Professional Documents
Culture Documents
ComoFuncionamosDispositivosDR(EL053)
Sebemqueincluamrecursoseletrnicos,eestaseraabordagemprincipalnesteartigo,aoanalisarseu
funcionamento,osdispositivosDRouDisjuntoresDiferencialResidual(DDR),ouainda,Dispositivosde
CorrenteDiferencialResidualsofundamentaisnaseguranadeinstalaeseltricasmodernas.Vejaneste
artigocomoelesfuncionam.
Aseguranadasinstalaeseltricasdetodosostiposfundamentalem,nossosdiasemuitobem
especificadanasnormas5410.Aterramentos,isolamentosetodososrecursosdisponveispraseevitarquea
eletricidadecausedanosapessoasousejacausadeacidentesmaisgravessoprevistos.
Umrecursoimportantequedeveserusadoemtodasasinstalaeseltricasoquedesligatodoocircuitono
casodealgumtomarcontactocomainstalaosendo,poressemotivo,levadaaumasituaodechoque
eltrico.
OsdispositivosDRouaindaDDR(disjuntoresdiferenciaisresiduais)soasoluoparaestassituaes.A
seguir,veremoscomoelesfuncionamecomodevemserusadosnumainstalaoeltrica.
OCircuitoEltrico
Parafornecerenergiaeltricaaumdispositivoqualquerdemodoqueelapossaseraproveitada,
transformandoseemoutraformadeenergia,porexemplo,luz,calor,movimento,som,etc.nobastaligar
umfioquepermitaotransportedascargas.
Seapenasumfioforligadoascargaschegamaoaparelho,masnotemparaondeir,conformemostraa
figura1.
Vejaqueascargasnosoaenergiaeltrica,elassimplesmentetransportamaenergia.Assim,elasdevem
entregaraenergiaaodispositivoalimentadoetemdeirparaalgumlugar.
Figura1Oseltronsquechegamlmpadanotemparaondeirdepois
http://www.newtoncbraga.com.br/index.php/comofunciona/7102comofuncionamosdispositivosdrel053?tmpl=component&print=1&page= 1/8
18/03/2017 ComoFuncionamosDispositivosDR(EL053)
Senotiveremparaondeir,acorrentesimplesmentepraenadamaisacontece.
Poressemotivo,analisandoentooscasosemqueosgeradoresalimentamlmpadas,aquecedoresouLEDs,
vemosqueprecisoqueascargaseltricasqueformamacorrentedevemrealizarumpercursooucaminho
fechado.
Saindodeumdosplosdogerador,elaspercorremtodososcomponentesentregandosuaenergia,para
depoischegardevoltaaooutroplodomesmogerador.
Deve,ento,haverumpercursooucaminhocompleto(fechado)paraqueumacorrentepossacirculare
fornecerenergia.Odispositivoqueforneceenergiaogeradoreosquerecebemsoosreceptores.
Ocaminhototalpercorridopelacorrente,incluindooscomponentes,recebeonomedecircuitoeltrico,
conformeilustradonafigura2.
Figura2Paracircular,acorrenteprecisadeumpercursofechadooucircuitofechado
comumchamarmosopercursototalqueumacorrentedevefazernumconjuntodecomponentesde
"circuitoeltrico"ousimplesmentecircuito.
Ocircuitoentoformadopeloconjuntodecomponentesquedevemexerceralgumafunoquando
percorridosporumacorrente.
Observeque,seocircuitoforinterrompidoemqualquerponto,acorrentedeixadecircularportodoele,eo
dispositivoouaparelhopradefuncionar.
Oimportanteaoanalisarmosocircuitoeltricoqueaintensidadedacorrenteamesmaemtodososseus
pontos,ouseja,acorrenteamesmaantesedepoisdalmpada.
Almpadanoconsomeeltrons,mastosomenteaenergiaqueelestransportam,demodoqueoseltrons
quesaemdeumplodogeradorsomesmosquechegamaooutro.
Nacorrentealternada,oseltronsoscilam,masaoscilaomesmaantesedepoisdacarga,ouseja,a
intensidadedacorrentetambmamesmaemtodosospontosdocircuito.
http://www.newtoncbraga.com.br/index.php/comofunciona/7102comofuncionamosdispositivosdrel053?tmpl=component&print=1&page= 2/8
18/03/2017 ComoFuncionamosDispositivosDR(EL053)
OChoqueEltrico
Ocorpohumanopodeconduziracorrenteeltrica.
Noentanto,comonossosistemanervosotambmoperacomcorrenteseltricas,qualquercorrenteque
"venhadefora"consistenumaforteinterfernciapassveldecausarsriosproblemasaonossoorganismo.
Dependendodaintensidadedacorrentequecircularpelonossoorganismo,diversosefeitospodemocorrer.
Seacorrenteformuitofraca,provavelmentenadaocorrer,poisosistemanervosonoserestimuladoo
suficienteparanoscomunicaralgumacoisa,easprpriasclulasdenossocorponosofreroinfluncia
alguma.
Entretanto,seacorrenteforumpoucomaisforte,osistemanervosojpoderserestimuladoetermoscom
issoalgumtipodesensaocomo,porexemplo,um"formigamento".
Seacorrenteformaisforteainda,oestmulojproporcionaasensaodesagradveldochoqueeatdedor.
Finalmente,umacorrentemuitoforte,almdepoderparalisarrgosimportantescomoocorao,pode
aindadanificarasclulas"queimandoas",poiscorrentesintensasquandoencontramcertaresistnciasua
passagem,geramcalor.
Atabelaabaixonosmostraasdiversasfaixasdecorrenteseosefeitosquecausamsobreoorganismo
humano.
EFEITOSDACORRENTENOORGANISMOHUMANO
100Aa1mALimiardasensao
1mAa5mAformigamento
5mAa10mAsensaodesagradvel
10mAa20mApnico,sensaomuitodesagradvel
20mAa30mAparalisiamuscular
30mAa50mAarespiraoafetada
50mAa100mAdificuldadeextremaemrespirar,ocorreafibrilaoventricular
100mAa200mAmorte
200mAalmdamortetemossinaisdequeimadurasseveras
Obs:1A(ummicroampre=1milionsimodeampre)
1mA(ummiliampre=1milsimodeampre)
Umacrenaquedeveserexaminadacommuitocuidado,jquemuitaspessoasaceitamnacomodefinitiva,
adequeusandosapatosdeborrachanoselevachoquee,portantopodesemexervontadeem
instalaeseltricas.Nadamaiserrado!
http://www.newtoncbraga.com.br/index.php/comofunciona/7102comofuncionamosdispositivosdrel053?tmpl=component&print=1&page= 3/8
18/03/2017 ComoFuncionamosDispositivosDR(EL053)
Seaeletricidadetoperigosae,semesmousandosapatosdeborrachaochoqueaindapodeocorrer,
importanteanalisarmosoassuntomaisprofundamente.
Conformevimos,umacorrenteeltricaspodecircularentredoispontos,ouseja,precisohaverumponto
compotencialmaisaltoeumpontoderetornooupotencialmaisbaixo.
Aterraumpontoderetorno,porqueconformevimos,asempresasdeenergiaausamparaligaroplo
neutro.Issoquerdizerque,seapessoaestiverisoladadaterra(usandoumsapatocomsoladeborrachaou
estandosobreumtapetedeborrachaououtromaterialisolante),umprimeiropercursoparaacorrente
eliminado,vejaafigura3.
Figura3Nohpercursoparaacorrente
Issosignificaque,seumapessoa,nestascondies,tocarnumpontodeumainstalaoeltricaquenoseja
oneutroe,portantohouverumpotencialalto(110Vou220V),acorrentenotercomocirculareno
haverchoque.
Lembrese:estandoisoladodaterraetocandonumnicopontodeumainstalaoeltricanohchoque,
porm,ofatodeusarsapatosdeborrachanoolivrardoperigodechoque.
Todavia,seapessoatocaraomesmotemponumoutropontoqueofereapercursoparaacorrentesejapor
estarnocircuitoparaisso,quersejaporestarligadoterra,ochoqueocorrer,independentementedapessoa
estarounocomsapatosdesoladeborracha,conformemostraafigura4.
http://www.newtoncbraga.com.br/index.php/comofunciona/7102comofuncionamosdispositivosdrel053?tmpl=component&print=1&page= 4/8
18/03/2017 ComoFuncionamosDispositivosDR(EL053)
Figura4Hpercursoparaacorrente
porestemotivoqueumanormadesegurananotrabalhocomeletricidadeconsisteemsempresetocar
apenasnumpontodocircuitoemqueseesttrabalhando,casoexistaoperigodeleestarligado.
Nuncasegurardoisfios,umemcadamo!Nuncaapoiarumamoemlocalemcontatocomaterraenquanto
setrabalhacomaoutra!
DetectandoFugas
Osdispositivosdiferenciaisdeproteosebaseiamexatamentenofatodequeemtodosospontosdeum
circuitoeltricoaintensidadedacorrentedeveseramesma.
Issosnovaiocorreealgumelementoestranhoaocircuitodesviarpartedacorrentedemodoquetantono
fiofasecomonoderetorno(neutro)ascorrentessealteremefiquemdiferentes.
Nafigura5mostramosoqueocorrenocasodealgumtocarnumdosfiosdeumainstalaoeltrica,
tomandochoquepelacorrenteque,atravessandoseucorpovaiparaaterra.
Figura5Acorrentenosdoisfiosdocircuitosealteraemcasodefugasouchoque
http://www.newtoncbraga.com.br/index.php/comofunciona/7102comofuncionamosdispositivosdrel053?tmpl=component&print=1&page= 5/8
18/03/2017 ComoFuncionamosDispositivosDR(EL053)
Assim,umamaneirasimplesdesedetectarchoque,fugasououtrosproblemasdeumcircuitoconsisteemse
compararascorrentesnosdoisfiosdainstalao.
Seascorrentestiveremamesmaintensidade,entopodemosdizerqueocircuitoestemordem,eque
apenasacargaestrecebendoaalimentao.
Noentanto,seascorrentestiveremintensidadesdiferentes,entopodemosdizerqueesthavendoumafuga,
umcurtoterraouentoalgumestsendoafetadaporumchoque,sendoacausadeumdesviodecorrente.
exatamenteissoquefazoDispositivoDRouDDR.Elecomparaasduascorrentesenomomentoemque
elassetornamdesiguais,eledesligaocircuito.
ParaosDispositivosDRcomunsasensibilidadecostumaestaremtornode30mA.
Nafigura6mostramoscomoissopodeserfeitocomautilizaodeumtransformadordecorrenteeum
comparadordetenso.
Figura6Otransformadordecorrente
Nestecircuitoseasintensidadesdascorrentesforemiguais,asadaserzero.Seasintensidadesforem
diferentesteremosumatensodesada.
Essatensodesadapodeentoserusadaparaacionarumreloudisjuntosquedesarmaocircuitoatquea
causadafugasejaremovida,ouentoexigindoorearmedeformamanual.
Vejaqueodispositivooperacomocampomagnticodacorrentequepassaatravsdofio,queinduzuma
tensonasespirasdabobinadotoride.Assim,asperdasnocircuitopraticamentenoexistem.Acorrente
nocircuitonoafetada.
Nafigura7temosoaspectodeumdispositivodestetipoqueincorporaosistemasensoreocircuitode
desarme.
http://www.newtoncbraga.com.br/index.php/comofunciona/7102comofuncionamosdispositivosdrel053?tmpl=component&print=1&page= 6/8
18/03/2017 ComoFuncionamosDispositivosDR(EL053)
Figura7dispositivosDRcomuns
Ainstalaododispositivomuitosimples.Bastaintercallonaentradadocircuitoeltricoaserprotegido.
Nafigura8temososdiversosmodosdeconexodosdispositivosDRsegundoaSiemens
(WWW.siemens.com.br)
Figura8ModosdeconexoparaosdiversostiposdedispositivosDRsegundoaSiemens
Napginahttp://www.siemens.com.br/templates/v2/templates/TemplateD.Aspx?channel=9102,oleitor
podertermaisdetalhessobreasconexesdosdispositivosDRdaSiemens.
http://www.newtoncbraga.com.br/index.php/comofunciona/7102comofuncionamosdispositivosdrel053?tmpl=component&print=1&page= 7/8
18/03/2017 ComoFuncionamosDispositivosDR(EL053)
Especificaes
OsdispositivosDRsoespecificadosbasicamentepelacorrentenominaldocircuitoquedevemprotegere
pelacorrenteresidualqueprovocaodesarmedocircuito.
Ascorrentesresiduaispodemvariarentre10mAe300mAtipicamenteeparaaproteocontracurtos
circuitostemosumaproteoadicionalqueodisjuntos,especificadosemampres.Valoresnafaixade16a
125Asocomunsnasinstalaescomerciaiseresidenciais.
ParamaisinformaessugerimosbaixarinformaestcnicasemPDFnoendereo:
http://www.industry.siemens.com.br/buildingtechnologies/br/pt/produtosbaixatensao/protecao
eletrica/saibamais/Documents/Dispositivos%20DR%20Modulos%20DR%20e%20Disjuntores%20DR.pdf
http://www.newtoncbraga.com.br/index.php/comofunciona/7102comofuncionamosdispositivosdrel053?tmpl=component&print=1&page= 8/8