Professional Documents
Culture Documents
www.filozof.com.tr TÜRK
İNKILABININ
DAYANDIĞI
TEMELLER
ve
ATATÜRKÇÜLÜK
Cophright:
Bu dökümanın tüm hakları www.filozof.com.tr’ye aittir.
Ancak bireysel kullanıma açıktır.
www.filozof.com.tr 1
KPSS GENEL KÜLTÜR: Tarih
2 www.filozof.com.tr
KPSS GENEL KÜLTÜR: Tarih
www.filozof.com.tr 3
KPSS GENEL KÜLTÜR: Tarih
4 www.filozof.com.tr
KPSS GENEL KÜLTÜR: Tarih
Çözüm:
ÖRNEK SORU Türk dilinin yabancı dillerin etkisinden arındırılma-
sı çalışmaları, yabancı tarih tezlerine karşı Türk
tarih tezinin geliştirilmesi ve Türk ekonomisinin ya-
Atatürk, Türk Milletine gideceği yolu gösterirken, bancı ekonomilerin baskısından kurtarılmasına
“Dünyanın her türlü ilminden, buluşlarından, iler- yönelik girişimlerde bulunulması milliyetçilik ilke-
lemelerinden yararlanılacaktır; ancak temel, ken- siyle ilgilidir.
di içimizden çıkarılmalıdır.” demiştir. (Cevap E)
Atatürk bu sözüyle, milli eğitimde çağdaşlığın,
aşağıdakilerden hangisi üzerine temellendiril-
Milliyetçilik İlkesi Doğrultusunda
mesi gerektiğini vurgulamıştır?
Yapılan İnkılâplar ve Çalışmalar
www.filozof.com.tr 5
KPSS GENEL KÜLTÜR: Tarih
3. HALKÇILIK
ÖRNEK SORU
Bir ulusu oluşturan toplumsal grupların içinde yer
alan insanlara halk denir. Bundan dolayı cum-
huriyetçilik ve milliyetçiliğin zorunlu sonucudur.
Atatürk’e göre millet ile halk aynı anlama gelir. Halkçılık ilkesi ile ilgili doğru veya yanlış bazı
Halkçılık esas olarak eşitliği temel alır. (Bu ilke- yargılar şunlardır.
yi yerleştirmek amacıyla yapılan devrimlerin özü I. Cumhuriyetçilikle yakından ilgilidir.
eşitliği sağlamaya ve refahı arttırmaya yöneliktir.)
II. Belli bir grubun devleti anlamındadır.
Halkçılık genel anlamıyla, devletin her eyleminde III. Milliyetçilikle bütünleşir.
halkın çıkarlarını gözetirken din, dil ve ırk farkı gö-
zetmemesidir. Halka sosyal ve ekonomik durumla- lV. Kanun önünde eşitliğin kabulü anlamındadır.
rı ne olursa olsun yasalarda ve uygulamalarda eşit V. Devletin resmi bir dininin olmasını gerektirir.
davranmaktır. (Halkçılık sosyal devletin gereğidir.)
Bu yargılardan hangileri doğrudur?
Halkçılık ulusu oluşturan çeşitli insan gruplarının
çıkarına ve yararına bir siyaset izlenmesini, halkın A) lll ve V B) lV ve V C) l, lll ve V
kendi kendini yönetmesine alıştırılması gerektiğini
dile getirir. (Halkçılık hukuk devleti oluşturma ça- D) l, lll ve lV E) ll, lll ve lV
basıdır.) Çözüm:
Halkçılık, Milli Mücadele yıllarında gelişmeye baş- Halkçılık ilkesi Cumhuriyetçilik ve Milliyetçilik ilke-
lamıştır. Atatürk, 13 Eylül 1920’de TBMM’ye sunu- leri ile doğrudan bağlantılıdır. Bu ilke temelde sos-
lan hükümet programında, “TBMM Hükümeti, ga- yal sınıflaşmayı önlemeyi amaçlar.
yesinin halka dayanan bir hükümet kurmak oldu-
(Cevap D)
ğunu” ifade etmiştir.
6 www.filozof.com.tr
KPSS GENEL KÜLTÜR: Tarih
www.filozof.com.tr 7
KPSS GENEL KÜLTÜR: Tarih
Din ve devlet işlerinin birbirinden ayrılması ve dev- 1. Din, Allah ile kul arasında yaşanan bir bağlılıktır.
let kurumlarının dini ilkelere değil de, akla ve bili-
me dayandırılmasıdır. 2. Dinler uygarlığın bir ürünü olmadığı gibi, belli bir
topluma da mal edilemez.
Atatürk’e göre laiklik, çağdaşlaşmanın temeli ve
gereğidir. Laik sistemde dini ve dünyevi işleri üst- 3. Din; devlet, fikir ve ekonomik hayata ilişkin faali-
lenen kurumlar farklıdır. Ayrıca dini işlevi üstlenen yetlerin; akıl, mantık, bilim ve teknoloji esaslarına,
kurumlar devlet denetimine alınmıştır. Kısıtlanan kişisel ve milli çıkarlara uygun olarak yürütülmesi-
ya da yasaklanan inanç değil, kuruluş amacından ne karşı değildir.
saptırılmış dini kurumlardır.
4. Laiklik dinsizlik değildir. Din ile dünya işlerinin ay-
rılmasıdır. Kişiler vicdanlarında hürdür. Dinin ama-
Laikliğin Temel Amaçları: cı bireyi ahlâklı, ailesine ve yurduna yararlı insan
yapmaktır.
1. Türk Milletinin çoğunluğunu cahil bırakan inançlar
karmaşasına son vermek. Laikliğin Kişi ve Devlet İçin Öngörüldüğü
2. Türk kültürünü çağdaş uygarlık düzeyine çıkara- Hak ve Vazifeler:
cak çalışmaların engellenmesini önlemek
1. Vicdan Hürriyeti: Her kişi herhangi bir dini seç-
3. Kurumlarda bilimsel esasların yerleşmesini sağla- mek ve inanmakta hürdür.
mak.
2. İbadet Hürriyeti: Bir dine inanan kişi, inandığı di-
4. Tüm vatandaşların inançlarını özgürce yaşamala- nin gereklerini, merasimlerini yerine getirmekte
rını sağlamak hürdür.
Atatürk Diyor ki; 3. Dinin Görevi: İnsanları kişisel olarak Allah’a doğ-
“Din bir vicdan meselesidir. Herkes vicdanının rudan bağlamaktır. Laiklik, dinin bu görevini yap-
emrine uymakta serbesttir. Biz dine saygı göste- masına imkân tanır.
ririz. Düşünce ve düşünceye muhalif değiliz. Biz
4. Devletin Görevi: Devlet, ibadetin güvenliğe ve
sadece din işlerini, millet ve devlet işleriyle karış-
toplum kurallarına aykırı olmamasını sağlar.
tırmamaya çalışıyor, kaste dayanan taassupkâr
hareketlerden sakınıyoruz.”
ÖRNEK SORU
8 www.filozof.com.tr
KPSS GENEL KÜLTÜR: Tarih
Çözüm:
» Medreselerin kapatılması (11 Mart 1924) Saltanatın kaldırılması Cumhuriyetçilikle, Türk pa-
rasını koruma kanunu Milliyetçilikle, Şeri yasalar-
» Şer’iyye ve Evkaf Vekaleti’nin kaldırılması da farklı olarak mahkemede kadın – erkek eşitliği-
nin getirilmesi Laiklikle ilgili gelişmelerdir.
(3 Mart 1924)
(Cevap B)
» Tekke, zaviye ve türbelerin kapatılması
(30 Kasım 1925)
Laikliğin Türk Toplumuna
» Medeni Kanun’un kabul edilmesi (17 Şubat 1924) Kazandırdıkları
» “Devletin dini İslam’dır” maddesinin anayasadan
çıkarılması (10 Nisan 1928) » Din ve mezhepler arasındaki ayrıcalıkları ortadan
kaldırmış, böylece toplumsal kaynaşmayı sağla-
» Milletvekillerinin yemin şeklinin değiştirilmesi mıştır.
(10 Nisan 1928) » Bilimsel esasların ve ileri teknolojilerin yaygın ve
» 1937’de laiklik ilkesinin 1924 Anayasası’na girme- etkili biçimde kullanılmasını sağlamıştır.
si (5 Şubat 1937) » Dinsel faaliyetlerin bir çıkar aracı olarak kullanıl-
masını önlemiştir.
www.filozof.com.tr 9
KPSS GENEL KÜLTÜR: Tarih
10 www.filozof.com.tr
KPSS GENEL KÜLTÜR: Tarih
www.filozof.com.tr 11
KPSS GENEL KÜLTÜR: Tarih
6. İNKILAPÇILIK
ÖRNEK SORU
Atatürkçülüğün inkılapçılık anlayışı, zamana göre
geri kalan kurumların ortadan kaldırılarak yeri-
ne ilerlemeyi, gelişmeyi kolaylaştıracak kurumla-
rın konması esasına dayanır. İnkılapçılık; milletin Atatürk ilke ve inkılaplarında, aşağıdaki dü-
en yüksek medeni gereklere göre ilerlemesini te- şüncelerden hangisinin yeri yoktur?
min edecek yeni kurumları korumak ve savunmak-
tır. İnkılapçılık çağdaşlaşma yönünde daima ileri- A) Devletin bağımsızlığını koruma
ye gitmektir.
B) Yönetimde milli egemenliği koruma
Atatürk Diyor ki; C) Türk kültürünü çağdaş uygarlık düzeyine çıkar-
“İnkılap var olan müesseseleri zorla değiştirmek ma
demektir. Türk Milletini son asırlarda geri bırak- D) Kalkınmada aklın, bilimin rehberliğini esas
mış olan müesseseleri yıkarak yerlerine, mille- alma
tin en yüksek medeni gereklere göre ilerleme- E) Amaca ulaşmak için her yolu deneme
sini sağlayacak yeni müesseseleri koymuş ol-
maktır.” Çözüm:
12 www.filozof.com.tr
KPSS GENEL KÜLTÜR: Tarih
Atatürk’ün bağımsızlık anlayışı da; kayıtsız ve
şartsız tam bağımsızlık fikrine dayanır. Atatürk’e
“Ulusal egemenlik, demokrasinin vazgeçilmez te- göre tam bağımsızlık; siyasi, ekonomik, askeri,
mel öğelerinden biridir.” kültürel ve her hususta olmalıdır. Eğer bunlardan
herhangi birisinde istiklâlden mahrumiyet olursa,
Aşağıdakilerden hangisi bu ilkeye uygun bir millet ve memleket hakiki manada tam bağımsız-
uygulama olabilir? lıktan mahrum demektir.
www.filozof.com.tr 13
KPSS GENEL KÜLTÜR: Tarih
14 www.filozof.com.tr
KPSS GENEL KÜLTÜR: Tarih
5. Bilimsellik ve Akılcılık
ÖRNEK SORU
Bilimsellik; devlet ve toplum hayatında bilime
yer vermek ve bilimi değerlendirmek demektir.
Bilimsellik, olaylara bilimsel gözle bakmayı, gerçe-
Atatürk, 1 Kasım 1934’te TBMM’nin toplantı yılını
ği bilimsel gözle araştırmayı, hurafelere, doğma-
açarken, “Ulusal, ince duyguları, düşünceleri anla-
lara, peşin yargılara sapmadan aklı hakim kılmayı
tan yüksek deyişleri, söyleyişleri toplamak; onları
gerekli kılar.
biran önce, genel son musiki kurallarına göre işle-
Akılcılık, Türk inkılabının felsefi tabanını teşkil mek gerekir. Ancak bu düzeyde Türk ulusal musi-
eden bir unsurdur. Bilimsellik ile bir arada yürür ve kisi yükselebilir, evrensel musikide yerini alabilir.”
gerçeği arayıp bulmaya yarayan bir yol olarak an- demiştir.
laşılır. Bu akıma göre, akıl her şeyin üstünde ve
Atatürk bu sözüyle aşağıdakilerden hangisini
her şeye hakimdir.
vurgulamıştır?
Türkiye’de, Hilafetin kaldırılmasıyla devletin laik-
leştirilmesi yönünde büyük adım atılmış ve bu ta- A) Türk musiki tarihinin çok eskiye dayandığını
rihten itibaren devlet yönetiminde din ve diğer bazı
manevi değerlerin etkisine son verilmişti. Bu un- B) Türk müziğinde çağdaşlaşmanın gereğini
surların yerine ise; akıl, mantık ve bilimin doğrula- C) Türk müziğinde batı tarzındaki müziğe de yer
rına dayanan yeni kurallar konulmuştur. verilmesi gerektiğini
D) Türk müziğinin evrensel müziğe olan katkısını
E) Müziğin evrensel boyutta algılanmasının öne-
mini
Çözüm:
6. Çağdaşlaşma ve Batılılaşma
Atatürk Diyor ki;
Çağdaşlaşma, Türk Milletinin her konuda, çağın
“Dünyada her şey için, medeniyet için, hayat
şartlarına göre donanımını ve medeni anlamda
için, muvaffakiyet için en hakiki mürşit ilimdir,
çağı yakalamayı ifade eder. Çağdaşlaşma; mille-
fendir. İlim ve fennin haricinde mürşit aramak
tin kalkınması ve mutluluğu için çağdaş uygarlık-
gaflettir, cehalettir, delalettir.”
taki kurumların aynen benimsenmesidir.
“Türk milletinin yürümekte olduğu terakki ve me-
Batılılaşma; Türk Milletini maddi ve manevi yön-
deniyet yolunda, elinde ve kafasında tuttuğu
den çağın şartlarına uygun olarak, insanca yaşat-
meşale, müspet ilimdir.”
mayı ifade eder.
www.filozof.com.tr 15
KPSS GENEL KÜLTÜR: Tarih
16 www.filozof.com.tr