You are on page 1of 7

21/03/2017 ContraintedecisaillementWikipdia

Contraintedecisaillement
Unecontraintedecisaillement(lettregrecquetau)estunecontrainte
appliquedemanireparallleoutangentielleunefaced'unmatriau,par
oppositionauxcontraintesnormalesquisontappliquesdemanire
perpendiculaire.C'estlerapportd'uneforceunesurface,quipossdedonc
ladimensiond'unepression,exprimeenpascalsoupourlesgrandes
valeursenmgapascals(MPa).

Sommaire
1 Dfinition Uneforceestappliqueausommet
2 Contraintedecisaillementpourunfluide ducarroriginal,tandisquelebasde
3 Contraintessurlesmatriaux cemmecarrresteimmobile.Le
3.1 Enthoriedespoutres mouvementdelapartiesuprieure,
3.1.1 Cisaillementsimple rsultantdelaforceinitiale,creune
3.1.2 Casdelaflexion dformationducarr,letransformant
3.1.3 Casdelatorsion ainsienparalllogramme.
3.2 Enthoriedesplaques
3.3 Exempled'applications
3.3.1 Axedarticulation
3.3.2 Assemblageparrivetetboulon
3.3.3 Contraintesurfiletsdevis
3.4 Enmcaniquedesmilieuxcontinus
3.4.1 Composantesdutenseurdescontraintes
3.4.2 CercledeMohr
4 Voiraussi
4.1 Notesetrfrences
4.2 Articlesconnexes

Dfinition
Laformulegnralepourcalculerlacontraintedecisaillementest:

\tau
=
{\frac
o:

(lettregrecquetau)estlacontraintedecisaillement,oucission
Festlaforcetangentielleapplique
Aestl'airedelasectionaudroitdeforce.

https://fr.wikipedia.org/wiki/Contrainte_de_cisaillement 1/7
21/03/2017 ContraintedecisaillementWikipdia

Unitsutilises
UnitsduSystme Unitsconventionnelles
Grandeur
international(uSI) Gniemcanique(mmkgs) Gniemcanique(2) Systmeanglosaxon
F newtons(N) newtons(N) dcanewtons(daN) livreforce(lbf)
A mtrecarr(m2) millimtrecarr(mm2) centimtrecarr(cm2) poucecarr(in2)
pascals(Pa) mgapascals(MPa) bars(bar) psi

Danslecasdesmatriauxsolideslastiques,lacontraintedecisaillementestrelielavariationdel'angledroit
parlemoduledecisaillementGparlarelation:

\tau
=\gamma
L'angleestaussidplacementrelatif( surl'image).
\Delta
l/l
Lemoduledecisaillementestengnralexprimenmgapascalsougigapascals.L'angleesttoujoursenradians.

Contraintedecisaillementpourunfluide
Pourtoutfluiderelpossdantuneviscosit,ilexistedescontraintesdecisaillement.Eneffet,mmesiunfluide
estenmouvement,ildoitavoirunevitessenulledanslazonedecontactavecdessolides.Ettoutediffrencede
vitesseauseind'unfluidevisqueuxentranedescontraintesdecisaillement:lesparticulesfluidesallantplusvite
sontfreinesparcellesallantmoinsvite.C'estd'ailleurspourcelaqu'ilfautexercerunecertaineforcepourmettre
unfluideenmouvement.

Larelationentrecontraintedecisaillementetgradientdevitesses'crit,pourunfluidenewtonien:

\tau
(y)=\mu
{\frac
o:

=laviscositdynamique
=lavitessedufluideunehauteur
=lacoordonned'espacereprantlapositiondufluide.

Contraintessurlesmatriaux
Enthoriedespoutres

Danslathoriedespoutres,doncsurlespiceslances(pluslonguesquelarges),lecisaillementintervient
lorsquel'onaunefforttranchant:sixestl'axedelapoutre,lescomposantesTyet/ouTzdutorseurdecohsion
sontnonnulles.

Cisaillementsimple

Onaducisaillementsimplelorsquel'onappliquedeuxforces et perpendiculairementl'axe,lespoints
d'applicationtantlgrementdcales(d'unequantitnotedsurleschmacicontre):s'ilssontaudroit(la
mmeabscisse),onadupincement,ets'ilssonttrsloigns,onadelaflexion.Onremarqueaupassagequ'ilen
https://fr.wikipedia.org/wiki/Contrainte_de_cisaillement 2/7
21/03/2017 ContraintedecisaillementWikipdia

rsulteunmomentdecoupleTd,quidoittrecompensparailleurs,c'est
cecouplequicredelaflexionsidestimportantetquidiffrenciele
cisaillementpur(cisaillementthoriquedontletorseurdecohsionne
contientqu'unefforttranchant)ducisaillementsimple(quiluicontientun
momentdeflexion)

Lecisaillementsimplealieuentrelespointsd'applicationdelaforceon
n'estdoncpasdanslesconditionsd'applicationduprincipedeSaint
Venant.Onconsidrequelacontrainteestuniforme:
Cisaillementsimpled'unepoutre
selonl'axey.

oSestl'airedelasectiondroite.

Lamatirerestedansledomainelastiquetantquelecisaillementvrifie:

Reg

oRegestlalimited'lasticitauglissement.Elleestrelieauxlimites
1
d'lasticitlatraction(Re)etlacompression(Rec)par :
Encisaillementsimple,lacontrainte
estuniformmentrpartie.

avec

Typiquement:

pourlesaciersdoux(Re270MPa)etlesalliagesd'aluminium:Reg=0,5Re
pourlesaciersmidurs(320Re500MPa):Reg=0,7Re
pourlesaciersdurs(Re600MPa)etlesfontes:Reg=0,8Re.

Pourvalideruneconception,onappliqueengnraluncoefficientdescurits.Lavalidationl'tatlimiteultime
(ELU)s'exprimealorsparlacondition

Rpg

oRpgestlarsistancepratiqueauglissement,Rpg=Reg/s.

Casdelaflexion

Danslecasdelaflexion(dsuffisammentgrand),lacontrainten'estplusuniforme:danslesconditionsdu
principedeSaintVenant(doncloindespointsd'applicationdesforces),lesconditionsd'quilibreimposentquela
contraintesurunesurfacelibresoitperpendiculairecettesurface,donc=0enhautetenbas,etelleest
maximalesurlafibreneutre.

Danslathoried'EulerBernoulli,lecisaillementestngligpourlaflexion.Ilestparcontreprisencomptedansla
thoriedeTimoshenko(pourlespoutrespaisses).
https://fr.wikipedia.org/wiki/Contrainte_de_cisaillement 3/7
21/03/2017 ContraintedecisaillementWikipdia

Encisaillement,lacissionn'estpas
uniforme.

Casdelatorsion

Aucoursd'unetorsion,lamatireestsoumiseducisaillementpur.

Danslecasd'unepicedesectioncylindriqueferme,ils'agitdetorsion
uniforme.Lacontrainteestnulleaucentre(lafibreneutre)etest
maximaleenpriphrie.Cettecontraintemaximalepeuttrecalculepar:

Mtestlemomentdetorsion
Cestlemoduledetorsion,dpendantdelagomtriedelasection.

Lorsqu'unepiceestsoumisedela
torsion,lamatiresedformeen
cisaillement.

Enthoriedesplaques

Enthoriedesplaques,lorsquel'onisoleunlmentdeplaque,ilfautdfinirlecisaillementsurdeuxpairesde
facesopposes.Sil'axezestnormallaplaque,onappelleqxl'efforttranchantsurlafacenormalel'axex,etqy
l'efforttranchantsurlafacenormalel'axey.Dansunesituationdeflexion,larpartitiondescissionsxz(z)et
yz(z)estidentiqueaucasdelapoutreenflexion.

https://fr.wikipedia.org/wiki/Contrainte_de_cisaillement 4/7
21/03/2017 ContraintedecisaillementWikipdia

Cissiondanslecasdelaflexiond'une
plaque.

Exempled'applications

Engniemcanique,lescasderuptureencisaillementconcernent
essentiellementlesaxes.Lepointprimordialconsistednombrerles
sectionscisailles.

Danslecasd'unearticulationenportefaux(castypiqued'unpaumelle),
iln'yaqu'uneseulesectioncisaille.Sil'axeaundiamtred,l'airecisaille
vautsimplement

S=d2/4.

Danslecasd'unearticulationenchape,ilfautquelapiceserompeen
deuxendroits,ilyadoncdeuxsectionscisailles.L'airecisaillevautdonc

S=2d2/4.

Axedarticulation
Ruptured'unaxeenportefauxou
LaforceNsoumetlaxeuncisaillementselondeuxsectionsS enchape.
dterminesparlassemblagetirantetchape
(fig.1).

Lacontraintedecisaillementsera: ,

soit: .

Assemblageparrivetetboulon

Lesassemblagesrivetsetboulonnssontdes
Contraintesurrivet,boulon,visetaxe.
assemblagesparadhrence.C'estl'adhrence
quis'opposeauxefforts,silaconceptionest
correcteilnedevraitjamaisyavoirdecisaillement.Sitoutefoisiln'taitpaspossibled'exerceruneffortpresseur
suffisant(casdesvisboisparexemple),ilfautdimensionneraucisaillement.

https://fr.wikipedia.org/wiki/Contrainte_de_cisaillement 5/7
21/03/2017 ContraintedecisaillementWikipdia

Danslecasduncisaillementpur,laformule sappliquepourchaquesection(lafig.3adeuxsections,les
fig.2et4ontquatresectionssoumisesaucisaillement).

Contraintesurfiletsdevis

lafigure5,laforcetangentiellemaximale(forcedeserrage)appliquelatigedelavisseragaleauproduitde
lasectionannuaire(primtrefonddefiletparlahauteurutiledelcrou)parlavaleurdelarsistanceau
cisaillementdelamatire.

Enmcaniquedesmilieuxcontinus

Composantesdutenseurdescontraintes

Unsolideestdcritdansunrepre orthonormdirect.
Considronsuncubedematiredectadontlesfacessontnormalesaux
axesdurepre.Numrotonssesfaces:

lesfacesietisontlesfacesnormales ,enpartantducentredu
cube, pointeversi,lafaceitantlafaceoppose.
Numrotationdesfacesducube
Surlaface1s'exerceunvecteurforce .Lacomposantetangentielle
decetteforcecreuncisaillement.Silevecteurforceapourcomposantes

alorslevecteurtangentielapourcomposantes
Composantesdutenseurdes
contraintes

ondfinitdonc,pourlaface1,deuxcomposantesdelacontraintedecisaillement:

21=F21/a2
31=F31/a2

Demaniregnrale,pourlafacej,ondfinitlesdeuxcissionsij,ij.Cescontraintessontdescomposantesdu
tenseurdescontraintes.Onlesnoteparfoisij,ij.

Sil'lmentdematireestl'quilibre,ilnedoitpassedplacer.Lacontraintequis'exercesurlafacejestdonc
l'opposedecellequis'exercesurj:ij=ij:ellessontsymtriques.

Parailleurs,cescontraintescrentuncouple.Or,l'quilibre,l'lmentdematirenedoitpastourner,onadonc
uncoupleoppos(ji,ji).Onendduitqueletenseurdescontraintesestsymtrique:

ji=ij.

https://fr.wikipedia.org/wiki/Contrainte_de_cisaillement 6/7
21/03/2017 ContraintedecisaillementWikipdia

quilibredel'lmentde
matire.

CercledeMohr

Danslecasducisaillementpur,lecercledeMohrestcentrsurl'originedu
repre.

Voiraussi
Notesetrfrences
1.D.SpenletR.Gourhant,Guideducalculenmcanique,hachette,2003
(ISBN2011688353,noticeBnF
noFRBNF39021238(http://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb39021238h/PUBLIC)
),p.191

Articlesconnexes

Moduledecisaillement
Rsistancedesmatriaux
Cisaillage CercledeMohrpourducisaillement
pur

Cedocumentprovientdehttps://fr.wikipedia.org/w/index.php?
title=Contrainte_de_cisaillement&oldid=133844753.

Derniremodificationdecettepagele21janvier2017,11:38.
Droitd'auteur:lestextessontdisponiblessouslicenceCreativeCommonsattribution,partagedanslesmmes
conditionsdautresconditionspeuventsappliquer.Voyezlesconditionsdutilisationpourplusdedtails,ainsi
quelescrditsgraphiques.Encasderutilisationdestextesdecettepage,voyezcommentciterlesauteurset
mentionnerlalicence.
WikipediaestunemarquedposedelaWikimediaFoundation,Inc.,organisationdebienfaisancergieparle
paragraphe501(c)(3)ducodefiscaldestatsUnis.

https://fr.wikipedia.org/wiki/Contrainte_de_cisaillement 7/7

You might also like