ERP

KURUMSAL KAYNAK PLANLAMA

Mustafa Fatih YEGL

YKSEK LSANS SEMNER

GAZ NVERSTES

FEN BLMLER ENSTTS

ENDSTR MHENDSL ANA BLM DALI

Ocak 2002

ANKARA
NDEKLER

I. GR ....................................................................................................................... 1

II. KURUMSAL KAYNAK PLANLAMA (ERP) NEDR?................................. 2

II.1. TANIMI ............................................................................................................ 2

II.2. ERP SSTEMLERNN TEMEL ZELLKLER........................................... 3
II.3. ERPNN GELM SREC .......................................................................... 5
II.3.1 Malzeme htiya Planlamas (MRP)......................................................... 6
II.3.2 Kapal evrim MRP.................................................................................. 7
II.3.3 Kapasite htiya Planlamas (CRP).......................................................... 9
II.3.4 retim Kaynaklar Planlamas................................................................. 9
II.3.5 Datm Kaynaklar Planlamas ............................................................. 11
II.3.6 ERPnin Ortaya k ............................................................................ 13
II.4. NEDEN ERP?................................................................................................. 14
II.4.1 Kurumlar ERP Kurmaya Gtren Sebepler .......................................... 17

III. ERP YAZILIM PAZARI VE MODLER YAPI .......................................... 20

III.1. ERP YAZILIM PAZARINDAK FRMALAR ......................................... 20

III.2. ERP PAZARINDAK ELMLER .......................................................... 21
III.2.1 1998 APICS Konferansnda Ortaya kan Eilimler............................. 21
III.2.2 Yeni Eilimler ......................................................................................... 24
III.3. ERPNN MODLER YAPISI .................................................................. 25
III.3.1 SAP R/3de Bulunan Modller ............................................................... 27
III.3.1.1 Malzeme Ynetimi ......................................................................... 30
III.3.1.2 retim planlama ve kontrol ............................................................ 32
III.3.1.3 Sat ve datm (SD)...................................................................... 34
III.3.1.4 Proje sistemleri (PS) ....................................................................... 35
III.3.1.5 Kalite ynetimi (QM) ..................................................................... 36
III.3.1.6 Finansman (FI)................................................................................ 38
III.3.1.6.1 Finansman muhasebesi ............................................................... 38
III.3.1.6.2 Genel Muhasebe ......................................................................... 38
III.3.1.6.3 Alacak ve bor hesab ................................................................. 39
III.3.1.6.4 Konsolidasyon ............................................................................ 39

i
 III.3.1.7 Sabit Varlk ynetimi...................................................................... 39
III.3.1.8 Kontrol etme (CO) .......................................................................... 40
III.3.1.8.1 Faaliyet bazl maliyetlendirme.................................................... 40
III.3.1.8.2 Maliyet merkezli muhasebe ........................................................ 40
III.3.1.8.3 Genel giderler ............................................................................. 40
III.3.1.8.4 rn maliyetlendirme ................................................................. 40
III.3.1.8.5 rn maliyet planlama................................................................ 40
III.3.1.8.6 Maliyet unsuru kontrol.............................................................. 41
III.3.1.9 nsan kaynaklar (HR)..................................................................... 41
III.4. NDE GELEN ERP PAKETLERNDEK LEVLERN
KIYASLANMASI ...................................................................................................... 42
III.4.1 Desteklenen Modller ............................................................................. 43
III.4.2 Desteklenen Endstriler.......................................................................... 43
III.4.3 Desteklenen zel levler........................................................................ 44

IV. ERP ZERNE TARTIMALAR .................................................................. 46

IV.1. ERP HAKKINDA AKADEMK ALIMALAR..................................... 46

IV.2. ERP GEREKTEN GEREKL M?........................................................... 48
IV.2.1 FoxMeyer Firmasnn flas .................................................................... 48
IV.2.2 ERP Hakknda Eletiriler ve Bir statistiksel alma ........................... 50

V. SONU .................................................................................................................. 54

KAYNAKLAR .............................................................................................................. 55

ii
EKL LSTES

ekil 1 ERP Temel zellikleri Kavramsal Grafik (Hagman, 2000)........................... 5

ekil 2 MRP Sistemi (Acar, 1991) ................................................................................ 8

ekil 3 Kapal evrim MRP Sistemi (Durmuolu, 1993) ......................................... 10

ekil 4 MRP II Sistemi (Smen, 1994) ....................................................................... 12

ekil 5 ERP Sisteminin Kronolojik Geliimi (Altnkeser, 1994) ................................ 13

ekil 6 Deien rekabet unsurlar (Altnkeser 1999)................................................... 14

ekil 7 Kapsam Bakmnda ERPnin Geliimi (Altnkeser, 1999).............................. 16

ekil 8 ERP Kurma Sebeplerinin likisel Gsterimi (Ross ve Vitale, 2000).............. 18

ekil 9 ERP Kurma Sebepleri ve Beklentiler (Hagman, 2000)................................ 19

ekil 10 Satn Alma ya da Kendine Uygun Yazlm retme Durumu Kyaslamas

(Hagman, 2000) ...................................................................................................... 26

ekil 11 ERPnin Temel Modlleri ve Genel Yaps (Mabert ve arkadalar, 2001).. 27

ekil 12 SAP R/3de Bulunan Ana Modller (SAP, 1998).......................................... 30

iii
TABLO LSTES

Tablo 1 Dnya genelinde ERP pazar bykl tahmini .......................................... 20

Tablo 2 ERP Firmalarnn Yllk Gelirleri ve Pazar Paylar........................................ 21

Tablo 3 nemli ERP Paketlerindeki Modller (APICS, 2000)................................... 43

Tablo 4 nemli ERP Paketleri Tarafndan Desteklenen Endstriler (APICS, 2000) . 43

Tablo 5 nemli ERP Paketlerinin Destekledii zel levler (APICS, 2000)............ 44

Tablo 6 ERP Hakknda Yaygn Eletiriler (Mabert ve arkadalar, 2001) .................. 50

Tablo 7 ERP Uygulama Maliyetleri Dalm (Mabert ve arkadalar, 2001)............. 51

iv
KULLANILAN KISALTMALAR

APICS : American Production and Inventory Control Society Amerikan retim ve

Stok Kontrol Topluluu; sonradan ismi Educational Society for Resource Planning
olarak deitirilmitir.

BS : Bilgi Sistemleri

BT : Bilgi Teknolojileri

CAD : Computer Aided Design Bilgisayar Destekli Tasarm

CAM : Computer Aided Manufacturing Bilgisayar Destekli malat

CIM : Computer Integrated Manufacturing Bilgisayar Btnleik malat

CRM : Customer Relationship Management Mteri likileri Ynetimi

CRP : Capacity Requirement Planning Kapasite htiya Planlama

DRP : Distribution Resource Planning Datm Kaynaklar Planlamas

EDI : Elektronik Data Interchange Elektronik Veri Deiimi

ERP : Enterprise Resource Planning Kurumsal Kaynak Planlama

JIT : Just in Time Production Tam Zamannda retim

KOB : Kk ve Orta Byklkteki letmeler

MRP : Material Requirement Planning Malzeme htiya Planlama

MRPII : Manufacturing Resource Planning malat Kaynaklar Planlamas

SCM : Supply Chain Managment Tedarik Zinciri Ynetimi

SRM : Supplier Relationship Management Tedariki likileri Ynetimi

Y2K : Bilgisayar sistemlerinde yaanan 2000 yl problemi

v
I. GR

Geride braktmz yzyln son yarsnda insanln gsterdii teknolojik ilerleme

belki de ondan nce yaanan teknolojik gelimelerin toplamndan fazla olmutur. ok
hzl gelimelerin yaand bu yarm yzyla teknolojik anlamda damgasn iletiim ve
bilgi teknolojilerinde yaanan yenilikler vurmutur. Ve yenilikler hem insanlarn yaam
tarzn deitirmi hem devletlerin ynetilme eklini deitirmi hem de yepyeni bir i
altyaps ve anlaynn olumasn salamtr.

Firmalar bilgi ve iletiim teknolojisinde yaanan gelimelere paralel olarak yeni

ynetim ve i yapma yaklamlar gelitirmiler ve bilgisayar yazlmlar giderek
firmalarda hakimiyetini kurmutur. Bu gelimelerin vard son noktalardan birisi de
ERPdir.

Uluslar aras literatrde Enterprise Resource Planning, ksaca ERP, olarak adlandrlan
ve bu almann konusu olan sistemler Trke kaynaklarda genelde iki adla
anlmaktadr: (1) letme Kaynaklar Planlamas, (2) Kurumsal Kaynak Planlama. Bu
almada Kurumsal Kaynak Planlama teriminin kullanlmas uygun grlmtr, zira
bu sistemler kar amac gden ya da gtmeyen her trl kurumda kullanlabilmekte ve
bu yzden kar amac gden kurumlar iin kullanlan iletme kavram, terimin anlamn
daraltmaktadr. almada, Kurumsal Kaynak Planlama teriminin ksaltmas olarak da
tm uluslar aras literatrde ska kullanlan ERP ksaltmas kullanlacaktr.

ERP, ksaca tanmlanacak olursa, kurumlarn tedarikten, datma kadar tm i

srelerini btnleik bir veri/bilgi ynetim sistemi desteiyle ynetmesini salayan
geni kapsaml ve modler yapya sahip bir yazlm paketidir. Dnya apnda olduka
byk bir pazar oluturan bu yazlm paketinin reticisi konumunda olan irili ufakl
yze yakn firma faaliyet gstermektedir.

Bu almada ERPnin tanm, tarihsel geliimi, dnyadaki pazar yaps zerinde

durulmu, eitli ERP rnlerinin birbirleriyle olan kyaslamasna yer verilmi ve ERP
hakknda akademik alanda ve i dnyasnda rastlanan tartmalar sunulmutur.

1
II. KURUMSAL KAYNAK PLANLAMA (ERP) NEDR?

II.1. TANIMI

Kurumsal Kaynak Planlamann ne olduu konusuna akademik balamda zerinde

anlalm genel kavramlar bulunmasna karn, tanm zerinde tartmalar devam
etmektedir. Kurumsal Kaynak Planlamas kavram iin deiik alardan bakarak farkl
tanmlar yapmak mmkn olsa da en genel ekilde, bir irkette sregelen tm bilgi
aknn entegrasyonunu salayan ticari yazlm paketleri olarak tanmlanabilir
(Davenport, 1998).

Kurumsal Kaynak Planlama kavramna 3 farkl ekilde bakmak mmkndr: (1) ERP,
bilgisayar yazlm eklinde alnp satlabilen ticari bir maldr, (2) ERP, bir kurumun
tm sre ve verilerini tek bir geni kapsaml ve btnleik yap altnda toplayan bir
geliim amacdr, (3) i srelerine zmler sunan bir altyapnn anahtar esidir
(Klaus ve arkadalar, 2000). Bu almada, yukarda verilen bak alarndan tek biri
zerinde durmak yerine, ERP kavram her adan incelenmeye allacaktr.

Bu sistemler adlandrlrken "Kurumsal" kelimesinin kullanlmasnn sebebi,

kapsamlarnn belirli bir hizmet veya rn retmeye ynelik faaliyet gsteren
kurumlarn tm fonksiyonlarn iermesidir. ERP sistemleri btnn bu btn
oluturan paralardan daha byk olduu felsefesi zerinde kurulmutur. Bu felsefeden
yola klarak meydana getirilen ERP sistemleri, kurumlarda daha nceleri ayr ayr ele
alnan ilevleri birbirine bal bir ekilde kurumun amalarn yerine getirmek iin
alan paralar olarak ele alr ve bundan faydalanarak kurumlardaki her trl kaynan
(ilik, Malzeme, Para, Makine) verimliliini en st dzeye ulatrmay amalar. Baka
bir bak asyla, ERP sistemleri irketin ortak bir yerde saklanan verilerinden elde
edilen bilgilerin doru olarak ve doru makamlara iletilmesini salar. Kurumsal Kaynak
Planlamas Sistemlerinde yer alan en temel fonksiyonlar iinde retim, Finans,
Datm, nsan Kaynaklar, Sat&Pazarlama, Envanter Ynetimi, Satn Alma, Kalite ve
Proje Ynetimi saylabilir. Bu ilevlerin aklamalar ilerleyen blmlerde verilecektir.

Bu genel kurumsal ilevlerin yannda ERP sistemleri, hastanelerde hasta ynetimi,

niversitelerde renci ynetimi ya da perakendecilikte yksek hacimli ambar ynetimi
gibi sektre zel ilevleri de desteklemektedir.

2
II.2. ERP SSTEMLERNN TEMEL ZELLKLER

ERP yazlmlar farkl sektrlerin farkl ihtiyalarna uyum salayabilecek seviyede

zelletirilebilirler. Bu sebepten dolay ERP yazlmlar 3 farkl biimde ortaya
kmaktadr:

(1) Yazlmn en kapsaml ve en genel halidir, pek ok sektr hedef alr ve

kullanlmadan nce yaplandrlmaldr.

(2) Yazlmn kapsaml halinden nceden yaplandrlm ablonlar oluturulur. Bu

ablonlar sektre ve firma byklne gre zelletirilir.

(3) Yazlm, birinci ve ikinci ekilde yklendikten sonra firmann kendi yapsna
gre zelletirilir.

Sektre, firma byklne ya da firmann kendisine gre zelletirilmi ERP

sistemlerinin genel zelliklerinden bahsetmek anlaml olmayacandan ancak bu
sitemlerin en kapsaml ve genel hallerinin ortak zelliklerinden bahsedilebilir. Buradan
hareketle, ERP sistemlerinin tanmlayc zellikleri hakkndaki genel kanlar u ekilde
zetlenebilir (Klaus ve arkadalar, 2000)

Tm sektrleri hedef alan ve kurulumu esnasnda zelletirilebilen standart

yazlm paketidir.

Dier paketlere kyasla zelletirmeye ok daha msait yapya sahiptir. nk,

hedef sektr tanmlanmam olan bu standart paketler kurulum esnasnda
kurumun zel ihtiyalarna gre zelletirilebilmelidirler.

Bir veri taban ynetimi yazlm, ara katman yazlm (middleware) ya da bir
iletim sisteminden ziyade ERP bir uygulama yazlmdr.

Hem ana verileri hem de i srelerine ait verileri tutan btnleik Bir veri
tabandr.

Temel i sreleri hakknda zm nerileri sunar.

Birok kurumsal ilevi desteklemeyi hedeflemesinden dolay yksek oranda

ilevsel bir yapya sahiptir.

ERP rn paketleri dnya genelinde, lkelerden ve blgelerden bamsz

zmler sunmak zere tasarlanmtr. ERP paketleri, lkeden lkeye farkllk
3
 gsteren muhasebe ilemleri, zel biimli belgeler oluturulmas (teklifler,
faturalar vs) ve insan kaynaklar ynetimi gibi ilevleri lkesel gereksinimlere
uygun bir ekilde yerine getirirler.

Temel ERP rn paketi dnya leinde kullanm salamaya yeterli ilevsellii

iermesi sayesinde baz sektrleri deil tm sektrleri hedefler.i

ERP yazlmlarn dierlerinden ayran bir zellik de ERP paketlerinin tedarik

ynetimi, sipari ynetimi ve deme ilemleri gibi, tekrar eden ve srekli olan i
srelerini destekliyor olmalardr. Bu paketler sadece pazarlama, rn
gelitirme ve proje ynetimi gibi dk seviyede yaplandrlm ve dzensiz
olan ilevler zerinde younlamazlar.

ERPnin temel teknik zellikleri ise unlardr:

Tm uygulama alanlarnda birbiriyle tutarl grafik arayzleri.

Uygulama, veri taban ve sunum olmak zere katmandan oluan bir istemci-
sunucu mimarisi.

letim sistemi ve donanmdan bamszdr, ERP paketleri Solaris, Windows NT

ya da Linux gibi farkl sistemler zerine kurulabilir.

Ynetimin karmak olmas sadece ERPnin zellii olmamakla birlikte, bu

sistemler kadar kritik neme haiz sistem says azdr.

ERPnin saylan bu ortak zellikleri ekil 1de verilen kavramsal grafikte grlebilir.

i
Bunu gerekletirmenin iki yolu olabilir: [1] Tek zm altnda birden ok sektr kapsamak (retim ve
perakendecilik ilevlerini tek bir pakette toplamak gibi) ya da [2] nceden tanmlanm kuruma veya
sektre zel zmler (rnein Peoplesoft, iletiim, federal devlet, finansal hizmetler, salk, yksek
renim gibi sektrlere zel paketler sunmaktadr).

4
 Ekonomik Mal

zelletirme

htiya Ortak Arayz

dourur

Destekler Genel iin

hazrlanmtr
erir

Yksek
ilevsellik
Sre odakl
Paket
Uygulamalar

Bak Bir rneidir Birletirir

as

lem (transaction) stemci/sunucu

ERP Sistemleri
Odakl kullanr teknolojisi

Sonular bir parasdr

depolanr
Bytlebilir
klar

Kurum
Btnleik veri Atyaps
taban Btnleik
hale getirir

ekil 1 ERP Temel zellikleri Kavramsal Grafik (Hagman, 2000)

II.3. ERPNN GELM SREC

Kurumsal Kaynak Planlama sistemlerinin tarihsel geliimini incelemek iin i

entegrasyonu kavramlarnn geliim srecine bakmak gerekir. ERP kavramnn,
Malzeme htiya Planlama (MRP Material Requirement Planning) ve retim
Kaynaklar Planlama (MRP II Manufacturing Resource Planning) terimlerinden
tredii varsaylmaktadr. MRP malzeme ihtiyacn daha etkin bir biimde hesaplamak
iin gelitirilmi bir sistemdir. Bu sistem sonradan geniletilerek, sat planlama
kapasite ynetimi ve izelgeleme gibi ilevleri de kapsayan MRP II sistemi

5
gelitirilmitir. MRP II o zamanlar, etkin imalat planlama iin bir sonraki adm olarak
grlmekle birlikte, firmalar, karllk ve mteri memnuniyeti gibi amalarn sadece
retim deil tm iletmeyi ilgilendiren kavramlar olduunu anlamakta gecikmemi ve
finans, sat, datm ve insan kaynaklar ilevlerinin de dahil olduu sistemlere ihtiya
duyulmaya balanmtr. Bu arada, rn gelitirme safhasnn teknik ilevleri ile retim
srecini btnletiren Bilgisayar Btnleik malat (CIM Computer Integrated
Manufacturing) sistemleri ile firmalarn rn datm kanallarn ve rn datmlarn
planlamalarn ve ynetmelerini salayan datm kaynaklar planlama (DRP
Distribution Resource Planning) sistemleri ortaya kmtr. Gnmzde (90l yllarn
bandan bu yana), bu kavramlarn tamamn kapsayan btnleik bir kurumsal zm
olarak Kurumsal Kaynak Planlama ortaya kmtr.

ERPnin kapsamn ve ierdii ilevleri daha iyi anlamak asndan yukarda ad geen
kavramlar aklamak uygun olacaktr.

II.3.1 Malzeme htiya Planlamas (MRP)

Snai iletmelerde hammadde gereksinimlerinin en uygun biimde salanmasnda
bugne kadar iki temel yaklam grlmtr. Bunlardan ilki geleneksel
diyebileceimiz statistik Envanter Kontrol yntemidir. Bu yntemde talep
tahminleri sonrasnda karlalan minimum stok dzeyi, sipari says, sipari miktar
gibi deerler yer almaktadr ve stoklardaki deiimlere gre davranlmaya allarak
hammadde gereksinimleri karlanr. kinci yntem ise Malzeme htiya Planlamas
(Material Requirement Planning, MRP) olarak anlan ve nceki ynteme kyasla daha
dk stok dzeyleri ile daha etkin stok ynetimi, salayan ada bir yaklamdr.

MRP ilk olarak 1960larn balarnda ABDde malzeme tedarikinde ve retiminde

bilgisayara dayal bir yaklam olarak ortaya kt. Bu teknii tanmlayc kitap Orlicky
tarafndan 1975te yaynland. Bu tekniin ikinci dnya sava sonrasnda Avrupada
birka yerde bilgisayar olmakszn kullanld ynnde kaytlar bulunmaktadr. Ancak
Orlicky bu tekniin bilgisayar kullanmyla imalat stoklarn ynetmede daha detayl
uygulamalarn yaplmasn saladn fark etti.

MRP faaliyetlerinde kullanlan ilk bilgisayar yazlmlar sadece hesap ykn hafifleten
uygulamalar ekline geliti. Bu uygulamalar bugnk modern MRP II ve ERP

6
sistemlerinin temelini oluturan ve ana retim izelgesine dayanarak yaplan en basit
sipari planlamalaryd.

MRPnin poplaritesi 1970lerin balarnda Amerikan retim ve Stok Kontrol

Topluluu (APICS)nn bu yndeki tevik edici almalaryla artt. APICS, insanlar
MRPnin tm retim prosesinin ynetiminde entegre iletiim ve karar destek sistemi
olarak zm olduu konusunda ikna etmeye alt. Tekniin optimize edilmesi iin
sistem analizinin ve ynetim biliminin gereklilii zerinde duruldu. En nemli sorunlar
olarak disiplin, eitim, anlay ve iletiim olarak gsterildi. Bu tevik sonralar
bilgisayar endstri tarafndan srdrld.

MRP basite, son rn iin hazrlanan ana retim izelgesini rn aac bilgisi
yardmyla gerekli para ve malzeme izelgesine evirerek satn alma ve imalat emirleri
hazrlayan bir envanter ynetim teknii olarak tanmlanabilir. MRP sistemi ana retim
izelgesinden hangi son rnlerin ne zaman ve hangi miktarlarda retilmesi gerektiini
renir. rn aac bilgilerinden yararlanarak bir son rn iin gerekli olan paralar ve
miktarlar hesaplar. Bu bilgileri envanter durumu ile karlatrr, retim ve temin
srelerini de kullanarak paralarn ne zaman ve ne kadar sipari edileceini belirler
(ekil 2).

MRPden nce kullanlan lojistik teknik ikmal yapmak, kullanlann yerini doldurmak
ilkesi zerine idi. MRP ileriye bakarak, ileride sadece nelerin gerekecei tahmin etti. Bu
deiikle itme den ekmeye dnen yaklamla daha yksek seviyede hizmet
salanrken envanter seviyeleri dmtr. Bu yaklam sadece etkin bir iletimle
yararldr ve talep tahmini, mteri siparilerini deerlendirme gibi destekleme
fonksiyonlarna bal olarak bir dereceye kadar etkindir.

II.3.2 Kapal evrim MRP

Kapal evrim (Closed Loop) MRP, malzeme ihtiya planlamasnn ana retim
izelgesinde hedeflenen retim miktarlar ile iletmenin imalat kapasitesi arasndaki
ilikiyi kontrol etmemesi gibi bir sakncal zellii nedeniyle gelitirilmi bir sistemdir.
Bu sistemde MRP kapasite ile karlatrlmakta ve mevcut kullanlabilir kapasitenin
yeterli olmad durumlarda ana retim izelgesi bir geri besleme ile uyarlmaktadr.
ekil 3te kapal evrim MRP sisteminin algoritmas gsterilmitir. Bu sistemle MRP

7
sadece siparileri planlayan malzeme ynetim arac olmaktan karak retim kontrolne
katkda bulunmaya balam olmaktadr.

Mteri Siparileri Tahminler

GRDLER

ANA RETM PROGRAMI

- Ne retilecek
- Ne Zaman retilecek
Tasarm Envanter
Deiiklikleri Raporlar

RN AACI ENVANTER DURUMU

BLGLER BLGLER
- rn yaps verileri - Eldeki envanter dzeyleri
- rn Aalar - Sipariler
- Operasyon planlar - Temin Sreleri
- Emniyet Stoklar

MALZEME HTYA
PLANLAMA
Ana plan uygulayarak net ihtiyalar
ve temin srelerini belirler

DER RAPORLAR
- Hangi malzeme ne kadar sipari edilmelidir? IKTILAR
- Sipari ne zaman verilmelidir?
- Hangi sipariler iptal edilmelidir?

Satnalma Yeniden izelgeleme

Emirleri
Siparileri Emirleri

ekil 2 MRP Sistemi (Acar, 1991)

8
II.3.3 Kapasite htiya Planlamas (CRP)
Kapasite htiya Planlamas (CRP Capacity Requirement Planning) MRPnin
ktlarn kapasite kstlar ile karlatrr ve Ana retim izelgesinin yaplabilirliini
kontrol eder. APICS tarafndan u ekilde tanmlantr: kapasite seviyelerini veya
snrlarn belirleme, lme ve ayarlama fonksiyonudur, ayrca retim gereklerini yerine
getirebilmek iin gereken makine ve igc miktarn belirler.

MRPdeki ak atlye emirleri ve planlanm sipariler bu siparileri zaman

periyodunda i saatleri olarak i merkezlerine ykleyen CRP iin birer girdidir. CRP
ksa veya orta dnemde MRP ile retilen malzeme plann gerekletirmek iin gerekli
olan spesifik igc ve tehizat kaynaklarn miktarsal olarak belirler. Daha sonra
gerekli kapasite, potansiyel ar veya az yklemeleri belirlemek iin mevcut kapasite
ile karlatrr. (Yeti, 1993)

II.3.4 retim Kaynaklar Planlamas

retim Kaynaklar Planlamas (MRP II Manufacturing Resource Planning) retim
iletmelerindeki tm veri almalarnn entegrasyonu ile ilgilidir. Bu entegrasyonla,
iletme iindeki tm malzeme hareketleri srekli ve dzenli olarak bilgisayar kaydna
alnarak btn iletme birimlerince ortaklaa kullanlan bir veri tabannda
yaatlmaktadr. Bylece iletme ynetimine gelecei daha etkili planlayabilme ve
alnan kararlarn sonularn sratle irdeleyebilme gc kazandrlm olur.

MRP II. bir firma iletim sistemi ve bazen de iletmenin bilgisayar modeli olarak
adlandrlmaktadr. Baka bir deyile, MRP II, gerek imalat iletmesini, her faaliyetin
etkisini test etmek iin benzetebilen (simulate) standart, mantkl bir sistemdir. st
ynetime, alternatifler arasnda daha salam karar vermeyi salayan bir yoldur.

letmeler malzeme kaynann yan sra igc, makine ve para kaynaklarn da en

etkin bir ekilde planlamak ve kontrol etmek zorundadr. retim Kaynaklar Planlamas
MRP sistematiine bal olarak sz konusu kaynaklarn da egdml olarak
planlanmas ve kontroln gerekletiren bir yaklamdr. Esas itibariyle MRP II
malzeme ihtiya planlamasn yan sra, makine ve iilik kaynana ynelik olarak da
kapasite planlamas almalarn ierir. (Tanya, 1994)

9
 rn Talebi retim Plan Sipariler

Kapasite Planlamas;
ANA RETM PROGRAMI
gc, Ekipman

MALZEME HTYA
Envanter Durumu rn Aac Bilgileri
PLANLAMASI

Planlanan Sipariler Verilen Sipariler

KAPASTE HTYA
PLANLAMASI

Hayr Kapasite
Yeterli mi?

Evet

Satnalma Siparii Emirleri

Ambarlama (Stok) Tezgah Ykleme

RETM

RN Mteri

ekil 3 Kapal evrim MRP Sistemi (Durmuolu, 1993)

10
MRP II kavramnn entegrasyondan sonra gelen anahtar zellii geri besleme
olgusudur. Planlama ve retimin her aamasnda ortaya kabilecek sorunlar ya da yeni
oluumlar karsnda daha nceki seviyelere geri dnerek sistemi yeni artlara
uydurabilme olana her zaman vardr.

MRP II bir imalat iletmesinin tm kaynaklarnn etkin olarak planlanmas yntemdir.

Sonu olarak, MRP II entegrasyon ve geri besleme faktrlerini bilgisayar teknolojisi
yardmyla etkin bir ekilde kullanarak iletmedeki planlama,retim, finansman srecini
modelleyen ve verim artn hedefleyen bir aratr. MRP II sisteminin genel ileyi
emas ekil 4te verilmitir.

II.3.5 Datm Kaynaklar Planlamas

Datm Kaynaklar Planlamas (DRP Distribution Resource Planning) MRPden
esinlenerek envanterin datmnda optimizasyon salamaya alan bir yntemdir.
Literatrde ilk kez 1975 ylnda Kanadada bulunan Abbott laboratuarlarnda
kullanlmtr (Greene,1987).

Datm Kaynak Planlamas sistemi u kriterleri dikkate alarak alr; tama aralar ve
tehizatlar, ykleme/ indirme alan, depolama alan ve hacmi, rnlerin birbirine gre
tama ve depolama zellikleri, tamadaki tonaj ve zaman kstlar.

DRP, ihtiyalar olutuka ilk planlamay yapar ve bununla yetinmeyerek her deiiklik
iin de planlar yeniler. Datm kaynaklar planlamasnda bir merkezi depo ve ona
bal datm depolar sz konusudur. Talep gerek ara depolara gerekse merkezi
depolara olabilir. Merkezi depo hem tali depolardan gelen hem de dorudan kendisine
gelen talepleri karlamak zorundadr. Bunlar karlayabilmek iin daha fazla miktarda
emniyet stoku bulundurur.

DRP, periyotlar boyunca datm depolarnn gereksinimlerinin projeksiyonunu yapar

ve ana depodan planlanm sipariler oluturur. DRP; retim kapasitesinin ve stoklarn
etkin bir ekilde tahsis edilmesini salamak, mteri servis dzeyini ykseltmek ve stok
yatrmlarn drmek iin, retim ve datm yneticileri tarafndan ihtiya duyulan
bilgi akn salar.

11
 letme Planlama
ST
YNETM
PLANLAMA
Sat Planlama
AMALAR

TALEP
retim Planlama
KAYNAKLAR

Kaynaklar Hayr
Yeterli mi?

G
Evet
E
R
rn Aalar Ana retim Plan
RNLER
ORTA B
Stok Durumu Malzeme htiya Plan E HAMMADDE
KADEME
PLANLAMA S
KAPASTE
L
Rotalar Kapasite Plan E
M
E

Planlar Hayr
Yaplabilir mi?

Evet

Satnalma
PARALAR
ORTA
SAATLER
KADEME malat Kontrol
CRAAT
MUHASEBE

Performans lm

ekil 4 MRP II Sistemi (Smen, 1994)

12
II.3.6 ERPnin Ortaya k
MRP ve MRP II sistemlerinin devam olarak bnyesine CIM ve DRP sistemlerini de
katarak gelien ve tm iletme kaynaklarnn modler yapdan oluan tek bir btnleik
sistemle planlanp ynetilmesini amalayan ERP sistemi fikri 1990l yllarn hemen
banda ortaya kmtr. ekil 5te ERPnin ortaya knn kronolojik bir zeti
verilmitir.

DRP

MRP MRP II MRP II ERP

CIM

1960 1970 1980 1990 2000

ekil 5 ERP Sisteminin Kronolojik Geliimi (Altnkeser, 1994)

1960l yllarda bilgisayarlarn imalat ynetiminde kullanlmaya balamasyla MRP

sitemleri popler olmaya balam, ardndan 1970li yllarda kapasite planlama, sat
gibi ilevleri de ieren MRP II sistemleri hzla yaylmaya balamtr. 1980li yllarda
ise bilgisayarlarn rn tasarm ve imalat alannda nemli gelime kaydetmesi ile
birlikte CIM devreye girmitir. Ayn zaman aralnda, birden fazla datm kanalna
sahip byk iletmelerin, rn datm kanallarn ve datmn kendisini en iyi ekilde
ynetmelerini salamak iin gene bilgisayarlarn kullanld DRP gelitirilmi ve MRP
II, CIM ve DRPnin birbirinden bamsz olarak kullanld melez sistemler ortaya
kmtr. Bu sistemlerin birbirleriyle btnleik bir ekilde uyumlu almasn
salamak ihtiyac ile insan kaynaklar, kalite ynetimi gibi yeni ilevlere olan ihtiya
dorultusunda 1990l yllarn bandan itibaren tm bu ilevleri modler fakat ayn
zamanda btnleik bir sistem altnda toplayan ERP yazlm paketleri grlmeye
balanmtr.

13
II.4. NEDEN ERP?

Organizasyonlar bugn hayati nemi olan iki unsurla kar karyadr. Kreselleme ve
ksalm rn Pazar mr. Kreselleme rekabeti imdiye kadar grlmemi boyutlara
karm durumdadr. Rekabetin deien unsurlar ekil 6da grlmektedir. Hayatta
kalabilmek ve geliebilmek iin iletmeler zaman iinde ortaya kan yeni rekabet
unsurlarna uyum salamak zorundadrlar. Byle bir rekabet ortamnda irketler baarl
olmak iin endstrideki en iyi uygulamalar takip etmek zorundadr.

Meri
Rekabet stekleri
Unsurlar
SERVS yi Hizmet

SRE Hzl

KALTE Kaliteli

MALYET ve LEVSELLK Ucuz

1970 1980 1990 2000

ekil 6 Deien rekabet unsurlar (Altnkeser 1999)

Ksalm rn Pazar mr srekli gelitirme, rn esneklii, sper etkin lojistik kontrol

ve daha iyi tedarik zinciri ynetimi gerektirir. Btn bunlar organizasyon ii ve d tm
tedarik zincirinde bilgilerin daha hzl ve hassas girilmesine baldr.

Finans, pazarlama, retim, insan kaynaklar gibi organizasyonel blmler esnekliklerini

kaybetmeden daha yksek seviyede entegrasyon ile almaya ihtiya duyarlar.
Organizasyon apnda bir ERP sistemi ile bu ihtiyalar karlanabilir. Bilgisayar ve
iletiim teknolojisindeki byk ilerlemeler organizasyonun birimlerini aralarnda daha
sk bir entegrasyon oluturacak ekilde gvenli iletiim alar ile birbirine balanabilir
hale getirmitir. Bilgi sistemleri teknolojisi gnmzde makul fiyata yksek
gvenirlikte bol miktarda veri giriimi mmkn klmaktadr.

Ak sistem (Open System), stemci/Sunucu Mimarisi (Client/Server Architecture),

yksek performansl iletim sistemleri, hzl uygulama gelitirme aralar organizasyon
btnlnde byle bir sistemin almasn salamaktadr. Bilgi teknolojilerindeki bu
gelimeler ada bir sistem olan Kurumsal Kaynak Planlama Sistemlerinin gndeme
gelmesini salamtr.

14
Daha nce de ifade edildii gibi ERP sistemleri, MRP ve MRP II sistemlerinin
evriminden ortaya kmtr. MRP sistemleri tek bir grev olan malzeme gereksinim
planlamas iini yapmlardr. MRP II tm imalat fonksiyonlarn kapsayacak ekilde
geniletilmiti. malat sanayi bilgisayar kullanm iin iyi bir ortamdr. Mhendislerden
oluan ilk imalat komisyonlarnda bilgisayar korkusu yoktu. kinci geni kullanm alan
olarak CAD ve CAM bilgisayarlarn ok iyi kullanm alan bulduu imalat
fonksiyonlar olmulardr. Aslnda imalat mhendisleri nemli lde grafik,
bilgisayarl geometri, bilimsel grntleme gibi teorik bilgisayar bilimleri ile
ilgilenmilerdir.

GM, Ford, IBM, HP&Digital gibi byk irketler 1980lere kadar kendilerini daha
ziyade imalat irketleri olarak gsterdiler. Doal olarak PICS, MAMAN gibi komplike
MRP sistemleri en son kurumsal bilgi sistemi olarak dnlmt. Byle karmak
imalat zmlerini baarmak iin yazlm ve donanm yatrmlar endstride bu
sistemlere grlmemi bir ayrcalk tannd aka ortaya koymutur. Bu sistemlere
gre muhasebe finansman ve personel bilgi sistemleri organizasyon iin daha az
nemlidir.

letmelerin kresellemesi ve bilgisayar alarnn hzla yaylmasyla imalat

organizasyonlarnn bilgi sistemlerini tedarik zincirleri boyunca geniletmeleri dikkat
edilecek bir gelime oldu. Ktalara yaylm karmak yazlm ve donanm
kombinasyonlaryla tedariki bilgi sistemleri entegre edilebilmelidir. Ayn ekilde
satc-datc a da imalat bilgi sistemi ile entegre olmaldr. rnlerin Pazar
mrlerinin ok ksalm olmas pazar kontrol eden ve hzl yant veren imalat
sistemlerini mecburi hale getirmitir. Bu, imalat bilgi sistemlerini pazarlama bilgi
sistemleri ile daha sk bir entegrasyona zorlamtr. Esnek imalat sistemleri
zelletirilmi kitlesel imalata dnmek zorunda kalmtr ki, bu da daha ileri bir bilgi
sistemleri entegrasyonu gerektirmektedir.

in ve Hindistan gibi byk Asya devletlerini de ieren dnya ekonomilerinin

almalar, Avrupa Topluluu, NAFTA gibi konsolide Pazar ve ticari bloklarn ortaya
k muhasebe ve finans fonksiyonlarnn imalat fonksiyonlar ile daha iyi bir
entegrasyonunu gerekli klan gereksinimler zinciri oluturmutur. retmek ve satmak
yetersiz kalm, organizasyonlarn finans sistemlerini karmak ticaret snrlar, bariyer

15
ve kotalara gre dzenlemek durumunda kalmlardr. Bilanolar ok dviz kurlu, ok
ithalat-ihracat yasal ve ynetmelikli, ok muhasebe kodlu, uygulamal ve dnemli
sistemlere uymaldr. Bu durum muhasebe ve finansman bilgi sistemlerini imalat
sistemleri daha ileri bir entegrasyonu gerektirmitir.

Btn dnyada ve zellikle Asya lkelerinde oluan geni i imkanlar sayesinde

kontrat ve ihracat amal imalat uygulanabilir olmutur. Bu durumda aniden ortaya
imalat fonksiyonunun tesinde baml ve bamsz lojistik, malzeme ynetimi, proje
ynetimi, finans, satlar ve personel ynetimini ieren bir Kurumsal Bilgi Sistemi
ihtiyac ortaya kmtr. Mnferit bilgi sistem modllerini entegre etmek neredeyse
imkanszdr. Gerekli olan kurumsal gereksinimleri tasarm safhasnda dikkate alan bir
sistemdir. Kurumsal Kaynak Planlama sistemleri bu deiim senaryosunun doal bir
sonucudur.

Yukarda anlatld ekilde ERP sistemlerinin kapsam bakmndan geliimi ekil 7de
gsterilmitir.

* Kalite Ynetimi * Proses / Operasyon Planlama

* Depo Ynetimi * Laboratuvar Bilgi Planlama
* Kontrol Sistemleri * Dzenleyici Raporlama
* Bilgi Ynetimi * nsan Kaynaklar

* Lojistik Sistem * Kaynak Planlama

* retim Kontrol * Finansal Planlama
* Sat Planlama * Lot kontrol
* Satn alma planlama * Muhasebe

* rn Aalar
* Ana retim Plan
* Malzeme htiya Planlama
* Envanter Ynetimi
* Rotalar / stasyonlar

ekil 7 Kapsam Bakmnda ERPnin Geliimi (Altnkeser, 1999)

ERP Sistemlerinin ortaya k nedenleri yle zetlenebilir.

Kreselleme ve uluslar aras rekabet

16
 Bilgi teknolojisinin salad yeni olanaklar

Uluslar aras datm zincirlerinin yaygn ve daha etkin kullanlr hale gelmesi

ok tesisli organizasyonlarn iyi idare ve kontrol edilmesi ihtiyac

rn ve retim politikalarndaki rekabete bal deimeler

II.4.1 Kurumlar ERP Kurmaya Gtren Sebepler

Bilgi Sistemleri (BS) alannda dnyadaki sayl uzmanlardan biri olarak kabul edilen
Tom Davenport (2000) almasnda ERPnin faydalarn u ekilde ortaya koymutur:

sreleri asndan faydalar:

Arka plandaki (back office) ilemlerin otomasyonu.

Fonksiyonel i sreleri arasnda koordinasyon.

Yneticilerin kurumlarnda dnya zerindeki tm birimlerinde ne olup bittiini

takip etmelerini salayan corafi olarak birbirinden uzak birimler arasnda
koordinasyon.

Ayn terime kurumun farkl birimlerinde farkl anlamlar yklenmesini nleyen

terminoloji birliinin salanmas

Teknik adan faydalar:

Bilgi teknolojisi altyapsn anlamay ve bu yapda almay kolaylatran tutarl

uygulama mant, tutarl bilgi ve arayz.

Bilgi teknolojisi altyapsn ynetmeyi kolaylatran tek bir sistemin varl.

(rnein, 2000 yl problemi ve Euro para birimini gibi dnm ilemlerinde
kolaylk.)

Kullanlabilir bir alternatif olmasna ramen, pahal ver riskli bir yol olan kendi
btnleik siteminizi kendiniz kurmaktan kurtulmanz.

Ross ve Vitale (2000), yllk gelirleri 25 ile 125 milyon dolar arasnda deien 15 firma
ile yaptklar bir anket almas sonucunda, firmalar ERP sistemlerini kurmaya gtren
en nemli sebepler olarak u maddeleri ortaya koymulardr (ekil 8):

17
 1. Hem eskimi ve saylar birbirinden bamsz olarak oalm sistemleri tek bir
sistem altnda toplayacak, hem de 2000 (Y2K) yl problemine kar bir katalizr
vazifesi grecek ortak bir platform ihtiyac.

2. srelerinde iyileme beklentisi.

3. letme kararlarnda iyilemeyi salamas iin veriye kolay eriim ihtiyac.

4. letme maliyetlerinde azalma beklentisi.

5. Srelerde mteri katksnn artrlmas beklentisi.

6. Stratejik kararlarn iyilemesi beklentisi.

Maliyette
Sre Azalma
yiletirme
Ortak Stratejik
Platform Karar Verme
Veriye
Eriilebilirlik Mteri
Katlm

Altyap Sistem Yetisi Performans

ekil 8 ERP Kurma Sebeplerinin likisel Gsterimi (Ross ve Vitale, 2000)

Gemii ok ksa bir sre ncesine dayanan ve hale getirilerinin netlik kazanmad
ERP sistemi iin son zamanlarda pek ok da eletiri getirilmektedir. Bu eletiriler
hakknda bilgiler almann ERP zerine Tartmalar blmnde (Blm IV) ortaya
konmutur.

ekil 9da verilen grafikte kurumlarn ERP kurmaya iten etmenler ve kurulumun
ardndan kurumlarn ERP sisteminden beklentileri yukarda anlatlanlar nda
zetlenmitir.

18
 Basklar:
- Deiim
- E-altyap ihtiyac
- Kreselleme
- Dank corafi yap

Durum: Strateji: Strateji:

- Karmak, dank - Sreleri yiletirme - Verilere kolay eriim
Bilgi Sistemi altyaps

Faaliyet:
- Btnleik ERP
Sistemi seimi

Olas faaliyet:
- ERP'nin zelletirilmesi

stenen Etki:
- Maliyette azalma
stenen Etki:
Etki:
- Mteri katlm
- Bakm ihtiyac
stenen Etki:
olan bir sistem
- Stratejik karar
verme

ekil 9 ERP Kurma Sebepleri ve Beklentiler (Hagman, 2000)

19
III. ERP YAZILIM PAZARI VE MODLER YAPI

Bu blmde paket ERP yazlm reten byk firmalar ile bunlarn rnlerinin
kyaslamas sunulacak ve bu pazarda lider konumda olan SAP R/3 ERP paketinin
modlleri tantlacaktr.

III.1. ERP YAZILIM PAZARINDAK FRMALAR

ERP paketlerinin oluturduu kurumsal yazlm pazar gnmzde yaklak 35 milyar

dolarlk bir bykle ulamtr ve tahminlere gre 2004 ylnda 73 milyar dolarlk
hacme ulaarak yllk ortamla % 24.9luk bir byme hzn yakalayacaktr (Tablo 1).
Dnya apnda 100n zerinde irili ufakl ERP yazlm paketi reticisi olmasna
ramen bunlarn byk ounluu kk lekli firmalar hedef almaktadr ve ilerinde
Byk Be olarak anlan SAP-AG, Oracle, J.D. Edwards, Peoplesoft ve Baan
firmalar toplam olarak dnya apndaki ERP pazarnn yaklak %60n ellerinde
tutmaktadrlar.

YIL Milyar USD

2000 30
2001 35
2002 45
2003 58
2004 73
Yllk Ortalama Byme 24.9%
Tablo 1 Dnya genelinde ERP pazar bykl tahmini
(www.infothechtrends.com, 2000)

Yukarda ad zikredilen bu alann lider firmalarnn pazar paylar da 1999 verilerine

gre tablo 2de grlebilir. Bu rakamlar deiik aratrma irketlerine gre farkllk
gsterse de genelde birbirine yakndr ve SAP firmas pazarda tartmasz lider
konumdadr. SAP, R/3 ile pazara koyduu aln web tabanl yeni rn olan
MySAP ile devam ettirmektedir. Trkiyeye baktmzda da SAPnin lider durumda
olduu grlmektedir. Kendi iddiasna gre SAP, Trkiyedeki 500 byk firmadan
200ne hizmet salamaktadr (www.sap.com/turkey/news).

20
 Yl: 1999 Pazar Pay Yllk Gelir (Milyar USD)
SAP 30% 5.49
Oracle 14% 2.56
PeopleSoft 7% 1.28
J.D. Edwards 5% 0.92
Baan 3% 0.55
Dier 41% 7.50
TOPLAM 100% 18.30

Tablo 2 ERP Firmalarnn Yllk Gelirleri ve Pazar Paylar

(www.infotechtrends.com, 2000)

III.2. ERP PAZARINDAK ELMLER

III.2.1 1998 APICS Konferansnda Ortaya kan Eilimler

1998de Nashville/ABDde yaplan APICS uluslar aras konferansnda 200den fazla
satcnn sergiledii yazlmlardan edinilen izlenimler ERP dnyasndaki eilimleri
ortaya koymutur. (Melynk, 1999)

O tarihte ortaya konan eilimler unlardr.

1. ERP sistemlerinin pazarda arlnn ve neminin artmas

2. Lojistik/Datm sistemlerinde art

3. Tedarik zinciri ynetimi paketleri ykselite

4. ok Yntemli tahmin yazlmlarnn kmas

5. Elektronik ticaret ve internetin neminin artmas

6. Gelimi planlama ve izelgelemeye ilgilinin artmas

7. Firmalardaki eitli boluklarn ERP sistemleri ile kapatlmas

8. Yazlmn seiminde daha iyi aralar kullanm

O tarihten gnmze meydana gelen gelimeleri de dikkate alarak bu eilimleri ve yeni

ortaya kan eilimleri incelemek yerinde olacaktr. ncelikle 1998 ylndaki
konferansta ortaya konan eilimleri grelim.

21
ERPnin artan nemi

ERP satclar kurulumun byk ve kapsaml bir i olduunu anlamlardr. ERP

sistemlerinde basitletirme, hzlandrma ve odaklanma abalar vardr. Bu abalar ERP
sistemlerini, baarl ve hzl kurulumlar gerekletirilmesini garanti altna almakszn
ERP sistemlerinin kurulumlarnn nemi daha iyi anlalmtr. SAP, PeopleSoft, ve MK
Group, hzlandrlm kurulum programlarn tantmtr. Bunlara ilaveten belirli
sektrleri iin n konfigrasyonun ve ayarlar yaplm kurulum sresi ksaltan ablon
yazlmlar gndeme gelmektedir.

Lojistik ve datm sistemleri oalmakta

Lojistik ve Datm sistemleri deimekte ve oalmaktadr. Lojistik sistemlerine,

izelgeleme, blmlerinde ynetimin verimlilii ve etkinlii artran yeni yazlmlar
kmaktadr. Tedarik zincirinde malzeme-para, bilgi ak baar iin kritik faktr
olmaktadr.

Tedarik zinciri ynetimi paketleri ykselite

ERP sistemleri tedarik zincirinin ynetiminin karmak yapsna birebir yant verecek
uygunlukta deiller. ERP sistemleri tedarik zincirine deil, kurumun kendisine
odaklanmlardr. Bu nedenle tedarik zincirinin eitlendirilmesi, izelgelemede daha
fazla kontrol imkan tanmas, mteri isteklerine daha esnek yaklam salamas gibi
avantajlar salamaktadr.

ok yntemli tahmin yazlmlarnn kmas

Her tedarik zincirinin hedefi olan envanter seviyesini azaltmak konusunda talep
tahmininin hassasiyeti en nemli konusudur. Tedarik Zincirini oluturan her halkadaki
birim kendi mterisinin talebini tahmin etmeye ve ona gre stok bulundurmaya alr.
Tedarik zincirinde ilerledike envanter seviyesi lineer olmayan bir deiim gsterecek
normal boyutuna ulaabilir. Bu problemi kaldrmak iin ok yntemli planlama tahmini
ve ikmal prosedr kullanmaktadr. Bu yntemle envanterlerde nemli lde azalma
isteklerini karlayabilmekte nemli lde art, nakit akn iyiletirebilmektedir.

Elektronik ticaret ve internet

5 yl nce (1993) yazlm paketlerinin EDI (Elektronik Data Interchange Elektronik

Veri Deiimi) yetenei bulunmas nemli bir zellikti ancak internetin kurum ve

22
tedarik zinciri iin bilgi otoban haline gelmesiyle internet zellii bulunmas art oldu.
Internet kullanm ile etkinlik ve avantajlar artran paketler ve yazlmlar piyasaya
kmaktadr. Bu yazlmlarda internet elektronik ticareti gibi aktiviteleri desteklemekte
kullanlmtr. Elektronik ticarette mteri internetten firmann kataloglarna bakabilir
ve sipariini girebilmektedir.ii

leri dzeyde planlama ve izelgelemeye ilgilinin artmas

c yl nceki APICS, konferansnda sonlu kapasite planlama ve izelgeleme ieren

birka yazlm gelitirmiti. O zamanki inceleme, yazlmn sabitler teorisi (Theory of
Constraits, TOC) yaklamna m dayand yoksa retken algoritmalar ierdii, kural
bazl yapay zeka, benzetim odakl veya bir sezgisel kaideler kmeleriyle mi alt
konusunda idi. Bu teknikler hala geerli olmak beraber ilgi oda yalnz kapasite
olayndan kapasite ve talebin e zamanl etkileimine kaymaktadr.

Daha hzl ve daha etkin zm vaat eden bu yeni sistemler ileri dzeyde planlama ve
izelgeleme (APS) sistemleri olarak anlmaktadr. ERP uygulamalarnda benzer
algoritmalara ihtiya artmaktadr.

Firmalardaki eitli boluklarn ERP sistemleri ile kapatlmas

ERPnin en nemli avantajlarndan bir tanesi de kurumun finans, muhasebe gibi arka
plandaki ilemlerinin gerekletirilmesinde ok etkin olmasdr. Yazlm firmalar bu
ilemlerin daha basit ve daha kolay yaplmas iin birtakm yenilikler retmektedir.
rnein, Shopfloor 2000 katsz bir ofis vaat etmektedir.

Bunun yan sra MES frontline management system, bir takm yardmc sistemler
karmaktadr.

Yazlmn seiminde daha iyi aralar kullanm

Yazlm semek daha karmak hale geliyor. htiyalar belirleme ve buna uygun
yazlm seme firmalarn yardm taleplerini artrmaktadr. Yazlm seimi iin Expert

ii
Son yllarda byk ERP satclar rnlerini web platformu zerine tamaya balamlardr. SAPnin
yeni rn mySAP web teknolojisi ile retilmitir. Oracle ayn ekilde tamamen web teknolojisi
kullanlarak retilen E-Business Suite adl rn piyasaya srerken, Baan iBaan OpenWorld adl web
tabanl paketi sunmaya balamtr.

23
Buying System Inc. Tarafndan Plan Smart ve Choose Smart yazlmlar pazara
sunulmaktadr.

III.2.2 Yeni Eilimler

Bilgi teknolojisi tm dnyada hzl bir ekilde ilerleyiini srdrmektedir. Bu
ilerlemeyle birlikte ERP gibi ynetim paketlerinden beklentiler ve pazardaki eilimler
deimektedir. Gnmzde bu konuda grlen 4 ana eilim aadaki gibidir (Hagman,
2000):

(1) Son zamanlarda ERP sistemleri arka ofis uygulamalarndan n ofis

uygulamalarna doru kaym ve Tedarik Zinciri Ynetimi (SCM) ve Mteri
likileri Ynetimi (CRM) sistemlerini destekler konuma gelmitir. Bu yndeki
geliimin kaynann mteri talebi mi yoksa ERP satclarnn pazardaki
bymeyi sabit tutma abalarn m olduu tartlabilir. Bu nermelerden
ikincisi bir speklasyon olarak kalsa da birincisinin ERP satclarndan bamsz
SCM ve CRM uygulamalar satlarnn hzl artna baklarak geree daha
yakn olduu dnlebilir. Kayna ne olursa olsun kullanclar ister kendi ERP
satclarndan olsun ister baka satclardan olsun ERP sistemlerini CRM ve
SCM uygulamalar ekleyerek geniletmektedirler. Bu oluum Geniletilmi
ERP (Extended ERP) ya da ERP II terimleriyle anlmaktadr.

(2) Pazarn byklerden oluan ksmnn doyuma ulamasyla birlikte ERP satclar
artan bir ekilde KOBleri hedef almaya balamlardr. Satclar bunu kendi
orijinal sistemlerini basitletirerek veya Uygulama Servis Salayclar (ASP
Application Service Providers) araclyla sunarak salamaktadrlar. Bu ikinci
yntem ERP hizmetini nc parti firmalardan kiralamak yoluyla olmaktadr
ve bu genelde nternet zerinden yaplmaktadr. Bu yntemi semenin hem
satclar hem de kullanclar asndan eitli sebepleri olmakla birlikte ok yeni
bir yntem olduu iin potansiyel sonular hakknda fikir yrtmek iin
erkendir.

(3) Son yllarda gerek pazar faaliyetleri gstermesi ve gelir getirmesi asndan
henz aktif konuma gemi olmamasna karn dijital pazar kavram ortaya
kmtr. Bu pazarlar nceleri genelde Bilgi Teknolojileri (BT) firmalar
tarafndan kurulmutur fakat sonradan endstriyel konsorsiyumlar bu pazarlar

24
 oluturarak BT firmalarna teknoloji salayc grevi yklemilerdir. Bu dijital
pazarlarn gelecei ve ERPnin bu yeni oluumdaki konumu henz belli
olmamakla birlikte bu pazarlar ciddi bir eilim konumundadr. ki nemli fayda
vaat etmektedirler: (a) birka firmay birbirine balamakla elde edilebilecek
olandan ok daha ciddi SCM olanaklar ve (b) teknolojik entegrasyon
maliyetlerinde azalma. nemli ERP satclarndan olan SAP ve Oracle,
SAPMarkets ve Oracle Exchange rnleri ile bu oluumda yer almak
istediklerini oraya koymulardr.

(4) Yz milyonlarca dolara varan uygulama masraflar nedeniyle ERP projeleri ERP
satclarnn ardndan imdi de kullanclar deer arayna itmitir. Kurulumu
tamamlayp uygulamaya getikten sonra kullanclardan ERPnin istenen i
faydalarn salayamad eletirileri ortaya kmaya balamtr. Bu tartmada
konu edilen deer hem yatrmn geri dn hem de daha nceden bahsedilen
(blm II.4.1) ile alakal faydalardr. Bunlarn her ikisi de birbirinden bamsz
incelenemez. ERP projeleriyle ilgili bu deer arayndan tr, ERPnin
getirilerini ve performansn lmeye ynelik almalar yaplmtr. rnein
Tetlumbe (2000), ERP projelerinde baarsnn sadece maliyet gz nne
alnmadan deerlendirilmesi iin metodolojik bir yaklam nermitir. Bu
konuyla ilgili alma sahasnn hala ak olduu ve yeni metodolojiler
gelitirilmesinin mmkn olduu dnlmektedir.

III.3. ERPNN MODLER YAPISI

ERP sistemlerinin en nemli zelliklerinden birisi de modler bir yapya sahip olmas
ve kurumlarn, ihtiyalarna gre kendilerine uyan modlleri bnyelerine monte
etmeleridir. Modller birbirlerinden bamsz kurulabilseler de hepsi birbiriyle
btnleik bir yap iinde ilevlerini yerine getirirler. Bir modldeki veriler dier bir
modl iin girdi olarak kullanlabilmektedir.

25
 Esneklik
eviklik
Maliyet Rekabet gc

0 100
Yazlm Satnalma
Oran (% )

ekil 10 Satn Alma ya da Kendine Uygun Yazlm retme Durumu Kyaslamas

(Hagman, 2000)

Bir kurum ERP sistemi kurmak istediinde nnde iki u seenek bulunmaktadr: (1)
Tm ERP paketini tek bir firmadan temin etme, (2) Tm ERP paketini kendi
imkanlaryla tamamen kendi sistemine gre retme. Her iki seenein de kendine gre
art ve eksileri bulunmaktadr. Birinci seenekte yazlmn kurumun kendi sistemine
zelletirme esneklii minimum dzeyde bulunurken maliyet de en dk konumdadr.
kinci seenekte maliyet ok yksek dzeylerde seyrederken yazlm tamamen kendi
sisteminize gre zelletirmek elinizdedir. Bu iki u seenein esneklik ve maliyet
kyaslamasn gsteren grafik ekil 10da verilmitir.

Gnmzde ERP yazlmn kendi kendine retme yolu pek tercih edilmemektedir.
Daha ok tercih edilen ERP zmleri paketin tamamn tek bir satcdan almak ya da
farkl satclardan farkl modlleri birbirine entegre ederek en iyi karma (best of
breed) yntemi ile ERP sistemi kurmaktr. En iyi karma zm iinde saylabilecek ve
belki de en ok kullanlan olma zellii tayan bir dier zm de ERP sisteminin
temel modllerini tek bir satcdan temin ettikten sonra destekleyici dier modlleri
konunun uzman baka satclardan alarak sisteme entegre etmektir (ekil 11).

26
 NSAN FNANS VE
KAYNAKLARI MUHASEBE

DESTEK MERKEZ VER DESTEK

MODLLER TABANI MODLLER

TEDARKLER MTERLER

SATI VE STOK VE
DAITIM MALAT
MMAR
ENDSTRYEL ZMLER

ekil 11 ERPnin Temel Modlleri ve Genel Yaps (Mabert ve arkadalar, 2001)

ekil 11de verilen yapda firma ii i sistemi ERP ile kontrol altna alnrken, firmann
tedarikileri ve mterileriyle olan ilikileri de ERPye entegre edilen Tedarik Zinciri
Ynetimi (SCM Supply Chain Management) ve Mteri likileri Ynetimi (CRM
Customer Relationships Management) sistemleri ile salanmaktadr. Bu sistemin bir
arada kullanm i dnyasnn son zamanlarnda gndemini olduka megul etmektedir.
ERP bu yapsyla daha nce de belirtildii gibi yeni bir kavram oluturmakta ve bu yeni
kavram gene daha nce belirtildii gibi ERP II ya da Geniletilmi ERP olarak
adlandrlmaktadr.

III.3.1 SAP R/3de Bulunan Modller

SAPn olay yaratan baarsndan olduka memnun olan SAP danmanlarnn da
etkisiyle SAP, ERP pazarnda olduka fazlar ilgi grmektedir. ERP ile ilgili kurslar ve
konumalar SAP ile ilgili bilgiler iermedike okuyucular/dinleyicilerce takdir
edilmemektedir.

IBM mhendisi tarafndan kurulan SAP-AG, ynetim merkezi Almanyada bulunan

yaklak 30 yllk bir irkettir. ERP pazarnda, bir ERP yazlm olan SAP R/3, ou kii
tarafndan ERP ile eanlamda kullanlmaktadr. SAP hibir soru kabul etmeyecek kadar

27
aklkla alannda yaklak %30luk Pazar pay ile liderdir. SAP, 5.49 milyar USDyi
bulan 1999 yl cirosu ile dnyann en byk i yazlm zm irketidir. Dnya
apnda 13.000in zerinde mterisi vardr. Fortunen 500 byk irketi arasnda en
byk on irketten 10u, en ok kar eden ilk on irketten 8i ve en yksek yatrm geri
dnmne (ROI) sahip ilk on irketten 7si SAP R/3 kullanlmaktadr.

Tek ve birleik bir sat stratejisi nedeniyle ok miktarda SAP R/3 danmanna ihtiya
duyulmaktadr. Alt byk danmanlk irketi SAPn i orta durumundadr. Youn
talep SAP danmanlarnn saatlik cretlerini olduka yksek seviyeler karmtr.

SAP ilk rnn 1979da piyasaya srmtr ve SAP R/2 mainframeler iin rnek bir
baar olmutur. Halen almakta olan SAP R/2 uygulamalar bulunmaktadr. SAPnin
lokomotif rn olan SAP R/3 1992 ylnda kt ve bir ok dalgas yaratmtr. SAP
R/3 tipik bir endstrinin her ihtiyacn karlayan olay yaratacak fonksiyonellikte
sat&datm, malzeme ynetimi, retim planlama, finansal muhasebe, kontrol, proje
ynetimi, proses kontrol, kalite ynetimi gibi modllere sahip olarak piyasaya kmtr.

SAP R/3 mterilerinin donanmlarna veya donanm seimlerine gre ak sistemin

(OS) avantajlarn salayan sunucu-istemci mimarisini (client-sever architecture)
gelitirmitir. SAP ayrca R/3 zelletirmi, rnein IBMin AS/400 platformu
geleneksel veri merkezlerine tamtr. R/3 srm, ileri gelen O/ZS platformlar,
rnein VMS, Unix, OS/400, MVS, iin de mevcut olup sonradan Windows NT iinde
bir srm kararak son kullanclara rakipsiz bir avantaj salamtr.

SAP R/3 ileri gelen RDBMS (Relational Database Management System likisel Veri
Taban Ynetim Sistemi) yazlmlar olan Oracle, Infomix ve son olarak da Microsoft
SQL sunucusunun avantajl ynlerini kullanma imkan vermitir. SAP R/3 dank
bilgisayarlardan eitli entegre donanm, yazlm ve RDBMS rnlerini baz standart
protokoller kullanarak destekler. R/3 Lotus Notes gibi standartlam i ak yazlmlar
ile entegre olur, elektronik posta, EDI (Electronic Data Interchange Elektronik Veri
Deiimi) ve ofis programlarn destekleyen (Ms Word, Excel, vs.) arayzleri vardr.

Btn bunlar SAPnin baarsn salamtr. SAPnin baarsn srr salam, kaliteli ve
olgunlam bir rn, kuvvetli bir Ar-Ge destei, teknoloji esasl deil proses esasl
yaklam olmas,danman ve bilgi teknolojisi firmalaryla olan i ortaklklar, stratejik
sat, z sermayelerini yazlma ve eitime kontroll olarak ayrmalardr. Byk global

28
bir irketin fonksiyonel ihtiyalarn karlayabilecek yeterliliktedir. Bu en iyi i
uygulamalarn, global muhasebe normlarn, kurlar, ticaret uygulamalarn ve ok dil
kullanabilme desteini ierir. SAP ayrca, bankalar, hastaneler ve ticaret firmalar gibi
farkl endstri dallar iin farkl zel modller sunmaktadr. SAP yllk btesini
%10undan fazlasn Ar-Geye sadece teknoloji aratrmas iin deil, global olarak en
iyi i uygulamasn bulmak iin ayrmaktadr. Danman firmalarda, bilgi teknolojisi
satclaryla (donanm ve yazlm) SAPye byk lde yardmc olmaktadr. SAPn
kazand her 1$ iin SAPn i ortaklar 4.5$ kazanmaktadr.

Price Waterhouse gibi danmanlk irketleri kendi yatrm imkanlaryla SAP yeterlilik
Merkezi kurmulardr. Donanm satclar (HP ve Compaq gibi) son kullanclara
yardmc olmak iin n kurumu kendileri yapmaktadrlar. (Altnkeser, 1999)

Tm dnyada yerel temsilcileri ve yerel irketleri ile faaliyet gsteren SAP, 1995
ylnda Trkiyedeki faaliyetlerini organize etmek iin SAP Trkiyeyi kurmutur.

SAP, R/3 paketini mteri talepleri dorultusunda srekli gelitirmeye devam

etmektedir. Internet teknolojisindeki son gelimelere paralel olarak rnn yeni
srmleri e-ticaret ilemlerine dorudan entegre edilebilecek ekilde hazrlanmtr.
(www.sap.com.tr)

SAP, ERP sistemlerinin yan sra mySAP.com ats altnda CRM (Customer
Relationship Management), SCM (Supply Chain Management) ve SRM (Supplier
Relationship Management) zmleri sunmaktadr.

ERP sisteminin modllerini biraz daha detayl incelemek iin ERP piyasasnda en ok
ad geen ve pazardaki pay en byk irket olan SAPnin u an piyasada en ok
kullanlan rn olan SAP R/3 paketinin modllerini kullanmann uygun olaca
varsaylabilir. Bu varsaymdan yola karak aada bir zeti ekil 12de verilen SAP
R/3de bulunan modllerin aklamalar sunulmutur (SAP, 1998):

29
 Sat ve Finansal
Datm Muhasebe

Malzeme Sabit Varlk

Ynetimi Ynetimi

retim
Kontrol
Planlama
SAP R/3
stemci / Sunucu
Kalite Mimarisi Proje
Ynetimi Sistemleri

Tesis
Ak
Bakm/Onarm

nsan Endstri
Kaynaklar zmleri

ekil 12 SAP R/3de Bulunan Ana Modller (SAP, 1998)

III.3.1.1 Malzeme Ynetimi

R/3 Sistemi, btn tekdze i akn ynetir ve kiiletirilmi hata verilerini satn alma
dokmanlarnn ilenmesi esnasnda salar. Satn alma talebinin, planlama ak maliyet
merkezi ihtiyalar veya sat sebebiyle ortaya kmas nemli deildir.

SAP R/3 daima alcya talebin kaynan tanmasn salar. Eer arzu edilirse satn alma
dokmanlar esnek onay srecine tabi tutulabilir. Alclar, gemi tedariki fiyatlarna
ve uzun dnemli kontratlar ieren nemli satn alma siparilerine sahiptirler.

Fiyat karlatrmasnn her satn alma ileminde otomatik olarak devreye alnmas
mmkndr. Ayrca satc deerlendirmesi, en kaliteli rn ve hizmeti sunan satcnn
seilmesine olanak salar. Bu zellikler satn alma maliyetini minimuma indirir.
Otomatik olarak gncelletirilmi satn alma siparilerinin tarihi,mal ve fatura bilgisi,
gnlk ilemlerin takibi kullancya bilgi olarak iletilir.

Maln irsaliyesi alnd dnemde, R/3, malzeme ve miktarn karlatrarak siparileri

kontrol eder. SAP e-posta vastasyla satcy da bilgilendirir. (Maln tesliminden nceki
deiiklikler de dahil olmak zere) Envanter ynetimi, verileri otomatik olarak kontrol
iin Kalite Ynetimine gnderir. Her maln irsaliyesinin gelmesiyle malzeme stok

30
miktar gncellenir. E zamanl olarak irsaliye bilgileri, gnderme maliyetleri de dahil
olmak zere (navlun,gmrk masraflar,vergiler) Finansal Muhasebede gncellenir.
R/3 ayrca LIFO ve FIFO gibi deerleme metotlarn destekler. Faaliyete dayal
maliyetlendirme analizlerini ieren envanter kontrol fonksiyonlar da bulunmaktadr.

Belli kriterlere gre (rnein, sevkyat zaman, rn kalitesi, ve anlama artlarna

ballk gibi.) kalite tedarik ilikisini elde edebilirsiniz. Karar alma sreci, detayl fiyat
analizleri,malzeme gruplar, fiyat tarihi gibi balklarla desteklenir.

R/3 Malzeme Ynetimi, yalnzca maln etkin tedarik edilmesini salamakla kalmaz
ayrca gvenilir, zamannda etkin hizmetleri satn almay kolaylatracak sofistike
aralar da salar. Dolaysyla etkili stok dnm ve dk depo maliyetleri elde
edilir.

Depo Ynetimi ilevi, en kompleks depo yaplarn ynetmeye yardmc olur. Stok
kalemleri blok, raf ve sabit kutu mantyla ihtiyalar dahilinde ynetilir. Eriim
mesafelerinin en ksa ekilde tutulmas amalanr. R/3 Depo ynetimi firmaya zaman
kazandran ve hatay azaltan barkod teknolojisinin kullanlmasn da destekler.

Envanter Ynetimi ve Sat-Datm, Depo Ynetimiyle btnleik alr. Bu

entegrasyon atlacak ve ayrlacak maddeyi basite dzenler. R/3 ayrca Depo
Ynetimini, depo kontrol birimiyle birletiren entegre iletiim arayzne sahiptir.
Fatura onaylama blm, sipari edilmi miktarlar ve tutarlar herhangi bir nakit
indirim veya vergiye gre tekrar faturalandrlabilir. Satn alma sipariindeki
deikenlik, faturadaki fiyat ve miktarlarn deimesiyle ortaya kar.

Kabul edilebilir limitler miktar, fiyat veya gn gibi deikenlere gre dzenlenebilir.
Eer limit alrsa sistem otomatik olarak deme faturasn bloke edebilir. Bir fatura
gnderildiinde otomatik olarak veriler finansal muhasebeye, aktif muhasebesine ve
maliyet muhasebesine gnderilir. Yeni lojistik fatura dorulama ilevi, finansal
muhasebedeki fatura dorulama ilemini ayrr ve bu ilemin R/3 oklu sistemi boyunca
dalmasna olanak verir.

Satn alma bilgi sistemi ve satc deerlendirme, satcyla yaplacak olan grme iin
gerekli btn ana bilgiyi sunar. Mal irsaliyesi ve faturas giri yapldnda, veriler satn
alma bilgi sistemine yanstlr. Ayrca Satc Deerlendirme fonksiyonu btn geerli
bilgiyi ihtiya annda kullanma sunar.
31
III.3.1.2 retim planlama ve kontrol
R/3 retim Planlama ve Kontrol Sistemi (R/3 PP),R/3 sisteminin ana paralarndan
biridir. R/3 PP, dnya apndaki imalatlara planlama kontrol ve retim zmleri
sunmaktadr. R/3 PP modl yalnzca retim planlamasn kapsamaz. Bunun dnda
mteri odakl retim ve ynetim sistemi ve Kurumsal Kaynak Planlamas sisteminin
btn boyutlarn da ierir.

R/3, KANBAN ve JIT tekniklerini ERP ile przsz bir ekilde entegre eder. R/3 PP,
alann ihtiya duyduu bilgiye kap aar ve sorumluluun merkezilemesini nler.
R/3 yazlm kullanclarnn bilgiye abuk bir ekilde cevap vermesini kolaylatrrken
rn ve hizmetlerin mteri ihtiyalarna gre dzenlenmesini ynlendirir. R/3 Sat
Datm sistemi, mteri sipari srecini, sipari giriinden faturalandrmaya kadar
ynlendirir. Sistem mteri sipari srecini de ynetir. Bilginin ve ilevlerin
entegrasyonu doru tedarik zincir entegrasyonu salamaktadr.

Sat alanyla, rn ailesiyle veya tanmladnz herhangi bir alanda tahminler

yaplabilir ve tahminler btn zel planlarla birletirilebilir, fakat planlamaclar ayn
zamanda operasyonel kararlarda tahminleri kullanrken ihtiyatldrlar. Temel retim
talepleri iin, tahminlerden ziyade mteri balantlar ve sat siparileri bilgilerini
tercih ederler.

R/3 sisteminin fonksiyonel eitlilii anlaml sat ve operasyon planlamasn destekler.

Operasyon planlamada tahminler ve uzman planlama teknikleri birlemitir. Tahminler,
R/3 den gelen bilgilere gre, rnein sevkyatlar, satlar, tketim, alnan demeler ile
belirlenebilir. retim grubu veya belirli retim tahminleri, retim kaynaklarn
gelitirmeye ve tedarikilerle szleme yaplmasna yardmc olur.

rn aileleri, retim gruplar, sat blgeleri ve organizasyonel birimlere dayal

planlama hiyerarileri ina edilebilir. oklu tahmin modelleri ve stratejiler en iyi
tercihin yaplmasn salar.

R/3, srekli olarak modelin geerliliini kontrol eder. Faaliyetlerin etkisini, rnein
pazarlamac promosyonlarn, sezonluk etkileri tahminlerinde birletirebilir. Gemi
taleplerin ve tahminlerin deerleri nemlidir. R/3 iinde tm entegrasyon periyodik
tahmin deiikliklerini kolaylkla yapar. Btn tahmin talepleri, planlama seviyesinden
en alt retim seviyesine kadar deitirilebilir. Planlama seviyesindeki kaba planlama,

32
gerek bir kaynak tkankl kontrol salar. Tahminler, gelen sat siparilerine bal
olarak talep ynetimine ve ana retim programlamasna kolaylkla transfer edilebilir.
Ayrca hesapta olmayan talepler de eklenebilir.

malat zamanlarn ve retim tkanklklarn, ana retim programlamasn kullanarak

detayl bir ekilde deerlendirmek mmkndr. Ana retim programlamas, tahmini
talepleri ve mteri sipari taleplerini rn bana talebe dntrebilir. R/3 ile btn
programlar tek bir entegre sistem veya dank sistem iinde elde edilebilir. Temel bir
programn kapsam geniletebilir. htiya duyulan sklkta da gzden geirilmesi
salanr. Bu firmann apraz planlama programlarn elverili hale getirmesini salar.

Malzeme ihtiyalar planlamas, planlama seviyesinde detaylandrlr. Btn retim

paralar, ara rnler, satn alnm bileenler ve hammaddeler, malzeme art hesaplar
iin ikmal programlar da bu sayede genelletirilir.

Program, retim siparileri ile satn alma isteklerinin son tarihlerini zaman programlama
araclyla dzenler. merkezleri iin kapasite yklemelerini genelletirerek
planlamaclarn MRP seviyesinde kapasite yklemesini kontrol edebilir.

Basamaklar halinde Sat Tahmin, Ana retim Program, ve Malzeme htiya

Planlamas uygulanabilir detayl bilgiler sunar. R/3 PP sisteminde planlama seviyeleri
kolaylkla entegre olur. Bir seviyeden dierine nasl gideceine dair bir ok seeneiniz
oluur. Her seviyede ve her programla planlamac plann geerliliini kontrol edebilme
ansna sahiptir.

Ana retim Program ve Malzeme htiya Planlamasnn etkin uygulanabilmesi iin

gereki detayl planlar salar ve mteri memnuniyeti ile tedariki entegrasyonu
asndan temel oluturur. SAP, R/3 sistemi iinde retim planlama kontrol modl iin
endstrilere zel zmler sunar. Btn zmlerde ortak temel veriler, MRP ve
maliyet modlleri ortaktr. Dolaysyla karmak imalat bnyesinde her bir ortak bir
ekilde kullanlabilir.

Farkl zmler ise;

retim emrine gre atlye kontrol

Maliyet toplayclara dayal Kanban kartlaryla Kanban ilevi

Proses endstrileri iin proses sipari ynetimidir.

33
III.3.1.3 Sat ve datm (SD)
Sat ve Datm Modl, sat dnemi, sat talebi, pazarlama kampanyalar,
rekabetiler ve rnler, maliyet tayini, aratrma bilgileri hakknda kolaylkla
kullanlabilecek bilgiye ulamak iin aralar salar. Sat ve pazarlama personeli bu
veriyi sat faaliyetlerini dzenlemek iin sisteme girer. Sat destei sadece sat
srecini verimli hale getirmek iin deil yeni i kaynaklarn bulmak iin de
kullanlabilir.

R/3 sistemi iindeki sipari girii yksek seviyede otomatiktir. Kullanc arayzlerine
giri yaptnz verilere bal olarak sistem deme artlar ve sevkiyat planlar gibi
bilgileri toplar. Daha sonradan bu bilgiyi sat sipariinde nerir. R/3 sistemi ilgili
malzemelerin ilenmesinde kolaylk salar. Malzemeler manuel girilebilir, mteri bazl
rn teklifleri seilebilir veya farkl konfigrasyonlarla mteri ihtiyalarn
karlayacak bir rn detaylandrlabilir.

Fiyatlandrma otomatik olarak sat ileminde yaplr. Daha nceden tanmlanm

geerli fiyatlar ve indirimleri belirlemek iin retim maliyetine gre miktar belirlenir.
Fiyatlandrma fonksiyonu ok esnektir ve en karmak fiyatlandrmalar
gerekletirilmesi mmkndr. Sat miktarlarndan veya promosyonlardan salanan
veriyle fiyat bilgisine ulalabilir.

Mterinin kredi limitini dorulamak iin dinamik kredi limit kontroln salar. Sistem
ayrca mteri siparileri kontrol edilmedii zaman otomatikman kredi veya sat
personelini uyarr.

Kontroln kapsam genitir. Malzeme ynetimi ve retim planlama uygulamalaryla

balantl olarak alrken mteri sipariini karlayabilmek iin talep edilen sevkyat
gnnde ihtiya duyulan miktar dorulanabilir. Talep edilen sevkyat gnnde siparii
karlamak mmkn deilse gereken miktarn ne zaman retilecei grlebilir ve
mteriye bir tarih verilebilir.

Sat ve Datm, genel szlemelerden daha spesifik ve dar kapsamllara kadar geni
tabanl szlemeleri destekler. Bu sayede teslim miktar, gnleri ve fiyatlar
gruplandrlabilir. Anlamalarn programlanmas ve daha karmak ihtiyalar sistem
tarafndan desteklenir. Satlan rnler, mteri hizmet ilevlerini ieren (garanti
ynetimi, hizmet ve bakmlar) Hizmet Ynetimi blmyle takip edilebilir.

34
Sevkyat ynetimi ise paketleme, ykleme ve son teslim tarihlerini ynetmenizi
salayan ilevleri sunar. Sistem mteri siparilerinin listesini vermekle kalmayp
sipariin tamamnn m yoksa paral m sevk edilecei gibi bir takm seenekleri
belirler. Ayn zamanda depo ynetimi sistemiyle tam entegre alarak uygun
miktarlarn alnmas iin inisiyatif kullanmanz salar.

Tama modl tama planlama ve sre iin gerekli ilevleri sunar. Nereye
gnderirseniz gnderin, R/3 sistemi iindeki tama zinciri mnferit ykleme iin
(herhangi var noktas ve teslimat dahil olmak zere) kullanlabilir. Ayrca ykleme
artlar ve acenteleri de seilebilir.

Sat ve Datm d ticaret sreci iin destek salar. rnein, otomatik ihracat kontrol
sistemi ne tr rnler ihra edeceinizi, hangi lkeyle balantda olduunuzu ve mteri
takibini kolaylkla ynlendirir. Sistem btn gerekli gmrk formlarn otomatik olarak
ynetir. Mallarn yklendiine dair gmrk yetkililerine yaplacak aklama iin R/3
sistemi deklarasyon iin ihtiya duyulacak her trl veriyi toplar ve gerekli formlar
oluturur. Tercih anlama sreci dier bir basamaktr. Gmrk tercihlerine uygun olarak
mal yklemesi yaplmas malzemelerin gmre gre snflandrlmas gibi srelerin
ynetilmesini salar.

Sipari ve teslimatlarn temelinde, sistem otomatik olarak btn srecin

hesaplandrlmasn salar. Daha sonra sistem her para iin fatura oluturur. Mteriye
hesap dokman postayla veya faksla gnderilebilir. Ayn zamanda gelirler, finansal
muhasebe ve kontrol blmlerinde bu detaylar grlebilir ve mteriye satn alma
hacmine dayal olarak indirim de uygulanabilir.

SAP, Sat Bilgi sistemlerindeki karar alc yaplara en uygun destei salar. Sistem
iindeki bir Sat Datm dokmanna veri girildiinde gerekli bilgi Sat Bilgi
sisteminde gncelletirilir. Bu bilginin kullanlabilirliini arttrr. Enformasyonun nasl
gsterilecei ise mteri, malzeme ve blgeye bal olarak firmann inisiyatifindedir.
Firma, sat bilgi sistemini kullanarak Pazar eilimlerini ve deiikliklerini
gzlemleyebilir.

III.3.1.4 Proje sistemleri (PS)

Proje sistemi farkl alanlarda kullanlabilir. rnein:

35
 Yatrm Ynetimi

Pazarlama

Yazlm ve Danma Hizmetleri

Aratrma ve Gelitirme

Tesis Mhendislii

Kompleks sipari retimleri

Proje sistemindeki merkezi yaplar, i arza yaplar, alar ve onlarn faaliyetlerinden

olumaktadr. Bu yaplar sat siparileriyle balantl olarak sat ve datm ile, retim
tedarik sistemi iindeki kompleks proje modelleriyle kullanmak mmkndr.

Proje sisteminin grafik arayz ile kolay ve hzl yaplar retmek sz konusudur.
Maliyet i takvimi programlama, proje detaylandka daha ok karmaklam hale
gelir. R/3 sistemindeki dier modllerle entegrasyon satn alma, envanter ynetimi ve
malzeme ynetim planlamasyla ibirlii iinde kaynaklarn planlanmasn salar. Proje
sistemi, bir projenin yrtlebilmesi iin gerekli olan kapasiteyi, malzemeyi kontrol
eder ve grntler. Proje harcamalarn bteyi onaylayarak, reddederek ve
snrlandrarak kontrol etmek mmkndr.

SAP ak modl, geni projelerde gerekli iletiimin gelitirilmesi iin uygun bir
yapdr. rnein i akn ihtiya duyulan miktarn satn alma departmanna
bildirilmesiyle ilgili olarak da kullanmak mmkndr.

III.3.1.5 Kalite ynetimi (QM)

R/3 Sisteminin kalite ynetim uygulamas rnlerin kalitesini gelitirir ve mteri
memnuniyetini arttrr. Kalite Ynetim standartlarna uygunluk, yksek kaliteli rn
retimi iin nemli bir faktrdr. rn kalitesi uzun dnemli mteri satc ilikilerini
destekler, harcamalar kstlar ve rekabeti arttrr. rnein ISO 9000 uluslararas kalite
standartlar, bir iletmede kaliteli ynetim sisteminin dier srelerle entegre olmas
gerektiini belirtir.

Kalite ynetimiyle lojistik zincir iindeki btn srelerde yksek seviyede bir kalite
elde etmek mmkn olur. Kalite Ynetimi (KY) dier R/3 Sistem modlleriyle entegre
haldedir ve bir ok avantaj salar.

36
Satn alma departmanna gelen taleplerle birlikte ilgili rnlerin en son kalite raporlar
da gelir. retim kalitesinin kritik olduu durumlarda, kalite modl bir satcy devre
d brakabilir.

Kalite Ynetiminde tanmlanan kontrol verileri hangi malzemelerin kontrol edileceini

ve kontrol listesinde bulunacan belirler. Bu durum daha nce tanmlanm kalite
ihtiyalarna uyan rnlerin bir sonraki srete serbest braklmasn salar.

Kalite planlama faaliyetleri merkezi olarak organize edildiinde, kalite karakterleri ve

yoklama metotlar iin kalite ihtiyalarnn belgelenmesi gerekir. Ana verinin entegre
kullanm, muayene planlama faaliyetlerinin etkili ve sabit olmasn salar.

R/3 Sisteminde bir muayene sonularyla belgelenir. Muayene sonularn kaydetmek

iin birden ok seenek vardr. Sonular dorudan R/3 Sistemine kaydedilebilir,
sonular balant testiyle ve l ekipmanlaryla R/3 sistemine transfer edilebilir veya
yoklama tarifleri alt sisteme standart arayzle gnderilebilir ve yoklama sonular ayn
arayz kullanarak geri arlabilir. Malzemeler, ynlar halinde belli kalite
karakteristii temelinde elde edilebilir. Toplam kalitede teslimatta yn aratrma
dahilinde tanmlanan yn karakteristii kullanlabilir.

statistiksel sre kontrol ilevleri, izleme, kontrol ve sre gelitirme balklarn

kapsamaktadr. R/3 sistemi bu amala kalite kontrol tablolarnn kullanlmasn
destekler Kalite bildirileri, rnler ve hizmetler iin gerekli kaliteyle iliki salar. Kalite
bildirileri R/3 sisteminde satclara kar ikayetlerde, dahili problem raporlarnda,
mteri ikayetlerinde kullanlabilir.

Onaylatma ileri sorumlu insanlar tahsis edilerek ve sre faaliyetlerini SAP i akyla
ilikilendirerek sorunlarn hzl bir ekilde zlmesi salanr.

R/3 sisteminin kontrol uygulamalarnn entegrasyonuyla kolaylkla btn maliyetler

kalite bildirim srecinde tanmlanabilir.

Son olarak internet zerinde kalite bildirimi yaratarak mterilerin dorudan problem
ynetim sreciyle ilikiye girmeleri salanabilir.

Mterilere mallarn teslimatyla balantl ykleme dokmanlarna ek olarak rn

kalitesini onaylayan kalite sertifikas verilebilir. Kalite sertifikas basma dnda

37
fakslanabilir veya internet zerinden gnderilebilir. Toplam kalite blmnn
fonksiyonlar, bilgisayar destekli ynetim sistemine uydurulabilir.

Merkezi lojistik bilgi sisteminin bir paras olarak Toplam Kalite bilgi sistemini farkl
ynetim seviyelerinde kullanarak planlayabilir, gzlemleyebilir, deerlendirebilir ve
kontrol edebilirsiniz.

III.3.1.6 Finansman (FI)

III.3.1.6.1 Finansman muhasebesi

Finansal bilginin kurum dahilinde kontrol ve entegrasyonu stratejik karar sreci iin
nemlidir. R/3 finansman muhasebesi ok uluslu firmalarn, dillerin, kurlarn, finansal
tablolarn uluslar aras erevesi iinde finansal verileri merkezi takip yeteneine
sahiptir. rnein hammaddeler envanterden imalat aamasna gnderdii zaman sistem,
miktar deerlerini envanterde snrlandrr ve ayn anda btedeki envanter
hesaplamalar iin dolar deerini azaltr.

Finansman muhasebe blm uluslar aras muhasebe standartlar (GAAD ve IAS) ile
uyumludur. Ayrca bir ok lkenin yerel kanuni uygulamalarn yerine getirir ve Avrupa
Birliindeki kur birliinden kaynaklanan kanuni ve muhasebe farkllklarn tam olarak
yanstr.

III.3.1.6.2 Genel Muhasebe

R/3 Genel Muhasebesi finansman muhasebesinde ve stratejik karar alma srecinde
nemlidir. R/3 Lojistik ve dier muhasebe sistemleri ile aktif entegrasyon ile finans veri
havuzu oluturarak raporlamaya yardmc olur. Genel Muhasebe, muhasebe sisteminin
istedii ve gerekli olan btn ilevleri destekler. Bunlara firma veya firmalar grubu
baznda hesaplarn grafikletirilmesi, alt muhasebe sistemlerindeki deiiklikleri ayn
anda gncelleme gibi ilemler dahildir.

Genel muhasebenin gelimi ekli olarak zel Ama sistemi dier blmlerde tanml
kullanclara detay seviyesinde zel bilgi salar. Girilmi veriminin kombinasyonlarn
yaratarak veri zetlerini planlama, datm, raporlamada kullanacak ekilde
genelletirilebilir.

38
R/3 zel Ama defteri ayrca Genel Muhasebe ve Maliyet Muhasebesinde birok
fonksiyonun avantajn kullanmanza yardmc olur. rnein kendi veri taban
tablolarnz oluturarak ve standart olmayan alanlar tanmlayarak zelletirilmi
muhasebe ve raporlama ihtiyalarnza uygun hale getirebilirsiniz. (SAP, 1998)

III.3.1.6.3 Alacak ve bor hesab

R/3 Alacak ve Bor Hesab, alt muhasebe fonksiyonlarnda global i ortaklar
ilikileriyle ilgili finansal deerlendirmeler sunar. Bu alt muhasebeler Genel Muhasebe,
Sat Datm ve Malzeme Ynetimi gibi finansal verilerin olutuu birimlerle
btnleik haldedir. Alacak ve bor ilemleri ile ilikili prosesler dier R/3
blmlerinde yer ald otomatik olarak dzenlenir.

Bu modl, veri giriinden deme ve banka ilemlerine kadar btn prosedrler iin
standart i kurallarn kullanr. Alacak ve Bor fonksiyonlar internet entegrasyonu,
dokman ynetimi Elektronik Veri Deiimi (EDI) desteini, nakit ynetim
entegrasyonunu esnek raporlama ve satc bilgi sistemlerini kullanr.

III.3.1.6.4 Konsolidasyon
Konsolide mali ifadeler, mnferit firma seviyesinde operasyonel verilerle etkili bir
ekilde entegre olmaya ihtiya duyarlar. R/3 Konsolidasyon Finansman muhasebe
sistemiyle balantldr ve mnferit ifadelerden konsolide rapora dorudan veri
transferine izin veriler.

Konsolide ifadelere ek olarak, Konsolidasyon ayrc kendi Konsolidasyon verilerinizin

farkl grnlerini oluturmanza olanak tanr. Bu grnlerle yasal varlklar ve iin
ksmlaryla ilgili raporlar retilebilir.

III.3.1.7 Sabit Varlk ynetimi

R/3 Sabit Varlklar muhasebesi kurumun sabit varlklarn ynetir. R/3n genel finansal
yaps iinde gene Muhasebeye sabit varlklarla ilgili ilemlerin detayl dkmn
salayan bir sistem olarak alr. Yerel kanunlara uygun amortisman yntemleri, sabit
varlklarn balangtan elden kartlana kadar izlenmesi, amortisman simulasyonlar ve
faiz hesaplamalar, Proje Ynetimiyle entegrasyon gibi nemli zellikler ierir. Sabit
Varlklar modl makine, ekipman, kiralanm tehizatlar, ina halinde sabit varlklar
iin Tesis Bakm Onarma rapor verir.
39
III.3.1.8 Kontrol etme (CO)

III.3.1.8.1 Faaliyet bazl maliyetlendirme

Geleneksel maliyet muhasebesine ilaveten Faaliyet Bazl Maliyetlendirme ok
fonksiyonlu sreleri ve maliyet sebeplerini tanmlamaya yardmc olur. Sre faaliyeti
miktarlar otomatik olarak entegre R/3 sistemini iindeki operasyonel maliyet unsuru
verilerinden tanmlanr. Sre maliyetleri rnlere, tketilen sre miktarlar ve sre
fiyatlar ile arplarak eklenir. Sre maliyeti ayrca krl blmlere datlabilir.
Faaliyet temel maliyetlendirme dolaysyla stratejik karar alma srecini doru rnlerle,
doru pazarlarda, doru mterilere odaklanmasn salayacak ekilde destekler.

III.3.1.8.2 Maliyet merkezli muhasebe

Maliyet Merkezli Muhasebe organizasyon iinde genel giderleri inceler. Maliyetler,
kaynakland yerlerdeki organizasyonun alt birimlerine tahsis edilir. R/3 sistemi
belirlenen tutar ve miktarlarn datlmas iin maliyet merkezleri hiyerarisi olarak
geni bir eitlilikte metotlar sunar. Faaliyet muhasebesi faaliyet kaynaklarna dayal
olarak maliyetin rnlere dalmna izin verir.

III.3.1.8.3 Genel giderler

Genel giderler mnferit dahili llere dayal olarak maliyetleri toplar ve inceler. R/3
sistemi her lye tahsis edilen bteyi otomatikman kontrol eder ve gzlemler. Genel
giderlerle ilgili tm giderler bir hesaba atlr. Bu hesap daha sonradan detayl
incelemee alnabilir.

III.3.1.8.4 rn maliyetlendirme
SAP R/3 sisteminin bir paras olan rn Maliyet Kontrol btn blgelerde retilen
rnlerin maliyetlerini belirleyen gerek zamanl maliyet ynetim fonksiyonlarn sunar.
Bu blmden salanan bilgi karar alma srecinde ihtiya duyulan bilgiyi destekler.
Ayrca bte deerlendirme amacyla alternatif maliyetlendirme verilerini de destekler.

III.3.1.8.5 rn maliyet planlama

rn Maliyet Planlama unlar yapar:

mal edilmi malzemenin deerlendirilmesi iin Fiyatlandrma

40
 mal edilmi mallarn maliyetini veya karllk analizi iin satlacak rnlerin
maliyetini belirleme

Maliyet Unsuru Kontrol iin bir standart oluturma

rn maliyetlerini snflandrma

III.3.1.8.6 Maliyet unsuru kontrol

Maliyet unsuru kontrol u sorulara yant verir:

u dnemde kendi blgemizde ne gibi maliyetlere maruz kaldk?

retilen miktarlara dayal olarak ne tr maliyetler bekliyoruz?

Baz rn gruplar dierlerinden daha m nemli?

Bu deiiklie sebep olan nedir?

Maliyet aratrma raporlar detayl maliyet bilgisine, hzl ve kolayca ulamanza

yardmc olur. rnein, blge apnda maliyetlerin gsterildii bir grntde rn
gruplarnn ve mnferit siparilerin girii yaplabilir.

III.3.1.9 nsan kaynaklar (HR)

Bu sistem tm personel ynetim grevlerini kapsayan, proseslerin basitlemesine ve
hzlanmasna yardmc olan entegre uygulamalar kullanarak kurumun insan
kaynaklarn planlamak ve ynetmek iin zmler sunar. (SAP. 1998)

Kariyer planlamas nsan Kaynaklarnn en nemli zelliklerinden birisidir. Son

yllarda zellikle kurumlama srecini tamamlam olan byk grup irketlerinde
kariyer planlamas nemli lde kullanlr olmutur. e alnan bir kiinin nne bir
kariyer plan konulmaktadr. Bylece alan kendisini nasl bir sre beklediini
nceden kiisel motivasyonunu salamaktadr.

Ksmlar unlardr:

Personel Ynetimi

o nsan Kaynaklar ana verileri

o Personel daresi

o Bilgi Sistemleri

41
 o e yerletirme

o D kaynak kullanm

o Seyahat ynetimi

o Yan demeler ynetimi

o Tazminat ynetimi

Organizasyon Ynetimi

o Organizasyon yaps

o Kariyer ve baar planlamas

Zaman Planlamas

Bordro Hesaplamalar

III.4. NDE GELEN ERP PAKETLERNDEK LEVLERN KIYASLANMASI

Kendisini, kaynak ynetimi alannda faaliyet gsteren ve kar amac gtmeyen uluslar
aras bir eitim kuruluu olarak tanmlayan APICS tarafndan belli dnemlerde ERP
paketi satclar arasnda anket dzenlenerek hangi paketin hangi zellikleri destekleyip
desteklemedei karlatrmal olarak sunulmaktadr. Bu konuda 2000 ylnda
dzenlenen ankete ERP paketi satcs konumunda olan 100e yakn firma cevap
vermitir. Bu firmalarn ou pazarda kk pay sahibi olan ve daha ok KOBleri
hedefleyen yazlm firmalar olmakla birlikte aralarnda SAP, Oracle, Peoplesoft ve
Baan gibi bu sektrn en byk firmalar da bulunmaktadr. Sektrn bir dier byk
firmas olan JD Edwardsa bu anketteki firmalar arasnda rastlanmamtr.

Takip eden ksmda APICSin anketinden yararlanlarak yukarda ad geen drt byk
firmann rnlerinin karlatrmal analizi yaplmtr. Kyaslamalarn yapld
tablolarda geen sembollerin aklamas aadaki gibidir:

V : Var
K : Ksmi
3 : Baka Firma Yazlm ile (3rd Party)

42
III.4.1 Desteklenen Modller
Tablo 3te de grld gibi SAP ve Oracle temel ERP modllerinin tmn
desteklerken PeopleSoft ve Baan baz modlleri nc firma yazlmlar aracl ile
desteklemektedir.

ERP PAKET People

MODL SAP Oracle Baan
Soft
MRP/MRP II V V V V
Depo (Ambar) Ynetimi V V 3 V
nsan Kaynaklar Ynetimi V V V 3
Tahmin V V V V
Satn Alma V V V V
Atlye Entegrasyonu V V 3 V
Mteri likileri Ynetimi V V V V
Finans V V V V
Tablo 3 nemli ERP Paketlerindeki Modller (APICS, 2000)

III.4.2 Desteklenen Endstriler

Drt byk ERP satcsnn paketleri kyaslandnda, SAP ve Oraclen ankette sorulan
tm endstrileri destekledii buna karlk, PeopleSoftun karmak imalat ksmen,
Baann da Gda imalat ve Perakende sat sektrlerini gene ksmen destekledii
grlmektedir (Tablo 4). Baan, yeniden imalat endstrisini destekleyip
desteklemediiyle ilgili ksma herhangi bir cevap vermemitir. Anket sonularnda
herhangi bir ilevin desteklenmemesi durumunda bunun bir sembol ile belirtildii
bilindiine gre bo braklan ksmn ne anlama geldii tam net deildir.

ERP PAKET People

SAP Oracle Baan
ENDSTR Soft
Kesikli malat V V V V
Seri malat V V V V
Karmak malat V V K V
Otomotiv V V V V
Yeniden malat V V V
Kimya (process) V V V V
la V V V V
Gda V V V K
Akkan V V V V
Perakende V V V K
Kark Mod (mixed mode) V V V V

Tablo 4 nemli ERP Paketleri Tarafndan Desteklenen Endstriler (APICS, 2000)

43
III.4.3 Desteklenen zel levler

ERP PAKET People

SAP Oracle Baan
LEV Soft
rn Aac
Mhendislik ve imalat emirleri V V V V
Mhendislik deiim kontrol V V K V
rn yaplandrma yetisi V V V V
Mteriye online yaplandrma imkan V V V
zel yaplardan standart aa karma V V V V
Yaplandrma iin standart e kullanm V V V V
Finans
Sipari ileme V V V V
Borlar V V V V
Alacaklar V V V V
Genel muhasebe V V V V
Sabit varlk muhasebesi V V V V
Uluslar aras ilem destei V V V V
Kurumsal sistemle entegrasyon V V V V
Satn Alma
Szlemeli satn alma destei V V V V
Geni kapsaml satn alma destei V V V V
Teklif isteme destei V V V V
EDI* ile sipari durumu gncelleme V V K V
Elektronik deme imkan V V K K
Satc kontrol V V V K
izelgeleme
leri izelgeleme ve planlama destei V V V V
CPFR** destei V V V V
Kullanc tanml nitelik ekleme V V V V
Raporlama
zel rapor oluturma V V V 3
lemlerin finansal bazda raporlanmas V V V 3
Problemli durumlarda uyar destei V V V V
Tablo 5 nemli ERP Paketlerinin Destekledii zel levler (APICS, 2000)

APICSin anketinde sralanan zel ilevler baznda incelendiinde, SAP ve Oraclen

gene tm ilevleri destekledii dikkat ekmektedir. PeopleSoft ve Baan ise baz

*
EDI Electronic Data Interchange (Elektronik Veri Deiimi)
**
CPFR Collaborative Planning and Forecasting Replenishment: Bir eit Tedarik Zinciri Ynetimi
saylabilecek bu yntemde alc ve satc firmalar bir anlama ile belli bir i zerinde ortak planlama ve
imalat yaparlar (www.cpfr.org)

44
ilevlere ya ksmi destek vermekte ya da dier firma yazlmlar ile aklar
kapatmaktadr (Tablo 5). Bu almann yapld srada APICSin daha geni kapsaml
olan 2001 yl ERP anketi devam etmekte idi. Bilgi teknolojisinin ve yazlm
endstrisinin hzla gelitii dnlrse bu yeni anketin sonularnn yukarda verilen
sonulardan hem daha farkl hem de daha geni kapsaml (yeni modl ve ilevlerin
ilavesi gibi) olmas muhtemeldir.

45
IV. ERP ZERNE TARTIMALAR

IV.1. ERP HAKKINDA AKADEMK ALIMALAR

Ksa bir gemii olan ERP konusu zerinde yrtlen akademik almalar son birka
yl iinde giderek hz kazanmtr. Genelde bilgi teknolojileri ve iletme ynetimi
konular ile ilgilenen akademisyenler bu konuya eilerek ERPyi eitli alardan
incelemilerdir. Bu almalardan baz rnekler vererek ERPnin hangi ynlerinin
akademik olarak ilgi ektiini ortaya koyabiliriz:

- Tetlumbe, A. (2000), yapt almada ERP projelerinin baarsnn sadece maliyet

gz nne alnmadan deerlendirilmesi iin metodolojik bir yaklam nermitir.

- Kwon, O. B. ve Lee J.J. (2001), almalarnda ERP sistemlerinin evresel

deiimlere ayak uydurmasn salamak iin gelitirilen bir ERP bakm ve destek
sistemi sunmulardr.

- Johnny, K. C. (1998), makalesinde ERP ve RTMSyi (Real Time Monitoring

System Gerek Zamanl zleme Sistemi) iki temel unsur olarak kullanarak
iletmeler iin btnleik bir imalat stratejisi gelitirme konusu zerinde durmutur.

- Doumeingts, Y. ve arkadalar (2000) yaptklar almada ERP ve SCM

yazlmlarnn uygulanmasnda Kurumsal Modelleme metodolojisinin
kullanlmasnn faydalar zerinde durmulardr.

- Stensrud, E. (2001), makalesinde ERP projelerinde kullanm uygun olabilecek

alma (effortaba) miktarn tahmin etme yntemlerini ortaya koymutur.

- Shtub, A. (2001), yapt almada ERP uygulamalarnn giderek yaygnlamasn

gz nne alarak, endstri mhendislii ve iletme blmleri iin yeni bir
metodolojik eitim altyaps nermitir.

- Scott, J. E. ve Kaindl, L. (2000) almalarnda ERP satclar ve mterileri

arasndaki ibirliinin ERP paketlerinin ilevselliini artrmadaki roln teorik
olarak incelenmilerdir.

- Scott, J. E. ve Vessey, I. (2000) makalelerinde 'hata yaparak renme' adn verilen

teoriyi aklamlar bu teorinin kullanlmas ile ERP projesinin baarya ulaacan
gerek hayattan aldklar biri olumlu biri olumsuz iki rnek ile aklamlardr.

46
- OConnor, J. T. ve arkadalar (2000) yaptklar almada ERP sistemlerinin
Yatrm Projelerinde kullanlmasnn teknik ynlerinin detayl bir analizini
yapmlardr.

- Boykin, R. F. (2001) makalesinde pek ok aamas olan 'geri iade edilen rn

ynetimi' srecinin ERP sistemi kullanlarak etkin bir ekilde zmlenmesi
zerinde durmutur.

- Krumbholz, M. ve Maiden, N. (2001) almalarnda ERP paketlerinin

uygulanmasnda ve baarya ulamasndaki farkl kurumsal ve milli kltrlerin
etkilerini sosyal bilim teorileri ve deneysel almalar kullanarak ortaya
koymulardr.

- Klaus, H. ve arkadalar (2000) tarafndan yaplan almada ERP'nin kendisi,

tarihesi ve geliimi hakknda genel bilgiler sunulmu ve konunun bilgi
teknolojileri literatrndeki konumu ile dnya apnda konunun uzman kabul
edilen kiilerin konu hakkndaki grleri sunulmutur.

Trkiyede ERP konusunda yrtlen almalara bakldnda genelde konuyla ilgili

yksek lisans tezlerinin varlndan bahsedilebilir. Bu tezler ounlukla ERP
kavramnn geni alamas ve Trkiyede belli firmalarda uygulamasnn incelenmesi
zerinedir. Bundan farkl olarak Trkiyede yaplm almalardan baz rnekler
aadaki gibidir:

- Tualp, D. (2000) hazrlad yksek lisans tezinde problemlerin belirlenmesi ve

performansn gelitirilmesi amacyla ERP sistemlerinin performansn
deerlendirmek iin bir metodoloji ile bu metodolojinin kullanld bir rnek
uygulama sunmutur.

- Bilge, T. (1999), almasnda ERP uygulamasnda doru sreleri semek,

tanmlamak ve bunlarla ERP sreleri arasndaki farklar ortaya koymak iin
gelitirilen bir sre analiz metodolojisi ortaya koymutur.

- ztuncer, . (1998), yksek lisans tezinde ERP yazlm projeleriyle

organizasyonlardaki yeniden yaplandrma projeleri arasndaki ilikileri incelemitir.

- Bayndr, A. (2000), almasnda irket ii performansn deerlendirilmesinde ERP

ve veri ambar sistemlerinin kullanlmas konusunu ilemitir.

47
IV.2. ERP GEREKTEN GEREKL M?

Son on yl ierisinde i dnyasnn ve akademik evrelerin gndemine girmi olan ERP

kavram henz yeterli geri bildirim elde edilememi olmasndan tr eitli
tartmalar da beraberinde getirmektedir. i dnyasnn takip ettii yaynlarda kan
eitli makaleler ilgin ekilde iki ayr uta yer alabilmektedir. Bir ksm yazarlar,
ERPnin baarsz olmas durumunda iletmenin yok olma tehdidi altnda brakacan
ve byk risk tadn iddia ederken bir ksm yazarlar da ERPnin rekabet gc
kazanmak, tedarik zinciri yaps kurabilmek, ekonomik imalat salayabilmek ve
mteri ilikilerini kontrol altnda tutabilmek iin en nemli bileen olduunu
savunmaktadrlar. (Mabert ve arkadalar, 2001)

ABDdeki byk firmalardan biri olan FoxMeyer firmasnn iflas gibi olaylar birinci
iddiay destekler nitelikte olsa da ERPnin giderek yaygnlat ve artk mteri
pazarna sadece byk firmalarn deil kk ve orta lekteki firmalarn da dahil
olduu grlmektedir.

IV.2.1 FoxMeyer Firmasnn flas

flasndan nce 5 milyar dolarlk cirosu ile Amerikanin drdnc byk ila datm
firmas olan FoxMeyerin ERP kurma projesi olan Delta III projesine start verilmesiyle
balayan iflas srecini Judy E. Scott, The FowMeyer Drugs Bankruptcy: Was it a
failure of ERP? adl ksa makalesinde incelemitir. Bu blm ad geen makaleden
alnan bilgilerden derlenmitir.

Teknolojiyi daha etkin kullanmak iin FoxMeyer, 1993 ylnda Delta III projesini
balatmtr. Yaplan pazar aratrmasnn ardndan ayn yln Aralk aynda SAP R/3
ERP paketi satn alnmtr. FoxMeyer, SAP R/3n yannda ayn zamanda Pinnacle
firmasndan depo otomasyon yazlm satn alarak kendisine proje danman olarak bu
iki sistemi entegre etmesi iin Andersen Consulting firmasn semitir. Delta III
projesinin uygulanmas 1994 ve 1995 yllarnda gereklemitir.

FoxMeyer 1996 ylnda iflasn aklam ve 1998 ylnda, firmann ERP satcs olarak
SAPyi ve SAPnin entegrasyonu iin danman firma olarak da Andersen Consultingi
her biri iin 500 milyon dolar deyerek kulland aklanmtr. Pinnacle firmasnn bir

48
st dzey yetkilisine gre projenin baarszl bir otomasyon probleminin ya da ticari
yazlm paketinin problemlerinin bir sonucu deil ynetim yanllarnn bir sonucudur.

irketi iflasa srkleyen Delta III projesinin olas ana sebepleri unlar olabilir:

- Firmann st ynetimi projeye yeterli ball ve destei vermi olsa da eitli

raporlardan elde edilen sonulara gre alt kadrolardan (kullanclar) bir ksm bu
ballk ve destei gstermemilerdir. rnein depo otomasyon sisteminin SAP ile
entegre edilmesi sonucu ilerini kaybedeceklerini dnen depo iilerinde byk
moral motivasyon sorunlar ortaya km ve bunun sonucunda deponun
kapanarak mallarn otomasyon uygulanm depoya tanmas olay bir fiyaskoya
dnmtr. iler stoktaki mallara zarar vermi, sipariler yerlerine
ulatrlamam, yeni sistemde birok problemle karlalm ve yaklak 34 milyon
dolarlk bir kayp stok zarar ortaya kmtr.

- Projenin kapsam firmann bu sistemin ilk uygulayclarndan biri olmu olmasndan

tr risk tamakta olmasnn yan sra projenin balamasndan ksa bir sre sonra
firma, niversite Salk Sistemi konsorsiyumunun ihtiyalarn karlamak zere
ok geni kapsaml bir kontrat imzalamtr. Bu da R/3 ilemleri hacminde
ngrlenin ok stnde bir arta yol aarak, teknik altyapda sorunlara sebebiyet
vermitir.

- Projenin problemlerinden biri de firmann yeterli sayda gerekli bilgi ve tecrbeye

sahip insan kaynana sahip olmamas ve bu yzden srtn danman firma
Andersen Consultinge dayam olmasdr.

- Firma projenin istendii biimde yrmediinin farkna varm olmasna ramen,

danman firma ve satcya olan ar bamllndan tr kontrol nasl ele
alacan bilememitir.

- Firma st ynetimi, projeye olan ar desteinden tr, doru noktada doru adm
atp projeden kademeli olarak vazgeme cesaretini gsterememitir.

Bunlarn dnda saylabilecek alt sebepler olsa da, sonu itibariyle baarszlk ve iflas
olay ERP sisteminin bir hatas olarak alglanmamaktadr. Sebepler sistemin
uygulanmasndaki hatalara ve evresel faktrlerin yeterince iyi hesap edilememi
olmasna bal gzkmektedir. Bir sonraki blmde anlatlacak istatistiksel almada

49
bu sonular destekler niteliktedir. FoxMeyer firmasnn iflas etmesi hadisesi ERP
kurulumu ve uygulanmas esnasnda nelerin yaplmamas gerektii konusunda iyi bir
rnek tekil etmektedir.

IV.2.2 ERP Hakknda Eletiriler ve Bir statistiksel alma

dnyasnda ERP sistemleri yaygnlatka, bu sistem hakknda olumlu ve olumsuz
eitli genel kanlar olumaya balamtr. Mabert V. A. ve arkadalar (2001) eitli
yayn organlarnda kan bu genel kanlar zetleyen ve bunlarn doruluunu
aratrmak amacyla yaptklar bir istatistiksel almay ieren bir makale yazmlardr.
Bu blmde bu almada elde edilen sonulardan derlenmitir.

OLUMLU OLUMSUZ
- ERP sistemi, iletmedeki tm Bilgi Sistemi - ERP sistemleri sadece ok geni lekli
(BS) kaynakl problemleri giderecek bir firmalarn ilgi alanna girer.
zmdr ve iletmenin tm ilerini yrtmek
- ERP sistemlerinin yaygnlamasnn tek
iin ihtiya duyaca tek BS olma yolunda
sebebi Y2K (2000 yl) problemidir. Y2K
ilerlemektedir.
problemi artk geride kaldna gre ERPnin
- ERP yaklam, iletmenin tmnde sistemi gelecei parlak grlmemektedir.
hem basitletirir hem de standardize eder ve
- ERP sistemleri ve uygulanmalar ok
gelecekte sistemin gncellenmesini daha kolay
pahaldr. Sistem nemli modifikasyonlara
hale getirir.
ihtiya duyar ve irketin sistemi
- ERP sistemi, BT ilemlerinin maliyetini kullanabilmesi iin ciddi yeniden yaplanma
drr ve kurumsal BSnin srekliliini (reengineering) srecine ihtiya duyulur.
salamak iin gerekli personel saysn azaltr.
- Kurulu ERP sistemleri genelde yavatr ve
- ERP sistemi, tm sreleri birbirine entegre ou irketin ilem ihtiyalarna cevap
etmeye zorlar ve yksek seviyede veri veremez.
entegrasyonu salanr.
- ERP sistemleri ilk bata ngrlen yatrmn
- ERP, rekabet gcn artran mkemmel bir geri dn oranlarn salayamamtr.
karar destek aracdr.
- Pek ok firma ana sebep olarak ERP sistemi
- ERP sistemleri, eitli sreler iin en iyi kurulumu yznden kapanmtr.*
uygulamalar iererek, kurumun sistemleri
- ERP sistemleri BT maliyetlerinin ve personel
hzl ve kolay bir ekilde yaplandrmasn ve
saysnn artmasna sebep olur.
bylece uygulama maliyetlerini en aza
ekmesini salar. - Bir btnleik ERP sistemi kurulsa bile
sistemin dzgn almas iin ilave sistemlere
- ERP sistemleri daha iyi bir kresel
gereksinim duyulur.
entegrasyon yaps sunar.

Tablo 6 ERP Hakknda Yaygn Eletiriler (Mabert ve arkadalar, 2001)

*
Dell ve Allied Waste gibi ERP projelerinin baarszlkla sonuland bilinen firmalar olsa da FoxMeyer
ERP kurulumu sebebiyle iflas ettii bilinen tek firmadr. (Mabert ve arkadalar, 2001)

50
Mabert ve arkadalar (2001), Tablo 6da grlen ERP hakkndaki sk rastlanan olumlu
ve olumsuz eletirileri tespit ettikten sonra bu nermelerin doruluklarn aratrmak
iin bir anket almas yrtmlerdir. Bu amalar 15 adet ERP kurulumu, st dzey
yneticiler ve BT profesyonelleri ile yaplan grmelerle geni kapsaml olarak
incelenmitir. Hacmi snrl da olsa, eitli byklkteki (cirolar 30 milyon USD ile 35
milyar USD arasnda deien), farkl endstriyel ve son kullancya ynelik rnler
reten ve alt farkl satcdan alnm ERP paketleri kullanan firmalar ieren bir rnek
uzay kullanlmtr. Ayrca ERP kurulumlar konusunda faaliyet gsteren alt adet
danman firma ile tecrbeleri hakknda aratrmann bulgularn dorulayan grmeler
yaplmtr. rnek firmalarla ve danman firmalarla yaplan grmelerde genel olarak
aadaki sorularn cevaplar aranmtr:

irket neden bir ERP zmnde karar klmtr?

ERP satcsnn seimi iin nasl bir sre izlenmitir?

ERP nasl uygulanmtr?

Hangi kaynaklar kullanlm ve ne gibi faydalar elde edilmitir?

nemli baar faktrleri nelerdir?

Hangi blmlerde uygulamadan sonra iyileme gzlenmi, hangi blmler hayal

krklna uramtr?

renilen dersler nelerdir?

Gelecekte irket ne yapmay planlamaktadr?

Ortalama
Maliyet Kalemi Aralk
Maliyet
Danmanlk %30 %20 - %60
Donanm / Altyap %25 %0 - %50
Uygulama Ekibi %15 %5 - %20
Eitim %15 %10 - %20
Yazlm %15 %10 - %20

Tablo 7 ERP Uygulama Maliyetleri Dalm (Mabert ve arkadalar, 2001)

Aratrmann nemli bulgularndan biri, bir ERP kurulumunda yazlm masrafnn

ortalama olarak tm maliyetin ancak %15ine denk gelmesidir (Tablo 7). ERPnin

51
uygulanmasnda en byk maliyet kalemini ortalama %30luk payyla danmanlk
masraflar olutururken, bu kalemi ortalama %25lik payyla donanm ve altyap
maliyetleri izlemektedir.

Toplam uygulama maliyetleri sadece harcanan para asndan bakldnda olduka

yksektir. Kk firmalarda dahi bu rakam milyon dolar mertebelerini geebilmektedir.
Byk firmalarda ise on milyonlarca dolara ulamaktadr. Bu miktarlara firmalarn
cirolarnn bir yzdesi olarak bakldnda byk firmalarn daha avantajl olduu
grlmektedir. Bu almadaki rneklerden alnan verilere gre byk firmalarda bu
oran %1.5 ile % 2 arasnda deiirken, kk firmalarda % 3 ile 6 arasnda
oynamaktadr.

Uygulama zamanlar ise 12 ay ile 4 yl arasnda deimektedir ve bu adan

bakldnda maliyet ynyle dezavantajl olan kk firmalar zaman konusunda
avantajl bir konuma gemektedirler. Kk firmalar genelde 1.5 yldan nce kurulumu
tamamlarken, bu sre byk firmalarda ok daha uzayabilmektedir.

Bu aratrmaya gre baarl olan firmalarn bir takm ortak zelliklere sahip olduu
grlmtr. Bu zellikler aada zetlenmitir:

st ynetim bandan itibaren kapsaml bir ekilde projenin iinde yer almtr.

st ynetimden bir lideri olan ve firmann farkl fonksiyonel birimlerinden

elemanlar ieren bir uygulama ekibi kurulmutur.

Ekip, projenin nasl uygulanacan proje balamadan nce detaylarna kadar

belirlemek iin gerekli zaman harcamtr.

Performans lmek iin ak ve net kriterler belirlenmitir.

Dardan gelen danmanlarn nasl kullanlacana ve gerekli bilgi ve tecrbenin bu

danmanlardan firma iine nasl aktarlacana dair noktalar net bir ekilde ortaya
konmutur.

Kullanclarn eitimi iin detayl planlar hazrlanmtr.

Aratrmann bulgular gstermitir ki ERP hakknda yaynlanan olumsuz eletiriler

fazlaca abartlmtr. Sonular genelde bu olumsuz eletirilerin aksi ynnde olmutur.
Aratrmadan elde edilen verilere gre ulalan sonular aada listelenmitir:

52
 ERP sistemleri ok kklerinden en byklerine kadar tm leklerdeki firmalarda
uygulanmaktadr.

ERPnin uygulanmasnn pek ok nedeni vardr, sadece Y2K problemi yznden

uygulanyor olmas sz konusu deildir. ERP genel olarak bir BT zmnden
ziyade bir i zm olarak grlmektedir.

Bir ERP kurulumu ciddi bir yatrmdr ve pahaldr. Ancak, maliyetler elle
tutulabilen ve tutulamayan faydalarla dengelenmelidir.

ou firmadaki ERP kurulumu henz yeni saylabilecek durumdadr. ou eitli

faydalar elde etmi olsalar da zaman iinde tecrbelerin artmas ile birlikte
retkenlikte de art olmas beklenmektedir.

u an itibariyle BT ilemlerinde maliyet azalmas salanp salamad konusu net

deildir.

Baz satclar tarafndan iddia edildii gibi tek bir ERP sistemi uygulamas batan
sona kesin zm salamaktan uzaktr. irketlerin ou, baz zel ilevler veya
karar verme sreleri iin baka sistemleri ilave olarak kullanmaktadrlar.

ERP, kurumun tamamnda sistemleri hem basitletirmekte hem de standardize

etmektedir. Bylece firma iin gelecekte yeni ilaveler ya da gncelleme yapmak
daha kolay hale gelmektedir.

ERP sistemlerinin tm olduka istikrarl bir grnt izmektedir. ok byk

firmalarda bile firmalarn ilemlerini yerine getiremediklerine dair bir kanta
rastlanamamtr.

ERP sistemleri, veri mevcudiyetini ve kalitesini artrarak karar verme srecini

iyiletirmektedir. Firmalar veri ambarlar oluturduka ve karar destek sistemleri
kurduka baka faydalar da elde edilecektir.

ou firma ERP sistemlerinden memnundur. ou ERP sisteminin faydal mrnn

on yldan daha fazla olacan dnse de zaman iinde rutin bakm ve
gncellemeler gerekli olacaktr.

53
V. SONU

Bilgisayarlarn imalat ynetiminde kullanlmasnn bir sonucu olarak MRP ile balayan
ve MRPII ile devam edip gnmzde ERP ile imdilik son eklini alm olan kurumsal
bilgi sistemleri, nadiren baarszla urasa ve birtakm eletirilere maruz kalsa da hzl
geliimini srdrmektedir.

Dnyadaki istatistiklerin bize sylediine gre ERP pazar giderek bymeye devam
etmekte ve daha nce sadece byk lekli firmalarn oluturduu bu pazara artk
kk ve orta byklkteki firmalar da dahil olmaktadr.

Yeni rekabet unsurlarnn bir sonucu olarak ERPden bamsz olarak ortaya kan SCM
ve CRM gibi sistemlerin de ERPye dahil edilmesiyle ERP II ya da Geniletilmi ERP
olarak adlandrlan yeni bir kavram gndeme yerlemeye balamtr. ERP sistemleri
hzl bir ekilde internet teknolojisine gre ekillenme yolundadr.

Bu bilgiler bize en azndan orta vadede ERPnin poplaritesini yitirmesinin sz konusu

olmadn gstermektedir.

ERP sistemleri son birka yldr akademik evrelerin de ilgi alanna sklkla girmeye
balamtr. Akademisyenler ERPyi eitli ynleriyle inceleyerek eitli sonulara
varmakta ve deiik yntemler gelitirmektedirler. Gene gelimi lkelerdeki
akademisyenler tarafndan yaplan istatistiksel almalarla da ERP sistemlerinin neler
getirip neler gtrd yava yava tespit edilmeye allmaktadr. Gene de bu konuda
net sonulara ulamak iin kurulu sistemlerin yeterince olgunlamasn beklemek
gerektii ve bunun iin de hala bir miktar zamana ihtiya olduu dnlmektedir.

Trkiyede ise ERP uygulamalarnn ne durumda olduu konusunda elimizde henz bir
bilgi bulunmamaktadr. eitli akademisyenlerin Trkiyede faaliyet gsteren ve ERP
sistemi kurmu baz firmalarda yaptklar mnferit almalar bulunsa da, Trkiyenin
genelinde ERP uygulamalarnn ne durumda olduu konusunda literatrde bir eksiklik
olduu hissedilmektedir.

54
KAYNAKLAR

Acar, N., (1991), Malzeme htiya Planlama, Milli Prodktivite Merkezi Yaynlar
No: 323, AIMS Software INC.

Altnkeser, H., (1999), Kurumsal Kaynak Planlamas, Yldz Teknik niversitesi Fen.
Bil. Enst. Yksek Lisans Tezi

APICS, (2000), ERP Software Comparison Survey Results, corrected version

Bayndr, A., (2000), Using the output of an ERP system in companywide performance
analyses, Marmara . Fen Bilimleri Enst. Yksek Lisans Tezi

Bilge, T., (1999), A process analysis methodology for ERP implementations,

Marmara . Fen Bilimleri Enst. Yksek Lisans Tezi

Boykin, R. F., (2001), ERP Software: a solution to the return material authorization
problem, Computers in Industry, 45, 99-109

Davenport, T.H., (1998), Harvard Business Review, July-Aug.

Davenport, T. H., (2000), Mission Critical: Realising The Promise of Enterprise

Systems, Harvard Business School Press

Doumeingts, G., Ducq, Y., Vallespir, B., Kleinhans, S., (2000), Production
Management and Enterprise Modelling, Computers in Industry, 42, 245-263

Durmuolu, S., (1994), malat Kaynaklar Planlamas (MRP II), Seminer Notlar

Greene, J., (1987), Production and Inventory Control Handbook, McGraw-Hill

Hagman, A, (2000), What Will be of ERP?, Project Report, School of Information

Systems Queensland University of Technology

Johnny, K. C., W. H., (1998), The strategic design and development of ERP and
RTMS, Computers & Industrial Engineering, v34, 4, 777-791

Klaus, K., Rosemann, M. ve Gable, G. G., (2000), What is ERP?, Information

Systems Frontiers 2:2, 141-162

Krumbholz, M., Maiden, N., (2001), Information Systems, 26, 185-204

55
Kwon, O. B., Lee, J. J., (2001), A multi-agent intelligent system for efficient ERP
maintenance, Expert Systems with Applications, 21, 191-202

Mabert, A. M., Soni, A. ve Venkataramanan M.A., (2001), Enterprise Resource

Planning: Common Myths Versus Evolving Reality, Business Horizaons, May-June
2001, 69-76

Melynk, S.A., (1999), Latest Offerings reveal Emerging Trends, APICS The
Performance Advantage

OConnor, J.T, Dodd, S. C., (2000), Achieving integration on capital projects with
ERP systems, Automation in Construction, 9, 515-424

Orlicky, J.,(1975), Material Requirements Planning: The New Way of Life in

Production and Inventory Management, New York: McGraw Hill, 1975.

ztuncer, ., (1998), ERP Software A Tool in Reengineering, Marmara . Fen

Bilimleri Enst. Yksek Lisans Tezi

Ross W. R. ve Vitale M. R., (2000), The ERP Revolution: Surviving Versus thriving,
Information Systems Frontier

SAP Info Development and Technology, (1998), Accelerated SAP Enhancements

Scott, J.E., The FoxMeyer Drugs Bankruptcy: Was it a failure of ERP?, The
University of Texas

Scott, J. E., Kaindl, L., (2000), Enhancing functionality in an enterprise software

package, Information & Management, 37, 111-122

Scott, J.E., Vessey, I., (2000), Implementing Enterprise Resource Planning Systems:
The Role of Learning from Failure, Information Systems Frontiers, 2:2, 213-232

Shtub, A., (2001), A framework for teaching and training in the ERP era,
International Journal of Production Research, v39, 3, 567-576

Stensrud, E., (2001), Alternative approaches to effort prediction of ERP projects,

Information and Software Technology, 43, 413-423

Smen, H., (1994), Bilgisayar Btnleik retim ve MRP II, Otomasyon Dergisi,
Mays 1994

56
Tanya, M., (1994), retim Kaynaklar Planlamas (MRP II) zmlerinin
Gelitirilmesi, Hedefleri ve Yararlar, MRP II retim Kaynaklar Planlamas
Workshop Bildiriler Kitab

Tetlumbe, A., (2000), A Framework for evaluating ERP projects, Information

Systems Frontiers, V.2 N.2

Tualp, D., (2000), Development of ERP Post-Implementation Performance

Assessment Methodology, ODT Fen Bilimleri Enst. Yksek Lisans Tezi

Yeti, N., (1993), Kapasite htiya Planlamas, TMMOB stanbul ubesi, retim
Kaynaklar Planlamas Semineri

Internet Adresleri

www.infotechtrends.com

www.sap.com

www.sap.com.tr

www.oracle.com

www.baan.com

www.apics.org

www.erpassist.com

www.cpfr.org

57