3.

YEMNL MAL
MAVRLK
DENETM ve TASDK
SEMPOZYUMU
03-07 ARALIK 2014
Eserin Yayn Hakk : YEMNL MAL MAVR ODALARI

Dizgi Dzenleme : ANKARA YMM ODASI

Adres : Kader Sk. No:30 G.O.P./ANKARA 06700

Bask Tarihi : Mart / 2015

Bask Adedi : 6.000

Bask
ANKAMAT MATBAACILIK SANAY LTD.T.
30.Cd. 538.Sk. No:60 vedik Sanayi Blgesi ANKARA
Tel : (0.312) 394 54 94 - 95
 SUNU
Ankara Yeminli Mali Mavirler Odas nclnde, sekiz YMM
Odasnn ortaklaa dzenledikleri 3. Yeminli Mali Mavirlik Denetim
ve Tasdik Sempozyumu 03-07 Aralk 2014 tarihleri arasnda Spice
Hotel-Belek/ANTALYA adresinde yaplmtr. Sempozyum 400n
zerinde katlmc ile gerekletirilmi olup, sempozyumda Yeminli Mali
Mavirlerin Sorumluluu konusu oturumda ve bir panelde ilenmitir.
Elinizdeki bu kitapta, sempozyumun alndaki konumalar, oturum ve
panel sunumlar, sunumlar aras soru ve tartmalar ile ilgili deerlendirmeler
bulunmaktadr.

Sempozyumun birinci oturumunda;

Yeminli Mali Mavirlerin idari (disiplin hkmleri) ve mali
(mtereken ve mteselsilen) sorumluluu hakkndaki, dare-Bakanlk-Oda-
TRMOB-Yarg gr ve uygulamalar ile, btn bu aamalardaki ilem ve
kararlarn yaratt sorunlar, maduriyetler ve zm araylar zerinde
durulmutur. Bu tr sorumluluun hukuk sistemindeki yeri, hukuksal
nitelii, hukuk normlarna uygunluu zerinde grler belirtilmi,
tartlm ve deerlendirilmitir.

Sempozyumun ikinci oturumunda;

Yeminli Mali Mavirlerin tasdik yetkisini kullanma ve tasdik raporu
dzenleme srecinde ceza kanunlarndan kaynaklanan sorumluluklar ve
trleri zerinde durulmutur. Hem mesleki mevzuata, hem de ceza
kanunlarna gre sorumluluklar ve uygulanabilecek hukuki yaptrmlarn
nitelii, doruluu, ceza hukuku ilkelerine ve Anayasa hkmlerine
uygunluu deerlendirilmitir. Bu kapsamda; Vergi Usul Kanunu
dzenlemelerindeki tevik, itirak, yardm hkmlerinin, Trk Ceza Kanunu
sua itirak- grevi ihmal ve ktye kullanm- evrakta (resmi-zel) sahtecilik
hkmlerinin, Gmrk Kanununun cezai sorumluluk dourabilecek
hkmlerinin, Kabahatler Kanunu ilgili hkmlerinin, Yeminli Mali
Mavirlere uygulanmak istenmesinin snrlar, nitelii ve hukuksal
doruluu tartlp, deerlendirilmi, uygulama sorunlarna ilikin zm
nerileri belirlenmeye allmtr.

Sempozyumun nc oturumunda;
Yeminli Mali Mavirlerin, tasdik kapsam dnda kalan, ancak
bamsz deneti nvanyla yrttkleri denetimler srasnda
karlaabilecekleri sorumluluklar irdelenmitir. Konu, Trk Ticaret
Kanunu ve Borlar Kanunu hkmleri, Muhasebe ve Denetim Standartlar
belirlemeleri, Saytay Bakanl, Kamu Gzetimi Muhasebe ve Denetim
Standartlar Kurumu, Sermaye Piyasas Kurulu gibi ilgili dzenleyici
kurumlarn yaklamlar asndan tartlm ve deerlendirilmitir.
 Sempozyumun panelinde;
lk oturumda ortaya kan, tartlan ve uygulama sorunlarna
ilikin zm nerileri belirlenen sorumluluk alanlarnn genel
deerlendirmesi yaplmtr. Yeminli Mali Mavirlerin karlatklar ar
sorumluluk hkmlerinin daha uygulanabilir ve ucu ak olmayan bir
sorumluluk anlayna dnmesinin aray ve nermeleri zerinde
durulmutur.

Elinizdeki bu sempozyum kitab yukarda belirtilen, sempozyuma

ilikin konuma, sunum, tartma ve deerlendirmelerin kalc olmas
amacyla hazrlanarak okuyucularna sunulmutur.

Sayglarmzla,
Ankara, Mart/2015

SEMPOZYUM YRTME KURULU

 DEERLENDRME VE SONU

Ankara Yeminli Mali Mavirler Odas nclnde, sekiz YMM

Odasnn ortaklaa dzenledikleri 3. Yeminli Mali Mavirlik Denetim
ve Tasdik Sempozyumu 03-07 Aralk 2014 tarihleri arasnda Antalyada
yaplmtr.

Sempozyumun ana konusu Yeminli Mali Mavirlerin

Sorumluluu olup, konu oturum ve bir panel etkinlii eklinde
ilenmitir.

Sempozyum Al ve Protokol Konumalar ile balam ve

sempozyumda;

- Yeminli Mali Mavirlerin dari ve Mali Sorumluluu,

- Yeminli Mali Mavirlerin Ceza Hukuku Asndan
Sorumluluu,
- Yeminli Mali Mavirlerin Bamsz Denetimden Kaynaklanan
Sorumluluu,
Alt balklar altnda oturum ve bu oturumlarda sunumu
gerekletirilip, tartlan konularn deerlendirildii bir adet PANEL
etkinlii gerekletirilmitir.

Gerekletirilen bu sempozyumda yaplan konumalar, sunulan

tebliler ve yaplan deerlendirmeler nda ulalan sonular aada
sralanmtr:

1- Yeminli Mali Mavirlerin Sorumluluu le lgili Olarak

zerinde Gr Birliine Varlan Noktalar unlardr:

a) Sorumluluk esas olmaldr. Tasdik yetkisinin olmas, sorumluluu

zorunlu klar. Bunu kabul ediyoruz.
b) Ancak, bugn uygulanmakta olan sorumluluk anlay; ok ar, ucu
ak ve belirsizdir. Dolays ile dzeltilmesi gerekir. Ceza
Hukukunun Su ve Cezann Orantl Olmas ilkesine
uyulmaldr. Oysa, bu sorumlulukta bu ilkeye uygun olmayan ar
yaptrmlar vardr.
c) Sorumluluun kusura dayandrlmas gerektii, vergi
incelemelerinde istenen her matrah farknn, sorumluluk
dourmayaca, cezai sorumlulukta kast unsurunun ayrca aranmas
gerektii kabul edilmektedir. Kusura dayal bir sorumluluun
doumu iin mesleki denetim standartlar l olarak alnmaldr.
 d) Mtereken ve Mteselsilen Sorumluluk yerine daha
uygulanabilir yaptrmlar ieren bir sorumluluk anlay
getirilmelidir. rnein, vergi ziyann belirli bir yzdesi orannda
ceza yaptrm gibi. Ayrca, kiinin mal varl ve alnan cretle de
balant kuran bir yaptrm (idari para cezas) olabilir. Bunlar
tartlp, kararlatrlmaldr.
e) Yeminli Mali Mavirlerin Sorumluluu tarhiyat kesinlemesinden
sonra balamaldr. Burada da kesinleme kavramndan
anlalmas gereken akla kavuturulmaldr. Bu konuda uygulama
sorun ve farkllklar vardr.
2- Yeminli Mali Mavirlerin Tasdikten Doan Sorumluluunu
Dorudan Dzenleyen 2 Kanun Hkm Arasnda Kapsam ve fade
Fark Vardr. Bu Farklln Giderilmesi Gerekir.

Yeminli Mali Mavirlerin Sorumluluu konusunu dzenleyen 3568

Sayl SMMM ve YMM Kanununun 12nci maddesi ile 213 Sayl V.U.K.
Mkerrer Madde:227 hkmleri arasnda farkllklar bulunmas da sorun
yaratmaktadr. Her iki Kanun maddesi arasnda;

- Sorumluluun biimi (uygunluk/doruluk) asndan,

- Yaptrmn kapsam (gecikme faizinin olup olmad) asndan,
nemli ifade farkllklar bulunmaktadr. Bu farklln giderilmesi
gerekmektedir.

3- Yeminli Mali Mavirlerin Mali Sorumluluu Hakknda

Uygulanmakta Olan Temel Kavram Mtereken ve Mteselsilen
Sorumluluk Kavramdr. Bu Kavramn Hukuki Temelinin Akla
Kavuturulmas Gerekmektedir.

Kavramn hukuki nitelii hakknda, belirsizlik bulunduu ve bu

nedenle de uygulama sorunu olduu gerei vardr. Zira bu kavrama gre
uygulanacak yaptrmn (Ceza m? dari para cezas m? Kefalet mi?
Tazminat m? gibi) belirlenmesine gerek olduu sorunu bulunmaktadr. Bu
anlamda ciddi kavram netletirmesi gerekmektedir. nk bu netletirmeye
gre takip eden hukuki srelerin belirlenmesi deiebilecektir. Ayrca, konu
ceza hukukunun bir fiil nedeniyle birden fazla ceza olamaz ilkesi
asndan da deerlendirmeye aktr.

4- Uygulanmakta olan Sorumluluk Anlaylarnn Anayasaya

Uygunluk Sorunu Vardr.

YMMlerin tasdik grevi maddi ve ekli vergi devi deil dier

(denetimsel) devlerdendir. Dolaysyla bu ynyle dava konusu olabilir.
Konu Ceza Hukukunun Sularn Yasall ilkesi ile su ve cezann
orantll ilkesi asndan incelendiinde zellikle ikincisinde ak
aykrlk vardr. Ayrca, Anayasa md. 73/3 Vergilerin Yasall ve
Anayasa md. 13 deki kii temel hakk olan mlkiyet hakknn md 17 ye
gre korunmasndaki lllk kavram asndan da Anayasaya aykrlk
sorunu olduu genelde kabul grmektedir.

5- Yeminli Mali Mavirlerin Mali, dari ve Cezai

Sorumluluklarna likin Olarak Ciddi Bir Kavram Kargaas Vardr
ve Giderilmesi Gerekmektedir.

rnein, 3568 Sayl Kanunun 47inci maddesine gre Meslek

Mensuplar grevleri srasnda veya grevleri sebebiyle iledikleri sulardan
dolay, fiillerinin niteliine gre Trk Ceza Kanununun kamu grevlilerine
ait hkmleri uyarnca cezalandrlr hkmnn tad anlam bugne
kadar akla kavuturulamamtr.

Bu balamda;
- Objektif Sorumluluk mu? / Kast ve Taksir gerektiren
sorumluluk mu?
- Kamu Hizmeti/Kamu Grevlisi
- Tasdik/Denetim
- Doruluk/Uygunluk
- Tasdik Raporu/Resmi Belge/zel Belge
kavramlarndaki karklklar ve hangisinin nasl uygulanacanda
yaanan belirsizlikler sorumluluu ve uygulanma biimini
etkileyebilmektedir. Bu nedenle, bu kavramlara ilikin uygulama
ieriklerinin netletirilmesi gerekmektedir.

6- Sorumluluk stei erecek Gr neri Raporlarnda Bir

Standart Yoktur Olmas Gerekir.

Bu raporlarn hangi hallerde dzenlenmesi gerektii ile uygulamaya

konmas, takip ve sonulandrlmas aamasnda, uygulanacak usul ve
esaslarnn bir standard olmaldr. Bu alanlarda sorunlar ve belirsizlikler
vardr. Bu kapsamda 3568 Sayl Kanunun 12.maddesine eklenen 5inci fkra
hkmne gre sorumluluk raporu dzenleme usul ve esaslar da belirsizdir
ve akla kavuturulmas gerekir. Buradaki SAVUNMA szc pein
olarak sululuk armn uyandrmaktadr ve doru deildir.

7-nceleme Sonucunda stenecek Tarhiyat Nedeniyle Bir Yeminli

Mali Mavirin Sorumlu Tutulabilmesi in u 5 Koulun Birlikte
Aranlmas Gerekir:

i-Tarhiyat istei tasdik kapsam ile snrl olmaldr.

 ii-Tarhiyat istei, defter kayt ve belgelere dayal bulgular
iermelidir.
iii-Tarhiyat isteine konu bulunan fark ile tasdik kapsam arasndaki
ilikiyi (illiyet ban) net bir ekilde kurarak, hangi mesleki kusur ve
zensizlikten kaynakland ortaya konmaldr.
iv- Tarhiyat isteinin tartmal ve yoruma ak konulardan olmamas
gerekir. ncelemelerde yorum yaplmamas ilkesi ile ilgili 6009 Sayl Kanun
ile getirilen usule uygun tarhiyat istei olmaldr.
v- Tarhiyat isteinin, mesleki bilgi ve uzmanlk alanmza giren bir
konuyu ieren bilgileri ve bulgular iermesi gerekir.
Bu 5 temel koul ayn anda yoksa sorumluluk istei de olmamaldr.
Getirilecek ikincil dzenlemelerde, bu koullara uygun sorumluluk aranaca
belirtilmelidir.

8- Aadaki Hallerde Yeminli Mali Mavirler Hakknda

Sorumluluk Raporu Dzenlenmeyecei Ayrca Vurgulanmaldr.

i- Bakanln ve ilgili kurum ve kurulularn genel tebli i genelge

veya zelgeler ile belirlemi olduu grlerden farkl bir gr erevesinde
ilem yapmakla beraber, bu hususun dzenlenen raporunda aka
belirtilmesi,
ii- Bakanlk ve ilgili kurum ve kurulularnn gr ile konuya
ilikin yarg kararlarnn farkl olmas halinde, yarg kararna gre ilem
yaplmas halinde,
iii- Matrah ve vergi farknn, idarenin genel tebli ile grn aka
belirlemedii ve farkl yorumlamaya msait olduu konulardan
kaynaklanmas hallerinde,
iv- Farkn, kast oluturmas mmkn olmayacak tutarda ve
nemlilik derecesi kapsam iinde kalmas hallerinde,
v- Farkn mesleki adan gerekli zen ve titizlik gsterilse dahi
meslek mensubunca tespiti mmkn olmayan ilemlerden kaynaklanan
vergi/ceza isteklerinden kaynaklanmas hallerinde,
vi- Farkn, mkellef tarafndan defter ve belgelerin vergi inceleme
elemanlarna ibraz edilmemesinden kaynakland hallerde,
vi- Ayrca, cezay gerektiren fiilin (raporun verilme tarihinin)
ilenmesinden itibaren 5 yl iinde disiplin soruturmasnn almas
gerekmektedir. Bu nedenle, 5 yllk zamanamna uram ilerde disiplin
hkmleri ynnden sorumluluk istenmeyecei de aka belirtilmelidir.
Sorumluluk istenmeyecei aka belirtilmelidir.

9-V.U.K. 153/A Teminat Uygulamas Maddesinden

Kaynaklanan Sorun ve Belirsizlik Vardr.

V.U.K.na eklenen bu maddenin 5,6 ve 8inci fkralar dorudan

meslek mensuplar ile ilgili olup, genel olarak 3568 Sayl Kanunun
sorumluluk ve disiplin uygulamalarna aykrlk tamaktadr. Nasl
uygulanaca belirsizdir. stelik meslek mensubuna yaptrm iin bu
dzenlemeye gerek de yoktur.
Bu fkralarn kaldrlmas yerinde olacaktr.

10-Ceza Kanunlarna Gre Sorumlu Tutulma Usul ve

Esaslarnda da Belirsizlikler Vardr.
Yarglanma usul ve esaslarnda da zel izin (kamu grevlilerinde
olduu gibi) usul getirilmelidir. Bu konuda uygulamann nasl olacana ait
dzenlemelere gerek vardr.

Ayrca 3568 Sayl Kanun/43-47-48-49. maddeleri de sorumluluk ve

cezalandrma ile ilgili hkmlerin uygulanmasnda da baz belirsizlikler ve
sorunlar yaanabilmektedir. Bunlarn giderilmesi gerekir. Bu konularda
bata Maliye Bakanl olmak zere tm ilgili kurululardan bilgi akn
salayacak bir yapnn oluturulmas gerekmektedir.

11-Bamsz Denetim ile YMM Tasdii likisi

Deerlendirilmitir.

Yneldii amalar ve yaratt faydalar da dikkate alnarak, bamsz

denetimle, Yeminli Mali Mavirlerce gerekletirilen tasdik denetimleri
arasnda bir rekabet yaratlmas doru deildir. Bunlar birbirini tamamlayan
ve farkl amalar gzeten alma alanlardr. Bamsz denetim yaplan
iletmelerde de Yeminli Mali Mavir tasdii iine gereksinim duyulan
tasdik konular vardr.

Sempozyumda ortaya kan bu zet sonularn ve kararlarn bundan

sonraki alma ve srelerde de takipisi olunmas, sempozyuma
katlanlarn ortak istei ve dilei olmutur. Bu istek ve dileklere uygun
olarak, bu sonu ve kararlarn takipisi olacamz belirtiriz.

Sayglarmzla,
Ankara, Mart/2015

SEMPOZYUM DZENLEME KURULU

DZENLEME KURULU

Sezai ONARAL stanbul YMM Odas Bakan

Nurettin EKC Ankara YMM Odas Bakan
smail IIK zmir YMM Odas Bakan
Tayfun BEE Bursa YMM Odas Bakan
Okan ZANDA Adana YMM Odas Bakan
Hasan AKTA Gaziantep YMM Odas Bakan
Abdi ALIIR Antalya YMM Odas Bakan
Yaar BASKIN Eskiehir YMM Odas Bakan

YRTME KURULU

Halil BAAA YMM Oda Bakanlar Kurulu Sekreteri ve

Sempozyum Yrtme Kurulu Bakan
nal AYDIN TRMOB Genel Bakan Yardmcs
Serpil ZER Ankara YMM Odas Yn.Kur.Sekreteri
Fikret BA Ankara YMM Odas Yn.Kur.Sayman
Ali ALI Ankara YMM Odas Yn.Kur.Koordinatr yesi
Ali Rza GKTEPE Ankara YMM Odas Ynetim Kurulu yesi
A.ahin SAVCI Ankara YMM Odas Ynetim Kurulu yesi
NDEKLER
AILI VE PROTOKOL KONUMALARI

Halil BAAA.2
YMM Oda Bakanlar Kurulu Sekreteri ve
Sempozyum Yrtme Kurulu Bakan

Nurettin EKC5
Ankara YMM Odas Bakan

Nail SANLI13
TRMOB Genel Bakan

Rza ELEN 26
Gelir daresi Bakan Yardmcs

Hseyin KARAKUM...29
Vergi Denetim Kurulu Bakan

smail YCEL..33
T.C. Gmrk ve Ticaret Bakanl Mstear Yardmcs

Seyit Ahmet BA 36
Kamu Gzetimi Muhasebe ve Denetim Standartlar
Kurumu Bakan

Abdullah Erdem CANTMUR40

Maliye Bakan Yardmcs

Dr. Masum TRKER..46

DSP Genel Bakan & Eski TRMOB Genel Bakan

Mustafa ZYREK51
TRMOB Onursal Bakan & Eski TRMOB Genel Bakan

I
I. OTURUM

YEMNL MAL MAVRLERN DAR VE MAL

SORUMLULUU

Vehbi KARABIYIK58
stanbul YMM Odas Bakan Yardmcs
Oturum Bakan
(Al Konumas)

Mustafa AKPINAR59
Gelir daresi Bakanl Grup Bakan
Sorumluluun GB Tarafndan Deerlendirilmesi
(Disiplin ve Mali Sorumluluk Asndan dari Uygulamalar)

Mehmet Ali ETN92

VDK Marmara Kk ve Orta lekli Mkellefler Grup Bakan
Sorumluluun VDK Tarafndan Deerlendirilmesi
(Disiplin ve Mali Sorumluluk Asndan Vergi nceleme Uygulamalar)

Prof. Dr. Ali Dursun ULUSOY...116

Ankara niversitesi Hukuk Fakltesi
dare Hukuku Anabilim Dal Bakan
Sorumluluun Yargsal Adan Deerlendirilmesi
(Konuya likin Yarg Sre ve Sonularnn rdelenmesi)

Yrd. Do. Dr. Oytun CANYA122

TOBB Ekonomi ve Teknoloji niversitesi
Hukuk Fakltesi retim yesi
Sorumluluun Hukuksal Deerlendirilmesi
(Sorumluluun, Anayasa ve lgili Kanunlara Gre Yorumu)

Fikret BA .130
Ankara YMM Odas Ynetim Kurulu Sayman yesi
Sorumluluun YMM Tarafndan Deerlendirilmesi
(Genel Deerlendirme ve neriler)

II
II. OTURUM

YEMNL MAL MAVRLERN CEZA HUKUKU AISINDAN

SORUMLULUU

smail IIK164
zmir YMM Odas Bakan
Oturum Bakan
(Al Konumas)

Kaan KASIM167
Gelir daresi Bakanl Daire Bakan
VUKun Ceza Hkmleri Asndan Sorumluluk Uygulamalar
(V.U.K.daki Hrriyeti Balayc ve Meslei Yrtmeyi Engelleyici
Cezalarn rdelenmesi)

Erkan ERTRK...175
Gmrkler Genel Mdrl Daire Bakan
Gmrk Kanunu ve D Ticaret Mevzuat Asndan Sorumluluk
Uygulamalar
(Gmrk, thalat, hracat lemlerinde YMM Tasdikinin Dourduu
Sorumlulun rdelenmesi)

Bekir BAYKARA.186
Avukat - YMM
Trk Ceza Kanunu Hkmleri Asndan Sorumluluk Uygulamalar
(T.C.K.da Meslek Mensubuna Uygulanabilecek Cezai Yaptrmlarn
rdelenmesi)

Muhammet GNEY195

Yargtay 5. Ceza Daire yesi

Cezai Sorumluluun Yargsal Sonular
(lgili Yarglama Sreci ve Mahkeme Kararlarnn rdelenmesi)

Ali ALI202
Ankara YMM Odas Ynetim Kurulu Koordinatr yesi
Cezai Sorumluluun YMM Tarafndan Deerlendirilmesi
(Genel Deerlendirme ve neriler)

III
III. OTURUM

YEMNL MAL MAVRLERN BAIMSIZ DENETMDEN

KAYNAKLANAN SORUMLULUU

Tayfun BEE.236
Bursa YMM Odas Bakan
Oturum Bakan
(Al Konumas)

Mustafa Umut ZGL238

Ticaret Genel Mdrl irketler Dairesi Bakan
T.T.K. Hkmlerine Gre Sorumluluk
(T.T.K. Hkmlerine Gre Yaplacak Bamsz Denetinin Sorumluluu
Snr ve Kapsam rdelenecektir)

Mehmet RN..245
Kamu Gzetimi Muhasebe ve Denetim Standartlar
Kurumu Daire Bakan
K.G.K. Hkmlerine Gre Sorumluluk
(Bamsz Denetiye K.G.K.ca Uygulanabilecek Sorumluluk Hkmleri ve
Yaptrmlar rdelenecektir)

Abdullah YAVA..254
Sermaye Piyasas Kurulu Ba Uzman
SPK Hkmlerine Gre Sorumluluk
(SPK Kanununa Gre Yaplan Denetimlerde Sorumluluun Snr, Kapsam
ve Yaptrmlar rdelenecektir)

Erol AKBULUT262
Saytay 6. Daire yesi
Saytay Hkmlerine Gre Sorumluluk
(Saytay Dzenlemelerine Gre Yaplacak Denetimin Snr, Kapsam ve
Yaptrmlar rdelenecektir)

Prof. Dr. Orhan ELK..271

Ankara niversitesi Siyasal Bilgiler Fakltesi retim yesi
Bamsz Denetimdeki Sorumluluun Hukuksal Deerlendirilmesi
(Kanunun Sorumluluk Hkmlerinin Hukuksal Deerlendirilmesi)

A. ahin SAVCI279
Ankara YMM Odas Ynetim Kurulu yesi
Bamsz Denetimdeki Sorumluluun Deneti Asndan Deerlendirmesi
(Deneti Olarak Bu Sorumluluun Genel Deerlendirmesi ve neriler)

IV
IV. PANEL

SEMPOZYUMUN DEERLENDRLMES

Prof. Dr. Mustafa AKKAYA...316

Ankara niversitesi Hukuk Fakltesi Eski Dekan
(Panel Bakan)
(Al Konumas)

Faruk GZBYK..319
Gelir daresi Bakanl Daire Bakan

Cem YILDIZ .328

Vergi Denetim Kurulu Bakan Yardmcs

Osman DEREL....335
Kamu Gzetimi Muhasebe ve Denetim Standartlar Kurumu
BakanYardmcs

Mehmet Ali ZYER.341

Saytay 8. Daire yesi

Eray MERCAN.355
TRMOB Ynetim Kurulu yesi

Ali Rza GKTEPE.366

Ankara YMM Odas Ynetim Kurulu yesi

H. brahim AKTAN 371

stanbul YMM Odas Bakan Yardmcs

V
AILI VE PROTOKOL KONUMALARI
 AILI KONUMALARI

Sunucu

Sayn bakanlarmz, saygdeer meslek mensuplar, sevgili misafirlerimiz,

3. Yeminli Mali Mavirlik Denetim ve Tasdik Sempozyumuna hepiniz ho
geldiniz. Cumhuriyetimizin kurucusu Ulu nder Atatrk, silah arkadalar,
ehitlerimiz ve ebediyete intikal eden meslek mensuplarmz iin sizleri 1
dakikalk sayg duruuna ve ardndan stiklal Marmz sylemeye davet
ediyorum.

Bir dakikalk sayg duruu.

stiklal Mar

Sunucu

Sayn misafirlerimiz imdi de mensubu olduunuz 8 YMM Odasnn tantm

slayt gsterisini izliyoruz hep birlikte.

Slayt gsterisi.

Sunucu

Saygdeer misafirlerimiz tebrik mesajlarmz var, onlar sizlerle paylamak

isteriz.
Dzenlediiniz 3. Yeminli Mali Mavirlik Denetim ve Tasdik
Sempozyumuna davetiniz iin teekkr ederim, sempozyuma katlan tm
yelerimizi itenlikle selamlyorum. Sempozyumun baarl ve retken
gemesini diliyorum. Katk verenleri kutluyor, katlan konuklara sevgilerimi
sayglarm sunuyorum.
Kemal Kldarolu CHP Genel Bakan.

Nazik davetinize ok teekkr ederim. Yeminli Mali Mavirlerin

sorumluluu konulu 3. Yeminli Mali Mavirlik Denetim ve Tasdik
Sempozyumuna katlan tm deerli mensuplarmza baarlar diler, selam ve
sayglar sunarm.
Erkan Akay MHP Manisa Milletvekili Plan ve Bte Komisyonu yesi.

Mesleki ciddiyet ve sorumluluunun her zaman takdir ettiim siz ok deerli

meslek mensuplarmzn bugne kadarki olumlu almalar iin teekkr
ediyor, ilerinizde baar ve kolaylklar dileiyle, dzenlemi olduunuz
sempozyumun baarl gemesini diliyor, ahsnzda deerli katlmclara
selam ve sayglarm sunuyorum.
Do. Dr. Abdlkerim Gk AK Parti anlurfa Milletvekili.

3-7 Aralk 2014 tarihlerinde gerekletirilecek olan Yeminli Mali

Mavirlerin sorumluluu konulu 3. Yeminli Mali Mavirlik Denetim ve
Tasdik Sempozyumuna ilikin nazik davetiniz iin teekkr ederim. Daha

1
 AILI KONUMALARI

nceden planlam programm olmas nedeniyle sempozyuma

katlamayacam bildirir size ve ahsnzda tm katlmclara selam ve
sayglarm sunarm.
Yadigr Gkalp lhan SGK Kurum Bakan.

Dier tebrik edenlerin de isimlerini sralamak isterim msaade ederseniz;

Fatih Dural Vergi Konseyi Bakan Yardmcs,
Zerrin Gngr Dantay Bakan,
Recai Akyel Saytay Bakan,
Nurettin zdebir ASO Bakan,
Rifat Hisarcklolu TOBB Bakan,
Tamer Utkucu zmir Defterdar,
Prof.Dr. Recep Pekdemir stanbul niversitesi letme Fakltesi
retim yesi, tm bu isimler hem sizleri tebrik ediyorlar, hem de
davetiniz iin teekkr ediyorlar.

Saygdeer konuklarmz artk takdim ve al konumalarmza geiyoruz.

Takdim konumalarn yapmak zere Yeminli Mali Mavirler Oda
Bakanlar Kurulu Sekreteri ve Sempozyum Yrtme Kurulu Bakan Sayn
Halil Baaa krsye davet ediyorum buyursunlar efendim.

Halil BAAA
YMM Oda Bakanlar Kurulu Sekreteri ve
Sempozyum Yrtme Kurulu Bakan

Saygdeer hazirun, brokrasimizin deerli

temsilcileri, denetim kurullarnn deerli
temsilcileri, yarg kurulularmzn
saygdeer yeleri, ok kymetli
akademisyenlerimiz, TRMOB ve
odalarmzn deerli ynetim kurullar, dier
kurullarnn temsilcileri, basnmzn deerli
temsilcileri ve meslektalarmz; hepinizi 3.
Yeminli Mali Mavirlik Denetim ve
Tasdik Sempozyumuna gelmeniz
nedeniyle kutluyorum, ho geldiniz diyorum.
ncelikle bir noktay da akla
kavuturalm her ne kadar bir parti genel
bakanndan mesaj geldiyse de, kimsenin aklna bir soru iareti kalmasn, biz
hepsine davetiyemizi gnderdik. nk, hemen o soru akla gelebilir, bu
adan bizim kusurumuz yok.

Deerli meslektalarmz, saygdeer katlmclar, ncsn

gerekletirmeye altmz sempozyumumuzun ilk ikisini biliyorsunuz
2009 ve 2012 yllarnda gerekletirmitik. Onlarda da yine aktif grev alan,

2
 AILI KONUMALARI

Yrtme Kurulu Bakanl yapan ve Oda Bakanl yapan birisi olarak,

memnuniyetle gryorum ki sempozyumlara olan ilgi artarak devam ediyor
ve bugn ok daha kalabalk bir katlmla buradayz. Yaklak 320
meslektamz var. Meslekta olmayan elerle birlikte bu otelde bugn 400
kii civarndayz. Deerli meslektalarmz, biliyorsunuz ilk sempozyumun
konusu Meslein 20. Yl eklinde belirtilmi ve Meslein 20 Yllk Tarihsel
Gemii o sempozyumda masaya yatrlmt. kincisinde, gncel olmas
nedeniyle Trk Ticaret Kanunu ve Trk Ticaret Kanunu bnyesinde
getirilmi olan Bamsz Denetim Uygulamalar masaya yatrlmt,
dolaysyla o konu deerlendirildi. ncsnde ise aslnda, ilk
sempozyumda planladmz ama direkt meslein sorunlaryla
sempozyumlara balamayalm, diye dndmz Yeminli Mali
Mavirlerin sorumluluu konusu bu sempozyumun ana temas olarak
seildi ve bu konuda oturum planladk.

Birincisinde, Yeminli Mali Mavirlerin idari ve mteselsilen sorumluluklar

yani, disiplin ve maddi sorumluluklar birinci oturumda masaya yatrlacak.
kinci oturumda, Yeminli Mali Mavirler olarak deiik kanunlara gre
karlatmz dier cezai meyyideler masaya yatrlacak ki bunlar
biliyorsunuz; Vergi Usul Kanununa gre, Trk Ceza Kanununa gre
Gmrk Kanunlarna gre, D Ticaret Kanunlarna gre eitli ayrca maddi
ve idari sorumluluklarn dnda, cezai sorumluklarla karlayoruz.
Dolaysyla, bu konular masaya yatrlyor. nc oturumda ise, Yeminli
Mali Mavirlik sfat ile yapacamz bir baka denetim eiti var
biliyorsunuz. Her ne kadar tasdik denetimi olmasa da yine bir denetim olarak
bize verilmi bir grev: Bamsz denetim. Doaldr ki bu denetim, bu ii
yapan SMMM arkadalar da ilgilendirmektedir. Dolaysyla buradan da bir
sorumluluumuz domakta. Orada da oradan gelebilecek sorumluluklar neler
olduunu taraflaryla birlikte masaya yatrp irdelemeye alacaz. unun
bilincindeyiz: biz sorumluluktan kamyoruz. nk, sorumluluk olmazsa
hakikaten istenen lde denetim de olmaz. Bunun farkndayz, dolaysyla
biz sorumluluk olmasn demiyoruz, sorumluluk olsun, fakat, uygulanabilir bir
sorumluluk olsun, amacmz bu. ok ar ve uygulanamayan bir sorumluluk
meslei ileri gtrmez, o yzden bu sorumluluk nasl hafifletilebilir? Nasl
uygulanabilir hale gelebilir? ve nasl srdrlebilir? Onun aray ierisinde
olacaz.

Son panelde de, bu 3 oturumdaki konular genel olarak deerlendirmeye tabi

tutacaz. Bu nedenle konunun btn taraflarn burada toparlamaya altk.
Hepsi katlmcmz, paydamz oldu. rdelediimiz zaman greceimiz
zere, akademisyenlerimiz aramzda, yarg temsilcilerimiz aramzda,
konunun dorudan taraf olabilecek sorumluluktan muhatap olabilecek bizi
sorumlu tutabilecek idareler burada ve hepsinde var olan ekilde de yine
kendi meslektalarmz, her oturumda birer en az YMM olarak, uygulayc
olarak, oturumlarda grev alacaktr. Dolaysyla btn taraflaryla beraber
konular tartmaya alacaz. imdi, takdir edersiniz ki buradaki her
konumacnn fikrine herkes katlmayabilir. Zaten byle bir amacmz da yok.

3
 AILI KONUMALARI

Onu batan syleyelim. Ama, fikirleri tarttrarak burada ortak bir sonu
karmak ve bu sonularla srdrlebilir, uygulanabilir, bir sorumluluk
anlayna bu meslei gtrmek. Amacmz bu. O nedenle, baz konumalar
ya niye byle konutunuz, niye byle sylediniz, diyebilirsiniz. Bunlarn
hepsine saygmz var. Burada herkes zgrce konuacak, herkes zgrce
tartacak ve bu konumalarn, tartmalarn sonucundan da bir sonu
karmaya ve bir yere varmaya alacaz. Bir dier nemli not da, bu kadar
sorumluluk olan bir meslekte malesef en byk alma alann
kapsayabilecek baz konularda ki, bunlarn banda Gelir ve Kurumlar
Vergisi Beyanname Tasdikleri gelmekte, zorunluluk yok. Eer sorumluluk
olacaksa zorunluluun da bir lde olmas gerekir. nk, istenen haksz
rekabetten uzak, ticari kayglardan uzak, mterisinin karsnda birtakm
ticari kayglara dmeden, bu meslein karlarn savunmak olacaksa, o
zaman bir lde zorunluluun da olmas gerekir. Bunu ayn zamanda bir
slogan olarak da benimsiyoruz. Sorumluluk zorunluluu da
dourmaldr diyoruz. Dediimiz gibi, sorumluluu masaya yatrrken,
burada zaman zaman gemi uygulamalardan dolay deiik sorumluluk
anlayyla karlam arkadalarmz olabilir veya duyduklar olabilir.
Bunlar ok ak yreklilikle, her oturumun sonunda yarm saat bir sremiz
olacak, o sre ierisinde de, sizler soru sorarak katk sunarak bunlar
iletebilirsiniz, tartabiliriz. Dolaysyla, yle olduu zaman, her oturum daha
amacna ulam olacak diye dnyoruz, o ekilde planladk. Oturumlarn
arasnda birer coffe-break aras verilecek. O ekilde de bir dzenleme yaptk.
Bugn lene kadar al konumalar var, bugn herhangi bir ara yok. Ama
oturumlarda, normalde o ekilde bir ara da olacak. Sizi, nk, saatlerce
burada oturmak zorunda brakmayacaz. yle bir ortamn skc olduunun
farkndayz.

Son olarak, szlerimi fazla uzatmak istemiyorum, nk, aramzda ok

deerli kurum temsilcileri var, hepsi kurumlarn temsilen bu konudaki
dncelerini sizlere aktarma frsat bulacak, o yzden u kadarn
syleyelim. Her eyden sorumlu olan hibir eyden sorumlu olamaz Ve
yine ceza hukukunun genel bir prensibi vardr biliyorsunuz su ve ceza
orantl olmaldr. Biz, bizim mesleimizde su ve cezann orantl
olmad iddiasndayz. Dolaysyla, kamuya da diyoruz ki orantsz g
kullanma. Evet, bu duygu ve dncelerle, hepinizi saygyla selamlyorum.
Tekrar 3. Sempozyumumuza hogeldiniz diyorum. Umarm
sempozyumumuz amacna ular, baarl geer, hepinize sayglar.

4
 AILI KONUMALARI

Nurettin EKC
Ankara YMM Odas Bakan

ok teekkr ederim. Sayn hazirun, deerli

meslektalarm, bakanlklarmzn gzide
temsilcileri, deerli eski bakanlarm, onursal
bakanm, sayn bakan yardmcm, statlarm
hepiniz ho geldiniz. Sayn Halil Baaaa
takdim konumalar ve sempozyumu izleme
klavuzunu sunduu iin ok teekkr ederim.
Biraz elim kalabalk geldim; nk konuacam
ok fazla ey var, ama bunlar ok az bir zaman
dilimi ierisine sdrmak iin gayret sarf
edeceim. 2014 ylnda mesleimizin 25 yln
idrak ettik, bundan 10 sene nce yine ayn
konuda Ankara YMM Odas olarak bir yarma dzenlemitik. dll bu
yarmann konusu YMMlerin Sorumluluuydu. Bu kitap o gnlerde basld,
ilk nc ve mansiyon iin dzenlenen almalarn topland bir kitaptr.
Hemen akabinde 1 ya da 2 ay sonra, Ankara YMM Odas olarak yine ayn
konuda bir panel dzenlendi, o panelin notlar da bunlardr.

Al konumasn hazrlarken bakalm neler varm, neler konuulmu,

sorun neymi, nereye gelmiiz onu yle bir izlemeye altm. Sonu;
mukayeseli 10 yl elimizde kaytlara gemi dokmanlar da var olan, ondan
nceki 15 yl deerlendiren bu notlara gre 2014 ylna kadar hibir dnem
mesleimizin sorumluluk konusundaki konumunda iyileme sz konusu
olmam. Ne idari planda, ne yargsyla, ne de uygulamal olarak iyiletirme
konusunda alma olmam, birinci tespitim bu. Bunun aksine baz
gelimeler yaanm, Trk Ticaret Kanunu deimi, yasal birtakm baka
deiiklikler olmu, yeni kurumlar ortaya km, yeni ihtiyalara binaen
onlar yaplanm, onlarn istekleri ortaya km, yeni alma alanlar ortaya
km, neler sylediimi somutlatrmama gerek yok btn
meslektalarmzn malum olduu eyleri sylyorum. Btn bu gelimeler
ve bu gelimelerin getirdii dzenlemeler mesleimizin sorumluluk yapsn
biraz daha karmak hale getirmi ikinci tespitim de bu. Yani sorun kronik bir
sorun, kronik bir soruna zm arayacaz. Msaadenizle kronik sorunu
masaya yatryoruz. Bu bizim mesleimizin kanayan bir yaras, buna zm
bulacaz, ama o zaman radikal zmler bulmalyz, arayacaz. En azndan,
kronik sorunlara kktenci zmler gerektiini bilmeliyiz. Palyatif tedbirlerle
bugne kadar gelindiini grmeliyiz. Az sonraki aklamamda da palyatif
tedbirlerin yaray azdrdn greceiz.

Sempozyumda tartlacak konularn detayna ve tekniine girecek deilim,

ama zm aranlacak olan noktalara temas iin bugne nasl geldik ona bir
bakalm ksaca. nce sorumluluumuzun eitlerini, bu eitli sorumluluklar
iin nerilen yaptrmlar, bunun kaynaklarn, nerelerde dzenlendiini yle
ksa bir ufuk turuyla takdim etmek istiyorum. Hepimiz almalarmz

5
 AILI KONUMALARI

nedeniyle, eitli yasalarn bize verdii devler nedeniyle bunlarn yerine

getirilmesi veya yerine getirilmemesi halinde mali, idari ve cezai
sorumluluklarla kar karyayz. Mali sorumluluun karl maddi, parasal.
dari sorumluluun karl disiplin cezalar, uyarmadan balayp, meslekten
mene kadar giden bilinen cezalar. Cezai sorumluluk da cismani olup,
zgrl kstlayc hapis cezalar. imdi, yaplan meslek ile mensubuna
uygulanan bu cezalar yan yana koyduumuzda sorumluluk konusunda
tersliklerin ilk azda balad hemen grlyor.

Sorumluluun kaynaklar nereden geliyor; sorumluluun kaynaklar nce

meslek yasamzdan geliyor, yani bizim hikyemiz 1989 ylnda 3568 sayl
yasann kt gn balyor, 12. maddeyle hayata geiyor. 12. maddenin 1.
fkras bizim yetkilerimizi, tam tasdikle ilgili grevimizi belirtirken; son
fkras, 4. fkras da bunun doru yaplmamasndan dolay karlaacamz
eyleri ortaya koyuyor. Hikyemizin balangcnda 12. madde var. Bu
maddede nce szleme yapmaktan bizati sorumluluk var. Yani i sahibine
kar zel hukuk kurallar iinde yaplm olan bir denetim ve tam tasdik
szlemesinin taraflar olarak yklendiimiz sorumluluk var. O nedir?
Klasik, bildiimiz Borlar Kanunundaki kusur sorumluluudur, kabul
edilebilir, belki en doru sorumluluktur. in doru yaplmamas nedeniyle
szlemenin dier tarafna olan bir borcu ifade etmektedir. Eer i doru
yaplmam ise yani kusur var ve illiyet ba da kurulabiliyor ise, ortada zarar
da var ise, elbette kar tarafn bunu tazmin iin adli yargda dava amas sz
konusudur. Bu bilinen, anlalr, genel anlamda bir sorumluluktur.

Ama sorun 1. fkrada deil, 4. fkrann uygulanmasyla balyor, oradaki

sorumluluk Borlar Kanununun haksz fiiline dayandrlan 50. maddesine
gre haksz fiil erevesinde dzenlenen mterek ve mteselsil sorumluluk.
Detaylarna girmeyeceim nk oturumlarda yeterince tartlacak, ite
problem burada balyor. Bu sorumluluun ekli mteselsil yani borlu gibi
aynen takibe urayacaksnz demektir ve borcun tamamndan. Peki kapsam
nedir? Kapsam borcun kendisi olsa iyi, cezalar da var. Faizler de var, sresi
ne peki, sresi varislerinizi de takip ediyor, nerede kald peki evrensel
hukukun genel ilkeleri, nerede kald ceza hukukunun cezann ahsilik
prensibi, evet sorumluluklar burada balyor, problem de burada 12. maddede
balyor meslek yasamzda,

Ancak bu tam tasdikle ilgili mteselsil sorumluluumuz yetmiyor, tam

tasdikin uygulanmas srasnda yani iimizi yaparken, denetimimizi yaparken,
raporumuzu yazarken bizi takip eden baka eyler de var. Vergi Usul
Kanununda dzenlenmi olan, ancak tam tasdik sreci iinde
karlaacamz sorunlar var. Burada dzenlenen srelere de sorumluluklar
yklenmi. Ne bunlar; kart inceleme sorumluluu, kaaklk suuna itirak
sorumluluu. Mkellefle birlikte kaaklk suu ilemi gibi muamele
greceksiniz, vergi kesenlerin sorumluluu dahil, (Vergi Usul Kanununun
13. maddesinde yer alan) bununla bile ilikilendirilebilirsiniz. Sahte yanltc

6
 AILI KONUMALARI

belge kullanma ve dzenleme suuna da aniden ortak olabilir bunun

sorumluluuyla kar karya kalabilirsiniz.

Bu belirtilenler sorumluluumuzun tam tasdikle ilgili olan blm, ama

sorumluluumuzun 2. ana kayna denetimle ilgili. Malum, YMMler
denetim, danmanlk ve tam tasdik gibi ana kolda alyor. Biz nden
de sorumluyuz imdilik, bugn itibaryla ikisini ele alacaz, danmanlklarla
ilgili olanlar herhalde baka bir gnn konusu olabilir. Sorumluluklarmzn
ikinci ana kayna, meslein denetim fonksiyonu ile ilgili. Bunlar; Saytay
Yasasnn uygulanmasndan, buna ilikin yaplan denetimlerden tutun da
Trk Ticaret Kanunundaki, Sermaye Piyasas Kanunundaki, Kamu
Gzetimi Kurumu Yasasndaki hkmler ve ilgili kurumlarn bu konularda
yapt dzenlemelerdir. Bu anlattklarm ayn zamanda sempozyumun bir
ak plann oluturuyor.
Sorumluluklarla ilgili dzenlemeler nerelerde var. O kadar dank ki, o kadar
deiik ki; kanunlar itibariyle az nce sylediim gibi meslek yasamzda var
o yetmiyor, uygulamaya ok daha etkin ve scak bir ekilde sokulmak ve tam
kontrol altna almak iin Vergi Usul Kanununa mkerrer 227. madde
ekleniyor, orada da sorumluluk drt ba mamur dzenleniyor. Yasalardaki
dzenlemeler, tabi denetimle ilgili olanlar ilgili yasalarnda var. Az nce
saydm kurumlarn dzenlemelerinde ve isimlerini belirttiim yasalarda o
sorumluluklar ayrca yer almaktadr.

Ama bizim tam tasdikle ilgili olan sorumluluumuzu dzenleyen kanunlar,

meslek yasamz ve Vergi Usul Kanunu dnda pek ok dzenleme de var. O
kadar ok dzenleme var ki, ben tararken ap kaldm. Birbirlerini tevil eden,
birbirlerini ortadan kaldran nitelikler de tayan dzenlemeler;
ynetmeliklerde, teblilerde, hatta i genelgelerde yer alm. 3 tane
ynetmelik var. Birisi tasdik edilecek konular ve nasl edileceine dair, br
alma ynetmeliimiz ve disiplin ynetmeliimiz yrrlkte. Bir sr
maddesinde bir sr sorumluluk az nce genel hatlarn sylediim cezai,
idari ve mali planda olmak zere devaml hatrlatlyor ve devaml
dzenleniyor. Bu dzenlemeler yasay aar bir mahiyette de olsa, bu bir
lde belki kabul edilebilir ama yasay at konularda eer sorumluluk gibi
hassas bir konu ise, tabi o zaman hukuk dzeninin hiyerarisinin de
bozulduunu ok ak grebiliyoruz. Kamuda alrken vergi yasalar
deiimlerinde hep yreimiz azmzda izler ve ynetmeye alrdk. nce
hkmet teklifi, Plan Bte Komisyonunda grlp bir sr teklifle ve
nergeyle deiirdi, genel kurul daha korkulu ryamzd; nk meclise sevk
ettiimiz yasann drtte genel kurulda deiirdi. Ama ok dert etmezdik,
etmezdik nk elimizde kuvvetli argmanlar vard. Biz bunu nasl olsa
teblide dzeltiriz der ve gerekten de dzeltirdik. Ama o tabi vergi
uygulamasyla ilgili bir eydi. Bu sorumluluk ok deiik bir konu, burada
srtyor, kaldrlmaz hale geliyor. Sayn Bakanm glyor anlattm olaylar
birebir yaad iin, Meclisteki mcadeleyi bildii iin glyor, ama gerek
bu. Sorumluluklarmz byle dzenlendi ok deiik yerlerde dzenlendi,

7
 AILI KONUMALARI

hatta tebliler o kadar yasaya aykr ve onu aan dzenlemeler ieriyor ki, ii
yapmayasnz gelir.
Meslein sorumluluk asndan bu dzenlemelerle iine dt durum
nedir? Bir kere gelir idaresinin gerek meslek yasamzda gerekse Vergi Usul
Yasasnda ald yetkilerle sorumluluk alannda dzenleme yetkisinin bu
kadar geni tutulmasnn bamza onarlmaz iler at ortadadr. Bunlar
biraz sonra belirtmeye alacam, ama bu anlayn bu sorumluluk
anlaynn bugn yrrlkte olan eitli yasalarla etrafmz evirmi olan bu
sorumluluk anlaynn; YMMleri, ya ortalamas 50nin zerinde olan, belli
kariyerlerden gemi olan, belli deneyimleri beraberinde cehiz olarak bu
meslei getirmi olan bu meslek grubunu; mkellefinin, mterisinin kefili
haline soktuu ok aktr. Yani yaptnz bir szleme ile ne zaman, nasl,
hangi boyutta karnza kaca belli olmayan bir kefalet var ortada ve bu
kefalet aldnz cretle hi doru orantl deil. Bu, meslein hem onurunu
zedeliyor saygnln sorgulanr hale getiriyor, hem de yaplamaz hale
getiriyor. Bu tedirginlik iinde bu meslein yrtlemeyecei ok ak. Az
nce bahsettiim Ankara YMM Odasnn nclk ettii, ama dier btn
odalarmzn da ve saygdeer statlarmzn da katlp emek verdii bu
almalar sebepsiz deil, demek ki bu yara kanyor. Buna bir zm yolu
bulmamz lazm, yani artk; bu meslek mensuplar mterilerinin ve iverenin
oyunca olmaktan, bu zilletten karmak lazm. Bu anlay iyi bir anlay
deil, bunu deitirmemiz lazm. Bir eyi konumamak, yok var saymak;
meseleyi zmyor. Konualm, tartalm, alalm zerinde, onun iin
toplandk burada.
Mesleimizin bugn iin syleyeceim ikinci husus, sorumluluumuzun
aslnda kusur sorumluluu olduudur. Btn arkadalarmz anlatacak, kusur
sorumluluunun olmas gerektiini anlatacak. Yani yaplan ite sorumlu
olmamz iin hukuk dzeninin knad bir davran iinde olmamz, kusurlu
olmamz lazm. Bu kusurla zarar vermi olmamz ve kusurla zarar arasnda
illiyet bann olmas lazm. Yoksa afaki olarak yaplan bir vergi
incelemesinde matrah fark bulundu diye bu husus gz ard edilerek
sorumlulukla kar karya kalmamz hi doru deil ve stelik bunu az nce
saymaya altm bir uval yasal dzenlemenin dnda denetim elemannn
grgsne, anlayna ve olay o gn itibaryla deerlendirmesine brakmak
insafszlk. u anda vergi denetim elemanlarnn mterilerimiz nezdinde
yapt vergi incelemelerinden acaba ne kar, ne diyeyim, bu bize nasl
yansr, sknts ve basks altnda olan bir meslek grubuyuz ve kusurun tayini
ok deiik dzenlemelerle vergi denetim elemann eline braklm durumda.
Yani bu bence kusursuz, snrsz, mteselsil sorumluluk demek. Halbuki bu
anlaytan evrensel dzeydeki kriterleri belirlenmi kusur anlayna
gememiz gerektii ortada, sorumluluumuzun temeli olarak. Ama bugn
iin bundan maalesef sz edilemez.
Bir nc konu da, YMMnin adil yarglanma hakk erevesinde
dnebileceimiz savunma hakknn zedelendii, uygulama nedeniyle bu
savunma hakkndan nce de aklama ve kantlama hakknn kullanlmasna

8
 AILI KONUMALARI

msaade edilmedii bir ortamda meslei icra etmekte olduudur. Vergi

incelemelerinde vergi mkellefinin hesaplarnn doruluunu tasdik
ediyorum diyen, bu hesaplarn her trl incelemesi tarafmdan yaplmtr
diyen, beyannamesini imzalayan ya da dnem iin rapor yazan bir insann
vergi incelemesinden haberi bile olmuyor, aklama yapmasna izin
verilmiyor, kantlamasna da izin verilmiyor. ddiann, her iddia mddeisi
tarafndan ispat edilmekle mkellef olmasna ramen iddia sahibi bunu ispat
etmedii gibi, muhatabna, meslek mensubuna ispat edilecek, kantlanacak
ortam bile vermiyor.

Son torba yasada yaplan dzenlemeyi biliyoruz. YMMlerin vergi

incelemesinde dinlenmesini, bilgisine bavurulmasn ierecek olmasna
ramen ifadesinin, savunmasnn alnmasn dzenliyor. Bu maksada matuf
bir dzenleme midir ki, byle bir eyin camiamza danmadan,
detaylandrmadan yasalatrlmas uygun mudur ki, sonular dnlm
mdr ki ortaya karlmtr. Amaca uygun deildir, ok deiik yorumlara
ve tesi ok deiik uygulamalara sebebiyet verebilecek potansiyel bir tehlike
tamaktadr. Sratle gzden geirilmeli bir baka ekle; uygulanabilir ve
maksadna uygun hale dntrlmelidir. Yasann tadil ekli, maddenin tadil
ekli denetim elemanlarnn her trl incelemede sorumlulua bavuraca
izlenimini yaratmaktadr. Bunu burada ifade ediyorum ve takip edeceimizin
de bilinmesini belirtiyorum.
Sorumluluumuzun bir baka bizi zen ve skntya sokan yn mteselsil
sorumluluumuzun balang noktasdr. Tahsilat aamasnda sorumluluun
takibi mi yaplrm. Byle bir ey olur mu? Savunma hakk snrlanm, dava
ama hakk konusundaki btn argmanlar elinden alnm ve stelik
mkellef, asl borlu olmayan bir kiiye yedi gn iinde gel u kamu borcunu
de kefaleten diyorsunuz. Bu dnyann neresinde grlm? Savunma
olanaklarnn kstland, dava hakknn snrlandrld baz olaylarda
tamamen ortadan kaldrld bir sorumluluk anlayyla almann tarifi
nedir? Ya da u anda iinde bulunduumuz duygu nedir? Yorumu sizlere
brakyorum.

Az nce Halil Bey de konumalarnda sorumluluun karl bu yaplan iin

zorunlu hale getirilmesi olduu konusunu dile getirdi, btnyle katlyorum.
Bugn itibaryla slogana sahip kmak durumundayz. Sorumluluun
karl ve belirleyici unsuru zorunlu tam tasdik olmaldr. Bunun iki nedeni
vardr, bunu konumamz lazm. Birinci nedeni zorunlu olmayan, zel hukuk
kapsam iinde yaplan szlemede taraflardan bir tanesi kamunun ajan,
(grevi anlamnda sylyorum) ve fakat ilikisi zel hukuk ilikisi; cretini
mterisi veriyor. Yapt i kamu hizmeti, kendisi kamu grevlisi memur
deil, ama Anayasa Mahkemesinin kararnda belirtildii gibi kamu grevlisi.
Bu kurguda bir sakatlk yok mu? Kurguda yanl bir ey var, bunun gzden
geirilmesi gerekmez mi? Gerekiyor. Bunlar konumamak bu sorunu ortadan
kaldrr m? Sylemeye altm ilk neden zorunlu tam tasdikin taraflardan
bir tanesi iin olduu kadar dieri iin de sorumluluk yklemesi

9
 AILI KONUMALARI

gerekliliidir. nk zorunlu olmayan tam tasdikte taraflardan biri tamamen

serbest braklm vaziyette, mkellef yani denetimin cretini deyen,
tasdikin cretini deyen tamamen serbest braklm bu serbesti iinde hibir
disipline zorlanmam ve hibir prensip iine sokulamam. Disiplin iine
sokulmak istenilen, dvlmek istenilen, falakaya yatrlan br taraf YMM
taraf. Bu zorunluluu getirmek, taraflar itibaryla eitlik ve disiplin
salayacaktr. te yandan bamsz denetim zorunlu iken belli kriterleri aan
ekonomik aktrler iin zorunluyken tam tasdiin, vergi denetiminin, kamu
menfaati, vergi disiplini ve gvenlii iin gerekliyken zorunlu olmamas
dnlemez. Neden dnlemez, nk bamsz denetimin, Kamu
Denetimi kurumu dzenlemeleriyle ekonomik aktrlerin zorunluluk
hadlerinin drlmesiyle YMMlik mesleinin mteri portfy
rseleniyor, andrlyor. Bu bir gerek, bunu sylememiz lazm. Yani artk
zorunlu bir tam tasdik yapmak mecburiyetimiz var ya da bamsz denetim
ile bu iin bir telif eklini bulmamz lazm, bulacak olanlar ok uzaklarda
deil ite burada, herkes burada. Oturup konuacaz, bir eklini bulacaz,
baka aresi yok. Yani yeni bir yz, yeni bir alma teknii, yeni bir alma
ortam yaratmak zorundayz, bunun grevlileri de biziz.
Bugnk durumumuzu zetleyen son bir notum daha var onu da syleyeyim.
Haksz rekabet. Ar mali ve cezai yaptrmlar altnda almak zorunda olan
bu meslek mensuplar, sorumluluklaryla haksz rekabete kurban gidiyor. Her
meslekte yok mudur? vardr, tetikiler de vardr, mesleini doru dzgn
hakkyla yapmayanlar da vardr, mesleki titizlik ve zeni gstermeyenler de.
te onlara yenik dyoruz, sorumluluun bu ekliyle. Daha ak nasl
syleyeyim. On sene nce dzenlenen paneldeki konumaclardan bir ksm
da burada, onlarn sylediklerinden farkl bir ey sylemiyorum sadece
hatrlattm, toparladm onlar bunlar sylemi, doru da sylemi, Mustafa
ZYREK stadm da, Mehmet F. KTEN stadm da burada, hatrlarlar
herhalde deil mi?

Bugnk sorumluluk uygulamasnn hukuka, adalete, uluslararas btn

kurallara, normlara, meslein onuruna, ruhuna, dzenleni tarzna ve her
eyden ncesi insan haklarna aykr olduunu dnenlerden birisiyim. yle
dnmek btn bunlar, bu olay masaya yatrmak iin yeter de artar bile.
Bu duruma gelinmesinde tabi yasal ve idari birtakm dzenlemelerin ve
uygulamalarn neden olduu ak, ama itihat eksikliimiz de doktrin
eksikliimiz de ortada. Zaten onun iin taraflarn hepsini buraya toplamaya
gayret gsterdik.

Yasal sorunlar bir kere meslek yasamzla balyor, evrensel bir temele
YMMlik mesleini dayandramamz maalesef. nk o gnk yasa
koyucu ya da o gnk ynetim; meslein neler yapmas gerektii ve ondan
ne beklenilmesi gerektiini tam kurgulayamam ya da eksik kurgulam.
Skntlar oradan geliyor, imdi mkellef var, mkellefin hesaplarn
denetleyen YMM var ve ie balad andan itibaren bu ikili siyam ikizi gibi
bir ey, ne ayrlabiliyor, ne bamsz hareket edebiliyor, ne de bamsz

10
 AILI KONUMALARI

hareket ettiinde birbirinden haberi oluyor. Yargda da, acaba sorumluluk

tahakkuk aamasndan m balasn, tahsilat aamasnda m balasn? Bir trl
karar verilmi deil. Tahakkuk aamasnda balatmaya kalktnzda,
hukukun ve idari dzenlemelerin temeli deiiyor, oynuyor. Meslek mensubu
mkellef deil, verginin borlusu deil, tahakkuk aamasnda nasl takip
edersin sylemi var. Takip tahsilat aamasna alndnda ise o zaman
savunma hakk, dava hakk, aklama hakk btn bu haklardan mahrum
kalyor. Yani buna bir ekil vermek gerektii ok ak.

kinci olarak: denetim standartlar objektif kriterlere dayanan belki de

evrensel izgileri tayan evrensel dorularda buluan denetim standartlar
oluturulup yasalarda yerli yerine oturtulmam. Bunlar yok mu? Tabi ki var,
hi yoksa yani genel kabul grm denetim standartlar var, Amerikada 1946
ylndan beri btn dnyann uygulad. Onun dnda Tmdesk, bizde 10-
15 tane denetim standard yaynlad. Bunlardan 10-12 tanesini zannediyorum
2000 yllarnda hayata da geirdi, ama bunun dnda bir sr baka
argmanmz da var. Bunlar tam tasdikte, vergi incelemesinde ya da bamsz
denetimde standart olarak yasalarda yerini almal, dzenlemelere girmeli.
Sknt burada, Kamu Gzetimi Kurumunun yapmaya alt ve epey aydr
verdii ura, standartlar henz ortaya karamad halde biz yine genel
kabul grm denetim standartlarna uygun, vergi yasalarna uygun
denetimimizi yapyoruz. Kusur buradan sorgulanmal, buna dayandrlmal,
bunun dna tamamal.

Ama mesele burada bitmiyor, mesele bu kriterleri uygulayabilmek iin

idarenin pozisyon almas lazm. Bakn imdi bundan 5-6 ay ncesinden, vergi
incelemelerinde YMMlerin sorumluluunun tayinine ilikin bir ynerge
hazrl var. Vergi Denetim Kurulundan gr aldlar, ancak sylediimiz
eylere hi dikkat etmediler yine bildiklerini aynen ortaya koymular, tekrar
gr istiyorlar, elbette vereceiz. Tabi sylemeye altm u; 2014 ylna
gelmiiz, meslekte 25 yl idrak etmiiz, denetim standartlar hakknda meslek
rgtnn dzenlemesi gereken ve hatta teebbs de ettii, yaymlad ama
hibir zaman kullanmak nasip olmayan bu standartlara kavuamadk. Yani
meslek rgtnn, meslek odalarnn meslekle ilgili yapmas gereken ileri
bile yaptrmadlar, yaptklarn hayata geirtmediler. Taraflar burada olduu
iin sylyorum. Saklanacak gizlenecek bir ey yok, herkes payn alsn,
neyse dnsn bunlar konumaya geldik zaten.

Bunlar yasal nedenler, bugne gelmemizde yasal nedenler yannda idari

nedenlerimiz de var m? O kadar pek ok ki, saymakla bitmez, az nce
konumamn banda deinmeye altm gibi; Vergi daresine, vergi
denetim elemanlar eliyle sorumlularn ve sorumluluklarn tayini konusunda
bu kadar bol alan verirseniz o tabi bir tek eyi dnr, hakl da dnr. Ben
de onlardan bir tanesi olduum iin yadrgamyorum, biliyorum; kamu
menfaatini ve vergi gvenliini dnr, dorusu da budur. dareci bunu
yapacak, sen ona yasal olarak bu alan vermeyeceksin. Bu alan verilmi,
idareci yasayla meslek mensubunu disipline etmeye, terbiye etmeye alm.

11
 AILI KONUMALARI

Yetmemi ynergeler, yetmemi teblile, yetmemi ynetmelikler, idare

dzenlemeler her eyi yapm halen de yapyor. Btn bunlar gzel de;
idarenin uygulama olarak denetim elemannn anlayna bunun tayinini
brakmas hi doru deil, o zaman kaos douyor. Bugnk iinde
bulunduumuz durum budur.

imdi son iki nokta var, sabrnz iin ok teekkr ediyorum bana 2 dakika
daha izin verirseniz szlerimi toparlayacam. Bu konuda 25 yldr uygulama
iinde yargya ok bavuruldu. Tabi yargnn yardmna ok ihtiyacmz
vard, ama sorumluluun; zellikle sorumluluun balang noktasnn tayini
konusunda maalesef yerleik bir itihat elde edemedik. Yargnn btn iyi
niyetine ramen elde edemedik, ama alnan baz kararlarla baz admlar atld,
baz kazanmlar da elde edildi. Bunlardan ilki kart inceleme yetkisi olmadan
doruluk denetimi yaplamayaca ynnde itihat olumak zere olduudur.
Ben o konulara girmemeye zen gsteriyorum; sorumluluk denetimi midir?
Uygunluk denetimi midir? Tartmasn bir kenara brakyorum hi
deinmiyorum, onlar konumaclarmzn konular olacak ve benden ok
daha gzel aklayacaklar, ama bu konuda bir kazanmmz oldu. kincisi,
sorumluluun tasdik kapsamyla snrl olarak ele alnmas gerektii
konusundaki itihadmz oldu. Sorumluluk snrnn saptanmasnda mesleki
kusur ltnn dikkate alnmas gerektii konusunda itihat olutu. Bu ok
gzel gelime ile bundan sonra yaplacak yasal dzenlemelerde baslacak
zemin elde edildi. Yargya her zaman gveniyoruz, hepimize lazm, ama
imdi eskisinden ok daha fazla lazm, o nedenle onlarn yardmlarna hep
ihtiyacmz olacak, bunu talep ediyoruz.

Son olarak doktrin eksiklii de var ve en ok konuulmas, yazlp izilmesi,

anlatlmas gereken bu konunun akademik evrelerde yeterince yer
bulmadn maalesef sylemek istiyorum. Onlar hep yanmzda grmek
istiyoruz, hep onlarn gzel ve doru gstermelerine ihtiyacmz olduunu
bilmelerini istiyoruz, bu talebimizi uygun karlarsnz diye umuyorum.
nk biz kayt d ekonomide kayt peinde koan insanlarz. Bizim
yanmzda olun, bizi destekleyin, bize g verin, bunu rica ediyoruz.

Konumam yle kapatmak isterim; biz bu meslein mensuplar olarak

yaptmz iin bilincindeyiz. Bunun gerei ve mktesadmz ile bugne
kadar getirdiimiz sicilimiz ile sorumluluk zaten bizim karakterimiz. Biz
bundan kayor deiliz, sorumlu doduk, sorumlu yryoruz, bu iin
sorumlulukla gtrleceinin bilincindeyiz. Ancak sorumluluklarmzn
makul, mantkl, llebilir, mukayeseli ve evrensel kurallara
balanmasndan baka talebimiz yoktur. Sempozyumun oturumlarnn ve
panelin verimli olmasn diliyorum. Emei geenlere ve siz saygdeer
katlmclara teekkr ediyor, sayglar sunuyorum.

12
 AILI KONUMALARI

Sunucu
TRMOB Genel Bakan Sayn Nail Sanly krsye davet ediyorum.

Nail SANLI
TRMOB Genel Bakan

Sayn Bakanlarm,
Kamu Gzetimi Muhasebe Denetim
Standartlar Kurumunun Deerli Bakan,
Deerli Mstear Yardmcm,
Kamu Kurum Ve Kurulularmzn Deerli
Bakan Ve Temsilcileri,
Sayn Onursal Genel Bakanm,
Deerli Hocalarm,
Odalarmzn Deerli Bakan Ve Yneticileri,
Deerli Meslektalarm,
Deerli Konuklar,

ncelikle bu sene Ankara Yeminli Mali

Mavirler Odamzn koordinatrlnde
3ncs dzenlenen Yeminli Mali
Mavirlik Denetim ve Tasdik
Sempozyumunda bir kez daha sizlerle birlikte olmaktan son derece mutlu
olduumu belirterek szlerime balamak istiyorum ve sizleri ahsm ve
TRMOB Ynetim Kurulu adna saygyla selamlyorum.

zellikle bugnk 3. Yeminli Tasdik ve Denetim Sempozyumunun

dzenlenmesinde emei geen ve bizleri burada toplayan Ankara Yeminli
Mali Mavirler Odasnn bakan Sayn Nurettin ekicinin ahsnda tm
ynetim kurulunu ve katk veren 8 Yeminli Mali Mavirler Odamzn
tamamn kutluyorum.

lkemizde gerek Yeminli Mali Mavirler Odalarmz tarafndan dzenlenen

denetim ve tasdik sempozyumu gerekse Serbest Muhasebeci Mali Mavirler
Odalarmzn dzenledii muhasebe denetimi, muhasebe standartlar,
muhasebe ve vergi uygulamalar, sektrel muhasebe uygulamalar, maliyet
ve ynetim muhasebesi konularndaki bu sempozyumlarnn mesleimiz
asndan son derece nemli olduunu dnyorum. Meslek
mensuplarmzn youn katlm ve ilgi gsterdii bu sempozyumlar sayesinde
yaanan mesleki gelimelerin yakndan takip edilmesi, ilgili kamu kurum ve
kurulularnn temsilcilerinin bu konulara bak alarnn anlalmas,
akademisyenlerimizin grleri ve uygulamac olan meslek mensuplarmzn
ilgili konularda karlatklar sorunlar ve zm nerilerini paylama
ansn bulmamzn yan sra meslek mensuplarnn bu konularda
yararlanabilecei, istifade edebilecei grleri ortaya karttmz
toplantlar oluyor. Hatta son zamanlarda bilimsel alma yapan
arkadalarmz, mutlaka en az benim kadar mahede etmilerdir ki bu

13
 AILI KONUMALARI

sempozyumlar artk akademik alma yapan kiilere kaynak tekil eden ve

birok akademik almann dipnotlarnda kaynaka olarak gsterilen
sempozyumlar haline gelmitir. Bu durum bu meslek rgtnn 25 yldr
mesleki konular ve gelimeleri ne kadar dikkatle ele aldnn, irdelendiinin
ve tarttnn ok ak ve net bir gstergesidir.

Deerli katlmclar, yaadmz corafyada ve lke gndeminde zellikle

ekonomiden siyasete, sosyal yaama kadar birok konu var ve bu konular
hakknda bizlerin de syleyebilecei birok husus bulunmakla birlikte ben
yine her zamanki gibi konumam mesleki boyutlarda, mesleki llerde
tutmaya gayret edeceim. lke sorunlarndan kendi sorunlarmz ayr
tutamayz mutlaka ama buras bir sempozyum ve ben her zamanki gibi
hassasiyetimi bir kez daha gstereceim.

Konumam yeminli mali mavirlerin sorumluluu erevesinde, hem

dnyada hem de lkemizde mesleimizi ilgilendiren baz gelimelerle
srdrmek istiyorum.

Bildiiniz zere 19. Trkiye Muhasebe Kongresini 17-18 Eyll 2014

tarihlerinde byk bir cokuyla Ankarada gerekletirmi ve Kongre ana
temasn 10-13 Kasm 2014 tarihlerinde Romada gerekletirilecek 19 uncu
Dnya Muhasebe Kongresinin temasna uyumlu olarak Gemi Deneyimler
Inda Gelecein Tasarlanmas: Meslekte Yeni Ufuk ve Almlar olarak
belirlemitik.
19. Trkiye Muhasebe Kongresinin sonularn TRMOB Kurul ve
Komiteleri ile Uzmanlarmz ve Akademisyenlerden oluan bir heyetle
birlikte katldmz 19. Dnya Muhasebe Kongresine katlarak
btnletirdik. Kongre oturumlarna ilikin zet bilgileri en hzl bir ekilde
sizlerin istifadesine sunmak zere Kongre dnnde 48 saat ierisinde
Dnya Muhasebe Kongresi TRMOB zel Bltenini yaymladk. 19uncu
Dnya Muhasebe Kongresi ardndan balyla yaymladmz zel
Bltenimizde, Kongre ve Oturumlar hakknda zet bilgileri sizlerle
paylamay amaladk. TRMOBun web sayfasnda isteyen herkes Dnya
Muhasebe Kongresinin oturumlaryla ve ierikleriyle ilgili bu zel bltene
ulaabilirler.

TRMOB olarak Kongre ncesinde gerekletirilen IFAC (Uluslararas

Muhasebeciler Federasyonu) Konsey ve Ynetim Kurulu toplantlar ile yesi
olduumuz Edinburgh Grubu toplants ve davet aldmz Gelecein
ekillendirilmesi: Muhasebe konulu Dnya Bankas konferansna katlm
saladk, ayrca eitli Uluslararas Muhasebe Meslek Kurulular ile ikili
grmeler yaptk.

IFAC Konsey toplantsnda en nemli konular olarak Kurul Bakanl ve

yeliklerine atamalar ile bir sonraki Dnya Muhasebe Kongresinin nerede
gerekletirilecei olmutur. IFAC Bakanlna Amerika Birleik
Devletlerinden Olivia Kirtleyin atanmtr. Bizim iin ok nemli olan IFAC

14
 AILI KONUMALARI

Ynetim Kurulunda TRMOBun yeliinin devam etmesi noktasnda

Sayn Dr. Masum Trkerin ikinci defa IFAC Ynetim Kuruluna seilmesiyle
yola devam etmi olduk. Ayrca 2018 Dnya Muhasebe Kongresinin
Avustralyann Sidney ehrinde yaplmas kabul edilmitir.

Dnya Kongresi vesilesiyle gerekletirilen ve TRMOB olarak davet

edildiimiz, benimde teknik ekibimle birlikte katlm saladm muhasebe
ve gelecein ekillendirilmesi konulu Dnya Bankas konferansna
damgasn vuran konu kamu gzetimi olmutur. Bu Konferansta, IFAC ve
FEE gibi uluslararas mesleki birliklerin yan sra farkl lkelerin mesleki
kurulularnn st dzey yneticilerinin kamu gzetimi konusuna bakn
dinleme frsat bulduk. Dnya Bankasnn gndeminde de meslein
gelimesiyle beraber ortaya kan kamu gzetim kurullarnn yaps,
faaliyetleri ve uygulamalar vard.

Kamu gzetimi olgusu ile ilgili olarak aldmz notlar erevesinde arlkl
olarak konunun tartldn syleyebilirim. Birincisi kamu gzetimi
kurumlarnn bamszlyd. Aslnda kamu gzetimi kurumlarnn
bamszl konusunda hkmetler, dier denetleyici ve dzenleyici
otoriteler ile biz meslek mensuplar mutabk durumdayz. Ancak
bamszln salanmas konusunda, kamu gzetimi otoritelerinin finansman
kaynaklar, yasal alt yaplar ve kurul oluumlar (kimlerin temsil edilecei)
konular ska tartlmakta ve tartlmaya da devam edecee benzemektedir.

kinci oturumda tartlan konu kamu gzetim kurumlarnn insan

kaynaklaryd, Dnya uygulamalarnda, kamu gzetim otoritelerinin
lkelerindeki meslek rgtleri ile ibirlii iinde almakta olduu, hatta
gzetim kurumlarnn alanlarnn daha dorusu gzetim kurumlarnn
atsn gemite uygulayc olanlar yani bamsz denetim faaliyetini
yrtm meslek mensuplarnn oluturmas gerektii vurgulanmtr.
Denetimin kalitesinin kontrolnn salkl bir ekilde yerine
getirilebilmesinin buna bal olduu taraflarca dile getirilmitir.

nc oturumda ise gzetim faaliyetleri tartld. Kamu gzetimi

kurumlarnn gerek yasal alt yaps gerekse yaplanmalarnn lkeden lkeye
farkllklar gsterdii belirtilmi, gzetim faaliyetlerinin dorudan veya
mesleki kurulular ile birlikte veya devredilerek yrtlmesine ilikin de
farkl modeller kurulduu dile getirilmitir. Ancak srarla kamu gzetim
kurumlarnn faaliyetlerini yrtrken meslek odalaryla-meslek birlikleriyle
mutlaka bir arada almalar gerektii hatta baz yetkilerini devrederek
ibirliklerinin kurulmasnn alt izildi.

Ben bu konferanstan kan sonular ok nemsediim iin burada

huzurlarnza da tamak istedim

Katldmz bir baka toplant yine yesi olduumuz Edinburgh Grubunun

toplantsdr. Ayrca 19.Dnya Muhasebe Kongresi srasnda baz

15
 AILI KONUMALARI

uluslararas kurulularla TRMOB olarak ikili grmelerimizi srdrdk ve

yeni grmeler yaptk. Yakn bir gelecekte sonularn sizlerle
paylaabileceimiz almalar yaptk.

19.Dnya Muhasebe Kongresinden de biraz bahsedeceim sizlere. 3 ana

oturum ve 31 ezamanl oturum olmak zere toplam 34 oturum
gerekletirildi Kongrede. Kukusuz Dnya Kongresinin her oturumu
mesleimiz asndan ok nemliydi. Ancak burada konu ve zaman ksd
nedeniyle zellikle denetim ile ilgili olarak konuulan birka hususa
dikkatinizi ekmek istiyorum.

Bizleri ok ilgilendiren birka oturum hakknda ok ksa bilgi aktaracam.

Birinci ana oturumun konusu yeni deneti raporuydu, yeni deneti raporu
nedir bir kere? Finansal krizlerin ardndan yatrmclar, dzenleyiciler, kamu
otoriteleri ve dier paydalarn bamsz denetime ilikin olarak daha fazla
effaflk taleplerine karlk hem IAASB (Uluslararas Denetim ve Gvence
Standartlar Kurulu) ve hem de ABD PCAOB (Amerikan Kamu Gzetim
Kurulu) deneti raporunun ieriinin yenilenmesi gerektii sonucuna
varmtr. IAASB tarafndan Eyll 2014 tarihinde onaylanm, PIOP (Kamu
Yarar Gzetim Kurulu) onay beklenmektedir. Deneti raporunun ieriinin
yenilenmesine ilikin bu deiiklik 701 nolu uluslararas denetim standard
olarak yaynlanacaktr. Ana hedef noktas borsa irketleri olacaktr.
Denetiler ve ynetimden sorumlu olanlar arasndaki iletiim ayrntl olarak
dzenlenecektir. Yeni denetim raporunda iletmenin srekliliine daha fazla
nem verilmektedir.

kinci nemsediimiz oturum KOBler iin finansal raporlama

oturumuydu. Bu oturumda zellikle dnya ekonomisindeki ve teknolojideki
hzl geliim ve dnm ile kresellemenin bir yansmas olarak
iletmelerin faaliyetleri ve gerekletirdii finansal ilemlerin eskiye nazaran
ok karmaklat konuulmutur. Bu gelimelerin etkisiyle hazrlanan ve
yaynlanan UFRS, Amerikan Genel Kabul Grm Muhasebe lkeleri, Japon
ve ngiliz Muhasebe lkeleri gibi Standart Setleri olduka ayrntl
dzenlemeler ierdiinden ve esas itibaryla halka ak iletmelere ynelik
olduundan KOBler tarafndan kullanmnn maliyet/fayda analizi
kapsamnda deerlendirilmesi gerektii tartlmtr. KAYK Olmayan
letmelerin finansal raporlamasnn gndeme getirildii bu oturumda
panelistler tarafndan KOBler iin UFRSye geiin ve uygulanmasnn
faydalar ve glkleri, KOBler iin UFRS ile ilgili olarak baz lkelerin
neden farkl yaklamlar olduu, KOBler iin UFRSye ynelik farkl
yaklamlarn temel nedenlerinin neler olduu konular tartlmtr.

Oturumdan edindiimiz izlenimler neticesinde, son dnemde AB

dzenlemeleri erevesinde lkemiz gndeminden den KOB TFRSnin
uygulanp uygulanmayaca hususu yakn gelecekte tekrardan gndeme
gelebilecektir.

16
 AILI KONUMALARI

19.Dnya Muhasebe Kongresinde bir baka oturum kresel deerleme

uzmanlnn oluturulmas konusunda gerekletirildi. Toplantlarmza
katlan arkadalarmz bilirler, son zamanlarda zellikle son 2 yldr yaptm
hemen hemen her konumamda dnyadaki meslein uzmanlk noktasnda
ilerlediini belirttim. Bu oturumda da grdk ki irket birlemeleri ve
satnalmalarn ulusal snrlar oktan am olmasna ramen deerleme
yntemlerinin lkeden lkeye farkllk gstermesi artk kresel yapy
rahatsz eder boyuta gelmitir o yzden bu oturumda kresel bir deerleme
uzmanlnn tanmlanmasna ihtiya olup-olmad incelenmi, ayrca
uluslararas ilke ve politikalarnn gelitirilmesine olan ihtiya tartlmtr.

Kongrenin 34 tane oturumla gerekletirildiini belirtmitim. Ben sizlerle

nemsediimiz 3 tane oturum hakknda ksaca bilgi paylatm. Dnya
Kongresinde yolsuzluk ve hile ile mcadelede muhasebenin rol,
uluslararas eitim standartlar ve denetilerin yeterlilii, KOB
raporlarna ilikin gvence hizmetleri, Kk ve Orta lekli Muhasebe
brolarnn uluslararaslamas, entegre raporlama gibi konularda
oturumlar gerekletirildi.

Dnya kongresiyle ilgili szlerimi tamamlamak istiyorum ancak ok anlaml

ve nemli bir konuyu sizlerle de paylamak istediim bir konu var. Dnya
Muhasebe Kongresinde u an elimde grdnz Public Finance
Enternational dergisi herkese datld. Bu dergide tm dnyann tand
Prens Charlesn mesleimizle ilgili ok arpc tespit ve grlerini ieren
Dzen Deiiyor balkl demeci yer alyor. zninizle Galler Prensi ne
sylemi bu konuda k ksa zetledik onu sizinle paylamak istiyorum.

Galler prensi mali sistemlerin ve muhasebenin genellikle ksa vadeli finansal

sonular zerine odaklandn; iletmelerin, lkelerin ve kresel
rgtlenmelerin baarlarnn belirlenmesinde ve llmesinde yeni
yntemlerin gelitirilmesi gerektiini ve bunun iin de muhasebecilerin daha
fazla sosyal rol stlenmelerinin ve alma biimlerini deitirmelerinin
zorunlu hale geldiini ifade etmitir.

Prens u szlere de yer veriyor demecinde, Muhasebecileri sadece parasal

ilemler ve rakamlarla uraan kiiler olarak grrseniz, aslnda ok nemli
olan muhasebecilerin sizin gznzde ok sradan grnmelerine neden
olacaktr diyor ve devam ediyor uluslararas muhasebe kurumlarnn ve
standartlarn geliimi giderek karmaklaan dnyada en gereki
uygulamalarn salanmasnda nemli rol oynamtr. Nitekim uluslar tesi
ynetiimin, kurumlarn ve dzenlemelerin yaylmas kresel mesleki
uzmanla ve ortak standartlara ynelmeyi gerektirmitir. Muhasebe
mesleinin uluslararas geliiminin en belirgin avantajlarndan birisi ise
anlaylarn derinlemesiyle kar atmas risklerini azaltmasdr.

Ayrca, politika belirleyicilerin faaliyet gsterdikleri dnyay daha iyi

anlayabilmeleri iin muhasebe uzmanlnn gelimesinin birok hususta

17
 AILI KONUMALARI

katklar olabilecei ve bunlarn banda da yolsuzluun azaltlmas,

verimliliin ve effafln arttrlmasnn geldiini sylemitir.

ngilterenin yazl bir Anayasas olmadn ve kraliyetle ynetilen bir lke

olduunu hepimiz biliyoruz. Her ne kadar prens konumundaysa bile bugnk
ynetim ekillerine uyarladmz zaman bir devlet adam pozisyonunda olan
Prens Charlesn, eminim ki sadece bizleri deil btn kesimleri ilgilendirdii
iin bir devlet adamnn muhasebe mesleine gsterdii bu yaklamn, en
azndan bu demecin irdelenmesi gerektii kanaatindeyim.

Deerli katlmclar, izninizle biraz da mesleki geliimlere deinmek

istiyorum. Son dnemlerdeki konumalarmda hep zerinde durduum
Bamsz Denetim Ynetmeliinin deitiini hepimiz biliyoruz. 26 Aralk
2012 tarihinde yaynlanan Bamsz Denetim Ynetmeliinin eitli
hkmleri getiimiz Ekim aynda deiiklie urad, denetimle ilgili
referans alnan bir dzenleme olduu iin yaplan deiiklikleri ksaca
deerlendirmek istiyorum.

Bamsz Denetim Ynetmeliindeki deiiklikler esas olarak Kamu

Gzetimi, Muhasebe ve Denetim Standartlar Kurumunun mevcut
uygulamalarnda karlat aksaklklar gidermek zere yaplmtr.
Ynetmelik deiikliinde dikkat ekici hkmlerden biri, denetilik
snavnn kamu kurumu ibaresi kullanlmadan hatta herhangi bir snrlamaya
gidilmeden baka kurum ve kurululara yaptrlabilmesine imkan
tannmasdr. Birliimiz de bunun bir tarafdr bunun altn iziyoruz. Ancak
snava ilikin eklenen hkmlerden KGKnn snavn yaplmasnda
karlat glkleri gidermeye alt ve de snavn yaplmasna devam
etme dncesinin olduu anlalmaktadr. Gei dnemi uygulamalarnda
da baz deiiklikler yaplm olmakla birlikte zellikle bavurularn
alnmasna ilikin herhangi bir sre uzatm veya ve 15 yllk sreyle ilgili
herhangi bir deiiklik sz konusu deildir. Bununla beraber KGK nemli bir
kurul karar yaynlamtr. Bildiiniz gibi mevcut dzenlemede KAYK
harici sorumlu deneti olabilme hkmlerinden yararlanmak isteyenlerin
mracaatlar iin son tarih 31.12.2015 olarak belirlenmiti ve KGKnn bu
sreyi toplamda 3 yl amamak kaydyla uzatlabilmesine imkan tannmt.
Getiimiz hafta ierisinde bir deiiklikle bu 3 yln 1 yln kullanarak
KAYK harici sorumlu deneti olabilmek iin mracaatlar 31.12.2016ya
kadar uzatmtr.

Deerli Meslektalarm, mesleimizde uluslararas apta nemli bir

deiiklik vardr. Bunu da son zamanlarda hep dile getiriyorum kaytlara
gemesi anlamnda bu sempozyumda da vurgulanmasnn nemli olacan
dnyorum. Fazla vaktimiz olmad iin detaylarna ok girmeyeceim.
Son zamanlarda zellikle AB Denetim ve Muhasebe Direktiflerinin
yenilendiinden sz ediyoruz, bu direktiflerdeki deiiklere ok ayrntl
girmeden ve direktiflere uyumun 2016 ylna kadar salanmas gerektiini

18
 AILI KONUMALARI

hatrlatarak, buna zorunlu olduumuzun altnn izmek istiyorum,

gelimeleri ve deerlendirmelerimizi aktarmak istiyorum.

2013 ylnn Haziran aynda 4 ve 7 nolu direktiflerin yerini almak zere

yaymlanan yeni direktife uyum konusunun KGK tarafndan ele alndn
biliyoruz ve TRMOB olarak unu neriyoruz: Kurulan komisyonda bata
TRMOB olmak zere mutlaka Maliye Bakanlndan, dzenleyici ve
denetleyici otoritelerden, akademisyenlerden, uygulamada yer alan meslek
mensuplarmzdan, i camiasndan, ticaret ve sanayi odalarnn temsilcilerinin
yer almas gerekmektedir.

Gerek Direktife uyum konusunu n plana kard gerekse son dnemde

ska tartld iin Trkiye Muhasebe Standartlar uygulama kapsam ile
szlerime devam etmek istiyorum. TMS uygulama kapsam kararnda
deiiklik olmutur. Hepimizin yakndan bildii zere Trk Ticaret
Kanununda yaplan deiikliklerle ncelikle bamsz denetime tabi olma
snrl tutulmutur. Bunun bir yansmas olarak KGK tarafndan 2012 ylnn
sonunda alnan Karar erevesinde, TMS Uygulama Ykmll bamsz
denetime tabi olmaya balanmt. Dier bir ifadeyle, TMSyi uygulayacak
irketler esas olarak Bakanlar Kurulu Kararna gre bamsz denetime tabi
olacak irketler olarak belirlenmitir. Ancak, bu Karara ilikin deiiklik 26
Austos tarihinde Resmi Gazetede yaymlanmtr. KGKnn ilk kararna
gre bamsz denetime tabi irketler 2013 ylnda Trkiye Finansal
Raporlama Standartlarna gei yapmken, yeni karar ile artk sadece
Sermaye Piyasas Kurulu, Bankaclk Dzenleme ve Denetleme Kurumu ve
Hazine Mstearl dzenlemelerine tabi irketler TFRS uygulayacaklardr.
Bunlarn dnda kalan irketler ise Muhasebe Sistemi Uygulama Genel
Teblii'ne gre uygulama yapacaklardr. Ayrca, BKKna gre aktif
bykl, sat haslat ve alan says bakmndan byk irketler
denetime tabi olduundan ve bunlarn bir ksm da halka ak olmadndan
TMS uygulamalar ihtiyari hale gelmitir. Bugn itibaryla karmzda duran
yap budur.

Dier lkelerle karlatrdmzda lkemizde halka aklk oranlarnn ok

dk dzeylerde olduu en yetkili azlardan da srekli dile getirilmesine
ramen, bu Kararn TTKnn en byk amalarndan olan kurumsallamaya
olumsuz etkileri olacan dnyoruz. Dier taraftan, denetim kapsamnn
zaman ierisinde ABye uygun olarak geniletilmesi sonucunda, TFRS
uygulamayan irketler raporlama ve denetim asndan skntlar
yaayabileceklerdir. Bu nedenle, irketlerin finansal raporlamalarnda
ABnin 2013/34 sayl Muhasebe Direktifine uyumun 2015 yl sonuna kadar
salanmas nem arz etmektedir.

Bir baka konuya daha dikkat ekmek istiyorum. Bildiiniz gibi lkemizde
bamsz denetim konusu Bakanlar Kurulu Kararyla ekillendirilmeye
allmtr ve KGK tarafndan ngrlen, hazrlanan ancak BKKyla
yrrle giren ilk dzenlemeye gre aktif toplam 150 milyon, yllk net sat

19
 AILI KONUMALARI

haslat 200 milyon, alan says 500 ve st olan iletmelerde denetim

yaplacakt. Daha sonra getiimiz Mart aynda yaplan bir dzenlemeyle bu
rakamlar 2014 iin aktif toplam 75 milyon, yllk net sat haslat 150
milyon, alan says 250 ve zeri olarak drld. KGKnn yeni bir
almas var 2015 yl uygulamalar iin. Bu rakamlar aktif toplam 50
milyon, yllk net sat haslat 100 milyon, alan says 200 ve zeri olarak
gncellemek istiyor ve bu aamada bizden gr istiyorlar. Mutlaka
TRMOBdan baka kurumlardan da istemilerdir ve bu gzel bir
davrantr.

2015 yl iin Bamsz Denetime tabi olacak irketlere ynelik kstaslarn

belirlenmesi konusunda TRMOB olarak KGKya grlerimizi ilettik.
TRMOB bir neride bulunacaksa aya yere basan bir neride bulunmak ve
uluslararas uygulamalar da dikkate almak zorundadr. KGKnn Sayn
Bakan her konumasnda AB direktifleri ve uluslararas uygulamalar
pusulamzdr diyor. Mademki AB direktifi ve uluslararas uygulamalar
pusulamzdr, dzenlemelerde pusula olarak onlar alyorsak o zaman
uygulamalarda da onlarn rneklerini almamz lazm.

Biz TRMOB olarak 2015 yl iin Bamsz Denetime tabi olacak irketlere
ynelik kstaslar olarak unlar nerdik: AB uygulamalarn TLye evirdik
ve aktif toplam 12 Milyon TL, net sat haslat 24 Milyon TL, alan says
50 ve zeri eklinde nerdik. TTKda yaplan deiiklikle bamsz denetime
tabi olan irket says snrlandrlmken, TRMOB olarak denetimi
yaygnlatrmak iin nerdiimiz bu rakamlarn dikkate alnmasn talep
ediyoruz.

Deerli arkadalar mesleimizde nemli bir konu biraz ncede sylediim

gibi uzmanlama ve kurumsallamadr. Uzmanlamann gelecein baarl
meslek mensuplar iin nemli bir silah olacan her frsatta dile getirmeye
alyorum. Ekonomideki ve teknolojideki hzl geliim ve deiim
erevesinde, meslek mensuplarmzn dikkatini Uzmanlama ve
Kurumsallamaya ekmeye alyorum. Bu noktada, Bakan bunlar bize
niye sylyorsun? Trkiyede bunlara ne kadar ihtiya vardr? Ne kadar talep
vardr? diyebilirsiniz. Ancak dnyada meslek nasl geliiyorsa, dnya meslek
otoriteleri neleri konuuyorsa, neleri gryorsa biz onlar takip edip
sonularn sizin nnze koymak durumundayz. Dnyada mesleki baz
uzmanlama alanlar vardr ve lkemizde de byle olmak zorundadr.
Bazlarmz; vergi ve mevzuata uyum gibi geleneksel alanlarda hizmetler
veren nemli firmalar kurarken, bazlarmzn ise bamsz denetim bata
olmak zere irket derecelendirme ve deerleme, kurumsal ynetim ve
derecelendirmesi, adli muhasebecilik, sistem, sre ve hile denetimi, entegre
raporlama, vergi risklerinin deerlendirmesi vb hizmetleri sunmalar, ayrca
eitim, finansal planlama ve yeni finansal raporlama uygulamalar ile ilgili
danmalk yapma gibi katma deeri yksek hizmetlere ynelmeleri
gerekecektir, ynelmeye balamlardr.

20
 AILI KONUMALARI

Bizim mesleimiz artk bu noktaya gelmitir ve bunu vurgulamamdaki

sebebim, baz arkadalarmz yanl anlayabilir ama Trkiyede uzmanlama
konusunda 25 yldr dnyaya rnek olabilecek bir uygulama vardr. YMMlik
eittir vergi denetimi, vergi denetimi ise bir uzmanlk alandr ve btn
dnyaya bunu savunabilecek durumdayz, btn dnyaya bir rnek
olabilecek durumdayz. Dnyaya unu syleyebiliriz vergi denetimi bir
uzmanlk alandr ve Trkiyede bunun unvan da vardr ruhsat da vardr.
Buradan hareketle deerli arkadalar bugnk 3. Sempozyumda ele alnacak
olan Yeminli Mali Mavirlerin Sorumluluu konusuna gelmek istiyorum.
Aslnda tabi ben konumum gerei meslee bir btn olarak bakmak
zorundaym. Ama biz bugn burada YMMlerin toplantsnda olduumuz
iin YMMler asndan konuyu ele alacaz. Sempozyum programnda yer
alan oturum balklarna ayrntl olarak gz attmzda, meslek
mensuplarmzn zellikle de YMMlerin birok mevzuattan kaynaklanan
sorumluluunun olduunu grebiliyoruz. Bu nedenle meslei icra etmenin
esasen byk zorluklar ve riskleri olduunu sylemek mmkn.

Aslnda, Yeminli Mali Mavirlerin mteselsil sorumluluklar 2 ayr kanun

maddesinde dzenlenmitir. Bunlar 3568 sayl Meslek Yasamzn 12 nci ve
Vergi Usul Kanununun mkerrer 227nci maddeleridir. zellikle
YMMlerin incelemeden kaynaklanan sorunlarnn hat safhada olduunu
biliyoruz. Sayn Maliye Bakanmzn da bulunduu bir toplantda yine
krsden u ifadeleri kullanmtm zellikle yine aynsn kullanacam:
Vergi Denetim Kurulunun oluumundan sonra gerekli zen ve hassasiyet
gsterilmiyor demek istemiyorum ama vergi inceleme elemanlar meslek
mensuplarna sorumluluk yazma konusunda son derece cmert davranyorlar.
Sayn Bakanm unutulmamaldr ki bir serbest muhasebeci mali mavir 9
ylda, bir yeminli mali mavir 19 ylda yetiiyor. Bu kadar kolay deildir,
meslek mensubunun gelecei bir inceleme elemannn iki dudann arasnda
asla olmamaldr. Gerekli hassasiyetin gsterilmesini umuyoruz.

Deerli Meslektalarm,

Biraz nce Sayn Ankara YMM Odamzn Bakan da dile getirdi, bu konuda
nispeten yreimize su serpen bir dzenleme yapld. TRMOB olarak biz
de bunu destekledik ama ak syleyeyim yeterli deildir. Bugn yrrlkte
olan Torba Yasaya eklenen 110uncu madde ile yeminli mali mavirlerin
tasdikten doan sorumluluklar ile ilgili rapor yazlabilmesi iin, savunma
alnmas zorunluluu getirilmitir. Szkonusu madde ile yeminli mali
mavirlerin tasdikten doan mali sorumluluklar ile disiplin
sorumluluklarnn ayr ayr mstakil bir raporla tespit edilecei, bu kapsamda
yeminli mali mavir hakknda sorumluluk raporu yazlabilmesi iin yeminli
mali mavirin yazl savunmasnn istenecei, savunma isteme yazsnn
tebli tarihinden itibaren otuz gn ierisinde savunma yaplmamas
durumunda ilgili yeminli mali mavir savunma hakkndan vazgemi
saylaca dzenlenmitir. 30 gnlk sre ierisinde YMM izah etmezse bu
hakkndan vazgemi saylacak ve inceleme eleman raporu tutmu olacak.

21
 AILI KONUMALARI

Burada ana ilke bir inceleme elemannn bir YMM iin sorumluluk
yazabilmesi iin ok net ifadeler var kast, itirak ve ihlal fiillerinin ilenmi
olmas ve bunu raporunda mutlaka ispatlamas gerekiyor. nceleme
elemannn. Bunlarn hibirisi yokken sorumluluk yazmas bu kadar kolay
olmamaldr diye dnyorum.

Oturumlarda da uzun uzun tartlacak, konuulacak. YMMlerin

mesleklerini yrtme ve tasdik raporu dzenleme aamasnda, ceza
kanunlarndan kaynaklanan sorumluluklar erevesinde zaman zaman
soruturma ve kavuturma yaplmas hususlar gndeme gelebilmektedir.
Ayrca gerek kendi meslek mevzuatmzda gerekse dier kanunlara gre
hukuki yaptrmlar uygulanmasndan dolay mkerrer ceza uygulamalaryla
karlalabildiini, her mevzuatta ayr sorumluluk dzenlenmesini doru
bulmadmz belirtmek istiyorum. Her dzenlemede ayr bir cezann ifade
edilmesi kabul edilemez, her mevzuata ayr bir sorumluluk ve
sorumluluunun deiik bir ekilde tarif edilmesi bizim tarafmzdan ok
kabul edilebilecek bir durum deildir. YMM meslei bir sorumluluk
mesleidir bunun bilincindeyiz, mutlaka bir sorumluluk olacaktr ama
sorumluluk eittir lmse byle bir sorumluluk olmaz, bu cana kast demektir.
Bir insann stlenebilecei ve tayabilecei sorumluluk olmaldr. Bunun
idari ynden de ceza ynnden de byle olmas lazm. umarm bu
sempozyumda bunlara zm bulabileceimiz tartmalar yaarz.

Deerli Meslektalarm, Deerli Katlmclar,

YMMlerin denetimden doan sorumluluklar vardr. Yeni TTK ve 660 sayl

KHK erevesinde bamsz denetim kurulular ve bamsz denetiler;
denetledikleri finansal tablo, bilgi ve raporlara ilikin olarak hazrladklar
bamsz denetim raporlarnn denetim standartlarna aykr olmas ile bu
raporlardaki yanl, eksik ve yanltc bilgi ve kanaatler nedeniyle doabilecek
zararlardan hukuken sorumludurlar. Buradaki sorumluluklar kapsamnda
KGK tarafndan idari para cezas uygulanabilecei gibi, uyar, bamsz
denetim yetkisinin askya alnmas veya iptali gibi yaptrmlar sz konusu
olabilecektir. Bu konuda az evvel belirttiim mkerrer uygulamalar gndeme
gelebilecektir. nk zaten Odalarmz ve Birliimiz nezdinde oluturulan
disiplin kurullar ve sicil uygulamalarmz mevcuttur.

Yeminli Mali Mavirlerin sorumluluklarnn balklar oaltlabilir, sadece

bunlarla snrl deildir. Ancak zaman zaman mesleki sorumluluk sigortas
tartlyor, aranzda yaptranlar da vardr. Sonular itibaryla bir mesleki
sorumluluk sigortas poliesinde ne kadar tazminat deniyor bilmiyoruz. Bu
konuda halen bir veri olumad, istatistik bir bilgi yok. Sigorta firmalar bu
konuyu ne kadar ciddiye alyor bilemiyorum. Bu konuyla ilgili TRMOBda
2008-2009 yllarnda balatm olduumuz bir almayla Trkiyedeki 17
tane sigorta irketine ezamanl yaz karmtk ve toplant yapmak
istemitik. Sonuta tamam katlmadysa bile nemli bir blm o toplantya
katld. Biz tek bir firmayla iaret edilmesinden kandk, riskli bulduk. Bu

22
 AILI KONUMALARI

srede mesleki sorumluluk sigortas konusuyla ilgili yol aldk, alt klozlarn
dzenlenmesinde TRMOBda komisyonlarda yer ald. Mesleki sorumluluk
sigortasnn gelimesi iin bir gayret gsterdik. Biz bir polie ortaya karmak
ve bunu sigorta irketlerinin referans almasn istiyoruz. Meslek
mensuplarmza bir sigorta irketi iaret etmek istemiyoruz ama bir polienin
ortaya kmas iin almalarmz da devam etmektedir. Bu konuya ilgi
duyan, gr olan, almas olan arkadalarmzn almalarn da
btnletirebiliriz. Mesleki sorumluluk sigortas bamsz denetim faaliyeti
yrten meslek mensuplarmz iin zorunlu olmakla beraber, 3568 sayl
Kanun kapsamnda yrtlen mesleki faaliyetleri ifa ederken de mesleki
sorumluluk sigortas yaptrlmas mmkndr. Bu sigorta ile mali
sorumluluklar bir lde bertaraf edilirken, idari ve cezai sorumluluklar
devam etmektedir.

Deerli arkadalar,

Birka konuya daha deindikten sonra szlerime son vereceim. Aramzda

Maliye Bakanlnn temsilcileri de bulunuyor. Deineceim konular
zellikle Maliye Bakanl ile yaplan almalardr. Mart aynda Afyonda,
Gelir daresi Bakanl, YMM ve SMMM Odalarmz ile TRMOBun
temsilcilerinin katld bir toplant gerekletirdik. Toplantda 3568 Sayl
Meslek Yasamzn kabulnden bugne yaynlanan 44 adet Tebliin tek bir
tebli haline getirilmesi konusunda grmeler, almalar yapld. Ciddi bir
alma sonucunda ortaya bir taslak kt. Detaylarna fazla girmek
istemiyorum ama Bakanla bu hafta yaptm ziyarette de belirttim 2015
ylnda yaymlanmas ve yrrle girmesi gerektiini dnyorum.

Ayrca, 2015 Yl SMMM ve YMM Asgari cret Tarifesini 27 Kasmda

Maliye Bakanlna gnderdik. Sonrasnda grmelerimizi de yaptk.
Tarifenin ylbana kadar, herhangi bir sorun kmadan yaynlanacan
tahmin ediyorum.

Hepimizi ilgilendiren nemli bir baka alma daha var. Sayn Faruk
Gzbykde konumac olarak aramzda ve mutlaka konumasnda bu
almaya deinecektir. Gelir daresi Bakanlnn kapasite almas ile
ilgili olarak birka yerde syledim bir kez daha burada sylemek istiyorum,
bu alma elimizin tersiyle itebileceimiz bir alma deildir,
desteklenebilecek, sahiplenilecek bir almadr. erik olarak kk
revizelere ihtiya duyulabilir ama btn olarak desteklenecek bir almadr.
Biz TRMOB olarak arkasnda durabiliriz ve destekleyebiliriz, bir tek
talebimiz var buna da gerekemiz var bu devreye sokulduu zaman Gelir
daresi Bakanlnn yapaca dzenlemede TRMOBla birlikte yaplr
ifadesi bizim iin yeterlidir. Neden bunu istiyoruz? 24 Ekim 2010 tarihli
TRMOB Genel Kurulunda 7 tane ynetmelik kabul edilmiti. Bir tanesi de
TRMOB ynetmeliiydi. Ynetmeliin 5. maddesinin o bendinde
meslek mensuplarnn stlenecei ilerin kalitesinin artrlmas amac ile
baz standartlar getirmeye TRMOB ynetim kurulu yetkilidir diye bir

23
 AILI KONUMALARI

hkm vard. Maliye Bakanl ile ynetmeliklerin yaymlanmas iin yaplan

grmelerde, szkonusu bu maddeyi ynetmelikten karn dediler. Biz de
niin karyoruz diye sorduk. Bakanlk olarak bunu biz yapacaz dediler.
TRMOB Genel Bakan olarak ben de karmayalm, devamna bir cmle
daha ekleyelim, Maliye Bakanl gerekli grd yerlerde ek kriterler
belirleyebilir diyelim, birbirimizi destekleyelim diye bu nerdim. Ancak
Maliye Bakanl bu maddeyi kartmadan Ynetmelikleri yaynlamay kabul
etmedi. Bu nedenle maddeyi karttk ve ynetmelik byle yaynland. te
konula ilgili srarmz bu yzdendir. TRMOBla birlikte yaplabilir ifadesi
bizim iin yeterlidir.

Deerli arkadalar,

Bu sempozyumda mutlaka dile getirmem gereken bir husus daha var.

Biliyorum sorumluluklarmz var, uygulamalardan ve dzenlemelerden
gelen skntlarmz var. Konumaclarmz ve katlmclar olarak sizler
bunlarla ilgili konuacaklar mutlaka. Ama ben baz skntlar acaba kendimiz
mi yaratyoruz diye bir soru sorarak balamak istiyorum bu blme. Son
dnemde SMMM ve YMMler arasnda bir uyumsuzluk, anlamazlk
olduuna dair suni gndemler oluturulmaya allyor. Bu suni gndemle
kendimizi, odalarmz ve birliimizi hrpalyoruz ve zedeliyoruz. Yani biraz
daha ak syleyeyim meslei bir btn olarak ele alacak olursak artk
kayttan denetime kadar, kayttan tasdik ve raporlamaya kadar her aamas
ok nemlidir ve kolektif yaplmas gereken bir meslek olduunu hepiniz
biliyorsunuz, SMMM ve YMM uyumazlklarna, anlamazlklarna son
vermemiz lazm.

TRMOB olarak; muhasebe mesleinin tm fonksiyonlarn ve bu

fonksiyonlar icra eden YMM ve SMMMleri zincirin birer paras olduunu
her ortamda vurguluyoruz. Mesleki unvanlarmz, SMMM ve YMM; bir ast-
st ilikisini, farkl bir kurmayl, bir snf farklln ya da kast sistemini
deil; muhasebe mesleinin farkl fonksiyonlarnn ve bazen de bamsz
denetim dzenleme ve uygulamalarnda olduu gibi ayn fonksiyonlar icra
eden ve birbirini tamamlayan MUHASEBE MESLEK ZNCRNN
ayrlmaz birer halkas, parasn gstermektedir. Bu zincir, 25 yl nce 3568
sayl Meslek Yasamz ile rgtlenen TRMOBun kurulduu gnden
itibaren hi kopmamtr ve kopmayacaktr. TRMOB eskiden olduu gibi
bugn ve gelecekte de, asli grevi gerei meslek unvanlar arasnda herhangi
bir ayrm yapmayacak, tm meslek mensuplarn eit mesafede
kucaklayacaktr. Ancak, zlerek bu ailenin fertleri arasnda bir anlamazlk
ve uyumsuzluk olduuna dair ortaya atlan sylemler, TRMOBun birlik ve
beraberliine glge dremeyecek, iinde bulunduumuz gei srecini
mesleimiz ve meslek mensuplarmz daha da glenerek, birbirlerine
kenetlenerek zeceklerdir.

Bugn belki Odalarmzda, TRMOBda konuulan konular tabanda bu

kadar konuulmuyor, tabanda herkes iinin gereini yerine getiriyor. Birlikte

24
 AILI KONUMALARI

i yapyorlar, ortaklk yapyorlar ve bu atmalardan da rahatszlar. Btn

Trkiyeyi gezen bir arkadanz olarak benim gzlemlerim bu ekilde. O
zaman biz yneticilere, oda bakanlar ve yneticilerine, TRMOB
yneticilerine nemli bir grev dyor. Diliyorum ki bu sempozyumu bir
balang olarak ele alp artk bu konularda temiz bir sayfa aalm. Byle
geride kalm konular deil meslein geleceine ynelik el ele, kol kola adm
atabileceimiz yeni yollara bavurmamz gerektiini vurgulamak istiyorum
ve buna aslnda buna iddetle ihtiyacmz olduunu da belirtmek istiyorum.

YMMlik farkl mdr evet farkldr, tabi ki farkldr. Meslek yasamzda 2

tane unvan vardr. ki unvan varsa birbirinden fark var demektir. Bu sorunun
cevabn ikide bir aramaya gerek yok ki. YMMnin en byk fark da elindeki
mhrdr, tasdik yetkisidir. Tasdikin anlam devlet adna incelenmi belge
saylr olmasdr. Yani devletin inceleme gcn tayan bir yetkilidir. Tabi
ki mesleki nvanlarn kendi ilerinde baz farklar vardr. YMM ve
SMMMlerin ortak stlendikleri fonksiyonlar da vardr, ayr ayr
stlendikleri fonksiyonlar da vardr. Defter tutma ve mavirlik SMMMlerin
ileri. Tasdik ve yine mavirlik YMMlerin ileri. Ama bamsz denetim
ortak i ve meslek byle geliiyor. Her yerde, her platformda sylyorum
burada da tekrarlayacam. Baz arkadalarmz bakan bunu syleme
demitik diyecekler ama yine ok net olarak, altn izerek sylyorum.
Bamsz denetimle snrl olmak zere SMMM ve YMM ortaklnn
modelini biz koyalm, kapy biz aralayalm, piyasa ihtiyacn biz giderelim,
bu boluu biz dolduralm. Piyasada zaten bunlar illegal olarak yaplyor,
bunu legalletirmeye biz nc olalm. Bakn yine altn iziyorum, bamsz
denetimle snrl olmak zere YMM-SMMM ortaklk modelini biz yaratalm.
Mesleki unvanlarn kullanmyla ilgili ciddi skntmz var. Meslek yasamz
diyor ki mesleki unvanlarn dnda bir unvan kullanlamaz, yani SMMM ve
YMMnin dnda. Ama biz biliyoruz ki meslek geliiyor, TRMOB
Ynetim Kurulu olarak biz bir karar aldk. Aradan epey zaman geti.
Bamsz denetim ibaresinin irketleen meslektalarn mesleki unvanndan
sonra gelmek zere kullanlmasna msaade ettik. Ancak henz bu kararmz
genelgeye dntrmedik, nk konunun gelecee ynelik biraz daha
olgunlamasn bekliyoruz. Mesleki nvanlarn nerede ve nasl
kullanlacan biz belirleyelim. Huzurlarnzda KGKnn Sayn Bakan da
aramzda ok net bir ekilde TRMOBun Genel Bakan olarak neriyorum,
KGK bir lisans veriyor tabi sonradan kullanlmasn isteyecekler hatta
yelerimiz de kullanmak istiyorlar. TRMOB ve KGK bu konuda birlikte
alabilir. Bu konularn masaya yatrlaca, zlecei ve
sonulandrlaca bir altay neriyorum. TRMOB ve KGK olarak gelin
bunlara hep beraber zm bulalm ve meslek mensuplarn bu kaostan
kurtaralm. Bunlarn arelerini, ekillerini birlikte belirleyelim. Kaytlara
gesin diye tekrar sylyorum sadece biz deil sizinle beraber arelerini ve
zmlerini bulmak zere bir altay neriyorum.

Szlerime son vermeden nce son olarak syleyeceim bir husus daha var
deerli arkadalar, meslek yasamzn yrrle girmesinden ve yasal

25
 AILI KONUMALARI

statsne kavumu bu meslei yapmaya balamamzn zerinden 25 yl

geti, bu 25 yln sonunda herkesin mutabk olduu bir nokta var. Bu 25 ylda
mesleimizde ok mesafe kat edildii ve ok nemli almalara imza atld
konusunda herkes mutabk. Bunun iin kendi iimizdeki suni gndemlerden
syrlarak iin aslna baklarak yaplmas gereken tabanda Serbest
Muhasebeci Mali Mavirlerin ve Yeminli Mali Mavirlerin biz
yneticilerden beklemi olduu zmleri hayata geirebilmek iin mutlaka
bir araya gelip ivedilikle bu konular konumamz ve ibirlii iinde
almamz gerekiyor. Bu sempozyumun buna bir vesile olabileceini
dnyorum, katk getirebileceini dnyorum taban bizden bunu
bekliyor diyorum bu duygu ve dncelerden zellikle bu sempozyumun
hazrlanmasna emei geen Ankara YMM Odas Bakanmz Sayn Nurettin
ekici, Dzenleme Kurulu Bakan Sayn Halil Baaa ve Ankara YMM
Odasnn Ynetim Kuruluna, dier YMM Odalarmzn tm yneticilerine
teekkr ediyorum, bugn, yarn ve cumartesi gn oturumlarda ve panelde
tebli sunacak gr aklayacak kurumlar adna bizleri bilgilendirecek olan
btn konumaclara ve katk salayan herkese teekkr ediyorum. Benim
iin bir klasiktir her zaman sylerim en byk teekkr sizlere, bu toplantlar
sizlerin katlmyla anlam kazanyor, bu toplantya katlarak
anlamlandrdnz iin bizzat teekkr ediyorum baarl bir sempozyum
dileklerimle sayglar sunuyorum.

Sunucu
Sayn Nail Sanlya konumalar iin teekkr ediyoruz. Konumalarn
yapmak zere, Gelir daresi Bakan Yardmcs Sayn Rza eleni krsye
davet ediyorum.

Rza ELEN
Gelir daresi Bakan Yardmcs

Sayn Bakan Yardmcm, Sayn TRMOB

Bakan, Odalarnzn Deerli Bakanlar,
Kamu Kurum ve Kurulularnn Deerli
Temsilcileri, Sayg Deer Katlmclar, ahsm
ve Gelir daresi Bakanl adna hepinize
sayglarm sunuyorum.

Yeminli Mali Mavirlerin Sorumluluu

konulu 3. Yeminli Mali Mavirlik Denetim
ve Tasdik Sempozyumunun tm katlmclar
iin faydal olmasn diliyor ve bu gzel
organizasyon iin bata Ankara YMM Odas
olmak zere, tm Oda Bakanlarna teekkr
ediyorum.

Bilindii zere 3568 sayl Serbest Muhasebeci Mali Mavirlik ve Yeminli

Mali Mavirlik Kanunu ile muhasebe ve denetim faaliyetleri bir meslek

26
 AILI KONUMALARI

olarak tanmlanm ve bu alanlarda profesyonel olarak hizmet veren meslek

mensuplarnn nitelikleri belirlenmitir. Daha sonraki yllarda yaplan nemli
deiikliklerle meslein uluslararas standartlara kavuturulmas meslek
mensuplarnn kalite ve standartlarnn artrlmas amalanmtr.
Meslek mensuplarnn stlenmi olduu bu nemli grevde baarnn eitim,
teknolojiye uyum ve meslekte kalitenin artrlmasyla salanaca
unutulmamaldr.

YMM mesleinin nemli bir yn de kamuya kar sorumlu olduklarnn

kabul grmesidir. Nitekim, YMMler bir nevi kamu grevi yapmakta ve
devlet ile mkellef arasnda gven ortam oluturulmasnda nemli katk
sunmaktadrlar. Bu gven ortam meslee kamu yarar olmak sorumluluu
ykler. Dolaysyla, meslek mensuplarnn sorumluluu sadece mterisine
veya iverene kar deildir.

Bu balamda sorumluluk beraberinde baz sorunlar getirmekte ve biz Gelir

dairesi Bakanl olarak bu sorunlar byk lde biliyor ve zm
konusunda elimizden gelen gayreti gsteriyoruz.

Bu sene, 11 Eyll 2014 tarihinde 6552 sayl kanun ile Yeminli Mali
Mavirlerin gerek mali gerekse de disiplin sorumluluu asndan bir
standart getirmek ve bu raporlar yazlmadan nce ilgili YMMin
savunmasnn mutlaka alnmas zorunlu hale getirilmitir.

Kkl ve kurumsal bir yapya ve gemie sahip olan Bakanlmz deien

insan kaynaklar ilikileri erevesinde mkelleflerimize kaliteli hizmet
sunmak adna dnyadaki Gelir idarelerinde de olan mkellef odakl
dnm kendi yapsna uyarlama konusunda almalarna tm hzyla
devam etmektedir.

Gnmz teknoloji ve bilgi adr ve muhasebe ve denetim meslei de

teknolojiden dorudan etkilenmektedir. Bakanlmz biliim alanndaki
gelimeleri yakndan takip etmekte, merkez ve tara tekilatmzda
teknolojinin getirdii imknlardan azami lde faydalanmaktadr.

Bata e-beyanname, e-defter, e-fatura, e-ariv uygulamalar olmak zere

elektronik uygulamalar konusunda yapm olduumuz almalar neticesinde
bakanlmz e-devlet alannda nc bir konuma sahip olmaktadr.

Oluturulan bu teknolojik altyap sayesinde, yeni uygulamalar vergicilik

alanna kazandrlmakta ve bu suretle mkelleflere kaliteli ve etkili hizmet
vermek ve gerekse meslek mensuplarnn ilerini daha kolay ve etkin
yapmalar amalanmaktadr.

Ayrca, Otomasyon Projeleri ile meslek mensuplarnn ilgili bilgilere

eriimini salayacak veri tabanlar oluturulmakta ve onlar tarafndan
izlenmesi salanm bulunmaktadr.

27
 AILI KONUMALARI

Meslek mensuplar ve mkelleflere ynelik olarak gelitirmi olduumuz

nemli almalardan biri de kanun ve ikincil mevzuatta yaptmz eitli
dzenlemelerdir.

Nitekim bunun iinde yrrle giren KDV uygulama genel teblii ile KDV
anlamnda birok yenilik getirilmi, tebliler tek teblide toplanm ve
uygulama usulleri salanmtr.

Yine ikincil mevzuat dzenlemeleri erevesinde sizleri dorudan

ilgilendiren nemli bir konu biraz nce de ifade edildi. 3568 sayl kanun
teblilerinin tek tebli ats altnda toplanmas tamamlanmak zeredir. Sz
konusu almayla 3568 sayl kanun uygulamalar konusunda tereddt hasl
olan ve Bakanlmza intikal eden sorunlarla ilgili uygulama birliinin
salanmas asndan baz yeni aklamalara ve dzenlemelere de yer
verilerek meslek mensuplarnn ve mkelleflerin yaad skntlarn
giderilmesi amalanmaktadr.

Biz bu tebli almalar srasnda gerek TRMOB un, gerek YMM

Odalarnn, SMMM odalarnn grlerini aldk ve her zaman da almaya
devam edeceiz.

Dier taraftan ekonomik faaliyetlerin kayt altna alnmas ve bu ekonomik

bykln milli gelir, istihdam, vergi boyutlaryla kavranmasna ynelik
olarak hazrlanan Kayt D Ekonomiyle Mcadele Stratejisi Eylem
Planlar na ilikin gelimeler Bakanlmzca takip edilmektedir.

Yine bunlarn gereklemelerinde sorumlu olan kurulu Bakanlmzdr.

Bu mcadele, Eylem Planyla kayt ii faaliyetler zendirilecek, denetim
kapasitesi gelitirilecek, yaptrmlarn caydrcl artrlacak, kayt dla
kar kurumsal ve toplumsal mutabakat glendirilecektir.

Meslek mensuplar, devlet ve mkellef arasnda vergi ilikilerinde denge

unsuru olmalarnn yan sra eitim ve tecrbeleriyle iletmelere yn
vermekte, vergi denetimi konusunda da sisteme nemli katklar
sunmaktadrlar.

Bu nedenle meslein ne kadar geliir ve etkinlii ne kadar artar ise kayt d

ekonominin etkisi de ayn oranda azalacaktr.

Kayt d ekonominin kayt altna alnmasnda Bakanlmzn vazgeilmez

yardmclar olan meslek mensuplaryla aramzdaki ban ok kuvvetli ve
kesintisiz olmas son derece nem arz etmektedir. Bu ibirliin sonucunda
salayacamz baar ve ykn lkemizin ekonomisine olacak katk, meslek
mensuplarnn bize verecei destek ile doru orantldr.

28
 AILI KONUMALARI

Vergi ve muhasebe sahasnda gven ve ahlak unsurunun gelimesini temin

etme misyonunu baaryla yerine getiren meslek mensuplarnn gr, neri
ve katklar bizim iin her zaman vazgeilmez niteliktedir.

Szlerimi bitirirken sempozyumda ki oturumlarda konumac bulunduran

Gelir daresi Bakanl olarak meslek mensuplar ile kurmu olduumuz bu
dayanma ve ibirliinin daha da glenerek artmasn ve bu sempozyumun
lkemiz ve tm katlmclar iin faydal olmasn diliyor ve sempozyumda
emei geen herkese kranlarm sunuyorum.

Sunucu

Sayn Rza ELENe konumalar iin teekkr ediyoruz. Konumalarn

yapmak zere, Vergi Denetim Kurulu Bakan Sayn Hseyin KARAKUMu
krsye davet ediyorum.

Hseyin KARAKUM
Vergi Denetim Kurulu Bakan

Sayn Bakan Yardmcm, Sayn

TRMOB Bakanm, Deerli Oda
Bakanlar, Deerli Meslek Mensuplar
ve Deerli Katlmclar hepinizi saygyla
selamlyorum.

Vergi Denetim Kurulu Bakan olarak

grevimde 7nci ay doldurmak zereyim.
Bakanlk ncesinde, yaklak 4 yl
boyunca, yurtdnda grevli olarak
almaktaydm. Burada unu hemen
belirtmeliyim ki Trkiyede bulunmadm
bu dnemde baz eylerin deitiini yeni
yeni gryorum ve bugn fark ettiim bir
ey var ki tabiri caiz ise biz bu toplantda baya bir yumruk yiyeceiz.

Vergi Denetim Kurulu Bakan olarak bahsetmek istediim birok konu olsa
da genel olarak zerinde duracam 2 ana husus bulunmaktadr. Bunlardan
ilki VDK olarak bizim neler yaptmz, ikincisi ise sizlerle olan ortak
alanlarmzn nelerden olutuudur.

Bildiiniz gibi Vergi Denetim Kurulu, daha nce lkemize ok deerli

hizmetler vermi denetim birimlerinin tecrbelerinin 10.07.2011 tarihi
itibariyle birlemesinden oluan yeni ve gen bir kurumdur. nceleme ve
soruturma grevlerini dorudan Maliye Bakan adna gerekletiren

29
 AILI KONUMALARI

denetim elemanlarmz, u anda Kurulumuzun 29 ilde rgtlenmi olan 41

adet grup bakanlnda hizmet vermektedirler.

VDKnn kuruluunda uzmanlamaya verilen nem Kurul bnyesinde

oluturulan 4 farkl grup bakanl ile kendisini gstermektedir. Bu grup
bakanlklar; 33 adet Kk ve Orta lekli Mkellefler Grup Bakanl, 3
adet Byk lekli Mkellefler Grup Bakanl, 2 adet Organize Vergi
Kaakl ile Mcadele Grup Bakanl ve 3 adet de rtl Sermaye,
Transfer Fiyatlandrmas ve Yurtd Kazanlar Grup Bakanlklardr. Bu
gruplarda grevli olarak alan Vergi Mfettii saymz bugn itibaryla
9.200 civarnda olup bunlarn yaklak 5.000 adedi hlihazrda Vergi
Mfetti Yardmcsdr. Son 1,5 yllk sre ierisinde, VDK olarak 7 ayr
Vergi Mfetti Yardmcs alm snav gerekletirdik. Bu nedenle Kurul
olarak u an iin bugn en nemli gndem maddemiz meslee yeni balayan
bu arkadalarmzn eitimidir. Bu ncelie sahip olan eitim konusunda
ayrcalkl, detayl ve zenli bir almann yaplabilmesi amacyla 42. grup
bakanlmz olan Eitim Grup Bakanln kurmu bulunmaktayz.

Burada ayrca kurulu tarihinden bu yana geen 3 yllk srede Vergi

Denetim Kurulu neler yapm ksaca onlardan da bahsetmek istiyorum.
Kurulumuz bu sre zarfnda 184 bin mkellef nezdinde vergi incelemesi
gerekletirmi ve bu incelemeler sonucunda 23 milyar TL vergi fark ile
47 milyar TL vergi cezas nermitir. Bildiiniz gibi incelemelerde temel
olarak iki ana amatan bahsedilebilir. Birincisi caydrc g olarak vergi
kayp ve kaan dolayl olarak engellemek, ikinci olarak da gnll
uyuma katk salamaktr. Bu nedenle yrttmz incelemelerini;
kullanmakta olduumuz yeni teknolojilerle birlikte beeri sermayeye
yatrm yaparak ve risk analiz almalar ile gerekletirmekteyiz. Bu
yatrm ve almalar sayesinde mkelleflerin risk profillerini belirlemekte
hatta Trkiyenin risk haritasn karabilmekteyiz. Tabii ki bunlar henz
tamamen kusursuz olan sistemler deil. Ancak gelitirilmeye ak ve
geribildirim alnabilen ve bu ekilde srekli gelitirilmeye ak
sistemlerdir. Bu nedenle ilerleyen dnemlerde bu sistem sayesinde ok daha
verimli sonular alnabileceini dnyoruz.

Deerli katlmclar, vergilendirmede, bu ilemlere taraf olan vergi idaresi

ve mkellef arasndaki ilikide dikkat edilmesi gereken hassas noktalarn
banda vergi incelemeleri gelmektedir. Bu konuda bizim olduka
nemsediimiz ve zerinde durduumuz bir kavram mkellef haklardr.
6009 sayl Kanunla mkellef haklar konusunda bir dizi yenilik ve
deiiklikler gndeme gelmitir. Mkellef hak ve hukukunu gvence altna
alan bir yaklam benimseyen ve 6009 sayl Kanunun ngrd yap ve
amaca uygun bir yaplanmay salamak zere Kurulumuzda da baz
almalar yaplmtr. rnein 15.10.2014 tarihinde rapor deerlendirme
komisyonlar ile ilgili Ynetmelikte yaplan deiiklik ile sektr, konu ve
mkellef grubu itibaryla belli incelemelerin spesifik bir RDK tarafndan
okunmas ngrlmtr. Benim grdm kadaryla yle bir durum var,

30
 AILI KONUMALARI

mekanizma aslnda gzel kurulmu. Ancak biraz nce Sayn Bakan vergi
inceleme raporlarnn mfettiin iki duda arasnda olmamas
gerektiinden bahsetti. Gerekte yle bir ey tabii ki olmamaldr. Hibir
rapor okuma komisyonundan gemeksizin herhangi bir birime
gnderilmiyor. Ayrca biz ilikinin iddia eden tarafyz. Raporlar yazldktan
sonra 3 kiiden oluan ve en az 10 yllk mesleki tecrbesi olan RDK
tarafndan okunmaktadr. Bu ise gsteriyor ki aslnda o rapor 1 mfettiin
raporu deil 4 mfettiin raporu, bunu ncelikle belirtmem lazm. Burada
az nce de belirtmi olduum sektrel incelemelerde uzmanlamay salamak
iin raporlarn tek bir RDK tarafndan okunmas farkl uygulamalarn
engellenmesinde ve sorumluluk raporlarnn dzenlenmesinde
kullanlabilecek bir mekanizma oluturabilir. Bu sayede hem RDK
uzmanlaacak hem de farkl uygulamalar engellenmi olacaktr. Mkellef
haklar konusunda bir dier konu ise henz pilot olarak uyguladmz
ve mkelleflerin eletiri konularn raporda grmeleri hususudur. eitli
vesilelerle bizlere gelen ikyetlerde RDKlarda mkelleflerin dinlenme
talepleri srasnda eletiri konular hakknda tam olarak bilgi sahibi
olmadklar iletilmektedir. Mkellefler inceleme srasnda eletiri konularnn
nelerden olutuunu ok fazla bilmiyorlar. Genelde tutanak dzenlenirken
tahmin edilen eletiri konular baz durumlarda hi bilinmeyebilmektedir.
Kurul olarak VDKda oluturulan MRDKda pilot olarak yrttmz
alma ile mkelleflerin hangi konuda eletirileceinin bilmesini ve buna
gre savunma yapabilmesini salayacak effaf ve ak bir yap oluturulmaya
allmaktadr. Yani bizim amacmz hibir zaman deyim yerindeyse
yangndan mal karr bir anlayla rapor yazmak deildir. u konuda gnl
rahatl ierisinde olmanz isterim. effaf ve ak olma konusunda
elimizden ne geliyorsa, yaplmas gereken neyse bugne kadar yaptmz
gibi bundan sonra da yapmaya devam edeceiz.

Deerli katlmclar, ikinci olarak VDKnn ve YMMlerin ortak

alanlarnn nelerden olutuundan bahsetmek istiyorum. Biz bu alana
sorumluluk raporu yazmak suretiyle giriyoruz, Elimde gncel olarak
hazrlanan istatistik sonular var. Bu sonulara gre son 3 yl iinde yazm
olduumuz toplam YMM sorumluluk rapor says 775 adettir. Bu rakam
2012 ylnda 236 adet, 2013 ylnda ise 346 adet olarak grlmektedir. Bu
rakamlarn ayrntsna indiimizde ilgin sonularla da karlayoruz.
rnein son 3 yl ierisinde haklarnda 5 adet ve zerinde sorumluluk
yazlan YMM says 22 adettir. Hatta yle YMMlerimiz var ki haklarnda
son 3 yl iinde 29 adet rapor yazlm olanlar bile mevcut. Bu rakamlar
sadece istatistik amacyla veriyorum.

Sayn Ankara YMM Oda Bakanmzn da ifade ettii gibi; 3568 Sayl
Kanunun 12nci maddesinin 4nc fkrasnda 6552 Sayl Kanun ile
11.09.2014 tarihinden itibaren deiiklik yapld. Biz de bu yeni dzenlemeye
uygun olarak bir Ynerge hazrlyoruz ve bu konudaki almalarmzda son
noktaya gelmi bulunmaktayz. Sz konusu Ynerge ile Yeminli Mali
Mavirlerin mesleki sorumluluklarna ilikin olarak Vergi Mfettilerince

31
 AILI KONUMALARI

yrtlecek ilemlerde, hazrlanacak raporlarda ve izlenecek usullerde

aklk getirmek ve farkl uygulamalar kaldrarak uygulama birlii
salamay hedeflemekteyiz. Yani bir cevap anlamnda olacak ekilde unu
syleyebilirim. Az nce Ynerge almamz kapsamnda verilen
grlerinizin dikkate alnmad sylendi. Bu balamda arkadalardan
bilgi almaya altm. Aldm bilgiye gre, biz sizin iletmi olduunuz
konularda ya bu Ynergede veyahut da hazrladmz dier Ynergelerde
mutlaka bir eyler yapm ve deerlendirmelerimizde dikkate almz.
Yani biz adet yerini bulsun babnda bu ileri yapmyoruz ve gerekten tam
bir ibirlii ile hareket etme gayretini sarfediyoruz.

Szlerime son vermeden nce aramzdaki iletiimin salkl olmasnn

nemine deinmek istiyorum. dare olarak bizler olabildii kadar ak olmaya
alyoruz. letiim kanallarmz tamamen ak. Bugn buraya grup
bakanlarmzdan oluan 10 kiilik bir kadro ile katlm olmamz bunun bir
ispatdr. Ben sempozyumun tamamna belki katlamayacam ancak bu 10
arkadam oturumlarn tamamna katlacaklar. Grup Bakan arkadalarmn
en ok sorumluluk raporu yazlan gruplardan geldiklerini de ayrca
belirteyim. nk bizim buradaki amacmz, katlmc Bakanlarmzdan
alacamz geri bildirimlerle hazrlamakta olduumuz Ynerge zerinde
deiiklik yapabilmektir. Bu nedenle biz iletiim kanallarnn ak
olmasna byk nem veriyoruz.

Szlerime son verirken sempozyumun tm katlmclara faydal olmasn

diliyor, beni sabrla dinlediiniz iin hepinize teekkr ediyorum.

Sunucu

Sayn Hseyin KARAKUMa konumalar iin teekkr ediyoruz.

Konumalarn yapmak zere, Gmrk ve Ticaret Bakanl Mstear
Yardmcs Sayn smail Yceli krsye davet ediyorum.

32
 AILI KONUMALARI

smail YCEL
Gmrk ve Ticaret Bakanl Mstear Yardmcs

Sayn bakan yardmcm, sayn devlet eski

bakan, Kamu Gzetim Kurulunun deerli
bakan, TRMOBun deerli bakan,
Yeminli Mali Mavirler Odalarmzn
deerli bakanlar, deerli Yeminli Mali
Mavirler, deerli katlmclar hepinizi
Gmrk ve Ticaret Bakanl adna saygyla
selamlyorum. Konumama Gmrk ve
Ticaret Bakanmz Sayn Nurettin
Caniklinin selamlarn sizlere ileterek
balamak istiyorum. Deerli katlmclar
farkl ortamlarda Trk Ticaret Kanunu
gncelliini kaybetmek zere gibi
deerlendirmeler yaplyor, ama biz bu
sempozyumda da Trk Ticaret Kanununu konumaya devam edeceiz. Ben
de 3 deerli bakanmz dinledikten sonra sempozyum sresince konumac
olarak katkda bulunacak deerli arkadalarma Allahtan kolaylklar
diliyorum.

Trkiye byyor, Trk ekonomisi geliiyor bu geliim srecinde Trk Ticaret

Kanununda temel bir uluslararas vizyon vardr, bu vizyon kurumsal ynetim
ve denetimdir. Yabanc yatrmclarn lkemizde mevcut irketlere ortak
olmalar ya da yeni irket kurmalar siyasi istikrar, ekonomideki gvenilirlik
ve ticari mevzuatn uluslararas standartlara uyumuyla daha da artyor.
Yabanc ortak kazanmann kukusuz en nemli unsuru irket deerlemesidir.
Uluslararas yntemlerle yaplacak deerleme ilemleri yine uluslararas
standartlara gre oluturulmu mali tablolar zerinden yaplyor. Trkiyenin
uluslarasas bir piyasann paras olabilmesi irketlerimizin bu uluslararas
piyasada rekabet gc yksek, etkin, gl aktrler olmasna baldr.
Yabanc sermaye uluslararas muhasebe standartlarna uyumlu olarak
dzenlenmi tablolara bunlara gre hazrlanan raporlara bakarak yatrm
kararlar alyor. Uluslararas standartlara gre denetlenen kurumsal ynetim
ilkeleriyle ynetilen, uluslararas alanda srdrlebilir rekabet gc yksek
irketlerimizin lkemizin kalknmasnda nemli bir rol stlenecei aktr.
te 1 Temmuz 2012 tarihinde yrrle giren uluslararas kurallarla ve
kurumlarla uyumlu yeni Trk Ticaret Kanunu lkemizdeki yatrm ortamnn
tamamen effaf ve gvenilir hale getirilmesi, ekonominin kayt altna
alnmasn hedeflemitir.

Ticaret Kanununun ruhunda bulunan temel yaklam, temel anlay effaflk,

adillik, hesap verebilirlik ve sorumluluk zerine oturtulmu kurumsal
ynetimdir. Hepimizin zaman zaman farkl ortamlarda ifade ettii gibi
Trkiyede irketlerimiz babalarn, aabeylerin hakim olduu aile

33
 AILI KONUMALARI

irketlerinden olumaktadr, sizler Trkiyenin en etkin, en yetkin, en

donanml kamu sorumluluu bulunan meslek camiasnn mensuplarsnz.
Trkiyede ticaret kanunuyla beraber oluan kurumsal ynetim ve denetime
ilikin vizyonun irketlerimize yanstlmas iin en nemli sorumluluk
sizlerindir. Bakanlmzn bu konudaki hedefini gerekletirme noktasnda
sizler bizim en byk yardmcmz bizlere en fazla katky salayacak meslek
camias olacaksnz. Btn bu hedeflerimizin bir zeti vardr, o da; daha
salkl, gl, gvenilir ve uzun mrl irketlere sahip olmaktr. Denetim
bir anlamda koruyucu hekimliktir, irketlerimizin, iletmelerimizin
bnyesine virs girmeden o yaplar virsten korumaktr. Daha nce irket
bnyesinde bulunan murakplk eliyle yrtlen denetimin amaca hizmet
etmekten ok uzak olduu hepimizin malumudur. Denetim faaliyeti iin
doas gerei bamsz kiiler tarafndan yerine getirilmelidir. Trk Ticaret
Kanunu bu anlamda da gerekli dzenlemeleri yapmtr. Pay sahipleri,
ekonomik faaliyette bulunan dier iletmeler, bankalar, potansiyel ortaklar ve
dier paydalarla hatta hkmetler irketlerle ilgili denetim bilgilerini ve
raporlar esas alarak karar almaktadrlar.

irket devlet ilikisi sadece vergiden de ibaret deildir, muhasebe ile elde
edilen veriler denetim, doru hususunda yeterli kant elde edildiinde karar
alclar doru ve etkin zmler retebilmektedir. Yeni Trk Ticaret Kanunu
bamsz denetimi esas almtr, ancak bamsz denetim kanunlarn,
ynetmeliklerin, standartlarn iletmelere dayatt bir zorunluluk olarak
grlmemelidir. Bamsz denetim; kurumsallamann, bymenin, marka
olmann en temel aracdr. Bu anlamda da camianza byk grevler
dmektedir. Bamsz denetim geliiyor, bamsz denetimin altyaps
geliiyor. Eyllde TRMOBun dzenledii muhasebe kongresinde Kamu
Gzetimi Kurumu Bakanmzn bamsz denetimin geleceine ilikin
ifadeleri Bakanlmza cesaret vermitir ve bundan byk memnuniyet
duyduk.

Trk Ticaret Kanunundaki ticaret irketlerine ilikin hkmleri

uygulamaktan sorumlu bakanlk olarak bamsz denetimin glenmesi temel
hedefimizdir. Hepinizin bildii gibi 397. maddenin 5. fkras gerei bamsz
denetim kapsam dnda kalan anonim irketlerinin denetimine ilikin bir
ynetmelik tasla hazrlanmtr. Bununla ilgili benden bir eyler duymak
istiyorsunuz biliyorum, ama bu aamada syleyeceimiz ey Kamu Gzetimi
Kurumuyla bu anlamda almaya devam ettiimizdir. Dikkatinize sunmak
istediim bir baka husus da Kamu Gzetimi Kurumu kararyla 1 Ocak 2014
tarihinden itibaren byk bir ksm irketlerin uluslararas muhasebe
standartlarn uygulama zorunluluu kaldrlmtr. Bu durum baz zafiyetlere
yol amamaldr, mali tablolarn ieriinin ve grnmnn uluslararas
kabul gren bu dile evrilmesi ve bu tablolarn bamsz denetimden
geirilmesi irketlerin yabanc ortak alma potansiyelini artryor.

Bu erevede, irketlerimize uluslararas standartlar kullanmalarn srarla

nermeliyiz. Trkiye muhasebe standartlar uygulama kapsamndan karlan

34
 AILI KONUMALARI

irketlerin mali tablolar mevcut durumda tek dzen hesap plan erevesinde
dzenlenmektedir. Muhasebe sistemi uygulama teblileri uluslararas
muhasebe standartlar ile farkllklar ieriyor bu durumda irketin mali
tablolar zerinden analiz yapmak isteyen potansiyel mteriler ve
yatrmclar ile irket hakknda bilgi almak isteyen dier 3. ahslar iin
yeterli, doru bilgiyi salayamamaktadr. Yeminli Mali Mavirlerimizin
teden beri yrttkleri faaliyetleri, hem tek dzen muhasebe sistemi hem de
uluslararas finansal raporlama sistemleri erevesinde yaplan bamsz
denetim iin ok nemli bir tecrbedir. Biz de bakanlk olarak hem Trk
Ticaret Kanununun hazrlk aamasnda hem de uygulamada bu tecrbeden
istifade ettik, istifade etmeye de devam ediyoruz.

Deerli katlmclar yeri gelmiken Trk Ticaret Kanununun gayri faal

irketlerin ksa yoldan ve hzlandrlm tasfiyesini dzenleyen geici 7.
maddesi erevesinde yrttmz almalarla ilgili de gncel bir ka
bilgiyi sizlerle paylamak isterim. Malumunuz yeni kurulan irket ve
kooperatif saylarnda bir art gzlense de, baarl olmayan ya da herhangi
bir sebeple faaliyetine son veren irket ve kooperatiflerin says da her geen
gn artmaktadr. Trk Ticaret Kanunuyla getirilen dzenleme erevesinde
iptal edilen anonim, limited ve kooperatif says 342.571e ulamtr. Bu
erevede ticaret sicilinden kayd silinen anonim, limited ve kooperatif says
ise 268.224e ulamtr. Bu uygulamann yrrlk tarihi de ksa bir sre nce
sizlerin de bildii gibi 1 Temmuz 2015 tarihine kadar ertelenmitir. Bakanlk
olarak Trk ticaret kanununun uygulamasn kolaylatracak, uygulamaya
yn verecek 17 ynetmelik ve tebli yaynladk. Bu ynetmelikleri ve
teblileri yaynlarken olmas gerektii gibi sizlerin koruyucu hekimlik
niteliinden istifade etmeye altk, uygulamada sizlerin birikiminden
istifade etmeye altk. Bu sempozyumda da gmrk ve d ticaret mevzuat
asndan ve ticaret kanunu asndan 2 daire bakanmz oturumlarda sizlerle
bakanlmzn grlerini paylaacaklar. Biz sempozyum sresince burada
dinleyici olacaz, sempozyumun sonucunda bakanlk olarak zerimize
deni deerlendireceiz ve yapacaz, bundan sonra da ayn ibirlii
anlayyla sizlerle birlikte almaya devam edeceiz. Sempozyumun
baarl gemesini diliyorum, hepinizi tekrar sevgi ve saygyla selamlyorum.

Sunucu

Sayn smail YCELe konumalar iin teekkr ediyoruz. Konumalarn

yapmak zere, Kamu Gzetimi Muhasebe ve Denetim Standartlar Kurumu
Bakan Sayn Seyit Ahmet Ba krsye davet ediyorum.

35
 AILI KONUMALARI

Seyit Ahmet BA
Kamu Gzetimi Muhasebe ve Denetim Standartlar Kurumu Bakan

Sayn Bakanlarm, meslek rgtmzn

deerli bakan, kamu kurum ve
kurulularmzn deerli temsilcileri, deerli
YMM oda bakanlar, deerli akademisyen
arkadalar ve deerli meslektalar. ncs
dzenlenen bu sempozyumun hayrlara vesile
olmas dileiyle szlerime balamak
istiyorum.

Ben, nceki konumaclar gibi konferans

vermeyeceim, onu ncelikle belirteyim.
Kurumumuzla ilgili ksa birka
deerlendirmeden sonra, ilk konumada
ortaya konulmu olan hususlarla ilgili olarak
grlerimi belirtmek istiyorum.

Kamu Gzetimi Olgusunun Ortaya k

Deerli arkadalar kamu gzetimi olgusu nispeten daha yeni bir olgu,
bamsz denetim biraz daha geriye gidiyor, muhasebe ii ok daha gerilere
gidiyor. Kamu gzetimi olgusu ise kaba tabiriyle 10 yllk bir olgu. Kamu
gzetimi olgusunun ortaya kt sistematie baktmzda, bugn
konumalarda da dile getirilmi olan hususlarn bir ksmnn, bu olgunun
ortaya k nedenlerinin hazrladn gryoruz.

2002 yl ABD de Kamu Gzetimi Kurumunun kurulduu yl, sonrasnda

ABne ve ordan da Trkiyeye geliyor. 2002 ylna kadar bu alan tamamen
meslek rgt tarafndan dzenleniyordu. Bu tarihe kadar ve peer to peer
review dediimiz meslek rgtnn meslek mensuplarnn yapm olduu
almalar zerinde gzetim olgusu vard. Bugn itibaryla ABD ne kendi
iinde ne de kendi dnda gzetim olgusu olarak peer to peer review
almasn gzetim almas olarak kabul etmiyor. ABDnin eitli
lkelerle yapm olduu protokollerde bunlar zikrediliyor. Getiimiz srete
bizden GSMH itibaryla byk olan lkeleri ziyaret ettik. Bu ziyaretlerde
yaptmz konumalarda bu hususu onlardan dinledik. Dolaysyla kamu
gzetimi olgusunun k nedeninde bu var. in temelinde bu var. Yani bir
kamu otoritesi yaplan bamsz denetim almalar zerinde bir gzetim
yapacak.

YMMlik Meslei ve Gzetim eksiklii

Dnyada Kamu gzetimi gndeme gelmeden nce, lkemizde 1989 ylnda
kamu byle bir denetim almas ortaya konulmu. YMMlik mesleinin
tanmland 3568 sayl kanun, hem YMMlik mesleinin ortaya kmas
hem de muhasebe mesleinin dzenlenmesi asndan byk bir admdr.

36
 AILI KONUMALARI

Oda bakanmz al konumasnda belki bir ksm eksiklikler olduunu

belirtti. Ancak, bugnden geriye baktmzda o gnn artlar ierisinde o
kanunun km olmasn baar olarak deerlendirmek gerekiyor.

Bir kye bir imam atanm. Yllardr o kyde imam yokmu. mam sabah
ezan okuyor, gelen giden yok. len ezan okuyor, gelen yok; akam yine
gelen giden yok. 3 gn 5 gn camiye urayan yok. Bari kyl camiye
gelmiyor, ben kyly ziyaret edeyim diyor ve ziyarete kyor. Kyly
ziyaretinde gryor ki, kyl sabah gn makla daa, tarlaya, baheye
gidiyorlar akam gn kararmasyla birlikte evin dnyor. En iyisi ben bu
adamlar sadece sabah ya da akam namazna araym diye dnyor.
Onlara diyor ki, arkada sabah ie gitmeden nce camiye urayn, akam i
dnnde de camiye urayn. mamn derdi onlar bir ekilde camiye
getirmek. Daha sonra dini anlatacak almalar yapacak. O ekilde
kurguluyor. Aradan bir sre getikten sonra kyl de alyor, yava yava
camiye gelenler oluyor. e giderken ve gelirken camiye uruyorlar. Bir sre
sonra grev deiiklii oluyor, baka bir imam tayin ediliyor. mam bakyor
ki kyl sadece sabah ve akam namazna geliyor. Bir sre sonra cemaatin
abdest almad da dikkatini ekiyor. Herhalde evinden alp da
geliyorlardr diye dnyor. Ancak merakndan sormadan edemiyor.
Evden mi hazrlkl geliyorsunuz diye soruyor. Kyl diyor ki ne
hazrl? abdest, hani namaz klmak iin abdest almak diyor imam.
Kyl, nceki imam bize yle bir ey sylemedi diyor. Peki len ikindi
namazlar ne yapyorsunuz diye soruyor imam. Kyl biz bilmeyiz, bize
yle bir ey sylenmedi diyor. mam neceki imam aryp soruyor.
arkada sen kylye nasl rettin, bu adamlar sadece sabah ve akam
namazna geliyor, ancak abdestsiz geliyorlar? Eski imam aynen unu diyor,
ben onlar camiye kadar getirdim, sen abdest aldr, senden sonraki gelen de
5 vakit kldrr.

Dolaysyla bugn itibaryla grevli olanlar ya da mevzuat yapma konumunda

olanlar da zerine den grevi yapmaldr. Bundan sonra bizlerin, hepimizin,
meslek rgt, meslek mensubu kamu idarecileri olarak hepimiz
grevlerimizi yapmamz lazm.

1989 ylnda bu dzenleme yrrle konulmu. Aslnda bu dzenlemenin

iine bir de gzetim mekanizmas konulmu olsayd, biz, denetim zerinde
kamu gzetimi olgusunu ABD den 15 yl nce getirmi olurduk.

Meslein gelimeye ihtiyac var demek belki iddial bir sz olur,

dzenlemeleri mesleki gelimelere, uydurmak gerekiyor. rnein, hepimiz
ikyet ediyoruz haksz rekabet var diye. YMM taraf da ikyet ediyor
SMMM taraf da ikyet ediyor. Haksz rekabeti yapanlar bizim dmzda
deil ki, iimizden birileri. Dolaysyla demek ki aslnda sorunlarmz biz
kendi iimizde oturup, tartp bir ekilde zmeye alacaz.

37
 AILI KONUMALARI

Grld kadaryla iin bir ksmnda bir eksiklik var. YMMin sorumluluu
nerden balayacak nerde bitecek? ncelikle YMMin yapm olduu
almay bir kurala balamaly, sonra da kuralna uygun alp
almadn denetlemeliyiz.

YMMlik asndan vesayet makam Maliye Bakanldr. Maliye Bakanl

YMMyi denetlemiyor, mkellefi denetliyor. Mkellef dolaysyla YMMye
ulayor. Dolaysyla YMM Maliye Bakanlnn dorudan muhatab deil.
YMM ili Maliye Bakanlndan bir arkadamz arasa ya arkada senin ka
mterin var? ne yersin ne iersin, yalnz bana m alyorsun? 20-30
mkellef var, sen byle almayla heder olursun, saln shhatin yerinde
mi? diye sorsa, bir telefon etse, bir telefon bile YMM iinin kalitesini ve
iteki zeni artrmaya yeter.

Denetim Standartlarnn YMM almalarnda Uygulanmas

Burada da tartlmas asndan, ben nerimizi sylemek istiyorum. Oda
bakanmz alta syledi, bu iin bir standard olmas lazm dedi. Biz
Bakanla ve meslek rgtne nerimiz, YMMlik almasnda ve dorudan
vergi denetiminde Trkiye denetim standartlarnn uygulamasdr. YMM
denetim alman denetim standartlarnda ngrlen srelere gre
yrtsn. O srelere uyup uymadn hem Maliye Bakanl denetleyecek
hem de biz denetleyelim. Denetim standartlarn biz koyduumuza ve meslek
mensubu YMM- ayn zamanda bamsz denetim de yaptna gre biz de
orada gzetim almas yaparz. Gzetim almas sonrasnda ortaya kan
bulgular bakanla da gndeririz. Bakanlk kendisi eleman tahsis etmeden
gzetim almas da yapm olur bylece.

Yaplacak ii tarif etmeden bir sorumluluk yklemek aslnda hibir ey

yklememek ile edeer. Belirsizlik meslek mensubunu mahkemeye tayor.
Sonuta eriatn kestii parmak acmaz diyoruz mahkeme karar veriyor.
Ancak meslek mensuplar madur oluyor. O halde yapacamz i,
standartlar koymaktr. Hali hazrda konulmu standartlar var, bu bir avantaj,
bunlar uygulanabilir hale getirelim, daha sonra da biz bu iin arkasn takip
edelim, gzetim almas yapalm. Bizim bakanla nerimiz de ayn
uygulamann vergi denetim tarafnda da yaplmas, vergi denetimini de dnya
standartlarnda ngrlen srelere gre gerekletirilmesidir.

Kamu Gzetimi Kurumunun Gzetim almalar

Kamu Gzetimi Kurumu olarak, bamsz denetileri takip ediyoruz. Biz bu
yl itibaryla kalite kontrol gzetimi amacyla 63 tane bamsz denetim
kuruluuna ziyarete gittik. Onlarn kalite kontrol sistemlerini incelemeye
mfetti gnderdik. Uzmanlarmz yaklak 2 ay sreyle bu 63 kurulu
nezdinde kalite gzetim almas yaptlar ve dndler. Yaknda raporlarn
sunacaklar. Kalite kontrol standardnn uygulamas asndan sahada ne tr
eksiklikler var bunlar greceiz. 2015 ylnda ise kalite kontrol
denetimlerinin yan sra ayn zamanda seilmi dosya denetimleri olacak.

38
 AILI KONUMALARI

Dolaysyla sahadaki gzetim faaliyetleri biraz daha sklaarak devam

edecek.

Finansal Raporlama ereveleri ve Deneti Gr

Bamsz denetim standartlar vergi usul kanununa gre hazrlanm olan
tablolara uygulanr m uygulanmaz m diye eletiriler oluyor. Bamsz
denetim standartlar, finansal raporlama erevelerini ikiye ayryor. Birincisi
geree uygunluk erevesi, ikinicisi uyum erevesi. Trkiye muhasebe
standartlar uluslararas standartlarla birebir ayn ve iletmenin gerek
durumunu ortaya koymaya yneliktir. Burada irketlerin eitli muhasebe
politikalar uygulama seenekleri vardr. Raporlama erevesi byle bir
seenek sunuyorsa, bu ereve geree uygunluk erevesidir. Ona gre de
denetim raporlar geree uygundur diye yazarsnz. Finansal raporlama
erevesi geree uygunluk erevesi deil de uyulmas zorunlu belli kurallar
koymu ise -vergi kanunlar yledir, uyulmas zorunlu kurallar koyar. Bu
durum da raporlama erevesi mevzuata uyum erevesidir. Denetim
raporu da uyum erevesine gre dzenlenir. Bunlara ilikin rnek raporlama
tipleri, denetim standartlarnda yer alyor.

AB Direktifleriyle Uyumlu Yerel Raporlama erevesi almalar

Kamu Gzetimi Kurumu olarak ABnin denetim direktiflerinde yaplm olan
deiiklikler ile 2013 ylnda yrrle giren muhasebe direktifini ciddiyetle
takip ediyoruz. AB uygulamas sadece konsolide tablolarla snrl olmak
zere, kamu yararn ilgilendiren kurulularn (KAYK) uluslararas
standartlara uyumlu raporlama yapmasn ngryor. Bireysel raporlarda
uluslararas raporlama standartlar zorunlu tutulmuyor.

AB uluslararas kurul tarafndan hazrlanm olan KOB standardn

deerlendirdi ve yrrle koymad. Biz ABnin kararn bekledik, yrrle
koymu olsayd biz de KOB yrrle koyacaktk. Bunun yerine AB, 4 ve
7 nolu direktifleri yrrlkten kaldran ve yeni bir sistematik ngren 2013
muhasebe direktifini kabul etti. Biz de, Muhasebe direktifiyle uyumlu yerel
raporlama erevesini 2015 ylnda yrrle koymay planlyoruz. Bu
amala eitli taraflarn katlmyla bir komisyon oluturduk ve almalar
balattk.

Komisyon ncelikle 2014 yl iin geici uygulama nerecek. Daha sonra

geerli olacak ve KAYK ler dndaki dier iletmelerin, geree uygun
sunuma yaknsayan bir sunum yapmalarn salayacak olan yerel raporlama
erevesini oluturmak zere alacak. Yerel raporlama erevesini
olutururken, yaklak 20-22 yldr tecrbe edilmi olan Muhasebe Sistemi
Uygulamalar Genel Teblileri ve tek dzen hesap uygulamasn veri olarak
kabul ediyoruz. Yerel raporlama erevesini bunun zerine bina etmeyi
dnyoruz.

Dier hususlar konusunda TRMOB bakanmz aklamalar yapm olduu

iin ben fazla detaya girmeden, bamsz denetim alannn 2015 te, 2016 da

39
 AILI KONUMALARI

ve mteakip yllarda kademeli olarak genileceini, bu konuda nihai kararn

Bakanlar Kurulu tarafndan verildiini belirterek szlerimi tamamlamak
istiyorum.

Sempozyumu dzenleyen Ankara YMM odasn tebrik ediyor, sempozyumun

baarl gemesini ve lkemize, milletimize ve meslek camiasna faydal
olmasn diliyor hepinizi saygyla selamlyorum.

Sunucu
Sayn Seyit Ahmet BAa konumalar iin teekkr ediyoruz.
Konumalarn yapmak zere, Maliye Bakan Yardmcs Sayn Abdullah
Erdem Cantimuru krsye davet ediyorum.

Abdullah Erdem CANTMUR

Maliye Bakan Yardmcs

Deerli katlmclar, konumama

balamadan nce hepinizi saygyla
selamlyorum.
Bu Sempozyumun kendinden beklenen
amaca ulamasn ve katlmclarn tamam
asndan arzulanan fayday salamasn
umuyor, sempozyumun gereklemesinde
katks bulunanlara kranlarm sunuyorum.

Deerli katlmclar:
Hepinizin bildii zere; iletme ve iletmeye
taraf olan bilgi kullanclar arasnda gvenin
salanmas bir zorunluluktur. Firmalarn
sunduu bilgilerin doruluu finansal tablo
kullanclarn kararlarn dorudan etkilemekte ve bu nedenle, finansal
tablolarn; ihtiyaca uygun, anlalabilir, karlatrlabilir ve gvenilir olmas
gerekmektedir. Finansal piyasalarda gven ortamn oluturmak ise ancak
finansal tablolarn denetimi ile mmkndr. Bunun yan sra; kreselleme,
gelien sermaye piyasalar, bilgi kullanclarnn deien bilgi ihtiyalar,
yabanc yatrmclarn artmas, uluslararas boyutta ortaya kan ve
ekonomiyi olumsuz etkileyen skandallar denetimi vazgeilmez bir zorunluluk
haline getirmitir.

Deerli katlmclar
Denetim, 19. Yzylda balayan uzun bir gemie sahip olmakla
birlikte, 2000li yllarda ABD ve ABde yaanan byk apl finansal
skandallar ve etkileri hala devam eden finansal kriz muhasebe ve
zellikle denetimi hi olmad kadar nemli bir hale getirmitir.
Yaanan bu olumsuzluklarn zerine yklan gveni temin etmek
amacyla lkemiz dahil tm dnyada nemli dzenlemeler yaplm

40
 AILI KONUMALARI

ve bu dzenlemeler ABD bata olmak zere denetim mesleini icra

eden sizlere nemli grev ve sorumluluklar yklemitir.
lkemizde ise mevcut skntlar gidermek, dnyada yaanan
gelimeleri yakalamak, AB dzenlemelerine uyum salamak, finansal
piyasalarda gvenilir ve effaf bir ortam oluturmak, denetimin
kalitesini ve gvenilirliini artrmak gerekliliinden tr Trk
Ticaret Kanunumuz sil batan kaleme alnm ve tm bu
gereksinimler yeni Trk Ticaret Kanununda karln bulmutur.
6102 sayl Trk Ticaret Kanunu ile mevcut denetim siteminde radikal
deiiklikler yaplarak bamsz denetime ve dolaysyla bamsz
denetilik mesleine yeni bir boyut kazandrlmtr. Belirttiimiz gibi
bu deiikliin temelinde; mevcut sisteminden beklenen faydann
salanamamas, finansal istismarn dnya apnda artmas,
kreselleen piyasalarda mevcudiyetini korumak iin effaflamann
zorunlu klnmas, uluslararas piyasa ve yatrmclara ulaabilmek
iin ortak bir muhasebe dilinin konuulmasnn gereklilii ve bu
nedenle muhasebe ve denetim standartlarnn benimsenmesi gibi
gerekelerin yatt sylenebilir.
Bu balamda TTK; finansal raporlarn gerei yanstmas
gerekliliinden yola karak sz konusu raporlarn bamsz denetimi
konusunda temel bir anlay benimsemitir ve bu anlay erevesinde
irketlerin denetimine ilikin hkmlerin, genel kabul grm
muhasebe ve denetim standartlarna uygun olarak dzenlenmesi
ihtiyac dourmutur. Tm bu dzenlemelerin ve anlay
deiiklerinin doal bir gereksinimi olarak 660 sayl KHK ile
bamsz denetim alannda kamu gzetimi yapma yetkisini haiz Kamu
Gzetimi, Muhasebe ve Denetim Standartlar Kurumu kurulmutur.
Bildiiniz zere kurumun asli grevleri; uluslararas standartlarla
uyumlu Trkiye Muhasebe Standartlarn yaymlamak, bamsz
denetimde uygulama birliini, gerekli gveni ve kaliteyi salamak
amacyla uluslararas denetim standartlar ile uyumlu bamsz
denetim standartlarn oluturmak, bamsz deneti ve bamsz
denetim kurulularn yetkilendirmek, bunlarn faaliyetlerini
denetlemek ve bamsz denetim alannda kamu gzetimi yapmaktr.
Tm dnya ile ortak bir muhasebe dilinin kullanlmas amacyla
Kurum tarafndan yaymlanan Trkiye Muhasebe Standartlarnn
zn geree uygun sunum oluturmakta olup, ama kullanclara
en doru bilgiyi salamak ve iletmelerin finansal raporlarna
uluslararas geerlilik kazandrmaktr. nemli lde dipnot
aklamasn gerekli klan ve ilke bazl olan bu Standart setine gre
raporlama yapmak, kanlmaz olarak denetimi gerekli klmaktadr.
te yandan, bamsz denetime tabi olan irketler, finansal tablolarn
uluslararas alanda kabul grm Denetim Standartlarna gre
denetleterek finansal raporlarnn gvenilirliini artracaklar, ayn
zamanda da finansal raporlarna uluslararas bir geerlilik
kazandracaklardr. Sz konusu denetimin ise, yalnzca siz deerli
meslek mensuplar arasndan Kamu Gzetimi Kurumu tarafndan

41
 AILI KONUMALARI

yetkilendirilmi Bamsz Denetiler ve denetim kurulular

vastasyla yaplmas mmkndr; zira TTK, irket murakpl
sistemine de son vermitir.

Deerli Katlmclar;
1989 ylnda yrrle giren 3568 sayl yasa ile Serbest Muhasebeci
Mali Mavirlik ve Yeminli Mali Mavirlik meslekleri yasal bir stat
kazanm, son dnem yaplan dzenlemelerle ise siz deerli meslek
mensuplarnn ekonomik hayattaki yeri ve nemi yadsnamaz bir
ekilde artmtr. effaflamak, kreselleen piyasalarda yer almak ve
pek tabi ki gvenilir bir finansal piyasa ortam oluturmak iin yaplan
tm bu dzenlemelerde siz deerli meslek mensuplarna byk
sorumluluklar dmektedir.

Kurulan tm bu sistemin dzenli ekilde ilemesini salamak elbette

ki gtr nk; ticari ilikilerin seyrinde, iletmelerin malvarlnn,
yatrmclarn ve alacakllarn korunmas, iletme ile ortaklar ve
nc ahslar arasndaki ilikiler ve menfaat atmalar sk sk
uyumazlk konusu olmaktadr. Dolaysyla oluacak menfaat
atmalar nedeniyle muhasebe kaytlarnn geree uygun olarak
tutulmas ve izlenmesi lke ekonomisi bakmndan hayli nem
tamakla birlikte belirli zorluklar da beraberinde getirmektedir.
Tm bu saydklarm sonucunda sizler tarafndan sunulan hizmetler;
uzmanlk, bamszlk ve tarafszlk ilkeleri zerine kurulmutur. Bu
ilkeler siz meslek mensuplarna birok ykmllk getirmekle
birlikte, TTK uyarnca birok konuda gvence altna da alnmaktadr.

Deerli katlmclar;
Denetinin sorumluluunu esasen iki balamda deerlendirmenin
doru olaca dncesindeyim. Denetinin mterisine kar
sorumluklar olduu gibi 3. ahslara kar da sorumluluklar vardr,
dolaysyla deneti grevini ifa ederken kamu menfaatini de gzetmek
zorundadr.
yle ki; deneti, mterisiyle denetim szlemesini imzalayarak
firmaya kar bir yapma borcu stlenir ki sz edilen bu szleme
denetimin amacn, kapsamn, denetinin irkete ve irketin denetiye
kar olan sorumluluklarn gsteren kendine zg bir i akdidir.
Deneti; finansal tablolarn ve dier finansal bilgilerin, finansal
raporlama standartlarna uygunluu ve doruluu hususunda makul
bir gvence salayacak yeterli ve uygun denetim kantn elde etmek
amacyla denetim standartlarnda ngrlen gerekli bamsz denetim
tekniklerini uygulayarak defter, kayt ve belgeler zerinden denetim
yapar, yapt bu denetim sonucunda bir gr oluturur ve grn
bir rapora balar. TTK gereince denetimden geemeyen finansal
tablolarn dzenlenmemi hkmnde olmas nedeniyle bamsz
denetim, finansal tablolara geerlilik kazandrmaktadr. Deneti,
hazrlad rapor vastasyla finansal tablolara ilikin grn ve

42
 AILI KONUMALARI

varsa dikkat ekmek istedii dier hususlar kullanclarn istifadesine

sunar. Denetinin hazrlayp imzalad bu rapor, esasen denetinin
sorumluluk stlendiini gsteren belgedir, zira deneti, raporuyla,
finansal bilgi kullanclarna sunulan bilginin sorumluluunu
stlenmektedir.
Dolaysyla, denetim grevinin sonucunda bir zararn ortaya kmas
durumunda deneti; grevini Kanuna, Standartlara, mesleki ve etik
ilkelere uygun olarak ifa ettiini alma ktlarnn da yardmyla
ispat ettii takdirde sorumluluktan kurtulacaktr.
Denetinin greve balamasndan denetim raporunun hazrlanmas ve
gr yazsn sunmasna kadar yapaca ilemlerin, hizmet, eser ve
veklet szlemelerine ait unsurlar ierdii kukusuzdur. Esasen
burada nemli olan iki husus, sorumluluk ve menfaatler arasnda
salkl bir dengenin kurulmas ve sorumluluk ve ykmllklerin
orantl olmasdr.

Deerli katlmclar;
Grld zere denetinin, denetim grevinin ifas srasnda mesleki
phecilik iinde hareket etmesi ve mesleki etik ilkelere uymas, hem
stlenilen grevin nemi hem de denetinin kendi menfaati iin bir
zorunluluktur. Bu noktada, denetinin uymak zorunda olduu ve
denetiye bir ksm ykmlkler getiren mesleki etik ilkelerden
bahsetmenin yerinde olaca kanaatindeyim.
Deneti, her eyden nce, btn mesleki ve i ilikilerinde drst
olmaldr; nyarglarn, temayllerin ve kar atmalarnn
kararlarn etkilemesine izin vermeyecek ekilde tarafsz olmaldr,
mesleki yeterlilik ve zen ilkesi gerei faaliyetlerini teknik ve mesleki
standartlara uygun gncel gelimeler nda gerekletirmeli ve
mesleki phecilik anlayn terk etmemelidir. Yine sr saklama
ilkesi gerei mesleinin icras srasnda elde ettii bilgilerin
gizliliine riayet etmeli, meslee uygun davran sergilemeli;
meslein itibarn zedeleyici fiil ve davranlardan kanmaldr.

Deerli katlmclar;
Denetinin stlendii denetim grevinin nemi nedeniyle gerek Trk
Ticaret Kanununda gerekse Kamu Gzetimi Kurumu tarafndan
yaymlanan Bamsz Denetim Ynetmeliinde hem denetinin
sorumluklarna hem de uymas gereken yasaklara ilikin birok husus
ayrntl bir ekilde hkme balanmtr.
Denetiye ynelik getirilen bu dzenlemelerden bahsetmek gerekirse;
zellikle denetinin bamszl ve tarafszlna zel bir nem
atfedilmitir. TKK madde 400de denetinin bamszlna ve
tarafszlna halel getirebilecek durumlar ayrntl olarak saylm ve
bu durumlarn mevcudiyeti halinde denetim grevinin
stlenilemeyecei ak bir ekilde hkme balanmtr.

43
 AILI KONUMALARI

Yine bamszlk ilkesinin bir gerei olarak, irket ile deneti arasnda
kurulacak ilikinin bir yaknlk tehdidi oluturabilecei gerekesiyle
deneti rotasyonu ilkesi benimsenmitir. Buna gre; denetim
kurulular, 3 yl gemedike son on ylda yedi yl, denetiler ise son
yedi ylda be yl denetim almas yrttkleri iletmelere ilikin
denetimleri stlenemezler.
Belirttiimiz gibi TTK, denetinin bamszln ve tarafszln
esas alm ve bu sfatlar deneti gvencesi ilkesi ile tahkim
etmitir. Bu ilkeye gre denetiden denetim grevi kural olarak geri
alnamaz. Deneti ancak hakl sebebin varl halinde ve mahkeme
karar ile grevden alnabilir Ve yine deneti, ancak hakl sebebin
varl veya kendisine kar grevden alnma davas almas
durumunda szlemeyi feshedebilir.
Deneti, baka bir deneti ya da denetim kuruluu tarafndan denetim
grevi stlenilmi bir irketin ayn dneme ilikin denetim hizmeti
talebini haksz rekabete yol aacandan dolay kabul edemez,
denetim faaliyetinin niteliini etkileyecek trde ve meslektalarna
zarar verecek ekilde rekabette bulunamaz. Bunun yan sra
denetilerin ve denetim kurulularnn denetim grevini stlenmek
iin reklam yapmalar da yasaklanmtr.
Denetinin tm sorumluluklar sadece szleme sresi ile snrl
deildir. Takdir edersiniz ki deneti, baarl bir denetim stratejisi
oluturmak iin irketin faaliyet konusunu, ilgili sektr, sektrn
pazar yapsn aratracaktr ve bu srete deneti sr olarak
deerlendirilebilecek pek ok bilgiye vakf olacaktr. Drstlk
ykmllnn, sadakat ve gven ilikisin bir uzants olarak
deneti, denetim grevini stlendii irketin srlarn hem szleme
sresince hem de szleme sonrasnda saklamak zorundadr.
Denetinin stlendii bu ykmllk, bir yapmama borcu nitelii
tamaktadr ve szleme sresi sonrasnda da devam etmektedir.
Tm bu sylediklerimiz nda yeni denetim sisteminin etkin bir
ekilde ilemesinde bamsz denetinin zerine ald bu
sorumluluklar laykyla yerine getirmesi ve grevini gerei gibi ifas
byk nem arz etmektedir.

Deerli katlmclar;
Yaplan tm bu dzenlemelerle; iletmelerimizin denetimden geen
finansal tablolarnn uluslararas alanda geerlilik kazanmas,
uluslararas sermayenin lkemize kazandrlmas, irketlerimizin fon
gereksinimlerinin karlanmasnda katk salamas ve piyasalarn
rekabet gcn haiz, etkin ve gvenilir hale gelmesi dorultusunda
byk bir adm atlmtr. Sonras iin ise gerek ilgili Kurumlarn
gerekse siz deerli meslek mensuplarnn zerinize den grevi
laykyla yerine getireceine ve henz banda olduumuz bu yolda
hzl ve emin admlarla ilerleyeceimize olan inancm tamdr.

44
 AILI KONUMALARI

Deerli Arkadalar;
Sempozyumun ana temas, YMMlerin tasdikten doan
sorumluluklardr. YMMlerin tasdikten doan sorumluluu
mterek ve mteselsil sorumluluktur. Bu snr olmayan sorumluluk
anlay dnyann hibir yerinde yoktur.
Sorumluluk tespitinde elimizde kstaslar olmaldr, llebilir
tanmlar olmaldr. zellikle vergi ziya- varsa mesleki sorumlulukta
vardr anlay tamamen yanltr. Burada meslek mensubunun kast
var m, ihmali var m, itiraki var m, denetimde gerekli zen
gsterilmi mi? gibi tespitlerin yaplmas ve tasdikten doan
sorumluluun buna gre belirlenmesi gerekmektedir.
Bakn bir irket dnn ortan hissesi % 25, Bu ortan vergi
borcuna kar sorumluluu hissesi orannda oluyor yani % 25, ama
YMMnin sorumluluu % 100, byle arpk bir anlay meslek
mensuplarn rahatsz etmektedir.
Bizler bu sempozyumlarla karmza kan btn sorunlar ortaya
koymal, tartmal ve nerilerimizi Vergi daresine iletmeliyiz ve bu
konularda dzenleme talep etmeliyiz.
Bugn burada Kamu Gzetim Kurumu Bakanmz var, Gelir daresi
Bakan Yardmclarmz var Vergi Denetim Kurulu Bakanmz var
ve oturumlara katlarak katk verecek Maliye Bakanlnn deerli
personeli var.
Maliye Bakanl olarak bizlerde buradayz ve bu sempozyumu
dikkatle izliyoruz, bizlerde grlerimizi ifade edeceiz,
tartmalardan bize den pay alacak ve sorumluluk konusunda neler
yapabileceimizi oturup konuacaz.
Bu sempozyumda yaplacak tartmalar bizler iin de yol gsterici
olacaktr. Bu sempozyumu ok nemsediimi aka ifade etmek
istiyorum.
Bu organizasyonda bir araya gelmemizi salayan ve sempozyumun
yaplmasnda emei geen btn kii ve kurumlara teekkr ediyor,
almann katlmclara faydal olmasn diliyorum.

Sunucu

Sayn Abdullah Erdem CANTMURa konumalar iin teekkr ediyoruz.

Konumalarn yapmak zere, eski TRMOB Genel Bakan Sayn Masum
TRKERi krsye davet ediyorum.

45
 AILI KONUMALARI

Masum TRKER
Eski TRMOB Genel Bakan

Deerli meslektalarm, sayn bakanm,

deerli kamu gzetim kurulu bakan,
deerli mstear yardmclar, vergi
denetleme kurulu ve gelir idaresinin deerli
bakan yardmcs, Ticaret Bakanlnn
deerli mstear yardmcs, deerli
konuklar hepinizi saygyla selamlyorum ve
burada aranzda bulunan yllarca bize emek
veren deerli hocalarmz da ayrca meslek
mensubu unvan dnda saygyla
selamlyorum.

Deerli arkadalar burada konuulanlarla

ilgili yeni ufuk aacak epey not aldm, her eyden nce syleyeyim bu
meselelere u anda dnya baznda uluslararas muhasebe federasyonunda 3
yl mcadele ettik. 3 yln sonunda masada sorun olarak tartlmas gereken
4 proje var ve 4 proje de sizin bu tr konumalarnzdan esinlenerek
oluturduumuz projedir. Bu projenin bir tanesi u anda uluslararasnda
muhasebe pazarnn %80ini elinde bulunduranlarn Trkiyede ok
konuuyoruz kendi aramzda ama buradakilerin dnda YMMlik pazarnn
yaklak olarak %85ini elinde bulunduranlarn yreini hoplatan proje.
Kapasite snrlamas, kapasite snrlamas benim TRMOB genel
bakanlm dneminde gelir idaresi bakanlyla anlaarak TRMOBun
ynetmeliine koymutuk, genel kurulda kabul edildi, genel kurula aykr
olarak Maliye Bakanlnn istemi zerine o madde kt zerinden yaklak
olarak 5 yl geti Maliye Bakanl bugn de anlatacaklar biz yapyoruz
ediyoruz diyorlar ama yapmyorlar etmiyorlar ve bu kapasite snrlamas
yaplmad iin hem haksz rekabet oluuyor hem de bu konuda kamu
gvenlii salanamyor. Sz edilen, yazlan o raporlarn ounluu benzeri
ilerden. Kiilerin ikna turunu hem meslek mensubu olarak hem bir zamanlar
yneticilik yapm bir kii olarak hem de politikac olarak yakndan takip
etmi hatta bazlarn uyarmmdr bak vazgemezsen bana ok iler
gelir diye.

Bu proje u anda dnya kamuoyunda tartlmak zere masada. kinci bir

konu YMMlik mesleini Trkiyede ok tarttlar, zellikle byle bir
meslek yok, dnyada evet dnyada tek meslekti hatta ilk uluslararas
kurulularda ben grev alrken 16-17 yl evvelki greve baladm zaman
nedir yeminli anlar diye CPA diyenler Swornin SPA hadi ne demek nerde
yeminli niye yemin ediyor diye anlatmaya alyorduk ama ben size bir ey
syleyeyim u anda dnya kamuoyunda getiimiz nisan aynda New Yorkta
zel bir toplant yapld ve bu yaplan toplantda vergi denetimi ne karld
ve u anda zerinde allmas dnlen konulardan birisi bamsz
denetimden vergi denetimine nasl geilir. Mesela kamu gzetim kurumu bir

46
 AILI KONUMALARI

dzenleme yapt getiimiz gnlerde beni de arkadalarm arad olur mu

byle bir ey IFRSlerin kaldrld tek dzene uyumu serbest brakr size
iyilik yapt dedim o saate kadar ama herkes konuurken olmaz meslek size
niye iyilik yapt dedim nk eski CPA gre de finansal rapor hazrlanrsa
onun da denetlenebileceini syledik hani biraz itiraz ediyorlar i alemi
IFRSe getik vesaire imdi biraz evvel ok deerli kamu gzetim kurulu
bakanmz dinledim dedi ki tek dzene braktk daha ne istiyorsunuz tek
dzene brakmak demek Trkiye muhasebe standartlarn mecburi tutmak
demektir, nk tek dzen uygulama tebliinde yle bir hkm var bu
tebliden sonra diyor eer Trkiye muhasebe standartlar uygulanrsa onlar
uygulanacak yaynlanmazsa uluslararas muhasebe standartlar uygulanacak
bu tebliin yaynlanma tarihi 1993 imdi herkes unuttu eskiyi ya da iletmesi
byk olmad iin ihtiya duymadndan bu i oluuyor. Romadaki
kongreden sonra ben her kongrenin son gn beklerim imdi yerime belki
rakipler kacak herkes benim gibi yapacak o kitap sergileyenler kitaplar geri
gtrmezler %50 tenzilatla satarlar. Yaklak olarak 250 euroluk kitab 125
euroya aldm ve 2 tanesi bizim u anda Trkiyede tartlan konuyla ilgili
olduu iin aldm ve kitaplarn basm tarihi 2014. Kitabn birisi IFRSe
dnm ve ikincisi finansal raporlama karlatrmas. Yani kimse gelip size
demesin ABDde byle IFRSe gre yapacaksn diye bir mecburiyet yok,
Amerikan genel kurul grm muhasebe standartlarna gre uyguluyorsan
eer sen ayrca uluslararasnda bir irketsen veya uluslararas ortaklarn iin
IFRSi uygulamak istiyorsan onunla ilgili dnm tablosu var, imdi bizde
2 tane tablo var birisini dar alanda ikincisi de benim uzun alarak
hazrladm, birisini TRMOBun bast kitapta eer defterinizi finansal
raporlamanz Trk vergi sistemine gre yapmsanz ve IFRSe dntrmek
isterseniz, imdi hazrladm ikinci bir alma var belki yetitirirsek
yaynlayacaz.

Her vergi usul kanununun hangi maddesi IFRSin neresine aykrdr

karlatrmal bir tablo, imdi sizde bu tablo elimizde olup yarn br gn
buna benzer bir yasal ey verilse kamu gzetim kurumu ya da Maliye
Bakanl ya da Ticaret Bakanl o zaman zaten iimiz kolaylar. imdi
hepimiz diyoruz ki yapalm her ey bitsin biraz evvel istatistik yaptm
istatistikle ilgili ben bugne kadar muhasebe tarihiyle ilgili yaptm
almay sizle paylamak istiyorum. Byle kendimizi ok kk
grmeyelim. Trkiyedeki en eski ilk muhasebe bizim bugnk anladmz
ticari muhasebe uygulamas 132 yl nce kurulmu. stanbul Ticaret Odasnn
kuruluuyla balam, bu benim ulaabildiim daha evvelini bilmiyorum
1856da Fransz ticaret kanunun kabulyle birlikte hazrlk balam bugnk
Siyasal Bilgiler Mlkiye Mektebi ad altnda kurulmu hatta ktisadi limler
Akademisinin 1860ta balayan almalar 1883te tamamlanrken onun
gerekelerini ap okuduunuz zaman amacmz muhasebeci, iadamna
yardmc yetitirmek. u anda elimde ve bir rencime de yksek lisans tezi
yaptrtyorum Arapa bildii iin 99 yl nce yazlm bugnk muhasebe
sistemi hatta Amerikan muhasebe defterini anlatan standartlar, ilkeleri
anlatan bir tez yaptryor elindeki en eski gncel muhasebe kitab tam 99 yl

47
 AILI KONUMALARI

nce 1915 ylnda yazlm. Yaptm almada bizim YMMlik mesleinin

mazisi byle 25 yl deildir tam 88 yl. Aranzda hesap uzman arkadalar
varsa onlarda bu kitap var yoksa hesap uzmanlar kurumundan alnsn nemli
bir kaynaktr 50. ylda hesap uzmanlar kurulu kitabnn giri ksmnda yazar
1926 ile 1934 yllar arasnda oradaki yasal dzenlemeye gre vergi dairesi
mdr ya da gelir defterdar muhtemelen grd muhasebeciye devlet
adna vergi dairesi adna denetim yetkisi yapma izini vermi nk o zaman
ne vergi kontrol memuru var nede okur yazar. Trkiyede YMMlii vergi
denetimi altnda konuacak olursak ilk defa zel sektrde kendi brosunda
alrken i yapanlara bu yetkinin verilme tarihi 1926dr ve bunu yazan
hesap uzmanlar kurulunun 50. yl kitab. Trkiyede dorudan doruya ve
muhasebe denetisi olarak kendisini tescil ettirmi olan insann da tescil tarihi
87 yl nce 1927 ylnda bir Fransz eksper Konhavr adyla bizim stanbul
Ticaret Odasnda hala eski kaytlar iinde tescil sicili var. imdi bizim byle
konumamzn iki nedeni var biz muhasebeciler, mali mavirler, YMMler
biraz mazoist yani biraz eziyet grmekten sanki ses kartmayan, hep eziyet
edilen insan kitlesi devlette alan arkadalarmz bir ksm imdi devlette
alyor aranzda da devlette alan bayan i arkadalarmz var devlette
altktan sonra ayrldktan sonra zel sektre geip belli bir sre getikten
sonra bizim durumumuza dyorlar. nk o yle bir gereksiz bask
balyor ki bunun nedeni ne Sayn Mustafa zyrekle biz muhasebe
mesleini rgtlerken sorumluluu nce almadk u anda almak da doru
deil yetkileriyle alnmaldr. YMMin haklar nedir bir anlamda biraz evvel
ne kadar gzel bir konuma yapt gelir idaresi adna ite dedi ki mkellefin
hakll peki YMMin haklarn kim konuacak, haklarmz konumadan biz
cezalandrlacamz konular konutuumuz iin bu ekilde yapyoruz.

imdi bundan yola karak benim u anda zerinde altm ve byle

siyasette, i hayatnda, niversitede aniden bunaldm zaman eve kapanp ta
kendimi boalttm 3 konuyu paylamak istiyorum. Birincisi meslei
gelecee hazrlamak, yani birisinin bize meslei tarif etmesini beklemeden
bizim meslei biz nasl tarif ederiz, dolaysyla meslein felsefesi ne olmal
belki 4., 5. belki 10 yl sonra yaplacak bir sempozyumda mesela burada
YMMliin felsefesi ele alnmal. Gelecei hazrlamak iin biz kendimiz ina
etmeliyiz. kincisi meslein geleceini hazrlamak, hangi ileri nasl
yapmalyz, ne yapmalyz mesela bugnk sorumluluk bu sefer geliyoruz
nemine ok nemli bir konu ve bence her konuda bu toplantdan sonra kendi
yesine gelecek sorumluluk raporunu resmi bildirim beklemeden ortak bir
refleksle bunun savunmasn hazrlamak, sulaycs deil, ne zaman
sulayacak ahlak kurallarna yani meslek etik kurallarna aykr davrand
zaman sorulacak yoksa gr ayrlndan kaynaklanan fark iin ya sen bizi
rezil ettin filan demeyecek zaten 775 dosya demek 2 yl iinde sayn bakann
dedii istatistie gre eer ... 1 ylda tasdik varsa eklersek bunun iin de ok
nemli bir rakam deil hele hele bu rakamlarn iinde katma deer tasdikleri
de varsa byle ok byteceimiz, kendimizi bu iten lm bitmi diye
gstermemizin bir anlam yok yani rakamlar yzdelersek hi de deil
olmayabilirdi.

48
 AILI KONUMALARI

nc bir eyi yapmak zorundayz arkadalar, muhasebe mesleinin bizim

en nemli grevimiz gelecein meslek adayn hazrlamamz. niversitelerde
YMM olmay zendirecek, bunun da yolu udur YMM olmak iin ilk nce
mali mavir olacak bir mali mavir kp ben yeminli olmayacam dedii
zaman ben phe ediyorum ondan. Mali mavirlik bir ey olacak
olmayabilirsin o ii yapmayabilirsin, ya ben istemiyorum deyip yanndakini
zendirirsin. nk YMMlik meslei vergi denetimindedir. imdi ok daha
burada ey sylemeden bir de bir kavram yanl kullanmayalm istenen kamu
gzetimidir devlet gzetimi deil kamu gzetimiyle devlet gzetimi arasnda
fark var. Gelir idaresi bakanlnn yapt gzetim devlet gzetimidir ve bir
denetleme kurulunun yapt gzetim devlet gzetimidir ama Ticaret
Bakanlnn kamu gzetim kurumunu sermaye piyasasna yapt gzetim
btn taraflar, paydalar adna devlet gzetimidir. Yani diyemez ki Ticaret
Bakanl ben devleti kayryorum hayr sen irketler iin fark bekleyen btn
paydalarn haklarn eit dzeyde kuracaksn. imdi bizim bu kamu gzetim
eitimlerine ben 1 gn giriyorum ferdi grupta fazla vaktim yok ve ilk gn
sylediim ey udur bunu sizle de paylamak istiyorum biraz evvel gelir
idaresi bakann dinledim ok da mutlu oldum sene 1977 servet beyanyla
ilgili bir konferans hazrlyor Trkiye muhasebe uzmanlar derneinde ve ben
hesap uzmanlar grubuna gittim sizin almanz varsa alaym dedim, hayr
dediler biz size vermeyiz dediler. Baladk konumaya olur mu biz sizin ne
dndnz bilmeden nasl hazrlayacaz diye bilmiyorum u anda
gremedim belki bir yerde duruyordur Trkiye maliyenin ne dndn
renmek konusunda Sezai Onarala borludur neden borludur Sezai Onaral
dernek bakan olunca bu bizim yaptmz eletirileri yok etmek zere vergi
dnyas dergisini kendi bakanl dneminde yaynlannca baladk ne
istediini anlamaya. Ne istediini bilmese bir mali mavir vergi idaresini
nasl ona gre bir gz bakacak nk yaplan eyler gr farkllndan
kaynaklanyor onun iindir ki Dantayda %99u hatta %90 diyelim hani
biraz azald imdi %90 geri geliyor senin dnya grn farkl
yanstyorsan ve ben o dnya grn bilmezsem belli bir ba aramak iin
ilkin bir eye ihtiyacmz var buradaki YMMlik iin mesleki phecilik
bizim arkadalara anlattmz yani bir deneti ey yani renmek
durumundadr aslnda hepiniz bir numara denetisiniz sizin ekmee
ihtiyacnz yok ama mesleki pheciliin kstaslarnda ayn dnmek iin
ikincisi mesleki yargnn boyutlarn belirlemek iin, ncs de makul
gvence konusunda kriterlerimizi kendi kendimize yaratmak iin ite
bunlarn tek dzene gelmesi gerekten kamu gzetimi bu konuda ok gzel
alyor, iyi almalar var ama daha sonra hi merak etmeyin bunlar da
yava yava bir ksmn kamu kurumu niteliinde olan TRMOBda llerdeki
odalarna verecek hangileridir bu srekli eitim hangisidir disiplin
soruturma ama oradan gelen kararlarn stnde eer beenmezsek kararlar
kendisi de resen ayn eyi yaptrma yetkisine sahiptir. imdi ok konuuluyor
Amerikan kamu gzetim kurulu. Amerikan kamu gzetim kurulu kime
baldr orda sermaye piyasas kuruluna, eer sermaye piyasas kurulu
istemedii ekilde birey yaparsa o zaman sermaye piyasas kurulu kendisi

49
 AILI KONUMALARI

yaynlyor. imdi bu kamu lafnn paydalar kurulunu grmeyiz ve anslyz

niye anslyz bu iin bandaki arkadamz hem YMM hem devlet adna
alm hem bu politikann olumasnda gelimi. imdi bu eyle ilgili
syleyeyim de szlerime yle son vereyim AB ne yapyor 2008 ylna kadar
toplantlara katlyordum ben AB denetimin KOBlere uygulanmasna kar.
Fakat konsey bakn bir ey daha syleyeyim siyasette uzayan kol bizden olsun
imdi bakan yardmcsnn meslekten olmasnn byk faydas vardr, eer o
dnem ticaret konseyi rlandal bir CPA olmasayd yani mali mavir
olmasayd ABde KOBlerin denetimi zorunlu olmaktan kartlrd bunun
toplantsna da o tarihte Sayn Mehmet Timur bakandan rica etmitim ben
gitmitim bu ey dinleniyor mu diye kalite kontrol, kamu gzetimi ileriyle
ilgili imdi ise tersine dnd, niye tersine dnd 2008 ylnda yaanan krizden
sonra artk KOBlerin denetlenmemesi eyi lobisi sona erdi. imdi temsilci
olarak gtryorlar, biraz nce deerli genel bakanmz Nail beyin
syledikleri yava yava Trkiyede de devreye girecek ama bir baka adan
bakmalyz deerli arkadalar. Yeni denetim raporuyla ilgili sayn
bakanmzn syledii o raporun ben sylenmeyen bugn tartlmayan
sihirli cmlesini sizinle paylaaym o sihirli cmle de udur artk denetim
raporlar uyar grevi grecek. Yani denetim raporunun yazld anda hatta
bir hocamz da onunla tarttk biz olur mu byle denetime bu ekilde
bakyorlar ama temel amac kriz ne olacak o irket batacak m, srekli sona
erecek mi uyar raporu alacak belki bunu bir istiare yoluyla acaba YMMlere
uygulayabilir miyiz, byle sorumluluk raporu yapp da sulayacamza
demeliyiz ki sen de bizi uyar sistemdeki deiiklii yapalm ya da mkellefi
uyar gerekli deiiklii yapsn. Bu konuda sizinle mesleki ynde bu kadarn
paylayorum bize bu imkn verdiiniz iin teekkr ediyorum. Bunlarn bu
toplantdan sonra esas ihtiyacmz olan haklarmz da ortaya konur, hakkmz
olmadan hi kimse bizi sorumlu tutamaz bir eyde ama hakkmz bilmeden
her gn her eyden sorumluyuz, bu sorumluluun sona ermesi dileiyle ve
sabrnz iin teekkr ederim bu imkn tand iin de Ankara YMM Oda
Bakanna teekkr ediyorum.

Sunucu

Sayn Masum TRKERe konumalar iin teekkr ediyoruz.

Konumalarn yapmak zere, TRMOB Onursal Bakan Mustafa
ZYREKi krsye davet ediyorum.

50
 AILI KONUMALARI

Mustafa ZYREK
TRMOB Onursal Bakan

Deerli meslektalarm hepinizi saygyla

selamlarm. Salonun durumuna bakyorum
hala ok sabrl arkadalarmz var hepinizi
ncelikle kutlarm. Saatlerdir byk bir sabrla
ve dikkatle dinliyorsunuz. Son konumac
olarak ben fazla bir ey sylemeyeceim,
oturduum yerden btn konumalar izlerken
yle bir baktm deerli dostum parlamentoda
birlikte altmz Abdullah Cantimur dedi
ki; dnya muhasebe kongresine gittik konular,
sorunlar aynen Trkiyedeki gibi. Ben de
TRMOB genel bakanlmda da hep
sylemitim muhasebe konusunda, denetim
konusunda Trkiyenin bir eksii yok
Trkiyenin ekonomide baz skntlar var
zellikle kayt dlk filan gibi, kayda alnan blmnde bizim
meslektalarmzn sz sahibi olduu blmlerde Avrupayla Dnyayla bizim
yaracak durumumuz var. Tabi iinde insan yaaynca u anda birebir
baardnz sorunlar ok ar geliyor niye zlmyor falan benim gibi
1962de hesap uzmanlna baladm gnden bugne bu sorunlara
baktmda ok nemli bir mesafenin alndn gryorum. Biz, vergi usul
kanununda konulan belli standartlar dnda 60l yllarda bir ey bilmezdik.
70li yllarda da tek dzen hesap plan filan diye belli konular gndeme geldi.
Ben Petrol Ofisinde o zaman grevliyken ilk defa tek dzen hesap planyla
karlatm ve bu da neymi diye uygulamaya baladk, daha sonra zorunlu
hale geldi imdi muhasebe standartlarn tartyoruz, denetim standartlarn
tartyoruz, kamu gzetimini tartyoruz bunlarn hepsi nemli mesafelerdir.
Onun iin elbette kendimizi eletirelim ama Sayn Trkerin dediin gibi bir
mazoist ekilde hep kendimize de eziyet etmeyelim. nemli iler yaptk,
yapmaya da devam ediyoruz elbette daha ok ey de yapacaz. Fakat bu
meslei yaparken nce kendi sorunlarmz kendimizin zmesi lazm. Biraz
nce rakamlar verildi mesela bir YMM iin yanl anlamadysam mesela 29
rapor gitmi. imdi bu bir sorun, benim TRMOB genel bakanln
yaptm dnemde disiplin kuruluna verdiimiz bir arkadamzda 220 tasdik
raporu yazmt. Dedim ki acaba rgtl m alyor, yannda yardmclar
filan m var bir gidin bakn gitti arkadalar incelediler bir odas bir de kendi
var, alt iletmelerin muhasebecilerine raporunu yazyor ondan sonra da
yazdryor mhrleri basyor, bu arkadaa ok ciddi bir disiplin cezas
verdiimizi hatrlyorum yani bu tip sorunlu unsurlar da ayklayacak bir
forml iimizde bulmamz lazm, eer bunu biz bulmazsak bakalar bulur
ve ok ac olur ok sert olur. Deerli arkadalarm nemli bir meslei
yapyoruz, byk sorumluluklar tayoruz, burada da ifade edildi gerekten
zor bir i yaplmas ok zor sorunlu bir i hibir zaman YMMlik yapmam
ama 11 yl TRMOB genel bakanl yapm birisi olarak sylyorum

51
 AILI KONUMALARI

sorunlarnzn hepsini ok iyi biliyorum ama birebir yaamadm, yaayan

arkadalardan grdm bildiim kadaryla ok zor bir i. Bizim iin nemli
olan bir kayt dlkla ok ciddi bir mcadelenin yaplmas lazm bunu
meslek camiasnn bir sorumluluu olarak grmyorum bu devletin
ekonominin tm aktrlerinin yapaca bir mcadele bu mcadele
yaplabilirse vergi denetimi gerek anlamda tarafsz ve bamsz bir ekilde
yrtlebilirse kamu gzetimi balad yani bir anlamda bizlerin yapt
almalarn da bamsz ve tarafsz bir ekilde denetlenmesi salanabilirse
Trkiye ve mesleimiz ok daha hzl bir ekilde geliir ve bizler de bu
meslein mensuplar olarak vnrz.

Bu yl 25. yl mesleimizin, dnn ki barolar birlii 130 yl, dier mimar

mhendis odalar ok daha eski, biz 25 yllk bir camiayz ve 25 ylda nemli
mesafeler aldk ve dnyada tartlan her konu bizim bnyemizde rahat bir
ekilde tartyoruz ve baz uygulamalarla da onlara honut artlar kazanm
bulunuyoruz. Deerli arkadalarm kendimize gveneceiz, Trkiyeye de
gveneceiz, yanllar dzeltmenin yollarn hep birlikte arayacaz ve
yolumuza devam edeceiz, bunun baka bir ekli yoktur. Bir dier nemli
nokta Sayn Nail Sanl da ifade etti ben hesap uzmanlndan gelen bir
YMMyim ama bu meslein bu meslek camiasnn bir btn olduunu her
zaman savundum ve grm bugn de o yndedir. nk muhasebe kaytla
balayan denetimle biten bir olgu bu olgunun her aamasnda arkadalarmz
farkl farkl grevler yapyorlar. Bu grevlerin hepsi birbirini tamamlayan
grevler, imdi Sayn Trker dedi ki ben YMM olmak istemiyorum diyene
haksz buluyorum sulu buluyorum dedi bir anlamda. Gerekten de zaman
zaman ok eletirildik TRMOB ynetimindeyken YMMlii
kolaylatrdnz diye. Eer siz serbest muhasebeci mali mavirlere YMMlik
hedefini gsteremezseniz, oray btnyle kapatrsanz genel olarak bir
meslein kalitesi der, onun iin btn kademelerin herkese ak olduunu
gstermemiz lazm. Bu ynde almak lazm, bu meslek bir btn, hepimiz
ok zor grev yapyoruz, eye de katlyorum sayn bakan yardmcmz da
syledi yani biz kamu grevlisiyiz adeta biz devlet memuruyuza indiren bir
yaklam doru deil arkadalar biz serbest meslek faaliyeti yapan insanlarz.
Hizmete ihtiyac olandan parasn alyoruz ve hizmetimizi yapyoruz elbette
yaptmz iin kamuyu ilgilendiren taraf da var ama sk sk bizim
meslektalarmzdan u talep gelir bizim paralarmz ey versin, Maliye
Bakanl versin o zaman siz memur olmak istiyorsunuz niye ayrldnz gidin
memurluk yapmaya devam edin. Onun iin biz elbette nemli bir grev
yapyoruz ama biz devlet grevlisi filan deiliz. Biz serbest meslek faaliyeti
yapan, denetim faaliyeti yapan insanlarz. YMMlerin sorumluluklarnn
lsz ve ar olduu hep sylendi. Parlamentoda da eitli nermeler
denekler tasar geldiinde bunu gndeme getirdik ama nedense bir trl
objektif sorumluluu kaldralm diye yola kmak doru deil ama bunu
objektif kriterlere balamak art ve bu mmkn bu ynde alalm. Bir de
slogan eklinde Sayn ekici de ifade etti galiba tam tasdiki zorunlu hale
getirelim eklinde.

52
 AILI KONUMALARI

Deerli arkadalarm tabii benim gibi ok uzun yaamsanz her eyi grm
olursunuz. Hatrlaynz bir dnemde biz zorunlu hale getirmitik tam tasdiki
fakat i dnyas itiraz etti, i dnyas itiraz edince Maliye Bakanl arkasnda
duramad ve bu gereki olmad zorunlu tam tasdik uygulamas gelmez
arkadalar. Bir mkellef btn sorunlarn zyorsa, vergi kanunlarnn
btn gereklerini yerine getiriyorsa ille niye bir tam tasdik yaptrsn elbette
biz verdiimiz hizmette ona yardmc olarak talep yaratmalyz, o ayr mesele,
ama zorunluluk gereki olalm gelmez bunun arkasnda ok durdum burada
yaplanlarn ok daha iddetli konumalar yaptm da hatrlyorum Sayn
Trker de hatrlar, arkadalarm da hatrlar, Nail bey de hatrlar ama arkasnda
duramadk. Trkiyedeki egemen gler, i dnyas zorunlu tasdiki kabul
etmez.Bu son derece zordur o nedenle ben deerli arkadalarm hepinizin
acktn biliyorum inallah yemekler de gzeldir hep beraber birlikte
olmanz diliyorum bana bu frsat verdii iin YMMler odalarna, deerli
arkadalarma teekkr ediyorum, hepinize sayglar sevgiler sunuyorum,
teekkr ederim.

Sunucu

Sayn Mustafa ZYREKe konumalar iin teekkr ediyoruz. Al

konumaclarmz iin plaket takdimi olacak. Katlmlaryla bizleri
onurlandrdklar iin konumaclarmza teekkr ediyoruz.

53
 BRNC OTURUM

YEMNL MAL MAVRLERN

DAR VE MAL SORUMLULUU
 BRNC OTURUM

Sunucu

Saygdeer misafirlerimiz sizlerin elinde bulunan programa gre bildiiniz

zere I. Oturumun konusu Yeminli Mali Mavirlerin dari ve Mali
Sorumluluu aslnda oturum bakan Sayn Sezai Onaral olacakt, ancak
kendileri ufak bir rahatszlk geirdii iin aramzda olamad. Hepiniz adna
kendilerine gemi olsun dileklerimizi iletiyorum.

Bu nedenle, 1. Oturum bakanmz Sezai Onaral yerine stanbul Yeminli Mali

Mavirler Odas Bakan Yardmcs Sayn Vehbi Karabyk oturumu
ynetmek zere krsye davet ediyorum.

Msaadenizle oturum konumaclar ve konular zerine bilgi vermek isterim.

Gelir daresi Bakanl Grup Bakan Sayn Mustafa Akpnar Sorumluluun
GB Tarafndan Deerlendirmesi zerine konuacaklar Disiplin ve Mali
Sorumluluk Asndan dari Uygulamalar hakknda bizleri bilgilendirecekler,
Sayn Mustafa Akpnar yerine davet ediyorum.

Bir dier konumacmz Vergi Denetim Kurulu Marmara Kk ve Orta

lekli Mkelleflerin Grup Bakan Mehmet Ali etin Sorumluluun VDK
Tarafndan Deerlendirmesi zerine konuacaklar Disiplin ve Mali
Sorumluluk Asndan Vergi nceleme Uygulamalar hakknda kendilerinden
yararlanacaz, Sayn Mehmet Ali etini yerine davet ediyoruz.

Bir dier konumacmz Prof.Dr. Ali Dursun Ulusoy,kendileri Ankara

niversitesi Hukuk Fakltesi dare Hukuku Ana Bilim Dal Bakan ayn
zamanda Dantay eski yesi Sorumluluun Yargsal Adan
Deerlendirilmesi konuya ilikin Yarg Sre ve Sonularnn rdelenmesi
hakknda fikirlerinden yararlanacaz. Prof.Dr. Sayn Ali Dursun Ulusoyu
yerine davet ediyoruz.

Bir dier konumacmzsa Yrd.Do.Dr. Oytun Canya,kendileri TOBB

Ekonomi ve Teknoloji niversitesi Hukuk Fakltesi retim yesi
Sorumluluun Hukuksal Deerlendirilmesi Sorumluluun Anayasa ve lgili
Kanunlara Gre Yorumu zerine bizlerle birlikte olacak, fikirlerinden
yararlanacaz. Yrd.Do.Dr. Sayn Oytun Canya yerine davet ediyoruz.

Birinci oturumun son katlmcs Sayn Fikret Ba, kendileri Ankara Yeminli
Mali Mavirler Odas Ynetim Kurulu Sayman yesi, bahsedecei konu
Sorumluluun YMM Tarafndan Deerlendirilmesi, genel deerlendirme ve
nerilerde bulunacak Sayn Fikret Ba da yerine davet ediyoruz.

Sz Sayn Vehbi Karabyka brakyor; gzel, verimli bir oturum olmasn

diliyoruz.

57
 BRNC OTURUM

Vehbi KARABIYIK
stanbul YMM Odas Bakan Yardmcs
Oturum Bakan

ok teekkr ederim. Deerli dinleyiciler

deerli konuklar oturumumuza ho geldiniz.
Sabahleyin uzun bir al oldu konuklarmz
konutu ok nemli grmeler oldu. Bu
sempozyum 3 oturumla devam edecek ve
sonunda yeni bir panel yaplacak.
Sempozyumun konusunun z sorumluluk,
yani meslektalarmzn Yeminli Mali
Mavirlerin ilerini yaparken karlatklar
sorumluluklar eitli ynlerden ele alnacak.
Bu ilk oturumumuz, Yeminli Mali
Mavirlerin idari ve mali sorumluluu
zerine. Bu konuda sa olsun idaredeki arkadalarmz duhul ettiler
akademisyenlerimiz ve sonra da meslektamz bu konuda grn
syleyecek. lk blm biraz uzad dediim gibi saat 14:00 yerine 15:00 da
balayabildik. Sizlerin de gelien talebinize gre belki ara vermeden bitirmeyi
size nereceim, eer ara verin derseniz mutlaka veririz. Bize ayrlan sre
aslnda 14:00-16:30 bir de yarm saat tartmayd ama zaten 15:00da baladk
17:30 gibi bitirebilsek iyi olur gibi grnyor bana. Siz de yardm ederseniz
konumaclarmz da yardm ederse ki 5 konumac var byle 15-20 dakikaya
yayarak bitirebilirsek bunu grdnz gibi kulis yapmadan buraya geldik
ancak mikrofonda kendileriyle grebiliyoruz. imdi ben ilk sz yeterince
uzatmadan 17:30da bitirmek amacyla dier konumaclara da rnek olmas
iin bakann ksa kesmesi gerekir diye dnerek nce szmz Gelir
daresi Bakanlk Grup Bakanmz Mustafa Akpnara vereceim.
Sorumluluun dare Tarafndan yani Gelir daresi Bakanl tarafndan bir
deerlendirmesini kendisinden dinleyeceiz. Mustafa Bey buyurun efendim
sz sizin.

58
 BRNC OTURUM

Mustafa AKPINAR
Gelir daresi Bakanl Grup Bakan

Teekkrler
TRMOBun Sayn Genel Bakan,
Kamu Kurum ve Kurulularmzn
Deerli Temsilcileri,
Deerli Oda Bakanlar,
Kymetli Akademisyenler,
Deerli Meslek Mensuplar
Kymetli Konuklar,

Hepinizi, ahsm ve Gelir daresi Bakanl adna saygyla selamlyorum. 3.

Yeminli Mali Mavirlik Denetim ve Tasdik Sempozyumunu organize eden,
bata Ankara Yeminli Mali Mavirler Odas Bakanl olmak zere,
Sempozyum Dzenleme Kuruluna, Yrtme Kuruluna, Yrtme Kurulu
Bakanna, Ankara Yeminli Mali Mavirler Odas personelinin hepsine,
bizleri burada bir araya getirdikleri iin teekkr ediyorum.

Benim bu sempozyumdaki konuma konum, sempozyumunun konusunda da

olduu gibi, idari ve mali sorumluluun, Gelir daresi Bakanl tarafndan
nasl grld, nasl deerlendirildii eklinde olup, sunumumu sizlerle
paylamak istiyorum. Evet, somut olarak, hemen arz etmek istiyorum,
kafamzda olumas bakmndan, nelerden bahsedeceiz?

ncelikle, 3568 sayl Serbest Muhasebeci Mali Mavirlik ve Yeminli Mali

Mavirlik Kanunundan bahsedip, meslek mensupluu, ynetmelikler, tasdik
ve tam tasdik, YMM sorumluluuna ilikin dzenlemeler, doruluk,
uygunluk ve illiyet ba nedir? Disiplin cezalar, disiplin raporlarnn sreci,
disiplin cezalarnn kesinlemesi, disiplin ve mali sorumluluk raporlar
zerine yaplan ilemler hakknda bilgi verip, mali takibat, deerlendirme ve
sonu ksm ile sunumu tamamlamay dnyorum.

59
 BRNC OTURUM

Evet, zellikle yeminli mali mavirlerin sorumluluklar, byk bir oranda

tam tasdik ve tasdik ilemlerinden
kaynaklanyor. Bunlar, mevzuatmzda
nerelerde yer alyor? Asl olarak, 3568
sayl Serbest Muhasebeci Mali
Mavirlik ve Yeminli Mali Mavirlik
Kanununun 12. maddesinde ye alyor.
3568 sayl Kanunun 12. maddesi bizim
iin ana mevzuat maddemiz, her eyin
kaynann kt madde. Sz konusu
maddenin bir yansmas, 213 sayl Vergi Usul Kanununun mkerrer 227.
maddesinde uygunluk denetimi olarak karmza kyor.

te yandan, Yeminli Mali Mavirlerin Tasdik Edecekleri Belgeler, Tasdik

Konular, Tasdike likin Usul ve Esaslar Hakknda Ynetmeliin 20 nci
maddesi, Serbest Muhasebeci, Serbest Muhasebeci Mali Mavir ve Yeminli
Mali Mavirlerin alma Usul ve Esaslar Hakknda Ynetmeliin 41 inci
maddesi ve Serbest Muhasebecilik, Serbest Muhasebeci Mali Mavirlik ve
Yeminli Mali Mavirlik Disiplin Ynetmeliinde yer alyor. Ayrca, ok
nemli olarak, 18 Seri No.lu Serbest Muhasebecilik, Serbest Muhasebeci
Mali Mavirlik ve Yeminli Mali Mavirlik Kanunu Genel Tebliinde de
bu hususlar yer almaktadr.

Evet, Kanunumuza bir bakacak olursak,

iletmelerde faaliyetlerin ve ilemlerin
salkl ve gvenilir bir ekilde ileyiini
salamak, faaliyet sonularn ilgili
mevzuat erevesinde denetlemeye ve
deerlendirmeye tabi tutmak, gerek
durumu ilgililerin ve resmi mercilerin
istifadesine tarafsz bir ekilde sunmak ve
yksek mesleki standartlar gerekletirmek olarak gzkmektedir.

Burada bizim iin nemli olan nokta,

YMMnin yapt i ve ilemlerde mesleki
standartlar erevesinde, vergi denetimini
gerekletirmesidir. 3568 sayl Kanunun
gerekesine baktmzda ise, Maliye
Bakanlnn vergi denetimindeki ykn
hafifletmek, vergicilik ve iletmecilik
sahasnda gven ve ahlak unsurunun
gelimesini temin edebilmek, vergi
kanunlarnn uygulanmasndan doacak uyumazlklar en az dzeye
indirebilmek olarak belirlenmitir.

60
 BRNC OTURUM

te yandan, meslek mensupluu

hepimizin bildii gibi, 1989 ylnda
kan yasayla denetim ve tasdik
anlamnda bir meslek olarak yasal bir
statye kavumu, bu hizmetlerde
zellikle tasdik ve tam tasdik kavram
da mevzuatmza girerek yeminli mali
mavirlerin ok nemli bir grev
olarak nleri almtr.

Yeminli mali mavirlik mesleinin konusuna tekrar bir gz atacak olursak,

gerek ve tzel kiilere ait teebbs ve iletmelerin muhasebe sistemlerini
kurmak, gelitirmek, iletmecilik,
muhasebe, finans, mali mevzuat ve
bunlarn uygulamalar ile ilgili ilemleri
dzenlemek veya bu konularda
mavirlik yapmak, olarak karmza
kyor.
Ayrca, yazl konularda, belgelerine
dayanlarak, inceleme, tahlil, denetim
yapmak, mali tablo ve beyannamelerle
ilgili konularda yazl gr vermek, rapor
ve benzerlerini dzenlemek, tahkim, bilirkiilik ve benzeri ileri yapmak
olarak yer almaktadr. Bunlar ayn zamanda, serbest muhasebeci mali
mavirlerin de yaptklar ilerdendir. Yeminli mali mavirler asndan
nemli olan ise slaytmzn alt ksmnda yer ald zere, mali tablolarn ve
beyannamelerin mevzuat hkmleri, muhasebe prensipleri ile muhasebe
standartlarna uygunluunu ve hesaplarn denetim standartlarna gre
inceleyerek tasdik etmektir.

Yeminli mali mavirlik meslei,

hepimizin bildii gibi, mkelleflerin
hesap ve ilemlerinin tasdik yetkisiyle,
yllk gelir ve kurumlar vergisi
beyannamelerinin ve bunlarn eki mali
tablolarnn ve bildirimlerinin tasdiki
olarak, tam tasdik yetkisi ile vergi
matrahnn dorulamas eklinde
yrmektedir.

Burada yeminli mali mavirler olarak, bizler ne yapyoruz? Bizler,

mkelleflerin kurumlar vergisi ve gelir vergisi beyannamelerinin tam
tasdikini yapyoruz, katma deer vergisi, zel tketim vergisi ve dier
mevzuattan gelen iadelere ynelik olarak tasdik ilemlerini yapyoruz.
Yeminli mali mavirlere verilen en nemli yetki, vergi mkelleflerinin
hesap ve ilemlerinin tasdiki yetkisidir. Yllk gelir ve kurumlar vergisi

61
 BRNC OTURUM

beyannameleri ile bunlara ekli mali tablolar ve bildirimlerin YMMlerce

tasdiki olan Tam Tasdik yetkisinin YMMlere verilmesi meslein
geliimine ok nemli bir katk salamtr. Yeminli mali mavirler; tam
tasdik kapsamnda hizmet verdikleri firmalarn, defter kayt ve bu kaytlara
dayanak tekil eden belgelerini ve bu kaytlar sonucunda ortaya kan mali
tablolarn; vergi mevzuat ve ilgili dier mevzuat asndan
incelemektedirler. Yeminli mali mavirler, tam tasdik szlemesi
kapsamnda tasdik ettikleri yllk gelir ya da kurumlar vergisi beyannamesi
ile ilgili defter ve belgeler zerinde cari denetim yapmakta ve hizmet
verdikleri mkelleflerin vergiye mteallik btn ilemlerini srekli olarak
denetlemektedirler.

Hepimizin bildii gibi, tam tasdik

zorunlu deil, ama ok byk nem arz
etmektedir! Niin?
nk, mevzuatmzdan kaynaklanan
iadelerimizde, zellikle sresinde
yaplm tam tasdik szlemesi
olduunda, snrsz bir iade messesesi
gndeme geliyor, bir iki istisna hari.
te yandan, yeminli mali mavirlerin
grevleri olarak, yeminli mali mavirler
defter, kayt ve bu kaytlara dayanarak tescil eden belgeleri ve bu kaytlar
sonucunda ortaya kan mali tablolar, vergi mevzuat ve ilgili dier mevzuat
asndan incelemektedirler. Yeminli mali mavirlerin nnde, geni bir
mevzuat yer almaktadr.

Bunun yannda, bizim mali mevzuatmzda yer alan ve ilgili, balantl,

mevzuatlar da bu kapsamdadr. te yandan, yeminli mali mavirler cari
denetim yapyor, hepimizin bildii gibi. Cari denetimde de, mkellefleri
srekli bir ekilde, ilgili dnem ve dnemlerinin tam tasdik veya tasdik
kapsamnda denetimini yrtyorlar.
Evet, bizim tasdik ynetmeliimizde de biraz nce belirttiim gibi, mevzuat
hkmlerine, muhasebe ilke ve standartlarna uygunluu esas alnarak,
hesaplarn geree uygun ve doru bilgi verecek ekilde tutulmasn ve bu
suretle mkelleflerin doru beyanda bulunmalarn salamak olarak yer
almaktadr.

Tasdik ynetmeliimizde yine, denetleme

ilke ve standartlarna gre uygunluk
ynnden incelenmesi, bu inceleme
sonularna dayanlarak tasdik kapsamna
giren konularn ve belgelerin gerei yanstp
yanstmadnn imza ve mhr kullanmak
suretiyle tespiti ve rapora balanmas olarak
yer almaktadr.

62
 BRNC OTURUM

Sayn Bakan,
Deerli Meslek Mensuplar,
Yeminli mali mavirlik meslei, hepimizin
bildii zere gerekten ok nemli bir
meslektir. Kariyer bir meslek ve hatta st
dzey bir kariyer meslektir. Yeminli mali
mavirler, mkellef ile vergi idaresi arasnda,
mkelleflerin hesap ve ilemlerini, beyanlarn,
vergisel ilemlerini, tarafsz ve adil bir ekilde,
bnyesinde mhr kullanarak ve tasdik
yetkisini barndrarak, tarafsz bir ekilde yapmaktadrlar.
Sayn Bakanm ho geldiniz

Evet, sorumluluk konusuna hemen geecek

olursak, ksa bir zetleme yaptktan sonra,
imdi bizim sorumluluumuz sabah al
konumalarnda da belirtildii gibi, 3568 sayl
Serbest Muhasebeci Mali Mavirlik ve
Yeminli Mali Mavirlik Kanunu ile 213 sayl
Vergi Usul Kanunundan kaynaklanan, ikincil
mevzuatndan gelen sorumluluk hkmleri
olarak karmza kyor.

Bunlara hemen deinirsek, disiplin

sorumluluunda cezalar, zellikle 3568 sayl
Kanunun 48. maddesinde karln bulmu
vaziyettedir. Kanunun 49. ve 50. maddeleri de
bir anlamda dier balantl maddeler olarak
karmza kyor. Ayn zamanda, Serbest
Muhasebeci Mali Mavirlik ve Yeminli Mali
Mavirlik Disiplin Ynetmeliinde de esas
olarak, disipline ynelik hkmlerimiz
bulunmaktadr.

Yeminli mali mavirlerin sorumlulukla ilgili

en nemli mevzuat hkm, 3568 sayl
Kanunun bu konuda en nemli maddesi biraz
nce belirttiim gibi 12. maddesi olup, btn
mesele buradan kyor. Btn tartmalar buradan kyor. Bunun hakknda,
bu Kanun maddesiyle ilgili olarak, bir trl ortak karar, bir trl gr
birliine varlamyor.

Bu da undan kaynaklanyor. 3568 sayl Kanunun 12. maddesi, yeminli mali

mavirlere doruluk sorumluluunu vermitir. Yani, vergi inceleme
elemannn yapaca i ve ilemleri, bir anlamda ihale eder gibi devredip, bu
denetimi, dardan serbest meslek erbab olarak sizler yapn, eklindeki
durumdan kaynaklanmaktadr. Burada da tabi % 100lk bir doruluk

63
 BRNC OTURUM

arand iin, bunu Kanun kat bir ekilde 12. maddeye yerletirmi
durumdadr. 213 sayl Vergi Usul Kanununun mkerrer 227. maddesine de
bir ekilde yansmas olarak, bu mkerrer 227. madde hem de serbest
muhasebeci mali mavirler iin olup, YMMler iin uygunluk denetimi
getirilerek, vergi ve vergi ziya cezalarnn gvence altna alnmas
salanmtr.

Evet, doruluk sorumluluu biraz nce

belirttiimiz gibi neyi kapsyor?

Yeminli mali mavirler gerek ve

tzelkiilerin veya bunlarn teebbs ve
iletmelerinin mali tablolarnn ve
beyannamelerinin mevzuat hkmleri,
muhasebe prensipleri ile muhasebe
standartlarna uygunluunu ve hesaplarn denetim standartlarna gre
incelediini tasdik ederler.

Burada ilgili mevzuat, muhasebe prensipleri, muhasebe standartlar ve

denetim standartlar olarak, geni bir mevzuat kapsamnda tasdik yetkisi
karmza kyor. Bu tasdik yetkisi de yeminli mali mavirlerin, zellikle
kamu grevlileri gibi kamu hizmeti verdii adlandrlarak, tabii ki devlet
memuru deiller, ama bir kamu hizmeti sunduu eklinde, yetkili memurlarca
imzalanm denetlenmi bilgi olarak kabul edilmesi durumu karmza
kyor.

Tasdikin doru olmamas halinde de tasdikin kapsam ile snrl olmak zere,
ziyaa uratlan vergilerden ve kesilecek cezalardan mkellefle birlikte
mtereken ve mteselsilen sorumluluk dzenlenmitir.

imdi, 6552 sayl yasa ile hepimizin

bildii gibi, ok nemli bir madde
dzenlemesi yaplmtr. TBMM Plan ve
Bte Komisyonunda olsun, Genel Kurulda
olsun, bulunduumuz ve katk verdiimiz
bu madde, TBMMden gemi durumdadr.
Bu madde nedir?

Hepimizin bildii gibi, aslnda daha nce

de vergi denetimlerinde, bu madde olmasa da, vergi denetimi genelgelerinde
denetim elemanlarna, vergi mfettilerine, i genelgelerde, incelemeye
balandnda gr ve nerileri alnan yeminli mali mavirlerin haberi
olsun, incelemenin balamasndan biti aamasna kadar btn sreten
haberdar olsunlar, ondan sonra inceleme tutanana balanarak raporlar
yazlsn, eklinde bir uygulama yrtlyordu. Dn gelirken Vergi Denetim
Kurulu Bakanmz Sayn Hseyin stadmzla da konutuk, bu madde
olmasa bile normalde incelemenin btn safhas hakknda, mterek ve

64
 BRNC OTURUM

mteselsil sorumlu olan yeminli mali mavirin veya meslek mensubunun

grleri genel anlamda alnyordu.

Bu madde ile biz bunu 2 eye kavuturmutuk olduk. Hepimizin bildii gibi,
o da mali sorumluluk ve disiplin sorumluluu raporlarnn, u an itibaryla
ayr ayr yazlma zorunluluudur.

nceden, bunlar ayr ayr yazlmayabiliyordu. kisi bir arada yazlabiliyordu

veya hi yazlmayp, inceleme raporunun sonu ksmnda yazlp, kimsenin
haberi olmadan ilem tesis edilebiliyordu. Bu gelen madde, o yzden ok
olumlu ve verimli olmutur.

Ama bu madde, sadece denetim bittikten sonra bir savunma alnmas eklinde
deil, incelemenin balamasndan biti aamasna kadar; gr, usul, esaslarla
birlikte bir istiare ederekten, en sonunda, incelemenin en sonunda yeminli
mali mavirin savunmasnn, yazl savunmasnn alnarak incelemenin
neticelendirilmesi gerekmektedir, diye dnyorum.

Evet, bunu da bir ema olarak gstermek gerekirse, YMMye yazl savunma
tebliinden itibaren, 30 gn iinde denetim elemanna dn yaplyor,
denetim eleman deerlendirmesini
yaparaktan, mali sorumluluk raporu ile
disiplin sorumluluk raporunu 2 tane ayr
ayr rapor dzenliyor. Eer, mali
sorumluluk raporu dzenlemedi ise, o
zaman mali sorumluluktan sorumlu
olmayaca gibi bir durum kyor
karmza. te yandan, disiplin
sorumluluunda da bu yine ayn
ekildedir. Bamsz birer rapor
dzenleyerek ikisini ayr ayr bir ekilde, mali sorumluluk raporunu vergi
dairesine, disiplin sorumluluu raporunu ise direkt olarak Gelir daresi
Bakanlna ve bizim kanalmzla da YMM Odasna ve Oda vastasyla da
gerekiyorsa TRMOBa gitme eklinde bir ilem tesis edilmektedir.

Evet, uygunluk sorumluluu, 3568 sayl

Kanunun 12. maddesinden sonra, 213 sayl
VUKun mkerrer 227. maddesinde
olumutur. Mkerrer 227. maddede de gerek
serbest muhasebecilerin / serbest muhasebeci
mali mavirlerin olsun, gerekse de
YMMlerin olsun yapm olduklar tm i ve
ilemlerde; defter kaytlarna ve bu kaytlarn
dayanan tekil eden belgelere uygun olmamasndan dolay ve mali
tablolara yansyp yansmadndan, vergi matrahnn ortaya kmasna, vergi
ve cezalarn neticelenmesine kadar varan bir uygunluk denetimi
dzenlenmitir.

65
 BRNC OTURUM

Burada, 3568 sayl Kanundaki btn meslek

mensuplar, uygunluk denetimine girmektedir,
ama dediimiz gibi nemli olan aklmzn bir
kesinde kalan 12. madde bizi bir ekilde
balamaktadr. Serbest Muhasebeci, Serbest
Muhasebeci Mali Mavir ve Yeminli Mali
Mavirlerin alma Usul ve Esaslar
Hakknda Ynetmeliin 20. maddesi
kapsamnda, tasdik ilemlerinden imza ve mhr kullanmak suretiyle tasdik
yapan, tasdik raporu dzenleyen yeminli mali mavirler, tasdik kapsam ile
snrl olmak zere tasdikin doruluundan sorumludurlar.

Tasdik konusu ile ilgili olarak, Bakanlmzca belirlenen bu geni

yelpazedeki mevzuat kapsamnda, YMMler inceledikleri ve sonucunda
tasdik raporu dzenledikleri konu ve belgelerin gerei yanstmamas ve
doru olmamas halinde, ziyaa uratlan vergilerden ve kesilecek cezalardan,
213 sayl VUK ile 3568 sayl Kanun hkmleri uyarnca mkellefle birlikte
mtereken ve mteselsilen sorumludur.

Bu sorumluluun yerine getirilmesinde, Borlar Kanunu'nun "Tam Teselsl"

hkmleri uygulanmaktadr. Tasdik amacyla yaplacak inceleme ve
denetlemelerde doacak zararlarn hukuki sorumluluu ise yeminli mali
mavire aittir.

18 Seri No.lu teblie tekrar gz atacak olursak, yeminli mali mavirler; tm

defter, kayt ve belgeleri gizli olsa dahi
incelemek, tasdik ilemini ilgilendiren tm
bilgileri yneticilerden, i denetilerden ve
dier ilgililerden istemek, irketlerin ynetim
kurulu ve genel kurul toplantlarna katlmak
ve bu toplantlarda istenildii takdirde, tasdik
faaliyetini ve sonularn ilgilendiren
konularda aklamalarda bulunmak,
yetkisine haizdirler. Kamu idare ve messeseleri, yeminli mali mavirlerin
tasdik konusu ile snrl olmak zere isteyecei bilgileri vermekle
ykmldrler.

Serbest Muhasebeci, Serbest Muhasebeci Mali

Mavir ve Yeminli Mali Mavirlerin alma
Usul ve Esaslar Hakknda Ynetmeliin 41.
maddesinde de sorumluluk, kanun, ynetmelik
ve tebliler kapsamnda ele alnmtr.

66
 BRNC OTURUM

18 Seri No.lu teblide, YMMlerin sorumluluuna tekrar baktmzda;

tasdik ettikleri beyanname ve eklerinde yer alan btn bilgilerle, bunlarn
dayanan tekil eden defter kaytlar ve belgelerdeki bilgilerin doruluu ile
beyannamesini tasdik ettikleri mkelleflerin
sahte veya muhteviyat itibariyle yanltc belge
kullanmasndan sorumludurlar.

Belgelerin yasal sresi ierisinde, Muhasebe

Sistemi Uygulama Genel Teblilerine, genel
muhasebe kurallarna, vergi mevzuatna ve
ilgili dier mevzuata uygun ve doru olarak
yasal defterlere kaydedilmesi ve mali tablolara aktarlmas sorumluluk
kapsamndadr. Burada da geni bir ekilde bir sorumluluk karmza kyor.

Sayn Bakanm,

Deerli Meslek Mensuplar,

u tabloda, sorumluluk konumuza, u

tablo zerinden devam edebiliriz. Bu
tablo, aslnda her eyi zetliyor.
Yeminli mali mavirlerin
sorumluluu 3 eit ve ynden olmak
zere, doruluk, uygunluk ve illiyet
ba olarak bir mevzuat dzenlemesi
olarak bulunuyor.

Doruluk biraz nce belirttiimiz gibi,

12. madde kapsamnda ne kadar vergi, ne kadar vergi ziya, matrah fark
varsa, YMMler byle bir otomatik olarak, sanki sorumluluk kapsamna
alnm gibi bir doruluk sorumluluu gzkyor.

Ancak, bunun yansmasn uygunluk ve illiyet banda grmemiz mmkn.

zellikle 18 Seri No.lu tebli ve mkerrer 227. madde kapsamnda, yeminli
mali mavirlerin sorumluluundan, evet biz ne anlamalyz?

ahsi olarak benim kanaatim, bir vergi veya matrah fark kt takdirde
otomatik olarak YMM sorumlu olmamaldr!

Nasl olmaldr?

Yeminli mali mavirin, bir vergi veya matrah fark ktnda, zerine den
grevleri; mevzuat kapsamnda, kanun, tebli, ynetmelik ve ilgili ba, illiyet
ba da kurularaktan bir vergi veya matrah fark ktnda, kusur ve kast ile
birlikte elbette ki doruluk sorumluluu olarak sorumlu olunmas gerekir.
Ama tekrar diyorum, bir vergi veya matrah farkndan dolay, otomatik olarak
ne disiplin sorumluluu ne de mali sorumluluk raporu yazlmamas gerekir,

67
 BRNC OTURUM

diye dnyorum. Her matrah fark da otomatik disiplin sorumluluu

deildir, onu da zellikle belirtiyorum.

Yani bizler, denetim elemanl yaparken de yleydi. Sanki, byle bir vergi
inceleme raporunun bir ekiymi gibi, mtemmim cziymi gibi, tam tasdik
veya tasdikten dolay direkt mali sorumluluk veya disiplin sorumluluu
yazlmamal, uygunluk, doruluk ve illiyet ban zmseyerek n bir
araya getirerekten, gerekiyorsa da elbette yazaraktan sorumluluk raporlar
ilgili yerlere tevdi edilmelidir.

Yeminli mali mavirler, ayn zamanda mkelleflerle idare arasnda, bir

kpr vazifesi grmektedirler. Hem kamu hizmeti yapyor, hem zel sektrde
bir i yapyor pozisyonunda, hem
idarenin i ve ilemlerini bir anlamda
azaltyor, bir yandan da mkellefin
idareye kar i ve ilemlerini yapyor.

Yeminli mali mavirler, denetim olsun,

tasdik olsun, tam tasdik, szleme,
uzlama, bildirim, danmanlk, kart
inceleme, tebligat, beyanname ve
sayamayacamz birok konuda bizim en nemli paydamzdr. Maliye
Bakanlnn, Gelir daresi Bakanlnn en nemli payda olarak, ayn
ekilde serbest muhasebeci mali mavirleri de katyorum ben buraya, tam
tasdik veya tasdik dndaki ilerinden dolay onlar da en nemli payda
olarak yer almaktadr.

Evet toparlayacak olursak, meslek mensuplar mkellef tarafndan

kendilerine ibraz edilen belgelerin, Muhasebe Sistemi Uygulama Genel
Teblileri ile genel muhasebe kurallarna
uygun ve doru bir ekilde kanuni
defterler ile mali tablolar arasndaki
ilikiden sorumludurlar. Bilerek
kullandklar veya harici aratrmay
gerektirmeyen, sahte veya muhteviyat
itibariyle yanltc olduu anlalabilen
belgelerden sorumludurlar. Miktar veya
tutar itibariyle, iletmenin faaliyet konusu
veya i hacmiyle mtenasip olmayan belgeler ile ticari rf ve teamle uygun
olmayan belgeler, meslek mensuplarnn sorumluluu kapsamndadr.

Meslek mensuplar, beyannamelerini imzaladklar mkelleflerce ibraz edilen

belgelerde yer alan bilgilerin kanuni defterlere ve defterlerdeki bilgilerin mali
tablolara uygunluunun yan sra, beyannamelere eklenen temel mali
tablolarda yer alan ve Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Teblilerine gre
belirlenen dnem kar / zararnn doruluundan da sorumludurlar.

68
 BRNC OTURUM

Sorumlulukta takibatn nasl yaplmas gerektiine bir gz atarsak, evet illiyet

ba kuruldu, 12. madde ve mkerrer 227. maddede yer alan madde
kapsamnda takibata geildiinde,
ncelikle idare olarak biz mkelleften
aranlmas yoluna gidiyoruz. Mkelleften
sonuna kadar gidildiinde, bulunamazsa,
aranlamazsa, tahsil edilemezse, o zaman
yeminli mali mavire bir deme emri
dzenlenerek takip yaplmas olarak
karmza kyor. Bu uygulamada tabi,
istisnas da olsa, belki farkl bir iki vergi
dairesinin veya birimlerin farkl uygulamalar olabilir, ama genel uygulamada
dediimiz gibi, yeminli mali mavirlikte olsun serbest muhasebeci mali
mavirlikte olsun, mkellefin zerinde neticelenmeyen deme ve tahsillerin,
meslek mensubundan alnmas yoluna gidilmesi gerekiyor. Meslek
mensubunun elbette bunu hukuk kurallar erevesinde rcu hakk da
bulunmaktadr.

Evet, bunu da bir ema olarak yapabilirsek, mkellefin vergi dairesi,

mkellefe vergi ceza ihbarnamesini gnderiyor, mkellef dava yoluna
gitmiyor, sreyi tamamlyor. Tahakkuk ediyor, kesinleiyor. Vadesi geliyor,
vadesinde demiyor veya tahsil ediliyor.
Tahsil edilememe durumunda,
mkellefin vergi dairesi deme emri
yoluyla bunun takibine gidiyor. Burada,
deme olmamas durumunda, mkellefin
vergi dairesi ilgili YMMnin vergi dairesi
araclyla da deme emri
gnderebiliyor. Burada, gerek
mkellefler asndan olsun, gerek YMM,
gerekse de idare asndan bir karmak
durum mevcut, o da yle. Mkellefin vergi dairesi diyelimki Ankarada
Ostim Vergi Dairesi, YMMnin vergi dairesi stanbulda diyelimki Bakrky
Vergi Dairesi, ikisi de bazen farkl deme emirleri dzenleyebiliyor. Yeni tek
tebli taslamzda biz bunu, YMMye de direkt olarak, alacakl tahsil dairesi
olarak mkellefin asli borlu olan mkellefin vergi dairesi tarafndan
yrtlmesi gerektii eklinde dzenleme getiriyoruz.

Evet, disiplin cezalarna geecek olursak, disiplin cezalar da hepimizin

bildii gibi, 3568 sayl Kanunun 48. maddesinde dzenlenmitir.

69
 BRNC OTURUM

Meslein vakar ve onuruna aykr fiil ve hareketlerde bulunanlarla,

grevlerini yapmayan veya kusurlu olarak
yapan yahut da grevinin gerektirdii gveni
sarsc hareketlerde bulunan meslek
mensuplar hakknda, muhasebe ve
mavirlik hizmetlerinin gerei gibi
yrtlmesi maksad ile durumun niteliine
ve arlk derecesine gre disiplin cezalar
verilmesi, hkme balanmtr. Bunlar
hepimizin bildii gibi uyarma, knama, geici olarak mesleki faaliyetten
alkoyma, yeminli sfatn kaldrma ve meslekten karma olarak karmza
kyor. Bunlar ayn zamanda Disiplin Ynetmeliinin 5., 6., 7., 8., ve 9.
maddelerinde yer alyor.

Disiplin cezalar ynnden hepimizin bildii gibi, uygulamada ne yaplmas

lazm, yaplyor mu, yaplmyor mu? Onu hemen arz etmek istiyorum. lgili
Oda Disiplin Kurulu veya Birlik Disiplin Kurulu bunlar dikkate almas
lazm. 3 yllk bir dnem iinde 2 veya daha fazla disiplin cezasn gerektiren
davranta bulunan meslek mensubuna, her yeni suu iin bir ncekinden
daha ar ceza uygulanabilir. Disiplin cezas
kesinleip, ilgiliye bildirildikten sonra, ayn
cezay gerektiren bir eylemin yinelenmesi
durumunda bir st ceza uygulanr. Disiplin
kurullar, her iki durumda da; yaptklar
incelemeler sonucu, bir derece ar veya bir
derece hafif disiplin cezas uygulamasna
karar verebilirler.

Burada da u nem arz ediyor. Disiplin

kurullar, Oda Disiplin Kurulu olsun, gerek Birlik Disiplin Kurulu olsun,
disiplin cezalarn uygularken, subjektiflikten uzak, tarafsz, bamsz ve
meslein kariyer bir meslek olduunu, meslekin nn tkamama ierisinde,
objektif bir ekilde, btn Odalarmzn, tm Odalarmzn, 8 YMM Odas
Bakanlmzn disiplin kurulu olsun, Birlik Disiplin Kurulu olsun, ayn
ekilde Serbest Muhasebeci Mali Mavirler Odalar da dahil olmak zere,
objektif bir ekilde, hibir eyin etki ve tesirinde kalmadan, subjektif kriterleri
dikkate almadan, disiplin cezalarn uygulamas lazm. Tabii ki en iyi kim
deerlendirecek meslek mensubunu meslek mensubu deerlendirir,
uygulamas gerekir diye dnyorum.

70
 BRNC OTURUM

Evet, burada disiplin cezalarnda karlatmz skntlardan veya uygulama

farkllklarndan bir tanesi de zamanam messesesidir. Bunu sylemekte,
bir mahsur grmyorum, yani bu idare
tarafndan da olsa, Vergi Denetim Kurulu
tarafndan da olsa, maalesef 5 yl getikten
sonra da disiplin cezas dzenlemesi
uygulamas ile karlaabiliyoruz. Burada 5
yllk srenin, tasdik raporunun veya fiilin
diyelim ilendii, raporun teslim edildii,
rapor tarihi, hangisi baz alnacaksa onu takip
eden gnden itibaren 5 yllk bir zamann dikkate alnmas gerekiyor. ikayet
dilekesinde ise, idare dnda biliyorsunuz, zamanamnda Odann
kaytlarna girdii tarih itibaryla duruyor. Disiplin cezasn gerektiren eylem,
ayn zamanda baka bir su tekil ediyorsa da, o Kanunda geen sreler
dikkate alnyor.

Evet disiplin raporlarn da hemen ksaca arz etmek istiyorum, nasl bir ilem
yrtyoruz.

Gerek Vergi Dairesi Bakanlklarmzdan

veya Defterdarlklarmzdan ya da
Bakanlmz incelemeye yetkililerden
gelsin, gerekse Vergi Denetim
Kurulundan gelsin rapor bize, geldiinde
raporu hemen biz bir kontrol ediyoruz,
zamanamna bakyoruz. Sonucunda ne
isteniyor, ierisinde eksik belgeler var m,
rapora ek yaplmas gereken bir ey var
m? Bunlar biz kontrol ettikten sonra, zaman kaybetmeden zamanam
messesine de taklmadan, direkt biz bunu ilgili Odaya gnderiyoruz, eksiklik
varsa Vergi Denetim Kurulundan veya kendi idaremizin ilgili biriminden
istiyoruz.
Rapor, Odaya gnderildiinde, Oda Ynetim Kurulu bunu deerlendirip, bir
inceleme yaptrp, hepimizin de bildii gibi gerekirse soruturma almasna
gerek olmadna veya disiplin kuruluna sevk edilmesine karar verebilir. Bize
geldiinde, biz Oda Ynetim Kurulu kararn kontrol ediyoruz,
deerlendiriyoruz, Birlik Disiplin Kuruluna itiraz edilmesini gerektirecek bir
durum bulunmuyorsa, biz buna bir ilem yapmyoruz. Ama emsalleri olsun,
raporda gelen hususlar olsun, 48. maddede gereken disiplin cezalarn
gerektiren hususlar olduunda ise, biz bunu Birlik Disiplin Kuruluna, 30 gn
ierisinde, tebli tarihinden itibaren gnderiyoruz. Oda tarafndan bize
gelenlere, itiraz etmemisek zaten kesinlemi oluyor. Birlik Disiplin
Kuruluna gnderdiimizde ise, Birlik Disiplin Kurulu tekrar Odaya
gnderebiliyor veya itirazmz reddedebiliyor. Burada da, ortada bir ceza
yoksa zaten kesinlemi oluyor. Ama ortada bir ceza varsa, bize gelen itiraz
reddini tekrar bir deerlendirme olarak, Birlik Disiplin Kuruluna gnderilme
seeneini deerlendiriyoruz ya da direkt olarak, Bakan Onayna sunaraktan,

71
 BRNC OTURUM

disiplin cezasn kesinletirerek TRMOB araclyla Resmi Gazetede

yaynlanmak zere gnderiyoruz.

Evet biraz nce arz ettim, ama ema olarak

grebilirsek, sorumluluu tespit edilen
meslek mensubu ile ilgili dzenlenen gr
ve neri raporu, Bakanlmza geliyor. Biz
bu raporu, meslek mensubunun ilgili olduu
YMM Odasna gnderiyoruz, Oda Ynetim
Kurulu da kovuturma almasna gerek
olmad ynnde karar veriyorsa veya
disiplin kuruluna sevkinden sonra disiplin kurulu disiplin cezas verilmesine
yer olmadna ynelik karar verirse, bu
karar bize gnderiliyor. Bakanlmza
bildirildii 30 gnlk sre ierisinde, Birlik
Disiplin Kurulunda buna itiraz edebiliyoruz.

Oda Disiplin Kuruluna sevk edilmesine karar

verilmesi halinde ise Oda Disiplin Kurulu
gerekli kovuturmay yaparaktan, 2 trl
karar alabiliyor. Disiplin cezas verilmesine
yer olmadna veya 48. maddede yer alan cezalardan birinin verilmesine
eklinde.

Ceza verilmesine gerek olmadna karar verildiyse ve biz itiraz

etmediimizde 30 gn ierisinde kesinleiyor. 30 gn ierisinde, Birlik
Disiplin Kuruluna gnderdiimizde de biraz nce de belirttiim gibi kararda
ceza yoksa, Birlik Disiplin Kurulu da reddetmise kesinlemi oluyor. tiraz
kabul ederse zaten Birlik geri gnderdii dosyalarda YMM Odasnn disiplin
kuruluna geri geliyor. te yandan, Oda tarafndan, rnein uyarma cezas
verilmise, bu da aslnda knamay gerektiriyor veya geici meslekten meni
gerektiriyor eklinde bir grmz olursa, tabi biz bunu Birlik Disiplin
Kuruluna gnderiyoruz.

Evet, unu sylemek istiyorum deerli meslek mensuplar, yeminli mali

mavirler vergi idaresi ile mkellef arasnda denge unsuru olmalarnn yan
sra, eitim ve tecrbeleri ile iletmelere ekonomik yn vermekte, vergi
denetimi konusunda da sisteme nemli katklar sunmaktadrlar.

Yeminli mali mavirlerin tasdikten doan mali sorumluluklar ile disiplin

sorumluluklarnn, ayr ayr mstakil bir rapor ile tespit edilmesi ve bu
kapsamda yeminli mali mavir hakknda sorumluluk raporu yazlabilmesi
iin, yeminli mali mavirin yazl savunmas istenmesi, sorumluluk
konusunda, idare, denetim eleman, mkellef, yarg ve meslek mensuplar
iin byk kazanm olmutur. htilaflar ortadan kaldrma asndan olsun,
zaman kaybnn nlenmesi konusunda olsun, maddi ve manevi birok adan
kazanm olmutur.

72
 BRNC OTURUM

Mali sorumlulukta kural doruluk

sorumluluudur. Bu kapsamda, mevzuat
erevesinde illiyet ba net olarak kurulmal
ve sonu aka ortaya konularak
desteklenmelidir. Disiplin raporlarnda ise
zellikle, her matrah fark eittir disiplin
raporu, eklinde otomatik bir yaklam tarz
olmamal, illiyet ba net olarak kurulmal ve
aka belirtilmelidir.

Burada tekrar belirtiyorum, bu Kanun maddesi gelmese dahi, aslnda

YMMlere mracaat edilmesi gerekiyordu. ncelemenin bandan
tamamlanma aamasna kadar, bunun safahat hakknda bilgilendirme
yaplmas lazm, ama bu ekilde gelen son dzenlemeyle birlikte de bunun
zerine denetim sonucu incelemeden, disiplin ve mali sorumluluk
raporlarnn ayr ayr yazlmas gerekiyor. Sorumluluklarda, kural olarak
illiyet ba ortaya konulmal, kurulmal, aka ortaya konularak,
desteklenmelidir. lliyet ba, doruluk ve uygunluk sorumluluu birlikte
deerlendirilmelidir. Disiplin raporlarnda, zellikle her matrah fark eittir
disiplin raporu eklinde otomatik bir yaklam tarz da olmamal, tabii ki
illiyet ba kuruluyorsa net bir ekilde sorumluysa o da dzenlenmeli.

Sonu olarak unlar syleyerek szlerimi bitirmeye alyorum.

Yeminli mali mavirlik meslei, mesleki

kurallar, meslek ahlak, tam bamszlk,
tarafszlk ve drstlk ilkeleriyle yerine
getirilen ve ilerde de byk dikkat ve
zen gerektiren bir kamu hizmeti
sunumudur. Yeminli mali mavirler,
vergi idaresi ile mkellef arasnda denge
unsuru olmalarnn yan sra, mevzuatta
yer alan dier i ve ilemlerinde de eitim
ve tecrbeleri ile iletmelere ekonomik anlamda yn vermekte, vergi denetimi
konusunda da sisteme nemli katklar sunmaktadrlar.
lgili mevzuat kapsamndaki sorumluluk
deerlendirmelerinde, ama ve sahip
olduklar yetki ile genel hukuk kurallar da
gz nnde bulundurulmaldr, diyerek
szlerime son veriyor ve hepinizi sayg ile
selamlyorum.

Teekkr ederim.

73
 BRNC OTURUM

74
 BRNC OTURUM

75
 BRNC OTURUM

76
 BRNC OTURUM

77
 BRNC OTURUM

78
 BRNC OTURUM

79
 BRNC OTURUM

80
 BRNC OTURUM

81
 BRNC OTURUM

82
 BRNC OTURUM

83
 BRNC OTURUM

84
 BRNC OTURUM

85
 BRNC OTURUM

86
 BRNC OTURUM

87
 BRNC OTURUM

88
 BRNC OTURUM

89
 BRNC OTURUM

90
 BRNC OTURUM

91
 BRNC OTURUM

Vehbi KARABIYIK
stanbul YMM Odas Bakan Yardmcs
Oturum Bakan

Sayn Mustafa Akpnara ok teekkr ediyoruz Maliye Bakanlnn gelir

idaresi blmyd. imdi Vergi Denetim Kurulu Adna Sayn Mehmet Ali
etin sunum yapacak. Kendisi Marmara Kk ve Orta lekli Mkellefler
Grup Bakan, ok daha nceden de zaten tanyoruz uzun zamandr idarede
odamzla da sa olsun hep iyi ilikiler iinde oldu. Kendisinden imdi
Sorumluluun Vergi Denetim Kurulu tarafndan deerlendirilmesini
dinleyeceiz. Buyurun Sayn Mehmet Ali etin.

Mehmet Ali ETN

Vergi Denetim Kurulu Marmara Kk ve Orta lekli Mkellefler
Grup Bakan

Sayn Bakanm teekkr ederim. Sayn

Bakanm, Sayn TRMOB Bakanm, Sayn
Oda Bakanlarm, Deerli Hazirun,

Ben konuyu oturum iin belirlenen ana tema

olan; sorunlarn kayna nedir, sorunlarn
zm iin ne yaplmaldr, bu bapta ele
alacam. Yani elinizdeki programda veya
davetiye de diyebilirim, orda bu oturumda
neler istendii, ana temas nedir, amalanan
eyler nedir, bunu zetlemiler. Biraz da biz
savunma vereceiz, u anda ben
savunmadaym herhalde, savunmam
alyorsunuz. ncelikle unu syleyeyim
benim syleyeceim eyler Kurulumu balamaz. nceleme eleman olarak
empati yaparak, biraz da YMM olarak ayn zamanda konuyu ele alacam.
Zaten leden nceki sunum blmlerinde Sayn Mustafa Akpnar da iledi,
disiplin ve mali sorumluluk nedir, nelerdir, yolu yntemi, sreleri nelerdir.
Onlar biliyoruz ama tekrar etmekte yarar var. Bu sunumumda neden biz
inceleme eleman olarak doruluk denetimi istiyoruz, bu bapta bir sunum
yapacam.

92
 BRNC OTURUM

Sunum planmda; nce genel

giri, sorumlulukla ilgili
mevzuat, bu mevzuat ite
tekrar ediliyor sabahtan beri
213 sayl Vergi Usul Kanunu,
3568 sayl Kanun,
ynetmelik, tebli sonra alt
dzenlemeler var yani
sirklerdir, muktezadr, bunu
birazdan bahsedeceim. Yeni
dzenleme var. Kanuna bir
fkra eklendi 5. fkra eklendi
maddeye, o neler getirmeli,
neler getirebilir, nasl
dnmemiz lazm ona
gireceim. Vergi Denetim
Kurulu ve Grup Bakanlmz
uygulamalaryla ilgili yeni
gelimeler nelerdir, Vergi
Denetim Kurulunun bunda yeri
nedir. nceleme ve rapor
sreci, nasl bir inceleme
srecinden geiriyoruz ileri,
raporlarn akbeti, veriler, bu
konuda uygulamalar, baz
istatistikler var, sorunlarn
kaynaklarnn tespitine
bakacam. Sonra da yani
haddim olmayarak YMMlik
mesleinin geleceiyle ilgili
birka sz syleyeceim.
Genel deerlendirme ve
nerilerle de sunumu
tamamlayacam.

Hukuk devletinde salkl ve

etkin bir vergileme iin vergi
alacakls ve borlusu
arasndaki ilikide uzlamaya
dayal adil bir denge kurmak
gereklidir. Bu dengenin
kurulmasnda YMMin nemi
tartlmaz bunu hepimiz
biliyoruz. nk YMM
olabilmek iin geen sre ve
sreleri dikkate alrsak,

93
 BRNC OTURUM

herhalde daha uzun srede bir

meslek sahibi olmak mmkn
deil Trkiyede. 15-16 yl
falan oluyor. ok saygn bir
tecrbe meslei olduu
grlecektir, Tabi bu
saygnl korumak, gzetmek,
kollamak, devamn salamak
ilk olarak YMMin kendi
grevidir. Mkellefle devlet
arasnda ne oluyor, tercman
oluyorlar, mkellefi
eitiyorlar, en byk
sorunumuz olan kayt dlkla
mcadele ediyorlar.
Mkellefin haklarn
bilmesine, devlerini yerine
getirmesine yardm ediyorlar.
Mkellefin hesaplarn cari
dneminde beyan ncesi
dzeltiyorlar, ok nemli bir
ey. Kamuya yardmc,
kolaylatrc bir fonksiyon ifa
ediyorlar. 3568in genel
gerekesinde de bu husus
vurgulanm. Yani kamuya
yardm edip kolaylatrc
fonksiyon ifa etmesi. zellikle
de bizim sistemimiz beyan
esasna dayal sistem, yani bu
sistemde hastal nleyici
hekim grevi ifa etmekte
olduunu dnyorum. Bu
kadar yararl bir meslein de
geleceinin hem parlak, hem
de daha iyi deerlendirecek bir
pozisyonda olmas gerektiine
inanyorum. Devlet ve
ilgililerin bu tecrbeden azami
derecede faydalanmann
yollarn aramas gerektiini
dnyorum.

94
 BRNC OTURUM

Vergi hukuku, kamu

hukukunun bir kolu olan mali
hukukun en ok gelien bir
daldr. Kreselleen dnyada
gncelleme srekli bir
ihtiyatr. inden
bahsediyoruz, uzay dolmuu
diyoruz ama kimse uzay
dolmuu deyince bizi
yadrgamyor. Yani zellikle
lkemizde vergi mevzuatnn
hzl sosyal ve ekonomik
deiikliklere uyumunda bu
ihtiya kendini gstermektedir,

En iyi kanunlarn dahi

uyguland gibi hkm ifade
ettiini syleyebiliriz. Yani bu
bizim sorumlulukta da
grlyor, biraz sonra izah
edeceim. Uygulama bu kadar
nemlidir. Yani kanunla
yaptk, koyduk o kadar nemli
deil. Zaten bu oturum ve
konusu da o. Mevzuat
uygulanmayla baarl olur,
uygulamadan doan sorunlar
yargya intikal eder. darenin
kanunilik ilkesiyle yapt
yorumu yarg hukukilik
ilkesiyle karlar. Dolaysyla
boluk doldurur, hkmeder,
hkmne uymak zorunludur.
Ancak srecin riskli ve uzun
olmas dahi bal bana ceza
verme anlam tar.

Yarg denetimi, hem idarenin

hem mkellefin teminatdr

95
 BRNC OTURUM

ayn zamanda. Olmasa ne

yapardk. Yzlerce kez ayn
sonulanan olaylar temyize
gidiyor. Trkiyede geri
besleme ve dzeltme
olmadndan mahkemeler
tkanyor. Yani bu da sistemin
bir sorunu, yarg kararlar tam
mstakar hal almken, bir
bakyorsunuz mevzuat
ekillendi uygulama oturdu
diyoruz, hop bir deiiklik ve
konu yeni batan. Yani 5 yllk
bir srete bunu net
grebiliyoruz.

Bu tr mterek akl ve istiare

ortamlar yani bu sempozyum,
gerek yeni dzenlemelere ve
uygulamalara yn verme
bakmndan, gerekse boluk
doldurma, yorum konusunda
kaynak oluturmaktadr.

Mkellef YMMin
mterisidir. Tasdik yetkisini
de devlet veriyor. Kamu
hizmeti ifa etmesi tasdik
nedeniyledir. Fark da
tasdikten ileri geliyor. Tasdik
olmasa serbest muhasebeci
mali mavir ile arasnda
herhangi bir fark olmam
olacak. YMM deyince akla
nasl tasdik geliyorsa, tasdik
deyince de sorumluluk
gelmektedir. Bunlar birbirini
gerektiren eylerdir. Sayn

96
 BRNC OTURUM

Halil Baaa stadm

sorumluluk zorunluluk
gerektirir dedi ama yani ihtiya
olmadan zorunluluk olmamas
gerektiini dnyorum.
Bamsz denetim dhil. Yani
mkellef bize ben bunu niye
yaptryorum dedii zaman bir
karl olmas lazm. Ona
doyurucu bir cevap verebiliyor
olmamz lazm. Tam tasdiki
niye yaptryoruz dedii
zaman, mkellefe nasl bir
cevap verildiini ben merak
ediyorum. Tartmalar da
genellikle 25 yldr,
sorumluluk etrafnda kitlenmi
vaziyette; bir iki madde ama 3-
4 gnlk sempozyumun
konusu olabiliyor.

Sorumluluun tanmn
anladmz sorumluluk
olduu iin yapmayacam.
Mteselsil sorumluluk ise, bir
zararn tmnden birok
kiinin ayn anda sorumlu
tutulmasdr. Biraz nce Sayn
Mustafa Akpnar nce
mkelleften aryoruz sonra
YMMe gidiyoruz, ama kanun
yle demiyor. Kanun ayn anda
gidin diyor. Kanun
uyguland gibi hkm ifade
eder diyoruz, o da iin baka
bir yn. Demek ki nce
mkellefe gidiliyor, sonra
aranyor, uygulama yle
gsteriyor.

Devlet bir yetki verdiyse,

yetkiyi eitli ekillerde
denetler. Yerinde

97
 BRNC OTURUM

kullanlmamas durumunda
yaptrm uygular, bu iin doal
bir sonucu. Yetki varsa
sorumluluk da vardr. Bunlar
cezai, mali, disiplin
sorumluluklar olarak bunlar
sayld.

Ben mevzuat tekrarlamak

istemiyorum ama inceleme
elemanlar niin doruluk
istiyor, yani ona girmek
istiyorum. Yani ona istinaden
baz hkmleri tekrar etmek
istiyorum.

Vergi Usul Kanununun Vergi

Beyannamelerinin
mzalanmas ve YMM Tasdik
Raporlar balkl mkerrer
227. maddesine gre,
beyannameyi imzalayan veya
tasdik raporunu dzenleyen
meslek mensuplar,
imzaladklar beyannamelerde
veya dzenledikleri tasdik
raporlarnda yer alan bilgilerin
defter kaytlarna ve bu
kaytlarn dayanan tekil
eden belgelere uygun
olmamasndan dolay
mtereken ve mteselsilen
sorumlu tutulurlar.

3568 sayl Serbest

Muhasebeci Mali Mavirlik
ve YMMlik Kanunu tasdik ve
tasdikten doan sorumluluk
balkl asl maddemiz bu. Ne
diyor 12. maddesinde,

98
 BRNC OTURUM

YMMler gerek ve
tzelkiilerin veya bunlarn
teebbs ve iletmelerinin mali
tablolarnn ve
beyannamelerinin mevzuat
hkmleri, muhasebe
prensipleri ile muhasebe
standartlarna uygunluunu ve
hesaplarn denetim
standartlarna gre incelediini
tasdik ederler

Yani tasdik tanmlanmken

mesela burada da yle bir
durum var maddenin ilk
fkrasna byle bir ey
koymular, fakat tasdiki daha
sonra tanmlamlar. Tasdikten
ne anlalmas gerektiini biraz
sonra greceiz. Bizim tasdik
ettiimiz bu ilk fkraya gredir,
dolaysyla sorumlu
olmamamz gerekir deniliyor,
bu ekilde kararlar grdm.

YMMler yaptklar tasdikin

doruluundan sorumludurlar.
Yaptklar tasdikin doru
olmamas halinde, tasdikin
kapsam ile snrl olmak zere,
ziyaa uratlan vergilerden ve
kesilecek cezalardan
mkellefle birlikte mtereken
ve mteselsilen sorumlu
olurlar. Yani uluslararas
mevzuat bilmiyorum,
bakmadm ama byle bir ey
olduunu hi tahmin
etmiyorum baka bir yerde.
YMMler yaptklar tasdikin

99
 BRNC OTURUM

kapsamn dzenleyecekleri
raporda akca belirtirler. Yeni
eklenen 5. Fkra hkmne de
biraz sonra deineceim.

3568 sayl Kanunun 12.

maddesi hkmne dayanlarak
hazrlanan, YMMlerin Tasdik
Edecekleri Belgeler, Tasdik
Konular, Tasdike likin Usul
ve Esaslar Hakknda
Ynetmeliin YMMlerin
Sorumluluu balkl 20.
maddesine gre, bu
Ynetmelik kapsamna giren
tasdik ilemlerinden imza ve
mhr kullanmak suretiyle
tasdik yapan dolaysyla tasdik
raporu dzenleyen YMMler,
tasdik kapsam ile snrl olmak
zere tasdikin doruluundan
sorumludurlar. Burada u koyu
yer ok nemli oraya
dikkatinizi ekiyorum, bizim
snrmz bu anayasamz da bu.
Tasdik kapsamyla snrl
olmak zere. Evet.

Tasdik konusu ile ilgili olarak

Bakanlka teblilerle
belirlenen hususlarn; tasdik
kapsam iinde mutlaka
aratrlmas ve incelenmesi
zorunludur.

YMMler inceledikleri ve
sonucunda tasdik raporu
dzenledikleri konu ve
belgelerin gerei
yanstmamas ve doru

100
 BRNC OTURUM

olmamas halinde, ziyaa

uratlan vergilerden ve
kesilecek cezalardan Vergi
Usul Kanunu ve 3568 sayl
Kanun hkmleri uyarnca
mkellefle birlikte mtereken
ve mteselsilen sorumludurlar.
Bu sorumluluun yerine
getirilmesinde Borlar
Kanununun tam teselsl
hkmleri uygulanr. Bakn
hep doruluk denetimden
bahsediyorlar. Vergi Usul
Kanunu ve 3568 sayl Kanun
hkmleri uyarnca demi,
yani bu ynetmelikle hem
uygunluk hem doruluk
denetimini arayn, Vergi Usul
Kanununu da iin iine
katmlar. Burada doruluk
denetimi varken uygunluk
denetimine gerek var m,
kapsyor zaten. Ama biz vergi
inceleme eleman olarak bunu
dikkate almak zorundayz. Her
ikisini beraber uyguluyoruz
ama Vergi Usul Kanununda bu
dzenlenmemi olsa gene
buradakini uygulayacaz
zaten zel dzenleme burada.

Tasdik, bir eyin doru, gerek

olduunu belirtmek,
onaylamak, dorulamak
anlamna geliyor. Bu tasdik
kelimesi de ok nemli,
Kanunun 12. maddesine
dayanlarak karlan Tasdike
likin Usul ve Esaslar

101
 BRNC OTURUM

Hakknda Ynetmeliin 4.
maddesinde tasdik
tanmlanm ve 5. maddesinde
de tasdikin amac
aklanmtr. 4. maddeye gre
tasdik, gerek veya tzel
kiilerin veya bunlarn
teebbs ve iletmelerinin
YMMlerce denetleme ilke ve
standartlarna gre uygunluk
ynnden incelenmesi, bu
inceleme sonularna
dayanlarak tasdik kapsamna
giren konularn ve belgelerin
gerei yanstp
yanstmadnn imza ve
mhr kullanmak suretiyle
tespiti ve rapora
balanmasdr. 5. maddeye
gre de tasdikin amac; gerek
veya tzel kiilerin veya
bunlarn teebbs ve
iletmelerinin hesap ve
kaytlarnn sonularn
gsteren mali tablolarnn
yanltc olmayacak biimde
eksiksiz ve geree uygun
ekilde dzenlenmesini
salayarak kamunun
istifadesine sunmaktr.
Ynetmeliin 15. maddesi,
belge incelemesini, muhasebe
kaytlarnn belgelere
dayandrldnn
dorulanmas; ibraz edilen
belgelerin gerei yanstp
yanstmadnn ve ilgili
mevzuat hkmlerine

102
 BRNC OTURUM

uygunluunun aratrlmas
olarak tanmlar. 19. maddede;
YMM, bir btn olarak ele
alnan mali tablolarn geree
uygunluu ve doruluu
hakknda edindii kanaatini,
tespit olunan beyanlarn ilgili
mevzuat hkmleri ve mali
tablolar ile uyumlu olup
olmad yolundaki grn
ortaya koymakla ykmldr.
imdi bu maddeler varken hep
doruluk denetimi yapmamz
gerekiyor, stelik sabah Sayn
Nurettin ekicinin syledii
gibi her yerde sorumlulukla
ilgili bir ey var.

Tasdik iin aslolan tasdike

ilikin ynetmelik olsa da,
alma usul esaslaryla ilgili
ynetmelikte de ayn ekilde
ayn maddeler tedbir tarzyla
oraya yerletirilmi. Sz
konusu Serbest Muhasebeci,
Serbest Muhasebeci Mali
Mavir ve YMMlerin
alma Usul ve Esaslar
Hakknda Ynetmelikte de
benzer dzenlemeler
mevcuttur. Bu Ynetmeliin
Sorumluluk balkl 41.
maddesine gre; YMMler,
ilgili kanunlar, ynetmelikler
ve teblilere gre yaptklar
tasdikin doruluundan
sorumludurlar. Yaptklar
tasdikin doru olmamas

103
 BRNC OTURUM

halinde, tasdikin kapsam ile

snrl olmak zere, ziyaa
uratlan vergilerden ve
kesilecek cezalardan
mkellefle birlikte mtereken
ve mteselsilen sorumlu
olurlar. YMMler yaptklar
tasdikin kapsamn raporda
aka belirtirler. 48. maddede,
Denetim, ilgili mevzuat ve
genel kabul grm muhasebe
prensiplerine uygun olarak,
ekonomik olaylarn gerek
mahiyetinin kaytlarda yer alp
almadn tarafsz olarak,
kantlar ile aratrarak
sonulandran ve onaylayan
sistematik alma olarak
tanmlanmtr. 48.
maddesinde denetimi artk
denetim bamsz denetim
midir, inceleme midir, tefti
midir, yani kelime ve kavram
kargaas da var olayda.
Olaylarn gerek mahiyetini
diyor, kaytlarda yer alp
almamasn, tarafsz olarak
kantlaryla aratrp,
sonulandrp, onaylayan
sistematik almalar olarak
tanmlyor, incelemeyi
kastediyor diye dnyorum
ben. Yine 49. maddesine gre
denetimin amac; vergi
idaresine bunlarn mali
tablolarnda yer alan kaytlarn
geree uygun, doru ve
gvenilir olduunu ortaya
koymaktr.

18 seri nolu Genel Tebli de

var ondan bahsedildi. zetle
YMMlerin yapaca
beyanname tasdikinin amac,
denmesi gereken gelir ya da

104
 BRNC OTURUM

kurumlar vergisinin
doruluunu aratrmak, tespit
etmek ve salamaktr. Bu
bizim vergi incelemesi tanm
aslnda, tanm deil de vergi
incelemesinden maksat
diyoruz. denmesi gereken
verginin doruluunu
aratrmak, tespit etmek,
salamaktr. Bu nedenle
YMMin gerek durumu tespit
etmek iin her trl belgeden
yararlanmak, her trl
inceleme tekniklerini
kullanmak zorundadr. Tebli
biraz daha olay sertletirmi.

Bu hkmlerin tamamn birlikte deerlendirdiimizde, 3568 sayl kanunun

12. maddesinde bahsedilen tasdikin doruluu ve geree uygunluunun
istendii ve YMMlerin tasdikin doruluundan sorumlu olacaklar
anlalmaktadr.

3568 sayl Kanun ile bandan beri doruluk denetimi kurgulanmtr. Yani
bu iin tarihesini bilen aramzda statlarmz var. Onlar bilirler. Vergi Usul
Kanununda daha sonra da uygunluk denetimi olarak yorumlanmaya
allmtr. Bunu da ite bu orantsz dediimiz yaptrm nedeniyle biraz
yumuatmaya almlar. Vergi Usul Kanunu uygunluk 3568 doruluk
dedik. Her ne kadar Vergi Usul Kanununun mkerrer 227. maddesi 3568
sayl Kanunun 12. maddesinden sonra ihdas edildiyse de, 3568 sayl Kanun
Vergi Usul Kanununa gre daha zel bir dzenlemedir. 3568 sayl Kanunun
geerli olmas lazm.

Ayrca mkerrer 227. madde de, serbest muhasebeci mali mavirlik ve

yeminli mavir meslek mensuplarnn sorumluluklarn dzenleyen daha
genel bir dzenlemedir. 3568 sayl Kanunda ise sadece YMMlerin tasdikten
doan sorumluluklar hkm altna alnmtr, o da bizim iin nemli.

Vergi inceleme elemanlar yukardaki hkmlere uymak durumundadr, ona

biraz sonra ayrntl deineceim. Bize muktezaya kadar uyma zorunluluu
geldi, sirklere kadar uyma zorunluluu geldi. Biraz da biz kendimizi
savunalm. Yani mevzuat bu. Ynetmelik ve dier alt mevzuat iki kanun
hkmnn birlikte ele alnacan belirtiyor. Dolaysyla sadece uygunluk
denetimi deil doruluk denetimi de aranacaktr. Doruluk denetimi
uygunluk denetimini de kapsamaktadr

105
 BRNC OTURUM

Bir yeni dzenleme geldi. Aslnda ben baktm gerekelerine 3568 sayl
yasann 12. maddesinin gerekesinde, geree aykr tasdik nedeniyle
YMMlerin sorumlu olaca, tasdikin doru olduunu ve kendilerine ibraz
edilen belgelere gre yapldnn ilgili merciler nezdinde aklama ve
kantlama hakkna sahip olaca demi. Gerekede var maddenin ruhunda.
Var ama, ite bu ancak yeni eklenen fkra hkm ile mmkn olabilmi.

Yeni gelen dzenlemenin gerekesine bakyorum, ok basit bir cmle var.

YMMler hakknda sorumluluk raporu yazlmadan nce, yazl savunmalar
istenilerek konudan haberdar edilmelerinin salanmas gerekesiyle diyor.
Bunun da gerekesi konudan haberdar olsunlar olmu. Yani ite savunma
alnmasnn sonularndan ne olur, biraz onu dndm.

5. fkra yle YMMlerin tasdikten doan mali sorumluluklar ile disiplin

sorumluluklar ayr ayr mstakil raporla tespit edilir. Bu kapsamda YMM
hakknda sorumluluk raporu yazlabilmesi iin YMMin yazl savunmas
istenir, nemli olan bu iki cmle bence.

Yeni fkra ncesi madde gerekesinde bulunmasna ramen savunma almak

ve haber vermeyle ilgili uygulama birlii de yoktu, aka yasal dzenleme
yapld iin artk zorunlu tutularak standarda balanm oldu.

ki husus nemli demitik, biri YMMlerin mali sorumluluklar, disiplin

sorumluluklar ayr ayr mstakil raporlanacak. nceleme raporundan ayr,
disiplin ve mali sorumlulukta ayr, her biri iin ayr rapor yazlacak. Dier
husus ise, bu kapsamda YMM hakknda sorumluluk raporu yazlabilmesi iin
YMMin yazl savunmas istenecektir.

Bu dzenleme sonrasnda uygulamann da yeni duruma gre ekillenmesi

gerekecektir. Anayasamzn 125. maddesine gre, idarenin her trl eylem
ve ilemlerine kar yarg yolu ak, 36. maddesine gre de, herkes meru
vasta ve yollardan faydalanmak suretiyle yarg mercileri nnde davac veya
daval olarak iddia ve savunmayla adil yarglanma hakkna sahiptir diyor.
Yani bu savunma inceleme elemannn karsnda m yarg karsnda m diye
de bir soru iareti koyuyorum.

Yeni kanuni dzenleme henz ynetmelie ve alt mevzuata yansmamtr.

Yaplacak dzenlemelerin ve alt mevzuatn Anayasann bu amir
hkmlerine uygun ve esas alnarak yorumlanmas gerektiini dnyorum.
Bu sempozyumun sonularnn da bu amaca hizmet edeceini dnyorum.

Yeni eklenen fkra hkm tartmalarn youn olduu mteselsil sorumluluk

ve bu kapsamdaki takip, tahsil konularnda dzenleme getirmemitir. Ancak,
bu deiikliin kacak sonularndan bunlara ilikin de bir pay deceini
dnyorum.

106
 BRNC OTURUM

nceleme eleman YMMin sorumluluu ile ilgili yargsn olutururken,

inceleme sonucunda tespit ettii farklar ile ilgili olarak; tasdik raporunu yazan
YMMe de haber verecek, sorumlu tutulaca farklar ile ilgili olarak yazl
savunmas alnacaktr. Savunma alabilmek iin ortada savunulacak bir iddia
bulunmal ve o iddiay YMMe sylenmesi lazm, YMMin bunu bilmesi
lazm. Bu da u anlama geliyor; vergi incelemesinin tamamlanm olmas
lazm. Savunma hakk kullandrlmadan da ceza verilmemesinin esas olmas
gerekiyor.

Ayr ayr rapor dzenlenmesi, farkla tasdik arasndaki kusur, kast, ihmal,
itirak, menfaat temini vesaire gibi illiyet bann ve sorumluluun net olarak
ortaya konulmasn salayacaktr. Yani nceden geitiriliyordu
tmdengelimde fark varsa sorumludur deniyordu. Fakat ayr bir rapor
yazlnca, yani bir cmleyle, bir paragrafla, bir blm balyla veya sonuta
bir maddeyle geitirmek artk mmkn olmayacak. O raporun ieriini de
doldurulmas lazm bir eyler ortaya konulmas lazm. Bu illiyet bann,
tasdikin konusunun, kapsamnn da net olarak tespitine yarayacak bu fkra.

Savunmak, yarglamada bir iddiann yersiz olduu, haksz olduu ileri

srlerek mdafaa edilmesidir. Yani ben unu diyorum. Hz. Alinin gzel bir
sz var, iki taraf da dinlemeden verdiin karar doru olsa dahi adaletli
deildir yani dinleyeceksiniz karnzdakini.

Sorumlu tutulma ilemi vergi incelemesinden bamsz bir ilemdir. Vergi

incelemesinden bamsz olmasnn da sonular olacaktr. Tasdikle ilgili
ynetmelikte YMMlerin yetkileri balkl 12. maddesi var, pek grmezden
geliniyor uygulanmyor ama ok nemli bir madde bence, diyor ki YMMler
vergi incelemelerinde tarhiyat ncesi ve sonras uzlamalarda vergi
yargsnda mkellefle veya vergi sorumlusuyla birlikte hazr bulunabilir,
aklamalar yaplabilir, yapabilirler. Bu hkm ve bu savunmasnn
alnmasnn sonucu olarak YMM yapt tasdikle ilgili incelemeden haberdar
olacak, mkellefle birlikte hareket edebilecek, incelemeyle ilgili tarhiyata ve
kesilecek cezalara ilikin srelere mdahil olabilme imkn elde edecektir.
Ayrca tarhiyat ncesi ve sonras uzlama ve rapor deerlendirme
komisyonlar nezdinde dinleme imknlarndan da dolayl da olsa
yararlanabilecektir, Buras nemli, bu dinleme mevzusunu pek ok
meslektamz bilmiyor. Sorumlu tutulmasna kar dava aabilecek, mkellef
tarafndan vergi ceza tarhiyatna kar alan davaya da zaten mdahil
olabilecektir, oluyordu da. Btn bunlar nceki gibi deme emri tebliinden
sonra deme emrine kar alabilecek davay da engellemiyor,

YMM sorumlu tutulduundan, rapordan sonra ve deme emriyle haberdar

olabiliyordu. Byle bir borcu olmad, ksmen dedii, zaman amna
urad iddiasyla snrl bir dava hakk vard. Savunma hakk kullanlm
sayamazsnz, o apayr bir ilem yani demesinden sorumludur, takibinden
sorumludur dolaysyla ite savunma hakk lmtr. Bunu kabul etmek de
hukuk mantnda doru bir ey deil. YMM bunun sonularna katlanmak

107
 BRNC OTURUM

zorunla kalyordu. Artk yeni dzenlemeden sonra yle olmayacan

dnyorum, hocam da belki yani o konuyu irdeleyecektir, nk bu konuda
yeterli bilgim olmayabilir.

Disiplin raporlaryla ilgili pek deinmek istemiyorum uygulama eskisi gibi

devam edecek, Sayn Mustafa Akpnar arkadamz ayrntl olarak anlatt.
nceleme elemanlarnca disiplin ynnden dzenlenen raporun ad Gr ve
neri Raporudur.

Mteselsil sorumluluk raporunun bir rneinin mterek ve mteselsil

sorumluluun takip ve tahsili bakmndan mkellefin bal olduu vergi
dairesine bir ekilde ulamas gerekiyor, sonu olarak sylyorum ulamas
gerektiini. Ayrca mteselsil sorumlu tutulma kararna kar da yarg yolu
kapatlamayacandan, dier rneinin sorumlu tutulmasna ilikin karara
kar savunma hakk bulunmas nedeniyle ilgili birimler tarafndan YMMe
tebli edilmesi gerektiini dnyorum. Kabul raporlarnda ve vergi suu
raporlarnda olduu gibi bir yolunun bulunmas lazm ama YMMe bu
savunmann sonucunda yaplan idari ilemle ilgili. Benim grme gre bu
sonu idari ilemdir, bildirilmesi lazm ki YMM in dava hakk olsun. Aksi
halde bilgi edinme kanunu uyarnca talep ettii ve bu hususta alaca cevap
zerine dava hakkn kullanmas suretiyle gereksiz yere sre uzayacaktr
diye dnyorum.

Yine sz konusu fkra hkmnn artk takibat, ihbarname tebliiyle mi

deme tebliiyle mi balayacaktr, tartmasn da, takibatn deme emrinin
tebliiyle balayaca ynnde sonlandracan dnyorum. nk
savunma hakkyla ilgili dava hakk daha nceye alnm durumda, benim
yaptm yorum bu.

Biraz da Vergi Denetim Kurulu uygulamalarndan da bahsetmek istiyorum

direkt ilgisi kurulamyor olabilir ama yle bir ilgisi var, yani imdi
bakyorum ya ortalamasna benden tecrbeli ve deneyimlisiniz ama son 3-4
ylda vergi inceleme elemanndan ne anlalmas gerektii hususu da deiti.

Vergi douran olay ve bu olaya ilikin muamelelerin gerek mahiyeti esastr

deniyor. Vergi usul kanunu lafzyla ruhuyla hkm ifade eder, lafz ak
deilse, konuluundaki maksat, kanun yapsndaki yeri, sistematik iindeki
yeri, balantlar gz nnde bulundurularak uygulanr deniyor,
incelemelerde de hep bu gerek mahiyet esastr.

Vergi incelemesi asl olarak mfettilerin, vergi mfettilerinin iidir. Vergi

Denetim Kurulu mevzuat yapan deil mevzuat uygulayan bir birim, bunu
zellikle vurguluyorum. Mevzuat uygulayan. Yani biz mevzuat uyguladk
diye hani bu sizin sorumlu tutulma ilerinde hep inceleme elemanna
yklenilmesi yanl bence. Mevzuat da sirkleri hatta muktezay da
kapsamaktadr. Yani inceleme raporlar sirklere kadar uyularak yazlr ama
rapor deerlendirme komisyonu muktezaya da dikkat eder dediine gre. Bir

108
 BRNC OTURUM

sistem getirildi imdi, rapor deerlendirme komisyonlar da devreye girdi.

Rapor 3 kii tarafndan okunarak yrrle giriyor. Hatta 3 kii de deil
eliki veya iddia veyahut da rapor deerlendirme komisyonuyla aralarnda
gr ayrl karsa, merkezde merkezi rapor deerlendirme komisyonu var.
Bir rapor kncaya kadar 9 kiinin raporu oluyor neticede. Esas itibaryla
sistem gzel kurulmu ama uygulayabildiimiz mddete, eer
uygulayabilirsek.

Raporlar inceleme eleman tarafndan yazlyor. Mevzuat yorumlayan,

oluturan, sorumluluk neren inceleme elamandr. Bu mevzuat yoruma
ihtiya duyduu iin yorumluyoruz yoksa yorum gerektirmese zaten
yorumlamayacaz. Eski alkanlklar kolay kaybolan eyler deil. oumuz
u anda maam ka para sorulunca 5 milyar deniyor. 6 sfr atlal 10 yl oldu.
Yani inceleme elemanlarnn yeniliklere almas pek kolay deil. Herkesin
kendine gre yourt yiyii vard. Yeni bir kurum kuruldu 4 ayr inceleme
birimi tek at altna girdi.

Vergi Denetim Kuruluyla ilgili olarak da bilgi vermek istiyorum. Sabah Sayn
Kurul Bakanmz biraz bahsetti. Sonra da raporun ileme konulmasna kadar
olan sreten bahsetmek istiyorum. Son 10 ylda kamuda ok deiiklik oldu.
Mevzuat zaten srekli gncelleniyor. Maliyeci olan insan hibir zaman
okuldan kurtulamyor. Srekli kendini gncellemeli. Bu deiimlerin
YMMlik mesleine yansmas da kanlmazdr ama bakyorum 25 yldr en
ok dzenleme gereken yerde sadece savunmayla ilgili yeni fkra gelebilmi.

te 2004te Vergi Konseyi kurulmu, ok nemli bir kurum aslnda fakat

devrede deil, devrede deil derken devrede de yani o zaman bu sempozyum
olmazd. Gelir daresi Bakanl kurulmu, hatta VP dediimiz Byk
Mkellefler Vergi Dairesi Bakanl kurulmu, tarada vergi dairesi
bakanlklar var. Kamu Gzetim Kurumundan bahsediyoruz imdi, yeni bir
ey yani onun da ok iyi anlatlmas, ilenmesi lazm. Maliye merkez
tekilatnda danma, denetim birimi olarak Vergi Denetim Kurulu
oluturuldu. Vergi Denetim Kurulu hakikaten zor bir sreten geiyor u
anda. Ama ok baarl gryorum ben iinde olduum iin sylemiyorum
yani dardan baksam bile. nk devlette bir kdn antetinin deimesi 6
ay sryor, ok hzl bir sre yaadk, biz de iinde olmasak ne kadar zor
olduunu anlayamazdm. Gelir daresi Bakanlnn tara tekilatnn olduu
yerlerde direkt merkeze bal Vergi Denetim Kurulu Grup Bakanlklar
kuruldu. stanbulda imdi yeni bir tane daha kuruldu say 33e kt. 3 adet
Byk lekli Mkellefler Grup Bakanl, 2 adet Organize Vergi
Kaaklyla lgili Mcadele Grup Bakanl, 3 adet rtl Sermaye Grup
Bakanl; bunlar zmir, stanbul, Ankaradadr. 2 adet Organize Vergi
Kaakl Grup Bakanlklar da Ankara, stanbulda kuruldu.

2011 yl sonunda Vergi Denetim Kurulu Ynetmelii ile de kurulun ve vergi

mfettilerinin grev ve yetki sorumluluklar dzenlendi. Vergi Denetim
Kurulu kendi inceleme elemanlarnn yetkileri snrland, kendisine bir

109
 BRNC OTURUM

dzenleme getirdi. Akabinde bu inceleme elemanlarnn performans

deerlendirme ynetmeliini getirdi. Bu performans sistemi ynetmeliiyle
de bir adm atlmaya alld. O da kamuda bir tek bizde var herhalde.

u da ok nemli Ankarada eitim grup bakanl kuruldu yani yardan

fazlas u anda mfettilerin vergi mfetti yardmcsdr. Vergi mfetti
yardmclarn bu youn almdan sonra iyi yetitirmek gayretindeyiz. 10.000
inceleme eleman demek gelecee ynelik bir perspektif sunmak istiyorum.
Yakn gelecekte bu saysal art YMM saysna da yansyacaktr yansmaya
da balamtr. u anda yarsndan fazlas pasif de olsa 4.500 civarnda YMM
var. nceleme yzdesi de buna bal olarak artacaktr. Vergi iadeleri cari
dnemde yaplabilecektir, imdi ben onu hissediyorum. Mesela ilk greve
geldiimde, bundan 3 sene nce geliyorlard. Biz bittik, zamanaml
dnemde bizim iade talebimiz var, halen yerine getirilmedi deniyordu.
Devletin hemen yerine getirmesi lazm, imdi biz 2013 yerine
getirebiliyoruz. Yardmclar da devreye girip de say 10.000 olduu zaman
iade raporlar hemen kacak. Bu u anlama geliyor yani sizlerin de biraz
sanki mteri kaybetmesi anlamna da geliyor. nceleme yzdesi artacak, gn
getike de mavirliin tasdik raporu yazmaktan daha ar basacan
dnyorum. Yani mavirlik iin de yeminli olmaya gerek var m onu da
takdirinize sunuyorum. BC gruplarndaki mfettiler ok byk oranda
tasdik edilmi mkelleflerin incelemelerini yaparken A gruplar da tasdik
edilmi mkellef hesaplarn inceleyecektir. nceden A grubundaki Vergi
Denetmenlerine tasdik raporu bulunan mkellefleri inceleyemezsiniz
deniyordu. imdi hepsi merkezi ve incelemeye baladlar. nceliyorlar da,
yaknda her tasdik raporu incelemeye tabi tutulmu olacak dier bir deyile
yani mefhumu muhalifinden giderek sylyorum. Bu isteyerek yaplan bir
ey deil ama kapsam alannda bu konular var.

Bu bakmdan tasdik edilmi konu ve belgelerin kamu idaresinin yetkililerince

tasdikin kapsam lsnde incelenmi olarak kabul edilecei hkm havada
kalyor. nk yani neden tasdik yapyoruzun cevab ortada kalyor.

- Kaldrn o zaman.

Ben kaldrma yetkisine sahip deilim ki, biz nmzde ne mevzuat bulduysak
onu uyguluyoruz, te belki de sempozyumdan yle bir sonu kabilir
bilmiyorum. Tam tasdik ilk yllardaki durumun aksine sorumlu tutulmak ve
dolayl etkileri dnda ok az uygulama alan bulabiliyor. Yetki verilmi,
kamu gcyle tasdik yaplm, ancak denetim de denetime ak tutulmu kst
konulmamtr. Burada maksat, mkellefin inceleme dnda
braklmamasdr. Yoksa, uurtmay vurmasnlar diye bir film vard. Amir
memura bu kitab yak gel deyip gnderiyor, peinden birini daha gnderiyor
yakp yakmadna bak gel diye, onun da peinden bir adam gnderiyor yakp
yakmadna bakp bakmadna bak gel diye. Yetki verilince gven esas
olmal. nceleme iinde de israf edilecek o kadar gcmz olmadn
dnyorum yani bu tecrbe mesleinin ok daha gzel yerlerde, ok daha

110
 BRNC OTURUM

gzel ekilde kullanlabilmesinin imknlarn arayp bulmak gerektiine

inanyorum.

Mevzuatta da yenilikler olmutur. Vergi Usul Kanununun 140. maddesine

gre, Vergi incelemesi yapanlar, Vergi kanunlaryla ilgili kararname, tzk,
ynetmelik, genel tebli ve sirklere aykr vergi inceleme raporu
dzenleyemezler. Dzenlenen vergi inceleme raporlar, ileme konulmak
zere ilgili vergi dairesine tevdi edilmeden nce, meslekte on yln
tamamlam en az Vergi Mfettiinden oluturulacak rapor deerlendirme
komisyonlar tarafndan vergi kanunlar ile bunlara ilikin kararname, tzk,
ynetmelik, genel tebli, sirkler ve zelgelere uygunluu ynnden
deerlendirilir.

2011 ylnda devreye giren iki yeni ynetmelik de ok nemlidir. Vergi

ncelemelerinde Uyulacak Usul ve Esaslar Hakknda Ynetmelik ile Rapor
Deerlendirme Komisyonlarnn Oluturulmas le alma Usul ve Esaslar
Hakknda Ynetmelik erevesinde mkellef hak ve hukuku gzetilerek sre
ve sreler belirlenmitir. Buna gre, keyfiyet snrlanm, standart ve
uygulama birlii salanmtr. Btn bunlar devletin mkellef haklarn
gzeterek daha iyi hizmet verme abalarnn sonucudur. Vergi inceleme
elemanlar, saydaml, tarafszl, drstl, hesap verilebilirlii esas
almak, kamu yararn mkellefin hak ve hukukunu da gzetmek
durumundadr.

darede grevli olduum srece bana gelen sorunlar, genellikle raporlar

yazldktan, vergi dairesine sevk edildikten ve i iten getikten sonra, biz
haklyz raporlar dzeltilsin eklinde olmutur. Btn srecin geriye doru
dnmesi lazm, bunun ne kadar zor olduunu takdir edersiniz. Vergi dairesine
ulam, tebligat yaplm, ondan sonra ne yapabiliriz ki. Rapor
deerlendirme komisyonlarnn, inceleme elemannn kendisini yalanlamas
lazm, ben yanl i yaptm demesi lazm. Kimsenin rapor ileme konduktan
sonra geri dnebileceini pek sanmyorum.

ki szge var. Her grup bakanlnda bir ihbar inceleme deerlendirme

komisyonu var, Gereksiz ileri geri gnderilip srf yoklamayla zlebilecek
iler vergi dairesinde zlsn, her ite vergi dairesinin gnderdii ii biz
inceleme olarak almayalm, bakalm. YMM yle yapm, una dikkat
etmemi diye geliyor, bakyoruz yaklak 3-4 kiilik bir komisyon var,
komisyon bakan ve grup bakanyla beraber 5 kiiyi buluyor, inceleme
gerektirmeyenleri geri eviriyoruz. Bata byle bir szge var, sonunda da
rapor deerlendirme komisyonu szgeci var. nallah birka yl sonra
bunlarn ne kadar pozitif gelimeler olduunu anlarsnz. Biraz sonra
istatistikler vereceim. O istatistikte de ben grdm, bakalm siz grebilecek
misiniz. Evet bir taslak metinden bahsedildi taslak olduu iin ona da fazla
girmek istemiyorum ama ite bu dediim farkl uygulamalar konusunda da
kurul standart belirlemeye, bunlar ynerge haline getirmeye almakta.
Bunlardan birisi de Sayn Kurul Bakanmz da bahsetti, YMMlerin

111
 BRNC OTURUM

sorumluluklar hakknda ynerge. Herhalde bu yeni fkra hkmyle beraber

biraz da deiiklik olacak, grler istendi. Nasl grler alnacak onu
bilmiyorum. Bu sempozyumdan da belki sonular kacak, uygulamaya da
yn verip uygulama birlii salanacak inallah.

imdi Marmara Kk Ve Orta lekli Mkellefler Grup Bakanl

tarafndan Vergi Denetim Kurulu kurulduktan sonra 2012, 2013, 2014
yllarnda dzenlenen sorumluluk raporlarna baktm. Bunlar YMMlerle
ilgili bir ksm allarn sahte belgeyle belgelendirilmesi, haksz KDV iadesi
alnmasyla ilgili, fiil envanter yaplmamasyla ilgili, haslat faturalarnn
defterlere kaydedilmemesiyle ilgili, haslat faturalarnn dk tutarl
dzenlenerek elde edilen haslatn kayt ve beyan d braklmasyla ilgili,
gayrimenkul al sat ilemlerinin kayt d gerekletirilmesiyle ilgili, kasa
hesabnn alacak kalan vermesiyle ilgili, bir ksm kiisel mahiyetteki lks
harcamalarn giderlere intikal ettirilmesiyle ilgili, meslek mensubunun
gerekli zen ve dikkati gstermedii ve bu nedenle sorumlu olduu gibi
nedenlerle dzenlenmi. u nedenlere baktnz zaman hep makul gibi
geliyor.

Bir istatistik de verirsek, istatistie yansdaki tablodan yle bir bakalm.

2012 ylnda incelediimiz mkellef says 6.445, yazlan toplam rapor says
14.101, 2013 ylnda 9.482 mkellef incelemeye tabi tutulmu, 21.012 rapor
yazlm, 2014 ylnn ite ben buraya gelinceye kadar olan dneminde 8.515
toplam mkellef incelenmi, 17.882 rapor yazlm. Bu raporlara vergi
incelemesiyle ilgili olmayan raporlar dahil deil.

Yine Marmara Grup Bakanlnda tablodan bakalm, 2012 ylnda 5 disiplin

raporu dzenlenmi, 2 mteselsil sorumlulukla ilgili rapor dzenlenmi, 13
rapor da disiplin ve mteselsil sorumluluk olarak birlikte dzenlenmi, kabul
raporu 20, toplam rapor says 40 olmutur. Dier yllar da belli 2013 ve 2014
yle bakyoruz, 3 senelik perspektifte toplam 111 adet rapor dzenlenmi,
bu rakamdan 43 adet kabul raporlarn karalm geriye 68 adet rapor kalyor.
3 sene iin bu yksek bir rakam deil, evet onu da geelim.

Bu tablolardaki saylar yorumladmz zaman Vergi Denetim Kurulu

kurulduktan sonra yazlan rapor saysna gre sorumluluk raporlarnn dk
olduunu syleyebiliriz. Hatta kabul raporunun greceli olarak yksek
olduuna dikkat etmek gerekir. Ben Vergi Denetim Kurulunun
standartlamas, uygulama birlii ve rapor deerlendirme komisyonlarnn
standartlamaya yansyan olumlu bir etkisi olduunu dnyorum.

Maliye Bakanlndan TRMOBa iletilen ikyetler ve sonularyla ilgili

saylara da baktmz zaman. Ben genel olarak baktm. nceki yllar da
deerlendirdim. 2012, 2013, 2014 yllarnda ortalama her 4 rapordan 3nn
disiplin kuruluna sevkine gerek grlmemi, 4te 3 bizden rapor yazlm
gitmi ama disiplin kuruluna sevkine gerek grlmemi. Yani bir tanesi
disiplin kuruluna sevk edilmitir. Bir sorunun var olduu gzler nndedir.

112
 BRNC OTURUM

imdi burada bir ey var o zaman bizim yazdmz raporlar da demek ki

oradan geri dnyor. Bunlarn bu kanundaki elikilerden, arpklktan ileri
geldiini dnyorum. Demek ki farkl bak as, farkl bir gzle baklyor,
sonular da bunun farkl oluyor. Bu kadar arada uurum var. nceleme byle
bir sreten geiyor, ona ramen geri dnyor.

Bunlarn sonular da farkl olmaktadr. Ayrlar birbiriyle kyaslyor, ayrlar

ayn gibi grmeye alyoruz. Biraz sebebi de bu. Sorunun kayna da bu,
ayn olaylarn ve sonularn birbirleriyle kyaslanmas gerekir.
Biliyorsunuzdur, veraset incelemesi yapan varsa ilk tahliyatta mkellef
tarafndan beyan edilen miktarla ayn deerleme llerine gre inceleme
eleman tarafndan bulunan fark birbiriyle kyaslanyor. Mantk bakmndan
sylyorum benzer mantk. Bizi ilgilendiren ksm, tasdikin kapsamyla
snrl olarak deniyor oraya vurgu yapmak istiyorum.

Masann o taraf bu taraf diyoruz. Herkes kendi penceresinden bakt iin

manzaras farkl oluyor, hemen savunma mekanizmas alyor. Cmleler
hep bana gre diye balyor. Yani belki ayn inceleme eleman raporu yazsa
kar tarafa gese masann karsnda da savunacak argmanlar hazr
buluyor. Yani bu ite hep yorum dediimiz, bak as dediimiz olay. Hani
Nasreddin hoca kadym da birisi gelmi konuyu anlatm o haklsn demi,
o gitmi dieri gelmi haklsn demi, hanm gelmi bu sefer, sen ona da
haklsn dedin buna da haklsn dedin deyince, hanmna sen de haklsn demi
ya. Hakl o kadar ok ki, dinlediiniz zaman bizim mteselsil sorumlulukla
ilgili mesele de byle.

YMMlere gre, farklar illiyet ba kurulmadan, kast ortaya konmadan,

dorudan sorumluluk raporu yazlyor deniliyor. Yine inceleme eleman,
YMMi inceleme eleman gibi grmek eilimindedir deniyor. nceleme
eleman tasdik raporunu inceleme raporu gibi grmek eilimindedir deniyor.
Bunlar hep birbirinden farkl eyler aslnda mevzuat yoruma ak olduu iin
inceleme eleman da devlete yakn yorum yapyor. Biz de paramz devletten
alyoruz. Mavir de mkellefe yakn yorum yapyor onlar da cretini oradan
alyor. Yani burada da bir eliki var. Madem ki kamu grevi, kamu hizmeti
diye yemin ediyoruz, bir taraftan Trk ceza kanunu kamu grevi diyor, kamu
grevlisi olarak tanmlyor. Rvettir, irtikaptr vesaire hep o maddeler
alyor. Yani insan unsuru da var iin iinde. nsan unsuru olduu iin imdi
5 kii ayn fkray anlatsn ikisine gleriz ne glmeyiz 5 kii ayn
malzemeyle ay yapsn ikisi gzel olur olmaz. yani yle bir ey malzeme
ayn yorum farkl.

te tasdik farkl, inceleme farkl ama eyi var ben bakyorum o ilgili alt
dzenlemelerde Sayn Nurettin ekicinin dedii gibi yani o kadar her yerde
var ki bu sorumlulukla ilgili maddeler. Tasdiki tanmlamlar, incelemeden
maksatla ayn maksad tayor. denmesi gereken gelir ya da kurumlar
vergisinin doruluunu aratrmak, tespit etmek, salamak tanm ayn maksat
ayn fakat kullanlan argmanlar farkldr. YMM incelemeye yetkililerle ilgili

113
 BRNC OTURUM

135. maddede saylmamtr. Yapacaklar inceleme vergi incelemesi olmayp,

yaplan tasdik konusuyla snrl ve tasdikin ieriini dorulamaya yneliktir.
Aslnda 3568 genel gerekesinde de o var.

Yusuf Has Hacip asrlar nce 1070 ylnda yazd Kutadgu Bilig adl
eserinde bu gncel sorunun kaynaklarna deinmi. ncelikle milletin devlet
zerinde hakk bulunduunu ve bunu demesi gerektiini belirtiyor. Bu
haklardan ilki gm temiz tut ve ayarn gzet. ikincisi millete doru yasa
ver ve biri dierine zulmederse gr. Bylece halka hakkn demi olursun ve
sen de hakkn isteyecek durumda olursun diyor. Devletin millet zerindeki
haklarnn ilki emirlerine deer versinler ve yerine getirsinler ikincisi de
hazinenin hakkn ksmasnlar ve zamannda desinler diyor. Demek ki nce
uygulanacak doru kanun ortaya konacak sonra da uyulmas beklenecek.
Devlet byle olmal millet de byle olmal, bylece huzur olur diyor.

Vergi Mfettiiyiz, YMMiz ancak her birimiz kamu grevlisiyiz. empati

yapabilmeliyiz. nsan grmek istediini grr duymak istediini duyar. Bu
mevzuat hkmleri bak alarmz birbirine yaklatrmaldr. Ancak
YMMlerin sorumluluu 25 yldr tartlan konudur. Mevcut mevzuat
kapsamnda ayn gr, yorum ve bak asna sahip olmak kolay
grnmyor. Tehisi doru koymak lazm.

Mevzuattan kaynaklanan, uygulamadan kaynaklanan, mavirden

kaynaklanan, inceleme alanndan kaynaklanan, idareden kaynaklanan
sorunlar var. Hepimizde sorun var. O yzden burada sorun olan her yerden
temsilci var. Dzenleyenlerin de eline salk tebrik ediyorum. Bunlar yasal
mevzuatn ak olmamasndan kaynaklanyor, kayna oras.

Bu sorunun zm iin ncelikle, tasdikin kapsamn ve snrlarn

raporunda net olarak belirlemek YMMin grevidir. Sonrasnda eletiri
konusu tarhiyat ile YMM ilikisini tespit etmek ve buna gre sorumluluun
bulunduunu net bir ekilde ortaya koymak da inceleme elemannn
grevidir. Hatta hepsinden nce bu hususlarn ilgili mevzuatta ok net
dzenlenmi olmas daha da nemlidir.

Yasal dzenlemelerin olabildiince ak yaplarak insan unsurunun

etkilerinin en aza indirilmesi gerekir. Kanunlar uyguland gibi hkm ifade
ediyor.

Bir kelime, bir cmle birok sorunu tartmay giderebilecek ve

mahkemelerin ykn alabilecek niteliktedir. rnein Mkelleften
alnamayan vergi ve cezalar sorumluluk kapsamnda YMMden alnr
hkm getirilebilirdi.

YMMler, tasdikten doan sorumluluun kusursuz ve snrsz olmayp

tasdikin kapsam ile snrl olmas gerektiini; sorumluluk raporlarnda
kusur, kast, ihmal, itirak, menfaatin net olarak ortaya konulmas gerektiini;

114
 BRNC OTURUM

%100 doruluk istenmeden ok kk farklarda sorumlu tutulmada alt snr

konulabileceini; genel tebli, sirkler, muktezann idari yorum olduunu ve
ceza ieren dzenlemelerin aka ve yasada yaplmas gerektiini; yoruma
dayanan farklara da tasdik raporunda gr bildirildiyse sorumluluk
yazlmamas gerektiini, ne srmektedir.

Yani ksaca; ceza dzenlemelerinin yoruma yol amayacak ekilde ak yasal

dzenlemelerle olmas gerekir. Ayn zamanda hakkaniyete de uygun ve
uygulanabilir olmas gerekir. Su ve ceza arasnda orantszlk ok byk
boyutlara ulamamaldr. Sonular bu kadar ar ve byk ykc olan bir risk
ok dk bir cret karlnda alnmaktadr. YMM kendisi mkellefin
sigortas gibidir, ancak ynetmelik YMMe de sorumluluk sigortas imkan
vermitir. Nitelik ve esas itibariyle YMM asndan sorumlu tutulduu fark,
vergi deil cezadr. YMM tasdik raporunu veriyor ama zamanam sresi
doluncaya kadar yorum farkna dayal bir sorumluluk riski hep kafasnda
duruyor. ncelemelerin zamanaml dneme ilikin yaplmas, aradan geen
zamanda mkellefin terk edip yurt dna gitmesi, iflas etmesi, aciz dmesi,
vesair durumlarda ykn tamam, deme safhasnda sadece ald cret
karlnda YMMin srtna yklenmektedir.

Sorumluluk konusunda kanun maddesine eklenen yeni hkmle, madde

gerekesinde mevcut olan bir husus aka yasaya konulmak suretiyle;
dediklerimizi destekler ekilde uygulama alan bulabilmitir.

Vergi Konseyinin kurulu amacna ve grevine uygun olarak bu tr

tartmal konularda aktif rol oynayabileceini ve zm iin etkili
olabileceini dnyorum.

Sempozyum sonularnn hayrl olmasn temenni ederek szlerimi

tamamlyorum ve buradaki gerek dzenleyenlere gerek katlmclara teekkr
ediyorum, saygyla selamlyorum.

Vehbi KARABIYIK
stanbul YMM Odas Bakan Yardmcs
Oturum Bakan

Sayn Mehmet Ali etine ok teekkr ediyoruz, konuma beklediimiz

srenin ok fevkinde oldu hepimiz farkndayz siz de farkndasnz ama ltfen
unu aklamama msaade edin ara vereceiz imdi sonra devam edeceiz,
araya ihtiyacmz var bu belli oldu. Mesleimizin taraflar mkellef, biz ve
Maliye Bakanl. Birinci taraf nerdeyse Maliye Bakanl bu nedenle bu
sempozyumlar bizi onlarla bir araya getiren ortak dertleri konutuumuz
ortamlar. Maliye Bakanlnn yetkilileri bu kadar samimiyetle dertlerini
burada dkmeyecek de nerde dkecekler hani buna bir frsat tandmz iin
tandnz iin ok teekkr ediyorum, sa olun, teekkr ederim. Dikkat
ederseniz sanki bildiimiz eyler gibi hani o kadar ok konu geti ki hakikaten
daha zellerine de sempozyumlar yaplabilir. Sayn grup bakanmz ve sayn

115
 BRNC OTURUM

bakan konumalar birbirini nerdeyse tamamlad. Fakat Maliye Bakanl,

Yeminli Mali Mavir, mkellef; imdi asl konutuumuz sorumluluk
konusu hukuki bir konu. Burada nihayet hocalarmz belki de btn bu
konutuklarmzdan sonra da belki btn grlerimiz belki farkllaacak ama
msaade ederseniz ya bir kahve ielim ok ksa tutalm sonra sayn
hocalarmz dinleyelim.

- Deerli dinleyiciler deerli mali mavirler bu aradan sonra balyoruz,

biraz daha hzl davranalm ltfen, sayn hocamza sz vermeden nce u anda
yerine oturum bakanl yaptm stanbul Yeminli Mali Mavir Odas
Bakan Sayn Sezai Onaral hakknda iki cmle edeyim. Bir son dakika
gelimemiz var maalesef grip, gelemedi, uaa binemedi; kendilerinin tm
dinleyenlere, tm katlmclara, tm konumaclara, tm konuklarmza ok
ok sayg ve selamlar var ben balangta bunu sylemeyi ihmal ettim, bu
aradan yararlanarak o grevi ifa edeyim msaadenizle. imdi bizler Yeminli
Mali Mavirler kendi aramzda Maliye Bakanln 25 yldr konuuyoruz
hep ikyet ediyoruz, bazen de teekkr ediyoruz unlar yapld edildi diye
sorumluluk konusunda ok aratrmalar, ok sempozyumlar, ok deerli
eyler yapld, admlar atld ama tahmin ediyorum bu bizim
sempozyumumuzda ilk defa hukukularmzdan bizim dmzda birini
dinleyeceiz. Bir de o ok nemli, kendimizde iin iinde olduumuz iin
mutlaka kendimize gre deerlendiriyoruz. Msaade ederseniz imdi sayn
hocamza sz verelim, kendisini daha nce zgemiinde tandk ben sadece
buradakini okuyaym Sayn Prof.Dr. Ali Dursun Ulusoy, Ankara niversitesi
Hukuk Fakltesi dare Hukuku Anabilim Dal Bakan, Sorumluluumuzu
Yargsal Adan deerlendirecek, sayn hocam buyurun.

Prof.Dr. Ali Dursun ULUSOY

Ankara nv.Hukuk Fakltesi dare Hukuku Ana Bilim Dal Bakan
Dantay Eski yesi

Teekkr ederim sayn bakan, efendim

ncelikle btn katlmclar saygyla
selamlyorum, beni bu sempozyuma davet
etme nezaketini gsteren YMMler odalarn
ve zellikle de Ankara YMMler Odasna ok
teekkr ediyorum.

Ben olabildiince ksa bir sunu yapmay

planladm ve hemen unu da belirtmek
istiyorum ben konuyu idari hukuku ynnden
ve zellikle idari yaptrmlar hukuku
ynnden inceleyeceim. Mali hukuk
uzmanlk alanm olmad iin mali hukukla
ilgili ksmlarn deerli meslektam kendi
uzmanlk alan Oytun hoca deerlendirecek

116
 BRNC OTURUM

bu ekilde bir paylamda bulunduk. dari hukuku akademisyenlii dnda

Dantay yelii tecrbem var 3 yl Dantay yelii yaptm geen marta
kadar ama Dantayda da vergi dairelerinde almadm iin kendimi mali
hukuk konusunda uzman saymyorum o yzden dediim gibi konunun mali
hukukla ilgili ksmlarna deinmemeye alacam. imdi konuyu benim
grdm kadaryla konunun idari yaptrmlar hukukunu ilgilendiren bir ka
nemli sorunu var bir tanesi YMMlerin kanunun 12. maddesinden
kaynaklanan mteselsil sorumluluklar ama orda mteselsil sorumluluktan
ziyade benim deinmek istediim husus hem ite grevlerini bu denetim ve
tasdik grevlerini gerei gibi yapmama nedeniyle oluan vergi zya ve vergi
cezasndan sorumlu olmalar ayn zamanda ayn fiil nedeniyle bir de
kendilerine disiplin cezas verilebilmesinin sz konusu olabilmesi hatta yine
bununla balantl yine ayn fiil nedeniyle cezai sorumluluklarnn da olmas
acaba bu bir temel hukuk ilkeleri ynnden sorun tekil ediyor mu bu nokta
zelinde ncelikle durmak istiyorum. Hukukta Latince bir terim var non bis
in idem ilkesi dediimiz bir ilke var non bis in idem bu u demek bir kimse
bir fiil nedeniyle birden fazla cezalandrlamaz demek bu bir temel hukuk
ilkesi zellikle ceza hukukunda uygulanan bir ilke ama idari yaptrmlarda da
uygulanan Dantayn da biraz sonra deineceim bu ilkeyi uygulad
kararlar var bu ilke erevesinde acaba YMMlerin bu bahsettiimiz 12.
maddede ve mevzuatn dier hkmlerinde dzenlenen yani hem mali
yaptrmlara, mali sorumluluk kapsamnda yaptrmlara tabi tutulmalar hem
disiplin yaptrmlarna tabi tutulmalar hem de cezai yaptrmlara tabi
tutulmalar acaba bu ilkeye aykrlk tekil eder mi noktas. Bu sorundan
bahsederken ncelikle unu belirlememiz gerekiyor 12. madde erevesinde
YMMler iin ngrlen bu vergi zyandan ve vergi cezasndan sorumluluk
nedir bu yaptrmn bir kere bu bir yaptrm mdr yoksa sadece szlemeden
doan yani mkellefle YMMler arasnda imzalanan szlemeden bir hukuki
sorumluluk mudur yoksa bir yaptrm mdr bir yaptrmsa bu yaptrmn
nitelii nedir burada bizim amzdan yani iin idare hukuku ynnden bu
sorunu zmek u adan nemli Dantayn yerleik itihatlarna gre ayn
nitelikte bir idari yaptrm varsa sz konusuyla ayn nitelikte bir yaptrmdan
tr ayn fiilden birden fazla cezalandrma olmuyor. Dantay bunu hukuka
aykr gryor ama idari yaptrmn nitelii farklysa o zaman ayn fiil
nedeniyle birden fazla idari yaptrm oluyor bunu Dantay hukuku uygun
gryor, yine kabahatler kanununda da bu konuda baz hkmler var ona da
deineceim, imdi buradaki temel sorun u ben ncelikle bunu 12. maddede
dzenlenen vergi zyandan vergi cezasndan sorumluluu bir idari yaptrm
olarak nitelendiriyorum, nk burada dorudan kanunla ngrlen bir
zorunluluk bir deme ykmll getirilmi ve bu szlemeden
kaynaklanmyor yani szleme serbestisi iinde ngrlen bir ey deil kanun
burada zorunlu bir demeden bahsediyor, o yzden bu bir aslnda idari
yaptrm hani bunu bir vergi yaptrm mdr vergi yaptrm dnda genel
olarak idari yaptrm mdr bu ayr bir problem ama bizim amzdan nemli
olan u bu bir disiplin cezas niteliinde bir yaptrm mdr, yani kanun bu
yaptrm ngrrken neyi hedefliyor acaba sadece meslek ii dzeni
korumay m hedeflemi yoksa tm toplum dzenini mi hedeflemi burada

117
 BRNC OTURUM

nemli olan nokta bu, iin akademik ynnden de Dantayn konuya

yaklam ynnden de nemli olan nokta bu eer burada ama kurum ii
dzeni veya daha ok burada meslek iin dzeni salamaksa yani meslein
daha iyiye gitmesini salamak, meslek ahlakn korumak bu erevede
YMMlik mesleinin meslek ii dzeni koruma amac vardr bunun esas
amac budur dersek o zaman bunu disiplin cezas kapsamnda grmemiz
lazm hani dier uyarma, knama vesaire cezalar dnda bunu da bir disiplin
cezas kapsamnda grmemiz lazm. Disiplin cezalarnda mali ceza olamaz
diye bir ey yok mali boyutu olan ceza da olabilir devlet memurlar
kanununda biliyorsunuz aylktan kesme cezas var yine baka buna benzer
mesela direk para cezas eklinde de disiplin cezalar bazen ngrlebiliyor
dolaysyla hani bir para denmesi veya mali boyutunun olmas veya
olmamas disiplin cezas iin nemli bir ey deil, burada disiplin cezasnda
nemli olan bir kurum ii dzenin veya burada olduu gibi kamu
kurumlarndaki meslek kurulularnda da belli bir meslein meslek ii
dzenini koruma amacnn olup olmamas, tabi dier disiplin cezalarnda
kanunda ngrlen dier disiplin cezalar iin uyarma, knama, ite yeminli
sfatnn kaldrlmas, faaliyetten geici men, meslekten karma gibi cezalar
zaten tipik disiplin cezalar bunlarda bir tartma yok ama burada tarttmz
dier hani kendi faaliyeti grevi kapsamnda vergi ziyanndan ve vergi
cezasndan sorumluluk ta vergi cezasn deme ykmll de acaba
disiplin cezas niteliinde midir, imdi eer bunu disiplin cezas niteliinde
grrsek o zaman hukuki durum ok ak Dantayn itihatlar da ok ak
ayn nitelikte bir yaptrm olduu iin ayn fiil nedeniyle birden fazla ceza
verilemez. Bu tabi kanun ngrm oluyor mu oras da ok net deil aslnda
12. maddede sadece bir rapor dzenlemeden bahsediyor yani iki ayr rapor
dzenlenmesinden bahsediyor o yani o boyut acaba kanunla m ngrlyor
bu iki ayr ceza o da ayrca tartlabilir bir husus ama imdi onla ilgili
Dantay itihatlarndan bir ka rnek vereceim, mesela Dantay maliyeyle
ilgili bir konu Maliye Bakanlyla gelir idaresi bakannn personeli grevde
ykselme ynetmeliine ilikin bir davada bu ynetmelikte yle bir hkm
ngrlm, aylktan kesme ve kademe ilerlemesinin durdurulmas cezas
alanlarn kurumlararas nakil yoluyla gelmesi Maliye Bakanlna gelmesi
yasaklanm byle bir yaptrm ngrlm, Dantay bunu biraz nce
bahsettiim non bis in idem ilkesine aykr olduu gerekesiyle bu hkm
iptal etti 2013 ylnda geen ylki verilen bir karar idari dava daireleri
kurulundan kan bir karar Dantayn en st yarg mercii idari davalarnda
burada bir kimse bir fiili nedeniyle hem disiplin cezas alm oluyor hem de
kurumlar aras nakil hakknn ortadan kaldrlmas gibi bir yaptrm
ngrlm oluyor dolaysyla ite bunu bu hkm Dantay bu bahsettiim
ilkeye aykr grd.

Yine baka bir rnek itihat disiplin cezas alan kamu grevlilerinin dner
sermayeye katk pay ve tevik primi alamayacana ilikin dzenlemeyi de
ayn ekilde ayn gerekeyle Dantay iptal etti bu da yine idari dava daireleri
kurulunun 2013 ylnda verdii bir karar, burada da bir fiil nedeniyle hem
disiplin cezas alm hem de o fiili nedeniyle o kimseye disiplin cezas alm

118
 BRNC OTURUM

olduu iin dner sermaye, sermaye katk pay denmiyor veya tevik primi
demiyor bunu da yine ayn fiili nedeniyle birden fazla cezalandrlamama
ilkesine aykr buldu Dantay, benzer bir rnek rekabet kuruluyla ilgili,
rekabet kurulu yapt soruturmada bir teebbs yerinde incelemenin
engellenmesi faaliyetinde bulunuyor ve o teebbse yerinde incelemenin
engellenmesi nedeniyle bir idari para cezas uyguluyor ve yine ayn fiili
nedeniyle ihlal tespit ediyor o teebbs hakknda para cezas uygularken yani
rekabet ihlali nedeniyle para cezas uygularken o yerinde incelemenin
engellenmesini bu sefer arlatrc neden olarak grp para cezasn artryor
yani sonuta tek bir fiil var yerinde incelemenin engellenmesi o fiil nedeniyle
bir ayr para cezas ngryor bir de rekabet ihlali nedeniyle verdii para
cezasnda da bunu arlatrc neden olarak gryor, Dantay bunu da iptal
etti yine 13. daire bu konularda uzman 13. daire 2007 ylnda aykr
grmemesine ramen non bis in idem ilkesine 2013 ylnda idare dava
daireleri kurulu bozdu 13. dairenin kararn ve bu durumu da yine non bis in
idem ilkesine aykr grd.

Yine karayollar tama ynetmeliinde benzer bir hkm vard para cezas
alana ayrca uyar cezas ngryordu bunu da idari dava daireleri kurulu
pardon bunu nce 10. daire iptal ediyor non bis in idem ilkesine aykrlk
nedeniyle bu sefer idari dava daireleri kurulu unu sylyo bu ilgin hani
bizim konumuzla da belki balants var idari dava daireleri kurulu diyor ki
bu gerekten non bis in idem ilkesine aykrdr mkerrer cezalandrmadr ama
diyor bu kanunda rgrld iin bunu ben uygun gryorum kanunda
Anayasaya aykr grmyorum diyor, burada hani non bis in idem ilkesine
aykrlk kanunla ngrlebilir bunun bir Anayasal bir problem olarak
grmyor gibi bir anlam kyor dava daireleri kurulu da ounlukla verilen
bir karar muhalefeti kan bir karar bana gre tartmaya ak bir karar onu
da belirteyim nk bu non bis in idem ilkesi evrensel bir hukuk kaidesi ve
aslnda Anayasal ynden de su ve cezalara ilikin su ve cezalarn adil
olmas ilkesini bana gre de aykr olduu ok rahatlkla dnlebilecek bir
ilke. Fakat burada dediim gibi bizim tarttmz 12. madde asndan ite
YMMin hem ayn fiili nedeniyle burada ayn fiil ne denetim ve tasdik
grevini gerei gibi yapmamak, genellersek bu fiili nedeniyle hem vergi
zyandan ve vergi cezasndan sorumlu olmas hem de disiplin yaptrmna
tabi tutulmas acaba non bis in idem ilkesine aykr mdr burada ben 12.
maddedeki bu vergi cezasndan ve vergi zyandan sorumlu tutulmasn daha
ok yani benim kiisel dncem daha ok bunun toplum dzenini koruma
amal bir ey olduu ynnde burada hedeflenen u zellikle toplumdaki
iktisadi dzenin iktisadi ve ticari dzenin daha dzgn ilemesini salama
amac var gibi geliyor bana yani giriimciler, zel teebbs bu ilkeyi dikkate
alarak daha dorusu bu kural nedeniyle giriimcileri zel teebbs bir
anlamda rahatlatmak acaba ite ben teknik vergi meseleleri yznden mali
mavirin YMMnin iini iyi yapmamas nedeniyle ben de btn vergiden ve
cezalarndan sorumlu olur muyum endiesiyle ticari hayatn, ekonomik
hayatn, toplumdaki ekonomik dzenin sarslmasn engellemek diye
dnyorum yani bu kuraln arka planndaki yatan dncenin dolaysyla

119
 BRNC OTURUM

ben bunu meslek ii dzenin korunmas amacn aan daha ok toplumsal

dzeni koruma amal bir yaptrm olarak deerlendiriyorum bu erevede
disiplin cezasyla dier idari cezalar ayn fiil nedeniyle verilebiliyor
Dantayn da yaklak itihad o ekilde ben bu erevede 12. maddedeki bu
dzenleme asndan non bis in idem ilkesine aykrlk olmadn
dnyorum bu tabi tartlabilir hani sorular gelirse tartabileceimiz de
bir husus hemen unu syleyeyim burada non bis in idem ilkesinin idari
yaptrmlar asndan da uygulanaca Avrupa nsan Haklar Mahkemesi
tarafndan da ngrlm 2006 ylnda bu konuda Avusturyaya kar verilen
Hauser Sporm karar var burada idari yaptrmlar iin de non bis in idem
ilkesinin uygulanacan ngryor. Ama dediim gibi burada disiplin
cezalaryla dier idari cezalar arasnda yani non bis in idem ilkesi ynnden
uygulamada biraz nce sylediim bizim Dantay itihatlar asndan byle
bir kural geerli, kabahatler kanununda bu konuda bir hkm var kabahatler
kanununun 15. maddesinde orda kabahatler kanununun sistematii biraz
farkl orda idari para cezalaryla idari para cezalar dndaki idari yaptrmlar
birbirinden ayryor bir fiil nedeniyle, bir kabahat nedeniyle birden fazla idari
fazla para cezas ngrlmse bunlardan sadece en yksek olan uygulanr
diyor, dolaysyla birden fazla ceza uygulanmam oluyor idari para cezalar
iin, fakat idari para cezalaryla birlikte dier idari yaptrmlar ngrlmse
bunlar uygulanabilir diyor dier idari yaptrmlar idari para cezalaryla
birlikte uygulanabilir diyor 15. maddede bu konuda ak bir hkm var yine
ben hemen tabi kabahatler kanununun sistematii biraz daha farkl yani o
ynden ayrc tartlabilir buradaki 12. maddedeki bu vergi cezasndan ve
vergi zyandan sorumluluk bir acaba idari para cezas mdr kabahatler
kanunu asndan bakarsak bu tartlabilir. Hani dorudan bir mali
hkmllk ngrmesi acaba burada ite kabahat niteliinde bir idari
yaptrm mdr yoksa kabahat niteliinden biraz daha farkl bir idari yaptrm
mdr mesela vergi yaptrm diye ayr bir idari yaptrm gibi ngrebilir miyiz
bu tartlabilir ama bence ok fazla pratik bir deeri yok Dantay itihatlar
asndan biraz nce sylediim gibi ben de katlyorum bu itihada burada
nemli olan disiplin cezas olup olmamas yalnz bu cezas niteliinde
olmamas biraz nce yaptm deerlendirmede de ben hani tartlabilir
bulduum bir husus ama benim kiisel dncem disiplin cezas olmad
ynnde dier yaptrm. Burada bu konudan farkl olarak bu disiplin
cezalarnda tespit ettiim bir iki husus var onu da sizinle paylamak
istiyorum, biraz nce de deinildi disiplin cezalarnda YMMlerle ilgili
disiplin cezalarnda Maliye Bakanlnn onay kanunla da ngrlm, ben
bu hkmde akas bir sorun gryorum tabi kanunda ngrlm
dolaysyla bir Anayasaya aykrlk dnlebilir fikrindeyim nk
biliyorsunuz YMMler odas yine birlik kamu kurumu niteliindeki meslek
kuruluu Anayasayla gvence altna alnm kurulular ve kamu tzel kiilii
var bizzat Anayasadan kaynaklanan kamu tzel kiilii var her ne kadar
meslek rgt olsa da Anayasamz bu meslek rgtlerine zel bir konum
ngrm ve kamu kurum nitelii tanm ve kamu tzel kiilii tanm kendi
kanunlarnda da 3568 sayl kanunda da kamu tzel kiiliine sahip olduu
hem odalarn hem de birliin aka ngrlm dolaysyla bir meslek

120
 BRNC OTURUM

rgtnn hem de kamu tzel kiiliine sahip ve kamu kurumu niteliindeki

Anayasal koruma altndaki bir meslek rgtnn kendi meslek mensubuna
disiplin cezas verebilmesi kadar doal bir ey yok ve biz bu cezalarnn yine
kendisi tarafndan kesinletirilmesi kadar bana gre doal bir ey olmamal
ve bu disiplin cezalarnn kesinlemesi iin merkezi idarenin onayna yani
Maliye Bakanlnn onaynn ngrlmesi bu bir tr vesayet yetkisi idari
vesayet denetim yetkisi kapsamnda yani meslek odalarnn bu ekilde bir
vesayet altnda ngrlmesi kanunla ben ngrlmesini Anayasaya uygun
bulmuyorum, kald ki idare hukukun ve kamu hukukunun model anlayna
da uyan bir yaklam deil benim bildiim dier kamu kurumu niteliindeki
meslek kurulularnda byle bir onay sz konusu deil en azndan benim
bildiim kadaryla, bu husus dediim gibi bence Anayasaya aykr bir husus
ileri srld m bilmiyorum Anayasa Mahkemesine iptal etmedii belli ama
Anayasa Mahkemesi nne geldi mi bilmiyorum ama itiraz yoluyla Anayasa
Mahkemesine gtrlmesine bir engel yok bence.

Son bir husus var disiplin ynetmeliinde dikkatimi eken bir husus var
meslekten karma cezasyla ilgili disiplin ynetmeliinin 9. maddesinde
meslekten karma cezas ngrlm d ve e bentlerinin ben sorunlu
olduunu dnyorum ama hani buras belki yeri midir bunu tartmann ok
da emin deilim ama asl konumuzun belki biraz dnda ama kanunda 48.
maddede kanunun disiplin cezalar bildiiniz gibi saym yoluyla belirlenmi
meslekten karma cezas dhil btn disiplin cezalarnn hangi durumlarda
verilebilecei belirlenmi burada da meslekten karma cezas iin kanunun
ngrd kurallar ok ak 3 durumda verilebiliyor, bir mahkeme kararyla
kesinleme sz konusu olmas lazm ncelikle, kasten vergi zyana sebebiyet
vermenin mahkeme kararyla kesinlemesi durumunda verilebiliyor esas
meslekten karmann eyi bu verilme nedeni bu veya 5 yl iinde 2den fazla
meslekten geici men verilmi olmas gerekiyor veya 3 yl iinde 2den fazla
yeminli sfatnn kaldrlmas cezasnn verilmi olmas gerekiyor bunlar
dnda kanun ve benzeri bunlar dnda benzeri haller vesaire gibi belirleme
yapmam bunlarla snrlam meslekten karma cezas vermeye halbuki
ynetmelikten bahsettiim hkmnde bu saylanlar aan baz hallerde ki bir
mahkeme karar kesinlemi mahkeme kararna da ihtiya olmadan baz
hallerde meslekten karma cezas ngrlm bu d ve e bentlerinde ben o
bentler ynnden bir sknt olduunu dnyorum ynetmeliin, benim
esas tartmak istediim noktalar bunlarla snrl konunun mali hukuk
boyutunu da meslektam Oytun bey sizlere aktaracak yine sorular olursa tabi
ki yantlamaya alrm, ok teekkr ediyorum beni dinlediiniz iin.

121
 BRNC OTURUM

Vehbi KARABIYIK
stanbul YMM Odas Bakan Yardmcs
Oturum Bakan

Teekkr ederim hocam ok teekkr ediyoruz, hi duymadmz eyler

duyduk. Birazdan tartma blmnde size soru yneltilirse sanyorum biraz
daha farkl tartma ansmz olacak vaktimiz epey ilerledi 5te programn
bitmesi gerekiyordu u anda saat 5.40 sabrnza ok ok teekkr ediyoruz,
bu birinci gn tartmas hakikaten verimli de geiyor imdi sz uzatmadan
yine ayn ekilde hukuk konusunda bir akademisyene brakyorum. Sayn
Yrd.Do.Dr. Oytun Canya TOBB Ekonomi ve Teknoloji niversitesi Hukuk
Fakltesi retim yesi, Sorumluluun Hukuksal Deerlendirilmesini
kendisinden istirham edeceiz buyurun hocam.

Yrd.Do.Dr.Oytun CANYA
TOBB Ekonomi ve Teknoloji nv.Hukuk Fakltesi retim yesi

Teekkr ederim sayn bakan, sunumuma

balamadan nce tm katlmclar saygyla
selamlyorum. Benim konum sayn bakann
da ifade ettii zere YMMlerin Mteselsil
Sorumluluunun Anayasal lkeler
Bakmndan Deerlendirilmesi. Tabi byle
bir deerlendirmeyi yapabilmek iin
ncelikle mali mavirlerin YMMlerin
mteselsil sorumluluunun hukuki niteliine
bakmak gerekiyor ki sunumumun birinci
ksmnda da bunu yapmaya alacam.
Daha sonra da buradaki karmlardan
hareketle yine YMMlerin mteselsil
sorumluluunun Anayasal ilkeler
bakmndan deerlendirilmesini yapacam
ve sunumumun son ksmnda da birtakm nerilerde bulunmak istiyorum.
Tabi YMMlerin tasdikden doan sorumluluu deerlendirebilmek iin
ncelikle tasdik devinin vergi hukukundaki niteliini belirlemek gerekiyor.
Bildiimiz zere vergi hukukunda klasik anlamda 2 tr devden bahsederiz
maddi dev ve ekli dev. Maddi dev vergi borcunu deme devidir, ekli
dev de bu demelerle balantl bir takm beyanname vermek ya da bir ie
balamay bildirmek, defter tutmak gibi usul ve devlerdir fakat vergi
hukukundaki dev kavram vergi yasalarn incelediimizde bununla snrl
deildir yani bu 2 devin dnda da bir de torba bir kategori olan dier
devler olarak nitelendirilebilecek baka devler daha bulunmaktadr; sz
gelimi YMMlerin tasdik devi ierii itibaryla tamamen bu maddi ve ekli
devlerden farkldr, denetimsel ierikli bir devdir konu itibaryla farkl
olduu iin de bu devler kapsamnda deerlendirilemez bunun dnda yine

122
 BRNC OTURUM

baka bir rnek 6183 sayl kanunun 41. maddesi uyarnca banka ubesi
mdrlerinin belli bir srede hazineye topladklar amme alacan aktarma
devleri vardr bu da yine maddi ekli devler kapsamnda deerlendirilemez
konu itibaryla tamamen vergi hukukundaki maddi-ekli devlerden farkl bir
devdir bu konuda tabi rnekleri oaltabiliriz mesela vergi mahremiyetini
ihlal de yine maddi ve ekli dev iin de dnlemeyen bir devdir,
dolaysyla bu rneklerden de anlalaca zere vergi hukukunda vergi
yasalarnda ki tek dev konusu maddi ve ekli devler deildir tamamen
konusu farkl birtakm baka devler de bulunmaktadr. Bu belirlemeler niye
nemli? Bu belirlemeler vergi devlilerinin konumunu etkilemektedir, vergi
devlilerine ilikin snflandrmay deitirmektedir yine klasik anlamda
baktmzda biz maddi ve ekli devden hareketle pozitif hukukumuzda 2
tr vergi devlisi bulunduundan bahsederiz sistemimizde: vergi ykmls
ve vergi sorumlusu. Hlbuki vergi hukukundaki devler maddi ekilde
devlerden ok daha geni olduu iin bir de teorik olarak bu 2 gruba 3. kii
devli olarak retide ifade edilebilecek ayr bir vergi devlisi grubunu daha
eklemek gerekir. 3. kii devliler hemen belirteyim vergi yasalarmzda yer
alan bir kavram deildir fakat vergi usul kanunu bakmndan mehaz kanun
olarak nitelendirilebilecek Alman vergi usul kanununda bu kavramn yer
ald ifade edilmektedir. 3. kii devli kavram bu erevede olduka geni
bir kavramdr vergi hukukunda eitli devler stlenen pek ok kimse bu
kavram ierisinde deerlendirilebilir, sz gelimi Vergi Usul Kanununun 246.
maddesinde ekim, saym beyanlarnn doruluunu tespit etmekle
grevlendirilen muhtar ne vergi ykmlsdr ne vergi sorumlusudur bu
anlamda maddi ve ekli dev stlenmedii iin 3. kii devli olarak
addedilebilir. Hatta bu kavram o kadar geni bir kavramdr ki ilk bakta hi
aklmza gelmeyecek bir takm meslek gruplar dahi bu kavram ierisinde yer
alabilir. Sz gelimi Vergi Usul Kanununun 5. maddesine baktmzda vergi
yarglar, vergi mahremiyetini ihlal etmemekle yasa kuruluu tarafndan
devlendirilmilerdi. Bu kapsamda yaklaacak olursak bunlar da vergi devi
ilikisi ierisinde sorumlu deillerdir, ykml de deillerdir pek tabi ki, 3.
kii devlilerdir. imdi bu kavram niye nemli bu 3. kii devlilik kavramnn
nemi bu kimselerin devini yapmadklar durumunda karlaacaklar
hukuki sonular asndandr. nk 3. kii devlilerinin bir ksm vergi
yasalarn baktmzda bu devlerini yerine getirmediklerinde ceza hukuku
yaptrmlarna tabi tutulmulardr. Cezai sorumluluklar vardr. Bir ksm ise
vergisel birtakm yaptrmlarla karlamaktadr. Bu anlamda mesela vergi
yarglarn bu adan rnek verebiliriz.

Vergi Usul Kanunun 5. maddesindeki vergi mahremiyetini ihlal etmeme

biimindeki olumsuz devi yerine getirmezse Trk Ceza Kanununun ilgili
maddesi uyarnca yarglanacaktr. Bu anlamda bu cezai sorumluluu
olacaktr. Ama bizim iin nemli olan ksm tabi ki bu ksm deil, vergisel
yaptrm ksm. 3. kii devliler birtakm devlerini yerine getirmediklerinde
vergisel yaptrmlara tabi olabilmektedirler. Bu vergisel yaptrmlar esasnda
nitelii itibaryla vergi hukukundaki idari yaptrmlardr. Dolaysyla bunlar
birer idari ilemdir. Ama ceza hukuku ilkelerine tabi olan idari ilemlerdir.

123
 BRNC OTURUM

Bizim sunum konumuz bakmndan da nemli olan YMMlerin tasdik

devinden doan sorumluluk kapsamnda 3. kii devli olarak deerlendirilip
deerlendirilemeyecei veya deerlendirilmeyeceklerse de mteselsil
sorumluluklarnn bir idari yaptrm olarak nitelendirilip
nitelendirilemeyeceidir. Hemen vardmz sonuca bata syleyelim tabi ki
YMMler vergi sorumlusu kapsamnda deerlendirilemezler. Zaten istikrar
kazanm Dantay itihad da bu yndedir. Adn koymamakla birlikte
Dantay, YMMlerin tasdik devinden doan sorumluluunu 3. kii devli
kapsamnda dnmektedir. Bu anlamda YMMlerin mteselsil sorumluluu
da bir eit idari yaptrmdr, benim kendi grm gre. Nasl bir idari
yaptrmdr, mali nitelikli bir idari yaptrmdr yani YMMlere mal varln
etkileyen bir idari yaptrmdr. O anlamda idari para cezalarna
benzemektedir, dolaysyla bu karmlardan hareketle eer YMMlerin
mteselsil sorumluluunu Anayasa hukuku ilkeleri erevesinde
deerlendirmek istiyorsak bavuracamz temel ilkeler ceza hukuku ilkeleri
olmak durumundadr, bu kapsamda baktmzda ilk deerlendirmek
istediim ilke sularn yasall ilkesidir, sularn yasall ilkesi bilindii
zere suun unsurlarnn yasama organ tarafndan belirlenmesi gerektiini
ifade eden bir ilkedir, bu kapsamda deerlendirdiimizde idarenin mteselsil
sorumluluuna ilikin daha dorusu tasdik devine ilikin herhangi bir
dzenleme yetkisi kullanamamas gerekir retinin genel gr zerine bu
tr dzenlemeler sularn yasall ilkesine aykr olacaktr.

Bununla birlikte Anayasa Mahkemesi itihadna baktmzda sularn

yasall ilkesinin idari yaptrmlar bakmndan ok da aranmadn
grmekteyiz. Daha doru bir ifadeyle idari yaptrmlarn sularn yasall
ilkesine uygun olmas gerekmediini sylemektedir Anayasa Mahkemesi
itihad. En azndan bu konuda Vergi Usul Kanununun mkerrer 257.
maddesiyle ilgili Anayasa Mahkemesinin kararn rnek olarak
gsterebiliriz. Burada da bir deerlendirme yaplmtr. Maliye Bakanlna
dzenleme yetkisi veren husus ortada bir idari yaptrm olmasna ramen
mkerrer 257yle balantl bir vergi cezas olmasna ramen sularn
yasalla ilkesine aykr grlmemitir. Bu tip kararlardan hareket ettiimizde
mteselsil sorumluluun idari yaptrm olarak nitelendirilmesine ramen
tasdik devinin eklinin belirlenmesi hususunda idareye dzenleme yetkisi ve
hususlarn en azndan itihada gre sularn yasall ilkesine aykr olmad
sylenebilecektir. Bunun dnda ikinci bir deerlendirme konusu su ve
cezann orantll ilkesi olabilir. Pek tabi ki mteselsil sorumluluk idari
yaptrm olarak nitelendirildiinde aklmza tabi gelen ilk sorulardan bir
tanesi bu sorumluluun su ve cezann orantll ilkesine aykr olup
olmaddr. Bu erevede konuya yaklatnzda gerekten de su ve
cezalarn orantl ilkesi erevesinde kurulmas gereken dengenin YMMlerin
tasdik devinden doan sorumluluu nezdinde bozulduunu, tasdik devini
yerine getirmeme hususunda orantsz bir yaptrmla kar karya kaldklarn
syleyebiliriz. Burada tabi elimizde yine birtakm karmlarda
bulunabileceimiz Anayasa Mahkemesi kararlar vardr. Mesela sunumumun
banda da rnek olarak kullandm banka ube mdrlerinin sorumluluunu

124
 BRNC OTURUM

6183 sayl kanunun 41. maddesindeki sorumluluunu da rnek olarak

verebilirim. Bu konu Anayasa Mahkemesine intikal ettiinde banka ube
mdrlerinin zannedersem kanunda 7 gn ierisinde topladklar amme
alacaklarn hazineye aktarma devleri bulunmaktayd. Bunun karlnda da
nispi bir idari para cezas belirlenmiti ki tutar %10du bu nispi idari para
cezasnn Anayasnn 2. maddesindeki hukuk devleti ilkesinden hareketle ki
su ve cezalarn orantl ilkesinin bu ilkeye dayandrlmt aykrl iddia
edilmiti. Anayasa Mahkemesi de bu kabahat karlnda ngrlm bu tr
bir yaptrmn yani %10 nispi idari para cezas n gren yaptrmn su ve
cezalarn orantl ilkesine aykr olduuna hkmetmiti. 41. maddedeki banka
ubelerinin sorumluluuna ilikin bu hkm iptal etmiti. Bu karar bizim iin
bir noktada daha nem arz ediyor nk biraz nce de sylediim gibi banka
ube mdrlerinin buradaki sorumluluu da 3. kii devli kapsamnda
deerlendirilebilecek bir sorumluluktu ve bunun karlnda bir idari
yaptrm ngrlmt gerek ceza hukuku ilkelerinin idari yaptrmlar
bakmndan da geerli olmas asndan gerek te 3. kii devli olmalar
bakmndan nemli bir karar. Dolaysyla bu karardan bir karmda
bulunabilir bulunulabilir ki byle bir karm yaptnzda 12. madde
kapsamnda YMMlerin tasdik devinden doan sorumluluunun vergi asl
cezas ve hatta faizinden mteekkil olduunu dndmzde brakn
%10u belki de %100 ok aan bir miktara ulaabilecei bile sylenebilir,
dolaysyla bu bakmdan yaklatmzda su ve cezalarn orantl ilkesine
ak ve aykrlk vardr diyebiliriz kanaatindeyim. Tabi 2. alternatif nedir
Anayasal tartmalar bakmndan 2. alternatif Dantay itihadna ramen ya
da retideki baz grlere ramen 3. kii devli olarak kabul etmemek
YMMleri tasdik nedeninden doan sorumluluu ve meslek grubunun
sorumluluunu vergi sorumluluunun kapsamnda deerlendirmektir. Ancak
yle bir deerlendirmeyi yapsak bile yani alternatif bir gr
benimsediimizde bile yine baz Anayasa ilkeleri bakmndan YMMlerin
mteselsil sorumluluunun Anayasaya aykr olduu tartlabilir.
Kanaatimce, mesela eer sorumluluk mteselsil sorumluluk vergi
sorumluluu kapsamnda deerlendirilirse aklmza hemen vergilerin
yasall ilkesi bakmndan Anayasann 73. maddesinin 3. fkrasndaki bir
deerlendirme gelmekte. Bilindii zere bu ilkeye gre ki Anayasa
Mahkemesinin de bu konuda ok istikrar kazanan bir itihad vardr
vergilendirmenin ykmllk, sorumluluk, matrah, oran gibi temel elerini
belirlemede yetki yasama organna aittir. Dolaysyla mteselsil
sorumluluuna vergi sorumluluu diyecek olursak sorumluluun ieriine
ilikin dzenlemelerin kesin olarak idarenin dzenleme yetkisinden
karlmas ve bu konudaki dzenlemenin yasama organ tarafndan
yaplmas gerektii sonucuna ularz. Dolaysyla Anayasann 73.
maddesinin 3. fkrasnda bir aykrlk iddiasnda bulunabilir ve bence geerli
olur.

Baka bir nokta mlkiyet hakkyla olan balantsdr. Mteselsil sorumluluk

vergi sorumluluu olarak deerlendirildiinde mlkiyet hakkn zedeleyip
zedelemedii de bir tartma konusu olarak gndeme gelebilir. Bu erevede

125
 BRNC OTURUM

btn temel hak ve hrriyetler gibi mlkiyet hakk da Anayasann 13.

maddesindeki temel hak ve hrriyetlerin snrlandrlmasna ilikin
sistematii takip eder. Buna gre bu snrlama yasayla zel snrlama
nedenlerine ilgili maddedeki zel snrlama nedenlerine uygun olarak
yaplabilir ve 13. maddede birtakm unsurlar vardr buna uygun olarak
yaplmas gerekir. Bu unsurlardan bir tanesi de lllk ilkesidir ki bu
lllk ilkesi de yine ama ve ara arasnda yani varlmak istenen hedefle
kullanlmak istenen ara arasnda orantl olunmas orantlln bulunmas
gerektiini syleyen bir ilkedir bu bakmdan yine YMMlerin mteselsil
sorumluluunun mal varlna etkilerini deerlendirdiimizde mlkiyet
haklarnn lsz bir ekilde zedelenmi olduu %100e yaklaan bir
sorumluluk nedeniyle sylenebilecektir. Konunun dnda olmakla birlikte
Avrupa nsan Haklar Szlemesi bakmndan da konuya yaklaabiliriz
Avrupa nsan Haklar Szlemesine ek protokolnn 1. maddesinde ek 1 nolu
protokoln 1. maddesinde mlkiyet hakk dzenlenmitir. Avrupa nsan
Haklar Szlemesine gre vergilendirme yetkisiyle mlkiyet hakk
zedelenebilir ancak bu kullanm yani vergilendirme yetkisinin mlkiyet hakk
zerindeki sonular yine lllk ilkesine uygun olmak durumundadr.
Avrupa nsan Haklar Szlemesini burada lll deerlendirirken adil
denge testi ad altnda da bir l kullanlmaktadr, Bu test Anayasa
Mahkemesi kararlarnda olduu gibi arala ama arasnda orantllk testidir.
Bundan bahseder ve daha sonra der ki mlkiyet hakk aleyhine getirilen
dzenlemeler mlkiyet hakkn zedeleyen dzenlemeler toplumun belli bir
kesimine, belli bir meslek grubuna ar bir yk yklememelidir. Yani Avrupa
nsan Haklar Mahkemesi kararlarnda zellikle Travers talyaya kar
davasnda bunu grmekteyiz. Mlkiyet hakkn zedeleyen bir dzenleme
vergilendirilme ilikisi erevesinde sz konusu olabilir ancak bu
dzenlemenin belli bir bireye ya da toplumun belli bir ksmna ya da meslek
grubuna ar bir yk yklememesi gerekir eer byle bir dzenleme varsa
byle bir zedelenme varsa adil dengenin ama ve ara arasndaki adil
dengenin bozulduunu Avrupa nsan Haklar Szlemesinden hareketle
Avrupa nsan Haklar Mahkemesi sylemektedir. Bu adan da bir aykrlk
iddiasnda bulunulmas sz konusu olabilir. Tabi bu temel Anayasal ilkelere
ilikin deerlendirmelerden sonra belirli nerilerde bulunmak istiyorum.
Daha dorusu baz konular tartmaya amak istiyorum. Esasnda btn
konumaclar grdm kadaryla ayn nokta zerinde birleiyorlar. Daha
nceki almalar da ounlukla benzer grler vard. Mteselsil
sorumluluun ok ar bir sorumluluk olduu konusunda herkesin hemfikir
olduunu dnmekteyim. Dolaysyla bu tip bir sorumluluu acaba neyle
ikame etmek gerekir, nasl bir yaptrm olmaldr diye dndmzde tabi
ki tasdik devinden doan sorumluluk ya da tasdik devi ihlali karlnda
mutlaka bir yaptrm olacaktr. Benim grme gre mteselsil sorumluluk
yerine burada ak bir nispi idari para cezas getirmek tasdik bedelinin
aykrl ya da tasdik devinin yerine getirilmemesi durumunda ak ve nispi
para cezasna balamak pek ok sorunu zmek anlamna gelecektir. Tabii
burada nisbi bir oran, dier bir anlatmla ykmlnn mal varlyla
balantl bir oran olabilir. O yzden nispi ifadesini kullandm. %10 olur 20

126
 BRNC OTURUM

olur bu ayr bir tartma konusu. Dolaysyla su ve cezalarn orantll

ilkesine uygun bir oran getirmek mmkn. Ama vurgulamak istediim husus
mteselsil sorumluluk ite zel hukuka m bal kamu hukukunun baka bir
alanna m bal btn bu tartmalar bu tip bir nispi idari para cezasyla
darda brakabiliriz. Byle bir idari para cezas ihdas edilirse tabi bunun
baka somut faydalar da olacaktr. Mesela sklkla YMMnin tasdik devi
nedeniyle vergi davalarndan ehliyeti bakmndan problem olduunu
grmekteyiz. Eer tasdik devine uymamann yaptrm byle bir idari para
cezasna balanrsa YMMlerin tasdikten doan sorumluluu bamsz bir
idari para cezas olduu iin vergi davasnda savunmaya, tasdik devini
yerine getirildiine dair iddialar YMMler tarafndan rahatlkla
sylenebilecektir. Bu konuda dava ehliyetleri olacaktr neden nk byle bir
durumda Vergi Usul Kanununun 377. maddesindeki vergi davas ama
ehliyetini -zel ehliyet koulunu- sadece ykmllere ve cezann
muhataplarna brakan hkm asndan bir uygunluk salanm olur. Yani
mteselsil sorumluluu aka idari para cezasna baladmzda byle bir
durumda YMMlerin dava aabilmesi dorudan cezann muhatab olduklar
iin dier bir anlatmla bamsz bir cezann muhatab olduklar iin sz
konusu olabilecektir. Bu tr bir dzenlemeyle hak arama zgrlne de
uygunluk salanm olacaktr. Bunun dnda byle bir dzenleme yani bir
idari para cezas getirmek Kabahatler Kanununun Ek 1. maddesi birtakm
tartmalar kenara brakacak olursak ki -burada kastettiim vergi cezalarnn
Kabahatler Kanununun kapsamnda iinde olup olmaddr- baka faydalar
da salayacaktr. Sz gelimi zaman zaman YMMlerin sorumluluunun
objektif sorumluluk olup olmad tartlmaktadr yani sorumluluun kast
veya taksir gerektirip gerektirmedii, dikkat ve zen hkmllne uygun
olup olmad, bunlarn tartlmasnn gerekip gerekmedii zaman zaman
uyumazlk konusu olmaktadr. Bilindii zere objektif sorumluluk ne kastn
ne de taksirin arand en ilkel sorumluluk biimidir. 3568 sayl Kanunda
byle bir dzenleme yaplacak olursa, dzenleme Kabahatler Kanununa tabi
olacaktr. Kabahatler Kanununun ilgili hkm uyarnca aksi dzenlenmedii
srece idari yaptrmn kast veya taksirle verilebilecei ngrlyor.
Dolaysyla bu anlamda dikkat ve zen ykmll tasdik devine aykrlk
neticesinde verilen idari yaptrm bakmndan kendiliinden aranacaktr ve bu
tartmalar da son bulacaktr. Baka bir nokta yine sayn hocamn belirttii
non bis in idem kural. Bu ilke bakmndan bir deerlendirilme sz konusu
olabilir. Eer idari para cezas ak bir ekilde dzenlenirse yeminli mali
mavirlerin tasdik sorumluluunda Kabahatler Kanununun 15. maddenin 3.
fkras uygulama bulabilir. Anlan hkme gre ayn davran iin hrriyeti
balayc ceza ve idari yaptrm ngrld takdirde cezai sorumluluk
geerli olacaktr yani idari yaptrmn uygulanmamas sz konusu
olabilecektir. Bunlar dnda bir ka noktada da neri ve yorumlarda
bulunmak istiyorum son olarak. Dava ama ehliyeti hak arama hrriyeti
ilikisi ile ilgili belki sorunu ksmi olarak zebilecek bir neride
bulunabilirim.

127
 BRNC OTURUM

YMMlerin sorumluluu tarhiyat aamasnda m balar yoksa tahsil

aamasnda m balar tartmasnda belki yle bir ey yaplabilir, idari
yarglanma usul kanununda hukuk muhakemeleri kanununa belli konularda
atf vardr. dari Yarglama Usul Kanununun 31. maddesinin 1. fkrasnda
atfta bulunan konulardan biri de davann ihbar ve davaya mdahaledir. Tabi
bu iki kurumun ileyebilmesi iin ortada ykml tarafndan alm olan bir
dava olmal, dava almamsa ykml tarafndan bu sylediim yntemin
hibir uygulamas olmayacaktr, bir faydas olmayacaktr ama davann
ald durumlarda, davann ihbar, davaya mdahale kurumlarnn
uygulamas belki gndeme gelebilir. Bunu salamak iin belki zellikle
davann ihbarn salamak iin yani YMMnin alan davadan haberdar
olabilmesini ve hak arama hrriyetine uygun savunma hakkn kullanabilmesi
asndan belki ykmlyle YMMler arasndaki szlemeye davann
ihbarna ilikin bir hkm koydurulabilir yani ykml dava atnda
YMMnin ykmlnn at davadan YMMnin haberdar edileceini,
davann ihbar edileceini belirten bir hkm konulabilir. Tabi ykmlnn
dava amad hallerde bu hkm de bir anlam ifade etmeyecektir ama en
azndan dava at hallerde yeminli mali mavirin en azndan savunma
hakkn kullanmas bakmndan faydas olabilecektir diye dnyorum.
Davann ihbarna ilikin byle bir hkm olursa ve ykml davay ihbar
etmezse bylelikle szlemeye aykr hareket etmi olur ve ykml aleyhine
tazminata hkmedilebilir. Ama dediim gibi bu ok ksmi bir zm asl
zm mteselsil sorumluluun deitirilip bunun yerine nispi bir idari para
cezas getirilmesidir. Son olarak bir konuda da kendi yorumumu ifade etmek
isterim biraz nce sunumda Sayn etin ok gzel bir noktadan yaklat 3568
sayl kanundaki 12. maddedeki doruluk sorumluluunun mu yoksa Vergi
Usul Kanununun mkerrer 227. maddesindeki uygunluk sorumluluu mu
geerli olaca tartmasn kastediyorum. ki kanunun arasndaki atma
genel kanun, zel kanun olmas bakmndan deerlendirilebilir evet iki yasa
hkm birbiriyle elikili ifadeler ierdiinde, birbiriyle elitiinde biz bu
tr atmalar hukukun genel ilkeleri lex specialis ve lex posterior ilkeleri
erevesinde zmlemeye alyoruz. Buna gre lex posterior ilkesi sonraki
tarihte kanunun uygulanacan uygulama ncelii olduunu belirtirken lex
specialis ilkesi de zel kanun, genel kanun atmasnda zel kanunun
uygulanacan ifade etmektedir. Burada nceki tarihli kanun 3568 sayl
kanundur vergi usul kanununun mkerrer 227. maddesi de sonraki tarihli
kanundur ama bu noktada hangisinin sorun zm hangisinin zel kanun
nitelii tadyla ilgili. Sayn etin 3568 sayl kanununun zel kanun
nitelii tadn ifade etmiti, vergi usul kanununun mkerrer 227.
maddesini de genel kanun niteliini tadn ifade etmiti. Ben bu konuda
farkl dnyorum. Bana gre tasdik deviyle ilgili 12. maddeye
baktmzda her ne kadar uygulamada kullanlmam olabilirse de zellikle
3. fkraya baktmzda tasdik devinin kamu idarelerine kar sunulan genel
bir dev nitelii tadn syleyebiliriz. Yani orada tek muhatap vergi
dairesi deil, sanki vergi idaresi kamu kurum ve kurulularndan biri olarak
gzkmektedir. Dolaysyla anlan hkm ok farkl kurumlarla balantl
olarak gndeme gelebilecek bir dev olarak dzenlenmitir. Tasdik devini

128
 BRNC OTURUM

dzenleyen bu hkmn muhatabnn sadece vergi idaresi olmamas

anlamnda sylyorum dediim gibi uygulama daha sonradan farkllam
olabilir sadece vergi dairesiyle balantl olabilir ama 12. maddenin 3.
fkrasna baknca vergi idaresi sadece tek muhatap deilmi gibi
gzkmektedir. Bu erevede yaklatmzda 3568 sayl kanunun tasdik
devini dzenleyen genel kanun niteliini tad sylenebilir bu adan
yaklaldnda da tabi doruluk sorumluluunun genel kanun ierisinde yer
ald, buna kar uygunluk sorununun zel kanun ierisinde yer ald ifade
edilebilir. Eer tasdik devi ikisinde de aynysa da Vergi usul kanunun 10.
maddesiyle 6183 sayl kanunun mkerrer 35. Maddesi arasndaki tartmada
ileri srlen yorumu benimsemek mmkn. Geri bu sorun 2008 ylnda yasa
deiikliiyle zld ama ite hangi kanun zeldir hangi kanun, kanuni
temsilcilerin sorumluluunda geneldir noktasnda Dantay itihad yol
gsterici olabilir. Dantay itihad bu tartmada Vergi Usul Kanununun
vergiyi dzenlemesi nedeniyle zel kanun olduunu sylemekteydi amme
alacaklarn dzenleyen 6183 sayl Kanun ise genel kanun olarak
nitelendirmiti imdi buna benzer bir tartma burada da yaplabilir eer ikisi
de ayn tasdik devini dzenliyor deseydik vergi usul kanununun mkerrer
227. maddesinin Vergi Usul Kanununa giren vergilerle ilgili olarak
uygulanabileceini buna karlk vergi usul kanunun kapsam dnda kalan
mali ykmllkler bakmndan da 3568 sayl kanundaki doruluk
sorumluluunun uygulanabileceini syleyebilirdik. Sabrla dinlediiniz iin
ok teekkr ediyorum.

Vehbi KARABIYIK
stanbul YMM Odas Bakan Yardmcs
Oturum Bakan

Sayn hukukularmza ok teekkr ediyoruz hi duymadmz yeni bir sr

kelimeler ettiler. Onlar bir hukuk paneli yaparsa biz de oraya gidip KDV
kanunu, zel tketim vergisini anlatrz size. Deerli hazrun vaktimizi ok
ok atk. Nakat gibi oldu bu tr toplantlarda l genellikle arka sralarn
n protokol srasdr ben size syleyeyim mi arka sralar halen duruyor ben
gryorum kalabalk ve nde de sayn bakanmz, sayn bakan yardmcmz
hala bizi dinliyorlar panelimizi. Bizle birlikteler, ok teekkr ediyoruz.
Sabrnz epey test ettik biliyorum ama artk sonuna da geldik. imdi Ankara
Yeminli Mali Mavirler Odas Ynetim Kurulu yesi ve Sayman Fikret
BA, hem bir meslek yneticisi olarak hem de bir Yeminli Mali Mavir
meslektamz olarak bir deerlendirmede bulunacak. Ondan sonra sizin
katklarnzla blmmz kapatacak, buyurun Sayn Fikret Bey.

129
 BRNC OTURUM

Fikret BA
Ankara YMM Odas Oda Sayman

Teekkr ediyorum sayn bakan, sayn

bakanm, sayn konuklar, deerli
meslektalarm, her ne kadar kelime anlam
itibaryla sevimsiz olsa da mesleimizin
gerei ve karakteristik zellii olan
Yeminli Mali Mavirlerin Sorumluluklar
konulu sempozyumumuza katlmnzdan
dolay teekkr ediyor, en iten dileklerimle
sayglarm sunuyor, sempozyumun
hayrlara vesile olmasn diliyorum.

YMMler azimlidir,
mikrofon engel oluyorsa da
3.
3. YEMNL
YEMNL MALMAL MAVRLK
MAVRLK syleyeceklerini sylerler.
DENETM Sunumumda ncelikle
DENETMVE VE TASDK
TASDK sorumluluklarn eitlerine
SEMPOZYUMU
SEMPOZYUMU ksaca deindikten sonra
sorumluluun mevzuatta
yer bulduu dzenlemelere
Yeminli
YeminliMali
Mali Mavirlerin
Mavirlerin yer vereceim, ardndan
dari ve Mali Sorumluluu
dari ve Mali Sorumluluu birka tane karmlarmz
olacak, daha sonra 6552
Sayl yasa ile eklenen fkra
ANKARA YEMNL MAL MAVRLER ODASI
ANKARA YE M NL MAL M AVRLE R ODASI deerlendirilecek, genel bir
YMM FKRET BA ODA SAYMANI
YMM FKRET BA ODA SAYMANI

deerlendirmeden sonra
neriler ve benden nceki konumaclarla ilgili aldm birka nota da
deindikten sonra sunumumu sona erdireceim.

130
 BRNC OTURUM

Mevcut oturumumuzun
konu bal YMMlerin
YEMNL
YEMNLMAL
MALMAVRLERN
MAVRLERNSORUMLULUKLARI
SORUMLULUKLARI
--Tasdikten
dari ve Mali
Tasdikten Doan
DoanSorumluluk,
Sorumluluk,
--Sosyal Sorumluluklar. ncelikle
Sosyal Sorumluluk,
Sorumluluk,
--letme mevzuatta YMMlerin
letmesahip
sahip ve
ve yneticilerine
yneticilerinekar
kar
sorumluluk,
sorumluluk, sorumluluklarnn neler
--Meslektalara
Meslektalarakar
kar sorumluluk,
sorumluluk, olduuna, sorumluluk
--Hukuki
Hukuki ve CezaiSorumluluk,
ve Cezai Sorumluluk, eitlerine dikkat ekmek
--Haksz Rekabetle ve Etik Kurallarla ilgili
Haksz Rekabetle ve Etik Kurallarla ilgili istiyorum. Elbette ana
sorumluluk,
sorumluluk, konumuz tasdikten doan
--
sorumluluk. Bunun
-- Sorumluluk,
? Sorumluluk, dnda sosyal
sorumluluu, iletme
ANKARA YEMNL MAL MAVRLER ODASI
ANKARA YE M NL MAL M AVRLE R ODASI sahip ve yneticilerine
YMM FKRET BA ODA SAYMANI
YMM FKRET BA ODA S AYMANI

kar sorumluluu,
meslektalara kar sorumluluu, hukuki ve idari sorumluluu, haksz
rekabetle ilgili sorumluluu, etik kurallarla ilgili sorumluluu, meslektan
kendine, mesleine kar sorumluluu sayabiliriz. Aslnda YMMlerin
sorumluluklarn ksaca sonsuz sorumluluk eklinde deerlendirebilir veya
sayabiliriz.

Sorumluluun
Sorumluluk
Sorumluluk le le lgili
lgili Dzenlemeler
Dzenlemeler mevzuatta yer bulduu
dzenlemelere
-- 3568
3568 Sayl
Sayl Kanun
Kanun 12.12. Madde
Madde baktmzda ilk etapta,
-Tasdike 3568 sayl Kanunun
-Tasdike likin
likin Usul
Usul veve Esaslar
Esaslar 12. maddesini, Yeminli
Hakknda
Hakknda Ynetmelik,
Ynetmelik,
Mali Mavirlerin
-alma
-alma Usul
Usul veve Esaslar
Esaslar Ynetmelii,
Ynetmelii, Tasdik Edecei
-- 18 Nolu Genel Tebli,
18 Nolu Genel Tebli, Belgeler, Tasdik
-Vergi Usul K. Mkerrer 227.
-Vergi Usul K. Mkerrer 227. Md. Md. Konular, Tasdike
likin Usul ve Esaslar
Hakknda Ynetmelii,
ANKARA YEMNL MAL MAVRLER ODASI
ANKARA YE MNL MAL MAVRLER ODAS I SMMM ve YMMlerin
YMM FKRET BA ODA SAYMANI
YMM F KRE T BA ODA S AYMANI

alma Usul ve
Esaslar Hakknda Ynetmelii, 18 nolu Teblii ve Vergi Usul Kanununun
Mkerrer 227. maddesini grmek mmkn. Elbette ki bunun dnda da
dzenlemeler sz konusu ama sunumumda erevemiz saydm dzenlemeler
olacaktr.

131
 BRNC OTURUM

Tasdik ve tasdikten doan

Tasdik
Tasdik ve ve Tasdikten
Tasdikten DoanDoan sorumluluk balkl 3568
Sorumluluk
Sorumluluk sayl kanunun 12.
maddesinin bilhassa 4.
3568
3568sayl
saylKANUN
KANUN
12. fkrasna dikkat ekmek
12.Madde/4
Madde/4
Yeminli
Yeminlimal
mal mavirler
mavirler yaptklar
yaptklartasdikin
tasdikin
isterim, YMMler
doruluundan sorumludurlar. Yaptklar
doruluundan sorumludurlar. Yaptklar yaptklar tasdikin
tasdikin doru olmamas halinde, tasdikin
tasdikin doru olmamas halinde, tasdikin doruluundan
kapsam
kapsam ileilesnrl
snrlolmak
olmakzere,
zere,ziyaa
ziyaa
uratlan
uratlanvergilerden
vergilerden vevekesilecek
kesilecek
sorumludurlar, yaptklar
cezalardan
cezalardanmkellefle
mkellefle birlikte
birliktemtereken
mtereken tasdikin doru olmamas
ve
vemteselsilen
mteselsilensorumlu
sorumluolurlar.
olurlar. .
. halinde tasdikin
kapsamyla snrl olmak
ANKARA YEMNL MAL MAVRLER ODASI
ANKARA YE M NL MAL M AVRLE R ODASI
zere ziya
YMM FKRET BA ODA SAYMANI
uratlan
YMM FKRET BA ODA S AYMANI

vergilerden ve kesilecek
cezalardan mkellefle birlikte mtereken ve mteselsilen sorumlu olurlar
hkmnn yer aldn gryoruz. Yorum yapmadan dzenlemeleri geeceim.
Yorumu daha sonra yapacaz.

Tasdik ynetmeliinin 20.

Tasdik
Tasdikve veTasdikten
TasdiktenDoan DoanSorumluluk
Sorumluluk maddesinde 3568 sayl
Tasdike
TasdikelikinlikinUsul
Usulve veEsaslara
EsaslaraHakknda
HakkndaYnetmelik
Ynetmelik kanunun 12. maddesinden
Madde 20 Bu Ynetmelik kapsamna giren tasdik
Madde 20 Bu Ynetmelik kapsamna giren tasdik ilemlerinden ilemlerinden farkl kelimelerle olsa da,
imza
imzave vemhr
mhrkullanmak
kullanmaksuretiyle
suretiyletasdik
tasdikyapan
yapandolaysyla
dolaysylatasdik
raporu
raporu dzenleyen
dzenleyen yeminli
yeminli mali
mali mavirler,
mavirler, tasdik
tasdik kapsam
tasdik
kapsam ileile tasdikin doruluundan
snrl
snrl olmak
olmak zere
zeretasdikin
tasdikindoruluundan
doruluundansorumludurlar.
sorumludurlar.Tasdik
konusu ile ilgili olarak Bakanlka teblilerle belirlenen
Tasdik
hususlarn;
konusu ile ilgili olarak Bakanlka teblilerle belirlenen hususlarn; dolay sorumluluktan
tasdik
tasdik kapsam
kapsam iinde
iinde mutlaka
mutlaka aratrlmas
aratrlmas ve ve incelenmesi
zorunludur.
zorunludur.
incelenmesi
bahsedilmekte, 2. fkrada
Yeminli
Yeminli malimali mavirler
mavirlerinceledikleri
inceledikleri vevesonucunda
sonucundatasdiktasdik raporu
dzenledikleri konu ve belgelerin gerei yanstmamas
dzenledikleri konu ve belgelerin gerei yanstmamas ve doru ve
raporu
doru sorumlulua yeni bir boyut
olmamas
olmamas halinde,halinde, ziyaa
ziyaa uratlan
uratlan vergilerden
vergilerden ve ve kesilecek
cezalardan
cezalardan VergiVergi Usul
Usul Kanunu
Kanunu ve ve 3568
3568 sayl
sayl Kanun
kesilecek
Kanun hkmleri
hkmleri kazandrlarak, doruluk
uyarnca
uyarnca mkellefle
mkellefle birlikte
birlikte mtereken
mtereken ve ve mteselsilen
sorumludur.
sorumludur. Bu Bu sorumluluun
sorumluluun yerineyerine getirilmesinde
mteselsilen
getirilmesinde Borlar
Borlar kavram ile birlikte tasdik
Kanununun
KanunununTam TamTeselsl
Teselslhkmleri
hkmleriuygulanr.
..
..
uygulanr.
raporu dzenlenen konu ve
belgelerin gerei
ANKARA YEMNL MAL MAVRLER ODASI
ANKARA YE M NL MAL M AVRLE R ODASI
YMM FKRET BA ODA SAYMANI
YMM FKRET BA ODA S AYMANI yanstmamas ve doru
olmamas da sorumluluk
iinde saylmtr. Yine ikinci fkrada, sorumluluun yerine getirilmesinde
borlar kanununun tam teselsl hkmlerinin uygulanacan ifade edilmitir.

132
 BRNC OTURUM

Tasdik Ynetmeliinin 4.
Tasdik
Tasdikve
veTasdikten
TasdiktenDoan
DoanSorumluluk
Sorumluluk Maddesinde Tasdik,
Tasdike gerek veya tzel kiilerin
Tasdikelikin
likinUsul
Usulve veEsaslara
EsaslaraHakknda
HakkndaYnetmelik
Ynetmelik
TASDK
TASDK Madde
Madde 4- 4- Tasdik,
Tasdik, gerek
gerek veya
veya tzel
tzel kiilerin
kiilerin veya
veya
veya bunlarn teebbs ve
bunlarn teebbs ve iletmelerinin yeminli mali mavirlerce
bunlarn teebbs ve iletmelerinin yeminli mali mavirlerce iletmelerinin yeminli mali
denetleme
denetleme ilkeilke ve
ve standartlarna
standartlarna gregre uygunluk
uygunluk ynnden
incelenmesi,
ynnden mavirlerce denetleme
incelenmesi, bu bu inceleme
inceleme sonularna
sonularna dayanlarak
dayanlarak tasdik
tasdik
kapsamna giren konularn ve belgelerin gerei
kapsamna giren konularn ve belgelerin gerei yanstp yanstp ilke ve standartlarna gre
yanstmadnn imza ve mhr kullanmak suretiyle
yanstmadnn imza ve mhr kullanmak suretiyle tespiti ve
rapora
tespiti ve
uygunluk ynnden
raporabalanmasdr.
balanmasdr.
Tasdike
Tasdike esas
esas alnan
alnan denetleme
denetleme ilke ilke ve
ve standartlar
standartlar ileile
incelenmesi, bu inceleme
muhasebe
muhasebe ilkeilke ve
ve standartlar,
standartlar, mevzuat
mevzuat hkmleri
hkmleri ve ve genel
genel sonularna dayanlarak
kabul
kabulgrm
grmmuhasebe
muhasebeilkeleri
ilkelerigz
gznne
nnealnarak,
alnarak,Bakanlka
hazrlanan
Bakanlka tasdik kapsamna giren
hazrlananteblilerle
teblilerlebelirlenir.
belirlenir.
konularn ve belgelerin
ANKANKARA YEMNL MAL MAVRLER ODASI
ANKANKARA YEMNL MAL MAVRLER ODASI
YMM FKRET BA ODA SAYMANI
gerei
YMM F KRE T BA ODA SAYMANI yanstp
yanstmadnn imza ve
mhr kullanmak suretiyle tespiti ve rapora balanmasdr, eklinde tarif
edilmitir. Tasdike esas alnan denetleme ilke ve standartlarnn Bakanlka
hazrlanan teblilerle belirlenecei belirtilmitir.

Tasdik
Tasdikve
veTasdikten
TasdiktenDoan
DoanSorumluluk
Sorumluluk Yine ayn tasdik
Tasdike ynetmeliinin Kant
Tasdikelikin
likinUsul
Usulve
veEsaslara
EsaslaraHakknda
HakkndaYnetmelik
Ynetmelik
KANIT
KANITTOPLAMA
TOPLAMA
Toplama balkl 14.
Madde
Madde14- 14-Yeminli
Yeminlimali
mali mavirler
mavirlertasdik
tasdikalmasnn
almasnn
Maddesinde Yeminli
yrtlmesi
yrtlmesi srasnda
srasnda tasdik
tasdik konusu
konusu veve kapsam
kapsam ile ile Mali Mavirlerin
ilgili yeterli miktarda gvenilir
ilgili yeterli miktarda gvenilir kantlar kantlar yeterli miktarda
toplamak
toplamak zorundadrlar
zorundadrlar.. Kant
Kant miktarnn
miktarnn yeterli
yeterli gvenilir kant toplamak
olup
olup olmadnn belirlenmesinde, kantn nitelik
olmadnn belirlenmesinde, kantn nitelik ve
ve zorunda olduklar ifade
nicelik
nicelik asndan
asndan nemi;
nemi; hatal
hatal veya
veya hileli
hileli olma
olma riski,
riski,
gvenirlii
edilmitir.
gvenirliigibi
gibi hususlar
hususlargzgznnde
nndebulundurulur.
bulundurulur.

ANKARA YEMNL MAL MAVRLER ODASI YMM FKRET BA ODA SAYMANI

ANKARA YE M NL MAL M AVRLE R ODASI YMM FKRET BA ODA S AYMANI

133
 BRNC OTURUM

Bir dier ynetmelik

Genel
olan alma usul ve
GenelMesleki
MeslekiStandartlar
Standartlar
alma
esaslar hakknda
almaUsul
Usulve
veEsaslar
EsaslarHakknda
HakkndaYnetmelik
Ynetmelik
ynetmeliin ikinci
GENEL
GENELMESLEK
MESLEKSTANDARTLAR
STANDARTLAREREVESNDE
EREVESNDESORUMLULUK
SORUMLULUK blm 8. maddesinde;
Madde
Madde8-8-a)
a)Sosyal
SosyalSorumluluk:
Sorumluluk:
Meslek
Meslek mensuplar;
mensuplar; meslei
meslei ifa
ifa ederken
ederken toplum
toplum ve
ve Devlete
Devlete kar
kar Sosyal Sorumluluk,
sorumluluk
sorumluluktarlar.
b)
b)letme
tarlar.
letmesahip
sahipve
veyneticilerine
yneticilerinekar
karsorumluluk:
sorumluluk:
letme sahip ve
Meslek
Meslek mensuplar,
mensuplar, iletme
alabilmeleri
iletme sahip
sahip veve yneticilerine,
yneticilerine, isabetli
isabetli karar
karar yneticilerine kar
alabilmeleriiin
iindoru
doruvevegvenilir
gvenilirbilgiler
bilgilersalarlar.
salarlar.
c)c)Meslektalara
Meslektalarakar
karsorumluluk:
sorumluluk: sorumluluk ve
Meslek
Meslek mensuplar,
mensuplar, ilgili
ilgili ynetmelikler
ynetmelikler erevesinde
erevesinde ve ve mesleki
eitimde
eitimde birbirlerine
birbirlerine her her trl
trl bilgiyi
bilgiyi vermek
vermek ve
mesleki
ve aktarmak
aktarmak meslektalara kar
sorumluluunu
sorumluluunu tarlar.
tarlar. Meslein
Meslein gelimesi
gelimesi veve salam
salam temellere
oturtulmas
oturtulmasiin
iinaralarnda
aralarndagerekli
gereklidayanmay
dayanmaykurarlar.
kurarlar.
temellere
sorumluluklarn
sayldn ve
ANKARA YEMNL MAL MAVRLER ODASI
ANKARA YE M NL MAL M AVRLE R ODASI
YMM FKRET BA ODA SAYMANI
YMM FKRET BA ODA S AYMANI
aklandn gryoruz.

alma usul ve esaslar

Tasdik
Tasdikve
veTasdikten
TasdiktenDoan
DoanSorumluluk
Sorumluluk hakknda ynetmeliin
alma
alma Usul
Usulve
ve Esaslar
EsaslarHakknda
Hakknda
41. maddesinde ise
Ynetmelik
Ynetmelik sorumluluk, 3568 sayl
SORUMLULUK
SORUMLULUK yasann 12.
Madde
Madde 41- 41- Yeminli
Yeminli mali
mali mavirler,
mavirler, ilgiliilgili Kanunlar,
Kanunlar, maddesindeki ifadelerle
ynetmelikler
ynetmelikler ve ve teblilere
teblilere gregre yaptklar
yaptklar tasdikin
tasdikin
doruluundan
doruluundan sorumludurlar.
sorumludurlar. Yaptklar
Yaptklar tasdikin
tasdikin doru
doru burada da
olmamas
olmamashalinde,
uratlan
halinde,tasdikin
vergilerden
tasdikinkapsam
ve
kapsamile
kesilecek
ilesnrl
snrlolmak
cezalardan
olmakzere,
zere,ziyaa
mkellefle
ziyaa
birlikte
tekrarlandn, sadece
uratlan vergilerden ve kesilecek cezalardan mkellefle birlikte
mtereken
mterekenve vemteselsilen
mteselsilensorumlu
sorumluolurlar.
olurlar. 2. fkrasnda YMMler
Yeminli
Yeminli mali
aka
mali mavirler
mavirler yaptklar
yaptklar tasdikin
tasdikin kapsamn
kapsamn raporda
raporda yaptklar tasdikin
akabelirtirler.
belirtirler.
kapsamn raporda
aka belirtirler
ANKARA YEMNL MAL MAVRLER ODASI
ANKARA YE M NL MAL M AVRLE R ODASI
YMM FKRET BA ODA SAYMANI
YMM FKRET BA ODA S AYMANI eklinde ilavenin
olduunu grmekteyiz.

Yeminli Mali Mavirlerin sorumluluklarnn en geni anlamda yer bulduu

18 nolu Teblie baktmzda, tebliin II/B-1 blmnde; mkellefin sahte
ve muhteviyat itibaryla yanltc belge kullanmasndan, belgelerin mevzuata
uygun ve doru yasal defterlere kaydedilmesi ve mali tablolara
aktarlmasndan, mkellefin vergi ykmllnn doru hesaplanmasndan
aktif ve pasif kymetlerinin deerlemelerinin yaplmasndan, kaydi envanter
ve randman tespitlerinin yaplmasndan Yeminli Mali Mavirlerin sorumlu
olduklar belirtilmitir. YMMlerin gerek 3568 sayl kanunda gerekse tasdik
ynetmeliinde ifade edilmeyen mkelleflerin sahte veya muhteviyat

134
 BRNC OTURUM

itibaryla yanltc belge

Tasdik
Tasdikve
veTasdikten
TasdiktenDoan
DoanSorumluluk
Sorumluluk kullanmasnn
18
18Nolu
NoluGenel
GenelTebli
Tebli nlenmesine ynelik
Mkellefin
Mkellefinsahte
belge
sahteveya
veyamuhteviyat
muhteviyatitibariyle
itibariyleyanltc
yanltc olarak YMMlere
belgekullanmasndan,
kullanmasndan,
Belgelerin
Belgelerinmevzuata
mevzuatauygun
uygunve
vedoru
doruolarak
olarakyasal
yasal nemli bir
defterlere
defterlerekaydedilmesi
kaydedilmesivevemali
malitablolara
aktarlmasndan,
aktarlmasndan,
tablolara sorumluluun
Mkellefin
Mkellefinvergi
vergiykmllnn
hesaplanmasndan,
ykmllnndoru
doru yklendiini gryoruz.
hesaplanmasndan,
Aktif ve pasif kymetlerin deerlemelerinin
Aktif ve pasif kymetlerin deerlemelerinin
yaplmasndan,
yaplmasndan,
Kaydi
Son olarak Vergi Usul
Kaydienvanter
envanterve verandman
randmantespitlerinin
tespitlerinin
yaplmasndan
yaplmasndan
Tasdik ve Tasdikten Doan Sorumluluk Kanununun mkerrer
Tasdik
YEMNL ve Tasdikten Doan Sorumluluk
YEMNLMALMALMAVRLER
MAVRLERSORUMLUDUR.
SORUMLUDUR. 227. Maddesine
V.U.K.
V.U.K.Mkerrer
Mkerrer227.
227.Madde
Madde
baktmzda; tasdik
ANKARA YEMNL MAL MAVRLER ODASI
.
. tasdik
tasdik raporunu
raporunu dzenleyen
dzenleyen meslek
ANKARA YE M NL MAL M AVRLE R ODASI raporlarnda
YMM FKRET BA ODA SAYMANI
YMM FKRET BA ODA S AYMANI
meslek yer alan
mensuplar,
mensuplar, dzenledikleri
dzenledikleri tasdik
tasdik raporlarnda
raporlarnda bilgilerin defter
yer
yer alan
alan bilgilerin
bilgilerin defter
defter kaytlarna
kaytlarna ve
ve bubu
kaytlarn
kaytlarn dayanan
dayanan tekil
tekil eden
eden belgelere
belgelere kaytlarna ve belgelere
uygun
uygun olmamasndan
olmamasndan dolay dolay ortaya
ortaya kan
kan uygun olmamasndan
vergi
vergi ziyana
ziyana bal
balolarak
olaraksalnacak
salnacakvergi,
vergi,ceza,
ceza,
gecikme
gecikme faizlerinden
faizlerinden mkellefle
mkellefle birlikte
birlikte
dolay sorumlu
mtereken
mtereken ve
ve mteselsilen sorumlu
mteselsilen sorumlu olunduunu ve 3568
tutulurlar.
tutulurlar. sayl kanunun 12.
maddesindeki ifadeden
ANKARA YEMNL MAL MAVRLER ODASI
ANKARA YE M NL MAL M AVRLE R ODASI bir farklln daha
YMM FKRET BA ODA SAYMANI
YMM FKRET BA ODA S AYMANI

olduunu gryoruz.
Meslek yasasnda ziyaa uratlan vergi ve kesilecek cezalardan sorumlu
olunaca belirlenmiken, Vergi Usul Mkerrer 227de ayrca gecikme
faizlerinin de YMMlerin sorumluluklar ierisine dhil edildiini
grmekteyiz.

Tasdik
Tasdik ve
ve Tasdikten
Tasdikten Doan
Doan kadar Buraya
Sorumluluk
Sorumluluk bahsettiimiz
mevzuattaki
dzenlemelerden, ilk
Sorumluluun
SorumluluunDomas
Domas karmmz
sorumluluun
domasna ilikindir.
Sorumluluun domas,
Tasdik
Tasdikleminin
leminin Doru
DoruOlmamas
Olmamas tasdik ileminin doru
olmamasna
balanmtr. Burada
ANKARA YEMNL MAL MAVRLER ODASI
ANKARA YE M NL MAL M AVRLE R ODASI
herhangi bir snrlama
YMM FKRET BA ODA SAYMANI
YMM FKRET BA ODA S AYMANI

olmakszn doruluktan
bahsedilmekte, herhangi bir risk deerlendirmesi yaplmakszn doruluktan
bahsediliyor. Ancak denetimin zelliinden ve/veya denetiden kaynaklanan
nedenlerle hibir zaman denetim riskinin sfr olmas kabul edilmez. Mutlak
surette denetimde ortaya karlamayan hata ve hilelerin varlnn kabul
edilmesi gerekir. YMMlerin de herhangi bir kast olmakszn, her trl

135
 BRNC OTURUM

incelemeye ramen hata ve hileleri ortaya karamamas ve sonu itibaryla

de beyanname ve ekli mali tablolar imzalamas, tasdik etmesi, her zaman iin
mmkn, hatta bunu u ekilde de ifade etmek mmkn devletin her trl
imknlar var olmasna ramen tm zverileri ve iyi niyetlerine ramen vergi
mfettilerinin yapm olduu denetimlerin de sfr hata riski olduunu,
tamamen doru olduunu kabul etmek de gereki deildir
YMMlerinkinden bu manada bir beklenti ierisinde olmann gereki
olmayacan sylemek gerekir.

Tasdik
Tasdik ve
ve Tasdikten
Tasdikten Doan
Doan kinci karmmz
Sorumluluk
Sorumluluk sorumluluun snr.
Sorumluluun snr,
Sorumluluun tasdikin kapsam ile
SorumluluunSnr
Snr
snrlandrlmtr.
Ancak maalesef ki ok
yaygn olmamakla
Tasdikin
TasdikinKapsam
Kapsam birlikte gelir veya
kurumlar vergisi
beyannamesi tasdiki
yapm bir YMMye,
ANKARA YEMNL MAL MAVRLER ODASI
ANKARA YE M NL MAL M AVRLE R ODASI katma deer vergisi
YMM FKRET BA ODA SAYMANI
YMM FKRET BA ODA S AYMANI

ynnden yaplan
incelemeler neticesinde doan vergi farkndan dolay sorumluluk raporu
yazldn da maalesef ki grmekteyiz.

Tasdik
Tasdik ve
ve Tasdikten
Tasdikten Doan
Doan nc karmmz
Sorumluluk
Sorumluluk sorumluluun kapsam,
sorumluluun kapsam
Sorumluluun
SorumluluunKapsam
Kapsam meslek yasamzn 12.
maddesinde ziya
uratlan vergi ve
Ziyaa
kesilecek cezalardan
ZiyaaUratlan
UratlanVergi
Vergive
veKesilecek
KesilecekCezalardan
Cezalardan
mkellefle birlikte
Mkellefle
Mkellefle Birlikte
Birlikte mtereken ve
Mtereken
Mtereken veveMteselsilen
MteselsilenSorumluluk
Sorumluluk mteselsilen
sorumluluk eklinde.
ANKARA YEMNL MAL MAVRLER ODASI
ANKARA YE M NL MAL M AVRLE R ODASI
Biraz nce bahsetmitik
YMM FKRET BA ODA SAYMANI
YMM FKRET BA ODA S AYMANI

vergi usul kanununda

buna ilaveten gecikme faizlerinden de sorumlu olunaca hkm altna
alnm. fade etmek gerekir ki bu durum vergi hukukunda zincirleme
sorumluluk yaratma abasnn somut bir rneidir. Hatta Anayasamzn 73.
maddesini oluturan vergi devi konusunun amalarn aarak vergi
alacann tahsilatn n plana karan bir uygulama olduunu sylemek de

136
 BRNC OTURUM

yanl olmaz. Dier yandan tam teselsl uygulamasndan dolay, YMM

tasdikini yapt bir konudan doan vergi ve cezalar mkellef dahi demi
olsa dahi, mkellefin YMMe rcu hakknn olmas gz ard edilemeyecek
bir husustur.

nemsediim ve cevap
Tasdik
Tasdik ve
ve Tasdikten
Tasdikten Doan
Doan bulmasnn mutlak
Sorumluluk
Sorumluluk olduunu dndm
bir konu da
sorumluluun balama
zamandr. Yeminli
SOR UMLULUUN
SOR UM LULUUN Mali Mavirlerin
B ALAMA
B ALAM A sorumluluu szleme
ZAMANI yaplmas ile
ZAM ANI
balamakla birlikte,
tasdik konusu ile ilgili
sorumluluk tasdik
ANKARA YEMNL MAL MAVRLER ODASI
ANKARA YE M NL MAL M AVRLE R ODASI raporunun teslim
YMM FKRET BA ODA SAYMANI
YMM FKRET BA ODA S AYMANI

edilmesi ile
balamaktadr. Tasdik raporunun geri ekilmesine ilikin talep idari
sorumluluu ortadan kaldrmamaktadr. rnein KDV adesi tasdik raporu
teslim edildikten sonra, iade gereklemeden rapor geri ekilmise mali
sorumluluktan bahsedemeyiz ancak, idari sorumluluk devam etmektedir.
Yeminli Mali Mavirlerin mali sorumluluklarnn tahriyat aamasnda m
tahsilat aamasnda m balayacayla ilgili yasal dzenlemelerde aklk
yoktur. Ancak genel uygulamaya baktmzda tahsilat aamasnda mali
sorumluluun uygulandn grmekteyiz. Gerek Maliye Bakanl
uygulamasnda gerekse Dantayn kararlarnda. YMM gemite tasdik
raporu yazd bir mkellefin incelenmesinden bihaber olmakta (elbette 6552
ncesi ve sonras olarak ayrmak gerekir), 5 yl sonra 6 yl sonra bir deme
emriyle kar karya kalmaktadr. deme emrinin neden kaynaklandnn
ortaya karlmas ve dava almas iin sresi 7 gn.

137
 BRNC OTURUM

6552 sayl kanun ile

Tasdik
Tasdik ve
ve Tasdikten
Tasdikten Doan
Doan ilave edilen fkra ve
Sorumluluk
Sorumluluk teblii birlikte
deerlendirmek lazm,
ancak teblie sremiz
yetecek mi
66555522 SAYI
SAYILI
LI KKANUNUN
ANUNUN tereddtlym fakat 11
So
Sorrum lulua
umlulu a Getirdii
Ge tir di i Yen
Yenilik
ilikler
ler Eyll 2014 tarihinde
Resmi Gazetede
yaymlanarak yrrle
giren 6552 sayl
kanunun 107.
ANKARA YEMNL MAL MAVRLER ODASI
ANKARA YE M NL MAL M AVRLE R ODASI maddesiyle 3568 sayl
YMM FKRET BA ODA SAYMANI
YMM FKRET BA ODA S AYMANI

kanunun 12. maddesinin

4. fkrasndan sonra gelmek zere ilave edilen fkraya cmle cmle bakalm
istiyorum.

YMMlerin tasdikten
Tasdik
Tasdik ve
ve Tasdikten
Tasdikten Doan
Doan doan mali
Sorumluluk
Sorumluluk sorumluluklar ile
3568 sayl Kanunun 12. maddesine
3568 sayl Kanunun 12. m addesine disiplin sorumluluklar
(6552
(6552sayl
saylKanunun
Kanunun107. 107.maddesiyle
maddesiyleeklenen
eklenenfkra)
fkra)
ayr ayr mstakil bir
Yeminli
Yeminli mali
mali mavirlerin
mavirlerin tasdikten
tasdikten doan
doan mali mali rapor ile tespit edilir. Bu
sorumluluklar
sorumluluklar ile ile disiplin
disiplin sorumluluklar
sorumluluklar ayrayr ayr
ayr
mstakil
mstakilbirbirrapor
raporile
iletespit
tespitedilir.
edilir.Bu
Bukapsamda
kapsamdayeminli
yeminli
kapsamda YMM
mali
mali mavir
iin
mavir hakknda
hakknda sorumluluk
sorumluluk raporu
raporu yazlabilmesi
yazlabilmesi hakknda sorumluluk
iin yeminli
yeminli mali
mali mavirin
mavirin yazl
yazl savunmas
savunmas istenir.
istenir.
Savunma
Savunma isteme
isteme yazsnn
yazsnn tebli
tebli tarihinden
tarihinden itibaren
itibaren raporu yazlabilmesi
otuz
otuz gn
gn iinde
iindesavunma
savunmayaplmamas
yaplmamasdurumunda
durumundailgili
yeminli
yeminli mali
mali mavir
mavir savunma
savunma hakkndan
hakkndan vazgemi
vazgemi
ilgili
iin YMMnin yazl
saylr.
saylr. savunmas istenir 30
gn iinde savunmasn
ANKARA YEMNL MAL MAVRLER ODASI YMM FKRET BA ODA SAYMANI
ANKARA YE M NL MAL M AVRLE R ODASI YMM FKRET BA ODA S AYMANI
yapmaz ise bu
hakkndan vazgemi
saylr eklindedir. Birinci cmlede nceden bir rapor yazlrken, artk iki
rapor halinde yazlacak olup, eletirilecek herhangi bir husus yok. kinci
cmleye baktmzda aslnda ok masum ve YMM iin faydal bir madde
gibi grnebilir ama farkl deerlendirmelerim var. fadeden hareketle bunu
byle yorumluyorum YMMye sorumluluk raporu yazlabilmesi iin
savunmas istenirin anlam, ben karar verdim zaten sorumluluk raporu
yazacam, prosedr tamamlama adna sen bir savunma ver eklindedir.
Uygulamalara baktmz zaman da bunun dnda ok fazla bir ey
grmyoruz aslnda, son 1-1,5 yldr retim tasdik raporlarna ilikin olarak
yle bir baktmzda bir tane dhi doru yazlan retim tasdik raporunun
olmadn gryoruz. Maalesef ki, raporun doruluunu ispat edebilmi
YMM yok hepsininki yanl, hepsininki geree aykr. Buna karn, meslek
yasamzn 48. maddesine gre ilem yaplmak zere gnderilen gr ve
neri raporlarna baktmzda birinci sayfa kapak, ikinci sayfa
grevlendirme yazs ile mkellef hakknda bilgi, YMMnin dzenlemi
olduu raporun tarih ve says ile hemen altnda YMMnin geree aykr

138
 BRNC OTURUM

rapor dzenlemek, mesleki zen ve titizlii gstermemekten dolay

mtereken ve mteselsilen sorumlu olmas gerektii, 3., 4. sayfalarda yasal
dzenleme, 5. sayfada ksa bir deerlendirme ve ayn ifadeleri ieren sonu.
imdi bu arada yeri gelmiken Mehmet Ali etin stada da bu konuda bir
cevap vermek isterim disipline sevk edilen gr ve neri raporlarnn drtte
birinin ancak disiplin kuruluna sevk edildiini syledi, hibir tespite
dayanmadan yazlm olan gr ve neri raporlarnn disiplin kuruluna
gnderilmesi konusunda soruturma yapan soruturmac yenin veyahutta
ynetim kurulunun kovuturmaya mahal yoktur eklindeki kararlarn da
doru olduunu savunmak gerekir diye dnyorum nk hakikaten gr
ve raporlarnda herhangi bir tespite dayanan bir husus sz konusu deil.
Olayn netliini ortaya karabilme adna vergi teknii veya vergi inceleme
raporlarn sa olsun Mustafa Bey bu konuda odamza ok yardmc da
oluyor, istediimizde almamz her zaman mmkn olamamaktadr. Vergi
teknii veya vergi inceleme raporlar olmadan, hakikaten gr ve neri
raporlaryla meslek mensubunu disipline sevk etmek de biraz g. nk
gr ve neri raporlarnda ounlukla tespitler yer almamaktadr. 6552 sayl
kanunla 3568 sayl kanuna eklenen bu fkrann Anayasamzn 129.
maddesinin 2. fkras gereince YMMe savunma hakknn tannmas
eklinde yorumlamak elbette mmkn ancak YMMnin yapm olduu
savunmann ne ekilde deerlendirilecei, meslek mensubunun ortaya
koyaca her trl bilgi ve belgenin vergi mfettii tarafndan dikkate alnp
alnmayacayla ilgili herhangi bir netlik yok. Ancak bilindii zere 31 Ekim
2011 tarihinde yaynlanan rapor deerlendirme komisyonlarnn alma usul
ve esaslar hakknda ynetmeliin 8. maddenin 1. fkrasnda sadece vergi
inceleme raporlarnn, dikkatinizi ekiyorum vergi inceleme raporlarnn
mevzuata uygunluu ile maddi hata ve usul hatas ierip iermedii ynnde
deerlendirme 2. fkrasnda vergi suu raporlarna ilikin olarak mtalaa
vereceinin grev tanm olarak hkm altna alnmtr. Gr ve neri
raporlarnn da rapor deerlendirme komisyonlarnda deerlendirilmesinin
yerinde olacan dnyoruz. Sayn genel bakan Nail Sanl ifade etmiti,
sorumluluun vergi mfettiinin iki dudann arasnda olmamasnn da bu
ekilde bir zme kavuturulma imkn sz konusu olur.

Deerli
Tasdik ve Tasdikten Doan meslektalarm
Sorumluluk vergi usul kanunu
mkerrer 227
uygunluk
GENEL
denetimini, 3568
sayl kanunun 12.
D EER LEND R M E
maddesi doruluk
denetimini
ngrmtr. ki
kanun arasnda
gecikme
ANKARA YEMNL MAL MAVRLER ODASI YMM FKRET BA ODA SAYMANI
faizlerinden

139
 BRNC OTURUM

sorumlulukla ilgili farkllkta dikkati ekmektedir. Bir ifade edeceim husus

daha var bu konuda, denetim standartlaryla alakal yine ksaca bahsetmitim
12. maddede denetim standartlarnn ynetmelikle belirlenecei ifade
edilmiken, tasdik ynetmeliinde Maliye Bakanlnca teblilerle
belirlenecei ifade edilmitir ancak.

Vehbi KARABIYIK
stanbul YMM Odas Bakan Yardmcs
Oturum Bakan

Sayn Ba zr dilerim ne kadar kald acaba. Efendim misafirperverlik

geleneimizde var, ona nazmz geer biraz da konuuruz anlarz hayr
sadece soruyorum ona gre bir zamanlama yapaym.

Fikret BA
Ankara YMM Odas Oda Sayman

5-6 dakika ierisinde toparlayacam.

Vehbi KARABIYIK
stanbul YMM Odas Bakan Yardmcs
Oturum Bakan

Sayn Sa olun ok teekkr ederim sa olun.

Fikret BA
Ankara YMM Odas Oda Sayman

Ben teekkr ederim. Denetim ilke ve standartlarnn yaynlanmadn

gryoruz. YMMlerin profiline yle bir baktmzda 10 yldan fazla
sreyle maliye mfettilii, hesap uzmanl, gelirler kontrolrl, Saytay
denetilii yapanlar ile yine 10 yldan fazla serbest muhasebeci mali
mavirlik, vergi denetmenlii, vergi dairesi mdrl yapm olanlarn
gerekten olduka zor bir snav vererek YMM olmaya hak kazandklarn
gryoruz. YMMlerin Ankara YMM Odasna kaytl olan yeler ierisinde
yaptm bir istatistikte ya ortalamamz 56,2. Meslee 26 yanda balam
olduklarn dikkate alsak, her biri 30 yllk tecrbeye, bilgi birikimine
sahipler. Denetim ii yapan YMMlerin yanlarnda alan serbest
muhasebeci ve mali mavirler de yeterli tecrbeye sahip olan kiilerden
seiliyor ki 10.000in zerinde olduunu tahmin ediyorum bu saynn. Fiilen
alan 2.226 YMM ile 10.000in zerindeki yetimi personelinden Maliye
Bakanlnn yeterince faydalandn sylemek maalesef g. Yeminli mali
mavirlerin mevcut durumunu bir benzetme ile anlatmaya alacam. Bir
karanlk oda dnn, bu salon olsun, ancak penceresi yok, aydnlatmas da

140
 BRNC OTURUM

yok. Zifiri karanlk, kaps da kapal, stelik alan da olduka geni. Nerede
olduu belli olmayan hata ve hileler var. Olsun, yeminli mali mavir gayretli
ve istekli, aryor. El yordamyla epeyce buluyor. Gayretli ya, daha bulacak,
yle hissediyor. Baka hatalar da var. Bir yandan da ah keke birazck k
olsa da, her yere bakabilsem, biliyorum daha var diye feryat ediyor. Ama
feryadna kimse cevap vermiyor. Diyoruz ki, bir kibrit akn, bir mum yakn,
Yeminli Mali Mavir daha bulacak. Vergi dairelerinden bilgi isteme
yazlarna bile tamamna cevap alamayan bir meslei icra ediyoruz.

neriler ksmna
geeyim yoksa Bakan
bir daha ikaz edecek
beni. Evet denetim
standartlarnn
oluturulmas
gerektiini sylyor ve
neriyoruz. Denetim
standartlarndan
kastmz belirsizliin
giderilmesi, denetimin
erevesinin, snrlarnn
izilmesidir. Belirtmek
gerekir ki, YMMlerin
sorumluluktan dolay hibir skntlar yok, YMMnin sknts belirsizlik, ne
olacan bilmiyor. El emei, gz nuru, bunca yln bilgi birikimiyle yaplan
bir tasdik hizmeti sonucu elde edilmi kazanc, birikimleri yarn garanti
altnda deildir. Bu duygu iinde, bu ekliyle bir meslein yrtlmesi ok
zor.

Bir dieri YMM

sorumluluk gr ve
neri raporlarnn
dzenlenmesine ilikin
standartlarn
belirlenmesi ki bununla
ilgili gemite bir
ynerge tasla hazrl
var idi bununla ilgili oda
grlerimizi vergi
denetleme kurulu
bakan ve yetkililerine
ilettik. Sonucuyla ilgili
umuyoruz ki yakn
zamanda bir gelime olur.

141
 BRNC OTURUM

Maliye Bakanlnn
verilerine Yeminli Mali
Mavirlerin belirli bir
seviyede
ulaabilirliinin temin
edilmesini talep ediyor
ve neriyoruz. Yani
yeminli mali mavirin
hata ve hileleri tespit
etmesi iin bir mum
yakmanz istiyoruz.

Sorumlulukta kast
unsurunun aranmas
gerektiini, illiyet
bann kurulmas
gerektiinin altn
iziyoruz.

142
 BRNC OTURUM

kapasitesi
belirlenmesi
almalarnn
tamamlanarak
uygulamaya
balanmas gerektiine
inanyoruz. Detayna
girmeyeceim ancak,
i kapasitesi
belirlemesinden
etkilenecek meslek
mensubu oran %5ler
seviyesinde hadi
abartalm %10lar
seviyesinde olacaktr. kapasitesi belirlenmesinin yle bir gereklilii var
deerli arkadalar hepimiz bu meslei yapyoruz, bir ylda bin adet, altyz-
yediyz adet rapor dzenlenmesinin imknszln hepimiz takdir ederiz
bunun nne geilmesi lazm bu nedenle de i kapasitesi belirleme
almalarnn tamamlanarak uygulamaya balanmas gerekmektedir.

Gr ve neri
raporlarnn rapor
deerlendirme
komisyonlarnda
deerlendirmeye tabi
tutulmas ynnde yasal
dzenleme yaplmasn
ve bu nerimizin
deerlendirilmesini
talep ediyoruz.

143
 BRNC OTURUM

Haksz rekabetin
nlenmesi tedbirlerinin
alnmas amacyla
Odalara Maliye
Bakanlndan bilgi
aknn salanmas
gerektiini, Odalara da
mum yaklmasn
neriyoruz.

Her ne kadar
zorunlulukla ilgili Sayn
Mehmet Ali etin stad
mkellef neden tam
tasdik yaptryorum
sorusuna cevap bulduu
zaman zorunluluk olur
dediyse de
beyannamenin
imzalanmasna ynelik
4 nolu beyannamelerin
imzalanmasna ilikin
teblide olduu gibi
belirli bir ciro, aktif bykl ve personel saysna sahip olanlarn gelir veya
kurumlar vergisi beyannamesi tasdikinin zorunlu olmasnda herhangi bir
saknca yoktur diye dnyorum.

Mehmet Ali etin

stada YMMlerin
yaptklar ilerle ilgili
vc szlerinden
dolay teekkr
ediyorum. Yeni alnan
vergi mfetti
yardmclarnn iyi
yetitirilmemesi halinde
bu meslei biraz zor
yaparsnz szlerine,
geenlerde bir vergi
mfettiine ifade
ettiim cmleyi

144
 BRNC OTURUM

syleyeceim. Vergi mfetti yardmclarnn yetitirilmesi adna maalesef ki

u sralar vergi mkellefleri kadavra grevi gryor, onlarn zerinden
eitimler yaplmaya allyor, Mustafa Akpnar stada her matrah farkna
sorumluluk raporu yazlmamas gerektii konusunda szlerinin uygulamada
yer bulmasn umuyor, beni dinlediiniz iin teekkr ediyor sayglar
sunuyorum.

Vehbi KARABIYIK
stanbul YMM Odas Bakan Yardmcs
Oturum Bakan

Gzel bir toplant oldu ... sabah bir saat ge oldu imdi iki saat getik ya ben
bugn tane daha panel var ok rahat konuulabilir oralarda sz alnabilir
buna ramen yine sz almak isteyen var m efendim ben sormak zorundaym.
Peki herkes dinleyip dinlememekte serbest, iki konumacmz var dilerseniz
konumacmz var ama drt oldu ltfen ama ltfen kesmek zorundaym,
kesmek zorundaym nk bu kadar insann sabr bana emanet edilmi
durumda. ok da suistimal ettik, ltfen ikier dakikalna bunlar yant
olarak konualm buyurun.

Yldrm Beyazt AKHAN

Ankara YMM Odas Konya l Temsilcisi

Teekkr ediyorum. imdi deerli hukuku kardelerimiz de, sayn bakanla,

deerli katlmclarn katklarndan dolay teekkr etmek istiyorum ve sorum
her iki guruba, bir bakma bugn ilenmeyen bir tespitim var bunu sizlerle
paylamak istiyorum hukuki boyutuyla ve mali hukukla ilgili imdi benim
mkelleflerime kesilen vergi ve cezalarla ilgili uzlama messesesi.
Mkellefime kesilen cezalar ve tarh edilen vergilerle ilgili uzlama
messesesi getirmi olmasna ramen ayn kalplarla sorumlu olarak
mevzuatmzda YMMlere byle bir dzenleme getirilmemi bir bakma
kroniklemi ve tahsil edilemez hale gelmi bir alacann kamu alacann
YMMye pas edilerek bir hazine garantisi gibi grnmesini hukuki ynden
mali mevzuat asndan nasl deerlendiriyorsunuz bu birinci sorum.
YMMler verdikleri rapora bal olarak ek rapor dzenlenmesi halinde
dzeltme sonucu ortaya kan birtakm demeler var ki 371. maddeyi
mkellefe uzanrken YMMye byle bir dzenlemenin yerinde olmadn
gryoruz bu ikinci tartlmas gereken sorun. Bir de 12. maddede
sorumluluk tanmlanrken deniyor ki, vergi ve ziya uratlan vergi ve
cezalardan mteselsil ve mterek sorumlusunuz gecikme faizi de sra oluyor
ama gecikme zamm orda yok ama pratikte byle taliplenme gryoruz ki
YMMde gecikme zamm da tahsil ediliyor bunu sayn gelir idaresi
bakanlnn temsilcilerine soruyorum bunu daha net belirleyemez misiniz
vergi dairelerinize bu konuda talimat veremez misiniz bir de ok teknik bir

145
 BRNC OTURUM

konu iflas edilmesi halinde mkellefe vergi dairesi de kamu alacakls da

alacak tahsili ynnde talepte bulunamyor nk ortada yok, ama YMM
orada savunmasz yani iflas etmesinin sonularyla ilgili idarenin bir bakma
genel bir zorunluluu YMMler iin kullanlamyor bu konuda ne diyorsunuz
teekkr ediyorum.

Selahattin ENLLER
TRMOB Disiplin Kurulu yesi

Ben Sayn Prof.Dr. Ahmet Dursun Ersoy hocama bir soru tevzi etmek
istiyorum. Bir meslek mensubuyla alakal bir sorumluluk raporu yazld
zaman idare tarafndan bu sorumluluk raporunda ayn zamanda adli ynden
de bir kovuturmay gerektiren bir fiil var ise hem disiplin ve hem idari, hem
idari hem de adli ynelik soruturmay gerektiren bir eylemden
bahsedilebiliyorsa disiplin ynnden karar verilebilmesi iin oda disiplin
kurullar veya TRMOBun adli ynden yaplacak olan kovuturmann veya
mahkemenin nihai kararnn beklemesi gerekir mi gerekmez mi bu konuda ne
dnyor hocamdan bunu renmek istiyorum, teekkr ederim.

Vehbi KARABIYIK
stanbul YMM Odas Bakan Yardmcs
Oturum Bakan

ki hanm meslektamz var nce onlara sz verelim, bakn orda krmzl

hanmefendi var bir de en arkada hanmefendi var verin ltfen. Buyurun
efendim isminiz ltfen nce.

Prof.Dr. Seval SELMOLU

Anadolu nv.BF letme Blm retim yesi
Ankara YMM Odas yesi

Aslnda benimki bir soru deil imdi oturumun bandan beri izliyorum, ok
da gzel yararl bilgiler sundunuz ncelikle teekkr ediyorum emeklerinize.
Ben yle bir fark yayorum imdi sunumlar dinlediimde denetim, i
denetim, inceleme, tasdik o kadar ok kavram geti ki hani ben denetim
alan bir hoca olarak ben bile ya byle miydi bunlar hepsi ayn anlaml m
filan diye dnmeye baladm. Bence hani bir neridir bu, imdi bu
oturumun baln ben okuduumda dedim ki tasdikle ilgili sorumluluklar
dinleyeceim ve ona ilikin ite disiplin cezalarn dinleyeceim, ama imdi
bamsz denetim girdi iin iine filan bunlar apayr konular bence kavramlar
ok iyi netletirmeliyiz. Biz bu oturumda tasdiki konutuk, tasdikle ilgili
yaplan hatalar, buna ilikin dzenlenecek raporlar, tutanaklar, cezalar
konutuk. Burada konuulanlarn hi biri bildiim kadaryla bamsz
denetimle ilgili bir sorumluluk ve bamsz denetim iiyle

146
 BRNC OTURUM

ilikilendirilebilecek sorumluluklar deil bunlar. Bamsz denetimin

oturumun 3. gn yani maliyeden olan arkadam dedi ite ne derseniz deyin
bamsz denetim, bamsz denetim, i denetim, inceleme, tasdik hani byle
bir havuza atamazsnz hepsini, mmknse hani ok rica edeceim kavramlar
iyi ayrtralm.

Vehbi KARABIYIK
stanbul YMM Odas Bakan Yardmcs
Oturum Bakan

ok teekkr ediyoruz bizler akademisyenlerden bekliyoruz bu almay,

buyurun.

Nursel AYKAN
Ankara YMM Odas Haksz Rekabetle Mcadele Kurulu yesi

Nursel Aykan, Ankara YMM Odasna kaytlym. Sayn Mustafa Akpnar,

YMMler eitim ve mesleki tecrbeleri ile iletmelere yn vermektedir dedi,
Sayn Mehmet Ali etin YMMler mkellef ile devlet arasnda tercman
olmaktadrlar YMMler kamuya yararl, kolaylatrc fonksiyonu vardr,
mevzuat uygulama ile baarl olur bu anlamda YMMlik meslei nemlidir
aklamasnda bulundu. Akas bu sylenilenlerden YMM olarak egom ok
holand, ok houma gitti bu sylenilenler. Ancak Sayn Mehmet Ali etin
beyin, yeni inceleme elemanlarnn alndn syledi ve bu inceleme
elemanlarn hemen hemen tm sektrler, tm gruplarn inceleneceini,
inceleyebileceklerini hatta iadelerin dahi inceleme eleman marifetiyle
alnabileceini syledi biz imdi tasdik dnemlerinde genellikle mkellefe bir
de YMMlerin koruyucu hekim tanmlamas yapld bu da ok houma gitti
akas biz de mkelleflerimize genellikle arala dolayorsunuz trafikte her
zaman kaza yapmazsnz ama kasko yaptrrsnz biz de sizler iin sigortayz
diye kendimizi tantrz bilmiyorum belki de yanl bir tanmlama bu
konumalarn sorunu akas kafam kart gene eliki deil mi yani meslek
adna YMMlik meslei adna ne yaplmaya allyor teekkr ederim.

Vehbi KARABIYIK
stanbul YMM Odas Bakan Yardmcs
Oturum Bakan

Saolun efendim imdi Taner Akbulut, Mehmet kten, Yaar Baskn, Zafer
Altnta benim konuklarm imdi ben Mehmet Gltekin ben bu sray, daha
konumaclar da var isterseniz, efendim imdi ben kendi srama gre el
kaldrn hatrlad sraya gre vereceim ltfen kusura bakmayn atlam
olabilirim, Taner Akbulut buyurun sonra Mehmet kten stada vereceim.

147
 BRNC OTURUM

Taner AKBULUT
stanbul YMM Odas yesi

Ben stanbul YMMler Odas adna sz alm bulunuyorum, ok ksa bir

deerlendirmemi yapmak istiyorum. ncelikle unu grdk ki ok gzel
eyler konuuluyor her zaman olduu gibi ancak bu gzel eyler hem
pratikten ziyade teoride kalyor temennimiz artk bunlarn pratik platformlara
tanmas ve konunun taraf olan idareyle meslek mensuplarnn bu konuda
elbirlii yaparak sorunlar bir an nce ama zaman geldiini dnyoruz.
Bir nc taraf var mkellefler burada yok, tabi ki onu da konumaclar dile
getirmiti. Bizler denetimin ve sorumluluun karsnda deiliz, idarenin
sonuna kadar denetimini yapmasna ve meslek mensuplar zerinde de
sorumluluun bulunmas gerektiini ancak bunlarn snrlarnn, kriterlerinin
net olarak ortaya konulmasn sorunlar net olarak konulamamasnn sorunlar
bugne kadar tadn gryoruz. Burada ne kan birka husus var kamu
grevi veya kamu grevlisi kavramlarnn sorumlulukla ilikilendirildiini
grdk, sorumluluun snr belli olmadndan kriterler de tabi ki ortaya
konulamyor. Son olarak getirilen torba kanunu ile 6552 sayl kanunla
getirilen savunma hakknn ne derece sorumluluu meru kldn veya
zamanla bu getirilen dzenlemeyle hangi tarafa kar salayacan ilerleyen
zamanda greceiz, o da tartmal bir konudur. Sorumluluk haksz rekabet
ilikisiyle ortaya konulmaldr, sorumluluun etik kurallarla ilikilendirilerek
tartlmas gerekmektedir. Kayt d ekonomiyle ilikilendirilerek
tartlmaldr. Kast, itirak, ihlal ve ihmal kavramlarnn hukuksal grlerle
birletirilmek suretiyle deerlendirilmesi gerektiini hukuku hocalarmz da
ok net bir ekilde ortaya koydular, demek ki sorumluluk kavramnn
hukuksal olarak da halen sorun olarak devam ettiini grmekteyiz. te
yandan idareden statlarmzn syledii biz incelemeyi 3-5 gnlk sreyle
takip etmekteyken sizler cari dnemi sorgulamaktasnz ancak bizler o cari
dnemi sorgularken ok fazla da bu sorumluluun karsnda yetkilerimiz de
bulunmamaktadr. rnein bize bir ifre bile ok grlmken kart
incelemeyi nereye kadar, nasl bugnk teknolojik ortamda yapabileceiz.
darenin de gelmi olduu teknolojik ortamlar takdirle karlanmakta ve her
defasnda dile getirmekteyiz. Ancak bizlerin de o teknolojik ortamla
btnletirilerek yetkilerimizin hi deilse bir ifre verilmek suretiyle birok
incelemeye ulama imkn salanabilir. Bunlardaki temel amacmz kamu
maliyesi ve hazineye bugne kadar olmu katklarmz daha da artrarak
katkmz artrmak istiyoruz. Son olarak unu sylemek istiyorum belki
konumuzla balants olabilecek anlamnda. Romadan bahsedildi Dnya
Muhasebe Kongresinde, ben de o kongrede vardm. 3 tane nemli notu tespit
ettim bunu tm meslektalarmzla paylamak istiyorum. Yaklak 3.960 tane
delegenin dnya apnda katld kongrede 1.000 delegeyle Nijeryann ne
km olmas dndrcdr. kinci srada Brezilyann 500 delegeyle
katlmas, Trkiyenin ise toplamda 100 delegeyle Romaya ayak basmas
ancak salona 44 delegeyle ayak bastn grm olmamz da ok
dndrcdr. Romada tespit ettiim dier bir husus ise 3-5 gnlk

148
 BRNC OTURUM

kongrede ortaya kan sonu dnyadaki muhasebenin de bizimle ayn

olduunu ancak oradaki muhasebenin denetim ilikisi ve muhasebe ilikisinin
birinci srada geldiini, vergi ilikisininse ikinci srada olduunu grdk.
nc notum ise kayt d ekonominin Euro blgesindeki kayt d
politikasnn meslei ok ileriye getirmi olduunu. Euro blgesinde 1.000
Euronun zerinde banka dnda bir yere aktarlmasnn yasak olduu, 1.000
Euronun zerindeki bir parann banka havalesi dnda bir yere
aktarlmasnn cezasnn 5 yl olduunu onlarda grm olduk. Bu hususlar
da bizim mesleimizin kayt d ekonomiyle ilikilendirilerek ne kadar
zahmetli ve problemli bir durumdan bugne gelmi olduunu ortaya
koymaktadr, hepinize sayglar sunuyorum.

Vehbi KARABIYIK
stanbul YMM Odas Bakan Yardmcs
Oturum Bakan

Taner Bey ok teekkr ederiz. Mehmet kten verelim mikrofonu ltfen.

Mehmet F. KTEN
Ankara YMM Odas Eski Bakan

Sayn bakan teekkr ederim Mehmet kten Ankara YMMler Odas, nce
tm konumac arkadalarmza ok teekkr ediyorum. Zevkle ok eyi
renerek dinledim ama bence YMMlerin mali sorumluluunda bir boyutu
tmyle ihmal ediyoruz. O boyutta YMMlerin mterilerine kar mali
sorumluluu bunu hi tartmyoruz imdi bakanln kard nergeler
bakanln dzenleyici olmayan aklayc teblileri bakanl, idareyi ve de
vergi mfettilerine bal ama bunlarn mkellefi balayc hibir nitelii
yoktur. Mkellef vergi kanunlarna gre beyannda serbeste yapar ve bu
nedenle de vergi usul kanununda mkellefin kendi beyanna itiraz
edemeyeceine dair dzenleme var. imdi YMMler vastasyla mkellefler
aslnda bakanln grlerine uygun beyanname verir hale getirildi. Peki
sonra bu grler deitiinde bu mterilerin bize dnp zarara uradklar
diye tazminat davas amas halinde ne olacak, bu konu mutlaka
deerlendirilmesi gereken bir konudur. Bu bamsz denetim kadar ciddi
sorumluluk getirecektir bu, mutlaka incelememiz gerekecektir, teekkr
ederim.

Vehbi KARABIYIK
stanbul YMM Odas Bakan Yardmcs
Oturum Bakan

Sayn kten ok teekkr ederiz bir msaade ederseniz bir ey anlatacam

Sayn Osman Arolu burada 1992 ylnda biz birlikte bu YMMlere benzer
ne var acaba diye aratrdk Meksika, spanya ve srailden bize buyurun geldi
iftihar ettik hatrlarsnz Sayn Arolu, orda o zaman YMMlikten biraz

149
 BRNC OTURUM

bahsettik biz dedik tasdik yapacaz ilk sorduklar soru maliye yetkilileriyle
bulutuk orann dedi ki yorum farkl olduunda ne yapacaksnz siz dedi, daha
o zaman biz bunu ne olduunu anlayamamtk akas o bile grmt o
zaman bunu sayn stadm nemli bir katkda bulundu ben de onu
desteklemek iin sz aldm kusura bakmayn, belki onun iin en son
konumacy sileriz buradan. Yaar Baskn buyurun.

Yaar BASKIN
Eskiehir YMM Odas Bakan

Yaar Baskn Eskiehir YMMler Odas, benim sorum hukuku hocalarmza

bu mteselsis sorumluluunun su ve cezann ahsilii ynnde inceleyip
irdeleyebilir misiniz. unun iin soruyorum bunun nitelii torunlarm ok
ilgilendiriyor, imdi mkellefin vergi borcu ve cezasndan sorumluyuz,
mkellef ld zaman vergi cezas dyor ama ayn cezay ben demek
zorundaym ezkaza benim torunlarm miras reddetmemek zorunda kalrlarsa
braktmdan fazlasn da demek zorundalar bu cezann ahsiliiyle ne
kadar badar merak ediyorum. kincisi yorum farklarndan bahsettik Maliye
Bakanlnn bir gr vardr zaman iinde de ok deiir, esen rzgr
olarak ve sizin de bir inancnz vardr. Raporunuzda bunu ak ak
koyuyorsunuz Mehmet kten stadn dedii gibi ya da srail yorumundan
farkl olarak, ben diyorum ki unlar unlar tespit ettim buna gre buna gre
bu doru mu yani bamsz denetim standardnda bu artl grtr, ama mali
idare artl raporu kabul etmiyor ve sorumluluk yazyor ve bunun iin de
herhangi bir savunmay da bugne kadar almad. Bereket vergi mahkemeleri
var vaziyeti kurtaryoruz, teekkr ederim.

Vehbi KARABIYIK
stanbul YMM Odas Bakan Yardmcs
Oturum Bakan

Sa olun. Zafer Altnta. Sonra Mehmet Gltekin ve Arif Aytekin var.

Zafer ALTINTA
stanbul YMM Odas Disiplin Kurulu Bakan

Teekkr ediyorum, nce bakan yardmcmz Sayn Cantimura teekkr

ediyorum, sorunlar bizden daha iyi burada dile getirdi umarz bunun da
gereini yapar. imdi sabahki oturumda bir yanl anlalma vard, sorumlu
tutulan YMM saysnn ok kk gibi bir ifade kullanld ufak bir rakamdan
bahsedildi, dosya olarak ok ama bu az sayda YMMi kapsad eklinde bir
algy dzeltmek iin sz aldm, esasnda bir 10 dakikalk bir konuma
hazrlamtm ama korkmayn merak etmeyin, ama burada da bir eletiri
yapaym bu tr sempozyumlarda ltfen tartma dilimini biraz daha fazla
koyun, monolog olmasn diyalog olsun. imdi sayn arkadalar bu meslek bu
disiplin sorununu konuuyoruz ama bu disiplin sorununda rakamlar nedir,
yani bu disiplin sorunu ama bu 3 mdr, 5 midir, 10 mudur, 20 midir kimi

150
 BRNC OTURUM

ilgilendiriyor bu sorun, bunun rakamlarn da koymamz lazm ortaya. imdi

2004-2014 yllar arasnda stanbul yeminli iin bunu sylyorum ama dier
odalar iin de ayn noktalar geerlidir. 2004-2014 arasnda disiplin
soruturulmas almas ikyetiyle odamza gelen dosya says 1.456dr
arkadalar. 1.456 her sene aa yukar 150 civar dosya gelmektedir, bu ka
yeminliyi kapsamaktadr derseniz bu 483 YMMyi kapsamaktadr arkadalar
483 YMMyi, bizim saymz alanlarn says 1.200dr. Bu durumda
hemen hemen yarya yakn YMM disiplin suu iledi iddiasyla odaya ikyet
edilmitir. Bu kabul edilemez bir rakamdr arkadalar. Biz 2004ten daha
geriye gittiimiz takdirde bu rakamn 600leri bulmas muhtemeldir, byle
bir meslek hibir yerde byle ciddi meslek grubunda bu oranda bir ikyet
gremezsiniz. Bu ikyeti kim yapyor iverenler mi yapyor, hayr
meslektalar birbirini mi ihbar ediyor, hayr bu ikyetlerin kayna Maliye
Bakanldr. Maliye Bakanl denetim elemanlar tasdik kapsamnda olan
firmalar inceledikleri takdirde, incelemeleri sonunda bir matrah fark
bulmalar halinde herhangi bir kusur, ihmal aramadan YMMyi sorumlu
tutmaktadr. Bu nedenle ikyet dosyalar kabarmaktadr ama Allahtan ki
ynetim kurulumuz bunlar ok sk bir ekilde eleyerek nk burada bu
raporlarda yazlan sorumluluk raporlarnda hangi fiilinden dolay yeminli
mavirin suland belirtilmiyor. Hatta bu sahte fatura olaylarnda da yle
bir uygulama yapyorlar, bir vergi teknii raporu dzenleniyor bu vergi
teknii raporu birka ynde ok kii niteliini kapsayan raporlara atfta
bulunuluyor, ama o raporlarda da bir ihmal, kusur veya bir illiyet ba
kurulmuyor. Dolaysyla bu uygulamann mutlaka vazgeilmesi lazm. nk
1.456 dosyann 1.200 dosyas ileme konmamtr ama ne olmutur yeminli
mavirler rencide olmaktadr yani disiplin soruturmas almas da bir
rencide edecek bir durumdur nk savunma gryor, arkadamz zlyor,
bu arada meslek saygnln yitiriyor. Hibir meslekte byle bir tutum
olmayacak ekilde bu oranda bir disiplin suu ilendii kabul edilemez
arkadalar. Dolaysyla sizden ricamz bundan sonra bu uygulamadan
vazgeerek bir disiplinsizi savunmuyoruz ama arkadalarnzn hangi
fiilinden tr disiplin suu iledii iddias mutlaka raporda der edilmelidir.
Son olarak unu syleyerek szlerimi balyorum yeminli mavirlik meslei
bugne kadar yapt hizmetlerle maliyeyi, denetim btnn ok byk
lde hafifletmitir ve bu hizmetleri yaparken devlete bir maliyeti
olmamtr. Dolaysyla gereksiz uygulamalarla yeminli mavirlii
ypratmak yerine hizmetlerinden daha fazla yararlanma imknlar
aratrlmaldr, teekkr ediyorum.

Vehbi KARABIYIK
stanbul YMM Odas Bakan Yardmcs
Oturum Bakan

ok teekkr ederiz. Sayn Hukuk Kurulu Bakannn szn kesemezdik.

Odamzn nk Disiplin Kurulu Bakan. Mehmet Gltekin buyurun.

151
 BRNC OTURUM

Mehmet GLTEKN
stanbul YMM Odas yesi

Deerli bakan saygdeer hazrun ncelikle bir hususu akla kavuturalm

hazrun sadece bir bakanla deil iki bakanla temsil edilmekte ikinci bakan
Sayn hocamz Mustafa Aysan biliyorsunuz o da eski bir bakandr o bakmdan
bakan asndan zengin hazrundayz. Konumuza gelince 3568 sayl kanunun
12. maddesini tartyoruz, gerekten 3568 sayl yasann 12. maddesi nemli
nk vergi denetim elemanlar genellikle sorumluluu vergi usul kanununun
mkerrer 227. maddesinden deil dorudan 3568 sayl yasann 12.
maddesine dayanarak raporlarnda yazmaktadrlar o bakmdan bu madde
nemli. Bu maddeyi tetkik ettiimiz zaman nemli husus gryoruz 1.
fkrasnda YMMlerin mali tablo ve beyannameleri muhasebe standartlarna,
muhasebe ilkelerine ve denetim standartlarna uygunluunu tasdik ederler
diyorlar, demek ki YMMlerin yapm olduu denetim bir mali tablo
denetimidir bu hususun altnn izilmesi gerekir, iki gn sonra herhalde
bamsz denetimle ilgili tartmalar yapcaz orada daha ayrntl olarak
grrz bu madde ok nemli zira bamsz denetim ile YMMlerin yapm
olduu denetim arasndan hibir fark yok, kald ki yasalar da bamsz
denetimi ancak YMMlerin ve serbest mali mavirlerin yapacan ifade
ediyor, dolaysyla yine ifade ediyorum iki gn sonra tartcaz ama unun
altn izmek gerekir YMMlerin yapm olduu tasdik ilemi bir bamsz
denetimdir. Bu hususu vurguladktan sonra 4. fkrada yer alan sorumlulukla
ilgili blme gelelim, orada birinci cmlesi diyor ki YMMlerin yapm
olduu tasdikler dolaysyla sorumludurlar, dolaysyla sadece defter ve
belgelerin tam tasdik dediimiz tasdik biimi deil, btn tasdik konular
bakmndan YMMler sorumludurlar. kinci cmleye geliyoruz.

Vehbi KARABIYIK
stanbul YMM Odas Bakan Yardmcs
Oturum Bakan
Ltfen daha ksa keselim Sayn Gltekin ltfen daha ksa.
Mehmet GLTEKN
stanbul YMM Odas yesi

Bitireceim ama nemli nk sayn bakan yardmcmz vergi zya

dolaysyla sorumluluk olmaz dediler niye vergi zya dolaysyla sorumluluk
olmaz onun altn izmek gerekir. Zira vergi zya iletmenin esas itibaryla
gelir getirici unsurlarnn doru tespit etmesiyle ilgilidir. Bir iletmenin gelir
getirici unsurlarnn doru tespit edilebilmesi iin o iletmenin faaliyetlerine
YMMlerin hakim olmas bu konuda tasarrufu sz konusunun olmas
iletmenin faaliyetlerinin doru ekilde tespiti ve belgelendirilmesi
konusunda yetkisinin bulunmas gerekir. Ancak bu suretledir ki vergi zyana
sebebiyet verilmemesi veya verilmesi YMMnin fonksiyonunu ifade eder,
dolaysyla YMM yetki alan ierisinde olmayan bir husustan dolay meydana

152
 BRNC OTURUM

gelen vergi zyandan 12. maddede sorumlu tutulmakta, mtereken ve

mteselsilen sorumlu tutulmaktadr. Bu adan 12. madde yanltr, eksiktir.
Dolaysyla bu toplant sonucunda elbette ilgili kiiler sorumlulukla ilgili
yeniden dzenleme yaplmas iin alma yapacaklar, bu vergi zya
konusunun neyi ifade ettiini doru olarak ortaya koyup o bakmdan da
maddenin yeniden dzenlenmesinde alma yapmalarnda faydalar var bu
adan teekkr ediyorum, hayrl uurlu olmasn teekkrler.

Vehbi KARABIYIK
stanbul YMM Odas Bakan Yardmcs
Oturum Bakan

Saolun teekkrler. Sayn Arif Haktann buyurun.

- Sayn bakan teekkr ederim, ben Anadolu niversitesindeki sayn hocam

ve Mehmet Gltekin stadn szlerine paralel bir ey daha sylemek
istiyorum. Biz burada denetim ve tasdiki bir olarak aldk ve hukukularmz
da bunu bir olarak deerlendirdi ki bu yanl bir ey. Denetim az veya eksik
yaplrsa hileyi dourur, tasdik ise bu denetimin yapl ekline gre hatay
dourur. Yani dolaysyla bizim makul bir gvence vermemiz sz konusu
olamaz. Bu iki eyin tabi esas da kavram bazl ve kural bazl olarak ifade
edilmesinden de kaynaklanyor. Tabi biz burada bundan sonra deerli
hukukularmzla da beraber alacamz iin bu kavramlar bizim tam
olarak ortaya koymamz lazm, teekkr ederim.

Vehbi KARABIYIK
stanbul YMM Odas Bakan Yardmcs
Oturum Bakan

Doru ok teekkr ederim, sayn hocamz da onu iaret etti, kavramlar

zerinden gidilirse belki bir yere varma ans var. Efendim imdi
konumaclarmza sizin adnza istirham ederek, ltfen ok ksa ikier er
dakikada becerebiliyorsak sorulara cevap vermek tabi uzuyosa da artk takdir
sizindir yine konuma srasna gre Sayn Mustafa Akpnara veriyorum
buyurun.

Mustafa AKPINAR
Gelir daresi Bakanl Grup Bakan

ncelikle unu sylemek istiyorum. Uzlamalarda, yeminli mali mavirler

de yer alabiliyor. Mkellef, yeminli mali mavirden habersiz uzlamaya
gidebiliyor, dava yoluna da gidebiliyor, davay da kaybedebiliyor.

Burada mterek ve mteselsil sorumluluk kapsamyla ilgili, yeminli mali

mavirlerin sorumluk eklindeki soruya unu sylemek istiyorum. imdi

153
 BRNC OTURUM

bizler, denetim elemanlarnn, incelemelerin bandan son safhasna kadar,

nasl bir yeminli mali mavirle grmesini, gr alveriinde
bulunmasn, istiare etmesini, yazl savunma alnmasn vesaire bekliyorsak,
biz de YMMler olarak nce unu unutmamalyz. Tasdik yapacamz
mkellefi, tam tasdik yapacamz mkellefi iyi semeliyiz, mkellefi iyi
tanmalyz, dikkat etmeliyiz. nceleme srelerinde, cari denetim boyunca
olsun, daha sonraki inceleme safhalarnda olsun, srekli istiare edecek bir
ekilde, denetim elemanlaryla birlikte hareket etmelerini, olaya vakf
olmalarn, mkellefin davaya gidip gitmediini bilmelerini, bunun
bilmelerinin gerektiini, uzlama isteyip istemediini, uzlamada uzlamaya
katlp katlmayacann gerekliliinin sorgulanmas gerektiini
dnyorum.

Yani, zellikle unu sylemek istiyorum, evet deerli meslek mensuplar

alacamz mkellefi, bizim iyi bulmamz ve iyi sememiz lazm. Hi
tanmadnz birisine bir hizmet verme, bir mterek mteselsil sorumluluk
altna girme gibi, bir zor duruma dmemeliyiz, diye dnyorum. Bu
aslnda, btn bugnk konumalarmzn da belki ana sorunu, ana cevab
olarak karmza kyor. Elbette piyasa artlar zor, yeminli mali mavirlie
geiler artyor, evet artlar zor. Ama tekrar diyorum, yani burada asl grev
bizlere dyor, imdi burada nemli olan, mkellefin kendisi, asl borlu
mkellef, yeminli mali mavir deil. dare mkellefi, amme borlusu olarak,
mkellefi dikkate alyor.

Sunumumda da bahsettiim gibi, denetim boyutuyla, vergi incelemesini bir

anlamda zel sektre ihale etmi gibi durumdan yeminli mali mavir
sorumlu tutuluyor. Eer yeminli mali mavir sorumlu olmayacaksa, o zaman
tam tasdik veya tasdik ilemlerinin bir anlam kalmayp, belki bunlardan
vazgeilmesi gibi bir durum sz konusu olacaktr.

imdi, mesela bir KDV iadesini dnelim, bir milyonluk katma deer vergisi
iadesine hak kazanm vatandamz, bu tutar alyor, diyelim. Burada bir
eksiklik var ve iade yanl, devlet imdi ne yapacak? Bunun karlnda, tabii
ki nce mkellefe gidecek, mkelleften alamyorsa da bunun karlnn
YMM raporuyla alnd iin, inceleme eleman vergi mfettii yoluyla
inceleme sonucu alnmad iin, yeminli mali mavire gitmek zorunda, onu
belirtmek istiyorum.

Gecikme zammna ilikin de yle sylemek istiyorum. Yine, bununla

birlikte, ayn konuda, vergiden, vergi ziyandan, vergi ziya cezasndan, zel
usulszlk, gecikme zammndan doal olarak sorumludur, meslek mensubu
yani istesek de istemesek de, beensek de beenmesek de. Sonuta, nk
kamunun, devletin asl amac, zaten YMM mesleinin ihdas amac budur.

Ama unu da tekrar sylyorum, burada illiyet bann, illiyet ba

kurularaktan, somut bir ekilde ortaya konulmas gerekir, diye dnyorum.

154
 BRNC OTURUM

Yoksa, sadece ite tasdik raporunda bir matrah fark var, ite vergi zya var,
vergi fark domasndan dolay, otomatik olarak gidilmemeli elbette.
Belirttiim gibi, ksa ve zetle unu sylyorum, sorumluluk olmazsa,
mesleimizin de bir anlam kalmayp, o zaman, kamunun, vergi idaresinin
istedii, vergi idaresinin yerine getirilmesini istedii amacn gereklememi
olacan dnyorum ben bu konuda.

Gecikme zammnda da doal olarak sorumluluk vardr. Niye? nk burada

da asl olan, kamu alacann tahsil edilmesidir, feri alacak olarak, ne olursa
olsun, devletin kaybna urad mali tutar, ne varsa doal olarak, bundan
alacaktr.

Bu arada, Sayn Hocama grleri iin ok teekkr ediyorum. Orantlama,

nispi sorumluluk olabilir mi? eklinde grleri olmutu. Dorudur. Sayn
Hocamzn grlerine katlyorum. Ama, yle bir sknt kabilir orda da.
imdi denetimde, vergi fark ktnda, yani kusuru bununla birlikte
balamak istiyorum, imdi kusuru varsa, yeminli mali mavirin bir kusuru
varsa, yani bunu yanl sylemeyeyim yanl ifade etmeyeyim ama diyelim
ki, haksz bir ekilde alnan iadeye araclk ettiinde diyelim. YMM o nispi
sorumluluk kapsamnda sorumlu olacaksa, btn tutar zerinden bir anlamda
sorumluluktan kurtulmu olacak gibi geliyor. Bu da byk bir sknt, ama
bizim mevzuatmz sanki bana yeterli gibi geliyor. nk biz neyi
savunuyoruz? Biz unu savunuyoruz. Diyoruz ki uygunluk, doruluk
sorumluluu vardr, ama bunun ak olarak illiyet bayla da ortaya
konaraktan, ya tamamyla tahsil edilerekten sorumludur YMM, ya da hi
sorumlu deildir, diye dnyorum.

Yeminli mali mavir arkadamza, sorusu iin teekkr ediyorum. imdi,

yanl ifade de etmeyeyim ama yine bizim 3568 sayl Kanundaki 44 adet
teblii, acaba hangimiz bunlar tam okuduk. Bunu bir dnmemiz gereklidir,
diye dnyorum. Bu 44 adet tebliimiz olsun, 12. madde olsun, 213 sayl
Kanunun mkerrer 227. maddesi olsun, hem vergi mevzuat, hem muhasebe
standartlar, ilgili mevzuat, denetim standartlar, yani ben unu sylemek
istemitim orada, yeminli mali mavirlere byk sorumluluk verilmitir.
Mevzuattan gelen byk bir sorumluluk vardr. Doruluk sorumluluu da bir
anlamda bunu gerektiriyor. Sadece 213 sayl Vergi Usul Kanunu kapsamnda
ite matraha bakaym, ondan baka bir eye bakmayaym, diye bir ey tabii ki
sz konusu olamaz. Yeminli mali mavirlik meslei st dzey bir kariyer
meslektir, tabii ki her trl denetimi yapacaktr. Denetim eleman, yani vergi
incelemesinde, iadelerde, vergi mfettii arkadalarmz olsun, idare nasl bir
yaklam sergiliyorsa, vergi denetimindeki %100 dorulua gitmemiz iin,
YMMlerin bu geni kapsamda denetim tekniklerinin tmn, kart
incelemeler olsun, bilgi isteme yazlar olsun, teyitler olsun, muhasebe
kaytlar olsun, belge dzeni olsun, bunlarda da sorumluluumuz vardr. Niye
bakacaz? nk 12. maddeden dolay, bakmamz gerekir diye
dnyorum.

155
 BRNC OTURUM

Disiplin cezalar ynnden de Sayn Hocam yine bahsetti ama unu sylemek
istiyorum. Disiplin cezalarnda, disiplin cezasn kim veriyor? Maliye
Bakanl vermiyor. Disiplin cezasn, Birlik Disiplin Kurulu veya Oda
Disiplin Kurulu veriyor. Maliye Bakanl olarak, burada sadece disiplin
cezas verilmi, Birlik Disiplin Kurulundan, Maliye Bakanlnn itiraz
zerine gidilmi bir dosya zerinde reddolma kararn Bakanlk olarak, biz
sadece burada onaylyoruz. Bu da sadece iin doas gerei olmas gerekiyor.
Yani, yeminli mali mavirler, burada bir kamu hizmeti yapyor, tabii ki
devlet memuru deiller, ama 3568 sayl Kanunun amac da bunu
gerektiriyor, diye dnyorum. Teekkr ederim.

Vehbi KARABIYIK
stanbul YMM Odas Bakan Yardmcs
Oturum Bakan

ok teekkr ederim yine sraya gre evet hocam buyurun. Mehmet Ali etin
zr dilerim.

- Teekkr ederim sayn bakan, imdi Sayn Seval Selimolu yani vmek
iin sylemedim gerei syledim YMMlikler ne kadar kariyer meslek
olduu hususu onun gerei teslim etmek iin syledim. adeleri bile vergi
denetim kurulu yapacak demek tm gruplarn inceleneceini de syledim
yanl anlama olmu, vergi denetim kurulu inceleme eleman saysnn
10.000e kmas bu sonular dourur onu kastettim. Yani 10.000 denetim
elemann bo mu tutacak onu kastettim. Ama yani biz hepsini incelemeye
alacaz anlam kyor, zaten ite yorum fark biz maliyeciler virgle kadar
dikkat ediyoruz her eye.

- Sayn Azim siz yemee gitmek istiyorsunuz herhalde, konumacya ltfen

mdahale etmezseniz sonulandracaz buyurun efendim.

- Sayn hocam da inceleme, denetim, kontrol, tasdik yani zaten kavram

kargaas bulunduunun hepimiz hemfikiriz herhalde. Bir kavram kargaas
var, kimi zaman tasdik yerine denetim kelimesi kullanlyor kimi zaman
kontrol yerine inceleme kullanlyor bunu mevcut mevzuatta da grmek ok
net grmek mmkn, alc gzyle baktnz zaman, ben ondan inceleme
anlamak gerekir diye onu kastederek syledim hani hepsini tek anlamda
almamz gerekir diye sylemedim. imdi de mesela bamsz denetim.
Bamsz denetim kal ne kadar oldu bu her trl denetim kelimesini bu
sefer onunla ilikilendirmeye baladk o da yanl bir ey. Ya meseleler hep
tmdengelimle geliyor matrah fark bulunuyor oradan geri dnyor aslnda
yle deil yle dnmek lazm bunun kanunu ne kanun, ynetmelik bu mu
ynetmelik, tebli ne tebli, sirkler ne tamam, bu sraya geliyorsunuz sonra
diyorsunuz ki tasdikin kapsamyla snrl olmak zere diye balyor, tasdikin
kapsam tam net belirleyeceiz tasdik kapsam belirli olacak, sonra YMMnin
raporu o tasdik kapsamna gre net olacak yetkili kii, inceleme eleman fark

156
 BRNC OTURUM

bulduu zaman o tasdik kapsamna dnp kapsamla ilgili midir deil midir,
illiyet ba zaten budur. Veraset intikal vergisi rneini de vermitim,
tmevarmla olaylar zmlememiz lazm. Bu Gltekin stadn da ite 12.
maddenin 1. fkrasndan bahsetti ben de tasdikin tanmn ve tasdikin amacn,
4, 5. yani ilgili ynetmeliin 4, 5. maddelerini sunumumda akladm,
tasdikten ne anlalmas gerektiiyle ilgili, tasdikle ilgili zel tanm var
amacyla ilgili de zel bir tanm var yle 12. maddenin 1. fkrasn alp da
onlar grmezden gelmek olmaz onu kastederek syledim. Sayn Fikret Ba
sunumunu yaparken drtte imdi disiplin sorumluluu geri dnyor
drtte biri de kabul gryor ben bak as farkn vurgulamak iin onu
syledim, sadece bak as farkl. Ayn kanuna, ayn maddelere, her ey ayn
bakyoruz masann teki tarafnda konuyu farkl gryoruz, bu tarafnda
farkl gryoruz, meselenin kanunun veyahut da mevzuatn ok ak
olmayndan kaynaklandn hatalar da kabul ediyoruz tabi bu arada onu
vurgulamak istemitim, teekkr ederim.

Vehbi KARABIYIK
stanbul YMM Odas Bakan Yardmcs
Oturum Bakan
ok teekkr ederiz. Sayn Prof.Dr. Ali Dursun Ulusoy buyurun efendim.

Prof.Dr. Ali Dursun ULUSOY

Ankara nv.Hukuk Fakltesi dare Hukuku Ana Bilim Dal Bakan
Dantay Eski yesi

Bir cmleyle iki soruyu yantlayacam, disiplin cezas iin ceza mahkemesi
kararn beklemeye gerek var m eklinde bir soru vard. Ynetmelikte ak
bir hkm var 30. maddede, ceza mahkemesi kararn beklemek gerekiyor,
eer ayn fiil nedeniyle hem disiplin soruturmas hem ceza davas aldysa
ceza mahkemesinin kararnn beklenmesi gerekiyor. Ancak ceza mahkemesi
kararna kadar geici meslekten men tedbiri uygulanabiliyor. Dolaysyla bu
dzenlenmi Dantayn bu konudaki itihad oturdu Dantaya gre disiplin
cezas iin ceza mahkemesinin kararn beklemeye gerek yok, ama
ynetmelik burada farkl dzenlendii iin burada tabi ynetmelik de baldr
burada. Dier konu ahsilik meselesi yine Dantayn 2012 ylnda bir
kararn grdm, idari para cezalarnn miraslara intikal etmeyeceine dair
bir karar var Dantayn, ahsilik ilkesine aykr buluyor bunu. Burada
bahsettiimiz sorumluluktan tr miraslara intikal etmenin dayanan
bilmiyorum kanundan m dorudan kaynaklanyor ama dediim gibi
Dantay idare dava daireleri kurulunun idari para cezalarnn miraslara
intikal etmeyeceini, brnn ahsilik ilkesine aykr olacana dair bir
itihat var. Son ite o dava daireleri kurulunun bu bahsettiim emsal kararlar
gsterilerek bence dava edilebilir bir karar. Yine unu sylemek istiyorum
disiplin cezalarnn Maliye Bakanl tarafndan onayla ancak kesinlemesi
bana gre kesinlikle Anayasaya aykr benim hibir teredddm yok, tabi
cezay tabii ki Maliye Bakanl vermiyor ama Maliye Bakanlnn onayyla
kesinleiyor, bunun ben Anayasaya aykr olduunda hibir kukum yok,

157
 BRNC OTURUM

Anayasa Mahkemesine giderse de iptal edileceinde de bana gre bir kuku

yok.

Hukuki olmayan son bir ey syleyeceim, tabi ok ar bir sorumluluk 12.

maddedeki sorumluluk ama sizin yerinizde olsam bu sorumluluun
kaldrlmasna almazdm nk bana gre bu meslee btn orijinalliini
veren bu sorumluluk. Bu sorumluluk benim grdm kadaryla bu
sorumluluk kalkt anda bu meslein hibir karizmas kalmayacaktr. Bu da
benim ahsi, teekkr ediyorum.

Vehbi KARABIYIK
stanbul YMM Odas Bakan Yardmcs
Oturum Bakan
Sayn Oytun Canya Hocam buyurun.

Oytun CANYA
TOBB Ekonomi ve Teknoloji nv.Hukuk Fakltesi retim yesi

Birka nokta ilave edeyim, sayn hocam zaten ifade ettiler biraz nce su ve
cezalarn kiisellii ilkesi bakmndan Dantay kararna vurgu yaptlar. Ben
biraz nce sunumumda da sorumluluu ilikin vergi usul kanununun
mkerrer 227. maddesinin uygulanmas gerektii ynnde bir gr ifade
etmitim ve ayn zamanda da sorumluluun idari yaptrm, idari para cezas
tadn belirtmitim. Bu anlamda zaten bu gr kabul edilecek olursa vergi
usul kanununun 372. maddesi erevesinde de her ne kadar idarenin
uygulamalar tersine olabilse de herhangi bir sorunun, problemin domamas
gerekir diye dnyorum. Baka bir nokta en azndan olmas hukuk
asndan byle bir belirleme yapabiliriz. Uzlama ve gecikme zammyla
ilgili meseleler de yine sorumluluk ve sorumluluun kapsam,ve idari
yaptrmn ykmlnn mal varlndan hareketle oluturulmasyla ilgili
meseleler, bunlara ilikin de zaten sunumumda gerekli aklamalar
yapmtm, teekkr ediyorum.

Vehbi KARABIYIK
stanbul YMM Odas Bakan Yardmcs
Oturum Bakan

ok teekkr ediyoruz, son sz Sayn Fikret Ban sonra kapatacaz. Bir

plaket trenimiz var buyurun.

Fikret BA
Ankara YMM Odas Oda Sayman

Teekkr ederim sayn bakan, yle bir eyden de bahsetmeden

geemeyeceim. Tasdik ynetmeliinde, yer alan baz hkmlere dikkat
ekerek, imdiye kadar uygulamada yer bulmadn, uygulanmasnn yerinde
olacan belirtmek istiyorum. Ynetmelikte belirtilen alma katlarnn

158
 BRNC OTURUM

bamsz denetimde kullanlanlardan ok farkl olmadn, alma katlar

ile ilgili olduka detayl aklamalarn bulunduunu hatrlatyor,
sempozyumumuza katlmnz iin tekrar teekkr ediyorum.

Vehbi KARABIYIK
stanbul YMM Odas Bakan Yardmcs
Oturum Bakan

ok teekkr ederiz Sayn Fikret Ba. Sayn hazirun sabrnz iin ok ok

teekkr ediyoruz, sonuna geldik msaade ederseniz iki cmleyle kapatmak
istiyorum bana gre ok verimli bir toplant oldu, ok verimli geti bundan
sonrakilerle birletiinde eminim sorumlulukla ilgili son derece bundan sonra
belki tartlacak ama deerli fikirler ortaya kacak, ben unu ifade edeyim
bizim tasdik yaptmz zaman hem mteselsil sorumluluumuz var hapis
cezas, disiplin cezas var, bamsz denetimden SPKya kar VDKya kar
idari para cezalar var biliyorsunuz, Enerji Bakanlna var her yere var
hakikaten sorumlulukla bu meslein ifas son derece zor. Ama sayn hocamn
belirttii gibi bizi ayran da bu dier mesleklerden benim syleyeceim udur
son olarak, evet biz mesleki bu sorumluluumuz var hukuki sorunlar bir de
bizim meslee kar sorumluluumuz var. Geen gn bir ocuk bana sordu
yanmda staj yapyor niversitenin son snfnda, yeminli olmak istediini
syledi imdi hesap ettim bir iki sene, sene staj yapacak, 10 sene snava
girmek iin bekleyecek, tabi yeminli olunca bunu bir senede brakmak
isteyecek, 2050 ylna geliyor deerli hazrn. Bizim imdi bu genlere bu
meslei yaatma sorumluluumuz var diye dnyorum bu genlere kar.
Bu sorumlulukla yani bizim cezai sorumluluklarmzla meslei ldrmek
deil, bu genlere devretmek gibi ykmllmz var. Sabrnz iin
teekkr ediyoruz hepinize ok ok tekrar teekkr ederim iyi akamlar
dilerim.

Sunucu
Oturum Bakan stanbul YMM Odas Bakan Yardmcs Sayn Vehbi
KARABIYIKa plaketlerini takdim etmek zere zmir YMM Odas Bakan
Sayn adi ETNi krsye davet ediyoruz. Katklarndan dolay kendilerine
teekkr ediyoruz.

Gelir daresi Bakanl Grup Bakan Sayn Mustafa AKPINARa

plaketlerini takdim etmek zere TRMOB Genel Bakan Yardmcs nal
AYDIN krsye davet ediyoruz. Katklarndan dolay kendilerine teekkr
ediyoruz.

VDK Marmara Kk ve Orta lekli Mkellefler Grup Bakan Sayn

Mehmet Ali ETNe plaketlerini takdim etmek zereAdana YMM Odas
Bakan Sayn Okan ZANDA krsye davet ediyoruz. Katklarndan
dolay kendilerine teekkr ediyoruz.

159
 BRNC OTURUM

Ankara niversitesi Hukuk Fakltesi dare Hukuku Anabilim Dal Bakan

Sayn Prof. Dr. Ali Dursun ULUSOYa plaketlerini takdim etmek zere
Antalya YMM Odas Bakan Sayn Abdi ALIIR krsye davet
ediyoruz. Katklarndan dolay kendilerine teekkr ediyoruz.

TOBB Ekonomi ve Teknoloji niversitesi Hukuk Fakltesi retim yesi

Sayn Yrd. Do. Dr. Oytun CANYAa plaketlerini takdim etmek zere
Geici Kurul Bakan Sayn Orhan MORGLi krsye davet ediyoruz.
Katklarndan dolay kendilerine teekkr ediyoruz.

Ankara YMM Odas Oda Sayman Sayn Fikret BAa plaketlerini takdim
etmek zere Gaziantep YMM Odas Bakan Sayn Hasan AKTA krsye
davet ediyoruz. Katklarndan dolay kendilerine teekkr ediyoruz.

160
 KNC OTURUM

YEMNL MAL MAVRLERN CEZA

HUKUKU AISINDAN SORUMLULUU
 KNC OTURUM

Sunucu
Saygdeer konuklarmz, sempozyumumuzun ikinci oturumuna hepiniz ho
geldiniz. Elinizdeki brorlerden de bildiiniz zere ikinci oturumun konusu
Yeminli Mali Mavirlerin Ceza Hukuku Asndan Sorumluluu. 2nci
oturumda bu konu masaya yatrlacak ve oturum bakan Sayn smail Ik
olacak. zmir Yeminli Mali Mavirler Odas Bakan Sayn smail Ik
yerine davet ediyoruz.

Oturumumuzda konumaclarmz: Kaan Kasm Gelir daresi Bakanl

Daire Bakan, Vergi Usul Kanununun Ceza Hkmleri Asndan
Sorumluluk Uygulamalar hakknda sizlerle bilgilerini paylaacak. Vergi
Usul Kanunundaki Hrriyet Balayc ve Meslei Yrtmeyi Engelleyici
Cezalarn rdelenmesi konusunda konuacaklar.

Bir dier konumacmz, Gmrkler Genel Mdrl Daire Bakan Sayn

Erkan Ertrk. Kendileri Gmrk Kanunu ve D Ticaret Mevzuat Asndan
Sorumluluk Uygulamalar konusunda sizlerle bilgilerini paylaacak, Gmrk
thalat hracat lemlerinde Yeminli Mali Mavirlerin Tasdikinin
Dourduu Sorumluluun rdelenmesi zerine konuacaklar.

Bir dier konumacmz -kendisi hem avukat hem yeminli mali mavir-
Sayn Bekir Baykara, Trk Ceza Kanunu Hkmleri Asndan Sorumluluk
Uygulamalar konusunda konuacaklar.

Yargtay 5inci Daire yesi Sayn Muhammet Gney bir dier konumacmz.
Cezai Sorumluluun Yargsal Sonular konusunda bizlere bilgi verecekler.

kinci oturumun son konumacs Ankara Yeminli Mali Mavirler Odas

Ynetim Kurulu Koordinatr yesi Sayn Ali Al, Cezai Sorumluluun
Yeminli Mali Mavir Tarafndan Deerlendirilmesi konusunda bilgilerini
sizlerle paylaacaklar. Sizlere verimli, gzel bir oturum diliyoruz.

163
 KNC OTURUM

smail IIK
zmir YMM Odas Bakan
Oturum Bakan

Sayn Bakanm, deerli TRMOB

bakanmz, dier odalarmzn deerli
bakanlar ve disiplin ve denetleme kurullar,
Maliye Bakanlmzn ok deerli
brokratlar, ok kymetli hocalarmz ve siz
deerli misafirlerimiz, 3. Denetim ve Tasdik
Sempozyumuna ho geldiniz.
Sempozyumun lkemize ve mesleimize
hayrl olmasn, faydalar salamasn
diliyorum.

Konumac arkadalarmz 20-25 dakika

olarak sunumlarn yapacaklar. Bildiiniz
zere sremiz snrl, son yarm saati de soru-
cevap eklinde kullanmay istiyoruz, fakat balamadan nce ben zmir
Yeminli Mali Mavirler Odas adna mesleimize ilikin baz tespitler
yapmak istiyorum.

imdi konumuz Sorumluluk olduuna gre, hibir gnah tek tarafl olmaz
diyerek balamak istiyorum. Tabii biz YMMler asndan baktmzda
idareyi, mevzuat suluyoruz ncelikle, ama tabii ki burada her tarafn
dnmesi, gz nnde bulundurmas gereken hususlar var diyoruz.
Sorumluluk olaynn taraflar olarak ben; Yeminli Mali Mavirlik, Mevzuat,
Maliye Bakanlmzn tutum ve davranlar ve meselenin felsefesi olarak
drt ksma ayryorum. ncelikle ineyi kendimize batrmamz daha doru
olacaktr. YMMlerin apkasn nne koyup dnmesi gereken hususlara
deinmek istiyorum.

ncelikle biz zmir YMM Odas olarak, Maliye Bakanlnn kapasite

snrlandrmas konusundaki projesini destekliyoruz. Konuya ilikin kendi
zerimden rnek vermek istiyorum; on yedi sene onurla hizmet ettiim Hesap
Uzmanlar Kurulunda, en enerjik olduum dnemlerde bile, 15-20 firmann
denetiminden fazlasn yapamazken, bugn bir insann tek bana yetmi,
seksen, yz tane denetimi salkl bir ekilde yapabileceini iddia etmek
kolay deildir! Dolaysyla bizim, ncelikle camiann gelecei adna,
kapasite meselesini hep birlikte dnmemiz, tartmamz gerekiyor.

kinci mesele; kurumsallama. imdi, yirmi be sene nceki yntemlerle

artk Yeminli Mali Mavirlik yapmak, denetim yapmak maalesef mmkn
deil. Dnya ok ciddi bir mesafe ald. Dolaysyla bizim de artk tek
bamza, antamz elimize alarak Yeminli Mali Mavirlik yapmak yerine

164
 KNC OTURUM

daha kurumsal yaplar oluturmamz gerekmektedir. Mesleimizde malum

ortaklk zor, fakat bunun da bir yolunu bulmamz gerekiyor.

Burada YMMler asndan kapasite kullanm ve kurumsallama dediimiz

olay, direkt sorumlulukla ilgili, nk ben belli bir sayda firmayla
ilgilenirsem, bir kere firmalara daha ok zaman ayrabilirim, daha dzgn i
yapma ansm olur. Art kurumsallaarak kalifiye ekiplerle alrsam yine bu
da benim sorumluluk veya tatsz bir olayla karlama riskimi azaltacaktr.
Dolaysyla bu iki husus sorumlulukla birebir ilgili diye dnyorum.

Ek olarak kendimize sormamz gereken; bizim mesleimiz arkadalar, etik

mesleidir. Biz ahlaktan ve onurdan daha baka deerleri ncelikli olarak
alrsak, hi kimseye syleyecek bir szmz kalmaz. Yeminli Mali
Mavirliin ncelii maddiyat olamaz, para olamaz. Kendimize yaptmz
eletiriler imdilik bu kadar.

nc konu; Mevzuat anlamnda da konuya bakarsak, 3568/12nin

mutlaka ve mutlaka ve de mutlaka deimesi gerekiyor arkadalar. Ben de
Vergi Mfettii olsam, o 12nci madde varken, o sorumluluu yazarm.
Dolaysyla arkadalarmz dn de ifade ettiler, bu mevzuat bu haliyle
maalesef direkt baktnzda, zellikle denetim eleman kkenli bakarsanz, o
madde zaten sorumluluk yazlsn diye konulmu gibi. Yani 12nci maddeye
baktmz zaman; fark eittir sorumluluk gibi bir anlaya vergi denetim
eleman gider, nk ok rapor yazmak her eyden nce vergi denetim
elemannn performansn artran ve onun istedii, arzu ettii bir ey.
Dolaysyla biz her zaman, on yedi yl ben de bu ii yaparken, eer bu rapor
iin %51 yazlabilir diye dndmde, raporlar hep yazmmdr. nk
itihat olusun dncesi Denetim Elamannda her zaman mevcuttur
Dolaysyla 12nci madde yle kurgulanmaldr: u anda yapldnn tam
tersi olarak; YMM onurlu ve drst bir insandr, biz ona mhr verdik ve
YMMnin arkasndayz diyen bir devlet anlayyla kaleme alnmaldr. Yani
YMMye gven esas olmaldr. %5-10 sapma olabilir; onlarn da cezas
verilebilir eklinde bir anlaya geilmelidir. Oysa bizim kanunlarmz
olumsuzluklar zerine yazlyor; yani bu vatanda nasl olsa su iler, ben
sulunun nn nasl kesebilirim deyip ona gre bir mevzuat yazyoruz. Bu
da drst ve namuslu insann hayatn ikence haline getiriyor. Dolaysyla bu
mevzuat deitirmemiz gerektii aktr.

Sorumluluk; miktar ve tutar itibariyle belirlenmelidir. Bu miktar, bizim bu

firmayla yaptmz szlemeler, kazandmz creti temel alarak yaplabilir.
Bir dnce olarak sylyorum; bir l olmas anlamnda, incelemede
bulunan matrah farknn belli yzdesine kadar sorumluluk uygulamas
olmayabilir. rnein geici vergide olduu gibi beyan edilen matrahn
%10nuna kadar bulunan farklarda, YMM sorumluluk dnda tutulabilir.
Mesela bir milyon liralk bir matrah varken, yz bin lira matrah fark
bulduunuzda, bu muafiyet karl olarak dnlebilir. nk arkadalar,
bamza geldii iin de biliyorum, imdi biz mkellefle beraber bir milyon

165
 KNC OTURUM

devlete vergi dettik, dettik de bir yirmi bin liralk faturaya m kaldk? Yani
ben, bir milyon liray dettim de yirmi bin liradan m kayorum? Byle bir
mantk olamaz. Bu konuda, mutlak rakam anlamnda da bir snr olmal;
bence oransal bir snr da ayrca olmal. Yine mevzuat anlamnda biz zmir
YMM Odas olarak, odalar iin okuma komisyonu kurulabilir diye
dnyoruz. Sadece tartlsn diye, imdilik konuyu ayoruz. Yllarca
kurullarda alrken, raporlarn statlar tarafndan okunmas konusunda hi
rahatszlk duymadm. Yeminli olarak yazdmz raporlar da, YMM Odas
Okuma Komisyonu tarafndan okunduunda da rahatsz olmayacamz
beyan ediyoruz. Bunun faydas u olur; bu sayede biz odalar olarak artk
kurumsal anlamda arkadalarmzn arkasnda durabiliriz.

Konunun son taraf olarak Maliye Bakanl uygulamalar anlamnda da

unlar sylemek istiyorum; matrah fark eit deildir sorumluluk diyen
arkadalarmz takdir ediyorum. nk yaamadklar, bilmedikleri bir
dnyay anlam olduklarn gryorum. Akll insanlar kendi hatalarndan,
daha akll olanlar ise, bakalarnn hatalarndan ders alrlar. Arkadalarmzn
bu ngrsn takdirle karlyor ve kendilerine teekkr ediyorum.

Bizi zen bir olaya da deinmeden geemeyeceim; eitim amal da olsa

ncelikle tasdik firmalarnn incelemeye seilmi olmas, arkadalar bizim
camiamz iin bir skntdr. nk siz iadam olsanz eitim amal olarak
ncelikle tam tasdik firmalar incelemeye seildi diye duysanz YMMler ile
alma konusunda ne dnrdnz? Dolaysyla biz bunun tersinin
olmasn beklerdik. Bizlere gven duyulup, bizim yaptmz ileri ncelikle
incelenmek deil, tam tersi ancak olaanst durumlarda incelenmesini
bekliyoruz. Maliye Bakanlndaki arkadalarmzdan bir ricamz da elini
vicdanna koymas. Gerekten de biz bu yeminlinin yerinde olsaydk ne
yapardk sorusunu kendilerine sormalarn rica ediyorum. yle diyeceim,
inann ok zverili bir alma geirmi olmama ramen, benim gemite
yaptm incelemeleri imdi alsn birisi, eminim ilave farklar bulacaktr. Ben
unu syleyeyim; vergi mfettii arkadalar bana unu syleyebiliyorlar m?
Onlarn yapt incelemeleri, bir de ben yapaym, ben bu incelemelerde fark
bulduumda, ilave doacak vergi ve cezalardan doacak mteselsil
sorumluluu vergi mfettii arkadalarm kabul ediyorlarsa; biz YMM
camias da ayn sorumluluu kabul edeceiz.

Drdnc olarak meselenin felsefesine deinmek istiyorum. Tartma, tam

doruluk denetimi ve uygunluk denetimi eklinde ekillenmektedir.
Sorumluluk meselesinin tam doruluk denetimi olmas akl ve manta
aykrdr. nk YMM, firmann 100.000 liraya sattm dedii ve bu tutarda
fatura kestii bir evi, gerekte 150.000 TLye sattn, nereden bilebilecektir.
Yine benzer bir ekilde, bir irketin Trkiyenin 100 yerinde depolar varsa,
YMM kendini 100e blp her deponun kapsnda kaytsz sat var m diye
takip mi edecektir!

166
 KNC OTURUM

Bizden beklenen u olmal: uygunluk denetimi dediimiz ve nmzdeki

defter, belge ve evraklara bakarak, bir kanaatte bulunmamz olmaldr.
YMMye sen bu belgelere baksa idin, bu kadar hammaddeden bu rnn
retilemeyeceini grebilirdin diyemediimiz olaylarda, YMMyi sorumlu
tutmamak gerekir diye dnyoruz. Bir baka deyile, YMMnin kusuru %
100 ortaya konulamad durumlarda, YMMye kusur yklenmemesi
gerekmektedir. nk evrensel hukuk ilkesidir; pheden sank yararlanr.
Siz devletsiniz, topunuz tfeiniz, her trl olanaklarnz var, bir durumu %
100 ortaya koyamyorsanz, phe zerine YMM arkadalarmzn madur
edilmemesi gerekir diye dnyoruz. Tabii ki camia skntl, vergi mfettii
arkadalarmz da ellerinden geleni yapyor, onu da biliyorum. Bu sohbeti
sonlandrmakta kolay deil. Sremi atysam affnza snyorum. Deerli
arkadalarma sz vermek istiyorum; birinci konumac arkadamz Gelir
daresi Bakanlmzn Daire Bakan Sayn Kaan Kasm Bey. Kaan Bey
buyurun.

Kaan KASIM
Gelir daresi Bakanl Daire Bakan

ncelikle hepinize ho geldiniz diyorum,

tm konuklar saygyla selamlyorum. Biz
sonuta Gelir daresi Bakanl olarak benim
yapacam sunumun da esas mevzuatn
hkmleri ve idarenin bu mevzuat
hkmlerinin nasl grdyle alakal. Dn
ve ondan nceki gn belki yaplan tm
konumalar dilek ve temennileri zaten
hepimiz tarafndan not edildiini ve bir yerde
kullanmak zere saklanacandan emin
olabilirsiniz.

Benim sunumum tabii Gelir Dairesi

Bakanlndaki grev alannda
ilgili olarak hazrlanm durumda;
Gelir Ynetim 4nc Daire
Bakan olarak malumunuzdur.
Vergi Usul Kanunu hkmleri
erevesindeki uygulamalar
ynetiyoruz. Bu anlamda yeminli
mali mavirleri, genel olarak

167
 KNC OTURUM

meslek mensuplarnn
sorumluluuyla ilgili olarak
temel sorumluluk matriksinden sz
edilebilir: 1.si disiplin hkmleri
arasndan sorumluluk ki bu
sorumluun ayrntlarna dn
deinildiini tahmin ediyorum. 2.si
mali adan yeminli mali mavirlik
denetim yeminli mali mavirlerin
sorumluluu, 3nc olarak Ceza
Kanunu hkmleri asndan
sorumluluu ve belki 4nc olarak
da Vergi Usul Kanununa geen
sene verilmi olan teminat 123/a
maddesi kapsamnda getirilen bir
sorumluluk. Bu sorumluluk tabii
maddi deer iin ok bamsz deil
ama ok da farkl almlar
kendinde barndran bir madde.
Yeminli mali mavirlerin disiplin
hkmleri kapsamndaki
sorumluluunu hzl geelim. Mali
sorumluluuna ksaca belki de
muhtemelen tekrar girmek
zorundayz, nk Vergi Usul
Kanunuyla 3568 bu kapsamda hep
rtyorlar, bir arada hep
yorumlanyorlar malumunuz gene
tasdik ve tasdikten doan
sorumluluk balkl bir maddemiz
var. Burada smail Ikn da
bahsettii, idaremizin de o ekilde
yorumlad bir doruluk
sorumluluk diye bir kavramla kar
karyayz. Burada yeminli mali
mavirlerin yapt tasdikin doru
olmamas halinde ve tasdikin
kapsamyla snrl olmak zere
vergilerden ve kesilecek cezalardan

168
 KNC OTURUM

mkellefle birlikte mteren ve

mteselsilen sorumluluunu
gndeme getirmektedir. Tabii
burada yeminli mali mavirlerin
tasdikin kapsamn
dzenleyecekleri raporda ok ak
bir ekilde ifade etmeleri, srecin
son seimle ok nem arz
etmektedir. Bu hkm, yaplan
inceleme sonucu mkellefin, vergi
ziyanna sebebiyet verdii tespit
edilirse ve tespit edilen konuyla
ilgili olarak ilgili mali mavirin
tasdiki varsa ziya uratlan
vergilerden ve kesilecek cezalardan
mtereken ve mteselsilen
sorumlu olduunu gstermektedir.
3568 sayl kanun kapsamnda ihdas
edilen bir de ynetmeliimizin 7nci
maddesi var gene, malumunuzdur,
burada ise gene doruluk
sorumluluuna deinen tasdik
raporlarnn dzenledikleri konu ve
belgelerin gerei yanstmamas ve
doru olmamas halinde, ziyana
uratlan vergilerden ve kesilecek
cezalardan Vergi Usul Kanununa
gre 3568 sayl kanun hkmleri
uyarnca, mkellefle birlikte
mtereken ve mteselsilen
sorumlu olduklar ve bu
sorumluluun uygulanmasnn
tamtesensl olduunu ifade eden bir
hkmdr. Tabii uygulamada bu
mteselsil sorumluluun genel
itibariyle tabii istenen veriyle
birlikte kesilmesi istenen cezalarn
kesinlemesi ve mkelleften tahsil

169
 KNC OTURUM

edilmemesi durumunda vergi

dairesi, yeminli mali mavirden
deme emriyle tahsil yoluna
gitmektedir.

u anki teblilerde yeminli mali

mavirlerin bal bulunduu vergi
dairesi tarafndan dzenledii
belirtilmekteyse de u anda internet
sitesinde hazr olan tek tebli itiraz
kararnda alacakl amme idaresi
tarafndan deme emrinin
dzenlenecei belirtilmektedir.
Vergi Usul Kanununun ilkede
127nci maddesinde de tasdik
raporlar ve bu raporlar kapsamnda
ilgili mali mavirlerin
sorumluluundan bahsedilmektedir.
Bu maddedeki, sz konusu madde
hkmne gre beyannameyi
imzalayan veya tasdik raporunu
dzenleyen meslek mensuplar,
imzaladklar beyannamelerde veya
dzenledikleri tasdik raporlarnda
yer alan bilgilerin defter kaytl ve
bu kaytlarn dayanann tespit
eden belgelerin uygun
olmamasndan dolay ortaya kan
vergi ziyan baml olarak
tannacak, vergi ceza ve gecikme
faizlerinden mkellefle birlikte
mtereken ve mteselsilen
sorumlu tutulur da buradaki hkm
de literatrde malumunuz uygunluk
sorumluluu diye ifade ediliyor ve
snrlar iziliyor, izilen snrlar da
yeminli mali mavirin dzenledii
tasdik raporunda yer alan bilgilerin
defter kaytlarnda ve bu kaytlarn
dayanan tespit eden belgelerin
uygun olmamas gibi bi snr var.
Ayrca Vergi Usul Kanununun
344nc maddesinde vergi ziyan
359. maddede yazl fiillerle
sebebiyet veren mkelleflerin bu

170
 KNC OTURUM

fiillerine itirak edenlerin ziya

uratlan verginin bir kat ceza
kesilecei hkm yer almaktadr.
Vergi Usul Kanununun 360nc
maddesinde 359uncu maddede
yazl sulara ilikin itirak eden su
ortaklarnn, bu sularn
ilenmesinde menfaatinin
bulunmamas halinde Trk Ceza
Kanununun sua itirak
hkmlerine gre hakknda
verilecek cezann yars indirilir
hkm yer almaktadr. Aslnda
itirak bal altnda Vergi Usul
Kanununda izlenen bu su tr
Vergi Usul Kanunundaki veri
itibariyle aslnda bal deimekle
birlikte, ayrntlarn Trk Ceza
Kanunundaki genel hkmlere atf
yaplmak suretiyle uygulamada
yrtlmektedir.

Bu bahsettiimiz cezai, yani

359uncu maddede yazl fillerden
dolay itirak etmekten bir kat
kesilen cezay, vergi cezalar
olaylaryla ilgili bulunduu vergi
bakmndan mkellefin bal
olduu vergi dairesi tarafndan
kesilir hkmne binaen uygulama,
mali mavirin bal olduu vergi
dairesi tarafndan uygulanmaktayd,
ancak Gelir Dairesi
Bakanlmzn bir genelgesiyle
gereksiz ihtilaflara meydan
vermemekle dava kaytlarna engel
olmak bakmndan bundan byle
359uncu maddede yazl sular
ilenince itirak eden su ortaklarna
kesilecek cezann suun asl faili
olan mkelleflerin bal bulunduu
vergi dairesi tarafndan kesilmesi
uygun grlr.

Dolaysyla itirak fiiline meslek

mensuplarnn dikkat etmesi
gerekiyor, imdi dediimiz gibi

171
 KNC OTURUM

Trk Ceza Kanununda esas olarak

itirak fiilleri dzenlenmi
durumda. Vergi Usul Kanununda
buna art olarak maddi
menfaatlerinin olmamas
durumunda, ceza kanunu olarak
grlecek ceza ayrca bir indirim
yaplaca eklinde bir dzenleme
yer almaktadr. Ceza Kanununun
37-41inci maddeleri arasnda sua
itirak hkmleri dzenlenmektedir
ki bu hkmler de esas olarak itirak
edenlerden her birinin fail gibi
sorumlu olaca ifade edilir.

Su ilenmesine tevik etmek, yol gstermek, ara salamak, yardmda

bulunup icrasn kolaylatrmak hallerinde yardm eden sfatyla sorumlu
olaca belirtilir ki Ceza Kanunumuzda bu hkme girerler, kimi meslek
mensuplar genelde boyut ve atf yaplarak raporu yazlmaktadr Ceza
Kanunundaki ayrca indirimlerden yararlanmaktadrlar. Kasten veyahut da
aykr olarak gereklemi bir fiilin varl, bu suun oluumu iin yeterlidir.
Kast, Trk Ceza Kanununa giren tanmyla, suun kanunun tanmndaki
unsurlarn bilerek ve istenerek gerekletirilmesidir. Buna gre Trk Ceza
Kanunu genel hkmleri gerei taksille ilenen fiilleri ancak kanun asndan
belirtildii hallerde cezalandrlabilecek. Dolaysyla zel bir belirleme
olmad srece, hrriyeti balayc ceza arasnda kastn ancak mali unsur
olarak tespitinin gerektiini de ifade etmemiz lazm. En son yaplan 6552
sayl kanunla yeminli mali mavirler hakkndaki sorumluluk raporlarnn
mali ve disiplin sorumluluklar arasndan bir standarda balanmas ve bu
raporlar yazlmadan nce yeminli mali mavirlerin savunmas alnarak
konudan haberdar edilmesi salanmtr.

Vergi Usul Kanunundaki bir dier dzenleme; teminat uygulamas maddesi.

Bu teminat uygulamas, gene malumunuz zere, esas olarak bu madde
kapsamnda sralanan mkelleflerin yeniden ie balama talep etmeleri
halinde, mkellefleri sonraki srete neleri beklediini, teminat olsun ve
sonraki devam eden hkmllkleri olsun, yerine getirip getirmedikleri
dzenlenmektedir. Konunun 153a maddesi meslek mensuplarn ilgilendiren
fkralar ve blmlerini itibariyle, konu ilk olarak maddenin 5inci fkrasnda
yer almaktadr. Burada sonu olarak, disiplin hkmlerinde yer almayan yeni
bir ey ihdas edilmitir. Geici olarak mesleki faaliyetten al koyma cezas.
Bu hkmlere gre, kanundaki lafz itibariyle ncelikle bir vergi
incelemesine yetkili olarak baka bir mkellefle ilgili olarak, bakaca bir

172
 KNC OTURUM

ticari, zirai ve mesleki faaliyeti olmad halde muhasaran sahte belge

dzenlemek amacyla mkellefiyet ihdas ettiinin ortaya konmas ve gene bu
raporda o mkellefiyet kaydnn devamna gerek grlmeyerek, vergi
dairesine bu mkellefiyet kaydnn telkini ynnde yaz yazlm olmas
gerekiyor. Bu mkelleflerin, sahte belge dzenleme fiiline itirak ettii eer
inceleme raporuyla tespit edilirse ve bu rapor kesinlemise, meslek
mensuplar hakknda yl sreyle geici olarak mesleki faaliyetten alkoyma
cezasnn verilecei bu maddede yer almaktadr. Sz konusu cezann
uygulanmas iin temel kriter: Kesinlemek. Kesinlemeyi biz nasl
alglayacaz? Bakaca bir ticari ve zirai bir mesleki faaliyeti olmad halde
mnhasran sahte belge dzenlemek amacyla mkellefiyetini hissettirenlerin
fiiline itirak nedeniyle kendisi hakknda 344. maddesinin 2nci fkrasna
gre kesilen vergi ziya cezasnn idari yarg merci nezdinde dava konusu
yaplmamas veya dava konusu yaplsa bile kanun yollarnn tketilmesi
suretiyle sonucun kesinlemesi. ngrlen bu cezay nasl uygulayacamza
ilikin ngrlen sre, bu bizim tebli taslanda da internet sitesinde yer
alan mekanizmadr. Grlerinize, kanunun snrlarn amamak artyla
aktr tabii ki, meslek mensubunun itirak fiilinin kesinlemesi halinde, gelir
idaresi bakanl meslek mensubu hakknda sz konusu ceza ileminin
uygulanmas iin meslek mensubunun bal olduu odaya bildirim yapyor.
Gelir daresi Bakanl tarafndan yaplan bildiriminin oda kaytlarna
girdii tarihten itibaren be i gn ierisinde ilgili meslek mensubuna yl
sreyle geici olarak mesleki faaliyetten alkoyma cezas verilir ve bu karar
gn ierisinde gelir idaresi bakanl ve TRMOB ve meslek mensubuna
bildiriliyor. Dolaysyla bu nceki slaytta belki geri dnerek aklayacam
tm sreler sona erdikten sonra odaya bu cezann vermesiyle ilgili bir
inisiyatif braklmyor kanun hkmnde. Dolaysyla bu yl sreli geici
olarak meslek faaliyetten alkoyma cezasnn verilecei ifade edilmitir.
yllk ceza sresinin ardndan meslek mensubu yeniden ie balama talebinde
bulunursa, kanunen ngrlen koullar itibariyle ncelikle ie balama
bildiriminde bulunmas gerekiyor mali mavirin ve vergi dairesi tarafndan
bu bavuru zerine otuz gn ierisinde meslek mensubundan kanunun ilk
ktndaki oran -ki bu her sene artacaktr- 75 bin lira veya sahte belgelerde
yer alan KDV dhil tutarlarn % 10u kadar teminat gstermesi isteniyor.
Teminat gstermemesi halinde mkellefiyet yine de tesis ediliyor, ancak
istenilen teminat tutar verilen srenin son gn vade tarihi olarak kabul
edilmek suretiyle meslek mensubu adna teminat alnaca da art getiriliyor.
Tahakkuk ettirilen teminat alaca 6183 sayl kanun uyarnca gecikme
zamm tatbik edilerek talkif ve tasnif ediliyor. Maddenin 6nc fkrasnda
meslek mensuplarndan 4nc fkrada saylan fiili itirak ettii inceleme
raporuyla tespit edilen ve durumu kesinleenlerin fiili dzenleniyor. Bu
kapsamdaki koullar ise ncelikle re sen tertip edilen bir mkellefin fiiline
itirak sz konusu olmayacak. Dolaysyla ticari, zirai ve mesleki faaliyeti
bulunacak ve ancak bu faaliyetin yannda sahte belge dzenleme fiili de
ileyecek. Bu mkellef, bu kusurun olumas iin ve bu mkellefe bir itirak
sz konusu olacak. Bu itirak nasl tespit edilecek? nceleme raporuyla tespit
edilecek ve bu durum daha nce de ifade ettiim koullarda kesinleecek. Bu

173
 KNC OTURUM

durumda vergi dairesi gene nceden izilen usulde mkelleften teminat

isteyecek. Tabii bu mkellefiyetin re sen teltip edilmeden dier
faaliyetlerinin yannda bu fiili de ilediini itirak edenlere ynelik teminat
messesesi tabii ayrca disiplin hkmleri erevesindeki disiplin cezalarnn
uygulamasna da mani deildir. Tabii ki bu kapsamda da disiplin ilemlerinin
uygulanmas gerekmektedir.

Maddenin 8inci fkrasnda meslek mensubunda bu madde kapsamnda alnan

teminatlarn iadesiyle ilgili fiilin tekerrr dzenlenmitir. Teminatn
alnmasn, takip eden takvim ylnn bandan itibaren be yl iinde, bakaca
bir ticari zirai ve mesleki faaliyeti olmad halde, mnhasran sahte belge
dzenleme veya mevcut faaliyetin yannda sahte belge dzenleme fiilinin
ilendiinin veya bu fiilleri iler gibi tespit edilmemi olmas halinde bakaca
vergi borcu bulunmamas artyla, alnan teminat, meslek mensubuna iade
edilmektedir. Teminat alnmasn, takip eden takvim ylnn bandan itibaren
be yl iinde meskul fkralarda yer alan fiillerin ilendiinin veya bunlara
itirak edildiini, vergi mkellefiyetine yetkili olanlarca dzenlenen raporla
tespit edilmemesi halinde ise 5inci veya 6nc fkra kapsamnda olan ilk
fiilden sonra yeni fiil eer 5inci fkra kapsamnda ise, Gelir daresi
Bakanlnca, meslek mensubunun bal bulunduu odaya bildirilmesi
zerine, odas tarafndan yaplan bildirimin oda kaytlarna girdii tarihten
itibaren be i gn ierisinde meslek mensubu hakknda meslekten karma
cezas verilir. Yani tekerrr eden fiil mnhasran sahte belge dzenlemek
amacyla kurulduu ifade edilen ve re sen tahsil edilen mkelleflerin
faaliyetini geciktiren itirak edilirse, tekerrr eden fiil bu sefer ceza meslekten
karma cezasna dnmektedir. lk fiilden sonra yeni fiil eer dier dediimiz
mnhasran olmayanlar kapsamnda ise gene sz konusu fkra ile ilgili ilem
tesis edilerek teminat messesesi iletilmektedir ve disiplin hkmleri bu
kapsamda yeniden uygulanacaktr. Konumam bu kadard, sabrla
dinlediiniz iin teekkr ediyorum.

smail IIK
zmir YMM Odas Bakan
Oturum Bakan

Deerli konumacmz Kaan Kasm Beye ok teekkr ediyoruz. Hibir

meslek mensubumuzun bana gelmesini dilemediimiz olaylarn srecini
anlatt. kinci konumacmz yine sorumlulukla ilgili olarak Gmrk Kanunu
ve D Ticaret Mevzuatndaki Uygulamalar anlatmak zere Erkan Ertrk
Bey. Kendisi Gmrkler Genel Mdrl Daire Bakan. Buyurun.

174
 KNC OTURUM

Erkan ERTRK
Gmrkler Genel Mdrl Daire Bakan

Teekkr ediyorum. Sayn Bakanm, Deerli

konuklar, ncelikle hepinizi saygyla
selamlyorum.

Tabii kendime ayrlan bu sre ierisinde

gmrk mevzuat ve d ticaret asndan
yeminli mali mavirlerin ne tr
sorumluluklar bulunduu konusunda
aklamalar yapmaya alacam.

Bilindii zere, gmrk kanunu vergi

kanunlarnn tamamen dnda bir
kanun. Vergi usul kanunun 2nci
maddesi uyarnca, biz farkl usullere
tabi olarak ilemler yapyoruz.
Bununla birlikte 6455 sayl yasayla
birlikte, gerek gmrk kanununda,
gerek kaaklk mevzuatnda nemli
deiiklikler meydana geldi.
Kaaklk mevzuatnda yer alan baz
fiiller oradan alnp gmrk kanununa
monte edilirken, kaaklk
kanununda da baz fiiller yeni ihdas
edildi. zellikle zel tketim
vergisine tabi mallar, alkol, sigara,
iki gibi eyalar ile ilgili kaaklk
kanununda yeni dzenlemeler yapld
ve ar cezalar getirildi. ki seneden
balayan, be yla kadar hapis
ngren cezalar var.

175
 KNC OTURUM

Sunumda -farkl bir konu olduu iin-

unu yapmaya altm; gmrk
kanunundaki ve kaaklk
mevzuatndaki hkmlerin
YMMlere etkisi nasl olabilir? Yani
bir YMM, hangi hallerde gmrk
kanunu ve kaaklk mevzuat
asndan sorumlu olabilir diye
baktm. O yzden sunumumda hem
kabahatler kanunu, hem kaaklk
mevzuat; buna ilikin olarak da
YMMlerin denetim yapm olduklar
alanlarn gmrk mevzuatnn hangi
alanlaryla ilikili, hangi alanla
akyor, onlar tespit etmeye
altm. Gndem bu ekilde (slayt
gsteriliyor).

lk olarak farkl bir alan olduu iin,

burada size gmrkte nasl bir
vergilendirme sreci var, bunun
hakknda ksa bir bilgi vermek
istiyorum ve bunu vergi usul
kanunundaki tanmlardan yola
karak yapmak istiyorum.

Biz de vergiyi douran olay genel

itibariyle; % 90-95 orannda verilen
beyannamenin tescili ile yani
beyannamenin verilmesiyle balyor.
Tabii gmrk kanununun 181inci
maddesinde onlarca vergiyi douran
olay var, ama bizde temel olarak
ithalatta vergiyi douran olay,
beyannamenin tescil tarihi. Verginin
matrahn ise eyann gmrk kymeti
oluturuyor. Vergilendirme orannda,
burada biraz olduka farklyz. Vergi
mevzuatnda biliyorsunuz, ticari
karn byklne gre belli
oranlarda vergi alnyor. Yani belirli
katmanlar veya tarifelendirmeler

176
 KNC OTURUM

yaplabiliyor. Bizde ise iki tane usul

var nce eyann meneine baklyor,
eyann menei nedir, nerede
retilmitir. kincisi; tarifesi nedir,
eyann bir gtipi (Gmrk Tarife
statistik Pozisyonu) var, bu gtip
hangi eya nerede yer alyor onu
belirliyor, ona gre vergi oran
belirleniyor. Eya ABden gelmise
menei itibariyle vergi sfr olduu
iin vergi alnmyor, ama inden
gelmise ayn eya % 5-6 vergiye tabi
tutulabiliyor. Bizde maliyeden dier
farkl usul bizim vergilerimiz
tahakkuku tahsile tabi vergiler. Yani
bizde mkellef beyan etmi olduu
vergiyi tahsil ettii andan itibaren
tahakkuk gerekleiyor. Verginin
tarh teblii edilmesi, tahakkuk
edilmesi gibi bir sre yok burada.
Bizdeki vergilerin tamam, yani
beyan edilen vergilerin tamam tahsil
edilir. Tahsilatta bir sorun
yaamyoruz bu adan.

(Dier slayt) Tabii imdi konu ithalat,

ama biz eyada ithalatla ilgili
olmamza ramen bu ithalat firmalar
iin aslnda bir stok ilemi, yani
kaytlara stok olarak yer alyor. Bu
nedenle aslnda her ne kadar iki farkl
ilem olsa da gmrk idaresi
bilanoda daha ok stoklarda yaplan
ilemler nedeniyle yer alyor. Banka
transferleri olsun, maddi duran varlk
almlar olsun, genelde bunlar
gmrkte yaplan ilemlerden
kaynaklanabiliyor. Pasiflere
baktmzda ise aslnda biz pasifle
ilgili bir ilem yapmyoruz, ama
YMMden istemi olduumuz

177
 KNC OTURUM

hizmetlere baktmzda; daha ok

pasifle ilgili ilemler, daha ok mali
yapya ilikin denetim faaliyetlerini
talep ediyoruz.

(Sonraki slayt) imdi burada ikili bir

ayrm yaptm. YMM ile ilgili bizim
amzdan iki trl denetim faaliyeti
vardr; bir, bakanlmzn istemi
olduu denetim faaliyetleri, ki,
Maliye Bakanlnn istemi olduu,
ama bizi de ilgilendiren denetim
faaliyetleri. lk ayrmda, Bakanln
denetim faaliyetlerini de ikiye
ayrabiliyoruz; birincisi dediim gibi,
mali yapya ilikin denetim
faaliyetleri. kincisi ise zel amal;
bunlar bazen mevzuat kaynakl
olabiliyor, bazen biz bizzat istiyoruz,
diyoruz ki bir alanda sorun var, bu
sorunlu alan bir inceleyin. Spesifik
olan bir konu hakknda inceleme
isteyebiliyoruz YMMden. Yaplan
denetimler ise sizin de malumunuz
olduu zere, daha ok ihracata
ilikin yaplan denetimler ve TV
kanunu ile ilgili yaplan denetimler
olarak ikiye ayrlabiliyor. Bunlar da
bizim kaaklk mevzuatnda, ayrca
kaaklk suuna baland iin bu
adan YMMleri bu alanda
sorumluluklarna gidilebiliyor.

Mali yapya ilikin denetimler

nelerdir? Bunlar hzl gemek
istiyorum, ama ksaca bilgi vermekte
fayda var, nk gmrklerde 2010
tarihi itibariyle ciddi baz
deiiklikler gndeme gelmeye
balad. Bunlarn bir tanesi
yetkilendirilmi ykml -tahminim
2012de balad- yetkilendirilmi

178
 KNC OTURUM

ykml uygulamasyla artk

yerinden gmrkleme, yani eya
gmre gelmeksizin firmann kendi
deposunda gmrkleme ilemi sz
konusu olmaya balad. Burada ite
biz bu yetkilendirilmi ykml
kiilere bu hakk vermek iin baz
artlarn var olmasn istiyoruz.
Bunlar drt balk altnda
incelenebilir, dier bir deyile drt
tane artmz var: Bu artlardan
biriside mali yeterlilik koulu. Mali
yeterlilik kouluyla ilgili olarak,
ynetmeliin 7nci maddesinde,
yllk mali tablolarna gre mali
yeterlilii var mdr, yok mudur?
sorusu soruluyor. Bu nedenle biz bu
durumun ispat iin YMMden rapor
istiyoruz. Aslnda oraya
tklayabilirseniz Raporun bu
ekilde bir format da var, bu format
zerine bize bir rapor dzenlenmesini
YMMden istiyoruz; mali yeterlilii
var mdr yok mudur, ite mali yapya
ilikin artlarmz var o artlar tayor
mu tamyor mu, verilere ite
rasyolara bakyoruz. Bu yeterlilie
sahip olan firmalara yetkilendirilmi
ykmllk sertifikas verebiliyoruz.

Onaylanm kii stats baka bir

belge, bu da yetkilendirilmi
ykmlln daha dar kapsamls,
ama yine burada mali yeterlilik art
aryoruz.

Ortak transit rejimi; u an Trkiyede

Almanyadan gelen bir eya
Trkiyede hibir snr gmrk
idaresine herhangi bir evrak
vermeksizin sadece barkot okutarak
Ankaradaki gmrk idaresine

179
 KNC OTURUM

online, elektronik ortamda

gelebiliyor. Bunun iin de indirimli
teminat uygulamasndan
faydalanmak isteyen kiilere, YMM
raporuna bal olarak, baz indirimler
salyoruz. Dediim gibi burada
anlatlan hususlar daha ok mali
yapya ilikin istenen raporlar. Dier
zel amal rapor ise yine bu
yetkilendirilmi ykml ve
onaylanm kiiyle ilgili daha spesifik
bir alanda grup ithalatlara ilikin
yaplan bir denetim. Bu raporu
amayalm; benzer bir rapor nk.
Daha nce de dediimiz gibi grup
ithalats olmak iin ithalatn
%60nn imalata ynelik olmas
gerekiyor, bu salanmsa, o
ithalatlara baz indirimler, baz
kolaylklar salyoruz. Bu da zel
amal, ama mevzuatta yer alan bir
denetim. Mutlaka bunu
yetkilendirilmi ykml olmak
isteyen ve onaylanm kii statsne
sahip olan kiiler eer baz haklardan
faydalanmak istiyorsa bu raporu
dzenlemek zorunda.

Bir dier alan (slayt iaret ediliyor); darede dahilde ileme dairesine
bakyorum. Biliyorsunuz dahilde ileme rejimi teblii kapsamnda ithal
edilen eyann ilendikten sonra yurtdna kmas sz konusu, ancak
mkellefler bazen ithal etmi olduklar eyay iledikten sonra ihracata ilikin
beyannamelerinde, bu dahilde ileme belgesini kaydetmeyi unutuyorlar.
Kaydetmeyince de ihracat taahhtleri eksik kalyor. Daha sonra bu
mkellefler bize bavurup aslnda ben bu ihracat yapmtm, ama belgeyi
kaydettirmemiim, bu belgeyi ihracat beyannamesine kaydettirebilir misiniz
diye talepte bulunuyorlar. Biz de bu talep zerine, birka senedir bu
uygulamay yapyoruz, diyoruz ki siz bu eyay gerekten ilediniz mi? Bunu
yurtd ettiniz mi? Buna ilikin bir rapor istiyoruz kendilerinden. Bu raporda,
eer biz de uygun grrsek raporu, diyoruz ki tamam bu eya ihracat

180
 KNC OTURUM

edilmitir, ama beyannameye kaydedilmemitir Bu beyannameyi dhilde

ilem rejimi kapsamnda yaplan ihracata sayyoruz. Bylelikle firmalar,
ihracat taahhdn kapatabiliyorlar.

Tabii dier alan, Maliye Bakanlmzn istemi olduu denetim alan: hracat
istisnas. Bu kapsam ierisinde, zel fatura ilemleri serbest ihracat, ihracat
kaytl teslimlerine ilikin nakden iade talepleri bulunabiliyor. Bizi dier
ilgilendiren alan ise dhilde ileme rejimine ilikin tebliin 37nci maddesi.
Burada yurtii teslimler nedeniyle, retilen bir maln ihra edilmi olup
olmadnn YMM raporuyla belirtilmesi gerekiyor. Bunu Maliye Bakanl
da istiyor bildiim kadaryla, biz de istiyoruz. Bunun iin bir rapor
dzenlenmesi gerekiyor.

Bir dier denetim alanmz TV. zellikle bu en sorunlu olanlardan bir

tanesi. zellikle bildiiniz zere, on numara ya olsun, ihrakiye, deniz
yaktlar olsun bu konu ciddi anlamda sorunlu bir alan. Olduka fazla sayda
yolsuzlukla karlaabiliyoruz. Bu konuda ciddi sorumluluklar tespit ettik
bakanlk olarak. Bu konu Maliye Bakanlnn istemi olduu denetim
alanlarndan bir tanesi.

u ana kadar sunumda YMMlerin gmrk kanunu ve d ticaret asndan

dzenledikleri raporlara ilikindi. Yani hangi alanda YMM ne rapor
dzenleyecek, biz burada YMMyi sorumlu tutabilecek miyiz, bunu
aklamaya altm.

imdi iki tip sorumluluk var. Bir kabahatler kanununa gre, dieri Trk ceza
kanununa gre. Kabahatler kanunu akas ok nemli. Niye? nk
kabahatler kanununun 3nc maddesinde, idari yaptrm kararna kar
kanun yoluna ilikin hkmlerin dier kanunlarda aksine hkm
bulunmamas halinde dier genel hkmleri idare hkmlerin para cezas
veya mlkiyetim kamuya geirilmesi yaptrmn gerektiren fiiller hakknda
uygulanr hkmne amir. Buradan biz unu anlyoruz; idari para cezalar
hakknda gmrk kanunundaki para cezalarna ilikin hkmler uygulanacak;
yani gmrk kanunundaki para cezalarna ilikin usul hkmlerini kabahatler
kanununa gre belirliyoruz. Bu adan mesela biz, gmrk kanununda zaman
am sresi farklyd, kabahatler kanununa uymak zorunda kaldk. Onun
dnda kabahatler kanunundaki dier baz usullere de uymak zorunda
kalyoruz. Tabii vergi usul kanunu asndan da bunun geerli olduunu
dnyorum.

Kabahatler kanununda mteselsil sorumluluk kabul edilmemitir, bu nedenle

herhangi bir kabahat nedeniyle birden fazla kii sorumlu ise, her bir kiiye bu
kabahatler iin ayrca ceza uygulanmas gerekiyor; yani tek tek
sorumluluklarna baklmas gerekiyor kabahatler kanunu asndan.
Biliyorsunuz taksirle ilenen bir fiil kastla ilenemez, ilenmesi aranmyor,
ancak YMM olarak sizin bir gmrk idaresinde ithalat ilemi yapmanz sz
konusu deil. Veyahut kaaklk yapmanz sz konusu deil. Bir yaplan

181
 KNC OTURUM

ilem nedeniyle sorumlu olabilmeniz iin itirak etmeniz gerekiyor, ancak

itirakin olmas iin de kabahatler kanununa baktmzda deniyor ki itirak
eden her bir mkellef ayr ayr cezalandrlr. Bunu biz de gmrk kanunu
asndan idari para cezalarnda her bir itirak edene, gerek gmrk maviri,
gerek firma olsun ayr ayr; eer fiilde itiraki varsa gmrk mavirine ayr
ceza uyguluyoruz. Yani bir fiil nedeniyle iki tane farkl para cezas farkl
kiilere gnderebiliyoruz. Tabii kabahatler kanununa baktmzda itirakin
sebebi nedir, kaynaklar nelerdir yok. O bakmndan biz de ceza kanunundaki
itirak hkmlerine bakyoruz. Orada maddi ballk kural var. Burada tek
tek itirakin olmas iin hangi hallerin geerli olmas gerektii saylm;
bunlar srayla sayarsak: suun ilenmesine birden ok failin katlm, suun
en azndan teebbs derecesinde gerekletirilmi olmas, sua katlanlarn
davranlarnn suun gereklemesine nedensel katksnn bulunmas, sua
katlanlarn ortaklk iradesidir. Kanun, failin bilerek ve isteyerek yani kasten
ilenmesini art komutur. Bu nedenle biz kabahat fiillerinde eer bir YMM
veya gmrk mavirini sorumlu tutmamz gerekiyorsa, mutlaka ve mutlaka
fiilin kasten ilenmesi gerekiyor. Kast olmakszn bir itirak nedeniyle bir
kiinin sorumlu tutulmas mmkn deildir. Bu itirak, dediim gibi, itirak
halleri de TCKdaki hkmlere atf yaparak itirak var mdr yok mudur diye
dzenlemelere bakyoruz.

Gmrk vergilerinde sorumluluk. Tabii gmrk vergisinden sorumlu olmas

bir YMM iin dnlmeyecek gibi gelmekle birlikte, kanunun 181inci
maddesine baktmzda diyor ki; 1inci fkrada belirtilen resimlerden biri
iin bulunulan beyanda kullanlan veriler, kanunen alnmas gereken
vergilerin tamamen veya ksmen tahsil edilmemesine neden olduu takdirde,
beyan yaplabilmesi iin bu verileri veren veya bu verilerin yanl olduunu
bilen, bilmesi gereken kiiler gmrk verilerinden sorumludur. Biraz nce
rnek vermitim; bu dhilde ileme kapsam olan ihracatlarda, burada
biliyorsunuz eyann yurtd edildiinin YMM raporuyla kantlanmas
gerekiyor, mesela bu durumda eer YMM raporu dzenlenmi, ancak yaplan
incelemelerde eyann yurtdna kmad yurda brakld tespit edilmi
ise biz burada itirak halinden verilerin verilmesinden sorumlu olan, veriyi
veren kii, deiiklii yaptrmas gereken kii, YMM yi sorumlu tutabiliriz.
Biz onun raporuna dayanarak gmrk vergilerin istisna ediyoruz, ama eer
veriyi veren kii bu verilerin yanl olduunu bilerek veriyorsa, o zaman biz
burada YMMleri gmrk vergilerinden sorumlu tutabiliriz.

tima kaidesi. Akas bizim kanunda ok rastlanlan bir durum, nk bir

fiil nedeniyle birden fazla idare/kanun sz konusu olabiliyor; gerek gmrk
kanununda gerek d ticaretin dzenlemesi hakkndaki kanunda farkl farkl
cezalar ngrlebiliyor. Kabahatler kanununda dediim gibi para cezalarnn
uygulanmasnda bu kanun esas alnaca iin bir fiil nedeniyle birden fazla
idare para cezas varsa, bunlardan ar olann uygulanmas gerekmekte.
Mesela d ticaret mevzuatnda ek mali ykmllk denen bir ykmllk
var. Bu ykmllk hakknda bir su ilenmesi halinde d ticaret
dzenlemesi hakknda kanun uyarnca iki kat para cezas uygulanmas

182
 KNC OTURUM

gerekiyor, ama gmrk kanunda bu fiilin cezas gmrk vergilerinin kat

olarak dzenlenmi. Biz bu durumda gmrk vergilerinin kat orannda
ceza uyguluyoruz; iki ceza ayr ayr deil tek ceza uygulanyor. Burada
dediim gibi itima kaidesini iletiyoruz. rnek verirsek, Dhilde ileme
rejimi tebliin 37nci maddesi uyarnca dhilde ileme kapsam ihra edilen
bir eyann ihra edilip edilmediinin tespiti iin YMMler tarafndan bir
rapor dzenlenmesi gerekiyor. Bu durumda eer eya kmadysa
gmrklenmi deerin iki kat ceza uygulanyor. Gmrklenmi deer de
yle hesaplanyor: eyann deeri art varsa KDV, TV varsa TV, KKDF
varsa KKDF, aklnza gelen tm vergileri topluyorsunuz; bunun iki kat.
Olduka yksek bir ceza bakarsanz Kabahatler kanunu uyarnca, eer biz
burada bir sorumluluk grrsek itirak hkmleri erevesinde bu cezay
uygulayabiliyoruz. Tabii sz konusu durumda eyann kmad
anlalyorsa, vergi ziya cezas uygulanmas gerekiyor. Ancak bizim kanunda
bu fiilin cezas gmrklenmi deerin iki kat olarak dzenlendii iin ar
olan cezann uygulanmas yani aslnda gmrklenmi deere ilikin cezann
uygulanmas gerekiyor; her ne kadar vergi ziya cezas olsa da.

Kaaklk kanunu; biraz nce belirttiim zere iki tip sorumluluklar vardr
YMMlerimizin. Birincisi kabahatler kanunu asndan, ikincisi kaaklk
sular asndan. Kaaklk sularna ilikin olarak daha ncede belirttiim
gibi bu sular kasten ilenebiliyor. Kasten ilenmesine ilikin ykmllk ile
ilgili daha nce deerli konumacmz Kaan Bey de bahsetti, o yzden hzla
geeceim. Su, bir kasten ilenebilir, iki taksirle ilenebilmesi iin aka
kanun dzenlenmesi gerekiyor. Kaaklk sular 5607 sayl kanunun
3nc maddesinde sralanmtr; hangi fiiller olduu 3nc maddede
saylm ve bunlara ilikin cezalara da ayn maddede yer verilmitir. Gmrk
mevzuatnda taksirle ilenen fiilleri genellikle gmrk kanununda
grebiliyoruz. Gelmeden nce yle bir baktm, acaba kaaklk
mevzuatnda taksirle ilenen aka saylan bir fiil var mdr diye, gremedim
akas. Kabahatler kanununda yle bir hkm var, bu nemli, bir kabahat
suu nedeniyle eer bir su da varsa ikisi ayn anda uygulanamaz. Yani bir
kaaklkla bir kabahat fiilinin -mesela bu vergi ziya cezasyla kaaklk
olabilir- bu iki su bir arada varsa ikisini bir arada uygulayamazsnz. nce
kaaklk suunun takibatnn sona ermesi, daha sonra ise kabahat fiiline
geilmesi gerekiyor. Bizde bu olabiliyor; mesela kaaklk kanunuyla ilgili
bir ceza veriyoruz, ama kii beraat ediyor. Beraat etmesi zerine, bu sefer biz
kabahatler kanunu uyarnca takibat yapyoruz; buna ilikin gmrk
kanununda maddemiz de var. Diyor ki ite kaaklk fiili varsa, bu sre
zarfnda, sre durur yani zaman am ilemez, ne zaman kaakla ilikin
hkm verildi beraat veya tam aksi. Eer beraat deil de, sorumluluk olduu
tespit edilirse bu sefer cezalar karlatrlyor. Hangisi ar? Kabahat mi, ar
kaaklk m? ki son yaplan deiiklik ile 6455te ciddi anlamda gmrk
kanunundaki cezalar arttrld. Gmrklenmi deerin iki kat para cezas
girdi gmrk kanununa; ciddi yksek cezalar. O yzden hangisinin ar
olduu konusunda net bir ey syleyemeyeceim.

183
 KNC OTURUM

imdi dediim gibi kaaklktan dorudan sorumlu olmanz tabii sizin

mmkn deil. Bir kaaklk eylemi yapmanz iin nce eya olacak,
eyann karlmas gerekecek, tabii bu fiile sizin dorudan katlmanz
mmkn deil ancak buna siz teekkl veya itirak halinde katlmanz
mmkn olabilir bu sorumluluk asndan. TCKya baktmzda itirake
ilikin hkmler 40nc madde de. Daha nce saymtm. Bu bence yerine
geebilir itirakin. Yani toplu halde itirak edilmi bir su varsa belki 40.
Madde de dzenlenen ballk kural iletilebilir ama teekkl halinde
kaaklktan sorumlu olmak iin TCKda ak bir dzenleme yok. Buraya
gelmeden nce Yargtay itihatlarna baktm, hangi hallerde teekklden
sorumlu olabilirsiniz diye, unlar tespit ettim: diyor ki mesela Yargtay
itahatlarnda ye says en az olacak diyor, yeler arasnda hiyerarik yap
olmal diyor, gevek bile olsa, su ilenmese bile su ilemek amacyla
etrafnda fiili bir birlemenin olmas gerekiyor, rgt yaps, amalanan suu
ilemek iin elverili olmas gerekiyor. Bu drt tane art Yargtay
itihatlarnda bulunuyor. Teekkl halinde bir su sz konusu olmas iin bu
itihata gre bu drt artn gereklemesi gerekiyor.

imdi hangi fiiller nedeniyle kaaklktan YMM sorumlu olabilir diye

baklrsa; drt tane madde de bunu zetleyebiliz. Bunlardan ilki belli bir ama
iin kullanlmak veya ilenmek zere lkeye ithal edilen ve dhilde ileme
rejimi erevesinde getirilen eyay hileyle yurtdna karm gibi ilem
yapan kii, bir yldan yla kadar hapis ve be bin gne kadar adli para
cezasyla cezalandrlr deniyor. Bu daha nce vermi olduum dhilde ileme
rneine benzer bir husus. Bunun da kasten ilenmesi sz konusu. kinci fiil
bu bence en nemli konu. nk bu madde KDV iadelerine ilikin. Kanun
hkmlerine gre tevik, sbvansiyon veya parasal iadelerden yararlanmak
amacyla ihracat gereklemedii halde gereklemi gibi gsteren ya da
gerekletiren ihracata konu maln cins miktar hesap veya fiyatn deiik
gsteren kii bir yldan be yla kadar hapis ve on bin gne kadar adli para
cezasyla cezalandrlr. Yalnz burada una dikkat etmek gerekiyor;
YMMlerin burada sorumlu tutulmas iin mutlaka bu ii toplu veya teekkl
halinde yapmas gerekiyor. Toplu veya teekkl olmazsa YMMyi sorumlu
tutamazsnz. Eer bir mfetti, bu konuda bu fiil toplu halde yapld derse, o
zaman maddedeki arlatrlm cezaya bakyoruz. Orada ceza, teekkl
halinde iki kat diyor. Toplu halinde yaplmas halinde ise yars kadar
deniyor. O yzden bu zellikle ihracatta KDV iadesi gibi durumlarda bu
madde ok nemli. Burada bizim kendi denetim elemanlarmz da bu
maddeyi ilettiini, gemite ben de eski bir mfetti olarak grdm,
YMMlerin sorumluklarna gidildiini.

10uncu fkra ise yeni getirildi. Aslnda baktmzda yukardaki kaaklk

saylan fiillerin konusunun ttn, alkol, iki gibi TV ynnden yksek
vergiye tabi olan eyalar iin kaaklk fiili istihdam edildi. ok yksek bir
ceza. Buna gre deniyor ki; sz konusu suun ilenmesi halinde, kaaklk
fiilinin yukardaki fkralarda belirtilen cezalar iki katna artrlr deniyor.

184
 KNC OTURUM

zellikle bu biliyorsunuz TV kapsamnda dzenlenen YMM raporlar

olsun, baka dier raporlar olsun bu fiilin konusunu tekil ediyor.

Dier bir konu; bu madde yeni ihdas edildi. Bu madde ok ilgin bir madde.
Burada aslnda bir kaaklk fiili yok; yaplan ilem sadece ve sadece eyann
kaaklktan ziyade EPDK lisans almayan kiilerin, rnein on numara
rnn piyasada satlmas ilemi. Burada bir kaaklkla gmrkle bir ilem
olmamasna ramen, kanun koyucu kaaklk mevzuatnda bunu
dzenleyerek fiilin cezasn arlatrma yoluna gidiyor. Madde de Enerji
Piyasas Dzenleme Kurulundan izin almadan akaryakt haricinde yaklan
solvent madeni ya baz asfalt ve benzeri petrol rnnden akaryakt reten
veya bunlar dorudan akaryaktla imal edip reten, sata arz eden satan diye
devam ediyor ki yldan be yla kadar hapis cezas verilir deniyor. Yani
zellikle bu kapsamndaki bir eyay, akaryakt ben bunu boya sanayide
kullandm veya ben bunu ya olarak kullandm diyen kii hakknda bir rapor
dzenlenmesi durumunda ancak bunun aksinin ispatlanmas durumunda bu
madde iletilerek YMM hakknda da sorumluluk istenebilir diye
dnyorum; tabii bu fiillerin ilenmesi iin teebbs dahi yeterli;
tamamlanmas da gerekmiyor, teekkr ederim.

smail IIK
zmir YMM Odas Bakan
Oturum Bakan

Sayn Erkan Ertrke verdii bilgiler iin ok teekkr ediyoruz. Gerekten

de bize biraz uzak olan baz uygulamalardan bahsetti. Arkadamzn
anlattklarndan unu anladm. rnein ben bir ihracattan KDV iade raporu
yazsam, tabi ki elimdeki verilere gre yazyoruz, GB vesaire. Her trl
resmi evrak elimde var. Buna gre bir rapor yazyorum, diyelim ki daha sonra
ihbar, baskn veya polisiye olaylarla bunun hayali ihracat olduu ortaya
kt durumda, demek ki ben be yl ierde dinlendirilebileceim ortaya
kyor grdm kadaryla. Bunlarn da olmamas dileiyle u anda
3nc konumacmz konuya farkl bir pencereden bakacak. Trk Ceza
Kanunu Asndan Sorumluluk Meselesi irdelenecek. Konumacmz da ok
deerli stadmz Sayn Bekir Baykara stadmz. stadmz YMM unvann
tamasna ramen ayn zamanda da avukattr. Buyurun stadm.

185
 KNC OTURUM

Bekir BAYKARA
Avukat YMM

Teekkr ediyorum sayn bakanm.

Szlerime balamadan nce, sayn
katlmclara sayglarm sunuyorum. Ayrca,
siz deerli, sekin katlmclara hitap etme
frsat verdii iin, Ankara YMM Odasnn
sayn bakanna, ynetim kuruluna ve tertip
kuruluna ok teekkr ediyorum.

Konumuz Trk Ceza Kanunu (TCK)

uygulamasnda meslek mensubunun
sorumluluu. Hemen benden sonraki ok
sayn konumac iin teknik detaylarn da
anlatacak. Ancak ben be yllk bir YMMlik
tecrbesi, art on drt yldr vergi ve vergi ceza hukuku ile meslek
mensuplarnn sorunlaryla ilgili davalar am, grm, yrtmekte olan bir
avukat olarak bir ksm tecrbelerimi aktaracak, olan ve olabilecek olaylara,
meslek mensubu bir avukat gzyle bakp anlatmaya alacam. Konumuz
bu.

Konumuz,Trk Ceza Kanunundaki

meslek mensuplarn ilgilendiren
sular. Herkes her suu ileyebilir,
ama meslek mensubunun iledii
sular dediimizde, kamu grevi
olan yeminli mali mavirlik
mesleiifa edilirken ve bu grev
sebebiyle ilenen sular anlamak
gerekiyor.

Meslek mensuplar, yani SMMM ve

YMM ler kamu grevlisi. Yeminli
mali mavirde bu zellik daha
belirgin. Meslein nitelii ve yasa
maddeleri incelendiinde bu sonu
kyor. Dnk konumalardan ben,

186
 KNC OTURUM

yeminli mali mavirin kamu

grevlisi olup olmad konusunda
tereddt olduu gibi bir izlenim
edindim. Ancak, YMMnin TCK
uygulamasnda kamu grevlisi
olduu kesin. Bu 3568 sayl
kanunun 11inci maddesinde,
Yeminli mali mavirlik
mesleinin, bir kamu hizmeti
olduunu bilerek,.. denmektedir.
Bu,yeminli mali mavir kamu
grevlisidir demektir. Burada ama
burada kamu grevlisi szc yok,
kamu hizmeti deniyor eklinde
itiraz edilebilir. Bu itiraz bana gre
yersizdir. Bu konuda meslek
Yasasnn 47 inci maddesi daha
ak. MaddedeMeslek mensuplar,
grevleri srasnda veya grevleri
sebebiyle iledikleri sulardan
dolay, fiillerinin niteliine gre,
Trk Ceza Kanunu'nun "kamu
grevlilerine" ait hkmleri
uyarnca cezalandrlrlar
denmektedir. (Maddedeki kamu
grevlisi kavram yeni TCK ile
uyumlatrma Yasas olan 5728
sayl Kanun ile deitirilmeden
nce memur eklinde idi.)Yeminli
mali mavirin kamu grevlisi
olduunun altn izen bir baka
yasa maddesi TCK 252 inci madde.
Maddenin 7. Fkrasnda Rvet
alan veya talebinde bulunan ya da
bu konuda anlamaya varan kiinin;
yarg grevi yapan, hakem, bilirkii,
noter veya yeminli mali mavir
olmas halinde, verilecek ceza te
birden yarsna kadar artrlr.
Hkm bulunmaktadr. (Grld
gibi maddeye gre, genel idare
hizmetlerini ifa eden bir kamu
grevlisi, yani memur olan bir vergi

187
 KNC OTURUM

mfettii rvet alrsa drt yldan on

iki yla kadar, YMM rvet alrsa
be ksur yldan on sekiz yla kadar
cezalandrlacak sanyorum, kanun
koyucu yeminli mali maviri noter
gibi dnm. Onaylama yetkisini
noterin tasdik yetkisi ile ayn saym
ve cezalandrmada noter ile bir
tutmu.)En son olarak Yargtayn
SMMM nin 3568 sayl Kanunun
47. Maddesi uyarnca kamu
grevlisi olarak cezalandrlacana
ilikin birok karar bulunduunu
belirtelim.

Evet, meslek mensubu kamu

grevlisidir. Pekiyi de, kamu
grevlisi olmann TCK asndan
anlam nedir? Baz durumlarda,
kamu grevlisi olmak cezada artrm
nedenidir. Baz durumlarda da
suun kamu grevlisine kar
ilenmesi cezada arlatrc
nedendir. Baz sular da ancak kamu
grevlileri tarafndan ilenebilir.
Sunum konumuz da bu son hal olup,
aada konuacaz. Ancak
konuacamz kamu grevlisi
sularnn tm deil, YMM
mesleinin ifas srasnda
ilenebilecek sulardr. rnein
TCK 94.md. de dzenlenen
ikence suu da ancak kamu
grevlileri tarafndan ilenebilir.
Fakat bu su daha ok kolluk suu
olup, YMM mesleinin yaps
gerei, bu su ilenemez.

Bir suun ancak kamu grevlisi

tarafndan ilenebileceini
sylemek, o suun zg su ,
dier bir syleyile mahsus su

188
 KNC OTURUM

olduunu sylemek demektir. zg

su olmann zellikle itirak
hkmleri bakmndan ayr bir
anlam olduunu belirtelim.

TCK da dzenlenmi su ve
cezalara gemeden meslek yasas
olan 3568 sayl Kanunun 49. Md.
deki sulara deinmek gerekir.
Bunlardan bizim iin nemli olan
tasdikin doru olmamas durumu.
Bu su dolaysyla alt aydan bir yla
kadar hapis cezas var, ama bu
yedek hukuk kural durumunda.
nk daha ar cezay
gerektirmezse diyor. Bu madde
uygulamasnda daha ar cezay
gerektiren durumlar varsa, bu
madde uygulanmaz.

imdi TCK kapsamndaki sulara

geebiliriz. Bata sylediim gibi
bu sularn teknik analizi, benden
sonraki sayn konumac tarafndan,
yetkinlikle yaplacaktr. Benim
yapacam, zellikle meslekte
karlatm olaylar da gzeterek
deneyimlerimi aktarmak.

TCK kapsamnda olup bana gre

YMM tarafndan ilendii iddia
edilebilecek sular: Resmi belgede
sahtecilik, ticari srrn, mteri
srrnn aklanmas, rvet, grevi
ihmal, grevi ktye kullanma ve
grevi nedeniyle rendii suu
bildirmemesidir.

TCK 204/2 md.de dzenlenmi olan

kamu grevlisinin resmi belgede
sahtecilik suu malum. O zaman
unu tartmak lazm; YMMlerin
dzenledii hangi belgeler resmi
belge saylr? Tasdik raporu, her

189
 KNC OTURUM

trl tasdik raporu resmi belgedir.

Peki, baka ne var? Onun dndaki
resmi makamlar tarafndan mevzuat
gerei verilen grevler dolaysyla
dzenlenen belgeler de bana gre
resmi belgedir. Ama zel amal
rapor diye adlandrlan raporlar
resmi belge deil. Bunlara mhr
baslsa da bana, gre resmi belge
haline gelmez. Yani, zel belge, srf
mhr basld diye resmi belge
haline gelmez. Resmi belgede
sahtecilik suunun cezas baya
ar. TCK 204/2 md. ye gre
yldan sekiz yla kadar hapiscezas
var.

YMM Kamu grevlisi sfatyla, sahte resmi belgeyi kullanma suunu da

ileyebilir. Bu su da ayn maddede dzenlenmi. Nasl iler? YMM tasdik
raporlarna sahte olarak dzenlenmi bir resmi belgeyi eklediinde, bana gre
bu suu ileyebilir. Tabii ki, kullanlan bu belgenin sahte olduunun biliniyor
olmas gerekir. Bu, kasten kullanma demektir. Esasen bu durum, yani suun
kasten ilenmesi, burada konutuumuz btn sular iin geerli. Yani bu gn
konutuumuz sularn hi birisi taksirle ilenemez, hepsi kasten ilenebilir.

imdi, tasdik raporlar resmi belge. Ancak bu raporlardaki her trl eksiklik
veya yanlln tasdik raporunu sahte klmayaca dncesindeyim.
rnein, daha sonra yaplan bir vergi incelemesinde matrah farknn
bulunmas, tasdik raporunu sahte belge saylmasn gerektirmez. Tpk ikinci
defa yaplan vergi incelemesi srasnda (VUK 138 inci maddeye gre ikinci
defa vergi incelemesi mmkndr) matrah fark bulunmas, daha nceki vergi
mfettii raporunu sahte belge klmad gibi. Bu arada YMM tasdik
raporuna, sahte olduunu bildii resmi belgeyi eklerse, sahte resmi belge
kullanma suunu ilemi olur. Bu nedenle resmi belgenin asln aratrmadan
tasdik raporuna eklememek gerekiyor. ok ciddi bir sorumluluu var nk.

Bu arada resmi belgede sahtecilik suu konusunda yaklak sekiz yl nce

grdm bir davadan bahsetmek isterim. Olay u; YMM kurumlar vergisi
tasdik raporu dzenlemi. Daha sonra inceleme eleman o mkellefin hayali
ihracat yaptn tespit etmi, ama hayali ihracat vergi iadesi almak veya
kurumlar vergisi istisnasndan yararlanmak iin yaplmam. Taahht
kapatmak iin yaplm. nceleme eleman, kurumlar vergisi tasdik raporu
dzenleyen YMM iin, tasdik raporunda bundan bahsetmedi, bunu grmedi
diye, sahte evrak tanzim etti diyerek su duyurusunda bulunmu. Dava
alm, ar cezada yarglanmaya balanm, -drt yl yarglanm. Bu

190
 KNC OTURUM

arada davada ben mdafii oldum. Davada kurumlar vergisi tasdik raporu
resmi belgedir deildir diye o tartmaya girmedik. KDV konusu kurumlar
vergisi tasdik raporunun kapsamna dhil deildir savunmasyla davay
srdrmeye baladk. O srada yeni yrrle girmi olan CMK da
dzenlenmi imknlardan da yararlanarak, ciddi bir almayla, beraat karar
aldk. Ama ok ciddi bir sulamayd. Zaten ceza mahkemesinde byk hadise
pheli ve sank olmak. Geenlerde yine bir toplantda Prof. Dr. Bahri ztrk
Hoca; En byk ceza pheli, arkasndan da sank olmak. Diyordu. pheli
olursunuz, arkasndan sank daha sonra mahkum olabilirsiniz. nk
yarglamada ne olaca belli olmaz. Bu yarg gvenilir deil anlamna
gelmiyor. yle bir kastm yok, ama ekonomik sular yarglar iin ok zor
sular. Bilirkiilik sular. Bilen ve zen gsteren bilirkiiye rastlamak her
zaman mmkn olmuyor. Dolaysyla, su ilenmedii halde mahkm olmak
mmkn. Allahtan Yargtaydaki uzmanlk daireleri olay daha iyi
gryorlar. Ama bu arada siz ok ciddi bir sknt ekiyorsunuz. nk
pheli olmak, arkasndan sank olmak ok byk bir eza cefa, zor bir i,
zaten tahmin edebileceimiz bir ey.

Dier bir konu; mteri srrnn aklanmas. Bu TCK 239da dzenlenmi.

YMM rendii mteri srrn aklarsa bu durumda bir yldan yla kadar
ceza verilir. Bu belge ve bilgiler Trkiyede oturmayan bir yabancya veya
onun memuruna verilirse, ceza te bir artrlyor. Zaten bu konu tabii ki
meslek srr balamnda 3568 sayl kanunda da dzenlenmi ve cezas da
belirtilmi. Ancak, meslek yasasndaki ceza, 239. md. deki cezann
verilmemesine bal. Zaten disiplin cezasn da gerektiriyor.

Rvet suu malum, herkesin bildii bir su. TCK 252. md. de dzenlenmi.
Su 2012 ylnda yeniden dzenlenmi. Kamu grevlisi grevinin ifasyla
ilgili bir ii yapmas veya yapmamas iin, dorudan veya araclar vastasyla,
kendisine veya gsterecei bir baka kiiye menfaat salarsa, drt yldan on
iki yla kadar hapis cezas ile cezalandrlr. Yukarda belirttiim gibi bu su
YMM tarafndan ilenirse, cezas te birden yarsna kadar artrlacaktr.
Rvet alma suu Uluslararas szlemelere de konu olmu bir su. Rvet
veren de, alan da, arac olan da, rvet nedeniyle menfaat salanan kii de
aynen rvet alm gibi cezalandrlyor. YMM rvet alr m? Teorik olarak
mmkn grnyor. Ancak bana gre pek ihtimal yok. Rastladm
duyduum bir olay da yok. Fakat YMM nin rvet ald iddia edilebilir. Bu
nedenle ilikilerde dikkatli olmak gerekir. nk bu suun yaptrm pek ar.

Kamu grevlisi sularnda biri de grevi ktye kullanma suu. Daha nceki
765 sayl TCK da, grevi ihmal ve grevi ktye kullanma (vazifeyi
suiistimal) eklinde iki ayr sutu. Halen yrrlkte olan 5237 sayl TCK da
iki su bir maddede grevi ktye kullanma bal altnda dzenlenmi.
TCK 257 md.nin 1.fkrasnda grevi ktye kullanma, 2.fkrasnda grevi
ihmal suu dzenlenmi.

191
 KNC OTURUM

Grevi ktye kullanma suuna ilikin dzenleme genel, tamamlayc bir

dzenlemedir. Bu husus Kanunda kanunda ayrca su olarak tanmlanan
haller dnda szckleri ile ifade edilmektedir.

Grevin ktye kullanlmas, kamu grevlisi saylan kiinin, Kanunda ayrca

su olarak tanmlanan haller dnda, grevinin gereklerine aykr hareket
etmek suretiyle, kiilerin maduriyetine veya kamunun zararna neden olmas
ya da kiilere haksz bir menfaat salamasdr. Suun cezas alt aydan iki yla
kadar hapistir.

Grevi ihmal, kamu grevlisinin, Kanunda ayrca su olarak tanmlanan

haller dnda, grevinin gereklerini yapmakta ihmal veya gecikme
gstererek, kiilerin maduriyetine veya kamunun zararna neden olmas ya
da kiilere haksz bir menfaat salamasdr. Suun cezas aydan bir yla
kadar hapistir.

Meslek mensubu grevin gereklerine aykr hareket ederek kiilerin

maduriyetine veya kamunun zararna sebep olursa veya kiilere haksz
menfaat salarsa, grevi ktye kullanm olur. Keza, meslek mensubu
grevin gereklerini yapmakta ihmal veya gecikme gstererek kiilerin
maduriyetine veya kamunun zararna sebep olursa veya kiilere haksz
menfaat salarsa, grevi ihmal suunu ilemi olur.

Sizlere meslek hayatmda karlatm bir olay aktarmak isterim. Davada

sank olan yeminli mali mavirin mterisi, piyasada bilinen byk bir
irket. Katma deeri yksek bir sektrde faaliyet gsteriyor. irket yetkilisi
birka dneme ilikin sahte fatura alm. Ama bu ii ustaca ve salam bilinen
firmalardan yapm. Yeminli mali mavir durumdan phelenmi. Ancak
YMM mteri ilikisinde basit phe yetmiyor. Aratrmak, iyice incelemek,
emin olmak gerekiyor. Yeminli mali mavir aylarca yapt aratrma
inceleme sonucunda, ustaca yntemlerle, sahte faturalar ortaya karm ve
rapor verme dnemine kadar pimanlkla beyanname verdirmi. inde
bulunulan yln szlemesini feshetmi, cretini de istemi. irket yetkilisi
hem suunu rtbas etmek, hem de intikam amacyla, grevi ktye kullanma
ve suu bildirmeme suu iin Savcla su duyurusunda bulunmu. irket
yetkilisinin iddiasna gre; irket elemanlar sahte fatura alarak irketi
dolandrm, YMM bunu grmemi. Daha dorusu zamannda grmemi. Bu
nedenle irket pimanlk zamm deyerek zarara uram. Savclk takipsizlik
karar vermi. Ancak ar ceza mahkemesi yaplan itiraz kabul etmi. Bunun
zerine asliye ceza mahkemesinde grevi ihmalden dava alm.

Mahkemede sahte faturadaki sahteliin faturann yznden belli olmadn,

ustaca alnan fatura iin ciddi aratrma yaplmas gerektiini, bunun da
zaman aldn izah ettik. zellikle de sahtecilikte irketin tepe noktasndaki
kiinin eli olduunu, bulduumuz kantlarla ortaya koyduk. Bu gibi
durumlarda sahtecilii bulmann zaman aldn doktrinden yaptmz
alntlarla savunduk. Geekten Prof. Dr. Nejat Bozkurt, letmelerin Kara

192
 KNC OTURUM

Delii HLE alan Hileleri balkl kitabnn 2009 yl basksnda,

yolsuzluklarn d denetim yoluyla ortaya kma ihtimalinin %12 olduunu,
yolsuzluu bulmak iin gereken zamann da ortalama 23 ay gibi bir zaman
aldn, ortak yneticinin eli olduu durumlarda srenin daha uzun
olduunu, uluslar aras gvenilir kaynaklara dayanarak aklamaktadr.

Mahkeme bu davada bilirkiiye bavurmak zorundayd. nce tek kiiyi

bilirkii atad. Yeminli mali mavir bilirkii, grevi ihmal suu yoktur dedi.
Davaya katlan ikyeti itiraz etti. Mahkeme kisi niversiteden birisi
yeminli mali mavir kiilik bilirkii kurulu atad. Bilirkii kurulu, alma
ktlar yetersizdir, yeterli inceleme yaplmadndan, grevi ihmal vardr,
sonucuna vard. Bilirkii raporuna, alma katlarnn yeterli olduunu,
ayrca hilenin bulunmasnda d denetim tekniklerinin yeterli olmadn, bu
konuda vergi revizyon tekniklerinin kullanlmas gerektiini, bu tekniklerin
de bir dedektif gibi suun izini srmeyi gerektirdiini, bunda da YMM nin
tecrbelerinin etkili olduunu, Dnya leinde yaplan istatistiklere gre
hilenin bulunmasndaki ortalama sre iki yldan fazla olduu halde,
mvekkilin bunu -drt ayda bulduunu, syleyerek itiraz ettik. tirazmz
kabul grmedi ve grevi ihmalden mahkmiyet kt. Hkmn
aklanmasnn geri braklmasn istemedik. Hkim cezay erteledi. Karar
temyiz ettik. Yargtayda kurtardk.

Bu arada dava buuk yldan fazla srd. Tabii ki stanbulda dava grmek
demek, hkimine gre deimekle birlikte, her celse alt ay demek. Bazen
istenen evrak gelmez, bazen hkim izinli olur. Bu bakmdan bu srefazla uzun
saylmaz.

Kamu grevlisinin suu bildirmemesi suu 279uncu maddede kamuda

soruturma ve kovuturmay gerektiren bir suun ilendiini greviyle
balantl olarak renip de yetkili makamlara bildirimde bulunmay ihmal
eden veya bu hususta gecikmegsteren kamu grevlisi, alt aydan iki yla
kadar hapis cezasyla cezalandrlr. Madde gerekesinde Kamu grevlileri,
grevlerini yaptklar srada ve greve ilikin olarak bir suun ilendiini
rendiklerinde.. diyor.

YMM defter, belge inceliyor. ve ilemleri yaparken, depoyu, fabrikay

gryor. Btn bu ileri yaparken, eitli eylere vakf oluyor. YMM bu ileri
yaparken rendii sularn hepsini bildirmek zorunda m? Bana gre
grevin yapld srada ve grevle balantl olanlar bildirmek zorunda.
Ancak, TCK 278. md.deki ilenmekte olan suu bildirme herkesin devi.

Bu arada en son tartmamz gereken, YMM tasdik yapt mterisinin

hesaplarn incelerken tespit ettii sahte fatura kullanma veya dzenleme
suunu bildirmek zorunda m, bildirmek zorunda ise nereye ve nasl
bildirecek?Sahte fatura kullanma veya dzenleme re sen kovuturulmas
gereken bir su.Dolaysyla YMM byle bir suu tasdik ilemleri srasnda
rendiyse bunu bildirmek zorunda. Peki, nereye bildirecek? Bana gre

193
 KNC OTURUM

YMM tasdik raporuyla birlikte veya ayr olarak vergi dairesine suu
bildirdiinde, bu grevi ifa etmi olur. CMK 158/4.madde de bu ynde. te
yandan su Cumhuriyet Basavclna bildirilse bile, VUK 367/2 md. gerei,
bu makam durumdan vergi dairesini haberdar edecek. Yaplan inceleme
sonucunda vergi suu raporu dzenlenirse, Cumhuriyet Savcs yapaca
soruturma sonunda iddianame dzenleyecek veya dzenlemeyecek. Sabrla
dinlediiniz iin teekkr eder, sayglar sunarm.

smail IIK
zmir YMM Odas Bakan
Oturum Bakan

Deerli misafirler, ok teekkr ediyoruz. imdi yle bir alternatif var

nmzde. ay molas vereceiz. Verirsek soru-cevap ksmna zaman
kalmayacan dnyorum. yle bir ey de yapabiliriz; isterseniz
aymz-kahvemizi alp dinlerken de iebiliriz, burada byle bir alternatif
olabilir.

imdi ben tabii stadm dinledike meslei braksam m diye iim kararmaya
balad, zellikle cezalar duyduka. Evet, imdi burada tabii u enteresan bir
konu nce bir soralm devam edelim mi, yoksa on be dakika ay molas
verelim mi? O zaman devam ediyorum arkadalar. Teekkr ediyoruz. imdi
burada ok gzel bir tartma geti. Biz bunu ok tartyoruz, anlalyor ki
ceza anlamnda, hani cezalandrrken kamu grevlisi; alrken ne
olduumuz belli deil gibi bir durumdayz. YMM arkadalarmz inaatla
ilgili KDV ii yapyorken, Tapuya bilgi soruyorlar, tapudan gelen cevap: Biz
size bilgi vermek zorunda deiliz. Yine madeni yalarla ilgili olarak,
YMMler Ticaret Bakanlna yaz yazyor, madeni ya ile ilgili teknik bilgi
istiyor, gelen cevap: byle bir soruya cevap veremeyiz. imdi bunun altn
zellikle iziyorum; ltfen dikkatle dinleyin, gerekten bir eylerden sorumlu
olabilmemiz iin bir eyleri teyit etme yetkimizin de olmas gerekmez mi?
Hem byle bir olananz olmayacak, hem de sorumlu tutulacaz!
Dolaysyla, arkadalarmn bu hususu bir kez daha dnmelerini rica
ediyorum.

Deerli arkadalar, konumuza bir deerli konumacmzla daha devam

ediyoruz. Kendisi Yargtay yesi Muhammet Gney Bey. Bize cezai
sorumluluun yargsal sonular hakknda bilgi verecek. Buyurun Muhammet
Bey.

194
 KNC OTURUM

Muhammet GNEY
Yargtay 5. Ceza Daire yesi

Teekkr ediyorum Bakanm. Tm

katlmclar saygyla selamlyorum. Benden
nce konumasn yapan Sayn Bekir
Baykara Beyin anlatt hususlar
tekrarlamadan konumu anlatmaya gayret
edeceim. Bunu anlatrken yle bir any da
anlatmak isterim; bizim dairemiz Yargtay
5inci Ceza Dairesi, genel olarak kamu
grevlilerin iledikleri sulara bakan bir
daire. Bunlar grevi ktye kullanma, rvet,
zimmet, irtikp, ihaleye fesat kartrmak gibi
sular. Bu sulara daha nce bakan 4nc
Ceza Dairesi Bakan, emekli olurken bir sz
sylemi, onu anlatmak isterim: Dairede
uzunca yllar etik(?) hkimlik yaptn,
uzunca yllar yelik yaptn ve yine uzunca yllar bakanlk yaptn, ancak
yine de kimin ceza kanunu uygulamasnda memur, kimin memurun
muhakemat kanununa tabi eden 4483 sayl tabi memur kim kendisine kar
su ilenirse memur kavramlarn ben henz anlayamadm demitir. O
sebeple bu kavramlar ok net kavramlar deil, ama ben birazck sizin
anzdan konuyu netletirmeye gayret edeceim.

3568 sayl serbest muhasebeci mali mavirlik ve yeminli mali mavirlik

kanununun 1inci maddesinin 2nci fkrasnda kanun hkmlerine gre
meslek icrasna hak kazananlarn serbest muhasebeci, serbest muhasebeci
mali mavir ve yeminli mali mavir olduu belirtilmitir. Buna gre bu
kanun kapsamnda yeminli mali mavirler de meslek mensubudurlar. Trk
Ceza Kanununun ve ceza hkm ieren dier kanunlarda tanmlanan sular,
kural olarak herkes tarafndan ilenebilen sulardr. Kanunun tanmnda kii,
kimse, bir kimse veya her kim ifadelerinin getii sular bu trdendir. Buna
karlk baz sular zel hkmllk altnda bulunan belli faillik zellii
tayan kiiler tarafndan ilenebilir. Kanuni tarifte faille ilgili olarak zel ve
objektif vasflardan sz edilen sulara zg sular denir. 5237 sayl Trk
Ceza Kanununun kamu idaresinin gvenilirliine ve ileyiine kar sular
balkl blmde yer alan sular, bu trden zg sulardr. Ancak kamu
grevlileri tarafndan ilenebilir; yine herkes tarafndan ilenen bir ksm
sular kamu grevlisi tarafndan ilendiinde cezada artrm gerektiren
nitelikli bir hal olarak da dzenlenmi olabilir. Dier baz sularda ise madur
kamu grevlisi ise buna baz sonular balanmtr. Ceza daha
arlatrlmtr suu ileyenler asndan. Yine kamu grevlisi tarafndan
ilenen zgn sulara kamu grevlisi olmayan kii bu sfat bilmek artyla
ancak azmettiren ya da yardm eden sfatyla sorumlu tutulabilir. Yine Trk
Ceza Kanununun 6nc maddesinin 1inci fkrasnn c bendinde; kamu
grevlisinin kamusal faaliyetin yrtlmesine atama veya seilme yoluyla ya

195
 KNC OTURUM

da herhangi bir suretle srekli, sreli veya geici olarak katlan kii olarak
tanmlanm. Maddenin gerekesinde ise kamu grevlisi saylmak iin
istenen, aranan yegne ltn kamusal faaliyete katlmak olduu
vurgulanmtr. Bu madde kapsamnda, kamu grevlisi saylanlar su
ilediklerinde fail olarak kamu grevlisi gibi cezalandrldklar gibi;
kendilerine kar su ilendiinde de suun faili kamu grevlisine kar su
ilemi gibi cezalandrlr. Bunun dnda kanun koyucu, baz zel
durumlarda, iin nemine binaen fail kamu grevlisi olmasa da ya da kamu
grevlisi saylmasa da kanunda belirtilen sular ilemeleri halinde, kamu
grevlisi gibi cezalandrlrlar. Veya ceza kanunu uygulamasnda kamu
grevlisi saylrlar. Veya idareye ait mallar devlet mal hkmndedir. Bunlar
alanlar, ihtilas edenler, zimmete geirenler veya her ne surette olursa olsun
suiistimal edenler hakknda devlet mallarna kar ilenen sulara ait cezalar
tatbik olur gibi ifadelerle sadece cezalandrma asndan faile kamu grevlisi
sfat verir. YMMlerin 5237 TCKnn 6/1 maddesi kapsamnda, kamu
grevlisi olup olmadklar, kamu grevlisi saylp saylmadklar, baka bir
ifadeyle kendilerine ynelik su ilendiinde de fail kamu grevlisi aleyhine
su ilemekten sorumlu tutulup tutulmayaca konumuz ddr. Ancak 3568
sayl kanunun 47nci maddesinde meslek mensuplar, grevleri srasnda ve
grevleri sebebiyle iledikleri sulardan dolay fiillerin niteliine gre
TCKnn kamu grevlilerine ait hkmleri uyarnca cezalandrlrlar; hkm
uyarnca meslek mensubudur. YMM ve grevleri srasnda veya grevi
sebebiyle iledii suuyla kamu grevlisi gibi cezalandrlr. Bu hususta
hibir tartma yok. Cezalandrlma asndan YMMler kamu grevlisidirler,
ama ben odalarmza unu tavsiye edeyim; bu aratrlmaya, incelenmeye,
yazlmaya deer bir konudur. YMMler TCKnn 6/1c maddesi kapsamnda
kamu grevlisi saylrlar m? hususunda otoritelere makaleler yazdrsnlar,
onlar tevik etsinler. Ben buna yakn bir ey olduunu dnyorum, nk
devlet, denetim asndan YMMyi kendi memuruna eit grmtr, onun
belgesini resmi belge saymtr. Yine kamu hizmeti olduuna ilikin
hkmler vardr. 3568 sayl kanunda yine meslek rgtleriniz, kamu tzel
kiiliine sahip rgtlerdir. Btn bunlar bir arada deerlendirildiinde -ben
konu zerinde younlam aratrm deilim- sadece bir ufuk amas
asndan sylyorum; ceza kanunu anlamnda yani kendilerine ynelik
olarak da su ilendiinde kamu grevlisi saylabilirler. Bu husus aratrmaya
deer bir husustur. Grevi sebebiyle ilenen su kamu grevinden doan
grev ile balantl ve grevden yararlanlarak ilenebilen failin kamu
grevlisi olmann su tipinde kurucu unsur olarak ngrld sular ifade
etmektedir. Grev srasnda ilenen su ise nitelii itibariyle herkes tarafndan
ilenebilen, ancak grev yaplan zaman ierisinde ilenen sulardr. Bu
durumda ilenen su ile grev arasnda bir illiyet bann bulunmas
gerekmedii gibi mutlak olarak grev yerinde bulunmak da gerekmez. imdi
3568 sayl kanunun 47nci maddesindeki grevi srasnda ve grevi
sebebiyle kavramlarn yine 3568 sayl kanunun 2nci maddesi ve 12nci
maddesi kapsamnda deerlendirmek ve snrlandrmak zorundayz.
Malumunuz kanunun 2nci maddesinde serbest muhasebeci ve serbest
muhasebeci mali mavirlerden farkl olarak; YMMlerin muhasebe

196
 KNC OTURUM

sistemleri kurmak, gelitirmek, iletmecilik, muhasebe, finans, mali mevzuat

ve bunlarn uygulamalaryla ilgili ileri dzenlemek veya bu konularda
mavirlik yapmak bu belgede yazl konularda belgelerine dayanarak
inceleme tahlil, denetim yapmak, mali tablo ve beyannamelerle ilgili
konularda yazl gr vermek, rapor ve benzerleri dzenlemek, tahkim,
bilirkiilik ve benzeri ileri yapmak, yine 12nci madde kapsamnda
karlacak ynetmelie gre tasdik ilemlerini yapmakla grevli olduu,
grevinin konusunun, iinin konusunun bu olduu anlatlm. Bu konu, bu
snrlar ierisinde bir sorumluluk vermek gerekecek. Yine 12nci maddede -
benden nce tekrarland iin maddeyi aynen tekrarlamayaym- 12nci
maddenin 1inci fkrasnda uygunluk denetimi, 4nc fkrasnda doruluk
denetimi yapma grevi var. 3nc fkrada ise kanunlar gereince, kamu
kurum ve kurulularna verilen tasdik edilmi mali tablolar; yani YMMnin
dzenledii mali tablolar, kamu idaresinin yetkili memurlarnca tasdikin
kapsam lsnde incelenmi bir belge olarak kabul edilir. Yani bir kamu
grevlisinin, bir maliye uzman tarafndan verilmi bir belge statsndedir bu
belgeler; hem su ileme asndan kamu grevlisi olduunda bir tereddt
yoktur YMMnin, hem de 12nci maddenin 3nc fkras dzenledii raporu
kamu grevlisi kamuda alan bir grevli tarafndan dzenlenmi rapor
mesafesine getirmitir. Sorumluluk asndan uygunluk denetimi midir
doruluk denetimi midir bu, YMM arasnda ok tartmal, yle anlyorum
ben. Dnk oturuma katlmadm, ancak Dr. Ahmet Ozansoyun, Yaklam
Dergisinde yaymlanan bir makalesini okumutum, notlar da aldm. Ben bu
makalede Dr. Ahmet Ozansoyun yaklamnn, tespitinin, kanaatinin doru
olduunu dnyorum naizane. Yine 12nci madde kapsamnda kartlan
ynetmelik, YMMlerin yetkilerini anlatyor. Burada belirli aralklarla haber
vermeksizin mutasym ve stok tespitini yapabildii yl sonu envanter
almalarn denetleyebildii tasdik konularyla ilgili kart incelemeler de
yapabildii grlyor. Btn bunlar YMMlerin tasdik ettii belge ya da
hazrlad belgenin doruluunu da garanti edecei anlamna geliyor. Ben
meslektamn anlattklarn tekrar etmeden unu anlatmak isterim;
ileyebilecekleri sular -ismen syleyeyim- TCKnn 250nci maddesinde
1inci fkrada cebri irtikp suu var. Bunu kamu grevlisi sfatn tamas
sebebiyle ileyebilir, 2nci fkrada ikna suretiyle irtikp 3nc fkrada
hatadan yararlanmak suretiyle irtikp sularn da ileyebilir. leyebilir
demek, YMMler bu suu iliyor anlamna gelmiyor; kamu grevlisi sfat var
ve oradaki unsurlar tar ise eylemi bu suun faili olur demek.

Yine 3568 sayl kanunun 2ac bendi kapsamnda bir denetim grevi var
YMMnin. Eer denetledii kii, zimmet veya irtikp suunun faili olabilecek
kii ise, o zaman denetim grevinin ihmali suretiyle zimmete ya da irtikba
sebep verme neden olma maddesi var; 252. Bundan da sorumlu olabilir.
Rvet alma suunun sorumlusu olabilir. Rvet alma suunda kamu
grevlisi sfat nemlidir. Rvet verme suunun sorumlusu herkes olabilir.
Kamu grevlisi de rvet verebilir, kamu grevlisi olmayan kii de rvet
verebilir, ama rvet alma suu kamu grevlisi tarafndan ilenebilir bir
sutur.

197
 KNC OTURUM

257nci maddede 1inci fkrada icrai davranla grevi ktye kullanma, 2nci
fkrada ise ihmali davranla grevi ktye kullanma sular dzenlenmi.

Bu iki madde, TCKnn -tabirimi maruz grn- torba maddeleridir, nk

kanunun banda kanunda ayrca su olarak tanmlanan haller dnda ifadesi
vardr. Yani kamu grevlisi olan YMMnin eylemi herhangi bir kanunun
herhangi bir maddesinde meyyide altna alnm ise grevi ktye kullanma
ve de grevi ihmal suundan bahsedemezsiniz. O zel su ya da zel kabahat
ilenmitir, ama kabahat ya da su olarak nitelendirilmemi bir eylem,
kanunda belirtildii gibi o eylemde sizin grev snrlarnz belirleyen 2nci
madde ve 12nci madde size icrai bir davran emrediyor, ama siz maddenin
emrettii icrai davran dnda yine icrai bir davran ifa ediyorsanz ve bu
icrai davran soncunda bir kii madur oluyor veya kamu zarar oluuyor ya
da bir kiiye haksz menfaat salanyor ise bu objektif cezalandrmak
artlardr. Bu arttan birisinin olumas halinde, eylem su olarak
tanmlanr. Yani YMM, kanunun ynetmeliin mevzuatn kendisine emrettii
icrai davran dnda bir davran yapm, ancak sonucunda hibir kamu
zarar olumam, hi kimse menfaatlenmemi ya da hi kimse madur
olmam ise o eylem ceza kanunu anlamnda ceza kanunu grevi ktye
kullanma suu anlamnda cezalandrlabilen bir eylem deildir. Yine 2nci
fkrada kanun mevzuat bir icrai davranta bulunma ykmll getiriyor,
ancak gecikme gsteriyor ya da hi yapmyorsa, yine bunun sonucunda
maduriyet, menfaat ve kamu zarar oluuyorsa, cezalandrma vardr.
Buradaki kamu zararn, ceza dairemiz ve ceza genel kurulu 5018 sayl kamu
mali ynetimi ve kontrol kanunu anlamnda somut hesaplanabilir; bir kamu
zarar olarak grmektedir. Ancak menfaat ve maduriyetler daha geni
yorumlamaktadr Yargtay ceza daireleri ve ceza genel kurulu. Burada zel
olarak anlatmak istediim; resmi belgede sahtecilik suu var, bahsetti
meslektam, ama ben biraz daha amak isterim. 47nci madde gerei kamu
grevlisi olduunda teredddmz yok YMMnin. Yine 2nci madde ve
12nci madde kapsamnda dzenleneyebilecei ya da tasdik edebilecei
belgelerin tamam resmi belgedir. Onun asndan yani bu vergi dairesinin bir
belgesi deildir, ya da bir baka kamu kurumunun belgesi deildir diye buna
zel belge diyemeyiz. Dzenleyen kii kamu grevlisidir. Greviyle
balantl olarak dzenlemektedir. Kanun, ona o belgeyi dzenleme yetkisi
vermitir ve o belgeyi dzenlerken sahte olarak dzenlemi ise gerek bir
belgeyi bakalarn aldatacak ekilde deitirmi ise, geree aykr belge
dzenlemise, ya da sahte bir belgeyi kullanm ise YMMnin grevi
srasnda ya da grevi sebebiyle dzenlemi ise uygulanacak maddenin
TCKnn 204e 2nci fkras olduunda hibir tereddt yoktur. 5inci Ceza
Dairesinin bizim dairemizin kararlar da vardr bu hususta. Yine sahtecilik
suuna bakan zel daire 11inci Ceza Dairesinin de kararlar vardr. rnek
olarak birer cmle syleyeyim 2014te kan bir kararmz Asliye Ceza
Mahkemesinde bir yarglama konusu olmu. Eylem u: Bir irketin geree
uygun olmayan 2004, 2005 ve 2006 yl kurumlar vergisi beyannamelerini
tasdik etmi YMM. Grevi ktye kullanmadan dava alm. Sonucunu

198
 KNC OTURUM

bilmiyorum, mahkmiyet, beraat nemli deil, biz demiiz ki bu eylem 3568

sayl kanunun 47 ve 2nci maddesi kapsamnda kamu grevlisinin resmi
vergide sahtecilii suunu oluturabilir. Buna bakacak mahkeme. Asliye
Ceza ile Sulh Ceza Mahkemesi deil Ar Ceza Mahkemesidir grevsiz
mahkm eder yarglanmtr diyerek bozmuuz.

Yine bir baka olay da hayali ihracatla ilgili. hracat edilmeyen eyalar ihra
edilmi gibi gstermek veya ihracnn saladklar dk kaliteli eyalarn
deerlerini yksek gstermek suretiyle, haksz KDV iadesi alan irket sahibi
sanklarn, bu ilemlere dair belgeleri fikir ve eylem birlii ierisinde olduu
anlalan YMM olan sann katlmyla elde etmilerdir. Eylem, kamu
grevlisinin resmi belgede sahtecilii suunu oluturur diyoruz. 11inci Ceza
Dairesinin de 2012 ve 2009, 2010 tarihli kararlarnda benzer uygulamalar
vardr. Yani zet olarak, Yargtay 5 ve 11inci Ceza Daireleri ve Yargtay
Genel Kurulu, YMMlerin 3568 kanunun 2nci maddesi kapsamndaki
eylemler sebebiyle dzenledikleri belgelerin, yine 12nci madde
kapsamndaki tasdik ettikleri belgelerin resmi belge olduunda tereddd
yoktur. Ve bunlarn sahte olarak dzenlendiinde de kamu grevlisinin resmi
belgede sahtecilik suunun olutuunda herhangi bir tereddd yoktur.

Sayn Ertrkn, kabahatler kanununa ilikin aklamalarn dinledim.

Hukuku olmamasna ramen, gayet gzel aklamalar yapt mutemetler
kanunu asndan. Mutemetler kanunun 15 son maddesinde bir eylem, hem
kabahat hem su oluturuyorsa sutan dolay ceza verilir diyor. rnek
kabilinden unu syleyebilirim: 3568 sayl kanunun 49/2 maddesinde srrn
aklanmas yaptrma balanm, ancak meyyidesi adli para cezas. Ayn
eylem, TCKnn 239uncu maddesindeki ticari sr bankaclk srr ve mteri
srr niteliindeki bilgi ya da belgelerin aklanmas diye su olarak
dzenlenmi. Yine bir baka madde de grevle ilgili srrn aklanmas diye
258inci maddenin 1inci fkrasnda da aklanm; biri adli para cezas
gerektiriyor, teki bir yldan yla kadar hapis cezas gerektiriyor. En son
okuduum da alt aydan be yla kadar hapis cezas gerektiriyor. Eylem tek;
bu eylemi cezalandran iki kanun, ayr madde var. Bu 15 sona benzer,
15inci maddeye benzer TCKnn 44nc maddesi var. Fikri itima
messesesi orada diyor ki: Kii bir fiiliyle birden fazla kanun hkmn ihlal
ederse en ar olandan cezalandrlr diyor. Yani u maddeden bir tanesi
en ar olan 258/1dir. YMMler bundan sorumlu olabilir asgari hatta verme
durumunda 239da lehe olabilir pardon daha aleyhe olabilir. Kamu
grevlisinin ticareti suunu da ileyebilir, suu bildirmeme suunu
bahsetmitim, yine kamu grevlileri tarafndan ilenebilen bir zimmet suu
var TCKnn 247nci maddesinde, zimmet suuyla ilgili hem dairemiz hem
15inci Ceza Dairesi yle diyoruz: Yine snrlama yaparken daha ok bu
YMMleri deil de belki serbest muhasebecileri ilgilendiriyor;
mvekkillerinde maliyeye yatrmak amacyla para alyor bir ksm
meslektalarnz ve bu paray maliyeye yatrmyorlar yiyor demeyelim, belki
de yemiyorlar ama maliyeye yatrmyorlar. Zimmet suu diyor ki grevi
sebebiyle kendisine tevdi edilen ya da zilyetlii teslim edilen mal harcarsa,

199
 KNC OTURUM

kullanrsa, bakasna verirse diyor ve kamu grevlisi yani serbest

muhasebecinin ya da YMMnin kamu grevlisi sfatn tamada bir
teredddmz yok, kendisine tevdi edilen bir para da var bu da tereddtsz,
ama bunun grevi sebebiyle olup olmad hususu tartmal. te size
grevinin snrlarn belirlerken 2nci maddeyi ve 12nci maddeyi bunun iin
syledim.

2nci maddede de 12nci maddede de serbest muhasebecinin ya da YMMnin

mterisinden, i sahibinden para alarak bu paray ilgili ve yatrma gibi bir
grevi yok. O sebeple bu teslim ald para, grevi sebebiyle kendisine teslim
edilen bir para deildir. Bu, herhangi bir muhasebecilik yapmayan,
mavirlik yapmayan nc bir kiiye teslim edilmi bir paradan farkszdr.
Bu para o sebeple, olsa olsa bu eylem gveni ktye kullanma; basit gveni
ktye kullanmak suunu oluturur diyoruz. Bunu zimmet suuna bakan
5inci Ceza Dairesi de byle diyor. Gveni ktye kullanma suuna bakan
15inci Ceza Dairesi de byle diyor. Yani kamu grevlisi sfat tamasna
ramen grevi para almak olmad iin muhasebeciler ve YMMler zimmet
suunun faili olamazlar diyoruz.

47nci madde sorumluluuna benzer bir sorumluluk maddesi de kooperatifler

kanununda var. 62nci maddede kooperatif yneticilerinin ve kooperatif
memurlarnn, kooperatifin para mal ve evrak zerinde iledikleri sular da
kamu grevlisi gibi sayldklar maddesi var. Bazen u oluyor; serbest
muhasebeci ile kooperatif muhasebecisi de karabiliyor. Bunu anlatan bir
kararmz var bizim; diyoruz ki kooperatif muhasebecisinin zimmetiyle
alakal dosyada, eer bu muhasebeci, kooperatifin yetkili organlar tarafndan
atanm bir muhasebeci ise o zaman kooperatifin memurudur ve sorumluluu
62nci madde kapsamndadr. Ona eer byle bir yetki verilmise, para alp
yatrma, para ekme yetkisi vardr. Zimmet suunun faili olur, ancak byle
bir grevlendirme yok ve serbest muhasebeci ise bu kii bu ancak grevi
kullanma ktye suunun faili olur, zimmet suunun faili olmaz diyoruz. Adli
sicille alakal adli sicilden silinmeyle alakal bir itihat almtm yanma; zel
kanunlarda belirtilen sular, adli sicilden silinemiyor. Serbest muhasebeci,
serbest muhasebeci mali mavir ve YMM olabilmek iin kanunun 4nc
maddesinin 1inci fkrasnn d bendinde, belli sular ilememi olmak art
var. Bu sular ilenirse, bu sular ilerse bir meslek mensubu, bunlarn
silinmesi mmkn deil. Yine sremi ok amak istemiyorum. Kamu
grevlisine ait ara ve gereleri kullanma suunda bir artrm maddesi var:
Su delillerini yok etme, gizleme ve deitirme kamu grevlisi tarafndan
ilenmesi bir artrm maddesi, resmi belgeyi bozmak eer kamu grevlisi
tarafndan ilenmise yine bir artrm maddesidir. Ben 3568 sayl kanunda
yazl sular da hazrlamtm, ama sre kstl. Sadece unu anlataym: Bir
53nc maddemiz var; TCKnn 53nc maddesi, kii kasten ilemi
olduu sutan dolay hapis cezasna mahkmiyetinin sonucu olarak belli
haklardan yoksun braklyor. Hapis cezasyla birlikte genel olarak bu
yoksunluk hapis cezasnn infazyla sona eriyor. Kendi alt soyu zerindeki
velayet, vesayet ve kayyumluk yetkileri asndan ise bu hak yoksunluu

200
 KNC OTURUM

artla tahliye tarihine kadar devam ediyor, ancak eer kamu grevlisi grevin
kendisine salad yetkiyi ktye kullanarak bir su ilemi ise, o zaman
53nc maddenin 5inci fkras gerei, o ktye kulland hak ve yetkiyi,
cezann infazndan sonra balamak zere belli sreler kullanamyor. Diyor ki
kanun, birinci fkrada saylan hak ve yetkilerden birini ktye kullanmas
halinde, ayrca cezann infazndan sonra ilemek zere hkmolunan cezann
yarsndan bir katna kadar bu hak ve yetkinin kullanlmasnn
yasaklanmasna da karar verilir. Sizin meslei ifa ederken kullandnz hak
ve yetki ise, 1inci fkrann e bendinde yle tarif ediliyor: Bir kamu
kurumunun veya kamu kurumu niteliindeki meslek kuruluunun iznine tabi
meslek veya sanat kendi sorumluluu altnda serbest meslek erbab veya tacir
olarak idare etmekten, yani eer bu anlatlan sular bir YMM iler ve sonu
olarak hapis cezas alrsa 53nc maddenin 1inci fkras gerei btn hak
yoksunluklarnn o fkrann tamamndaki hak yoksunluklarna maruz kalyor.
laveten e fkrasndaki meslei ifa etme yetkisini de ceza infazndan sonra
cezann yarsndan bir katna kadar, yani cezann yars ya da ceza kadar da
yasaklanyor. Hatta 1inci fkra hapis cezasnn sonucu olmasna ramen,
5inci fkra sonu olarak adli para cezasna dntrlse de uygulanyor.

Gn esasyla verilen adli para cezalar, gnn yarsndan bir katna katar
meslek de ifa edemiyor. Benim 3568 sayl kanunu ve bu kanuna dayal olarak
kartlan ynetmelikleri incelediimde grdm udur: YMMlik meslei,
lkenin ok sekin mesleklerinden biridir. Devlet, kanun koyucu, bu meslee
nem veriyor, ama nem nispetinde de sorumluluk yklyor ve 12nci
maddedeki sorumluluk; doruluk sorumluluu yine uygunluk
sorumluluudur. O anlamda YMM, tasdik ettii ya da dzenledii belgenin
doru olmamas durumunda ar yaptrmlara balanmtr. Ben itihatlar,
btn dairelerin itihatlarn aratrdmda, YMMler asndan u sular
ileyebilirler dedik, ama ilenen bir su daha dorusu Yargtaya intikal eden
bir su, sadece grevi ktye kullanma, resmi belgede sahtecilik ve zimmet
iddiasyla alp da gveni ktye kullanmaya dnen sular grdm.
YMMler ok su ileyen bir meslek grubu deil, ancak inallah hi su
ilenmeyen bir meslek grubu olur. Ben faydal olmasn diliyorum; teekkr
ediyorum.

smail IIK
zmir YMM Odas Bakan
Oturum Bakan

Muhammet Beye ok teekkr ediyoruz. Gerekten yreimize souk sular

serptiniz; ok teekkr ediyoruz. imdi bize gzel gnlerin beklediini
sylemesini umduumuz meslektamza sra geldi; Ali Bey, Ali Al Ankara
Yeminli Mali Mavirler Odas Ynetim Kurulu yesi arkadamz. Buyurun
Ali Bey.

201
 KNC OTURUM

Ali ALI
Ankara YMM Odas Ynetim Kurulu Koordinatr yesi

ok teekkr ederim. Saygdeer

bakanlarm, deerli oda bakanlarm ve
odalarmzn saygdeer ynetim kurulu
yeleri, disiplin kurulu yeleri, denetim
kurulu yeleri, sevgili hocalarm, deerli
meslektalarm; hepinizi ahsm ve odam
adna saygyla selamlyorum ve bu
sempozyuma katldnz iin hepinize
teekkr ediyorum. Efendim, konumalar
dn izledik, bugn izledik. Dn mali ve
disiplin ynnden YMMnin karlatklar
sorumluluklar irdeledik; bugn de benden
nceki konumaclar ceza hukuku asndan,
gmrk kanunu asndan ve cezai meyyideler asndan nemli aklamalar
yaptlar. Ben bu aklamalar nedeniyle deerli konumaclar kutluyorum,
teekkr ediyorum. zellikle Yargtay 5inci Dairesi yesi Sayn Gneyden
mesleimizle ilgili gzel eyler duymak bizleri gerekten onore etti. Dnk
konumada maalesef bizim kamu hizmeti yaptmz kabul etmeyen, bizim
tasdik ettiimiz belgeleri denetlenmi belge olarak kabul etmeyen Gelir
daresi ve VDK temsilcilerine teessflerimi bildiriyorum. Efendim imdi
konuya gemeden nce, bir konu zerinde durmak istiyorum. Bilindii gibi
biz (ymm ler olarak) su ilemek zere kurulmu bir rgt deiliz. Gerek
kendi yasal mevzuatmz, gerekse Trk Ceza Kanunu gerekten ar
meyyideler dzenlemitir. Dolaysyla bu meyyidelerden yola karak
kendimizi sulu grmek gibi bir kompleks ierisinde deiliz, nk dn ne
anlattk? Bir vergi ziya gndeme gelir ise mkellef bir tarafta duruyor, biz
dier tarafta duruyoruz, bir anonim irket orta eer ynetim kurulu yesi
deilse, hibir mali sorumlulukla, vergisel sorumlulukla kar karya
kalmyor, ancak bir yeminli mavir % 100 sorumlu oluyor. Bir limitet irket
orta vergi ziyan gndeme geldiinde ortaklk nispetinde sorumlu olurken,
YMMler % 100 sorumlu olmaktadr. Bu sorumluluk vergisel sorumluluktur
denilmekte ve bizim torunlarmza kadar vergi asl takibi yaplmaktadr.
Bilindii gibi, Anayasamza gre vergi ve mali ykmllkler kanunla
konulur. Vergi kanunun, verginin konusunu ve mkellefini belirler. Bu
durumda yeminli mali mavirlere uygulanan mtesessil sorumnluluun bir
vergi borcu olmamas gerektii grndeyim. Aksi halde, bu bir vergi ise,
bu uygulama hukuk d ve anayasaya aylr bir uygulama olur. Biz buna
karyz. nk 3568 ve VUK da bahsedilen sorumluluk vergi sorumluluu
deil, bana gre bir parasal sorumluluktur. Baka bir deyile bu sorumluluk
bir nevi tazminat sorumluluu olarak dnlmelidir. Bu meslek,
sorumluluu gerektiren bir meslektir. imdi konuya yle de bakabiliriz: Ben
maliye mfettiiydim. Grev yaptmz dnemde, tm denetim elemanlar
gibi, yazdmz raporlardan, yaptmz soruturmalardan kimse bize hesap
sormuyordu. Burada bulunan camiann byk ounluu; maliye mfettii,

202
 KNC OTURUM

hesap uzmanl, gelirler kontrol, vergi denetmenlii yapm, snavla gelen

arkadalarmzdan olumakatadr. Hangi suu iledik de YMM olduk,
bakanlk bizi maalesef su makinesi olarak grmektedir. Gerekten ymm
olmakla byk bir su mu iledik, bu kadar disipline edici hkmler
karsnda bu hkmlerin ne anlama geldiini yorumlamaya alyoruz. Bir
de tabii ki ii biraz yumuatmamz lazm. Dostoyevskinin Su ve Ceza
roman vardr orada da Raskolnikovun bandan geen hadiseler anlatlr.
Fakir bir hukuk rencinin bandan geen hadiseler anlatlrken ayn eye
belki de kendimiz asndan da bakyorum. Bu defaki su ve cezann yazar
Dostoyevski deil Yeminliyizki dir. Romann kahraman Raskolnikov deil,
stadovdur. stadov uzun tahsil ve meslek hayat sonras girmi olduumuz
mesleki snavlar sonucunda, ancak krk yanda YMM olabilmitir. Bir
taraftan haksz rekabet, dier taraftan mteselsil sorumluluk ve bugn
anlatlan cezai zorluklar karsnda stadov perian vaziyettedir. Gerekten
bu meslek, bu artla altnda yaplacak bir meslek olmaktan kmtrt. Bu
konularn burada tartlmas gerekten meslek asndan gayet iyi oldu.

Belirtmek istediim bir dier konu da -biz dnden beri bunu tartyoruz- biz
ymm olarak grev yaparken aslnda bir mayn tarlasnda yryoruz. Dn
meslektam unu syledi; bize (Bakanblk) karanlk bir odada sahte belge
bul deniliyor. Doru, karanlk oda, ama altnda bir de mayn var. Suriyenin
Trkiye snrndaki mayn tarlasndan beter bir alanda yryoruz. Gerekten
mayn tarlasnda yryen bir meslek camiasyz. Biliyorsunuz,
Hammurabiden beri suta ahsilik prensibi vardr, fakat biz ilemediimiz
sular nedeniyle nce tank, sonra pheli, sonra sank, en sonunda mahkm
koltuuna oturtuluyoruz.

Ceza Kanununda saylm birok su vardr; bu mayn tarlasnda da bize

uygulanan bir ok su var. Sevgili statlarm, nedir bunlar?

En basitinden uygulamada bizler GB tasdiki yapyoruz, yani gnlk

hayatmzda her gn nmze bu tr belgeler geliyor. Gmrk k
beyannamelerini firmalar gnderiyorlar, tasdik ediyoruz, nk KDV
mahsup ilemleri iin vergi daireleri bunu talep ediyor. Sz konusu gmrk
k beyannamelerinin doru olup olmadn kontrol edecek elimizde hi bir
mekanizma maalesef yoktur. Bu nedenle, basit anlamda bir GB tasdiki
resmi evrakta sahtelik suu kapsamna girebiliyor. Hatta bu konuda Bursada
alan bir meslekdamz, GB tasdiki nedeniyle ceza kovuturmasna tabi
tutulduunu belirtmek isterim.

te yandan, genellikle mkelleflerden gelen talep zerine fatura tasdiki

yapyoruz, mali tablo tasdiki yapyoruz, rasyo tasdiki yapyoruz, yatrm
tevik vergisi sahibi irketlerin istedikleri belgeleri tasdik ediyoruz. Bunlarn
hepsi, ileride mkellef bir sknt yaasa resmi evrakta sahtecilik, kamu
ihalesine fesat kartrma veya su ileme kapsamnda rgt kurma suu
kapsamna girebilir.

203
 KNC OTURUM

Ayn ekilde 18, 27, 29, 41 numaral tebliler kapsamnda, meslektamza

verdiimiz teyit yazlar veya bilgi isteme cevap yazlar da sahte belge
dzenlemek veya su ilemek amacyla su rgt kurmak suuna da
girebilmektedir.

Bilindii gibi KDV Tasdik raporlar ekinde en az on adet kart inceleme

tutana koymak zorundayz. Bu kart inceleme tutanaklar nedeniyle
evrakta sahtecilik suu, resmi evrakta sahtecilik suu ilediimiz, geree
aykr rapor dzenlediimiz iddia edilebilmektedir.

Ayn ekilde ticari srrn aklanmas, rvet aldmz iddia edilebilir. Ceza
kanununda yer alan rvet suunda YMM unvan da saylmtr. Hi bir
serbest meslek erbab rvet suu tanmnda yer alamzken ymm ler TCK da
saylmtr.

alma hayatmzda, su delilinin yok edilmesi veya gizlenmesi, kamu

grevlisinin rendii suu bildirmemesi, geree aykr bilirkiilik, gmrk
idaresinin istedii tasdik raporlar ve onaylanan dier belgeler iin resmi
evrakta sahtecilik, gmrk kanununa muhalefet, kaaklkla mcadele
kanununa muhalefet sularyla her zaman muhatap olabilmekteyiz.

Bunun yannda Ekonomi Bakanlnn istedii, tasdik ettiimiz baz belgeler

var. Kur fark, finasman gider tasdiki gibi veya yatrm tevik belgesinin
kapatlmas raporlar kapsamnda da resmi evrakta sahtecilik suu ilediimiz
iddia edilebilmektedir.

Sendika denetimi de yapmaktayz. Sendika denetimi nedeniyle de ayn

sularla muhatap olabilmekteyiz. Sadece vergi dairesi olarak olaya
bakmayalm. Dier idarenin de istedii birok belgeler var, tasdik ettiimiz
belgeler var.

Borlar hukukundaki tam teselsl yannda, TCK daki nitelikli dolandrclk

suu ile de muhatap olabiliriz. Bu su hakknda ayrntya girilmedi, ama bir
meslektamzn bana geldi; muhasebeciyle birlikte organize olmular,
sahte fatura dzenleyerek mterileri ve beni-i sahibini-dolandrdlar diye
bir meslektamz hakknda su isnad yapld. Yani TCK da yer alan tm
sularla muhatap olabilmekteyiz. Bu nedenle, YMMlik gerekten yaplmas
zor bir meslektir.

te yandan, TCK da yazl olan onlarca su var diye, her vatandaa sulu
gzyle bakamayz. Ayn ekilde, yeminli mali macirlerle ilgili bir ok su
var diye, ymm leri potansiyel sulu olarak da gremeyiz.

Yirmi be yllk sre ierisinde tm bu zorluklara ve mesleki riske ramen

YMMler meslek onurunu korumu bir camiadr. Bu konuda aksine bir iddia
gelirse, cevabmz hazrdr; biz bu konuda onurumuzdan haysiyetimizden
kesinlikle taviz vermeyen bir camiayz. nk iyi eitimliyiz, nk uzun

204
 KNC OTURUM

yllara dayanan brokrasi deneyimimiz vardr, nk 10 yllk SMMM

deneyimimiz vardr. Bu deneyimler yle boa giden deneyimler deildir; Bu
deneyimler, yeminli mali mavirlii kariyer meslek yaptran unsurlardr.

YMM meslei bir gven mesleidir. Her ne kadar burada Gelir Dairesi ya da
VDK temsilcileri bize gvenmese de, biz gven meslei sunmaktayz.
Kamu hizmeti sunan bir meslee sahibiz, byk sorumluluk ve ciddiyet
gerektiren bir meslek yapmaktayz. Bu nedenle mesleimizin artlar,
meslee giri artlar ardr. Krk yandan nce meslee giremiyoruz,
onurlu ve kariyer bir meslek yapmaktayz.
Doal olarak yapm olduumuz tasdikin doru olmamas, tasdik yetkisinin
geree aykr olarak kullanlmas nedeniyle ortaya bir kamu zarar kyorsa,
bunlar da tabii ki stlenmek zorundayz. Baka bir deyile sorumluluktan
kaamayz. Sorumluluk mesleimizin znde vardr.

YMM mesleinin gven meslei olduunu syledik, nk 3568 sayl

yasann 12nci maddesi, YMMlerin gerek ve tzel kiilerin beyannameleri
yannda mali tablolarn denetlediklerini, uygunluunu tasdik ettiklerini
sylyor ve dier tasdik ettikleri belgelerin kamu yetkililerince onaylanm,
incelenmi belge olduu kabul ediliyor. Dolaysyla bu madde bizim iin ok
nemlidir.

Biz bu maddeler kapsamnda makul gvence sunmuyoruz, snrl gvence

sunmuyoruz; tam gvence sunuyoruz. Yani bamsz denetimden farkmz,
buradadr. Yani biz (mali tablo kullanclarna, vergi dairesi ve mkellefe)
makul gvence deil, tam gvence hizmeti sunmaktayz. Dolaysyla bizim
mesleimiz gerekten ciddi bir meslektir, yaplmas zor bir meslektir.

Gvence hizmeti verilen taraflara bakacak olursak bamsz denetimde

sadece ortaklara (baz hallerde kreditrlere) gvence hizmeti verilmektedir.
Ama biz yapm olduumuz tasdik hizmeti kapsamnda gerekten kamuya
tam gvence hizmeti vermekteyiz. Bunun kesinlikle lam-cimi yoktur, biz
kamuya gerekten tam gvence hizmeti veren bir kurumuz.

Bir dier konu, ymm lerce sunulan hizmetin bir kamu hizmeti midir deil
midir tartmas. Elbette sunduumuz hizmet bir kamu hizmetidir bu konuda
yasamzda yeterli maddeler vardr, ayrca Anayasa Mahkemesinin 517 sayl
kararnda YMMlerin tasdik grevinin kanundan doduu ve yaplan
hizmetin bir kamu hizmeti olduunun altn izmitir.

Bilindii gibi, 1982 Anayasasnda bir hizmetin kamu hizmeti saylabilmesi

iin hizmetin kamuya yneltilmi olmas ve kamuya yararl olmas kriterini
aramaktadr. Hizmetin ya kamu kuruluunca ya da ilgili kamu kuruluunun
sk denetimi altnda zel kiilerce yrtlmesi gerekebilmektedir,
yaplabilmektedir.

205
 KNC OTURUM

3568 sayl yasann 12nci maddesi kapsamnda sunduumuz tasdik

hizmetinin bir kamu hizmeti olduunun alt zellikle izilmek isterim.

te yandan, 1982 Anayasasnda kamu grevlileri ve kamu hizmeti grevlileri

ve kamu grevlileri tanm vardr. Bu tanm nedir, neyi iermektedir, onun
zerinde de ksaca bir durmak istiyorum.

Kamu grevlisi ifadsi, dar ve geni anlamda kullanlabilmektedir.

Anayasann 128inci maddesine gre kamu hizmetinin gerektirdii asli ve
srekli grevler memurlar ve dier kamu grevlileri eliyle yrtlr
hkm yer almakta. YMMler, burada dier kamu grevlisi kapsamna
girmektedir. Dolaysyla Anayasann 128 ve 130uncu maddeleri dikkate
alndnda biz kamu grevlisiyiz. 3568 sayl kanunun 11inci maddesinde
de belirtildii gibi, zaten mahkeme huzurunda yemin ederken YMM
mesleinin bir kamu hizmeti olduunu bilerek yasalara uyacamz ve bu
konuda yemin ettiimizi zaten sylyoruz. Dolaysyla burada bir tereddt
yoktur.

Ayrca 3568 sayl yasann 47nci maddesinde YMMler grevleri srasnda

veya grevleri sebebiyle iledikleri sulardan dolay fiilin niteliine gre
TCKnn kamu grevlilerine ait hkmleri uyarnca cezalandrlr hkm
yer almaktadr.

te yandan kamu grevlisiyiz, nk 3628 sayl yasaya gre sonu 0 ve 5 le

biten yllarda mal bildirimi veriyoruz. Doktorlar, avukatlar, mimarlar hatta
Bamsz Denetiler mal bildirimi vermezken bizler mal bildirimi
vermekteyiz.

Buna ramen Maliye Bakanl bizden daha fazla neden yaralanmadn

anlamakta zorluk emketeyiz.

Tasdik hizmeti bir kamu hizmeti, YMMler de bir kamu grevlisi kabul
edildiinden, YMMler yaptklar tasdikin doruluundan kiisel olarak
sorumludurlar. Bu nedenle gerekli mesleki zeni gstermek zorundayz.
Tasdik grevinin gerei gibi yerine getirilmemesi halinde elbette ilgililer
cezai meyyide uygulayacaktr; bunda herhangi bir teredddmz yoktur.

Mademki, kamu grevlisiyiz, sunduumuz hizmetler de kamu hizmeti; o

zaman tam tasdik neden zorunlu deildir? Bu soruyu sormak gerekir.

Dediler ki sabahki konumada, dzeltiyorum, dnk konumada, biz bunu

(tam tasdikin zorunlu tutulmasn) mkelleflere izah edemeyiz.

KGK bamsz denetimi, daha dorusu kamu hizmeti olmayan bamsz

denetimi zorunlu klabiliyor, bunu mkellefe izah edebiliyor, ancak bizim
gelir idaresi maalesef biz bunu mkellefe izah edemeyiz diyor. Buna
inanmak gerekten ok zor. Bir beyannamenin imzalanmas nasl zorunluysa,

206
 KNC OTURUM

bunda kamu yarar varsa; tam tasdikin zorunlu tutulmasnda da kamu yarar
vardr.

Gerekten tam tasdikte devletin kamu yarar olduunu biraz sonra rakamlarla
da izah edeceim. Dolaysyla biz bu sempozyumda izah edilen bu kadar
sorumluluk ile muhatap tutuluyorsak, madem ki biz kamu grevlisiyiz,
mademki biz kamu hizmeti sunuyoruz; madem ki mal beyannda
bulunuyoruz, Maliye olarak bize gvenmeniz gerekir. Biz (idareye) tam
gvence sunuyoruz. Dolaysyla tam tasdikin zorunlu olmasnda kamu yarar
vardr diyoruz, bu nedenle bunun zerinde biraz daha ayrntl durmak
istiyorum.

Bir dier konu, Gelir daresini burada yine eletireceim. Gelir daresi web
sitesinde kayt d ekonomiyle mcadele eylem plan var. Bu eylem plannn
hi bir yerinde ne TRMOB, ne de YMMler geimiyor. Bu yasay (3568)
biz ss olsun diye mi karttk? te elimizde deneyimli bir kadro; yllarn
birikimi, kariyerli meslektalarmz var. Neden kayt d ekonomiyle
mcadele eylem plannda TRMOB yer almamakta, YMMler yer
almamakta ya da serbest muhasebeci mali mavirler yer almamaktadr, bunu
anlamak mmkn deil. O eylem plannda noterler birlii geiyor, fakat
TRMOBun ismi gemiyor. Bu yanln derhal dzeltilmesi gerekir.

Bir dier konu; VDK temsilcisi dnk konumasnda YMM lerin tasdik
ettirdikleri belgelerin bakanlk olarak incelenmi belge olarak kabul ediliyor
mu ? diye sordu bize, arkadalarmz da hayr edilmiyor dedi. Bu gre
katlmyorum. YMMnin tasdik ettii raporlarn hepsi resmi evraktr, resmi
belgedir, ve incelenmi belge olarak kabul edilmek zorundadr. Bunu ben
sylemiyorum. yasa (3568) byle emrediyor. Tebliler byle emrediyor, ben
(VDK veya GB olarak) bunu kabul etmiyorum demek ne demektir. Bu
durumda, siz su iliyorsunuz, demektir. Ymm lerin tasdik ettii
beyannameleri kabul etmiyorsanz, o zaman vergi dairesinde iade yapan vergi
dairesi mdrleri hakknda soruturma yapmanz gerekir. Eer bunlar
incelenmi belge deilse KDV iadesi yapan mdrler hakknda soruturma
an. Sevgili meslekdalarm tasdik ettiimiz her trl belge ve
beyannamelerin hepsi incelenmi belgelerdir, resmi makamlarca kabul
edilmesi gereken belgelerdir. Bu konuda bireysel ve keyfi yorum yapamayz.

18 nolu bir teblide bir dzenleme daha var; arkadalar tebli tam tasdik
yaptran mkellefler ncelikli incelenecek mkellefler listesine dhil
edilmez diyor veya tersine de okursak tam tasdik yaptrmayan mkellefler
ncelikle incelenecek mkellefler listesine alnr, diyor. 18 nolu teblideki
ifadeyi aynen koydum buraya. Peki, u anda ne yayoruz? Veya VDK ne
yapyor? Tam tasdik yaplan btn mkellefler incelemeye alyor. Bu tebli
yrrlkten kalkt m? Yrrlkten kalkt da bizim mi haberimiz yok? Hayr
bu tebli hala yrrlkte. Bu teblii ben kartmadm? Siz karttnz, Gelir
daresi kartt, Bakanlk kartt. Niye uymuyoruz bu teblie? Niye biz
enerjimizi (denetim emnerjimizi, gcmz) baka yerlere harcyoruz?

207
 KNC OTURUM

Enerji Bakanl enerji tasarrufu eylem plan hazrlyor. VDK nn da benzer

eylem plan yapmas gerekir. VDK da 9500 kadro varsa bizde de u an 2600
alan kii var. Bizim yaptmz denetime bakmak yerine denetlenmeyen
dier mkelleflere neden baklmyor? Niye denetim enerjinizi oraya
harcamyorsunuz da buraya (tam tasdik yaptranlara) harcyorsunuz?
Bilindii gibi, Bakanlk bir risk analiz modeli kartt, daha nce Gelirler
daresinin bnyesindeydi sonra VDKnn bnyesine alnd. Risk analiz
modelinde tam tasdik yaptran mkellefler maalesef negatif etkiye sahip.
Bu konuda vergi mfettileri dernei bakan da bir aklama yapt, bir
makale yazd. Makalede bize gvenmediklerini belirtti. Dolaysyla ncelikle
incelenecek mkelleflerin YMM tasdik yapt mkellefler olduu
syleniyor; bu tutumu esefle knyorum.

imdi bir risk analiz modeli karttlar, daha nce Gelirler daresinin
bnyesindeydi sonra VDKnn bnyesine aldlar. Risk analiz modelinde tam
tasdik yaptran YMMler maalesef negatif etki yapyor. Bu konuda vergi
mfettileri dernei bakan da bir aklama yapt, bir makale yazd.
Makalede bize gvenmediklerini belirtti. Dolaysyla ncelikle incelenecek
mkelleflerin YMM tasdik yapt mkellefler olduu syleniyor; esefle
knyorum. Bu dzenlemede eer risk analizi yaplacaksa YMMlere pozitif
puan verilmelidir. Eer bir firmann tam tasdiki varsa risk analizinde mkelelf
lehine pozitif etki yapmas lazm. Puan 10 olur 20 olur 30 olur onu bakanlk
kendisi karar vermesi lazm, nk burada biz kamu hizmeti yapyoruz kamu
grevlisiyiz denetlediimiz belgeler de resmi belgelerdir sunduumuz
belgeler resmi evraklardr denetlenmi evraklardr.

Sizlerle tam tasdik satlaryla ilgili baz istatistiki bilgiler paylamak

istiyorum.

208
 KNC OTURUM

stanbul Ankara zmir Bursa Adana Gaziantep Antalya Eskiehir

YMM YMM YMM YMM YMM YMM YMM YMM
Odas Odas Odas Odas Odas Odas Odas Odas TOPLAM

YILLAR TAM TASDK SZLEME SAYISI

1995 1425 1425

1996 1132 ncesinin 1132

kayd Oda 2000 ncesinin
ncesinin ncesinin yokmu ylnda kayd
1997 1518 1518
kayd kayd kuruldu yokmu
yokmu yokmu
1998 2198 2198

1999 3235 642 3877

ncesinin ncesinin
kayd kayd
2000 3496 624 341 4461
yokmu yokmu
2001 11779 3537 1840 702 323 18181

2002 11906 3541 2055 759 ncesinin 366 18627

kayd
yokmu
2003 12100 3619 1923 763 395 18800

2004 12466 3735 1973 815 430 19419

2005 13238 3839 2060 796 515 20448

2006 14209 3995 2163 840 734 620 521 209 23291

2007 15239 4305 2297 856 796 730 588 201 25012

2008 16891 4459 2269 905 796 849 584 226 26979

2009 16215 4327 2114 893 737 832 545 234 25897

2010 16766 4107 2184 890 746 924 526 258 26401

2011 16882 4970 2304 932 805 898 527 238 27556

2012 17452 5180 2207 948 864 1012 504 254 28421

2013 17530 5142 2371 927 849 1142 509 270 28740

2014 18099 5352 2395 935 924 1096 477 243 29521

TOPLAM 210772 73112 30155 13227 7251 8103 7151 2133 351904

Evet, biraz da rakamlar konualm. Ekrandaki tabloda yllar itibariyle yaplan

tasdik szlemesi saysn veriyorum, bilemiyorum arkadan okunabiliyor mu,
ama tablonun son satrna baktmz zaman 2014 ylnda 29 bin tasdik
szlemesi yaplm. 29 bin adet tasdikimiz var. Tabii tabloda odalara gre
dalm da var. Verileri stanbul, Ankara, zmir hepsini oda yneticilerinden
yetkililerinden aldm, bu tabloyu oluturdum. Gerekten baktnz zaman 29
bin adet -ksuratn sylemiyorum- 2014 ylnda tasdik yapyoruz, peki ilgili
yllardaki toplam mkellef saymz nedir?

209
 KNC OTURUM

Kurumlar Vergisi Tam Tasdik Szleme

mzalayan
YILLAR Mkellef says Szleme Says Mkellef

%
2004 632.093 19419 3,07
2005 593.166 20448 3,45
2006 608.981 23291 3,82
2007 634.569 25012 3,94
2008 640.679 26979 4,21
2009 640.786 25897 4,04
2010 652.009 26979 4,14
2011 663.967 27556 4,15
2012 662.190 28421 4,29
2013 662.225 28740 4,34
2014 673.423 29521 4,38

Her iki tabloya birlikte baktmzda, yaplan szlemelerin tamam kurumlar

vergisi mkellefi olduunu varsayarsak; kurumlar vergisinde sevgili
meslektalarm, 2014 ylnda toplam 673 bin mkellef var, bizim tasdik
hizmeti sunduumuz mkelelf says 29 bindir. Yani kurumlar vergisi
mkelleflerinin yaklak % 4ne tasdik hizmeti vermekteyiz. Dolaysyla bu
%4 lk oran ne mkellefe ne de kamuya yk deildir. Bu orann daha fazla
olmas lazm, nk bu rakamlardan yola karsak yle bir yaklam
ierisinde bulunmak istiyorum. Dn yaplan oturumda VDK temsilcisi ve
bakan 5 bin tane yeni mfetti aldklarn ve saynn 9 bin 400e ulatn
sylediler, ayrca cari denetim yapmaya baladklarn ifade ettliler. Bu
durumda, 673 bin kurumlar vergisi mkellefi ve 9 bin 400 adet de vergi
mfettii varsa, bir vergi mfettiinin cari denetim yapabilmesi iin her yl 67
tane mkelelf incelemesi yapmas lazm gelir. Burada gelir vergisi
mkelleflerini hesaba koymadm, gelir vergisi mkellefleri ve dier
mkellefiyet trleri de dikkate alndnda, cari denetim iin bir vergi
mfettiinin her yl 67-100 tane inceleme yapmas gerekmektedir. Bu
incelemeler VDK tarafndan yapabiliyorlarsa kutlarz, bize ihtiya yoktur,
diyebiliriz. Ancak u bir gerek ki, sadece cari denetim deil, zaman am
sresi iindeki denetimlerde dikkate alndnda, her bir vergi mfettiine
ortalama 500 inceleme der ki, bu iin altndan kalklmas imkanszdr.

Bilindii gibi GB ve VDK temsilcileri YMMler cari denetim yapyor

dediler; dorudur, o konudaki yaklamlarna katlyoruz. Gerekten biz cari
denetim yapyoruz, iin bandan sonuna kadar btn hesaplar inceliyoruz,

210
 KNC OTURUM

hesaplar dzelterek ilgili beyannameleri verdiriyoruz. Bu nedenle, bizim

fonksiyonumuz vergi mfettilerinden ok farkldr. te yandan bizler vergi
mfettii deiliz. Bizlerin alma usul ve esaslar ok farkldr. Bu nedenle
gerek VDK, gerekse GB bizi yok sayamaz. Bizler idarenin daha rahat i
yapabilmesi iin mkelelf baznda byk gayret sarfediyoruz. Bizler, her eyi
dzelterek nnze koymaktayz. Dolaysyla YMMlerin cari denetimine
(baka bir deyile tam tasdikine) GB ve VDK nn ihtiyac var.

Bizim bir dier nerimiz de kayt d ekonomiyle mcadele eylem plan

kapsamnda, amaca hizmet etmek iin YMMlerin yapm olduklar tam
tasdik saysnn veya orannn % 4 den be yl ierisinde en az % 10a
kartlmas ve 2023 ylnda (Trkiye dnyada ilk 10a girecek bir ekonomi
olacaksa) % 20ye kadar karlmas gerektii grndeyiz.

Dolaysyla ekonomi ierisinde vergi mfettilerinin yeri farkldr, bizim

yerimiz farkldr. Biz u anda %4lk bir oranda tasdik yapyoruz. Bu tasdikin
be yl ierisinde %10a ve 2023 ylnda da %20ye kadar kartlmasn talep
ediyoruz. (Bu nedenle tam tasdik kademeli olarak belirli aktif byklk, net
satlar ce alan says kriterlerine gre, zorunlu tutulmaldr.)

Bir dier konu sevgili meslektalarm; KDV iadesi konusu ve yaanan

zorluklardr. Biliyorsunuz biz cari denetimde her ilemi kontrol ediyoruz.
Muhtasar, KDV, damga vergisi ve SSKya bakyoruz. te yandan KDV
iadesi ii veya KDV adesi Tasdik Raporu ii bizim ana ilevlerimizden bir
tanesidir. 2023 ylnda hkmetin hedefi 500 milyar dolarlk ihracat yapmak
ise, bu ihracata ait KDV iadesi nasl yaplacaktr? Bu 500 milyar dolarlk
ihracatn kabaca 400 milyar dolarlk ksm KDVli girdi olduunu
varsayalm, bu KDVli girdinin KDVsi 72 milyar dolardr; bunun dnem
iinde mkelelfe iade edilmesi gerekiyor. 2013 verilerine gre Devletin
yapm olduu toplam KDV iadesi miktar 16.8 milyar TLdir. Bunun dolar
karl 8 milyar dolardr. Dolaysyla 2023 ylnda 72 milyar dolarlk iade
yapabilmek iin ciddi bir ekilde YMMye ihtiya olduu ortadadr. Bu
iadeden Gelir daresi kaamaz.

Gelir daresi KDV adesi konusunda YMM lerden alnan hizmet konusuna
teden beri scak bakyor; ancak nedense VDK bize bu konuda pek scak
bakmyor. Dnk toplantsnda, VDK temsilcisi bu nedenle cari denetim
yaplma aamasna gelindiini sylerken, bize gre KDV iadesi ilerini de
yapabilir aamaya geldiklerini vurgulamak istedi. Bu nedenle bu konuyu
gndeme getirdim. Gerekten 72 milyar dolarlk iadenin yaplabilmesi iin
sadece VDK nn deil, bu meslek camiasnn da canla bala almas
gerekiyor. u anda alan fiili yeminli mavir saymz 2226. Bu say 20123
ylnda 4 bine ksa dahi 72 milyar dolarlk ihracatta KDV iadesinin altndan
klamaz. Tabii ki devlet de katlacak bu ie, tabii ki mahsup da olacak bu
ilerin ierisinde. Dolaysyla ciddi bir rakam var nmzde. imdi 9.400
kiilik vergi mfettiiyle bu iin altndan devlet kalkamaz.

211
 KNC OTURUM

VDK temsilcisi 2013te u kadar adet cari denetim yaptklarn ve cari ylda
KDV iadesi yapabiliyoruz diyorlar, ama zel sektr rekabet demektir,
teknoloji demektir, hz demektir. zel sektrn bu hzna ayak uydurarak
vergi mfettilerince KDV iadesi yaplmas mmkn deildir. Bizim bu ii
yapmamz gerekir. Tm KDV iadesi ilemleri vergi mfettileri marifetiyle
yapacak denilirse, bunun altndan klamaz. zel sektrde nakit ynetimi,
fon ynetimi ok nemlidir. O nedenle iadenin annda alnmas lazm, hzl
bir ekilde alnmas lazm. ayet devlet ben incelemeyeceim, ymm den
hizmet almnda vazgetim, otomatik iade vereceim derse, o kendi hesab,
kendi politikas. Biz sadece KDV iadesi ilemlerinde bize, ymmlere ihtiya
olduunu vurgulamak iin bu rakamlar ortaya koyduk.

KDV iade raporunda yaadmz sorunlara gelince; Birinci sorunumuz risk

analizi. KDV iadesindeki kontrol raporu sistemi ok faydal olmutur. Ancak
kontrol raporu nedense bize verilmiyor. Veya bir ehirde verilirken dier
ehirklerde verilmiyor. Raporunu yaz ondan sonra verelim deniliyor. Kontrol
raporunu mkellef alabiliyor, bize vermiyorlar. Neden biz pheli miyiz,
kamu hizmetinden yasakl bir camiamyz? Kontrol raporlaryla GB
biliyorsunuz 4-6 alt kademeye kadar inebiliyor. Ondan sonra deniliyor ki
gidin u alttaki mkelleflerin sorununu dzeltin gelin. Mkellef bir taraftan,
biz bir taraftan altn alt ile urayoruz; ondan sonra dzelttik diye tekrar
vergi dairesine geliyoruz. Sre uzad zaman bu defa bir daha kontrol
raporu, bakyorsun bu sefer baka bir alt mkellef grubu karmza kmakta.

Dolaysyla vergi mfettii KDV iadesi raporunu yazarken altnn altna

giderek dzeltme yapmayacaktr. Hayr efendim, bunlarn hepsini reddettim
diyecektir. Mkellef 100 lira iade talep ediyorsa vergi mfettii alt
mkelleflerle ilgili sorunu zmeyecek ve bu nedenle iade talebinin belki de
yarsn veya %60 -70 ini kesecektir. Bunu hibir zel sektr istemez de talep
de etmez. Dolaysyla, burada doru bir i yaplabilmesi, mkellef haklarnn
korunmas noktasnda YMM mesleine ihtiya vardr.

Tam tasdik neden zorunlu olmaldr konusu zerinde tekrar duracam. Ymm
olarak bizler, mesleki uygulama asndan hukuk d bir ilem yaparsak tabii
ki ceza ile muhatap olacaz. Bu husus tm kiiler iin geerlidir. Bizim
mesleki sorunumuz TCK da yer alan cezalar deil ki Buradaki
meslektalarn hepsi meslek onurunu koruyan insanlardr. Bizim
meslektalarmz iin her eyden nce etik kurallar ve meslek onuru
nemlidir. Biz burada varlk nedenimizi yetkililere iyi anlatmamz lazm.
Buyurun kurumlar vergisiyle ilgili genel rakamlara bir bakalm.

212
 KNC OTURUM

2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

Kuru
mlar
9.619.3 11.401.9 12.447.3 15.718.4 18.658.1 20.701.8 22.854.8 29.233.7 32.111.8 31.434.5
Vergi
59,00 86,00 54,00 74,00 95,00 05,00 46,00 25,00 20,00 81,00
si (Bin
TL)

Art
10,13 15,63 8,4 20,81 15,76 9,87 9,42 21,82 8,96 -2,15
%

Tam
Tasdi
k
Szle 19.419 20.448 23.291 25.012 26.979 25.897 26.979 27.556 28.421 28.740
me
Says
(Adet)

Art
3,19 5,03 12,21 6,88 7,29 -4,18 4,01 2,09 3,04 1,11
%

2008 krizi ertesi (2009 ylnda) tam

tasdik szleme says azalmtr.

Kurumlar vergisi yllk tahakkuk miktarlar ekrandaki tabloda yer almaktadr.

2013 ylnda 31 milyar TLlik bir tahakkuk olmu. Tahakkuk eden kurumlar
vergisi ile tasdik szlemelerini mukayese ettiimiz zaman, arkadalar, yllar
itibariyle 2004ten 2013e kadar tahakkkuk miktarlar tabloda gzkyor.
Grld gibi, 2004 ylnda tasdik szlemelerindeki %3 art, kurumlar
vergisi tahakkukunda %10 luk bir artna sebep olmutur. Dier yllarda da
ayn iliki/kolersayon var. Tasdik says arttka kurumlar vergisindeki
tahakkuk miktar artyor.

213
 KNC OTURUM

35.000
2004
30.000
2005
25.000
20.000 2006
15.000 2007
10.000 2008
5.000 2009
0 2010
Kurumlar Tam Tasdik 2011
Vergisi Szleme 2012
(Milyon TL) Says (Adet)

Ayn ilikiyi grafiksel olarak da gsterdiimiz zaman da durum daha da net

gzkyor. Bu alma sadece kurumlar vergisi iin geerli, ayn almay
tasdik yaptran gelir vergisi mkellefleri asndan da grebiliriz. Dolaysyla
devlet bizden daha fazla yararlanmak zorundadr, daha fazla tasdik yaptrmak
zorundadr, bunda kamu yarar vardr.

Dikkat ekmek istediim dier bir konu da denetim standartlardr.

Uygulamada ymmlere sorumluluk raporu yazlrken meslek mensubunun
denetim standartlarna gre i yapp yapmadna baklmyor. te yandan,
tasdikle ilgili denetim standard nedir, tam tasdikte ne tr alma ktlar
kullanlacak, hangi hesaba nasl baklacak, bununla ilgili Bakanlk olarak bir
alma yaplmad. Sonra inceleme eleman bana diyor ki sen sorumlusun.
Dolaysyla bir an nce bu denetim standartlarnn Gelir daresi tarafndan
kartlarak yaynlanmas lazm. Tabii ki vergi mfettilerinin de meslek
mensubunun bu standartlara gre i yapp yapmadn kontrol etmesi lazm.

Bu nedenle yasann 12 inci maddesinde bahsi geen denetim standartlarnn

GB tarafndan tespit edilmesi ve meslektalarm hakknda sorumluluk raporu
yazlrken bu standartlara uyup uymadna baklmas gerekiyor. Her matrah
fark iin sorumluluk raporu yazlmamas gerekir. Dolaysyla standartlara
uygun alma kd, meslekdamz savunan bir dokman niteliinde
olacaktr.

214
 KNC OTURUM

Uygulamada biliyorsunuz arkadalar teblilerde rapor formatlar

belirtilmitir. Rapor formatlar hibir zaman denetim standard deildir.
Yazdmz raporlar, zaten teblide belirtilen formatlara uygun olmas
gerekmektedir. Rapor belirlenen formata uygun olmaz ise zaten vergi dairesi
ileme koymuyor, te yandan teblie uygun ve vergi dairesince ileme
konulan raporlar nedeniyle de hi vergi dairesi sulanmaz, idare sulanmaz,
nedense hep bizler sulanrz. Eer bu raporun ieriinde bir hata varsa,
ileme koymayn, nk sizin belirlediiniz ierik, verdiiniz dispozisyon
budur. Bu dispozisyona uygunsa, bunun kabul edilmesi lazm. Eer kabul
ettiyseniz, bunun arkasndan (daha sonra) YMM geree aykr rapor
dzenledi diyerek meslek mensubunun zerine gelmek hukuk ddr.

TV retim tasdik raporlarnda maalesef facia yaanyor. Bir KDV adesi

raporunda vergi dairesi raporun her bir kelimesine bakp, unu yle yada
byle yazalm diyerek Ymm lere dn yaparken, ayn vergi dairesi nedense
TV raporlar iin benzer uygulama yapmad? TV Raporu formata uygunsa
ileme koydu ve mkellefin teminat mektubunu zd, gerekli terkin ilemini
yapt. Ayn vergi dairesi TV Raporunda veya ekinde sat fatura listesi, al
fatura listesi talep edip risk analizi yapsayd, sonunlu satlar annda tespit
edilebilecek ti. Ancak bunu idare yapmad, 3-5 sene sonra bu sat faturalar
sahte diyerek ymmleri sulad. Bu hakszlk deil midir?

te yandan bizim elimizde vergi inceleme elemannn elindeki gibi yetki,

teknik alt yap yoktur; buna ramen biz o karanlk odada maynl tarlada bu
raporlar kartyoruz.

Vergi hukukunda birok ihtilafl ve tartmal konu vardr. Vergi

incelemesinde, vergi mfettileri doal olarak olaylara hazine lehine bakar;
biz de hakl olarak hem hazine hem de mkellef lehine bakmak zorundayz.
Bizim grevimiz de zaten budur. Eer gerekten idarenin farkl gr var,
Dantayn, Yargtayn farkl gr var ise, biz bu durumu mkellefe izah
etmek zorundayz. Bakn bakanlk daha nce bu grteydi; imdi gr
deitirdi, yargnn gr bu yndedir, demek zorundayz. Bu ekilde ilem
yapmamzda hibir saknca yoktur. Doal hukuk da bunu gerektirir. Buna
ramen hukuken ihtilafl konularda mkellef alayhine matrah fark
karlyor ve meslek mensuplarna matrah fark eittir sorumluluk yazlyor.
Sorumluluk yaplan tasdikin kapsamyla snrldr denildi; tabii bu yasa byle
diyor. Yasa hkm ak olmasna ramen, kurumlar vergisi tasdiki yaplrken
KDV matrah farkndan, muhtasardan sorumlu tutulan meslek mensuplarmz
var. Bu tr hatal ilemlere eskiden ok karlayordu. krler olsun ki bu
durum son yllarda azald.

Bizim iin burada nemli olan, bir meslek mensubu yapm olduu bir tasdik
ilemi nedeniyle sorumlu tutulacak ise, matrah farkna neden olan ilem ile
(eylem ve su arasnda) illiyet ba varm, kast var m, bunun aratrlmasn
talep ediyoruz. Bu talep ceza hukukunun temel unsurudur. Bunlar aranmadan,
klie kanun metinleri yazlarak sorumluluk raporu yazlmasna karyz.

215
 KNC OTURUM

Biz bu meslei su ilemek iin yapmyoruz. Kamuya hizmet iin yapyoruz.

Kamu sadece devlet deildir. Tm toplum ve mkellefler de kamunun bir
parasdr. Elbette her vatandan su ileme serbestisi vardr. Ancak bir su
ilediyse failin yasada yer alan ceza ile cezalandrlmas gerekir. Biz meslek
grubu olarak, illiyet ba ve kast unsuru sorgulanmadan sulanmaya karyz.
Eer bir suumuz varsa bu camiada herkes o suluyu/ rk elmay iimizden
atmak ister, nk bu camia meslek onurunu n planda tutan bir camiadr.
Dolaysyla illiyet ba olmadan suun maddi, manevi unsurlar ve kanunilik
unsurlar aratrlmadan sorumluluk raporu yazlmasna karyz. Arkadalar,
biz dareden sadece hukuk ve adalet istiyoruz. Adalet, hak ve hukuk hepimize
lazm; bize de lazm, idareye de lazm, mkellefe de lazm. Biz hukukun ve
adaletin peindeyiz. Tabii ki bilerek sahte belge kullanma fiili varsa o meslek
mensubuna biz de acmayz. Bilindii gibi, uygulamada, mesela 306 nolu
VUK tebliinde kast unsurunun aranmas zerinde durulur, fakat yazlan
birok vergi suu raporunda buna baklmadn grmekteyiz. Mkellefin
durumu ile ymm nin olaydaki dahli aratrlmadan vergi suu raporu
yazlabiliyor. Burada suun ahsilik ilkesi ok nemlidir, faturay dzenleyen
veya kullanan mkelleftir, ancak sulanan ymm olmaktadr. Bu durum
evrensel hukuk prensibi olan suun ahsilii ilkesine de aykrdr. Eer olayda
gerekten ymm nin itirak ve azmettirme durumu var ve bu husus tespit
edilmi ve ispat edilebiliyorsa elbette gereken ceza verilsin. Ancak varsayma
dayal olarak, somut tespit yaplmadan, neyle sulandmz net bir ekilde
ortaya konulmadan, illiyet ba konulmadan rapor yazlmasna elbette
karyz.

Bir konu zerinde daha duracam. Mkellef deil meslek mensubu

dizsipline edilmek istenmektedir. Meslek caimas olarak bizim zerimizde
bu kadar ar meyyide ve dzenleme yaplmasna karn, mkellefler iin bu
kadar ar bir dzenleme olmadn grmekteyiz. Baka bir deyile,
mkellefin disipline edilmesi gereken bir ortamda daima meslek mensubu
disipline edilmeye allmaktadr. Maalesef uygulama ve mevzuatn tamam
bu sistem zerine kuruludur. rnek olarak unu gsterebiliriz. Baknz 84
nolu KDV tebliine: bu teblide ey mkellef sen %5e kadar sahte belge
kullan, buna eyvallah deniliyor, ben seni zel esaslara almayacam,
deniliyor. Ama YMMye gelince ey YMM yaplan tasdikte %1 lik matrah
fark olursa, sz konusu matrah farkndan sorumlusun deniliyor. Ayn ekilde
geici vergi dnemlerde, biliyorsunuz, %10a kadar mkellefe bir tolerans
tannmaktadr. Ancak bize sfr tolerans tannmakta. te yandan, VUK 153/A
maddesinde sahte belge dzenledii tespit edilen mkelleften dzenledii
sahte belgenin %10 u kadar teminat mektubu alnmas halinde tekrar ie
balatlabilirken, meslek mensubuna her matrah fark iin (elimde bir dosya
vard, bulunan 130 TL iin) sorumluluk raporu yazlmakta, bizlere sfr
tolerans tannmaktadr. Bakanlk nedense bizi potansiyel sulu grmekte.
Yaramaz ocuk muamelesi yapmakta. Biz bu tutuma karyz. Bu nedenle
Gelir daresinin bize ynelik sorumluluk mevzuatn deitirmesi gerekir,
bize gvenmesi gerekir. Bulunan her matrah fark iin deil, %10 u aan
matrah fark iin sorumluluk raporu yazlmas gerekir, mevzuat bu ekilde

216
 KNC OTURUM

dzenlemesi gerekir. Bizim iin meslek onuru ok nemlidir. Dolaysyla

Bakanln bize gvenmesini istiyoruz.

Bir dier konuda de arkadalar YMMler biliyorsunuz vergi inceleme

eleman deildir. Ben bugn bir bankadan mkellef hakknda bilgi istesem,
mkellefin banka hesap ekstrelerini talep etsem, cevap alamyorum; tapuya
yaz yazyorum, cevap alamyorum; gmre yaz yazyorum, cevap
alamyorum. Vergi dairesinden bilgi istiyorum, maalesef oradan da sresinde
cevap alamyorum. Evet, baz vergi daireleri cevap veriyor, ama stanbul gibi
bykehirlerde birok vergi dairesi o kadar i younluu iindeler ki bu bilgi
yazlarna cevap vermeleri ok gecikiyor veya hi cevap vermiyorlar. Geen
bir disiplin dosyas vard nmde; 2006 ylnda vergi dairesinden bilgi isteme
yazs yazm, hala cevab gelmemi, adam disipline gitmi; hala cevap yok.
Meslektam stanbula gitti vergi dairesine sordu, maalesef dosyasna da
cevap verilmedi kt. (sorunu olmayan mkellefler iin genelde cevap
vermiyoruz yantn alm, ancak meslek mensubu 5 yl sonrtra sorumlulukla
kar karya kalabilmektedir.) Dolaysyla meslektam sulu durumda. Yani
byle bir sistem gerekten olamaz.

GB in elinde her trl elektronik alt yap var, ancak bu altyap ymmlere ak
deil. te yandan yasann 12nci maddesine torba yasa ile konulan ve meslek
mensubuna mutlu bir haber olarak sunulan savunma alma dzenlemesi
de baka bir problemli konu. Deniliyor ki, YMMlerden savunma alnmadan
sorumluluk raporu yazlmayacak. Kardeim zaten bvergi mfettii raporun
sonucunu yazm, sadece ekil olarak rapor ekine koymak zere bizden bu
savunmay isteyecek. Bu gne kadar yaplan savunmalarn hangisini dikkate
aldlar? Ayn konuda dile getirmek istediim, baka bir konu da yasada geen
savunma kelimesi. Bilindii gibi, savunmay sulu kiiler yapar. Bizi
daha iin banda sulu ilan etmisiniz, bu mu iyi haber. Yasada savunma
yerine bilgi istenir, bilgisine mracaat edilir denilseydi bizce daha iyi
olurdu.

Bir dier konu: 12nci madde de 30 gnlk savunma sresinden

bahsedilirken, maalesef uygulamada vergi usul kanununun 148inci
maddesine gre 15 gn ierisinde savunma vermemiz istenmektedir. Bu sre
iinde bilgi vermez isek, asarm keserim deniliyor. Bilindii gibi, 148 inci
madde vergi incelemesinde kullanlan bir maddedir. Yahu kardeim, benim
hakkmda vergi incelemesi mi yapyorsun? Ben mkellef olarak m bilgi
vereceim, yoksa meslek mensubu olarak m? Bu da baka bir abuk
durumdur. Bu sistemin derhal deimesi lazm, derhal VDKnn gerekli
talimatlar vermesi gerekiyor.

Sorumluluk raporlaryla (gr ve neri raporuyla) ilgili bir dier konuda

udur. Rapor deerlendirme kurulu sistemi. Maalesef bu raporlar vergi
inceleme raporlar olmad iin rapor deerlendirme kuruluna girmiyor. Bu
raporlarn da rapor deerlendirme kuruluna girmesi lazm. te yandan
mkelleflerle ilgili olarak 359 kapsamnda vergi suu raporu yazlyor ise bu

217
 KNC OTURUM

sularla ilgili zel RDKlarn kurulmas gerekiyor, nk vergi suu iddias,

ihtisas gerektiren bir konudur. Uygulamada zellikle A grubu rapor
deerlendirme kurullarnda sorun var. A grubu mfettilerin hukuki
altyaplar yeterli deil. Mevzuat okuma ve yorumda yanl
deerlendiriyorlar. Dolaysyla vergi suu raporu yazlan ilemlerle ilgili
olarak eer meslektam da sorumlu tutulacak ise bunlarn rapor
deerlendirme kurulu hem mkellef iin hem bizim iin ayr olmas
gerekiyor. Aksi halde gerekten byk faciayla kar karya kalabiliriz.

Bir dier konu TVyle ilgili yaadmz facia. Yukarda ksmen

deinmitir. Bu konu 10 numara ya incelemeleriyle balad ve btn TV
mkellefleri incelemeye alnd.

Bilindii gibi, TV konusunda meslektalarmz sadece retim tasdik raporu

yazmaktadrlar. Bu raporlarda eletiri konusu yaplan tek ey; sat
faturalarnn sahte olmas, retimde kullanlak katk malzemesi allarnn
sahte olmasdr. Bir dier konu, son gnlerde yazlan ymm raporlarnda GTP
tespitinin yaplmad ynndedir.

Arkadalar, biliyorsunuz, TVyle ilgili bu teblii biz kartmadk; Gelir

daresi Bakanl kartt. Rapor format belli, ierii belli. Yazlan tm
raporlar, teblie uygun. Hepsi de ileme konmu raporlardr. Bu raporlar
kapsamnda teminat mektuplar zlm gerekli terkinler yaplmtr. Ama
nedense bu raporlar kapsamnda meslektalarmz hepsi geree aykr rapor
dzenlemekten sulanmaktadr.

Burada, peki, teblii dzenleyen idarenin kusuru yok mudur? Ben burada
idarenin de kusuru olduunu iddia ediyorum. Bir idare, KDV iadesi
raporlarn didik didik ederken, kontrol raporu sistemini koyarken, indirilecek
KDV listesini isterken, yklenilen KDV listesini isterken, ihracatla ilgili sat
faturas isterken, GB leri isterken ve btn bu bilgileri sisteme ykleyerek
risk analizine skerken, neden TV raporlarnda ayn sistemi kurmad, niye
bizi suluyor? Bu gerekten zlmesi gereken bir konudur. Meslektalarm
TV retim tasdik rapor bedeli olarak 1.500-2.000 lira tasdik creti alm.
Bugn en kts 3 ya da 4 milyon TL deme emriyle kar karyadr. KDV
de uygulanan sistem (sat fatura listesi, al fatura listesinin elektronik
ortamda sisteme yklenmesi modeli) TV raporunda da aransayd, satlarn
sahte olup olmad grlebilecekti. Bu raporlar vergi dairesince ileme
konulmadan, KDV iadesi raporlar benzeri risk analizine tabi tutulsayd hibir
sorun kmazd. O dnemde grevini ciddi yapan meslektalarmz, kart
inceleme tutanaklarn, vergi dairesi bilgi isteme yazlarn sunmasna ramen
satlar sahtedir, vergi teknii raporu var, gerekesiyle sorumlu
tutulmaktayz. te yandan disiplin soruturmas talep edilen
meslektalarmzla ilgili yazlan rapor ekinde Vergi teknii raporu
gnderilmemektedir. Gereke, vergi mahremiyeti varm. Sanki biz vergi
mahremiyetini korumayacaz! Sanki bizim yasada sr saklama
ykmllmz yok. te yandan Odamza gelen birok vergi teknii raporu

218
 KNC OTURUM

da hatal yada eksiktir. Bazen Bakanlk vergi teknii raporunun sadece kapa
ve raporun sonu sayfasn gndermekte. Bir vergi teknii raporunu getirtmek
ay drt ay bazen alt ay sryor. Dolaysyla hakknda sorumluluk raporu
yazlan meslektamn net olarak neyle sulandn tespit etmemiz ok zor
oluyor. zetle TV konusunda sadece ymmlerin sulanmas hakszlktr.
Biraz da ineyi gelir idaresinin kendisine batrmas gerekir diyorum.

Bilindii gibi, 2012 ylnda GTP tespiti zorunluu getirildi. (Sayn bakanm
konumam bitmek zer,) 2012 ylnda GTP tespiti getirildi, ama denildi ki
gmrk idaresine numune gtrlecek ve oradan GTP numaras alnacak.
Yahu pes dorusu, retim yaplm, rn satlm ondan sonra YMM ye
diyorsun ki GTP tespiti yaptr. Gmrk idaresi zaten isyan etti. nk bu
defa mkellef gider yap marketten 1 Lt. tiner satn alr ve gmre gtrp
tahlil ettirir, ite GTP numaras budur, der. Byle bir sistem olur mu? Byle
idarecilik olur mu? Byle dzenleme olur mu?
Bir dier konu -tabii ki tartld- tahakkuk kesinlemeden tahsilat olmaz
konusu, mkellefin uzlama yolunu semesi ve fakat deme yapmamas
durumunda YMM gidilmesi konusudur. Bu konularda bizim kanayan
yaralarmzdr. Elbette bir gn zlecektir.

Bir de bu kadar sorumluluk, bu kadar ykmlle ramen bu camia ne

yapm, bir de onu grelim istatistiki ve saysal olarak:
alan almayan
Oda Ad Toplam
ye ye

stanbul YMM Odas 1185 980 2165

Ankara YMM Odas 462 939 1401

zmir YMM Odas 225 186 411

Bursa YMM Odas 110 65 175

Adana YMM Odas 91 46 137

Gaziantep YMM
83 24 107
Odas

Antalya YMM Odas 45 29 74

Eskiehir YMM
25 36 61
Odas

TOPLAM
2226 2305 4531

219
 KNC OTURUM

Ekrandaki tabloya gre, alan YMM says 2226 dr. Ortalama tasdik
szlemesi says 2014 ylnda 13.3 dr. Arkadalar, ortalama 13,3 adet tam
tasdik fazla bir rapor deildir. Bu say Ankara odasnda 11, stanbul odasnda
biraz daha yukarda olabilir. te yandan konumamn nceki blmlerinde
belirttiim gibi, VDK cari denetime gemesi halinde 2014 ylnda kii ba
67 tane rapor yazmak zorundadr. Sadece kurumlar vergisi asndan 67 rapor.
Bizler ymm olarak ortalama 13.3 rapor yazyoruz. Baka bir deyile, iddia
edildii gibi VDK nn cari denetimlerin zerinden 9.400 adet mfettile
kalkmas mmkn deildir. Bu nedenle Ymm lerin cari denetim gcnden
GB in daha fazla yararlanmas gerekir.

Bir dier konu, sorumluluk raporlar. imdi VDK temsilcisi iddia etti ki her
4 rapordan 3 disipline gitmedi. Bunun 3 tanesi geri geldi, 1 tanesi ileme
konuldu. Buyurun stanbul odasnn verileri, Ankara odasnn btn Odalarn
verileri burada.

Ankarada 2013 ylna kadar 1.137 adet dosya gelmi. Bunun 502 adedi
disiplin kuruluna gnderilmi. alan says u anda 462. Disipline giden
dosya says 502. Neredeyse ortalama her meslekta disiplin kuruluna gitmi
gzkyor. Dier konu, disiplinde bulunan 236 dosyadan 82 adet hakknda
(82 adet YMM hakknda) deiik disiplin cezalar verilmi.

stanbul YMM odas baknca 1456 adet dosya gelmi 483 YMM hakknda
disiplin soruturmas talep edilmi, alan says 1183.

te yandan disipline giden dosyalarn byk ounluu aslnda TVden

gelmektedir. Yani kurumlar ve KDVden nispeten azdr. Btn disiplin
rasyolar artran TV raporlardr. TVde sadece meslekdalarmzsn
kusuru yoktur; idarenin de kusuru vardr. dare dzgn tedbir alsayd, dzgn
sistem kursayd yeminli mavir de buna uyard. Yeminli mavire hibir
bilgiyi ulama imkn salamyorsun, ondan sonra da her eyden sorumlususn
diyorsun.

220
 KNC OTURUM

Topla
stanbul Ankara zmir Bursa Adana Gaziantep Antalya Eskiehir m

YM YM YM YM YM YM YM YM
Ceza Ceza Ceza Ceza Ceza Ceza Ceza Ceza
Disiplin M M M M M M M M YMM
Says Says Says Says Says Says Says Says
Cezas Tr Says Says Says Says Says Says Says Says Says

Geici
Olarak
Mesleki
Faaliyetten
68 35 78 14 4 2 0 0 5 4 0 0 9 1 0 0 56
Alkoyma
Cezas
(Sreli 6 ay-
12 ay vs..)

Meslekten
karma 4 3 22 3 1 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 7
Cezas

Mahkumiye
ti
bulunduu 3 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 3
iin yelii
silinenler

YMM
Sfatn 16 2 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 2
Kaldrma

Ekranda grlen tabloya gre, meslek mensuplarna verilen disiplin cezalar

cinslerine baktmz zaman, geici olarak mesleki faaliyetten alkonulma
cezas, btn odalarda toplam 26 tanedir. Meslekten karma cezas btn
odalarda 7 tane. Mahkmiyeti nedeniyle meslekten karlan 3 kii. YMM
sfat kaldrlan 2 kii. Yani 25 yllk meslek hayatmzn zeti bu burada. Tm
risk ve mesleki zorluklara ramen bu rakamlar korkutucu rakamlar deildir.
Bu rakamlar meslee gveni de gstermektedir. Rasyo veya oransal olarak
bakarsak geici olarak mesleki faaliyetten al konulma cezas alan
meslekdalermzn alan saysna oran %2,5e tekabl ediyor. Meslekten
karlma cezas %1 bile deil binde 3. Mahkmiyeti nedeniyle yelikten
kartlan binde 1. YMM sfatnn kaldrlmas iki binde 2.

Bugn doktorluk camiasna baktnz zaman 2014 ylnda 40 tane doktorun

mesleki faaliyetinin askya alndn, meslekten kartldn tabipler
odasnn internet sitesinde grebiliyoruz. Avukatlk mesleinde bu bilgiye
ulamaya altk; maalesef salkl bir bilgi gelmedi. Yani burada YMM
sfatnn kaldrlmas iki binde 2. (binde 1) Mahkmiyeti nedeniyle tane
yeminli mavir u ana kadar ilem grm o da on binde bir saylr.

Dolaysyla bu meslek sorumluluk gereken bir meslektir, ciddiye alnmas

gereken bir meslektir. Biz sorumluluktan kamyoruz; sorumluluk bizim

221
 KNC OTURUM

karakterimizde vardr. ikyet ettiimiz tek konu; hukuki prosedrlerin

salkl bir ekilde izlenmemesi. Yani kast ve illiyet ba varsa, ispat
edilebiliyorsa sz konusu meslek mensubuna gereken cezay oda olarak biz
de veririz. Dolaysyla Ymm Sorumluluk raporlarnda yuvarlak laflarla
kanunun ilgili maddelerini yazarak YMMlerin sulanmasna ve sorumlu
tutulmasna karyz. Son olarak, ymmlerin sorumluluunun bir vergi
mkellefiyeti olmad, bu sorumluluun bir parasal deme sorumluluu
olduu, bu nedenle sz konusu sorumluluun insan haklar ve hukukun
evrensel prensipleri dikkate alnarak, ekonomik sua parasal ceza verilmelidir
mant ile parasal bir sorumluluk veya idari para cezas haline
getirilerek yeniden dzenlenmesi gerektii grndeyim. Beni sabrla
dinlediiniz iin hepinize teekkr eder, sayglarm sunuyorum.

smail IIK
zmir YMM Odas Bakan
Oturum Bakan

Bizde sknt yok kardan kapatmlar galiba, sabrnz iin teekkr ediyoruz
sizlerden gelen alklar da biz devam olarak yorumladk, yoksa sremizi
atmz biliyoruz, her zaman bir araya gelemiyoruz. Konular da nemli, o
yzden bunlarn konuulmasnda fayda gryoruz. u anda sremiz aslnda
doldu, fakat soru-cevap ksm asndan, en azndan birka soru alabiliriz diye
dnyorum, uygun olur deil mi stat? Birka soru alabiliriz, sz almak
isteyen arkadalarmz Buyurun Mehmet F. kten stat.

Mehmet F. KTEN
Ankara YMM Odas Eski Bakan

Sayn Bakan. Teekkr ederim. imdi ben 2 gndr konferans izliyorum,

dikkatle izliyorum Sayn Aln en son konumasn dinlediimde kafam
biraz kart nce onu sormak istiyorum. Yani Sayn Aln konumasndan
benim anladm biz bu mterek mteselsil sorumlulua razyz, ama bunun
karlnda tam tasdik zorunlu olsun tam tasdik lafn da sevmiyorum, onun
ad tam tasdik deil gelir veya kurumlar vergisinin beyannameye mali
tablolar tasdiki. imdi eer tezimiz buysa bence yanl yerdeyiz bence yanl
yerdeyiz, onu belirtmek istiyorum birincisi. kincisi ben soruma dair yant
almak istiyorum. Bu mterek mteselsil zorunluluk nedeniyle bizim demek
zorunda kalacamz vergi ceza gecikme faizi ve gecikme zamm iin asl
mkellefe rcu hakkmz var mdr, yok mudur, bunu bir akla
kavuturmamz lazm. nk eer rcu hakkmz varsa bu idari yaptrmn
bir cezai maiyetinin dna kar eer cezaysa miras nedeniyle veraset yoluyla
bizim mirasna da gemesi lazm, ama bu hala ak deil. Bunu bir zme
kavuturursak; normlar, kavramlar yerine oturtursak sanyorum doru
sonuca varacaz. Dn de belirttim, biz sorumluluk ayamz ihmal

222
 KNC OTURUM

edemeyiz. Yani mterimize kar sorumluluumuzu da mutlaka bu

tartmalarn iine sokmak zorundayz. Dolaysyla bu konular zmezsek
sanyorum ok farkl boyutlara gideriz. Ben bunlar belirtmek istedim.
Teekkr ederim.

smail IIK
zmir YMM Odas Bakan
Oturum Bakan

Teekkrler stadm. imdi isterseniz sorulara ksa ksa cevap verelim,

sizlere ikinci olarak sz verelim. Mehmet stat galiba sorunuz Ali Al Beye
oldu, yle deil mi?

Mehmet F. KTEN
Ankara YMM Odas Eski Bakan
Alglamam doru mu diye sordum.

Ali ALI
Ankara YMM Odas Ynetim Kurulu Koordinatr yesi

imdi stat, teekkr ederim sorduunuz soru iin. Sorumluluun, mteselsil

sorumluluun zaten ucube bir sorumluluk olduu konusu dnk oturumda
anlatld iin, ayn konuya burada tekrar girmek istemedim. Ben mevcut
halde, tm bu ceza maddeleri ve hatal uygulanan sorumluluk messesesine
ramen meslek onurumuzu koruduumuzu belirtmek istedim. Elbette bu
sorumluluun, mteselsil sorumluun ucube bir sorumluluk olduunu, bunun
bir vergi ykmll olmadn, verginin anayasamza gre kanunla
konulmas gerektiini, verginin konusu ve mkellefinin kanunla konulmas
gerektiini zaten dn tarttk. Ben dnk tartmalara bu nedenle girmedim.
Ancak benim ahsi grm biz ymm olarak mteselsil sorumluluk
uygulamasnda vergi sorumlusu ya da vergi mkellefi deiliz, denecek
tutar vergi borcu deil ise, lm halinde varislere gememesi gerekir.
Dolaysyla bu sorumluluk vergi deil, bunun bir parasal sorumluluk olduu,
bir nevi tazminat demesi niteliinde olduu, hatta idari para cezas olmas
gerektii grndeyim. Bilindii gibi, borlar hukukunda kefalet
messesesinde bile bir snr vardr. Kefalet szlemesinde belli bir
miktarn/tutarn yazlmas gerekir. Bizim sorumluluumuz ise hukukta
olmayan snrsz kefalet olarak karmza kmaktadr. Ben buna da
karym. Bu sistem hukuk d bir uygulamadr. Dn zm nerisi olarak
nispi idari para cezas olmas nerisi geldi. Bunun zerinde de almamz
gerekir. Gerekten ya tasdik cretinin belli bir kat, bir kat, kat gibi bir
idari para cezas olmal ya da bulunan matrah farknn %10-20 si gibi bir idari
para cezas eklinde olmaldr.

223
 KNC OTURUM

Benim burada vurgulamak istediim; mesleimiz zerinde bu kadar ar mali

ve disiplin sorumlular, cezai kanunda yer alan ar hkmlere ramen, bu
meslek mensubu onurunu korumutur. Buna ramen, tam tasdik
szlemesinin zorunlu olmasn istiyoruz. Niye istiyoruz? Biz nk biz
kendimize ve yaplan iin kalitesine gveniyoruz. Kamuya daha fazla katk
sunmak istiyoruz. Benim sunumum burada ceza kanundaki hkmler olduu
iin, mteselsil sorumluluk zerinde ve bunun vecibeleri zerinde durmadm.
Teekkr ederim. Sayglarmla.

smail IIK
zmir YMM Odas Bakan
Oturum Bakan

Mikrofonu 2. sraya verelim, arkadamz sz istedi 2. sra evet.

Muhlis SELK
stanbul YMM Odas yesi

Muhlis Seluk. stanbul Yeminli Mali Mavirler Odas. imdi efendim, ben
deerli katlmclarn sunumlarndan dolay kendilerine teekkr ediyorum.
Son derece, faydal grler dile geldi. Ancak bir hususta bir teredddm
aklamak istiyorum. Konu u; bizim mesleimizin kamu hizmeti olduu ve
kamu hizmeti yaptmz net. Bu konuda hibir tereddt yok. Gerek
niversitede akademik camiadaki tartmalarda, gerekse bu sempozyumlarda
ve odalarmzda yaplan grmelerde bu konu akland. Ancak kamu
grevlisi sfat konusunda baz duraksamalar var. yle ki bundan 15 yl
nceki benim de disiplin kurulundaki grevlerim esnasnda bilgime giren bir
devlet memurlar ve dier kamu grevlilerinin disiplin affna ilikin bir
dzenleme yapld. Bu dzenleme YMMlerin muaf kapsamnda sicil hakk
yaplp yaplmayaca duraksama konusu oldu ve konuya ilikin Maliye
Bakanlna yaplan mracaatn sonucunda gelen gr YMMlerin bu sicil
hakk kapsamnda olmad ve bunun dar anlamda kamu grevi
saylamayaca eklinde yorumlar iletildi. Bakanlmz da bizim meslek
mevzuat hakknda vesair disiplin uygulamalar bakmndan bildiiniz zere
biraz ketumdur. Dier yandan yine yaklak 10 yl nce yaplan bir Saytay
Genel Kurulunda YMMlerin kamu grevlisi olup olmad tartld ve
sonuta Saytay Genel Kurulu YMMlerin kamu grevlisi olamayaca, bu
sebeple Saytay denetimine tabi olmayaca eklinde bir gre ulatu. O
bakmdan sayn konumaclarn da dile getirdii gibi gerekten kavramlar son
derece nemli ve tartmaya msaittir. Akademik dnyada da yine 15 yl nce
bir tez almas esnasnda meslein kamu hizmeti olduu kesin olup, ancak
kamu grevlisi saylamayaca eklinde de baz grler ortaya kmt. Bu
konunun daha ayrntl bir ekilde ihtiya var ve sonuta yargnn da itihat
kararlar dikkate alnarak bunun netlik kazanmasna ihtiyacmz var diye
dnyorum, teekkr ediyorum.

224
 KNC OTURUM

smail IIK
zmir YMM Odas Bakan
Oturum Bakan

Bizler de teekkr ediyoruz. Zaten Muhammet Bey de bu konuya parmak

basmt, bu konunun da aratrlmasna gerek var diye dnlmt. Size
de teekkr ediyoruz. Halil Baaa stat da sz istiyor. Buyurun stad.

Halil BAAA
YMM Oda Bakanlar Kurulu Sekreteri ve
Sempozyum Yrtme Kurulu Bakan

Sunum yapan siz deerli panelistlere teekkr ediyorum. Aslnda

Sempozyum Yrtme Kurulu Bakan olarak fazla sz almak istemiyorum.
nk, ben dzenleyiciyim; grevimiz dinlemek. Ancak, kaytlara getii
iin bir noktada konuya k tutmas asndan aklama gerektiini
dnyorum. imdi 3568 Sayl Kanunun 12. maddesindeki denetim
eklinin doruluk denetimi olduunu herkes kabul ediyor. Bugnk hava
odur. Oysa, kabul etmiyoruz. Yllardr da bunu bata ben olmak zere, burada
yok herhalde, Sayn zcal Korkmaz stadmz olmak zere, pek ok kiinin
sylediini de biliyorum. imdi 3568/12nin giriine bakarsak der ki;
mevzuata, muhasebe prensiplerine, standartlarna, ite unlara unlara gre
uygunluunu tasdik eder. Bundan sonra gider alttaki fkrada da; tasdikin
doru olmamasndan sorumludur, der. Dolaysyla nerden sorumluyuz bu
durumda? Uygunluun, doru olmamasndan sorumluyuz. Yani, o adan
yasada yer alan kavramn da byle olduunu bilelim. nk, buna gre
varlacak sonular ok farkl oluyor. Dolaysyla, sanki kesin her eyin
doruluk denetimi varm gibi anlam kyor ve ite o zaman bulunan her
matrah farkndan ve otomatikman, sanki illiyet ba kurmaya gerek yoktur ve
dorudan sorumluyuz diye anlam kyor. Oysa, buna katlmyoruz.
ncelikle bunun bilinmesi lazm. Yine Sayn Ali Al arkadamz syledi,
ama bir yanl anlalma olmamas asndan kten stadn sorusunu o
adan nemsedim ve Oda yneticisi olarak bizlerin hibir zaman mteselsil
sorumluluk kabulmzdr. u andaki uygulanan mterek sorumluluk
kabulmzdr gibi bir anlaymz yoktur. Olsa zaten bu sempozyumu
dzenlemezdik. Amacmz, zaten arkadamzn da belirttii gibi, bunun daha
nasl uygulanabilir, srdrlebilir bir sorumluluk olduu araydr. Teekkr
ederim.

225
 KNC OTURUM

smail IIK
zmir YMM Odas Bakan
Oturum Bakan

Teekkrler stad. Ben de batan sylemitim, halen de arkadalarmzla ayn

noktadaym. Bazen iimizin doas gerei sizin deil de bunun byle olmas
gerekiyor, u eyann tabiatna aykr: 50 milyonluk 100 milyonluk binlerce
ilerin iinde her eyin doruluunu garantileyip, tam doruluk garantisini bir
kii verebilir; o da Tanrdr. Baka hi kimse veremez. Dolaysyla, tam
doruluk denetimi diye bir sorumluluk anlay olamaz. Bir firma sahibi bile,
kendi yapt iten %100 emin olamazken, rnein belki paray eksik ald
veya ok ald, belki deposundaki mallar alnd da haberi yok, belki
alanlar veya ortaklar tarafndan aldatlyor da haberi bile yok
Dolaysyla bylesi bir dnyada, YMMden tam doruluk garantisi
beklenilmesi adil olmayacaktr. YMM mesleinden beklenen u olmal; ben,
bana sunulan evraklara, defterlere ve belgelere bakarm, iin mantn ortaya
koyarm, ortadaki manzara izah edilebilir ve tutarl ise de, bu firmaya ait
denetim raporunda uygunluk tasdiki yaparm. Dolaysyla YMM, d
donelerle bulunabilecek hususlar ou zaman bilemeyecektir. YMMnin her
eyin %100 doruluunu tasdik etmesi iktisadi ve teknik icaplar ile olayn
gerek mahiyeti ile uyumayacaktr. Dolaysyla, sorumluluk uygulamasnn,
uygunluk denetimi olarak anlalmas gerektii ok aktr ve bu konuda ben
de sizinle ayn fikirdeyim. Teekkr ediyorum. Buyurun arkadamza
mikrofon verelim.

Katlmc

Ankara Odasna bu sempozyumu dzenlediiniz iin ok ok teekkr

ediyorum ve gerekten ok yararl sempozyum oldu. Ben de konuyu farkl bir
adan ele alacam. Mteselsil sorumlulukla ilgili bir rnek vermek
istiyorum. Gemi yllarda bir YMM bir mkellefine sadece bir yl iin tasdik
hizmeti sunuyor. Sonrasnda tasdik yapmam. Mkelelf de vefat etmi.
Aradan yllar gemi, bir gn ofisine bir deme emri geliyor. Tabii burada
YMMnin hibir ekilde haberi olmas mmkn deil. Mkellef ortada yok.
nceleme aamasnda mkellefin yapmas gereken tm itirazlar unlar bunlar
hepsi yerine getirilmemi. Yok, nk kendisi yok, vefat etmi. Sonucunda
ortada kim var? Dosyay ayor o yla ilikin tasdik yapm bir YMM var.
deme emrini ymm ye gnderiyorlar. imdi burada unu sylemek
istiyorum. Ymm nin sorumluluu nereye kadar? Bu rnekte ymm ne
yapacak? Yani buradaki konu gerekten ok ar bir konu. Burada unu
sylyorum; tm taraflar elini vicdanna koysun, byle bir sorumluluk olur
mu? Bu bir.
Rahatszl kime havale ediyoruz, nezaketen adna sylyorum, kprnn
altndan ok su geti, hi kimse dinlemiyor. dare yllrdr bizi dinlemiyor.
Sayn konuklar, deerli statlar, bu arszl kime havale edeyim? Btn
bunlardan sonra ben ahsen hakkm Allaha havale ediyorum. Bu

226
 KNC OTURUM

sorumluluun altndan kalklmaz. Bu sorumluluk bu haliyle doru deil.

Herkese ok teekkr ediyorum. Aksini syleyenlere de dua ediyoruz;
inallah YMM olursunuz.

Servet KOZAN
stanbul YMM Odas yesi

imdi konuyu fazla uzatmadan ksa kesmek istiyorum. Burada u ifade

ediyor: Sorunluluk YMMlerin srtna binmi ve bir tan altna konmu gibi
insanlarmz, Ben de ymm lerin sorumluluklaryla ilgili 2006dan beri
aratrma yapan bir YMMyim ve ismim Servet Tozan. Bir hususun altn
izmek istiyorum; bamsz denetim irketlerinden yaplan szlemeler iin
sigorta poliesi aryor. Ancak, kamu gzetim kurumunun polienin ieriiyle
ilgili bir almas yok. Ben ahsen bu konularda alyorum, mcadele
ediyorum ve mesleime de hizmet etmekten byk mutluluk duyuyorum.
Ayn polieyi vergi iini de dahil edelim. Onun iin gerekten nemli bir
toplant oldu, iyi gnler dilerim. Sa olun, teekkr ederim.

smail IIK
zmir YMM Odas Bakan
Oturum Bakan

Biz teekkr ederiz. ndeki arkadamza da szmz var, evet buyurun.

Katlmc
Ben dn Sayn Bakan Yardmcmz dinlediimiz zaman kendileri
YMMlerin bir kamu grevlisi olmadn buradan beyan ettiler, ama imdi
ve sonra da son oturumda hukukularmz dinlediimiz zaman onlar bunun
tam tersini sylyorlar. Bir kere bu konuda birleme yoktu, ikincisi bu
denetim ve tasdikte Muhammet stad dinlediim zaman, denetim ve tasdiki
birletirip yorumlar yapyor. Yani hukuk erevesinden gkyznden byle
gzkyor ama denetim ayr bir ey tasdik ayr bir eydir. Yani dn akam
bunlar da ifade ettik. Evet, biliyorsunuz bir hocamz da ayn eyleri syledi;
denetime eksik veya fazla az yapmak bir hatay dourur, tasdik ise o hatay
gre sorumluluk dourur. Dolaysyla bizim bunlar demek ki meslek olarak
meslek rgt olarak hukuk camiasna da detayl anlatmamz gerekiyor.
Bunu arz etmek istedim, teekkr ediyorum.

227
 KNC OTURUM

smail IIK
zmir YMM Odas Bakan
Oturum Bakan

Biz de size teekkr ediyoruz. imdi ben unu yle anlataym; en azndan
mhr kullanarak yaptmz tasdik hizmetleri anlamnda bir kamunun mhr
gcn kullandmz iin ben o ynyle bir kamu grevlisi olduumuz
sonucunu kardm, yoksa zellikle resmi yerlerde mhr kullanmad bu
kapsamda olmad eklinde yorumluyorum, teekkr ederiz.

Katlmc
Burada YMMlerin grevleri srasnda ve grevleri sebebiyle iledikleri
sularla kamu grevlisi gibi cezalandrld hususuyla ilgili kanun metni ok
ak. 47. madde ben snrlamay yaparken 2. maddedeki mesleki konusu ve
12. maddedeki YMMler asndan tasdikle snrldr, grevi odur, nk
onun dnda bir i yaparsa grevi sebebiyle deildir. O zaman kamu grevlisi
saymazsnz diye anlattm. Daha nceki bir katlmc kamu hizmeti yapar
dedi, Saytayn kararndan bahsetti. unu syleyeyim; bunu zmek ok
kolay bir ey deil. Hakikaten bir aratrmann, almann rn olmas
lazm, ciddi bir almann, ama 765 sayl Trk ceza kanunu 1 Haziran
2005te yrrle girdi. Kamu hizmetlileri memur saylmyor, kamu
grevlileri memur saylyor, ancak 5237 sayl kanunun 6/1c maddesi kamu
hizmeti, kamu grevi ayrmn kaldrd. O sebeple 10 sene nceki Saytayn
yorumu, Dantayn yorumu ya da yargsal kararlardaki yorum deiebilir.
Ben unu syleyeyim; avukatlarla ilgili hkm de vardr, avukatlk
kanununda avukatlar da kamu grevlisidir, ama avukatlarn kamu grevi
yle snrlanyor. Diyoruz ki 35. maddede avukatlk avukatlk kanunun 35.
maddesinde mnhasran avukatlarn yapaca iler; (dava amak mesela
veklet verdiimiz biri dava aamaz) Siz belki vergi mahkemelerinde veklet
alabiliyorsunuz, ok emin deilim, ama vekletname alarak dava
aamazsnz. Dava ama sadece avukata has bir ey. Bu nedenle 35. maddede
mnhasran avukatlarn yapaca ilerle ilgili avukatlar kamu grevlisidir,
kendisine kar su ilendiinde de kamu grevlisidir diyoruz. Mesela yarg
grevini yapan etkilemek, yarg grevini yapan engelleme gibi sularda
madur avukatsa yine ceza kanununda avukatlar da yarg grevi yapan
olarak saylmas sebebiyle, avukata direnme diye bir su var. Biz kabul
ediyoruz, ama YMMlerin kendilerine su ilendiinde kamu grevlisi saylp
saylmayacaklar hususu net deil, aratrlm deil. Bir de idare hukuku
asndan kamu grevlisi farkldr, vergi hukuku asndan farkl. Benim
anlattm ceza hukuku asndandr. Teekkr ediyorum.

228
 KNC OTURUM

smail IIK
zmir YMM Odas Bakan
Oturum Bakan

Teekkrler bilgiler iin. Arkadalar, son szmz konumacmza

vereceiz. Erkan Beye yazl bir sorumuz geldi, kendisi onu cevaplayacak,
buyurun.

Mehmet F. KTEN
Ankara YMM Odas Eski Bakan

Sayn bakan bir soru sormutum cevabn alamadm.

smail IIK
zmir YMM Odas Bakan
Oturum Bakan

stat, soruyu bir daha alabilir miyiz?

Mehmet F. KTEN
Ankara YMM Odas Eski Bakan

Sayn Yargtay yemiz buradayken unu soruyorum: ok basit bir soru

aslnda. Bu mali sorumluluk olarak geen, mterek mteselsil zorunluluk
nedeniyle YMMden tahsil edilen ve mkellefe ait vergi asl ve cezas ile
gecikme faizi ya da gecikme zamm nedeniyle bunu deyecek YMM o
mkellefe rcu edebilecek mi, edemeyecek mi? Bu kadar basit bir soru
soruyorum. Buna yant bulursak konumalarmz daha rahat geer.

smail IIK
zmir YMM Odas Bakan
Oturum Bakan

stadm zel bir kiiye mi sordunuz yoksa ortaya m sordunuz?

Mehmet F. KTEN
Ankara YMM Odas Eski Bakan

Hani bu hukuki bir sorun olduu iin tekrar gndeme getirdi.

smail IIK
zmir YMM Odas Bakan
Oturum Bakan

Mesaj ald diyorsunuz. Gnll olarak cevaplamak isteyen var m?

229
 KNC OTURUM

Mehmet F. KTEN
Ankara YMM Odas Eski Bakan

Bunun da zabtlara gemesine fayda var diyorum.

smail IIK
zmir YMM Odas Bakan
Oturum Bakan

Taktiksel bir soru diyorsunuz, anladm.

Bekir BAYKARA
Avukat-YMM

Pardon sayn stadm, diyor ki ok basit bir soru diyor da; ok zor bir soru
aslnda, ok zor. Oturup aratrmak gerekiyor, o bakmdan ayakst cevap
verilecek bir ey deil.

smail IIK
zmir YMM Odas Bakan
Oturum Bakan

stadm taktiksel sorulara, taktiksel cevaplar veriyoruz. ok teekkr

ediyoruz, katlmlarnz ve katklarnz iin 5 dakikalk da bir dl
seremonimiz olacan, siz deerli misafirlerimize bildiririz.

Ylmaz UAK
Adana YMM Odas Disiplin Kurulu yesi

Ali Al stadn 33 nolu tebliiyle ilgili yapt aklamalara bir ekleme

istiyoruz: 33 nolu teblile ilgili dzenlenmi olan mfetti sorumluluk
raporlarnda dikkatimizi eken bir ey oldu. YMM kimyager deildir, nne
ibraz edilmi belgelerin kimyayla ilgili olan birtakm bilgiler vardr. retim
tasdik raporlarna esas olan belgeler, ekspertiz raporlarnda yer alan tketim
verileridir. Bu ekspertiz raporlar da bir kamu kurumu tarafndan (Sanayi
Odas) dzenleniyor. Kamu kurumu niteliinde Odalar Birliinin ekspertiz
raporlar ilgili firmaya gelinerek dzenleniyor. Bu raporlar retim yapldna
dair bir tespittir. retime giren malzemeler, kan malzemeler, varsa stoklar
ymm raporlarnda yer alyor. Bu konuda gelen dn dosyalar byledir. Dn
yaplan konumalarda ite u kadar sorumluluk raporu yazld, o da disiplin
kurullar buna ceza vermedi deniliyor. Biz de soruyoruz o zaman, vergi
mfettileri ymm raporlarnn dayana olan sanayi odas ekspertiz (fiili
tketim ) raporlar iin ekspertiz raporunu dzenleyen kurumun (sanayi
odasnn) ilgili memurlar iin savclkta su duyurusunda bulunuldular m?
Ymm raporu sahte ise, o zaman sanayi odas ekspertiz raporu da sahtedir.

230
 KNC OTURUM

Alnan kapasite raporlar da ilgili kurul tarafndan tespit edilmi resmi

belgedir. Bir bu yan var.
Dier konu; 2012 tarihinden nce Gelir daresi Bakanlnn GTP
pozisyonuyla ilgili YMMlere bir ykmllk yklememesine ramen,
yazlan raporlarda ymmler sorumlu tutulmaktadr. Bu konuda alnan genel
yazya ramen 2012 tarihten nceki dzenlenmi olan btn raporlara
sorumluluk raporu dzenlenmitir. Teekkr ederim.

- Ksa bir cevap vereyim. ncelikle katknz nedeniyle Ylmaz Uar Beye
teekkr ediyoruz. Bu konular bildiimiz konular, haklsnz. Burada da
hepsini izah etmek ansmz olmad, ama buraya bir ey daha ilave edeceim:
TVyle ilgili ilemler retimler riskli sektrlerdir bu sektrde bugn
mkellefiyet... Bir kiiye TV kapsamnda mal almaya neden izin
vermiyorsunuz? Geen gn 2 gn nce Hrriyette bir haber daha kt; uak
benzini almlar iki tane gen, ama darya satmlar. Yeni kurulmu bir
irket. te et getirir diyor, karmza kan yeni kurulmu bir irket ite
ayakkab getirdi kardeim TV hassas bir sektrde bu sektrde faaliyet
gsterecek, zellikle imalat ii yapacak kii firmalara diyeceksin ki nasl
gmrk yetkilendirilmi, onaylanm ithalat ya da ykmllk tanm
yapyor ya da belli rasyolar belli faaliyet gsterileri aryor belli ciro kriterleri
aryor, diyeceksiniz ki en az 300 faaliyetin olacak artk u olacak ite sanayi
sicil belgen olacak unlar bunlar olacak ve ... Bu 3 yllk gemiinle sen
mkellefle ilgili vecibeleri yerine getirip getirmediini test etmeden bugn
kurulan bir firma TVyle ilgili ilemlerde teminat mektubu karsnda ilem
yapma yetkisi veriliyor. Bunun idari kusuru vardr, dolaysyla saydmz
zaman aslnda yara ok derin. Katklarnzdan dolay teekkr ediyoruz, sa
olun.

Sunucu
Oturum Bakanmz Sayn smail IIKa plaketlerini takdim etmek zere
Eskiehir YMMler Odas Bakan Sayn Yaar BASKIN krsye davet
ediyoruz. Katklarnz iin teekkr ediyoruz.

Sayn Kaan KASIMa plaketlerini takdim etmek zere Bursa YMMler Oda
Bakan Sayn Tayfun BEEyi krsye davet ediyoruz. Katklarnz iin
teekkr ediyoruz.

Sayn Erkan ERTRKe plaketlerini takdim etmek zere TRMOB Genel

Sayman lk SNMEZi krsye davet ediyoruz. Katklarnz iin teekkr
ediyoruz.

YMM ve avukat Sayn Bekir BAYKARAya plaketlerini takdim etmek zere

Prof.Dr. Sayn Nalan AKDOAN krsye davet ediyoruz. Katklar iin
teekkr ediyoruz.

231
 KNC OTURUM

Yargtay 5inci Ceza Daire yesi Sayn Muhammet GNEYe plaketlerini

takdim etmek zere stanbul YMMler Odas Bakan Yardmcs Sabri
TMERi krsye davet ediyoruz. Katklarnz iin teekkr ediyoruz.

Ankara YMM Odas Ynetim Kurulu Koordinatr yesi Sayn Ali ALIa
plaketlerini takdim etmek zere Ankara YMM Odas Sekreteri Sayn Serpil
ZERi krsye davet ediyoruz. Katklarnz iin teekkr ediyoruz.

232
 NC OTURUM

YEMNL MAL MAVRLERN

BAIMSIZ DENETMDEN
KAYNAKLANAN SORUMLULUU
 NC OTURUM

Sunucu

Bu oturumda Yeminli Mali Mavirlerin Bamsz Denetimden Kaynaklanan

Sorumluluu konuulacak ve bu oturuma bakanlk etmek zere Bursa YMM
Odas Bakan Sayn Tayfun BEEyi davet arz ediyoruz.

Ticaret Genel Mdrl irketler Dairesi Bakan Sayn Mustafa Umut

zgl konumac olarak yerlerine davet ediyoruz. Sayn zgl, Trk
Ticaret Kanunu Hkmlerine Gre Sorumluluk bal altnda konuacaklar.
Trk Ticaret Hkmlerine Gre Yaplacak Bamsz Denetinin
Sorumluluu Snr ve Kapsam irdelenecek kendileri tarafndan.

Kamu Gzetimi Kurumu Daire Bakan Sayn Mehmet RNi yerlerine

davet ediyoruz. Sayn irin, Kamu Gzetimi Hkmlerine Gre
Sorumluluktan bahsedecekler. Bamsz Denetiye Kamu Gzetimince
Uygulanabilecek Sorumluluk Hkmleri ve Yaptrmlar irdelenecek bu
konumalarnda.

Sermaye Piyasas Kurul Ba Uzman Sayn Abdullah YAVA yerlerine

davet ediyoruz. SPK Hkmlerine Gre Sorumluluk bal altnda
konuacaklar. SPK Kanununa Gre Yaplan Denetimlerde Sorumluluun
Snr Kapsam ve Yaptrmlarn anlatacaklar bizlere. Bu konu irdelenecek.

Saytay 6nc Daire yesi Sayn Erol AKBULUTu yerlerine davet ediyoruz.
Saytay Hkmlerine Gre Sorumluluk zerine konuacaklar. Saytay
Dzenlemelerine Gre Yaplacak Denetimin Snr Kapsam ve Yaptrmlar
irdelenecek kendilerinin konumalarnda.

Ankara niversitesi Siyasal Bilimler Fakltesi retim yesi Sayn Orhan

ELKi yerlerine davet ediyoruz. Bamsz Denetimdeki Sorumluluun
Hukuksal Deerlendirmesi zerine konuacak kendileri.

Ankara YMM Odas Ynetim Kurulu yesi Sayn A.ahin SAVCIy

yerlerine davet ediyoruz. Bamsz Denetimdeki Sorumluluun Deneti
Asndan Deerlendirmesi olarak konuacaklar. Deneti Olarak Bu
Sorumluluun Genel Deerlendirmelerinde ve nerilerde bulunacaklar.
Sizlere verimli bir oturum diliyoruz.

235
 NC OTURUM

Tayfun BEE
Bursa YMM Odas Bakan
Oturum Bakan

Sayn Bakanlarm, Kamu Kurum ve

Kurulularn saygdeer temsilcileri, sayn
TRMOB bakan, sayn Oda bakanlar,
sayn konuklar sayn statlarm, sayn
meslektalarm, Yeminli mali mavirlerin
bamsz denetimden kaynaklanan
sorumluluklar konulu toplantmza ho
geldiniz diyor, odam ve ahsm adna ben de
herkese sayglarm sunuyorum.

Dnk al konumalarndan dolay sre

ynnden tm oturumlar biraz zafiyete
urad. Hepiniz biliyorsunuz, bugn sabahki
oturum da biraz uzun srd. Dolaysyla saat 15.00 civarnda toplantya
balamak durumundayz. imdi 6 konumacmz var. Toplantdan nce bir
istiarede bulundum, konumaclara 20er dakika civarnda sreyi
amamalar hususunda ricada bulundum. imdi tabii ki toplantmz yine 2
blmden oluacak. 1 nci blmde arkadalar sunumlarn yapacaklar sonraki
blmde de soru-cevap blmne geeceiz diye dnyorum.

Toplantnn akn byle zetledikten sonra ben ksaca bamsz denetim

konusunda bilgiler sunmak istiyorum. Bamsz denetim nedir? Bamsz
denetim, mali tablolardaki bilgilerin doruluunun ve gvenilirliinin
aratrlmasdr. Denetimin amac, irket faaliyetlerinin yneticiler tarafndan
drst bir biimde yrtlmesini zorunlu klmak, bylece ortaklarn,
yatrmclarn, kreditrlerin, tedarikilerin ve devletin hak ve karlarnn
korunmasdr. Her geen gn daha da karmak bir hale gelen gnmz
ekonomilerinde farkl amalara uygun ve tutarl kararlar verebilmek iin
karar ilemiyle yararlanlan bilgilerin geerli ve gvenilir olmas
gerekmektedir. Gvenilir olmayan bilgileri kaynaklarn etkin kullanmn
engelleyecek; topluma ve karar alcnn kendisine zarar verecektir. Verilerin
geerli ve gvenilir saylabilmesi iin belirli kriterlere uygun olarak tarafsz
bir biimde deerlendirilmesi gerekmektedir. te bu nedenle bamsz
denetime gereksinim vardr. Global ekonominin 11 Eyll olarak tanmlanan,
ABDde ceryan eden Enron skandalndan sonra bata ABD, AB ve dier
lkelerde denetinin bamszl zerinde durulmaya balanm ve bamsz
denetim alannda kkl deiiklikler yaplmtr. Denetimin daha kaliteli ve
gvenilirlikle yaplmas iin bamsz denetim standartlar gncellenmi,
yeni gzetim ve denetim mekanizmalar oluturulmutur. 2002 ylnda
ABDde Sarbones Oxley yasas kabul edilmi, bu yasayla irket
skandallarndan kamuoyunun zarar grmesini nleyecek dzenlemeler
ngrlmtr. Kurumsal ynetim asndan iletmelerin hedeflerine

236
 NC OTURUM

ulaabilmesi, finansal raporlamann gvenilirliini salamak iin i kontrol

sisteminin oluturulmas zorunlu klnmtr. ABde de 8. direktif bamsz
denetimle ilgili olarak 2006 ylnda gncellenmitir. Ksaca akladmz
dnyadaki bu gelimelere ilaveten Trkiyede neler olmu, onlar ksaca ve
sratle sizlere arz etmek istiyorum. Bamsz denetim ve bamsz deneti
kavramlar genel yrrlk tarihi Temmuz - 2012 olan 6102 sayl yeni Trk
Ticaret Kanunu ile daha kapsaml bir biimde Trkiyenin gndemine
oturmutur. Yeni Trk Ticaret Kanunundan nce 2499 sayl sermaye
piyasas bankalar sigorta irketleri, enerji piyasas gibi kanunlarda bamsz
denetim olay ngrlmt ve uygulama gelmitir. Yeni Trk Ticaret
Kanununun 88. Maddesinde; Kanunun 64 ila 88. madde hkmlerine tabi
gerek ve tzel kiilerin mnferit ve konsolide finansal tablolarn
dzenlerken Kamu Gzetimi Muhasebe ve Denetim Standartlar Kurumu
tarafndan yaynlanan Trkiye muhasebe standartlarna, kavramsal erevede
yer alan muhasebe ilkelerine ve bunlarn ayrlmaz paras olan yorumlara
uymak ve bunlar uygulamak zorundadr denilmitir. Bu maddenin verdii
yetkiyi dayanarak 2.11.2011 tarihinde 660 sayl kanun hkmnde
kararnameyle Kamu Gzetimi Muhasebe ve Denetim Standartlar Kurumu
ksaca KGK kurulmutur. KGK, bu dzenlemeyle bamsz denetim
alannda kamu gzetimi yapmak ve denetilerin faaliyetlerini denetlemenin
yan sra uluslararas standartlarla uyumlu Trkiye muhasebe standartlarn
oluturmak ve yaymlamak yine uluslararas standartlaryla uyumlu, bamsz
denetim standartlarn belirlemek ve bamsz denetim kurulularn
yetkilendirme grevini de stlenmitir. KGK Trk Ticaret Kanunu ve 660
sayl kanun hkmnde, kararname erevesinde yaplacak bamsz
denetime, bamsz denetim kurulularna ve bamsz denetilere ilikin
esaslar dzenlemek zere Aralk 2012 tarihinde bamsz denetim
ynetmeliini kartmtr. Denetim ve denetiye ilikin dzenlemeler yeni
Trk Ticaret Kanununun 397 ila 406. maddeleri arasnda yer almtr. 660
sayl Kanun Hkmnde Kararnamenin 2. maddesinde ise bamsz
denetimin yle tanmlandn gryoruz. Finansal tablo ve dier finansal
bilgilerin finansal raporlama standartlarna uygunluu ve doruluu
hususunda makul gvence salayacak yeterli ve uygun bamsz denetim
kantlarnn elde edilmesi amacyla denetim standartlarnda ngrlen gerekli
bamsz denetim standartlarnda gerekli bamsz denetim tekniklerinin
uygulanarak defter kayt ve belgeler zerinden denetlenmesi ve
deerlendirilerek rapora balanmasdr. eklinde tanmlanmtr. Yine
sermaye piyasasnda bamsz denetim standartlar hakknda seri 22 no.lu
tebliin 4/b maddesinde de benzer bir hkm mevcuttur. Ancak, Trk Ticaret
Kanununun Temmuz 2012 tarihinde yrrle girmesinden bir gn nce
belirli hkmleri aa yukar 100 ksur maddesi deiiklie uramtr Bu
srada bamsz denetime tabi olacak irketlerin net ciro, aktif toplam ve
alan says gibi kriterler esas alnarak Bakanlar Kurulu Kararyla
belirlenme cihetine gidilmi say azaltlmtr. Denetime tabi olarak irket
saynn T.T.K. nun ilk ekline gre azaltlmas Bakanlar Kurulu kararna
balanmas, kamuoyunda uzun sre tartlmtr. u anda Bakanlar
Kurulunun, yaynlad iki adet karar mevcuttur. Bugnlerde de bu

237
 NC OTURUM

kararnamede deiiklik yaplaca sylenmektedir. Yine Resmi Gazetede

yaynlanan 6455 sayl Gmrk Kanunu ile baz kanun ve Kararnamelerde
deiiklik yaplmasna dair kanun ile 2012/2413 sayl Bakanlar Kurulu
Karar kapsamna girmeyen anonim irketler tarm sat kooperatifleri ve
tarm sat kooperatifleri birlikleri denetim yaptrmakla ykml klnmtr.
6455 sayl kanunun 80. maddesiyle 6102 sayl T.T.K. kanununun 397.
Maddesine 5 ve 6. fkralar eklenerek bamsz denetime tabi tutulmayan
anonim irketler iin de yeni bir denetim zorunluluu getirilmitir. Bu
denetim Gmrk ve Ticaret Bakanlnca hazrlanacak ve Bakanlar
Kurulunca karlacak ynetmelikte dzenlenecektir. Hazrlanan ynetmelik
tasla uzun bir sre nce Eyll 2013 tarihinde kamuoyunun bilgisine
sunulmakla birlikte henz kesinlik kazanmamtr. Sz konusu ynetmeliin
taslak hkmlerinin yeniden gzden geirilerek bir an nce karlmasnda
yarar gryoruz.

Konuyu hukuki dzenlemeler asndan ksaca zetlemeye altktan sonra

sayn konumaclara sz vereceim. Trk Ticaret Kanunu Hkmlerine
Gre Sorumluluk konusunda Gmrk ve Ticaret Bakanl Ticaret Genel
Mdrl irketler Dairesi Bakan Sayn Mustafa Umut ZGL
beyefendiye sunumunu yapmak zere ilk sz veriyorum buyurun Sayn
ZGL sz sizin.

Mustafa Umut ZGL

Ticaret Genel Mdrl irketler Dairesi Bakan

Sayn katlmclar, ok deerleri panelistler,

deerli hocalarm, sizleri ahsm ve makamm
adna saygyla selamlyorum. ki gnlk sren
bu panelde YMMlerin dari ve Mali
Sorumluluklar hakknda bilgiler verildi, ok
gzel aklamalarda bulunuldu, kendi adma
aldm notlar da oldu.

Ben Trk Ticaret Kanunu asndan bamsz

denetilerin grev yetki ve sorumluluklar
hakknda ksaca bilgi vereceim, ama buna
gemeden nce unu ifade etmek istiyorum:
meslek mensuplarnn YMMlerin ncelikle
kendilerinin meslek anlamnda kamuya ve
mkelleflere kar sorumluluklar var. Mkelleflere kar sorumluluklara
baktnzda Trk Ticaret Kanunu 562. maddesi referans bir maddedir. 562.
maddede su ve cezalar dzenlenmitir. Burada defterlerin tutulmasndan,
kayt dzeni finansal tablonun hazrlanmasna kadar ite borlanma yasa
internet sitesi gibi hususlarda birok cezai yaptrm ngrlmtr.

238
 NC OTURUM

Bu maddeleri teker teker

incelediimizde,
deerlendirdiimizde gryoruz ki
bizim mkelleflere kar
sorumluluumuz aslnda 562.
maddesindeki izilen su ve cezadr.
Eer biz su ve cezalar konusunda
mkelleflerimize gerekli
bilgilendirmeyi yaparsak en azndan
birok sorunu kendiliinden
zeceimizi dnyorum.
rnein; bamsz denetime tabi
irketler internet sitesi amakla
ykmller. 1524. maddesi
gereince anonim irketler genel
kurul toplantlarnn hesap dnemi
kapanmasndan itibaren 3 ay
ierisinde yapmakla ykmller.
Bir genel kurul toplants yaplp
genel kurul toplant tutana
dzenlendikten sonra en ksa srede
tescil ve ilgilendirilmek zere ticari
sicil mdrlne verilmesi arttr.
Bu ynetim kurulunun grev yetki
ve sorumluluudur. 1524. madde
gereince bu genel kurul
tutananda yer alan tescil ve ilama
tabi hususlarn en ge 5 i ticaret
sicil gazetesinde yaynland
tarihten itibaren 5 i gn ierisinde
internet sitesinde yaynlanmas
zorunludur. Yaynlanmamas
halinde u gndeme geliyor: eer bu
bamsz denetime tabi irket
internet sitesini oluturmamsa 300
gne kadar adli para cezas; eer
internet sitesinde yer almas gereken
ierikler yoksa da 100 gne kadar
adli para cezasyla da kar karya
kalacak. Bunu niin ifade ettim?
Genellikle bamsz denetime tabi
irketlerin hem danmanln hem

239
 NC OTURUM

muhasebesini hem defter

tasdiklerini hem kamu tasdiklerini
genellikle siz deerli
meslektalarmz siz yerine
getiriyorsunuz, ancak genel kurul
toplants yaplyor, taahhde ne
zaman ihtiya duyuluyorsa, o zaman
ticaret siciline gidiliyor. Daha sonra
internet sitesinde
yaymlanmamasndan kaynakl
olarak da birtakm idari adli
cezalarla kar karya kalyor. Bu
durumda ne oluyor? Siz bizi
uyarmamtnz diye mkellefle
meslek mensuplar YMMler
arasnda birtakm huzursuzluklar
meydana gelebiliyor. Bu nedenle
ben temel olarak 562. maddede
belirtilen su ve cezalar konusunda
mkelleflerin uyarlmasnn ve bu
hususta sizler tarafndan
danmanlk yaptmz firmalara
bilgi verilmesinin yerinde olacan
dnyorum.

Asl konumuza dnersek, Ticaret

Kanununun denetimle ilgili
hkmlerine baktmzda 397.
maddenin kilit ta konumunda
olduunu gryoruz. Bu maddede
ikili bir ayrm yaplmtr Bamsz
denetim Bakanlar Kurulunca
belirlenecek bir ynetmelie gre
bamsz denetime tabi olacak
irketler belirlenecek, onun dnda
kalan bamsz denetimin dnda
kalan anonim irketlerin ve
kooperatiflerle bunlarn st
birlikleri Bakanlmzca
dzenlenecek bir ynetmelik ve
Bakanlar Kurulunca uygun
grlrse yrrle girecek. Sz
konusu bu ynetmelii biz, Gmrk
ve Ticaret Bakanl olarak

240
 NC OTURUM

hazrladk, bu ynetmeliimizi
Babakanla sevk ettik. Mevzuat
hazrlama usul ve esaslar asndan
gerekli deerlendirmeler
yapldktan ve Bakanlar
Kurulumuzca da uygun grldkten
sonra sz konusu ynetmeliin
yaynlanacan umut ediyoruz.

Trk Ticaret Kanununda ngrlen

bamsz denetim denetinin
ylsonunda irkete gelerek ilgili
faaliyetlerinin tmn denetleyip
rapora balamas deildir. Hep yle
anlalyor, ylsonunda geliriz bir
denetim yaparz ve ilem biter
eklinde. Bu denetim aslnda bir
sreklilik arz eden bir denetimdir.
TTK uyarnca bamsz denetim
finansal tablo denetimi ynetim
kurulunun yllk faaliyet raporunun
denetimi envanter ve muhasebe
denetimi Trkiye muhasebe
standartlarnda n grlen lde i
denetimin, denetimini riskin erken
tehisi ve ynetim komitesi
raporlarnn denetimini
iermektedir. Anonim irketinin
irketler topluluunun finansal
tablolar deneti tarafndan
uluslararas denetim standartlaryla
uyumlu Trkiye denetim
standartlarna gre denetlenecektir.
Ynetim kurulunun yllk faaliyet
raporu iinde yer alan finansal
bilgilerin denetlenen finansal
tablolar ile tutarl olup olmad ve
gerei yanstmad da denetim
kapsamnn ierisinde
bulunmaktadr. Yaplan denetim,
irketin varlnn ve geleceini
riske dren olumsuzluklar
belirleme taleplerinin irkete
yneltilip yneltilmediinin ve
gerekli nlemlerinin alnp
alnmadn iermelidir,

241
 NC OTURUM

zira, denetinin denetimden gememi finansal tablolar ile ynetim

kurulunun yllk faaliyet raporu dzenlenmemi saylacaktr. Bu ok
nemlidir. Eer Bakanlar Kurulunca belirlenmi bamsz denetime tabi bir
irket bu bamsz denetimden gememise, o zaman bu irket kar datm
yapamayacaktr, kanundaki hkm budur. Denetiyle irket arasnda
biliyorsunuz bir organik ba yoktur. Denetiyle irketler arasndaki iliki
borlar kanunu kapsamnda bir szleme ilikisidir. Denetim raporu Ticaret
Kanununun 402. maddesinde de ele alnmtr; deneti yaplan denetimin tr
kapsam nitelii ve sonular hakknda gereken aklkta anlalr ve basit bir
ekilde yazlm ve gemi ylla karlatrlmal olarak hazrlanm finansal
tablolar konu alan bir rapor hazrlayacaktr. Deneti denetim yaparken hkim
irket ile topluluun finansal tablolarn esas alacaktr. Raporda ncelikle
irketin ve topluluun finansal durumuna dair ynetim kurulunun
deerlendirmesi hakknda gr aklanacaktr. Bu grte zellikle irketin
ve ana irketin finansal tablolarn denetim babnda irketin ve topluluun
varln srdrebilmesine ve gelecekteki gelimesine ilikin analiz yannda
irket ynetim kurulunun raporu ile topluluk yllk faaliyet raporu ve bu
belgelerin verdii oranlar lsnden irketin finansal durumu irdelenecektir.
Bu noktada Bakanlmzca karlan bir ynetmelik var; ynetim kurulunca
hazrlanacak yllk faaliyet raporuna ilikin ynetmelik. Yllk faaliyet
raporunda yer almas gereken hususlar, ynetmeliimizde olduka detayl bir
ekilde aklanmtr, ama biz uygulamada unu gryoruz; normal artlarda
bu yllk faaliyet raporu ynetim kurulu tarafndan bizzat kendisi tarafndan
hazrlanp hazrlanmas gerekirken bu iin maalesef meslek mensuplarna
ikame ediliyor, tevdi edildiini bir nevi ekil olarak gryoruz. Aslnda bu
yllk faaliyet raporu, irketin durumunun ne olduu, gelecekte ne yapacan
ve muhtemel disiplinlerinin ne olduu, batp batmama gibi bir durumun sz
konusu olup olmad hakknda fikirler vermelidir, ama maalesef biz
gryoruz ki ynetim kurulu biz bu iten anlamayz, yazamayz, izemeyiz,
diyerek bu ii meslek mensuplarna YMMlerimize bu grevi tevdi ediyorlar.

Dnya Muhasebe rgtyle ilgili bir aklama yaplmt; raporlamalarla

ilgili. Aslnda o raporlamann ierisinde yer alan nshann bir tanesi de bu
bizim yllk faaliyet raporunda bentler halinde saydmz hususlardr; Bu
durum bir nevi mali tablolar ile irketin mali olmayan bilgilerinin kontrol
edilmesiyle birlikte karlatrlmal olarak grlmesine imkn tannmasdr.
Denetim raporunun esas blmndeyse, defter tutma dzeninin finansal
tablolarn ve toplu finansal tablolarnn kanuni ve esas szlemelerin finansal
raporlamaya ilikin hkmlerin uygun olup olmad, ynetim kurulunun
deneti tarafndan deneti kapsamnda istenen aklamalar yapp yapmad
ve belgeleri verip vermedii aka ifade edilir. KGKdan gelen deerli
arkadamz bu konuda bilgi verecektir, ben o konuya girmeyeceim. Ayrca
bu finansal tabloyla bunlarn dayana olan defterlerin ngrlen hesap
planna uygun tutulup tutulmad, Trkiye muhasebe standartlar
erevesinde irketin mal varl finansal ve karllk durumunun resminde

242
 NC OTURUM

geree uygun olarak grdmz bir ekilde yanstlp yanstlmad

burada belirtilecektir.

Asl konumuza geldiimizde denetilerin bamsz denetilerin

sorumluluklar Ticaret Kanununun 554 ila 557. maddelerinde ve sr saklama
ykmll ise 404. maddede aklanmtr. Esasen sorumluluk hkmleri
549 ila 562. Maddededir; tek tek orada saylmtr. Bu hkmlerde lk nce
ynetim kurulu yelerinin sorumluluklar anlatlr, daha sonra denetinin
sorumluluu belirtilmi daha sonra bu zararn tazmini nasl olaca iflas
durumunda ne olaca ve grevli ve yetkili mahkemenin ne olaca bu 549
ila 562. maddelerin arasnda belirtilmitir. Denetinin kusurlu hareketleriyle
neden olan sorumluluuna baktmzda irketin ve irketler topluluunun yl
sonu konsolide finansal tablolarnn hesaplarn denetleyen denetilerin ve
zel denetilerin kanuni grevlerini yerine getirilmesinde kusurlu hareket
ettikleri takdirde, hem irkete hem de pay sahiplerinin irket alacaklarna
kar verdikleri zarar dolaysyla sorumlu olduunu gryoruz. Bir bamsz
denetinin sorumlu tutulabilmesi iin mutlaka kusur arttr. irketin zarar
halinde ise irketin urad zararn tazminini irket ve her bir pay sahibi
isteyebilecektir. Pay sahipleri tazminatlarnn ancak irketin denmesini
isteyebilirler. Pay sahibinin at davay hukuki ve maddi sebepler hakl
gsterdii takdirde mahkeme dava giderleriyle avukatlk cretini bu giderler
davalya yklemedii hallerde ise davay pay sahibiyle irket arasndaki
hakkaniyete gre paylatracaktr. irketin iflas halinde ise 556. madde
gereince tazminatn irkete denmesinin isteme hakkn irket alacakllar da
haizdir ancak pay sahiplerinin irket alacaklar istemleri nce iflas idaresince
gideri sylenecektir. Sr saklamadan doan sorumlulua baktmzda 404.
Madde; asl maddemiz budur, deneti ve zel deneti ile bunlarn yardmclar
ve denetleme yapmasna yardmc olan temsilcileri denetimi drst ve tarafsz
bir ekilde yapmak ve sr saklamakla ykmldr.

Bu kiiler Faaliyetleri srasnda rendikleri denetlemeyle ilgili olan i ve

iletmelerin iletme srlarn izinsiz olarak kullanamazlar. Kasten veya
ihmalle bu ykmllklerini ihlal edenler irkete zarar verdikleri takdirde
bal irketlere kar sorumludurlar. Zarar gren kii birden fazla ise
sorumluluk mteselsil olarak uygulanmak durumundadr. ngrlen
ykmlln yerine getirilmesinde ihmali bulunan kiiler hakknda
verdikleri zarar sebebiyle her bir denetim iin 100 bin TLsine pay senetleri,
borsada ilem gren irketlerde ise 300 bin TLsine kadar tazminata
hkmedilecektir. hmalleriyle zarara sebebiyet veren kiilere ilikin bu
snrlama denetime birden ok kiinin katlm veya birden ok sorumluluk
doru cehlinin gerekletirilmi olmas halinde uyguland gibi,
katlanlardan bazlarnn kastl hareket etmi olmalar durumunda da
geerlidir.

Denetinin bamsz denetim yapmak zere yetkilendirilen bir sermaye

irketi olmas halinde sr saklama ykmll bu kurumun ynetim kurulu
ve yeleri ve alanlarn da kapsayacaktr. Bu hkmlerden doan tazmin

243
 NC OTURUM

zorunluluu szlemede kaldrlamaz veya daraltlamaz. Denetilerin sr

saklama hkmlln ihlal etmesi halinde, istenilen rapor tarihinden
itibaren balayarak 5 yl da zaman amna urayacaktr, ancak fiil su
oluturup da Trk Ceza Kanununa gre sresi daha uzun dava zaman amna
tabi bulunuyorsa tazminat davasna da o zamanam uygulanacaktr.

Ben genel olarak Trk Ticaret Kanununun 397 ila 406. maddesinde
dzenlenen bamsz denetilerle ilgili sorumluluklarla ilgili ok ksa bilgi
vermeye altm. Szlerimi tamamlamadan nce konumalardan
yararlanarak nceki konumalardan meslek mensuplarnn bilgiye
ulaamad bilgi istenmesine ramen cevap alnamad eklinde serzeniler
ve sitemler oldu. Bu konuda Bakanlmz olarak unu rahatlkla ifade
edebilirim zellikle bu tam tasdik ilemlerinde gerekten bu firmalarn
mevcut olup olmad paravan firma m ne zaman kuruldu faal mi deil mi
noktasnda biliyorsunuz Bakanlmzca bir merkezi sicil kayt sistemi projesi
uygulamaya konuldu. u anda tm ticaret sicil ilemleri elektronik ortamda
yaplyor ve bu firmalar gerekten var m yok mu kapand m duruyor mu
bilgilerini sistem zerinden sorgulama yapmak zere tespit imknnz vardr.
MERSSe www.mersis.gov.tr adresinden veya Bakanlmz internet adresi
zerinden ulaabilirsiniz. Zaten u anda birounuz muhtemelen
uyguluyorsunuz. nk irketlerimizin kurulu esas szleme deiiklikleri
bu sistem zerinden yaplmaya baland. Kurulu ilemlerinde meslek
mensuplar bir nevi mkellef adna hareket ediyor onlar adna kullanc ad ve
ifrelerini oluturuyor, esas szleme deiikliklerinde ise gvenli elektronik
imzalar kullanlyor siz kullanc ad ve ifreleri aldktan sonra sistemde
herhangi bir irketi sorgulayabilirsiniz, sorguladnz zaman bu irketin
adresi ve unvan karnza gelecektir. Eer bu konuda daha fazla detay bilgiye
ulama ihtiyac olursa Bakanlmz tm kamu kumu ve kurulularna aktr.
u anda eitli kamu kurum ve kurulularyla protokoller yapyoruz. Bu
protokol kapsamnda eer yeterli bilgiye ulaamyoruz diyor iseniz bu
noktada ticaret sicil kaytlarn grmeniz asndan bakanlmzca tm
kolaylk sizlere salanacaktr. Ben bunlar ifade etmek isterim. Son olarak u
anda biliyorsunuz defter tasdik zamanlar yaklat. Aralk sonu itibariyle ve
devaml ve sklkla sorulan bir soru ticaret sicil tasdiknameleri aranacak m
diye belki sizlere dorudan sorulmayacak, ama zellikle mali mavirler
tarafndan serbest muhasebeci mali mavirler tarafndan sklkla sorulan bir
soru. Evet defter tasdiklerinde ticaret sicil tasdiknamesi noterler tarafndan
aranacaktr. Bu noktada imdiden, eer hizmet verdiiniz kiilerin sicil
tasdiknameleri ellerinde yoksa bunlar bir an nce ticaret sicil
mdrlklerinden almalarnda fayda var. ayet ellerinde ticaret sicil
tasdiknameleri varsa bu belgede herhangi bir deiiklik olmad srece
bunlar geerlidir. O belgelerle birlikte notere gidip bu defter tasdik ilemlerini
yaptrmanz veya yaptrmanza imkn dhilindedir, beni sabrla dinlediiniz
iin ok teekkr ediyorum.

244
 NC OTURUM

Tayfun BEE
Bursa YMM Odas Bakan
Oturum Bakan

Gmrk ve Ticaret Bakanl Ticaret Genel Mdrl irketler Dairesi

Bakan Mustafa Umut ZGL Beyin Trk Ticaret Kanunu Hkmlerine
Gre Sorumluluu konulu sunumunu tamamladk. Kendisine teekkr
ediyoruz, ayrca sreyi de tasarruflu kulland iin bir kez daha teekkr
ediyorum. imdi ikinci konumacmz Kamu Gzetimi Muhasebe ve
Denetim Standartlar Kurumu Daire Bakan Mehmet RN Bey. KGK
Hkmlerine Gre Sorumluluu bize sunacaklar. Buyurunuz Sayn RN
sz sizin.

Mehmet RN
Kamu Gzetimi Muhasebe ve Denetim Standartlar
Kurumu Daire Bakan

Teekkr ederim. Deerli hocalarm, deerli

katlmclar, deerli panelistler, ben idari
yaptrmlar konusunda kurumumuzun
ynetmeliine gemeden nce genel bilgiler
vermek istiyorum. Yani biraz daha ABDnin
uygulamalarna baktm; bizim dosya
incelemelerimizde genellikle nerede sorun
kar, ABDdeki uygulamada nasl sorunlar
km, onlar da sizin huzurunuza getirmek
istiyorum. Bamsz denetimin nemini
yle kurgulayabiliriz, denetim irketleri
asndan zellikle ABD ve Avrupada
bamsz denetim bir k noktas yani
denetim bata dier gvence hizmetleri
olmak zere birok hizmetin kapsn
aralyor. Bu kap aralama denetilerin
edindii sistematik yaklamlardan, tecrbelerden ve uygulamalardan
gelmekte.

Zaten srece baktmz zaman

bilano denetiminin balang
olduunu gryoruz. Zaten bizde de
gemite kullanlan bir kavram.
Daha sonra gelir tablosuna
geiyoruz ve daha sonra dier
tablolar, zellikle bu sermaye
piyasalarn ve borsalarn istemi

245
 NC OTURUM

zerine, zorunlu tutmas zerine

ekleniyor. Tabii bunlara ilikin
standartlar da dzenleniyor. Ben
1900 ylnda verilen bir bamsz
deneti gr rnei buldum. te
aslnda bugnk bizim u an
hlihazrdaki standartlarmzda yer
alan grn zeti. Diyor ki oradaki
deneti yukarda yer alan
bilanonun bamsz denetimini
gerekletirdim. Grme gre
bilano doru bir ekilde
hazrlanm ve irketin defterlerinin
gsterdii biimde irketin
durumunun doru ve gerek bir
ekilde gstermektedir. Aslnda 100
yl nceki grle u an bizim
kullandmz gr arasnda byk
bir fark yok, ama tabii meslein yeni
hizmetlere almas dolaysyla yani
birok farkl hizmet de gelimi
durumda. Tabii bu eye de yansyor,
standartlara da yansyor, esas
standartlar bamsz denetim
standartlar bu da birka taneyken u
anda 37 tane standart oldu. Daha
sonra ara dnem finansal bilgilerin
snrl bamsz dediimiz SBDSler
geliyor ve dier gvence denetim
standartlar yani gvence
denetiminde baka konulara baka
ufuklar aldka ve o i
somutlatka artk yeni denetim
standartlar da oluturuyor ve en
sonunda ilgili hizmetler standartlar
bu da denetimle balants var.
Kamuda bu izgiye paralel bir ak
sergiliyor. zellikle kamu gzetimi
nk kamu yararn ilgilendiren
durumlar somutlatka kamu oraya
mdahale ediyor. u an mdahale
BDSler zerinde younlam
durumda. Tabii ki buradaki esas;

246
 NC OTURUM

sermaye piyasas kurumlarn

ilgilendiren hususlar arttka kamu
orada direkt mdahil olarak giriyor.
Burada ABDnin yatrmc bak
as sahibi olmasnn etkisi var.
lkenin bamsz denetimden ne
bekledii gzetimi belirleyen temel
husustur. ABD srekli olarak
yatrmc perspektifinden bakyor,
diyor ki rnein bamsz denetimin
yatrmcya ne faydas var? Onun
iin kk iletmelerin bamsz
denetimi Avusturalya, Kanada ite
ngiltere, Japonya gibi yatrmc
gzyle bakan lkeler iin ok kabul
edilen bir ey deil, ama Fransa gibi
bir lke asndan baktmz
zaman, orada diyor ki toplumun
yarar var, kamunun yarar var. Yani
byle bir bak as da lke
sistematiinin kurulmasnda nemli
etki yaratyor.

imdi biz dedik ya hani bamsz

denetim yani birok alanda zellikle
gvence denetiminin farkl
alanlarna ufuk ayor grdnz
gibi ben u an denetilerin yaptklar
ilemleri yle sralamaya altm.
Bu rnek nk artk gvence
denetimi tanmn verirken biz soyut
kavramlardan yola kyoruz. Yani
somut bir kavram vermiyoruz. Biz
bir denetim kitab aldmz zaman
direkt finansal tablo denetimini
tanmlar, ama aslnda gvence
denetimi artk sistematii tanmlyor
kavramlar soyutlatryor, nk
snrsz her eyi denetleyebilirsiniz
yeter ki kstaslar ve konu makul
olsun, denetlenebilir olsun;
performans gstergeleri, fiziki

247
 NC OTURUM

zellikler veya bilmem ilgimi eken

biz de bunun standardn
yaynlayacaz, sera gaz beyan
rnein. Ama kamu gzetimi
perspektifinde idari yaptrmlara
konu olan eyler, benim sunumda
siyah olarak gsterdiim finansal
tablolar, i kontrol ileriye ynelik
finansal bilgiler ve proforma
finansal bilgiler, baka bir deyile
genellikle sermaye piyasas
kurulunun almlarna giren hususlar
kamu gzetimi altna giriyor.
Burada i kontrolden bahsederken
unu da ifade etmek lazm; bizde biz
denetim yaparken sizler i kontrol
finansal tablolarn bamsz
denetimi asndan
deerlendirirsiniz. ABDde bir
entegre raporlama deniyor, ama bu
entegre raporlama dnk bahsedilen
srdrlebilir raporlama deil, yani
ynetim ayrca bir i kontrole ilikin
beyan veriyor. Buna ilikin de
deneti ayn zamanda bamsz
denetimle birlikte i kontrol
denetimini de yapyor; bunun iin
ABDdeki dosya incelemeleri bu
denetimi de kapsar, ama bizim sizin
yaptnz i kontrol
incelemeleriyse bamsz denetimin
bir unsurudur yani orda unsur
olmakla birlikte ayr bir gvence
verilmemekte.

imdi dnk al konumalarnda

sylendii deneti raporu deiiyor.
Peki deneti raporunun son eklini
ben yle ortaya koymaya altm
niye deiiyor? nk bata
Almanya olmak zere yani burada
Almanyann etkisini belirtmek

248
 NC OTURUM

istiyorum nk onlar da
hlihazrda long report vardr yani
uzun raporlar vardr ve bunu ABye
nermekteydi ngilterede bu
yaklam doru buldu yani
denetinin daha fazla bilgi vermesi
gerektii dncesinde ABD de bu
yaklam daha sonra benimsedi
standart koyucu bunlar kabul etmek
zorunda kald, burada standart
koyucularn yani uluslararas
muhasebe standartlar koyucularnn
ve denetim standartlarn
oluturanlarn kabul edilebilirlik
sorunu vardr eer standartlar lke
uygulamalarnda kabul edilebilirse
yaygnlar tabi burada da etken
lkeler var bata ABD, ngiltere,
Almanya 3 tane lke bu ite esas
olarak ana etken hani bunun
dndaki Fransa gibi lkeler biraz
geride kald biz bu lkelerin
yansmalarn grmekteyiz biz.
Mesela ABD yatrmc gzyle
bakt iin genellikle rnein
nemli hususlara yatrmc critical
matter diyor dierleri deneti
gznden bakld iin key audit
matters diyorlar. Byle bak asn
da gsteren farklar mevcut ben
imdi farklar syleyeyim ncelikle
yeni raporda gr ne kyor, yani
raporda ilk gr veriyorsunuz;
bunun bir nedeni raporun uzun
olmas ve okuyucunun direk
grn ne olduunu okumak
istemesi yani alta yatan amalardan
birisi bu. kinci nemli deiik kilit
denetim hususlarnn da raporda
verilmesi isteniyor. Yani ne demek
bu denetim asndan ama irketin
ynetimi asndan deil yani siz

249
 NC OTURUM

denetlerken o denetime mahsus

zellikle mesleki nemli kararlar
alnmasn gerektiren hususlar varsa
onu belirtin mesela ne olabilir irket
birlemesi vardr o olabilir erefiye
vardr o olabilir deerleme vardr o
olabilir trev aralar vardr o olabilir
yani o denetimde siz riskli
grdnz mesleki yargnz ok
kullandnz eyi ne karn diyor
ben bu hususlar byle ele aldm
diyor, bir de iletmenin sreklilii
srekli olarak yatrmclar
tarafndan deerlendirilmesi istenir
buna ilikin de bir ayr blm am
dier bilgiler de zaten hl ihazrda
deneti bunu yapyordu, ama
dediim gibi ngilterede directors
report yine bizim lkemizde de
ynetim kurulu faaliyet raporunu
denetlenmesi istenmekte
Almanyada da ynetim kurulunun
denetlenmesi istenmekteydi birleik
bir ekilde yani bunun da oraya bir
yansmas olduunu gryoruz.
Dier hususlar da yani mesela
ynetim ve nceki raporlarda da
vardr ama burada nce kan
muhatapta da bir deiiklik var.
Yani yeni raporun ortaklara ynelik
olduunu gryoruz yani nce
standartlarda uygun olan muhatap
parantez iinde ynetim kurulu
yazard artk imdi share holder
diyor rneklerde veriyor tabii o
duruma gre deiir.

Bizim yaptmz idari yaptrmlar

ele alrsak biz bir kalite kontrol
incelemeleri yapacaz bir de dosya
incelemeleri yapacaz. Bizim

250
 NC OTURUM

geneldeki yapacamz incelemeler

cold review dediimiz yani denetim
raporu bittikten sonra dosyann ele
alnp incelemesi olacak. Hot review
de ise sizler zaten baka bir
denetiye veya altrdnz baka
bir denetiye yaptracaksnz imdi
dosya incelemelerinde Amerikan
kamu gzetiminde ben hangi
alanlarda daha ok bulgu var yani
denetiler hangi alanlarda daha ok
yeterli kant elde edemiyor, yeterli
denetim prosedr uygulanmyor,
byle bir liste oluturduk bu listeye
gre en ok yani tabi Amerikan
kamu gzetimi verilerinde gre en
ok haslatn testinde zorlanyorlar
genellikle bulgular haslatn testi
yani orada haslatla ilgili denetim
prosedrlerinin yeterli
uygulanmamasndan kaynakl
oluyor.

Yine baka bir ey erefiye ve maddi olmayan varlklar stoklar ve alacaklar

ilk 4 sralamay oluturuyor. imdi bunlarn Amerikan muhasebe
standartlarndaki yerlerini de verdim bizimki genelde BDS 315 BDS 330
BDS 530 ve BDS 520 bata olmak zere bir de BDS 540 dediimiz muhasebe
tahminleri denetim standartlarn ilgilendiriyor, ama ABD bilindii gibi artk
Amerikan kamu gzetimi de bizim kurul gibi standartlar kendi oluturuyor
imdi onun iin Amerikan kamu gzetiminde 2 standart grubu var yani 1
kendi standartlar yaynlanncaya kadar Amerikan muhasebeciler
federasyonu tarafndan yaynlanan standartlar geerli, ama Amerikan kamu
gzetimi o konuda standart yaynlad zaman otomatikman hkmsz hale
geliyor onlara zaten interim standarts, geici sfatn vermi durumdalar yani
o ABDdeki karlklar bu bizde BDS 315e geliyor BDS 330 ite muhasebe
tahminleri BDS 540 orada ayr bir standart bizde geee uygun deerle
beraber alnd iin bir, bunlarn denetim rneklemesi de BDS 530 imdi
detaya inelim peki haslatla ilgili denetiler hangi yanll yapyor. Orada
unu gryoruz ki zellikle yani haslatla ilgili riskler iyi tanmlanamyor ve
risklere karlk verilemiyor ve haslatn muhasebeletirilmesine ilikin
kstaslarn karlanp karlanmadna ilikin testler yeterince yaplmyor
yani haslat standardnda yer alan 14. maddedeki kriterlerin deneti tarafndan
karlanp karlanmad tespit edilmesi isteniyor. Genelde burada ihmalde
bulunuluyor, bir de bazen tabii ki olaan d sat ilemleri oluyor orada
denetilerin ihmali olduu da gzkyor. Yani ihmal derken orada yeterince
denetim kartnn toplanmadn ifade ettim. Stoklarla ilgili olarak bir
deerleme beyan bir de var olma beyanyla ilgili denetim testlerinin yeterli

251
 NC OTURUM

bir ekilde yaplmadna ilikin bulgular var alacaklarla ilgili ben biraz farkl
diye gsterdim gnderilen teyit mektuplarna cevap verilmedii durumda biz
denetilerden alternatif denetim tekniklerinin prosedrlerini uygulamasn
istiyoruz ama genellikle bu konuda da denetilerin ok yeterince ABDde
alternatif denetim prosedrlerini uygulamadklar grlyor. imdi ben bir
idari yaptrm karar rnei verdim ama kararda ok detay var yanmda da var
isteyenlere karar rneklerini de verebilirim yani genellikle kararlar zet
halinde bu ekilde yazlyor, sonra spesifik olaylar kararn metninde yer
alyor. Yani hangi yl kimin denetiminde hangi sat ileminde bu eksiklik
grlm karar metinlerinde var u an internete de alm ekilde. Mesela
bizim lkemizdeki bir denetim firmas denetiminde nakit ve nakit benzerleri
testinin yeterince yaplmadna ilikin bir tespitleri var. Baka bir rnek
benim dikkatimi eken bir ey BDS 230 denetim alma ktlarnn
belgelendirilmesiyle alakal olarak ite kii gemie dnk imza ve tarih
vermi ilave alma ktlar dzenlenmi yani dzenlenmemesi gerekirken
daha sonra da bunlar bi eksiklik olarak verilmi. En ok verilen cezalar
uyarma para cezalar ve faaliyetin askya alnmas tabii orada da bizim gibi
uyarmadan nce bir gr alverii var o gr alveriinde dzelme olursa
uyarma da vermiyorlar. ABDde yle bir farkllk var ABDdeki sistem
denetileri borsayla snrlandryor yani genellikle faaliyeti askya alnmas
denetinin dier denetimini engellemiyor, ama nemliyse her eyaletteki
muhasebe kurullar o ileme ayr bir ceza verebiliyor ben byle bir vakayla
da karlatm Amerikan kamu gzetim kurumu onun faaliyet iznini iptal
ediyor, ama ayn zamanda eyalet muhasebe kurulu ayn kiiye bir daha
denetim yaptrmyor, nk ok byk bir hata var orda hibir denetim
almas yapmamas cezas veriyor yle olunca da 2 yerden de men ediliyor.
imdi bizim grevlerimizden birisi de kamu gzetimi yapmak yani idari
yaptrmlara getiimiz zaman onlardan birisi de denetilerin almalarn
denetlemek tabi burada idari yaptrmlarda ama ncelikle cezalar vermek
deil bir caydrclk salayarak yeterli kalitede denetimin yaplmasn
salamak. dari yaptrmlar uygulama yetki ve grevi kurulumuza ait yani
bakanlmz kurul ve bakanlktan oluma ama idare yaptrmlar uygulama
yetki ve grevi kurulumuzda. Bizim idari yatrm trlerimiz uyar faaliyet
izninin askya alnmas faaliyet izninin iptali ve idari para cezas u an 4 eit
idari cezamz var ama bunlardan uyardan nce tabi ki bizim uyar cezasndan
nce dzeltilebilen eyler grmeler yazmalarla yaplyor. imdi dayanak
olarak 660 sayl kanunun 9. maddesi bizim ncelikli dayanamz yine orada
uyar gemiyor 25. maddede geiyor yine ayn kanun hkmnde
kararnamenin 26. maddesiyle geici 1. maddesinde de para cezas verme
yetkimiz yani o dayanak maddeleri de belirtmek istiyorum. imdi bamsz
denetim ynetmeliine geince orda nemli hususlardan birisi idari para
cezasnn karar verilmesi dier idari yaptrmlara engel tekil etmez. Uyar
dan balarsak ilgili maddenin birinci fkras bence her eyi anlatyor, denetim
faaliyetinin fiilin arlna gre daha ar bir yaptrm gerekmeyen ekilde
TDSye aykr olarak yrtlmesi uyar cezasn gerektiriyor zaten denetim
dosyas incelemesi her zaman olaya mahsus bir olgu ierdii iin yani siz
rnein olay baznda bamszln ortadan kalktn belirlemeniz lazm

252
 NC OTURUM

onun iin de olayn fiilin aralna gre daha ar bir yaptrm gerektirmiyorsa
uyar cezas gerekiyor. Kalite kontrol sisteminin oluturulmamas, yasaklara
uyulmamas gibi hususlar da uyar cezasn gerektiriyor. Mesleki sorumluluk
sigortasnn yaptrlmamas bunlar bizim bamsz denetim ynetmeliimizin
40. maddesinde yazlan hususlar ben tek tek zetlemeye altm daha detayl
orda yer alyor. Faaliyet izninin askya alnmasnda da uyar yaptrm
gerektirmeyen fiilin uyarya ramen devam ve yatrm kesinlemesinden
itibaren 2 yl iinde tekerrr ya da bu sre iinde uyar yaptrm gerektiren
farkl fiillerin nc defa ilenmesi. TDS erevesinde gerekli mesleki zen
ve titizlik gsterilmemesi geree aykr gr bildirilmesi yaplan denetim
almalarnda drstlk ve tarafszlk gibi ilkelere denetimde
gerekletirilmemesi ve dier hususlar arasnda yer alyor, bu da 41.
maddemizde ele alnm durumda faaliyet izninin iptali en ar ceza olmu
durumda faaliyet izninin askya alnmasn gerektiren fiilin yaptrmnn
kesinlemesinden itibaren 2 yl ierisinde tekerrr veya bu sre iinde
faaliyet iznini askya almay gerektiren farkl fiillerin nc defa ilenmesi
bu cezay gerektiriyor. Faaliyetin durdurulmas da eer kii lmse veya o
denetimin yaptrlmasnn telafisi zor zararlara yol ama ihtimali
bulunuyorsa, faaliyetin durdurulmas karar veriliyor ancak kendisi bir
yaptrm mahiyetinde deil. Prosedr anlatrsak, ncelikle sz konusu tespit
edilen aykrlk ve eksikliin giderilmesi ya da dzeltilmesi imkn dhilinde
olup olmad tespit edilecektir yani biz ncelikle burada meslek mensuplar
denetileri cezalandrmaya gitmiyoruz yani ncelikle uyardan nceki
mekanizmalarla denetinin gerekli olan dzenlemeyi yapmasn ve almay
yapmasn istiyoruz daha sonra ayet imkan dhilinde deil ise ilgili deneti
ya da denetim kuruluuna bu aykrlk ve eksiklii gidermek ya da dzeltmek
zere uygun bir sre verilebilecektir ve verilecek sre kurulun takdirinde
bulunmaktadr, verilen sre sonunda aykrln giderilmediinin tespiti
halinde ise ilgililerin idare yaptrm gerektiren fiili nedeniyle savunmas
istenilecektir. Kurul ilgililerin savunmasn alp incelemelerini yaptktan
sonra idari yaptrma ilikin kararn verecektir kurulun kararna da idari
yargda itiraz edilebilir. Burada zetlemeye altm, detaylarna bamsz
denetim ynetmeliinden ulalabilir Teekkr ediyorum.

Tayfun BEE
Bursa YMM Odas Bakan
Oturum Bakan

Evet, KGK Hkmlerine Gre Sorumluluk konusunu Kamu Ynetimini

Muhasebe ve Denetim Standartlar Kurumu Daire Bakan Mehmet RN
bey sundular, bundan dolay ve zaman tasarruflu kullandklar iin
kendilerine teekkr ediyorum. imdi, Sermaye Piyasas Kanunu
Hkmlerine Gre Sorumluluk Sermaye Piyasas Kurulu Ba Uzman Sayn
Abdullah YAVA Bey. Buyurun Sayn YAVA sz sizin.

253
 NC OTURUM

Abdullah YAVA
Sermaye Piyasas Kurulu Ba Uzman

Deerli Bakanlar, Deerli Katlmclar,

Sizleri saygyla selamlyorum.

Sermaye Piyasas Kapsamnda Bamsz

Denetimle lgili Sorumluluklar nce bir
girile balayarak ele alacam.

Sermaye Piyasasnda Bamsz Denetim

dediimiz olay 1987 tarihinde bir
ynetmelikle balamtr. Dikkat ederseniz
ynetmeliin bal Sermaye Piyasasnda
Bamsz D Denetim. Sermaye
piyasasnda bu ilk dzenlemeden balayarak
Sermaye Piyasas Kurulunun btn
dzenlemeleri, hem finansal raporlamaya
ilikin, hem de bamsz denetime ilikin dzenlemeleri sermaye
piyasasnda veya sermaye piyasasndaki balyla kmtr. Dolaysyla
ilk gnden itibaren Sermaye Piyasas Kurulunun bamsz denetim ve
finansal raporlamayla ilgili dzenleme ve yetki alan sermaye piyasasyla
snrl olmutur.

14 ubat 2011de yasalaan 6102

Trk Ticaret Kanununa kadar
oluan, SPKnn bamsz denetim
ve finansal raporlamann
Trkiyede sanki mnhasr yetkilisi
olduu eklindeki algnn TTKyla
ve daha sonra da KHK 660la
deimi olmas, Sermaye Piyasas
Kurulunun kendi alanyla ilgili
yetkilerinin belirlenmesi asndan
da faydal olmutur ve denetim
mesleinin, denetilik mesleinin
Trkiyede bir sahibi olmutur.

Bugn KGK bu ii baaryla

yapmaktadr. Biraz nceki
sunumdan da grdmz gibi

254
 NC OTURUM

dnyayla da balantl olarak, dnya

uygulamalaryla da balantl olarak
meslein yerletirilmesi
gelitirilmesi ve standartlarn
yerletirilmesi bakmndan baarl
bir alma yrtlmektedir.

2 Kasm 2011 tarihli KHK/660la

KGKnn kurulmas ile Sermaye
Piyasas Kanununun Sermaye
Piyasas Kuruluna verdii yetkiler
kaldrld ve KGK, bildiiniz zere,
mnhasr yetki sahibi olarak, kamu
kurumu olarak kurulmu oldu. Bu
tarihten balayarak, 2 Kasm 2011
tarihinden balayarak yeni Sermaye
Piyasas Kanununun Resmi
Gazetede yaynland, 6362 sayl
Sermaye Piyasas Kanununun
yaynland 30 Aralk 2012 tarihine
kadar Sermaye Piyasas Kurulu
bamsz denetim ve finansal
raporlamayla ilgili herhangi bir
ilem yapmad.

Bu 6362 sayl Sermaye Piyasas

Kanunu KHK/660da bir deiiklik
yapt. Baka deiiklikler de yapt.
Bu maddenin uygulanmasnda
Sermaye Piyasas Kanunu ve
Bankaclk Kanunu hkmleri
sakldr diyerek 6362 sayl
Sermaye Piyasas Kanunuyla
getirilen yeni dzeni sakl tutmu
oldu. Peki sakl olan ne?

Yeni Sermaye Piyasas Kanunu

btn dzenlemeleri itibariyle,
kendi iindeki, kanun iindeki
dzenlemeler, mevcut hkmler
itibariyle ve buna dayanarak yaplan

255
 NC OTURUM

dzenlemeler itibariyle bu amaca

dayanr. Bu amata 2 unsur var: Bir,
sermaye piyasasnn dzgn
ileyiinin salanmas iin; iki,
yatrmclarn hak ve menfaatlerinin
korunmas iin sermaye piyasasnn
dzenlenmesi ve denetlenmesi. Bu,
Kanunun amac. Peki, u altn
izdiim yatrmc kimdir?
Amerikada da yatrmcnn esas
alndn dinledik biraz nce. Bu
yatrmcnn kim olduuna dair
Sermaye Piyasas Kanununda bir
tanm yok, ama Kanunun her
tarafnda ve Teblilerde,
dzenlemelerde bir yatrmc geer.
Bu yatrmc hak ve menfaatleri
korunmas gereken birisi.

Bu hak ve menfaatlerin
korunmasnn temel mekanizmas,
sermaye piyasasnda kamuyu
aydnlatma dediimiz sistem. Yani
btn finansal raporlamalar da,
bamsz denetim de bu yatrmcnn
hak ve menfaatlerinin korunmasna
hizmet etmek zere, kamuyu
aydnlatma mekanizmasnn
gerekleri olarak ortaya kan
mekanizmalar.

Yatrmcnn Trk Ticaret

Kanununda yer alan pay sahibinden
bir fark var; pay sahibinin Ticaret
Kanununda bilgi alma hakk var. O
hakk kullanmas iin kendisinin bir
eyler yapmas gerekiyor. Gitmesi,
irketten bilgiyi istemesi, bilanoyu
istemesi, ite fotokopisini almas;
Ticaret Kanunu bunu dzenlemi.

256
 NC OTURUM

Sermaye piyasasndaki yatrmcnn

konumu aktif bir konum deil, pay
sahibi gibi aktif bir konum deil;
pasif bir konumda. hra yani
menkul kymet, sermaye piyasas
arac ihra eden irket, kurulu, fon,
her kimse finansal tablolarn
TMS/TFRSye uygun hazrlamak
zorunda. TDSye uygun ekilde
yetkilendirilmi irketlere bamsz
denetimini yaptrmak zorunda. Bu,
ihrann ykmll. Bu
finansal raporlarn ve bamsz
denetim raporlarn da kamuyu
aydnlatma mekanizmasnn bir
gerei olarak Kamuyu Aydnlatma
Platformu dediimiz, bugn
elektronik ortamda tek bir merkezde
toplanan bir platformda aklamak
zorunda.

Bu durumda yatrmc dediimiz,

pasif durumda. Bilgi yatrmcya
ulatrlmas gereken, hazr olarak
sunulmas gereken bir durumda.
Dolaysyla bizim sermaye
piyasasnda anladmz yatrmc,
hazr bilgi bekleyen, bilgiye ihtiyac
olan ve bu bilgiye dayanarak
piyasada alm-satm karar verecek
olan herhangi bir kii. Bunun bilgili-
bilgisiz, kurum-gerek kii olup
olmamas nemli deil. Halen bir
yatrm yapm olup olmamas da
nemli deil, nk potansiyel
yatrmcy da kapsayacak ekilde
bir bilgi arznn, bilgi aknn
srekli salanmas, sermaye
piyasasnn dzgn ilemesi iin
zorunlu bir unsur.

257
 NC OTURUM

Burada bamsz denetiye u

alanlarla ilgili, sermaye piyasasnda
sorumluluk dyor. Sermaye
Piyasas Kanunu ihralarn
kardklar yllk finansal
tablolarn, baz durumlarda 6 aylk
finansal tablolarn bamsz
denetime tabi tutulmasn
ngryor. Halka arz, borsada ilem
grme ve baz nemli nitelikte
ilemlerde zel denetim yaplmasn
Sermaye Piyasas Kanunu
ngrm oluyor. Veyahut da
Sermaye Piyasas Kurulunun,
belirleyecei baka konularda da
denetim yaplmasn isteme yetkisi
var.

Bu denetimlerde izahname her

ihrata dzenlenmesi gereken, her
halka arzda dzenlenmesi gereken
bir kamuyu aydnlatma belgesi ve
baka kamuyu aydnlatma belgeleri
var. Finansal tablolar da kamuyu
aydnlatma belgesi. Bu belgelerden
izahnamede ihralarn, araclk
eden arac kurumun ve dierlerinin
sorumluluu var.

zahnamede yer alan bu yanl,

yanltc ve eksik bilgi ifadesi
bizim btn sorumluluk
maddelerimizde yer alyor. Sermaye
Piyasas Kanununda bu sorumluluk,
hukuki sorumluluktur; cezai
sorumluluk deildir. Sermaye
Piyasas Kanununda dzenlenen tek
bir cezai sorumluluk hali var; ondan
bahsedeceim. Hukuki sorumluluk,
zel hukuk ilikisiyle ortaya kan,
zarar grenin tazminat talebine

258
 NC OTURUM

dayanan bir sorumluluk ilikisidir.

Dolaysyla bu sorumluluun
muhatab SPK veya baka bir kamu
kurumu veyahut da alacakls SPK
veya baka bir kamu kurumu
deildir. hrann sorumluluu
kusursuz sorumlulua tekabl
ediyor.

Eer ihradan tazmin edilemezse, bu zarar baka kiilerden de, ynetim

kurulu da yeleri de dhil olmak zere, tahsil edilebilir, ancak maddenin
devamnda, sonraki fkrada bamsz denetim, derecelendirme ve deerleme
kurulular gibi izahnamede yer almak zere hazrlanan raporlar hazrlayan
kii ve kurumlar da, kii ve kurumlar yani raporu hazrlayan bamsz deneti
ve bamsz denetim irketi de hazrladklar raporlarda yer alan yanl,
yanltc ve eksik bilgilerden Sermaye Piyasas Kanunu hkmleri
erevesinde sorumludurlar. Bu sermaye piyasas kanunu hkmleri
erevesinde kusur sorumluluuna iaret ediyor aslnda. Yani kusurun ispat
edilmesi gerekiyor; ona da biraz sonra geleceim.

Biraz nceki hkmler Sermaye Piyasas Kanununun 10. maddesiydi. Bir de

32. maddesi var, o da aa yukar ayn konuyu dzenliyor. 10. maddede
saydk, ihralar, arac kurum, ihrann ynetim kurulu yeleri. Denetileri
de saydk, deerlemeyi de saydk. Bamsz denetleme irketleri deerleme
hizmeti de veriyorlar. O kapsamda deerlemenin getii her noktada,
bamsz denetim irketinin verebilecei deerleme hizmetlerini de
dnmemiz gerekiyor bu sorumluluk kapsamnda.

10. madde erevesinde belirtilen, ayn maddede sorumluluu saylan kiiler

dhil olmak zere mevzuat uyarnca izahnamede, pay alm tekliflerinde,
hazrlanan bilgi formu gibi ve finansal raporlar gibi SPKca kamuyu
aydnlatma amacyla dzenlenmesi ngrlen sair kamuyu aydnlatma
belgelerini imzalayanlar veya bu belgeler kendi adna imzalanan tzel kiiler,
bamsz denetim asndan bamsz deneti ve bamsz denetim irketi, bu
belgelerde yer alan yanl yanltc veya eksik bilgilerden kaynaklanan
zararlardan mteselsilen sorumludurlar. Kimle birlikte? Herkes mteselsilen
sorumlu oluyor; ihradan balayarak kimi saydysak, deerleme yapan da
dhil, buna ynetim kurulu yesi de dhil garantr de dhil, arac kurulu da
dhil, hepsi dhil olmak zere.

Bu da yetmiyor, ayn madde bamsz denetim iin ve deerleme iin tekrar

bir sorumluluk dzenliyor. Bamsz denetim, derecelendirme, deerleme
kurulular gibi kamuyu aydnlatma belgelerinde yer alan ve bu belgelere
dayanak olmak zere hazrlanan raporlar hazrlayan kii ve kurumlar da
Sermaye Piyasas Kanunu hkmleri erevesinde sorumludur.

259
 NC OTURUM

Sorumluluktan kurtulmann yollar var Sermaye Piyasas Kanununda. Bu bir

denetim raporuyla, bir mfetti raporuyla, bir SPK uzmann raporuyla ortaya
kan bir sorumluluk deil; bunu zarar grenin mahkemede dava ap talep
etmesiyle ortaya kan bir sorumluluk. Kast olmadn, yani bilgi sahibi
olmadn, ar ihmali olmadn (dolaysyla kast veya ar ihmal aranan
bir tazminat sorumluluu bu) ispat eden kiiler bu sorumluluktan kurtulur
diyor Kanun. lliyet ba, ileme konu sermaye piyasas arac, hisse senedi,
tahvil, her neyse belli zamanlar itibariyle alnp satlm ise diyor, illiyet
ban kurma sorumluluu alp satan yatrmc zerinden kalkar diyor.
Dolaysyla normalde tazminat talep edenin stne yklenmi bulunan illiyet
ba ispat zorunluluunu yatrmcnn zerinden kaldrm oluyor Kanun; bu
defa illiyet bann olmadn kendisinden tazminat talep edilen kiinin ispat
etmesi gerekiyor. Dolaysyla ynn deitirmi oluyor. lliyet ba ispat
ykmnn ynn deitirmi oluyor. Bir de zararn gerekletii tarihten
itibaren 6 ay iinde bu tazminat talebi zaman amna uruyor.

Biraz nceki izahname ve finansal raporlamayla ilgili, Kanunun ilgili

blmlerinin maddeleriydi; bamsz denetim kurulularyla ilgili olarak da
ayr zel maddeler var, orada da gene sorumluluklar var ayn mahiyette.

Bamsz denetim kurulular grevlerinin kapsamyla snrl olmak zere

denetledikleri finansal tablo ve raporlarn mevzuata uygun olarak
denetlenmemesi nedeniyle (mevzuat dediimiz bugn referans KGKnn
kard denetim standartlardr) doabilecek zararlardan (zarar ihtimali de
burada tazminat talebine hak dourabiliyor) raporu imzalayanlarla birlikte
sorumludurlar. Bamsz denetim kurulularyla derecelendirme ve
deerlendirme kurulular faaliyetleri neticesinde dzenledikleri raporlarda
yer alan yanl ve yanltc eksik bilgiler dolaysyla neden olduklar
zararlardan sorumludurlar. Bunlarn tamam zarar grenin talebine bal zarar
sorumluluu.

Denetinin yapt denetimlerle ilgili olarak bir ihbar ykmll var. Buna
gemeden nce, idari para cezas. SPKnn zaten uygulayageldii, teden beri
bu Kanunla gelmeyen, nceki Kanundan da gelen mevzuata, SPKnn
dzenlemelerine herhangi bir aykrlk halinde, SPKnn idari para cezas
uygulama yetkisi var; idari para cezas olarak, herhangi basit bir mevzuata
aykrlk dahi olsa, yetki olarak SPKnn elinde teden beri var.

Denetiler, bir yatrm kuruluunda (yatrm kuruluu dediimiz bankalar ve

arac kurumlardr) veya kolektif yatrm kuruluunda (bunlar da yatrm
fonlar ve yatrm ortaklklardr, btn yatrm fonlar ve yatrm ortaklklar)
finansal tablo denetimi ya da Sermaye Piyasas Kanunuyla ilgili dzenlemeler
erevesinde belirlenen baka bir grevi ifade eden bamsz denetim
kurulular ve bamsz denetiler, bu irkette veya bunlarla sermaye ve
ynetim asndan ilikili olan kurulularda, grevlerini yerine getirirken,
bilgi sahibi olduklar irketle ilgili Sermaye Piyasas Kanunu ve ilgili
mevzuata aykr bir durum tespit ederlerse, bunlarn yetkisini

260
 NC OTURUM

kaybedebileceine, lisanslarn, faaliyet artlarn kaybedebileceine dair bir

durum tespit ederlerse, irketin srekli faaliyetini engelleyecek bir durum
tespit ederlerse yahut da kendi gr, sonuta aklayaca gr olumsuz
gr ve gr bildirmekten kanma ise yani kapsam daralmas var ise
veyahut da ak, bariz aykrlklar, usulszlkler grmesi halinde bunu derhal
SPKya bildirmekle ykml. Bankalar ve arac kurumlar ile yatrm fonlar
ve yatrm ortaklklarnda yaptklar ve bunlarn ilikili kurulularnda
yaptklar denetimler iin.

Bu bildirimler bugne kadar saylan sr saklama, ihbar yani gizlilik korunmas

vesaireyi ihlal etmez. Bu kapsamda yaplan bildirimler herhangi bir kanuna
aykrlk tekil etmez, hukuki ve cezai sorumluluk dourmaz diye ayn SPK
maddesinde bir koruyucu hkm var.

Ceza yaptrm ngren tek madde SPKnn 112. maddesinin 2. fkras. Bu

maddenin nceki, 1. fkras finansal tablo dzenleyenlerle ilgili. Kastl
olarak. Kast aranyor, demek ki finansal tablo ve raporlar gerei
yanstmayan ekilde dzenleyenler, geree ayr hesap aanlar (bu daha ok
arac kurumlar ilgilendiren bir durum), kaytlarda her trl muhasebe hilesi
yapanlar ve yanl ve yanltc bamsz denetim ve deerleme raporu
dzenleyenler ile dzenlemesini salayan ihralarn sorumlu ynetim
kurulu yeleri veya sorumlu yneticileri TCKnn ilgili hkmleri (bu TCK
207ye tekabl ediyor) uyarnca cezalandrlr. zel belgede sahtecilik
suunun olumas iin fiilin o su tipine uymas iin, belgenin kullanlmas
gerekiyor, resmi belgede sahtekrlkta kullanma gerekmiyor, ama zel
belgede sahtekrlkta belgenin kullanlmas gerekiyor. Kanun diyor ki
(Sermaye Piyasas Kanunu) o kapsamda yaplacak deerlendirmelerde
belgenin kullanlmas art aranmaz, yani sadece sahte veyahut da yanl,
yanltc, eksik deerleme raporu veya bamsz denetim raporu
dzenlenmesi zel belgede sahtecilik suunun olumas iin yeterlidir. Yeter
ki ilem kastl olarak yaplm olsun.

SPKnn yapt denetimler srasnda eer bir bamsz denetiden veya

bamsz denetim kuruluundan baka bir irkete, denetim yapt veya
yapm olduu, bir ekilde bilgi sahibi olduu bir irkete veya kiiye ilikin
bir bilgi istenirse, bu bilginin o kiiye veya baka bir kiiye SPKnn denetim
yaptna dair kendisi hakknda bilgi istediine dair bir bilginin bakasna
verilmesi yasak.

Benim sunumum bu kadar. ok teekkr ediyorum sabrnz iin.

261
 NC OTURUM

Tayfun BEE
Bursa YMM Odas Bakan
Oturum Bakan

Sermaye Piyasas Kurulu Ba Uzman Abdullah YAVA bey Sermaye

Piyasas Kanununa Gre Yaplan Denetimlerde Sorumluluun Snr
Kapsam ve Yaptrmlar ile ilgili tebliini sundular kendilerine teekkr
ediyoruz. imdi, Saytay Dzenlemelerine Gre Yaplacak Denetimin
Snr Kapsam ve Yaptrmlar konusunda Saytay 6. Daire yesi Sayn
Erol AKBULUT Bey sunumunu yapacaklar. Evet Sayn AKBULUT sz
sizin.

Erol AKBULUT
Saytay 6. Daire yesi

Sayn bakan teekkr ediyorum. Hepinize

sayglar sunuyorum. Tabii konumam
Saytay mensubu olarak Saytay adna
yapyorum, ancak Sayn Bakan
Yardmcsnn al konumasnda
syledii gibi benim de 2 apkam var; hem
sizler gibi ben de zel bamsz deneti
belgesine sahip bir arkadanzm, ayn
zamanda da u an Saytay mensubu olarak
bu kurumun temsilciyim. Sizlerle Saytay
Hkmlerine Gre Sorumluluk konusunu
paylaacaz. imdi bu konuyu anlatmak
iin bana verilen programa gre; Saytay
dzenlemelerine gre yaplacak denetimin
ncelik ve snr, daha sonra da bamsz deneti olarak ve Saytay denetisi
olarak ortak ilikilerimizin neler olabilecei ve bu ortak ilikilerden dolay
doabilecek sorumluluklar nelerdir? hususlarnda sizlere bilgim lsnde
sunum yapmaya alacam.

Konuma balamadan nce u genel

aklamalar yapmak istiyorum:
Trkiyede malumunuz bamsz
denetim olay yeni; hem kamu
sektr denetimi asndan, hem de
zel sektr denetimi asndan. zel
sektrn denetimi asndan
mevzuat siz benden daha iyi

262
 NC OTURUM

biliyorsunuz. Kamu sektr

asndan bugnk anlamda
bamsz denetimin balang tarihi
5018 sayl kamu mali ynetim ve
kontrol kanunuyla olmutur.
Bildiiniz gibi bu kanun 2003
ylnda yasalamtr. Ancak 2006
ylnda yrrle girmitir. 2006
ylnda yrrle giren 5018 sayl
Kamu Mali Ynetimi ve Kontrol
Kanununa paralel olarak Saytay
denetimini belirleyecek kanunun da
kmas gerekiyordu. Ancak eitli
nedenlerle Saytay kanunu, yani
kamu kesiminde bamsz denetime
ilikin hkmler 2011 ylnn
banda yrrle girebildi. Ancak
ilerleyen zaman ierisinde, bir yla
yakn uygulama bakmndan bu
kanun askya alnd. nk bir torba
kanunla baz hkmleri deitirildi.
Deitirilen bu hkmlerle,
bamsz olarak yaplmas gereken
denetim tekniklerinin bazlar da
kaldrlm oluyordu. Fakat belirli
bir sre getikten sonra, Anayasa
Mahkemesi bu karlan kanunun
deiiklik getiren ksmlarn iptal
etti. Dolaysyla biz de gene
balangtaki Saytay kanununa
uygun olarak denetimlerimizi
yapmaya baladk ve uan devam
ediyoruz. Peki, bu kadar sre
ierisinde ne yaptk? Saytay ve d
denetim alannda neler yaptk ve bu
denetim nedir?

Aslnda 5018 sayl Kamu Mali

Ynetimi ve Kontrol Kanununa
baktmzda denetimi ikiye
ayryoruz; Birisi i deneti.

263
 NC OTURUM

kontrol sisteminin uygulanmas

srasnda i kontrol sisteminin
almasna paralel olarak i
denetinin de varln gryoruz.
Dolaysyla 5018 sayl Kanunda i
denetilerimiz var. Bir de 68. madde
gereince d denetim ve dolaysyla
Saytay var. deneti ve d
deneti olarak aslnda ayn
standartlara gre denetim
yapyoruz. Yani meslein icras
bakmndan bir farkmz yok. Onlar
bizim meslektalarmz, ancak i
deneti, st ynetici adna
denetimini yapar; tabii ona kar
bamszdr. Ama Saytay
bildiiniz gibi d denetim organ
olarak Parlamento adna denetim
yapar ve rettii raporlar
Parlamentoya verir. Dolaysyla
aramzdaki fark budur.

Yine zaman zaman belki azmdan

yksek denetim ifadesi kabilir.
Yksek denetimle bamsz
denetimin arasndaki fark nedir?
Aslnda btn d denetimler
bamsz denetimdir. Ancak her
bamsz denetim yksek denetim
deildir. Bir bamsz denetimin
yksek denetim olabilmesi iin o
lkenin parlamentosu adna denetim
yapyor olmas lazm. Dolaysyla
Trkiyeye baktmzda
Parlamento adna denetim yapan
kurum Saytay olmas hasebiyle de
Trkiyenin yksek denetim
kurumu Saytaydr diyoruz. Ancak
meslek itibariyle bamsz
denetilerle Saytay denetilerinin
grevleri birebir, aa yukar

264
 NC OTURUM

istisnalar bir tarafta tutarsanz

tamamyla akmaktadr, ayndr.
Dolaysyla ben burada Saytay
denetimini anlatrken aslnda
bamsz denetimi de anlatm
oluyorum. Ama kamu kesimiyle
ilgili olarak, tabii Saytayn
almalar, u an Trk Ticaret
Kanununa gre getirilen bamsz
denetilik mesleiyle ilgili yaplan
almalardan biraz farkl.

Konumamn burasnda evvela dnyada ve Trkiyede Saytay nedir, ne

deildir ondan bahsetmek istiyorum ksaca. Saytaylar, bildiiniz gibi
yksek denetim organlar denetim iin vardrlar. Dnya uygulamasna
baktmzda 2 tr Saytay gryoruz genelde. Bunlardan bir tanesi
Anglosakson tr Saytay dediimiz, ngilterenin ban ektii Saytay
trleridir. Bir dieri de kta Avrupas tr Saytaylar dediimiz, Fransann
ban ektii Saytaylardr. Trkiye Saytayna baktmzda kta
Avrupas tr bir Saytay olarak gryoruz. Kurulduu 1862 tarihinden bu
zamana kadar da bu ekilde grevine devam ediyor. Ve yine kuruluundan
itibaren Anayasamzda d denetim organ olarak ve kta Avrupas tr bir
Saytay olarak yerini alm olduunu gryoruz. Bylece Trk Saytay
kta Avrupas Saytay olarak, hem denetimle grevlidir, hem de yargsal
fonksiyonu vardr. Dolaysyla iki fonksiyonu birden yapmak durumundadr.
Burada bizim alanmz, konumuz sadece denetim fonksiyonuyla ilgilidir.

Dnyada Yksek Denetim Kurumu says bilebildiim kadaryla 180

civarndadr. Zaman zaman deimekle birlikte 180 says aa yukar
deimiyor. Ancak bu lkelerin mutlaka BMye kaytl olmas gerekli.
BMlere kaytl her lke Saytay INTOSAI diye ifade ettiimiz
Uluslararas Yksek Denetim Organlar Tekilat INTOSAInn yesi olmak
durumundalar ve bu Tekilatn yesi olarak da, ITOSAIce belirlenen
denetim standartlarna, karlan rehberlere, batan uyacaklarn da kabul
etmi olmaktadrlar.

Saytayca yaplacak denetimin amac ncelikle Anayasamzda var. Daha

sonra kamu mali ynetimi alannda ereve kanunu olan, kamu mali
sisteminin anayasas durumunda olan 5018 sayl Kamu Mali Ynetimi ve
Kontrol Kanununun 68. maddesinde var. 5018 sayl kanunun 68. maddesinde

265
 NC OTURUM

Saytay denetiminin amac, genel ynetim kapsamndaki kamu idarelerinin

hesap verme sorumluluu erevesinde, ynetimin mali faaliyet karar ve
ilemlerinin denetlenerek sonularnn parlamentoya bildirilmesi olarak ifade
edilmektedir.

Yine bu kanunun belirtilen maddesinde u hususta da zellikle

belirtilmektedir: Saytay uluslararas genel kabul grm denetim
standartlarna gre denetim yapmak durumundadr. Saytay kanununun 1. ve
34. Maddelerinde yine Saytayca yaplacak denetimin amac
belirtilmektedir. Genel olarak kamu kesimi olmas hasebiyle sk sk
vurgulanan husus, bamsz denetimden farkl olarak, Trkiyede zellikle
kamu kesiminde hesap verme sorumluluunun ve effafln yerletirilmesi
ve gelitirilmesi erevesinde diye Saytayn grevini belirtiyor. D
denetimin tabii belirli nitelikleri vardr. Bunlardan bamszlk nitelii yine
5018 sayl kanunun 68. Maddesinde, 6085 sayl Kanunun 3 ve 35.
maddelerinde yer almaktadr. Her eyden nce, d denetim iseniz birinci
unsur, btn dnyada kabul edilen ve BMce de yine oy birliiyle karara
balanan bir husustur bu. Saytaylarn bir defa bamsz olmalar gerekiyor.
Yani d denetim ya da bamsz denetim sizler iin de geerlidir; bamszlk
esastr. Bamszlk bamsz denetiler iin olmazsa olmaz bir kuraldr.
Dolaysyla bu husus ilgili kanunlarda yani gerek 5018 sayl kanunun 68.
maddesinde gerekse 6085 sayl Saytay kanununun 3 ve 35. Maddelerinde
bu husus ifade edilmektedir. Saytay tabii kurumsal olarak da bamsz bir
kurumdur, herhangi bir yere bal deildir. TBMM adna denetim yapmakla
birlikte, grevi srasnda organik bir ba, TBMM ile de yoktur. Sadece onun
adna denetim yapm olmaktan dolay rettii raporlar parlamentoya
sunmak durumundadr. liki byledir. Saytay kanununun 35. Maddesinde
de yine denetimin bamsz olaca hem kurum olarak hem de deneti olarak,
bamszlk statlerinin ierisinde grevlerini yapacaklar belirtilmektedir.
Dolaysyla bu unsur btn bamsz denetiler iin olmazsa olmaz temel bir
unsurdur, niteliktir. Dediim gibi bu husus ayn zamanda sizler iin de
geerlidir.

Denetim alanmza gelince, bu husus bata 2709 sayl Anayasa

kanunumuzun 160. maddesinde ve bir de 165. maddesinde belirtilmektedir.
Madde 160, 1862den beri Saytaya verilen snrlar izmektedir. 165.
madde bildiiniz gibi ya da bilmiyorum daha nce duymusunuzdur belki,
KTlerin denetimine ilikin olan bir maddedir. Daha nce 165. madde
gereince Meclis tarafndan yaplacak denetlemelerde grevli kurum
Babakanlk Yksek Denetleme Kurulu idi. Ancak 2011in banda yrrle
giren 6085 sayl Saytay kanunuyla birlikte KTlerin denetimleri de
Saytaya geti. nk uluslararas standartlara gre, INTOSAI tarafndan
da kabul edilen, her lkenin ancak bir tane yksek denetim organ olur.
lkemizde ise o kurum da Saytaydr. Byle olmas nedeniyle de
Babakanlk Yksek Denetleme Kuruluyla Saytay birlemitir ve bu
tarihten itibaren de Saytay ve Babakanlk Yksek Denetleme Kurulu

266
 NC OTURUM

Saytay adyla grevlerine devam etmektedir ve dolaysyla Anayasal alan

itibariyle KTlerde Saytayn denetim alanna girmitir.

6085 sayl Saytay kanununun 4. maddesi tabii yasa erevesinde, bu alan

daha ayrntl bir ekilde belirtmektedir. 4. maddeyi aarsak bu madde ile
ilgili ksaca unlar syleyebiliriz: Btn kamu kaynaklar ve kurumlar
Saytayn denetimine tabidir. Denetim d herhangi bir ey yoktur. Mutlaka
denetlenmek durumundadr. Sermayesinin %50nin altnda olan irketler
hari olmak zere. Denetimin genel esaslar Saytay kanununun 35.
maddesinde belirtilmektedir. Burada temel olarak vurgulayacamz husus,
Saytay denetimince, kamu idarelerinin mali rapor ve tablolarnn, bunlara
dayanak oluturan, ihtiya grlen her trl belgelerinin deerlendirilerek,
bunlarn gvenilirlii ve doruluu hakknda gr bildirilmesidir. 36. madde
de denetimin kapsam ilenmektedir. 36. maddede belirtildii gibi kapsam
dzenlik denetimi ve performans denetiminden olumaktadr. Dzenlik
denetimi uygunluk denetimi ve mali denetimden olumaktadr. Performans
denetimi yine uluslararas standartlar gereince yksek denetim kurumlarnn
yapmak zorunda olduklar, yetkileri ierisinde bulundurmak durumda
olduklar dier bir denetim tekniidir. Sylediim gibi dzenlik denetimi
uygunluk denetimi mali denetimden olumaktadr. Performans denetimi ise
6085 sayl Saytay kanunuyla birlikte, bir taraftan kamu kaynaklarnn
verimli etkin tutumlu kullanlp kullanlmadna ilikin yaplacak denetimle
birlikte, kamu kurumlarnn faaliyetlerinin denetimiyle ilgili olan performans
belgesinin denetimini iermektedir.

Denetim sreci ile unu ifade ediyoruz. Saytay denetileri, denetimlerini

yaparken yani bamsz denetimi ifa ederken, hangi prosedrlere gre
denetimlerini yapmak durumundalar. Daha nce ifade ettiimiz gibi tabii ki
ncelikle kanunlara uyacaklar, sonra genel kabul grm uluslararas
standartlara uygun denetimlerini yapacaklar. Ancak bunun sylenmesi
yetmiyor, denetilere uluslararas standartlara gre denetim yapacaksnz
demek yeterli olmad iin, yine kanunumuzda mutlaka denetim
rehberlerinin karlmas esas kabul edilmitir. Dolaysyla her denetim
tekniine ilikin Saytayn yapaca bamsz denetimlerle ilgili denetim
rehberlerimiz vardr. Hem dzenlik denetimi hem performans denetimleriyle
ilgili, hem de biliim sistemleri denetimine ilikin olarak. Dolaysyla
arkadalarmza denetim grevi verdiimizde, denetiler bu rehberlerle
birlikte denetimlerine gidiyorlar ve bu rehberler erevesinde denetimlerini
yapyorlar. Burada belki unu belirtmek gerekmektedir. Bamsz denetiler
olarak sizlerce de bu almalarn yapabilmesi iin, Trkiye Denetim
Standartlar Kurulu tarafndan bamsz denetim standartlarnn belirleniyor
olmas yetmez. Standartlarn uygulanmasn kolaylatrmak ve
standartlatrmak adna sizler iinde denetim rehberlerinin karlmas gerekir
gibi geliyor bana. lgili Oda arkadalarmzn ve Kamu Gzetim Kurumunun
tabi bu hususa eilmesi gerekir diye dnyorum.

267
 NC OTURUM

imdi Saytay asndan genel kabul grm uluslararas denetim

standartlar nedir, hangileridir? Zira hep uluslararas standartlardan
bahsediyoruz. Bizim amzdan uluslararas genel kabul grm standartlar
demek, INTOSAI standartlar anlamna geliyor. INTOSAI denetim
standartlaryla ilgili almalar 1983 ylnda balam, daha sonra i kontrol
komi teside buna katlm ve i kontrol sistemine ilikin de standartlar belli
edilmi ve ilk olarak Haziran 1992de bu standartlar yaymlanmtr. Mevcut
ve yeni INTOSAI standart ve rehberlerinin zel kesimle ayn ereve altnda
bir araya getirilmesi kapsamnda, INTOSAI ile FAK anlama yapmlardr.
FAKn standart belirlemekle grevli alt kuruluu olan Uluslararas Denetim
ve Gvence Standartlar Kuruluyla birlikte hem zel sektr hem kamu sektr
denetim standartlarnn zerinde birlikte alma yaplm, sonuta zel kesim
ve kamu kesimi denetim standartlarnn birlikteliine karar verilmitir.
Dediim gibi baz nans farkllklarn ayrk tutarsak, aslnda bamsz
denetilerin tabi olaca denetim standartlaryla Saytayn tabi olaca
denetim standartlar paraleldir, ayndr.

INTOSAI iki tr mesleki standart yaynlamaktadr. Bunlardan bir tanesi

yksek denetim kurumlar denetim standartlar ki, FAKla anlatktan sonra
INTOSAI standartlar ISSAI ( yksek Denetim Kurulular Uluslararas
Standartlar ) ekline dnmtr, zel kesimde ise bu standartlar SAI (
Uluslararas Denetim Standartlar ) olarak ifade edilmektedir. Dolaysyla
zel kesim, kamu kesimi denetim standartlar sadece isim olarak farkl, ama
ierik itibariyle ayndr.

Bunun dnda ayrca Saytaylar INTOSAIGOV denilen iyi ynetiim

rehberlerini de karmaktadr. ISSAIlar aralarnda hiyerarik bir iliki
bulunan 4 dzeyden olumaktadr: 1. dzey kurucu ilkeleri iermektedir, 2.
dzey yksek denetim kurullarnn ileyiiyle ilgili n koullar
kapsamaktadr, 3. dzey temel denetim ilkelerini belirlemektedir, 4. dzey
denetim rehberlerini ifade etmektedir ve bunlar ierisinde denetimle ilgili
standartlarn arasnda mesleki etik kurallar da ayrca vardr.

Netice itibariyle INTOSAI standartlar, uluslararas yksek denetimin nasl

yaplmas gerektiini gsteren uluslararas genel kabul grm ve doruluu
uygulamalaryla test edilmi uluslararas yksek denetim kurullarnn meslek
standartlardr ve Saytay olarak bizler ISSAIleri uygulayacamz, tatbik
edeceimizi sylyoruz ve uyguluyoruz. Bizim amzdan uluslararas
denetim standartlar ISSAIlerdir, ve bunlarn uygulanmasyla ilgili olarak da
rehberlerimizi dzenledik ve yaymladk. u an sitemizde bunlar
bulabilirsiniz. Tabii bunlarn dnda ayrca denetlenen kurumlara bal
olarak el kitaplarnn karlmas da mmkndr. Uyguladmz denetim
teknii 2 tanedir. Bunlar uluslararas standartlarn kabul ettii dzenlilik
denetimi ve performans denetimidir. Bunlarn dnda zaman zaman baz
denetim teknikleri ifade edilmektedir. te evre denetimi gibi vergi denetimi
gibi falan. Bunlar aslnda denetim teknii deil denetim alann ifade ederler.

268
 NC OTURUM

Denetim rehberlerine ilaveten denetim el kitaplarnn karlmasndan ama

udur. Her kurumun kendi zellikleri olabilir. Denetim rehberlerinin yan sra
denetim el kitaplaryla bu kurumlarn zelliklerine uygun olarak denetimlerin
nasl yaplaca belirtilebilir. rnein Saytay olarak biz birok kurumlar
denetliyoruz. te Hazine Mstearl, Sosyal Gvenlik Kurumlar,
Babakanlk, belediyeler, mahalli idareler vesaire. imdi her birisiyle ilgili
olarak tabii uygulayacamz denetim teknii ayn olmakla birlikte, kendi
mevzuatlar gerei grdkleri grevlerde farkllklar olmas nedeniyle baz
risk ynetimi asndan, risk deerlendirmesi asndan yapacamz
almalarda farkllklar olabilecektir. Ama bunlar iin esas denetim
tekniklerinin deitirilmesi gerekmiyor. Sadece denetim alan olarak baz
hususlara dikkat etmemizin iaretini veriyor. El kitaplarda bu alardan
denetilere kolaylklar salamaktadr.

kinci blmde Saytay denetimiyle ilgili bu genel bilgileri, ereveyi

verdikten sonra bamsz d denetimle, yksek denetim arasndaki
ilikilerden bahsedeceim.

Standartlar Konusunda daha nce aklamalar yaptm. Saytay kendi

standartlarn kendisi belli ediyor; bu da ISSAIlardr. Yani yksek denetim
kurulular uluslararas standartlardr. zel sektrde ise, bildiiniz gibi gene
FAKn belirledii ama ISSAI ile ayn olan SAI diye ifade ettiimiz
uluslararas standartlardan Trkiye denetim standartlarnn belirledii
standartlar geerlidir. Dolaysyla burada ortak yanmz bu standartlardr.
Bamsz denetiler olarak bu standartlara gre denetim yapmak
mecburiyetindeyiz.

Denetim alan olarak da tabii ortaklmz var. O da udur; 23 Ocak 2013 tarih
4213 sayl Bakanlar Kurulu Kararnda belirtilen ve Gmrk ve Ticaret
Bakanlmzn da belirleyecei alanlar. Netice itibariyle Saytayn
denetlemek durumunda olduu kurumlar, bamsz denetiler olarak sizler
de denetlemek durumunda kalabilirsiniz. O zaman ayn kurumu hem kamu
kesimi d denetisi olarak Saytay denetleyecek, hem de zel kesim
denetisi olarak sizler denetleyeceksiniz. Byle bir durum olmas durumunda,
ne olabilir? Sorusu tabii ister istemez akla geliyor. O zaman unu gryoruz
Saytayn denetim programna alnm irketlerin Saytay ve bamsz
denetilerce denetlenmesi durumunda, 6085 sayl Saytay kanununun 46.
maddesindeki hkmden hareketle Saytay denetileri meslekta incelemesi
ad altnda bamsz deneti raporlarn inceleyebileceklerdir. Tabii burada
bizim bakacamz husus bu raporlarn szlemelerine ve Trkiye denetim
standartlarna uygun olarak denetimlerinin yaplp yaplmam olduudur.
Baka bir deyile denetim hizmetinin szleme erevesinde yaplp
yaplmadnn gzlemlenmesidir. Bir aykrlk grlmesi halinde, duruma
gre Kamu Gzetimi kurumuna, durumuna gre Sermaye Piyasas
Kurumuna, durumuna gre Cumhuriyet Savclna tabii ki bildirimler
olabilecektir. Ama esas itibariyle bizim bakacamz husus; meslekta olarak
meslekta incelemesi dediimiz anlamdadr. Bunu i denetimciler iin de

269
 NC OTURUM

yapyoruz, Saytaylar olarak biz kendi aramzda da yapyoruz. Yani bu

durum sadece sizinle bizim aramzda deil, btn dnyada da yaplan
uygulamalardr bunlar. Bunun en nemli sonucu, raporlarn ve denetim
almalarnn kalitesinin artrlmasna ciddi anlamda katk salayacak
olmasdr.

Saytay denetim programna alnmam hususlar varsa zaten o zaman sadece

d deneti olarak bamsz denetiler grevlerini yapacaklar ve raporlarn
sunacaklardr.

Bu arada tabii Saytay denetileri olarak bamsz denetilerin ve bu arada

yine sylediim gibi i denetilerin raporlarnn incelenmesi sonrasnda eer
raporlar Trkiye denetim standartlarna gre yaplmsa ve biz o denetimden
ikna olmusak Saytay denetileri olarak o kurumun ya da o irketin
denetimlerinde fazla durmuyoruz, zaman harcamyoruz. Baka bir kurumun
denetimine gemi oluyoruz. .Dolaysyla sizlerin bu hizmetinden bizler
yararlanm olacaz. Yani zamandan kazanacaz. Daha fazla kamu
kurumunun denetimi imknn bize vermi olacaksnz. Aslnda 6085 sayl
Saytay kanunu kmas srasnda Saytayn denetim hizmetlerinin
yrtlmesi srasnda yararlanabilecei 3 ayr imkndan birisi de bamsz
denetilerin hizmetinden yararlanmak idi. Ancak eitli nedenlerle bu hkm
karld. Eer km olsayd yle olacakt, Saytay gerekli grd
yerlerde bamsz denetilerin hizmetinden yararlanabilecekti. Tabii bunun
yollar da gene kanunda belli edilmiti. Bamsz deneti arkadalarmzdan
bizim talebimiz kendi rettiimiz denetim rehberlerimize gre denetimlerini
yapmalar ve raporlarn bize vermeleri olacakt. Sonrasnda biz Saytay
olarak o raporlara bakacaktk ikna olduumuz lde de Saytay raporuna
dntrp Meclise gnderecektik. Ama kabul grmedi, dolaysyla orada
bamsz denetilerin hizmetinden nasl yararlanacak isek imdi ortak
denetim alanmz ieren ortak denetim alanmz olan kurumlarn
denetiminde de ayn eyi yapacaz. Dolaysyla bu arada, bu ekilde kamu
grevi ifa etmi olacaz bamsz denetiler olarak.

Denetimin Saytay asndan genel erevesi bu. Saytay olarak dediim

gibi, yaptrmlar ya da sorumluluklar sylyorum. Durumuna gre,
uluslararas standartlara gre denetim yaplmyorsa denetim yetersizse bir
daha o denetiye hizmet verilmemesini salayabiliriz. lgili olan, denetlenen
kuruma denir ki, siz bu denetiye bu grevi vermeyin. nk bu deneti
standartlara gre yeterli hizmet retemiyor. Dolaysyla verdiimiz parann
sonuta kamu kurumuna, bir hizmet olarak karl dnmyor. Tabii bu arada
cezai gerektiren hususlar varsa durumuna gre ilgili kurumlara, Cumhuriyet
Savclna bildirimde bulunabiliriz. Meyyideler bu kadar. Baka dorudan
bamsz denetiler zerinde Saytayn herhangi bir yaptrm gc yok.
Kamu Gzetim Kurumunun ve Sermaye Piyasas Kurumunun denetimleri
srasnda da Saytay denetisi olarak, daha nce belirttiimiz bu hususlar
izleme erevesinde takip etme imknmz var ve yapacamz sanyorum.
Tabii ilerleyen zamanlarda. Evet, genel ereve bu kadar. Bu sre ierisinde

270
 NC OTURUM

mit ederim anlatmlar faydal olmutur. Hepinize teekkr ediyorum beni

dinlediiniz iin.

Tayfun BEE
Bursa YMM Odas Bakan
Oturum Bakan

Saytay 6. Daire yesi Sayn Erol AKBULUT Bey, Saytay

dzenlemelerine gre yaplacak Denetimin snr Kapsam ve
Yaptrmlarna ilikin tebliini sundular kendilerine teekkr ediyoruz.
imdi Bamsz Denetimdeki sorumluluun Hukuksal Deerlendirilmesi
konulu tebliini sunma zere Ankara niversitesi Siyasal Bilgiler Fakltesi
retim yesi Prof.Dr. Sayn Orhan ELKe sz veriyorum. Sayn Hocam
sz sizin.

Orhan ELK
Ankara niversitesi Siyasal Bilgiler Fakltesi retim yesi

Teekkr ederim Sayn Bakan. Sayn

Bakan, deerli konuklar akamn bu
saatinde byle bir konuyla karnzdaym. Bu
frsat verdiiniz iin ok teekkr ediyorum.
Biraz ansszm nk benden nce birok
nokta geni olarak yetkin bir ekilde
anlatlm oldu; biraz da anslym nk
benden sonra bir deerli konumac daha var.
Ben kalan her eyi syleyeceim, artk ondan
sonra stad ne yapar bilmiyorum artk.

imdi bu vesileyle sz aldm ve tebliimi bu

erevede oluturmu durumdaym.
Bamsz denetimde ngrlen
sorumluluklar bu sorumluluklarn erevesi
konularnda grlerimi paylama frsat bulacam.

Bamsz denetim ile ilgili olarak;

Trkiyedeki mevzuat bakmndan
temel dzenleme tabi ki Trk
Ticaret Kanunundur. Trk Ticaret
Kanunu erevesinde bu btn
konutuklarmz temel bulmaktadr.

271
 NC OTURUM

Kiisel grm u; Trk Ticaret

Kanununun yasalamasyla aslnda
cin ieden kmtr. Trkiye bir
yola girmitir ve bu yol iyi bir
yoldur. irketler kesimi
bakmndan, muhasebe meslek
mensuplar bakmndan, bamsz
denetim bakmndan, kamu
gzetimi bakmndan ve dier
kurumlar bakmndan aslnda
gittiimiz yol iyidir ve hayrldr.
Ancak arada srada birtakm
engellerle karlamaktayz.
Birtakm duraksamalar
yaamaktayz. Belki de bu
duraksamalar, bu geri admlar ve
daha hzl gitmemiz gerekirken
yavalamalar iin doas gerei
byledir. nandmz bir ey var ki
bu sre bir ekilde rayna
oturacaktr. imdi yaadmz
birtakm aksaklklarn bir sre sonra
ortadan kalkacana inanmaktayz.
Bu adan baktmzda Trk
Ticaret Kanunu hala bir reformdur.
Trk Ticaret Kanunu hala Trkiye
iin ileri bir admdr diye
dnmekteyiz. Daha nce
dediimiz gibi birtakm
yavalamalar var, hatta bazen
birtakm geri admlarla
karlamaktayz, birtakm
engellemelerle de kar karya
kalmaktayz. Bunlarn moral
bozmamas gerektiini
dnyorum ve bunlarn aslnda
daha ileride yryeceimiz yol iin
birer hazrlk olduu, birer frsat
olduu aktr.

imdi bu sre ierisinde ben

hukuku deilim tabii ki ama bir
vesileyle kader beni bu srecin
ierisinde bulunma frsat verdi bir

272
 NC OTURUM

ekilde bunlarn ierisinde

bulundum, sreci yakinen takip
etme frsatm oldu. Grdm bir
ey var: Bamsz denetimi biz bir
amam gibi alglyoruz hala
bamsz denetim ama ve bamsz
denetim olunca her ey bitecek, biz
irketlerin finansal tablolarn
denetleyeceiz denetlenmi birer
finansal tablomuz olacak ve btn
dertlerimiz bitecek algs hakim
durumdadr. Bamsz denetim
gelecek dertler bitecek yok yle bir
ey. Bamsz denetim aslnda bir
ama deildir bamsz denetim bir
aratr. Bamsz denetim kaliteli
doru finansal bilgilerin retilmesi
iin sadece bir bu srecin nemli bir
halkasdr. Bamsz denetim
olmadan bu sre olmaz tabi ki
bamsz denetim nemli bir
noktadr ancak bu tek bana
yetmez. Bamsz denetim kaliteli
finansal bilgi retebildiiniz zaman
nemlidir. Kaliteli finansal bilginin
doru olduu konusunda piyasaya
sinyal verir. Evet bu bilgilerin doru
olduu konusunda size gvence
veriyorum der. Ancak o kadar. Eer
sizin rettiiniz bilgi ie yaramaz
ise, sizin rettiiniz bilgi faydasz
bir bilgiyse, istediiniz kadar
gvence verin istediiniz kadar
garanti verin hatta bunu ben yaptm
ve her eyini garanti ediyorum
deyin. Hibir eye yaramaz, bir
faydas yoktur. nk bilgi z
itibariyle faydaszdr. Dolaysyla
ncelikle biz denetime ara olarak
bakmamz lazm. Yani denetim
konularn birer kaliteli bilgi retme
vastas olarak dnmemiz lazm.
Zaten sermaye piyasalar da bu
ekilde alacak, bankaclk kesimi

273
 NC OTURUM

de bu ekilde alacaktr. irketler

de bu ekilde alacaktr. Tekrar
ediyorum eer sizin rettiiniz
muhasebe bilgisi doru deil ise
istediiniz kadar kaliteli denetim
yapn istediiniz kadar doru yapn
her eyi doru olsun z itibariyle
ie yaramaz, kendi doas gerei
eksiktir. Bir de bu adan
dnmemiz lazm. te KGKnn
son dzenlemelerini bu adan
dnmek gerekiyor. Muhasebe
standartlar neden uygulanmyor
bitin irketlere. Ticaret kanunundaki
hkmler neden istisna haline
geliyor bu ekilde dnmek
gerekiyor. Ticaret kanunundaki ana
dzenleme kural olan dzenleme
aslnda. Uygulamalarla ikinci
dzenlemelerle trnak ierisinde
istisna haline gelmi durumda.
Denetinin sorumluluunu
dnmeden nce denetinin
sorumluluunu planlamadan nce
bunlara da bakmak gerek. Ana
hatlaryla dediim gibi
zetleyeceim ok fazla ayrntlarla
sizleri bomak istemem.

Trk Ticaret Kanunu bakmndan aslnda bamsz denetimin konusu 3

balkta toplanm; finansal tablo denetimi, adna denetim diyor Trk Ticaret
Kanunu, yllk faaliyet raporlar ve riskin erken saptanmas ve ynetimine
ilikin sistemlerin irdelenmesi ve tabi ki dier var ise dier mevzuatn
verecei grevler ve buna ilikin denetim de bu kapsamda deerlendirilmitir.
Ticaret Kanunu kapsamnda dolaysyla bu denetim dediimiz srecin
ierisinde bu noktay dikkate almak gerekiyor ve tabi ki finansal tablo
denetiminde denetim kstas olarak kural olarak Trkiye muhasebe
standartlar diyor. irketlerin finansal bilgilerin muhasebe standartlar olacak
ki ie yarasn diyor. Dediim gibi finansal tablo denetimiyle ilgili makul
gvence veriyoruz biz deneti olarak. Yllk faaliyet raporu denetimi
yaplrken ayrca yllk faaliyet raporuna ek olarak ve ayr bir rapor halinde
yllk faaliyet raporundaki hususlarn finansal tablolardaki verilerle uyumu
konusunda da bir deerlendirme yapyoruz. Riskin erken saptanmas ve
ynetimine ilikin de bir takm deerlendirmelerimiz ayr bir raporda denetim

274
 NC OTURUM

faaliyeti erevesinde yrtlyor. Bunlar aslnda denetim btn ierisinde

planlanmtr Trk Ticaret Kanununda. Ama bizim ikinci yani temel kanun
olarak dnrsek Trk Ticaret Kanununu ona dayal olarak olmas gereken
dier ite kanun hkmnde kararname bamsz denetim ynetmelii ve dier
dzenlemeler bu ereveyi biraz sanki istisna -istisna demek doru olmaz
ama- dier dzenlemeymi gibi alglamamz salyor. te bamsz denetim
ynetmelii bu ekildedir, ynetmelikte sayar sayar sayar ve Trk Ticaret
Kanunundaki hkmler gibi byle bir metotla izah etmitir literatr doktrinde
de hukuk doktrininde biraz inceleme frsat buldum bu konuyla ilgili
eletirilebilen noktalardan bir tanesidir bu aslnda. imdi denetinin
ykmll ite birtakm yaptrmlar var ite birtakm yapmas gereken
hususlar var. Denetinin ykmll veya denetinin sorumluluu esas
olarak mesleki faaliyetini zenle yapmas ve meslek etiine uygun olarak
yapmasyla ilgili bir eydir. Evet sorumluluu douran esas budur. O halde
mesleki zen dediimiz zenle yapma neyi kapsayacaktr? Trk Ticaret
Kanununda da erevesi belirtilmitir denetimin gerek ve doru sonucunun
ortaya konulmas denetimin drst ve tarafsz yaplmas ve irket srlarnn
korunmasn kapsamaktadr aslnda. Dolaysyla bu erevede
dndmzde denetinin sorumluluunu douran da budur. Yani denetim
faaliyetiyle ilgili olarak da temelde bu 3 nokta denetiliin sorumluluunu
dourmaktadr. imdi Trk Ticaret Kanunu bakmndan yaplan
dzenlemeye bakldnda; Trk Ticaret Kanunu denetinin iki noktada
temelde sorumluluu dzenlemitir. Bir tanesi 554. maddesi teki de 404.
maddesi. imdi 554 anlyoruz denetilerin kanuni grevlerini yerine
getirilmesinden doan sorumluluu. Kanuni grevlerinin ne olduunu da
kanun belirliyor; ite finansal tablo denetimini yapacaksnz yllk faaliyet
raporunu denetleyeceksiniz ve riskin erken saptanmas ve ynetimine ilikin
sistemlerle ilgili ayrca bir rapor yazacaksnz bu kanunun verdii
sorumluluklar. Bunu neye gre yapacanz da sylyor; kstasnz belli
ediyor: Muhasebe standartlar diyor bamsz denetim standartlarna gre
yapacaksnz ite TTK hkmlerine gre yapacaksnz. Dier sorumluluk ise
404. maddede aslnda madde bal srlarn korunmasna ilikin. Sr
saklamaya ilikin bir ey ama maddenin bal ieriini kavramyor.

Maddenin iine baktnzda sadece sr saklama deil burada denetimin

drst ve tarafsz yaplmas ve sr saklama ykm. Yer alyor. Dolaysyla
aslnda burada deneti bakmndan iki dzenleme var, iki farkl yerde. Ticaret
Kanunu asndan sorumluluunu dzenliyor. ki farkl yerde dzenlenmi
olsun, ne fark eder? Olmuyor, nk sonular farkl. Bu sorumluluun
yaptrmlar farkldr. Karlnda denetinin kar karya kalaca durumlar
farkl. imdi bunu izah etmek gerekiyor yani sr saklama ykm ierisinde
siz denetimin drst ve tarafsz yaplmas diye bir hkm koyuyorsunuz ve
denetiyi denetimin drst ve tarafsz yaplmamas durumunda da sorumlu
tutuyorsunuz. Tabi ki sorumlu tutacaksnz onu tartmyorum, tarttm
yeriyle ilgili veya buradaki elikiyi ortaya koymayla ilgili bir ey. Buradaki
iki farkl sistemin ortaya konulmas bir ilerleyen aamada denetim faaliyetiyle
ilgili bir arza olmas durumunda; bu arza drst ve tarafsz faaliyetten mi

275
 NC OTURUM

kaynaklanyor denetinin kanuni grevleri yerine getirip getirmemesinden mi

kaynaklanyor. Bunun birisi tarafndan belirlenmesi lazm. Bir parantez
amama izin verirseniz sanki bu byle bu olmam, bir daha yapsnlar der gibi
anlalmasn. Bu sorun yaratacak mahkemelerde dava srecinde demek
istiyorum yani o iddia aamasnda bunlar nasl zeceiz onlar bir daha
planlamamz dnmemiz lazm. 554. madde bakmndan stat belirttiler ben
ayrntsyla ifade etmek istemem bir kere irketi ve irketler topluluu yl
sonu konsolide finansal tablolar ve hesaplar denetleyen deneti ve zel
denetiler kanuni grevlerinin yerine getirilmesinde kusurlu hareket ettikleri
takdirde hem irkete hem pay sahipleriyle irket alacakllarna kar verdikleri
zarar dolaysyla sorumludurlar. Deneti irketten bamszdr irketin bir
organ deildir ortada bir szleme ilikisi vardr diyoruz, sonra getiriyoruz
diyoruz ki denetilerin kusur sorumluluu vardr fiilleri sonucunda irkete
pay sahiplerine ve irket alacaklarna kar sorumludurlar. Dolaysyla burada
bir szlemesel iliki var iken szlemesel iliki ortadan kaldrlm oluyor.
Szleme ilikisi olmayan dier taraflarla ilgili de bir sorumluluk ortaya
koyuyorsunuz. Pay sahiplerine ve alacakllara kar. imdi bu doktrinde
tartlan bir husustur. Doktrinde ticaret hukuku doktrinde diyor ki ortada
szlemesel bi iliki vardr dolaysyla denetinin irketle ilikisi bakmndan
bir szleme vardr ve sorumluluu kusur sorumluluunu dolaysyla bu
noktada tutmak gerekiyor pay sahipleriyle irket alacakllaryla byle bir
ilikinin olmas yanltr yeri yanltr tartmas yaplmaktadr. Kusur
sorumluluundan bahsediyoruz. Ticaret Kanununun ilk halinde burada ispat
ykmyle ilgili bir madde vard. ddia sahibine ispat ykm getirmiti. Bu
daha sonra kaldrld. Bu u anlama geliyor; deneti bu kusurdan kaynaklanan
bu sorumluluunu ortadan kaldrabilmek iin ispatlamas ve ispat yoluyla
yani benim sorumluum yoktur demesi gerekir. Dolaysyla bunu ispat
edememesi durumunda sorumluluu devam edecektir bir sorumluluu ortaya
kacaktr.

Bu madde bakmndan bir baka nokta da sorumluluun st snra

getirilmemitir. 404. maddede ise st snr bellidir yani sorumlulukta bu
verilen zarara kar ne kadar sorumlu olacamza bir st snr getirilmitir.
hmal olmas durumuyla ilgili ama burada ise bir st snr yoktur. dolaysyla
bunun bir ilerleyen zamanlarda bir sorun yaratacan tekrar problem alan
olacan ifade etmemiz gerekiyor. Bu zel sorumluluk rejiminin tanmlanm
olmas 554. maddede denetiler bakmndan zel sorumluluk rejiminin ortaya
konulmas dediim gibi doktrinde szlemesel ilke ilikiye gre yeniden
dizayn edilmesi gereken bir husus olarak ortaya konuluyor. Yani pay
sahiplerine ve alacaklarna kar olan sorumluluun tekrar gzden geirilmesi
veya buna gre dnlmesi gerektii ifade ediliyor.

404. maddeye geldiimizde ise madde bal sr saklama ve ierde de

dediimiz gibi drst ve tarafsz ekilde yaplmasyla ilgili bir durum sz
konusudur. Kasten veya ihmal ile ykmllkten ihlal edenler irkete de zarar
verdikleri takdirde bal irkete de kar sorumludurlar burada da kime kar
sorumlu olduu belli irkete ve bal ortakla kar sorumlu. Dolaysyla

276
 NC OTURUM

belli oradaki bir kusur sorumluluu var. Bir szlemesel iliki var denetiye
kar. irket ve bal ortaklk veya bal ortaklkla ilgili bir iddiada
bulunabilir. Dolaysyla byle bir sorumluluk ileri srlebilir ve bu
sorumluluun sonucunda bir tazminat denmesi sz konusu olabilir. Ancak
burada bu kusur sorumluluu snrlandrlmtr yani buna ilikin bir limit
konulmutur. te borsada ilem gren irketler iin bir limiti vardr her bir
denetim iin dier irketler bakmndan da bir limiti vardr. Bu sorumlulukla
ilgili baka bir nokta szlemeyle bunun daraltlmas veya ortadan
kaldrlmas da mmkn deildir. Yani irket ile deneti bir szleme yapsa
dese ki ite hafif kusurlarndan dolay sorumlu deilim kar taraf imzalasa
bu yok hkmndedir. Dolaysyla byle de bir dzenleme yaplmaz kanunun
amir hkm gereince.

imdi bu iki farkl dzenleme niye var. Bunun cevabn doktrin vermiyor.
Doktrin diyor ki bu yanllkla konuldu. Aslnda sr saklama hkm vard
sonra oras geniletildi. Buna gereke olarak da madde gerekeleri ortaya
konuluyor. Madde gerekelerine baktnzda aslnda buradaki sr saklama
hkmne dier hkmlln eklenmi olmasnn yanllkla olduu bir
iddia vardr. nk sr saklama hkmnn mehaz dzenlemesi Alman ticaret
kanunudur. 554. madde ise svire borlar kanununda temel almtr. svire
borlar kanununda bu dzenleme yer alyor yani sorumlulukla ilgili bir snr
ortaya koymuyor. Alman ticaret kanununda ise bir snr koyuyor dolaysyla
oradaki szlemesel ilikiyi tanmlyor vesaire. Yani iki rejimin tek bir
hususta dzenlenmi olmas konusunda doktrinde birinci gr yanllk
olmutur ikinci gr yanllk olsa bile bu hali ilerde bir sorun karacaktr.
nc gr de udur der ki burada aslnda iki tane ykmllk var
denetimin drst ve tarafsz bir ekilde yapma ykmllnn ihlali, br
de kanuni grevinin yerine getirilmemesinde kusurlu hareket etme
durumudur. Dolaysyla byle bir durumla karlaldnda yaplan fiille
ilgili veya bu kan sorunla ilgili bu iki sorumluluk halinde hangisine girecei
konusunda karar verilmesi gerekiyor. Yani 404n ierisinde mi dnlecek
554 erevesinde mi dnlecek. nk bunlarn dediim gibi yaptrmlar
birbirinden ok farkl.

Kanun hkmnde kararnameyle kurulan kamu gzetim kurumuna

bakldnda ise bamsz denetim ynetmeliinde var. Bamsz denetim
ynetmeliinde bu szlemesel sorumluluk ilkesi kusur sorumluluu ilkesi
devam ediyor ancak burada kime kar sorumlu olduu konusunda bir hkm
bulunmamakta. Yani dolaysyla deneti sorumludur ve dolaysyla
sorumluluk iddiasnda bulunan birisi bununla ilgili ispatta bulunmas
gerekiyor. Bunun farkl olarak kanun hkmnde kararnameden bamsz
denetimin ynetmeliine yansyan ekliyle bu sorumluluk zorunlu meslek
sigortasyla dengelenmeye allmakta. Bamsz denetim ynetmeliinde
ve denetilerin zorunlu meslek sigortasyla sigortas yaptrmasn zorunlu
klmaktadr. Bu TTKda olmayan bir dzenlemedir.
Hzlca bitireyim, vakit almayaym diye hzl hzl konutum. Sonu olarak
unu sylemeye alyorum: Tamam denetinin sorumluluu var. Sistemin

277
 NC OTURUM

almasyla ilgili baka birtakm kontrol noktalarmz da var. Ancak baka

bakmamz gereken noktalar da var. Bir kere neyin denetlendiini bir daha
dnmemiz lazm. Neyle uratmz bir daha dnmemiz lazm. te
faaliyet raporu diyoruz faaliyet raporunun ieriinden bahsettik faaliyet
raporunun ieriindeki bilgiler gerekten u anda iimize yarayacak bilgiler
mi yoksa baka neler olabilir. Finansal tablolar muhasebe standartlarnn
dnda baka bir eylerin dzenlendiinde adna ne derseniz deyin muhasebe
standartlarnn dnda koca koca irketleri devasa irketleri halka ak deil
diye borsa irketi deil diye kapsam dna aldnzda neler yaptmz bir
daha dnmemiz lazm. Denetimi dnelim denetimin sorununu
dnelim. Kamu gzetim kurumu bu gzetimi nasl yapyor nasl yapacak?
Gzetimi yaparken gzetim kalite kontrol incelemesinden teye geebilecek
mi? irkete ulaabilecek mi kalite kontrol gzetimini yapt incelemesini yapt
bamsz denetilerin kaliteli bir denetim faaliyeti yapyor irketteki karl
ne olacak? irkette iler yolunda gitmiyor ise ne olacak yani irketle ban
kopardnzda bu yapy ne olacak? Bir daha bunlar dnelim veya bunlar
dnebileceimiz ortamlar yaratalm. nk idarenin byle bir sorumluluu
vardr. darenin sorumluluu ben dzenlemeyi yaptktan sonra sorumluluum
ortadan kalkt olmaz. Yani o ekilde bir sorumluluk artk dnyann hibir
yerinde yok, Trkiyede de yok. Byle bir idare yaps yok. Yani bu benim
alanmdr, sizi ilgilendirmez, ben dzenlemeyi yaparm kamu gzetimi veya
ite Maliye Bakanl veya sermaye piyasas veya Devlet Su leri yani hi
nemli deil dzenlemeyi ben yaparm, dzenlemeyi yaptktan sonra da artk
onun sorumluluunu stlenmem artk yoktur. nk dzenleme bizi
etkiliyor. Bizim hayatmz etkiliyor, bizim faaliyetlerimizi etkiliyor.
Dzenleme yapma benim yetkim, kimseyi ilgilendirmez diyemezsiniz. Tabi
ki bizi ilgilendirir. Tabi ki bunlar burada konumamz gerekiyor ki doru
yolu bulalm. Doru yolu bulalm ki Trkiye kt o kutlu yolculuu devam
ettirebilsin. ok teekkr ediyorum.

Tayfun BEE
Bursa YMM Odas Bakan
Oturum Bakan

Bamsz Denetimdeki Sorumluluun Hukuksal Deerlendirmesini yapan

Ankara niversitesi Siyasal Bilgiler Fakltesi retim yesi Prof.Dr. Sayn
Orhan ELKe teekkr ediyoruz. imdi Bamsz Denetimdeki
Sorumluluun Deneti Asndan Deerlendirilmesini yapmak zere
Ankara YMMler Odas Ynetim Kurulu yesi A.ahin SAVCI Beye sz
veriyorum. Sayn SAVCI sz sizin.

278
 NC OTURUM

A. ahin SAVCI
Ankara YMM Odas Ynetim Kurulu yesi

Sayn konuklarmz saygdeer

meslektalarmz hepiniz ho geldiniz,

Bugn son konumac olarak Denetilerin

Bamsz Denetimden Kaynaklanan
Sorumluluklar konusunda size farkl bir
yaklam sunmaya alacam. Aslnda
ayrntl bir hazrlk yapmtm ama slaytlarn
bir ksmn zamanmdaki daralma nedeniyle
hzl gemek veya atlamak istiyorum.

Bamsz denetimin finansal tablolardaki

bilgilerin doruluu ve standartlara
uygunluunu konusunda makul gvence salayacak yeterli ve uygun
bamsz denetim kantlarnn elde edilmesi amacyla yaplan denetim olduu
kesin. Ynetmelikte btn bunlarn hepsinin tanmlar yaplm. Ama bence
burada, bamsz denetimin amacna da bakmamz lazm. Bamsz denetim,
kullanclarna, mali tablo kullanclarna belli bir gvence salayacak bir
gr oluturulmas amacyla yaplyor.

Makul gvence kavram irdelenirken, denetim kstasna uyumun yan sra

Trkiye Denetim Standartlar da karmza kyor. Bu anlamda Trkiye
muhasebe ve denetim standartlar karmza kyor ki bunlar uygulayclar
asndan yaplacak ilemin zn ve dayanaklarn belirleyen dzenlemeler.
Burada nemli olan makul veya snrl gvence kapsamnn nasl
belirleneceidir. Makul ve snrl gvence seviyesinin gerektirdii denetimin
kapsam TDS erevesinde belirlenecektir. Deneti, denetim riskini kabul
edilebilir dk bir seviyeye indirecek yeterli ve uygun denetim kant elde
ettiinde makul gvence salam olur.

Bamsz denetim kapsamnda btn bu sre tamamlandnda, kullanclara

makul veya snrl bir gvence verilecektir. Ancak bu bizim kendi kendimize
karar verebileceimiz bir alan deil, btn bunlarn snrlarn, Trkiye
bamsz denetim standartlarn dikkate alarak belirlememiz gerekiyor.
Ancak denetinin ulat sonular ve grn dayandrd ou denetim
kantnn kesin olmasndan ok ikna edici olmasna sebep olan denetimin
yapsal kstlamalar sebebiyle, makul gvence mutlak bir gvence seviyesi
deildir. Ksacas deneti, denetim riskini kabul edilebilir dk bir seviyeye
indirecek yeterli ve uygun denetim kant elde ettiinde makul gvence
salam olur.

Tabi bu konuda baktmz zaman Trkiye denetim standartlar erevesinde

yeterli ve uygun denetim kantnn toplanmas bu kantlarn dayanarak bir

279
 NC OTURUM

gr oluturulmas ve bunlarn raporlanmas bu srecin aamalar olarak

tanmlanabilir.

Burada o zaman neden makul gvence kavram kullanlyor, ok basit olarak

ona da bakmak lazm. Ancak zaman kstndan dolay biraz daha hzlanaym,
nk ben size ABnin bir almas veya nerisi hakknda bilgi vererek farkl
eyler sylemek istiyorum.

Bu dorultuda makul gvenceye bir denetinin mesleki yetenek ve zenini

gstererek yapt denetim almas sonucunda finansal tablolarn nemli
derecede hata ve yanllk iermedii konusunda ulamay bekledii gven
dzeyidir. Niye bu mutlak bir gvence deil? nk denetim kantlarna
ilikin snrlar ile btn kantlarn incelenmesinin pratik olarak mmkn
olmayndan balayan ve gelecee dnk belirsizliklere kadar uzanan pek
ok faktr dolaysyla bir deneti, mutlak bir gven dzeyine ulaamaz.

Btn bunlar mutlak bir gvence verilmesinin nndeki engellerdir. Bunlar

hzl geelim. Burada belirtme gerekirse tanmda, bamsz denetimin
tanmn yaparken ynetmeliklerde uluslararas finansal raporlama
standartlarndan bahsedilirken, KGKnn 26 Austos 2014 tarihli kararna
gre imdi Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliine gre de mali tablo
hazrlanabilecektir. Bu sadece dzenlenecek finansal tablolarn kstasn
belirliyor ama bunlar zerinden yaplacak denetimlerde tabi ki uluslararas
denetim standartlarna da uyulmas gerektii tartmasz.

Peki, ABD ve Avrupa lkelerinde bamsz denetim niye ne km veya

nasl bir gelime gstermi? zellikle gelimi lkelerde yapya baktnzda
irket hisselerinin byk ksmnn kurumsal yatrmclarn elinde olmas,
buradaki beklentileri deitirmi. Hangi anlamda, bu irketlere yatrm
yapanlar balangta hatalar var mdr yok mudur zerinde younlarken
daha sonra bu tablolarn hile iermedii konusunda da kendilerine gvence
verilmesini istemiler. Zaman ierisinde denetim esas olarak, mali
tablolardaki hata ve hilelerin ortaya karlmas ve engellenmesinin bir arac
olarak grlmeye balanm.

Tabiiki bu bamsz denetimin kapsamn deitirmi ve bu kapsamdaki

deiimeler de yeni gelimeleri benden nceki sayn konumaclarn
vurgulad gibi yeni standartlar ve yeni yaklamlar gelitirmi. Hatta bu
konuda bu bamsz denetimde 80lerden sonra oluan deiiklerle, yeni
gelien beklentilerin genel kabul grm muhasebe ilkeleri ve genel kabul
grm denetim standartlarnn erevesini aan bir birikime konu olduu
ynnde eletiriler de yaratm. Mesela ABDnde bamsz denetilerin
sorumluluklar; hatalar ve dzensizlikleri aratrma ve raporlama
sorumluluu, mterilerin yasa d ilemleri karsndaki sorumluluu,
finansal tablo denetimlerinde i kontrol sistemini dikkate alma sorumluluu,
inceleme ve deerlendirme sorumluluu, zmleyici aralardan yararlanma
sorumluluu, muhasebe tahminlerini gzden geirme sorumluluu,

280
 NC OTURUM

denetlenmi finansal tablolar zerine aklayc rapor dzenleme

sorumluluu, denetlenen iletmenin varln srdrmesine ilikin riskleri
gzden geirme ve aklama sorumluluu, denetlenen iletmenin denetim
komitesi ile iletiimde bulunma sorumluluu olarak sralanmaktadr.

Ksacas saylan pek ok sorumluluun, bamsz denetimi klasik denetim

anlaynn dna kard ve bamsz denetimin kapsamn olduka
deitiini 80lerden sonra gryoruz. Tabi bamsz denetimden
beklentilerdeki deiiklikler denetilerden beklentilerde de deiikliklere yol
amtr. Denetimin kstaslar, sertifikasyon standartlar, kurallar ve mesleki
davran biimlerini gelitirmi ve bunlara uyulmas da zaman iinde zorunlu
klnmtr.

Tabi bu beklentilerin sonucunda bu sorumluluklara veya getirilen

zorunluluklara uyulmamasnn idari hukuki yaptrmlar gelitirilmi. Tabi
ben bundan sonra vereceim rneklerde aslnda Trkiyeden deil dnyadaki
gelimelerden bahsediyorum. Tabi burada meslek rgtlerine de ciddi bir rol
dyor veya artk gzetim kurumlarna da nemli rol dyor. Bunlarn
yaptrmlarnn yeterli olmad durumlarda da yarg devreye girecek. dari
yaptrmlar da bu tr kurumlarn asli grevleri.

Bu denetimler sonucunda AB ve gelimi lkelerde denetilere birtakm

sorumluluklar veya birtakm sulamalar da ynetilebiliyor. Bunlar
szlemenin ihlali, ihmal, kast. Bunlar da tabi doal olarak zaman iinde
Avrupa ve Amerikada farkl bir cephede gelimi. Peki, bamsz denetinin
mterilerine kar sorumluluu nerden douyor. Daha nce de sylediimiz
gibi ABDnde ve dier gelimi lkelerde kurumsal yatrmclarn daha ok
irketlere gelimi sermaye piyasalarnda yatrm yapmas, profesyonel
yneticilerin irketi ynetirken zimmet gibi konularda bir sorumluluklarn
olup olmadn da bamsz denetimde saptanmasn istiyorlar. Yani aslnda
bamsz denetimde zaman iindeki deiikliklerden bir tanesi iletmeler iin
hatalarn dnda suiistimal ve zimmet gibi hususlar varsa bamsz denetimin
bunlarn ortaya koymas isteniyor.

Bu noktada bir istatistik vermek istiyorum. Meslek kaynakl yolsuzluklarda

ilk tespitin kayna nedir? Sabahki konumac stat da bu konuya vurgu yapt.
Yani bamsz denetimden irketlerde bir hile varsa bunlarn da ortaya
karmasn bekliyoruz, ama uluslararas yolsuzluk inceleme derneinin
verilerine gre d denetimin bu tr hata ve hileleri tespitindeki oran sadece
%3. Burada en nemli tespit kayna ihbarlar. 2010-2014 arasndaki periyoda
baktmz zaman %40la 42 arasnda ihbarlarn arlkl olduunu
gryoruz. Daha sonra ynetimin kontrol, i denetim, tesadfen bulunma,
mutabakatlar srasnda saptama, belge incelenmesi ve d denetim %3lk bir
paya sahip. Peki, buradaki sorun d denetimin bu konudaki beceriksizlii
veya bu kadar ok standarda ramen iini iyi yapamamas m hayr bu tr
hilelerin saptanmasnn suiistimallerin saptanmasnn ok zor olmasndan

281
 NC OTURUM

kaynaklanyor. Bamsz denetimden beklentilerin analizi asndan byle bir

istatistii sizinle paylamak istedim.

Tabi bamsz denetimin mterilere kar sorumluluunda bir de ierden

renenler ticareti var buna da hi deinmiyorum. Biraz hzlanmak asndan
slaytlar hzl hzl geiyorum.

Avrupadaki en nemli, belki bizi ilgilendiren noktalardan bir tanesi de

bamsz denetinin nc kiilere kar hukuki sorumluluu. Bence Trk
Ticaret Kanunu kapsamndaki denetimlerde karmza kacak sorumluluun
kapsamn da belirliyor. nc kiilerden kast finansal tablolarla, muhasebe
kaytlarna dayanarak deiik nitelikte karar veren, mevcut ve gelecekteki
yatrmclar, bor verenler bankalar, devlet, personel gibi kimseleri kavryor.
Saygdeer konumacmz sermaye piyasas kurulu asndan aklamalar
yaparken burada gelecekteki yatrmlarn, potansiyel yatrmclarn bizde de
benzer ekilde nc kii olarak kabul edildiini aklamt. nc
kiilerin, bamsz denetime gvenerek karar veren insanlarn Amerika ve
Avrupa rneinde uradklar zararlarn tazmini isteme haklar gndeme
gelmi ve konuda pek ok davalar alm ve yryor. Zaman iinde bu tr
gelimeler olunca zellikle ngilteredeki bamsz denetim mesleini icra
edenler farkl kulisler yaparak bu sorumluluklarn azaltlmasn istiyorlar.
Sorumluluklarnn azaltlmasndaki temel hareket noktalarndan bir tanesi de
haslatlarnn yllk olarak %8ini bu tr tazminatlar ile bunlara ilikin dava
srelerine harcanmasn gsteriyorlar. Bunun zerine ciddi kulisler yaplyor
ve kulisler srasnda baz unsurlar vurgulanyor. Bunlar nelerdir? Mterek ve
mteselsil sorumluluk irket hesaplarndan iletme ynetiminin sorumlu
olmalar nedeniyle denetiler asndan adil deildir. Denetim irketleri
riskini kavrayc ekilde sigorta yaptramamaktadr. Denetim iinde, risk ve
getiri arasnda derin bir dengesizlik bulunmaktadr. Denetiler yaptklar
hatalarla orantsz ekilde dava edilebilmektedir. Yksek riskli firmalar
deneti bulamayacaklardr. Denetim maliyeti artacaktr ve mesleki nitelikli
personel bulunmas zorlaacaktr. Bu tr gerekelerle sorumluluklarnn
snrlandrlmas iin kulisler yapyorlar.

282
 NC OTURUM

Bundan sonra da aslnda belki bizim YMMler asndan da baz tartmalarda

dayanak olmas asndan bir AB komisyon nerisini sizlerle paylamak
istiyorum. Sunumumun bundan sonraki blmnde yer alan ifadelerimin
hemen hemen hi biri bana ait deil. Hepsini bu komisyon nerilerinden veya
bu komisyonun Green Paper dedikleri almalarndan veya dorudan
alma dokmanlarndan aldm. Zaten ABnin web sayfasnda da bu konuyla
ilgili pek ok alma var.

Bu raporda ilk analizlerini yaparken srdrlebilir denetim kapasitesi ve

denetim hizmetleri iin rekabeti piyasasnn nemine srekli vurgu
yapyorlar. Burada bunlar biraz hzl ekilde atlayp ilerde bir ekilde gene
deineceim.

Peki, nedir diyorlar? Bu neri, ye devlette kaytl ve hisseleri ye devlette

dzenlenmi bir piyasada ilem gren irketin konsolide veya yllk
hesaplarnn yasal denetimini yerine getiren denetim firmalar ve denetilerin
hukuki sorumluluu ile ilgilidir. Komisyon nerisi tamamen bu konuda
dzenlenmi.

Peki, ne nermiler ksaca yasal denetilerin ve denetim firmalarnn mesleki

grevlerinin ihmalinden kaynaklanan hukuki sorumluluklar kastl ihlal
durumlar haricinde snrlandrlmaldr. Ana ereveyi koymular, kastl bir
ihlal yoksa buradan kaynaklanan sorumluluklar snrlandrlmaldr diye
nermiler. Snrl sorumluluk denetlenen irkete veya ulusal hukuk
kapsamnda tazminat talebinde bulunmaya yetkili olacak herhangi bir nc
tarafa kar uygulanmaldr. Hukuki sorumluluun herhangi bir ekilde
snrlandrlmas zarar gren taraflarn zararlarnn makul bir ekilde telafi
edilmesi engellememelidir. Peki, sorumluluu snrlandrlmasnda nasl bir
yntem uygulanmaldr. Kullanclara daha dorusu lke yelere bu konuda
baz yntemler de nerilmi, fakat bunlar tamamen tavsiye niteliinde.
lkenin hangi yntemi kullanaca tamamen kendisi tarafndan belirlenecek.

283
 NC OTURUM

Buna gre maksimum finansal tutarn veya byle bir tutarn hesaplanmasnn
imkn veren bir formln kurulmas, parasal olarak bir snrn getirilmesini
ilk yntem olarak nermiler.

Bununla birlikte yasal denetinin veya denetim firmasnn bir davacnn

urad kayplardan gerek katks tesinde sorumluluunun olmamas ve
ayrca dier faillerle beraber mtereken ve mteselsilen sorumluluunun
olmamas iin prensipler btnn oluturulmas da bir yntem.

Denetlenen irketin yasal denetisinin ya da denetim firmasnn szlemedeki

snrl sorumluluunun belirlenmesine imkan verilmesi de bir yntem.

kincisi birazck daha etrefilli bir konu yani burada bir denetim sonunda
zarar varsa denetilerin sorumluluunun sadece kendi hatasndan
kaynaklanan ksmnn saptanmas gerekiyor.

Ayrca eer szlemede bu tr sorumluluu snrlandrc hkmler koymak

istiyorsanz bunun iin baz artlar da yerine getirmeniz gerekir demiler.
Szleme yargsal denetime adli incelemeye tabi olmaldr, denetlenen irket
olarak snrlandrma ilgili irketin kurullar tarafndan onaylanmaldr ve
bunlara ilikin mali tablo dipnotlarnda muhakkak bu snrlandrmaya ilikin
bilgi verilmelidir. Bunlar da muhakkak yapmalsnz demiler.

nerinin sonunda ise ye devletler bahsedilen herhangi bir ykmllk

snrlayc metodu belirlemeden nce, ye devlet bunun finansal piyasalara
ve yatrmclara olan etkisini, denetim kalitesine olan etkisini, riskin sigorta
edilebilirliine ve denetlenen irketlere olan etkisini gz nne alnarak kendi
kararn kendi versin, yntemlerinden birini kendisi belirlesin demiler. Yani
burada lkelere birtakm devler de veriyor.

Aslnda bu alma burada da kalmyor, ok net ak birtakm tanmlar

yaplyor ama bu alma 2 yllk bir sre alyor. Bunun sonucunda bu
raporlar yaymlanyor. Yani bu raporlar yaymlarken sadece ben bunlar
neriyorum demiyor, sektr analiz ediyor, denetimin nemini analiz ediyor,
denetinin sorumluluunun azaltlmas halinde denetimin kalitesine olan
etkisini de analiz ediyorlar. Bu anlamda sizlerle bu almalarda yer alan baz
verileri veya baz saptamalar paylamak istiyorum. Bunu okurken insanlarn
yorum yapma ihtiyacnn kalmadn gryorum.

Bu almada yaplan ayrmlar 3 balkta irdeleyebiliriz kamu yarar,

uluslararas denetim piyasas sorunlar, denetilerin maruz kald riskler.
Yani niye byle bir alma yaptklarn aklyorlar. Bunlara ilikin ayrnt
atladm slaytlarda var.

Denetimin amac her trl yanltan arndrlm doru adil bir finansal durum
tablosunda makul gvence verebilmektir. Srdrlebilir denetim fonksiyonu
salamak ve benzer ekilde denetim firmalar iin rekabet edilebilir piyasa

284
 NC OTURUM

koullarn salamak kamu yararnadr. Yani biz bunlar yaparken ben

bamsz denetime gveniyorum bunun kamu yararna olduu konusunda
hibir phem yok ama bir yandan da ben bu ii rekabet edilebilir piyasada
yaplmasn da ok nemsiyorum diyorlar. Ardndan talep tarafnda analizler
yaplyor. AB komisyonun bu komitesi, almalarn yaparken London
Economics adl guruptan piyasada birtakm anketler yapmasn ve veriler
retmesini istiyor ve kararn verirken bunlar da kullanyor. Bu almada
yle bir ey var. Arz tarafndaki sorunlar incelerken pardon talep
tarafndakileri mterilerin neye dayanarak denetim firmalarn setiklerini
aratryorlar ve sunulan tercihleri 1 ile 5 arasnda puanlamalarn istiyorlar.
Buna gre 100 milyonun altnda cirosu olan irketlerde en nemli faktr
bamsz denetim irketlerinin tecrbesi. Cirosu 1 milyon ve pardon 100
milyonla 1 milyar, 1 milyarla 10 milyar arasnda olanlarda da en nemli firma
semedeki kriter denetim firmasnn n. Birinde 4,3 birinde 4,7. 10 milyon
euro ve zerinde olanlarda yine firma seiminde, bamsz denetim firmasnn
belirlenmesindeki en nemli kriter denetim firmasnn n onun da puan 4,3.

Ayrca arz tarafnda da analizler yapyorlar. Zaten bu srdrlebilir bir

piyasann salanmas asndan buradaki yeni firmalarn giriinin nemine
hep vurgu yapyorlar. Kendi lkelerinde, ABde de birtakm analizler yapp,
ak ak belirtiyorlar. Gemite 98 ylnda bigs 6 olarak adlandrlan yap,
big 4e dnyor. Dnyada yeni oyuncularn piyasaya giremedii
dnlrse ilerde big 3 olmayacann garantisi nasl verilebilir sorusunu
soruyorlar. Piyasa teorisinin aksine piyasann kendi yaratm olduu
neredeyse oligopol benzeri bir yapdan monopol bir yapya geii mmkn
olabilecektir diye durum tespiti de yapyorlar. Zaten almada rekabet
edilebilir piyasann nemini vurgu srekli yaplyor ve almalar bir anlamda
tamamyla bunun zerine dayandrlyor.

Aslnda hzl bir ekilde sunumumu yapaym derken nemli bir konuya
vurguyu da atladm. ngiltere ve Avrupada bamsz denetim irketleri
rgtlenirken burada mterek ve mteselsil sorumluluu ieren bir yap

285
 NC OTURUM

oluuyor. Geleneksel olarak denetim firmalar gerek irketin gerekse

ortaklarnn malvarlklaryla sorumlu olduklar snrsz sorumlu ortaklk
eklinde kurulmulardr. Ancak u anda ngiltere ve ABDde denetim
firmalar gerek kii ortaklarnn malvarlklarn koruyacak snrl sorumlu
ortaklklar kurabilmektedirler. Ancak bunun balca koulu, denetinin
iddialar karsnda dorudan bir kusurunun bulunmamasdr.

imdi bunlar niye syledim, bu anlamda bir iki istatistik daha yer vereyim.
Aslnda lkemizdeki farklar da grmek lazm. Bamsz denetim sektrnde
biz modeli tamamen bat lkelerinden alyoruz ama onlarn yaadklar
sorunlar, gsterdikleri yaklamlar gz ard edersek kendi lkemizde modeli
doru kuramayacaz gibi kayglarm var. Mesela 2004 ylnda 99a gre
denen tazminatlar nerdeyse 2 kat artarak, denetim irketlerinin gelirlerinin
%7sinden %14,2sine kyor. Mavi olan ABD br de AB devletlerinin
toplam dedikleri tazminatlar. Tazminatlarn byklklerini yllar itibaryla
gryorsunuz. Yani bizim lkemizde ok konumadmz bugne kadar ok
yaamadmz sorunlar ama tabi ki oradaki sektrdeki farklar beklentiler
sektrn farkl sorunlar yaamasna neden oluyor. Burada mesleki sigortann
da analizini yapyorlar. Sigorta btn lkelerde zorunlu ama yaplan
aratrmalara gre sigortalar en fazla tazminat taleplerinin %5ini
kavrayabiliyor. nk 92 ylna kadar byk sigorta irketlerinin Avrupa
lkeleri ve ABDde 1992ye kadar 2 milyar euroya yakn tazminat
demelerinden sonra sigorta irketleri hibir denetim firmasna tam mesleki
sorumluluk sigortas hizmeti vermemeye balyorlar. nk ok yksek
riskler primler gndeme gelmeye balyor.

Son bir husus btn bunlar analiz ederken sorumluluun snrlandrlmasnn

denetim kalitesine nasl etki edecei konusunda da birtakm analizler
yapyorlar. Bu sorumluluu snrlandran Almanya rneinden yola karak,
oradaki gzlemlerden bunun denetimin kalitesi zerine bir olumsuzluu
olmadn da saptyorlar.

286
 NC OTURUM

Aslnda sunumumun izleyen slaytlar da var ama onlara zaman kazanmak

adna deinmek istemiyorum. AB komisyonunun almalarndan ok
etkilendim. Bir karar vermeden nce oturmular konunun btn detaylarn
verilerini aratrmlar kiisel kanlardan ziyade ekonomik baz tespitlere
dayanan sonular km ve bunun zerine de birtakm yntemler nermiler.
Buradan bir YMM olarak kendi alanmza dnmek istiyorum. 25 yllk geen
sre ierisinde yaanan gelimenin tatmin edici olduu ak ama baz
sorunlarmzn olduunu reddetmek de mmkn deil. 25 yl nce yaplm
dzenlemelerde baz iyiletirmeler yapmamz, eksiklikleri gidermemiz
gerekiyor. Ama burada nyarglardan hareket etmek veya birtakm
gzlemlere dayanan tespitlerden hareket etmek yerine, bence taraflarn
hepsinin birbirini kucaklayarak bakanlk, meslek rgtleri, odalarmz
salkl benzer deerlendirmeler yapmasnn bu yaklamla mesleimiz iin
de birtakm nerilerde bulunulmasnn ok doru olacana inanyorum.
Vakiti iyi kullanaym sizleri fazla bunaltmayaym diye hzl bir sunum yaptm
arada da baz eyleri de atladm. Ltfen kusura bakmayn. Beni dinlediiniz
iin hepinize ok teekkr ediyorum.

Tayfun BEE
Bursa YMM Odas Bakan
Oturum Bakan

Bamsz Denetimdeki Sorumluluun Deneti Asndan Deerlendirmesi

konulu sunumu iin Ankara YMMler Odas Ynetim Kurulu yesi Sayn
A.ahin Savc beye teekkr ediyoruz.

imdi 2. blmde tartma ve kapan demi bu tartma blmnde soru-

cevap biiminde grler olabilir katk salamak isteyenler olabilir ama
ltfen katklar ok uzun tutmayalm. imdi u sol taraftan balamak zere
sz vermek istiyorum nk salon ok byk gremiyorum. imdi u soldan
mikrofon kimdeyse batan balayalm arkadalara srasyla verelim.

Prof.Dr. Cemal B
Marmara niversitesi BF retim yesi

Efendim ncelikle bu sempozyumu dzenleyen YMM Odalarna ok

teekkr ediyorum.

Denetimde sorumluluk bugn btn dnyada olmazsa olmaz. nk gvence

veriyorsunuz, bu gvencenin de phesiz sorumluluu olacak. Uluslararasna
baktmzda Enron dnyann en byyd 2001 ylnda batt. Enronu
denetleyen Arthur Anderson firmas sorumluluu nedeniyle batt.
Sorumluluktan kanlmaz. Peki, kanlmaz ise kendimizi nasl koruyacaz.
zninizle bu konuda katk vermek istiyorum. Ben TRMOB adna ayn
zamanda FACta kk orta byklkteki muhasebeciler brosu ya da
muhasebeciler komitesinde alyorum. Ben hazuruna baktmda

287
 NC OTURUM

grebildiim daha ok kk orta lekteki brolar olan ya da irketleri olan

YMM olan statlar gryorum. Bunlar iin biz komitede bamsz
denetimdeki sorumluluu da bertaraf edecek birtakm almalar yapyoruz.
zninizle onlar sralamak istiyorum.

Bir tanesi denetim kk orta byklkteki irketlerde denetimin nasl

yaplacana ilikin bir rehberimiz var, bu rehberi neriyorum. nk
biliyorsunuz denetim standartlar normalde denetim denetimdir mantyla
gider. Yani finansal raporlama standartlarnda olduu gibi bykler iin tam
set KOBler iin KOB seti yoktur. Denetimde tek bir set vardr ve denir ki
bu seti aln uygulayn. Oysa bizim komitemiz, FAC komitesi kk orta
byklkteki iletmelerde denetim almalarnn nasl yrtleceine ilikin
bir rehber alt. Bunu TRMOB eviriyor bu bir. ki denetimdeki
sorumluluktan kurtulmann bir dier yolu sayn konumaclar da belirtti
kalitedir. Siz kalite ierisinde alacaksnz kaliteli bir ortamda kaliteli
retim yapacaksnz. Bunun iin de bizim bir baka almamz var. Yine bu
tr brolarda irketlerde uygulanmak zere kalite kontrol rehberimiz var,
bunu da neriyorum. Bir dier husus bu brolarn nasl ynetileceine ilikin,
yani yine sorumluluktan sizin kurtulabilmeniz iin bronuzu en bandan en
sonuna kadar nasl yneteceinize ilikin bir rehberimiz var. Bunu da
neriyorum. Bunu TRMOB evirdi btn meslek mensuplar edinebilir.

Bir dier nemli konu bana gre biz bamsz denetimden sz ediyoruz.
Bugn uluslararasnda bamsz denetimden sorumluluk nedeniyle ciddi
biimde ka var. Bunun yerine snrl inceleme dediimiz bir dier alma
tr var. 2400 nolu standart bamsz denetim yerine yaplacak almalarda
gvence deil ama snrl incelemeye el veren bir standart var. Bu standardn
rehberini de biz yaptk. Bundan da yararlanabilirler. Bunlar zellikle
belirtiyorum ve u anda bir almamz var deerlemeyle ilgili, mali tablonun
deerlemesi, bunu da bitirince sizlere sunacaz.

Bu arada yine ok nemli bir konu sorumluluktan kurtulmak iin bizim

komitenin Trkede yaymlanan ifac.org. adresinde grebileceksiniz,
gateway diye bir almamz var, bilgi bankamz var. Bu bilgi bankasndan
siz kendi firmalarnza danmanlk dahil eitli bilgileri edinebilirsiniz. unu
da belirteyim bugn artk mavirler YMMler btn dnyada financial
advisor gvenilir danmanlar olarak adlandrlmaktadr. Bu gvenilir
danmanl salamann yolu standartta ve kalite ierisinde almayla
mmkn olmaktadr.

Ben sabr iin ok teekkr ediyorum. Hepinize iyi gnler ve iyi bir
sempozyum diliyorum sa olun.

288
 NC OTURUM

Tayfun BEE
Bursa YMM Odas Bakan
Oturum Bakan

Sayn hocama yapm olduu aklamalardan dolay teekkr ediyoruz. ok

iyi bir noktaya temas ettiini dnyorum. Aslnda konuya ben
deinecektim. imdi bir katkda bulunmak istiyorum. Enron skandalndan
bahsettik, bir yasa karld ondan sonra bamsz denetim konusunda
bamsz denetinin bamszl ve tarafszl vesaire gndeme geldi.
Kurumsal ynetim anlaynn deitirilmesi istendi vesaire. ABDde All
Caponeu biliyorsunuz. Hapse atamyorlar, atlmasnn tek nedeni vergi
kaaklndan dolay hapse atlyor. imdi ok yakn tarihe gidelim brakn
Enron skandaln 2002den nce olan bir olay 2008de olan dnyay kasp
kavuran, Trkiyeyi teet getii sylenen dnya ekonomik krizinde Lehman
Brothers, bir yatrm bankas Golden State diye bir finans kurulu batyordu.
Amerikallar tarafndan kurtarld bunu hepimiz biliyoruz.
Benim sormak istediim u. Hocam bu konularda herhalde derin bilgi sahibi.
Acaba bu Amerikadaki 2008 krizi dnyay kasp kavurdu, bununla ilgili
bamsz denetim konusunda yeni bir dzenleme yapld m veya bu Lehman
Brothersn bamsz denetimini yapan firma cezalandrld m renmek
istiyorum. Ltfen bakaca da bu konuda bilgisi olan varsa soru-cevap
eklinde katkda bulunabilir teekkr ederim.

Prof.Dr. Cemal B
Marmara niversitesi BF retim yesi

2008den sonra, FAC bnyesinde yer alan uluslararas denetim ve gvence

standartlar kurulu, btn standartlar aklk projesi kapsamnda yeniden
gzden geirdi ve son aamada. u anda deneti gr zerinde bir alma
olacak bu yl 2014 yl sonuna kadar bitirilecek. Bahsedildi buradaki
sunumlarda denetinin gr artk tek sayfa ya da 2 sayfa deil 6-7 sayfa
haline geliyor. Sayn konumaclar belirttiler ngilterede ve Almanyada
uygulanyor, uluslararas uygulanmaya balayacak. Evet, bu konuda
gelimeler var.

Geen hafta SMO tarafndan dzenlenen bamsz denetim sempozyumu

vard ve bu sempozyumda 4 byk muhasebe firmasndan birinin yetkilisi
kt aynen unu syledi. Artk bamsz denetim bir irketin tek bana
yapaca bir i deil, bir ekibin tek bana yapaca bir i deil. Bamsz
denetim iin bykler iin sylyorum en az 3 farkl ekip lazm. Bunun bir
tanesi bamsz deneti olacak, bir tanesi biliim sistemleri zerine bir ekip
olacak, bir tanesi de sre denetimi i kontroln inceleyecek. Bunlar
olmadan siz tek banza bir firmaya, bykler iin sylyorum zellikle

289
 NC OTURUM

belirtiyorum, tek banza ben bamsz denetiyim geldim, dediinizde bunu

yapmanz mmkn deil.

unu da syleyeyim uluslararasnda baktmzda zellikle Amerikada bakn

bu pastann bykl dnyada 120 milyar dolar olarak syleniyor. 120
milyar dolar 4 denetim muhasebe irketine bldnz zaman ortalama 30
milyar dolarlk bir pazar var bu pazarda sorumluluk da inanlmaz. Grdm
rakamlar sizinle paylaaym 1 milyar dolar tazminatla kar karya kalan
denetim irketi var, 100 milyon 300 milyon, 400 milyon, 600 milyon dolarlar
mertebesinde deyen ya da bunu demek iin dava edilmi irketler var. Yani
dzenlemeler inanlmaz biimde devam ediyor. Benim anladm kadaryla
devam edecek. zin verirseniz son bir eyi belirtmek istiyorum, bizim
komitemiz FACtaki SNP komite, her sene bir anket almas yapyoruz.
Bu sene de yaptk ltfen TRMOBun web sayfasn ziyaret edin doldurun o
anketi. nk nemli, bu ankette biz aklyoruz bizim yaptmz bu ankette
ok ak olarak dnyada btn dnyada global olarak yapyoruz bu anketi.
5.000 civarnda katlm oluyor ve sorulan sorulardan biri siz mali mavirler
YMMler meslek mensuplar kar karya kaldnz en byk sorun ne?
Nedir biliyor musunuz efendim. Ekonomik belirsizlik ve dzenlemelerdeki
inanlmaz art, inanlmaz deiiklik bunlarla bouuyor. Dolaysyla evet bir
sr ey yaplyor yaplmaya da davam edilecek, ta ki bana gre gvenilir bir
zemin oluturuluncaya kadar. ok teekkr ederim.

Tayfun BEE
Bursa YMM Odas Bakan
Oturum Bakan

Hocamza tekrar teekkr ediyoruz. Evet, sratle u taraf bir bitirelim,

efendim ben gremiyorum.

Katlmc

Sayn bakan nce sizi baarl moderatrlnzden dolay, sonra da deerli

konumaclarmz tebrik ediyorum. Buradakileri de tebrik ediyorum. nk
ok sabr ve sebat ierisinde beraber dinledik. Ben burada konuyla direk
olmasa bile baka bir konuda iin felsefesi ynnden, sakn yanl
anlalmasn siyasi hibir ama gtmeden, felsefi anlamda bir deerlendirme
zellikle Saytay temsilcimizden rica ediyorum.

Bildiimiz gibi kamu zel kesimi denetler, hatta denetimin dahi denetimini
yapar. Btn bakanlk, SPK, BDDK, EPDK hatta Saytayn denetimi, zel
denetimin zerinde. zel kesim zerinde, hatta gerekli firmalar zerinde
denetimini biliyoruz. Ben zel kesim denetim firmalarnn kamu denetim
firmalarn denetlemesini asla bir ey sylemek istemiyorum. Benim
sylemek istediim daha baka bir ey. Acaba dnya uygulamasnda durum
nedir? Bundan byle farkndalk anlamnda sylenebilir mi? zellikle yerel
idarelerin, mesela TOK gibi bir buna benzer idarelerin, zel denetim

290
 NC OTURUM

kurulular tarafndan denetlenmesi Saytayn denetimini ve dier kamu

denetim kurumlarnn denetimini, acaba daha denetlenebilir hale getirebilir
mi? Bunu ok nemsiyorum. yle zannediyorum ki gelecekte bu konu
mutlaka tartmaya alacaktr.

zellikle kamu kurumlar ve yerel idarelerinin sadece ileri Bakanl veya

Saytay tarafndan deil bamsz denetim firmalar tarafndan da
denetlenmesi etkinlik asndan verimlilik asndan ne tr sonular dourur?
Bunu zellikle Saytayn temsilcisinden rica ediyorum, teekkr ederim.

Tayfun BEE
Bursa YMM Odas Bakan
Oturum Bakan

Peki, biraz sonra yantlayacaz sorunuzu. Devam edelim, arka taraftan bir
arkadamz var.

Celal ZKAN
Ankara YMM Odas yesi

Dn de konuuldu, Trk Ticaret Kanununun 74. maddesine gre KAYK

dndaki irketlerin Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliine gre
hesaplarn tutmaya devam edecekleri ynnde bir dzenleme var. Fakat ayn
Kanun, Trk Ticaret Kanununun 69. maddesine gre ise btn irketlerin
ylsonu finansal tablolarnn Trkiye muhasebe standartlarna gre
dzenleyecekleri ynnde dzenleme halen yerinde duruyor. Bizim
31.12.2014 tarihi itibariyle yapmakta olduumuz ilerden dolay
dzenlenecek finansal tablolarn dntrlmesi gerekecektir. Bu konuda
Sayn Mustafa Umut beye soru yneltmek istiyorum teekkr ederim.

Tayfun BEE
Bursa YMM Odas Bakan
Oturum Bakan

Mustafa Beyin syleyecei bir ey var m bu konuda, mikrofonlar aar

myz ltfen hepsini.

Mustafa Umut ZGL

Ticaret Genel Mdrl irketler Dairesi Bakan

Bu hususla ilgili olarak unu syleyebiliriz. Kanunun 1 Temmuz 2012

tarihinde yrrle girdi. Bu konuda Kamu Gzetim Kurumundan
arkadamz da alma komisyonu kurulduunu ifade etti. u anda bizim
Bakanlk olarak bamsz denetime grmz udur. Bamsz denetime
tabi irketlerde Bakanlar Kurulu kararna tabi irketlerde, Trkiye Muhasebe
Standartlar uygulanr. Bamsz denetime tabi olmayan irketlerde ise yani

291
 NC OTURUM

Bakanlar Kurulunun dnda kalan irketlerde ise 64/5 uyarnca, u anda nasl
yapyorsanz mevcut uygulamaya devam edeceksiniz.

Ama bu konuda bir Kurul karar, yeni bir kararla standardn uygulamas
ynnde kana kadar bu kararla hareket edeceiz durum bundan ibaret.

Celal ZKAN
Ankara YMM Odas yesi

Trk Ticaret Kanununun 69a 1. maddesi halen yrrlkte ve ylsonu finansal

kadrolarn Trkiye muhasebe standartlarna gre dzenlenir diyor,
dolaysyla biz bu maddeyi grmezden mi geleceiz yani uygulama olarak
soruyorum. Arkadalarma dncesi olan varsa da ap bakalm soruya bir
cevap vermenizi isteyeceim.

Tayfun BEE
Bursa YMM Odas Bakan
Oturum Bakan

Sayn katlmc sayn hocamz katk salamak istiyor belki sorunuzun

cevabn alabilirsiniz buyurun hocam.

Orhan ELK
Ankara niversitesi Siyasal Bilgiler Fakltesi retim yesi

Sorunuza cevap vermeye alacam ama 64. maddeyi kastediyorsunuz

sanrm. Muhasebe kaytlaryla, yasal muhasebe kaytlaryla ilgili
sylyorsunuz. imdi Trk Ticaret Kanununun yrrle girme aamasnda
Trk Ticaret Kanunundaki esas hkm, yasal muhasebe kaytlarnn mevcut
haliyle devam etmesi, Vergi Usul Kanunu ve Vergi Usul Kanununa dayal
karlan ikinci dzenlemelerin ngrld eklinde yasal muhasebe
kaytlarn yaplmasn syler. 64. maddenin 5. fkras amir hkm ierir,
ancak yasal finansal tablolar ise trnak iinde yasal, yle bir kavram yok.
Bunu ifade edebilmek iin syledim, yasal finansal tablolar ise Trk Ticaret
Kanununa gre Trkiye Muhasebe Standartlarna gre hazrlanm finansal
tablolar olmak durumundadr. Sermaye irketleri bakmndan. Ancak geici
madde, Trk Ticaret Kanununun geici maddesi, kanun hkmnde
kararnameyle kurulan Kamu Gzetim Kuruluna uygulamay daraltma yetkisi
vermektedir. Dolaysyla Trk Ticaret Kanunundaki bu muhasebe
standartlarna uygun finansal tablo hazrlama hkm Kamu Gzetim Kurumu
tarafndan ilk yl 2013 ylnda bamsz denetime tabi irketlerle snrl
tutulmutur. Yani bamsz denetime tabi irketler muhasebe standartlarn
uygulayacaklar dier irketler de mevcut yapy devam ettirecekler. Yani
bizim bildiimiz ifade yanltr ama ben de yanll devam ettirmekten
ekinmeyeceim. Tek dzen muhasebe sistemine gre yasal muhasebe
kaytlarn tutacaklar ve bunlarn finansal tablolar yasal tablo olacaktr.

292
 NC OTURUM

Bu yl Kamu Gzetim Kurulunun karar ile bu uygulama kapsamndan geriye

dnld. Ticaret Kanunundan nceki haline dnld. Yani muhasebe
standartlarna uygun finansal tablo hazrlama zorunluluu kural halka ak
borsa irketlerinin tamam, halka ak borsa irketi olmayan irketlerde de
belli limiti aanlar art BDDK dzenlemesindeki irketler, art sigorta genel
mdrl dzenlemesindeki irketler haricinde istee bal brakld. Yani
uygulamayabilirsiniz denildi. Dolaysyla u anda Trkiyedeki mevzuat
hkm gereince bir irket bamsz denetime tabi olup, bamsz denetimi
tek dzen muhasebe sistemine uygun karlm finansal tablo denetimi
olabilir. Bunun dnda Kamu Gzetim Kurulu bir kurul karar daha yaynlad,
dedi ki eer mevcut tek dzen muhasebe sistemi trnak iinde buna gre
finansal tablo yapyorsa biz bunu bamsz denetime tabi tutuyorsak burada
sknt var. nk ierde beyanname hkmleriyle ilgili sorunlar var ve
uygulamada bu deerleme hkmleriyle ilgili Vergi Usul Kanununa
gidiliyor Vergi Usul Kanununda da bir takm ihtiyarilikler var, yani diyor ki
amortisman uygulamayabilirsiniz. Amortismann olmad bir finansal
tabloyu istediiniz kadar bamsz denetim yapn altna 20 kere imza atn hi
bir eye yaramaz, yani karar veremezsiniz. Buna dayal olarak sermaye
datm yapamazsnz, zr dilerim kar datm yapamazsnz, sermaye
zerinden tasarrufta bulunamazsnz. Velhasl bunu tartmann bir anlam
yoktur, dolaysyla byle bir sknt dodu. Bamsz denetim irketleri,
bamsz denetim kurulular Kamu Gzetim Kurumuna byk bir ihtimalle
bu konuyla ilgili soru sordular, dediler ki siz byle diyorsunuz ama biz bu
bamsz denetim raporunu neye gre vereceiz. Yani konsolidasyon yok, tek
dzen muhasebe sisteminde bu adam konsolidasyona tabi, deerlemeyle ilgili
skntlarm var. Kamu Gzetim Kurulu bir karar kard dedi ki siz tek dzen
muhasebe sistemini aslnda imdiye kadar yanl uyguluyorsunuz aslnda tek
dzen muhasebe sistemi yle deildi, ama siz bir daha dnn bunu dedi.
Dedi ki tek dzen muhasebe sisteminde muhasebeyle ilgili kurallar bellidir,
oradaki muhasebe kurallarna uyarak genel kabul grm muhasebe
ilkelerine uyarak, dolaysyla buradaki boluu doldurmanz gerekir. Burada
bir sorun yoktur dedi ve sonra da dedi ki ben aslnda bir de alma
yapyorum. ABnin muhasebe direktifiyle tek dzen muhasebe sisteminin
benzerliklerini aykrlklarn ortaya koyuyorum dedi, ben bu konuyla ilgili
bir alma yapyorum, 2015 ylnda da yaynlayacam bunu dedi. Ancak
tek dzen muhasebe sistemiyle muhasebe direktifi arasnda bir iliki yok.

nk muhasebe direktifi dediiniz eyin ieresinde ite KOBlerle ilgili bir

takm istisnai hkmler vardr, gerek bir deer vardr. Bir kere siz geree
uygun deer uygulamasn getirdiiniz zaman ruhunuzu eytana satm
olursunuz. Bir kere adna muhasebe standard da deseniz muhasebe direktifi
de deseniz ayr eyi yapyorsunuz, sadece ad deimi oluyor byle bir
almas var.

293
 NC OTURUM

Tayfun BEE
Bursa YMM Odas Bakan
Oturum Bakan

Hocamza teekkr ediyoruz evet bu cepheye geldik mikrofonu alr msnz

ltfen.

Katlmc

Benim sorum Erol beye olacak. imdi Saytayn KTlerde ve BTlerde

yapaca denetim normal bilanonun ve gelir tablosunun doruluunun
denetlenmesi mi yoksa yerindelik denetimini de kapsayacak m?

kinci sorum da Saytay Kanununda 38di galiba dier denetim raporlarndan

yararlanmak hkm var. Bunu Saytay dier denetim raporlarn denetlemek
anlamnda m alglyor teekkr ederim.

Tayfun BEE
Bursa YMM Odas Bakan
Oturum Bakan

Baka, Ali Al beyefendiye uzatalm.

Ali ALI
Ankara YMM Odas Ynetim Kurulu Koordinatr yesi

Teekkr ederim sayn bakanm btn panelistlere katklarndan dolay

Odamz adna teekkr ediyorum.

Bu sempozyumu hazrlarken Saytay Bakan Sayn Do. Dr. Recai Akyeli

ziyaret ettiimizde bize Saytayn yapt denetimlerle ilgili gzel bilgiler
sundu. Ben bu bilgileri paylamak istiyorum. rnek tekil etmesi asndan
hem Gelir daresi hem VDK asndan. nk biz sabahki blmde de tam
tasdik ve denetim standartlarnn belirlenmesi gerekir diye bara bara altn
ize ize konutuk. Bugn Saytay bamsz denetim standartlarn kamu
kesiminde uygulamakta ve bu konuda rapor yazmaktadr, ben Saytay bu
konuda kutluyorum. kincisi Saytay SAYBIRS diye bir sistem kurmutur.
Bu sistem zerinde btn denetim alma katlar var ve hangi denetinin
hangi kurumda denetim yaptn, denetimin hangi aamasnda olduunu
Saytay merkezinden grebiliyor. Dolaysyla Saytayda denetim
standartlar gerekten ok gzel uygulanmaya baland, bu uygulamay gelir
idaresinin ve VDKnn rnek olarak almas lazm geldiini dnmekteyim.
Bir dier sevindirici konu da Saytayn bamsz denetim standartlarn
uygulad SAYBS yazlm sisteminin bir benzerinin Avrupa lkelerinde
bulunmaydr. Bu sistem Trkiyede bulunan kendi yazlm firmalarmzca

294
 NC OTURUM

gelitirilmi olup, bu sistemin nasl altn grmek ve rnek almak iin

Danimarkadan gelmiler, yazlm incelemilerdir. Bu rnek uygulama
nedeniyle Sayn Saytay Bakann, Erol Akbulutu ve tm Saytay
camiasn ahsm ve Ankara YMM Odas adna kutluyorum.

Benim sorum ise bamsz denetimle ilgili her ne kadar sorumluluk konusunu
burada iledik ama sorumluluk konusu dnda bamsz denetim konusunda
kafama taklan bir konu var. Uygulamada mali tablolarn dzenlenmesi
asndan, ister Trkiyede olsun ister Avrupa lkelerinde olsun firmalar
uluslararas muhasebe standartlarna gre mali tablo dzenlememektedir.
Genelde yerel uygulamalara gre hazrlanan mali tablolar, UFRS ye
dntrlmektedir. Bu dnm de bamsz denetim firmalar
yapmaktadr. Baka bir deyile UFRS ye dnm ilemini denetlenen
firmalar deil, bamsz denetim firmalar yapmaktadr. Ayrca bamsz
denetim firmalar UFRS ye kendi evirdikleri mali tablolar kendileri
denetlemekte ve mali tablo zerinde gr beyan etmektedirler. Bu uygulama
denetinin veya denetim firmasnn bamszl etkilemez mi? Bu konuda
sayn konumaclarn grn almak istiyorum. Tekrar btn analistlere
teekkr ediyorum sayglarmla.

Tayfun BEE
Bursa YMM Odas Bakan
Oturum Bakan

Teekkr ediyoruz Saytay temsilcisi sanyorum bir yere kadar gitti u anda
burada deil sorunuz sanyorum yantlanacaktr evet baka buradan uradan
mikrofonu uzatalm.

Prof. Dr. Mehmet GLTEKN

Anadolu niversitesi Eitim Fakltesi

Sayn panelistlere de teekkr ediyorum. Kukusuz bamsz denetimin

mevzuat ve uygulamas ynnde doru eyler sylediler ve bizleri
aydnlattlar. Ben imdiye kadar tartma konusu edilmeyen baka bir konu
zerinde durmak istiyorum.

Dn de bir nebze ifade etmeye altm. 3568 sayl Kanunun hem amacn
belirleyen 1. maddesinde hem de 12. maddenin 1. fkrasnda denetimi,
muhasebe tablolar, muhasebe bilgileri ve mali bilgiler zerinden muhasebe
standartlar ve denetim standartlarna uygunluk konusunda yaplan bir
inceleme, bir tasdik olarak tanmlyor. Trk Ticaret Kanununa baktmz
zaman Trk Ticaret Kanununda da bamsz denetim finansal tablolarn ve
faaliyet raporlarnn yine denetim standartlarna ve muhasebe standartlarna
uygunluunun denetimi olarak tantlyor. Gryorsunuz ki her iki Kanunda
da denetimin tanm birebir ayndr. Sadece bu denetim sonucunda ortaya

295
 NC OTURUM

kan raporlardan yararlanan taraflar fakldr. Birinde Maliye Bakanl esas

itibariyle yararlanyor, ama Maliye Bakanlnn yan sra tam tasdik
raporlarndan dier taraflar da yararlanyor. letme her hlkrda dzenlenen
rapordan yararlanyor. Dier taraflarn da yararlanmas muhtemel ama
bamsz denetim bizatihi paydalarn ve iletmenin yararland bir rapor.
Bu farkllk denetimin farkll anlamna gelmiyor.

Bunu ifade ettikten sonra her iki denetimi yapan kiilerin de YMMler
olduunu gryoruz. Tabi bamsz denetimde buna ilaveten serbest mali
mavirler de bamsz denetimi yapmaya yetkili klnmlardr. Grlyor
ki bamsz denetiminin de tam tasdik denetiminin de kayna 3568 sayl
Yasa ve bamsz denetimin bir ayr meslek olmadn da gryoruz. Bu
denetim YMM mesleine sahip olan YMMler ve serbest mali mavirler
tarafndan yapldn biliyoruz, dolaysyla meslek YMMlik meslek
mensubu da YMMler ve serbest mali mavirler. Bu ne demek oluyor
bamsz denetim, YMMlerin fonksiyonlarndan ok nemli bir ikinci
fonksiyon, ikinci bir grev alan. Bu ekilde bunu dnmek gerekir, bu
anlamda da bamsz denetim meslei YMMlik ve bamsz deneticiler
YMMler olduunu ifade ettikten sonra bu grevin meslek kuruluunun da
esas itibariyle YMM Odalar ve bunun st kuruluu olan TRMOB olduunu
ifade etmek istiyorum. Ama gelin grn ki bamsz denetimin dzenlenmesi
usul ve esaslarn belirlenmesi zorunluluun dzenlenmesi yaptrmn
uygulanmas, uyardan tutun da meslein iptaline kadar giden disiplin
sularnn uygulanmas Kamu Gzetim Ve Denetim Kurumu veriyor. Burada
TRMOB bypass ediliyor. Oysa meslek kuruluu mademki TRMOB,
bamsz denetimle ilgili usul ve esaslarn alma usul ve esaslarnn
dzenlenmesi de TRMOBca yaplmas ve disiplin hkmlerinin YMM ve
SMMlerle ilgili disiplin hkmleri dikkate alnarak buna gre 3568 sayl
Kanunda dzenlenmesi gerekir diye dnyorum. Bu anlamda Kamu
Gzetim Muhasebe Ve Denetim Standartlar Kurulundan Sayn Mehmet
irin ile Ankara Odas temsilcisi Sayn ahin Savcnn da ne dndklerini
dorusu merak ediyorum teekkr ederim.

Tayfun BEE
Bursa YMM Odas Bakan
Oturum Bakan

Peki, efendim biz teekkr ederiz. imdi Mehmet kten stadmz katk
salamak istiyor veya soru sormak istiyor mikrofonu ulatralm.

Mehmet F. KTEN
Ankara YMM Odas Eski Bakan

Biraz zaman alabilir ama bir konuyu aklayaym. Hazr TRMOB

bakanmz da burada, Sayn Bakan Yardmcmz burada m bilmiyorum ama
bundan 25 sene nce 1989da meslek yasasyla bir ocuk dodu. Bu ocuk
byd geldi 25 yana, kalb kyafeti iyi ama ahlak konusunda bize iveren

296
 NC OTURUM

makamn tereddd var. Sorumluluk yklyor ama ahlakndan kukuluyum

diyor. Bu ocuu biz de eitmiiz kendi iimizde zel eitim yapmz. Bunu
dzenleyecek makam Kamu Gzetim Kurumu diyor ki; ben senin eitimini
beenmedim. O eitim zayf, ben seni eitime gndereceim diyor.
Dolaysyla hani diyoruz ya bydk, gelitik. Tabi gelitik yani insan
ocuklar doar byr, bitkiyi ekersin byr. Ama gelimenin nasl olduu
nemli, itibar salad m nemlidir. Aka ifade etmek istiyorum, eri
oturup doru konualm.

imdi benim bamsz denetim konusunda bir sorum var, basit bir soru. Bu
bamsz denetilerin sorumluluu, yaptklar denetim, performans
denetimini de ierecek mi? Yani ynetim kadrolarn, ynetim faaliyet
raporunu incelediimize gre doru alp almadklar konusunda da bir
sorumluluk var m? Vergi konusunda karln doruluu bamsz denetim
kapsamnda deerlendirilecek mi? nk mademki bu verilerden
yararlananlar asndan veri tabannn doru olmas lazm, finansal tablonun
makul bir gvence vermesi lazm buradaki vergi asndan ayrlacak karl
son derece nem tayor. Bu noktalarda bir enteresan durum var. Burada bir
aklama yaplrsa bana, nk ben balangtan beri bunu savunuyorum.
Baknz unu sylemeye alyorum, ok istekliyiz bu konuda ama Ticaret
Kanununa gre yapacamz denetim emin olun YMMleri bugnk
sorumluluundan ok daha az sorumluluk yklyor. Bu konuda ok aklc
olmamz lazm teekkr ederim.

Tayfun BEE
Bursa YMM Odas Bakan
Oturum Bakan

Efendim biz teekkr ediyoruz imdi Orhan elik hocamz toplantnn

balangcnda saat alty eyrek gee ua olduunu sylemiti ben unuttum.
Saat alty eyrek gee kmas gerekiyormu ona gre biraz sratlenmemiz
lazm evet gereken notlar alyor Ali Bey siz sorduunuz suali bir yazarsanz
arkadamz geldi o duymad ltfen ok ksa biimde yazp verirseniz
memnun olurum.

Mikrofonu Hocama verelim.

Prof. Dr. Nalan AKDOAN

Bakent niversitesi Ticari Bilimler Fakltesi
Muhasebe Finansal Ynetim Blm Bakan

Teekkr ederim btn katlmclara sunduklar gzel bilgiler iin teekkr

ederim. ki gndr dinliyoruz, imdi ulatm farkl tespitleri sizlerle
paylamak istiyorum, ama ondan nce Saytaymz kutlamak isterim. Ben
de Ali beyin belirttii gibi bir ekilde Saytayla beraber oldum, onun
eitimlerinde yaptklar faaliyetleri yakndan izleme ansn yakaladm.
Gerekten Saytaymz Dnyadaki gelimeleri yakalam durumda.

297
 NC OTURUM

Denetim standartlarn uluslararas denetim standartlar olarak INTOSAIn

belirledii btn ilkeleri benimsemi durumda. Zaten baktnz zaman u
anda kamu denetiminde aynen bamsz denetimdeki standartlarn olduunu
gryoruz. rnein 200 nolu standart demisek bamsz denetimde Devlet
denetiminde de Saytay denetiminde bu 1200 oluyor ayn standartlar
uygulanyor ve Saytaymz Devletin rehberini hazrlatyor her trl
denetim standardnn gerei olan sorgulamalar hazrlamlar. Btn
mensuplarla ilgilenmitir ve u anda sahada bunu yapyorlar, dolaysyla
gerekten onlarla gurur duyuyorum. Eksikliimiz nedir Saytay asndan
muhasebe standartlar Devlet muhasebe sisteminde de Devlet muhasebe
standartlar yaynlanmtr, yaynlanyor bunun grevi de muhasebattr.
Muhasebat u anda Devlet muhasebe standardn yaynlad ama bir trl
yrrle koyamyor ve o standartlara gre btn bakanlklarmzn finansal
tablo dzenleme mecburiyeti var. Bilanosu, gelir tablosu nakit ak tablosu
her trl dokman. Maalesef o tablolar bazlar yapm, bazlar yapamam.

Dolaysyla Saytay u anda denetimde bana gre zorlanyor. nk

Saytay Kanununa gre muhasebe standartlarna uygunluunu denetim
standartlarna gre denetlemek mecburiyeti var. Ama gittii zaman finansal
tablo ortada yok. O zaman nasl dnebilecek, gr bildirmekten
kanmann baka areleri de var. Ama buna ramen bugne kadar
uyguladklar yntemleri uygulayarak denetim grevlerini yapyorlar. Onun
iin biz akademisyenler olarak Saytaymzn yanndayz doru yolda
gidiyorlar, inallah nmzdeki dnemlerde bu eksiklikleri giderilecek. Bir
baka tespitlerim Onur beyin bir eyine katlyorum yani denetim
standartlarn dzenliyoruz denetim yapyoruz ve denetim her yerde ayndr.
Denetim standartlar dediiniz zaman uygulanacak sre kurallar belli.
Burada nemli olan hangi finansal raporlama erevesine gre denetim
yapacaz. nk denetimde sonuta bir gvence konusu gvenilirdir,
dorudur demeniz iin uygulanan finansal tablo esaslarnn dnyann kabul
ettii ilkeler kural olmas lazm.

Sen kendi mevzuatna gre yaptn bir tablo, bamsz denetimden getii
iin dorudur diyorsun. Dnya bunu anlamyorsa o zaman biz istediimiz
hedefe ulaamayz. Onun iin benim ahsi kanaatim bamsz denetimde
sadece byk firmalar deil, yani kamuya hesap vermek sorumluluu olan
bankalar sigorta irketleri veya borsada ilem grenler deil, btn firmalarn
da TMS uygulamas lazm. Kamu Gzetim Kurulu buradan geri adm
atmamal.

kinci bir nerim KOBler, KOB standartlar gerekten nemli. KOBlerin

uygulamas iin Trkiye hazrln yapm m? KOB TFRS yaynlanm m?
ABnin ynergelerine baktmz zaman isteyen lke KOB TFRS
uygulayabiliyor. u anda 8 lke zannedersem tercihli olduunu onaylamtr.
Gzden geirmeleri iin eer bu yol seilecekse, bizim muhasebe sistemi
uygulamaya gre hareket etmemiz her ne kadar tam net deilse de AB
ynergesine byk lde uygun olduunu syleyebilirim. O tek dzeni

298
 NC OTURUM

yapanlardan biri olarak mali tablolarn yaps vesaire btn seimli tablolar
kullandmzda ABnin tablolarna yakn olduunu syleyebiliriz. Eer o
yoldan gideceksek otururuz gzden geiririz ve birebir paragraf paragraf
bunu getirebiliriz. Ama benim nerim. nk ngiltereye baktmzda
ngiltere kendi standardn KOB TFRSyle uyumlatrma yolunda bir yol
izmitir. Bizim de KOB TFRS zaten yaynlanyor. Madem baz ye lkeler
onu benimsedi ne de olsa dediim gibi son duruma daha bakmadm. Niye
aynsn uygulamayalm ki; yani dnyann uygulad kural uygulamak
bizim KOBlerimizin nn aar diye dnyorum. Dolaysyla bunu da
byle dnyorum.

Yine dn hep konuuldu, yani YMM kardelerimizin sorumluluu. Gerekten

mteselsilen her eyiyle hibir sorgulama gelmeden sorumlu olmalar doru
deildir. Dnyann hibir yerinde bu kadar sorumluluk yok, onun iin makul
gvence verecek ekilde sorumluluun ele alnmas faydal olacak diye
dnyorum. Zaten denetimde artk dz odakl. Her denetimde bir denetim
riski vardr. Tam tasdik dediin olay da zaten denetimin bir zeti, bir gvence
szlemesine dayanyor. Biz ne yapyoruz sadece vergi yasalarna uygun mu
asndan denetimi uyguluyoruz, ama yaptmz sre ayndr. Sadece tam
tasdikte sizlerin yapt raporlama erevesi kazan buna bakyorsunuz.
Bamsz denetimdeyse raporlama erevesi TMS sistem ayndr, olaylar
ayrdr. Mehmet stat sordu bamsz denetimde kurumlar vergisi hesabnda
gereken hassasiyet gsteriliyor mu? Tabiki gsterilecek, eer gsterilmiyorsa
zaten o tablo doru olmaz. Kurumlar vergisi yannda TMS o lkeye gre
ertelemi vergiyi gelir etkisi gider etkisini de hesaplamak zorundadr ve btn
bu tablolarda o adan orda bir sorun yok. Ama YMM kardelerimize verilen
ayr bir grev var. Dolaysyla orda da hkmler ayndr, tabi ki orda siz eer
diyorsanz ki bu KDV beyannamesi, bu tutar dorudur ben tek tek inceledim,
nk sizden istenen gvence o konudur ve onun da sorumluluu tabi ki
alacaksnz. YMMlik mesleimizin en st kademesidir. Sizin bilginize
gvenerek size ayrca devlet kurumlar grev veriyor, dolaysyla bu grevin
gerei olarak sorumluluk da olacaktr. Ama burada makul bir gvence olmas
bence dnlebilir. nk bamsz denetimde de zaten mali tablolarn
doruluunu ve geree uygunluunu onaylyorsun. Yani gvence
veriyorsun, orda da yeterli sayda ve uygun denetim kant toplayarak,
denetim standartlarna uyarak mevcut finansal raporlama erevesine gre
gr bildiriyorsun ve nc kiiler o tabloyu okuyacak olanlara bir gvence
getiriyorsun ve ayn ey tam tasdik veya sizin alannzda da yle. Ama sizin
belli bir konudadr, sizin gvence verdiiniz makam devlettir.

Teekkr ederim sayglarmla.

299
 NC OTURUM

Tayfun BEE
Bursa YMM Odas Bakan
Oturum Bakan

Yapm olduu katkdan tr Prof.Dr. Sayn Nalan Akdoan hanmefendiye

teekkr ediyoruz. Sratle uradaki arkadamz.

Servet KOZAN
stanbul YMM Odas yesi

Burada hep sorumluluklar zerinde duruldu ve neticede bir ynetimin

tazminat demesi durumu sz konusu olduu zaman yatrmclar da dhil
neye mal olacan rneklerle konumaclardan aldk.

2006 ylndan beri bir meslektanz olarak; bir nedenle, YMM nerileriyle,
bu konu zerinde ben 2 yl x bir sigorta irketiyle birlikte altm. Dediler ki
bana sen YMMsin bir de sigorta deneyimin var. 1992 tarihinde o anlamda
yneticiler 2 yl bu konularda alld ve 1 Temmuz 2008 tarihinde YMMler
ve serbest muhasebeci mali mavirlerle ilgili sorumluluk poliesi yrrle
girdi. O konuda daha sonra u dendi, bu konumun polienin dnyada rnei
yoktur.

nemini anlatmak iin sylyorum, bu olay ama bu bir almann rndr

yani 8 senedir bu olayn ierisindeyim ve burada bamsz denetim meslek
sigortas var ona geleceim, fakat bunu bilmeden onu sylemek doru deil
u an o polielerin fazla bir eksiklii yok.

Tayfun BEE
Bursa YMM Odas Bakan
Oturum Bakan

Sayn Kozan zamanmz darald. Biraz acele eder misiniz?

Servet KOZAN
stanbul YMM Odas yesi

Valla bakanm bir 5 dakika daha msaade edin de konumu bitireyim, devam
ediyorum. Burada u ifade edildi bamsz denetimde de u olay var. Genel
artlar yaynland fakat youn bir talep olmad iin u anda irketlerden bu
pasif gidiyor. Ancak sigorta irketleri bu konuya girmek istemiyor. Zorunlu
bir polie olmasna ramen burada para cezas kesiliyor ve bu kapsam d
deniyor demiyor. inde yaayan bir insanm bununla beraber imdi
hasarlarla ilgili boyutlara gelince hasar boyutlar bilinmiyor ve sonra irketler
bundan vazgemekte derken ekinceli davranmaya baladlar. O anlamda bu
konular gerekten nemli bu konuda sunumlarn yaplmas gerekli. Ben

300
 NC OTURUM

sabrnz iin ok teekkr ederim. Arkadalarmdan zr diliyorum zaman

aldm iin hep sona kalnca ans gidiyor.

Tayfun BEE
Bursa YMM Odas Bakan
Oturum Bakan

Estafurullah sona kalmanzdan deil sizin konunuzu bir nceki seansta

konuuldu, sigorta meselesi de onun iin acele edin dedim. uradan bir
arkadamz sual sormak istiyordu mikrofonu verir misin?

Katlmc

Sayn Hazrun benim sorum Mehmet irin beye. Ksa keseceim iletmenin
sreklilii konusunda baz tereddtlerimiz var. Trkiyede biliyorsunuz
irketlerin ounluu aile irketidir ve bu aile irketleri ynetimi de ya
kardetedir ya da ayr bir kiidedir. letmenin sreklilii konusunda karar
verdiimizde bamsz denetim raporunda biz irketin srekliliini bu
kriterlere gre irketin yneticisinin iki duda arasndaki bir szle irketin
bitme ihtimali varken nasl bir sorumlulukla kar karya geleceiz? Bu
konuda bir dzenleme yaplabilir mi?

Tayfun BEE
Bursa YMM Odas Bakan
Oturum Bakan

Evet teekkr ederiz baka suali olan var m efendim son kez soruyorum, yok.
Evet, cevaplamalara geiyoruz. Saytay yemiz baz sualleri yantlayacak
buyurun.

Erol AKBULUT
Saytay 6. Daire yesi

Efendim teekkr ediyorum 2 tane soru vard bir tanesi Muzaffer beydi
herhalde, evet Muzaffer beyin sorusu u kamu kesiminde zellikle mahalli
idarelerde bamsz denetimin olmas verimlilik etkinlik bakmndan nasl
sonu verir? Nasl deerlendiriyorsunuz? eklinde.

imdi tabii ki biraz nceki konumalarmda da sylediim gibi ortak denetim

alanlarmz var ve dolaysyla daha fazla olmamas iin bir sebep yok. Kald
ki yine sylediim gibi, 6085 sayl Saytay Kanununun hazrlanmas
srasnda standartlardan da hareketle ihtiyacmzdan da hareketle, bu arada da
yine AB uyum sreci ierisinde olan lkelerin yksek denetim kurulularnn
yelie hazrlk bakmndan bir an evvel gemelerini teminen, AB
komisyonunun zel danmanlk organ olarak grev yapan Sigma diye
isimlendirilen uzmanlar heyetinin yksek denetim kurulularnn grevlerini
ifas srasnda yararlanacaklar temel ilkelerden bazlarn sayarken,

301
 NC OTURUM

bilirkiilik ite uzmanlardan yararlanma bu arada da bamsz denetilerden

yararlanma gibi bir tutmuyor. Saytaylar da bunlardan yararlanmaldr
diyorlar. Bu standartlarn da gerei dolaysyla bunu koyduk ama olmad.
Yani sizin sylediinizi zaten biz yapmak istedik, bunu yapmaktan amacmz
baka ekilde her eyden nce lima deklarasyonu ki denetimin Magna
Cartasdr. Orada zellikle ama maddesinde 1. maddede zellikle yle der
denetim ama deildir. Peki, nedir ama? Ama ynetime katk salamaktr,
yani denetimin bizatihi kendisi ama olamaz, ynetim varsa denetim vardr,
yoksa yok. imdi Saytay tm kamu kurum ve kurulularn ve kaynaklarn
denetlemek durumunda. Tabii ki ila nihai bizim deneti alma ansmz da yok.
Belirli bir plan dhilinde almak mecburiyetindeyiz. Btn Saytaylarda
olduu gibi, dolaysyla daha fazla kurumun denetime tabi tutularak bakn
denetim ama deildir. Ynetime katk salamak bakmndan evet tabi ki biz
btn kurulular belli periyodlarda denetlemeye alyoruz. Ama daha sk
periyotlarla denetlenmi olmas ynetim katk salamas bakmndan da son
derece uygun olacaktr. Yani sizin sylediiniz dilde daha etkin belki daha
tutumlu ve daha verimli sonular almamza sebep olacaktr. O bakmdan
gerekli bir baka bir ey de 5018 sayl Kamu Maliyesi ve Kontrol
Kanununun temel ilkeler baldr. 5. maddesinde btn bu hizmetlerin
aslnda fayda ve maliyet ilkeleri erevesinde yaplmasn ngrmektedir.
Dolaysyla bamsz denetilerin bu anlamda katk salamalar fayda maliyet
bakmndan da nemli sonular verecektir. Dolaysyla verimlilik ve etkinlik
tutumluluk bakmndan sonuta deerlendirdiimizde olumlu olacan ben
ahsen dnyorum. Bunun iin de ahsen giriimlerimiz oldu ama netice
vermemitir. Ama ileriki zaman diliminde bunun olacan zannediyorum.

Bir dier soru, Saytay yerindelik denetimi yapacak m? KTlerde ve

BTlerde efendim yerindelik denetimi aslnda yle syleyeyim bizim
Kanunumuzun 35. maddesinde Saytayn genel olarak o KT, BT falan
ayrmyor. 35. maddemizde yerindelik denetimi yapmayacan sylyor
Saytayn. Bu sadece genel ynetim kapsamndaki kamu idareleri iin deil,
tm denetimle ilgili. Saytay yerindelik denetimi yapamaz diyor. in esasna
bakarsanz yerindelik denetimine ilikin byle belirlenmi belli standartlar
belirli kaln izgiler deil. Bunlar aslnda yrtmeyi de kurumla birlikte
anlaarak yaplacak denetim alanlardr. Bizim VET denetimi diye ifade
ettiimiz denetim srasnda belki bunlar olabilir ama biz VET denetiminin
btn rehberlerini aslnda yaynlyoruz. Tm kurulular eer yerindelik
denetimine ilikin eletirilerde bulunurlarsa biz rehberlerimizi her yl revize
etmemiz srasnda bunlar deerlendiririz ve deitiririz. nk Kanun ak,
yerindelik denetimi yaplamaz. Yerindelik denetimi nedir, tam olarak bunun
snrlarn izen yok. Standartlarnz sadece yle der yrtmeyle Saytay
denetisi arasnda konular bakmndan baz eyler olabilir, ya da onun iine
daha fazla mdahale etmi gibi olabilir. Bu takdirde yaplacak ilem idareyi
temsil eden kiilerle Saytayn bu konuyu birlikte halletmeleridir,
anlamalardr. Ama Kanunumuzun 35. maddesi net ifade eder, Saytay
yerindelik denetimi yapamaz. Dolaysyla ve bu anlamdaki cevabm Saytay
yerindelik denetimi yapamaz, yapmamas gerekir. Yapyorsa kar taraf

302
 NC OTURUM

itirazda bulunursa bunlar Saytayda yetkili dairelerimiz tarafndan

deerlendirilecektir.

Bir dier sorunuz dier raporlardan yararlanma. zellikle Saytay

kanununun 46. maddesinin uygulamas ne anlamda oluyor, bu bir denetim mi
diyorsunuz? Biz buna meslekta incelemesi diyoruz. Yani denetiler
birbirlerinin raporlarna bakarlar niye? Kalite kontrolnn bir gereidir.
Kalite kontrol denetim organlar iin yksek denetim organlar iin tabi
bamsz deneti raporlar iin de son derece nemlidir. Kalite kontroln
dnmeme ve bunu yapmamak mmkn deil. ok nemli bir ey
dolaysyla meslekta incelemesi olarak kabul etmek gerekir. Ama unu da
tabi ifade edelim hibir kimse mevzuatlara aykr ilem yapamaz.
Szlemelere aykr ilem yapamazlar. Yapyorsa da ve tabi bu da gndeme
gelecektir, ama bu meslekta incelemesidir. Yani hemen akabinde bir ceza,
bir yaptrm olarak dnmemek gerekir. Biz Saytayclar olarak bunu, dier
lke Saytaylar da bunu yapyoruz. Zaten amac da kalite kontrolnn
artrlmasdr. Yine bizim i srelerimiz itibariyle de bir deneti
arkadamzn bir grubumuzun yapm olduu denetim sonucunda
dzenlenen raporlar, bir stte, rapor inceleme komisyonlar diye ifade
ettiimiz gene denetilerden oluan kiiler tarafndan gzden geirilmektedir.
Bunun tabi ierikleri de tartlmaktadr, olumlu ya da olumsuz. Varsa
herhangi bir ey bunlar da deerlendirilmektedir. Dolaysyla bu anlamda
olay deerlendirirsek faydal sonu douracana da inanyorum. Zaten
artlar da bunu gerektiriyor. Evet, yani biz buna denetim demiyoruz,
meslekta incelemesi diyoruz.

Teekkr ediyorum.

Tayfun BEE
Bursa YMM Odas Bakan
Oturum Bakan

Evet, Saytay yesi Erol Akbulut beye teekkr ediyoruz. Dier sualleri
yantlayacak arkadalarmz sa taraftan.

Mustafa Umut ZGL

Ticaret Genel Mdrl irketler Dairesi Bakan
Bir arkadamz sanki bamsz denetimde performans denetimi diye, yanl
anlamadysam yle bir soru aldm. 397. maddesinin Ticaret Kanununda
denetimin kapsam belirtilmi denetim finansal tablolar art yllk faaliyet
raporu, riskin artan tehisi ve dier unsurlar. Sunumda sylemitim, bunlarn
hepsini kapsar. Performanstan bahsettiimiz husus ynetim kurulunun yllk
faaliyet raporunda yer alan hususlar ise onlar da bu denetim raporunda yer
almaldr. Zaten 402. maddede denetim raporunda hangi hususlarn yer
alacan da aklkla ifade edilmitir. Benim syleyeceim budur.

303
 NC OTURUM

Tayfun BEE
Bursa YMM Odas Bakan
Oturum Bakan

Evet Sayn KGK temsilcimiz.

Mehmet RN
Kamu Gzetimi Muhasebe ve Denetim Standartlar
Kurumu Daire Bakan

imdi iletmenin srekliliiyle ilgili olarak BDS 570 nolu standardmz

mevcut. Burada esas olarak irketin devam edip etmeyeceini biz
deerlendirmiyoruz, tamam biz de o iler iin belirsizliklere bakyoruz. Ama
esas olan ynetimin yapt deerlendirmenin uygun olup olmad. Bir de
burada somut gstergeler nemli. Tamam, o zaman genel kurulu da
toplayabiliriz, bir gn hadi irketi datyoruz; yani bu tip eyler hep farazi
olarak mmkn. Ama bir karar varsa ortada yani ynetim kurulu bir karar
almsa vesaire olay somut bir ekilde gsteriyorsa o zaman biz iletmenin
srekliliini, bir de nemli belirsizlikler varsa burada dikkatli olacaz. Ama
esas olan ynetimin, yapt deerlendirmedir. O da eer Trkiye Muhasebe
Standartlarn uyguluyorsa o da ite ilgili standarttaki bak asyla bakacak,
orda bir 12 aylk dnem bunu daha da uzatabilir. Deerlendirmeye bakacak
ne kadar doru ve bilgiler erevesinde deerlendirecek. Biz zaten BDS
570te bunu hkmler blmnde denetiden beklediimiz eyleri yazdk,
yani onlar prosedr olarak. stiyorlarsa denetim kurullarnda zaten buna
ilikin sorular var.

imdi bu standartlar kim yaynlayacak konusuna gelelim. TRMOBun bir

genel kuruluna katldm, orada da bu soruldu. Yani dnya nereye gidiyor,
Amerikada nasl muhasebeci olacaksnz? Amerikan muhasebeciler
federasyonu mu verecek? Hayr, an interneti Amerikada eyalet
kanunlarnn atad State Board of Accountancyden alacaksnz. Peki,
Amerikan muhasebeciler federasyonu ne yapyor? Snav hazrlyor, snav
yapyor. imdi snav yapmakla sertifika vermek ayn eyler deil; kald ki
cezalar kim veriyor? Amerikada State Board of Accountancy cezalar
veriyor. Bu Amerika iin biz imdi de kimi rnek alacaz sorusu var.
ngiltereye geelim ngilterede dehet bir kurum var yani finansal raporlama
konsl diye bir kurum var. Denetim standartlarn veriyor, muhasebe
standartlarn veriyor registration yapyor, ite cezasn veriyor. Hemen
hemen birok konuda tek yetkili. Yani btn bunlarn noktas hani bir de u
var, biz hep yle yapyoruz yani ya kanunlar ok baz alyoruz. Tamam,
kanunlar bizim, onlar bizi snrlayan eyler ama teoride snrlamaz yani
anlatabiliyor muyum? Bunlar dnmek lazm. Mesela performans denetimi
sorunu u an bu yok ama ilerde ben olmaz demem. Ama unu syleyeyim
mesela performans denetimi karn olmad yerde genelde yaplr. Yani o
performans indicator dediimiz eylere baklr. Benim bunlara ilikin bir

304
 NC OTURUM

ngilizce tezim de vard, Ben orda ok gzel akladm. Mesela bu hkmetler

iin de dehet sorun. Bu konuda 1 numara ngiltere idi adamlar vazgeti. Yani
performans denetimi konusunda Tony Blair hkmeti ykld, Gordon Brown
hkmeti yerine gelen Cameron dedi ki ben bunlar tanmyorum, kendi
sistemimi kuracam. nann OECDnin o Cameron hkmeti gelinceye
kadar best practice sistemi olarak nerdii sistemi nerebiliyor musunuz?
Yani o ngilterenin sistemiydi. yle bir hedef koyalm. Salk Bakanl
insanlarn mrn 5 yl daha uzatacak, ya bir bu deneti bunu nasl lebilir,
kolay m bunu lmek, yzlerce faktr var. Ama u llr, karayollar bu
sene 1.000 km yol aacak. Eer kt bazlysanz performans denetimi
yaparsnz, ama etki bazlysanz ha ben orda bir de bazen u sorun oluyor orda
denetinin snrn bilmesi de lazm. Yani yle bir noktaya gelir ki siyasetinin
yerine karar almamas lazm. Yani performans denetiminin en byk risk, siz
orda artk o adam deerlendiriyorsunuz. O adamn ald kararlar da bu kadar
kolay bir ey deil. Yani bir de u var ben denetilerden bazen ar eyler
bekleniyor. Ben bazen Almanyada da bunu syledim dedim ki ya deneti bu
kadar mthi adamsa niye denetim yapyor. Yani gitsin irketi kendisi kursun
o ynetsin, alsn hisseyi fonu kursun, bu iler bu kadar kolay deil. Denetinin
de snrlar var. Ben bir mahkeme karar grdm ngilterede orda deneti
diyor ki ite ben standartlarma gre bu ii yaptm. Hkim diyor ki dur
bakalm diyor senin yeterli gerekli zenin yapp yapmadn ben
deerlendiririm diyor, sen bana bir eyi dayatamazsn diyor. Yani bunlar
ngilterenin byle bir zellii var. Hani adamlarda szleme denen bir ey
yok ya yani geen biz bir tez iin aratrma yaptk. Bir irkete yani szleme
yok, telefon ayorlar hemen faturay gnderiyor. Koskoca irket diyorsun bir
szleme yapar yazl olur. Ama bizim standartlara biz yazl olarak koyduk
denetim standartlarnda normal IFRSin standartlarnda bunlar yazl bile
deil. Yani yazl yapmanz sizin iin iyi olur diyor adam. Ama Trk algsnda
bu ok zor.

Burada ibirlii ok nemli, yani dzenleyici organla beraber almak

nemli. Almanyada yarglarn elinde bakn. Almanyann kamu
gzetiminin bakan kim? Yarg, ou yarg. Fransada yarglarn elinde.
Amerikada ben diyor avukatm investor yani yatrmclar iin altm.
Yllarca yatrmc gzyle bakan insanlar onlar ve sadece iki kii ancak CPA,
yani iki kii meslekten geliyor. Bu alan niye snrland, nk dehet bir kamu
yarar var ortada. Enron dediimiz olay siyasetilerin kaldrabilecei bir ey
deil. yle bir irket batt ki hayal bile edemiyoruz. Trkiyede yle bir irket
yoktu, st ste yedi yl Fortune dergisinin birincisi olmu bir irket. Herkes
emekli parasn oraya yatrm, irket bir anda kl oluyor ve bu irketin
bakan hapishanede ld, ticaret bakan olacakt. Amerikann en byk
ticaretten sorumlu adam olacakt. Yani byle byk bir ykntnn sebebi
Amerikan Kamu Gzetim Kurulu. Ama unu syleyeyim bazen sorumluluk
diyoruz ya o kolay deil, denetiyi eer iini yaparsa kimse kolayca denetiyi
mahkum edemez. Mesela Enron, Arthur Anderson ykld yani o irket baka
bir irket tarafndan satn alnd. Ama biz unu sylyoruz. Ortada bir
mahkeme karar var m? Yok onu ykan repitasyon. n hreti kayboldu, yani

305
 NC OTURUM

kimse artk ona gvenmedi. Yoksa o irkette, hani bir belgeseli var izlediniz
mi bilmiyorum, en sonunda alma katlarn yok ediyorlar, atyorlar, byle
yrtyorlar. Telefon dinlemelerinden bu kyor. Orada akland mesela, ama 7
yl sonra akland. Yani byle bir ey iin bu sorumluluk meselesi ngilterede
Amerikada mahkemeler yoluyla yrtlyor. Mahkemenin bir tanesi
sorumluluu aan bir karar ald zaman denetinin zerine davalar dyor.
Ard ardna denetiler dava kaybetmeye balyor. Hemen sonra supreme court
gidiyor veya baka bir mahkeme daraltc bir karar alyor. O karardan sonra
denetinin dava yknn azaldn gryoruz. Yani bu tartmalar verirken
zellikle ngilterede Amerikada bakn u karardan sonra davalar artt. u
karardan sonra bak orda yarglarn roln de iyi bilmek lazm. Bir de bu hani
uluslararas muhasebe standartlarn. Ben hakikaten u an best practice en iyi
olarak kabul ediyorum. Niye ama unu unutmayalm bunlar kabul ediliyor
yani bunlar kabul grmesi lazm. Eer biz ok gl lke olsak biz deriz ki
bu standartlar bizim dediimiz olacak. u an Amerika bunu yapyor, yani
denetim standartlarnda IFAC ile beraber gitmiyor. ok houma giderdi. Ben
eskiden aardm muhasebeciliin standardna bakardm, evirirken acaba
hangi kelimeleri kullanm. Birisinde persolisiv derdi, birisinde satisfy derdi
ben memnun olurdum. kisini anlardm ne demek istediini. Ama u an
Amerikan kamu gzetim kurumu tamamen standartlar, sre ayn olduu
iin belli bir mantkla iliyor. Ama artk yaplar deiti yani yeni bir standart
olgusu oldu. Ayn muhasebe standartlar iin de geerli kabul arttka
uygulamas artar. Muhasebe standartlarnda tm dnyada, herkese uygulayan
lkeler kimler; ili, Nijerya, Gney Afrika. Burada enteresan iyi bir lke
anlatabildim mi? yani AB duruyor imdi ben buna ilikin tezler de
aratrmtm. ngiltere acaba diyor bamsz denetimi muhasebesini tutana
m yaptrsam diyor, kk irketler iin. nk niye biliyor musunuz adam
5.000 pound dyor. Bir tane muhasebecisine bir de denetisine 5.000
dyor, ya diyor bu adama ne gerek var diyor 10.000 niye desin diyor. Daha
sonra ite examption dediim istisnalar ortaya kt. Ayn ekilde svire
diyor ki ben vergi denetimini ok az yapyorum, onun iin bamsz denetime
ykleniyorum. Yani bu lkenin bak asyla alakal. Almanya iin yle.
Banka diyor ki ben zaten ou zaman irketlerin ynetim kurulunda
supervisor bir ortamda varm, ben istediim belgeyi elde edebiliyorum.

Almanyada bamsz denetimin birden gelmesi biraz da bu noktada.

Uygulamalarla alakal ama gzetim bir yere gidiyor. AB burada zellikle
KOB TFRSnin olsun IFRSin uygulanmas asndan dominant lke.
Amerika ile dediim gibi ok ciddi farkllklar var. Ben hani forumlardan
okuyorum bazen birbirini suluyorlar, ama bir dnem yaknlatlar. Belki
gelecekte yine olacak, olmaz demeyelim olur. nk yani ortak bir dil
isteniyorsa bir yerde uzlaacaz. Yani ne kadar ayrma istediimizle alakal,
ne kadar bize zel. Bizim bu noktada yani yerel muhasebe standartlar
kartmamzn sebebi de hani esneklik olur. Burada TURMOBun bir
kongresi vard, dnya muhasebe reticileri kongresi. Onun 3 cilt bir kitab
var, ok kaln. Orda Yale niversitesi dnyann en iyi niversitesi yle diyor
bakn uluslararas olmak gzeldir ama bazen esneklii kaybettirir diyor. Her

306
 NC OTURUM

zaman byle dengeleri iyi gzetin diyor. Yani siz bir yere balandnz
zaman artk o ey ne retiyorsa siz ona dayalsnz. Bunlar benim kendi ahsi
fikirlerim, Kurumumun deil. Bizim kurum yani statlar o nihai kararlar
verirler. Ama esnek dnmek lazm. Yani nereye gideceiz, ne olacak. Hani
bir de bizim amacmz o kurumlarda da inallah bizden deerli hocalarn
olmas. Yani orda 9 kii var, 9 kiiden bir kii bizden olabiliyor mu? te
Cemal hocam dedi Cemal hocam olabiliyor mu? Hedeflerimizden birisinin de
o olmas lazm ki hani bizi bilen bir insan da oraya bir ey katsn.

Bir de standartlar yle tamam kanunlar sorumluluklar artryor, srekli

olarak denetiye yk getiriyor. Ama bamsz denetim standartlarn IFAC
yapt halde 37 tanesi sadece 870 sayfa. Yani standartlar da gn getike
artyor. Bu i dediim gibi srekli artk oradaki riskleri telafi etmeye ynelik
abalarn sonucu bu hayrl da olabilir.

Almanyada bir uygulamay anlataym. Almanyada mesela muhasebeler ift

kayt sistemi tutuluyor, dual accounting deniyor. Adam kayd girdii an hem
IFRS hem yerel muhasebe kyor. Sadece 800 tane Almanyann byk
irketi konsolide tablolar iin uluslararas muhasebe standartlarnn ABnin
kabul ettiini uyguluyor. Onun dndakilere local gap uyguluyor.
ngilterede de benzer. Yani uygulamalar genelde yakn.

Tayfun BEE
Bursa YMM Odas Bakan
Oturum Bakan

Peki teekkr ederiz KGK temsilcisine.

Mehmet RN
Kamu Gzetimi Muhasebe ve Denetim Standartlar
Kurumu Daire Bakan

Hocam bir de bir soru vard kendi kendini denetleme, Ali Al bey tarafndan
sorulmu. Bu bildiimiz kendi kendini denetleme olur. Tabi etik ilkelerine
aykr, yani bu kimin iin yapldyla alakal. IFACte olan yle bir ey var.
Artk direct angagement diye bir ey kard. Yani siz kendiniz iin de
denetim isteyebilirsiniz o zaman etik ilkelere aykr olmaz. Yani ben
ynetimim diyorum ki denetiye finansal tablolar sen hazrla onu ben
okuyacam, bakasna vermeyeceiz. Hani o zaman direct angagement olur,
3. bir taraf varsa o zaman bozar.

307
 NC OTURUM

Tayfun BEE
Bursa YMM Odas Bakan
Oturum Bakan

Evet, Mehmet irin beye de teekkr ediyoruz imdi oturumun sonuna doru
gelmi bulunuyoruz. Oturum bakan olarak bir iki sz de ben sylemek
istiyorum.

Efendim imdi 660 sayl kanun hkmnde kararnameyle ihdas edilen kamu
gzetim kurumunun kurulmasndan sonra bamsz denetimle ilgili konularda
ok ballk olmasn doru bulmadm ifade etmek istiyorum. Bu benim
ahsi grm. SPK ve KGKnn kendi faaliyet alanlarndaki firmalarn halka
ak irketler ve bankalarn bamsz denetiminde belirleyici olmalar
gerektiini gen ve dinamik bir kurum olan KGKnun gcnn sekteye
uratlmamasnn daha yararl olacan dnyorum. Zira hepinizin bildii
zere 3 yl nce siyasal irade byk bir nasl syleyeyim fedakrlk m
diyeyim, byk bir karar vererek yani nasl vergi denetim kurullarn kapatp
tek at altnda toplamsa ayn iradeyi burada da sergileyebileceini
dnyorum, naizane benim grm bu.

Bu toplantnn yararl olduunu sanyorum dolaysyla hem konumaclara

hem de katlmclara katk salayan arkadalarma kranlarm sunuyorum
hepinize sayglar sunuyorum efendim.

Sunucu

Saytay Daire Bakan Sayn Ali Serdar iirlerini okumak zere krsye
davet ediyorum.

308
 NC OTURUM

Ali SERDAR
Saytay 1. Daire Bakan

Ye Me Me Ler

Dnp tanmlar
Kimileri denetimden, idareden ayrlmlar
Kimileri snav kazanmlar
YMM olmular
Odalar, Birlikler kurmular

te bu Yeminli Mali Mavirler

Yurdun drt bir yanndan geldiler
Hepsi de dert kpym meer
Mteselsil sorumluluktan muzdaripmiler

Sempozyumda sorunlar ortaya konuldu

Eletiriler yapld, sorular soruldu,
neriler sunuldu, zmler bulundu,
Sen ne kr dmmsn be sorumluluk!

Sorumluluun kayna mevzuat

Bunu yaratanlar kendileri hey hat!
Sorumluluk raporu yazanlar gelecein yeminlileri
Kamudan ayrlnca ne olacak halleri?

imdi farknda deiller

Ate dt yeri yakar
Yeminli olunca onlara kim bakar
Sen ne zalimmisin be sorumluluk!

Yllarn verdiler, anca ihtiyarnca oldular yeminli

Tam tasdik yapnca sorumluluk geldi
nce mali, mkellefle mterek milyonlar istendi
Ardndan disipline sevk edildi
Bu da yetmez, haydi hapse! Denildi
Yaarken rahat brakmad mezara kadar geldi
Ate misin be sorumluluk, deen eli yakarsn.

Ne yapmal, ne etmeli
El ele vermeli zmeli
Akademisyenler yazmal izmeli
Odalar liderlik etmeli
Maliye desteklemeli
Siyaset yasa yapmal, zm retmeli.

309
 NC OTURUM

Sunucu

Saytay Daire Bakan Say Ali Serdara ok teekkr ediyoruz.

Bu arada biliyorsunuz Prof.Dr. Orhan elik erken ayrld ama plaketini

kendisine, Ankara YMMler Oda Bakan Sayn Nurettin ekici takdim
ettiler.

Oturum bakanmz Sayn Tayfun Beeye plaketlerini takdim etmek zere

Ankara YMM Odas Eski Bakan Sayn Mehmet F. kteni krsye davet
ediyoruz. Katklarndan dolay kendilerine teekkr ediyoruz.

Ticaret Genel Mdrl irketler Dairesi Bakan Sayn Mustafa Umut

ZGLe plaketlerini takdim etmek zere TRMOB Disiplin Kurulu
Bakan Yardmcs Sayn Sleyman Geni krsye davet ediyoruz.
Katklarndan dolay kendilerine teekkr ediyoruz.

Kamu Gzetimi Muhasebe ve Denetim Standartlar Kurumu Daire Bakan

Sayn Mehmet RNe plaketlerini takdim etmek zere Bakent niversitesi
Kamu Hukuku Blmnden Prof.Dr. Sayn Abdurrahman Akdoan krsye
davet ediyoruz. Katklarndan dolay kendilerine teekkr ediyoruz.

Sermaye Piyasas Kurulu Ba Uzman Sayn Abdullah YAVAa

plaketlerini takdim etmek zere Saytay 1. Daire Bakan Sayn Ali Serdar
krsye davet ediyoruz. Katklarndan dolay kendilerine teekkr ediyoruz.

Saytay 6. Daire yesi Sayn Erol AKBULUT a plaketini takdim etmek

zere TRMOB Eski Bakan Prof.Dr. Sayn Kamil Bykmirzay krsye
davet ediyoruz. Katklarndan dolay kendilerine teekkr ediyoruz.

Ankara YMM Odas Ynetim Kurulu yesi Sayn A.ahin SAVCIya

plaketlerini takdim etmek zere Ankara YMM Odas Eski Bakan Sayn
Sami Kazcy krsye davet ediyoruz. Katklarndan dolay kendilerine
teekkr ediyoruz.

310
 NC OTURUM

311
PANEL
 PANEL

Sunucu

Saygdeer konuklarmz hepiniz sempozyumumuzun son gnne ho

geldiniz sefalar getirdiniz yeniden. nc oturumu Sayn Ali Serdarn
iiriyle kapatmtk, bugn panele balamadan nce yine bir iir dinlemek
istiyoruz Sayn Ali Hadi Orhun bizlerle birlikte olacak. Kendileri Eski Hesap
Uzman Ankara YMM Odasndan katlyorlar. Sayn Ali Hadi Orhunu
iirlerini bizlerle paylamak zere krsye davet ediyoruz.

Ali Hadi ORHUN

Ankara YMM Odas yesi

Ben emekli maliye hesap uzman nam

dier yeminli iirimin de ismi Yeminlim. ki
gn nce akam yukarda otururken
hissiyatmn gerei olaraktan birka satr
karaladm takdim etmek istiyorum.

YEMNLM
Yeminleri grdm bak gkyznde,
Sadakat bireyin glen yznde,
Yasalar meczolmu onun znde,
Spaiceyle mutheem tabloyu grdm.
Grdm Trkiyem ayn zamanda,
Gzlerde bir k yanar bu anda,
Vergi kariyeri her gzel canda,
Gururla dopdolu bir soyu grdm.
Kamu grevlisi silah kalem,
Varl tanyor bu cmle lem,
Szlemeye imza atld dem,
Sorumluluk denen korkuyu grdm.
ounluk banda tac olmu aklar,
Her beyaz bir telde maziyi saklar,
Arada bayanlar aan leylaklar,
Yasalarla akan bir suyu grdm.
Ama korkmaz snmez iarmzdr,
Gnller birlii hep armdr,
Elbette insanlk tek varmzdr,
Bireyde inanl bir kuyu grdm,
Gnlm sevgiyle onlara verdim.

Sayglar sunuyorum.

315
 PANEL

Sunucu

Sayn Ali Hadi ORHUNa ok teekkr ediyoruz. Panelimizde sempozyum

deerlendirilecek. Panelimizin bakan Ankara niversitesi Hukuk Fakltesi
eski Dekan Prof.Dr. Mustafa Akkayay yerlerine davet ediyoruz.

Gelir daresi Bakanl Daire Bakan Sayn Faruk Gzbyk yerlerine

davet ediyoruz.

Vergi Denetim Kurulu Bakan Yardmcs Sayn Cem Yldz yerlerine davet
ediyoruz.

Kamu Gzetimi Muhasebe ve Denetim Standartlar Kurumu Bakan

Yardmcs Sayn Osman Dereliyi yerlerine davet ediyoruz.

Saytay 8. Daire yesi Sayn Mehmet Ali zyeri yerlerine davet ediyoruz.

TRMOB Ynetim Kurulu yesi Sayn Eray Mercan yerlerine davet

ediyoruz.

Ankara YMM Odas Ynetim Kurulu yesi Sayn Ali Rza Gktepeyi
yerlerine davet ediyoruz.

stanbul YMM Odas Bakan Yardmcs Sayn brahim Aktan yerlerine

davet ediyoruz. Sizlere verimli bir panel diliyoruz.

Mustafa AKKAYA
Ankara niversitesi Hukuk Fakltesi Eski Dekan
Oturum Bakan

Saygdeer konuklar, deerli katlmclar,

hepinizi saygyla selamlyorum. Bylesine bir
organizasyonda emei geen herkese
teekkrlerimi sunuyorum zellikle de 2
gnden bu yana youn katlmnz nedeniyle
katlmclar da tebrik etmek ve kutlamak
istiyorum gerekten de tm oturumlarda pek
akademide karlalmayan biimde son ana
kadar salon dolu, buradan bir iki karmm
var mutlaka siz meslek mensuplar olarak
iinizi ciddiye almak yaama hakkn vermek
yaptnz iin bunun bir uzants ama dier
taraftan konunun ne kadar isabetli ve sizler
iin nemli olduunu vurguladn da dnyorum bu anlamda tekrar
organizasyon iin teekkrlerimi sunmak istiyorum. Ben de ekli anlamda bir

316
 PANEL

YMM kimlii tayorum. Ama ana bilim dal bakann ncelin kanun
ktnda bir talimat vard vasiyetimdir 12. madde olduu srece benim
krsmden hi kimse YMMlik yapmamal demiti, bunu sizlerle yaklak
ka yl 89 yllar sonra paylamak istiyorum. Bu meslei ifa etmiyeceim ama
undan bu meslei ifa edecek yeteneklere sahip olduumu dnmyorum
nk o kanun kuruluunda ite akademisyenlere nasl nitelendirirsiniz
bilmiyorum o kapsamda bir YMM belgesi alm idim. imdi ama benim
burada iaret etmemin nedeni u 2 gnden bu yana hukuku gzyle
baktmda gerekten fikir sahibi olduum sorunlarn boyutlarnn nerelere
ulatn grmek rktc. rktc izninizle cumartesi olmasna binaen de
eyi syleyeyim bende yaratt etki u bir Ramazan gn akam zeri
Bektai alk, susuzluk, yorgunluk iyice basklam bir gayrimslim
vatandamz yakalam demi ki sizde oru var mdr, yoktur srtn
svazlam dininin kymetini bil demi. Ben de 2 gnden bu yana hukukuluk
eyinin mesleinin daha kymetli olduunu deil de daha az riskli olduunu
fark ettim bunu paylamak istedim. imdi ben bir ka hususa dikkat ekmek
istiyorum bunu da yaparken hani sempozyumun bu oturumdaki konu bal
sempozyumun deerlendirilmesi hani bu deerlendirme bir korsan teblie
dnmeyecek ama bu cesaretle bir ka eyi sylemek istiyorum YMMlerin
sorumluluu balamndaki tartmalarda hukuku gzyle baktmda ilk
dikkatimi eken husus u kavram karmaas. 2 gnden bu yana tm
sorumluluk eksenli tartmalarda ayn kavramlar havada uuuyo. Mesela ben
rkyorum kamu hizmeti sunmak ki noterlik de bir kamu hizmetidir kamu
hizmeti sunar ite avukatlk da kamu hizmeti sunar ama buradan kamu
grevlisiyle rttrme o kadar sk yapld ki. Mutlak suretle ceza hukuku
anlamnda kamu grevlisi olarak normlara muhatap olduunuz sreler var
ama benim algm yanl da olabilir panilestlerle salon bu konudaki fikrini
sylerse sevinirim benim algm YMM apkasyla yaplan her ey nedeniyle
bir kamu grevlisi sfat atfetmeye meyyal veya en azndan belki de u ana
kadarki uygulamalar buna neden oldu. Bu ok tehlikeli bir ey yani kamu
hizmeti sunduunuz kesim bu kamu hizmeti apkasyla yetkilendirildiiniz
konularda yine bu sfata sahip olduunuz kesin ama o yelpaze ierisinde
tmn kamu grevlisine rttrmek ciddi anlamda riskler tayor. unun
iin tehlikeli bu 2 alan var ki bunlar ceza hukuku ve vergi hususu, yasallk
ilkesi ikinci rktc olan husus da bu zaten mesela analizlerde 3568 12 vergi
usul kanunu mkerrer 227 konuulurken younlua bir baktmda o skala
ierisinde 2 birim yasa maddelerini konuuyoruz ama yaklak 8 birim
yanlyor da olabilirim ynetmelikler ynergeler yani kamusal bir sorumluluk
sz konusu ama bu kamusal sorumluluu tartrken bir ksmnn icrai etki
dourduu dahi pheli idari metinler zerinden sorunlar tartyoruz yani
sorumluluun kapsam dayanaklar noktasnda 2 yasa meddesinin dnda ok
geni bir idari mevzuat tartyoruz. Bilmem bu bana rktc iin gerei
de ok hukuki gelmiyornk sonuta bu salondaki herkes ok deneyimli
kamusal bir sorumluluk alan yaratyorsanz vergi sorumluluu cezai
sorumluluk buna ilikin dayanaklarn da mutlak surette yasaya dayanmas
gerekir. kinci mevzuat yasann aklanmas biiminde olur ama burada
zaman zaman gene yanl alglam olma veya doru alglamama seeneini

317
 PANEL

de muhafaza ederek mesela idari dzenlemelerle tamamlamaya ynelik

ifadeler kullanld ki bu ok rktc yani yanltr anlamnda sylemiyorum
ama eer hukuki bazda kalacaksan bunlarn metinlerinin ok net olarak
yasada olmas gerekiyor. Kavramlarn kapsam ve ierii konusundaki
mutabakat unun iin nemli sadece bir hukuku norm hassasiyeti ieriinde
sylemiyorum sorumluluun kapsam, snrlar, ne talep edilebilecei, nereya
kadar gidilebilecei noktasnda ok nemli gerekten aksi durumda yani yasa
baznda bu belirlenmediinde veya bunun snrlar izilmediinde o ne 3568
12. maddenin ne mkerrer 227nin kapsamn belirlemek ok mmkn deil
belirlenirse de gerekten bu belirleme aslnda yasayla deil idarenin veya ite
sizlerin belirledii kurallar. Baktmda zellikle u mtereken ve
mteselsilen sorumluluk balamnn bir kamu hukuku stats yarattnn
altnn izmek istiyorum bunu da deminki nedenle yapyorrum o vergi ve ceza
hukukundaki yasallk ilkesine burada vurgu yanmak adna. kinci iaret
etmek istediim husus da u aslnda byk resmi grmezsek dier resmi veya
bir baka resmi byk resmin ierisindeki karelerin yorumlamakta,
alglamakta veya zmlemekte zorlanyoruz. imdi meslek yasasnn kt
tarihe bakyorum 1989, Haziran 1989. 1988 benim hatrlayabildiim
muhtemelen biraz daha geriye gidebilir Trk kamu maliyesinde veya vergi
hukukunda hukuktaki temel akmn aksine bir objektif sorumlulua bir
kusursuz sorumlulua baladmz dnemdir. lk deiiklik yanlmyosam
88 Mart aydr veya Aralk aydr 3505 sayl kanunla kanuni temsilcilerin
sorumluluuna ilikin 10. maddede kast ve ihbar ibaresini kaldrdk ve
ardndan hemen bir tartma balad artk kanun temsilcilerinin sorumluluu
objektif sorumluluk mudur deil midir buna iaret etmemin nedeni u bunun
ardndan yaplan 3568le ilgili dzenlemede de ayn tad ieriyor ayn havay
yakalyor ki maalesef bugn itibariyle bu izgiden ok vazgemedik. Bakn
359 maddeden vergi ziyan ve suun manevi unsurunu kardk Sayn genel
mdr de karmda oturuyor ama ve yasa gerekesinde yle bir ifade vard
ki bunu kabullenmek mmkn deil bu sularda manevi unsurun aranmas
cezalandrmay geciktiren bir neden olarak ortaya kmaktadr dolaysyla
manevi unsurun aranmamas gerekir diye bir Vergi Reformunun Anatomisi
adl yaynda da bunu tespit etmek mmkn. Ardndan 6183de mkerrer 35te
benzer eyler yaptk. Buna vurgu yapmamn nedeni hani vergi politikasna
ilikin bir deerlendirme deil ama hukukta kusursuz sorumluluk 2 nedenle
olur, 1 zayfn korunmas, 2 adelet duygusu. Gerekten de idarenin
sorumluluunda kusur fedakrln denkletirilmesi balamnda aranmaz
yani benim evimin nne bir tane kaldrm yapt giri katndaki evim
bodruma dt idarenin kusuru var m yok kamu hizmeti yapyor ama bunu
tazmin etmek zorunda fedakarln denkletirilmesi, ikincisi de ite hayvan
sahibinin sorumluluu, iletmecinin sorumluluu tarznda gsz korumaya
ynelik kusursuz sorumluluk var yoksa hukuk alanndaki sorumluluklarn
tmnde kusur var. Konu tekrar meslek mensuplarna dndmzde bu
3568 12. maddede ve mkerrer 227deki uygulamalarda kusur
sorumluluunun olduu ok ak bu anlamda hani gerekedeki ibarelerden
hareketle sanki matrah fark varsa veya mkellefe tarihat yaplrsa her
durumda buna ilikin bir sorumluluk kacana ynelik uygulama demeyim

318
 PANEL

ama alglamalarn yanl olduuna iaret etmek istiyorum. Bir de gine benim
bakmndan hukuku gzyle baktmda bir ey anlamakta zorlanyorum
sorumluluk fiil ve sorumluluu gerektiren sorumluluu gerektiren fiilin tespit
edilmesi ve fiille sonu arasnda bir nedensellik ba. imdi gene aka itiraf
etmeliyim ki 3568 12yi ve mkerrer 227yi okuduumda 2 gndr
konuulanlarn bir ksm bende hi yank bulmuyor. Neden sorumlulukla
ilgili yetersiz de olsa bir erevenin izildiini gryorum muhtemelen
uygulamann getirdii eyler nk orda tasdik kapsamnda, tasdikle ilgili
olarak biiminde birtakm snrlamalar var. yle bir ey bir miktar skntl o
kusursuz sorumluluk balamnda ngiliz parlamenter sistemi iin kullanlr
ite Kralie birini ldrrse Babakan sorumludur diye bu kusursuz
sorumluluun eylerinde burada da muhtemelen yle bir konsepte doru
gidiyorruz galiba mkellef bir vergi zyana neden olursa meslek mensubu
sorumludura doru gidiyorruz. z itibariyle sylemek istediim u bu bir
kusur sorumluluu olmak durumundadr zaten yasal dzenlemeler bu noktada
son derece nettir belki uygulamay netletirmek gerekiyor. imdi son bir ey
daha bir korsan teblie dndnn farkndaym ama burada kesip unun
altn izmek istiyorum aslnda bu salondaki herkesin uygulad uygulamak
durumunda olduu veya mesleini icra ederken enstrman ok ak vergi
normlar. Sanrm vergi normlaryla ilgili o belli hassasiyetlerin meslek
gruplar tarafndan dile getirilmesi gerekiyor son dnemde u baz kanunlarda
ve kanun hkmnde kararnamelerde deiiklik yaplmas tarzndaki yasalarn
veya yasal dzenlemelerin en azndan vergi hukukunda ok tasarruflu
kullanlmas gerektiini sylemekle yetinicem. nk bunlar hem sizler
meslek mensuplar olarak hem akademisyenler hem de hukukular olarak
gerekten artk izlenebilirlii ortadan kalkmas sonucunu douruyor. Ben
burada ok teekkr ediyorrum beni sabrla dinlediiniz iin ve ilk sz
buradaki sraya uygun olarak Faruk Gzbyk stadma brakyorum
buyurun efendim.

Faruk GZBYK
Gelir daresi Bakanl Daire Bakan

Teekkr ediyorrum hocam. ok deerli oda

temsilcileri, Sayn oda bakanlar, kamu
kurum kurulularnn ok deerli temsilcileri,
kymetli meslek mensuplar, saygdeer
katlmclar, hanmefendiler, beyefendiler
hepinize ansm ve Gelir daresi Bakanl
adna saygyla sevgiyle selamlyorum.
YMMnin sorumluluu konulu 3. YMM
Denetim Tasdik Sempozyumu tm k
atlmclar iin hayrl olmasn diliyorum.
Sizleri bizleri biraraya getiren bu
organizasyonda kusursuz bir ekilde
ilemesini salayan bata Ankara YMMler
Odas olmak zere tm emei geenlere

319
 PANEL

huzurlarnzda teekkr etmek istiyorum. 2 gnden beri ok netameli bir konu

hakikaten maynl alan olan sorumluluk hadiselerini tartyoruz al
konumalarnda panel ve sunum yapanlar katk salayanlar kendi adma
arkadalarmzla beraber ok ciddi deerlendirdiimizi ifade etmek
istiyorum. imdi toplamda 2.226 adet aktif alan 2.305 adet pasif olmak
zere 4.531 adet YMM var. Ben de bunlardan bir tanesiyim aktif
almayanlar ierisinde yer alan bir YMMim ncelikle onu belirtmek
isterim. Dnk iirde ifadesiyle imdi rapor yazanlar gelecein YMMleri
kamudan ayrlnca ne olacak halleri hususunun da bilincinde olan bir
arkadanzm kardeinizim. YMMlik meslei bizim nce bak amz nedir
biz nerde gryoruz onlar ifade etmek isterim. ncelikle iirden Sayn
stadmdan telif iin izin aldm emee saygmz var onu da hemen belirtmek
isterim. YMMlik meslei ekonomik aktivitelerin genilemesiyle beraber
talebi de artan bir konuma geliyor. Bunu unun iin sylyorum u anda 30a
yakn konuda mevzuda YMMlik mesleinde istifade ediliyor. Bata
bakanlmz olmak zere dn ifade etti gmrk temsilcisi Sayn Ertrk
gmrk mevzuatna TBTAK, ARGE efendim EPDK hatta Orman
Bakanl bile baz i ve ilemlerinde YMMden YMM mesleinin
bilgililerinden istifade etmek istiyor. Bu alm aslnda alm olarak
YMMlik mesleinin kamuya mal olduu Trkiyeye mal olduu
Trkiyenin istifade ettii bir kurum olduunu gsteriyor beraber almak
beraber payda olmamz hasebiyle biz bundan gurur duyduumuzu ifade
etmek isterim. imdi 3568 sayl kanunla YMMlik messesesinin
getirilmesindeki temel esprinin temel felsefenin amac yle vurgulam
bakanlmzn vergi denetim yk konusundaki ar ykn hafifletmek,
Trk vergi sistemi yozlamasna mani olmak, vergicilik ve iletmecilik
sahasna gven ve ahlak unsurunun gelimesini temin etmek, vergi
kanununun uygulanmasnda doacak uyumazlklar en aza indirmek. Ya bu
konuda idare vergi uygulamas konusunda idareye yardmc ii kolaylatrc
bir nevi nleyici dn de ifade edildi nleyici hekimlik vazifesi gren bir
kurum olarak dizayn edilmi. Dizayn edilirken de unu demiiz YMMlerce
tasdik edilerek verilmi tablolar kamu idaresi yetkili memurlarnca tasdik
kapsam stnde belge olarak kabul edilmektedir demiiz. Bu ne demek biz
bunu inceleme yetkisini bir inceleme eleman gibi inceleme yetkilisi olarak
kabul ediyorruz demiiz. Peki bu messeseden kim istifade ediyorr bu
messeden bizler istifade ediyorruz kamu taraf br tarafta kim var mkellef
var mkellefler istifade ediyorrlar. Bunun en bariz rnei nerde karlayoruz
KDV iadelerinde. imdi KDV iadesinde biz konuyu YMM eer bu ie
baktysa biz muteber bir belge olarak kabul ederek iade ilemini yapyorruz
mkellef te iini kolaylatrc iini hzlandrc kamu brokrasisine
bulamadan bu ii rahat hallettii iin KDV ynyle bu ileri YMMe
yaptryor arz talep bir noktada buluuyor. Tam tasdik ileminde bunu
gremiyoruz. Tam tasdik ilemini mkellefin talep etmesi iin byle zorlayc
mkellefi tevik eden mkellefi buna zorlayc herhangi bir mekanizma
gremiyoruz. Bunu unun iin sylyorum al konumasndan bahsedildi
sorumluluk varsa zorunluluk olmal. ok iddial bir sz olduunu
dnyorum bunun. Ancak bunun i dnyasndan gelen bir taleple

320
 PANEL

zorlanabilecei ve bu noktaya getirilebileceini dnyoruz. imdi i

dnyasnda trend u ilerini kolaylatralm hzlandralm mkellefin
nndeki ykleri kaldralm kamu brokrasisini azaltalm maliyetleri
drelim eklinde bir trend var. Bunu neye dayanarak sylyorum eitli
kamu kurum ve kurulularndan sivil toplum kurulularndan bize muhtelif
ekilde talepler geliyor ite YMMlerin yk bizim zerinde ar bu bizde
ciddi maliyet oluturuyor vesaire gibi eyler syleniyor biz gereken cevab
veriyor bu ayr konu ama byle bir alg var i piyasasnda dolaysyla byle
bir agl olduu yerde bunu zorunlu klmak ok olas gzkmyor ama ne
yapabiliriz bunu zendirici mekanizmalar gelitirebiliriz. Bu noktada bizim
yle bir nerimiz var onu yetitirmeye alyoruz son dnemde btn
yaptmz incelemelerin tamam artk elektronik ortamlarda yapyorruz
diyorruz elektronik altyapmz ok glendirdik diyorruz ok eitli
kaynaklardan hzlca gvenilir ve salkl bilgiler temin ettiimizi sylyoruz
ve btn ilemlerimizde risk bazl olarak yapmaya alyoruz biz risk bazl
ilemlerimizi yaparken eer bir mkellefin YMMi var ise bu YMMde trnak
ierisinde sylyorum gvenilir ve bu zamana kadar beyaz bir sayfada alan
bir YMM ise onun kstaslar hep beraber konuulabilir herhangi bir skntl
ie bulamam sicili temizse diyelim trnak ierisinde byle bir YMMe
tasdik yaptrmas durumunda risk bazl deerlendirmelerde biz bunlar art
olarak deerlendirebiliriz. Bu noktada yine dn tartld iin sylyorum
YMMdeki zorunluluun efendim ite bamsz denetilik de var bamsz
denetimdeki yer ald gibi ite i bykl aktif tutarn toplam sat haslat
alan says gibi bir kstas getirilerek yaplabilir mi yaplabilir. Belki u
yle formle edilebilir onun zerinde belki kafa yormak lazm kamudan
menfaat salayan kamudan iade, indirim, istisna, hibe gibi destek alan kurum
ve kurulularn iletmeleri mutlak suretle tam tasdik kapsamna alnmas
btn ilemlerinin mutlak suretle tam tasdik kapsamnda yaplmas gibi
neriler gelitirilebilir diye dnyorum. imdi TTK hayatmza girdi ve
denetim alannda ciddi anlamda bizlere ufuklar at son 3 yldan beri ciddi
anlamdan beri de bamsz denetimi bamsz denetilii tartyoruz,
sistemimize adapte etmeye alyoruz, sistemde konumlandrmaya
alyoruz, nem atfetmeye alyoruz, bir yer bulmaya alyoruz.
Bamsz denetimle beraber biz bakanlk olarak btn iletmelerin ya da
bamsz denetime tabi olan iletmelerin bir kontrolden geeceini teorik
olarak dolaysyla bu denetimin de daha doru bir matrah, daha doru bir
vergi bildirimi salayaca nedeniyle biz bunu destekliyoruz. Ama biz unu
demiyoruz bamsz denetim tam tasdikin ikamesidir, tam tasdikin yerine
geer yle bir iddiamz yok, yle bir niyetimiz yok, yle bir amacmz da yok.
Biz sadece yle bakyoruz bu konu bamsz denetim konusu tam tasdikin
ancak btnleyicisi olur diye dnyoruz. Dn yine bamsz denetime tabi
olmayla alakal hadler bahsedildi al konumasnda Sayn bakan Seyit
stad bahsetti yeni dnemde bamsz denetime tabi olacak irketlerin aktif
toplamnn 50 milyon, net satlarnn toplam 100 milyon, alan saysnda
200 ve st olarak yer alacan ifade ettiler. Bu trendin yava yava bamsz
denetimin kapsamnn da artacan gsteriyor. Kamu gzetim kurumu
tarafndan konumuzla ok balants olmamakla beraber bunu ifade edildii

321
 PANEL

iin biraz da kafa karkl var biz kendi bak amz arz etmek iin yer
vermek istedim kamu gzetimin son bir duyurusu var finansal raporlama
duyurusu bu duyuruda yle diyorr, 1.1.2014 tarih ve sonrasnda balayan
hesap dneminde TMSF uygulama kapsam dnda kalanlar tarafndan
Trkiye muhasebe sistemi uygulama genel tebliinden ve ekin tek dzen
hesap planlamasna devam edilecei bundan isteklerine bal olarak TMSler
uygulayabilecekleri belirtilmi dolaysyla muhasebe uygulama genel teblii
erevesinde finansal raporlama yaplaca sylenmi. imdi TTKnn 64e
5 ila 6335 sayl kanunda maluk deiiklikler yapld bu deiiklikte yine o
dnemde birtakm kafa karkl vard defterin tutulmas biraz tablolarn
dzenlenmesi konusunda bunun bir noktada en azndan mali adan mali
asndan kafa karklnn giderildiini mkellefler arasnda bir noktada
kafa karklnn giderildiini dnyoruz. 64e 5le beraber artk
defterlerin, deerlenmeye ilikin hkmlerin, mali tablo dzenlemenin
tamamen vergi kanunlar kapsamnda yaplaca ifade edildi. imdi al
konumasnda Sayn TRMOB genel bakan da ifade etti Trkiyedeki
iletmelerin byklkleri %99,2sini KOB standartnda olduu KOB
iletmeleri olduu %0,8inin ise byk iletme olduu ifade edildi. Yine al
konumalarnda Sayn Mahsun Trker bahsetti dnyadaki bamsz denetim
hadisesini vergi denetimine doru kayd bamsz denetimden vergi
denetimine doru kayd vergi denetiminin daha n plana ktn ifade etti.
Bu balamda kamu gzetim kurumunun yapm olduu son dzenlemenin
biz faydal olduunu dnyoruz ve doru bir adm olduunu
deerlendiriyoruz onu da ifade etmek istedim. zninizle imdi ben sorumluluk
uygulamasna gemek istiyorum yine dnk iir ifadesiyle zalim sorumluluu
beraber irdelemek istiyoruz. Sorumluluk 3568 sayl kanunun 12ye 4te
dzenlenmi vergi usul kanununda mkerrer 227. maddede yer alm alma
usul esaslarnda, tasdik ynetmeliinde ve bizim ilgili teblilerimizde
sorumlulukla ilgili dzenlemeler var yetti mi yetmedi yine TCKda buna
ilikin birtakm sorumluluklar var yine 5607 sayl kaaklkla mcadele
kanunu yine dn Erkan beyin sunumunda vard orada var. imdi dardan
bakld zaman tasdik ilemi nedeniyle idari, mali, cezai sorumlulukla kar
karyayz kadrolar ile byk deiim dorusu. Yine dnk sunum yaparken
Bekir Baykara stadn sunumuydu onu izlerken deerli bir stadla beraberiz
yan yana oturuyoruz stad eyden bahsediyorr rendii suu haber vermeme
konusunu anlatyor stad bana dnd unu dedi ya bir eyi yapsak da su
yapmasak da su biz YMMler olarak ne yapacaz onu arm
durumundayz. Hakllk pay olduunu sylemek isterim. imdi 12ye 4te
YMMlerin yaptklar tasdikin doruluundan sorumludurlar, yaptklar
tasdikin doru olmamas halinde tasdikin kapsamyla snrl olmak zere ziya
uratlan vergilerden ve kesilecek cezalardan mkellefle birlikte mtereken
mteselsilen sorumlu olurlar, YMM yaptklar tasdikin kapsamn
dzenleyecekleri raporda aka belirleyecekler hkm yer alyor. Dn
defalarca tekrar edildii iin ben kanun maddelerine ok girmek istemiyoruz
izninizle burada bu sorumluluun bir doruluk sorumluluu olduunu ifade
etmiiz mkerrer 227de uygunluk sorumluluundan bahsetmiiz, tasdik
ynetmeliinde bu iin tam teselsl halinde uygulanp uygulanacandan

322
 PANEL

bahsetmiiz. Bu hkmler dizayn edilirken hep kamu menfaati vergi

gvenliini gvence altna almak temel duyusuyla hareket edilmi belki o
dnemde bu yazmlarn yapld dnemden sonra zorunluluun olmasndan
sonra deerlendirdiiniz zaman bir anlam atfedebiliyorruz u anda da tasdikle
ilgili zorunluluk kalkt dolaysyle bunun erevesinin daraltlmas
gerektiini dnyoruz. imdi zetleyecek olursak konuyu bir sorumluluk
domas iin her eyden nce tasdik ileminin doru olmamas gerekiyor.
Sorumluluk snr tasdikin kapsam belirliyor, sorumluluun kapsamnda ziya
uratlan vergi ceza ve gecikme faizlerinde mterek mteselsis olarak ifade
edebiliriz. Bu ar bir sorumluluktur katlyoruz yine al konumasnda
Nurettin ekici stadn ifadesiyle meslek mensubunun mterinin
mkellefini kefili haline getiren bir sorumluluktur. zninizle bu konuyla ilgili
ben buradaki konumalarda 4 tane tespitim var onlar da paylamak isterim.
1. tespitim snrlar belli olmayan sorumluluk var bu madden ve manen bizleri
ypratyor, ar bir yk kaldrlabilecek bir yk deil, 2. tespit YMMler
sorumluluun kalkma talebi yok, YMMler sadece bu sorumluluun
snrlarnn izilmesi oyunun kurallarn belirlenmesini istiyorlar, tespit 3
YMMyi dier mesleklerden ayran dier denetim mesleklerinden ayran
temel izgi sorumluluk uygulamas bunu zgn klan bu sorumluluk
uygulamas, tespit 4 potansiyel anlamda risk var kimimiz bu riskle
karlamam olmasak bile ciddi anlamda demokrasinin klc gibi kafamzn
stnde sallanan ne zaman nerden, nas gelecei belli olmayan bir potansiyel
riskimiz var bu risk bizi madden ve manen ypratyor, kabul ama bizim
istatistiklerimiz maalesef onu dorulamyor. yle ki VDK kurulduundan
beri 700 ksur tane rapor yazlm, bunlardan 5 ve zerinde sorumluluk
yazlanlarn says 29 ka tane YMMe rapor yazlm 220 bunun istatistikler
detayn ok deerli kardelerimiz ve ynetim kurulu bakan Cem bey
verecek o yzden ben istatistiklere de ok girmiyorum dolaysyla istatistiksel
olarak bunu ok dorulamyor. Bunu dorulamyor olmas bu iin
hakszlna veya ok abartld anlamnda sylemiyorum potansiyel olarak
ok ciddi bir tehlike ve bu tehlikeyi her gn hissetmek kolay bir i deil sizi
gayet iyi anladmz ifade etmek istedim. Peki ne yapmalyz, sorumluluun
snrn izmeliyiz, nasl izicez makul olmas gereken bir sorumluluk olacak,
hukuk normlarna uyumlu bir sorumluluk olacak, insan haklarna uyumlu bir
sorumluluk getiricek. Nasl gerekletireceiz, nedir bunun snr, nasldr bu
izgi. Ya bunu maktu bir tutarla belirleyeceiz, ya bulunan matrah farknn
nisbisi orannda belirliyecez, bu konuda almamz lazm. Bu konuda
alrken yine biz bir eyler alrz ancak sizlerle beraber her zaman olduu
gibi bu konuyu da sizlerle beraber almay istiyoruz nk niyetlerin iki
tarafn niteyinin de ayn olduunu dnyorum. Biz de bu sorumluluun
hakikaten abartl bir sorumluluk olduunu sizler de bu sorumluluun
kalkmamas gerektiini ancak snrlarn belli olmas gerektiini
dnyosunuz makulde birleiyoruz dolaysyla bu konuda beraber
alabiliriz, beraber alma ortammzn olduunu dnyorum. Yine bu
yaplan almalarda illiyet ba diye bir hadise var. imdi illiyet bann
kurulmas gerekiyor yaplan i ile kan farkn illiyet bann kurulmas
gerekiyor. lliyet ba nerden kardn bu illiyet ba nerde yazyor, illiyet

323
 PANEL

ba bir yerde yazmyor, illiyet ba kanunda yazmyor en azndan. Ama biz

18 numaral bir tebli karmz bu teblide demiiz ki YMMlerin
sorumluluu bal altnda ksaca bahsedeyim bunlar matrah ve vergi fark
YMMlerin sorumluluklar arasndaki ilikiyi incelenen raporunda net bir
ekilde ortaya koyacaklardr demiiz 18 numaral teblide inceleme
elemanlarna hitaben. Peki uygulayabilmi miyiz bunu bu zamana kadar,
uygulayamamz. Uygulayamadmz iin biz bunlar nerde dercetmeye
altk daha nceki katldmz panellerde, organizasyonlarda da ifade
etmeye altm bizim bu uygulama, denetim, koordinasyon i genelgelerimiz
var bu i genelgelerde bunu ifade etmeye alyor idik, mutlak suretle
sorumluluk raporlar yazlcaksa yaplan i ile bulunan matrah fark arasnda
mutlak surette balant kuralm. Uygulama birlii salayabildik mi,
baarabildik mi, hayr baaramamz onu gsteriyor uygulama birlii
salayamadk. Uygulama birlii salayamamamz nedeniyle 6552 kanunun
107. maddesiyle 12ye 5 geldi biz 12ye 5i bu saiklerle hareket edilerek
dizayn etmeye altk. imdi buradaki sknt uydu sizlerle daha nce
beraber olduumuzda veya odalardan ok deerli stadlarmzn bize ifade
ettiklerinde efendim biz bir mkellefle szleme yapyorruz, bizden kaynakl
veya mkelleften kaynakl eitli sebenlerle bu szlemeyi fesh ediyorruz.
Efendim ondan sonra 4 sene 5 sene biz bu adamdan haber alamyoruz bir gn
kalkyoruz postac gelmi elinde deme emrim, efendim ite undan dolay
borcunuz var, deme emri var, deme emri ite 7 gn ierisinde itiraz et yoksa
ite kesinleecek vesaire gibi hususlarla karlayoruz, hani biz kendimizden
getik ocuklarmz, ocuklarmzdan da getik torunlarmz ve bu zamana
kadar btn birikimlerimiz risk altnda bu bizi skntya sokuyor eklinde hep
bu ekilde feedbackler alyor idik. ok hakl ve insani bir talep biz buradan
hareketle 12ye 5i dizayn etmeye altk. Tabi burada YMM benim vakti
zamannda haberim olsayd ben buna ilikin savunma hazrlayacaktm, kant
sunacaktm, uzlama hakkm var, dava ama hakkm var, yasal yollar
kullanmak istiyorum ama bundan haberdar olmadm iin bunu
kullanamadk, belki batan sakat olan bu iler kesinlemi olur dolaysyla
ben sknt yaylorum eklindeki serzenilere hakl talebe bir karlk olsun
diye 6552 sayl kanuna ilikin dzenlemeyi yaptk. Bu dzenlemeyle biz ne
getirdik bir defa bu sorumluluk raporlularnn yazmna ilikin standart
olacak. Raporlar kim yazcak, nas yazcak, hangi formatta yazcak gibi
standartlar olacak her eyden nce bir savunma alncak ve YMMler
sorumlulua muhatap olan YMMler bundan haberdar edilmi olacak.
Dolaysyle buna ilikin bunu kim yapacak bu iin iddia makam olan denetim
elemanlar yapacak, denetim elemanlar da bu iin nas yaplmas gerektiine
ilikin vergi denetim kurumu tarafndan bir ynerge hazrland. Bu ynerge
taslayla da bu ii raporun ne zaman yazlaca, hangi aamada savunma
alnaca, yrtlecek ilemlere ilikin izlenecek yollar belirtilen bir ynerge
tasla hazrland, ilgili paydalarla paylald, kimlerle paylald bize geldi
rnein ynerge tasla gelir idaresi bakanl olarak ve olayn dier payda
olan odalara geldi. imdi izninizle ben 6552 sayl kanunun ve getirilen bu
dzenlemeye yaplm olan dnk ve al konumasnda yaplan eletirileri
haksz bulduumu ifade etmek istiyorum. Her eyden nce iyi niyetli

324
 PANEL

geirilmi bir dzenlemedir, bu dzenleme paliyatif tedbirler yaray

azdryor, daha bunu dzenleme yaptk arkasndan bakmayn arkasndan neler
gelecek gibi bardan bo tarafn gren ktmser yaklamlara ben
katlmadm ifade etmek istiyorum. Bu iyi bir niyetli bir uygulamadr iyi
niyetli uygulamann da desteklenmesi gerektiini dnyoruz. Baz
dorudur illiyet ban bu ynerge taslanda kanunda olmamasna ramen
ynerge taslanda bir ka yerinde yine illiyet bann vergi inceleme
elemanlarnn bu illiyet bann kurulmas gerektii o ynergenin dikkat
ektii ifade edilmi. Bu kanunda yer almamasna ramen idare buna ilikin
inisiyatif alyor dikkatinizi ekmek isterim. Eksikleri var m evet var, ama
oturduu baz dorudur mkellefle ilgili bir sorumluluk yazlacaksa mutlak
suretle illiyet ba istiyor, ispat istiyor dolaysyle buna ilikin bu almann
sizler tarafndan da destek grmeye layk bir alma olduunu elimizin
tersiyle itilmemesi gereken bir alma olduunu ifade etmek isterim. Yine
dnk tartmalarda bu iin doruluk sorumluu mudur uygunluk
sorumluluu mudur tartld bizim tarafmzdan ak ve net bunun doruluk
sorumluluu aryoruz bu konuda bir tartma olmadn dnyoruz kendi
amzdan. Yine dn sunumlardan Fikret beyin sunumunda bir karanlk oda
benzetmesi yapld, karanlk odada YMMleri atyoruz bu YMMler el
yordamyla bir eyler bulmaya alyorlar, dolaysyla bize bir k yakn biz
sizin adnza ok daha fazla eyler buluruz size ok daha fazla yardmc
oluruz, yanl not almadysam o mealde bir sersenii oldu. Buna da sonuna
kadar katlyoruz, biz imdi baz eyler yklemiiz baz eyler istiyoruz, baz
sorumluluklar yklemiiz onun zerine ama elimize hibir argman
vermemiiz ite el yordamyla bir eyler yapalm istiyoruz, farkl bir serzeni
bunun da deerlendirilmesi gerektiini dnyoruz ancak buna ilikin
idaremizde birtakm uygulamalarn da yine YMMlere atk sahte muhteviyat
itibariyle yanl belge kullananlarn TRMOB vastasyla yaymlanmas,
mkelleflerin internet vergi dairesi yoluyla yaynlanyor olmas, katmer
sistemden retilmi olan raporlarn mkellef veya mavirlerle paylalyor
olmas gibi bizim vndmz bilgi ilem merkezimizde retmi
olduumuz birtakm verileri sizlerle paylayoruz, yeterli mi elbette yeterli
deil. Niye yapmyosunuz yapmamazn nnde 2 tane engel var 1. tevhit, 2.
hukuki. Hukuki engel u sizle ilgili sizin mkellefinizle ilgili bir bilgi
paylarken bunu szmeyi nas yapacaz buradaki temel sknt vergi
mahremiyetine ilikin hkmler, bunu amann yolunu aryoruz. kincisi
tevhit efendim ite buna ilikin paylamda bulunabilirsek veri gvenlii
dediimiz hasideyi nas salycaz ite sistemlere szmalar sisteme ilikin
verecei zarar nas nleyebiliriz, buna ilikin alyoruz. Alabilecek
problemler midir evet alabilecek problemlerdir bunun gayreti ierisinde
olduumuzu ifade etmek isterim. zninizle bu kayt d ekonomiyle mcadele
konusu al konumalarnda ve yine dn ifade edildi kayt d ekonimiyle
mcadele konusunda gelir idaresi bakanlmz ncldr 3 tane eylem plan
yrtt, yeni bir eylem plann da hayata geirmek zere. Buna ilikin 2015-
2017 ylna ilikin eylem plan hazrladk geen haftalarda ekonomik
koordinasyon kuruluna sunduk YPK karar olarak yaynlanp inallah
nmzdeki dnemde bu konuda destek olacak diye dnyorum. Biz hep

325
 PANEL

kayt d ekonomiyle mcadele edilirken meslek mensuplarnn desteini hep

syledik, hep ifade ettik hakikaten meslek mensuplarnn verecei destekle
bir noktada hareket edeceimizin farkndayz. Bunun burada ifade ediliyor
olmas bunun ciddiye alnm olmas, kayda deer alnyo olmas bizi mutlu
ettiini ifade etmek isterim. Dn yine yaplan eletirilerde stadn bir eletirisi
oldu, efendim ite kayt d ekonomik eylem plannda TRMOB yer
almaldr. Evet almaldr bundan nceki eylem plannda yok idi ama 2015-
2017 eylem plannda TRMOB sorumlu kurulu olmasa bile ilgili kurulu
olarak mcadelenin paydalar arasnda yer alacaktr ona ilikin bir eylem
dizayn ettik o eylem de udur kabaca manen sylyorum. lgili beyan
bildirimler gzden geirilecek, bunlarn gncel olmayanlar yenilenecek
anlalr hale getirilecek halinde bir eylemimiz var bu eylemle ilgili
paydamz da ilgili kurulular TRMOB olarak dizayn ettik inallah beraber
alma her zamanki gibi beraber almak suretiyle iyi sonular alrz diye
dnyorum. Hocam vaktimi ayorum herhalde. Tamam hocam bir 5-10
dakkada toparlayacam izninizle. Tamam hocam. Haksz rekabet i
kapasitesinin belirlenmesi hususlar var. Bu hadiseyi yllardan beri
konuuluyor daha nceki konuma notlarnda daha nceki yaplan
tartmalarda hep bundan bahsedildi hep bununla ilgili sersenite bulunulmu
bizim dnemimizde de biz sizlerle beraber grevimiz gerei beraber olmaya
baladmz gnden beri bu konuyu alyoruz. Hep sz alan
konumaclarn al konumalarnda ve sonrasnda bu konuyu belirtmeleri
ve bu konuya nem atfetmeleri hakikaten mutlu olduumu ifade etmek
isterim. Buna ilikin tabann meslein tabannda ciddi bir istek olduunu
gryoruz inallah bize den bundan sonraki aamada olgunlatrdmz
hayata geilecek aamaya getirdiimiz uygulamann bir an nce yasalaarak
veya dier dzenlemelerin de hayata geirilmesi. Nedir bu bizim yaptmz
kapasite, i kapasitesinin belirlenmesi konusu. imdi u tespiti de yapmak
lazm yapabileceinden faz i alan i yklenen mensubumuz var m yemiz
var m meslektamz var m evet var yapmasndan gereken fazlasyla yk
alan ve bu noktada fiyat pazarl da bata olmak zere her trl haksz
rekabeti yapan var m evet var bu nerde yine kendi ierimizde, kendi
ierimizde bir meslek mensubu dier meslek mensubunun an ekmeini
trnak ierisinde alyor. Biz bunun iin ne yapmalyz elbette bir zm
retmeliyiz ama bu zm kim retmeliydi bu zm maalesef meslek
rgt ve odalar retmeyi bu zamana kadar olmad. Olmamas bundan sonra
yaplmayaca anlamna gelir mi elbette gelmez. almamz var bu
almay biz odalarla TRMOBla beraber olgunlatrdk ve u anda servis
edilmeye hazr olduunu dnyoruz. Kabaca ne yapyorruz orda tekrar gibi
olacak ama affnza snarak be kelimeyle ifade etmek isterim.
Mkellefleri biz aktif bykl, sat hacmi ve alan says bakmndan
snflandryoruz bu snflandrmada bir puanlama yapyorruz bu puanlama
ervesinde her mkellefin, her YMMnin yapabilecei bir kapasiteyi
belirliyoruz. Bu kapasite hem i bazl olabilecek hem de zaman bazl
olabilecek dolaysyla bu eleme erevesinde bir YMMnin alabilecei
maksimum i kapasitesini belirliyecez, belirledik ne olacak bunun zerine i
kabul eden YMMnin meslek mensuplaryla alakal yaptrmlarmz olacak,

326
 PANEL

caydrc yaptrmlarmz olacak, bu konuda meslei meslei belli bir noktada

disipline edebileceimizi dnyoruz. Bu almay biz kendimiz mi yaptk
hayr bu almann omurgasn biz hazrladk atsn biz kurduk ama bunu
YMMlerle ilgili olan ksmn YMMler odalarnn deerli temsilcileriyle ve
TRMOBun katlmyla hep beraber yaptk. ok da gzel bir alma
olduunu dnyorum, bu alma hem zaman bazl hem i says bazl belki
sonuta birbirini teyit eden nitelikle dolaysyla almamzn olgunlatn
dnyoruz. Bu almann nc sonucu ne. Bu camia hakikaten ciddi bir
camia bu camiann ierisinde %5le 7 arasnda bilemediniz %10 deyin %10u
kadar bir meslek mensubunun olmadn ifade edelim ama ok kabaday bir
ifadeyle syleyelim %10u kadar bir meslek mensubu ancak bu tarz dier
meslek mensubuna ilikin haksz rekabet yapyorr. Bunu da memnuniyetle
ifade etmek isterim. Tek tebli almamz hep bahsediyorruz tek tebli
almamz hazr, tek teblide eitli yenilikler getiriyoruz. 44 tane malum
tebliimiz var bu teblileri birletirdik sistematize ettik artk bulmaca zer
gibi u tebliin urasnda ne vard bu tebliin burasnda ne vard o tarz bir
eylerimiz olmyacak inallah anlam btnl ierisinde gzel bir tebli
olduunu dnyoruz. Bunun ierisinde kart incelemelerle alakal kart
incelemeler yazlar vesair onlarla alakal birtakm dzenlemeler var.
Raporlarn teslimiyle alakal dzenlemeler var SMMlerle alakal
dzenlemeler var ok kabaca geiyorum vakti de atm dnyorum
hocam da ok sert bakyor bana. Ama bu hep konumamn banda da ifade
etmeye altm biz bu hakikaten panelde bu sempozyumda ciddi anlamda
kazanmlar da elde ettik. u eksikliimizi fark ettik yine Ali stad bahsetti ve
dier konumaclar da bahsetti ya bizim denetime ilikin ilkelerimiz yok esas
itibariyle var ama bunu sistematize edilmi bir ekliyle yok raporun nasl
yazlaca ite alma katlarnn nas dzenlenicek, nas bilgi alnacak,
teyitler nas olacak, kartlar nas olacak aslnda bunlarn hepsi denetime
ilikin ilkelerdir ama bunu sistematize edilmi ekliyle yer vermek istiyoruz
yine denetim uluslararas denetim standartlarndan da faydalanmak istiyoruz
bunlara da yer vericez. Son olarak cret tarifesi TRMOB tarafndan
yaynlanm olan yaynlan hazrlanm olan cret tarifesi bize iletildi cret
tarifesi de inallah ylsonuna kadar biz yaynlamay dnyoruz bu noktada
gerekli haksz rekabeti nleyici temel kstaslardan birisi olarak deerlendirilir
diye dnyoruz. imdi szlerimi bitirirken gelir idaresi olarak bizlerin siz
meslek mensuplaryla kurmu olduumuz iyi diyaloun devamn diliyoruz
bu noktada diyaloa ak olduumuzu her trl neriye ak olduumuzu da
ifade etmek isterim. Bu sempozyumun lkemize ve meslek mensuplarna
hayrl olmasn diliyorum bata Halil Baaa, Nurettin akc olmak zere
bu sempozyumu eksiksiz bir ekilde gayet gzel bir ekilde organize eden ve
bu saate kadar getiren emei geen dier mutfakta alan dier katk
sunanlara da huzurlarnz kranlarm sunmak istiyorum. Beni sabrla
dinlediiniz iin teekkr ediyorrum sayglar sunuyorum.

327
 PANEL

Mustafa AKKAYA
Ankara niversitesi Hukuk Fakltesi Eski Dekan
Oturum Bakan

Sayn Gzbykn eletiri-zeletiri ieren samimi deerlendirmeleri iin

ben gerekten teekkr ediyorrum. Aslnda bu sempozyumun bir baka
boyutu do ortaya kt eer sorun taraflarnca nyargsz ayn yerde tartlrsa
yol alnabilecei kesin ben Sayn Cem Yldza aktarmak istiyorum buyurun
efendim.

Cem YILDIZ
Vergi Denetim Kurulu Bakan Yardmcs

Teekkr ederim Sayn bakan. Deerli

katlmclar ncelikle hepinizi saygyla
selamlyorum. Sorumluluk konusunda payda
olan bu kadar geni kapsaml gerek odalar,
gerek dier kamu kurumlar, gerek
katlmclar, gerek akademisyenleri bir araya
getirerek byle byk bir organizasyona imza
att iin Ankara YMM Odasna ok
teekkr ediyorum.

Bu erevede sorumlulukla alakal

sempozyumun gemi gnlerinde gemi
oturumlarnda baktmzda o kadar ok
yerde dzenleme var ki, kanunda disiplin ynetmeliklerindeveya tasdik
ynetmeliklerinde yer alan hkmlerde srekli bu vurgu var sorumluluk
sorumluluk sorumluluk. Belirli yerlerde mterek mteselsil sorumluluk
eklinde, hatta gndeme geldi 2 ayr yasa biliyorsunuz 3568 sayl yasann
12. maddesinin 4. fkrasnda bir sorumluluk var, orda vergi ve cezadan
sorumluluktan bahsediyor. V.U.K mkerrer 227ye geldiimizde vergi, ceza
ve gecikme faizinden sorumludur diyor. Ksaca zetleyecek olursam 12.
maddede yer alan sorumluluk, vergi usul kanunu mkerrer 227. maddesinde
yer alan sorumluluk var, alma usul ve esaslar ynetmeliinin 21.
Maddesinde, 41. maddesinde yer alan sorumluluk var, daha sonra 3568 sayl
kanunun 18 seri nolu genel tebliinde sorumluluk var. imdi vergi denetim
kurulu vergi mfettileri gemiteki kurullarn mirasn alarak 2011 ylnda
faaliyete geti ilk grup bakanlklarnn kurulmas da 30 Kasm ila 1 Aralk
tarihlerinde gerekleti. Vergi mfettileri bu kanunlarn, ynetmeliklerin,
teblilerin uygulaycs pozisyonundaki devlet memurlardr. Dolaysyla
burada yer alan dzenlemeler erevesinin dna kabilmeleri mmkn
deildir. Tabi u var ne kadar gzel yaplabiliyordur ne kadar bu hususlara
drt drtlk uyulabiliyordur bu tartlabilir. Ama vergi denetim kurulu olarak
bizim amacmz gerekten mkemmele ulama yolunda ne kadar aba sarf
edilebilecekse bu ynde gereken gayreti gsterme ynndedir. Hani akas

328
 PANEL

bu kadar dzenlemenin olduu bir yerde de ite sorumluluk, mteselsil

sorumluluk, sorumluluk sorumluluk gerekten 2 gndr 3 gndr ben de
hakikaten zormu YMMlik noktasna geldim. Ancak bu kadar ok
sorumluluk dzenlemesinin olduu bir ortamda da mfetti bak asyla
sorumluluk yazmayan dvlecektir gibi bir anlam kacak nerdeyse. Diyorum
ya ynetmelie bakyorsunuz sorumluluk, teblie bakyorsunuz sorumluluk,
vergi usul kanununda sorumluluk, 3568de sorumluluk dolaysyla unlar
paylamak isterim. Tabi ki drt drtlk mkemmel yaplyordur,
yaplmaktadr noktasnda bir iddiada bulunmak istemiyorum. Ancak unlar
bilmenizi istiyorum tm samimiyetimle sylyorum inann mkemmele
gitme yolunda elimizden gelen abay bizler gsteriyoruz bu noktada sizlerin
grlerini de nemsiyoruz. Grlerinizi dikkate almadmz gibi bir
ifadeyi ben kabul etmek istemiyorum. nann deerlendiriliyor, yani yaplan
bir ey olduu zaman arka plannda ciddi bir beyin frtnas olduunu
bilmenizi istiyorum. Bu erevede bu kadar sorumlulua ilikin denetim
elemannn veya uygulaycnn veya meslek mensuplarnn dikkatini eken
maddeler varken istatistiki anlamda Sayn kurul bakanmzn da verdii,
Faruk stadn da verdii rakamlara baktmz zaman aslnda sorumluluk
rapor saysnn ok olduundan bahsetmek pek mmkn bulunmamaktadr.
Bizim VDK bis sistemimiz var bu sisteme raporlar aktarldndan beri
yaptmz almada 775 adet yani 3 yldan fazla bir srede 775 adet
sorumluluk raporu dzenlenmi, bu sorumluluk raporu da sadece disiplin
sorumluluk raporu eklinde bir rapor deil. Bu raporlar 291 adet meslek
mensubu hakknda dzenlenmi. Dier bir husus stanbul YMMler odas
Sayn disiplin kurulu bakannn vermi olduu birtakm rakamlar vard.
2004-2014 yllar arasnda 1.456 adet sorumluluk raporunun odaya intikal
ettiini bunlardan yaklak 1.200ne herhangi bir ilem yaplmadn, tabi
ki ncesinde bir n inceleme eklindeki deerlendirme de olacaktr 256
adedine de ilem yapld eklinde ifadelerde bulundular. imdi ben bunu
disiplin noktasnda karar vericiler 1.200 raporu bir anda kenara koymular
diye deerlendirmiyorum. 1.456 raporun 1.200 tanesinin ileme konma
noktasnda eer bir tereddt bir sknt yaanyorsa demek ki bu raporlarn
ileme konmasndaki uygulayclarn, raporlarn deerlendirilmesi
aamasnda birtakm beklenti farkllklarnn olduu olarak alglyorum.
Dolaysyla bu noktada almalar yaplabilir gelir dairesi bakanlnn
raporlarda dispozisyon format konusunda birtakm almalar olduu ifade
edildi, netice itibariyle bizler de srekli gelir idaresi bakanlyla bilgi
alverii ve istiare iindeyiz. Onlar birtakm hazrlklar yaptklarnda
bizlerin de grlerini soruyorlar, bizler birtakm hazrlklar yaptmzda
ynergemizde olduu gibi onlarn grlerini alyoruz ancak ben bu noktada
unu da ifade etmek istiyorum akas bu rakamlardan hareketle imdi
YMMlik meslei ok onurlu ok nezih bir meslek. Bu onurlu ve nezih
meslek iinde ayn Trkiye tablosu gibi dnyorum nk btn meslek
gruplar da aslnda yle yani YMMlik mesleini ifa eden meslek mensuplar
olsun vergi mfettileri olsun dier meslek gruplar olsun aslnda hepimiz bu
toplumu yanstyoruz. YMMlerin meslekin onurunu koruma anlamnda
inanlmaz aba gsterdiklerini biz burada gryoruz ama arada kan bir iki

329
 PANEL

yanl bu camiann onurunu zedeleyebilme kapasitesine sahip. Ben akas

biraz farkl noktadan yaklaacam 1.200 rapora ilem yaplmad 256s
dikkate alnd, en azndan vergi mfettileri tarafndan yaplm olan bu
tespitlerin veya bildirimlerin meslein onurunu korumada sizlerin elinizi
glendirecei kanaatini tayorum. Biz demiiz ki byle bir tespit yaptk aln
bunu disiplin kurullarnzda bir deerlendirin. O konuya biraz deiik adan
baktm sizlerle paylamak istedim, ama tekrar dediim gibi 1.200 raporun
ileme konmam olmasnda demek ki bir sknt var bir format sknts veya
beklenti sknts var.

6552 sayl yasa ile 12. Maddeye eklenen 5. Fkrann sorumluluk rapor
saylarn artraca yaklamna katlmadm belirtmek istiyorum. Kald ki
Faruk stad da ifade etti 5. fkradan nce birok dzenleme var gelir idaresi
bakanlnn genelgeleri, i yazlar var zellikle 18 seri nolu teblide ok
net bir ifade var diyor ki vergi veya matrah fark ile tasdik yaplan konu
arasndaki illiyet ban ilikiyi kur diyor. Bizler kurul olarak gerek gen
meslek mensuplarmza gerek dier arkadalarmza bu hususlar
hatrlatyoruz. Sorumlulua ilikin hususun yasaya konmasyla artk eer
denetim eleman yazmayacaksa bunu yazacak hale gelecek yaklamna ahsi
olarak katlmyorum. Hatta u arty getirdiine inanyorum. Burada en ok
ikayet edilen hususlardan hakl olarak ikayet edilen hususlardan, ya 5 yl
nce bir tasdik yapmm daha ncesinde bu tasdikimden dolay hi haber
olmadan nmde deme emrini gryorum yani dnsenize 5 yl nce bir
tasdik yapmsnz aradan o kadar zaman gemi bir rapor dzenleniyor ve
deme emri, yani 7 gnnz var belki aylarnz verip hazrlam olduunuz
o raporla alakal yaplan tespitlere kar 7 gnnz var. Ya takibat m
durduraym savunmam m yapaym bu ok doru bir ey deil 5. fkrann bu
uygulamay engelleyeceini ve ok pozitif bir katks olacan dnyorum.
Deinmek istediim dier bir husus toplantlarda da aktarld YMMlerin
gelecei mfettiin iki duda arasnda yaklam. yle deerlendiriyorum
biraz nce bahsettiim gibi bu bir tespittir nihai karar veren merci vergi
mfettii deildir. Ha unu yine sylyorum btn raporlar mkemmeldir
diye bir iddiam yok. Vergi Denetim Kurulu gen bir kurul yani 3 yllk
gemii olan bir kurul. lk kurulu dnemimizi hatrlyorum bu raporlarn
takibi nasl olacak, nasl sistemleeceiz, u an geldiimiz noktaya bakyorum
ilk balangca gre ok iyi durumdayz. VDK bis sisteminin kurulmu olmas
ileri incelemeleri takip etme asndan idarecilere ok byk bir art
salamtr ha yeterli midir tabi ki yeterli deildir mkemmele ulama adna
elden gelen yaplmaktadr.

Bir de u var zellikle ben milat olarak gryorum 6009 sayl yasadan sonra
gerekten Trkiyede bir ok eyin mkellef lehine deitiini dnyorum.
Aslnda bu deiiklikler denetim elemanlarnn ok da holanaca
deiiklikler deildi. Hatta bir anekdotumu da aktarmak isterim 6009 sayl
yasa ilk ktnda bir stadm artk denetim elemanl yaplmaz eklinde
ciddi bir tepki gstermiti. Ancak sre gsterdi ki yaplan dzenlemeler
mkellef haklar anlamnda ciddi kazanmlara vesile oldu ve denetim

330
 PANEL

elemanlar tarafndan da benimsendi. Mfettiler yaptklar incelemeler

srasnda mkelleflerin ne hissettiklerini nasl bir psikolojiye girdiklerini, bir
tandklar inceleme geirirken anlayabiliyorlar ve daha salkl empati
yapabiliyorlar. 6009 sayl yasa ile mkelleflere getirilen birtakm haklar ki
kesinlikle doru bulduum ve olmas gereken haklar, aslnda deien dnya
bak asna, insan hak ve zgrlklerine Trkiyenin ayak uydurmasdr. Bu
yasadan sonra da yaplan btn dzenlemeler de hep mkellefin hakkn
koruyan dzenlemeler. Vergi Denetim Kurulunun rapor deerlendirme
komisyonlarnn alma usul ve esaslarn dzenleyen ynetmeliinde de
yine mkellef lehine yaplan dzenlemeleri grebiliyoruz. Rapor
deerlendirme komisyonlarndan dinlenme talebinde bulunabilme bu
ynetmelikten nce mmkn bulunmamaktayd. Bu konuyla ilgili benim
sizlere bir tavsiyem olacak eer dinlenme talebinde bulunmay dnyor
iseniz vergi inceleme tutanan imzaladnz gn rapor deerlendirme
komisyonlarndan dinlenme talebinde bulunmu olun veya inceleme devam
ederken yapm olun nk rapor deerlendirme komisyonu raporu
deerlendirip karar tutanan imzaladktan sonra sizin bu talebinize cevap
verme imkan ve ihtimali akas yok. Bir de yaplan yanl bir yaklam rapor
deerlendirme komisyonlarn bir mahkeme gibi telakki etmek.
Komisyonlarn burada yapt eldeki doneleri mfettiin raporunda nasl
deerlendirdii ile mkellefin vermi olduu bilgilerin bir karlatrmasn
yaparak mevzuata uygunluu temin etmektir. Rapor deerlendirme
komisyonlar en az 10 yllk mesleki tecrbeye sahip, mevzuat bilgisi ve
birikim asndan donanml vergi mfettilerinden er kiilik komisyonlar
halinde kuruluyor.

Sempozyumun geen oturumlarnda usul incelemeleriyle alakal burada

muzdarip olan meslek mensuplar olduunu algladm. yle bir hava olutu
ki sanki Vergi Denetim Kurulu sadece tam tasdiki olan mkellefleri
incelemeye sevk etmi ve usul incelemelerini bu mkellef gruplar zerinde
yrtyormu gibi bir alg olutu. Olaya byle bakmamak lazm nasl
olduunu ben sizinle paylaaym. imdi Vergi Denetim Kurulunda
biliyorsunuz Sayn Kurul bakanm da ifade etmiti 1 yl iinde 5.000e yakn
vergi mfetti yardmcs alnd. Daha nceki kurullarn denetim elemanlar
saysna baksanz 30 yllk veya 40 yllk kurulun toplam saysnn tek
promosyonda alnm olduunu gryorsunuz. Dolaysyla bu noktada bizler
kendimizi ok sorumlu hissediyoruz. Bizim bu arkadalar eitebilmemiz ok
ok nemli, say ok fazla olduu zaman da mmkn olduunca eitlii
salama adna sistemli bir yapda hareket etmek gerekiyor. u an 7.
promosyon grevde, en kalabalk promosyon 5. Promosyondu, 22 Eyllde
yaklak 1.600 vergi mfetti yardmcsn temel eitimlerinin ardndan
gruplarna gnderdik. Eitim Grup Bakanlmzn yeterlik srecine kadar
muavin arkadalara mmkn olduunca standart bir prosedr uygulanmasna
ynelik, benim de ok olumlu bulduum ve desteklediim almalar var.
Daha nce yetki yeterlik snavlarna baktmzda farkl gruplardan gelerek
snava giren mfetti yardmclarnn bilgi seviyeleri arasnda ciddi
farkllklar olduunu grdk. 3 sene emek veriliyor ve yeterlik snavnda

331
 PANEL

skntlar yaanabiliyor. Muavinlerin kendi almalar ve kendilerini

yetitirmeleri esas olmakla birlikte yeterlik srecine kadar yaptklar ilerin,
i younluklarnn aldklar eitimlerin ayn olmasna ynelik bir standart
salayalm bu standard da bu arkadalarmzn eitiminin bandan itibaren
salayalm istedik. u ana kadar bu konudaki almalarn dnn de
sizlerin sitemi haricinde ok pozitif olarak aldk.

Usul incelemelerinde seim u ekilde yapld. Biz dedik ki bu arkadalarmz

ilk incelemelere baladklar zaman defter ve belgeleri bir tansnlar bilgileri
teoride kalmasn bizler de kendi eitim dnemimizden hatrlarz teoride
renilen pratikte karlancaya kadar tam olarak oturmuyor. lk refakatleri
2 ay olsun ve usul incelemesi olsun. imdi bu usul incelemesi nasl seildi.
Usul incelemesi bizim risk analiz merkezimizden seildi. Amiyane tabiriyle
unu syleyebilirim, dedik ki arkadalar ilk etapta dzgn mkelleflerle yani
arad zaman ulaabilecei, defter belge ibraz yazsn gnderdii zaman
getirecek, bizim kaytlarmzda ilk etapta ciddi bir sknts olmayan
mkelleflerle muhatap olsunlar istedik. 1600 Mfetti yardmcsnn ilk
refakat almas iin 3200 mkellef setik bunun ne kadarnn tam tasdik
kapsamnda mkellef olduunu bilmiyorum, nk byle bir eye bakmadk.
Ancak unu sylemek istiyorum ki bu seimlerde ok fazla tam tasdikli
mkellef semisek bu yeminli mali mavirlerin ilk kriterlerimiz
erevesinde ilerini ne kadar iyi yaptnn gstergesidir. inizde ok sayda
denetim elemanlndan sonra yeminli mali mavirlik yapmaya balam
olan deerli stadlarmz var. Vergi mfetti yardmclarnn ilk
incelemelerinde sizler gibi meslee yllarn vermi tecrbeli kiilerle
muhatap olmas beni ayrca mutlu etmitir.

buyrun stad,

- Eitim programlarnda YMMlerin kim olduunu biliyorlar m?

- stad vergi mfettilerinin eitim programnda 3568 sayl yasa ile ilgili
gerekli eitimler veriliyor. BC gruplarnda yer alan vergi mfetti
yardmclar ile A gruplarnda grevli vergi mfetti yardmclarnn
mfredatlarnda birtakm farkllklar var. Ancak tm mfetti yardmclarna
3568 sayl yasa kapsamnda gerekli bilgilendirmeler yaplyor. Ayrca Vergi
Denetim Kurulu bakanlndaki eitim grup bakanlnda aslnda birok
niversitede bulunmayan teknik ve fiziki olanaklar olduunu dnyorum.
Kurulun mfetti mevcudu 5.000se 5.000 kii daha alnm oldu imdi
bunlarn refakat almalar, eitimleri bunlarn tamamn deerlendirdiiniz
zaman gerekten eitime ok nem verilmesi gerekiyor. Sayn kurul
bakanmzn da bahsetmi olduu gibi u an en nemli nceliimiz eitim
ve biz bunu hem arkadalarmzn mesleklerini iyi renmeleri anlamnda
hem de sizlerle olan diyaloglar ve hukuku dzgn uygulama anlamnda ok
nemli buluyoruz. Eitim grubunda gen arkadalarmz 4-5 aylk bir temel
eitim alyorlar ve inann ok konsantre bir eitim alyorlar. zetle meslee
yeni balayan arkadalarmza ciddi bir eitim verdiimizi organize bir

332
 PANEL

ekilde ve standart bir ekilde eitim verdiimizi dnyorum, bu zverili

almalarn meyvelerini de ilerleyen srete hep beraber alacamza
inanyorum.

Ayrca nceki oturumlarda veya katlmclarn ifadesinde Yeminli mali

mavirlerin hep sknt yaadklar srekli yllar nce yazdm bir rapordan
dolay vergi mfettileri tarafndan sorumlulua muhatap kalacak mym
dncesiyle geceleri uykularnn kat, vergi mfettilerinin sorumluk
raporu yazmakta ok cmert davrandklarndan bahsedildi. Sorumluluk
raporlarnda cmert davranld teorisine katlmyorum Marmara Grup
Bakan Mehmet Ali stadn vermi olduu bilgiler durumun byle
olmadn ortaya koymaktadr. Bir de vergi mfettileri gamsz, skntsz
insanlarm gibi bir hava olutu. Onlarnda uykularn karan birok husus
var ve muavinliklerinin ilk gnyle balyor. Bugnk uygulamada bir
mfetti yardmcs 1 yllk srete yeterli performans salayamazsa ki
birtakm kriterler var giri snav, seminer snavlar, refakat notlar,
eiticilerin verdii notlar arkadalarn u anki ynetmelik hkmne gre
yetki ve yeterlik snavna girmeden baarsz olduklarnda baka bir
memuriyete atanmalar sz konusu. Ondan sonra dier ksm aktaraym vergi
mfettilerine geleyim yani uykusu kaan sadece siz deerli meslek
mensuplar deil uykusu kaan vergi mfettiinin says da hi az deildir.
Bunca i ykn bir deerlendirdiimizde 300-400 sayfa bir inceleme talep
eki geldiinde bunun deerlendirilmesinde ya acaba bunun iinde zaman
aml herhangi bir husus var m yok mu, incelemelerimi 6009 sayl yasada
yer alan srelerde bitirebilecek miyim gibi bir ok skntlar var. Bu ocuklar
gz kapal bu sorumluluk raporlarn yazyorlar, hi vicdanlar szlamyor
mu, bunlar hi sknt ekmemiler gibi yaklamlar doru bulmadm ifade
etmek istiyorum. Buradaki hazirunun byk ounluu denetim eleman
kkenli veya en azndan meslekte bulunduu sre iinde denetim
elemanlaryla ok sk muhatap olmu olan insanlar dolaysyla denetim
elemanlarn anlayabilecek insanlar. Bu noktada ya bu insanlar zaten gamsz
ok rahat sorumluluk raporu yazyor gibi bir hava olumas akas beni ok
zd.

Bir hususa daha deinmek istiyorum rapor deerlendirme komisyonlarnda

sorumluluk raporlarnn deerlendirilmesi eklinde bir talep geldi. imdi
rapor deerlendirme komisyonlar ynetmeliinin 8. maddesinde rapor
deerlendirme komisyonlar vergi mfettileri tarafndan dzenlenen vergi
inceleme raporlarn ite mevzuata uygunluu bir sr maddesi var
deerlendirir der. Buradaki deerlendirme kuru kuruya noktasna virglne
imlasna bakaym eklinde bir deerlendirme deildir. Ayn ynetmeliin 1.
maddesinde vergi inceleme raporunun tanm vergi inceleme raporu vergi
incelemeleri sonucunda dzenlenen rapordur eklinde tanmlanmtr.
Sorumluluk raporlar da vergi incelemeleri sonucunda dzenlenen
raporlardan olduundan Vergi Denetim Kurulu faaliyete getii ilk andan
itibaren sorumluluk raporlar grup veya merkezi rapor deerlendirme
komisyonlarnda mutlak surette okunup deerlendirmeye tabi tutulmaktadr.

333
 PANEL

Bu arada ok gndeme gelmedi bir sorumluluk daha var hani belki sylendi
ben kardm ama bu kadar sorumluluk arasnda bu alma ynetmeliinin
8. maddesinde de sorumluluklarnz varm devlete kar sorumluluk,
meslektaa kar sorumluluk belki sylendi ben kardm ama dierleri kadar
ok dillendirilmedi onu da tekrar hatrlatm olaym istedim. Eitim veren,
eitim amal olarak burada betimlendi ama ben daha ok usul incelemeleri
eklinde yorumluyorum, bu gen arkadalarmzn yaptklar ilk ilerinin bu
ekilde olmasna ynelik burada mkellefler iin yaplan baz benzetmeleri
ho bulmadm iletmek istiyorum. Biz btn mkelleflerimizi akas
devletin vergi gelirlerinin velinimeti olarak gryoruz.

Sorumluluk konusunda Sayn zmir Oda Bakanna bu dzenlemeler varken

ben de yazarm ifadesini kulland iin teekkr etmek istiyorum. Burada
zellikle oturum aralarnda masann bu taraf ve br taraf olgusu ska
dillendirildi. u an VDK bis sistemiyle biz btn yazlan raporlar
grebiliyoruz. Eski denetim birimlerindeki arivleri raporlar da taratp kolay
ulalabilir hale getiriyoruz. Size bir anm aktarmak istiyorum. Tespit ettiim
konuda bir rapor yazacam zaman onun kanun maddesine, tebliine,
ynetmeliklerine bakardm bir de ben unu yapardm grubumuzun arivi
vard orda inanlmaz bilgi birikimi yatyor, yani inanlmaz bir kaynak oras.
Derdim ki bu hususta ben bunlar tespit ettim ben bir de gideyim bu konuda
stadlarm nasl raporlar yazm onlara bir bakaym. Sonra bakardm ki hani
bak yle bir ey de varm, bu hususta stad gzel bir mukteza, yarg karar
bulmu. u denk gelmilik hi az deildir meslekten ayrlan stadmz YMM
sfatyla geldiinde ya ite bu husus ta byle mi eletirilir, yle mi eletirilir,
bu byle yaplr m falan noktasna geldiinde yapm olduunuz eletirilerin
kaynann rnek olarak alm olduunuz karnzdaki kiinin raporu
olduunu grebiliyorsunuz. imdi sorumluluk noktasnda da ben akas bu
almay vaktim olursa bir yapmak istiyorum. Sorumluluk konusunda
erevenin net bir ekilde izilmesi gerektiine inanyorum, kimse madur
edilmemeli. Devlet meslek mensuplarna bir ok yetki vermi ben seni kamu
grevlisi olarak gryorum demi, Trk ceza kanunu karsnda kamu
grevlisi yerine koymu, devletin bu yetkileri vermi olduumuz insanlara
gvenmemiz gerekir. Ayn ekilde mfetti iin de geerlidir mfettie de bu
yetkiler ok kolay verilmiyor. Dolaysyla bu onurlu meslekleri hepimizin
korumas gerektiini dnyorum. Sremi atmn farkndaym Sayn
bakan, yaplm olan bu organizasyondan dolay organize komitesine, beni
sabrla dinlediiniz iin de hepinize ok teekkr ediyor sayglar sunuyorum.

Mustafa AKKAYA
Ankara niversitesi Hukuk Fakltesi Eski Dekan
Oturum Bakan

Sayn Yldza da teekkrlerimi sunuyorum aslnda bir cmle eklememe izin

verin idare nnde birey haklar vergi idaresi bakmndan son 15 ylda ciddi

334
 PANEL

bir yol ald rapor deerlendirme komisyonlar da bu balamda nemli

komisyonlar eksiklikleri yok mu var bir merhaledir merhalenin
katedilmesidir ama u kadarn syleyebilirim vergi hukukusu olarak rapor
deerlendirme komisyonlarna ben birka defa katldm yle bir cmleyle
balyorum ben buraya gelmeden fal baktm bana unlar unlan unlar yazlm
olabilir diye imdi tabii ki vergi inceleme raporlarunun verilmesi sz konusu
olamaz ama hi olmazsa incelemede dayanak alnacak vakann zeti rapordan
bamsz olarak nk aksi halde ben oraya gittiimde hangi konular
anlatacama ilikin yani ite benim fallarm tutmuyor ben daha fazla
tutuyorum diyorlar ki sizin fal tutmad 2 tanesi var bu anlamda o eksiklie de
ben dikkat ekmek isterim.

Cem YILDIZ
Vergi Denetim Kurulu Bakan Yardmcs

Sayn Bakan ok ksa arz edeyim isterim Sayn Kurul Bakanmz al

konumalarnda da bu ynde bir alma olduunu syledi dolaysyla bunun
farkndayz en ksa zamanda da inallah gerekli dzenlemeler yaplacaktr.

Mustafa AKKAYA
Ankara niversitesi Hukuk Fakltesi Eski Dekan
Oturum Bakan

Sayn Yldza ok teekkr ediyorum. Sayn Dereli buyurun siz sreyi

eminim Gzetim ve Denetim Balamnda riayet ediceksinizdir ama %25
tolerans banda ey yapaym, saolun ok teekkrler saolun.

Osman DEREL
Kamu Gzetimi Muhasebe ve Denetim Standartlar Kurumu
Bakan Yardmcs

YMM Odalarnn deerli bakanlar,

saygdeer statlarm, meslektalarm,
deerli hocalarm, kamu kurumlarnn deerli
temsilcileri hepinizi saygyla selamlyorum.
Sempozyumun 3. gn ama bakyorum salon
hala tamamen dolu. Bu durum YMMlerin
mesleklerine olan zenlerini, titiz
davranmalarn gsteriyor. Ne kadar zenli,
titiz ve sorumluluk sahibi olduunu
gsteriyor.

imdi sorumluluk konusunun da sempozyum

bal olarak seilmesini ayrca ok nemsediimi belirteyim. nk bu
sorumluluk konusu teden beri konuulan bir konu ama hibir zaman byle

335
 PANEL

bir sempozyumun mstakil bir bal olmamt. Ben sorumluluk

messesesinin byle ucu ak, snrlar belirli olmayan ekilde dizayn edilmi
olmasn aslnda YMMlik mesleindeki balca birok sorunun kayna
olduunu dnyorum. Mesela haksz rekabet, cret, kapasite, denetim
kalitesi gibi bahsettiimiz, konutuumuz, buna benzer konularn kaynanda
bu sorumluluk messesesinin hem iyi dizayn edilmemi olmas hem de yeterli
ekilde almamasnn yattn dnyorum. Mevcut durumda sorumluluk
ucu ak bir ekilde dzenlendii zaman, bu al konumalarnda dile
getirildi, bir adan da baktnzda hibir sorumluluk yok noktasyla da
deerlendirebilirsiniz. nk hem idare temsilcileri hem meslek odalarnn
temsilcileri oturumlarda dile getirdiler zaman zaman farkl uygulamalarla
muhatap olunuyor. Zaten anladm kadaryla YMMler de sorumluluk
ortadan kalksn deil ama snrlar belirli olsun ve ne ile muhatap olacamz
bilelim noktasnda konuya yaklayorlar. Zaman zaman hem idareden de
kaynaklanyor bazen odalarn disiplin uygulamalarndan da
kaynaklanabiliyor, konunun etraflca tam erevesi izilmedii iin farkl
uygulamalarla srprizlerle karlama durumu sz konusu olabiliyor. Bu da
sorumluluun ucu ak olmasnn bir sonucudur.

Tasdik raporuyla birlikte YMM o beyann doruluunu tasdik ediyor ve o

beyann kuruuna kadar doruluundan sorumlu olmu oluyor. Tabi bamsz
denetim tarafndaysa, dile getirildi, bir makul gvence kavram var. Dier
tarafta ise tamamen hibir boluu braklmadan bir doruluk durumu sz
konusudur. Bamsz denetim tarafnda makul gvence, bamszlk,
nemlilik kavram burada nem arz ediyor. Orada finansal tablolarn belli
konularna nemlilik kavram erevesinde zellikle deiniliyor. Ama
YMMde her nokta nemlidir. Kuruuna kadar beyannameden YMM bugn
itibariyle sorumlu durumundadr. imdi ben kamu gzetimi asndan
sorumluluk konularna deinecek olursam, dile getirildi, Trk ticaret
kanununun 554. maddesinde kusur karlnda bir sorumluluktan
bahsediliyor. Ayrca 660 sayl KHKnn 24. Maddesinde, bamsz denetim
ynetmeliinde sorumluluk hkmleri var. Yaptrm anlamnda idari
yaptrmlarmz uyar, faaliyet izninin askya alnmas, faaliyet izninin iptali
veya idari para cezalardr. Dnya uygulamasnda dier lkeler de buna
benzer bir yap uygulanmaktadr. Orada da bamsz denetilerin yapm
olduu denetim hizmetleri sonucunda bu iin sonularn stlenmeleri ve
onlara da bu ekilde bir idari yaptrm uygulamas var. Orada da uygulama
kademeli. Bizde de ayn ekilde. Uyar cezas birden fazla tekrar ettii zaman
bir st kademe cezaya, meslekten askya alnma durumunda bu iin ayn fiilin
2 defa veya 2 ylda 3 defa tekrar durumunda da daha ar bir cezaya muhatap
olunuyor. Ama tabi burada dikkatimizi eken, gze arpan husus; bir idari
ceza uygulamadan nce uyar cezasnda olsun dier cezalarda olsun ilk nce
bamsz denetinin konuya ilikin savunmas alnyor, onun fikri soruluyor,
karlkl bu ekilde bir yazma olduktan sonra idari yaptrmlarn
uygulanmas yoluna gidiliyor. dari yaptrmlar iin kurul nezdinde karar
alnyor. Dier taraftan, yaplan denetim gzetim almalarnda yazdmz
raporlar dorudan ileme konulmuyor. Orada da farkl bir mekanizma var

336
 PANEL

vergi tarafndan farkl olarak. Eskiden beri alkn olduumuz mekanizmann

dnda, rapor nihayete ermeden rapor ilgili bamsz denetim kuruluuna
gnderiliyor, yani biz yle bir rapor yazacaz, kanaatimiz bu ama buna
ilikin aklamalarnz belirtin deyip, bulgularmz, tespitlerimiz tek tek kar
tarafa soruluyor ve oradan gelecek cevaplar aynen rapora der edilerek nihai
rapor ortaya kyor. Bylece daha effaf, direkt idari ilem uygulamadan
nce kar tarafn btn aamalardan ayrntl bilgilendiren bir mekanizma
var. Tabi sorumluluk konusunu konuurken bizim kurumumuzca yerine
getirilen denetim gzetim mekanizmas yeni bir veya yeni kelimesi iddial
olabilir, daha farkl bir mekanizma.

Bu dnem itibariyle bizim arkadalarmz sahada, uzmanlarmz

denetimlerini bitirdiler. imdi rapor yazma aamasndalar. Eyll ayndan beri
arlkl olarak sahada kalite kontrol denetimleri yapyorlard. Bizde iki eit
denetim sz konusu bir kalite kontrol denetimleri bir de seilmi dosya
denetimleri. Bu sene biz kalite kontrol denetimlerini n plana aldk. Bizim
binlerce uzmanmz denetim elemanmz yok. O anlamda denetim
elemanmz snrl, yaklak 10ar 15er uzman yardmcs alyoruz snavlarla.
Onlar da imdi denetim konusunda henz ok tecrbeli deiller, bu ekilde
tecrbe edinecekler. Bu kalite kontrol denetimleri srecinde gzlemlediimiz
ksa srede denetim konusuna adapte olacaklar grlyor. Bu denetimler
seilmi dosya denetimleri veya bir vergi denetimleri kadar derin ve ok
teferruatl ve teknik deil akas. Kalite kontrol denetimlerini daha ok bir
d bir usul denetimi gibi dnebilirsiniz. Yani bir kurulu denetim iini
yapabilmesi iin asgari, belli bir kaliteye sahip mi? o kalitesi mevcut mu?
eklinde yaplan denetimler. Ama seneye denetimler birazck daha zel
konulara giren, seilmi dosyalardan daha teknik konulara giren denetimler
olacak. KAYKleri denetleyen kurulularnda 3 ylda bir, dierlerinde ise 6
ylda bir denetim yaplacak. Veya gerekli grld her halde tabi ki denetim
yaplabilir.

imdi oturumlarda dile getirilen bir konu hakknda da biraz bahsetmek

istiyorum. Sorumluluk varsa zorunluluk da olmal gibi, bir slogan diyelim,
dile getirildi. Bu konuya ilikin fikirlerimi paylamak gerekirse, u an
YMMlik iin bir zorunluluk sz konusu deil ama bamsz denetim
tarafnda belirli hadleri aan irketler iin bir zorunluluk sz konusudur.
YMMlik tarafnda i dnyas ii talep eden kiidir. Yani YMM ile bir
szleme yapyor ve bir tasdik ii, danmanlk ii, farkl kategorilerde iler
de olabilir, buradan bir fayda elde ediyor. Yani buradan bir belli faydalar elde
ediyor ki bu YMMlik hizmetini almak istiyor. Bence bu nemsenmesi
gereken bir konudur. Bamsz denetim tarafnda ise bugn itibariyle bir
zorunluluk var. Bu ilerde zorunluluk iin bir paras olabilir ama iin znn,
bir ihtiyacn hsl olmasnn daha yerinde olacan dnyorum. nk
bugn iin bamsz denetim konusu, kamu gzetimi konusu grece olarak
Trkiyede yeni. Bu konunun aslnda bir yn de Trkiyedeki muhasebe
anlay ve Trkiyedeki muhasebeye baktr. Bunun da zaman ierisinde
farkllaacan dnyorum. yle ki muhasebe sistemi uygulama genel

337
 PANEL

tebli ile ilgili hususlarda Trkiyede bu konular daha ok Maliye Bakanl

eliyle yrtld iin vergiyle muhasebe birlikte anlr pozisyonda
olmutur. Yani vergi iin muhasebe anlay n plandadr. Aslnda irketlerin
muhasebeyi, daha ok finansal raporlamay diyelim, bu konuda daha ok
kendileri iin istemeleri gerekmektedir. Ben nmzdeki srete, bamsz
denetim konusunda da ilerin daha ok zorunluluun dnda, belli
zorunluluklar olabilir belli kriterler olabilir ama, onun dnda bir ihtiyacn
hsl olmas, i dnyasnn bunu talep etmesinin YMMler asndan ok daha
anlaml, ok daha efektif bir hizmet ekli olacan dnyorum. nk
irketler iin belli bir noktaya kadar, kayt dlk lkemizde malum, vergi ok
n planda oluyor. Vergi planlamalar, vergi ayarlamalar yani vergi iin bir
hizmet alma sz konusu oluyor. Ama belli bir noktadan sonra yani irketin
kapasitesi belli snrlar at zaman artk kayt dlkla ok problemi
kalmyor irketin. Bu noktadan sonra artk lei bytme, ticari konular ok
daha n plana km oluyor. Vergi birazck daha ikincil bir sorun haline
geliyor. irket iin finansal raporlama, muhasebenin nemi daha fazla ortaya
kyor.

nmzdeki srete bu meslek nereye gidecek? Bamsz denetim, YMM

konularn tartrken bunu da zihnimizin bir tarafnda tutmakta fayda var.
Yani lkemizin bymesi, gelimesi, irketlerin daha kayt altna alnmasyla
birlikte bamsz denetim, finansal raporlamann da ciddi anlamda bir nem
arz edeceini dnyorum akas. Bu noktada bir hususu daha dile
getireyim biraz nce bahsettim, 90l yllarn banda Muhasebe Sistemi
Uygulama Genel Teblii ve bunun eki tek dzen hesap plan kartlm.
Nalan hocam da dile getirdi, bu komisyonlarda yer alm kendileri, gerekten
Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliinin ve tek dzen hesap plannn
ok vizyonlu, gelecei gren ciddi bir standart seti olduunu dnyorum.
nk o dnemde muhasebe ve finansal raporlama konusuna el atan baka
bir kurum baka bir yap olmad iin Maliye Bakanl akas bu konuya
el atm. nk vergi denetimi yapyor, vergi topluyor. Vergi denetimi
yaparken, vergi toplarken de irketlerin karlatrlabilir, kolay incelenebilir,
kolay kontrol edilebilir bir yapda muhasebe tutmalarn ve finansal
raporlama yapmalarn istiyor ve ok yerinde bir standartlar seti diyeyim ben
ona oluturulmu. Ve tabi byle bir durum olunca lkemizde vergi ve
muhasebe birlikte anlr oldu. Mesela Kurulumuzun son 26 Austos kararyla
birlikte kamuoyu hemen VUK finansal tablolarna gre mi denetim yapacaz
demeye balad. Aslnda Kurum bunu dnmemiti. Yani Kurumun orada
dnd Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Teblii erevesinde
raporlama yaplacan kamuoyunun alglayaca ekildeydi. Ama kamuoyu
hemen onu VUK olarak alglad. Nitekim Kurum sonraki duyurularyla kurul
kararn birazck daha aklayc olma yolunu tercih etti. Muhasebe Sistemi
Uygulama Genel Teblii dediimiz zaman otomatikman vergi kanunlarn
vergi dzenlemelerini deerlendirme hkmlerini dnyoruz akas.
Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Teblii nerdeyse uluslararas
standartlarn ularn veren, belki ayrntya girmeyen ama ana balklarn
syleyen bir metin. Vergi kanunlarnda ise verginin kendini koruyan

338
 PANEL

mekanizmalar, messesleri, dzenlemeleri var, bunlar caridir. Vergi

beyannamesine gei durumunda vergi kanunlar nem arz ediyor. Bu
aamada YMMler beyannameyi olutururken km ticari bilanolardan
orda gerekli dzeltmeleri yaparak beyannameyi oluturacaklar. Aslnda
Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Teblii ile vergi uygulamalar
benzeiyorlar. Bugne kadar da herhangi bir sorun da kmad. Yani siz
Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliine gre kartyorsunuz tabi ki
finansal tabloyu ama orda amortisman eksik ayrsanz veya ayrmamay
tercih etseniz veya baka benzer bir konuda, vergi kanunlar, vergi taraf ya
siz niye amortisman ayrmadnz diye sizi eletirmiyor sonuta. Siz daha ok
vergi dyorsanz bu durum denetim elemanlar tarafndan ok eletiri
konusu olmayabilir. Muhasebenin btn kurallarna harfiyen riayet
etmemeniz vergi matrahn dejenere etmedii srece, vergi hkmlerine
aykr olmad srece sknt dourmuyor.

Dier bir alg yanl da bamsz denetimle UFRSyi veya Trkiye muhasebe
standartlarn byle bir ikiz karde gibi grmemiz. Tamam, bunlarn bir
kardelii var ama tam manasyla bir ikiz kardelikten bahsedilemez. Yani
bamsz denetimin olduu yerde hemen UFRS olacakm gibi bir alg var.
Burada gene Austos kararnda belli irketlerin dnda finansal raporlamann
TMS dnda da yaplabilecei alternatifi getirildi mkelleflere. Bunun
arkasndaki temel konulardan birka hususu dile getireyim. Bir tanesi tabi
bamsz denetim snrn aa doru ekmek gibi bir eilim var. Bu snr
muhasebe standartlaryla birlikte hareket ettii zaman, Trkiye muhasebe
standartlarna gre tabi finansal tablo retmek baz irketler iin daha zor,
bunun ikisinin ayn anda hareket etmesi bamsz denetim snrn aa
ekmekte takdir edersiniz ki zorlayc bir unsurdur. Buradaki ba
kopardnz zaman bamsz denetim snrn istediiniz kadar aaya
ekebilirsiniz, belli seviyelere getirebilirsiniz. Bu kanmca nemli, bu kararn
arkasnda yatan bir sebep budur diye dnyorum. Dier bir konuysa bakan
bey al konumalarnda dile getirdi sanrm, biz birok lkeye ziyarette
bulunduk. Orada kamu gzetimi ne ekilde yaplyor, bamsz denetim ok
daha eski oralarda ama kamu gzetimi oralarda da nispeten yeni, 10 senelik
bir gemii var aa yukar. Ne ekilde yaplyor diye onlarla gr
alveriinde bulunuyoruz. Orada da gzlemlediimiz, bu lkelerin yaklak
%90lk bir ksmnda uluslararas muhasebe standartlar halka ak irketler,
finansal kurulular, sigorta irketleri, farkl farkl isimlendiriliyor lkesine
gre, oralarda bu tip irketlerde zorunlu tutulduu eklindedir. Bunun
dndaki irketlerde her lkenin kendi yerel muhasebesinin uygulanmas
eklinde bir uygulama var. Biz de bu erevede bu saydmz sermaye
piyasas kurumlar, finansal kurulular ve sigorta irketlerinin finansal
raporlamada uluslararas standartlara uyumlu Trkiye Muhasebe
Standartlarna uyaca, bunun dndaki irketler de ise yerel muhasebenin
uygulanmas gerektiini dzenledik. Tabi dier irketler de ihtiyari olarak
TMSye uymak isterse uyabilir. Belki burada zamanlama hatas da
gzlemlenebilir. Bahsedildii zere bir komisyon oluturuldu. Muhasebe
sistemi uygulama genel tebliinin AB muhasebe direktifi erevesinde bir

339
 PANEL

uyumlatrma almalar balatld. Belki bu uyumlatrma bittikten sonra

byle bir karar alnabilirdi ama bu komisyonun almas da 2015 yl
ierisinde tamamlanacak. Yani Vergi Usul Kanununa yakn olan Muhasebe
Sistemin Uygulama Genel Tebliinin daha ok muhasebe ilkelerinin belirgin
olaca bir hal alacan dnyorum. Akas bylelikle mevcut olan bu
yerel finansal raporlama erevemiz de daha gelimi olacak, biraz daha
gncellenmi olacaktr. Aslnda standartlara ok uzak olmayan standartlara
yakn bir durum da olmu olacak ama standartlar kadar da karmak ve zor
hususlar da iermeyecek akas.

Bu noktada bir konuyu daha belirtmek istiyorum. Kurumumuz dnya kamu

gzetimi forumunun (IFIAR) yesi olmutur. IFIAR yeliine
bavurduumuzda akas bu uzun bir sre gerektiriyordu. Kendimizi,
fonksiyonlarmz onlara anlattmzda onlarn da Kurumumuz nezdinde
yapt gzlemlerle birlikte ok uzun sren bir sre daha ksa srede
tamamland ve bizim yeliimizi kabul ettiler. imdi IFIAR yesi olmakla
birlikte veya onun da ncesinde yaplan baz eletirileri, deerlendirmeleri
burada masaya yatrmak istiyorum. Kamu gzetimi konusunda, bamsz
denetim konusunda Trkiye bir karar vermek durumunda, yani biz
uluslararas entegrasyonun ierisinde mi olacaz? Dnyayla bu anlamda
ortak bir dili konumay m tercih edeceiz? Yoksa kendi lkemiz ierisinde
geerli bir dzenleme mi ngreceiz? imdi yetkilendirme konusundan
tutun, standartlar konusuna kadar birok konuda nceliimiz, zaten srekli bu
tip panellerde, sempozyumlarda dile getiriyoruz, uluslararas uyum,
uluslararas uyum Kurumumuz hep bu ynde adm att. AB
dzenlemelerine, uluslararas denetim standartlarna, uluslararas muhasebe
standartlarna birebir uyum gsterdi. Yetkilendirme konusunda IFIAR yesi
kamu gzetimleri kurumlarnn da yapt gibi uluslararas dzenlemelere
birebir uyum gsterdi. Bunun arkasnda yatan sebep u; akas dnyayla bu
uyumu gsterebilmek, bu entegrasyonu salayabilmek. Yani sadece lke
ierisinde geerli olan bu topraklarn dna ktmzda anlam olmayacak,
geerli olmayacak bir dzenleme yapmam olmak. Yani bu baka bir konu
olmu olsa bamsz denetim deil, kamu gzetimi deil ama yerel bir konu
olmu olsa vergi olabilir bu, salk konusu olabilir, ulatrma olabilir birok
konu olabilir burada ieriye dnk bir adm atabilirsiniz, bylesi
dzenlemeler yapabilirsiniz ama bu bamsz denetim, kamu gzetimi konusu
gibi globallemenin beraberinde getirdii, daha ok d dnyayla muhatap
olduunuz zamanlarda ok n plana kan konular dolaysyla burada
uluslararas bir uyumun nemi barizdir. Bu konularda taviz vermeyen bir
yaklam sergilediini syleyebilirim Kurumun. Bunu da Trkiye iin nemli
olduunu, kazanm olduunu dnyorum akas. Ben genel hatlaryla
konumam burada sonlandrmak istiyorum, hepinize beni dinlediiniz iin
teekkr ederim. Ayrca bu sempozyumun dzenlenmesinde emei geen
bata Ankara YMM Odasna, alanlarna, yneticilerine tek tek teekkr
ediyorum.

340
 PANEL

Mustafa AKKAYA
Ankara niversitesi Hukuk Fakltesi Eski Dekan
Oturum Bakan

Efendim Hazrunun da fikrini alarak bir ksa ara vermeyi neriyorum

herhalde uygundur olabildiince ksa tutarsak program yetitirebiliriz ok
teekkr ediyorum.

Saygdeer katlmclar oturumun 2. ksmn ben Saytay 8. Dairesi yesi

Sayn zyere sz takdim ediyorrum buyurun efendim.

Mehmet Ali ZYER

Saytay 8.Daire yesi

Teekkr ediyorum Sayn Bakan.

Saygdeer katlmclar, deerli stadlarm,
deerli bakanlar, sevgili meslektalarm,

Bugnk toplantnn bal genel

deerlendirme. Mensubu olduum
Saytayn YMM/bamsz denetinin
yetkileri ve sorumluluklar alann
dzenleyici ve denetleyici bir kurum
olmamas nedeniyle, deerlendirmemi
Saytay denetimi ile bamsz
denetim/YMM tasdiki yapanlarn
uygulamalar arasndaki kesien/atan
noktalar konusunda hazrladm. Maliye Bakanln kanun yazcs olarak
tarif eden Billur Yalt hocann deyimiyle ben de bu Bakanlkta kanun yazcs,
tebli yazcs, mukteza yazcs olarak altm iin grlerimi sunmadan
nce burada gn boyunca takip ettiim hususlara ilikin olarak bir takm
nerilerde bulunabileceimi dndm. zellikle KDVde mteselsil
sorumluluk konusunda almalarm olmutu ve bu konudan bir rnek
vermek istiyorum. Banka ve benzeri finans kurumlar araclyla yaplan
demelerin mteselsil sorumluluktan kurtulacana ilikin kanunda bir
dzenleme yoktu. Bu bir zm yolu grlerek 84 seri nolu KDV Genel
Teblii ile bu ekilde deme yapanlarn, en azndan satcnn demedii
vergiden sorumlu olmayaca dzenlendi. Bunun da olumlu bir zm
olduunu dnyorum. gndr burada YMMlerin sorumluluunun
Demoklesin klc gibi zerlerinde durduu tekrarland iin bu rnei
vermek istedim. Hukuk gvenliinin olmad byle bir ortamda (Sayn
Babakan yardmcmz da hukuk devleti asndan istenilen noktada deiliz
diye ifade ediyor bugnlerde) Demoklesin klc gibi duran sorumluluk
konusunda da mutlaka her eyin kanunla yaplmas gerekmiyor. nsan

341
 PANEL

unsurunun da eitimiyle, anlayla, empatiyle bir zm bulunabileceini

dnyorum. Bu erevede bir ka neride bulunmak istiyorum.

Sayn katlmclar YMM

sorumluluu ve tasdik sorumluluu
kamu yetkisinin devrinden
kaynaklanmaktadr. Maliye
Bakanl veya Kamu Gzetim
Kurumu kendisine kanunlarla
verilen bir takm yetkileri zel
kiilere/kurumlara devretmek
suretiyle bir sorumluluk ortaya
kyor. Peki devletler kamu
yetkisini neden zel kiilere,
kurumlara devreder? Bunun
sonular nelerdir? dediimizde baz
bilim adamlar bu sorulara iktisat
alanndaki principal/agent theory
dediimiz vekalet teorisiyle cevap
veriyorlar (Mattli and Bthe, 2005).
Sosyal bilimler alannda yasama
organnn brokratlara yetki
devrinin nedenleri zerine ok fazla
aratrma yaplm. Kamusal
yetkinin gerek/zel kiilere neden
devredildii noktasnda yaplan
aratrmalardan birisinde kamusal
yetki neden devredilir? sorusunun
cevab aranmaktadr. Yetki devrinin
en nemli rnei muhasebe
standartlar ve muhasebe denetimi
tabi. Kamusal yetkinin devri
asndan birincisi zel sektrn
uzmanlndan ve tecrbesinden
yararlanlmak isteniyor. Teorinin
cevap bulduu en nemli
nedenlerden birisi bu. kincisi de,
belki daha nemlisi subjektif bir
unsur ama sorumluluktan kanmak
ve sorumluluu kaydrmak diyor
teorisyenler. Yani Maliye Bakanl
ya da dier kamu idareleri
yetkilerini bamsz denetilere
YMMlere kullandrmak
istediklerinde, teorisyenlerin

342
 PANEL

iddialarndan birisi, sorumluluktan

kanmak ya da sorumluluu
kaydrmak (shifting responsibility)
istemeleri. lk gn sylenen
YMMye artk ihtiya olmayacak
m? sorusunun cevabnn da bu
nedenlerde aranabilecei
dncesindeyim. Kamu
yneticileri, kamu grevlileri
sorumluluktan kama ihtimalini
hibir zaman bir kenara brakmak
istemez. Bu nedenle sorumluluu
kaydrma anlamnda, nc kiileri
sorumlu gsterme anlamnda
meslee srekli bir ihtiya olacan
dnyorum. Nitekim Sayn
Gzbyk a konumasnda
3568 sayl Kanunun genel
gerekesinden bahsederken de artk
incelemelere vergi inceleme
elemanlarnn yetiemediini
sylyordu. Kanunun genel
gerekesinde sorumluluktan
kanma olduuna gre kanmann
yine devam edeceini
dnyorum. Dzenleme faaliyeti
sonunda asil ile vekil
(principal/agent) kolay ayrlabildii
durumda yetki devri de cazip olur.
Bir baka anlatmla YMM ve vergi
mfettii ya da Gelir daresi
Bakanl kolaylkla birbirinden
ayrlabiliyorsa bu ilemlerde yetki
devri daha cazip denmektedir. Ama
ikisinin de ayn anda sorumlulua
dahil edilecei bir durum ortaya
karsa o zaman yetki devrinin pek
cazip olmadn syleyebiliriz.
Muhasebe standartlarnn denetimi
asndan yaplan yetki devrinde bu
zelliklerin hepsini gryoruz. Bir
kamusal yetkinin devri sonunda
vekil asndan iki asil ortaya kar.

343
 PANEL

Baka bir deyile YMMnin iki tane

asili/patronu var. Niye? Birisi
cretini deyen irket
sahibi/sermayedarlar ya da firmalar
dieri de kendisine o ii yapmasna
izin veren kamu otoritesi.
Dolaysyla YMM, iki taraftan bask
altndadr. Bu da yle bir sorun
ortaya karyor: vekil ile yani
YMM/bamsz denetiyle asil
arasnda farkl nedenle tercih
sorunu kar. Birincisi alma
istei. YMM/bamsz deneti
mutlaka i bulup, i artrp daha ok
almak ister. lla bir tane asile
bal kalmak istemez. kincisi
asilden farkl mevvikleri olabilir.
Yani asil dediimiz, diyelim ki
Maliye Bakanl/vergi dairesi vergi
ziyan daha ok dnrken vekil
asndan vergi ziyandan baka
unsurlar da var: daha ok para
kazanma hrs gibi. Bu da bir baka
mevvik olabilir. nc husus da
en nemlisi vekiller asilden farkl
bilgilere sahip olabilir.

YMMlerin/bamsz denetilerin asilden farkl bilgilere sahip olmalar

durumunda bir tercih farkllnn ortaya ktn gryoruz. Olaymza
indirgersek vekilin mkellefle ilgili olarak daha fazla sr bildiini kabul
etmemiz gerekir. Bu srlarn ne kadarn tasdik/denetim raporuna yanstacak?
te btn sknty douran da bu nokta. Bir baka husus YMM sorumluluu
asndan ilk gn sylendi: dnyada byle bir mteselsil sorumluluk
uygulamas yok diye. Bu sorumluluun ngilizcesini bir arama motorundan
tarattmda genellikle bamsz denetinin sorumluluu ile karlatm. O
sorumlulua baktnzda da zaten bamsz denetim raporlarnda yazlan
sorumluluk olduunu gryoruz. Ama lkemizdeki sorumluluun hakikaten
ok geni kapsaml ahsla birlikte ortaya kan bir sorumluluk olduunu

344
 PANEL

gryoruz. lkemizle ilgili olarak esas itibaryla iki hususta eksiklik

grebildiimiz kanaatindeyim. yle ki bir sorumluluk, bir de hesap
verebilirlik var. Hesap verebilirlik aya olmakszn sorumluluu
dnyoruz, hesap verebilirlik dediimizde de sorumluluu kabul etmek
iin isteklilik veya bir zorunluluk olmas gerekiyor. Bu isteklilik asndan da
genel olarak bir kimsenin veya kurumun yaptklarndan dolay baka bir
otoriteye cevap vermesi ve aklamada bulunmas demektir. Bu sorunlarla
ilgili olarak gnden beri duyduumuz YMMnin sorumluluktan deme
emri aamasnda haberdar olmas. Oysa hesap verebilirliin art sorumlunun
bir cevap vermeye davet edilmesi gerekir. Geri 6552 sayl Kanunla bu
hususun dzenlenmeye alldn gryoruz. Ama yine de bugne kadar
lkemizde hesap verebilirlik ayann eksik kaldn sylemek istiyorum.
YMMnin hesap verebilirlii asndan tasdik ve denetim konusu olaylarda
yapmas ve aratrmas gereken hususlarn standart olarak tespit edilmesi
gerekir diye dnyorum. Bunu dn Sayn Nalan Akdoan hoca syledi.
Saytay da bir denetim standard gelitirildi, denetim rehberi gelitirildi her
denetinin hangi kamu idaresine giderse hangi ileri yapmak zorunda olduu
bilgi ilem sisteminde yer alyor. Bir hususu bir denetinin yapp bir baka
denetinin yapmamas diye bir ey yok. Ayn sistemin YMMlik asndan da
bamsz denetim asndan da kurulabileceini dnyorum. Bamsz
denetim asndan olduka iyi noktalarda olduumuzu syleyebilirim ama
YMMlik asndan ayn eyi sylemek zor. rnein akaryakt ticareti yapan
bir firmaya tasdik raporu dzenleniyorsa Maliye Bakanlnn bu srece
ilikin bir check list oluturmas gerektiini dnyorum. Mesela rapor
yazann kaydi envanter yapmas gerekir denebilir. Kaydi envanterin nasl
yaplaca da aklanr. Onun dnda younlama orannn Erzurum, Edirne,
zmir gibi ok farkl iklim ve rafineriye uzaklkta faaliyette bulunanlar iin
nereden alnaca da sylenebilir. Bir snr izilebilir. Bylelikle YMM
nceden belirlenen listeye gre ne yapmas gerekiyorsa o adan bir
sorgulama yaplmal. Sonuta da sorumluluk asndan ayn denetim
yetkisinin kullanld takdirde vergi inceleme eleman ne kadar fark
buluyorsa YMM de o ksmla sorumlu olmaldr.

Vergi Usul Kanununun 256. maddesine ilk defa 1998 ylnda giren kart
inceleme yetkisi YMMlerde daha snrl. Sonra Vergi Usul Kanununun
mkerrer 355. maddesinde de bir ceza hkm kondu ama onu ne YMMler
iletmek istiyor ne de vergi daireleri gnll. Ama bir meyyide olarak yer
almas yine de nemli diye dnyorum. Bu adan ayn denetim yetkileri
kullanld takdirde ayn belgelerle vergi inceleme eleman bir fark
bulabiliyorsa YMM de o ksmla sorumlu olmal. Bir de tabi gri alanlar var.
Mkellefin bilanosuna baktnzda cari hesab imi. Cari hesap
konusunda rtl sermaye faizi uygulanmalyd ve bunun iin vergi
denmeliydi diye dnebilirsiniz ama az nce syledim mavirin iki tane
patronu var. Maliye Bakanl bunun iin ak net kriterler koymadan byle
bir aklama isteyebilir ama YMM byle bir aklamay tasdik raporunda

345
 PANEL

yazamaz. Bu gri alanlarn da zlmesi gerektii kanaatindeyim. Sonu

olarak YMM sorumluluunun deme emriyle balatlmamas gerekir.

Sorumluluun deme emriyle balatlmas insan haklarna da aykr. Yetki

devrinde bulunduunuz bir alanda tasdik isteyip sonra da takibata deme
emriyle balyorsunuz. Bunun deme emriyle deil, en ge inceleme
raporunun dzenlendii tarihte dolaysyla tarhiyat aamasnda balatlmas
gerektii kanaatindeyim. ncelemeye balama fiinin vergi mfettii
tarafndan ileme konulmasyla birlikte en azndan YMMnin de incelemeden
haberdar edilmesi gerekir diye dnyorum. kincisi Kamu Gzetimi
Kurumu bamsz denetimlerde hangi alma katlarn isteyecei belli.
Ayn ekilde Maliye Bakanlnn da YMM tasdik raporlarnda hangi alma
katlarn isteyeceini belirleyip ilan etmesi gerekir kanaatindeyim. Son
olarak tarhiyatn her aamasnda ve yarglama srasnda (dari Yarglama
Usul Kanununda dzenleme yaplarak) YMMnin/bamsz denetinin
davadan haberdar edilip durumalara katlmas da salanmal
dncesindeyim. Benim meslekle ilgili olarak syleyeceklerim bu kadar.

Saytay denetimi, bamsz denetim ve YMM denetiminin kesitii/akt

noktalara ilikin tespit ettiim gncel hususlara ilikin olarak da bir ka husus
belirtmek istiyorum.

Sayn Bakan, Sayn Katlmclar

Denetim trleri ve denetim standartlar konusunda bugne kadar her ey

sylendi ama denetim standartlar iin, Sayn Akdoan hocam izin verecektir
herhalde, devlet denetim standartlar da uluslararas denetim standartlar da
yksek denetim kurumlar standartlar da aa yukar birbirlerine benzer
standartlar getiriyorlar. Dolaysyla bir kamu idaresi hesaplarna ilikin
olarak bir kamu denetisi/Saytay denetisi bir denetim faaliyetinde
bulunduysa bamsz denetiyle benzer standartlarn uygulanm olduunu
bekleriz. Bu durumda ortaya kan rnlerin de karlatrlabilir olmas
gerektii dnlr. Bugn itibaryla Saytayn denetimine ald kamu
idarelerinden bamsz denetilerin ya da YMMlerin denetimine tabi olan
ok sayda idare yok. Ama 2015 ylnda kamu iktisadi teekkllerinde artk
bamsz denetim de zorunlu olaca iin en azndan kapsamn
genileyeceini dnyoruz. kinci olarak da Kurumlar Vergisi Kanununun
belirttii ekliyle iktisadi kamu kurulularnn bir bamsz
denetimden/YMM tasdikinden yararlanmak istemeleri halinde Saytay
denetilerinin konuya yaklam ve Saytay dairelerinin kararlarna
deinmek istiyorum.

Sayn katlmclar kamu idarelerini 5018 sayl Kamu Mali Ynetimi ve

Kontrol Kanununa ekli cetvellere gre snfladmzda genel ve zel bteli
idarelere ynelik olarak bir bamsz denetim faaliyetinin ngrlmedii
anlalmaktadr. 5018 sayl Kanunun 68. maddesi bu idarelerde d denetimin
Saytay tarafndan yaplacan hkme balamaktadr. Saytay d denetim

346
 PANEL

yetkisi konusunda biraz kskan davranyor yani 5018 sayl Kanuna tabi
idarelerde Saytay dnda d denetim yaplmamal dncesinde. D
denetim yaptran idarelerin sorumlularna bu denetim cretiyle ilgili olarak
zaman zaman Saytay dairelerinde tazmin hkm verildiini, konunun
Temyiz Kuruluna da geldiini gryoruz.

Saytay denetiminin yan sra bamsz denetimin de yaplabildii kamu

idarelerinden merkezi ynetim btesi iinde kalanlarn yan sra kalmayanlar
da var. rnein, 5411 sayl Bankaclk Kanununun 101inci maddesinde
Bankaclk Dzenleme ve Denetleme Kurumunun d denetimi hakknda
5018 sayl Kamu Mal Ynetimi ve Kontrol Kanunu hkmlerinin
uygulanaca; Bankaclk Dzenleme ve Denetleme Kurulunun, Kurumun
yllk hesaplarn bir bamsz denetim irketine denetletebilecei ve bu
durumda bamsz denetim raporunun faaliyet raporu iinde derc edilerek
yaymlanaca hkmne yer verilmitir. Kurumun web sitesinde bamsz
denetim raporu bulunmadndan Kurumun bamsz denetim yaptrmad
anlalmaktadr.

Ayn Kanunun 124nc maddesinde de Tasarruf Mevduat Sigortas

Fonunun (TMSFnin) denetimine ilikin hkmlere yer verilmitir. Buna
gre Fonun d denetimi ise yllk gider hesaplar ile harcamalarnn Saytay
tarafndan incelenmesi suretiyle gerekletirilir. Ayrca Fonun yllk hesaplar
bir bamsz denetim irketince de denetlenir ve bamsz denetim raporu
faaliyet raporu iinde derc edilerek yaymlanr.

Fonun 2013 yl Saytay Raporunda Fonun Esas Faaliyetlerine likin Ksa

Vadeli Alacaklar (100-101), Elden karlacak Varlklar (298-299), Dier
Alacaklar (104-105), Dier Ksa Vadeli Borlar (390-391; 392,393) Faiz D
Gelirler (700-793) hesap alanlar hari tm nemli ynleriyle doru ve
gvenilir bilgi ierdii kanaatine varld belirtilmektedir (Saytay, 2014-
f: 32). Burada nemli bir darda tutma var.

TMSFnin 2013 yl hesaplarna ilikin olarak yaymlanan bamsz denetim

raporunda ise Fonun finansal tablolarnn 31 Aralk 2013 itibaryla Fonun
finansal durumunu ve ayn tarihte sona eren dneme ait finansal
performansn, Fonun Muhasebe Ynergesi, Hesap Plan ve Aklamalar
erevesinde doru ve drst bir biimde yanstt belirtilirken bu gr
etkilememekle birlikte Fonun nazm hesaplarda izledii ancak tutar Fona
ilave ykmllk getirmeyecei dncesiyle karlk ayrmad aleyhine
alm davalar ile TMSFnin Hazine Mstearlna yapt aylk demelere
dikkat ekilen hususlar olarak yer verilmitir.

Grld zere Saytay tarafndan dzenlenen mali denetim raporu ile

bamsz denetim raporu arasnda nemli farklar bulunmakla birlikte bu
raporlarla bilgilenecek olan kamuoyu, TBMM ve Hazine Mstearlnn
nasl bir deerlendirme yapaca konusunda herhangi bir dzenleme
bulunmamaktadr.

347
 PANEL

Okuyucu olarak hepimiz burada uzmanz belki, hangi raporun ne dediini

bilebiliriz ama bu sonuta bte hakk asndan vatandalarn da
anlayabilecei raporlar olmas lazm. Saytay raporuna baktmzda nemli
alanlar hari tutuyor, elden karlacak varlklar, yani fonun satmak istedii,
devrald bankalardan geen aktif kymetler varsa bu konuda gr
bildirmiyorum diyor, dier alacaklara da bildirmiyorum diyor, dier ksa
vadeli borlar onlara da bildirmiyorum, kalanlarla ilgili olarak gvenilir bilgi
vardr. Peki bamsz deneti ne diyor? Fonun Muhasebe Ynergesine gre
bir rapor hazrladm bu ynergeye gre de olumsuz bir ey yok diyor. Bte
hakkn arayan bir vatanda olarak hangi rapora itibar edeceiz? Bu konuda
Kamu Gzetim Kurumunun bu raporlarn okuyucu asndan nasl
deerlendirileceine ilikin bir dzenleme yapmas gerekir ya da yaptysa
daha ak ekilde belirtmesi gerekir diye dnyorum.

Dier taraftan denetimin birden fazla kurum ya da tekilat tarafndan

yaplmas artk dnyada arlk kazanan, yaygnlk kazanan bir sre oldu.

Ofis tipi bir saytaya sahip ABDde kamu idarelerinin Saytay1 dnda
bamsz denetim firmalar tarafndan da denetlendii grlmektedir.
rnein 20112012 mali yl hesaplar Saytayca denetlenen Hazine
Bakanl ayn zamanda bir bamsz denetim firmasnca da denetlenmi ve
her iki denetim raporu internette yaymlanmtr.2 Benzer bir durum ABD
Hazine Bakanlnn 2011-2012 mali yl hesaplarna ilikin olarak Saytay
denetimi ile bamsz denetim raporlar arasnda da grlmekle birlikte
deerlendirme konusunda izlenecek usule bu lke kurumlar da gr
belirtmemektedir.

4447 sayl sizlik Sigortas Kanununun 53nc maddesiyle kurulan

sizlik Sigortas Fonuna ilikin olarak ayn maddede fonun Saytay
denetimine tabi olduu belirtildikten sonra gelir ve giderlerinin er aylk
dnemler halinde 3568 sayl Kanuna gre ruhsat alm, denetim yetkisine
sahip meslek mensubu yeminli mal mavirlere denetlettirilerek denetim
raporlarnn sonularnn iln edilecei hkmne de yer verilmitir. Bu

1
ABDde kamu idarelerinin hesap sorumluluklar, muhasebe ve tazminat fonksiyonlarnn
denetimi Hazine Bakanlnda iken I. Dnya Sava sonrasnda artan milli borlarn Federal
finansal ynetimde ortaya kard dzensizlik ile Kongrenin harcamalara ilikin olarak
daha ok bilgi ve daha iyi denetim ihtiyac grmesi zerine 1921 ylnda Bte ve
Muhasebe Yasas ile kurulan Saytaya (Government Accountability Office) devredilmitir
(United States Government Accountability Office, 2014).
2
Bkz.United States Government Accountability Office (2013), 2012 Financial Report of the
United States Government ve Department of The Treasury (2012), Audit of the
Department of the Treasurys Financial Statements for Fiscal Years 2012 and 2011.

348
 PANEL

hkme istinaden yaplan Saytay denetimine ilikin rapor bu Kurumun web

sitesinde, yeminli mali mavirce yaplan akterya denetimi ile bamsz
denetilerce yaplan denetimler sonucu dzenlenen raporlar da Trkiye
Kurumunun web sitesinde yaymlanmaktadr (Saytay, 2014-e, Trkiye
Kurumu, 2014-a ).3

sizlik Sigortas Fonundan Gneydou Anadolu Projesi ("GAP")

kapsamndaki yatrmlara ncelik vermek kaydyla mnhasran blgesel
ekonomik kalknma ve sosyal gelimeye ynelik yatrmlarn finansman iin
4447 sayl Kanunun geici 6nc maddesi uyarnca aktarlan paylara ilikin
olarak Saytay raporunda belirtilen hususlarla ilgili olarak bamsz denetim
raporunun aklayc notlar7 blmnde;

2008, 2009, 2010 ve 2011 yllarnda aktarlan sz konusu tutarlar, Fonun

2011 yl Saytay denetimi sonucunda yaplan neri dorultusunda, 30
Aralk 2011 tarihli kayt ile bilanoya Fonun alaca olarak dahil edilmitir.
2011 ylnda aktarlan tutar "630 Giderler" hesabna ters kayt yaplmas
karl "Uzun Vadeli Gelirlerden Alacaklar" hesab borlandrlarak. 2008,
2009 ve 2010 yllarnda aktarlan tutarlar ise "Gemi Yllar Olumlu Faaliyet
Sonular" hesabna eklenen tutar karl kadar yine "Uzun Vadeli
Gelirlerden Alacaklar" hesab borlandrlarak bilanoya dahil edilmitir.
2012 ylndan itibaren yaplan GAP demeleri gider yazlmayp bilano
aktifinde nce "220 Uzun Vadeli Gelirlerden Alacaklar" hesabnda, 30 Nisan
2012 tarihinden itibaren ise (220 Hesap bakiyesi bu hesaba devredilerek)
"232 Kurumca Verilen Borlardan Alacaklar" hesabnda izlenmeye
balanmtr. aklamas yaplmtr (Trkiye Kurumu, 2014-a: 10). Buna
gre Kurumun Saytay denetisinin nerisi dorultusunda yapt
deiiklie ilikin olarak bamsz denetim raporunda (2012 yl Raporunda
da) sadece aklama yapld, herhangi bir olumlu/olumsuz gr
belirtilmedii grlmektedir.

4447 sayl Kanunun 53nc maddesi uyarnca dzenlenmesi gereken YMM

raporunun ise bamsz deneti unvanyla dzenlendii ve akterya denetimi
raporu olarak yaymland grlmektedir (Trkiye Kurumu, 2014-b).

6085 sayl Kanunun 46nc maddesinde yer alan Saytay, denetimler

srasnda kamu idareleri hakknda hazrlanan dier denetim raporlarndan da
yararlanr. hkmnn kamu denetim raporlaryla bamsz denetim
raporlarndan bilgilenecek olan yatrmc, kamu idaresi ve finansal
piyasalarn, hepsinden nemlisi de bte hakknn kullanlmas asndan
denetim ve standartlar konusunda uzman olmayan vergi mkelleflerinin

3
Bamsz denetim raporunda grn () f i n a n s a l p o z i s yo n u n , doru ve drst bir
biimde yanstmad konusunda herhangi bir hususa rastlanlmamtr. eklinde ifade
edilmesi ilgintir.

349
 PANEL

raporlar arasndaki farkll nasl deerlendirecekleri konusundaki

belirsizlii zmeye yeterli olmad kanaatindeyiz.

Olumlu faaliyet sonular 2013 yl sonunda 82.339.594.789TLye ulaan

Fonun harcamalar da kamuoyunun dikkatini ekmektedir. Yakn zamanda
bir milletvekilinin soru nergesine dayanlarak hazrland anlalan sizlik
Fonundan 2,2 milyarlk mehul harcama balkl bir gazete haberinde2010
ylnda 233 milyon lira olan dier giderler kaleminin 2013 ylnda 1 milyar
36 milyona ulat ifade edilerek bu tutarn nereye harcandnn bilinmedii
ileri srlmektedir (Zaman Gazetesi, 20.11.2014). Gerek 4447 sayl
Kanunun 53nc maddesine gre hazrlanan Raporda gerek Saytay
Raporunda bu ynde bir detay bulunmamakla birlikte bamsz denetim
raporunda genel giderler iinde yer alan dier giderlerin 2012 ylnda
582,913TL iken 2013 ylnda bulunmad anlalmaktadr. Dier taraftan
alma ve Sosyal Gvenlik Bakanlndan 21/11/2014 gn yaplan basn
duyurusunda lgili Haber Batan Sona Gerek Ddr. ifadesi kullanlarak
haber yalanlanmtr (Trkiye Kurumu, 2014-c).

Sayn katlmclar YMM tasdik raporlaryla Saytay denetim raporlarnn

akt bir baka alan da 6112 sayl Radyo ve Televizyonlarn Kurulu ve
Yayn Hizmetleri Hakknda Kanununun 41/ maddesi. Bu madde uyarnca
st Kurul geliri olarak saylan medya hizmet salayclarnn, program
destekleme gelirleri hari aylk brt ticar iletiim gelirlerinden ayrlacak
yzde paylarn Kanun ve Ynetmelik4 hkmlerine uygun ve doru bir
ekilde beyan edilip edilmediinin denetimi ve kontrol amacyla, bu
Ynetmelikte, 3568 sayl Kanun hkmleri erevesinde ylda en az bir defa
yeminli mali mavir tasdik raporu dzenlettirerek ait olduu yl takip eden
yln Mays ay sonuna kadar st Kurula gnderme zorunluluu getirilmitir.

Bu dzenlemeye istinaden ibraz edilen YMM raporlarna ilikin olarak

Saytay tarafndan dzenlenen Radyo ve Televizyon st Kurulu (RTK)
2013 Yl Denetim Raporunda denetim grn etkilemeyen 9 ayr bulgudan
bahsedildii grlmektedir. Bu Raporda, 2012 yl ticari iletiim gelirleri ve
bunlara ilikin st kurul paylarnn doruluunun 2013 yl Mays aynda
Yeminli Mali Mavir raporuyla onayland, dzenlenen raporun
incelenmesinde 2012 yl gelir tablosunda yer alan brt sat gelirlerinin ()
TL olduu, Yeminli Mali Mavir tarafndan onaylanan bahse konu yaync
kuruluun beyan ettii ticari iletiim gelirleri toplamnn () TL olduu,
Brt Satlar ile Ticari letiim Gelirleri arasnda fark bulunduu, bu farkn
ykseklii nedeniyle brt satlara ilikin yardmc defter kaytlar istenildii,
yardmc defter kaytlarnn incelenmesinde bu kaytlarda yer alan Tantm
Gelirlerine (600 02) ilikin () TL gelirin RTKe ticari iletiim geliri

4
26.08.2011 tarihli Resmi Gazetede yaymlananMedya Hizmet Salayc Kurulularnn
Elde Ettii Ticari letiim Gelirlerinin Denetimi ve Bu Gelirler zerinden Alnacak st
Kurul Paylarnn Beyan ve denmesine likin Usul ve Esaslar Hakknda Ynetmelik.

350
 PANEL

olarak beyan edilmediinin tespit edildii, baz hizmet salayclarnn da ciro

iskontosunu RTK pay hesaplanacak gelire dahil etmeyerek eksik deme
yaptklar hususlarna yer verilmitir.

Kurumun ise 2013 ylna ilikin YMM raporlarnn henz kendilerine intikal
etmediini, Denetinin sorguda belirttii durumun ilgili medya hizmet
salayclarna yazlarak cevap beklendiini ifade ettii, ciro iskontosuna
ilikin olarak da YMM sorumluluundan sz ettii grlmektedir.

Kamu idaresinin bu cevab zerine bulguya ilikin sonu blmnde;

Eksik tahsil edildii belirtilen payn zamanam sresi de dikkate
alnarak tahsil ileminin balatlmas,
Yukarda zikredilen Ynetmeliin 9uncu maddesi erevesinde
durumun Maliye Bakanlna incelettirilmesi,
3568 sayl Kanunun 12nci maddesi uyarnca sorumluluk
asndan deerlendirilmek zere durumun YMMnin bal
olduu Odaya bildirilmesinin,
Uygun olaca belirtilmektedir.

RTKe cevap gnderen bir medya hizmet salayc kurulu, ticari iletiim
gelirlerine dahil edilmemesi gereken prodksiyon ve canl yayn gelirlerinin
yurt ii satlar ierisinde izlenmesinden kaynaklandn ifade etmiler ancak
herhangi bir belge ibraz etmemilerdir (Saytay, 2014-d: 576).

Sonu olarak kamu idaresinin beyan esasnda toplad zel gelirinin

doruluunu tespit etmek iin ibrazn ngrd YMM tasdik raporundan
doan mali sorumluluk konusunda zel bir dzenleme bulunmad, Oda
tarafndan yaplacak soruturmann da kamu idaresini tatmin edip etmeyecei
belirsizdir. Dier taraftan bu tr ihtilaflarn nlenmesinin ABDde olduu
gibi sektrel muhasebe standartlarnn belirlenmesiyle mmkn olabilecei
dnlmektedir.

ktisadi kamu kurulular konusunda yaplan denetim ve tasdik faaliyetlerinde

Saytay denetileri ve daireleri bunlarn Anayasaya, kanunlara uygun bir
denetim tasdik faaliyeti olmadn sylyor. zellikle mahalli idarelerde
bunlar daha ok bte ii iletme eklinde kurulduundan bunlarn
denetiminin de memur eliyle yaplmas gerektiini ileri sryorlar. Ama bu
konudaki Saytay temyiz kurulu kararlar bunlarn denetim ve danmanlk
hizmeti almalarnn (gerek YMM cretinin gerek SMM cretinin
denmesinde) kanunlara aykr olmad eklindedir.

Elektronik muhasebe ve elektronik denetim konusuna bir iki cmle sylemek

istiyorum. ABDde 2000li yllarn banda yaanan ve yatrmcnn gvenini
sarsan Enron, WorldCom ve Tyco gibi muhasebe ve denetim skandallar
zerine yrrle konan Sarbanes Oxley Yasas (SOX) ile kurumsal gven
ve hesap verebilirliin iyiletirilmesi amalanmtr (Harris, 2009). Btn

351
 PANEL

halka ak irketler bu yasaya uymak zorundadr. Bu Yasa kurumlarn sadece

finansal tablolarn deil elektronik kaytlar ve bu kaytlarn saklanmasyla
sorumlu bilgi teknolojileri (IT) blmlerini de kapsamaktadr. Yasa
iletmelerin kaytlarnn tutulup saklanmasndan ziyade hangi kaytlarn
yaplaca ve ne srede saklanacan da dzenlemektedir. Aslnda
Trkiyede kat olarak dzenlenen belgeler ve bunlarn saklanmas
konusunda mevzuatta bir eksiklik bulunmamakla birlikte IT blmlerinde
izlenen tm kaytlar ve saklanma sreleri konusunda olgunlam bir
dzenleme yoktur. zellikle SOXin be yldan az olmamak zere
saklanmasn ngrd e-mail yazmalar iin Trkiyede henz saklanma
zorunluluu bulunmamaktadr. SOX elektronik kayt ynetimine ilikin
kural ngrmektedir: ilk kural kaytlarn imhas, tahrifi veya deitirilmesi
halinde uygulanacak cezalar belirlemektedir. kinci kural kaytlarn tutulma
ve saklanma srelerini belirlemektedir. nc kural tm iletme
faaliyetlerine ilikin kayt ve iletiimin saklanmasna ilikindir.

Gerek yatrmclar gerek vergi verenler asndan nemli bir ihtiya olan
denetimden beklenen faydann salanmas iin denetlenenlere ynelik olarak
belirlenen muhasebe standartlar ile denetleyenlere ynelik olarak belirlenen
denetim standartlar dnya apnda karlatrlabilir ve effaf finansal
raporlarn hazrlanmasn salayarak finansal piyasalarn, halka ak
irketlerin ve nihayet kamu idarelerinin yararna olaca aktr. Gnmzde
denetimde grlen trend ise farkl kurum kltrne sahip denetiler
tarafndan birden fazla denetim yaplmasdr. Bu nedenle 5018 sayl
Kanunun 68inci maddesinde yer alan hkm kamu denetimi asndan tek
yetkili kurumun Saytay olduu eklinde deerlendirilmeyerek zellikle
ihtisas denetimi gerektiren iktisadi kamu kurulularnda YMM/bamsz
denetimin yaplmasna da imkan salanmaldr. Farkl denetiler tarafndan
denetim yapldnda ise denetim sonular arasnda ortaya kabilecek
aykrlklarn nasl deerlendirilecei de zmlenmelidir.

Nihayet ABD Yksek Mahkemesinin belirttii gibi finansal tablolarn

doru ve gvenilir olmas yeterli deildir. Kamuoyu da doru olarak
alglamaldr. Kamuoyunun bir irketin finansal tablolarnn gvenilir
olduuna inanmas, bamsz bir profesyonel olan deneti dnda
kamuoyunun algsna baldr.5

Benim szlerim bu kadar. Beni buraya davet eden dzenleme heyetine ve

dinleyen sizlere teekkr ediyorrum.
Kaynaka
Baykara, Bekir (1994), Devlet-Kamu dare ve Kurumlar ve Mali
Sistemleri, Maliye Dergisi, Say: 117, ss. 79 97.

5
United States v. Arthur Young & Co., 465 U.S. 805, 819 (1984)szn eden SEC Concept
Release: International Accounting Standards: http://www.sec.gov/rules/concept/34-
42430.htm

352
 PANEL

Baykara, Bekir (2001), Kamu dare ve Kurumlarnn Vergi Asndan

Mteselsil Sorumluluu, Mali Klavuz Dergisi, Yl: 4 Say: 13, ss. 26
33.
The Commission on Auditors' Responsibilities (1978), Report, Conclusions,
and Recommendations, An Independent Commission established by
the American Institute of Certified Public Accountants.
http://documents.routledge-
interactive.s3.amazonaws.com/9780415508117/articles/commission.p
df (9/11/2014)
anak, brahim (2014), Kamu Sermayeli letmelerde Kurumsal Ynetim
Uygulamalar, Uluslararas Konferans, 10.06.2014, Ankara.
Department of The Treasury (2012), Audit of the Department of the
Treasurys Financial Statements for Fiscal Years 2012 and 2011,
http://www.treasury.gov/about/organizational-
structure/ig/Audit%20Reports%20and%20Testimonies/OIG13012.pdf
(21/11/2014)
Directive 2013/34/EU of The European Parliament and of The Council,
http://eur-lex.europa.eu/legal-
content/EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:32013L0034&from=EN
Harris, Steven B. (2009), Reforms, Transparency, and Accountability,
Meeting of the International Organization of Supreme Audit
Institutions at U.S.
GAO,http://pcaobus.org/News/Speech/Pages/06302009_HarrisPanelD
iscussion.aspx
Hner, Deniz Barlas (2014), Bamsz Denetimde Kontrol ve
Denetimin Rol, Okan niversitesi Sosyal Bilimler niversitesi,
Yksek Lisans Tezi, stanbul. http://earsiv.okan.edu.tr (23/11/2014)
Kamu Gzetimi, Muhasebe ve Denetim Standartlar Kurumu (2014),
Bamsz Denetimin Kapsam Geniliyor, 14/3/2014 tarih ve 2014/4
sayl Basn Duyurusu.
http://www.kgk.gov.tr/contents/files/BKK_yeni_limitler1.pdf
(23/11/2014)
Kaval, Hasan (2014), Denetim - Bamsz Deneti Yetkilendirme Eitimi,
Gazi niversitesi Srekli Eitim, Uygulama ve Aratrma Merkezi
GAZSEM, Ankara.
Mattli, Walter and Tim Bthe (2005), Accountability in Accounting? The
Politics of Private Rule-Making in the Public Interest, Governance: An
International Journal of Policy, Administration, and Institutions, Vol.
18, No. 3, pp. 399429.
http://people.duke.edu/~buthe/downloads/MattliButhe_GovernanceJul
05.pdf (9/12/2014)
Saytay (2014-a), Uluslararas Yksek Denetim Kurumlar Standartlar
(ISSAI)-1, Ankara.
http://www.sayistay.gov.tr/yayin/yayinicerik/issai.pdf (27/11/2014)
Saytay (2014-b), Genel Uygunluk Bildirimi-2013 Yl Merkezi Ynetim
Btesi, Ankara.

353
 PANEL

http://www.sayistay.gov.tr/rapor/uygunluk/2013/2013GenelUygunluk.
pdf (25/11/2014).
Saytay (2014-c), 2013 Yl D Denetim Genel Deerlendirme Raporu,
Ankara.
http://www.sayistay.gov.tr/rapor/genel/2013_D%C4%B1s_Denetim.p
df(25/11/2014).
Saytay (2014-d), Radyo ve Televizyon st Kurulu 2013 Yl Saytay
Denetim Raporu, Ankara.
http://www.sayistay.gov.tr/rapor/kid/2013/Dzenleyici_ve_Denetleyic
i_Kurumlar/RADYO%20VE%20TELEVZYON%20ST%20KURU
LU.pdf (24/11/2014)
Saytay (2014-e), Trkiye Kurumu 2013 Yl Saytay Denetim Raporu,
Ankara.
http://www.sayistay.gov.tr/rapor/kid/2013/Sosyal_Gvenlik_Kurumla
r/TRKYE%20%20KURUMU.pdf
Saytay (2014-f), Tasarruf Mevduat Sigorta Fonu 2013 Yl Saytay
Denetim Raporu, Ankara.
http://www.sayistay.gov.tr/rapor/kid/2013/Dier_Kamu_dareleri/TA
SARRUF%20MEVDUATI%20SGORTA%20FONU.pdf
(25/11/2014).
Saytay (2014-g), Kamu letmeleri 2012 Yl Genel Raporu, Ankara.
http://www.sayistay.gov.tr/rapor/kamu/Kamu%20%C4%B0%C5%9Fl
etmeleri%202012%20Y%C4%B1l%C4%B1%20Genel%20Raporu.pd
f (27/11/2014)
Securities and Exchange Commission, SEC Concept Release: International
Accounting Standards, http://www.sec.gov/rules/concept/34-
42430.htm
Trkiye Kurumu (2014-a), sizlik Sigortas Fonu 1.131.12.2013 Hesap
Dnemine Ait Bamsz Denetim Raporu, Ankara.
http://www.iskur.gov.tr/kurumsalbilgi/raporlar.aspx#dltop
(28/11/2014)
Trkiye Kurumu (2014-b), sizlik Sigortas Fonu 1.1.201331.12.2013
Hesap Dnemine Ait Akteryal Deerlendirme Denetim Raporu,
Ankara. http://www.iskur.gov.tr/kurumsalbilgi/raporlar.aspx#dltop
(28/11/2014)
Trkiye Kurumu (2014-c), Basn Duyurular,
http://www.iskur.gov.tr/TabId/189/ArtMID/1139/ArticleID/451/al
ma-ve-Sosyal-Gvenlik-Bakanlndan-Basn-Duyurusu-.aspx
(1/12/2014)
Uur, Oktay (1999), Trkiyede Bamsz D Denetim Uygulamalar,
Vergi Dnyas,
United States Government Accountability Office (2014), The History of
GAO - GAO's Start, http://www.gao.gov/about/history/
Yalt, Billur (2009), Vergi Hukukunda Sorumluluun Snr: Mlkiyet
Hakk: nsan Haklar Avrupa Szlemesi ve Anayasa erevesinde
AATUHK 35 ve Mkerrer 35, Erturul Akaolu ve nci Solak
Akman (editrler), Prof. Dr. Mualla ncele Armaan (inde),

354
 PANEL

Ankara niversitesi Hukuk Fakltesi

Ankara niversitesi Yaynlar No. 243, Cilt: 1, s. 507536.
Zaman (2014), sizlik Fonundan 2,2 milyarlk mehul harcama,
Ekonomi Sayfas, 20 Kasm 2014, Perembe.
http://www.zaman.com.tr/ekonomi_issizlik-fonundan-22-milyarlik-
mechul-harcama_2258879.html (1/12/2014).

Mustafa AKKAYA
Ankara niversitesi Hukuk Fakltesi Eski Dekan
Oturum Bakan

Sayn zyere somut neriler ieren sunumu iin teekkrlerimi sunuyoruz.

Evet Sayn Mercan buyurun sz sizin.

Eray MERCAN
TRMOB Ynetim Kurulu yesi

Sayn stadlarm, Sayn YMM odalarnn

bakanlar ve ok deerli meslektalarm
hepinizi saygyla TRMOB ynetim kurulu
adna selamlyorum. Bu saate kadarki ve 2
gndr sren toplantlarda YMMliin bir
denetim meslei olduu ve bu meslein
ayrlmaz unsurlar olan tasdik ve
sorumlulukla ilgili hususlar tm taraflarn
bilgi birikimleriyle tartma konusu edildi.

Ben olaya farkl bir adan bakmak istiyorum,

meslee olan saygnln ve davrann alg
ynetimiyle dorudan ilikili olduunu dnyorum. Bu yaplan
sempozyum da bu algnn doru ynetilmesine ok ciddi katk saladn da
gzlemlemekteyim. nk, sempozyuma katlacak kiiler belirlenirken
konunun bir ekilde taraflar (paydalar) olan, Gelir daresi, Kamu Gzetim
Kurumu, SPK ve Vergi Denetim Kurulu gibi ilgili tm taraflar davet edilmi
ve bu kurum temsilcileri konuya ilikin aklamalarda bulunmutur. Yaplan
aklamalarda, konumaclar empati yaparak bir anlamda YMM mesleini
icra eden Yeminli Mali Mavirlerin yerine kendilerini koyarak konunun
ussallkla doru alglanmasna ve ynetilmesiyle ilgili bilgi kirliliinin
ortadan kalkmasna katk salamlardr. Bu sempozyumun, konunun doru
anlalmas ve sorunlarn zm noktasna ulalmasndaki amacnn
salanmasna imdiden ciddi oranda katk saladn gryorum ki varlan
bu konsenss algnn doru bir ekilde olumasna nemli bir katk
salayacaktr.

355
 PANEL

nk dnya alg dnyasdr. Eer

ki meslee olan algy iyi bir ekilde
ynetemezsek yaptmz meslei
ilgili taraflara hak ettii ekilde
dzgn ve doru bir ekilde n
yargsz olarak ifade edemeyiz.
Yanl alg zerine oluacak
sorumluluk ve yetki yapsn,
sorumluluk anlamnda hi kimseye
doru olarak ifade edemeyiz ve
bunun mahcubiyeti altnda eziliriz.
Gelimi dnya lkelerindeki tm
sistemlerde, personel ynetiminde
zellikle de insan ilikilerinde yetki
ve sorumluluk ilikisine vurgu
yaplr. Denilir ki yetki ve
sorumluluun eit olmas gerekir,
eer yetki verilen kiiye sorumluluk
verilmez ise, yetki verilen kii
marr tam tersi sorumluluk
yklenen kiiye de yetki verilmez ise
sorumluluk verilen kii bu
sorumluun altnda ezilir.
Dolaysyla YMM yetki ve
sorumluluunun, dnya
uygulamalarndaki temel anlaya
uygun olarak denklik ierisinde
kurgulanmas ve yrtlmesi
gerekir. Bu nedenle YMMlere
verilen yetkinin ve sorumluluunun
ok iyi alglanmas ve bu meslein
toplumda ve Trkiye ekonomisinde
hak ettii yerinin artarak devam
etmesi gerekir. Bizim alg
ynetimine katk salayan bu tip
almalara artrarak devam
etmemiz gerektiine inanyorum.

Olaylara ve bu oturumlardaki
tartma konusu hususlara,
sorularyla veya grleriyle katk
salayan katlmclarn, konuya

356
 PANEL

yaklamlar ve hassasiyetlerini
dikkatle incelediimde; acaba
YMM olarak bizler, kamu
tarafndan ok eyler mi istiyoruz
diye kendi kendimi sorguladm.
Ancak, YMMlik mesleini icra
edebilmek iin; asgari 10 yllk bir
mesleki birikime ve tecrbeye sahip
olunmas -ki sadece bu birikim ve
tecrbe de yeterli deil- ok aamal
ve ok ciddi snavlardan geilmesi
gerekiyor. Bu sre ve snavlar
sonucunda, hem mesleki olgunluk
salanyor ve hem de bilgi birikimi
gelitiriliyor ve bu durum
snavlardaki baaryla ispatlamak
suretiyle YMM unvanna sahip
olunmaktadr.

Dolaysyla bu zorlu sreler

sonucunda meslei iktisap eden
kiilerin yani YMMlerin
mesleklerini bir hakkn ve en iyi bir
biimde yapabilecek donanma ve
titre sahip kiiler olarak gryorum.
YMM unvannn kazanmna ilikin
bu zorlu srecin daha st bir sreci
dnemiyorum. Burada bulunan
veya bulunmayan tm YMMler bu
meslei icra eden tm kiiler,
ellerinden gelebilecek zveriyle
meslei en iyi bir ekilde
yapabilmenin kaygs ve gayreti
iindedirler. Bu durumun en byk
gstergesi sempozyumun 3. gn
ve son oturumu olan bu oturumunda
ve yemek saati olan u anda, salonun
tamamnn dolu olmas, baka bir
ekilde ifade edilemez.

357
 PANEL

Ayrca ben bir eiticiyim. Bu

vasfm gerei olarak panelist veya
dinleyici olarak, SMMM ve YMM
odalarnca dzenlenen bu tr
sempozyum ve panellerin
tamamnda olmasa da byk
ounluuna katlmaya gayret
ediyorum ve katlyorum. Bu
salondaki yksek katlm ve
katlmclar tarafndan konularn bu
ekilde takibi ok rastlanr bir
durum deildir. Biraz nce sayn
oturum bakanmz Prf. Dr. Mustafa
AKKAYA Hocam, oturum baya
uzad katlmclarn gereksinimi
vardr, ara versek nasl olur
diyebana sordu. Bu soruyu niin
sordu? nk, genelde oturum
srasnda verilen bu tr aralardan
sonra oturumu takip eden katlmc
saysnda ciddi oranda azalma olur,
az kimse kalr. Ancak, biraz nce bu
oturumda ara verildi ama yine de
katlmc saymzda hibir eksilme
yok; bu durum bile mesleimize
duyduumuz saygnn ve
sorumluluun en temel
gstergesidir.

Bu nedenle bu almay da bu
ekilde alglamak istiyoruz. Ancak,
meslei ifa eden aznlkta olsa baz
meslek mensuplarnn davranlar
veya alma yntemleri mevzuata
uygun olmayabilir, skntl olabilir.
Btn toplumlarda, tm meslek
gruplarnda aznlkta da olsa skntl
veya istenmeyen davranlar
grlebilir; ancak, bu kii ve
durumlar meslein veya
meslektalarn tamamna temil
edilemez, genelletirilemez. Bu

358
 PANEL

deerlendirmemi biraz sonra

vereceim baz istatistiki bilgilerle
de dorulayacam.

Meslee olan algnn, bu oturumda

Vergi Denetim Kurulu, Gelir daresi
Bakanl ve Saytay Bakanl
adna konuan panelist
arkadalarmzdan ve 2 gndr
yaplan grmelerden anladm
kadaryla, YMMnin tasdik ettii
bir ileminin, prensip itibariyle ve
aksi ispatlanmad srece
tereddtsz doru olarak kabul
edildiidir. Bu nedenle YMM
yaplan tasdik ileminin doru olup
olamayaca ynnde bir teceddt
veya dnce olumamal ve bu
dnceye neden olabilecek ikincil
mevzuat dzenlenmemelidir.
YMMlerin, imza koyduu tm
ilemlerde konunun btn
parametrelerini hesaplad ve
dikkate aldnn genel olarak kabul
edildii anlay ve algnn hakim
olmas gerektiine inanyorum.
Yoksa YMMnin yapt tasdikin
doru olup olmad ynnde
phenin hakim olduu bir anlaya
veya algya katlmamz gerekir.
Dier bir deyile, olaylara ve
zellikle bu tr konulara kural bazl
bakamayarak, ilke bazl bakmak
zorundayz.

Hepinizin malumu olduu zere, bu

gnlerde Vergi Denetim
Kurulunca hazrlanan bir ynerge
tasla almas var. TRMOB dan
ve dolaysyla odalardan bu
ynergeyle ilgili gr
istenilmektedir.

359
 PANEL

Taslak ynergede dzenlenen konu,

vergi mfettilerinin yaptklar
incelemelerde hangi konularda nasl
ilem yapmalar belirtilerek,
standart oluturulmak
istenmektedir. Dier bir anlatmla,
tm vergi mfettilerinin ayn
olaylarda ayn ekilde ilem tesis
etmek suretiyle uygulamada
yeknesaklk getirilmek
istenmektedir.

Oysa sz konusu ynergeyi

incelediimizde; disiplin ynnden
sorumluluk bal altnda, vergi
mfettileri yaptklar vergi
incelemeleri srasnda 3568 sayl
kanunla ilgili mevzuat kapsamnda
meslek mensubu tarafndan yaplan
ilemleri ilgili mevzuat
hkmlerine, muhasebe
standartlarna, denetim
standartlarna uygun yaplp
yaplmadn deerlendirerek
meslek mensubunun sorumluluunu
belirler diyor.

Ancak, bu anlatm ve ifade tarzn doru bulmuyorum, itiraz ediyorum. Bir

ileme, YMM yapt tasdik ilemine, denetim veya deneti gzyle
bakarsnz, mutlak surette eletirecek bir husus ararsnz. Tabii ki yaplan
tasdik ilemde mevzuata aykr bir durum varsa bu durum belirlenir.
Dolaysyla, yaplan tasdik ileminin mesleki sorumluluk ynnden
incelenmesine ilikin ifade tarzn doru bulmuyorum.

nk, yaplan vergi incelemesinde inceleme konusu YMM deil vergi

mkellefidir. Bu nedenle, incelemeyi mkelleften YMM evirerek yaplan
tasdik ileminin, standarda uygun olup olmadn kontrol etmek isterseniz;
rnein bata mkellefin adresini doru yazld m, bilgiler tam girilmi gibi
tasdik ilemini kontrol etmeye balarsanz, bu durumu da ynerge haline
getirirseniz, biraz nce oluan algnn aksine davran sergilemi oluruz.
Dolaysyla, taslak ynergedeki bu algy ve anlay deitirmemiz gerekir.
Yani yanln olup olmadnn kontrolne biz revizyon diyoruz ki bu denetim
tekniini de tarak yntemi olarak ifade ediyoruz. Tarak yntemi ilemlerin
batan sona veya son baa doru denetlenmesidir. Oysa, yaplan vergi
incelemesinde YMM ilgili deerlendirme sadece skntl alanlar, mahhas
hususlar zerinde yaplmas gerekir. rnein, yaplan vergi incelemesi
sonucunda bir matrah fark bulunmu ise, biraz sonraki slaytlarla

360
 PANEL

deineceim zere, bulunan matrah farkyla ilgili standartlara aykr ilemin

yaplp yaplmad deerlendirilmelidir. Ortada hi byle bir tespit yokken,
hangi standartlarn nasl uygulad gibi, yaplan tasdik ileminde
standartlarn doru uygulanp uygulanmadn sorgulayarak, alma
katlarn denetimiyle balayarak, sreci mkellefin denetiminden
meslektan denetimine dndrlmesine evirecek bir mantaliteyle balarz
ki bu iin sonu ok hayrl bitmez.

Meslein gelecei asndan, YMMnin yapt almalarn tartma konusu

yaplmamas gerekir. Taslak ynerge dnda bu duruma ilikin ikinci husus
ise 3568 Sayl yasada yaplan deiikliktir. 3568 Sayl yasann 12.
Maddesinin 4. fkrada deiiklik yapmtr. Bu deiiklik bir kazanm gibi
deerlendirilmektedir. yle ki, daha nce YMM savunmas alnmyordu,
bundan sonra bilgisine bavurulacak pardon bilgi denmiyor savunmanza
bavurulacak deniyor.

Deerli meslektalarm, savunmaya kim bavurur? Baz kelimeleri ve

kavramlar doru anlamak gerekir. rnein, soruturma baka, tahkikat
baka; tutukluluk baka hkmllk baka, bir eydir. Savunmay amir ister.
Denetim elemanlar YMMlerin amiri midir? Bu algy nasl kabul edebiliriz
yani mmkn deil yasadaki bu tanmn YMMnin savunmas olarak
alglanmamas gerektiini dnyorum. Bu dzenlemenin amacna uygun
olarak, YMMnin ilgisine ve bilgisine bavurulur diye kabul edilmesi gerekir.
YMMler olarak meslek unvan edinen meslektalarmzn byk ksm
snavlara hazrlk kursunda eitimci gzyle yakndan grdm ve
gzlemledim. Gerekten ok zor srelerden geiyorlar ve herkes mhrn
kullanrken bunun bilincindedir. te bunun kant uandaki bu paneldir. Tm
meslektalarda bu bilinci ok net olarak tartmasz olarak gryorum ve
onun iin mesleimize helal getirememeliyiz, sorgulatmamalyz, yanlmz
varsa iimizde de temizlemeliyiz, zaten hi kimse de yanl biriyle yan yana
durmay istemez. O nedenle de hak ettiimiz davran ve saygnl da her
kamu kurumundan grmemiz gerekir diye dnyorum ve bunu da talep
etmeye devam etmeliyiz.

Bu dncemiz doru. Doruyu ve doru olan her ortamda dile getireceiz.

Biz doru olan her eyin doruluunu Socrates mantyla hareket ederek
dile getirmeliyiz. Eer ki konular tarta biliyorsak, sorgulayabiliyorsak
doruyu bulabiliriz. nk, doru, her zaman her trl ortamda kendini
ispatlar, biz bu grmz de doruyuz ve doru olan da sonuna kadar takip
edeceiz.

imdi YMMler ilgili sorumluluk kapsamnda baz istatistiki bilgilere ksaca

birlikte bakalm. TRMOBdaki kaytlara gre bu gn itibariyle toplamda
4.474 YMM var, bunun 2.335i bamsz olarak bu meslei icra etmektedir.
Bamsz alan kiilerin oran ise %53e denk geliyor. Dolaysyla u anda
YMM says, vergi mfettileri saysnn yars kadardr. Toplamda aktif
alan saysndan hareket ettiimiz de ise YMM says drtte birdir, yani

361
 PANEL

10.000in drtte biriyiz. YMM says ok fazla deildir. YMM deien

mevzuat da dikkate alarak vergi mfettileri gibi devaml koordineli bir
ekilde organize olarak eitim yapyorlar ve kendilerini gncelliyorlar.
Kendisine gncelleyemeyen bir YMM meslei ifa edemez, srdremez.

SMMM dalm tablosuna baktmzda ise en son kaytlara gre 95.000

SMMM var. Bu meslek grubunun da 51.000i alyor yani YMMlerle
SMMMdeki toplam alan oran hemen hemen ayn oran %53tr. Serbest
muhasebeci mali mavirlerin 51.730 alan listesinde, 43.996s ise
baml olarak grnyor. Her iki meslek unvanna sahip kii saysn
topladmzda meslek mensubu says 100.000 kii yani TRMOB 100.000
kiilik bir camiann birliidir. Bakldnda, bu meslek mensuplarnn
54.000i serbest alyor yani % 52si alan grubunda dier 46.000 kii ise
baml alan kii olarak yer alyor.

Bamsz deneti saysna batkmzda ise Kamu Gzetim Kurulunun sitesinde

9.407 kiiye bamsz deneti yetkisi verilmi, bu denetilerin 7.445 kiisi
SMMM, 1.962 kiisi ise YMMdir. Yetkilendirilmi bamsz denetim
kuruluu says ise 138dir. Bu bilgilerin tamam Kamu Gzetim Kurulu
internet sitesinden alnm, istatistiki bilgilerden karlan rakamlar.

imdi ise TRMOB disiplin kuruluna gelen disiplin dosya says nedir diye
batkmzda, En son Trmob disiplin kurulu kaytlarndan elde edilen verilere
gre, 2014 ylnda TRMOBA birlie gelen yani odalardan szlerek gelen
toplam dosya saynn, 210 adedi YMM iin 328 adedi ise SMMM iin
dzenlenmitir. Ancak, bu dosyalar, sorumluluk raporlarn iermiyor; nk,
TRMOBda sorumluluk raporlarna ilikin zel bir veri bulunmamaktadr.
YMM iin dzenlenmi 210 raporun YMM saysna blndnde ok fazla
deil gibi bir anlam kabilir.

Baml alanlarla ilgili bir disiplin raporu veya dosyas olamayacamdan,

bamsz alan YMM saysna dzenlenen disiplin raporu saysna
bldmzde oran nerdeyse%10dur. Yani YMM ler disiplin soruturmas
ynyle %10 veya %9,4 orannda tehdit altndalar. Birlie, 2014 yl
ierisinde 338 adet disiplin dosyas gelmi anlan yl ierisinde toplamda 318
dosyas incelemitir. ncelenen dosyalarn 208 adedi SMMMler 110 adedi
ise YMMler iin incelenen dosya saysdr.

Ancak bu verilerden meslek itibar asndan sevindirici olan 110 dosyann

95 iin kovuturma yaplmasna gerek olmad eklinde karar verilmi
olmasdr.

Dier yandan biraz nceki slaytlarda yer alan verilerden hareketle tasdik ve
bamsz denetim asndan da yorumlayabiliriz. ncelikle, tasdik ve denetim
kavramlarnn doru tanmlamas gerekiyor, herkes farkl anlamlandryor.
Bu meslei yrten bir kii olarak tasdikten dolay kendimi 2 olguyla ilgili ve
bal hissediyorum. Bunlardan birincisi vergi matrahnn doruluuyla ilgili

362
 PANEL

bir deerlendirme ve onaylama, ikincisi ise KDV gibi yaplan bir iade varsa
iadenin doruluudur. Doruluk kelimesinin ieriine birazdan deineceim.
Bu kapsamda, YMM tasdik ileminde; hesap planna uygunluk, matrahn ve
iadenin doruluu olarak gryorum.

Ancak, itirazlar da bu noktadan balyor. Biliyorsunuz, bir dzlemden saysz

doru geer. Doruluk greceli olup, nerden baktnza baldr. Doru yle
tartmasz herkesin kabul ettii bir kavram deil ki, bu nedenle doruluk
denetiminin belli kstaslarnn olmas gerekir. Bamsz denetim dediimizde
ise tm nemli ynleri itibariyle yaplan denetimdir. Aslnda tam tasdik
sadece matraha ve Maliye Bakanlna kar sorumlulukken; bamsz
denetim tm ynleri demek suretiyle, mali tablolarla ilikisi olan herkesin
taleplerine karlayan daha geni kapsamldr. Biraz nce Sayn zyer baz
durumlardan bahsetti dedi ki ben bir tablo kullancs olarak bunlar nasl
alglayacam dedi. nk bir vergi deyicisi olarak mali tablolara bakarak
sorgulama ihtiyac hissediyor. Dolaysyla, bamsz denetim raporu tm
ilgili kii veya kiilerin ihtiyacn gidermesi gerekir oysa tam tasdik
raporlarnn byle bir ilevi yoktur.

O zaman bakldnda tasdik anlamnda temel olarak 3 sorumluluktan

bahsedebiliriz. Bu sempozyumda 2 gndr tartlan konu da, disiplinle ilgili
idari sorumluluk, mali sorumluluk ve cezai sorumluluktur.

dari sorumlulukla ilgili bilgiler TRMOB istatistiklerinde ve ilgili

kurullarda yer alyor ama mali sorumluluk bilgisi sadece Maliye
Bakanlnda var. Biraz nce vergi denetim kurulunu adna konuan deerli
arkadamz, baz rakamlar vererek bu durumu ifade etti. Ancak, cezai
sorumlulukla ilgili bir bilgi yok.

Tasdik ileminde mali sorumluluk kapsamnda kusursuz sorumluluk ve

doruluk denetimi uygulamasnn snrlarn tartmamz ve belirlememiz
gerekmektedir. Makul bir gvenceyle sorumluluu deerlendirmemiz daha
uygun olur diye dnyorum. Zira tam doruluk denetimi diye bir denetim
olamaz. Maliye Bakanlndan ayrlmadan nce yani YMMi aktif olarak
yapmadan nce en son vergi denetim kurulunda rapor deerlendirme
komisyonunda grev yapyordum. Rapor deerlendirme komisyonlarnda,
incelemenin kapsamnn doru olarak belirlenmesi ynnden kontroller
yaplr, bu kontrol iin ncelikle, vergi inceleme raporlarnn i kapaklarnda
yer alan incelemenin kapsam olarak yer verilen; tam, ksa ve snrl inceleme
trleriyle dzenlenen raporun ierii karlatrlrd. Tam inceleme demek
bir mkellefin btn vergi trlerini incelenmesi, tm gelirlerinin bir hakkn
incelenmesi deildir, tamlk incelediiniz vergi ve konuyla ilgilidir. Bu
nedenle, YMMnin tasdik ettii ileme konu mkellef nezdinde yaplan vergi
incelemesinde ortaya kan matrah fark eittir sorumludur anlay doru bir
anlay deildir. Byle bir durumda bir YMM riskini belirleyememeinden
riskini de ynetemeyecektir. Oysa bamsz denetimde sihirli bir cmle var!
Riskinizi bileceksiniz riskinize karlk da nlem alacaksnz; eer siz

363
 PANEL

riskinizi bilmiyorsanz nlem alamazsnz, riskinizi ynetemezsiniz, riski

ynetemezseniz de bunalma dersiniz. YMM yapt tasdik ileminde
riskini bilmeli, riskine doru karlk vermeli ve riskini ynetebilmelidir.
rnein, tam tasdik yaptnz bir mkellef yllar sonra adresinden ayrlm,
iini terk etmise bunu nasl ynetebilirsiniz, nasl yllar nce yaptnz bu
tasdikten dolay sorumlu olabilirsiniz. Bu nedenle, 3568 sayl kanunun 12.
Maddesini koulsuz doruluk denetimi olarak yorumlamak doru deildir.
Bu konuyla ilgili Maliye Bakanlnda, yllar ierisinde ok defa YMM
odalarnn katlmyla toplantlar yapld. Bu toplantlarn sonucunda
Bakanlk snrsz sorumluluktan snrl sorumlulua 18 nolu teblii
yaymlayarak uygulamaya yn verdi.

u anda verdii grlerde YMM snrl sorumluunu kabul etmektedir.

Dolaysyla, doruluk denetimiyle kstaslarn ve ltlerin Gelir daresince
hazrlanan taslak tek tebliinde yer verilmelidir.

Bu kstaslar u ekilde zetleyebilir. ncelikle inceleme elemanlarnca,

yoruma bal deerlendirmeler ieren hususlardan kaynakl matrah farklar
iin sorumluluk uygulanmamasdr. nk yorum sbjektiflik ierir. Ayn
konuda bir birine zt ama edeer ikna kabiliyetine sahip yorumlamalar
yaplabiliyor. rnein, ayn konuda yargnn, vergi inceleme elemanlarnn
ve akademik evrenin grleri birbiriyle rtmeye bilmektedir. Bu yorum
farkllndan dolay, YMMnin sorumlu tutulmamas gerekir.

kinci olarak dier bir konu ise, YMM raporunda ak ve net olarak
deerlendirdii hususlar farkl bir grle deerlendirilmesi sonucu ortaya
kan matrah farkndan kaynaklanan vergi tarhiyatndan dolay sorumluluk
uygulanmamasdr. rnein, YMM matrahn doruluunu tasdik ederken
dikkate ald randman oranlar veya adat faiz oran gibi verilerin yerine
farkl oranlar uygulayarak tesis edilen matrah fark zerinden tarh edilen vergi
iin de sorumluluk uygulanmas doru deildir. nk, YMM ak ve net
olarak kendi grn oraya koymu ve bu duruma da raporunun ierisinde
yer vermitir. Aksi bir anlay, farkl deerlendirmeye ynelik zihinsel
retime ve dnceye dayanan serbest meslek faaliyetini engeller ve meslein
bamszln engeller, meslei ilmi bilgi ve birikim iermeyen seri retime
konu ticari metaya dntrr.

Dier nc bir konu ise, YMMnin bilgisi dnda iletme kaytlarna

intikal etmeden gerekleen bir takm ilemlerden YMMlerin sorumlu
tutulmamas gerekir.

Drdnc husus olarak, YMM kusurundan kaynaklanmayan, yaplan tasdik

ilemiyle matrah fark arasnda illiyet ba kurulamayan durumlarda, vergi
incelmesi sonucunda tesis edilen matrah fark zerinden tarh edilen vergiden
YMMlere sorumluluk yklenmemsidir. Bu prensipler, mali sorumluluk
iindir, bu hususlarn disiplin sorumluluu asndan tartlmas ok abes
olur.

364
 PANEL

Bu prensipler, gelir idaresiyle yaplan alma toplantlarnda dile getirilmi

idarece bu prensipler makul ve kabul edilebilir bulunarak, hazrlanan tek
tebliin iine alnaca hususunda bir kabul gereklemitir. nallah, bu
kriterleri karlacak olan tek tebliin ierisine dahil ettiimizde, mali
sorumlulukla ilgili skntlarmzn byk bir ksmn zmnde yol alm
olacaz diye dnyorum.

YMM mesleiyle ilgili idari, cezai ve mali sorumlulukla ilgi gr teatisinde

bulunuyoruz; ancak, bu meslein i alannda da ciddi bir daralma da sz
konusudur. Bamsz denetiminde uygulamaya girmesiyle YMMlerin i
alanlarna ilikin portfylerinde her gn belli sayda mteri, bir baka alana
doru kayyor gibi geliyor. Bu nedenle, meslein yapsndan kaynaklanan
sorunlarmzn yannda, meslein i alannn da gelitirilmesi gerekir. Bu
riskli durumu ynetebilmemiz ve mteri kayplarnn nlenebilmesi iin,
tam tasdik yaptran iletmelerin bamsz denetim de almak istemeleri
halinde, bamsz denetim hizmetinin, tam tasdik hizmetini veren
YMMlerce salanmasn tevik etmek gerektiini dnyorum. rnein,
bamsz denetimin, tam tasdik hizmetini veren YMMlerce verilmesi alinde
cret tarifesinde indirim veya farllatrlmaya gidilmesi gibi. Zira tam tasdik
yaptrlmas zorunlu olmamasna karn gerekli artlarn salanmas halinde
bamsz denetimin yaptrlmas zorunludur. letme asndan, her iki
hizmetin birlikte alnmas halinde oluacak maliyetin bykl dikkate
alndnda; YMMlerin portfynden bir ekilde bir baka alana kaymalar,
erozyona uramalar sz konusu olacaktr. Bununla ilgili gerekli nlemlerin
zaman geirilmeden ivedilikle alnmas gerekir. Burada sunduum bu
grm ve nerimi daha nceleri yaplan toplantlarda Sayn Osman
Dereliye de ifade ettim. Ayn toplantda, Sayn Osman Dereliye yine
bamsz denetilerin disipline aykr davranlar varsa gerekli ilemin
yaplmas iin konunun TRMOBa bildirilmesi gerektiini de dile getirdim.
Bildiiniz zere, bamsz deneti olarak yetkilendirilen kiilerin tamam
bizim meslek mensuplarmz, yani meslektamzdr. Yeminli Mali Mavir
veya Serbest Muhasebeci Mali Mavir olmayanlarn bamsz deneti olarak
yetkilendirilmesi hukuken mmkn deildir. Dolaysyla, bamsz
denetilerin disipline aykr davranlar varsa bunun da TRMOB
kurullarnda ve odalarnda takip edilmesi gerekir. Kamu Gzetim Kurulu
tarafndan sadece, ilgili yasadan kaynaklanan; mesleki kusurlarla ilgili olarak,
ruhsatn askya alnmas, iptal edilmesi veya idari para cezas gibi bu tip
cezalarn Kamu Gzetim Kurulunca verilmesi gerekir. Yasada belirtilen bu
zel durumlar dndaki hususlarn ayn Maliye Bakanlndaki uygulama
gibi ilgili odalara bildirmesi gerekir diye dnyorum.

Ve son sz olarak, bamsz denetiler iin Kamu Gzetim Kurulunda ayr

bir sicil oluturmamas TRMOB tarafndan tutulan meslek sicilinden takip
edilmesi ile bamsz denetim eitimlerinin TRMOB tarafndan
yaplmasnn daha faydal olacan dnyorum. Beni dinlediiniz iin
hepinize teekkr ediyorum.

365
 PANEL

Mustafa AKKAYA
Ankara niversitesi Hukuk Fakltesi Eski Dekan
Oturum Bakan

Sayn Mercana ok teekkr ediyorruz zellikle sorumluluun

dayanaklarnn belirlenmesi, netletirmesi konusunda, benim son 2
konumacdan ev sahipleri sfat nedeniyle zaman ok zenli kullanma yoksa
hepimizin a kalacan dikkatlerine sunuyorum. Sayn Gktepe buyurun sz
sizindir eminim tasarruflu kullanacaksnzdr.

Ali Rza GKTEPE

Ankara YMM Odas Ynetim Kurulu yesi

Teekkr ederim Sayn bakan. Sayn

bakanlar, Saytayn deerli yeleri,
TRMOB genel bakan ve yneticileri,
niversitelerin deerli hocalar, kamu kurum
ve kurumlarnn deerli temsilcileri, deerli
meslektalarmz ve davetliler. Ankara
YMM odasnn nclnde
gerekletirilen 3. Denetim ve Tasdik
Sempozyumuna ho geldiniz, Ankara YMM
Odas ynetim kurulu olarak hepinize
sayglar sunuyorum ve bu sempozyumun
baarl geeceini umuyorum ve baarl da
getiini gryorum, hepinize ok teekkr
ederim. Bu sempozyum 8 odann ortaklaa
dzenledii bir sempozyum olup inallah
100. sempozyumu bizden sonra gelen
kuaklarmz da yapar ve bizden sonraki kuaklar da bunu gerekletirmi
olur. Yaklak 3 gndr burada YMMlerin meseleleri ve yaptklar ileri
masaya yatrdk, YMMlie bir yerden taraf olan btn kesimler grlerini
ifade ettiler, zaman zaman tartmal konulara girildi, zaman zaman da vergi
denetim kurulunun uygulamalar dolaysyla da baz sertlemeler de
yaand.Bu, sempozyumlarn doasndandr herkesin niyeti halis ve zm
bulmaya dnk olduu iin herkesin bunu normal karlamas gerekmektedir.
3 gnlk sre iinde sempozyumu takip edenlerin saysna baktmzda
salonumuzda hibir azalma olmad.Bu durum deiik ekillerde
yorumlanabilir, arkadalarmz dertlidirler ve geleceklerinden emin
deildirler. Baz meslektalarmz i derdindedirler, i bulan meslektalarmz
ise mteselsil sorumluluun cenderesine skm bir vaziyette geceleri uyku
dahi uyumakta zorluk ekmektedirler. Bu toplantya i yaptklar
kurumlardan acaba mjdeli bir haber alabilir miyiz diye gelen arkadalarm
zellikle Maliye Bakanlnn temsilcilerini dinledikten sonra,bu tasdik ii
nereye kadar yaplabilir sorusunu kendilerine sorup meslektalar ile
paylamaya baladlar. Yalnz bugnk paneldeki Maliye Bakanl

366
 PANEL

temsilcilerinin gr ve konumalar biraz yreimize su serpti. Buradan

herhalde umutlu olarak ayrlacaz ama sahaya indiimiz ne greceiz onu
bilemiyorum. zellikle Faruk Gzbykn efendim bundan sonra
mteselsil sorumluluu masaya yatracaz taahd bir kap aralad .nallah
meslek odalar olarak bu kapy zorlayp umduumuz sonular alabiliriz diye
tahmin ediyorum, yoksa yine deien bir ey olmayacak 4.de ayn
problemlerle buraya geleceiz, 5.de de ayn problemlerle buraya geleceiz
bir sre sonra bakacaz ki ortada hibir ey kalmadn da grebiliriz, bunu
hi ummuyorum. lke ekonomisinin ark ierisinde YMMler ok nemli
yere sahiptirler. Gemite ok byk hizmet ettikleri gibi gelecekte daha
byk hizmetlere taliptirler. Bu tecrbe, bilgi birikimi ve ferasetleri
kendilerinde bulunmaktadr dolaysyla yararlanlmas gereken bir kitle
grnmndedirler, aralarnda bir ksm problemli meslektalarmz var
olabilir bunun iin camiay sulamak hibir zaman mmkn deildir. Meslek
yasasnn kmasnda byk emei geen eski Maliye Bakan Ekrem
Pakdemirli ilk sempozyumumuzda yle bir ifade kullanmtr, kendisi
ziraatle urat iin demitir ki; zm yetitiricilii yapmaktaym, yllarca
bu ile uramaktaym hibir zaman rk olmayan bir salkm elde etmek
mmkn olmad demitir ve kendisi de bunu kabul etmitir bu btn meslek
dallarnda da byledir, vergi mfettilerinde de vardr, kamu kurumlarnda da
vardr zel sektrde de vardr ama mesleimizde de olmasna ramen biz
bunlar ayklamaktayz, odalarn grevi de budur.Odalar kendi mesleklerine
sahip kma anlamnda bu rk ve problemli meslektalarn kendi
aralarnda ayrma yoluna gitmektedirler ve gereken disiplin cezalarn
vermekten ekinmemektedirler. Daha nce konumaclarn sunduklar
istatistikler bunu ortaya koydu yani hi meslek odas tarafndan
cezalandrlmayan bir meslekta olmad. Btn mesleklerde olduu gibi biz
de kendilerine gerekli yaptrmlar uyguluyoruz ve uygulamaktan da
ekinmiyoruz ama bazen de insann aklna u da gelebiliyor; ya , acaba bu
arkadalarmz gerekten sulu muydu, belki de sulu deillerdi kendilerini
yeterince savunamadlar, yani byle bir durumun olmas da her zaman
mmkndr ama yine de elimizden geldiimizce bu meslei el stnde
tutmaya gayret gstermekteyiz. Deerli meslektalarm mesleimizin
kurulduu 1989 ylndan bu yana ok byk gelime gstermitir, gelien
ekonomiye paralel olarak saymzda ciddi olarak art meydana gelmitir 25
yllk sre iinde kendisini kabul ettirmi ve 30a yakn ii yapar hale
gelmitir. Maliye Bakanl tek hizmet alcs olmak durumundan km
fakat halen en byk hizmet alcs konumunu devam ettirmektedir. YMMler
hizmet verdii kurumlarn zm ortaklardr, anahtar kelimemiz zm
ortakl kelimesidir. zm ortaklarnn birbirlerine ne ekilde davranmas
gerektiini taraflarn iyi anlamas gerekmektedir, bunda hibir abartma
yoktur, ilerde meydana gelecek problemler YMMlere ve meslektalarmza
aktarlarak bunlarn zlmesi istenmektedir ve bunlar zmektedirler
dolaysyla problemlerini zdkleri kii ve kurumlardan zm orta
muamelesi grme haklarna sahiptirler. Bakanln merkez tekilatnn
olumlu grte olmas yetmez ii bizzat yapan yerel tekilatlara da duyurmas
ve kontroln yapmas gerekir. Bakyoruz buradaki arkadalarmz ok iyi

367
 PANEL

eyler sylediler dediler ki biz ite unu yapyoruz bu meslee ok iyi

bakyoruz dzenledikleri raporlara itibar ediyoruz ama YMM ler kar karya
bulunduklar problemleri yerelde yaamaktadrlar. Vergi dairelerine
gittiklerinde veya rapor verdikleri yerlere gittiklerinde merkez tekilatndan
ok farkl grlere ve ok farkl uygulamalarla kar karya kalmaktadrlar
bu da meslek mensuplarn rencide etmektedir dolaysyla tara tekilatlarna
daha fazla etkide bulunmalarn burada beklemekteyiz. Meslek mensuplarnn
skntlarnn ana sebeplerinden birisi de tasdik hizmeti verdikleri Maliye
Bakanl uygulamalardr. Hibir kimse Maliye Bakanlnn mkellefi
inceleme yetkisinden vazgemesini isteyemez fakat vergi incelemelerinin
mkellefleri boacak ekilde gelmemesini de isteme hakkna sahiptirler.
Maliye Bakanl yetkilileri incelemenin yasalar erevesinde yapldn
hukuka aykr bir durum olmas halinde vergi inceleme ynetmeliindeki
esaslar erevesindeki hukuki hatalarn nlendiini iddia edebilirler.
Gerekte ekonomik olaylar ve vergisel olaylar vergi kanunlarnda yazl
kalplar eklinde gereklemiyor dolaysyla pek ok vergisel olay yorum ile
tarhiyat konusu olabiliyor. Vergi usul kanunun 3. maddesinde vergi
kanunlarnn lafz ve ruhu ile anlam ifade ettii yer almaktadr. Ksa srede
istihdam edilen 5.000-6.000 vergi mfettiinin verginin lafzn kanuna
bakarak ilem yaptn iddia edebiliriz ama verginin ayrca da bir ruhu vardr
herey lafz olarak ak deildir peki bu ruhu ne kadar zamanda
verebileceksiniz. Dolaysyla mkelleflerin durumu bu gei dneminde ok
zor bir hal almaktadr.Allah kolaylk versin diyorum bu gei dneminde
mkelleflere ve YMMlere. Vergi denetim kurulu bakannn 2 gn nceki
konumasnda eitime ok nem verdiklerinden bahsetti .Elbette eitim ok
nemlidir ya bu eitimi veren arkadalarmz da ok yetenekli, bilgili ve
gemite tecrbeli arkadalarmzdr. Eitim tek bana bir ey deildir
deerli arkadalar. yiyi retirsin iyi sonu kar, kty retirsin kt
sonu kar. Biz tahmin ediyoruz ki vergi inceleme elemanlarna hak, hukuk
ve adalet iyice retilmektedir. Usul incelemesi ad altnda neredeyse tamam
tam tasdik yaptran mkellefin incelenmesi vergi inceleme elemanlarnn tam
tasdik yaplan mkelleflere gnderilmesi ciddi bir rahatszlk yaratmtr.
Demin vergi denetim kurulu bakan yardmcs Sayn Cem Yldzda sanki
biraz itiraf etti.Biz dzenli olan mkelleflere gnderdik bunlar ki hi deilse
dzenlidirler diye. Ya bu ok tehlikeye dnk bir ey ,mkellef algs byle
olmuyor. Vergi inceleme elemanlarnn yeni yetien vergi inceleme
elemanlarnn yaygn bir ekilde bu iin ruhunu almadan vergiciliin ruhunu
almadan incelemeye balamalar ok tehlikeli bir ey, bazen ok iyi konular
tespit ediyorlar ve diyorsunuz ki ya bravo bunlara diyorsunuz bazen de ok
traji komik konular ortaya kabilmekte, bu da kamu otoritesini zedelemekte,
mkellefi daha fazla zmektedir. Dolaysyla da bu byk problemlere yol
aabilmektedir.Bu biraz eye benziyor aslann yavrusuna av yakalamay
retmeye benziyor. Bakyoruz belgesellerde de izlemisinizdir oumuz da
izliyoruz televizyonlarda devaml bunlar gsteriliyor yavrusunun av
yakalamasn renmek iin bir ceylan yavrusunu yakalyor ve bunun trajik
sonunu hep beraber izliyoruz reniyor ama aslan yavrusu av yakalamay
ceylan da canndan oluyor.imdi dolaysyla eer mkellefi yok etme gibi bir

368
 PANEL

anlam tayorsa ok zor durumla karlarz. Sayn hocamdan bir ikaz geldi
5 dakika iinde toparlamam istiyor ama herhalde ksa kesmem gerekecek.
Zaten teknik konular daha nceki panelistler tarafndan konumaclar
tarafndan ok detayl olarak anlatld. Bunlara biz ayn zamanda
kitaplatracaz da deifre edeceiz bu konumalar, dolaysyla daha teknik
ve hukuki konular burada grebiliriz ama biz ynetsel olarak baktmz iin
oda temsilcisi olduumuz iin olaya ok tarafl bakmak zorundayz. Olayn
tamamen teknik tarafndan deil bunlar zaten hukukular veyahutta ilgili
kurumlar kendilerince takip etmektedirler. imdi yaplan tarhiyatlar sonucu
yle bir anlam ortaya karmaktadr denilmektedir ki arkadalar zaten
haklysan git yargda hakkn ara burada z, bu insann tylerini diken diken
eden bir anlaytr ve szdr. Bazen yargda yle sonular kar ki 4-5 senedir
de gryoruz Yargtay aamasndan gemi kararlar dahi tekrar incelenip
tekrar ok farkl kararlara dnebilmektedirler. Peki hangi karar dorudur
hangi yarg karar dorudur biz hangisine inanalm. Dolaysyla bu i zor bir
itir.Yargda karar alp da kendini ispat edebilmek ,hakl kmann maliyeti
gibi bir kavram ortaya kartmaktadr ki eer biz hakl kmak iin dahi ok
byk maliyet ykleniyorsak vay halimize. Deerli meslektalarmz
YMMlik unvan mhre bal olan bir unvandr, bu mhrn kullanlaca
i alanlarnn daraltlmas, unvan zaman iinde yok edecektir. Baz
meslektalarmz vergi mfettilerinin saysnn artna paralel olarak tam
tasdik saysnda ve KDV iade raporunda azalma olacan iddia etmektedirler.
Bu gr ilk bakta dorudur tam tasdik saysn etkileyip etkilemediini
zaman ierisinde greceiz fakat KDV iadelerininin YMMden kp vergi
incelemesiyle alnmaya kayacan tahmin etmemekteyim. Bu durum
serenin gvercin yerine ahinle yolculuk etmesine benzer. Fakat btn
mkellefler illa incelenecekse bu takdirde de YMMler niye KDV incelemesi
yapsnlar.Dolaysyla YMMler kendine eziyet etmekten holanan bir yapya
sahip deiller.Bir mekanizma yapyorsa bunu yapsn. Eer btn
mkelleflerin incelenmesi bir hkmet politikasysa sylenecek bir ey yok
burada siyaseti temsil eden bakan yardmcmz da olmad iin ona da
soracamz bir ey yok. Fakat bunun etkileri var, i hayat yerli yersiz yaplan
tacizleri kendisine kar bir hareket olarak alglar ve yatrm kararlarn
gzden geirir. Bir gn gelip kaybedecei serveti kazanmaya almaz. ok
merak ediyorum, Trkiyenin son zamanlarnda sz edilen orta gelir
tuzana dmesinde bu uygulamalarn pay var m. Akademisyen ve
aratrmaclarn bu konuyu aratrmalarnda fayda var. ncelemeler sonucu
ka tane firma tasfiyeye girmi zor durumda kalm ve faaliyetini terk etmi
bunun bir istatistiini bulmak lazm ama herhalde elimizde byle salkl bir
istatistik yok. Ben unu hibir zaman sylemiyorum arkadalar hibir
inceleme olmasn demiyorum ama bu incelemelerin de ekonomi zerinde bir
etkisi var.Acaba btn gelimi lkelerde bu byle midir onu bilemiyorum.
Bir stadmz bahsetmiti yllar nce Maliye Bakanlnda strateji
toplantsnda merkez inceleme eleman saysnn en uygun olarak 1.000
civarlarnda olmasnn daha uygun olaca gibi bir gr ortaya km tabi
bu hangi bilimsel aratrmaya dayanyor onu bilemiyorum belki de nerdeyse
her mkellefe bir inceleme eleman decek.Ama u bir gerek, inceleme

369
 PANEL

elemanlar bir istihdam yaratyor 10.000 kii niversiteleri bitirdikten sonra

inceleme eleman olarak baladlar inallah yollar ak olur memleket de
bundan fayda grr. Sayn Ali Al sunumunda bir anektod geti, dedi ki
ekonomi kilitlendiinde ne mfetti kalr ne YMM kalr dedi ya bu doru bir
tespit. Yani eer btn ncelii incelemeye verirsek ve bu anlay ta hibir
zaman deimezse yani mkellefler vergi karandr anlay deimezse bu
sadece eitimle deimez bu alg yllarn getirdii belki de 100 yln getirdii
bir alg dolaysyla bu algy ksa srede eitimlerle ykmak mmkn deil,
bu konuyla ilgili gzel bir ey var kssadan hisse var ama uzun srecei iin
onu anlatmayacam inallah kitamzda geer yani biraz ironi olarak bunu ey
yapyor ortaya koyuyorum. dolaysyla her ey eitim deildir ama
hocalarmza zellikle teekkr ediyorum, i eitimleri hibir zaman basite
almamz mmkn deil buraya gelmemizin nedeni de zaten hocalarmzdr.
Efendim ksa kesicem. imdi YMMlerin i alanlarnn daralmas ve
genilemesiyle ilgili de birka sz syleyip sunumun kitapa gemek zere
ksa keserek szlerimi tamamlamak istiyorum. Arkadalar biliyorsunuz
birka senedir bamsz denetim diye bir meslek yaratlmaya allyor.Sayn
Nurettin ekicinin sylemiyle bu bamsz denetilik bir meslek deildir
itir. imdi Kamu Gzetim Kuruluna baktmzda devaml iletme
bykl,cirolarn aktif toplamlarn, alan saylarn da aa
indirmektedir. Bu nereden pay almaktadr , bizim tam tasdik yaptmz
mterilerimizden. Sayn Mehmet ktem de tam tasdik lafndan holanmyor
ama yine de biz yerlemi tabir olarak bunu kullanalm ,tam tasdikin alanna
girmektedir.Eer cirolar 20-30 milyon liraya getirelim, aktif toplamn 50
milyon civarna getirelim, alan saysn da 75 kiiye getirdiimizde bu
nerden pay alacaktr. Tam tasdik yaplan mkellefler grubundan pay
alacaktr. Dolaysyla bir tarafta zorunluluk var bir tarafta ihtiyarilik var
mkellef nereye gidecektir ister istemez zorunlulua doru gidecektir
veyahutta diyecektir ki kardeim ben zorunlu olan yapaym da ihtiyari
olann da bunun yannda yrt diyecektir byle bir ikilem kacaktr
dolaysyla bizim oda olarak ortaya koyduumuz tam tasdik zorunlu olmaldr
fikri hala geerlidir.Tam tasdik zorunlu olmaldr. Yalnz stratejimiz udur
efendim tam tasdik zorunlu olsun ama bamsz denetimle pek ok yerde
kesitii iin ortak yntem bulunarak ortak bir rapor da hazrlanabilerek hem
bir i kayb yaanmaz hem de tam bamsz denetim de yaplabilir byle bir
zm de bulunabilir ama gittike tam tasdik anlamnda i alanlarmz
daralacaktr. zaman iinde bu da bilgilerinize sunulur. Efendim beni sabrla
dinlediiniz iin hocamzn ikaz sonucunda ben szlerime son veriyorum,
teekkr ediyorum.

370
 PANEL

Mustafa AKKAYA
Ankara niversitesi Hukuk Fakltesi Eski Dekan
Oturum Bakan

ok teekkr ediyorum Sayn Gktepe. Ayn hassasiyeti Sayn brahim

Aktan da gsterecektir herhalde sre konusunda. Buyurun efendim sz sizde
buyurun.

Halil brahim AKTAN

stanbul YMM Odas Bakan Yardmcs

Deerli Hazirun, sevgili hocalarm, hepinizi

stanbul Yeminli Mali Mavirler Odas
adna saygyla selamlyorum.
Konumalarm belki, sevgili Mustafa
AYSAN hocamn houna gitmeyecek, ama
hocam sizinle bu konular daha geni bir
zamanda, kapsaml bir ekilde, baka bir
yerde konuuruz.Bugn biz iki gnden beri
tartlan, mesleimizin temel sorunlarn
tekil eden, sorumlulukla ilgili konular
tartyoruz. Bu gnk panel blmmzde
genel bir deerlendirme yapacaz,
grlerimizi sizinle paylaacam,
tartlan konular hep birlikte deerlendireceiz.Tabi ki ilave olarak bende
baz grlerimi sizinle paylaacam. ncelikle belirtmeliyim ki, yeminli
mali mavirlik meslei hasbelkader, gelii gzel icat edilmi bir meslek
deildir. Bu meslek, Kamu ve zel Sektrn kaliteli hizmet alma
anlayndan kaynaklanm olup, kamuoyunda benimsenmi, kabul grm
bir meslektir.Ar bir sorumluluu olmasnaramen 23 yldan bu yana
uygulama sreci de bu gr teyit etmektedir. Her meslekte olduu gibi
bizim mesleimizin de sorunlar var, bu sorunlarn banda da
SORUMLULUK ile ilgili sorun gelmektedir, bunu da aka ifade etmek
gerekmektedir. ki gnlk sempozyum sreci ierisinde, al konumalar
da dahil olmak zere hibir yeminli mali mavir odas sorumluluktan
kanlmadn, sorumluluun kaldrlmas gerektii ynnde bir
tanmlamada bulunmad. fade edilenler, sorumluluk tabi ki olmal ancak
sorumluluun snrlarnn belirlenmesi gerektii, ne zaman ve hangi hallerde
balayaca, ne zaman sonlanaca, meslek mensubu almalarnda ne gibi
davran sergilemeli ki, sorumluluktan kurtulabilsin. Btn bunlarn net bir
ekilde belirlenmesi gerektii grnde hem fikir olunmutur.

371
 PANEL

Deerli meslektalarm (Hazirun), gerek 3568 Sayl Kanun ve bu kanuna

istinaden hazrlanan ikincil dzenlemeler, yeminli mali mavirlerin
sorumluluunun Mutlak-Kusursuz sorumluluk olmad ynndedir.
Nitekim 3568 Sayl Kanunun 12inci maddesinin birinci ve drdnc
fkralarn birlikte deerlendirdiimizde, sorumluluun mutlak bir
sorumluluk olmad kolayca anlalabilecektir. Efendim bu meslek
sorumluluu olan bir meslektir. Bu husus sadece lkemize zg bir durumda
deildir. Dnyada da bu konu zerinde ciddiyetle duruluyor. Nitekim dnk
oturumlarn birinde Cemal B Hoca bu konuda bir aklamada bulundu ve
dedi ki; sorumluluk nedeni ile dnyada denetim mesleinden bir ka var,
200-300 milyon dolar gibi cezalara muhatap denetim firmalar var. Bu tespit
ve aklamada meslein ciddiyetini ve bununla birlikte sorumluluunun
arln ifade ediyor. Nitekim bu husus al konumalarnda ve
sempozyumundier oturumlarnda aka dile getirildi. Budurum 3568 sayl
ve ilgili dier kanunlarla serbest muhasebeci mali mavirler ve yeminli mali
mavirlere has bir sorun deil bu uluslararas bir sorun ve uluslararas
dzeyde de bunlar tartlyor zaten, hem de iyi tartlyor, byle iyi
hazrlanm konuyu btn boyutlaryla btn keyzleriyle anlatarak
tartyorlar, buna bir zm aryorlar, zm o kadar kolayda deil, netice
itibariyle byle arl olan bir sorundan bahsediyoruz, sorunun zm,
taraflarn kabul edecei, anlalabilir, tanabilir,alglanabilir bir seviyede ele
alnp zlmesi gerekiyor. Her zaman benim dediim dorudur mant
zaten yrmyor. Bu hem idare iin byle, hem mkellefler iin byle, hemde
yeminli mali mavirler ve serbest muhasebeci mali mavirler iin byle.
Ben bir yeminli mali mavir olarak; benim hi sorumluluum olmasn, gibi
bir tabiri hi kullanmadm hi de sevmiyorum, meslek mensuplarnn
sorumluluu olmal iin ciddiyeti asndan, ancak bu sorumluluk nasl ve
zerinde durulan bu sorumluluun snrlar nasl olmal, ne zaman balar,
nereye gider, nerde biter. Yani bir yeminli mali mavirin denetimtasdik
ilemini yaparken, sorumluluunun nerde balayp, nerde bitmesi gerektiini
bilmesi gerekir. Bir meslek mensubunun ben ne yaparsam bu sorumluluktan
kurtulurum, ne yapmazsam sorumlu olurum bama ne gibi bir bela geliri ok
iyi bilmesi lazm ve taraflarn bu izgiyi ok iyi koymas gerekir. imdi,
mevzuata bakyoruz, mevzuatta bir nebze bana gre snrlar izilmi,
kanmca, problem aslnda bugn iin ok da mevzuattan kaynaklanmyor
deerli meslektalarm. Nurettin Canikli bakanmz al
konumasnda,evet soy isminde hata, Nurettin ekici, arkadalar Canikli de
bakan,yani bir ey olmaz canm,o da bizim meslekle ilgili, evet o da yeminli
mali mavir ve yemiz Nurettin ekici bakanmz, ok gzel bir hususu
ifade etti, zeletiri yapt ve dedi ki; maliye bakanlnda brokrat olarak

372
 PANEL

grev yaparken,biz Bakanlk olarak Vergi Kanunu Tasarlarn hazrlar ve

Babakanlk kanal ile Bakanlar Kuruluna sunardk, sonra bu tasar ile ilgili
Kurul-Komisyonlardan geer Genel Kurula gelir ve yasalard, bu srete
bakanln hazrlad tasar % 30-35 (1/3) orannda deiime urard, tabiri
caizse tasar kua dnerdi dedi. Biz endielenmezdik ok da aldrmazdk
nk biz bu boluklar zaten teblilerle, mevzuatla, genelgelerle zeriz
diyorduk, onun iin kanunun parlamentoda ok fazla deimi olmasndan da
tasalanmazdk. Dolaysyla sadece bize bu bir k asn, biz bir mevzuat
dzenlemesi yapalm, bu dzenleme bizim yapacamz, ikincil
dzenlemelere mesnet tekil olsun. Biz imdi neyi tartyoruz? Yeminli Mali
Mavirlerin sorumluluunu, peki, 3568 Sayl Kanun'un 12. ve 213. sayl
VUK mkerrer 227. maddeleri ve bunlarla ilgili ikincil dzenlemeleri bu
dzenlemeler hi bir zaman meslek mensuplarnn mutlak
sorumluluundan bahsetmemitir. Bu konuda yaplan sunumlarda Sayn
BAAA ve dier panelistler ok net tanmlamalarda bulundular ve dediler
ki; eer denetim elemanlar yaptklar incelemelerde, bir matrah veya vergi
fark tespit ederlerse, tespit edilen fark nedeni ile Yeminli Mali Mavirin
kusurunun bulunmas halinde bu durum net bir ekilde ortaya konulur.
Geldiimiz noktada bakyorum da, bu dzenlemeler hi dikkate alnmyor ve
yaplan inceleme sonunda bir matrah veya vergi fark var ise, yeminli mali
mavirinde sorumlu olduuna hkmediliyor, mantk hla ayn mantk, bu
yntem salkl bir yntem deil, bu anlay mutlaka deimelidir.imdi
Sayn brokratlar iyi niyetle alyorlar, kanun tasarlarn hazrlayp
parlamentoya sunuyorlar, parlamento da u veya bu ekilde deiime
uruyor, ancak uygulama tamamen farkl, parlamentodan geen Kanun ile
uygulama birbirine taban tabana ters, o zaman ne oluyor Trk milleti adna
yasama yetkisini, kullanan TBMM baypas ediliyor, ite asl sorunda burada,
bu yanl algnn mutlaka deimesi gerekir. te bizim lke olarak asl
sorunumuzda bu. Yani tabi baka ne yapabiliriz baka yapacamz bir ey
var o da hukuka, kanuna riayet etmek, onun snrlarn amamak, eer kanun
snrlarn aarsak o zaman sistem pek salkl ilemiyor. te geldiimiz,
tarttmz konular, noktalar buraya getiriyor bizi. imdi sorumluluk deil
mi? kanun ne diyor? 12. madde, herkes konutu, mkerrer oluyorbelki ama
kaytlara girdiinden, vurgulanmas iin sylyorum. Sayn panelistler
sunumlarnda 3568 sayl kanunun12inci maddesinde ve ilgili dier
maddelerinin ierisinde yer alan sadece doruluk, uygunluk gibi
kelimelerden hareketle yeminli mali mavirlerin veya serbest muhasebeci
mali mavirlerin sorumlu olacana hkmedilemez, ilgili mevzuatlar
(kincil dzenlemeler dahil) bir btn olarak ele alp z itibar ile
deerlendirmek gerekir. Bu vesile ile Sevgili Mehmet YAZICI hocay da
saygyla anmak istiyorum. YAZICI Hoca diyorki; gereklik-doruluk ben

373
 PANEL

bunlar bilemem, bunlar ancak ALLAH bilir. Doruda sylyor, meslek

mensuplar kendilerine sunulan bilgi ve belgelerin, ilgili mevzuatlarna uygun
olup olmad hususu konusunda bir gr oluturur. Ancak uygulama
gerekten farkl, herbir inceleme sonucunda bulunan matrah veya vergi fark,
tutar ne olursa olsun, yeminli mali mavirin sorumluluunu dourur,
anlay ile hem mali, hem de idari sorumluluk raporlar yazlyor. Bu raporlar
disiplin uygulamalar ynnden ilgili odalara gnderiliyor, odalara
gnderilen dosyalarn ortalama %85-90 yaplan n incelemeler sonucunda
oda ynetim kurullarnca disiplin kuruluna gnderilmiyor. Ayrca, ifade
etmeliyim ki disiplin kurullarna gnderilen her dosyada ceza ile
sonulanmyor. Deerli meslektalarm yeminli mali mavirlik unvan yle
kolay elde edilebilen bir unvan deil, ortalama 35-40l yalarda ancak
yeminli mali mavir olunabiliyor. Yani uzun bir sre eitim ve uygulama
sreci yaanyor, bu nedenle yle kolayca harcama yoluna gidilmemeli.
Yeminli mali mavirler hakknda rapor yazan grevlilerin ve idarenin,daha
fazla hassasiyet gstermesi gerektiini dnyoruz. Deerli Hazirun ,bakn
size yaanm olaylardan birini, dikkatinizi ekeceini dndm iin
anlatmak istiyorum.

Bir yeminli mali mavir ile ilgili sorumluluk raporu geldi, eski rakamlarla
sylyorum. zmitteki bir mkellef Bir trilyon iki yz yetmi be milyar
matrah beyan etmi, yeminli mali mavirde denetimi yapm ve tasdik
raporu yazm, daha sonra yaplan, vergi incelemeleri sonucunda,gider
kstlamas yanl uygulanm olduu gerekesi ile 25 milyar matrah fark
tespit etmi ,yaplan vergi incelemeleri sonucunda da vergi ve ceza tarhiyat
nerilmi. Yeminli mali mavir iinde,sorumluluk raporu yazlm, mkellef
1.275.00.000 TL matrah beyan etmi, bulunan matrah farkda 25 milyar
(bunlar alt sfr atlmadan nceki rakamlar). Neyse biz, yeminli mali mavir
arkadamzstanbul yeminli mali mavirler odasna davet ettik, ve dedim
ki; yeminli mali mavir kardeim tabiki seni disipline sevk etmeyeceiz,
ama senden bir istirhammz var, git mkellefine de ki stanbul Yeminli Mali
MavirlerOdas ,Devlet adna, Maliye Bakanl adna, sizden zr
diliyor.Yani ben bir empati yaptm, bir mkellef olarak, bir trilyon iki yz
yetmi be milyar beyan edeceim, denetim elemanlar gelecek, beni 25
milyar gider kstlamasndan dolay,yanl uygulama yapmsn,sen vergi
kardn,gibi ,gerekelerle sulayacaksn, ayrca tasdik ilemini yapan
yeminli mali maviri de gereken zeni gstermedin diye hem idari hemde
mali ynden sorumlu tutacaksn bu doru deil.

Deerli meslektalarm bir ka hafta nce Romada 19. Dnya Muhasebe

Kongresi vard talyada bizde o kongreye TRMOBlaodalarmzla, yeminli

374
 PANEL

mali mavirler odalarmzla ve hocalarmzla katldk, elimizden geldiince

de oturumlar takip etmeye zen gsterdik. Oturumlar tabi byle ezamanl
oturumlar olduu iin, hepsini bir anda takip etmek mmkn deil, ama
oturumlar paylaarak bunu yaptk. ki hususu dikkatlerinize sunmak
istiyorum. Birincisi, Amerikal bir panelist konumasnda; Amerikada 14 bin
(o oturumda ben vardm, Volkan DEMR hoca, bir de TRMOBdan bir
arkadamz vard, bu isimleri unun iin sylyorum, 14 bin, 30 bin ve40 bin
olarak verilen rakamlar mzde farkl anladk) o kadar olacak, bizde de,
Amerikada bu listede bulunan irketlerin dnda 29 milyondan fazla irket
var. Daha da nemlisi, bu irketlerde denetleniyor. Bu 29 milyondan fazla
olan irketler mali tablolarn IFRSye gre deil, kendi yerel mevzuatlarnn
n grd esaslara gre raporluyorlar. Efendim dnyada, denetimde
tartma yok, tartma nerde?deerli meslektalarm, uluslararas raporlama
standartlar diyoruz, UFRS, IFRS hangi irketler bu raporlamay hazrlamakta
zorunlu olsun, hangileri olmasn, tartma konusu bu, bunun dnda
denetimde herkes, hem fikirdenetim olsun diyor. Herhangi bir problem yok
diyor, ama herkesin kendi yerel mevzuatlarna gre, bu ilemler yaplsn.
Yerel mevzuat ne ngryorsa raporlamasnda ona gre yapsn deniliyor,
nihayet una geliyorum bizde UFRS-IFRS-TMS kapsamnda mali tablo
hazrlamakla ykml irket says aa yukar 3-4 bin bu listede SPK,
BDDK vesaire o kapsamda olan kurumlar, bunlarn dndada aa yukar
rakamlar verildi 30 bin civarnda da denetlenen irket var Trkiyede, yani
demek ki oradaki o konumalarla bizim buradaki yaptmz iler arasnda bir
doruluk sz konusu, doru bir orant var. Yani onlarda bu konuya bizim gibi
bakyorlar. Bir dier husus son hocam son bir cmleyle bitiriyorum kr amac
gtmeyen kurulular, organizasyonlar, dnyada da Trkiyede de var. Yine
takip ediyorsunuz nonprofite (kr amac gtmeyen)kurulular diyorlar,
dnyada yz binden fazla byle vakf, dernek gibi kr amac gtmeyen
kurulular var ve burada da alan says her birinde 3-4 kii, 5deil, bir
panelist bunlar da uluslararas raporlama standartlarna gre rapor hazrlamal
dedi, bir dier panelist, kusura bakma yle ey olamaz, nk;bunlar zel
amala kurulmu, bunlar kuranlarn kurulu amalarna baktmz zaman
bunlarn kurulu amalar belli, gelirleri belli, sarf yerleri belli, ynetimleri
var, denetimleri var bu ayr bir eydir onun iin bunu getirip de uluslararas
kurallara uygun raporlama yaplsn derseniz, o baka bir noktaya gtrr ve
yrmezdedi. Bu iki tespiti sizlerle paylamamn nedeni dnya uygulamalar
ve bak asn net bir ekilde ortaya koymak. Nitekim Trk Ticaret Kanunu
tasar dneminde 800 bin tane irketinTMSye gre rapor hazrlayaca ve
denetlenecei syleniyordu, ben de hasbel kader garip brahim AKTAN
olarak bunun mmkn olamayacan, byle bir raporlama ve denetimin sz
konusu olamayacan, srarla syledim, hocalarm beni eletirdiler. Bazen de

375
 PANEL

ngrszlkle suladlar.Ben btn bunlar hogr ile karladm. nk;

bunlar bizim kymetli hocalarmz, ama geldiimiz noktada ve dnya
gereklerine baktmz zaman doru dndmz, doru ifade
ettiimizi, doru yerlerde olduumuzu ifade ediyorum bu vesileyle hepinizi
en samimi duygularmla selamlyor ve sayglarm sunuyorum.

Mustafa AKKAYA
Ankara niversitesi Hukuk Fakltesi Eski Dekan
Oturum Bakan

Sayn Aktana zaman konusundaki hassasiyeti iin teekkr ediyorum,

ayryetten de bir kapan konumas yaplr ama ben onu yapmyacam
muhtemelen cevap haklar douran eyler de var ama bunlara da hi
girmeyelim sanrm Sayn bakanm sizin bir kapan konumanz olcak m?

- nce sorular varsa onlar alalm ondan sonra yapalm.

- Hep memnuniyetle peki.

- Bunun biraz ihmal edildiini dnyorum biz bu vizyonla geici kurulda

bu rgt kurarken bu vizyonu esas almtk bunu da vurgulamak istiyorum
teekkr ederim.

- Sayn hocam biz teekkr ediyoruz katklarnz iin buyurun efendim.

Suat BOYDA
stanbul YMM Odas yesi

1951 ylnda maliye hesap uzmanlar kuruluna girerek ilk defa meslee
baladm zaman denetim mesleine balam bulunuyorum. Orhan Morgil
hocadan da geici kurul bakan olarak YMM yetkisi aldm burada benim
kadar bu konuya hizmet vermi olan snf arkadam Fikret cal da var o
meslek mensubu olarak deil de akademisyen olarak bu meslee devam
ediyor hala stanbul odasnda da almasna devam ediyorr. Efendim bu
toplanty fevkalade gzel bir toplant olarak deerlendirdiimi ifade etmek
istiyorum gerek organizasyon gerekse konumac seimi ve konumaclarn
konular bakmndan aldnz zaman bugne kadar yaplm olan
sempozyumlarn, toplantlarn en iyisi olduunu ifade etmek istiyorum. Bun
da da bir zaruret var esasnda nk 1989dan sonraki gelimeleri aldnz
zaman kamu gzetim kurumu kurulmu, bamsz denetim konusu km,
Trkiye bir global ekonomi iinde bir varlk olarak ortaya km ve
dolaysyla buna ihtiyacmz olmu, yani bir gelime iinde mesleimiz ve bu
meslein iinde de sadece sorumluluk konusu burada grlmedi dikkat

376
 PANEL

ederseniz btn sorumluluk konusuna itirak etmi olan kamu kurumlar dahil
fikirlerini sylediler ok samimi olarak eksiklerini ve fazlalklarn ifade
ettiler bu da ok gzel bir davran olarak gryorum. Dikkat ederseniz
meslek kurulular arasnda meslektalar arasnda tam bir fikir birlii yok
sorumluluk konusunda, muhtelif fikirler var dolaysyla ne yapmak lazm bu
toplantnn sonularn sadece kitaba geirip ortada brakmamak lazm bir bir
geliim ve ayn zamanda bir deiim srecinin iine girmi bulunuyoruz.
Buradaki konumalarn fevkalade gzel olduunu ifade etmek istiyorum,
nk ilk defa Anayasada sorumluluk, idare hukukunda sorumluluk,
Saytayda, Yargtayda sorumluluk gibi konular da burada dile getirildi
sadece kendi aramzdaki sorumluluk deil genel sorumluluklar da gz nne
kt dolaysyla benim nerim ki bu neriyi stanbul YMM Odas bakan
Sezai beyle de neri olarak kendisine gtrdm o da scak bakt nerim u bu
toplantdan sonra alma gruplarnn teekkl ettirilerek sorumluluk konusu
ana konu olmak zere sorumluluk konusuyla ilgili olan kamu kurulular gelir
idaresi bakanl, vergi denetim kurulu, kamu gzetim kurumu, KPK gibi
Dantay ve Saytay kurumlaryla da ibirlii yaplarak bir ortak akl
toplants yaplmas ve buradaki konumalarn hepsinin gzden geirilerek bu
sorumluluk konusunu bir esasa herkesin kabul edebilecei bir esasa
balanmas yani bir ortak akl getirilmesi ve bunun yannda da kamu
kurulularndan gelir idaresi bakanl, kamu gzetim kurumu, vergi
denetim kurulu ve dier kurumlarla, kurulularla irtibat kurulacak yan
konularda da gene bir toplant yaparak bunlarla ilgili politikalar ve mterek
olarak bu ilerin yaplmasn teklif ediyorrum bu ii burada 8 YMM odas bu
ii yaptna gre bu gene 8 YMM odasnn mterek yapaca toplantyle
devam etmesini neriyorum ve bu vesileyle de Ankara Ticaret Odasna ve
alanlarn hepsine ve burada grev alm arkadalarn hepsine
teekkrlerimi sunuyorum saolun efendim.

Mustafa AKKAYA
Ankara niversitesi Hukuk Fakltesi Eski Dekan
Oturum Bakan

Teekkr ediyoruz efendim. Buyurunuz efendim.

Katlmc

Dier bir yandan en zor iade tr indirimi alan tabi KDV iadesidir efendim
bu iade trnde 29. maddedeki fkrasnda deniyor ki KDV iadesi sre
kstlamas var orda neden hangi kanun hangi Anayasa maddesine bu
sktrlmtr dier iade trlerinde byle bir sknt yoktur, neden indirim
alan tabi yerlere byle bir sre kstlamas getirilmitir bakanlk yetkililerine
soruyorum sayglar sunuyorum.

377
 PANEL

Mustafa AKKAYA
Ankara niversitesi Hukuk Fakltesi Eski Dekan
Oturum Bakan

Saolun ok teekkrler efendim bir husus eer sorumluluk ekseninde

kalabilirsek konumaclar cevaplyacaktr, sanrm buradan bir de sreleri
olabildiinde riayet sanrm herkes konuma imkan olacak buyurunuz
efendim.

Katlmc

Teekkr ederim ok ksa konuacam, hakikaten yorulduk unu

sylyorum Sayn Maliye Bakanl temsilcileri buradayken her matrah
farkndan kusur, ihmal aranmadan sorumlu YMMler sorumlu tutulacaksa her
fani nasl lm tadacaksa btn YMMler de mali ve idari ynden sorumlu
tutulacaklardr teekkr ediyorum.

Mustafa AKKAYA
Ankara niversitesi Hukuk Fakltesi Eski Dekan
Oturum Bakan

Peki teekkrler efendim buyurunuz.

Ersan AKKU
Ankara YMM Odas yesi

Olduka kapsamlyd ama ok ksa kesmek istiyorum. imdi yle bir

baktmz zaman hepimiz diyoruz ki bir sorumluluumuz var doru var ama
bugn algladmz manada bir sorumluluumuz var m bunu burada gzelce
tarttk deerli katlmclar da bu konuda ok gzel aklamalar yaptlar
doyurucu bilgiler verdiler. Eksik kalan baz blmleri dndm iin onu
da katk yaratmak iin bir eyleri sylemek istiyorum. 3568 sayl kanun 89
ylnda yrrle girdi hemen ilk teblii KDV iadeleri iin kt nk ana
gayesiydi oydu, hemen akabinde bunun zerine bir eyler daha ilave edildi
nedir bunlar yatrm indirimi, yeniden deerleme, muafiyetler, istisnalar
vesair gibi konular ve hepsinde bu teblilerin tamamnda YMMlerin
sorumluluu bahsedildi peki nedir bu sorumluluklar bu teblilerdeki
sorumluluklar hepsi bamsz sorumluluktur, hepsinde bu sorumlulukta
eksikliklerin YMMe balant kurularak aklanmas gerek. Sonra 95 ylna
geldiimizde 18 nolu tebli, arada 17 tane tebli var 18 nolu tebli yrrle
giriyor 18 nolu tebli de bakyoruz sorumluluu tanmlyor hani diyor ki artk
bu ok geni olsun kurumlar vergisi ve gelir vergisi tasdiki haline dnsn
ben biraz daha ykm zelletireyim YMMe vereyim diyor ve bunu veriyor
bakyorsunuz sorumluluk blmnde diyor ki yazyor orda ite amacn
belirtiyor usul hkmlerine uyulacak, naylon fatura kullanlmasn
engelleyecek vesair bunu yapmak babnda bu kapsamda diyor bu erevede

378
 PANEL

daha dorusu tabiren bu erevede aada sayyor yatrm indirimini doru

hesaplar, yeniden deerlendirmeyi doru hesaplar, amortisman doru
hesaplar, muafiyet var m yok mu onu doru hesaplar burada doruluk var
doruluk yok demiyoruz Morgil hocam ok gzel aklad dedi ki biz bunu
ucu ak olarak koymadk dedi bu teblii hazrlayanlar da bunu ucu ak
olarak koymadlar o gnde de hepimiz vardk ve biz de oturduk dedik ki peki
bunu nas bir standarda balayabiliriz bir rapor msveddesi hazrladk bugn
hala o rapor kullanlyor, bu da bizim denetim standardmzn Maliye
Bakanna verdiimiz gvence standarddr e vardo o standardmz yaptmz
ilerde belli sorumluluumuzun boyutlar da belli orda snrlandrlm demi
ki kayd envander yapacak demi ki randman hesab yapacak ama yani
haslatn da bir gizlilik benim kaytlarma intikal etmemi bu olayda
YMMnin sorumluluunun olmayaca belli buna benzer sorumluluklarn
olmayaca belli snr da belli ben yeniden deerlenmede hata yaptysam o
kadardr benim sorumluluum budur ya imdi bunu bilirsek kayda gemesi
iin sylyorum bunlar bilinirse hazrlanacak olan ynergede de denir ki
YMMle ilgili blmler budur snrsz ucu ak bir sorumluluk yoktur bunu
uygulamak gerekir, daha aklayacam ha inceleme yapn tabi ki yaplacaktr
inceleme YMMlerin inceleme yaplmasna kar kmas mmkn deildir,
kamunun elindeki esas hakkn alamazsnz bu mmkn deil kald ki her
inceleme bizim iin bir katkdr bize olan ihtiyac biraz daha artrr, ama her
inceleme bizim iin korkulu bir rya da olmamas gerekiyor btn bunlarn
ortasn bulmamz gerekiyor ki ortas da var aslnda diyorrum teekkr
ederim.

Mustafa AKKAYA
Ankara niversitesi Hukuk Fakltesi Eski Dekan
Oturum Bakan

Efendim yle bir orta yol bulalm m sanrm Sayn bakan syledi ayrca bir
serbest krs olacak dorudan sempozyum konusu ve deerlendirmeyle ilgili
ve katlmclara yneltilen sorular varsa onlar alalm dier deerlendirmeler
ayrca yaplacak buyurun Sakp bey.

Sakp EKER
Ankara YMM Odas Disiplin Kurulu yesi

Sorum Osman Dereliye Sayn Osman Dereliye bu austostaki

aklamalaryla ilgili tek dzen hesap plan ve uygulama genel tebliine gre
bamsz denetim yaplabileceini syledi, ben de genel olarak buna
katlyorum ancak 1 nolu tebli yrrlkte olsayd hibir sorun olmayacakt
fakat daha sonraki teblilerde rnein kdem tazminat karlklarnn
ayrlmas ihtiyaridir dendi daha sonra efendim reeskont hesaplanmayabilir
dendi dolaysyla imdi bu tebliin hangisi geerli bu konuda biraz daha
aklayc bir cevap verirse sevinirim teekkr ediyorum.

379
 PANEL

Mustafa AKKAYA
Ankara niversitesi Hukuk Fakltesi Eski Dekan
Oturum Bakan

Teekkrler. Buyurunuz efendim buyurun.

Sleyman EVK
Antalya YMM Odas yesi

1 Ocak 1990 ylndan beri, yani 3568 sayl kanun ktktan itibaren aktif
olarak YMMlik yapan bir meslektanz olarak pek ok zor yaadk, yaadm
onun iin ben zellikle Maliye Bakanl, BDDK ve gelir idaresi bakanl
yetkilisi arkadalarm bir iki soru yneltmek istiyorum. Faruk Gzbyk
arkadamz kendisi de syledi bu YMMlie maddi sorumluluuyla ticari
sorumluluuyla ilgili hukuki sre deme emrinin tebliinden sonra balyor
biliyorsunuz deme emrine kar itirazn sresi 7 gn bir de artlar var esasa
mtealik bir itiraz ileri sremiyosunuz sremediiniz iin de bu tam
anlamyla yargsz bir infaza dnyor YMM asndan sorumluluk nk
ben vergi inceleme raporunu incelemeye muttalii deilim, eve bir deme
emri geliyor kesinlemi de ben kendimi savunmadan nasl byle bir eye
muhatap edilebilirim ki kendisi de zaten itiraf etti byle bir ey bir ... buna bir
zm getirilmesi gerekiyor. Bir baka bir konu sorumluluk YMMlerin tam
tasdik kapsamndaki dzenledikleri raporun ad kurumlar vergisi sistemi
ierisinde kurumlar vergisi beyannamesi tasdik raporu bir vergi denetim
eleman inceliyor KDVden fark buluyor benim dzenlediim kurumlar
vergisi beyannamesi tasdik raporuna istinaden KDVden sorumluluk yazyor
her ne kadar bu sorumluluklar yargdan dnyor ise de ben sormak isterim
BDDK bakan yardmcs arkadamza bu rapor ben kurumlar vergisi
beyannamesini takdik ettiime gre beni KDVden sorumlu tutan rapor hangi
rapor deerlendirme komisyonundan geiyor acaba. Nas geiyor. Bir baka
konu uzlamalarda karlayoruz zellikle tarihat ncesi uzlamalarda
BDDKya bal uzlamalarda bunu biz yapmadk kanun yapt Maliye
Bakanlnn hazrlad bir ynetmelik var teklif edilip uzlalmas istenen
tutar mkellef bunu kabul eder veya etmez, etmezse teklif edilen ey dava
amas ncesinde kabul ederse uzlalm saylr etmezse sre devam eder
imdi arkadalarmz diyorlar ki uzlama konusundaki arkadalarmz imdi
burada uzlarsan vergi asl atyorum %90 ceza da %5 ama burada
uzlamyosan teklif istiyosan vergi aslnn tamam cezann %90 aynen ifade
budur ha rnek istiyolarsa rnek de veririm. rnek de veririm bunun ne kadar
hukuki olduunu ben bir de unu sormak istiyorum bu hukuka uygun mu bu
komisyonun bu tavr hukuka uygun mu yani sadece mkellefler YMMler
veya kiiler hukuya uyacak idare hukuka uymayacak m. Son bir konum var
imdi Eray Mercan arkadamz ok iyi ifade etti yetki varsa sorumluluk da
olmaldr sorumluluk varsa yetki de olmaldr burada tam da yetkiyi verirseniz
sorumluluk vermezseniz marr, sorumluluu verir yetki vermezseniz adam
ezilir bu tam da YMMler iin sylenmi bir eydir. Kart inceleme diye bir
messese var onu da Dantay iptal etti zaten benim kart inceleme yetkim

380
 PANEL

yok btn sorumluklar yklyosunuz. rnein bir mkellefin bir dnemini

bir kamu denetim eleman ite vergi mfettii inceliyor son soru efendim
kesiyorum bitiriyorum inceliyor varsayalm kabul raporu yazd veya diyelim
1 milyon lira matrah fark buldu 6 ay sonra bir ihbar geldi oldu ya ikinci bir
incelemeye gidiyor matrah fark buluyor o 1 milyonun zerine ilaveten 6
milyon lira matrah fark peki birinci incelemeyi yapan arkadamzn bir
sorumluluu var m idari sorumluluu sadece olsa olsa idari sorumluluu olur
maddi sorumluluu zaten yok o idari sorumluluk da ilemeyen bir idari
sorumluluk bugne kadar rnei yoktur, benimki de ayn ey deil mi ben
tasdik etmiim gelmi vergi inceleme eleman vergi mfettii bir milyon
matrah fark var demi, benim o ilk incelemeyi yapan vergi mfettiinden
YMMnin daha dorusu benim derken zr dilerim birinci incelemeyi yapan
ne fark var fark yoksa niye hukuk karsnda farklyz ben teekkr ediyorum
son olarak unu sylyorum byle bir sempozyumun dzenlenmi olmas en
azndan bu iletiimin kurulmas asndan baz konularn tartlmas ok
yararl olmutur dzenleyici arkadalara da ok teekkr ediyorrum sayglar.

Mustafa AKKAYA
Ankara niversitesi Hukuk Fakltesi Eski Dekan
Oturum Bakan
Ben hazrunun affna snarak bir ey syleyeceim yol uzun zaman ksa
salon yorgun sanrm Sayn bakann buna ilikin bir sunumu olacak veya
aklamas olacak ondan sonra eer kararlatrrsanz devam edebiliriz hibir
sorun yok ama Sayn bakana bir buyurun efendim. ok zr diliyorum bir
muhtemelen sarkmayla ilgili de Sayn bakan bir hususu aklayacak.

Nurettin EKC
Ankara YMM Odas Bakan

Deerli statlarm, sayn katlmclar sabrnz ok zorladk gryorum, ok

az bir ey kald ama trensel ksm kald ve ii toparlyacaz izninizle. Eer
konumalar yetmediyse leden sonra, yemekten sonra bir ak krs
yapalm onu oylarnza sunuyorum. steyenler, istemeyenler; leden sonra
burada toplanlacak. Ak krs istei olduka fazla. Kim ne istiyorsa
konusun hibir kstlama yok, bu konuyu baladk.

Konumamn paneldeki konumalar da kapsar olmasn istedim. Hem de

kapan bildirgesinin oturumlara ilikin odalarmzn tm grn
zetlemesini istedim. zin verirseniz nce panelde sonu bildirgesine
almadm konumalara bir iki yollama yapacam. Ama ondan nce iki eyi
ifade etmek istiyorum. Bunlardan bir tanesi hukuk dilinin kullanm. Hukuk
terimleri, hukukularn dnda ve maksadn dnda zellikle konunun
dnda kartrlarak kullanldnda tehlikeli birer silah haline gelebiliyor.
Bildirgemizin ilk maddesinde de syleyeceim gibi kavram kargaas en
tehlikeli dmanmz. nk bizi nereye gtrecei belli deil, bu birincisi.
kincisi istatistikler, hepiniz bilirsiniz, ben tekraren sylyorum istatistikiler

381
 PANEL

yle der kendi meslekleri iin: statistik birok eyi gsterir, bir bikini
gibidir, ama asl grlmek istenen eyi asla gstermez. Biz tabi baz
yorumlar istatistiki verilere dayandrrsak bu hataya deriz, daha ok ararz
asl olanlar o nedenle bu iki hususa dikkat etmemizi neririm.

ki tespitim var. Toplantmzn ok verimli olduunu, yemekten ve dier

ihtiyalardan fedakarlkla salonun devaml doldurulduunu gryorum.
Toplantmzn bu saatine kadar herkesin burada olmas da bunun bir
gstergesi. Tabi mesleimize ve sorunlarmza sahip kmak zorundayz.
Birinci tespit bu. kinci tespitim, artk devletle galiba sorunlarmz konusunda
baryoruz. Gelir idaresi, Vergi Denetim Kurulu, SPK, Kamu Gzetimi
Kurumu sorunlarmza anlayla ve zmlerine olumlu yaklatlar. Bundan
phelenmiyor da deilim. Bu kadar mlayim, bu kadar olumlu olmak neye
alamet grcez bakalm da. lerin bu kadar yolunda gitmesi beni biraz
kukulandryor aka syleyeyim. birlii teklifi aldk gelir idaresinden. Bu
toplant bittikten sonra oda bakanlar ve yneticileriyle birlikte toplanacaz.
Hazrlanmakta olan tek tebli taslann iine sorumluluun artk kusura,
kasta, illiyet balantsna dayanan ve btn bunlarn altnda da denetim
standartlarnn zerine oturan bir sorumluluk olmas gerektiini teblie
koymak suretiyle ondan sonra yasal gelimeleri tamamlamak zere almaya
balayacaz. Gelir idaresine ok teekkr ediyorum bir iki hususu da
izinleriyle not olarak vermek istiyorum.

Konumaclardan bir tanesi, bize k verin dedi. Arkadamz Fikret Ba

syledi, ok da gzel syledi. Ben biraz daha aaym, biz sorumluluktan
kaan bir topluluk deiliz onu al konumamda da belli etmitim. Biz
sorumluluun evrensel kurallara uygun, hukuki kalbnn iinde kalan,
tahamml edilebilir, objektif olmasn talep ediyoruz. Sorumluluk bizim
doamzda var demitim bizim mktesebatmz ve yaptmz i gerei
karakterimizdir demitim. Bundan kaan yok, bize k verin; sorumluluk
yetki kullanm gerektirir, yetki de istemiyoruz biz k istiyoruz, biz salkl
akkan bilgi istiyoruz, doru bilgi istiyoruz, zamannda bilgi istiyoruz:
bunlar kullanmak, devletin lehine kullanmak istiyoruz, yani bizim vergi
inceleme yetkisi talep ettiimiz falan yok. Olsa devlette kalrdk zaten.
kapasitesi konusu gndemimizde yok, ama deinildii iin btn
odalarmzn bu konuda anlay olarak belirtmeliyim, not olarak vereyim hi
olmazsa. Bu almalara hem katklarmz hem birlikteliimiz srerek devam
edecek.

Vergi denetim kuruluna da iki tane notum var izninizle onlar da syleyeyim.
Vergi denetim kurulu sorumluluumuzun tespitiyle ilgili ynergesini taslak
olarak bir senedir tutuyor, imdi de tekrar gr istedi, vereceiz tabi. Gr
vermitik de, o ynergede sorumluluun nasl tespit ve tayin edilecei
snrlarnn ne olaca, nerelere dayanaca konusunda biraz daha
beklemelerini ve o ynergeyle o dzenlemeyle YMMlik mesleinin
anlamn ltfen yan yana getirmelerini ve biraz daha dnmelerini rica
ediyoruz. kinci notum da incelemelerin seimi ve mkellef seimi

382
 PANEL

konusunda. 3568 sayl yasann genel gerekesine ve o yasa ile dzenlenen

YMMlik mesleine ve ondan beklenen misyona zellikle dikkat etmeleri
konusunda zen gstermelerini rica ediyorum. Vergi denetim kuruluna bu iki
notum yeter, kapsayc olur diye dndm.

Kamu gzetimi kurumuna da bir ka notum var izninizle onlar da belirtmek

istiyorum. Sorumluluk konusunda; mevzuat karmaas, dediimi mazur
grn kirlilii demeyeceim ama karmakln yaratma yoluna onlar da
girdi. Bundan bir an nce vazgemelerini tavsiye ve temenni ediyorum.
laveten bir eyi de rica ediyorum, mevzuat karmaasndan sorumluluk
konusunda kaarken (bamsz denetim ki az sonra bildirgede de
syleyeceim denetimin bamls olmaz, zaten bamszlk ruhunda vardr
denetimin. O kelimenin dmesi lazm. Tam tasdik de yle tasdikin de eksii
olmaz. O konuda bu fuzuli taky eklemenin yarar yoktur) denetim
raporlarndan kacak vergi sorumluluunu dzenleme yolunda odaklamalar
gerekir. Dier sorumluluklarla uralar yannda oraya odaklanmalar belki
de ok daha fazla fayda getirir diye dnyorum.

Bir konu daha var. Eray MERCAN bey deindii iin sylyorum.
Sempozyumda dile getirmeye altmz tasdikin zorunlu olmas konusu
nemli. u anda ok nemli hale geldi. Al konumasnda ihtiyalar
sylemitim. Bamsz denetimin zorunlu olmasnn; tam tasdikin zorunlu
olmamasnn stelik bir tanesinin (ilkinin) tamamen zel hukuk erevesinde
taraflarn ihtiyalar dorultusunda yapldn, bunda kamu rolnn hi
olmadn vergi denetiminde ve tasdikinde ise tam tersi kamu ihtiyacnn
ortaya konduu belirtilmitir. brahim AKTAN beyin de syledii gibi, ama
katlmadm gr olarak ihtiyalarn belirlenmesinde bence tam tasdikte
mkellefin byle bir ihtiyac yok. Byle bir ihtiya yasayla dayatld. Gel beni
adam gibi denetle diyen mkellef ben hi grmedim, byle bir ey yok. Niin
geliyor? vergi gvenlii iin geliyor, kamu menfaati iin geliyor. Dayatlm
bu ey, vergiyi ben tam doru ve vaktinde alacam diyen Maliye
Bakanlnn talebi. Hibir mkellefin bunu talep ettii, byle bir hizmet
falan istedii yok, bu hizmet dayatlm bir hizmettir, bu hizmette ihtiya
devletindir. htiya srd mddete tasdik olacaktr ve bunun ekli birlikte
belirlenecektir.

Bu kadar nottan sonra zerinde mutabk kaldmz sizin de mutabk

kalacanz dndmz bir bildirge hazrland. Onu takdim ediyorum:

YMMlerin mali cezay hukuki ve idari sorumluluklarna ilikin olarak ciddi

bir kavram kargaas bulunmaktadr, farkl hukuk alanlarna ait kavram ve
tanmlarn iie gemi biimde kullanlmas ivedilikle zlmesi gereken bir
sorundur. rnein kamu hizmeti kamu grevlisi, tasdik-denetim, doruluk-
uygunluk, resmi belge-zel belge, bunlarn akla kavuturulmas lazmdr.
Bu kavramlar yanl yerde, yanl zamanda ve yanl konuda kullanldnda
tehlikeli birer silahtrlar. Kavramlarn ne ifade ettii ve ieriklerinin ne
olduu kesin olarak netletirilmelidir.

383
 PANEL

YMMlerin mali sorumluluuna dayanarak 3568 sayl kanunun 12. ve vergi

usul kanununun mkerrer 227. maddeleri kapsamnda sorumluluk douracak
fiillerin ok aka netletirilmesi, oradaki mulakln, kaygan zeminin
tamamen ortadan kaldrlmas lazmdr.

YMMlerin mali sorumluluklar babnda mtereken ve mteselsilen

denmesi taleb edilen tutarlarn hukuki nitelii akla kavuturulmaldr. Bu
bir zarar tazmini midir? ceza mdr? vergi midir? bunun ad nedir? Bunu
ortaya koymak hukuki sonular bakamndan zorunludur.

zellikle de YMMnin sorumluluunu douran fiil, kusurlu davran ve

sorumluluk ile fiil arasnda illiyet bann ak biimde ortaya konulmas
gerekir. Bu zel hukukun, (borlar hukukun deil, medeni hukukun deil)
zel hukukun btnlnn temelini tekil eden prensiptir.

YMMlerin cezai sorumluluklar iin kast unsurunun aranaca tartmasz

olmakla birlikte, mali sorumluluklarnn doumu iin aranacak manevi unsur
bakmndan da netlik salanmal, kusura dayal bu sorumluluun doumu iin
mesleki denetim standartlar l alnmaldr.

Vergi idaresinin ve yarg organlarnn gr deiiklikleri nedeniyle ortaya

kan uygulama farkllklar, ilgilileri bakmndan balayc nitelik tamayan
mptezel i genelde ve benzeri icrai nitelik tamayan metinler ve vergi
kanunlarnn yorumuna dayal olarak YMMlerin mali ve idari
sorumluluunu douran gr neri raporlar asla yazlmamaldr. YMMler
bakmndan sorumluluk belirtilen gr ve neri raporlarnda sorumlulua
dayal fiili, fiil ile sorumluluk arasndaki illiyet ba ve dier hususlar yer
alrken bunlarn standartlar da belirlenmelidir. Az nce bahsettiim gibi
Vergi Denetim Kurumunun bu standartlar ortaya koyma gayreti ve amac
iinde olmas gereken ynergesi balamnda aka belirtilmelidir.

YMMlerin sorumluluu istenilen, sorumluluk (gr neri) raporlarnn

vergi incelemelerine dayal tarhiyatlardan bamsz biimde YMMe teblii
ve yine tarhiyatlardan bamsz biimde yargsal denetime tabi tutulmasn
salayacak bir ileyi yaama geirilmelidir. Yani sorumluluun balang
noktas ile seyri hakknda bir rota izilmelidir.

YMMlerin sorumluluunu douran faaliyetlerde bata Maliye Bakanl

olmak zere tm ilgili kurululardan bilgi akn salayacak bir yapnn
oluturulmas gerektii dnlmektedir, yetki deil k gereklidir.

Yneldii amalar ve yaratt faydalar da dikkate alnarak bamsz

denetimle YMMlerce gerekletirilen vergisel amal tasdik, denetim
arasnda bir rekabet yaratlmaktan uzak durulmal, ikisinin ayr olduu, ayr
kulvarlarda ve ayr amalarla hayata geirilmesi gerektii vurgulanmaldr.

384
 PANEL

Bu genel bildirimizden sonra sonu olarak bir cmleyle konumam

tamamlamak istiyorum. YMMlik mesleinin yapt ilerden bir tanesi olan
tam tasdikin zorunlu olmas ya da olmamas, bunun baz konumlarda baka
tr ilemlerle karlatrlp, karlatrlmamas bamsz denetimin buna
argman olsun ya da olmasn ortaya karlmas hi mi hi nemli deildir.
Bu meslek talep edildii srece yaayacaktr, talep edilmedii srece
istediiniz nlemi aln, istediiniz yasal dzenlemeyi yapn, istediiniz iyi
niyeti iine koyun sonu elde edemeyeceksiniz, sonu kamu ihtiyacdr, talep
edilmektir ve biz bu talebin talibiyiz. Hepinize sayglar sunarak sempozyumu
kapatyorum. Bir yenisinde bulumak zere

Mustafa AKKAYA
Ankara niversitesi Hukuk Fakltesi Eski Dekan
Oturum Bakan

Sayn bakanmza ok teekkr ediyoruz plaket takdimimize gemeden nce

msaadenizle gelen bir baka tebrik mesajn okumak istiyoruz biliyorsunuz
sempozyumun en banda okumutuk sonradan elimize geen tebrik telgraf.
Dzenlemi olduunuz 3. Yeminli Mali Mavirlik Denetim ve Tasdik
Sempozyumuna nazik davetiniz iin teekkr ediyorrum. Youn programm
nedeniyle davedinize katlamyorum, sizleri tebrik ediyorr ahsnzda
davetinize katlan tm misafirlere selam ve sayglarm sunuyorum. Devlet
Baheli, MHP Genel Bakan. Evet efendim artk plaketlere geiyoruz bu
arada plaketlere gemeden nce yine bir hatrlatma yapmak isterim, bu an
lmszletirmek iin farkndasnz kaytlarmz devam ediyorr ancak
fotoaraf ekmek de isteyeceinizi tahmin ediyorruz plaketleri takdim
ettikten sonra sizlerden ricamz 10 dakika bize teknik adan zaman tanmanz
bu arada fuaye alannda sertifikalarnz alabileceksiniz sonra tekrar buraya
dnp hep birlikte fotoraflarnz ekebileceiz.

Plaket trenine gemeden sadece Cem beyin 2 dakikalk cevab var herhalde
ayn ekilde.

Evet buyurun Cem Bey, bylece sorular havada kalmasn buyurun.

Cem YILDIZ
Vergi Denetim Kurulu Bakan Yardmcs

ok ksa zetlemek istiyorum hani Sayn oturum bakan da cevap hakk

dodu vermek istiyorum eklinde girdi genel itibariyle ok olumlu getiini
hala dnyorum ben sempozyumun Sayn TRMOB ynetim kurulu yesi
konumasna balarken alg ynetimi konusunda alma yapmamz
gerektiini syledi alma yaplmas gerekiyor olaya byle bakyorum
eklinde ilettiler sonrasnda Sayn Gktepede bu alg ynetimine biraz
katkda bulunduu diye dnyorum ben akas yle ki hani ben size ok

385
 PANEL

samimi olarak bu ileri nasl setiimizi paylatm hani bunu bir ite Sayn
kurul bakan yardmcs da bunu itiraf etti gibi sylemesinin akas bugn
alg ynetimi gibi alglyorum ve ben unu ok ok iyi biliyorrum buradaki
meslek mensuplar biok gerek eitimleri gerek grev yaptklar yerler
itibariyle ne demek istediimi ok ok iyi anladklarn ok ok emindim
bunlardan benim en ufak bir phem yok sizler imalat olduunuz hususlarn
hepsi tamamen samimiydi imdi elimde birtakm istatistiki veriler var ama
Sayn ekicinin szlerinden sonra bu istatistiki verilere de ok fazla girmek
istemiyorum
Kesinlikle girmiycem burada hani gerekten istatistikten bakld an
grnm ok ok farkllk arz edebiliyor hani bizdeki verilerle karlatrma
verileri anlamnda, aslnda ileteceim ok eyler var ama hani Fuzulinin
syledii bir laf var sussam gnl raz deil, sylesem fayda etmez gibi bir
eyi var ok konulardan da ok eyi deil ama srecimiz de ok ok uzun
srd ben ok katk saladn dnyorum gerekli notlarmz aldk iletim
tarzlar farkl olabilir ama biz hepsindeki yer alan hususlara ilikin notlarmz
aldk bir de unlar da paylamak istiyorum vergi denetim kurulunun alm
olduu mfettiler daha incelemeye balamadlar hani burada sorumluluk
anlamnda ok ciddi eletiriler geldi ama bu arkadalar daha yeterli
incelemeye balanan bir tane arkada bile yok dolaysyla eski
dzenlemelerin devam u an u an yazlan veya devlet istatistikler 2004-2014
vergi denetim kurulunun yeni yetitirdii elemanlarn sonularn almadk bir
de ben una ok katlmyorum gelinsin grnsn istiyorum ok dzgn bir
eitim veriliyor bunu da vergi incelemesinin ruhunun verilemeyecei
ifadesini akas kabul etmiyorum gerekten arkadalar ok ciddi gayret
sarfediyorrlar ve samimiyetle alyorlar ha bu almalarn sonucu nasl olur
bilmiyorum ama en azndan buradaki insanlarn gayret iinde olduunu
akas bilmenizi istiyorum ok ok teekkr ediyorum.

Mustafa AKKAYA
Ankara niversitesi Hukuk Fakltesi Eski Dekan
Oturum Bakan

Sayn Osman Dereli sanrm teblile ilgili bir Sakp ekerin sorusu vard
sonra da izninizle kapatcam. Tabi buyurun.

Osman DEREL
Kamu Gzetimi Muhasebe ve Denetim Standartlar Kurumu
Bakan Yardmcs

imdi takdir edersiniz ki muhasebe anlamnda konumamdan da bahsettiim

gibi gei dneminden gei dnemini yayoruz burada esas muhasebenin
temel ilkelerine gre finansal tablo retilecei muhasebe sistemi uygulama
genel teblii daha ok ortaya konulmasndan gnmze kadar gelir idaresi,
gelirler genel mdrl, gelirler tarafndan yrtld iin daha ok vergi
odakl bir yaklam da daha sonra gidenler oldu gnn artlarna ihtiyalarna
gre bahsettiiniz reeskont, kdem tazminat konularnda ama benim buradaki

386
 PANEL

dncem bizim finansal raporlarmz muhasebenin temel ilkelerine ve

finansal raporlarn temel ilkeleri ervesinde yaplaca eklinde ama unu
ifade etmek lazm yllarn bir algs oturmu dncesi var bu ksa zamanda
tabi ki beraberinde sorunlar getirecektir herhangi bir sorun kmadan finansal
tablolarn getireceini iddia etmek ok da gereki olmaz ama ben ksa
zamanda bu konularn alacan dnyorum akas.

Mustafa AKKAYA
Ankara niversitesi Hukuk Fakltesi Eski Dekan
Oturum Bakan
Teekkr ediyoruz buyurun Sayn Gzbyk.

Faruk GZBYK
Gelir daresi Bakanl Daire Bakan

Teekkr ediyorrum Sayn bakan sorunlar ok ama ksaca not alabildiim

kadaryla cevap vermeye alaym. ncelikle biz hem kurall ynetim
ierisinde falan olmadmz ifade etmek istiyorum burada samimi
duygularmz darda ne konutuysak burada da aynsn konutuumuzu
dnyorum dolaysyla baka bir amacmz yok sadece samimi duygularla
kendi iten gelen deerlendirmeleri sizinle paylatk inallah bunu kendi
ynetim ordumuzla da paylam zm retme noktasnda da harekete
gemek niyetindeyiz. yle herhangi bir takip hususu rahatszl ihlali
rahatszz zaten onun iin buradayz dolaysyla deme emri takibi
aamasndaki zorumluluun Yargtay itihatndan kaynaklanyor ama
konuyla alakal iki tane kanun dzenlemedii iin YMMler deme emriyle
takip ediliyor bu teknik zorunluluun dolaysyle ama bu bahsedilen iki
gnden beri bahsedilen yeni dzenleme olduunu gryorum o noktada
skntsn gidericek diye dnyorum. Etik deerlendirme odalar
odasndan elbette kapasiteyle ilgili yapm olduumuz kapasite almas
bunu nleyeceini dnyoruz dier uygulamalardan haberimiz var m
elbette var hepsinin farkndayz bize son 3 ayn ierisinde takip edin diyorruz
3 ay sonra ulacamz neticeleri sizlerle paylacaz, dier bir ey bu etik
hadisesinde sadece olayn Maliye Bakanl bunu zsn Maliye Bakanl
bunu yklensin Maliye Bakanl takip etsin eklindeki yaklamlar da
yeterli bulmuyorum bunun yannda yelerimizle alcaz odalarmzn da
kurullar TRMOB etik kurulu vesair takip eden kurullar var onlarn daha
aktif olmas daha fazla sahiplenmesi gerektiini dnyorum son olarak
Nejat ustam bir cret tarifesiyle alakal bir teklifi var eer o teklif herkesin
itirak ettii bir teklif ise u anda cret tarifesine ilikin bir deiiklik
gndemde biz bu deiiklii deerlendirebiliriz diye dnyorum tekrar
herkese teekkr ediyorum sayglar sunuyorum.

387
 PANEL

Mustafa AKKAYA
Ankara niversitesi Hukuk Fakltesi Eski Dekan
Oturum Bakan
Ben de teekkrlerimi sunuyorum ve toplanty burada kapatyorum
sanyorum akademik yaammn en uzun toplants oldu yaklak 6 saat srd.

Sunucu

Evet hocam msaadenizle plaket takdimine geelim panel bakanmz

Ankara niversitesi Hukuk Fakltesi eski dekanlarndan ve ayn zamanda
kendisi YMM Prof.Dr. Sayn Mustafa Akkayaya plaketlerini vermek zere
Prof.Dr. Mustafa Aydn Aysan krsye davet ediyoruz. Katklarndan
dolay teekkr ediyoruz.
Gelir daresi Bakanl Daire Bakan Sayn Faruk Gzbyke plaketlerini
takdim etmek zere TRMOB Ynetim Kurulu yesi Sayn Osman
Arolunu krsye davet ediyoruz. Katklarndan dolay teekkr ediyoruz.

Osman ARIOLU
TRMOB Ynetim Kurulu yesi

Arkadalar biliyorum sabrnzn sonuna geldik ama 2 cmle sylemem

gerekti bir anlamda eski gelir idaresi bakan olarak ve 18 nolu mehur teblii
de karan genel mdr yardmcs olarak Nurettin Canikli daire bakanmzd
ikimiz o teblii karmtk. imdi bizim o dnemdeki mantmz daha
meslek oturuyor, meslek biraz disipline olsun diye bize gre sk koyduk o
teblideki artlar gryorum ki bugn o teblii arar hale gelmisiniz, aslnda
gelir idaresinde bugnk ben hem vergi denetim kurulundan, hem gelir
idaresinden, hem de tm panelistleri de tebrik ediyorum son derece olumlu
bir yaklam sergilediler gelir idaresinin zaten benim bakanlm dneminde
ki Sayn Mustafa hocam da bunu ifade etti artk bir anlay deiikliine
gidiliyor arkadalar gitmeye balamt o herhalde gerekleiyor yava yava
inallah olacak, eskiden gz az gren kula az iiten bir daire olduu iin
bir idare olduu iin mkellefe her eyi yklemeyi tercih ediyorduk ama artk
gelir idaresi bu anlay son yllarda deitirmeye balamtr bizim
zamanmzda bunun emarelerini biok eyde grmsnzdr bu anlay
devam edicek ve nitekim bu sorumlulukla ilgili noktada da artk zamannda
niye yapmadnz diye sorabilirsiniz orada bakanlk yaparken benim orada
birebir konutuum arkadalara da ifade ettiim u idareyi dzenlemeden
dzeltmeden meslekle ilgili dzeltme ilemine girmedim arkadalar
dolaysyla idarenin nce gz grcek, kula duyacak, idare sorumluluk
alabilecek, idare izleyebilecek, gzleyebilecek yapya geldikten sonra
mesleki sorumluluu ve mesleki yeniden dizayn etme imkan olacakt bugn
o noktaya gelindi ve yle zannediyorrum ki sonu bildirgesindeki neriler ve
Suat Boyda stadmn o gzel nerisi yani alma gruplar oluturulup
idareye alma nerileriyle, raporlarla gitmemiz gerekiyor u an ben de bir
TRMOB yneticisi olarak bunlar yapmadan sadece siz yapn diye tek
tarafl uramycaz tabi idareden de buradaki arkadalar onu stteki kendileri

388
 PANEL

de st ynetici ama bir numara yneticilere de herhalde onu ileteceklerdir

artk meslek mensuplarnn bu taleplerini derli toplu hazr taleplerini, makul
taleplerini hzl bir ekilde yerine getirmelerini de salarlarsa bu ite nemli
bir mesafe alm oluruz ve bu gzel toplant, bu deerli toplant da amacna
ulam olur bir daha byk bir anlam kazanm olur diyorr hepinize tekrar
sayglar sunuyorum saolun.

Sunucu

Aroluna teekkr ediyoruz. Vergi Denetim Kurumu Bakan Yardmcs

Sayn Cem Yldza teekkr plaketlerini takdim etmek zere TRMOB eski
Disiplin Kurulu Bakan Sayn Nuri Deeri krsye davet ediyoruz.
Katklarndan dolay kendilerine teekkr ediyoruz.

Kamu Gzetim Kurulu Bakan Yardmcs Sayn Osman Dereliye teekkr

plaketlerini takdim etmek zere Ankara Yeminli Mali Mavirler Odas eski
bakanlarndan Sayn efik akmak krsye davet ediyoruz. Katklarndan
dolay kendilerine teekkr ediyoruz.

Saytay 8. Daire yesi Sayn Mehmet Ali zlere teekkr plaketlerini

takdim etmek zere Yksek Denetleme Kurulu Dernei adna Sayn Alhas
retmeni krsye davet ediyoruz. Katklarndan dolay kendilerine
teekkr ediyoruz.

TRMOB Ynetim Kurulu yesi Eray Mercana plaketlerini takdim etmek

zere Vergi Konseyi Genel Sekreteri Sayn Aziz zbeki krsye davet
ediyoruz. Katklarndan dolay kendilerine teekkr ediyoruz.

Ankara Yeminli Mali Mavirler Odas Ynetim Kurulu yesi Ali Rza
Gktepeye plaketlerini takdim etmek zere Prof.Dr. Sayn Cemal bii
krsye davet ediyoruz. Katklarndan dolay kendilerine teekkr ediyoruz.

stanbul Yeminli Mali Mavirler Odas Bakan Yardmcs Sayn brahim

AKTANa plaketlerini takdim etmek zere Dr. Sayn Mehmet Gltekini
krsye davet ediyoruz. Katklarndan dolay kendilerine teekkr ediyoruz.
Saygdeer konuklarmz plaket merasimimiz bitmedi, bildiiniz zere
sempozyumun bir dzenleme kurulu bir de yrtme kurulu var bu 3 gn
ierisinde bazlar konumac olarak plaketlerini aldlar. imdi dier isimlere
de takdim edilmesi gerekiyor. Sempozyum Dzenleme Kurulu yesi Ankara
Yeminli Mali Mavirler Odas Bakan Sayn Nurettin ekiciye plaketlerini
takdim etmek zere Ankara YMM Odas Samsun l Temsilcisi Sayn Hasan
Gler ve Ankara YMM Odas Kayseri l Temsilcisi Sayn mdat imeki
krsye davet ediyoruz. Katklarndan dolay kendilerine teekkr ediyoruz.

Sempozyum Dzenleme Kurulu yesi Adana Yeminli Mali Mavirler

Bakan Sayn Okan zandaa plaketlerini takdim etmek zere Ankara

389
 PANEL

YMM Odas Denetleme Kurulu yesi Sayn Kemal t krsye davet

ediyoruz. Katklarndan dolay kendilerine teekkr ediyoruz.

Sempozyum Dzenleme Kurulu yesi Gaziantep Yeminli Mali Mavirler

Odas Bakan Sayn Aktaa plaketlerini takdim zere Prof.Dr. Sayn Fikret
cal krsye davet ediyoruz. Katklarndan dolay kendilerine teekkr
ediyoruz.

Sempozyum Dzenleme Kurulu yesi Antalya Yeminli Mali Mavirler

Odas Bakan Sayn Abdi alra plaketlerini takdim etmek zere Ankara
Yeminli Mali Mavirler Odas Disiplin Kurulu yesi Sayn Sakp ekeri
krsye davet ediyoruz. Katklarndan dolay kendilerine teekkr ediyoruz.

Sempozyum Dzenleme Kurulu yesi Eskiehir Yeminli Mali Mavirler

Odas Bakan Sayn Yaar Baskna plaketlerini takdim etmek TRMOB
Ynetim Kurulu yesi Sayn lk Snmezi krsye davet ediyoruz.
Katklarndan dolay kendilerine teekkr ediyoruz.

Sempozyum Yrtme Kurulu Bakan Sayn Halil Baaaa plaketlerini

takdim etmek zere Ankara YMM Odas Konya l Temsilcisi Sayn Yldrm
Beyazt Akhan krsye davet ediyoruz.

Halil BAAA
YMM Oda Bakanlar Kurulu Sekreteri ve
Sempozyum Yrtme Kurulu Bakan

Deerli hazrun gerekten 3 gndr burada sizleri yorduk ama umarm iyi
olmutur Yrtme Kurulu olarak hatamz varsa zr diliyoruz, sevab varsa
o sevap sizlerin katklaryladr bunu kabul ediyoruz. Bu tr durumlarda
sylenecek en ksa ve en anlaml ey ok ey sylenebilir sorumluluk
konusunda ama herhalde her ey sylendi. Bu saatten sonra sylenecek her
ey biraz tekrar oluyor, onlarn hibir eye girmeden bir tek cmleyle unu
syleyecem bir dahaki sempozyumda salcakla bulumak dileiyle.

Sunucu

Sayn Halil BAAAa katklarndan dolay kendilerine teekkr ediyoruz.

Sempozyum Yrtme Kurulu yesi, TRMOB Genel Bakan Yardmcs

Sayn nal Aydna teekkr takdim etmek zere Prof.Dr. Sayn Seval
Selimolunu krsye davet ediyoruz. Katklarndan dolay kendilerine
teekkr ediyoruz.

Sempozyum Yrtme Kurulu yesi, Ankara YMM Odas Oda Sekreteri

Sayn Serpil zere plaketlerini takdim etmek zere Gelir daresi Bakanl
Daire Bakan Sayn Faruk Gzbyk krsye davet ediyoruz.
Katklarndan dolay kendilerine teekkr ediyoruz.

390
 PANEL

Tm katlmclar, tm konumaclar, emei geen herkesi tebrik ediyor,

sayglar sunuyoruz...

391
 PANEL

392
 PANEL

393
 PANEL

394