SYASAL KAVRAMI ZERNE DEERLENDRME

AL AND

Siyasal Kavram nn yazar olan Carl Schmitt (1888-1985) Alman Hukuk profesr
ve siyaset kuramcsdr. Yaad dnemi ok iyi analiz eden, gndeme ilikin sorunlara
zm arayan ve zm yollar sunan ve zel tbirle Klasik Dnr diyebileceimiz
zgn bir kiidir.

Siyasal Kavram, Siyasal lahiyat ve Egemenlik Kuram zerine adl kitaplar

Trkeye evrilmitir. Yazlar zerine geni bir literatr almas vardr. Okunan ve
tartalan bir yazardr.

Bu yazda Siyasal Kavram, kitabndan alntlar yaparak, Schmitt zerine bir alma
yapmaya teebbs edeceiz. Bilindii zere her dnr yaad adan kopuk ve
yaad adan habersiz deildir. Schmitt de yaad an sorunlarna deinmi ve
ann etkisinde kalm bir yazardr. Savatan ok zarar grm Almanya da yaayan
yazar, lkesinin iinde bulunduu durumu kendisine bir nevi dert edinmitir. Olmas
gerekenle deil, olanla itigal olmutur.

Trkeye Aykut elebinin sunuuyla ikinci basks yaplan Siyasal Kavram iin
unlar sylebiliriz;

i. Aykut elebi, Schmittin Siyasal Kavramn deerlendirmi, kitabn zerine

yazlm ve bu kitap etrafnda yaplm olan tartmalar bize aktarmtr,

ii. Schmittin background( arkaplan) aklamaya almtr,

iii.Ama Wiemar Almanyasyla Trkiyeyi ilikilendirmesi ve zelikle son dnem

hkmetiyle bant kurmasn anlamsz ve esef verici buluyoruz.

Schmitt, Siyasal Kavram devlet kavramndan nce gelir, diyerek yazsna balyor.
Giri cmlesiyle yapaca ii haber vermektedir.Siyasal kavram ne olduu sorusuna
yant arayacak, Siyasal kavramndan siyasal olmayan unsurlar karacak ve bu
balamda Siyasal ve Devlet kavramnn farkl olduklarn Siyasal olann zerine
devletin inaa edileceini bize ispat etmeye alacaktr.

Siyaasal kavram bu nedenle, zgl anlamda her trden siyasal eyleme kaynaklk
eden, kendine zg nihai ayrmlarla tanmlanmak zorundadr. Ahlak alannda nihai
ayrmn iyi ve kt; estetikte gzel ve irkin; ekonomide yararl ve zararl ya da krl ya
da kr getirmeyen olduunu varsayalm. O halde sorulmas gereken soru, bu ayrmlarla
benzer nitelikte, onlarla edeer olmasa da onlardan bamsz, kendinde aklayac ve
basit bir ayrmn siyasal kavram iinde mevcut olup olmad ve varsa bu ayrmn
tad niteliklerin ne olduudur.1 (syf. 57)

Siyasal olana ayr bir alan aacak olan Schmitt, siyasala karm olan dier unsurlar
( dini, kltrrel, ekonomik, hukuksal, bilimsel, vb..) ayracaktr. Ayrd bu unsurlarn
iinde barndrd temel ayrmlar ( iyi-kt, gzel-irkin, vb..) gibi siyasalnda temel
ayrmn dost dman olarak ortaya koyacaktr.

. zgl siyasal ayrm, dost-dman ayrmdr. Dost-dman ayrm salt

kavramsal bir lt sunar, nihai bir tanm olmaad gibi, ieriine ilikin bir ey de
sylenemez.2 ( syf.57)

Dost-dman ayrmnn salt bir kavram olduuna vurgu yapan, Schmitt bu ayrmn;
estetik, kltrel, ekonomik, vb.. unsurlar iermediini ve de bunlarla
ilikilendirilemeyeceini de vurgulamaktadr.

Dost ve dman ayrmnn ilevi, bir ban ya da ayrln, bir birleme ya da

ayrmann en u younluk derecesini ifade etmektdir. Dost ve dman ayrm, dier
tm ahlaki, estetik, ekonomik ya da dier ayrmlarn kullanmasna gerek kalmadan
pratik ve teorik olarak varln srdrebilir.3 (syf.57)

Siyasal alanda dost dman ayrm yaparak dostu tanmlayarak ve snrlarn iyice
belirledikten sonra dmann kim olduunu belirlemek gerektiini vurgulayan Schmitt.
Dman iin; kt, irkin, zararl, vb.. gibi dier alanlarla ilikin ayrmlarn
kullanlmamasn gerektiini sylemektedir. Dost ve dman ayrmnda nemli olan
kavramsal olarak; varolusal adan younluk ayrmdr.

. nemli olan, siyasal dmann teki, yabanc olmasdr. Siyasal dmann

varolusal anlamda en youn haliyle baka bir varlk ve yabanc olmas yeterlidir.4 (
syf.57)

Yaptmz dman ayrm Schmittin belirttii, varolusal olarak bizim dmzda

kalan insan topluluudur. Dman baka sfatlarla nitelemeye gerek yoktur.

Salt kavram dnda dman ayrm yapabilecek olan herhangi bir grup veya
cemaatin yapt veya oluturduu, tekiletirme siyasal anlam ifade etmektedir.Ve bu
ayrm onlar iinde geerlidir.

1
Carl Schmitt, Siyasal Kavram, Metis yaynlar, stanbul, 2009.
2
A.g.e.
3
A.g.e.
4
A.g.e.
 Herhangi bir dinsel, ahlaki, ekonomik, etnik ya da baka bir kartlk, insanlar
dost ve dman olmak zere etkili biimde ayrmay baaracak denli gl ise, politik
bir kartla dnr. Kendi zg teknik, psikolojik ve askeri yasaklarla mcadele,
kendinde bir sayasal kavram iermez. ( syf. 67)

Bu gruplaarn oluturduu dost dman ayrm her ne kadar siyasal kavram iermese
de, balattklar mcadele sonucu yaplan sava ve bu savaa karar veren mekanzma
siyasaldr.

Marksist anlamda snf sz edilen tayin edici noktada, yani, snf savan ciddiye
alp snfsal kartn gerek bir dman olarak grd ve onu, ister devlet olarak
devlete kar, ister bir i savata devletin iinde, mcadalesinin nesnesi haline getirdii
anda, salt ekonomik bir kategori olmaktan kp siyasal birime dnr.5

Belirtildii gibi toplum iinde var olan ya da kendisine ait bir topluluk oluturabilecek
eitli g odaklarnnn kendilerine has oluum biimleri ve ilikileri siyasal anlam
tamazken, yapacaklar dost dman ayrmyla giriecekleri mcadelenin nesnesine, bu
grubun zeliini koyduklarnda bu grup siyasal bir birim olmutur.

Reel dost dman ayrm o derece gl ve tayin edicidir ki, bu ayrma neden
olduu andan itibaren siyasal olmayan kartlk, saf dinsel, saf ekonomik, saf
kltrel ltleri ve saikleri arka plana iter. Hemen akabinden siyasal olmayan
kartlklar, saf dinsel ya da saf ekonomik ve dier saf durularn k
noktasndan bakldnda ounlukla tutarsz ve irrasyonel koul ve sonular
dorulabilen, tamamen yeni ve biricik olan siyasal durumu himayesine altna girer.6
(syf.68)

Belirtildii gibi saf ltlerle oluturulan gruplarn siyasal bir birime

dnebilmesi iin gerek bir dost dman ayrmna gitmeleri ve mcadele etmeleri
gerekir.

Siyasal olan, her halkarda daima kriz anna odaklanm gruplamadr. Dolaysyla
kriz anna odaklanm bir gruplama tayin edici insani bir gruplama, yani siyasi
birliktir.7 (syf.68)

5
A.g.e.
6
A.g.e.
7
A.g.e.
 Siyasal olan tayin edici ve kriz ann bekleyen ve bu krizde ynetici olarak
tanmladn gryoruz. Siyasi birlik oluturan grubun da artk eskisi gibi ( dinsel,
ekonomik, etnik vb..) saf zelliinde kalmamtr.

O halde siyasi birlik, doas gerei, psikolojik saikler bakmndan hangi glerden
beslendiine baklmakszn, tayin edici birliktir. Eer siyasal birlik varsa, en stn
gtr, yani kriz annda belirleyici olan birlktir.8 (syf.73)

8
A.g.e.