.

:
 THE

THEOLOGICAL WORKS
OF

WILLIAM BEVERIDGE, D.D.

SOMETIME LORD BISHOP OF ST. ASAPH.

VOL. XI.

CODEX CANONUM ECCLESI.E PRIMITIVE

VINDICATUS AC ILLUSTRATUS.

OXFORD
JOHN HENRY PARKER.
MDCCCXLVIII.
 LONDINI :

TTP1S EXCUDEBAT G. BAHCLAT, CASTLE STREET, LEICESTER SQUARE.

 CODEX

CANONUM ECCLESLE PRIMITIVE

VINDICATUS AC ILLUSTBATUS.

AUCTORE

GUILIELMO BEVEREGIO,
OLIM EPISCOPO ASAPHENSI.

EDITIO NOVA,
CDt ACCESSERUNT OPUSCULA QU^DAM EODEM AUCTORE.

TOM. I.

OXONII:
APUD J. H. PARKER.
MDCCCXLVIII.
 CODEX

CANONUM
Ecclefiae Primitive
VINDICATUS
AC

ILLUSTRATUS.
Autore GUILIELMO BEVEREGIO
Ecclefise Anglicanae Presbytero.

S. Athanaf. ad ubique Orthodoxos.

Oi yag vvv Kavoitts y.al riivro; raTs ExxXq0/ai sdoQrjffav, dXX* sx

w ?ta/ /3s/3a/w5 nce.gt&oQriffav.
. . . // ouf fir) TO,

?ip,uv Tnqsvra v ra/j xxjjff/a^ sv rat s

L ON D INI,
Typis $. Roycroft. Prostant apud Robertum Scott,
Bibliopolam Londinensem. M. DC. LXXVIII.
 MONITUM,

DAMUS tibi in manus, LECTOR BENEVOLE, librum

hunc, ad Codicem Ecclesiae Primitive vindicandum con-

scriptum, opus eruditione theologica refertissimum, et

doctissimo auctore oranino dignum.

Jam din quidem in obscuro latuit, adeo ut omnium

eorum, condones ejusdem auctoris post mortem
qui
editas manibus tractaverint, vix unus aut alter inveniri

possit, cui hie libellus, Beveregio dignissimus, vel nomine

tenus innotescat.
Accedit prseterea, quod forinam et faciem Ecclesiae
Primitives eo tempore optime reprsesentet, quo adhuc uno
corpore conjuncta, et uno Spiritu impleta, schismata com-

pescuit, hsereses profligavit, et per to turn, quern sibi sub-

jecerat, orbem unam eandemque exercuit disciplinam.

Restant adhuc aliaquoque ejusdem auctoris opera,

quorum titulos infra subjunximus, quse typis baud volui-
mus iterum mandare.
Pandectas igitur Canonum[D], quod nimiae molis

essent, et Beveregium editorem tantum, non auctorem,

prae se ferrent, ex hac editione nostra exclusimus.

Excerpta tamen quaedam ex hoc opere, suo quodque

Vlll MONITUM.

loco, subinde subjeciraus ;

ad rem totam, quae liic
et

discutitur, magis illustrandam, Prolegomena ad Pan-

dectas Canonura, et Prsefationem ad Annotationes in
Canones Apostolicos, Appendicis loco addidimus.
Institutiones autem Chronologies [C], et Gramrnatica

Syriaca [B] paulo obsoletiores videbantur,

et minime ejus

generis libri, qui in Bibliotheca Theologise Anglo-

Catholicae locum sibi vindicarent. Debitum vero

justuni auctori doctissimo videbamur soluturi, si Dis-

sertationem de Linguis Orientalibus huic Grammatics

praefixam [A], (opus juvenile, aetate autem provectiore

dignissimum,) ex oblivione erueremus.
Quod superest, de nostro quantulocunque labore

perpauca sunt dicenda.

Scriptores ergo tarn Ecclesiasticos tarn profanos, qui

passim occurrunt, secundum editiones optimas, (quarum

tabula tomo secundo subjicietur,) quanta potuimus cura,

ad examen revocavimus. Et si
quid in hac re, quod
verisimillimum, aut erravimus, aut omisimus, id hu-
manae incuriae, quaesumus, condonetur.

Quidquid a nobis aut additum, aut, in rebus majoris

momenti, correctum, id uncinis in hunc modum [ ]

includi curavimus.

J. BLISS.

Marlebergia,
VIII. Id. Jill. A.D. MDCCCXLVIII.
 [AJ
De
LlNGUARUM
ORIENTALIUM,
praesertim
HEBRAIC.E, CHALDAICJE,
SYRIAC^E, ARABICS,
et
SAMARITANS,
PRSSTANTIA,
NECESSITATE, et UTILITATE,
quam et Theologis praestant
et Philosophis.
Per G. B.
Contenta in Epistola Dedicatoria
fusius indicantur.

LONDJNI,
Excudebat Thomas Roycroft.
1658.

[B]

id est,
Grammatica Lingua Domini nostri Jesu Christi,
SIVE
GRAMMATICA SYRIACA,
Tribus Libris tradita,
Quorum primus vocum singularum proprietatem,
Secundus Syntaxin, Tertius figuras Gram-
maticas et praxin continet.
Omnibus adeo breviter et dilucide
explicatis ut menstruo
spatio (uti Prsefatione ad Lectorem docetur)
ipsa linguae medulla exugatur.
Opera et studio
GULIELMJ BErERincii, e Coll. S. Johan.
Cantalr. (p^o^alla.
In usum Bibliorum motoykefflei luv Waltoniensium.

I Cor. 11. 1. Estate imitator-es mei, sicut et sum

ego Christi.
LONDINI :

Excudebat THOMAS ROYCROFT, et

Venales prostant apnd Octavifinum 1658.
Pulleyn.
 INSTITUTIONUM
CHRONOLOGTCARUM
LiBRT IT.
Una cum totidem
ARITHMETICES
CHRONOLOGIC^:
LIBELLIS,
Per Guilielm. Beveregium, M.A.
e Coll. 8. Joh. Cant.

01$

Tatianus, TT^O

LONDINI :

Typis Thomce Roycroft, et prostant apud Gualterium

ad insigne Capitis Episcopi, in vico vulgo vocato
Kettilby,
MDCLXIX.

[D]
2TNOAIKON,
SIVE
PANDECTJE
C A N O N U M
SS. APOSTOLORUM,
ET
CONCILIORUM
AB
Ecclesia GR.ECA receptorum ;

NEC NON
Canonicaram SS. PATRUM Epistolarum :

Una cum SCHOLIIS ANTIQUORUM singulis eorum annexis,

Et SCRIPTIS aliis hue spectantibus ;
QUORUM PLURIMA
E
BIBLIOTHEC.E BODLEIANJE
Aliarumque MSS. Codicibus mine primum edita reliqua
: cum iisdem
MSS. summa fide & diligentia collata.
Totum Opus in duos TOMOS divisum
GUILIELMUS BEFEREGIUS, Ecclesia Anglicana Presbyter,
Recensuit, Prolegomenis munivit, & Annotationibus auxit.

OXONII,
E THEATRO SHELDONIANO.
Sumptibus GUILIELMI WELLS & EOBERTI SCOTT. Bibliop. LOND.
M.DC.LXXIT.
REVERENDISSIMO IN CHRISTO PATRI AC DOMINO

D, GUILIELMO
PROVIDENTIA DIVINA

ARCHIEPISCOPO CANTUARIENSI,
TOTIUS ANGLIC PRIMATI AC METROPOLITANO,

AUGUSTISSIMO PRINCIPI CAROLO II.

M. BRITANNIA, FRANCIS, ET HIBERNI^ REGI A SKCRETIORIBUS CONCILIIS.

AMPLTSSIME PR^SUL,
Quanta sit Primitivam inter et earn, cui ipse prasides,
Ecclesiam concordia, neminem in utrimque decretis, riti-

busque vel mediocriter versatum latet, nedum Te in Us

versatissimum. Tanta nimirum est, ut nihilo fere inter

se pr&terquam tempore distinyuantur Idem enim in

.

utraque regimen, eadem fides, idem Sacramentorum nu-

merus, eademque eorum administrandi forma : iidem

etiam ritus, etedemeadem festa et jejunia :

leges,

omnia denique usque adeo eadem in utraque habentur,

xii Epistola Dedicator ia.

constituuntur , pradicantur, ut ANGLICANA jure merito

PRIMITIVA nuncupetur Ecclesia, ultimis hisce temporibus

rediviva.

Hanc, eximiam sane, laudem ac honorem malevoli,

quibus ipsa, instar Primitive itidem, circumdatur, ad-

versarii Ecclesi<$ nostrce invidere solent ; sed adimere

nunquam poterunt, quamdiu genuina primitivorum Patrum

martyrumque monumenta sarta tecta conservantur utpote :

e quibus clarissime elucescit. Quod cum istis, quorum

depravati mores puram adeo Ecclesiam aversantur, plus
nimio constet, pro diversis ipsorum ingeniis, hi quidem

spuria pro genuinis obtrudere, alii vero ipsa etiam

genuina nobis subripere moliuntur. JEt inter alia, Ca-

nones Apostolorum vulgo appellatos, non tantum non ab

Apostolis, verum nee a Primitiva Ecclesia, sed post

nescio quot secula editos fuisse contendunt, eo tantum

nomine, quod inter eos et Ecclesia nostrce constitutions

pulchre adeo conveniat.

Hoc igitur Opusculum, IN PRIMIS REVERENCE AN-
TISTES, quo vera istorum Canonum, adeoque complurium
ex Us, qui ab Ecclesia Anglicana kucusque observantur,
rituum antiquitas vindicatur, Tmm solius patrocinium
ambit, cui benignissima in lianc suam Ecclesiam Dei
Optimi Maximi Providentia, summam ittius, sub Au-
gustissimo Principe, cur am commisit. Neque enim VIN-
DICI^E CANONUM ECCLESIA PRIMITIVE majus aliunde

presidium expectare possunt, quam a Te, qui ad illam

ipsam Ecclesiam, canonicamque cjusdcm administrationem

vindicandam, omni studio ac virtute totus incumbis.
Et prceterea ante oculos positum est, quam insipida et
 Epistola Dedicatoria. xiii

ingrata hujiismodi antiquitatis, ecclesiastics prcesertim,

studia liisce diebiis videantur ; quibus scilicet niJdl fere

sapit, nisi quod novum est. Ac proinde operi de anti-

quissimis Ecclesia sanctionibus moribusque contexto, tails

necessario qucerendus et asciscendus est Patronus qui et

ipse antiquis sit moribus, atque ipsam etiam antiquitatem

contra gliscentis indies novitatis impetus et exemplo suo et

auctoritate propugnare queat.

Quapropter cum res ipsce hie tractate tantum deside-

rent, flayitentque Vindicem, utut rudis ac impolita sit

hcec mea de Us dissertatio, humittimus a Te peto t

EMI-
NENTISSIME PRJBSUL, ut e am singular i ilia, qua me soles,
humanitate compreJiendas, et sub nominis Tui splendors in

lucem prodire patiaris, tanquam perpetuum Tua erga

me benevolenti(B, meteque vicissim erga Te observantice

His suppliciter, ut par est, ac demississime imploratis,

veritus ne, si longius excurrat oratio, in publica peccem
commoda, nihil prceterea addam, nisi vota precesque ar-
dentissimas, ut Qui Te per varios casus,per tot discrimina

Sibi constantem, rebusque omnibus, cjequis iniquis, majorem

prtestitit, et jam tandem ad ipsum sacerdotii apicem per-

duxit, Is etiam consiliis Tuis adsistere, cceptisque aspirare

pergat\ omnia cujusque generis, quibus Te dignatus est,

dona conjirmet, augeatque ; inimicos Tuos, ut eosdem atque

Suos, vel convertat, vel coerceat ; Teque in Sui gloriam,

in Ecclesice 8u& salutem, in Serenissimi Regis honorem, in

rcgnorum ejus pacem, in omnium bonorum gaudium, salvum

perdiu incolumemque conservet ; et sero, verum aliquando

tamen, a Cantuaricnsi ad ccelestem Te thronum transferat.

xiv Epistola Dedicatoria.

Ita emu omnibus Ecclesice Anylicance, Primitive, Cat/to-

licce vere amantibus, Deum Patrem, in potentissimo unici

Ipsius Filii, nostrique Salvatoris JESU CHRISTI Nomine

comprecatur,

Paternitati Tuye

Devotissimus,

Guilielmus Bevereg ms.

 PROCEMIUM,

Eo temeritatis delira hac nostra aetate deventum est, ut

nihil propemodum in ipsa sit religions Christiana,
quod non
vel privatim in dubium, vel in controversiam publice vo-

catur. Usque adeo ut ea etiam,quae per multa retro secula,

et ab ipsis Ecclesiae primordiis,

ubique recepta fuerunt, dog
mata ritusque, hisce demuni nostris diebus in discrimen
veniant, et perinde oppugnentur, ac si nos primi essemus
Christian!, omnesque majores nostri nudum Christi nomen
prae se tulissent, et praeterea nihil : vel saltern ac si in gra-

vissimis perpetuo erroribus versati fuissent, quicunque

divulgatam in Evangelio fidem antehac amplexi sunt.
Nimirum novissimis hisce temporibus nova jactantur lu-

mina, nova ac majora Spiritus Sancti dona simulantur :

ideoque novae credendi, novae orandi, novae praedicandi,

novae omnium ecclesiasticarum administrationum peragendi
formulae finguntur indies, et celebrantur. Et, quod absur-
dissimum est, ipsa etiam novitate nihil modo antiquius
habetur, sed quo quid magis novum est, eo pluribus et

magis placet et solicitius propugnatur. Hinc illae

lachryrnae !

Hinc tot horrenda in Ecclesia schismata ! Dum singuli

enim ingeniis, vel petulantibus potius suis plus nimio indul-
 xvi Prooemium.

gentes phantasiis, novitatibus in religionem inveliendis

student, omnes, prae infinita opinionum diversitate, in con-

traria scinduntur studia et factiones.

II. Quod si nosmet tandem

aliquando recolligamus,
resque ea, qua par animi temperantia et aequitate per-
est,

pendamus, statim patebit, nos qui hanc aliasque circum-

jacentes raodo incolimus regiones, nee primes esse nee solos
Christi cultores, sed exiguam tantum partem magni illius

corporis, cujus Caput est Christus ; utpote quod summa Dei

misericordia in omnes terrarum fines diffusum est, et ab
ipsis Apostolorum temporibus semper fuit adeo ut nulla :

sit aetas, nee ulla fere regio, qua non plurimi per earn, quam
nos profitemur, fidem coelorum potiti sunt. Secundum haec,
si
praegrande hoc omnium cuj usque seculi Christianorum
corpus, quod Catholica sive universa Ecclesia vulgo appel-
latur, ut ubique et semper constitutum, attente perlustremus,
certa quaedam, quasi communia, in eo deprehendemus prin-
cipia, quae totum percurrunt, omnesque illius partes et sibi
invicem et Capiti connectunt. E quibus primum, illudque
e quo caetera oriuntur, est, Sacram Scripturam, sive Vetus
Novumque Testamentum, divinitus esse inspiratam. In hoc
omnes ubique Christian! consentiunt, semperque consen-
serunt quorum propterea nee societate nee nomine dignus
;

censetur, qui illud negat. Verumenimvero haec Sacra

Scriptura etiamsi in iis, quae ad cuj usque salutem absolute
sunt necessaria, praeceptis clarissima sit et omnibus mani-
festa, quantum tamen ad doctrinam spectat et externam
Ecclesiae disciplinam, ea, pro ipsa sua altitudine, non uno
vine. Lirin. eodemque sensu ab omnibus accipitur, sed divina ejusdem
adv. Hseres.

mb pat
C
tom*
e l9 ma a ^lter atque ahter alms atque alms interpretatur, ut
x.p. 103, coi.
p ene ^ wo j homines sunt, tot illic sententice erui posse videantur :

ut observavit olim Vincentius Lirinensis, et ex haereticis ac

schismaticis satis superque constat, qui nempe singuli

pravas suas opiniones praxesque e Sacris Scripturis suo

 Proosmium. xvii

inodo interpretatis eliciunt. In hujusmodi itaque rebus si

non errandi nee ofFendendi certi esse velimus,

imprimis pro-
cul omni dubio cavendum est, ne privatis nostris aliorumve

opinionibus aut conjecturis pertinaces nimis adhsereamus,

sed nobiscum potius recolamus, quid universa Ecclesia, vel
maxima saltern pars Christianorum de istis senserint, et in
ea acquiescamus sententia, in quam Christian! per omnia
secula consenserunt. Quemadmodum enim omni in re

Consensus omnium vox natures est. ut ait Cicero : sic etiam Tuscui.
Qusest. lib. i.

in hujusmodi rebus consensus omnium Christianorum vox

[cap> 15>:i

Evangelii merito habeatur. Multa autem sunt, quse, licet

in Sacris Scripturis expresse ac definite non legantur, com-
muni tamen omnium Christianorum consensione ex iis

eruuntur. Exempli gratia, Tres distinctas in Sacrosancta

Trinitate Personas venerandas esse, Patrem, Filium, et

Spiritum Sanctum, hosque singulos verum esse Deum, et

tamen unum tantummodo esse Deum : Christum 6edvQguKov

esse, vere Deum, ac vere hominem in una eademque persona/

Haec et similia quamvis totidem verbis ac syllabis, nee in
Veteri nee in Novo Instrumento tradantur, de iis tamen, ut
utroque fundatis, inter omnes semper convenit Christianos :

demptis tantummodo paucis quibusdam quorum

hsereticis,
in religione haud major habenda est ratio quam monstrorum
in natura. Sic etiam infantes sacro baptismate abluendos

esse, et sponsores ad illud Sacramentum adhibendos: Do-

minicam, sive primam per singulas septimanas feriam, reli
giose observandam esse. Passionis, Resurrectionis, et Asceri-
sionis Domini ad coelum, necnon Spiritus Sancti adventus
commemorationem per singulos annos peragendam : Eccle-
siam ubique per Episcopos a presbyteris distinctos, iisque

prselatos, administrandam esse. Hsec et alia hujusmodi

nusquam in Sacris Scripturis diserte ac noininatim prseci-

piuntur ;
sed nihilorninus per mille et quadringentos ab
Apostolis annos in publicum Ecclesise usum ubique recepta
b
xviii Procemium.

fuerunt : nee ullam intra illud tempus invenire est Ecclesiam

in ea non consentientem. Adeo ut quasi communes sint

notiones omnium ab origine Christianorum animis insitae,

non tarn ex ullis particularibus Sacrae Scripturae locis, quam
ex omnibus ; ex generali totius Evangelii scopo et tenore ;

ex ipsa religionis in eo stabilitse natura et proposito atque ;

ex constanti denique Apostolorum traditione, qui eccle-

siasticos hujusmodi ritus, et generates, ut ita loquar, Evan

gelii interpretationes per universum terrarum orbem una
cum propagarunt. Alioquin enim non incredibile, imo
fide

vero impossibile prorsus esset, ut tarn unanimi consensione,

ubique et semper, et ab omnibus reciperentur.

III. Hisce praemissis, primo intuitu patet, quid ex iis

consequetur. Cum majorem enira omnibus, quam singulis

Christianis, et universae, quam particularibus quibuscunque
Ecclesiis fidem habendam esse nemo dubitet ;
cum plurima
etiam sint, in quae universalis Ecclesia per multa post Apo-
stolos secula consensit ; cum haec denique universalis Eccle-
siae consensio certissima sit in iis, quibus habeatur, capitibus
Sacrae Scripturae interpretatio, hiric clarissime constat, quali

quantoque usui sint antiqui Patres, aliique omnium Ecclesiae

seculorum scriptores, quamque necessario ab iis consulendi
sint, quibus, ecclesiasticas agitantibus controversial, vel sua
salus, vel pax Ecclesiae cordi est. Si nulla enim veteris

Ecclesiae commentaria, nulla Conciliorum Acta, nulla his-

toriae ecclesiasticae monumenta hodie exstarent, quantis in

tenebris circa ipsam nostram religionem versaremur? Quam
facile esset subtili cuivis haeretico, vel sceleratissimo etiam

impostori, pietatis speciem prae se ferenti, verba plerisque

dare, eosque in perniciosissimos omnium generum errores
inducere ? Quis Romanam, aliamve quamcunque, licet cor-

ruptissimam, Ecclesiam, in iis

quae non diserte in Sacris
Scripturis prohibentur, vitii aut erroris arguere potuisset ?

Uncle enim constaret, annori ea quae ibi usitantur, ab ipsis

 Procemium. xix

Apostolis tradita fuissent, et universalis Ecclesise consensu

comprobata? Quot denique etquanta cuj usque modi in-

commoda hinc exorirentur? Sed nihil est, quod iis enu-

merandis immoremur, cum inter tot tantasque imperiorum
confusiones, Ecclesiarum singularium tumultus, omniumque
rerum humanarum perturbationes, sapientissima benignis-
simaque Dei Opt. Max. providentia ita comparatum sit, ut
ab ipsis Apostolicis usque ad hsec nostra tempora nulla sit

setas, cujus ecclesiastica nobis-monumenta non conservantur.

E quibus propterea perfectam universalis Ecclesise ideam
animo concipere, et pro comperto certoque habere possumus,
quid per omnia secula admissum fuit, et quid rejectum ;

qui ritus et dogmata obtinuerunt, quae Laereses et schismata

explosa sunt et condemnata. Ex

denique, iisque solis, iis

videre de quibus doctrinis disciplinisque inter omnes

licet,

perpetuo Ecclesias convenit, et de quibus inter eas contro-

versum est adeoque quid magis, quidque minus necessarium
:

est creditu, et observatu. Quicquid enim de aliis dicendum

est, ea saltern, in quse omnes ubique Ecclesiae consenserunt,
non possunt non certissima esse, et necessario ab omnibus
etiamnum retinenda.

IV. Verumenimvero haec, de qua loquimur, universalis

Ecclesiae de quibusvis fidei articulis aut ritibus ecclesiasticis

consensio, non ex uno alterove scriptore, nedum ex uno

alterove scriptoris alicujus loco, seorsim a reliquis, sed ex
omnibus conjunctim petenda est ; vel etiam e maxima
eorum parte qui per omnia, prsesertim antiquiora, Ecclesiae
secula aliquid literis mandarunt, et de istis rebus memi-
nerunt. In omnibus enim societatibus, qualis est Ecclesia,

pars major praejudicat minori, et jus integri obtinere solet.

Q.uod major pars curice, inquit Jus Civile, effecit, pro eo ha-
betur, ac si omnes egerint.^ Imo quidem haec inter communes
1
[Pand. lib. L. tit. 1,] ad Municip. Leg. 19, [e Scsev. lib. i. Qusest. Corp.
J. C. torn. i.
p. 984.]
 xx Procemium.

juris illius regulas habetur, Refertur ad universes, quod pub-

lice fit per major cm par tern" Quod itaque vel a major! parte
statuitur, aut affirrnatur, illud Ecclesiae universal! jure ad-
scribendum est ;
multo magis quod conjunctis omnium, vel

pene omnium, testimoniis muiiitur. Ad quam quidem

classem quam plurima in re ecclesiastica facile redigantur.

Etiamsi enim singulorum per omnes aetates Christianorum

sententias nobis transmissas non habeamus, habemus tamen
quod tantidem est. Primo eteriim, ubi de universalis Ec
clesiae consensu loquimur, baud necesse est, ut ad
plebis
etiam sive laicorum opiniones respiciamus illi enim ad :

judicium de doctrina aut disciplina ecclesiae ferendum nun-

quam admissi fuerunt quippe quos pastorum suorum sen
;

tentias in omnibus, ut par est, sequi, non praeire, semper

praesumptum est. Et praeterea cum populus Episcoporum
suorum electioni antiquitus sufFragari, suumque de eligendis
testimonium praebere solerent, eo sane in doctrinam eorum
et disciplinam se consentire aperte satis ostendebant : adeo
ut quaecunque Episcopi cujusvis fuerit sententia, eadem et

populus, cui praeerat, ductus merito existimetur. Hinc itaque

consensionem Ecclesiae non
ex Episcopis
e populo, sed
vine. Lirin. eorum, e maffistris et sacerdotibus petendam esse, Vincen-
adv. Hseres.
Lirinensis recte olim observavit, Consensionem quoque
3 co1 2
c,D j
itidem (sequemur,) inquit, si in ipsa vetustate omnium vel

certe pene omnium sacerdotum [pariter~\ et magistrorum defi-

nitiones sententiasque sectemur. Et hoc quidem, universalis
scilicet Ecclesiae consensionem non ex populo, sed ex Epi
scopis clericisque petendam esse, unum est e plurimis istis

dogmatibus, in quae ipsam universalem Ecclesiam habemus

consentientem utpote quae de rebus ecclesiasticis dis-
;

sertura plebem raro adesse, nunquam autem sententiam

de istis dicere aut suffragium ferre, permisit. Neque enim
2
[Pand. lib. L. tit. 17,] de diversis lib. Ixxvi. ad Edictum. Corp. J. C.
Regulis Juris. Leg. 160, [ex Ulpian. torn. i.
p. 1026.]
 Procemium. xxi

in omnibus, quseunquam de istiusmodi rebus celebrata

sunt, Conciliis, quempiam e plebe decretis subscripsisse legi-
mus. Omnia vero per singulas setates communia Ecclesiae

negotia per solos Episcopos, et nonnullos subinde presby-

teros Episcoporum suorum loca tenentes, in Conciliis

congregates transacta sunt. Quse quidem Concilia, si in

una aliqua provincia, istam solam provincialem, sin ab
omnibus conjunctim, vel a majori earum parte celebrata
fuerint, universalem Ecclesiam repraesentarunt Per qua :
Tertuii. de
.,. rr\ IT Jejun. cap.
scilicet, ut ait Tertulhanus, et altwra quceque in commune xm. [ P .552.]

tractantur, et ipsa reprcesentatio totius nominis Christiani

magna veneratione celebratur. Hujusmodi autem tarn pro-

vincialia a singulis provinciis, quam universalia ab universa

Ecclesia, e qua cognominantur, celebrata Concilia, eorum-

que Acta et decreta quamplurima etiamnum exstant. Ex-
stant etiam satis multa singularium Episcoporum et pres-

byterorum commentaria, non quidem omnium, sed eorum

tamen, qui per singula secula doctissimi fuerunt, et dogma-
turn, rituumque ecclesiasticorum callentissimi. quibus E
omnibus communes et omnium et singularum Ecclesiarum
sententias clarissime, si
quid aliud, videre licet, adeoque
certissime colligere, quid nobis de istis rebus sentiendum
sit. Etiamsi enim demus dubium esse, annon alii, qui
vel nihil scripserunt, vel quorum scripta non supersunt,
aliter fortasse senserint, cum id tamen non constet, (et non
constare in hujusmodi causis idem plane sit ac non esse,)

quicquid omnes vel major pars eorum, quorum genuina

nobis relicta sunt opera, tanquam in commune docuerunt,
pro communi et constanti Ecclesise universalis doctrina
sine dubio habendum est. Praesertim cum ipsa etiam uni
versalis Ecclesia se in earn, quse in antiquis Conciliorum

Patrumque scriptis conservatur, doctrinam consensisse,

abunde satis ex eo demonstrarit, quod ista, quibus conti-
netur, scripta nobis, Deo ita disponente, conservarit : alio-
xxii Procemium.

rum interim, qui aliter senserunt, commentariis tanta ob-

livione obrutis, ut vix notnina eorum posteritati transmissa
sint. E
quibus omnibus breviter et summatim praemissis,
legitime concludamus, omnia et Patrum singularium opus-
cula, et Synodomm tarn provincialium quam universalium
Acta et montimenta, quae hodie exstant, imprimis, huic

magno sane et eximio, usui ex iis pro

nobis esse, quod
certo et explorato habeamus, quid Ecclesia universa de
necessariis fidei articulis et ritibus ecclesiasticis semper
crediderit et praedicarit, adeoque quid semper in Ecclesia
credendum et prsedicandum sit. Nemini enim dubium esse
potest, quin universalis Ecclesiae fidei moribusque in omni
bus, quoad fieri potest, religiose insistere, et tutissimum

sit, et summe necessarium.

V. Sed dicat forsitan non nemo, c
Patres et seorsim

singulos, et conjunctim plures in variis religionis capitibus

erravisse ; eosque inter se aliquando dissentire, et quidem
interdum de rebus magni moment!. Haec, fateor, contra

antiques Ecclesiae Patres eorumque in ecclesiasticis contro-

versiis dijudicandis auctoritatem non ita pridem objecta
fuerunt. Sed utrum vera sint an falsa non opus est hie
disputemus. Etsi enim verissima esse concedamus, nullum
tamen ex iis contra nostram de Vero Usu Patruin sen-
tentiam exsculpi potest argumentum. Quippe qui de Patri-
bus non singulis seorsim, sed omnibus conjunctim loquimur.
Ac proinde, quotquot errores in uno pluribusve deprehensi
fuerint, et utcunque etiam in nonnullis, magni fortasse

momenti, rebus inter se dissentiant, vel saltern dissentire

videantur, nostra tamen sententia firma satis stabilisque

manet, quandoquidem multa sunt nihilominus, de quibus
inter omnes omnino Patres convenit, plurima in quae major

eorum pars consensit. Quaecunque autem inter eos non

nullis de rebus commotae fuerint dissensiones, summae eorum
in istis, de quibus consentiunt, auctoritati nihil detrahunt,
 Procemium. xxiii

sed earn potius

egregie confirmant. Ex eo enim, quod in
aliis dissenserint, luculentissime constat illos ea, de quibus

consenserunt, non ex pacto et conventu, non ex inita fac-

tione, aut consociatis consiliis, neque ex privatis denique
suis ipsorum opinionibus tradidisse, sed nude et sincere

tanquam ex communi universalis Ecclesise sensu ac tra-

ditione. Et quidem, utut in aliquibus minus necessariis
tarn fidei quam disciplines capitibus aliquantulum inter se
dissideant antiqui Patres, plurima tamen summo ab omnibus
concentu recepta perspicuum est, ut oculis judicare
fuisse, ita

possimus. Multa enim videmus ab universali Ecclesia in

Conciliis vere CEcumenicis definita
multa plurium, multa ;

omnium Ecclesise scriptorum consensu comprobata multa ;

denique, de quibus nulla antiquitus mota est controversia.

E quorum numero nonnulla a nobis supra commemorata
sunt ; quibus et alia quamplurima accenseri possunt ea ;

praesertim, quae licet in SS. Scripturis non definite prae-

scripta fuerint, a piissimis nihilominus prudentissimisque

Ecclesise Anglicanae reformatoribus retenta sunt,

VI. Enimvero cum hsec nostra Ecclesia Anglicana per

diutinam cum Romana communionem consimiles labes con-

traxerat, quibus necesse erat repurgaretur, qui egregium

illud etpernecessarium opus suscipiebant, veriti ne, aliorum
instar, ab uno ad alterum extremuin ruerent, ea quidem
tarn dogmata, quam caeremonias, quae Ecclesia Romana de

novo pedetentim superinduxerat, e medio tollebant, et pe-

nitus, ut par erat, abrogabant. Verumtamen, quaecunque

ab omnibus ubique Ecclesiis semper credita ac observata
fuerant, ea simul abolere, sumrna illis religio erat. Probe
enim sciebant, omnes particulares Ecclesias ad universalem
accommodandas esse siquidem juxta generalem illam et
:

vulgatam ethicorum regulam, Turpis est pars omnis toti

non congrua. Hinc itaque prirrii particularis hujus Ec
clesise reformatores totam reformations ab ipsis susceptae
xxiv Procemium.

lineam secundum totius sive universae Ecclesiae normam

dirigebant ;
ea sola abjicientes, quae universal! Ecclesiae vel
inaudita fuerant, vel rejecta ;
ea vero religiose admodum
retinentes, quae universalis itidem Ecclesiae consensu corro-
borata videbant. Quo factum est, ut licet non cum Ro-
mana nee cum quibusdam particularibus Ecclesiis, ut
aliis

hodie constitutis, tamen cum universal! et Catholica Ecclesia

constantem communionem habeamus ; cujus scilicet nostra,
ut Deo adsistente primo constituta, et, Eodem miserante,
adhuc conservata, perfecta est idea ac repraesentatio.
VII. Caeterum, ne longius a proposito digrediamur, ubi
de Ecclesia universal! ejusque consensu verba facimus, po-
tissima sineomni dubio primitivae ratio habenda est utpote :

quae licet pars tantum sit universae, puriorem tamen sin-

cerioremque fuisse partem inter omnes constat. Idem enim

Ecclesiae, quod rei cuique publicae, accidit, ut vetustis scilicet
in desuetudinem paulatim abeuntibus, nova pro luxurianti-
bus hominum ingeniis instituta excogitentur. Quod quidem
in religione ante omnia cavendum est. Inter omnes enim
Christianos convenit, Apostolicam, ut ab ipsis Domini Apo-
stolis divinitus inspiratis constitutam, et ab illis adhuc viven-
tibus administratam, omnium purissimam fuisse ac perfectis-
simam Ecclesiam. Quin nihil etiam communi Christianorum
fidei magis absonum videtur, quam doctrinam aut disci-
plinam ab Apostolis institutam, a proximis ipsorum suc-
cessoribus corruptam fuisse, vel quovis modo immutatam.

Omnes enim confitentur Apostolos fidissimos fuisse viros,

ac proinde nullos sibi in successores ordinare voluisse, nisi

quorum fides et integritas ipsis probatissima esset. Prirni

itaque Apostolorum successores Ecclesiam, cujus regendae

cura ipsis commissa est, illibatam baud dubie et incorruptam
conservarunt, atque eodem etiam modo suis ipsorum suc-
cessoribus tradiderunt, hique aliis, et sic deinceps, ut nihil
dubii esse possit, quin, per duo saltern vel tria ab Apostolis
 Procemium. xxv

secula, Ecclesia in primitive suo vigore, atque, ut ita loquar,

virginitate floruerit, eodem nimirum statu, quo ab ipsis

Apostolis relicta fuit ;

nisi quod novae subinde haereses istis

etiam diebus erumperent, quibus Ecclesia exercitata quidern

fuit, sed minime corrupta: baud magis scilicet, quam Ec

clesia vero Apostolica ab istis hseresibus depravata fuit, quae
Apostolis adhuc superstitibus eraergebant. Vix citius enim
exortas sunt, quam ab Ecclesia Catholica rejectaa. Quibus
propterea non obstantibus, universa, quse secuta est, Ecclesia,

primitivam illam pro purissima semper habuit, et in omni

bus, quae postea coortae sunt, hseresibus refellendis, ad earn

tanquam ad aliarum regulam appellavit. Si quis enim

aliquid novi vel in doctrinam vel disciplinam Ecclesiaa in-
ducere conatus est, qui ei se opposuerunt, tarn singulares,
quam plures, una congregati Patres, argumenta sua, ut e

SS. Scripturis, sic etiam e primorum Ecclesiae seculoruin

dogmatis et traditionibus petierunt. Hoc in omnibus fere

Conciliorum Actis, et Patrum singularium comnientariis

videre licet, ubicunque videlicet ecclesiasticaa controversiae

agitantur. Et quidem nihil adhuc rationi magis con-

sentaneum est, nibil etiam magis optandum, quam ut omnes
hodiernse, ubi ubi constitutes, particulares Ecclesise, ad pri-
mitivae exemplar reformarentur. Hoc enim modo quaa-

cunque posterioribus seculis irrepserunt corruptelaa foras

illico
projicerentur ;
autem vigorem suum
in pristinum
restituerentur, qusecunque ad veram Ecclesiaa Christianas

constitutionem requisita sunt.

VIII. Quinetiam nee impossibile cuipiam, nullo praeju-
dicio laboranti, videatur,veteris Ecclesiaa mores ritusque

investigare. Ea quippe est, semperque fuit Dei Opt. Max.

in Ecclesiam Suam benignitas et dementia, ut viros unde-
quaque doctissimos ad res Ecclesiae conscribendas per
singula etiam antiquiora Christianismi secula incitarit,

eorumque scripta usque ad hanc nostram aetatem sarta tecta

 xxvi Procemium.

conservarit : adeo ut Ecclesiam primitivam accurate in iis

delineatam prae oculis semper habeamus, eamque etiam

novissimis hisce diebus tanquam praesentem perlustrare, et

contemplari possimus. Ne longius enim ab Apostolis

abeamus, quot, quantaque volumina tribus prioribus post eos

seculis elaborata etiamnum exstant? Eusebius Caesariensis,
S. Athanasius Alexandrinus, Hilarius Pictaviensis, Optatus

Milevitanus, Cyrillus Hierosolymitanus, Basilius M._, Gre-

gorius Nazianzenus, Nyssenus, Epiphanius, Ambrosius
et

Mediolanensis, Hieronymus, Theophilus Alexandrinus, Ruf-

finus, Gaudentius, Aurelius Prudentius, Augustinus Hippo-
nensis, Marius Mercator, Chrysostomus, Severus Sulpitius,
hi omnes, aliique complures, ante quartura a nativitate
Christi, quod idem fere est ac tertium ab Apostolis, elapsum
seculum claruerunt, resque Ecclesiae et aetatis quisque suae,

posteritati fuse descriptas tradiderunt. Eodem etiam cur-

rente seculo prseter plurima provincialia, duo ab universal!
Ecclesia celebrata sunt Concilia, primum Nicaeae anno
Dom. CCCXXV., alterum Constantinopoli, anno Dom.
CCCLXXXI. E quibus proinde omnibus istius seculi

monumentis inter se collatis facillimurn est cuivis eruere,

quid ab Ecclesia tunetemporis ubique receptum erat,

adeoque quid ab ipsis Apostolorum temporibus obtinuerat :

utpote a quibus ad istum seculum inchoatum, ducenti dun-

taxat anni plus minus effluxerant. Omnem autem fidem
excedit, ut quippiam tarn exiguo temporis spatio per uni-
versum terrarum orbem propagaretur, quod non aliquo
saltern modo ab ipsis Apostolis traditum ac disseminatum
fuerat. Praesertim cum per totum illud spatium universa
Ecclesia fere continuis persecutionibus exercitata esset, adeo
ut una congregari et consilia consociare nunquam potuisset,
ante annum Dom. supradictum CCCXXV. Quin isto etiam
anno Nicaeae congregata nihil novi instituit, sed antiques
can.Nic.vi. tantum mores servandos esse decrevit, ra d^a/a, inquit,
 Procemium. xxvii

edy x,$are<Tu.
Unde constat totam istius seculi Ecclesiam in
earn consensisse opinionem, quae omnes in religione novi-

tates condemnat : ac propterea nihil dubii esse posse, quin

longe antea vulgo ubique receptum fuisset, quicquid ab

et

universal! Ecclesia isto seculo usitatum erat. Quod tamen

manifestius adhuc evadet, si vetustiora ilia consularaus

monumenta, quae medio inter Apostolos et Concilium Nicae-

num tempore edita sunt. In quibus scilicet eadem plane
doctrina, eademque disciplina praedicatur, quam ab universa
Ecclesia isto seculo receptam fuisse patet. Quod ut om
nibus constaret, Deus Opt. Max. Ecclesiae suae in terris

militant!semper prospiciens, etiam antiquissimos illos com-

mentarios incolumes integrosque nobis servavit. Adeo ut

nirificam Ejus bac in re providentiam nunquam satis ad-

nirari possimus: primo quidem quod tot libri adversis adeo
AC turbulentis temporibus a Christianis conscriberentur ;
et

deinde quod post tot revolutionum labyrinthos usque ad

nostram aetatem pervenirent. Etiamnum enim habemus
egregia sane opera Lactantii, Arnobii, Dionysii Alexandrini,
Gregorii Thaumaturgi, et D. Cypriani, qui secundo post
Apostolos labente seculo, adeoque ante consessum Nicaenum
claruerunt : habemus ampla satis volumina ab Origene,
Clemente Alexandrine, et Tertulliano eodem ineunte seculo

conscripta ; quibus aequalis aetate fuit et Minutius Felix.

Habemus insuper ecclesiastica
Irenaei, Tatiani, Theophili

Antiocheni, Athenagorae, et Justini Martyris monumenta,

proximo post Apostolos seculo elaborata, et aliorum com-

plurium fragmenta ecclesiasticae Eusebii bistoriae interserta.

Habemus denique veneranda admodum S. Polycarpi, Ig-
natii, et Clementis Romani (fortasse etiam et Hermae) opus-

cula, qui omnes cum ipsis Domini Apostolis conversati sunt.

Adeo ut admirabilem quandam rerum ecclesiasticarum con-
tinuationem seriemque ab ipso Apostolico ad quartum
seculum, usque ad hsec nostra tempora, a
et sic deinceps,

doctissimis cujusque aetatis viris contextam habeamus, unde

XXV111 Procemium.

perpetuum ac unanimem uriiversalis Ecclesise tarn in doctrina

quam disciplina consensum nobis hodieque haurire licet.
IX. Quantum porro ad externam Ecclesise primitive
disciplinam spectat, ea, magna saltern ex parte, in Codicem
Canonum qui Apostolorum nomine vulgo nuncupantur,
antiquitus collecta fuit. Istos enim Canones ante Con

cilium Nicsenum sancitos editosque fuisse, nemo unquam

ante nostram setatern dubitavit. Quin potius plurimi eos ab

ipsis Apostolis, quorum nomen prseferunt, constitutes, et a

Clemente Romano, eorum discipulo scriptos esse arbitrati
sunt. Sane omnes fere Grseci per mille retro annos et
amplius in earn sententiam convenerunt. Nonnulli etiam e
Latinis, ut Franciscus Turrianus,
3
Lambertus Gruterus, 4

3
Interrogemus ergo istos, qui
["
cum essent Hierosolymis post decre-
Canones Apostolorum negant, an ne- tum illud de cessatione legalium fac-

gent etiam hoc,

gravissimus quod tum, tune enim multi Episcopi con-
auctor, et Apostolorum discipulus nar- venerant, quos Lucas, ut solet Paulus,
rat et ratio ipsa per se ita esse con-
; presbyteros vocat, cum ait, Statuerunt,
vincit, scilicet conquisisse illos, ut ut ascenderent Paulus et Barnabas, et
necesse erat, una quse ad communem quidam alii ad Apostolos, et presby
utilitatem Ecclesiarum omnium, et ad teros in Hierusalem super hac quses-
correctionis ecclesiasticae disciplinam tione. Et paulo post, Tune placuit
spectarent ? Quod non negent, non
si
Apostolis, et senioribus, Grsece est
enim tarn alieni ab omni sensu com- presbyteris, id est Episcopis, cum
muni erunt, ut negent, quseramus ab omni Ecclesia eligere viros, et quse
eis rursus, ubi sunt ista, quse conqui- sequuntur. Cum iis igitur Episcopis,
siverunt ad communem utilitatem om cum quibus Apostoli de qusestione
nium Ecclesiarum, et ad correctionem, ilia conquisierant, de iis etiam, quse ad
sive directionem, quod proprium est communem utilitatem, et ecclesias-

regulse, utrumque enim significat $i6g- ticam disciplinam pertinebant, una

6u<ris, quo verbo usus est Clemens. conquisierunt ; tradideruntque regulas,
Aut quorsum ilia conquisita sunt, si quas Clemens Romanus Canones ec-
nobis non sunt tradita ? aut, si tra- clesiasticos sanctorum Apostolorum
dita sunt, ubi ilia sunt, si Canones vocat ;
et sanctus Zepherinus consti-
ecclesiastici, quos Clemens per sermo- tuta Apostolorum et LXX. sententias."

nem abnobis descripsit,

eis traditos Turrianus pro Canonibus Ap. lib. i.

non sunt eorum Canones ? Sed veni- cap. 16, pp. 62, 63.]
amus jam ad Epistolam Zepherini, et 4
["
Nam et hos vere equidem ab
ad LXX. illas sententias, quas dicit
Apostolis constitutes, a beatoque Cle
Sanctos Apostolos cum plurimis Epi- mente conscriptos esse, multis et certis
scopis prsefixisse. Quod quidem mirifice adducor argumentis ut credam."

convenit cum quod idem Clemens

eo, Lamb. Gruterus, in Prsef. ad Clemen
scribit, conquisisse illos una ad utili tina : De Canonibus. Col. Agripp.
tatem communem et correctionem, 1570.]
 Procemium. xxix

6
Lindanus,
5
Salmeron, aliique eandem amplexi sunt. Qui
modestissime vero de antiquis hisce Canonibus locuti sunt,
eos secundo saltern tertiove gerse Christianse seculo, adeoque

ante Concilium Nicaenum, conditos collectosque asseruerunt.

Ita e recentioribus senserunt eruditissimi viri Josephus Sca-

liger,
7
Gabriel Albaspinaeus,8 Petrus de Marca, 9 Henricus
Hammondus, 1
vel, ut semel dicam, omnes ante Jo. Dallseum

qui ipsis eos Apostolis abjudicarunt. Neque enim ipse

D. Blondellus iis eximendus est, quippe qui Canones qui Blond. A PO I.
pro Sentent.
Apostolorum dicuntur, circa annum Dom. CCLXXX. conditos, f^
^
ron p -

diserte affirmavit. 2 Et quamvis Jo. Dalleeus vir sane doc-

tissimus, et inter suos celeberriraus, aliis omnibus se unum

5
["
Anno Dom. Christ! Jesu a in sect, in Computum vEthiopicum,
nativitate Apostolorum Canones
L. p. 683, C, D.]
certo Apostolici." W. Lindanus in 8
["
Quod efficit, ut credam id esse

Chronologia SS. Eccl. Christ. Patrum verissimum, quod ante dixi, Canones
Scriptorumque, libro primo Panoplise istos nihil esse aliud quam Breviarium

Evangelicse prsefixa.Conf. etiam lib. et Epitomen private rum Conciliorum,

iii.
cap. 3, p. 74.] et rerum ab Episcopis privatis sanci-
6
["
Et probabile est admodum tarum, qui Ecclesias Grsecas ante Con
tune fuisse Canones Apostolorum ad cilium Nicaenum administrarunt."

recte gubernandam ecclesiam consti Gabrielis Albaspinsei de veteribus Ec-

tutes Quod vero hi sint clesise Ritibus Observationum Libri
LXXXV. Canones per Clementem duo. Lib. i. Obs. 13, pp. 87, 88. Lut.
conscript!, qui communiter Concilio- Par. 1623.]
9
rum libro prsefiguntur, alio hujus libri ["
Difficile est in tarn alto veterum
commodiori loco, si non fallor, abunde scriptorum silentio tempus hujus col-
demonstro ;
etiamsi a quibusdam te- lectionis indagare, quam tamen certum
merarie ut Apocryphi rejiciuntur." est Concilii Nicseni tempora anteces-
Salmeronis Commentarii in Evangeli- sisse." Petrus de Marca de Con
cam Historiam, torn. xii. tract, xliv. cord. Sacerd. et Imper. lib. iii. cap. 2,
(In ilia verba ;
Tarn placuit Aposto sect. 5, p. 131. Paris. 1669.]
lis ... salutem/ &c. Act. xv.)
1
[An Answer to the Animadver

p. 301. Col. Agripp. 1604.] sions on the Dissertations touching

7
["
Rursus neque sanguinem come- Ignatius s Epistles, and the Episcopacy
dunt (^Ethiopes), neque fagidx&irov in them asserted. Chap. i. sect. 1 ;

aut morticinium. In quo falso etiam apud Hammondi Opera, torn, ii.]

lev&Kt^oirtt insimulantur, cum hoc sit 2

["
Imminutam per conditos circa
ex vetustissimo ritu. Ut in Canone A.D.CCLXXX. qui Apostolorum dicuntur
LV. eorum, qui dicuntur Apostolo Canones presbyterorum omnium potes-
rum." J. Scaliger de Emend. Temp. tatem." Blond. Apol. pro Sent.
Hieron. p. 317. Amst, 1646.]
 xxx Procemium.

opposuerit, et in tertio de Pseudepigraphis libro, toto contra

Canones Apostolorum conscripto, eos non nisi quinto adulto,
nail, de imo cxeunte, seculo exstitisse, publicarique coeptos esse con-
Pseud. lib.
Hi
685
P 21 tamen apud omnes non evicit. Sed post librum
tenderit, id
istum a clarissimo viro anno Domini MDCLIII. editum,

aeque ac antea, media ilia apud plerosque adhuc praevaluit

sententia, quae Canones hosce secundo tertiove aerae Chris

tianas seculo constitutes editosque judicat. Ut de aliis

autem, quos plurimos tarn e Gallia quam ex Anglia nostra,

gravissimos in hac causa testes evocare possumus, in prae-
senti taceamus, duo illustrissimi viri, Petrus Gunning, et
Joannes Pearson, ambo non ita pridem sacrosarictse Theo-
logiae in Academia Cantabrigiensi Professores, mine autem
Episcopi, ille Ecclesiae Eliensis, hie Cestrensis, dignissimi,

hanc suam opinionem non tan turn verbo sed et scriptis

tradiderunt. Ille nimirum in pererudito isto ac onini anti-

quitate refertissimo De Jejunio Antepaschali, opere, quod

anno Domini MDCLXII. Anglice edidit, e quo me, in ista

controversia occupatum, plurimum profecisse, lubens gra-

tusque fateor. In isto enim opere vir spectatissimus, ut

antiquae religionis pariter ac doctrinae exemplar, de secunda

p. 40. post Apostolos centuria verba habens, haec dicit, In secunda
annorum centuria post ultimum Apostolorum (filiorum thalami)
primum laudo Canones Apostolicos dictos, non ita dictos quod
ab ipsis Apostolis, sed quod ab Apostolicis Episcopis, (qui
haud raro lingua veterum AcroVroXo/, teste Theodoreto, aliisque,

appellati sunt) ut proximis sive propinquis Apostolorum suc-

cessoribus conditi fuerint. Quorum primos quinquaginta
Canones centuria prcecedenti constitutos fuisse probabile est,
ut ultimos triginta quinque hac sive secunda centuria (si exci-

piamus solummodo ayvapov Iw/jSXjj^a, sive assumentum ultimo

corrupte additum). Haec ille, in libro isto, quern, novem
post Dallaeanum de Pseudepigraphis publicatum annis, suo
nomine dignum emisit. Alter autem, vir egregie itidem,
 Procemium. xxxi

ut omnibus notuin est, doctus, et in antiquitate ecclesiastica

exercitatissimus, Canones Apostolorum vulgo dictos a Con-

cilioEphesino, a Constantino M. Imp., ab ipsa Synodo
Nicsena, et ante earn ab Alexandro Ecclesiae Alexandrinae

Episcopo laudatos, ac proinde ante priniam illam univer-

salem Synodum editos fuisse, fuse doctissimeque contra
Dallaeum demon stravit : in Vindiciis scilicet Epistolarum Part. i. cap.
4, pp. 51, 52
U C
S. Ignatii. Quod eximium opus eodem quo Anno-
tern pore, ptt AP to
P
tationes nostrae in Pandectas Grsecorum Canonum, hoc est 278-28b3

anno Domini MDCLXXII. primum in lucem prodiit,

adeoque undevicesiino anno post divulgatum Dallaei librum

de Pseudepigraphis Apostolicis. Hi igitur, aliique com-
plures, quos recensere nihil negotii esset, viri undequaque
doctissimi nihil in isto Dallaei opusculo invenire potuerunt,

quo in ejus de Canonibus Apostolorum opinionem duce-

rentur :
sed, posthabitis omnibus illius argumentis, Canones
istosnon modo ante quintum adultum, verum etiani ante
quartum inchoatum seculum, sive ante Concilium Nicaenum
conditos editosque fuisse nobiscum arbitrati sunt. Neque
inter omnes illos eruditos viros,qui aliquid hucusque
literis mandarunt, quempiam adhuc videre contigit in
Dallaeanam istam de hisce Canonibus sententiam descen-
dentem, praeter unicum istum Anonymum scriptorem, qui
Observationes in nostras Annotationes nuper ediclit. Is

autem non inodo novitiam istam opinionem amplexus,

verum et eandem defendere, atque ita hoc venerandum

antiquitatis ecclesiasticae monumentum nobis eripere, pro

virili parte conatus est.

X. Quandoquidem igitur ad perpetuum Ecclesise univer-

salis consensum de quibusvis fidei articulis ritibusve investi-

gandum, permagni interest, semperque intererit, Ecclesiaa

primitives doctrinam ac disciplinam accurate intelligere,

grande nobis operse pretium visum est, in Canonum istorum,
quibus Apostolorum nomen per multa retro secula prsefixum
xxxii Procemium.

fuit, antiquitatem inquirere, et expendere, annon illi

pri-
mitivEe ante Concilium Nicsenum Ecclesise disciplinam nobis

exhibeant. Quod quidem in Annotationibus primo fecimus,

probavim usque librum, quo isti Canones continentur, Co-
dicem Canonum Ecclesise Primitives jure merito nuncupari
posse. Hocque, ut modo ostendimus, conjunctis doctissi-

morum quorumque sententiis comprobatur. Siquidem vero

eruditus ille, quern supra memoravimus, Observator, hanc,
non tarn nostram quam communem omnium pene doctorum,
sententiam refellere, et novitiam istam a Dallseo primo ex-

cogitatam adstruere molitus est, hinc totam hanc quaestionem

hoc volumine, in tres libros distribute, de integro pertrac-
tare necessarium duximus. Et primo quidem in libro anti

ques hosce Canones non tantum ante quintum adultum,

verumetiam quarto ineunte seculo passim laudatos fuisse,
ex indubitatis veteruin testimoniis demonstravimus et ;

quascunque contra testimonia a nobis allata vel ipse

Dalleeus, vel post eum Observator objecit exceptiones, eas

omnes plenissime, ut opinor, solntas dedi. Adeo ut nihil

ab erudito Observatore contra Annotationes nostras dictum

fuerit, hie non respondetur
cui nisi quod
conjecturam
;

nostram, de Clemente non Romano sed Alexandrine horum

Canonum collectore, ab ejus exceptionibus vindicare omi-
simus, propterea quod earum infirmitas primo cuivis intuitu
satis pateat, quod hsec alia sit quaestio ab ea quam hie

tractamus, et denique quod hanc non tan quam sententiam

nostram, sed tanquam probabilem solummodo conjecturam
proposuimus, quae si cuilibet minus placuerit, meliorem
ille adinveniat, et nos summa gratiarum actione beneficium
ejus complectemur. Cum clarissimus autem Dalleeus ex
ipsa etiam horum Canonum materia contra eorum anti

quitatem disputaverit, contenderitque plurima in iis decreta

veteri Ecclesise incognita fuisse ac inaudita, hinc in se-

cundo libro singulos hujusmodi Canones a doctissimo viro

 Procemium. xxxiii

impugnatos defendimus, et nihil in iis constitutum esse pro-

bamus, quod non in primitive ante Concilium Nicaenum
Ecclesiae doctrinam ac disciplinam ad amussim quadrat
Summam vero curam in istos Canones intendiinus, quorum
gratia tota collectio oppugnata videtur, in istos scilicet qui
de Episeopis, de Metropolitanis, et de statis Ecclesiae
jejuniis
agtmt. De Episcopis, fateor, multi exstant eruditissiuii

tractatus, quibus eos ab ipsis Apostolis supra presbyteros

constitutos fuisse extra dubium efficitur. Sed nihilominus,
cum Dallaeus pariter atque Observator stylum suum contra
hos Canones eo praecipue exercuisse videatur, quod Episco-

porum eminentia ac auctoritas toties in iis commemoretur,

causae a me susceptse ratio postulavit, ut nee istam quaes
tionem penitus intactam relinquerem. In qua tamen con-
troversiadiscutienda, ut et per totum etiam opus, intra
ultimam antiquitatem me continui. Quandoquidem denique
doctissimus Dallaeus de statis Ecclesiae jejuniis singularem
librum edidit, quo eorum antiquitatem, de qua sola hie
disputamus, elevare conatus est, Line plura de illis disserere
coactus fui, quam quae in unum caput commode referri

poterant. Ac propterea de iis in tertio libro seorsim

agimus.
X. Sed nonnulli, ut aiunt, e fratribus nostris Ecclesiae in
Gallia reformatae moleste ferunt, quod Ecclesiae nostrae

Anglicanae, reformatae utique, filii eruditas Jo. Dallaei rou

poMagirw lucubrationes impugnaverint. Verum facilis est

et prompta responsio. Nos enim contra doctissimum ilium

virum alia de causa non disputamus, quam ut nostram
defendamus Ecclesiam, earn scilicet, quae ab ipso illo Jo.
Dallaeo, digne ac meretur, saepe commendata fuit. Prae-
sertim ubi haec ab eo dicta sunt, Anqlicanam eqo Eccle&iam Dan. de
. . Cult.Rel.
exoticis, pravis, super stitiosis cultwus, erroriousque aut impiis Latin - lib - u -

aut periculosis egregie ex Scripturarum coslestium norma 98l]

pur-
gatam, tot illustribus martyriis
tamque probatam, pietate in
 xxxiv Pro&mium.

Deum, in homines caritate, laudatissimisque bonorum operum

exemplis abundantem, Icetissimo doctissimorum ac sapientissi-

morum virorum proventu jam a reformationis principio ad
hodierna usque tempora florentem, equidem eo, quo debui, loco
ac numero habui hactenus, ac dum vivam habebo : ejus honos,

nomen, laudes semper apud me manebunt. Testes mece hujus

de prcestantissima ilia Ecclesia existimationis possum laudare

non paucos, neque contemnendos viros, etiam prcecipuce apud

Itaque qui hac mente,

earn et virtutis et dignitatis Anstititem.

hoc animo hactenus fui, non potui nonjudicare insignem mihi

ab iis
fieri injuriam, qui mecum
agant quasi de Britannica sic

vel Ecclesia vel reformatione male sentiam. Hsec ipsissima

sunt viri eruditi de nostra Ecclesia verba. Quse tamen
vera esse aliter probare non possumus, nisi ea, quae alibi

dixit, falsa esse demonstremus. Idem enim ille, qui tot

tantisque laudibus Ecclesiam nostram, et quidem jure me-
ritissimo, celebravit, aliis in locis contra omnes fere rittis ab
ea receptos ac usitatos, imo contra totam illius disciplinam,
ut per Episcopos presbyteris praelatos administratam, scrip-
sit. Nam crucis signum in baptismo a nobis adhibitum,
Daii.de contra luculentisshna antiquitatis testimonia, a majorum
Cult. Rel.

baptismo tribus primis Christianismi seculis abfuisse videri

ibid. lib. vi. asserit. 3 Genuflexionem in Eucharistia accipienda non ante
723.] an. Dom. CCC. usurpatam statuit. 4 Interrogations ac
ibid. nb. i.
responsiones in baptismo parvulorum absurditatis arguit.
c
up. 17 CPP*
89-93.] Adhaec contra jejunium Quadragesimale, quod per singulos
anno ante Pascha, necnon contra ea, quae per singulas sep-
timanas ab Ecclesia nostra celebrantur, ille totum, ut cuique

3 4
["
Nunc satis est observare, ilia [" Neque vel Justinus Eucharis-
tam multa, quse in omnibus Latini tiam describens, vel alii istius ad A.D.

baptismatis partibus occurrunt, crucis ccc. memorise scriptores genuflexos

signa, omnia a majorum baptismo tribus communicasse antiquissimos illos

primis Christianismi seculis abfuisse Christianos memorant." Dall. de

videri." DaU. de Cult. Relig. Lat. Cult. Rel. Lat. lib. vi. cap. 1, p. 723.]
lib. i.
cap. 13, p. 63. Gen. 1671.]
 Procemium. xxxv

notum librum conscripsit. Quin idem etiam singulare

est,

opus edidit, quo confirmationem meram esse baptism! csere-

moniam ac appendicem, eamque a presbyteris seque ac ab
Episcopis olim collatam atque adhuc conferri posse
fuisse,

contendit. 5
Non me latet prudentissimum virum, Sancte Dan. de
Cult. Rel.
coram Domino omnium nostrorum arcanorum conscio affirmare Jj*
1 11
^ ?
"

28
se sanctissimce illius (Anglicanse) ac vere Christiana JEcclesice

fidem vel ritus nullo, ne levissimo quidem, verbo, in tota de

Confirmations Sacramento disputatione lacessivisse, vel per-
strinxisse, ac ne ullam quidem hujusmodi cogitationem dum

illud opus scriberet, ei in mentem venisse. 6 Scio etiani eun-

dem verbis conceptis asseverare, Confirmationem, qua nunc ibid. lib. .

104 -1
utitur Ecclesia Anglicana, multo melius ac sapientius, ma-

gisque ad Christianismi ingenium constitutam esse, quam quce

in veterum quarti et deinceps seculi libris olim fuisse deprehen-

ditur (quod tamen majus est quam Ecclesia nostra sibimet

unquam arrogavit.) Et quidem haec sancte adeo asserenti
plenissimam fidem non adhibere nefas ducimus. Sed nihilo-
minus quae de hoc ritu scripsit nostrae Ecclesias, utut ab
eo laudatee, planissime adversantur :
utpote quae cum veteri

Ecclesia Baptismum quidem a presbyteris, Confirmationem

vero ab Episcopis solis conferendam esse decrevit, adeoque
hanc ab illo apertissime distinxit. Porro Metropolitanorum
jura, ab Ecclesia nostra religiose conservata, novitatis in-
simulat, et Nicsena ac Antiochena Synodis baud vetustiora Daii. de
Pseud, lib.
17
facit. Quod quam falsum sit, ex us, quae de Metropolitanis
{; ggs. ]

in hoc tractatu disseruimus, abunde satis, ut opinor, constat,

5
[Dallaei de duobus Latinorum ex simo quidem, verbo disputatione nostra
Unctione Sacramentis, Confirmatione, lacessivimus, vel perstrinximus ; ac ne
et Extrema, ut vocant, Unctione Dis- ullam quidem hujusmodi cogitationem,
putatio. Genevae, 1659.] dum illud opus scriberemus, nobis in
6
I" Atqui si hsec vere mens ejus mentem venisse, sancte coram Domino
fuit, in alium quemvis potius quam in omnium nostrorum arcanorum conscio
nos calamum stringere debuit,qui affirmare possum." Dall. de Cult.
sanctissimse illius, et vere Christiana; Rel. Lat. lib. ii.
cap. 38, p. 281.]
Ecclesise fidem vel ritus nullo, ne levis-
 xxxv i Proocmium .

Ut alia hie missa faciara, in omnibus fere, quos emisit, libris,

in Episcoporum supra presbyteros eminentiam atque auc-

toritatem gravissime invehitur, nihil antiquitus discriminis
inter Episcopos et presbyteros fuisse acriter contendit,
de
pSi d iib i
Istum(l ue Episcopatum sic a presbyteratu, ut hodie Jit, et jam
capyo,
[P .
O ft m a f er ft Christianismi seculo factum est, distinctum, rem

esse, non Apostolicce, sed Ecclesiastics, adeoque humance insti-

tutionis, cum Blondello affirmat. Et veritus, ut mustea

haec opinio ullam apud eruditos fidem inveniat, si qui auc-
toritas S. Ignatii Epistolis et Canonibus Apostolorum at-
tribuatur, ambo haec veneranda antiquitatis Ecclesiastics
monumenta summis viribus adortus est ;
et Sancti quidem
Ignatii Epistolas non ante tertii seculi firiern, 7 nee Canones

Apostolorum ante quintum, illudque adultum, consarcinatos

esse asseruit. Quod si hoc commentum verum esset si
tola Ecclesiae nostrse per Episcopos administratio inera

esset, Calviniani instar fignienti, humana inventio atq ue in-

stitutio, nihil erat quod Dallaeus tantis earn laudibus dig-

naretur. Nobis sane haec maxima videtur contumelia, qua

queevis Ecclesia onerari potest. Ac proinde nulla est causa,

cur fratres nostri molestia ex eo afficerentur, quod nos
sanctissimam nostram matrem, Ecclesiam Anglicanam, ab
omnibus hujusmodi indignitatibus, pro sua quisque parte,
tueamur. Ratio potius flagitat, ut nos iniquissime fera-

mus, quod doctissimus Dallaeus tarn sanctam, tam puram,

ipso etiam judice, Ecclesiam toties lacerare eniteretur. Il

ium quidem summo ingenio, praestanti eruditione ac doc-

trina, nee minori pietate virum fuisse, et de Ecclesia re-
formata plurimis in rebus optime meritum, ultro oinnes hie
confitemur. Verum id male nos habet, quod ille contra

7
[De scriptis quse sub Dionysii esse, diu post martyrum, quibus falso
Areopagitse, et Ignatii Antiocheni no- tribuuntur, obitum ficta. Genevse,
minibus circumferuntur Libri Duo ; 1666.]
quibus demonstratur ilia subdititia
 Procemium. xxxvii

Ecclesiam Romariam disputans nostram etiain, tanquam

iisdem erroribus obnoxiam, sub communi Latinorum nomine
indiscriminatim oppugnarit, nusquam distinguens inter

eosdem ritus ut a Romana atque a nostra Ecclesia usitatos,

etiamsi plurimum interesse bene norit : id autem pessime,
quod, cum fratres nostri Gallicani notissimum baberent, a

quot quantisque domesticis inimicis Anglicanae hsec nostra,

ab ipsis passim laudata, Ecclesia ultro citroque hinc Ponti-
ficiis, illinc sectariispremitur, tamen nihilominus ipsi etiam
extranei earn una com prim ere ac debilitare conarentur.
Sed agedum procedant. Nulli enim dubitamus, quin Deus,

Opt. Max., Cujus solius praesidio confidimus, Ecclesiam

polite adeo e Sacris Ipsius Scripturis, juxta perpetuam uni-

versalis Ipsius Ecclesiae praxim et consensionem interpre-

tatis, reformatam contra omnes cuj usque modi adversa-

riorum impetus ita defenderit, ut juxta fidelissimum Domini
promissum, Ipsce inferorum portce adversus earn nunquam
prcevaliturce sint.
 CODEX CANONUM EGOLESS PKIMITIV^,
QUI VULGO

CANONES SS. APOSTOLORUM

APPELLANTUR.

UNA CUM LIBRO ET CAPITB, QUIBUS IN HOC TRACTATU VINDICANTUR ACT

ILLUSTRANTUR, SUBLNDICATIS.

Kotvav a. CANON I.

EPISCOPUS a duobus vel

6uo rj
rgiuv.
tribus Episcopis ordinetur.
Lib. ii.
cap. 2.

6 . II.

u*ri svbf Presbyter ab uno Episcopo

,
xai Sidxovog, ordinetur, et diaconus, et re-

xXjg/xo/. liqui clerici. Lib. i.

capp. 2,
10, 11.

ill.

E/ rig Si quis Episcopus, vel pres

a rqv roD Kug/ou didrafyv rqv byter, prseter Domini de Sa-
iff}
ry Qvffiq, ffgoffsveyx.?) srzgd rivet, crificio ordinationem, alia quae-
lirl rb
6vffiaffrr}giov, % ftsXi, q dam ad altare attulerit, vel

yaJKa, ri avri o /vov

ffixsga
l mel, vel lac, vel pro vino
dsvra, ogvtis, f\ <w
rtva, ^ siceram factitiam, vel aves, vel
rqv Sidrafyv, xa- aliqua animalia, vel legumina,
praeter ordinationem, depo-
xl Codex Canonvm Ecclesice Primitives.

reft
dzovri. natur :
prseterquam novas spi-
cas vel uvam tempore oppor
ertgov
e/ g rb 6vg/adri)giov tune. Ne liceat auteni ali-

g/ g rfjv Xuyv/av, xa/ quid aliud ad altare ofFerre,

rrjg quam oleum ad luminare et
incensum tempore sanctse ob-
lationis. Lib. ii.
capp. 2, 10.

V. IV.

H crarfa g/j o/ xov Omnis alius fructus domum

mittatur, Episcopo
primitiae
ro/g et presbyteris, sed non super
;

^s TO
dvffioufrqgiov. altare. Clarum vero est, quod
xa/ et presbyter! dia-
cog o g Tr/ffxo /ros o/
Episcopus
ro/g et reliquis clericis dis-
i
(Svrzg conis,
ro/g XoivoTg tribuunt. Lib. ii.
capp. 2, 10.

V.

Episcopus, vel presbyter, vel

xovog sauroD yi/va?xa /ATJ x- diaconus uxorem suam ne
ffodffsi guXa/Se/ag sav sin
ejiciat religionis praetextu :

autem ejecerit, segregetur : et

si
perseveret, deponatur.

VI.

, 75
cr^sffjurggog, 75
Episcopus, vel presbyter, vel
xovog xotf/A/xag <pgovrtda$ //.TJ diaconus, seculares curas non
suscipiat. Alioqui deponatur.

r- VII.
E/ r/g J /r/o xo Tog, T) Si quis Episcopus, vel pres
75 6/axovog, rTjc ayiav ro\J
byter, vel diaconus, sanctum
rgb r^g g
ag/vTjg
/ Paschse diem ante vernum
loudaiuv iirirtXsffti, sequinoctium cum Judaeis ce-
lebraverit, deponatur. Lib. ii.

cap. 3.

VIII.

Si quis Episcopus, vel pres-

 Codex Canonum Ecclesice Primitives. xli

ou
byter, vel diaconus, vel ex sa-
/gar/xo cerdotali catalogo facta ob-
/, rrjv alriav latione non communicaverit,
XOLI sdv suXoyog, causam dicat et si probabilis
:

?/ 5s /a,?} Xsyo/, fuerit, veniam consequatur. Si

ug a/nog (3xd(3qg ysvo- autem non dicat, segregetur,
rw XacU, xa/ vwov ut qui populo ofFensionis causa
xara ro\j
tfgoffs sit, et suspicionem dederit,
byiug avevsy/tavrog. adversus eum qui obtulit, tan-
quam non recte obtulerit.
Lib. ii.
capp. 3, 10.

IX.

TLdvrag roug e/ffiovrag Omiies fideles, qui ingredi-

xai ruv ygacpuv axovovrag, ^ untur, et Scripturas audiunt,
Kaga/Asvovrag ds rr\ ftgoffsv^fi
xai in precatione autem et sacra

rfi ay/a (asraX^-vj/g/, wg dra^/av communione non permanent,

ut Ecclesise confusionem af-

ferentes, segregari oportet.

Lib. ii.
cap. 3.

/. x.
E/ rig axoivtovyrcfj nqv lv Si quis cum excommunicato
ovrog vel in domo una precatus
fuerit, is segregetur.

/a. XI.

E/ r/g Si quis, cum sit clericus,

/tXjg/xw una cum deposito clerico ora-
xai avrog. verit, deponatur et ipse.

XII.

E/ r/g xX.7j|/xog, ?i Xa/xog d Si quis clericus vel laicus

rjTOi adtxrog, segregatus, sive non recipien-

de%6fi avsv dus, discedens in alia urbe
ffvffrartxuv, xcti 6
receptus fuerit, absque literis
a<pogt<?ffdu

xa/ o commendatitiis, segregetur, et

qui recepit, et qui receptus
est.
xlii Codex Canonum Ecclesice Primitives.

XIII.

E/ bl
dpugiffp svoc /
>;,
Si vero excommunicatus
v e<t6co
avrf o
a<pogi<tp6s.
fuerit, aggravetur ei excom-
municatio.

xiv.

Episcopo non liceat, sua re-

rqv savrov licta parochia, ad aliam tran-
xav vwb silire, etiamsi a pluribus coga-
nc, tur ; nisi sit
aliqua causa
aiTia r\ rovro iafAsvTj avrov rationi consentanea, quae eum
wg nXsov n xsgSog duva- cogat hoc facere, utpote cum
aurou ro7g sxs/tis
Xoyai su- possit ipse majus lucrum iis
ffefStiag tfufj,(3dXXz(f8ai xai rouro qui illic habitant pietatis verbo
ds ovx a(f> eauroijj conferreidque non ex se, sed
;

s^/tfxocrwv, multorum Episcoporum judi-

cio et maxima exhortatione.

it. XV.
E/ nc, Si quis presbyter, vel dia-
95 oXwg TOU xaraXoyov ruv conus, vel omnino ex cleri-

g/xwv atfoXs/ -vJ/as rqv savrov corum catalogo, relicta sua

x/av, sig ersgav a<7re\fy,
xa} parochia, ad aliam discesserit,
rsXwg fttraffrag diargfftsi
sv a et cum penitus transient,
crapo/x/a ^aga yvw/A/ji
To
praeter sui Episcopi senten-
ofl oy rouTov xsXsvo/^sv tiam in alia parochia man-
i /
serit,eum non amplius cele-
Aivov aurov roD siritixovov au brare jubemus: maxirue si,
waveMsTv, ovx vrtyxouffsv eum adhortante Episcopo suo
f) dra^/a* w$ Xa/V.og {tevroi s ut rediret, non paruerit, in
contumacia perseverans. Is
autem ibi ut laicus commu-
nicet.

/r . xvi.
Ei 8s o etitxoKog, vag $ rvy- Quod si
Episcopus, apud
ovfov \oyi<jd/jMvog quern sunt, nihili faciens de-
dgy/av, cretam adversus eos a munere
 Codex Canonum Ecclesics Primitives. xliii

auroug tug xX?jg//coi), dpo- cessationem, eos ut clericos

, ug diddff-taXog dra^iag. receperit, segregetur, ut con-
fusionis magister.

/ . XVII.
O dud ydpoig 6ufj,K\ax$ig Qui post baptism um duob us
TO (BaKTifi/Au, y TaXXax?^ fuit vel
conjugiis implicitus,
oil duvarai tJvai SKI- concubinam habuit, non po-
5)
wggfl^ure^og, 5) 5/a- test esse Episcopus, vel pres-
, $ oX$ roD xaraXdyou rou
byter, vel diaconus, vel omnino
ex numero sacerdotali. Lib.
ii.
cap. 4.

XVIII.

o yyi Qui viduam accepit, vel

95
ira/gav, ejectam, vel meretricera, vel
s<7rl ff? ou 5-jvara/ servam, vel scenicam, non po-
test esse Episcopus, vel pres
r\ byter, vel diaconus, vel om-
hganxov. nino ex numero sacerdotali.

XIX.
O dvo ddsX Qui duas sorores duxit vel
% ddthptdriv, ou duvarai sivai consobrinam, non potest esse
clericus.
gixog.

XX.
Clericus fidejubens depo-
natur.

XXI.

g
Ig svrqgsias Eunuchus, si ex hominum
ey svsro ev quidem injuria factus sit quis-
wv, 95 piam, vel in persecutione viri-
xa/ ag/o$,
libus sit privatus, vel sic natus,
et fiat Episcopus.
dignus sit,

Lib. ii.
cap. 4.

XXII.

O Qui seipsum mutilavit, ne

xliv Codex Canonum Ecclesice Primitives.

avropovevrfis yg sit clericus : est enim sui ho

rTjg rov eoD rnicida, et Dei opificii hostis
Lib. ii.
cap. 4.

XXIII.

E7 x\rigixb$ uv, knvrbv av Si quis, cum sit clericus,

xadaigeiff&u- povsug seipsum mutilaverit, depona-

f(trtv s tur : est enim sui homicida.
Lib. ii.
cap. 4.

XXIV.
Aa ixb$ taurbv a(f>c>-
Laicus qui seipsum mutila-
try ri yd,g vit, tribus annis segregetur.
Est enim sui ipsius vitse insi-
diator. Lib. ii.
cap. 4.

xz. XXV.
Episcopus, vel presbyter,
didxovog e<fft

wogvefcf,,
vel diaconus fornicationis, vel
75 lit] xXoTr perjurii, vel furti convictus,
Asyzi deponatur, et non segregetur.
olK sxdinfiesig dig SKI Dicit enim Scriptura, Non
ro ayro. fltfaurwg xai ol vindicabis bis in id ipsum.
Similiter reliqui quoque cle-
rici.

XXVI.
Tuv tig Ex iis
qui non ducta uxore
xeXebofAsv (3ovXofjt,svov$ ad clerum promoti sunt, jube-
dvayvwffrag xai mus, si velint, uxores ducere,
lectores, et cantores solos.
Lib. ii.
cap. 10.

XXVII.

Episcopum, vel presby-

bidxov rvirrovra terum, vel diaconum, qui ver-
berat fideles qui peccant, vel
x.ai did rovruv infideles qui injuriam fecerunt,
et per haec vult perterrefacere,

Ku^/og deponi jubemus. Dominus

 Codex Canonum Ecclesice Primitives. xlv

rouvavr/ov ds, avrbg rwr enim nos nequaquam hoc do-

ovx avr sruKrt l.oidogou cuit contra autem ipse ver-
:

oax dvrsXoidoosr beratus non repercussit male- ;

dictis petitus, maledicta non

retulit; patiens non minatus

est. Lib. ii. c. 4.

XXVIII.
E7 rig Si quis Episcopus, vel pres
5? didxovog, dtKaiug I<TTI
byter, vel diaconus, juste ob
manifesta crimina
depositus
sibi aliquando concreditum
<navra<xa6iv sx- ministerium attingere audeat,
ab Ecclesia omnino abscin-
datur.

XXIX.
E/ rig s TTtffxox og dta Si quis Episcopus
per pecu-
ruv rrig d^iag ravrqg niam hanc sit dignitatem asse-
cutus, vel presbyter, vel dia
xai avrbg %ai o conus, et ipse et
deponatur
xai ixxovrrtGdu xai qui eum ordinavit, et a cora-
munione etiam omnino exscin-
v<rr
^aou datur, utSimon Magus a me
Petro. Lib. i. c. 17.

XXX.
E7 rig sirfffxo-Trcg xofffuxofg ao- Si quis Episcopus seculari-

^qffdfAtvog) d/ avruv eyxga- bus principibus usus, per eos

Tf\g sxxXqff/ag ysvqrcti, xadaipstffdoj Ecclesiam adeptus sit, depo-
xai dpogi^tffQh), xai oi xotvuvovvrsg natur et segregetur, et omnes
airy a<7ravrsg.
qui illi communicant. Lib. ii.

c. 4.

XXXI.
E7 rig Si quis presbyter, contempto
roD /3/oy
proprio Episcopo, seorsim col-
?j,
xai &vffia,ffrjjgiov
STSPOV lectas egerit, et alterum altare
ev
xarsyvuxdig TOV e<ffiffx6<7rov ev fixerit, Episcopo suo in reli-
g3g/c6 xai gione et justitia nulla in re a
 dvi Codex Canonum Ecclesice Primitives.

ug (p/Xagxog- rvgawog yd se condemnato, deponatur, ut

ettriv. naavrug ds xai o/ XO/TTO/ ambitiosus : est enim tyran-
o/, xai offoi av aurJ a-gotf-
nus. Similiter etiam et reli-
O/ ds Xa ixoi qui clerici, et quotquot ei

ffav. Tavra ds xai accesserunt. Laici autem se-

dsvr sgav, xai gregentur. Haec vero post
rov <7riffx6<7rov
unam, alteramque, et tertiam
Episcopi admonitionem fiant.
Lib. ii. c. 10.

xfr. XXXII.
E7 rig <ffi 5j didxovog Si quis presbyter vel dia-
vffb S7rjffxo<7rov
apuguffjusvog, conus ab Episcopo sit segre-
rourov ^ s^sTvai irag gatus, non liceat alii eum sus-
07)vai, otXX 75 Trapa rov cipere, quam qui ipsum segre-
avrbv, si ^ av xara gavit: nisi forte mortuus sit

6 aQopjffac avrb Episcopus, qui eum segre-

gavit.

XXXIII.
Myd sva, ruv ^ Nullus externorum Episco-
diaxowv avsv (tuffra-
porum, vel presbyterorum, vel
wgoffd sxsffQar
xai sKitpsgo-
diaconorum sine commenda-
avruv, avaxgiv sffduffav xai titiis
recipiatur. His vero al-
av JASV (jffiv r%g svds- latis, examinentur : et si fue-
(Sstag,
i

7Tgoffds%sG@toff(x,v.
E/ ds M rint prsecones pietatis, recipi-
avrofs SKI- antur. Sin minus, iis quse
sg xoinuvav avrojg sunt necessaria illis exhibitis,
ad communionem eos ne ad-
yivtrai. mittatis. Multa enim per sur-

reptionem fiant.

Ad . xxxiv.
Tovg eiriffxo Trovg exdffrov sQvovg Episcopos uniuscuj usque
sidsvai
yjgri
rbv sv avro?g yrgurov, gentis nosse oportet ilium qui
aurv ug in eis est primus, et existimare
xal ri
irgdrrsiv eum ut caput, et nihil facere,
avsv rqg sxsivou
quod sit magni momenti, prae-
Kgdrrsiv sxatrov, foa rjj ter illius sententiam ;
ilia au-
ai/ro xai tern sola facere
gV//3aXXg/, unumquemque,
 Codex Canonum Ecclesice Primitives. xlvii

ra/ aurriv AXXa quse ad suam parochiam per-

sKsTvog civsv ffdvruv tinent, et pagos qui ei subsunt.
7ro/g/rw n O-JTOJ
yag Sed nee ille absque omnium
vo/a gtfra/ sententia aliquid agat. Sic
0gog $/a Kug/ou iTjtfou Xg/tfrou, enim erit concordia, et glori-
xa/ 6 d/a Kug/ou Iv
Ay/w ficabitur Deus per Dominum

Ilar^p, xa/ 6 Jesum Christum et Pater ;

EvsD/^a r^ "Ay/ov. per Dominum in Spiritu

Sancto. Pater, et Filius, et

Spiritus Sanctus. Lib. ii.

cap.
5; lib. i.
cap. 4.

xxxv.
Episcopus ne audeat extra
aurou pwv suos fines ordinationes facere
g/ j rag /A in urbibus aut pagis ei non
subjectis. Sin autem hoc fe-

craga cisse convictus fuerit, praeter

rag eorum sententiam, qui tenent
, xadaigeiti&u
xa/ avrb$ xa/ urbes illas vel pagos, depona-

tur et ipse, et quos ordinavit.

XXXVI.
E7 r/g Si quis ordinatus Episcopus

xarads^o/ro r^i/ hsirougyiav xa/ non suscipiat ministerium et

i/ wridu rou XaoD curam populi sibi commissam,
roroi/ sitsegregatus, donee earn sus-
ccv
ceperit. Similiter etiam pres
xa/ byter et diaconus. Sin autem
xoi/oj E/ $
profectus non susceptus fuerit,
ou i/ savrou non sua quidem voluntate, sed
roD XaoD propter populi improbitatem,
///gvgrw ipsemaneat Episcopus clerus :

or/ ro/ourou autem civitatis segregetur,

XaoD dvucroraxrou oix quod ejusmodi insolentis po
puli correctores non fuerunt.

XXXVII.
rou g roy? ffvvodog ywsffdu Bis in anno fiat Episcopo-
ruv xa/ avaxgmrwo av rum Synodus, et inter se exa-
xlviii Codex Canonum Ecclesice Primitives.

ig rd d6y/&ara rr^ minent dogmata religionis, et

xai rag l^itix incidentes ecclesiasticas con-

dvriXoytag troversias dirimant : semel

rfl rsrdgrp i, ^(Sdo/Jsddi quidem quarta hebdomade
rqg ngvDjxoorJj j, dvrpov d
Y-Trgg- Pentecostes, secundo autem
Hyperberetaei duodecimo.
Lib. ii.
cap. 10.

tf. XXXVIII.
Ildvruv ruv Omnium rerum ecclesiasti-
gay/udruv o iffiffxotfog carum Episcopus curam gerat,
fa pPovrtSa, xai ftioiKtiru aura et eas administret tanquain
TOD SOU Yj </V Deo intuente. Ne liceat au
tem ex iis
aliquid sibi vindi-

ffvyywsffiv idfoif rd rov goD care, vel propriis cognatis quae

Dei sunt largiri. Si autem
sint pauperes, ut pauperibus
rovruv ra suppeditet, sed non eorum

praetextu vendat quae sunt Ec-

clesiae.

XXXIX.
O/ xat didxovoi et diaconi sine
<7rp
>
ff(3{jrgoi
a]>v
Presbyteri
roD g T/(rxoTO j f&riftev IKI- sententia Episcopi nihil perfi-
avrkg yd^ ciant, ipse enim est, cujus fidei
rbv Xaov rt
populus Domini concreditus
avvuv a quo pro animabus
bv et
est,
eorum ratio exigetur.

(* XL.
ra ia Manifestae sint Episcopi res
ra (g/ ^2 ditx,
proprise (siquidem res habet
xai pavzgd ra xugtaxd iv
proprias) et manifestae res Do-
o minicae. Ut sit in potestate
,
xai tig (3ob\erai, Kara- morientis Episcopi propria,
xai
/, i^v\ xp) o(pdffi
quibus vult, et ut vult, relin-
Giaffnxuv Kgayttdrcav faonrtorsiv rd
quere, et non rerum ecclesias-
),
ffQ or ywa/xa xai ticarum occasione res Epi-
Mxrni&tvw, Jj
ffvyywtfg ij
scopi intercidant, qui nonnun-
oix srag. A/xa/ov ydo Kagd QU quam uxorem habet, et liberos,
 Codex Canonum Ecclesice Primitives. xlix

xa/ av0gwcro/g, ro /a-^rs r^v i vel cognates, vel faraulos. Est

tf/av
fyif&iav
nvd vno/Asvstv ayvoiq enim justam apud Deura, et
ruv roS" eviffKovov Kgay/Adruv, f^rjrs homines, ut nee Ecclesia dam-
rbv stfiffxo Trov 5? roi)g avrov ffuyyzvzlg num aliquod accipiat propter
<rpo<pdtfzi
rqg rerum Episcopi ignorationem,
1} /ca/ tig K nee Episcopus vel ejus cog-
rovg aurcC"
dia,<pegovra,,
nai rbv nati Ecclesiae occasione pro-
ddvarov scribantur, vel in negotia li-

tesve incidant qui ad eum

attinent, et ejus mortem ma-
ledictis prosequantur. Lib. i.

cap. 4.
/

XLI.
rv eiritfxonov Jubemus Episcopum rerum
<rai/
g^g/f rwv r^g Ecclesise potestatem habere, si
si a rag enim pretiosse hominum ani-
^uy^oc.g
aurco mae sunt ei credendse, multo
a magis committendse sunt pe-
xarct r^v eaurov cuniee, ut in ejus sit potestate
tfdvra dioixsTffdai, nut roTg omnia administrare, et iis, qui
o/Asvoig diet Trpzfffivrsouv KOLI diu-
egent, per presbyteros et dia-
\t
7tiyopri y
ii<5$&i
/a-sra (pofiov conos subministrare, cum Dei
sou xa/ cra^c guXa/Ss/ ag /^s- timore, et omni religione :

xa/ airoi/ rwi/

quinetiam (si sit opus) in ne-
dsovruv (s7 ys ^so/ro) g/ c; rag dvay- cessariuin suum usum acci-
xafag avrov iag xai rojv IKI-
pere, et fratrum qui hospitio
wg xara /,?]-
excipiuntur, ita ut ipse nullo
r^ocroc
auT-oV
vffrigeTffdai.
O modo egeat. Lex enim Dei
yag vo//,og rou goD 6/gra^aro, statuit, ut qui altari assident,
roug rw Qvffiaffryjeiu irgo(fe&oe{iov-
ex altari alantur ;quando-
rag SK rov Qvffiaffrqgiov rgepsff&ai quidem nee miles unquam suo
ou^g ffrgariurrjg vrors idiot g viatico ad versus hostes progre-
oVXa xara ditur. Lib. ii. cap. 4.

XLII.

Episcopus, vel presbyter,

vjSoig vel diaconus, aleis et ebrieta-
d
 Codex Canonum Ecclesios Primitives.

tibus vacans, vel desistat, vel

deponatur.

XLIII.

n Hypodiaconus, vel lector,

i- vel cantor, similia faciens, vel
uffaurug KUI desistat, vel segregetur. Si-
Xa/xo/. militer et laici.

XLIV.

, Episcopus, vel presbyter,

roxous rovg vel diaconus, usuras exigens
/; xa- a debitoribus, vel desistat, vel

deponatur.

XLV.

Episcopus, vel presbyter,

didxovog, vel diaconus, qui cum hsere-

&pogis06u si ds xai stf s- ticis solum comprecatus est,

auro/ segregetur. Sin autem iis tan-
quam clericis aliquid operari
permiserit, deponatur.

XLVl.

Episcopum, vel presbyte-

rum,qui haereticorum baptisma
vel sacrificiura admiserit, de-
T/ g poni jubemus. Quae est enim
1

yag g XgiffrtZ
conventio Christi cum Belial?
vel qii83 pars est fideli cum.
infideli? Lib. ii.capp. 10, 12.

XLVII.

Episcopus, vel presbyter

xara g^ovra eum, qui vere babet baptisma,
fccv j
rov //.- si de integro baptizaverit, vel
cragcc
dffzuv lav si eum, qui ab impiis pollutus
est, non baptizaverit, depona
rbv
Kvgiov, tur, ut qui irrideat crucem
 Codex Canonum Ecclesice Primitives. 11

hgsag Domini et mortem, et non dis-

cernat sacerdotes a falsis sa-
cerdotibus. Lib. ii.
cap. 12.

XLVIIT.
E7 Tig \aixbg rqv SO,VTOV Si quis laicus, sua ejecta
zTtgav Xa/3o/, 5j uxore, vel aliam acceperit, vel
dKo\s\v/Aevr}v, ap ab alio solutam, segregetur.

XLIX.
E/ rig sffiffxoffog, Si quis Episcopus, vel pres
TTJV TOV Kug/ot byter, ex Domini ordinatione
/SaTr/fl ?; tig TIaTBPa, xa} Y/oy, non baptizaverit in Patrem,et
xai "Ayiov HVSV/AO,, aXX iig Filium, et Spiritum Sanctum,
;, q fgti S T/oi)g, ?j sed in tres principii expertes,
vel tres Filios, vel tres Para-
cletos, deponatur.

L.

E/ rig siritixoirog Jj Si quis Episcopus, vel pres

i
Tgi
ot,
byter non tria unius mysterii
sig baptismata perfecerit, sed
rbv QdvaTov roD Kvgiov uniim baptisma, quod datur
xaQaigzttfQc*)
oO
yag sfaev 6 inmortem Domini, deponatur.
E/g TOV Qdvurov /&cu (Sairrioars Non enim dixit Dominus, In
aXXa, HogevQevrsf mortem meam baptizate ; sed,
TO, rd sQvrj Euntes docete omnes gentes,
s/g TO ovo/aa TOV Tlargb$ 9 xai TOV baptizantes ipsos in Nomine
T/oD, KOLI TOV Aytov Patris, et Filii, et Spiritus
Sancti. Lib. i.
cap. 17 ;
lib. ii.

cap. 6.

voc. Li.

E/ Tig sffi<fx.o<ro$,
Si quis Episcopus, vel pres
// didxovog, q 6 Xwj roD byter, vel diaconus, vel omnino
TOV hgaTixov, ydftov, xui x ex numero sacerdotali, a nup-
xcrJ o tvov, ov di affxr (fiv, t
aXXa tiis, et carnibus, et vino, non
(38e\vgiav aTs^sra/, propter exercitationem, sed
OTI <7rdvTa xaXd X/ai/, xai OTI propter abominationem absti-
Hi Codex Canonum Ecclesice Primitive.

agfev xai 6q\v exoiqtfev o Qtbg quod omnia valde

net, oblitus
rbv
uv&gun ov, aXXa (3\a,(tq>ilf&&9
bona, quod masculhmm et
et

rr,v dytAiovgyiav, 5) femininum fecit Deus homi-

nem sed blasphemans calum-
;

niatur opificium, vel corriga-

tur, vel deponatur, et ex Ec-
clesia ejiciatur. Similiter et
laicus.

V&. LII.

E7 ng eKi<r%o<7rog, n Si quis Episcopus vel pres-

Kgt<j(3vTsg(>g,

rbv avoffrg stpovra avb apagrlag ov byter, eum, qui a peccatis COn-
vertitur, non recipit, sed ejicit,
xadaipsiffOu ori XwTrs? rbv 3 deponatur :
quoniam Chris
S

rbv g/Voi/ra, Xaga yivtrai kv

ovgavfi
tum molestia afficit, dicentem,
JT/ sv i Gaudium est in coelo propter
unum peccatorem poenitenti-
am agentem. Lib. ii.
cap. 7.

LIU.

/ rig
Si quis Episcopus, vel pres

sv roug byter, vel diaconus, in festis

diebus carnem et vinuin non
sumit, abhorrens, et non prop
ter exercitationem, deponatur,

rrjv otxsiGiv ut qui habeat inustam con-

xai airioc, ffxavddXou scientiam propriam, et multis
sit offensionis causa.

LIV.

E7 rig Si quis clericus in caupona

cra- comedens deprehensus fuerit,
segregetur praeterquam si in
:

publicum diversorium in via

propter necessitatem diver-

terit.

vs. LV.
,E7 rig Si quis clericus Episcopum
 Codex Canonum Ecclesice Primitives. 1L,

contumelia affecerit, depona

ro\j Xaov ffou OVK xaxug. tur. Principi enim populi tui
non maledices.

V? . LVI.
E/ rig x\rigixbg vfSgiffei
Si quis clericus contumelia

regov, YI didxovon, affecerit presbyterum, vel dia-

conum, segregetur.

LVII.

E/ Si
quis clericus
claudum,
rvpXbv, q rag (3d(te/g
vel surdum, vel caecum, vel
wtfau- eum, cui vitiosus est incessus,
irriserit, segregetur. Similiter
et laicus.

vq. LVIII.

YI
vgsff(3vrfgo$ dpsXojv Episcopus, vel presbyter, qui
x-\vjgov,
rov Xaov, %al (^ cleri vel populi curam non
qv svffe(3siav, gerit, et eos pietatem non do-
ds
rfi cet, segregetur et si negli-
:

xai gentia et socordia perseveret,

deponatur.

vff. LIX.
E/ ng Si quis Episcopus, vel
pres
rivog byter, vel diaconus, cum sit
wrog, pq aliquis ex clericis egenus, ea
&<po(>i<?eff0ca quae sunt necessaria non sup-
rbv dds\- peditat, segregetur perseve- :

<pbv
avrov. rans autem deponatur, ut qui
fratrem suum interfecerit.

LX.
E/ rig rd ruv Si quis falso inscriptos im-
ug piorum libros tanquam sanc-
ryg tos in Ecclesia ad
publicat,
rov XaoD xa/ rov
populi et cleri perniciem, de
ponatur. Lib. ii. c. 7.
 liv Codex Canonum Ecclesice Primitives.

LXI.
E7 rig xuryyogia, yevqroii Kara, Si adversus fidelem aliqua

vogvtiag, TJ accusatio intendatur, fornica-

rivbg a<x7j
yogsvfj,vr t
tionis, vel adulterii, vel alicu-
xa/ fXsyy0/?j, sig alius actionis,
jus prohibitae
et convictus fuerit, ad clerum
ne provehatur.

LXII.
E; rig Si clericus
6(3ov quis propter
Iou3a/ou, J) metuni humanum Judaei, vel
Grseci, vel haeretici, negaverit,
rou Xoiffrov, si
quidem nomen Christi, eji-
TO ovoj&a rou ciatur : sin nomen clerici, de-
Ms ran)?; (Taj ponatur. Poenitentiam vero
agens, ut laicus recipiatur.
Lib. ii. cap. 7.

LXIII.
E7 rig fototoorof, 9) Si quis Episcopus, vel pres
75 didxovog, 75 6 Xwj roD byter, vel diaconus, vel om-
rou hgunxov payy xgsa sv nino ex numero sacerdotali
comederit carnem in sanguine
xotQcupsiffQca* To(jro animae suae, vel quid a feris
6 vofiog aKt/Tr&v. E/ 5g Xa ixbg capturn, vel morticinum, de-

ponatur. Hoc enim lex pro-

hibet. Si autem sit laicus,

segregetur. Lib. ii.

cap. 7.

LXIV.
E/ r/f Jj Xa/xo?, Si quis clericus vel laicus
in synagogam Judaeorum, vel
xa/ xa- haereticorum introierit ad or-
xa/ andum, et deponatur, et segre
getur.

gg. LXV.
E7 riva Si quis clericus in jurgio
a-7r6 rou quempiam pulsans, uno ictu
 Codex Canonum Ecclesice Primitives. Iv

did interemerit, ob impotentis ani-

auTou si os mi sui effr 33 nation em, depona
tur: laicus vero si fuerit, se-

gregetur.

& LXVI.
E7 TYJV xu- Si
quis clericus deprehen-
rb ffd(3- datur die Dominico jejunans,
TOV s.vog f&6vov) xa- vel Sabbato (praeter unum
E/ ds Xa/ %oj, solum) Si vero
dfiopi- deponatur.
laicus, segregetur. Lib. ii.

cap. 7.

% LXVII.
E7 Tig vagQevov Si quis virginem non de-
sponsam vi allata
habet, segre
vai ds aurw sr&oav Xa//3avs/i , getur : autern aliam accipere
ei

xars^siv %v pgzritfaro, non liceat ; sed illam retinere,

quam elegit, etiamsi pauper

sit.

In. LXVIII.
Si quis Episcopus, vel pres
5j dtdxovog, dsvrsgav ^sigorovtav de- byter, vel diaconus, secundam
wagd rivog ordinationem ab aliquo susce-
xcci o
perit, deponatur et ipse,
et qui

avffraiTj, ordinavit : nisi utique consti-

Toug quod ab hsereticis ordi
terit,
ruv roiovruv nationem habeat. Qui eriim
ours ab eis baptizati vel ordinati

duvarov. sunt, ut fideles, vel clerici shit,

fieri non potest.

LXIX.
rig Si quis Episcopus, vel pres

byter, vel diaconus, vel lector,

rY[V dyiav TzffffaguxoffTriv TOV vel cantor, sanctam Paschse
ov vqtfrzvei, q Quadragesimam non jejunat,
swriv, xadaigslffOu,
vel quartam feriam, vel Para-

sceuen, prseterquam si
propter
Ivi Codex Canonum Ecclesice Primitives.

E/ OS imbecillitatem corporalem im-

pediatur, deponatur. Si vero
laicus, segregetur.

0. LXX.
E/ rig ? Si quis Episcopus, vel pres
diaxovog, r\
byter, vel diaconus, vel om-
y
xXjjg/xwi/ //-sra lou- nino ex clericorum catalogo,
7) airwv, /)
jejunat cum Judaeis, vel cum
aurwv ra r5j sor^g ipsos festos dies egit, vel ab

ipsis festi xenia accipit, (ut

E/ 5s Xa i/cbg verbi gratia azyma, vel quid
tale) deponatur. Si vero sit
laicus, segregetur.

oa. LXXI.
E7 r/g Xe/tfr/av^ Si
quis Christianus oleum
xo/ / /gpov l^vwv, deferat in templum gentium,
,
sv ra7g s vel in synagogam Judseorum,
in eorum festis, vel lucernam
accendit, segregetur.

fr. LXXII.
E7 Si quis clericus vel laicus
a sancta Ecclesia ceram vel
v, 3) eXa/ov, oleum auferat, deponatur.
Lib. ii.
cap. 8.

oy , LXXIII.
Vas aureum, vel argenteum,
en e/$ sanctificatum, vel velum, nemo
o/xs/av %$ffiv <rperegteff&u amplius in suum usum con-
E/ ds ng <pueaQs/q,
vertat injustum enim est. Si
:

quis autem deprehensus fuerit,

multetur segregatione. Lib.
ii.
cap. 8.

(X. LXXIV.
IK! Episcopum a viris fide dig-
nis ob aliquid accusatum,
 Codex Canonum Ecclesicz Primitives. Ivii

avrbv ucro ab VOCari

avdyxaTov ipsum Episcopis
uv. Kav [AW atfavryjffr), necesse est : et si se quidem
~
iXty^ V) S stiterit, et confessus, vel con-
sav ds xa\ov- victus fuerit, statuatur poena.
xaXe/ffdu xai Si autem vocatus non paruerit,
dsvrsgov, avoffrsXXopevuv ex avrbv secundo etiam vocetur, missis
sav ds xa< ovru ad eum Episcopis duobus :

hsfoQu nai rgiTov, si autem sic etiam non obe-

vdXiv snutx6iruv aKo<freX\o-
dierit, vocetur et tertio, duo-
avrbv. Eav ds xai bus ad eum rursus missis

aKavrfay, Episcopis. Si autem vel SIC

a xar avrou non stiterit, Syn-
ffvvodog
aspernans se
doxovvTa odus ea videntur ad-
do^p xeg- quae
tpwyodtxuv. versus eum pronunciet, ne
lucrifacere videatur, dum ju-
dicium subterfugit. Lib. i.

cap. 5.

OS. LXXV.
E/ g ftaprvgfav rqv xara ewi- In testimonium adversus
ffxoirov
ajgznxbv ^ Episcopum haereticus ne ad-
a\\a {Ar}ds vitfrbv sva mittatur sed nee unus solus
:

ffr6ftaro$ jag dvo 7}

rgiuv fidelis. In ore enim duorum
vel trium testium stabit omne
verbum.

or. LXXVI.
Or/ ou
xgv] ewitixofov r<Z
Quod non oportet Episco-
, 7] rw u/w, 73
tfyy- pum fratri, vel filio, vel alio
sJg rb cognato gratificantem, ad epi-
scopatus dignitatem quern vult
yap rr^g effi- ordinare. Episcopatus enim
woieTffQai ov dlxatov, roc, TOV hseredes facere justum non
Qsov ^agi^ofAsvov ndOsi avdguvrivw est, ea quse Dei sunt humano
ov
ya% r^i/ rov sov exx\7i<fiav afFectu largientem. Non enim
vnb xXqgovo/Aovg o<psi\n
riDsvar licetEcclesiam Dei in hseredes
si ds rig rovro vro/?jff/, anvgog conferre. Si quis autem hoc
sffru TJ
%sigorovta, avrbg ds fecerit, irrita quidem sit ordi-
natio, ipse autem segregatione
multetur.
Iviii Codex Canonum Ecclesice Primitives.

LXXVII.
E7 TIC, fi
rbv op0aX/Aov, Si quis oculo orbatus, vel
ijreir\i) yfAsvo$ t
i
ag/og ds femore oblaesus sit, episco-
patu autem dignus est, fiat.
m

ymo6u ou
yctg
aXXa Non enim corporis damnum
eum polluit, sed animae in-
quinatio.

09}. LXXVIII.
ds uv xa/ Tu(p\o$ } Qui vero surdus est et cae-

ovx, cus, ne fiat Episcopus : non ut

iva, fAtf ra pollutus, sed ne ecclesiastica
OITO. impediantur.

of. LXXIX.
Si quis daemonem habeat,
yivea&w aXXa ne fiat clericus, sed neque cum
KaGagdeis de, fidelibus precetur. Purgatus
xai, sav fi afyo$, yiv& autem recipiatur, et, si sit
dig
nus, fiat.

TT LXXX.
ToV eg sDvixou /3/ou Eum qui ex vita gentili ac-
xa/ r/ff^sfra, J^ Jx cesserit, et baptizatus fuerit,
oi 5/xa/ov s^r/
crag
1
aura vel ex
improba vivendi ra-
tione, non est sequum protinus

wi/guv svs Episcopum fieri. Iniquum

dtddffxaXov enim est, ut, qui sui nondum
experientiam ostenderit, ali-

orum magister: nisi forte

sit

hoc divina gratia fiat.

LXXXI.
or/ ou
^7 Diximus non oportere Epi
>ov xafasvai tavTov ei$ scopum, vel presbyterum seip-
sixTjfftiS, aXXa tfgotftu-
sum ad publicas administra-
xougtTv Ta,Tg X.xXr ff/a,ffTixa? ysg&iais
l <;
tiones demittere, sed in eccle-
75 tfsiQ eff&u ouv roDro ^ ffoi?v t Jj
siasticis negotiis versari vel :

ou^g/g yi ergo ita non facere persua-

 Codex Canonum Ecclesice Primitivce. lix

8vffi
xvg/oig ,
xara rqv deatur, vel deponatur. Nemo
enim potest duobus dominis
servire, secundum Domini
praeceptum. Lib. ii.
cap. 8.

LXXXII.
O/ xsVag g/ g Servos in clerum provehi
avsu rr)g ruv dsffiroruv sine venia dominorum non
ovx,
eifirgsTrofAsv,
lit]
permittimus in possessorum
xtxrqfAsvuv O /KUV
yd molestiam. Domorum enim
rb roiovrov
sgydfyra,!. E/ eversionem illud efficit. Si
xa/ a^/og <pav&irj
o o/xsrjs quando autem etiam dignus
a^aou, clog xa/ o servus visus fit, qui ad gra-
Ov7j<H{Ao$ epdvri, xa/ dum eligatur, qualis noster
gqffouffiv
01 dsffKOTai, xa/ quoque visus est Onesimus, ac
ffovfftv, xa/ roS o/ xou domini concesserint, et libera-

verint, et aedibus emiserint,

fiat. Lib. i.
cap. 17.

LXXXIII.
9) Episcopus, vel presbyter,
dtdxovog ffrgars/cf
xa/ vel diaconus exercitui vacans,

xarsp^g/
et utraque retinere volens,
Romanum scilicet
magistra-
. Ta ya^ tum, et sacerdotalem adminis-
Ka/tfagog Ka/Va^/, xa/ ra rou trationem, deponatur. Quae
0oD rw enim sunt Caesaris, Caesari ;

et quae Dei sunt, Deo. Lib. ii.

cap. 8.

rt . LXXXIV.
Og vSgifft Quisquis regem vel prin-
?a rb cipem praeter jus contumelia
Ka/ afFecerit, prenas luat. Et si

i* / sit quidem clericus, deponatur :

d<po-

si vero laicus, segregetur.

flrg. LXXXV.
"Effru vfift TO"*/ x\vjeixo?g xa/ Sint vobis omnibus clericis
Xa/xo/5 /5//Sx/a (Ts/Sa^/a xa/ cfy/a et laicis libri venerandi et
Ix Codex Canonum Ecclesice Primitives.

?jx>j,
Mwu- sancti, Veteris quidem Testa
Giug vsvre, Tzvsffig, "~E<odo$,
Asv / n- ment!, Mosis quinque, Genesis,
xov, A/0//,o/, Asuregopfy/wov. ijjtfoD Exodus, Leviticus, Numeri,
u/ou Naurj, g v.
Kg/rwv tv. Pout) Deuteronomium. Jesu filii
sv. Baff/X^wv Tsffffapcc. Naue unus. Judicum unus.
rrjg /3/|8Xou TWV Ruth unus. Regnorum qua-
sc. tuor. Paralipomenon, id est,
rg/a. lw/3 g v. derelictorumlibri dierum,duo.

Esdrae duo. Esther unus.

Maccabaeorum tres. Job unus.
Psalterii unus. Solomonis
Htfatov sv.
lv)g9)f/tiou
sv.
lefy- tres, Proverbia, Ecclesiastes,
xiTjX sv. "Ev
AavtqX. Canticum Canticorum. Pro-
ds u/A/V tfgoffiffTogtiffQu, phetarum XII. Esaise unus.
roi>g vsoug rqv gocpiav rou Jeremise unus. lezechielis
e unus. Danielis unus. Extrin-
rour Itfr/, r^$ xaiivqg secus autem a vobis intelliga-
rsfftfaga, Mar^a/ou, tur, debere vestros adoles-
, Aouxa, ludvvou. TLavXou centes discere Sapientiam eru-
JvT/o roXa/
^gxarscftra^cg.
ditissimiSirach. Nostri autem,
Icr/o roXa/ 5uo. ludvvov id est, Novi Testamenti, Evan-
lax.U)(3ou (L KJL. lovda, fua. gelia quatuor, Matthsei, Marci,
KX^//-g(/rog sT/tfroXa/ 5uo. Ka/ Lucae, Joannis. Pauli Epistolse
a/ diaraya,} b/&?v roTg g
quatuordecim. Petri Epistolaa
dues. Joannis tres. Jacobi
, ag ov
%g7) una. Judae una. dementis
SKI rtvruv, did ra Iv
Epistol83 du33 et Constitu- :

/a-utfr/xa. Ka^ a/ tiones vobis Episcopis per me

Clementem inocto libris editse,

quse non sunt omnibus divul-

gandee, propter ea quae sunt

in eis mystica. Et Actus
nostri Apostolorum. Lib. ii.

cap. 9 ; lib. i.
cap. 17.
 ELENCHUS CAPITUM
LIBRI PRIML

CAP. I.

I. Ecclesia Christiana quare a Domino instituta. II. Eadem

hodie in schismata et controversias discerpta, qua ortum ple-
rumque habent ex humani ingenii imbecillitate, qua ad extrema
ruere proclives sumus . III. Clarissimum hujus rei documentum
in controversia Canonibus Apostolorum.
de Turriani et
Dallsei extremes de Us sententia. IV. Nostra inter eas media,
ab Anonymo Observatory eo tantum quod in Dallseanam non
ad amussim quadret, impugnata. V. Temeraria Observatoris
assertio, episcopalem auctoritatem Ignatii Epistolis et Canoni
bus Apostolorum pr&cipue inniti. Earn aliunde quam ex
Ignatii Epistolis satis const are paucis indicatur. VI. Eandem
auctoritatem ante Canones Apost. juxta nostram sententiam
conditos obtinuisse ipse Observator, aliique ejusdem Oppugna-
tores concedunt. Quam propterea illis inniti, inconsideratis-
sima temeritate affirmatur. VII. Occasio hujus scribendi
tractatus
partitio ........
ab Observatore data. VIII. Ejusdem scopus ac
1

CAP. II.

I. Nostra de Canonibus Apost. sententia, eos a Catholicis secundi

tertiiqueseculi Synodis sancitos statuens. II. H&c sententia
duabus observationibus explicatur, quarum prima est, frequentes
istis etiam seculis, aque ac postea, habitas fuisse Synodos,
quibus altiora quaeque tractata synt : quod probatur. III.
Altera observatio estj nihil in Can. Apost. haberi, quod eccle
siastics istorum temporum discipline non exacte respondet.
IV. Hinc ergo hi Canones nihil aliud nobis videntur, quam
primitivarum Synodorum decreta. Quod de nonnullis eorum
certe constat. V. Non ab uno sed a pluribus Conciliis conditi
fuerunt. Et a diversis ctiam viris collecti. Unde orta est in
numero eorum diversitas. Ecclesiastic! etiam a nonnullis vo-
cantur, ab aliis Apostolici et Apostolorum. Utriusque nomen
clatures ratio. VI. Synodi primitive ex Apostolorum tradi-
tionibus controversias determinare >
legesque ferre solebant.
Ixii Elenchus Capitum.

Hinc Canonibus hisce ab Us sancitis Apostolorum nomen in-

scriptum. VII. Nostra de horum Canonum antiquitate, quce

sola controvertitur, sententia. Hincmarus Remensis eandem
ohm tenuit. Sed Joannes Dallseus aliter sensit : cujus opinio
hie discutitur 12

CAP. III.

I. Canonum Apost. antiquitas a nobis asserta, ex quarti quintique

nondum adulti seculi testimoniis satis probetur. Ea
in duas
classes reducuntur. II. Egregium Athanasii de antiquis
S.
Ecclesifs Canonibus testimonium. Quod de aliis quam Aposto-
licis intelligi non posse ostenditur. III. Aliud ex ejusdem
Patris operibus pro Canonibus Apostolicis petitum argumen-
tum. IV. S. Basilius suum etiam testimonium hisce Canonibus
Apost. tribuit, in Canonica sua ad Amphilochium Epistola,
Canone III. XII. necnon primo . . . . .21
CAP. IV.
I. Synodus Nicsena Canones Apost. vidit, quod probatur e Can.
Nic. I. II. V. Nonnullos etiam e Canonibus Apost. explicat,
et confirmat, ut patet e Canonibus Nicsenis IX. et X. cum

Apostolicis LXI. et LXIL, necnon ex Apostolicis XIV. et XV.

cum Nicsenis XV. et XVI. collatis. II. Canones Antiocheni
eadem prtecipiunt qua Apostolici. Eodem etiam ordine ple-
rumque observato, ut ex collatione utriusque collectionis liquet.
III. Canones Antioch. ex Apostolicis formatos esse probatur,
primo e stylo } qui in Apostolicis simplex est, in Antiochenis

copiosus et paraphrasticus. IV. Idem probatur e Can. An-

tiocb. IX. Primus gentis cujusque Episcopus non ante quar-
tum seculum dictus est Metropolitanus. V. Probatur etiam e
Can. Antioch. XX. Mendum in dicto Canone deprehenditur,
et emendatur. Quare Synodus Antioch. primam quotannis
Synodum alio peragendam tempore} quam Nicsena, decrevit.
VI. Idem probatur e duobus ultimis Can. Antiochenis, de bonis
Ecclesifs. Primitiva Ecclesia nullos nisi ex fidelium obla-
tionibus reditus habuit. J^atifundia ei non nisi post Constan-
tinum M. concessa. VII. Idem denique probatur ex eo, quod
Can. Apost. aliorum Canonum nunquam mentionem faciant ;
Antiocheni s&pe. VIII. Quo hac omnia clarius elucescant,
inquiritur in Canonum Ant. occasionem. Synodus ista ex
Arianis constabat. Baronii aliorumque error ex Julii verbis
male intellects. Paulo ante hanc Synodum S. Athanasius
Ecclesia Alexandrines restitutus, et Paulus C.P. Episcopus
creatus est. IX. Synodus Antioch. Canones suos contra catho-
licos designavit. Quod ut occultius fieret, antiquos Canones
renovavitj Usque novos contra S. Athanasium et Paulum C.P.
 Elenchus Capitum. Ixiii

interseruit, ut ejus restitutio et hujus creatio invalida redde-

retur.
historia eruitur .......
X. Hinc tota Canonum Antiochenorum occasio et
28

CAP. V.
I. Synodus ecclesiasticos Canones ab Eustathianis
Gangrena
violatos asserit quos eosdem esse atque Apostolicos probatur.
:

II. Synodum C.P., An. Dom. CCCLXXXII. habitant, Canones

Apost. vidisse, et citasse ostenditur. III. Eosdem a Synodo

Carthaginiensi iisdem fere diebus celebrata laudatos esse pro

batur. IV. Canones Apostolic! pracipiunt Episcopum tertio
citandum esse, priusquam a Synodo judicetur. Hinc probatur
dictos Canones tertio generali Concilio cognitos fuisse, utpote a

quo Nestorius tertio citatus est : et Canones ecclesiastici id

pracepisse ab eodem perhibentur. V. Eodem argumento pro
batur hosce Canones notos fuisse Synodo C.P. Eutychen, et
quartce generali Dioscorum tertio citanti. VI. Aliis argu-
mentis hos Canones Synodo Chalcedonensi visas et confirmatos
esse demonstratur . . . . . . .53
CAP. VI.
I. Canones Apostolicos eosdem esse atque ecclesiasticos a Patribus
citatos e summa inter eos convenientia satis constat. II. Ca
nones hi nonnunquam sub ipso Apostolormn et Apostolicorum
nomine laudati sunt. Quod probatur primo Alexandri Alex-
andrini testimonio. III. Constantinus M. Imp. Canonem

Apostolicum ab Eusebio servatum laudat, eundemque et a man-

datis Dei et a Canonibus ecclesiasticis distinguit. IV. Julius
P.R. Canones Apostolorum in Gregorii ordinatione in sedem
Alexandrinam violatos asseruit. V. Canones Apostolic! a
Concilio Constantinopoli A.D.
CCCX^CIV. habito, verbis con-
ceptis laudati sunt. VI. lidem in Actis Concilii Ephesini
Apostolic! etiam diserte vocantur. VII. Egregium Theodosii

monium ........
Imp. hisce Canonibus, Apostolicis ab eo dictis, redditum testi-
68

CAP. VII.
I. Testimonia hactenus allata Canonum
Apost. antiquitatem satis
probant :
utpote quibus nihil Etiamsi unus et
desideratur.
alter sufficerent, nos multos testes adduximus. II. Testes a
nobis adducti non obscuri fuerunt viri, sed celeberrimi ex Impera-
toribus, Patribus, et Conciliis. III. Omnia ex Us recitata
de antiquis Canonibus testimonia Apostolicis una perspicue in-
veniuntur. IV. Nonnulli ex antiquis a nobis adductis testibus
Canones hosce Apostolicos et Apostolorum diserte vocarunt.
Quod summam corwn antiquitatem evincit . . 79
Ixiv Elenchus Capitum.

CAP. VIII.
I. Canones Apost. sexto incunte seculo vulgo noti erant. II.
Dionysius Exiguus initio istius seculi L. priores Apost. Ca
nones Latine reddidit, suumque de Us testimonium dedit. III.
lisdem diebus Jo. Antiochenus hos Canones et suce Canonum
collection! et Nomocanoni inseruit, eosque reliquis anteposuit.
Hinc probatur hos Canones Codici Canonum Ecclesice Orien-
talis tune temporis prafixos fuisse, et quidem sub Apostolorum
nomine. IV. Codex Canonum Ecclesia Orient alis Canonibus
Apost. longe ante Jo. Antioclaermm pramunitus fuit : quod ex
ipsius verbis ostenditur. V. Eodem tempore ipse Justinianus
Imperator horum, ut ab Apostolis traditorum, Canonum me-
minit, eosque confirmavit. VI. Ex ejusdem Imperatoris verbis
hos Canones longe ante istud seculum conditos fuisse evincitur.
VII. Ab istis demum temporibus Canones Apost. unum cum
synodalibus Codicem constituerunt, a Synodo Trull ana confir-
matum, et ab eo usque in Orient e obtinentem. VIII. Secunda
Nicsena Synodus, et Ecclesia Orientalis, Synodum istam Trul-

judicavit ........
lanam, a qua confirmati sunt hi Canones, universalem esse
83

CAP. IX.
I. Ava /ittpaXuiojffig argument orum y quibus nostra de Canonum
Apost. antiquitate sententia innititur. II. Adversariorum de ea
re sententia Gelasii P. R. decreto prcecipue fundatur. III.
Nihil certi ex isto decreto inferri potest. Non liquet saltern
Canones Apost. in eo antiquitus memoratos fuisse. Hinc-
marus Kemensis contrarium asseruit. IV. Dallaana verbi
}
misit cum omisit in Hincmaro commutatio, quam absurda
sit, et frustranea. V. Aliis contra Hincmari verba exceptioni-
}
bus respondetur. VI. Ut Observator particulam nec in
lisdem Hincmari verbis transposuit, quo ad suas ea partes
trahat, quod absurdissimum esse ostenditur. VII. Etsi demus
Gelasium Canones Apost. inter Apocryphos rejecisse, nihil ex
eo contra nostrum de Us sententiam concludi potest 97 .

CAP. X.
I. Dallaei et Observatoris exceptionibus contra testimonia pro
Canonum Apost. antiquitate modo respondendum. II. Ex-

ceptiones Dallceance Turrianicam magis quam nostram sententiam

attingunt. Ubi nostram attingunt, facile diluantur. III.
Dallsei exceptio contra testimonium S. Athanasii qua nostrce
:

sententifK subscribit potius quam adversatur- IV. Testimonium

S. Basilii defenditur. Ratio ista, Non vindicabis bis in id
ipsum, Canoni Apost. XXV. alia quam primi conditoris manu
 J^lenchus Capitum. Ixv

adjecta videtur. V.
Basilium rationem istam Canoni an-
S.
nexam vidisse probabile
est. VI. S. Basilius aliam insuper
istius sanctionis rationem reddit, ad quam legis conditores

respexisse ei videntur. Unde vis Dall&ance exceptionis contra

hoc testimonium tota evertitur. VII. Alia S. Basilii testi
monia ab exceptionibus Dall&anis vindicantur . 108 .

CAP. XI.

I. Synodi Nicsense testimonium pro Canonibus Apost., ex primo

ipsius Canone de Eunuchis petitum, defenditur. II. Qua con
tra alia ejusdem Synodi testimonia excipiuntur, paucis discu-
tiuntur. Synodi Antiochenze testimonia vindicantur.
III.
Quare Canones Apostolorum sub numeris, quibus distincti
sunt, antiquitus non laudati fuerunt. IV. Palmaria contra
testimonia a nobis adducta exceptio, ex eo sumpta, quod omnes
antiquiores a Synodis citati Canones inter Apostolicos non
inveniantur. V. E
quatuor istiusmodi productis Canonibus
contra duos excipitur, viz. Syn. Nic. XVIII. et Neocsesar. XV.,
ut hue minime pertinent es. VI. Reliquos duos, sive Nic. XIII.,
et Ancyr. XXI., Dallsei causam non promovere ostenditur.
VII. ACanonibus Apost. injuste exigitur, ut omnes ab anti-
quis Synodis laudati Canones inter eos invenirentur. VIII.
Ali& a Dallseo contra testimonia e Synodis Nic. et Antioch.
allatce exceptiones diluuntur. IX. Discutiuntur quce Observa-
tor in hacdisputatione observanda prcBscribit. X. Quamtemere
sibi proposuit Observator, omnia pro Canonibus Apost. testi
monia despectui habere, quamdiu Canones a Synodis laudati ad
alia quacunque scripta vel etiam ad priscam consuetudinem

referantur. XI. Non mirum est, quod Canones Apost. a

Synodo Antioch. renovati fuerint . .117 .

CAP. XII.

I. Synodi Gangrensis testimonium pro Canonibus Apost.

vindicatum asseritur. II. Testimonium Synodi Constantino-

politanse a quatuor Observatoris exceptionibus defenditur.

III. Eusebii locum ab Observatore adductum nihil ad rem

facer e probatur. IV. Concilii Carthaginiensis testimonium

vindicatur. V. Alia e Synodis Ephesina et Chalcedonensi
testimonia, quibus adversarii nihil responderunt. VI. Con
cilium Chalcedonense per roug itto.ui xav6va$, nee Antio-

potuit . . .......
chenos, nee Carthaginienses, sed Apostolicos solos intelligere
136
Ixvi Elenchus Capitum.

CAP. XIII.

I. Alexandri Alexandrini testimonium vindicatur. Is nee ad

Eliberitanos nee ad Arelatenses Canones respexit. II. Canon
non scriptus non potuit ab Alexandro did Apostolicus. Ad
locum Epiphanii de liac re respondetur. III. Constantini
M. Imp. testimonium defenditur. Canon Apostolicus ab eo
memoratus de Apostolorum traditione intelligi non potest. Et
si ita intelligatur, nihil nostrce opinioni adversatur. IV.
Contra Julii P. 11. testimonium nihil objectum. V. Concilii
C.P. testimonium Observator sex oppugnavit eocceptionibus,
quarum prima nihil est quam vel concessio vel petitio principii.
VI. Secunda exceptio de dissonantia inter Canones Apost. et
C.P. refellitur ; ut et tertia de Balsamone, Zonara, ac Aristeno,
Canones Apost. hie non citantibus. Synodus Carthaginiensis
nee Can. Apostolicis nee decreto C.P. adversatur. VII. Ad
quartam exceptionem scepe responsum est. Et quinta TO sv a?x,fi
postulat. VIII. Ultima exceptio diluitur. Patres C.P. nee
ad Canones Antiochenos respexerunt, nee ad Nica3nos. S. Hie-
ronymi locus explicatur. IX. Testimonium Synodi Ephesinse
defenditur. In eo nee Nicsenus nee C.P. Canon indicatur, sed
Apostolicus. X. Contra illustre Theodosii Imp. testimonium
a nobis adductum nihil ab adversariis exeeptum est 149 .

CAP. XIV.

I. Justinian! Imp. et Jo. Antiocheni testimonia vindicanda

restant. II. Licet Justinianus post an. Dom. CCCCLI. im-
perare C03perit, ejus tamen testimonium summo jure in hac
causa admittatur, ut doctissimorum istius cetatis virorum sen-
tentia innixum. III. Qualem exceptionem contra Imp. testi
monium ex Oraculis Sibyllinis formavit Observator. Quantum
sit discriminis inter Justinianum de Canonibus Apostolorum,
et Justinum de Sibyllarum Carminibus disserentem. IV. Si-
byllina Oracula^ qua hodie circumferuntur, longe alia sunt
atque ea, qua a Justino M. aliisque antiquis laudata fuerant.
Proinde ex Us contra IKKC disputare iniquum est. V. Carmina
an. Dom. CXXXVIII.
Sibyllina, a Justino M. citata } ante
facta fuisse, ex eo satis constet, quod ab ipso tanta confidentia
citentur, ct in toto terrarum orbe exstare dicantur. VI. Alii
ejusdem prater Justinum M., Sibyllina Ora-
estatis scriptores,
cula laudarunt. Insigne de Us testimonium ex Origene petitum.
VII. dementis Alexandrini de D. Paulo Sibyllam citante
verba, ab alieno, in ea nuper conjecto, sensu vindicata. VIII.
Clementem Romanum Sibyllse Oracula vidisse ac citasse pro-
 JElenchus Capitum. Ixvii

habile est. IX. Eadem ante an. Dom. CXXXVIII. exstitisse

ex Josepho, Strabone, aliisque probatur. X. Antigua Sibyllse
Oracula iyne in Capitolio absumpta sunt, aliaque variis e locis
illuc postea transportata, qua in Christianorum manus venire

potuerunt. XI. Vera de istis sententia contra Blondellum ex-

plicata et asserta. XII. Quamfutilis sit Observatoris responsio
ex Carminibus Sibyllinis sumpta, eprcemissis evincitur. XIII.
Constantinum M. de Sibyllarum Oraculis, et Justinianum de
Apostolorum Canonibus magnifice locutum esse, mirum nemini
videatur. XIV. Justinianus Imp. hos Canones ipsis Apostolis
adscribens non elevat, sed confirmat, nostram de Us opi-
nionem 1 72

CAP. XV.

I. Jo. Antiocheni testimonium ab Observatoris exceptionibus de-

fenditur. Canones Apost. Nomocanoni ante eum inserti fue-

runt. Nomocanon quid proprie vulyoque siynificet. Jo.
II.
Antiochenus Nomocanonem componere non potuit, nee quosvis
ei Canones inserere. Neque hoc in se suscepit. Ill, Etsi
Justinianus etAntiochenus hos Canones ipsis Apostolis
Jo.
adscripserint, nostra tamen ex corum testimonio sententia dare
satis evincitur, Dall&ana autem penitus evertitur. IV. Inter
Gelasii P.R. nostramque de Canonibus Apost. sententiam nulla
est dffvffraff/a . 197

CAP. XVI.

I. Quare Canones Apost. Codici Canonum Ecclesice universes non

sunt inserti.II. Eum} qui Codicem istum composuit, eos tan-
turn Cano7ies, quos Synodus Nica3na edidit vel recepit, quique

postea sanciti sunt, colligere in animo habuisse probatur. III.

Canones Ancyrani et Neoca3sarienses Codici propterea inserti
sunt, quod a Synodo Nicsena recepti. Idem did nequit
de Sardicensibus a secunda Synodo, ut Patribus Florentinis
visum est, receptis. Ipsi secundce generalis Synodi Canones
Codici non sunt inserti ante quartam Chalcedone habitam.
Synodi Florentine testimonium in hac causa vindicatur. IV.
Etsi Canones Ancyrani et Neocsesaricnscs non fuissent a
Synodo Nicsena confirmati, Codici tamen inserendi erant, ut
iisdem diebus editi. V. Canones Apost. primitives ante Syn-
odum Nicsenam Ecdesice disciplinam exliibere asseritur. Col-
lectores Canonum Ecclesia universes nultam Apostolicos memo-
randi occasionem liabuerant. VI. Nullum ex antiquis istius
Ecdesia decretis Codici Ecclesice Africanse insertum est. D.
Cyprianus nihil de transmarinis appellationibus statuit. Non
Ixviii Elenchus Capitum.

opus erat } ut antiquior istius Ecclesiee Codex novo conjun-

geretur, vel in eo commemoraretur.
VII. Ex eo, quod Syn-
odi antiques Canones Apost. non nominatim memorarunt,
non sequitur eos tune non exstitisse. VIII. Canones Apost.
Patribus Nicsenis, Antiochenis, etc. incognitos fuisse, neuti-
quam ex eo sequitur, quod ab istis indicato Canonum numero
non laudentur. Omnia antiquiorum Conciliorum Act a inter -
ciderunt . 205

CAP. XVII.
I. Ex eo quod Eusebius et Hieronymus horum Canonum non
meminerunt, nihil contra eorum antiquitatem concludi posse
exinde evincitur, quod nee alios antiquos Canones memorarunt.
II. Canones Apostolici post Synodum Nicsenam in desuetu-
dinem abire cceperunt, aliis eorum loco substitutis. Ita tamen
ut illorum memoria non penitus inter ciderit
. III. Hi Canones

antiquitus Ecclesiastic! scspius vocati sunt. IV. Primi eorum

conditores in animo non habuerunt, ut hi Canones ab ipsis
Apostolis sanciti crederentur. Canones XXIX., L., LXXXIL,
et LXXXV., quibus Apostolorum nomen subindicatur, cor-
ruptos ac interpolates esse ostenditur. V. Quatuor illegitimis,
quas Observator e pr&missis suis infert, consequentiis breviter
respondetur. VI. Libri primi epilogus . . 224
.
 CODICIS CANONUM ECCLESI^E PRIMITIVE

VINDICATI AC ILLUSTRATI,

LIBER PRIMUS.

CAPUT PRIMUM.

Synopsis.
I. Ecclesia Christiana quare a Domino instituta.
II. Eadem hodie in schismata et controversias discerpta, qua;
ortum plerumque habent ex humani ingenii imbecillitate,
qua ad extrema mere proclives sumus.
III. Clarissimum hujus rei documentum in controversia de
Canonibus Apostolorum. Turriani et Dallaei extremes
de Us sententice.
IV. Nostra inter eas media, ab Anonymo Observatore, eo
tantum quod in Dallseanam non ad amussim quadret,
impugnata.
V. Temeraria Observatoris assertio, Episcopalem auctoritatem
Ignatii Epistolis et Canonibus Apostolorum prcecipue
inniti. Earn aliunde quam ex Ignatii Epistolis satis
constare paucis indicatur.
VI. Eandem auctoritatem ante Canones Apost. juxta nostram
sententiam conditos obtinuisse ipse Observator, aliique
ejusdem Oppugnatores concedunt. Quam propterea illis

inniti, inconsideratissima temeritate affirmatur.

VII. Occasio hvjus scribendi tractatus ab Observatore data.
VIII. Ejusdem scopus ac par titio.

I. Qui primam Ecclesiae Christianse institutionem, maturo,

ut par judicio contemplatur, eamque cum hodierno
est,

ipsius statu comparat, satis admirari nequit, quo tandem

fato evenerit, ut Ecclesia tantis fundata miraculis, tamque
B
 2 De Ortu et Occasione LIB. I.

perspicuis ac necessariis instructa prgeceptis, in tot unquam

schismata dilaceraretur, quot ubique per earn hodie grassari
contigit. Eniravero unicus Ille fundator hujus Ecclesise,
Dominus ac Servator noster Jesus Christus, nihil aliud in ea
constituenda Sibi proposuit, quani ut homines per earn ad
verum Dei cultum, atque ad sempiternam adeo felicitatem
dirigeret. Qua de causa, licet mors Ejus ad nostram salutem
promerendam aeque valuisset, si
proximo post nativitatem
Ipsius momento, ac longo post tempore, earn perpessus
si

esset; nihilominus in natura nostra Sibi assumpta triginta

circiter annos transegit, priusquam mundo Se patefecerit, nee

prius adhuc vitam pro nobis deposuit, quam aliud triennium

plus minus hie complevisset. Quod temporis spatium cum
hominibus in sua ipsorum natura versari dignatus est partim ;

ut divinam Suam potentiam pariter ac doctrinam miraculis

confirmaret partim ut homines veram erga Deum pietatem,
:

et erga se invicem jnstitiam ac caritatem tarn exemplo Suo

quam prseceptis edoceret, eosque certiores faceret, qua ra-

tione Deum per Sua Solius merita placatum sibi propitiurnque
habeant :
partim denique ut Ecclesiae ex humano genere Sibi
fundamenta jaceret, quse postea per universum ter-
collectae
rarum orbem propagata, viam hominibus indicaret, qua ad
summam, cnjus a natura sunt capaces, beatitudinem ascen
dant: ad quam propterea quicunque in Christianam hanc
societatem admissi sunt, unice aspirare debent et summis ;

viribus eniti, ut, subacto carnis imperio, se totos observandis

Christi prseceptis consecrent, atque adeo coelesti per Eum
gloria potiantur. Et quidem cum inter omries conveniat
Christianos, neminem e coelo exelusum fore, qui clarissime
promulgates in Evangelic legibus sincere obtemperaverit,
minim cuipiam videatur, si non omnes qui Christi nomen
pree se ferunt, hoc urium studeant et prosequantur, ut
seternae istius vitae ac salutis participes fiant, quam Uni-
genitus Dei Filius proprio Ipsius sanguine humano generi
comparavit.
II. Verumenimvero si sacram hanc Ecclesiam ut ubique
gentium hodie constitutam attentis oculis perlustremus, earn
in partes et factiones adeo discerptam videre est, ut parum
absit,quin fides a Christo
concredita in superfluas ac
ei
inanes quaestiunculas tota evanuerit. Multo enim maxima
CAP. I. Prcesentis Controversies. 3

pars eorum qui membra illius se profitentur, susque deque

habitis Evangelii mandatis, nihil fere aliud curant aut medi-

tantur, quam ut controversias de religione vel agitandas

moveant, vel motas agitent, et huic vel illi earum parti
aliquo modo patrocinentur. Quo factum est, ut, rescissa
Ecclesiae unitate, in certas quasdam sectas et diversas disci-

plinae formulas se disjungant, quse singulae peculiares sibi

opiniones habent, de quibus propagandis majori urgentur
sollicitudine, quam de Ipso Deo sincere pieque colendo idque :

licet non raro de re nihili instituantur, ut parum intersit, an

quis ex ingenio suo addat iis vel demat fidem. Hoc saltern
extra dubium est, utramque opinionis cujuslibet controversse
partem veram esse non posse. Sed quanto una ad rei veri-

tatem accedit, tanto altera ab ea distet necesse est. Saepius

etiam accidit, ut neutra pars dissidens fidem mereatur. Ea
nimirum est humani ingenii pravitas, is animi praeceps im
petus, ut ad extrema ruere plus nimio proclives simus. Si
qua nobis opinio minus arrideat, ab ea aliquantulum dis-
cedere baud contend, in contrariam prorsus sententiam prae-
cipites ferimur, quae vero plurimum aeque abhorret atque ea
a qua discessimus. Et ad bane fere classem pleraeque

quaestiones ecclesiasticae, tanto fervore hisce diebus agitatae,

facile reducantur. Istiusmodi enim sunt, qu33 media via
tutissime dirimantur sed, ea derelicta, in extremas utrinque
;

partes vulgo abitur, summo studio ac ingenii acumine pro-

pugnatas. Quemadmodum olim etiam in Ecclesia accidit.

Cum Nestorius enim duas esse in Christo personas aeque ac
naturas, divinam scilicet et bumanam, impie asseruisset,
Eutyches, in haeresi ista oppugnanda exercitatus, in aliam ex
adverse ei oppositam delapsus est, duas in Christo incarnato
naturas seque ac personas negans. Idem ante oculos nobis
etiamnum versatur in omnibus fere controversiis, quibus Ec
clesia Christiana hodie sollicitatur. Ex immoderate enim
partium studio devicti homines, vix citius ex uno se errore
expedire possunt, quin protinus in contrarium vacillent Ut :

e sexcentis videre licet extremis utrinque opinionibus, ex iis

praesertim, quibus Ecclesia Anglicana in medio constituta

ultro citroque exercitatur.
III. Aliis autem, quae plurima proferri possunt, in prae-
senti praetermissis, clarissimum hujus rei specimen habemus
4 De Ortu et Occasione LIB. I.

in controversia ista, quse hisce meditandis occasionem prae-

buit. Nimirum Franciscus Turrianus, Jesuita, librum sin-
gularem edidit, quo probare conatus est, Canones vulgo
Apostolorum dictos, ab ipsis Apostolis constitutes, et a sanc-
tissimo eorum discipulo Clemente Romano literis mandates,

atque in earn quam hodie habemus for mam redactos esse. 1

Hanc opinionem vir egregie doctus, et in antiquitate, prae-
sertim ecclesiastica, versatissimus, Joannes Dallaeus, multis,
Sed, quod com
2
iisque solidissimis, argumentis refutavit.
mune hominum etiam eruditissimorum fatum, in refel-
est
lenda ista Turriani sententia summe occupatus, pree nimio
incensi in earn animi ardore, eo tandem devenit, ut omni
asseveratione affirmarit, hanc Canonum collectionem non
tantum non ab ipsis Apostolis, vel a viris Apostolicis com-
positam sed ab haeretico nescio quo tenebrione con-
esse,
sarcinatam, eamque nee ante quintum illudque adultum a
Christo incarnato seculum Ecclesiae Christianas innotuisse, et
quinto exeunte jam primum exstitisse, publicarique coeptam
esse. Quod quidem non est a delira Turriani opinione
tantum recedere, verumetiam in aliam ei ex diametro con-
trariam sese praecipitare.
IV. Cum nos itaque Pandectis Canonum edendis operam
daremus, inter annotationes in hosce S. Apostolorum vocatos
Canones elucubrandas, veram certamque eorum antiqui-
in
tatem inquirere necessarium duximus et pensiculatis utrin- :

que argumentis, mediam inter duas istas extremas, Turriani-

cam scilicet et Dallaeanam, opiniones amplexi sumus. Hos
scilicet Canones nee ab ipsis Domini Apostolis, An. Dom.
XLV. ut vult Turrianus, constitutes esse, nee tarnen quinto
exeunte seculo eos primum exstitisse vel publicari coaptos esse,
ut hariolatus est Dallaeus, sed medio inter ea tempore, secundo
videlicet exeunte, vel tertio saltern ineunte seculo constitutes

[FrancisciTurriani,SocietatisjESU, rentise, ex officina Bartholomsei Ser-

adversus Magdeburgenses Centuriato- martelli. MDLXXII.]
2
res pro Canonibus Apostolorum et Epi- [Joannis Dallaei de Pseudepigra-
stolis Decretalibus Pontificum Aposto- phis Apostolicis, seu libris octo Con-
licorum, Libri quinque. Ad illustriss. stitutionum Apostolicarum apocryphis,
et reverendiss. DD. Stanislaum Ho- Libri III. Hardervici, ex officina

sium, S.R.E. Cardinalena et Episcopum Johannis Tollii, Academize Typographi.

Varmiensem. Cura privilegio Serenis- Anno MDCLIII.]
simi Magni Principis Hetruriae. Flo-
CAP. I. Prcesen tis Con troversice.

pariter editosque fuisse Quam nostram ut firmiorem red-

:

derem opinionem, non solum rationes protuli, quibus fundata

est, veram etiam clarissimi Dalleei argumentis, quse quovis
ei modo repugnare visa sunt, plenissima, ut opinatus sum,

responsa dedi. Verumenimvero Anonymus, nescio quis, vir

sane baud mediocri eruditione ac doctrina, segre ferens 3

tanto viro, quantus ipsi visus est Dalleeus, aliquid human!

attributum esse, calainum in me propterea strinxit, quod
ejus bac in re opinionem in qusestionem vocaverirn. Hanc
enim unicam ipse profert rationem, quare Observationes in
annotationes nostras in Canones S. Apostolorum edidit, 4

nempe ut justa tanti viri nomini et fames solvat parentalia. [Cap. i. p. 2.3

Qaam etiam ob rem, non me solum sed et undequaque doc-

tissimum prsestantissimumque virum, Joannem Pearsonium,
nunc Episcopum Cestrensem, adortus est, et Dallseum suum
ab Ignatianis ejus vindiciis vindicare conatus. Quali successu
tarn eruditum virum opusque impetierit, non meum est dis-

quirere. Nullus enim dubito, quin ipse ille, quern Anony

mus hie Observator in certamen vocavit, Ignatianas suas

3
[" [824] Observationes in Igna non. Primit. Ecclesice vindic. et illus-
tianas Pearsonii Vindicias et in Annot, trato, ubi eum, p. 4, virum hand me
Bevereyii in Canones SS. Apostolorum, diocri eruditione et doctrina salutat.

Rotomagi, 1674, auctori suo Mattheo Eundcm quoque ut Dalla3i nuperum hy

Lar-Roquanovindicantur a Jacobo Bas- peraspisten anonymum Geor^Bullus,
nage, in Epistola IV., quse adjuncta est Defens. Fid. Niccen. de ;Et. Divin.
Divi Chrysostomi Epistolse ad Csesa- Filii DEI, sect. 2, p. 78, edit. Amstel.
rium Monachum, ab ipso editse, p. 107. notat. Sed virum de antiquitate Ec-
Ut refert Epistolica dissert. Dni et clesiastica tot egregiis scriptis meritis-

Patroni raei atque Scholarchse honora- simum, Matthseum Larroquanum,/^s

tissirai D. Job. Friderici Mayeri, de hujus parentem esse, dudum orbi liter-
Anon, et Pseudon. ad me scripta. ato innotuit. Occasionem nati hujus
Quibus adde nunc serius exhibitas scripti legas in
Larroquani vita, qua
notas marginales verbotenus adscriptas postremo adversariorum sacrorum,
amplissimi Dn. Prsesulis Diecmanni, Lugd. Bat. 1688, editorum prcefixa
aliaque etiam superiorum emendantes. est." Placcii Theatrum Anonymorum
Adde Republiq. des Lettres, 1684, et Pseudonymorum. Cap. 11. De Scrip-
Martii, p. 57. toribus Theologicis, vol. i.
p. 149.
Notts marginales Dris. Diecmanni. Hamb. 1708.]
4
Observationes in Ignatianas Pear [Observationes in Ignatianas Pear
sonii Vindicias et in Annotationes Be- sonii Vindicias, et in Annotationes

veregii in Canones S. Apostolorum. Beveregii in Canones Sanctorum Apo

Rothomagi, 1674 .8. In harum aucto- stolorum. Rothomagi, apud Joannem

rem, ut anonymum, passim incurrit Lucas, prope Palatium. MDCLXXIV.]

Guilielmus Beveregius, in Codice Ca
 6 De Ortu et Occasions LIB. I.

vindicias ab omnibus ejus exceptionibus facillime vindica-

verit. Nostram sane de ista qusestione rogatus sententiam,
paucis asserere non vererer, omnes S. Ignatii Epistolas ab
eruditissimo earum vindice propugnatas, pro veris ac ge-
nuinis Apostolic! illius viri scriptis necessario habendas esse,
si nihil amplius contra eas in posterum dici possit, quam

hucusque dictum fuit. Cum haec autem controversia ad nos

in preesenti non pertineat, ea fortissimo Ignatii patrono
dimissa, nos interim istas eruditi Anonymi Observationes
examinabimus, quas in nostras Annotationes in Canones
S. Apostolorum edidit.
V. Prius autem quam ipsam aggrediar controversiam,
non possum non advertere, eruditum nostrum Observatorem
perspicaci adeo atque acuto esse ingenio, ut ea etiam e
scriptis nostris observare possit, quse ibi nulla sunt. Ob-
servat enim nos stylum idcirco in Dallseum strinxisse, quod
5
[Cap. i.] p. 2. veriti sumus ne prostrata jaceret, quam divinam putamus

divinitusque institutam, Episcoporum supra presbyteros emi-

nentia et auctoritas, si Epistolis Ignatianis et Apostolicis Can-
onibus larva [penitus] detraheretur. Undenam hoc collegerit,
hariolari nequeo. Neque enim vola nee vestigium vani ac
inanis hujusmodi metus in scriptis uspiam nostris apparet.
Non equidem diffiteor, quin in agitanda ista, de ordinis
episcopalis a presbyteratu distinctione, controversia magni
[Pear. vin. ponderis merito habenda sit S. Ignatii viri Apostolici et
cap! i.^ martyris
J auctoritas, ut clarissimus ejusdem vindex in proce-
Cotel. Pat. .. . . . . . .
TT-
AP . tom. ii. ran sui initio rectissime observavit. Mine autem nequaquam
sequituromnem Episcoporum uB-ggo^i/ S. Ignatii epistolis et
Canonibus Apostolicis prcecipue inniti, ut eruditus Observator,
omnium, ut opinor, mortalium primus somniavit. 6 Quid
enim siS. Ignatii Epistolse in lucem nunquam prodiissent?
nihii universae Ecclesiae traditio, nihil perpetua Episco
porum ubique gentium successio, nihil luculentissima ali-
orum Apostolicorum virorum de hac re testimonia, nihil
denique Sacrae Scripturea et divina ipsa S. Apostolorum ora-
cula nos moveant, ut episcopalem auctoritatem ab ipsis Apo-

5
["
Veriti scilicet, ne prostrata jace- Scriptorum ejusmodi, quibus prsecipue
ret, quam divinam putant," &c. P. 2.] omnis Episcoporum t>yrige%n,
innititur
6
Quamobrem viri eruditi, magni-
[" patrocinium suscipiunt." Obs. in

que Hierarchise ecclesiasticae tibicines, Annot. Bev. cap. i. p. 2.]

CAP. I. Prcesentis Controversice. 1

stolis derivatam persuasum habeamus ? Omnia, quseso,

esse,

partium studia, ut prudentem decet virum, depone, et vetus-

tissima Ecclesise monumenta fide sincera consule, et die
tandem nobis, quo terrarum loco Ecclesia unquam sine
Episcopo presbyteris praesidente ac imperante, ante delirurn
hoc nostrum et prsecedens seculum, constituta fuit? Cum-
que nihil certius, nihil apertius esse possit quam proxima

post ipsos Apostolos setate Episcopos omnibus locis eccle-

siasticam suam exercuisse potestatem, cuinam, obsecro, earn

acceptam retulerunt ? Quisnam eos Ecclesiis quibusque

primus praeposuit? A quo generali Concilio, a qua pro-
vincialiSynodo supra presbyteros constituti sunt ? Hanc-
cine ipsi auctoritatem sibi arroganter arripuerunt? Quis
sanae mentis tot Apostolicos viros, martyrii corona plerosque
redimitos, tanti facinoris arguere et condemnare ausus sit?
Quis fidissimos illos piissimosque Patres, qui mundo huic
omnibusque istius cupiditatibus toti
renunciaverant, quique
gloriosissimam Christi causam ad necem usque defendere
semper parati erant, quis illos, inquam, primam Ecclesiae
discipHnam ab Ipso Christo et Apostolis Ejus institutam im-
mutare, seque, contra ac edocti fuerant, supra fratres suos
efFerre ausos fuisse opinetur? Omnem sane fidem excedit,
ut viri tanta in Deum Christumque pietate praediti, quanta
primos Ecclesiae Christianas praesides fuisse extra dubium
est,ullam sibi in Ecclesia potestatem arrogare vellent, quam
ab Ipso Christo et legatis Ejus sibi commissam esse nescie-
bant. Ipsi autem acerrimi paritatis presbyteranae propug-
natores negare nunquam potuerunt, sed rei veritate subacti
multoties confessi sunt, secundo ineunte vel saltern non
adulto a Christi Nativitate seculo, Episcopos ecelesiasticae
supra presbyteros auctoritatis compotes fuisse eosdem tamen ;

pie sancteque Christum coluisse, nemo inficias eat. Quo-

modo autem haec sibi constant, ut primitivi illi Antistites
veram erga Christum pietatem colerent, et tamen, spreta
disciplines formula a Christo instituta, aliam prorsus in-
stituerent, qua ipsi aliquam in Ecclesia Ejus potestatem
usurparent quam Ipse Christus iis
denegaverat? Haec sane
inter sese haudquaquam consistunt : ut necesse sit alterutrum
asserere, vel episcopalem istam auctoritatem ab Ipso Christo
et Apostolis Ejus illis concreditam esse, vel eos omnes scele-
8 De Ortu et Occasione LIB. I.

ratissimos fuisse hypocritas, qui Christ! fidem professi, leges

ab Eo conditas tarn projecta audacia violarunt. Quod cum
nefas sit de iis vel animo cogitare qui primi fuerunt reli-

gionis nostrae assertores, eos omnem, quam supra presbyteros

tenuerunt, eminentiam ac auctoritatem, ipsis Christi Apostolis
acceptam retulisse, non solum confiteamur, sed et profitea-
mur, oportet. Quod clarius adhuc ex eo elucescit, quod iis

etiam Apostolicis temporibus, non uno tantum alterove in

loco, sed ubicunque disseminata est religio Christiana, epi-

scopalis ibidem ordo a presbyteratu distinctus eique prselatus

est. In omnibus enim quae tune temporis patebant orbis
terrarum partibus, Asia scilicet Africa et Europa, Eccle-
siam Christianam per Episcopos a presbyteris distinctos,
secundo saltern currente seculo, administratam fuisse, anti-
quissima quae exstant Ecclesiae monurnenta indubium faciunt,
nee ipsi infensissimi episcopalis dignitatis adversarii inficiari
unquam potuerunt. Quonam autem pacto evenire potuit,
ut omnes usquequaqueEcclesiae, Hierosolymitana, Romana,
Antiochena, Alexandrina, Smyrnensis, Ephesina, et quae-
cunque demum ullibi constitutes sunt, tanto a se invicem
locorum intervallo disjunctae, in unam eandemque discipli-
nain tarn cito conspirarent, nisi earn una cum fide ab ipsis
Apostolis traditam accepissent? Nemo equidem rei tarn
incredibili rite perpensae fidem habeat, nisi ad Dei omni-

potentiam confugiat, Cui nihil est impossible. Qui ad earn

autem se confert, eo ipso nomine episcopalem istam auctori
tatem divinitus institutam esse confitetun Quod si quis
mentis errore laborans, omnes istos religiosissimos Ecclesise

praesules, qui earn proximo post Apostolos seculo adminis-

trabant, disciplinam ab ipsis in Ecclesia relictam funditus
evertisse, aliamque ejus loco, inita factione, ex proprio in-
genio instituisse arbitratus fuerit, is uno ictu universam
condemnabit Ecclesiam, ab eo usque tempore ad heec nostra
secula propagatam, tanquam vitiatam, corruptam, et a

disciplina per Christum stabilita perpetuo degenerantem ;

imo vero per plusquam tredecim annorum centurias, nullam

prorsus in mundo talem fuisse Ecclesiam, qualis a Christo
fundata est, non minus impie quam palam et aperte affirma-
bit. Quod quarn absurdum sit, et a fide pariter atque a
pietate Christiana alienum, isti viderint, qui melius sese EC-
CAP. I. Prcesentis Contr over sice. 9

clesiam Christ! administrare posse jactitant, quam unquam

antehac ab ipsis ejus incunabulis administrata fuit. Nobis
non licet esse tanta prudentia, vel tanta potius insolentia,

preeditis. Cum autem in confesso habeamus, secundo sal

tern post Christum incarnatum seculo, eoque nondum adulto,
hoc est ante quinquagesimum post ultimum Apostolorum

annum, Episcopos ubique presbyteris prsefuisse, nee unquam

demonstrari potuerit, quando, quomodo, vel cujus tandem
ope atque auctoritate, prseterquam Apostolica, sacram istam
prsefecturam primo adepti sunt, earn non fastuosse primorum
Ecclesiae prsesulum martyrumque arrogantiye et ambition!,
sed Apostolicae potius institution!, meritissimo jure adjudi-
candam esse censemus prsesertim cum haud obscura ejus- ;

dem vestigia in ipsis Apostolorum scriptis etiamnum exstent,

ut postheec,Deo volente, demonstraturi sumus.
VI. Quamobrem non opus est, ut vereamur, ne prostrata
jaceret Episcoporum supra presbyteros eminentia ac aucto-
ritas, si Epistolseab eo conscriptse, Sancto Ignatio abjudi-
centur multo minus, si debita Apostolicis Canonibus anti-
:

quitas a nobis asserta iis denegetur. Et istis enim omnem

Episcoporum vKsgo^v prcecipue inniti, satis mirari nequeo,
qua tandem fronte Observator asseruerit. Ipse enim bene
novit Blondellum suum aliosque strenuissimos episcopalis
auctoritatis oppugnatores, etiam atque etiam confesses esse,

episcopatum caput extulisse ante An. Dom. CXL. Imo

quidern D. Blondellus de tempore, quo Episcopi supra
presbyteros elati sunt, verba faciens, diserte ait, Nullum Biondei.
Prarf.adApo-
momentum illustnus occurrit, in quod insigms ilia mutatio com- log. [pro.
... .

mode conferri posse videatur, quam An. Christi CXXXV. 1

Quinetiam nee ipse eruditus Observator distinctionem inter observat. in
-X . 7 7 . . poster. Vind.
Episcopos et presbyteros natam esse secundo seculo inch- part. [cap.
xxxi.jp. 307.
nato et ad finem vergente diffitetur. JNostra autem

7 Restat nunc ut quo potissimum

[ Ecclesiarum Rectores, p. 11, 4to.
. . . anno insignis ilia mutatio facta Amstelodami, 1646.]
8
fuerit curatius indagemus . . . Nul- Dallseus enim non diserte negat
["

lum certe momentum illustrius occurrit, quosdam secundi seculi Scriptores post
in quod commode, &c. quam anno natam graduum distinctionem, et post-
Olympiadis 228 tertio, Christi 135, quam ex uno duo facti sunt (quod
Hadriani 19." Apologia pro Sententia secundo seculo inclinato et ad finem
Hieronymi de Episcopis et Presbyteris, vergente contigisse est verisimile), non
autore Davide Blondel. Prsefatio ad negat, inquam, aliquod quosdam dis-
10 De Ortu et Occasions LIB. I.

opinio, quam tantopere invadit et impngnat, Canones

ille

Apostolicos exeunte tantum eodem secundo seculo, vel in-

eunte tertio, conditos fuisse statuit. Unde palam conficitur
Episcoporum supra presbyteros eminentiam, juxta suam
ipsius Observatoris aliorumque ejus gregalium confessionem
prius exortam fuisse, quam Canones Apostolic! juxta nostram
sententiam constituti essent ac propterea hos nihil prorsus
:

conferre ad earn stabiliendam, utpote quse ante eos stabilita

fuisse utrinque agnoscitur. Quanam itaque ratione affirmare
potuit eruditus Observator, omnem Episcoporum ^ego^v
Apostolicis etiam Canonibus praecipue inniti ? Vel suspicari
nos veritos esse, ne ilia una cum horum antiquitate con-
cideret ? Si ipse quidem cum Turriano asseruissem, hosce
Canones ab ipsis Apostolis sancitos esse, legitimam hoc
suspicandi materiam ei prsebuissem. Cum autem verbis
conceptis e contra affirmassem, eos non ab ipsis Apostolis,
sed a prirnitiva Ecclesia, labente secundo vel tertio surgente
seculo, hoc est, post introductam, ut inter omnes convenit,
episcopalem auctpritatem, constitutes fuisse, quis, prseter
unicum hunc nostrum Observatorem, aperto ore asseverare
potuit, me veritum
esse, ne prostrata jaceret Episcoporum

supra presbyteros eminentia atque auctoritas, si Apostolicis

Canonibus larva detraheretur ? Quis potius ex hac censoria
eruditi viri observatione non eliceret, eum isto solum nomine
in hosce Canones tanto conatu invehi, quod Episcopi tan-
quam a presbyteris distincti in iis toties commemorentur ?

Licet enim non nobis, illi tamen, omnis Episcoporum ucre^o^^

iis etiam prsecipue inniti videtur ac propterea veritus, ut
;

presbyterana paritas cum primitiva Ecclesise disciplina con-

sistat, si qua veteri huic monumento fides habeatur, summis
earn viribus labefactare enixus est. Quam male autem hoc
in negotio operam locavit, nullus dubito, quin clarissime
evincatur.
VII. Hoc autem ut effectum detur, alia hoc in loco proce-
dendum est methodo quam qua in Annotationibus usi sumus.
In enim elaborandis, cum nihil minus quam peculiarem
iis

integrumve de hoc subjecto tractatum edere, nobis consti-

crimen observasse inter Episcopatus et Post. Vindic. Partem, cap.xxxi.pp.306,

Presbyteratus vocabula." Obs. in 307.]

CAP. I. PrcBsentis Controversies. 11

tutum fuerit, singula Dallaei argumenta discutere, baud

operae pretium duximus. Neque enim loci propositique
ratio id postulabat. Quinetiam multo maxima eorum pars
quse Dallseus contra Canonum Apostolicorum antiquitatem
scripsit, non nostrarn sed Turrianicam solam de iis sen-
tentiam perstringunt Quibus proinde non opus erat nos
:

responderemus. Cum eruditus autem Observator aliquoties

affirmet clarissimum Dallseum, Turrianicis occurrendo ob-

jectibnibus, pleraque etiam nostra argumenta refellisse,

9

ej usqueresponsiones etiamnum valere, nisi a nobis diluantur,

hinc necessarium nobis visum est, bane de Canonum horum
antiquitate qusestionern a capite usque ad calcem per-
tractare, ut nullus in posterum cavillandi locus supersit.
VIII. Quapropter nostram imprimis de hisce Canonibus
sententiam fusius aperiemus, una cum argumentis quibus in-
nititur. Deinde, quicquid doctissimi viri, Joannes Dallseus, et

Anonyrnus Observator, contra ista exceperunt argumenta, ad

examen revocabimus, et dissolvemus. Secundum haec omnia
discutiemus argumenta, quibus Dallaeus contra horum Ca
nonum antiquitatem militavit, eaque nostram de iis senten
tiam non attingere, nedum evertere, demonstrabimus et :

qusecunque praeterea Observator vel pro Dallaeana vel contra

nostram de hac re opinionem scripsit, ea, suo quodque in
loco, prout occurrunt, Deo adsistente, diluemus.

9
["
Ut ut est, quoniam clarissimus tionibus." Obs. in Annot. Bever. cap.
Dallseus pleraque Beveregii argumenta ii.
p. 7.]
refellit Turrianicis occurrendo objec-
 CAPUT II.

Synopsis.

I. Nostra de Canonibus Apost. sententia, eos a CatJiolicis

secundi tertiique seculi Synodis sancitos statuens.

II. Hcec sententia duabus observationibus explicatur, quarum
prima est,frequentes istis etiam ac posted,
seculis, csque
habitas fuisse Synodos, quibus altiora quceque tractata
sunt : quod probatur.
III. Alter a observatio est, nihil in Can. Apost. haberi, quod
ecclesiastics istorum temporum disciplines non exacte

respondet.
IV. Hinc ergo hi Canones nihil aliud nobis videntur, quam
primitivarum Synodorum decreta. Quod de nonnullis
eorum certe constat.
V. Non ab u no sed a pluribus Conciliis conditi fuerunt. Et
a diversis etiam viris collecti. Unde orta est in numero
eorum diversitas. Ecclesiastic! etiam a nonnullis vo-
cantur, ab aliis Apostolici et Apostolorum. Utriusque
nomenclatures ratio.
VI. Synodi primitives ex Apostolorum traditionibus contro-
versias determinare, legesque ferre solebant. Hinc Ca
nonibus hisce ab Us sancitis Apostolorum nomen
inscriptum.
VII. Nostra de horum Canonum antiquitate, qua sola con-
trovertitur, sententia. Hincmarus Hemensis eandem
olim tenuit. Sed Joannes Dallseus aliter sensit :
cujus
opinio hie discutitur.

I. PRIMO itaque quod ad nostram spectat sententiam in

Annotationibus assertam, paucis hie expediatur. Oranes
enim octoginta quinque Canones Apostolorum vulgo dictos,
quos Franciscus Turrianus ab ipsis Apostolis ante annum
Dom. L. sancitos, Joannes autem Dallaeus ab Haeretico
aliquo impostore post annum Dom. CCCCL. confictos esse
 CAP. II. Vera de Canonibus Apostolorum, Sfc. 13

affirmavit, nos, media insistentes via, eos nee ab ipsis Apo-

stolis,nee a quovis Haeretico, nee ante annum L. nee post
CCCCL. sed ab Apostolicis Catholicisque viris secundo
tertioque a Christi nativitate seculo constitutes ptiblicatosque
fuisse contendimus. Non quod singula quae nunc dierum in
iis habentur verba adeo antiqua fuisse censeamus. Nihil
enim dubii esse potest, quin hoc, aeque ac alia qusecunque
Ecclesiae primitivae monumenta, nonnullis in locis interpo-
latum mendis quibusdam, de quibus postea agemus,
fuerit, et
vitiatum. Verum
res ipsas in dictis Canonibus compre-

hensas, a variis Apostolicorum virorum Synodis definitas, et

ante tertium finitum seculum in istud, quod sub Canonum
S. Apostolorum titulo hodie circumfertur, corpus collectas
fuisse arbitramur. Usque adeo ut haec Canonum antiquis-
simorum Sylloge nihil aliud nobis videatur, quam Codex
Canonum Ecclesics primitive, per quern scilicet ecclesiastica
disciplina, plurimis saltern in locis, ante consessum Nicaenum
administrata fuit.

II. Ad
hanc nostram de Canonibus Apostolicis opinionem
dilucidandam, imprimis observetur velim, complures ab ipsa
etiam Apostolorum aetate Synodos passim celebratas fuisse,
tribus nimirum primis Christianismi seculis, aeque ac sequen-
tibus. Cum ipsis enim Apostolis ad determinandam istam,
quae in Ecclesia recens nata exorta erat, de circurncisione et
lege Mosaica Gentilibus imponenda, controversial!!, in Syn-
odo una convenire, et in ea Canonem sive ecclesiasticam
de ista re legem sancire visum fuisset, hac iis
premonstrata
via itum est ab omnibus ipsorum successoribus, sive Epi-

scopis, quibus Ecclesiae ulterius propagandas regendaeque

cura commissa fuit. Si qua enim quaestio de fide Christiana,
vel de externa Ecclesiae politia rite instituenda emersit, earn

Episcopi, Apostolorum more, in Synodis congregati protinus

determinare solebant. Ut videre est in gravi ista de Pas-
chalis celebritatis tempore controversia, qua Ecclesia primi-
liva diu multumque sollicitata fuit. Ad earn enim dijudi-
candam, plurima passim ab Episcopis celebrata sunt Concilia,
Romanum, Palaestinum, Ponticum, Gallicanum, Osroenum,
aliaque ab Eusebio commemorata. Et cum multae istiusmodi
1
Hist. Eccies.
lib. v. capp.
KOC.}
ffwyxpoTyffiis Iwi- f&tai / tvrtffT oXuv
\_~2ivvo^oi >j

yvuft^i
ffxovruv \vr} TKUTOV iyivovro yravris TI doyita, ro7; ^"uvrx^offi
 14 Vera de Canonibus Apostolorum LIB. I.

quaestiones istis diebus exortae essent, frequentes etiam iisdem

dirimendis habitas fuisse Synodos, plusquam verisimile est.
U de
jej?n. ad v
^ x Tertulliano enim certissime constat, dicente, Aguntur
C
xiT[> 552, prcecepta [prceterea, Pr.] per Grcecias illas [ilia, Pr.] certis
in locis Concilia ex universis Ecclesiis, per quce et altiora

quceque in commune tractantur, et ipsa reprcesentatio totius

nominis Christiani magna veneratione celebratur. qui- E
bus etiam verbis liquet altiora quceque in istis Synod is
tractata fuisse. In earum scilicet potestate sittim erat,
omnia, quae in Ecclesia orta sunt, dubia solvere, conten-
tiones componere, haereticos et schisrnaticos contumaces
Ecclesia ejicere, particulares ritus ac caeremonias in ex-
terno Dei cultu observandas e generalibus Sacrae Scripturse
axiomatis elicere ac imperare, et Canones denique sive leges
ecclesiasticas condere, juxta quas Episcopi, suam quisque
provinciam, administrarent. altiora ilia quae in Haec erant
primitivis Synodis tractata sunt.
III. Ad haec observatum etiam velim, nihil in Canonibus,

qui Apostolorum vulgo appellantur, decerni, quod moribus ac

non ad amussim quadrat. Quic-
institutis Ecclesiae primitives

quid enim in iis constituitur secundo tertiove aerae Christianas

seculo observatum fuisse, ex Origene, Clemente Alexandrine,

Tertulliano, Cypriano, aliisque istorum temporum scriptor-
ibus, necnon ex ecclesiasticis historiis abunde constat, ut
postea fusius ostensuri sumus. Omnia vero quae in dictis
Canonibus continentur, in Sacris Scripturis nusquam prae-
scripta leguntur. Quanam itaque ratione in Apostolicam
sive primitivam Ecclesiam primo inducta sunt ? Furtim et
ea omnia irrepsisse, nemo, ut opinor, affirmabit.
fortuito

Neque enim credibile est primos Ecclesiae praesules adeo

socordes fuisse et curae sibi concreditae negligentes, ut ritus

quosvis solennes in publicum Dei cultum aut Ecclesiae regi-

ocv {Awd iv
xXXy WOTI TVIS KV^ixxris ti{j.i(>ei
xett T&JV tvr} P&>/u,yi;
at ofto iug XXj ^i^i
TO IK otveHrrcifftivs iViriXoTro rov ulrov ^wrvfAKTo;, IvriffKovrov
<ry$
VIX^MV Bixroga
TOV K.U(>IOU fJt,vffTVi^n>v
xcii dwu; tv TOC.UT"/! oriXoiiffct <ruv TI xetra HOVTOY IvritrxoTTuv,

ftovy TUV x.tt.va. TO Hoitr^ee, VWTUUV uv TIa,X/u.ocs u; K^KIOTXTOS <r^ou-Tirecx.To

<pvXu.TTiiafAi.6ee. Tag iytXvfftis. ^i^ifui no.} ruv KKTOC, TaXX/av 5j

-jra^aixiuv, a.;

tiffin vvv TUV XO.TOC, YiKXctiffTivyfi TnvixaSt Eigyvwos iviffx o Trii i-n n TUV XOI.TOC,

ffuyxsxgoTrifi.ivuv ypotip^i, uv <ff^ol>TiTa,KTo

<rjy
O(T^a>jv7)v
XKI TXS IxtTffi craAs/j. Eus.
QioQiXo; Trtf iv Ka.t<ret(>iiu, wagoixias **/- Hist. Eccl. lib. V. Cap. 23, pp. 242,
^x^xiffffas TV; \v
ffxa-rof, x,a.}
ligoffoXuftw 243.]
CAP. II. Sententia explicatur. 15

men induci permitterent, priusquam ipsi consilium de iis

iniissent: ac propterea persuasissirnum habemus, nihil non

diserte in Sacris Scripturis praeceptum, aut ab Apostolis

traditum, in Ecclesia primitiva obtinuisse, quod non prius a

Synodis Episcoporum approbatum fuit ac institutum. Et
quandoquidem plurima hujusmodi Concilia istis temporibus
passim celebrata essent, plures baud dubie Canones sive re-
gulae ecclesiastics ab iis constitutae sunt, baud pauciores
scilicet quam ritus, mores, ac caeremoniae istis diebus ob-

servatae, et nee divina nee Apostolica auctoritate prius

sancitae.
IV. Quae cum ita sint, Apostolicos quos vocamus Canones,
nihil aliud fuisse existimamus, quam statuta quaedam sive
decreta Synodorum, quae per tria priora aerae Christianae
secula diversis temporibus locisque habitae fuerunt. Quae
sententia eo probabilior redditur, quod pro comperto ha-
beamus, nonnulla eorum,quae in dictis Canonibus continentur,
a primitivis istis Synodis constituta fuisse. Verbi gratia ;

Canone Apostolorum septimo cautum est, ne quis sanctum

Paschae diem ante vernum aequinoctium cum Judaeis cele-
bret :* quod idem a plurimis Episcoporum Synodis secundo
exeunte seculo celebratis decretum fuisse, Eusebius memo- Hist. Eccies.

riae tradidit. Praeterea Canones Apostolici VI. et LXXXI.

3

praecipiunt, ne quis Episcopus, presbyter, aut diaconus secu-

4
lares curas, aut publicas administrationes suscipiat: hoc
autem in Concilio Episcoporum ab antecessoribus suis sta.

rou us (W B
^i&xovog, rtiv xy iav Hdff%x fift igxv x^xrtjerav iSog <pv^xrroutretig

vnffri uti t Ktt.Su.ip -tffQci). Can. Ap. vii. rou Sa/r^aj iiftuv fiftsgaiv rug vvtrrsixs
Pandectse Canonum, tom. i.
p. 4, F.] \<7ti\vKr6at,c eruvo^oi S, x. r. X. ,
ut supra,
3
[Znrnffiug lr.ru. xex.ru. rovffot. ou p. 13. Eus. Hist. Eccl. lib. V. Cap. 23,
ffftutpjig
u.va.xivrd /to ng ,
on S^ rrig A.trtxf pp. 241, 242. J

dg%xtorioa.f fftXrivrtg rwv no ffa.^a xex,!- vog xoff/AiXK? tp^ovridxg ftri avxXxpt.pK.virw,

^sxxrtiv caovro "e)i~v ivri rTig rou er/ur /iPiou ti 5s ftri, xaSxi^i tcrSiu. Can. Ap. VI.

Tido ^a, \oorrig ^rxpx<puXxrrnv, Iv w Qvitv Pan. Can. torn. i.

p. 4, C.

Ixfxvrog xu.ro, return?, ovrotce, S v xxfaiv/r.i leturov tig ^-/if^ocrix;

nft igx fivri^ov

xeririuv i7Ti^.ijffii; <ffoi{iffSxi obx idovg ovrof ffnx.yrtx.ce.lg %etixig. j <7rtiS icr6u ouv rouro

rourov tvririXiiv rov rgo /rov rx7g ctta. rnv f&vi

"7roiiiv
y *| xoc,&a.i/>zitr0c<>.
Can. Ap.
*.oivrnv uirencra.? olxoupivw IxxXtxrious , i% Pan. Can. tom. i.
p. 53, D.]
 16 Vera de Canonibus Apostolorum LIB. 1.

Epist. ixvi. tutum fuisse D. Cyprianus attestatur. 5 Idem dicendum est

de Canone Apost. LII. quo lapses resipiscentes ab Ecclesia
6
recipiendos esse decernitur,
hoc enira a copioso Episcoporum
numero in unum conveniente decretum esse, ab eodem asseri-
. m. ad tur. 7 Quinetiam Synodus
J
Romana iisdem diebus habita
Antoriian.
Hist. Eccies. idem Eusebio discimus. 8 Ut de alns sileam,
decrevit, ut ex
v P
43.
quod in Canonibus Apostolorum XLVI. et XLVII. decer
nitur de hsereticorum Baptismo non recipiendo, 9 id multis
annis et longa cetate ante D. Cypriani tempora, a Synodo sub

Agrippino habita statutum fuisse, ex septuagesima tertia ejus-

dem Cypriani Epistola, quse est ad Jubaianum, abunde constat. 1
Unde clarissime conficitur aliquam saltern horum Canonum
partem a primitivis, ut ita loquar, Synodis constitutam esse.
Quod autem de parte constat, idem de toto hoc Codice merito
statuatur: omnesnimirum hosceCanones, nee S. Apostolorum-

prsecepta, nee haeretici cujuspiam figmenta, sed decreta esse

Synodorum, quae a viris Apostolicis, primis Ecclesiae seculis
celebratae sunt. Quod nullus dubito, quin extra contro-
6
["
Cum jam pridem in Concilio
8
[ Eip (de lapsis restituendis)

Episcoporum statutum sit, ne quis de ffvvo&ou (Aiy ttTTViS IT* ~Pufj,ri5 ffvyxoo-
clericis et Dei ministris tutorem vel rriStiffvs. Eus. Hist. Eccles. lib. vi.

curatorem testamento suo constituat, cap. 43, p. 310.]

quanto singuli divino sacerdotio hono-

rati, et in clerico constituti, non nisi

altari et sacrifices deservire, et precibus v. Can. Ap. xlvi. Pan.

atque orationibus vacare debeant." Can. torn. i.
p. 30, E.
Cypr. Ep. Ixvi. Pamel. i. Fell. Presbyt. % W(>tff$v<ri(>o;
rov xctra,

et Diacon. et plebi Furnis consistenti- t%ov<rot fiei rriffftoi lav oivafav

bus, p. 1. Quod Episcopi, anteces-

"

sores nostri religiose considerantes."

Ib. p. 2.] Can. Ap. xlvii. Pan. Can. torn. i.
p. 31,
6
[E7 <ri; l^ltfKO-ffos v tf(>tff$V Ti(>o;
TOV B.]
uvroffritoV Tu, a.wo
1
[" Apud nos autem non nova aut
repentina res est, ut baptizandos cen-
Can. Ap. lii. Pan. Can t. i. p. 34, E.] seamus eos, qui ab hsereticis ad Eccle-
7
Persecutione sopita, cum data
["
siam veniunt, quando multi jam anni
esset facultas in unum conveniendi, co- sint, et longa aetas ex quo sub Agrip

piosus Episcoporum numerus ... in pino bonse memorise viro convenientes

unum convenimus, et, Scripturis diu ex in unum Episcopi plurimi hoc statue -
utraque parte prolatis, temperamentum rint."
Cypr. Ep. Ixxiii. ad Jubaian.

salubri moderatione libravimus, ut nee p. 199,

"

Hanc vero longam setatem,"

in totum spes communicationis et pacis ut ait Rigaltius in loc.

"

Augustinus,
lapsis denegaretur; . . . sed trahere- libro iv. contra Don. c. 6, in paucos
tur diu poenitentia," &c. Cypr. Ep. annos contraxit."]

lii. Pamel. Iv. Fell.

pp. 102, 103.]
CAP. II. Sententia explicatur. 17

versiam csset, si acta omnium exstarent Synodorum, quae

ante Nicaenarn habitae fuerunt.
V. Cum omnia vero istarum Synodorum acta jampridem
perierint, ut cuique notum est, nihil certi definire possum us
de loco vel tempore, quo primo editi sunt hi Canones. Hoc
tantum ex ipsa eorum textura constare videtur, eos scilicet,
non ab una omnes, sed a multis Synodis, iisque diversis in
locis habitis, constitutes fuisse, ut in Annotationibus os-
tendimus. 2 Et prseterea, ut a variis Conciliis editi, sic a di
versis quoque viris collecti nobis videntur, quorum hi plures,

illi
pauciores collegerunt, prout eos quaerendo investigare
poterant. Et hinc est, quod in codice, quo usus est Dionysius [vide jus-
T-, .
^ . .
,
,. . , , telliBibl. J.
.bxiguus, qumquagmta soli Canones mventi sunt, et ab eodem can. tom.
PF
i.

Latine redditi, cum alii codices, iisdem etiam diebus exstantes,

octoginta quinque Canones numerarent. Verum
priores L.
prius compacti, et reliqui XXXV. postea additi vi
istis

dentur. Non secus ac in Codice Canonum Ecclesise uni-

versae accidisse liquet qui primo Ephesinis terminatus :

Canonibus, postea Chalcedonensibus, Trullanis, Carthagi-

nensibus, aliisque quamplurimis locupletatus et exauctus
est. Eodem modo, Codici Canonum Ecclesiae primitives, ex
L. tantum Canonibus primum conflato, alios XXXV. postea
adjectos fuisse, vero Ex quo
riobis simillimum videtur.
autem primo collecti sunt, et in Codicem, quern prae manibus
habemus, compacti, hi ExxX^o /ao T /xo:}?, illi A?roo roX/xoi)g xavovac,
eos nuncuparunt: Ecclesiastici quidem vocantur, non tantum
a vetustis quibusdam Synodis Patribusque, verum etiam ad
calcem Apostolicarum Constitutionum quibus subjungi so-
lent, ubi hi Canones hunc titulum prse se ferunt, Kavovzs *Ex-
xXTjcvatfr/xo/. Quo nomine jure merito indigitantur, eo quod
ab ecclesiasticis Synodis constituti fuerant, quodque veteris

2
["
Cum pro comperto autem habea- cap. xi. p. 4, b. Pan. Can. tom. ii. ad
mus tres hosce Canones (vii. sell. xlvi. fin.

xlvii.) qui inter Apostolicos numeran-

"

Ut autem a variis Conciliis editi

tur, a primitivis, ut ita loquar, Conciliis sunt hi Canones, sic et a diversis quoque
constitutes esse, idem et de reliquis sta- viris nobis collecti videntur, quorum hi

tuendum censeo ;
nimirum quod a Syn- plures, illi
pauciores collegerunt ; unde
odis quse variis et temporibus et locis prsedicta in numero discrepantia orta
convenerant, editi sunt hi Canones, et est ;
non secus ac in Conciliorum postea
tertio demum currente seculo in unum Canonibus accidisse patet,"
&c. Cap.
corpus collecti." Prsef. ad Annot. xiii. p. 4, b.]

C
 18 Vera de Canonibus Apostolorum LIB. I.

Ecclesiae disciplinam complectuntur. Apostolic! autem et

S. Apostolorum Canones
idcirco appellantur, quod a viris

Apostolicis sanciti sunt et publicati quod S. Apostolorum ;

doctrinse consentanei, et quod ab ipsis denique Apostolis

traditi crederentur.
VI. Enimvero proximis post Apostolos seculis, quaecunque
in Ecclesia ortse sunt controversies, de ritibus saltern et ex-
terna Ecclesise politia, eas omnes ex Apostolorum tradi-
tionibus deter minare solenne fuit. Ut e magna ista de
Pascha contentione patet, utraque parte Apostolorum, hac
D. Petri ac Pauli, ilia Joannis et Philippi traditiones, ad
3
EUS. Ecci. opinionein suam adstruendam afferente. Hinc multiplices
Hist. lib. v. ,....,.,
diebus
-rt
capp. 23,24.
Apostolorum traditiones istis collectse sunt. Fapias
enim, qui mox
post Apostolos vixit, ut exactam rerum ec-
clesiasticarum scientiam assequeretur, a senioribus, qui cum

ipsisApostolis versati fuerant, se sciscitatum fuisse dicit, quid

Andreas, quid Petrus, quid Pbilippus, quid Thomas, quid
Jacobus, quid Joannes, quid Matthseus, quid caeteri Domini
discipuli dicere soliti essent. Neque enim ex librorum lec-
tione tantam se utilitatem capere posse existimabat, quantam
ibid. lib. iii. ex hominum adhuc superstitum viva voce. 4 Sic etiam
Clemens Alexandrinus, in libro quern de Pascha composuit,
coactum se afBrmavit a familiaribus suis, ut traditiones, quas
ab antiquioribus presbyteris acceperat, scriptas posteris man-
5
daret. Tanti istis diebus habitae erant Apostolorum tradi
iwd.^b.vi.
tiones. Et quidem nemini dubium esse potest, quin singulae

8 Avo/rri-
[$i>.i<rvov
TOV TUV bubtx.u, riguv uvixgivov Xoyovg TI Avogioc,;, % TI

Xuv,o; xixoipwTKi Iv
liguTaXit .... tri Utr^o; tJ-riv % ri ^iXtyfros r>
rl @uftKs t

Ji xa,} ludc,vvy$ o \<ff\ TO ffrytios TOV Ku^tou n Idxufio; rt <ri

l&>vv>js, ) MartietTos

avKfiffuv. E. Polycratis Epist. ad Vic- n r n in^os TUV TOU Kvgiou ^.a,S^ruv oirs.

tor. apud EUS. Eccl. Hist. lib. V. Cap. A^o-rtav KU.} o

-r^trftv ri^os Ivcivvy;, ol

24, p. 243. TO U K-ugiou f^u^rtTKi Xiyovffiv ov yoe,p TO,

OVTI y r
c ? o AvixfjTo; TOV UoXvxKpfov It TUV (->i(^Xiuv Toffourov f&t utytXiiv vvrt-

iritcra,! I^VVKTO pw U.TI piTa. \ua.v- Xa^jSavav, offov TO. %&nrw; Quvvs xou
rr^iiv, <ra.^a.

vov TOU fta.0*)Tou TOV K.vgiov vif^uv xa,} TUV [tsvovo"ns Papias apud Eus. Eccl. Hist.
XOIVMV A-roffToXuv, 01$ trvvlt
tT^iv, a.u lib. iii.
cap. 39, p. 136.]
5
TlTt]p*IXOTOi OVTt ftYlV HoXvxa/3 X OS TOV [KJ Iv TU Xoyu $i KVTOU TM Tip}
AVIXVTOV iwuffi T?igi7v, Xsyovra TJV ffuv- TOU Hoiff%a, ixfiiaffOwvcti ofAo^.oyi.7 v/iof

riSua-v TUV rtpo XU-TOU vrptirl-iUTtociiv ofysiXtiv TUV ITXIOMV, at; tTU%t Wotpju.
TCUV
UQ^K HVV
xKTtfcttv. Ibid. p. 249.] vr^ifffivTi^uv wctg<x.ooffii;, y^ee.^ TOIS {/.ITOC,-

[E<
oi vov xa.i vfa.orixo h.ovSvixctis Tif TotvTa rfotpoioovva.!. Eus. Hist. Eccl. lib.

rots ?TE<r/3imgi3/; t*.0ot, TOV; TUV ff^io-fiv- vi. cap. 13, p. 272.]
CAP. II. Sententia explicatur. 19

Ecclesiae ab ipsis Apostolis fundatae aliquas ab iis traditiones

ac regulas acceperint in administrationibus ecclesiasticis

perpetuo observandas. Cum progressu autem temporis di-

versis in locis diversae etiam sub Apostolorum nomine tra
ditiones producerentur, eo factum est, ut de ipsis etiam tra-
ditionibus postea disceptaretur adeo ut Episcopi in Synodis
:

congregati inhujusmodi traditiones diligenter

inquirerent,
ut veras ac genuinas a falsis et supposititiis discernerent.

Quicquid autem ab ipsis Apostolis diserte traditum, vel aliis

eorum traditionibus consonum esse, post deliberationem in

utramque partem factam, judicabant, illud sub Apostolorum,

ut videtur, nomine aliis commendare ac praecipere solebant.
Omnes porro ecclesiastici, de quibus hie agimus, Canones,
hujusmodi nobis videntur Synodorum primitivarum decreta
sive regulse, quas vel ab ipsis Apostolis traditas, vel aliis ip-
sorum traditionibus consentaneas esse, a Synodis istis judica-
tum est. Et hinc imprimis est, quod Apostolorum nomen iis
inscriptum fuit, si non ab ipsis eorum editoribus, vel ab iis qui
in unum eos corpus collegerunt, ab aliis saltern exiguo post

teinpore, qui, nescii quo melius, Apostolorum eos traditioni,

ut uni omnis primitive disciplines origini, acceptos retulerunt;

utpote qui nihil a primitivis istis Synodis, nisi ex Apo

stolorum traditionibus vel scriptis, vel non scriptis, decretum
fuisse pro certo haberent.
VII. Haec sunt quae nostrae de Canonibus Apostolorum
dilucidandae sententiae necessaria duximus. Nihil autem
hie in controversiam vocatur, praeter dictorum Canonum

antiquitatem. Nostra enim sententia eos ante finitum ter-

tium aerae Christianae seculum et conditos fuisse et collectos
asserit. Ab hac nostra de hisce Canonibus opinione haud
multum abludit Hincmarus Remensis, qui octingentos ante
annos observavit Apostolorum qui vocantur Canones a pri- H incmar.
mis temporibus traditione viritim Apostolicorum virorum Sjii?BJJ
fuisse mentibus commendatos, et partim verbis, partim sensu, ac Laudunen
e
sparsim diversis quorundam Epistolis pro qualitate causarum [ o^. tom. u.
P<

et personarum ac temporum inditos, atque exinde, antequam

Episcopi Concilia libere inciperent celebrare, a devotis qui-
busque collectos. Quibus verbis haud obscure indigitat
hosce Canones ab Episcopis primitivis ex antiquis Apo
stolorum traditionibus conditos fuisse et commendatos : cla-
 20 Vera de Canonibus Apostolorum, fyc. LIB. I.

rissime autem pronunciat eos collectos fuisse antequam Epi-

scopi Concilia libere inciperentcelebrare. Hoc est ante annum
Dom. CCCVI. quo Constantinus M. imperare, et Episcopi
Concilia libere celebrare coeperunt. Verum V. Cl. Joannes
Dallseus huic opinioni se totum opposuit, asseruitque Canones
hosce Apostolorum dictos non ante quintum seculum, illudque
exiens, vel notos fuisse vel confictos. Suam eniin de hac re
Daii.de sententiam his verbis concepit, Denique si de tempore quce-
iib. iii.cap. ratur^ QUO pseudapostolica ilia et apocrypha Canonum col-
21, [p. 685.]
lectio facta et edita pnmumfuemt, apparet ex us quce hactenus

disputata sunt, earn neque ante quintum seculum adultum inno-

tuisse, et quinto exeunte exstitisse, publicarique cceptam esse.
Hanc Dallsei sententiam nos breviter, ut loci ratio postulabat,
6
in Annotationibus refellimus. Sed quandoquidem Anonymus
Observator eandem ab argumentis nostris vindicare conatus
est, earn paulo altius hoc in loco discutieinus, et nostram de
Canonum horum antiquitate opinionem vero longe propi-
orem, imo quidem verissimam, esse demonstrabimus.

6
[In Prsefatione ad Annotationes in finem. Pan. Can. torn, ii., ad calcem,
Canon. Apostol. a cap. xvi. usque ad pp. 5-8.]
 CAPUT III.

Synopsis.

I. Canonum Apost. antiquitas a nobis asserta, ex quarti

quintique nondum adulti seculi testimoniis satis probetur.

Ea in duas classes reducuntur.
II. Egregium S. Athanasii de antiquis Ecclesics Canonibus
testimonium, Quod de aliis quam Apostolicis intelligi non
posse ostenditur.
III. Aliud ex ejusdem Patris operibus pro Canonibus Apo
stolicis
petitum argumentum.
IV. S. Basilius suum etiam testimonium hisce Canonibus
Apost. tribuit, in Canonica sua ad Amphilochium Epi-
stola, Canone III. XII. necnon primo.

I. AD evertendam Dallsei, et nostram de antiquitate

Canonum Apostolicorumopinionem confirmandam, aliis non
opus est argumentis, quam quae ex testimonio petuntur. Si
enim e genuinis ac idoneis veterum testimoniis probatum
dederimus, hos ipsos Canones visos fuisse, commemoratos,
et in causis ecclesiasticis dijudicandis productos, ab antiquis
istis Patribus aliisque Ecclesiae scriptoribus, quos ante quin-
tum seculum vel elapsum vel adultum scripsisse inter omnes
convenit, nemini in posterum dubium esse potest, quin ante
istud tempus iis
cOnfingendis a Dallaeo assignatum, et con-
diti fuerint, et usum publicum collecti. Ut illud autem
in

demonstremus, quamvis complures loquendi formulas ab

Origene, Tertulliano, Clemente Alexandrino, Cypriano,
aliisque secundi tertiique seculi scriptoribus usitatas proferre
liceat, quae Canones Apostolorum istis diebus exstitisse, cog-
nitosque fuisse, innuunt veruntamen, iis hie omissis, utpote
;

de quibus commodior postea occurret agendi locus, ea tantum

veterum testimonia hie producemus, quae ex quarto quin-
toque seculo suppeditantur, remque clarissimam et indubiam
 22 Argumenta pro Canonibus Apost. LIB. I.

faciunt. Ista autem in duas classes redigemus :

quarum
prima ea colliget testimonia, quse hosce Canones sub general!
Canonum, vel Canonum Antiquorum, aut Ecclesiasticorum
nomine citatos fuisse ostendunt. Ad alteram vero classem
ista veterum testimonia reducentur, quse Canones Apostoli-

cos, et Canones S. Apostolorum verbis conceptis laudant.

II. Primo itaque asserimus, illos qui S. Apostolorum
Canones vulgo appellantur, quarto, quintoque nondum adulto,
nedum elapso, seculo, nunc sub Canonum in genere, alias sub
Canonum antiquorum, et Canonum ecclesiasticorum titulo
citatos fuisse, idque ab
qui iis in Ecclesia tune temporis

prsesidebant, quos propterea latere non potuit quinam eccle-

siastici Canones suis diebus obtinebant. Ut haec autem pa-
lam fiant, imprimis dignissima sunt quseobserventur S. Atha-
nasii Archiepiscopi Alexandrini verba, qui ExxX^ovacY/xwi/,
nimirum Ecclesia tune dierum
ut ipse vocat, Kavovuv, quibus
administrabatur, mentionem faciens, eos non sua demum
estate sancitos, sed a Patribus Ecclesiae diu ante traditos
Athan. ad fuisse affirmat, Ou yag vvv, inquit, Kavovsg xa/ TVTTOI ra?g

thodoxos, ff!a/g sdoQqffav, dXX ex [rwv] ffarzguv r^AM xXw xa/

Epis. Epist. tfagsdoQqffav

ovds vuv ^ cr/(rr/$ ^ ^aro, d>.X ex rou Ku^/ou dia TUV
torn. i!p. in, [AaQnTuv e /g ^ag diafi&fiqxsv. iv ovv /AYI ra e% a^aiuv
sv ra?g exxXyriaig Iv rotfg vvv
rifAsgaig -ffa^a^oX^ra/,
xa/ ra

frag ijfAuv, xivqdqrs ads\<poi,

x.r.X. Non
enim nunc dierum Canones et typi Ecclesiis dati sunt, sed a pa-
tribus nostris pulchre firmiterque traditi fuerunt :
neque nunc
dierum fides ccepit, sed a Domino per discipulos ad nos transiit.

Ne igitur quce a priscis temporibus usque ad nos in Ecclesiis

observata fuerunt, hisce diebus pereant, et quce nobis concredita
sunt a nobis requirantur, moveamini fratres, &c. quibus E
verbis abunde liquet, S. Athanasii, qui Synodo Nicaense An.
Dom. CCCXXV. celebratae adfuit, setate, priscos quosdam
in Ecclesia Canones obtinuisse, qui longe ante istud seculum
constituti fuerant, usque adeo ut una cum fide traditi vide-
rentur : nisi quod fides ab Ipso Christo per Apostolos,
Canones vero a viris Apostolicis sanciti fuerant. Neque
enim alii quam viri Apostolici quarto ineunte seculo Patres
proprie appellari poterant. Canones autem istos a S. Atha-
nasio memoratos, eosdem esse ac quos Apostolorum hodie
vocamus, ex oblata ei istos commemorandi occasione patet.
CAP. III. e Testimoniis S. Athanasii. 23

Enimvero Georgius [Gregorius, sec. Edit. Bened.] a Cap-

padocia oriundus nomen episcopale a prsefecto .ZEgypti pretio

mercatus, ejus jussu per vim in Ecclesiam Alexandrinam
immissus est, violenter detruso legitimo illius Ecclesise
Episcopo Athanasio, licet a nemine, nisi forsitan ab haereticis
Arianis, accusatus esset ;
saltern a Synodo nondum condem-
natus fuerat. Hsec istis ternporibus Alexandria perpetrata
fuisse, S. Athanasius loco superius laudato asserit ac prop- :

tereaomnes Orthodoxos ubicunque constitutes hortatur

summis viribus eniti, ne hsec facinora ulterius progrede-
quoad fieri potuit, corrigerentur, eo quod veteres
rentur, sed,
Canones a Patribus Ecclesiae traditi una cum fide Apostolica
nefariishujusmodi coeptis violati essent. Verumenimvero
quicquid S. Athanasius contra veteres Ecclesise Canones
tune temporis admissum conqueritur, in nullis, quos scimus,

antiquioribus praeterquam Apostolicis Canonibus proliibitum

habemus in istis autem clarissime. Nimirum S. Athana
:

sius throno detrusus est, priusquam vel a populo, vel a

presbyteris, vel ab Episcopo quopiam Catholico accusatus,

vel causa ejus in Episcoporum Synodo examinata fuerat,
contra Canonem Apostolorum LXXIV. quo statutum est,
ut Episcopus a viris fide dignis accusatus, ad Synodum
vocetur, ibique causam dicat, priusquam poena ei statuatur.
1

Quod si dicatur Arianos S. Athanasio crimen intulisse id ;

quidem verum est, sed eorum testimonium contra Episcopum

non admittendum Ariani a Synodo QEcumenica erat; nam
hsereseos condemnati fuerant, et hsereticum in testimonium
contra Episcopum non admittendum esse, diserte cautum est
Can. Apost. LXXV. 2
Prseterea observat sanctissimus
Pater,Georgium [Gregorium] istum Cappadocem thronum
Alexandrinum et episcopalem istam dignitatem pecuniis
mercatum et principum secularium ope consecutum esse et :

protinus addit, ToDro ds roug fj^iv s/i^X^ffiaffriKovg xavovag ffagaXvffei A than, ad

(VagaXus/, Bened.], ra ds zOvq avayxdfyi fSXaffpTi/AS/v, Kai btfovot/v thodoxos,
i / , [Op. torn. i.
or/ {4% Tcara dsTov Qeff/Aov, aXX ->y

s^ s/A<7rogia$
xai vrgoGrafftaz a/ p. 112,E, F.]

av *ar* yiitirret
i
l-r t nv<
Ap. Ixxiv. Pan. Can. torn. i.
p. 48,

Ta^a afyoififfrvv KvS^Mfuv xet*.t7<r0at

A.]
UVTO 7UV \yflffX,OfUV KKTO, tWlffX.07fOV
"

KUTOV KVOiyKOilOV X.MV [E/J TVfHtt.V 7YIV

fJt.tt.g

ftlv a, 7rot.vryta"/i K} ofAoXoyvtrr!, % i*.iy%0tii>!, aigtrixov py -Tr^oa^i^ffSa,!, x,. r. X. Can.

t^iffSou TO liriripinv, x. r. X Can. Ap. Ixxv. Pan. Can. torn. i.
p. 49, C.]
 24 Argument a pro Canonibus Apost. LIB. I.

xara<yra<r/g
y/yi/oi/ra/.
Id autem et ecclesiasticos quidem Ca
nones violat, et ethnicos ad blasphemiam cogit, et suspicionem,
ut non leyibus r ltuque divino, sed nundinatione et
putent,
potentia Episcopos constitui. Ecclesiasticos vero Canones
hie commemorates frustra alibi quaesiveris prseterquam inter

Apostolicos, quorum undetricesimo cautum est, ne quis per

pecunias, tricesimo autem, ne quis per principes seculares
3

dignitatem Episcopalem assequatur.

4
Cum sanctus igitur
Athanasius hujusmodi Canones a Georgio [Gregorio] vio-
latos affirmet, quales nullibi nisi inter Apostolicos, istis

saltern diebus, exstabant, baud dubitare

quin fas est, istos sibi

bene cognitos habuerit.

III. lisdem temporibus S. Athanasius supradictus de
Arsenii caede ab adversariis Arianis accusabatur. Arsenius
autem adhuc in ^Egypto superstes schismatis simul ac facti
contra Athanasium poenitentia ductus, se postea vivum ob-
ad S. Athanasium epistolam conscripsit, quam S.
tulit, et

[Apoi. com.
Athanasius suee de fuga Apologise inseruit. In hac epistola
ed?Bened? Arsenius iste Episcopus Hypselitarum profitetur se velle
[Cap. 69, Op. ftp ixxXqtfiatiriXfjj xavovt x,ara rov iruXaibv vo^ov [TUKOV, Bened.j
l

F vKordffffzffdui, Ecclesiastico
Canonijuxta vetus institutum subjici,
et promittit se in posterum nullo modo communicaturum
esse cum schisrnaticis, aut cum iis quibus nondum pax esset
[ibid. p. 186, cum Ecclesia Catholica, additque, M^cT u
di^a yvu^Yig <sov TM
ov riva

sr sgou xoivov %%\7iffiaffTixov, dXX e jxeiv iroiffi roTg Kgo-

Neque contra tuam Metropolitani Episcopi

avotft.

sententiam, ullum de Episcopis aut alio quovis communi et

dogmate deer e turn editurum, sed cessurum omnibus
ecclesiastico
ante constitutis Canonibus. Nimirum Meletiani schisma in
Ecclesia Alexandrina fecerant, se ab Archiepiscopo Alex
andrine totius ^Egyptiacse dioeceseos primate separantes,
contra Canonem Apost. XXXIV. decernentem Episcopos
uniuscuj usque gentis nosse oportere eum, qui in iis
primus
3 4
[E/ TIS I TiffKOTfos ^10,
xfy /iftaruv [E? rig ivriffx.o X os KoffpiKols a^ovfft

u, not,

O.ITOS , xoc,} o
xtt^oTcvfiffas KOU ixxowrifftSu ot xoivuvouvrig CCV-TM ciwavri;. Can.
x.eu <rws xoivuviet; vro<.Yra.<ra.ffw, us Sipuv o
Ap. XXX. Pan. Can. torn. i.
p. 18,
I* ipou Utrgov. Can. Ap. xxix.
l*.u.yos E.]
Pan. Can. torn. i. p. 18, D.j
CAP. III. e Testimoniis S. Basilii. 25

est, eumque ut caput existimare, et nihil, quod magni sit

5
momenti, prseter illius sententiam facere. Arsenius itaque
civitatis Hypselitarum Episcopus, qui hucusque Meletiano-

rum sectse se adjunxerat, modo poenitentiam agens, pollicetur

se in posterum Canoni antiquitus institute
ecclesiastico huic

pariturum, nihilque, quod magni sit momenti, juxta quod in

dicto Canone praecipitur, preeter Athanasii Ecclesise Alexan-
drinse primatis sententiam aggressurum. Quod dictum
Canonem longe ante constitutum, et istis diebus observatum
fuisse, clarissime demonstrat.
IV. nondum denato, S. BasiliusM. Csesarese
S. Athanasio
Cappadociee creatus est Episcopus, An. Dom. plus minus
CCCLXX. Hie epistolas quasdam ad Amphilochium
Iconii conscripsit, quse Canonicae appellari me-
Episcopum
ruerunt, ac proinde in Canones ab Ecclesia Grseca receptos
distributee sunt. Horum Canonum tertius sic incipit. A/a- [ pan Can
torn.
- -

i. p. 53,
ets.Bas.
xovog usra rr^v diaxoviav Kopv& jffag. d^oBX^rog IL\V rrig diaxov/ag stfrar A,
l^p. 188, Op.
s rov ruv Xaxuv airu0e$ rocrov, rig Koivuvag oux ,
g -,

sffri xavoJv, rov$ av a/i,ou Ksffrtoxora*;, rovrw

tikoifcuc, v<ffo(3d\Xsff6ai* Diaconus post diaconatum

fornicatus, a diaconatu quidem ejicietur : in laicorum autem
locum detrusus, a communions non arcebitur : quoniam antiquus
est Cano?i, ut, qui a
gradu exciderunt, huic soli punitionis
generi subjiciantur. antiqui Canonis hie commemorati Sub
nomine Apostolicus XXV. baud dubie indigitatur, quippe
quod id aperte decernitnr his verbis, % ffgeaftbregos, Eflr/<rx<wro,
[Pan. can.

?5 3/axovog, kiri
/roevfiq, YI SKIOPKICX, 75 eici xXocr^ aXoOg xadoc,iPS/(f@oj t xcci B.]

ovx exdiKTjtfsig dig ITT; TO ctvro.

Episcopuv, vel presbyter, v el diaconus,fornicationis, vel perjurii

vel furti convictus, deponatur, et non segregetur : Dicit enim

scriptura, Non vindicabis bis in id ipsum. Quin ad hunc

itaque Canonem S. Basilius in verbis ante citatis respectum
liabuerit, nemo dubitare potest, quandoquidem riullum alium
S. Basilio antiquiorem invenire est Canonem, prseter unicum
hunc Apostolicum, quo hoc decretum legitur. Idem dicen-
dum est de ejusdem doctissimi Patris Canone XII. quo ait,
5
[Tot*? \<7fl<TX, t) VOVS tKKffTOV tdvoUS tl-
T^/TTOV VW
TT^O-TTllV tXllVOU T>Jf
yVMfitri}.

^(VKI xifi Tv iv vTo7g <*(>urov,

KOU Can. Ap. xxxiv. Pan. Can. torn. i.

(K.UTOV u{ KiQaXw, xoc,} f^nViv n p. 22, D.]

 26 Argumenta pro Canonibus Apost. LIB. I.

[Pan. Can.
torn. ii.

D, ets. Bas.
p. 69,
Tovg diyduovg navrsXug
Canon omnino a
.
dorixXg/trg. Diqamos
r\
Per Canonera hie lau-
...xavuv
ministerio exclusit.
o r^g \JKwt6iag

tom^ii^ datum, Apostolicum XVII. intelligendum esse, Balsamon

6
et Zonaras consentiunt, et recte quidem. Dictus enim
[Pan. Can. Canon sic liabet, O duff} yafjjoig (itra TO (SdrtTiffMa. <rj//.<7rXax/s 7)
torn. L p. 11,
D -]
craXXaxj^v xrqffdfAZVog, Q\J dvvarai tivai znitixo Trog, r\
tfgzffpvTtog, 73

, 5) oXws rou xaraXo^ou rou /s^ar/xoD. Qwi j906 baptismum

#

duobus conjugiis fuerit imp lie itus, vel concubinam habuerit,

non potest esse Episcopus, vel presbyter, vel diaconus, vel
omnino ex numero sacerdotali. Hie porro unicus est Canon,
quern scimus ab Ecclesia ante S. Basilii setatem constitutum,

quo digami ab omiii ministerio ecclesiastico excluduntur;

ut nullis supersit dubitandi locus, quin sanctissimus ille Pater
ad istum in verbis superius citatis respexerit. Quinetiam
diu ante S. Basilii setatem, tertio scilicet ineunte seculo, hoc
ab Ecclesia decretum esse, ex Tertulliano constat dicente :

Tertuii. ad
Quantum detrahant fidei, quantum obstrepant sanctitati nuptice
?G5 c j
P
secundce^ disciplina Ecclesia et prcescriptio Apostoli declarat,
cum digamos non sinitprfesidere. Ubi videre est, earn istis die-
bus fuisse Ecclesice disciplinam, ut duobus conjugiis implicitus
ad ecclesiasticam quamlibet praesidentiam non proveheretur.
Quandoquidem scilicet Apostolus prsescripsit, ut Episcopi,
presbyteri, et diaconi unius essent uxoris viri, hinc provisum
est et constitutum ab Ecclesia, ne quis digamus sacro quovis
ministerio fungatur. Omnis autem Ecclesiae disciplina in
Canonibus perpetuo stabilita fuit et promulgate. Cum ista

itaque Ecclesise primitivse disciplina a Tertulliano memorata

in dicto Canone Apostolico, eoque solo, contineatur, nemo
sub quovis rationis praetextu inficias eat istum Canonem ante
Tertulliani aetatem sancitum esse et publicatum. Hisce
adjungi potest ejusdem sanctissimi Patris Basilii M. Canon
primus, quo antiquiorum Canonum mentionem
facit, hoereti-
[Pan. can CO rum baptisma non esse statuentium.
torn. 11. p. 47, recipiendum
et 8
E i^ ^f 7^1"-
i n(
l
u ^, sxgivov
o/ craXa/o/ ds^sff&ai (3a7rrtff{Aa, TO ft

flraggx/3a?Vov. intelligendum Eum autem de vetustis

esse Canonibus, quibus hoc constitutum fuerat, ex istis, quse

[Kavova Ivruufa, o
Hytas rov i . nee.- in loc. et Zonaras iisdem fere verbis,
TUV ky iuv <x,<ro<rroXuv "k
tyn* Bals. Can. quoque Apost. verbatim citans.j
CAP. III. e Testimoniis S. Basilii. 27

ad fineni Canonis subjuno-it, verbis elucescit, ubi ait, E/ ds [Pan. can.

/ r> / ~ \
tom - "
P- 48
sxs/ voi (puXdfftfovffi
TO r/
Aersgov paKTifffAa, rcuro qfAas (^ ovffu-Trsfru D, E,et s.
Kas. Ep. 88 1

OL v&P avTididovoti cturo/c JTSU^UVO/ ydpiv sffusv. aXXa oouXgus/i/ Op. tom. Hi.
p. 270, C,D.]
axgipsiq, xavovuv. Quod Sanctus porro per totum Basilius
istum Canonem de hsereticorum baptismo non admittendo ex
antiquis Ecclesise statutis prosequitur, id ipsum in Canone
Apostolico XLVI. breviter decernitur his verbis Evfaxoirov [Pan. can.
torn. i. p. 30,
$ Kgsffff-jTSPov
ahsnxZiv ds^a/jsevoui; pa^rr/OyC&a ^ Qvffiav,
E -J
xaQaigsTir&cu
Quod idem et multis ante se annis a Synodo
Episcoporum sub Agrippino habita constitutum fuisse, D.
Cyprianus in epistola ad Jubaianum de hsereticis baptizandis
attestatur. 7 Sed non opus est in proferendis singularium
Patrum verbis diutius immoremur, cum plures simul in

Synodis congregati, huic a nobis assertse opinioni fidem

fecerint, ut e sequentibus fuse apparebit.

7
[Confer supra cap. ii. sect. 4, p. 16.]
 CAPUT IV.

Synopsis.

I. Synodus Nicsena Canones Apost. vidit, quod probatur e

Can. Nic. I. II. V. Nonnullos etiam e Canonibus
Apost. explicat et confirmat, ut patet e Canonibus Ni-
caenis IX. et X. cum Apostolicis LXI. et LXII. necnon
ex Apostolicis XIV. et XV. cum Nicsenis XV. et XVI.
collatis.

II. Canones Antiocheni eadem prcecipiunt quce Apostolici.

Eodem etiam ordine plerumque observato, ut ex colla-
tione utriusque collectionis liquet.
III. Canones Antioch. ex Apostolicis formates esse pro
batur, primo e stylo, qui in Apostolicis simplex est,
in Antiochenis copiosus et paraphrasticus.
IV. Idem probatur e Can. Antioch. IX. Primus gentis
cujusque Episcopus non ante quartum seculum dictus est

Metropolitans.
V. Probatur etiam e Can. Antioch. XX. Mendum in dicto
Canone deprehejiditur, et emendatur. Quare Synodus
Antioch. primam quotannis Synodum olio peragendam
tempore, quam JSTicsena, decrevit.
VI. Idem probatur e duobus ultimis Can. Antiochenis, de

bonis Ecclesice. Primitiva Ecclesia nullos nisi ex jidelium

oblationibus reditus habuit. Latifundia ei non nisi post
Constantinum M. concessa.
VII. Idem denique probatur ex eo, quod Can. Apost. aliorum
Canonum nunquam mentionem faciant ; Antiocheni scepe.
VIII. Quo hcec omnia clarius elucescant, inquiritur in Can
onum Ant. occasionem. Synodus ista ex Arianis con-
stabat. Baronii aliorumque error ex Julii verbis male
intellectis. Paulo ante hanc Synodum S. Athanasius
Ecclesice Alexandrine restitutus, et Paulus C.P. Epi
scopus creatus est.

IX. Synodus Antioch. Canones suos contra catholicos desig-

CAP. IV. Argumenta pro Canonibus Apost., Sfc. 29

navit. Quod ut occultius fieret, antiques Canones reno-

vavit, Usque novos contra S. Athanasium et Paulurn C. P.

interseruit, ut ejus restitutio et hujus creatio invalida

redder etur.
X. Hinc tota Canonum Antiochenorum occasio et historia

eruitur.

IN gravissimis Synodorum testimoniis ad astruendam

I.

Canonum Apostolicorum antiquitatem recitandis, a Nicaena

prima incipiemus, ut reliquis quibuscunque Synodis multis
nominibus praeferenda. Prima itaque Synodus GEcamenica,
Anno Dom. CCCXXV. Constantino M. imperante Nicseae
celebrata, in Canonibus suis constituendis aliorum saepe
Canonum mentionem fecit, qui antea sanciti et eousque in
Ecclesia observati fuerant. Quod si Canones istos a Synodo
Nicaena memoratos cum iis conferamus, qui in Canonum
Apostolicorum collectione hodie circumferuntur, inter hosce
vel caecus illos videat, quos Synodus ista commemoravit.

Quod omnibus palam fiat, magnam Canonum Nicaenorum

ut

partem percurrenms. Primus itaque Synodi Nicaenae Canon

de Eunuchis agit, statuitque eos, qui a rnedicis in morbo
excisi vel a barbaris exsecti sunt, in clero retinendos esse :

eos autem, qui cum sani essent seipsos exsecuerunt, etiamsi

in clero recensiti fuerant, cessare debere, et nullum
deinceps
talem promovendum essejuxta quae in Canonibus Apostolicis
XXII. XXIII. constituta
et sunt. 1 Et postea addit Syn
odus, Quemadmodum autem et hoc manifestum est, quod de iis
qui de industria hoc agunt, et seipsos audent exscindere dictum
est, OuVwg s/ rivsg ucro f3aip(3dgc/jv >?
ds<f*7rorojv
svvov^fff& yiffoiv, z-jg/ff/ioivro [Pan._Can.
t
torn. i. p. 58,
05 ocXXwj ag/o/, Tovg roiovrovg sig xXygov <7rg6<rt
T(/,i o x-%vu>v. Ita Si, F-]

aliqui a barbaris, vel dominis castrati sunt, inveniuntur autem

alioqui digni, tales in clerum admittit Canon. Hinc clarissime
patet Canonem aliquem in Ecclesia tune temporis obtinuisse,
1
[E" Tig lv v offM VT IxTguv l%ugout>- aura;, x. T. X. Can. Nic. i. Pan. Can.
TftYiQ /i, OUTO; torn. i.
p. 58, E, F.

lv vu xX /iow xXrigixij;, uuTofyoviuT /i; y<x-Q

IffTtv ICCVTOU,

TOU "&S.VPO
ft /f^ivot
Tta TOIOUTUV %/>r,vett
Can. Ap. xxii. EJ TI; xXr^ixo; uv

OTI -ffio} TUV 1-rtT^ivovrMv TO -r^

d yfAx, Qoviv? yd(j IffTtv IXVTOU. Can. Ap. xxiii,

UVTUV lavTivs IxTspv.iv, itoYjTai Pan. Can. torn. i.

p. 15, C.]
 30 Argumenta pro Canonibus Apost. LIB. I.

quo tales in clerum admissi sunt qui quidem alins non : fuit

[Pan. can. quani Apostolicus XXI. sic habens EuvoDvog g/ fi :

tom. i. p. 14, ,
*
,

avvgwruv zysvero rig, 75 sv oiuyfby

t i - ,

apyietOr)
/,,*.,*,
/,,*.
ra rwv avogwi/, rj

g
pu, xa/ lor/ aj-/o, gV/Vxon os y/i/g<r^w.
Eunuchus Si
quis ex
hominum quidem injuria factus est, vel in persecutione virilibus

privatus, vel sic natus est, et dignus est, Episcopus fiat. Si

tails autem per hunc Canonem Episcopus fiat, in clerum
necessario admittatur, quod ibi decretum esse Synod us Ni-
caena indicat. Quee etiam proximo sive secundo Canone af-
firmat, quod sit xaod rbv xavova TOV IxxXjjtf/arfr/xiW, contra Canonem
ecclesiasticum, ut qui a vita gentili ad fidem riuper acces-
serunt, et baptizati sunt, ad episcopatum protinus aut pres-
byteratum provehantur. Nimirum est contra Canonem 2

Apostolorum LXXX. id diserte prohibentem his verbis,

[ibid. p. 52, Toy s^ sQvr/Lov (3iov
wgoaeXQovra, xai (3a, n
t
Ti<f&e\>ra
t 5j Jx

sffrt
vug aura wgo^stgifytfOai etfiffxo TrQit. Eum, qui ex
vita gentili accesserit, et baptizatus fuerit, vel ex improba
vwendi ratione, non
cequum protinus Episcopum fieri. est

Quern propterea Canonem

ecclesiasticum Synodo Niceenee

cognitum fuisse extra dubium est. Adhsec eadem universalis

Synodus de iis, sive clericis, sive laicis, agens, qui a commu-
[iwd. p. 64, nione segregantur, Canone quinto dicit, Kgars/Yw ^ yvu
rbv xavova rbv diayogsvovra rovg v<p srsguv artofi\ri&svra<; v<p

ftfi KgoffitaQai.
Valeat sententia juxta Canonem qui pronunciat,
eos, qui ab aliis ejecti sunt, ab aliis non admittendos esse.
Canon, qui hoc pronunciat, est Apostolicus XII. his verbis
[ibid. p. 7,
COnceptus, E/ rig xXqgixbf q Xa7xb$ dpweifffMivog, %rot adenrog
sv sreoq crog/ s^y) avsv ypa/Uif&urtoiV ffuffrariKuv,
xai o
dz^d/Mvog %ai o
d&^dfig. Si quis clericus vel laicus

segregatus, vel non recipiendus, discedens in altera urbe re-

ceptus fuerit absque literis commendatitiis, segregetur, et qui
recepit, et qui receptus est. Item Canon Apostolorum
[ibid. p. 21, XXXII. sic habet, E/ rig wgeff(3vrego$ q dtdxovog
vxb e

ysvqrai dpwgiff/Asvog, rourov ^ s^tfvat wag trsgov ds^Oyvai,

rou dpogiaavrog avrbv. Si quis presbyter vel diaconus ab

ET /dji -TaXXa .... tyviTO JTKCK Z.vuTgov a.yuv, x/zi Kf/.a. TU OL<X ria Y\va.i

TOV XKVGVX rev Ix.x A.wiriu.ffTiKov, u<rn uv vrgOKysiv its i-rurxovriv, % vrgstrfiurixriv,

KWO i&vix.ov fiiou agrt rf^off- Ka.\u$ e$o%sv t%iv rou Z.OITOU priSlv TOI-

<ry
wirm, not.} Iv o^ tyu %OVM ovro ytvitrSon. Can. Nic. ii. Pan. Can.
f, ivfos IT/ TO wi jftewxov torn. i.
p. GO, A.]
CAP. IV. e Synodo Niccena. 31

Episcopo sit segregatus, non liceat alii eum suscipere, quam

eiqui ipsum segregavit Hunc itaque cum priori Canonem :

Patres Nicaeni non modo citant, sed et sua, universalis

nimirum Synodi, auctoritate confirmant. Quod in aliis etiam
Canonibus observare usque adeo ut CEcumenicum hoc est :

Concilium, in plerisque statutis a se editis, non novos pro-

cudisse, sed veteres hosce, sive Apostolicos, Canones expli-
cuisse potius et confirmasse videatur. Quod magis adhuc
manifestum apparebit, si alios Canones Apostolicos cum
Nicaenis comparemus. Verbi gratia, Canon Apost. LXI.
definit, ut si qua adversus fidelem quempiam accusatio
intendatur, vel fornicationis, vel adulterii, vel alius cujuspiam
prohibitae actionis, et convictus fuerit, is ad clerum non
evehatur. 3 Sed non expresse dicit eos, qui convicti fuerint,
aut crimina sua confessi, in clero non recensendos esse, licet
manus iis ab Episcopo, Canonis istius negligente, impositae
fuissent. Hinc Nicseni Patres Canonem istum ita intelli-
gendum esse pronunciant, ut per eum in clerum non ad-

mittatur, qui vel per suam ipsius confessionem, vel aliorum

testimonia istiusmodi criminibus convictus est, etiamsi
manuurn impositionem praeter Canonis mentem acceperit.
Sic enilll edicunt : E/ rivsg dvs^srdffrojg Kgoyi^Oriffav crg<r/3urso/, $ Can. Nic.

.
auro/g], ?ca/ Can. torn. i.

xavova xivobfLevoi ol avQpwxoi ro7

i,
Quicunque citra
rcivrovg o x&v&v ou
tfgoffhrai.
examinationem promoti sunt presbyteri, vel examinati sua
peccata confessi sunt, eisque confessis prater Canonem moti
homines manus imposuerunt, eos Canon non admittit. Aliquis
sane Canon clarissime hie explicatur simul et confirmatur.
Eundem autem Apostolicum esse superius citatum apparet,
primo quod alius non exstet Canon, ad quern ista Synodi
Nicsenae verba commode referri
possunt. Dictus autem
Canon Apost. eodem haud dubie sensu intelligendus est,

quo Nicaeni Patres eum interpretantur. Cum Canon enim

praecipiat istos, qui criminibus in eo memoratis tenentur, in
clerum non evehendos esse, is sane praeter Canonem motus
est, qui talibus manus imponit; et licet ordinati fuerint,

[E/ TIS xctTwyooitz yiv^Ttx.i KOC.TO, Qilvi, us nXrioov f^t vpoirxyitrSeij. Can.
ju,oi%ti/zs, ri oixxvs Ap. Ixi. Pan. Can. torn. i.
p. 40,
ot,#m iya/>tvf4ivr s
l
x^dfyus, KXI \^y^- A, B.]
 32 Argumenta pro Canonibus Apost. LIB. I.

Canon eos non admittit, utpote non canonice, sive prseter

Canonem, ordinatos. Et praeterea ut Canon Apost. LXI.
a Nicaeno IX. sic etiam Canon Apost. LXI I. a Nicaeno X.

explanatur pariter ac constabilitur. Enimvero Canon

[Pan. Can. Apost. LXII. sic habet, E/ rig xXqeiKbg dia <po(3ov
torn. i. p. 40, v * t
lovoaiou f\ EAATjs/og r\
a/gzrixov aevrjfferai ti [MV TO ovo/j,a rov

u, atfofSaXXsffQu / ds TO ovofAtt, rov

Si quis clericus propter metum humanum Judcui, vel Greed,

vel hceretici negaverit, si quidem nomen Christi, ejiciatur, sin
nomen clerici, deponatur. Decernit itaque Canon ut clericus
qui lapsus est deponatur ; sed de iis qui post lapsurn ordinati
sunt, nihil expresse statuit. Patres autem Nicesni Canonem
istum intelligendum esse consentiunt, ut ii etiam, qui
ita

prius lapsi sunt et deinde ordinati, deponantur, adeo ut

pcenam ab ecclesiastico isto Canone constitutam non effu-
giarit,etiamsi lapsus ordinationem prsecesserit. Sic enim
Can. Nic. x., edicunt : "Otfo/
cr^os^g/g/tf^jjtfav
ruv xara ayvoiav, <7raga<7rt<7rrux6TUv

torn. i. p. 71, $) xai ffpoBidoT&w rojv ffpovg/p/ffa^si/wv, rouro ov ffpoxpivti ruj xavovi r>

yvwffQ evrsg ya^ xadaigovvra/. Quicungue ex Us qui

lapsi sunt, vel per ignorantiam, vel scientibus iis
qui promove-
runt, ordinati sunt, hoc ecclesiastico Canoni non prcejudicat,
ii enim cogniti deponentur. Ac si dixissent, cum eccle-
siasticus Canon ju-beat
eos qui lapsi sunt deponi, de iis intelli-

gendus est, qui ante ordinationem, seque ac de iis qui post,

lapsi sunt: adeo ut etiamsi lapsus eorum ordinationem ante-
cesserit, hoc nihilominus ecclesiastico isti Canoni non prse-
judicat. Nam cum unquam lapsos
cognitum fuerit eos
fuisse, ex Canonis istius praescripto deponentur. Hoc qui sine

prsejudicio expend it, dubitare nequit, quin supradictus Canon

Apostolicus a Patribus Nicaenis hoc in loco explicetur.
Unde conficitur duos Canones ecclesiasticos eodem ordine
hie confirmari, quo in nostra Canonum Apostolicorum sylloge
occurrunt. Nimirum Canon Apost. LXI. de clericis alio-
rum peccatorum Canone Nicaeno IX. et Canon Apost.
reis

LXII. de Canone Nicaeno X. Quod

clericis qui lapsi sunt,

quidem vix fieri potuit, nisi Patres Nicaeni dictos Canones

eodem, quo hodie, ordine collectos habuissent. Idem ob-
servare licet in Canonibus Apost. XIV. et XV. qui, non-
nullis in locis violati, a Nicaenis XV. et XVI. instaurantur.
Cautum est enim Canone Apost. XIV. ne Episcopus sua
CAP. IV. e Synodo Niccena. 33

et Canone XV. ut si
4
relicta parochia ad aliam transiliat :

quis presbyter, aut diaconus, vel alias quispiam clericus

relicta sua ad aliam discesserit parochiarn, ibique preeter sui

Episcopi sententiam manserit, is

amplius non celebret, sive
5
ecclesiastico suo officio amplius non fungatur. Hinc Patres
Nicoeni primo aiunt, Aid rbv croXt)i rdpayov xal rdc ffrdffsic rdc Can. Nic.
\ ,* ,
xv -
C pan -

c/
qesgiaigeviivai rqv 6vvq0eiav rqv rbv Can. tom. i.
<ffagd

svgsQs/tiav
ev rttii
pegsffiv uffre airb -roXswc g/c

fjt>sra(3aivsiv (ATJTS <7r}ffxo<7ov, {tyrs wgeffftbregov, /&r rs dtdxovov. t

Propter
multum tumultum et seditiones quce
fiunt, omnino visum est ut
consuetudo, quce prceter Canonem nonmdlis in locis invenitur,
tollatur, ut a civitate ad civitatem nee Episcopus, nee presbyter,
nee diaconus transeat. Et Canone sequenti, sive XVI. iterum
de presbyteris et diaconis edicunt, "Oo-o/
pi^ojuvdvvug, pyre
[
to

e%pvrsf, fAqr* rbv sxxXqffiacfrixbv xavova,

E>

<pQa\uuv

r%g IxxXjjtf/ag vosfffS-jrsgoi ?j didxovoi q oXug sv

xavovt
I^srafy/Asvoi, ovroi oudafAug dixrol ozi

iq aXXdc vaffav auro?* avayxTjv ivrd

sig rag saurc/jv crapo/x/aj, v\ ewi/Aevovrctg axoivtoji/qrovg thai

Quicunque temere et inconsiderate nee Dei timorem prce oculis

habentes, nee ecclesiasticum Canonem scientes, vel presbyteri, vel
diaconi, vel quicunque omnino in Canone recensentur, ab Eccle-
siis secesserint, ii in Ecclesia aliena nullo modo recipi debent,

sed omnino cogendi sunt in suas ipsorum Ecclesias redire, vel, si

perseverent, eos a communione separates esse oportet. Ubi

sJvai idem est quod in Canone Apost. XV. dicitur

i/,
a communione scilicet ecclesiastica sive ab
ecclesiasticis quibuscunque functionibus arceri, ut in anno-
tationibus ad prsesentem Canonem Nic. XVI. observatum
est. 6 Cum eadern itaque, ut cuivis patet, in duobus hisce
Nicaenis Canonibus renoventur, quaa in totidem Apostolicis

4
[ ET/fTxa-Tov ftri I%i7ai xaraXii-^avrex. rougytTv. Can. Ap. xv. Pan. Can.
T)V ixwrou fftx^oixitnv, irigec.
!T/?r>iov. tom. i. B, C.J
p. 10,
6
Can. Ap. xiv. Pan. Can. tom. i.
p. 8, [" Duplicem ab antiquis Patribus
F.J et Conciliis memoratam observare licet
5
[E/ <r/j
trgto-fivrtgos ^iKKovas, % excommunicationem, eucharisticam et

cXus rov xaraXoyay <ruv

x*.nix.uv, a.<7ro- ecclesiasticam.Eucharisticam appello

A./Vs T^V loiurou rft^oix.ietv,

tls IT ^OV excommunicationem, qua quis ab Eu-
a?rA^-/7, *..} VKvrtXas /tirxffrKs 3<a<rg//3
charistia percipienda arcetur ;
ecclesi-

lv eixX /i #et<nxia,
ffce.^a, yvupnv rov MOV asticam autem, qua quis ab ecclesias-

1-ritfKOTfov, Tovrov HiXivoftiv ftvx,irt Xii- ticis obeundis muneribus suspenditur.

D
 34 Argument a pro Canonibus Apost. LIB. I.

supra memoratis prsescripta sunt, cumque Synodus Nicsena

utrobique Canonis ante constituti mentionem fecerit, dictos
exinde Canones Apostolicos Patribus Nicaenis visos et
memoratos fuisse jure merito concludamus.
Post primam illam universalem Synodum Nicaeae
II.

habitam, proximum in hac controversia locum Synodus

Antiochena sibi vindicat ista nimirum quae An. Dom. :

CCCXLI. sexto post Nicaenam celebrata,

sive decimo
Canones XXV.
Codicem Canonum Ecclesiae universae
in

receptos edidit. Hi enira Canones Antiocheni eadem ple-

rumque atque Apostolici, necnon iisdem fere verbis, praeci-
piunt eodem etiam ordine plurimum observato. Quod
:

prius enim in Apostolicis, idem et in Antiochenis prius

decernitur. Enimvero septimo Canone Apostolico cavetur,
[vide supra, ne quis
L
sanctae Paschse diem ante vernum aequinoctium cum
cap.ii. sect. 4,
p- 15 -J Judaeis celebret. Ab hoc Canone a oSynodo TVT-
JNicaena con-
i

firmato Patres Antiocheni suam Canonum editionem inci-

piunt et quae deinceps sanciunt, cum iis propemodum

;

conveniunt, quae in Canonum Apostolicorum collectione

consequuntur. Si quis enim Canones Antiochenos et Apo
stolicos inter se componit, eos sibi invicem hunc in mod tun

respondere inveniet.
CANONES
Antiocheni. Apostolici.
I. VII.
II. VIII. IX. X. XI. XII. XIII.
III. XV. XVI.
IV. XXVIII.
V. XXXI.
VI. XXXII.
Et priore quidem laici soli, non clerici clarius explicat decernens istiusmodi

puniuntur ; posteriore autem clerici, clericos pnUl o*.ut ^a.^ov teirov^yw,

non laici. Neque enim clericus eu- nusquam ullo modo sacra peragere.
charistica communione unquam privatus Cone. Chal. c. xiii. [Pan. Can. torn i.
p.
est, nisi in laicorum prius ordinem re- 129, A.] ;
Cone. Antioch. pvxin XH
et

dactus. . . .
Ubicunque igiturin vete- rovgytTv. Can. iii. [Pan. Can. torn. i. p.
rum Conciliorum Canonibus clericos 432, F.] Quae phrasis in eadem causa
uzotvuvrirovs, communione motos, le- usurpatur etiam Ap. Can. xv. [Pan.
gimus, ecclesiastica ilia, non eucha- Can. torn. i. p. 10, C.]" Annot. in Can.
ristica, intelligenda est excommunicatio. xvi. Cone. Nic. Annot. in Pan. Can.
.... Quod Concilium Chalcedonense p. 82. Pan. Can. torn. ii. ad fin.]
CAP. IV. e Synodo Antiochena. 35

Antiocheni. Apostolici.

VII. VIII. XXXIII.

IX. XXXIV.
XIII. [X]XII. XXXV.
XVII. XVIII. XXXVI.
XX. XXXVII.
XXI. XIV.
XXIII. LXXVI.
XXIV. XL.
XXV. XLI.

Ex hac Antiochenorum Canontim cum Apostolieis colla-

tione patet, duodeviginti e XXV.
Canonibus Antiochenis
eadem et tractare et prsecipere, quae in Apostolieis constituta
sunt atque etiam eundem fere ordinem utrobique obser-
:

vatum esse. Demptis enim tribus Canonibus Antiochenis,

nimirum XXI. qui Apostolico XIV. consonat, et XXII.
qui eadem statuit atque XIII. quocum propterea ad Can.
Apost. XXXV. refertur, et denique XXIII. qui Apostolico
LXXVI. respondet, reliqui omnes eodem prorsus ordine,
quo pares eorum geminique in Apostolicorum Canonum col-
lectione, constituuntur. Quse prius enim aut posterius in
Antiochenis, ad eundem modum et in Apostolieis decer-
nuntur. Verum Canones Antiocheni V. VI. VII. VIII.
IX. eadem continuata serie in Apostolieis XXXI.
XXXII. XXXIII. XXXIV. digeruntur : et proximi tres
Canones Apostolici, XXXV. XXXVI. XXXVII. inter
Antiochenos sequentes identidem exhibentur. Duo etiam
ultimi Antiocheni XXIV. et XXV. Apostolieis XL. et
XLI. ad amussim quadrant.
III. Qui hanc inter Apostolicos et Antiochenos Canones
consonantiam perpendit, dubitare nequit, quin vel Apostolici
ex Antiochenis, vel Antiocheni e contra ex Apostolieis
traducti fuerint. Verumenimvero Antiochenos ex Aposto
lieis, non e contra, formatos fuisse multa sunt quse suadent.
et
Primo enim Canones Apostolici stylo simpliciori et priorum
seculorum genium magis redolente conscripti sunt quam
Antiocheni; ac proinde hi illos fusius explicant, suisque,

quarti nimirum seculi, moribus ac institutis accommodant.

 36 Argument a pro Canonibus Apost. LIB. I.

Vix quempiam enim e Canonibus Apostolicis ab Antiochenis

recitatum invenias, qui non planior simul atque aliquo inodo
emendatior ab iis editur. plurimis quse adduci possunt E
exemplis, nos unicum seligemus. Canon Apostol. IX. sic
[Pan. Can.
habet, Tldvrag rovg tifflovrag mffrovg, xa} ruv ygatpojv dxovovrag, ftf)

ffoipa/Asvovrctg dz TV <7rpoffuy7J
xa} TVJ ay/a
rfj exxhqatq, apogifytQai y^. Omnes fideles qui
ingrediuntur, Scripturas et audiunt, in precatione autem et
sacra communione non permanent, ut Ecclesice confusionem

afferentes, segregari oportet. Hunc Canonem Patres An

tiocheni tantum non verbatim recitant, explicantque hunc in
Can. Ant. II. mod um, Tldvrag rovg ziffiovTug sig rqv exxXijffiav. %ai ruv ISPUV
[Pan. Can.
torn. i. p. 431,
y^atyuv
. , ;

axovovrac, ^ ,

Koivuvouvrag ds
v

^X^[sJ apa rfi Xaco,

M
^

rqv ayiav {MZ-aXq-^iv ryjg su^agiffrlag xara nva,

ara^/av, rourouc avofSt.fiTOvg yivsffQai rqg ex,x\v}gia,{, sug av

Kai dei^ctvrtf xag Trovg (Atravo/ag, xai

jyyvuwg. qui ingrediuntur Ecclesiam, Omnes

et Sacras Scripturas audiunt, orationi autem cum populo non
communicant, vel sanctam Eucharistice participationem propter
aliquam insolentiam aversantur, eos ab Ecclesia expelli, donee
postquam confessi fuerint, fructusque p&nitentice ostenderint,
etimploraverint, veniam assequi possint. Nemo non videt
Canonem Apostolicum, alioquin obscurum, ita hie interpre-
tatum esse, ut nihil in poster um controversies de sensu ejus
oriatur. Cum in Apostolico enim Canone simpliciter di-
catur, Udvrag ro-jg iiffiovrag, in Antiocheno e&yriTixZig additur,
tig ryv s%x\7)ffiav, et ante ygapuv praemittitur hS>v,
ut ab aliis

scriptis distinguantur. Et verba

Can. Apost. ista in w
Kagapsvovrag ds ry v^fcuyji Patres Antiocheni explicant per ,

/ATI xoii/uvovvrag ds r^[g] su%5?[ff] a/A a rw XacT, quod sensum Cano-

nis planiorem reddit. Et quod in Canone Apostolico se-

quitur, %a/ ayia /xfraX^g/, cum obscurum sit et difficile

rjj

intellectu, quid hie per sacram communioneni intelligendum

sit, et quid sit in ea non permanere, Patres Antiocheni ita

interpretantur, ut per sacram communioneni in genere com-

munio sive participatio sanctoe Eucharistiae intelligatur,
et isti non permanere judicentur, qui earn propter
in ea

aliquam insolentiam aversantur. Quod denique ad pcenam

Canonis hujus violatoribus impositam spectat, Canon Apost.
CAP. IV. e Synodo Antiochena. 37

eos segregandos esse decernit, sed quamdiu huic pcense sub-

jiciendi sunt, prsecise non definit :
quapropter Canon Antio-
chenus eos Ecclesia ejectos fore statuit, usquedum peccatuni
confessi fuerint, et fructus pcenitentise ostenderint, et veniam
implorantes, eam ab Ecclesiaassequi potuerint. Unde
constat hanc primam Canonis hujus Antiocherii partem, nihil
aliud esse quam paraph rasticam qnandarn Apostolic! illius
Canonis explicationem. Quod fieri non potuit, nisi Patres
Antiocheni Apostolicum istuin Canonem probe nossent.
Idem videre est et in aliis plerisque Canonibus Antioclienis,
utpote quibus Apostolici non recitantur modo, sed et dilu-
cide explicantur, ut cuivis eos ulterius comparand solis luce
clarius apparebit.
IV. Adhaec Canones Antiocbenos ex Apostolicis productos
fuisse Canone nono cum Apostolico XXXIV. collato fa-
cillime conficiatur. Canon enim Apostolicus hsec habet,
Tovg iituSKQifovs sxdffrou sQvovg stftevai ypri rov sv avrtTg rtpurov, xai Can. Apost.
XXXIV.
vytlGQat a-jTOV ug xitpaXqv, xai u,n8ev TI warrst* Ksptrrov dvev r^g [Pan. Can.
tom.i. p. 22,
exs/vou ycou/y.7jc* Ixs/Va ds g xatfroi offoi
rp avrou cra^o/x/a E.]
^>
[4,6vot, cr^arrs/v ,

T//3a>.Xg/,
xai roue, VK avrqv ^ugaig dXXa /j,r ds
t extfvog aviv rr,g

navruv yv6w<;
KOISITU n. Episcopos uniuscujusque gentis nosse
oportet eum qui in eis primus est, et existimare eum ut caput,
et nihil facere quod magni sit momenti prceter illius sententiam,
sed ea sola facere unumquemque, quce ad suam parochiam per
tinent, et ad pages qui ei subsunt. Sed nee ille absque omnium
sententia aliquid agat. Hunc Canonem Patres Antiocheni
renovant, explicantque
1
his verbis : Tovg xaP kxdffr^v evapyiav can.Ant.ix.
J , , , [Pan. Can.
sioevai y^gy
rov sv
Kgoearura smff/toffov, tom. i. p. 438,
rfi fAqrgowoXei
rr^v Trdffrjg r^g dia TO sv
(pgovrifta avade%6e6a,t itfotg%fn{, rfi
o h.ei
wa,VTa,%66sv ffvvrgs^sw ffdvrag roi/g ra
o8sv sdo^s xai rfi rifty ffgoriyeTGdoti avrkv, fAqdsv r=

roug Xoitroug iKiffxovovg avsu aOroD, xa?a rov

dg^a
LW xavova r\ raura ftova otfa TTJ sxffrcv scr

xai rafg 6-r avrr v y^uoaig

t
sxatirov yap ifffaxovov s^ou-

rrig iauroD Kaooixiag, dioixs/v TS xara r*jv sxaffrw swi-

svXdfisiav, xai vgovoiav vroieTffQai vati^g

/^ugag r5jg ri]g

vifb T^v sauTOV ffoXtv, ug xai y^eigorovsTv tfgeffpvrsgoug

xai diaxovovg,
xai {tzra xgfffsug sxatfra diaXaf^(3dvstv vsgairsgu ds /Aqdsv Kgdrrtiv
TO\J rqg /a^r^OToXswg Jcr/tfxoTOL , {j,qde avrbv avsu rv\c, ruv

Episcopos qui sunt in unaquaque provincia

 38 Argumenta pro Canonibus Apost. LIB. I.

scire oportetEpiscopum qui Metropoli prceest, et curam susci-

pere totius provincice : eo quod in Metropolim undequaque
concurrant omnes qui habent negotia : unde visum est eum
quoque honore prcecedere : reliquos autem Episcopos
nihil

magni momenti aggredi sine ipso, juxta antiquiorem, qui a

Patribus nostris obtinuit, Canonem, vel ea sola quce ad unius-
cujusque parceciam pertinent, et ad regiones quce ei subsunt.

Unumquemque enim Episcopum habere suce parcecice potestatem,

et administrare pro conveniente unicuique religione, et totius

regionis quce suce urbi subest, curam gerere, ut etiam ordinet

presbyteros, et diaconos, et unaquceque cum judicio tractet
:

et nihil ultra facer e aggrediatur sine Episcopo Metropolitano :

neque ipse sine reliquorum sententia. In hoc Antiocheno

Canone multa sunt, quse istum ex Apostolico supradicto
excusum esse evincunt. Primo enim quod de aliis plerisque
Canonibus Antiochise sancitis verum est ac apertum, de hoc
imprimis verissimum simul et apertissimum videtur : istum
nimirum nihil aliud esse quam paraphrasin in Canonem
Apostolicum. Deinde quern Canon Apostolicus simpliciter
Episcopum Primum vocat, eundem Antiochenus rbv sv
rfj

fjwirgoirohei vgozffrura sffitiKovov, Episcopum qui Metropoli prceest

appellat. Neque dubitare licet, quin Canon Apostolicus
istosensu intelligendus sit. Ex quo proinde constat Apo
stolicum istum Canonem prius constitutum fuisse quam
Metropolitanorum nomen in Ecclesiam translatum fuerat :

hoc est ante tertium finitum seculum. Tribus enim priori-

bus aerse Christianse seculis, Metropolis in Ecclesiae notitia
Prima Cathedra, et Metropolitan! simpliciter Primi Episcopi
appellabantur. Nomen autem Metropolitan! quarto demum
seculo usurpari coepit : nee in ecclesiasticis antea scriptoribus

uspiam invenitur. Quarto autem inchoato seculo Primi

Episcopi desuetudinem abiit, cum Metropoli
appellatio in
tan! nomine commutata. Qui primus enim Episcopus antea
dictus fuerat, in Antiochenis hisce Canonibus 6 xarw rfc
[Pan. Can. , ,

tom. i. p. 440, /ATjrgoToA/i ,

et o xara ri\v {A7jrgo<7roXiv rric, srta^iag svjffxo Tros,

[P. 444, A.] Can. XI. 6 7->j

{&7)rgo<7r6Xsuf sff/ffxoiFOG) Can. XIV. O crs-

[P. 449, c.j mffrsuftevot rqv fj/yirg6<ffo\tti t

Can. XX. C

O sv
rfi ^Tjr^ocroXs/, Can.
p! 438," co XIX. et in prsesenti ^ogorwg. Canone IX. 6 sv
ry ///^r^ocroXs/

p. 446,B.j
"^ a ^ibi vocatur, Can. XIII. et XVI. ut
6
fAyirgoffoXiriris

p .Sliij etiam in Canonibus Nicaenis IV. et VI. ab isto demum

CAP. IV. e Synodo Antiochena. 39

usque ad hoc praesens seculum Episcopi primarum sedium

Metropolitani perpetuo vocati sunt. Quocirca si Canones
Apostolici post Antiochenos editi fuisseirt, Episcopus ille qui
aliis praeest,non Primus Episcopus, sed Metropolitanus, in
iis Cum autem, e contrario, in Canone Apost.
dictus fuisset.

quern sub manibus habemus, non Metropolitanus, sed sim-

pliciter Primus Episcopus, dicatur, perspicue ex eo liquet
hunc Apostolicum Canonem prius sancitum fuisse, quam
Episcopi aliis praesidentes Metropolitanorum nomine cele-
brati fuerunt. Quod magis adhuc perspicuum redditur e
ratione ista quam Patres Antiocheni reddunt, quare Metro

politanus totam provinciam et universes in ea Episcopos

sibi subjectos habere debet: A/a TO sv rfi ^rgotfoXg/ Kavra^ofav [Can. Ant.

ffWTg%stv ra crgay^ara s*ovra$, Eo quod in Metropolim

rov$ supra.]

undequaque concurrant omnes qui negotia habent. Nimirum

Canon Apostolicus decreverat, ut omnes Episcopi cujusque
gentis eum, qui inter ipsos primus est, tanquam caput existi-
ment, eique subsint. Patres Antiocheni, per Primum cujus
que gentis Episcopum, Metropolitanum, sive Episcopum qui
Metropoli provinciae praeest, intelligendum esse consentiunt ;

ac proinde verba Canonis Apostolici ad Metropolitanum

referunt, hac ratione inducti, quod in Metropolim unde
quaque concurrant omnes qui civilia habent negotia, utpote
ubi conventus juridici, quibus talia tractantur negotia, a
provinciarum praesidibus celebrari soliti fuerunt. Hanc
autem instituti sui rationem idcirco tantum reddiderunt
Patres Antiocheni, ut cuivis constet, quare ipsi eadem pri-
vilegia Metropolitano cujusque provincise attribuant, quae
antiquitus Primo tantum Episcopo concessa fuerant, nimi-
rum quod Metropolitanus sit proprie Primus cujusque gentis
Episcopus, eo quod ipse Metropoli praeest, qua maximus
haberi solet hominum concursus. Deriique si haec omnia
quae hue usque attulimus argumenta nihili habeantur, aliud
adhuc restat, quo extra omnem dubitationis aleam ponitur,
hunc Canonem Antiochenum post Apostolicum divulgatum
esse. Id enim tantum non diserte in ipso Canonis corpore
affirmatur, quippe quo decretum est reliquos omnes Epi
scopos nihil quod magni sit momenti aggredi sine Primo vel
Metropolitano Episcopo, Kara rbv a^atorigov xgarfjtfavra tx [ibid.]

jipuv xavova, juxta antiquiorem qui a Patribus

 40 Argumenta pro Canonibus Apost. LIB. I.

nostris obtinuit Canonem. Hie errim antiquior citatur Canon,

quo hsec antea constituta fuerant. Dictus autem Canon
ApostolicusXXXIV. eadem totideni fere verbis constituit.
Hie enim de Primo loquens Episcopo edicit, reliquos Epi-
SCOpoS j&Tjdsv n nsgirrw aviv
ffgdrrsiv rijg txsivou yvu/Arjg SKsTva,

ds fjj6va trgdrrsiv zxaffrov, offa rfi avrov <7ragoi%iq etfifidXXsi xai rcug
VK avrfa %^/c. Quae verba Canon Antiochenus [IX.]
in hunc modum exscribit, M^dsv rs vrgdrrsiv KSgirrbv rovg Xoiffovg
7Tiffx6 7rov$ avsv auroD, 75 ravra, //-ova 6Va rfi sxatfrov svnfidXXsi

<7ragor/tia
xai rate, i/cr aur^v p^wga/g, Quae CUHl in ApOStollCO
Canone ad verbum fere habeantur, et nullus alius Synodo
Antiochena antiquior Canon exstet, quo eadem continentur,
neinini dubium esse potest, quin antiquior iste Canon a
Synodo memoratus, ipsissimus sit Apostolicus XXXIV.
V. Quo porro opinio haec, quae Canones Apostolicos
Patribus Antiochenis visos fuisse statuit, firmior adhuc
stabiliatur, aliud nobis suppeditat argumentum Canon An-
tiochenus XX. Apostolico XXXVII. respondens, quo sta-
tutum est, ut bis quotannis Concilia Episcoporum celeb rentur,
[Pan. Can. "Acra^ /j,sv, TVJ rsrdgTfl sfidofAadi r^g nsvTqxotfrijg, dsvrsgov dt, T<7rsg-

1
1* 25
D, ^.] fisgsraiov Semel quidem quarta septimana Pente-
dcudzxdrp,
costes, secundo vero duodecimo die Hyperleret&i. Hunc
Apostolicum Canonem renovantes Patres Antiocheni sta-
can. Ant.
tuunt,ut primum quidem Concilium fiat (tsra rqv rgir
torn. rov Ilacr^a, uffrs
i. p. 449, r>j
so^rrjg rv\ r&rd^rri s(36ofj,ddi ryjg

iKoiAtfivhtiKwroc ro-jg .rov sv rrj

TY^V ffvvodov, STra^iurag
rr\v de ffuvodov iboig
dsursgav yivsffdai

/Sg/cc/c;, nnc, sffn dzxdrr) Post tertiam hebdo-

YiregPtgzralou.
madem festi Paschce, ut quarta hebdomade Pentecostes per-

faiatur Synodus, Metropolitan o provinciales Episcopos

admonente. Secundam vero Synodum Idibus Octobris
fieri, qui decimus Hyperberetcei.
est Ubi primo, quod in
Canone Apostolico desideratur, Patres Antiocheni sup-
plent, videlicet Episcopos ad anniversarias
provinciales
hasce Synodus per Metropolitanum cujusque provincise
convocandos esse. Deinde primum Synodo convocandae
tempus in Can. Apost. preestitutum adhuc observandum
esse decernunt, hac tantum cautione, vel explicatione

potius adhibita, ut Synodus proxime post tertiam Paschalis

festivitatis hebdomadem incipiat, et quarta Pentecostes heb-
 CAP. IV. e Synodo Antiochena. 4 1

domade perficiatur. In secundi autem Concilii definiendo

tempore, aliquantulum sane, sed perparum, a Canone Apo-
stolico discrepantiae admittimt. Illud enim non duodecimo

Hyperberetaei, sed Idibus Octobris, qui est decimus Hyper

beretaei, peragendum esse statuunt. Hie autem, quod obiter
observare liceat, mendum in Canonis Antiocheni textum
irrepsisse videtur. Licet enim
haec sit vulgaris
hujus loci
lectio, ipseque vetus interpres, Dionysio Exiguo antiquior,
ita legerit, quippe qui suo more, hoc est barbare et
corrupte,
hunc in modum La tine vertit,
Secundum autem Synodum Idus [ Justein Bib.
et
Octobr. quce est decima Ypirethcei. Cam neminem tamen tom .T p.

lateat, mensem Hyperberetaeum in anno Macedonico et

Antiocheno cum Octobri Juliano coincidere, non decimus,
sed decimus quintus, Hyperberetaei Idibus Octobris
respon-
det. Unde ista verior hujus loci lectio videtur, quam
Christophorus Justellus in sua Codicis Canonum Ecclesiae
universae editione" exhibet, ubi sic legitur, TTJI/ e
P
devregav [ibid. .
48.]

Gvvodov yivsff{)(x.i 7dotg Oxrw/3 >//, % rig SGTI tfsvrs /tends X,OCT V) Yirsp-
Sic etiam Dionysius Exiguus legit, vertit enim,
(3e0era/ov.
Secunda vero Synodus fiat Idus Octobris, id est quinto [ibid. pp.
12 128 1
decimo die mensis Octobris, quern Hyperberetceon Greed
"

cognominant. Necnon Isidorus Mercator, qui sic Latine

reddit, Secundo autem Concilium fieri Idibus Octobris, qui dies [Conc.tom.
6L 586
apud Grcecos Hyperberetcei mensis XV. invenitur. Quod B.]

quidem verissimum est. Cum Hyperberetaeus enim una

cum Octobri in anno Juliano ineat, decimus quintus Hyper
beretaei cum Idibus Octobris, sive die XV. istius mensis
coincidat necesse est. Unde constat Patres Antiochenos
eadem fere tempera indicendis anniversariis Episcoporum
Synodis constituisse, quse in Canone Apostolico prius con-
stituta fuerant. Ut prima nimirum Synodus quarta Pente-
costes hebdomade, altera decimo quinto mensis Hyperberetaei,
sive Idibus Octobris, habeatur idque non obstante quinto:

Canone, quo prim am ex illis Synodis ante

Concilii Nicaeni

Quadragesimam, alteram circiter Autumni tempus celebran-

dam esse sancitum fuerat. De secunda peragenda Synodo
nulla movetur quaestio, cum Hyperberetaeus in Autumnum
incidat. Quaenam autem reddi potest ratio, quare Patres
Antiocheni in altera celebranda Synodo decreto Concilii
CEcumenici se opponerent ? Quare illi primam Synodum
 42 Argumenta pro Canonibus Apost. LIB. I.

quarta Pentecostes hebdomade convocandam esse juberent,

cum Patres Nicaeni eandem ante Quadragesimam pera-
gendam esse jusserint ? Nemo sane eos sine summa ra tione,

quaecunque demum
fuerit, hoc perpetrasse opinetur. Quae
tamen nobis alia non videtur, neque major, ut opinor, reddi

potest, quam quod in antiquis ipsorum Canonibus decretum

noverint, ut primaquotannis Synodus quarta Pentecostes
hebdomade perageretur ac propterea licet alii qui statas :

has Synodos celebrare nondum soliti, nee Apostolicos hosce

Canones amplexi fuerant, decreto isto Nicaeno tenerentur,
ipsi tamen Antiocheni Patres sibi liberum
esse autumarunt

antiquis suis, in hac temporis cireumstantia, Canonibus adhtic

insistere, praesertim cum ipsi etiam Nicaeni Patres statuissent,
can. Nic.vi. ut in Antiochena pariter atque in aliis provinciis, ra a^aTa
Pan. Can. .. _
o
|

tom. i. p. 66, ^ xgarstru. Alioqui si

. .

prmiam in smguhs annis Synodum

. i .

juxta Canonem Apost. celebrandi consuetudo in Ecclesia

Antiochena antiquitus non obtinuisset, Antiocheni sine dubio
Patres in hoc suo condendo Canone Nicaenum potius quam
Apostolicum secuti fuissent et primum anniversarium Con :

cilium non quarta Pentecostes hebdomade, juxta Aposto

licum, sed ante Quadragesimam juxta Nicaenum Canonem
habendum esse definiissent. Cum e contrario autem, post-
habito Synodi Nicaenae decreto, Apostolicum potius Canonem
hac in re observandum esse consenserint, Canones Aposto
licos non visos modo, sed permagnae apud eos auctoritatis
fuisse liquet.
VI. Secundum haec inter duos ultimos Antiochenos, et
Apostolicos Canones XL. et XLI. optime convenit utro- :

bique enim de rebus sive bonis Ecclesiae, et iisdem plerumque

verbis, agitur. Quaecunque autem ad Ecclesiam pertinent
in Apostolicis Canonibus, ra rijg Ixx^ffiag Kgdypara, et non-
7
nunquam ^^ara vocantur. Nullam vero redituum vel
agrorum ad Ecclesiam pertinentium mentionem facinnt.
.
p. 45i, At Canon Antiochenus XXV. Toi)g -wogouj r^c, sxx\riffla$, xa}
agrorum fructus
xag<7rou$,
Ecclesice reditus et
commemorat. Hinc
Canones Apostolicos istis conficitur
diebus conditos fuisse, quibus Ecclesia nullis adhuc lati-
fundiis locupletata, Episcopos, clerum, pauperesque suos e
7
[_"Eerru QOLV^U. roe. fiiat. rov \vitr start ov
Kvpscxei. Can. Ap. xl. Pan. Can.
, (f/W fax %xti) KOU (pct-v^a,
rot, torn. i. p. 27, E.]
CAP. IV. e Synodo Antiochena. 43

soils fidelium oblationibus primitiisque alebat.

Quando, ut
ait modicam unusquisque stipem menstrua die,
Tertullianus, Tertui. Apoi.

8 B
vel cum velit, apponebat. Quse autem tune dierum erat 31 >
3

Christianorum caritas, hujtismodi eorum ad Ecclesise usus

oblationes decimas lege debitas excedebant. Ut ex Irenseo
constat dicente, Et propter
* r hoc illi quidem,
*
viz. Judsei, iren. [con.
e Hseres.] lib.
decimas suorum habebant consecratas *: qui
1 autem perceperunt iv.cap.34, [is,
.
Massuet. sec.
liber tat em, viz. Christiani, omnia quce sunt suorum ad Domi- 2,p. 250,001.

nicos decernunt usus, Jdlariter et libere dantes ea, non quce sunt

minora, ut\_pote~\ majorem spem habentes. Quse itaque ex

liberalibus hisce fidelium oblationibus collecta sunt, ea omnia
Canon Apost. XLI. Episcopo cuj usque parcecise concre-
denda statuit, ut in ejus
potestate indigentibus, prout ipsi sit
9
visum per presbyteros et diaconos ea dispensare.
fuerit,

Postquam autem Constantinus M. aliquam suorum bonorum

partem clero relinquendi Christianis potestatem fecerat,
Ecclesise protinus, per magnificam Christianorum liberalita-

tem, agris quamplurimis, et latifundiis, eorumque reditibus

locupletatae sunt. Hinc Synodus Episcoporum, Antiochiae
postea congregata, Canone suo XXV. Apostolicum istum
XLI. renovans, non modo Ecclesise bona ex oblationibus
congesta, verumetiam reditus, agrorumque, quibus modo
ditata est, fructus, Episcoporum potestati subjicit, sub ea
tamen ut in proprios non convertant usus, sed ex
conditione>

presbyterorum et diaconorurn sententia ea omnia adminis-

trent. 1 Quod illustre quidem est argumentum, hunc An-
tiochenum post Apostolicum Canonem publicatum fuisse.
Alias enim agrorum Ecclesise datorum mentio in hoc seque
ac in procul omni dubio inducta fuisset.
isto Et haec
quidem unica nobis videtur ratio, quare Patres Antiocheni

8
["
Vel cum velit, et si modo velit, vrgctyftoirav l^avtriecv,
a<rn a,lrot,

et si modo possit, apponit." Tertul. tig -ravraj roug ^toftivovs (tiro, vriiffns

Ap. C. xxxix. p. 31, B.] luXafiiias xai QoQou Qiov ..... E/ $1

,(fffofjt.iv
TOV ivritrxovrov 1^- [jw <rovfoig
cigxo7<ro, ftt<recfieiX},ot
at TK
tig oixtitx.xKg O.VTOU %/ysttzg, xeni
cr^ay^ara
TUV ..... utrri XKTO. TJJV ta,vrov i|- <rou;
fogoug rTjg lxxXt)fi&tt w roug ruv
ovffictv -ravra ^ioiKtlff6it xcti ro7g titof&ivoif ayguv xa^-roug, fty fjt-iTa. lyvufttif ruv
^ix irpifffiuTipuv xot,} "btaxavwv
lwt%ogri- <Toa
-

/3wTS^uv j ruv 3ietxovuv X>

il
^^>
ot

yiiffSau. Can. Ap. xli. Pan. Can. rovrov il6uvu.g -ffa.p^^iy <ry truvtiy rtjg

torn. i.
p. 28, E.] lyra^ixg. Can. Ant. xxv. Pan. Can.
torn. i.
p. 451, D, E.]
 44 Argumenta pro Canonibus Apost. LIB. I.

Apostolicum istum Canonem repararint, et de novo edide-

rint, quod nimirum bona tantum Ecclesiae, non item reditus

agrorumque fructus, in eo commemorentur. De quibus

tameii, non minus quam de reliquis Ecclesiae bonis, necesse
erat ut Canon ederetur.
VII. Ex iis quse hactenus commentati sumus, satis super-
que, ut nobis saltern videtur, patet Canones Antiochenos non
modo Apostolicis posteriores, verumetiam ex iis cusos for-
matosque fuisse. Sed nihilo secius, ut extra omnem, quoad
fieri potest, controversial!! in posterum ponatur, ultimo
observetur velim Canones Apostolicos nullius prsecedentis
Canonis nee legis cujuslibet ecclesiastic ante constitutes
mentionem uspiam inferre, sed
et sincere pro- omnia nude
ponere, ut tune temporis primo ecclesiastica auctoritate
definita. At Canones Antiocheni, qui in ordine, sensu, et in
ipsis plerumque verbis, cum Apostolicis summe conveniunt,
alios ecclesiasticos Canones ut ante editos, et istis diebus

observatos, passim commemorant ; iis

praesertim in locis

quibus eadem Canonibus Apostolicis

decernunt, quae in
decreta sunt. Verbi gratia, secundus Synodi Antiochense
Canon clericum cum excommunicatis communicantem
[Pan. Can. communione privat, ojg ff-jy^(sovTa rbv xavova rr\g sxxXyjffiag, ut
B Canonem Ecclesia confundentem. Talis autem confundit

violatque Can. Apost. X. istud diserte prohibentem.

2
Ter-
tius Antiochenus Canon Episcopum, clericum ab alio
qui
Episcopo depositum suscipit, a communi Synodo puniendum
[ibid. p. 433, esse definit, ug KagaXwvra roitg Osff/toug rovg zKxXriffiaffrixovg, ut
ecclesiastica constituta dissolvent em. Dissolvit autem Ca-
[ibid.p. 10,
nonem Apost. XVI. quo talis segregatur, non ug cra^aXuwv
roug Qsffpovg rovg sxxfyffiaffTiKoijg, quippe qui null! antea erant,
sed ug diddffxaXog dra^/ag. Canone Antiocheno XXIII.
[ibid. p. 450, cautum est, ne Episcopus successorem sibi constituat,
rzc&at ds rbv diff^ov <rbv
exxXqciatfriMv, sed servari statutum eccle-
siasticum, quo id nimirum prohibetur. Prohibetur autem
illud a Canone Apost. LXXVI. 3 Quin nono etiam Canone,
[sect. 4, P . ut ante observation est, Patres Antiocheni decernunt, reli-
37.]

[E" ri$ Kx-oivcavriru xav \v o ixy trvv- v\ ru HIM, % tri^M ffuyytvi.7 ^K^of^tvov,
ivfyra.!, OUTOS a.^o^ff6ca>
Can. Ap. X. tj; TO a.
,iupa. <ry$ tvriffxovrv; xetgorovsTv
Pan. Can. torn. i. Sr
-
rts im-
p. 6, F.] Pouxtreu K^cvopous y*
["O-T/ ou
xfi liriffxowov TU ctStXQcjJ, ffxoirris foi^<r6oti ov ^txaiov . . . . ti $i rig
CAP. IV. e Synodo Antiochena. 45

quos cuj usque provincise Episcopos nihil magni moment!

sine Metropolitano SUO agere, xard rbv ag^a/oYsgov xpar-^o-avra
Ix crarW!/ ^Sv
xavova,juxta antiquiorem, qui a patribus nostris
obtinuit Canonem, quo non tantum antiquior, sed et ipse
Canon Apostolorum XXXIV. apertissime indigitatur. Ad
eundem denique modum Canone Antiocheno XXI. statu-
tum est, ut Episcopus in ea maneat, in quam ab initio
vocatus est, Ecclesia, et ab ea non recedat, %ara rbv %8i) <x%6-

regov KBgi rovrou Igei/g^svra $gov,juxta decretum antea de ea re

editum, hoc est juxta Canonem Apostolicum XIV. quo idem
Neque enim modo dubitare fas est,
4
prorsus decernitur.
quin Canones Apostolici ante Antiochenos, hique ex iis, con-
stituti fuerint, cum antiquiores isti Canones, ab Antiochenis

toties commemorati, cum Apostolicis polite adeo in omnibus

conveniant, prsesertim cum, ut antea probavimus, vel Apo-

stolicosex Antiochenis, vel Antiochenos ex Apostolicis tran-
scriptos fuisse certissimum sit. Omnimodo autem verisimilius

est, istos, qui de Canonibus ante editis passim memi-

Canones
nerunt, ex aliis formatos fuisse, quam eos qui nullam omnino
aliorum Canonum mention em faciunt. Apostolici vero, ut
cuivis perlegenti patebit, nullos alios ante se constitutes

agnoscunt. Patres autem Antiocheni se suos ex aliis ante

sancitisCanonibus divulgare ssepe innuunt, quosque ipsi
Canones inter Apostolicos etiamnum inveniuntur.
indigitarit
Ac propterea Canones Apostolicos Antiochenis antiquiores,
adeoque ante An. Dorn. CCCXLI. editos fuisse, nemo
inficias ire potest, quin simul se nimio partium studio occse-
catum prodat.
VII. Ne mirum autem cuipiam videatur, qua ratione
inducti Patres Antiocheni veteres liosce renovarint Canones,
iis subinde inseruerint,
novosque paucula hie in transcursu
de Synodo Antiochena observare visum est, e quibus totius
hujusce Canonum Antiochenorum sylloges occasio pateliat.
Primo inter omnes convenit, Episcopos in hac Synodo con
gregates Ariana hseresi infectos palam et aperte
fuisse, licet
earn baud professi fuerint. Cum enim Constantius Augustus
4
rovro vrowfftt, uxv^og filv erra n ^t- ^"EvfiffKOirev [w i%s7va,i xairx

goroviet auras %t IvrtrifMiffQu anQogitrftM. rriv leavrotJ

arageHtietv Irigec.

Can. Ap. Ixxvi. Pan. Can. torn. i.

p. K. r. A.. Can. Ap. xiv. Pan. Can.
50, A.] torn. i.
p. 8, F.]
 46 Argumenta pro Canonibas Apost. LIB. I.

celeberrimam illam Ecclesiam, Dominican! auream dictam,

a Patre suo Constantino M. sedificari coeptam Antiochise ab-
Eusebiani, qui se quidem Catholicos profitebantur,
solvisset,
sed occulte Arianis favebant, numero plus minus nonaginta
Antiochiam se conferebant, prsetextu quidem dedicandae
ejusdem Ecclesiae, revera autem ut fidem a Concilio Nicseno
socrat.Hist. stabilitam everterent. Hoc ecclesiastici historic! diserte
Eccl. lib. ii. nvT _ . ,

cap. s, [p. 84.] affirmant.

5
Non me fugit communem inter doctos opi-
._
Sozom.lib.iii. . . . . . . .

cap.5, [p. 97.3 nionem praevaluisse, sex et trigmta solos e Jratribus Antio-
chenis Arianae haeresi emancipatos fuisse. Haec autem
opinio e perperam intellectis Julii Papae verbis in Epistola
ad Orientales Episcopos, originem traxit, ubi nimirum ait,
[Apud. Ath. 2%0 Trs/rs ouv [Bened. rofvvv]J rivsg sjffh ot wapa navwag vpa^
Apol. cont. /v i * * xv * . , T
Arian. Op. oi {ASTU roffovTwv atfoosigswv rov avoga o&^ufj^ivoij 73 oi a<7ro
jjf/isTf
tom.i.cap. 29, ^ , , ,

pp.148, E, F, xovra xa,} e% povuv sv

Avrio^sia, bvoftdffavrsg riva ug smtixotfov
149j A.J
xai atfotfrz/Xavrsg slg AXe^dvdgsiav {ttra tfrgariwrr/.ijg e^ovffiag ;

his verbis Baronius aliique post eum collegerunt, triginta

sex solos Episcopos inSynodo Antiochena Gregorium in
sedem Alexandrinam ad Athanasium jure pertinentem ordi-
nasse, atque ideo totidem in ista Synodo solos Arianos
fuisse, ano rgiaxovra %/ gg povuv,
nimirum ac si legeretur o/

viz. Kiffx6<7ruv. Praeterquam autem quod sensus isthoc modo

summe esset perturbatus, non phm ibi legitur, sed povuv, ut
verba Latine sic sonent, Videte igitur quinam sunt qui contra

Canones agunt? nosne qui tantis rerum documentis virum re-

cepimus, an qui a triginta sex mansionibus Antiochice quendam
velut Episcopum, externum hominem salutarunt, istumque
militarimanu stipatum Alexandriam miserunt? Nimirum
Julius Gregorii ordinationem reprehendit, eumque contra
Canones ecclesiasticos creatum esse Alexandria Episcopum

5
[KarcttrxiVK^ii ouv (Euffifitos} ffvvobov E/; Kougoy t$o%t ro7$ a,^} rov Eu-
Iv lyiv urtfKi, vta. ka.i 701170 ff <

truvooov
Avrio%tiat <rws "Svpioc,;
<x^o-
ffifiioV) ffouooc.(^oi>ffi,

tyaffti ftlv
7uv iyxouyiuv 7%; IxxXqffius, nv yivifftfat . el dy 70Tt t Kctl
171^01
7uv 70,

o Xa.Trtp fiv 7uv Aiiyovff7av xa,7tffxU6inv a.ii7ot.

(p^ovovvTuv Ki>7otg &i; Ivsv/]xov7oe, xtti

iXlU77iV ^ O.U70V, ViOg \-7f7Ot,

7IOS tX.0.7M 7H a.<ro 7$ l{ll- IIS v7IO%il

tuffiu; ffuvt7t,}.tfftv 70 $1 u, A.r,6l?, ITT}
7y \<7fi
uQu^uffii TJJ? viov^yov IxxX^ffi
xeti TJJJ s TO ^/|sv, (^I7a.7foirt
XK^i^ffn Oftoouffiou a<ro/3v
\<x\

- SOZ.
>j

iv
70.V7y $1 ffUVO^M ffVVri\6oV IV NtXKIK ^O^oiv7UV. Hist.
TJJ
Ix ^ia.(fio^cav -TfoXtuv Iviirxofoi ivtv^xov70i. lib. iii. C. 5, p. 97.]
Soc. Hist. Eccl. lib. ii. c. 8, p. 84.
CAP. IV. e Synodo Antiochena. 47

affirmat, quippe qui non in ipsa urbe Alexandrina ordinatus

esset,sed in urbe Antiochia rgiaxovra xai s% povuv, hoc est M
quse triginta sex mansionibus, sive triginta sex dierum itinere
ab urbe Alexandria distat. 6 Ista igitur merito explosa opi-
nione, fides ecclesiasticis potius historicis habenda est, omnes,
vel saltern multo maximam eorum partem
qui hanc Syn-
oduin celebrabant, Eusebianos fuisse asserentibus. Sic enim
Sozomenus de Eusebianis loquens, O/ 5? rors xal eregoi
ruv s oz . m>. m.
ra aura Qgovobvruv a\jro?$ 9 sig svtVTjXovra, xal k-Trra reXouvrzg trfiffxo- 97/3

crou, croXXa^o^sv e/$ Avri6%siav (tvvTJXQov, Isti igitur cum aliis

ejusdem opinionis fautoribus, simul omnes septem et nonaginta

Episcopiy variis e locis Antiochiam tune temporis conveniebant.
Hinc cum unus ex hujus Concilii Canonibus adversus D.
Chrysostomum objectus esset, ille constanter respondebat
T
istum esse sr^odogwv Quo etiam nomine Innocentiusvo>ov. Ibidil b ;
. v) u.
8 20 [p
papa Canones ab hac Synodo promulgates repudiavit. Sf.]
^
Secundum haec observetur etiam S. Athanasium, quern a S^suf
Concilio Tyrio condemnatum, et sede Alexandrina depo-
situm Constantinus M. in urbem Galliae Treveros dictam
relegaverat, paulo ante convocatum hoc Concilium, solius

Imperatoris Constantinij unions literis, citra majoris Concilii

sententiam ac decretum, ab exilio revocatum fuisse, et pris-
tinae suae sedi Alexandringe restitutum. Hoc Eusebiani,
aliique omnes Arianicce factionis sectatores segerrime fere-

6
["
Hunc locum ita verterat Non- tonini totidem, num. xxxvi. nempe,
nius, An qui solum ad triginta sex memorantur." Editor Bened. in locum.
Ath. Op. torn. d
suffragia eorum, qui Antiochicefuere, i.
p. 148, not. .]

externum hominem Episcopum salu- 7

[ AXXa xafa7Xov aurov, In^o^uv
tarunt ? Non adverterat enim /uovuv hiffrdfttvoi [IvurrdftEvov in notis] TOUTOV
cum accentu circumflexo, hujus vocis iivai voftov l-ni ya.^ ol awo rTig A^iiau
mansio, non autem illius ftovo;,
(&ovri, Klpiffius <ruxo@av<r7io av<ri;
A^Kvditnov cttyii-

solus, casum esse. Hsec prava inter- Xovra rvv AXs%Kv$gi*>v

IKKX^ IKV, I m
pretatio, quse in postremis editionibus rrt? ruv Tgayftaruv fAirafioXtis, rtili Iva-

correcta fuit, in errorem deduxerat fia0i<rvo-ay.

Soz. Hist. Eccl. lib. viii.

Baronium aliosque, qui a triginta sex cap. 20, p. 352.]

solis Episcopis Gregorium Alexandriam
8
[E/ $1
ir&^ot
wW nvuv -r^o<^i^ovra.i,

missum fuisse ex hoc loco prave intel- o lrtvt? awo KO.VOVUV ruv i-x, N//a ^/a-

lecto autumarunt. Et vero non est Quvovtri, KK} ino a.l^.nxuv Ix fy^ovTxi

jam qusestio quot Episcopi Gregorium ffuvrtT%0ou, ovroi vctgce,

TUV xa.So k^ui
Alexandriam miserint, quod alibi com- lfiifx.o-feav aura/SaXXavra/ Innoc. Epist.
modius disquirendum veniet. Man- Presb. et Diac. C.P. Soz. Hist. Eccl.
siones autem illse quse Antiochia Alex- lib. viii. cap. 26, p. 361.]
andriam intercedunt in Itinerario An-
 48 Argumenta pro Canonibus Apost. LIB. I.

bant, et nullum non movebant lapidem, quo Athanasius

acerriuius pestiferae oppugnator, sede sua istius hsereseos
soz. lib. m. iterum expelleretur. 9 etiam diebus Paulus, Ca- Quin istis
]
tholicus Nicsense fidei assertor, Episcopus Ecclesiee Constan-

tinopolitanse in Alexandri denati locum creatus est, rejecto

Macedonio, quern Ariani ad istam promovere sedem obnixe
ibid. cap. 3, contendebant. 1
IX. Hisce proecognitis, vera Canonum Antiochenorum
historia facillime eruatur. Episcopi enim in isto Con- Cum
cilio congregati Arianam hseresim intus complexi sint, et

tamen Catholicam prse se doctrinam ferre studuerint, neces-

sarium iis visum est decreta quaedam ecclesiastica tanto
artificio edere, Athanasium quidem aliosque Catholicos ut
ferirent, et eorum fabricatores, Nicsense ipsi nihilominus,
Synodo adhaerere viderentur. Quamobrem Canones suos a
Concilii Nicaeni decreto de Paschali festivitate auspicantur.
Cum idem autem et in septimo Apostolorum Canone de ista
celebritate decretum fuisset, ab eo demum Patres Antiocheni
incipientes, octo sequentibus a se editis Canonibus totidem
circiter ex Apostolicis ordine redintegrarunt, ac si nihil de
novo in Ecclesiarn introducere, sed veteres tantum et ab
Ecclesia receptos Canones renovare et explicare sibi propo-
situm Post decimum autem Canonein de Chorepi-
fuisset.

scopis, quern tanquam appendicem nono de Metropolitanis

et Episcopis agenti subjunxerunt, duos protinus contra
Athanasium subdole fabricati sunt, eosque antiquis a se
renovatis Canonibns ita interseruerunt, ut ipsi etiani inter
antiques haberentur. Hi sunt Canones undecimus et duode-
cimus :
quorum prior Episcopos sine Metropolitani et com-
provincialium Episcoporum literis ad Imperatorem adire
vetans, viam posteriori condendo stravit, quo decretum est,
ut presbyter vel diaconus a proprio Episcopo, aut Episcopus
a Synodo depositus, non ad Imperatorem sed ad majus

"

\^
Offot ^ TK Apiioii Itfipovoi/v,
"$nvov KLITOV, &ij ffTotffira&vt. Soz. Hist. Ecd.
TOUTO ITTOIOUYTO, XOil fjpif/,t7v OVX. riVt lKOVTO lib. 111.
C3p. 2, p. 95.]
tvviuQiv TS ffvvifciiis Kvzxivouvro ffTKffiif o [Sqroy^ ^2 lyiviTo, To7? ftlv TO, A^tiotJ
ot]
<yr^o(p/x,ffiv
<7roc,Xiv KKTO. Atftzvuffiov iroc.p- IriXoufft, Mxxibovtov %npo<rovi7ff0oi>i
TOIS 01

KT^IV \T S.UV \vrifiouXctiv ot

yu*P Kfttfii <rov
Oftooutrtov TM Tlarpi rov Tiov oo^a.Z,oufft,

vgo$ ficttriXia, diifiaXsv U.a.vXov ivi<rx,ovi7v XKI rovro

Ibid. cap. 4, p. 97.]

CAP. IV. e Synodo Antiocliena. 49

Episcoporum Concilium se convertat, ejusdemque judicio

subjiciatur. quis ad Imperatorem confugerit, is
Quod si

nulla venia dignus habeatur. Verba Canonis sic habent :

E/ rig I/TO roD Jdiov sffiffxoffov xnQaigeQsis q didxovog, Can. Ant.

KgsfffSvrsftot XII. [Pan.
M 9

JCCCI SKlffKOTTOg W7TO roA/a^C S/S Tag Can. torn.i.

7) ffiiVGOOV, O^XJjtfa/ (3afftXlXa$
p. 441, B, C.]
dsov SKI {Asifyva Jcr/ff/.ocrwv ffuvodov
rgzvzffdat, xai a vofLi^i

e%eiv rtgotfavapsguv Ksioffiv stfiaxotroif, KOCI rqv K

rs KOLI 21 8s robruv sv-
l^sraff/v sKixgititv sKds^sffdai oKiyugqffag
rco (3a.<nX?T,
xa/ rovrov fjt,r)ds fj,i

avohoyiug f^ds sXcr/^oc

%eiv,

irgoffdoxav.
Nihil dubii esse potest, quin hie Canon
contra S. Athanasium, per literas imperatorias sine synodali
decreto sedi suse Alexandrinse restitutum, conditus fuerit.
Eusebiani enim in hac Synodo congregati eum calumnia-
bantur, Ilg cra^a xavova Trpa^ai/ra, ov avroj wpttfav rors, or; /&?) [Socr. H. E.]
~ lib cap.
* , , , , , r .
- "

xoivou rctjv &<7Ti(r%o<7ruv

njv avs- 8, [p. 85.]
cvvsogiov rag/v r>5g
/sguffvvqs
contra Canonem, quern ipsi primum constituerunt,
episcopatus sui locum absque communis Episcoporum
decreto
Concilii recuper asset, Mi ait Socrates, consentiente Sozomeno. 2 ^
ib - ij

j-
ca P-

Quinetiam ex hoc Canone a se constitute Episcopi Antio-

cheni, non modo S. Athanasii restitutionem pronunciabant
irritam, verum et alium ejus loco Alexandrinse Ecclesiae
Episcopum designabant, primo quidem Eusebium Emise-
num, qui cum Alexandrian! ire detractaret, Gregorium istitis
Ecclesise Episcopum crearunt. a Hinc, cum D. Chrysostomo socr.iib.ii.
. . . . cap. 10, [pp.
vitio verteretnr, quod post depositionem, absque majoris se, ST.]

Synodi auctoritate, suo ipsius arbitrio in episcopalem sedem

invasisset, contra ac Antiocheno hoc Canone statutum fuerat,

respondit ille, istum non Ecclesise Catholicse sed Arianorum

esse Canonem, o/ /ap, inquit, ev
rf Avr/o^s/a awehOovree JTT/ ibid. lib. vi.

ry xaQatgsffsi rqg O^oovffiou TT/Vrgwj, a-Trs^&sicf, rfi vrgbg

Adavaffiov 336.]

rbv xa,v6\>a
e%eduxav, JEpiscopi enim Antiochice congregati ad
evertendam Consubstantialis fidem, prce odio quo adversus
Athanasium flugrabani^ istum Canonem condidcrunt. Nee

2 xut
[ flj itga-rtxov uvrtgibovTa, fao-ftov, ov Z i/ie
f Tfj8Xf|^iTfi touuraf TYIV sig

UUTO I IGtvTO, xett vgiv l-ri>r^a.

rr va,i
l
vra^a. AXs|v^/y ci^i^iv, -r^o^ii^i^ovra.t F^j-
ffuvobou, T*)V AXsavS&;v IxxXviffiav awo- yo^iov /j <rjy
AA.5^vd^s/asj tTTitrxovrriY.

Xa/Sav-7-a. Soz. Hist. Eccl. lib. iii.

cap. Soc. Hist. Eccl. lib. ii.
cap. 10, pp. 86,
5, p. 97.] 87.]
3
[Tort j row Eufftfiiou Iv T>J *Aj><na-

E
 50 Argument a pro Canonibus Apost. LIB. I.

duodecimus solus cum undecimo, e Canonibus Antiochenis,

verumetiam XIV. et XV. contra S. Athanasium constituti
sunt. Et hi enim ambo de Episcopis judicandis agunt et :

illo quidem sive XIV. cautum est, ut, si Episcopi compro-

vinciales de judicio contra Episcopum quempiam proferendo

dissenserint, Metropolitanus Episcopus e vicina provincia
4
judices qui controversial!! tollent.
alios Quod convocet,
Episcopi Antiocheni idcirco tune temporis decernebant, ut
sententia a se, vicinae provincise Episcopis, contra Athanasium

prolata valida haberetur. nempe XV. Ca-

Altero autem,
none statutum est, ut, si Episcopus ab omnibus ejusdem
provincise Episcopis condemnatus fuerit, is apud alios nullo

modo judicetur, sed firma concordantium provincise Episco-

porum sententia maneat. 5 Quod baud dubie idcirco ab iis

constitutum est, ut omnis ad aliam Synodum appellatio S.

Athanasio adimeretur : et prsesertim ut invalida, quantum
fieri censerentur Romanse aliarumque Synodorum
potuit,
decreta, quibus S. Athanasius a calumniis in eum confictis
vindicatus est, et Justus innocensque pronunciatus.
Quod denique ad reliquos duos in sylloge Antiochena
Canones de novo conditos, et Apostolicis in ea confirmatis
superadditos spectat, decimum sextum scilicet atque unde-
vicesimum, isto decernitur Episcopum, qui Ecclesiam va-
cantem, absque integro, cui Metropolitanus interest, Concilio,
invadit, abjiciendum esse, licet cunctus populus eum dele-
gerit
6
hoc autem sive XIX. cautum est, ut Episcopus sine
:

Synodo et prsesentia Metropolitani non ordinetur :

utque

4
[E" Tif \iciffKOirts \<ff i riffiv lyx^wfteiffi TUV rut lv
ry lvfetg%iet ifio-xflfuv, voivTis

xpivoiTO, i<7tu<ru.
ffVftpatiw wetga KVTOV TS.
eru{/,(f>&>vov f/,ta,v
KU.T OC.UTOU IQivi

bitt.tyuviiiv Touf lv Tn Ifx^^iet i<7fHrxo<ffoi>s>

^rifyov TOUTOV [^yjKiTi <TTKP tTipoi;

TUV fjt\v
ctQuov TOV xgivouivov aVoQauvovTav, %iir0ou, aXAa fjt-
iviiv fiifict iKv rr>v

TUV ^\ ivo%ov v<ff\

a^-aXXayJJj <r<7-^? ruv rtjs l#atg%ict( ivHrxortuv a.-ro^Kinv.

KfttpHrfiyrvtrias, t^o^t r~, u,ylu. ffvvo$M, rov Can. Ant. xv. Pan. Can. torn. i.
p.
<rtj;
ftTlTOOWoXZUS IfiffXOfOV K^fO TWf 444, F.]
fXvjffto^upov E-ra^^/aj fAira,Ka,\iiff6ot,t iri- [E/ Tig iWiffKovros ff^oXiH^wv, tfi

ov$ T/VJ TOI/S t

TTix^ivoiivras,
xa.} TVJV ffy^oXdl^oiiffotv lxxX.^ffia.v IOLVTOV I
Vippt^x;,
K^iff^r^ffiv $icc,*.uirovras, TOV fis.fiu.iuffa.1 txpctgvreigoi TOV fy ovov Vi^a. ffvvobov TiXtictf,

ifa/y^iets TO vrKpiffTciftsvov,
ffvv To7g TYIS TOUTOV a.Wo&Z.tjTOV zlveci, xot,} tl <Ta;
o Xaay,
Can. Ant. xiv. Pan. Can. torn. i.
p. Sv
vtyrigvreiffiv,
&XOITO O.UTOV. TiXs.tu,v "Si

444, A, B.] I/V>7V tlVKI fftJVOOOV, 9} ffVfA TfU.tnffTl XOt,}

6
[El Tig \<7r
urx,o7tot Ivi Titrtv ly- fttiTgovoXtTyS Can. Ant. xvi. Pan.
x^ditYi ii-ro Vciv- Can. torn. i.
p. 445, B.]
 CAP. IV. e Synodo Antiochena. 51

ordinatio aliter celebrata nullas habeat vires. 7 Pahim est,

ambos bosce Canones contra Paulum designates esse, qui ad
tbronum Constantinopolitanum, refragantibus Arianis, pro-
motus fuerat. Ariani enim et Macedonian! asserebant earn
sedem istam sibi comparasse prseter sententiam Eusebii
Nicomediensis et Theodori Heracleae, quse in Thracia est,
Episcopi, ad quos, utpote finitimos, ordinatio pertinebat.
Sic enim Sozomenus de eodem
loquens ait, fig [j^v xtyoutiv soz. lib. HI.

oi ra Ageiou xat Maxsdoviou cpgovovvref, laurel; ravrqv KgayfAarsutid- 95.]

//,si/o; Kaga, yvu/JMjv Eutfg/3/ou rov

rov sv
Qgdxr, HganXsiag, oJ$ u$ yzirotiiv q xsigorovfa dtspsgsv. Qua
ratione Eusebius Nicomediensis cam Theodoro Heracleensi
hoc in loco conjungatur, non video, nisi forsitan quod ille
etiam vicinus esset Episcopus. Heracleensi autem Episcopo,
ut Metropolitano suo, thronus Constantinopolitanus istis tem-

poribus subjectus erat, et postea etiam usque dum ad pa-

triarchalem dignitatem evectus esset. Cum Paulus igitur
ad istam sedem sine Metropolitano Heracleensi et Synodo
ab eo convocata promotus fuisset, ut Ariani et Macedonian!
asserebant, hinc iidem in Synodo Antiocliena congregati,
duos istos supradictos Canones edebant, quibus ordinatio
ejus irrita judicaretur, ipseque throno C.P. dejiceretur. Et
quidem eum isto seepe throno ab iis expulsum fuisse, his- [Socr. H. E.
lib.ii. cap. 7,

toriae ecclesiasticae ndem iaciunt. Adeo ut istos Canones p-84? cap. 13,
p. 91. Soz.
contra ipsum denmtos fuisse, pro certo et explorato ha- H. E. m>. m.
cap. 4, p. 97 ;

beamus. cap.?, p.

X. E prtBmissis videre est, quid Synodus Antiochena in

nonnullis renovandis, aliisque de novo constituendis Canoni-
bus sibi proposuerit. Cum hoc enim ante omnia in animo
habuerint Episcopi ibi congregati, ut Athanasium Alexan-
drinum et Paulum Constantinopolitanum Episcopum, acer-

[ Ew/flfxaWav f/,w ^iipoTovitff^oii ^t

ly^a.
xu.} OVTMS, [tir a, TYIS ftvv yrkttovotivTroc.Qouo iu.s

xxi YOU T% ^T^O- Ka.Ta.ffTa.atv oi

ffuvo^ou vretpoufiets Iv *J ^/ifyou, y tviffdeti <rwv
si

vrotei TWS iyfetg%ias, Tovrou $1

wec.gov>ro$,
ci^Xuf -ffa^ot,
rot.
tagifftiva y tvotro, [tvdlv

t^a. Trot.vTos /3sXT;ov f/.\y truvi7voti KVTUV i<r%vitv

TTJV ^H^OTOVIKV tt ot KU.TU. <rov

wu.vras TOVS \v rri XKVOVO, yiyvotTO x.a.Ta.ff ra.ms,

lyra^iif ffuXXuroug- ettgifff&ivov

<you;,
XKI vr^otfytxii
^/ \vrnrToXris TOV Iv TV ctvriXi yoiiv o e. Tivtg it eixtiett tyiXovtixiKv,

ILYIT ^ort
o ku ffuj>XK>.i7v,
xot,} Ci
ftlv a.ifa.vTiliv xgariTv T*IV TMV -rXtiovtuv ^ntyov. Can.
01 vciv-Tis, fii*.nav it 11 lv<rx,if
rouro Ant. xix. Pan. Can. torn. i.
p. 448,
tin, rov? yi -rXeiovxs t%,K<z
<zv<ros
vagiTvai B, C.]
^r, n ^ta. o
y^a,(Jt,pu.Tuv
52 Argumenta pro Canonibus Apost. 8fc. LIB. I.

rimos Catholicae fidei assertores, sedibus suis propulsarent,

siquidem Canones ante constituti

et propulsatos detinerent,
rem haudquaquam efFectam darent, novos excogitare coacti
sunt, qui Constantii Imperatoris, Synodo praesentis, favore
et auctoritate muniti omnia perficerent, quae ipsi adversus

suos, ut visi sunt, adversaries tantopere exoptabant. Verum,

ne in novis hujusmodi fingendis Canonibus Arianorum
liseresipariter et factioni patrocinari viderentur, eos non
seorsim, sed antiquis Ecclesiee Canonibus a se explicatis
interjectos ediderunt. Quo pacto incautis facillime per-
suaderent, se nihil novi machinatos esse, sed antiqua tan-
tumnaodo Patrum decreta explicuisse et confirmasse. Et
quideni certe suos Apostolicis Canonibus scite adeo inter-
seruerunt, ut omnes ab ipsis editi Canones in Codicem
Canon um Ecclesiae universse postea recepti fuerint. Verum,
quod ad rem nostram spectat, cum, (exceptis iis qui contra
Catholicae doctrinse propugnatores fabricati sunt,) reliqui
omnes Canones ab hoc Concilio divulgati, e Canonum Apo-
stolicorum sylloge selecti sint, ut ante ostendimus, non est
quod suspensi dubiique ulterius pendeamus, quin tota ista
Canonura, qui Apostolicorum vulgo appellantur, collectio
diu ante Concilium istud Antiochiae celebratum obtinuerit.
 CAPUT V.

Synopsis.

I.
Synodus Gangrena Ecclesiasticos Canones ab Eustathi-
anis violates asserit :
quos eosdem esse atque Apostolicos
probatur.
II. Synodum C.P. An. Dom. CCCLXXXIL, haUtam Ca
nones Apost. vidisse, et citasse ostenditur.
Ill- Eosdem a Synodo
Cartliaginiensi iisdem fere diebus
celebrata laudatos esse probatur.
IV. Canones Apostolici prcecipiunt Episcopum tertio citan-
dum priusquam a Synodo judicetur. Nine probatur
esse,
dictos Canones tertio generali Concilia cognitos fuisse,
utpote a quo Nestorius tertio citatus est : et Canones
ecclesiastici id prcecepisse ab eodem
perhibentur .

V. Eodem argumento probatur hosce Canones notos fuisse

Synodo C.P. Eutychen, et quarto? generali Dioscorum
tertio citanti.
VI. Aliis argumentis hos Canones Synodo Chalcedonensi visos
et confirmatos esse demonstratur.

I. circiter temporibus, quibus Antiochena, Gan

IISDEM
grena etiam Synodus celebrata fuit, et luculentum pariter
Apostolicis Canonibus testimonium perbibuit. Patres eniiii
in urbe Gangra, Metropoli in Paphlagonia, congregati,
postquam viginti contra Eustathium et gregales ejus Canones
edidissent, vicesimo demum primo, quo inentem suam in
aliis Canonibus constituendis explicant, hsec babent TaDra : [Can. can.
, v
Xxi Pan
- -

v,
OVK ixKoKrovrsg rovg sv
rji sxxX?j(r/a rov 0soD Kara rag Can. torn. i.

affX9)0U$ sic,
virsgripaviav,
xara ruv atpsX sffregov (Siovvruv <7raigo-

xai Kapa Tag ypafiag, nai roug sxxXriffiaffrixoijg xavovag

t/ffdyovrag. H&c autem scribimus, non eos abscindentes,

qui in Dei Ecclesia volunt secundum Scripturas in pietate

 54 Argumenta pro Canonibus Apost. LIB. I.

exerceri, sed eos, qul pratextum exercitationis ad arrogantiam

assumunt, adversus eos, qui simplicius vivunt, se efferentes, et
prceter Scripturas et ecclesiasticos Canones novitates inducunt.
Hie primo observare licet, ecclesiasticos quosdam a Patribus
Gangrenis commemorari Canones ut ab Eustathianis vio-
latos. Quod si Eustathianorum mores et dogmata in Gan
grenis Canonibus et in praefatione ad eosdem recensita et
condemnata perlustremus, eos Canonibus Apostolicis, iisque,
quos scimus, solis ante hanc Synodum divulgatis adversari
patebit. Adeo, ut alia quidem ab Eustathianis prseter
Scripturas, alia autem prseter Canones Apostolicos intro-
ducta fuisse constet. Ex. gr. Eustathiani a nuptiis et car-
nibus tanquam illicitis ab omnibus, qui coelorum regnum
ingredi cupitiiit, nccessario abstinendum esse docuerant,
1
can. Gang,

contra ac decretum est Canone Apostolico LI. quo depo-

nitur clericus, et excommunicatur laicus, qui a nuptiis car-
nibus et vino, non propter exercitationem, sed propter
abominationem abstinet. 2 Eustathiani conciones privatim
habere, et separata celebrare coriventicula soliti fuerunt, ut
e prsefatione ad omnes Canones Gangrenses, 3 et e Can. VI. 4
liquet;hoc autem in Canone Apost. XXXI. diserte pro-
5
hibitum est. Adhsec Canones Apostolici praecipiunt, ut
Episcopus primitias fructuum et omnes oblationes accipiat,
1

[E / rig rov ya.fji.ov f^i^oiro, xa.} rviv ruv o lxtuv rov iov xa.} r /is IxxXwrizs
etv fttra, rov av^oj aurvs, ovffav -xoiovftivot, xa,ra,^^ovtjnxu; Sia.xiifjt.iYoi

ruv tv
t <r x-

o.va.$;(s.o(.
Itrru. Can. Gang. i. Pan. Praef. Cone. Gang. Pan. Can. torn. i.

Can. torn. i.
p. 417, A. p. 416, B.]
4
E" TIS \tr6iovra.
xgiec,, %co(n$ a /^aro? [Ei r/f Tftn^a. rqv ixx^rjffiav xa.7 fiixv
xoit tH^u^oSurou xa,} fviKTOU, fti<rx iv-

AajSs/aj no,} irtffTlUf, xctTtux^ivoi, tv; KV xX^trice.;, TO, <rr/s Ixx^-fitrtK; l$i%.tt <x 0ci r<rnv,

diet TO ti f/, /i truvovTo; <rov

wgitrfiu rigoLi,
XO.TOC, yvMftTiv
u,vot,Qi tu.a. itrru. Can. Gang. ii. Pan. rov iwiffx o Trov, at.vu.6i
pa io-<ru. Can.
Can. torn. i.
p. 417, D, E.] Gang. vi. Pan. Can. torn. i.
p. 419,
E.]
5
, * oXwj rov xot,ra,Xoyov rov ti^oc,- [E/ rig vr^ifffivri^os, xareKpgovwtras
rtxov, yoiftov xoti
xgiav xoc,} o l vou, ov rov l^lov \<7fiffxO 7rov, %&>0i$ ffvvot.yoi.yrt , . .

w Hffxritrtv, aXXa dta,

/ZoiXugietv, a-ft i^irou . . . xoc,6a,ipt nr&w us <pi%.a.0%og
.....
. . . . $ oto^SovffSu, k xot,6ot,tQtiff6u,
xxt uffoivrus "Si xa.} 01 Xoivo} xXriotxa}, xou
rvs IxxXvHriu.; u-roftoc^Xiir^u, uffoivrus otroi av KVTM ve^ofiZtreu 01 "SI Xa ixoi
xoc.} o Xa /xoj. Can. Ap. li. Pan. Can. aKpop&ffafeiv. Can. Ap. xxxi. Pan.
torn. i.
p. 34, A.] Can. torn. i.
p. 19, E.]
3
[EvtffxovTo & xeci a,va.Mv<riis ix
 CAP. V. e Synodo Gangrena. 55

et per presbyteros et diaconos indigentibus dispenset. 6 At Can. Apost.

IV. XLI.
Eustathiani omnes fructuum primitias ac oblationes sibimet
et suis praeter Episcopi sententiam dispensandas esse vindi-
carunt. 7 Eustathiani jejunia die Domiriico peragere consueti ad Syn.
Praef.
Gangr. et
sunt,
8
contra Canonem Apost. LXVI. 9 Sed jejunia Ec- Can. VII.
VIII.
clesise antiquitus tradita, Quadragesimam nimirum, feriam Praef. et
XVIII.
Can.
1
quartam et
parasceuen, contemptui neglectuique habuerunt; Syn. Gang.
Praef. et Can.
ac propterea Canonem Apost. LXIX. 2 apertissime viola- XIX.
runt. Cum constet itaque Eustathianos contra Apostolicos
docuisse pariter atque egisse Canones, et Patres Gangreni
asserant novitates quasdam prseter ecclesiasticos Canones ab
iis inductas esse, reliquum est, ut ecclesiastic! ab illis me-
morati Canones iidern fuerint, quos hodie S. Apostolorum
nomine indigitamus. Neque enim aliam quamlibet habemus
collectionem Canonum, ad quam referantur ista Synodi
Gangrense verba, vel etiam hsec Sozomeni, qui de eodem
Soz. Hist.
Eccl. lib. iii.
Eustathio loquens ait, Asysrai ds iiwb ToXXJjg axgi(3.ta,<;
sJg <7raga-
cap 14, [p.
115.]

6
[ H A>.>j
weiffx ovru^u. it; otxov a-fto- E I rts 5/a vofti?opsvwv ex.crx.vcnv Iv
rjf

ffriXXscrOcti, ufKp^fi TM Iwio x.o X M, XKI xupiotxtj vytffrtuffn, dvoc.0iu.oc. terra. Can.
To7g vgio-fivTigoi;.
Can. Ap. iv. Pan. Gang, xviii. Pan. Can. torn. i.
p.
Can. torn. i.
p. 3, A. 425, A.]
Vide supra, cap. 9
Can. Ap. xli. iv. [E7 ns xXvgixos tiii6y r^v XV^KXVV
sect. VI. p. 43.] fi/^^xv vwtrnuuv . . .
x.oc.&oc.tftiio &u, it $1
7
[K^tfczra^s^/ aj
TS. TKS \xxXr,fftoc,ffTixus t Z.ouxcf , &.fyop t s
s.ffdu. Can. Ap. Ixvi.

TKS uvix.ce.hv ItSo^ iva.! <ry

ixxXwria,, Pan. Can. torn. i.
p. 43, A.]
ixwrdis xoe.} ro7s auv KI/TOIS, ca$ xytais, TJ [Ka/ TUV vriffTiiuv TUV Iv 7x7; tx-
bioiboo iis vroiav[jt,-voi. Prsef. Cone. Gang. xXvjcrlot,!; Ti rrot.y{//sviav i/TrtptpoovouvTis, xxi
Pan. Can. torn. i.
p. 416, D. io-6 iov<rt? Praef. Cone. Gang. Pan.
E/ TIS xagyrotpog ias l%xXvo-iec.<rrixot,s Can. torn. i.
p. 416, D.

j*jv <rnu
ivrurxoTrov, v\ rtx /if tzvacyx /i; vx tgtjtpavs.i/ai ro, xou rxg
rot, roioiuroe., KOU p.v\ 7rxgaoioof/.iva$ vY)crriioc,$ tig TO xoivov, xou

a.vot,6i[jt,a,
iffrw. Can. Gang. Vli. Pan. *.uot, oi
TOKtj^aiJvro;
Iv avrca rtXtiav Xa-

Can. torn. i.
p. 420, A, B. yio-^ou, ava^a so-ru. Can. Gang. xix.
E} ri; "c)il>o7
Xy-4/3y<5/ xo,^<ro(pa^totv
Pan. Can. tom. i.
p. 425, C.]
2
vrKpsxro; rov \<7rio"to<x
cu, /i rov t^ftrt- [E/ <rif
ivt

ra.yf/.tvo j it; otxovou.iy.v Cwxoiicts xxi o ^ixxovas, % oiva

$i$ou;, x,a.} o
*.Kft,fieiv6JV, oc.va.6i/ji.oe,
icrru. uyiotv ritro-Koxxocrrriv rov TIeiff%ee.
ov vnff-

Can. Gang. viii. Pan. Can. tom. i.

p. nun, nr^x, n ^-oc.^oe.trxivYiv,
Kot.6ot.t~

i to-6ea Ixros, tl [W $i u,cr6iviia.v ffcaftoirtxriv

420, C.]
^ ri Iv ,t $1 io~6c~
[Ntie riiec.; xv^tKx^i vfoioufttvoi, IfAvrfi^il^atro ^.txixog Il w, u.<Qo^i
l
.

xoti rvs oc.yt or-/iros r^s l^.u^ets Vf~--,g (Jiin. Ap. Ixix. Pan. Can. torn. i.

xK.ree,<pgavoiJvr-:;,
Praef. Cone. Gang. p. 45, A, B.]
Pan. Can. tom. i.
p. 416, D.
 50 Argumenta pro Canonibus Apost. LIB. I.

Xoyovg ewirqgviffeif sxirzffs/v, vavreXug atfqdovtfag ruv

vofiuv, Prce nimia autem severitate ad absurdas quasdam ob-
servationes prolapsus esse dicitur, ab ecclesiasticis legibus
plurimum discrepantes.
II. Porro An. Dom. CCCLXXXI. secunda generalis
Synodus Constantinopoli celebrata fuit, quse, inter alia, Nec-
tarium in Constantinopolitanum, et Flavianum in Antio-
chenura episcopatum ordinavit. Quas ordinationes cum
Occidentales Episcopi improbarint, plerique Episcoporura,
qui secundam istam universalem Synodum celebraverant,
aestate sequenti Constantinopolim iterum convenientes, syn-
odicam Epistolam ad Damasum, Ambrosium, aliosque in
Synodo Romana tune congregates, miserunt quoe etiam- :

Hist. Eccies. num exstat, in Theodoreto. In hac Epistola Patres C.P.,

lib. v. cap. 9,
[PP. 203-207,
et Con. torn.
postquam orthodoxam suam fidem a Conciho rsicaeno sta-
,.,. ..
ii. coii. 959- bilitarn proiessi sunt, ad supradictas tandem ordinationes
orationem suam convertunt, eamque his verbis ingrediuntur :

[Theod p. IIg/ d& r&v otxovofJstZiv TUV Kara {Asgo$

sv rcuc, s/ixXyiffiaig, vaXatog rs,
col. 963.]
ug /Vrs, 6sff/j,b$ xsxgdrqxe, xai ruv ayiwv sv N/xa/ trareguv ogo$, natf
v roug un,} s sxsTvoi ffvv
T7\c, SKag^iac, ltfzg /3ouXo/vro,

rovg o>j,6govz, crgog

rb ffv{j,p zgov
vott/ ffQai rag ^iigorov/ag. De
particulari autem administrations sinyularium Ecclesiarum,
antiqua, ut probe nostis, obtinuit sanctio, et sanctorum in
JViccea Patrum regula, ut in singulis provinciis Episcopi istius
provincice, et si illis
placuerit, una cum ipsis finitimi, prout
utile judicaverint, ordinationes faciant.Hie duo aperte in-
digitantur Canones quibus haec decreta fuerant unus quidem :

Nicaenus, alter longe antiquior, quern diu antea obtinuisse

Occidentales aeque ac Orientales Episcopi probe norunt. Ni-
caanus hie indicatus, alius esse nequit quam quartus istius
Concilii Canon, quo statutum est, ut Episcopus ab omnibus,

potest, qui sunt in provincia ejus Episcopis ordinetur ;

si fieri

ita tamen
ut confirmatio cuj usque ordinationis per singulas

provincias ad Metropolitanum pertineat.

3
finitimis autem De
Episcopis ad ordinationes episcopales ulla ratione ab alia

3
[
Evriffxo rov
vrgoffwxii ftctXtcrrix. ftiv ervvrtfaftivevv ^t
>y^oc,f^f^a,Tuv,
ran rqv
ufo fuvruv <r& v Iv <rri
i-roe,^iof.
x,a,f nr-
%tioorovictv >roi7<r6a.i ro %t xv^og ruv yi-
ra.tr6a,t. tl Tt
^vff^^S i"w ro rotovro, % ^10.
vofAivuv 1t$o(r6a,i xuff IHKITT^V t#a/>%iav

xetTi-rii yovffKv
vayx>jy,
rj ^a ptjxos cdou, ru fwrOKo*. irri. Can. Nic. iv. Pan.
i| aVavraj r/ i is if ro O.UTO ffvva.yofAivovs, Can. tom. i. p. 63, A.]
xut TUY KVOVTUY, xat
CAP. V. e Synodo Constantinopolitana. 57

provincia convocandis aut admittendis hie nulla habetur

mentio. Atque ideo hie Nicaenus Canon eo tantum nomine
laudari potuit, quod eo cautum sit, ut in singulis provineiis

Episcopi illius provinciae ordinationes faciant. Verum

Patres C.P. demonstrare imprimis voluerunt, licitum sibi
fuisse ex Canonibus ecclesiasticis Episcopum C.P. et An-
tiochenum ordinare, etiamsi nonnulli ex ipsis non istarum
sed aliarum provinciarum essent. Hoc ex iis
patet, quae
ipsiproxime post verba superius laudata asserunt. Asserant
enim ex legum istarum, quas citant, praescripto, turn reliquas
in Oriente Ecclesias administratas fuisse, turn nobilissimarum
etiam Ecclesiarum Episcopos renunciatos, ac propterea se
Nectarium C.P. Episcopum in universali Concilio com-
muni omnium consensu ordinasse : Flavianum autem An-
tiochensium Episcopum, turn ab provinciae turn ab illius

Orientalis dioeceseos Episcopis in unum congregatis, ordi-

natum fuisse, ac proinde ipsum universale Concilium ordina-
tionem istam tanquam legitimam suscepisse. Et deinde indi
cant Cyrillum, de cujus etiam ordinatione, ut videtur, qusestio
mota erat, Hierosolymorum Episcopum ab istius provincise
4
Episcopis canonice olim constitutum fuisse. Hujus etiam
ordinationem legitimam fuisse ex eo probant Patres C.P.,
quod a provincise istius Episcopis celebrata fuerat. Ut vero
comprobent Nectarii etiam et Flaviani ordinationes canonice
factas fuisse, licet a finitimis simul ac a suae provinciae Epi-

4 ri
[OTj a,xo\ov6us roig <ri
XOI-TTO.; IxxXn- 6ioq>iXitTra.T6v
lir nrxortov QXafiuzvov, 01

ff txs ^KP fift7v oixovoptt7ff0eti yiveaffxiT^, xa,} TV; t-^ tx.p^fxs xa} <rtj$
oc.vat rroXixr<$ 0101-

TUV Ivriffyfto TK ruv Ixx h.yiff.uiv a.va%zVi~<!a.i xrtffiws ffuv

Sgaftovrts, xetvovixu; I^II^ITO-

[xva^i &iTfctiai ] roli; itgtif ofav rtis ftlv Iv v/i<rec,v, 7ra.o"n$ avfA^ntyvu TWS IXX^YKTIKS

K.eava TavTtvou ToXii viowot-yous, us aiv t /TToi uirvrso /

^tt/aj (ficavyis
<rov
u,vo^oc, Ttp,r,ffoc,ffVis

T/J, IxxX /Kriois, rjv, bur-Trio \x trr ap-aiTos Xtov- ^wip svfaffftov fciigoroviizv tot^KTa
xoti TO

TO? j rrj$ TMV KiotTixuv P>Xa,tr<^yifjt,

ioc,g lira- <rq$
ffuvo&ou xoiv ov r?i$ 01 yt [AriT^og

yviov l^fipTcia aff.iv ^10, <ruv

otXTlPfAUV TOU a.va.ffuv TUV IxxX^triuv <rris
tv I

&iov t TOV ufiiffiftuTKTav xo,} faoty^iff ra.rw (tois, TOV Ki^itrif/.faTCcrov xa.}

NfcT;sv i-fftffxo-ffov xs%ii(>orovwxKftiv

\<ffi

Ky^/XXov Iflffxofov
ttvati y
rns olxoufttvixris ffuvo^ov, [Mra. xowns opo- vovtxus rt Tra.^a,
-ruv rris l-r

voiez;, UK o^/tffi xod TOV 0-o<QiXzff<r<x

rou Qtzffi- <rovYi$ivrot, <xu.\u,i, KOU Tr knara. wgo; <rovf

/Uj Qiobaffiou, ifKvr os -ri TOU x&naou, xou Agtittvous

Iv
oixtpogois TOVTOIS
ufano cevTet.

vtiffvs I#fj,r.<pi%oft&v9is rv$ voXws TV; % Patrum Constant, ad Damasum,

Epist.
<7rifffiv-u.rn; xi ovrus ot,vo<r<roXixris Ix- Ambrosium aliosque apud Theod. ;

x^ntrlo.? rris Iv AvTio^tto. TV; Zug ia;, Iv % Hist. Eccl. lib. V. cap. 9, pp. 206,
ro ripiov TUV x^frtuvuv i%v- 207 ;
et Cone. torn. ii. col. 963, E,

OVOfACC,
TOV ettOlfflftUTXrOV XKI 966, A, B.]
 58 Argumenta pro Canonibus Apost. LIB. I.

non modo ad Nicaenum, verumetiam

scopis ordinati fuissent,
ad alium antiquiorem Canonem appellant, propterea scilicet
quod Nicaenus Canon omnes Episcoporum ordinationes a
solis comprovincialibus celebrandas esse decernit, nulla fini-
timorum vel aliorum quorumcunque mentione facta. Adeo
ut ex Nicaeni hujus Canonis praescripto Episcopus C.P.
non ab omnibus, qui tune temporis congregati erant, quippe

qui plerique aliarum provinciarum essent, sed a solis istius

provinciae Episcopis ordinandus esset: neque Orientalis

dioecesis Episcopi, sed ii soli qui Antiochense erant provin-
cise, Flavianum ad thronum Antioehenum promovere de-

buerint. Restat itaque, ut antiquum istum. qui diu ante

hanc Synodum obtinuerat, Canonem alibi investigemus, quo
scilicet finitiinis quibuscunque Episcopis in aliena provincia

ordinationes facere permissum est, si ab ejusdem provinciae

Episcopis vocati fuerint. Talem autem Canonem frustra in-

[vide supra,
quiremus, praeterquam inter Apostolicos. Quorum XXXIV.
4, P. ST.] eadem fere prsecipit, quae Nicaenus supradictus, ut primus
in unaquaque gente, et comprovinciales Episcopi
scilicet

omnia quae magni sunt momenti, inter quae ordinatio Epi

scoporum merito recenseatur, inter se peragant. At Canon
[Pan. can.
torn. i. p. 24,
proximus sive XXXV. sic habet ro\{j,av eu : ET/<rxo<Toi/
^
A.] ruv avrov bguv y^sigorovtav vroieTtioai e/ rag //,?) woxsifA&vag avru
%/ %wsag* si ds
JXgy*0g/jj roDro cr 7ro/)5%w? cra^a rqv rcav
vruv rag iftiKtic, exttvag 75 rag "X&gug yvu/jbqv, xaQuigfiffQu
xai
xai ov$
s^stgorovriffsv. Episcopus ne audeat extra suos fines
ordinationes facere in urbibus et pagis ei non subjectis. Sin
autem hocfecisse convictus fuerit prceter eorum sententiam, qui
urbes illas aut pagos tenent, deponatur et ipse, et ii, quos or-
navit. Hie, ut videre est, cavetur, ne Episcopi in alienis
provinciis ordinationes faciant praeter eorum sententiam, qui
istas provincias tenent. Si cujusvis itaque provincia Epi

scopi consenserint, ut finitimi ipsis Episcopi in sua ipsorum

provincia ordinationibus assistant, tales ordinationes legi-
timae ac canonicae habentur. Hoc autem idem est quod in
synodica Patrum C.P. epistola de antique Canone ibi com-
memorato dicitur, sanciente nimirurn, ut in singulis pro
vinciis Episcopi illius provinciae, xai exsTvoi fiofaoivro, et si
efaeg

ipsi voluerint, una cum iis finitimi, prout utile judicaverint,

ordinationes faciant. Unde conficitur Canonum istum Apo-
 CAP. V. e Synodo Constantinopolitana. 59

stolicum a Patribus C.P. sub antiques sanctionis titulo hie

indigitari. Cum talis enim antiquus Canon a Patribus
C.P. hie quo finitimi Episcopi in aliena provincia,
citetur,
si
Episcopi ejusdem voluerint, ordinationes celebrent, hoc
autem inter omnia antiquitatis monumenta ante hanc Syn-
odum solum ab Apostolico isto Canone permissum legatur,
satis exinde constat, Patres C.P. ad hunc ipsum Canonem

respectum habuisse, ubi vaXaibv Qetpbv de hac re commemo-

rarunt.
III. Haud multis post secundam universalem Synodum
annis, Concilium Carthaginiense nomine quidem tertium,
sed ordine temporis inter ea quae post Nicaenum exstant,
secundum, celebratum fuit quo Honoratus et Urbanus con- :

questi sunt, duos Numidise Episcopos praesumpsisse Ponti-

ficem sive Episcopum ordinare, atque ideo postularunt, ut
decerneretur Episcoporum ordinationes non nisi a duode-
cim posterum Episcopis celebrandas esse. Sed Aurelius
in

Episcopus dixit, Forma antiqua servabitur, ut non minus

quam tres sufficiant, qui fuerint destinati ad Episcopum
ordtnandum. 5 Syn. Garth. III. Can. XXXIX., qui in
Codice Graeco Canonum Ecclesiae Africanae est Canon
LI 1 1., ubi Greece sic legitur, *O apyaTbg rv-rrog (pvXa-Ydqffsra/. iva [Pan. Can.
v , ?, , , , / , /
tom L
-
P- 5 7
rgiuv ruv ooiffuevruv sig y^siporovtav sftiaxo Truv apKsffwffiv. D.]

Ex his verbis liquet, primum Apostolorum Canonem sub

antiqui Canonis, ut Balsamon interpretatur,
typi, sive [ibid. p. 577,

nomine indicatum, istis diebus in Carthaginiensi Ecclesia

obtinuisse, utpote quo sic statutum est, ET/VXO-TO? ^g/^orovg/V^ [iwd. P .
i,

i/<ro 5-r/o xoVwv bw

intelligendum est, ut Epi
% rgtuv. Quod ita

scopi ordinatio non nisi urgente necessitate a duobus, alias

a tribus perpetuo Episcopis peragatur. Unde Alexius
Aristenus ad istum Canonem Apost. dicit, de s?d<7ravTo$
Tgg/>
[ibid. P . i,

opsiXovffi ^qpifyffQai snitfxo Trov, xui ^ firrovsg rovruv. Tres om-

nino debent ordinare Episcopum, et non pauciores illis. Hinc
Patres Carthaginienses, ratam habuerint Episcopi licet

ordinationem a duobus Numidiaa Episcopis celebratam,

5 Honoratus Urbanus episcopi Aurelius Episcopus dix-
["
et ordinationes.
dixerunt : Et illud nobis mandatum it Forma antiqua servabitur, ut non
:

est,ut, quia proxime fratres nostri minus quam tres sufficiant, qui fuerint .

Numidise duo Episcopi ordinare prse- destinati ad Episcopum ordinandum."

sumpserunt Pontificem, non nisi a duo- Cone. Garth, iii. Cone. tom. ii. coll.

decim censeatis Episcoporum celebrari 1172, 1173.]

 60 Argumenta pro Canonibus Apost. LIB. I.

statuunt nihilominus, ut antiquus iste Canon accuratius in

posterum servetur, ut non minus quam tres Episcopi ad

Episcoporum ordinationem conveniant. Cum hanc autem
ordinandi formam antiquam vocent, et nullum alium, hujus
Concilii respectu, antiqimm habeamus Canonem istud sta-

tuentem, dempto unico Apostolico ante citato, nihil isto

obstat, quo minus dicta Aurelii verba a toto Concilio appro-

bata de isto imprimis Canone intelligamus.
IV. Aliud praeterea, illudque nobilissimum adstruendse
Canonum Apostolicorum antiquitati argumentum petatur
[Pan. can.
torn. i. p. 48,
e LXXIV. istius svllo^es
J
Canone sic habente : ET/VXCTOV
^J TIVI ffapa av^w-Trwy, xaXg/<7$a/ avrbv
xarTjyogTj^ivra Ifi"/
a^/OT/Vrwv

avayxafov \JKQ ruv s<7Tiffx,6<7ruv xai/ fMsv dvavrrjffr} xa/ o/^oXo^rf^ v\

TO Iw/rfyfr/ov sav ds xa\o{j/j,evog /ATI t

gifyffdai t><7raxov<fr}

xa/ dzvregov, affoffrz^XofAzvuv In avrbv dvo exiffxoKUv sav

ds xa/ o6Va ^ InaxovGri, xafaiffQw xa/ r^/Voi/,

d

a<7r(iffrsX\o/Asvuv vgbg avrb\> sav de xa/ ovrcug

a<7ravrriffr), q ffvvo&o$ airotyaiveffQu

xar au-roD ra doxovvra, ovug ////;

do%r) xegdaiveiv tpvyodixuv. Episcopum a viris fide dignis ob

aliquid accusatum, ab Episcopis vocari necesse est : et si se
quidem stiterit, et confessus vel convictus fuerit, statuatur
pcena : si autem vocatus non paruerit, secundo etiam vocetur,
missis ad eum Episcopis duobus : si autem etiam sic non

obedierit, vocetur et tertio, missis ad eum rursus duobus Epi

scopis: si aspernans contumaxque se non stiterit,
autem et sic

Synodus ea, quce videntur, adversus eum pronunciet, ne lucri-

facere videatur, dum judicium subterfugit. In omnibus anti-

quis Ecclesiae excepto hoc

Primitives monumentis, alius,
unico Apostolico, nusquam invenitur Canon ecclesiasticus,
quo statutum est, ut Episcopus de crimine quovis accusatus
non prius ab Episcoporum Synodo judicetur, quam per
Episcopos ab eadem missos, tertio vocatus aut citatus fuerit,
ut seSynodo sistat, et de crimine ipsi illato purget. Verum-
enimvero Acta tertii universalis Concilii sive Ephesini, Anno
Dom. CCCCXXXI. habiti, fidem plenissimam faciunt ec-
clesiasticos istos Canones, quibus hoc decretum est, istis
diebus non modo cognitos fuisse, verumetiam religiosissime
observatos. Ubi enim Nestorius laesae orthodoxae fidei
coram Synodo teneretur, Synodus, juxta quod in dicto
Canone Apostolico prsescriptum est, eum per Episcopos ad
CAP. V. e Synodo Ephesina. 61

ipsum missos, primo, secundo, et demum tertio citabat, seque

Synodo sistere admonebat, hac adhibita ratione, quod Ca-
nones ecclesiastic! id imperarent. Cum enim bis eum ante
citavisset, tertio eum citabat, missis iterum Episcopis qui has
secum literas citatorias ferebant, TWrn rav xXxast rnv tvXd- [Conc.Eph.
Act. i. Cone.
tfou
tfuyxaXs/ q dyiurdrq ffvvodog, r xavovi ufrorctrrofAevri, xai tom - Ui - col<

458, C, D J

vs/j,o-jffd ffoi TYIV dvo^v xa/ fAaxgodu/Atav xarafy uffov xdv vvv
youv
d-7ravrrt ffa$ dtfoXoyfiffaff&ai vsgi uv paffi <fs

eigqxevai srt sxxXqffiag

a tgerixuv boyfidruv SKI rou xoivou rqg sx.xXqff!ag sidug on si ^
d<7ravrfj(fa$ tfO (frtfg ffgbf
rd dygd<pug,
xai tyygdpus xara tfou
dvdyxqv s^si % dyiurdrrj ffuvodog rd doxovvra rote, TMV
xuvoffiv Inl ffoi
ogiffa/. QusB verba in veteri
Actorum hujus Concilii translatione Latine sic redduntur:
Sancta Synodus Canonibus obtemperans, teque leni patientique ActaConc.

animo hacte?ivs ferens, en tertio ad suum consessum te invitat. a. act. i.

Digneris itaque vel nunc tandem huic te adjungere, eorumque

dogmatum, quce hceretice pro condone disseminasse diceris, in
communi EcclesicE convent u rationem redder e. Quod nisi
coram de omnibus, sive ea scripto contra te allata fuerint, sive
citra scriptum, te expurgaveris, sanctissimam Synodum necessi
tate compulsamjuxta sanctorum Patrum sanctiones sententiam
adversus pronunciaturam esse, nihil quicquam dubites.
te

Cum legati autem, quos Synodus ad Nestorium cum tertia

hac citatione miserat, reversi Synodum certiorem fecissent,
Nestorium nee tertise huic citationi obtemperatururn esse,
nee Synodo adfuturum, Juvenalis Episcopus Hierosolymi-
tanus dixit, quod ecclesiasticae sanctiones sat esse statuunt,
si rei ad diluenda objecta crimina tertio citentur. Tuv sxxXq- ibid. [Cone.
. ^ , torn. iii. col.
fftcttfrixuv, mquit, OtfffJLOijv agxziGvat xtAsvovruv rp rgirp xXqffsi etg 459, c.]

awoXoy/av rovg xaXov/jLtvovg ittgl uv av $yxaXo?vTO.

Quinetiam in
epistola sive relatione, quam Synodus ad Imperatores Theo-
dosium et Valentinianum de Nestorii depositione miserunt,

habemus, Tuv de xavovuv naoaxtXsvoftsvojv T% retry xXqcst Ibid. [col.

569, C.J
rov dtftiQovvra, avrotirsfaavres wgbg avrbv avdig srs
e<7riffx6<7roug dnsiOovvra svgo/juv.
E quibus omnibus manifesto m
efficitur nonnullos ecclesiasticos Canones, sive quandam
Canonum collectionem, istis lemporibus obtinuisse, quibus
praescriptum erat, ut Episcopus de hseresi vel alio quovis
crimine accusatus, ad Episcoporum Synodum, per Episcopos
ad ipsum missos, ter vocetur, priusquam sententia contra
 62 Argumenta pro Canonibus Apost. LIB. I.

eum canonice ferri potuit. Cum nulla autem alia detur

Canonum ecclesiasticorum, quibus hoc decretum erat, col-
lectio, prseter earn cui SS. Apostolorum nomen vulgo inscri-

bitur, sumrao contra earn preejudicio laboret necesse est,

quicunque hanc Canonum ecclesiasticorum syllogen Patribus

Ephesinis incognitam esse suspicetur.
V. Hoc argumentum fortius adhuc ac dilucidius evadet, si
observemus insuper, alia, praeter Ephesinum, Concilia isthoc
seculo celebrata, Episcopos accusatos tertio ad se vocare
solita fuisse,
idque propterea quod in sacris Canonibus ubique
tune temporis receptis, hoc iis prseceptum erat. Ut omittaui
enim Eutychen a Concilio provinciali C.P. ter citatum ut
6
Synodo occurreret: quartum CEcurnenicnm Concilium
Chalcedone celebratum, Dioscorum Episcopum Alexan-
drinum multis obnoxium criminibus, tertio ad se vocavit,
missis ad Francione, Luciano, et Joanne, Episcopis, eum
cum itidem ad ipsum directis, quibus Patres in Synodo
literis

congregati eum certiorem faciunt, quod si post tertiam hanc

canonicam citationem ad veniendum distulerit, Synodus
poenam a Canonibus contra contumaces prsestitutam ab ipso
7
petet. Cum Dioscorus autem tertio vocatus se sistere recu-
sarit, Synodus protinus depositionis sententiam contra eum
8
pronunciabat, cui omnes Episcopi praesentes subscripserunt,
et plerique eorum in subscriptionibus suis hoc inter alia ei

[Ovx a,yvot~s TX <ro7f St iot; xctvoffi TtpfAKvixtice.; <r>is A.voc,roX7is, E Litt. a

^iwyo^ .uftivu. xetTO. <ruv

aTrii&ovvruv, xa.} Cone. Chal. ad Diosc. Cone. Chal. Act.
ft* etvixoftivuv a.-ra.vryiffa.i 11$ avoXoyiccv, iii. Cone. torn. iv. col. 418, C, D.]
8
OTOCV xa,} T/T) xXwffi; wgo; a.li7ovg yivw- [iTooj "til
TOUTOIS xai fafiiXXuv <TTO\-

<rott.
Epist. Syn. C.P. ad Eutychen Xuv ^oc,^ce,vifjt,icav f^iffruv x.u. r AVTOV TToatr-

Presbyter. Cone. tom. iv. COl. 204, tvi^ivruv <ry

a,yi X-KI piya.-*.* ffvvfiea,

A.] x&i el-vet? X.K] S/j, xce,}

r^i;
/a faoQiXiff-
1
[E/S& f us it KU.TO, T*)V ToiTVtv TatuTVjv TXTuv Iwiffx.o x uv xKvovtxus xXt)ffti; oi>%

XCtVOVIXflV xX^fflV, ftUVTOi^OV TO a.VV ffOTTTOV Lw flX OVO ZV .... K.VTOS XOiff itHUTOV TJJV

f^ovffoe.v, vwigtfoio wot; <r?iv

Ktyt ^iv, ^ era- ^/rttyov l^riViyxt, TOUS ixxXrifie&ff-
"bixtyogus

gouffot, uy nt XKI fAiyciX?! o}x,ou[ivtx,r, cruv- Tix.ovg vrct<rriffKf &icr[/,ou; o$tv o a.yiuTKTOf
obos \<X lxs,7vov i>.tu<ri<reti TOV T^o-rov, os xtzi (,u,KU.ie*><ru,Tts a.^ti r nrico ffo; rris

Tig XXTOC, ruv ofrsdovvrav xa.} XKTCI.- fttydXys xat <rgttrfivT (3Ks Pa^ajjj A.IUV,

(figavovvTuv T>JJ ffwoSixris x^.Yiffiuf oi^l xtve7v ^/ ript-uv xa.} <rws

fa.^ovffy^ a,ytu<rti<rri$
ffvv-

T /IV ix <ruv XKVOVUV iv0iff[t.o\>

twiTi (J. s,ffiv ooou, fjuiTot,
Tou <Tf)tff(Aa,xtt.ia
rroi,Tou xai
ctTnff riiXa.fjc.iv oi xoti vuv T>JJ
V^TVIS vretvivtyTifjiou TltT^ou TOV otiroffToXov, o; \ffTi

xXr,<rtw$
vgos (r\
%dgiv rov$ 0to<fnXtffTdc,rov: <fft.<r^a.
xa.} xon-Tr is Tn; xx,fo\ixns lx-

ous ^gayxtcttva Q^iwffov- xX^^/aj, xou Off0o%c%ou vrio

t o
/i/j.uv, T>JJ ric*>s Hifti-

, xa,} A.OUXIKVOV By^>jj,

xa} laavvriv ^-iof, iyuft.v&io iv UIITOV rjf TOV I fiffxo ffou,
 CAP. V. e Synodo Chalcedonensi. 63

objecta crimina recensuertint, quod coritemptis ecclesiasticis

Canonibus etiam tertio vocatus se coram Synodo exbibere
noluit ;
9 ut viclere est in Concilii istius actione tertia. Et in

ipsa damnatione, quam Synodus Dioscoro misit, hoc imprimis

ei objicitur, quod cum Synodus xara rovg 6e/w$, ut ait, xav6va$
tertio eum vocasset, se sistere noluit.
1
Adhsec in epistolis
synodicisad Imperatores 2 et ad Clerum Alexandrinum, 3
Dioscorum etiam post tertiarn vocationem juxta di vinos
Canones ei concessam, non occurrisse, ac propterea eum
canonice depositum esse affirmant. Quid autem in causa
fuit, quod tertiae vocationis in sacris Canonibus constitutes et
a Dioscoro contemptse toties mentionem fecerint, nisi ut se

juxta Canones, qui tune dierum in Ecclesia obtinebant, egisse

ostenderent ? Quinam autem erant hi sacri, ecclesiastici, et
divini Canones, hac in re ab universal! Concilio toties com-
raemorati? Sane in Codice Canonum Ecclesiee universae,

quem, uti mox yidebimus, haec Synodus confirmavit, nee

volam nee vestigium hujusmodi Canonis sive decreti invenire
est, nee ullibi occurrit talis Canon prseterquam inter Apo-

stolicos, quos proinde Synodo Chalcedonensi et cognitos

fuisse et laudatos extra dubium est: prsesertim cum ista
universalis Synodus non solum ipsum Canonem, quo hoc
constituitur, verum et totam illam Canonum seriem sive
consequential!!, qua dictus Canon invenitur, memorarit.

xa.} <7ta.<fn?
1-s.^a.TixriS riX^argiwinv uZ ta,$ Cone. Chalc. Act. iii. Cone. torn. iv.

rotyctgouv ri ayiurdTYi KUTVI xa,} ftiyaXt] col. 459, E.J

2
ffuvcdog rx ^o^eivrtx. ro?s xavotnv if i TM Sed quoniam .... secundo et
["

ftvvpoviufevTi Aiotrxoge? -^^ iiTiTKt. Cone. tertio secundum sanctas regulas vocatus,
Chalc. Act. iii. Cone. torn. iv. col. despexit occurrere decenter ab uni- ;

425, C, D.] versali concilio sacerdotio est nudatus,

9
[ AiaroXios . . sTcrs . .
ffvp-^wtyos et ab episcopal! dignitate pronunciatus
x.a.yu yivo/u-xi IT} ry xatSKifrtirit AioffKo^ov est alienus."
Epist. Cone. Chalc. ad
. . . . ^ot, TO Iv K-TTAirit a.vsi67itra.i ro7s Imperatores. Cone. Chalc. Act. iii.

rav uy iuv X KTZPUV KKvafft, xott TO ITOV Cone. tom. iv. col. 463, E.]
3
KOivovixug xX /i&ivrx, xou (jt/n
v<7fa,Kovffa.i
[ Afl o <rov xtx.X.TiffQeu T^I-TOV Kara
0iZ.qira.vrK. Cone. Chalc. Act. iii. <rous
6i tous xavovxf, XKI xa,ra.^/3ovfiffa,vTK

Cone. tom. iv. col. 425, D.] ftij a,7ra.vrr,<ru.i . . .

xct0atgi7(r0eti T^S tvt-

trvvo^ou xetret rous ytvicr6a.i aXXorgtov. Ep. Cone. Chal.

XOIVVVK;, If i TU KwoxoivKtrdau 7o7; Clericis Alex, de Damnat. Dioscori.
ffai, aux a-r^vrturens- Dam- Cone. Chalc. Act. iii. Coiic. tom. iv.

natio missa Dioscoro a Cone. Chalc. col. 461, B.j

 64 Argumenta pro Canonibus Apost. LIB. I.

Nam Francion, Episcopus Philippopolitanus, cum aliis Epi-

conc. chaic. scopis ad Dioscorum ultimo missis, eum sic alloquitur, H
Act. iii.
. .
N . , , ,

[Cone. torn, ayjurary oixov/Atvixy (ffuvodog,

xa<
j) (fwedpsvtiaffa ev rw av/w
iv. col. 419, , , . , n
C.] anztfrsiXs rqv Cr^v Qioffspeiav
/uagrvgiu rrig ayia$ Evpy/A/ac, irgo$

7V 7]/ATp(X,V SUTsXsiUV) TplTtfV 7])^ JtjOVl/ TU JTrjV KOIOVfASVT)

ryv axoXovQ/av ruv ayfuv xavovuv. Sancta et universalis Syn-

odus congregata in basilica S. Martyris Euphemice nostram
humilitatem ad tuam religiositatem destinavit, tertiam jam
Jianc citationem faciens, secundum consequentiam sanctorum
Canonum. Ubi et paulo post Dioscorus egisse dicitur %ara
7%g ruv xavovuv ragswc, xa/ rqg IxxXjjrf/arfr/xSjg xaraoTa^wg,
Contra Canonum ordincm et ecclesiasticam disciplinam*
Hssc autem consequentia sive ordo Canonum (quo etiam
nomine Codex Canonum Ecclesise universse ssepe appellatus
est) alium prseter Canonum Apostolicorum Codicem hie signi-
ficare nequit, quippe quo solo laudatus iste de trina citatione
Canon habetur.
VI. Cum Chalcedonensem vero Synodum prae oculis
modo habeamus, de ea praeterea observare licet, quod in

primo liujus Synodi Canone, Canones quidam ecclesiastic!,

quos antegressse ediderant Synodi, confirmati sunt his verbis,
[Pan. Can. To;)? rtaeoc, ayiuv warsPtov xa& sxaffryv ffvvodov &%
r>v roD vvv

D.] exrsQsvrag xavovaz, xgarsTv sdtxatuiffa/Asv, Qui a sanctis Patribus in

unaquaque Synodo hucusque expositi fuerunt Canones, obser-

vari cequum censuimus. Quin inter omnes etiam constat
Canones hie confirruatos esse Nicsenos, Ancyranos, Neocaa-
sarienses, Gangrenses, Antiochenos, et Laodicenos, in unum
istis etiam diebus Codicem collectos, ex quo nonnulli eorum
in actionibus Chalcedonensibus relecti et laudati sunt. 5

4 Hie Codex a
[In sententia a Paschasino, aliisque quo a nobis recitantur.

Romanae sedis legatis, pronunciata. Patribus in prsesenti Synodo congre-

Conc. Chalc. Act. iii. Cone. torn. iv. gatis saepe laudatur. Namque in quarta
col. 423, D.] Actione hujus Concilii [Cone. torn. iv.
5
["Priusquam quarta hsec generalis col. 537, C, D], Aetius Archidiaconus

Synodus Chalcedone celebrata fuerit, verbatim citavit relegitque ex eodem

omnes Canones a primo general!, et a Codice Canonem octogesimum tertium
quinque localibus Conciliis, Ancyrano, et octogesimum quartum, qui quidem
Neocsesariensi, Gangrensi, Antiocheno, sunt quartus et quintus Concilii Antio-
et Laodiceno, constituti, in unum clieni ;
et in undecima actione [Cone.
Codicem collecti sunt, juxta seriem et torn. iv. 691, C, D], Leontius
col.

consequential^ cujusque Canonis, eodem Episcopus Magnesias Canones ejusdem

etiam Synodorum ordine observato, Codicis nonagesimum quintum et nona-
CAP. V. e Synodo Chalcedonensi. 65

Caeterum praeter synodicos hosce Canones ab ipsis con-

firmatos, Patres Chalcedonenses aliorum subinde Canonum
mentionem faciunt, eosque firmitatem suam adhuc retinere
statuunt. Quinto enim ipsorum Canone sic aiunt, Uspi ruv [Pan. can.
torn.
,,
i. p. 118,
{ABTaffaivovruv airb CTOASWJ tic, <x6Xiv Tr/<rx6<7rwv
73

roug crgg/
ro&ruv rsOevrag xavovag iraga rwv ayiuv
TTiV /<r^-jv.
De
Episcopis vel clericis qui a civitate ad civi-
tatem transeunt, placuit eos qui editi sunt a sanctis Patribus
Canones vires obtinere. Non quidem diffiteor quin Concilia
Nicsenum et Antiochenum Canones de hac re ediderint ;

verum, si ii soli ab istis

Synodis conditi hie intelligerentur
Canones, Patres hoc in loco actum agerent, eosdem Canones
et in primo et in quinto ipsorum Canone confirraantes.
Quod cum nefas sit de tot tantisque Patribus affirmare,
Canones potius Apostolici XIV. et XV. hie intelligeridi
sunt. quos, seque ac synodicos de hac re editos, Synod us
GEcumenica propterea confirmat, quod aliquid amplius in iis,
quarn in synodicis ante confirmatis, statutum sit nimirum :

ut Episcopo a civitate ad civitatem, vel a parochia ad paro-

chiam,transireliceat, si causa aliqua rationi consentanea hoc
eum facere cogat, et multi Episcopi certatim eum transire
exhortentur. Quod, licet rationi summe congruum, in aliis
tamen Synodorum Canonibus penitus omissum est quibus ;

propterea Synodus Apostolicos Canones hoc continentes

subjungere necessarium duxit. Et quidem Nilus Thessalo-
nicensis Canones Apostolicos hie intelligendos esse usque
adeo persuasum habuit, ut ipsam vocern awogroXuv corpori
Canonis, si non insertam invenerit, ipse saltern inseruerit.
Hunc enim Canonem Chalcedonensem his verbis exhibet,

Hzgi r&v {Asrafiaivovruv aTrb KoXzaz tic, TroXiv i-TriffKotftov 75

xX^j^/xwv,
rovruv rzQ&vrag xa^ovac, crctgd ruv ayfwv dcrooroXwc
sdo^s rous ffsgi 47* ^ ]

gesimum sextum recitat, qui sunt ejus- lib. iii. cap. 19, pp. 646-657, de hoc
dem Antiocheni Concilii Canones XVI. universalis Ecclesise Codice copiosius
et XVII. Unde constat Canones in disserentem ; qui Leschasserium (Con-
dicto Codice collectosvim ecclesiasti- suit, de Controvers. inter Paulum
carum legum tune temporis habuisse, Quintum et Seren. Remp. Venet.)
aliter enim frustra prolati fuissent."
prsecipuum in hac re auctorem ad-
Bever. Annot. in Can. Chalc. i.
ducit, et Can. Nic. VI. ex eodem
Annot. in Pan. Can. ad cal. torn. ii. Codice, in Actione xiii. ejusdem Con-
p. 108. cilii(Cone. torn. iv. col. 713, A),
Consule quoque Dallaeum de Pseud. citatum memorat]

F
 66 Argument a pro Canonibus Apost. LIB. 1.

fy /ff^vv. Idem de Canone Chalcedonensi

XXII. dicendum est, prsecipiente, non licere clericis post
mortem sui Episcopi res, quse ad ipsum pertinent, rapere,
[Pan. Can. xa6&$ xa) ro% vrdXai xavoffw (sic enim legendum esse, non ro%
torn. i. p. 13i
D.] wagaXaf&(3dvovaiv in Annotat. ostendimus 6 ) acnjyogeura/, quemad-
modum et antiquis Canonibus prohibition est. Etiamsi enim
idem fere prsecipiatur Canone Antiocheno XXIV. 7 cum is
tamen inter synodicos ante confirmatus fuisset, per Canones
antiques hoc in loco commemoratos Apostolici potius intel-
ligendi sunt, quorum Canone quadragesimo hoc decretum
habetur: 8 quern Patres Chalcedonenses Antiocheno prius
confirmato propterea addidisse videntur, quo majores huic
ecclesiasticse sanction! vires conciliarent, utpote quae non
modo a synodicis, verum a longe etiam antiquioribus Ca
nonibus edita fuerit.

6
["
Hie Codices minim in modum [ut legitur apud Just. Bib. J. C. torn. i.

dissentiunt. Huic enim Bodleiani p. 66], prior lectio retinetur, quam

MSS. lectioni, Etonensis, Basiliensis, etiam veriorem esse ex antiquioribus
item quo usus est Gentianus Hervetus, interpretibus abunde constat. Nam
necnon Balsamonis et Zonarae Codices Dionysius Exiguus vertit, Sicut anti
suffragantur. Joannes Antiochenus quis quoque est Canonibus institutum.
e contra legit, xoc,6u$ xa,} vois waXou [Just. Bibl. J. C. torn. i.
p. 136.] Et
xetvoft KWyogtuToti, Collect. Can. tit. 4 eo longe vetustior Latinus Canonum

[Just. Bibl. J. C. torn. ii. p. 515], cui translator a Justello editus, Sicut et
Latini interpretes adstipulantur, ut in anterioribus Canonibus cautum est.

annotatioriibus ad Can. Apost. XL. ob- [Just. Bibl. J. C. torn. 300], et i.

p.
servatum est." Bever. Annot. ad Can. Jo. Antiochenus. Col. Can. tit. 4,
xxii. Cone. Chalc. Annot. ad Pan. [Just. Bibl. J. C. torn. ii. p. 515.]"

Can. ad cal. torn. ii.

p. 122. Bever. Annot. ad Can. Apost. xl.
"

Ex eo quod hoc Canone cautum Annot. ad Pan. Can. ad cal. torn. ii.

sit, ne quse propria sunt Episcopi, post p. 28.]

illius mortem ullo modo intercidant, 7
["iv
si
fftiftfiec,iyi
<rov IffiffKOffov ftir-
etiam nee sub rerum ecclesiasticarum ae.XXeiTT^a 0a,i rov fit ov, fyciviouv OVTUV TUV

obtentu, aperte satis laudari videtur

idem Canon a Cone. Chalc. Can. xxii.

dicente, Non licere clericis post mor

tem proprii Episcopi, quce ad ipsum TUV Ixx^trtxffTtxuv
pertinent, rapere, xa.Su; xa,} ro7s -raXa/ Can. Ant. xxiv. Pan. Can. torn. i.

xetvoffi avryiyopiuTcti, etiamsi non tantum

p. 451, C.]
Codex Bodleianus, et Gentianus Her 8
["Iv l^ovffixv i%y fee, tomt T^IVTUV a

vetus, [Cone. Chalc. Act. xv. Cone, IK HTX-OTTOS, ol; fiouXfrxi, xa.} us POU^STKI,
torn. iv. col. 765, C.] sed et ipse Balsa- xa,} * xoa.ffs.t ruv ixx&ti-
mon, in scholiis ad dictum Canonem, Tstv roe, TOU

[Pan. Can. torn. i. p. 138,D.]legat, Csin. Ap. xl. Pan. Can.

xu,} torn.
<ro7s
ynx.^K>.xf^l2ex,vovff
i.
p. 27, E, F.]
In Grseca tamen Balsamonis editione
CAP. V. e Synodo Chalcedonensi. 67

Aliud denique hand obscurum verse Canonum Apostoli-

corum antiquitati confirmandse argumentum nobis subminis-
trat ejusdein universalis Synodi Canon XIV. sic incipiens,
Can.
iv ntfiv
i<7rap%iai$ ffvy/.s^oj^rcti roTg anayv Jjtfrong xui -vJ/aXra/s [Pan.

ugiffsv i] a-yia,
ffvvodoc ^ e^tTvai rivi auruv tTtooSo^ov yuvaTxa, E -3

-/!/, Quoniam in nonnullis provinciis concessum est lee-

toribus et cantoribus uxores ducere, decrevit sancta Synodus
nulli eorum licere diverse a recta opinionis uxorem ducere.
Hinc enim liquet hoc in nonnullis provinciis diu obtinuisse,
ut e clericis lectores et cantores soli uxores ducerent. Hoc
autem nullibi obtinere potuit, nisi a Synodis earum provin-
ciarum ecclesiastica auctoritate constitutuin fuisset. Hujus-
modi vero ecclesiastica Constitutio nnllibi exstat, praeterquam
inter Apostolicos quorum vicesimus sextus sic se habet
;
:

Toiiv s/ xXqpov vgoazXQovruv aydftuv, ya{6s?v, [Pan. Can.

...
xsK&uof/tSV fSovXof^svovg
torn. i. p. 16
avayvuffrag xy,} -vj/aXrag ^ovouj, J^x IIS
qui non dacta uxore ad E.]

clerum promoti sunt,jubemus, si velint, uxores ducere lectores et

cantores solos. Ac proinde nullus dubito, quin hie Canon
Apostolicus longe prius divulgatus, quam quarta Synodus
CEcumenica Chalcedone celebrata fuerit.
 CAPUT VI.

Synopsis.

I. Canones Apostolicos eosdem esse atque ecclesiasticos a

Patribus citatos e summa inter eos convenientia satis
const at.
II. Canones hi nonnunquam sub ipso Apostolorum et
Apo-
stolicorum nomine laudati sunt. Quod probatur primo
Alexandri Alexandrini testimonio.
III. Constantinus M. Imp. Canonem Apostolicum db Eu-
sebio servatum laudat, eundemque et a mandatis Dei et a
Canonibus ecclesiasticis distinguit.
IV. Julius P.R. Canones Apostolorum in Gregorii ordina-
tione in sedem Alexandrinam violatos asseruit.
V. Canones Apostolic! a Concilio Constantinopoli A.D.
CCCXCIV. habito, verbis conceptis laudati sunt.
VI. lidem in Actis Concilii Ephesini Apostolici etiam diserte
vocantur.
VII. Egregium Theodosii Imp. hisce Canonibus, Apostolicis
ab eo dictis, redditum testimonium.

I. HUCUSQUE ea attulimus veterum testimonia, quibus

Canones Apostolici sub ecclesiasticorum vel antiquorum
Canonum titulo citati sunt. Quee quidem nostram de horum
Canonum antiquitate opinionem usque adeo conformant, ut
aliisei probandse non
opus sit argumentis. Cum enim non
solum SS. Patres Athanasius et Basilius M., sed et ipsa
Concilia CEcumenica quarto quintoque seculo celebrata,
Nicaenum dico, Ephesinum, et Chalcedonense, una cum pro-
vincialibus, Antiocheno, Gangrensi, Constantinopolitano, et
Cartbaginiensi, Canones ecclesiasticos toties commemorarint,
qui omnes, alibi frustra qusesiti, inter Apostolicos solos in-
veniuntur, Canones Apostolorum vulgo dictos istis seculis et
CAP. VI. Argumenta pro Canonibus Apost. fyc. 69

passim cognitos, et in usum publicum receptos fuisse, pro

certissimo habeamus necesse est. Preesertim cum Synodi
Patresque supradicti non unum alterumve Canonem, sed
plurimos ex iis vel citarint diserte, vel clarissime indigitarint.
Quod nos quidem latet, quo demum
pacto fieri potuit, nisi
tota haec Canonuin collectio probe nota fuisset. Neque
iis

enim credibile est, ut tot Canones ecclesiastici, quot a S. Pa-

tribus citati sunt, cum Apostolicis hodie
Synodisque vulgatis
per omnia convenirent, nisi iidem prorsus atque illi
ita

essent, quos etiam ecclesiasticos aeque ac Apostolicos olim

dictos fuisse, et nos ante probavimus, et ipsi eorum tituli
fidetn faciunt. In nonnullis enim codicibus tarn impressis
quam MSS. Kavovsg ayiuv A^offroXwi/, in
sxxXqffiaffrixoi TUV
aliis simpliciter Kavovsg sxxXqgiaffrixoi inscripti sunt.
II. Sed quandoquidem ab aliquot retro seculis usu venit,
ut hi primitivse Ecclesiae Canones, non ecclesiastici, sed
tantum Apostolici sive S. Apostolorum Canones vulgo nun-
cupati essent; nonnulli forsitan majorem fidem istiusmodi
habebunt testimoniis, quibus hi Canones sub Apostolorum
titulo laudati sunt. Quapropter licet quae hactenus adduxi-
mus, sententiam nostram, nobis saltern, clare satis demon-
strare videantur eorum tamen, qui istiusmodi postulant
;

argumenta, curiositati satisfacere non pigebit. Ecclesiastici

enim, de quibus agimus, Canones ob venerandam eorum
antiquitatem, etiam quarto quintoque a Christi nativitate
seculo, Apostolorum nomine insigniri meruerunt. Ac pro-
inde Patres doctique viri, qui istis claruerunt seculis, eos non
modo sub Ecclesiasticorum, verumetiam sub Apostolorum
titulo, conceptis verbis frequenter laudarunt. Quod si
pro-
batum dederimus, nihil ulterius confirmandae eorum anti-
quitati a nobis assertse desiderari potest. Primo itaque
Alexander Ecclesiae Alexandrine Episcopus, in epistola ad
Alexandrum C.P. ante Synodum Nicaenam scripta, ilium
certiorem facit, Arium ej usque fautores, a se Alexandrise
excommunicatos, ab Episcopis in Ecclesiam receptos
aliis

esse, contra ac Canone Apostolico ea de re lato statutum

fuerat. Fraudulentis enim Arianorum sermonibus, fictisque
literis prius commemoratis, haec protinus addit, "O0sv xa/
doret. Hist.
rivag ro?g aftfia&v avruv (jftopatpovrag zi$ sxxXqff/av Eccl - lib - l-

o?g TOVTO roXj,u<H

10 n -J
 70 Argumenta pro Canonibus Apost. LIB. I.

rw /z^rg rbv A-TrooYoX/xov xaiwa rovr

Unde jit ut nonnulli literis eorum subscribentes, in Ecclesiam
eos recipiant,cum tamen comministris nostris, qui hoc ausi sunt,
gravissima, ut opinor, reprehensioni immineat infamia, eo quod
nee Apostolicus Canon id pcrmittit. Quibus verbis aper-
[Pan. can. tissime citatur Canon Apostolicus XII. sic habens, E/ rig
torn. i. p. 7, ^ ,

ffutfrar/xwv, a>o<?/^2ff$w
xa/ 6
de^d^svog, xa/ o

Si quis clericus vel laicus segregalus vel non reci-

piendus, discedens in alter a urbe receptus fuerit absque literis

commendatitiis, segretjetur, et qui rccepit, et qui receptus est.

Hie est Apostolicus ille Canon ab Alexandro laudatus, qui

non modo non permittit, ut, qui ab aliis segregantur, ab aliis
recipiantur, sed et gravissimani reprehensionis infamiain iis
inurit, qui tales recipere ausi sunt eos enim segregationis ;

poanse subjicit. Adeo ut me prorsus fugiat, qua ratione

quivis uspiam Canon disertius citari possit, quam Apostolicus
ille hoc in loco citari deprehenditur.
III. lisdem diebus, sede Antiochena vacante, Eusebius
Ecclesiae Csesariensis Episcopus, communibus cleri populique
Antiocheni suffragiis in eani electus est. Is autem Ecclesiam
sibi prius concreditam relinquere et ad aliain transilire con-

stanter recusavit. Quamobrem Constantinus M. Imperator

ad eum misit, qui bus prudentiam ejus ac pietatem
literas
Euseb.de
vitaConstan.
summopere comrnendavit, inter alia hsec habens: AXX ^
lib. Hi. cap. ffq (j-ji
rr/c, %yovv rag TS JvroXaj rov Qzou, nai rov
61, [p. 618.]
xa/ rric, IxxX /jcv ag pvXdirrsiv syvwxsv, Vffegewys wevroifixs,

[r^v] Iw/tfxoT/av r%$ xara rr\v Avno^ziav sxxhqff/ag, ev

fj,sTvGii ff-Trouod^ovffa,
tic r
t
v IK T^wr^^ Qeov fiovXriffsi rr\v

vKsde^aro. Verum
rectissime fecit prudentia tua, quce et man-
data Dei, et Apostolicum Canonem, et ecclesiasticum custo-
dire statuit, episcopatum Antiochemis Ecclesice repudians, et in
eo potius permanere desiderans, quern Dei voluntate ab initio
Hie primo videre est Canonem Apostolicum,
suscepisset.
quem Eusebius observarat, diserte commemoratum, et deinde
eundem non tantum a mandatis Dei, verum et ab eccle-
siastico quovis Canone distinctum. Per xavovu rye IxxX/jtr/aj
[Supra, cap. Synodi Nicaense Canon XV.
paucis ante annis editus indi-
P. 33.] cari videtur.
Apostolicum autem Canonem [XIV.] ab eo
aperte discernit, et ab alio quovis ecclesiastico Canone nuper
CAP. VI. e Testimonio Constantini M. et Julii. 71

constitute, ac propterea indigno qui Apostolorum nomine

decoretur, quod istis solis competit Canonibus, qui a viris
Apostolicis multis ante annis divulgati fuerant. Qua etiam
de causa licet omnes Apostolici Canones et sint, et saepe
dicti fuerint, ecclesiastici, ut ab Ecclesia constituti ; oranes
tamen ecclesiastici Canones nee sunt, nee dicti unquam
fuerunt, Apostolici, sed ii soli, qui ab Apostolicis temporibus
in Ecclesia obtinuerunt,
quique omnes in ista, quaru sub
manibus habemus, Canonuni collectione comprehenduntur.
Hinc forsitan est, quod Canon Apostolicus ab Augustissimo
Imperatore hie laudatus medio inter Dei mandata in SS.
Scripturis promulgata, et leges ecclesiasticas postea sancitas,
collocetur, propterea nimirum, quod post ilia et ante hasce
constitutus fuerat. Primo enim ponit ra$ SVTO\U$ rw sov,
deinde rev AKo<JToXr/.bv xcci/ova, et postremo ry)$ J?cxX?3<r/a, viz.
xavova. Canon autem Apostolicus imperiali auctoritate hie mu-
nitus, in nostra Canonum Apostolicorum sylloge est decimus
quartus, Statuens, ET/VXOTOV
, , v
^ ePs/vai /caraXf/ -vLavra rr v savrov [Pan. Can.
t

.
torn. i. p. 8,
F
zrsgq ewiiryioav, xav ucro vrXziovojv
dvayxac^jra/, J^piscopo
non sua relicta parochia, ad aliam transilire, etiamsi a
licere,

pluribus cogatur. Et hie quidem unicus est Canon de hac

re editus qui Apostolicus unquam appellatus fuit ac pro- :

inde cum Constantinus M. Eusebium commendet, quod

Apostolico Canone religiose insistens, a sede Caesariensi, qua
prima constitutus est, ad Antiochenam transilire renuit, de
alio intelligi nequit quam de prsesenti Canone, cum alius
nusquam detur Canon, cui nomen istud impositum fuit.
Inter omnes autem hunc ex eorum esse numero, qui
constat

Apostolici et Apostolorum Canones multis retro seculis

nuncupati fuerunt.
IV. Porro Constantio Constantini M. filio Orientale
sceptrum tenente, S. Athanasius ab Ariana factione in Con-
cilio congregata depositus est, et Gregorius quidam ejus

loco in sedem Alexandrinam praeter Canones ordinatus.

Sed Julius, Papa Romanus, re coo;nita, in Synodo
J sub se [Cone. tom.
. .. ii. col. 599,
habita, S. Athanasium mjuste depositum esse judicavit, A.]

eumque propterea Romae in communion em recepit, et

Orientales Episcopos, qui eum deposuerant, ad Synodum
Romae celebrandam vocavit. Quod isti
aegre ferentes,
literas multis querelis plenas ex urbe Antiochia, ubi con-
 72 Argument a pro Canonibus Apost. LIB. I.

veniebant, ad Julium miserunt. Hie autem aliam in causa

Athanasii Epistolam ad eos rescripsit, quse inter Epistolas
ejus in Conciliorum tomis, alibique Latine, et in secunda S.
Athanasii Apologia Greece, etiamnum exstat. In hac Epistola
Julius Canonum Apostolicorum expresse meminit, dicens, In
[Conc.^tom.
A rebus enim ecclesiasticis non specimen eloquentice, sed Canones

Apostolici requiruniur. Qua autem occasione illorum hie

m eminent, ex iis
quse sequuntur, claritis elucescet. Cum
injurias enim S. Athanasio oblatas enarraverat, omniaque
refellerat, quse contra eum objecta erant, hsec tandem habet,
[ibid. coi. ut in Latina ejusdem Epistolse editione leguntur Si enim :

post Synodum in culpa fuisset deprehensus Athanasius, non

tamen oportuit creationem novi Episcopi ita illegaliter et
pr ester Canonem ecclesiasticum fieri, sed in ipsa Ecclesia,et ex

ipso sacerdotali or dine, et ex ipso clero ejus provincice Epi-

scopos constitui, et nequaquam ex illis

qui nunc Apostolorum
Canones violant. In
secunda, fateor, S. Athanasii Apo
logia, ubi tota Epistola recitatur, hsec verba Greece paulo
[Ap. cont. aliter leguntur, in hunc modurn E/ yu% xai f^era rqv :

xxxvi. Op. ffuvodov V7TuQuvog wv eupsdsis o AOavafftoc. ovx, sdsi TTIV xardffraffiv
torn. i. p. 149,
c, D.] ouru$ wagavofAug, xai tfagu TOV S A /tXTiffiagrixbv xavova yzvecdou, dXX
IT* aurJjc Tr\c, lxxXjj<r/af,
acr airoD rov kgarsiov, an atiroD roD
rovg sv r

ro-ug a<7rb ruv AffOtfroXuv xavovrx,$ vraeaXvsffQai. Illic

Oportere ait,
ut Episcopi nequaquam ex constituantur, qui Canones
iis

Apostolorum violant :
hie, ut in Episcopi creatione Canones

Apostolorum non violentur. Sed quod ad rem nostram

spectat, eodem redit utrobique enim Canones Apostolorum
:

memorantur, utrobique Gregorium, qui in S. Athanasii

locum suffectus est, eos violasse, ejusque ordinationem
contra eos factam fuisse asseritur. Quo quidem nihil
verius esse potuit. Multi enim e Canonibus Apostolorum
a Gregorio in ipsius ordinatione violati sunt. Primo
enim, is principum secularium ope nornen et dignitatem
Athan.Ep. episcopalein adeptus est. Unde S. Athanasius eum vocat
a,l solit. vit.

agentes. Tpyiyopiov rbv aw

f

(BafftXsug a-TroffrahsvTO,, Greqorium ver Im-

[Hist. Arian.

a^Monach.
peratorem missum, viz. Alexandriam. Et paulo post de
tom. P. 356, eodem verba
j.
faciens, eum affirmat neque secundum eccle-
J . .
^
siasticum Canonem creatum fuisse, neque pro Apostolica
traditione nomen Episcopi obtinuisse, sed ex palatio cum
CAP. VI. e Testimonio Constantini M. et Julii. 73

militari manu, et magnifica pompa missum esse, non aliter

quam si secularis magistratus ei demandatus fuisset. Hac

1

autem ratione Canones Apostolorum pessime violati sunt;

ut quorum tricesimus aperte vetat, ne quis Episcopus HOG/M- [Pan. can.

xo/c apyovffi
s/- ypwffdutvoc 6; alrojv eyxparric sxxXwffiag ysvnTai* S6CU- E. Vide sup.
.**. cap. iii. sect.
lanbus pmncipibus usus per eos Ecclesiam adipiscatur : 2, P .
24.3

eumque qui tali modo factus est Episcopus, una cum omni
bus, qui illi communicant, deposition! pariter atque excom-
inunicationi subjicit. Prseterea Canones Apostolorum prse- [Can. Apost.

cipiunt, ne Episcopi suos extra fines, aut in locis sibi non pan. can.
, . ,. . . . , T tom - i- P- 24 .
subjectis ordinationes taciant ; ideoque ut omnes ordmationes A. vide sup.
, , . n ,
. T . . cap. v. sect. 2,
eo loci, vel istos intra fines celebrentur, ubi ordmati munera P. 58.]

sua obire debent. urbe Alexandria, At Gregorius non in

cujus episcopatum invasit, sed in urbe Antiochena triginta

sex mansionibus ab Alexandria distante, et in aliena con-
stituta dioecesi creatus est, ut,.ipse Julius in Epistola superius [Cap.iv. sect.

laudata saepe affirmat. Acproinde ordinatio ejas contra

Canones Apostolorum facta est. Quinetiam Julius verbis
supra allatis Gregorium non e sacerdotali ordine electum
esse, sed priusquam in quovis sacerdotii gradu specimen sui
ediderat, ad episcopalem dignitatem evectum queritur.
Quod diserte prohibetur Canone Apost. LXXX. hac etiam
adhibita ratione, quod admov sffn TOV /ATidsKu tfttyav evdti^d/Asvov [p an. Can.
/ 7 T torn. i. p. 52,
nonaum
6/oa<rxaXov, expen- Iniquum est, ut, qui sui E. vide

mentum ostenderit, aliorum magister fiat. Unde patet Julium

non sine causa conquestum esse, Canones Apostolorum in
Gregorii ordinatione violates fuisse. Ubi etiam observetur
velim, hos Canones non modo Apostolicos, sed et Aposto
lorum hie a Julio vocatos esse, quo quidem nomine nulli
unquam Canones dignati sunt, prseter eos solos de quibus
modo agimus.
V. Adhsec, quarto serse Christianse seculo nondum elapso,
anno scilicet Dom. CCCXCIV. Concilium provinciale Con-
stantinopoli celebratum est, ad dijudicandam causam inter
Bagadium et Agapium controversam, utroque episcopatum
1

[TatJra ll "bioc, rouff OVTU; ET^arrsv, a.vifra. kro, ufffi^ ^^ v

xofffAixfiv lyxt-
\-7Tii f&n<ri
IxxXwrixtrrixS xocvovi TJJV xa.ro,-
%ti{3iffft*vos. S. Athan. Hist. Ar. ad
a-Txffiv ti%t, ftriri uvoffroXixy va/saSoirti Monachos, sect. 14, Op. torn. i.
p.
xXvfa is wv Iv tirxofos aXX* l HaXariou 351, D.j
i
fttra, trrganunxiis
 74 Argumenta pro Canonibus Apost. LIB. I.

Bostrae sibi vindicante. Nimirum Bagadius

Bostrensis
Episcopus, ob nescio quas causas, a duobus Episcopis paulo
ante depositus fuerat, et Agapius in episcopatum ejus ordi-
natus. Bagadius itaque causam suam ad Concilium Con-
stantinopolitanum refert ubi queesitum est ab Arabiano
:

Ancyrse Episcopo, utrum Episcopus de criminibus quibusvis

accusatus a duobus Episcopis jure deponatur; hac qusestione

paucis agitata, a Nectario Episcopo C.P. et a Synodo tune

teraporis sub eo habita decretum est, M^ ai vrgbg TO x^
*%%$> /t-qds vraga rg/wv, ^roiys naga dvo rbv unevQuvov

xa$/gg/bl)a/, d?Aa ya.g 9rXs/ovog avvodov -^yjtpw, xa/ ruv

xaQt/jg xai oi Non licere in pos-
AvoffroXMoi xavovsg diugiffavro.
terum nee a tribus, nedum a duobus, eum qui reus examinatur
deponijSed majoris Synodi et provincice Episcoporum sententia,
sicut etiam Apostolici Canones definierunt. Exstant acta hujus
[Pan. can. Concilii in Pandectis Canon um, ad calcein tomi primi,
D.etconc. statim post Canones Concilii Cartbaoiniensis. Ubi etiam
torn. ii. col.
ii54,B.] observandum est, Arabianum Ancyrse Episcopurn primo
proposuisse, ut a Synodo ediceretur, non licere Episcopum a
[ibid. coi. duobus vel ordinari vel deponi axotMcas rfj
sv N/xa/a

juxta Niccenam Synodwn. Sed Theophilus Alexandrinus in

ea potius fuit sententia, ut Episcopus non nisi ab omnibus
comprovincialibus deponatur. Huic itaque opinion! suffra-
gatus est Nectarius C.P. eamque Canonum Apostolicorum
auctoritate confirmat, xa^wc, inquit, xa/ o/ Avoarofaxol %av6vs$

diugiffavTo. Ac tota deinde Synodus in hanc sententiam con-

sensit, ut Episcopus scilicet non nisi a provincialium Epi
scoporum Synodo deponatur, juxta quod in Canonibus
Apostolicis definitum est. Unde consequitur et Nectario et
toti Synodo sub eo habitae cognitam fuisse istam Canonum

Apostolicorum syllogen, qua hoc definitum fuit. ISTeque

enim unum aliquem citant Canonem, sed Canones Aposto-
licosin genere, ac proinde totam illam collectionem, qua
Canones ita vocati continentur. Quod autem in Canonibus
Apostolicis bic definitum dicitur, in septuagesimo quarto
nostrorum Canonum habeatur, quo cautum est, ut Episcopus
a viris fide dignis ob aliquid accusatus, ab Episcopis, pro-
vincise scilicet, vocetur et si vocatus non paruerit, secundo
:

atque etiam tertio citetur, missis ad eum duobus Episcopis :

si autem et
post tertiam citationem se contumax non stite-
CAP. VI. e Testimonio Synodi C.P. et JEphesincs. 75

rit, Synodus ea quse ipsi videntur, adversus eum pronunciet,

EWV ds xai
inquit Canon, xara^ovjjo ag
OVTUZ,
!$>/* xar aurou ra r^
^ axavrfari) q [Pan. Can.
torn. i. p. 48,
ffuvodoc
ancxpaivzcQu Ooxoo/vra. bum i
hoc itaque A. Vide

Apostolico Canone aperte adeo decernatur, Episcopum a sect. 4,p.6o.j

virisfide dignis accusatum a

Synodo Episcoporam judi-
candum esse, et, si ipsis ita visum fuerit, deponendum, nihil
dubii esse potest, quin Synodus Constantinopolitana ad ip-
summet respexerit, ubi, idem decernens, addit, Ka6&$ xai oi
AtroffroX/xoi
%av6vs$ diuoiffavro. Unde etiam satis superque
constat,totam hanc Canonum Apostolicorum syllogen, cujus
ad calcem pene hie citatus collocatur, omnibus tune temporis
in Synodo ista congregatis Episcopis innotuisse. Quanti
etiam quamque celebres doctique viri Synodum istam cele-
brabant? Nectarius C.P., Theophilus Alexandrinus, Fla-
vianus Antiocbenus, Pallaclius Csesarese Cappadoci8e,Gelasius
Csesareae Palestinge, Gregorius Nyssenus, Ampbilocbius
Iconii,aliique complures celeberrimique Episcopi ex toto
Oriente in Synodo ista conveniebant. Ut nulluin unquam
provinciale Concilium a pluribus illustrioribusve viris cele-
bratum videatur. His tamen omnibus Canones Apostolici
non modo noti, verutnetiam tantee apud eos auctoritatis
fuerunt, ut decretum a se editum ex ipsis confirmarint,
ipsique Episcopum non nisi a Synodo Episcoporum depo
nendum esse statuerint, eo quod in Canonibus Apostolicis
ita definitum esset. Quod quidem smnmam horurn Ca
nonum antiquitatem pariter atque auctoritatem egregie
evincit.
VI. Verum ne hie Codex Canonum Ecclesise primitive
CEcumenici Concilii auctoritate destitutus videatur, Concilium
Ephesinum, ex GEcumenicis tertium, An, Dom CCCCXXXI. .

habiturn, suum illi testimonium tribuit. Septima enim

actione istius Concilii Rheginus Episcopus Ecclesiae apud
Constantiarn Cypri, reliquorum istius insulse Episcoporum
nomine, libellum Patribus in Synodo congregatis obtulit, quo
conquestus est, Episcopum clerumque Antiochenum voluisse
vi cogere et subjicere sibi Episcopos insults (Cypri), contra [Cone. tom.
"*

Apostolicos Canones, et
definitiones sanctissimce Niccence

Synodi. Enimvero Insula Cyprus Ecclesiae Antiochenae

nunquam antea subjecta fuerat: istis autem diebus Epi
scopus Antiochenus Episcopos in ista insula ordinandi
 76 Argument a pro Canonibus Apost. LIB. I.

potestatem sibi vindicabat. Hoc Rheginus, reliquique cum

eo Cypri Episcopi, et contra Canones Apostolicos, et contra
definitiones Synodi Nicaenae, esse affirmabant: Canonibus

Apostolicis, ut videre est, ante Nicsenos memoratis quod :

quidem baud fecissent, nisi eos, ante bosce, conditos editosque

fuisse persuasum habuissent. Hanc porro rationem ab iis
adhibitam Synodus non tantum approbavit, sed et singulare
[Cone. tom. eorum gratia decretum edidit, sic incipiens, Upayua vapa
iii. col. 802,
A.] rovg sxxhqffiaffrixoui; VBtffAovg xai xavovag ruv aytuv vareguv xaivo-
6
vrpoffyjyysiXsv

Pr,y?voz, Hem prcBter ecclesiasticas

Constitutiones, et sanctorum Patrum Canones innovatam, et

omnium libertatem attmgentem, annunciavit piissimus Coepi-

scopus Rheginus. Sic in vulgato decreti hujus textu legitur.
Sed ad marginem Graecae cuj usque editionis pro
notatur avodroXuv legendum esse, ad hunc mod urn,
Traa rove, exxhritiiaffwiovg QtGflovg xai xavovag ruv attov AwoffroXuv.

[zon. p. 84, Sic etiam in omnibus quam,. Balsamonis Codi-

tarn Zonarse
Paris. 1618. .. ,. . . , . .

Balsam, p. cibus seorsim editis legitur, necnon in editione Canonum ab

i62o.] Elia Ehingero Augustano elaborata. 2 Ut nihil dubii esse
possit, quin nonnulli Codices MSS. ita legerint. Sed com-
munior, et, ut milii quidem videtur, verior hujus loci lectio
est ilia, quam primam exhibuimus. Hoc enim decretum
libello ab Episcopis Cypriis oblato, qui ei condendo materiam

dedit, baud dubie accommodation est. Quod autem in

decreto contra ecclesiasticas Constitutiones et Canones S.
Patrum innovatum dicitur, idemin libello contra Apostolicos

Canones, et definitiones Synodi Nicsenae fuisse asseritur.

Quocirca ut per Canones S. Patrum definitiones Synodi
Nicaenae, sic per ecclesiasticas Constitutiones Canones Apo-
stolici intelligendi sunt, quos ecclesiasticos aeque ac
Aposto
licos vocitari ante observatum est. Quorsum etiam eccle-
siasticae Constitutiones Canonibus S. Patrum, Nicaenorum
videlicet, hie praeponerentur, nisi iidem essent atque Apo-
stolici Canones longe ante Nicaenos constituti ? Quod autem
hoc in loco contra Apostolicos Canones, sive ecclesiasticas
Constitutiones innovari dicitur, idem diserte prohibetur
2
[Kavmj TUV A-roffToXuv, xou ruv Elia Ehingero Augustano. Witebergse,
a.y uav ffwo^uv. App. et SS. Cone. anno 1614.]
Decreta Greece et Latine edita, a M.
 "

CAP. VI. e Testimonio Theodosii Imp. 77

Canone Apost. XXXV. cavente, ne Episcopus extra suos

fines, in urbibus aut pagis sibi non subjectis ordinationes
celebrare audeat.
~ , ~
Verba Canonis
,
sunt, Efffoxomv
, v ,
w /
ro^av
,
[Pan. can.
~ tom P- 24
- >

stg rag uq artoxHMsvag avru

>ty

srw ruv avrov OPUV ysiporoviaf Kois/ffvai A. Vide sup.

Vt /-i i cap. v. sect. 2,
flroXg/ xal 2/oiga. Ji,os insuper qui hanc Constitutionem P. 58.]

violant, deponi jubet. Quapropter cum Episcopus An-

tiochenus episcopales in insula Cypro sibi non subjecta
ordinationes facere attentarat, hoc Episcopi illius insulae

Synodusque universalis contra Canonem istum Apostolicum

esse rectissime judicarunt, atque ita luculentissimum hisce
Canonibus testimonium perhibuerurit.
VII. His denique e Patribus Conciliisque petitis pro
Canonum Apostolicorum vetustate testimoniis, aliud adhuc
advocare licet, orani, reliquorum ad instar, exceptione majus :

Theodosii nimirum Imperatoris, qui, quinto nondum adulto [xiii. cai.

seculo, legem adversus Nestorianos aliosque tulit, cuj us 449.3

3
meminit partimque totaque a Justiniano
recitat Evagrius nut.
P
in primum Codicis titulum referri meruit. In hac autem [p. 265*

lege Imperator haec habet, Ut autem omnes re ipsa discant, [Cod lib
.

quantum nostra divinitas aversetur eos, qui impiam Nestorii Sfmina TH-

fidem adfectant, prcecipimus Irenceum dudum ob hancce

nostrcB indignationi suppositum, et postea (nescimus
co1 1 ]

post binas nuptias, ut didicimus, prater Apostolicos Canones,

Tyriorum Episcopum factum, ex Tyriorum quidem
civitatis
Ecclesia dejici. In hisce verbis nemo non videt, primo
Canones Apostolicos verbis conceptis memoratos, deinde
Imperatorem asseverantem Irenseum prseter istos Canones
creatum fuisse Episcopum, eo quod binis nuptiis implicitus
postremo eum propterea episcopatu dejectum esse:
fuisset, et
ac proinde hos Canones tantse istis diebus auctoritatis faisse,
ut Ecclesia per eos administrata, et ipsi Episcopi iis subject!
essent. Imperator autem singularem aliquem Canonem
nequaquam citat, sed generatim Canones Apostolicos sive

3
[Ts j tfatT Ta/ B ouv a.u<ry
vru.vtuo tfiTis \ t7fl XsQzu; u$t ifi Siff jfi^ofjt.iv TOVS

^ieirct.^i; ,
oc,v TO vr^uTov /3/jSX/ov xzift tvri, fyXouvrcc; <rjv a,ffi^ Nwrofiiov wiffTiv, v\

loutrrtviizvou >iu^i^ uvof/,a,ffTu,i, <rgi<rn

TOV T% a.6i(Ji
tT(a K.VTOV biou.ffx.aXia, oLKoXov-

a,gidp.ov
TOU wgurov rirXeu rvy^iivovtrof tiovvret;, it
f^lv i-rtfxovroi tiiv rt
x^qgixoi,
Iv
y
TOV ^a.^.a.i vrotfovfttvov <jra.
O.UTOU, us Teat uyieav Ixx^ffiuv ixfia,). kiff0a.i tl $1

O.VTM ^iffTO^tnf y iy^at. ffra.i, Qi ofav xivnfa};, Xutxa}, avccfi/^oe,Ti^ff^Ki. Evag. Hist.

uveiffais, TO Sj teyopsvov, -^fiQoi? KKT I- Eccl. lib. i.

cap. 12, p. 265.]
xgivtv a.va0ip,KTi
 78 Aryumenta pro Canonibus Apost. Sfc. LIB. I.

totam istorum, qui Apostolic! antiquitus Ca-

dicti fuerunt,

nonum collectionem. Quorum scilicet decimus septiraus

[Pan. Can. haec totidem verbis habet, O dvffi ya[AOi$ cuuKXaxstg usra TO
torn. i. p. 11, * , /
!>.]
pacrr/o /x/a, Jj craXXax^y xr^fTa^si/oc, ov ovvarai sivai gT/tfxoTog, if\

73 dtdxovog, 75 6 Xwg
hgxnxov. Qui
rou jtaraXoyou rov

duobus post baptismum conjugiis implicit us fuer it, vel habuerit

concubinam, non potest esse Episcopus, aut presbyter, aut
diaconus, vel omnino ex numero sacerdotali. Ad hunc itaque
Canonem Imperator in ista lege procul omni dubio respexit,
cum Irenaeum post binas nuptias prseter Canones Apostolicos
factum fuisse Episcopum affirrnavit, quemadmodum et Dio-
[Cod. j. c. nysius Gothofredus ,T. C. in notis ad hanc le^em Theodo-
tom. ii. p. 28, . ^ , . , -T
coi. i.] sianam in Codicem relatam recte observavit. Neque enim
alii, prseter eos, quos hodie sub eo nomine vulgatos habemus,
Apostolici unquam dicti fuerunt Canones. Et idcirco qui-
cunque hosce Canones Imperatori Theodosio et Ecclesiee
tune temporis in Oriente militanti incognitos esse opinatus
fuerit, is legeni istam e Codice prius expungat necesse est,

quam nos vel alium quemlibet ad suam opinionem trahat.

Quamdiu enim hsec lex a Theodosio lata, in Codice Jus-
tiniani lecta fuerit, nemini dubium erit, quin Canones
Apostolici diserte adeo in ea laudati, istis diebus, hoc est
ante quintum adultuni seculum,in Ecclesia, Orientali saltern,
obtinuerint.
 CAPUT VII.

Synopsis.

I. Testimonia hactenus allata Canonum Apost. antiquitatem

satis prob ant utpote quibus nihil desideratur.
: Etiamsi
unus et alter svfficerent, nos multos testes adduximus.
II. Testes a nobis adducti non obscuri fuerunt viri, sed cele-
berrimi ex Imperatoribus, Patribus, et Conciliis.
III. Omnia ex Us recitata de antiquis Canonibus testimonia

Apostolicis una perspicue inveniuntur.

IV. Nonnulli ex antiquis a nobis addactis testibus Canones
hosce Apostolicos et Apostolorum diserte vocarunt.
Quod summam eorum antiquitatem evincit.

I. Qui ea quae hactenus de Canonum Apostolicorum an-

tiquitate adduximus veterum testimonia,
ea, qua par est,
animi libertateexpend it, nullus dubitare potest, quin Canones
isti longe ante An. Dom. CCCCLI. et sanciti fuerint et

publicata, contra ac Cl. V. Joannes Dallaeus opinatus est.

Hoc enim e testimoniis a nobis allatis luculente constat,
utpote quibus nihil desideratur, quod in quibusvis
exigi
potest testimoniis, ut fidem plenissimam faciant sive nume- :

rum sive auctoritatem testium, sive ipsorum denique testi-

moniorum perspicuitatem, spectemus. Primo enim, etiamsi
juxta leges tarn sacras quam civiles, rei cuilibet compro-
bandae duo testes sufficiant, nos tamen quam plurimos adhi-
buimus, qui quarto, quintoque nondum adulto, seculo suum
dictis Canonibus testimonium tribuerunt, eos nunc sub ec-

clesiasticorum, alias sub Apostolicorum nomine laudantes,

et in definienda veteris Ecclesiee disciplina constanter usi-

tantes, et aliarum subinde Synodorum auctoritate confir-

mantes. Usque adeo ut nullus unquam tarn brevis curtusque
libellus tot testes habuerit, ac laudatores; parum enim abest,
quin dimidia pars Canonum in istum collectorum, ab anti-
80 Antiquitas Canonum Apost. LIB. I.

quis Patribus, quorum verba a nobis recitata sunt, vel

istis

expresse laudata fuerit, vel dilucide indicata. Quod si

omnia, quae istis scripta sunt seculis, commentaria hodie
exstarent, nosque, qui veremur ne, ex iis etiam quae exstant,
multa omiserimus, ex omnibus ornnia colligere possemus
iis

testimonia, quae Canonum horum antiquitati lucem ferrent,

numero eorum a nobis hie congesto longe major baud dubie
accessio fieret. Sed ipse sane non video quid pluribns opus
sit, cum nostrae hac in controversia opinionis veritas abunde

satiscompareat, si vel unum e plurimis istis, quae citavimus,

testimonium admittatur. Si Canones enim Apostolici ante
quintum adultum seculum vel semel citati sint, hoc eos,
ante tempus sanctioni eorum a Dallaeo assignatum, sancitos
fuisse perspicue satis demonstraret. E
praemissis autem
patet eosnon semel, sed saepissime, nee a singularibus modo
Patribus, verumetiam a numerosis eorum cohortibus in
unum congregatis, ante istud tempus laudatos fuisse, adeo
ut infinitus pene sit eorum numerus, qui vel seorsim, vel in
Conciliis, Canonibus hisce attestati sunt.

II. Verum
quantus quantus sit eorum numerus, quos
testes hac in re adduximus, singulorum auctoritas baud
minor censenda est. Neque enim tenebrionis cujuslibet,
vel nullius aut obscurae famae scriptoris testimonia collegimus,
sed eorum duntaxat, qui summi nominis ac dignitatis in
Ecclesia semper fuerunt. Quinam enim celebriores unquam
praesederunt Patres, quam Alexander Alexandrinus, Atha-
nasius, Basilius M. et Julius P. R. ? Quinam augustiores
unquam rerum potiti sunt Imperatores, quam Constantinus
Magnus et Theodosius Secundus? Quaenam Concilia CEcu-
menica illustrioribus unquam celebrata fuerunt laudibus,
quam Nicaenum primum, Ephesinum et Chalcedonense ?
Quod si de provincialibus loquamur Conciliis, Gangrense,
Antiochenum, Carthaginiense et Constantinopolitanum, a
nobis laudata, cum quibusvis aliis alibi celebratis de auctoritate
contendent. Verum illi, tarn Patres, quam Imperatores, una
cum Conciliis CEcumenicis pariter atque provincialibus a
nobis memoratis, ubi occasio id postulabat, omnes de hisce
Canonibus meminerunt. Atqui nee eos omnes, nee quem-
piam eorum latere potuit, quinam in Ecclesia Canones, suis

cujusque diebus, obtinerent. Per eos enim Ecclesias sibi

CAP. VII. e Testimoniis asseritur. 81

commissas administramnt. Proinde, quos illi ecclesiasticos

citarunt Canones, eo ipso nomine et exstitisse, et ab Ecclesia
tune temporis receptos fuisse, certtim est. Adeo ut in con-
troversiee cujusvis naturam nequaquam eadat, ut per magis

idorieos, aut fide digniores, testes determinetur, quam quales

a nobis in hac disputatione ad partes nostras vocati sunt.
III. Quod denique ad ipsa spectat testimonia a nobis
ea etiam adeo perspicua sunt, et causse, quam agimus,
allata,

probandse apposita, ut ampliora neutiquam desiderari pos-

sint. Hoc in singulis recitandis satis manifestum fecimus,
ut non opus sit iis sigillatim hie immoremur. De omnibus
autem observare licet, Canones quam plurimos in iis com-
memoratos esse, qui ad nullum omnino praeterquam ad Apo-
stolicorum Codicem referri possunt, ac propterea ex eo istos
omnes laudatos fuisse pro certissimo habeamus. Omnem
enim excedit fidem, ut tot Canones ecclesiastici ab antiquis
istis Patribus, Imperatoribus, Synodisque citati in uno illo

Codice etiamnum invenirentur, nisi ex eodem prius citati

fuissent. Et praeterea, testimonia a nobis allata Canones
tantum in genere, vel Canones ecclesiasticos, aut Apostolicos
ubique laudant, nulla Synodi cujusvis aut Patris, a quo con-
diti fuerunt, inducta mentione, quse quidem baud omissa

fuisset, si constitisset unde Canones isti

originem traxerint.
Ut si a Concilio quovis post hominum memoriam celebrato
sanciti fuissent, istud baud dubie Concilium alicubi saltern
nominatum quemadmodum in Nicsenis aliarumque
esset,

Synodorum Canonibus citandis, ut cuique notum est, usu

venit. Hie autem contrarium prorsus videre est. Nullo
enim indicate Concilio, Canones tantum antiqui, ecclesias
tici, aut Apostolici laudantur non secus ac in Codice Ca-
:

nonum Ecclesise universse a Synodo Chalcedonensi recitando.

Cum omnes enim diversarum Synodorum Canones in unum
istum Codicem compacti fuissent, turn demum non parti-
cularis cujusvis Synodi, sed Codicis duntaxat illius Canones
a dicto universali Concilio generatim citatos legimus. Ad
eundem modum cum hie Codex Canonum Ecclesiae primi-
tivae ex multis anteactarum Synodorum Canonibus compo-
situs, editusque esset, (praetermissis, vel potius oblivione

obrutis, antiquis istis, a quibus constituti fuerant, Conciliis,)

qui postea vixerunt, Canones hosee sub generalibus tantum
nominibus citare consueti sunt. Hoc autem ex eo tantum
82 Canonum Apost.^c. LIB. I.
Antiquitas

usu venire potuit, quod hi Canones multis ante annis non

modo eonditi, sed et in unurn corpus collect! fuerant quod :

quidem totum intelligendum est, ubi non singularis aliquis

Canon, sed numero plurali Canones commemorantur. Ista
enim loquendi formula corpus aliquod vel collectionem Ca
nonum ubique significat ac istis propterea veterum testi-
:

inoniis ad hanc a nobis dirimendam controversiam adductis,

quibus plurimi citantur Canones, qui ornnes
in Apostoli-

corum Codice, eoque solo una inveniuntur, totus hie Codex

Canonum Ecclesiee primitives clarissime demonstratur.
IV. Quin hisce etiam addi potest, quod in testimoniis su-
hie sustinemus,
perius recitatis Canones isti, quorum partes
non modo ecclesiastic!, quo nomine eos antiquitus nuncu
pates fuisse ante ostendimus, verum et disertis verbis Apo-
stolici et Apostolorum Canones vocitentur. Isto autem
nomine nullos unquam Canones notatos legimus, prseter eos,
qui hodie istud prse se ferunt. Quos propterea solos intelli-
gamus necesse est, ubicunque Canones Apostolorum laudati
sunt. Quosdam autem Canones ab antiquis, qui ante An.
Dom. CCCCLI. claruerunt, Patribus sub isto nomine lau-
datos esse, eosdemque curn nostris ad amussim convenire,
fusius a nobis ante demonstratum est. Unde validissimum
exsurgit argumentum, hos Canones non modo istis cognitos
fuisse Patribus, sed et multis ante annis constitutes, eo quod
istis etiam diebus vetusti adeo habiti essent, ut S. Aposto

lorum nomen sibi inscriptum habere mererentur. Nihil

enim magis incredibile esse potest, quam ut Canones eccle-
siastici eodem seculo et constituti essent, et a tot eruditis
viris S. Apostolorum titulo simul insigniti. Quin potius ex
eo quod hi Canones quarto quintoque post Christi nativita-
tem seculo Apostolici et Apostolorum dicti fuerunt, summa
quispiam ratione inferat, eos aliquot retro seculis conditos
fuisse, etApostolorum nomine propterea donatos, quod a
Quee cum ita sint, jure
viris Apostolicis traditi crederentur.
meritissimo concludamus, nullum Ecclesise primitives monu-
mentum gravioribus inniti testimoniis quam hunc Canonum
Apostolicorum Codicem adeo, ut qui istos quarti quintive
:

seculi Patribus cognitos fuisse neget, idem eodem halitu,

nee minor! affirmet ratione, nihil ab istorum seculorum
Patribus, Synodisve laudatum, ipsis cognitum fuisse, a quibus
diserte laudatum est.
 CAPUT VIII.

Synopsis.

I. Canones Apost. sexto ineunte seculo vulgo noti erant.

II. Dionysius Exiguus initio istius seculi L. priores Apost.
Canones Latine reddidit, suumque de Us testimonium dedit.
III. lisdem diebus Jo. Antiochenus hos Canones et suce Ca-
nonum collectioni et Nomocanoni inseruit, eosque reliquis
anteposuit. Hinc probatur hos Canones Codici Canonum
Ecclesice Orientalis tune temporis prcejixos fuisse, et

quidem sub Apostolorum nomine.

IV. Codex Canonum Ecclesice Orientalis Canonibus Apost.
longe ante Jo. Antiochenum prcemunitus fuit :
quod ex
ipsius verbis ostenditur.
V. Eodem tempore ipse Justinianus Imperator horum, ut ab
Apostolis traditorum, Canonum meminit, eosque confir-
mavit.
VI. Ex ejusdem Imperatoris verbis hos Canones longe ante
istud seculum conditos fuisse evincitur.
VII. Ab istis demum temporibus Canones Apost. unum cum
synodalibus Codicem constituerunt, a Synodo Trullana
confirmatum, et ab eo usque in Oriente obtinentem.
VIII. Secunda Nicaena Synodus, et Ecclesia Orientalis, Syn-
odum istam Trullanam, a qua confirmati sunt hi Ca
nones, universalem essejudicavit.

I. UT probaturn omnibus daremus, Canones Apostolorum

sancitos, divulgatos, vulgoque cognitos fuisse ante quintum
adultum seculum, eorum tantum testimonia hucusque adhi-
buimus, qui ante An. Dom. CCCCLI. in Ecclesia claruerunt :

e quibus, ut ostendimns, dictos Canones istis etiam diebus

saepe laudatos fuisse, ac proinde plurimis in notitiam venisse,

satis superque constat. Quod si demonstremus insuper hosce
Canones proximo post seculo, sexto videlicet ineunte, eodem
ordine ac numero quo hodie circumferuntur, editos fuisse et
divulgatos, niliil prorsus ad plenissimam opinioni nostrse
 84 Argumentapro Canonibus Apost. LIB. I.

fidem faciendam superesse potest. Si ipse enim Canonum

Apostolicorum Codex, quern hie tuemur, mox post quinti
seculi exitum doctorum manibus passim tritus fuerit, quis in

posterum dubitabit, quin quinto currente seculo exstiterit, Ca-

nonesque a Patribus laudati, ex eodem, quo solo inveniuntur,
Codice citati fuerint?
II. Ut hoc autem
probatum eamus, in menteni primo re-
vocemus oportet, Dionysium cognomento Exiguum, re vera
autem magnum doctissimumque virum, aerse Christianas
conditorem, Codicem Canonum Ecclesise universae de Graeco
in Latinum sermonem eleganter transtulisse anno aerae a se

excogitatae plus minus quingentesimo. Hie autem Codici

isti
majorem etiam Canonum Apost. partem, quinquaginta
scilicet,Latine itidem a se redditos, ac eodem ordine, quo
hodie, digestos praefixit. Et in epistola ad Stephanum Epi-
scopum Salonitanum, omnibus a se translatis Canonibus
[just. Bibi. praemissa, haec de Apostolicis praefatus est In principle
:

Jur. Can. ^ . ,. 7
tom. i. p. ioi;
et Cone. torn.
i. coi. i.]
itaque Canones,
7 . .,.,..
qm
piunmi
tuttmus, quibus quia
dicuntur Apostolorum, de Grceco trans-
7
consensum non prcebuere jacilem,
- .,

hoc ipsum vestram noluimus ignorare sanctitatem. Q.uamvis

po&tea qucedam constituta Pontificam ex ipsis Canonibus ad-

sumpta esse videantur. E quibus verbis multa opinioni nostrae

dilucidandae observare Primo enim hinc patet hos
licet.

Canones Graece Apostolorum nomine de-

exstitisse, et S.
coratos esse ante Dionysii aetatem, sive ante An. Dom. D.,
et tantae insuper apud ipsum Dionysium auctoritatis fuisse,
ut eosdemnon modo in Latium una cum Synodorum Canon
ibus transferret, verum et aliis omnibus anteponeret. Quod
quidem haud fecisset, nisi eos ante Nicaenos, reliquosque
Ecclesiae universae, Canones constitutos judicasset. Sed
plurimi, inquit, consensum Us nonprceluere facilem, hoc est non
facile crediderunt, eos ab ipsis Apostolis, quorum nomen

praeferebant, sancitos esse. Nonnulli itaque tantae eos istis

etiam diebus antiquitatis fuisse opinati sunt, ut Apostolicae

institution! adscribendos esse censerent. Quibus quidem alii
consensum non praebuere facilem, quoniam idonea non sup-
peterent argumenta, quibus in istam opinionem ducerentur.
Nulli autem eos nudiustertius editos credebant. Si qui tales
enim exstitissent, hoc etiam Dionysius Stephanum haud
dubie admonuisset. Is autem neminem indigitat, qui hos
CAP. VIII. e Dionysio Exiguo et Jo. Antiocheno. 85

Canones ab ipsis Apostolis conditos fuisse diserte negabat,

nedum qui eos (cum Dallseo) ante An. Dom. CCCCLL, hoc
est ante hominum tune viventium memoriam, non exstitisse
affirinare audebat. A
qua quidem opinione ipse Dionysius
usque adeo abhorruit, ut in eorum potius numero esse vi-
deatur, qui facilem iis consensum prsebuerunt. Ipsi enim
qusedam Pontificum Romanorum constituta ex iis
adsumpta
fuisse videntur. Quod clarissime saltern evincit Dionysium
in ea fuisse sententia, quod Canones Apostolici tantse vetus-
tatis pariter atque auctoritatis in Ecclesia fuerant, ut Ro-
mani superiorum seculorum Pontifices sua ex ipsis decreta
adsumere potuissent. Quod quidem fieri non potuit, si non-
dum exstarent, nee licuit, si nullius in Ecclesia moment!
essent. Quantum itaque ad L. priores e Canonibus Apo-
stolorum spectat, ipsum Dionysium Exiguum nobis habemus
suffragantem, eos longe ante ipsius setatem, ideoque ante
An. Dom. CCCCLL, conditos fuisse et collectos. Neque
enim credibile est tantum, tamque eruditum, virum in istis
Latine vertendis laborare voluisse, nisi eosdem multis ante
annis constitutes fuisse, et passim in Ecclesia obtinuisse pro
certissimo habuisset. Quare autem solos L. priores, et non
item reliquos, Latine reddiderit, incertum est. Nobis sane
mutilum eorum exemplar nactus videtur. Oinnes enim
LXXXV. ejus setate Greece exstitisse seque certum est ac L.
ab illo Latine translates fuisse, ut modo ostensuri sumus.
III. Justiniano enim, sub quo Dionysius Exiguus claruit,
et cyclum Paschalem composuit, imperante, Joannes, cogno-
mento Scholasticus, ad thronum C.P., Eutychio expulso, pro-
motus est qui Antiochia oriundus, Antiochenus propterea
:

dictus fuit, ut Scholasticus, quod in foro causarum advocatus

esset, cujus meminit Evagrius. Hie itaque in causis eccle- mt.Ecci.
siasticis pariter ac civilibus agendis exercitatus, ut suse ss. cp ^Ti
aliorumque memoriae subsidium pararet, omnes Canones
ecclesiasticos, qui tune temporis in Ecclesia Orientali obtine-
bant, in quinquaginta titulos distribuit, cuique titulo eos
assignans Canones, qui de eadem vel simili re sanciti fuerant.
Priusquam autem opus aggressus est, numerum recenset
Canonum, quos isthoc modo distribuere susceperat. Primo
autem loco Canones Apostolorum LXXXV. ponit, his r just Bibl

verbis, O/ {AW ayioi ro\j

Kv^iou fj,adqraj nai AcroVroXo/ oydoyxovra, ^
t( _
i^
501.]
86 Argumentapro Canonibus Apost. LIB. I.

d/a KX^svrog navovag e% e6evro, Sancti quidem Domini

discipuli et Apostoli octoginta quinque Canones per Clementem

ediderunt. Deinde numeral Synodi Nicaenae Canones XX.,
Antiochenae XXV.,
Laodicensis LIX., Sardicensis XXI.,

Gangrensis XX., Ancyranae XXV., Neocaesariensis XIV.,

Constantinopolitanae VI., Ephesinae VII., Chalcedonensis
XXVII., et S. Basilii LXVIII. Ex his itaque Canonibus
Codex Canonum Ecclesiae Orientalis istis teraporibus procul
omni dubio constabat. Alioquin enim frustra collect!

fuissent. Tantum autern causarum non

patronum latere

quinam Canones in desuetudinem abiissent, et quinam

potuit,
vim suam ac vigorem adhuc retinerent, utpote qui in iis
recitandis quotidie occupatus esset. Ac proinde, quos ille
collegit Canones ecclesiasticos, in Ecclesia tune dierum
obtinuisse, extra dubium est. Verumenimvero in ordine
Canonum, quos ille
collegit, Apostolici non modo recensentur,
sed et primum locum ita, nisi quod hi ante
tenent. Quid
Nicaenaereliquarumque Synodorurn Canones editi crede-

rentur? Quinetiam in ipsa Carionurn collectione omnes

Canones Apostolici, usque ad ipsum LXXXV., una cum
synodalibus commiscentur, indicate insuper ordine ac numero,
quern singuli in Codice horum Ecclesiae primitives Canonum
etiamnum obtinent.Unde firmissimum exstruitur argu-
mentum, quo opinio nostra de hisce Canonibus omni ex-
ceptione superior stabiliatur. Hinc enim constat omries
hosce LXXXV. Canones, qui S. Apostolorum nomen hodie
sibi inscriptum habent, eodem plusquam mille abhinc annis
titulo insignitos fuisse, et tanti praeterea sexto currente seculo
in Ecclesia Orientali habitos, ut ipsi Codici Canonum Ec
clesise universse non annecti sol urn modo, sed
praeponi etiam
mererentur adeo ut novus iste Codex Canonum istis diebus
:

hoc veteri auctus fuerit et praemunitus. Hoc enim ex eo

corificitur,quod Joannes, cum adhuc Antiochenus et Scho-
lasticus dicebatur, adeoque priusquam Patriarcha Constanti-

nopolitanus a Justiniano renunciatus est, cum omnes Canones,

qui tune dierum in foro ecclesiastico obtinebant, ad L. titulos
reducere suscepisset, omnes hosce S. Apostolorum Canones
in collectione sua, inter alios a Synodis recentioribus sancitos,
interseruit, atque etiam in praefatione, ubi tot um Codicem
Canonum tune obtinentem describit, hosce Apostolicos aliis
CAP. VIII. e Joanne Antiocheno. 87

quibuscunque anteposuit. Eo nimirum quod in istis, quibus

ille usus est, codicibus ita dispositos invenit. Neque enim
ille Codicem, cujus Canones distribuit, primus coniposuisse,
vel quosvis ei Canones addidisse censeatur. Hoc nee singu-
lari cuilibet judici, nedum Scholastico, sive advocate, licuit.
Proinde, quos ille in L. titulos distribuit Canones, in Codice

longe antea compactos fuisse, eodemque, quern ille describit,

ordine digestos, extra controversiam est. Is autem, ut ante
observatum est, Justiniano imperante ad sedem C.P. evectus
est,longo post tempore quarn Canonum Collectionem com-
posuerat. Justinianus imperare coepit anno aerse Christianas
DXXVI. Ergo istis circiter temporibus hanc Canonum
Collectionem in lucem prodiisse certum est. Codex autem
Canonum ante annis proculdubio constitutus fuit,
uiultis

quam a Joanne Antiocheno in isthanc formam distributus.

Kihil autem veri dissimilius esse potest, quam ut Canones
quivis, et quidem sub S. Apostolorum nomine, in Codicem
Canonum Ecclesise universae reciperentur, nisi inter omnes
constitisset eos ab Ecclesia sub isthoc nomine perdiu receptos
fuisse. Quapropter cum hi Canones, ut patet, diu ante An.
Dom. DXXVI., ipsi etiam Codici Canonum ab Ecclesia

receptorum non tantum inserti sed praetexti fuerint, nihil

dubii superesse potest, quin aliquot ante seculis vulgo cogniti,
et ab omnibus approbati fuissent. Eos autem adhuc censere,
non ante An. Dom. CCCCLI. publicatos fuisse, usque adeo
absurduin est, ut qui illud credat, non ratione, sed praesumpta
sui opinione, ducatur necesse est.
IV. Verum Joannes Antiochenus aliud adhuc, illudque
invictissimum nobis suppeditat argumentum, quo Canones
Apostolicos longe ante ipsius aetatem ab Ecclesia celebrates,
et Codici Canonum Ecclesiae universae connexos fuisse de-
monstremus. Enimvero is in praefatione ad suam Canonum
Collectionem, postquam lectorem certioreni fecit quidnam in
isto concinnando opere sibi proposuerat, addit subinde se nee
solum fuisse nee primum hujusmodi operis conditorem, sed
alios invenisse, qui Canonibus ecclesiasticis eandern fere in
forrnam colligendis operam impenderant. Verba ejus dig-
nissima sunt quae observentur. Sic ergo habent Oux avrot :
[just. Bi
^
Jur Can
- -

TOUTO MOVOI nat KPUTOI ruv aXAwi/ tfoiqffai opUtJitfavrtf, aXX STSPOUC torn. ii. pp.
,*, , .500,501.]
raura oi&ovrag 2/c rirXovg sqxovra, xa; >

^?jrg rovg rov

88 Argument a pro Canonibus Apost. LIB. I.

BaovXs/ou xavova$ roTg aXXo/c eiriffuvd-^avras, /A?jrg 5*

ro?$ 6/Wo/g, us s8si, tfgdy/Aara, ffvvagf&offavrae.

Cum non ipsi soli
et primi inter cceteros ad hoc faciendum incitati fuerimus, sed
olios comperiremus ea in titulos sexaginta distribuisse, ac neque
S. Basilii Canones cum aliis conjunxisse, neque res similes
cum similibus, ut oportebat, composuisse. Hinc liquet alias
Canonum in varies titulos distributorum collectiones, ante
earn quam Joannes Antiochenus concinnavit, editas fuisse,
et omnes etiam Canones, quos Jo. Antiochenus collegit, in
easdem adsumptos esse, prseter eos quos S. Basilius sanxerat :

ut quos solos hie exceptos habemus. Et in prioribus igitur

Canonum collectionibus ante Jo. Antiocheni setatem elabo-
ratis, Canones Apostolici inter alios collect! sunt. Alioquin
enim et illos, seque ac S. Basilii Canones, in iis omissos esse
lectorem admonuisset. Quantum temporis inter eas con-
dendas Canonum collectiones, quas Jo. Antiochenus hie com-
memorat, et earn quam ipse elucubravit, interfuerit, certe
determinari nequit. Ex eo autem, quod S. Basilii Canones
in iis
prsetermissos esse notetur, summa ratione colligere est,
haud exiguum inter eas temporis spatium interjectum fuisse.
Etenim si S. Basilii Canones in Codicem recepti fuissent,
cum istae collectiones edebantur, illi cum aliis haud dubie in
iis
compacti essent. Doctissimi autem Patris illius Canones
in Codicem longe prius, quam in Jo. Antiocheni collectionem,
admissos fuisse nemo dubitare potest. Ipsi enim alios colli
gere Canones, quam qui in Codicem Canonum Ecclesiae
universes ante recepti fuerant, et nefas esset, et absurdum.
Quinetiam de iis hie Canonibus, non ut nuper in Codicem
receptis, meminit, sed pro concesso sumit, Codicem jam-
dudum iis adauctum fuisse, ac proinde priores collectiones
mancas et imperfectas esse, eo quod S. Basilii Canones in
eis desiderarentur. Nemini ergo dubium esse potest, quin
sanctissimi illius viri Canones cum Apostolicis et synodalibus
in unum Codicem diu ante conjuncti fuerint, quam a Jo.
Antiocheno inter eos collecti sunt. Sed priores istse col
lectiones ab eo memoratse etiam ante S. Basilii Canones in
Codicem receptos editse fuerunt, ac propterea multo ante
collectionem a Jo. Antiocheno publicatam. Veruntamen
non hie modo, sed et majores ejus, qui Canones in LX.
titulos distribuerunt, Apostolicos inter alios Synodorum
CAP. VIII. e Justiniano Imp. 89

Canones collegerunt. Sed nee illi etiam, qui si non longe

ante, quinto saltern labente seculo, vixisse videntur, Apo-
stolicos hosce Canones in collectiories suas inter alios distri-

buere voluerunt, vel debuerunt, nisi in corpus Canonum ab

Ecclesia prius recepti fuissent. Quibus omnibus diligenter
pensiculatis, nos in earn potius inclinamus sententiam, qua*
omnes hosce S. Apostolorum Canones non modo non in

cognitos fuisse ante An. Dom. CCCCL., sed et iis circiter

diebus Codici Canonum Ecclesiae universse annexes esse

judicat. Adeo ut ambo Codices Canonum Ecclesiae, hie

primitive, et alter uno quasi volumine istis

universee, in
temporibus compingi tamen lege, ut non con-
solerent, ea
funderentur, sed uterque Canones sibi peculiares numeris
suis adhuc distinctos haberet. Hoc saltern extra dubium est,
Canones hosce Apostolicos, ob venerandam eorum antiqui-
tatem et immemorabilem institutionem, tanti istis diebus
sestimatos fuisse, ut cum Canones Ecclesise in titulos, aut
certa quaedam capita, distribui eoeperint, hi sub ipsorum

Apostolorum nomine inter alios collect! fuerint, et familiam

duxerint. Quod quidem Patres istius seculi nequicquam
admisissent, nisi hosce Canones aliquot ante seculis consti
tutes, et a majoribus sibi sub isthoc nomine traditos fuisse

persuasissimum habuissent, nedum si eos cum Dallaeo non

ante An. Dom. CCCCLI. a nescio quo tenebrione confictos
opinati essent.
V. E praemissis patet, Canones Apostolicos Nomocanoni
(quo nomine Codicem Canonum Ecclesise universse appellari
usu venit) annexes, vel prsefixos potius fuisse ante An. Dom.
DXXVL, quo Justinianus imperare coepit qui propterea :

honoriticam eorum mentionem fecit, ubi ad Epiphanium

Patriarcham Constantinopolitanum, de concordia inter Ec-
clesiam et imperium constituenda et prosperitate utrique
concilianda, scribens ait, Tovro ds eteffdai iriffrtbopev,
efaeg y ruv Justin.

xai E In Praef. J
teguv xuvovuv cragarjjgijovg ^oiXarro/ro, %v
ol re dixaiuf VfAVOVfAivoij
Antioch. ad
t. KOLI avroKTai TOU 0soD Aoyoy, tfcipadidhiKuffiv ATocYoXo/, Nomoc.apud.
Just. Bibl.
Kai oiyioi Karzgsg zpvXa^av ri xai
f
j<py)yq(totvro.
Hoc autem futurum JjJJ ^.
an -

esse credimus, si sacrorum Canonum olservatio custodiatur, 604 -J

quam juste laudati, et adorandi, et ipxius Dei Verbi inspector es,

tradiderunt Apostoli, et sancti Patres custodierunt, et expla-
naverunt. Apostolicos illos, quos hodie habemus, Canones,
 90 Argument a pro Canonibus Apost. LIB. I.

hie intelligences, ac propterea eosdern prolixe hie commen-

datos esse, tanquam ab ipsis Christi Apostolis traditos, ipsum
De Pseud- Dallseum habemus confitentem. 1 Quoniam nimirum diffi-
epigr. lib. in.
cap 2, [p.
teri non potuit. Ut missum enim in praesenti faciamus
Arabicum istum Nomocanonem in Bibliotheca Oxoniensi
reservatum, qui ab ipso Justiniano confirmatus, et Epiphanio
Patriarchae C.P. commendatus dicitur, quo omnes Aposto-
lorum LXXXV. inter alios colliguntur Canones Joannis :

Antiocheni collectio illud luculente evincit. Cum Canones

enim, quos ille sub S. Apostolorum nomine collegit, iidem
prorsus sint, qui sub eodem rumc dierum nomine circum-
feruntur, nihil dubii esse potest, quin Justinianus, qui verba
superius laudata iisdem diebus scripsit, eosdem quos Jo.
Antiochenus Canones Apostolorum intellexerit. Neque
enim ea nee ulla omnino antiquitas, alios quam istos
aetas,

Apostolicae traditioni Canones unquam acceptos retulit.

Quibus ipsius Jo. Antiocheni testimonium accedit. Is enim
in praefatione ad Nomocanonem haec ipsa Justiniani verba
Canones Apostolicos a se collectos comprobantia.
recitat, ut
In dicta enim praefatione istiusmodi civiles sanctiories re-
censet, quibus Canones ecclesiastici confirmati sunt.
2
Et
ilia Justiniani verba ex Epistola ad
primo pro Apostolicis,
Epiphanium transcribit. Pro Synodorum autem Canonibus

Hactenus Justinianus; a quo hos tychio C.P. Episcopo circa suprema

1
["

ipsos, quos mine habemus, LXXXV. Justiniani Augusti tempora suffectus

Canones intelligi inde constare a Rev. est." Dall. de Pseud, lib. iii. cap. 2,
Usserio, [Dissert, ad Ign. cap. vi. pp. pp. 424, 425.]
2
37, 38 apud Cot. Pat. Ap. torn. ii.
; [E/? $o%av TOV ptyiiXov Siov TOV

p. 196, col. 2,] didicimus primo, quod

;
"SMTVOOS ttf^uv I /ia-ov
X^/a-row, XKI TU. vvv
totidem in Nomocanonem, ab ipso ffvvriinftiva. ro7>
It^ois XKVOO-I, <ruv TI

Justiniano confirmatum, et eidem illi a.yicav xa.} ftaxagiMv Avo<rroZ.euv, xai ro7s

Epiphanio commendatum, relates fuisse "%,vttrtv

O.VTUV xu6 Ixoia-rtiv o-vvoftov uxo-
fides sit ex Arabico illo Codicis inter- Xovti /io-avrav uy ieav a a. ri^u

prete, qui in Oxoniensi Bibliotheca lx TUV ervrogK^yv xnf^ iveav

habetur, a Thoma Roe ex Oriente al- vvro TOV TYIS fa ius Xw?ti$ loutrri

latus et donatus [MS. Roe. xxvi.] ; f/,na TOV xea^txa. TUV Qiiwv vioeguv

secundo, quod eosdem quoque Canones TK&UV, a tTivis ol povov To7; TUV o^
LXXXV. alter Nomocanon exhibeat fi/u.uv ra.T^uv XAVOO-IV uxoXovfovcrtv,

iisdem temporibus, non a Theodoreto xoti TYIV lx r>is fiatriXixw; Itr^vo? alQwriai

Cyrensi (quod perperam prseferunt ^a.^ovra.i. Jo. Ant. Prsef. ad Tit. i.

nonnulla exemplaria), sed a Joanne Nomocan. Just. Bibl. Jur. Can.

Epiphaniensi Scholastico concinnatus ;

torn. ii.
pp. 603, 604.]
eodem, inquam, illo Joanne, qui Eu-
CAP. VIII. e Justiniano Imp. 91

Imperial! auctoritate confirmatis, notissima ilia Novelise

CXXXI. verba laudat, quibus idem Imperator Canones a
quatuor CEcumenicis Conciliis, ISTicseno, Constantinopolitano,
Ephesino,et Chalcedonensi, constitutes, legum vicem obtinere
sancivit. 3 Nemini autem in hujusmodi rebus potius quam
Jo. Scholastico credendum est, quippe qui in omnibus legi-
bus et constitutionibus, tarn ecclesiasticis quam civilibus,
multo magis in iis
quoe ipsius setate promulgate sunt,
versatissimus fuit.

VI. Cum Canones igitur Apostolici, de quibus hie dis-

putamus, in supra laudatis Justiniani verbis designati sint,

ex iisdem videre licet, quanta eorum opinione augustissimus
ille Imperator ductusquidque communis illius aetatis fuit,
fama de Imperator enim non suam privatam
iis censuerit.
de iis sententiam protulit, sed earn quam a doctissimis, quos
ab omnibus Imperil partibus convocaverat, jurisconsultis
edoctus fuerat. Hie autem, ut primo intuitu patet, Canones
hosce ab ipsis adorandis Apostolis, qui Ipsum Deum in carne
viderunt, Ecclesise traditos fuisse, verbis disertissimis affir-
mavit. Unde manifestum redditur, doctos quoscunque istius
aetatis viros, in Oriente saltern, in ea fuisse sententia, quod hi

Canones non prsecedente seculo, nedum adulto, ab impostore

aliquo consarcinati, sed tantae antiquitatis essent, ut ipsis
Domini Apostolis merito adscriberentur. Adhsec Imperator
hos Canones a Patribus custoditos fuisse et explanatos
asserit, quod tamen fieri nequaquam potuit, nisi longe ante
tern pus eorum editioni a Dalleeo assignatum exstitissent, et

vulgo noti fuissent. Cuinam autem, obsecro, major habenda

est fides, ei, qui mille post annos natus, et multo major!

eorum, quae a primitiva Ecclesia scripta sunt, parte desti-

tutus est, an illustrissimo pariter atque eruditissimo Impe-
ratori Justiniano, qui sexto claruit post Christum incarnatum

seculo, et vetustissimaEcclesiae monnmenta, quorum plurirna

uunc interciderunt, penes se htibuit, et doctos undequaque
[0(TT/^a^V TOiVUV TU^IV VOflUI tf l- J\CtX% /1^0VI OftOlCtlf
TMV Q/aj 9fP9U0tlptillU9

% c.iv
TOII; ix.x.X /ifftot,o
i

ri)toi>i xotvovKs VTTO ^ uyiuv ffuv odwv TO, ^oyf^KTtz x.a.6a,<7rip <ra;

TUV ayituv ffvv&aav tKTid ivra,^ % fit- faiix; ygctQas ^i^ o/^ifa., x,ou <rovg X.XVOVKS

fio<.iu6s.vTu.S
TovTitrri rovs Iv
"SiKKitf
ruv tv; v
opov; QvXnrrofAM. Justin. Nov.
rift xi TOVS iv Kuv/rrxvrivoi/TriXii ruv cxxxi. cap. i.
apud Jo. Ant. Prsef. ad
yi 5rTj^iwv
p
KO,} r7j iv Etyiff/u wgurw;, Tit. i. Nomocan. Just. Bibl. Jur.
Iv ~/l
Nurrogiog *rtgifti no.} rov? iv Can. torn. ii.
pp. 604, 605.]
 9*2
Argumenta pro Canonibus Apost. LIB. I.

viros eo tantum nomine congregavit, ut ipsum de moribus

ac institutis tarn Ecelesise quam imperil certiorem facerent ?
Nullus dubito, quin, ipso etiam adversario judice, palma
Imperatori deferetur. Hie autem Patres, eos scilicet, qui
longe ante ipsius setatem in Ecclesia prsesederant, Apo-
stolicos hosce Canones et custodiisse et explanasse asseverat.

Quod si ab ipsis Justiniani, setatis respectu, Patribus sive

majoribus observati fuerint, eos aliquot saltern ante ejus
setatem seculis constitutes fuisse necesse est. Adeo, ut
quicquid haec infima nostra, et antiquitati nimis invida,
setas de Canonibus Apostolorum sentiat, felicior ilia purior-

que, quse nostram mille prsecessit annis, eos a viris saltern

Apostolicis sancitos, et a primitive Ecclesise Patribus lau-
datos fuisse et custoditos nobiscum consensit.
VII. Cum itaque Codex Canonurn Ecclesise primitive cum
altero Ecclesise universes synod ali baud dubie constitutione
ita coaluerit, et cum eodem postea ImperiaH auctoritate con-
firmatus fuerit, ab isthoc demum tempore ambo unum ilium
Codicem Ecclesiae Orientalis constittierunt ; quippe quern
post istlisec tempora ex ambobus compositum fuisse certis-
simum est. A sexto enim, eoque ineunte, seculo nullurn
invenire est Codicem Canonum Ecclesise Orientalis Apo
stolicis non praemunitum. Quo evenit, ut proximo, sive
septimo, labente seculo, Synodus Trullana dicta, ut in Trullo
Palatii Constantinopolitani habita, totum Codicem Canonum
ab Ecclesia Oriental! receptorum confirrnans, omnesque in
eundem collectos Canones recensens, Apostolicos primo in
loco memorat, ut aliis semper prseponi solitos. Secundus
[Pan. can. etenim ab ista Synodo constitutus Canon sic incipit "Edo& :

torn. i. p. 158,
B, C.] & %ai rovro 7y\ ayiu, ravry ffwodw xaXX/cr-rcc rs %ai
uffrs

61
gave i av, xat targeiav KaQ&iv, rou? i^cro TOJV KPO q/j,uv ayfuv /.<*,}

irarsguv ds^6svraf t xa/ xuwO svTag, dXXa /j,rt v xai

rjfj^Tv ovoj&ari ruv ayiuv xai ev86%cav Acro^roXwv, b

xavovag. Hoc qvoque huic sanctcc Synodo pulchcrrime et

honestissirne hoc nunc tempore deinccps ad
placuit, ut ab
animarum mcdelam, et pertur bationum curationem, Jirmi stabi-
lesque ma?ieant, qui a sanctis et beatis Patribus, qui nos

prcecesserunt, suscepti et confirmati sunt, atque adeo nobis

etiam traditi sanctorum et nlotiosorum Apostolorum nomine,
 CAP. VIII. e Synodo Trullana. 93

octoginta quinque Canones. Ita enim legendum esse hunc

locum, in Annotationibus ad eundem e MSS. codicibus
ostendimus. 4Ubi primo videre est, ut hsec magna sane, si
non QEcumenica, Synodus omnes hosce LXXXV. Canones a
sanctis beatisque, qui prsecesserant, Patribus et receptos fuisse
et confirmatos definite asseruerit: ut nemo dubius haesitet,

quin synodali auctoritate multis ante hanc Synodum annis

muniti fuissent. Observetur insuper velim, hosce Canones
hoc in loco nee Atfo<rroX//tot), nee ruv ayiuv Aieo<rr6\uv appellari,
sed tantum oragadoQevras q/ATv bvopart ruv aytuv nat svdo^Mv
AvoffroXuv. Unde constat plurimos illos, qui in hac Synodo
corigregati sunt, Patres eandem de his Canonibus sententiam
tenuisse, nos amplexi sumus et defendimus, eos niini-
quam
rum a primitiva Ecclesia sancitos, ab antiquis ejusdem
Patribus receptos, laudatos, et confirmatos fuisse, sed nihilo-
minus non ab ipsis Christi Apostolis constitutos editosve,
sed eorum tantum nomine posteritati traditos. Adeo, ut
licet S. Apostolorum nomen, hujus etiam Concilii diebus,

hisce Canonibus inscriptum esset, Synodus tamen non ab

iis, quorum nomen praeferebant, sed ab antiquis Ecclesiae

Patribus, viris Apostolicis, conditos, et S. Apostolorum,
ut quorum doctrines et traditionibus consentanei visi sint,
nomine publicatos arbitrata sit. Quod quidem nobis veris-
simum videtur.
VIII. Post Synodum istam in Trullo celebratam, Ecclesia
Orientalis pro horum Canonum auctoritate acerrime con-
tendit. Etiamsi enim nonnulli, quos inter Photius Patri-
archa C.P. recenseatur, dubitaverint nonnumquam, an ab
ipsis Apostolis sanciti fuerint, nemo tamen summam eorum

4
["
In prioribus, tarn Zonarse, [p. non in eo quern Gentianus Hervetus

131, Par. 1618,] quam Balsamonis, Latine vertit, uti ex ipsius versione

[p. 362, Par. 1620,] editionibus, hie [ap. Bals. ut supra] constat ubi ;

locus sic lectus fuit, Tovs VKO v

<f^o
etiam observare licet, Patres Trullanos
fipuv uyituv xa,} iv$o%eav AvorroXuv ay- hos Canones, a se confirmatos, neque
^OWKOVTU. vr ivrt xxvovxs. Adeo ut nos, Apostolicos, neque rouf <ruv A<roo-roXa>y

post wgo fiftuv cty nav, haec verba KX} xa.vovu.s appellare ; sed tantum <ra.^ex,-

fAOC,X,Ot:tUY
JfOt.
ri^UV Ot^6iVTa.f
XKl KV^Cil- OoO iVTKS *lft7v OVOftOtTf TUV Ky tUV KO,} tV-

XXa pnv XKI vragctbo0ivras flfttv Vo\eai>

AvotrroXtuv." Annot. in Can. ii.

rut a,ylwv xai, ex MS. Bodleiano Trull. Annot. in Pan. Can. p. 127,
restituimus. Leguntur autem et in ad calc. torn, ii.]

Etonensi et Amerbachiano MSS., nee-

 94 Argumenta pro Canonibus Apost. LIB. I.

in ecclesiastieis causis
dijudicandis auctoritatem negare ausus
est. Sed hi, seque ac reliqui a Synodis constituti, Canones
stabilesque ab istis usque temporibus perpetuo per-
firrni

manserunt a neinine unquam in controversiam vocati,

:

propterea quod ab universal! Concilio, ut ipsis visum est,

confirmati sunt. Quamcunque eniin supremse Romani Prae-
sulis auctoritatis assertores de isthac Synodo opinionem
imbiberunt, Ecclesia Orientalis earn pro CEcumenica semper
[Pan. can.
torn. i.
habuit eo quod seipsam OIXOVUSVIKKV
: Canone tertio <tvv6dov

p. 159,
5
alibique appellet, quodque omnes Patriarchse, vel per se,
vel per legates suos, eidem interfuerint, ut in Annotationibus
fusius ostendimus. 6 Quibus etiam invictissimum, ad ho-
minem saltern, argumentum e secundo Nicaeno Concilio
adjiciatur. Ipsi enim, qui istuni Trullanse Synodo honorem
denegant, Nicsenam secundam universalem fuisse Synodum
omni asseveratione affirmant, et pro summa ejus in Ecclesia
auctoritate, tanquam pro aris et focis, dimicant. Verum-
5
[In oratione scilicet dedicate ria ad [Cone. torn. vi. col.
Justinian. Imp __ Pan. Can. torn. i. 1187.] Legatos etiam Episcopi Ro
pp. 152, A, 153, D, et Canone li. ib. mani eidem interfuisse, Anastasius

p. 218, B.] Bibliothecarius, qui Episcoporum Ro-

G
Alterum argumentum, quo Bal-
["
manorum vitas conscripsit, attestatur,
samon Latino rum, ut vocat, objec- dicens, in vita Sergii I. :
Hujus itaque
tionem prseveniens, hanc universalem temporibus Justinianm Imp. Concilium
fuisse Synodum probat, est, quod non in Regia urbe jussit fieri, in quo et

solum reliqui Patriarchse, verum ipse leyati sedis Apostolicce convenerant,

etiam Papa Romanus per legates suos et decepti subscripserant. [Cone. torn,
eidem intererat. Dicit enim se in vi. col. 1290.] Utcunque igitur de

antiquis Nomocanonis invenisse Ba- cepti fuerint, eos et adfuisse et sub-

siliumGortynse Metropolitanum, et scripsisse certum est. Ipse, fateor,

quendam Ravennse Episcopum, totius Sergius Papa Romanus Canonibus

SynodiRomanse vicem gerentes, et ipsos subscribere recusavit, ut Anastasius ibi

quoque Papse legatos, Episcopos nimi- dem ait,Compellebatur et ipse (Ser

rum Thessalonicse, Sardinise, Heraclese, gius) subscribere, sed nullatenus ac-
et Corinthi, praesentes adfuisse. Et quievit. Verum hie eo tantum nomine
quidem Basilium Gortynse Metropolita subscribere renuit, quod nonnulli in iis

num, Synodi Romanee vicem gerentem, Ecclesise Romanse errores detecti sint
ei interfuisse, et Canonibus hisce sub- et condemnati. Aliter enim et ipse

scripsisse, extra dubium est, cum in proculdubio subscripsisset, et omnes

ipsis subscriptionibus, Canonibus hisce Ecclesise illius asseclse CEcumenicam
in actis Conciliorum annexis, diserte huic Synodo auctoritatem libenter at-
dicatur, Ba<r/Xusj l-r/WaTaj T$JJ To- tribuissent." Annot. in Can. Trull.
Xiu;, TWS Annot. in Pan. Can. p. 126, ad calc.
vwtrov, xu.} rev roffov torn, ii.]
 CAP. VIII. e Synodo Trullana. 95

enimvero eadem ista Nicaeae secundo coacta Synodus Ca

nones a Trullana, tanquam ab universal!, Synodo definitos
approbat. Hsec enim in primo istius Concilii Canone ha- s y n. NIC.

bemus :
Atftratf/ws rob* xavovag svffTspvi&fAzOa, xai oXox^qpov [Pan. Can.
dsiovg
, ,. , ~ , ,, torn. i. p. 284,
, i ,

riv xat atiaAevrov xgarvvof/isv, ruv sxrsv&vruv TOJV E.] v<7T(>

rov TTv j//yaro^ 5 ruv irotvsupii/JiUV AcrotfroXaiv, rwv TS s<~

ffvvodwv, xai TOJV roffixws tiuvctQgQiffQziffuv

ktfl sxdoffzi

,
xal ayiuv varsguv rjfA&v. Divinos Cctnones
r>v

lubenteramplectimur, eorumque constitutionem integrant et

illabefactam confirmamus, qui editi fuerunt a sanctis Spiritus
tubis, summa laude celebrandis Apostolis, et a sex sanctis uni-
versalibus Synodis, usque, qua ad ejusmodi decretorum editionem
localiter coactce fuerunt, et a nostris sanctis Patribus. Hie
Canones a sex universalibus Conciliis editi asseruntur pariter
et confirmantur. Neminem vero fugit quintam sextamque
Synodum nullos Canones, nisi Trullani iis ad-
edidisse
scribantur. Cum autem Patres Nicseni hoc in loco Canones
a sex CEcumenicis Conciliis editos diserte confirment, neces-
sario exinde conficitur, hujus Nicaenae Synodi et tempore, et

judicio, Trullanum KsvQsxrriv habitani fuisse, cujus nimirum

sanctiones ad utramque, quintam et sextam, referantur, ut
eadem, huic atque illis, utrisque Synodis auctoritas asseratur.
Nihil saltern apertius esse potest, quarn Canones Trullanos
hoc in loco coniirmatos esse, quorum propterea octogesimum
secundum Tarasius Patriarcha Constantinopolitanus, in ipsa
hac Nicsena Synodo laudavit, eundemque a sexta universal!
Synodo constitutum esse probavit, ut in annotationibus ad
dictum Canonem demonstravimus. 7 Ac proinde mirum
7
["
Hie Canon in Actis Concilii T/Vr/v o lxotit
a,vi^&>^<rot.v,
X.U.TU, TO riffffa.-

Nicaeni secundi citatur, ut octogesimus gtirxctitixarov STOS Kuvfravrivev fttra.

secundus sextee CEcumenicse Synodi, et youv Tiff/rec^a.
-yrivrs. i<rv ol a.lroi
jea.ri^
siquidem nonnulli dubitabant utrum fft>vtx,fyoiff$i*Ttf
\<7fi lou/rnvnivav utov Kuv-
a sexta ilia Synodo editus fuerit, trrccvrivou rov; w^o^s^Xw^svowj xavvj
necne, Tarasius Patriarcha C.P. dicebat, Ixr&faixatri, xcu ^ii? otpq>ifia.XXiru -r^i
Tivss eiyvoixv vaeriuvns t $ rov? xu,vt>vo.s KVTUV ol
yo.^ u-Tfoy^o.-^xv-Tt? \T\ Kuv-
TOVTOU; ffx/Kv^xXi^ovTcei, (pKffxovrtS) oioccyi ffre&VTivou, ol otUToi xcti twi louffnviaivov

rris ix,T /ig ffuvooou tiffiv ;

ytvutrxi Ttktffxv 01 ru WKgovri xaoTri vfiy^tf^/av, ug ^Xav
ol TOIOU-TOI, w$ OTI fi
uytot. ft&ydiXri txTit Kat.Q iff ru.Ta.i IK TV; ezuruv idio%ii(jou o.Tfot,^-

ffvvobos If} Kuvff<rcc,vrivou

ffwix^or^v) xa.ru, K^.\O.XTOV oftoiorwros {%u yoc,^ ulrous
<ru>v
fti/xv \iyovruv Iv
gyuxv x} iXvffiv trvvo^ov oixouft vtxwv uvotyyvavreis *
\<7n Xo iffrou, oi Tni? Tovs KiPtTtKOUS KViSl- xxvovoc.; IxxX^tTicca Tty.ovs \x6iff$Dt,t. Act.
ftxriffav, xa.} rriv ogdo$o%ov ^tx.rooc,vu<rot,vris Syn. Nic. ii. Act. iv. [Cone. torn. vii.
96 Argument a pro Canonibus Apost., Sfc. LIB. I.

nemini esse debet, quod Canones Apostolic! tanta apud Ec-

clesiam Orientalem auctoritate donati sint, cum ipsi a Canon-
ibus Trullanis, et Trullani Canones a Nicaena secunda, uni
versal! judicata Synodo, confirmati fuerint. Prsecipue cum
hi Canones etiam nominatim, et seorsim ab aliis, a Nicsena

seque ac a Trullana Synodo stabiliantur ut satis mirari

ista, :

nequeam, qua tandem fronte quispiam Nicsenam istam Syn-

odum approbet, et tamen Canones Apostolorum ab ea diserte
confirmatos rejiciat. Si quid enim aliud ab ea constitutum,

primus baud dubie, quo Apostolici confirmantur, Canon

valere debet.

col. 234.] His a Tarasio dictis nemo Synodo Nicaese secundo habita. Quod
contradicebat. Unde palam conficitur, quidem insigne est argumentum pro
prsesens Concilium tune temporis pro universal! ejus auctoritate." Annot. ad
CEcumenico habitum idque non
fuisse, Can. Trull. Lxxxii. Annot. ad Pan.
a Tarasio solo, sed ab uni versa ista Can. p. 162, ad calc. torn, ii.]
 CAPUT IX.

Synopsis.

I. AvaxspaXa/wovs argumentorum, quibus nostra de Canonum

Apost. antiquitate sententia innititur.
II. Adversariorum de ea re sententia Gelasii P. R. decreto
prcecipue fundatur.
III. Nihil certi ex isto decreto inferri potest. Non liquet
saltern Canones Apost. in eo antiquitus memoratos fuisse.
Hincmarus Remensis contrarium asseruit.
IV. Dallceana verbi misit cum omisit* in Hincmaro commu-
l

tatio, quam absurda sit, et frustranea.

V. Aliis contra Hincmari verba exceptionibus respondetur.
VI. Ut Observator particulam nee in iisdem Hincmari verbis
transposuit, quo ad suas ea partes trahat, quod absurdis-
simum esse ostenditur.
VII. Etsi demus Gelasium Canones Apost. inter Apocryphos
rejecisse, nihil ex eo contra nostram de Us sententiam con-
cludi potest.

I. H^:c sunt ilia veterum testimonia, hsecque argumenta

ex petita, quibus inducti sumus, ut Canones Apostolorum
iis

vulgo dictos non quinto tantum, eoque adulto, ut opinatus

est Dallseus, sed secundo vel tertio saltern, post Christum
coalitus nobis
dimissum, seculo, sancitos editosque fuisse
firmiter credamus, et publice profiteamur. Cum quarto
enim currente, quintoque ineunte seculo hi Canones a doc-
tissimis Ecclesiae Patribus
Synodisque, tarn CEcumenicis,
quam provincialibus, nunc sub ecclesiasticorum, nunc sub
antiquorum, nunc etiam sub ipso Apostolorum nomine com-
memorentur, et laudentur ; cum Canones ab ipsis comme-
morati et laudati exeunte quinto, vel ineunte sexto seculo,
inter alios a Synodis divulgatos Canones totidem verbis
collecti fuerint, et ab Ecclesia Orientali in usum publicum
H
 98 De Gelasii Decreto. LIB. I.

recepti; cum eodem

currente seculo a peritissimo omnium,
tarn ecclesiasticarum, quam civilium, legum Imperatore Jus-
tiniano rati habeantur, cum magna deinde, et a multis ap-

probata, Concilia Trullanum et Niceenum II. eosdem sua

etiam auctoritate confirmarint cum hsec, inquam, ita se
;

habeant, quis in posterum suspicari potest, bos Canones

quinto tantum inclinato seculo primum exstitisse, aut publi-
cari coepisse? Quis sibi persuadeat bane non antiquissimam
esse Canonum collectionem, quae post S. Apostolos in Ec-
clesia Christiana unquam obtinuit? Quis potius pro certo
non babeat, Apostolicos hosce Canones longe prius conditos
quam laudatos fuisse, ac propterea tertio saltern currente, si
non secundo labente, seculo in lucem prodiisse, et idcirco
S. Apostolorum nomine insignitos, quod a viris Apostolicis

sanciti, ac proinde adeo antiqui fuerint, ut ab ipsis Cbristi

Apostolis vel a proximis eoruni in Ecclesiee administratione

successoribus traditi videantur? Si quis sane adhuc argu-
menta desiderat, quibus ad nostram de horum Canonum
antiquitate sententiam perducatur, idem omnem omnibus
monumentis fidem demat, vel omnia saltern
veteris Ecclesise
ad praeconceptam suam opinionem summa injuria pariter
ac violentia torqueat et pervertat, necesse est.
II. Sed aliter opinatus est vir Cl. Jo. Dallaeus, aliter
etiam anonymus Observator. Is enim bos Canones non
ante An. Dom. CCCCLI. confictos fuisse editosque conten-
dit et alter propterea, ejusdem vestigiis
:
insistens, eandem
opinionem tueri ac defendere conatus est. Videarnus igitur
quid uterque contra testimonia a nobis allata, vel potius
contra nonnulla eorum (omnia enim non viderunt, saltern
non considerarunt) vel excogitarint, vel sibi excogitasse visi
. sint. PHmo autem V. Cl. Dallseus unum Gelasii Pontificis
3, 4, [pp. 43c- Romani decretum a Synodo LXX. Episcoporum Anno
Dom. CCCCXCIV. sub eo Romse babita publicatum, om
nibus, queecunque pro Canonum Apostolicorum antiquitate
1
afferri possunt, argumentis prseponderare arbitratus est.

["
Jam ergo profligatis,qusecunque decretum, LiberCanonum Apostolico-
ad hunc locum a Turriano, Bellarmino- rum Apocryphus. Unde clarum cer-
que et Baronio objecta vel excogitata tumque fit, primo Dionysium Exiguum
sunt, firmum ac verum stat Gelasii in quinquaginta Apostolorum Canones a
Romana LXX. Episcoporum Synodo se in Grsecis exemplaribus inventos,
CAP. IX. De Gelasii Decreto. 99

Nimirum Gelasius P. R. anno Domini supradicto Con

cilium celebrasse, et in eo decretum. de libris ecclesiasticis

recipiendis et non recipiendis edidisse perhibetur. In hoc

decreto, post recensitos Veteris Novique Testamenti libros

Canonicos, nonnulla ex antiquis Ecclesiae primitives monu-

mentis commemorantur, ut Synodorum Nicsense, Constan-
tinopolitanse, Ephesinae, Chalcedonensis, item S. Patrum
Cypriani, Athanasii,Gregorii Nazienzeni, Basilii Cappadociae,
et aliorum complurinin, quae sancta, ut in decreti initio [
Conc tom
- -

iv. col. 1262,

dicitur, Rsmana Ecclesia suscipi non prohibet. Postheec ad B -]

notitiam pergit librorum Apocrypliorum, qui non reci-

piantur. Caterum \_Cceterd], inquit, qua; ab hcereticis sive [iwa. coi.

schismaticis conscripta vel prcedicata sunt, nullatenus recipit

Catholica et Aposlolica Romana
Ecclesia ; e quibus pauca,

quce ad memoriam venerunt, a Catholicis vitanda sunt, ere-

et

dimus esse subdenda. Inter haec autern scripta ab Ecclesia

Romana Apocrypha idcirco dicta, Canones
repudiata, ac
Apostolorum numerantur his verbis, Liber Canonum Apo- V^a- 1 -

stolorum Apocryphus.
* JJ -
Hinc itaque colligit vir doctissimus
Daii! de
Pseud, lib.

hunc Canonum Apostolorum hbrum ab aliquo haeretico *

cap. 21,

tenebrione, et impostore confictum esse, idque paucis ante

2
illud tempus annis.
temere ac inscite, et prseter disertissi- Dionysiacse collectionis specie decepti,
mam Episcopi Conciliique Roman! adversus sacra canitie veneranda Gelasii
sententiam, ecclesiastico Codici primum et majorum statuta, ac contra luculen-
omnium inseruisse ;
multo pejus atque tissimam Isidori Hispalensis admoni-
periculosius paulo post peccasse Jus- tionem, damnatos, qui Apostolorum
tinianum et Joannem e Scholasticis, qui dicuntur, Canones inter ecclesiasticas

eundem Canonum Apostolicorum li-

regulas habere ac recensere ausi sunt.
brum, et quidem triginta quinque capi- Horum omnium, quotcunque ac quan-
auctiorem, in publicum Nomoca-
tulis ticunque de csetero sint, auctoritatem
nonem retulerunt gravissime omnium
;
omnem obterit antiquius Gelasii Ro-
peccasse Damascenum, qui non modo manseque Synodi decretum ; neque
falsos et nuperos, sed etiam a Papa et ullis posterorum sententiis convalescere
Concilio Romano damnatos Canones possunt, quse jam tot ante sseculis
divinis libris, per intolerabilem planeque legitimo ac canonico, non Romani modo
sacrilegam audaciam, exsequavit pec- ; Prsesulis, et quidem ejus, qui inter sa-
casse et Trullanos Patres, qui eundem pientissimos habetur, sed et Romanae,
librum firm are et auctoritate summa et quidem LXX. Episcoporum, Synodi
donare non dubitarunt eodemque in
;
statuto convulsa, et ex Ecclesise Ca-

flagitio hserere reliquos omnes Grsecos, tholicae fiuibus exterminata fuerunt."

qui hujus Synodi placita sequuntur ;

Dall. de Pseud, lib. iii.
cap. 4, pp.
errasse postremo Leonem IV. et Nico- 479-481.]
2
laum I. et ceeteros Latinos, quotquot ["
Posterius vero (earn collect!-
 100 De Gelasii Decreto. LIB. I.

III. Sed contra hoc palmarium ejus et ubique jactitatum

argumentum quamplurima occurrunt, quae reponi possunt.
Primo enim incertum est, utrum tails unquam Synodus sub
in vindic. Gelasio habita fuerit. Sane doctissimus vir, Jo. Pearsonius,
Epist. Ignat.
ca
Episcopus Cestrensis, contrarium veri multo similius reddidit.
4
rcotei pat
m I ncertum etiam, an tale
unquam a Gelasio editum sit de-
>
t i

pp 2 76 28 o]

cretum, cum nemo istius meminerit ante trecentesimum post

Gelasii obitum annum. Et si demus Gelasiurn de libris
recipiendis et non recipiendis decretum aliquod edidisse,
incertum tamen est, utrum ista verba, Liber Canonum Apo-
stolorum Apocryphus, eidem ab eo inserta fuerint. In
Justelli enim aliisque codicibus MSS. desiderantur. Quin-
etiaui Hincmarus Remensis, qui primus (vel saltern e primis)

fuit, qui Gelasiani hujus decreti mentionem fecit, Canones

Apostolorum in eo non memoratos fuisse asserit. Verba

ejus, quoniam mirum in modum ab adversariis urgentur, et
mncm. pervertuntur, transcribere non pigebit Sed et JBeatus,
:

Hincm. inquit, Gelasius. in Cataloqo, qui libri ab Ecclesia Catholica

Laud. Opusc. \ . . .

[xxxiii.] cap.
recipiantur, descripto, authenticis Scriptuns, et Niccence, Con-
u.p. 474.3
stantinopolitance, ac Ephesince, Chalcedonensis quoque Synodi,
et aliis Conciliis a sanctis Patribus institutis, et orthodoxorum

opusculis, atque decretalibus Epistolis Apostolicce sedis Ponti-

ficum, aliisque Scripturis discrete commemoratis, de his Apo
stolorum Canonibus penitus tacuit, sed nee inter Apocrypha
eos misit. Qui hsec verba legit, primo intuitu videat, Hinc-
marum in Gelasii decreto duas observasse librorum classes,

quarum prima authenticse Scripturae, Conciliorum Acta,

Patrum orthodoxorum opuscula, et Pontificum Romanorum
decreta ab Ecclesia recepta commemorentur, in altera autem

Apocrypha, sive libri ab Ecclesia Romana non recepti. In

neutra autem classe Canones Apostolorum a Gelasio memo
ratos scribit, non in prima, ut ubi, de his, inquit, Apostolorum
Canonibus penitus tacuit; nee in secunda, addit enim, sed nee

onem quinto exeunte seculo jam ex- Canones digestam .... mox paucis
stitisse) ex Gelasii decreto, A.D. post editum Dionysii Codicem annis
CCCCXCIV. facto, patet in quo scili-
; apud Graecos .... triginta quinque
cet ea collectio damnataest. Ergo pau- Canonibus, vel ab eodem, vel ab ejus-
cis ante illud tempus annis ab homine dem certe spiritus impostore auctam
hseretico, Grseci generis, consarcinatam esse." Dall. de Pseud, lib. iii. cap.
fuisse probabile est, et in L. tantum 21, p. 086.]
CAP. IX. J}e Gelasii Decreto. 101

inter Apocrypha eos misit. Quibus Gelasii verbis nihil

planius, nihil disertius efferri potest. lis enim, Canones

Apostolorum nee inter orthodoxa, nee inter Apocrypha

scripta, a Gelasio recensitos esse, clarissime asseritur.
IV. Sed quomodocunque haec verba Hincmari sonent,
necessarium adversariis nostris visum est, ut is Canones

Apostolorum a Gelasio damnatos legerit, idque hoc in loco

affirmarit, ne aliter unicum totius disputationis fundamentum
corrueret. At verba, ut ab ipso Hincmaro prolata, et in
omnibus codicibus contrarium prorsus
constanter
lecta,
enunciant. Quid itaque faciendum est ? Sane causa ab iis
suscepta necessario flagitat, ut verba ilia vel commutentur,
vel transponantur. Transpositio Observatori, sed Jo. Dal-
laeo commutatio raagis arrisit hie enim verbum misit cum
:

omisit, album scilicet cum nigro, calidum cum frigido, verum

*

cum falso commutandum censuit. Sic enim ille post recitata

hsec Hincmari verba, Hactenus Hincmarus, cujus ultima Daii. de
Pseud, lib. iii.

ilia verba Sed nee inter Apocryphos eos misit) vel memories cap. 3, [p.

lapsu imprudenti exciderunt, vel certe mendosa sunt, et, restituto

verbo omisit, pro eo quod in codicibus vulgatis legitur misit,

corrigenda, ut ita scripserit Hincmarus, Sed nee inter Apo

crypha eos omisit. Verum, si quod veteres dixerunt, memo
riae lapsu iis
imprudentibus excidisse admittamus, vel verba
ab eorum loco pro suo cu-
ipsis usitata obliterare, aliaque

j usque arbitrio hunc in modurn substituere liceat, superfluum

foret opus ab eodem auctore editum, De Vero Usu Patrum/
nulli enim usui esset. Et praeterea non animadvertit doc-
tissimus vir, ut sensus ejus ex istis verbis extorqueatur, non
modo verbum misit in omisit, sed et particulam nee in
non necessario immutandam esse, ut sic scriberetur, De his

Apostolorum Canonibus penitus tacuit, sed non inter Apo

crypha eos omisit. Nam particula nee haec ultima cum
prsecedentibus verbis connectit, significatque Gelasium nee
inter Catholica nee inter Apocrypha scripta Canones Apo
stolorum misisse, sive commemorasse. Quiri proxima etiam
Hincmari verba liquido demonstrant, eum Canones Apo
stolorum inter Apocrypha a Gelasio damnatos non legisse,
post ilia enim verba, sed nee inter Apocrypha eos misit,
proxime subdit, Quapropter in lectione illorum (Canonum),
sequenda est cautela ab eodem S. Gelasio prcemonita, Cum ?*
 102 De Gelasii Uecreto. LIB. I.

hose, inquit, ad Catholicorum manus cidvenerint, Beati Pauli

Apostoli prcecedat sententia, qua dicit, Omnia
probate, quod
bonum est tenete. Haec enim verba a Gelasio adliibentur,
non de Apocryphis, sed de nonnullis ex orthodoxis istis

scriptis, quae Ecclesia Catholica recepit, inter quae recenset

[Cone. tom.
iv. col. r
scripta de inventione S. Crucis Dominicae, et alia scripta de
1263,
inventione capitis B. Joannis Baptistae, quas quidem no
vellas revelationes vocat, sed nonnullos eas Catholicos legere

affirmat, et tune cautelam istain adhibet, sed cum h<zc ad

Catholicorum manus pervenerint, 3 etc. Eos autem, quos Apo-
cryphos vocat libros, imllatenus recipiendos, sed omnimodo
sine ulla cautela aut exceptione Ecclesia eliminandos, ac a
nemine propterea legendos esse pronunciat. Cum igitur
Hincrnarus ista Gelasii verba de Canonibus Apostolorum
adhibeat, tantum abest ut eos inter Apocrypha a Gelasio
damnatos invenerit, ut eos, si ullibi, inter scripta Catholica a
Gelasio numerandos esse judicarit, ubi scilicet is tarn adhibet
cautelam, ut cum ad Catholicorum manus advenerint, B.
Pauli praecedat sententia, Omnia probate, quod bonum est
tenete. TJnde simul conficitur Hincmarum in ea fuisse

sententia, quod hi Canones non inter Apocryphos sive non

recipiendos, sed inter orthodoxos et ab Ecclesia receptos
libros recenseantur, et ab omnibus Catholicis legantur cum
cautela ista ante dicta, utpote in quibus, ut paulo ante ipse
dixerat Hincmarus, Qucedam receptibilia, qucedam vero sunt
non servanda.
V. Cum itaque adeo certum et cuique obvium sit, Hinc
marum Remensem Canones Apostolorum in Gelasii decreto
non legisse, nedum rejectos et damnatos invenisse, mi rum
cuipiam videatur, qua ratione doctissimus vir Jo. Dallaeus
inductus fuerit, ut disertissima ilia Hincmari verba tain
violenta correctione, vel subversione potius, immutanda esse
censeret. Earn autem, qualis qualis est, ipse, statim ut vim
istam sancto doctoque Remensi Archiepiscopo intulerat, his
[De Pseud, verbis conceptam exhibet, Nam, inquit, Gelasius quidem. quin
lib. iii. cap. ^i
3, p. 438.] eos Canones inter Apocrypha miserit, hoc est, relegarit, vel
rejecerit, vel, ex illius seculi
idiotismo,posuerit, ac collocaverit,

3
["Novelise quBedam relationes Sed cum hsec," etc. E Deer. Gel.
sunt, et uonnulli eas Catholici legunt. Papse. Cone. tom. iv. col. 1263, D.]
CAP. IX. De Gelasii Decreto. 103

nemo dubitare potest, qui nuper a nobis recitatum

Gelasii de-
cretum legerit. Nimirum, si Dallseo credamus Hincmarum
Canones Apostolorum inter Apocrypha a Gelasio rejectos
legisse, exinde necessario sequitur, quod nostris diebus
haec

verba, Liber Canonum Apostolorum Apocryphus, in eodem

decreto inveniantur. Verum hoc illud est quod quseritur,
ac proinde non prgesumere debuit, sed probare ista verba
antiquitus, et Hincmari ipsius setate, et in ipso Gelasiani
decreti codice, quo usus est Hincmarus, inserta fuisse :

aliter nemini unquam persuadebit Hincmarum vidisse Ca

nones Apostolorum inter Apocrypha a Gelasio missos, cum
ipse Hincmarus illud verbis conceptis
r negaverit. Sed addit [Daii. de
Pseud, lib. iii.

vir doctus, ipsum Hincmarum, apud Turrianum quidem certe, c 6

in illo, cujus pars sunt verba ejus superius allata,
ro
variis A P- lib De
^ ^^
-

capitulis ecclesiasticis libro, diserte affirmare, Canones Apo

stolorum a Gelasio in Apocryphorum classem rejectos esse.

Verumenimvero, quicquid apud Turrianum, cui nos majorem

quam ipse Dallseus fidem non debemus, tanquam ex Hinc-
maro citatum exstet, cum illud in omnibus doctissimi illius
prsesulis Remensis operibus nusquam affirmatum habeamus,
sed prorsus, in verbis ejus superius a nobis
contrarium
transcriptis, indignurn prorsus fuit quod a Dallaeo recita-
retur. Neque enirn ipse fidem ei habere potuit.
VI. Sed eruditus Observator alio usus est artificio, quo observat. in
r dlc>

Hincmari verba ad suum, quern nunquam ferent, sensum part Jlp

x

pervertat. Rejecta enim correctione Dallseana, voculae nee*

transpositio ei magis placuit.
4
Enimvero cum ista, de
quibus disputamus, verba in omnibus Hincmari codicibus sic
legantur, De his Apostolorum Canonibus penitus tacuit, sed
nee inter Apocrypha eosmisit, is particulam nee in loco non
suo positam, et initio horum verborum reponendam esse,

4
Unius voculse nee transpositio
["
Hincmarus dixerat qusedam in illis esse
verborum istorum sensum turbavit, qusedam non servanda,
receptabilia, et

quern facillime restitues, si voculam et seorsim ante Concilia ad instruc-

illam suo reponas loco, et totam Hinc- tionem poni solitos, hanc Gelasii cau-
mari observationem uno tenore legas telam, dum leguntur, adhiberi prae-
hoc modo Sed et Beatus Gelasius,
:
cipit, Omnia probate, quod bonum est

etc., (ut antea) commemoratis. Nee tenete. Jam, ut quivis videt," etc.

de his Apostolorum Canonibus penitus Observat. in prior. Vind. partem, cap.

tacuit, sed inter Apocrypha eos misit. xi. pp. 55, 56.]
Id est rejecit, et relegavit, et quoniam
 104 De Gelasii JJecreto. LIB. I.

nescio an opinatus est dicam, an somniavit, ut verba hunc in

modum legantur : Nee de his Apostolorum Canonibus pe-
nitus tacuit, sed inter Apocrypha eos misit. Quod si miris, et
antehac inauditis, hujusmodi voQularum transpositionibus
indulgeatur, mox actum erit de tota scribendi arte. Frustra
enim cogitationes nostras et meditamenta scriptis mandamus,
si verba aut particulae, quibus utimur, ad cuj usque libidinem
ita transponantur. Hoc enim modo quidvis e quovis elici,
et nihil ita describi potest,
cuj us contrarium voculae alicujus
observat. in transposition ex iisdem verbis non eruatur. Sed ista,
r
?Irt [cap. S. inquit vir doctus, particula ita transposita, Jam, ut quivis
videt, verborum Hincmari sensus planus est, facilis, ac expe-

ditus, omnia sponte fluunt illiusque menti et scopo omnino con-

,

gruunt. Quid vero ? annon verborum Hincmari sensus aeque

planus est facilis ac expeditus, annon bmnia aeque
sponte
fluunt ex vulgata veraque eorum lectione, atque ex coacta
hac et violenta voculae transpositione ? Haeccine verba,
de his Apostolorum Canonibus penitus tacuit, sed nee inter

Apocrypha eos misit, an haec, inquam, difficiliora sunt in-

tellectu quam nee de his Apostolorum Canonibus penitus
ilia,

tacuit, sed inter Apocrypha eos misit ? Sane verbis Hincmari,

ut ab ipso scriptis et dispositis, non expositore, nedum trans-

positore opus est, ut sensum eorum intelligamus : ac prop-

terea quicquam in iis transponere, nihil aliud est, quam
genuinum eorum sensum de industria pervertere, ut nostrae

opinion! favere cogantur. Quod autem addit, omnia hoc

modo menti auctoris et scopo omnino congruere, imllam apud
erudites viros fidem priusquam probaverit, ea
habebit,
demum menti et omnino congruere,
scopo cujusvis auctoris
[ibid.] q use verbis ut ab ipso dispositis omnino repugnant. Sed
nihil, inquit, additum est, nihil detraction, sola particula nee
sedem mutavit, mutandoque Hincmari sermonem intellectu
facilem reddidit. Itane vero ? Hoccine nihil aut parum est,
particulam negativam sede sua movere, et ad aliam, eamque
affirmativam, sententiae partem transferre ? Ac si parum
intersit,an quis quod negare, et neget, quod
affirmet,
affirmare voluit. Hincmarus diserte affirmavit Gelasium
authentica scripta recensentem de Apostolorum Canonibus
penitus tacuisse, et diserte negavit Gelasium istos Canones
inter Apocrypha misisse. Observator autem, particulam riec
CAP. IX. De Gelasii Decreto. 105

transponendo, Hincmarura negare cogit Gelasium de Apo-

stolorum Canonibus tacuisse, et affirmare eum inter Apo
crypha eos misisse. Atque ita volentem nolentem compellit
affirmare, quod negavit, et negare, quod affirmavit. Hocque
nihil ei referre videtur, quoniam sola particula nee sedem
suain mutavit verum si hoc inodo cum omnibus agatur
:

scriptis, ex his ipsis observationibus, quas vir doctus contra

Ignatii Epistolas et Apostolorum Canones edidit, eodem, vel

majori potius, jure probetur, eum

c
nec contra Ignatii Epi
stolas, nee contra Apostolorum Canones scripsisse. Nirui-
rum si sola particula nee ex aliis locis, ubicunque demum
fuerit, moveatur, et ubi nobis visum fuerit, transponatur.
Ita enim transposita Observatoris sermonem intellectu fa-
cilem reddet, eumque ostendet cum Gelasio de his Aposto
lorum Canonibus penitus tacuisse, sed nee inter Apocrypha
eos misisse. Sed vereor, ut iniquum hunc cum scriptis suis
agendi modum in nobis approbet vir eruditus ac propterea :

nee ipse segre ferat, si eodem nos eum crimine condemnemus,

cum, contra omnium Codicum auctoritatem ipsumque loci
contextum,particulam nec loco suo dimovens alioque trans-
ferens summam Archiepiscopo Remensi violentiam intulerit,

illudque eum affirmare coegerit, quod eodem loco et iisdem

verbis disertissime negavit.
Sed non opus est hisce ulteriusnos insistamus. Anonym us
enim hanc novam miramque Observationem suam in priorem
S. Ignatii Vindiciarum partem emisit. Quapropter pleniorem

hujus argument! discussionem ab usquequaque doctissimo

antiqui illius Patris Martyrisque vindice exspectet, si modo,
quae de Gelasio et Hincmaro ille scripsit, digna tanto viro
visa fuerint, quibus responsum detur. Nos ea non atti-
Sfissemus, nisi quod primo idem Anonymus, in Observationi- [obs. in
. .
i i TT- Annot. Bev.
bus suis ad nostras Annotationes, se supra laudata Jtimcmari cap.i. p. 5.]

verba in dissertatione contra Ignatianorum patronum expli-

casse, et locum, ut ait, quodammodo luxatum apposite, se
5
quidem judice, restituisse asseruisset : et quod Jo. Dallseus

pariter atque Observator Canones Apostolorum ex Gela-

s
[-
p rou t a nobis contra Ignati- locum quodammodo luxatum appo-
anorum Patronum ostensum est, ubi site, ni fallor, restituimus." Obser.
etiam quae describit Hincmari verba in Annot. Bev. cap. i.
p. 5.J

Beveregius (pag. 3), explicavimus, et

 106 De Gelasii Decreto. LIB. I.

siano, ut dictum
decreto tanto labore impugnare conatus
est,

sit, licet incertum sit, utrum hsec verba, Liber Canonum Apo-

stolorum Apocryphus, in isto decreto, ut primo condito, in-

serta fuerint ;
certissimum autem, Hincinarum, qui anno
DCCCLX. floruit, ea ibi non invenisse, ut ex iis, quse hacte-
nus commentati sumus, satis superque constat.
VII. Sed quid si demus Gelasium istud, quod sub ejus
nomine circumfertur, decretum edidisse, et Canones etiam
Apostolorum in eodem inter Apocrypha rejecisse ? Quid
hinc sequeretur? Canones
paulo ante illud tempus, istos

sive quinto seculo, eoque adulto, ab hseretico impostore con-

fictos esse, publicarique ccepisse? Nihil minus. Esto enim,
[Cone. tom. Gelasius in isto decreto dixit, Liber Canonum Apostolorum
BJ Apocryphus. Sed ibidem etiam dixit, Historia Eusebii
Pamphili Apocrypha Opuscula Tertulliani, Africani, Ar-
;

[iwd. c.] nobii, Lactantii Apocrypha ; Opuscula alterius Clemcntis

[ibid. coi. Alexandrini Apocrypha. Imo quidem, Liber qui appdlatur
Pastoris Apocryphus. Quis hinc colliget hos libros, inter
Apocrypha a Gelasio rejectos, paulo ante editum istud
decretum, sive paulo ante anno Dom. scriptos CCCCXCIV.
Lib. de orat. fuisse ? Tcrtullianus trecentis fere annis claruit, priusquam
134, A.] illud emissuni est
decretum, et libri, qui Pastoris appellatur,

meminit, locumque ex eo citavit. 6 Meminerunt ejusdem

7 8
Origenes, Clemens Alexandrinus, ipseque Irenseus,9 ut
dubitare nefas sit, quin Hermae liber Pastor appellatus e
vetustissimis sit Ecclesise monumentis. Verum quantae-
cunque sint antiquitatis hi libri a nobis commemorati, una

6 8
["
Item quod adsignata oratione [/&>$ roivuv v

assidendi mos est quibusdam, non per- xttra. u.ieox.a. kv^tv X

spicio rationem, nisi si Hermas ille, <pw,
KKI TO. acroxaX^^ara, ^na. rovs

cujus Scriptura fere Pastor inscribitur, "%f^u%ovs, <rous "Sia^o

yi^oftivovs \v rcits

transacta oratione non super lectum xufiiais ulruv, ti

H^a. la-r} TKUTK, $ olx,

assedisset, verum aliud

quid fecisset, trrtv. Clem. Alex. Strom, lib. i.
cap.
id quoque ad observationem vindica- 29, p. 426, Potter. 356, Paris.]
9
remus." Tert. de Orat. cap. xii. p. ["
Bene ergo pronunciavit Scrip-
134, A.] tura, quse dicit Primo omnium creJe,
;

7
["
Nam et in eo libello, qui Pas- quoniam unus est Deus," etc. Iren.
toris dicitur Angeli poenitentise, quern contra Hser. lib. iv. cap. 20 (al. 27),
Hermas conscripsit, ita refertur, Pri- sect. 2, p. 253, col. 1.
"

Hermse Pas-
mum omnium crede, quid unus est torem intelligit, ex cujus ii. mand.
lib.

Deus," etc. Orig. de Princip. lib. i. 1. verba hie citata desumpta sunt."

cap. 3, sect. 3, tom. i. p. 61, C.] Massuet ad loc.]

CAP. IX. De Gelasii Decreto. 107

cum Canonibus Apostolorum inter Apocrypha in Gelasii

decreto connumerantur. Ac proinde, qui ex isto decreto
concludit paucis ante annis consarcinatos fuisse Canones, qui
vocantur Apostolorum, eodem argumento probet Tertullia-
num, Clementem Alexandrinum, ipsumque Hermse Pastoris
auctorem iisdem ac Gelasium P. R. diebus claruisse. Quos
tamen aliquot ante euni seculis scripsisse inter omnes constat.
Nimirum Gelasius, vel quisquis decreti illius auctor fuit,

nihilde librorum, quos recenset, antiquitate definit, sed

tantum de auctoritate, quam tune temporis in Ecclesia
Romana obtinebant. Adeo ut ex istis verbis, Liber Ca-
nonum Apostolorum Apocryphus, nihil prorsus inferri possit,
praeterquam Gelasii quidem judicio Apostolorum nomen
istis Canonibus falso inscriptum esse, eosdemque nullam
adhuc in judiciis ecclesiasticis auctoritatem Romse obtinuisse.
Et vix sane credo Cl. V. Jo. Dallseum Gelasii sententise in
omnibus, quse in isto decreto edidit, subscribere unquam
voluisse, vel Observatorem eidem unquam subscripturum
fore. Inter authenticos enim libros ab Ecclesia recipiendos,
ibi recensentur Actus Beati Sylvestri Apostolicce sedis prcz- [Cone. tom.

sulis.
-r n -r\ v
Item scnpta de inventione b. Crucis Jjomimcce, et alia
iv. col. 1263,
D.]

scripta de inventione capitis Beati Joannis Baptistce. Quse

vereor, ut adversarii nostri pro authenticis unquam admi-
serint. At in notitia Apocryphorum omnia Patrum supe-
rius laudatorum, Tertulliani, dementis Alexandrini, Afri-
cani, Arnobii, aliorumque opera non solum repudiata,
verumetiam ab omni Romana et Apostolica Ecclesia eli-

minata, atque cum suis auctoribus, auctorumque sequacibus

sub anathematis iridissolubili vinculo in seternum confitetur
esse damnata. Nullus autem dubito, quin illi ipsi, qui Ca-
nonum Apostolicorum auctoritatem ex hoc decreto evertere
conati sunt, censoriee huic, de tot tantisque antiquis Ecclesiae
Patribus, sententise refragati fuerint. Si totum vero de-
cretum istud haudquaquam admittant, qua demum ratione
in una illius parte tantopere glorientur? Multo magis, cum
nihil prorsus certi habeamus, nee de decreti illius auctore,
nee de authenticis, nee de Apocryphis scriptis, in eodem
recensitis, utpote in quibus enumerandis duo inter se codices
non consentiunt, Cl. Dallaeus causse a se susceptse. pessime
consuluit, cum fundamentum ejus in isto decreto egerit.
 CAPUT X.

Synopsis.

I. Dallsei et Observatoris exceptionibus contra testimonia pro

Canonum
Apost. antiquitate modo respondendum.
II. Exceptiones Dallceance Turrianicam magis quam nostram
sententiam attingunt. Ubi nostram attingunt, facile
diluantur.
III. Dallsei exceptio contra testimonium S. Athanasii :
qua
nostrce sententice subscribit potius quam adversatur.
IV. Testimonium S. Basilii defenditur. Ratio ista, JVon
vindicabis bis in id ipsum, Canoni Apost. XXV. alia

quam primi conditoris manu adjecta videtur.

V. S. Basilium rationem istam Canoni annexam vidisse pro-
babile est.
VI. S. Basilius aliam insuper istius sanctionis rationem red-

dit, ad quam legis conditores respexisse ei videntur. Unde

vis Dallceance exceptionis contra hoc testimonium tota
evertitur.
VII. Alia S. Basilii testimonia ab exceptionibus Dallceanis
vindicantur.

I. EVERSO Dallseanae de Canonibus Apostolorum opi-

nionis fundamento, quod in Gelasiano dubise fidei decreto

jactum est, reliqua, quae tarn ab ipso, quam ab anonymo

Observatore, contra eos objecta sunt, facile discutientur.
Sed methodi a nobis institutse ratio postulat, ut utriusque
prius contra testimonia in Canonum istorum causa a nobis
allata exceptiones examinemus. Etiamsi enim Observator
solus hisce commentandis occasionem dederit, cum ille tamen
[Obs. in affirmarit, clarissimum Dallseum pleraque nostra refellisse
Annot. Bev. ...
cap. u. p. 7.]
argumenta furnanicis occurrendo objectiombus, et paucis-
sima a nobis allata esse, quibus a Dallaeo abunde non satis-
factum fuerit, adeo ut etiamnum, ut ipsi videtur, valeant
illius responsiones, quando nullis adversus eas nos excep-
CAP. X. Testimonia Veterum, 8fc. 109

tionibus usi sumus. 1 Hinc necessarium duximus in medium

revocare quascunque tarn Dallaeus quam Observator, ad versus
ulla e testimoniis nostris (nonnulla enim eorum neuter
tetigit) pro Canonum Apostolorum antiquitate allatis, excep-
tiones protulit. Eas autem omnes ex utriusque scriptis
fideliter excerptas eodem ordine hie disponemus, quo testi-
monia, quibus objiciuntur, a nobis ante disposita sunt.
II. Observandum autem imprimis est, Dallaeum contra
Turrianum solum, qui hos Canones ipsis Apostolis acceptos
retulit, disputasse. Quo fit, ut exceptiones ejus contra vete-
rum testimonia, ut a Turriano allata, factse, eadem, (si quae
talia occurrunt) ut a nobis nostrae adstruendae opinioni
adducta, raro, aut leviter tantum, attingant. Nos enim Cl.
Dallaeo lubentes assentimur, hos Canones nee ab ipsis Apo
stolis conscriptos, nee a sancto eorum discipulo Clemente

Romano editos fuisse, et ingenue confitemur illud e nullis

veterum testimoniis probari posse. Hinc autem nequaquam
sequitur, quin eadem testimonia Canones hosce secundo ter-
tiove a Christi nativitate seculo constitutes, et quarto quin-

toque passim cognitos fuisse demonstrent. Hoc enim in iis

producendis manifestum, ut opinor, fecimus. Et quaecunque
Dallseus contra ulla ex iis, quae nos attulimus, testimoniis

excepit, fidem eorum et nostrae quidem opinioni compro-

bandae aptitudinem pariter atque perspicuitatem confirmant
potius, quam labefactant, ut modo ostensuri
sumus.
III. Primuin itaque, ad evincendarn Canonum Aposto
lorum antiquitatem, testem advocavimus S. Athanasium, [Sup.cap.

qui Canones quosdam a primis Ecclesiae Patribus consti- 22-24.]

tutos, cum Apostolicis egregie convenientes, et nullibi, prae-

terquam in Codice Canonum Ecclesiae primitivae, nobis
conservatos commemoravit, ut ostendimus. Turrianus gra- [Procann.

vissimum hoc testirnonium adhibuit. Quid contra illud cap. 21,?.

1
["
Quoniam clarissimus Dallseus ubi agit de numero et auctoritate

pleraque Beveregii argumenta refellit istorum Canonum, paucissima adfert,

Turrianicis occurrendo objectionibus, pp. 3, 4, quibus a Dallseo abundesatis-
ne actum agere videamur, ea solum factum non fuerit adeo ut etiamnum
;

deinceps examinaturi sumus quae de valeantilliusresponsiones,quando nullis

novo proponit ;
et Dallsei responsiones adversus eas usus est exceptionibus vir
ab ejus exceptionibus, si aliquibus forte doctus." Observ. in Annot. Bever.
utitur, vindicaturi. In totapraefatione, cap. ii.
p. 7.]
 110 Testimonia Veterum LIB. I.

DC Pseud. Dallaeus? En omnia illius Athanasium imprimis

verba:
9, pp. 522, laudat Turrianus, quod Georgius [ Gregorius] Cappadox jussu
Comitis per vim in Alexandrinam Ecclcsiam immissus esset, id
contra priscos Canones ecclesiasticos factum fuisse affirmantem,

eosque Canones non nunc datos Ecclesiis scribentem, quin potius

pulchre firme a Patribus nostris traditos.
et Vides quos
Canones a Patribus scilicet, hoc est ab Episcopis vel
dicat,
Synodis, constitutes, non ab Apostolis, quod vult Turrianus.
Nam a Domini quidem Apostolis non hos Canones, sed fidem
ait in nos derivatam
esse. Jam vero non de fide, sed de Ca-
nonibus quceritur. Hsec Dallaeus. Haec ipsissima sunt Dallaei
verba, et omnia quae contra hoc testimonium excogitare
potuit. Quis autem hie Dallaeum non videt in nostram sen-
tentiam manibus pedibusque descendentem ? Canones illos
ecclesiasticos, quos Athanasius memoravit, ab antiquis Patri
bus, hoc est ab Episcopis vel Synodis, constitutos agnoscit.
Quod quidem idem omnino est quod nos volumus, et de quo
contendimus. Neque enim nos cum Turriano opinamur,
Canones hosce ab ipsis Apostolis editos fuisse, sed cum
S. Athanasio asserimus, fidem quidem a Domini discipulis,
Canones autem ab antiquis Ecclesise Patribus in nos deri-
vatos fuisse: idque in ista Canonum collectione, cui, ob
venerandam ipsius antiquitatem, S. Apostolorum nomen
prsefertur, quippe in qua sola Canones a S. Athanasio lau-

iii. sect. 3,
dati inveniuntur. Alterum a nobis citatum e S. Athanasii
PP. 24,25.]
operibus, ex Arsenii scilicet epistola ad eum missa, Dalleeus
pariter atque Observator intactum reliquit, ut riec a Turriano
nee a nobis antea productum.
IV. Posthpec Dallseus S. Basilium, ut a Turriano etiam
App. lib. i.

cap. 21, p. ad Canonum Apostolicorum partes vocatum, aggreditur,

[De Pseud, aitque, BasiLH [Can. III.l eadem est ratio, qui antiquum
1
lib. iii. cap. _,^ ..
9, p. 523.] Canonem esse ait, ut Lapsi ex gradu, ex mimstem quidem sacro

ejiciantur, communione autem nequaquam priventur. Concedit

Dallseus hunc Canonem antiquum fuisse : a Clemente autem
scriptum, et in Turrianicum Codicem relatiim hinc ulla ma-
china conjici posse negat. Et nos quidem seque ac Dalleeus
negamus ullo hinc modo probari posse, Canonem antiquum
hie laudatum a Clemente scriptum, et in Codicem Canonum
Ecclesise primitivae (quern Dallseus Turrianicum appellitare
amat, ac si a Turriano primo inventus aut saltern in lucem
CAP. X. ab Exceptionibus vindicantur. Ill

emissus ab eodem, S. Apostolorum jussu, relatum

fuisset)
esse. Cum
autem ipse Dallseus negare nequeat, quin anti-
quus Ecclesise Canon a S. Basilic hie laudetur, isque in
Canonum Apostolicorum Codice, eoque solo, inveniatur, jure
merito exinde colligamus, totum istorum Canonum, inter
quos hie numeratur, Codicem S. Basilio visum lectumque
fuisse. Hoc autem si aperte concederet Dallaeus, provinciam,

quam defendere ac ornare suscepit, totam desereret, et

sententiam retractare cogeretur. Quocirca alio confugit, et
S. Basilium de Canone Apostolico XXV. (quo eadem om-
nino definiuntur, quae S. Basilius in antiquo Canone definita
asserit)non cogitasse ex eo probare nititur, quod Sanctus
Pater dicat, se arbitrari Canonis antiqui istius conditores
secutos esse legem illam, Non
vindicabis bis in id ipsurn.
Quce, inquit Qsll&us, frigide ac inepte diceret, si de Canonis [De Pseud.

Turrianici auctoribus diceret. Hi enim suo illi Canoni 9 P- 523.]

>

diserte ac nominatim hanc rationem addunt, Dicit enim Scrip-

tura,Non vindicabis bis in idipsum. Qua Dallsei responsione
Observator adeo contentus fuit, ut argumento ex Canone
XXV. a S. Basilio sub antiqui Canonis nomine
ducto, quasi [Observat. in

laudatus esset, abunde

satisfecisse Dallceum affirmet. Verum cap- xiv -] P-

si doctissimus vir Canones

Apostolicos penitius inspexisset,
rationem istam non ab ipsis Canonis conditoribus adjunctam
esse, sed a Scholiaste aliquo in margine primo notatam, et
ex eo deinde in ipsum Canonis textum transcriptoris alicujus
vel ignorantia, vel incuria, irrepsisse suspicatus esset. Hos
enim antiquos Canones plurimis in locis interpolates esse
nemo inficias eat, et nos posthsec, ubi occasio occurret,
ostendemus. In hoc autem Canone res ipsa id loquitur.
Hie enirn cautum ut Episcopus, presbyter, vel diaconus,
est,

fornicationis, vel perjurii, vel furti convictus, deponatur et

non segregetur. Hoc totum est quod in Canone sancitur,
aut constituitur. Verba quse sequuntur, Xe-yst yao ^ /"}, oux [p an. can.
manu Hoc
-I<

sxdixrjffug die svl rb airo, aliena addita sunt. ex eo B

patet, quod hsec verba indefinite loquantur, ut in nullum
prorsus delictum duplici supplicio animadvertatur. Sed
niliil apertius esse potest, quam horum Canonum conditores
J V IV !_ -r. T [Can. Ap.
duplicem nonnullis crimimbus poenam
L imposuisse. Edicunt xxix.etxxx.
Pan. Can.
, , . . .

enim, ut si quis vel per pecumam vel per pnncipes seculares tom. i.p.is,

Ecclesiam adeptus est, is et gradu suscepto deponatur, et a su p r cap. - m.

 112 Testimonia S. Basilii LIB. I.

communione fidelium arceatur. Quod si ista ratio, Non

vindicabis bis in id ipsum, apud primes horum Canonum
conditores aliquid valuisset, earn in aliis proculdubio Ca-
nonibus, seque ac in XXV., adhibuissent, vel nullibi saltern
contraria statuere voluissent. Aliis autem in locis, ut patet,
etquidem statim post hunc ipsum Canonem sanciunt, ut bis
in id ipsum vindicetur; ac propterea veri prorsus dissi-
millimum est, ut ipsi istam huic Canoni rationem adderent ;

Dicit enim Scriptura, Non vindicabis bis in id ipsum. Se-

cundum haec suspicio ex eo magis augetur, quod, cum omnes
codices in prima Canonis parte, qua tota sanctio continetur,

optime inter se conveniant, in reddenda ista, quae annectitur,

ratione mirum in modum a se invicem dissident. Nonnulli
enim codices hanc ultimam Canonis partem sic legunt,
[Utlegitur, Atyti yap ypapri. ovx sxdixqffsig die SKI rb avrb uffavrug xat oi
Pan. Can. .

tom. L p. 16, XO/TO/ xX?j/?co/. Alii, quos i3imus sequitur, Asyzi yag
[Cone. tom. oux SKI rb avrb xat oi XOIKO}
i.

C.]
col. 29,
,./
avry
sxdiXTjffsig

atgeffsi*
dig

WTroxiitfougav. AIll
i i..
oj&o/ug
ji
adnuc, Asysi yag
, i t

i]
xXyjpixoi

o KVPIOS dig s<7?} TO auro. Sic enim Latine transfert

Dionysius Exiguus, Dicit enim Scriptura, Non vindicabit

b 49>

E lt /ust

cln tom
1

i
Dominus bis in id ipsum. Ubi non modo ultima ilia verba,
p. 113.]
utfavrug xal ci XO/TO/ xXj^/%o/, x. r. X. exscinduntur, sed sxdiXTjffug

mutatur in exdixfasi, et interseritur 6

Kvgtog. Quomodo et
2
Paraph rastes Arabicus legit, sic enim transfert, *MJ
^.^V

Nam Deus in Scriptura dicit, quod Dominus non puniet

unum peccatum duobus suppliciis. Et quidem certe in ipso
Scripturae loco hie indigitato, viz. Nah. I. 9, non &xdix?iffsig,
sed juxta Dionysianam et Arabicam versionem txbixvfct in
tertia persona legitur. Ubi enim textus Hebraicus habet
nix V, non consurget bis angustia, Septuaginta
a>OJ7)
Dlpn
Interpretes pro aipn, ni fallor, legentes aip a radice npJ
reddiderunt, ovx sxdtxqffsi dig SKI rb aurb sv QM^ei. Sic omnes
Graeci codices legunt. Unde D. Hieronymus Latine trans-
tulit, Non vindicabit bis in id ipsum in tribulatione. Quod
ideo obiter hie notavi, quoniam in rem nostram statim erit.
Interea hujusmodi variantes rationis illius Canoni huic
2
[Josephus scilicet JEgyptius, de et cujus opus in magno satis volumine
quo plura videas in Beveregii Prolego- MS. ex Oriente allatum in Bibl. Bodl.
menis ad Pan. Can. sect, xxxi.-xxxiii., (Auct. Roe. 26) conservatur.]
CAP. X. ab Exceptionibus vindicantur. 1 13

Apostolico annexse lectiones earn totam magis suspectam

reddunt, et fidem pleniorem faciunt, earn a primis Canonis
conditoribus non additam fuisse, nee aliud esse, quam scho
lium interpolatoris alicujus manu adjunctum. Adeo ut,
utrum S. Basilius verba ista huic Canoni subnexa legerit, an
non, parum intersit. Neque enim de ratione Canonis, sed
de ipso Canone, disputamus, quera S. Basilii setate, sub anti-
qui Canonis nomine, in Ecclesia obtinuisse, ipsa Patris verba
apertissime demonstrant.
V. Verumenimvero hsec ratio, licet non ab ipsis Canonis
conditoribus, ab aliis tamen ante S. Basilii setatem addita
fuisse videtur. Ilium enim earn legisse, colligere licet ex
his ipsius verbis, AxoXou^jjffavrwv, wj o//x/, ruv s% %?js rcC"
[s. Bas. can.

v6fj,u Ixf/i/w, OVK ai*ro, quse

exdixfjffsic, dig I-TTI rb sic transferantur, can. tom. n.

Sequentibus, ut memini, antiquis, sive primis Canonis condi- s. Bas. Ep.

toribus leqem illam. Non vindicates bis in id ivsum. Illud torn. m. p.

271, B.]
enim o/>a/ valet, ut cuique notum est,
dvoffrarr^bv idem ssepe
s/ n /Aspvripai, Si bene memini. Quam loquendi
quod, quid
formulam de rebus antea visis lectisve, sed memoria pene
elapsis, saepe usurpare solemus. Sanctus autem Basilius non
modo meminit se hanc rationem Canoni sive sanction! isti
ecclesiasticae additamipsa verba adhuc in
legisse, sed et
memoria retinebat quse in vulgatis Ca
: eadem nimirum
nonis Apostolici coclicibus leguntur, licet alia ac diversa
essent in textu prophetico Grsecse versionis, unde assumpta
sunt. Cum enim in omnibus, ut ante observatum est, codi-
cibus Grsecis constanter legatur, oux JxS/x^tfg/ dig kirl rb avrb
sv QXtyei, Sanctus tamen Basilius lectionem in Canone
Apostolico usitatam sequitur, legens, oux exdixqatig 8i$ e<rl rb

auT-o. Quam quidem prophetic! lectionein nescio unde

loci
Sanctus Pater haurire potuit, praeterquam ex dicto Canone,
ut quo solo, ni fallor, ante S. Basilii setatem invenitur,
VI. Adhaec, si S. Basilii Canonem paulo attentius per-
lustremus, verba ista, w; &/>/, quibus solis Dallaei argu-
mentum nititur, non tantuin ad earn Canoni adjectam,
verumetiam ad aliam, ab ipso Patre excogitatam, rationem
referenda esse patebit. Quod ut manifestius evadat, omnia
S. Patris de hac re verba transcribere non pigebit. Sic

itaque tertius iste S. Basilii Canon habet :

A/ax.ovo; per a ^
~Y\~ diuxovtixc sVra/, sic fit rbv

I
114 Testimonies S. Basilii LIB. I

rwi< Xa/ xav avuddeig rocrov r5j xoivuvtag oux g/pp/^ffsra/* 6/or/

?Vr/ xavwi/, rou WTO (Sotfl/Aov Ktirrbj/torcig rourai /xovw rco

rcJ vo//w exeivw, [VcD"],

oux e /idixqffsn; die gV/ rb auro, xa/ 5/ tTSoav

ds a/V/av, 6V/ o/ //,sv Iv rw Xa/xco oir*g ray^an, ex(3t(3Xv)f&SQt rou

70KOU TUV Vi$rojv, craX/v g/g rov, a^>

ou e^enzGov, roftov

fSdvovrai 6 6s didxovog acra^ s^g/ friv dixqv rijg

dictgxq

u$ otiv oux avrodtdof&svqf airy r^c, dioMMiag, ttfi raur^g effrqifav

ftovqg rqg sxdiKqffstog ravra ftsv ovv ra sx TWV rucrwi/. Diaconus

post diaconatum fornicatus, a diaconatu quidem ejicietur, in
laicorum autem locum detrusus a communione non arcebitur.
Quoniam antiquus est Canon, ut qui a gradu exciderunt, liuic

solipunitionis generi subjiciantur. Antiquis, ut existimo,

legem illam secutis, Non vindicabis bis in id ipsum, atque ob
aliam vero rationem, quod qui sunt quidem in ordine laico, a
loco fidelium ejecti, rursus in eum e quo ceciderunt locum
recipiantur diaconus autem semel habet quod sufficiat dis-
;

positionis judicium : quandoquidem ergo non reddendus sit ei

diaconatus, in ea sola punitione steterunt. Hcec quidem sunt,

quce ex typis sive Canonibus habentur. quibus verbis E

patet, S. Patrem duas ecclesiasticae hujus sanctionis causas
assignare, quibus, ut ipse existimavit, Ecclesise primitivae
Praesules induct! sunt, ut earn ederent, ac propterea verba
ista, u$ oJ/jLai, si transferantur, ut existimo, non ad primain
solam, sed ad utramque referenda sunt. Ac si dixisset,
Diaconus forni cationis convictus, gradu quidem deponetnr, sed
non etiam excommunicabitur, quoniam in antiquis Canonibus,
quibus ecclesiastica. administratur disciplina, cautum est, ut
clericus fornicationis, convictus,
perjurii, furtive deponatur
tantummodo, et non item segregetur. Quam quidem sanctionem
antiqui Ecclesia Patres ediderunt, non eo tantum, ut ipse
quidem existimo, quodpropheta dicat, Non vindicabis bis in id
(

ipsum, verum et propter aliam causam, nimirum quod laid

quidem, fidelium communione ejccti, ad pristinum per p&ni-
tentiam locum restituantur ; clerici autem, si sacerdotio semel
exciderunt, ad illud amplius non revertuntur : qui propterea,
ut satis pcenarum per depositionem luentes, a fidelium commu
nione non arcentur,juxta quod in antiquis EcclesicE typis sive
Canonibus statutum est. Cum prima igitur ex hisce ra-
tionibus ipsi Canoni annexa sit, de altera autem altum in eo
CAP. X. ab Exceptionibus vindicantur. 115

silentium, doctissimus Pater non potuit non interjicere verba

eo quod,
ista, ug ofyai, bene licet novisset, rovg Jg agxys in anti-

quo istocondendo Canone legem illam secutos esse, Non

vindicabis bis in id ipsum, ut quam ipsi Canoni adjunctam
viderat, de altera tamen ratione a se excogitata merito
dubitare potuit, an Patribus in mentem venisset, ac proinde
illam dubitandi formulam jure merito usurpavit. Quae cum
ita sint, illustre hoc S. Basilii de Canonibus Apostolorum

testimonium, Dallaeana ista objectione non modo non in-

validum redditur, sed et potentius admodum firmiusque
evadit. Ex ultimis enim sanctissimi Patris verbis ante
citatis constat, eum antiquum istum Canonem a se comme-
moratum ex typis Ecclesiae, sive Canonibus ipsius aetate

observatis, laudasse, eosdemque asseruisse, M ruv Ig ag^fo,

ab Ecclesise initio constitutes. Et cum antiquus iste Canon,
ab ipso nominatim laudatus, inter Apostolicos etiamnum
exstet, typos sive Canones illos, quos ipse memoravit, et e

quibus istum citavit, eosdem fuisse atque Apostolicos legitime

concludamus.
VII. Ad
reliqua, quae ex S. Basilii Canonibus, primo
scilicet et duodecimo, citavimus, testimonia respondit Dal-
laeus, neque Apostolorum, neque dementis, neque ullius om- [De Pseud.
mno 77 77 7 ... ...
sylloges ullam vel tenuissimam in us occurrere mentionem,
. lib. Hi.
p. 524.3
cap. 9,

Tantum, Canones nominantur, qui scilicet in Ecclesice

inquit,
illius usu erant.Apostolorum autem aut dementis nomen
istis S. Basilii Canonibus non insertum esse nihil nostra

refert, qui hos Canones nee Apostolis nee Clementi acceptos

ferimus. Nee opus est ut sylloges mentio ibi occurrat.
Nobis quod, ipso etiam fatente Dallaeo, Canones ibi
sufficit,

nominentur, qui in Ecclesise illius usu erant. Cam Canones

enim ab eo nominati, inter Apostolicos, eosque solos hodie
comperiantur cumque Sanctus Pater non singularem ali-
;

quem Canonem, sed Canones, qui in Ecclesise illius usu

erant, acervatim memoret sub isto generali nomine totam
;

illam Canonum Apostolicorum collectionem, in qua Canones

ab ipso nominati continentur, in Ecclesiae illius usu tune
temporis fuisse, clare satis indicat. Quod vero, quae isthic
decernit S. Basilius ex Ecclesiae suae instituto in Aposto
lorum Canonibus XLVI. (sic enim legendum, non XL.) et
 116 Testimonia S. Basilii, Sfc. LIB. I.

XVII. propemodnm eadem Hoc, inquit Dal-

prsecipiantur,
3

Igeus, non maffis probat Ecclesiam sua a Turrianico legislatore,

^
P. 524.] hoc est, a Canonum Apostolicorum conditore, accepisse,
quam hunc sua ab ilia esse furatum, quod nos, inquit, verum
esse defendimus ; et nos etiara, si, qui Canones ab Ecclesia
constitutes colligit, eos ab ilia furatus esse dicatur. Quod si
de Ecclesia, ut S. Basilii diebus militante, loquatur, Canonum
horum collector suos ex ea Canones furari (ut loqui amat
Dallseus) non potuit: neque enim ipsa eos constituit, sed
longe ante constitutes agnovit. Et prseterea S. Basilius
Canones ab Ecclesia sua receptos memorat quidem, sed eos
nequaquam recitat ac proinde Canonum horum collector
:

suos ex ejus scriptis accipere non potuit, ut in quibus nulli

sunt. Ex eo autem, quod Canones Apostolorum eadem
atque illi a S. Basilio nominati, non modo propemodum, sed
disertissime, prsecipiant, plusquam veri nobis simillimum
redditur, totam bane Canonum collectionem in Ecclesia tune
temporis vulgo cognitam et magni passim aestimatam fuisse.

Enimvero incredibile prorsus est, ut omnes a S. Basilio nomi

nati Canones exquisite adeo inter Apostolicos, eosque solos,

invenirentur, nisi ex iis

primo citati fuissent. His itaque
praetermissis ad alia, et majora forte, progrediamur.

3
["
Quod vero, quse isthic decernit L. et XVII. propemodum eadem prse-
Basilius ex Ecclesiae suse instituto in cipiuntur, hoc," etc. Dall. de Pseud.
Turrianicae farraginis Canonibus XL. lib. iii. cap. 9, p. 524.]
 CAPUT XL

Synopsis.

I. Synodi Nicsenee testimonium pro Canonibus Apost., ex

primo ipsius Canone de Eunuchis petitum, defenditur.
II. QUCB contra alia ejusdem Synodi testimonia excipiuntur,
paucis discutiuntur.
III. Synodi Antiochenae testimonia vindlcantur. Quare
Canones Apostolorum sub numeris, quibus distincti sunt,

antiquitus non laudati fuerunt.

IV. Palmaria contra testimonia a nobis adducta exceptio,
ex eo sumpta, quod omnes antiquiores a Synodis citati
Canones inter Apostolicos non inveniantur.
V. E
quatuor istiusmodi productis Canonibus contra duos ex-
cipitur, viz. Syn. Nic. XVIII. et Neocaesar. XV., ut hue
minime pertinentes.
VI. Reliquos duos, sive Nic. XIII. et Ancyr. XXI., Dallaei
causam non promovere ostenditur.
VII. A Canonibus Apost. injuste exigitur, ut omnes ab anti-
quis Synodis laudati Canones inter eos invenirentur.
VIII. Alice a Dallaeo contra testimonia e Synodis Nic. et

Antioch. allatce exceptlones diluuntur.

IX. Discutiuntur quce Observator in hac disputatione ob-
servanda prcescribit.
X. Quam temere sibi proposuit Observator, omnia pro Canoni

bus Apost. testimonia despectui habere, quamdiu Canones

a Synodis laudati ad alia qucecunque scripta vel etiam ad
priscam consuetudinem referantur.
XI. Non mirum est quod Canones Apost. a Synodo Antioch.
renovati fuerint.

I. POST sanctissimos Patres Athanasium et Basilium,

primam generalem CCCXVIII. Episcoporum Synodura,
Nicseae habitam, suum his Canonibus Apostolorum vulgo [Cap. iv.
PP
dictistestimonium perhibuisse ostendimus, et primo quidem 29-34.]

Patres Nicsenos in primo ipsorum condendo Canone, de

 118 Testimonia Synodi Nicance LIB. I.

Eunuchis a se factis sacerdotio arcendis, promovendis autem,

si
digni fuerint, qui ab aliis exsecti sunt, adCanones Apost.
XXL, XXII., XXIII., respectum habuisse probavimus.
e Pseud.
Quid e contra Dallseus? Fatetur quidem illud hinc haberi,
^
P. 504.
fuisse jam ante Niccence Synodi tempora aliquant in Ecclesia
regulam, ex qua hcec ita administrarentur. Et hoc qnidem
illud est, quod nos volumus. Regulam enim istam ab Apo-
stolis constitutam, vel a Clemente Romano literis mandatam,
vel ab eodem in Canonum Apostolorum syllogen relalam
fuisse,nos pariter cum eo negamus hinc, negamus ex ullo
veteri quatuor priorum seculorum scriptore, confici posse.
Sed grati accipimus, quod dare dignatus est, hanc scilicet de
Eunuchis regulam ante Synodi Niceenee tempora sancitam
fuisse et divulgatam, et ab eadem Synodo hie commemora-
tam. Hinc autem corisequitur Canonum Apostolicorum
collectionem eidein Synodo visam cognitamque fuisse, utpote
qua sola Canon ille sive regula ante istam Synodum edita,
continetur, idque accurate adeo, ut nihil prorsus in primo
isto Nicaeno de EunuchisCanone constituatur, quod in
supradictis Canonibus Apostolorum noil constitutum est.
Quinetiam, nisi hoc concedamus, regulam istam a Synodo
Nicaena notatam sine omni ratione intercidisse et perditam
esse affirmemus necesse est, cum nulla id asserendi causa
idonea appareat, quandoquidem earn inter Apostolicos ha-
beamus Canones, quibus alii complures, eeque ac Nicseni,
Patres testimonia sua pertribuerant. Verum ulterius adhuc
ibid. p. 505.
procedit doctissimus vir, dicitque vero sibi propius videri, ex
Origenici, qui adolescens se einasculaverat, facti occaswne
vetitum ab ecclesiasticis prapositis, ne quis tale quid pietatis

specie, vel illius viri exemplo, auderet, et si quis auderet, is a

sacris submoveretur, eamque deinceps regulam et apud Ecclesias
obtinuisse^ et a Niccenis Patribus hoc loco intelligi. Verum-
enimvero Origenes facinus istud tertio ineunte seculo per-
petravit ac propterea si id factum regulae isti condendee
:

occasionem dederit, condita quidem fuit statim post tertii

seculi initium :
quo circiter tempore nos Canones Aposto
lorum sancitos fuisse defendimus. Adeo ut, quantum ad
istam saltern regulam, quee quatuor e dictis Canonibus, viz.
XXL, XXII., XXIII., et XXIV. constituit, ipsum Dal-
laeum nobis optime consentientem habeamus. Quod si ista
CAP. XI. ac Antiochence vindicantur . 119

regula, ut Dallaeus ipse Synodi Nicaenae testimonio victus

fatetur, istis diebus condita fuerit, nihil est quod earidem

reliquis, quibuscum ista consociatur, regulis antiquitatem

invideamus.
II. Eadem fere clarissimus vir contra alia nonnulla e
Canonibus Nicaenis pro Apostolicis allata testimonia profert,
contra ea nimirura quae ex Canonibus Nicaenis II., V., et [Supra, cap.
xTrr i i -n iv.sect. 1,
-A.V. adduximus. iliniinvero non negat, quoniam negare PP. 30-34.]

nequicquam potuit, antiques quosdam Ecclesiae Canones a

Patribus Nicaenis ibidem laudatos esse, et similia in Apo
stolicis Canonibus decreta etiamnum inveniri. Canonem
autem in secundo Nicaeno nominatum non Apostolicae sed
ecclesiasticae tantum institutionis esse ex eo probat, quod
1
xav&v sxxXqffiaffrixbg ibidem vocetur. In quo, licet ratio for-
sitan ab eo allata id non probet, non gravate ei assentimur.
Canones autem in V. et XV. Nicaeno memoratos, nihil
aliud significare contendit, quam publicum Ecclesice illorum [Dan. de
Pseud, lib. Hi.
temporum mum apud omnes receptum. Unde autem novam
2
cap. s, p.

hanc et antehac inauditam rov xavovoc significationem hau-

serit, hariolari nequeo. Neque enim usus aliquis Canonis
unquam nomine ab Ecclesia decorari meruit, nisi publica
illius auctoritate prius receptus et stabilitus fuit. Haec
autem responsio ipsi minus placuisse videtur, ac proinde ad
solitum ejus diverticulum se convertit vir eruditus, asseritque
Canonum Apostolicorum collectorem suos ex Nicaenis fura-
tum esse. 3 Quod quidem non est probare, sed rb h
1

["
Eadem fere cseterorum ratio est, omnes receptus, Canon est, praeter
quse ex Nicsena Synodo colligit Tur- quam paulo post queruntur Patres in
rianus [pro Cann. App. lib. i. cap. 13, quibusdam partibus consuetudinem
pp. 42-47]. Ait Synodus multa facta hanc inveniri, ut de civitate ad civita-
esse adversus ecclesiasticam regulam. tern transferantur Episcopi, presby-
.... Regulam Ecclesise, prseter terique et diaconi." Dall. de Pseud.

quam ista fierent, Turrianus decernit lib. iii.

cap. 8, p. 509.]
3
Canonum esse suse collections LXXX., ["Ego rectius puto, ut planus

quo ista a Synodo commemorata ve- Turrianicorum Apostolorum

parens
tantur. . . .
Ego vero multo (ut mihi sua a Nicaenis sumpserit ..... Ut

quidem videtur) probabilius non nihil necesse sit ad XII. et XXXII.

signi-
a Patribus Apostolicam illam re
ficari ..... Apost. Canones confugere, qui,
gulam ex eo argumentor, quod hanc q U3e isthic praecipiunt, huic Nicaeno
Ecclesiae simpliciter vocant." Dall. decreto similia, ex Nicaena scilicet et
de Pseud, lib. iii.
cap. 8, p. 506.] Antiochena Synodis furati sunt."
2
Atque hie ipse publicus EC- Dall. de Pseud, lib. iii.
["
cap. 8, p. 510.]
clesiae illorum temporum usus, apud
 120 Testimonia Synodi Nic&nce LIB. I.

petere. Hoc enim est quod controvertitur :

atque ideo non
nudis assertionibus, sed armatis, si
quae habuit, argumentis
pugnare debuit. Ut ille enim Canones Apostolicos e Ni-
csenis, ipse sic Nicaenos
e contra ex Apostolicis sumptos
fuisse assero. Quis atitem nostris hujusmodi assertionibus
fidem debet? Nos sane majorem non exspectamus
fidem,
quam quse surnina, cujus causa a nobis suscepta capax est,
ratione persuadetur. Ac idcirco in testimoniis adduceridis
probare conati sumus, Synodum Nicaenam Apostolicos
liosceCanones usque adeo cognitos habuisse, ut nonnullos
eorum explicare, et sua universalis Synodi auctoritate con-
firmare videatur. Ubi et alia ex eadem Synodo testimonia
congessimus contra quse nee Dallseus nee Observator quid-
quam excepit.
[Supr cap. HI. Ad haec Synodum
* Antiochenani, An. Dom. CCCXLT.
iv. sect.2-10,
PP. 34-52.]
habitam, Canones Apostolicos non modo citasse, verumetiara
plerosque suos ex iis condidisse fuse ostendimus. Turrianus
cap. i4, pp. rionnulla ex ejusdem Synodi testimoniis adhibuit, ut pro-
baret hanc Canonum collectionem jam turn fuisse Ecclesiae

cognitam. Cui Dallseus respondit, ut supra, ex his tantum

legitime concludi posse, ea qua in Antiochenis Canonibus
Daii. lib. in. continentur, Jjam ante illam Synodum in usu ecclesiastico
cap.8,p.512. . .
rt. . ,.
juisse, a supenons memoriae sive synodis sive J^piscopis con-
stituta. Concedit itaque et nobiscum consentit Canones a
Synodo Antiochena memoratos ecclesiastica auctoritate prius
fuisse constitutes. Quid autem negat ? Negat hinc fieri,
ut ista Canonum Apostolicorum collectio 4
tune exstiterit.
[p. 5i2.] Quce, inquit, si vel Antiochenis vel aliis ejusdem seculi Patri-
bus cognita fuisset, causa did non potest, cur non interdtim
earn, ubi occasio incidebat, vel Apostolorum vel \certe \ Clementis

nomine, vel sub numeris, quibus ea distinguitur, diserte lauda-

verint. Respondeo ex ipsis doctissimi viri verbis, causam
dici non posse, cur Patres hanc collectionem isthoc modo
laudarent, licet iis Imo quidem propterea
notissima fuisset.
iis notissima erat, non fuit ut earn ita laudarent.
quod opus
Cum enim inter omnes tune temporis conveniret, hanc Ca
nonum collectionem
majoribus a suis traditam fuisse, et
Ecclesiam ante hominum memoriam per earn administratam,
4
Non fieri, ut ista Turrianica
["
tio tune exstiterit." Dall. de Pseud.
velut Apostolicorum Canonum collec- lib. iii.
cap. 8, p. 512.]
CAP. XI. ac Antiochence vindicantur . 121

atque omnes proinde Canones in earn collectos nemini in

cognitos esse quare earn sub Apostolorum aut dementis
;

nomine laudarent ? Quid etiam opus erat, ut collectio ista

sub numeris, quibus distinguitur, diserte unquam laudaretur ?
Incertum quidem est, utrum numeris suis adhuc distincta
fuerit, ut hie diceretur primus, alter secundus Canon, et sic

deinceps, an reliquorum ad instar ista -estate scriptorum,

quod nobis vero propius videtur, Canones eodem quidem
ordine, sed versiculis sive numeris suis nondum distinctos,
exbibuerit. Et si demus Canones eodem, quo hodie, modo
istis etiam diebus singulatim numeratos esse, non necesse

tamen fuit, ut, cum citati sunt, numerus etiam, quern in

Codice obtinebant, indicaretur. Ex ipso enim nominato
Canone satis constabat, ubi inveniretur. Quin in omnibus
etiam veteris Ecclesiae commentariis, nullum antiquioris
cujusvis scripti, nullum sacrosanctae ipsius Scripturae locum
sub versiculorum sive ruv csg/xoorwi/ numeris citatum legimus.
Ipsi etiam Canones Nicaeni ubi gentium a quovis antiquo
scriptore sub numeris, quibus distincti sunt, diserte laudan-
tur? Fateor equidem Codicem Canonum Ecclesiae universae, [vide supra,
860
ex quo, ut opinor, solo Dallaeus hanc objectionem fabricatus p?? /]

est, in Actis Concilii Chalcedonensis sub distinctis Canonum

quorundam numeris citatum esse. Verum ante istud Con

cilium nusquam ita citatus legitur, et raro, si
unquam,
postea. Veteres enim Ecclesiae Patres in iis saltern, quae
ediderunt, pietatis suae ac doctrinae monumentis, Canones
ecclesiasticos, suis cuj usque diebus obtinentes, scrupulose
adeo recitare nunquam soliti fuerunt, ut omnes in eorum
scriptis vel mediocriter versati probe norunt. Ac proinde,
ut suum ipsius argumentum in clarissimum virum retor-

queam, nulla causa dici potest, cur baec Canonum collectio

numeris, quibus distincta est, diserte unquam laudaretur, vel,
quod idem est, ut hoc, potius quam alia veterum commentaria,
precise adeo recitaretnr.
IV. Cum itaque vetustiores illi Canones a
Synodo An-
tiochena memorati inter Apostolicos, et nullibi praeterea,
comperiantur, hanc Canonum Apostolicorurn syllogen Syn
odo isti cognitam fuisse, jure merito concludamus. Hie
autem Dallaeus infirmitatis, qua prius argumentum laborat,
sibi conscius, alio confugit. Nonnullos enim, omnes nimi-
 122 Testimonia Synodi Niccena> LIB. I.

rum quos invenire potuit, Canones a Synodis sancitos aflfert,

quibus antiquiores quidem Canones citantur, qui tamen inter

Apostolicos nulli sunt. Enimvero in Synodi Nicsenae Ca-
[Daii. de none XIII. hsec habentur verba : De Us qui ad exitum
Pseud, lib. .

in. cap. 8, p.
veniunt, 6 TaXa/o; xai xavovixbg vo/uog, hex antiqua et canomca
servabitur, ita ut, si quis egreditur e corpore, ultimo et neces-
sario viatico minime privetur. 6 Item eadem Synodus Canone
[ibid. p. 5i4.] XVIII. dicit, nee Canonem nee consuetudinem esse, ut, quod
in quibusdam locis fiebat, presbyteris gratiam sacrce comma-
nionis diaconi porrigerent. 6 (Miror autem ut Canon hie
citetur, ubi expresse dicitur Canonem non esse.) Item An-
can Ancyr. cyrani Patres TOV VPOTSPOV antiquam, interprete Dionysio. OPOV,
XXI. [Ball. , - ... .
, T 7.7 -

P. 5i4.] dejimtwnem sive reguiam prohibmsse aiunt, ne mulieres, quce

fornicatcB foetus in utero perimerent, ante mice exitum commu-
nionem acciperent. 7 Et Neocsesariensis Synodus affirmat,
Septem esse debere in unaquaque Ecclesia diaconos, Kara rbv
P. si4.]
xav6va,juxta reguiam? Ex hisce veterum Synodorum Cano-
nibus certissimam sibi victoriam promittit Dallaeus. 9 Ex
Ils^/
s ruv nones antiqui hie vocatur {veterum hie
KK] KKvavixo; vofto; vocef\ aut vocari possint \_possit\ ? Si
vvv, U/TTS, it Ti; nullos alios \nullum aliuiri] reperire

possunt, annon convincuntur citari hie

Can. Nic. xiii. Pan. Can. torn. i. Canones \_Canonem~\ Apostolorum.
p. 74, A.] [Turr. pro Cann. App. lib. i. cap. 14,
^
[ HX^sv sis T*jv Kyict ffuvoov, OTI v
p. 48.] Mihi vero, ut semel ostendam
roffois xou vroXiffi <ro7$
<

i<7p>u<r i/>ois TJJV puerilis paralogism!, iu quo iste tanto-

UfflV, OTfl/3 OUTS pere se jactat, vanitatem, ipse mine
o XKVUV OUTS vi trvv/itiua, vicissim conveniendus quoque est et
Can. Nic. xviii. Pan. Can. torn. i.
interrogandus Turrianus. Synodi Ni-
p. 80, A.] caenseCanone XIII. hsec sunt verba ;

[llsg/
T&IV yUVKlXUV TMV \K X 0VIVOU- De his qui ad exitum veniunt, o TK-
truv, xtti a,vot,toovtruv TO, ytvvMft. .vx, xeti XKIOS xa.t XKVOVIXO; vopag, lex antiqua,
ffTfov^a^ouffuv fyQog iiX: rtcuilv o
ftiv vroortgog regularisque, sive, canonica servabitur,
ago; (^Xi^ Ify^ou \xuXvfftv. Can. Anc. ita ut si quis egreditur e corpore, ul

xxi. Pan. Can. torn. i.

p. 398, A.] timo et necessario viatico mininie pri-
8
[Atcixovei \-7fra, oQii^outriv iiva,i XOC.TK vatur. Hsec Nicseni Patres, Nunc te,
rov xavova,, XKV ^fdw fjt.tya.Xn y vroXi;. Turriane, appello, Die nobis," (etc. ut
WUfffaio-r! $1 a. /ro TVS fiifi>.ou TUV Ilgei%tav. in textu). Dall. de Pseud, lib. iii.
Can. Neocses. xv. Pan. Can. torn. i.
cap. 8, pp. 512, 513.
p. 414, D.]
"

Adhuc eadem Nicaena Synodus

9u Sed
[ urget nos more suo homo negat vel reguiam vet consuetudinem
acutissimus, Dicant nobis (inquit) qui tradidisse, ut, quod in quibusdam locis
hie .... Canones [Canonem] Apo fiebat, presbyterio gratiam sacrce com-
stolorum citari negant, cujus Synodi munionis diaconi porrigerent. Ergo,
antegressce, aut quorum Patrum Ca- inquam, etiam ante Nicaenam Synodum
CAP. XI. etc Antioclience vindicantur. 123

primo eriim sic disputat, Die nobis, sodes, quo loco antiqua Daii. [de

iliaregularisque lex in Apostolicis tuis Canonibus habeatur ?

HI. cap. 8],

Recita eum, quceso, ex tuo codice. Numerum ede, sub quo dis-
posita At non fades, nisi Apostolorum Codicem nobis ex
est.

alicujus Arabics angulis hoc tuo nostroque auctiorem et locu-

pletiorem promas. Ex omnibus etiam a se citatis Canonibus,
quibus antiquiores memorantur, necessario confitendum esse
concludit, Etiam ante Synodorum istarum tewpore exstitisse
1

aliquas in Ecclesia regulas, quarum nulla invenitur in us, quce

eorum temporum supersunt, monumentis mentio .... quceque
ex Codice Canonum Apostolicorum non citatce sunt, nee citari

potuerunt, in quo scilicet nullce sunt. Hoc est palmarium

argumentum, ad cujus expugnationem
illud et insuperabile
nos tanta verborum contumelia provocat Observator. Ve- observat. [in
. Annot. Bev.
rumemmvero, mquit, ne vuigari suo paratogismo, in quo tan- cap. m.] p.

toper e se jactat Beveregius, in poster um abutatur, Turriani

vestigia calcans, consulat quoeso quce uffert clarissimus

Dallceus, [de Pseud, lib. iii.] cap. 8, pp. 513, 514, ut

paralogismi illius vanitatem ostendat, ejus expendat inter-
rogationes, illisque apposite respondeat. Et ni argumenti sui
vitium deprehendit, eum talpa ccsciorem esse oportet. En im-
petuosas anticipati judicii vires! En quo immodica par-
tium studia viros perducunt miseros quantum doctissimo- !

rum etiam oculis efFundunt pulverem adeo ut ipsi non !

modo caecutiant, sed et alios omnes talpis cseciores esse putent,

nisi illud videant quod non est !

exstabat regula, obtinebat consuetude, nunc exstare anteriora istis Synodis

ne diaconi id facerent." Dall. de monumenta, in quibus hse regulse ap-
Pseud. lib. iii.
cap. 8, p. 514.] pareant. Ille concludit, eas ergo ex
1
[" Ergo necessario confitendum, suo Apostolicorum Canonum Codice
etiam ante utriusque Synodi [Ancyr. fuisse a Synodis citatos. Negamus
et Neocaes.] tempora, id est, ante A.D. eum bene ac legitime concludere cum ;

CCCXIV., exstitisse aliquas in Ecclesia ex iis,quse nuper diximus, appareat et

regulas, quarum nulla invenitur in iis, a Nicaenis, et ab Ancyranis, et a
quse eorum temporum supersunt, mo- Nseocaesariensibus Patribus leges, ac
numentis mentio. Atque ex his jam, regulas antiquas commemorari, quae,
ut opinor, omnes vident, quam frustra cum in nullo vetustiorum temporum
nos Turrianus suis objectionibus ur- monumento nunc cernantur, non tamen
geat. Jubet nos edere vel Concilia, a Patribus ex Codice Apostolicorum
vel Patres, quorum eae regulce fuerint, Canonum citatae sunt, vel citari potue-
quse vel a Nicaenis, vel ab Antiochenis runt, in quo scilicet nullae sunt."

Patribus memorantur, et antiquae in- Dall. de Pseud, lib. iii. cap. 8, p. 515.]
terdum appellantur. Confitemur, nulla
 124 Testimonia Synodi Nicancp LIB. I.

V. Nos sane consuluimus, quaecunque clarissimus Dallaeus

paginis citatis attulit omnes ejus etiam atque etiam ex- ;

pendimus interrogations et tamen argument! nostri vitium ;

usque adeo non deprehendimus, ut in eo magis magisque

confirmemur. Primo enim e quatuor istis a Dallseo citatis
Canonibus, duo necessario excipiendi sunt, ut hue minime
pertinentes. Nimirum Synodi Nicsense Canon XVIII. et
Neocaesariensis XV. Iste enim Nicaenus Canon diserte

dicit, Nee Canonem nee consuetudinem esse, ut diaconi

presbyteris gratiam sacrae communionis porrigerent ? Quis
vero, nisi Dallaeus forsitan ac Observator, hinc confici posse
existimet, Canonem tune temporis exstare, quo cautum est,
ne diaconi id facerent ? Patres Nicaeni dicunt Canonem non
esse ; hinccine sequitur Canonem esse ? Sed Canon non
erat, ut diaconi id facerent. Ergo, inquit vir doctus, Canon
erat,ne diaconi id facerent. Hoc autem ex eo legitime con-
cludi, sibi forsitan ac Observatori persuadeat Dallaeus, aliis

nunquam persuadebit, quamdiu logica in scholiis vel ratio in

hominum animis resideat. Etiamsi enim nullus adhuc
exstaret Canon illud diaconis permittens, minime tamen
sequitur aliquem exstitisse Canonem hoc illis prohibentem,
qui si exstitisset, a Patribus hoc in loco haud dubie citatus
esset; nee dixissent Canonem non esse, ut id fieret, sed Ca
nonem esse, ut id non fieret. Ex hac autem loquendi for
mula Patres Nicaeni clare satis demonstrant, nullum adhuc
de hac re editum fuisse ac propterea ipsi unum Canonem :

constituunt. praeterea Patres

Quod Neocaesarienses affir-
mant, septem esse debere diaconos in unaquaque Ecclesia
xara rbv xavova, id non de Ecclesiae sed S. Scriptures Canone
Act. cap. vi.
intelligendum est, de Canone vere Apostolico, ab ipsis nimi-
can. Truii. rum Domini nostri Apostolis constitute. Quemadmodum
1

can. tom.? Patres Trullani Canonem istum Neocsesariensem interpre-

tantur. 2 Et ipsi quoque Neocsesarienses Patres Canonem a
se nominatum ab Apostolica ista constitutione arcessunt,
hanc sanctionis suaa rationem reddentes, Usiffdeie^ ds aw rov
ruv Ugd^suv, Ejus autem rei fidem tibi facit liber
rci xavoiri ff<z<pus

vin o^iiXouffiv ttvou, x, T. X. Can. Trull.

taffiv YI $1 xot.ro,
"KuK&ifeigtietv
xvi. Pan. Can. torn. i.
p. 174, B.]
ovrwe iv TO?; ixri0t7<ri <fx alruv
CAP. XI. ac Antiochence vindicantur . 125

Actuum. Quocirca Canon ille a Patribus Neocsesariensibus

nominatus baudquaquam inter ecclesiasticos illos numeretur
Canones, qui ante istius Synodi tempora sola ecclesiastica
auctoritate constituti fuerant. Quos tamen solos Dallaeus
indicare voluit. Alioquin enim frustra nos evocaret osten-
dere. in quibus antiquis Ecclesise monumentis inveniatur.
Ac propterea causa nostra nibil ex eo detriment! patitur,
quod hie Canon inter Apostolicos non occurrat. Neque
ullum prorsus rationis prsetextum habuit Dallseus, quare
hunc inter eos recenseret Canones, qui ab antiquis quidem
Patribus laudantur, et tamen inter eos, quos Apostolicos
vocamus, non inveniuntur.
VI. Sed duo adhuc supersunt Canones quibus anti-
quiorum, ut Dallseus opinatur, Canonuin mentio inducitur,
qui tamen in Codice Canonum Ecclesiae primitives non
inveniuntur. Illi.sunt Niceenus XIII. et Ancyranus XXI.

quorum iste craXoc/ov xai xavovixbv voftov, hie veorsoov ogov

citat.

Sed observandum est, neutrum horum de antiquis Canonibus

diserte meminisse. Canon enim Nicsenus non rbv KuXaiov
xavova, sed tantum xavovixbv vopov memorat, hoc est, antiquum
morem ritumve ab Ecclesia admissum, quo nemo corpore
egressurus ultimo viatico Qui quidem 1/0/0.0$
privatus est.

sive ritus idcirco vaXaibs xai xavwixbg appellatur, quod anti-

quo isti Apostolico Canoni corisentaneus sit, quo cautum est, can. Apost.
LII. [conf.
ut, qui a peccatis convertitur, in Ecclesiam recipiatur. Ji.a supra, cap. i.

enim semper fuit Ecclesise Christianas caritas, ut crederet,

vel pro supposito saltern haberet, Christianum quemlibet rite

baptizatum sinceram anteactse vitse poenitentiam agere et ad

se redire, cum corpore egressurus est. Cui propterea viati

cum XOWOVIKUC concessum est. Et hunc quidem ritum diu Euseb. mst.
-^ Eccl. lib. vi.

Synodum m
. , . , . ,

ante hanc Ecclesia obtmuisse, ex eo patet, quod cap. 44, [pp.

Dionysius Alexandrinus anno circiter CCLX. presbyteris

suis in mandatis dederit, ut morituris, si peterent, venia, sive
communio indulgeretur. 3 lisdem etiam diebus inter clerum
Rom an urn, sede vacante, convenit, ut iis, quibus spes vivendi

f EvToXJJf ^t vvr Iftou ^iSoftiv/is, Tov; x,tv TOO tt,

i
a,t xihsvffa,; x.ee.1
wcttOKgiiv, 7To{!>/>iZ
>

utrxXXetTrof^ivovs TOV fitou, tl ^iaivro, KOU TM tf(>ifffivT7!

XXTO, TOU ffro^KTof tft-

ftaXiffrx it no.}
Kgon/yav txinuffuvrt; a-reilcti. Euseb. Hist. Eccl. lib. VI. cap.

rv%oitv, K<pUtr0ai,
iv iv tX-ri^is awaXXa r- 44, pp. 317, 318.]
TUVTCU
 126 Testimorda Synodi JVicasnce LIB. I.

secundum hominem nulla substiterit, si vera poenitentis

animi signa prodiderint, caute et sollicite subveniatur. Ut
constat ex ejusdem Roniani cleri ad D. Cyprianum Epistola,
[E P xxx.
.
quae inter Patris istius Epistolas est XXXI. 4 Hie autem
cleriRomani conventus nihil de isthac re certi constituere,
ncdum Canonem, quo alii constringerentur, edere potuit, lit
sede vacante celebratus. Sed licet nee Dionysii mandatum
presbyteris suis datura, neque hoc cleri Romani statutura,
Canon ecclesiasticus proprie dicatur, nihil tamen obstat, quin
ritus ab iis observatus xavovixbg v6/j,o$ nuncupetur. Canoneni
autera de hac re ante Nicaenum editum non legimus, excepto
forsitan Ancyrano sexto, qui antiquns a Synodo Nicsena dici
non potuit, ut paucis ante annis divulgatus. Quin ipsi
etiam Patres Nicseni clare satis indicant talem sibi Canonem
non innotuisse, eo quod non tfaXaibv xavoKa, sed tantum KaXaibv
xai xavovixbv VO/JMV citant. Ad eundem etiam modum Synodus
Ancyrana, Canone XXI. non priorem aliquem Canonem sed
vgoregov ogov laudat, determinationem scilicet, sive definitionem
judicialem, qua mulieribus quae fetus in utero perimunt, com-
munione usque ad vitae exitum interdictum fuit. Adeo ut
tarn Ancyrani, quam Nicaeni, Patres non craXa/oi/ sive vgoregov
xavova, sed illi
quidem Trooregov ogov,
hi craXa/oi/ xai xavovixbv

eo tantum nomine citasse videantur, quod nulli adhuc

v6/j,ov

ecclesiastic! de hisce rebus Canones exstarent,

qui si exsti-
tissent, causa dici non potest, quare non aliorum ad instar
Canonum disertis verbis laudarentur. Unde liquet, quam
inique cum Canonibus Apostolorum egerit Dallaeus, qui
eorum antiquitatem ex eo oppugnare conatus est, quod
plures ab antiquis Synodis antiquiores citentur Canones, qui
inter Apostolicos non occurrunt, licet ipse nullum anti-
4
Cujus temperament! moderamen
["
dilationis sustinere, causa teneatur ;

nos hie tenere quaerentes, diu et qui- eorum autem quorum vitse suge finem
dem mul ti, et quidem cum quibusdam urgens exitus dilationem non potest
Episcopis vicinis nobis et appropin- ferre, acta poenitentia et professa fre-

quantibus, et quos ex aliis provinciis quenter suorum detestatione factorum,

longe positis persecutionis istius ardor si lacrymis, si gemitibus, si flatibus do-

ejecerat, ante constitutionem Episcopi lentis ac vere poenitentis animi signa

nihilinnovandum putavimus, sed lap- cum spes
prodiderint, vivendi secun-
sorum curam mediocriter temperandam dum hominem nulla substiterit, ita

esse credidimus; ut interum dum Epi- demum caute et sollicite subveniri."

scopus dari a Deo nobis sustinetur, in Cypr. Ep. xxx. pp. 60, 61.]
suspense eorum, qui moras possunt
CAP. XI. ac Antiochence vindicantur. 127

quiorem, a quavis Synodo quarto ineunte seculo celebrata

diserte citatum, Canonem invenire potuit, qui inter
Aposto
licos non etiamnum exstat. Quod quidem nostram de iis
opinionem egregie confirmat. Cum enim magna, si non
maxima, ut ostendimus, pars eorum, ab antiquis Patribus

Synodisque citati fuerint, ipseque acerrimus eorum oppug-

nator nee unum quarto seculo laudatum diserte Canonem
quaerendo investigare potuit, qui inter eos etiamnum non
habetur, quis in posterum dubitabit, quin hi Canones isto
seculo, et antea cogiitti fuerint, et ubique fere obtinuerint?
VII. Verumenimvero pluma hand interest, si demus non-
nullos a quarti seculi Conciliis laudatos fuisse Canones, qui
in Apostolicorum Codice monstrari nequeunt. Quid enim
hinc sequitur? nee Apostolicos illis cognitos fuisse, licet ab
iis
saepius laudentur? Nequicquam. Sed sequitur, inquit
Dallaeus, nonnullos istis
temporibus exstitisse antiques Ca
nones, quorum nulla inter Apostolicos mentio occurrit, ac
proinde, quamvis alii ab istis Conciliis laudati Canones
nullibi, praeterquam inter Apostolicos, reperiantur, eos
tamen ex Apostolicorum Codice laudatos fuisse haud legi-
time ex eo concludi potest quoniam scilicet nonnulli ab
:

ipsis citati in isto Codice non inveniuntur. Haec sumrna est

disputationis ab erudito viro in hac causa institutes. Quse
tamen hue tantum redit, omnes antiques, ante Nicaenam
Synodum constitutes Canones, in Apostolicorum Codicem
non collectos fuisse. Quod et nos quoque faciles conce-
damus. Neque enim in earn unquam venimus seritentiam,

quod hie Codex omnes omnino contineat Canones, qui ab

Apostolicse et primitives Ecclesiae Patribus sanciti editique
fuerunt. Quemadmodum enim non modo post editum,
verum et inter edendum Codicem Canonum Ecclesiae uni-

complures Canones a localibus sive provincialibus

versae, alii

Synodis divulgati sunt sic et alii haud dubie nonnulli a

;

primitiva Ecclesia, aliquibus saltern in locis, constituti sunt

Canones, praeter eos, qui in hunc Codicem Canonum Ecclesiae
primitivae congesti sunt. Cum tamen si non omnes, multo
tamen maxima pars Canonum, qui a Nicaena aliisque tune
dierum celebratis Synodis laudati sunt, in hoc Codice Ca
nonum primitive, et nusquam praeterea, inve-
Ecclesiae

niantur, meritissimo quidem jure ex eo arguamus hunc

 128 Testimonia Synodi Niccence LIB. I.

Codicem seculo publicatum, vulgoque notum fuisse.

isto

Sapientissirni enim cujusque fides respuit, ut ipsi illi, qui

Apostolicorum Codicem constituunt, Canones, a Patribus

Synodisque istorum temporum toties citarentur, et tamen

Codex ipse ex iis conflatus illos lateret. Praesertim cum
ipsi etiam Canones ab iis
Joties citati in nulla alia Canonum
collectione, in nullo alio cujusvis antiqni scriptoris com-
mentario, in nullo alio Ecclesiae primitive monumento,

praeterquam in unico hoc Codice habeantur. Si omnes,

fateor, alibi invenirentur, non sine causa suspicari liceret, eos

ex alia ista, in qua reperti sunt, collectione Canonum vel

antique scripto laudatos fuisse, vel saltern laudari potuisse.

Cum autem in omnibus, quse nobis tradita sunt, secundi
tertiique post Christi nativitatem seculi opusculis, commenta-
riis, epistolis,dialogis, historiis, disputationibus, tractatibus,
orationibus, vel, ut semel dicam, scriptis, nulla prorsus eorum,
qui quarto currente seculo laudati sunt, Canonum vestigia
exstent, praeterquam in unico Apostolicorum Codice, ubi
omnes simul occurrunt, si hinc non legitirne concludatur,
dictum Codicem istis temporibus cognitum fuisse, nihil
omnino certi e quibuslibet veteris Ecclesise monurnentis
inferri potest, quod non totidem verbis in iisdem continetur.

Quod nee ipse, ut opinor, Dallaeus, si revivisceret, affirmare

voluit. Me
sane fugit, quo demum pacto hujus naturae causa
clarioribus argumentis demonstrari potest.
Daii. [de VIII. Sed instat vir doctus, urgetque eas, qnas nobis leges,

iii*cap. s,i regulas, definitiones, constitutiones Patrum vel Ecclesice me

ntor at Niccena, et Antiochena, et qua alia Synodus, ece
si

erant, quce turn in Ecclesice regimine obtinebant, vel tacito \ut

dixi] omnium consensu receptce, quotes cas prcesertim fuisse cre-

dibile est, quas edy, consuetudines, vacant, vel quce alicujus sive
Synodi, sive [etiam] Episcopi decreto prceceptce, ac sancitce, vel
in unaprovincia, vel inpluribus, vel etiam in omnibus observaban-
tur. Et hucusque quidem me assensorem
habet, regulas sive
Canones Nicsena aliisque Synodis memoratos, antiquiorum
a
Patrum vel Synodorum decreto sancitos, et vel in una vel in
pluribus, vel etiam in omnibus provinciis observatos esse.
Sed ad hue sub judice Iisest, utrum isti Canones in Codicem

Apostolicorum antea collecti, et ex eodem a Synodis istis

laudati fuerint. Hoc nos sum ma ratione affirmamus, quo-
CAP. XI. etc Antiochence vindicantur. 129

niam in isto Cod ice, eoque solo, non modo hisce sed et ab
antiquis temporibus inventi sunt. Dallseus autem in contra-
riam quod ea scripta,
abiit sententiam, sola suspiciorie ductus,
e quibus Canones citati sunt, modo interciderint. Quod [Daii. de
isti
Pseud, lib.
si. mquit, exstarent omnia veterum ante A iccsnam si/nodum.-c&v-s,
J pp. 517, 518.]
vel Conciliorum,vel Episcoporum decreta, ac constituta, facilius
nolis esset singularum istarum regular um origines auctoresque
demonstrare. Verumenimvero si alia exstarent Ecclesiae
primitive monumenta, in quibus hi Canones descripti essent,
eadem ratione ea quoque spuria et supposititia esse affirmet,

qua Codicem ilium, in quo eos descriptos habemus, veteri-

bus incognitos fuisse asserit. Atque ita, si omnia veterum
ante Nicsenam Synodum vel Conciliorum vel Episcoporum
decreta exstarent, baud tamen facilius esset demonstrare,
unde Nicsena aliaeque Synodi Canones a se memoratos cita-
verint. Impossibile enim est, ut in quovis scripto planius
pleniusque, quam in Codice Canonum Apostolicorum, exhi-
beantur. Sed facile, inquit, ut quivis videt, fieri potest, ut his [ibid.p.5is.j

idem, quod illis.quas ex Nicceno, Ancyrano, et Neoc&sa-

aliis,
riensi Conciliis attulimus, acciderit ; nimirum ut ea perierint
vel Synodorum vel Pair urn act a atque codices, ex quibus a
veteribus citabantur. Verum
supposito, quod probari nequit,
ecclesiasticos quosdam Canones a Nicaeno, Ancyrano, et
Neoc85sariensi Conciliis citatos esse, qui nee in Apostoli
corum, nee in alio quovis, Codice habentur, fieri tamen non
potest, ut ea etiam perierint vel Synodorum vel Patrum
acta atque codices, ex quibus illi alii citabantur: etiamnum
enim in Codice Canonum Ecclesiaa primitiv83 exstant. Qui
autem Canones a Patribus ex Codice Apostolico non citatos
esse ex eo probare nititur, quod fieri potest ut ea perierint

scripta, e quibus citabantur, is sane se praejudicio potius

quarn ratione ductum contra Apostolicos pugnare prodit.
Eadem enim ratione, si ita earn vocare liceat, etiam omnia
veterum scripta periisse probemus, quoniam fieri potest, ut
ea perierint, aliaque adulterina sub eorum nominibus poste-
ritati tradita fuerint. Ut ille autem in hunc modum dis-
putat, Fieri potest ut ea perierint scripta, e quibus Canones
a Patribus citati sunt, ergo ex Codice Apostolico non cita
bantur : ad eundem modum nobis sic disputare licet, Fieri

potest, ut Canones a Patribus e Codice Apostolico citarentur,

 130 Testimonia Synodi NicancB LIB. I.

ergo ex eo citati sunt. Haec enim nostra aeque ac illius

legitima est consequentia. Sed non opus est, ut nos ad tarn
miserum tantoque, quantus fuit Dallseus, viro indignum

prorsus efFugium recurramas. Enimvero non tantum fieri

potest, ut non perierint, sed fieri non potest, ut perierint

scripta ista, e quibus Canones ab antiquis Synodis citati sunt,

quandoquidem eos omnes in hac antiquissima Canonum

collectione scriptos habemus.
IX. E
praemissis videre est, quid de erudito nostro
Ob-
servatore sentiendum sit, qui novas ratiocinandi leges nobis
observat. [in prgescribens, ait, Tamen, ut ex his locis rite argumentari possit
Annot. Bev. . .
7 . .

cap. m.]p. vir doctus, duo mini necessana videntur. Alterum est, ut

quibus de agimus sanctiones in vetustis Conciliorum Canonibus

non reperiantur; nam si reperiuntur, quin ad vera ilia ac
genuina monumenta referendce potius quam ad notha et sint,

spuria, quales sunt Apostolici Canones, dubitabit nemo. Al

terum vero, ut in Apostolicis Canonibus habeantur, quotquot
veteribus memoratce sunt
[plurimis in locis] antique defini-
tiones seu regulce, vetustceque ac canonicce Ecclesice leges.
Alioquin, si
quondam memoratas sunt, quorum ne minimum
quidem in tota LXXXV. Can. Apost. sylloge cernere est
vestigium, eas ab antiquo usu ac prisca consuetudine arces-
samus et evocemus oportet. Tales autem sunt illi Canones,

illceque leges, sanctiones ac regulce, quarum meminerunt

Nicceni Patres Can. XVIII. et forte etiam XIII. ,
An-
cyrani Can. XXI., et Neoccesarienses Can. XIV., prout est
a DallcEo nostro observatum. Prinmm quod hie exigitur,
in testimoniis adducendis accurate admodum observavimus.
Queecunque enim adstruendse Canonum liorum antiquitati
testimonia attulimus, de istiusmodi sunt Canonibus, qui inter
vetustos Conciliorum Canones non reperiuntur si unum ;

fortasse vel alterurn excipias, qui, licet simile quid in aliig

reperiantur Canonibus, ad eos tamen, ut ostendimus, jure

referri nequeant. Et hinc est, ut id obiter hie notem, quod
Eccies.Hist. Theodoreti testimonio hie supersedimus, quoniam Canones
lib. v. cap. 23,
[p p .224,225.]
, ,,..,.. ,.
ab eo laudati in alns seque ac in Apostohcis mvenmntur.
, . . . .

Quod de iis, quos plurimos ut a veteribus citatos hie ad-

5
[Ka<
rxura, rov Euay^ioti -ret^a.
rov vo; yu.^ KUTOV o TLauZ.7vos

titffftov* fto- vroXXous KKvovxf KO.TO. TUU

CAP. XI. ac Antiochence vindicantur. 131

duximus, dici non potest. Caeterum, et si qui Canones a

Patribus laudati in Synodorum Canonibus aliquo modo
reperiantur, non tamen necesse est, ut ad eosdem perpetuo
referendi sint. Sub enim clausulis et circum-
istiusmodi
stantiis laudari possunt, quae non permittant, ut ad alios
quam ad Apostolicos referantur quae notha et spuria esse :

monumenta probare debuit eruditus Observator, non jubere.

Praesertim cum illud sit, quod hoc loco in controversiam
vocatur. Quod ad alterum deinde spectat ab Observatore
hie requisitum, nimirum ut, quotquot veteribus memoratce
sunt [plurimis in locis antiqud\ definitions sen regulce, vetus- cap. m. p

tceque ac canonicce Ecclesice leges in Apostolicis Canonibus

ha-
beantur; Primo observare licet, can turn prudentemque virum

antiquas quidem definitiones seu regulas vetustasque ac ca-

nonicas Ecclesiae leges memorare, sed non diserte Canones,
quod eo cautus egit, ut craXa/oi/ xal Kavovixbv VO/AOV a Patribus
Nicaenis, et ab Ancyranis memoratum, pro
rbv
vgorseov Sgov
istiusmodi haberet Canonibus, qui antiquitus quidem citati,
sed in Apostolicorum Codice non reperti sunt. Quo se sibi
conscium ostendit, tales non inveniri Canones, si lex ista
canonica et definitio eorum numero excludantur. Nos
autem hie non disputamus de Ecclesiae definitionibus aut
legibus in genere, sed de iis, quos antiqui Patres Canones
expresse nominarunt. Sub isto enim nomine Apostolici ab
initio obtinuerunt. Ac proinde, licet ipsi nonnunquam, sed
raro admodum, leges et definitiones appellentur, cum Patres
tamen ecclesiasticas leges inter eos non inventas coinme-
morant, ab istis Canonibus vocandis de iiidustria abstinuisse
videntur, ut ita eas ab illis Ecclesias legibus distinguerent,

quas ipsorum majores Canonum nomine nuncuparant.

Ullos autem antiques Canones a quarti seculi Conciliis
nominatim laudatos, praeter eos quos in Codice Apostolico
habemus, nee
diligentissimus ille Jo. Dallaeus invenire
potuit, nee post eum eruditus Observator, quippe qui eos
tantum repetit, quos Dallaeus ante notaverat memoratos esse
a Patribus ]Niceenis, Ancyranis, et Neocaesariensibus, a quibus

tun yu.(>
avf iauTou TU TtXivruvrt %tit>o- %ugerovictv a.vraynfiivovffi y ma 6an.
Tovi7v ItriT ot Z ou/Ti, KOI,} wavraj auyxa. kiiff- Theod. Hist. Eccl. lib. V. cap. 23, pp.
6ui TV; ITTCCO^IXS TOV; I TTiffKO^avs x.i kiv- 224, 225. j
ouft, KOU a.v oraX/v S %^ riuv \vrto xoiruv
 132 Testimonia Synodi Nuance LIB. I.

tamen ecclcsiasticos diserte Canones istis locis non citatos

esse ante ostendimus. Quod si

quee leges aut definitiones
ab antiquis Synodis memoratse sint, quarum ne minimum
quidem in tola Canonum Apostolicorum sylloge cernere est
vestigium, eas ab antique usu et prisca consuetudine arcessat,
evocetque, si velit, Observatorme quidem licet, cuj us
:
per
causam id minimeattingit. Neque enirn ipse, (nee quivis,
ut

opinor, alius,) unquam asserui omnes omnino Ecclesise pri-

mitivae leges ac definitiones in hoc uno Canonum Apostoli
corum Codice collectas esse. Quocirca Observator nostram
non perstringit opinionem, sed suse plus nimio indulget, cum
ab isto Codice exigat, ut in eo inveniantur quotquot ullibi

memoratae sunt definitiones aut canonicae Ecclesiae leges.

Nobis enim abunde sufficit, si qui a veteribus nominantur
Canones in eo contineantur. Quantum autem ex ipsius
verbis colligere est, hoc modo argumentari voluit eruditus
Observator, Si quaedam memoratae sunt leges, quae in Codice
Apostolico non habentur, eee ex antiquo usu et prisca con
suetudine, non ex isto Codice arcessendae sunt. Ergo et
omnes Canones a veteribus memorati, etiamsi in Codice
Apostolico habeantur, non tamen ex isto Codice, sed ex
antiquo usu et prisca consuetudine arcessantur oportet.
Quis autem hujus consequential debilitatem. vel falsitatem
potius, primo intuitu non deprehendit ? Si demusenim leges
idem valere atque Canones, e logica tamen didicimus a
particular! ad universale baud legitimam inferri consequen-
tiam, ac propterea ex eo, quod quidam Canones ab antiquis
Patribus meinorati ab antiquo usu arcessantur, (quod tamen
falsissimum est,) non sequitur omnes ad eundern necessario
referendos esse, praesertim cum ranlto maximam eorum
parteiii in vetusto boc Codice habeamus, cuj us antiquitatem
a nobis assertam strophae hujusmodi et sophismata nunquam
convellent.
X. Sed ut ut est, Observator sibi firmissime proposuit,
omnia pro Canonum Apostolicorum antiquitate allata testi-
nionia vilipendere, quamdiu Canones ab antiquis Synodis

Patribusque laudatos vel ad alia quaecunque scripta, vel ad

priscarn consuetudinem referre poterit E verbis enim
observat. Lin supra citatis hanc conclusionem infert. Erqo
y Bevereqiani
Annot. Bev.
argumenti vim penitus elcvabo, quoties vetustas
ca ni.]pp. illas
Pj leges,
CAP. XI. ac Antwclience vindicantur . 133

ex quibus pro Canonum suorum asquo majore antiquitate

arcjumentari solet, vel ad genuina, quce supersunt, veterum

monumenta, referam, vel ad antiquum usum et priscam

[aliquam] consuetudinem^ qua in Ecclesia obtinebat, ante-
quam ullus hac de re Canon ab aliqua Synodo conditus
esset. Hoc est, nunquam credet, nunquam sibi pcrsuasum

habebit, Canones Apostolicos ante An. Dom. CCCCLI.

sancitos fuisse, quicquid e contra a quopiam proferri potest.
Nulla enim nspiam citata est lex ecclesiaslica, quse non ad
aliqua veterummonumenta, vel saltern ad priscam aliquam
consuetudinem vel jure vel injuria referatur. Sed quonam,
obsecro, pacto cognoscet Observator, quinam antiquus usus,
queeve prisca consuetudo in Ecclesia obtinuerit, antequam
ullus hac de re Canon ab aliqua Synodo conditus esset ?
Illene omnes Synodos a primitiva Ecclesia celebratas, om-
nesque ab iis constitutes Canones sibi cognitos habet ? Si
habeat, in lucem emittat, quin universam
et nullns dubito,

Ecclesiam, totamque rempublicam literariara maximis bene-

ficii vinculis sibi obstrictam habeat. Sed vereor, ut hoc
unquam assequatur. Quod si nee cognoscat ille, nee
unquam, ut opinor, cogniturus quinam Canones a trium
sit,

priorum seculorum Synodis conditi fuerint, quo demurn

modo cognoscat, quinam antiqui mores ac priscae consue-
tudines ante eos in Ecclesia obtinuerint? Quid autem, si
omnes ab antiquis Synodis memoratos Canones, nee ad alia
quae supersunt genuina veterum monumenta, nee ad ariti-
quum usum, vel priscam aliquam consuetudinem jure referri
posse demonstretur ? Turn sane eos ad Codicem Canonum
Apostolicorum referat, ipso judice, necesse est alias enim :

non habebit quo referat. Verum omnes a Nicsena aliisque

Synodis citatos Canones in aliis genuinis veterum monu-
mentis non inveniri, usque adeo planuni certumque est, ut
nee ipse illud negare potuit, atque ideo ad antiques nescio
quos Ecclesise usus corifugere coactus est. Sub qua autem
rationis imagine illi, qui a Synodis nominatim laudantur,
Canones ad priscas tantum Ecclesise consuetudines ususque
referantur? Nihilne inter Canonem consuetudinem in
et
terest ? Sane eruditi viri multas vocis xavw significationes
ab Ecclesia usitatas observarunt, ut idem autem atque l&og
sive consuetudo valcrct, nemo ante Observatorem nostrum
 134 Testimonia Synodi Nic&nai LIB. I.

somniavit. Sed quandoquidem de Synodis agimus, Nicaena

universalium prima et omnium celeberrima causam deter
mine!. Heec autem, cum antiqua Ecclesiae primitivae decreta
memorat, ea xav6vct$ cauta perpetuo nominal; cum vero jura
et privilegia quarundam Ecclesiarum, non Patrum decretis,
sed prisca tanturn consuetudine introducta memorat, ea non
Can. VI. 11 -.
-TV- .L \ , *
[Pan. Can. xavovag sea ivri appellat. Uicens ra aeyata, svv xpareiru.
torn. i.
p. GO, - .. . .
., . ..
A.] Ex qmbus verbis nullum ibi disertum vel Apostolorum
vel Synodorum prseceptum sive Canonem citari, ipse
6
pe
lib.iii.
Pseud, etiam clarissimus Dallaeus rite argumentatur. Enimvero
cap. 8,
p- 508
antiqui Ecclesiae mores ususque, Canones ecclesiastic! a nulla
-

Synodo, a nullo Patre, a nullo unquam scriptore dicti sunt,

priusquam ecclesiastica sive
Episcoporum auctoritate sanciti
sunt. autem Patresque, quorum testimonia nos
Concilia
adhibuimus, non mores ritusve, non priscas Ecclesiae consue-
tudines aut usus, sed antiques ecclesiasticos Canones diserte
b S rV in ac nommat m laudant. Qui propterea ad antiquum usum et
i
An n ot Bev
<

\T\5\
PP<

P riscam aliquam consuetudinem, quce in Ecclesia obtinebat ante-

quam ullus hac de re Canon ab aliqua Synodo conditus esset,
nequaquam referri possunt. Quomodo enim Canones citari
poterant, antequam conditi essent? Si nulli adhuc Canones
de hisce rebus a Synodis constituti fuissent, qui fieri potuit,
ut Synodus Nicsena aliseque istis diebus habitae antiques
Canones laudarent? Ipsaene eos Canones tantum citando
faciebant ? Annon ipsa Canonum antiquorum citatio ne-
cessario evincat Canones de
rebus longe antea conditos istis

fuisse ? Cuinam, amabo, unquam prius vel etiam posterius

quam Observatori in mentem venit, Canones a Patribus
expresse citatos non esse Canones, sed tantum antiques
nescio quos usus et priscas Ecclesiae consuetudines ? Si

quidem aliud non habeat, (quod sane nunquam habebit,) quo

Canones a Synodis noininatim memoratos, et in aliis veterum
monumentis non repertos referat, praeterquam vel ad anti-
quos Ecclesiae usus, vel ad Canones Apostolicos, quin eos ad
hos ultimos nobiscum referre debeat, nemo dubitare potest.
Ut Canones enim ad antiques istos usus, qui nunquam
Canones fuere, referantur, usque adeo ab omni ratione

6
["
Nullo diserto vel Apostolorum cepto."
Dall. cle Pseud, lib. iii.
cap.
vel Synodorum 508. J
prsecedentium prse- 8, p.
CAP. XI. ac AntiochencK vindicantur. 135

alienum est, ut nihil magis absurdum, magis ridiculum

efferri vel excogitari possit.

XL Has doctorum virorum, contra veterum pro Canoni-

bus Apostolicis testimonia, exceptiones, fusius idcirco prose-
cuti sumus, quod aliarura, quascunque alibi protulerunt, vis
tola hisce fere fundata videatur. Cum autem e preedictis
constet, omnes a Synodis Nicsena ac Antiochena, quibus de
solis hie agimus, memoratos
Canones, nee ad antiquos
quosvis Ecclesise usus, nee ad alia qusecunque veterum

monumenta, referri posse, prseterqoam ad Codicem Cano-

num Apostolicorum, cumque illi omnes in isto Codice una
collect! habeantur, nihil dubii superesse potest, quin ex eo a
veteribus citati fuerint. Verumenimvero Synodum Antio-
chenam hos Apostolicos Canones non modo vidisse et lau-
dasse, sed et omnes propemodum suos ex iisdem explicatis

produxisse, eorumque ordinem per totam fere Canonum

suorum syllogen observasse, inter testimonia ex eadem
ferenda, manifestum, ut opinor, cuivis nimia sui opinione
non occeecato fecimus. Nee mirum cuipiam videatur, quod
Synodus Antiochena, Canones in
provincialis, qualis fuit

Ecclesia passim tune temporis notos atque observatos sua

demum auctoritate renovaret et uberius explicaret. Hoc
enim omnibus fere localibus, sive provincialibus, Synodis
solenne fuit, etiam post editum Codicem Canonum Ecclesiee
universee. Quotiescunque enim necessitas aut occasio id

postularet, Canones in isto etiam Codice collecti, a provin

cialibus istiusmodi Conciliis renovati, explicati, et de integro

ssepe constituti sunt. Quod neminem latere potest in actis

et Canonibus Conciliorum vel mediocriter exercitatum.
Quinetiam Synodi provinciales contra nonnunquam sta-

tuerimt atque in Canonibus Ecclesise universse prius sta-

tutum fuerat. Quod de Antiochena nequaquam dici potest,
utpote quae magnam Codicis Canonum Ecclesise primitivae

partem laudat, explanat, ad pristinum suum vigorem

et

restituit, sed nihil ei contrarium edidit, neque unum in eo

reperturn Canonem abrogavit. Quod quidem istum Codi

cem summse tune temporis in Ecclesia auctoritatis fuisse
luculente demonstrat.
 CAPUT XII.

Synopsis.

I. Synodi Gangrensis testimonium pro Canonibus Apost.

vindication asstritur.
II. Testimonium Synodi Constantinopolitanse a quatuor Ob-
servatoris exceptionibus defenditur.
III. Eusebii locum ab Observatore adductum niliil ad rem
e
facer probatur.
IV. Concilii Carthaginiensis testimonium vindicatur.
V. Alia e Synodis Ephesina et Chalcedonensi testimonia,
quibus adversarii nihil responderunt.
VI. Concilium Chalcedonense per rove, <xa\ai
xavovag, nee An-
tiochenos, nee Carthaginienses, sed Apostolicos solos in-
telligere potuit.

I. QUOD contra testimonia e Synodis Nicsena ac Antio-

chena, ad veram Canonum Apostolicorum adstruendam anti-

quitatem, adducta objecit Dallseus, idem et ad ea quse e

Synodo Gangrensi citantur, dictum voluit. Quapropter
nee nobis opus, ut plura hie adjiciamus ad vindicandum
Gangrense istud pro antiquis hisce Canonibus testimonium,
quam quae in praecedenti capite atque in ipso afferendo
testirnoriio dicta sunt. Dallseus autem hie ingenue confitetur,
fuisse jam ante Gangrensem Synodum suas Ecclesiae regulas,
suas Scripturas, Apostolicasque traditiones, idque apud
omnes in confesso esse. 1 Cum istee autem regulse sive Ca-
nones, quos fatetur ante istam Synodum in Ecclesia obti-

1
["Atque idem quoque dictum Scripturas, et Apostolicas traditiones.
velim ad ea, quae Turrianus [pro Can. Fuisse jam ante Gangrensem Syn-

Ap. cap. xiv. pp. 49, 50] plane ejusdem odum suas Ecclesiae regulas, suas Scrip-

generis ex Synodo Gangrensi laudat, rols turas, Apostolicasque traditiones aj>ud

lx,x.XnffixerriK.ous KK.vovas,fCclesiasticasre- omnes, in confesso est." Dall. de

ffulas [can. xxi.] commendante, Sanctas Pseud lib. iii. cap. 8, pp. 518, 519.]
CAP. XII. Testimonium Syn. Constantinopolitance, 8fc. 137

nuisse, et ab eadem laudatos esse, in Coclice Apostolico

eoque solo collect! habeantur, ista quidem Synodus jure

merito inter eas recenseatur, quge sua isti Codici testimonia
contribuerunt.
II. Post Patres Gangrenses, alios quam plurimos, in

Synodo An. Dom. CCCLXXXI. Constantinopoli congre

gates, gravissimos in hac causa testes advocavimus. Hi [ yide s u P ra
r
>

-
enim in Synodica ad Damasum aliosque occidentals Epi- PP- 56 59 -]

scopos Concilium Romse tune temporis celebrantes missa

affimiant, quod <rXa/og rz Qzff/J,b$ XcXgarfj/cs, %a/ ruv ayiuv |j [Cone. torn.

N/xa/ a [tfa-gpwv] Seoc, Antiqua obtmuit sanctio et Patrum E.]

Nicanorum regula, ut Episcopi scilicet cuj usque provinciae,

et si
ipsis placuerit, una cum iis finitimi, ordinationes

Episcoporurn celebrent. Ubi per antiquam sanctionem

Canonem Apostolicum XXXV.
intelligendum esse conten-
dimus. Hoc Dallceus non viderat, ideoque nihil contra illud
obiecit. Sed Observator partibus illius fungens, veritus ut [observat. m
, in i i
Annot Bev - -

una et altera tanto evertendo testimonio sumcerent, baud cap. in.] PP .

11, 12.

quam
pauciores quatuor exceptiones contra illud publicavit.
Quod quidem prudentissime ab eo factum est, ut quod
ponderi earum deest, quoad nuniero suppleretur.
fieri potuit,

Sed quales quales, et quotquot sunt, eas omnes suo ipsius

ordine percurremus, ut omnibus pateat in quantas redigantur
angustias, qui contra veritatem pugnare ausi sunt. Has
itaque exceptiones vir eruditus his verbis introducit, Per [ibid. p. n.]

antiquam \iUam\, inquit, sanctionem designari opinatur Beve-

regius Can. Apost. XIV. XV., quod nulla Synodo Niccena^ si
ilium audimus, antiquior lex exstitit, quce hoc constitute, prceter
Canones illos Apostolicos. At quam vana sit ac frivola
eruditi viri ratiocinatio, pluribus demonstratum imns. Sed
post jactatas hasce minas, nos hisce lusoriis tan turn armis
aggreditur. Primo, inquit, designati Canones nihil plane [ibid.]

dicunt de Episcoporurn ordinationibus, de quibus expresse

agitur in testimonio allato, ut cuivis legenti patet. Recte sane,

Canones Apostolorum XIV. et XV. ab eo quidem, non a
nobis designati, niliil
plane de Episcoporum ordinationibus
dicunt. Atqui tarn oculatus et acutus Observator non [Prsef. ad

potuit non videre vel observare numeros illos XIV. et XV. can.Ap.wct.
,. ., , viii.p.3, Pan. i .

in Annotatiombus nostns typographorum incuna pro can. tom. u.

XXXIV. et XXXV. impressos esse qui quidem Canones* :
 138 Testimonium Syn. Constantinopolitance LIB. I.

Apostolici, ille quidem sive XXXIV. de Episcoporum

auctoritate exercenda, hie, sive XXXV. de ordinationibus,
expresse loquuntur. Quod et ipsum Observatorem fugere
non Qui propterea magno conatu magnas nugas
potuit.
agit, cum temerarium hoc ex falsis prsemissis consectarium
in
v
clausis ultro oculis eripuit, dicens Unde liquet, ut id obiter
:

m.
notem, ad fictitios illos Canones minime confugiendum esse,
cap. p.

quoties apud veteres fit mentio alicujus sanctionis antiques,

quce in genuinis, quos habemus, Conciliorum Canonibus hodie
non exstat : plures siquidcm ejusmodi sanctiones usu et consue-
tudine obtinuere, quce tamen literis statim traditce non fuere.
Unde, quaeso, hoc liquet? Ex eo quod typographi homines
sint, et aliorum ad instar erroribus obnoxii ? an quod aenei
literarum typi, nimis festinanti chalcographorum manu,
sedibus suis aliquando non reponantur vel iisdem nonnun- ;

quam excidant? Hoc sane unicum est illud praevalidum

argumentum, unde id liquere dicatur. Observator enim nee
mihi nee cuivis unquam persuadebit, se, qui tot Observationes
in Ignatianas Vindicias, et in nostras Annotationes edidit,
interim non observasse, Canones Apostolicos XXXIV. et
XXXV. hoc in loco intelligendos esse. Praesertim cum
ipse se illud observasse clare satis eo indicarit, quod alias

praeter istam contra hoc testimonium exceptiones excogi-

tavit. Quid aliis enim opus esset, si Canones desigriati nihil
de re proposita loquerentur? Hoc sane unum refellendo
isti testimonio satis esset. Verum eruditus Observator,
quamvis probe tamen novit Canones a nobis
dissiinulavit,
[ibid. cap. designates ad rem esse: ac propterea addit, Secundo, si tune
12 .
temporis exstitissent prcedicti Canones, et eos respexissent ad
Synodi Constantinopolitance Patres, plusquam verisimile est,
eos hanc Canonum collectionem memoraturos esse, ceque. ac
Niccenorum Patrum regulam, vel Canones ipsos suis
saltern
numeris indicaturos. Jam non admiror, si Observator noster

typographorum errata non observavit, cum nee sua, nee

quae sub oculis manibusque habuit, observare possit. Primo
enim non observat Canonum Nicaenorum collectionem a
Patribus Constantinopolitanis hoc in loco non memoratam
esse, sed tantum unam ab iis definitam regulam. Si hoc
enirn observasset, hand veri, nedurn plusquam veri, simile

ipsi videretur eos Canonum Apostolicorum collectionem

CAP. XII. ab Exceptionibus vindicatur. 139

memoraturos ad earn respexissent, aeque ac Nicae-

fuisse, si
norum regulam. Quorsum enim, aut cur Canones Apo-
stolicos alio atque Nicaenos modo memorarent ? Ad Ca-
nonum Nicaenorum collectionem eos respexisse, nee ipse
(ut opinor) Observator negabit, et tamen non totam, ut
videre est, collectionem istam, sed unum tantummodo Ca-
nonem ex ea citarunt. Ac proinde veri prorsus dissimile
est, Canonum Apostolicorum collectionem memorarint,
ut
licetad earn respexissent. Sufficit quod ex ea etiam unum
vel alteruna Canonem laudarint. Praeterea, Observator hie
non observavit, Canonem Nicaenum hoc in loco numeris
suis non indicatum esse, sed tantum Patrum Niceenorum
Canonem in genere. Si hoc enim observasset, veri quidem
non simile, sed dissimile prorsus ei visum fuisset, ut Canones
Apostolici potius quam Nicaeni suis numeris indicarentur.
Dcnique, Observator noster sui et operis a se suscepti oblitus,
non observavit etiam Patres Constantinopolitanos verbis
supradictis antiquam de hac re legem regulae Nicaenae prae-
posuisse. Si hoc enim observasset, antiquam istam legem,

adeoque totam istam Canonurn collectionem, cujus pars est,

ante Synodum Nicaeriam divulgatam fuisse ingenue confessus
esset. Verum, licet haec inter scribendum forsitan ipsi pla-
cuerint, veritus tamen ut scriptaaliis satisfacerent, subjungit,
Tertio, fieri potest utdaabus locutionibus seu phrasibus unam [Observat. in

et eandem rem significaverint Patres, m. P

nempe regulam Niccenam, cap. .

quce eorum respectu antiqua erat, utpote ante annos LVII.

promulgata. Cautissime dixit, Fieri potest, neque enim
prorsus impossible est, ut una eademque res duabus loquendi
formulis significetur. Sed nisi me omnia fallant, fieri etiam
potest, ut duae locutiones sive phrases duas res significent.
Nos autem tantis nondum urgemur angustiis, ut quaeramus
quid fieri possit, sed quid revera factum
sit. Patres autem
antiquam legem Nicaenamet regulam apertissime distin-
guunt, prirno asserentes antiquam de hac re legem obtinuisse,
raXa/og TS, u$ /GTS, dsff^bg xsKgdrq-/.!, et postea Patrum Nicae- [Con. C.P.
T
-i
i . Cone. torn. ii.
norum regulam seorsrm i

subjiciunt.dicentes.xa/ ruv ayiuv sv co\. 953, ;E

- r\
Qua
^ T f 11
loquendi formula le^em istam ab
etTheodor.
His t-Ecci.
! ii-. o?o$.

hac regula clanssime discernunt.

i.
Quinetiam particula rsP-
lib. v. cap.
206 -]
9,

post -^aXa/ogdistinctionem istam hand obscure indicare videtur.

,
xa/ ruv ayiuv Iv N/xa/a oo$,
crars^wi/
 140 Testimonium Syn. Constantinopolitance LIB. I.

hoc est, Et antiqua lex obtimdt, et Patrum Niccenorum

regula. Ad hsec, legem illam antiquam vocant, atque ita a

regula Nicsena perspicue distiriguunt, qnippe quae eodem
seculo antiqua dici non potuit. Neque unquam legimus
Canones Nicsenos antiques dictos, nedum eodem seculo, quo
constituti sunt. Ut res autem extra dubium ponatur, ipsi
Patres C.P., postquam dixissent antiquam istam legem obti-
nuisse, atque etiam Patrum Nicsenorum regulam, hsec
[Con. C.P. proxime Olc, axoXovQus rag ds Xo/crag sxx\?)ffia$ xa?

...
Cone. torn. ii. L subjiciurit :

col. 963, E; ^LL7v oiKovo^s/ ffdat yivuxfxsTS, Kai TUV ewKfyiiu/ordrtov exxXriffiuv dva-
et Theodor.
J
st E CL
^
H D v ca
fafo
X.fa 1 ro is%t?$ Quibus consequenter , sive, ut doctissimus
9, P. 206.] v i r Henricus Valesius vertit, Ex quaru m legum prescript o
turn reliquas apud nos Ecclfisias admini&trari scitote. turn nobi-
lissimarum Ecclcsiarum Epucopos esse renuntiatos. Ubi non
modo particula eodem, quo snpra, sensu
<ri

utuntur, verum-
etiam asserunt se in Ecclesiae administratione ambas istas
leges ante memoratas secutos esse dicunt enira oJ$ axo\ovQug, :

ubi relativum plurale cJg, nee ad Qstpov singulariter, nee ad

ogov,
sed ad utrumque referatur necesse est. Quod si Patres
idem per rbv KaXaibv faffpbv, atque per ogoi/, voluissent, non
dixissent o/g, sed w axo\ovQu$. Plurale enim relativum, ut
omnes norunt, duo minimum antecedentia a se invicem dis-
tincta requirit. Si bsec vir eruditus observasset, non dixisset
Fieri potest, sed Fieri non potest, ut Patres duabus istis
locutionibus seu pbrasibus unam et eandeni rem significarint.
Haec autem adeo plana sunt cuivis obvia, ut pudeat et

pigeatque ea ulterius prosequi. Videamus itaque qualem

[Observat. in ultimo loco exceptionem adinvenit. Quarto, inquit, si antL
Annot. Bev.
cap. in. p.
quam illam sanctionem a Niccenorum Patrum regula diversam
esse contendit vir doctus, respondeo, sanctionem illam antiquam
usu ac consuetudine tacite, ut alia plura, introductam esse, et
continua praxi roboratam, donee tandem a Concilia Nicceno

primo in Canonem redacta, et scripto mandata fait. Hie

autem a memet vix impetrare possum, quin credam Obser-
vatorern aliud intus in animo fixum habuisse, et aliud ex-

pressisse verbis. Nemo enim mihi persuadebit tarn eruditum

virum credidisse, illud quod usu tantum et consuetudine in-
troducitur, et nulla lege sancitur, sanctionem unquam dictum
fuisse vel dici posse. Plurima quidem vitia usu ac consue
tudine tacite introducta sunt, et continua hominum praxi
CAP. XII. ctb Exceptionibus vindicatur. 141

corroborata, longissime tamen abest, ut sancta propterea

dicantur, nedum ipsse sanctiones.
Quinetiam si demus,
quod prorsus incredibile est, nonnulla in Ecclesiam primi-
tivam, usu solo ac consuetudine, sine omni vel Apostolica
traditione vel ecclesiastica institutione, introducta esse ;

demus etiam, quod absurdum est, hujnsmodi consuetudines,

licet nulla uriquam auctoritate sancitas, sanctiones nihilo-

minus dictas fuisse : et si hsec, inquam, demus, veruntamen

viri eruditi causa nihil exinde promovetur. Isthoc enim
modo primo introduci, et tamen a primitiva aliqua, longe
ante Nicaenam, Synodo sanciri potuit liaec
antiqua sanctio,
et in Canonem reduci. Quod enim Observator postea addit,
antiquam istam sanctionem miro isthoc modo iritroductam
a Concilio Nicceno primo in Canonem redactam et scripto
mandatam
.

esse, a rei veritate quain longissime distat. Enim-

... .
[observat. in
Annot. Bev.
cap. hi. p.

vero antiqua ista sanctione a Patribus Constantinopolitanis

laudata statutum fuit, ut provinciales Episcopi uria cum
finitimis, modo ipsis visum fuerit et utile judicaverint, in suis

ipsorum provinciis Episcoporum ordinationes faciant. Hoc

autem a Synodo Nicaena nusquam in Canonem redactum,
nee scripto mandatum fuit utpote quae nihil prorsus de
;

finitimis Episcopis ad Episcoporum ordinationes sub ulla

cautione admittendis statuit. Statuit solummodo, ut omnes

prov incise cuj usque Episcopi, vel saltern tres, reliquis assen-
surn suum scripto praebentibus, Episcopum constituant, a
Metropolitano confirmandum : nulla prorsus de finitimis
Episcopis inducta mentione. Cum Patres itaque Constanti-
nopolitani antiquam istam sanctionem etNicaenam regulain
eo tan turn nomine citarint, ut probatum irent, Nectarii Con-
stantinopolitani et Flaviani Antiocheni Episcopi ordinationes
canonice, sive ex Canonum pr aescripto, celebratas fuisse, licet
a finitimis, aeque ac ab istarum provinciarum, Episcopis
celebratae essent ; Canon autem NicaBnus de comprovinciali-
bus duntaxat Episcopis loquatur, antiqua vero sanctio de
finitimis, (aliter enim frustra laudata esset;) hinc patet, non
modo antiquam sanctionem bic laudatam a Nicaena regula
diversam esse, sed et candem a Synodo Nicaana in Ca
nonem nequaquam redactam fuisse, nee scripto mandatam.
Quapropter non potuit talis esse sanctio,
qualem Observator
somniavit, quaa scilicet usu introducta et praxi roborata
 142 Testimonium Syn. Constantinopolitance LIB. I.

est, donee tandem a Concilio Nicseno in Canonem redacta

fuit.

III. Quomodocunque autem se res habeat, ita tamen esse,

ut ipse opinatur eruditus Observator, facile demonstrari

posse affirmat. Ex eo scilicet, quod Eusebius de Narcisso

Hist.Ecci.
Episcopo Hierosolymitano verba faciens tradat, alium ejus
10, [p. 268.] loco Episcopum a vicinis Episcopis constitutum esse, quo-
niam ille Ecclesiam sibi commissam aliquamdiu reliquerat. 2
Cum ipse autem reverteretur, Alexander ei adjutor datus
est, ob admodum provectam Narcissi aetatem, annos quippe
natus erat sexdecim supra centum. Si rogamus autem,

quomodo adjutor datus

ei sit Alexander, et ad episcopatum
promotus Hierosolymitanum, respondcbit, ut Observatori vi-
ibid. cap.
detur, Eusebius,
l
Hoc factum esse consentientibus vicinarum
[observat. in Ecclesiarum Episcopis ; nulla prorsus mentions facta legis aut
cap. iii. pp. sanctionis scripts, quce hoc prceciperet : non obliturus certe,

inquit vir doctus, si aliquam tune temporis exstitisse scivisset.

Nempejuxta consuetudinem [jam] receptam egerunt Palcestini

Episcopi, non autem secundum aliquem scriptum Canonem. Hcec
autem contigerunt annos circiter CXX. ante Concilium Ni-
ccenum, a quo primo ista consuetudo scripto, ut opinor, mandata
est. Hoc est luculentum
argumentum, ex quo eruditus illud
Observator antiquam sanctionem a Patribus Constantino-
politanis memoratam nihil aliud esse, quam antiquam quan-
dam consuetudinem a Concilio Nicseno primo sancitam, sibi
demonstrasse videtur. Si quis autem hanc historiam, ut ab
Eusebio traditam, paulo attentius legit, nihil in ea inveniet,
quod rei, quam ex ea demonstrare suscepit Observator,
ullam prorsus lucem, nedum demonstrationem afferre vi-
rHist. Ecci. deatur. Primo enim Eusebius ubi Alexandrum Narcisso
11.
adjutorem datum fuisse tradit, nihil omnino de illius in

Episcopatum Hierosolymitanum ordinatione loquitur, sed

eum in Cappadocia ante ordinatum fuisse Episcopum af
firmat cui propterea non licebat ut denuo ordinaretur.
: Id
autem, quod Eusebius a consentientibus vicinarum Eccle
siarum Episcopis factum fuisse tradit, longe aliud fuit atque

2
[Toy as.
J^x^Kiffffou avoix,t%et}/}?]}coTo; ,
wooiffruo tv, !<p
\Tioov jtiTicKnv IvrHrxoTrau
xx} [/.woctfAu; uv yivuffno- Euseb. Hist. Ecd. lib. \i.
ovn>i
<rvy%civoi ^ii^aTOvtotv.
(tivov, So^av To7f r&v oftogav IxxXntriuv cap. 10, p. 268.]
CAP. XII. ab Exceptionibus vindicatur. 143

ordinatio episcopalis. Dicit enim revelationem quandam

Ecclesiae Hierosolymitanae visam fuisse, et vocem auditam,

quae ipsis significabat, ut extra portas civitatis egressi, de-

stinatum sibi a Deo Episcopum susciperent. Et protinus
addit, Tovro ds
tfgd^avrsg {ttrd xoivqg ruv gT/rfxovrwv,
o/ rac, vr^/^
disfoov sxxXqff!(/,$, t
yv<jj{j,r g, sKdva y/.zg aurbv Kaga/y/zvsiv jSiufyvraij

Quod cum illi consentientibus Us, qui circumcirca Ecclesias

adwinistrabant, Episcopis fecissent, manere deinceps eum apud

se coeyerunt? Obsecro tuam fidem, quicunque demum sis,
qui has Observationes edidisti, quibus oculis, quibus etiam
specillis usus es, cum hunc legebas locum, ut in eo videre
potueris finitimos Episcopos una cum provincialibus Epi
scopum ordinantes ? Populus Hierosolymitaims egressi
sunt, utEpiscopum a Deo missum susciperent, et susceptum
secum manere coegerunt. Quid hsec ad Episcopi ordina-
tionem ? Hsec facta sunt consentientibus aliarum quae cir
cumcirca erant Ecclesiarum Episcopis ergone finitimi una ;

cum istius provinciaa Episcopis Episcopi ordinationem per-

agebant ? Vix credo. Nee credet ipse Observator, si locum
ex integro vel raptim relegerit. Sed in praecedenti capite
Eusebius refert visum esse finitimarum Ecclesiarum Epi
scopis alium Narcissi loco Episcopum ordinare. Fateor
quidem. Sed nihil hie etiam de finitirnis Episcopis a provin
cialibus ad istam ordinationem evocatis. Neque enim alii

sane hoc in loco intelligantur finitimi, quam qui Hiero-

solymis vicini erant Episcopi, atque ita in eadem provincia
constituti. Alii enim hie nulli memorantur istius provinciae

Episcopi, quam qui sub 6/^o^w^ finitimorum, nomine com-

preheriduntur. Et si contenderit adhuc vir doctus ex hoc
loco patere, (quod minime patet) finitirnos tune temporis
Episcopos in alia provincia constitutes, ab istius provinciae

3
[KJ -/;
[t /iKiff oiourt o vro; Xfircuo- ivtxtv ftwoivpivov, <p/X5^vsrTra
ol

Xivetgov yr^Ks, TOV ligrifAivov o l xaSi

^loc,
y-7v AXt%- rfii vToXa.fiovris a$t*.<poi,
ol>ci<r

avS^av, l-rifKo-rav irigcif v-rd^ovTtx. fagot- O.VTM vraXtvoffnTv ivriTgtvouffi, Kind IrigoLv
X;K$, oixMOftia:. &-ov I-TTI rqv aipu. rea Na^- a,<fox,a.Xv^/iv xtzt auro7; vuxrug 0$4u*v t
xttrffM
Z.uroug yiKV IxctXn, Ktx.ro. Kwoxoi- f&iot,v
ri (fiiuvqv ffK^iffrdrnv ro7? [Aa.Xiffra.
Iw^iv vvxrug V.VTU ^i oclfta>ros q>Kvt7<rav-
UUTUV ff-rou^xiais ^^a-e/.trav iSfaou ya.^
rxvTri $ olv uffTi(>
xa.ro. <ri

faowgowiov Ix -r^oiXfovra; t%u wuXuv, TOV Ix tou <rpo-

; >

,%&>TO,
rv wogiiav iwi TO. rovro $1, x. T. X. Euseb. Hist. Eccl.
iu%rif x} ruv roftav if<rogif
lib. vi. cap. H, p. 268.]
 144 Testimoniuin Synodi Carthaginiensis LIB. I.

Episcopis ad illam ordinationem admissos fuisse, nostram

potius quam suam ex eo opinionem confirmabit. Hinc

enira conficeretur istum Canonem Apostolicum tune dierum

obtinuisse, quo sancitum est, ut Episcopus extra suos ter-

niinos ordinatiories non faciat, nisi ex consensu eorum, qui
civitates istas aut pagos tenent atque ita permissum, ut,
;

consentientibus cujusvis provinciae Episcopis, finitimi una

cum ipsis ordines episcopales conferant. Quod itaque ad
priorem Eusebii locum a nobis recitatum dicit Observator,
[observat. in Nullam Hi Jfact am esse mentionem leqis
J aut sanctionis scripts,
I
Annot. Bev.
m.
q uce id prceciperet, quam Eusebius non obliturus
cap. p.
esset, si ali-

quam tune temporis exstitisse scivisset. Si hsec verba ad

istum Ensebii locum, cui annectuntur, respectum habeant,
temere prorsus et frustra proferuntur; etiamsi enirn Euse-
bius optime scivisset talem tune temporis exstitisse sanc-
tionem, nullam omnino istlioc loco earn commemorandi
occasionem habuit; quippe quo nihil dixit, quod ad istam
sanctionem referri potuit. Quod si haec Observatoris verba
ad alterum Eusebii locum respiciunt, ubi finitimarum Eccle-
siarum Episcopi Episcopum ordinasse dicuntur quid, quaeso, ;

opus erat, ut qua id factuni est,

ecclesiasticse istius sanctionis,
meminerit? Ille historicum, ac proinde non dejure, sed de

facto, agit. Adeo ut, licet ipsas res in Canonibus Apostolicis

sancitas ut ab aliis observatas retulisset, ipseque istos Ca-
nones eodem temporis articulo sub oculis habuisset, non
tamen necesse erat, ut eorum mentionem faceret, sed potius
necesse erat, ut non faceret, ne bistoriographi limites transi-
liret. Sed quid attinet multa de re adeo perspicua accu-
mulare? Eusebius per totam lianc historiam nihil habuit,
quod Canonem istum Apostolicum laudandi materiam ei
praebere potuit ac propterea nee historicum nee prudentem
;

scriptorem egisset, si fines suos transcendisset, ut ecclesiasticse

istiusmodi sanctionis ad rem suam minime pertinentis men
tionem induceret. Unde videre est, quam difficilis et molesta
sitprovincia, cujus patrocinium suscepit eruditus Observator,
qui illud pro argumento demonstrativo venditare coactus est,
quod nee minimam rationis speciem prse se fert. Cum
autem pro concesso, ni fallor, habeamus, eum omnes, quas
summis ingenii viribus contra Patrum Constantinopolita-
norum pro Canonibus Apostolicis testiinonium excogitare
CAP. XII. ab Exceptionibus vmdicatur. 145

vel fabricari potuit, exceptiones edidisse, cumque iiihil quod

objecit suinmam istius testimonii auctoritatem vel diminuere

vel attingere deprehendatur, firma stabilisque manet sen-
tentia, quae Canones Apostolicos omnibus illis, qui Constan-
tinopoli tune temporis conveniebant, Episcopis cognitos et
laudatos fuisse statuit.
IV. Proximum e Concilio Carthagfiniensi a nobis petitum [supr.cap.v.
_ _. sect. 3, p. 59.]

pro Canonum Apostolicorum antiquitate argumentum nee

Dallaeus oppugnavit, nee Observator, nisi quod ille formam

antiquam una cum aliis nonnullis istiusmodi phrasibus e

Synodis
J Africanis a Turriano allatis, nihil aliud sip*nilicare [Pro Apost.
.. _ . , Can. lib. i.
scnbat, quam quod in usu apud istam .bcclesiam erat, vel a cap.4, PP .

vetustis Synodis constitutum, vel a majoribus nuda et sim-

4
plici traditione acceptum. Et nos quideni in eo assensores
habet, quod forma antiqua a Coneilio isto rnemorata talem
significet istis diebus in Ecclesia Africana obtinuisse usum,
a vetustis Synodis constitutum, atque ita in Canonem re-
dactum. Nos etiam, non minus quam ille, credimus anti-
quas hujusmodi formas regulasve ab isto vel ab aliis Conciliis

laudatas, et in Codicem Canonum Apostolicorum collectas,

nee ab ipsis Apostolis sancitas, nee a Clemente Romano
literis mandatas, et in lucem emissas esse, sed a Synodis

Carthaginiensis illius respectu vetustis constitutas. De qua

re non opus est hie plura disseramus, cum satis antea expli-
cata fuerit.
V. Huic e Concilio Carthagiriiensi aliud illustre quidem
in hac causa testimonium subjunximus e Synodis CEcumeni-
cis, Ephesina et Chalcedonensi petitum. E quibus scilicet [Cap. v. sect,

ostendimus, consequentiam quandam sive ordinem Canormrn 64.]

istis
temporibus obtinuisse, quo sancitum cautumque erat, ut
Episcopus accusatus ad Synodum tertio citetur, priusquam
judicium de eo feratur. Cum hsec autem ecclesiastica
sanctio ab istis Conciliis toties memorata, et accurate etiam
observata, in nulla Canonum collectione, nee in quovis ve-
monumento, prseterquam in Codice Canonum
teris Ecclesise

Apostolicorum inveniatur in eo autem disertissime habeatur,

;

Canone nimirum LXXIV. non possumus non persuasissi-;

4
["
His enimnominibus, quse apud Bus nuda et simplici traditione ac-
suam Ecclesiam in usu erant vel a ve- cepta, significant." Dall. de Pseud,
tustis Synodis constituta, vel a majori- lib. iii. cap. 9, pp. 519, 520.]
L
 146 Testimonium Synodi Chalcedonensis LIB. I.

mum habere, hunc Codicem Canonum Ecclesiae primitives

ipsissimam esse Canonum consequential!! ab iis loties lau-

datam. Hoc autem gravissimum sane testimonium a nobis
hie primo adductum, nee Dallseus, nee ipse Observator
observavit neuter saltern ad illud oppugnandum aggressus
;

est.

VI. Prseterea ex Concilii Chalcedonensis Canonibus, tria

[vide supra, nostrae de Apostolicis opinioni confirmandae testimonia attu-

G, pp. 65,66.] lim us: unum e Canone V. alterum e XXII. et tertium e
XIV. E quibus doctissimi viri Dallseus et Observator 5 in
unum solum involarunt, et elevare conati sunt illud scilicet ;

e Canone XXII. petitum, quo Patres rovg rraXa/ xavovag

citant, caventes ne clerici post mortem Episcopi sui res ad

eum pertinentes diripiant. Ad hoc Dallaeus, per antiques
ait Canones hoc in loco non Apostolicos, quorum XL. idem

diserte praecipitur, intelligendos esse, sed Canonem Antioch-

[Daii.de enum XXIV. 6 idem etiam constituentem. Et ratio, inquit,

Hi. cap, 10 p.
.
manifesta quod quidem
est, istius Turrianici Apostolorum
Codicis nulla neque in Chalcedonensi Synodo, neque in superi-
oribus retro monumentis ulla exstat mentio. Antiochence
regulce et omnibus notissimce erant, et sunt ab ipsis Chalce-
donensibus Patribus disertissime, neque semel, ex Codice EC-
clesice universes citatce. Primum vero quod hie dicit, nullam

6
Ex Synodi Chalcedonensi hsec
["
Antiochense regulse omnibus notissimse
Can. XXII. verba describit, Non licere erant, et ab ipsis Chalcedonensibus

clericis post mortem sui Episcopi res Patribus disertissime, neque semel, ex
ad eum pertinentes diripere, sicut an- Codice Ecclesise universalis citatse,

tiquis quoque Canonibus prohibitum cum Canonum Apostolicorum Codicis,

est. Per hos antiques Canones nullum neque in Chalcedonensi Synodo, neque
alium designari putavit vir doctus prae- in superioribus retro monumentis ulla
ter Canonem XL. Apost. . . . Inter- exstet mentio." Observ. in Annot.
pretationis suae istam adfert rationem Bever. cap. ii.
pp. 5, 6.]
6
Beveregius, quod nullos alios Synodo ["
Sed et ad Apostolorum suorum
Chalcedonensi vetustiores Canones in- CanonemXL.trahitTurrianus [pro Can.
venire est hoc prohibentes, praeter Ap. lib. i. cap. 14, p. 49] ejusdem Synodi
Apostolicos. Perfecto satis mirari non Chalcedonensis Canonem XXII., quo
possum haec a Beveregio scripta esse, vetatur, ne clerici in res mortui Episcopi
quern scilicet latere non potuit, paria involent ; quia scilicet eadem quoque
praecipere Synodi Aritiochense Can. ille alter decernit. Ego ad Synodi An-
XXIV. centum et decem annos ante tiochenae Canonem XXIV. referendum
Chalcedonensem. Ad Canonem igitur aio, quern Turrianus ipse fatetur paria
Antiochenum eo magis referenda sunt prsecipere."Dall. de Pseud, lib. iii.
Patrum Chalcedonensium verba, quod cap. 10, pp. 537, 538.]
CAP. XII. ab Exceptionibus vindicatur. 147

Codicis Apostolic! in Synodo Chalcedonensi aliisve retro

monumentis exstare mentionem, illud est quod quaeritur ac :

proinde hoc pro argumento sive ratione haberi nequit, cum

nihil aliud sit
quam Quod porro ad Ca-
petitio principii.
nonem Antiochenum spectat, plerique ex iis, quos ista Syn-

odus divulgavit Canones, ex Apostolicis, ut ostendimus,

iv sect 27
sumpti sunt. Atque ideo, cum Patres Chalcedonenses anti- PP. 34-52.]

quos citent Canones, ad Canonem istum, non ut a Concilio

Antiocheno editum, sed ut antiquitus constitutum respexisse
videntur. Quod etiam ex eo indubium redditur, quod omnes
quidem Antiocheni Canones in Codicem Canonum Ecclesiae
universae ante illudtempus collecti a Patribus Chalcedonen-
sibus in primo ipsorum Canone confirmati sunt: adeo ut
non opus esset, ut denuo confirmarentur. Hoc enim nihil
aliud esset quam actum agere. Quo quidem crirnine ne
teneri viderentur Patres, Canones, quos Canone suo XXII.

laudant, ab iis, quos primo confirrnarant, aperte distinguunt.

Hos enim roue Kapa ruv aytuv rtarepuv naff zKaarnv ffvvodov aypi [Can. Chalc.
~
rov
~
vvv
, A, n -11
lllos autem rovg era Xa/ /
i.Pan. Can.
sKTStizvrug xxvovag appellant; torn. i. p. in,

xavomg. Et ubicunque in actis suis Canones Ecclesiae uni- [can.chaie.

quos Antiocheni numerantur, laudant, eos per-

versae, inter P^ISS.D!?

petuo sub generali Canonum nomine com preh end unt, anti- [ vide supr.
s

quos nusquam appellant. Hos autem

diserte antiques vo-c, p .64,
m
cant, ut ita eos a reliquis discernerent. Ut nihil sit quod
dicat Dallaeus, invidiam non esse Canones Synodi ante CX.
annos Antiochice habitce 1
rou$ irdhai, veteres sive antiques did.
Quamvis enim ita fortasse dici potuissent, ita tamen dicti

nusquam inveniuntur. Neque causa dici potest, cur hoc

solo in loco, et non alibi, ita dicerentur. Et prseterea Ca
nones Antiocheni, licet ante annos CX. constituti, istis tamen
diebus passim obtinebant, atque ideo praesentes, quibus prae-
sens scilicet administratur Ecclesia, potius quam antiqui dici
meruerunt. Apostolici autem, quibus Ecclesia primitiva,
ante editos universae Canones, administrate fuerat, summo
jure antiqui dicti sunt, ut aliquot ante seculis constituti, et
per novam istam Canonum editionem tune temporis pene
antiquati. Haec Observatori suboluisse videntur. Qui prop-
7 Dall. de Pseud,
["Quae enim, quaeso, invidia erat antiques dici." lib.

Canones Synodi ante CX. annos An- iii.

cap. 10, p. 538.]
tiochiae habitse TOU; vxl.a.1, veteres sive
 148 Testimonium Synodi Chalcedonensis, frc. LIB. I.

terea, licet eadem, quse Dallseus, de hoc argumento dixerit,

veritus tamen, ut lieec lectori in Dallaei verba non jurato
tobservat. m satisfaciant, alio confugit, dicitque, Canoni Antiocheno non
Annot. Bev. .

cap H. pp.
intempestive forte adjicias Canonem XXXII. Codicis Canonum
EcclesicB Africance ex Concilio Carthaginiensi Anno Domini
CCCCXIX. habiti (habito baud dubie legendum est.) Ut alia

autem, quse plurima contra novum hoc commentum produci

poterant, in praesenti missa faciamus, quicquid ipsi videatur,
alii omnes uno ore consentient, Patres Chalcedonenses non

adeo incautos fuisse, et antiquitatis imperitos, ut Canonem

triginta tantum annis ante constitutum, si notum habuissent,
antiqui nomine decorarent. Restat itaque, ut nee Canon
Antiochenus, quod Dallseus, nee Carthaginiensis, quod Ob-
servator voluit, sed Canones Apostolici, quod nos volumus,
a Patribus Chalcedonensibus hoc in loco sub ruv
nomine commemorentur.
 CAPUT XIII.

Synopsis.

I. Alexandri Alexandrini testimonium vindicatur. Is nee ad

Eliberitanos nee ad Arelaterises Canones respexit.
II. Canon non scriptus non potuit ab Alexandro did Apo-
stolicus. Ad locum Epiphanii de hac re respondetur.
III. Constantini M. Imp. testimonium defenditur. Canon
Apostolicus ab eo memoratas de Apostolorum traditione
intelligi non potest. Et si ita intelligatur, nihil nostrce
opinioni adversatur.
IV. Contra Julii P. R. testimonium nihil objectum.
V. Concilii C.P. testimonium Observator sex oppugnavit ex-

quarum prima nihil est quam vel concessio vel

ceptionibus,
petitio principii.
VI. Secunda exceptio de dissonantia inter Canones Apost. et
C.P. refellitur ; ut et tertia de Balsamone, Zonara, ac
Aristeno, Canones Apost. hie non citantibus. Synodus
Carthaginiensis nee Can. Apostolicis nee decreto C.P.
adversatur.
VII. Ad quartam exceptionem stepe responsum est. Et quinta
rb sv agxfi postulat.

VIII. Ultima exceptio diluitur. Patres C.P. nee ad Ca

nones Antiochenos respexerunt, nee ad Nicsenos. S. Hie-
ronymi locus explicatur.
IX. Testimonium Synodi Ephesinse defenditur. In eo nee
Nicaenus nee C.P. Canon indicatur, sed Apostolicus.
X. Contra illustre Theodosii Imp. testimonium a nobis adduc-
tum nihil ab adversariis exceptum est.

I. VINDICATIS iis veterum testimoniis, quibus Canones,

quorum antiquitatem defendimus, sub antiquorum et ec-

clesiasticorum nomine citati sunt superest inodo inspi-

;

ciamus quas eruditi viri exceptiones excogitarunt adversus

ea, quse eosdem Canones Apostolorum, et Apostolicos verbis
 150 Testimonium Alexandri LIB. I.

[Cap.vi. conceptis nuncuparunt. Primum huj us generis testimonium

?oV a nobis allatum, est illud Alexandri Episcopi Alexandrini,
ApudTheo- GUI in epistola ad Alexandrum C.P. diserte ait, Myrs rbv
doretum, }
.
7 . ~
mst. Ecci. AvotfroXixov xavova cuy^u^Tv, neque ApostoLicum Lanonem per-
P<

[p. ii.T mittere, ut ab aliis excommunicati ab aliis in Ecclesiam re-

_
cipiantur. Quod quidem sub gravissima poena sancitur a
2,p .7o.] Canone Apostolico XII. Quid ad hoc Dallseus? Nihil.
Quid Observator? Quod tantidem est. Dicit enim primo,
observat. [in Nullum ab Alexandra indicari peculiar em Canonem, nullam-
Annot. Bev.
cap.iv.j P .

que ab eo memorari Canonum Apostolicorum syllogen. Quid

autem ? Annon
peculiaris Canon ab Alexandro indicatur,
ubi Apostolicus disertissime laudatur ? Annon istum atque
alios quoscunque Canones clarissime distinguit, cum Apo-
stolicum appellat? Quinam, quseso, Canones isto nomine
antiquitus nuncupati sunt, prseter eos, quos hodie Apostolicos
nominamus ? Sed exspectat forsitan vir eruditus, ut Alex
ander locum etiam indicaret, quern hie Canon in Codice
obtinuit, hoc est, ut hi Canones aliter atque alii omnes ante
quintum declinatum seculum, et postea etiam plerique, cita-
rentur. De hoc autem fusius ante disseruimus, nee opus
est hie plura adjiciamus. Verum nulla hie, inquit, memoratur
Canonum Apostolicorum sylloye. Esto. Quid turn inde ?

Nicseni Canones, aliive nusquam citantur, prseterquam ubi

tota eorum sylloge memoratur ? Alexander quidem unum
tantummodo Canonem Apostolicum memorandi occasionem
habuit, ac propterea totam citare syllogen non modo non
necesse, sed et superfluum esset. Istum autem unum me-
morando, Codici, quo habetur, luculentum satis testimonium
perhibuit. Huic autem exceptioni toties ab ipso usitatse,
et a nobis antea refutatae, confisus addit vir doctus,
parum
Secundo, Apostolicam illam regulam Alexandro nihil aliud esse,
quam Canones ante Concilium Niccenum sancitos, velut Can.
LIU. Concilii Eliberitani, anno CCCV.
celebrati ; vel XVI.
Concilii Arelatensis primi, anno
CCC\_X~\IV. habiti. Quid
Alexandro in ^Egypto cum provincialibus Conciliis in His-
pania et Gallia celebratis ? Incertum quidem est, an Alex
ander de urbe Eliberi aut Arelate, incertius, an de
provin
cialibus Episcoporum ibi celebratis Conciliis, incertissimum
autem, an de Canonibus ab istis Conciliis editis ullam vel
tenuissimam auditionem acceperit. Certissimum vero,
quod
CAP. XIII. ab Exceptionibus vindicatur. 151

si Canones ab illis sua ipsius aetate constitutes scivisset, eos

Apostolicos vocare nequaquam voluit neque Alexandrum :

C.P. certiorem facere, Apostolicum, sed Eliberitanum aut

Arelatensem, Canonem hoc non permittere. Nihil autem
apertius esse potest, quam Alexandrum talem voluisse Ca
nonem, qui non modo in Hispania aut Galliis, sed Alexan
dria et Constantinopoli obtinebat, istisque in locis vulgo
notus erat, et quidem sub nomine Canonis Apostolici, quod
quidem nomen nee Eliberitani, nee Arelatenses, nee alii
quivis unquam obtinuerunt Canones, prseter eos, quos in
Codice Canonum Ecclesise primitives una collectos habemus.
II. Prsevidens autem cautus Observator, neminem sibi
assensurum fore Canones Eliberitanos aut Arelatenses ab [observat. in

Alexandro indicates esse, se alio confert, ad Canonem nimi- cap. 4,pp.i7,

rum istuin, ut ipsi videtur, non scriptum, publicoque tametsi

tacito omnium usu ac consensu receptum, secundum quern Clerus
Romanus vacante sede post Hygini mortem, nempe circa an
num Domini CL., Marcionem, ob vitiatam virginem a proprio

parente excommunicatum, recusavit, in communionem admittere

ab Apostolorum discipulis [ut ait Epiphanius] edoctus, Cur me, *
Hser. x m.

inquit Marcion, senior es illos alloquens, recipere noluistis?

Responderunt illi, Nobis injussu venerandi patris tui facere
istud non licet : una siquidem fides est, et animorum una con-

sensio :
neque contra spectatissimum comministrum patrem
tuum moliri quippiam possumus. 1 Quibus recitatis subjungit observat. [in

vir doctus Ecce Apostolicum Canonem non fictitium ilium

: cap. iv.] p.

quidem [aut spurium], sed verum ac genuinum, ab Apostolis

discipulis suis traditum, et ab Apostolorum discipulis non
script, sed usu ac praxi, ad successor es transmissum. Nam
ab Apostolorum discipulis edocti Ecclesice Romans seniores
seu presbyteri Marcionem a patre excommunicatum recipere
noluerunt ; quia scilicet hcec erat Ecclesice disciplina, ut ab
aliis excommunicati ab aliis sine excommunicantium consensu

non admitterentur . Sane Franciscus Turrianus, si revivisceret,

multum te amaret, vir erudite, et singulares tibi gratias

1
[Touro ovv Qavsgcus etvroTs (o Ma^- fi ia. oftevoia,,
xal ov Stna.fAiSa. i

xiav) i\tyt* ri fin ri6iXnff.ri [At v^fob i\a.ff-

TM KO.XM ffu^Xttrou^yu, vrargi $1 <ru.

6a.t ; ruv Be Xiyovruv, on ov luvoi^Sot. Epiph. Hser. xlii. Marcion. N. ii. Op.
torn.
\TtTgo7rws TOU rifttou ffa.Tf/os trou p. 303, C, D.]
civiu <r%;
i.

Touro fotY>ffot,t
f^ nn ya-o^ Iffnv v>
vritrris, xai
152 Testimonium Alexandra LIB. I.

ageret, quod tarn insigne ei subministrasti argumentum, quo

Canones hosce ab ipsis Apostolis traclitos fuisse demon-
straret, cum, quod in uno saltern eorura habetur, Apostolicse
tradition! attribuendum, imo ab ipsis Christi Apostolis disci-

pulis suis traditum fuisse, non confitearis modo, sed et pro-

batum ei dederis. Quod enini dicis, hoc non scripto sed usu
ac praxi ad successores eorum trarismissum esse, id gratis
dictum est. Nee verisimile est Apostolorum discipulos,
eorumque successores, ea omnia scripto non mandasse, quse-
cunque ab ipsis Domini Apostolis tradita acceperant. Nos
etiam summas tibi, quas possumus, babemus gratias, quod,
secus es, ingenue hie confitearis, hanc
ac alibi consuetus
secundo currente seculo in Ecclesia obtinuisse disciplinary
ut ab aliis excommunicati ab aliis sine excommunicantium
consensu non admittereritur, Hinc enim constat, et pro
confesso habemus, hanc Canonum collectionem primitives ac
Apostolicse Ecclesise disciplinam, quse secundo vigebat se
culo, hac saltern in parte fideliter exhibere. Quod autem
hanc veteris Ecclesise disciplinam non scripto, sed usu et

praxi ad successores transmissam esse iterum asseveras, eo

quidem magnum sanctissimis istorum temporum Episcopis
crimen infers, ac si curse sibi commissse adeo negligentes
essent, ut ecclesiasticam ab ipsis Christi Apostolis eorumque
discipulis acceptam disciplinam scriptis mandare, atque ita

posteritati tradere non curarint. Quo quidem nihil iis an-

tiquius esse debuit. Nos universes illos pientissimos Aposto
licse Ecclesise antistites tantse incurise insimulare non ausi

sumus ; prsesertim cum contrarium luculentissime pateat.

Quarto enim, ut videmus, ineunte seculo Alexander Epi-
scopus Alexandrinus Canonem Apostolicum de hac re edi-
tum verbis disertissimis laudavit.Quod quidem nee volu-
isset facere,nee potuisset, si disciplina ista usu tantum, et
non scripto Canone ad ipsum transmissa fuisset. Cum ipse
autem non TO a^a/ov eQoz, non r^v AKOffroXixqv vagddogiv, sed

expresse rbv AKoffroXix.bv xavova citaverit, ista

loquendi formula
clarissime demonstrat, se Canonem scriptum voluisse eo:

enim quod Canonem vocat, ab usu et traditionibus non

scriptis, qui Canones nunquam appellati sunt, eum aperte
distinguit. Quapropter si ipse Observator post ilia Epi-
plianii verba dicat, Ecce Apostolicum Canonem, ubi nee
CAP. XIII. ab Exceptionibus vindicatur. 153

Canonis, nedum men-

Apostolici, ulla vel tenuissima occurrit
tio; Ecce
quanto major! jure nos dicamus, Apostolicum
Canonem non fictitium, non spurium, non nullum, sicut
Observatoris, sed verum et genuinum, a clarissimo viro, dig-
nissimo Ecclesise Alexandrinae Episcopo, totidem verbis
memoratum? Sed en viri confidential!! post prsemissa di-
centis, Quid ad hcec repositurus sit .Bevereqius
y non video : observat. [in
.
Annot. Bev.
nullus siquidem ei superest tergiversandi locus, cum ipse jateatur cap. iv.] pp.

secundo labente, et ineunte tertio a Christi nativitate seculo

constitutes esse, quos cceco prosequitur amore, Canones Apo-
stolicos. Epiphanii autem narratio tempus a viro docto prce-
stitutum antecessit, Rectissime quidem dicit se non videre
quid ad haec repositurus sum ;
nihil siquidem in iis video,
quod responsionem mereatur. machina expis- Nee ulla
cari possum, quod sibi velit Observator per totain hanc
historian! ex Epiphanio petitam, nedum quid sibi ex eadem

probare proposuerit. Epiphanius refert Marcionem a seni-

oribus Romse, qui ab Apostolorum discipulis edocti ad hue

supererant, postulasse, ut in Ecclesise communionem reci-

peretur : illos autem hoc ei denegasse, dicentes, "On ou dwd- [E P i P h.

GlVtU rOV tfOU roDrO Illud Marcion. N.

(JjtQot, T"T\CI Jfl7TgOflr5j TlfAlOU ffargOy cro/^fTa/,

absque permissions venerandi patris tui facere nequaquam P- 3 Q3.]

possumus. Quid hinc colligit eruditus Observator? Apo

stolicum quidem, sed non scriptum, de hac re Canonem
tune temporis exstitisse? Ubi autem Epiphanius Canonem
citat? Ubi non scriptum fuisse docet? Vel si talis non-
dum scriptus exstitisset Canon, quid vetuit, quo minus ante
CL. annos, post quos Alexander, de cujus testimonio agimus,
claruit, scripto traderetur? Sed nondum fortasse mentem
Verba igitur denuo recolamus.
Observatoris assecuti sumus.
Dicit autem Apostolicum Canonem nihil aliud Alexandro
fuisse quam Canonem ilium non scriptum, sed publico tan-
tum usu ac consensu receptum, secundum quern Clerus
Romanus Marcionem a patre excommunicatum admittere
recusavit. Verum ubi loci Clerus Romanus hoc Marcioni
ex Canone Apostolico recusasse dicitur? Dicitur quidem id
recusasse, quod sine patris consensu id facere non liceret,
nulla omnino Canonis vel Apostolici, vel ecclesiastici, vel

scripti, vel non scripti,

mentione facta. Sub quonam itaque
rationis prsetextu affirmare potuit vir doctus, Canonem Apo-
 154 Testimonium Alexandri LIB. I.

stolicum nihil aliud Alexandro fuisse, quam Canonem ilium

ab Epiphanio ibi memoratum, ubi nullus omnino Canon

memoratur? Sed ut ut est, asserit nihilominus Observator,

nullum modo nobis superesse tergiversandi locum. Nee
quidem tali loco nobis opus est. Etiamsi enim fateamur,
Canones hosce Apostolicos secundo labente, vel tertio in-
eunte seculo, constitutes et collectos esse, istamque Epi-
phanii narrationem tempus illud antecessisse, nihil prorsus
incommodi nostrse exinde opinioni orietur. Nihil enim
interest,utrum ecclesiastica ista disciplina anno Dom. CL.
scripta, an non scripta fuerit. Si talis enim tune scriptus
Canon exstaret, quin idem postea renovari, et in hunc Apo-
stolicorum Codicem referri potuerit, nemo dubitabit. Quod
si ista Ecclesise disciplina secundo adulto seculo nondum

scripto mandata esset, ut Observatori videtur, eaudem tamen

eodem labente seculo literis consignari potuisse, nee ipse,
nee quivis, ut opinor, alius negabit. Prsesertim cum talem
Canonem reipsa scripto traditum, et quarto ineunte seculo
passim cognitum fuisse, ex hoc Alexandri Apostolicum de
ea re Canonemdiserte laudantis testimonio satis abunde
constet. Cujus vim atque eviclentiam cum Observator omni,
qua pollet, arte sophistica effugere non valuerit, in obscuras
quasdam circumlocutiones erupit, quibus incautis imponeret
lectoribus et persuaderet, Canonem Apostolicum ab Alex
andro laudatum, Canonem omnino non esse, sed nescio
quern Ecclesiae usum in Canonem nunquam formatum. Cum
autern in multis magnisque, quse de hac re coacervavit,
illis

verbis nihil prorsus vel plane vel apposite ad rem dixerit,

tarn prolixae in eum responsionis me suppoenitet : ac proinde,
ne aliis pariter atque mihimet injurius sim, ad alia transiliam

oportet.
III. Post Alexandrum Episcopum Alexandrinum, Con-
stantinum Jmperatorem Romanum, augustissimum verse
Canonum Apostolicorum antiquitati adstruendse testem cita-
vim us, qui scilicet Eusebium Episcopum Caesariensem coin-
[c^ap.^vi.
7o,7i.] mendans, quod Antiochiam transferri recusarat, eum hoc
modo, et mandata Dei, et Canonem Apostolicum et eccle-
Euseb.de
Ubi, ut videre est, Canon
siasticum, custodiisse affirmat.
vitaConstan. . . . ...
Apostolicus et a mandatis Dei et a Canonibus ecclesiasticis
lib.iii. cap.

distinguitur. Qui quidem Canon de ea re sancitus ab

CAP. XIII. ab Exceptionibus vindicatur. 155

Eusebio custoditus, et memo-

ab Imperatore propterea hie
ratas, in vulgari nostra Canonum Apostolicorum sylloge
decimus quartus numeratur. Hoc illustrissimum pro Ca-
nonibus Apostolicis testimonium Jo. Dallaeus haudquaquam
tetigit, et Observator quidem levissime. Quod ut omnibus
manifestum fiat, propria ipsius verba a capite ad calcem
transcriber non pigebit. Quce affert, inquit, ex Lib. iii.
cap. 61 et 62, de Vita Constantini [Imp eratoris] facile di- p
5g jj
v>] pp -

per Canonem Apostolicum Apostolorum intelligis

l
luuntur, si

traditionem, et per ecclesiasticam sanctionem Canonem Niece-

l

num XV. vel consuetudinem, sen usum antiquum, qui ante illud
,

Concilium in Ecclesia vigebat, et tacito Christianorum con-

sensu pro lege habebatur, donee tandem a Niccenis Patribus in
Canonem fuit redactus, et literis traditus. Prceterea, Con-
stantinus de Canonum Apostolicorum collectione penitus tacuit,

nullumque prcecise Canonem designavit. Qui hsec legit, ea

primo intuitu deprehendat. verba esse hominis causse suse
diffidentis, ac proinde perdite se gerentis, nee admodum
quid
solliciti, dicat, modo aliquod dixisse videatur. Primo
enim, Hcec, inquit, facile diluuntur, si per Canonem Apo
stolicum Apostolorum intelligis traditionem. Quibus sane
verbis se suspensum animo et incertum pendere prodit, an
hoc testimoniuin ita diluatur. Modo si
quis incautus votis
ejus subscribensper Canonem Apostolicum Apostolorum
traditionem intelligere dignatus erit, tune demum facile illud
diluiposse arbitratur. Verum quid, si neminem adeo cre-
dulum et prsecipitem judicio invenerit, qui Apostolorum
traditionem per Canonem Apostolicum intelliget ? Eo
quidem pacto diluatur forsitan hoc testimonium, sed ad
modum difficulter. Quid autem, siCanonem Apostoli
per
cum nihil aliud intelligamus quam Canonem<

Apostolicum ?
Tune, ipso etiam Observatore judice, haec responsio nihil
valebit, hocque Imperatoris testimonium nullo modo di-
luetur. Quis porro adeo stipes est et bardus, quis anti-
quitatis ecclesiastics adeo ignarus, quis omnium rerum et
scriptorum adeo nescius, quis denique omni ratione pariter
atque sensu adeo captus est, qui per Canonem Apostolicum
aliud quam Canonem Apostolicum intelligat ? Hseccine
verba adeo obscura sunt aut arnbigua, ut interprete indi-
geant? aut ad aliud nescio quid transferantur necesse est,
 156 Testimonium Constantini M. LIB. I.

priusquam sensus ex iis eliciatur ? Annon clarissimis, quibus

mentem suam explicare potuit, verbis Imperator, Canonem
Apostolicum, ut a mandatis Dei simul ac a Canonibus eccle-
siasticis distinctum, memoravit ? Annon etiam in Canonibus
istis, qui Apostolici antiquitus dicti fuerunt, illud expresse
habetur, quod hie ab Iniperatore indigitatur ? Quo itaque
jure verba in se planissima, nulla prorsus cogente necessitate,
in alienmh, quern nunquam ferant, sensum violenter adeo
Sane si hoc modo cum omnibus veteris Ec-
torqueamus?
clesiae monumentis agere liceret, ea vel
legere vel penes me
habere baud operae pretium duxerim nihil enim dicent, nisi :

quod ipsi volumus. Verum tantae in veterum scripta in-

juriae, hoc saltern in loco, eruditum Observatorem accusare
non ausus sum quippe qui non affirmat, Apostolorum
:

traditionem per Canonem Apostolicum hie intelligi, quod

ipse falsum esse probe novit, sed per dubitandi particulam
si illud aliis judicandum
relinquit quibus si ita intelli-
:

gere placuerit, hoc testimonium facile, inquit, diluitur. Sed

et in hoc etiam vir doctus magno errore tenetur. Licet
enim Canon Apostolicus necessario in istis verbis intelli-
gendus sit, in quibus scilicet praecise laudatur, is tamen ab
Apostolis traditus esse potuit, atque ideo inter Apostolorum
traditiones recenseatur, istas nimirum, quae proximo post eos
seculo scripto mandatae, et in Canonum ecclesiasticorum
formam redactae sunt. Quapropter, etiamsi per Canonem
Apostolicum Apostolorum intelligas traditionem, nihil effi-

cies, istiusmodi insuper traditionem intelligas, quae

nisi

scriptis nunquam tradita fuit. Hanc autem ante quartum

seculurn non scriptam fuisse, Observator nee probare potest,
nee (ut opinor) affirmare. Nos in contrariam prorsus veni-
mus sententiam, eo inducti, quod Imperator Constantinus
Apostolicum de hac re Canonem definite laudavefit. Cujus
illustre testimonium tantum abest ut infringatur, ut firmius

potius hac, si ita dicatur, exceptione stabiliatur, siquidem

tarn sagax et emunctae naris Observator plane invenire riihil

potuit, quod contra illud vel objectio vel etiam exceptio dici
mereatur.
Quae postea addit vir doctus, de ecclesiastica sanctione a
Constantino etiam memorata, hue non pertinent, ac propterea
utrum ea ad Canonem Nicaenum, an ad antiquum usum
CAP. XIII. ab Exceptionibus vindicator. 157

referatur, nihil hie laboramus. Notatum modo obiter veli-

mus, permirum esse, si Constantinus ad antiquum aliquem

usum confugerit, cum ipse talera a Synodo Nicsena paulo
ante editam fuisse sanctionem probe noverit quam etiam :

sanctionem, et non nudum Ecclesiee usuni sive consuetudinem,

hie intelligendam esse, ex eo satis constat, quod 6 r^$ s%%\ri-
ff/ag xavuv appellatur. Cum
haec autem omnia sequis lectori-
bus haud satisfactura esse prospectum habuerit eruditus
Observator, ad consuetum ipsius refugium hie etiam recurrit,
dicitque, Pr&terea Constantinus de Canonum Apostolicorum [observat. m
collections penitus tacuit, nullumque prcecise Canonemdesiyna- cap. iv. p.

vit. Verum cum hsec toties a nobis refutata sint, et funditus

eversa, eadem hie repetere, et ad incudem revocare, oppro-
brio nobis et lectori taedio esset.
IV. Quae Julii Papoe Roman! Epistola ad Episcopos
Orientales in causa S. Athanasii scripta nobis confirmandae
Canonum Apostolicorum vetustati testimonia suppeditavit, a
nobis hie primo observata et adducta sunt. Quocirca nee [vide supr.

Dallaeus, nee Observator ullas contra ea exceptiones effingere 4, pp. 71-73. ]

conatus est. Nee video sane quid contra tarn perspicua

objiciatur testimonia, preater ea quae jam saepe a nobis retusa
sunt, ut non opus sit iis hie immoremur.
V. Proximum in hoc genere pro Canonibus Apostolicis [Cap.vi.sect.

testimonium adduximus ex Concilio C. P. sub Nectario

habito anno Domini CCCXCIV., ubi qusestione proposita,
utrum Episcopus de criminibus quibusvis accusatus a duobus
Episcopis jure sive canonice deponatur, decretum est, Epi-
scopum nee a tribus nedum a duobus deponendum esse, sed
majoris Synodi et Provinciee Episcoporum sententia, xaQu$ [Pan. Can.
7 j A ,. . tom.i. p. 679,
%/ 01 AvoffToXixot xavovsg oiwgitfuvTo,
quemadmoaum et
Apostolici^-, etconc.
Canones definierunt. Quo quidem testimonio nihil gravius, HM.B.]
nihil evidentius, nihil disertius proferri potest. Hoc enim [vide sup r.

expresse definitum est, Canone Apostolico LXXIV. Cla- 4, P eb.]

.

rissimus vir Jo. Dallseus huie, ut a Turriano non citato,

testimonio se riullus opposuit. Observator autem sub gra-
vissimo pondere laborans sudansque nullum non movit
illius

lapidem, quo, si fieri potuit, vel removeret illud, vel saltern

removisse videatur. Quapropter suspectas habens istius-
modi, quas ipse excogitare solet, exceptiones, causam suam
hoc in loco paucioribus quam sex concredere non ausus est:
 158 Testimonium Synodi C.P. LIB. I.

quas omnes quotquot sunt, examinare non gravabor. Primo,

cap. ii. p. 8. ]
inquit, Canon LXXIV., adquern respexisse Concilii Patres
hariolatur, Greeds tune temporis vix notus erat. Nemo enim
Grcecorum Canones LXXXV. in lucem protulit, ante Jo-
annem Antiochenum, qui sub Justiniano florebat^ fatente ipso
Beveregio. Vereor autem, ut per tantam exceptionum
multitudinem firmus stabilisque perambulet vir eruditus,
cum in ipso limine de improvise titubet. Primo enim fasces
hie submittit, et de causa, quam defendere conatus est, incon
siderate cedit. Dicit enim hunc Canonem Apostolicum
Graecis tune temporis vix notum fuisse. Ergo, ipso etiam
fatente, non omnino incognitus fuit. Nobis vero sufficit,
iis

si ullo modo tune temporis innotuerit. Inde enim satis

constat, et pro confesso habemus, quarto istum seculo ex-
stitisse. Quod si se recolligens, hunc Canonem ne vix
quidem, nee omnino tune dierum cognitum fuisse asserere
voluit,hoc non esset objicere, aut quicquam contra lucu-
lentum hoc testimonium excipere, sed rb sv ae^f) postulare.
Haec enim est ipsa inter nos agitata utrum hi
quaestio,
Canones tune temporis cogniti essent. Quapropter hanc
primam e numero exceptionum expungat necesse habet.
Quod ad rationem spectat huic exceptionis umbrse, vel ne
umbrae quidem, annexam, ubi neminem dicit ante Joannem
Antiochenum hos LXXXV. Canones in lucem protulisse,
etsi hoc verum esse demus, si ita intelligatur, quod nemo

quern scimus eorum, quorum opera hodie supersunt, hosce

ante eum Canones Conciliorum Canonibus intersertos edidit ;
nihil tamen a vero magis abhorret, quam hos Canones, non
in aliis vetustioribus Canonum collectionibus, quae inter-
ciderunt, in lucem prolatos, passimque cognitos fuisse ut ;

fuse ostendimus de Joanne Antiocheno, ej usque Canonum

rsupr. cap. collectione agentes. Nos autem hoc in loco non disputamus
de tern pore, quo primo hi inter alios collecti fuerunt Canones,
sed de ipsa Canonum antiquitate. Ad quam quidem sol-
vendam quaestionem, nihil interest, utrum a Joanne Antio
cheno, an ab aliis (quod verissimum est) inter reliquos

Ecclesiae Canones primo compacti, et isthoc modo in lucem

prolati fuerint. Nihil enim dubii esse potest, quin longe
ante sanciti cognitique fuerint, quam in Nomocanonem sive

corpus Canonum Ecclesiae Orientalis admissi.

CAP. XIII. ab Exceptionibus vindicatur. ] 59

VI. Secundo, itaque

ait vir doctus, Canon ille
synodicce [observat. in
7 /..,.. 7
de
, 7 7 . . ., Annot. Bev.
dejimtioni, qua agitur, nequaquam congruit, mhilque jere cap. u. p. s.]

cum ea commune habet. Quod si eruditus Observator istuin

Apostolicum Canonem LXXIV. purgatis prsejudicio oculis
legisset, et cum synodica ista Patrum Constantinopolitanorum
definitione comparasset, neque hanc nobis exceptionem ob-
trusisset. Isto enim Canone Apostolico sancitum est, ut [vide supr.
-T-i . .
n i ,. . . . cap. v. sect.
xLipiscopus a viris nde dignis accusatus ab Jbpiscopis sives, p. GO.]

Synodo Episcoporum ter vocetur, missis duobus ad eum

Episcopis. Et si tertio citatus contumax se non stiterit,

Synodus ea, quae ipsi videntur, adversus eum pronunciet.

Ex hujus itaque Canonis praescripto, Episcopus non nisi a
Synodo Episcoporum judicari aut deponi potest. Imo qui-
dem a Synodo majori, quae duos a se Episcopos ad eum
citandum mittat. Hoc autem idem est, quod Patres C.P.
definierunt, ubi ab ils decretum est, Episcopum nee a tribus
nedum a duobus deponendum esse, sed majoris Synodi ac
provinciae Episcoporum sententia, juxta quod in Canonibus
Apostolicis definitum est. TJnde Alexius Aristenus sensum
totius hujus synodicae defmitionis in hanc
epitomen redegit,
iraou dvo, //-jjrg vaea rgiuv rbv [p an. Can.
*
dXXa ffXsfovos ffvvodov

no,} r&v rri$ evading, xaduz KOLI 01 AvotfroXixoi xavovtg

In posterum reum examination nee a duobus nee a tribus de

poni oportet, sed majoris Synodi et Provincialium sententia^

quemadmodum et Apostolici Canones definierunt. Cum haec
itaque synodica definitio idem prorsus decernat, quod in
Canone Apostolico decretum est, ut Episcopus nimirum a
Synodo Episcoporum judicetur, tantum abest, ut ista cum
hoc nihil, ut ornnia potest communia habeat. Adeo ut hose
etiam exceptio nulli omnino usui sit Observatori, nisi forsitan
ad explendum exceptionum numerum, quibus sane merito
connumeretur, cum reliquarum ad instar nihil insigni huic
testimonio. detrahat. Nee ovum ovo similius quam tertia
secundse huic Observatoris exceptio. Tertio, enim inquit, [observat. in

jBalsamon, Zonaras, et Aristenus, qui hanc synodicam deft- c^^.p^.]

nitionem interpretati sunt, nihil plane dicunt de Canone
Apo
stolico ; neque ad eum respexisse Synodum innuunt. Quid
turn postea? An necesse erat Canonum interpretibus siri-
gula quae in iis occurrunt verba explicare, et ostendere ad
 160 Testimonium Synodi C.P. LIB. 1.

quaenam veterum scripta respectum habeant? Balsamon,

Zonaras, et Aristenus, persuasissimum habuerunt, omnes
hosce ab ipsis Apostolis vel saltern a viris Apostolicis con-
ditos fuisse Canones de ea re etiam inter universam Eccle-
;

siam Orientalem conveniebat, adeo ut nemo in dubium

revocaret. Ac propterea non opus erat doctissimis istis in
Canones Scholiastis argumenta congerere ad id confir-

mandum, quod nemo negabat. Si ullus Dallaeus, aut

Observator diebus exstitisset, qui hos Canones non a
istis

viris Apostolicis, sed hoereticis, non a primitiva Ecclesia, sed

post quintum adultum seculum, confictos editosque fuisse,

affirmare ausus esset, tune haud dubie celeberrimi illi Ca-
nonum interpretes luculentum hoc testimonium observassent,
quo Canonum horum antiquitatem assererent. Cum nemo
autem talis inventus esset, nullaprorsus necessitas flagitabat,
ut hi Canonum interpretes de Apostolicorum hoc in loco
antiquitate disputarent, vel Synodum Constantinopolitanam
respectum ad eos habuisse quovis modo innuerent. Ex
eorum autem silentio hie disputare, est tan turn non se victum
agnoscere prsesertim cum exinde pateat, quam solidis ad
:

evertendam horum Canonum antiquitatem argumentis de-

stitutus fuerit vir eruditus, quandoquidem ad eos etiam
confugere coactus quos ipse acerrimos esse Apostolicae
est,
eorum institutionis propugnatores bene novit. Adhaec, Ca
nones Apostolici in ipsa synodica definitione disertissime
citantur, adeo ut Alexius Aristenus eorum citationem tan-
quam essentialem definitions partem in suam etiam Epi-
tomen redegerit. Quid igitur opus erat, ut vel ab eo vel ab
aliis denuo recitaretur,
prsesertim in brevibus istis com-
mentariis, quae in hoc Synodi Constantinopolitanae decretum
tobservat. in elaborarant ? Sed Scholiasts, inquit vir doctus, Observant
cap. ii. p. 8.] duntaxat, Canonem duodecimum Synodi Carthaginiensis, ista
Const antinopolitana posterioris, rem aliter definiisse, et con-
stitutionis, ex qua argumentatur vir doctus, vim atque pondus
elevasse :
quod minime facturi erant Carthaginienses Patres, si
earn ApostolicoCanone inniti arbitrati essent. Hsec profert
eruditus Observator, ac si pro comperto habuisset, hanc
Provincialis Synodi Constantinopoli habitaa definitionem
Patribus Carthaginiensibus innotuisse. Ubi hoc legit, quove
pacto id scire potuit, me prorsus latet: cui vero rnulto
CAP. XIII. ab Exceptwnibus vindicatur. 161

similius videtur, nee ipsam hanc Synod um in aliena et

remota provincia celebratam, nedum decretum ab ista
editum ad eorum aures unquam pervenisse. Quod si de
synodica hac definitione nunquam audiissent, quomodo earn
Apostolico Carione inniti arbitrari poterant? Sed, utcunque
se res habeat, demus doctissimo Observatori quicquid ipse
hie postulare potest, sed non probare, demus ei synodicam
hanc definitionem Patribus Carthaginiensibus cognitam
fuisse, demus eosdem Patres haec ipsa in ea verba legisse,
xadojg %ui o/ A<7roffro\r/,oi navovzg diugitfavro, demus etiam 60S

propterea esse, hanc definitionem

arbitrates Apostolico
inniti Canone
quid ex hisce postulatis datisque eliciatur?
;

Patres Carthaginienses rem aliter definire noluisse, quam a

Synodo C. P. ex Canonis Apostolici praescripto definita
fuerat
? TSullo modo. Nemo enim nescit Synodos poste-
riores saepe alia, nonnunquam et contraria constituisse, ac

quae a prioribus constituta fuerant :

idque licet priores illae

CEcumenicae sive universales, et posteriores singularium

tantummodo provinciarum Synodi essent. Quod sexcentis,
sinecesse esset, exemplis demonstrare licet. Enimvero in
unaquaque provincia Episcopi, qui earn administrant, ne
veterum Synodorurn etiam
cessitate multoties coacti sunt, a

generalium decretis aliquantulum recedere, et ea definire,

quae praesens Ecclesiae status postulat, licet aliter fortasse
antea definita fuerant. Verum in negotio, quod sub mani-
bus habemus, aliud etiam observare est. Canones enim
Apostolici, et ex iis Patres C.P., decreverant, ut
Episcopus a
Syn odo Episcoporum judicetur aut deponatur. Sed Patres
Carthaginienses advertentes omnes, pluresve provinciae cu-
j usque Episcopos semper convenire non posse, constituerunt
ut Episcopus accusatus a duodecim minimum Episcopis
audiatur. Quae quidem constitutio, licet minimum Epi
scoporum, qui ad tale ferendum judicium convenire debeat,
numerum de novo definierit, tamen nee Canonibus Apo-
stolicis nee definitiorii Constantinopolitanae adversatur. Pa
tres enim Carthaginienses huncsuum Canonem duodecimum
tune tan turn valere iubent, cum yevfaerai
7 croXXfl dvdyxn rov [Pan. can.
torn. i. p. 525,
W o-ovaa&ai (fwsXde/ v croXXouf,
jien non possit ommno, ut plures E.]

conveniant. Ergo si fieri

possit, plures vel omnes provinciae
Episcopi ad causam Episcopi accusati audiendam convocandi
M
 162 Testimonium Synodi CP. LIB. I-

sunt, etiam ex hoc ipso Patrum Carthaginiensium decreto,

qui veterum quoqne Synodorum decretis se religiose insistere

profitentur. Hunc enim suum ipsorum Carionem his verbis
incipiunt, Avutpzokru Kara ra ogiffQevra ex TUV
[Pan. Can. craXa/wv ffvvoduv.

E.] Quibus verbis veterum. Synodorum decreta (inter quse

Canones Apostolici recensendi sunt) de hac re edita indi-
cautum fuit, ut Episcopus a Synodo
gitant, quibus scilicet
Episcoporum judicetur: quibus proinde ipsi in suo con-
dendo Canone non repugnarunt, sed tantum minimum
constituerunt Episcoporum numerum, ex quo talis Synod us
constare debet. Quod quidem vel Canonis Apostolici vel
definitionis Constantinopolitanae vim atque pondus elevasse
nemo Observatori, nee jurejurando id affirmanti, fidem
habebit. Tale enim decretum Patres Carthaginienses
summo jure edere potuerunt, etiamsi definitionem istam
Constantinopolitanam Canone vere Apostolico, sive ab ipsis
Apostolis constitute, inniti arbitrati essent multo magis si
:

ipsi, Canones Apostolicos

in isto decreto memoratos, nobis-
cum consenserint, nihil aliud esse quam veterum Synodorum
decreta, quorum et ipsi hocmeminerunt.
in loco

VII. Tres quse supersunt contra hoc testimoniurn ex-

[observat. in ceptiones
* vix di^nse sunt, quibus responsum detur. Quarto
Annot. Bev.
cap. n. pp.
U
enim dicit, quod nullum precise Canonem indicant Constanti-
nopolitani Patres^ nullamgue cujusdam Canonum Aposto-
licorum sylloges mentionem faciunt, sed de Canonibus Apo-
stolicis generaliter
loquuntur. Hsec autem non est huic
peculiaris, sed omnibus pro Canonum Apostolicorum anti-
quitate testimoniis quasi communis exceptio. Ubique enim
jactitatur a viro erudito, sed se prorsus inconsulto. Ipsum
enim latere non potuit, veterum Synodorum Canones eodem
passim, si non perpetuo, moclo antiquitus citatos esse, nullius
praecise Canonis nee Canonum sylloges mentione facta. Sed
quamvis ille ineptam hanc frivolamque exceptionem toties

repetierit, nobis tamen cavendum est, ne, quod superius fuse

nee semel contra earn diximus, deinceps dicamus. Quando-
quidem vero dicit Patres C.P. de Canonibus Apostolicis
generaliter loqui, tanquam si illud idem esset ac nihil de iis
loqui, gratus ab eo acciperem, quo dernum modo planius
disertiusve de iis
loqui potuerunt. Annon enim Canones
Apostolicos de hac re sancitos totidem verbis meinorarunt ?
CAP. XIII. ab Exceptionibus vindicatur. 163

Annon etiam totam eorum syllogen clare satis et prsecise

indicant, cum non singularem aliquem Canonem, sed gene-
raliter Canones sive corpus illud Codicemve Canonum, quo
hoc decretum exstitit, expresse citarint ? Cum hsec an tern
exceptio ipsi exceptori minus placuerit, addit, Quinto, Dal-
observat. [in

C *P-
ICKUS certis atque evidentibus argumentis demonstravit, illam ] P- 9.

Apostolicorum Canonum farraginem falsam ac fictitiam esse,

ab ignoto tenebrione multis post Apostolorum et Clementis
mortem temporibus consarcinatam, quod imprimis de triginta
quinque postrcmis, inter quos numeratur Canon LXXLV.,
intelligendum est. Si Dallcei argumenta refellisset
vir doctus,
nostrum esset illius responsiones expendere, et confutare. Sed
quoniam pleraque intacta reliquit, exceptis quibusdam Dallcei
conjecturis, quce ad Canonum istorum antiquitatem spectant,
Dallceanis argumentis inh&rere nos oportet, donee ab adver-
sario refellantur. Quid est, si hoc non est, 7-6 Iv
&%$ iterum
postulare Controversia inter nos agitatur, utrum Canones
?

Apostolorum dicti ante quintum adultum seculum sanciti

fuerint, vulgoque cogniti. Nos illud affirmamus, eo inter
alia inducti,quod Patres C.P. eos in Synodo quarto seculo
celebrata diserte citarunt. Observator contra hoc testimo-
nium excipit, quod Dallaeus demonstravit hanc Canonum
Apostolicorum farraginem falsam esse ac fictitiam, multis post
Apostolos temporibus, hoc est, non ante quintum adultum
seculum, consarcinatam. Hoc autem id est quod in quaes-
tionem vocatur et nihil aliud
; quam probare Canones
Apostolicos tune temporis non exstitisse, ex eo quod tune

temporis non exstabant. Qualis ratiocinatio exsibilari po-

tius quam refelli meretur. Sed observandum preeterea est
eruditum virum hie asserere, quod si nos Dallsei argumenta
refellissemus, ipse responsiones nostras et expendere et con
futare voluit, hoc saltern ei incubuisset. Verumenimvero si
nos omnia Dallaei argumenta refutare suscepissemus, qua
demum ratione Observator pro certo habeat, se omnes nostras
responsiones confutare potuisse, cum eas nondum viderit?
Ipsene prsevidere potuit, quid nos responsuri essemus?
Si

non, quo pacto prsecognovit, responsiones nostras tales fore,

quas ipse confutare potuit? Sane hinc vel caecus
videat
nihil Observatori antiquius esse, quam Dallaeum defendere,
qualiscunque ejus opinio esset, verane an falsa. Alioquin
 164 Testimonium Synodi C.P. LIB. I.

enim nunquam dixisset suum esse responsiones nostras ad

Dallsei argumenta confutare, priusquam eas vidisset. Quse
cum ita sint, omnem eum de vera horum Canonum anti-

quitate convincendi abjicimus, cum firmum adeo

spem
fixumque menti ejus insideat, Dallsei opinionem verissimam
esse, quicquid e contra vel dictum fuit, vel dici unquam

potest. Quod tamen satis mirari nequeo, cum ipse hoc in

loco ingenue confiteatur, ea, quse ad Canonum istorum
antiquitatem spectantia protulit Dallseus, conjecturas esse ;
conjecturis enim nulla debetur fides, etiamsi nihil adhuc
appareat, quo solide evincantur. Nos autem non conjecturis,
sed gravissirnis veterum testimoniis insistimus, iisque istius-
ille etiam, qui se totum illis
modi, quibus opposuit, nihil
adhuc invenire potuit, quod solidse cujusvis exceptionis
materiem ipsi preebeat.
VIII. Explosis quinque, ultima jam sola restat discu-
[observat. in tienda exceptio, his verbis concepta. Sexto, inquit, fatetur
cap. ii. p. 9.j ipse Beveregius Canones istos neque db Apostolis, neque a
Clemente illorum discipulo conditos esse. Ergo per Canones
Apostolicos Constantinopolitani Patresecclesiasticos significant
Canones ante illud tempus constitutos. Hoc sane totum,
quantum quantum est, fatemur. Sed quaestio recurrit,
utrum ecclesiastici isti Canones a Patribus C.P. hie signi-
qui Apostolici vulgo vocantur, ut a primitiva
ficati illi fuerint,

Ecclesia et a viris Apostolicis constituti, an alii nescio qui a

posterioribus Synodis divulgati ? Nos primum tuemur,
Apostolicos vulgo dictos hie significari contendentes, eo
quod sub isto nomine diserte laudantur. Sed aliud Obser-
vatori videtur, qui Canones hoc in loco, licet Apostolici
dicantur, non tainen Apostolicos sed Antiochenos vel Ni-
ibid. pp. 9, ceenos significari opinatur. Constantinopolitani Patres,
inquit, ecclesiasticossignificant Canones ante illud tempus
constitutos, quales sunt Canones IV. XII. XIII. XIV. XV.
Concilii Antiocheni ante quadraginta tres annos sanciti, et ad

quos respectum habuisse Synodi Constantinopolitance Episcopos

nullus dubito. Imo forte etiam ad Canonem quartum magni
Concilii Nicceni, ubi Episcopum ab omnibus Provincice Epi-
scopis constituendum esse decernitur ; ab Us enim eum deponi

oportet, a quibus est constitutus. Nempe non minor dcbet

esse abdicantium
quam constituentium numerus. Ideoque Ara-
CAP. XIII. ab Exceptionibus vindicatur. 165

bianus Ancyrce Episcopus^ et Constantinopolitanorum Patrum

unus, hunc Niccenum Canonem ante annos circiter LXX.
conditum laudat, ut ostendat iniquam esse Bagadii Episcopi
a duobus soils Episcopis [factam] depositionem. Hie primo,
ut videre est, nullus dubitat vir erudttus, quin Synodus

Constantinopolitana, ubi Canones Apostolicos diserte citavit,

ad Antiochenos IV. XII. XIII. XIV. XV. respectum
habuerit. Sed sibi et causse suee optime consuluisset, si nos
certiores fecisset, quibus inductus sit argumentis, ut de ea re
nullus dubitaret. !N"os enim non modo summa ratione
dubitamus, ut ad istos Canones hoc in loco respectus ha-
beatur, quin potius Canones Antiochenos per Apostolicos
non significari pro certo habemus. Patres enim C.P. hie
decernunt Episcopum a majori tantum Episcoporum Synodo
Can.
deponendum esse, xa$ws /ea; o/ AtfoffroXtxo) xavovsg diugtffavro, [Pan.

quemadmodum et Apostolici Canones dejinierunt. Ubi vero BO

Canones Antiocheni hoc definierunt ? Illi sane, quos Obser-
vator recitat, id minime definiunt, sed ante definitum ubique
supponunt. Quartus enim Synodi Antiochenge Canon dicit,
Si quis Episcopus a Synodo depositus aliquid de ministerio

agere ausus fuerit, is spem restitutionis non habebit.

2
Duo-
quis Episcopus a Synodo depositus ausus fuerit
decimus, Si * [Pan. can.
torn.
, . i. p. 441,
Imperatorum aunbus molestiam exhibere, is nulla vema dignus, B,C.
supr. cap. iv.
vide

nec sui defendendi locum habebit. Decimus tertius, Si quis Sfi ct. 9, P. 49.3

Episcopus aliquos in aliena provincia ordinaverit, is insolentice

5
suce pcenas dabit, a sancta scilicet Synodo exinde depositus.
Decimus quartus, Si quis Episcopus ob aliqua crimina judi- rp an can..

V, T j 7-
. torn. i. p. 444,
cetur, Episcopos Jfrovincice de eo dissentire contingat,
et A, B. vide
__- 7 .
T , . . supr. cap. iv.
MetropoLitanus altos ex provincia propmqua judices evocet, qui sect. 9, p. 50.]

cum provincialibus controversiam dirimant. Decimus quintus, [pan Can

Si quis Episcopus aliquorum criminum accusatus, ab omnibus F m vide 444

provincice Episcopis condemnatus fuerit, is ne amplius ab aliis sS g^ sa]

2
[E/ T/J \<7f iffx.o 7ros iivfo ffuvc^ou x.tt.Stt.i- (>o<rovi7v
\v IxxX^ffieti; <riva,$ its woooiywyriv
.... ToX.f/.rio titv TI TTQoiyfAu, r^j
f>i6iis %.ti<rov0yia,t
... . E/ Bs

^.UTatiey .... tTi l,ov tvou KVT,

iix,; (/.rix
I TOS KirsXtfot KTKXTU; l^ri

(& /)$
iv IT I^K ffuv o&cu Ix^r/^a a,<7raKa.Ta,- .... xi av<rov Se vTriy^

ffTKffiu?, [t^rt K ffo^.o yia.g %<u<x.v i%nv. KUTOV xcti <r

/i; fa.^a. Xoy
Can. Ant. iv. Pan. Can. torn. i.
p. rtjv vgotrrixovirciv %ixyv, xafygyftivov \\TIV~

434, A, B.] 6tv >$n V-TTO rYis a.yicts ffuvobov Can. Ant.
ov roXftciv <p
tracts xiii. Pan. Can. torn. i.
p. 443, D, E.]
 166 Testimonium Synodi C.P. LIB. I.

judicetur. Quisnam, obsecro, ex hisce Canonibus definiit,

Episcopum non nisiab Episcoporum Synodo deponendum

esse? Annon omnes uno ore hoc ante definitum suppo-
nunt? Qua itaque ratione Patres C.P. ad hos Canones
respectum habuisse dicantur, ubi aiunt, Quemadmodum et

Apostolici Canones definierunt, cum hi Antiocheni id minime

definierint ? Sane qui nullus dubitat, quin Canones Antio
cheni per Apostolicos hoc in loco significentur, is de nihilo
dubitabit, quod prseconceptsa suae opinioni quovis modo
favere videatur, nee multum ei intererit, utrum id per fas aut
nefas fiat. Preesertim cum Canones Antiocheni a nullo
unquam Concilio, a nullo Patre, addam et a nullo antehac
scriptore, Apostolici vocati, vel sub isto nomine laudati sunt,
quanto minus a Synodo C.P. eodem seculo celebrata, cum
Antiocheni Canones nondum quatuor et quadraginta
isti

annos publicati fuerant. Et quidem, licet eruditus Obser-

vator se nullum dubitareaffirmet Synodum C.P. ad Canones
Antiochenos respectum habuisse, nemo tamen id affirmanti
fidem adhibeat, cum ipse etiam affirm et se nullum dubitare,
quin forte etiam ad Canonem quartum magni Concilii Ni-
cseni respectus ibi Episcopum ab
habeatur, ubi scilicet

omnibus provincise Episcopis constituendum esse decernitur.

Qui vero hoc vel veri simile ei videatur, hariolari nequeo.
Quid enim 1 Nihilne interest inter Episcopi ordinationem
et depositionem ? Patres Niceeni in isthoc Canone de Epi
scopi constitutione, Constantinopolitani in hoc decreto de
Episcopi depositione loquuntur, tamen Observator nullus
et

dubitat, quin Patres C.P. forte etiam ad istum Nicaenorum

Canonem respectum habuerint, ubi decernunt Episcopum
[Pan. can. non nisi a Synodo Episcoporum deponendum esse, Kubuq %at
torn. i. p. 679,
01
,
AcrocYoX/xo/ KOLvwzg oiugiffavro.
Q ,
bed ne portentosam nanc
,

B.]

assertionem, vel saltern conjecturam, sine ratione protulisse

videatur, ecce qualem reddit, Ab us enim, inquit, eum
deponi oportet, a quibus est constitutus. Quid vero si hoc
fieri oporteat ? Nos non disputamus quid oporteat, sed
fieri

quid reipsa factum est. An scilicet Patres Nicaeni defi

nierint Episcopum a Synodo deponendum esse? Hoc autem

a Concilio Nicseno nullibi definitum esse, non tan turn aliis,
sed et ipsi Observatori constat qui propterea alium istius
;

Synodi Canonem in hac causa citare non potuit, prseter

CAP. XIII. ab Exceptionibus vindicatur. 167

istum, qui nonomnino de depositione sed, quse ab ea quantum

ccelum a terra distat, de ordinatione Episcopi agit. Quin
observandum etiam est, Canonem istum Nicaenum istam
Episcopi ordinationem admittere, quse a tribus Episcopis
celebratur. Adeo ut si absurdissimum
ei demus,
Episcopum
scilicet ordinari idem esse ac deponi, Patres tamen ad istum
Canonem nullum prorsus respectum habere potuerunt,
quippe qui diserte edicunt Episcopum nee a tribus sed a
Synodo majori deponendum esse. Uncle simul constat, quam
inepte et inconsiderate hie subdat Observator, Arabianum
Ancyrae Episcopum, et Constantinopolitanorum Patrum
unum, Nicaenum hunc Canonem ante annos circiter LXX.
conditum laudasse, ut ostendat iniquam esse Bagadii Epi
scopi a duobus solis Episcopis factam depositionem. Ara-
biani enim verba haec Slint, Tb tfap&Qbv ruv uaxapiuv nar sptov r\ [Pan. Can.
torn. i. 678,
ruv
,

sv N/xa/a ffvvooog xaraxgivzi, 7] xeXevovffa, ^ eXdrro\j<; eivai F-]

p.

roi)g xsigorovovvrag, {^yds atfovrog rov ///^rgocroX/rou, Id quod

prceteritum est beatorum Patrum qui Niccece convenerunt Syn-
odus damnatjjubens non esse pauciores tribus qui ordinent, nee
absente Metropolitano. Hoc est, quod in hoc negotio factum
est,ubi Bagadius depositus, et Agapius ejus loco ordinatus
est a duobus Episcopis, hoc a Synodo Nicsena damna-
solis

tur, jubente Episcopi ordinationem a tribus minimum Epi

scopis, preesente Metropolitano, peragendam esse. Ara
bianum enim de sola Bagadii depositione hie non loqui, non
tantum ex eo constat, quod Nicaenum Canonem citet, qui
plane de depositione decernit, veruin ex eo etiam, quod
nihil

Synodo huic C.P. necessarium visum est, novum de hac re

decretum edere. Si Synodus enim Nicaena damnasset depo
sitionem a duobus Episcopis factam, eamque non nisi a
tribus, preesente Metropolitano, faciendamjussisset, quid opus
erat, ut nova de hac re definitio a Synodo hac provinciali
ederetur ? Secundum hsec, ipse Arabianus huic ipsi Synodo [ibid. E.]

has qusestiones proposuit, Licetne a duobus Episcopis fieri

depositionem ? Et absente Metropolitano licet an non ?
Has autem quaestiones nunquam proposuisset, si
deposi
tionem a duobus Episcopis factam a Synodo Nicaena damna-
tam fuisse putasset. Non licere enim pro certo habuisset.
Quod si demus etiam Arabianum Nicaenum istum Canonem
eo laudasse, ut ostendat Bagadii depositionem a duobus
 168 Testimonium Sijnodi C.P. LIB. I.

Episcopis factam iniquam esse, ut cui consentaneum ration!

visum esset, a paucioribus non deponendum esse,
Episcopum
quam a quibus constitutus est hoc sane totum est quod
:

Observator postulare potest, et tamen nihil exinde conse-

quetur. Quicquid enim Arabiano visum est, Nectarius
Constantinopolitanus, totaque Synodus sub eo habita, cla-
rissime demonstravit se in ea fuisse opinione, quod Canon
iste Nicsenus de Episcopi depositione nequaquam intelli-

gendus est, eo quod Episcopum nee a tribus deponendum

esse decreverit, cum Canon
Nicaenus Episcopi ordinationem
a tribus peractam approbet. Neque etiam quaeritur, quo-
modo Canon iste Nicaenus intelligatur, vel quid ex eo vio-
lenter extorqueri possit, sed quid in eo definitum fuerit.
ISTihilautem manifestius esse potest, quam Patres Nicaenos
in isto Canone non definiisse, Episcopum non nisi a Synodo

Episcoporum deponendum esse, quippe quo nihil plane de

depositione defmiant. Patres autem C.P. istiusmodi Ca-
nones Apostolicos hie citant, a quibus id definitum fuit, ac
proinde ad Canonem Nicaenum nullum prorsus respectum
habere potuerunt. Quibus omnibus accedit,quod Canones
Apostolici hie laudentur, sub quo quidem nomine Nicaeni

nusquam laudati inveniuntur. Haec autem responsio adeo

aperta est, et cuivis obvia, ut Observator earn non potuit non

praevidere, qui propterea se contra earn his verbis praemunire

[observat. in conatus est, Cceterum, inquit, Canones istos ecclesiasticos Apo-
n
cap ii. p. lo .] stolicorum nomine nuncupant Patres, non solum quod doctrines

Apostolorum consonos eos esse putabant, sed etiam quoniam

prcecepta majorum leges Apostolicas arbitrabantur, ut loqui
turHieronymus Epistola XXVIII. ad Lucinium. Haec vero
nihil aliud probant, quam Canones ecclesiasticos, si doctrinae

Apostolorum consoni videantur, Apostolicorum propterea

nomine nuncupari posse. Nos autem non quaerimus, utrum
Canones ecclesiastici isto nomine nuncupari possint, sed
utrum ita nuncupari soleant Canones Nicaeni, vel Antiocheni,
vel alii quivis, praeter eos quos antiquitas Apostolicos nomi-
navit. Nicaenos autem hoc unquam nomine insignitos fuisse,
Observator nullo veterum testimonio comprobare potest,
nedum hoc Synodi C.P., a qua Concilii Nicaeni Canones, ut
ostendimus, nulli in hac causa laudantur, nee laudari po
tuerunt, qui scilicet nihil de Episcopi depositione loquuntur.
CAP. XIII. ab Exceptionibus vindicatur. 169

Et quod ad verba S. Hieronymi ab erudito viro observata

spectat, sanctus Pater loco citato non de Canonibus, sed

ille

traditionibus ecclesiasticis loquitur, ut de jejunio Sabbatis et

diebus Dominicis celebrando, de sumenda quotidie Euclia-
ristia,et similibus, de quibus ait, Unaquceque provincia
abundet in suo sensu, et prcecepta major urn leges Apostolicas
Ubi, ut palam est, non de decretis Conciliorum,
-

arUtretur. ^- p Op^
sed de majorum praeceptis loquitur, iis scilicet, quae a majo- ^
ribus suis per traditionem acceperant, quse etiam non Ca-
nones sed leges Apostolicas arbitranda esse monet, tales
nimirum leges, quibus aeque constringerentur, ac si
ipsi

Apostoli aut viri Apostolici eas prsecepissent. Hinc autem

nequaquam sequitur, vel Nicsenos, vel alios unquam Canones
Apostolicorum nomine nuncupates ftiisse, praeter eos, quos in

Codicem Canonum Ecclesise primitivse collectos habemus, et

Apostolicos propterea vocatos, quod a viris Apostolicis san-

citifuerint, ac proinde ab ipsis Apostolis traditi videantur.
Adeo ut, etiamsi Constantinopolitani Patres prsecepta ma-
jorum leges Apostolicas cum D. Hieronymo arbitrati essent,

(quod nunquam probari potest,) ex eo tamen neutiquam

conficiatur, Canones ISTicsenos hie indicari, ubi Apostolici
Canones totidem verbis laudati sunt. Prsesertim cum Ca
nones Nicseni nibil prorsus de ea re sanxerint, quam ab
Apostolicis defmitam esse hie affirmatur. Quse cum ita
sint, etiam volens nolens nobiscum consentiat Observator
necesse Canones Apostolicos a Synodo hac Constantino-
est,

politana memoratos, nee Nicsenos esse, nee Antiochenos, sed

Apostolicos, sive eos qui ab antiquis temporibus isto nomine
nuncupati fuerunt. Quos proinde, quarto nondum finito

seculo, exstitisse passimque cognitos fuisse, omnes illos

celeberrimos quidem in Synodo Constantinopolitana tune

temporis congregates Patres, gravissimos habemus testes.
IX. Post Ulud Synodi provincialis Constantinopolitanse,
aliud, idquepro Canonibus Apostolicis disertissimum adhi-
buimus testimonium, e Synodo Ephesina, generalium tertia,
petitum. Nimirum istis diebus Episcopus Antiochenus or- [Act. vn.
, ., . Cone. Eph.
dinationes in Cypro msula sibi non subjecta, adeoque extra
cone. t om .

suam provinciam, facere molitus est. Hoc Rheginus Con-

stantiensis Episcopus contra Canones Apostolicos, et defini-
tiones Synodi Nicaerise ab eo factum conquestus est, in libello
 170 Testimonium Synodi Ephesince LIB. I.

ad Synod um universalem tune dierum congregatam oblato.

Quapropter Synodus decretum edidit, quo rem istam prseter
T
cone. E ph. ecclesiasticas Constitutiones, et sanctorum Patrum Canones
Cone. torn. . . ,
.
\
innovatam pronunciat, vocat enim ^ay/Aa
\

m. coi. 802; #> roug

.
,
r x -1 ~ , , / 1
Eph. viii. tfiatfriKove Qstff&ovc %ai \rovg \ xavovag ruv ayiuv Karspuv, vel Ut
Pan. Can. ... .

tom. i. p. 104, nonniilii codices legunt, rwv ay/wv AsrotfroXwi/. i^uarn quidem
De pseud. lectionem Jo. Dallseus impuernat. 4 Sed parvi
r nostra refert
lib.iii.cap.
Cum m
.

10, pp. 534, AcrocrrrfXtov ibi legatur an fl-aT-egwv. libello, quern

Hheginus Canones expresse nominentur
obtulit, Apostolic! :

quorum tricesimo quinto cavetur, ne Episcopus extra suos

fines in urbibus aut pagis ei non subjectis ordinationes faciat.
Hoc Dallgeus prudens dissimulavit, seque totum lectioni isti
TUV AwotfroXwv interposuit, nihil contra testimonium illud e

Rhegini libello petitum excipiens. Supposita autem in de-

creto lectione ruv vrareguv, Synodum putat ad Canonem
5
Antiochenum XIII. digitum intendere : et observat insuper
similia decerni a Patribus Constantinopolitanis Canone se-

cundo, Synodus hanc Ephesinam annis

Quorum, inquit,
propemodum quinquaginta antecesserat. Sed neutrum horum
Canonum in Rhegini libello indigitari liquet, non ex eo
tantum, quod nee Antiocheni, nee Constantinopolitani, sed
Apostolici Canones in eo nominatim laudentur, verum ex eo
4
Ego vero respondeo, Latinam
[" gamus. Quam vero eorum lectionem
Ephesinse Synodi editionem loco illo Turrianus obtrudit, substituto Awo-
citato nihil de Apostolis habere Rem ; pro trari^av, nomine, quamque
<r<roA.uv,

hanc, inquit, qua prater ecclesiasticas nuper commemoratse ConciliorumGrse-

Constitutiones, et Sanctorum Patrum co-latinseeditionesexhibent quidem, sed
Canones innovatur, et omnium liber- in margine duntaxat, non autem inipso
tatem attingit, annunciavit piissimus Synodi corpore, ea, inquam, a Grsecis,
Episcopus Rheginus, sequuntur. et quse suee Apostolicorum farragini Canonum
Non Apostolorum, ut callide temere- faventibus, efficta et excogitata videtur ;
que et falso supponit Turrianus, sed quorum nos fraudibus non tenemur, et
sanctorum Patrum Canones dicit." in veteri Latina versione, publicisque
Turn citatis quibusdam Canonum et Conciliorum codicibus libentes con-
Conciliorum editionibus, quse hanc lee- quiescimus." Dall. de Pseud, lib. iii.

tionem exhibent, ita pergit Itaque ;

"

cap. 10, pp. 534, 535.]

nihil ad Apostolicos Canones hsecEphe- s
["
Videntur autem ad Antioche-
sinorum Patrum verba. Patrum Ca- num Canonem XI 1 1. digitum intendere ;

nones dicunt, hoc est Episcoporum et Mj^eva IvifKot ov roXfieiv, x.. r. X. [ut
Synodorum superiorum decreta, ac con- supra, sect. 8.] .... Sed et similia

stitutiones ..... Nihil ergo necesse decernuntur a Patribus Constantinopo-

est ad ullos Apostolorum Canones, litanis Canone secundo, quorum,"
nedum ad Turrianicos confugere, ut &c. Ibid. p. 535.]
haec Ephesinae Synodi verba intelli-
CAP. XIII. ab Exceptionibus vindicatur. 171

etiam, quod Constantinopolitani pariter atque Antiocheni

Canones post Nicaenos editi fuerunt, quibus propterea post-
poni debuerunt. At Canones
Apostolici hie citati ipsis
Nicaenis anteponuntur. Cujus rei causa dari non potest,
nisi quod ante eos sanciti crederentur. Cum autem nihil
aliud sit vel a Dallaeo vel ab Observatore contra insigne
hoc testimonium exceptum, prolixior ei vindicatio non opus
est.

X. Oinnia nostra pro Canonum Apostolicorum anti-

quitate testimonia, ex veterum monumentis, quae ante

illis

quintum adultum seculum prodierunt, augustissimo illo

Theodosii Imperatoris conclusimus, qui Irenaeum post binas
nuptias Tyriorum civitatis Episcopum factum esse, contra
Canones Apostolicos affirmat. Hoc nee Dallaeus vidit, nee
ipse Observator. Nulla saltern contra illud exceptio ab
iis
publicatur. Nee ipse quidem video, quid ei opponi possit, p . i . i,
>co

cum Canones Apostolicos diserte adeo et demonstrative cap.rtTJect

1 J A 7, p. 77.]
laudet.
 CAPUT XIV.

Synopsis.

I. Justinian! Imp. et Jo. Antiocheni testimonia vindicanda

rest ant.
II. Licet Justinianus post An. Dom. CCCCLI. imperare
cceperit, ejustamen testimonium summo jure in hac causa
admittatur, ut doctissimorum istius cetatis virorum senten-
tia innixum.

III. Qualem exceptionem contra Imp. testimonium ex Oraculis

Sibyllinis formavit Observator. Quantum sit discrlminis
inter Justinianum de Canonibus Apostolorum, et Justi-
num de Sibyllarum Carminibus disserentem.
IV. Sibyllina Oracula, qua hodie circumferuntur longe alia,

sunt atque ea, quce a Justino M. aliisque antiquis laudata

fuerant. Proinde ex Us contra hcec disputare iniquum

est.

V. Carmina Sibyllina, a Justino M. citata, ante An. Dom.

CXXXVIII. facta fuisse, ex eo satis constet, quod ab
ipso tanta conjidentia citentur, et in toto terrarum orbe
exstare dicantur.
VI. Aliiejusdem cetatis scriptores, prceter Justinum M., Sibyl
lina Oracula laudarunt. Insigne de Us testimonium ex
Origene petitum.
VII. dementis Alexandrini de D. Paulo Sibyllam citante

verba, ab alieno, in ea nuper conjecto, sensu vindicata.

VIII. Clementem Romanum Sibyllse Oracula vidisse ac
citasse probabile est.
IX. Eadem ante An. Dom. CXXXVIII. exstitisse ex Jo-
sepho, Strabone, aliisque probatur.
X. Antigua Sibyllse Oracula igne in Capitolio absumpta sunt,
aliaque variis e locis illuc postea transportata, quce in
Christianorum manus venire potuerunt.
XI. Vera de istis sententia contra Blondellum explicata et

asserta.
CAP. XIV. Testimonium Justiniani vindicatur. 173

XII. Quam futilis sit Observatoris responsio

ex Carminibus
Sibyllinis sumpta, e prcemissis evincitur.
XIII. Constantinum M. de Sibyllarum Oraculis, et Justini-
anum de Apostolorum Canonibus magnifice locutum esse,
mirum nemini videatur.
XIV. Justinianus Imp. hos Canones ipsis Apostolis adscribens
non elevat, sed confirmat, nostram de Us opinionem.

ETSI nostra de Canonum Apostolicorum antiquitate

I.

opinio istis imprimis fundetur testimoniis, quse veteres

Scriptores, Imperatores, Synodi, Patresque ante quintum
adultum seculum iis perhibuerunt, quseque nos ab adver-
sariorum exceptionibus modo vindicavimus ;
non parum
tamen exinde etiam mutuatur, quod sexto
lucis roborisque
ineunte seculo Dionysius Exiguus Canones hosce dignos ex- [vide supra,
_ T ..
cap. viii. sect.
istimavit, quorum partem de Grseco in Latmum sermonem 2,pp. 84,85.]

transferret, quodque eodem currente seculo Joannes Scholas-

ticus sive Antiochenus hos inter alios Synodorum Canones
istis temporibus in Ecclesia Orientali obtinentes, colligere, [ibid. sect.

et ipseImperator Justinianus eosdern auctoritate sua con- 89.]

firmare dignatus fuerit. ut ante fuse ostendimus. At eru- nwd. sect. 5,
t)r> 8992 1

ditus Observator Imperatoris pariter atque Scholastici hac in

causa auctoritatem, in Annotationibus etiam strictim a nobis [Prf. ad
_^ Annot. in
assertam. evertere, vel saltern elevare conatus est. Quo cann. A P .

sect, xxvi.]
.
T
successu tantos oppugnavit viros disquirendum restat. In
qua disquisitione non ea, qua nos in testimoniis hisce citandis
usi sumus, sed Observatoris in iis
impugnandis methodo
procedemus, ab Imperatore scilicet auspicantes.

II. Primo
itaque sic disputat vir doctus, Pergit Severe- [observat. in
gius, et Justiniani Imperatoris testimonio Dallcei de Canonum ca^xi .?^
antiquitate sententiam refellere, suamque confirmare nititur.
Quia hos Canones Novella vi. laudare videtur his verbis, quce
ex ilia constitutione describit vir doctus, Quod quidem certe
futurum credimus, si sacri illi Canones diligenter observentur,
quos nunquam satis laudati adorationeque digni, et qui Ipsum
Filium Dei conspexerunt, Illique ministrarunt, Apostoli nobis
reliquerunt, et sancti Patres custodierunt, et interpretati
sunt. Hcec de LXXXV. Canonibus Apostolicis interpretatar [De Pseud.
P "

vir doctus, nee ab eo hac in re dissentit Dallceus. Sed propterea i p. 424.]

Dallcei sententiam non confutat Beveregius, quandoquidem Jus-
174 Testimonium Justiniani LIB. I.

tinianus quinquaginta plus minus annos post tempus a Dallceo

denotatum Imperator renunciatus est. Hactenus Observator.
Qui quoniam nobis cum Dallseo munifice concedit, quod
nemo scilicet negare potest, Canones Apostolicos LXXXV.
ab Imperatore hoc in loco celebrates esse: nos etiam ei
concedemus Justinianum Imperatorem renunciatum esse
quinquaginta plus minus annos post tempus Canonum horum
editioni a Dallseo denotatum. Quod autem ait, Dallsei sen-
tentiam hisce Justiniani verbis non confutatam esse, id mi-
nime concedi potest. Cum ipse enim Imperator hos Canones
a sanctis Patribus, qui ante eum in Ecclesia claruerant, et
quidem sub Apostolorum nomine custoditos ac interpretatos
ab haeretico impostore, ut vult Dal-
fuisse affirmet, quis eos

Iseus,nee plusquam quinquaginta ante annos confictos fuisse

arbitretur ? Nemo nescit prudentissimum ilium Impera
torem doctissimos quosque viros et utriusque legis peritissi-
mos ex omnibus imperii partibus ad se evocasse, ut de
omnibus, tarn ecclesiasticis, quam civilibus, sanctionibus

legibusque conferrent, ipsique communicarent. Nihil autem

dubii esse potest, quin nonnulli eorum quinquaginta prope-
modum annos in juris utriusque studio antea versati fuissent :

quos propterea prima horum Canonum pub-editio sive

licatio latere non potuit, si plusquam quinquaginta annos

nondum editi fuissent et publicati. Imo vero si non ante

centum vel ducentos annos exstitissent, atque in judiciis eccle
siasticis obtinuissent, antiqua ipsorum regesta et commen-
taria de causis ante judicatis, eos certiores fecissent, quo
tempore hi Canones in fora ecclesiastica primo introducti
fuerant. Illi autem
peritissimi legum interpretes Imperatori
significarunt, hos Canones non sua modo memoria longe
antiquiores fuisse, sed tantse in Ecclesia antiquitatis, ut

Apostolorum temporibus
ipsis editi viderentur. Hoc ex eo
quod Imperator ex eorum consilio, quo in omnibus
liquet,
hujusmodi negotiis usus est, Canones hosce ipsis Christi
Apostolis acceptos retulit. Quod nunquam sane fecisset,
nisi a jurisconsultis suis pariter atque a scientissimis rerum
ecclesiasticarum Episcopis didicisset, eos non nudiustertius,
sed multis retro seculis constitutes esse, usque adeo ut Apo-
stolicse vel institutioni, vel saltern traditioni, adscribi mere-
rentur, juxta vulgatam scilicet istam Patrum regulam ab
CAP. XIV. vindicatur. 175

ipso Dallaeo laudatam, quod quorum Auctor alms ignoratur,

ab Apostolica traditions ad nos dimanasse recte credantur.
Quocirca, licet Justinianus post tern pus a Dallaeo denota
tum renunciatus Imperator, cum plures tamen quam
sit

quinquaginta, ipso fatente Observatore, anni non interces-

serint, nemo, cujus oculi gravissimo praejudicii vitio non
afficiuntur, hos Canones diu ante tempus a Dallseo denotatum
sancitos, atque ejus propterea de iis opinionem penitus ever-
sam videre nequit.
III. Hoc argumento
.

notationibus etiam usi sumus

.

:
,.,.,..
ex Justiniani verbis petito, in An-
ubi breviter, ut loci ratio
[Praef. ad
Annot. in
cann. A P .

postulabat, hsec de eo diximus, Si autem Canones prse-

hi PP.T.S.]

cedente tantum seculo,eoque adulto, ab hseretico aliquo

conficti fuissent, miror nullum tune temporis Dallseum ex-
qui Imperatori aurem velleret, eumque certiorem
stitisse,

faceret,Canones ab ipso laudatos non inter antiqua, nedum

Apostolica, decreta, sed inter nuperrime consarcinata recen-
tiorum hsereticorum figmenta recensendos esse. In hsec
ibia me usurpata verba Observator gravissime invehitur, e
contra sic disputans : Si valeret, inquit, IKEC Beveregii ra-
Jntfot^Bev
c
tiocinatio, eadem [plane] ratione librorum Sibyllinorum causam ^-^ pp -

tueri possem. Nemo enim nescit a Justino Martyre, a, Theo-

philo AntiochenOj a Clemente Alexandrino, a Tertulliano et
aliis laudatos fuisse istos libros. Quamvis Justinus iisdem
scripserit diebus, quibus cortflata sunt oracula Sibyttina,
Theophilus vero, Clemens, post Justinum qui-
et Tertullianus,

dem, sed eodem seculo. Si igitur viri eruditi verba hoc pacto

usurpem, Miror nullum tune temporis Blondellum exstitisse,

qui scriptoribus istis aurem velleret, eosque certiores faceret,
oracula ab ipsis laudata non inter antiqua, nedum Noachi
nurus, sen Berosi filice, oracula, sed inter nuperrime consar
cinata recentiorum impostorum fymenta recensenda esse. Si,

inquam, hcec illius verba usurpem, quid responsurvs sit, non

video. Objectionem enim nostram diluere non potest, quin

suam pariter diluat, neque nobis respondere, quin sibi ipsire-
spondeat. Idem dico de Constantino Imperatore, qui de Si-
byllinis oraculis magnificentius loquutus est, quam de Canonibus
Apostolicis Justinianus. Quid Observatori in animo fuit,
cum nova hac objiciendi ratione utebatur, me prorsus nescire
fateor, nisi forsitan sibi proposuerit nos ad suscipiendum
176 Testimonium Justiniani LIB. I.

Sibyllinorum, quae hodie exstant, oraculoruai patrocinium

provocare. Quid enim Canonibus Apostolicis cum Sibyllinis
oraculis? Esto, inquit. Verum si ex eo, quod nemo Jus-
tinianum certiorem fecerit Canones Apostolicos panels ante
annis confictos fuisse, eosdern aliquot ante seculis exstitisse
sequeretur, eadem ratione Sibyllina etiam oracula multis
ante S. Justinum annis edita fuisse ex eo evincatur, quod
nemo eum certiorem fecerit, ea iisdem diebus consarcinata
fuisse, quibus ab ipso citata sunt. Hoc autem ex eo neces-
sario sequi baud asseruisset eruditus Observator, si in men-
tern ei venisset, disparem omnino ac dissimilem fuisse ra-
tionein Justini Martyris et Justiniani Imperatoris. Sanctus
enim Justinus (quod et de reliquis, ej us vestigiis insistentibus,
ideoque cum eo commemoratis dicendum est) licet doctis-
simus esset philosophus, et fidissimus Christi cultor, neo-
phytus tamen fortasse erat in religione Christiana, cum Si

byllina oracula laudabat. Ac proinde, prae flagrantissimo,

quo ardebat in Christum, ejusque Evangelium, amore, prae-

cipiti quadam celeritate omnia forsitan arripuisse censeatur,

quae religioni nuper a se susceptae quovis modo favere vel

patrocinari videbantur. Saltern, cum ita se haberet, facile
ei imponi potuit. Praesertim cum paucissimos, si ullos,
secum haberet irigenuis instructos artibus, aut tanta sub-
tilitate
genuinos ac supposititios libros distin-
praeditos, qui
guere potuerunt paucissimos, qui eadem, qua ipse, creduli-
;

tate, communi bonorum virorum morbo, non laborabant. Ut

non miruni sit, si is in istum lapsus sit errorem, quo per-
suasum haberet, Sibyllina ista Oracula, quae tanta de vero
Deo, Christoque praedicabant, ab ipsis scripta fuisse Sibyllis,
quas oninis retro antiquitas pro divinitus inspiratis vatibus
habuerat, et per multa secula summis laudibus celebraverat.
Verum de Justiniano Imp. alia omnia dicenda sunt. Is
enim rerum Romanorum potitus est, cum fides Christiana
altissimas per totum imperium radices egerat, cum Ecclesia
viris undequaque doctissimis, omni arte ac scientia liberali

instructissimis, atque in omni etiam jure, tarn divino, quam

humano, ecclesiastico pariter ac civili, prudentissimis abun-
dabat. Penes ipsum erat eos omnes sibi advocare, et in
consilium adhibere. Quod etiam ab eo factum fuisse, in
iis
praesertim quae ad leges, tarn Ecclesiae, quam Imperii,
CAP. XIV. vindlcatur. 177

spectabant, inter omnes constat. Quamobrem baud adeo

facile ei tantum indaci errorem, ut Canones illos
fuit in

Apostolicae tradition! attribueret, nisi inter omnes illos, quos

consuluit, eruditissimos Ecclesise Praesules ac jurisperitos
convenisset, eos multis ante annis in lucem editos, et a
Patribus observatos fuisse. Prsesertim cum, istis saltern
diebus, fictitiis quibuslibet ac adulterinis non opus esset Ca-
nonibus, quandoquidem tune teinporis exstabant
plurimi
Canones duobus antegressis seculis ab ecclesiasticis Synodis
constituti. Adeo ut nulla plane causa esset, quare hi ab eo,
et ab Ecclesia
in imperio ejus constitute, reciperentur, nisi

illosa majoribus suis acceptos, et a primitiva Ecclesia ad se

derivatos esse, pro certissimo Labuissent. Quapropter si
demus Justinum M. gravissime hallucinatum fuisse in car-
minibus istis sub Sibyllarum nomine citandis, quae sua ipsius
setate conlicta erant, ex eo tarn en nequaquam sequitur Jus-
tinianum etiam Imperatorem in Canonibus
Apostolicis
laudandis hallucinatum esse ; vel argumentum pro dictorum
Canonum antiquitate ab ejus testimonio petitum nihil am-
plius valere, quam si Sibyllina oracula longe ante S. Justi
num composita esse ex eo arguamus, quod a sanctissimo
isto Patre ac Martyre citata sunt, nemoque eum certiorem
fecerit, ea paucis ante annis consarcinata fuisse ab impostore

aliquo, qui sua ipsius figmenta sub Sibyllarum nomine

obtrudere ausus est.

IV. Quod Observator adhuc opinatus fuerit, se eadem

si

plane ratione librorum Sibyllinorum, qua nos hoc in loco

Canonum Apostolicorum causam tueri posse, tueatur qui-
dem per me licet; modo per libros Sibyllinos, istos intel-
ligat, qui a Justino, reliquisque ejusdern setatis scriptoribus
laudati sunt, non eos, qui hodie sub isto nomine vulgo cir-

cumferuntur. Licet enirn eruditus Observator Blondelli

Oracula perinde disputare
vestigiis insistens contra Sibyllina
videatur, ac quam hodie
si, habemus, eorum rhapsodia, eadem
esset carminum collectio, quse primis Christianismi seculis

Sibyllarum nomen sibi inscriptum habebat :

lorige tamen
aliud esse cuivis patebit, qui carmina Sibyllina, ut antiquis
ististemporibus laudata, cum iis comparare operse pretium
duxerit, quae sub isto nostris diebus nomine in lucem emissa
sunt. Plurima enim carmina Sibyllina a primis Ecclesiae
N
 178 De Oraculis Sibyllinis. LIB. I.

Patribus ethnicisquescriptoribus eorum coaetaneis, Plutarcho

nimirum, Pausania, Dione, aliisque laudata in hodierna
nostra rhapsodia vel non omnino exstant, vel ita interpolata,
ut eadem non videantur. Idem saltern, quod B. Ignatii
Epistolis, dementis Constitutionibus, aliisque veteris Eccle-
monumentis, istis etiam carminibas, quae Patres primitivi
siae

Sibyllarum nomine nuncuparunt, contigisse extra dubium

est : ut posterioribus nempe seculis multa, vel data opera,
vel librariorum incuria, praetermissa fuerint, alia de novo
interserta, et plurhna aliquo modo immutata, ita tamen ut
nonnulla etiam pristinae eorum faciei vestigia adhuc reti-
neantur. Quo factum est, ut alia a veteribus citata, in
hodiernis etiam libris inveniantur, alia non; haecque eodem,
ilia alio atque antiquitus,
legantur. modo
Adeo ut ex iis,
quae nunc babeamus, de
quae primitive Ecclesiae Patres
iis,

Sibyllina laudarunt oracula, vix judicari posset. Quocirca

clarissimus vir David Blondellus inique cum aritiquis istis,

Sibyllinis vulgo vocatis, carminibus nobis saltern egisse

videtur, cum ex hodierna eorum sylloge contra veram
eorum antiquitatem disputaverit. Neque enim clam ipsum
esse potuit, argumenta ista, quibus opinionem suam adstruere
conatus est, non ex illis desumpta esse carminibus, quae
Patres sub Sibyllarum nomine citarunf, sed ex aliis qui-
busdam, quae nee ipse nee alius quivis in veteri istorum
Codice lecta fuisse novit, quaeque longo post tempore inserta
fuisse plusquam verisimile est.

V. Cum Observator igitur contendit, argumentum nostrum

pro Canonibus Apostolicis e Justiniani testimonio petitum ex
eo invalidum esse, quod eadem ratione carminum
Sibylli-
norum causam par est, carmina intelli-
tueatur, si isthaec, ut

gat, quae a primitivae Ecclesiae Patribus Sibyllae adscripta

sunt, haec exceptio nihil valebit. Neque enim opus est, ut
Canonum Apostolicorum antiquitas firmior e Justiniani
testimonio adstruatur, quani carmina ista Sibyllina ante
annum Dom. CXXXVIII. (post quern Blondellus ea ticta
1

fuisse arbitratur) divulgata fuisse ex eo constat, Justi-

quod
nus M., aliique ejusdem seculi scriptores statim post dictum

ejpp.
i6o, annum ea citaverint. Primo enim, ipse Blondellus fatetur
1

["II faut done de necessite que le d Empereurs, avoit emprunte le nom

fourbe, qui pour dresser ces Catalogues de la Sibylle, ait commis son impos-
CAP. XIV. De Oraculis Sibyllinis. 179

istam Justini Apologiam anno CXLI. sive CXLII. scriptam

fuisse,
2
in qua de Sibyllarum oraculis hsec habet, Kar rApoi.i. cap.
iliv.p.70, B,
svspsioLV ds TOJV tavXuv 6a//x&i/w!/, Qavarog MPiffdT, xara TUV rag C.]

xai 2/u
did rvu <p6(3ov

yvoj&v XctfSeTv t avroTg ^ dovXevovras xars^uffiv offtg

itc

oox, o
/V^-jtfai/ crga^a/* d<2>6(3ug j&sv ya^
Tg, aXXa xa/ U//-/V, wg o^ars, g/ g
sviffxs-^iv

a pavyfftffdai. Opera autem, sive instinctu malorum

dcemonum, mortis svpplicium adversus eos, qui Hystaspis, aut
Sibylla, aut Prophetarum libros legunt, constitution est. Ut
per timorem homines ab illis absterreant, quo minus scripta ea
legentes rerum bonarum notitiam percipiant,
sed in ipsorum
servitute retineantur. Quod certe quidem perficere, et ad
jinem perducere nequiverunt. Non enim absque timore tantum
hcec scripta legimus, verum etiam vobis ad inspiciendum quce in
Us traduntur, ut videtis, offerimus, grata et accepta ea omni
bus fore scientes. qui haec Justini verba anno Profecto
Domini CXLI. 3 scripta attente legit, baud dubitare potest,

quin Sibyllse libri bic memorati ante annum CXXXVIII.

exstitissent. Ex his enim S. Patris verbis constat istos
libros passim vulgoque tune dierum cognitos lectosque fuisse,
non minus quam ipsos prophetarum libros, usque adeo ut
mortis suppliciurn a senatu Romano, contra eorum seque ac
horum lectores constitutum esset. Constat etiam non
modo S. Justinum, sed et alios Christiana religionis cultores
horum librorum lectionem vitae suse praeposuisse. Quamvis
enim sub mortis poena hoc iis interdictum fuisset, illi nihilo-
minus non tantum libros hosce legebant, sed et senatui
populoque Romano eosdem inspiciendos audacter ofFerebant.
Quantacunque autem credulitate purioris illius aevi Chris-
tianos laborasse censeamus, omnem excedit fidern, ut cum
tanto salutis vitseque discriinine hos Sibyllae libros legerent

ture depuis 1 an 138." Blondel, des mus, cut ete associ^ a 1

empire, par
Sibylles, liv. ii. ch. 5, p. 155. Cha- consequent environ Fan 141, ou 42
renton, 1649.] ..... "Blondel, des Sibylles, liv.
2
["
S. Justin ...... en sa pre- ii. ch. 6, pp. 160, 161.]
3
miere Apologie presentee a 1
Empe- [Circa annum Dom. CL. Vide
reur Antonin, a ses fils adoptifs, et au Praef. Editoris Bened. ad Op. Justini,

peuple, devant que Marc-Aurele, qui Par. iii.

cap. 5, sect. 4, p. Ixxxi.]
n est (par le titre) qualifie que verissi-
180 De Oraculis Sibyllims. LIB. I.

ipsi, aliisque legendos ofFerrent, nisi eos plusquam tres

quatuorve saltern annos in lucem emissos fuisse pro cer-
tissimo habuissent. Quo etiam ore, qua fronte ad hosce
libros coram ipsis Romanis appellare potuerunt, nisi inter

ipsos etiam Romanes convenisse hos libros, si non ipsa

Sibyllee folia, antiques saltern, vel quatuor minimum annis

antiquiores esse, iis abunde constitisset ? Quam facile enim

Roman! ignorantiae et temeritatis eos arguere potuerunt?
Et jure quidem. Justinus enim, aliique illi, quos ipse secum
hos libros Romanis obtulisse affirmat, non philosophi, non
prudentes homines, et vix homines quidem erant, sed nescio
quae monstra inscitiae, credulitatis, ac impudentiae, si libros
vix quatuor adhuc annos juxta Blondelli censuram faetos,
imo a se confictos, antiqua Sibyllae Oracula fuisse crederent,
et potentissimis suis adversariis, qui se vera Sibyllae carmina
secum habere venditabant, sub eo nomine tanta confidentia
obtrudere ausi essent. Cum vero tarn portentosa in primi
tives Christianos, eorumque doctissimos, quos inter Justinus
M. merito recenseatur, vitia conjicere nefas sit, istos Sibyllae
libros a S. Justino laudatos multo antiquiores, quam opinatus
est Blondellus, statuamus necesse est. Praesertim cum
idem Justinus hos libros a se memoratos non sibi soli et

Christianis, sed toti terrarum orbi cognitos esse et ubique

exstare, diserte asseruerit. Quod ne simulate a me dictum
videatur, Ecce ipsa doctissimi Patris verba, quae ad calcem
coliortatorise ejus ad Graecos orationis habentur. E/ ro/W,

inquit,
rr^v mgi TMV {& ovruv zuv -v/guj pavraff/av, Ksiffrs,

gysaiordrrj -/.at
ffpofoa crccXa/a 2//3uXX?j, rt g rag
T7J oixou/Asvy) ffw^zffQai tfu/x/Sa/^s/, WZDI fj^sv TOJV

\syofisvuv Qsuv, u$ //^ ovruv, avo rivoc, Suvar^g scr/Tvo/a? dice

g stftffdai 7raoovtfi a$, xai <7rsgi

-TTUVTUV ruv

f&s\\6vruv ffafiug xai (pavtgug irgoavapuvotifffl. Itaque viri

GrcBci.sifalsam de iis, qui non sunt.diis imaginationem salute
vestra antiquiorem non habetis, Credite, sicut dixi, antiquis-
simce et priscce adinodum Sibyllce^cujus libri in universe exstant

orbe, de iis, qui dicuntur, sed non sunt, diis mirifao quodam

prcepotentis numinis afflatu per oracula vos docenti ; defuturo

autem Servatoris nostri Jesu Christi adventu, ac de rebus ab
CAP. XIV. De Oraculis Siby Minis. 181

eo gerendis liquido ac aperte vaticinanti. Cuinam, obsecro,

haec Justini M. verba legenti persuadebit unquam Blon-

dellus, Sibyllae libros iisdem diebus effictos fuisse, quibus

haec scripta sunt ? Adeone delirus et vesanus erat sanc-
tissimus Martyr, ut eos libros antiquissimae et priscas ad-
modum Sibyllae nuncuparet, de quibus ipsi non satis con-
stabat,annon paucos ante annos a sceleratissimo impostore
consarcinati fuissent? Quinetiam hosce libros eoclem tem-
poris articulo in universe exstare orbe affirmat. Quomodo
hoc fieri potuit, si vixdum ex obscuri tenebrionis officina in
lucem emissi essent ? An verisimile cuipiam videatur, an
possibile, ut per totum terrarum orbem volitarent simul ac
edebantur ? Si haec cuivis persuadeat Blondellus, tune
demum, sed non antea, eidem persuadebit, libros Sibyl-
linos a Justino Martyre memoratos post annum Domini
CXXXVIII. contextos fuisse, et nobis semper mirari,
quod null us tune temporis exstaret acutus rerum Observator,
qui sancto Patri aurem velleret, eumque de egregio hoc
errore, vel de impudentissimis potius mendaciis, certiorern
faceret.
VI. Et quideui si sanctus Justinus in huncerrorem lapsus
est, non solus in eo fuit. Plures enim e doctissimis ejusdem
seculi scriptoribus eadem, qua ille, de carminibus Sibyllinis
opinione ducti fuerunt. Ut Theophilus Antiochenus, Athe-
nagoras, Clemens Alexandrinus, et Origenes. Imprimis
autem dignissima sunt quae observentur Origenis de oraculis
hisce verba. Enimvero Celsus, qui iisdem circiter diebus,
quibus Justinus vixit, Christianis vitio vertit, quod multa,
eaque maledica, Sibyllae Oraculis inseruissent. Cui se inter-
ponens objectioni Origenes haec habet, E/V, ow oJd owe, O ri g . contra

q/J,ag ///aAAov S/ /SuXAav avayogeuffai naToa sou 95 iqtioZv, [cap. 56, Op.
/ 1
. / /o. /
tom
, P- 734 - J -

sti ra ixtivrig ffoAAa, xai pAao c, D.]

- 1

c, OTI
Kagsvsyga-ya ^sv
aw&dsi^e 5 av

fdstxvve, nai ovx s^ovra aKSg o /srat

d<7rodzj^ag
de ^d on fSXaffpr^d sffn ravra.
Delude nescio
quid (Celso) ei venit in mentem, ut censeret
Sibyllam a nobis potius quam Jesum appellandam fuisse Dei
Filium^ asseverans nos multa et maledica ejus versibus in-
seruisse, non tamen indicans qua sunt ilia, quce mseruimus:
 182 De Oraculis Sibyllinis. LIB. I.

indicasset autem si antiquiora habuisset, quce incorruptiora

essent, exemplaria, in quibus non reperiantur, quce putat a

nobis interpolata. Quin nee indicavit ilia maledica esse.
Celsus itaque, Justino M. ffuy^ovog, etiamsi infensissimus
Christianorum adversarius non dixerit, quod e
fuerit, et nihil
subtili ipsius et fertili mendaciorum ingenio contra reli-
gionem, Ipsumque Christum ab illis cultum, effingere potuit,
non tamen negare potuit, libros Sibyllinos, a Christianis in
religionis suse causa laudatos, longe ante suam setatem exsti-
tisse, adeoque longe anteaquam ab iis laudati essent. Neque
aliud contra eos hac in re objiciendum invenit, quam eos
multa Sibyllse versibus inseruisse, quae antiquitus in iisdem
non lecta fuerant. Verura et hanc futilem istiusobjectionem
refellit Origenes, hoc scilicet response, quod Celsus non indi
cavit, quaenam ilia essent, quae a Christianis ita inserta dicit.
Indicasset autem, inquit, si
antiquiora, quae incorruptiora
essent, exemplaria habuisset, in quibus non reperiantur, quae
Celsus a Christianis interpolata putavit. Ad antiquiora
itaque et incorruptiora carminum Sibyllinorum exemplaria
hie appellat Origenes, et Celsum ej usque gregales indicare
provocat, quid a Christianis de novo iis insertum esset.
Quod cum Celsus indicare nequiverit, pro confesso sumit
Origenes, ea quae a Christianis ex istis Sibyllae versibus
citata sunt, in antiquis illis et incorruptis exemplaribus
exstitisse, nihilque adhuc a Christianis de suo interpolatum
esse. Quod si tota ilia carminum Sibyllinorum collectio,
istis temporibus laudari solita non ante annum Dom.
CXXXVIII. consarcinata fuisset, et quidem ab ipsis Chris-
[Lib. i. cap. tianis, quod vult Blondellus, hoc imprimis haud dubie iis
10; ii. cap. . _ .

?.] objectasset Celsus. Origenes etiam ad antiquiora eorum

exemplaria appellare non potuit, quippe quae iisdem diebus
conficta, adeoque nondum antiqua erant.
VII. Adhaec, Clemens Alexandrinus, qui eodem etiam,
quo Justinus, seculo claruit, sed paulo junior, non modo
carrnina Sibyllina multoties ipse laudavit, verumetiam D.
Paulum suum testimonium perhibuisse tradidit. Quan-
iis

doquidem vero hoc ab eradito viro Jo. Bapt. Cotelerio in

dubium vocatum est, aliusque S. Patris verbis sensus impo-
situs, non abs re erit, si locum transcribamus, pauloque
CAP. XIV. De Oraculis Sibyllinis. 183

attentius expendamus. Sic igitur ait Clemens, EKZI 6V/ ciem. Aiex.
s
Strom, lib.
,

lou^a/ otig vi.

xa$a<7TS> ffw^so^a/ /3ouXsro 6 0soc, roOg wpos^rag d/doi>c
} [cap. 5],
J" / P ()3
?
<

ovrug xa/ EXXqvuv roi)g <5ox//xwrarotic, o/xsioug avruv rfj

d/aXsxrw [Paris, pp.

farfr^tfac, wg oTo/rs ^<rav

^s^/stf^a/ r^v -raoa 0soD SUSP- Potter.]

TWV yudtztuv avQpwKuv disxpivsv, ^Xwrfs/ fi"gog

rw Ilsrgou
6 A-TTotfroXog Xsywv IlaL/Xog, Aa/Ssrs xa/ rag
j3//?Xou, eKiyvtoTS S/ /SuXXav, w$ ^TjXo/"
sVa soi xa/ re

grfg<rt)a/.
Quod enim quemadmodum Judceos Deus salvos esse
voluit, ita etiam Grcecorum probatissimos, proprice sues linguce

prophetas Us excitans,prout poterant capere Dei beneficentiam ,

vulgo secrevit,prceter Petriprcsdicationem declarabit
Paulus
Apostolus dicens, Libros quoque Grcecos sumite, agnoscite Si-

byllam, quomodo unum Deum indicet, et ea quce

sunt futura.
Prsedictus J. B. Cotelerius, in notis ad secundam Clementis
Romani Epistolam, doctos viros hujus loci sensum nondum

attigisse opinatus est,

ut qui verba ista sic accipiant quasi

Xaj&rg, x. r. X. sit Apostoli exhortatio. Ille autem verba ilia,

O AcroVroXoc non referenda putat ad corise-

Xiyuv nauXoc, [Cotei. Jud.
. dePost.Epis.
quentia, Aa/Ssrs xa/ rag EXX^jv/xag j8/j8Xoutf, sed ad prsecedentia
^ciem. ^
tom
ista, o/ xs/ oug aurwv rjy 5/a>.gxrw ^op>jrac, seu ad versiculum
i. p.

12 prirni capitis Epistolae ad Titum, ubi scilicet Apostolus

dicit, E/Vrs r/g i^ avruv, ibiog alruv vrgrxpqr rjg. HsBC autem
xa/ rag EXX>jv/xag [SifiXovg, et quae sequuntur,
verba, Aa/Ssrs
non Pauli sed Clementis esse arbitratur vir doctus. Quae
S.

quidem nova horum Clementis verborum expositio mihi

etiam primo intuitu summe arrisit. Totum autem con-
textm postea revolvens statim inveni, quod haec Clementis
Alexandrini verba sensum istum nequaquam admittant.
Doctissimus enim pater in hisce libris non oratorem agit,
non Epistolam aut exhortationem scribit, ac propterea nemi-
nem definite alloquitur. Atque adeo cum scribit, Ad(3srs

rag EXXrtvixag non ipsius Cle-

/3//3>.ouc, txiyvtoTt S/jSuXXav, haec

mentis, sed Sancti Pauli mox ante memorati verba sint

necesse est. Et praeterea S. Pauli verba in Epistola ad
Titum nulla machina hue train possunt. Praeterquam enim
quod Apostolus ibi de uno solo propheta loquatur, Clemens
hie de pluribus quodque S. Paulus isto loco proprios suae
;

linguae Prophetas a Deo Gentilibus, prout percipere pote-

rant Dei beneficentiam, excitatos esse, nullo modo affirmet ;

ista verba ad
praeter haec, inquam, observandum etiam est
 184 De Oraculis Sibyllinis. LIB. I.

aliam hujus sententiae partem pertinere. Clemens eniui

non asserit D. Paulum dixisse Deum suos Graecis proplietas
excitasse.,sed ipse hoc dicit, probatque tum ex Petri prae-
dicatione, tum ex Paulo, ut ait, dicente. AafSsrs rag EXXyvr/.ag
j3i(3\ov$. Res clarior adliuc elucescet si ea recolamus quae
proxime post verba a nobis citata sequuntur. Refert enim
S. Paulum haec dixisse, Libros quoque Grcecos sumite, Ag-
nosciteSibyllam, quomodo unum Deum indicet, et ea quce
futnra sunt. Sumptum etiam Hystaspem legite, et invenietis
Dei Filium multo clarius apertiusque esse scriptum, utque
multi reges adversus Christum aciem imtrucnt, odio habeutes
turn Ilium, tum eos qui nomen Illius gestant, et Ejus fideles,
Illiusque tolerantiam atque adventum* Cum haec a D. Paulo
prolata tradidisset Clemens, mox addit, E/Va svl A& yw vewQaverai

q/AtoV, "OAog ds xoffftbg xa; ra sv r xoafAu rivog ; ovysi rov 0soD ;

Deinde uno verbo nos interrogate Totus autem mundus et quce

in mundo,
cujus sunt? Nonne Dei? Haec autem verba de
nullo alio nisi de S. Paulo intelligi possunt. Quis enim hoc
interrogasse dicatur, nisi is, de quo ante facta fuerat rnentio
istis verbis, o AToffroXog Xsywi/ naDXoc. Quod enim doctissimus
vir haec verba praedicationi Petri tribuenda censet, a ratione

prorsus alien est. um

Etenim S. Petri sermo ex Apocrypho
a Clemen te hie citatus, prius finitus fuit, quam haec
isto libro

a D. Paulo vel alio quopiam dicta referuntur. Quinetiam

post ultima ista a nobis recitata verba, statim haec subjicit,
[P.636, Paris. A/cc Tovro TLsrgb$ e/gyxsvai TOV Kvgiov AcrotTroXo/g, x. r. X.
o rafc,
(pqffiv

Quod si in praecedentibus verbis illud interrogasse Petrum

voluisset, nomen ejus ibi potius inseruisset. Sanctus Cum
autem Paulus istam protulisse interrogationem clarissime
hie perhibeatur, nihil dubii esse potest, quin is etiam ea,
quae
praecedunt, si Clementi fidem habeamus, dixerit. Clemens
autem haec vel ex traditione, vel saltern ex Apocrypho aliquo
libro D. Pauli nomen prae se ferente, hausisse videtur.

Qualis etiam D. Petri nomen sibi inscriptum habens, et

Petri Praedicatio dictus, hoc ipso in loco a Clemente lau-

4
[K<
rov YffTKffvrtjv Xuflovris, v- xoil rou; ^o^ovvraf ro ovof^tx, O.VTOV,

yvuTi, KUI tvpYiffirf. vroXXct! Tt]Xoe.t>ysa Tifi}v <rou$ ft<T<rou$ aurcv, xeri T^V
KXI ffatfiiffTtoov ytypaftfAivov TOV Yiov TOV xou Ttjv vfapouffietv KUTOU. lira. v) "k

oyta,
tfieu, xcti xa.6uf <?ru.(>a,ra. 1
iv vowffovfft ria x. T. X -- Clem. Alex. Str. lib. vi. cap.
oifftX-us, ftiffovvns nlrov, 5, p. 636, Paris. 762, Potter.]
CAP. XIV. De Oraculis Sibytlinis. 185
5
datur, tuultaquetanquam a Petro dicta ex eodem recitantur.
E quibus etiam si non constet D. Paulum Sibyllinos vidisse
libros, eorumque lectionem aliis commendasse, constat tameri
Clementem Alexandrinum in ea fuisse opinione, quod isti
libri adeo antiqui erant, ut in D. Pauli notitiam venire

potuissent. Saltern quod longe antiquiores essent, quam

David Blondellus eos existimavit.
VIII. Alios ejusdem seculo scriptores, qui in religione
Christiana Grsecis adstruenda ad Sibyllina ista provocarunt
oracula, in praesenti missos facimus. JSTemo enim dubitabit

quin Origeni, Clement! Alexandrine, et Justino Martyri,

(qui ante annum Domini CXXXVIII. in doctrina Chris
tiana non minus quarn in philosophia claruit,) major hac in
re debeatur fides, quam Blondello, qui post mille et quad-
ringentos annos sibi persuasum habuit, aliisque persuadere
conatus est, dicta carmina vix citius conficta esse, quam a
doctissimis illis Patribus laudata sunt. Tota autem claris-
simi viri opinio eo nititur, quod S. Justinus hosce libros
primus citavit. Quod quidem non incertum modo sed et
falsum nobis videtur. Enimvero ex Quaestionibus ad Ortho-
doxos Justino Martyri adscriptis colligere est Clementem
etiam Romanum Sibyllae libros citasse, nam in responsione
ad quaest. LXXIV. haec habemus, E/ rfc, -T

t a*. primaAp-
ro r&Xog effriv, ^ o/a rou <7rvgo$ xgtffig
ruv affepuv, xaOa paffiv pendicis,

oil
ypoi<pai cr^o^Tjrwv rz x<zi
KiroffToKuVj ZTI ds xa/ T^J 2/

Maxdgiog o KXy/Aqg sv
rfi xoog KogivMovs S

Si prcesentis rerum status finis est impiorum per ignemju-

dicium, prout testantur Scriptures prophetarum et Apo-
ait
stolorum, atque ipsius Sibyllce, quemadmodum
insuper
beatus Clemens in Epistola ad Corinthios. Sed in ilia,

inquies, parte quae exstat primae Clementis Epistolaa ad

Corinthios, nulla inducitur Sibyllas mentio. Fateor equidem.
Verum Ireneeus dicit Clementem in ista Epistola inter alia, [Con. user.]
.... . lib.iii.cap.3,
quse omnia hodie habentur, tradidisse Deum ignem prae- [op P
. .
176.]

parasse diabolo et angelis ejus, quod cum in ilia quae

6

5
[De hoc libro consule Grabii quse est Romanae Ecclesia poten-
Spicil. vol. i.
pp. 55-71.] tissimas literas Corinthiis, ad pacem
6
["
Sub hoc igitur Clemente, dis- eos congregans, et reparans fidem
sensione non raodica inter eos, qui eorum, et annuntians quam in recenti
Corinthi essent, fratres facta, scripsit ab Apostolis acceperat traditionem,
 186 De Oraculis Sibyllinis. LIB. I.

exstat Epistolse illius parte non legatur, in altera, quae desi-

deratur, parte traditum fuisse extra dubium est. Ubi autem
de igne diabolo et angelis ejus prseparato disseruit Clemens,
ibidem etiam ea, quse Pseudo-Justinus memorat, exstitisse
[Cotei. jud.
de Post. Ep.
plusquam verisimile est. Quod etiam ab erudito Cotelerio
1
,

s. ciem. observatum est, ut Clementis autem Epistola pro Constitu-

Cot. Pat. Ap.
tom i. P .
tionibus mendose citaretnr, nemo unquam Blondello concedet.
IX. Quin iisdem etiam diebus, quibus nonnulli Aposto-
lorum adhuc superstites erant, Josephus suum Sibyllinis
Joseph. An- oraculis testimonium tribuit. Haec enim dicit, UZPI ds roi>

tiq. Jud. lib.

CaP ruv avunuv,
"

f^s^v^rai xai 2/
p. 19.]
Xa, Xzyovffa ovrug, Hdvruv o/j,o<pwv<uv
ovrwv TOJV avQguKuv,
nvoyov oJxo-
rivsg j-^^Xorarov, u$ tni rbv ovgavbv avaf3i>jff6fj,voi di auroD*

O&oi, avefAoug e<7r^~e{j, ^avrs$, avsrgz-^av rbv

nvgyov, %ai /diav

puvrjV sftuxav, xat ^/a rovro Ba/SuXwva ffuv sfSq xXyOyvai rqv
De turri autem hac, deque linyuis hominum mutatis,
meminit etiam Sibylla, ad hunc modum dicens, Cum universi
homines uno eloquio uterentur, turrim cedificarunt quidam ex-
celsissimam, quasi ad codum per earn ascensuri. Dii vero,
procellis emissis, turrim everterunt, et suam cuique linguam de-
derunt. Quce causa fuit, ut urls ea Babylonis nomen acciperet.
Qu0e vero Josephus hoc in loco Sibyllam cecinisse tradit, ea
in istis etiam Sibyllinis, quae supersunt, Oraculis leguntur
hunc in modum :

[Orac. sib. AXX oftorav utydXoio 0soD rzXeuvrai

lib. iii. vv.
f/
35-42. Gall.
Ag <^or
sTTjcrs/X ^trs (3goro?g o/ Kv

Ka/ /3ouXoi/r dva^v sig ovgavov

Avnza Atidvarog

avrg sntir cvs/aoi

xa/ QvtfToTtfiv STT aXX^Xo/g SPIV u

Totvzxd rot BafBuXuva (3&o~oi <ro>./
OVVO/A sQsvro.

Sed cum dicta ad remfuerint collata, minatus

Qua magnus Deus olim mortalibus illis,
annuntiantem unum Deum omnipo- colloquutus sit Moysi, qui legem dis-
tentem, factorem coeli et terrse, plas- posuerit, et prophetas miserit, qui
matorem hominis, qui induxerit cata- ignem prseparaverit diabolo et angelis

clysmum, et ad vocaverit Abraham, qui ejus." Iren. cont. Hser. lib. iii.
cap.
eduxerit populum de terra ^Egypti, qui 3, sect. 3, p. 176, col. 1.]
CAP. XIV. De Oraculis Sibyllinis. 187

Qui turrim Assyriis in finibus cedificarunt,

Cum cunctis eadem vox esset, stelliferumque

In ccelum vellent ascendere, continuoque
Immortalis
Flatibus. At venti magnam sublime ferentes
Turrim jecer lint, et litem conciliarunt
Inter eos, urbemque ideo Babylona vocarunt.

Haec exstant initio fere libri tertii Sibyllinorum, quaa hodie

circumferuntur, Oraculorum. Verba autem Joseph!, quse
sensum horum carminura exprimunt, recitantur etiara ab lib.
Evangel,
Eusebio. Et quod imprimis observandum erat, ipsa hsec ix cap. is,
-

carmina Sibyllina laudantur a Theophilo Antiocheno in [sect. 31, P .

securido ad Autolycum libro, ubi et lacuna ista in versu

quinto suppletur hoc modo :

Alrixa <5
AQdvaros

Vim magnam injecit

Deus immortalis in illam

Flatibus.

Et ne quis dubitet an Theophilus haec carmina ex Sibyllse,

qui tune exstabant, libris habuerit, ipse id diserte affirmavit,
haec ilS
prsefatus, 2//3uXX fj.tv
OVTU tfgo-^ayxg, xarayysAXootfa [Sect. 31, p.

ogyw rfi /ioffpu /j,eXXziv so^eeQai spy ovrus, Sic quidem Sibylla ds

significavit, mundo iramfuturam annuncians. Sic enim ait.

Et tune protinus carmina ista recitat. Cum Theophilus
itaque, qui una cum Justino M. proximo post Josephum
seculo vixit, Sibyllina laudarit carmina, quae idem prorsus
continent, quod Joseph us Sibyllam dixisse scribit, nihil dubii
esse potest, quin Josephus eosdem vidisset Sibyllinos libros,

quos S. Justinus, Theophilus, aliique Ecclesiae recens natse

Patres haud multis post illius obitum annis citarunt. Quin
et ante Josephum Strabo Geographise suae, lib. i.
[p. 77,]
et xii. [p. 778,] antiqui vulgoque noti Oraculi meminit, his
verbis concepti,

SffffO/AtVOIC. OTI Tl JPOtMOiy ZVPVOOilVriZ [Orac. Sibyl.]

lib. iv. [vv.

ll t ova 97,98. Gall.

<7Tgo%S6)V
he^v kg Ki/crgov r/c^rai.

p. 373.]
Isthcec evenient, vastis quo Pyramus undis
littore Cuprum.
Tempore profuso continget
188 De Oraculis Sibyllinis. LIB. I.

Hoc autem Oraculum inter Sibyllina totidem fere verbis

etianinum exstat, nisi
quod pro Kvwgov illic legatur j<rop.

Unde liquet hoc Sibyllinum Oraculum Strabonis diebus

vulgo cognitum fuisse, ac proinde longe antequam alia ejus-
modi carmina tanquam a Sibyllis prolata ab antiquis patri-
bus laudata sunt. Adhsec, neminem latet antiquissimos, qui
exstant, Grsecos pariter atque Latinos scriptores frequentem
de Sibyllis eorumque Oraculis carminibusque mentionem
7 8
fecisse, Platonem dico, Aristotelem, Diodorum Siculum, 9
1 2
Plutarch urn, Pausaniam, Dionysium Halicarnassyeum, 3
Dionem Cassium, 4 Ciceronem, 5 Livium, 6 Cornelium Taci
7 8
turn, Ovidiuni, et, ut alios mittam, Virgilium, cujus
Ecloga
quarta Christo, ut a Sibyllis descripto, multo melius clarius-
que convenit, quam nescio cui Salonino Pollionis filio, cui
nullo modo accommodari potest. Nihil autem certius esse

potest, quam poetam Ecloga ad Sibyllse carmina in ista

respectum habuisse, non modo quod majora hie quam alibi

se prolaturum pollicetur, verumetiam quod de ultimo a

Sibylla Cumsea prsedicto seculo diserte agit, dicens,

Ultima Cumcci venitjam temporis (Etas.

Qui porro ea, quse Virgilius in ista Ecloga de aureo illo sec
ulo, quod futurum ait, postquam nova progenies coelo dimissa
est,cum iis comparaverit, quse de ultimo seculo in Sibyllinis
carminibus dicuntur, vix dubitabit, quin carmina vel Virgi-
liana ex Sibyllinis, vel Sibyllina ex Virgilianis sumpta faerint.
Eadem enim utrobique celebrantur. Cum autem Virgilius
Sibyllae, ej usque carminum et hie et alibi ssepe meminerit,
sequus lector eum sua ex iis, potius quam e contra, hausisse
judicabit. Presertim cum alia presto sint argumenta, quae
carmina Sibyllina istis diebus exstitisse fid em faciunt.

7 2
[In Phsedro. Op. torn. i.
p. 64, [Lib. x. cap. 12. Op. vol. iv. pp.
Bekker. Lond. 1826.] 214-219. Siebelis, Lips. 1827.]
8 3
[Tligt 6a.v/jt,u,<r tuv u.xovfffjt.u. ruv. Sect. [Lib. iv. cap. 62. Op. vol. ii.
pp.
95, p. 838. Op. Bekker, Berol. 1831.] 792, 793. Reiskii, Lips. 1774.]
9
[Excerpt, e lib. xxxiv. Op. torn. ii.
[Lib. Ivii. cap. 18. Op. vol. iii.

p. 602. Wesselingii, Amst. 1746.] p. 554. Sturzii, Lips. 1824.]

1 5
[In vitis Thesei, (p. 11, c,) P. [De Div. i. 18; ii. 54. In Verr.
Val. Publicolae, (p. 108, a,) Fabii Act. ii. lib. iv. cap. 49.]
e
Maximi, (p. 176, b,) C. Marii, (p. [Libb. iii. 10; v. 13; xxii. 9;
430, C. Csesaris, (p. 736,
c,) a.) Op. xxxviii. 45.]
Lut. Par. 1624.] 7
[Ann. i. 76; vi. 12; xv. 44.]
8
[Metam. lib. xiv. v. 104, et seqq.J
CAP. XIV. De Oraculis Sibyllinis. 189

X. Verum ne longe minis a proposito evagari videamur,

missis aliis, quae de carminurn Sibyllinorum antiquitate, in
eorum Patrum, qui ea citarunt, gratia m, proferri possunt,
testimoniis quid nos de iis sentiamus, paucis expedietur.
:

Enimvero antiqui historici uno consentiunt ore, libros

quosdam sub Sibyllas nomine religiose olim Romae ctisto-

ditos fuisse, et senatum populumque eos consulere solitos

esse, quotiescunque necessitas reipublicae id postulare vide-

retur. Constat etiam hosce libros in Templi Capitolini cella
subterranea, arcae lapideae inclusos, a deceniviris asservatos
fuisse incolumes usque ad bellum Marsicuin. Hoc enim
Dionysius Halicarnassaeus memoriae tradidit. Aliis com- \ntiq. Rom.

pluribus ei suffragantibus. Sed octoginta plus minus annis 02. op. tom.

ante Christi nativitatem exusto Capitolio, hi libri una ab-793.]

sumpti sunt. Restitute autem postea Capitolio, senatus

tantarn jacturam aegre ferens, legates quosdam misit, qui
carmiua Sibyllina, ubicunque ea investigare poterant, con-
quisita Romam apportarent. Sic enim Corn. Tacitus, Quod Tacit. Annai.

a majoribas quoque decretum erat, inquit, post exustum sociall 12. ]

hello Capitolium, qucesitis Samo, Ilio, Erythris, per Africam

etiam, ac Siciliam, et. Italicas colonias, carminibus Sibyllce,
una sen plures fuere, datoque sacerdotibus negotio, quantum
humana ope Igitur tune quoque
potuissent, vera discerncre.
notioni quindecimvirum is liber subjicitur. Sed et ante eum,
necnon ante ipsam Servatoris nostri nativitatem Dionysius
Halicarnassaeus libro superius laudato eadem tradit, dicitque
se e TerentioVarrone ea hausisse. Asyu 8e, inquit, TSPSV
5
[Dion. Hai.
_*, lib. iv.
cap.
nvog Ovdppuv iffrogTjxev
Iv
rfi QcoXoyr/tfi wgat. yfAxreicf,,
Dico autem ea. 62. op. tom.

quce Terentius Varro in opere Theologico, sive de rebus divhiis,

memories tradidit. De veritate igitur hujus historiae nihil
est quod dubitemus; quandoquidem Terentius ille Varro,
cujus libros rerum divinarum, non tantum Dionysius, sed et
Lactantius 9 aliique memorarunt, illis ipsis claruit diebus,
quibus haec gesta sunt. Fenestella vero, qui Tiberio irnpe-
rante scripsit, ipsos nominat legates, qui hos libros tune

temporis conquisitum a senatu missi sunt, videlicet P.

9
["
M. Varro ... in libris rerum bros ait non fuisse unius Sibyllae," etc.

divinarum quos ad C. Csesarem pon- Lact. Instit. lib. i. de Falsa Relig.

tificem maximum scripsit, cum de quin- cap. 6, p. 23.]
decim viris loqueretur, Sibyllinos li-
 190 De Oraculis Sibyllinis. LIB. I.

fb
Gabinium, M. Octacilium, et L. Valerium, qui descriptos,
a U ^ a^ a P riva ^ ls versus circa
deportarunt.mille Romam 1

[p-27.]
Quin idem etiam gravissimus auctor ipsum notavit annum,
Fenest.apud quo haec contigerunt. Dicit enim legates Erythras a se-
Dei.cap.xxii. natu esse uilssos, ut Sibjllae Erythraeae carmina Romam
PP. 174, 175. ] deportarentur, et ea Coss. Curio et Octavius in Capitolio,
quod tune erat curante Q. Catullo restitutum, ponenda
curarent. Verumenimvero Cn. Octavius et C. Scribonius
Curio consulatum agebant, A.U.C. DCLXXVIII., primo
Olympiadis CLXXVI., ante aeram Christ! vulgarem
LXXVI. Isto itaque anno carmina quaedam sub Sibyl-
larum nomine conquisita sunt, et in Capitolio reposita.
Nonnulla autem eorurn ipsi etiam Roman! suspecta ha-
buerunt, ac propterea sacerdotibus, qui priora fortasse
viderant, vera ac falsa discernere imperarunt. Cum hi vero
libri variis e locis Romam deportati sint, fieri non potuit,
quin ad aliorum, aeque ac pontificum et sacerdotum Roma-
norum, manus pervenirent, adeo ut vulgo protinus noti
essent. Quod ex eo etiarn manifestum evincitur, quod
istorum temporum scriptores nonimlla e Sibyllinis istis car-
minibus citarunt, ut Plutarchus, Pausanias, aliique, quos
inter ipse etiam Josephus, Antiquitatum Judaicarum scriptor,

cujus verba supra retulimus. Quapropter mirum nemini

videatur,quod Christian! postea in hos libros incidentes,
iis Deum
unumque in praedicatum, et nonnulla de magno
illo Rege, Christo scilicet, in mundum venturo dicta inve-

nientes, in suis contra Gentiles disputationibus, ad istos saepe

appellarint, quippe quos ipsi*Romani pro Sibyllinis jacti-
tabant. Neque enim a memet ullis impetrare possum
argumentis, nedum iis
quae Blondellus protulit, ut credain
primos post Apostolos fidei Christianas
propugnatores causae
suae, vel Christi potius, tarn male consulere voluisse, ut libros
quoslibet a se confictos, et a Romanis nondum agnitos, ad
earn illis adstruendam laudarent. Non enim poterant non
praevidere se fraudis ac vanitatis facillime convinci posse, si

conquisita Romam deportarent

1

Siquidem Fenestella, diligentis-

["
ita- ;

simus scriptor de xv. viris dicens, ait, que missos esse P. Gabinium, M. Octa-
restituto Capitolio, retulisse ad sena- cilium, L. Valerium, qui,"
etc. Lact.
turn C. Curionem Cos. ut legati Ery- Inst. lib. i. de Falsa Relig. cap. 6, pp.
thras mitterentur, qui carmina Sibyllse 27, 28.]
CAP. XIV. De Oraculis Sibyllinis. 191

tale facinus perpetrare ausi essent. Inter omnes autem

constat hos libros non modo passim ab iis, idque coram ipsis
Romanis, laudatos fuisse, verurnetiam hoc iis nunquam vitio
versum esse, praeterquam a Celso, qui tamen et ipse talia
exstare carmina negare non potuit, nee aliud iis objicere,

quam nonnulla illis a Christianis inserta esse : cui etiam

objection! Origenes respondit, ad antiquiora appellans ex-

emplaria. Quee quidem responsio tanto viro nunquam
excidisset, nisi et ipse ea, quae a Christianis tanquam e

antiquioribus eorum exem-

libris Sibyllinis citata fuerant, in

plaribus inventa faisse pro certo habuisset.

XI. His itaque praemissis ac perpensis, nullus dubito,
quin carmina Sibyllina a Jnstino Martyre, Athenagora,
Theophilo Antiocheno, Clemente Alexandrino, aliisque
primis fidei nostrae assertoribus laudata, multis ante annis
edita, passimque cognita fuissent, quam ab illis laudata sunt.
Quisnam autem auctor eorum fuerit, an a vatibus divinitus
inspiratis (quales inter Gentiles fuerunt Job et Balaam)
edita, an prophetis Judaicis surrepta, an alio quovis modo
e

literis mandata sint, haec, ut non hujus loci, ab aliis deter-

minanda relinquo, ut et quanta eorum pars, quae hodie sub
Oraculorum Sibyllinorum nomine circumferuntur, cum anti-
quis illis conveniant libris, qui duobus prioribus Ecclesiae
Christianae seculis exstiterunt, et ab eorundem Patribus
laudati inveniuntur. Nos sane
hodiernae Sibyllinorum, ut
vocantur, Oraculorum rhapsodise causam non defendimus,
sed istorum tantum carminum, quibus antiquissimi religionis
nostrae assertores testimonium suum reddiderunt, de quibus
aequum ex iis, quse nunc exstant, judicium
ferri non potest.

Quamplurima enim antiquitus laudata, ut omnibus notum

est, in hodierna collectione desiderantur. Alia quamplurima
quindecim seculorum spatio de novo hand dubie addita, et

interpolata sunt. Ad quam quidem classem ea omnia refe

renda sunt, quse se scripta fuisse produnt, posteaquam alia
a Patribus laudati sunt. Cujusmodi sane haud pauca occur-
runt. Ex iis autem contra alia ante citata disputare, nihil
aliud est, quam susque deque habere quo cum primis Eccle
siae nascentis Patribus modo agamus, imo quidem eos,
propter quorum doctrinam, pietatem, et sanguinem fidei
nostrae confirmandae causa effusum perpetuas Deo gratias
192 De Oraculis Sibyllinis. LIB. I.

debernus, incautos, stolidos, impadicos, et nulla prorsus fide

dignos, sine omni rationis specie pronunciare, ut ingenii
nostri in iis mordendis et sugillandis acumen ostendamus.
At nobis non licet esse tatu iniquis in doctos adeo piosqne
viros :
prsesertim cum nonnulli etiam e Judaeis ethnicisque
ut ostendimus, scriptoribus, multis ante Patres Christianos
annis, carmina Sibyllina memorarint, ac laudarint. Quamob-
rem, licet antiqua haec carmina non tanti sint, ut quivis
fidei articulus iis fundetur, licet nobis, qui propheticis Apo-
stolicisque scripturis divinitus inspiratis gaudemus, nulli
multa in iis, quae
prorsus liodie usui esse videantur, licetque
supersunt, spuria, supposititia, et longo post tempore con-
ficta ac interserta deprebendantur, persuasum tamen ba-

bemus, ea, quae a S. Justino, aliisque ejusdem seculi scripto

ribus, citata sunt, multis ante annis sub Sibyllae nomine
Romanis cognita fuisse, iisque pro genuinis ejusdem oraculis

vulgo habita.
XII. Si Observatori itaque librorum Sibyllinorum causam
bac ratione tueri placuerit, quod S. Justinus, Tbeopbilus
Antiochenus, Atlienagoras, et Clemens Alexandrinus aliique
eos laudaverint, nemoque illos certiores fecerit, libros istos
ab ipsis Christianis post annum Dom. CXXXVIII. con-
fictos, ac Romanis propterea nondum agnitos fuisse, nobis

quidem legitime ratiocinari videbitur. Ac proinde desinat

in posterum mirari, quid ad bane, si ita dicatur, excep-
tionem, responsurus sim :
quam ille quidem eo tan turn
nomine protulisse videtur, quod ea, quae Blondellus contra
Sibyllina carmina congessit ediditque, ex tripode dicta esse
atque aliis seque ac sibi persuasisse praesumpserit, ilia non
tantum non Sibyllas folia, sed et impudentissima Christia-
nortim figmenta esse, quse vix citius ab impostore consar-
cinata, quam a Patribus laudata sunt. Sed longe fallitur
opinione vir doctus, si
grande istud, quod de Sibyllis volu-
inen contexuit Blondellus, tanti apud omnes esse opinetur,
quanti apud se sit. Ut alios enim taceam, ipse nihil in eo
invenire possum, quod quempiam, nulla praejudicata opinione
corruptum, in suam de carminibus Sibyllinis antiquitus
laudatis senteatiam inducat. Quod tamen alta adhuc mente
repositum habuissem, nee aliis divulgassem, nisi ab Obser-
vatore incitatus dicente, me objectionera ejus diluere non
CAP. XIV. De Oraculis Sibyllinis. 193

posse, quin meam pariter diluam, neque ei respondere, quin

mihimet etiam ipse respondeam. Respondeo enim, ex eo
quod haec carmina ab antiquis istis Patribus laudata sunt,
summa ratione concludi, ea inter nuperrime consarcinata
impostorum figmenta non recensenda esse. Hoccine autem
est mihimet respondere ? aut meam ipsius contra Dallaeum

objectionem diluere? Sednihil facilius est quam subodorari

ex quo fonte hsec dimanarint. Eruditus scilicet Observator,
me omnesque alios inBlondelli de carminibus Sibyllinis
sententiam secum ivisse, qua ratione ductus nescio, pro con-
cesso sumit, ideoque nihil dubitavit, quin validissimis, ut ipsi
videntur, Blondelli argumentis victus, ei largiturus essem,
libros Sibyllinos neque hac, neque ulla alia, ratione defendi

posse, etiamsi illi soli intelligantur, qui ab antiquis celebrati

sunt. E praemissis autem, ni fallor, constat, me, salva mea
contra Dallseum objectione, buic Observatoris exceptioni
respondisse. Adeo ut incaute nimis et inconsulte egerit
vir doctus, cum me ipsi respondere non posse, quin mihi
met respondeam, prius asseruit, quam quid ipse ei re-
sponsnrus essem, ullo modo vel cognovit, vel cogniturn
habere potuit.
XIII. Quod postea addit eruditus Observator, se idem [observat. in

dicere de Constantino Imperatore, qui de Sibyllinis oraculis cap. *i. p.

magnificentius loquutus est, quam de Canonibus Apostolicis

Justinianus, ejusdem prorsus ac priora farinae est, ut non
opus sit de novo ei respondeatur. Observare tamen liceat,
non mirum esse, quod Constantinus tarn magnifice de libris

Sibyllinis locutus sit, cum eminentissima Ecclesiae lumina

eos toties ante ipsum testiinonio suo comprobassent. Prius
enim quam ille imperium adeptus est, libri illi
per ducentos
fere annos ab ecclesiasticis scriptoribus lauclati fuerant.
Adeo ut, ipso etiam Blondello judice, carmina Sibyllina
multo longiori temporis spatio ante Constantini aetatem
cognita fuerint, quam Canones Apostolici, juxta Dallaai

opinionem, ante Justiniani testimonium iis tributum. Si

libri illi quinquaginta duntaxat annos ab obscuro
aliquo
impostore consarcinati fuissent, Constantinus haud dubie
istos tanto non dignatus esset. Ut autem ex eo,
elogio
quod ille maximis laudibus celebrarit, legi-
libros Sibyllinos
time inferamus eos haud nudiustertius confictos esse, sed pro
o
 194 Testimonium Justiniani vindicatur. LIB. I.

veneranda saltern ipsorum antiquitate aliqualem ab eo

laudem meruisse sic etiaru ex eo, quod Justinianus Impe-
;

rator Canones Apostolicos tarn magnifice laudarit, necessario

conficitur, etipsum et totam istius aetatis Ecclesiam in ea
fuisse sententia,quod illi Canones non ab hseretico aliquo
recentis memoriae impostore contexti, sed multis ante annis
collecti, et ab antiquis Ecclesiae Patribus sub ipso Apo-
stolorum nomine traditi fueraut. Alioquin sane permirum
cuipiam rnerito videatur, inter omnes istos doctissimos Ec
clesiae Prsesules, et jurisconsultos in omni antiquitate ver-
satissimos, ex quorum consilio ille leges suas sanxit, nullum
exstitisse Dallaeum, nullum Observatorem, qui Imperatori,
ad. ut dixi, aureni velleret, eumque certiorem faceret, Canones
can.Ap.sect. ab ipso laudatos, non inter antiqua, nedum Apostolica,
*

s.] decreta, sed inter nuperrime consarcinata haereticorum fig-

merita recensendos esse. Cum hoc autem nemo Impera-
torem tune temporis admoneret, nee Dallaeus, nee Obser-
vator prudentem quempiam suique juris virum eo inducet,
ut Canones hosce ante quinquaginta annos non exstitisse
credat.
XIV. Sed aliud adhuc vir doctus adirivenit, quo se, si
observat. [in fieri
potuit, tueatur. Addit enim, Sed ut ad ipsos Canones
cap.ix.] pp. propius accedamus, quos ab Apostolis sancitos opinabatur
Justinianus, miror nullum tune temporis exstitisse Beveregium,
qui Imperatori aurem velleret, eumque certiorem faceret, ab
Apostolis minime conditos esse, sed secundo exeunte, tertiove
nondum adulto seculo a primitivis Synodis constitutes, et mox
etiam in corpus istud, quod etiamnum habemus, collectos fuisse.
Nam Canonum
hcec est de liorwn antiquitate viri docti sen
tentia. Tamen quemadmodum ex eo, quod nutlus Beveregius

Imperatorem hac de re monuit, non sequitur Canones ab

Apostolis [reapse] sancitos esse, sic etiam ex eo, quod nullus
tune temporis Dallceus exstitit, qui Jmtinianum certiorem
redder et istorum Canonum syllogen a recentioribus Imposto-
ribus in earn, quam videmus,formam conflatam non sequitur
esse,

adeo vetustam esse, ut existimat vir doctus. Tota haec Ob-

servatoris disputatio supponit et pro concesso sumit, seque
facile fuisse Imperatori dignoscere, utrum hi Canones ad

Apostolicam institutionem referendi sirit, ac discernere

aim on patris sui sotate conficti fuissent. Si prius enim
CAP. XIV. Testimonium Justiniani vindicatur. 195

difficilius esset intellectu

quam posterius, nemo mirari potest,
si in illo
potius quam in hoc hallucinatus fuerit Imperator.
Quod, primo, autem ad posterius nuperrime et
spectat, si

post recentem hominum turn viventium memoriam hi Ca-

nones consarcinati fuissent, hoc Imperatorem latere non
potuit, utpote qui multos secum haberet, qui primam eorum
editionem sua adhuc memoria retinerent, quique propterea
ilium facillime monere poterant, hos Canones usque adeo ab

Apostolis non sancitos fuisse, ut nee inter antiquas Ecclesiae

sanctiones recenseri mereantur. Verum lion adeo facile
fuit, ut quispiam Imperatorem tune temporis certiorem face-
ret, eos ab ipsis Apostolis non constitutes fuisse, quippe quos
a majoribus suis sub Apostolorum nomine sibi traditos acce-
perant. Hoc enim nomen non istis primo temporibus, sed
aliquot retro seculis, hisce Canonibus inscriptum fuerat,
idque rion admodum immerito
quandoquidem istis sanciti
:

sunt diebus, quibus omnes ecclesiasticee sanctiones Aposto-

licis traditionibus fundatse sunt. Enimvero secundo saltern
seculo singulae provinciae Apostolorum illorum, quorum
ministerio Ecclesia ibi constituta est, quasdam sibi tradi-
tiones vindicabant, ex quibus ecclesiasticam suam disci-
plinam formare consuetae sunt. Quo factum est, ut leges,
sive Canones ecclesiastici tune temporis sanciti ipsis Domini

Apostolis adscript! fuerint. Quapropter non mirum est, si

Canones istis diebus
divulgati, et ab eo usque tempore S.
Apostolorum nomen prae se ferentes, Justiniano Imperante,
ipsis Apostolis accepti referrentur. Miror potius, ut Ob-
servator hoc argumentum ad suam adstruendam opinionem
torquere conetur, quod earn funditus evertit. Cum enim
Justinianus hos Canones ab ipsis Apostolis conditos, et
Ecclesiae relictos affirmet, nemoque eum erroris propterea

admoneret, hinc constat, doctissimos quosque istius seculi

Patres eandem atque nos hodie de his Canonibus sententiam
eo tenuisse, quod istos antiques admodum et Apostolicis

temporibus editos arbitrati essent. A Dallaeana autem

opinione, quse, ipso fatente Observatore, Canones hosce
quinquaginta tantummodo ante Justinianum annis confictos
statuit, illi
quam longissime abhorruerunt : cum eos non
eodem nee praecedente seculo, non ab haeretico, non ab
impostore quovis consarcinatos, sed ab ipsis Apostolis tradi-
196 Testimonium Justiniani vindicatur. LIB. I.

tos, atque a Patribus majoribusque suis observatos fuisse

asseruerint. Nihil enim dubii esse potest, quin Imperator
communem Ecclesise et doctissimorum istius seculi virorum
sententiam nobis transmiserit. Atque ideo licet ex eo, quod

Imperator bos Canones Apostolis adscripserit, nemoque de

hac re eum admonuerit, non sequatur, ab ipsis eos Apostolis
reapse sancitos esse, clarissime tamen exinde sequitur, eos
antiques adeo time temporis babitos esse, ut non constaret,
annon ab ipsis Apostolorum diebus traditi et in Ecclesia per-
petuo observati fuissent. Quod quidem Dallaei ac Obser-
vatoris de horum Canonum antiquitate opinionem destruit,
nostram autem sententiam egregie confirmat.
 CAPUT XV.

Synopsis.

I. Jo. Antiocheni testimonium ab Observatoris exceptionibus

defenditur. Canones Apost. Nomocanoni ante eum in-

serti fuerunt.
II. Nomocanon quid proprie vulgoque signified. Jo. Antio-
chenus Nomocanonem componere non potuit, nee quosvis
ei Canones inserere. Neque hoc in se suscepit.

III. Etsi Justinianus et Jo. Antiochenus hos Canones ipsis

Apostolis adscripserint, nostra tamen ex eorum testi-
monio sententia dare satis evincitur, Dallceana autem
penitus evertitur.
IV. Inter Gelasii P.R. nostramque de Canonibus Apost. sen-

tentiam nulla est a

I. ISTIS eversis exceptionibus, quas contra Justinian! Imp.

pro Canonum Apostolicorum antiquitate testimonium ma-

chinatus* est Observator, reliquum est, ut eas etiam ex-
pendamus, quibus clarissimi ejusdem setatis scriptoris, Jo.
Scholastic! sive Antiocheni, ea de re testimonium elevare
molitus est. Nimirum Jo. Scholasticus, qui a Justiniano ad
thronum C.P. promotus est, omnes, qui tune temporis in
Ecclesia Orientali obtinebant, Canones in quinquaginta titu-
rerum capita distribuit, atque
los sive inter alios Synodorum
Canones etiam Apostolicos recensuit, aliisque ita interseruit,
ut nihil dubii esse possit, quin illi in Nomocanonem, sive
in Codicem Canonum Ecclesiae Orientalis, antea collecti
fuisserit. His autem se opponit Observator, dicitque, Si observat. [i n
. .
Annot. Bev.
-r A T
ostenderet vir doctus exstitisse ante Joannem Antiochenum cap.xi.jpp.
58, 59.

Nomocanonem, cui inserti erant Apostolici Canones, concede-

remus [eos] a Johanne Antwclie.no, aliorum exemplo, suo insertos
esse. At, quia nihil ejusmodi demonstrare potest, perperam
asserit Joannem Antiochenum Apostolorum Canones suo No-
 198 Testimonium Jo. Antiocheni LIB. I.

mocanoni nomine quod pars Nomocanonis prius

inseruisse, eo
constituti essent.Ccrte satius erit dicere, Joannem Antio-
chenum saa sponte, nulloque provocation exemplo, hoc fecisse,
post suam Canonum coUectionem ante Nomocanonem elabo-
ratam, et in qua primi occurrunt Apostolici, saltern dum exhi-
betur Canonum ordo sen dispositio, necnon in totius operis prce-

fatione.Hactenus Observator, cujus confidentiam satis mirari

nequeo, diserte affirmantis, me non posse demonstrare ullum
exstitisse Nomocanonem seu Canonum coUectionem ante
Jo. Antiochenum, cui Apostolici inserti erant. Qui enim,
quseso, ille praevidere potuit quid ipse demonstrare possim ?

Sane quantacunque vel observandi vel praevidendi peritia

imbutus sit, hie se in gravissimum errorem, praesumptae suae
opinionis causa, prsecipitem dedit. Quod iste enim asseve-
ravit me non posse demonstrare, id ipsum antea clarissime
3,4, P p.85- demonstravi ubi scilicet insip-ne hoc Joannis Antiocheni
:

89 I

testimonium in medium protuli, et explicavi. Ibi enim

demonstratum dedi Canones Apostolicos ante Jo. Antio
chenum Nomocanoni insertos et inter alios Synodorurn
Canones collectos fuisse, non tantum ex eo, quod absurd um
fuisset istos inter alios Ecclesise Canones in L. titulos dis-
tribuere, si nondum in Nomocanonem inserti fuissent, verum
ex eo praesertim, quod ipse Jo. Antiochenus in sua ad Cano
num coUectionem praefatione, conceptis verbis asseruerit,
aliam sua antiquiorem fuisse collectionem Canonum, in qua
omnes a se recensiti Canones in LX. titulos distributi

fuerant, prseter eos quos S. Basilius edidit, ut quos solos ille

in antiquiori ilia collectione
prsetermissos observat. Unde
Apostolicos Canones ante Jo. Antiochenum partem Nomo
canonis constituisse, certissimum conficitur.
[observat. in II. Sed certe, iriquit vir doctus, satius erit dicere Joannem
Annot. Bev.
cap. xi. p. Antiochenum, sua sponte, nulloque provocatum exemplo hoc
fecisse, post suam Canonum coUectionem ante Nomocanonem
elaboratam, et in qua primi occurrunt Apostolici. Hie
autem in verbo Nomocanonis ludere videtur Observator,
eo perinde utens, ac si talem perpetuo designaret Nomo
canonem, qualem Jo. Antiochenus post suam Canonum
collectionem elaboravit quo scilicet leges civiles eccle-
;

Canonibus respondentes una cum iis exhibentur.

siasticis

Atqui doctissimuin virum fugere non potuit, verbum No-

CAP. XV. defenditur. 199

mocanonis commnni vulgar! sensu hie accipiendum

isto ac

esse, quo olim, seque ac hodie, passim usitatum est, pro

corpore sive Codice Canonum in Ecclesia obtinentium.
Cum itaque dicimus, Canones Apostolicos ante Jo. Antio-
chenum Nomocanoni insertos fuisse, nihil aliud volumus,
nisi istos Canones in corpus Canonum Ecclesise Orientalis

receptos fuisse, priusquam Jo. Antiochenus eos una cum

Atque idcirco non quaeritur,
aliis in L. titulos distribuit.

utrum Jo. Antiochenus hos Canones sponte sua, an aliorum

provocatus exemplo, in suum Nomocanonem inseruit, sed an
partem Codicis Canonum constituerint, antequam a Jo.
Antiocheno inter alios collecti sunt. Ipse autem Observator
hie fatetur, quod certissimum est, in Jo. Antiocheni col-

lectione Canones primos occurrere Apostolicos; saltern dum

Canonum ordo seu dispositio exhibetur. Qusestio igitur, si
cuivis qusestio videatur, hue redit an Jo. Antiochenus, ubi
;

numerum ordinemque Canonum tune temporis obtinentium

recenset, ipse primus sua sponte, nulloque aliorum pro
vocatus exemplo, Apostolicos aliis Synodorum Canonibus
non modo interseruit, sed et omnibus anteposuit? sive quod
idem est, utrum Joannes Antiochenus Codicein Canonum
Ecclesiae Orientalis ut a se descriptum primus composuit?
Jure autem dubitavi, an haec qusestio cuipiam videatur, cum
extra omnem sit controversial!!, Joannem Antiochenum,
Scholasticum ad hue sive in foro ecclesiastico advocatum,
Codicem Canonum, ex quo causas ageret, componere nee
voluisse, si potuit, nee potuisse, si voluit. Hoc enim non in
judicis, nedum in advocati, sed in Synodi solius potestate
situm erat. Quocirca Jo. Antiochenus hoc neutiquam sibi
arrogavit, sed in se tantum suscepit, Codicem Canonum ante
compositum, vulgo jam receptum, in certos quosdam
et
titulos ita Canones de eadem, vel simili, re
distribuere, ut
editi sub eodem una titulo invenirentur. Quin nee hoc
etiam ille primus suscepit, sed aliorum exemplo provocatus,
ut ex ejus preefatione ante observatum est, Unde liquet
eundem Codicem Canonibus Apostolicis prsemunitum ante
Jo. Antiochenum in Ecclesia Oriental! obtinuisse, ac proinde
Canones Apostolicos longe prius receptos fuisse, quam ille

iis inter alios distribuendis operam dedit.

III. Posthrec doctissimus Observator a Joanne Antio-

 200 Testimonium Jo. Antiocheni LIB. I.

cbeno, cujus testimonium nullo unquam modo vel evitari

potest, vel elevari, ad Justinianuin Imp. se iterum convertit,
observat. [m dicitque nihil causae esse cur Justiniani Imperatoris diqni-
Annot. Bev.
pp. tatem atque doctissimorum virorum, quos ille ad ecclesiasticas
cap^xi.j

pariter atque civiles

colligendas leges undique convocaverat,
urgeamus [urgeat] eruditionem, perinde ac Joannis Constanti-
nopolitani Episcopi, reliquorumque Grcecarum Ecclesiarum
Antistitum, ut inde concludamus \_concladat\ Canones Aposto-
licos, quos ab omnibus observari prcecipiunt, adeo vetustos esse,

ut, si non ab ipsis Apostolis, a viris saltern Apostolicis secundo

tertiove post Christum incarnatum seculo constitute sint. Plus
enim, inquit, ei largimur, quam postulat. Fatemur siquidem
Justinianum et viros illos doctissimos, quorum meminit, existi-
masse Canones, de quibus Us est, ab ipsis Apostolis vere conditos
esse, ac proinde antiquissimos, utpote primis Christianismi
seculis constitutes, et nisi hoc Us persuamm fuisset, cos dubio

procul tanquam fictos et spurios rejecissent. Beveregius autem

diserte negat ab Apostolis fuisse sancitos. Nihil ergo in gra-
tiam hypothesis suce exsculpere potest, vel a Justiniano, vel a
Joanne Antiocheno, vel a cceteris, quos designat, viris doctis-
simis. Antiquitas enim, quam Canonibus adscribunt Aposto
licis, ab ea plane diversa est, quam illis tribuit vir doctus.
Primo autem, ubi dicit se plus nobis largiri quam postulamus,
dicere, ni fallor, voluit, quam postulare habemus.
opus
Neque enim opus est id postulernus, quod omnibus notum est,

ipseque Observator diffiteri nequit, Justinianum scilicet et

doctissimos istius setatis viros hos Canones antiquissimos
existimasse, ut ab ipsis Apostolis traditos. Sed haec, inquit,
sententia a nostra discrepat, qui Canones hosce non ab ipsis

Apostolis, non primo Christianismi seculo, sed a viris Apo

stolicis secundo tertiove post Christum incarnatum seculo
sancitos arbitramur. Esto. Quid ergo ?
Ergo, inquit,
nihil hinc in nostrae hypothesis gratiam exsculpere possumus.
Itane vero? Annon clarissime hinc conficitur Canones
Apostolicos longe antiquiores esse, quam Dallaeus voluit, et
post eum Observator ? Et hoccine nihil ad nostram hypo-
thesin confert ? Qusenam, obsecro, quaestio a nobis agitur ?
Nonne de antiquitate Canonum Apostolicorum instituitur?
Quiditaque, si illis aliter atque nobis visum est de Canonum
horum institutione ? Hoc non est quod quserinius. Atque
CAP. XV. defenditur. 201

ideo nihil refert, utrum illi ab

ipsis Apostolis, an nobiscum a
viris Apostolicis conditos fuisse hosce Canones existimarunt.
Nobis causeeque nostrge sufficit, quod, sexto ineunte seculo,
Antistites et doctissimi quique viri eos, fatente ipso Obser-
vatore, antiquissimos habuerant, et longe ante tern pus a
Dallseo denotatum constitutes. Quod autem illis antiquiores
visi sunt quam nobis, hoc nostram de eorum antiquitate

opinionem usque adeo non destruit, ut multo magis con-

firmet. Si tantorum enim virorum auctoritate victus Ob-
servator, hos Canones adeo antiques esse concedat, ut illi

autumarunt, Dallaei de iis sententise valedicat, nostramque

veritati longe propiorem esse fateatur necesse est. Et prae-
terea, si adeo antiqui fuerint, ut illis persuasum est, baud
minoris sane antiquitatis esse possunt, quam nos statuimus.
Sed instat vir doctus, dicitque, Hce duce opiniones. ut quivis [observat. m
., . . . . .
Annot. Bev.
cap- xi -] PP-
mdet) sibi invicem aaversantur, nee amice concilium queunt.
Nam si obtinet Justiniani de Canonum
antiquitate sententia,
ruit Beveregiana. At si stat Beveregiana, pessum ibit Jus-
tinianea. Quomodo, quceso, una consistere possunt duce
opiniones, quarum altera Canones ab ipsis Apostolis sancitos
affirmat, altera vero tertio ineunte seculo longe post mortem
Apostolorum constitutes esse contendit? Verum et hie in
aliam ornnino controversiam incautus transilit Observator.
Nos enim contra Dallseum contendim us Canones Apostolicos
ante quintum adultuin seculum divulgatos fuisse idque ex :

eo probamus, quod, sexto ineunte seculo, Justinianus eos

adeo antiquos esse crediderit, ut ipsis Apostolis attribuendos
esse censeret. Respondet Observator hanc Justiniani opi
nionem nostrae adeo adversari, ut
una consistere non possint.
Quoniam scilicet ille eos ab ipsis Apostolis, nos autem post
illorum mortem constitutes esse asserimus. Quid hoc
autein ad prsesentem qusestionem ? Nos Justiniani sen-
tentiam non defendimus, sed ex ea Dallaeanam tantuminodo
oppugnamus ac proinde, verane ilia sit, an falsa, nos nihil
:

hie laboramus, cum, utcunque se habeat, Dallsei de his

Canonibus opinionem funditus evertat. Etiamsi enim erra-
verit fortasse Imperator, in Canonibus hisce Apostolicae
institutioni assignandis, ex eo tamen clare satis evincitur, eos
multis ante ejus aetatem annis conditos fuisse, usque adeo ut
istis etiam diebus incertum esset, anriori
ipsi eos Apostoli
 202 Testimonium Jo. Antiocheni LIB. I.

condidissent. Quod si vera sit Justiniani opinio, Dallaeana

falsissima sit necesse est. Nee refert omnino, utrum sen-
amussim quadret, an aliquan-
tentia Justinianea nostrae ad
tulum ab ea discrepet, cum utraque ad Dallseanam ever-
tendam amice conspirent, a qua etiam Imperatoria ilia
longius quam nostra recedit.
IV. Verumenimvero, ut ut ac impertinens sit hu-
futilis

jusmodi ratiocinandi, vel excipiendi, ratio, erudito Obser-

vatori quam plurimum arrisisse videtur :
utpote qui paulo
etiam ante simili usus est. Nimirum supposito, quod Dal-
laeus postulavit, Gelasium Episcopum Romanum Canones
Apostolorum inter Apocrypha deputasse, ex eo nos constare
diximus, Canones istos Gelasii setate, hoc est, quinto labente
seculo, antiques admodum existimatos esse, et longe antea
conditos, quandoquidem incredibile est, ut post quadrin-

gentos et amplius ab Apostolis annos, ipsum eorum nomen

libro alicui inscriberetur, qui non multis saltern ante illud
. ad
tempus annis conscriptus fuerat. Paulo autem ante, in
can.Ap. Annotationibus, dixi quoque nemini dubium esse posse,
sect. xxii. p.
Pan. can.
qum, si Apostolorum nomen hisce Canombus nunquam
<

7.
torn. ii. ad .
^ r
. .
^ ,...,. n
fin.]
inscnptum fuisset, sed ecclesiastici ubique Canones appellati
essent, nee Gelasius eos inter libros Apocryphos recensuisset,
nee Dallseus eorum antiquitatem tot unquam verbis oppug-
observat. [in
Annot. Bev.
nasset. Quid ad hsec Observator ? Here, inquit, adeo
cap. x.] pp. affvtrara, videntur, ut
dijficile conciLian queant. Vix emm con-

cipi potest, unum eundemque libri cujusdam titulum ad illius

honor em simulet ignominiam prcefixum fuisse. Tamen dum
ex Apostolorum nomine Canonibus inscripto eorum infers anti-

quitatem, ad honorem inscriptum profiteris. At dum in eodem,

quo prcenotati sunt, nomine damnatioms eorum materiam quce-
ris et argumentum, ad ignominiam impositum non diffiteris.

Quce duo meo quidem judicio una consistere non possunt.

Recte dixit, suo quidem judicio haec videri et a<rv<fTara

conciliatu difficilia. Alium enim ita judicaritem vix in-

veniet. Quid enim quo minus unus idemque hujus,

obstat,
vel alius cujuspiam, libri titulus materiam praebeat, ex qua,

pro varia hominum indole ac ingenio, antiquitas ejusdem ab

aliis eliciatur, ab aliis autem totus
propterea liber oppug-
netur, licet illud in honorem sit, et hoc in ignominiam.
Qusenam, quseso, hie est arfvtraffia,. Ex eo, quod quinto
CAP. XV. defenditur. 203

labente seculo, hi Canones Apostolorum a Gelasio dicti

fuerunt, nos illos antiques admodum fuisse conclusimus,

siquidem nihil a ratione magis abhorrere videtur,quam quod
S. Apostolorum nomen istis demum diebus libro cuilibet
inscriberetur, qui non multis retro annis conscriptus cogni-
tusque fuerat. Neque ullum in tota illius seculi historia
exstat ullius libri exemplum, qui tune demum primo con-
fictussub ementito sanctorum Apostolorum nomine publi-
catus est. Hoc secundo, fateor, ssepe, nonnunquam et
tertio fiebat seculo, ut et quinto
autem, eoque labente, fieret,
nee rationem liabet nee exemplum. E contra autem Gela-
sius, Synodusque Romana sub eo habita, canonicos ac

apocryphos, veros ac falsos S. Apostolorum aliorumque

scriptorum ecclesiasticorum libros secernere omni ope atque
opere enitens, et S. Apostolorum nomen huic inscriptum
libro inveniens, eum propterea inter apocryphos rejecit, ut

magnum illud nomen falso prae se fereritem, quod Ecclesia

universa nulli unquam libro imposuit, praeterquam iis
quos
in SS. Scripturye Canonem recepit. Et
post mille, et quod
superest, a Gelasio annos, clarissimus vir, Joannes Dallaeus
in pseudepigrapha Apostolica stylum exercens, hos etiam
Canones eo nomine confodit, quod S. Apostolorum dice-
rentur. Alioquin enim inter pseudepigrapha Apostolica
recenseri non potuerunt. Adeo ut cuivis pateat, tarn Dal-
lajum quam Gelasium ex hoc solo eorum titulo Canones
hosce configendi occasionem arripuisse, ex quo nos eorundem
antiquitatem constare asserimus. Quid autem in hisce est
inconsistentiae ? Quid vetat, quin alii diverse respectu ig-
nominiam in hos Canones conjiciendi materiam ex eodem
nomine acciperent, ex quo nos honorem propter antiquitatem
iis debitum esse contendimus? Sed nihil est, quod his
diutius immoremur. Cum ipse Observator heec plane
aff-jffrara esse non dixerit, sed tantum adeo affvffrxrx, videri,

ut difficile conciliari queant. Quod si ullo modo conciliari

queant, etiamsi difficillime, possibile sane est, ut una con-
sistant. Quod tamen suo quidem judicio fieri non posse,
diserte postea affirmat sui oblitus Observator. Verum si

hanc causam non suo, ut

praeconcepta opinione corrupto,
sed aliorum judicio commiserit, cito definietur, haec adeo
non esse atvtrara, ut nulla prorsus conciliatione indigeant,
204 Testimonium Jo. Antiocheni defenditur. LIB. I.

ipsuinque Observatorem inconsiderate nimis haec protulisse,

quse nihil plane ad prsesentem quaestionem faciunt. Si alii
enim titulum, quern nonnunquam praeferunt, ut probrum
hisce Canonibus objiciant, hoc ad nos nequicquain spectat :

ipsi viderint. Nobis abunde sat est, quod, quinto labente

seculo, hi Canones Apostolorum dici non poterant, nisi
multis ante annis constituti fuissent.
 CAPUT XVI.

Synopsis.

I. Quare Canones Apost. Codici Canonum Ecclesia universes

non sunt inserti.
II. Eum, qui Codicem istum composuit, eos tantum Canones,
quos Synodus Nicaena edidit vel recepit, quique posted
sanciti sunt, colligere in animo habuisse probatur.
III. Canones Ancyrani et Neocaesarienses Codici propterea
quod a Synodo Nicaena recepti. Idem did
inserti sunt,

nequit de Sardicensibus a secunda Synodo, ut Patribus

Florentinis visum est, receptis. Ipsi secundce generalis
Synodi Canones Codici non sunt inserti ante quartam
Chalcedone habitam. Synodi Florentines testimonium
in hac causa vindicatur.
IV. Etsi Canones Ancyrani et Neocaesarienses non fuissent
a Synodo Nicaena confirmati, Codici tamen inserendi
erant, ut iisdem diebus editi.
V. Canones Apost. primitives ante Synodum Nicaenam Ec-
clesice disciplinam exhibere asseritur. Collectores Ca
nonum Ecclesice universes nullam Apostolicos memorandi
occasionem habuerant.
VI. Nullum ex antiquis istius Ecclesice decretis Codici Ec
clesice Africanae insertum est. D. Cyprianus nihil de
transmarinis appellationibus statuit. Non opus erat, ut
antiquior istius Ecclesice Codex novo conjungeretur, vel in
eo commemoraretur .

VII. Ex eo, quod Synodi antiques Canones Apost. non nomi-

natim memorarunt, non seqnitur eos tune non exsiitisse.
VIII. Canones Apost. Patribus Nicaenis, Antiochenis, etc.
incognitos fuisse, neutiquam ex eo sequitur, quod ab istis

indicato Canonum numero non laudentur. Omnia anti-

quiorum Conciliorum Acta interciderunt.

I. VIDIMUS
quantis quamque perspicuis veterum testi-
moniis nostra de Canonum Apostolicorum antiquitate opinio
 206 Argumenta contra Canones LIB. I.

eademque omni exceptione rnajora esse ostendimus.

nititur,
Restat modo, ut ea expendamus, quae Dallaeus suae adstru-
endae opinion! ex forma eorum (de materia enim proximo
libro fusius, Deo volente, acturi surnus) protulit, quaeque
eruditus Observator contra responsiones nostras in Annota-
tionibus allatas vindicare conatus est. Primo itaque Dal-
De Pseud, laeusbane Canonum collectionem non Breviarum esse ac
Apostol. lib.

"i-^ap.
21,
Epitomen Ecclesiasticorum ante Synodum Nicaenam decre-
torum, nee ante istam Synodum constitutes esse contendit,
hac ratione, Si [enim] res, inquit, ita se haberet, omnino hanc
Syllogen Codici Canonum Ecclesice universalis ejus auctores

inseruissent, imo primo Codicis loco posuissent, velut a viris

Apostolicis exortum, et ipsa antiquissimi temporis vetustate

venerabile monumentum. Ad haec in Annotationibus reposui,
[Prsef. ad Auctori Codicis Canonum Ecclesiae universalis propositum
Annot. in
cann. Ap.
sect. xix. p.
6.]
esse a
...
CanoniDus JNicsems exordium ducere, eosque solos
.

colligere, qui ab ista Synodo sanciti sunt vel confirmati, aut

ab aliis post earn constituti. Quo factum est, ut nulli anti-
quiores Synodo Nicaena Canones ab eo colligantur praeter
Ancyranos et Neocaesarienses, quos etiam ab ista Synodo
confirmatos esse Acta Concilii Florentini testantur. Et
praeterea, hie Codex Canonum Ecclesiae primitivae longe
antea collectus fuerat, et seorsirn in Ecclesia diu obtinuerat,
ac proinde non opus erat, ut Canones in eo comprehensi de
novo colligerentur, nedum ut antiquus iste Codex novo con-
jungeretur, qui non eo nomine compositus fuit, ut antiquam,
sed ut praesentem, Ecclesiae disciplinam exhiberet, earn nimi-
rum, quae a Conciliis nuper celebratis constituta est. Quod
etiam in Codice Canonum Ecclesiae Africanae observare
licet, quo scilicet nee unum e decretis, quae sub D. Cypriano

aliisque vetustioribus Africae Conciliis divulgata fuerant,

continetur (etiamsi juxta Dallaei argumentum ea omnia
primo in loco propter venerabilem antiquitatem poni debuis-
sent) sed ea tantum, quibus ecclesiastica disciplina iis,
quibus collectus est iste Codex, diebus administrabatur. E
quibus, ut dixi, patet, quam frustra interroget Dallaeus,quare
Apostolici, aeque ac Antiocheni, Canones Codici Canonum
Ecclesiae universae non inserti sunt? Antiocheni enim ad
praesentem Ecclesiae statum pertinebant, non item Apostolici,
qui Ecclesiae continuis fere persecutionum procellis jactatae,
CAP. XVI. Apostolicos refelluntur. 207

et ecclesiasticis, quae iis

temporibus emergebant, negotiis ac-
commodati sunt.
II. Contra haec Observator plurima congessit. Primo,
p
inquit, Unde, quceso, habet Beveregius auctori Codicis proposi- ^
turn fuisse, eos solos Canones colligere, qui vel a Niccena

Synodo confirmati sunt, vel post earn constituti ? Edat vel

unum vetustum scriptorem, qui hoc testetur, cujus testimonium
et

omni sit exceptione majus. Cum autem nullum plane proferat,

etde suo tantum hoc affirmet, non cegre laturum ilium puto, si
a nobis eadem, qua pr ofertur, facilitate contemnatur. Ad hanc
exceptionem eodem, quo concipitur, modo respondeo, inter-
rogando, Quid opus est testibus, ubi res ipsa loquitur ?

Annon ipsa compositio Codicis Canonum Ecclesiae universae

clare satis indicat, clamatque suum auctorem nihil aliud in
ipso elaborando sibi proposuisse, quani istos solos Canones
colligere, qui a Synodo Nicaena confirmati vel post earn
constituti sunt? Revolve, quaeso, istum Codicem, et die
tandem nobis unde incipit ? Annon a Canonibus Nicsenis?
Quid ita, si auctor antiquiores et ab ea non con-
ista Synodo,
firmatos, Canones colligere in animo habuisset? Nescisne
quamplurimos ante istud Concilium editos fuisse Canones,
qui dicto Codici non inseruntur ? Quamobrem autem isti
etiam inter alios hie non sunt collecti, si auctori antiquiores
etiam Canones colligere propositum fuisset ? Neminem
sane fugit plurimas ante Nicsenam habitas fuisse Synodos,
plurimosque ab iis constitutes Canones, qui tamen omnes,
prseter Ancyranos et Neocsesarienses paulo ante sancitos, in
hoc Codice omittuntur. Quod quidem fieri nee debuit, nee
potuit, si auctor sibi constituisset, omnes in unum corpus

colligere Canones, qui ante Concilium Nicamum editi et

recepti fuerunt.
III. Quod autem diximus Canones Ancyranos et Neocae-
sarienses a Synodo Nicaena confirmatos esse, idque ex Actis
Concilii Florentini constare, negat Observator ullam hujusce
confirmationis exstare mentionem in Synodi Florentinae
sessione septima, quam citavimus. En, inquit,Synodi verba, [Obs. in An-
. not.Bev.cap.
1
Ante pr imam Synodum multce alice celebrates sunt, Antiochice vu.] p. 37.

adversus Paulam Samosatenum, Ancyrcs

contra eos qui non c^1 122,
-

suscipiebant accedentes ad fidem, quod prius Christum abne-

gassent propter tormenta, et Neoccesarece tertia. Quas omnes
 208 Argument a contra Canones LIB. I.

Synodos recepit Synodus Niccena Ex his verbis sic disputat

observat. [in Observator, Synodos illas admisit Concilium Niccsnum. ab eo
Annot. Bev. .

cap. vii.] p.
confirmatas esse non dicitur. .Lgregia quidera observatio !

Nimirum ac si, quas Synodos Nicaena recepit, easdem non

confirmavit. Annon autem receptio a tanta Synodo ampla
satis est earum confirmatio ? Quo demum pacto prima
universalisSynodus alias confirmare poterat, nisi eas ut
Catholicas sive Orthodoxas recipiendo ? Sed addit vir
ibid. pp. 37,
doctus, Et si ob id tantum Codici Canonum Ecclesice uni
Canones Ancyrani et Neoccesarienses, quia
verses inserti sunt
a Synodo Niceena recepti sunt, eadem plane ratione inserendi
erant Sardicenses a secunda Synodo (Ecumenica, si iisdem
n
iSL cofi22, Florentinis Patribus credimus, suscepti. 1 Quamvis halluci-
natos esse Florentinos Patres non dubitem. Non enim de
Sardicensi Synodo loquuntur Const antinopolitani Patres
Can. V., ut opinabantur Florentini, sed de Antiochena anno
Domini CCCLXXVIII. habita, in qua lectus est Tomus
Occidentalium, Epistola scilicet Synodica Damasi Papa;
ante paucos annos scripta, cui subscripserunt Episcopi
Orientales numero CXLVI. Respondeo primo, de errore
Patrum Florentinorum, in quinto secundae generalis Synodi

Canone, non est quod hie laboremus, cum de

interpretando
istare in Annotationibus ad istum Canonem fuse com men tati
2

1
Propterea convocata est Syn-
["
fino ct Eusebio Coss., hoc est, anno
odus Sardicensis, quse, tertio Canone Christ! CCCXLVII. celebrata fuerit,

secundse Synodi (Ecumenica? C.poli- praesentem plusquam triginta annis an-

-
tanse, Occidentalis appellatur." tecessit, ac proinde Patres preesentes

Archiepiscopus Rhodius in septima non ad earn, sed ad aliam aliquam,

sessione Cone. Florent. Cone. torn. xiii. non ita multis ante diebus coactam, re-
col. 122, C.] trospexisse videntur. Et prseterea, quid
2
["
Quid Patres per Tomum ruv Synodus Sardicensis ad Antiochenos ?

^UTIKUV velint, inter doctos nondum Non enim sola Antiochena, sed plures

convenit. Balsamon et Zonaras [Pan. alise Ecclesise fidei professionem hie as-

Can. 92] et Scholiastes Har-

torn. i.
p. sertam amplexse sunt Si ...

menopuli in Epit. Can. sect. i. tit. 8, nostram de vero hujus Canonis sensu ro-
tomum istum nihil aliud esse consen- gamur sententiam, paucis sic expedia-
tiunt, quam definitionem de Nicsena tur. Proxima post prsesentem Syn-
fide ab Episcopis Occidentalibus in odum Constantinopoli celebratam

Synodo Sardicensi editam, et ab An- 8estate,quamplurimi ex iisdem Episcopis

tiochenis susceptam. Verum cum Syn- ad eandem urbem regressi aliud ibidem
odus Sardicensis, ut testantur Socrates, Concilium peragebant Dicti

[lib. ii. cap. 20, p. 104,] et Sozo- autem Episcopi rursus ibi congregati
menus, [lib. iii. cap. 12, p. 109,] Ruf- Epistolam ab Episcopis quibusdam
CAP. XVI. Apostolicos refelluntur. 209

fuerimus. Hie tantum obiter adnotare liceat, Florentines

Patres hoc in loco ex communi Graecorum sensu locutos

per aliquot retro secula Canoriem istum Constanti-

esse, qui

nopolitanum ita interpretati sunt. Sed, quod ad rem

nostram spectat, etiamsi Canones Ancyrani et Neocaesa-
rienses Codici Canon um Ecclesiae universae propterea tantum
inserti sint,quod a Synodo Nicaena recepti fuerunt, non
tamen sequitur Sardicenses etiam Canones eidem inserendos
esse, eo quod a secunda generali Synodo, si Patribus Flo-
rentinis fides habeatur, suscepti sunt. In Codice ,enim isto,

quo Canones Ancyrani et Neocsesarienses primo inter alios

collect! sunt, ipsi Canones secundae generalis Synodi deside-
rabantur, ut liquet ex Actis Concilii Chalcedonensis, in
quibus Codex iste aliquoties relectus est. Enimvero Actione
XVI. ejusdem Concilii, Lucentius, Vicarius sedis Apostolicae,
dixit, Acced tt ad cumulum, quod, trecentorum decem et octo con-

stitutionibus postpositis, centum quinquaginta, qui in synodicis

[^ c
Canonibus non habentur, mentionem tantum fecisse noscuntur : c D -3 >

3
quce dicunt ante octoginta prope annos constituta fuisse.
Quod si ipsi Canones Patrum CL., qui secundam generalem
Synodum Constantinopoli celebrarunt, inter synodicos Ca
nones, sive in Codicem Canonum Ecclesiae universae ante
Concilium Chalcedonense non collecti sunt, quo demum
pacto Canones Sardicenses, ab iis, ut Patribus Florentinis
visuni est, suscepti, in istum Codicem multo ante factuin
referri potuerunt, eo quod a secunda generali Synodo re
cepti, sive confirmati essent At longe alia est ratio
?

Canonum Ancyranorum Neocaesariensium, qui, cum

et

primo Codex Canonum Ecclesiae universae conditus erat,

Occidentalibus Romse sub Damaso in statuere placuit. Vide Annot. in Can.

Synodo congregatis acceperunt V.-VII. Cone. C.P. apud Routhii
Tops; Sunxuv hie commemoratus nihil Script. Eccl. Opusc. torn. ii.
pp. 448
aliud fuit, quam libellus iste, sive Epi- 451. Ed. prima, Ox. 1832.]
3
stola Synodica, quern Occidentales [Grseca autem ita se habent ;

Episcopi Romse Constantinopolim mi- QuivtrKi vrgotrtfugtuffai ro7s ogoif

rut
serunt." Bev. Annot. ad Can. C.P. V. Tffiaxo<ri6jv "% ix.oc, KK] OX,T&>,
KOU To7s [ura.

Annot. ad Pan. Can. p. 97, torn. ii. TKUTK Ixotrov cTv-7?;syra, TO, vvv fAvw-
ad fin. Hunc ergo Canonem V. primse ftoviuHivrot,, ftti ifttpigopivK
$i lv ro7s <ruv-

Synodo C.P. abjudicat Beveregius, se- oltxeits xuvotri, rav-ru. Qeiffxavtriv ui<r6u.t

cundse, sequenti anno celebratse, adscri- Con. dial. Act. xvi. Cone. torn. iv.

bit. Quod aliis quoque viris eruditis de col. 810, D.]

hoc et duobus sequentibus Canonibus
 210 Argumenta contra Canones LIB. I.

una cum Nicaenis in eum colligebantur, propterea quod a

Nicaena Synodo recepti fuerant, sive approbati, ut Patres
[observat. in Florentini testati sunt. Sed donemus, inquit Observator, Be-
cap. vii. p. veregio Canones Ancyranoset Neocassarienses a Synodo Niccena
secundum Florentinos Patres fuisse confirmatos, nihil propterea
projiciet. Synodus quijjpe Florentina nimis recens est, ut de re
adeo antiqua sine vetustioris auctoritate testari queat, censit,
(centum baud dubie legendum est) et tredecim annos supra
mille post consessum Niccenum: prcesertim cum nihil ejusmodi
occurrat in antiquis Ecclesice scriptoribus, nee in ipso Canonum
Ecclesice universe Codice. Hactenus Observator, cui singu-
lares habemus gratias, quod ilium nobis donare dignatus est,
quod nemini negare potuit. Hoc autem utrinque coricesso,
omnibus Florentinis Patribus doctiorem prudentio-
nisi se

remque dixerit, Canones Ancyranos et Neocaesarienses a

Synodo Nicaena confirmatos esse fateatur necesse habet.
Et praeterea, si Synodus ista nimis recens sit, ut de re adeo
antiqua sine vetustioris auctoritate testari queat, ille quidem
istaSynodo multo est recentior, ac proinde multo major
Patribus Florentinis, quam anonymo Observatori, habenda
est fides, etiamsi pro certo haberemus eos sine vetustioris
cujusvis viri Synodive auctoritate hoc testatos fuisse.
Neque enim illeurium vetustiorem e contrario testem pro-
ferre potest. Unde vero ei constat Patres Florentinos sine
vetustioris auctoritate hoc affirmasse? Sane, nisi soiidissi-
mam assertionis adeo censoriae rationem reddiderit, fides
penes ipsum erit, ab aliis enim nullam habebit. Nobis
profecto omnem excedit fidem, ut tot tantique Patres tale
quid de suo ingenio excogitarent, vel ut illud assererent, nisi
idoneis veterum testirnoniis verissimum esse pro certo ha-
buissent. Nee magni refert, quod scriptis non mandarunt,
quibus adducti rationibus aut testimoniis id asseverarunt.
Istud enim baud necesse erat, cum nemo tune temporis id

negaret. Nullus autem dubito, quin, si Observator aliquis

ad versus restitisset, illi omnes ejus exceptiones competent!
veterum auctoritate evertere potuissent. Interim Patrum
saltern Florentinorum habemus testimonium, quod quidem
privatl ac anonymi Observatoris opiriioni non aequivalet
modo, sed et longe prseponderat praesertim cum is, licet
:

enixe conatus sit, nullam exsculpere potuit rationem, qua

CAP. XVI. Apostolicos refelluntur. 211

contrarium evinceret. Ecce enim qualem simulat, Imo

contrarium, inquit, ex ipso Codice colligitur : hie enim titulus
y^ pp

Ancyranis prcefixus est

Canonibus, Concilii Ancy rani Canones
XXV., qui quidem prior es sunt Niccenis, sed ideo postpositi
sunt, propter auctoritatem Synodi (Ecumenica Si a Syn-
odo Niccena confirmati fuissent, lectorem hac de re moniturum
esse collector em par est credere : idem dico de Canonibus Neo-

ccesariensibus, hoc titulo prcenotatis, Concilii Neoccesariensis

Canones XIV., qui quidem sunt Ancyranis posteriores, Niccenis
Mira quidem ratiocinandi subtilitas
vero antiquiores. Qai !

Codicem Canonum Ecclesise universae primus condidit, vel,

quod verisimilius est, aliquis, qui istum postea transcripsit,
dixit Canones Ancyranos et Neocaesarienses Nicaenis priores

fuisse, sed iis

postpositos propter auctoritatem Synodi
CEcumenicae. si a Nicaena
Ergo Synodo confirmati essent,
lectorem hac de re moniturum esse collectorem par est
credere. Quid ita queeso? Annon ipsi tituli clare satis

indicant, quare praefixi sunt, nimirum ut lectorem certiorem

facerent, quare Canones, ante Nicaenos conditi, post eos in
Codice collocati sunt ; propter summam scilicet Synodi
istius CEcumenicae auctoritatem. Cum hoc itaque solum in
titulis istis
prsefigendis propositum fuisset collector!, non
opus etiam Canones a Synodo Nicaena con-
erat, ut istos
firmatos esse indicaret neque par est credere eum de hac re
;

lectorem in titulis moniturum esse, quandoquidem hoc clare

satis in ipsa collectione indicatum putavit
scilicet, quod, ; eo
liceta Canonibus Nicsenis inciperet, tamen et hos etiam
paulo ante constitutos collegerat, quod nunquam fecisset,
nisi eos aliqualem ab Synodo auctoritatem accepisse
ista
rescisset. Quod quidem nobis ex eo etiam verisimillimum
videtur, quod magna pars Patrum, qui Ancyranos et Neo- [Cone.
caesarienses Canones condiderant, Synodo Nicaense paucos

post annos habitae interfuerunt, ut e subscriptionum colla-

tione patet. Hos enim, si Observatoris argumentandi modo ussiab.
, ~ Cone. Nic.
.
t

utamur, par est credere, a hyriodo ista impetrasse, ut L/a- cone. tom. H.
...in J
. . ..
suis provincns saiixerant, ab Chicumenico
i_ /-ri - coll. 50-54.]

nones, quos ipsi

isto Concilio approbarentur, quo majorem, in Ecclesiis qui-

que suis, vim atque pondus obtinerent.

IV. Quid autem si demus Observatori, quod tantopere
exoptat, Canones nimirum Ancyranos et Neocaesarienses a
 212 Argumenta contra Canones LIB. I.

Synodo Nicsena non esse confirmatos ? Nihil sane exinde

conficiet. Concilia enim Ancyranum et Neocsesariense

paucis tantum annis ante eodem auspi-

ISTiceenum, et sub
catissimo Ecclesiee Christianae Imperatore Constantino M.,
celebrata sunt. Quapropter auctor Codicis, propositum
habens Canones isto seculo post pacem Eeclesise restitutam
editos in unum corpus colligere, etiamsi a prima universal!
Synodo exordiri apud se statuisset, Ancyranos tamen et

Neocsesarienses omittere non potuit, ut iisdem diebus editos.

Quod autem ad alios spectat Canones longo ante tempore
constitutos, quales Apostolicos esse contendimus, si eos, vel
ullos eorum colligere in animo habuisset, nonnullos procul
omni dubio collegisset ; neque enim omnes prioribus sanciti
seculis eum latere poterant. Cum autem ex ipso Codice
pateat, nullos Ancyranis antiquiores ab eo collectos fuisse
Canones, nihil dubii superesse potest, quin a Canonibus istis

diebus constitutis Codicem suum incipere animo propo-

suisset : ac propterea non mirum est, quod Apostolicos
multo ante sancitos reliquis non inseruit. Hoc enim modo
constitutos sibi limites transiliisset.
. ad V. Preeterea ad istam Dalleei objectionem respond!
n
canAp Codicem Canon um Apostolicorum diu in Ecclesia seorsim
ec X X
6 pa n ban. obtinuisse ac propterea non opus esse, ut Canones in eo
fin"]
comprehensi de novo colligerentur, multo minus ut antiquus
iste Codex novo conjungeretur, qui non eo nomine com-

positus fuit, ut antiquam, sed tantum ut praesentem, Ecclesiae

disciplinam exhiberet, earn scilicet quee a Conciliis nuper
celebratis constitutaest. Contra haec autem Observator
observat. [in multa excepit, paucis discutienda. Primo. inqu.it, pro con-
Annot.Bev. .,. . .

cap.vii.]p. cesso et pro vero sibi sumit quod nos negamus, nempe anti-

quissimam esse Canonum Apostolicorum collectionem, quam

Codicem Canonum Ecclesice primitive nuncupare amat, etiamsi
tantam illius vetustatem nondum probaverit. Respondeo
primo, me nihil pro concesso aut vero mihimet sumpsisse,
nisi quod probatum, et hie ab omnibus Observatoris
ibi

exceptionibus vindicatum dedimus. Et preeterea, hoc in

loco non de antiquitate horum Canonum disputamus, sed de
ratione, quare Codici Canonum Ecclesiee universae non sunt
inserti. Quee cum sit alia plane qusestio, de ea ex stipposita
eorum antiquitate disputare licet. Dalleeus enim hosce
CAP. XVI. Apostolicos refelluntur. 213

Canones non adeo antiques esse ex eo probare nititur, quod

non sunt Codici Canonura Ecclesise universae inserti. Nos-
que propterea juxta legitimas disputandi regulas ei repo-
suimus, non necesse esse, ut isti Codici insererentur, etiamsi
adeo antiqui essent, ut nos contendimus. Imo eo quod adeo
antiqui essent, novo isti Codici non inserendi erant. Se- [Observat. in
, ,, . Annot. Bev.
cundo, inquit, ceque falsum quod innuit, Canones videlicet cap.
est, vii.] PP .

Apostolicos ad Ecclesice disciplinam Synodo Niccena anti-

quiorem spectare tantum. P
Lures tamen ex istis Canonibus
ad disciplinam, quce longe post Concilium Niccenum in Ecclesia
obtinebat, pertinere non dubitabit, qui eos accurate legerit.
Sed quare cum uno hsec omnia complecti
tot usus est verbis,

potuit, dicendo, Mentiris ? Si ipse quideni ei ita responde-

rem, ut ille mihi, hoc modo disputarem, ^Eque falsum est,
quodcunque in secunda hac exceptione affirmat Observator.
Sed vereor, ne si
ipse ita disputarem, risum lectori moverem,
eidemque ludibrio haberer. Veruntamen ingenue fateor
me non videre, quo demum modo huic exception! aliter
respondeam, quippe qua nihil aliud objicit, quam id de quo
quseritur falsum esse. Quod enim postea addit, plures ex
illis Canonibus ad
disciplinam, quse longe post Concilium
Nicsenum obtinebat, pertinere, neminemque de eo dubitare
posse, qui eos accurate legerit, ejusdern prorsus farinse est
ac prius. Hoc enim affirmat, et affirmanti credendum est.
E pluribus enim, quos memorat, nee unum producit Ca-
nonem Apostolicum, qui tantum ad Ecclesiae post Nicsenum
Concilium disciplinam pertinet. Nosque contrarium prox
imo libro ostensuri sumus. Hac itaque novi generis excep
tione anonymo suo auctori relicta, ad proximam transeamus.
Tertio, inquit, nulla igitur afferri potest idonea causa, ob [ibid. P .
40.]

quam Codici Canonum Ecclesia universes inserti sunt Ca

nones Ancyrani ct Neoccesarienses, Apostolici nequaquam,
prceter istam, quod scilicet nondum conficti erant Canones
P seudapostolici, et in unum corpus collecti. Primo intuitu

patet, hanc exceptionem nihil esse quam

consequential!! sive
illationem a prsecedente. Ibi scilicet pronunciaverat falsum

esse, quod nos asserimus, Canones Apostolicos veteris Ec-

clesise disciplinam exhibere, et ex eo a se pronunciato hie
concludit, nullam idoneam afFerri posse causam, quare Ca
nones Apostolici Codici Canonum Ecclesise universae non
 214 Argument a contra Canones LIB. I.

sunt insert!, nisi quod nondum conficti erant. Quaenarn,

amabo, heec consequentia est ? Nos asserimus Canones
Apostolicos primitive Ecclesiae disciplinam ante Concilium
Nicaenum observatam continere, hancque idoneam esse
causam, quare riovo Codici non sunt inserti. Observator
autem illud negat, et ex nuda ipsius negatione infert, non
modo hanc non esse, sed et nullam omnino esse, nee adferri
posse,idoneam causam, quare hi, aeque ac alii Canones, novo
Codici non sunt inserti, nisi quod nondum conficti essent.
Si hoc sane modo argumentari liceat, nullus erit disputandi

neque etiam fructus. Sed videamus, annon primariam

finis,

exceptionem in ultimum locum reservarit. Denigue, inquit,

cap. vii.] p. si collectores Canonum Ecclesia universes collectioni suce in-
serere noluissent hunc Canonum Ecclesice primitives Codicern,

vel, ut loquitur Albaspinceus,

ut ilium indigitat Beveregius,
1
Hoc
breviarium ac epitomen ecclesiasticorum ante Niccenam
Synodum apud Grcecos decretorum, alicubi saltern honori- 41

ficam illius mentionem erant facturi, ne adeo venerandum

antiquitatis ecclesiasticce monumentum ab illis
contemptum
videretur. Quod cum nullibi fecerint, certo certius est us

prorsus incognitam fuisse hanc Canonum Apostolicorum syl-

logen. Quid vero hie audimus ? Collectores Canonum
Ecclesise universse Apostolicorum etiam mentionem facturos
esse,si eos
cognitos habuissent ? Ubi, quaeso, Patris ullius,
vel Synodi vel Canonis cujuscunque mentionem faciunt,

praeterquam eorum, quos ipsi collegerunt ? Nemo oculos

in Codicem istum conjiciat, quin statim videbit, primos illius
collectores nihil sibi constituisse, nisi ut eos solos in unum
corpus Canones compingerent, qui quarto currente seculo
post discussas persecutionum nebulas ob Orientali Ecclesia
constituti sunt. Quo factum est, ut primo quidem soli
Canones Nicaeni, Ancyrani, Neocaesarienses, Gangreni, An-
tiocheni, et Laodiceni ab illis collect! sunt :
quibus postea
Canones Constantinopolitani, a secundo scilicet universali
Concilio editi, subjuncti sunt, et deinceps alii ab aliis. Per
totam autem collectionem Canones, ordine quisque suo,

4
["
Quod efficit, ut credam id esse rerum ab Episcopis privatis sancitarum,
verissimum, quod ante dixi, Canones qui Ecclesias Graecas ante Concilium
istos nihil esse, quam breviarium et Nicaenum administrarunt." Albas,

epitomem privatorum Conciliorum, et Obs. lib. i.

cap. 13, pp. 88, 89.]
CAP. XVI. Apostolicos refelluntur. 215

nude proponuntur, nee ulla prorsus aliorum quorumcunque

Canonum facta est mentio, nee fieri potuit sine manifesta ac
absurda a proposito digressione. Qua itaque ratione, quo
Codicis loco, Apostolicorum mentio induci potuit ? Ex eo
tamen, quod hoc non factum est, quod sine inepta excursione
nequaquam fieri potuit, rotunde pronunciat Observator, certo
certius esse prirnis Codicis collectoribus prorsus incognitam
fuisse Canonum Apostolicorum syllogen. Quod si hsec sit
certa certior ex istis prae missis consequentia, non opus est in

posterum de argumentis laboremus, modo conclusionem,

qualiscunque fuerit, confidenter satis inferamus.
VI. Denique hanc nostram Canonum Apostolicorum
r a [Pr*f-ad
Annot. in
Dallaeana ista obiectione defensionem illustravimus exemplo Can -
P- A
J x sect. xix.
Codicis Canonum Ecclesiae Africanae, utpote cui nullum e
%
decretis, quae sub Cypriano, et ab antiquioribus Africse Con-
ciliis edita fuerant, insertum est, sed ea sola, quibus eccle-
siastica disciplina eo, quo collectus est iste Codex, tempore,
administrabatur ; etiamsi, juxta hoc Dallaei argumentum, ea
omnia, et quidem primo in loco, ob venerabilem eorum anti-
quitatem poni debuissent. Ad hsec Observator, Forte, in- observat. [in
T-T 7 x-i . ... Annot. Bev.
quit, imo contranum plane Liquet ex LpistoLis Lypriani, in C*P. vn.] p.

quibus cernere est eadem adversus transmarinas appellationes

decreta, qua in Codice leguntur Africano.
Respondeo primo,
nihil prorsus in D. Cypriani Epistolis de transmarinis appel-
lationibus haberi. Dicit tantum in Epistola LV. [Pamel. [c yP r. EP .

LIX. Fell.], qu89 est ad Cornelium de Fortunato et Felicis-

simo, Nam cumstatutum sit omnibus nobis et cequum sit pariter
acjustum, ut uniuscvjusque causa illic audiatur ubi est crimen
admissum, et sirtgulis pastoribus portio gregis sit adscripta,
quam regat unusfjuisque et gubernet, rationem sui actus Domino
redditurus ; oportet utique eos, quibus prasumus, non circum-
cursare, nee Episcoporum concordiam cohcerentem sua subdola et
fallaci temeritate collider sed agere illic causam suam, ubi et
e>

accusatores habere et testes sui criminis possint. Nihil hie, ut

videre est, de transmarinis appellationibus, de quibus agitur [Just. Bib.

in Codice Africano Can. XXXI. ,al. XX

VIII. neque omnino ,
p 344 et
Cone. torn.
>

ii.

de appellationibus loquitur sanctus Pater, 4 B

quemadmodum et 1

J^ (^ c i ni
f

;
-
]

5
ipse D. Chamierus observat, probatque. Ubi itaque nihil
fjf"^ ^
lib -

pp. 239, 240.]

s
["
Horum (Patrum) primus locus Fell.], ad Cornelium Episcopum Ro-
esto, ex Cypriani epistola Iv. [lix. manum Ex quo loco duplex
216 Argumenta contra Canones LIB. I.

de appellationibus, nedam de transmarinis, dicitur, qtiomodo

eadem adversus transmarinas appellationes decreta inve-
niantur, quse in Codice leguntur Africano ? Quinetiam si
hoc, quod falsum est, Observatori demus, nihil ex eo pro-
ficiet. Etenim si ex eo, quod in Codice Canonura Ecclesiae
Africanae nonnulla istiusmodi decreta inveniantur, quse D.

Cypriani temporibus statuta fuerant, antiqua ista decreta

dicto Codici inserta dicantur; eodem
jure nos maximam
Canonum Apostolicorum partem Codici Canonum Ecclesiae
universae insertam fuisse dicamus. Eadem enim, quse in
plerisque Canonibus Apostolorum decernuntur, in istius
etiam Codicis Canonibus decreta habemus. Quod si ex hoc
noil sequatur Canones Apostolicos dicto Codici insertos esse,

neque etiam antiqua Ecclesiae Africanse decreta Codici Afri-

11
argumentum dncitur ; Primum, Si sin- Diserte ab antiquis reprobantur
gulis pastoribus portio gregis est ad- appellationes ad Romanum pontificem,
scripta, ergo nulli totus grex quod constat ex gravissimis testimoniis.

Alterum, Si singuli pastores sic regunt Primum est Cypriani Epistola Iv. [lix.
gregem, ut sui actus rationem Domino Fell.], quse est ad Cornelium de For-
sunt reddituri ergo nullus est, qui ab
; tunato et Felicissimo, qui in Africa
aliis earn rationem exigendi jus habeat ; condemnati Romam confugerant. . . .

ac proinde nullus est CEcumenicus Pon- Haac Cyprianus, prorsus reprehendens

tifex. . Est autem notandus Cypriani
. . Fortunatum et Felicissimum, quod post
scopus in ea epistola, ex historia ejus Africanum judicium Romam essent pro-
negotii, quod tractat. Nonnulli schis- fecti, his pugnans argumentis. Primo,
matici, in Africa condemnati et ab- quia uniuscujusque causa illic est
stenti,Romam navigaverant ad Cor- audienda, ubi crimen est admissum ;
nelium, vel sui purgandi, vel Cypriani unde sequitur non alios Romse judi-

accusandi gratia. Hoc factum acriter candos, quam qui Romse crimen ad-
accusat Cyprianus, cum aliis argu- misissent ;
et tarn non posse Romae eos

mentis, de quibus aliis, turn his duo- judicari, qui in Africa, quam in Africa,

bus, qua? jam attigimus ut satis di- ; qui Romse deliquissent. Secundo,
serte innuat non teneri Episcopos Afri- quod singulis pastoribus portio gregis
canos suorum judiciorum rationem sit adscripta, quam regant actus sui

reddere Romano Pontifici, ex hoc ge- rationem Deo reddituri ut non magis ;

nerali axiomate, Quia singulis epi- possit Romanus judicium retractare

scopis portio gregis sit adscripta, quam Episcopi Carthaginiensis, quam hie

regat guisgue, sui actus rationem Deo illius ; aut non magis liceat Cornelio
redditurus ; quasi diceret, Romanum in earn gregis portionem, quse esset
Episcopum suam habere ditionem, Afri- assignata Cypriano, quam huic in earn,
canos item suam et quemadmodum
; quse esset adscripta Cornelio," &c.
Africanis non licebatregere transmarinas Chamier. de CEcum. Pont. cap. lib. vi.

ecclesias, sic nee Romano Africanas." 1, pp. 812, 813; qui Bellarminum et
Chamier. de CEcum. Pontif. lib. ii. Pamelium paginis sequentibus fusissime
pap. 3, pp. 239, 240. refutat.]
CAP. XVI. Apostolicos refelluntur. 217

cano inserta esse ex eo sequatur, quod similia ibi decreta

exstent. Sed, Prceterea, inquit, verisimile est, plura istius-
modi decreta suo Codici inserturos esse Patres Africanos, si in
prcedecessorum scriptis freguentiora occurrissent, vel si ex-
stitisset in Ecclesiis Africanis Codex aUus vetustior, eum
commemorare dubio procul illos nonpiguisset. Nimirum ac si
Patres African!, qui Codicem Canonum Ecclesise suse con-
diderunt, nulla habuissent majorum suoruni scripta aut
commentaria, e quibus veterem Ecclesiae suse disciplinam
elicere potuerunt. Ipse tamen Observator diffiteri nequit
D. Gypriani opera iis cognita fuisse. Ibi autem plura
commemorantur Concilia ejus temporibus et ante celebrata,
quse ecclesiastica decreta ediderunt. E quibus tamen omni
bus Observator nee unum nominare potuit, quod Codici
Africano insertum est. Unde etiam habuit Observator,
nullum exstitisse in Ecclesiis Africanis Codicem Canonum
illo vetustiorem, quern hodie habemus ? An verisimile ei
visum est, istas Ecclesias quatuor fere seculorum spatio sine
Canonibus sive decretis ecclesiasticis administratas fuisse?
vel Canones illos in corpus unum sive Codicem nunquam.
collectos esse ? Ita quidem ei visum est, idque hac ratione,

quod si talis antiquior exstitisset Codex, Patres, qui poste-

riorem composuerunt Codicem, istum commemorare procul-
dubio non piguisset. Ut nihil autem fidei magis absonum
et incredibile esse potest, quam tantam tamque celebrem
Ecclesiam, quanta qualisque fuit Africana, nullam habuisse
Canonum collectionem juxta quam administrabatur, ante
quintum inceptum seculum, quo Codex vulgaris conditus
fuit ;
ita nulla etiam causa fuit, quare posterioris hujus
Codicis conditores prioris istius uspiam mentionem facerent.

Utpote quibus istos solos Canones, qui sub Aurelio Cartha-

giniensi Episcopo sanciti sunt, memorare ac colligere sta-
tutum fuit ut ex ipsa collectione patet, cui nulli prorsus
:

Canones inseruntur praeter eos, qui sub isto Episcopo con-

stituti sunt. Quod quidem nostrae de Canonibus Apostolicis
sententiee multum lucis affert, Dallseanam vero contra earn

objectionem penitus refellit. Enimvero Codex Canonum

Ecclesise universes iisdem fere diebus compositus fuit, ac
Codex Canonum Ecclesiae Africanse, qui a Concilio Car-
 218 Argumenta contra Canones LIB. I.

thaginiensi, anno Dora. CCCCXIX. habito, probatus primo

et confirmatus fait. Cum ergo Codici Canonum Ecclesiae
Africanae antiquiores istius Ecclesiae Canones, secundo
tertioque secujo editi, non inserti sunt ;
mirum nemini vi-
deatur, quod Canones Apostolic! a primitivis Synodis sanciti,
in Codicem Canonum Ecclesiae universae non collecti fue-
runt. Eadem enim ratio utrobique valet, nimirum quod
primi utriusque Codicis conditores, eos solos, qui paucis ante
annis conditi fuerant, Canones colligere apud se constitue-
bant, non item eos, qui primis Christianismi seculis, cum
dirae adhuc persecutiones grassabantur, editi fuerunt.
VII. Porro Dallaeus Canonum Apostolicorum antiqui-
[Dall. de tatem oppugn ans ait, Turn si quis exstitisset hujusmodi Codex,
Pseud, lib.
iii.cap. 21,
p. 673.]
cur nunquam eum nominatim memorant Ancyrani,
diserte ac

Nicceni, Neoccesarienses, Antiocheni aliique Patres? Ad

haec in Annotationibus respondi, primo Codicem Canonum
[Praef. ad Ecclesiae universae collectum fuisse ante Concilium Epbe-
Annot. in
Cann. Ap. sinurn, sive tertium CEcumenicum, a quo tamen nusquam
sect. xx.
Annot. in memoratur : ut autem dictum Codicem tune temporis non
Pan. Can.
p. 6, torn. ii.
exstitisse ex eo non sequatur, quod ab isto Concilio non
ad fin.]
laudetur ; sic etiain Codicem Canonum Ecclesiae primitivae
ante Nicaenam, Ancyranam, et reliquas istis diebus cele-
bratas Synodos non exstitisse, nequaquam ex eo sequitur,
quod ab istis nominatim non citetur. Et ipse quidem
Observator fatetur, minime exinde sequi Codicem Canonum
Ecclesiae universae ante Concilium Ephesinum non exstitisse,
[Observat. in
Annot. Bev. quod ab eo non memoratur, sed scquetur saltern, inquit, vel
cap. viii.] p. adhuc incognitum esse, vel nullam illius memorandi se obtulisse
41.
occasionem. Codicem vero istum adhuc incognitum fuisse
neutiquam exinde sequitur. Nam multi proculdubio Co
dices Synodi Ephesinae tempore cogniti fuerunt, qui nullibi
ab ea memorantur. Restat itaque, ut nulla istius memo
randi Codicis occasio se obtulerit. Quod quidem et de
Codice Canonum Ecclesiae primitivae, aliarum respectu Syn-
odorum,dici potest quod propterea scilicet diserte ac nomi
:

natim ab iis non memoratus fuit, quoniam nulla eum ita

[Praef. ad memorandi occasio se obtulerit. Nos alia satis multa eodem
Annot. in
Cann. Ap. in loco, contra istam Dallaei objectionem excepimus, quibus
sect. xx.
p. 6.] cum Observator nullum responsum dederit, nihil est, quod
 CAP. XVI. Apostolicos refelluntur. 219

nos in iis vindicandis aut confirrnandis immoremur. Prae-

sertim cum idem Dallaei, vel ejusmodi saltern, argumentum
ante a nobis discussum sit.

VIII. Dallaeus autem idem argumentum prosecutus est,

interrogando, Cur non interdum aliquem ex istius Codicis [Daii. de
/-f .I .
,. .
7 . Pseud, lib.
(Canonibus indicate ac nominato numero, sub quo in eo positus "i.
cap. 21,

exstet,citarunt, ac laudarunt? Verbi gratia, hoc modo, Decernit

Canon Apostolorum primus, vel tricesimus, vel quinquagesimus,
etc. Sicuti a Patribus Chalcedonensibus in Codice Ecclcsice
universalis usurpatum est. Interrogativo huic argumento
nos in Annotationibus id genus responsum dedimus, inter-
rogantes itidem primo Si Codex Canonum Ecclesiae uni-
:
[Prf. ad
versae ante Concilium Ephesinum collectus fuit (quod omnes cann. AP
n
fatentur) cur
i/^ , -T IT
nee ab isto Concilio, nee ab alio quovis ante
sect. xxi. p.
e.]
.

Chalcedonense, aliqui ex eo Canones indicate ac nominato

numero citantur ? Huic primo response Observator nihil
reposuit, nisi se diluisse, quae de Concilio Ephesino diximus. [observat. in
TTI TI i Annot. Bev.
J bi autem ea diluit ? ubi scilicet verbis
paulo ante citatis cap. vm. PP .

dixerat, ex eo, quod Codex Ecclesise universse a Concilio

Nicaeno non citatur, Sequi saltern eum adhuc i
fuisse,vel nullam illius memorandi occasionem se obtulisse.
Haeccine autem responsio est ad prsesentem quaestionem ?
Nos, Dallseana argumentandi formula utentes, interroga-
vimus, cur Codex Canonum Ecclesiae universalis a nullo
ante Concilium Chalcedonense sub indicatis Canonum nu-
meris citatusfuit? Huic quaestioni directe respondeat Ob
servator, et Dallaeanae simul respondebit. Quaecunque enim
assignari potest causa, quare nullum,, ante Chalcedonense
Concilium, Codicem Canonum Ecclesiae universae ita citavit,
eadem atque in Dallaeum retorqueri poterit,
et hie valebit,

interrogantem cur nullus ex Apostolicis Canonibus ab anti-

quis Synodis sub indicate ac nominato numero laudatus
fuit? Praeterea interrogavimus Quid si Patres Chalce-
; [Praf. ad
u
donenses dictum Codicem nusquam ita laudassent ? Hocce sup?a.j

argumento esset, eum tune temporis non exstitisse ? Quid

etiam Acta Concilii Chalcedonensis periissent? Istum
si

quoque Codicem una periisse necesse est? Sane nee Con

cilium Chalcedonense supradictum Codicem Canonum Ec
clesiae universae in Canonibus, sed tantum in Actis, ita lau-

davit. Nihil autem e Conciliis Ancyrano, Neocsesariensi,

 220 Argumenta contra Canones LIB. I.

Antiocheno, etc. hodie fere exstat praeter Canones, in quibus

Canones Ecclesiae primitivae sub indicate cujusque numero
seque citantur, ac Ecclesiae universae in Chalcedonensibus.
observat. [in Ad hsec respondet Observator, dicens, Hcec ambigue dicuntur,
cap. viii.] pp.
quandoquidem \_enim~] ex concessions Codex Canonum Ecclesice
universes ante Concilium Chalcedonense compositus est, ex
Concilii silentio non sequeretur quidem tune temporis non exsti-
tisse Codicem ilium, at saltern vel Patribus
incognitum fuisse,
vel nullam illis dat am fuisse eum memorandi occasionem. Ca
nonum autem Apostolicorum syllogen quod spectat, a Niccenis,
Ancyranis, Neoccesariensibus, Gangrensibus, Antiochenis, Lao-
dicenis, Const antinopolitan is, Ephesinis, et Chalcedonensibus

nunquam diserte ac nominatim memorantur, etiamsi pluries

earn memorandi occurrerit occasio. Unde sequitur necessario,
vel non conflatam esse, vel saltern in latebris delituisse, adeo ut

penitus incognita fuerit. Hie sibi ipse respondet Observator.

Fatetur enim ex Concilii Chalcedonensis, de Codice Ca
nonum non sequi istum Codicem
Ecclesise universae, silentio
tune temporis non Eadem
itaque ratione Codicem
exstitisse.

Canonum Ecclesiae primitive antea non exstitisse ex eo

nequaquam sequitur, quod in antiquioribus Conciliis altum
sit de eo silentium. Quod autem ait, Codicem Ecclesise
universae ex concessione ante Concilium Chalcedonense
compositum esse, id quidem verum
est, et utrinque conce-
ditur. Sed quare utrinque conceditur ? Annon ex eo quod
Codex iste a dicto Concilio memoratur ? Si itaque Con
cilium Chalcedonense Codicem ilium ita nominatim non
memorasset, Dallseus idem prorsusargumentum contra istum
habuisset, quod nunc contra Canonum Apostolicorum Codi
cem profert. Eadem enim ratio utrobique valeret. Sed
addit Observator, quod ex Concilii Chalcedonensis silentio
[ibid. p.43.j sequeretur saltern istum Codicem Patribus incognitum esse, vel
nullam Us datam fuisse eum memorandi occasionem. Prius
nequaquam exinde sequitur, plures enim iis cogniti fuerunt
libri, nusquam a Patribus istis memorantur. Nee pos-
qui
terius. omnes enim, quorum memorandi ulla illis data
Si
est occasio, ab iis memorati fuissent libri, multo plures haud
dubie citassent, quarn ab illis citatos fuisse constat. Et prae-
terea, si ex isto Concilii silentio sequeretur nullam Codicem
istum memorandi occasionem oblatam esse, idem etiam ex
CAP. XVI. Apostolicos refelluntur. 221

aliorum Conciliorum de Canonibus Apostolicis silentio se-

quetur. Adeo ut necessario confiteri debeat, hoc Dallsei
argumentum contra Canonum Ecclesise universae aeque ac
primitives Codicem valuisse, si vel Concilium Chalcedonense
eum non memorasset, vel Acta, quibus memoratur, periissent.
Sed Canones, inquit, Apostolici a Niccenis, Ancy ranis, Neo- [observat. in

ccesariensibus, Gangrensibus, Antiochenis, Laodicenis, Con- cap. vm. p.

stantinopolitanis, Ephesinis, et Chalcedonensibus nusquam

diserte ac nominatim memorantur, etiamsi pluries eos memorandi
occurrerit occasio. Hoc autem
affirmanti nulla debetur fides,

priusquani ostendit, ubi hisce Conciliis Canones Apostolicos

isthoc, quern requirit, Dallseus modo memorandi oblata est
occasio in Actis, an in Canonibus quos ediderunt ?
; Si
de Actis loquatur, ubi sunt? Nemo nescit omnium ho-
rum Conciliorum, quse enumerat, usque ad Ephesinum,
Acta jamdudum periisse. Et in Actis quidem Concilii

Ephesini nulla Canonum Ecclesise universse, nedum prirni-

tivse, isthoc modo memorandi oblata est occasio. In Ca
nonibus autem non insolens modo et insuetum, sed et ab-
surdum et perridiculum esset, si antiquiores Canones sub
indicato et riominato, quern in antiquo Codice obtinebant,
numero recitarentur. Quod si de nuda eorum citatione in-
telligi scrupuloso Dallaei argumento non adhseret,
voluit,

quippe quo exigitur, ut ipse etiam locus, quo Canon quisque

citatus ponitur, nominatim indicaretur, hoc est, ut hi Ca
nones, aliter atque omnes omnino alii ante Concilium Chal
cedonense, citarentur, ut fusius ante ostendimus. Et prse-
terea, si de nuda loquatur citatione, isthoc modo Codex
Canonum Ecclesiae primitive, in Nicaanis, Antiochenis aliis-

que Canonibus 32que diserte atque Ecclesiee universaa

citatur,
in Chalcedonensibus, ut e testimoniis illis,
quee ante ad-
duximus, et ab Observatoris pariter atque Dallsei objectioni-
bus vindicavimus, omnibus apertum est. Adhsac in Anno-
tationibus diximus, Quod si Acta dictorum Conciliorum [PriB f. ad
non minus quam Chalcedonensis etiamnum exstarent, in c2J.Ap?
PP
iis forsitan
antiquissimum hunc Codicem, indicato ac no- G??.]^
minato Canonum numero, laudatum inveniremus, non secus
ac Canones Ecclesise universaa in Actis Chalcedonensibus.
Contra hsec Observator sic disputat, Profecto si sic argumen- [observat. in
tari liceat, nihil certi remanebit in antiquitatis ecclesiastical
44.]
222 Argumenta contra Canones LIB. I.

monumentis Omnia siquidem voce forsitan incerta reddes,

.
l

nee ubi consistas habebis. Scilicet disertius se victum fateri

non poterat .Beveregius, quam ita argumentando. Nihil fateor
certi ex
hujusmodi argumento elici potest, cujus etiam fun-
damentum est incertam, ut quod supporiitur tantum, non
datur. Neque ipse tanquam argumento usus sum. Dallaei
enim objection! satis superque ante responderam. Hsec
autem eo tantum nomine adjeci, ut aliis hujusmodi incertis
adversariorum exceptionibus occurrerem. Cum nihil eniin

apertius esse possit, quam Canones Ecclesiae universse non

in Canonibus sed tantum in Actis Concilii Chalcedonensis

eo, quern requirit Dallaeus, modo, indicate scilicet ac nomi-

nato eorum numero, laudari, nihil valeat Dallaei contra Ca
nones Apostolicos argumentum ex eo petitum, nisi eos nee
in superiorum Conciliorum Actis isthoc modo memoratos
esse ostendat. Quod si ista, ut dixi, exstarent Acta, in-
certum annon nostrse potius quam ejus opinion! fave-
est,
rent. In iis enim antiques hosce Canones isthoc etiarn
modo laudatos, non secus ac Canones Ecclesise universse in
Actis Chalcedonensibus, forsitan inveniremus. Et merito
quidem dubitandi particulam forsitan hie inseruimus, ut
incerti pendentes, utrum hi Canones eo uspiam modo ab
antiquis Patribus citati fuerint quandoquidem nullos om-
;

nino Canones ita ab iis citatos ante Concilium Chalcedonense

invenimus. Adeo ut iniquissime cum Canonibus Apostolicis
agant isti, qui veram iis antiquitatem eo denegant, quod
illos nullibi antiquitus, indicate ac nominate eorum numero,

adeoque secus atque omnes alios Canones librosque laudatos

legimus. Qua autem ratione triumph um hie ageret Ob-
servator, meque meo ipsius ore victum affirmaret, non video.
Licet enim tota heec pericope omissa fuisset, firma nihilo-
minus stabilisque maneret nostra ad Dallaeanam objectionem
responsio. Et quidem si qui conjecturis et incertis subinde
hypothesibus utuntur, victi propterea dicantur, Dallseus et
Observator, velint, nolint, se victos fateri necesse habent;
quippe quorum omnia hujusmodi sunt argumenta, quse nihil
certi probant, sed innuunt tantummodo rem ita forsitan se

habere posse, ut ipsi opinantur. Omnium enim, quibus con

tra Canonum Apostolicorum antiquitatem pugnant, argu-
mentorurn summa hue fere redit, quod hi Canones in nullis,
CAP. XVI. Apostolicos refelluntur. 223

quse exstant, veterum monumentis ante quintum adultuui

seculum eo, quo Canones Ecclesiae universae in Actis Con-
cilii Chalcedonensis, modo citantur. Quid autem certi exinde
concludi potest? Quid magis quam ergo forsitan nee in
iis, quae interciderunt, ita citati sunt? vel ergo forsitan Pa-

tribus incogniti fuerunt, ut qui eos ita forsitan citare volue-

rant, si eos cognovissent? Adeo ut tota eorum disputatio,

negativis solis fundata argumentis, nihil aliud sit, quam in-
certitudinum quarundam et dubiarum hypothesium congeries.
At nos e contra probavimus nequaquam necessarium esse, ut
hi Canones istlioc modo citarentur, eosque longe ante quin
tum adultuui seculum exstitisse, ex affirmativis, quorum
unum omnibus negativis prseponderat argumentis, certis-
sirne, nee sernel Observatoris occurrendo exceptionibus,
evicimus.
 CAPUT XVII.

Synopsis.

I. Ex eo quod Eusebius et Hieronymus horum Canonum non

meminerunt, nihil contra eorum antiquitatem concludi posse
exinde evincitur, quod nee olios antiquos Canones memo-
rarunt.
II. Canones Apostolic! post Synodum Nicaenam in desuetu-
dinem abire cceperunt, aliis eorum loco substitutis. Ita
tamen ut illorum memoria non penitus interciderit.
III. Hi Canones antiquitus Ecclesiastic! scepius vocati sunt.
IV. Primi eorum conditores in animo non habuerunt, ut hi
Canones ab ipsis Apostolis sanciti crederentur. Canones
XXIX., L., LXXXII., et LXXXV., quibus Aposto-
lorum nomen subindicatur, corruptos ac interpolatos esse
ostenditur.
V. Quatuor illegitimis, quas Observator e prcemissis suis

infert, consequentiis breviter respondetur.

VI. Libri primi epilogus.

I. POSTHJEC Observator nostras contra Gelasii decretum

[observat. in a Dallseo adductum exceptiones a se, adversus doctissimum
Annot. Bev.
cap.viii. P .
Pearsonmm disputante, eversas esse asseverat. Quae vero
contra eas protulit nos etiam, quantum ad rem nostram
ibi

[Cap. ix.
spectat, ante excussiraus. Quibus propterea hie prgetermissjs,
103-106.] videamus quibus rationibus Observator Dallseanam contra
nostras exceptiones opinionem tuetur. Dallasus nimirum
Canonum Apostolicorum collectionem neque ante quintum
adultum seculum innotuisse, et quinto exeunte jam exstitisse,

publicarique cceptam esse affirmat. Prius, ut dicit, demon-

stratur ex universali omnium, qui ante an. Dom. CCCCLI.
[De Pseud,
nl
vixerunt, de ea silentio. Neque enim credibile est, inquit,
2i, p 686.] nullam ejus mentionem, si exstitisset, facturos fuis.se Eusebium,
Hieronymum, et alios illorum temporwn eruditissimos scrip-
tores, qui etiam ea, quce Apocrypha judicabant, prcecipue quce
CAP. XVII. Apostolicos refelluntur. 225

Apostolis afficta erant, diligenter persequi et refellere sohnt.

Ad haec respond! primo, falsum esse, quod hie pro concesso
sibi assunrit Dallaeus, omnes nimirum, qui ante an. Dom. Cann A .p- -

sect. xxin.

CCCCLI. vixerunt, de hac collectione siluisse, multo magis

eum hoc abunde demonstrasse, ut ex iis apparet, quae supe-
p
p
10

- 7<
J
^
rius disputavimus. Observator e contra nihil aliud reponit,
quam se are;umenta nostra excussisse et refellisse. Cum [Observat. in
Annot. Bev.
omnes autem ejus excussiones a nobis antea excussse sint, cap. ix. P .
46. 1

non opus est hie denuo discutiantur. Nos porro isti nostrse
si illud verum esset, minim e [Prsef. ad
responsioni addidimus, quod
probaret, nedum demonstraret, hos Canones ante an. Dom. ^u a^
ai ut p<

j;

CCCCLI. non exstitisse neque enim Eusebius, nee Hie-

:

ronymus, nee alii, quos scimus, ejusdem cum utrovis setatis

scriptores Canones Ancyranos aut Neocsesarienses comme-
morarunt, quos tamen ante dictum annum constitutes esse ac
divulgatos inter omnes convenit. Ad haec Observator, Si observat. [in
Annot. Bev.
. . ,

res, inquit, ut par est, perpendisset \eruditus] Beveregius, non cap. ix.jpp.

itaargument atus esset. Ingens siquidem est discrimen. Non

enim paria sunt, qua de Canonibus Ancyranis et Neoccesa-
riensibus observat, cum iis, qua observat Dallceus de Aposto-
licis. Si Ancyrani et Neoccesarienses Canones, Eusebii, vel

Hieronymi, aliorumque illorum temporum scriptorum estate,

publico cuidam Canonum Ecclesice Codici insertifuissent, non
dubitandum, quin ab illis essent commemorandi ; saltern Codi-
cis, cui inserti sunt, aliquam fecissent mentionem. At nondum
in Codicem Canonum Ecclesice universce relati erant. Non
mirum igitur, si Canonum istorum, qui in localibus et parti-
cularibus Synodis sanciti erant, et qui ad paucorum adhuc
notitiam pervenerunt, non meminerunt. Verum alia fuit Ca
nonum Apostolicorum sors at que for tuna. Tota hsec disputa-
tio eo nititur, quod Canones Ancyrani et Neocsesarienses
nulli publico Codici inserti fuerunt Eusebii et Hieronymi
diebus. Quod quidem de Eusebii setate conceditur. Incer-
tum autem est, annon Hieronymi, qui non multis ante Con
cilium Ephesinum annis obiit, diebus Codici Ecclesiae uni-
versae inserti fuerint. Verum haud multum refert, quo anno
in publicum istum Ecclesiae Codicem collecti sunt cum eos ;

utriusque, et Eusebii scilicet, et Hieronymi, aetate sancitos

fuisse ac divulgatos extra dubium sit, ac propterea causa dici
non potest, quare illi, aeque ac Apostolici Canones, ab iis non
Q
 226 Argumenta contra Canones LIB. I.

laudarentur.Cum autem et illos non memorarint, nullum

contraCanones Apostolicos ex eo formari potest argu-
mentum, quod ab iis non memorati fuerunt. Enimvero et
illi, et alii, quicunque isto claruerunt seculo, scriptores, Eccle-
siasticos quosvis Canones perraro commemorarunt, Codicem
Canonum Ecclesiae universae nunquam, neque ullos cujusvis
Concilii Canones, nisi forsitan Nicaenos subinde, ob summam
istius Concilii in Ecclesia auctoritatem. Si quos autem ec-
clesiasticos uspiam Canones citarunt, ad nullum, quern
scinms, alium, nisi ad Apostolicum Codicem, referri possunt,
ut ante demonstravimus. Quam vis igitur Eusebius, Hie-
ronymus, aliique fortasse nonnulli istorum temporum scrip-
tores riullam Canonum Apostolicorum mentionem fecissent,
hoc non magis probat eos tune temporis non exstitisse, quam
nullos omnino exstitisse, quos illi non memorarunt. Ex eo
autem quod nos asseruimus, Canones Apostolicos ante Syn-
odum Nicaenam in unum corpus collectos fuisse, et Codicem
Canonum Ecclesiae primitivae constituisse, Observator sic
in
infert, Quomodo
ergo fieri potu.it, ut Eusebium, Hieronymum,
cap ix. p.
aliosque ejusdem cetatis eruditissimos scriptores latuerit adeo
venerandum sua vetustate monumentum. Quomodo ? facillime.
Quid enim facilius etiam eruditissimis viris quam aliquid
ignorare? Quis ante Observatorem unquam asseruit, quis

post eum unquam asserturus est, nullum Ecclesiae primitivae

monumentum Eusebium et Hieronymum latere potuisse?
Qua vero ratione probat ille antiquum hunc Canonum Apo-
ihid.pp. 47, stolicorum Codicem iis
incognitum fuisse? En. JVarn,
inquit, si cognitus fuisset istiusmodi Codex, illos alicubi
illis

eum memoraturos esse, est plusquam verisimile. eo autem Ex

quod nullibi id prcestiterint, legitime colliges nullum tune
dierum exstitisse talem Codicem. Itane vero? An veri
simile, an plusquam verisimile est, eos omnes memorasse vel
memoraturos esse libros, Canonesque, quos sibi cognitos
habebant ? Annon Eusebius Canones a Concilio Nicaeno, cui
interfuit, sancitos probe novit? Die autem, sodes, quo loco
eos memoravit ? Quod si nee ipsos Nicaenos, omnium cele-
berrimos, et sua ipsius setate conditos memoravit, quare
aliorum, obsecro, mentionem faceret? Quin imo Canones
Apostolicos Eusebio non incognitos fuisse e Constantini M.
literis ad eum missis abunde constat, ubi scilicet unus
CAP. XVII. Apostolicos refelluntur. 227

ex iis diserte laudatur, ut in testimoniis ferundis ostensum

est.

II. Post verba ante citata, Observator haec habet, In observat. [m

Annot. Bev.
desuetudinem abiisse istos Canones et alios eorum loco, gene- cap. ix.j p.

ralium Synodorum auctoritate, substitutes hariolatur Bevere-

gius. At unde hcec habet ? Edat auctorem a quo accepit, et
quando nullum profert, neque proferre potest, adeo temerarice
assertionis idoneum testem, exsufflandce sunt vanissimce viri
docti conjectures, quce a prceconcepta opinione et immoderato
causes studio proficiscuntur. Nimirum ac si solem meri-
dianum lucere affirmanti fides non habeatur, nisi testes
etiam ac auctores adeo temerariae assertionis producat.
Annon omnibus clarissime patet, post primam generalem

Synodum Nicaeae habitam, primas ei partes e vestigio con-

cessas esse, et sanctiones ab ea editas aliis quibuscunque

antepositas? Annon ab eo usque tempore facies Ecclesise

mutata est, et novi propterea Canones ubique constituti et fe-
licioribus istis temporibusaccommodati? Annon etiam sanc
tiones ecclesiasticae, aeque ac civiles, in desuetudinem sponte
abeunt, cum novae earum loco substituuntur ? Quid igitur
opus est testibus in re adeo perspicua, ut etiam oculis judi-
care possimus ? Primo enim intuitu ecclesiasticam historian!

legenti patet, post Concilium Nicaeae habitum, imo quidem

post Constantinum M. Imperatorem renunciatum, omnia in
externa Ecclesiae politia protinus mutata esse, Concilia in
singulis provinciis libere celebrata, et ecclesiasticos ab iis
Canones de novo sancitos, et ubique receptos. Quo factum
est, ut veteres Canones antiquati propemodum et obsoleti
essent, vel nova saltern forma induti et ita retractati, ut alii
quam ante essent. Usque adeo, ut
Apostolicos exci-
si

a
piamus ex plurimis illis, qui tribus primis Christi nativitate
seculis sanciti fuerunt Canones, nullos hodie exstantes ha-

beamus, nullos etiam praeter Eliberitanos, qui prius constituti

sunt, quam Constantinus M. Imperium adeptus est. Unde

clarissime elucescit, antiques Ecclesiae Canones in desuetu
dinem abire coepisse, simul ac publica Ecclesiae tranquillitas,
summa Dei misericordia, concessa
Sed, Siccine, in-
est. [ibid.] P . 48.

quit Observator, in desuetudinem abierant hi Canones Eusebii

(state, ut eorum memoria penitus interciderit ? Eusebii, in-
quam, qui Synodo interfuit Niccence, cujus tempore obtinebat
 228 Argumenta contra Canones LIB. I.

adhuc juxta Beveregii supputationem Codex iste Canonum

Ecclesice primitives? Profecto hcec sunt suavia vigilantium
somnia. Quid vero? Nihil in desuetudinem abire po-
test, quin statim memoria ejus penitus intercidat necesse
est? Quis unquam hoc asseruit? Quocum hie pugnat
Observator, prseterquam suo ipsius figmento veteres ? Nos
hosce Ecclesiae primitives Canones Eusebii ac Hieronymi
aetate, hoc est quarto currente seculo, in desuetudinem,
multis saltern in locis, abiisse, aliosque eorum loco substitutes
fuisse affirmavimus, et adhuc affirmamus :
nusquam autem
diximus, nee dicere potuimus, eos ita in desuetudinem abiisse,
ut etiam memoria eorum penitus interciderit. Ipse enim
Eusebius, totaque Nicaena, cui ille interfuit, Synodus anti
ques hosce Canones memoria adhuc retinebant, suosque ex
iis
partim conflabant. Frequentem saltern ad eos respectum
habuerunt, ut ante demonstratum est. Quid itaque si Euse
bius, Hieronymus, aliique istorum temper urn scriptores,

antiques hosce et ad veterem Ecclesiae statum pertinentes

diserte non memorarunt Canones ? Hinccine sequetur, eos
tune temporis non exstitisse ? vel Patribus illis
penitus in
cognitos fuisse? Istis, inquam, Patribus qui modo novis in
ecclesiastica administratione Canonibus utebantur? Pro
fecto, si dulcissima Observateris verba in ipsurn retorquea-
inus, hcec sunt suavia vigilantium somnia.
III. Ad
hanc Dallaei objectionem respondi ultimo, quod
[Praef. ad
Annot. in
etiamsi Eusebius, Hieronymus, aliique eruditissimi scriptores
Can. Ap. ea, quee Apocrypha judicabant, praecipue quae Apostolis
sect, xxiii.
Annot. in afficta erant, diligenter persequi ac refellere consueti sint,
Pan. Can.
\. 70 non tamen necesse est, ut horum etiam Canonum mentionern
facerent. Nam
nullus Turrianus, nullus Bovius 1 adhuc
exortus erat, qui eos ipsis Apostolis affingebat. Et quid
illis
opus erat opinionem oppugnare, quae nullos adhuc pro-
pugnatores habebat? vel probare hos Canones Apostolis
falso adscriptos esse, cum nemo illud assereret? Ad haec

[observat. in Observator, Non possum, inquit, satis mirari hcec tanto viro
ot v
.] p. excidisse. Omnem enim culpam in Turrianum Bovium reji-
et
I , i.

cit, quasi primi hosce Canones Apostolis affinxissent. Unde,

1
[Carolus Bovius, Episcopus Os- anno MDLXIII.edidit,eas-
translatas,

tunensis, Constitutiones Apostolorum, que Apostolis auctoribus vindicavit.]

e Grseco in Latinum sermoncm a se
CAP. XVII. Apostolicos refelluntar. 229

quaeso, me omnem culpam in Turrianum et Boviam reje-

cisse colligis
? Unde illos primes hunc Canonum Ecclesise
primitives Codicern Apostolis affinxisse ? Ex eo, quod
eorum nomina usurpavi, dixique nullos adhuc tales exortos
esse, qui Codicein istum ipsis Apostolis affingebant ? Hocce
idem ac dicere eos primos hoc fecisse ? Vix credo. Licet
enim illi, ut opinor, primi tanta argumentorum acie illud
evincere conati fuerint, plures tamen ante illos eandem
atque illi de hisce Canonibus opinionem tenuerant. Imo
quidem per mille retro annos hsec constans fere Grsecorum
sententia fuit. Eo scilicet fundata, quod hos Canones S.
Apostolorum nomen prse se ferentes a majoribus suis acce-
pissent. Antiquitus autem, Eusebii saltern et Hieronymi
aetate, longe aliter se res habebat. Etiamsi enim nonnun-
quam S. Apostolorum et Apostolici Canones nuncupati
essent, ob venerandam scilicet eorum antiquitatem, quodque
a viris Apostolicis editi fuerant, frequentius tamen sim-
pliciter Canones, vel Canones ecclesiastici vocati sunt. Ut
non modo ex iis
patet testimoniis a nobis ante allatis, ubi
antiqui illi et ecclesiastici Canones a vetustis Ecclesiae Pa-
tribus Synodisque laudati inter hos etiamnum inveniuntur,
verum ex eo etiam, quod in ipsa Turrianica editione, 2 nulla
S. Apostolorum mentione facta, Kav6ve$ ExxXriffiaartxo) nomi-
nentur. 3 Et haec quidem prima videtur eorum inscriptio.
Postea autem S. Apostolorum nomen iis praefixum est,
ob rationes ante redditas, et ut major iis auctoritas con-
ciliaretur.
IV. Sed aliter Observatori visum
est. Qui fatetur qui
dem graviter peccasse Turrianum, dum Canones
Bovium et
istos ab ipsis Apostolis conditos esse acerrime contender unt ;

at in eo prirnos non peccasse, quod eorum nomine prsenotatos

esse voluerunt, sed ab ipsis Canonum collectoribus id mutuo

2
[Constitutiones Sanctorum Aposto- Venetiis, ex officina lordani Zileti.

lorum, doctrina Catholica a Clemente MDLXIII.]

3
Romano Episcopo et cive scripta libris [Errat Beveregius :
Quamquam
octo. Francisci Turriani prolegomena, enim in fol. 127 verso Kavovi; tantum
et explanationes apologeticse in easdem Ixx^nffiuo-rixoi, ut in indice, breviter
constitutiones : Msec nunc primum im- nominantur, in fol. tamen 157 verso
pressa sunt. Cum privilegio Caes. Ma- hunc titulum sibi praefixa habent,

jestatis et illustriss. Senatus Veneti. KKVOVIS IxxX /jfficeffnxoi TUV ulruv a.yltav
 230 Argumenta contra Canones LIB. I.

accepisse. Nam quicunque, inquit, sunt, qui hos Canones

cap ix. p.
collegerunt, eorum certe mensfuit, ut vere ab Apostolis [pmnes]
conditi atque editi crederentur : et hie, qui eos continet, Codex
ab ipsis Apostolis factus, digestus, conscriptusque et
promul-
gatus censeretur. Et, ne quis hsec ab eo gratis fingi putaret,
ex ipsis Canonibus illud probare nititur, nimirum ex Canone
XXIX., ubi dicitur, Si quis Episcopus per pecunias, hanc sit

[Pan. can. dignitatem

y assecutus, vel
presbyter
y ^
diaconus, deponatur vel
torn. i. p. 18, . . .

D.] et ipse. et am eum ordinavit, et a communwne etiam ommno

[Videsupr.
cap. m. sect,
exscindatur, a;? S/ /Awi/ 6
Mdyog \iv sftou Hergou, ut Simon Magus
[bone. tom. a me Petro. Item ex Canone L., ubi ex Dionysii Exigui
et just. versiorie dicitur, Non enim dixit nobis Dominus. Item ex
tom. i. p. Canone LXXXII. ubi occurrit, oJog %al 6 j)fjt,
erego$ Ovqciftog

tom
n Ca
Qualis quoque Onesimus visus est.
noster Et de-
i 54 *?*"*>>

n i l ue ex Canone ultimo, quo legitur,

( / ai Tlod^sig jjfiuv
ribid 56
B -J TUV Airo<rr6\uv, et Actus nostri Apostolorum. Haec autem
De Pseud. Observator e Dallaeo suo accepit, qui eadeni observavit.
lib. iii. cap. , . . .
,
21, P . 681. Verumemmvero naec omnia loca interpolata esse, ex eo satis
constat, quod nee unus eorum in omnibus codicibus ita

[Conc.tom.i. legatur. Quod enim ad primum spectat, pro ucr J^oD

just. Bibi.
antiquitus lectum fuisse ucro rou Tlsroov, ex Dionysio Exiguo
p. in.] patet vertente, Sicut Simon Magus a Petro. Et in Epistola
Tarasii Patriarchs Const, ad Adrianum Papam Romanurn
[Pan. can. missa, ubi hie Canon citatur, hoc in loco nihil aliud legitur,
tom.ii. p. 185, , M . .. ..
c.j quam ug Mayos, Petn scilicet mentione
2/>wv
6 penitus
omissa. In Canone quinquagesimo, omnes Grseci codices,

quos plurimos consuluit J. B. Cotelerius, omnesque Balsa-

monis et Zonarge codices, tarn MSS., quam impressi, con-
stanter legunt, ou yu zJvzv o
Ku^/og. In Jo. Antiocheni col-
[just. Bibi. lectione CanonumTit. XXXVI. ex Justelli editione legitur,
J. C. torn. ii. /-\ i ! T .L

P. 568.] oi
y^ g/Vev o
Ku^/og qpuv. C^uod alii, seque ac Apostoli,
dicere potuerunt. Sed, nescio quo facto, in MSS. Bod-
[Conc.tom.i. leiano, et Seguierii, pro fouv substituitur ^/v, quomodo et
A; et just!
Dionysius Exiguus legit, vertens, Non enim dixit nobis
Dominus. Et ex omnibus, quos scimus, codicibus hi tres
soli ita legunt. Keliqui omnes, multo majoris et numeri et
auctoritatis, aliter legunt, nempe, vel ou yag tJxw 6
Ki^>/o?,

vel quod tantidem est, ou yag eJwev 6

Ku^>/oj jjpuv. Adeo ut
nihil dubii esse possit, quin alterutra harum vera sit ac

genuina loci hujusce lectio. Prima autem, qua pronomen

CAP. XVII. Apostolicos refelluntur. 231

omittitur, nobis verier videtur, ut a longe pluribus codicibus

usitata. Cum
igitur in hoc et praecedente, sive XXIX.
Canone, pronomen aliena a primi collectoris manu inter-
sertum fuerit, idem et de duobus
reliquis Canonibus,
LXXXII. ultimo accidisse, jure merito censea-
scilicet, et
mus. Et quidem in Codice isto, quo Josephus JEgyptius
Paraph rastes Arabicus usus est, pro istis verbis in Canone
LXXXII. oJog %ai o jip eregos Ovfai/toe, nihil aliud scriptum
fuit, quam oJog xa,} Ovfoiftog ;
vertit enim \j"jj**+*J5\ J-*-*

sicut Onesiphorus pro U***A**AJ^ Onesimus. Qualis, pro-

priorum prsesertim, nominum corruptio apud Arabes fre-
quens occurrit. Sic etiani in ultimo Canone, pro a/ Tlea
tfro Xwi/, ille habet, yfcj (;J
AA^vLJ
^f, atque Gesta Apostolorum, quce sunt /

Legit ergo sine pronomine, /

Tlgdfyig rZ>v Awo<rroXwv. Et
nemo quidem dubitare potest, quin hujusmodi pronomina ab

interpolatore aliquo primo interserta fuerint, et librariorum

postea incuria in nonnullos codices transcripta. Alioquin
enim omnes haud dubie codices, seque ac aliqui, in iisdem
lectionibus consentirent. Omnia autem triuin priorum serae
Christianse seculorum monumenta et commentaria nefariis

interpolatorum manibus misere subjacuisse, nemo nescit, qui

antiquitatem ecclesiasticam vel primis labris delibavit. Ac

proinde non mirum est, si huic idem atque aliis istorum
seculorum scriptis acciderit. Saltern cum ipsum S. Apo-
stolorum nomen huic Canonum collection!, ob summam
ejusdem antiquitatem, inditum fuisset, nemo mirari potest,
quod incauti postea transcriptores et librarii istiusmodi pro
nomina diversis in locis ei interseruerint, quibus ab ipsis
Domini Apostolis condita crederetur.
V. Sed ut ut eruditus Observator quatuor ex hac sua
est,

ipsius opinione conclusiones infert, quas paucis discutiamus

oportet. Primo. inquit, hinc consequitur
1 vanissimam esse [Observat. in
Annot. Bev.
ieveregii ad JJall&i argumentum responsionem, quando nunc cap. ix.] P .

constat, ipsos Canonum collectores eos Apostolis tribuisse.

Hsec vero consequentia eadem, qua infertur, facilitate re-
pellatur. Nondum enim constat, nee constare unquam
faciet Observator, primes horum Canonum collectores,
eos ipsis Apostolis tribuisse, nisi demonstraverit, hunc
unum Codicem e communi omnium Ecclesiae primitivse
 232 Argumenta contra Canones LIB. I.

monumentorum fato ereptum esse :

quse scilicet corrupta, et
plurimis in locis interpolata fuisse inter omnes constat. Et
prseterea, etiamsi demus, primes liorum Canonum collec-

tores, pro certo habentes eos multis ante annis a viris Apo-
stolicis sancitos esse, ipsis eos Apostolis tribuisse, ut a quibus

traditi viderentur, valebit tamen nostra contra Dallsei argu-

mentum responsio. Minim e enim ex eo sequitnr quod
Conservator secundo loco ponit, nimirum, Seculo tertio non
A^not sev
cap.ix.p.51.] exstitisse horum Canonum Codicem, aliter eum commemor atari
erant Eusebius, Hieronymus, aliique cjusdem cstalis [cum
utrovis] scriptores, cum ilium prcesertim sanctis Domini Apo
stolis affictum viderent. Etenim Athanasius, Epiphanius,
aliique, ejusdem ac Eusebius et Hieronymus setatis, scrip-
tores plurimos commemorarunt libros sanctis Domini Apo
stolis affictos, quorum tamen nee Eusebius, nee Hieronymus

mentionem fecit. Et nihil quidem absurdius, nihil incre-

dibilius excogitari potest aut efferri, quam Eusebium, et ex
eo Hieronymum, omnes omnino libros vidisse, aut sibi

cognitos habuisse, qui sanctorum Apostolorum nomen prse-

ferebant. Quod tamen baud perinde dicirnus, ac si bos
Canones Eusebio incognitos fuisse opinemur, utpote cui eos
probe innotuisse ante probatum est. Quod si supponamus
illos Eusebium latuisse, haudquaquam exinde concludi po

test, eos ante non exstitisse, quandoquidem Eusebium omnia,

quae a privatis quibuscunque Christianis vel a provincialibus

Episcoporum Synodis scripta fuerant, nee aspectu nee
auditu tenuisse, saltern literis non mandasse pro certissimo
habeamus. Ejusdem prorsus est vanitatis tertia quoque
[ibid.] Observatoris illatio, Non ecclesiasticos scilicet vocatos fuisse
olim hos Canones, [ut tradit pluribus in locis vir doctus~\, sed

Apostolicos, nam ab Apostolis conditos esse

omnibus per-
suasum voluerunt eorum primi collectores. Enimvero si
largiamur ei primos horum Canonum collectores et sibi

persuasisse, et aliis
persuasum voluisse, eos ab Apostolis
conditos esse,tamen ecclesiasticos nunquam vocatos
eos
esse neutiquam exinde sequitur. Quid enim vetat, quo
minus Canones, qui ab ipsis Apostolis traditi videntur, eccle-
siasticiseque ac Apostolici nominentur, cum ecclesiasticam
contineant disciplinam, et eo tantum nomine sanciti sint, ut
Ecclesia juxta eos rite administretur ? Profecto illi ipsi, qui
CAP. XVII. Apostolicos refelluntur. 233

hos Canones sanctis Apostolis acceptos retulerunt, eos nihilo-

minus ecclesiasticos vocare non dedignati sunt, ut e variis
eorundem inscriptionibus videre est, quibus, licet S. Apo
stolis pleruraque tribuantur, ecclesiastici tamen nuncupantur.
In Cotelerii enim editione e MSS. codicibus eruta, sic inscri-
Et |^ t Ap
buntur, Kavovsg Exnhqffiaffrixoi ruv avruv ayiuv A#orfroX&/v.
i

Exigui versione, Ecclesiastics regulce Sancto-

in ipsa Dionysii JJJ^j. Bibl

prolatce per Clementem Ecclesice Romance

111
rum Apostolorum J- f^J
*"

Pontificem. Et, ut ante observatum est, in MS., quo usus

est Franciscus Turrianus, simpliciter Kav6ves Exxfyftatrixoi
inscribuntur. Et hsec quidem, ut simplicissima, prima nobis
ac genuina videtur inscriptio, cui, ob rationes ante allatas,
Apostolorum nomen postea subjunctum est. Hinc saltern
antiques hosce Canones ecclesiasticos olim vocatos esse,
usque adeo planum est ac indubitatum, ut satis mirari

nequeam, quo demum fato Observatori mentem venerit

in
contrarium asseverare, contra unanimem omnium fere co-
dicum fidem atque auctoritatem. Denique ex hoc suo
ipsius somnio, ex eo scilicet quod primi horum Canonum
collectores eos Apostolis tribuisse ipsi videantur,
sanctis

consequi affirmat Observator, Eos ab Apostolicis viris in Annot.Bev.

[observat. i

,r 7 . . .

unum corpus minime collectos fuisse. JVam Apostohci, m-cap. ix, P .

quit, viri Apostolis Canones non erant adscripturi, quos

ab haudquaquam sancitos probe noverant.
illis Praeter-

quam autem quod prsemissa, e quibus hsec consequentia

infertur, falsa sint, et talia propterea, e quibus nihil legitime
concludi potest, ipsa quoque consequentia nos minime at-
tingit, qui hos Canones a viris Apostolicis constitutes quidem,
non item collectos fuisse asserimus. Hos enim Ecclesiae
primitivee eeque ac universse Canones multis annis ante
sancitos fuisse opinamur, quam in unum corpus compacti
sunt. Ac propterea, quodcunque iis nornen a collectoribus
postea impositum fuit, eodem ab ipsis etiam conditoribus
nuncupates fuisse, nequaquam sequitur. Proinde, licet
illos

concedamus primos eorum collectores Apostolicos, et S.

Apostolorum eos nominasse, exinde tamen non conficitur,
Apostolicos etiam viros, a quibus constituti sunt, ipsis eos
Apostolis tribuisse. Quod tamen hand mirum est, si ab illis

factum fuisset. Cum viri enim Apostolici nihil in Ecclesia

constituerent, nisi quod ab ipsis Apostolis traditum vel aliis

 234 Argumenta contra Canones, Sfc. LIB. I.

eorum traditionibus consonum esse judicarent, ut ante

ostensum est, hos etiam Cariones ex istiusmodi traditionibus
conditos sub Apostolorum nomine aliis commendare facile

potuerunt.
VI. Plura in illegitimas hasce eruditi viri consequentias,
necnon in singulas ejus observationes exceptionesque contra
testimonia pro Canonum Apostolicorum antiquitate allata,
reponi possunt. Cum autem ex quae hucusque disserui-
iis,

mus, satis abunde constet, hos Canones quarto currente

quintoque ineunte seculo a Patribus Synodisque laudatos,
ac proinde longe ante tempus a Dallseo eorum editioni
prsefixum conditos pariter atque divulgatos fuisse, quicquid
e contra Dallseus dixerit, vel ipse etiam Observator, nihil
est quod plura hie accumulemus. De Gelasii enim decreto,
de quo proximo ille
quantum ad nostram spectat
agit, nos,
[Cap. ix.
opinionem, satis
jam Nee quicquam postea
ante diximus.
98-107.]
producit responsione dignum, cui a nobis non clare satis

responsum est. Adeo ut iis denuo respondere non possi-

mus, quin actum agamus, eademque ad nauseam usque
repetamus necesse sit.

FINIS LIBRI PRIMI.

LONDINI :

TYPIS EXCUDEBAT G. BARCLAT, CASTLE STRE1.T, LEICESTER SQUARE.

 ADDITUM.
2
P. 208, not. Post verba,
.
"

Scholiastes Harmenopuli in Epit. Can. sect. i.

tit. 8,"
adde [apud Leunclavii Jus Grseco-Romanum, torn. i. p. 16.]
Beveridge, W, BX
5035
tforks. .Lft
B49
vol.11
&&: