. Fakat Gntl ile karlatrnca mesele atallayordu. kisi, baka
baka alemlerin gzelleriydi. Gntly Nurkan veya Aydolu ile mukayese etmek olabilirdi. Fakat
Leyla ile bunu yapmaya imken yoktu.

Selim bunlar dnerek prensesin gzelliini seyrederken birdenbire dalgnlndan

kurtulan Leyla, Selime bakarak glmsedi ve:

- Beni Gntl ile mukayese mi ediyorsunuz?, diye sordu.

Selim arm grnmedi ama adamakll ard ve imden geenler, yzmden bu kadar
ak seik belli oluyor mu?, diye dnd. Leylada kendi gzelliine tam bir gven olduu
anlalyordu. Dorusunu sylemek gerekirse bunda haklyd.

- yi bildiniz prensesim, dedi. Fakat mukayeseyi yapamadm. nk ayn cinsten

deilsiniz.

Leyla yine glmsedi ve Selim Prenses,silahn iyi kullanyor diye dnd. Bu glmseyi,
bir erkek iin korkun bir eydi ve buna dayanmak her yiidin ii deildi. Bundan dolaydr ki,
buraya Yek hakknda konumak iin geldii halde onun adn bile anmam, kendisini Leylann
bysne kaptrmt. ok gen grnyordu. Onu aml Koruda grd ilk gece liseli bir kz
sanmt. Yan renmek dncesiyle:

- Ka yldr retmenlik yapyorsunuz?, diye sordu. Leyla tekrar glmseyerek:

- Yirmi sekiz yandaym yzbam, diye cevap verdi.

Selimin Leylaya baklarnda imdi hzn doluydu. Gnlndekiler kefolunca iine

kapanm ve esas tabiat haline gelen hzne dnmt.

Leyla gayet ciddileerek konumaya balad:

- Selim Be! Sizi be yl nce tandm zaman ruhunuzda hznden eser yoktu. Yeni
retmendim. Hayatmn g anlarn yayor, hatta tehlikeler iinde bulunuyordum.
Aye Hoca Hanm bizi tantrd zaman henz kralc olduunuzu bilmiyordum. Fakat
bana gven vermitiniz. Banzdan geenlerden sonra kralc olduunuzu hesaba
katarak sizinle dost olabileceinizi dndm. aml Koruda beni azarlarken bile sizi
kendime yakn ve gvenilir bir insan olarak grdm. imdi daha iyi tanyor ve
desteiniz olmak istiyorum. Sizi Gntlnn penesinden kurtarmak iin bir are
bulmam lazm. Dneceim. Ama siz bir are biliyorsanz ve bana bir vazife dyorsa
syleyin, hemen tatbik edelim.

ahane prensesin gnlden gelen szleri Pusatn iindeki hzn datmt. Demek ki, o da
dost kalbe muhtat:

- Prensesim, dedi. Bunun klasik tek bir aresi vardr. Fakat o are de hemen daima
nazari kalmtr.

- Nedir?

- I bastracak daha parlak bir k

- yle bir k var m?

- Var. Fakat o kadar yksekte ki, dnmek bile lgnlk olur.

Leyla gzlerini Pusata dikerek birka saniye bakt. Sonra kendisini dayanlmaz derecede
gzelletiren glmseyiiyle:

- Msaade ediyorum. Beni sevebilirsiniz, dedi.

21. BLM

Selim,uzun ve gzel bir rya grm insanlara benziyor, ryann tesirini stnden
atamyordu.

Tosun resimli dergiye bakarak oyalanrken o da okumak iin ald kitabn ayn sayfasna
gzlerine dikmi, zaman ldryordu. Bir aralk, elinde dergiyle babasna yaklaan ocuk, yann
sevimli safl ile sordu:
 - Baba! Bu bebek hasta m?

Bir reklam resmini gsteriyordu. Tombul bir ocuk,reklam yaplan biskviyi isteyerek
alyordu. Selim:

- Hasta deil, ackm, diye cevap verdi.

Tosun, babasnn szn kabul etmedi:

- Ama alyor.

Tosunda bir bilmilik hali vard:

- Alar alamaz. Hastalar alar.

- Nereden biliyorsun?

- Annem syledi.

Tosunun cevab Selimi birdenbire ilgilendirdi. Dikkatle Tosuna bakarak sordu:

- Annen ne syledi?

- Annem hasta olduu iin alad.

- Ne zaman?

- Her zaman

Selim kalarn att. Tosun her zaman diyerek phesiz birka defa yahut birok
kere demek istiyordu. O zaman Selim, son zamanlarda Ayede grlen deiikliin i yzn
anlar gibi oldu. Hasta olsa phesiz Selimin bundan haberi olacakt. Demek ki alam, aladn
Tosun grp, sormu o da hasta olduum iin alyorum demiti. u halde Aye, Selimin i
dnyasndaki frtnay biliyordu. Zaten bilmese, veda treni dnnde Seni gn arpt der
miydi? Pusat birdenbire yreinin szladn duydu ve su ilemi insanlarn ruh durumu iinde
pencereden ufuklara doru bakt.

Mrldanr gibi Ben byle mi olacaktm?, dedi. Arkasndan yine ylece Niin byle
oldum?, diye sordu.

Artk g anlarda bir kurmay gibi doru ve abuk karar veremiyordu. Kalkt. Gezinmeye
balad.

Ne kadar gezindiinin farknda deildi. Ayenin gelmesiyle duraksad. Ona bir eyler
sylemek, gnl alc bir davranta bulunmak istiyordu. Fakat hibir ey yapamad. Ayenin
selamna gayet souk bir karlk verdikten sonra odada yrmesine devam etti.

ocukluundan beri byleydi. Tarziye vermek, gnl almak elinden gelmiyordu. Bunu bir
gurur meselesi yapt iin deil,elinden gelmedii iin byle davranyordu. Ayeyi incitmi
olmaktan byk bir azap duyuyordu da yanln dzeltmek iin tek bir sz syleyemiyordu. u
anda,mrnde ilk olarak,byle yapmann yakksz bir hareket olduunu dnp kendi kendisine
kzd. Odada yrrken beyninde karanlk ve kark bir dalgalanma olduunu hissetti. Bu skntl
duyguyu zmeye alyordu. zd de

O mendebur Yek Kendinden yirmi be ya kk bir kz seveceksin demi ve o zaman

Yekle alay eden Selim onun syledii hale dmt.

O akam Selim yemeye oturmad. Ayenin de yemedii dikkatini ekti. Geceleyin Aye
mutad dnda ok erken yatt.

Pusat yine kara kadere gmlm olduu halde oturuyor,bazen odada biraz geziyor,
arasra bir kitap alp kartryor,vakit geirmeye, i skntsndan kurtulmaya urayordu.

Gece yars oktan gemiti. Hala oturuyordu. imdi nnde kaln bir albm vard. Son
yapraklardan biri ak olarak duruyor,Selim gzlerini yaprak bandaki resme dikmi olduu halde
dikkatle bakyordu. Bakt keye Gntlnn resmi geirilmiti. Liseyi bitirmek zere iken
ektirmi, bir tanesini de sevgili hocas Ayeye hediye etmiti.

Kzn muhteem bir gzellii vard. Baklarnda dii parsn yrtcl ile inceliin hzn
birlemiti. Selim balangta ona da herkese bakt gibi umursamadan bakm, hatta baz
dnceleri iin km,alay etmiti. Fakat o bunlara hi aldrmamt. lk ziyaretlerinde Selimi
merakla incelemesi, Selimin Eski Arkadalar marndan holandn bir takm tahminlere
dayanarak bilmesi, kendisine sizin gibi frtnal bir hayat yaam bir asker demesi ile Selimin
ilgisini ekmeyi baarmt. Selim, Gntlnn gzlerini tanmt. Fakat nerede tandn
hatrlamamak kendisini ileden karyordu.

Huzur ayhanesine gittikleri zaman da Gntl yine kendisini tetkik etmi, Selim onunla
gz gze gelince yine,ok eskiden tand bu kz hatrlamak iin ztrap ekmiti. Orada
tartmlard. O arada kzn sesi aml Koruda o grnmeyen, esrarl kadnn sesine ok
benzemiti. Ya hele Huzur ayhanesinden aml Koruya gidi. Yolda Gntlnn okuduu iir ve
iiri okurken sesinde ykselen ldrc ahenk Ve sonra Selim bin yl, iki bin yldan beri
yaadn sylemesi,ben de o zamandan beri yayorum demesi ve Ben o zaman ok
atlmayanlardan biriydim diye tamamlamas Btn bunlar kendisini Selime sevdirmek iin birer
sebep deil miydi?

Selim gzlerinden perde kalkan bir insan gibi gerekleri grmeye balyordu. Artk hibir
phesi kalmamt. Gntl,ak konusunu uuraltna atm bulunan Selim kar taaruza
gemi,hem gzelliini, hem zekasn kullanarak kendisini zorla,evet zorla sevdirmiti.

Fakat bunu niin yapmt?

Pusat resme dikkatle bakyordu. O kadar canl idi ki,neredeyse konuacak gibi geliyordu.
Selim,iinde bir fkenin kabardn sezinledi. Hem Gntlye hem de byle bir zaaf gsterdii
iin kendisine kzyordu. Fakat btn bu fkeye ramen gittike artan bir ilgi ile resme bakmaya
devam ediyordu. Kz, saatlerce baklacak kadar gzeldi.

Bu sefer Gntly Leyla ile ltrmek istedi. Olmuyordu. Hakikaten baka dnyalarn
varlklaryd.
 Ne kadar zaman getiini bilmiyordu;birden yan banda bir el uzanarak albmn
yapran evirdi. Gntlnn resmi arkada kald. imdi stte olan sayfann banda Ayenin resmi
vard. Selim,yapra eviren kim diye ban kaldrnca karsnda arkada erefi grd. Hznl
bir glmseyile bakyor ve Ayenin resmini gsteriyordu.

Selim korkmad. armad da. Hatta onu grnce sevindi. Yzne bakt. erefin gzleri
slakt:

- eref, alyor musun?, diye soru. Arkada ceketinin dmelerini zerek at.
Yreini gsterdi. erefin kalbi kanyordu. O zaman Pusat ciddileti:

- Niin eref, niin?, diye sordu.

erefin gzlerindeki slaklk artmt. Yava bir sesle:

- Hakkn yok Pusat, dedi. Yanaklarna iki damla ya inerken devam etti:

- Sen byle mi olacaktn?

Selim kpkrmz oldu. Albm kapatarak etajere koyduktan sonra ayaa kalkarak:

- Iztrap ekiyorum eref, dedi.

erefin gzlerinden yalar birbiri ardnca dklyordu:

- Bu ztrap vaktiyle beraber ektiimiz ztraptan daha m byk? Rtbelerimizden

olduk. Askerliimizden uzaklatrldk. ftiraya uradk. Bunlarn yannda sevginin sz
m olur?

eref sustu. Yreinin kan,kapatt ceketinin stne kyor ve yarasn eliyle

bastryordu. Selim derin bir zntyle arkadann kanayan yarasna bakarak:

- Iztrabm yalnz sevgiden deil, diyebildi.

eref kesin bir ifadeyle cevap verdi:

- Biliyorum. Gemii hatrlayamadn iin ztrap ekiyorsun. Seninle Tanrkut Metenin

ordusunda birer yzba deil miydik? Sen o zaman da ak yznden Tanrkutun
buyruuna kar gelerek, bugn baka bir hviyetle nne kan sevgiline ok atmamak
iin idam olunmam mydn? Pusat! inden gelen bu aksi drt nedir? ki bin yl
sonra da ayn delimenlikleri yaamak sana yakr m?

erefin bu szleri Selimin beynindeki karanlk bir noktay aydnlatt ve byk bir yk
atm insann ferahl ile arkadana:

- Suun hepsi bende deil, dedi.

- Hepsi sende, dedi. Kendini o kzla bir mi tutuyorsun? Sen yzba ve kurmay aday
idin. Sen karar ve irade adam idin! Ya o kimdi? Kimin kz idi? Aratrdn m?
 Selim beyninden vurulmua dnd. Cevap vermeye vakit kalmadan eref devam etti:

- Pusat! Kendine gel. radeni takn. Akln kullan.

Hznl sylenen bu szlerden sonra daha byk bir hznle szlerini tamamlad:

- Allaha smarladk.

Pusat nemli gzlerle Gle gle diye cevap verdi.

El sktlar.

eref ar ve sessiz admlarla kapya doru yrd. Tokma tuttu. Fakat kapy amadan
birdenbire oradan kayboldu.

Selimin gzleri masadaki saate iliti. Sabahn drd idi. Kendisini ok diri hissediyordu.

Arkada erefin szlerini ve sulamalarn dnmeye balad. Ona hak vermemek

mmkn deildi. eref ayn zamanda kendisinin uzun zamandr zemedii dm zm,
Gntly nereden tandn ifa etmiti. Demek bu kz, yahut karanlkta sesini duyduu esrarl
kadn, iki bin yl nce idamna sebep olan sevgiliydi. Demek o zaman ona ok atma buyruunu yerine
getirmemi , bu disiplinsizlii hayatyla demiti.

Dnyordu. Bandan geen korkun bir eydi, ama o korku deil, ztrap duyuyordu.

Gzleri bir noktaya takl uzun bir zaman geti. Sabah olmutu. Odaya giren Aye dikkatle
Selime bakarak:

- Hasta msn?, diye sordu.

- Hayr!

- Yzn neden sapsar?

- Bir eyim yok.

Aye srar etmedi. Kapya yneldi. Fakat birdenbire geriye dnerek merakla sordu:

- Bir yerin mi kanad?

Selim fkelenmiti:

- Bunu da nereden kardn?

Aye kapnn tokman gsteriyordu:

- Bu kadar ok kan nedir?

- Kan m?
 Selim, geceyi ve erefin kanayan kalbini hatrlad. Aye meraktan ok korkuya benzer bir
duyguyla tekrarlad:

- Bir yerin mi kanad?

- Hayr

Bu inat hayr zerine kadn dikkat ve kederle yle bir baktktan sonra sabunlu bir bez
getirerek kan silmeye balad. Bir yandan da Selimi kontrol ediyor, sararm yzne bakarak bir
eyle anlamaya alyordu. Fakat onda yznn solgunluundan baka hibir deiiklik yoktu.

Aye, merakla korku aras bir duygu iinde, geceleyin bir eyle gemi olduunu
sezinleyerek bunun ne olabileceini anlamaya alyordu.

Bu heyecanla kahvalt sofrasn hazrlad. Bir aralk aklna taklan bir noktay zmek iin
Selimin dolabn aarak tabancasnn orada olup olmadna bakt. Yerindeydi ve dokunulmamt.
Aye bu aramann lzumsuz bir kuruntu olduunu biliyordu,ama kap tokmandaki kanlar kendisine
o kadar dokunmutu ki, byle sama bir aramadan bile nefsini alkoyamamt.

Kocasnn soluk benzi ve hznl baklar Ayenin iinde garip bir iz brakmt. u esrarl
kan olmasa bile onun ok ztrapl bir gece geirdii gn gibi aikard. Birdenbire ona kar iinde
bir acma duydu ve btn kusurlarna ramen bu adamn u kalabalk dnyada yapayalnz olduunu
dnerek onu memnun edecek bir ey yapmak istedi. Selim, Ayenin hususi ekilde demledii
limonlu aydan ok holanrd. Biraz vakit alacakt ama tereddd etmedi, demli ay hazrlamaya
koyuldu.

Btn bunlar olurken Selim,olan bitenden habersiz,bir noktaya dalgn dalgn bakyordu.
erefin kaybolduu andaki dirilik gitmi, onun yerine bir uyuukluk gelmiti. Btn gece
uyumamann getirdii tepki ile uyumak ihtiyacn da duyuyordu. Aye ay hazr demeseydi belki
de gzleri kapanacakt.

steksizce kalkp sofraya oturdu. nnde,Harb Akademisinde iken Ayenin demli

aylarn itii byk beyaz fincan vard. Eyaya deer vermeyen Pusat nedense bu fincanla ay
imeyi sever olmutu. Uzun zamandr ortada olmayan bu fincan bu sabah Aye srf onu memnun
etmek iin karm, fakat Selim ona donuk gzlerle bakarak susmu, memnun olduunu belli eden
bir sz sylemedii gibi yznde de Ayenin arad bir izgi gzkmemiti.

Fincana konan ay, rengi ve kokusu ile en titiz ay tiryakilerini bile imrendirecek kadar
gzeldi.

Ayede bir eyler yapmak hevesi ile devam ediyordu. Pusatn fincanna ekeri koyduktan
sonra kartrmay da ona brakmayarak kendi yapt ve yine kendi hazrlad kurabiyelerden birini
de nne srd.

Kendi aynn ekerini kartrrken gzlerini tekrar Selim dikerek ay imeye balamasn
bekledi.

Selim aya,fincana bakp birka saniye durduktan ve eskilere doru gidip hayalinde baz
sahneleri yaadktan sonra elini fincana uzatarak demli ayn ilk yudumunu tatt.
 Ayn anda Ayenin gzleri alarak ve rengi bembeyaz olarak Selime:

- Elin kanl, diye heyecanla seslendii iitildi.

Fincan yerine koyan Pusat,eline bakt. Avucu phtlam kanla boyalyd.

Rengi bsbtn solarak Ayeye baktktan sonra sert bir hareketle ayaa kalkt. Ne
yapacan bilemeyerek birka saniye durdu. Sonra, yaral kalbine elini bastran erefle el
sktn hatrlayarak ac ac glmsedi.
22. BLM

O geceden sonra Selim daha ok iine kapand ve kap tokma ile kocasnn elindeki
kanlar kendisi iin korkun bir muamma olarak kalan Aye daha byk bir elemin iine gmld.
Artk bir evin iinde iki yabanc gibiydiler. Ayenin uuraltnda uzun zamandr sakl duran tasa
aa km, Selimin de arkada gibi canna kyacandan ciddi ekilde korkmaya balamt. Ona
bir ey soramyor, sorsa bile cevapsz kalyordu. Selim de Ayeye hibir ey sylemiyor, fakat
baz halleriyle anormal bir hava iinde bulunduunu gsteriyordu. Bir gece erefin resmine
gzlerini dikmi olan kocasna yavaa Selim diye hitab ettii zaman Selim, gzlerini resimden
asla ayrmayarak Syle eref diye karlk vermiti. Sonra sk sk onun mezarna gidiin manas
neydi? Ne ruha, ne de ahrete, hibir eye inanmayan bir insann, en yakn arkadaa da ait olsa, bir
mezara tpk bir canlya gider gibi gidileri neyi gsteriyordu?

Ayenin bir de uuraltnda tutmaya alt baka bir duygusu,yahut kederi vard: Bir
kadn olarak, Selimin Gntlye gsterdii yaknlktan tedirgin olmutu. Hibir kadna,hele ocuk
yerine koyup deer vermedii bir gen kza kar byle bir ilgi gstermesi akln alaca ey deildi.
Geri ortada henz elle tutulur bir alamet yok denebilirdi, ama Aye, kadn kalbi ile bir eyler
sezinlemiti.

Selimim bir sinir ve ruh doktoruna gstermek istiyordu. Fakat bunun sznn dahi
edilemeyeceini biliyor, areler aryor, acaba byle bir doktora, doktor olduunu bildirmeden
Selimi gsterip bir tehise varabilir miyim diye dnyordu.

Nazari olarak bunu yapmak, btn nazariyelerde olduu gibi, pek kolayd. Fakat yapmaya
gelince i deiiyordu. nce,kendisine gvenebilecei bir ruh doktoru bulmak lazmd. Bunu hi
kimseye sylemeden, kendi kendisine bulmas gerekiyordu. En samimi dostuna bile sylese gnn
birinde yaylarak Selimin duymas ihtimali vard. Selim duymasa bile bir muayene ile kocasnn
adnn deliye kacan biliyordu. Zaten daha o uursuz muhakeme srasnda bile Selime bu gzle
bakmamlar m idi? imdi, hi olmazsa zahiren kapanm olan bir meselenin almasna sebep
olmak, kabuk balam bir yaray demekten baka bir ey olmayacakt. Haydi telefon rehberine
bakarak ruh doktorlarnn adn bulsun, bunlardan hangisinin daha iyi olduunu nasl bilecek,yahut
herhangi birisini seerse onun kafa yapsn nasl anlayacakt? Ya Selimin fikirlerine dman birisi
kar da sr kalmas gereken muayeneyi ifa ederse ne olacakt? Yahut az sk olmakla beraber
Selime bir ktlk etmeye kalkarsa ne yapabilirdi? Btn bu engeller alsa da doktor,bir
tandkm gibi Selimle buluturulsa Selim bir ey anlamayacak myd? Geri baz ilerde ocuk
kadar saft, ama tehisini koymas iin doktorun soraca sorular, yahut Selimin yzne herkesten
daha dikkatli baklar nasl bir tesir yapacakt?
 Hayr, hayr! Bu i olmayacakt. Aye ok zgnd. Dini inanlar dolaysyla teselliyi
imdilik adamakta bulmutu.

Selim de karamsarln son ucunda yayordu. steksizlii kendisini bile rahatsz edecek
bir hal almt. Artk, yannda huzur ve bahtiyarlk duyduu Leylaya da gitmek istemiyor, ancak
brodaki alma srasnda zaman zaman kederini unutarak kendisini evraka verebiliyordu.

Bir gn hi ummad bir katla karlamas Pusat iin adeta bir srpriz oldu. Eline Birinci
Cihan Savann Kafkas Cephesine ait mhim bir emir gemiti. Onun buraya nasl girdiini
aratrmak bile balbana bir alma konusu olabilirdi.Fakat o kadar mhim ve ilgi ekici idi
ki,Selim kendisini btn varl ile ona verip her eyi unuttu. Yaz biraz g okunur olduu iin
btn dikkatini yazda younlatrd ve evresiyle ilikisi kesildi.

Bu tatl dalgnlk birdenbire masa komusunun aksak ivesiyle kesildi. Osman Fier: te
Leyla Hanm geldi diyordu. Leylann ad geer gemez Pusat hzla ban kaldrarak gzlerini
salonda gezdirdi. te yine hata yapm, sert hareketlerin ve hzla ba kaldrmann kendisine
yasak edildiini yine unutmutu. Bu sebeple bir an evresini gremediyse de bu sefer arza abuk
gemi ve gzleri Leyla Hanmn zerinde dmlenmiti. Bu, onun umduu Leyla, yani Leyla
Mutlak deil, vaktiyle bir sre bu broda alm olan bir uzmand ve eski arkadalarn yle bir
grmee gelmiti.

Selimin hzla ve ilgiyle ban kaldrarak Leyla Hanma bakmas Osman Fierin gznden
kamamt. Glmseyerek gayet yava bir sesle:

- Yoksa siz Mecnun musunuz?, diye sordu.

Pusatn kalar atlmt:

- O da ne demek?

- Leyla adn duyunca ok ilgilendiniz de

- Bundan ne kar?

- Leyla ile bu kadar ilgi ancak Mecnuna yakr da

Selim o zaman Leyla ile Mecnun diye bir roman olduunu hatrlad, yava, fakat ok sert
bir sesle Ben byle budalaca akalardan holanmam diye karlk verdi.

Osman Fier sindi ama Selimin de sinirleri iyice gerildi. Bu ylk Yahudi, cann skarak
alma temposunu bozmutu. nndeki evrak incelemeye devam edemeyeceini anlad ve duvar
saatine bakt. Grev bitimine on be dakika kalmt.

Tam o srada hademe gelerek Selim Be,sizi telefondan istiyorlar dedi. Bu da umulmadk
bir eydi. Kalkarak yrmeye balarken hademe arkasndan seslendi:

- Telefon Mdr Bein odasnda efendim.

evresiyle o kadar ilgisizdi ki daire telefonunun nerede olduu bile imdiye kadar
renememiti. Odasna girerek bir emekli subay olan mdr askerce selamlad. Mdr:
 - Sizi telefondan aryorlar Selim Be,buyurun dedi ve masasndan kalkarak odadan
kt. Bu davran hi phesiz Selime kar gsterilen bir itibar,hatta sayg idi. Fakat
o, byle eylerden de rahatsz oluyordu. Ahizeyi alarak konutu:

- Ben Selim Pusat! Buyurun efendim

- Resmi bir yerde rahatsz ettiim iin zr dilerim, ama mecburdum. Epeydir
grnmyorsunuz, merak ettim.

Selim bu sesi duyunca canland ve yz kzard. Telefonda kendisine seslenen Leyla

Mutlakt. ok saygl bir sesle:

- Kusura bakmayn dedi. Ziyaret iin stmdeki halsizliin gemesini bekliyorum.

- Grmemiz iin mutlaka sizin buraya gelmenize lzum yok. Benim size gelmemde bir
mahzur var m?

- Hibir mahzur yok. eref verirsiniz.

- Bu hafta iinde bir gn, mesainin bitmesinden sonra gelsem olur mu? Hocam da
greceim geldi.

- Elbette olur. Fakat bir gn tayin etseniz daha memnun kalrdm.

- Bildiiniz sebeplerden dolay gn tayin edemiyorum. Beni balarsnz deil mi?

- Nasl emrederseniz

- Teekkr ederim. Allaha smarladk.

Selim Pusat, Leylann veda szlerine karlk verip vermediini hatrlamyordu.

Eve geldii zaman, iinde, Leylann geleceini Ayeye bildirmek arzusu vard. Fakat onunla
yz yze gelince bu istek snd. Gelirken, sylemek iin duyduu heves ne kadar kuvvetli
idiyse,imdi de iinden gelen bir drtle sylememek iradesi o kadar gl idi.

nk artk yabanclamlard. Bu yabanclk,grnte olan bir ey deil,iten gelen bir

duygu idi. Tpk ryalarda bir tehlikeden kamak isteyip de koamayan insanlarnkine benzeyen bir
duygu

Haftann bitmesine gn vard. saati sona ererken Selim Pusat garip bir heyecanla
eve geliyor, evdeki dakikalar garip bir heyecanla geiriyordu. Byle ocuksu bir heyecan
kendisine yaktramad iin sebebini dnd. Leyla bir prenses olduu iin mi byle oluyordu?
Yoksa ona kar da henz tam farkna varamad bir ilgisi mi vard? Evet, yleydi. Leyla kendisine
Beni sevebilirsiniz dememi mi idi? Peki, ayn zamanda iki gen kz sevmek ve bunlar severken
de evli olmak ne demekti? O zaman Doktor Keyle Doktor Cezmi Ouzun szlerini hatrlyordu.
Demek ki byle eyler olabiliyordu. Fakat Doktor Cezmi, akn estetik ekle brm bir ehvet
duygusu olduunu da sylemiti. Kendisinin Gntlye, hele Prenses Leylaya bu gzle bakmasna
imkan var myd?
 Selim yeniden bunaldn ve yznn kzardn hissetti. stedii gibi iki iebildii
gnleri imdi ne kadar da aryordu! O zaman hi olmazsa bir iki saat,yahut birok dakika bu
ypratc kederden kurtuluyor, baka alemlere dalyordu. imdi ise dnyaya gelmekten nasibi sanki
yalnz bu imi gibi kapkara bir kederin iinde mehule doru yuvarlanp gidiyordu.

Ertesi akam eve geldii zaman masann stnde Ayenin pusulasn buldu: Tosunla
birlikte bir tanda gidip, biraz ge geleceini bildiriyordu.

Selim byk odadaki gezintisine balarken ne yapabilirim diye dnd ve kendisini

zorlayan varm gibi bir duygu ile etajerin yanna giderek byk albm at. Daha ilk ata
Gntlnn resmiyle karlamt. Ac ac glmsedi. erefi hatrlayarak kapya bakt. Sonra
Bana krgn. Bir daha gelmez diyerek Gntlnn gzelliini seyretmeye balad. Resme
bakarken beyni motor gibi iliyordu. Onun gzellii ile Leylannkinin ltrlemeyeceini
anlamt. O zaman Gntl ile Aydolu ve Nurkan karlatrmaya koyuldu. Aydolunun ok arpc
ve birden tesir eden, Nurkann ok kibar ve baktka kalbe ileyen gzellikleri karsnda
Gntlnn nesi vard da Selimin yreinde yer etmiti? Bunu dnyordu ve dne dne
buldu da: Gntlnn kendisini zorla kabul ettiren bir gzellii vard. Bu atlgan, saldrgan, hatta
kstah bir gzellikti. Bu karar varnca albm byk masaya koyup kapatarak arkasna yasland.
Biraz dnmek istedi. Fakat dnmeye vakit kalmadan kap zilinin almasyla kalkmaya mecbur
oldu. Karsnda yine erefi bulmak ihtimalinden doan bir ekingenlikle yrd. Kapy anca
dzgn bir hareketle toparland. Leyla Mutlak gelmiti. Pusatn gzleri kamat. Leyla:

- Habersiz geleceimi sylemeseydim zntm daha ok olacakt, dedi ve elini Selime

uzatrken:

- Hocam evde deiller mi?, diye sordu. Selim, hala masada duran pusulay iaret etti:

- Arkadana gitmi.

Sonra Leylann sorarak bakan gzlerindeki manay anlad iin ilave etti:

- Ani ve habersiz geleceinizi kendisine iletmemitim.

- Niin?

- Niin olduunu ben de bilmiyorum. htimal srpriz olsun diye.

Leylaya koltuu gsterirken ceketini alp ast ve stnden emir almak iin bekleyen bir
ast gibi,onun karsnda ayakta durdu.

Leyla ahane glmseyiini taknmt:

- Oturmaz msnz yzbam?, dedi. Ben okul-ev aras gibi mecburi gidi geliler dnda
takip olunmadma emin olmadka sokaa kmyorum. Onun iin de gn tayin etmeden
geldim.

Konuma Selimi ilgilendiren noktaya gelmiti.

- Mecburi klarnzda tehlike yok mu?

 - Yine var. Fakat ok azaltlm olarak. Bir kere bu gidi geliler hemen hemen hep
bakalaryla birlikte olduu iin yalnz deilim. Yalnz olsam da gayet mkemmel bir
tabancann sahibi olarak keskin bir niancym. Bir de dnyann belki en iyi atcs olan
ve vuruma usullerinin hepsinde rakipsi saylabilecek kadar stn bir muhafzm var.
Bu muhafz bana yakn ve evimi kontrol edebilecek bir yerde oturuyor,ama nerde
olduunu ben bile bilmiyorum. Geceleri sabaha kadar uyumadan beni bekler.
Uykusuzdur. Ben uzun mddet evde kalacam zaman pencereden bir iaretle ona
bildiririm. O zaman uyur. Ylda iki kereden fazla karlap konumayz.

Selim hayretle dinliyordu:

- Bu mthi muhafzn kim olduunu bilmek isterdim, dedi.

- ldrlen ehzade Mustafann sa kalan iki sadk adamndan birinin bugnk torunu.
O da bir subayd. Bana muhafz olmak iin Harb Okulunu bitirip astemen olduu gn
byk bir tazminat vererek ordudan ayrld. Sizin gibi o da askerlie ak olduu iin
yapt byk bir fedakarlkt.

Leylann gzleri dalmt. Sonra:

- Dnyada hala karlksz en byk fedakarl yapan valyeler var. Yaamay

gzelletiren de zaten bu mert insanlar oluyor, diye szlerini tamamlad.

Bir ara sustular. Leyla tekrar sze balad:

- aml Koruda o muhafz hazrd. Fakat onun ciddi bir tehlike olmadan ortaya
kmamas, tannmamas lazm. O gece onun iin size snmtm.

- Ya silahnz?

- Onu da ancak en son dakikada ve her tedbir tesirsiz kaldktan sonra kullanmak iin
tayorum.

Selim ok makul konuuyor diye dnrken Leyla birdenbire konuyu deitirdi:

- Selim Be! Bana Gntlnn resmini gsterir misiniz?

Selim ok ksa bir tereddtten sonra demin masann stne koyduu albme el att. Bu
sefer nedense ilk ata deil de birka yaprak evirdikten sonra bulduu Gntlnn resmini
Leylann nne srd.

Leyla, albm kucana alarak gzlerini fotorafa dikti. Dikkatle bakyordu. Bu bak ok
uzun, belki bir, iki , dakika srd.

Sonra albm kapatan Leyla onu masaya brakrken bu sefer srarl baklarla Selime
bakarak ok ahenkli bir ses ve asil bir durgunlukla:

- te, imdi kskandm, dedi.

 23. BLM

Bir cumartesi akam Aye, ok eski gnleri hatrlatan bir sadelik ve samimilik ile:

- Hep beraber yle bir hava alsak olmaz m?, diye sordu. Selim de yine o eski gnlerin
tonu ile Niin olmasn? diye karlk verdi. Hava yreklere iyimserlik alayan nadir
havalardan biriydi.

Yava yava yrmeye baladlar. Selim ve Aye susuyor, arasra konuan Tosun oluyor ve
ocuk merak ile sorduklarna hep Aye cevap veriyordu.

Havann gzellii herhalde insanlara da tesir etmi olmalyd ki, bu akam sokakta
rastlad kimseler Pusata her zamanki kadar irkin ve iren gelmiyordu. Bakalarna bakmazd,
ama yn tayini iin ileriye bakarken ister istemez gzleri yaknda olanlara deer,yarm saniyelik
bir bak Selimin sinirlerini oynatmaya yeterdi. nk grd insanlar ya bir takm budalalardan,
ya ikiyzllerden ya da cakac zavalllardan ibaret olurdu. Ar boyal gekin kadnla,
gzelleiyorum sanarak kendisini ok irkin ve gln hale sokan ku beyinli kzlar, insanlk
meziyetlerinden syrlm delikanllar Pusata tiksinti verirdi.

Bu akam byleleri yoktu. Kendi halinde iyi insanlara rastlanyordu. Bir aralk gzleri
kardan kendilerine doru gelen iki kiiye takld. Biri kadn, biri gen kzd ve bu ikincisi Selime
glmseyerek bakmt. Selim onlara bir daha bakmad iin bu glmseyiin manasn anlamd.
Ancak Ayenin:

- Gntl geliyor, diyen sesiyle ayld ve durdu. Kar karya idiler.

Gntl, yanndaki kadn Annem diye tanttktan sonra Aye ile Selimi ve Tosunu da
annesine takdim ettik ve Selime dnerek:

- Efendim, size deminden beri glmsyorum da yzme bile bakmadnz, beni

tanmamazlktan geldiniz, diye sitem etti. Selim kendi slubu ile cevap verdi:

- Glmseyen bir kz gzme iliti ama bu kadar sakin bir havada size rastlayacam
ummadm iin bir yabanc sandm.

- Niin efendim? Sakin hava ile benim ne mnasebetim var?

- Sakin hava ile mnasebetiniz var deil, yok.

- Anlamadm efendim.

- Bu akamki havann skuneti ile sizin hrnlnz birbirine hi yakmad iin bu

tesadf ummamtm.

Gntl glmsedi. Aye, daha tatsz bir konuma olmad iin geni bir nefes ald.
Gntlnn annesi de bu acayip adama hayretle bakt. Sonra, gzlerini sra ile bir Ayede, bir
Selimde gezdirerek:
 - Bu tatl aile gezintinizi bozmayalm ama, urada,ok yaknda olan evimize birka
dakika iin buyursanz desem caba kabul eder misiniz?, diye sordu.

Selim sustu. Aye, Selime bakarak:

- Bu saatte, kalabalk olarak sizi rahatsz ederiz, dedi.

Gntl, ls karlmayan tatl bir marklkla Ayenin koluna girdi:

- Hoca Hanm! Evimiz tam iki dakikalk yolda. Neden kalabalkmsnz? Bu kadar
yerinde bir tesadften sonra gelmezseniz ben krlmaz mym?

Geri dnerek bir sokaa saptlar ve byk bir ahap evin nnde durdular. evresiyle hi
ilgili deil gibi gzken Pusat, Gntlnn kapda eilerek mermer basaman bir kesinden byk
bir kap anahtar kardn grd. Bu anahtarla alan kapdan girip alt katta ve hemen sadaki
misafir odasna oturdular.

Gntlnn annesi yandan gen gzken, nazik bir kadnd. Fakat bir ztrab saklamaya
alan durumu pusatn gznden kamamt. Gntlnn odada bulunmad birka dakikada Aye
ile ikisi onun hakknda konutular ve bu konumadan Gntlnn dier iki arkadayla birlikte
Tbbiyeye bavurduklarn Selim rendi.

Gntl kahvelerle odaya girdii zaman Selimin yznde istihza izgileri belirdi ve
teekkrle ald fincan bitirdii zaman nasl bulunduunu soran Gntlye:

- Resmi geit ayarnda, diye cevap verdi ve arkadan:

- Zevkli olduu iin deniz subay olmak isteyen kardeinizi gremeyecek miyiz?, diye
sordu.

Gntlnn yz pembe olmutu:

- Maalesef gremeyeceksiniz, dedi.

- Neden?

- Maa gitti.

Demek zevk felsefesinden sonra bir de ma hovardal Kardeinizin Deniz Kuvvetleri

Kumandan olduu zaman yaplacak deniz savalarn imdiden merak etmeye baladm.

Gntlnn annesi bir ey anlayamad bu konumalar aknlkla dinlerken Aye bir

tatszl nlemek iin sze kart:

- Efendim, Selimle Gntl bir trl geinemiyorlar. Selim kendi askeri fikirlerini
benim doktor aday kzmda grmeyince onu tenkid ediyor. Gntl de kendi
dncelerinde direnince kyamet kopuyor. Herhalde Gntl bu tartmalar size
anlatmtr.

Kadn hayretle cevap verdi:

 - Bilakis efendim, hi bahsetmedi. Yalnz Selim Bele tantn ve ok orijinal
bulduunu syledi. O kadar

Orijinal kelimesi Aye zerinde tuhaf bir tesir yaparken Selim ac ac glmsedi:

- Efendim, Gntl cidden ok nazik. Orijinal kelimesini de herhalde deli veya garip
manasnda kullanmtr.

Gntlde yrtclktan eser yoktu:

- Bilemediniz ite. Bu kelimeyi hakiki manasyla kullandm.

- Hakiki manas neymi?

- Bakalarna benzemeyen, tesir altnda kalmayan, ho konuan

Selim kzard ve ban nne edi. Sonra mrnde ilk defa, Ayenin bu konumay
yadrgayacan dnerek konumay deitirmek istedi. O anda birdenbire arkada erefin
szlerini hatrlad.

- Sen karar ve idare adam idin. Ya o kimdi? Kimin kzyd? Aratrdn m?

Gntlnn son szleriyle adeta sarho olduu veya artk sz burada kesmek istedii
halde erefin ve Leylann sorularn hatrlayarak yakalad frsat kullanmaktan geri kalmad.
Gntlnn gzlerinin iine bakarak:

- Babanz eve ne zaman gelir?, diye sordu.

- Babam burada deil ki

- Nerede?

- Mersinde.

Bu konumalar olurken Gntlnn annesine bakan Aye onun yznden kara bir bulutun
getiini grr gibi oldu. Ayn eyi Selim bakmadan fark etti.

Aye, odaya souk bir havann inmesini nlemek kaygs iinde glerek Gntlye bakt:

- Demek ders yl bandaki kararndan vazgemedin Gntl

Gen kz, retmenin ne demek istediini kavramt:

- Tbbiyeden bahsetmek istiyorsunuz, deil mi hocam?

- Evet.

- mz de doktor olmak iin bavurduk. Bakalm zaman ve hayat neler gsterecek

 Pusatn alaylar derhal balad:

- Kck yanzla zaman ve hayat gibi iri kelimeleri kullanmanz,Tosunun Srp

Sndndan bahsetmesine benziyor.

Gntl o ahane, utanga glmseyiiyle bakyordu:

- Benim yam kck denecek kadar az deil ki

Pusat da son zamanlarda brakr gibi olduu krc tavrn almt:

- Ta atlasa yirmi yan altndasnz. mrlerin uzad amzda yirmi ya tefelsfe

elverili deildir. Siz bunu deil de nazik ve ince bir gen kz olarak,iyi doktor
oluncaya kadar ka zavallnn canna kyacanz hesaplasanz daha doru olmaz m?

Aye hem konudan, hem de Selimin vururken ven szlerden holanmamt. Sze kart:

- Selim! Yine kzma satayorsun. yi bir doktor oluncaya kadar neden birka kiiyi
ldrsn?

Pusat, Ayeye bakmadan sertlikle cevap verdi:

- yi bir doktor olmak iin

Gntl hemen sz ald:

- Ben ok ihtiyatlymdr efendim. yi bir doktor olmak iin birka hastann hayatn
tehlikeye atmaktansa ehemmiyetsiz, herhangi bir doktor olarak kalmay tercih
ederim.

- Yani sradan bir doktor olarak m kalrsnz?

- Evet

- O zaman Gntl olmaktan karsnz.

imdiye kadar hi almad, grmedii bu ekilde bir konuma Gntlnn annesine ok

garip geliyordu. Edas bakmndan dosta bir tartmaya benzemeyen bu szlere nasl bir mana
yaktracan kestirememiti, hatta bu ekimenin altnda mphem bir takm izgiler sezmiti.
Bu adam, kendi kzn ok iyi tanyordu. ki defa grmekle bir ahsiyete bu kadar nfuz
etmek inanlacak ey deildi ama, ite bir gerekti.

Aye ise bu sert grnl konumann altnda baka trl bir yumuaklk, bir yaknlk
bulup huylanyordu. Gntlye hi toz konduramyor, Selimi snrlarn am bir adam olarak
gryordu.

Bu sefer sz aan Gntl oldu:

- Siz, blnze kayp verdirmemek iin dman karsnda ihtiyatl davransanz Selim
Pusat olmaktan kar msnz?
 Bu szler byk bir sadelik iinde ve aml Korudaki mehul kadnn sesiyle sylenmiti.
Pusat,yaralanm bir insan gibi ac duydu ve ok ciddi bir yzle,fakat odadakilerden hi kimseye
bakmadan cevap verdi:

- Ble kumanda edebileceim zamanlarda elbette kardm. nk bir blk

kumandan blndeki teker teker erleri deil,onlarn btn, ald emri ve bir an
nce dmanla temas dnr. Fakat artk bir ble kumanda edemeyeceim iin
sorunuz yerinde olmad ve bana cevap tekil etmedi.

Son cmlenin byk bir krgnlkla sylendii belliydi. Bunu en ok Aye anlam ve Selimin
en duygulu yerinden yaralanmasn hibir zaman istemedii iin bu eve geldiine piman bile
olmutu.

Gntl oral gzkmyordu:

- Resmi durumla hi ilgili deilim efendim. Tbbi hata yapmadan, herhangi bir sebeple
diplomas alnan bir adamn doktorlua da alnamayaca gibi sizin de askerliinizi
elinizden kimse alamaz. Sizin kadar asker bir askerin askerlii nasl alnr? Bu sebeple
size deminki sorumu sormutum. Cevabnz da tahminim gibi kt.

Aye bu cevaptan ok memnundu. Gntl, Selimi okamasn bilmiti. Fakat onun yznde
hibir olumlu mana yoktu. Gntl, Pusatn rtbesini almyordu,ama devlet almt ve yrrlkte
olan sz devletin szyd.

Selim ise byk bir ztrapla byk bir sarholuun arasnda uzaklara, gerileri gidiyor,
hatta an oluyor,benliini,nerede bulunduunu unutuyordu. Sizin kadar asker bir asker
Askerliinizi elinizden kimse alamaz Bunlar Pusat can evinden kavrayacak szlerdi. Hem de
kendisini mest eden bir sesle syleniyordu. yle garip bir tesir altnda idi ki,imdi kendisini bir
subay, bir yzba olarak hissediyor, yllardr gnlne km ar ykten kurtulduunu duyuyor,
hatta ne garip,u anda yaamay tatl buluyordu.

Vakit gece yarsna yaklayordu. Aye ile Tosun oktan yatmlard. Selim eve nasl
dndklerini hatrlamyordu. imdi nnde ak bir albm yoktu ama Gntly her bakt
yerde,ta karsnda gryordu. Gen kz bugnk szleriyle onun iinde yaayan, kllendirilmi
askerlik duygusunu ahlandrm, kudurtmutu. niforma giymek, silah tutmak, blklere kumanda
etmek istiyordu. Bu zaptolunmaz istekle coarken gnll olarak askerlik edebilecei yabanc bir
lke var m diye hafzasn yokluyordu.

Ka zamandr kendisini byle diri ve salam duymamt. Btn bunlar bir gen kzn bir iki
szyle mi olmutu? Yoksa kendisi artk oluk ocuun tesirinde kalacak kadar iradesizlemi
miydi? ki bin yl nce ona ok atamad iin canndan olmam myd? Bunu phesiz Gntl de
biliyor, duyuyordu. Bilmese hep birlikte aml Koruya gittikleri gn kendisinin ok atlmayanlardan
biri olduunu syler miydi?

Selim birdenbire rperdi. Gntly zlyordu. nk bugn o,kendisine bakarak Sizin

kadar asker bir askerin askerlii nasl alnr? demi, yllardr kanayan yarasna merhem srmt.
Fakat acaba yalnz bunun iin mi zlyordu? Bu zleyite bir sebep yok muydu?
 Elbette vard. Selim imdi beyninde ve gnlndeki kasrga arasnda onu semek zere idi.
Adn koymak iin bu kasp kavurucu,kk sktrc kasrgann bir an yavalamasn bekliyor, fakat
yavalamasn da istemiyordu. Kasrga houna gidiyor, kendisine yaama arzusu veriyor,enerjisini
arttryordu. Sarho gibiydi. Sarhotu. Bu sarholuun ebedi olmasn istiyordu.

Gzleri bir aralk byk albmn durduu etajere dedi. Glmsedi. Artk albme ihtiyac
yoktu. Albmdeki, Gntlnn kendisini gryordu. Beyaz yakal lise niformasyla ellerini
arkasnda kavuturmu olduu halde glmsyordu. Fakat ne abuk klk deitiriyordu. imdi
atlet kyafetindeydi. Pars gibi bakyordu. Hatta birka adm atp yaklamt bile ama o anda artk
tam bir gen kz giyimi iinde duruyordu. Birden bu hayal canland ve erefin fotorafnn
yannda duruyordu: Bu kim? diye sordu. Selim yavaa Arkadam eref diye cevap verdi.
Evet,tanyorum dedi, Selim biraz ararak Nereden tanyorsunuz? diye sordu. Gntl, yeil
gzlerini Pusata dikmiti.ki bin yl ncesinden tanyorum dedi. Vahileerek devam etti. O beni
hi sevmez. Ama siz Siz beni seviyordunuz. ok seviyorsunuz. Tapyorsunuz.Onun resmi yerine
benim resmimi koymaz msnz?

Selim susuyordu. Yine allak bullak olmutu.Kz ldrc bir mzie benzeyen sesiyle
konuuyordu. Benim iin hayattan vazgemitiniz. imdi de arkadanzn resminden vazgein. Ben
beni seven adamn masasnda beni sevmeyenin resmini istemiyorum. Beni nasl krabilirsiniz? O
resmi ben kendim oradan karacam. Gryorum ki beni bu kadar sevdiiniz halde en basit
dileimi yerine getiremiyorsunuz.

Bunlar syleyerek bir adm daha att. Elini masadaki resme uzatyordu. Fakat hayal
birdenbire kayboldu.

Selim Pusat, Gntly zleyiindeki asl sebebi semiti. Gerek o kadar aydnlklar
iindeydi ki, onu tanmamaya imkan yoktu.

Artk yarm yamalak tevillerle bu meseleye ad koyma sras gemi, Selim kendisinde
itiraftan ekindii hakikat grmt.

Byk bir sarholuk iinde Gntly seviyorum. Hayat ve kainatmn en byk gerei
bu diye mrldand. Sonra: Kendi kendime kanc itiraf. Galiba iyice budala oldum diyerek acayip
bir ekilde gld.

Birdenbire byk bir halsizlik duyarak yatak odasna yrd. Aye uyanmt:

- Selim! Birisiyle mi konuuyordun, diye sordu.

Selim bir iki saniye sustuktan sonra:

- Bir iiri tekrarlyordum, diye cevap verdi.

24. BLM

Ertesi gn pazard. Aye, havann gzel olduu her Pazar yapt gibi Tosunu gezmeye
gtrmt. Bu gezintilerde yasak savmak kabilinden baz kk ziyaretlerde de bulunurdu.
 Selim, dn gecenin sarholuundan biraz bile aylmam olduu halde,ge dneceini
Ayeye bildiren bir yaz brakarak ikindi zaman evden ayrld. Hibir program olmadan rastgele
yrd. Gntl,damarlarnda alev gibi dolayor,beyninde imek gibi akyordu. Byle maksatsz
yrrken birdenbire bir kap dikkatini ekti ve tand. Buras kendi halinde insanlarn geldii bir
meyhane idi. Vaktiyle bir iki defa gelmi ve ok holanmt. eride hizmet edenler arbal,
mezeleri gzel, ihmal edilmi loluunda ferahlk bulunan bir yerdi. Ani bir kararla ieri girdi.
Daha nce gelmi bir iki mteriden en uzaktaki keye iliti.

Doktor tavsiyesiyle yapmaya balad perhizden nceki zamanlarda nasl bir hzla iiyorsa
ayn hzla imeye balad. Neyi, hangi eyi dnmek istese armlar onu yine Gntlye
gtryordu. Bir aralk gzleri salona dedi. Mteriler hayli oalmt. Grlt olmuyor, gruplar
halinde gelenler bile yava sesle konuuyordu. Bu sessizlii arasra,nee ile glenler bozuyor,
fakat bu glmeler bakalarn rahatsz edecek dereceye gelmeden kesiliyordu.

Pusatta Gntlnn sarholuuna ikinin sarholuu da eklenmiti. Artk kalabalk

kendisini rahatsz etmiyordu. Yanndaki masa bile drt be kii tarafndan tutulmutu. Herkes
buradaki insanlar gibi olsa herhalde bouna tedirginlikler, irkin kavgalar olmazd diye dnd.
evresini dumanl grmeye balam ve byle zamanlarda olduu gibi uuru daha uyank hale
gelmiti.

Meyhanede grlt olmad iin komu masada oturanlarn alak sesle neler
konutuklarn iitiyordu. Bu konuma birdenbire ilgisini ekti. nk aktan bahsediyorlard.
Felsefe retmeni olduu anlalan ve kendisine Hocam diye hitab edilen birisi sevginin tarifini
yapp felsefesine girerken tarihte veya romanlarndaki byk aklardan rnekler veriyor, arkas
Pusata dnk olarak oturan din yapl birisi ise felsefe retmenine sorular sorarak seviyeli bir
tartma yapyordu. retmenin bu adaya Yarbaym diye hitab etmesi Selimin hem dikkatini
ekti,hem de yine iini ztrapla doldurdu. u yarbay belki de tand birisiydi. Sesi hi de yabanc
gelmiyordu. Masadakilerden birinin ona Kemal Be diye hitab etmesi Selimin beynindeki dm
zd. Bu yarbay, Harb Okulundaki sra arkada Kemal Ylmazd. Samimi dostu idi. kinin
tesiriyle olacak,onunla konumak iin byk bir istek duyduu halde hibir davranta bulunmad.
Kemalin yanndaki yabanclarn kim olduunu bilmiyor ve ekingen tabiat dolaysyla tanmad
kimselerin yannda yakn bir arkadayla bile konumak istemiyordu.

Felsefe retmeninin, ak da lm gibi her insann tadaca bir olay diye gstermesine
Kemal Ylmaz kar kt. Bir iki dakikalk konumadan sonra retmen, tartmay sonuca balamak
iin sordu:

- Peki yarbaym! Ak tatmam bir kimseyi tanyor musunuz?

Pusat, komu masaya bakmad halde btn gzlerin arkadana dikildiini grd. Kemal
Ylmaz, ikisinden bir daha yudumladktan sonra cevap verdi:

- Tanyorum.

O anda masada ve tesadfen btn meyhanede olan sessizlik Selime garip geldi ve
retmenin Kim? diye sormas zerine verilecek cevab merakla bekledi. Yarbayn cevab
mthiti:

- Selim Pusat!
 Bir anlk sessizlii birisi bozdu:

- u grltl vakann kahraman m?

Yarbay gayet yava bir sesle ve kelimeleri teker teker syleyerek aklamasn yapt:

- Evet! te o Benim snf arkadamdr. Daha sonra ktada da bulutuumuz oldu.

Meslei dnda hibir eye gnl verdiini grmedim.

- Acaba gizli bir ak da yok mu idi?

- Onun gizlisi yoktu ki Gizlisi olmad iin kendisini mahvetti.

Selim oturduu yerde ac ac gld. Bir gnl ve huzur yeri diye bildii, gelenlerin hep
grgl insanlar olduu urada bile yaras kanatlm, huzuru karlmt. Yavaa kalkarak kasaya
doru yrd.

Akam olmutu. Buraya gelirken olduu gibi imdi de yine nereye gidecei hakknda bir
fikri olmadan yryordu. nsanlar ne kadar yanl tannyordu! Yakn bir arkada kendisini ak
bilmeyen insan diye anlatrken o, Gntl ile dolu olarak yayordu. Gerekte buna yaamak deil,
atete kvranmak demek daha doru olurdu, ama kendisine yayor diye bakyordu ya

Birdenbire aml Koruya geldiini fark etti ve Leylay hatrlayarak iindeki yangn onun
huzurunda sndrmek midiyle yrd. Her zaman oturduu, Leylay tanm olduu sra botu.
Belki gelir diye dnd. Fakat iindeki kuvvetli sezgi bu gece Leylann gelmeyeceini, esrarl
kadn sesinin iitilmeyeceini sylyordu.

Beklemedi. Ar admlarla yryerek aml Korudan ayrld. Kendisi bu kadar ar yrrken

beyni motor gibi alyordu. Getii yerlerin bazs yabanc,bazs bildii kelerdi. Ne kadar
yrdn bilmiyordu, ama ok zaman getiine emindi. Bir aralk durarak ge bakt ve sanki
gkte kendisinin ne yapt,nereleri dolat yazl imi gibi, bu uzun gezinti srasnda Leylann ve
Nurkann evlerinin nnden getiini o anda hatrlad.

Leylay bir kurtarc diye dnerek ifa bulmak iin aram, evinin nne kadar gelmi,
ok ge olduu iin uramayarak ayrlm,Nurkann da belki yine Eski Arkadalar Marn alar
midiyle teselli beklemiti.

mitler botu.

inde byk bir sknt duyarak yryordu. Yorulmutu. Saatine bakt: Gece yarsn biraz
geiyordu. Kendi kendisiyle alay ederek Ne de has piyade subay imiim diye sylendi. evresine
baknnca soka tand ve biraz yryerek yan sokaa kvrld. Gntlnn evinin nndeydi.

Karanlk evin yalnz st katndaki bir odada k yanyordu. Buras Gntlnn odasyd.
Aye ile bu evin alt katndaki misafir odasnda oturduklar zaman Gntl yle sylemiti.

Gecenin bu saatinde bu kz ne yapyordu ki? Belki tbbiye imtihanlar iin

hazrlanyor,yahut da roman okuyordu. Bu ihtimaller Selim Pusata pek yavan geldi ve kaln
perdelerin arkasnda u anda ne olduunu,Gntlnn ne yaptn renmek iin byk bir merak
duydu. Aslnda bu bir merak deil,merak eklinde duyulan bir sevgi strabyd. Byk bir karar ve
cretkarlkla kapsnn basamaklarna eilerek mermerin altndaki anahtar kard. Anahtar
deliine sokarak kapy aralad.

Ayn anda birisi Selimi kolundan tutarak durdurdu ve ban eviren Selim,arkada
erefle yzyze geldi.

eref ban iki yana hafife sallayarak Hakkn yok Selim dedi ve uzaktaki sokak
lambasnn solgun altnda Selim Pusat, arkadann gzlerinin yine nemli olduunu grerek
yrei szlad. inden Fakat onu seviyorum diye geirdi. eref,aralanm kapy sessizce kapayp
anahtar basaman altna koyduktan sonra Selimin dncesini anlam gibi:

- Yine de hakkn yok,dedi. Onu sevmeye de hakkn yok. Sen bugnn ordudan kovulmu
yzbas olmasan bile Tanrkut Mete ordusunun yzbas idin. Ya o kz kim? Kimin
kz? Babasnn Mersinde olduunu sylerken annesinin yznden geen kara bulutu
bakmadan grdn de bunun zerinde niye dnmedin?

Selim susuyordu. Yava yava yryorlard. eref ok kederli bir yz ve elemli bir sesle
konuuyordu:

- Sen niin byle oldun Selim? Unutma ki, o kz btn meziyetleri kendinde toplam bir
prenses olsa bile sen evli olduun iin yine onu sevemezsin. Ak dediin oyuncak ancak
isiz gszlerin harcdr.

Selimin sarholuu gemiti. Bir aralk arkadana dikkatli baknca stnde apoletleri
sklm yzba elbisesi olduunu grerek byk bir ac duydu. nk evlerindeki byk alma
odasnda gezinirken daima giydii ayn elbiseyi,apoletleri sklm kendi ceketini epey zamandr
giymez olmutu. Demek ki kendi mazisini artk umursamaz hale gelmi, askerliini unutmutu.

eref hem yryor, hem konuuyordu:

- Senin her zaman dnecein ey askerliindir. Rtbeni alabilirler,ordudan

kovabilirler, ama askerliini alamazlar. Askerlik rtbe,elbise deil,ruhtur. Istrap
ekmek istiyorsan yle bir kz sevmek yerine bir ble kumanda edemediini dn,
yeter!

erefin szleri Selimin yreine iliyordu. Bunlara cevap veremezdi. Arkada haklyd ve
devam ediyordu:

- Tanrkutun ordusunda iken suu bir anda ilemi, buyruu yerine getirmediin iin
idam olmutun. Bugn ise suu bir anda deil, dnerek, bilerek, isteyerek yapyorsun.

Selim! ki bin ylda bu ne byk deiiklik! Sen byle mi olacaktn? radeni ocuk
denebilecek bir kz m alp gtrecekti? Bana,en yakn arkadana o zaman tattrdn ac bir
gnlk olmu, dinlenmeden drt yana yaplan byk yrylerle kederi arkada brakmtn. imdi
ise hem acm srekli oluyor, hem de beni oyalayacak sava ve akn yok. Artk ben bir subay
deilim. Hiim Yokum

Bunu sylerken sa elini kalbinin stne bastrd ve arkadana bakan Selim onun yreinin
yine kanamakta olduunu grerek rperdi. Yryorlard. Fakat Selim nerelerden getiklerini fark
etmiyor,bakt yerleri grmyordu. ok uzun gibi gelen bir susutan sonra eref yeniden sze
balad:

- Bundan nce,seni askerlikten, yani sevgiden ve inancndan ayrdklar iin

iiyor,zntn unutmaya alyordun. Buna hakkn vard. nk sen yarnnda hibir
mit olmayan bir adamdn. Ya imdi, doktor yasaklad halde niye iiyorsun? O kz
iin mi? Senin askerliin ve tuzbuz olmu midinle o kz eit mi Selim? O kz iin
saln tehlikeye atmak sana yakr m? Yalnz kendin iin mi yayorsun? Evin, ein,
olun yok mu? Kimsem olmad iin ben lebilirdim, ama sen lemezsin. leride Tosunu
kendi yerine bir subay olarak grebilmek midi seni yaatmaya demez mi? Birok
insanlarn mit krntlaryla yaad bu dnyada olunu da deden, baban ve kendin gibi
asker grmek ihtimali az ey midir?

Durdular eref, sa eli hala yreinin stnde olduu halde sol elini apoletsiz askeri
ceketin yan cebine soktu. Bir kartpostal karp Selime uzatarak yeniden konumaya balad:

- Doru hkm vermen iin bir noktaya dikkatini ekeceim. O kz seninle

arkadalmza neden tahamml edemiyor? kimiz hibir ey olmasak bile bunaltc
scaklarla dondurucu souklarn birlikte ekilmesiyle perinlemi bir arkadala
malikiz. Buna askerlik inancn da kat. Dnya byklndeki kaya kadar sarslmaz,
yklmaz bir varlk kar. O kz neden bu varl yok etmee alyor? Neden senin
masandaki resmimi ok gryor?

Son cmle zerine Selim,arkadann verdii karta bakt. Bu, erefin kendisine hatra
olarak verdii, masasndaki erevede duran resmiydi. Bir gece nce Gntlnn hayalinin
Oradan karacam dedii resimdi.

Dehet iinde kald. Tam,bunu nasl ele geirdin diye soracakken arkada tekrar sze
balad:

- Selim! Bir daha grrsek arada krgnlk olur diye korkuyorum. Allaha smarladk!

eref bir anda kayboldu ve aran Pusat, gnlnde kederle dolu bir tkanklk duyarak
evresine baknnca aknl bsbtn artt. nk erefin bakmsz ve tasz mezar banda
bulunuyordu. Kendisinin yazp koyduu, artk ok eskimi olan tahta, stnde Arkadam eref
yazl tahta boynu bkk, ksz, bir ocuk gibi Selim bakyordu.

Mezarlktan karak yava admlarla yrmeye balad.

Kendisini kainatta yalnz kalm gibi gryordu. En yakn ve dost kalpler olan Aye ve Leyla
bile ne kadar uzak ve yabancyd.

Bu akam nasl balayp, nasl bitmiti. Demek dnyada kendisine huzur nasip olmayacakt.
Bu ezginliin altnda,yryerek deil,gvdesini sryerek evine geliyordu. nsanlar, babalaryla
analarnn da gibi mitleriyle dnyaya geldikten sonra denizler gibi mitsizlikler iinde boularak
kaybolup gidiyorlard. Acaba bugn hibir eyden haberi olmayan kk Tosunu nasl bir gelecek
bekliyordu?
 rperdiini hissetti. Bunu dnmemek iin zihni bir gayret sarfederek beynini baka
ynlere evirmeye abalad. O zaman da hep ayn konu kafasn kurcalyordu: Gntl Ok
atlmayanlardan biriydim Sizi selamlamak iin ba evirdim Sizin kadar asker bir asker

Evine girerken sabah olmak zereydi. lk i olarak masaya,erefin resminin durduu

keye yaklat. Arkadann resminin erevesi yerindeydi. Fakat iinde resim bulunmuyordu. O
zaman erefin verdii resme tekrar dikkatle bakt. Evet, oydu,ereveden karlm resimdi.
Onu yerine takt. Fakat birdenbire bir ey dikkatini ekti. Bu fotorafn altnda erefin bir
yazs olacakt: mitli yolun banda arkadam Pusata diye yazlmt,ama imdi resimde o yaz
bulunmuyordu. ereve ye tpatp uyan bu resmin baka resim olmasna imkan yoktu. yleyse yaz
ne olmutu? Bu eytan ieri neydi?

Dnrse ldracan anlad ve uyumak zere, yllardr manevi mezar gibi grd
yatana doru sessizce yrd. Maddi yorgunluk ve manevi bitkinlik uyumasna yarad. Beyni
uyank olduu halde gvdesi uyuyordu.

Aye sabahleyin kalkt zaman iinde bir sknt vard. evresine dikkatle bakp anormal
bir ey grmedii halde bu sknt gemiyordu. Liseler tatile girmi olduu iin kalkmasna lzum
yoktu, ama Selim iine gidecekti. Ona kahvalt hazrlamas icab ediyordu.

uraya buraya gidip gelirken bir aralk Selimin masasna ok yaklat ve masada gznn
almad bir dzensizlik grerek bunun ne olduunu anlamak iin dikkatini masada younlatrd
ve buldu. Bir resim her zamanki yerinde deildi.

Bu resim erefin resmiydi. Onu her zamanki yerine koymak iin eline ald zaman gzleri
hayretle ald. Resmin altnda gzel bir yazyla Selime yazlm olan ithaf yoktu ve yerinde
Evet,onun yerinde kurumu bir kan lekesi bulunuyordu.

Aye, korku mu, ne olduunu anlayamad bir duygu iinde adeta sendeleyerek Aman
Yarabbi! diye sylendi. Bunun manas neydi?

Tekrar fotorafa bakt ve dehetle irkildi. erefin fotorafnn gzleri yalyd

25. BLM

Bir ey Ayenin dikkatini ekti. cretlilere verilen on be gnlk iznini kullanan Selim
evden kmadan boyuna okuyordu. Ayeyi artan,bu okumalarn askerlikle hibir ilgisi
olmayyd. Selim iir kitaplarn, hele bunlarn arasnda da divanlar okuyor, okurken de adeta
kendini unutuyor, bazen de ufak notlar alyordu.

Askerliin dnda da bir hayat olduunu kabul etmek, onlarla uramak gzel eylerdi.
Normale dnmenin belirtileriydi. Fakat divanlara dal Ayeyi yeni batan tedirgin etti ve
batanbaa ak iirleriyle, ak iirlerinin en gzelleriyle dolu divanlara kapanta houna gitmeyen
bir sebep sezinledi.

Selim, bir vakitler kendisinin de iir yazdn unutacak kadar edebiyattan uzaklamt.
imdi durup dururken edebiyata dnmek,hele ona yabanc olmas gereken divan iirlerine
ynelmek Ayeye garip geliyordu.
 Selim divan iirini kolaylkla anlyor,bazen de szlklere bakyor,fakat Ayeye bir ey
sormuyordu. Bu sormay da manalyd. Geri birbirlerine kar gnden gne yabanclatklar bir
hakikat, ama ne de olsa hayat arkada idiler,bir evde yayorlard ve grnrde aralarnda byk
bir krgnlk falan gemi deildi.

Esrarl kan lekelerinin tesirinden kurtulamayan Aye,Selimde bir takm da esrarl

davranlar sezer gibi oluyordu. Bundan dolay kocasn gizlice gz hapsine almt. Onu
phelendirmemek iin kontroln ok ihtiyatla yapyor, Selimle ve okuduklaryla hi
ilgilenmiyormu gibi davranyordu. Fuzuli ve Naili divanlarndan baka iki de antolojiyi dikkatle
okuduunu tesbit etmi,daha fazlasn grememiti. Yalnz Selimin ald notlar arasnda bir
tanesi, garami bir msra gzne arpm, bir okuyuta aklnda kalan bir iir parasnn kime ait
olduunu anlayamamt. Msra yle idi:

Gzlerle gnah ilemenin zevkini tattm

Bu divan edebiyatna ait olamazd. Faruk Nafiz, hatta Yahya Kemal enisi vard, ama daha
yenilerden birinin de olabilirdi.

Aye, kadnlk merak ile yorucu bir ie girimekten ekinmedi. Selimin okuduu iki
antolojiyi batanbaa gzden geirdi. Hibir airde byle bir msra bulamad.

O zaman, nicedir kendisini rahatsz eden duygunun ahlandn duydu: Acaba bu msra
Selim Pusatn m idi? Gzlerle gnah ilemek iirlerde ve hele romanlarda ak byle balard. Bu
msra Seliminse acaba bir akn eiinde mi bulunuyordu?... Sakn

Aye, dncelerinden daha ileri gitmekten ekindi ve beyninden geenlerin hepsini

kuruntu sayarak baka eyler dnmeye balad. Fakat o msra kafasna saplanm, kmak
bilmiyordu. Acaba st ve altndaki msralar da bulabilir miydi?

Bulsa ne olacakt? Hi Aye, iinde bir rahatlk duyar gibi oldu.

Selim ise gz hapsinde olduunu asla anlamayarak, hatta ne yaptn bile pek bilemeyerek
bir eylerle urayordu.

imdi dnyay baka bir adan gryor,nnden perde kalkp yeni, i ac bir manzarayla
karlaan insanlarn duygusunu duyuyordu. inden gelen bir drt vard. Bu drt yazlara ve
yaznn askercesi olan msralara geirmeliydi.

Bir eyler yazyor, bazen bozuyor, dnyor, yeniden yazyordu. Yazd bir iirdi. Ak
iiriydi ve aruzla yazlmt. Tamamn okuduktan sonra duygularn yoklad. Memnun deildi. Her
ak iiri gibi bunda da bir zaaf aa vuruluyor, yani Selim Pusat kendi eliyle kendi prensibini
bozmu oluyordu. Sonra arkada erefin ac uyarmalarn hatrlayarak bunalyor, fakat bu
bunalmann arkasndan, kendisine bakan yeil gzleri grnce her eyi unutuyor, o zaman,
tamamlad iire dalarak ac ac glmsyordu.

Karla ve soluk kesen tipi ile tehlikeler yaratan bir yoldaki yolcu,artk bir defa girmi
bulunduu bu yolda tabiatla nasl bouuyorsa, Selim de yeil bakl kasrgann arasnda bir lm-
dirim sava yapacakt.
 Hayat byleydi. Rzgarlar bir aacn yapran uzaklardaki bir suya nasl atyor ve yaprak
hi de kendisine yakmayan bir evrede nasl dnp arparak kayboluyorsa, Selim Pusat da kendi
aac olan asker ocandan koparak yeil dalgal ve alayanl bir rmaa dm, mehule doru
srklenip gidiyordu. Yalnz srklenmekle kalmyor,bu arada kendi saln ykyordu. nk
yasak edilen ikiye yine balam, hatta eski hzn da amt.

Selim artk dnya ile ilgisini tamamiyle kesmiti. Birok eyleri irade kuvvetiyle unutuyor,
bu sayede, yznde bahtiyar insanlarn rahatl ve yumuakl grnyordu.

Tatilinin son gnlerinde yeniden hastalanarak yataa dt. ki yeniden bnyesini

sarsmt. Selim bunun farknda deilmi gibi yatyor, perhize ve ilalara devam ediyordu. Kendi
hastal ve sal ile de o kadar ilgisizdi ki,gelen doktorun kim olduunu hatrlamyor,yanndaki
pencereden ge bakmakla, zaman onu andrmadan o zaman andrmak istiyormuasna saatler
geiriyordu. Ayeyi de hayal meyal gryor gibiydi. Yataa deli gerekten de ona bir kere bile
hitab etmi deildi. Evde tek konutuu insan Tosundu. Onun sorularna cevap veriyor, henz
iinde hibir ktlk, ikiyzllk bulunmayan bu ocuun da zamanla insanlk irkefine
bulaacana dnnce yreine ac kerek ufuklara bakyordu.

Gndeliki kadn, Selimin yanna gelmekten ekiniyordu. O kadar aksi bir hali, yle sert
baklar vard ki, kadn sanki hakarete urayacak yahut kalbi krlacakm gibi bir duygu ile
ekiniyordu, bir ey sormak, danmak istedii zaman Tosunu eli olarak kullanyordu. Halbuki
Selimin aksilii ve sert bak ona deil, kendi iinden geenlere idi. Gnlndeki kasrgann
gemesini bekliyordu, ama geeceine dair hibir belirti gzkmyordu.

Yataktaki son gnyd. zni bittii iin ertesi gn vazifeye balayacakt. Tosun her
zamanki masum tavryla odaya girerek babasna bir mektup uzatt.

Selim mektuplara kar oldum olas merakszd. Okumak iin acele etmek, kimden geldiini
anlamaya istek duymazd. Yine yle oldu. Zarftaki yazya bakt. Tanmad bir yazyd. Mektubu
at. Ne garip ey! Bu bir iirdi ve altnda kendi imzas vard. Dikkatle bakt. Hem de kendi el
yazsyla yazlmt. iiri iinden okumaya balad:

Ruhun mu ate,yoksa o gzler mi alevden?

Bilmem,bu yanarda ne biim korla tututu?
Pervane olan kendini gizler mi alevden?
Sen istedin,ondan bu gnl zorla tututu

Gn senden k alsa da bir renge brnse;

Ay secde edip ehrene yerlerde srnse;
Her ey silinip kayboluyorken nazarmdan,
Yalnz o yeil gzlerinin nuru grnse

Ey sen ki kl ettin beni onmaz yaknla,

Ey sen ki gnller tutuur her baknla!
Haner gibi keskin ve iekler gibi ince
ehren bana urunda lm hazz verince
Gnlmdeki azgn devi rzgarlara attm;
Gzlerle gnah ilemenin zevkini tattm.
Gzler ki birer parasdr senden lahn,
Gzler ki senin en kat zulmn ve silahn,
Vur anl silahnla,gnl mlk dzelsin
Sen ldryorken de,vururken de gzelsin!

Bir baka fsun fkryor sanki yznden,

Bir yz ki yaplm dii kaplanla hznden
Hasret sana,ey yirmi yln taze bahar,
Valsnla da dinmez yine barmdaki ar.
Dinmez! Gnln,tapmann,akn sesidir bu!
Hasret ekerek uruna lmek de kolayd,
Grmek seni ukbadan eer mmkn olayd.

Dnyay boup mahere dndrse denizler,

Tek bendeki volkanlar sndrse denizler!
Hala yayor gizlenerek ruhuma Kaabil,
mkan bulunsayd,btn mre mukabil
Srretmeye elden seni bir perde olurdum.
Toprak gibi her inediin yerde olurdum.

Mehtapl yzn Tanry kskandryordur.

En hisli iirden de rlmez bu gzellik.
Yaklamas g,senden uzaklamas zordur;
Kalbin iidir,gzle grlmez bu gzellik

Son msra beyninde bir nokta yava yava aydnlanmaya balad. Sisler yrtld. nce
belirsiz olan ekiller aa kt ve her eyi hatrlayan Selim ac ac glmsedi. Bu iiri yazp
Gntlye gnderen kendisiydi. imdi bu lgnln cezasn ekiyordu. Gntl iiri geri
yollayarak Selim Pusat reddettiini belli ediyordu. Tekrar glmsedi. Ya ne olacakt? Kabul m
edecekti? Peki, bile bile neden byle yapmt? Mecburdu. ki bin yl nceki macera
tekrarlanyordu. Kader bire kere izilmiti. Hibir kuvvet onu deitiremezdi.

Selim Pusat ertesi gn broya l halinde gitti. Oradakilerden bir ikisi yzne ve
bitkinliine bakarak iyilemeden gelmekle doru yapmadn sylediler. Ksa ve kuru teekkrlerle
karlk vererek masasna eildi ve akama kadar bir kat okumadan evraka gzlerini, dikti,
durdu.

Daha nceki sarsntlar geitirmekten doan bir tecrbeyle bunu da yeneceini biliyordu.
Yava yava iinde Gntlye kar bir fkenin kabardn seziyordu. Durup dururken kendisini bu
yola zorlamasnn manas neydi? Selim, asker ocandan karldktan sonra kendi aleminde
yaayan,hibir eyle ilgilenmeyen bir insan olmuken onu ilgisizliin bu ucundan ekip ilginin ateli
ucuna srklemek niindi? Bunu yaptktan sonra o mektubu geri gndermek nedendi?

Beyninde bu hesaplamay yaparak akam ettii zaman artk bitkinliinin getiini

anlamt. Gntlye kar olan duygularndan hibir eksilme, hibir deiiklik olmamakla beraber
iine dolmak zere olan yenilmilik bunaltsndan kurtulmu, sevgiyi ok sarho eden bir iki haline
grmeye balamt.

Birka gn sonraki Pazar sabah Aye olduka souk ve ekingen bir tavrla Bugn leden
sonra kzlar gelecek dedi ve imdiye kadar hi yapmad ekilde, Selimin cevabn beklemeden
dnp odadan karak hazrlklaryla uramaya balad.
 Selim, nedense, Gntl ile karlamak istemiyordu. Mektubunun geri gnderilmesinden
doan fkeyle sert bir k yapmaktan ekiniyordu. Mektubu yok etmek dururken geri gndermek
ne demekti? Bunda bir hakaret yok muydu? Bir aralk Ayeye bir ey sylemeden evden kp
gitmeyi dnd ama bu, Gntlye tepki deil, Ayeye znt verici bir davran olacakt.

Kap alnnca irkildi. Fakat bu gelenleri Ik Kzlar deil, retmen hanmlar olduunu
grnce ferahlad. Nasl olsa Gntl de gelecek deil miydi? rkilmenin, ferahlamann manas
kalmyordu.

Bu dnceyle Selim Pusat kvamn buldu.

Ik Kzlar en sonra geldiler. Fakat iki kiiydiler. Aralarnda Gntl yoktu. Bu yokluk
birdenbire Pusat fkelendirdi. Bu da mektubu geri gndermek gibi bir eydi. Ayenin Gntl
nerede? sorusuna verilecek cevab grnteki kaytszlna ramen derin bir merakla bekledi:

- Akrabalarnn yanna gitti efendim. ok hrmetleri var. Bundan sonraki ziyaretimizde

bulunacak.

Selim bir anda iradesinin kuvvetlendiini hissetti ve her zamanki durumunu taknarak
kendisi konumadan konuulanlar dinlemeye balad.

Ayenin hazrlad ay ve biskvitleri Ayeyle beraber Ik Kzlar datmt. Nefis

demli ve biraz limonlu ay ierken Aydolu ile yan yana oturduklarnn farkna vard. Aydolu bugn
Selime kar ok nazik bir yaknlk gsteriyor,hatta arasra onunla konuuyordu.

retmen hanmlarn tatl bir konumaya daldklar bir srada Aydolu birdenbire ve
yavaa Pusata:

- iiriniz ok gzeldi efendim, dedi ve gafil avlanan Selim:

- Hangi iir?, diye sordu.

Aydolu gzleri ve dudaklaryla glmsyordu:

- Gntlye yazdnz iir

Selim Pusat, verdii sr ifa olunmu insanlarn fkesiyle kzard ve istihza ile:

- Demek ki size gsterdi, dedi. Aydolu ayn sevimli ve glmseyi ile:

- mz beraber okuduk efendim, diye cevap verdi.

Baka bir zamanda olsayd Selim konumay burada keser, bir daha amazd. Fakat iinde
bir eziklik duyduu iin merakn giderecek sorular sormaktan kendini alamyordu:

- Size gstermesi doru muydu?

- Neresinde yanl vard efendim?

- Verilen bir srr aa vurmaktan daha yanl ne olabilir?

 - Bu bir sr deil ki Biz her eyi biliyorduk.

Pusatn kalar atld:

- Nereden biliyordunuz?

- Sizden

Konuma bir ara kesildi. nk retmenlerden biri, Aydolunun yannda oturan Nurkana
bir eyler sormu, Aydolu da retmeni dinlemeye mecbur kalmt. Pusat, bunu benden nasl
rendiler diye zihnini kurcalad. lgisini bu kadar belli edecek derecede iradesizlik mi
gstermiti? Yoksa ok kk de olsa, yapt baz falsolarn kzlar farkna m varmt? Bunlar
dnrken bir yandan da Aydolunun serbest kalaca an bekliyordu. Bekledii an gelince sordu:

- Bunu benden nasl rendiniz?

Aydolu yine glmsedi:

- Sizi ziyaretlerimizde ve okula geliinizde ona yaptnz farkl muameleden

- Bu fark neydi?

- Bizimle hi ilgilenmiyor, yalnz Gntl ile megul oluyordunuz.

- Bu bir tesadf olamaz myd?

- Tesadf olmadn iiriniz ortaya koydu.

Pusat sustu. Kz haklyd. Daha birok ey sormak istedii halde vazgeti. Zaten bu kadar
samimi olan kz arkadalarn byle bir konuyu birbirlerinden saklamalar imkanszd. inde derin
bir strap duydu. Bu meclis,bu insanlar kendisini birdenbire dayanlmaz ekilde skmaya balad ve
imdiye kadar Aydoluya asla gstermedii sert bir eda ile sordu:

- Arkadanz daha nazik davranamaz myd?

- Ne gibi efendim?

- Mektubu geri gnderecek yerde yrtp atsa olmaz myd?

Aydolu ciddileti:

- Mektubunuzu yrtmak hakaret olur diye dnd iin geri yollad.

Pusat dikkatle kzn yzne baktktan sonra iinden bir arln kalktn duydu. Yaamak
galiba o kadar tatsz deildi.
 26. BLM

Selim Pusat, Gntly zleyerek yandnn farkndayd. Haftalar gemi, fakat henz
akrabalarnn yanndan dnmemiti. Bir yandan da bu bekleyiin srp gitmesini istiyor, nk nasl
olacan tahmin edemedii ilk karlamadan ekiniyordu.

Selim Pusat ekiniyor, hatta korkuyordu. Artk korkmann ne demek olduunu o da

herkes gibi renmiti. Korktuu aklna geldike ac ac glmsyor, sonra erefin szlerini
hatrlyordu: Sen byle mi olacaktn? Sen karar ve irade adam idin. Ya o kimdi? Kimin kzyd?

O zaman, iinde demir yumru gibi bir arln acsn duyuyor, baka hibir aresi
kalmayarak canlarna kyan insanlar gibi avunmay kendisine yasak edilen, saln, giderek de
hayatn tehlikeye atan ikide buluyordu.

Aye ile artk deil konumak, selamlamay bile kesmilerdi. Bir konumann byk bir
frtna koparacan ikisi de biliyordu.

Bir akam, geceye yakn bir saatte, evde yalnz olarak ikiye dald bir srada kap
acayip bir ekilde alnd. Bu acayiplik, aln uzunluundan baka kan sesin o zamana kadar
duymad notasndan ileri geliyordu. Kapda niformal bir adam vard. Fakat Selimin ba o kadar
dumanl idi ki, bunun polis mi, beki mi, posta memuru mu olduunu ayramyordu.

Adam elindeki kad uzatarak mzalar msnz?, dedi. Selim sordu:

- Bu nedir?

- Celpname.

- Ne celpnamesi?

- Mahkemeden arlyorsunuz

Selim armad. Fakat fkelendi ve sert bir sesle sordu:

- Hangi mahkemeden? Ne sfatla arlyorum?

Adam, kad gsterdi:

- Okuyunuz, hepsi yazl

Selim o kadar sarhotu ki, bu yazlar okumasna imkan yoktu. Hatta elindeki kad
doru mu, ters mi tuttuunun bile farknda deildi. Kad adama vererek:

- Sen oku bakalm, neymi?

Selimin yzne hi bakmayan adam kad ald. Kapnn nndeki a tutmaya lzum
grmeden Selime:
 - Byk Mahkemeden sank olarak arlyorsunuz, cevabn verdi. Selim yine
armad:

- Byk Mahkeme nedir? Byle bir mahkeme olduunu ilk defa duyuyorum. Bu bir
askeri mahkeme mi?

- Hayr! Bu baka trl bir mahkemedir.

- Hangi sutan sank olarak arlyorum?

Adam, o zamana kadar soukkanlln muhafaza eden Pusatn kann donduran cevab
byk bir skunetle verdi:

- Yasak aktan!..

Ve fkeyle bir adm atan Selimi ileden karrcasna szlerini tamamlad:

- Hemen gideceiz.

- Bu saatte mi?

- Evet, bu saatte ve benimle

Selim birdenbire rperdi. nk polis mi, mbair mi olduu anlalmayan adam, gece
vakti kendisini garip bir mahkemeye aran adam o idi. Yani Yek!..

Glmsedi:

- Aklktan, sihirbazlktan, ihtilalcilikten, ajanlktan, doktorluktan sonra imdi de

hakim yama m oldun?

Her zaman eilip bklen, kamburumsu ve aksak Yek bu gece dimdikti. Konumasna da
cesaret gelmiti:

- Bana hakaret edemezsiniz yzbam! Sizi kendi adma da mahkemeye verirdim, ama
bu suun altndan kalkamayacanz iin lzum grmyorum. Ben aldm buyruu
yerine getirmekten baka bir ey yapmyorum. Buyurun gidelim.

Selim hzla kapy ekti. Yrmeye baladlar.

Onu yrten ey byk bir merakt. Byk Mahkeme szn evvelce iitmi gibiydi, ama
askeri mahkemeler ve harb divanlar dnda pek fazla bir ey bilmedii iin bunun da zerinde
fazla durmamt.

Bu gece gk bulutlu olduundan ortalk hi de aydnlk deildi. Garip bir tesadfle sokak
lambalarnn birou da yanmyordu.

Selim nereye gittiklerinin farknda bile deildi. Bir aralk Yekin sesi ile kendine geldi:

- Prenses Hanzadenin evinin nnden geiyoruz.

 Selim ban kaldrd. Pencerelerde k yoktu. Yek devam etti:

- Evde deil. Mahkemenizde bulunmak zere km olacak.

Bu szler Selim Pusatta bir ok tesiri yapt. Biraz aylr gibi olduysa da gzlerini
yeniden duman kaplad ve ar admlarla yrd. Yolda yalnz ikisinin ayak sesleri duyuluyor,
arkadan da bu seslerin yanks geliyordu.

Yek yeniden konutu:

- Sizden yirmi be ya kk sevgilinizin evinden geiyoruz.

Pusat irkildi. Gntlnn evi nndeydiler. Gzleri nce kap basmaklarna, onra st kata
gitti. Kapkaranlkt.

Yek tekrar sze balad:

- Durumada bulunmak zere evden kmtr.

Pusatn zaten dank olan zihni bsbtn dald. Kendisinin birka dakika nce
rendii bu muhakemeyi onlar nasl, ne zaman, kimden haber almlard? Fakat bunu Yeke
sormay kklk sayarak admlarn hzlandrd.

Hala nerelerden getiklerinin farknda deildi. Sonra u da vard ki, Yek uradan yahut
buradan gidilecek diye bir ey sylemiyor, Pusatn gittii yollarda onu yannda yrmekten baka
bir ey yapmyor, arasra bir iki sz ediyordu. Yine yle oldu:

- Ay parasnn nnden geiyoruz.

Selim bir ey anlamad:

- Ay paras kim?

- Aman yzbam! Ay parasn nasl tanmazsnz?

- Tanmyorum.

- nsan kendi srrn kefedeni hi tanmaz m?

- Aydolu mu demek istiyorsun?

Yek bu soruya cevap vermeden pencereleri gsterdi:

- Bakn! Onun evi de karanlk. O da mahkemede

Pusat, iinde bir sknt duydu. Yapmak istedii bir ey vard. Fakat o kadar sarhotu ki,
bunu dnp bulmasyla unutmas bir oluyor, yeniden bulmak iin beynini ar bir gayretle
yoruyordu.
 Byle dnerek adm atarken birden tkezledi ve dmek zere iken Yek koluna
girerek onu tuttu.

Sonra:

- Buras sizin iin galiba tekin deil yzbam! Ya size arpan gizli bir radyasyon var,
yahut farkna varmadan teki dnya gzelinin tesirinde kalyorsunuz.

Pusat fkelenmeye balamt:

- Bu herzelerin manas ne?

- Aman yzbam! Siz de mi gereklerden holanmamaya baladnz? Bakn! Dnya

gzellerinden Nurkan Hanmn evi deil mi? Piyanosuyla sizi mest ettii akam yine
burada dmemi miydiniz? imdi evi kapkaranlk olduuna gre o da durumay
dinlemeye gitmi olacak.

Selim evresine baknd. Btn evler karanlkt. Bu saatte herkes yatm olmalyd.
fkesi artt ve biraz azalan sarholuun verdii uyanklkla bard.

- Serseri budala! Benim sarholuumdan istifade ederek aklnca alay m etmek

istiyorsun? Gecenin bu saatinde muhakeme olur mu? Defol, git de bam belaya
sokma

Yek bir adam gerileyerek cebinden iri bir ddk kard:

- Alay falan ettiim yok. Mahkemeye gideceiz. Gelmezseniz yardmclarm

armaya mecbur olacam.

Bunu syleyerek eliyle geriyi gsteriyordu. Pusat hmla geri dnd. nce gzne
drt kii arpt. Sonra onlarn sanda,solunda bakalar peyda oldu. Daha sonra arkalarnda da bir
sr kii gzkt. Bir blk kadar kalabalk kimseler yava yava yaklayorlard. Pusat, uzun
sredir kendi ayak seslerinin yanks sand grltnn bu kalabalktan ktn o zaman anlad.

Bu kalabalkla baa kmasna imkan yoktu. Yrd ve Yek, sanki onun iinden geenleri
anlam gibi yeniden konutu:

- Btn evlerin karanlk olmasna baka mana vermeyin. Bu gece herkes orada
bulunacak.

Selim, iradesini ve karar verme gcn alp gtrm olan ar sarholuun tesiriyle ne
yapacan bilemeden yryordu. Byk Mahkemenin olaanst, ok merak edilecek bir ey
olduunu anlad halde hibir merak duymuyor, hayatla tek ilikisi bile kalmam bir insann ruh
hali iinde ilerliyordu.

Bir aralk bulutlar ekilir gibi oldu. Yerler aydnland. O zaman Selimin gzlerine bir ey
arpt. Yrdkleri yolda dzgn aralklarla glge gibi lekeler grnyordu.

Bu gece ok mantksz ileyen muhakemesi buna taklrken Yekin uursuz sesi iitildi:
 - O grdkleriniz kan lekesidir. Byk Muhakemede bulunmak zere biraz nce
buradan arkadanz eref geti.

Selim rperdiini duydu. rperme gemedi. ini korku brd ve yaz gecesinde
titremeye balad.

Melun Yek her eyin farkndayd. ok ciddi, fakat iinde alay nlayan bir sesle:

- Ne o yzbam?, dedi. Hani siz hibir eyden korkmazdnz? Titreyecek kadar

mahkemeden rktnz m?

Selim Pusatta cevap verecek g kalmamt. Garip bir rzgar esiyor, daha garip bir
uultu yreinin iine doluyordu. Yek:

- te geldik deyince ban kaldran Pusat bir maher kalabalnn ortasnda

olduunu grd ve aknlkla sendeledi.

Anlatlamayacak kadar geni ve byk bir meydand. Hemen her semtini bildii ehrin
byle bir meydan olduunu hatrlamyordu. Yz binlerle deil, milyonlarla bile saylmayacak olan
bu kalabalk nereden kmt? Pusat Acaba uurum mu yerinde deil? diye dnrken Yek,
yandaki bir iskemleyi gstererek Buraya oturacaksnz yzbam dedi. Selim btn sarholuuna,
gzlerinin dumanl grnne ramen bu iskemlenin bir taht kadar gsterili olduunu fark etti
ve derhal oturdu.

Deminki uultu dinmiti. Saysz kalabalktan herkes kendisine bakyordu. Geridekiler ve

daha geridekiler Selime sanki yllarca uzak mesafelerden bakyormu gibi geliyordu.

Sessizlik uzun srmedi. O deminki garip uultu yeniden balad. Gkte bulutlar oalm,
hatta alalm, ay kaybolduu iin ortalk zifiri karanla boulmutu.

Birdenbire, kasrgann ulu aalardan kurulu bir ormana arpmasndaki sese benzer
rpertici, fakat gzle bir grlt sonsuz alan kaplad ve Selim Pusat tam karsnda gz
kamatrc, heybetli bir n parladn, ayn anda, o ok byk meydandaki milyonlarn hep
birden ayaa kalkarak a baktklarn grd. Bir el, kolundan tutarak kendisini de ayaa kaldrd
ve Pusat gerekten bir mahkemede olduunu anlad. Yan banda, kendisini ayaa kaldran Yek,
fsldar gibi bir sesle Tanrnn huzurunda bulunuyorsunuz deyince Selim esas durua geti.
kinin tesiri gemi, onun yerine baka trl, anlatlamaz bir sarholuk gelmiti. Dnya kadar,
kainat kadar geni olan meydanda t kmyordu.

Yine birdenbire, titretici ve heybetli bir sesin kendisine seslendiini duyarak rperdi:

- Selim Pusat! Duruman balyor.

Selim kendine gelmi, iradesini taknmt. Kendisiyle karsndaki muhteem n

arasna yaratn geldiini grd ve onlarla ilk defa karlamasna ramen gnlne dolan bir
sezgiyle kim olduklarn tand. Bunlar Cebrail, Mikail ve srafildi.

nsan gibiydiler, ama insana benzemiyorlard. ok byktler, ama bu geni alan

dolduran insanlarla ayn boyda gzkyorlard.
 Cebrail sze balad:

- Selim Pusat byk gnahlar iledi. Ben grevi bitmi bir melek olduum, kyamete
kadar dinlenmek hakkn kazandm halde bu hakkma iliti. Onun gnlnden geen
frtnalarla rahatsz edildim. Halbuki bu frtnalar yalnz ben peygamberlere
gtrrken duyulurdu. Kendisinden yirmi be ya kk bir kz sevdi ve hepsinden
daha kt olarak bu sevgiyi aa vurdu. Bir subay iin en byk gnah budur.

Derin sessizliin arasnda heybetli ses sordu:

- Ne diyorsun Selim Pusat?

Selim, gzlerini kamatran a bakmaya alarak subaylk zamanndaki sertlii ile

cevap verdi:

- Dorudur!

Mikail sze balad:

- Selim Pusat benim haklarma da iliti. Ben en gzel ve i ac yamurlar

yadrdm gibi ldrc kasrgalar da estirir, lk gnele beraber kavurucu gnei
de parlatrm. Bu sank yle bir sevgiye tutuldu ki gnlnde nisan esintileriyle
birlikte karak boralar da esti. Zaman zaman mays gneiyle snd. Zaman zaman
austos gneiyle kavruldu. Bana rakib oldu. radesini kullanamad. Bir subay iin en
byk gnah budur.

t kmyordu. Heybetli ses yine sordu:

- Ne diyorsun Selim Pusat?

Selim daha da sertlemiti:

- Dorudur!

srafil sze balad:

- Benzi vazifem kyamet gn olacaktr. O gne kadar buyruk beklemeye mecburum.

Selim Pusatn gnlnn iindeki feryatlar o kadar ac ve grltl idi ki insanlar
duysa hep lr, benim surumu ttrmeme lzum kalmazd. Btn bunlar kendisinin
gnahndan dodu. Gnahlarn aratra aratra ilk sebebe gidince bunu rendim.
nsanlarn trl fikri alkantsyla boutuu ada o krallk taraftaryd. lkesinin
kanunlarn tanmaz olmutu.

Heybetli ses nc defa sordu:

- Ne diyorsun Selim Pusat?

- Dorudur!

- Btn olanlarn ilk sebebi senin Kralc oluun mudur?

 - Evet!

- Bunu ilk gnah diye kabul ediyor musun?

- Asla!

- Neden?

- Btn o muhteem krallar sen yarattn!

27. BLM

Sonsuz alanda sessizliin kalbi arpyordu. Selim Pusat en yaknndan en uzaa kadar
herkesin yzndeki ldrc merak izgilerini seebiliyordu. Baklarn derinletirerek kalabalk
arasnda tandk kimseler bulmaya alt. Ne garip!.. Burada herkes baka baka olduu halde
hepsi de birbirine benziyordu. Bundaki garabeti dnmeye vakit kalmadan heybetli sesle yeniden
titredi:

- Tank olarak senin hakknda peygamberler konuacak

Selim byk bir aknlk iinde peygamberleri dnrken demin meleklerin konutuu
yere ar admlarla kii gelerek byk bir vakar iinde, Selimin bakamad selamladlar.

lerinden biri ilerleyerek diz kt. Ellerini kaldrarak:

- Ey Ulu Ik! Ey Ulu Ate! Ey Ahuramazda. Ben Zerdtm, dedi.

In iindeki heybetli ses sordu:

- Zerdt! Ruhlar aleminden Selim Pusatn btn hayatn grdn. Sulu mudur?

Zerdt ayaa kalkarak cevap verdi:

- En byk suludur. nk bir kza gnln kaptrd. Kadnlarn hepsi Ehrimenin

hizmetkar, askerdir. Bir kadna tutsak olmak eytana kul olmak demektir. Hem de
bu bir subayd ve olgunluk andayd. Kendisinden yirmi be ya kk kza esir
olmakla eytan tarafna gemeye gnll olduunu gsterdi. Ne dnyada, ne de
ruhlar alemindeki hayatmda bundan daha sulu insan grmedim.

Iktan ses geldi:

- Ne diyorsun Selim Pusat?

- Kabul etmiyorum.

- Neden?
 - Kadnlar neden eytann kulu olarak yaratt? Yarattn da o kadnlardan peygamberi
nasl vcuda getirdin?

kinci peygamber ilerledi. Avularn birletirerek ba edi. Diz kt:

- Ey ebedi Nirvanna! Ey balangsz, sonsuz varlk! Ben Budaym, dedi.

In sesi daha da heybetlenmiti:

- Buda! Sen fenalk diye bir ey kabul etmiyorsun. Selim Pusat fenalk yapm mdr?
Gnah ilemi midir?

Budann yava, yumuak ve przsz sesi cevap verdi:

- Gnah ilemitir! Alemin bir kuruntular alemi, akn bir hastalk olduunu anlamam,
ruhunu huzurun ndan didimenin karanlna atmtr. Bylelikle senden, ebedi
Nirvannadan uzaklaarak en byk gnah tamtr. Ruhu milyonlarca yl azap
cehenneminde yanmaya layktr. Ancak ondan sonradr ki kuruntudan insanlarn
skununa kavuacak, put diye tapt kzn alelade bir yaratk, geici bir hayal
olduunu anlayacaktr.

Buda susunca ktaki ses heybetle sordu:

- Ne cevap vereceksin Selim Pusat?

Selim Pusat fkelenmiti:

- Btn bu szleri samalardan ibaret, diye bard. Buda denilen bu adam tarih
boyunca tek kumandan yetitirmemi, sava renmemi, yabanc tutsakln iar
edinmi bir miskinler lkesinin peygamberidir. Kuruntu ne demek? Skun yani bar
ne demek? Alemi savala yaratan sen deil misin? Sava yaratl kanunu yapan sen
deil misin? Gzel kzlar yaratan sen deil misin? Sevmek iin bize gnl veren sen
deil misin? Hem o gzeli yarat. Hem onu bana sevdir. Ondan sonra da ruhumu
milyonlarca yl azap cehenneminde yak. Bunu bir Tanr deil, ancak Tanr kudretinde
bir ocuk yapabilir!

Birden ortal yine o korkun sessizlik brrken nc peygamber vekar ile ilerleyerek
yere kapand. Alnn yere srdkten sonra kalkarak:

- Ben son peygamber Muhammedim, dedi. Bu dnyaya getirdiim ebedi eriata gre
Selim Pusat sulu ve gnahkardr. Kk bir kz sevmekle zevcesine strap vermi,
meru yol dururken gayrmeruuna sapm ve hepsinden fena olarak da istenmedii
halde bir kzn hayalinin ardndan komu, geceleyin onun evine girmeye kalkm,
yasak edilen ikiye dadanmtr. Bir kadn ancak sevilir. Ona esir olunmaz. Bu,
putperestliktir ve en byk gnahtr.

Ik adeta grler gibiydi:

- Ne diyeceksin Selim Pusat?

 - Ben kimseye ktlk etmedim. Kimse hakknda kt dnce beslemedim. mitleri
krlm bir insan olarak avunmay ikide ve bir gzeli dnmede buldum. ki fena
ise zm neden yarattnz? zmden iki yaplacan neden Levh-i Mahfuz a
yazdn? Son peygamberin arkadalar namaz klarken ayetleri yanl okumasayd iki
yasaklanacak myd? ldeki Bedevi ile bir kurmay subayn imesi ayn mdr? Biri
sarho olunca her trl herzeyi syleyebilir. teki sarholuun son merhalesinde
bile temkinli ve iradelidir. Kk bir kz sevmek gnahsa, son peygamber, Ayeyi
neden sevdi de ald? Tanr adaletinin yrd bu mahkemede de byle hakszlklar
yaplacaksa beni cehennemin en kt yerine atn. Atn ki, tek iimde insanln
erdemine ait son krntlar da yok olup gitmesin.

Pusat bunlar syleyince n oald, gzlere tesir ettii, gnllere dehet sald
grld ve heybetli ses sordu:

- imdi de sen savunma tanklarn gster!

Pusat ard:

- Herkesin menfuru olduunu anladm. Dnyada ve ruhlar aleminde beni savunacak

kimsenin bulunacan ummuyorum.

- O kadar beendiin, sevdiin krallardan bir tek kii de gsteremez misin?

Krallardan sz edilince Selim Pusat canland, dikleti. Askerlik zamanndaki sert sesiyle:

- Milletimin byk krallarn dinleyin, diye cevap verdi. Ayn anda n sa ve

solunda iki yol ve bu iki yoldan akrtlar arasnda birok atlnn drtnala geldii
grld. Dank gibi gzken bu atllar n karsna gelince dzgn bir sra haline
getiler ve bir anda atlarndan atlayarak yere diz vurup selamladktan sonra
kalktlar.

En bataki, evik bir davranla silahlarn karp yanndakine verdikten sonra a

doru ilerledi. Ba eip dorulduktan sonra kendisini tantt:

- Ben Alp Er Tunga Selim Pusatn milletinin en eski kral. O kadar eskiyim ki, tarihle
efsane arasnda kayboldum. Selim Pusatn benden haberi bile yoktur. Kralc olduu
halde kendi en eski kralndan, savata len kralndan habersiz yaamaktadr.
Bundan dolay onun hakknda ben bir demeyeceim. Benden sonraki onu iyi tanr.
Sz onu brakyorum.

Alp Er Tunga, gsterili ve kahraman edasyla topraa diz vurduktan sonra yerine gelip
demin verdii silahlarn alrken, silahlar veren ikinci kral, omuzlarna dklen salar, heybetli
brk, ok sert baklaryla kendi silahlarn karp yanndakilere vererek ilerledi:

- Ben, Selim Pusatn milletini yaratan adam. Asl adm unuttum. imdikiler bana
Tanrkut Mete diyorlar. Selim Pusat benim ordumda da bir yzbayd. Br
boyundan Kay adnda bir yzbayd. Bu Yzba Br Kay, sevgilisini hedef yaparak
okla vurmas iin verdiim buyrua be emediinden idam olundu. Bir asker ald
buyruu yapmazsa o hibir ey deildir. Gryorum ki, iki bin yl akn bir zamandan
 sonra ruhu Selim Pusatta tecelli ederek yine bir kza tutsak olmutur. Suludur. Er
kiiler vurumak iin doarlar. Kzlara tutsak olmak iin deil

Iktan ses geldi:

- Ne diyorsun Selim Pusat?

- Hibir itirazm yok. Kralmn szleri batan sona dorudur.

Tanrkut yerine gelirken onun yanndaki tknaz, ksa boylu, esmer kral ilerleyerek yere
diz vurdu:

- Ben de benden nceki gibi asl ad unutulmu bedbaht biriyim. Bana Atila diyorlar.
Selim Pusat suludur. Er kiiler kadna tutsak olmaz. Ben bir zafer sarholuu
sonunda, yabanc bir soydan bir kadnla evlendiim gece ldm. Fakat ben lkeler
am, ordular yenmi, bir avu insanla doudan batya buyruk vermi kraldm. Selim
Pusat bir yzba bile olmad halde bir kz sevdi. Hangi hakla ve neyin karl
olarak? Buna hak kazanacak bir baar gsteremedii gibi kendi ann yasasna
kar gelmitir. Suludur.

Atila yerine geti. Bir aralk, tek dizi halinde bir sra kaplayan kralar baktlar. Pek
kalabalktlar. Hepsinin birer birer gelip tanklk etmesi ok zaman alacakt. Konumadan
anlatlar.

Kumral sal, gururlu birisi ilerleyerek yere diz vurdu:

- Ben Gk Trklerin byk kaan stemi Kaanm, dedi. ran ve Bat Romay yenerken
buyruumda o zamana kadar grlmemi byk ordular, bu ordularda binlerce yzba vard. Bu
yzbalardan bir tekinin evdei zerine kz sevdii grlmedi. Birden fazla kadnla evlenmek
tremizde ancak kaanlarla yce kiilerin hakkyd. Selim Pusat bunca yzyllk yasay bozdu.
Yasay bozmak en byk sutur. Milletler yasalarla insan olur, yasalarla yaar.

Gz kamatran k artk Selim Pusata ne diyeceini sormuyordu.

Yanndan ayrlmayan Yek, o her zamanki sinir bozucu sesi ve edasyla Selime eilerek
ok yava bir sesle:

- Yzbam! ler sarpa saryor, dedi.

imdi ortada uzun boylu, akr gzl birisi konuuyordu:

- Ben Alp Arslan, dedi. Malazgirdi kazanrken cann dilerine takm olan
yzbalarmdan bir tekinin beyninde sevilen kzn izi bulunsayd, o yzba arlarn
ar grevini yapamaz, belki de bu yzden sava kazanlamazd. Sevmek, kan
bayramndan sonra zafer kazananlarn hakkdr. Bu yzbann byle bir baars var
mdr? Yoktur. yleyse suludur.

Bu sefer daha akr, kumral, ak tenli bir kral vardr:

 - Ben Temuin engiz Kaan, dedi. Bizim yasamzda ancak tmenbalarn birden ok
evdei olabilirdi. Bu yzba dirliinde bir tek savaa girmeden, yalnz savan
dersini dinleyerek kendisini asker mi sanyordu? Benim ordumda nice savalara gidip
km, yz admdan kuu gznden vuracak kadar nianc, bir kl alta zrhl
gvdeyi ikiye blecek kadar gl bir Yzba Kubudak vard. Bir kz sevdi. Sevdii
kz bu yzbann sevgilisi gibi soyu sopu belirsiz deil, bir Krgz beinin dnya
gzeli kzyd. Fakat yzbalktan yukar kamad iin onu alamad. Sevgisini
yenememeyi erliine yediremedii iin au iip ld. Bu garip isimli yzba da byle
yapabilirdi. lmekten ekinen yzba nerede grlm, iitmedim. Selim Pusat
suludur.

engiz ekilirken ortaya doru uzun boylu, vakur birisi hafife aksayarak ilerliyordu:

- Ben Aksak Temir, dedi. Aksak ve olak Benim birok evdeim oldu. Fakat ben
bozkrlarda, llerde dalarda bazen tek bama kalarak vurutum. Aksaklkla
olaklk o gnlerden kald. Direndiim felaketlerle, felaketlerden aldm derslerden
sonra zaferlerle geti. Selim Pusat kendi kumandanlarnn buyruuna kar gelmi,
mrnde bir tek savaa girmedii, bir zafer deil de baar bile kazanamad halde
bir kz sevmeye kalkmtr. Buna hakk olmadn dnmemitir. Suludur.

Aksak Temir ar admlarla yerine dnerken byk ktan ses duyuldu:

- Senin pek ok kraln var. imdiye kadar konuanlar hep sulu bulduklarna gre ii
uzatmamak iin yeni bir soru soruyorum. Ay Selim Pusatn krallar! Aranzda onu
susuz bulanlar gelip konusun!

Selim yeniden rperdi. Gzleri kralar dizisine evrildi. Aksak Temirin yannda Yldrm
Bayezidi, sonra ahruhu, Ulu Bei, kinci Murad, Fatihi, Yavuzu, Baburu seti. Hepsi susuyor
ve kendisine bakyordu. Daha sonrakilere bakmaya gc yetmedi. Demek ki uurlarnda
mesleinden olduu, hayatn zehre evirdii krallardan bir teki bile kendisini hakl bulmuyordu.

i zntyle doldu. lmek istedi. Beyni zonkluyor, bir ey iitmiyordu. Bu anda,

gzlerindeki kamamadan yeni bir ey olduunu sezdi ve ktan gelen sesle akna dnd:

- imdi en yaknlarn konuacak!

Pusat, demin krallarn konutuu yerde babasn, onun yannda ancak resminden tand
dedesini niformalaryla grnce utancdan yerin dibine geecek oldu. Babas, byk a yle
diyordu:

- Olum, insanlk ve askerlik erefini kaybetmemitir. Fakat haklara ve adaletlere

saygszlk gstermitir. Suludur!

Dedesi daha sert konutu:

- Bu kadar iradesiz bir torunum olmasn istemezdim. Asker ocandan bu derece

zayf birisi kmamalyd. Suludur!

Dedesinin yanndaki adam bir adm ilerleyince, Selim Pusat yldrmla vurulmua dnd.
nk bu, gsnden hala kanlar szan erefti:
 - Suludur diye sze balad. Kalbime sklan tabancann tetiini ben ekmitim, ama
gerekte beni ldren en yakn arkadam Selim Pusat oldu. Felaketlere
katlanamayacak kadar zayf, soyu sopu belirsiz bir kza esir olacak kadar iradesiz
olduu iin beni ldrd. Suludur En byk suludur.

Selim o anda farkna vard. Arkadann zerinde apoletleri sklm kanl yzba
niformas bulunuyordu. Birden kendi giyimine bakt. Kendisinde de ayn apoletsiz niforma vard.
Halbuki evden karken stndeki elbise bu deildi.
28. BLM

Selim bir aralk kendinden geer gibi oldu. Bu kadar olaanst bir sahneye katlanmak,
dayanmak en kuvvetli sinirlerin bile harc deildi. Aralksz birbiri ardnca konumalar, tarihten
veya bilerek tand, bu kadar net grn iinde insanlar rya olamazd. Fakat neydi? mr boyu
kabul etmedii, hayal sand eyler gerek olarak karsnda idi. Daha ok dnmesine meydan
kalmadan ktan heybetli bir ses ykseldi:

- Selim Pusat lehinde konuacak kim varsa ksn!

Korkun sessizliin ortasnda birisinin titrek ve rkek admlarla ilerledii grld.

Dikkatle bakan Selim, oktandr anmay bile unuttuu anasn tanyarak ii szlad.

Anas hkrkl ve hznl bir sesle diyordu:

- Olum belki suludur, ama nihayet her insan kadar suludur. Felaket geirmi,
hakszla uram ve hepsinden mhimi midini kaybetmitir. mitsizler uan
kutan meded umar. Suu nihayet duygularnda kald iin balanmaya layktr. Ey
byk k, ey ulu Tanr! Sen onu bala!.. Merhamet de adalet de senin anna
yakr.

Iktaki sesten buyruk geldi:

- Gemi zaman perdesi alsn!..

Cebrail hzla ilerleyerek kimsenin grmedii bir perdeyi at ve bakanlar dehet iinde o
gnden on binlerce yl nceki zaman ve o zamann insanlarn grdler. Bunlar Selim Pusat iin
konumaya gelen, onun milletinin krallar gibi gsterili, sevimli ve yakkl deildiler. ounda
insana benzemeyen bir duru, vahete yakn bir eda vard.

Iktaki ses buyurdu:

- Selim Pusat hakl bulanlar gelip konusun.

Saat kadar uzun bir saniye geti. Kmldayan yoktu.

Iktaki ses yine buyurdu:

- Gelecek zamannn perdesi alsn!..

 Cebrailin at perdenin arkasnda tekilerden binlerce, yz binlerce defa byk bir
alan ve alanda rakamlarla saylamayacak kadar ok insan vard.

Iktaki ses ayn szleri tekrarlad:

- Selim Pusat hakl bulanlar gelip konusun.

Bundan sonra, kyamete kadar doacak insanlar arasnda da kendisine hak verecek tek
kii kmaynca Selim Pusat sarsld ve zehir gibi ac bir glmseyile glmsedi.

Iktaki ses duyuldu:

- Bugne soruyorum. Selim Pusata ne lazm?

Milyarlarn bir azdan kan korkun sesi grleyerek cevap verdi:

- Adalet!..

Iktaki ses yine sordu:

- Dne soruyorum. Selim Pusata ne lazm?

Daha korkun bir ses uuldad:

- Adalet!..

Ik yine sordu:

- Yarna soruyorum. Selim Pusata ne lazm?

Kyameti andran bir grlt dalgaland:

- Adalet!..

- Baka bir ey isteyen var m?

Bu soruya bir kadnn zayf sesi cevap verdi:

- Merhamet!..

In sesi heybetlenmiti:

- Dne, bugne, yarna birden soruyorum. Ne diyorsunuz?

Korkun grlt tekrarlad:

- Adalet!..

Bu korkun grlt ile zayf ses iki defa karlkl cebelletiler:

 - Merhamet!..

- Adalet!..

- Merhamet!..

- Adalet!..

Binlerce milyarn gr sesi arasnda Pusatn anasnn zayf ve tek sesi boulup gitmiti.

Kadnn gzlerinden yere yalar damlyor ve bu gz yalar erefin kalbinden damlayan

kanlara karyordu.

Selim Pusat o zaman ocukluunda, genliinde ve daha sonra ana kalbine, ana efkatine
dair okuduu yazlar, iirleri, dinledii trkleri, ataszlerini hatrlad ve kainatta kendisini
dnen sadece anas olduunu anlayarak ona kar gsterdii vefaszlktan ii szlad.

Kendisi iin adalet isteyen yz milyarlarca, trilyonlarca, saym Kaabil olmayan okluktaki
insanlar, sadece u anda yaayanlar deil de gemi zamanda yaayacak olanlar, adalet diyerek
onun cezalandrlmasn istiyor, bu korkun kalabala kar bir tek kadn, anas, merhamet
isteyerek verilecek cezann balanmasn diliyor, yalvaran sesinde bir anann byk znts
titriyordu.

Birden ortal yine o korkutucu sessizlik brd. O maherdeki herkes, Selim Pusattan
baka her insan byk ktan gelen bir ses geleceini sezerek soluk almadan susuyorlard.

In sesi grledi:

- Selim Pusat! Suun iin sen kendini savun!

Selim, nce duraksad. Sonra bugnn kalabalna bakt. Dha sonra akln ve iradesini
toplayarak cevap verdi:

- Beni sen savun!

Ik, kasrga hametiyle sordu:

- Neden?

- Beni yaratmadan nce kaderimi izen sen deil misin? Su iledimse yaptran sen
deil misin? Bunun savunmasn senden baka kim yapabilir?

Ikta akln alamayaca bir parlama oldu. Btn maher kalabal gzlerini yumarak
elleriyle yzlerini kapattlar. Yalnz Selim Pusat byle yapmayarak ban emekle iktifa etti ve
ktan gelen ses btn yrekleri titretti:

- Tanr yalnz yaratr ve yok eder. Hesap vermez. Seni sulu bulan bu maher
arasnda sulu olduunu bile bile savunacak kimse kmazsa hayatn, en korkun
felaketle sona erer.
 Ksa bir sessizlikten sonra be kiinin ortaya yrd grld. Bei de dnkler
arasndan geliyordu.

Birincisi yere diz vurarak selamladktan sonra kalkt. Gsterili, silahl, uzun salar
omuzlarna dklen birisiydi. Selim onu tand:

- Ben ii Yabguyum, diye sze balad. Tanrkut Metenin dip torunu ve Atilann dip
atasym. Bir tahta sarayda krk bin inliye kar aralarnda kadn ve ocuklar da
bulunan bin be yz kiiyle savaarak hayatm verdim. Benim soyumdan olduu halde
Selim gibi acayip bir ad tayan bu deli yzba beni tanr. Onu bir savaa
soksaydnz bu delilii bir gnl delilii deil, bir askerlik delilii olacakt. Ona ceza
vermek yerine yiit, gz pek bir bahadrla vuruturmak adaleti yerine getirir.

kincisi yere diz vurup kalkarken byk ktan dahi ekinmeyen bir eda tayordu:

- Ben Kr adm dedi. Gk Trk tegini ve tarihteki en lgn ihtilalin ba. Yer
yznde sava kalkarsa ite insanlar byle uygunsuz cesaretlerle oyalanr. Buna ceza
vermemeli, benim krk arkadamn en yiitlerden biriyle vuruturulmaldr.

ncsnn yere diz vuruunda ok maceralardan km bir insann olgun

gngrml vard. Selim onu da tand.

- Ben Kl Teginim, dedi. Gk Trk prensi ve kumandan. Bu yzba benim savalarm

incelemi ki beni tanmtr. Son savamda, karargah korumak iin can verirken
yanmda bulunsayd eminim ki yksnmeden o da ayn dnce iinde benimle birlikte
lecekti. Suludur. Fakat yiitliin unutulduu bir zamanda yaad iin sulu oldu.
Bundan dolay, benden ncekilerin dedii gibi, onu bir vurucu kahramanla, fakat
benim zamanmn bir kahramanyla arptrlmaldr.

Selim, ilerleyen drdncy de tand. Bu drdnc byk a seslendi:

- Ben Ouz Babuu ar Beim. Bu Selim Pusat kadar talihsizim. Benden ncekilere
gre belki de daha ok savaa girip ktm halde onlar gibi er meydannda deil,
yatamda ldm. Ey Ulu Tanr! Bunun sorumlusu sensin! En byk rtbeyi bana ok
grdn. Bu talihsiz yzba da Dandanekan savana girseydi teki yzbalardan
aa kalr myd, sanmyorum. Onu Dandanekann en bahadr erlerinden biriyle
karlatrarak meseleyi zme balamak en doru yoldur.

Selim Pusat, byk a doru ilerleyen beinciyi tanmad. Bir kolu yoktu. Yznde
pervaszln ltlar olan bu adam, a yaklanca tekiler gibi diz vurmad. Yere kapanarak
alnn topraa srdkten sonra kalkarak kendini tantt:

- Ben Oru Reisim, dedi. Ve zihnini yoran Selim Pusat hayal meyal bir bilgi ile bunun
bir denizci olduunu hatrlad. Oru Reis konuuyordu:

- Din ve gaza yolunda nce kolumu verdiim, sonra ehidlik rtbesine erdiim iin
sana binlerce hamdolsun ulu Tanrm! mrm, lm hie sayan, bir teki e bee
bedel kahramanlarn arasnda geti. Destan savalar yaptm. ime yle douyor ki,
bu yzba benim levendlerim arasnda bulunsayd onlardan aa kalmayan bir
 erkeklikle arpacakt. Kendisine frsat vermeden cezalandrlrsa yazk olacak. zin
ver: Levendlerimin en yiidi ile vurusun!..

Kolsuz adam yerine dnerken, kafas motor gibi ilemeye balayan Selim Pusat onu iyice
hatrlad. Barbarosun aabeyi idi.

Ortalk yine korkun sessizlie brnrken kta dalgalanma oldu ve heybetli ses
yreklerde yankland:

- Selim Pusat! Hakl olan, susuz olan gl olur. Sulu olup olmadnn ortaya kmas
iin seme bir bahadrla vuruacaksn.

Selim birdenbire iinde bir ferahlk duydu ve ar bir ykten kurtulmu insanlarn
manevi kuvvetiyle sordu:

- Hangi bahadrla?

Heybetli ses cevap verdi:

- Hayat sana benzeyen, fakat suunu anlayarak kendisini ldren Yzba Kubudakla,
senin ok beendiin Temun engiz Kaann ordusundaki nl kahraman Mool
Kubudakla vuruacaksn.

Selim, sonulara bir an nce gitmek isteyen yaratlyla adeta haykrd:

- Hemen vurualm!..

- Zaman sana bildirilecektir

* * *

Birdenbire kendisini tanmad bir sokakta buldu. Yannda kimse yoktu ve yol tenha idi.
Yrmeye balarken baya hzl bir sesle, Yrrken rya grlmez dedi. yleyse bu neydi?

Sarho muyum diye dnd. Evden ierken kmt, aman kendisini kaybedecek kadar
sarho deildi. Hayatnda byle sarho olmamt. Peki, btn bunlar hayal mi idi? Byle gsterili
ve uzun sren hayal olur muydu? Beyninin azap verecek ekilde karncalanmaya balamas zerine
her zaman yapt gibi dnceyi brakt. Evine dnmek zere, tanmad sokaklarda ilerlemeye
koyuldu. Saatine bakt. Gece yarsn epey gemiti. Anszn, gzlerine yabanc gelmeyen yaplar,
aalar ve talar grd. Bulunduu yeri tanmt. Arkada erefin yatt mezarln
kapsndayd.

Hi dnmeden girdi. erefin mezarna doru yrrken bir deiikliin farkna vard.
lk mezarlar, ilk talardan sonras sanki her zaman geldii yer deilmi gibiydi. Durarak evresine
baknd ve bulutlardan syrlan ayn altnda bu mezarln bir blmnn sanki toprak kazc
makinelerle srlm gibi kabark, bir mezarlk iin harap denilecek durumda olduunu grd.
Yava admlarla yryerek erefin mezarnn bulunduu yere doru ilerledi. Buraya o kadar ok
gelmiti ki, bir usta makineli tfek erinin, gzleri bal olarak yrse erefin mezarn bulabilirdi.
 Yrd. Biraz daha ilerleyip durdu. te arkadann mezar burada olacakt. Ama ne o
toprak tmsei, ne arasra kendisinin brakt kuru yaprak ve iekler, ne de gmld gn eliyle
Arkadam eref diye diktii salam tahta vard.

Selim Pusat tamamiyle aylmt. evreden duyulabilecek hznl bir sesle sordu. Ne
oldu?

Gecenin bu saatinde, bu ssz ky mezarlnda bu soruya kim cevap verebilirdi ki?

Daha hznl bir sesle yeniden sordu:

- erefin mezar ne oldu?

Birdenbire lgn bir fkeye kapld. Bu mezar hayatndaki tek arkadann mezarn kim
bozup da ortadan kaldrmt? Kendisine yaplan dmanlk yetmiyormu gibi imdi de lm
arkadana m uzanlyordu?

Olduka sert bir rzgar esmeye balam ve bulutlar datmt. imdi her yer prl prl
aydnlkt. Mezarln ok ilerisini grebiliyordu. eref diye seslendi. Cevap yoktu. Hi ller
konuur muydu ki cevap bekliyordu. Bu gece onunla konumaya her zamandan daha ok ihtiyac
olduu iin yeniden seslendi: eref!.

Rzgarn sesinden baka bir ey iitilmiyordu. Byk bir zntyle geriye dnd. Ba
eik, gzleri yerdeydi. lk admda yerdeki bir tahta dikkatini ekti. Kaldrp a tuttu. Olduka
kk ve eskimi, rmeye yz tutmu bir tahta parasyd. teki yzn evirip bakt ve ii
burkularak, bu krk tahtadaki solmu yazy okudu. Bu, kendisinin diktii tahtayd. Fakat yars
kaybolmu ve zerinde sadece eref kelimesi kalmt.

29. BLM

Akam oluyordu. Selim Pusat pencere nnde durarak uzaklara, ufuklara ve gklere
bakyordu. Sert bir rzgar esiyor, arasra yamur iseliyordu. O kadar dalgnd ki, kendi
varlndan bile habersiz grnyordu. Bu yzden odaya girerek yanna kadar yaklaan Ayenin
farkna varamamt.

Aye, elindeki katta yazl nota bakarak Selime hitab etti:

- Bu akam bir ahbabnla buluacakmsn.

Selim, beynini kurcalayan sarsntlar arasnda onun szlerini yar anlam bir halde
sordu:

- Kiminle?

Aye kada bakarak cevap verdi:

- Herhalde soyad olacak, Kubudak adnda biri ile

 Pusat kaytszlkla ufuklara bakarak Tanmyorum diye cevap verdikten sonra, birden,
bir ey hatrlam insanlarn davranyla dnerek:

- Kubudak m?, dedi.

Aye kaygl gzleriyle bakyordu:

- Evet, Kubudak

Selim bir an duraksadktan sonra sordu:

- Bu haberi kim getirdi?

- Sorduum halde adn sylemeyen birisi

Sonra, Pusatn fke ve hayretle bakan gzlerine taklarak adam tarif etti. Bu tarif
tpatp Yek denen o alaa uyuyordu.

Pusat nefsine hakim olmutu. Soukkanllkla:

- Nerede ve hangi saatte?, diye sordu. Aye armt:

- Bilmiyor musun?, dedi. Daha ncesinde aranzda karar vermisiniz. Gelen adam, ok
mhim olduu iin hatrlatmaya geldiini syledi.

Selim bir ey sylemeden yeniden ufka bakmaya balad. Ortalk iyice kararmt.

Ban evirdii zaman Ayenin ekilmi olduunu grerek sessizce evden kt.

Yamur artt, rzgar daha da sertletii iin sokaklar tenha idi. Nereye gideceini
bilmeden yrrken Tam zamannda ktnz yzbam diyen bir sesle ban evirdi ve tahmin
ettii gibi yan banda Yeki grd.

Hibir ey sylemeden yrmeye baladlar. Sessizlii Yek bozdu:

- aml Koruda vuruacaksnz. Bu gece hava frtnal olduu iin oraya kimse gelmez.

Pusatta k hzyla gelien uuralt faaliyeti vard. aml Koruya yaklarken stnde
apoletleri sklm yzba niformas olduunun farkna vard.

Evden karken bunu ne zaman, nasl giymitim diye dnrken artc bir eyin daha
farkna vard. Sa elinde knndan syrlm bir kl tutuyordu.

aml Korunun ortasndaki meydanca vardklar zaman orada birka kiinin kendilerini
beklemekte olduunu grd. Hem gn karanlndan, hem de aalarn loluundan bu adamlar
yalnz glge halinde grebiliyordu.

Yek konumaya balad:

 - Byk n buyruu ile burada Yzba Mool Kubudakla vuruacaksnz.
Susuzsanz kazanacaksnz.

Ne tuhaf!.. Bu gece Yekin sesinde bir kararlk vard ve Pusata her zamanki gibi
tiksintiyi vermiyordu. Yava yava ortalk aydnlanmaya balamt. Yamur dinmi ve ay,
bulutlardan kurtulmutu.

Pusat, karsnda duran gsterili, sert bakl adama bakt. Elindeki kltan baka,
gsnde de kendisine byk bir vuru stnl salayacak olan rme zrh vard. Gzleri bu zrha
taklmakla beraber bir ey sylemedi. teki, klcyla Pusat selamlayarak:

- Ben Yzba Kubudak, dedi. Yedi yz yln tesinden geldiim iin zrhm var

Klcn topraa saplayarak zrhnn balarn zp onu geriye doru frlattktan sonra
konumasna devam etti:

- Kaderlerimiz birbirini andryor. nsanlar su ilemek, vurumak ve lmek iin zere

doarlar. Onun iin kendi hayatna esef etme.

Topraa saplad klcn ekti. Szleri Pusatn houna gitmiti. Onu klcyla selamlad.

Be alt adm aralklarla duruyorlard. Pusat derhal balamak iin bir adm atarken
Kubudakn yannda eli kll baka birisini daha grd. Bu Yekti. fkeyle:

- Sana ne oluyor? Bu ilere yakmazsn. ekil, diye bard. Yek, kl tutmasn ok

iyi bilen bir tutumla Pusat selamladktan sonra:

- Bu gece btn hesaplar grlecek yzbam, dedi. Bana yaptnz hakaretlerin

hesab da, ierimi bozmanzn hesab da burada grlecek.

Selim buna aldrmad. Fakat Kubudakn teki yannda grd kll adam btn kann
dondurdu. nk bu hala kalbinden kanlar szan arkada erefti. Onun stnde de apoletleri
sklm yzba niformas bulunuyordu. Ac ac glmseyerek:

- Arkadalmz bozdun Selim, dedi. radeni kullanamadn. Vefaszlk ettin.

kimizden birinin mutlaka ortadan kalkmas lazm.

Selim aknln yenmeye alrken Yekin yannda hi tanmad birisini daha grd.
Klcyla selam veren bu yenisi:

- Prenses Leylann nianlsym, dedi. Selim hznle sordu:

- Byle bir gnde beni desteklemen lazmken neden kar safta bulunuyorsun?

- nk sen benim bahtiyarlma glge drdn!

Pusat, yznn yandn duydu. Prensesin nianl olduunu bilmiyordu, ama yreinin
iindeki en gizli isteklerin bylece aa vurulmas Kubudakn klcn yemi kadar tesirli olmutu.
 Artk kaderine boyun emiti. Drt kiiyle birden vuruacak ve phesiz burada
lecekti.

Onlara doru bir adm atarken kalbi duracak gibi oldu. nk erefin yannda bir
beinci kll daha peyda olmutu. zerinde prl prl bir yzba niformas tayan bu adam
Evet, belli belirsiz glmseyen bu adam kendisiydi. Harb Akademisinde bana felaket gelmeden
nceki din haliyle ta kendisiydi. Klcyla selam verdi:

- Aslnda sen nefsinle vuruacaksn, dedi. Gnahkarsn Dmek bir ey deildir.

Kalkamamak, dkn kalmak korkuntur. Hani sen kralcydn? Bu fikir iin hayatn
zehir ettikten sonra kralcln adn dahi bilmeyen bir kz iin kendini girdaba
attn? erefin durmadan kanayan yrei bile seni doru yola getirmedikten sonra
yaayp da ne yapacaksn? eref lmemitir. l olan asl sensin. Burada bunu tescil
edeceiz.

Pusat o zaman yaamann lzumsuz, hatta irkin bir ey olduunu anlad ve klcna
havada bir kavis izdirerek karsndakilerin, zerine doru yrd.

O srada garip bir ey daha oldu. Be kii birbirlerine yaklaarak tek bir kii haline
geldiler. Pusatn karsnda yalnz kalan Mool Kubudak kald. Kllar birbirine dedi.

Kubudakn yaman bir sava olduu daha ilk atmada belli olmutu. Klc da
Seliminkine gre biraz ksa, fakat enli ve salam, korkun bir klt. ki saniyede Pusat,
kvamna gelmi, yorgunluunu atm, adeta dinleip genlemiti.

Sanki bu lm- dirim vurumasna yarar bir dekor yaratmak iin rzgar bir anda
sertleip, yamur yzleri fiskeler hale gelmiti. Rzgar ve yamur yle hzlyd ki, birbirlerine
lgn vurularla arpan kllarn sesi iitilmiyordu.

Bir ara ay bulutlarn arkasnda kalnca aml Koruya zifiri karanlk kt. Fakat iki
yzbann gzleri buna almt. Birbirlerini glge halinde grerek vurua devam ediyorlard.

Selim biraz nce karsndaki arkada erefi de grerek lmek kararyla arpmaya
balad iin saknmadan, ekinmeden vuruuyordu. Birka saniye sonra bulutlardan kurtulduu
zaman Kubudakn yznde, akaktan eneye kadar uzanan ince bir yaradan kan szdn grerek
atlganlnn boa gitmemi olduunu anlad.

Bu arpmay kazanmas lazmd. Susuz olduunun anlalmas buna balyd. Fakat

iindeki bu lm isteyi, bu sknt neydi? Sknt sanki gnlnden kollarna doru yaylyor, gcn
kesiyordu.

Yorulmutu. Birdenbire gzleri Kubudakn arkasndaki tahta sraya iliti. Buraya geldii
zaman oturup dinlendii, Prenses Leylay ilk defa grd srayd.

Bu hatralarla iinde bir ac yumruland ve Kubudakn dayanlmaz kl vurular

karsnda gerilemeye balad.

Zaman yrmyor gibiydi. Yahut ba dndrc bir hzla ilerledii iin byle sanyordu.
Bu vuruma ona pek uzun srd gibi geldii halde yarm dakika bile dolmamt.
 Gzleri kararak oturacak bir yer arad. Karsnda ne Kubudak, ne de kimse vard. aml
Koruda yapayalnzd. Ayakta duramayarak diz st kt. Yz, her zaman oturduu tahta sraya
dnkt. Gecenin karanl ve bulutlarn oyunu arasnda, tahta srann stnde oturan birisini
seti. Bu, Leyladan baka kim olabilirdi?

Leyla sand glge ayaa kalkarak yava yava Selim Pusata doru yaklamaya balad
ve geride, uzaktaki lambann oraya vuran k serpintileri arasnda Selim Pusat, kendisine
yaklaann Leyla deil, Gntl olduunu grd.

Kalkmak istedi. mkan yoktu.

Gntlnn elinde bir bardak su vard. O anda Selimin imek iin cam att, hayat
verici bir bardak su

Kz glmsyordu:

- Sizden de stn askerler varm efendim, dedi.

Glkle dizlerinin stnde durabilen Selim, suyun kendisine uzatlmasn bekliyordu.

Gzleri gittike vahileen Gntl, bir adm daha yaklat halde suyu vermeyerek sordu:

- Kimin iin vurutunuz?

Pusatta cevap verecek derman bile kalmamt. Bir tek kelime sylese yere yklabilirdi.
Fakat kz oral deildi:

- Bir de prenses mi var efendim? Onu da m seviyorsunuz?

Selimin cevap vermediini grnce bsbtn yrtclat:

- Hangimizi daha ok seviyorsunuz? Ben rakib kabul etmem. Bir prenses bile olsa

Pusat, yarasnn aclar arasnda, bir kzn karsnda byle diz st durmaktan byk
utan duyarak kalkmak istedi. Fakat davran daha da kt oldu. Gzleri karararak ve acs
artarak yeniden dt ve bu sefer dizleri stnde de duramayarak topraa uzand.

Gntl ona yardm etmek iin hibir harekette bulunmad gibi suyu da vermeye
yanamyordu.

Susuzluktan ii yanan Selimin gzleri kzn elindeki bardaa deince Gntl yeniden
konumaya balad:

- Bu suyu sizin iin getirdim efendim. Fakat bir de prensesi seviyorsanz suyu ondan
bekleyin. Ben gnllere tek bama hkmetmek isterim. Urumda lenlerin idamla
veya susuz kalarak can vermeleri bana ayn derecede zevk verir.

Gntl bunlar syledikten sonra barda evirerek suyu yava yava yere boaltt ve
Selimin strapl baklar arasn da, elindeki barda uzaa doru frlatt. Bu kadar kalbsizlik
karsnda bir an acsn unutan Selim ona bir ey sylemek istediyse de yapamad. Bir tek kelime
sylese baylabilirdi.
 Birden sert bir rzgar eserek aml Korunun btn aalarn rgalad.

Artk orada yapayalnzd. Gntl de kaybolmutu.

O zaman yeniden acyla kvrand. Bir ara lm dnd. lse ne kadar iyi olacakt. Yava
yava acs azald. Gzlerine bir arlk kt. Aalar, karsndaki tahta sray iyi gremiyordu.
Acaba lyor muydu? Beyninin durmak zere olduunu hissetti.

Sonra bir ey grmez oldu. Yaayp yaamadn anlamak iin avucunu yumup at. Henz
yayordu. evresinde bir takm sesler iitiyor, ama ne olduunu anlamyordu. Galiba konumalar
oluyordu. Dncesi adeta k hzyla ilerken bir anda hayatn hatrlad. Aklna olu Tosun
gelince ii szlad. Sonra prenses Leylay ve onun nianlsn dnd. En son hepsi silindi ve yalnz
Gntl kald. Ben rakib kabul etmem. Bir prenses bile olsa

Suyu kendisine vermeyerek yere dkmt. Bu bir dmanlk m, yoksa bir ilgi mi idi?

Bunlar dnecek durumda deildi. Gntl btn benliine hakimdi.

Herhalde lmek zere idi. Sonsuz karanla gmlrken gurur gibi sama bir duygunun
tesirinde kalamazd. Her ey gn gibi ortada idi:

Gntly

30. BLM

Gzlerini ap da evresine baknca hibir ey anlamad. nce tavan grerek bir odada
bulunduunun farkna vard. Buras neresiydi? Hibir ey bilmiyordu. Ban yana evirdi. Gzel bir
gen kz glmsyordu. Birdenbire uuru uyanarak bu kzn bir hemire olduunu anlad. Bir ey
soracakt ama yine huyu galebe ald; sustu.

Hemire biraz daha yaklaarak huzur verici bir sesle:

- Artk iyiletiniz, dedi.

ok susamt. Hemireden su isteyecekti. Onu da yapamad. Fakat gen kz, elini Selim
Pusatn alnnda gezdirdikten sonra Biraz su ier misiniz?, diye sordu ve onun cevabn
beklemeden ba ucundaki komidinde duran srahiden bardaa su koyarak Selim e eildi. Bir
koluyla ban nezaket ve efkatle biraz kaldrarak teki eliyle barda dudaklarna dedirdi.

Sanki canna can katlmt. Teekkr etti. Fakata bu teekkr diliyle syleyerek deil,
aklyla dnerek yaptnn farknda deildi. Nazik ve iyi yzl hemire:

- Bir ey istiyor musunuz?, diye sordu. Selimde garip bir hal vard. Sylenenlerin
manasn biraz ge anlyordu. Yine yle oldu. Gen kza bakp bayla hayr iareti
yapt ve hemire Yine geleceim diyerek kt.
 Yalnz kalnca daha iyi dnmeye balad ve aml Koruda Kubudakla yapt vurumay
hatrlayarak ciddileti. Gvdesinde hafife gezdirdii eliyle sarglar iinde olduunun farkna
vard. Sonra daha ncelerini hatrlayarak yine sknt iinde kald.

Kendisinde yllardr huzur diye bir ey kalmamt ama bu son aylarnki dayanlr gibi
deildi. Tad yle dursun, artk manas bile kalmayan hayattan ayrlmak istiyordu.

Selim Pusat byle dnrken odaya birka kiinin girmesiyle dncesinden syrld.
Deminki hemireyle birlikte gelen kiinin de doktor olduunu tahmin ederek bekledi. ndeki,
selam vererek Selimin nabzn tuttu. Bir yandan ba ucundaki tabelaya bakyordu. teki ikisine
kelimelik bir ey syledi. Bunun hangi dilden olduunu, ne manaya geldiini Selim anlamad. Sonra
ndeki doktor hemireye bir eyler fsldad. Doktorlar ktktan sonra hemire, yine ayn nazik
edasyla imdi size ine yapacam dedi. Selim, evreye ve hayata o kadar ilgisiz di ki hibir ey
sormadan bekledi ve ine yapldktan sonra derin bir uykuya dald.

Sekiz gn sonra eve dnd zaman ok dermanszd. Yrmek veya ayakta durmak
deil,konumak dahi ok yorucu geliyordu. Bandan geenleri anmak bile istemiyordu, ne yapsam
da biraz glensem diye dnyordu.

Byk odada deiiklik yaplm gibiydi. Fakat Ayeye hibir ey sormad. Gzleri sk sk
duvardaki fotorafna taklyordu. Bu, kendisinin yzba olduu zamanki ilk resmiydi. Hayat, o
dinlii de byk mitleri de alp gtrm, geriye mitsiz, hasta melankolik bir adam kalmt.

Selim Pusat bylece bir koltua yaslanarak oturamayacan, sinirlerinin bsbtn

bozulacan anlad. Karar verdi. kacakt. nce bir deneme yapt. Oda iinde yryebiliyordu.
Sonra denemeleri sklat. Yava admlarla da olsa sokakta yryebileceini. Anlad.

Hznl gz gelmi, Aye okuldaki grevine balamt.

Bulutlarn yart serince bir gnde evden karak ar admlarla yrmeye balad.
Nereye gideceini bilerek yryordu. Beyninin iinde son gnlerin yaratt grlt olmasa
kendisini ok diri hissedecekti, ama bu kemirici duygu yalnz huzur karc deil, ykc idi de

Karar verdii yere, Prenses Leylann evine gelince huzursuzluu artt. Zile bast. Fakat
zil almad.

Yanl m geldim diye dnerek evresine ve dairenin numarasna bakt. Doru gelmiti.
Yeniden zile bast. Ses yoktu. Cereyan m kesilmiti? Gece lambasnn dmesine bast, yanyordu.
yleyse?..

Zil almyor diye dnemezdi. Kapy eliyle tkrdatt. Derin bir sessizlik vard. Yeniden
vurdu. Kap almyordu. nc seferindeki vuru ok hzl idi. eride birisinin yrd iitildi.
Sonra kap araland ve Glsafa Kalfa gzkerek:

- Ne istiyorsunuz?, diye sordu.

Selim Pusat bu soruya armad. Hastaneden ok zayf ve muzdarip kt iin herhalde

yz deimiti ki kadncaz kendisini tanyamamt:
 - Benim Glsafa Kalfa, dedi. Kendi adn da sylemek zere iken kadn fkeli bir
sesle:

- Glsafa Kalfa m? Bu da nereden kt. Benim adm Safa yle Gl, Kalfas yok,
dedii duyuldu.

O zaman, kadnn yzne dikkatle bakan Selim Pusat onun gzlerinde garip parltlar
grd ve evvelce o kadar din olan Glsafann, yahut Safann, km denecek kadar ihtiyarlam
bulduunu fark etti.

Bu kadar ihtiyarlk insana kendi adn bile unutturabilirdi:

- Ben Yzba Selim Pusat. Prensesle konumak istiyorum, dedi.

Kadnn gzleri yine deimiti:

- Prenses mi? Siz kimi aryorsunuz?

Selim Pusat hala soukkanlyd:

- Prenses Leylay aryorum.

Kadn, sarsak denecek hareketlerle geriye, evin iine, sonra Selime sonra da yine geriye
baktktan sonra birden sesini ksarak:

- Dnya delilerle dolu. O deliler yznden arslanm gitti, diye cevap verdi.

Selim armt:

- Nereye?, diye sorabildi.

- O kimseye hesap verme. Gittii yeri de kimse bilmez.

Selim, Kubudaktan kl yedii andaki strab duydu. Bir an gzleri kararr gibi olduysa
da abuk toparland. Kendisi farkna varmadan kap, yzne kapanmt.

Merdivenlerden ini, ktan daha yorucuydu. Ge bakarak uan bulutlarda gzlerini

dinlendirdikten sonra yrmeye balad. Daha birka adm atmt ki tandk bir yz, ciddi ve
hznl bir bakla:

- Naslsnz Yzba Be?, diye sordu.

Naslsnz? Bu kelime Selim Pusatn szlnden kal yllar olmutu. Bu kelimeye

yabancyd. Dmand da Bundan dolay kendisine bu soruyu sorana fkeyle bakt. Bu tandk
yzn akandan enesine kadar uzanan ince bir yarann izgisi zel bir alamet gibi duruyordu.
Bir eyler hatrlar gibi oldu. Sakn bu Kubudak olmasn diye dnd. Deildi. O zaman beyninde
bir k yand. aml Korudaki vurumada kendisini Leylann nianls diye tantan genti.

Bir anda fkesi dald. Kimsiniz?, diye sordu. Baklar daha da hznlenen gen:
 - Prensesin muhafz, diye cevap verdi.

Selim Pusat, bu mehul muhafz hakknda Leylann sylediklerini hatrlayarak gizlemeye

alt bir heyecanla sordu:

- Prenses nerede?

Gencin cevab korkuntu:

- Bilmiyorum

- Bu nasl muhafzlk?

Gen yere bakt:

- Onun muhafza ihtiyac yoktu

- Siz ne idiniz?

Bu soru cevapsz kald.

Muhafz veya nianl, onun gittii yeri bilmeli deil miydi? O zaman aklna Glsafa
Kalfada ki garip hal geldi. O kadar sarslmt ki, holanmayaca bir cevap almak korkusuyla bir
ey soramad.

Hafife ba eerek salamlap ayrldlar. Artk hibir noktann aydnlatlmasna imkan

kalmamt.

Evin yolunu tuttu.

* * *

Aye, bir program meselesi yznden okulda epeyce oyalanm, eve ge kalmt.
Gndeliki kadn gitmek iin onun gelmesini bekliyordu. Ayenin Selim Be gelmedi mi? sorusuna
biraz heyecanla anlalmaz bir ey mrldanarak cevap verdi. Bu kadn, Selimin aksi baklarndan
ekindii iin ondan her bahsolunduka byle yapard. Aye, zerinde durmayarak kadna izin
verdi. Tosunu kucaklad ve yllardr Selim soramad soruyu oluna sordu:

- Naslsn olum?

- yi.

- Baban gelmedi mi?

- Babam gitti.

Aye, kk ocuun kendi mant iindeki cevabna glmsedi.

- Gittikten sonra yine gelmedi mi?

 - Gelmedi.

Kitap odasna girdiler. Belki Selimin bir pusulasn bulurum diye masann stne gz att.
Hibir yaz yoktu. Henz iyilememi olduu iin onun bu kadar gecikmesini yadrgayarak Tosun a
sordu:

- Baban san bir ey syledi mi?

- Syledi.

- Ne syledi?

Tosun herhalde hatrlayamamt. Susarak annesine bakt. Aye yava yava

meraklanyordu. Yeniden sordu:

- Haydi syle olum. Baban sana ne dedi?

- Babam bana gld. Sonra aa indi.

- Aa inip sokaa m kt?

- Hayr. Beni kucana ald.

Aye ard. Grnrde ocuk samasapan szler sylyordu ama Aye kukuland:

- Olum! Baban nereden aa indi?

ocuk bir elini tavana doru kaldrd:

- Yukardan indi.

Ayenin kalar atld. Hatta, acaba ocuk hasta ve ateli mi diye dnerek elini alnna
dedirdi. Atei yoktu, hasta deildi ama bu samalamalar ne oluyordu? Yoksa babasnn ruh
durumu oluna da m gemiti?

Tosunu kucana alarak bir koltua oturdu. Ne yapacan bilemeyerek pencereden

darya bakt ve olunun yanaklarn okad. Bu sefer Tosun sorulmadan konutu:

- Babam da beni okad.

- Sonra ne yapt?

- Gitti.

- Giderken ne dedi?

- Beni unutma dedi.

Aye sapsar oldu.

 ocuk kendi hafzasnn imkanlar nisbetinde, bugn konuulanlar yava yava
hatrlyordu.Beni unutma Bunun manas neydi? Ayede dzgn konuacak bir muhakeme
kalmamt. Sanki Tosun bilirmi gibi:

- Peki, baban niin gitti?, diye sordu.

Bunun lzumsuz, hatta manasz bir soru olduunu biliyordu. Fakat ald cevap kendisini
bsbtn artt:

- Babam hasta oldu da gitti

Ayenin adeta dili tutulur gibi oldu:

- Hasta olduunu nereden biliyorsun?

- Babam alad.

- Hastalar alar m?

- Alar. Sen de aladn.

Ayenin beyninden yldrm hzyla birok ey geti ve aylarca nce niin aladn soran
oluna Hastaym diye cevap verdiini hatrlad.

Aye susuyordu. Fakat Tosunun dili artk zlmt:

- Sen ok hasta oldun. Babam az hasta oldu.

- Nereden biliyorsun?

- Sen ok aladn. Babam bir alad

Aye alamakl olmutu. Artk Tosunla bir akran gibi konuuyordu:

- Baban gelecek mi?

- Gelecek..

- Ne zaman?

- Ben subay olunca gelecek

Aye bitkindi:

- Bunlarn hepsini baban m syledi?

- Babam syledi.

- Nasl syledi?
 - Ben ona baktm. Bana gld. Sonra yukardan indi. Beni kucana ald. Sonra beni
okad. Sen subay olunca gelirim, dedi. Sonra gitti.

- Nereden gitti?

- Kapdan gitti?

- Nereden geldi?

- Yukardan.

ocuun btn mantkl konumas srasnda bu yukardan kelimesi aksyor ve Ayeye

huzursuzluk veriyordu. Tosun kucanda olduu halde pencerenin nne gelerek ona yksek
yaplarn damlarn ve g gsterip sordu:

- Baban hangi yukardan geldi?

ocuk biraz hrnlat:

- O yukardan deil.

- Ya hangi yukardan?

Tosun ban geriye evirerek odann iinde bir yeri gsterdi

- te o yukardan

Aye, yava yava dnerek olunun gsterdii yere bakt. Duvar gsteriyordu. Sonra
baklar belli bir yere deince gzleri korkuyla alarak:

- Aman Yarabbi, diye bard. Bu yle bir bart ki, Tosun korkmu ve alamaya
balamt. Aye, kucandaki ocuu atar gibi koltua brakarak ileriye doru birka
adm atp tekrar Aman Yarabbi diye bard ve sendeleyerek yld, kald.

Selim Pusatn duvardaki ereveli resminin yalnz erevesi kalm, resim yok olmutu.

31. BLM

Hazirann sayl scak gnlerinden birinde, Kz Lisesinde ders yl sonu iin tren
yaplyordu.

Liseyi bitiren kzlar spor gsterileri, milli danslar yapacak, geitresminden sonra
davetlilere ay verilecekti.Lisenin btn eski mezunlar ile eski retmenleri ve bunlarn aileleri
davet edilmiti.

Byk, i ac bahede izci klkl kzlar dolayor, davetlilere yer gsteriyordu.

Bugnn tadn en ok karanlar trende grev almam rencilerdi.

 ki gen kz bahenin kuytu bir kesine doru ar admlarla ilerlerken biri glmsedi:

- Bak, bak, Beyhan, dedi. lker galiba yine tenhalarda ses duyuyor. Yzndeki kedere
dikkat ediyor musun?

Beyhan, ilerideki bycek tmsein stnde, aalar arasnda dolaan lkere bakt:

- Ne garip kz, dedi. Acaba sahiden ses duyuyor mu?

- nanlr ey deil, ama lkerin bir defa bile yalan syledii grlmemitir. Herhalde
bir ey var.

Gerek lker, gerekse Beyhan ve Emine bu yl son snfa geen kzlard. O ders yl
banda aralarna katlan lker ok sessiz, utanga, durgun ve dnceli bir renciydi. Herkese
kar nazikti, ama kendisinde bir hali vard ki, arkadalaryla arasnda daima bir mesafe brakyor,
teki rencilerin birbirleriyle olan yaknlklar ve samimiyetleri lkerle bakalar arasnda
kurulamyordu.

Emine, gzlerini lkerden ayramam olduu halde konuuyordu:

- lkerde gizli bir kuvvet var diyeceim geliyor. Bir defa tehlikeyi nceden haber
vermiti. Corafya dersinde Mualla haritay duvara asmak iin bir iskemle ye
karken heyecanla Hayr, hayr, kma diye haykrm, aldrmayan Mualla
iskemleye knca atrdayp ken iskemleyle birlikte derek kolu krlmt. Sen o
derste yoktun. Kazadan sonra lkerin gzleri baka bir aleme bakyor gibiydi.

ki kz yryerek lkere biraz daha yaklatlar. Onu be adm kadar uzaktan

seyrediyorlard. Yz izgileri ok rahat, fakat gzleri huzursuzluk belirten bir haldeydi.
Arkadalarnn yaklatndan habersizdi.

Beyhanda bir merak canlanmt:

- Ne dersin Emine? Yanna gidip konualm m?, diye sordu.

Emine de konumak istiyor, fakat nedense tereddt ediyordu:

- Bilmem ki, diye cevap verdi.

ki kz ekingenlik duyduklar halde birbirlerinden kuvvet alarak ar admlarla lkere

doru yryorlard. Aralarnda birka adm kalmt. Durdular. lkeri yandan gryorlard. Hlyal
baklar ileriye taklmt. Uzaktan duyulan bir mzik sesini dinliyor gibiydi. Arkadalarn grnce
ban onlara evirdi. Emine glmseyerek:

- Talihliyiz lker, dedi. Vazifeli olmadmz iin bu gzel gnn tadn karyoruz.

lker buna belli belirsiz, kendine has nazik bir glmseyile karlk verdi.

Emine, aklna gelen ve lkeri sigaya ekmek konusunda ok yerinde olan bir soruyu
sormak zere idi ki, geriden, trenin yaplaca yerden mzik sesi ykseldi. rencilerin de
itirakleriyle stiklal Mar syleniyordu. Beyhan ve Emine toparlanp dinlemeye balarken lker
sadece ban ne emekle iktifa etti. Berikiler gurur ve heyecanla dimdik dururken o, hznl ve
baka alemde bir insan gibi dinliyor, dinledii halde de galiba iitmiyordu.

Onun bu duruu, bu hali, ban ne eiindeki hzn Emineye o kadar tesir etmiti ki,
biraz nce lkere soraca soruyu unuttu.

Mar bitince bir iki adm daha atp l bir grup oldular ve uzaktan gelen, spor
gsterilerinin komuta seslerine aldr etmeden kendi aralarnda konumaya baladlar.

Beyhan taktik yapmasn, maksada dolambal yollardan gitmesini sevmezdi. Samimi

olmadklar halde lkeri seviyor, onun da kendi aralarna karmasn, bu manevi yalnzlktan
kurtulmasn istiyordu. Bu istein verdii hzla:

- lker, kardeim, dedi. Niin byle hep yapayalnz dolayorsun? Bizden hi

holanmyor musun?

lkerin hznl gzleri hayretle ald.

- Holanmamak ne demek? Bilakis sizden ok holanyorum.

- yleyse niin yalnzsn?

lker, hafif glmseyii kaybolan yznden bir bulut geer gibi bakarak bir an dnd.
G iitilir bir sesle:

- Yalnz m? Ben yalnz deilim ki, diye cevap verdi.

Beyhanla Emine baktlar. Bu cevaba nasl bir karlk vereceklerini bilemiyorlard.

yice armlard. Tam bu srada izci bir kzn Beyhan, Beyhan diye bararak kendilerine
doru geldiini grdler. Snf arkadalarndan birisi tmsein ve aalarn arkasnda olan Beyhan
grmeden telala onu aryordu. Beyhan aalardan syrlarak kendisini gsterdi ve:

- Ne var?, diye sordu.

- Neredesin? Ba muavin seminden beri seni aryor.

Beyhan, ellerini iki yana aarak imdi sras myd der gibi bir hareket yaptktan sonra
arkadann arkasndan koarak gitti.

Emine onun gidiene baktktan sonra lker e dnd. Biraz nce onun Ben yalnz deilim
ki demesi dikkatini ekmiti. Acaba ne demek istemiti?

Emine, Beyhann aksine, maksada birdenbire girmez, bunun ok defa karsndakini

rkteceini bilirdi. Bir doktorun kzyd. Psikiyatri uzman olan babasyla bu merakl konu
zerinde uzunboylu konuur, fakat bir iptila halinde de edebiyatla urard. Edebiyata ait lise
kitaplar kendisine az geldii iin Edebiyat Fakltesi yaynlarn da okur ve kavrard. Krk kiilik
snflarnda kendisinden baka iki Emine daha vard. Arkadalar bu Emineyi tekilerden ayrmak
iin soyadn kullanmazlar, ona Doent Emine derlerdi.
 lkerle yalnz kalnca yarda kalan konuya dnd:

- lker, dedi. Biraz nce yalnz olmadn syledin. Oysa ki biz seni hep yalnz,
arkadasz, tek bana gryoruz. Bu nasl bir yalnz olmaylk?

lkerin sesi ok yavaa kyordu:

- Yalnz olmamak iin mutlaka insanlarla beraber olmak m lazm?

Emine ciddileti:

- Bir de ruhlarla beraber olmak mmkn ama bu herkesin harc deil. Ayr bir
kabiliyet ister.

Sustular. lker cevap vermeyince Emine ekingen bir eda ile szlerini tamamlad:

- Sende de byle bir kabiliyet olduunu sanmyorum ama bir ey sylemediin iin
emin deilim.

lker susuyor, fakat duruunda bir memnuniyetsizlik sezilmiyordu. Emine bundan

cesaret alarak maksada biraz daha girdi:

- Mesela senin ses duyduun sylenir. Yalnz deilim derke bunlar kasdettinse
haklsn. Fakat seslerle arkadalk etmek yalnz olmamaya yeter mi? Bu seslerin
sahiplerini de gryor musun?

lkerin yz daha da hlyal bir hal ald. Sevimli ve kk bir ocua benziyordu:

- Seslerin sahiplerini gremiyorum.

- Onlarla ne konuuyorsun?

- Konumuyorum. Yalnz dinliyorum.

- Bunlar tandklarn m?

- Hayr

Emine duraksad. Fakat konumaya ara verilirse lkerin belki de tamamiyle

susacandan korkarak aceleyle sorularna devam etti:

- Tarihi ahsiyetler mi?

- Bilmiyorum.

- Peki, intiban nedir?

lker gzlerini Emineden evirdi. Yere, sonra ge bakarak:

- ok uzaktan sesleniyorlar, dedi.

 Emine bu sz iyi anlayamamt:

- Baka bir memleketten mi?, diye sordu.

- Hayr, baka bir zamandan

Emine allakbullak oldu. Baka bir zaman .. Bu ne demekti?

- Yani ok uzak bir zamandan m?

lker hznlenmiti:

- Bilmem ki.. Bana yle geliyor, dedi cevap verdi.

Emineyi byk bir merak sarmt. Kendisine alan arkadann samimi davranna
gvenerek biraz daha derine gitmek istedi:

- Bu uzak zaman gelecek zaman olmayacana gre herhalde gemi zaman olacak.

- Evet

- lker! Acaba sana gemi zamandan niin seslenen var? Ailen tarihi bir aile mi?

Emine bunu syledikten sonra dokuz, on on aydr ayn snfta yaad arkadann yzne
dikkatle bakt. Duru buday rengi derisi, dz ve gzel salar, ekik gzleri ve manal bakyla
tam bir Orta Asya tipiydi.

lker cevap vermeden aklna geleni sordu:

- Nerelisin? Aile kkn nerede?

lker ok durgun bir eda ile hi yksnmeden cevap veriyordu:

- Ben buralym, ama aile kkm uzakta, doudadr.

Evlerinde menelerinin Horasan olduu sylenen Emine, dou kelimesini iitince:

- Yani Horasanda m?, diye sordu.

lker ban sallad:

- Horasan nedir kardeim? Kap komu bir yer. Bizimki ok daha uzakta

Emine hayretler iindeydi:

- Bunu aile iindeki sylentilerle mi biliyorsun?

- Sylentiler de var, ama asl eskiden kalma, deri stne yazlm bir soykt ile
biliyorum.
 - Meneiniz neresi?

- Kamlanu!..

Emin sustu. Bu ad biliyordu ama nereden biliyordu, onu birdenbire kestiremedi.

ki arkada uzun bir sre susarak durdular. Emine yava yava Kamlanuyu hatrlamaya
balamt. Daha pek yaknlarda bir doktora tezi mi, yoksa bir niversite yayn m olarak, her ne
ise, yaynlanm olan bir Uygur masalnda bu kelime geiyordu. Doent Emine onu da alp zevkle
okumutu. imdi lkeri Uygur kz gibi gryordu. Bu sefer onu adeta snava ekmek ister gibi bir
dnceyle sordu:

- Bu Kamlanu nereye dyor?

- Belki bugnk Moolistana

Emine hayretler iindeydi. Arkadann da kendisi gibi tarih ve edebiyat merakls

olmadn, yalnz felsefeden, biraz da matematikten zevk aldn biliyordu. Birden, aklna gelmi
gibi irkilerek sordu:

- Soyktnz gsteren deri hangi yazyla yazl?

- Uygur yazsyla

- Sen bu yazy okuyor musun?

- Hayr.

- Ailede okuyan var m?

- Ailenin erkekleri okur. Babam ve aabeyim.

- Kzlar niye okumaz?

- Bakalaryla evlenip gidecekleri, yabanc olacaklar iin..

Emine deminden beri iittikleriyle lkere derin bir sempati duymutu:

- lker kardeim, dedi. Bu soyktnde ka atan yazl?

- Yirmi kadar. Ondan sonrasn aile rivayetleri ve mezar kitabeleriyle biliyoruz.

Eminenin akl yine Uygur masalna gitti. Orada da bir Yzba Burkay vard ve ldkten
sonra ruhu, sevgilisine hala akn sylyor, o da Sus, sus diye cevap veriyordu.

Eminede korkuya benzer bir hal peyda olmutu:

- Duyduun seslerin bunlarla bir ilgisi var m?

 - Hayr.

- Demin, biz gelmeden nce ne duyuyordun?

lker, iittiklerini eksiksiz hatrlamak iin bir ara dnd. Sonra Emineye dehet
veren u szleri syledi:

- Bir erkek, Iztrap ekiyorum, sen de beni seviyor musun?, diye alyor, bir kadn
da buna Sus, sus, ben de strap ekiyorum diye cevap veriyordu.

4 Austos 1972
Nihl ATSIZ