Ariflerin Menkbeleri Hakknda Ksaca:

Ariflerin Menkbeleri (Menakbl Arifin, Menakpname) bir Mevlevi Dervii olan Ahmed Eflaki
Dede (k.s.)nin eseridir. Bu eser Eflakinin mridi ve Hazreti Mevlana(k.s)nn torunu olan Ulu
Arif elebi Hazretlerinin (k.s) emri ile yazlmtr.

Menakp, bir insann fazilet, hner ve meziyet gibi vnlecek vasflarn ortaya koyan yazm
trdr. Menakpnamede Hazreti Mevlanann rnek hayat ve onun kutlu soyu ve yakn
evresi gzler nne serilmektedir. Eser Sipehsalar Risalesinin devam niteliindedir ve onu
kapsamaktadr. Kronolojik bir srada gitmesine zen gsterilmi olan Menakbnamede
menkbeleri aktaran kiiler de ksaca tantlmtr. Menkbeler dikkatlice gzlendiinde birbirine
balantl konularn arka arkaya sraland bir yap olduu fark edilir. Hazreti Mevlanann
hayatnn pek ok ayrntyla aktarld eser konu zerine yazlan kitaplara kaynak nitelii
tamaktadr.

Hakk zsoy Efendi Hazretleri, Kim Hazreti Mevlanay tanmak istiyorsa Menakpnameyi iyi
okusun. diyerek, eserin nemini sohbetlerinde dile getirmektedir. Eseri okuduunuzda
Hazreti Mevlanann tleri ile yaamnn gnlnzde daha berrak bir ekil aldn
hissedeceksiniz.

Aada size Ariflerin Menkbeleri eserinden setiimiz deiik konu balklar altnda
toplanm menkbeler yer almaktadr.

MENAKIBUL ARFN SUNUM ALIMASI

1. MENAKIBNAMENN YAZILMA AMACI HAKKINDA BLG

2. MENAKIBNAMENN YAZARI HAKKINDA KISA BLG

3. MENAKIBNAMENN YAZIM EKL ZERNE EDNLEN FKR.

4. MENAKIBNAMENN KONUSU HAKKINDA EDNLEN FKR.

5. MENAKIBNAME ALIMAMIZIN ALT BALIKLARI

6. MENAKIBNAME LE HAZRET MEVLANANIN HAYATI HAKKINDA

7. ALT BALIKLARDAN SEMELER.

8. BAZI MENKIBELERN SUNUMU:

a. Alaeddin Siryanus Hakknda menkibeler: (184, 185, 186, 187)

b. Mira ve Hz.Mevlana ile ilgili menkbe (296)
c. Semay anlatan menkbelerden semeler: (13, 23, 39, 70, 84, 116, 189, 194, 543, 389,
420, 474, 544)
d. Semeler: (340, 376, 21, 134, 147)
e. Seluklularn yklma sebebi: (60, 61, 62)

HAZRET MEVLANANIN MANEV ETM LE LGL MENKIBELER

(9)Yine nakledilmitir ki. Mevlana Hazretleri bir gn amda bir meydanda dolayordu.
Kalabalk arasnda siyah giyinmi, banda bir klah bulunan ve dolaan acayip bir ahsla
karlat. Bu adam, Mevlanann yanna gelince, onun mbarek elini pt: Dnyann sarraf,
beni anla. Dedi. Bu emseddin-i Tebrizi Hazretleri idi. Mevlana Hazretleri onunla megul
olmaya balamadan, o kalabalk arasnda kaybolup gitti. Az zaman sonra Mevlana Hazretleri
Ruma hareket etti. Kayseriye ulatklar vakit, ulu bilginler ve arifler karlamaya gittiler. Onu
arladlar. Sahip sfahani, Mevlanay sarayna gtrmek istiyordu: Fakat Seyyid
Burhaneddin: Byk Mevlana, Baha Veledin adeti medreseye inmekti, diyerek Mevlanann
sarayna gitmesine msaade etmedi. Mevlana hazretleri kalabalktan kurtulup yalnz kalnca
Seyid Hazretleri inayet yolu ile: Allaha hamd ve minnet olsun ki btn zahir ilimlerde
babandan yz kat ilerdesin, fakat ledn ilminin incilerini de aklaman iin batn ilimlerine de
dalman istiyorum. Benim isteim, senin nmde bir halvet (ile) karmandr! Buyurdu.
Mevlana, Seyyidin bu isteini itenlikle kabul etti. Seyyid: yedi gn halvet et, dedi Mevlana:
Azdr, krk gn olsun. Buyurdu. Seyyid bir hcre hazrlad. Mevlanay bu hcrede halvete
oturttu; hcrenin kapsn da amurla kapad. Derler ki, hcrede bir ibrik su ve birka arpa
ekmeinden baka hibir ey yoktu. Krk gn sonra Seyyid hcrenin kapsn at, ieri girince
Mevlanay dnce kesinde tam bir huzur iinde ban hayret yakas iine sokmu batn
leminin dncelerine ynelmi, meknsz leminin alacak eylerini mahede ile urar
ve: Nefislerinde de ibretler vardr, bunu grmezler. (K. 51/ 21) Srrna dalm bir vaziyette
grd.

iir:
Senin dnda, dnyada her ne varsa yoktur. Her aradn
Kendinde ara, nk her aradn sendedir.

Seyyid, bir an hi bakmadan durdu, yavaa dar kt, hcrenin kapsn rtt. Nihayet ikinci
ile de geince tekrar ieri girdii zaman bakt ki, Mevlana namaza oturmu Allaha yalvaryor
ve mbarek gzlerinden Onlarda akar iki pnar vardr. (K. 55/ 50) ayetindeki gibi gzyalar
akyor. Mevlana, Seyyidle hi ilgilenmedi, Seyyid tekrar dar kt ve kapy skca kapatt:
Sonra onun durumunu gzetlemekle megul oldu. nc ile de geince, Seyyid bararak
hcrenin kapsn ykt. Mevlana da glerek onu karlad. Mevlanann mbarek gzleri
mestlikten dalgalanan ilahi bir denize dnmt.

iir:
Onun iki gznde ve gzlerinin siyah iinde raks eden
Dostumuzun hayalini grr.

Seyyid kranla ban secdeye koyarak hadsiz hesapsz alad, duyguland. Mevlanay
kucaklayp yzn pt, tekrar ba koydu. Ve: Nakli, akli, kesbi ve kefi btn ilimlerde ei
benzeri bulunmayan bir insan olmusun. Bu halinle batn srlarn bilmede, hakikat ehlinin
karakterlerini seyirde gayblar keifte, ruhaniyette, gayblarn yzn grmekte, Peygamberin
ve Velilerin parmakla gsterdii bir kii olmusun. Gerekten imdiye kadar gelip gemi
btn eyhler ve hakikati grenler senin gibi bir padiahn huzuruna nasl ulamak ve senin,
vuslata nasl eritiini renmek iin zlem ve aknlk iinde gelip getiler. Dnya ve ahirette
Allaha hamd olsun ki zayf ve naif olan bu kul, bu ebedi mutluluk ve devlete eriip grd.
Bismillah (de) yr de insanlarn ruhunu taze bir hayat ve llemeyecek bir rahmete bo, bu
grnten ibaret (suret) leminin llerini kendi mana ve aknla dirilt, dedi. Bunun zerine
Mevlana Hazretleri Konyaya hareket etti. Zahir ilimlerin retimi ile megul olarak vaizlerin,
nasihatlerin ve tezkirlerin kaplarn at. Peygamberin: Sarklar, Araplarn talardr, sz
gereince sarn bilginlere yarar (Danimendane) bir ekilde sard. Bir ucunu da taylesan
brakt. Hakikati bilen bilginlerin giydikleri gibi kolu geni bir hrka giydi. Bir sre sonra Seyyid
Hazretleri fani dnyadan melekut alemine gt. Mevlana Hazretleri Kayseriye gitti ve
yukarda getii gibi Seyyidin Mezarn ziyaret etti. Tekrar Konyaya dndkten bir sre sonra
fakirlerin sultan emseddin-i Tebrizi (k.s.) ikinci defa, 26 Cumadal Ahir 642 (29 Kasm 1244)
de Konyaya geldi.

(11)Yine nakledilmitir ki: Bir gn o ruh dnyasnn sultan (ems), hann kapsna oturmutu.
Mevlana hazretleri (Allah onun srrn kutlasn) penbefuruan (Pamukular)medresesinde kt.
Rahvan bir katra binmi, btn rgenciler, danimentler de iki tarafndan yaya olarak
geiyorlard. Birdenbire Mevlana emsettin katl, Mevlanann nne kotu, katrn gemini
smsk yakalad ve: Ey dnya ve mana deerlerinin sarraf, Tanr adlarnn bilgini! Syle!
Muhammet hazretlerimi? Yoksa Bayezid mi bykt? dedi. Mevlana Hayr hayr, Muhammet
Mustafa btn peygamber ve velilerin babuu ve bakandr. Gerekte byklk ve ululuk
onundur. diye buyurdu.

iir:
Gen ,talih,yardmcnz,can vermekte iinizdir. Kafilemizin
babuu dnyann kendisi ile vnd Mustafadr.

ems-i Tebrizi o halde hazreti Mustafa : Yarabbi, seni her trl eksikten ar,duru klarm: biz
seni layk olduun bir biimde bilemedik, buyurduu halde Bayezid : Ben kendimi her trl
eksikten ar ,duru klarm. Benim anm ne byktr. Ben sultanlarn sultanym, diyor.dedi.
Bunun zerine Mevlana hemen katrndan aaya indi. Bu sorunun heybetinden bir kere
barp kendinden geti. Bir saat kadar o halde kald. Oradaki halk birbirine girdi,bir kyamettir
koptu. Mevlana uyanp ayldktan ve kendine geldikten sonra, Mevlana emseddinin elini
tuttu, yaya olarak kendi medresesine gtrd. Her ikisi bir hcreye girdiler. Tam krk gn hi
kimseyi ieri sokmadlar. Bazlar, tam ay bu hcreden kmadklarn sylerler.

(12) Nakledilmitir ki: Bir gn Mevlana: ems benden bunu sorduu vakit bamn
tepesinden bir delik ald. Ve oradan bir duman kt, ta Arn tepesine kadar ykseldi,
buyurdu. te o andan itibaren Mevlana, medresede ders vermeyi, mimberlerde vaaz etmeyi,
yksek makamlara geip oturmay brakt. Ruh sayfalar zerinde yazlan srlar okumakla
megul olmaya balad. Nitekim buyurmutur:

iir:
Utart gibi defterler ve kitaplarla meguldum. Btn ediplerin
st banda oturmutum. Fakat sakinin aln levhasn grnce
kendimden getim, elimdeki kalemleri krp attm.

(19) Yine Mevlana Hazretleri, elebi Hsameddine bakarak: Gel benim dinim, gel benim
ruhum, gel benim sultanm. Sen hakiki padiahsn! dedi. Bunun zerine elebi Hazretleri
naralar att ve gzyalar dkt. Pervane, Emir Taceddin, Mutez-i Horasiniye gizlice bakarak:
Acaba Mevlanann elebi Hsameddin hakknda buyurduu bu meziyetle onda var mdr? Ve
o, bu hitaplara layk mdr? Yoksa Mevlana bunlar bir vg olarak m sylyor? dedi. Bunu
duyan elebi Hsameddin ileri atlarak Pervaneyi skca yakalad ve: Ey Emir Muineddin!
Bunlar bende mevcut olmasa bile, byle buyurur buyurmaz bu meziyetlerin hepsini Mevlana
bana o anda verdi ve bunlar canmn yolda yapt. Dedi. O, bir eyi istedi vakit o eye Ol
der, olur. (K. 36/82), zira:
Msra:
Onun ii, Kun fayakun=Ol de, olur. (K. 36/82) dur.
O, nedenlere bal deildir.

iir:
Bakrn kimya ile altn olduu mehurdur. Bu nadir kimya,
Bakr kimya yapmtr.

Hdavendigarn sevgi ile kullarn okamasndan ve mrit severliinden bu gibi eyler uzak
deildir ve bunlar garip grlmez. Pervane, derhal kendinden geti ve kan ter iinde kald.
Yere kapanp zrler diledi, birok hediyeler verdi.

HAZRET MEVLANANIN YOLU-MEVLEVLK

(24)Yine nakledilmitir ki: Konya Kads zzettin, Amasya Kads zzettin ve Sivas Kads
zzettin (Yce Allah onlara rahmet etsin) her kendi alarnn ulularndan idiler. Bir gn
Mevlana Hazretlerinden: Yolunuz nedir? diye sordular. O da: De ki bu benim yolumdur. Ben
ve bana uyanlar basiret zere Allaha davet ederiz. (K. 12/108) dedi. Her yere kapanp
mrit oldular.

(91-a) Yine eyh Sinaneddin rivayet etti ki: Bir gn Mevlana Kutbettin-i irazi (Allah rahmet
eylesin.), Mevlanay ziyarete gelmiti. Mevlana, kerim olan babasnn Maarifiyle
hararetlenmiti. Birden bire medresenin kapsndan bir araba geti. Bir grup kimse sese kulak
verdi. Mevlana, buyurdu ki: Bu, bir araba sesi midir, yoksa dnya ii midir? Bunun zerine
btn cemaat ba koydu. Mevlana: Yolumuz, lmek ve varlmz gklere gtrmektir.
lmeden ermezsin. Nitekim Peygamber: lmeden gremezsin, buyurmutur. Kutbeddin:
Ah, ne yapaym? dedi. Mevlana da: Benim yaptm yap, dedi. Bundan sonra sema
srasnda u rubaiyi buyurdular:

iir:
Ne yapaym, dedim. O da ite bu ne yapaym dn, dedi.
Ona bu ne yapaymdan daha iyi bir are dn, dedim.
Bunun zerine o yzn bana evirip: Ey din talibi! Sen, daima
te bu ne yapaym dn, dedi.

(114) Yine nakledilmitir ki: Bir gn Mevlana Hazretleri, olu Sultan Veled Hazretlerine:
Bahaeddin, senden Mevlanann yolu nedir? Diye sorduklar vakit: Yeyip imemektir, de!
buyurdu ve sonra: Hayr, hayr; lmektir dersin, dedi. Ondan sonra u hikyeyi anlatt. Bir
dervi, bir evin kapsna gidip su istedi. Ay gibi gzel bir kz evden kp, derviin eline ibrik
verdi. Dervi: Bir testi su imek istiyorum, dedi. Bunun zerine kz, dervie: Ha! Ha! Ha! u
dervie de bakn! Btn gn yiyor ve btn gece uyuyor. Gerek dervi geceleri de yemek
yemez, nerede kald ki, gndzlerdi dedi. O dervi ld gne kadar gndz yemeini
yemedi. Nihayet kendi maksadna kavutu.

HAZRET MEVLANANIN HOGRS, BAILAYICILII, ALAKGNLLL

(26) Yine nakledilmitir ki: Mevlana Hazretleri, bir gn, bir mahalleden geiyordu. ki yabanc
ahs birbirlerine svp sayyorlard. Mevlanada uzakta durup, birinin tekine: bunu bana m
diyorsun? Allaha and olsun, Allaha and olsun ki eer bana bir dersen, benden bin iitirsin!
dediini dinliyordu. Mevlana (bunu iitince) ilerledi ve: Hayr, hayr, syleme buraya gel! Ne
diyecein varsa bana de. Eer bin desen, benden bir tane bile iitmezsin. Buyurdu. Bunun
zerine iki dman ba koyup Mevlanann nnde bartlar.

(68) Yine o Hazretin vlen huylarndan biri de u idi: Herkese, ocuklara ve dul kadnlara
alakgnlllk gsterir, kendisini kltr ve onlara dualar ederdi. Kendi nnde secde
edenlere kafir de olsa secde ederdi. Bir gn Taniel adnda bir Ermeni kasab Mevlanaya
rastlad, onun nnde yedi defa ba koydu. Mevlana da kasabn nnde ba koydu.

(69) Bir gn Mevlana bir mahalleden geiyordu: ocuklar yolda oynuyorlard. Uzaktan
Mevlanay grnce hepsi birden koarak ba koydular. Mevlana da ba koydu. Yalnz
ocuklardan biri uzakta idi: Ben de geliyorum! diye bard. Mevlana, ocuk iini bitirip
gelinceye kadar bekledi.

HAZRET MEVLANADAK EDEB LE LGL MENKIBELER

(32) Nakledilmitir ki: Bir gn Mevlana Hazretleri manalar ve hakikatler sayordu. Birden bire
saygn bir gen ieri girdi ve bir ihtiyarn st tarafna oturdu. Bir sre sonra Mevlana: Gemi
zamanda Allahn emri yleydi: htiyarlarn st tarafna oturan her gen, derhal yerin dibine
giderdi. O milletin ksas yleydi. imdi bu devirde yeni oturan genler, korkmazszn ve
ekinmeksizin yolda bulunan ihtiyarlar tekmeliyor ve akbetlerinin ktleeceini, ilerinin
ekilden ekle gireceini dnmyorlar. Dedi ve ilave etti:
Allahn yenilmez aslan Ali bin Ebu Talib (Allah onun yzn kerim klsn) sabah namazn
klmak zere, Peygamberin mescidine gidiyordu. Yolun ortasnda ihtiyar bir Yahudinin ileri
gittiini grd. Mmilerin Emiri, civan mertlii, insanl ve ahlaknn iyilii nedeniyle o ihtiyara
sayg gsterdi. leri gemeyip yava yava onun arkasndan yrd. Peygamberin mescidine
ulat vakit, Mustafa Hazretleri (S.A.V.) birinci rektn rukuna varmt. Derhal Yce Allahn
emri ile Cebrail geldi. Ve Ali-i Mrtezann, sabah namaznn birinci rektn klma sevabndan
yoksun kalmamas iin, elini Peygamberin mbarek srtna koydu. nk ilk rekt namaz yz
yllk ibadetten daha makbuldr. Peygamber: lk rekt namaz dnya ve dnya iinde bulunan
her eyden daha iyidir. Buyurmutur. Mustafa Hazretleri (S.A.V.) namaz, virdleri ve duay
bitirdikten sonra, Cebrail-i Eminden: Bugn vaki olan bu halin srr neydi? diye sordu.
Cebrail de: Ali mescide gelirken ihtiyar bir Yahudiye rastlad. Onu yceltip arlad, ondan
ileri adm atmad. Her trl eksikten ar, duru olan yce Allah, Ali-i Mekkinin sabah namaznn
sevabndan yoksun kalmasn uygun grmedi de byle bir iyilikte bulundu. Dedi. imdi Ali-i
Mrteza gibi bir adam fakir bir ihtiyara sayg gsterdiinden tr bunun karlnda
Allahdan byle bir ltuf ve iyilie ularsa Allah yolunda kocalm, slam dininde sakaln
aartm mana kocalmlarnn sohbetine ulap, Allahn makbul kullar arasna gemi olan
ak ve sadk bir ihtiyara sayg gsteren, onu arlayan bir kimseye Allahn ne ltuflarda
bulunacan var kyas et. Gerekte Kuranda buyrulduu gibi: zzet, Allahn,
Peygamberlerin, btn mminlerindir. (K.63/8) E e r s e n daima talihinin gen kalmasn
istersen ruhani bir ihtiyarn eteine yap. nk byle bir doru ihtiyarn yardm olmadan
hibir gen ihtiyarlamad ve ruhani ihtiyarlarn yardmlarna ulaamad. Buyurdu.

iir:
Piri se (Bir Pire mrid ol.); zira, Pirsiz bu sefer ok afet,
Korku ve tehlike ile doludur.
Bu gen olan bahtma Pir adn vermiim. nk o, gnlerin
Gelip gemesi ile deil, Allah tarafndan Pir olmutur.
Ben, bundan byle esirin yolunu aramyorum. Pir aryorum, Pir, Pir
O, bu dnyada zamann Piri deil hakikat yolunun Piridir.
Allah hakikati daha iyi bilir.

HAZRET MEVLANANIN DNYA MALI LE LGL GRLER

(35) Yine nakledilmitir ki: Biri malnn azlndan, fakirliinden sz ve ikayet ediyordu.
Mevlana Hazretleri: Git! Bugnden sonra beni sevme de, dnyan elde edesin! buyurdu.

iir:
Ey ay yzl! Gel de benim ol. Ne devlet, ne de nimet var.
nk eer iblis byle olsayd, padiah ve alem sahibi olurdu.

Yine buyurdu ki: Bir gn sahabeden biri, Peygamber Hazretlerine (s.a.v): Seni seviyorum.
Dedi. O da: O halde ne duruyorsun? Demir zrhn giy, belalar karla ve yoklua hazrlan.
nk bela, sevenlere ve klara verilen hediyedir. Dedi.

iir:
Allah: Ben Rabbiniz deil miyim? Dedikte, sen:
Bela Sen bizim Rabbimizsin de. Bu belann srr nedir?
Bu sr bela ekmektir.
Yine buyurdu ki: Bir arif, bir zenginden: Mal m, yoksa gnah m seviyorsun? diye sordu.
Zengin de: Mal seviyorum, dedi. Bunun zerine arif: Doru sylemiyorsun, belki gnah ve
vebali daha ok seviyorsun. nk mal brakp vebal ve gnah lrken birlikte gtrdn
ve Allahn yannda da knanacan grmyor musun? Eer ersen, mal gnahsz olarak
birlikte gtrmeye al. Eer mal seviyorsan, onu kendinden nce Allahn yanna
gnderirsin, o mal, Allahn huzurunda senin iin iyi iler yapar, nk: Nefisleriniz iin nce
gnderdiiniz her hayr, Allahn yannda bulursunuz. (K. 73/20) buyurulmutur.

TASAVVUF LE LGL MENKIBELER

1. Yine dostlarn ileri gelenlerinden bazlar yle rivayet ettiler ki: Celaleddin Karatayi, kendi
medresesini tamamlaynca byk bir toplant yaplmasn emretti. O gn byk bilginler
arasnda: Bake hangisidir? diye bir bahis geti. O gn Mevlana emseddin-i Tebrizi de
yeni gelmi, ayakkablarn karld yerde bulunan halka arasna oturmutu. Orada
bulunanlar hep birlikte, Mevlanadan Bake nereye derler? diye sordular. Mevlana:
Bilginlerin bakesi sofann ortasdr. Ariflerin bakesi bir evin kesidir. Sofilerin
bakesi ise, sofann kenardr. klarn mezhebinde ise, bake, dostun kucadr, diye
cevap verdi ve kalkp emseddin-i Tebrizinin yanna oturdu. Derler ki: Mevlana emseddin-i
Tebrizi, Konya halk arasnda o gn mehur oldu. Bu olay, Pervanenin zamannda ikinci kez
vuku buldu.

(42) Yine Malatyal Mevlana emseddin (Allah rahmet eylesin) yle rivayet etti ki: Bir gn
Mevlana hazretlerine gitmitim. Kendisinin medresenin toplant yerinde yalnz bana oturmu
olduunu grdm. Ben de ba koyup oraya oturdum. Mevlana Yakna gel! buyurdu. Ben
biraz daha ilerledim. O, birka defa yine: Yaknma gel! diye buyurdu. Ben de srnerek o
kadar yaklatm ki, dizim onun mbarek dizine dedi. Dehet ve korkudan iimde bir rperme
hasl oldu. Mevlana: yle otur ki, dizin dizime yapsn! buyurdu ve bu esnada Seyyid
Burhaneddin Hazretlerinin menkbelerinden ve emseddin-i Tebrizi Hazretlerinin (Allah her
ikisinin de srrn kutlasn) kerametlerinden o kadar sz etti ki, ben kendimden getim. Ondan
sonra Mevlana: Sultanmz Peygamber Hazretler: Dinibtn kiilerin anld yerde ramet
yaar, buyurmutur. Fakat bizim anldmz yerde Hakk yaar, dedi.

(44) Yine bir gn Sultan Veled nakletti ki: Babam daima; Ben be yanda iken nefsim
lmt, derdi. Genlik ve orta yallk zamannda tam bir ciddiyetle riyazet eder, sabahlara
kadar ibadetle urard ve riyazette ok ar giderdi. Ben, kendisine: Siz bir gn bana byle
buyurmutunuz. Bugn naslsnz? Gece ve gndz hi durmuyor, hala riyazete devam
ediyorsunuz, dedim. Bunun zerine Mevlana: Bahaeddin! Nefis, gl bir hilekrdr. Allah
etmesin birdenbire onun yine dirilip akl caeddinini (din yiidini) yenip ykmasndan
korkuyorum, buyurdu.

iir:
Brak nefsini hngr hngr alasn. Sen ondan can eriten
Kadehi al. Nefsin iki yzllk kitabna gvenme ve onunla
Srda ve arkada olma.

(51) Yine bir gn Mevlana, arkadalara ilahi bilgiler sayordu. Sz srasnda misal olarak u
hikayeyi anlatt: Bir nahivci kuyuya dmt. Bir gnl sahibi dervi de kuyunun bana
geldi. Kuyunun iinde bir adamn bulunduunu grnce: risman=ip ve duvl=kova getirin de
nahivciyi kuyudan karalm! diye bard. (Bilgisine) aldanan nahivci bunu iitince: Resen ve
devl de! dedi. Bunun zerine dervi, nahivciyi kurtarmaktan vazgeti ve ona: Ben nahiv
reninceye kadar bekle! dedi. Buna gre, tabiat ve mansp kuyusunda esir olmu bulunan
bir topluluk, daima kendi bilgisinin kanatlaryla umak isterse, kafasndaki bu kuruntu ve
gvendii bilgileri terk edip velilerin nnde ban yere koymazsa, bu kuyudan kurtulamaz ve
Allahn arz genitir. (K. 39/10) sahrasnda salna salna dolap her ereine (maksadna)
eriemez. (te bu hususta) bu kadar sz kfidir.

(53) Yine nakledilmitir ki: Bir gn Mevlana Hazretleri ulu arkadalarla birlikte Meram
mescidinden ehre dnyordu. Birdenbire ihtiyar bir rahip karlarna kp nlerinde ba
koymaya balad. Mevlana, ona: Sen mi yalsn, sakaln m? diye sordu. Rahip: Ben,
sakalmdan yirmi yl daha bym, o daha sonra t, dedi. Bunun zerine Mevlana: Ey
zavall! O, senden daha sonra kt halde, eriti ve olgunlat. Sen nce nasl idiysen imdi de
karanlk, perianlk ve hamlk iinde yzyorsun. Eer deimez ve olgunlamazsan yazlar
olsun sana! buyurdu. Zavall rahip hemen znnarn kopard ve iman getirerek inanl
Mslmanlardan oldu.

(58) Yine nakledilmitir ki: Bir gn Mevlana Hazretleri, eyh Muhammed Hadime iaret
ederek: Git filan ii tamamla! diye buyurdu. eyh Muhammed de: nallah! dedi. Mevlana
Hazretleri bararak: Ey aptal! Syleyen kimdir? diye sordu. eyh Muhammed derhal dp
kendinden geti, azndan kpk karmaya balad. Dostlarn hepsi balarn at ve: eyh
Muhammed, dervilerin hizmetisidir ve ok da gereklidir, artk kstahlk etmez, deyip secde
ettiler. Mevlana derhal iyilik bak ile eyh Muhammede bakt, eyh Muhammed kendisine
gelip tvbe etti.

(63) Yine sekin insanlarn kendisine uyduklar eyh Mahmud-i Neccar (Allah rahmet eylesin)
yle rivayet etti ki: Bir gn Mevlana Hazretleri ilahi bilgiler sayordu. Btn arkadalar hazr
ve nazr idiler. Birdenbire ins ve cinin mfts, fkhn Ebu Hanifesi, ilmin umman olan
emseddin-i Mardini medresenin kapsndan ieri girdi. Mevlana Hazretleri: Gel, gel, iyi ki
geldin. Bugne kadar Hakkdan, grmeden sz ediyorlard ve sen de dinliyordun. Bugnden
sonra dorudan doruya Hakkdan dinle! buyurdu ve sze devamla: Her ne kadar btn
kategorilerde, tabiatlerde ve devirlerde gerek eyh Hz. Allah ise de, Onun, kullarna aracsz
olarak eyhlik etmesi iin epey zaman lazmdr ve daha tuhaf udur ki: eyh de Odur, mrit
de O. Hakiki olarak biliyorum ki bu, o zamandr, dedi ve u beyti okudu:

iir:
O ulu padiah kapy kendi zerine skca kapam, kimseye
Gzkmyordu. O, bugn insan hrkasn giyerek kapda gzkt.

(73) Yine nakledilmitir ki: Malatyal emseddin Hazretleri dedi ki: Bir gn Mevlana Hazretleri,
medresesinde manalar sayordu. O arada: Ben emseddini ok seviyorum, fakat onun bir
ayb vardr. Yce Allahn o ayb da ondan kaldracan ve onu (bu ayp saylan) isteinden
vazgeireceini mit ederiz, dedi. Bu kul, ba koyup ondan: Acaba bu ayp nedir? diye son
derece yalvararak sordu. Mevlana: Bu, senin her varlkta Allahn bulunduunu tasavvur
etmen ve bu hayalin peinden komandr, dedi.

iir:
ok insan yzl eytan olduundan, her ele el vermek doru deildir.
Sende insann iini gren gz olmadndan, her varlkta haine bulunduunu sanyorsun.

Bunun zerine hemen, tam bir dorulukla bu halimden tr Allahdan balanmam diledim.
Allahu Tealada bana byk bir iyiyi ktden, doruyu yanltan ayrt etme yetenei verdi.
Nihayet en yakn ve candan dostlardan oldum. Sulukumn balangcnda, btn ulularn,
eyhlerin, mnzevilerin, dervilerin etrafn dolamak, onlardan medet ve yardm dilemek
adetimdi. Sadk bir talip olduum iin, bunlar dolardm. Mevlana Hazretleri olmam bana
gstererek gzm at iin, onlarn hepsinin sohbetinden el ekip Yce Allahn hakikatini
olduu gibi grdm. O hakikatin srr da bana akland. O gn Hudavendigar Hazretleri bu
beyti tekrarlyor ve dostlar hatrlarnda tutsunlar, diyordu.

iir:
Bu attarlar pazarnda isizler gibi her tarafa gidip gelme.
yle bir kimsenin dkkannda otur ki dkkannda eker bulunsun.
(76) Yine dostlarn ileri gelenlerinden olup, emseddin Muallim diye tannan fakir kelamc
rivayet etti ki: Bir gn Hudavendigar hazretleri, arkadalara bakp (yle) buyurdu:
Peygamberimiz, Allahn elisi Muhammed (s.a.v.) buyurmutur ki: Bir suya ta attn vakit
su nasl alrsa, Allahn nuru bir mminin kalbine indii vakit, onun kalbi de yle alr,
geniler, ho ve latif bir sahra olur. Bunun zerine eshap: Ey Allahn Resulu! Eer tabiatn
ve ehvetin uursuzluu sebebiyle Ademolunda, kalbinin aldn grecek olan gz perdeli
ve tozlu olursa, kalbinde bir genilik ve aklk meydana geldiini nasl anlayabilir? diye
sordular. Peygamber: man eden, kalbinin genilediini, btn dnya ehlinin, dnya mal,
mlk ve lezzetinin gnlnde soumas ve tatsz bir hale gelmesi, dnya dostlarndan ve kendi
ahbaplarndan nedensiz ve karlksz bir yabanclk duymaya balamas ile anlar. Buyurdu.

(80) Yine Sraceddin Hazretleri dedi ki: Bir gn Mevlana Hazretleri buyurdu ki: Btn dnya
bir ahsn paralardr ve: Ey Allahm, benim kavmime doru yolu gster; nk onlar
bilmiyorlar. Hadisi de bunlardan ibarettir. Benim kavmim demek, benim paralarm demektir;
nk kafirler, onun paras olmasalard, btn olmazd.

iir:
Btn iyi ve kt, derviin parasdr. Eer byle olmasayd dervi olmazd.

(91) Yine ebrarn kendisiyle vnd eyh Sinaneddin-i Neccardan rivayet olunur ki: Bir gn
Mevlana: Hakk aklarn, sevginin tatll, dnya halkn da kadn ve altndan ayrlmak zehri
ldrr. Mademki Allahu Teala bu varlk lemini srf yokluktan yaratmtr; o halde senden bir
ey yapp vcuda getirmeleri iin yok olman gerekir, buyurdu.

(91-a) Yine eyh Sinaneddin rivayet etti ki: Bir gn Mevlana Kutbettin-i irazi (Allah rahmet
eylesin.), Mevlanay ziyarete gelmiti. Mevlana, kerim olan babasnn Maarifiyle
hararetlenmiti. Birden bire medresenin kapsndan bir araba geti. Bir grup kimse sese kulak
verdi. Mevlana, buyurdu ki: Bu, bir araba sesi midir, yoksa dnya ii midir? Bunun zerine
btn cemaat ba koydu. Mevlana: Yolumuz, lmek ve varlmz gklere gtrmektir.
lmeden ermezsin. Nitekim Peygamber: lmeden gremezsin, buyurmutur. Kutbeddin:
Ah, ne yapaym? dedi. Mevlana da: Benim yaptm yap, dedi. Bundan sonra sema
srasnda u rubaiyi buyurdular:

iir:
Ne yapaym, dedim. O da ite bu ne yapaym dn, dedi.
Ona bu ne yapaymdan daha iyi bir are dn, dedim.
Bunun zerine o yzn bana evirip: Ey din talibi! Sen, daima
te bu ne yapaym dn, dedi.

(98) Hikaye: Szlerine deer verilir ve gvenilir dostlar yle rivayet ettiler ki. emseddin
Muallim, semada daima Mevlana Hazretlerinin karsnda akn akn dururdu. Dier
arkadalar nee, sevin ve elence ile megul oluyorlard. Mevlana, bir gn, emseddin
Muallime: Niin karmda durup dikkatli dikkatli yzme bakyor, sema yapmyorsun? dedi.
emseddin Muallim ba koydu ve: Dnyada senin mbarek yznden baka seyredilmeye
deer bir yz var mdr? Bu kul, Hudavendigarn mbarek yzn seyretmekte bulduu zevk
ve memnuniyeti baka hi kimsenin yznde bulmamt, diye cevap verdi. Mevlana: ok
iyi, mbarek olsun! Fakat bizim dier bir gizli yzmz daha vardr ki, sen onu bu gzlerinle
gremezsin. O yze ynelmeye ve o yz grmeye al. Bu gzken yz kaybolunca, o gizli
yz grr ve derhal tanrsn, buyurdu.

iir:
Nuru perdesiz grmeye al. Perde kalknca krlk azalr.

Allah! Allah! Gne kursuna keskin keskin baklmaz. nk gne, gz ve basireti krletir ve
ondan sonra gz hibir ey gremez.
iir:
Ey dertle dolan gz, onun glgesinde otur! Sakn bu
Durumda onun yzne bakma!

Ondan sonra emseddin, semaya balad.

(129) Yine nakledilmitir ki: Mevlana bir gn zamann allamesi olan Sraceddin-i Tatarinin
hcresine giderek orada manalarla megul oldu. Buyurdu ki: lahi hkim Hoca Senai ve
Feridddin-i Atar (Allah ikisinin de srrn kutlasn) Hazretleri, dinin ulularndan olduklar halde
ou kez ayrlktan dem vurdular. Biz ise, hep vuslattan bahsettik ve yine buyurdu ki. mam
Ebu Hanife, mam Muttalibi ve dier imamlar (Allah onlardan raz olsun) toprak dnyasnn
mimar idiler. Kim tam bir dorulukla bunlarn tarikatna girdi, bu azizlerin arkasna takld ise,
kt insanlarn din yolu ekiyasnn errinden emin olup kurtuldu. Fakat Cneyd, Znnun,
Ebayezid, akik, Edhem, Mansur ve bunlar gibi veliler, su kuu ve manalar engin denizinin
yzcleriydiler. Kim bunlara uyar ise, hile dzen nefsin hilelerinden kurtulur ve kudret
denizinin cevherlerini bulur.

(130) Yine meani ilminden byk bir nasibi olan Bahaeddin-i Bahri rivayet ettiler ki: Bir gn
Mevlana Hazretleri. Attarn sz ile megul olan, Hakim Senainin szlerinden yararlanr ve
onun szlerinin srlarn anlar. Senainin szlerini tam bir ciddiyetle okuyan, bizim szlerimizin
nurunun srrna vakf olur, buyurdu.

(136) Yine bir aziz rivayet etti ki. Bir gn Mevlana Hazretlerinin yannda birinden: Falan,
canm ve gnlm hizmettedir, diyor, diye hasettiler. Mevlana: Sus, insanlar arasnda
sylenen bu yalan, miras olarak kalmtr. O, erlerin hizmetinde olan yle gnl ve can
nerede buldu? dedi ve mbarek yzn elebi Hsameddine evirerek: Allah, Allah!
Hakkn velileri ile diz dize oturmak gerekir. nk o yaknln byk etkileri vardr,
buyurdu. Nitekim buyurmutur.

iir:
Her ne halde olursan ol, onun yannda olmaya al, nk
Yaknlktan sevgi doar.
Nasl vcut, yarin vcuduna dokunursa, onu grmekle de senin
Ruhun onun ruhu ile birleir.
Ayr niin denemeye kalkyorsun? Bir insan, zehiri nasl
Denemeye kalkar?
Sen temiz de olsan pis de, ondan uzak bulunma.
nk temizlik, (cana) yaknlktan artar.

(137) Yine bir gn Aleddin Siryanus Hazretleri, Mevlana Hazretlerine: Ahi Ahmed bugn bir
toplantda. Biz de Mevlanann klarndanz, diyordu, diye anlatyordu. Mevlana: Sus O
nasl l efendi ktr ki, mauku onu tanmyor. Bunlar bize mahrem deillerse de, bizden
yoksun da deildirler.

iir:
Allahu Teala, velileri yeryzne, lemlere rahmet olsun diye getirdi.

(138) Yine nakledilmitir ki: Mevlana Hazretleri, aziz dostlara dnerek: hretimizin artt,
insanlarn bizim ziyaretimize geldii ve bize rabet gsterdikleri gnden beri dnya afetinden
rahat edemiyorum. Nitekim Mustafa Hazretleri ne de gzel buyurmutur: hret, afettir,
rahat hretsizliktedir. Fakat mademki emir byledir, ne yaplabilir. nk: Halkma benim
sfatlarmla k. Seni gren beni grm, sana kasteden bana kasdetmi, olur, buyurdu.
Mevlana, arkadalara daima hret afetinden saknmalarn emrediyor ve diyordu.

iir:
Seni hretten kurtarmalar iin kendini inleyen bir hasta yap;
nk halk arasnda mehur olmak, (insann Allaha ynelmesini
Engelleyen) salam bir badr. Bu ba, Allah yolunda demir
Bir badan daha aa deildir.

(149) Hikye: Gerek bilgi sahibi arkadalar (Allahn rzas onlarn hepsinin zerine olsun)
yle rivayet ettiler ki: lahi dost Fahreddin-i Sivasi (Allahn rahmeti onun zerine olsun) ilim
sahibi bir insand; o devirde srlar ve manalr yazmak onun stnde idi. Birden bire ona bir
hal gelip delirdi. Mevlana Hazretleri bu gazeli o gnde buyurdu.

iir:
Ey klar, ey klar! Bir inci taciri delirdi. Bizim yzmzden
Rezil olup, ite tmarhaneye gitti.

Meer bu adam, Mevlanadan izin almadan, onun szlerine kalem kartrr ve onlar
dzeltmek isteyerek kelimeleri deitirirmi.,

(177) Yine bir gn Araplam insanlardan bir grup Mevlanaya gelmiti. Mevlana o gn
buyurduu her bilgi ve srr Arapa syledi. Vazn u kelimelerle bitirdi: nsan bir kap, bir
anak gibidir. Onun dn ykamak, yerine getirilmesi gereken bir grev ise de, iini ykamak
daha gereklidir. Dn ykamak farz ise de, iini ykamak daha farzdr. nk Allahn arab
ancak temiz bir kaba doldurulur. Bu bakmdan Allah bize kab temizlememizi emrediyor,
nk arap onun iine konur, dna deil.

iir:
(Kuranda Allahu Tealann): Benim evimi temizleyiniz. (K. 22/26)
Sz temizlii aklamak iindir. Kalp bir nur hazinesidir.
Topraktan olan ceset, bu hazinenin tlsmdr.
Bu ceset kskanlkla (hasetle) doluysa da Allah
Onu iyice temizledi.

Yine buyurdular ki: Nefsi ve eytan len ve kt huylardan temizlenen, haa Allaha deil,
Allahn yoluna ulat halde, Allaha ulaamadn bildii zaman, yoldan sapmtr.

(179) Yine nakledilmitir ki: Bir gn Mevlana bilgiler sat srada buyurdu ki: nsanlar
kendinizi elinizle tehlikeye atmayn. (K. 2/195) ayetindeki tehlikeyi yksek bir yerden
dmek sanrlar. Oysaki bu byle deil, belki nderiniz olmayan kimsenin szn dinlemekle
nefsinizi tehlikeye atmaynz, demektir. Mademki sz ak da olsa, mridin olmayan
kimsenin szn dinlemek caiz deildir, o halde bo birtakm vesveselerle uramak bundan
daha ok insan gzden drr ve daha ok rezil edip, yanla uratr. Bundan sonra
buyurdular ki: Bir gn Mustafa (s.a.v.) ashabndan birini ard. Bu zat namazda idi.
Namazn bitirdikten sonra kalkp Peygamberin yanna geldi. Peygamber: Niin ge geldin?
diye onu azarlad. O: Namaz klyordum, diye cevap verdi. Peygamber: Ben seni
armadm m? Allahn hayrl erlerinin (ebrar) beklemeye tahammlleri yoktur, buyurdu.

(180) Yine haberdar olan arkadalardan nakledilmitir ki: Mevlana, Arab yln balangc olan
Muharrem aynn banda yeni ay grd vakit, u duay okurdu: Ey benim Allahm! Sen
ezeli, ebedi ve kadimsin. Bu, yeni yldr. Ben senden, beni kovulmu eytandan koruyacak
doruluk ve temizlik ve ktlk yapmay ok emreden nefsi yenmek, beni sana
yaknlatracak eylerle uramak ve senden uzaklatracak eylerden ekinmek iin yardm
isterim. Ey Allahm! Ey Rahman ve Rahim ve Celal ve kram sahibi! Rahmetinle bu duam
kabul et.

(183) Yine bu kitab derleyen (Eflakinin) hocas ve velilerin kendisiyle vnd, Mesnevi-Han
Sraceddin Hazretleri (Allah rahmet etsin) rivayet etti ki: Mevlana Hazretleri bu beyti daima
tekrar eder ve elebi Hsameddin retirdi. Bana da: Bunlar ren, bunlar bana eyhim
Seyyid Burhaneddin-i Muhakkik-i Tirmiziden (Allah onun srrn kutlasn) yadigrdr, derdi.
iir:
Ruhun balangc, Allahn arnn nurundandr.
Cisim ve bedenin asl da topraktr. Cebbar ve melik olan Allah,
(Ben sizin Rabbiniz deil miyim?) ayetindeki ahdi ve mihnetleri
Kabul etsinler diye onlarn arasn badatrd.
Ruh gurbette, cisim de vatandadr. Vatanndan ayrlan
aresiz ve zntl garibe ac.

Yine heyecanlar gsteriyor ve diyordu:

iir:
Eer bir deli enesini oynatrsa, ona oynat de.
Bundan daha ho bir sevgili bulunamaz.

(192) Yine fazl arkadalardan Mevlana Fahreddin-i Edip (Allah ona rahmet eylesin) rivayet
etti ki: Bir gn Mevlana Hazretleri byk bir mahfilde Peygamberin: Ben, Allah daima
krmz elbise ile grdm, hadisini aklyordu. Kimsenin nefes almaya mecali yoktu. Herkes
bu aklamaya amlard. Ben, Allah daima krmz hlle ierisinde grdm. eklinde
baka bir rivayet daha buyurdu ve heyecanlar gsterip u gazeli syledi:

iir:
Krmz hllenin klar iinde gzden ve ruhtan daha
Yksek olan bir nur vardr. Kendini ona ulatrmak istersen
Kalk, nefis perdesini yrt. O ruh, ka, gz ve esmer rengi
le latif bir suret oldu.
Nitekim ar duru olan Allah, Peygamber Mustafann
Suretinde grnd. Onun o sureti, suretin yok olmasdr.
O gzler bir kyamettir. Ne zaman halka baksan,
Allahdan sana yz kap alr. Mustafann sureti yok olduu
Vakit, her eyden byk olan Allah, dnyay kaplad.

Ve buyurdular ki: Ryada krmz elbise giymek yahut krmz grmek, dirlik ve sevinmeyi;
yeillik Zht, beyazlk takvay, mavi ve siyah matem ve znty gsterir. Allah daha iyi
bilicidir.

(193) Yine nakledilmitir ki: Bir gn Mevlana, Pervanenin meclisinde ileri gelenlerin ve
ulularn yannda ilahi bilgiler sat srada: Allah, kendi eserine bakann yannda var, zatna
bakann yannda ise yoktur. Allahdan bakasna kavumak ona doru gitmekle olur. Oysaki
Allaha ancak sabrla ulalabilir. Allah gneten daha ok grnendir. Kim, grdkten sonra
anlatmaya alsa, o kayptadr.

iir:
Hakkn varlna delil arayan kimse krdr,
Bitiktir ve zarardadr.

Bir amac olmayann varl da yoktur. Eer varsa, onun varl yalnz eziyet, cefa ekmeye
maruz kalmak iindir. Zahit, hizmet ve ibadet etmeyi sever; arif ise, hizmet edileni sever.
Zahit araldr, arif ise cerrahtr, buyurdu.

(195) Nakledilmitir ki: Hudavendigar srekli olarak dostlara: Allah sizi grnen kazadan
saklasn, diye dua ederdi. Dostlar bunun anlamn sordular. Mevlana: Grnen kaza,
yabanclar ve sizden olmayanlarla sohbettir. Gerekten sohbet azizdir. Kendi cinsinizden
bakas ile sohbet etmeyiniz! buyurdu. Nitekim dedi:

iir:
Feryat! Ayn cinsten olmayan dosta feryat!
Ey ulular! yi bir arkada araynz. Sizden olanlara hizmet
Etmek istemezsen, ejderhann azndaki ayya dnersin.

Yine buyurdu ki: Bu konuda efendim ve fakirlerin sultan Mevlana emseddin-i Tebrizi (Allah
zikrini yceltsin): Bir kimsenin mritlie kabul edilmesinin alameti, onun yabanclarla sohbet
edememesidir ve eer o kimse bir yabancnn sohbetine rastlarsa, onun yannda iki yzlnn
mescitte, ocuun okulda ve esirin zindanda oturduu gibi oturmaldr! buyurdu.

(198) Yine nakledilmitir ki: Mevlana, mbarek medresenin sahanlnda dolayor ve: o
Allahn ad ile balarm ki, Ona yapan yenilmez, Ona tevekkl eden zarar etmez. Kesin
kararm, tvbem zerine Bismillah. Kalbimin sevinci zerine Bismillah, sarholuk ve kran
zerine Bismillah, diyordu.

(203) Yine Hakkn gizli velilerinden bir aziz yle rivayet etti ki: Bir gn, Mevlana, kalenin
hendeinin kenarnda duruyordu. Birka fakih, Karatay Medresesinden kt ve snav
maksadyla Mevlanaya: Ashab- Kehfin kpei ne renkti? diye sordular. Mevlana: Rengi
sar idi; nk kt. klarn rengi daima benim gibi sar olur, buyururdu. Bunun zerine bu
fakihler ba koyup mrit oldular.

(206) Yine nakledilmitir ki: Bir gn Mevlana emseddin-i Tebrizi Hazretleri (Allah onun zikrini
yceltsin) mbarek medresede dedi ki: Kim peygamberleri grmek isterse, Mevlanaya
baksn. Peygamberlerin hal ve hareketleri ondadr. O peygamberler ki, onlara rya ve ilham
deil, vahiy geldi. Peygamberlerin huyu, i temizlii ve Hakk erlerinin rzasna ballktr. imdi
cennet, Mevlanann honut olmasndan, cehennem de, kzgnlndandr. Cennetin anahtar
Mevlanadr. Eer: Bilginler peygamberlerin varisleridir, sznn anlamn ve daha
aklamad baka bir eyi bilmek istiyorsan, git Mevlanay gr. Eer eyhsiz kalsaydm,
kalrdm (amaca ulaamazdm). Senin ruhuna binlerce rahmet olsun. Yce Allah, Mevlanaya
uzun mr versin. Ey Allahm! Onu bize, bizi ona bala. min.
(207) Yine bir gn buyurdu ki: Bu anda dnyann enelmi drtte birinde onun benzeri yoktur.
O, ister ulu olsun, ister fru olsun, ister nahiv olsun, ister mantk olsun, btn fenlerde bu
fenlerin erbab ile boy lebilir. Bu hususta o, onlardan daha iyi ve daha zevki selim
sahibidir. Eer ben, aklla yz yl alsam, onun ilim ve hnerinin onda birini elde edemem. O,
ltfunun olgunluundan tr benim yanmda onlar bilmiyor gibi gzkyor.

(209) Yine Sultan Veled buyurdu ki: Bir gn babam bana: Bahaeddin, senin dmann
sevmeni, dmannn da seni sevmesini istersen, krk gn onun hayrn ve iyiliini syle. O
dman senin dostun olur; nk gnlden dile yol olduu gibi, dilden de gnle yol vardr.
Allahn sevgisini de onun aziz olan adlar ile elde etmek mmkndr. Allahu Teala buyurdu ki:
Ey kullar, kalbinizde arnma olmas iin daima beni ok anmaktan geri durmayn. Kalbinizde
arnma ne kadar olursa, Allahn nurunun parlakl da o kalpte o lde fazla olur. Nitekim
ekmekinin tandr, ne kadar scak olursa, o kadar ok ekmek alr. Souk olunca ekmek
almaz.

HAZRET MEVLANA VE SEMA LE LGL MENKIBELER

(70) Yine o zamanda Mevlanaya anlatlamayacak kadar itiraz ettiler, hal ve hareketini inkarda
bulundular, aleyhinde fetvalar yazdlar, seman ve rebabn haram olduuna dair btn kitap
ballar ve blmleri kartrdlar da, Mevlana, ltuf ve kereminin okluundan
bunlarn hepsine tahamml etti. Sonunda hepsi silinip gittiler, hi dnyaya gelmemi gibi
oldular. Hlbuki onun tarikat ve nesli artacak, kyamete kadar devam edecektir.

(116) Arkadalarn ileri gelenleri yle rivayet ettiler ki: Bir gn Mevlana Hazretleri gereklerin
gerekliini (hakikatini) ve gizli srlar aklamada comutu. Tam o srada: Yce Allahn Rum
halk hakknda byk bir yardm vardr ve Sdk- Ekberin duasyla da bu halk btn mmetin
en merhamete layk olandr. En iyi lke de Rum lkesidir. Fakat bu diyarn insanlar, Mlk
sahibinin ak leminden ve i zevkten ok habersizdirler. Msebbibl-Esbab ho bir ltufta
bulundu, nedensizlik leminden bir neden yaratarak bizi Horasan lkesinden Rum vilayetine
ekip getirdi; haleflerimize de bu temiz toprakta konacak yer verdi ki, leduni iksirimizden
onlarn bakr gibi olan vcutlarna saalm da, onlar tamamyla kimya, irfan aleminin mahremi
ve dnya ariflerinin hemdemi olsunlar, buyurdu. Nitekim demitir:

Beni Horasandan ekip Yunanllar iine getirdin ki onlarla har neir olup, ho bir mezhep
vcuda getireyim.

Onlarn hibir ekilde doru yola meyletmediklerini ve ilahi srlardan yoksun kaldklarn
grnce, insanlarn tabiatna uygun de iir ve sema yolu ile o manalar onlara layk grdk;
nk, Rum halk, zevk ehli ve irin szldr. Mesela bir ocuk hasta olur ve tabibin verdii
ilatan nefret edip mutlaka erbet isterse, hazr doktor ilac bir erbet testisine koyarak
ocua verir. ocuk, onu erbet sanp, seve seve ier, dertlerinden kurtulur, salk bulur ve
onun bozulmu olan mizac dzelir.

(189) Dini btn (ebrar) kiilerin kendisiyle znd eyh Mahmud-i Neccar rivayet etti ki:
Bir gn Mevlana Hazretleri mbarek yzn dostlara evirip: Yazk Konya halkna! Bizim
zevkle dolu olan semamzdan usanyor ve alttan alta bizim aleyhimizde bulunuyorlar. Bizim
bu gzel ve neeli eylerimiz holarna gitmiyor. Seba halk gibi Allahn nimetini inkar
ediyorlar. Bizi ktledikleri de kulama geliyor. Kyamet gnnn sultan, kfranlarnn ve
uursuz taknlklarnn cezas olarak onlarn bana o kadar gam ve perianlk yadracak ki,
hepsi aciz ve aresiz kalacaklar. Sonunda oluk ocuklarn ve eyalarn terk edip
vatanlarndan uzaklaacaklar. Onlarn mallar mlkleri zorbalarn elinde harap olacak ve bu
diyarn zenginlerinin ve asilzadelerinin ou yokluk hastal ile yok olacak. Nihayet tvbe,
balanma dilei ve bizim ocuklarmz ve torunlarmz tam bir inanla ycelttikleri vakit Yce
Allahn fazl ile Konya ehri yeniden bayndr hale gelecek. Bu zamann insanlar da sema
sever ve zevk adam olacaklar ve ak lemi btn dnyay kaplayacak. Btn insanlar bizim
szmzn a olacaklar. Bu hanedann ululuu gittike artacak ve Allahn iradesi stn
gelecek. nsanlar Onun ilminden ve istediinden bakasn kapsayamazlar. (K. 2/255) srr
inayet ehlinin malumu olacak. Yce Allah isterse. Buyurdu.