BRNC BASKI 5.

001

stanbul, Mart 1972

 HEINRICH HEINE

ARKILAR
KTABI
Dilimize eviren:
Behet NECATGL

TRKYE BAN KASI KLTR YA YIN LA R I 112

 Kapak : T. Ermen

Basld Yer :

Baha Matbaas stanbul

Telefon: 27 32 44
 N D E K L E R

Sayfa

evirenin nsz 7
Heinrich Heinenin nsz 16
GENLK ACILARI, Rya Grntleri, arklar,
Romanslar, Soneler 19
LRK INTERMEZZO 103
DN 149
HARZ DALARI GEZSNDEN 249
KUZEY DENZ 265
NOTLAR, AIKLAMALAR 317
 HEINRICH HEINE
(1797- 1856)

Hayat ve Eserleri zerine Notlar

Dnyaca tannm Alman airi Heinrich Heine, bir

musevi tccarn olu. 13 aralk 1797de doduu Dssel
dorfta lise renimini tamamlad; on dokuz yanda,
amcasnn Hamburgdaki bankasnda almaya balad.
Bu amca, iki sene sonra ona bir manifatura ticaretha
nesi averdiyse de Heinenin ticaret hayat ancak bir
yl kadar srd. Delikanl, amcasnn kz Amalieye tu
tuldu. Karlksz, mutsuz bir akt bu; ve gen Heineye
ili iirler yazdrmakla kald.
air, gene amcasnn yardmyla bu kez Bonnda
hukuk renimine balad. Tarih ve felsefe profesr,
air Arndt (1769-1860) ile gene profesr ve air August
Wilhelm Schlegel (1767 - 1845) in derslerine devam etti.
1821 nisanyla 1823 mays arasnda renimini Berlin
de srdrd ama imdi, hukuktan ok felsefe ve edebi
yata vermiti kendini. nl filozof Hegel (1770-1831)e

7
rencilik yapt Berlinde Fouque, Chamisso, E.T.A.
Hoffmann ve Grabbe gibi edebiyatlarla tant. lk iir
kitabnn yaymlanmas gene bu yllara raslar (1822).
Rahel Varnhagenin salonundaki toplantlara da katlan
air, 1823 maysnda Lneberge annesinin babasnn ya
nna dner; Cuxhaven, Helgoland ve Hamburga gider.
1824 ocanda Gttingendedir. O yln eyllnde
yaya olarak Harz dalar gezisine kar, Thringene
uzanr, air Goetheye urar. 1825 maysnda Gttin-
gende hukuk imtihanlarn verir. Diplomas, hristiyan
olmadka, bir ie yaramayacak; Heine, avukatlk yapa
mayacaktr. O yzden o yln hazirannda din deitirip
hristiyan-protestan olur. Alaycyd, bu durumunu Av
rupa kltrne bir giri bileti ald yargsna bala
mt. Hukuk doktorasn verdikten bir sre sonra L-
neberg ve Hamburgda yaar. kinci mutsuz ak bu ta
rihlerde ve bir baka kuzeni Therese Heine iledir.
Heine, 1827 nisannda Londraya gider, gz ayla
rnda Mnihe dner, bir gazetede alr. 1828 haziran
ve temmuzunu talyada geirir. Hamburg, Berlin, Pots
dam, gene Hamburg ve Helgoland... Buralarda dolar.
1831 nisannda Parise gidecek, oraya yerleecektir. Al-
manyadaki bir gazetenin muhabirliini almtr zerine.
Franszlarla Almanlar fikir alannda birbirine bala
mak, karlkl bilgisizlik ve gvensizlikleri aradan kal
drmak azmindedir. O vakte kadar, De lAllemagne (Al
manya zerine, 1810) kitabyla, Goethe ve Schiller et
kisinde, sadece Madame de Stael, ksmen uramtr bu
ile; onun balattn asl, Heine gerekletirecektir.
Fransz edebiyat evreleri bu kltrl, zarif adama alr.
Belli bal Fransz air ve yazarlaryla (Hugo, Dumas,
Bcm e, Beranger, George Sand ve Balzac) tanr Heine.
Parisi, bu monden, byk ehir atmosferini sevmitir.

8
en akrak iirler yazar Paris stne. 1841de Pariste
evlenir.
1837den beri gzlerinden rahatszdr; fakat asl,
ar hastal 1848de balar. Onu ar ar lme gt
ren bir omurilik veremidir bu. Heine, yatalak olur, 17
ubat 1856da Pariste lr. Montmartre mezarlna g
mlr.
*-k
**

Hayatnn belli bal tarih ve olaylarn yukarda k

saca derlediimiz Heinrich Heine, Alman edebiyatnda
ad Goethe ve Schillerin yan sra hemen hatrlanan ve
on dokuzuncu yzyln edeb gelimesine iirleri, dzya
zlaryla geni lde etkisi olmu bir airdir. Hikye ya
zar Wilhelm Raabe (1831-1910) ve devlet adam Bis
marck (1815-1898) gibi baka ruh ve anlaylarda h
retler bile bu musevi soyundan Alman airine boyn e
miler, onu fikir ynnden ok hareketli bir dnemin en
byk ncs, en canl edebiyats kabul etmilerdi. Za
m annda Heineye yaplm hcumlar Bismarck, yle
karlyordu: Heinenin bir air olduunu, ism inin an
cak Goethenin yan sra anlabileceini, iirinin katksz
Alman iiri olduunu, bu beyler nasl unutabilirler?
Heine, Alman edebiyatnn Romantizmden Rea-
lizme gei dneminin en nemli airi. ounlukla de
rinliine ve ac bir duyarlk, yer yer zgn tatl bir e
lenti havas yanstan iirleri Almanyada kuaktan kua
a birer halk trks gibi sylendi; Schubert, Schu
mann, Brahms tarafndan bestelendi, btn kltr dil
lerine evrildi.
iir kitaplar arasnda, bizim tam olarak evirdii
miz Buch der Lieder arklar Kitab (1827) zellikle

9
bata gelir. Sonrakiler Neue Gedichte / Yeni iirler
(1847) ve Romanzero (1851) ile, lmnden sonra der
lenmi son iirleri, biim bakmndan daha oturmu ve
olgun olsalar bile, Heine air yaratclnn zirvesine
arklar K itab ile eriti kabul edilir.
Heinenin bir ksmn yirmi, hatt on alt yalarn
dayken yazd iirleri kapsayan bu kitap, Alman ede
biyatnn en baarl, zamana en dayankl kitaplarn
dan biri olmak mutluluuna eriti. airin genlik heye
can ve tutkular, m it ve mitsizlikleri, kafa ve gnl
bunalmlar, artistik abalar bu iirlerde dile geliyor.
phesiz, kitabn iki yz elliye yakn iirinin ayn dere
cede gzel olduu iddia edilemez. Ama en azndan te
ikisi gzel olan bu iirlerin, eviri darlk ve yetersizlik
lerine ramen, romantik bir gen ruhunu tam anlamyla
yanstt, rahatlkla sylenebilir. Bunlar gnle seslenen
iirlerdir; okuyucuda yaant birlikleri yaatr; yalnz bir
millete zg karakter ve kltr deil, evrensel bir ruh
yapsn vurgular. Kalbin komalar, atlardr; esnek,
yumuak, saydam arklardr, dalar sresince k g
nllerin, yanan yreklerin hicranlarn, korkularn; son
ra da romantik an inanlarn, yalnzlk, terkedilmi
lik ve ruh gerilimlerini veren iirler.
Heine bu iirlerdeki gcn halk lirizminin duru
kaynandan alyor, onlar Alman halk iir, masal ve ef
sanelerinin zsuyuyla besliyordu. Sevilmelerinin bir ne
deni de hem insanla, hem de doduklar topraa kuv
vetle bal olulardr. Heineyi o ehirden tekine eken
byde, gte, bizim saz airlerimizde olduu gibi, m ut
suz aklara, gurbet aclarna, ayla atma halinde
olulara benzerlikler bulmamak imknszdr. arklar
K itabnm, zellikle Yunan-Ltin mitologyas nbilgileri
isteyen, son blmndeki (Kuzey Denizi) iirler de da

10
hil, Heinenin dnyasna girmekte zorluk ekmeyiimiz,
ou iirlerdeki ruh ve edann biraz da kendi saz airleri
mizin koma, trk ve destanlarndaki ruh ve edaya ya
kn oluundan ileri geliyor. ou iirlerinde msra say
syla da bizim komalarn snrlar iinde kalan Heine-
deki masal ve efsane motifleri, ortaa valye hayatna
ve daha gerilere bal bile olsa, anlalmaz, kat, yadr
gatc deil; yumuak, benimsenir ve ortak.
iirde duyarlkl halk ruhunun szcs olan Heine,
dzyazlarnda birden deiir, ann eletirmecisi olur,
dnce zgrlne alr. Dzyazdaki rnek gcn
gsterdii, ciltlik Reisebilder / Seyahat Tablolar say
falarnda Heine, duygular hlyal bir fantezi iinde ver
mek eiliminden kurtulur. Dhice bir znellik merak;
biimlerle, ruh halleriyle elenir gibi oynay, kendini
inkr edii, en katksz bir acy bir nktede eritiverii
gibi atlmlar gsterir. Tabiat, efsanelerdeki z, aydn
insann dnce zgrln derinden duyar, benimser.
iddetli ve nlenemez alay, yergi merakn, kendini ya
ralamada bile kullanr. Tasdikle inkr arasnda gidip
gelir. Hayata ve Alman ruhuna hayran bir duyguyla;
pikinlii, rindlii, cynism ei, cokunluk-hayranlkla ka
ramsarl, muhabbetle nefreti bir arada gtrr. Bir
baka deyile Heine, Seyahat Tablolarnda, btn kar
tlklardan faydalanan nkteli, oyunlu bir dzyaz s
lbu yaratr. Gazete fkras iin gnmze dek rnek
olma deerini korumu, empresyonist bir anlat bii
midir bu. Bu parltl yarenlik slbunda tabiat hayran
l, cvl cvl bir macera dknl, dar grlerle
sava, alay, yergi i iedir. Bu slbun en parlak sayfa
lar zellikle Harz dalar ve talya Yolculuklarnn ilk
blmlerinde grlr. airde gerekte ironi, bir arada
gider: Hatt ben, Almanla ait bir eyi, dnyadaki her

11
eyden ok severim. Sevinci, neeyi ben bunda bulurum.
Kalbim Alman ruhunun bir arividir, iki kitabm Alman
iirinin bir arivi olduu gibi! diyor Heine.
Parise yerletikten ok sonra, bir yandan baladla-
rn yazarken bir yandan siyas yazlarn yazmaya ba
lamt. Bu yazlarnda ac bir hayal krkl ve yurt z
lemi dile geliyordu. nkr ve tasdik, kendi kendisiyle uz-
laamayan bu yaradl, burada da takip etti: Alman
yay dnnce gecede / Gel de uyu m m knse! di
yordu. Sonralar Gerhart Hauptmannm Die Weber
(1892) adl halk dramna konu olacak, Silezya dokuma
clarnn sefaleti, Heineyi sosyal iire aryordu. Heine,
Almanyadan, fikir zgrlnn, dnyay kucaklayacak
bir Hellenizmin, bir Avrupa geleceinin domasn bek
liyordu. 1844de Almanyaya ksa sreli iki yolculuk ona
Deutschland, ein Wintermaerchen / Almanya, Bir K
Masal ve A tta Trol isimli iki manzum eser daha yazdr
d. lki siyas bir hicivdir, A tta Trol ise Romantik dne
min son orman vgs. Bu eserlerle Heine, lirik-fantas-
tik ve mizah bir eser, ayn zamanda bir itirafname or
taya koymu oluyordu. Gdml iire, parti iirine sanat
gururu isyan etmiti. 1848de balayan, sekiz yl sren
ar hastal srasnda Romanzero (1851)yu yazd. Bu
kitaptaki iirler, inan ve insanlk tarihinin btn d
nemlerini kucaklar gelir, yeni bir toplum dzeni umdu
u, fakat bir estet ve bir fikir aristokrat olarak rkt
gelecee uzanr. Hayatn btn nimetleri, grl, yak
laan lmle keskin ve glgeli, yeniden belirir. Bu iir
lerde artk oyun yoktur; ciddiyet ve narlk, ac ve yar
dmc bir iman zlemi grlr: Diri diri gmlen, yrr
gider gecede.
Eserleri toplu olarak ilk kez 1861-1863 yllarnda ba
slm, o baskda yirmi bir cilt tutm u olan Heinenin

12
Seyahat Tablolar zerinde biraz daha durarak, ksa ta
ntmamz bir sonuca balayabiliriz:
Heine, airliine ek olarak, modern gazete yazarl
nn dilini, slbunu, tekniini yaratt. Aktaliteye ve
znel kavraya alan, hafif, ilgi ekici, esprili, canl
bir sohbet slbu yaratt. Seyahat Tablolar ile yepyeni
bir edebiyat trnn, fkra ve gezi trnn domasna
nclk etti. Gazete yazs onun hareketli, ok cepheli
aktalitesinde devrin abalarna uydu. Edebiyat o tarih
lerde gnn, dnya grlerinin kmldanlarna, buh
ranl bir gelimeye yol aryor, ekilden fedakrlk etme
me pahasna, canlln srdrmek istiyordu. Heinede
polemik bir sanat haline geldi. Alman ruhunu ok iyi bil
dii ve devrinin en kltrl adamlarndan olduu iin,
yergilerinde amansz Heine, polemikten bir sanat eseri
yaratt. dealist gelenee ilk o hcum etti, bu gelenein
gl ykcs ilk o oldu.
Lirizmi halk iirine dayanr. Karamsarl yalnz
yergi ve dzyazlarnda deil, iirlerinde de grlr. Ak
im, m antn mdahalesiyle duygulan gemleyen roman
tik ironi, onun eserlerine sert ve keskin bir nitelik ekle
mitir.
Heineden trkede evvelce eser yaymland:
1) Seyahat Tablolan. eviren: Pertev Boratav,
Mill Eitim Bakanl yaynlar, cilt, 1945-1948.
2) Floransa Geceleri. eviren: Sreyya Sami Ber-
kem, Hilmi Kitabevi, 1948 / Bu kitap Seyahat Tablola-
rnm nc cildinin bir blmdr. /
3) arklar Kitab. eviren: Vasfi Mahir Kocatrk,
Hilmi Kitabevi, 1948 / Eser blmlerinden seilmi par
alar dzyazyla evrilmitir, tam am nn yan s kadar
dr. /

13
 Bu kitaplar dnda eski dergilerde tek tk iir evi
rilerine de raslanr; bizim grebildiklerimiz unlar oldu:
a B. Necatigil evirileri: Kovan dergisinde (z
mir, mart ve nisan 1945, say 20 ve 21de, arklar Kita-
bnn Dn blm, 13. iir ve Lirik ntermezzo bl
m, 57. iir.
Yeditepe dergisinde (1 mart 1956, say 102): K.,
Dn blm, 13, 17, ve 80. iirler ( iir).
b Dora Gney ile Necati Cumal evirisi: Terc
me dergisinde (1946, say 34-36da, K., Dn blm,
2. iir / Lorelei /) .
c Selhattin Batu evirisi: Tercme dergisinde
194S, say 34-36da, K., Kuzey Denizi blm, Liman
da iiri).
Ebed Mahir Yalnz evirileri: Alman iiri An-
tolojisinde (1960): K., Dn blm, 47. ve 62. iirler;
Lirik intermezzo blm, 52. iir.
d Turgay Gnen evirisi: Trk Dili dergisinde
(temmuz 1962, say 130da, K., Harz Dalar Gezisin-
den blmnn ilk iiri / ndeyi / ) . Bu iirin Ylmaz
Aybarn kaleminden bir baka evirisi Hisar dergisinde-
dir (aralk 1970, say 84).

arklar Kitabnm Harz Dalar Gezisinden bl

mndeki yedi iirin dzyaz evirileri de Seyahat Tablo
lar kitabnn birinci cildindedir.
Heinenin lmnn yznc yl dnmnde Yedi
tepe dergisinde, airin ans ve deeri zerine, Tahir
Alangu ve B. Necatigil iki de tantm a yazs yaym lam
lard (Yeditepe, 102, 1 mart 1953).

14
 nl filozof Friedrich Nietzsche de Heine zerine
unlar syler: Lirik ozan stne en yksek kavram
Heinrich Heine verdi bana. ylesine tatl, ylesine tut
kulu bir musikiyi binyllar arasnda bouna aryorum..
(Ecce Homo, Can Alkor evirisi, 1969, s. 35)
Heinenin, en nl kitabndaki btn iirlerinin bu
kez tarafmzdan evriliinde elbet o tatl, tutkulu mu
siki korunamamtr ya; lirik ozann ne olduu, trl
ynleriyle romantik iirin ne olduu bu evirilerden de
anlalr sanrz.
B. N.

15
 ARKILAR KTABININ NC BASKISINA
HEINRICH HEINENN NSZ
1839

te eski masallar orman!

Ihlamur iekleri mis kokulu!
Ay gzel mi gzel,
Bylyor ruhumu.
Yrdm, yrdke
Gklerde duyduum bir yankdr
Blbln sesi bu; ak,
Avk acsn akr.
akr ak ve ak acsn,
Gz yan, glleri.
Sevincinde hzn, hkrnda nee
Uyarr unutulmu dleri.
lerledim yolumda,
Bir alan geni,
Bir byk saray kt karma,
Gklere boy vermi.
Bir sessizlik, matem,
Btn pencereler kapal;
Sanki bu ssz duvarlar
lmn barna.
Kapnn nnde bir sfenks
Yar haz, yar korku:
Bayla gsleri bir kadn,
Bir aslan, peneleri, vcudu.

16
Bir gzel kadn! Beyaz baklarnda
stekleri lgn;
Sessizdi uysal glmseyileri
zlemli, kabark dudaklarnn.
Dayanamadm
Blbl yle tatl akyordu;
ptm o gzel yz,
Felketim oldu bu.
Canland mermer heykel.
Ta, iini ekti
Alevli pmdeki yangn
ti susam , zlemli.
ti btn soluumu deta
Ve sonunda ehvet delisi,
Kucaklad paralayarak
Aslan peneleri, gvdemi.
Bayltan ikence, tatl strap!
Sonsuzdu ac da, haz da!
Yaralad peneler beni korkun,
pn mutluluu yannda.
Blbl akyordu: Ey gzel sfenks!
Ey ak! Bunu neye yormal:
Neden mutlulukla i ie
Bu lm azaplar?
Ey gzel sfenks! Syle, nasl zlr
Bu harikulde bilmece?
Bulamadm, binlerce yldr
Aklma taklan dnce.

17
 Ben btn bunlar dzyazyla syleyebilirdim pek
l... Ama insan, yeni bir bask iin baz przleri gider
mek zere, eski iirleri batan sona yle bir gzden ge
irirken, farkna varmadan l, uyak alkanlklarna
kaptryor kendini. te arklar Kitabnn nc bas
ksnn nsz, bu yzden bir iir oldu. Ey Phbus Apol-
lo! Ktyse bu iirler, bala beni... nk sen her eyi
bilen bir tanrsn, ve benim neden yllardr artk zellik
le kelimelerin l ve ahenkleriyle uramadm ok iyi
bilirsin... Bir zamanlar parlak hava fiekleri oyunlary
la dnyay enlendiren alevler, niin birdenbire ok daha
cidd yangnlarda kullanlr oldu, bilirsin... O alevler
imdi sessiz ateler halinde kalbimi kemiriyor, biliyor
sun... Beni sen anlarsn, gzel yce tanr; sen ki altn
algn bazan zorlu yaylar, ldrc oklarla deitirdin...
Diri diri derisini yzdn Marsyas hatrnda m? Ara
dan ok zaman geti; ona benzer bir olay, yeni bir rnek
gerekli... Glmsyorsun, ey ebed atam!

Paris, 20 ubat 1839

18
GENLK ACILARI
18 1 7 1 8 2 1
 RYA GRNTLER

Bir zaman dlerimde lgn, ateli aklar,

Gzel salar,- mersinler, muhabbet iekleri,
Tatl dudaklar, ac szler,
Yasl arklarn zgn ahenkleri.
Soldu sarard, uup gitti o dler,
Savruldu rzgrda ryalarmn sultan!
Bana yalnz, o gnlerde yumuak iirlere
Alevli, lgn ne dktmse o kald.
Sen kaldn ksz ark! Sen de u git imdi,
Ara o hayali, dlerde oktan silik,
Bulursan selm syle
Ey haval glgeye gnderdiim hafif soluk!

21
 2

Garip, korkun bir rya

Hem rktm, hem sevindim;
Dehetli sahneler gzmn nnde,
rpnmada kalbim.
Bir bahe, gzel mi gzel,
en rahat dolaaym dedim;
Baktlar ho iekler,
Hazla doldu iim.
Minik kular cvldar,
Neeli ak ezgileri;
Rengrenk iekler, gnein
Kzl altnla evrili.
Otlardan szan tr, koku
Bir tatllk, esen lk rzgrda;
Her ey parlyor, her ey glmsyor,
Gsteriyor gzelliini dosta.
Bu iek lkesinin ortasnda
Mermer bir eme, ar duru;
Gzel bir kz grdm hamarat,
Bir beyaz giysi ykayordu.
Yanaklar ho, gzleri tatl.
Sar bukleleriyle bir kk melek;
Baktm yzne, hem yabanc,
Hem bildiim biri olsa gerek.

22
Gzel kz aceleci, tell,
Dilinde bir garip trk:
"Dkl su, dkl, dkl,
Yu keteni, yu, yu!"
Yrdm, vardm yanna:
"Syler misin, gzeller gzeli!
Dedim yavaa,
"Kimin bu ak giysi?"
Syledi hemen: "Senin! Hazrlan,
Ykyorum kefenini!
O byle der demez
Dald grnt, bir kpk gibi.
Ald gtrd birden sanki bir by
Karanlk, gr bir ormana beni.
Aalar boy atm gklere doru,
Kalakaldm arm , dnceli.
Fakat o ne? Bir bouk yank
Sanki uzak balta seslerinden;
ktm aklk bir yere
allar, aalar arasndan.
Yeil alan ortasnda
Bir koca mee.
Fakat o ne? Benim kz, baltay
ndirmede gvdesine.

23
 Vurur, ha vurur, vurur;
nip kalkar balta, bir trk aznda:
Demirim parlak, demirim plak,
Sandk yap meeden, elin abuk tutarak!
Yrdm, vardm yanna:
Gzeller gzeli, syler m isin?
Dedim yavaa,
Bu sandk ne, kimin iin?
Syledi hemen: "Bir tabut.
Senin iin. Vaktim az!
Dald grnt bir kpk gibi,
O byle der demez.
Solgun, sararm, geni,
plak kr, birden, evre;
Bilmiyorum bu ne hal,
Kaldm rpertiler ire.
Dolatm ite yle,
Derken beyaz bir izgi;
Yrdm, kotum, durdum,
Ne mi grdm? O gzel kz, deminki.
O beyaz kz geni krda
Kazyor topra elinde bel.
Pek bakamyordum yzne,
Hem o kadar korkun, hem yle gzel.

24
Gzel kz, aceleci, tell;
Dilinde bir garip trk:
Kazmam sivri, kazmam keskin,
A ukuru geni, derin!
Yrdm, vardm yanna,
Dedim yavaa: Syler misin,
Gzeller gzeli,
Bu ukur ne iin?
Syledi hemen: Sana serin
Bir mezar kazyorum, sus!"
ukur birden ald derin,
Byle der demez gzel kz.
Baknca oyua irkildim,
Yuvarlandm gecesine mezarn,
Bir souk rperti iliklerimde
Ve uyandm anszn.

25
 3

Siyah frak, ipek gmlek, kolluklar

Kendimi grdm dte gece;
Bir trendeymiim, tatl dost
Sevgilim nmde.
Eildim nnde: Demek szsiniz gelin,
Ay, ay, tebrik ederim glm!
Sesim uzad gitti souk kibar,
Boazmda bir dm.
Ac yalar boand yrimin gzlerinden
Ve ya sellerinde eridi akt sanki
O gzel portre.
ok yalan sylediniz uyankken, dte
Ey tatl gzler, masum yldzlar akn,
Olsun, inanrm size gene de!

26
 4

Ryamda bir adam: gln, bcr,

Tahta bacaklar taknm, admlar uzundu;
Giyinmi beyazlar, k kibar,
Fakat kirli, kaba ruhu.
Ruhu biare, bo,
Gsterili, vakur d.
Yiitlik, mertlik dilinde,
nat, marur davran.
Bilir misin kim bu? Gel, bak!
Dedi rya tanrs, gsterdi kurnaz, bana
Grntler selini, yansm bir aynaya.
Durmutu bir krs nnde cce,
Yannda sevgilim. Evet! dedi ikisi birden,
Gltler: "m in! binlerce eytan.

27
 5 -

lgn kanm azdran,

Barm tututuran ne benim?
Bir ate dalyor kalbimi,
Kaynyor, kabaryor, kpryor kanm.
Kabaryor, kpryor kanm lgn,
nk bir d grdm kt;
Karanlk olu geldi gecenin,
Soluyarak beni alp gtrd.
Aydnlk bir eve iletti beni,
Saz sesleri, bir enlik,
Yanan mumlar, mealeler,
Vardm salona, girdim ieri.
Sofrada konuklar gle oynaya,
Cmbl bir dnd bu;
Gelinle gveye baktmda
Eyvah, sevgilim gelin olmutu.
Bir yabanc adamd gvey,
Gelinse dilber sevgilim ;
Koltuunun hemen gerisinde
Durdum, ses etmedim.
Mzik alyor, ses yok bende,
Hzn veriyor enlik sesleri.
ok mutluydu gelin,
Gvey skt elini.

28
Kadehini doldurdu gvey,
ti biraz, uzatt kadehi,
Ald, glmsedi, teekkr etti gelin
Eyvah! Kzl kanimdi itii.
Gzel bir elma ald gelin,
Gveye verdi,
Elmay kesti gvey
Eyvah! Bu benim kalbimdi.
Tatl, uzun baktlar,
Kucaklad gvey, gelini;
pt pembe yanaklarndan
Eyvah! Souk lm pt beni.
Dilim kurun gibi azmda,
Bir dalgalanma, dans balad;
Tek sz syliyemiyorum,
Ssl gelin gvey yapt ilk dans.
Ben bir l gibi donmu kalm,
Utu dans edenler, etrafmda.
Yavaack bir ey syledi gvey,
Kzard gelin, kzmad ama.

29
 6

Sakin gece, tatl dte

Bir by gcyle ka geldi,
Bir by gcyle sevgilim
Kk odama geldi.
Baktm yzne, tatl, irin!
Baktm yzne, gld;
Kalbim smaz oldu gsme, szler
Azmdan bir sel gibi dkld:
Hepsi senin, sevgilim ,
Al hepsini, neyim var
Yeter ki yavuklun olaym,
Gece yarsndan, horoz tene kadar.
Bir tuhaf bakt yzme
Sevim li, zgn, candan
Konutu gzel kz:
Kalbindeki lh mutluluu ver!
"Tatl canmla gen kanm
Vereyim seve seve sana,
Melekler gibi gzel, fakat
O en yce mutlulua dokunma!

30
ka dursun hemen szm azmdan
Daha da gzelleti gen kz,
Hep ayn eyi sylyordu:
Kalbindeki lh mutluluu ver!
Beynimde bouk bouk uuldayan sz
Boaltt bir alev denizi
Ruhumun en uzak kelerine,
Sanki soluum kesildi.
evrili altn hlelerle
Akpak melekler belirdi;
Derken siyah ifritler
Derinlerden ka geldi.
Boutular, savatlar,
Kovup kardlar melekleri;
Sonunda o kara sr de
Bir sis ynnda eridi gitti.
Kollarmda irin sevgilim,
Eriyor gibiydim hazdan;
Fakat alyordu ac ac,
Kucama sokulmu ceylan.
Biliyordum neden alyordu
Nazl yr, ptm gzel azn.
Kendini alevli akma brak,
Ah, aktma, nazlm, gzyalarn!

31
 Kendini alevli akma brak!
Dondu kanm, birden buz kesildi;
Ses titredi, derinlerde
Bir uurum belirdi.
kt dipsiz kuyudan o siyah sr,
Sarard sevgilim
Kayboldu kollarmdan,
Yapayalnz kaldm.
Hora tepti evremde, tuhaf
Siyah sr, hora tepti;
Alayc glleri n n
Yaklatlar, kavradlar beni.
Daraldka darald evre,
Boyuna o ses, o korkun uultu:
"Artk ebediyen bizimsin,
nk verdin lh mutluluu!

32
 7 -

te paran da aldn, ne duruyorsun,

Melun rezil, ne duruyorsun daha?
Nerdeyse yar gece, bir sevgilim eksik,
zgn bekliyorum odamda.
Mezarlktan korkulu esintiler,
Rzgrlar, grdnz m nianlm?
Srtp eiliyor, ba sallyorlar: Evet!
Beliren yzler solgun, sar.
Dk ortaya getirdiin haberi,
Ate klkl kara maskara!
"Sayn baylar, bayanlardan size bildiri:
Binmi geliyorlar ejder atlara.
Sen ey dertli adamcaz, nedir arzun?
Benim l ustam, eken ne seni buraya?
Bakarak yzme zgn, suskun
Sallyor ban, gidiyor yavaa.
Neden sallar kuyruunu, inler bu tyl ahpap?
Kara kedinin gzleri neden parlar?
Stanann ninnileri ne byle; niin
Salar uuarak, hykrr bu kadnlar?

33
 Uyu yavrum'lar bitti oktan,
Mymylarnla, stana, sen evde kal!
Ben bugn dnm kutluyorum,
Bak, grnd kibar, zarif konuklar.
Hele hele, baylar bu ne klk!
Ellerinizde kelleniz, apka yerine!
p kakn sarsak titrek kuklalar,
Rzgr da yok, bu ne gecikme byle?
u gelen sprge sapna binmi nine.
Ah, kutla beni, olunum ya senin!
Beyaz yzde titriyor bir az,
Diyor ki: Dim olsun, min!
iroz gibi on iki muzkac da geldi;
Kr kemanc kadn, pelerinde sekerek,
Soytar, srtnda alacal ceketi,
Mezarcy apartopar ekerek.
Kafile banda agz bohac
Geldi on iki rahibe, zplaya oynaya;
Pelerinde on iki zampara papaz, slklar
di rezil bir ark, kilise tonunda.
Bay soytar, mosmor oldun barmaktan,
Ne yapaym gocuunu, Araf'ta?
Yanan odun deil, dilenci ve prens kemikleri
Isnmak her zaman, orda bedava.

34
ieki kzlar arpk, kambur
Dolanrlar oday, taklalar atarak.
Kesin artk bu kaburga takrtsn,
Hey, sizler, bayku yz, ekirge bacak!
Dolumu cehennem toptan buraya,
Bir patrt, byr de byr;
Cehennemde vals mzii hatt
Susun, susun! Nerdeyse sevgilim gelir.
Reziller, ya susun, ya basp gidin!
Duymaz oldum kendi szlerimi de.
A kadn, nerdesin? Ko, a kapy,
Bir araba m geldi, ne?
Ho geldin gzelim, naslsn sevgilim?
Ho geldiniz bay rahip, yerlein!
Ey beygir-ayak, at-kuyruk rahip,
Kulunuz, klenizim ben sizin!
Glm, neden durgun solgunsun?
Bay rahip, nikh hemen kyar;
Pek de fazla imi geri creti,
Sana kavumak'in ne nemi var!
Diz k, sevgilim, yanma diz k!
kyor, eiliyo r-ah ey mutluluk!
Yaslanyor kalbime, gsm dalga dalga,
Kucaklyorum, krktk.

35
 Dalgal srma salar oynar evremizde.
arpan kalbi sevgilim in, kalbime bitiik.
Kanat rparak gklere doru
Hazda, elemde birlik.
Bir sevin denizinde yzyor yreklerimiz,
Kutsal gnde Tanrnn, yukarda;
Birden balarmzda cehennemin eli,
Bir felket, bir bel.
Gecenin karanlk oludur bu,
Kutsayan rahip pozunda;
Kanl bir kitaptan okuyor, basmakalp
Duas kfrdr, rahmeti beddua.
Takrt, gmbrt, kkreyi,
akyor anszn mavimtrak bir k,
atlyor dalgalar, grlyor gkler
Dim olsun, min! diyor ninecik.

36
 8

Kalbimde yar gece korkular,

Sevdal dnyordum sevgilim in evinden.
A r durgun el sallad
Mezarlar, geerken nlerinden.
Titreti bir iaret gibi,
algcnn mezarnda ay .
Bir fslt: Hemen geliyorum, karde!
Ve mezardan bulank bir hayal kt.
Ykseldi ukurdan algc,
Oturdu mezar tana.
Tngrdatp gitarn
Balad crlak arksna:
algmn telleri hey, aklnzda m
O eski dertli ark,
Bir zamanlar kalpler yakt,
eytanlarda ad: cehennem azab,
Meleklerde: cennet bahtiyarl,
nsanlarda: ak, ak!"
Ald btn mezarlar
Erirken son szn yanks;
Hayaletler kt apartopar,
algcnn evresini sard.

37
 Balad crlak koro:
Ak! Ak! Senin gcn bizi
Bu yataklara drd,
Kapad gzlerimizi
Ne barrsn gece vakti, hey!"
Karman orman bir bar, inilti,
ter, tslar, gaklar gibi;
Sarm lgn sr, evresini
Tngrdatt delice, algc tellerini:
"Bravo! Bravo! Hep byle takn, deli!
Ho geldiniz!
nlad, yankland afsunum,
ittiniz hepiniz!
Buradayz yllar yl,
Miskin se ssiz tabutlarda;
enlenelim, elenelim
zin verin de bugn.
Bir bakn yalnz myz?
Ne aptallk, yaarken
Kendimizi kr krne
lgnlna aklarn, brakmz'
Tam elenmek bugn bizim hakkmz,
Anlatsn aka herkes
Neden ld, niin geldi buraya,
Nasl dt tongaya,
Yakaland, paraland nasl
lgn ak avlarnda.
Hoplad topluluktan ty gibi ince biri,
Balad anlatmaya, bir kemik bir deri:

38
"Ben bir terzi kalfas,
Elimde ine, makas;
Hamarat, alkan,
Elimde ine, makas;
Geldi ustamn kz,
Elinde ine, makas;
neyi, makas
Yreime saplad.
Glt hayaletler neeli koroyla,
Sakin cidd, bir ikinci kt ortaya:
"Rinaldo Rinaldini,
Schinderhanno, Orlandini,
Hele hele Carlo Moor-
Olmak istedim onlar gibi.
Abay da yaktm izninizle.
Bu yiitler rnei;
Dndrmt bam
O gzeller gzeli.
ektim, dem ektim
Aktan akna dnnce
Sokuverdim elimi
Zengin komumun cebine.
zlem gzyalarn
Komumun mendiliyle
Silecektim dedim ya,
Yutmad beki.
St kuzusu zaptiyeler raconunca
Aldlar beni ortaya;
Mapusane, aman ne byk,
Ana kucan at bana.

39
 Srp sefasn ak hayallerinin
Eirdim orda ynm,
Derken geldi Rinaldonun glgesi
Ald canm gtrd."
Glt hayaletler neeli koroyla,
Dzgnl pudral nc kt ortaya:
"Sahneler hydm ben,
htisasm k rolleri;
Kkrerdim bazan: Tanrlar!
nlerdim bazan ili.
En ok Mortimer'i oynardm,
Maria her zaman gzeldi!
Halimden aka belliydi ya.
Hi anlamak istemezdi beni.
Bir gn oyun sonunda perian
Haykrdm: "Maria, kutsal kadn!
Aldm haneri hemen,
Kendime biraz derin sapladm.
Glt hayaletler neeli koroyla,
Drdnc, beyaz abal, kt ortaya:
"Krsde kesiyordu profesr,
O keserken ben de kestiriyordum:
Fakat tabi ok daha kek,
Sevimli kznn yannda olsaydm.

40
Pencereden az m selm vermiti,
iekler iei, mrmn nuru!
Sonunda kopard o sultan iei
Zengin bir apal, bir hdk kara kuru.
Lnet olsun paral rezillere, kadnlara
Deyip kattm araba eytan otu;
Merhaba, ben lm Birader, dedi lm,
tik kardelie, perinledik dostluu!
Glt hayaletler neeli koroyla,
Boynunda ip, beinci kt ortaya:
"Kzyla elmaslar... vnyordu,
Atp tutuyordu arap masasnda;
Bo ver mcevherleri Kont! dedim,
Benim gzm yalnz senin kznda!
Paral adamlar kontun bir sr,
Kz da, elmaslar da kilit altnda;
Ph, kilit kafes, adamlar umurumda m?
Trmandm parmaklklara.
Trmandm ekinmeden yrimin penceresine,
fkeli homurtular, kfrler aada:
"Yava ol, delikanl, neciyim ben,
Ben de elmas severim, bilirsin ya!
Kont benimle matrak geti, yakalatt,
Glerek uaklar sard evremi.
Hay Allah, yahu, hrsz deilim ben,
Arm ak istedim sadece sevgilimi.

41
 Etmeyin eylemeyin, kr etmedi hi biri.
Bir ip buldular ipak;
Gne dodu geldi, daraacnda beni
Grnce baka kald aarak."
Glt hayaletler neeli koroyla,
Kellesi koltuunda, altnc kt ortaya:
Sevda kahrndan oldum avc,
Dolarken kolumda tfek,
Aatan bir karga gaklad:
Kelle gider! Kelle gider! diyerek.
Ah, yrime gtrsem,
Bir gvercin bulsam da!
Baknrdm byle dnerek,
Avc gzyle allara.
Vermi gaga gagaya kim bu sevienler?
ki yavru kumru belki de!
Yavaa sokuldum, tetik hazr;
Sevgilim deil mi, bak hele!
Gvercinim, nianlm bir yabanc adamla
Sarma dola, anafine
Ey emektar silh, hedefini ama!
Erkek yere devrildi, kanlar iinde.
Derken bir kafile, cellt dahil,
Kahraman da benim aralarnda
Getik orman. Kelle gider! Kelle gider!
Diye baryordu aata karga."

42
Glt hayaletler neeli koroyla,
Bu sefer de algc kt ortaya:
Bir kk ark okudum,
Gzeldi, erdi sonuna;
Dner yerli yerine arklar,
Gslerde kalpler paralannca.
Koptu lgn kahkahalar iki kat,
Solgun yzlerde dalgalanma;
Kilise kulesinde Biri vurdu saat,
Koutular bararak, mezarlara.

43
 9

Uyurken tatl, rahat

Unutmu tasay, kederi;
Bir hayal belirdi ryamda:
Gzeller gzeli.
Mermer gibi solgun,
ekici, esrarl;
Gzlerinde inciler,
Salar tuhaf dalgal.
Kmldad usulca
Mermer solgunu gzel,
Yasland barma
Mermer solgunu gzel.
lgnca pt, kucaklad,
Kar beyaz gs;
Sevgiyle, candan sard,
Mutluydum, hem de ok zntl.

44
Acdan, hazdan titriyor nasl,
arpyordu kalbim, ateler iinde!
Onun gs buz gibi,
Ne arpnt, ne titreme.
Souktur buz gibi,
arpmaz, rpermez kalbim,
Fakat akn kuvvetini,
Hazlarm bilirim.
Dolamaz yreimde kan, amaz
Pembeler dudamda, yanamda;
Fakat dostunum senin,
rkilme, korkma!
Daha da lgn kucaklad beni,
deta actyordu;
Derken bir horoz tt - kollarmdan
Kayd gitti gzel, mermer solgunu.

45
 10

ektim aldm, szn bysyle

Solgun, sar lleri;
Gitmezler artk eski geceye,
Dnmezler geri.
Unuttum korkudan, dehetten,
stadn afsunu etkiliydi;
imdi sisler iindeki eve,
Kendi hayaletlerim eker beni.
Brakn, karanlk cinler!
Dmeyin stme, ardma!
Daha baz mutluluklar olabilir,
Bu gllerin parltsnda.
Gzeller gzeli o iee
Benim btn abam;
Onu sevmedikten sonra
Neye yarar yaamam?
Yalnz bir kere, sarmak isterim,
Bastrmak yanan barma!
Dudaklar, yanaklar; en mutlu acy
pmek onlardan, bir defa!
Azndan bir kerecik
Tatl bir sz duymak isterim
Sonra, o karanlk yere gelmeye,
Ey ruhlar, peinizdeyim.
Salladlar balarn korkun,
Duydu ruhlar syleneni.
Sevgilim , ite geldim yanma,
Seviyor musun beni?

46
 A R K I L A R

Kalknca sabahlar sorarm:

Sevdiceim bugn gelir mi?
Y klr akamlar, alarm:
Bugn de gelmedi.
Uykusuz, uyank yatakta
Kayg, keder geceleri;
Dolarm orda burda gn boyu
Dlerde, yar uykuda gibi.

47
 2

Tellar iindeyim, huzursuz!

Onu greceim birka saat sonra.
Sadk kalbim, atlarn zorlat,
O ki en gzeli, gzeller arasnda!
Fakat bu saatler ne de uyuuk!
Yrmezler bir trl, miskin,
Esner, ayak srrler,
Hey tembeller, biraz acele edin!
Deli dolu bir heyecan deta!
Fakat bilmez bu saatler sevmek nedir.
Zalim ce anlama, onlar k telyla
Haince elenir.

48
 3

Aalar arasnda dolayordum,

zgn, bir bama.
ka geldi eski hayal,
Sokuldu barma.
Kim retti size bu arky
Esen gkte uan kular?
Susun! Kalbim duyarsa
Gene kvranmaya balar.
"O sylerdi bunu hep,
Bir gen kz gelmiti;
Biz ondan aldk
Bu gzel, altn szleri.
Anlatmayn bana, anlatmayn,
Sizi kurnaz kular, sizi!
Kimseye emniyet edemem acm,
almak istiyorsunuz, yle mi?

49
 4

Koy kalbime, sevgilim , minik elini

O kk odada duyuyor musun sesleri?
Bir hain dlger, niyeti fena,
Tabut yapyor bana.
Gece gndz takrt, eki sesleri,
Nice zamandr beni uykumdan etti.
Ah, elini abuk tut, dlger usta,
Kavutur uykulara beni!

50
 5

Aclarmn gzel beii,

Dinlendiim gzel mezar,
Gzel ehir, ayrlmak zorundayz
Sesleniyorum: Hoa kal!
Sevgilim in gezindii
Kutsal eik, esenlikler!
Hoa kal, onu ilk kez grdm
Kutsal yer!
Ah, seni hi grmeseydim
Kalbimin gzel melikesi,
Dmezdim bu hale,
Bugnk gibi.
Ne kalbini elmek istedim
Sevgi dilendim ne de;
Ancak se ssizce yaamak
Nefes aldn yerlerde.
Sense sryorsun beni buradan,
Barmda lgnlk rzgrlar;
Ac szler sylyor azn,
Gnlm hasta, yaral.
Gidiyorum krk kolum kanadm,
Elimde bir denek, aksak-topal;
Yorgun bam uzaklarda serin
Bir mezara koyana kadar.

51
 6

Dur, bekle, hrn denizci,

Geliyorum peinden limana;
Vedalatm iki gen kadn
Biri o, biri Europa.
Kan em esi, ak gzlerimden,
Fkr gvdemden, kan pnar!
Ki scak kanla
Yazaym aclarm.
Ah, sevgilim , neden bugn
rpertiyor kanm grmek seni?
Yllardr benzim uuk, kalbim kanar
Beni hi karnda grmedin mi?
Bilir misin o eski masal:
Hani cennetteki ylan,
Uzatarak o elmay
Atamz etmiti perian.
Btn felketler elmadan geldi!
Elmayla getirdi lm Havva;
Eris, Troyay atee verdi,
endeyse yangn, lm bir arada.

52
 7

Da, ato grntleri

Dm Ren aynasna;
Kk gemim ilerliyor neeli,
epeevre gn nlarnda.
Sessizce bakyorum oyununa
Altn dalgalarn: bir bkl:
Duygular uyanyor usulca
Ta iimde yer etmi.
Candan selmlar, vaitlerle beni
ekiyor aa, rman parlakl;
Bilirim, dtan gler, iinde
Gece, lm sakl.
Yzn ferah, barn fesat,
Sevgilim gibisin ey nehir?
O da byle candan, uysal,
Masum, tatl glmesini bilir.

53
nce midim yoktu.
Dayanamam sandm;
Sormayn nasl oldu,
Ama ite dayandm.
 _ 9

Gller, servi dallar, srma tellerle

Bir tabut gibi,
Ssleyerek bu kitab sevimli, ho,
Koysam iine iirlerim i.
Ak da koyabilsem! Yeerir
Akn mezarnda huzur iei,
Byr, aar, koparlr
Benim iin amas, ben lnce!
te iirler, Etna'nm lavlar
Gibi takn, barmdan
Kvlcm lar saarak fkrd
Etrafa bir zaman.
imdi hepsi sessiz, l deta,
Donmu, kat, buulu.
Fakat canlanrlar eski atete,
Esse stlerinden akn soluu.
Dile gelir kalpteki duygular.
A k soluu iy olur stlerinde;
Geer bir gn eline bu kitap,
Sevgilim! Uzakta bir yerde.
zlr o zaman iirlerdeki by,
Seyre balar seni sararm harfler;
Bakarlar yalvararak gzel gzlerine,
Fsldarlar ak soluu ve keder.

55
 R O MA N S L A R

DERTL GEN

Kalbi burkulur herkesin

O solgun genci grnce;
Aclar, zntler
Okunur yznde.
Merhametli rzgrlar, serinlik
Yelpazeler yanan alnna;
Glmser, neelensin ister
Yosma kzlar, duygusuz bakalarna.
Hoyrat grltsnden kentlerin
Kaar delikanl ormana;
Kular sevinle cvldar,
Yapraklar neeli hrdar orda.
Yava yava fakat gen
Yaklarken daha;
Susar kular, zgn yasl
Bir hrt dallarda.

56
 _ 2

zgn durgun tempoda,

Vadiden bir atl geliyor:
Ah, imdi yolum nereye gider,
Yar kuca, yoksa karanlk mezar?
Dadaki ses karlk veriyor:
Karanlk mezar!
Atl biraz daha gidiyor,
Derinden iini ekiyor:
Pek de erken deil mi
Eh, ne are, rahattr mezar!
Dadaki ses karlk veriyor:
Rahattr mezar!
Yanandan bir damla gzya
Atlnn, yuvarlanyor:
Bana ancak mezarda rahat var,
yidir mezar!
Dadaki ses karlk veriyor:
yidir mezar!

57
 3

Yukarda, tepede ato,

Sarm evresini gece;
Vadide akan im ekler,
arpan kllar delice.
Vuruuyor iki karde,
Vuruuyor gzleri dnm.
Ellerde kl, nedendir
Karde kardee bu dv?
Kontes Laurann gzleri
Yznden koptu bu kavga;
kisi de soylu, irin o kz iin
Yanp tutumada.
Peki ama hangisine
Dnk kzn gnl?
Dn, ara, bouna
Syrl kl, sen ver hkm!

58
Ve ite arpyorlar.
Darbe stne darbe.
Kollayn kendinizi azgn kll
Ne oyunlar olur gecede.
Vah size, kanl kardeler!
Vah yazk, kanl vadiye!
Biri tekinin klcyla
Yere dt ikisi de.
Yzyllar geti stnden,
rtt nice kuaklar mezar;
Issz ato, kederli,
Tepeden aalara bakar.
Vadide geceleri fakat
Esrarl eyler dner hl;
Vuruur on iki olunca saat,
ki karde gene kl klca.
 4

ZAVALLI PETER

Hans ile Grete dans ediyorlar

Sevin lklaryla, memnun.
Yz kl gibi,
Peter, sessiz durgun.
Gelin gvey Grete, Hans
Dn ssleriyle alml.
Trnam kemiriyor zavall Peter,
Srtnda gndelik urbas.
Konuuyor kendi kendine Peter,
zgn, bakyor ikisine:
lersini dnmeseydim bu kadar.
Ah, kyardm kendime.

60
Bir sz, can evimde,
Paralamak istiyor barm;
Nerede olsam, nereye gitsem,
Oradan teye sryor beni.
tiyor sevgilim in olduu yere,
Grete geirecek sanki acm;
Ama gzlerine bakar bakmaz
Oradan da kayorum, alp bam.
kyorum dalarn ycesine,
Issz yerler ne de olsa;
Alamaya balyorum
Tek bama kalnca.
Sallanarak yryor zavall Peter,
ok yava, l beniz, rkek.
Bakyor grenler
Yolda durarak.
Mezardan m km ne?"
Kzlar fsldamada.
Ah hayr, sevimli dilberler,
Yeni girecek mezara.
Yrini kaybetti, o yzden
En iyi yer ona mezar;
Yatsn uyusun orda
Kyamete kadar.
 TUTSAIN ARKISI

Liese'ye by yaptnda
Yakmak istediler ninemi;
A z mrekkep harcamad vali amca,
Fakat ninem suunu kabullenmedi.
Kazana konduunda bard ninem:
Yazklar olsun, cinayet bu!
Kara kara dumanlar ykselirken
Bir karga oldu, ge utu.
Ah benim kara ninem, ku tylm!
Kulede grmeye gel beni!
Peynir getir, rek getir,
U da gel, parmaklktan gir ieri.
Ah benim ku tyl, kara ninem!
Gz kulak ol da bana,
Yarn sabah havalanp uarsam,
Gzlerimi akbabalar oymaya.
 TOPU ERLER

Rusyada esir dm iki asker

Fransaya dnyorlard.
Alman topraklarna girdiklerinde
ne eildi balar.
Kara haberi orada duydular:
Mahvolmu Fransa, yenilmi,
Dalm koca ordu, imparator
mparator esir edilmi.
Alad iki asker, bu kederli,
Bu ac haberi duyunca.
"ok zgnm," dedi biri,
Szlyor eski yara, barmda."
"Her ey bitti! dedi teki,
Ben de lmek isterdim seninle,
Fakat bensiz perian olurlar,
oluk ocuk var evde."
Gzmde mi oluk ocuk,
Ycedir onlardan benim arzum;
A kalrlarsa dilenirler
mparator, esir dm imparatorum!

64
Bir dileim var karde, yerine getir:
lrsem ben imdi,
Al cesedimi, Fransa'ya gtr,
Gm Fransa toprana beni.
Krmz kurdeleli eref madalyam
Koy gsmn zerine;
Tak belime klcm ,
Tfei ver elime.
Kulam etrafta, yataym sessiz,
Mezarmda bir nbeti gibi;
Gn olur duyarm atlan toplar
Ve kineyen atlarn nal seslerini.
Geerken imparator, stmden atyla,
arprken kllar im ek imek,
Kalkarm mezarmdan silhl, ben de
Korumaya imparatoru, korumam gerek.

65
 7

HABER

Uam, davran,
Eyerle, atla atma!
U git ormanlardan
Kral Duncan'n sarayna.
Gir ahra usulca, bekle;
Grnce seni tavla yama,
Sor ren
Hangi kz kiraln nianland.
Derse: Esmeri.
Ulatr haberi bana tezce;
Derse: "Kum ral.
yle acele etme.
Sr atn yava, git urgancya,
Bir urgan al nce;
Bana da bir ey syleme, yalnz
pi getir dnnce.

66
 8

DN

Ben yalnz gitmem, sevgilim,

Sen de gel benimle;
Souk, zgn, yasl evde sevimli,
Harap, korkulu oda
kmtr annem kap nne.
Olunu bekler, gzleri yolda.
Uzakla yanmdan, kederli adam,
Seni kim ard?
Soluun ate gibi, ellerin buz,
Gzlerin alevli, yanaklarn solgun;
Ben gl kokularnda, gn nda
Glmek, elenmek isterim.
Gller koku saar, gne k;
Bu senin elinde, tatl sevgilim!
Geni, beyaz dalgal rtne sarl,
Gezinsin parmaklarn algnn tellerinde,
Syle bir dn arks, gece rzgr
Katlsn slkla ezgiye.

67
 9

DON RAMRO

Donna Clara! Donna Clara!

Candan sevgilisi uzun yllarn!
Ne insaf, ne acma,
Beni mahvetmek meramn.
Donna Clara! Donna Clara!
A k nimetleri tatl!
Souk, karanlk mezar,
Korkun aas.
Donna Clara! Sevin, yarn
Kilisede, Fernando, seni
E olarak selmlayacak
Dnne aracak msn beni?"
Don Ramiro! Don Ramiro!
ime iliyor szlerin,
rademle alay eden
Falndan da beter yldzlarn.
Don Ramiro! Don Ramiro!
Silk at bulank hznleri;
Dnyada baka kz yok mu,
Allah ayrd bizi.

68
Don Ramiro, sen ki
O kadar ok arap yendin,
imdi de kendini yen
Gel dnme yarn.
Donna Clara! Donna Clara!
Geleceim, sana yemin!
Dans edeceim seninle,
yi geceler, gelirim yarn.
"yi geceler! - Tkrdad pencere.
Ramiro iini ekti,
Kald kaskat uzun bir sre,
Sonra karanlkta kayboldu gitti.
Uzun bir bouma, ardndan
Gndze brakt gece yerini;
Ald yayld Toledo,
Bir iek bahesi gibi.
atafatl yaplar, saraylar
Gnete prl prl;
Yksek kilise kubbeleri
Yalzlanm sanki, ltldr.
Ar kovan deta, uultulu
Tren sesleri anlarn;
Tanr evlerinden lhiler
Ykseldi cana yakn.
ardaki kk kiliseden,
Orada, bakn! bakn!
Bir tel, bir kaynama,
k halkn.

69
 k temiz valyeler, ssl hanmlar,
Tren giysileriyle saray hizmetkrlar,
Duru net sesleri anlarn.
Org yanklar.
Saygl, yol ayor herkes.
lerliyor halkn ortasnda
Zarif, kibar giyinmi ift:
Don Fernando, Donna Clara.
Damadn saraynn kapsna kadar
Geliyor kalabalk st ste;
Balyor ihtiaml dn
Orda, eski det zre.
Neeli sofra, gsteriler,
Sevin avazeleri, nbetlee;
Geip giden saatler cokun, tez,
Derken kyor gece.
Toplanyor dans iin
Davetliler salonda;
Renk renk tren giysileri
Mumlarn nda.
Oturmu gelin gvey
Yksek koltuklara;
Konuuyor kibar tatl
Don Fernando, Donna Clara.
Zarif, ssl herkes
Salonda dalga dalga;
n n borular,
Davullar almada.

70
 Fakat neden, gzelim,
Salonun kesine
Sapland baklarn?"
Soruyor arm , valye.
"Baksana, Fernando, orada
Siyah pelerinli bir adam var!"
"Ah, insan deil o, glge!
Glmsyor nazik, valye.
Fakat yaklayor glge,
Doru, pelerinli bir adam bui
Clara, kzarm, selmlyor
Tanyp Ramiroyu-
Dans balam imdi,
Neeli dnyor iftler;
lgn temposunda valsin
Sarslyor yer.
Ah, Ramiro, seninle
Kalkacam elbet dansa;
Fakat siyah pelerinle
Gelmen doru mu ya?"
Saplanm baklar delici.
Bakyor Ramiro, gzel kza;
Sarp belinden, diyor ki zgn:
"zin verdin, gel dedin ya!
Katlyor ikisi
Dans edenler arasna;
Gmbrdyor davullar,
Borular nlamada.

71
 "Yanaklarn ok solgun!"
Fslts Clarann, rkek
"zin verdin, gel dedin ya!
Cevab Ramironun, titrek.
Dalgalanan kalabalkta
Mumlarn titreen alevi;
alan davullar,
ten borular deli gibi.
Ellerin buz kesm i!
rpererek, fsldyor Clara.
Dnerken anaforda ikisi,
"zin verdin, gel dedin ya!
Brak beni, Don Ramiro, brak beni!
Soluunda bir ceset kokusu!"
Gene o karanlk szler:
zin verdin, gel dedin ya!
Duman duman deme, kzm!
Neeli sesleri kemanlarn;
lgn bir by dokunmada sanki,
Dnyor her ey, evresinde insanlarn
Brak beni, Don Ramiro, brak beni!
Hep ayn inilti, kalabalkta.
Deimiyor Ramironun dedii:
zin verdin, gel dedin ya!
Git, Allah akna, git!
Baryor Clara, kesin, sert, o;
Sylenir sylenmez bu sz,
Kayboluyor Ramiro!

72
Donmu Clara, yz l yz,
Buz gibi, geceyle evrili;
ekm i alm siyah lkesine
Baygnlk, bu aydnlk ehreyi.
Dalyor sonunda sisli uyku,
Alyor kirpikleri;
Fakat bir aknlk, tekrar
Kapatyor sevimli gzlerini.
nk dans balad balayal
Hep eski yerinde,
Kalkmam hi, gveyin yanndan;
efkatle soruyor valye:
"Neyin var, neden soldu yanaklarn?
Birden niin gzlerin karard?
Ya Ramiro?" - kekeliyor Clara,
Korkudan dili bal.
Derin, esrarl kvrmlar,
izgi izgi alm gveyin:
Gzelim, kurcalama kanl haberi,
Ramiro ld leyin.

73
 10

BELSAZAR

Gece yarsna doru,

Uyumu Babil, sessizlie gml.
Bir kral saray tepede aydnlk,
Grlts savalarn lk lk.
Orda yukarda sarayn salonu,
Belsazarn sofras kurulu.
Oturmular saf saf, parltl
Saraklardan boaltmada araplar.
Tokuan kupalar, sevin naralar adamlarn
Tam gnlne gre, dikbal kiraln.
Belsazarn yanaklar al al,
Artrm pervaszln araplar.
Gz dnm, kr bir cesaretle
Kral dil uzatyor Rabbe.
vnerek, kstah, kfrediyor o;
Homurdanyor adamlar: Bravo!
Seslendi Belsazar, marur gzleri,
Uak gitti bir kou, geri geldi

74
Banda Jehovah tapnandan alnma
Altn kapkacak, bir sr eya.
Kutsal bir kupa ald hoyrat, kral,
Doldurdu arapla azna kadar.
Bard boaltp bir dikite,
Az kpkler iinde:
Ben BabI kiralym, Jehovah!
te meydan okuyorum sana.
Dalnca korkun szlerdeki yank,
Bir korkuyla darald kiraln bar.
nlayan kahkahalar kesildii anda
Bir lm sessizlii salonda.
te! te! Bir el belirdi,
Beyaz duvarda bir insan eli.
Bir eyler yazd beyaz duvara,
Yazd ate harflerle, kart kayplara.
Oturmada kral, donmu baklar,
Titriyor dizleri, l beyaz.
Donmu gibi savalar, herkes,
Ne kprt, ne bir ses.
Khinler geldi, hibiri aklayamad;
Neydi duvardaki bu ateten yaz.
Fakat ayn gece kral Belsazar
ldrd gene kendi adamlar.

75
 11

IKLAR

Geldi sz meydanna klar

Atmak zre;
Ah, garip bir yartr bu,
Pek tuhaf bir ekime!
Hayal, kpkler iinde azgn
Atdr n;
Sanat, kalkan,
Kelimeler kl elinde.
Hallar serili balkondan
Bakar kibar hanmlar neeli,
Elinde defne dal ta
Fakat asl gzel yok hani.
Bakalar, vuruan arpan
valyeler salamdr da,
Biz klar karz ortaya
nceden ar yaral.
Ve orda, kalbinin derinlerinden
En iyi, en kanl iirler szan
Kazanr yarmay, ve alr
En stn dl en gzel azdan.

76
 12

PENCERE N

Solgun Heinrich geiyordu,

Gzel Hedwig, yava sesle, pencereden:
Allahm, sen koru!" dedi,
"Hortlaa benziyor u geen!
Bakt yukarya aadaki,
zlemle, Hedwig'in penceresine doru;
A k acs gibi sard bu bak Hedwig',
O da hayalet gibi sarard soldu.
Sevda ateiyle bekledi pencerede
Gzel Hedwig her gn.
Hayaletler saatinde gece vakti
Dt kollarna Heinrichin.

77
 - 13

YARALI VALYE

Eski bir hikye,

Ar, hazin;
Aktan yaral valye,
Kurban bir vefaszn.
Hain kmt kz,
O da hor grd yrini;
Yediremedi onuruna
Akn aclarn.
Gze ald dvmeyi,
Okudu valyelere meydan:
Hazr olsun arpmaya
Sevgilim e toz konduran!
Sustu herkes, susmaynca
Fakat kendi acs;
Szlanan kalbine
Saplad mzran.

78
 14

GEMDE YOLCULUK

Diree yaslandm, tek tek

Dalgalar saydm.
Gemim, yelkenleri kanatl;
Hoa kal, gzel vatanm!
Geldim sevgilim in evi nne,
Camlar ldyor par par;
El sallamad kimse.
Baktm o kadar.
nm grmiyeyim bulank,
Akp gidin gzyalar;
Paralanma hasta kalbim,
Bu byk acdan dolay!

79
 15

PMANLIK TRKS

Bay Ulrich, atyla, yeil ormanda,

Hrts yapraklarn tatl;
Dallar arasndan gryor gzel
Bir kzn kendine baktn.
"Tanyorum onu! diyor asilzade,
"Tanyorum bu parlak, bu aydnlk yz;
Kalabalk ve tenha yerlerde grdm
Odur hep, zerimde bys.
Ordaki o, dudaklar yeni am, taze
ki gonca gl;
Ama bazan onlardan haince,
Ac szler dklr.
Bunun iin bu az, tpk
Ho bir gl korusudur,
Lo fidanlar arasnda, slk alan
Sinsi ylanlar da bulunur.

80
Ordaki o gzelim yanaklarda
Ne tatldr gamze,
yle bir ukur, ki lgn istekler
ekiyor beni iine.
Gryorum ordaki o, en gzel batan
Sarkan irin bukleleri;
Hain, beni onlarla balad,
Bunlar yle alar ki!
Ordaki o mavi gzler
Durgun dalgalar gibi duru;
Ben onlar cennetin kaplar bilirdim,
Meer cehennem kaplar.
Hrdyor yapraklar rktc,
Bay Ulrich ilerliyor ormanda;
Solgun, yasl bir yz,
Bir ikinci hayal, uzakta.
efkatli, scak, beni severdi;
Ah, ah! diyor asilzade,
"Bense kt davrandm, ac syledim,
Hayatn zehir ettim, anne!
Aclarmn ateiyle, gzlerinde
Yalar kurutabilseydim!
Solgun yanaklarn kalbimin kanyla
Pembeletirseydin!."

81
 Bay Ulrich yola devam ediyor,
Balyor kararmaya orman;
Garip garip fsltlar
Akam rzgrlarndan.
Yank yank geliyor kulana
Kendi szleri asilzadenin.
Neeli kularn ii bu,
ten, syleen kularn.
Pimanlk trks bu, Bay Ulrich
Kaptrm kendini bu ho trkye;
Sylyor, bitiriyor, yeniden
Balyor sylemeye.

82
 16

ESK BR ROMANS OKUYAN

BR ARKICI KADIN N

Bylemiti bizi hl hatrmda,

lk gzlerim oldu onu gren!
Sesi ne kadar hotu,
Srl, tatl, kalbime szarken
Akt yanaklarma gz yalar
Bana byle ne olmutu?
Bir ryaya dalmtm deta
Bir ocuktum sanki hl,
Oturmu sessiz, lamba nda,
Kk, sude odasnda annemin,
Gzelim masallar okuyordum,
Geceydi, rzgrd darda.

83
 Balad masallar canlanmaya,
kt hendeklerden valyeler,
Ronzisval'de bir etin kavga,
ka geldi Bay Roland at srtnda,
Nice yiit mzraklar ardnda,
Ganelon, o rezil de vard ne are.
Roland' fena hrpalad,
Kan iinde, zor soludu Roland;
Boru sinyalleri uzaktan uzaa
Varnca byk Karln kulana.
Sararm, solmutu Roland
Hayallerim beraber ld onunla.
Seslerle i ie bir nlay
Uyandrd beni hayallerimden.
Dald yanks efsanenin,
A lklar, alklar
Arkas gelmiyor "Bravo! seslerinin
Eildi sanat yerlere kadar.

84
 - 17

ALTINLARIN ARKISI

Nerdesiniz duka altnlarm,

Nerelerde kaldnz?
Derelerde neeli
Dalp kan altn
Balklarla msnz?
Ho, yeil krlarda
Sabah iylerinde iekler altn
Onlarla m parlarsnz?
Mavi gklere doru
Szlr l l, altn
Kularla m uarsnz?
Gklerde her gece bir nurlu
Kaynamayla glmseyen, altn
Yldzlarla msnz?
Ah, duka altnlar
Ne yzer derede,
Ne yeil krda parlar,
Ne szlr mavilie,
Ne gkte glmsersiniz!
Tefecilerin avucunda,
Onlarn elindesiniz.

85
 18

PADERBORN KIRLARINDA KONUMA

Uzak ezgileri duymuyor musun,

Viyolonsel ve keman sesleri galiba?
Dans eden gzeller olmal
Uar gibi, kol kola.
Bir yanlma bu seninki,
Keman falan yok, dostum,
Ben sadece byk, kk domuzlarn
Homurtusunu duyuyorum.
Borular tyor, duymuyor musun?
Avclar av sevincinde;
Msum kuzular otluyor, gryorum,
Kaval alyor obanlar.
Ah, dostum, o duyduun
Ne boru, ne de kaval;
Krdan dnyor domuz oban,
nnde domuzlar.
Uzak ezgileri duymuyor musun,
Tatl yar arklar sanki?
Kanat rparak melekler
A lklyor ezgileri.

86
"Ah, oradan yanklanan
Syleme, yarma deil, dostum!
Kaz obanlar trk sylyor,
Kazlarn getiriyorlar.
anlar alyor, duymuyor musun,
Ne duru, ho sesleri?
Gidiyor dindarlar hu iinde
Kyn kilisesine.
Ah, dostum, inek kz
ngraklar onlar;
Balar nlerinde, lo
Ahrlarna dnyorlar.
Sen grmyor musun uuan rty,
Hafife selm verileri?
Ben gryorum, sevgilim orada,
zgn, nemli baklar.
"Ah dostum, ban sallayan orda,
Ormandaki kadn, Liese,
Solgun, kara kuru, ayra doru
lerliyor koltuk denekleriyle.
Peki, dost, bir hayal adamnn
Gldrsn isterse, seni, sorular!
Kalbimde yer etmi olanlar da
Kuruntu, aldanma m?

87
 19

HAYATIN SELMI

Htra Defterinde Bir Yaprak

Bir byk yol dnyamz,

Biz insanlar yolcular;
Koucular, posta tatarlar gibi
Frlar gideriz yaya veya atl.
karz yola, eilen ba, verilen selm
Arabalardan mendillerle;
Sarlalm, pelim isterdik,
Fakat sabrsz atlar.
Tam raslarz ayn konak yerinde
Prens Alexander, ah sevgili,
ttrr borusunu src: Gidiyoruz!
Ve ayrr bizi.

88
 - zo

DORUSU

Bahar gelince gne nlaryla,

Tomurcuklanr, aar iekler;
Dolanrken ay, k yrngesini
Balar peinde yldzlar yzmeye;
Ve air bir ift gz grnce sevimli,
Taar kalbinden arklar
Ama gzler, ay, gn
ark, iek, yldz hepsi
Hi biri, ne kadar gitse de hoa,
Yetmez bir dnya yaratmaya.

89
 SON E L E R

A. W. Schlegele

Yapma benler dzgnl yanaklarnda,

Kabark kasnak etei bol iekli,
Kvrk ulu, ilemeli pabular ayaklarnda,
Kabark salar boumlu, yaban arlar gibi:
d iir byle donanmt geldiinde
Kucaklamaya seni, akla;
Fakat sen katn, karanlk igdlerle,
akn, dalgn, katn uzaklara.
Bir ato buldun, ssz eski bir yerde,
Sevimli, mermer bir heykel gibi ierde
Dalm gzeller gzeli, byl uykulara.
Selmladn, zld by, uyand
Almanyann gerek iir perisi, glmsedi
Ve brakt kendini, senin kollarna.

90
 Annem B. Heineye
(douu: V. Geldern)

Altm bam dik tutmaya,

Aklmn dorusuna giderim, dnmem;
Yzme kim baksa, kral da olsa,
Gzlerimi yere emem.
Fakat anneciim syliyeyim aka:
Ne kadar zorluysa da gururum,
Senin tatl, candan yaknlnda
Klr, yok olurum.
Beni byle sindiren endeki o ruh mu;
O yce ruhun mu deler geer her eyi,
Bir akar, uar gider gkteki nurlara do
zlmem onlar dnmemden mi?
Beni o kadar seven o gzel kalbi,
Kalbini krdm, hatlarm oldu.
 2

Deli, lgn braktm seni gnn birinde,

Dnyann br ucuna gidecektim,
Sevgiyi bulur muyum, denemek istedim,
Kucaklayacaktm, muhabbetle.
Aradm sevgiyi btn sokaklarda,
Atm elimi kap kap,
Dilendim birazck sevgiden sadaka,
Souk nefret oldu, glp uzattklar.
akn, dolatm sevgi diye diye,
Fakat bulamadm hibir yerde,
Dndm geldim zgn, hasta.
Karladn beni, eve gelince
Ve ah! yzdn grdm gzlerinde
O tatl sevgiydi, aradm aylarca.

92
 H. S.ye

Anca tella kk kitabn,

Selm verdi bana altn, in
Birok grnt, ocukluk gnlerimde
Grmtm onlar, ocuk ryalarmda.
Gene grmedeyim, uzanm gklere gururla
Alman inancnn yapt katedral;
an sesleri, org sesleri kulamda
Ve aktan tatl tatl yaknan yanklar.
Gryorum ayrca o evik cceleri,
Trmanr katedrale, hoyratlar varnca.
Koparrlar o gzelim, oyma oyma iekleri.
Ama bir meeyi ne kadar soysalar,
alp alsalar btn sslerini.
Gelir gene bahar, yeniden yaprak aar.

93
 Christian S.ye Fresk Soneler

Benden paso, dalkavuk muyum odunlara,

Dlar altn, kum akl ileri;
Peki demem bir klhanbey elini uzatsa,
Adm lekelemek gizli niyeti.
Eilmem nlerinde o gzel srtklerin,
Parlarlar edepsiz, ne utanma, arlanma;
Kosunlar kendilerini, ben yokum,
Tn tn putlarnn zafer arabalarna.
Biliyorum telef olur gider mee.
Eilip bklerek deredeki kamsa
Rzgrda frtnada durur eski yerinde.
Peki ama ne olur o kam sonunda?
ansa bak! Ya bir zppeye baston,
Ya hal dven bir sopa, uaklar elinde.

94
 2

Ver maskeyi, yzme takaym,

Bir serseri olaym, karakter maskeleri
Taknm reziller, gsterili her biri,
Sanmasnlar kendileri gibiyim.
Bir kopuktan hi farkm olmasn,
di szler, davranlar yardmcm;
imdi yavan zppelerde zenti, zeknn
O gzel parltsndan yoksun kalaym.
Maskeli baloda ben byle dans ettim,
valyeler, kratlar, keiler hayran,
Soytarlar selm verdi, kmad tanyan.
Tahta kllaryla patakladlar beni.
akayd tabi. nk maskemi karsam
Donar kalrd it kopuk o kadar adam.

95
 3

O yavan zirzoplara glerim,

Ko suratl, bakarlar aval aval;
Hilekr, kaypak, aptal
Bakar bana o tilkiler, glerim.
O pek bilgi maymunlara glerim,
Marur yarglardr, kaslrlar;
Zehirli silhlarla tehdit ederler beni,
dlek reziller, glerim.
nk mutluluun o ho oyuncaklar
Krlp da kaderin ellerinde,
Atlnca nmze, yerlere salnca,
Ve kalp, bedende paralanp kalnca,
Paralanm, doranm, delik deik
n n gzel kahkaha donar dudaklarmzda.

96
 4

Beynimde bir hayalet gibi, gzel bir masal

Masalda yanks ince bir arknn sade;
arkda, rer dokur tertaze,
nce bir kz, ok gzel.
Gsnde kzn bir kk kalp var,
Fakat sevgi atei yok bu kalpte,
Girm i muhabbetsiz, donmu gnle
Ancak kibir, gurur... o kadar.
Ses verir bamda masaldaki yank
Ve ark nasl da uuldar, rpertir,
Ve kz nasl gler yavaa?
Korkuyorum, bam atlayacak sanki
Ah, fakat korkun olur, hazindir
Aklm eski yolundan saparsa.

97
 5

Se ssiz zgn yumuak akam sularnda

oktan unutulmu arklarn yanks,
Yanaklardan gzyalarn ak
Ve eski kalp yarasndan kan szmada.
Byl bir aynada gibi duruyordu
Karmda gene yrin hayali;
alm a masasnda, srtnda pembe yelei,
Mutluydu evresi, se ssiz ve mutlu.
Birden kalkt iskemleden, kesti
Bandan salarn en gzelini,
Verdi bana - sevinten rperdim deta.
Mephisto, sevincime zehir katt,
Ald o salar salam bir ip yapt,
Yllardr balam srr beni onunla.

98
 - 6

"Geen yl seni tekrar grnce,

Ho geldin derken pmedin beni!
Kzl dudaklar yrin, ben byle deyince,
Kondurdu dudaklarma en gzel buseyi.
Bir mersin aa pencere yannda,
Mersinden bir srgn kopard, verdi:
"Dik nemli topraa, stne bardak kapa!
Dedi, ban sallad, bir ho glmsedi.
Zaman girdi araya, ld srgn saksda,
Seneler var, onu da grmedim ben,
Ans o pn, yanar iimde hl.
Geende sevgilim in olduu yere, kader
Ald getirdi beni ydellerden,
Durdum evi nnde, gece, sabaha kadar.

99
 7

Kendini kolla dostum, azgn eytan zirzoplardan,

Uysal melek yosmalar, onlardan da beter.
Tam pmeye kalktm, sivri peneler,
Uzatmt yanan bir gn biri bunlardan.
Kendini kolla dostum, yal kara kedilerden,
Beyaz dii gen kediler, onlardan da beter.
Kalbime pene att, az daha gitti gider,
Bir gn bunlardan biri sevgilim olmuken.
Ey ballar bal kz, ah ey tatl maskara!
Gnlm duru gzlerine nasl da aldand,
Penelerin barma nasl da sapland?
Bastrsaydm da seni ateli dudaklarma,
Ah ey kediciimin yumuack penesi,
Kalbim btn kanm, yoluna feda etseydi!

100
 8

Grdn sen de ok kere savamam onlarla,

Reziller dzgnl kediler, gzlkl finolard;
Kirlettiler benim temiz adm,
Apar topar srklediler beni mahva.
Grdn beni ukallar nasl harcad,
ngrakl deliler gibi evremde yaygara;
Zehirli ylandlar, reklenmi barmda,
Grdn yaralarmdan kan nasl akt.
Sense kmldamadn salam bir kule gibi,
Ban frtnalarda bir deniz feneri,
Sakin kalbin benim iin bir liman oldu.
Elbet evresinde azgn dalgalar vardr,
Elbet o limana pek az gemi ular,
Ama ulanca deliksiz uyku.

101
 9

Alasam, ne mmkn alamak;

Davranp ykselsem gklere,
trdar iren bcekler evremde,
Yapm m , brakmaz toprak.
sterim lesi canmn en akrak,
Parlasn gzel sevgili her yanda;
sterim mutlu tatl soluunda yaamak,
Yapamam, paralanr, gnlm hasta.
Akyor krlm kalbimden duyuyorum
Scak kanm, ok bitkinim, ok halsiz,
oalan kararmalar, gzlerimin nnde.
Gizli bir rperile yukar, sisler lkesine
Bakyorum, yumuak kollarla orda sessiz
Kucaklar beni glgeler, biliyorum.

102
LiRiK INTERMEZZO
1 8 2 2 1 8 2 3
 NDEY

Bir valye vard zgn, sessiz,

Solgun yanaklar ukurda;
Kaplm karanlk hlyalara
Dolard sendeler gibi orda burda.
Dalgn, hissiz, yava, sakar
Sallana ykla yrr grdke onu,
Glrd iekler, kzlar.
Evde karanlk bir keye ekilir,
Kaard ok vakit insanlardan.
zlemli, uzatr kollarn,
Fakat tek sz kmazd azndan.
Yalnz gece yars oldu mu
Balar bir tuhaf ark, ses
Kaps vurulurdu.
Girer sevdii usulca ieri,
H rtl elbisesi dalga kpklerinden,
Tertaze bir gonca gl gibi,
rts elmas, prlanta,
Narin endamn saran salar altn,
Tatl bir gle selmlar gzleri
Derlerdi birbirlerinin kollarna.

105
 Kucaklar valye olanca akyla,
imdi atelenmitir o duygusuz,
Pembedir solgun yz, uyanm dteki,
A lr gitgide durgun adam;
Oyun oynar fakat ona kadn:
Elmas, beyaz rtsyle rter
Ban yavaa, adamn.
Girer billur saraya, su altnda,
Bylenir anszn valye,
arr, kamam gzleri
Titreen parltlarla.
Kucaklar onu deniz perisi,
Gveydir valye, peri gelin,
alar nedimeleri gitara.
alarlar, sylerler ok ho arklar
Ve kalkarlar dansa;
Gitmi akl bandan adamn,
Daha sk sarlr gzele
Derken sner anszn klar;
imdi gene kasvetli air odasnda.
Evindedir tek bana, valye.

106
 - 1 -

Gzelim mays aynda

Tomurcuklar alnca,
Benim de kalbimde
A k yeerdi.
Gzelim mays aynda
Balaynca tmeye kular,
tiraf ettim ona
imdeki zlemi.

Yeerdi gzyalarmdan
iekler, dolu dolu;
ektiim ahlar
Blbl korosu.
Yavrum beni seviyorsan
Al iekleri hediye,
zin ver aksn blbller
Pencerenin nnde.

107
 3

Gl, zambak, gvercin ve gneti

Bir zaman gnl verdiklerim.
Artk sevmiyorum, imdi tek sevdiim
O kk, o nazl, o tertemiz, biricik;
Odur btn sevgilerin kayna,
Gl de o, zambak da, gvercin, gne, hepsi.

Baksam gzlerine
Kalmaz acm, zntm;
psem dudaklarndan
Dirilirim bsbtn.
Yaslansam gsne, gnlmde
Bir cennet ferahl;
Ama dersen: "Seni seviyorum!
Alarm ac ac.

108
 5

Tatl, gzel yzn

Dte grdm geende.
Melek yzleri gibi hotu, gzeldi,
Fakat solgun, acdan solgundu yle.
Yalnz dudaklar krmz, onlar da
Soldurur, ok srmez, p lmn.
Sner duru gzlerde o k cmb,
Sner aydnl gkyznn.

Yanan yanama daya,

Birlikte aksn gzyalarmz!
Bastr kalbini kalbime,
Alevler birbirine karsn!
Aknca byk yangna
Irman gzyalarmzn,
Ve kollarm kuvvetle seni sarnca
leyim zleminde akn!

109
 7

Bastraym ruhumu
Zamban anana;
Duyulsun iekten sevgilim in
Bir ezgisi, i eki gibi.
ok tatl, ok gzel bir saatte
Bir pck vermiti sevgilim;
Bu trk de o p gibi
rpersin, titresin!

Binlerce yldr kmldamadan

Gkte yldzlar
A k aclaryla
Bakrlar.
Zengindir, gzeldir ok
Konutuklar lisan;
Hibir dil bilgini
Fakat anlamaz bu dilden.
rendim bense,
Unutmam bir daha;
Bir tanemin gl yznde okudum
Bu dilin gramerini.

110
 _ 9

arklarn kanadnda, gzelim,

Uzaklara gtreyim seni;
Ganj kylarnda bir yer
Biliyorum, yerlerin en gzeli.
Se ssiz ay , bahe,
iekler krmz;
Bekler Iotsler orda
zgn kardelerini.
Seviir, glr menekeler,
Yldzlara bakarlar;
Anlatr gller yavaa
Mis kokulu masallar.
Zeki, sessiz ceylanlar
Hoplar, zplar, dinler evreyi;
Kutsal rman, uzakta,
aldar ninnileri.
Uzanrz bir palmiye
Altna seninle;
tiimiz ak, skn
Mutlu bir rya iinde.

111
 10

Gnein grkeminden
rker lots iei;
Eer ban dlerde
Bekler geceyi.
Aydr lotsn sevdals,
Serper n, uyandrr,
A lr yznden rty:
iek pek utangatr.
A lr, kzarr, parlar
Sessiz, gkte baklar;
Saar trlarn, titrer, alar,
A ktr bu, akn yanlar.

11

avk vurmu o gzel

Ren nehri zerine:
Kutsal ve byk Kln,
Katedraliyle, yce.
Yaldz deri zerine,
Katedralde bir portre
Serpti nurlarn
Hayatmn lne.
evresinde Meryem Anamzn
Bir iekler, melekler halkas;
Gzler, dudaklar, yanaklar
Sevgilim in yznde tpks.

112
 - l Z -

Sen beni sevmiyorsun, evet.

Sevme, aldrmyorum;
Yeter ki seyredeyim yzn,
Bir kral kadar mutluyum.
Sen benden nefret ediyorsun, evet,
Pembe, minik azn sylyor bunu;
Yeter ki peyim dudaklarn,
Unuturum zntm.

13

Yemin etme, p yalnz,

Ben inanmam kadn yeminlerine!
Verdiin sz tatl, fakat
ok daha tatl seni pm!
ptm seni, bu gerek,
Oysa buhar, uar sz.
Ah, yemin et sevgilim , boyuna,
Bo sze de gvenirim ben!
Mutluyum, buna inanyorum
Kucana doru, bitkin yklrken;
Eminim, seveceksin beni
Daha uzun bir sre, ebediyyen!

113
 14 -

En gzel trkleri
Sevgilim in gzlerine yazdm.
En iyi vgleri
Dudaklarna.
En parlak drtlkleri
Yanaklar iin yazdm,
Bir de zarif sone yazardm
Olsayd kalbi.

15

yle sersem, yle kr ki bu dnya,

Gnden gne tatsz!
Gzelim, enin iin der ki bu dnya:
"O kz hoppa, arsz!
yle sersem, yle kr ki bu dnya.
Hep yanl tanyacak seni;
Bilmez, insan yakarak mutlu eden
O tatl plerini.

114
 16

Sen bir hayal yarat msn,

Syle, sevgilim , haydi,
Boucu gnlerinde yazn
airin tasarlad?
Gzlerde o byl parlt,
Byle minik bir az, hayr,
Bir ocuk, byle sevimli, tatl...
Yaratamaz bir air.
Doabilir vampir, yarasa
airdeki ateten,
Canavar, ifrit, ejderha..
Korkun masallarda grlen.
Fakat tatl, gzel ehreni,
Zalim sin, hainsin, hayr,
Masumluu sahte baklarnla seni
Yaratmaz bir air.

115
 17

Dalga kpklerinden doan o tanra

Gibi mutlu sevgilim , mutlu ve sevinli;
nk gitti bir yabancya,
Onu nianl seti.
Kalbim, ah nelere katlanmam kalbim,
Kzma bu hainlie, kzma sakn;
Katlan, dayan, ho gr
Yaptn o sevimli lgnn.

18

Kzm deilim paralansa da kalbim,

Ey ebediyen yitirdiim sevgili kzmio deilim.
Bir prlanta gibi parlyorsun ya.
Dmez tek k, gecesine kalbinin.
oktan beri biliyorum. Dmde grdm seni,
Kalbini dolduran geceyi grdm,
Grdm barn kemiren ylan,
Ne kadar zavallsn, sevgilim!

116
 19

Evet, zavallsn, bense kzgn deilim,

kimiz de zavall olalm, sevgilim!
lm hasta kalbimizi paralayncaya kadar
kimiz de zavall kalalm, sevgilim!
Aznn evresinde titreir alay,
Kibir im ekleri saar gzlerin;
Gryorum kabaran gsnde gurur,
Ama sen de zavallsn bencileyin.

20

Flt, keman sesleri,

Trompet gmbrtleri;
Oynuyor canmn ii
Uymu dn havasna.
Davul, zurna sesleri...
yi kalpli melekler
Hkryor, inliyor
Bu grlt arasnda.

117
 21

Tamamen unuttun demek,

Kalbin ki benimdi o kadar zaman;
Kalbin ki tatl, sahte, kk,
Yok baka ey daha tatl, daha sahte ondan.
Ak da, acy da unuttun demek,
Kalbimi ineyen ikisiydi benim.
A k, acdan stn m bilmem,
kisi de gl, byk, benim bildiim.

22

Bilseydi kk iekler
Ne derin kalbimdeki yara,
Benimle alarlard
Acm paylamaya.
Bilseydi blbller
Ne kadar zgnm, hasta,
tmezlerdi, kalrd
en akrak akma.
Bilseydi altn yldzlar
Derdimi, kederini,
ner, gelir gkten, beni
Teselli ederlerdi.
Ama ne bilsin onlar,
Acm yalnz birisi bilir:
Kalbimi paralayan
O bilir, kendisi bilir.

113
 23

Gller neden solgun byle,

Syle, sevgilim , neden?
Yeil imenlerde
Neden susmu mor meneke?
Tarla kuu neden gkte
ter dertli dertli?
Neden pelesenklerden
Ykselir ceset kokusu?
ayrlarda neden gne
Byle souk, kasvetli?
Neden yasl, ssz toprak
Bir mezar gibi?
Ya ben neden hastaym, yasl,
Sevgilim , syle?
Ah, syle, canmn" ii, neden
Braktn beni byle?

119
 24

Sana beni ekitirdiler

Dert yandlar uzun uzun;
Ama bir eyi sylemediler:
Azabn ruhumun.
Bir poz, bir tavr, bir tel
Salladlar szlanarak balarn;
Fena adam dediler benim iin,
Sen hepsine inandn.
Grmediler, bilmediler fakat,
Beterin beteri vard:
Bu en fena, en aptalca ey
Benim barmda sakl.

25

iek am hlamur, akyan blbl,

Glmseyen gne, neeli;
Gsn inip kalkyordu,
Sarldn, ptn beni.
Dklen yapraklar ve karga sesleri,
Gnein kalar pek de atk;
Yaptn reverans ne kadar nazikti,
Souka vedalatk.

120
 26

Bazan deiti hislerimiz,

Gene de anlatk ok iyi.
Evcilik oynadk, kar koca olduk,
Aramzda ne dv, ne kavga,
akalar, pmeler
Gldk, elendik beraber.
ocukluk, arzuladk
Saklamba oynadk derede, ormanda;
Ah yle saklanmz, birbirimizi
Bulamadk bir daha.

27

Dostluun srekliydi, vefal, sadk,

Esirgemedin kendini;
Bunaldm zamanlarda
Teselli ettin beni.
Yiyecek, iecek,
Para buldun bana;
amar, giyecek,
Yol pasosu aldn bana.
Souktan, scaktan, sevgilim,
Tanr korusun seni,
Ve asl gstermesin sana
Benim ektiklerimi.

121
 28

Cim rilii topran uzun srd,

Derken mays geldi cmert;
Bir nee, bir sevin, her ey gld,
Benimse iimden gelmiyor glmek.
iekler ayor, anlar alyor,
Konumakta kular masalda gibi;
Benimse iimden gelmiyor konumak.
Her ey zavall, her ey d.
nsanlar, kalabalk skyor beni,
Dostum bile eskiden oyalanrdm;
Evlendi tatl sevgilim , ne are,
Onun yznden bu halim.

29

Ne de ok oyalandm, ne de ok
Ydellerde k, hlyal:
Usand beklemekten sevgilim,
Kendine bir gelinlik yaptrd
Ve sard, damat diye, efkatli kollaryla
Bir delikanly, aptaln aptal.
Pek gzeldir, pek nazldr sevgilim,
Gzmn nnde o tatl hayali;
Menekeydi gzleri, yanaklar gonca gl,
Aard her dem taze parltlar iinde.
Nasl da uurdum ben byle yri,
Vard sersemliklerim, bundan by olmad.

122
 30

Gzleri mor meneke,

Pembe gl yanaklar,
Eller beyaz zambak.
Yeerip aarken hepsi,
Kurumu minik kalbi.

31

Dnya ne gzel, gk yle mavi,

Tatl, lk esmede rzgr,
Yeerm i ayrda iekler gz krpar,
Parlar stlerinde sabah ileri,
Ne yana baksam herkes neeli
Ama ben mezarda olmak isterdim,
Kollarmda lm sevgili.

123
 32

Girdiinde o karanlk mezara

Tatlm, sevgilim,
Koynuna sokulmaya
Ben de yanna gelirim.
m, sararm, susmusundur,
per, koklar, basarm barma;
Sevin sesleri... titrer, alarm,
lrm ben de sonunda.
Kalkar gece yars ller,
Dans ederler kvl kvl;
Mezarda kalrz ikimiz,
Yatarm kollarnda.
Dirilir maher gn ller,
Mkfat, mcazat bekler onlar;
Biz seninle sarma dola yatarz,
Hibir ey umurumuzda m?

33

Bir am, kuzeyde, plak

Bir tepede, yalnz.
Uyku bastryor, ak
Yorganyla rtyor onu kar.
amn ryasnda hurma aac;
Uzakta, Douda, bir bana,
Kavrulan kayalkta
Susmu, yasl.

124
 34

(Ba konuuyor:)
Ah, bir tabure olsam,
Sevgilim ayaklarn koysa!
inesin istedii kadar,
Ne szlanma, ne yaknma.
(Kalp konuuyor:)
Ah, inedanlk olsam,
Sevgilim inelerini batrsa!
Delsin istedii kadar,
Sevinirdim delikler arttka.
(ark konuuyor:)
Ah, bir kt olsam,
Yrtp bkp salarn sarsa!
imde yer eden eyi
Fsldardm kulana.

35

Sevgilim gitti gideli

Unuttum glmeyi tamamen.
di nkteler yapyor bazlar,
Glemiyorum.
Onu kaybettim edeli
Gzya da bitti bende;
atlayacak kalbim nerdeyse,
Alayamyorum.

125
 36

Byk aclarmdan
Yaptm kk iirler, arklar
rptlar kanatlarn,
Gnlnden yana utular.
Vardlar sevgilim in oraya,
Fakat hemen dndler, yakndlar,
Gnlnde grdkleri eyi
Sylemekten sakndlar.

37

Gezmeye km halk ormanda krda,

Giym iler pazarlk giysileri;
Gzelim tabiat selmlyorlar
Sekerek, sevinli, olaklar gibi.
Krpan gzlerle bakyorlar:
iekler ne ho, ne gzel!
Dinliyorlar, kulak kesilm i:
Trk sylyor sereler.
Bense odamdaym, camlarda
Siyah perdeler;
Bekliyorum gelsin hayaletlerim,
Gndz olduu halde.
kp ller lkesinden
Geliyor eski sevgilim ;
Yanma oturuyor, alyor,
Alatyor beni de.

126
 38

Unutulmu dnemlerden sahneler

kar da mezarlarndan,
Gsterir yaknnda
Nasl yaadm bir zaman.
Gndzleri ehrin sokaklarndan
Geerdim, sallanarak, hlyal,
ylesine zgn, durgun,
Herkes bana bakard.
Geceleri, iyiydi geceler,
ekilirdi sokaklardan el ayak;
Yrrdm, yrrd glgem,
Giderdik konumayarak.
Yanklanrken admlarm
Geerdim kpry;
Selmlard beni dnceli:
Bulutlardan ay grnrd.
Evinin nnde dururdum,
Gzlerim yukarlara dikili,
Baklarm pencerende,
Kalbim atlayacak gibi.
Arada bir bakardn, biliyorum.
Pencereden aaya sen de
Ve grrdn bir stun gibi beni
Orda, ay nda.

127
 39

Bir gen sevdi bir kz,

Kzn gnl bakasnda,
Bir baka kz seviyordu bu bakas,
Ev bark kurdu onunla.
erledi bizim kz,
Herhangi bir adamla
Peki dedi evlendi;
O gen alnd buna.
Bu hikye beylik ya,
Gene de her zaman yeni;
Bandan gemesin yoksa,
Krlr insann kalbi.

40

Yanksn duyunca, bir zaman

Sevgilim in syledii arknn,
Gsm paralanr deta,
Hoyrat aclarn basksndan.
ter karanlk bir zlem beni
Ormanlara dalara,
Erir ok byk acm
Gzyalaryla, orda.

128
 41

Bir kral kz grdm dmde,

Solgun yanaklar slak;
Yeil hlamurun dibinde
Oturduk, kucaklaarak.
Gzm yok babann tahtnda,
Altn assnda, gzelim,
Ne de elmas tacnda;
Ben yalnz seni isterim.
"Bu olamaz! dedi bana,
nk mezardaym ben,
Geliyorum ancak geceleri
Seni ok sevdiimden.

42

Yavrucuum, seninle ba baa

Bir hafif sandalda ikimiz
Szlrken geni, engin sularda
Gece sessiz.
Hayaletler adas, o gzel ada
Ay nda uykulu;
Ezgiler trkler yanklanmada,
Dalgal bir dans, sislerin oyunu.
Gittike daha gzel, yanklar
Saa sola yaylyordu;
Geip gittik zgn, mitsiz
Engine doru.

129
 43

Eski masallardan
Beyaz bir el, el eder bana;
Yanklanr byl bir lkenin
arklar kulaklarmda.
Altn klarnda akamn
Baygn iekler,
Yzleri bir gelin yz, sevgiyle
Birbirlerin seyrederler.
Aalar konuur,
Bir koroya benzer trkleri;
alar duru pnarlar
Bir dans mzii gibi.
Ve sevda ezgileri
Senin hi duymadn.
ok tatl bir zlemle
Bysne kaplrsn!
Ah, gidebilseydim oraya,
Kalbimde sevin, rahatlk;
Kurtulurdum aclardan,
Mutlu olurdum artk.
Ah, o haz dolu lke
Doldurur dlerimi;
Dounca sabah gne,
Erir gider kpk gibi.

130
 44

Seni sevdim, seviyorum hl seni!

Dnya yklsa, ykselir
Ykntlar arasnda gene
Akmn alevleri.

45

Aydnlk bir yaz sabah

Dolayorum bahede.
Fsldap konuuyor iekler,
Se ssiz yryorum bense.
Fsldap konuuyor iekler,
Acyarak bakyorlar bana:
"Solgun, zgn adam, o bizim
Kardeimiz, ona kzma!"

131
 46

Karanlk gzellii iinde

Akmdr, parlar;
Tpk yaz gecelerinde
Anlatlan ackl bir masal.
Gezinir byl bahede sessiz
Ve yalnz, iki k;
tr blbller, aydan yere
Der titrek bir k.
Kz ayakta, bir heykel gibidir,
nnde valye, diz km;
Derken krlardan dev gelir,
Kz kaar, rkm.
Der yere kan iinde valye,
De kalka dev dner, gider
Ben gmldm zaman
Masal da biter.

132
 47

Aclara saldlar beni,

Mosmor oldum fkemden;
Bir ksm sevgiden yapt bunu,
Bir ksm nefretten.
Ekmeime zehir koydular,
Bardama zehir;
Bir ksm sevgiden yapt bunu,
Bir ksm nefretten.
Ama beni odur en ok inciten,
erleten, zen;
nk hi sevmedi beni,
Ne de nefret etti benden.

133
 48

Scak yaz
Yanacklarnda,
Souk k
Minik kalbinden senin.
A benim canmn ii!
Deiecek bu halin;
K yanaklarnda olacak.
Yaz kalbinde senin.

49

Sevienler ayrlrken
Avularda elleri,
Balar alamaya,
Bitmez i ekileri.
Ne ah dedik, ne eyvah,
Biz hi alamadk.
Ayrldk, sonra
Gzyalar, hkrk.

134
 50

ay iiliyordu,
Aktan konuuldu uzun.
Bayanlar ince duygulu,
Baylar estetie uygun.
Platonik olmal ak!
Byle dedi sska saray maviri.
Hem iini ekti hanm,
Hem alayc glmsedi.
Kaba olmamal ak!
Dedi rahip, az geni,
Sala zarar yoksa. Gen kz
Fsldad: O da ne demekmi?
"Bir tutkudur ak!
Konutu kontes, acl;
Sonra nazik, kibar,
Fincann barona uzatt.
Bir bo yer daha vard masada,
Sevgilim , sen eksiktin!
Olsaydn, ne gzel
Akndan bahsedecektin.

135
 51

iirlerim zehirlidir benim

Nasl olurdu baka?
nk zehir akttn
Yeni yeni ieklenen hayatma.
iirlerim zehirlidir benim
Nasl olurdu baka?
Kalbimde ylanlara yer verdim,
Sevgilim , bir de sana.

52

Gene o eski rya:

Bir mays gecesi gene,
Oturmuuz hlamurun altna,
And iiyoruz seninle.
Bir gl, bir okay, bir p,
Bir yemin, peinden yenisi;
Kolay olsun diye hatrlay,
Isrmtn elimi.
Ey gzleri l l sevgili,
Ey hrn, gzel kz!
Yem inler iyiydi ya,
Isrman gereksiz.

136
 53

Durdum ycesinde dan,

Bir duyarlk, bir hzn.
"Bir kk ku olsaydm !
ektim durmakszn.
Krlang olsaydm, glm,
Uardm senden yana,
Bir minik yuva kurardm
Pencerenin altnda.
Blbl olsaydm, glm,
Uardm senden yana,
Y e il hlamurdan, gece,
arklar akrdm sana.
Olsaydm akrak kuu,
Uardm hemen kalbine;
Seversin o kular sen,
Bulursun derman, derdine.

137
 - 54 -

Yavatan ilerliyor arabam

Neeli ormandan geerek,
Parlyor gnete, byl
Vadiler dolu iek.
inde arabann dalgn
Dnrken sevgilim i,
Uzatp balarn hayal
Birden selamlyor beni.
Srayp zplyorlar, yzleri
Hem alayc, hem rkek;
Bir sis yuma gibi
Kayp gidiyorlar glerek.

138
 55

Aladm dmde,
lmsn, gmmler seni.
Uyandm, yanaklarndan
Gzyalarn akyordu hl.
Aladm dmde,
Brakp gitm isin beni.
Uyandm, ac ac
Aladm daha da.
Aladm dmde,
Dargnlk, krgnlk yokmu aramzda.
Uyandm, gzyalarn
Seller gibi hl.

139
 56

Her gece ryama giriyorsun,

Candan selm veriyorsun bana;
Kapanyorum alayarak
O gzel ayaklarna.
zgn, kaygl bakarak
Sallyorsun sarn ban,
nciden damlacklar
Szlyor gzlerinden aa.
Bir servi dal uzatp bana,
Bir ey diyorsun yava, gizli.
Uyanyorum, dal yok,
Unutmuum sylediin o sz.

57

Bir uultu, bir patrd,

Gz gecesi, yamur, rzgr;
Yavrucuum ok korkard,
Nerdedir, ne yapar?
Gryorum: dayanm pencereye,
Kk, ssz odasnda onu;
Baklar saplanm geceye,
Gzleri ya dolu.

140
 58

Sarsyor aalan gz rzgr.

Gece souk, rtubetli;
Yalnzm , paltoma sarnm,
Ormandan geiyorum, atl.
nm sra dnceler gidiyor
Ben ilerledike byle;
Hafif, haval, iletiyor beni
Dnceler, sevgilim in evine.
Havlayan kpekler, titreen mumlar
kyor uaklar ortaya;
Dner merdivenlere atlyorum
Mahmuz akrtlaryla.
Hal deli, aydnlk salon
Kokulu, scak;
Sevgilim orada beni bekliyor
Kouyorum kollarna uarak.
Yapraklarda rzgrn uultusu,
Konuuyor mee:
Nedir istediin, lgn atl,
Bu delice dncelerinle?

141
 59

Iltl gklerinden
Bir yldz kayd;
Bu derken grdm
A k yldz.
Dklyor elma aacndan
Bir yn yaprak, iek.
Muzip rzgr eleniyor
Onlarla oynaarak.
Kuu ark sylyor glde,
Szlyor saa sola;
Yavalatp sesini gitgide
Dalyor sulardaki mezara.
Her yer karanlk, ssz!
Yaprak, iek utu gitti;
trdad, toz oldu yldz,
Kuu arks bitti.

142
 60

Rya tanrs beni byk bir saraya gtrd.

A r baygn kokular, mumlarn alevleri,
Dalga dalga, kark bir insan seli
ie odalardan dar tayordu.
Aryordu kvranarak, inleyerek korkudan,
Benzi umu kitle, k kapsn.
Gen kzlar, valyeler vard kalabalkta,
Srkleniyordum bu selin iinde.
Derken birden yalnz kaldm, arm :
Ne abuk dald kalabalk;
Yrdm acele, bir bama
Dolambal odalardan
Ayaklarm kurun gibi, kalbimde korku, ac
Bulmaktan mitsizdim deta k.
Derken vardm son kapya, kmak istedim
Allahm, orda kim vard!
Sevgilim di kapda duran; evresinde
Aznn korku, alnnda endie;
Geri dn! diye iaret ediyordu.
Bir uyarma myd, yoksa fke mi bu?
Gzlerinde parlayan tatl yangn
Kalbimi, beynimi rpertiyordu.
O baklar oldu uyandran da beni:
Sert, garip, fakat sevgi dolu.

143
 61

Souk, se ssiz gece yars

Ormanda dolatm szlanp alayarak.
Aalar uykularndan ettim,
Ba salladlar, halimden anlayarak.

62

Gmlr drtyol azna

Canna kym biri;
Aar bir mavi iek orda:
damlklar iei.
Durdum drtyol aznda,
Gece souk, sessiz; iimi ektim;
Kmldyordu ay nda
damlklar iei.

144
 63

Koyu, youn karanlk

Sarm her yerde evremi.
Gzlerinin nuru, sevgilim ,
Ik samayal beri.
Snm benden yana o tatl
A k yldzlarnn altn gzellii,
A lm nmde bir uurum
Ey ezel gece, kollarna al beni!

145
 - 64

Gzlerimin stnde gece,

Azmn stnde kurun,
Donmu beynim ve kalbim
Mezarda yatyorum.
Bilemem, ne kadar
Srd bu uykum,
Uyandm tabutuma
Vurulduunu duydum.
"Kalkmyor musun, Heinrich?
Ebed gn douyor;
ller dirildiler,
Ebed haz balyor."
Kalkamam, sevgilim.
nk hl krm ben;
Alamaktan gzlerim
Snd tamamen.
"peyim seni, Heinrich,
Gider gzlerinden gece;
Grrsn melekleri,
Grrsn gkleri yce."

146
Kalkmam, sevgilim ,
Kanamakta hl,
Kalbimde ac bir szle
Atn yara.
"Elim i, kalbinin, Heinrich,
zerine koyarm yavaa;
Kanamaz artk, geer
Btn acs da."
Kalkamam, sevgilim , bitmedi:
Kanyor bam;
Seni benden aldklar vakit
Bir kurun skmtm.
Salarmla, Heinrich,
Sararm yarasn;
yi eder, nlerim
Kann akmasn.
yle tatl, yle ho yalvaryordu
Dayanamadm,
Kalkmak istedim, sevgilim e
Gitmeye davrandm.
Ald yaralarm birden,
Boand sel gibi gl,
Bamdan, gsmden kan
Derken ite uyandm.

147
 65

Khne, berbat iirler,

Ryalar kt, hain;
Hepsini gmelim artk,
Bir byk tabut getirin.
Baka eyler de koyacam,
Sylemem henz, neler;
Kocaman olsun tabut,
Heidelberg fs kadar.
Bir de sedye getirin,
Salam, kaln tahtalar,
Mainz kprsnden daha da
Uzunca olmal.
Sonra Kln katedralinde
Ermi Christoph var ya,
Ondan da kuvvetli, on iki
Pehlivan bulun bana.
Tabutu onlar tasn,
Denize indirsinler;
yle byk bir tabut
yle byk mezar ister.
Bu tabut neden mi byle
Kocaman, ar?
Akm da koydum iine,
Alarm da iindedir.

148
DN
1823-1824


Karanlk hayatmda ok nce

Parldayan tatl yz,
Yitti gitti imdi
Drt yanm gece.
Karanlkta ocuklar
Gnlleri daralnca,
Bastrmak iin korkuyu
Trk syler yksek sesle.
Ben de lgn bir ocuum.
Sesim neeli deilse de
Trkler ardm karanlkta,
Korkumdan kurtuldum.

151
 2

ylesine zgnm,
Bilmem ki neye yormal;
Hi aklmdan kmayan
Eski bir masaldan olmal.
Durgun yava akyor Ren,
Hava serin, kararmak zre;
Doruu tepenin
Parlyor akam gneinde.
Oturmu yukarda
Gzeller gzeli bir peri;
Altn salarn taryor,
Il l ssleri.
Bir yandan ark sylyor.
Elinde altn tara;
Sesi ylesine gzel,
ylesine tatl.
Kk teknesinde kayk
Bylenmi, lgn;
Tepede gzleri,
Deil farknda, kayalarn.
Yuttu dalgalar kayky,
Sandal batt;
Syledi o arky,
Bunu Lorelei yapt.

152
 3

Kalbim zgn, kalbim,

Oysa prl prl mays;
Yukarda, eski hisarn orda
Duruyorum hlamura yaslanm.
Akyor durgun, sessiz
Mavi dere, aada;
Sandalda bir olan.
Aznda slk, elinde olta.
Karda cana yakn,
Kk, renkli grntler:
Evler, baheler, insanlar
kzler, ayrlar ve orman.
am ar ykayan hizmetiler
Kouuyor ayrda;
Deirmen arkndan uuuyor elmaslar,
Uzak uultusu kulaklarmda.
Gri, eski kulenin yannda
Bir nbeti kulbesi;
Gidip geliyor nnde
Bir er, krmz ceketli.
Selm duruyor, omuzluyor,
Oynuyor tfeiyle,
Parlyor gnein kzlnda silh
Ah, beni ldrseydi!

153
 4

Ormanda dolayor, alyorum,

Ard kuu yksekte;
Sekiyor, tyor inceden:
Neyin var, neden dertlisin?
Kz kardelerin krlanglar
Syler bunu, yavrum;
Ne gzel yerde yuva kurmular:
Penceresinde sevgilim in.

154
 5

Gece nemli, frtnal,

Gkte yok yldz;
Hrdayan aalar, ormanda
Dolayorum, yalnz.
Uzakta titrek bir k:
Issz kolcu kulbesi.
Gitmek istemiyorum,
Kasvetli ierisi.
Kr nine oturmutur
Mein koltuuna gene;
Konumaz hi, korkun,
Benzer heykele.
Gezinir homurdanarak,
Kzl sal olu adamn;
Frlatr tfeini duvara.
Gler alayc, kzgn.
krk nnde gzel kz
Islatr ipliini gzya:
Babasnn kpei iniler, sokulur,
Dizlerine srnr ba.

155
 6

Ailesine sevgilim in
Rasladm yolculukta;
Sevindiler beni grnce
Kk karde, anne, baba.
Sordular hatrm: Naslsn?
Eklediler sonra:
Hi deimemisin,
Yzn biraz solgun ama!
Halalar, yengeleri sordum,
Bir sr tandklar;
Sonra minik kpei,
Ne de sevimli havlard.
Evlenmi sevgilim i
De sordum bir ara:
Cevap verdiler sevinli:
ocuu oldu yaknda.
Candan kutladm
Sesim fslt halinde.
ok selm syleyin,
Tebrikler benden de.
Sze kart kk kz:
Ne gzeldi kpeimiz, minik,
Byd, kudurdu sonra,
Ren nehrine attk.
Hele gld zaman,
Sevgilim e benziyordu kardei;
Gzleri beni perian eden
Tpk onun gzleri.

156
 7

Balk kulbesi yannda

Oturmu, denize bakyorduk;
Akam sisleri
Ge ykseliyordu.
Fener kulesinde
Yand klar;
Enginde, uzaktan
Bir gemi daha grnd.
Konutuk frtnadan, kazalardan,
Gemicilerin gkle su,
Sevinle korku.
Arasnda yaadklarndan.
Konutuk uzak kylardan,
Gneyden, kuzeyden.
Garip milletler,
Garip detlerinden.
Ho kokular, parltlarla Ganj,
Kocaman aalar tomurcuk iinde,
Gzel sessiz insanlar diz km,
Lots iekleri nnde.
Kirli pasakl Laponlar,
Y a ss kafa, yayvan az, bodur;
Bir ate evresine melmi,
Balk kzartr, barp durur.
Dinliyordu kzlar merak iinde,
Derken herkes sustu;
Gzden kayboldu gemi,
Karanlk bast.

157
 8

Dilber balk kz,

ek kyya sandal;
Elin elimde
Gel otur yanma.
Koy kalbime baazm,
Tellanma, korkma;
Azgn denize her gn
Gveniyorsun ya!
alkanr, kabarr, yatr,
Kalbim de denize benzer;
Onun da derinlerinde
Gzel gzel inciler.

158
 9

Ay dodu,
Dalgalarda nlar;
Kollarmda sevgilim,
Kalbimizde alkant.
Dinleniyorum kumsalda,
Kollarnda sevgilim in;
Bir ey mi duydun rzgrda,
rperdi beyaz elin?
ittiin rzgr deil,
Deniz kzlarnn arks;
Kardelerimdi onlar,
Deniz ekip ald.

159
 10

Ayaklarnda rzgrn
Beyaz su pantolunu!
Kamlyor dalgalar azgn;
Kkryor, kpryor dalgalar.
Kararm gkten boanr
Sanak halinde yamur;
Sanki koca gece
Bomak ister kocam denizi.
Diree tutunmu mart,
Ksk lklar;
rkm, kanat rpyor,
Sesinde felket haberi.

160
 11

Islk alyor, uulduyor, grlyor,

Hora tepiyor frtna;
Haydaa! Zplyor kk gemi!
Katld gece de bu taknla.
Kuduran deniz imdi
Sularla olumu canl bir da;
Burda siyah bir uurum,
Yksek beyaz bir kule orada.
Kfrler, kusmalar, dualar
Kamaradan tamakta dar,
Sm sk yaptm diree,
Ah, evde olmak vard!

161
 12

Karanlk kyor, akam,

S is kaplyor denizi;
Dalgalarda esrarl bir hrt,
Bir beyaz kabarma sularda.
kyor ortaya deniz kz,
Geliyor kumsalda yanma;
Dolgun gsleri apak
Tam tl giysilerinden.
Kucaklyor, skyor kollarnda
A ctr gibi, beni
Eziyorsun deta,
Gzel su perisi!
Skyorum kollarmda
Ezer gibi seni;
ok souk bu akam,
Isnaym sana sarlaym da!

162
Ay bakyor gittike solgun
Alaca bulutlar arasndan;
Gzel su perisi
Gzlerin bulanyor, yaaryor!
Bulanmyor, yaarmyor gzlerim,
Zaten bulankt, yalyd;
nk denizden karken
Bir damla su kat.
Martlarn l, ve deniz
Kabaryor, atlyor kayalarda
Gzel su perisi,
Kalbin arpyor lgnca.
Kalbim lgnca arpyor,
arpyor lgnca;
Sevgili insanolu,
Candan vuruldum sana!

163
 13

Getike sabahlar
Evinin nnden yavrum,
Penceredeysen eer
Sevinten uar gnlm.
Merakla bakar bana
Koyu kahve rengi gzlerin:
Hasta, yabanc adam.
Neyin var, kimsin?
Ben bir Alman airi,
Btn Almanyada mehur;
En deerli isim ler sylenince
lerinde benimki de bulunur.
Neyim mi var, kk kz,
Almanyada oklarnda olan ey:
En ar aclar sylenince
lerinde benimki de bulunur.

164
 14

Engine doru parlayan deniz

Akamn son nlarnda;
Konumadan oturuyorduk ssz
Balk kulbesi yannda.
Uuurken martlar
S is kt, sular kabard;
Tatl gzlerinden
Szarken gzyalar.
Grdm, dt ellerine damlalar,
Diz ktm nnde;
tim beyaz avucundan,
Silindi gzyalar.
O gn bugn eriyor gvdem,
lyor ruhum, zlemler iinde
Mutsuz kadn beni
Gzyayla zehirledi.

165
 15

Orda, o tepede
Ho, zarif bir ato;
gzel gen kz,
A k onlardan tattm.
pt beni cumartesi Jette,
Pazar gn Julia,
Pazartesi Kunigunde
Bouyordu az daha
kzlar atosunda
Salya enlik vard;
Geldiler konu komu
Hepsi atl arabal.
Ya ben, arlmadm ben,
Ayp ettiler dorusu!
Fsldat hala, yeen
Gldler sezip durumu.

166
 16

Enginde, ufukta
S isli bir grnt:
Kuleleriyle ehir
Akam afana brnd.
Yasl suda nemli rzgr,
Oynar menevileri:
Kayk krek ekiyor
zgn, dertli.
Doruluyor bir daha yerinden,
Gsteriyor sevgilim i,
Inlar saarak gne,
Nerde yitirdiimi.

167
 17

Koca, esrarl ehir

Selm sana;
Sevgilim i bir zaman
Basmtn barna.
Kuleler, kaplar, syleyin
Hani nerde glm benim?
Gz kulak olun demitim,
Hani nerde emanetim?
Kulelerin ne suu var,
Kmldayamazlard yerlerinden;
Valizler kutularla sevgilim
ehirden kaarken.
Kaplar, ama onlar
Braktlar gitsin, sessizce;
Bir kap her zaman boyun eer,
Bir deli kz ona al deyince.

168
 18

Gene eski yolumdaym,

Dost, in caddeler;
Derken sevgilim in evi...
Yok iinde kimseler.
Bu yollar ne darm meer,
Ne berbat u kaldrm!
kecek bama evler...
Kaar gibi uzaklatm.

169
 19

Girdim o salonlara, bir zamanlar

Ballk yeminleri etmiti;
Srnyordu ylanlar
Gzyalar dklen yerlerde imdi.

170
 20

Se ssiz gece, dinleniyor sokaklar.

Sevgilim u evde otururdu;
Yerinde duruyor ev,
O gideli ok oldu.
Sokakta biri, gzleri ge evrili,
Uuturuyor ellerini, acsndan;
Bana kendi yzm gsteriyor ay:
rperiyorum yzne bakarsam.
Akn aclarna niin zenirsin,
Ey benim benzerim, solgun delikanl!
Gemite baz geceler
Ben burda kvranmadm m?

171
 21

Biliyorsun daha sam,

Nasl rahat uyursun?
Tutacak gene fkem,
Zincirimi kracam.
Bilir misin o eski arky:
Gelir hani l gen,
A lr gider mezarna
Sevgilisini, gece yars.
nan bana, sevda glm,
Gzeller gzelim, sen:
Yayorum, daha da glym
Btn llerden!

172
 22

Uyuyor odasnda gen kz,

ekingen bakyor ay, ieri;
Derken bir vals melodisi gibi
ark, alg sesleri.
Pencereden bakaym,
Kimdir rahatm bozan?
Bir iskelet, aada
ark sylyor, alyor keman:
Bir dans vadetmitin bana,
Nerde verdiin sz, tutmamak olmaz!
Mezarlkta bir balo var bugn,
Gel gidelim, dans edelim biraz!"
Kz kaptrm kendini.
ekiyor onu bir kuvvet;
ark syleyip keman alarak
Yryor nnde iskelet.
alyor, hopluyor, zplyor,
Selmlar datyor bir kuru kafa;
Takrdyor kemikleri,
rpertiyor, rktyor ay nda.

173
 23

Karanlk ryalar gryordum,

Gzlerim resmine saplanmt;
Sevgili yz ok ho
Canlanmaya balad.
Dudaklar evresinde
Tatl bir gl belirdi;
Sanki hzn yalaryla
Parlyordu gzleri.
Akt yanaklarma ya,
Gzlerimden benim de
Ah, hi inanamyorum
Seni yitirdiime.

174
 24

Ben mutsuz Atlas! Tamak zorundaym

A clar dnyasn srtmda;
Yklenmiim katlanlmaz eyi,
Kalbim kopacak deta.
Ey marur kalp, sen istedin!
Mutlu olmak diledin, sonsuz mutlu,
Ya da mutsuz alabildiine, ey kalp!
te buldun mutsuzluu

175
 25

Yllar gelip geiyor,

Soylar mezara gyor;
Benim kalbimdeki sevgiyse
Duruyor olduu gibi.
Bir daha grseydim seni,
nnde diz kseydim,
Madam, sizi seviyorum!"
Deseydim, lseydim!

176
 26

Bir d grdm: parldayan

A y ve yldzlar zgnd;
ekti beni bir el, uzaklara
Sevgilim in ehrine gtrd.
Evinin nne vardm,
ptm ta basamaklar:
Demiti etekleri ka kez,
Demiti minik ayaklar.
ok souktu talar,
Uzundu, souktu gece;
Bakyordu ay-parlak
Solgun bir yz pencerede.

177
 27

Ne ister benden
Gzmde bu tek damla?
Karartyor bakm,
Eski gnlerden kalma.
Prl prl kardeleri vard,
Akt gitti hepsi,
Aclarn!, sevinlerimle
Gecede, rzgrda.
Aclar, sevinleri
Kalbime glmsemilerdi
O mavi yldzlar
S is gibi onlar da eridi.
Akm , akm da bo bir soluk
Gibi dald gitti;
Ey gemiten kalan tek damla
Sen de ak git haydi!

178
 28

Gzn solgun yanmay

Bakyor bulutlardan;
Kilise mezarlnda sessiz,
Rahip evi, bir bana.
Anne, ncil okumakta,
Oul dalm, kta gzleri,
Uykulu geriniyor abla,
Konuuyor kz kardei:
"Allahm , gemiyor gnler,
Buras ne de ssz!
Birini gmmeye geliyorlar,
Bir eyler gryoruz.
Anne, gzleri kitapta: "Yanlyorsun,
Yalnz drt kii ld
Mezarlk kaps yanna
Baban gmdk gmeli."

179
 Esniyor byk kz:
"Yannzda alktan lmek
Konta gideceim yarn,
Tutkundur o, zengindir pek.
Balyor olan glmeye:
Meyhanede avc zilzurna,
Altn yapyorlar.
retecekler bana da.
Anne, olann zayf yzne
Doru sallyor ncili:
Allahtan korkmaz, utan.
Gidip haydut mu olacaksn!
Pencerede bir tkrt.
Bir el, bir ey hatrlatmada:
Darda siyah cbbesiyle
l baba.

180
 29

Hava pek berbat:

Yamur, kar, frtna;
Oturmu, karanla bakyorum
Pencere kenarnda.
Derken belirdi bir k,
Yryor yava, titrek
Bir annecik, elinde fener,
Geiyor soka sallanarak.
Un, yumurta, ya
Ald her halde,
Sevgili yavrusuna
rek yapacak.
Kz evde uzanm koltua,
Krptrr a uykulu gzlerini;
Dalgalanr tatl yznde
Salar altn rengi.

181
 30

Akn aclarnda
Helk oluyormuum,
Bakalar grbi ben de
nandm sonunda buna.
ri gzl bebeim
Sonsuz sevdiimi seni,
Akn kalbimi kemirdiini
Sana her zaman syledim.
Ama yalnzken konutum
Bunlar, ssz odamda;
Sustum ah her zaman,
Seninle olunca.
Kt ruhlar vard
Balayan azm;
Benim mutsuzluum ah,
Onlar yznden imdi.

182
 31

Beyaz zambak parmaklarn

pebilsem bir daha,
Sksam kalbimde, se ssiz alaylar
inde erisem gitsem sonra!
Duru meneke gzlerin
Gece gndz karmda.
Bu tatl mavi bilmecenin anlam?
imde bir tasa.

32

Tutkunluuna
Hi mi bir ey demedi?
Akna baklaryla
Hi mi karlk vermedi?
Gzlerine baktn da kzn
Hi mi ruhuna inemedin?
Aziz dost, byle ilerde
Hani eek de deilsin!

183
 33

Karlkl sevda; ama ikisi de

Gizledi tekinden;
Baktlar haince
in iin erirlerken.
Ayrldlar, dte grdler
Ara sra birbirlerini;
Farknda deildiler,
oktan lmlerdi.

34

Size aclarmdan dert yannca

Esnediniz, hibir ey demediniz;
Onlardan zarif iirler karnca
vdnz, iltifatlar ettiniz.

184
 35

eytan ardm, geldi,

Seyrettim hayranlkla;
Ne irkindi, ne ktrm,
Sevim li, ho bir adam,
mrnn en parlak yllarnda,
Candan, nazik, grm geirmi.
Usta bir diplomat,
Dinden, devletten konumas yaman.
Solgun biraz, buna da almaz:
Sanskriteyi ve Hegeli reniyordu.
En sevdii air Fouque imi hl.
Artk eletirmeyle uramayacakm,
Brakm bu ii tamamen
Ninecii Hekateye
Benim hukuk abalarm vd,
O da uram eskiden.
Dostluumdan pek memnunmu;
Ban sallad, sordu bir ara:
Biz sizinle daha nce
spanyol eliliinde tantk galiba!
Anladm, eski ahbabm,
Yakndan yzne baknca.

185
 36

nsanolu, eytanla alay etme,

Ksadr mrn yolu,
Ebed lnetse
Ne hayal, ne kuruntu.
nsanolu, de borlarn,
Uzundur mrn yolu,
Arada bor ver, dn ver gene,
Hep verdiin gibi.

186
 37

Doudan gelen kutsal kral,

Sordular kylerde, kentlerde:
Bethlehem'e nereden gidilir,
Ey oullar, ey kzlar?
Ne genler biliyordu, ne ihtiyarlar,
Krallar yollarna devam ettiler;
Altn bir yldzn peinden gittiler:
Il l gkte parlyordu.
Yusuf'un evinin zerinde
Durdu yldz, krallar ieri daldlar;
Dana bryor, bebek baryordu,
lhiler okudu kutsal kral.

187
 38

Yavrucuum biz ocuktuk,

Kk, en iki ocuk;
Girerdik tavuk kmesine,
Samanlara sokulurduk.
terdik horozlar gibi,
Gelip geenler
Duyunca sesim izi
ten horoz sanrlard.
Avlumuzdaki sandklara
Sererdik bir gzel yayg,
Dayardk derdik,
Evimizdi oras.
Yal kedisi komunun
M isafir gelirdi sk sk;
Buyurun, oturun, ho geldiniz!
ltifatlar ederdik.

188
Sorardk hatrn.
Dosta arlardk;
O gn bugn birok yal kediye
Ayn eyi yaptk.
Oturur, konuurduk
Grm geirm i ihtiyarlar gibi;
Dert yanardk: Bizim zamanmzda
Her ey ne kadar iyiydi!
Muhabbet, sadakat, din iman
Kalmad artk dnyada;
Kahve ate pahas,
Kimde var ki para!
Geti gitti ocuk oyunlar,
Her ey geti gitti
Para, dnya, o gnler,
man, sadakat, sevgi.

189
 39

Kalbim daralm, zleyerek

Anyorum gem i zaman;
Feraht henz dnya,
nsanlar rahat yaard.
imdi her ey alt st sanki,
Bir eziklik, bir knt!
Tanr ld yukarda,
eytan aada l.
Kasvetli, bulank her ey,
Souk, rk, karman orman;
Birazck sevgi de olmasa
Ne yapard insan?

190
 40

Ay karanlk bulutlardan doru

Prl prl szlrken,
Aydn bir grnt karmda
Karanlk gemilerden.
Herkes gvertedeydi,
Gidiyorduk Rende gururlu;
Yaz yeili kylar
Akam gneinde ldyordu.
Oturmutum dnceli, gzel-irin
Bir hanmn ayaklar dibinde;
Oynarken altn kzl gne
Solgun sevimli yznde.
Lavtalar alyor, genler
ark sylyordu, sevinli;
Ald ruhlarmz,
Gk mavileti.
Bir masalda gibi geiyordu
Dalar, atolar, orman, vadi
Parlar grdm o gzel kadnn
Gzlerinde ben btn bunlar.

191
 41

Sevgilim i grdm dmde,

Ylgn, ileli bir kadn;
Solmu km, eskiden
Benzeriydi baharn.
Bir ocuk kucanda,
Birini elinden tutmutu;
stnde banda, baklarnda
Belliydi kederi, yoksulluu.
Kaykla dorula ardan geiyordu,
Birden beni grd, bakt yzme;
Ona unlar syledim,
im acyla doldu:
"Gel, evime gidelim,
Bak, solgunsun, hasta...
a lr ederim,
Yer, iersin yanmda.
ocuklara da bakarm,
Ne a korum, ne ak;
Ama nce seni dnmeliyim,
Zavall, talihsiz ocuk!
Seni sevm i olduumu
Sylemem hi sana,
Ancak ldn vakit
Alarm mezarnda.'

192
 42

A ziz dost! Neye yarar,

Boyuna sylersin, bu beylik ark?
Hep kulukada m olacaksn,
Altnda eski sevda yumurtalar?
Ah bu srekli gzetleme!
atlar kabuklar, civcivler kar,
Cik cik, kanat rpar, uuurlar, ve sen
Kapatrsn onlar bir kitapk iine.

43

Sabredin,
Eski kederlerin ezgilerinden
Bazlar duyuluyorsa hl
En yeni arklarda.
Bekleyin, erir gider zamanla
Aclarmda yank, ve aar
yilem i kalplerde yeniden
arklardan bir bahar.

193
 44

Kullanp aklm, btn lgnlklardan

Vakti artk, kurtulmann;
Bir aktr oldum bunca zaman,
Seninle komedi oynadm.
Gsterili kulisler boyalyd
Eski, romantik stilde;
valye pelerinim srmal
Duygularm pek ince.
Sama sapan ocukluklardan
Artk arnyorum ya,
imde gene de mutsuzluk,
imdi de komedi oynuyorum deta.
Allahm, geenleri iimden,
Varmadan bilincine, aka gibi syledim;
Ben kendi barmdaki lmle bouurken.
len sava rolndeydim.

194
 45

Kral VVisvvamitrada
Ne dur var, ne durak;
Savar, ile eker, niyeti
W asischtann ineini almak.
Ah, kral Wiswamitra,
kzsn sen, kzn biri!
Savalar, ileler, bunca eziyet
Bir inek iin, yle mi?

46

zme kendini, kalbim,

Katlan kaderine;
Kn senden aldn
Bahar verir gene.
Gzel daha bu dnya,
urda ne kald?
Durma sev, kalbim,
Her holandn.

195
 47

Sen bir iei andryorsun,

Gzel, temiz ve duru;
Ne zaman baksam sana,
Kalbim hznle dolu.
Koysam ellerini bana,
imde dua eden bir duygu;
Tanr balasn seni
Gzel, temiz ve duru.

48

Yavrum, bu senin felketin olurdu;

Sevgili kalbinde benim iin
Parlamasn asl ak atei.
Diye altm dorusu.
Ah, pek de kolay baardm diye bunu,
imde ince bir hzn;
Bazan dnrm hani,
Beni hi mi sevemezsin?

196
 49

Gece yataa girerim,

Der bam yasta;
Sevimli tatl grnt
Belirir karmda.
Rahat uyku gzlerimi
Kapar kapamaz daha,
Girer dlerime
Bu hayal, yavaa.
Sabahlar rya ile beraber
Eriyip gitmez hem yle;
Kalbimde bu sefer,
Btn gn gene benimle!

197
 50

Minik az krmz,
Tatl, aydnlk gzleri;
Sevgilim , km,
Dnyorum hep seni.
Ne uzun k akam!
Yannda olsam, yanna otursam
O kk, in odada
Sohbet etsem seninle!
sterdim dudaklarma bastrmak
Narin, beyaz ellerini;
Islatmak gzyamla
Narin, beyaz ellerini.

198
 51

Kar ylsn darda,

Kopsun bora, frtna,
Takrdasn pancur, cam,
Ne yerinme, szlanma...
Sevdicelm kalbimde,
Gnlmde bahar sevinci.

52

Kimi Meryem'e hayran,

Kimi ermilere;
Gzel gne, yalnz sana
Tapmak isterim bense.
p beni, d et beni,
Kzlarn iinde en gzel gne,
Gnein altnda en gzel kz,
Ltfeyle, kerem eyle!

199
 53

Solgun yzm sana duyurmuyor mu

A k yznden ektiim aclar?
Sanki marur azmdan beklediin.
Bir yalvarma l.
Ah, yle onurlu ki bu az,
per, akalar sade;
Elenir, taklr, alay eder
lrken ben straplar iinde.

54

Aziz dost, ksn,

ilesinde yeni aclarn;
Kararrken kafann ii,
Aydnlanmada kalbin.
Aziz dost, ksn,
tiraftan kansan da,
Gryorum barndaki yangn
Gmleinden da vurmada.

200
 55

Seninle olmak istedim,

Yannda dinlenmek;
ok iin varm,
Brakp gittin.
Dedim ki: Ruhum,
Kalbim senin tamamen!
Kahkahayla gldn
Bir reverans yaparak.
oalttn daha da
Duyduum acy, aktan;
ok grdn sonunda
Bir veda pcn.
Yok, ldrmem kendimi,
Pek kt bile olsa durum!
Evvelce de geti bunlar,
Benim bamdan, glm!

201
 56

Gzlerin safir senin,

irin, baygn gzlerin,
Ah, kez mutludur o adam,
O gzler sevgiyle selmladysa.
Prlantadr kalbin senin,
Soylu nlar yanstan.
Ah, kez mutludur o adam,
Iklar sevginin, ona yansdysa.
Yakuttur dudaklarn senin,
Olamaz daha gzelleri.
Ah, kez mutludur o adam,
O dudaklar seni sevdim dediyse.
Tamsam o bahtiyar adam,
Ah, bir bulsam,
Yeil ormanda yalnz her halde
Olurdu mutluluundan.

202
 57

Sevda szleriyle yalandan

Kalbine baladm kendimi;
Dolandm kendi ipliklerime,
aka ciddye dnd.
ok haklsn geri,
Elenerek uzaklarsan benden;
Yaklar cehennemin gleri,
Kyarm canma, cidden.

58

Dnya da, hayat da krk kopuk

Bir Alman profesre gideyim bari.
O bilir hayat birletirmeyi,
Akla yakn bir sistem karr sonra,
Banda takye, srtnda hrka,
Tkar, yamar dnyadaki delikleri.

203
 59

Kafa yordum u2un zaman,

ltm bitim gndz gece;
Bana bu karar aldran,
Gzel gzlerin, ne are.
Baygn, zeki gzlerinin
Parlad yerdeyim
Hi aklma gelmezdi
Tekrar seveceim!

204
 60

Bu gece onlarda toplant var,

Evleri k iinde.
Aydnlk pencerede, yukarda
Kmldayan bir glge.
Bir bama, karanlkta, aada,
Grmyorsun beni;
Bakman imknsz daha da
Karanlk kalbimden ieri.
Y a sl kalbim seviyor seni,
Seviyor ve para para
Titriyor, kanyor
Sen grmyorsun hl.

205
 61

Btn ektiklerim
Tek sze dklseydi,
en rzgr gle oynaya
Alp gtrseydi.
Ac dolu o sz
letseydi rzgr sana;
Duysaydn her saat,
Duysaydn her yerde.
Yumunca uykulara
Geceleyin gzlerini;
En derin dlerine,
Szm peinden gelirdi.

206
 62

nciler, elmaslar,
nsan ne dilerse hepsi elinde senin,
Gzlerin en gzeli sende
Glm, daha ne istersin?
O gzel gzlerine bir ordu
Kurdum ben de arklardan,
lmsz iirlerdesin
Glm, daha ne istersin?
O gzel gzlerinle
Ne ok ac ektirdin,
ldrdn, bitirdin beni
Glm, daha ne istersin?

207
 63

lk seven, mutsuz da olsa,

Bir tanrdr bence;
kinci kez sevenler,
mitsizse bu sevgi, aptaldr.
Ben byle bir budala, karlksz aka
Tutuldum yeniden;
Gne, ay glyor, yldzlar beraber,
Ben de glyorum bir yandan lrken.

208
 64

Bana t verdiler, akl verdiler,

ereflere, anlara bodular beni;
Bekle hele! dediler,
Szde korudular beni.
Byle koruyadursunlar,
Yetim eseydi bir yiit,
Destek olmasayd bana,
Geberirdim alktan.
Mert adam! A brakmad beni!
Hibir zaman unutamam!
Ne yazk, pmem imknsz onu!
Benim nk bu adam.

209
 65

Bu kibar gence
Hayran olunsa az ne kadar;
Sk sk ziyafet eker bana
stridye, arap, likr.
Zarif ceket, pantolon mum gibi,
Daha da ho kravat;
Urar her sabah,
Hal hatr sorar bana.
Yaygn hretimden sz aar,
Zarifliim , nktelerim;
Hamarat, igzar
Hizmetime koar.
Geceleri toplantlarda
Yznde hayranlk,
Kibar hanmlar nnde
Okur yce iirlerim i.
Ah ne bahtiyarlk,
Byle bir gen bulmak hl;
Gn gn iyiler
Yok olurken amzda.

210
 66

Tanr olmuum dmde,

Gkyzne kurulmuum;
evremde melekler
verler iirlerimi.
il il liralar isteyen
Pastalar yiyormuum, ekerlemeler;
l ikiler iiyormuum,
Yok hi borcum kimseye.
Ama canm sklyordu ok,
Yeryznde olsam diyordum;
Tanr olmasaydm
eytan olurdum.
Sen uzun boylu melek Cebrail,
D yollara, var git,
A ziz dostum Eugeni
Al getir gkyzne!
 Kurullarda arama,
arap barda bandadr;
Kiliselerde arama,
Matmazel Meyerin yanndadr.
At kanatlarm melek,
Utu yeryzne doru;
Buldu getirdi yukarya
O haylaz dostumu.
Hey ahbap, tanrym ben, tanr,
Yeryz benim emrimde!
Sylemez miydim sana, bir eyler
Olacam gnn birinde!
Mucizeler yaratyorum her gn,
Hayran ol, sen de seyreyle!
Elen, sevin bugn, bak
Berlini mutlu edeyim de!
Sokaklarda kaldrm talar
Blnsn ikiye,
Her tata taze, parlak
Bir istridye.
Bir limon yamuru, ebnem gibi
Serpilsin zerlerine,
Aksn oluklardan
En l Ren arab.

212
Ne kadar sevinir Berlin'liler,
Balarlar attrmaya;
Sayn yarglar mahkemenin,
Habire ierler.
Ne kadar sevinir airler,
Bu len sofrasnda tanrlarn!
Temenler, subay adaylar
Yalarlar sokaklar.
Temenler, subay adaylar
En aklllar bunlar;
Her gn olmaz bugnk mucize.
Diye dnr dururlar.

213
 67

Temmuzdu, ayrlmtm sizden;

Geldim aylardan ocakta.
O zaman ok scakt, siz sereserpe,
imdi yorsunuz, donmu hatt.
Giderim gene yaknda, ve dnerim yeniden;
Gene bulurum sizi; ne terli, ne m.
Yolum geer yattnz mezarlktan,
Kalbim yoksul, perian.

68

tti gzel dudaklar, gzel kollar itti,

Sarmken sm sk, uzaa beni!
Bir gn daha kalmak isterdim, atlaryla
Posta tatar kageldi.
Hayat budur, yavrum! Feryatrr boyuna,
Vedalamadr, ayrltr srekli!
Koparp atmad m kalbimi kalbin,
Alkoyabildi mi gzlerin beni?

214
 69

Btn gece ksz

Posta arabasnda yol aldk,
Yaslanarak birbirimize
Gltk, akalatk.
Sabah, yavrum, bir de baktk
A k, gzleri kr o yolcu
Oturmuyor mu aramzda,
ardk, kaldk.

70

Hay Allah, nereye yerleti

Bu lgn ifte;
Sverek yamura yaa
Kouyordum ehrin sokaklarnda.
Meyhane meyhane
Arandm durdum,
Kaba saba garsonlara bo yere
Bir bir sordum.
Derken onu pencerede grdm,
El etti, ard, gl mutlu.
Kzm, ben nerden bilirdim senin
Bu ahane otelde olduunu?

215
 71

Esrarl ryalar gibi

Evler uzun bir sra;
Sessizce yryorum,
Sarlmm paltoma.
Katedral kulesinde saat
Demin vurdu on ikiyi;
Holuu, gzellii, pleriyle
Bekliyor beni, sevgili.
Yol arkadamd ay,
Fenerim oldu dosta;
te evinin nndeyim,
Sevinle seslendim yukarya:
ok teekkr, eski dost
Aydnlattn yolumu;
Seni fazla tutmayaym,
Gtr baka yerlere nurunu!
Bulursan bir sevdal,
Dertli bir ak garibi.
Var git onu teselli et,
Eskiden beni ettiin gibi.

216
 11

Evlendik, diyelim karmsn,

Herkes kskanr seni;
Zevkler, hazlar, gzelim,
Geer gnlerin sevinli.
Diyelim irret ktn,
Sabrla katlanrm;
Ama iirlerim i beenmezsen,
Senden ayrlrm.

7.3

Akpak omuzlarna
Yasladm bam,
Gizlice dinleyebilirim
Kalbinin zlemini.
Mavi niformal svari erleri
Eorular alarak giriyorlar kapdan;
Canmn ii sevgilim
Yarn ayrlacak benden.
stersen yarn brak beni,
Bugn henz benimsin ya;
ki kat mutlu olaym
O gzel kollarnda.

217
 74

Mavi niformal svari erleri

Borular alarak kyorlar ehirden;
te geldim, sevgilim , getirdim sana
Bir gl demeti.
Bir patrt, bir kyamet!
Bir felket, sava ktalar!
Hatt senin kk kalbinde
Kimler konaklamad!

75

Ben genlik yllarmda da

A k ateinden
ektim baz aclar.
Fakat odun pahaldr,
Ve atein snmek istemesi
nan ki, iyidir.
Dn bunu, gen gzel kz,
Brak aptalca alamay,
Akn sama kayglarn brak.
Hayatn kurtuldu ya.
Unut eski sevday,
nan ki, kollarmda.

218
 76

Gerekten dman msn bana byle,

Deitin mi bsbtn sahi?
Herkese syleyeceim,
Bana ettiklerini.
Ah ey nankr dudaklar
Nasl ktlersiniz,
Sizi o gnlerde
Akla pen birini?

77

Ah, gzler o gzler gene,

Bir zamanlar selmlard beni candan;
Dudaklar o dudaklar,
Hayatm tatlandran.
Ses de o ses, bir zaman
Doyamazdm duymaya!
Yalnz, ben eski ben deilim,
Deim i dndm yurduma.
Beyaz, gzel kollarla
Sarlm sm sk, sevdal
Yatyorum imdi onun yannda
Neesiz, tasal.

219
 78

Siz beni binde bir anladnz,

Ben de yle, ok az, sizi;
irkeflerde bulutuka yalnz,
Anlyorduk hemen birbirimizi.

79

Hadmlar beenmediler
Ben arkya balaynca;
Szlandlar, dediler:
Senin sesin kaln, kaba.
Nazl, sra, incecik
Seslerini ykselttiler;
Kristal gibi ezgiler
Sylediler nazik, kibar.
A k zlemlerini akdlar,
Ak, boal slar;
Sanat hazzyd bu, bayanlardan
Akt sel gibi gzyalar.

220
 80

Salamanca surlarnda
Hava yumuak, lk;
Yanmda sevgili Donna,
Yaz akam geziyorduk.
Gzelimin ince beline
Kemer olmu kolum benim;
Gsnn marur dolgunluu
zerinde mutlu elim.
Esti geldi hlamurlardan
ekingen bir mrlt, ne are;
lerde deirmenin deresi
Korkulu hayaller fsldad kalbe:
"Ah, Sennora, bir sezgi:
Gn gelir, srerler beni buradan;
Salamanca surlarnda
Biter gezintiler o zaman.

221
 81

Komumdur Don Henriquez,

Gzel Adam da derler ona;
Yan yana odalarmz,
nce bir duvar arada.
Salamanca hanmlar hayran:
Mahmuz akrdatarak, byk burarak,
Yannda kpekleri
Caddelerden getike o.
Ama sessiz akam saatleri
Kapanr odasna bir bana,
Gnlnde tatl hayaller
Ellerinde gitar.
Tngrdatr telleri titreyerek,
Dalar hlyalarna
Gitar gcrtlar, sayklamalar
Bir mahmurluk verir bana.

222
 82

Daha ilk bakmada sesinden, gzlerinden

Kann kaynad bana, anladm;
Annen olmasayd, zalim annen,
Hemen prdk sanrm.
Yarn gene bu ehirden ayrlrm,
Savuruyor kader beni oradan oraya;
Ben giderken pencereden bakar kumralm,
Ben de onu selmlar, bakarm yukarya.

83

Gne dodu dalarn ardndan,

Kuzu ngraklar, uzakta;
Sevgilim , kuzucuum, gneim, mutluluum
Grseydim seni bir daha!
Umarak, aranarak bakyorum yukarya
Buralardan gidiyorum, hoa kal, yavrum!
Bouna! Kmldamyor perdeler;
Uyuyor grr m ki beni ryasnda?

225
 84

Halle'de pazar yerinde

ki byk aslan.
Ah yazk, sizi nasl
Uysallatrdlar!
Hallede pazar yerinde
Dev gibi bir adam.
Elinde klc, kmldamyor.
Ta kesilm i korkudan.
Halle'de pazar yerinde
Bir koca kilise.
Gen yal ehir halk
Orada dua etmede.

224
 85

km yeil ayrlara, ormana

Akam karanl yazn;
Mavi gkten altn ay
Serpiyor nurlarn.
tyor crcrlar dere boyunda,
Sularda bir kprdan;
Yolcu bir prt duyuyor,
Ve sessizlikte bir soluk al.
Orda, ykanyor derede
Gzel peri bir bana;
Parldyor kollar, ensesi
Akpak, gzel, ay nda.

86

kt yabanc yollara gece

Kalbim hasta, ayaklarm yorgun;
Derken akt se ssiz bir rahmet gibi,
Tatl ay, gkten senin nurun.
Tatl ay, nlarnla
Kovuyorsun gecenin dehetini;
Akp gidiyor kayglarm,
Toplanyor gzlerimde iy.

225
 87

Bunaltc bir gn hayat,

Serin bir gece lm.
Karanlk basyor, uyku basyor,
Gn boyu fena yoruldum.
Yatamn zerinde bir aa,
Dallarnda akyan bir blbl, yeni.
Duyuyorum dlerimde bile,
akd katksz sevgiyi.

88

Syle nerde o gzel sevgilin?

Gl, byl alevler
Tatl, ho sarmken kalbini,
Ona ne iirler sylerdin!
Snd gitti o alevler,
Kalbim souk, zgn, bulank;
inde akmn klleri,
Bir kap, bir vazo bu kitapk.

226
 TANRILARIN AFAI

Rzgrlar ipek, kokular tr,

Altn nlaryla bu gelen maystr,
Beyaz ieklerinde dost bir ar.
Yzlerce mor meneke gznde selmlar,
Yaylyor iekli yeil hallarda
Gn ve sabah iyleriyle dokunmu,
Sesleniyor sevgili insanoullarna.
Sf kimseler ilk arya uyuyor,
Nanking pantolonlaryla erkekler
Pazar ceketleri parlak, altn dmeli,
ffet rengi beyaz, kadnlarn giysileri,
Baharlk byklar genlerin burma,
Tam gen kadnlarn gsleri,
Ceplerinde ehir airlerinin
Kalem, kt ve drbn dalga dalga
lerliyor kalabalk, ehrin kapsna
Ve konaklanyor yeil imenlerde,
Aalarn hamaratlna hayran,
Oynayorlar renk renk zarif ieklerle,
Kulaklar en kularn tnde,
adrnda mavi gn sevin sesleri.

227
 Bana da geldi mays. kere vurdu kapma,
Seslendi: Ben mays, ey solgun yzl
Hlya adam, gel, bir peyim seni!"
Amadm kapmn srgsn, seslendim:
Bouna arma beni, ey hilekr misafir!
Grdm i yzn, anladm dnyann
Dzenini, ok baktm, anladm ok eyi
Derinden; gemi ola btn hazlar,
Yerleti kalbime ebed aclar.
Kat, ta kabuklardan girip ieri,
Baktm evlerine, kalplerine insanlarn,
Grdm yalan dolan, sefalet.
Okudum yzlerde dnceleri
Daha da kt. Kzaran yzlerinde kadnlarn
Gizli istekler tutkuyla titriyordu;
Cokun, gururlu genlerin balarnda
Alacal, ngrakl klhlar grdm;
Yalnz soytarlk, halsiz bitkin glgeler
Grdm yeryznde; bilmem ki
Tmarhane mi, hastane mi bu dnya?
Grdm kocam dnyann i yzn,
Bir kristal gibi, ve grdm deheti:
aan yeille rtmek iin maysn
Boa urat deheti. lleri grdm,
Dar tabutlarda yatan lleri;
Elleri katlanm, gzlen ak,
Ak kefenler, beyaz yzler ve azlardan
Girip kan sar sar brt bcek.
Grdm: oul, yannda oyna,
Gnl eliyordu babasnn mezarnda;
Alayl arklar akrken blbller,
Glerken uysal kr iekleri sinsi,
Kmldyordu l baba, mezarnda
Ve ihtiyar toprak ana, rperdi acyla.
228
Ben bilirim ektiklerini, biare dnya,
Grdm barn oyan atei,
Nasl kanyordu yzlerce damarn;
Grdm nasl deilm i yaralarn
Ve boanm alev, duman, kan grdm.
nt, azman oullarn sonra, kt
O rezil, eski ete, karanlk boazlardan,
Sallayarak kzl ralar ellerinde,
Dayadlar demir merdivenlerini, hrsla
Frladlar burlarna gkyznn;
Pelerinden kara cceler trmand, yukarda
trtyla yok oldu altn yldzlar
Hoyrat ellerle syrdlar altn perdeyi
Tanr otandan, ve dt alaarak yzst
Tertemiz, imanl melekler saf saf.
Tahtnda sararm Tanr,
Att bandan tacn, salarn yoldu
Azgn sr ilerledi daha da;
Azmanlar frlattlar kzl ralarn
Uzak blgelerine gn, ve cceler
Alev kamlarla krbalad melekleri
Acdan iki bklm kvrand melekler,
Tutulup salarndan frlatldlar.
Kendi meleim de grdm ilerinde,
Lepiska salar, tatl hatlar,
Ebed sevgi dudaklarnda,
Mavi gzlerinde tanrsal mutluluk
Ve irkinlii korkun, bir kara gulyabani,
Rengi umu meleimi ekti ald yerden,
A sl vcuduna srtarak bakt bakt,
Sard sonra ehvetle sm sk onu
Ve nlad bolukta korkun bir feryat,
Ykld stunlar, kt dnya, kt gk,
kt yeryzne eski gece.
229
 RATCLFF

Rya tanrs beni bir kra gtrd,

"Ho geldin! dedi salkm stler
Uzun, yeil kollaryla ve iekler
Bakt bana zeki kzkarde gzleriyle;
C vlts kularn dost, in,
Havlay kpeklerin tandk,
Sesler grntler eski ahbaplar gibi
Selmlad beni; fakat gene de her ey
Bir tuhaf, bir garip geldi bana.
Durdum ky tarz ssl bir evin nnde,
Kalbim tellyd, sakin kafamn ii,
Gezi esvaplarmdan silktim tozu topra,
ald keskin, ince ngrak, kap ald.
erde kadn erkek bir sr tandk.
Hepsinde bir tasa, bir kayg,
Gizli rkek bir korku, bir tedirginlik,
Basal diler gibi baktlar yzme,
Birden ben de bir rperti duydum gnlmde,
Bir felket nsezisi deta.

230
Tandm hemen yal Margret'i,
Baktm soran baklarla, bir ey demedi,
Sordum: Nerde Mana? Cevap vermedi.
Tuttu yavaa elimi; gzel, grkemli,
Fakat zerlerinde lm sessizlii.
Aydnlk, uzun sofalardan geirip
Lo bir odaya gtrd beni
Ve gsterdi yz dnk.
Sedirde oturan birini.
Mana, siz m isiniz? diye sordum,
ardm fakat szmdeki katla,
Derken nlad bir ses ta gibi:
Herkes bana Maria diyor.
Bak gibi bir acyla rperdim birden;
Bu oyuk ses, bu souk ses nk
Bir zamanki o tatl sesiydi Mariann.
Ve bu kadn soluk leylak renkli bir giysiyi
Savruka geirmiti enine, gsleri sarkk,
Gzleri cam gibi, mein gibi prsk
Beyaz yznde, yanak kaslar
Ah, demek, bir zamanlarn o gen, gzel
Tatl, sevimli Maria'syd bu kadn!
"oktandr gezilerdeydiniz! dedi;
Souk, rktc bir teklifsizlik, sesinde.
"Artk yle zayf deilsiniz, dostum,
Shhatlisiniz, bel gergin, dolgun kala
Salamlk almeti. Baygn bir glmseyi
Titreti solgun dudaklarnda.
akn perian bir eyler syledim:
"Duydum, evlenmisiniz, yle mi?
Ha, evet! dedi kaytsz, glerek:
Aa bir bastonum var, mein kapl,
Kocamm, fakat odun odundur!
Ruhsuz bir sesle gld dmanca;
231
 imden souk bir korku geti,
Ve bir phe sard beni: Bunlar Maria'nn
iek kadar msum dudaklar m?
Doruldu yerinde, kalkt, iskemleden
Atksn ald, boynuna sard,
Asld koluma, ekti beni
Evin ak kapsndan dar
Ve srkledi tarlalara, krlara.
Krmz parltlarla gne ark
niyordu aa, eflatunlar serpiyordu
Aalara, ieklere, rmaa;
Uzakta heybetli, ar akyordu rmak.
"Mavi suda altn bir gz yzyor kocaman.
Gryor musun?" dedi Maria, tella.
"Sakin ol, zavall! dedim, baktm:
Alaca kta masalms bir doku:
Tarlalardan ykselen sisli grntler
Beyaz yumuak kollarla kucaklayor,
Menekeler kibar nazl bakyor, zambaklar
zlemle eiliyorlard birbirlerine;
htirasl alevler parlyordu gllerde,
Tutumak istiyordu meltemde karanfiller;
Yklyd iekler tanrsal kokularla,
Se ssiz sevin yalar dkyordu hepsi;
Sesleniyorlard hazla: Sevgi! Sevgi! Sevgi!
Kelebekler uuyor, l l bcekler
Sylyordu peri arklar;
Akam yelleri fsIdayor, meeler
Hrdyor, tatl baygn akyordu blbl
Fsltlar, hrtlar, arklar arasnda
Ruhsuz, souk ve sama, konuuyordu
Koluma aslm , solgun Maria:
"atoda ne yaparlar geceleri, biliyorum:

232
O uzun glge ahman biridir,
Herkese ba sallar, boyun eer;
Mavi ceketli, bir melektir; ama kzl sal,
Parlak kll, onlarn can dman!
Ordan burdan, akl ermez bir sr ey
Syledi durdu, sonra yoruldu,
Yal mee altndaki yosunlu banka
Oturdu benimle.
Oturduk yan yana, sessiz zgn,
Baktka oald zntmz.
Mee, can ekien biri gibi hrldyordu,
akyordu blbl, can evinden yaral;
Yapraklardan szan kzl nlarsa
Beyaz yzne parltlar yayyor ve donuk
Gzlerini tututuruyordu Mariann;
O eski baygn sesle konutu gen kadn:
Nasl bildin bu kadar zavall olduumu?
lgn iirlerini okudum geende.
Barmda buz gibi bir duygu, rperdim
Kendi lgnlmdan, gelecei grmtm,
Zihnimde karanlk dnceler,
Uyandm dehet iinde.

233
 DONNA CLARA

Dolayor bahede akam vakti

Belediye bakannn kz;
Davul boru sesleri
atodan gelen yank.
Skyor beni danslar,
ltifatlar aygn baygn;
Beni gnee benzeten
valyeler, tkrldm.
Ay nda ezgileri
ekti beni pencereye:
O valyeyi grdm greli
Katlanamyorum hibirine.
nce, uzun, yiit duruyordu,
Solgun, soylu yznde gzleri
ki k pnar
Sankt Georgene benziyordu."

234
Bunlar dnd Donna Ciara
Ve bakt nne;
Kaldrd ban, ne grsn,
Karsnda gzel, mehul valye.
El ele, sevgiler fsldaarak
Gezindiler ay nda;
Okar gibi esiyordu meltem,
Masallarn selm gllerde.
Gllerde masallarn selm,
A k elileri gibi kzarm gller
Fakat, syle gzelim, birdenbire
Yzn byle neden kzard?"
Sivrisinekler soktu, sevgilim;
yle nefret ederim ki
Yaz aylar onlardan,
Yahudi eteleri sanki.
Brak sinekleri, yahudileri!
Dedi valye okayarak;
Dyordu badem aalarndan
Beyaz, yzlerce yaprak.
Beyaz, yzlerce yaprak
Sayordu kokularn
Fakat syle gzelim,
Kalbinde bakas var m?
Ben seni seviyorum, sevgilim,
And ierim saya;
O say ki yahudiler
ldrdler alaka.
 Brak sa'y, yahudileri!"
Dedi valye okayarak;
Uzakta klar iinde bir sr,
Ryada gibi, beyaz zambak.
Iklar iinde bir sr zambak
Bakyordu yldzlara yukar
"Fakat, syle gzelim,
Ettiin yemin gerek mi?"
Bende hi yalan yok, sevgilim,
Nasl ki barmda tek damla kan
Yoksa ne pis yahudiler,
Ne de zencilerden.
Brak zencileri, yahudileri!"
Dedi valye okayarak
Ve gtrd Bakann kzn:
Mersin dallarndan bir ardak.
Yumuack bir sevda ayla
Sard onu gizlice;
Ksa konumalar, uzun pler,
Kaynat kalpler i ie.
Bir dn arks gibi
Tatl baygn akyordu blbl;
Kalkm gibi mealelerle dansa,
Sekiyordu toprakta atebcekleri.
Sessizleti ardak,
Duyulmada gizli, hafif
Fslts akll mersinlerin
Ve ieklerin solumas ancak.

23G
itildi atodan anszn
Davul, boru sesleri.
Syrld kollarndan valyenin,
Clara, uyanarak.
Dinle sevgilim , beni aryorlar,
Fakat ayrlmadan nce,
Bunca zaman sakladn
O gzel adn syle!"
Neeli, glmsedi valye,
Clarann parmaklarndan pt,
pt dudaklarndan, alnndan,
Syledi sonunda u szleri:
Ben, Sennora, sevgiliniz,
O herkesin vd
Saragossa'l nl hukuku
Yahudinin olu.

237
 ALMANSOR

Cordova katedrali
Stunlar bin yz,
Bin yz koca stun
Tutar muazzam kubbeyi.
Stunlarda, kubbede, duvarlarda
Yukardan aa iner
iek iek, zarif, i ie
Kurandan arapa yetler
Allah' tazm iin yaptrlm
Marib sultanlarnca bina;
Deim i fakat ok ey
Zamann karanlk aknda.
Ezan okuduklar minarede
Vaktiyle mezzinlerin,
Mahzun uultularla imdi
Hristiyan anlarnn yanks.
Hutbe okuduklar mimberlerde
Vaktiyle imamlarn,
Gsterir imdi dazlak rahipler
Yavan mucizesini yinlerin.

233
Bir kvran, rpntr bu:
Mumlarn yan aptal aptal,
Alaca bulaca kuklalar nnde
Hykrmeler, ttsler, ngraklar.
Cordova katedralinde
Almansor bin Abdullah
Seyretti sessizce stunlar,
Mrldand sonra:
Muazzam stunlar, siz ki
A llah tazm iindi sslenmeniz,
ren hristiyanla imdi
Kle gibi boyun ediniz!
Zamana uyun,
Tayn yknz sabrla;
Ah, gszler daha kolay
Gsterir kadere rza."
Yznde bir parlt,
Cordova katedralinde
Edi ban Almansor
Ssl vaftiz kurnasna.

239
 2

kt acele, katedralden,
Atlad hrn atna;
Nemli salar, apkasnn tyleri
Uuuyordu rzgrda.
Alcolea yolu boyunca
Guadalquivir rma,
Kokulu portakallarla
Beyaz bademlerin at.
Aznda slk, ark, gl,
Vard oraya neeli atl;
Paylat sevincini bir sr ku
Ve rman gr sular.
Alcolea saraynda
Clara de Alvares,
Navarra'da dvmekte babas,
Memnun azalm baskdan.
Duydu uzaktan Almansor
Davul, boru seslerini;
Gryordu aalar arasndan
Saray klarn.

240
Alcolea saraynda
On iki kibar bayan dans ediyor
Ve on iki valye,
Hepsinden gzel de Almansor.
Kanatl gibi keyfinden,
Uuyor salonda,
Komplimanlar, iltifatlar
Sayor bayanlara.
pp Isabelle'nin gzel ellerini
Kouyor acele,
Oturuyor Elvire'nin nne
Gzleri neeli, kzn gzlerinde.
Soruyor Leonoreye:
Hounuza gidiyor muyum bugn?"
stndeki pelerine takl
Altnha nianlan gsterip.
Kalbimdesin, emin ol!
Her bayana byle dedi Almansor,
Hristiyanlma yemin ederim!"
O akam otuz kez yemin etti Almansor.

241
 3

Eridi Alcolea saraynda

Yanks elencenin, mziin;
Kibar baylar, bayanlar ekildi,
Snd klar.
Kald salonda ba baa
Almansorla Donna Clara;
Serpiyordu ikisi zerine
In son lamba.
Donna Clara koltukta oturuyordu,
Taburede valye;
Yorgun, uykulu ba
Sevgilisinin dizlerinde.
Koyu kumral salarna Almansor'un,
Dkyordu Clara, efkatli, dalgn.
Kk, altn bir ieden glya
Derinden i ekmesi Almansor'un.

242
Koyu kumral salarna Almansor'un,
Konduruyordu Clara, efkatli, dalgn,
Yumuak azndan tatl pler
Glgeleniyor alm Alm ansorun.
Koyu kumral salarna Alm ansorun
Dkyordu Clara efkatli, dalgn,
Duru gzlerinden bir ya seli
Titriyor dudaklar Alm ansorun.
Ve bir rya gryordu Almansor:
Dm ba nne, slak gene,
Katedralinde Cordovanm,
Karanlk sesler geliyordu kulaklarnda.
Duyuyordu yksek, koca stunlarn
Skntl, fkeli mrldandn;
Artk kaldramyordu direkler
Sarslyor, sallanyordu.
Derken kt stunlar,
Betbeniz kl gibi, rahipler, halk;
Alat hristiyan tanrlar,
Kubbe yklm t atrdayarak.

243
 KEVLAAR ZYARET

Anne pencere nndeydi,

Olu yatakta, hasta.
Kalkmaz msn, Wilhelm,
yin alayna bakmaya?"
ok hastaym anne,
Grmyor, duymuyorum; ld Gretchen,
Szlyor kalbim
Hep onu dnmekten."
"Kalk gidelim Kevlaar'a,
ncilini, tespihini al;
Senin hasta kalbini
Tanrnn annesi iyi eder."
Okunmada lhiler,
Dalga dalga kilise sancaklar;
Ren zerinde Klnden
Geliyor yin alay.
Anne, olunu yediyor
Kalabaln peinde;
Sanadr hamdimiz Meryem Ana!
Sylyorlar koroyla birlikte.

244
Kevlaarda Hazreti Meryem,
stnde en gzel giysileri;
ok ii vard o gn,
Pek ok hasta gelmiti.
Adaklar getiriyor,
Sunuyordu hastalar;
Mumdan yaplm
Ayaklar, eller.
Mumdan bir el adayann
Yaras geiyordu elinde;
Mumdan bir ayak adayann
yileiyordu hasta aya.
Koltuk deneiyle gelenler
imdi ip stnde oynuyordu;
Parmaklarndan mit kesilenler
imdi keman alyordu.
Yrek biimine soktu
Ald mumu anne.
Dinsin aclarn,
Sun bunu Hazreti Meryeme!
 ini ekerek ald mum kalbi
ocuk kutsal tasvirin nne vard,
Gzlerinden yalar,
Yreinden kelimeler boald:
Tanrnn temiz kulu,
Ey yce, kutlu kadn,
Gkler kraliesi,
Beni bir sen kurtarrsn!"
Annemle Kllen'de
Oturuyorum:
Byk kk yzlerce
Kilisesi olan bir yer.
Komumuzdu Gretchen,
Ama ld imdi
Meryem Ana, sana mum kalp getirdim,
yiletir barmdaki yaray.
ifa ver benim hasta kalbime
Her zaman, evvel hr
Sanadr hamdimiz, Meryem Ana,
Candan dualarmz sanadr!

246
 3

Hasta oulla annesi

Uyurken kk odalarnda,
Girdi ieri Hazreti Meryem
Yava admlarla.
Eildi hastann zerine,
Koydu elini usulca
ocuun kalbine, efkatli
Glmsedi, uzaklat sonra.

247
 Anne grd olanlar dnde,
Daha da fazlasn grd;
Uyand uykusundan,
Kpekler havlyordu.
Yatyordu uzanm, yatanda,
lmt olu;
Solgun yanaklarnda
Aydnlk sabah kzl.
Katlad ellerini anne,
Yreinde garipsi duygularla
Mrldand huu iinde:
"Sanadr hamdimiz Meryem Ana!"

248
H A R Z DALARI GEZSNDEN
1824
 NDEY

Giysileri siyah, oraplar ipek,

Beyaz, kibar kolluklar,
Baygn konumalar, kucaklamak, pmek
Ah, kalpleri de olsayd!
Gslerinde kalpleri ve sevgi
Olsayd, scak sevgi, kalplerinde
Ah, ldryor beni, ak aclarndan
O dzmece sylemeleri.
Dalara kaym, dalara,
Temiz, sf kulbeler
Solur gsler rahata,
Hr rzgrlar eser.
Dalara kaym, dalara;
aldar dereler, kular ter,
Lo amlar uzanr gklere,
Uar marur bulutlar stlerinden.
Hoa kaln, cill salonlar,
Perdahl baylar, kaypak bayanlar!
Dalara kaym, dalara,
Glerek size bakmaya!
 DA DLLER

Dada bir kulbe

Yal madencinin oturduu;
Hrdar yeil amlar,
Altn ay ldar.
Kulbede bir koltuk
Oymal, yle gzel!
Mutludur oturan,
imdi benim o bahtiyar!
Koyar kolunu dizlerime
skemlede kk kz;
Azc erguvan pembesi,
Gzleri mavi yldz.
Sevim li, mavi yldzlar
Bakar bana gke gke,
Ak zambak parma
Dudanda, muzipe.
Dalm, yn eirmede,
Bakmyor bize annesi;
Babas gitar alyor,
Aznda eski bir ezgi.
Ve kk kz fsldyor
Sesi tutuk, ekingen;
Birok nemli srrn
Bana byle at zaten:

252
"Gitmiyoruz artk
ldnden beri halam,
Goslar'a, avclar enliine,
Oysa ne gzel oras!
Buras ok ssz,
ok souk bu da tepesi,
Karlara gmlm gibiyiz
Btn k burada.
Ben de ok rkek bir kzm,
Korkuyorum ocuk gibi
Da cinlerinden,
Ktlk ederler geceleri."
Sustu birden irin kz
rkm gibi kendi szlerinden,
Minik elleriyle
Kapad kk gzlerini.
Hrdad am aac darda,
Gcrdad yn kr;
Devam etti gitar
Duyuldu eski ark:
Gzel yavrum, korkma sakn
errinden kt ruhlarn!
Gzel yavrum, gndz gece
Korunursun meleklerce!"

253
 2

Yeil parmaklarn am aac

Vuruyor alack pencereye,
Ve ay, se ssiz gzleyici,
Serpiyor altn n ieriye.
Horulduyor anne baba yavatan
Az tede, yatak odalarnda;
Memnun mutlu sohbetlerle ikimiz
Uyutmuyoruz birbirimizi.
"Senin bu kadar dua etmene
nanamyorum bir trl,
Titremesi dudaklarnn
Duadan deil her halde.
O souk, kt titreyi
rktyor beni her seferinde,
Gzlerinde masum parlt
Fakat azaltyor korkumu.

254
 Hem phedeyim gerek inan
Denilen eye inandna:
Tanr kavramndaki Bahaya,
Oula, Kutsal Ruh'a.
Ah'yavrum , ben ocukken,
Anne kucandayken daha,
Buyruundayd her ey, yce, iyi
nanrdm A llaha.
O yaratt gzel dnyay,
Gzel insanlar zerinde;
Gnei, ay, yldzlar
O koydu deimez dzenine.
Byynce, yavrum,
Kavradm daha da ounu;
Usa vurdum, inandm,
Benimsedim Tanrnn Olu'nu.
O oul ki severek
Gsterdi, aklad sevgiyi
Ve mkfat olarak, dettir,
i armha gerildi.
Derken bydm,
ok okudum, gezdim ok;
Geniledi gnlm, btn kalbimle
nandm Kutsal Ruha.

255
Ulu mucizeler gsterdi o,
Gstermede hl oklarn;
Kurtard kleyi boyunduruktan,
Despot atolarn paralad.
ifa verdi ldrc yaralara,
Yeniledi kadm hukuku;
nsanlar eit doar,
Tek soydur hepsi ve soylu.
A k, hazz zehir eden
Ktlk sislerini datt,
Gece gndz yzmze srtan
Btl dnceyi beyinlerden att.
Dileini gerekletirecek,
yi silhlanm binlerce valye
Seti Kutsal Ruh,
Yreklerine bol cesaret katt.
Parlar yavuz kllar onlarn,
Dalgalanr bayraklar!
Ah, ister misin, yavrum,
Byle marur valyeler grmeyi
yleyse bak yzme,
p beni, dikkatle bak, yavrum!
nk ben de bir valyesiyim,
O Kutsal Ruhun."
 3

Gizlenmi ay, darda sessiz,

Yeil amn ardna;
Donuk, titrek yanyor lambamz,
yle byle aydnlanyor oda.
Fakat benim mavi yldzlarm
Olanca parlaklyla.
Ildyor glpembe dudaklar,
Konuuyor sevimli kz:
"Ne pastrma, ne ekmek dayanmaz
O bcr bacakszlara;
Akamlar kaplara koyarz,
Bir ey kalmaz sabaha!
Alp yerler o bcrler
Kaymamz, stten;
Kap bir yana gider, kapak bir yana,
Artann kedi ier.
Kedi de cad olmal,
Svr gecede, frtnada;
Hortlaklar tepesi var ya,
O kule ykntsna.

257
 Eskiden bir ato varm orda,
Elenceler, parlayan silhlar,
k kibar valyeler, bayanlar,
Silhrler dans edermi.
Byc kadn bir gn
atoya, adamlara beddua etmi;
imdi yknts var sade,
Baykular tnemi.
lm halam fakat derdi ki;
Gece, saati geldiinde
Tlsm syledin mi
Orada, olduu yerde,
Kaybolur ykntlar,
Aydnlk ato gelir yerine;
valyeler, bayanlar, sihrler
Balar gene dans etmeye.
ato da, adamlar da onun:
Kim tlsm sylerse;
Boyun eer davullar borular
Genlik kudretine.
Masal sahneleri iek iek
Ayordu gonca gln aznda;
Mavi yldz parltlar, gzleri
Serpiyordu sahneler, zerine.

258
Dolad altn salarn
Kk kz, ellerime;
Parmaklara gzel adlar takt,
Gld, pt, sustu sonra.
S e ssiz sakin odada eyalar
Dost, in bakyordu bana;
Masa, dolap, sanki eskiden beri
Grdm, tandm eylerdi.
Tatl diller dkyordu duvar saati;
Gitara sesini hafiften duydum,
Balad almaya kendiliinden;
Bir ryada gibi oturuyordum.
te gelmiti saati,
Yeriydi de stelik;
Dkld dudaklarmdan
En uygun szler, parola:
"Bak yavrum, afak skyor;
Sarslyor, kyor gece yars!
Uyanyor yal da,
Derede, amlarda sesler oald.
Gitara sesleri, arklar ccelerin
Da yarklarndan yank yank;
Deli bir bahar gibi filizleniyor
Darda bir iek orman.

259
 iekler, takn mucize iekleri,
Yapraklar geni, masals;
Tomur tomur, burcu burcu, renk renk
Tutkularda gibi tell.
Gller deli-fiek, kzl alev sanki
Fkrm kalabalktan;
Zambaklar, billur oklar rnei,
Frlam gklere yukar.
Ve yldzlar, gnelerce byk,
zlem ateiyle bakyorlar aa;
Zambaklarn koca anaklarndan
Boanyor k selleri.
Fakat biz, sevgili ocuum,
Deim iiz daha da ok hepsinden;
Alevli m ealeler, altn, ipek
Il l, cvl cvl, evremizde.
Sen, prenses oldun sen,
Bu kulbe de ato!
Glp eleniyor, dans ediyor kadnlar
valyeler, silhrler, hepsi.
Ama ben, ben elde ettim
Seni, atoyu, her eyi;
Davullar borular kudretime
Boyun edi!"

260
 GEN OBAN

Gen oban bir kraldr,

Yeil tepeler taht;
Bann stnde gne
Byk, altn bir ta.
Koyunlar ayak ucunda,
Krmz nianl, uysal adamlar;
Danalar, dve hazr,
Kibirli kavalyeler.
Olaklar saray oyuncular;
Kular, inekler, sarayn
Fltler, ngraklar
alan mzisyenleri.
Hotur alglar, arklar;
amlarn, alayanlarn
Tatl hrtlar
Ve uykuya dalmas, kiraln.
eker evirir ynetimi
Bavezir oban kpei;
Yanklanr evrede
Havlaylar, fkeli.
Mrldanr gen kral, uykulu:
"Ne zormu hkmdarlk;
Kraliemle olsaydm evde,
Ne bahtiyarlk!
Kollarnda dinlenirdi kraliemin,
Kral bam, yumuack!
Uzanrd sonsuz topraklarm,
Onun gzel gzlerinde.

261
 BROCKEN TEPESNDE

Hafif kzartlar gnein,

Douda afak skyor;
Bir sis denizinde tepe
Sereserpe yzyor.
Olsayd ayamda masal izmeleri,
Rzgr hzyla
A ar o tepeyi, koardm
O sevimli ocuun evine.
Uyuduu minik yataktan
Aralardm hafife perdeleri,
perdim alnndan usulca
Ve azndan, yakut rengi.
Fsldardm daha da yava,
Kk zambak kulaklarna:
"Seviirdik seninle, beraberiz hep.
Hatrla ryalarnda!"

262
 LSE

Ben prenses lse,

llsenstein'de oturuyorum;
atoma gel benimle,
Mutlu olalm.
Ykarm ban
Dalgalarmla, duru;
Unut aclarn, ocuk,
Ey tasalarn ktrd!
Kollarmda akpak ,
Gsmde, beyaz;
Bulursun masallarn tadn,
Yat, uyu!
perim, barma basarm seni,
Nasl ptm, okadmsa
imdi lm, bir zaman
Sevgili kayser Heinrich'i.

263
 lenler lmtr,
Diriler yaar;
Gzelim, gonca glm ben,
Glmseyen kalbim arpar.
Gel aa, atoma,
Kristaldir saraym;
Gen kzlar, valyeler dans eder,
Elenir adamlarm.
Hrdar ipek etekler,
akrdar mahmuzlar, demir;
Boru, davul ve keman
alan cceler vardr.
Kolum sarar seni, bir zaman
Nasl kayser Heinrich'i sardm;
alarken borular, ben onun
Kulaklarn tkardm.

264
KUZEY DENZ
1 825 1 826
 BRNC BLM

TA GYDRME

arklar! Aziz arklarm!

Kalkn! Giyinin, kuann!
ttrn borular,
Kalkanlar zerinde
Ykseltin bu gen kz:
Artk odur hkmedecek gnlme.
Selm sana, gen kralie!
Parlak kzl altnlar
Gneten koparyorum.
Kutsanm bana
Bir ta receim onlardan.
Gece elmaslarnn ldad

267
 Mavi ipek, hareli gk rtsnden
Kestiim kymetli para
Tren pelerini sana:
Koyuyorum ahane omuzlarna.
Ssl soneler, marur lkler,
Kibar sekizlikler
Maiyetin olsunlar
Kosun arabann nnde nktelerim;
Hayalim soytarndr,
Armasnda glmseyen gzyalar,
Mizahm terifat sana.
Ve ben nnde diz kyor,
Biatlarmla birlikte.
Senden nceki sultann
Acyp bana brakt
Birazck akl
Krmz kadife yastkta
Sunuyorum, kraliem, sana!

263
 2

AFAK

Solgunlam deniz kysna

Oturmutum dnceli, yalnz.
Battka batt gne, alev alev
Kzl oklarn att sulara.
Akntnn srd beyaz,
Geni dalgalar daha da
Kprdedi, aldad yaknda
Bir garip grlt, fslt, slk
Bir gl, mrlt, i eki, uultu,
Ninni scaklnda bir akma arada
Sanki susmu efsanelerdi iittiim,
O eski, cana yakn masallar
ocukken bir zaman
Komu ocuklarndan dinlediim,
Yaz geceleri evin kapsnda
kerek ta basamaklara
Tatl, sakin anlatlan,
Kulak kesilm i, kk kalpler,
Merakl, zeki gzler ortasnda;
Byke kzlar kokular saan
iek sakslar yannda,
Pencere nlerinde karlkl
Otururken gl yzller,
Gle yzlerinde ay .

269
 3

GNEN BATII

Kzl gne alev alev

niyor titreen
Engin, gm okyanusa;
Havada pembemsi grntler
zinde gnein, ve karda
Gz afakl, tl tl bulutlardan
zgn, solgun beliren yz:
kyor ay,
Ardnda benek benek kvlcm,
Bir sis uzantsnda parlayan yldzlar.
Eskiden ldard gkte
Kar koca beraber:
Tanr Sol, tanra Luna
Ve kaynard evrelerinde
Kk, masum ocuklar yldzlar.

270
Fakat fesat diller fit soktu,
Ayrld birbirinden dmanca
Prl prl o yce evliler.
anna, erefine
Gl, mutlu ve marur insanlarn
Tapnd, trkler yakt
Gne tanr imdi gndz
Hametinde yalnz, dolar gklerde.
Geceleriyse Luna,
O zavall anne,
Yannda babasz ocuklar yldzlar,
Dolar gklerde,
Se ssiz bir hznle parlar.
Gzyalar, iirler sunarlar ona
Sevdal gen kzlar, ince airler.
Hisli Luna! Kadn kalbi!
Sever gzel kocasn hl.
Akam olurken, titreyrek, solgun
Gzetler ince bulutlar arasndan,
Bakar acl, ayrldna,
Seslenmek ister ekingen: Gel!
Gel, ocuklarn zlyor seni!
Fakat inat gne tanr
Parlar karsn grnce
Hrsndan, acsndan
ki kat erguvan,
ner acmasz, acele
Souk sulardaki dulluk yatana.

271
 Fiskosu, fesat diller
lmsz tanrlara hatt
Felketler, aclar getirdiler
Ve zavall tanrlar gkyznde
Azaplar iinde, aresiz
Sonsuz yollarn srdrrler;
lmek ellerinde deil,
Muhteem sefaletlerini
Srkler dururlar.
Bense insanm, deersiz hakir,
lmek ansm var benim,
Uzun srmez yaknmam.

272
 4

SAHLDE GECE

Souk, yldzsz gece.

Esniyor deniz;
Yzkoyun denizin zerinde
Azman kuzey rzgr;
Sesi bouk, gckl,
Neelenmi, huysuz biri gibi
Yarenlik ediyor sularla,
Anlatt olur olmaz eyler:
Dvler, lmler, dev masallar
Norve'ten eski efsaneler
Arada glerek, bararak ulur gibi
Andl, yeminli Edda arklar
Run ataszleri
Hepsi de karanlk, esrarl, byl.
Dinledike denizin beyaz ocuklar
Hayran, takn, sarho
Zplyor sevinlerinden.

273
 O ara dmdz sahilin
Dalgalarla nemli kumlarnda
Bir yabanc yryor, rzgrdan
Dalgalardan daha lgn kalbi.
Bast yerlerde kvlcmlar,
trdyan deniz kabuklar;
Sm sk sarlm gri pelerine,
Hzla yryor rzgrl gecede,
Belli kk kta gzleri:
Cana yakn, ekici parlyor k
Issz balk kulbesinde.
Babas, aabeysi denize alm ,
Bir bana imdi
Kulbede gzeller gzeli
Balk kz.
Oturmu ocak banda
Dinliyor tatl mrltsn
Kazanda kaynayan suyun;
Atarak al rp
trdayan atei flyor.
Byl bir gzellikle
Tertaze yz;
Kaba, gri gmleinden grlen
gcklayc, beyaz, ince
Omuzlar, ve etekliini skca
Dar kalalarna tutturan
Kk, bakml elleri
Ildyor yalpalayan alevde.

274
Birden alyor kap
Giriyor pheli yabanc,
Gzleri akla
Narin, aka kzda;
rkm bir zambak gibi
Kz, irkilm i karsnda;
Atarak yere pelerini,
Glyor, konuuyor adam:
Grdn m durdum szmde,
Geldim yavrum, gkten tanrlar
ner, gelirlerdi yeryzne,
Alrlard kucaklarna kzlar;
Doard birlemelerinden
Asl krallar, kahramanlar,
Dnyann yiitleri, yavuzlar,
Getirdim sana o eski alar.
Ama tanrlm gznde fazla
Byltme yavrum,
Pek souk dars,
Ltfen rumlu bir ay yap bana,
Byle gecede, bu havada
Biz ebed tanrlar da rz;
Kaparz hemen en tanrsal nezleyi,
Yapr yakamza bir ksrk, lmsz.

275
 5

POSEDON

Engine yuvarlanan denizde

Oynayor gn nlar;
Uzakta demirli, parlayan gemi
Olsayd msait rzgr
Yurduma gtrecekti beni.
Ak kumullarnda ssz kumsaln
Oturmu bekliyor, okuyorum
O dysseusun destann, o eski
Fakat her dem yeni iirleri.
Deniz altl sayfalarndan
arpyor yzme ferah, en
Tanrlarn soluu,
Prl prl bir insan bahar
Ve iekli gkyz H ellasn.
etin yolculuunda oluna Laertes'in
Arkadat soylu kalbim vefal;
Erguvan rgler rerken kralieler,
imde kayg, ocak balarnda
Oturdum onunla, destekledim
Yalanlarn, kurtulduk kovuklarndan
Devlerin ve kollarndan nympha'larn;
Gene onunlaydm Kimmer'ler gecesinde,
Frtnada gemisi paraland,
Tarifsiz aclard, katlandm onunla.

276
imi ektim: "Ey zalim Poseidon!
Dedim. fken korkun!
Yurduma dnemezsem
Diye teltaym!
Ben bunu syler sylemez
Kprd deniz;
Sazlardan bir tala ssl ba
Ykseldi ak dalgalardan.
Seslendi alay ederek, deniz tanrs:
Korkma, aircik, ilimem
Biare tekneciine!
Zorlu sallamalarla, tatl canna
Dokunmam, aircik!
nk sen hi kzdrmadn beni:
Ne bir zarar verdin en ufak burcuma
Kutsal hisarlarnda Priamosun,
Ne tek kirpiini daladn
Olum Polyphemosun,
Ne de medet umdun kurnaz tanra
Pallas Athenadan.
Byle seslendi Poseidon,
Tekrar denize dald.
Bu kaba denizci akasna
Amphitrite, smsk balk kars
Ve apal kzlar Nereus'un,
Gldler suyun altnda.

277
 6

LNI AK

Hava kararyor, akam,

Azgn kabar sularn;
Oturmu kumsalda, bakyorum
Dalgalarn hora tepmesine,
Gsm de kabaryor deniz gibi,
imde derin bir zlem,
Bu senin zlemin, sevgili!
Her yerde hayalin benimle,
Her yerde aryor beni,
Her yerde, her eyde,
Rzgrn, dalgalarn sesinde
Ve iniltisinde gsmn.

278
Yazdm ince bir kamla kumlara:
Agnes, seni seviyorum!
Fakat hain dalgalar boand,
Sildiler, yok ettiler
Tatl itirafm.
Krlan kam, eriyen kum, akp giden
Dalgalar! kalmad size gvenim.
kyor karanlk, kalbim daha lgn,
Bir ekite Norve ormanlarndan
En yksek am sktm, aldm,
Batrdm Etnann kzgn azna;
Atee bulanm o dev kalemle
Yazdm siyah gkyzne:
"Agnes, seni seviyorum!"
Parlar bundan byle her gece
Yukarda, ebed alev yaz;
ocuklar, torunlar, onlarn soylar
Okurlar sevinle, ge yazdklarm:
"Agnes, seni seviyorum!

279
 7

GECE KAMARADA

Denizin incileri,
Gn yldzlar var;
Fakat kalbimin
Kalbiminse ak var.
Byktr deniz ve gk,
Byk kalbim daha byk.
nciden, yldzdan daha gzel
Parlar benim akm.
Sen kk gen kz
Gel byk kalbime;
Kalbim, gk ve deniz
Erirler sf sevgide.
Gzel yldzlarn krpt
Mavi gkyz rtsne
Bastrsam dudaklarm hrsla
Ve alasam coarak.
O yldzlar gzleri sevgilimin
Parlar binbir parltyla,
Mavi gk rtsnden
Selmlar beni dosta.

280
Mavi gk rtsne
Doru ap kollarm,
Yalvarp yakaryorum
Gzlerine sevgilim in:
Tatl gzler, dost klar
Mutlu kln ruhumu;
ldrn beni de kavuaym
Szlere, gnze!
Gzlerinden gklerin
Dyor altn kvlcm lar
Geceye, ve ruhum
Geniliyor ak iinde.
Yalarnz gnlme
Ey gzleri gkyznn,
Dkn de yldz yalarna
Gmlsn gnlm!
Denizin, hlyann, dncelerin
Sallanarak kucanda
Se ssiz kamarada yatyorum
Lo bir ke yatanda.
Grmedeyim ak lombozdan
Ta yukarda parlayan yldzlar,
Onlar tatl sevgilimin
Sevim li, tatl gzleri.

281
 Tatl, sevimli gzler
Uyank bamn zerinde,
Gz krpyor, parlyorlar
Mavi gk rtsnde.
Mavi gk rtsne
Baktm saatlerce mutlu,
Derken beyaz bir perde sis
Gzel gzleri gstermez oldu.
Hlyal bam dayadm
Tahta duvarna geminin,
arpan dalgalar, gr dalgalar
Hrdyor gizli gizli
Mrldanyorlar:
"akn olan!
Kolun ksa, gk yukarda,
Altn ivilerle perinli
Yldzlar orada
Dvnme, ah etme bo yere,
En iyisi uyumak senin iin!
Geni bir kr grdm ryamda,
Sakin, beyaz karla kapl;
Gmlmm karlar altna,
Issz lm uykusuna dalmm.
Yukarda karanlk gkten
Yldz gzler mezarma bakmada;
Zafer parltl o tatl gzler,
Sessizce neeli, fakat doluydu akla.

282
 8

FIRTINA

Kuduruyor frtna
Kamlyor dalgalar,
Dalgalar kprp ahlanmada;
Kabaran, alkanan
Canl beyaz su dalar;
Telala, glkle
Trmand kk tekne yukar,
Kayd maara az gibi siyah
Sular uurumuna birdenbire.
Ey deniz! Kpklerden doann
Ve gzelliin annesi!
Bykannesi akn! Koru beni!
Hortlak gibi beyaz mart
Alm l kokusu, rpnmaya balad,
Gagasn bileyor gemi direinde.
Yemeye can atyor kalbimi, o kalp ki
Kzmn vgsn akr,
O kalbi ki torunun kk yaramaz
Oyuncak semitir.

283
 Yalvarp yakarmam bouna!
Kkreyen frtnada eriyor sesleniim ,
Eriyor sava grltsnde rzgrn.
Kprmeler, slklar, atrt, uluyu
Grltl bir deliler evi deta.
Duymadaym bir yandan aka
ekici ezgisini bir harpn
zlem dolu bir ark duyduum
Ruhu eriten, gnl paralayan.
Bu sesi tanyorum.
Uzakta skoya kayalklarnda
arpan, krlan dalgalar zerinde
Ykselen kk, gri ato,
Yksek kemerli pencerede
Karin, saydam, mermer gibi beyaz,
Gzel, hasta bir kadn
Harp alan, ark syleyen o,
Uzun salarn savuran rzgr
Alp gtryor mahzun arksn
Frtnal denizde, engine doru.

284
 9

DURGUN DENZ

Durgun deniz! Gne atar

Inlarn sulara,
Aar yeil oyuklar gemi,
Harelenen elmasta.
Yatm , horlar hafiften
Dmende yzkoyun, gemici.
Bzlm direin yanna, yelken yamar
Eli yz katranl bir mio.
zgn, pembe parltlar
Yanaklarndaki kirin ardnda
Ve evresinde yayvan aznn.
ri, gzel gzleri acyla bakar.
nk kaptan, nne dikilm i
Barm, arm, azarlamtr:
"Fdan bir ringa yrttn ha,
Seni gidi rezil!"
Durgun deniz! Kprtlardan cin gibi
kar kk bir balk su stne;
Oynatr minik kuyruunu neeli,
Istr bacazm gnete.
Fakat havadan doru mart
A tlr balkn zerine;
Gagasnda hzla kapt av,
Szlr maviliklere.

285
 10

DENZDEK HAYALET

Bense uzanm, geminin kenarna,

Ryal gzlerle bakyordum
Ayna gibi parlak suya, aa,
Gittike daha derine
ndi baklarm denizin dibine,
nce younlaan bir sis gibi
Kesinleti renkler gitgide,
Kuleler, kilise kubbeleri,
Derken insanlaryla bir ehir,
Ortaadan bir Holanda ehri
kt apak ortaya.
Beyaz yakalkl, uzun meli.
Siyah pelerinli, kstekli,
Uzun yzl, arbal erkekler
Gidiyorlar kalabalk ardan
mparator heykellerinin
Asl, kll nbet tuttuu
Kat kat belediye binasna doru.

286
Az ilerde, camlar ayna parlaklnda,
Ihlamurlar piramit biimi budanm
Uzayan evler nnde gen kzlar
pek giysileri hrtl, geziniyor
iek yzl, ince uzun, evcimen,
Kk, siyah balklarndan
Tam altn salar, gen kzlar.
Geiyor nlerinden selmlar, almlarla
Renkli spanyol giyimli delikanllar.
Ellerinde ncil ve tespih,
Kahve rengi, eski tip kyafetli
Y a l kadnlar,
Uyarak dalga dalga
an ve org seslerine,
A celeci, kk admlarla
Katedrale gidiyorlar.
Kavryor beni uzak
Ezgilerin esrarl rpertisi!
Sonsuz zlem, derin hzn
Sokuluyor kalbime,
yle byle iyilem i kalbime;
Sevgili dudaklarn pt
Kalbimin yaralar sanki
Yeniden kanamaya balad
Scak, kzl damlalar
Uzun sre dklyor yava yava
Orda derinde deniz ehrinde
Eski bir evin zerine.
Eski, yksek atl ev
Botur, insansz, yasl,
Yalnz alttaki pencerede
Oturan bir kz,
Ba koluna dayal,

287
 Unutulmu, zavall bir ocuk gibi
Ben seni tanyorum zavall ocuk!
Derinlere, denizin derinlerine
Saklandn demek benden kap
ocuka bir hevesle,
kamadn bir daha da yukar,
Kaldn yabanclar arasnda
Bir yabanc, yzyl boyunca,
Bu sre iinde ruhumda keder
Ben seni aradm u yeryznde,
Hep seni aradm,
Seni sevdim her zaman,
Sonunda buldum seni
Buldum, gene bakyorum
Tatl yzne.
Zeki, sadk gzlerine,
Sevim li glne bakyorum
Artk brakmam seni.
Aaya, yanna
A k kollarm, atyorum kendimi,
Geliyorum kollarna
Ama tam o anda
Tuttu ayamdan kaptan,
Glyordu kzm, bard:
Doktor, ldrdn m?
ekti beni gemi kenarndan.

288
 11

ARINMA

Kal denizinde, dipte, lgn rya.

Sen ki baz geceler bir zaman
Sahte mutluluklar verip kalbime,
Aclar ektirdin bana!
imdi bir deniz hortlasn,
Gndzleri bile korkutuyorsun beni
Kal orda dipte, ebediyen!
Yanna atyorum ite:
Aclarm gnahlarmla birlikte,
Bamda nicedir tp duran
Delilik ngran da;
kiyzl olmann o souk
Parlak ylan derisini sonra;
Bunca zaman hasta ruhumu,
Tanry, melekleri inkr eden
Uursuz ruhumu sarmt o deri.
Hoiho! Hoiho! te rzgr!
Yelkenler fora! Prpr eden, kabaran
Yelkenler! Se ssiz korkulu yzeyde
Hzla ilerliyor gemi.
Ve kurtulmu ruhta sevin sesleri.

289
 BARI

12

Gkte, yukarda gne

evresinde ak bulutlar dalga dalga;
Durgun deniz,
Uzanmtm geminin dmeni yanna,
Hayaller, dnceler, yar uyank
Yar uykulu gryordum sa'y.
Kurtarcs dnyann,
zerinde beyaz giysi dalgal,
Karalardan, denizlerden
Yryordu dev gibi;
Ba gklere demede,
Kutsayarak uzatt ellerini
Karalara, denizlere;
Barnda kalp yerine
Gnei tayordu;
Ve kzl alev gne-kalp
Saarak kereminin nurlarn,
Tatl sevimli nlarn
Aydnlatt, stt
Karalar, denizleri.

290
an sesleri ar, vakur
Saa sola szlen kuular gibi
Gller ve kayan gemi yanndan
Oynaarak gidiyordu o yeil sahile:
nsanlarn barnd
Ycelerdeki ehre.
Ey bar mucizesi! Ne sakin ehir!
Durmu bouk grlts
alene, skntl ilerin,
Temiz, ahenkli sokaklarda
Yryen insanlar, beyazlar giymi,
Ellerinde palmiye dallar,
Bakr anlayla
ki kii karlat m
Muhabbetle, alakgnll,
Alnlarndan pp birbirlerini
Bakarlard yukar
Hazreti sann gne kalbine;
Krmz kann severek balar,
Serperdi o kalp aaya;
Onlarsa kat mutlu, syleirlerdi:
Senalar Hazreti saya!"

291
 KNC BLM

DENZE SELM

Thalatta! Thalatta!
Selm sana ebed deniz!
enlikli kalbimden
On binlerce selm;
On bin Yunanl kalbi bir zaman
Nasl selmladysa seni,
Felketle bouan, yurdunu zlemi,
Dnyaca nl Yunanllarn kalpleri.
Akntlar dalgalanyor,
Uulduyor dalga dalga;
Oynaan glpembe nlarn
Dkyor gne tella;
rktlm martlar katar katar
Uuuyor lk la,
Tepinen atlar, kalkan takrtlar
Ve bir zafer nras gibi uzaklarda:
Thalatta! Thalatta!

292
Selm sana ebed deniz,
aldyor sularn ana dilim gibi,
Kalkp inen dalgalarnda
ocukluk ryalarmdaki parltlar,
Ve eski anlar anlatyor yeniden
O gzel, ho oyuncaklar bana,
Parlak noel hediyeleri, inciler,
Krmz balk, renkli deniz kabuklar..
Derinde, kristal aydnlk evinde
Sr dolu, sakladn sen onlar.
Ah, ssz gurbetlerde ne ektim!
Teneke kutusunda botanikinin
Kuruyan bir iekti deta
Barmda kalbim.
Karanlk hasta odasnda
Pinekleyen hastaydm sanki.
imdi ktm anszn oradan,
Iklar gzlerimi kamatrmada
Gneten uyanm zmrt bahar.
Am ak tomurcuklar, hrdayan aal
Kokular, renk renk gzleriyle
Bakyor taze iekler bana;
Itrlar, uultular, soluklar, gller
Ve mavi gkte akmas kularn
Thalatta! Thalatta!
 Ey dnlerin cesur kalbi!
Kuzeyin barbar kadnlar
Ne ok, ne sert yklendiler sana!
Zafer dolu, iri gzlerinden
Yakc oklar attlar;
Bilenmi eri szlerle barm
Yarmakla korkuttular beni;
ivi yazl takozlarla sersemlemi,
Zavall beynimi ineyip ezdiler
Bouna tuttum kalkanm,
Oklar vzldad, darbeler atrdad
Ve kuzeyin barbar kadnlar
Srdler deniz kenarna beni
Soluk aldm, selmlyorum denizi,
Sevgili, kurtarc denizi,
Thalatta! Thalatta1

294
 2

FIRTINA

Denizde frtna sknts,

Siyah bulutlar duvarnda
Titreen zikzakl im ek
akyor, hemen snyor,
Kronionun bir akas gibi.
Dalgal, kark suda
Tekerlenip giden gk grlemeleri.
Ve ocuklar Boreasm, ahlanmada;
Dalgalarn beyaz atlar
Erikthonun alml ksraklaryla;
rkm kanat rpyor deniz kular,
Styks kenarnda karanlk sandalndan
Kharon'un kovduu glge ller gibi.
Zavall, oynak en kk gemi,
Horonlarn en berbad, orda teptii!
Neeli halaylara lgnca katlan
En kvrak uaklarn gndermi Aiolos:
Biri slk, bir boru almada,
Bouk bouk bir tambur teki
Dmende yalpalayan denizci
Geminin titreen ruhu pusulaya
Bakyor durmadan, ellerini
Kaldrm yakarla ge yukar:
Kurtar beni, Kastor, silhl binici;
Ve sen Polydeukes, yumruk kral!"

295
 3

KAZAZEDE

mit ve ak! Hepsi parampara!

Ben, serilmiim ben de
Kkreyen denizin frlatt
Bir ceset gibi
Islak, plak kyya.
Sular bir l, nmde dalga dalga,
Ardmda ancak sefalet, kayg,
stmde geip giden bulutlar:
ekilsiz, gri kzlar havann
Sisten kovalaryla
Denizden su ekmede;
Zorlukla ekip ekip
Dkerler gene denize;
Skntl, zc i, ve bouna
Benim hayatm gibi.
Dalgalarda mrlt, martlarda r,
Yzmde eski anlarn esintisi,
Unutulmu hayaller, solgun grntler
Ykselmede azapl bir tatla derinlerden.

296
Kuzeyde bir kadn,
Gzel, ahane bir kadn,
Sarm ince uzun selvi endamn
A k sak beyaz bir giysi;
Gr siyah salar mutlu bir gece gibi
rg rg talanm
Bandan sarkyor; salar
Halka halka, hlyal tatl
Baygn solgun yznn evresinde;
Ve baygn tatl ehresinde
Parlamakta iri, gl bir gz
Siyah bir gne gibi.
Ah ey siyah gne, ben ne ok
O hoyrat cokunluk alevlerini
tim hazla ne ok, senden
Ve yalpaladm ateten sarho
Sonra uuurdu bir kumru glmseyi
Gururla kvrlan dudaklar evresinde,
Gururla kvrlan dudaklar ay
Gibi tatl, kokusu gibi gllerin
nce szler fsldard
Ve ykselir, uard ruhum
Gklere bir kartal gibi.
Dalgalar, martlar, susun!
Bitti hepsi, mutluluk ve mit,
mit ve ak! Serilm i topraa,
Gemim batm, kim sesiz bir adam,
Gmyorum yanan yzm
Islak kumlara.

297
 4

GNEN BATII

ndi se ssiz yava

Gzel gne denize;
rpntl sular siyah
Geceye boyand,
Son kzartlar akamn
Serper zerlerine srmalar;
Trkler syleyerek gen obann,
Kvrck kuzu srlerini
Akamlar alp gelmesi gibi,
Hrdayan akntlar beyaz
Dalgalarn yollar kylara.
Uzun bir susmadan sonra
Gne ne gzel! dedi dostum,
Kyda benimle dolayordu,
Yar akac, yar zgn
nan ki! dedi, anlatt:
Gzel bir kadndr gne,
Yal deniz tanrsyla
Evlenmesi bir asalet meselesi;
Elmas nlar saarak,
Erguvanlarla ssl, gezer gkte.

298
Dnyann btn canllar
Hayrandr, sever onu;
Scak baklaryla
Nee verir btn yaratklara;
Gn boyu sevinli, mutlu.
Akamlar fakat ister istemez
Dner gene aresiz,
htiyar kocasnn slak evine,
Issz kollarna.
"nan ki! diye ekledi dostum,
Gld, iini ekti, gene gld
Dipteki evlilikleri de evlilik hani!
Ya uyur, ya kavga ederler, kpk iinde
Kalr deniz, ekimelerinden.
Dalgalarda duyar gem iciler her eyi;
kr karsna, ihtiyar:
Tombul rfnts evrenin!
Parlak ifte! Yanar tutuursun
Bakalar iin btn gn,
Souk, yorgun, gece bana gelince!
Balar tabi, byle azarlannca
Alamaya onurlu gne
Ve yaknr perianlndan,
yle alar, szlanr ki, deniz tanrs
Frlar deli yatandan,
Yzer kar denizin zerine
Hava almak, kendine gelmek iin.
Geen gece km grdm denizden
Gsne kadar onu;
Srtnda sar fanila bir mintan,
Bir takye, zambak beyaz, banda;
Sararm betbeniz enikonu.

299
 5

OKEANDLERN ARKISI

Deniz kenarnda solgunlaan akam,

Issz ruhu, tek bana, orada
plak kyda oturan adam,
lm gibi souk baklar yukarda,
lm gibi souk geni gkkubbede
Ve dalgal, engin denizde
Ve dalgal, engin denizde
geiren yelkenliler
Dnyorlar zgn,
Demirlemek istedikleri kalp
Srglemi fakat kapsn
niltisinden adamn, martlar
Kum yuvalarndan rkerek uuuyor
Sryle evresinde,
Adam taklmada onlara:
Kara bacakl kular,
Ak kanatl deniz uucular,
Deniz suyu ienler, gagalar eri,
Yal yal fok eti yiyenler,
Yaamanz beslenmeniz kadar zahmetli!

300
Ben mutlu insan, nasibim tatl eyler!
Baygn kokusunu gllerin koklarm,
Dinlerim mehtapta beslenen blblleri!
Yediim pastalar daha da tatl:
lerinde stler, kaymaklar;
Benimdir tatlarn en gzeli:
Tatldr ak, sevilm ek ballar bal.
Seviyor beni o tatl kadn, seviyor!
Evinin balkonunda imdi
Bakar alacakaranlkta oseye,
Dinler yolu, zler beni evet, evet!
Bakar evresine bouna, iini eker,
ner aa, zgn, baheye,
Kokularla ay nda gezinir,
Konuur ieklerle, anlatr onlara
Beni sevdiini, sevimli bulduunu,
Kibarlm syler evet, evet!
Sonra yatakta, uykuda, ryada
Kymetli hayalimle mutlu,
Hatt kahvaltda sabahlar
Ekmeinde ldayan tereyanda
Glmseyen yzm grr benim,
Akla srr ekmei evet, evet!
vndke vnyor adam,
Martlarn l bir yandan
Souk, alayc kikirdeyiler gibi.
Ykselmede alacakaranlk sisleri,
Meneke gklerden, esrarl baklar,
Bakyor ay ot sars!
Hrdyor, kabaryor deniz,
Fsldaan rzgrlar gibi, zgn,

301
 Duyuluyor o gzel, o duygulu
Deniz kadnlar Okeanidlerin arks;
Bata Peleus'un gm ayakl
Karsnn sevimli sesi;
ekip sylyorlar arklarn:
Ey budala, budala, vngen budala!
Aclarla azap eken mutsuz!
ldrld btn mitlerin,
Kalbin oynaan ocuklar ldrld,
Ve ah, kalbin, Niobe gibi
Ta kesildi kahrdan!
Ban sard gece, gecende
akar sner lgnlk im ekleri,
Bunca acn varken vnrsn!
Ey budala, budala, vngen budala!
Dik balsn atan gibi,
Atan, yce titan, gksel atei
ald tanrlardan, verdi insanlara,
Akbabalara yem, zincirlendi kayalara,
Olympos'a dayatt, dayand, inledi,
Derin denizlerde duyduk iniltilerini
Ve gittik teselliye arklarmzla.
Ey budala, budala, vngen budala!
Sen ki ok daha gsz... Akln
Bana al, saygl ol tanrlara,
Katlan, dayan sefaletin ykne,
Uzun zaman ve boyuna katlan ki,
Tkensin sonunda A tla sn sabr
Frlatp atsn omuzlarndan
Ebed geceye, ar dnyay."

302
Duygulu, gzel deniz kadnlar
Okeanidlerin arks srd bir sre,
Derken eridi dalgalarda, duyulmaz oldu
Ay ekildi bulutlar arkasna,
Esnedi gece, bense oturup aladm
Daha epey zaman, karanlkta.
 6

YUNANSTAN TANRILARI

Dolunay! Senin akan altn

Gibi nlarnda parlyor deniz;
Uzayan kumsalda
Bir gndz aydnl, bir afak bys;
A k mavi, yldzsz gkte
Szlyor beyaz bulutlar
Parlak mermerden, muazzam
Tanr heykelleri gibi.
Hayr, olamaz, bulut deil bunlar!
Bunlar onlar, Hellas tanrlar, bir zaman
Gle oynaya hkmettiler dnyaya,
Ama imdi srgn, l, devs
Hayaletler gibi geip giderler
Gece yars gklerinden.

304
arm , gzlerim kamam, bakyorum
Havadaki Pantheona:
Susmalar muhteem, hareketleri
rpertici dev grntlere.
Ordaki o Kronion, gkler kral
Kvrm kvrm salar kar beyaz
Olympos'u titreten nl bukleler,
Elinde snm yldrm,
Yznde mutsuzluk, kayg
Fakat hl o eski gurur.
Mutlu alard onlar ey Zeus,
Gklerin keyfini srdn zamanlar
Olanlar, nymphalar, kurbanlarla!
Fakat tanrlarn da saltanat ebed
Deildir, srer genler yallar,
Bir zaman nasl sen, kocam baban.
Titan amca daylar srdn kovdunsa,
Ey baba, akraba katili Jpiter!
Marur Juno, seni de tandm!
Btn kskan korkularna ramen
Baka kadn ald hkmranlk assn,
Deildin artk gkler kraliesi,
Dondu katlat iri gzlerin,
Zambak kollarn gsz,
Alamazsn hibir zaman cn
Tanrnn dlledii o gen kadndan,
Kerametler gsteren tanr olundan.
Seni de tandm Pallas Athene!
nleyebildin mi kalkanla, bilgelikle
kn tanrlarn?
Seni de tandm Aphrodite, seni de,
Ey eskiden altn, imdi gm kadn!

305
 Ssler seni hl kemerinde cazibe,
rpertir fakat gzelliin,
Cmert gvden beni detmek istese
br kahramanlar gibi, lrm korkumdan
Ben seni cesetler kraliesi gibi
Gryorum Venus Libitina!
Artk akla bakmyor sana
Ordaki o korkun Ares.
Ne kadar mahzun Phbs Apollo,
O delikanl; lyras susmu,
Tanr sofralarnda akrd.
Hephaistos, daha da zgn bak,
Dorusu ya, Hebenin iine o topal
Hi karmad ve toplantlarda
O nefis Nektar canla bala
Hebe sundu hep. oktan snd fakat
Hep parlar sanlan tanr glleri.
Ben sizleri hi sevmedim tanrlar!
erlerim nk Yunanllara,
Holanmam Romallardan da hi.
Fakat baktka gklerdeki szlere imdi
Kutsal acma, rperten sempati
Doluyor kalbime, ey terkedilmiler;
Rzgrn datt sisler gibi hafif
l, uyurgezer glgeler
Dnyorum da ne dlek, derme atma
Tanrlar yendi sizi;
Yeni, despot, ask yzl tanrlar,
Tevazuun koyun postunda o bedhhlar!
Ah, hznl bir hn saryor beni.
Yeni tapnaklar ykmak istiyorum,
Ve sizin iin arpmak, ah ey eski tanrlar,
Ve o gzel ambrosianz hakkyln, o sizin

306
Yeniden yaplm, kurban kanlar tten
Yce sunaklarnz nnde diz kmek
Ve dua etmek istiyorum ben de
Aarak kollarm yakarlarla.
Ne olursa olsun siz ey eski tanrlar,
Siz o zaman da insanlar savanda
Hep galipten yanaydnz;
Fakat insan gnl daha ycedir,
Tanrlar savanda yenilm i tanrlardan
Yanaym ben imdi.
Byle dedim, kzard bir an
Yukardaki solgun bulut grntleri,
Can ekienler gibi baktlar bana,
Aclarla nurlanm, sonra kayboldular
Birden. Siyah siyah yaklaan
Bulutlarn ardnda kald ay;
Kpryordu deniz,
Belirdi gkte muzaffer,
Ebed yldzlar.

307
 7

SORULAR

Deniz kenarnda, ssz bir gece denizi.

Bir gen-adam duruyor;
Barnda zntler, banda phe,
Gaml dudaklarla dalgalara soruyor;
"zn bana, nolur, srrn hayatn,
Azap veren bu ok eski srr;
Bugne dek az kii kafa yormad;
Hiyerogliflerde kasketliler,
Sarkllar, siyah takyeliler,
Perukallar ve baka binlerce
Ter iinde, zavall, insan balar
Syleyin, nedir insan?
Nerden geldi, gittii yer neresi?
Kimler yaar yukarda, altn yldzlarda?
Dalgalar ebed mrltlarnda,
Rzgr esiyor, bulutlar geiyor,
Krpan yldzlar kaytsz, souk
Ve bir aptal, durmu, cevap bekliyor.

303
 8

PHNX

Batdan gelen ku,

Douya doru, doudaki yurdu
Bahelere uuyor,
Baharat yetiir orda ho kokulu,
Hrdar palmiyeler, rmaklar serindir
Masal ku, uarken akyor:
Seviyor olan! Seviyor olan!
Hayalini kalbciinde saklyor
Tatl duygularla, gizli,
Kendi de bilmiyor!
Ryalarda gryor olan,
Yalvaryor, alyor, ellerini pyor
Ve sesleniyor adn olann,
Seslenirken uyanyor, korkmutur,
Gzel gzlerini uuturuyor, akn
Seviyor olan! Seviyor olan!

309
 Diree dayanm, st gvertede
Dinledim kuun akdklarn.
Gm yeleli doru atlar gibi
ahlanyor ak kvrml dalgalar,
Katar katar kuular gibi geiyor
Parlak yelkenleriyle Helgpland'llar,
Kuzey denizinin gz pek gebeleri!
zerimde, ebed mavilikte
Uumada beyaz bulutlar,
Parlyor ebed gne,
Gklerin ate aan gl,
Mutlu sevinli, yansyarak denizde;
Gk, deniz ve kalbim
nlyor yank yank:
Seviyor olan, seviyor olan!

310
 9

LMANDA

Mutludur o adam ki denizi, frtnay

Brakm geride, limana ulaarak;
Bremende o ho meyhanede
Oturur imdi sakin ve scak.
Dnya gzel, sevimli
Roma kadehlerine yansmada;
Susam kalbe, insanlarn dnyas
Akyor gneli, dalga dalga!
Gryorum hepsini kadehte:
Eski, yeni milletlerin tarihini,
Trkleri, Yunanllar, Hegeli, Gans',
Limon baheleri, trenler, karakollar,
Berlin, Schilda, Tunus, Hamburg,
Ama hepsinden nce sevgilim in hayalini,
Onun melek ban, altn Ren arabnda.

311
 Ah, gzelsin, ok gzelsin, sevgilim!
Bir gl gibisin!
Ne Hfzn vd, blbln gnl verdii
iraz gl;
Ne de kutsal krmz, peygamber gzdesi
Saron gl,
Bremen meyhanesindeki gl gibisin sen,
O gller gl,
Eskidike daha gzel aar, ite beni
Hayran eden, mesteden, d eden
Ondaki o byleyen koku;
Tutmasayd skca salarmdan
Bremendeki meyhaneciba
Yuvarlanrdm yere!
Babacan adam! Oturduk itik
ki karde gibi,
Konutuk gizli, yce eylerden,
ektik, kucaklatk,
Sevmeye iman ettirdi beni
tim en amansz dmanlarmn salna,
Baladm btn kt airleri,
lerde de beni balasnlar!
Duygulandm doldum aladm, nihayet
Ald nmde mafiret kaplar,
On iki havari, kutsal mlekler
Susarak vaaz ettiler, fakat pekl
Anlayabilir her millet, onlar.
te gerek adamlar!
Dtan gsterisiz, kabalar giymi,
Fakat gzel, prl prl ileri
Tapnan marur rahiplerinden daha ok.
Ve eflatun atlaslar, srmalar iindeki

312
Muhafz ve nedimlerinden Herodesin.
Ben hep sylemiimdir
O gkler kiralnn daima,
Halkn arasnda deil de
stn, yce kiilerle yaadn.
Halleluja! Ne ho yelpazeler beni
Bethelin hurma dallar!
Hebron mrrsflerinin ho kokular!
Jordan rma yalpalar sevinten,
Ne gzel!
lmsz ruhum da sallanyor yle,
Ben de onunla, sallana kaykla
karyor merdivenlerden gn na
Beni, babacan meyhaneci, Bremen'deki.
Babacan meyhaneci, Bremendeki!
Bak, melekler oturmu evlerin atlarna,
Sarho, ark sylyorlar;
Tepede alev alev gne,
Bir sarhoun kzarm burnu sadece,
Evrendeki ruhun burnu;
Ve bu kzark burnun evresinde
Dnyor btn dnya.

313
 10

SONDEY

Tarlada buday saplar gibi

Byr, dalgalanr insan zihninde
Dnceler.
Akn ince dnceleriyse
Budaylar arasnda neeli aan
Krmz, mavi ieklere benzer.
Krmz, mavi iekler!
Ters, aksi orak frlatr atar sizi,
Dven gibi odunlar ezer geer alayc.
Meteliksiz yolcu bile
Bakar, ii alr da
Sallar ban, eh ite bir yabani bitki,
Der geer size.
ieklerden ta ren
Gen kyl kadnsa
Hayrandr, koparr
Ssler gzel salarn sizinle,
Koar dans edilen yere:
Islk, keman seslerinin yankland;
Yahut gider sessiz kayn aacna,
Kemanlardan, slklardan, orada
Sevgilinin sesi daha tatl.

314
N O T L A R , AIKLAMALAR
 NOTLAR, AIKLAMALAR

Sayfa
17 Apollo/m arsyas Apollo (daha yaygn adyla Apollon),
Yunan mitologyasnn en nl tan rlarn d an biridir. L a
kaplarndan, ek adlarndan biri de Phbus (parldayan)
olan Apollonun tanrl ok ynldr; birok mesleklerin,
ilerin tanrsdr Apollon. Heinenin bu nsznde onun,
gzel sanatlarn, en bata mziin tanrs olduu h a trla
tlm ak istenmi. air, arklarndan (iirlerinden) tr,
bu iin tanrs Apollondan zr diliyor. Apollon, ok iyi
gitar alarm. F lt almada usta M arsyasn, kendisine
m eydan okuduunu grnce onu yara davet etmi. K a
zanan, istediini yapacakm. Yar Marsyas kaybetmi,
Apollon da diri diri Marsyasn derisini yzm. Heine,
nszndeki deinmelerinde, Apollonun, arkda kendi
siyle yara girdii sansn nlemek, kstahln ba
latm ak istiyor.
39 ve O rlando O rla n d in i Alman Rom anc
R inald o R in a ld in i
s C hristian August Vulpius (1762 - 1827)un ayn isimler
deki haydut rom anlarnn kahram anlan. S ch in d erh a n -
nes (1783 - 1803) bir ekya etesinin elebas. 19 arkada
yla Mainzde idam edildi; hayat ve m aceralar Alman
halk hikyelerine konu oldu. C arlo M oor Alman airi
Schillerin Haydutlar isimli oyununun (1781) k ahram anla
rndan Kari Moor.
40 M o rtim er Alman airi Schillerin Maria S tuart piyesinin
kahram anlarndandr.
52 Europa : Mitologyada Phoinikia (Finike) kral Agenorun
kzdr. Bir boa klna giren Zeus, onu denizin te yaka
sna, G irite kard, G iritte onunla evlendi. G iritin b at
sna den ktaya da Europa (Avrupa) denildi.

317
Sayfa
52 Eris Aresin kz kardei ve kavga tanras. Bir dnde
zerine en gzel k adna diye yazd altn bir elmay m i
safirlerin arasna atverdi. tanra Hera, Athena ve
Aphrodite, elmay ekimeye balaynca Zeus, Troya kral
Priam osun olu Parisi hakem tayin etti. tanra, bir
ok eyler vadederek Parisi kandrm aya altlar. Paris,
elmay, kendisine dnyann en gzel kadnn vadeden
Aphroditeye verdi. Aphrodite de Gzel Helenann karl
m asnda Parise yardm etti. Troya sava bylece, Eris y
znden km oldu.
74 Belsazar iiri srailoullarn yenmi olmas erefine
saraynda enlik dzenleyen Belsazar, Tevratta Babilin
son kiraldr. M ilattan nce 555 - 539 yllar arasnda h
km srd sanlyor. Heine, onun yksn Tevrattan
esinlenerek yazd. Tevratta Daniel kitabnn beinci bl
mnde (25 - 28) saray duvarnda grlen esrarl yaz yle
aklanyor Ve izilen yaz udur: MENE, MENE, TEKEL,
UFARSN. Bu eyin anlam udur: MENE; Allah senin k-
ralln sayd ve onu sona erdirdi. TEKEL: terazide ta rtl
dn ve eksik bulundun. F E R E S ; lken blnd ve Medlere
ve Farslara verildi (Kitab Mukaddes, 1958).
83 16. iirdeki arkc kadn, tiyatro ve konser sanats Karo-
line S terndir; Dsseldorfta Heinelerin aile dostuydu. i
irde sz edilen rom ansn konusu Avrupann en eski hris-
tiyan valyeler destan olan Chanson de Rolanddr, ki ku
zey Fransada 1100 tarihlerine doru olum utur ve F ran k
lar kral Byk Kari (689 - 741) ile evresindeki valyele
rin h ay at ve kahram anlklarn anlatr.
86 Paderborn Almanyann F rankfurt, Marburg ehirleri
dorultusunda, onlarn kuzeyinde; katedrali, Roma, Go
tik ve Barok stillerinde kiliseleriyle tannm bir ehir.
93 H. S.ye iiri: Bu iir ilk defa H. Str.ye. Eski Alman sa
n atn n diriltilmesi amacyla kan dergisini okuyunca
balyla yaynlanmt. W nschelrute adndaki bu der
giye Grimm kardeler, Brentano ve baka yazarlar k atl
dlar. smi, iir balnda H. S. olarak ksaltlm Hein
rich Straube (1794-1847) ile Heine, 1820de G ttingende

318
Sayfa
tant, onun yakn dostlarndan biri oldu. iirde sz
konusu edilen tra k it eski kulenin ince oyma ve k ab a rt
m alar hava etkileriyle atlam, pul pul dklm, ta m a
men temizlenmeleri gerekmiti. Bu kabartm alar sonradan
tekrar yapld.
94 Freks soneler: Fresk, daha ya iken duvar svas zerine
yaplan suluboya resim olduuna gre Heine, bu sz b
yk boyutlu soneler anlam na kullanyor. iirlerin arm a
an edildii C hristian Sethe, Heinenin okul arkadayd,
dostluklar uzun yllar devam etti. Sethe, 1857de S te ttin -
de vergi mdryken ld.
103 L ir ik Intermezzo:Opera ve operetlerde, perde aralarnda
seyirciyi oyalamak, dekor deitirmeye frsat vermek am a
cyla yazlm ara mziine Intermezze deniyor. Heine
nin bu blmdeki iirleri arklar K itabnn ilk bask
snda R atcliff ve Almansor atlar arasnda olduu iin,
air sonradan bu iirlere Aradaki lirik iirler anlam na,
bu genel bal koymutur.
112 11. iirde sz konusu tablo, 15. yzyl ortalarna doru Ste-
phan Lochner tarafn d an yaplm, blmden m eyda
na gelen bir tablodur. K enarlarnda nedimeleriyle, ermi
Ursula ve Thebai tmeniyle, ermi Gereon; ortasnda ise
kutsal kralla Hazreti Meryem grlr. Gereon, Ro
ma im paratoru Diocletianus zam annda Thebai tm enin
de askerdi, Klnde idam edildi. Ursula, efsaneye gre
B ritanyal bir kral kzdr, Romaya yapt bir hac dn
, Klnde, yandaki gen kadnlarla birlikte ldrld.
Kln ehrinin koruyucusu saylr. Hazreti sann dou
unu ilk kutlayanlardan kutsal kiraln hikyesi iin
Heinenin iirine baknz (s. 187).
149 Dn: Bu blmdeki iirlere, ou, Heinenin niversite
renimini tam am layp baba evine dnmesinden sonra
(1825) yazld iin bu balk konmutur.
175 A tla s: Bir tita n olu, ve Prom etheusun kardei olan At
las, Y unan m itologyasna gre, dnyann bat kysnda
durur, gkkubbeyi omuzlarnda tutarm .

319
Sayfa
185 35. iirdeki Hegel ve Fouquenin kimlikleri iin nsze
baknz. Ninecii H ekate m sranda, Adolf M llner adn
da bir yazar tarafn d an Leipzigde 1823te karlm, h a f
talk edebiyat dergisi Hekate hatrlatlyor. Hekate, asln
da, Yunan m itologyasnda hayaletler, bycler ta n r
asdr.

187 B ethlehem : slam dnyasnda Beytllahm, rdnde K u

ds ilinde, hristiyanlarca kutsal bir ehir; sa orada do
du. iirde ad geen Yusuf, sann babas N azarethli (N-
sral) dlger Josephtir.

195 45. iirdeki Visvam itra, bir Hind efsanesinin kahram andr.
Kendi halinde, dininde diyanetinde bir adam olan Vasi-
t a nn tanrsal br inei vardr; sahibine, dnyann btn
nim etlerini baheden bir inektir bu. Hind kral Visva
m itra, nce rica ederek, sonra zorla bu inei ele geirmek
ister. F ak at inek, sahibinin, kirala yenilmesini nleyip
Visvam itrada kalr.

238 A lm anso r: slm tarihlerinde Al-Mansur; Emevler za

m annda, 992-1002 yllan arasnda Endlste hciplik e t
mi kum andan. Yapmma 785de Abdurrahm an I. ta ra fn
dan balatlm, X. yzylda tam am lanm Cordova (Kur-
tuba) camiini geniletmesiyle ve H ristiyanlara kar sa
valaryla n kazand. K urtuba camisi, dou-bat ynn
de 19 ahndan m eydana gelen bir btndr; bu ahn -
lar tu ta n ift kanatl kemerler, sekiz yzden ok stuna
dayanr. (Meydan-Larousse Ansiklopedisi)

2 62 B rocken tepesi: Harz dalarnn en yksek tepesidir, 1142

metre, g ran it bloklarndan olumu, plak bir tepe.

263 ilse :Harz dalarnda Brocken tepesinden kan, krk ki

lometre uzunluunda bir rmak. Oker nehri kollarndan.
Ilserstein: Bu rm an vadisinde bir kayaln ad.

270 Sol/Lna: Yunan m itologyasndaki gne tanrs Helios-

un Latin mitologyasndaki ad Soldur. Y unanllarn ay
tanras Selene de L atin eserlerinde Luna olarak geer.

320
Sayfa
276 Poseidon iiri: Poseidor, Yunan mitologyasnda denizle
rin, sularn tanrsdr. H ellas: Antik ada Y unanistan
n ad. Odysseus: nl Yunan airi Homerosun Odys-
seia destannn kahram an. Laertes olu Odysseusun,
on yl srm Troya savandan, yurdu Ith a k a ya dner
ken bandan geenleri anlatr. M aceralarla dolu bu dn
de on yl srd iin, Odysseus, yurdundan yirmi yl
uzak kalmt. N ym p h a ilar: K rlarn, tab iat kelerinin,
aalarn, derelerin, pnarlarn tanralar, su perileri.
K im m e rle r: Dolambal yolculuunda Odysseus, Kimmer-
lerin lkesine de uram t: Vardk snrlarna derin ak-
l Okeanosun / Ordadr Kimm erlerin lkesi ve kenti / Ol
dum olas bol sisle ve bulutlarla rtl / Parlak gne on
lar nlaryla gremez hi bir vakit / ylece serili durur
bir uursuz gece / Bu zavall lmllerin stnde /..
(Odysseia, XI, 5 vd., Azra E rhat - A. K adir evirisi, 1970)
Priam os: Troyanm son ve zellikle yiit olu Hektorun
ldrl yznden bahtsz kral. Polyphem os: Tek
gzl, iri yar devlerden biri. M aarasna kapatt Yu
nanllardan altsn yemiti. Odysseus, devi sarho edip
tek gzn kzgn kazkla kr ederek, sa kalan arkadala
rn kurtard. P alla A th en a : T anrlar tanrs Zeusun k
z. Atina ehri iin yara girmiti. Bu ehre en faydal a r
m aan veren yar kazanacakt. Poseidonun, beygiri ver
mesine karlk, Athena zeytin aacn vererek yar k a
zand. A m p h itrite : Poseidonun kars, deniz dibi ta n r
as. Nereus: Deniz sessizlik ve gzelliinin tanrs. h ti
yar Nereusun, hepsi de gzel, alml 50 peri olan kzlar
Nereidler, ikinci derecede deniz tanralardr.
Bu iirde Erguvan rgler rerken kralieler m sranda
Odysseusun P haiaklar lkesindeki m aceralarna telm ih
ediliyor. Gzel Nausikaanm annesi, kralie Arete ryor
du o rgleri. Devlerin kovuklarndan, Polyphemos-
un m aarasndan; nym phalarn kollarndan, Kirkenin
ve Kalypsonu n kollarndan anlam na. Odysseus, gzel b
yc kadn Kirkenin Aia adasndan, Kimmerler lkesine
geldi, buras yeralt lkesinin balangcndayd ve srekli
bir gece karanlna gmlmt. F rtnada gemisi
paraland m sranda Odysseusun yoldalarnn T hrina-

321
Sayfa
kia adasnda gne tanrs Helios'un kutsal srlarn l
drm elerinden sonra balarndan geen kaza h atrlatl
m aktadr.
283 F rtna iirinde kpklerden doan, gzelliin annesi
szyle Yunanllarn cinsel ak ve gzellik tanras Aph-
rodite (Latinler Vens derler) kasdediliyor. T anrann ad,
kpkten (aphros) km (dyte) eklinde aklanr. Aph-
roditenin, birok sanatlara ilham kayna olan, deniz
den doduu efsanesi, bu yorum lam adan dolaydr. Ge
ne bu iirde torunun kk yaram az szyle Heine,
Aphroditenin, kanl savalar tanrs Aresten olma, olu
Erosu kasdediyor. Ak tanrs olan Eros (Latinler Amor
veya Cupido derler) zam ann ak iinde trl biim ve
grnlerden geerek sonunda ufak, afacan, kanatl bir
ocuk eklinde tasavvur edilmitir.
292 Denize Selm iiri: Pers prensi Kiros, M ilattan nce 401
de kardei, kral Artarkserksese kar at savata kl
liyetli m iktarda Asyal askerle on bin kiilik bir Yu
n an yardmc birliini bir araya toplamt. Bu ordu, Me
zopotamyada Kunaksa dolaylarnda yenilgiye urad, K i
ros da ldrld. Yunanllarn sa kalan ksm (on bin
kii) etin bir ekiliten sonra Trabzon yaknlarnda bir
yerde Karadenize ulatlar. Aralarnda bulunan tarihi
Ksenophon, Anabasis adl eserinde (IV, 7) Yunanllarn, k a
vumaya can attklar denizi, bir tepeden grdkleri anda,
sevinle T h a la tta l ThaStiatta! (Denizi Denizi) diye ba
rtklarn anlatr.
295 F rtna iiri K ro n io n (daha yaygn adyla: Kronos),
tan rlar atas Uranosun oludur. Olu Zeusdan nce dn
yalara o hkmetmi, Kronos a bir altn a olmutu.
Poseidon, Hades, Hera gibi birok nl tan r ve tanralar
Kronosun ocuklardr. Boreas: Bora, kuzey rzgr,
poyraz. Trakyada oturan bu rzgr tanrsn Atinallar
m ilattan nce 492de ran donanm asn perian etm esin
den sonra daha da ycelttiler. E rik th o n (Erikhtonios):
Zeusun oullarndan Dardanos, Troya kratlarnn atas
saylr; Erikhtonios da Dardanosun oludur. ok zengin

322
Sayfa
mi. On bin ksra Boreas tarafndan dllenerek on iki
er tay dourmu; bu taylar yle hzl koarlarm ki, otlar
baaklar ezilmezmi ayaklarnn altnda (lyada, XX, 215-
220). Styks: Y unanistanda Arkadia blgesinde bir dere.
Issz bir dada iki yz m etre yksekliinde bir kaya du
varndan incecik serpintiler halinde dklrm. Arazi
nin esrarl hali, Styksin, yeralt lkesinin bir rma ol
duu tasavvuruna yol amtr. T anrlar bu rm an adna
yemin ederler, buz gibi suyu ldrc bilinirmi. K h a -
ron: llerin glge ruhlarn Styks rm andan geirip
yeralt lkesine gtren kayk. Kaya binme creti olan
bir obolos, gmlrken lnn azna konurdu. Aiolos:
Alt olu, alt da kzyla, efsane adas Aioliada otururmu.
En tehlikeli rzgrlar bir tulum a kapatarak Odysseusa he
diye etmi. M eraklarn yenemeyen yol arkadalar, tam
yurtlarna yaklarlarken tulum u amlar. Boanan rz
grlar, Odysseusu tekrar Aiolia adasna srklemi. Bu
ikinci geliinde Aiolos, Odysseusu terslemi, adasndan
kovmu. K a sto r ile Polydeuk.es: kiz erkek kardeler.
Mitologyada birincisi binicilikte, kincisi yumruk dvn
de n salmlard. Birok yiitlikler gsterdiler. Sonuncu
arpm alarnda K astor ldrld, Polydeukes de lm
szln kardeiyle paylat: Tanr Zeus, iki kardein bir
gn yeralt lkesinde, bir gn yeryznde beraber olm a
larna izin verdi. Birlikte, Dioskurlar diye de anlan bu
ikizler, gemicilerin kaderlerini tayin ederler. F rtnal h a
valarda yardm a arldklar vakit, gemi direklerinde if
te parlt, kurtuluu mjdeleyen Dioskurlar anlam na ge
lir; sadece kk ve tek bir parlt, Helena yani felket
diye yorumlanrd.
300
303 O keanidler: Denizler tanrs olarak, btn akarsularn
atas kabul edilen Okeanosun kzlar ve akarsu, kaynak,
dere vb. tanralardr Okeanidler. Peleus: Troya sava
larnn bakahram an Akhilleusun babas. Peleusun g
m ayakl kars Thetis, olunun, o savata lmesi zeri
ne, nym phalarla (deniz perileriyle) denizden karak y
rekler paralayan atlar sylemiti (Odysseia, 24. blm, V,

323
Sayfa
47 vd.). Niobe: Yedi olu ile yedi kzndan tr bbr
lendii iin cezaya arptrld, ocuklar ldrld. Niobe,
evlat acsndan ta kesildi, bir kaya oldu. Bugn Anadolu
da Sipylos (Manisa) danda, uzaktan bir insana benzeyen
bir kayann, gzyalar dken Niobe ana olduu sylenir.
Atan, yce tita n m sralarnda Prom etheusa telmih
var. Prometheus, insanlarn dostu, batanr Zeusun hasm
idi. T anrlar da Olymposta n atei alp insanlara a r
m aan verdi, bunun iin de bir kayaya zincirlendi. Bir
k artal (iirde bir akbaba) karacierini yiyor, cier her gece
yeniden eski haline geliyordu. ok sonra, Prom etheusu
bu ikenceden Herakles kurtard. Tevfik Fikretin Promete
iirinde de bu efsaneye telm ih vardr. A tla s: Yunan
mitologyasnda Prom etheusun kardeidir; dnyann bat
kysnda durur, gkkubbeyi omuzlarnda tutar.
304
307 Y unanistan T anrlar iiri P antheon: Eski Y unanlla
rn ve Rom allarn en byk tapnaklarna Panteon de
nir. Bir de Eski Yunan Panteonu sznden, byk Yu
n an tanrlar, Yunan tanrlarnn tm anlalr. K ro -
n io n : bk. s. 293 n otlan. O lym pos: Yunan tanrlarnn
Tesalyadaki, Y unanistann en yksek danda oturduk
larna inanlrm . Hephaistos, tan rlara bu Olympos da
nda saraylar kurmu. F akat Olymposun gerek bir da
olmayp gkte ideal bir yer olduu dncesine daha Ho-
meros destanlarnda bile raslanr. Zeus: Olymposlu 'b i
rinci derecede on iki tanrnn banda gelir. Zeus, babas
Kronosu ta h tn d a n indirmi, dnya egemenliini k a r
deleri Poseidon ve Hadesle paylamt. Kronos zam ann
da ilk tan rlar soyu Titanlar, Zeusun am calar, daylar
olurlar. Zeus, T itanlarla da savat, onlar yendi, yeralt
lkesindeki hapisane T artarosa kapatt. N ym p h a lar:
bk. s. 276 notlan. J p iter: Yunanllardaki Zeusun yeri
ni tu tan , Roman tanrs. Gkyznn, yldzlann, yldn-
m n tanrs. Heine, Jpiter iin baba - akraba katili de
mekle onun Kronosu ve T itan lar ldrm olm asm a de
iniyor. Ju n o : Roma tanras. Jpiterin kars. Heine,
Juno iin kskan demekle onun Yunanllardaki tanra

324
Sayfa
Hera ile zdeliini hatrlam oluyor. Zeusun kars Hera
kskant ok; fak at kocasnn apknlklaryla ba ede
miyordu. Zeusun, bazan klk deitirerek, iliki kurduu,
sevitii kadnlarn says on drd bulur. Hera bu kadnla
rn bazlarndan cn aldysa da alam adklar da oldu.
Heine tanrnn dlledii gen kadn szyle Zeusa ola
anst birok iler yapacak olan olu Herakles! douran
Alkmeneyi kasdediyor. P alla s Athene: bk. s. 276 n o t
lar. Aphrodite/Venus : bk. s. 283 notlar. Ares: Zeus
ile Herann olu; ta ta stnde brakm ayan, kanl sa
valar tanrs; tan rlar iinde en sevilmeyeni. Romallar
onu kendi tan rlar Mars ile zletirirler. Ares, Hephais-
tosun kars olan Aphrodite ile sevimiti. Phbus A -
pollo: bk. s. 17 notlan. L y ra : M ahm ut R. Gazimihal'in
Musiki Szl (1961)ndeki aklamaya gre: telli antik
alg. T a n n ve kahram anlar ycelten arklara yzyl
larca elii ve hizmeti oldu. Yunan lyras iki ko boynuzu
biimindedir. Teller, boynuzlarn arasnda yukardan aa
gerilidir. Ses veren gvdesi bir kaplum baaya benzer. Lir
ve kitara sazlarnn, nl adlaryla air eserlerinde nice
zam anlar yaad grlr. Lyrique (lirik), lyra eliiyle
sylenmeye mahsus iir demekti. Hephaistos: Ate ta n
rs, demircilerin tanrs. Zeusun oullarndan. Topald,
tan rlar ve yiitler iin silahlar, ziynet eyalar yapard.
irkin ve sakat olduu halde, en gzel tanra Aphrodite
ile evlenmiti. Hebe: Genlik gzellii tarnas. Zeus
ile Herann kz. T anrlara sakiyelik eder, tanrlarn ikisi
olan N ektar!, sofralarnda onlara Hebe sunard. Tanrlar,
Ambrosia yer, Nektar ierlerdi; lmezliklerini bylece ko
rurlard.
309 Bir efsane kuu; be yz yl yaar, sonra kendi
P h n ix :
kendini yakar, klnden tekrar doarm. Dou edebiyat
larnda Phniksin karl K aknustur.

311
313 Limanda iiri. Eduard G ans, Heinenin genlik arkada.
1826dan balayarak, Berlin niversitesinde profesrlk
yapmt. H fz : nl ran airi. irazl. 1390da ld.

325
Sayfa
Divannn trkeye son evirisi, Abdlbaki Glpnarl ta
rafndan, 1944. Saron: Eski Filistinde glleriyle mehur
bir ova. O n ik i H a v a ri: Hazreti sann, ncili yaym ak
la grevlendirdii on iki yardmcs (etrafl bilgi iin Mey-
dan-Larousse Ansiklopedisi, cilt V, Havari maddesine b a
knz). XVII. yzylda Bavyerada kum tandan yaplan
ve havarileri kabartm a olarak gsteren, minelerle ssl
anaklara havari mlei (kutsal mlekler) denir.
Herodes: M ilattan nce 40 ve 4 yllarnda hkm sren
ve Kudste len yahudi kral Herodes, sann douun
dan az sonra Beytllahm daki btn erkek ocuklarn l
drlmesini emretmiti. H allelu ja : Yahovaya (Rabbe)
hamdedin! T anry vn! anlam nda branice sz. Tev
r a tta en ok Mezmurlar blmnde geer. B ethel: b
ranice T anrm n evi anlam na, Kudsn kuzeyinde bir
ky. H ebron: Bugnk ad El-Halil. rdnde bir ehir.
Bir ad da srail olan, brani peygamberi Yakubun olu b
rahim in bu ehre yakn bir yerde yaad sylenir.
Jo rd a n : Suriyeden kan, Kzldenize (ap denizi) dk
len, 600 kilometre uzunluundaki rmak.

(arklar Kitab, eserin u basksndan evrilmitir: Heinrich

Heine, iirlerin sralan, eserin G o ld m a n n s Gelbe T a sch e n
bcher basksna gredir.)

326