LKRETM

DN KLTR VE AHLAK BLGS

DERS KTABI

4. SINIF
YAZARLAR

Dr. Mehmet AKGL Ahmet KARA

Ahmet EK Eyp KO
Abdullah ALBAYRAK Ekrem ZBAY
Turgut FT Musa MEKAKAN
Abdullah ATAL Ali Sacit TRKER
Ahmet YAPICI

DEVLET KTAPLARI
BRNC BASKI
.. 2015
 MLL ETM BAKANLII YAYINLARI : 6026
DERS KTAPLARI DZS ............: 1648

15.00.Y.0002.4463

Her hakk sakldr ve Mill Eitim Bakanlna aittir. Kitabn metin, soru ve ekilleri
ksmen de olsa hibir surette alnp yaymlanamaz.

Editr : Dr. Ahmet YEMENC

Dil Uzman : Erdal ALTUN

Grsel Tasarm : Dilek ANDER

Program Gelitirme Uzman : Hasan TOPAL

Rehberlik Uzman : Davut YURTTA

lme Deerlendirme Uzman : Mehmet Akif KARAKU

ISBN: 978-975-11-3902-3

Mill Eitim Bakanl, Talim ve Terbiye Kurulunun 16.12.2014 gn ve 106 sayl karar ile ders
kitab olarak kabul edilmi, Destek Hizmetleri Genel Mdrlnn 10.04.2015 gn ve 3897207
sayl yazs ile birinci defa 806.204 adet baslmtr.
Korkma, snmez bu afaklarda yzen al sancak; Bastn yerleri toprak diyerek geme, tan:
Snmeden yurdumun stnde tten en son ocak. Dn altndaki binlerce kefensiz yatan.
O benim milletimin yldzdr, parlayacak; Sen ehit olusun, incitme, yazktr, atan:
O benimdir, o benim milletimindir ancak. Verme, dnyalar alsan da bu cennet vatan.
atma, kurban olaym, ehreni ey nazl hill! Kim bu cennet vatann uruna olmaz ki feda?
Kahraman rkma bir gl! Ne bu iddet, bu cell? heda fkracak topra sksan, heda!
Sana olmaz dklen kanlarmz sonra hell. Cn, cnn, btn varm alsn da Huda,
Hakkdr Hakka tapan milletimin istikll. Etmesin tek vatanmdan beni dnyada cda.
Ben ezelden beridir hr yaadm, hr yaarm. Ruhumun senden lh, udur ancak emeli:
Hangi lgn bana zincir vuracakm? aarm! Demesin mabedimin gsne nmahrem eli.
Kkremi sel gibiyim, bendimi iner, aarm. Bu ezanlar -ki ehadetleri dinin temeli-
Yrtarm dalar, enginlere smam, taarm. Ebed yurdumun stnde benim inlemeli.
Garbn fkn sarmsa elik zrhl duvar, O zaman vecd ile bin secde eder -varsa- tam,
Benim iman dolu gsm gibi serhaddim var. Her cerhamdan lh, boanp kanl yam,
Ulusun, korkma! Nasl byle bir iman boar, Fkrr ruh- mcerret gibi yerden nam;
Medeniyyet dediin tek dii kalm canavar? O zaman ykselerek ara deer belki bam.
Arkada, yurduma alaklar uratma sakn; Dalgalan sen de afaklar gibi ey anl hill!
Siper et gvdeni, dursun bu hayszca akn. Olsun artk dklen kanlarmn hepsi hell.
Doacaktr sana vadettii gnler Hakkn; Ebediyyen sana yok, rkma yok izmihll;
Kim bilir, belki yarn, belki yarndan da yakn Hakkdr hr yaam bayramn hrriyyet;
Hakkdr Hakka tapan milletimin istikll!

Mehmet kif Ersoy

 GENLE HTABE

Ey Trk genlii! Birinci vazifen, Trk istikllini, Trk Cumhuriyetini,

ilelebet muhafaza ve mdafaa etmektir.
Mevcudiyetinin ve istikbalinin yegne temeli budur. Bu temel, senin en
kymetli hazinendir. stikbalde dahi, seni bu hazineden mahrum etmek
isteyecek dhil ve hric bedhahlarn olacaktr. Bir gn, istikll ve cumhuriyeti
mdafaa mecburiyetine dersen, vazifeye atlmak iin, iinde bulunacan
vaziyetin imkn ve eraitini dnmeyeceksin! Bu imkn ve erait, ok
namsait bir mahiyette tezahr edebilir. stikll ve cumhuriyetine kastedecek
dmanlar, btn dnyada emsali grlmemi bir galibiyetin mmessili
olabilirler. Cebren ve hile ile aziz vatann btn kaleleri zapt edilmi, btn
tersanelerine girilmi, btn ordular datlm ve memleketin her kesi bilfiil
igal edilmi olabilir. Btn bu eraitten daha elm ve daha vahim olmak zere,
memleketin dhilinde iktidara sahip olanlar gaflet ve dallet ve hatt hyanet
iinde bulunabilirler. Hatt bu iktidar sahipleri ahs menfaatlerini,
mstevllerin siyas emelleriyle tevhit edebilirler. Millet, fakr u zaruret iinde
harap ve btap dm olabilir.
Ey Trk istikbalinin evld! te, bu ahval ve erait iinde dahi vazifen,
Trk istikll ve cumhuriyetini kurtarmaktr. Muhta olduun kudret,
damarlarndaki asil kanda mevcuttur.
Mustafa Kemal Atatrk
 NDEKLER

ORGANZASYON EMASI ........................................................................................ 9

KULLANILAN ETKNLK TRLER ............................................................................... 10

RENME ALANI: NAN

1. NTE: DN VE AHLAK HAKKINDA NELER BLYORUM?

1. Gnlk Konumalarmzda Dine likin fadeler..................................................... 12

1.1. Bismillhirrahmnirrahm ............................................................................. 13
1.2. Allaha kr ................................................................................................ 14
1.3. Sevap ve Gnah Kavramlar ....................................................................... 17
1.4. Dilek ve Dualarmzda Din fadeler .............................................................. 19
1.5. Selamlayoruz ............................................................................................ 21
1.6. Kelime-i Tevhit ve Kelime-i ehadeti reniyoruz ................................... 23
2. Dini renmenin nemi .................................................................................... 25
3. Din Gzel Ahlaktr ................................................................................................ 26
3.1. Gzel Sz Syleyelim................................................................................... 27
3.2. Gzel Davranlarda Bulunalm.................................................................... 29
4. Sbhneke Duas ve Anlam ............................................................................... 32
NTEMZ DEERLENDRELM.....................................................................................33

RENME ALANI: BADET

2. NTE: TEMZ OLALIM

1. Dinim Temiz Olmam stiyor ................................................................................. 36

1.1. Bedenimi ve Elbiselerimi Temiz Tutarm ........................................................ 37
1.2. evremi Temiz Tutar ve Korurum ................................................................. 39
1.3. Temizlik Salm in nemlidir ................................................................... 41
2. Sznde Durmak, Drst ve Gvenilir Olmak ...................................................... 43
3. Ftiha Suresi ve Anlam ....................................................................................... 47
NTEMZ DEERLENDRELM.....................................................................................48

RENME ALANI: HZ. MUHAMMED (S.A.V.)

3. NTE: HZ. MUHAMMED TANIYALIM

1. Hz. Muhammedin Doduu evreyi Tanyalm.................................................. 51

2. Hz. Muhammedin Aile Byklerini Tanyalm ....................................................... 53
3. Hz. Muhammedin Doumu, ocukluk ve Genlik Yllar..................................... 54
4. Hz. Muhammedin ocukluk ve Genlik Yllarndaki Erdemli Davranlar ............ 60
5. Kevser Suresi ve Anlam....................................................................................... 66
NTEMZ DEERLENDRELM.....................................................................................67
RENME ALANI: KURAN VE YORUMU
4. NTE: KURAN-I KERM TANIYALIM

1. Son lah Kitap Kuran- Kerim ............................................................................... 71

2. Kuran- Kerimin Hz. Muhammede ndirilii ......................................................... 74
3. Kuran- Kerimin Kitap Hline Getirilmesi ve oaltlmas .................................... 78
4. Kuran- Kerimin Dzeni ................................................................................... 82
4.1. Ayet............................................................................................................. 82
4.2. Sure ............................................................................................................. 83
4.3. Cz ............................................................................................................. 86
5. Bilge nsan: Hz. Lokman ...................................................................................... 88
NTEMZ DEERLENDRELM.....................................................................................90

RENME ALANI: AHLAK

5. NTE: SEVG, DOSTLUK VE KARDELK

1. Sevmek ve Sevilmek Bir htiyatr ......................................................................... 95

2. Sevgi Allahn Bize Verdii Bir Nimettir ................................................................... 97
3. Allah Yarattklarn Sever ....................................................................................... 98
4. Dostluk ve Kardeliin Temeli Sevgidir ............................................................... 100
5. slam Dini Dosta ve Kardee Yaamay tler ............................................ 102
NTEMZ DEERLENDRELM...................................................................................105

RENME ALANI: DN VE KLTR

6. NTE: ALE VE DN

1. Aile Toplumun Temelidir .................................................................................... 108

2. Anne ve Babam Benim yiliimi ster ................................................................. 110
3. Kardelerimle yi Geinirim ................................................................................ 112
4. Ailemizde Birbirimize Sayg Gsterir, Yardm Ederiz............................................. 113
5. Ailemizde Birbirimizi Anlamalyz ve Sorunlarmz Birlikte zmeliyiz. ................... 115
6. Aile i likilere Ynelik slamn tleri ............................................................. 117
NTEMZ DEERLENDRELM...................................................................................120

SZLK .............................................................................................................. 122

KAYNAKA......................................................................................................... 126
 ORGANZASYON EMASI

1.
NTE

RENME ALANI: NAN

DN VE AHLAK
HAKKINDA NELER
BLYORUM?

nite ile ilgili aratrmaya, d-

NTEMZE
HAZIRLANALIM
nmeye ve gzlem yapmaya
1. Allaha niin kretmeliyiz? Byklerinizle konuunuz. ynlendirici hazrlk sorularnn
2. Sevap ve gnah kavramlarnn anlamlarn bularak defterinize yaznz.
3. Sbhneke duasnn anlamn reniniz. yer ald blm.

11

1. NTE

Konu bal altnda renci-

leri derse hazrlayan ve onlarn 1. Gnlk Konumalarmzda Dine likin fadeler
Gnlk konumalarnzda hangi din ifadeleri kullanrsnz?
n bilgilerini harekete geirmeyi Gnlk konumalarmzda kullandmz birok kelime ve ifade dinimizle ilgi-
lidir. Maallah, inallah, Allah korusun. Allahtan umut kesilmez. szleri
amalayan blm. ilk akla gelen rneklerdir. Bu durum, dinin yaammzda nemli bir yere sahip
olduunu gsterir.
Gnlk konumalarmzda dinimizle ilgili olarak kullanlan baz kelimeler
unlardr: besmele, kr, gnah, sevap.

RNEK BULALIM
Konuyu daha iyi anla-

Allaha emanet ol.
Allah bilir.
Birini uurlarken

maya ynelik iir, hikye, ayet

Allah raz olsun.
Allah bereket versin.
ve hadis meali, rnek olay vb. Allah sabr versin.

etkinlikleri ieren blm. Yukardaki ifadelerin anlamlarn dnnz. Bunlar hangi durumlarda kul-
landmza dair birer rnek bulunuz.

12

9
 KULLANILAN ETKNLK TRLER

retmen rehberliinde ders kazanmlarndan bir veya birkan gerek-

letirmeye ynelik olarak yaplacak etkinliklerin yer ald blmler.

KONUALIM
Dinimizi renmek bize neler kazandrr? Arkadalarnzla konuunuz.

SYLEYELM PAYLAALIM TARTIALIM KMDR BU?

DEERLENDRELM RPORTAJ YAPALIM KISSADAN ANLADIKLARIMIZ
YORUMLAYALIM ARATIRALIM

ZELM KRONOLOJ OLUTURALIM TAMAMLAYALIM YAZALIM

PANO HAZIRLAYALIM RESM ZELM LSTELEYELM R YAZALIM
BEYN FIRTINASI YAPALIM LKELER IKARALIM

BELRTELM KARILATIRALIM RNEK BULALIM BULALIM

HKYE HARTASI IKARALIM GNLK YAZALIM 5N1K
ELETRELM ANLATALIM DRAMA YAPALIM SLOGAN BULALIM

Konuyla ilgili ayet, hadis, atasz, Ders kazanmlarndan bir veya bir-
anekdot gibi zl bilgilerin yer ald kan gerekletirmeyi amalayan
blm. zl bilgilerin yer ald blm.

NOT EDELM BLG KUTUSU

Kuran- Kerim, Peygamberimiz Kuran batan sona ezberlemi
Dneminde yazlm r. O dnemde kimselere ha z denir. Bugn dn-
Kuran- Kerimi yazan kiilere vahiy k- yada milyonlarca ha z vardr.
bi denir.

10
 1.
NTE

RENME ALANI: NAN

DN VE AHLAK
HAKKINDA NELER
BLYORUM?

NTEMZE
HAZIRLANALIM

1. Allaha niin kretmeliyiz? Byklerinizle konuunuz.

2. Sevap ve gnah kavramlarnn anlamlarn bularak defterinize yaznz.
3. Sbhneke duasnn anlamn reniniz.

11
1. NTE

1. Gnlk Konumalarmzda Dine likin fadeler

Gnlk konumalarnzda hangi din ifadeleri kullanrsnz?

Gnlk konumalarmzda kullandmz birok kelime ve ifade dinimizle ilgi-

lidir. Maallah, inallah, Allah korusun. Allahtan umut kesilmez. szleri
ilk akla gelen rneklerdir. Bu durum, dinin yaammzda nemli bir yere sahip
olduunu gsterir.
Gnlk konumalarmzda dinimizle ilgili olarak kullanlan baz kelimeler
unlardr: besmele, kr, gnah, sevap.

RNEK BULALIM
Allaha emanet ol. Birini uurlarken
Allah bilir.
Allah raz olsun.
Allah bereket versin.
Allah sabr versin.

Yukardaki ifadelerin anlamlarn dnnz. Bunlar hangi durumlarda kul-

landmza dair birer rnek bulunuz.

1
12
 DN VE AHLAK
HAKKINDA NELER
BLYORUM?

1.1. Bismillhirrahmnirrahm
Hangi durumlarda besmele ekildiini dndnz m?

Bismillhirrahmnirrahm gnlk konumalarmzda ok kullandmz bir

ifadedir. Buna besmele veya bismillah da denir. Besmele, Rahmn ve
Rahm olan Allahn adyla anlamna gelir.
Allaha (c.c.)1 inanan ve onu seven kii, sevgisini sz ve davranlaryla ortaya
koyar. Onun emir ve isteklerini yerine ge rmeye alr. Sz ve davranlarnda
Allahn (c.c.) honutluunu kazanmay amalar. Kii, Allah (c.c.) sevdiini ve
ona sayg duyduunu, onun ismini oka anarak gsterir. Allah (c.c.) anmann
en kolay yolu her iten nce besmele ekmek r.
Bizler besmele ekmekle;
Allaha (c.c.) olan inancmz ifade ederiz.
Balayacamz ite Allahtan (c.c.) yardm is- ARATIRALIM
teriz. Allahn (c.c.) gzel isim-
lerinden olan Rahmn ve
Onun her an bizimle olduunu dile ge ririz. Rahmin anlamlarn sz-
Bu duygu ve dnceler, bizi ilerimizi iyi ve g- lkten ara rnz.
zel yapmaya ynlendirir.

1 Celle Celluhu: an yce olan Allah anlamna gelen yceltme ifadesi.

13
1. NTE

NOT EDELM
Besmele ile Allah (c.c.) ha rlar ve onu her zaman aklmzda tutarz. Bu nedenle Kuran okurken,
yemee ya da bir ie balarken besmele ekeriz.

1. 2. Allaha kr

ok kr ifadesi hangi durumlarda sylenir?

nsanlar, kendilerine yaplan iyiliklerden dolay mutlu olurlar. Kendilerine

iyilik yapanlara teekkr ederler.
Onlar daima iyi duygularla anar-
lar. nk iyilik yapanlar ha rla- KONUALIM
yp anmak, gzel bir davran r. nsanlara teekkr etmek, Allaha (c.c.)
Eyalarn bizimle paylaan arka- kretme alkanl kazanmamzda nasl
etkili olur?
damza teekkr ederiz. Onlara
memnuniye mizi belir riz. Yine Arkadalarnzla konuunuz.
bizleri byten anne ve babamza
her rsa a teekkr eder, onlar
zecek davranlardan uzak du-
ruruz. Bizlere sayamayacamz
kadar nimet ve gzellikler veren
Allaha (c.c.) da teekkr etmeli-
yiz. Peygamberimiz Hz. Muham-
med (s.a.v)2, nsanlara teek-
kr etmeyi bilmeyen, Allaha da
kredemez.3 buyurarak hem
insanlara hem de Allaha (c.c.)
teekkr etmemizi istemi r. Sa-
hip olduumuz her eyi bize Yce
Rabbimiz vermi r. Bunlarn
karlnda bizlere den grev,
Allaha (c.c.) kretmek r.

2 Okunuu: Sallallahu aleyhi ve sellem.

Anlam: Allahn selam onun zerine olsun.
3 Ebu Davut, Edeb, 11.

14
 DN VE AHLAK
HAKKINDA NELER
BLYORUM?

YORUMLAYALIM
krler Olsun
Bir dostum, gnn birinde, yal bir ahbabyla
byk binann d merdivenlerini kyormu. Yal
zat her basama knda bir kere durur, dudaklar
arasnda bireyler mrldanrm. Dostum da
durur, onun yeni bir basama amaya girimesini
sabrszlkla beklermi.
Yal zat yeni bir basama da ap dudaklarndaki
anlalmaz mrl y bi rdikten sonra dostuma
dnerek, Benim bu halim sana biraz tuhaf
grnyor deil mi? Hakkn var. Ben her basma
a mda Allahma bir kere krediyorum. Sen
imdi bunun manasn anlamazsn. Ama bir gn
gelecek, sen de merdiven basaman amann
bile bir kere deil, bin kere kretmeye deer g
baarlr bir olay olduunu anlayacaksn. demi.

evket RADO, Eref Saa , s.182

Her durumda kretmenin nemini yukardaki

olay erevesinde yorumlaynz.

Gnlk konumalarmzda Allaha kr, ok kr, hamd olsun, Allaha -

krler olsun. gibi ifadeleri sk sk kullanrz. Naslsnz, iyi misiniz? diye duru-
mumuzu soranlara, Hamdolsun. diye cevap veririz. Bylece verdii nimetler-
den dolay Allaha (c.c.) kretmi oluruz.
Allaha (c.c.) olan krmz gzel sz ve davranlarmzla ifade ederiz. Bir
yaknmza kavutuumuzda, yolculuktan dndmzde veya bir baar ka-
zandmzda Allaha (c.c.) krederiz.
Allahn (c.c.) verdiklerine kretmek, nimetleri daha dikkatli kullanmamz
salar. Bylece elimizdeki imknlar doru yerde, doru zamanda ve uygun bir
ekilde kullanmay reniriz. Yaknlarmzn ve dostlarmzn kyme ni biliriz.
Allaha (c.c.) krmzn bir gstergesi olarak elimizdeki imknlar onun ho-
lanaca ekilde deerlendiririz. Sahip olduumuz birok eyi dier insanlarla
paylarz.

1
15
1. NTE

O, size istediiniz her eyden

verdi. Allahn nimetlerini say-
maya kalksanz sayamazsnz...
brahim suresi, 34. ayet.

eit eit yiyecekleri, dalar, de-

nizleri, havay, suyu bizler iin yara-
tan Allah r (c.c.). PAYLAALIM
Yap nz bir iyilie kar teekkr edil-
Ailemizi ve arkadalarmz da bi- dii zaman neler hissedersiniz? Dnce-
zim iin var eden ve birbirimizi sev- lerinizi arkadalarnzla paylanz.
memizi isteyen de odur.
Allah (c.c.), ayrca bize akl, dn-
me ve konuma yetenei vermi r.
Yce Allaha (c.c.), bizlere verdii sa-
ysz nimetlerden dolay kretme-
liyiz. Allah (c.c.) bu konuda bizlere
yle mjde vermektedir: Eer
krederseniz elbe e size daha faz-
la veririm4

4 brahim suresi, 7. ayet.

1
16
 DN VE AHLAK
HAKKINDA NELER
BLYORUM?

RNEK VERELM
Allaha kr

Annem iin, Allahm! u gzel iek iin, Bembeyaz karlar iin,

Babam iin, Allahm! Uan kelebek iin, Krmz narlar iin,
Senin bana verdiin Yediim ekmek iin, Yeil baharlar iin,
Her ey iin, Allahm! Sana kr, Allahm! Sana kr, Allahm!

M. Yaar KANDEMR,
Allaha nanyorum, s. 9.
iirde ad geen nimetlerin al n iziniz.
Siz de bunlara benzer iki rnek veriniz.
Anne

1.3. Sevap ve Gnah Kavramlar

Sevap ve gnah kavramlar size neleri ha rlatmaktadr?

nsanlarn gzel sz ve davranlarna

Allahn (c.c.) verdii dl ve mkfata
sevap denir. Allahn (c.c.) sevgisini ka- LSTELEYELM
zanmak iin sylenen her sz, yaplan
Dinimizce sevap saylan davran-
her gzel i ve davran sevap r. Dolay- lardan bazlarn listeleyiniz.
syla gzel sz sylemek, drst olmak,
yoksula yardm etmek ve ders almak Bakalarna yardm etmek
sevap kazandran balca davranlardr. ..............................
Gnah, dinimizin yaplmasn yasakla- ..............................
d i ve davranlardr. rnein arkada-
larmzn eyalarna zarar vermek, i ira ..............................
atmak, insanlar aldatmak, yalan syle-
mek, komular rahatsz etmek, hrszlk
yapmak, iki imek ve bakasnn malna
zarar vermek gibi davranlar gnah r.

1
17
1. NTE

Allah (c.c.), huzurlu ve mutlu olmamz iin gnahlardan kanmamz ve fay-

dal iler yapmamz istemi r. Zararmza olacak davranlar da yasaklam r.
Gnaha sebep olan davranlar yapanlar; kendilerine, ailelerine ve evrelerine
zarar verirler. Allahn (c.c.) holanmad bu tr davranlardan kanmamz gerekir.
Bizler, dinimizin emre i gzel davranlar yapmalyz. nsanlara yardm et-
meliyiz. ok almal ve doruluktan ayrlmamalyz. Yalan, hile ve hakszlktan
uzak durmalyz.
Gnah, sevap kavramlar, dinimizdeki temel kavramlardandr. Bu kav-
ramlar dikkatli ve yerli yerinde kullanmalyz. yilik yaparak sevap kazanmaya
almal ve kt davranlardan ve gnahlardan uzaklamalyz.

LSTELEYELM

Gnah saylan davranlardan bazlarn listeleyiniz.

Hrszlk yapmak
........................................................................................
........................................................................................
........................................................................................
........................................................................................

TAMAMLAYALIM
Aada eksik braklan yerleri karlarnda yer alan tanmlar okuyarak doldurunuz.

Yce Allahn (c.c.) verdii nimetler karsnda yapmamz gereken

K teekkr.

S V A Allahn (c.c.) dnya ve ahirette dllendirecei, doru, iyi,

gzel sz ve davranlarn karldr.

N M E Allahn (c.c.) insanlarn yararna verdii her ey, iyilik ve ltuflardr.

G N A slam dininin yasaklad i ve davranlar yapmak.

1
18
 DN VE AHLAK
HAKKINDA NELER
BLYORUM?

1.4. Dilek ve Dualarmzda Din fadeler

Dilek ve dualarmzda hangi din ifadelere yer veririz?

Her birimizin birok dilei var-

dr. Dileklerimizin gereklemesini
isteriz. Bunlarn gereklemesi iin
Allaha (c.c.) yalvarmak, bir duadr.
Dualarmz bazen bir teekkr, ba-
zen bir coku, bazen de iten bir
memnuniye ifade eder. Dualar-
mzla Allahn (c.c.) bize ve sevdik-
lerimize yardmc olmasn isteriz.
rnein arkadamz yeni bir eya
aldnda ona Hayrl olsun, gle
gle kullan. deriz. Bu anlamda
Kuran- Kerimde de pek ok dua
rnei vardr. Bu dualardan biri
yledir: (Onlar) Ey Rabbimiz!
Bize dnyada da ahire e de iyi-
lik ver. Bizi cehennem azabndan
koru! diye dua ederler. te onlar
iin kazandklarndan byk bir
nasip vardr. (phesiz) Allahn
hesab ok sratlidir.5
5 Bakara suresi, 201, 202. ayetler.

19
1. NTE

ELETRELM

Yukardaki etkinlikte sol stunda verilen seenekleri, sa stunda yer alan uygun cmlelerle e-
le riniz.

Yakn vefat etmi birine, Allah rahmet ey-

lesin, Allah sabrlar versin, banz sa olsun.
deriz. Yola kan birine Hayrl yolculuklar, Al-
lah kazadan korusun. diye dua ederiz. Arka-
damzdan veya evimizden ayrlrken Allaha
smarladk, Allaha emanet olun. diyerek iyi
dileklerimizi bildiririz. Byklerimiz bizi okula
uurlarken Allah zihin akl versin, iyi ders-
ler. diyerek dua ederler.
Snava giren kimseye, Allah yardmcn ol-
sun. demek de dilek ve dualarmzdaki din
ifadelerdendir.
Dilek ve dualarmzda Allahn (c.c.) adn ana-
rz. Ondan yardm dileriz. Dua etmek bizi Allaha
(c.c.) yakla rr.
nsanlar hakknda iyi dilekte bulunursak top-
lumda sevgi ve kaynama ortaya kar. Aramz-
da dayanma oluur. Birlik ve beraberliimiz
artar, mutluluumuz oalr. zntlerimiz ise
birbirimize destek olduumuzda azalr. Birbi-
rine gzel dileklerde bulunan kiiler arasnda
sevgi ve sayg geliir.
20
 DN VE AHLAK
HAKKINDA NELER
BLYORUM?

BALIK BULALIM
.
Allahm,
Ne gzel yaratmsn,
Yzm, ellerimi,
Kalarm, gzlerimi.
Huylarm da gzel olsun,
Senin istediin gibi.

Allahm,
Dnyada ve ahire e,
yilikler ver bizlere.
yi olsun annem babam.
yi olsun kardelerim.
Mutlu olsun tm insanlar,
Glsn btn ocuklar.

Diyanet ocuk Dergisi,

Haziran, 2006, s. 54.

Yukardaki iiri okuyunuz.

Bu iiri siz yazm olsaydnz na-
sl bir balk tercih ederdiniz?

1.5. Selamlayoruz
Selamlarken hangi ifadeleri kullanrz?

Gnlk yaamda birok insanla karlarz.

Onlara selam veririz. nsanlara kar hisse imiz
gzel duygularmz selamla bildiririz. Onlar da KONUALIM
bize karlk verirler. Bylece aramzdaki dostluk Selam, kelamdan nce
ve sevgi balar glenir. Bununla ilgili olarak Pey- gelir. hadisinden ne anlad-
gamberimiz, bir hadisinde yle buyurur: man nz arkadalarnzla konu-
etmedike cennete giremezsiniz. Birbirinizi sev- unuz.
medike de gerekten iman etmi olamazsnz. (Tirmizi, s zan:11)
Size birbirinizi sevdirecek bir ey syleyeyim
mi? Aranzda selam yaygnla rnz.6
6 Buhar, man, 20; Mslim, man, 93.

21
1
1. NTE

BELRTELM

Selam Ver
Yola knca her sabah,
Bulutlara selam ver.
Talara, kulara,
Atlara, otlara,
nsanlara selam ver.
Sonra karp cebinden aynan
Bir selam da kendine ver.
Ha rn kalmasn el gn yannda
Bu dnyada sen de varsn!
le r dostluunu varla,
Bir ksm seni de sarsn.

Doan CCELOLU,
Yeniden nsan nsana, s. 11.

Yukardaki iirde belir lmek istenen

nedir?

Selamn aleykm, selam, esenlik, bar zerinize olsun. demek r. Selam

vermek, bir iyi niyet ve dostluk ifadesidir. Selam, Ben senin salkl ve gven
iinde olman is yorum ve diliyorum. demek r. Selama, Esenlik ve bar se-
nin de zerine olsun. anlamnda kullanlan Aleykm selam. diyerek karlk
veririz. yi dilek ve temennilerimizi iyi gnler, gnaydn, merhaba, iyi akam-
lar, hoa kal, hayrl iler gibi selamlama ifadeleriyle de anla rz.
Selamlaan kimseler, birbirlerine deer verdiklerini ifade etmi olurlar. Ba-
kalarna deer veren kimseye, sayg gsterilir. Selamlamak, ayn zamanda in-
sanlar aras ile imin ve medeni olmann gereidir. nk selamlamak insan-
lar arasndaki ile imin ilk admdr. Bu konuda Hz. mer yle demi r:
ey kardelik balarn glendirir. Bunlar; selam vermek, muhatabn ismiyle
armak ve sahip olduklarn kardeleriyle paylamak r.7
7 Bilal Eren, Gzel Szler Antolojisi, C 2, s. 27.

22
 DN VE AHLAK
HAKKINDA NELER
BLYORUM?

Dinimiz, insanlarla selamlamaya nem

vermemizi istemi r. Nitekim Kuran- KONUALIM
Kerimde, Biri size selam verdii zaman siz Selamlama insanlar ara-
de onu daha gzeli ile selamlayn yahut ona sndaki ile ime nasl katkda
ayn ekilde karlk verin...8 buyrularak ve- bulunur? Arkadalarnzla ko-
nuunuz.
rilen selama karlk vermemiz istenmi r.

1.6. Kelime-i Tevhit ve Kelime-i ehade reniyoruz

Kelime-i ehadet sznden ne anlyorsunuz?

Tevhit, kelime olarak birlemek anlamna gelir. Bir olan Allaha (c.c.) ve onun
btn yce nitelikleri kendisinde topladna inanmak r. Bu inan en zl biim-
de kelime-i tevhitte ifade edilmi r.

Kelime-i tevhit, L ilhe illallah Muhammedn Raslullah. cmlesidir.

Anlam, Allahtan (c.c.) baka ilah yoktur. Hz. Muhammed (s.a.v), Allahn
(c.c.) peygamberidir. demek r.
Kelime-i tevhit, slam dininin zdr. Tevhit, hibir eyi Allaha (c.c.) denk
grmemek, onun ei ve benzeri olmadn kabul etmek r. Btn yce ve s-
tn nitelikler yalnzca Allaha (c.c.) ai r. O, esiz ve benzersizdir. Her eyi bilen,
her eyi gren, her eyi duyan ve her eye g ye ren yalnzca odur. Btn
bunlar kabul edip Allaha (c.c.) sndmzda kendimizi daha gl ve gven-
de hissederiz.

8 Nis suresi, 86. ayet.

23
3
1. NTE

Peygamberler, insanlar tevhide yani Allahn (c.c.) birliine armlardr.

Dolaysyla tevhit inanc, btn peygamberlerin insanlara verdii mesajlarn te-
melini oluturur.
Yce Allah (c.c.) Kuran- Kerimde tevhit inanc ile ilgili olarak yle buyur-
maktadr: De ki: O, Allah birdir. Her ey ona muhta r. O, hibir eye muhta
deildir. O, dourmam ve domam r. Onun hibir dengi de yoktur.9
Kelime-i ehade e Yce Allahn (c.c.) tek ve Hz. Muhammedin (s.a.v) onun
peygamberi olduu ifade edilmektedir. nsanlar, kelime-i ehadet syleyerek
Mslman olduklarn herkese ilan ederler.
Kelime-i ehadet, Ehed enl ilhe
illallh ve ehed enne Muhammeden BULALIM
abduh ve Rasluh. cmlesidir. Bu ifade Kelime-i tevhit ile kelime-i
Allahtan (c.c.) baka ilah olmadna ve Hz. ehadet arasndaki fark ve
Muhammedin (s.a.v.) onun kulu ve elisi ol- benzerlikleri bulunuz.
duuna inanrm. anlamna gelir.
Kelime-i ehade syleyen kii Allahn
(c.c.) emirlerini kabul eder ve Hz. Muhammedin
(s.a.v) Allahn (c.c.) kulu ve elisi olduuna da inanr.

benzeri
Allahn balangc yoktur.
sonu

9 hls suresi, 1-4. ayetler.

24
4
 DN VE AHLAK
HAKKINDA NELER
BLYORUM?

2. Dini renmenin nemi

Dini renmek bir ih ya r. sznden ne anlyorsunuz?

nsan, doutan belirli duygulara sahip r. rnein korktuunda gvenli bir yer,
yalnzlk ek inde bir arkada arar. Ayn ekilde kiinin yce bir varla inanmak
istemesi de doutan gelen bir duygudur.
Din, dier insanlarla olan ilikilerimizde bize yol gsterir. Bir arada yaadmz
insanlara ve doaya kar sorumluluumuzu bize ha rla r. Canllara sevgi ile bak-
mamz tler. Bu tlerden haberdar olabilmek iin dini renmemiz gerekir.
Din, insanlarn mutluluu iin Allah (c.c.) tara ndan gnderilmi r. Dinin ieri-
sinde inan, ibadet ve ahlak kurallarna yer verilmesinin sebebi budur.
Dinin gayesi, insanlar dnyada ve ahire e mutlu etmek r. Dindeki emir ve ya-
saklar, bu mutluluu salamak iindir.
Dini doru renmek, bizi ba l inan ve hurafelere inanmaktan, kt davran-
lardan uzak tutar. Davranlarmzda bilinli olmamz salar. rendiimiz doru
bilgiler sayesinde yaammz daha kolay ve anlaml hle gelir. Btn bunlar, dinimi-
zi doru renmenin ne kadar nemli bir ih ya olduunu gsterir.
Din, Allaha (c.c.) inan-
mamz ve yalnz ona iba-
det etmemizi emreder. n-
sanlar sevmemizi, komu
ve akrabalarmzla iyi ili-
kiler kurmamz tler.
nsanlarla ilikilerimizde
adalete nem vermemi-
zi ister. Doay ve evre-
yi korumamz gerek ini
belir r. Dinimiz bize oku-
may, kendimize, ailemi-
ze, vatanmza ve mille -
mize faydal insan olmay
emreder. Bunun iin de
dinimizin temel kayna
olan Kuran- Kerimi oku-
yup anlamalyz.

25
1. NTE
3. Din Gzel Ahlak r
Peygamberimiz Hz. Muhammed (s.a.v.) yle buyuruyor:
Sizin en hayrlnz, ahlak en gzel olannzdr.
Buhar, Edeb, 38, 39.

Gzel ahlak, insann yara lndan gelen iyi ve gzel davranlardr. Dinin
amac insanlar gzel ahlak sahibi yapmak r. Hz. Muhammed (s.a.v), bir hadi-
sinde, Ben gzel ahlak tamamlamak iin gnderildim.10 diyerek gzel ahla-
kn nemini vurgulam r. Hz. Peygamber bir baka sznde de Mminlerin
iman ynnden en mkemmeli, ahlak en iyi olandr.11 buyurarak gzel ah-
lakl olmay tevik etmi r.
slam dinine gre gzel ahlak sahibi olmak iin gayret etmek ibade r. Bu
nedenle dinimiz insanlar gzel ve yararl davranlarda bulunmaya tevik eder.
Doruluk, drstlk, sevgi, kardelik ve e at duygularna nem vermemizi is-
ter. Yalanclk, hrszlk, gybet (dedikodu) ve mille n malna zarar verme gibi kt
davranlardan da uzak durmamz tler. Btn bunlar ahlakn da gereklerin-
dendir. Bu nedenle din, gzel ahlak olarak nitelendirilmi r. Allah (c.c.) bizden
gzel ahlakl kimseler olmamz ister. Dinimiz de bize gzel davranlarda bu-
lunmay tler. badetler ahlakmz gzelle rir.
nsanlar tara ndan beenilen gzel davranlar olduu gibi beenilmeyen
ve ho karlanmayan baz davranlar da vardr. Dinimiz bu tr davranlardan
saknmamz ister. Yce Allah (c.c.), Kuran-
Kerimde yle buyurur: Gerekten Allah ; R YAZALIM
adale , iyilii ve akrabaya yardm etmeyi Akros tekniine uygun olarak
emreder. irkin ileri, kt davranlar ve gzel ahlak konulu bir iir yaz-
nz.
taknl da yasaklar. O, dnmeniz ve
tutmanz iin size t verir.12 G....
Btn varlklara sevgi ve e at gster- .
meliyiz. Doru szl ve gvenilir olmalyz. Z.
Kimsenin kusurunu ara rmamalyz. n- E.
sanlara hogr ile yaklamalyz. Yoksulla- L.
ra ve ih ya sahiplerine yardm etmeliyiz.
nsanlarla alay etmemeli ve akalarken de A
ly karmamalyz. Hi kimseye houna
H
gitmeyecek isimler takmamalyz. Kendimize
L
yaplmasn istemediimiz davranlar ba-
kalarna asla yapmamalyz. A
K
10 mam Malik, Muvatta, Hsnl-Hulk, 8.
11 Ebu Davut, Snnet, 14.
12 Nahl suresi, 90. ayet.

26
 DN VE AHLAK
HAKKINDA NELER
BLYORUM?

BLG KUTUSU

Gzellik, bizi ssleyen elbiseler de-

ildir,
Gerek gzellik, ilim ve edep gzel-
liidir.
Hz. Ali
Abdulaziz KEREM,
Divanul-mam Ali, s. 13.

3.1. Gzel Sz Syleyelim

Tatl dil, ylan deliinden karr. atasznden ne anlyorsunuz?

nsanlar, gzel szlerden holanrlar. nsanlarla iyi ilikiler kurabilmek iin

onlara gzel szler sylemeliyiz. Atalarmz Tatl dil, ylan deliinden ka-
rr. demilerdir. Bu atasz, gzel szler sylemenin nemini anlatmaktadr.
rnein Anneciim! demek, annelerimizin daha ok houna gider. Zira an-
nemiz de bize Benim gzel yavrum! dediinde ok mutlu oluruz.
Szlerimiz bakalaryla olan ilikileri-
mizi etkiler. Byklerimizle konuurken
sen yerine siz demek bir sayg ifade- DEERLENDRELM
sidir. Birinden bir ey isterken L en,
verir misiniz, yapar msnz? gibi sayg Mslman, elinde ve dilin-
ifade eden szler kullanmalyz. den Mslmanlarn zarar grme-
nsanlarla konuurken yersiz tar - dii kimsedir.
malara girmemeliyiz. Konutuumuz za- Tirmiz, man, 12.
man gzel sz sylemeli; kaba, krc ve
kt szlerden kanmalyz. Szlerinde Peygamberimizin bu szn
kaba ve krc olanlar nazike uyarma- gzel ahlak asndan deerlendi-
lyz. Konuurken sesimizi gereinden riniz.
fazla ykseltmemeli, irkin szler kul-
lanmaktan da kanmalyz.

27
1. NTE

BLG KUTUSU
Peygamberimiz gzel sz sylemek hakknda yle buyurmutur:
Gzel ve tatl konumak sadakadr.
Buhar, Edeb, 34.
zr dilemek zorunda kalacan bir sz syleme.
bn Mace, Zhd, 15.
Allaha ve ahiret gnne iman eden kimse ya hayr konusun ya da sussun.
Mslim, man, 74.

Gzel sz, insanlarn kalplerini yumua r. Bylece insanlarla olan ilikilerimizin daha
gzel olmasn, sevgi ve saygnn artmasn salar. nsanlar gzel szlerle mutlu olurlar.
O hlde, konumalarmzda insanlarn gnllerini okayan sevgi dolu szler sylemeli-
yiz. Zira Yce Allah (c.c.) Kuran- Kerimde yle buyurur: Kullarma syle, szn en
gzelini sylesinler13
Huzur ve mutluluumuzu ar racak olan gzel szleri birbirimizden esirgememeliyiz.
Bylece hem dinimizin emrini yerine ge rmi hem de yaadmz toplumda birlik ve
beraberliimizi korumu oluruz.

NOT EDELM
Konumalarmzda gzel sz
sylemek, kaba ve krc ifa-
delerden kanmak hem din
hem de ahlki bir gereklilik r.

Tatl dil, gler yz ve gzel

sz, her kapy aan sihirli bi-
rer anahtardr.

13 sr suresi, 53. ayet.

28
 DN VE AHLAK
HAKKINDA NELER
BLYORUM?

TARTIALIM
Azdan kan sz, yaydan rlayan ok gibidir. Gi i
yerden geri dnmez.
Mevln
Bilal EREN, Gzel Szler Antolojisi, C 2, s. 238.
Yukardaki sz snfa tar nz.

3.2. Gzel Davranlarda Bulunalm

Bugn okula gelirken grdnz bir gzel davran arkadalarnzla paylanz.

Gzel sz sylemek gibi gzel davranlarda bulunmak da sahip ol-

mamz gereken zelliklerdendir. Gzel davran, insanlarn ve dier tm
varlklarn yararna olan, Allahn (c.c.) houna giden davranlardr. Allah
(c.c.), gzel davranta bulunanlar yle mjdelemitir: man edip g-
zel iler yapanlara gelince, imanlar sebebiyle Rableri onlar nimet dolu
cennetlerde, alt tarafndan rmaklar akan saraylara erdirir.14
Toplumda iyi bir birey olabilmemiz, gzel davranlarda bulunmamza
baldr. Annemize, babamza, kardelerimize, arkadalarmza, komula-
rmza, retmenlerimize ve btn insanlara iyi davranmalyz. Her zaman
doruyu sylemeli ve doru olan yapmalyz.

NOT EDELM
Peygamberimiz yle buyurmutur:
Kyamet gnnde bana en yakn olan ve benim en sevdiim kimse ahlak gzel olan
kimsedir.
Buhar, Menakb, 23.

14 Ynus suresi, 9. ayet.

29
9
1. NTE

LKELER IKARALIM
Kimsenin aybn arama!
Kendi aybn gr ol!
Aet ki seni de aetsinler.
Hac Bekta Veli,
Kitabl-Fevaid, s. 56.

Yukardaki szden ahlaki ilkeler ka-

rnz.
Aedici olmak
...........................
...........................

Gzel davranlarda bulunmak hepimizin grevidir. Bunun iin bata okul,

hastane ve toplu ulam aralar olmak zere btn kamuya ait mallar koru-
yup kollamalyz. Her zaman ev, snf, okul, sokak, mahalle, ar gibi yerlerde
plerimizi p kutusuna atmalyz. Doay ve evreyi kirletecek davran-
lardan uzak durmalyz. Yerlere tkrmemeli, byle davrananlar kibar bir
ekilde uyarmalyz. Muhta olanlara yardm etmeli; yoksullar, kimsesizleri
gzetmeli; yallar, hastalar ziyaret etmeli ve onlarn gnllerini almalyz.
Allah (c.c.), insanlara hayat vermi ve onlardan gzel davranlar sergile-
melerini istemi r. Bu hususta Yce Allah (c.c.), Kuran- Kerimde yle bu-
yurmutur: O ki hanginizin daha gzel davranacan snamak iin lm
ve haya yaratm r. O, mutlak galip r, ok balaycdr.15

15 Mlk suresi, 2. ayet.

30
 DN VE AHLAK
HAKKINDA NELER
BLYORUM?

Bakalarna yardm etmek, selam vermek, sayg gstermek, sabrl davran-

mak, sevin ve zntleri paylamak gzel davranlardr. Bu gibi gzel davra-
nlar insanlardan karlk beklemeden yapmalyz. Yap mz her gzel iin
karln, yalnzca Allahtan (c.c.) beklemeliyiz.

PAYLAALIM
Bu dnyada gzel davrananlara gzel mkfat vardr. Ahiret yurdu ise daha
hayrldr
Nahl suresi, 30. ayet.
...Bu, t almak isteyenlere bir ha rlatmadr. (Ey Muhammed) Sabrl ol. nk
Allah, gzel i yapanlarn mkfa n verir.
Hd suresi, 114,115. ayetler.
man edip slih ameller ileyenlere gelince, halkn en hayrls da onlardr. Onla-
rn Rableri ka ndaki mkfatlar, zemininden rmaklar akan, iinde devaml olarak
kalacaklar Adn cennetleridir. Allah kendilerinden honut olmu, onlar da Allahtan
honut olmulardr...
Beyyine suresi, 7, 8, ayetler.
yi davranlar Allahn dllendireceini bilmek davranlarmz nasl etkiler? Yuka-
rdaki ayetleri de dikkate alarak dncelerinizi arkadalarnzla paylanz.

31
1
1. NTE

4. Sbhneke Duas ve Anlam

lk rendiiniz dua hangisidir?

Okunuu
Sbhnekellhmme ve bihamdik. Ve tebrakesmk. Ve tel
ceddk. (Ve celle senk)*. Ve l ilhe ayrk.

Anlam
Allahm! Sen eksik ve noksan sfatlardan uzaksn. Sana hamdederiz.
Senin ismini yceltiriz. Senin ann her eyden stndr. (Senin vgn
ycedir.) Senden baka ilah yoktur.

Dua, isteklerimizi Allaha (c.c.) iletmemizdir. Sevincimizi, zntmz yara-

cmz ile paylamamzdr. Allah (c.c.) ile ile im kurmamz ve ona snmamz-
dr. Sbhneke, ilk rendiimiz dualardandr. Sbhneke, Peygamberimiz Hz.
Muhammedin (s.a.v) bize re i bir duadr. Namaz klarken birinci rek a
F ha suresinden nce okunur. Sbhneke duasnda Yce Allahn (c.c.) birlii-
ni ve bykln ha rlayp ona krederiz.

* (Bu ifade sadece cenaze namaznda okunur.)

32
 DN VE AHLAK
HAKKINDA NELER
BLYORUM?

NTEMZ DEERLENDRELM
A. Aadaki ak ulu sorular cevaplaynz.
1. Kelime-i ehade ve anlamn yaznz.
2. Allaha (c.c.) teekkrmz hangi ifadelerle dile ge rdiimizi belir niz.
3. Konumalarmzda kullandmz gzel szlerden birka tanesini
aklaynz.
4. lerimize niin besmele ile balarz? Yaznz.
5. Sbhneke duasn yaznz.

B. Aadaki oktan semeli sorularn doru seeneklerini iaretleyiniz.

1. Aadakilerden hangisi gnah r?
A) Aalara zarar vermek
B) Gler yzl olmak
C) Okul ara-gerelerini korumak
D) Komulara iyi davranmak

2. Aadaki szlerden hangisi Allaha (c.c.) kretmek anlamna gelir?

A) nallah. B) Hamdolsun. C) Allah korusun. D) Cann sa olsun.

3. Aadaki davranlardan hangisi bize sevap kazandrmaz?

A) Yallara sayg gstermek B) evreyi kirletmek
C) badet etmek D) Yoksula yardm etmek

4. Aada verilen bilgilerden hangisi yanl r?

A) Din, Allah (c.c.) tara ndan gnderilmi r.
B) Din, insanlarn mutlu olmalar iin gelmi r.
C) Din, selamlamay nemsemez.
D) Din, peygamberler aracl ile gnderilmi r.

C. Aadaki bilgilerden doru olanlarn yanna D, yanl olanlarn yanna

Y iare koyunuz.
() nsanlara teekkr etmeyen Allaha (c.c.) da kretmez.
() Selamlamak, insanlarn birbirlerine deer vermediklerini gsterir.
() Zor durumda kalanlara yardm etmek sevap r.
() Gzel szler insanlarn kalplerini ka la rr.

33
3
1. NTE

Z DEERLENDRME
Din ve Ahlak Hakknda Neler Biliyorum? nitesinin sonunda neleri, ne kadar
rendiinizi anlamak iin kendinizi deerlendirebilirsiniz. Bunu yapabilmek iin
size uygun seeneklerden birini X ile iaretleyiniz.

Z DEERLENDRME Bunu ok iyi Bunu ksmen Bunu

yapabiliyorum. yapabiliyorum. yapamyorum.

Gnlk konumalarmzda din ile ilgili

birok sz kullandm fark e m.

Besmelenin Kuran- Kerimin bir aye

olduunu biliyorum.

Teekkr etmenin ok nemli olduunu

anladm.

Sevap, gnah kavramlarna rnekler

verebiliyorum.

Dilek ve dualarmzda Allahn (c.c.) adn

andmz biliyorum.

Selamlamann ok nemli olduunu fark

e m.

Kelime-i tevhit ve kelime-i ehade n ne

anlama geldiini rendim.

Dinin ahlakl olmam istediini anladm.

Din hakknda doru bilgi sahibi olmann

nemini fark e m.

Gzel sz sylemenin ve gzel davranta

bulunmann nemini anladm.

34
4
 2.
NTE

RENME ALANI: BADET

TEMZ OLALIM

NTEMZE
HAZIRLANALIM

1. Beden ve evre temizlii ile ilgili neler yaptnz yaznz.

2. Ev, okul ve sokakta uyulmas gereken temizlik kurallarnn neler olduunu
gruplandrarak yaznz.
3. Temizlikle ilgili ayet mealleri, hadis ve ataszleri bulunuz.

5
35
 2. NTE

1. Dinim Temiz Olmam s yor

Temizlik imandandr.
Buhar, man, 45.
Yukardaki hadisten ne anlyorsunuz?

Bedenimizi, giysilerimizi, evre-

mizi, yiyecek ve ieceklerimizi, kir-
lerden uzak tutmaya temizlik denir.
Dinimiz, temizlie byk nem ver-
mi r. nk temizlik hem salk
hem de ibadet asndan ok nem-
lidir. Kuran- Kerimde temizlikle
ilgili birok ayet vardr. Bu ayetler-
den birinde, Elbiseni temiz tut.1
buyrulmaktadr. Peygamberimiz de
Allah temizdir ve temiz olanlar
sever.2 buyurarak temizlie dikkat
edenlerin Allahn (c.c.) sevgisini
kazanacana iaret etmi r.
Peygamberimiz elbiselerinin
temizliine nem verirdi. Yemek-
lerden nce ve sonra ellerini y-
kar, dilerini temizlerdi. Ayrca o,
ha ada en az bir kez ykanmay
tlemi r.3
Bursa Ulu Caminin iinden bir grnm
slam dininde baz ibadetleri ye-
rine ge rmek iin temiz olmak gerekir. Bu ibadetlerin banda namaz gelir. Namaz
klmak isteyen kii, ncelikle abdest alp temizlenmelidir. Ayrca namaz klnacak
yer ve elbiseler de temiz olmaldr.

1 Mddessir suresi, 4. ayet.

2 Tirmiz, Edeb, 41.
3 Buhari, Cuma,12.

36
 TEMZ
OLALIM

DEERLENDRELM
phesiz ki Allah oka tvbe eden-
leri ve iyice temizlenenleri sever.
Bakara suresi, 222. ayet.
Yukardaki aye temizlik asndan de-
erlendiriniz.

1.1. Bedenimi ve Elbiselerimi Temiz Tutarm

Bedenimizin ve elbisemizin temiz olmas bize neler kazandrr?

Temizlik denilince aklmza nce

beden temizlii gelir. Bedenimizi te-
miz tutmak iin onu her trl kirden
arndrmalyz. Bu nedenle sabahlar
kalk mzda ncelikle ellerimizi ve
yzmz ykamalyz. Salarm-
zn temiz ve bakml olmasna zen
gstermeliyiz. Her yemekten nce
ve sonra, tuvale en k ktan sonra
ellerimizi su ve sabun ile ykayp ku-
rulamalyz. Trnaklarmz uzaynca
kesmeli ve sk sk banyo yapmalyz.

YORUMLAYALIM
Yandaki fotora , temizliin
nemi asndan yorumlaynz.

37
2. NTE

KONUALIM
Elbiselerimizi temiz ve dzenli tutmazsak ne gibi sorunlarla karlarz? Arkadalarnzla
konuunuz.

Bedenimiz bize Allah (c.c.) tara ndan verilmi bir emane r. Bu nedenle onu
temiz tutarak korumalyz. Beden temizlii, kiilere gven ve mutluluk verir,
insan rahatla r. Temizlie nem veren bir insan, evresinde sevgi ve sayg g-
rr.
Beden temizliinin yannda elbise temizliine de dikkat etmeliyiz. nemli
olan, elbiselerimizin yeni olmas deil, temiz ve dzenli olmasdr. Bunun iin
ncelikle elbiselerimizi dikkatli ve temiz kullanmalyz. Kirli yerlere oturmamal,
okuldan eve gelince okul formalarn karp onlar dzenli bir ekilde yerle r-
meliyiz.

38
 TEMZ
OLALIM

Elbiselerin temiz olmas her

eyden nce insann kendisine
olan saygsnn bir gereidir. Ay-
rca temiz giyinirsek bakalar
zerinde olumlu dnceler
brakrz. Bu nedenle elbisele-
rimizin temiz ve tl olmasna
zen gstermeliyiz. amarla-
rmz sk sk dei rmeliyiz. Be-
denimizi ve elbiselerimizi temiz
tutarak salmz korumalyz.

1.2. evremi Temiz Tutar ve Korurum

evremizi korumak iin neler yapabiliriz?

Evimiz, okulumuz, parklarmz, mahallemiz, ormanlarmz ve denizlerimiz

evrenin birer parasdr. Gnmzn byk blmn geirdiimiz evimi-
zi ve okulumuzu temiz tutmal bu konuda byklerimize yardmc olmalyz.
Evimizin zellikle banyo, tuvalet, mutfak gibi blmlerinin temiz olmasna
dikkat etmeliyiz.
Kapmzn nn temizlemeli, p-
lerimizi torbalara koyarak p bidon-
BEYN FIRTINASI
larna atmalyz. Okulumuzun temiz kal-
mas iin yerlere p ve kt atmamal, Bulunduunuz blgede belediye bakan
teneslerde sn mz havalandrmal- olsaydnz yaadnz yerin daha da temiz
yz. Okul ve sn mzn duvarlarn temiz ve gzel olabilmesi iin neler yapardnz?
tutmalyz. Arkadalarnzla beyin r nas yapnz.
Evimiz ve okulumuzun temizliine
dikkat e imiz gibi onlar dnda yaa-
dmz dier evrenin temizliine de
dikkat etmeliyiz. Park ve bahelerde
aa ve bitkilere zarar vermemeliyiz.

39
9
2. NTE

Akarsu, gl ve denizlerimizi kirlet-

memeliyiz. nk bu durum evre
kirliliine sebep olur. Ve evre kirli-
lii zamanla insan saln tehdit
eder bir duruma gelebilir. Bu duru-
ma Kuran- Kerimde yle iaret
edilmektedir: nsanlarn bizzat
kendi iledikleri (ktlkler) y-
znden karada ve denizde dzen
bozuldu...4
evremizi temiz tutmakla hem
kendimizin hem de yaadmz top-
lumun saln korumu oluruz. Bu
nedenle dinimizin temizlikle ilgili
tlerine uymal ve evremizin te-
mizliine zen gstermeliyiz.

SLOGAN BULALIM
evreyi hor gren, gelecei zor grr.

evreyi kirletme, canllar incitme.

hsan KO, Tercmansz Szler, s. 72, 73.

Yukardaki sloganlardan hareketle sizler

de birer slogan bulunuz.

4 Rm suresi, 41. ayet.

40
 TEMZ
OLALIM

1.3. Temizlik Salm in nemlidir

Temizlik, hastalklara kar salmz koruyan bir kalkandr. sznden ne anlyorsu-

nuz?

Salmz korumann en nemli yolu temiz olmak r. Vcudumuzda hastala

neden olan mikroplar, kirli ortamlarda kolayca oalabilir. Ykanmayan eller, yemek
yedikten sonra dzenli ralanmayan diler, hastalanmamza neden olabilir.
El, yz, di, boyun, kulak ve ayak gibi organlar d etkilere her zaman ak r. zel-
likle bunlarn temizliine dikkat etmeliyiz.
Salmz korumak iin yiyecek ve ieceklerimizin temiz olmasna da dikkat
etmemiz gerekir. Temizlie dikkat edilmeden hazrlanm yiyecek ve iecekler,
hastalanmamza sebep olur. Bundan dolay dinimiz, yiyecek ve ieceklerimizin
temiz olmasn tler. Allah (c.c.) bu konuda yle buyurur: Ey iman edenler!
Eer siz Allaha kulluk ediyorsanz, size verdiimiz rzklarn iyi ve temizlerin-
den yiyin ve Allaha kredin.5
Salkl ve mutlu yaamak iin evremizin temizliine nem vermeliyiz. Zira in-
sanlar kirli ortamlarda salksz ve huzursuz olurlar. Bu nedenle bedenimizi,
elbiselerimizi ve evremizi temiz tutmalyz.

KONUALIM
Gn ierisinde kiisel temizliiniz-
le ilgili olarak neler yapyorsunuz?
Arkadalarnzla konuunuz.

5 Bakara suresi, 172. ayet.

41
1
2. NTE

BELRTELM
Aadaki iirde temizliin nemine
vurgu yapan cmlelerin al n izerek
belir niz.

Temiz Olalm
Temiz olun ocuklar,
Bu bir yaam gerei.
yi bilin ocuklar:
Saln bu direi
...

Sakn ha ykamadan
Meyve sebze yemeyin;
ok irkindir durmadan
Yerlere tkrmeyin

Tehlikeli mikroplar,
Pis yerlerde rerler.
Karasinek, sivrisinek
Hastala olur sebep

Mehmet Zeki ERYALAZ

Din, Ahlak ve Grg Kurallar, s.
120.

42
 TEMZ
OLALIM

2. Sznde Durmak, Drst ve Gvenilir Olmak

Yalancnn evi yanm, kimse inanmam. szyle anla lmak istenen nedir?

Temizlik sadece bedenimi-

zi, elbiselerimizi ve evremizi
temiz tutmakla snrl deil-
dir. Bunlarn yan sra insann
kt duygu ve dnceler-
den de temizlenmesi gerekir.
Buna, dinimizde manevi te-
mizlik denir.
Yce Allah (c.c.), bizlerden
sadece d temizlie deil, i
temizlie de nem verme-
mizi istemektedir. Kuran-
Kerimde hem maddi temiz-
lie dikkat etmemiz hem de
ktlklerden uzak durma-
mz tlenir. rnein Baka-
ra suresinin 222. aye nde,
...Allah , tevbe edenleri ve
temizlenenleri sever. buy-
rulmaktadr.
Dinimize gre sznde
durmak, drst ve gvenilir
olmak manevi temizliin ge-
reidir. Kuranda, Onlar (mminler), emanetleri korur ve verdikleri sz
yerine ge rirler.6 buyrulur. Hz. Muhammed (s.a.v) de Sz vermek borlan-
mak gibidir.7 diyerek sz verildii zaman o szn yerine ge rilmesi gerek ini
ifade eder.

6 Mminn suresi, 8. ayet.

7 Buhar, Hibe, 18.

43
3
2. NTE

TEMBELLK DORULUK
HIRSIZLIK
DRSTLK
CMERTLK
YARDIMLAMA
ALIKANLIK
MERHAMETL OLMAK

Kalbimizden kt duygular temizlemeliyiz.

DEERLENDRELM
Bir ienin iine pis bir ey konulup az kapa lsa d ne kadar temizlenirse temiz-
lensin ii kirli kalm olur.
Hac Bekta Veli, Maklt, s. 51.
Yukardaki sz, maddi ve manevi temizlik asndan deerlendiriniz.

Drstlk, her yerde ve daima haklnn yannda olmak r. Her trl yalan-
dan uzak durmak r. Bizler de drst ve gvenilir olmaya nem vermeliyiz.
Herkes iin iyilik dnmeliyiz. nsanlar huzursuz edecek sz ve davran-
lardan kanmalyz. Sz ve dncelerimizin davranlarmzla uyum iinde
olmasna zen gstermeliyiz. Kalbimizi kskanlk, i ira, kin ve dmanlk
gibi kt duygu ve dncelerden arndrmalyz. Kendimiz iin istediimiz
gzellikleri bakalar iin de istemeliyiz. nsanlara ve dier canllara sevgiyle yak-
lamalyz. ve d temizlie nem vererek Allahn (c.c.) sevgisini kazanmaya
almalyz. Drst ve gvenilir kiilerden oluan toplumlarda huzur ve barn
egemen olacan unutmamalyz.

44
4
 TEMZ
OLALIM

YAZALIM
Drst Tccar
Byk bir ilim adam olan Ebu Hanife, ayn zamanda kuma care yle uraan
bir esna . Bir akamzeri dkknna iki mteri geldi. Kuma toplarndan birini
beendiler fakat kumalar ancak sabah alabileceklerini, parasn da sabah de-
yeceklerini syleyerek dkkandan ayrldlar.
Sabah olunca dkkna erkenden gelen baka bir mteri tezghn zerindeki
kuma beendi ve almak istedi. Ebu Hanife, Bu kuma sa ld. Siz baka bir
kumaa bakn.diyerek adamn isteini geri evirdi. Ancak adam, o kuma iki ka
para vererek almak istedi. Ebu Hanife, tekrar Bu kuma sa ld. diyerek teklifi
redde . Mteri srarlyd ve bu defa kuman deerinin ka para teklif e .
Bunun zerine Ebu Hanife, sterseniz deerinin yz ka n verin, yine de bu
kuma size veremem. nk ben bu kuma baka mteriye sa m, szmden
dnemem. diyerek adamn isteini geri evirdi.
Naim ERDOAN, Din Hikyeler, s.18.
(Dzenlenmi r.)

Yukardaki hikyenin ana fikrini syleyiniz. Siz de drst ve gvenilir olmak

ile ilgili ksa bir hikye yaznz.

45
2. NTE

5N 1K
Temizlik ile ilgili, 5N 1K eklindeki sorularn cevaplarn aadaki boluklara yaznz.

KM?
evremizin temizliinden ncelikle kimler sorumludur?
- .........................................................................................................

NE?
Temizlik nedir? Temizlikle ilgili bizlere den sorumluluklar nelerdir?
- .........................................................................................................
.........................................................................................................

NE ZAMAN?
Temizlii ne zaman yapmalyz?
- .........................................................................................................

NEREDE?
Salkl olabilmek iin temizlie en ok nerede dikkat etmeliyiz?
- .........................................................................................................

NN?
Sizce dinimiz temizlie niin ok nem vermi r ?
- .........................................................................................................

NASIL?
Beden temizlii nasl yaplmaldr?
- .........................................................................................................

46
 TEMZ
OLALIM

3. F ha Suresi ve Anlam

Namazlarda en ok tekrarlanan surenin F ha olmasnn sebebi ne olabilir?

F ha suresi Mekkede indirilmi r. Yedi aye en olumaktadr. lk indirilen su-

relerdendir. Bu sure, Kuran- Kerimdeki ilk sure olmas nedeniyle F ha ismini
alm r. F ha, bir konuyu, bir kitab veya baka bir eyi aan demek r. F ha
suresi, Kuran- Kerimin n sz niteliindedir. Kurann ierdii esaslar, z olarak
F ha suresinde yer alr. Bu surede lemlerin rabbi olan Allahn (c.c.) ycelii, ba-
laycl ve esirgeyicilii zl bir ekilde ifade edilmi r. vg ve ycel lmeye
layk tek varln Allah (c.c.) olduu, kulluun ancak ona yaplaca sadece ondan
yyardm istenecei belir lmi r.

Okunuu
(1) Bismillhirrahmnirrahm.
(2) Elhamd lillhi Rabbil lemn. (3) Errahmnir-rahm. (4) Mliki yevmiddn.
(5) yyke nabd ve iyyke nestan. (6) hdinas-srtal mstakm. (7) Srtallezne
enamte aleyhim, ayril madbi aleyhim veleddlln.
min.

Anlam
(1) Rahmn ve Rahm olan Allahn adyla.
(2) Hamt (vme ve vlme) lemlerin Rabbi olan Allahadr.
(3) O, Rahmn ve Rahmdir.
(4) Hesap gnnn sahibidir.
(5) Yalnzca sana kulluk eder ve yalnzca senden yardm dileriz.
(6) Bizleri doru yola ilet.
(7) Kendilerine nimet verdiklerinin yoluna. Gazaba uramlarn ve sapmlarn
yoluna deil.

KONUALIM
F ha suresinin anlam zerinde arkadalarnzla konuunuz.

47
 2. NTE
NTEMZ DEERLENDRELM
A. Aadaki ak ulu sorular cevaplaynz.
1. Dinimizin temizlie verdii nem hakknda bilgi veriniz.
2. Bedenimizin temiz olmas iin neler yapmamz gerekir? Aklaynz.
3. Elbiselerimizin temiz olmas iin nelere dikkat etmeliyiz? Belir niz.
4. Beden ve elbise temizliinin toplumsal ilikiler asndan nemi nedir? Ak-
laynz.

B. Aadaki oktan semeli sorularn doru seeneklerini iaretleyiniz.

1. Aadakilerden hangisi temizlik tr asndan dierlerinden farkldr?
A) Elleri ykamak
B) evreyi temiz tutmak
C) Gnahlardan uzak durmak
D) Elbiseleri temiz tutmak
2. Drstlk ile ilgili olarak aadakilerden hangisi yanl r?
A) Drst kiilerden oluan toplumlar, huzurlu ve mutlu olurlar.
B) Drstlk, i temizliin bir gstergesidir.
C) Drst insanlar hem Allah (c.c.) hem de insanlar tara ndan sevilir.
D) Drst insanlar baarsz olurlar.

C. Aadaki cmlelerde bo braklan yerleri verilen kelimelerden uygun

olanlar ile doldurunuz.
(F ha, maddi, temizlenenleri, manevi, hls)
1. Temizlik, maddi temizlik ve .......................... temizlik olmak zere ikiye ayr-
lr.
2. Dilerimizi ralamak, .......................... temizlie rnek r.
3. Allah (c.c.) tvbe edenleri ve .......................... sever.
4. .......................... suresi Kuran- Kerimin ilk suresidir.

D. Aadaki bilgilerden doru olanlarn yanna D, yanl olanlarn yanna Y

iare koyunuz.
(...) Salmz iin evimizi temiz tutmalyz.
(...) Okulumuzu hizmetliler temizledii iin bizim temiz tutmamz gereksizdir.
(...) Temizlik imandandr.
(...) Mutlu olmak iin temiz olmak yeterlidir.

48
 TEMZ
OLALIM

Z DEERLENDRME
Temiz Olalm nitesinin sonunda neleri ne kadar rendiinizi anlamak iin kendi-
nizi deerlendirebilirsiniz. Bunu yapabilmek iin size uygun seeneklerden birini X ile
iaretleyiniz.

Bunu ok iyi Bunu ksmen Bunu

Z DEERLENDRME yapabiliyorum. yapabiliyorum. yapamyorum.

Salkl olmam iin temiz olmam gerek ini

biliyorum.

slam dininin temizlie verdii nemi

aklayabilirim.

Bedenimi ve giysilerimi temiz tutmann,

salm zerinde ok nemli etkilerinin
olduunu biliyorum.

evremizi temiz tutmann ve

gzelle rmenin bana sevap
kazandracan biliyorum.
Salkl bir evrede yaamak iin her
birimize den grevler konusunda
bilinliyim.

Temiz olduumda Allahn (c.c.) sevgisini

kazanacam biliyorum.

Manevi temizliin de beden temizlii kadar

nemli olduunun farkndaym.

Allahn (c.c.); bedenini, elbisesini ve

evresini temiz tutan insanlar sevdiini
biliyorum.

F ha suresinin anlamn kavradm.

49
9
 3.
NTE

RENME ALANI: HZ. MUHAMMED (S.A.V.)

HZ. MUHAMMED
TANIYALIM

NTEMZE
HAZIRLANALIM

1. Arap Yarmadasn gsteren bir haritadan Mekkeyi bulunuz.

2. Hz. Muhammedin (s.a.v.) aile byklerinden bildiklerinizin isimlerini yaznz.
3. Aile byklerinize kar sayg ve sevgi ieren davranlarnzdan tanesini
defterinize yaznz.
4. Hakszla uradnzda neler hissedersiniz? Hakszla kar kmak neden
nemlidir? Duygu ve dncelerinizi defterinize yaznz.

50
 HZ. MUHAMMED
TANIYALIM

Kbe - Mekke

1. Hz. Muhammedin Doduu evreyi Tanyalm

Sizce Peygamberimiz nasl bir evrede domutur?

Hz. Muhammed (s.a.v), Arabistann Mekke ehrinde dodu. Arabistan, Asya

Ktasnn gneyba snda yer alan bir yarmadadr. Arabistann byk bir bl-
m llerle kapldr. Kurak ve scak bir iklime sahip r. Bu sebeple tarma elve-
rili topraklar ok azdr. Hz. Muhammedin (s.a.v) doduu Mekke ehri dalk
bir blgede yer ald iin topraklar tarma el-
verili deildi. Bu nedenle Mekkede
daha ok caret gelimi .
Arabistanda toplumun bir
ksm gebe, dier bir ks-
m ise yerleik hayat s-
ryordu. Gebe olanlar
geimlerini hayvanclk-
la salyordu. Yerleik
hayata geenler ise -
caret yapyorlard.
Arabistanda kabile
balar ok kuvvetliydi.
Kabile fertlerinden biri-
ne yaplan bir hakszlk,
kabilenin tmne yaplm
saylrd. Bu yzden kabileler
arasnda sk sk anlamazlklar
kar, savalar olurdu.

51
1
3. NTE

O zamanlarda dnyann birok yerinde olduu gibi Arap Yarmadasnda

da hakszlklar yaygnlamt. ki ve kumar gibi kt alkanlklar oalmt.
ou zaman gl olanlar zayflar ve kimsesizleri eziyordu. Baz kabilelerde
kadn ve kzlara deer verilmiyordu. Erkekler, kz ocuu babas olmaktan
utanyorlard.1
Arabistanda yaayan insanlarn byk ounluunda Allahn (c.c.) bir
olduu inanc yok olmutu. nsanlarn ou putlara tapmaya balam . Puta
tapmak o kadar yaygnlam ki nerdeyse her aile ve kabilenin kendine
zg bir putu vard. ou insan ta ve aa gibi maddelerden put yapp ona
tapyordu.
Puta tapanlar, Allahn (c.c.) varlna inanmakla birlikte putlarn kendilerini
Allaha (c.c.) yakla racan iddia ediyorlard. Bu konuda Kuran- Kerim bize u
bilgiyi veriyor: Din yalnz Allahndr. Allah brakp kendilerine (ondan ba-
ka) koruyucu ve dostlar edinenler, Biz bunlara sadece bizi Allaha daha ok
yakla rsnlar diye kulluk ediyoruz. derler...2 Bu insanlar, hem Allaha (c.c.)
inanyor hem de putlardan yardm bekliyorlard. Bu ekilde inananlara slamda
mrik denir. Mrikler; kendilerini, gkleri ve yeri yaratann Allah (c.c.) oldu-
unu kabul ediyorlard. Allahn (c.c.) yara c
olduuna inandklar hlde baka eylere de
kulluk ediyorlard. PAYLAALIM
Hz. Muhammedin (s.a.v) dodu-
Arap Yarmadas baka dinlere inananlar u evre hakknda bildiklerinizi arka-
da vard. rnein Hris yan ve Yahudiler bu- dalarnzla paylanz.
lunuyordu. Az sayda yldzlara ve atee ta-
pan kimseler de bulunmaktayd. Dier bir
1 brahim Saram, Hz. Muhammed ve Evrensel Mesaj, s. 38-40.
2 Zmer suresi, 3. ayet.

52
 HZ. MUHAMMED
TANIYALIM

grup insan da Hz. brahimin ge rdii Hanif dinine balydlar. Bu dine inanan-
lar; yalnzca Allaha (c.c.) inanyor, putlara tapmyor ve kt alkanlklardan
uzak duruyorlard. Hz. Muhammed (s.a.v), kendisine elilik grevi verilene ka-
dar Hanif inancna gre yaam .
2. Hz. Muhammedin Aile Byklerini Tanyalm

Hz. Muhammedin (s.a.v) aile byklerinden kimleri biliyorsunuz?

Hz. Muhammedi (s.a.v) tanmak iin onun aile byklerini de renmemiz

gerekir. Annesinin ad mine, babasnn ad ise Abdullah r. mine, Kurey ka-
bilesinden Vehbin kzdr. Abdullah ise ayn kabileden Abdlmu alipin olu-
dur. Hz. Muhammedin (s.a.v) dedesi Abdlmu alip, Mekkenin yne cisiydi.3
Abdlmu alipin on bir olundan biri olan Abdullah, gzel ahlakl ve drst
biriydi. Bu yzden evresindekiler tara ndan sevilir ve saylrd. Abdullah ca-
retle urard. Evlendikten ksa bir sre sonra yine caret iin ama gitmi .
Geri dnerken yolda hastalanp Medinede yaayan daysnn yannda kald.
Arkadalar Mekkeye dndklerinde Abdullahn durumunu babasna haber
verdiler. Abdlmu alip hemen byk olu Harisi Medineye gnderdi. Ancak
Haris, Medineye gidinceye kadar Abdullah vefat etmi .
Mekkede einin yolunu bekleyen mine, bu vefat haberi zerine derinden
sarsld. Ayrca birka ay sonra dnyaya gelecek olan ocuunun, babasn g-
remeyecek olmas zntsn ar rd.

YAZALIM
Abdullah mine
(Babas) (..........)
Halime Abdlmu alip Ebu Talip Zbeyir
(.........) (......................) (...............) (Amcas)

Yukarda verilen isimlerin Peygamberimize olan yaknlk derecelerini bo braklan yerlere

yaznz.

3 M. sm Kksal, slam Tarihi, C 1, s. 108-109.

53
3
3. NTE

Abdlmu alip, mineyi ve olu Muhammedi (s.a.v) himayesine alarak on-

larn sorumluluklarn stlendi. Ayrca Hz. Muhammedin (s.a.v) amcalarndan
Zbeyir, Ebu Talip, Abbas ve Hamza, bu zor gnlerinde mineye destek oldular.
Bunlarn iinde Hz. Muhammedin (s.a.v) ye mesinde en ok emei geen ise
Ebu Talip . Ebu Talip ayn zamanda Hz. Alinin de babasyd. O, ok hogrl,
merhametli, drst ve saygn bir insand. Mekkelilerin ou gibi o da caretle
urayordu. Hz. Muhammed (s.a.v), yirmi be yana kadar amcas Ebu Talipin
yannda kald.
3. Hz. Muhammedin Doumu, ocukluk ve Genlik Yllar
Hz. Muhammedin (s.a.v) ocukluk yllar hakknda neler biliyorsunuz?

Hz. Muhammed (s.a.v) insan olarak bizden farkl bir kii deildi. Onun da
bir ailesi, akrabalar, arkadalar vard. O da herkes gibi yer, ier, gezer ve do-
lard. Bununla ilgili olarak Kuran- Kerimde, De ki: Ben de ancak sizin gibi
bir insanm4 buyrulur. Hz. Muhammed (s.a.v), ocukluk ve genlik yllarn
annesi, stannesi, dedesi ve amcasnn yannda geirmi r.

PAYLAALIM
Peygamberimizin doumu hangi
ad al nda ve nasl kutlanr?
Dncelerinizi arkadalarnzla
paylanz.

4 Kehf Suresi, 110. ayet.

54
4
 HZ. MUHAMMED
TANIYALIM

Hz. Muhammed (s.a.v), 20 Nisan 571 Pazartesi gn Mekkede gzlerini

dnyaya a . Amine doumdan sonra hemen kaynbabas Abdlmu alibe
haber gndererek torununun dnyaya geldiini bildirdi. Abdlmu alib geldi-
inde Amine, hamile iken grd bir ryada ocua Ahmed veya Muham-
med adnn verilmesinin sylendiini ha rla .Abdlmu alib ocuu kuca-
na alarak Kabeye gtrd, Allaha (c.c.) kre ve ona Muhammed adn
verdi.Doumunun yedinci gnnde Mekkelilere ziyafet verdi.5
Hz. Muhammedin (s.a.v) doduu dnemde Mekkede bir gelenek vard.
Yeni doan ocuklar stannelere veriliyordu. Mekkenin havas ok scakt.
Bu nedenle kk ocuklarn geliimini olumsuz etkiliyordu. Mekkeliler o-
cuklarn onlara bakmalar iin Mekke dndan gelen stannelere para kar-
lnda verirlerdi. Bylece ocuklar, havas temiz ve serin yerlerde salkl
olarak byrd.6 Hz. Muhammed (s.a.v) de bu gelenee uyularak Halime
adnda bir stanneye verildi. Onun yannda drt yl kaldktan sonra tekrar
z annesine teslim edildi.

KONUALIM

Hz. Muhammed
Annesi mine Hatun,
Abdlmu alipe torun,
smailden gelir soyun.
Muhammed aleyhisselam!

Yirmi Nisan Pazartesi,

Be yz yetmi bir gecesi,
Dodu cihan bir tanesi.
Muhammed aleyhisselam!
Muzaer ALAR
Diyanet Dergisi, s. 47.

Yukardaki iirde Hz. Muhammedle ilgili han-

gi bilgiler veriliyor? Arkadalarnzla konuu-
nuz.

5 brahim SARIAM, Hz. Muhammed ve Evrensel Mesaj, s. 61.

6 Salih Suru, Peygamberimizin Hayat, s. 69.

55
3. NTE

BLG KUTUSU
Hz. Muhammed (s.a.v.) Stanneye Veriliyor
Mekke yaknlarnda bulunan Sadoullar kabilesinden bir grup kadn, ocuk almak iin
Mekkeye geldiler. lerinde Halime de vard. Halime, yol arkadalarndan geride kalm .
O, henz Mekkeye gelmeden yol arkadalar varlkl aile ocuklarn alp dnmlerdi.
Muhammedi ye m diye kimse almam . Halime Mekkeyi dola , Muhammedden ba-
ka ocuk bulamad. Ye m olduu iin onu almaya istekli deildi. Fakat eli bo dnmek
istemiyordu. Kimsenin ye m diye almad Muhammedi (s.a.v) sonunda almaya karar
verdi. Muhammedi (s.a.v) ald ve kyne dnd. Muhammedi (s.a.v) stannesi ve onun
ailesi ok sevdiler. nk o geldikten sonra evlerine huzur, bereket ve mutluluk gelmi-
. Muhammed (s.a.v) stannesinin yannda drt yl kald. Sonra Halime, Muhammedi
(s.a.v) Mekkeye ge rdi ve annesi mineye teslim e .
M. sm KKSAL, slam Tarihi, C 2, s. 27-31

Sevgili Peygamberimiz ar k annesinin yanndayd. Al yana gelince anne-

siyle Medineye gi . Medinede akrabalar vard. Yardmclar mm Eymen
de yanlarndayd. Hem akrabalarn hem de babasnn kabrini ziyaret ede-
ceklerdi. Medinede bir ay kadar kaldlar. Akrabalarn ve babasnn mezarn
ziyaret e ler. Mekkeye dnerken yolda annesi hastaland.

56
 HZ. MUHAMMED
TANIYALIM

mine, vefa ndan nce Muhammede (s.a.v) unlar syledi:

Muhammedim! Allah (c.c.) seni aziz klsn. Adn sonsuza kadar yaasn.
Yeni olan her ey eskiyecek, her ey mutlaka son bulacak r. Ben de lece-
im. Fakat zlmyorum. nk arkamda senin gibi temiz, hayrl bir evlat
brakyorum.7 Annesi, Ebva denen kye geldiklerinde vefat e . Oraya def-
ne ler. Muhammed (s.a.v) hem babasz hem de annesiz kalm . mm Ey-
men ksz ve ye m kalan ocuu Mekkeye ge rerek dedesi Abdlmu alipe
teslim e .
Dedesinin Muhammede (s.a.v) byk bir sevgisi vard. Nereye gitse bera-
berinde gtrrd. Torunu gelmeden sofraya oturmazd. Abdlmu alip ya-
lanm . Bir gn oullarn yanna ard. Onlarla yap grme sonunda
torununun Ebu Talipin yannda kalmasna karar verdi. Hz. Muhammed (s.a.v)
sekiz yana geldiinde dedesi de vefat e .

YAZALIM
Ahmet, bak bir kitaptan Hz. Muhammedin doduu
ehir olan Mekkenin resmini annesine gsterdi:
Anneciim, bana Peygamberimizi anla r msn? dedi.
Annesi,
Ahmetciim diye sze balad.
Annesi, Ahmete neler anlatm olabilir? Dncelerinizi
de erinize yaznz.

7 A. Himmet Berki-Osman Keskiolu, Hateml Enbiya Hz. Muhammed ve Hayat, s. 38.

57
3. NTE

Dedesinin vefa ndan sonra Peygamberimiz, amcas Ebu Talipin yannda

kald. Ebu Talip ve ei Fa ma Hanm onu ok sevdiler. yle ki onu z ocuk-
larndan ayrmadlar. Hz. Muhammed (s.a.v) de onlar ok sever ve onlara
saygda kusur etmezdi. Fa ma Hanm bir anne gibi severdi. Nitekim o, vefat
e inde, Bugn sanki annem vefat e .8 demi r.
Hz. Muhammedin (s.a.v) genlik yllarnn ou amcas Ebu Talipin yann-
da ge . Amcas caretle urayordu. Hz. Muhammed (s.a.v) genliinin ilk
dnemlerinde amcasyla birlikte ama gi . Bu, onun Arabistan dna yap
ilk yolculuktu. Amcasnn yannda caret yapmay rendi ve genlik dnemi-
ni alarak geirdi. O, bir defasnda da amcas Zbeyirle Yemene gitmi .9
Mekkeliler, deerli eyalarn kendisine gvendikleri iin Hz. Muhammede
(s.a.v) teslim ederlerdi. O, gzel ahlak ve drstl ile herkesin gvenini
kazanm . Bu nedenle Mekkeliler ona drst ve gvenilir anlamna gelen
el-Emin lakabn vermilerdi.
Hz. Ha ce, Mekkenin en zenginlerinden biriydi. O, Hz. Muhammedin (s.a.v)
gvenilir ve drst olduunu duymutu. Bunun zerine Hz. Muhammede
(s.a.v) caret ortakl teklif e . Yirmi be yalarnda olan Hz. Muhammed
(s.a.v), bu teklifi olumlu karlad. Bylece Hz. Ha cenin kervannn banda
ama gi . Bu ortaklk ne cesinde yaplan care en Hz. Ha ce ok kr sa-
lad. Hz. Ha ce ile Hz. Muhammed (s.a.v) arasndaki bu ortaklk birbirlerini
yakndan tanmalarn salad. Hz. Ha ce; ahlakl, alkan ve drst bir ha-
nmd. Hz. Muhammedin (s.a.v) drstl Ha ceyi son derece etkilemi .
Ardndan akrabalarn da aracl ile Hz. Muhammed (s.a.v) ve Hz. Ha ce ev-
lendiler.
Hz. Ha ce ve Hz. Muhammed (s.a.v) ok mutlu ve uyumlu bir evlilik ya-
adlar. Hz. Ha ce, Hz. Muhammede (s.a.v) her konuda destek olurdu. Zor
zamanlarda hep onun yanndayd. Ona gvenir ve inanrd. Hz. Muhammed
(s.a.v) de onu ok severdi. Ona her konuda yardmc olurdu. Bu mutlu evli-
likten drd kz, ikisi erkek, al ocuklar olmutur. Erkek ocuklar; Kasm ve
Abdullah r. Kz ocuklar ise Zeynep, Rukiye, mm Glsm ve Fa madr.

8 Salih Suru, Peygamberimizin Hayat, s. 106-109.

9 M. sm Kksal, slam Tarihi, C 2, s. 124.

58
 HZ. MUHAMMED
TANIYALIM

TAMAMLAYALIM
Mekkenin ileri gelenleri Kbenin tamira iin toplanmlard. Sra Hacerl-
Esvetin yerine konulmasna gelince alanlar anlamazla dtler. Herkes
ok nemli olduuna inanlan bu tan Kbedeki yerine koyma iinin kendi
kabilesine ait olmasn is yordu. Tar ma byd, neredeyse kavga kacak-
. lerinden biri Kbenin kapsndan ilk giren kiinin hakem olmasn nerdi.
Bu neriyi herkes kabul e . Bir sre sonra Kbenin kapsnda ......................
....................grnd. Bu duruma herkes sevindi.
nk ..............................................................................................................
Yukarda bo braklan yerleri uygun ifadelerle tamamlaynz.

59
9
3. NTE

KMDR BU?
Hz. Muhammedle (s.a.v.) ilgili rendiiniz bilgilerden yararlanarak boluklar doldurunuz.
Mekkenin saygn kiilerinden olan Vehbin kz mine ile evlendi.
.................................
Dedesi vefat edince Hz. Muhammed (s.a.v.) onun yannda kald.
.................................
Hz. Muhammed (s.a.v.) ile mutlu ve uyumlu bir evlilik yap .
.................................
Torununa Muhammed adn koydu.
.................................

4. Hz. Muhammedin ocukluk ve Genlik Yllarndaki Erdemli Davranlar

Sizce hangi davranlar erdemli kabul edilir?

Erdem; ahlakn vd, iyi olma, alak-

gnlllk, yiitlik, doruluk vb. gibi zel-
liklerin genel addr. Hz. Muhammedin
KONUALIM
Hz. Muhammed, elinde ar
(s.a.v) sahip olduu en nemli zellikler-
yk olan yal bir amca grse siz-
den de birisidir. O, peygamberlii dne- ce ne yapard? Arkadalarnzla ko-
minde olduu gibi ocukluk ve genlik nuunuz.
dnemlerinde de gzel davranlar sergi-
lemi r. Bu anlamda ondan rnek alaca-
mz birok davran biimi vardr.
Hz. Muhammed (s.a.v); annesi, stannesi, dedesi, amcas ve dier akra-
balarna her zaman sayg gsterir ve onlar severdi. Bu sevgi ve saygsn
davranlaryla gsterirdi.

6
60
 HZ. MUHAMMED
TANIYALIM

Hz. Muhammed (s.a.v), yaam bo-

yunca iyi ve gzel davranlarda bu-
lunmutur. Aile byklerine kar sayg
gstermi r. O, annesini ok severdi.
Zaman zaman annesinin kabrini ziyarete
giderdi. Annesinin kabrini ziyaret e i
bir gn elleriyle kabrin zerini dzelt-
mi ve gzyalarna hkim olamam .
Niin aladn soranlara, Annemin
benim hakkmdaki e at ve merhame-
ni dndm de onun iin aladm.10
demi r. Hz. Muhammed (s.a.v), kendisi
domadan nce vefat eden babasnn
mezarn da zaman zaman ziyaret ederdi.
Hz. Muhammed (s.a.v), stannesinin yap iyilikleri unutmaz, ona kar-
sayg ve sevgisini her zaman gsterirdi. Hz. Muhammed (s.a.v), stannesi
geldii zaman Anneciim! diyerek yerinden kalkar ve ona oturmas iin yer
gsterirdi. Stannesine ikramda bulunur, ih yac olup olmadn sorar ve
imknlar lsnde yardm etmeye alrd.

5N 1K
Hz. Muhammed (s.a.v.) kimdir?
............................. .............................
Hz. Muhammed (s.a.v.) nerede dodu?
............................. .............................
Hz. Muhammed (s.a.v.) ne zaman dodu?
............................. .............................
Hz. Muhammed (s.a.v.) neden dedesinin yannda kald?
............................. .............................
Hz. Muhammede (s.a.v.) niin el-Emin denildi?
............................. .............................
Hz. Muhammed (s.a.v.) caret iin nerelere seyahat e ?
............................. .............................

10 Salih Suru, Peygamberimizin Hayat, s. 92.

61
3. NTE

Sevgili Peygamberimiz, dedesinin yannda kald sre iinde onunla dad-

s mm Eymen ilgilenmi . Hz. Muhammed (s.a.v) haya boyunca mm
Eymenin yap iyilikleri de unutmam r. Ona olan sevgisini her rsa a ifade
etmi r. Hz. Muhammed (s.a.v), dedesine kar da son derece saygl davran-
m r. O, dedesinin vefa na ok zlm ve gzyalarn tutamam r.11
Peygamberimiz, amcas Ebu Talipi ve onun ailesini de ok severdi. Amcas-
nn Hz. Muhammede (s.a.v) ok iyilii dokunmutur. Ebu Talip yoksul olmasna
ramen Hz. Muhammedi (s.a.v) yanna alm ve ona z ocuu gibi bakm-
. Hz. Muhammed (s.a.v), amcasnn hanmna son derece saygl davranrd.
Medineye hicret e inde onu sk sk ziyaret ederdi. Her zaman vefal olan
Hz. Muhammed (s.a.v), caretle uraarak varlkl hle geldikten hemen sonra
amcasnn olu kk Aliyi yanna ald. Onun bakmn stlendi. Bu ekilde Ali,
Hz. Muhammedin (s.a.v) yannda byd.12

KARILATIRALIM

Hz. Muhammedin (s.a.v.) ocukluk ve Genlik

Her zaman Bazen Hibir zaman
Yllarndaki Erdemli Davranlar

Aile byklerini sever ve sayard.

Drst ve gvenilirdi.

alma ve yardmlamay severdi.

Kt davranlardan kanrd.

Hakszlklara gzel bir tavrla kar koyard.

Hakszlklar konusunda sessiz kalmazd.

Arkadalaryla iyi geinirdi.

Yukardaki tabloda verilen tutum ve davranlar kendi davranlarnzla karla rnz.

11 Salih Suru, Peygamberimizin Hayat, s. 105.

12 brahim Saram, Hz. Muhammed ve Evrensel Mesaj, s. 65.

6
62
 HZ. MUHAMMED
TANIYALIM

Hz. Muhammedin (s.a.v) en belirgin zellii drst ve gvenilir olmasdr.

Onun yaad toplumda birok olumsuz davran vard. O, haya boyunca kt
davranlardan uzak dururdu. Hz. Muhammed (s.a.v), insanlara kar davranla-
rna ok dikkat ederdi. Onlara zarar verecek her trl kt davrantan kanrd.
Bundan dolay evresindeki insanlar tara ndan sevilir ve saylrd. O, herkesle iyi
geinirdi. nsanlar sever ve onlara kar hogrl davranrd. Paylama ve yar-
dmlamaya nem verirdi.
Hz. Muhammed (s.a.v); yalan szden, yalan yere yemin etmekten ve yalan-
c ahitlikten holanmazd. Her zaman ve her yerde doruluktan yana olurdu.
Verdii sz mutlaka yerine ge rir, yerine ge remeyecei sz asla vermezdi.
nsanlar arasnda sz tamaz ve tanmasn da istemezdi.
Hz. Muhammed (s.a.v) iyilik yapmay severdi. Yap iyilikleri kimsenin yz-
ne vurmazd. Kimseyi incitmez, kimseye i ira atmaz ve insanlarla alay etmezdi.
Bakalarna kt lakap takmazd. ocukluk ve genlik yllarnda erdemli davra-
nlar sergilediinden dolay herkes onu sevmi, ona gvenmi . O da kendisine
gvenenlerin sevgi ve gvenini hibir zaman ktye kullanmam .13
Hz. Muhammedin (s.a.v) erdemli davranlarndan biri de hakszlklara kar
kmasdr. O, insanlarn haklarna ok nem verir, her zaman haklnn yannda
olurdu. Herkesin hakkna sayg gsterir, insanlarn birbirine saygl olmasn ister-
di.

YAZALIM
Ahmet, okul kan nine gi inde bir miktar para buldu. Bu paray ne yapacan d-
nd. Sizce aadakilerden hangisini yapmal? Dncelerinizi yaznz.

Paray kan n alanna vermelidir. nk.............................

h yac varsa kendi harcamaldr. nk..............................

Parann kime ait olduunu sormaldr. nk.......................

h yac olan birine vermelidir. nk....................................

13 Afzalur Rahman, Allahn Kulu ve Resul Hz. Muhammed, s. 22.

63
3. NTE

Hz. Muhammedin (s.a.v) genlik

yllarnda Mekke dndan gelenler
iin can ve mal gvenlii neredey-
se kalmam . Hakszla urayanlar
hakkn arama ve kar koyma cesare-
ni gsteremiyorlard.
Bir gn Mekkeye dardan bir tc-
car gelmi . Mekkenin ileri gelenle-
rinden biri, bu tccarn maln gasp
e . Tccar Mekkelilerden yardm is-
tedi. Fakat kimse ona yardm etmedi.
Sonra bu tccar yksek bir yere ka-
rak Mekkelilere yle seslendi: Ey
Mekkeliler! inizde adale , hakk sa-
vunan, hakszla urayanlara yardm
eden hi kimse yok mu? Bu arya
Mekkenin ileri gelen kabilelerinden
baz kimseler Abdullah bin Cdann
nclnde bir evde toplanarak
cevap verdiler. Zbeyir, yeeni Hz.
Muhammedi (s.a.v) de bu toplan - Gl, slam kltrnde Peygamberimizi temsil eder.

ya davet e inde o bu dave hemen

kabul e .

DEERLENDRELM
Ebu Cehl, Ara kabilesine mensup bir Araptan baz eyler sa n alm fakat kararla rlan cre-
dememi r. Aral tacir mitsizlik iinde Kabenin nne gitmi ve ikaye e bulunmaya ba-
lam . Kt akay seven biri Aral bu yabancya orada bulunan Muhammede (s.a.v) hemen
durumu anlatmasn ve Ebu Cehl ile olan bu ii ancak onun halledebileceini sylemi . Oysa bu
sadece bir akadan ibaret olabilirdi. nk Muhammed (s.a.v) ile Ebu Cehlin arasnn pekte iyi
olmad herkes tara ndan bilinmekteydi. Bundan habersiz Aral yabanc, Peygamber efendi-
mize gi . Ve kendisine yardm etmesi iin yalvarp yakard. Muhammed (s.a.v) hi vakit geir-
meksizin ayaa kalk ve Araly da yanna alarak Ebu Cehlin evine vard. Ziyaretlerinin sebebini
renmesi zerine Ebu Cehl derhal borcunu dedi.
Muhammed Hamidullah, slam Peygamberi, C 1, s. 54.

Peygamberimizin bu davrann arkadalarnzla deerlendiriniz.

64
 HZ. MUHAMMED
TANIYALIM

Bu toplantda;
-ster Mekke iinden ister Mek-
ke dndan olsun, hakszla ura-
m kimse braklmayacana,
-Hakszla asla frsat verilme-
yeceine,
-Hakkn alana kadar, hakszla u-
rayanla birlikte hareket edeceklerine
yemin ettiler.
te yemin eden bu toplulua
Hilful-Fudul (Erdemliler Toplulu-
u) ad verildi. Sonra bu topluluk,
hep birlikte gidip tccarn gasp
edilen maln alarak kendisine iade
etti. Daha sonra Hz. Muhammed
(s.a.v), o toplulua ye olmann
ok onurlu bir i olduunu belirt-
mi ve imdi olsa yine katlrdm.
demitir.
Hakszlklar karsnda susmama-
mz gerekir. Ancak hakkmz arar-
ken veya savunurken gzel bir tavr
iinde olmalyz. Kendi hakkmz
arayalm derken bakasnn hakkn
inememeliyiz.
KRONOLOJ OLUTURALIM
Hz. Muhammedin hayat kronolojisini karnz.
1. Hz. Muhammed . . . . . .. . . . . . . . . . tarihinde
domutur.
2. Drt yana kadar stannesi . . . . . . . nin yann-
da kalm r.
3. Al yana kadar annesi . . . . . . . . . nin yannda
kalm r.
4. Sekiz yana kadar dedesi . . . . . . . . in yannda
kalm r.
5. Evlenene kadar amcas . . . . . . . . . . in yannda
kalm r.
6. Yirmi yanda . . . . . . . . . . . . . . . . . . topluluuna
ye olmutur.
7. Hz. Muhammed . . . . . . . . . . . . . . . . yanda
evlenmi r.

1700l Yllar Kbenin Tasviri

6
65
3. NTE

5. Kevser Suresi ve Anlam

Kurann en ksa suresi hangisidir?

Kevser, bolluk ve bereket anlamlarna gelir. Allah (c.c.), Hz. Peygambere pek
ok nimet vermi r. Bunlar; Kuran, ehl-i beyt, peygamberlik, hikmet, namaz
ve ok hayr gibi nimetlerdir. Bu nimetlere Kevser ad verilmi r. Sure, namaz
klp Allah (c.c.) iin sabretmeye devam etmesi hlinde Hz. Peygambere bu
nimetlerin verilmeye devam edileceini bildirir. Nitekim bu nimetleri vermek
Allahn (c.c.) elindedir ve o, bunlar her zaman iyi kullarna verir.

Okunuu
Bismillhirrahmnirrahm.
(1) nn ataynkel-kevser.
(2) Fesalli lirabbike venhar.
(3) nne nieke hvel-ebter.

Anlam
Rahmn ve Rahm olan Allahn adyla.
(1) Ey Muhammed, phesiz sana bol nimet verdik.
(2) O hlde Rabbin iin namaz kl ve kurban kes.
(3) Asl soyu kesik olan, phesiz sana dmanlk
besleyendir.

LSTELEYELM
Kevser suresinde nelerden bahsedilmektedir? Listeleyiniz.
1. ......................................................................................
2. ......................................................................................
3. ......................................................................................
4. ......................................................................................

6
66
 HZ. MUHAMMED
TANIYALIM

NTEMZ DEERLENDRELM

A. Aadaki ak ulu sorular cevaplaynz.

1. Hz. Muhammedin (s.a.v) doduu evrenin zelliklerini aklaynz.
2. Hz. Muhammedin (s.a.v) aile byklerinin isimlerini yaznz.
3. Hz. Muhammedin (s.a.v) Hilful-Fudula (Erdemliler Topluluu) niin ka ld-
n aklaynz.

B. Aadaki oktan semeli sorularn doru seeneklerini iaretleyiniz.

1. Aadakilerden hangisi Hz. Muhammedin (s.a.v) rnek davranlarndan
biri olamaz?
A) Hz. Muhammed (s.a.v), aile byklerini sever ve sayard.
B) Hz. Muhammed (s.a.v), kt davranlardan kanrd.
C) Hz. Muhammed (s.a.v), hakszlklara gzel bir tavrla kar koyard.
D) Hz. Muhammed (s.a.v), ocuklara vakit ayrmazd.

2. Aadakilerden hangisi Hz. Muhammedin (s.a.v) aile byklerinden biri-

dir?
A) Zeyd bin Harise B) Abdlmu alip C) Ebu Cehil D) brahim

3. Hz. Muhammed (s.a.v), annesinin vefa ndan sonra aadakilerden hangi-

sinin yannda kalmaya balam r?
A) Ebu Talip B) Halime C) Abdlmu alip D) Zbeyir

4. Hz. Muhammed (s.a.v), ocukluk dneminde aadakilerden hangisinin

yannda kalmam r?
A) Dedesi B) Halas C) Annesi D) Amcas

5. Aadakilerden hangisi Hz. Muhammedin (s.a.v) doum tarihidir?

A) 20 Nisan 571 B) 12 Nisan 571 C) 20 Nisan 632 D) 8 Haziran 632

6
67
3. NTE

C. Aadaki bilgilerden doru olanlarn yanna D, yanl olanlarn yanna

Y iare koyunuz.
(...) Abdullah, Abdlmu alipin ilk ocuudur.
(...) Peygamberimizin annesi ve babas Mekkede vefat etmilerdir.
(...) Zbeyir, Peygamberimizin amcalarndan biridir.
(...) Peygamberimiz, amcas Ebu Talipi sever ve sayard.

. Hz. Muhammedin (s.a.v) haya nda nemli olan kii ve yer isimlerini
aadaki Kelime Av tablosunda bulunuz.
KELME AVI
MNE MEDNE MEKKE FATIMA EBU TALP AKABE
HATCE HAMZA HALME EBVA ABDULLAH

6
68
 HZ. MUHAMMED
TANIYALIM

Z DEERLENDRME

Hz. Muhammedi Tanyalm nitesinin sonunda neleri ne kadar rendiini-

zi anlamak iin kendinizi deerlendirebilirsiniz. Bunu yapabilmek iin size uygun
seeneklerden birini X ile iaretleyiniz.

Bunu ok iyi yapa- Bunu ksmen Bunu

Z DEERLENDRME
biliyorum. yapabiliyorum. yapamyorum.

Hz. Muhammedin (s.a.v) doduu evrenin

zelliklerini aklayabiliyorum.

Hz. Muhammedin (s.a.v) aile byklerini ta-

nyorum.

Hz. Muhammedin (s.a.v) ocukluk ve genlik

yllar ile ilgili belli bal olaylar kronolojik s-
raya koyabiliyorum.

Hz. Muhammedin (s.a.v) erdemli davranla-

r ile yaamm arasnda iliki kurabiliyorum.

Kevser suresinin anlamn biliyorum.

Hz. Muhammedin (s.a.v) gvenilir ve erdem-

li bir insan olduunu rneklerle aklayabili-
yorum.

69
 4.
NTE

RENME ALANI: KURAN VE YORUMU

KURAN-I KERM
TANIYALIM

NTEMZE
HAZIRLANALIM

1. Yce Allah, Kuran niin gndermitir? Aratrnz.

2. Vahiy, ayet, sure, cz kelimelerinin anlamlarn szlkten aratrp reniniz.
3. Kuran- Kerim mealinden Ftiha suresinin anlamn bularak defterinize yaznz.

0
70
 KURAN-I KERM
TANIYALIM

1. Son lah Kitap Kuran- Kerim

nsanlar tek bir topluluk idi. (Aralarnda anlamazlk balaynca) Allah mjdeleyici ve
uyarc olarak peygamberleri gnderdi. Ve insanlarn anlamazla dtkleri konularda ka-
rar vermeleri iin peygamberlerle birlikte iinde gerekleri tayan kitab da indirdi.
Bakara suresi, 213. ayet.

Ayete gre kutsal kitaplarn gnderili sebebi nedir?

Yce Allah (c.c.), insanlar dier varlklardan farkl ve stn zelliklerde

yaratmtr. Akll olmamz ve dnebilmemiz bu zelliklerimizden bazla-
rdr. Bizler aklmzla yaratcmzn varln anlayabiliriz. Ancak ibadetler ve
ahiret gibi konular bata olmak zere birok konuda ilah mesajlara ihtiya
duyarz. Yce Allah (c.c.), bu mesajlar peygamberler ve kitaplar araclyla
bizlere ulatrr.
lk peygamber Hz. dem ile balayan ilah mesajlar, son peygamber Hz.
Muhammed (s.a.v) ile sona ermitir. Balangta suhuf ad verilen ve az
sayda sayfadan oluan ilah metinler gnderilmitir. Bu sayfalardan gn-
mze kadar ulaan olmamtr. Bunun dnda gnderilmi olan drt byk
kitap vardr. Bunlar; Tevrat, Zebur, ncil ve Kuran- Kerimdir. Bunlara ilah
kitaplar denir.

71
1
4. NTE

TAMAMLAYALIM
HECELERN YOLU
Aadaki cmlenin hecelerini doru yolda ilerleyerek tamamlaynz.

(Kuran son ilah kitaptr.)

KUR AN

Kuran- Kerim, ilah kitaplarn sonuncusudur. Bu nedenle Kuran, sadece in-

dii topluma deil, tm insanla yol gsterici olarak gelmi r. Kuranda Ey
insanlar, ey demoullar, ey kullarm! gibi hitaplara ska rastlanmasnn se-
bebi budur.
Allah (c.c.), Kuran tm insanla gndermi r. Allah (c.c.), insann yara-
csdr ve onun iin neyin iyi, neyin kt olacan ok iyi bilir. Bu nedenle
Allahn (c.c.) Kuranda bildirdii mesajlar, her ada ve toplumda geerlidir.
rnein; drstlk, her zaman doru, yalanclk ise her zaman yanl bir tu-
tumdur. Bu nedenle Kuranda drstlk emredilmi, yalanclk yasaklanm-
r.
YORUMLAYALIM

Yce Kitabm
Elimde Kuran Mjdeler verir Rabbimin sz
Dilimde Kuran ok sevindirir Her eyin z
Benimle her an Hakk gsterir Uyarr bizi
Yce Kitabm Yce Kitabm Yce Kitabm

M. Yaar KANDEMR

Peygamberlere ve Kitaplara nanyorum, s. 63.

Yukardaki iiri arkadalarnzla yorumlaynz.

72
 KURAN-I KERM
TANIYALIM

Kuran- Kerim, varln deimeden korumutur. Yce Allah (c.c.) bu konu-

da yle buyurmaktadr: phesiz o Kuran biz indirdik. Onun koruyucusu
da phesiz biziz.1

LSTELEYELM
Aada Kuran- Kerimde uyul-
mas istenilen baz davranlar sra-
lanmtr. Benzer davranlar neler
olabilir? Listeleyiniz.
* Drst olmak
* Adaletli olmak
* Bakasnn hakkna saygl olmak
* Cmert ve yardmsever olmak
* Sznde durmak
* ...................................................
* ...................................................
* ...................................................

YORUMLAYALIM
Ey insanlar! te size Rabbinizden bir t, kalplere bir if ve

inananlar iin yol gsterici bir rehber ve rahmet (olan Kuran) geldi.

Ynus suresi, 57. ayet.

Yukardaki aye e verilmek istenen mesaj nedir? Arkadalarnzla yorumlaynz.

1 Hicr suresi, 9. ayet.

73
3
4. NTE

Nur Da zirvesi (Gneyden)

2. Kuran- Kerimin Hz. Muhammede ndirilii

(Ey Muhammed) de ki: ... Bu Kuran sizi ve ula herkesi uyaraym diye bana vahyolun-
mutur
Enm suresi, 19. ayet.
Ayete gre Kuran- Kerimin Hz. Muhammede (s.a.v) indirili amac ne olabilir?

Yce Allahn (c.c.) mesajlarn peygamberlerine bildirmesine vahiy de-

nir. Vahyin amac, insanlar uyarmak ve onlara doru yolu gstermek r. Son
ilah kitap Kuran- Kerim de bu ama iin gnderilmi r.
Kurann indirilmeye baland dnem-
de sosyal ve ahlaki adan byk sorunlar
yaanmaktayd. nsanlarn ou putlara ta-
pyordu. Gller zayflar eziyordu. Kadn-
lara ve kz ocuklarna deer verilmiyordu.
Hz. Muhammed (s.a.v) bu duruma ok
zlyordu. Sk sk Mekke yaknlarnda bu-
lunan Nur Dandaki Hira Maarasna e-
kiliyor, bu sorunlarn zlmesinin yollarn
dnyordu. te byle bir ortamda, mila-
di 610 yl, ramazan aynn Kadir Gecesinde
Cebrail araclyla Kuran indirilmeye ba-
land. Cebrail, Peygamberimize ilk olarak
Alak suresinin ilk be aye ni ge rdi.

74
4
 KURAN-I KERM
TANIYALIM

BLG KUTUSU
Hz. Muhammede (s.a.v) gelen ilk ayetler unlardr:
1. Oku! Yaratan Rabbinin adyla.
2. O, insan alaktan (embriyo) yara .
3. Oku! Senin Rabbin sonsuz cmertlik sahibidir.
4. O Rab ki kalemle yazmay re .
5. O, insana bilmediklerini re .
Alak suresi, 1-5 ayetler.

Cebrailden ilk vahyi alan Hz. Muhammed (s.a.v), heyecanlanarak evine

kotu. Ei Hz. Haticenin yanna vardnda yaadklarn onunla paylat.
Hz. Hatice, Endie etme! Allah seni hi utandrmaz, zira sen yaknlarn
gzetir, darda kalan lara yardmc olursun. Muhtac giydirirsin, misafiri se-
versin ve ona ikram edersin. Kt gn dostu olarak dknlere yardm
edersin. diyerek Hz. Muhammedi (s.a.v) teselli etti. 2

2 Buhar, Vahyin Balangc, 7.

75
4. NTE

lk ayetlerin iniinden bir sre sonra Hz. Muhammed (s.a.v), vahiy mele-
i Cebraili tekrar grd. Cebrail, Ey Muhammed! Sen Allahn (c.c.) pey-
gamberisin! Ben de Cebrailim. diyordu. Hz. Muhammed (s.a.v) ilk vahyin
geliinde olduu gibi kalbi rperti ierisinde evine dnd. Evine vardnda
titriyordu. Beni rtn, beni rtn. dedi. Ei onun zerini rtt. O srada
Cebrail gelerek Mddessir suresinin ilk be ayetini vahyetti. Yce Allah (c.c.)
yle buyuruyordu: Ey rtsne brnen (Peygamber)! Kalk ve insanlar
uyar. Rabbinin bykln an. Elbiseni tertemiz tut ve kt eylerden
uzak dur.3 O gnden sonra vahyin gelii aralklarla devam etti.4
Kurann indirilii, Hz. Muhammedin (s.a.v) vefatnn ncesine kadar
yaklak yirmi yl boyunca devam etti. Kuran genellikle ayetler hlinde
para para indiriliyordu. Bylece Kurann insanlar tarafndan kolayca -
renilmesi ve daha iyi anlalp uygulanmas mmkn olabiliyordu.
Hz. Muhammed (s.a.v), insanlar Allahn (c.c.) yoluna davet ediyor, putla-
ra tapmaktan ve her tr ktlkten vazgeirmeye alyordu. Buna karlk
inanmayanlar iddete bavuruyor ve inananlara eziyet ediyorlard. Bu du-
rum bir insan olarak Hz. Muhammedi (s.a.v) ok zyordu. te byle zor
zamanlarda ara ara gelen ayetler, hem Peygamberimize moral kayna olu-
yor ve hem de ona hangi durumda neler yapmas gerektiini retiyordu.
Kuran ayetlerinin ini
srecine baktmzda ba-
langta inan konular ile
ilgili ayetlerin geldiini g-
rrz. Allahn (c.c.) varl
ve birlii (tevhit) inanc,
Yce Allahn (c.c.) nitelik-
leri ve ahiret hayat bu ko-
nulardan bazlardr. Bun-
larn dnda peygamberle-
rin kssalar ve baz ahlaki
konulara da yer verilmitir.
Bu tr ayetler daha ok
Mekke Dneminde gel-
mitir.
3 Mddessir suresi, 1-5. ayetler.
4 M. sm Kksal, slam Tarihi, s.126.

76
 KURAN-I KERM
TANIYALIM

Hz. Peygamber, Medineye hicret edip bir slam topluluu oluturduk-

tan sonra, daha ok gnlk hayat dzenleyen kurallarla ilgili ayetler
gelmitir. badetler, haramlar ve helaller, insanlar aras ilikilerle ilgili
kurallar bunlardan bazlardr. Ayetlerin byle bir sralama ile iniinin ne-
deni, ncelikle insanlarn salam bir inanca sahip olmalarn salamakt.
Zira Allaha (c.c.) gnlden inanm kimseler, inanc uruna mcadele
edebilirdi. Ayrca Kuran bir defada indirilseydi henz yeni Mslman
olmu kimselerin dinin emir ve yasaklarn uygulamas zor olabilirdi.
610 ylnda balayan vahiy sreci, 632 ylnda Hz. Peygamberin vefat n-
cesinde tamamland.

YORUMLAYALIM
nkr edenler: Kuran, ona bir defada indirilmeli deil miydi? dediler. Biz onunla
senin kalbini salamla rmak iin onu byle (para para indirdik) ve onu ar ar
okuduk.
Furkn suresi, 32. ayet.

Ayete gre Kurann Hz. Muhammede (s.a.v) para para indiriliinin sebebi ne-
dir? Yorumlaynz.

77
4. NTE

3. Kuran- Kerimin Kitap Hline Ge rilmesi ve oal lmas

Kuran ayetlerinin kitap hline getirilmesinden ne anlyorsunuz?

Peygamberimiz hayatta iken Kuran- Kerimin indirilii tamamlanm ve

inen ayetler vahiy ktipleri tarafndan eksiksiz olarak yazlmtr. Kuran
ayetlerinin kitap hline getirilmesi ise Hz. Muhammedin (s.a.v) vefatndan
sonra gerekletirilmitir. Zira ayetlerin para para gelii ve tamamlanmas
Peygamberimizin hayatnn son dnemine kadar srmtr.
Sevgili Peygamberimiz, gelen
ayetleri hemen ezberliyor ve NOT EDELM
vahiy ktiplerine yazdryordu.
Kuran- Kerim, Peygamberimiz hayat-
Daha sonra yazdrd ayetleri
tayken yazya geirilmi r. O dnemde
okutup doru yazlp yazlmad- Kuran- Kerimi yazya geiren kiilere
n kontrol ediyordu. steyenler ise vahiy k bi denilmi r.
bu ayetleri Peygamberimizden
alarak kendileri iin oaltabi-
liyorlard. Bylece Peygamberi-
miz hayattayken Kuran ayetleri birok sahabe tarafndan hem ezberlenmi
hem de yazlmtr. Kurann ezberlenmesi ve yazlmas hususu, onun asln
koruyarak gnmze kadar gelmesini salayan nemli bir etkendir.
Ayet ve surelerin Kurandaki sralamas, Yce Allahn (c.c.) bildirmesi ile
olmutur. Her yl ramazan aynda o ana kadar gelmi ayetlerin tm Cebrail
ile Peygamberimiz arasnda karlkl okunarak kontrol ediliyordu.

78
 KURAN-I KERM
TANIYALIM

i d k{ne d

g feo d e d
d




{ d


g e h
] d



o e

zd z d


e e d o e i ed
d
d d
d eh ]

o d d e d

cd i m d

~e h d
e d f d

{ d c

ee k
d k ee
d

Kuran- Kerimin ilk iki sayfas

Peygamberimizle Cebrailin karlkl Kuran okumasna daha sonra muka-

bele ismi verilmi r. slam dnyasnda hlen srdrlen mukabele gelene-
i bunun devamdr. Mukabele, bir kiinin okuyup dierlerinin takip etmesi
veya dinlemesi eklinde yaplr. Bylece Kuran batan sona okunmu olur ki
buna ha m denir.

BLG KUTUSU
Hz. Peygamber, vefat etmeden nceki son ramazan aynda kz Hz. Fa maya yle demi-
r: Cebrail ile her sene Kuran bir kez karlkl okurduk. Bu sene bunu iki kez yapmamz
istedi. Bundan, ar k mrmn sonuna geldiimi anladm. Bu habere Hz. Fa mann zl-
dn gren Hz. Peygamber, ona, btn cennetlik kadnlarn efendisi olduunu syleyerek
onu teselli etmi r.
Buhar, Kurann Faziletleri, 7.

9
79
4. NTE

Peygamberimizin vefa ndan sonra

kan savalarda, ha z sahabelerden
birou ehit oldu. Bu durumdan kay- BLG KUTUSU
glanan Hz. mer, Devlet Bakan Hz. Kuran batan sona ezberlemi kim-
Ebu Bekirden vahiy k plerinde yazl selere ha z denir. Bugn dnyada ok
olarak bulunan Kuran ayetlerinin bir sayda ha z vardr.
araya ge rilerek tek bir nsha olutu-
rulmasn istedi. Bunun zerine Zeyd
bin Sabitin bakanlnda bir komisyon oluturuldu. Bylece bata Kuran en
iyi bilenlerden biri olan Hz. Ali olmak zere sahabelerin de katklaryla Kuran-
Kerim kitap hline ge rildi. Mushaf ad verilen bu nsha Hz. Ebu Bekirden son-
ra Hz. mere ge . O da vefa ncesinde kz Hz. Hafsaya emanet e .5
Hz. Ebu Bekir tara ndan bir kitap hlinde toplanan Kuran, Hz. Osman
Dneminde oal larak da ld. nk Hz. Osman zamannda Mslmanlk
birok blgeye yaylm . slamn yayld blgelerde insanlar Kuran ren-
mek is yorlard. Bunun zerine Hz. Osman, ilk nshay l alarak Kurann
oal lmasna karar verdi. Zeyd bin Sabit bakanlnda bir komisyon kuruldu.
oal lan bu Kuran nshalar, Mslmanlarn youn olarak yaad blgelere
gnderildi. Bylece Kurann yazl ve okunuu konusunda birlik salanm
oldu.

5 Suat Yldrm, Kuran- Kerim ve Kuran limlerine Giri, s. 64-66.

8
80
 KURAN-I KERM
TANIYALIM

Kuran- Kerimin ilk nshalarndan biri

Topkap Saray - stanbul

BLG KUTUSU
lk Kuran Nshas Nas Olutu?
Peygamberimiz vefat e kten sonra halifelie Hz. Ebu Bekir seildi. Hz. mer Yemamede
birok ha zn ehit olmas nedeniyle telaa dm ve bylesi birok savata ayn zc sonu-
larn olabileceini ve bunun Kurana zarar verebileceini dnm, bu endiesini de Hz. Ebu
Bekire iletmi r. Bylece Kurann toplanmas iinde Hz. Ebu Bekir Zeyd b. Sabiti grevlendir-
mi r. Zeyd b. Sabit gayet ih yatl davranarak Kuran- ara rmaya koyulmutur. Hurma dalla-
rnda, ta paralarnda, krek kemiklerinde, derilerin zerind ve ha z sahabilerin ezberlerinde
velhasl nerede bulduysa hepsini bir araya ge rdi. Yalnz ha zalarda bulunanlarla ye nmeyip ,
bizzat peygamberin huzurunda yazlm olduuna dair en az iki ahit bulunmasn da art kotu.
Bylelikle Zeyd b. Sabitin konulan prensiplere zlikle riayet e i anlalmaktadr. Kuran-
Kerimin toplanmas ii yaklak bir sene ierisinde tamamland. Toplanan bu nshaya Mushaf
ismi verilmi r.
Abdurrahman ETN, Kuran limleri ve K. Kerim Tarihi, s. 93-101
(Ksal larak ve sadele rilerek alnm r.)

1
81
4. NTE

4. Kuran- Kerimin Dzeni

Kuran- Kerimin sayfa dzeninde neler bulunur?

Kuran- Kerimin ayet, sure ve czlerden oluan bir i dzeni vardr.

Kurann i dzeni hakknda bilgi sahibi olabilmek iin bu kavramlarn bilin-
mesi gerekir.
4.1. Ayet
Kuran- Kerimin surelerini meydana getiren her bir cmlesine ayet
denir. Birka harften veya bir kelimeden oluan ayetler olduu gibi bir sayfa
uzunluunda ayet de vardr. rnein Ysn, T-H ve H-Mm birka harf-
ten meydana gelen ayetlerdir. Kuran- Kerimde 6666 ayet-i kerime vardr.
Kurann en uzun ayeti ise Bakara suresinin 282. ayetidir. Ayetler durak
ad verilen iaretlerle birbirinden ayrlr.

BULALIM
Bir Ayet rnei

e{
d
e d e
{
nn nahnu nezzelnez-zikra ve inn leh le hfizn
phesiz o Kuran biz indirdik. Onun koruyucusu da phesiz biziz.
Hicr suresi, 9. ayet.
Yukardaki aye Kuran- Kerimden bulunuz.

8
82
 KURAN-I KERM
TANIYALIM

4.2. Sure
Kuran- Kerimin ayetlerden oluan her bir blmne sure denir. Kuran-
Kerimde Tevbe suresi hari her surenin banda besmele bulunmaktadr.

BLG KUTUSU
Sureler besmele ile birbirinden ayrlr.

Bismillhirrahmnirrahm.
Rahmn ve Rahm olan Allahn adyla.

Kuranda toplam 114 sure vardr. Bu sureler birbirinden farkl uzunlukta-

dr. En ksa sure 3 ayet ile Kevser suresi; en uzun sure ise 286 ayet ile Bakara
suresidir. Kuran- Kerimin ilk suresi F ha, son suresi ise Ns r. Kurandaki
her surenin bir ad vardr. Sureler adlarn surenin iinde geen bir olaydan, bir
konudan veya bir isimden alr.

RNEK BULALIM
Sureler isimlerini nelerden alrlar? Birer rnek de siz bulunuz.
1. Sureler ismini bazen iindeki bir peygamber isminden alr.
rnek 1: Muhammed suresi rnek 2 : .
2. Sureler ismini bazen surede geen bir topluluun adndan alr.
rnek 1: Ns (insanlar) suresi rnek 2: .
3. Sureler ismini bazen surede geen bir kelimeden alr.
rnek 1: Fil suresi rnek 2: .
4. Sureler ismini bazen iinde geen bir konudan alr.
rnek 1: Kymet suresi rnek 2: ..

83
3
4. NTE

Kuran- Kerimden bir sure rnei: Kadr suresi ve anlam

Okunuu Anlam
Bismillhirrahmnirrahm. Rahmn ve Rahm olan Allahn adyla.

(1) nn enzelnh leyle l-kadr. (1) Biz onu (Kuran) Kadir Gecesinde indirdik.

(2) Ve m edrke m leyletl-kadr. (2) Kadir Gecesinin ne olduunu sen bilir mi-

(3) Leyletl-kadri hayrn min elfi ehr. sin?

(4) Tenezzell-meliket ver-rhu h (3) Kadir Gecesi, bin aydan daha hayrldr.

biizni rabbihim min klli emr. (4) O gecede, Rablerinin izniyle melekler ve Ruh

(5) Selmn hiye ha matlail-fecr. (Cebrail), her i iin iner dururlar.

(5) O gece esenlik, gn aarncaya kadar srer.

84
 KURAN-I KERM
TANIYALIM

KONUALIM
rmcek: Adna nen Sureyi Anla yor

Allah brakp baka (varlklar ve gleri) ilah ve snak edinenlerin durumu, kendine
ev edinen rmcek rneine benzer. Gerek u ki evlerin en dayanksz olan rmcek evidir
keke bu gerei bilselerdi!
Ankebt suresi, 41. ayet.

Ben bir kk rmceim. Hemen yle yznz buruturmayn. Biliyorum, pek ou-
nuz grntmden holanmaz, ha a korkar. Ancak unu unutmaynz ki Rabbimiz hibir eyi
bouna ve babo yaratmam r. O, Kuran- Kerimde benden sz etmi ve Hz. Muhammed
de onun emriyle Kuran- Kerimin 29. suresine benim adm (Ankebt) vermi r. Size ksaca
bu sureyi tantaym.
Ankebt suresi 69 aye r. Bu surede Allaha iman, anne ve babaya saygnn nemi, kt-
lk yapanlarn sonu, inanp iyi eyler yapanlarn en gzel ekilde dllendirilecei ve herke-
sin sadece kendi gnahndan sorumlu tutulaca anla lyor. Ayrca namaz klmann ktlk-
lerden alkoyaca, Allah anmann byk bir ibadet olduu, yara lan her canlnn mutlaka
bir gn lecei bildiriliyor. Yine bu surede peygamberlerden Nuh, brahim, Lut, uayp ve
Hud peygamberlerin kssalar yer alyor.
imdi gelelim surenin bizimle olan ilikisine: Sure, adn 41. aye eki rmcek a benzet-
mesinden alm r. Amz bize gre salam ise de rmcek yuvasnn dayankszl herkes
tara ndan bilinen bir gerek r. rmcek a, ne glge yapar ne korur. Bir rzgrda veya
ufak bir dokunuta ne yazk ki bozulur.
Konu buraya gelmiken beni ok mutlu eden bir olay da sizinle paylaaym. Ben ayn
zamanda Hz. Muhammedin (s.a.v) Mekkeden Medineye yap kutlu hicret yolculuun-
da, nemli bir grev stlenen rmceim. Yce Allah, Hz. Muhammed (s.a.v.) ve yol arka-
da Hz. Ebu Bekiri korumak iin maarann kapsna a rme grevini bana verdi. Benim
iin daha byk bir mutluluk ise Hz. Muhammedin (s.a.v) nurlu yzn grm olmamdr.
Onunla ve yol arkadayla geirdiim gn haya mn en gzel gnleridir. Bu benim iin ne
gzel bir mutluluktur!

Osman ZBAHE, Kitabm reniyorum, s. 53-56.

Yukardaki okuma metninin ana fikri zerinde arkadalarnzla konuunuz.

85
4. NTE

4.3. Cz
Kuran- Kerim, ayet ve surelerin
dnda czler eklinde de blmle-
re ayrlmtr. Kuran- Kerimin yirmi
sayfadan oluan her bir blmne
cz denir. Kuran- Kerim otuz cz-
den oluur.
Kuran- Kerimin czlere ayrlmas,
belli bir dzen ierisinde okunmas ve
anlalmasn kolayla rr. rnein ha-
zlar Kuran cz sistemine gre ez-
berlerler.
BLG KUTUSU
Kuran- Kerimin bir baka dile,
ksa aklamalarla yaplan evirisi-
ne meal denir. Kuran- Kerimin,
dnyadaki hemen hemen btn
dillere evirisi yaplmtr. Mealle-
rin bazlarnda Kurann hem asl
hem de anlam yer alrken bir ks-
mnda sadece anlam vardr.

lkemizde baslm olan Kuran ns-

halarnn sonunda ha m duas bulu-
nur. Ayrca Kuran yazan ha a n ve basan yaynevinin ad yer alr. En sonda
ise surelerin fihris verilir. Bu fihris e sure numaras, sure ad ve surenin
balad sayfann numaras yer alr.

BULALIM
Aadaki harfleri anlaml olacak ekilde dizdiinizde Kuran- Kerimle ilgili baz szcklere
ulaacaksnz. Yapmanz gereken, harfleri doru sralamak r. Deneyin bakalm, bulabilecek mi-
siniz?

Allahn, peygamberleri araclyla insanlara mesaj gn-

HAVY VAHY
dermesi
RESU Kuran- Kerimdeki 114 blmden her biri
CZ Kuran- Kerimdeki her yirmi sayfaya verilen ad
TEYA Kuran surelerini oluturan ifadelerden her biri
Hz. Osmann oal p slam merkezlerine gnderdii
FUHSAM
Kurann asl nshas

8
86
 KURAN-I KERM
TANIYALIM

BLG KUTUSU

87
4. NTE

5. Bilge nsan: Hz. Lokman

Kimler iin bilge insan ifadesi kullanlr?

Hz. Lokman, Davut Peygamber Dneminde yaam ve Allah (c.c.) tara n-

dan vlm bilge bir insandr. Kuranda kendisinden yle bahsedilmekte-
dir: Andolsun biz Lokmana, Allah (c.c.)a (c.c.) kret! diyerek hikmet ver-
dik. kreden ancak kendisi iin kretmi olur. Nankrlk eden de bilsin ki
Allah (c.c.) hibir eye muhta deildir, her trl vgye layk r.6
Hz. Lokman, bilge kiiliiyle insanlara doru yolu gstermi r. Yap iyilik-
ler ve gzel konumalaryla insanlara rnek olmutur. Kuran- Kerimde Hz.
Lokmann oluna verdii tler geni yer tutmaktadr.

LKELER IKARALIM
Hz. Lokmann Oluna tleri
Lokman, oluna t vererek Yavrucuum! Allaha ortak koma! Dorusu irk, b-
yk bir zulmdr. demi .

Biz insana, ana-babasna iyi davranmasn tavsiye etmiizdir. nk anas onu nice s-
kn lara katlanarak tam r. S en ayrlmas da iki yl iinde olur. (te bunun iin) nce
bana, sonra da ana-babana kret, diye tavsiyede bulunmuuzdur. Dn ancak bana-
dr.

Eer onlar seni, hakknda bilgin olmayan bir eyi (kr krne) bana ortak koman
iin zorlarlarsa onlara itaat etme. Onlarla dnyada iyi gein. Bana ynelenlerin yoluna
uy. Sonunda dnnz ancak banadr. O zaman size, yapm olduklarnz haber veri-
rim.

(Lokman, tlerine devamla yle demi :) Yavrucuum! Yap n i (iyilik veya

ktlk), bir hardal tanesi arlnda bile olsa ve bu, bir kayann iinde veya gklerde
yahut yerin derinliklerinde bulunsa yine de Allah, onu (senin karna) ge rir. Dorusu
Allah, en ince ileri grp bilmektedir ve her eyden haberdardr.

Yavrucuum! Namaz kl, iyilii emret, ktlkten vazgeirmeye al, bana gelen-
lere sabret. Dorusu bunlar, yaplmas gereken ilerdendir.

6 Lokman suresi, 12. ayet.

8
88
 KURAN-I KERM
TANIYALIM

Kmseyerek insanlardan yz evirme ve yeryznde bbrlenerek yrme. Zira

Allah, kendini beenmi vnp duran kimseleri asla sevmez.
Yrynde tabii ol, sesini alalt. Unutma ki seslerin en irkini eeklerin sesidir.
Lokman suresi, 13-19. ayetler.
Lokman suresinin 13-19. ayetlerinden ilkeler karnz.

Yrylerimizde gsteriten uzak olmalyz.

....................................................................................................................

....................................................................................................................

....................................................................................................................

....................................................................................................................

ANLATALIM
Bir gn Davut Peygamber, Hz. Lokmandan bir koyun kesmesini ve koyunun en iyi iki para-
sn ge rmesini istemi r. Hz. Lokman da kes i hayvann dilini ve kalbini ge rmi r. Birka
gn sonra Hz. Davut, bu defa kes i hayvann en kt iki parasn ge rmesini isteyince o yine
hayvann dilini ve kalbini ge rmi r. Davut Peygamber, Hz. Lokmana bunun sebebini sormu,
o da yi olduklar zaman dilden ve kalpten iyisi yoktur. Kt olduklar zaman da onlardan k-
ts yoktur! eklinde cevap vermi r.
M. sm KKSAL, Peygamberler Tarihi, C 2, s. 233-234.

Yukardaki me nden gnlk yaan nzla ilgili mesajlar kararak arkadalarnza anla nz.

9
89
4. NTE

NTEMZ DEERLENDRELM

A. Aadaki bulmacay daha nce rendiiniz bilgilere gre znz.

1. Vahyi gnderen.
2. Kurann her cmlesi.
3. Son ilah kitabn gn-
derildii peygamber.
4. Vahyi peygambere ge-
ren eli.
5. Kuran batan sona
okuyup bi rmek.
6. Son ilah kitabn ad.
7. Kuran- Kerimdeki en
uzun surenin ad.
8. Kuran ayetlerini topla-
yp bir kitap hline ge ril-
mesini salayan sahabe.
9. Hz. Muhammed
(s.a.v)e ilk gelen ayetlerin
bulunduu surenin ad.
10. Kuran- Kerimdeki ilk surenin ad.
11. Drt byk kitaptan ilk indirilmi olan.
12. Kuran- Kerimi oaltarak byk slam merkezlerine gnderen halife.
13. Kuran- Kerimi batan sona ezberlemi kimse.
14. lk vahiy alan, ilk peygamber.
15. Kurann her asra ve her topluma hitap etme zellii.
16. Kuran- Kerimden bir nceki ilah kitap.
17. Kuran- Kerimi kitap hline ge rmek iin oluturulan komisyonun ba-
kan.
18. Kuran ayetlerinin bir araya gelerek oluturduu blmlerin her biri.
19. lah mesajlarn peygamberlere indirilmesi.
20. Kendisine ncil gnderilen peygamber.
21. Kurann her yirmi sayfalk blm.
22. Kuran- Kerimin son suresi.
23. Yce Allahn (c.c.) ilah kitaplar araclyla insanlar iin gnderdii kural-
larn tm.
24. Kuran indiren melek.
25. Kuranda surelerin banda yer alan ve sureleri birbirinden ayran ayet.

9
90
 KURAN-I KERM
TANIYALIM

B. Aadaki oktan semeli sorularn doru seeneklerini iaretleyiniz.

1. Aadaki cmlelerden hangisi Kuran hakknda doru deildir?
A) Kuran her ada geerlidir.
B) Kuran asln koruyarak gnmze kadar gelmi r.
C) Kuran tm insanla gnderilmi r.
D) Kuran sadece inan ve ibade en bahseder.

2. Kuran- Kerimin en ksa ve en uzun sureleri aadakilerden hangisidir?

A) F ha - Kevser B) Bakara - Ns
C) Kevser - Bakara D) F ha - Ns

3. Kuran- Kerimin ilk ve son suresi hangi seenekte doru olarak verilmi-
r?
A) F ha Bakara B) F ha Ns
C) Bakara Ns D) Bakara - Kevser

4. Kuran- Kerimin indirilii konusunda aadaki bilgilerden hangisi yanl r?

A) Kurann tamam bir defada indirilmi r.
B) Kuran Kadir Gecesi indirilmeye balanm r.
C) Kuran Cebrail araclyla indirilmi r.
D) Kurann indirili sreci yaklak yirmi sene srmtr.

5. Kuran batan sona ezberlemi kimselere ne ad verilir?

A) Vahiy k bi B) Sahabe C) Ha z D) Ha m

91
4. NTE

C. Aadaki cmlelerde bo braklan yerleri verilen kelimelerden uygun

olanlar ile doldurunuz.
(Hz. Ebu Bekir, Cebrail (a.s.), evrensel, 23 yl, Hz. Ali, kutsal kitaplar, Hz. Os-
man, Mushaf )
1. Kuran- Kerim, ....................... bir kitap r.
2. Kuran- Kerim Yce Allahtan (c.c.) melek ................... araclyla
Peygamberimize ile lmi r.
3. Kuran- Kerimin indirili sreci ......................srd.
4. Kurann ayetlerinin biraraya ge rilmesine ...................... denir.
5. Kuran, Halife .................... Dneminde bir kitap hline ge rildi.
6. Kuran, Halife .................... Dneminde oal ld.

9
92
 KURAN-I KERM
TANIYALIM

Z DEERLENDRME
Kuran- Kerimi Tanyalm nitesinin sonunda neleri ne kadar rendiinizi
anlamak iin kendinizi deerlendirebilirsiniz. Bunu yapabilmek iin size uygun
seeneklerden birini X ile iaretleyiniz.

Bunu ok iyi Bunu ksmen Bunu

Z DEERLENDRME yapabiliyorum. yapabiliyorum. yapamyorum.

Yce Allahn (c.c.) Kuran gnderme amacn bi-

liyorum.

Kurann nasl bir topluma indirildiini rendim.

Kurann indii toplumda yol a gzelliklerin

farkndaym.

Kurann evrensel bir kitap olmasnn ne anlama

geldiini aklayabilirim.

Kurann Hz. Muhammede (s.a.v) yaklak yirmi

senede para para indiriliinin sebeplerini bi-
liyorum.

Kurann bir kitap hlinde toplanma ve oal lma

srecini rendim.

Kurann ayet, sure ve czlerden oluan sayfa d-

zeni hakknda bilgi verebilirim.

Ayet, sure ve cz kavramlarnn anlamlarn biliyo-

rum.

Kuran surelerinin isimlerini iinde geen bir

kelimeden aldna dair rnekler verebilirim.

Mukabele, ha z ve ha m kavramlarnn
anlamlarn biliyorum.

Hz. Lokmann tlerinden karmlarda

bulunabilirim.

93
 5.
NTE

RENME ALANI: AHLAK

SEVG, DOSTLUK VE
KARDELK

NTEMZE
HAZIRLANALIM

1. Sevdiklerinize sevginizi nasl gsterirsiniz?

2. Sevgi, dostluk, erdem ve ahlak kelimelerinin anlamlarn szlkten aratrnz.
3. Gnlk konumalarnzda kullandnz sevgi, dostluk ve kardelikle ilgili ifadelerden
birka tanesini defterinize yaznz.

9
94
 SEVG, DOSTLUK VE
KARDELK

1. Sevmek ve Sevilmek Bir h ya r

BULALIM
nsann yemek, imek ve nefes almak
gibi maddi ih yalar vardr. Ayn za- Gne Delisi
manda inanmak, gvenmek, sevmek ve Akan suyu severim ben
sevilmek gibi manevi ih yalar da var- Ildayan kar severim
dr. Sevmek ve sevilmek bu ih yalarn Bir yeil yaprak
en nemlilerindendir. nsann huzurlu Bir telli bcek
ve mutlu olabilmesi iin havaya, suya ve Yeeren tohum
ekmee ih yac olduu gibi sevgiye de Gnete grsem
ih yac vardr. Sevin doldurur iime
Sevgi, kiiyi bir eye veya bir kimseye Bir gn
kar yakn ilgi ve ballk gstermeye Gzel bir gn
ynelten duygudur. Gneli bir gn
Sevginin yaammzda nemli bir Hibir eye deimem.
Neca CUMALI
yeri vardr. Hepimiz sevmek, sevilmek
20. yy. Trk iiri Antolojisi, s. 362.
ve ilgi grmekten holanrz. Sadece biz
insanlar deil, iekler ve hayvanlar da Yukardaki iirde anla lmak istenen
sevgiyle byr ve geliir. Sevmek ve se- duyguyu bulunuz.
vilmek, insanlarn yaama daha iyimser
bakmalarn ve mutlu olmalarn salar.
Peygamberimiz Hz. Muhammed (s.a.v), cennete giden yolun sevgiden ge-
ini belirterek yle buyurmutur: man etmedike cennete giremezsiniz,
birbirinizi sevmedike de tam iman etmi olamazsnz...1
1 Mslim, man, 93.

9
95
5. NTE

Sevgimizi deiik ekil-

lerde ifade ederiz. rnein
kardeimize yardm eder,
onu periz. Anne-babamza
sayg gsterir, onlara sarl-
rz, arkadalarmzla elenir
ve oynarz. Sevdiklerimize
zaman zaman hediye veririz.
Onlar ziyaret eder ve onlarn
gnllerini alrz. Onlar sev-
diimizi kendilerine syleriz.
Sevgimizi annemiz, babamz,
kardelerimiz ve arkadalar-
mzla paylamaktan mutlu oluruz.
Sevme duygusu Allahn (c.c.) bizlere bahe i ok nemli bir duygudur.
Sevme duygusu krelmi insanlar, yaamlarnda mutlu olamaz. Yunus Emre,
Yara lan severiz Yaradandan tr.2 diyerek Allahn (c.c.) yara her eyin
sevilmesi gerek ini vurgulam r. Yara lan hereye sevgiyle yaklamak bizi
mutlu eder.
nsann sevmeye ve sevilmeye ih yac vardr. Sevgisizlik insan mutsuzlua
iter. Bu nedenle tm varlklar sevmeli ve tm varlklara sevgimizi gsterecek
davranlarda bulunmalyz.
Sevgiyi, dostluk ve kardeliin temeli olarak gren Atatrk bu konuda yle
demektedir: nsanlar mutlu edecek tek vasta onlar birbirlerine yakla rarak,
onlar birbirini sevdirerek, karlkl maddi ve manevi ih yalarn karlamaya
yarayan hareket ve enerjidir.3 Atatrk insan sevgisine nem vermi r. Onun
bara verdii nemin temelinde insan sevgisi yer alr. Bu nedenle o Yur a
bar, dnyada bar iin alyoruz.4 demi r.

KONUALIM
Bir gn Hz. Peygamberin yannda oturmakta olan bir kii, nlerinden geen bir
adam iin Ey Allahn Resul, ben u adam ok seviyorum. dedi. Peygamberimiz,
Peki ona bunu syledin mi? diye sordu. Adam Hayr. diye cevap verdi. Hz. Pey-
gamber, Hemen bunu ona syle. buyurdu.
Buhar, Edeb, 18.
Yukardaki hadiste ifade edilen ana fikir zerinde arkadalarnzla konuunuz.

2 Seluk Eraydn, Tasavvuf ve Tarikatlar, s. 103.

3 Atatrklk, C 1, s. 319.
4 Atatrklk, C 1, s. 377.

9
96
 SEVG, DOSTLUK VE
KARDELK

2. Sevgi Allahn Bize Verdii Bir Nime r

Bir gn Peygamberimizin yanna baz insanlar gelmi . Bunlarn arasnda bir kadn da
vard. Kadn ocuunu kaybetmi . ocuunu bulur bulmaz alp onu barna bas . Bu sev-
gi ve e a gren Peygamberimiz, u kadn, ocuunun bir zarar grmesini ister mi?
diye sordu. Oradakiler Hayr, kesinlikle istemez. dediler. Bunun zerine Peygamberimiz,
te Allah, kullarna bu kadnn yavrusuna olan sevgi ve e a nden daha merhametli
ve e atlidir. buyurdu.
Buhar, Edeb,18.
Yukardaki hadiste verilmek istenen mesaj nedir?

Allahn (c.c.) insanlara yararlanmalar iin verdii eylere nimet denir.

Allahn (c.c.) verdii nimetler, saylamayacak kadar oktur. Salmz, yiye-
cek ve ieceklerimiz ve aklmza gelebilecek daha pek ok ey bu nimetlerden
bazlardr. Yce Allah (c.c.) Kuran- Kerimde, Allah, yeryznde ne varsa
hepsini sizin iin yara ...5 buyurur. Buna gre dnyada yararlandmz ni-
metleri bize veren Allah r (c.c.). Sevgi de Allahn (c.c.) bizlere verdii bir
nime r.
Allah (c.c.), varlklar sadece yaratmakla kalmam, yaamlarn salkl bir
biimde srdrebilmeleri iin her trl imkn da var etmi r. rnein insan-
larn ve dier canllarn beslenebilmeleri iin eit eit rnler yaratm r. Ya-
ayabilmemiz iin havay ve suyu yaratan da odur. Btn bunlar, Allahn (c.c.),
yara varlklar sevdiini gsterir.
Yce Allah (c.c.), anne-babamza sevgi duygusu vermeseydi onlar bizi seve-
mezdi. Bu durumda salkl bir ekilde byyp geliemezdik. Sevgi olmadan
kardelerimizle ve arkadalarmzla iyi ilikiler ve dostluklar kuramazdk.
5 Bakara suresi, 29. ayet.

9
97
5. NTE

Allahn (c.c.) verdii sevgi

nime sayesinde kendimizi, TARTIALIM
anne-babamz, dier insanlar, Sevginin olmad bir dnyada in-
evreyi, doay ve vatanmz se- sanlar arasndaki ilikiler nasl olur-
du?
veriz. Sevgi sayesinde ailemizle,
arkadalarmzla birlikte olmak- Yukardaki soruyu cevaplayarak
elde ettiiniz sonular arkadalar-
tan huzur ve mutluluk duyarz.
nzla tartnz.
Bylece kendimiz, evremiz ve
yaamla daha bark duruma ge-
liriz. Doay ve canllar sever, koruruz. Bu konuda bir aye e yle buyrulmaktadr:
... Aranzda sevgi ve e a var etmi olmas, onun (varlnn ve kudre -
nin) delillerindendir...6 Buna gre sevgi duygusunu yara p bizlere verdii iin
Allaha (c.c.) teekkr etmeliyiz.

3. Yce Allahn Sevgisi ve Merhame

Allahn bizi sevmesi ile yeryzndeki varlklar yaratmas arasnda nasl bir iliki kurulabilir?

Allah (c.c.), iinde yaadmz dnyay en gzel ekilde yaratm r. Dnya

zerinde bata insanlar olmak zere canllarn yaayabilmeleri iin ih ya duy-
duklar her eyi var etmi r. Bizler, Allahn (c.c.) yara nimetlerle yaarz.
Bitkilerden, hayvanlardan ve dier varlklardan faydalanrz. Dnyada bitki ve
hayvanlarn da yaamas iin gerekli olan her ey vardr. Onlar da havadan,
sudan ve gneten yararlanr. Btn bunlar, Allahn (c.c.), yara varlklar
sevdiini gsterir.
Allahn (c.c.), yara klarn sevdiini bildiren gzel isimleri vardr. Bunlarn
iinde en ok bilinenleri Rahmn ve Rahm isimleridir. Bu iki isim; seven,
koruyan, esirgeyen, balayan ve acyan anlamlarna gelir. Bu isimlerin dn-
da Allahn (c.c.) sevgi ve rahme ni ifade eden daha birok ismi vardr. Sevmek,
Allahn (c.c.) zelliklerindendir. Yara klarna sevme duygusunu vermesi onun
sevgiye verdii nemi gsterir.
...Rabbim ok merhametlidir, ok se-
vendir.
Hd suresi, 90. ayet.
6 Rm suresi, 21. ayet.

9
98
 SEVG, DOSTLUK VE
KARDELK

KONUALIM

Peygamberimizin arkadalarndan n
biri, kucanda kk ocuu ile
birlikte, Hz. Peygamberin yanna
gelmi . ocuunu pyor,
ni
kokluyor, sarlyor, ona olan sevgisini
gsteriyordu.
Peygamberimiz ona sordu:
Sen onu ok seviyorsun deil mi? i?
Adam,
Evet ey Allahn Resul, dedi.
Peygamber Efendimiz,
gisi, senin bu
Allahn, yara klarna olan sevgisi,
sevginden daha fazladr. buyurdu.
Buhar, Edeb, 28.
Yukardaki hadiste verilmek istenen mesaj hakknda
arkadalarnzla konuunuz.

Allahn (c.c.) varlklar yaratm olmas onlar sevdiini gsterir. nk yarat-

mak sevgiden kaynaklanr. Allah (c.c.) da sevdii iin varlklar yara r ve korur.
nsanlarn ve dier canllarn birbirini sevmesi de Allahn (c.c.) yara klarn
sevdiini gsterir. nk sevgi duygusunu yara klarna veren yce Allah r
(c.c.). rnein bizleri ye rirken anne-babalarmzn pek ok zorlua katlanp
gs germesi, bize olan sevgilerinin bir gstergesidir.
Allahn (c.c.) sevgisini kazanabilmek iin iyi bir insan olmamz gerekir.
nk Allah (c.c.) kendisine inananlar, iyi ve yararl iler yapanlar ok sever.
Bu konuda Kuran- Kerimde, ...Allah, iyilik edenleri sever.7 buyrulmutur.
Allahn (c.c.) insanlara iyi ve doru olan aklamak iin gnderdii peygamber-
ler de ahlakl ve erdemli davranlarda bulunarak bizlere rnek olmu ve sev-
menin nemini bizzat yaayarak gstermilerdir. Peygamberimiz de canllara
zarar verecek davranlarda bulunmam, bulunanlara da kar km r.

7 Mide suresi, 13. ayet.

99
5. NTE

4. Dostluk ve Kardeliin Temeli Sevgidir

Kklerimize sevgi ve e at, byklerimize sayg gstermeyen bizden deildir.

Tirmiz, Birr, 15.
Yukardaki hadiste verilmek istenen mesaj nedir?

nsan, skn l zamanlarnda veya kt bir durumla karla nda kendisini

teselli edecek, skn sna ortak olacak birisini arar. Mutlu ve sevinli anlarnda
da kendisiyle birlikte olacak, bu gzellii kendisiyle paylaacak bir dosta ih ya
duyar.
nsanlarla dost olmak, srlarm-
z paylamak, iyi ve kt gnleri- BULALIM
mizde birlikte olmak isteriz. Skn-
larmz, zntlerimizi ve dert- Ben gelmedim davi iin
lerimizi dostlarmza aarz. Ayrca Benim iim sevi iin
mutluluklarmz ve iyi anlarmz Dostun evi gnllerdir
da dostlarmzla paylarz. Gnller yapmaya geldim
Sevgi, insanlar arasnda yakn- Yunus Emre
lamay salayan temel bir duy- Dvan- Yunus Emre, (hzl.: Mustafa
gudur. Annemiz ve babamz, bizi TATCI), s. 142.
sevgiyle bytr. Kardelerimiz Yukardaki drtln ana
ve arkadalarmz bize sevgiyle temasn bulunuz.
yaklarlar. Biz de onlarn bu ilgile-
rine sevgiyle karlk veririz. ev-
remizdekilere sayg duyup sevgi
ile yakla mzda ayn ekilde
karlk grrz.
Allahn (c.c.) sevgiyle yara varlklar koruyarak ve onlara faydal olmaya
alarak sevgimizi gsteririz. Sevdiklerimizin varlklarn mutlu bir ekilde sr-
drmelerini isteriz.
Sayg ve sevgi, insanlarn birbirleriyle kaynamalarna, dost ve arkada olma-
larna katkda bulunur. Sayg ve sevgi temeline dayal olarak kurulan dostluklar,
ayn zamanda toplumu birbirine kenetleyen bir ba grevi grr.

1 0
10
100
 SEVG, DOSTLUK VE
KARDELK

KONUALIM
Mminler birbirlerine merhamet et-
mekte, birbirlerini sevmekte ve birbir-
lerini korumakta bir vcudun organlar
gibidir.
Vcudun herhangi bir organ hasta-
landnda btn vcut bundan rahatsz
olur. Ayn ekilde bir mmin de skn
iinde bulunduunda, dier mminler
onun skn sn, derdini ve zntsn
paylarlar.
Buhari, Edeb, 27; Mslim, Birr, 66.
Yukardaki hadiste verilmek istenen mesaj hakknda arkadalarnzla konuunuz.

Ayrca sevdiimiz iekleri, kular ve tm doay koruruz. Bahemizdeki aa-

c ya da saksdaki bir iei sulayp bakmlarn yapmaya zen gsteririz. Mesela
her birimizin evinde kedi ve ku gibi canllar bulunabilir. Bu canllarn yemlerini
ve sularn zamannda dzenli olarak verir, onlar besleriz. nk onlar seve-
riz. Nitekim Hz. Ali (Allahn yara klarna) merhamet et ki (Allah tara ndan
da) sana merhamet edilsin.8 diyerek canllara iyi davranmamz tlemi r.
Cafer-i Sadk da bir kediyi susuz brakarak onun lmne neden olan bir kad-
nn Allahn (c.c.) azabna urayacan sylemi r.9
Hasta bir insan iyile rmeye almak, onun tedavisine yardmc olmak,
muhtalara yardm etmek, byklere sayg ve kklere e at gstermek on-
lara olan sevgimizin bir sonucudur. Btn bunlar ancak sevgi sayesinde ger-
ekleir. Temeli sevgiye dayal olan arkadalk ve dostluklar daha uzun mrl,
daha itendir. Dostluumuzun ve arkadalmzn kalc ve devaml olabilmesi
iin gler yzl, hogrl ve aedici olmalyz.

8 Hseyin bin Verram Eteri, Tenbihl-Havatr, C 2, s. 120.

9 Ebu Ali Eminddin Fazl Tabersi, Mekriml-Ahlak, C 1, s. 280.

1 1
10
101
5. NTE

5. slam Dini Dosta ve Kardee Yaamay tler

Kendinize yaplmasn istemediiniz bir eyi baka birine yapar msnz? Neden?

slam dini, insanlarn toplumda dosta ve kardee yaamalarn tlemek-

tedir. Nitekim Kuran- Kerimde bir aye e yle buyrulmaktadr: Onlar bolluk-
ta ve darlkta Allah yolunda harcarlar, elerini yenerler, insanlar aederler.
Allah iyilik edenleri sever.10 Peygamberimiz de Ey Allahn kullar karde
olunuz11 buyurarak bu konuya dikkat ekmi r.
Sevginin bir gstergesi de kiilerin kendileri iin istediklerini, bakalar iin de
istemeleri, kendileri iin uygun grmedikleri bir davran da bakalarna yapma-
malardr.
slam dini arkadalarmza kar iyi davranmamz, gler yzl, anlayl ve ho-
grl olmamz ister. Bize kar yaplan herhangi bir olumsuz davran karsnda
hemen elenip arkadalarmza ksmemizi, darlmamz ve dostluumuzu bi-
rmemizi ho grmez. Bunun yerine sabrl ve hogrl davranmamz tler.

YAZALIM

Kardelik
Haya gldrr olursa sevgi,
Deeri ycel r insanda sayg,
Karde arkadalk denilen duygu,
Mutluluk ge rir size ocuklar!..

Varsa kardelik orda dirlik dzenlik,

Hayata bakta da olur gzellik,
Dostluklar sklanr olur bir elik,
Tm ktlkler gelir dize ocuklar!..

Mehmet Zeki ERYALAZ

Din, Ahlak ve Grg Kurallar, s. 53.
iirin ana temasn yaznz.

10 l-i mrn suresi, 134. ayet.

11 Buhar, Edeb, 57. 58.

1 2
10
102
 SEVG, DOSTLUK VE
KARDELK

slam dini, verdiimiz szleri yerine ge rmemizi ve gvenilir olmamz ister.

Bir ih yalar olduu zaman dostlarmza yardmc olmamz, skn l zamanla-
rnda da onlara destek olmamz tler. Ayrca dinimiz; yoksullara, kimsesizle-
re, yolda kalmlara, evi bark olmayanlara yardm etmeyi de bir insanlk grevi
sayar.
slam dini, insanlarn birbirlerinin haklarna sayg gstermelerini ister. Bir-
birlerine kar kt davranlarda bulunmalarn, yalan sylemelerini ve birbir-
lerini aldatmalarn da gnah sayar. Ayrca kendisini herkesten stn grmeyi,
bakalarn kmsemeyi, kt ve aalayc szler sylemeyi de yasaklar.

LSTELEYELM
Dostlarnzn ortak zelliklerinden aklnza gelenleri aaya listeleyiniz.
Zor zamanlarmzda yanmzda olurlar.
.
..
..

1 3
10
103
5. NTE

BLG KUTUSU
Dinimizce dostluk ve kardeliin gereklerinden bazlar unlardr:
- Selamlamak - Hata yapanlar balamak
- Dargn durmamak - nsanlarn iyiliini istemek
- Misafirleri arlamak - Bakalarna yardm etmek
- Dargnlar bar rmak - Hi kimseye zarar vermemek
- Dostlar ziyaret etmek - Bakalarnn kusurlarn ara rmamak
- Hastalar ziyaret etmek - Byklere sayg, kklere merhamet gstermek

DEERLENDRELM

man etmedike cennete giremezsiniz,

birbirinizi sevmedike iman etmi olmazs-
nz!
Mslim, man, 93.

Dost, kara gnde belli olur.

Trk Atasz

Kardeinin kayn karya geirmesine

yardm et, greceksin ki sen de kardasn.
Hint Atasz

Yukardaki ifadeleri dostluk ve kardelik

asndan deerlendiriniz.

1 4
10
104
 SEVG, DOSTLUK VE
KARDELK

NTEMZ DEERLENDRELM
A. Aadaki ak ulu sorular cevaplaynz.
1. Sevginin bir nimet olduunu bir rnekle aklaynz.
2. nsanlar ve dier canllar sevmenin nemiyle ilgili Peygamberimizin bir sz-
n yaznz.
3. Yara lmlar sevmekle neden Allah (c.c.) sevmi oluruz?
4. Sevginin toplumun bar iinde yaamas asndan nemini aklaynz.

B. Aadaki oktan semeli sorularn doru seeneklerini iaretleyiniz.

1. Aadaki ifadelerden hangisi yanl r?
A) Sevmek ve sevilmek bir ih ya r.
B) Sevgi Allahn (c.c.) insanlara verdii bir nime r.
C) nsanlarla dosta ve kardee yaamak iin sevgiye ih ya vardr.
D) Sevgi her yata gerekmez.
2. man etmedike cennete giremezsiniz, birbirinizi sevmedike iman etmi
olmazsnz. (Mslim, man, 93.) Aadakilerden hangisi bu hadisin verdii
mesajlardan biri deildir?
A) nananlarn birbirini sevmesi imann gereidir.
B) Cennete girmek iin iman etmek gerekir.
C) Olgun imann sevgiye ih yac yoktur.
D) Birbirimizi sevmedike cennete giremeyiz.

C. Aadaki cmlelerde bo braklan yerleri verilen kelimelerden uygun

olanlar ile doldurunuz.
(nimet, sevgi, Rahm, Rezzk)
1. ....... insanlarn yaama daha iyimser bakmalarn ve mutlu olmalarn
salar.
2. Allahn (c.c.) insanlara yararlanmalar iin verdii her eye .............. de-
nir.
3. Yce Allahn (c.c.) seven, koruyan, balayan ve merhamet eden anlamna
gelen isimleri Rahmn ve .............dir.

1 5
10
105
5. NTE

. Aadaki bilgilerden doru olanlarn yanna D, yanl olanlarn yanna

Y iare koyunuz.
() Sevgi Allahn (c.c.) insanlara verdii bir nime r.
() Srlarmz herkesle paylamalyz.
() Allahn (c.c.) varlklar yaratm olmas onlar sevdiini gsterir.
() Ktle ktlkle karlk vermeliyiz.

Z DEERLENDRME
Sevgi, Dostluk ve Kardelik nitesinin sonunda neleri ne kadar rendiinizi
anlamak iin kendinizi deerlendirebilirsiniz. Bunu yapabilmek iin size uygun
seeneklerden birini X ile iaretleyiniz.

Z DEERLENDRME Bunu ok iyi yapa- Bunu ksmen Bunu

biliyorum. yapabiliyorum. yapamyorum.

Sevmenin ve sevilmenin bir ih ya olduunu fark

e m.
Sevginin, yara lmlarn hayatlarn srdrmesin-
deki nemini anlatabilirim.
Sevginin Allah (c.c.) tara ndan insanlara verilen
bir nimet olduunu rneklerle aklayabilirim.

Sevgi ifadesi olan davranlara rnekler verebili-

rim.
Allahn (c.c.), yara klarn sevdiine dair rnek-
ler bulabilirim.
Bu dnyada dosta ve kardee yaamada slamn
katksn syleyebilirim.
Sevginin, dostluk ve kardelik bakmndan nemi
konusunda birka dakika konuabilirim.

slamda sevgi ve barn nemini rnekleri ile

aklayabilirim.

Dosta ve kardee yaamaya zen gstermekten

dolay kendimi ok mutlu hissediyorum.

Yur a bar, dnyada bar. sz ile ilgili bir re-

sim izebilirim.

1 6
10
106
 6.
NTE

RENME ALANI: DN VE KLTR

ALE VE DN

NTEMZE
HAZIRLANALIM

1. Aile ortamnda yaamann yararlar nelerdir? Listeleyiniz.

2. Anne ile ilgili deyim ve zdeyilerden tane bularak defterinize yaznz.
3. Peygamberimizin Bir baba ocuuna gzel ahlaktan daha stn bir miras bra-
kamaz. hadisinin anlam zerinde byklerinizle konuunuz.
4. Aile iindeki sorumluluklarmz neler olabilir? Grlerinizi yaznz.

10
07
107
6. NTE

1. Aile Toplumun Temelidir

Bir aile kimlerden oluur?

nsan, toplum iinde yaamn srdrr. Toplumun en kk birimi de ailedir.

ocuklar ilk ei mlerini aileden alrlar.
Mutlu ve huzurlu aileler, toplum iin ok nemlidir. Aile toplumun ilerlemesi,
gelimesi ve yaamas iin gerekli olan temel bir kurumdur. Toplumda bar ve
huzurun egemen olmas, salkl bireylerin ye mesi iin gl, duyarl ve rnek
ailelere ih ya vardr. Kuran- Kerimde, Kendileri ile huzur bulasnz diye si-
zin iin kendi trnzden eler yaratmas ve aranzda sevgi ve merhamet var
etmesi de onun (varlnn ve kudre nin) delillerindendir...1 buyrularak aile-
lerden meydana gelen toplumda sevgi, sayg ve merhame n ne kadar nemli
olduuna iaret edilmektedir.
1 Rm suresi, 21. ayet.

1 8
10
108
 ALE VE DN

YAZALIM
Aile terbiyesi almak sznden ne anladnz yaznz.

Aile, ocuklarn ilk

ei m aldklar yerdir.
Sevmeyi, sayg duyma-
y, yardmlamay, sa-
brl ve hogrl olma-
y ailede reniriz. Te-
miz olmak, paylamak,
yardmlamak gibi gzel
davranlar ilk olarak ai-
lede kazanlr. Arkada-
lk kurmak, verilen sz-
de durmak, hediyele-
mek, selamlamak gibi
deerler de ncelikle
ailede renilir.
nancmzda ve gele-
neimizde aile nemli bir yere sahip r. Aile iinde herkes birbirine sayg gste-
rir ve birbirinin grlerine nem verir. Aile bireyleri birbirlerine sevgi ve mer-
hamet gsterirler. Bayramlarda ve dier nemli gnlerde yaplan ziyaretler ve
hediyelemelerle mutluluklar paylalr. Skn ve aclar da aile dayanmas ile
hafifler ve unutulur.
Mille mizin gelecei iin ailenin korunmas, ei mi ve yaa lmas gerekli-
dir. Atatrkn ailenin nemi ve korunmas ile ilgili u szleri konuya aklk
ge rmektedir: Medeniye n esas, ilerlemenin ve kuvve n temeli, aile haya-
ndadr. Bu haya a yozlama, muhakkak sosyal, ekonomik ve siyasi bozulmaya
neden olur. Aileyi oluturan kadn ve erkeklerin doal haklarna sahip olmalar,
aile vazifelerini yerine ge rebilme gcnde olmalar lazmdr. 2
Yasalarmzda aile, toplumun temeli olarak nitelendirilmi r. Aileyi koruyucu
tedbirler alnm r.

2 Atatrklk, C 1, s. 327.

1 9
10
109
6. NTE

NOT EDELM
Rabbimiz! Amellerin hesabnn verilecei gn, beni, ana babam ve mminleri bala!
brahim suresi, 41. ayet.

ocuklarn, kt arkada ve zararl alkanlklardan korunmas iin ailelere

byk grevler dmektedir. Ailesinden ayr, anne veya babas haya a olma-
yan ocuklarn temel ih yalar devlet tara ndan karlanmaktadr. Ayrca e-
itli yardm kurulular da onlara sahip kmakta ve ei mleri iin aba gster-
mektedir.
2. Anne ve Babam Benim yiliimi ster
Her anne ve baba ocuunun iyiliini ister. Neden?

Sevmek ve sevilmek insann en nemli ih yalarndandr. Anne ve babalar

ocuklarna sevgi ile yaklar, e at ve merha-
metle onlar barlarna basarlar. ocuklarnn BELRTELM
mutluluu iin alrlar. Anne ve babamz, bizim
ocuklarn en byk yardmcs ve desteki- iin hangi fedakrlklarda
si anne ve babalardr. Onlarn sevin ve mut- bulunur? Belirtiniz.
luluklar anne-babalarn da mutlu eder. Anne-
babann ocuklarna kar fedakrl karlk-
szdr. Onlar her zaman ocuklarnn iyiliini ve
baarl olmalarn isterler. Onlarn her trl
sorunuyla yakndan ilgilenirler. ocuklarnn
beslenmesi, sal, giyim kuam ve ei mi iin
zveride bulunurlar. Topluma faydal ve iyi birer
insan olmalar iin alrlar.
Anne-babalar ocuklarndan daha deneyim-
lidirler. ocuklarnn zarar grmelerini ve skn-
ya dmelerini istemezler. Bundan dolay aile
bykleri zaman zaman ocuklarn eitli teh-
likelere kar uyarrlar. Kt ahlakl kimselerle
arkadalk yapmalarn istemezler. Yalan sy-
lememelerini, hrszlk yapmamalarn, zararl
alkanlklardan kanmalarn, iyi ahlakl ve a-
lkan kimselerle arkada olmalarn tlerler.

110
110
 ALE VE DN

BULALIM
Ailem
nsan yuva kurmal,
Birlikte yaamal.
Fedakr olmak iyi
Armaan ver sevgiyi.
Hogr iin srr,
Sayg izer snr.
Annem, babam her eyim
Kardeimi severim.
Dedemden tarih dinle,
Gemi yaar seninle.
Kedim mr-mr uyuyor,
Sanki huzur soluyor.
Ailem emane r,
Bir ufack cenne r.

Ali Sacit TRKER

(Bu kitap iin yazlm r.)

iirde ailenin hangi zellikleri ne karlm-

r? Bulunuz.

Anne-babann ocuklarna ilgi, e at ve merhamet gstermeleri; onlar g-

zel bir ekilde ye rmeleri konusunda Peygamberimiz yle buyurmutur:
ocuklarnza hoa davrann ve onlar gzel terbiye edin.3
ocuklarn aile byklerinin uyarlarn dikkate almalar hem kendi gelecek-
leri hem de toplumun huzuru iin ok
nemlidir. Bu nedenle anne ve babamzn
RESM ZELM
uyarlarn nemsemeliyiz. Onlar zecek
davranlardan kanmal ve arkadalar- Aile bireyleri ile birlikte olduunuz
mz gzel ahlakl kimselerden semeliyiz. bir ortam resim olarak iziniz.
yi davranlar sergileyen rnek bir insan
olmalyz.
3 bn Mace, Edeb, 3.

111
111
6. NTE

3. Kardelerimle yi Geinirim

Sevinlerimizi ncelikle neden kardelerimizle paylarz?

Ailede huzur ve mutluluk aile bireylerinin birbiriyle iyi geinmesine baldr.

nsanlar aile ortamnda kardeleriyle beraber byr ve pek ok duyguyu birlikte
yaar. Birbirlerinin sevin ve zntlerini paylarlar. Kardeler arasndaki sevgi,
sayg ve dayanma ailenin huzuru ve devamll iin gereklidir. Aile ve toplu-
mun gl ve salkl olmasnda kardelik ilikilerinin pay byktr.
Kk kardeler genellikle aabey ve ablalarnn sz ve davranlarndan et-
kilenirler. Bu nedenle bykler, kklere sevgi ve e atle yaklamaldr. Gzel
sz ve davranlarla onlara rnek olmaldr. Kkler de byklerine sayg gs-
termelidir. Aralarnda ksknlk ve dargnla yol aacak davranlardan sakn-
maldr.
Kardeler, bencillik ve cimrilikten kanmal, kskanla yol aabilecek tutum
ve davranlardan uzaklamaldr. Yap klar hatalardan dolay nazike zr dile-
meli ve iyilik yaparak gnl almaya almaldrlar. nk kardeler arasndaki
uyum, ailenin huzuru iin ok nemlidir.

112
112
 ALE VE DN

DRAMA YAPALIM
Kardeler arasnda sevgi ve saygy gsteren bir drama yapnz.

4. Ailemizde Birbirimize Sayg Gsterir, Yardm Ederiz

Ailede sevgi, sayg ve yardmlama niin nemlidir?

Sayg, aile bireyleri ve dier insanlarla olan ilikilerimizin salkl bir ekilde
srdrlmesi iin gereklidir. Gl ve huzurlu ailelerin en nemli zellii birey-
lerin birbirine sayg gstermesi ve yardmlamasdr.
Aile byklerimiz bizleri bytmek iin zveride bulunur; emek harcarlar. yi
bir ei m almamz, yararl insan olmamz iin aba gsterirler. rnein Hz. Ali
bu hususta ocuklarnz kendi yaadnz zamana gre deil, onlarn yaaya-
caklar zamana gre ye rin.4 buyurmutur. Genlerin ei mi konusunda da
Genlerin kalbi bo tarla gibidir, ona bilgiden ne a lrsa derhl kabul eder.5
demi r. O, bu szleri ile ocuklara gzel eylerin re lmesine dikkat ekmi-
r.

4 Maverdi, Maddi ve Manevi Yce Hedefler, s. 149.

5 Maverdi, Maddi ve Manevi Yce Hedefler, s. 149.

113
113
6. NTE

Anne, baba ve dier aile bykleri-

mize sayg duyarz. Onlara ev ilerinde,
alverite ve ih ya duyduklar her
yerde yardmc oluruz. Bize verilen i
ve grevleri eksiksiz yerine ge rme-
ye alrz. Kardelerimizin sevgisini
karlksz brakmaz, onlar sever ve
sayarz. zel eyalarn kullanmak iin
onlardan izin alrz. Onlar incitecek ve
zor durumda brakacak davranlardan
kanrz. Byle davrandmzda aile-
mizde huzur ve mutluluk hkim olur.
Yardmlama ve dayanma, dinimiz tara ndan gzel karlanm ve t-
lenmi r. slam dininde anne-babann ailenin geimi iin almas ibadet
olarak kabul edilmi r. Hz. Muhammed (s.a.v), aile bireylerinin birbirlerine
yardmc olmalarn istemi ve kiinin Allahn (c.c.) honutluunu gzeterek
ailesinin ih yacna harcad btn emeklerin karln sevap olarak bir gn
mutlaka alacan bildirmi r.6
Yce dinimiz aile bireylerinin birbirine kar sayg ve sevgi gstermesini
emretmi, her trl iddet, ayrmclk ve is smar da yasaklam r. Aile iin-
de kadn ve ocuklara kar e atli ve merhametli davranmay emretmi r.
Allah (c.c.) bir aye e, Kadnlara hoa davrann7 buyurmutur.
Dinimiz aile bireyleri arasnda ayrm yaplmamasn da emretmi r. Bu yz-
den anne babalar ocuklar arasnda ayrm yapmamaldr. Nitekim Peygambe-
rimiz, Allahtan korkunuz ocuklarnz arasnda adaletli ve eit davrannz8
buyurmutur. Bir adam, Peygamberimizin yannda iki ocuundan birini p-
m, dierini ise pmemi . Bunu gren Allah (c.c.) Rasl, Neden dierini
de perek eit davranmadn? buyurarak adam uyarm r.9

YORUMLAYALIM
Bir elin nesi var, iki elin sesi var. ataszn ailedeki yardmlamann nemi asndan
yorumlaynz.

6 Mslim, Vasiyet, 5.
7 Nis suresi, 19. ayet.
8 Mslim, Hibat, 13.
9 Muhammed Bakr Meclisi, Biharul-Envar, C 74., s. 84.

114
114
 ALE VE DN

Ailenizde duygu ve dncelerinizi rahatlkla ifade edebiliyor musunuz?

5. Ailemizde Birbirimizi Anlamalyz ve Sorunlarmz Birlikte zmeliyiz

Ailedeki birlikteliin gzel ve kalc olmas, karlkl sevgi, sayg ve hogrye
dayanr. Aile fertlerinin birbirini dinlemesi, anlayl davranmas, farkl grle-
re sayg gstermesi, ailedeki gven ve mutluluun kaynadr.
Aile bireyleri arasnda baz gr ayrlklarnn olmas doaldr. nsanlar, ya-
ra l zellikleri ve ye me koullarna bal olarak farkl ilgi, yetenek ve zel-
liklere sahip rler. Buna gre herkes ayn eylerden holanmayabilir. Her konu-
da gr birlii salanamayabilir. Aile bykleri arasnda olduu gibi kardeler
arasnda da gr farkll olabilir. Bir ailede herkesin dncelerine sayg du-
yulmas gerekir.

115
115
6. NTE
Aile iinde huzur ve gveni srdrmenin yolu, aileyi oluturan bireylerin bir-
birine anlay gstermesi ve uyumlu davranmasdr. Peygamberimizin, Kk-
lerine merhamet etmeyen, byklerine sayg gstermeyen bizden deildir.10
hadisi aile ii ile im asndan dikkate alnmaldr. rnein anne-baba veya
kardeler farkl mzik trlerinden, farkl giyim tarzlarndan holanabilirler.
Farkl gr ve tercihler; kmseme, dargnlk ve kavga nedeni olmamaldr.
Gerek inde aile bireyleri zveride bulunarak ortak bir zmde bulumaldr-
lar.
Her ailede kk ya da byk sorunlar yaanabilir. Aile bireyleri ba baa
vererek sabr ve anlayla bu sorunlarn stesinden gelmeye almaldrlar. Bu
konuda aile bireylerinin her birine baz grevler dmektedir. rnein byk-
ler aedici olmal, yaplan hatalar dzeltmeli ve kklerin makul isteklerini
anlayla karlamaldrlar. ocuklar ise byklerinin gr ve uyarlarna deer
vermeli ve bunlarn kendi iyilikleri iin gerekli olduunu unutmamaldr. Her
eye ramen aile iinde alamayan baz sorunlar yaanrsa dier aile bykle-
rinden ya da bir uzmandan yardm alnmaldr.
Ailenin mutluluu, salk ve huzuru iin aile bireyleri birbirlerini dinlemeli,
anlamal ve sorunlarn birlikte zmelidirler.

KONUALIM
Vak yle deneyimli, bilge bir baba, lmnn yakla n
anlaynca ocuklarn arr ve onlardan birer ubuk ge r-
melerini ister.
Bilge baba, ocuklarn ge rdii ubuklar bir araya ge rip
bir demet yap ktan sonra, byk oluna verir ve bunlar
krmasn ister. Olu ok urasa da ubuklar kra-
maz. Baba ubuk deme ni sra ile dier oulla-
rna verir, onlar da kramazlar.
Bunun zerine deme zer, ubuklar ayrr
ve oullarna birer tane verir, onlar krmalarn
ister. Onlar da kolaylkla krarlar.
Deneyimli baba, ocuklarna dner ve yle
der: Evlatlarm! ubuklar bir araya gelince krl-
mad hlde, teker teker ayrlnca nasl hemen-
cecik krldn grdnz.
lkre m Din Kltr ve Ahlak Bilgisi Dersi re m Klavuzu, s.73.
Sizce ykdeki baba, ocuklarna ne gibi bir t vermek istemi r? Arkadalarnzla
konuunuz.

10 Tirmizi, Birr 15.

116
116
 ALE VE DN

6. Aile i likilere Ynelik slamn tleri

Anne ve babanzn size nasl davranmasn isterdiniz?

slam aileye byk nem vermi ve onu toplumun temeli kabul etmi r. Bu
anlamda dinimiz aile ii huzur ve mutluluk iin gerekli tavsiyelerde bulunmu-
tur. Kuran- Kerimde evlilik tevik edilmi, Sevgili Peygamberimiz de aile haya-
yla bize rnek olmutur.
Ailede bireylerin hak, grev ve sorumluluklar vardr. Herkes grev ve sorum-
luluklarnn bilincinde olmal ve bunlar yerine ge rmelidir. Ailedeki mutluluk,
ncelikle elerin birbirlerine iyi davranmalar ve birbirlerinin haklarn gzet-
melerine baldr. Yce Allah (c.c.) bu konuda yle buyurmutur: ...Erkeklerin
kadnlar zerinde haklar olduu gibi kadnlarn da erkekler zerinde haklar
vardr... 11 Elerin kendi aralarnda ve aile iindeki davranlar ocuklar iin de
nemlidir. Gven ve huzur ortam ocuklarn ye mesinde ok nemlidir.
Kuranda anne-babamza kar iyi bir ekilde davranmamz istenmi r: Biz
insana, ana-babasna iyi davranmasn emre k...12 Anne ve babamz bizi
karlk beklemeksizin sever, korur ve bytrler. Bizim iin her trl skn ya
katlanr ve zveride bulunurlar. zellikle dinimizde anne hakk konusunda du-
yarl olmamz istenir.
11 Bakara suresi, 228. ayet.
12 Ahkf suresi, 15. ayet.

117
117
6. NTE

DEERLENDRELM
Onlar (anne ve baban) esirgeyerek ve alak gnlllkle zerlerine kol kanat ger
ve de ki: Rabbim! Kklmde onlar beni nasl ye rmilerse imdi de sen onlara
(yle) rahmet et!
sr suresi, 24. ayet.
Yukardaki aye ocuklarn anne ve babalarna kar gstermeleri gereken olumlu
davranlar asndan deerlendiriniz.

Yce Allah (c.c.), anne ve babamzla gzel ve tatl bir dille konumamz, onlara
saygl davranmamz tlemi r. Rabbin, sadece kendisine kulluk etmenizi,
ana-babanza da iyi davranmanz kesin bir ekilde emre . Onlardan biri veya
her ikisi senin yannda yalanrsa kendilerine Of! bile deme, onlar azarlama,
ikisine de gzel sz syle.13 Peygamberimiz de anne ve baba hakknn nemini
belir rken yle buyurmutur: Allahn rzas, anne babann honut olmasna
baldr...14 Dinimizde anne baba hakkndan sonra kardelerimizin haklarnn da
nemli bir yerinin olduu belir lmi r.
Peygamberimiz, ncelikle kimlere iyilik yapmalyz diye soran bir arkadana,
Annene, babana, kz kardeine, erkek kardeine, bunlardan sonra srasyla di-
er yaknlarna...15 diye cevap vermi r. Ayn ekilde aile byklerine ocuklar
arasnda ayrm yapmamalarn tlemi; adaletli bir ekilde davranarak ailenin
ih yalarna cevap vermelerini istemi r.
Hz. Muhammed (s.a.v), youn ilerine ramen ailesine her zaman yardmc
olmutur. Peygamberimiz aile fertlerinin grlerine deer vermi, onlarn se-
vin ve zntlerine ortak olmutur. O, sevecen ve e atli bir baba, yardmse-
ver ve gler yzl bir e olmutur. Sevgili Peygamberimiz bu konuyla ilgili ola-
rak yle buyurmutur: Mminlerin iman bakmndan en mkemmeli, ahlak
ynyle en gzel olanlardr, en iyileri de aile bireylerine kar en iyi ekilde
davrananlardr.16
slam dininde aile bireylerinin gzel ahlak sahibi olarak yaamalar amalan-
m r. Aile ii iddete bavurma, yalan syleme, kskanlk, aldatma ve ocuklarn
ihmal edilmesi ve ar ilerde al rlmas gibi kt davranlardan kanlmas
istenmi r.
Ailenin mutluluu iin sevgi, sayg, fedakrlk, sznde durmak, helal yoldan
kazan elde etmek, sabrl ve hogrl olmak gibi ilkeler ok nemlidir.
13 sr suresi, 23. ayet.
14 Tirmiz, Birr, 3.
15 Ebu Davut, Edeb, 129.
16 Ahmet bin Hanbel, Msned, C 2, s. 250.

118
118
 ALE VE DN

PAYLAALIM
lkokul birinci snfa giden kk bir ocuktu Ahmet. Okumay daha yeni ren-
mi . O gn gazetede, Her hizme n bir cre vardr. diye balayan bir yaz oku-
yunca yle dnmeye balad:
Evimizin baz ilerini ben yapyorum. yleyse yap klarmn karln para olarak
almalym.
Yap ilerin listesini ve karl olan cre yazmaya balad hemen. p dk-
mek be lira, bakkala gitmek on lira
Biraz da indirim yap n dnerek gnlk cre nin elli lira olmasna karar verdi.
Listeyi annesinin antasna koyduunda, imdiden sevinle gzleri parlyordu.
Ertesi gn, yatann baucunda elli lira ile kk bir kt buldu Ahmet. Kendi
hazrlad listeye benzeyen ve annesinin imzasn tayan k a yle yazyordu:
Sevgili yavrum! Seni haya m pahasna dnyaya ge rmemin, yllarca bezlerini
ykamamn, binbir glkle besleyip bytmemin karl sadece sevgin ve yana-
ndan aldm bir pcktr. Kazandn paray gle gle harca.

Mehmet VURAL, Ev ve Snf Etkinlikleri Antolojisi, s. 40.

(Uyarlanm r.)

Yukardaki me nden kardnz dersi arkadalarnzla paylanz.

119
119
6. NTE

NTEMZ DEERLENDRELM
A. Aadaki ak ulu sorular cevaplaynz.
1. Aile niin nemlidir? Aklaynz.
2. Ailenizin size hangi konularda gven verdiini aklaynz.
3. Anne babalar ocuklar iin ne tr fedakrlklara katlanrlar? rnek veriniz.
4. Dinimiz, anne babamza kar nasl davranmamz tlyor? Aklaynz.

B. Aadaki bo braklan yerleri verilen kelimelerden uygun olanlar ile dol-

durunuz.
(f, aile, kkler, toplumun, iki elin)
1. anne, baba ve ocuklardan oluur.
2. Dinimize gre anne ve babamza . bile denilmemelidir.
3. Bir elin nesi var sesi var.
4. Aile temelidir.

C. Aadaki oktan semeli sorularn doru seeneklerini iaretleyiniz.

1. Aadaki ifadelerden hangisi yanl r?
A) Anne ve babamza saygl olmalyz.
B) Kardelerimizin zel eyasn izinsiz kullanabiliriz.
C) Aile iinde farkl dncelere saygl olmalyz.
D) Kardelerimizle iyi geinmeliyiz.

2. Aadakilerden hangisi dorudur?

A) Evde kurallar ocuklar koyar.
B) Yemekten sonra ellerimizi ykamamz gerekir.
C) Evde anne babamza yardmc olmamz gerekmez.
D) ocuklar her zaman izin almadan dar kabilir.

. Aadaki bilgilerden doru olanlarn yanna D, yanl olanlarn yanna

Y iare koyunuz.
(...) Yemeklerden nce ve sonra elleri ykamak gerekir.
(...) Harlk miktarn ocuklar belirlemelidir.
(...) Sevgi, sayg ve grg nce ailede balar.
(...) Her ocuk doru kararlar sadece kendisi verebilir.
1 0
12
120
 ALE VE DN

Z DEERLENDRME
Aile ve Din nitesinin sonunda neleri ne kadar rendiinizi anlamak
iin kendinizi deerlendiriniz. Bunun iin size uygun olan seenekleri X ile
iaretleyiniz.

Bunu ok iyi Bunu ksmen Bunu

Z DEERLENDRME yapabiliyorum. yapabiliyorum. yapamyorum.

Ailenin, birey ve toplum iin nemini aklaya-

bilirim.

Anne ve babalarn, ocuklarnn iyiliini istedii-

ni aklayabilirim.

Kardelerimle iyi geinirim.

Ailedeki sevgi, sayg ve yardmlamann aile

mutluluundaki nemini aklayabilirim.

Aile iinde kendi sorumluluklarm yerine ge re-

bilirim.

Aile bireylerinin birbirlerini anlamalarnn ne-

mini aklayabilirim.

Sorunlarm aile bireyleri ile birlikte zebilirim.

Kadnlara ve ocuklara ynelik olumsuz tutum

ve davranlarn etkilerini syleyebilirim.

slam dininin aile haya na ilikin prensiplerini

aklayabilirim.

1 1
12
121
 SZLK
A C
abdest: Mslmanlarn, belli ibadetleri yapabil-
mek iin bir dzen ierisinde baz organlar ykayp
bazlarn mesh etme yoluyla yap klar arnma.
adalet: Hak ve hukuka uygunluk, hakk gzetme,
doruluk. Yasalarla sahip olunan haklarn herkes
tara ndan kullanlmasnn salanmas. Hakl ola-
na hakkn vermek, suluyu da cezalandmak.
afi: Bir eyi duyurmak veya tantmak iin hazr-
lanan, kalabaln grebilecei yere aslm, ge-
nellikle resimli duvar ilan, as.
ahiret: Dnya haya n takip eden haya n ad.
Dnya haya ndaki amellerin -sz, davran ve
eylemlerin- sonularnn alnaca ve deerlen-
dirilecei zaman.
akros : Her dizenin ilk harfi yukardan aaya
doru okunduunda ortaya bir sz kacak bi-
imde dzenlenmi manzume.
min: yle olsun, Allah kabul etsin. anlamla-
rnda, dualarn arasnda ve sonunda kullanlan
bir sz.
ana fikir: Bir yaznn temeli olan asl dnce, te-
mel fikir.
atasz: Uzun deneme ve gzlemlere dayanla-
rak sylenmi ve halka mal olmu, t verici
nitelikte sz, darbmesel.
ayet: Kuran surelerini oluturan ksmlardan her
biri.
B le ren toplumsal bir kurum, diyanet.
balamak: Bir mal veya hakk karlk bekleme-
den birine vermek. Herhangi bir kt davran
iin ceza vermekten vazgemek, aetmek.
besmele: Esirgeyen ve balayan Allahn ad
ile anlamna gelen ve bir ie balarken syleni-
len Bismillhirrahmnirrahm sz, bismillah.
SZLK
cami: Mslmanlarn namaz klmak iin toplan-
dklar yer.
Cebrail: Allah tara ndan peygamberlere vahiy
ge rmekle grevlendirilen, drt byk melek-
ten biri.
cehennem: Ate, ate ukuru, derin hendek. ok
scak, ok skn l yer. nanlmas gereken eylere
inanmayan ya da inand hlde inanmayanlarn
haya n srdren ve gnah aedilmeyen insan-
larn ahiret leminde cezalandrlacaklar yer.
cennet: Dnyada iyilik yapanlarn, gnahszlarn,
ldkten sonra sonsuz bir mutlulua kavuacak-
lar yer.
cz: Kurann blnm olduu otuz paradan
her biri, Kurann yirmi sayfas.
D
davi: Dava, kavga.
dedikodu: Bakalarn eki rmek ve knamak
zere yaplan konuma.
deyim: Genellikle gerek anlamndan az ok ayr,
ilgi ekici bir anlam tayan kalplam sz be-
i.
din: Allahn insanlar dnya ve ahire e rahat,
huzur ve saadete (mutlulua) kavuturmak iin
peygamberleri vastasyla bildirdii yol, emirler
ve yasaklar. Allaha, doast glere, eitli
kutsal varlklara inanmay ve tapnmay sistem-
dua: Yakar. Allaha yalvarma, yakar iin syle-
nen din me n.
E
emanet: Gven verme, karlkl gven zerine
yaplan anlama. Korumak iin gvenilen birine
veya bir yere braklan eya. Eminlik, gvenilir-
lik anlamnda peygamberlerin en nemli nite-
12
122
22
 SZLK

liklerinden birisi. Allahn, kullarna peygamber- ruyan kimse. Hz. Muhammedin peygamber ola-
ler araclyla gndermi olduu din ykml- rak gnderilmesinden nce Allahn varlna ve
lkler, sorumluluklar. birliine inanan kimse.
esirgeme: Esirgemek ii, koruma, himaye, vikaye. haram: Din kurallarna aykr olan, din bakmdan
evrensel: Evrenle ilgili. Btn insanl ilgilendi- yasak olan, helal kar . Yasak.
ren. ha m: Kurann tamamn okuma.
F havra: Sinagog; Yahudilerin ibadet etmek iin
fedakrlk: zveri. toplandklar yer.
G helal: Dinin kurallarna aykr olmayan, din ba-
kmdan yasaklanmam olan, haram kar . Ku-
gazap: e, kzgnlk, hiddet, hm. Hoa git-
rallara, geleneklere uygun.
meyen bir ey karsnda in kam arzusuyla he-
yecanlanma. Yeryznde ilenmi ve ilenecek hicret: slam takviminde tarih ba saylan Hz.
olan her trl zulm ve hakszla kar Allahn Muhammedin Mekkeden Medineye g etme-
verdii veya verecei ilahi ceza. si.
gelenek: Bir toplumda, bir toplulukta eskiden hikye: Gerek veya tasarlanm olaylar anlatan
kalm olmalar dolaysyla saygn tutulup kuak- dz yaz tr, yk. Bir olayn szl veya yazl
tan kuaa ile len, yap rm gc olan kltrel olarak anla lmas:
kaln lar, alkanlklar, bilgi, tre ve davranlar, hikmet: Bilgelik, felsefe. Allah gerei gibi bilme
anane. bilgisi. nsann varlklarn hakika ni, gerek yz-
gybet: Dedikodu, eki rme, yerme, kt sz- n, gc orannda bilip ona gre hareket etmesi.
lerle anma. Kendimiz hakknda sylendiinde nsan cahilce davranlardan alkoyan ey. Hz.
holanmayacamz bir eyi baka bir Mslma- Peygamberin snne .
nn arkasndan syleme, onu kltc szlerle hile: Birini aldatmak, yanltmak iin yaplan d-
anma. Bir kimsenin aleyhindeki inci ci, klt- zen, dolap, oyun, desise, entrika.
c sz ve davranlar. hitap: Sz birine veya birilerine yneltme, ses-
gnah: Din bakmdan su saylan i veya davra- lenme.
n, vebal. hogr: Her eyi anlayla karlayarak olabildii
H kadar ho grme durumu, msamaha, tolerans.
hadis: Hz. Muhammedin sz ve davranlar, sa- hurafe: Dine sonradan girmi yanl, ba l inan.
habelerin dine aykr olmayan sz ve davranla- hrmet: Sayg. Deeri, stnl, yall, yarar-
rn onaylamas. Bu sz ve davranlar inceleyen ll, kutsall dolaysyla bir kimseye, bir eye
bilim. kar dikkatli, zenli, ll davranmaya sebep
ha z: Kuran btnyle ezbere bilen kimse. olan sevgi duygusu.
hamt: Btn vg eitlerinin ieren sevgi ve
saygyla Allaha yaplan kr. ibadet: Allahn buyruklarn yerine ge rme,
Hanif dini: Hz. brahimin ge rdii tevhid inanc- Allaha ynelen sayg davran.
nn ad. i ira: Bir kimseye kastl ve aslsz su ykleme,
Hanif: Hz. brahimin ge rdii tevhid inancn ko- kara alma, bhtan.

12
123
23
 SZLK
inan: Bir dnceye gnlden bal bulunma.
Allaha, bir dine inanma, iman, i kat.
israf: Gereksiz yere para, zaman, emek vb.ni har-
cama, savurganlk, tutumsuzluk.
K gzle grlmeyen, Allahn emirlerine tam ola-
Kbe: Mekkede bulunan, Hz. brahim ve olu Hz.
smail tara ndan ina edilen, hac ve umre iin
Mslmanlarca ziyaret ve tavaf edilen kutsal yer.
Allahn evi.
kabile: Ayn soydan gelenlerin oluturduu top-
luluk.
Kadir Gecesi: Kuran indirilmeye baland iin
kutsal olan ramazan aynn yirmi yedinci gecesi.
kelam: Sz sylemek, konumak.
kerim: Eli ak, cmert anlamna gelen Allahn
adlarndan biri.
kskanlk: Bir kimse bir stnlk gsterdiinde
veya sevilen birisinin, bakas ile ilgilendii kan-
sna varldnda taknlan olumsuz tutum.
kyamet: Dnyann sonu ve btn llerin dirile-
rek maherde toplanaca zaman, kyamet gn,
maher gn.
kilise: Hris yanlarn ibadet etmek iin toplandk-
lar yer.
kle: Birinin emri al nda bulunan, zgr olma-
yan kimse.
kulluk: Kul olma durumu, klelik, ubudiyet.
kltr: Tarihsel, toplumsal gelime sreci iinde
yara lan btn maddi ve manevi deerler ile
bunlar yaratmada, sonraki nesillere iletmede
kullanlan, insann doal ve toplumsal evresine
egemenliinin lsn gsteren aralarn bt-
n, hars, ekin.
L
ltuf: yilik etme, yardmda bulunma. Kulu
Allahn af ve rahme ne yakla ran, gnahlara
dmekten uzakla ran her trl ilahi yardm.
M
melek: Erkeklik ve diilikleri olmayan, yemeyen,
imeyen, evlenmeyen, domayan ve dourma-
yan, Allahn izniyle eitli ekillere girebilen,
rak itaat eden, nurdan yara lm varlk, eli.
merhamet: Bir kimsenin veya bir baka canlnn
karla kt durumdan dolay duyulan zn-
t, acma.
mescit: Genellikle minaresiz, kk cami.
Mevlit Kandili: Hz. Muhammedin doum gn
olan rebiylevvel aynn on ikinci gecesinde kut-
lanan kandil.
miras: Birine, len bir yaknndan kalan mal mlk,
para veya servet, kalt, tereke. Bir neslin kendin-
den sonra gelen nesle brak ey.
mmin: nanan, inanl, imanl, mutekit. Msl-
man.
mrik: Allaha inanadn syledii halde birok
tabiat olaynn yara lmasn ve idaresini Allahn
dnda birtakm glere balayan ve bu gleri
kutsalla rarak Allaha ortak koan kimse. Evreni
yaratma ve insanlarn uymas gereken kurallar
konusunda Allahn iradesine snrlama ge ren
kimse.
N
nankr: Kendisine yaplan iyiliin deerini bil-
meyen. yilikbilmez.
nasihat: t; Bir kimseye yapmas veya yapma-
mas gereken eyler iin sylenen sz.
nikh: Yasal adan birbirleriyle evlenmelerinde
herhangi bir engel bulunmayan bir erkekle bir
kadnn ahitler huzurunda evliliklerini resm
olarak ilan etmeleri.
nimet: yilik, ltuf, ihsan. Yaamak iin gerekli
her ey. Yararlanlan imkn.
nian: Evlenmek zere birbirine sz verme, ni-
anlanma. Nianlanma srasnda yaplan tren.
12
124
24

nsha: Birbirinin pks olan yazl eylerin her
biri.
O mekle grevli olan peygamber. Allah elisi.
oru: Allaha ibadet amacyla yeme, ime vb.
eylerden belli bir sre veya biimlerde kendini
alkoyma.
dl: Bir baar karlnda verilen armaan,
mkfat.
n yarg: Bir kimse veya bir eyle ilgili olarak be-
lirli art, olay ve grntlere dayanarak nceden
edinilmi olumlu veya olumsuz yarg, pein yarg,
pein hkm, pein fikir.
z gven: nsann kendine gvenme duygusu.
zdeyi: Bir dnceyi, bir duyguyu, bir ilkeyi
ksa ve kesin bir biimde anlatan, genellikle kim
tara ndan sylendii bilinen zl sz, vecize, ke-
lamkibar.
zveri: Bir ama uruna veya gerekle rilmesi
istenen herhangi bir ey iin kendi karlarndan
vazgeme, fedakrlk.
P
pano: zerine bildiri, aklama veya tantma k-
tlar tu urmak iin hazrlanm levha.
peygamber: Allahtan vahiy yoluyla ald bilgile-
ri ve emirleri insanlara bildiren, onlar hak dine
armakla grevlendirilen yksek vasfl kimse.
Eli, nebi.
put: Doast g ve etkisi olduuna inanlan
canl veya cansz nesne.
putperest: Puta tapan.
R
Rab: Eiten, koruyan anlamna gelen Allahn
isimlerinden biri.
Rahm: Koruyan, acyan, merhamet eden (Allah).
Rahman: Herkese, her canlya merhamet eden
(Allah).
ramazan: Ay takviminin dokuzuncu ay, ayla-
rn sonuncusu, oru tutulan ay.
resul: Allah tara ndan kendisine yeni bir kitap
SZLK
verilen insanlar hak dine armakla dini ve top-
lumsal haya n Allahn emirlerine gre dzenle-
Rezzak: Yaratm olduu tm canllarn hava, su
bata olmak zere tm ih yalarn karlayan,
onlarn yeme, ime, mal mlk edinmelerini sa-
layan, akl fikir verip vahiy gndermek sure yle
onlar destekleyen, her trl nimete srekli ve-
ren. anlamnda Allahn gzel isimlerinden biri.
rzk: Yiyecek, iecek, giyecek ve faydalnlacak
herey. Allahn canllara yeme ime ve baka
hususlarda yararlanmak zere verdii herey.
rivayet: Bir olay, bir haber veya sz nakletme.
S
sahabe: Hz. Muhammedi grm ve onun
sohbe nde bulunmu Mslmanlar, Hz.
Muhammedin arkadalar.
seccade: Bir kiinin zerinde namaz klabilecei
byklkte, hal, kilim, post veya kumatan yay-
g, namazlk.
seher: Sabahn gne domadan nceki zaman,
tan aar s.
sembol: Duyularla ifade edilemeyen bir eyi be-
lirten somut nesne veya iaret, remiz, rumuz,
msal, simge.
sevap: Hayrl bir davran karsnda Allah tara-
ndan verileceine inanlan dl.
sevi: Sevgi, ak.
sinagog: Yahudilerin ibadet etmek iin toplandk-
lar yer, havra.
somut: Varl duyularla alglanabilen, mah-
has, soyut kar .
suhuf: Drt byk kitap dnda baz peygamber-
lere gnderilen ilah bildirim.
sure: Kurann yz on drt blmnden her biri.
adrvan: Genellikle cami avlularnda bulunan,
evresindeki musluklardan ve ortasndaki ski-
yeden su akan, zeri kubbeli veya ak havuz.
ahit: Tank.
12
125
25
 SZLK

e at: Acyarak ve koruyarak sevme, sevecenlik.

ehit: Allah yolunda veya Allahn kutsal kabul et-
i din, vatan, namus, mal ve can gvenlii iin
cihat ederken ldrlen mmin.
kr: Allaha duyulan minne dile ge rme.
T
teberru etmek: Karlksz verme, balama.
tebli: nsanlar dine davet etme. Bildirme, haber
verme.
tevhit: Allahn birliine inanma, bir sayma, bir
olarak bakma.
U-V-Y-Z
uzuv: Organ, ye.
lemek: Paylamak.
vahiy: Bir buyruk veya dncenin Allah tara n-
dan peygamberlere bildirilmesi.
vahiy k bi: Allah tara ndan gnderilen buyruk-
lar yazan kimse. Peygamberimize gelen vahiyleri,
onun emri ile yazan sahabelere verilen isim.
yalan: Aldatmak amacyla bilerek ve geree aykr
olarak sylenen sz, k r.
zekt: Dinen zengin olan mslmanlarn dini bir
grev olarak her yl mallarnn ve paralarnn yz-
de iki buuunu ibadet niye yle fakirler bata
olmak zere Kuran- Kerimin belirlemi olduu
yerlere vermeleri.

12
126
26
 KAYNAKA

KAYNAKA
Afzalur Rahman, Allahn Kulu ve Resul Hz. Muhammed, (ev.: Yusuf Balc), nklap Yaynlar,
stanbul, 1998.
Ahmet bin Hanbel, Msned, ar Yaynlar, stanbul, 1982.
ALBAYRAK, Abdullah, Glnihal (Din Musikimiz), Nesil Yaynlar, stanbul, 2003.
Atatrklk, Cilt 1, 2, 3, Mill Ei m Bakanl Yaynlar, stanbul, 2001.
BERK, A. Himmet -KESKOLU, Osman, Hateml-Enbiya Hz. Muhammedin Haya , Diyanet leri
Bakanl Yaynlar, Ankara, 2004.
Buhar, Edebl-Mfred (ev.: Fikri Yavuz), Snmez Matbaas, stanbul, 1979.
Buhar, Sahih, ar Yaynlar, stanbul, 1992.
CANAN, brahim, Ktb-i Si e Tercme ve erhi, Aka Yaynlar, stanbul.
CCELOLU, Doan, Yeniden nsan nsana, Remzi Kitabevi, stanbul, 1997.
ALAR, Muzaer, Diyanet Dergisi, Nisan, 1999.
ETN, Abdurrahman, Kuran limleri ve Kuran- Kerim Tarihi, Dergah Yaynlar, stanbul, 1982.
Diyanet ocuk Dergisi, Haziran, 2006.
DUMAN, Tayyip, Atatrkn Ei m Gr, Bilim ve Akln Aydnlnda Ei m, Atatrk zel Says,
Mill Ei m Bakanl Yaynlar, Ankara, 2006.
Ebu Ali Eminddin Fazl Tabersi, Mekriml-Ahlak, el-Matbaatl-Ezheriyye, 1893.
Ebu Davut, Snen, ar Yaynlar, stanbul, 1992.
Ebul-Hasan Muhammed, Nehcl-Bela, (Tercme: Abdlbaki Glpnarl), Der Yaynlar, stanbul,
1990.
ERAYDIN, Seluk, Tasavvuf ve Tarikatlar, Marifet Yaynlar, stanbul,1990.
ERDOAN, Naim, Din Hikyeler, Demir Kitabevi, istanbul, 1976.
EREN, Bilal, Gzel Szler Antolojisi, Cihan Yaynlar, stanbul, 1983.
ERSOY, Mehmet kif, Safahat, Diyanet leri Bakanl Yaynlar, Ankara, 1990.
ERYALAZ, M. Zeki, Din, Ahlak ve Grg Kurallar, Hikmet Neriyat, stanbul, 2002.
EVLYAOLU, Gkhan, ocuk ve Dua, Trkiye Dyanet Vak Yaynlar, Ankara, 2006.
Hac Bekta Veli, Maklt, Trkiye Diyanet Vak Yaynlar, Ankara, 2007.
Hac Bekta Veli, Kitabl-Fevaid, Ayyldz Yaynlar, Ankara, Tarihsiz.
Hasan bin Ali el-Hassani, Tuhefl-Ukl, eviren, Fahre n Altan, Tuba Yaynlar, 1998, stanbul.
Hseyin bin Verram Eteri, Tenbihl-Hava r, Drl-Ktbil-slmiyye, Tahran, 1989.
bn Mace, Snen, ar Yaynlar, stanbul, 1981.
LHAN, Suat, Atatrk ve Askerlik, Trk Tarih Kurumu Basmevi, Ankara, 1990.
lkre m Din Kltr ve Ahlak Bilgisi re m Klavuzu 4-8, Mill Ei m Bakanl Yaynlar, stanbul,
2002.
mam Malik, Muva a (ev.: Komisyon), Beyan Yaynlar, stanbul, 1994.
slam Ansiklopedisi, Cilt 1-31, Trkiye Diyanet Vak Yaynlar, stanbul, 1988-2006.
KANDEMR, M. Yaar, Allaha nanyorum, Damla Yaynevi, stanbul, 2006.
KANDEMR, M. Yaar, Peygamberlere ve Kitaplara nanyorum, Damla Yaynevi, stanbul, 2006.
KARAMAN, Fikret, s kll Mar ve Manevi Boyutu, Diyanet Aylk Dergi, Mart, 2004.

12
127
27
KAYNAKA

KAYA, Murat, Hz. Ebu Bekirden 111 Ha ra, Erkam Yaynlar, stanbul, 2006.
KEREM, Abdulaziz, Divanul-mam Ali, Matbaatu Kerem Dmak, Suriye, 1963.
KO, hsan, Tercmansz Szler, Akademi Basn Yayn, stanbul, 2012.
Komisyon, Din Terimler Szl, Mill Ei m Bakanl Yaynlar, Ankara, 2009.
Komisyon, Kuran- Kerim ve Aklamal Meali, Diyanet leri Bakanl Yaynlar, Ankara, 2001.
KKSAL, M. sm, slam Tarihi, Kksal Yaynclk, stanbul, 1999.
KKSAL, M. sm, Peygamberler Tarihi, Cilt 1, 2, Trkiye Diyanet Vak Yaynlar, Ankara, 2004.
Kuleyn, Muhammed bin Yakub, el-K , Darus-Sab, Beyrut, 1980.
Maverdi, Maddi ve Manevi Yce Hedefler (ev.: Bergamal Cevdet Efendi), Mill Ei m Bakanl
Yaynlar, Ankara, 1993.
Muhammed Bakr Meclisi, Bihrul Envr, C 1-110, Messesetl Vefa, Beyrut, 1982.
Muhammed, Hamidullah, slam Peygamberi, (ev.: Salih Tu), rfan Yaynlar, stanbul, 1990.
Muhyiddin Nevevi, Riyazus-Salihin, Diyanet leri Bakanl Yaynlar, Ankara, 1991.
Mslim, Sahih, ar Yaynlar, stanbul, 1992.
NUMANOLU, Cengiz, uur (Btn iirleri), Sahaflar Kitap Saray, stanbul, 2006.
ZBAHE, Osman, Kitabm reniyorum, Diyanet leri Bakanl Yaynlar, Ankara, 2006.
ZELK, Mustafa, airin Duas Dua iirleri Antolojisi, Selis Kitaplar, stanbul, 1997.
ZTRK, Mustafa, Kuran- Kerim Meali, Dn Yaynclk, stanbul, 2011
RADO, evket, Eref Saa , Elips Kitap, stanbul, 2005.
SARIAM, brahim, Hz. Muhammed ve Evrensel Mesaj, Diyanet leri Bakanl Yaynlar, Ankara,
2004.
SEVM, Osman, Nasre n Hoca Fkralar, Bilge Sanat Yapm Yaynlar, stanbul, 2005.
SURU, Salih, Peygamberimizin Haya , Yeni Asya Yaynlar, stanbul, 1983.
SOYSAL, lhami, 20.Yzyl Trk iiri Antolojisi, Bilgi Yaynevi, Ankara, 2009.
RN, Mustafa Ruhi, Yldz Sayan Aa, z Yaynlar, stanbul, 2002.
T.C. Anayasas, Beir Kitabevi, stanbul, 2005.
Tirmiz, Snen, ar Yaynlar, stanbul, 1992.
TOPALOLU, Aydn, Ateizm ve Ele risi, Diyanet leri Bakanl Yaynlar, Ankara, 2004.
Trke Szlk, Trk Dil Kurumu Yaynlar, Ankara, 2005.
VURAL, Mehmet, Ev ve Snf Etkinlikleri Antolojisi, Yuku ye Yaynclk, Erzurum, 2002.
YAZGAN, Bestami, ocuk iirleri, Trkiye Diyanet Vak Yaynlar, Ankara, 1991.
YAZICI, Seyfe n, Temel Din Bilgiler, Diyanet leri Bakanl Yaynlar, Ankara, 2006.
Yazm Klavuzu, Trk Dil Kurumu Yaynlar, Ankara, 2007.
YAZIR, Elmall Muhammed Hamdi, Hak Dini Kuran Dili, Azim Da m, stanbul, 1992.
YILDIRIM, Suat, Kuran- Kerim ve Kuran limlerine Giri, Ensar Yaynlar, stanbul, 1979.
Yunus Emre, (hzl.: Ali Kemal), Parl Yaynlar, stanbul, 2004.

nternet Kaynaklar
TATCI, Mustafa, Divan- Yunus Emre, h p://ekitap.kulturturizm.gov.tr
h p://www.tdk.gov.tr
h p://www.diyanet.gov.tr

12
128
28