You are on page 1of 85

Namo Tassa Bhagavato Arahato Sammsambuddhassa

1
20151031

- 38

1-3

2
4-6

7-10

10

11-13

11

12

13

14-17

14

15

3
16

17

18-21

18

19

20

21

22-30

22

23

24

25

26

27

28

29

4
30

31-34

31

32

33

34

35-38

35

36

37

38

5
20151103

5. Magalamuttama-sutta

1. Eva me suta eka samaya bhagav


svatthiya viharati jetavane anthapiikassa
rme.

paramattha-jotik

1. idni evamiccdi-phassa, attha nnappakratoti


evamdimtikya sagahitatthappaksanattha vuccate
evanti aya saddo upam-upadesa-sampahasana-
garahaa-vacanasampaiggah-akra-nidassana-
vadhradsu atthesu dahabbo.
[ ]

evanti

1 2 3 4 5 6

7 8

6
1 tath hesa eva jtena maccena, kattabba kusala
bahunti evamdsu (dha. pa. 53) upamya dissati.

upamya

2 eva te abhikkamitabba, eva te


paikkamitabbantidsu (a. ni. 4.122) upadese.

upadese

3 evameta bhagav, evameta sugatti evamdsu (a. ni.


3.66) sampahasane.

a. ni. 4.21

sampahasane

4 evameva panya vasal yasmi v tasmi v tassa


muakassa samaakassa vaa bhsatti evamdsu
(sa. ni. 1.187) garahae.

garahae
7
5 eva, bhanteti kho te bhikkh bhagavato paccassosunti
evamdsu (ma. ni. 1.1) vacana-sampaiggahe.

d. ni. 2.3; ma.

ni. 1.1 vacanasampaiggahe

6 eva by kho aha, bhante, bhagavat dhamma


desita jnmti evamdsu (ma. ni. 1.398) kre.

kre

* eva by kho

* kra m. , , , , , , .

7 ehi tva, mavaka, yena samao nando


tenupasakama, upasakamitv mama vacanena samaa
nanda appbdha apptaka lahuhna bala
phsuvihra puccha. subho mavo todeyyaputto
bhavanta nanda appbdha apptaka lahuhna
bala phsuvihra pucchatti, evaca vadehi sdhu kira
bhava nando yena subhassa mavassa todeyyaputtassa

8
nivesana, tenupasakamatu anukampa updyti
evamdsu (d. ni. 1.445) nidassane.

evaca

sdhu

10

nidassane

8 ta ki maatha klm, ime dhamm kusal v akusal


vti? akusal, bhante. svajj v anavajj vti? svajj,
bhante. viugarahit v viuppasatth M..86 vti?
viugarahit, bhante. samatt samdinn ahitya dukkhya
savattanti no v, katha vo ettha hotti? samatt, bhante,
samdinn ahitya dukkhya savattanti, eva no ettha
hotti evamdsu (a. ni. 3.66) avadhrae.

9
avadhrae

idha pana kra-nidassan-vadhraesu dahabbo.

ti_evamdsu|> tattha kratthena evasaddena


etamattha dpeti nnnaya-nipua-manekajjhsaya-
samuhna attha-byajana-sampanna vividha-
pihriyadhammattha-desan-paivedha-gambhra
sabbasattna sakasakabhsnurpato
sotapathamgacchanta tassa bhagavato vacana
sabbappakrenako samattho vitu, sabbathmena pana
sotukmata janetvpi eva me suta, maypi
ekenkrena sutanti.
kratthena

[ ]

maypi sg.

10
instr. /abl. krena

[ ]

ti_evamdsu|> nidassanatthena nha sayambh, na


may ida sacchikatanti attna parimocento eva me
suta, maypi eva sutanti idni vattabba sakalasutta
nidasseti.

nidassanatthena sayabh

may sg. instr./abl.

[ & ]

may sg. instr./abl. [ ]

ti_evamdsu|> avadhraatthena etadagga, bhikkhave,


mama svakna bhikkhna bahussutna yadida
nando, gatimantna, satimantna, dhitimantna,
upahkna yadida nandoti (a. ni. 1.219-223) eva
bhagavat(sg. instr. /abl. ) pasatthabhvnurpa attano
dhraa-bala dassento sattna sotu-kamyata janeti
eva me suta, taca kho atthato v byajanato v
annamanadhika, evameva, na aath dahabbanti.

11
avadhraatthena

1.219-234

[ ]

[ ]

evameva

jetavaneti ettha attano paccatthikajana jintti jeto, ra v


attano paccatthikajane jite jtoti jeto, magalakamyatya v
tassa eva nmameva katantipi jeto.
jeta-vane jint

jeto jite jto

jeto

jeto

12
vanayatti vana, attasampadya sattna bhatti kreti,
attani sineha uppdetti attho.
/ [ ] / /

bhatti

jeta-vana n.

jeto jayati=jeti=jinti=jintiji v. ,

jta =janati pp./a. , ,

vana n. 1. . 2. , .

anthapiikassa rmeti ettha sudatto nma so gahapati


mtpithi kata sabbakmasamiddhitya tu
vigatamalamaccheratya karudiguasamagitya ca
niccakla anthna, tena anthapiikoti sakhya gato.
sudatta

ettha ca jetavaneti vacana purima-smi-parikittana,


anthapiikassa rmeti pacchima-smi-parikittana.
kimetesa parikittane payojananti?
13

Atha kho aatar devat abhikkantya rattiy abhikkanta-


va kevalakappa jetavana obhsetv yena bhagav
tenupasakami; upasakamitv bhagavanta abhivdetv
ekamanta ahsi. Ekamanta hit kho s devat
bhagavanta gthya ajjhabhsi

2.

Bah dev manuss ca, magalni


acintayu;

kakhamn sotthna, brhi


magalamuttama.

14
bahti aniyamita-sakhy-niddeso, tena anekasat anekasahass
anekasatasahassti vutta hoti.

dibbantti dev, pacahi kmaguehi kanti, attano v siriy


jotentti attho.
[ ]

apica devti tividh dev sammuti-upapatti-visuddhivasena.


yathha devti tayo dev sammutidev, upapattidev,
visuddhidev.

tattha sammutidev nma rjno deviyo rjakumr. upapattidev


nma ctumahrjike deve updya taduttaridev. visuddhidev
nma arahanto vuccantti. tesu idha upapattidev adhippet.

15
manuno apaccti manuss. por pana bhaanti manaso
ussannatya manuss.
Mano

te jambudpak, aparagoynak, uttarakuruk,


pubbavidehakticatubbidh, idha jambudpak adhippet.

jambudpa

20151105

magalanti mahanti imehi sattti magalni, iddhi vuddhica


ppuantti attho.
/

acintayunti cintesu.

kakhamnti icchamn patthayamn pihayamn.

sotthnanti sotthibhva, sabbesa dihadhammika-


samparyikna sobhanna sundarna kalyna

16
dhammnamatthitanti vutta hoti.

brhti desehi paksehi, cikkha vivara vibhaja uttnkarohi.

brti =pabrti, v. , , . brhi(imp. / ~)

magalanti iddhi-kraa vuddhi-kraa sabba-sampatti-


kraa.
[ ]

uttamanti visiha pavara sabba-loka-hita-sukhvahanti.

3.

Asevan ca blna, paitnaca


sevan;

Pj ca pjaneyyna, eta
magalamuttama.

17
evameta devaputtassa vacana sutv bhagav asevan ca
blnanti gthamha. tattha asevanti abhajan apayirupsan.

asevanti

blnanti balanti assasantti bl , assasita-passasita-mattena


jvanti, na pa-jvitenti adhippyo.

[ ]

paitnanti paantti pait, sandihika-samparyikesu


atthesu agatiy gacchantti adhippyo. tesa paitna.
/ paa=bhaati

sevanti bhajan payirupsan tasahyat tasampavakat


tasamagit.

18
* 76

76

pjti sakkra-garukra-mnana-vandan.

pjaneyynanti pjrahna.

eta magalamuttamanti y ca blna asevan, y ca


paitna sevan, y ca pjaneyyna pj, ta sabba
sampietv ha eta magalamuttamanti.

[ ]

idni yasm ya yattha magala. vavatthapetv ta tassa,


magalatta vibhvayeti iti mtik nikkhitt, tasm ida vuccati
evametiss gthya blna asevan, paitna sevan,
pjaneyynaca pjti ti magalni vuttni.
mtik [ ]

19
tattha blna asevan bla-sevana-paccaya-bhaydi-parittena
ubhaya-lokattha-hetutt, paitna sevan pjaneyyna pj
ca tsa phala-vibhti-vaanya vuttanayeneva nibbna-
sugati-hetutt magalanti veditabb.
[ ]

[ ]

20151107

4.

Patirpa-desa-vso ca, pubbe ca


katapuat;

20
Atta-sammpaidhi ca, eta
magalamuttama.

tattha pahama-gthya tva patirpoti anucchaviko.

desoti gmopi nigamopi nagarampi janapadopi yo koci sattna


nivso okso.

vsoti tattha nivso.

pubbeti pur attsu jtsu.

katapuatti upacita-kusalat.

attti citta vuccati sakalo v attabhvo,

21
samm-paidhti tassa attano samm paidhna niyujana .
/ /

patirpa-desavso nma yattha catasso paris vicaranti,


dndni puakiriyavatthni vattanti, navaga satthu ssana
dibbati, tattha nivso sattna puakiriyya paccayatt
magalanti vuccati.
[ ]

dibbati

[ ]

* 1 2 3 4 5 6 7 8 9

22

pubbe katapuat nma atta-jtiya buddha-paccekabuddha-


khsave rabbha upacita-kusalat, spi magala. kasm?
buddha-paccekabuddha-sammukhato dassetv buddhna
22
buddhasvakna v sammukh sutya catuppadikyapi gthya
pariyosne arahatta ppetti katv.

pariyosne, n. pl. loc.

yo ca manusso pubbe katdhikro ussannakusalamlo hoti, so


teneva kusalamlena vipassana uppdetv savakkhaya
pputi yath rj mahkappino aggamahes ca. tena vutta
pubbe ca katapuat magalanti.
ussanna-kusalamlo

katdhikro

vipassana

Mahkappino

attasammpaidhi nma idhekacco attna dussla sle


patihpeti, assaddha saddh-sampadya patihpeti,
macchari cga-sampadya patihpeti. aya vuccati
attasammpaidhti, eso ca magala. kasm? dihadhammika-
samparyika-verappahna-vividhnisasdhigama-hetutoti.
dussla

23
sle patihpeti sle bjni

patihpeti

vera adhigama

20151110

SN.3.17/(7). Appamda-sutta
3.17

yu arogiya vaa, sagga ucckulnata;


Ratiyo patthayantena, ur aparpar.

/ /

Appamda pasasanti, puakiriysu pait;


Appamatto ubho atthe, adhiggahti paito.

24
Dihe dhamme ca yo attho, yo cattho samparyiko.
Atthbhisamay dhro, paitoti pavuccatti.

abhisamaya dhro

5.

Bhusaccaca sippaca, vinayo ca


susikkhito;

Subhsit ca y vc, eta


magalamuttama.

idni bhusaccacti ettha bhusaccanti bahussuta-bhvo.


bhu -sacca

bahu -suta

sippanti ya kici hatthakosalla.


/

25
vinayoti kya-vc-citta-vinayana.

susikkhitoti suhu sikkhito.

subhsitti suhu bhsit.

yti aniyata-niddeso.

vcti gir byappatho.


=

Vin 2, 5. pcittiyakaa, 1. musvdavaggo,

1. musvdasikkhpada, para. 7

3. sampajna-musvdo nma visavdana-purekkhrassa vc, gir, byappatho,

vacbhedo, vcasik viatti, aha anariyavohr adiha diha meti, assuta suta
meti, amuta muta meti, avita vita meti, diha adiha meti, suta

assuta meti, muta amuta meti, vita avita meti.

purekkhra

Vin-a 2, 5. pcittiyakaa, 1. musvdavaggo, 1.

musvdasikkhpadavaan, para. 5

26
3. visavdana-purekkhrassti visavdana-citta purato katv vadantassa.

vcti micchvc-pariypanna-vacana-samuhpik cetan.


/ [ ]

girti tya cetanya samuhpita-sadda dasseti.

/ pita

byappathoti vacana-patho; vcyeva hi aesampi dihnugatim-pajjantna


pathabhtato byappathoti vuccati.
/

vacbhedoti vacsaitya vcya bhedo; pabheda-gat vc eva eva vuccati.


[ ]

vcasik viattti vac-viatti.


/ viatti

Atthavaan pana eva veditabb bhusacca nma ya


ta sutadharo hoti sutasannicayoti (ma. ni. 1.339; a. ni. 4.22) ca
idhekaccassa bahuka suta hoti, sutta geyya
veyykaraanti ca (a. ni. 4.6) evamdin nayena
satthussanadharatta vaita, ta akusalappahna-
kusaldhigamahetuto anupubbena paramatthasacca-
sacchikiriy-hetuto ca magalanti vuccati.

1.339 4.22

27
Vuttaheta bhagavat

Sutav ca kho, bhikkhave, ariyasvako akusala pajahati,


kusala bhveti, svajja pajahati, anavajja bhveti,
suddhamattna pariharatti (a. ni. 7.67).

183. nha, bhikkhave, dikeneva ardhana vadmi; api


ca, bhikkhave, anupubba-sikkh anupubba-kiriy anupubba-
paipad ardhan hoti.

kathaca, bhikkhave, anupubbasikkh anupubbakiriy


anupubbapaipad ardhan hoti?

28
idha, bhikkhave, saddhjto upasakamati, upasakamanto
payirupsati, payirupsanto sota odahati, ohitasoto dhamma
suti, sutv dhamma dhreti,

upasakamati

payirupsati

sota odahati

dhamma suti

dhamma dhreti

[ ]

Aparampi vutta
dhatna dhammna attha upaparikkhati, attha
upaparikkhato dhamm nijjhna khamanti,
dhammanijjhnakkhantiy sati chando jyati, chandajto ussahati,
usshetv tuleti, tulayitv padahati, pahitatto samno kyena ceva
paramasacca sacchikaroti, paya ca na ativijjha

passati. MN70. Kgirisutta

atthamupaparikkhati

dhamm nijjhna khamanti

sati chando jyati

ussahati

tulayati

padahati

29
paramattha-sacca sacchikaroti


70 / 195

sotpattiyaga

Sappurisa-sasevo

saddhammas-savana

yoniso-manasikro

dhammnudhammap-paipatti

* 55.2

T26 463b

T31. 386a

30
- =

- 1 2 3 4

20151112

Apica agrika-bhusaccampi ya anavajja, ta


ubhayalokahitasukhvahanato magalanti veditabba.
anavajja

Sippa nma agrikasippaca anagrikasippaca. Tattha


agrikasippa nma ya parparodha-virahita akusala-
vivajjita maikra-suvaakra-kammdika, ta idha-lokatth-
vahanato magala.

[ ] parparodha-virahita akusala-

vivajjita

31
Anagrikasippa nma cvara-vicraa-sibbandi-samaa-
parikkhrbhisakharaa, ya ta idha, bhikkhave, bhikkhu
yni tni sabrahmacrna uccvacni ki karayni, tattha
dakkho hottidin (d. ni. 3.345; 360; a. ni. 10.17) nayena tattha
tattha savaita, ya nthakaro dhammoti ca vutta, ta
attano ca paresaca ubhayalokahitasukhvahanato magalanti
veditabba.
parikkhra

abhisakharaa

sabrahmacrna

karayni dakkho /

savaita

nthakaro dhammo

nthakaro dhammo

dhammo nthakarao 10.18

Vinayo nma agrikavinayo ca anagrikavinayo ca. Tattha


agrikavinayo nma dasa-akusala-kammapatha-viramaa, so
tattha susikkhito asakilespajjanena cra-gua-vavatthnena

32
ca ubhaya-lokahita-sukhvahanato magala.

susikkhito

Anagrikavinayo nma sattpattikkhandha-anpajjana, sopi


vuttanayeneva susikkhito, catuprisuddhisla v
anagrikavinayo, so yath tattha patihya arahatta pputi,
eva sikkhanena susikkhito lokiya-lokuttara-sukhdhigama-hetuto
magalanti veditabbo.
sattpattikkhandha

/ susikkhito

[ ] / patihya

susikkhito

Subhsit vc nma musvddi-dosa-virahit. Yathha cathi,


bhikkhave, agehi samanngato vc subhsit hotti (su. ni.
subhsitasutta). Asamphappalp vc eva v subhsit.
Yathha

sampha-palp

[ ]
33
palpa m.

1. , , .

2. , , , . palapana=palapita(n. ). palp(m.) .

Subhsita uttamamhu santo,

Dhamma bhae ndhamma ta dutiya;

Piya bhae nppiya ta tatiya,

Sacca bhae nlika ta catutthanti. (su. ni. 452);

. 452

Ayampi ubhayalokahitasukhvahanato magalanti


veditabb.

ha ca
Ya buddho bhsati vca, khema nibbnapattiy;
Dukkhassantakiriyya, s ve vcnamuttamti. (su. ni. 456);

. 456

34
*

453.
tameva vca bhseyya, yyattna na tpaye.
pare ca na vihiseyya, s ve vc subhsit.

454.
piyavcameva bhseyya, y vc painandit.
ya andya ppni, paresa bhsate piya.

455.
sacca ve amat vc, esa dhammo sanantano.
sacce atthe ca dhamme ca, hu santo patihit.

456.
ya buddho bhsati vca, khema nibbnapattiy.
dukkhassantakiriyya, s ve vcnamuttamti.

110
( 2 37a)

mus-vd

pisua-vco

pharusa-vco

samphappalp

1. 2. 3. 4.

5.

35
( ) ( ) (

) ( ) ( )

20151114

6.

Mtpitu upahna, puttadrassa


sagaho;

Ankul ca kammant, eta


magalamuttama.

6. idni mtpitpahnanti ettha mtu ca pitu cti mtpitu.

36
upahnanti upahahana.
/

puttnaca drnacti puttadrassa sagahana sagaho.

na kul ankul.
/

kammni eva kammant.


/

kammant

atthavaan pana eva veditabb mt nma janik vuccati,


tath pit.
janik pit

upahna nma pdadhovana-sambhana-ucchdana-


nhpanehi catupaccaya-sampadnena ca upakrakaraa.
nhpanehi=nahn/

nhna/sinna

37
tattha yasm mtpitaro bahpakr puttna atthakm
anukampak, ye puttake bahi kitv pasu-makkhita-sarrake
gate disv pasu puchitv matthaka upasighyant
paricumbant ca sineha uppdenti, vassasatampi mtpitaro
ssena pariharant putt tesa patikra ktu asamatth.

sineha

[ ] /

pariharant

patikra

yasm ca te pdak posak imassa lokassa dassetro, brahma-


sammat pubbcariya-sammat, tasm tesa upahna idha
pasasa, pecca saggasukhaca vahati. tena magalanti
vuccati.
dassetro

pdak posak brahma

pubbcariya upahna

38
vuttaheta bhagavat
brahmti mtpitaro, pubbcariyti vuccare.

huneyy ca puttna, pajya anukampak.

tasm hi ne namasseyya, sakkareyya ca paito.

annena atha pnena, vatthena sayanena ca.

ucchdanena nhpanena, pdna dhovanena ca.

tya na pricariyya, mtpitsu pait.

idheva na pasasanti, pecca sagge pamodatti.

* pajya

(itivu. 106; j. 2.20.181-183)

aparo nayo upahna nma bharaa-kiccakaraa

kulavasa-hapandi-pacavidha, ta ppa-nivradi-
pacavidha-dihadhammikahita-sukha-hetuto magalanti
veditabba.

39
nivraa

vuttaheta bhagavat

pacahi kho, gahapatiputta, hnehi puttena puratthim dis


mtpitaro paccupahtabb 1bhato ne bharissmi, 2kicca
nesa karissmi, 3kulavasa hapessmi, 4dyajja
paipajjissmi, 5atha v pana petna klakatna dakkhia
anuppadassmti.

pacahi hnehi

paccupahtabb 1 2

3 / 4 5

[ ] anuppadassm

dakkhia

imehi kho, gahapatiputta, pacahi hnehi puttena puratthim dis


mtpitaro paccupahit pacahi hnehi putta anukampanti,
1pp nivrenti, 2kalye nivesenti, 3sippa sikkhpenti,
4patirpena drena sayojenti, 5samaye dyajja niyydentti
(d. ni. 3.267).

40
paccupahit

[ ] anukampanti 1

2 3 4 5

DN31/(8) Sigla-sutta

20151117

apica yo mtpitaro tsu vatthsu pasduppdanena, sla-

samdpanena, pabbajjya v upahahati, aya


mtpitpahkna aggo.

tassa ta mtpitpahna mtpithi katassa upakrassa


paccupakrabhta anekesa dihadhammikna
samparyiknaca atthna padahnato magalanti vuccati.

padahnato

puttadrassti ettha attato jt puttpi dhtaropi putticceva

sakhya gacchanti. drti vsatiy bhariyna y kci bhariy.


41
putt ca dr ca puttadra, tassa puttadrassa.

sagahoti sammnandhi upakra-karaa. ta susavihita-


kammantatdi-dihadhammika-hita-sukha-hetuto magalanti
veditabba.
sammnan

vuttaheta bhagavat pacchim dis puttadr veditabbti


ettha uddiha puttadra bhariy-saddena sagahitv
pacahi kho, gahapatiputta, hnehi smikena pacchim dis
bhariy paccupahtabb 1sammnanya, 2anavamnanya,
3anati cariyya, 4issariya-vossaggena, 5alakr-nuppadnena.

paccupahtabb 1 2 3 [ ]

4 5

imehi kho, gahapatiputta, pacahi hnehi smikena pacchim


dis bhariy paccupahit pacahi hnehi smika anukampati,
42
1susavihita-kammant ca hoti, 2sagahita-parijan ca,
3anaticrin ca, 4sambhataca anurakkhati 5dakkh ca hoti
analas sabbakiccesti (d. ni. 3.269).
[ ]

anukampati 1 2 3 [ ]

4 5

aya v aparo nayo sagahoti dhammikhi dna-

piyavctthacariyhi sagahana.

sagahti v. , , , , , , .

seyyathida uposatha-divasesu paribbaya-dna, nakkhatta-


divasesu nakkhatta-dasspana, magala-divasesu magala-
karaa, dihadhammika-samparyikesu atthesu
ovdnussananti.
paribbayadna

[ ]

posatha uposatha Upavasatha

43
ta vuttanayeneva dihadhammikahitahetuto
samparyikahitahetuto devathipi namassanya-bhva-hetuto ca
magalanti veditabba.

yathha sakko devnamindo


ye gahah puakar, slavanto upsak.

dhammena dra posenti, te namassmi mtalti.

(sa i.1.1.264).

Mtal 11.18

20151119

ankul kammant nma klautya patirpakritya

analasatya uhna-vriya-sampadya, abyasanyatya ca


kltikkamanppatirpa-karaa-sithila-karadi-kulabhva-
virahit kasi-gorakkha-vijjdayo kammant.

44
abyasanyatya virahit

kulabhva

vijjdayo kammant

ete attano v puttadrassa v dsakammakarna v byattatya


eva payojit diheva dhamme dhana-dhaa-vuddhi-pailbha-
hetuto magalanti vuccanti.

byattatya

payojit

vuddhi

vuttaheta bhagavat

patirpakr dhurav, uht vindate dhananti ca (su. ni. 185;

sa. ni. 1.246).

(SN10.12)

45
na div soppaslena, rattimuhnadessin.

nicca mattena soena, sakk vasitu ghara.

atista atiuha, atisyamida ahu.

iti vissahakammante, atth accenti mave.

yodha staca uhaca, ti bhiyyo na maati.

kara purisakiccni, so sukha na vihyatti. (d. ni. 3.253).

31

bhoge saharamnassa, bhamarasseva iryato.

bhog sannicaya yanti, vammikovpacyatti. ca evamdi

(d. ni. 3.265).

31

46
eva imiss gthya mtpahna, pitpahna,

puttadrassa sagaho, ankul ca kammantti cattri magalni


vuttni, puttadrassa sagaha v dvidh katv paca,
mtpitpahna v ekameva katv ti.

4:55

samasaddh

samasl samacg samapa

7.

Dnaca dhammacariy ca, taknaca


sagaho;

Anavajjni kammni, eta


magalamuttama.
47
7. idni dnacti ettha dyate iminti dna, attano santaka

parassa paipdyatti vutta hoti.

dhammassa cariy, dhamm v anapet cariy dhammacariy.

yante amhka imeti tak.

na avajjni anavajjni, aninditni agarahitnti vutta hoti. sesa


vuttanayamevti aya padavaan.

atthavaan pana eva veditabb dna nma para

uddissa subuddhipubbik anndidasadnavatthu-pariccgacetan,


tasampayutto v alobho. alobhena hi ta vatthu parassa
paipdeti, tena vutta dyate iminti dnanti.

subuddhi-pubbik

48
pariccga-cetan

ta bahujana-piya-manpatdna dihadhammika-
samparyikna phala-visesna adhigama-hetuto magalanti
vuccati.
[ ]

dyako, sha dnapati, bahuno janassa piyo hoti manpoti


evamdni (a. ni. 5.34) cettha suttni anussaritabbni.

5.34

aparo nayo dna nma duvidha misadna,

dhammadnaca, tattha misadna vuttap-pakrameva.


[

49
idhaloka-paraloka-dukkhakkhaya-sukhvahassa pana
sammsambuddhap-paveditassa dhammassa paresa
hitakmatya desan dhammadna , imesaca dvinna
dnna etadeva agga.

yathha
sabbadna dhammadna jinti,

sabbarasa dhammaraso jinti.

sabbarati dhammarati jinti,

tahakkhayo sabbadukkha jintti. (dha. pa. 354).

* rati

tattha misadnassa magalatta vuttameva.

50
dhammadna pana yasm attha-paisaveditdna guna
padahna, tasm magalanti vuccati.
/

vuttaheta bhagavat

yath yath, bhikkhave, bhikkhu yathsuta yathpariyatta

dhamma vitthrena paresa deseti, tath tath so tasmi


dhamme attha-paisaved ca hoti dhamma-paisaved cti
evamdi (a. ni. 5.26).

dhammacariy nma dasa-kusala-kamma-patha-cariy.

yathha tividh kho gahapatayo kyena dhammacariy


samacariy hotti evamdi. s panes dhammacariy
saggalokpapattihetuto magalanti veditabb.

vuttaheta bhagavat dhammacariy-samacariyhetu kho


gahapatayo evamidhekacce satt kyassa bhed para mara

51
sugati sagga loka upapajjantti (ma. ni. 1.439).

41

tak nma mtito v pitito v yva sattam pitmaha-yug

sambandh. tesa bhoga-prijuena v bydhi-prijuena v


abhihatna attano sampa gatna yathbala ghsac-
chdana-dhana-dhadhi sagaho pasasdna
dihadhammikna sugatigamandnaca samparyikna
visesdhigamna hetuto magalanti vuccati.

[ ]

yathbala

sagaho

anavajjni kammni nma uposathaga-samdna-

veyyvacca-kararma-vana-ropana-setukaradni kya-vac-
mano-sucarita-kammni. tni hi nnappakrahita-sukhdhigama-
hetuto magalanti vuccanti.

52
hna kho paneta, viskhe, vijjati ya idhekacco itth v
puriso v ahagasamanngata uposatha upavasitv kyassa
bhed para mara ctumahrjikna devna sahabyata
upapajjeyyti evamdni cettha suttni (a. ni. 8.43)
anussaritabbni.

8.43

20151121

8.

rat virat pp, majjapn ca sayamo;

Appamdo ca dhammesu, eta


magalamuttama.

53
8. idni rat viratti ettha ratti ramaa, viratti

viramaa, viramanti v etya sattti virati.


-ramaa

vi-ramaa

ppti akusal.

madanyahena majja, majjassa pna majjapna, tato


majjapn.

sayamana sayamo
[ ]

appamajjana appamdo.
/

dhammesti kusalesu.

sesa vuttanayamevti aya padavaan.

atthavaan pana eva veditabb rati nma ppe

dnava-dassvino manas eva anabhirati.

54
virati nma kamma-dvravasena kya-vchi viramaa, s ces
virati nma sampatta-virati, samdna-virati, samuccheda-viratti
tividh hoti,
viramaa

tattha y kulaputtassa attano jti v kula v gotta v paicca


na me eta patirpa, yvha ima pa haneyya,
adinna diyeyyantidin nayena sampatta-vatthuto virati, aya
sampatta-virati nma.

sikkhpada-samdna-vasena pavatt samdna-virati nma,


yass pavattito pabhuti kulaputto ptiptdni na karoti.
[ ]

ariya-magga-sampayutt samuccheda-virati nma, yass


pavattito pabhuti ariyasvakassa paca bhayni verni
vpasantni honti.
55
vpasantni

ppa nma ya ta ptipto kho, gahapatiputta,


kammakileso, adinndna ... pe ... kmesumicchcro ... pe ...
musvdoti eva vitthretv

[ ]

ptipto adinndna, musvdo ca vuccati.

paradragamanaceva, nappasasanti paitti. (d. ni.

3.245)

3.245

eva gthya sagahita kamma-kilesa-sakhta

catubbidha akusala, tato pp. sabbpes rati ca virati ca


dihadhammika-samparyika-bhaya-verap-pahndinnappakra-
visesdhigama-hetuto magalanti vuccati.

56
ptipt paivirato kho, gahapatiputta, ariyasvakotidni
cettha suttni anussaritabbni.

majjapn sayamo nma pubbe vutta-sur-meraya-

majjappamdahn veramaiy eveta adhivacana.

yasm pana majjapy attha na jnti, dhamma na jnti, mtu


antarya karoti, pitu buddha-paccekabuddha-tathgata-
svaknampi antarya karoti, diheva dhamme garaha
samparye duggati aparpariye ummdaca pputi.
/

[ ] ummda

Vin 4, 2. uposathakkhandhako,
78. sakhittena ptimokkhuddesdi, para. 4

tatrime antary rjantaryo, corantaryo, agyantaryo, udakantaryo,


manussantaryo, amanussantaryo, vantaryo, sarsapantaryo, jvitantaryo,
brahmacariyantaryoti.
antary

57
majjapn pana sayamo tesa dosna vpasama
tabbipartaguasampadaca pputi. tasm aya majjapn
sayamo magalanti veditabbo.
sayamo dosna

tabbi

DN31/(8) Siglasutta
31

= 31 ( [ ]) ( )

248. Cha khome, gahapatiputta, dnav surmerayamajjappamda-hnnuyoge.


Sandihik dhanajni, kalahappavahan, rogna yatana, akittisajanan,
kopnanidasan paya dubbalikaratveva chaha pada bhavati. Ime kho,
gahapatiputta, cha dnav surmerayamajjappamdahnnuyoge.

16

kusalesu dhammesu appamdo nma kusalna v

dhammna bhvanya asakkaccakiriyat, astaccakiriyat,


58
anahitakiriyat, olnavuttit, nikkhittachandat, nikkhittadhurat,
ansevan, abhvan, abahulkamma, anadhihna,
ananuyogo, pamdo. yo evarpo pamdo pamajjan
pamajjitatta, aya vuccati pamdoti (vibha. 846).

. 846

ettha vuttassa pamdassa paipakkha-vasena atthato kusalesu


dhammesu satiy avippavso veditabbo. so nnappakra-
kusaldhigama-hetuto amatdhigamahetuto ca magalanti vuccati.

tattha appamattassa tpinoti ca (ma. ni. 2.18; a. ni. 5.26),


appamdo amata padanti ca, evamdi (dha. pa. 21) satthu
ssana anussaritabba.

59
9.

Gravo ca nivto ca, santuhi ca kataut;

Klena dhammassavana, eta


magalamuttama.

9. idni gravo cti ettha gravoti garubhvo.

nivtoti nca-vuttit.
/

santuhti santoso.
/

katassa jnanat kataut.

klenti khaena samayena.

dhammassa savana dhammassavana.

60
gravo nma garu-krap-payograhesu buddha-

paccekabuddha-tathgatasvakcariyupajjhya-mtpitu-jehaka-
bhtika-bhagindsu yathnurpa garukro garukaraa
sagravat. sa cya gravo yasm sugatigamandna hetu.
cariya

upajjhya

yathnurpa

cariya 1 2 3

upajjhya [Upajjhya [Vedic updhyya upa + adhi + i lt]

Khosa

pwjjhaw https://zh.wikipedia.org/wiki/

KN-a Th, 1. ekakanipto, 2. dutiyavaggo,


4. sivakasmaeragthvaan, para. 11

14. tattha upajjhyoti vajjvajja upanijjhyati hitesita paccupahapetv acakkhun


pekkhatti upajjhyo.

61
20151124

yathha

garuktabba garu karoti, mnetabba mneti, pjetabba

pjeti. so tena kammena eva samattena eva samdinnena


kyassa bhed para mara sugati sagga loka upapajjati.
no ce kyassa ... pe ... upapajjati, sace manussatta gacchati,
yattha yattha paccjyati, ucckulno hotti (ma. ni. 3.295).

135

Vism (pahamo bhgo),


3. kammahnaggahaaniddeso, cariyvaan
103

pubbe kira ihappayoga-subha-kammabahulo rgacarito hoti, sagg v cavitv idhpapanno.


ihappayoga

pubbe chedana-vadha-bandhana-vera-kammabahulo dosacarito hoti, niraya-nga-yonhi v


cavitv idhpapanno.

pubbe majjapna-bahulo suta-paripucch-vihno ca mohacarito hoti, tiracchna-yoniy v cavitv


idhpapannoti eva pubbcia-nidnti vadanti.

pubbcia-nidn

62
yath cha sattime, bhikkhave, aparihniy dhamm.

katame satta? satthu-gravattidi (a. ni. 7.33), tasm magalanti


vuccati.

* 7 33 hirgrava-sutta (AN7.33)

ekamanta hit kho, bhikkhave, s devat ma etadavoca sattime,


bhante, dhamm bhikkhuno aparihnya savattanti. katame satta? satthu-
gravat, dhamma-gravat, sagha-gravat, sikkh-gravat, samdhi-
gravat, hiri-gravat, ottappa-gravat.

aparihnya

[ ] samdhi

nivto nma nca-manat nivta-vuttit, yya samanngato

puggalo nihata-mno nihata-dappo pdapuchanaka-coa-sadiso


chinna-visa-usabha-samo uddhaa-dhasappa-samo ca
hutv saho sakhilo sukhasambhso hoti, aya nivto. svya
yasdi-guap-pailbha-hetuto magalanti vuccati.

63
santuhi nma itartara-paccaya-santoso, so dvdasavidho

hoti. seyyathida cvare yath-lbha-santoso, yath-bala-


santoso, yath-sruppa-santosoti tividho.
santoso

eva-pabhedo sabbopeso santoso santuhti vuccati. s

atricchat-mahicchat-ppicchatdna ppadhammna
pahndhigama-hetuto, sugati-hetuto, ariyamagga-sambhra-
bhvato, ctuddisdi-bhva-hetuto ca magalanti veditabbb.

ha ca
ctuddiso appaigho ca hoti,

santussamno itartarenti. evamdi (su. ni. 42).

64

42

kataut nma appassa v bahussa v yena kenaci katassa

upakrassa punappuna anussaraa-bhvena jnanat.


[ ]

apica nerayikdi-dukkha-parittato puni eva pna


bahpakrni, tato tesampi upakrnussaraat katautti
veditabb. s sappurisehi pasasanydi-nnappakra-
visesdhigama-hetuto magalanti vuccati.

/ [ ]

ha ca dveme, bhikkhave, puggal dullabh lokasmi. katame


dve? yo ca pubbakr yo ca kata katavedti (a. ni. 2.120).

2.120

65
20151123 23


- See more at: http://news.sinchew.com.my/node/
454019#sthash.fPECxAcF.dpuf

klena dhammassavana nma yasmi kle uddhacca-

sahagata citta hoti, kma-vitakkdna v aatarena


abhibhta, tasmi kle tesa vinodanattha
dhammassavana.

apare hu pacame pacame divase dhammassavana klena


dhammassavana nma. yathha yasm anuruddho
pachika kho pana maya, bhante, sabbaratti dhammiy
kathya sannisdmti (ma. ni. 1.327; mahva. 466).

apica yasmi kle kalyamitte upasakamitv sakk hoti

attano kakh-vinodaka dhamma sotu, tasmi klepi


66
dhammassavana klena dhammassavananti veditabba.
vinodaka

[ ]

yathha te klena kla upasakamitv paripucchati


paripahattidi (d. ni. 3.358). tadeta klena
dhammassavana nvaraappahna-caturnisas-
asavakkhaydi-nnappakra-visesdhigama-hetuto magalanti
veditabba.
[ ] 3

vuttaheta

yasmi, bhikkhave, samaye ariyasvako ahi katv manasi

katv sabba cetas samannharitv ohitasoto dhamma suti,


pacassa nvara tasmi samaye na hontti ca (sa. ni. 5.219).

46.38

sotnugatna, bhikkhave, dhammna ... pe ...

suppaividdhna cattro nisas pikakhti ca (a. ni. 4.191).


67

4.191

cattrome, bhikkhave, dhamm klena kla samm

bhviyamn samm anuparivattiyamn anupubbena savna


khaya ppenti. katame cattro? klena dhammassavananti ca
evamdi (a. ni. 4.147).

[ [ ]

] Klena dhammassavana, klena dhammaskacch, klena

sammasan serenity , klena vipassan

4.147

10.

Khant ca sovacassat, samanaca


dassana;

Klena dhammaskacch, eta


magalamuttama.

68
10. idni khant cti ettha khamana khanti.

padakkhiagghitya sukha vaco asminti suvaco, suvacassa


kamma sovacassa, sovacassassa bhvo sovacassat.
su vaco =

su-vaco

kilesna samitatt sama.

dassananti pekkhana.

dhammassa skacch dhammaskacch.


sesa vuttanayamevti. aya padavaan.

69
atthavaan pana eva veditabb khanti nma

adhivsanakkhanti, tya samanngato bhikkhu dasahi


akkosavatthhi akkosante vadha-bandhdhi v vihesante puggale
asuanto viya apassanto viya ca nibbikro hoti khantivd viya.

/ [ ]

sace ma, bhante, sunparantak manuss akkosissanti

paribhsissanti, tattha me eva bhavissati bhaddak vatime


sunparantak manuss, subhaddak vatime sunparantak
manuss, ya me nayime pin pahra denttidi (ma. ni.
3.396; sa. ni. 4.88).

145

s panes khanti etesaca idha vaitna aesaca

guna adhigamahetuto magalanti veditabb.

70

sovacassat nma sahadhammika vuccamne vikkhepa v

tuhbhva v gua-dosa-cintana v anpajjitv ativiya


daraca gravaca ncamanataca purakkhatv sdhti vacana-
karaat. s sabrahmacrna santik ovdnussanippailbha-
hetuto dosappahna-gudhigama-hetuto ca magalanti vuccati.

sdh santik

20151126

samana dassana nma upasamita-kilesna bhvita-

kya-vac-citta-pana uttamadamatha-samatha-
samanngatna pabbajitna upasakam-anupahna-
anussaraas-savana-dassana, sabbampi omaka-desanya
dassananti vutta, ta magalanti veditabba.

71
/ omaka-desanya

kasm? bahpakratt. ha ca dassanampaha, bhikkhave, tesa

bhikkhna bahpakra vadmtidi (itivu. 104).

yato hitakmena kulaputtena slavante bhikkh gharadvra


sampatte disv yadi deyyadhammo atthi, yathbala
deyyadhammena patimnetabb. yadi natthi, pacapatihita
katv vanditabb.

pacapatihita

tasmimpi asampajjamne ajali paggahetv namassitabb,


tasmimpi asampajjamne pasannacittena piyacakkhhi
sampattem-passitabb.

72
ajali

eva dassana-mlakenapi hi puena anekni jtisahassni


cakkhumhi rogo v dho v ussad v piak v na honti,
vippasanna-paca-vaa-sassirikni honti cakkhni ratana-vimne
ugghita-mai-kava-sadisni, satasahassakappa-matta
devesu ca manussesu ca sampattna lbh hoti.

sampattna

anacchariyaceta, ya manussabhto sappaa-jtiko samm


pavattitena samaa-dassana-mayena puena evarpa
vipkasampatti anubhaveyya, yattha tiracchna-gatnampi
kevala saddhmattakena katassa samaadassanassa eva
vipkasampatti vaayanti.

73
klena dhammaskacch nma padose v paccse v dve

suttantik bhikkh aamaa suttanta skacchanti,


vinayadhar vinaya, bhidhammik abhidhamma,
jtakabhak jtaka, ahakathik ahakatha, lnuddhata-
vicikicch-paretacitta-visodhanattha v tamhi tamhi kle
skacchanti, aya klena dhammaskacch. s gama-
byattidna guna hetuto magalanti vuccatti.

11.

Tapo ca brahmacariyaca, ariyasaccna


dassana;

Nibbnasacchikiriy ca, eta


magalamuttama.
74
11. idni tapo cti ettha ppake dhamme tapatti tapo.
tapat

brahma cariya, brahmna v cariya brahmacariya,


seha-cariyanti vutta hoti.

ariyasaccna dassana ariya-saccna-dassana,


ariyasaccni dassanantipi eke, ta na sundara.
ariya-saccna-dassana

ariyasaccni dassanantipi [ ]

nikkhanta vnatoti nibbna, sacchikaraa sacchikiriy,


nibbnassa sacchikiriy nibbna-sacchikiriy. sesa
vuttanayamevti aya padavaan.
/

75
atthavaan pana eva veditabb

tapo nma abhijjh-domanassdna tapanato indriyasavaro,


kosajjassa v tapanato vriya, tehi samanngato puggalo tpti
vuccati. svya abhijjhdippahna-jhndippailbha-hetuto
magalanti veditabbo.

[ / ]

tp

tapati v. 1. 2.

brahmacariya nma methunavirati-samaadhamma-ssana-

magg-namadhivacana.
1 2 3 4

tath hi abrahmacariya pahya brahmacr hotti evamdsu


(d. ni. 1.194; ma. ni. 1.292) methunavirati brahmacariyanti
vuccati.
1.

bhagavati no, vuso, brahmacariya vussatti? evamvusoti


evamdsu (ma. ni. 1.257) samaadhammo.
76
2.

na tvha, ppima, parinibbyissmi, yva me ida


brahmacariya na iddhaceva bhavissati phtaca, vitthrika
bhujaanti evamdsu (d. ni. 2.168; sa. ni. 5.822; ud. 51)
ssana.
3.

ayameva kho, bhikkhu, ariyo ahagiko maggo brahmacariya.


seyyathida, sammdihti evamdsu (sa. ni. 5.6) maggo.
4.

idha pana ariya-sacca-dassanena parato maggassa sagahitatt


avasesa sabbampi vaati.
[ ]

taceta uparpari nnappakra-visesdhigama-hetuto


magalanti veditabba.
[ ]
77
ariyasaccna dassana nma kumrapahe vuttna

catunna ariyasaccna abhisamayavasena maggadassana,


ta sasra-dukkha-vtikkama-hetuto magalanti vuccati.

nibbnasacchikiriy nma idha arahattaphala nibbnanti

adhippeta. tampi hi pacagati-vnanena vna-saitya tahya


nikkhantatt nibbnanti vuccati.

nikkhantatt vna ni-

vna

nibbna n [Sk nirva]

tassa patti v paccavekkha v sacchikiriyti vuccati. itarassa


pana nibbnassa ariyasaccna dassaneneva sacchikiriy
siddh, teneta idha ndhippeta. evames
nibbnasacchikiriy dihadhammikasukhavihrdihetuto
magalanti veditabb.

78
12.

Phuhassa lokadhammehi, citta yassa na


kampati;

Asoka viraja khema, eta


magalamuttama.

idni phuhassa lokadhammehti ettha phuhassti phusitassa


chupitassa sampattassa.

loke dhamm lokadhamm, yva lokappavatti, tva anivattak


dhammti vutta hoti.

79
cittanti mano mnasa.

yassti navassa v majjhimassa v therassa v.


na kampatti na calati na vedhati.


asokanti nissoka abbha-soka-salla.


virajanti vigata-raja viddhasita-raja.


khemanti abhaya nirupaddava.


/

80
atthavaan pana eva veditabb phuhassa

lokadhammehi citta yassa na kampati nma yassa


lbhlbhdhi ahahi lokadhammehi phuhassa ajjhotthaassa
citta na kampati na calati na vedhati, tassa ta citta kenaci
akampanya-lokuttama-bhvvahanato magalanti veditabba.

kassa ca etehi phuhassa citta na kampatti? arahato

khsavassa, na aassa kassaci. vuttaheta

selo yath ekagghano, vtena na samrati.

eva rp ras sadd, gandh phass ca keval.

ih dhamm anih ca, na pavedhenti tdino.

hita citta vippamutta, vayacassnupassatti. (mahva.

244).


81

asoka nma khsavasseva citta. tahi yvya soko

socan socitatta antosoko antoparisoko cetaso


parinijjhyitattantidin (vibha. 237) nayena vuccati soko, tassa
abhvato asoka.

.237

tahi rga-dosa-moha-rajna vigatatt viraja, cathi ca yogehi

khematt khema,

yato eta tena tenkrena tamhi tamhi pavattikkhae gahetv


niddiha-vasena tividhampi appavattak-khandhatdi-
lokuttamabhvvahanato huneyydibhvvahanato ca
magalanti veditabba.

82
eva imiss gthya ahalokadhammehi akampitacitta,

asokacitta, virajacitta, khemacittanti cattri magalni vuttni.


[ ] [ ]

[ ]

13.

Etdisni katvna, sabbatthamaparjit;

Sabbattha sotthi gacchanti, ta tesa


magalamuttamanti.

13. eva bhagav asevan ca blnantidhi dasahi gthhi


ahatisa mahmagalni kathetv idni etneva attan
vuttamagalni thunanto etdisni katvnti avasna-gtham-
abhsi.

83
tassyam atthavaan etdisnti etni disni may

vuttappakrni blna asevandni.


katvnti katv. katvna katv karitvti hi atthato anaa.

sabbatthamaparjitti sabbattha khandha-kilesbhisakhra-


devaputtamrap-pabhedesu catsu paccatthikesu ekenpi
aparjit hutv, sayameva te cattro mre parjetvti vutta hoti.

84
sabbattha sotthi gacchantti etdisni magalni katv

cathi mrehi aparjit hutv sabbattha idhaloka-paralokesu


hna-cakamandsu ca sotthi gacchanti, blasevandhi ye
uppajjeyyu sav vighta-parih, tesa abhv sotthi
gacchanti, anupaddut anupasah khemino appaibhay
gacchantti vutta hoti.

ta tesa magalamuttamanti imin gthpadena bhagav

desana nihpesi. katha? eva, devaputta, ye etdisni


karonti, te yasm sabbattha sotthi gacchanti, tasm ta
blna asevandiahatisavidhampi tesa etdi-sakra-
kna magalamuttama seha pavaranti gahhti.

gahh

[ ]

paramattha-jotik
85

You might also like