Opracowa Sebastian Szram [http://www.tulkas.witaj.

info]

Ich znajomo jest niezbdna do swobodnego grania solwek oraz walkingw*

oraz zapewnia znajomo dwikw na gryfie co uatwia przyswajanie jakichkolwiek
utworw napisanych w danej tonacji. Czsto obiegowo posugujemy si tymi terminami lecz
czy wiemy co one oznaczaj? Zapytajcie muzykw. Jestem przekonany, e wielu z nich nie
bdzie potrafio zdefiniowa tych poj.

Skala - zbir dwikw wrd ktrych jeden jest centralny (tonika)

Szeregi tych dwikw s cile okrelone interwaami.

Uwaga! Nie naley myli tego pojcia ze skal gosu lub instrumentu, czyli zakresem
dwikw, ktrymi rozporzdza wokalista lub instrument.
Gama - uporzdkowany interwaowo szereg dwikw wystpujcych po sobie pod
wzgldem wysokoci (dwiki skali zagrane po kolei) .
Tonacja - okrelone w utworze zwizki harmoniczne oraz melodyczne, ktrego dwiki
nale do okrelonej gamy (rodzaj skali uyty w danym utworze).

Skale dzielimy na dwie kategorie:

durowe - majorowe (posiadajce tercj wielk liczc od toniki) oraz
molowe minorowe (analogicznie - z tercj ma liczc od dwiku centralnego)
Oto cztery podstawowe skale ktre kady dobry muzyk powinien zna:
Eolska (naturalna),
Joska,
Dorycka
Bluesowa
oraz ich powszechnie znane mutacje.

UWAGA! W polskim szkolnictwie muzycznym przyjto, e TYLKO skala naturalna jest molowa, a joska
durowa. W dzisiejszych czasach to zaoenie stao si bdne poniewa powoduje wykluczenie pozostaych
skal wykorzystywanych np. w jazzie oraz nazywaniu ich atonalnymi co nie jest zgodne z prawd.

*Walking - regularny rytmicznie akompaniament basowy najczciej wystpujcy w jazzie.

Materiay s fragmentem caoci pt. Poradnik Basisty i przeznaczone s tylko do

prywatnego uytku. Rozpowszechnianie powyszych treci bez wiedzy i zgody
autora jest zabronione. Strona 1
Skala Joska durowa Cmaj (uporzdkowana jak gama C-dur)

Warto zwrci uwag, e ptony znajduj si tylko midzy 3 a 4 oraz 7 i 8 skadnikiem.

Mutacje: Skala joska harmoniczna obniamy szsty skadnik o p tonu
Skala joska melodyczna podwyszamy czwarty oraz pity skadnik o p tonu

Skala eolska molowa (naturalna) Amin (uporzdkowana jak gama a-moll)

Skala eolska molowa Cmin (uporzdkowana jak gama c-moll)

Ptony wystpuj tylko midzy 2 a 3 oraz 5 a 6 stopniem

Mutacje:
Harmoniczna podwyszony 7 stopie
Melodyczna podwyszony 6 oraz 7 stopie.

Materiay s fragmentem caoci pt. Poradnik Basisty i przeznaczone s tylko do

prywatnego uytku. Rozpowszechnianie powyszych treci bez wiedzy i zgody
autora jest zabronione. Strona 2
Skala dorycka molowa d

Ptony wystpuj tylko midzy 2 a 3 oraz 6 a 7 stopniem.

Brak powszechnie wystpujcych mutacji.

Skala bluesowa minorowa - C blues min

W przypadku skali bluesowej bardzo czsto wykorzystywana jest jej heksatonika.

Jest to zbir szeciu najwaniejszych dwikw tej skali zwanych blue notes.

Blue notes (na podstawie C blues min)

Jest to szeciostopniowa skala bluesowa stanowica podstaw linii melodycznej,

pozwalajca uzyska specyficzny bluesowy charakter.

Przetransponowanie gam na inne wymaga znajomoci koa kwintowego.

Materiay s fragmentem caoci pt. Poradnik Basisty i przeznaczone s tylko do

prywatnego uytku. Rozpowszechnianie powyszych treci bez wiedzy i zgody
autora jest zabronione. Strona 3
Koo kwintowe to zbir tonacji durowych i molowych przedstawiony w formie okrgu, na
obwodzie ktrego zaznacza si kolejno (co kwint czyst) nastpujcych po sobie gam
(joskich i eolskich) wedug zwikszajcej si iloci znakw przykluczowych.
W kierunku ruchu wskazwek zegara w kadej nastpnej gamie przybywa dodatkowo jeden
krzyyk, natomiast w kierunku przeciwnym do ruchu wskazwek zegara przybywa
dodatkowo jeden bemol.

W kluczu basowym:

Kolejno dodawane bemole: b, es, as, des,

ges, ces, fes
Kolejno dodawane krzyyki: fis, cis, gis, dis,
ais, eis, his

Materiay s fragmentem caoci pt. Poradnik Basisty i przeznaczone s tylko do

prywatnego uytku. Rozpowszechnianie powyszych treci bez wiedzy i zgody
autora jest zabronione. Strona 4