Uzaktn Algılama

Uzaktan Alglamaya Giri
nite 1 - Uzaktan
Al l
Alglamaya Giri
Gi i
Uzaktan Alglama (UA) Nedir?
Uzaktan alglama,
g , yyeryznden
y belli uzaklkta,, atmosferde veya
y uzaydaki
y platformlara
p
yerletirilmi lm aletleri araclyla, yeryz ve nesneleri hakknda bilgi alma ve bunlar
analiz etme teknii, ya da nesnelerle fiziksel temasta bulunmadan herhangi bir uzaklktan
yaplan lmlerle nesneler hakknda bilgi edinme bilim ve sanat olarak ifade edilir.
Uydu
Gne
Gne Inlar
GneInlar
YansyanEnerji
Atmosfer
Kaynak:http://www.crisp.nus.edu.sg/~research/tutorial/optical.htm
Uzaktan Alglamann
T ih
Tarihesii
lk bilinen
bili h
hava f t f 1858de
fotoraf 1858d
Gaspard Felix Tournachonun, 700ft.
Yukardan Parisi ektii fotoraftr.
Amerikan i savanda birleik

kuvvetlerin balondan hava fotoraf
ektii bilinmektedir.
Kaynak:http://vintageobscura.wordpress.com/2010/08/19/1889aerialviewofparisfrancefromhot
airballoonsetof3/
U kt Alglamann
Uzaktan Al l Tarihesi
T ih i
1903,
1903 J li
Julius N b
Neubronner posta
t
gvercinlerinin gsne monte edilen 70 gr.
Kamerann patentini almtr.
Kular doru bir hat boyunca uup geri

dnmek iin eitilip kameralar 30 sn.lik
aralklarla grntler almtr.
almtr
Kaynak:http://www.annedarlingphotography.com/historyofaerialphotography.html
U kt Alglamann
Uzaktan Al l T
Tarihesi
ih i
1908de, Wilbur Wright ve

yolcusu L. P. Bonvillain
uaktan ilk hava fotorafn
ekmilerdir.
ekmilerdir
Kaynak:http://www.rafmuseum.org.uk/milestonesofflight/world/1908.cfm
U kt Alglamann
Uzaktan Al l Tarihesi
T ih i
II. Dnya savann sonlarnda

uaklardan ekilen hava
fotoraflarnn keif amal
kullanm byk nem kazand.
B yllarda
Bu ll d zel
l filmler
fil l gelitirildi
li ti ildi
(rnek: kzl tesine duyarl
filmler). Gnmzde hala hava
fotoraflar istihbarat ve keif
amal kullanlmaktadr (rnek:
IHA grntleri)
Kaynak:http://www.lib.uea.ac.uk/lib/libinf/find/archives/zuckerman/bau.htm
Uzaktan Alglamann Tarihesi
Souk sava dnemleri uyduya dayal uzaktan alglama almalarn balatmtr.
1950lerde ABD ve SSCB uydu grntleri elde etme almalarna balamtr.
1960larda sistemlerden salkl grntler alnmaya balamtr.
19601972 US Corona Program uyduya dayal ilk keif amal grnt elde edilmesi
almasdr.
1972de LANDSAT1n baar ile almas uzaktan alglamay ve kullanlan teknikleri
tmden gzden geirmeye neden olmutur.
1975de
1975 de LANSAT
LANSAT2nin
2 nin da baarya ulamas uydu grntlerinin sivil uygulamalar iin
pazarlanmasn tetiklemitir.
LANDSATlarn stnde yer alan MSS (Multi spektral sensor) 80 m.lik mekansal
l
znrle sahipken
hi k (f tb l sahasndan
(futbol h d bi
biraz d h
daha k k objelerin
kk bj l i
belirlenebilmesi) aratrma enstitleri, niversiteler, devlet kurumlar gibi snrl
kullanc kitlesine sahip olmulardr.
1980lerde ABD ve Fransa Uydu grntlerini pazarlayan en nemli aktrlerdi
ABDLANDSAT4 (1982) ve LANDSAT5 (1984): 7Kanall okbandl 30 m.lik ve 15 m.

(monopan) mekansal znrlkl grntler salamaya baladlar.
FransaSPOT1 (1986) ve SPOT2 (1990): 20m ok bandl ve 10 m. PAN (monopan)

grntler salamaya baladlar
1990larda Yksek mekansal znrlkl uydu grntleri ticari olarak salanabilir hale
gelmitir. Temel salayclar:
Rusya
ABD
Fransa
Hindistan
2000 lerde Yksek mekansal ve spektral znrlkl uydu grntleri her
2000lerde
amal kullanlr hale gelmi, ve farkl sensr teknolojileri ile havadan UA
tekniklerinde de ilerlemeler olmutur.
SPOT5
ENVISAT1
Ikonos
Ik
Quickbird
TerraSARX
T SAR X
Lidar Teknolojileri
Aster
A
Hyperion
...
UA eitleri
UZAKTANALGILAMASSTEMLERSINIFLAMASI

PERSPEKTFI PERSPEKTFII PERSPEKTFI
YerPlatformlar AktifSistemler PankromatikSistemler
HavaAralar PasifSistemler Multispektralsistemler
UyduPlatformlar HyperspektralSistemler
Kullanlan Platformlara Gre UA
eitleri
UA teknikleri kullanlan platforma gre 3

temel balkta incelenebilir:
Y
Yer platformlar
l tf l
Hava
a aaaralar
a a
Uydu platformlar
UA
eitleri:
itl i Y Yer Pl
Platformlar
tf l
Yer platformlar ok
ayrnt gerektiren
almalarda kullanlrlar.
Grnt aldklar alan
olduka kktr
Mekansal znrlk ise
yksektir
htt //
http://ccrs.nrcan.gc.ca/resource/tutor/fundam/chapter5/01_e.php
/ /t t /f d / h t 5/01 h
UA eitleri: Hava Platformlar
Uaklara monte edilen uzaktan alglama sensrlerinden
oluan sistemlerdir
htt //
/ /t t /f d / h t 5/01 h
UA eitleri: Uzay Platformlar
Uzay Platformlarna monte edilen sensrlerden olumutur
http://ccrs.nrcan.gc.ca/resource/tutor/fundam
LANDSAT
/chapter5/01_e.php
Kullanlan Enerjiye Gre UA
eitleri
ki temel gruba ayrlr:
1. Pasif UA sistemleri
2. Aktif UA sistemleri
Kullanlan Enerjiye Gre UA eitleri
Pasif sistemler UA iin herhangi bir enerji retmezler

ve gne enerjisini kullanrlar
Kullanlan Enerjiye Gre UA eitleri
Aktif sistemler kendi enerjilerini retirler ve yansttklar enerjinin geriye

dnn toplayarak grnt elde ederler.
UA Sistemlerinin Elemanlar
Tmsnflamalardanbamszolarakheruzaktanalglamasisteminin
ierdii/kapsad7temelaamavardr.
1. Enerji kayna uzaktan alglamann en temel elemandr ve bilgi toplanacak
objelere gnderilmek zere elektromanyetik enerji salar.
2. Kaynaktan kan enerji yeryzndeki objelere ve geri yansyarak sensrlere
ularken atmosferle devaml etkileim iindedir.
3. Elektromanyetik enerjinin yeryzndeki objelerle girdii etkileim ve geri
yansmas sonucu elde edilen bilgiler bize objelerin yaps hakknda bilgi salarlar
4. Sensrler yeryzndeki objelerden yansma emilme ve iletilme sonrasnda geri
yansyan elektromanyetik enerjiyi kaydederler.
5 Kaydedilen
5. K d dil veriler
il bir
bi yer istasyonuna
it saysall olarak
l k ilenmek
il k ve grntye
t
dntrlmek zere gnderilirler
6. Elde edilen grntler belli bir ama dorultusunda bilgi elde etmek iin grsel
olarak veya bilgisayar destekli grnt analiz yazlmlaryla analiz edilir ve
yorumlanrlar.
7. Son aamada ise analizler ve yorumlamalar kullanlarak yeni bilgiler retilmi
ve/veya bir sorun/problem zme kavuturulmu olur. olur
UA Sistemlerinin Elemanlar
A:EnerjiKaynaB:Radyasyonveatmosfer
C:RadyastonvednyayzeyiD:Radyosyonukaydedensensr
E:YeristasyonuF:VerianaliziG:UAuygulamas
Uydu
y Platformlu UA Sistemlerinin
Avantajlar
Grnt eldesi hzldr.
Byk alanlarda daha ucuzdur.
Grntler saysal formatta olduu iin gzn ayrt edemeyecei

ayrntlar yakalanabilir.
Dnyann her yeri ii elde edilebilir
Daha sk ve gncel grnt elde edilebilir

Optik UA
UAnn
nn Temelleri- Electro
Manyetik Radyasyon (EMR)
EMR enerjinin (k,

(k radyo dalgalar,s,
dalgalar s
ultraviole mlar ve X-nlar) uzayda bir
objeden dier bir objeye transferini
tanmlar. UA bu prensipler zerine
almaktadr.
Optik UA
UAnn
Elektromanyetik ma elektromanyetik enerjinin bir
kaynaktan
y dalgalar
g olarak g
gelmesi olarak tanmlanabilir.
Tm objeler belli oranda enerji yayarlar ve baka
objelerden gelen enerjileri yanstrlar. Uzaktan
alglamann temeli objelerin emdii ve yanstt bu
enerjilerin lmne dayanmaktadr.
Uzaktan alglamayla yeryzndeki objeler hakknda bilgi
elde etme sreci elektromanyetik enerji ile
yeryzndeki objeler aras etkileimin yorumlanmasna
dayanmaktadr.
Elektromanyetik enerjinin transferi elektromanyetik
dalgalar tarafndan belirlenirler.
Optik UA
UAnn
Elektromanyetik dalgalarn 3 temel zellii

vardr.
Dalgaboyu
D l b ((wavelength)
l th)

iddet
ddet (a
(amplitude)
p tude)
Frekans (frequency)
Optik UA
UAnn
Dalgaboyu(wavelength)bir dalgann 2 u tepesi veya 2 dip
noktas arasndaki mesafe olarak tanmlanr
tanmlanr.
Dalgaboyunun birimi metrenin katlar olarak tanmlanabilir.
rnein
nanometre (nm
(nm, 10-9
10 9 meters)
micrometre (m, 10-6 meters) ya da
santimetre (cm, 10-2 meters) olarak
iddet (amplitude) dalgann tepe veya dip noktasnn eksenden
olan yksekliidir. Enerjinin dalgaboyuna oranl bir iddet lsdr.
Bu nedenle de birimi watts/m2/m olarak tanmlanr.
( q
Frekans(frequency) y) belli bir noktadan belli bir sre ierisinde

geen tepe veya dip noktas saysdr. Frekansn birimi hertz dir ve
1 hertz 1 dng/saniye ye karlk gelir.
Optik UA
UAnn
Optik UA
UAnn
Optik UA
UAnn
Dalgaboyu()vefrekans()arasndakiilikiueitlikletanmlanr:
c =
C[Ikhz(3x108m/sec)]=dalgaboyu*frekans
Eitliktengrldzereelektromanyetikenerjisabitbirhzaeittirvedalgaboyu
y
veyafrekanscinsindentanmlanabilir.
Optik UA
UAnn
1860 larda
1860larda James Clerk
Maxwellin tanmlad
elektro maynetik dalga
(1831- 1879)
(1831
Bu dalga modelinde elektrik

((E)) ve manyetik
y ((M))
E M C vektrler birbirine diktirler.
E & M hz vektrne diktir ve

E = Elektrik vektr C dorultusunda hareket
C = Ik hz ederler.
M= Manyetik vektr
Kaynak:http://picsicio.us/
Optik UA
UAnn
Elektrik ve manyetik alanlar
arasndaki deiimler elektrik ve
manyetikk dalgalarn
d l l h k
hareketine yoll
amaktadr ve bu hareketin hz da
k hzna eittir.
Bu
B yzden
d elektromanyetik
l kt tik bir
bi
enerji iin elektrik ve manyetik
alanlarn ayn anda varolmas ve
birbirlerini dalga hareketi iin
EE MM CC
tetiklemeleri gerekmektedir.
Elektromanyetik enerji bir
objeden dierine elektrik ve
E = Elektrik vektr
manyetik alan dalgalar olarak ve
C = Ik hz
sabit bir hzla (khz) iletilir.
M= Manyetik vektr
Kaynak:http://picsicio.us/
Optik UA
UAnn
Eelekro manyetik spektrum (EMS) gamma nlarndan radyo dalgalarna kadar
olan geni bir aralkta tanmldr. UAda, elektromanyetik dalgalar
elektromanyetik spektrumdaki dalgaboyu yerlerine gre sralanrlar
Dalgaboyu
l b
(metre)
Radyo Mikrodalga Kzltesi Grnr Mortesi
Frekans
(hz)
Kaynak:http://en.wikipedia.org/wiki/Electromagnetic_spectrum
Optik
p UAnn Temelleri- Electro
EMSde keskin snrlar yoktur.
UA sensrleri bir ya da daha fazla spekturmda alrlar
SpektralAlan Dalgaboyu
GammaInlar <0.03nm
Xnlar 0.03 300nm
UV 0 30 0.38nm
0.30 0 38 nm
Grnr 0.38 0.72nm
YaknKzltesi 0.72 1.30nm
Orta Kzltesi
OrtaKzltesi 1 30 3.00nm
1.30 3 00 nm
UzakKzltesi 7.0 1000nm
Mikrodalgaveradyodalgas >1000
Optik UA
UAnn
Elektromanyetik dalgaboyu serileri elektromanyetik aralklar olutururlar.
Elekromanyetik
y aralklar sreklilik gsteren
g dalgaboyu
g y blgeleriyle
g y
tanmlanrlar.
Belirli dalgaboylar belirli zellikleri bnyelerinde barndrmalarna ramen

elektromanyetik snf aralklar keskin hatlarla ayrlmamlardr.
ayrlmamlardr
Aralklarn bir ucunda uzun dalgaboylar ( dk enerjili radyo dalgalar), dier

ucunda ise ksa dalgaboylar (yksek enerjili gamma nlar) bulunmaktadr.
rnein; 0.4-0.7 m aras dalgaboylar grnr dalgaboylardr ve insan
gzyle, fotoraf makinas/kamera vb. ile ayrtedilebilirler.
Uzaktan alglama sensrlerinin yeryzne ilikin bilgi toplamasnda en ok

mikrodalga, kzltesi ve grnr dalgaboyu aralklar kullanlrlar.
Optik
Planckn
Planck n elektromanyetik teorisine gre yksek enerji seviyeleri uzun
dalgaboylarnda salanrlar. Yeryzndeki bir objeden yansyan
mikrodalga enerjisini lmek dk enerji seviyeleri yznden greceli
olarak daha zordur.
zordur te taraftan grnr ve kzltesi nmlar yksek
enerji seviyeleri dolaysyla daha kolay tespit edilirler.
Uzaktan alglama sreci yeryzndeki objelerden yaylan/yansyan
elektomanyetik enerjinin llmesine dayanmaktadr ve objelerin enerji
kaynaklaryla olan etkileimlerinin ortaya kartlmasn ierir.
Gne, yeryz iin bir elektromanyetik enerji kaynadr.
Yeryzndeki objelerden yaylan elektromanyetik enerji miktar,
miktar ilgili
objenin d s zellikleride kullanlarak kestirilebilir. Gne
elektromanyetik enerjisine dayal bu sistemler uzaktan alglama
terminolojisinde pasif uzaktan alglama sistemleri olarak adlandrlrlar.
adlandrlrlar
Pasif sistemlerin kendi enerjisi olmadndan alabilmes gne
enerjisinin varlna baldr.
Optik
Gne
G enerjisine
ji i ekk olarak
l k mikrodalga
ik d l d l b
dalgaboyu
aralndaki radar sistemleri de uzaktan alglama amal
olarak kullanlmaktadr.
kullanlmaktadr
Radar sistemlerinde enerji mikrodalga dalgaboylarnda,
pasif sistemlerden (gne enerjisine dayal sistemler) farkl
olarak sistemin kendisi tarafndan oluturulmaktadr.
Sistem enerjisini
j belli bir hedefe g gnderdikten sonra
objelerden geri yansyan enerji miktar alglayclar
tarafndan llmektedir.
Sistem kendi enerjisini kendisi rettiinden bu tip
sistemlere aktif uzaktan alglama sistemi de denmektedir.
Optik UA
UAnn
EMR atmosfer boyunca ilerlerken genel

yaps u faktrlere gre deiir:
Salma (scattering)
Emilme (absorbtion)
letilme (transmission)
Optik UA
UAnn
Salma (Scattering)enerjinin ynnn deimesi

durumuna denir. Bu yn deimesi atmosferdeki duman, kir,
su buhar vb. paracklar yznden olmaktadr. Enerjinin
iinde hareket ettii atmosferin kalnl,
kalnl paracklarn
younluk ve bykl ve elektromanyetik enerjinin
dalgaboyu vb. faktrler Salmann derecesini dorudan
etkilerler.
Salma 3 farkl ekilde olmaktadr:
Rayleigh Salmas
Mie Salmas
Seimsiz Salma
Optik UA
UAnn
Rayleigh Salmas (atmosferdeki paracklarn apnn enerjinin dalgaboyundan kk
olduu durum) Rayleigh Salmas atmosferin 910 km ykseklikteki ksmnda ve
atmosferde su buhar, polen, kir vb paracklarn olmad yerlerde youn olarak grnr.
Rayleigh Salmasnn miktar ile dalgaboyunun 4. dereceden kuvveti arasnda ters bir
orant vardr. Bu nedenle ksa dalgaboylar uzun dalgaboylarna gre atmosferden
geerken ok daha fazla Salma eilimine sahiptirler.
rnein mavi dalgaboyu krmzya gore 4 kat daha fazla dalr. Ultraviyole dalgaboyu
maviye
i gore 4 katk daha
d h fazla,
f l krmzya
k gore 16 katk daha
d h fazla
f l dalr.
d l Atmosferi
A f i mavii
olarak alglamamzn temel sebebi budur. Gnein yayd elektromanyetik enerji
atmosferden geerken grnr dalgaboylarndan mavi dierlerine gore daha fazla
d l
dalma urar.
G i douu
Gnein d ve bat
b t srasnda
d ise
i elektromanyetik
l kt tik enerjinin
ji i
atmosferde daha uzun yol katetmesi sonucu krmz ve turuncu atmosferde daha ok
dalma urar ve atmosfer kzl bir renk alr. Uzayda ise bu ekilde bir atmosferenerji
etkileimi olmad iin yeryznn uzaydan ekilen fotoraflarnda gkyz siyah olarak
grnr.
Optik UA
UAnn
nn Temelleri-
Temelleri Electro
Mie Salmas (atmosferdeki su buhar, polen, kir vb byk paracklarn
apnn, grnr ve kzltesi dalgaboylarna yakn veya ayn olduu durum)
Mie Salmas
Mi S l atmosferin
f i alt
l kksmlarna
l yakn
k (05
(0 5 km)
k ) ksmlarda
k l d gerekleir.
kl i
Atmosferdeki paracklarn younluu, boyutu ve ekli Mie Salmasn
dorudan etkileyebilirler.
Seimsiz Salma (atmosferdeki paracklarn apnn enerjinin dalgaboyundan

byk olduu durumda olur)
Boyutu 5 ve 100 m arasndaki su buhar paracklar atmosferdeki enerjinin

eit Salmasna yol aarlar ve bu yzden bulut ve sis paracklar beyaz renge
sahip olarak grlrler.
grlrler
Optik
Salma(Scattering)uzaktanalglamay3farklbiimdeetkiler:
Rayleigh dalmndan dolay elektromanyetik aralklarda mavi ve ultraviyole

bl l i kullansz
blgeleri k ll k b l edilmektedirler.
kabul dil k di l Bunun
B nedeni
d i yeryzndeki
d ki objelerden
bj l d
yansyp gelen enerji parlaklnn gkyz parlaklyla farknn ayrtedilememesidir.
Bu yzden pek ok uzaktan alglama sensr mavi ve ultraviyoleyi iine alan ksa
dalgaboylar iin sensr iermezler.
iermezler
Enerjinin ynnn Salma etkisiyle deimesi alclarn kendi alglama snrlar
iindeki objelerden gelen enerjiler dndaki objelerden de enerji almalarna sebep
olmaktadr Bu yzden sensrlerin alglad enerji,
olmaktadr. enerji gerekten gr alanndaki
objelerin enerji dzeyi olmayabilir. (Sensrn belli bir andaki gr
alaninstantaneous field of view of the sensor (IFOV))
Salma etkisi objelerin alglanan kontrastn bozucu etkiye sahip olabilir ve
yeryzndeki objeler kendi parlaklk deerlerinden daha az yada daha ok
parlakla sahip olarak gzkebilirler ve bu da karar vericiler tarafndan yanltc
olabilir.
Optik UAnn Temelleri- Electro
EMRninatmosferleEtkileimi:EMRatmosferdengeerkenbirksmemilirbirksmda
iletilerekyeryzneular.
Emilme (absorption) Atmosferik gazlarn etkisiyle enerjinin kaybolmasna emilme denir.

E il
Emilmeye neden
d olan l 3 ana gaz vardr.
d Ozon(O3),
O (O3) karbondioksit
k b di k it (CO2) ve su buhar
b h
(H2O).
Ozon atmosferin stratosfer denilen blgesinde (yeryznden yaklak 2030 km
mesafede) youn olarak bulunur.
bulunur Ozon ksa dalgaboylarn (0.24
(0 24 m den kk
ounlukla ultraviyole dalgaboylar) emerek yeryznde canllar iin yaanabilir bir
ortam olumasna katkda bulunur.
Karbondioksit atmosferin alt ksmlarnda bulunur ve orta ve uzak kzltesi

dalgaboylarn emer (en byk emilebilen dalgaboylar 13 ile 18 m arasdr).
Su buhar atmosferin alt ksmlarnda bulunur. Ozon ve karbondioksitin atmosferdeki

konsantrasyon oranlar yaklak olarak sabit olmakla birlikte su buhar konsantrasyonu
zamana ve mekana bal olarak deiiklik
ggstermektedir. Yamur
ormanlar vb. nemli
alanlar en ok su buhar konsantrayonu barndrrken , l vb. kuru alanlar en dk su
buhar konsantrasyonuna sahiptirler.
EMRninatmosferleEtkileimi:EMRatmosferdengeerkenbirksmemilirbirksmda
iletilerekyeryzneular.
letilme(Transmission)Elektromanyetikenerjininatmosferikpencereleraraclyla
d d
dorudanatmosferdengemesiilemineiletilmedenir.
t f d i i l i il til d i
Belirli bir kalnl olan bir objenin elektromanyetik enerjiyi iletimi ise geirgenlik
(transmittance) olarak adlandrlr.
adlandrlr Geirgenlik,
Geirgenlik objeye gelen elektromanyetik enerjinin
iletilen enerjiye olan oran olarak tanmlanabilir. Bir objenin geirgenlii, objenin kalnl
ve gelen enerjinin dalgaboyuna baldr.
Yeryzndeki objeler tarafndan emilen enerji tekrar yaylma urar. urar Bu nedenle
yeryzne gelen 100 birimlik bir enerji 113 birim olarak tekrar uzayda yaylma urar.
Karbondioksit ve su buhar uzun dalgaboylarn emdikleri iin yeryznden yaylan
enerjinin byk ksm tekrar atmosferde hapsedilmi olur. Bu durum 2 temel yeryz
olayna yol aar. Birincisi alt atmosfer snarak souk havayla yer deitirir. kincisi de
yeryzndeki objelerde (su, toprak, bitki rts vb.) buharlama olur. Elektromanyetik
enerjinin
j kalan ksm ise atmosferik ppencere kanallarndan ggeerek
tekrar uzaya
y ular
ve
pasif uzaktan alglama sensrleri tarafndan alglanr.
Optik
EMSdan da grlecei gibi UA iin spektrumun yaklak % 50si kullanlabilir (Dalga
boyunun 0-22 m aral) nk gneten gelen enerjinin sadece bir ksm
atmosferden geip yer yzne ular. Sadece atmosferik gazlarn emme
bandlarnn dnda kalan dalga boylar UA
UAda
da kullanlr.
kullanlr Bu alanlara atmosferik
pencereler denir.
UV Visible Near-Mid IR Thermal IR Far IR
O3 H2 O CO2 H2O O3 CO2
0.3 0.5 1.0 2.0 3.0 4.0 5.0 10 15 20 30

Wavelength (m)
EMRnin yeryz objeleri ile etkileimi: Atmosferden

geerek yeryzne ulaan enerji yeryzndeki objelerle
etkileime girer.
girer Bu etkileim 3 olayla sonulanr:
Yansma
Yansma (reflection)
Emilme (absorption)
letilme (transmission)
EMRnin yeryz objeleri ile etkileimi: Enerji korunumu

kanununa gre yeryzndeki bir obje yzeyiyle etkileime giren
enerjinin toplam yansyan, emilen ve iletilen enerjiye eittir.
B 3 ilemin
Bu i l i hangi
h i dzeyde
d d gerekletii
kl tii ise
i objebj zelliklerine,
llikl i enerjinin
ji i
dalga boyuna ve obje yzeyine hangi ayla geldiine baldr.
Elektromanyetik enerjinin yeryznde emilen ksm yzey snmasna ve

daha sonra bu snn s enerjisi olarak iletilmesine yol aar.
EMR yer yzne ulatnda ilemden geer:
yanstlr
y
emilir ve/veya Gelenenerji
geirilir
Yanstlanenerji
Emilenenerji Geirilenenerji
LillesandandKiefer(2000)
EMRnin
EMR ninyeryzobjeleriileetkileimi:
yeryz objeleri ile etkileimi:
Yansmaenerjinin bir yzeye arparak yn deitirmesi olaydr. Yansmann derecesi

yzey przllk zelliklerine ve enerjinin dalgaboyuna baldr.
Yzey przl dalgaboyundan kk yansmalar aynasal olan yansmalar (specular

reflection)
fl i ) olarak
l k tanmlanr.
l B tip
Bu i yansmalar l yzeyin
i neredeyse
d przsz
olduu
ld
ayna benzeri objeler, parlak metaller, su yzeyleri vb. gerekleir. Enerjinin objeye
arpma as ile yansma as birbirine eittir. Obje yzeyi enerjinin dalgaboyundan
d h przsz
daha olduu
ld iin
i i bu
b tip
ti yansmalarda
l d gelenl enerjinin
ji i neredeyse
d t
tamam t k
tek
bir yne yansr.
EMRninyeryzobjeleriileetkileimi:
YansmaYzey przlnn dalgaboyundan byk olduu yansmalar ise dalan

yansmalar (diffuse reflections) olarak adlandrlr. Mkemmel bir dalan
yansmada enerji tm ynlere eit olarak dalr.
dalr 1728
17281777
1777 arasnda yaam
Johann lambertin dalan yansmann temellerini ekillendirdii almalarda
dalan yansma zellii gsteren objeler Lamberte ait (Lambertian yzeyler)
olarak adlandrlmlardr.
Dalan
yyansmalar uzaktan alglamada
g ok nemli bir
yere sahiptir ve yeryznn dank yansma zelliklerinin belirlenmesinde
kullanlrlar.
EMR i
bj l i il tkil i i
Dnyadaki
y objelerin
j ou,
, hem aynaya
y y zg
g hem de dalan
yyansma zelliini

gsterirler.
Dalan yansmalar yeryzndeki objelerin yzeylerinin spektral zelliklerini

belirlerler.
Elektromanyetik aralklarn grnr dalgaboyunda olan ksmnda bu zellik

eitlenmeleri renk olarak adlandrlr. rnein grnr araln krmz
dalgaboyunu yanstan objeler (0.60.7 m) krmz olarak grnrler.
Dalan
l yansmalar
l ayn zamandad farkl
f kl dalgaboylarnda
d l b l d objelerin
b l nasll
grndn de belirlerler. rnein, Mikrodalga dalgaboylarnda (1mm 1 m)
dzgn tanecikli kumu olan bir kumsal przsz bir yzey olarak gzkrken,
aktif
ktif uzaktan
kt alglamada
l l d ayn blge
bl grnr
dalgaboylarnda
d l b l d przl
l ve kaba
k b bir
bi
yzey olarak grnecektir.
Aynasalyansma(specular
reflection)sukaynaklar,ayna,
parlakmetallergibineredeyse
przszyzeylerdeoluur
DankYansma AynasalYansma
Dankyansma(diffusereflection)
farkldalgaboylarndaizlenebilen
nesnelerinbelirlenmesiyolunu
oluturur.
AynasalYansma
Spekularite=1.0
Kaynak:http://naturalfrequency.com/wiki/Incident_Solar_Radiation
Optik UA
UAnn
nn Temelleri-
Temelleri Electro
Aynasalyansmasonuculimandakidenizaralarnnayrntlar
grlememektedir
UA sensrlerinin kaydettii enerji atmosfer tarafndan her zaman deimektedir.
UAda en ok objelerce yanstlan enerji nemlidir.
Y k
Yerkre t d ki malzemelrin
stndeki l l i farkl
f kl yansma zellikleri
llikl i UAd bunlarn
UAda b l
alglanmasn salar
Kaynak:http://ivm.cr.usgs.gov/helppage.php
EMR i
bj l i il tkil i i
Obje
j yyzeylerinin
y yyansma zellikleri ayn
y zamanda spektral
p yyansma zelliklerini belirler.
Farkl dalgaboylar iin obje yzeylerinin yansma zellik grafikleri salanabilir. Bu
grafikler yeryzndeki objelerin yansmaya ilikin zel imzalar olarak belirlenir ve
uzaktan alglama almalarnda yaygn olarak kullanlrlar.
rnein su, l, toprak, kar ve bitki rtsnn farkl dalgaboylarndaki farkl yansma
zellikleri incelenebilir ve amalar dorultusunda kullanlabilir. rnein, karn 0.31
m dalgaboyunda en yksek, 1.5 and 2.0 m dalgaboyu aralnda en dk yansma
deerlerini verdii, suyun 0.8 m den byk dalgaboylar iin yansma vermedii vb.
grlebilir. Unutulmamas gereken nokta farkl dalgaboylarndaki bu yansma
d l
deerlerinin ideal
d l zelliklerdeki
ll kl d k objeler
b l iin geerlil olduudur.
ld d Farkl
kl saflkta
fl k ve
zelliklerdeki kar, su vb. objelerin yansmaya ilikin imzalar farkllaabilir.
EMRninyeryzobjeleriile
EMR i bj l i il
etkileimi:
rnein
su,, l,, toprak,
p , kar ve bitki rtsnn
farkl dalgaboylarndaki farkl yansma
zellikleri incelenebilir ve amalar
dorultusunda kullanlabilir. rnein, karn
0.31 m dalgaboyunda en yksek, 1.5 and
2.0 m dalgaboyu aralnda en dk
yansma deerlerini verdii, suyun 0.8 m
den byk dalgaboylar iin yansma
vermedii vb. grlebilir. Unutulmamas
gereken nokta farkl dalgaboylarndaki bu
yansma deerlerinin
d l ideal
d l zelliklerdeki
ll kl d k
objeler iin geerli olduudur. Farkl saflkta
ve zelliklerdeki kar, su vb. objelerin
yansmaya ilikin
ili ki imzalar
i l farkllaabilir.
f kl l bili
Optik
Topran yansma zelliklerini etkileyen

f kt l
faktrler:
Tane bykl
Yzey przll
Demiroksit miktar
Organik madde miktar
Nemlilik
Optik
Kuru ve ince taneli

topraklar iri tanenlilere
gre daha ok yansma
verirler
Ancak toprak slak
olduunda iti taneli
tpraklar suyu daya ok
geirdiinden ince taneli
slak topraklara gre
daha ok yansma
veririler
Bitkilerin yansma zellilklerini etkileyen

f kt l
faktrler:
Bitkinin su ierii
Kolorofil ierii
Hcre yaps
Grnr dalga boylar bitki

pigmentleri hakknda bilgi verir
Hcre yaps yakn IR ve su ierii

Mid-IR dalga boylerndan elde
edilebilir.
NIR blgesinde EM enerjinin byk

bir blm (% 30-50) yansr ve
geri kalan iletilir. ok az bir
blm sourulur.
sourulur
Her bitkinin hcre yaps farkllk gsterdiinden NIRda bitkilerin ayrlmas

mmkn olabilmektedir.
Salksz bitkilerin hcre yaps deitiinden NIR blgesi bitkinin sal

konusunda da bilgi vermektedir.
Bitki rtsnn farkl tabakalar halinde bulunmas yansma ve iletilme

zelliklerini deitirdiindn bitki rts kalnl da yine NIR blgesinden
bulunabilir.
Bitki rts kalnlatka krmz blgedeki yansma azalr ve NIRdaki

yansma artar.
artar Bu zellik bitki indislerinin eldesinde kullanlr (NDVI).
(NDVI)
Su ktlelerinin yyansma zelliklerini etkileyen

y
faktrler:
Derinlik
Safszlklar
Yzeyin duraanl
Suyun spektral yansma grafii incelendiinde 0.7
m den byk dalgaboylarnda (yakn kzltesi,
termal bantlar vb.)
vb ) suyun ok az yansma verdii
veya yansma vermedii grlmektedir.
Elbette bu derin ve temiz su kaynaklar iin

geerlidir. Bulank ok geirgen olmayan bol klorofil
sediment vb. ieren su kaynaklar farkl yansma
zellikleri gsterebilirler.
Bu tip su kaynaklar grnr ve yakn kzltesi

dalgaboylarnda
g y yyksek yyansma vermektedirler.
Suda klorofilin varl mavi dalgaboylarnn (0.40.5
m) emilmesine ve yeil dalgaboylarnn (0.50.6
m) yansma deerlerinin artmasna yol amaktadr.
Temizsu,enerjiyimaviveyeil
, jy y
dalgaboylarndayksek
YeniKar orandageirmektevesualt
zelliklerinin
aratrlabilmesine olanak
aratrlabilmesineolanak
salamaktadr.Sudakidier
zelliklerinznmoksijen,
Buzkar pHvb.dorudanuzaktan
alglama ile saptanmas
alglamailesaptanmas
Buzul zordur.Fakatyinededolayl
olarakbuzelliklerinortaya
KirliBuzul kartlmasuzaktanalglama
ile mmkn olabilmektedir
ilemmknolabilmektedir.
Kaynak:http://www2.hawaii.edu/~jmaurer/albedo/
Kaynaka
Fussel, JJ., Rundquist

Fussel Rundquist, DD. and Harrington
Harrington, JJ.A.,
A 1986
1986. On
On Defining Remote Sensing
Sensing,
Photogrammetric Engineering and Remote Sensing, Vol. 52, No. 9, pp. 1507-1511.
Holz R. K, 1973. The Surveillant Science Remote Sensing of the Environment,
Houghton Miffling Co. Boston.
Lillesand T
Lillesand, T.M.
M and Kiefer
Kiefer, RR.W.,
W 2000
2000. Remote Sensing and Image Interpretation
Interpretation,
John Wiley and Sons. Inc., USA
Campbell, J.B., 2008. Introduction to Remote Sensing, Fourth Ed., The Guilford
Press, New York, USA.
Cracknell A
Cracknell, A.P.
P and Hayes L L., 2007
2007. Introduction to Remote Sensing
Sensing, Second EdEd.,
CRC Press, Boca Raton, USA.
Schowengerdt, R.A., 1997. Remote Sensing Models and Methods for Image
Processing, Second ed., Academic Press, San Diego, USA.
Aranof S.
Aranof, S 2005.
2005 Remote Sensing for GIS Managers,
Managers ESRI Press,
Press California
California, USA
Rencz A.N. 1999. Remote sensing for the earth sciences. Manual of remote sensing.
John Wiley and Sons. 3rd Edition, Volume 3, USA.
Ustin S.L. 2004. Remote sensing for natural resource management and
environmental
i t l monitoring.
it i M
Manuall off remotet sensing.
i JJohn
h Wil
Wiley anddSSons. 33rd
d
Edition, Volume 4, USA.
Verbyla, D.L. 1995. Satellite remote sensing of natural resources.CRC Press LLC,
USA.
Ak Lisans Bilgisi
################################################################################
UADMK - Ak
A k Lisans Bilgisi
Bu ders malzemesi renme ve retme yapanlar tarafndan ak lisans kapsamnda cretsiz olarak
kullanlabilir. Ak lisans bilgisi blm yani bu blmdeki, bilgilerde deitirme ve silme yaplmadan
kullanm ve gelitirme gerekletirilmelidir. erikte gelitirme deitirme yapld takdirde katklar
blmne sadece ekleme yaplabilir. Ak lisans kapsamndaki malzemeler dorudan ya da trevleri
kullanlarak gelir getirici faaliyetlerde bulunulamaz. Belirtilen kapsam dndaki kullanm ak lisans
tanmna aykr olduundan kullanm yasad olarak kabul edilir, ilgili ak lisans sahiplerinin ve
kamunun tazminat hakk domas szkonusudur.
Katklar:
Do. Dr. H. ebnem Dzgn, ODT, 04/10/2010, Metnin hazrlanmas
#################################################################################

Uzaktn Algılama

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Uzaktn Algılama

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Uzaktan Alglamaya Giri

Amerikan i savanda birleik

Kular doru bir hat boyunca uup geri

1908de, Wilbur Wright ve

II. Dnya savann sonlarnda

1980lerde ABD ve Fransa Uydu grntlerini pazarlayan en nemli aktrlerdi

ABDLANDSAT4 (1982) ve LANDSAT5 (1984): 7Kanall okbandl 30 m.lik ve 15 m.

FransaSPOT1 (1986) ve SPOT2 (1990): 20m ok bandl ve 10 m. PAN (monopan)

PERSPEKTFI PERSPEKTFII PERSPEKTFI

YerPlatformlar AktifSistemler PankromatikSistemler

HavaAralar PasifSistemler Multispektralsistemler

ki temel gruba ayrlr:

Pasif sistemler UA iin herhangi bir enerji retmezler

Aktif sistemler kendi enerjilerini retirler ve yansttklar enerjinin geriye

Grnt eldesi hzldr.

Byk alanlarda daha ucuzdur.

Grntler saysal formatta olduu iin gzn ayrt edemeyecei

Dnyann her yeri ii elde edilebilir

Daha sk ve gncel grnt elde edilebilir

EMR enerjinin (k,

Elektromanyetik dalgalarn 3 temel zellii

Bu dalga modelinde elektrik

E & M hz vektrne diktir ve

Radyo Mikrodalga Kzltesi Grnr Mortesi

UA sensrleri bir ya da daha fazla spekturmda alrlar

Belirli dalgaboylar belirli zellikleri bnyelerinde barndrmalarna ramen

Aralklarn bir ucunda uzun dalgaboylar ( dk enerjili radyo dalgalar), dier

Uzaktan alglama sensrlerinin yeryzne ilikin bilgi toplamasnda en ok

EMR atmosfer boyunca ilerlerken genel

Salma (Scattering)enerjinin ynnn deimesi

Seimsiz Salma (atmosferdeki paracklarn apnn enerjinin dalgaboyundan

Boyutu 5 ve 100 m arasndaki su buhar paracklar atmosferdeki enerjinin

Rayleigh dalmndan dolay elektromanyetik aralklarda mavi ve ultraviyole

Emilme (absorption) Atmosferik gazlarn etkisiyle enerjinin kaybolmasna emilme denir.

Karbondioksit atmosferin alt ksmlarnda bulunur ve orta ve uzak kzltesi

Su buhar atmosferin alt ksmlarnda bulunur. Ozon ve karbondioksitin atmosferdeki

UV Visible Near-Mid IR Thermal IR Far IR

O3 H2 O CO2 H2O O3 CO2

0.3 0.5 1.0 2.0 3.0 4.0 5.0 10 15 20 30

EMRnin yeryz objeleri ile etkileimi: Atmosferden

EMRnin yeryz objeleri ile etkileimi: Enerji korunumu

Elektromanyetik enerjinin yeryznde emilen ksm yzey snmasna ve

Yansmaenerjinin bir yzeye arparak yn deitirmesi olaydr. Yansmann derecesi

Yzey przl dalgaboyundan kk yansmalar aynasal olan yansmalar (specular

YansmaYzey przlnn dalgaboyundan byk olduu yansmalar ise dalan

Dalan yansmalar yeryzndeki objelerin yzeylerinin spektral zelliklerini

Elektromanyetik aralklarn grnr dalgaboyunda olan ksmnda bu zellik

Topran yansma zelliklerini etkileyen

Kuru ve ince taneli

Bitkilerin yansma zellilklerini etkileyen

Grnr dalga boylar bitki

Hcre yaps yakn IR ve su ierii

NIR blgesinde EM enerjinin byk

Her bitkinin hcre yaps farkllk gsterdiinden NIRda bitkilerin ayrlmas

Salksz bitkilerin hcre yaps deitiinden NIR blgesi bitkinin sal

Bitki rtsnn farkl tabakalar halinde bulunmas yansma ve iletilme

Bitki rts kalnlatka krmz blgedeki yansma azalr ve NIRdaki

Su ktlelerinin yyansma zelliklerini etkileyen

Elbette bu derin ve temiz su kaynaklar iin

Bu tip su kaynaklar grnr ve yakn kzltesi

Fussel, JJ., Rundquist

You might also like