Professional Documents
Culture Documents
T
14 TRK MUSKS ANTOLOJS
Hac Bayram Veli, baz iirler vcude getirdii gibi bir takm
"ilhler de bestelemitir. Bilhassa Yunus Emre'nin eserlerine bes-
teler vcude getirerek dervilerine rettii rivayet edilmektedir.
Hac Bayram'n aileden tevars eden bir musik zevkine sahib
.olduu da tahmin olunabilir. Kendi anasnn amar ykarken bir
"Savt" okuduunu muhtelif mecmualardaki kaydlardan reniyo-
ruz. Bu aile ve bu tarikat mensublar arasnda daha bir ok musi-
kiinaslarn yetitiini de grmekteyiz. Damad Esreiogl Rum
de din eserler bestelemitir. Asl ad Abdullah olan Erefolu,
"Kafim" tnrikatinin '*Ereflik" ubesi messisidir. nce kayn
"babas Hac Bayram'a dervi olmu, daha sonra Abdlkadir Gey-
ln evldlarmdan ve "Kaclir" eyhlerinden Hseyin Hamev'ye in-
tisab etmitir. 874 (M. 1469) de vefat eden Erefolu, iirlerile ve
"Mzekkinnfs" adl tasavvuf - ahlk eserile tannmtr. Damad
Abdrrahim, Tirsi de mutasavvfane iir ve bestelerile tannm
maruf bir ahsiyettir. znik civarnda "Tire" denilen bir karyede
doduu iin Tirs nvanile hret kazanan Abdrrahim, 926 (M.
1519) da vefat etti.
Gerek Erefolu'nun, gerek Abdrrahim Tirs'nin musiki sa-
"hasndaki kudretleri hakknda sarih bir fikrimiz yoktur. Sadece mu-
ayyen eserler bestelediklerini mecmualardan reniyoruz. Msta-
'Jmzade de her ikisini musikiinaslar arasnda kaydetmektedir.
Bu tarikat mensublar arasnda daha bir takm musikiinasla-
rn yetitiini de dier asrlar tedkik ederken greceiz.
Fakat urasn da unutmamaldr ki Hac Bayram Veli de dahil
olduu halde bu ahsiyetin "Bestekr" olduklar hakkndaki vu-
kufumuz, XVIII inci asrda vcude getirilen baz menbalarn kayd-
larma msteniddir. teden beri nevcud olan ifah rivayetlerin de
doruluunu katiyetle kabul edemeyiz. Bu bestelerin yanl olarak
bu maruf ahsiyetlere isnad edilmi olmalar da mmkindir. Nete-
kim, Hac Bayram'n besteledii rivayet edilen "ilh" nin ayn ma-
kamda eyh lk Ahmed tarafndan vcude getirilmi, hl yaa-
yan bir bestesi vardr. Erefolu Rm'ye isnad edilen ilh de baz
mecmualarda Kefeli Dervi Abd namna mukayyeddir. Binaenaleyh
bu ilhlerin gerek Hac Bayram'a, gerek Erefolu Rum'ye yanl
olarak isnad edilmi olmalar da mmkindir. Fakat bu mehur mu-
tasavvflar tarafndan yazlan ve bestelenen bu ilh ezgilerinin unu-
tulmas dolaysiyle yeniden bestelenmi olmalar da vriddir. ite
TRK MUSKS ANTOLOJS 17
Erefolu Rm
Bayt ilh, G., B. kendisinin
Abdrrahim Tirs
DinTrkMusikisi
XVII nci asrda din Trk Musikisi
XVII nci asr din musikimizin byk bir inkiaf gsterdii bir
devirdir. Bu asrda gerek cami musikisnde, gerek tekke musikisin-
de mhim hususiyetler gsteren ahsiyetler yetitiini gryoruz.
Bu asrn en byk musikiinas hi sbhe yok ki Hafz Posttur.
Trk musikisinin her saahsnda eser ibda eden bu deerli san'atkr,
musikimize yeni bir eni vermi, derin vukufuyla ve kabiliyetiyle
. ancak muhteem vasflyle izah edilebilecek lmez eserler yaratmtr.
Onun "Hisaj" makamnda besteledii "tevih", din musikimiEn
muhakkak ki en olgun ve en gzel eserlerinden biridir. "Bir nazar
kl hlime" deye balarken san'atkrn yalvartt hissolunur. Tr-
kler bestelemek suretiyle halkn ruhunu da oksayabilem bu ahsiyetin
basit, fakat gzel ve samim bir takm ilhler de bestelediini
gryoruz.
Edirneli Kek Dervi Mustafa'nn "Bayat yin" i ise bu dev-
rin en mkemmel eserleri arasnda zikredilmek icab eder.
Sleyman elebi'nin Mevlid'ine bu asrn ilk yarsnda yeniden
besteler yapldm da grmekteyiz. Beli'in "Gldeste" deki kayd-
larna gre (S. 525, 526), bu din eseri, bu devirde besteleyen Sek-
ban'dr. Tannm Mevlidcilerden Ubeyd bu eseri, bu zattan mek
-etmi, o da mehur iMevlidci Osman'a, gemitir.
XVII nci asrda tecvid ve kraat ilimlerinde ihtisas sahibi olan
ve gzel Kur'an okuyanlar da pek oktur. Hnkr imam Amasyal
Evliya Mehmed (vefat 1044-1634) ile talebesinden "eyh-l-eimme,
res-l-hutab" gibi unvanlarla anlan ve istanbul'un muhtelif ca-
milerinde hatiblik eden Kmkcup bcm' (vefat 1097-1685) bu
arada zikretmek icab eder.
Babas Saraybosnal olan bu zat hakknda eyh "Vakayilfu-
zal" da "eyh-i merkum fazlet-i ilmiyye ile ma'lm be- tahss
ilm-i tecvd ve kratde mahir, fnn-i Kur'aniyyede nazri ndir
di, diyor.
26 TRK MUSKS ANTOLOJS
1023
msra lm yln gsterir.
Gene Beli unlar soyuyor:
"Mezbrun bu fende olan mehretin ve rtbe-i fehm firse-
tin ny-i turfa nev-yi kalem ile bu vech ile zemzemesz- meclis-i
beyn olurlar ki ol trihde estize-i zkiran- Dr-s-saltanat-il-aliy-
ye'den bir iki ahs- musikdan bir ka gn zevk u safa iin mah-
rse-i Bursa'ya revan olub ninde bir ka nevzuhr savtlan ol-
man nezbr ile mukabele zamirlerinde cygr idi. Refikleri ile
savt- nhftelerin mzkere ederek yevm-l-hamsde Kaplca reh-:
gzrndan gzern zre iken mezbrun menzili tark- germbe-i
merkumeye karib vki' olmala gaze-i asvt- nevpeydy sga her
biri tkrk dnesi gibi bn-i guna res oldukda ts- cm-
kafas zede ve dr sind-i sem'i efvh- mezbrne havale db akab-
30 TRK MUSKS ANTOLOJS
- 1037 -
XVII nci asrn tannm musikiinaslarndan biri de Abdl-
.kervm'ir. "Snbl" tarikatna mensubtu. "Koca Mustafa Paa
Hankah" eyhi Yusuf Sinan efendinin oludur. Byk babas ayn
tekkenin eyhi olan Germiyanl Yakub'dur, eyh Yusuf, alt sene
eyhlik ettikten sonra 815 (M. 1489) da "eyhharem" olarak
Medine'ye gitmi ve 987 (M. 1579) de orada vefat etmiti. Abdlke-
rim, bu cihetledir ki "eyhlharemzade" nvanile de hret kazan-
(1) niversite ktphanesindeki "Atrablsr" in kenarnda ve Ms-
takimzade mecmuasnda sairin 1047 (M. 1637) de ld kaydldr. Fakat
her ikisinin de me'haz evrinin tarih manzumesidir. Halbuki air, "Kla"
kelimesini "y" harfini yazmakszn, yani 10 eksik olarak kullanmtr.. Btn
Cevr divanlarnda da ayni ekilde mukayyeddir.
32 TRK MUSKS ANTOLOJS
ta. r^
_ 1066
Beli, bu deerli musikiinas hakknda u takdirli cmleleri de
kaydetmektedir:
"Ilm-i musikde syt u sad-yi vaz' resde-i kubbe-i erh-i esir-
dir."
XVII nci asrn mehur Mevlidhanlarndan biri de Bursal Ha-
fz Ubeyd'dir Nakbend eyhlerinden Hac Ahmed efendi'nin olu-
dur. Gen yanda musikiye ve yazya merak etmiti. Mevlid'i bizzat
bestekr Sekb<m'da.n mek etti. Baz tekkelerde zkirlik ediyor, yaz-
d gzel yazlarla maietini temin ediyordu. Sonra Bursa kads
Abdrrahman efendi'ye imam oldu. Bilhare vazifesinden ayrlan
bu zat ile birlikte stanbul'a gitti. Hocazade Abdlaziz efendi'nin
derslerine devama balad. Mlzm olduktan sonra kaza meslekine
atld. Anadolu ve Msr'da bir mddet kadlk ettikten sonra istifa
etti. Beli'e gre "eyhlislm Bahay efendi sitnelerine nsye-
s olmala gmrk mukataasmdan ve mzn- harrden bir ka ak-
e vazifeye mlik olmu idi".
XVII NC ASIR 35
.levhanesi eyhi Hasan Dede'ye damad oldu. 1074 (M. 1663) te ka-
yn babasnn vefat zerine bu derghn eyhliine tayin edildi. Az
bir mddet sonra yerine Naci Ahned Dede geti. Bu zat 1075 (M.
1664) te Galata mevlevhanesi eyhliine nakledilince eyhlie gene
Yusuf Dede getirildi. 1080 (M. 1669) zilkadesinde vefat etti-
Musikiinas ve .air Nazi'm u lm tarihini yazmtr :
Serr-i milk-i Ken'n- bakaya oldu n azim
derse terk-i ihvn- fena nola Dede Ysuf Nazm
s duamz hep budur kim merkad-i pkin Frg-i
neyyir-i tevhd ile dola Dede Ysuf Dedi Niyl-i
sirige gark olub Ya'kub-i dil trh
1080
1085
1085
Divanda, tarih msramm 1084 (M. 1673) olarak tesbit edil-
mesi yanltr (Behet divan Mit. K. No: 59)
Bu asrn mehur Halvetlerinden mmi Sinanzde Hasan da
baz ilhler yazm ve bestelemitir.
eyh "Vakayilfuzal" da onu "Vsl- srr- mektm bid ve
zhid murtz ve mcahid pr-i nrn tabb.-i ruhan" gibi vasflarla
sena etmektedir. Filhakika bu zatn devrinde byk bir hret
temin ettiini gryoruz. Vefat 1088 (M. 1677) dedir. Musikii-
nas No.zm u !m tarihini kaleme almtr:
40 TRK MUSKS ANTOLOJS
1088
1090
eyh "Vakaylfuzal" da "Fazlet-i ilmiyye ile ma'lm, zahir ve
btn msellem, mu'tekad-i cumhur, lyk- sen-yi mevf'r idi" di-
yor.
Bu devrin son nsfnda tasavvuf ve din sahada olduu kadar
musiki sahasnda da itihar eden mehur Halvet eyhi ise Nefes
anbam eyh Osman'dr. Kayseri'de dodu. Abaza eyhi Abdrra-
him efendi'nin zakirbas olmutu. 1044 (M. 1634) de eyhiyle be-
raber stanbul'a geldi. skdar'da Valide sultan medresesinde otur-
du. O srada mehur Abdlahad Nuri'nin sohbetlerinden istifadeye
balad. Bostanzade Yahya efendi'nin derslerine de devam ederek
mezun oldu. Kayseri'de Sahibiye medresesine mderris tayin edildi.
ok gemeden istanbul'a dnd. Muhtelif camilerde vaizlik ve eyhlik
etti. Terceman Yunus zaviyesi vaizi ve eyhi iken 1095 (M- 1683), de
vefat etti. u msra', lmne tarih drlmtr:
1095
XVII NC ASIR 41
_ 1095
Mstakimzade "Tuhfei hatttin" de diyor ki:
"Fenn-i musikde Hce-i benm Gulm olmak perdelerinde vel-
velegr-i Hicaz Irak ve ryiha-i fiha-i hsn-i hatt- hnc-i anberin
cmeleri mesm- girdn ve belki dim- stdn ta'tr eyledii
muhakkak- uraf-yi fkdr".
XVII nci asrn ok deerli musikiinaslarndan biri de Kek
Dervi Mustafa'dr. Edirne Mevlevhanesinde ilesini ikmalden son-
ra tekkenin a haclna tayin edilmitir.
Kek Dervi Mustafa, Esad efendi'nin "Atrablsar" da de-
dii gibi Murad IV. devrinin mehur musiki stadlarndandr. Ky-
metli musikiinas Hseyin Sadeddin Arel de bu mhim ahsiyeti,
Trk musikisinin dhileri arasnda zikretmektedir (Trklk mecmur
as numara 12, S. 347). Rauf Yekta merhum ise onun vcude ge-
tirdii "Bayt yin" i hakknda bilhassa unlar sylemektedir
(Mevlevi yinleri II, S. VI):
42 TRK MUSKS ANTOLOJS
1095
Esad efendi, Atrablsar'da onu u cmlelerle takdir ediyor:
"Sad-yi halvet bah-yi lezzet peyms rhatlhulkum- is-
tim' ve lehce-i pkze edas ehdrz-i zika-i sem' idi. Maka.m-
Hicaz'da Usl-i zencrde.
erb- germ-i ask n idb mestnedir gnlm
Gam ile lfeti var zevk ile bignedir gnlm
murabba gd-yi rh- smi' olan cmle-i sr- ekerbrmdan olub
bundan mada nefs ve lezzet efz eser-i halvet nms dahi var-
dr ki nefis hrn- fenn-i elhnn makbuldr".
1100
Ekseriyetle kendi yazd "Hafz" mahssl ilhleri beste-
liyordu. Salim diyor ki:
"Filasl Stzde demekle ehr bir merd-i heyyin ve leyyin-i
rzgr olub zuraf-yi stanbul'un bir shib tabiat ehl-i ma'rifeti ve
meclis r olan zurafnn me'mn-l-gaib bir merd-i ho sohbeti olub
sijr marifden gayri ilm-i edvarda da hayli mahareti ve zde-i tab'-
ndan bir gfteyi beste etmee kudreti var idi."
Safay de unlar soyuyor:
"Alelhsus ilm-i edvarda devrde akran ndir ve beste ve ihti-
r'na kadir ve her vadide yed-i tls zahir makbl-i cumhur ir-i
mahir idi.."
eyh de "Vakayilfuzal" da "salh- hl ile mehur fenn-i
musikde mahir, ilm-i edvarda akran ndir idi" diyor. Evliya e-
lebi ise "akrak, lfte bir hnende-i kmil" olduunu bildiriyor.
Eserleri ekseriyetle "mm Sinan Hafz" balyla kaydldr.
Bu asrn son yarsnda hret kazanan musikiinaslardan biri
de Edirneli mam brahm efendi'dir. Bezci Hac Mehmed'in oludur.
Kraat ilminde devrinin en ileri gelenlerindendi. Sesi de tiz ve g-
zeldi. Bu cihetle Mehmed IV. in takdirini kazanmt. 1073 (M. 1662)
de hnkr imam oldu. 1097 (M. 1685) de Anadolu, 1098 (M. 1686)
da Rumeli kad askeri oldu. ay sonra azl edildi. 1097 (M. 1685)*
de ehzadeler hocas da olmutu. 1099 (M. 1697) muharreminde bu
vazifeden de ayrld 1102 (M. 1690) abannda Kbrs'a gnderildi.
O yl zilhiccesinde orada ld.
Hafz brahim musiki nazariyatna da vkft. Ladini musiki sa-
hasnda olgun eserleri vardr. Din eserlerinden ise bugn gfte ha-
linde elimize geenler, sadece baz tebihler ve naitlerden iba-
rettir.
1015
eyhlislm Esad efendi "Atrablsr" da Hafz Post'un ve
fatn gene Itr'nin, ,
(1) Bu iki mecmua hakknda fazla tafsilt almak iin ikinci cildin,
biblografyasna ve XVII nci asr ldin Trk musikisi, bahsine baknz.
XVII NC ASIR 51
- 1106 -
. 1112
Subhzade Feyzi de u lm tarihini vcude getirmitir:
zim-i dr- adem oldu Mehemmed hen
Mateminden ehl-i diller eylediler syiha
Seyyit mahv olub ola sez-yi mafiret
1112
(1) 1114 tutan tarih msramdan "b", yani 2 karlacaktr.
XVII NC ASIR 55
BEZCZDE MUHYEDDN
__ 2 __
Koaczde Mehmed
_3_
Uzzal Tesbih
(4)
Stzde Is
(1) Mehur mutasavvf Hdy Aziz Mahmud, Vefat: 1038 (M. 1628). (2)
Alm. Mc. No: 637.
XVII NC ASIR 61,
Seninle erdiler zta dahi env'- lezzta in erbb-
hcta atdr y Reslllah Hdy'ye efat kl
eer zahir eer btn Kapuna intisb itmi geddr
y Reslllah (1)
_ 2 _ - Hseyn ilh,
G., B. kendisinin
Ey nefs-i m insf idb dimedin y H
Kalbin gnahdan sf idb dimedin y H Hep
tebdl-i evsf ilb diyelim y H imden geru
insf idb diyelim y H hiret ili uzakdr
eyle bir azk Gerekmez yere harc itme mrne
yazk Hamd kr eyleyb dim bil kendin
ark imdenger insf idb diyelim y H
Har neri ikrr idb itme gel inkr O gnde
eyle azn elde frsat var Zikr idb Hak'k
Hdy eylegil tekrar imdenger insf idb
diyelim y H (2)
3
Nev ilh, Sofiyan, G., B. kendisinin
Ald n bezm-i Elest Devr
eyledi peymnesi Andan
ienler oldu mest Aylmad
mestnesi 0l bdeden kim n
ider dii dem sarho ider
Dery gibi ol c ider Esrk
olur dvnesi Savm- sivy
kim tutar d-i visle ol yeter
Blbl gibi dim ter Glen
olur kanesi
(1) Sd. Mc. Notas iin baknz Konservatuvar neriyat Mevld tev-
ihleri S. 2.
(2) Mst. Mc., Os. Mc. Bu iir, Hdy divanlarnda yoktur.
TRK MUSKS ANTOLOJS
_4_
Hafz Kumral
l
Acem tevh, Evsat, G. Hdy
Kudmn rahmet-i zevk u safdr y Reslllah
Zuhrun derd-i uka devdr y Reslllah (1)
_ 2 Acem ilh, G.
Hdy
isteyen yrn hk ider varn Bulsa
dildrn saklar esrarn Bakmayan
cna irdi cnna Girdi meydna Terk
idp rn Yr elin tutdu Birlie yetdi
Dost ile itdi Gizli bzrn rif ol ey
dil olagr kmil Ben deyen gfil
Utanr yarn Gel Hdy'den al
haber erken Hak'k isteyen kosun
inkrn (2)
_4_
8
Pengh ilh, G. Hdy
_9_
Segh na't
10
Uak ilh G. Hdy
Hb- gafletden uyar uyanaym Msivdan
cmleten usanaym Firkatinle nice bir
dvneyim erbet-i vasln iben kanaym
Pdiha sen bilrsn sdk Sen bilrsn
bezm-i vasla lyk Hsnne pervne kldn
k Ger murdn yakma ise yanaym,
Msivdan el ek ey k kesil Zikr
fikrin Hak'ka olsun muttasl Ol kadar
hayretde olsun cn dil Kande bakarsam
efendim sanaym steyicek bir fakri ol
gan Eyler esrr- marif mahzeni Btnm
etdi hakyk hirmeni Zhir geri bir edn
dneyim Koma y Rabbi Hdy yerine
Bakma noksnm binde birine Ger irdet
vard ise yerine Kevser-i vahdetten ir
kanaym
(1) Mst. Mc.
"(1) Alm. Mc. No: 637, Bu sr matbu Hdy divanmda yoktur.
68 TRK MUSKS ANTOLOJS
Zkir ban
imam Yusuf
1
argh tesbih
iii'.jL.
. sij >
C
(1) Mst. Mc.
XVII NC ASIR 69
_ 2 _
Dgh Hseyn, Dyek, tebih
Vehb Osman
l
Acentesi
5
2 r i '"
Dgh Hseyn tebih G. Sami Hseyin >
3
Dgh Hseyn tebih
.(1) mam Yusuf'a ifl olan bu besteler, Cv. K. Mc. 183 den yazld.
70 TRK MUSKS ANTOLOJS
_ 4 __
Neva tebih
m
5
A^ev tebih
Puselik tebih
Dervi Sady
1
Sab ilh, Evsat, G. eyh Ibrhim Sinn
Gelmiem vahdet elinden ak ile cihna ben
nien cm- ezelden olmuam mestne ben
nki Kerremn ben dem didi Kur'an'da Hak
yine ve sret oldum cism ile ol cna ben
Gnlme nr-i tecell dost cemlinden doar
em'ine pervne oldum aka yne yne ben
nki bu sevdy yazm dest-i kudret bama
Ann in yok karrm dmem cevlna ben
Ey Sinn (3) ak makam be riz-yi Hak'drr
Pdihn hizmetinde durmuam dvne ben (4)
------------------------
(1) Vehbi Osman'n besteleri iin baknz: Cv. K. Mc. No: 183.
(2) Cv. K. No: 183.
(3) 958 (M. 1551) de veft eden mehur mutasavvf. Halvetliin Sina-nlik
ubesi messisidir.
(4) Alm. Mc. No: 637, 650, Mst. Mc.
72 TRK MUSKS ANTOLOJS
mm Sinanzde Hasan
(1) Kn. Mc., Sd. Mc., Bir mecmuada "Yekeim Mustaf Aa" bal-
rfyla kaydldr: Mst. Mc.
(2) Os. Mc., Sd. Mc.
XVII NC ASIR 79
Selm-t sn
- S- ^m- slis
1 Irak ilh,
Evsat, G. skdarl Yahy
Gel vcdun perdesin kaldr ceml-i yri gr Can
gznden sil gubr ehre-i dildr gr
Stzde Hfz
F: 6
82 TRK MSIKS ANTOLOJS
4
Mhr ilh, G., B. kendisinin
Gnl pervne-i bezm-i vislin y Reslllah
Lisnm blbl-i b- cemlin y Reslllah
(1) 1003 (M. 1594) te veft eden Halvet Abdlaziz Aziz. Bu manzuma, bir
mecmuada "Mevlev Aziz" nmna kaydldr: Alm. Mc. No: 694.
(2) Mst. Mc.
(3) Alm. Mc. No: 650.
XVII NC ASIR 83
6
Sab ilh, G. Msr Niyz
Gzlerini noldu bdr eyledin Ah
efgn sana yr eyledin
(1) Alm. Mc. No: 637, 650.
(2) Bayram eyhlerinden Bolu'lu Himmet efendi
skdar'da Diviti-lerde Bezcizde Mehmed Muhyeddin
derghnda medfndur. Veft: 1095 (M. 1683).
(3) Alm. Mc No: 637, 650, sk. H. Mc. No: 15, Mst. Mc., Os. Me.
84 TRK MSIK ANTOLOJS
1
Acem aran lh, G., B. kendisinin
\y$
_1_
Erefzde Ltfullah
1
Irak ilh, G. Erefolu Rm
Grelden yzn yrin bel bana ikr oldu nildim
artt gn gnden gzm ya bnar oldu Gzm
dnyy hi grmez akar kanl yam dinmez Bu derd
bu firkna iinm tam yanar oldu Aceb y Rabbi
derddir bu getrmez gzme uyku imdeki yanan od
h yaralarm yakar oldu Gnl fikrindedir hayran bu
can vre sergerdn Bu sevdya deliden d lem
bana dar oldu Var Erefolu Rm var bu derdi klma
ikr Sana n derdi zehrin yr dolu dolu sunar oldu
(1)
Sepetizde Mehmed Aa
1
Acem Pselik Durak, G. Gafr
n bahr irb ecerler sebz revnak gr olur
yet-i sun'-i Hud'y her varak tefsr olur (2)
2
Segh ilh, G. Erefolu Rm
Yzn greli hayran olmuam
Bilmezem ben ben mi y sen olmuam
Dmem ak bahrine gavvs olub Bahr
iinde gevhere kn olmuam Zhir geri
fakrim ntvan Btn kevneyne sultan
olmuam Srrm bilmez benim ins
melek Srr iinde kim ne pinhn
olmuam Geri kim ben Erefolu
Rmi'yem Cmlenin isted ben olmuam
(2)
3
Snble ilh, G. Erefolu Rm
Cem'-i enbiylardan Muhammed cmlenin h Yz
nrundan almlar felekler ems ile mh Yedi kat
gkleri geti kadem ar stne bast riti Kabekavsyn'e
tavf eyledi dergh
(1) Alm. Mc. No: 637, 650, Mst. Mc., Os. Mc. Bu beste
"Eyipli Bayramzde" ye de isnad edilmektedir: Mst. Mc.
_4_
Uak ilh, Evsat, G. Erefolu Rm
Yreime dost derdi urdu drl yreler
Hi tabibler ana klmaz ne dev ne reler (2)
-- 2
Muhayyer ilh, Devr-i revn, G., B. kendisinin
Dern-i ka halvetfezdr halka-i tevhd Gd-yi
rh-i erbb- vefdr halka-i tevhd Kimisi blbl-
i gy kimi gl ehl-i tevhdin Ryz- vahdete
havz- atdr halka-i tevhd Aceb mi vsl- srr-
bak eylerse uk Tenr-i msivsz-i fendr
halka-i tevhd
Hfz Post
1 Acem Na't G.
Reid
Zerre-i mihrinle olsun hne-i dil ren Elkerem
ey nr-i lem pdih- enbiy fitb-i feyz-i
ihsnndan isrn nev ziy Elkerem ey nr-i lem
pdih- enbiy Y Reslllah efat kl Red'e
ol mun efkat eyle hline y Rahmeten
lil'lemn Afv ihsnnla olsun kmyb
kmbn Elkerem ey nr-i lem pdih- enbiy
(3)
(1) Alm. Mc. No: 637, Bir mecmuada Ali irgan nmna kaydldr: Alm.
Mc. No: 650.
(2) Alm. Mc. No: 696. Baz mecmualarda Dede Ali irgn nmna
kaydldr: Os. Mc., Alm. Mc. No: 650.
4
Arazbar ilh, G. Nil
Gnl bgnelerle aindr ya Resulllah
Der-i devlet mebndan cdlr y Reslllah
(1) Alm. Mc. No: 650.
(2) Mst. Mc., Os. Mc., kn. Mc., Sd. Mc. Bu duram notasm Dr. Subhi, Ali
irgani nmna neretmitir: Trk musikisi III, 60-61
XVII NC ASIR
5
Aran ilh, G. Msr Niyz
Sen seni bilmektir ancak pre lfetten garaz Noktay
fehm eylemektir ilm hikmetten garaz Halk bunca
enbiy kim geldi da'vet eyledi Vahdetin srr
bilinmektir o da'vetten garaz Sni'i gr gnde yz bin
drl san'at gsterir Kendyi gstermek indr o
san'atten garaz Nefsini bilen irermi bir tkenmez
devlete Fakr fahr'dir Niyz bil o devletten garaz
Hep cellin perdesidir kfr isyandan murd Bahr-i
cdun katresidir fazl- rahmetten garaz (3)
(1) Mehur dvan iri Nil Mustaf. Veft: 1077 (M. 1666).
(2) Alm. Mc. 629, 637, 650, Mst. Mc., Os. Mc.
(3) Alm. Mc. No: 637.
94 TRK MSIK ANTOLOJS
8 Hseyn Na't, G.
Fash
Vcdun drr-i nyb- safdr y Reslllah
Annn nm- pkin Mustaf'dr y Reslllah
Cebn-i tbnkin reg bah-i mh- mihr engz
Cemlin pertev-i nr-i Hud'dr y Reslllah
Gzm hasret nigh- sret-i nak-i haylindir
Gnl gerdde-i prmen-i evk-i vislindir
(1) Alm. Mc. No: 650.
(2) Snbl eyhlerinden stanbullu brhim Nak veft 1114 (M.
1702).
(3) Alm. Mc. No: 637, Mst. Mc., Os, Mc., Sd. Mc.
xv NC ASIR
9
5
Huls (1) zre Fash (2) k- Nr-i cemlindir Reh-i
aknda abd-i briydr y Reslllah (3)
_g_
Hseyn ilh, Dyek, G. Msr Niyz
10
Nev ilh, G. Feth Abdlkerim
Ey habb-i Mustaf v mcteb Arz-
ddr eyle ey nr-i Hud em'-i ztn
kalbime versn zy Arz- ddr eyle ey
nr-i Hud Ey efat menbai fazl-
Hud Cn bam yoluna olsun fed
Derdmendin Fethi'ye (5) idb at Arz-
ddr eyle ey nr-i Hud (6)
(1) Kemal: nsha.
(2) 1115 (M. 1703) te veft eden Divan hmayun ktibi Fash Mehmed.
(3) Alm. Mc. No: 629, 638, Bir macmuada gene Hfz Post nmna
"Arazbar" makmnda kaydldr: Alm. Mc, No: 650.
(4) Alm. Mc. No: 637, 650.
(5) Halvet eyhlerinden ve Abdlahal Nur halfelerinden Blblczde
Feth Abdlkerim. Veft 1106 (M. 1694).
(6) Alm. Mc. No: 637.
96 TRK MSIKS ANTOLOJS
11
Nev ilh, Dyek, G. Himmet
Vakt-i seherde ala perde Ddm
yerde derman sendendir Dmem kaldr
Aladm gldr Minnetim oldur hsan
sendendir Benem bre Kaldm vre
Yrek pr yre hsan sendendir Nefs-i
zlimi gzle hlimi Sundum elimi hsan
sendendir Dervi Himmet'e re vuslte
Derd-i firkate derman sendendir (1)
12
Nev Snble ilh, G. Msr Niyz
Bilenler vech-i cnn bu cism cn neylerler Grnse
emsin envr meh-i tbn neylerler Bu gn ki cennet-i
irfna dhil olsalar uak Yarnki va'd olan hr v y
gilmm neylerler Bugn a'm olan yarn dahi a'm olur
elbet Aa gr can gzn kim b bsr dny neylerler
Slk ehline insan sohbetin bulmakdrr maksd O
sohbet kim bulunsa sohbet-i hayvn neylerler Gnl
duymazsa vicdn ile Allh' hakkate Mcerred dildeki
ilmi veya irfn neylerler Niyz Kntkenz'in srrn
kendinde buldunsa Sleyman tahtn y hikmet-i
Lokmn' neylerler (2)
13
Nevrz-i Acem ilh, G. Msr Niyz
Pdiha akn hem hne kl Msiv-
yi akn bgne kl Zikr fikrinle beni
pr nr idb Mest medh eyleyb
dvne kl
14 Sab ilh, G.
Abdlahad
Gider hzn lh eyle mesrr
Keremlerle atlar eyle Mevl Keder
viren adyu eyle makhr Keremlerle
atlar eyle Mevl Kulun Abdlhay umar
ltf-i evf Ana lyk mahall-i zhd
takv Marif mahzeni eyle lh
Keremlerle atlar eyle Mevl (2)
1
Hseyn ilh, G. Msr Niyz
Uyan gafletden ey nim Hak'ka
yalvar seherlerde Dkb ac
ya dim Hak'ka yolvar
seherlerde (3) Kapusunda
durub her br Yzn derghna
tut var Yrekden kl demdem
zr Hak'ka yalvar seherlerde
Alur bb- Sbhn ekilr
hn- sultn Dklr feyz-i
Rabbn Hak'ka yalvar
seherlerde
(1) Alm. Mc. No: 650.
(2) Alm. Mc. No: 629, Sd. Me.
(3) Bu manzmedeki "Hak'ka" kelmeleri vezn iin "Haka" tarznda
okunacak.
F: 7
98 TRK MSIK ANTOLOJS
2
Muhayyer ilh, G. Msr
Niyz Ey erh-i dn netdim sana Hi
vernedin rhat bana Gldrmedin
nden sona Ah mihnet vh mihnet
Bendinden zd itmedin Ferydma
dd itmedin Bir dem beni d itmedin
Ah veylet vh veylet rimedi dosta
elim Rahmn'a varmad yolum kmad
baa menzilim Ah gurbet vh gurbet
Krmdrr derd ile gan Gitmez
bamdan hi elem Glden cd bir
blblem Ah firkat vh firkat
Mecnn ve ah ideyim Ferhd ve vh
ideyim Bu virdi her gh ideyim Ah
hasret vh hasret Varmazsa yolum
eyhime Sarmazsa merhem yreme
Olmazsa re derdime Ah hayret vh
hayret Yanar Niyz derd ile Hi
kimse yok hlin bile Nln olub girdi
yola Ah rihlet vh rihlet (2)
Selim Giray
L.3.3
(2)
Bursal Tlib
3
Pselik ilh, G. Msr Niyz
Tlib-i Hak'kn devs derddrr sermyesi
Ann in h zr olur hemin hemsyesi
kn ma'k yolunda derdi artdka mdm
Artar ann dembedem akrn iinde pyesi
Tatin ihlsa irmez ilm ile a'ml ile zzeti ko
zilleti tut oldur ann myesi Arz- vsi' ister
isen kmilin gir kabzna Ar krsden
genidir bir velnin yesi rifin gnln
bilmez kandedir halk- cihn Ol ki ankadr
yere dmez bil ann pyesi Kim ki
Mzgalbasar sultnnn tfl olur Msry ol
feyz-i akdes nru oldu dyesi (1)
_4_
Sab ilh, G. Msr Niyz
Kandedir cehl ile zulmet nefs-i u'bnndadr
Kandedir ilm ile hikmet bil an cnndadr
Zulmet-i cehli brak sen iste nr-i hikmeti
Cennetin zevkn dilersen cmle irfnndadr
Sret bu hirmen-i lemde sen bir dnesin Ma'ni
yznde ne kim var cmle hirmnndadr Al ele
evgn- zikri hem svr ol nefsine Kapagr
tevhd topunu nki meydnndadr Saykal ur
mir't- kalbe taraya bakmay ko Sen sana bak
cmle lem halk dvnndadr Knt kenz'in
remzini buldunsa sende Msriy Klli yevmin
h'yu anla kim senin nndadr (2)
Na'l
_4_
Rhatlervh ilh, G. Hdy
Behey blbl nedir feryd Var
eyle Hak'tan istimdd Hud'y
yd et olma yd Kul ol kim
olasn zd Hdy yalvar
Allh'a Yz ur ol li dergha
Eren bir kalbi gha Bulur
matlba isti'dd (1)
3
Segh ilh, G. Abdlhay
Umarm senden ltf ile ihsan Ma'bdum
Allh maksdum Allh (3)
_4_
_2_
Pengh ilh, G. Adl
Sar Kapc
Nikrz ilh, G. Abdlahad Nr
Myesser eyledin ak kr y
Rabbi y Rabbi Cemlin vasfn
evki kr y Rabbi y Rabbi
Ezel bezminde yd ettin Kamyu
ber murd ettin Bu Nr kulu d
ettin kr y Rabbi y Rabbi
(4)
(1) Snbl eyhlerinden tipli Adl Hasan efendi. Veft: 1026 (M.
1617).
(2) Mst. Mc., Os. Mc., Tpk. Bg. Mc. No: 403. Mst.
(3) Mc., Alm. Mc. No: 650. Alm. Mc. No: 637.
106 TRK MUSK ANTOLOJS
2
Uak ilh, G. Abdlahad Nur
lh ltf rahmet kapusun a Bizi gayri
kapuya etme muhtc Atnn zerresidir
taht ile tc Bizi gayri kapuya etme
muhtc Bu dm Nri'nin ol destgri
Elin al dim kaldr fakri Myesser
eyleyb hayr-i kesri Bizi gayri kapuya
etme muhtac (1)
_2
Bayt ilh, G. Msr Niyz --
Zulmet-i hecrinde bdr olmuam y Rab meded
ntizr- subh-i ddr olmuam y Rab meded
Glen-i vasln nesmin irgrb bd-i sab
Andelb-i b- glzr olmuam y Rab meded
(1) Alm. Mc. No: 637.
(2) Mst. Mc.
XVII NC ASIR 107
m Dervi Mehmed
1
Uak ilh, G. Ynus
lemler mtk sana
ef' ol y Muhammed
Hkmn budur her yana
ef' ol y Muhammed
Ynus da seni sever
Grmee cn iver
Hak rahmet ide meer
ef' ol y Muhammed (3)
Kazzz Emr
1
Isfahn ilh, G. Ak emseddin
Zeh can kim mnevverdir bu gn nr-i tecelldan Zeh
dil kim muattardr hev-yi ak- Mevl'dan Harbt ire
uk grb ta'n etme ey zhid Ki ol rsv-yi ak olmu
yanubdur derd-i Mevl'dan
(1) Svasl ems halfelerinden Svasl Abdlmecid eyh. Veft: 1049 (M.
1639)
(2) Mst. Mc., Os. Mc.
(3) Mst. Mc.
XVII NC ASIR 109
Gnl dildre virenler cihanda klmad rm Budur
vre sergerdn geer dny v ukbdan Temsm
duyan akn nazar klmad ayre Ki dim ak evk
ister usanmaz ol bu sevddan Cihnn mversnda
kurubdur haymeyi k D lemde haber bilmez dahi
hem ar- a'ldan Hud'nn k okdur vel Ak
emsidin (1) gibi Kani bir derdli k kim yana ak-
dilrdan (2)
Musullu Hammad
_1_
(3)
Attr Ahmed
1
Mhr ilh, G. Msr Niyz
El ey mrd-i lem haber ver ilm-i Mevl'dan El
ey ma'ni-i dem haber ver remz-i esmdan Ne srdr
dem Havv ne srdr Allemelesm Ne srdr sidre
v tb haber ver ar- a'ldan
ehl Hasan
Nikb mer
Cihngirli Ahmed
Goncazde
F: 8
114 TRK MUSKS ANTOLOJS
3
Bayt tevh, G. brhim Nak
Dernun mahzen-i rz--Hud'dr y Reslllah
Kelmn ka hletfezdr y Reslllah
Grnr srr- esm cevher-i mir't olub ztn
Derin yne-i lem nmdr y Reslllah
Vcdun Hak tal kintn mefhari klm
Cenbn mukted-yi enbiydr y Reslllah
Der-i devlet mebn melce-i hn- lemdir
Nigh- merhamet kl kim geddr y Reslllah
Cenbndan efat hh olubdur Nak-i k
Nigh- merhamet kl kim geddr y Reslllah (2)
_4_
Hisar ilh, G. brhim Nak
Kimdeki ak- ilh nle v efgn ola
Gevher-i rz- Hud'ya ol tlsm- kn ola
Katre-i cmn hayl iden olur mest harb
Kim gre yne-i ddrn hayrn ola
Mazhar- nr-i tecell-i Ahad'dir bhesiz
ol gnl kim derd-i Hak'dan yklub vrn ola
5
Muhayyer ilh, G. Nak
Ky- akn bana bir kh-i tecell grnr
Kalbime d-i vislinle tesell grnr Doludur ak
mahabbet ile bu kevn mekn Kande baksam
bana her gede Leyl grnr Rz eb sha-i
vahdette kym eylerler Cmle ecr emen
sanki musall grnr . Slik-i Hak olana vaz' ile
etvr nedir Cnib-i hazret-i Allh'a tevell grnr
Nakiy lem-i bkde llebsra Her kesin hl
makmiyle mahall grnr (2)
XVIII inci asr din Trk musikisi tabi seyrini takib ederek
daha bedi bir hl ald. Ve byk san'atkrlar elinde ilene ilene
daha yksek bir dereceye erdi.
Trk musikisinin bu asrdaki mahsullerinden elimizde bulunan,
lar, bundan evvelki asrlara id olanlardan bir hayli oktur.
Din Trk musikisi bu asrda daha geni himayelere mazhar ol-
mutu. Zengin bir takm ahsiyetler byk camilere ve tekkelere
teberrularda bulunarak musikimizin inkiafna hizmet ettiler. Mev-
lid, Miraciye ve Muhammediye okunmak iin bir hayli vakflar te-
sis edilmesi bundandr. Bir takm Mevlidhan ve Muhammediye'cile-
rin de bu asr zarfnda muhtelif camilere tayin edildiklerini gr-
mekteyiz.
XVIII nci asr din Trk musikisi mahsllerini, dier asrlarda
olduu gibi - tavrlarna gre - muhtelif zmrelere ayrmak mm-
kindir:
I Cami Mmikisi: Kur'an musikisine vkf olan bir takm
musikiinaslarn ibda ettikleri eserlerdir. Bu eid musiki mahsul
leri bariz bir zhd takva rneidir. Bu bestekrlar arasnda mu
tasavvfa meslekine mtemayil olanlar olduu gibi hi br tarikate
intisab olmayan, hatt tasavvufa kar menf bir kanaat besleyen
ler de vardr. Bu tarz musiki, Zhd edebiyatmzn tamam tama
mna mukabili olarak gsterilebilir. Garibname, Mevlid ve Muham-
mediye'yi taklid suretiyle Anadolu'nun muhtelif yerlerinde vcude
getirilen Zhd bir edebiyatmz nasl mevcudsa, ayn mahiyeti hiz
bir musikimiz de ylece mevcuddur. Bu eserler ekseriyetle san'at
bakmndan byk bir kymeti hiz deildir. Fakat bilhassa s-
tanbul ve havalisinde okunan bir takm cami eserlerinin klasik mu
sikiinaslar tarafndan ibda edildiini de unutmamak lzmdr.
II Tekke musikisi: Mutasavvflarn ibda ettikleri mahsuller
dir. "Tekke musikisi" ni "Tasavvuf edebiyat" veya "Tekke i'ri"
deye ayrdmz edebiyat zmresine m'kabil olarak mtala etmek
120 TRK MUSKS ANTOLOJS
1121 -
Bu devirde yetien Bursal bestekrlardan biri de atal sakal
Mustafa'dr, nce terzilik ediyordu. Sonra shak hocas Ahmed
efendi'nin derslerine devam ederek mlzm oldu. Bir taraftan iir
ve musiki ile megul oldu. Bilhare Celvet dergh eyhi ftade za-
de brahim, efendi'ye intisab eyledi. Tekkenin zkirbas oldu.
1121 (M. 1709) de vefat etti. Pnarbamda ftade tekkesi yolu ze-
rinde medfundur. Beli diyor ki (Gldeste S. 528)
"eyh ibrahim efendi sitne-i saadetine intisab ederek hiz-
met-i erfleriyle behreyb nefes-i mu'ciz eserleriyle fenn-i musik-
de benm ve ba'z- makamda beste cd edb sbih makam olmu
idi."
XVIII nci asrn ilk yarsnda byk bir hret temin eden
Himmetzade Abdullah'n, da din ve ldin mahiyette baz besteler
vcude getirdiini gryoruz. Bayram tarikatinin deerli simala-
rndan olan mehur Himmet'in olu olan bu zat;-1050 (M. 1640) ele ,
istanbul'da dodu. Genliinde mtemadiyen alt. Tefsir, Hads
ilimlerinde ihtisas sahibi oldu. Bir takm eserler vcude getirdi. Ayn
zamanda gzel sz syleyen bir adamd. Devrinin en kudretli vaizi
olarak tanlmt. Muhtelif camilerde vaizlik etti. 1095 (M. 1683) de
babasnn vefat zerine Yenibahe'deki Bayram tekkesine eyh oldu.
1122 (M. 1710) rebiulevvelinde vefat etti. air ve musikiinas
Nazm u lm tarihini kaleme almtr:
XVIII NC ASIR 127
1122
1091
"Nevkr, segah yin, Rast na't gibi her biri kendi vadisinde
birer ah eser olan bu eserler dinlenirken tutumayan zevk, titreme-
yen gnl tasavvur edilemez."
Son devrin deerli airi Yahya Kemal ise, bu byk san'atkn
vecz bir surette anlatan u gzel manzumeyi vcude getirmitir
(Itr: Rfk Mell Meric'e, Akant gazetesi, l Mays 1940):
Byk Itr'ye eskiler derler
Bizim z msikmizin pri; O
kadar halk sevk edip yer yer, O
afak %Taktinin cihangiri, Nece
bayramlarn sabah erken Gk
top sesleriyle grlerken, Sylemi
saltanatl Tckbr'i
T Budin'den Irak'a Msr'a kadar,
Peth edilmi uzak diyarlardan,
Vatan stnde hr esen rzgr
Ses gtrm btn baharlardan; .
O deh yle toplam ki bizi
Yedi yz yl sren hikyemizi
Dinlemi ihtiyar nai'lardan.
1125
XVII nci asrn son ve XVIII nci asrn ilk yarlarnda byk
bir hret teinin eden ve din Trk musikisinin yalnz bu a'srda de-
il, btn asrlarda en verimli ahsiyeti olan stad san'atkr, hi
bhe yok ki Dervi Ali irgam'dir. istanbul'da dodu. Gen ya-
XVIII NC ASIR 137
1127
Atrablsar mellifi Tosunzde hakknda unlar sylyor: "hret-i
hsn-i savt- rni zb-i g-i gv- zemin ve reside-i sem'-i
sevr-i erh-i bern olub dihkaniyn- kitgh- ilm-i srddan
taallm-i benderger-i negam-i tarab nmd etmekle resdekr-
zr'-i ma'lmt_ ett ve dekayk- fenni kema hvel-lyk dana
olmutur. Filhakika lehce-i blend ve hbu ve hhn- elhnn
mergubu ve vz- hanceregr mmtaz sne-i sem'n d-
tarab endz olub vd-i hnendegde msellem-i lem ve ilm
amelde std- dekayk iyem idi."
XVIII nci asrn ok maruf musikiinaslarndan biri de Kk
Mezzin lkabiyle hret kazanan stanbullu Mehmed'dir, Sultan
Mustafa II. devrinde byk bir hret temin etti. "Endern-i h-
mayun" da mezzin idi. Padiah huzurunda yaplan kme faslla-
rnda da bulunuyor ve hkmdarn iltifatna mazhar oluyordu. Bu
yzdendir ki 1107 (M. 1695) de Anadolu muhasebecisi oldu. 112&
(M. 1716) da Edirne'de vefat etti. Arpaeminizade Sami u san'atl
lm tarihini kaleme almtr:
Meclis r-yi safa blbl-i glzr- tarab
Rind-i lde sebkrh ho yende kelm
Ahsen-s-savt- cihan ya'ni Mezzin elebi
Kim verirdi negami smiaya zevk- tamm
Namesi rhatlervh- kulb-i uak Dilde
kalmazd nevsiyle nhfte lm Bzrk
kei dilbeste-i avaz idb Dilde olmu idi
sermye dih-i evk u garrn
XVIII NC ASIR
1129
Atrablasar'da deniliyor ki:
"Sad-yi letafet nm ve halvet bahs pr te'sr ve lehce-
dilpesend-i marif gys b nazr olub geri dekayk- ilmiyye-i
ienn_i srdda sde idi. Lkin amelin icrada hasb-el-irde cmleden
ziyde halet vde olduu mesm' ve mehurdur".
E ad Efendi, onun on be kadar eseri bulunduunu soyuyor, fa-
kat elimize geen mecmualarda kaydl olan paralar bile bu mik-
dardan fazladr. Ezgisi unutulmayan paras ise, "ehnaz Puselik"
Aksak semadir.
(1) Tarih msra (1132) tutmaktadr. "Segah" , yani "3" adedini -
karnca 1129 olur.
F: 10
XVIII NC ASIR
1129
Atrablasar'da deniliyor ki:
"Sad-yi letafet nm ve halvet bahs pr te'sr ve lehce-
dilpesend-i marif gys b nazr olub geri dekayk- ilmiyye-i
ienn_i srdda sde idi. Lkin amelin icrada hasb-el-irde cmleden
ziyde halet vde olduu mesm' ve mehurdur".
E ad Efendi, onun on be kadar eseri bulunduunu soyuyor, fa-
kat elimize geen mecmualarda kaydl olan paralar bile bu mik-
dardan fazladr. Ezgisi unutulmayan paras ise, "ehnaz Puselik"
Aksak semadir.
(1) Tarih msra (1132) tutmaktadr. "Segah" , yani "3" adedini -
karnca 1129 olur.
F: 10
146 TRK MUSK ANTOLOJS
1129
XVIII nci asrn ilk yarsnda din musiki sahasnda byk bir
muvaffakiyet gsteren ve bilhassa Mevlid ve Mnhammediye okumakla
itihar eden ahsiyetlerden biri de stanbullu Hafz hudi Meh-
med'dir. Emir Buhar camiinin hatibi, Hoca Hayreddin mescidinin
de imam idi. ene lkabiyle de hret kazanan bu zat hem hattat,
hem musikiinas, hem kemanke, hem de sairdir. Yazy Nefeszade
smail'den mek etmiti. Saf ay diyor ki:
"Hamele-i Kur'n- azm-s-andan olub hsn-i savt ile mevsf
olan hutab zmresindendir. Emir Buhar cmi'-i erifi hatibi olub
fenn-i musikde dahi mceddeden beste ve ihtira kadir olmala
asrn Mevlid ve na't hnlarnn mmtaz ve serfirz olub meyh-i
zm hazertiyle me'lfdur".
Salim unlar syliyor:
"Fenn-i musikide zamannda mahir Mevlidhn nzk nefes bir
zt- fhir idi. Erbb- marifden ho nvs ve kemanke olduun-
dan mada sofiyane e'r ve eyhne gftar var idi."
eyh de "Vakayilfuzal" da..
"Fenn-i musikden haberdr Mevid-i erif ve Muhammediye-
hanlkla hre-i diyar" olduunu syliyor.
148 TRK MUSKS ANTOLOJS
1134
XVIII inci asrn ok mehur mutasavvflarndan Celvet ismail
Hakk'rdn de baz ilhler bestelediini gryoruz. Aydos'ta do.
mu olan bu deerli ahsiyet; din, ilm, taavvuf yzlerce eser
vcude getirmi, Trke, Arabca, Acemce iirler de kaleme alm-
tr. 'Onun mretteb bir divan da vardr. Hayatnn uzun bir ksmn
Bursa'da geirmi ve orada eyhi bulunduu derghta 1137 (M.
1724) de vefat etmitir. Bursal ismail Hakk deye tannmas bun-
dandr.
XVIII nci asrn maruf neyzenlerinden biri de ATvmed Dede'dir.
Mevlev tarikatine mensub idi. Vefat 1139 (M. 1726) dadr. Vak'-
anvis akir Bey u lm tarihini sylemitir:
Fevtine htif-i gayb dedi kir trh
1139
XVIII nci asrn deerli musikiinaslarndan biri de Mevlev
Neyzen. Dervi Musa'dr. Bugn elimizde mevcud "Uak" maka-
mndaki "Tevih" i, onun klasik bestekrlarmzdan biri olduunu
gsterecek mahiyette olgun bir eserdir. Fakat Dervi Musa'nn, bu
asrda yetien bir ok san'atkrlar gibi Trk musiksinin hemen
her sahasna temayl gsterdii de kuvvetle tahmin olunabilir.
Bu deerli neyzenin mutasavvflar ve klar taklid ederek
hece ve aruz vezinleriyle baz iirler kaleme aldn da gryoruz.
Netekim bestesi unutulmam olan tevihin gftesi de kendisinindir.
Prof. Fuad Kprl de onun 1127 (M. 1715) Trkiye-Venedik harbi
mnasebetiyle yazd bir manzumesini neretmitir (Trk Sazar-
leri antolojisi H, 328, 351).
Devri Musa'nn 1140 (M. 1727) de ldn ise Mstakimza-
de mecmuasndan reniyoruz.
XVIII nci asrn mehur ve deerli musikiinaslarndan biri de
Huls Hasln'dr. Fndkl'da dodu. Musikiyi nce babasndan -
XVIII NC ASIR 149
1141
Edirnekaps haricine defnedildiini Ayvansamyh Hseyn'in
"Vefeyat" mdan reniyoruz.
Hasan Aa Enf ve Burnaz lkablaryla itihar etmiti. Buna
sebeb, bilhassa gaga burunlu olusudur. Atrablsar'da u cmle-
lere tesadf olunuyor:
"Filhakika sad-yi halvet yepm.yi letafet nmsl sr heng
ve lehce-i blend ve zbs uh u eng olub mem. itkanna sr-
nkhet-i mg-i srd ve enf-i irfanna gbr- tarab ir- esrr-
edvar sud idb atsa rz-i asar olduka taraf taraf feninsn mu-
kabele-i brekllh ile zeban gzrn olurlard."
Esad efendinin bu aserini telhis ederek ve ifadesini zamanna
gre sadeletirerek "Mekteb" mecmuasnda ner eden Veled Celebi
bu hususta unlar sylemektedir:
"Tok sesli, sevimli ehreli bir zt olub enfiyye ekmee fevka-
lde mbtel olduu, Esad efendi tarafndan enfiyeye mteallik sarf
edilen mezmn.i mebzleden mstebn oluyor".
Fakat "Burnaz" lkabnn da mevcudiyeti, bu tahminin yerinde
olmadn gstermektedir.
Hasan Aa, devrinin ok eser vcude getiren sanatkrlarndan
biridir. Daha ziyade hece vezinleriyle yazlm manzumelere ve bilhas-
sa Nedim ve Mahtm'nm iirlerine besteler yapan bu kymetli ah-
siyet, halk zevkine uygun ve sde bir takm besteler ibda ettii gibi,
tamaniyle klasik ve ar paralar da vcude getirmitir. Esad efendi
onun 200, kadar eser bestelediini soyuyor. Tanbur ald da
rivayet edilen Hasan Aa, hi bhe yok ki devrinin en mehur mu-
sikiinaslarmdandr. Mecmualarda eserlerine daima tesadf edilmesi
de hretini gstermektedir.
Hasan Aa, yalnz ldin sahada eserler vcude getirmekle kal.
mam, epeyce ilh de vcude getirmitir. Seyfullah, Sezo... gibi mu-
tasaviflerin iirlerini ve bilhassa Yunus Emre'ye isnad olunan ilh-
150 TRK MUSK ANTOLOJS
leri bestelemitir. Bu deerli san'atkrn bu nevi eserlerinde tabi bir gzellik ve bir
sadelik mevcuddur.
Onun "argh" makamnda besteledii "Durak" ise hem gzel, hem de o
nisbette san'atkranedir.
Hasan Aa, Huls ve Hasan mahlslariyle baz iirler de kaleme almtr. Aruz
ve hece vezinlerinin her ikisini kullanan bu. deerli musikiinas, kudretli' br sair
olarak gsterilemez. Fakat bu iirler, bazan divan sairlerini, bazan da mutasavvflar
ve klar taklid eden Hasan Aa'nn, Trk edebiyatnn her sahasiyle megul olan ve
tasavvuftan anlayan bir ahsiyet olduunu gstermektedir.
Ramiz, tezkiresinde diyor ki:
"Fenn-i musik ile nev.yi nle-i itihar pr tann-i evc-i bern olduklar gibi
e'r- bdre dahi pr iktidar bir ir.i gzn idL Na'1>i erfde bu ebyt zde-i
tab'- pr niktdr:
Ey grh-i enbiy v asfiynn akdemi Hazret-i Hak'kn habbi mrselnin a'lemi Her ne
denl mcrim ise kendi abdindir Huls Kl efaat ana ey esrr- Hak'kn mahremi
Ayvansarayl Hseyn de unlar soyuyor:
"E'r, musiki ve ir marifde eli var idi. Huls mahlsiyle na't-i erifleri
vardr. Ve nice ilhiyyt beste eylemitir. sr- i'-riyyesinden bu anndr:
Allah akna Allah' seven Hem habbini can ile seven veys'i seven bunlar seven Ulu
sultandr Veyselkaren
Hrka-i pkin Habb-i Rahman Geydirp ana eyledi ihsan mmetine dua etmekle her an
Ulu sultandr Veyselkaren
Hak'kn sevgili vel kuludur Huda perverlik ann yoludur Makbl-i Rabb-i lemyezel'dir
Ulu sultandr Veyselkaren
Hazret-i Hak'kn kurbinde kaim Hem Resulnn fi'linde dim Siv savmn can ile sirn
Ulu sultandr Veyvelkaren
XVIII NC ASIR 151
koyub bezl-i makdr ile elden geleni icra idb ve dilden geldii mer-
tebe i'tizr nm ve destbs-i azzeynJ mkerremeyn ile niyz-
mend-i hayr- nefes dua oldukda Seyyid Hall efendi hazretleri
derv-i m ser neyzenn- zaman hhed d dem-i keramet tev'em.
leriyle nevzi ferma olmalar muktez-yi himmet-i gavsneleri" ol-
mutur.
Osman Dede, on sekiz sene faslasz bir surette Galata mevlev-
Tanesinin neyzen balnda bulundu. Gavs Dede "Mesnevi" oku-
turken Karilik vazifesini ifa etmiti. eyhi ve kayn babas Gavs
Dede'nin 1109 (M. 1697) da vefat zerine derghn eyhliine ta-
yin olundu. Ve Mesnevi okutmaa balad.
Osman Dede'nin hayatnda yazlan Safay tezkiresinde denili-
yor ki:
"Cevher-i zt msteidd-i iksr-i ird olmala gavs-Lvsln
Gavs Ahmed Dede'nin nazar- feyz eseriyle tahsl-i ma'rifet ve tek.
ml-i db- tarikat idb mazhar- keml olmala Gavs efendi'ye
dmd olub ba'dehu yerine ol zviye-i feyz resanda mesned.i mei-
hat olub hl ders-i Mesnev ve nakl-i Ma'nev ile sbha kerdn-
eyyam leyldir. Hakka ki bir eyh-i b riya ve bir rif- rn
edadr."
Osman Dede, hayatnn sonuna, yani 1142 (M. 1729) ylna ka-
dar bu vazifede bulundu. Yerine olu Srr Abdlbak Dede geti.
O da yirmi iki yl eyhlik ettikten sonra, krk iki yanda iken 1164
(M. 1750) de vefat etti. Baba, oul Galata Mevlevhanesinde sema'-
hane kapsnn sol cihetindeki trbeye defnedilmilerdir.
Seyyid Vehb u san'atl tarihi vcude getirmitir:
eyh-i Galata Nyi tketdi demini
tdi mteselli veledi uk Vehb
elidi trihini ann mlhem
1142
Nazr da u lm tarihi kaleme almtr:
Hazret-i Gavs efendi menzilin tutmu iken
Azm-i adn idb didi ahbaba unutman beni
Cevhei' ti'hidir ann Nazr ad diri
1142
XVIII NC ASIE 153
1145
XVIII nci asr zkirlerinden Molla Mustafa'ma da baz besteler
vcude getirdiini gryoruz. Kadirhanede zkirbalk eden bu
zatn 1145 (M. 1732) de vefat ettiini Hamd'nm u lm tarihin-
den anlamaktayz:
Kadiriler zkirinin fahri Molla Mustafa
Cn- mevti n idb gitti fenadan bakiye
Eyleyb Hamd dua ahbaba trihin dedi
_ H45
Mevlevi tarikatine mensub maruf neyzenlerden biri, de Hsn
Dede'&ir. 1147 (M. 1734) de vefat ettiini Fenm'mn u lm tari-
hinden anlamaktayz:
XVIII NC ASIR 157
1148
Bursal Nizameddin de bu devrin tannm Mevlidcilerindendir.
1086 (M. 1675) da dodu. Mehur Mevlidci Sultan imam Hac Mus
tafa'nn, oludur. Gen yanda musikye heves etti. Mevlid'i baba
sndan mek etmitir. elebi sultan Mehmed camiinde ikinci imam
ve hatib idi. 1150 (.M. 1737) de vefat etti. Selmi Ali efendi tekke,
sinde babas ya-nna defnedildi. u kt'a, doum ve lmn gster
mektedir : i
Nizmeddn efendi zbde-i erbb- Mevlidhn
Vch ile nizmn bulmu idi hl-i dnys
>- Jal
1150
.VJLki olub dnyy terif ettii trih
1152
Izz mahlsiyle mutasavvifane iirler yazan ve ilm bir takm
eserler kaleme alan zzeddin Ahmed, musiki ile de itigal etmi de-
erli bir ahsiyettir.
Bursa'nm bu devirde yetitirdii musikiinaslardan biri de
Zkir Htem Mehmed'Air. Selm Ali efendi halfelerinden eyh
ibrahim (Vefat 1110 - 1698) in oludur. Gen yasnda musikiye
heves etti. Sultan imama Hac Mustafa'dan "Mevlid" mek etti. Pek
ok savt ve ilh rendi. Muhtelif tekkelerde zkirlik ediyordu.
158 TRK MUSK ANTOLOJS
1153 (M. 1740) de vefat etti. Selm Ali efendi derghnda kendi
Diktii aacn dibine gmld.
Mehmed Raid "Zbdetlvakayi" de unlar soyuyor:
"Andelb-i name sery.i zt hsn-i savt ile mzeyyen ve m-
veah ve terennmt- dil asan ile murassa' ve mnakkah idi. Eza,n
sebeb zevy-yi meyih-i kibarda esn-yi meclis-i zikirde safa
bah. kulb-i kan bahusus Erefzde eyh Izzeddin efendi'nin
hnkah- iradlarnda ilhhn idi. Azz-i mumaileyh hazretlerinin
baz ilhiyytma 'hb besteler cd ve peyda ve glistn- akda he-
zr var namehy-i gngn icra etmiler idi."
Bursal Kabakzade Mustafa de bu devrin "stadlk mevkiine
erimi" zkirlerindendir. Erefolu tekkesinin zkirbas idi. 1158
(M'. 1745) de vefat etti.
Bursal Hastazade Abdullah' da burada zikretmek icab eder.
Mehmed Raid, bu zatin "Mehere-i f enn'-i musikden ma'dd ve
ilm-i mezkrda nazri nbd" olduunu syliyor (Zbdetlvakayi).
Gazz tekkesinde zkirba idi. 1159 (M. 1746) da vefat etti. P-
narbanda medfundur.
XVIII inci asrn maruf musikiinaslarndan biri de eyh Ah~
med Vefk'dir. "Draman zkiri Ahned" balyla mecmualarda
epeyce din bestesine tesadf edilen bu deerli ahsiyet, skdar'da
dodu. Babasnn ad Ramazan'dr. Draman tekkesi eyhi mehur
Isa Mahv (Vefat 1127-1715), onun kz kardeiyle evlenmiti. Bu
.mnasebetle bu deerli mutasavvftan byk istifadeler temin etti.
Onun tarikatine de girerek "Halveti" oldu. Daha sonra byk mu.
sikiinas Dervi Ali irgan'ye intisab etti. Tasavvufta ve musi-
kde bu zattan azam faydaland. Zerek mezzini Hattat ve musi-
kiinas Hseyin efendiden de "Mevlid" bestesini mek etti. Ayn
zamanda yaz rendi.
orlulu Ali Paa camiinin cuma vaizi ve Draman tekkesinin
ba mezzini idi. Abdlmecid-i Svas tekkesi eyhinin ocukluunda
ona veklet etmiti. Bu mnasebetle c tekkenin bir odasnda o-
turuyordu. 1161 (M. 1748) de orada vefat etti. Sivas efendi tr-
1161
Bu devrin deerli neyzenlerinden biri de Mevlevi Dervi Ah-
med'dir. Galata Mevlevhanesinin neyzenbas idi. 1162 (M. 1748)
de vefat etti. Sabh, u lm tarihini kaleme almtr:
Yzn neyzehba Dervi Ahmed Bu
tekyeghdan ad hayf dnd rrd
dem makamt- ezelden Ki eyhi
Hazret-i Gavs efendi Bed yn-i
felek dembeste kld Kudm-i merk
ile ol derdmendi
160 TRK MUSKS ANTOLOJS
1162
Bu devrin deerli neyzenlerinden biri de Mevlevi Dervi S~
leymarir. 1167 (M. 1753) de vefat etti. Sabh, u lm tarihini
kaleme almtr:
h Dervi Sleyman demini eyler iken
Etti ahbabna yahu deyerek azm-i baka
Fukarasndan idi Hazret-i Mevln'nn
ems idi sohbet-i irfanda o nerd-i dana
Deh dlse bu olub gmesinin trihi
1167
Kapanktibizade Bursah Mutafa, da bu devrin deerli zkir-
ba ve Mevlidcierindendi. ftadezade eyh Mustafa, efendi'ye da-
mad olmutu. 1169 (M. 1755) da vefat etti. Pnarbanda medfun-
dur.
XVIII nci asrda din baz besteler vcude getiren Mutasavvflar-
dan biri de Mudurnulu eyh Mehmed Tul'dir. Halvetiyyeden s-
kdarl mehur Nasuh'ye intisab etmi ve Nasuhzade eyh AK'den
hilfet almt. skdar'da Nalac tekkesi eyhi Mehmed efendi'mn
1155 (M.1742) de vefat zerine bu tekkenin eyhliine tayin edil-
di. Bir aralk kendi memleketi olan Mudurnu'ya gitmiti. Orada
hastaland. 1170 (M. 1756) de yetmi yanda 'olduu halde vefat
etti (1). Yerine damad eyh oldu. Mudurnu'da kayn babasnn me.
zar tasn diktiren bu zattr.
Mehmed Tul'nin bugn elimizde bir dura vardr. Bestesi
hl unutulmayan bu eser, onun stad bir musikiinas olduunu
gsterecek mahiyettedir.
Tul'nin hattat olduunu da Mstakimzade'den reniyoruz (2).
"Tuhfe" de onun iin "Hsn-i hatt eyhi intikalinden sonra Son
Yahya efendi'den taallmle resde-i derece-i icazet oldu" diyor.
(1) skdarl Hasib'in "Vefeyt- ekbir-i slmiye" sinde ve baz ta
rikat silsilenamelerinde de ayn tarihte ld kaydldr.
(2) Suyolcuzade de ondan takdirle bahsediyor.
XVIII NC ASIR 161
1170
Bu asrn maruf zkirlerinden biri de Cuma Beyzade Hac Meh-
med'dir. Bursa'da Ahmed Gazz derghnn zkir bass idi. 1170 (M.
1756) de vefat etti. Mehmed Rasid "Zbdetlvakayi" de diyor ki:
"Pederlerinden ve baz estize-i musikinsandan mek- savt
ve zikir ve ilh etmekle ol fende fik.ul-akrn ve beyn-ez-zkirn
mrn bilbenn olmu idi. Sahfe-i hatrnda binden ziyde savt
ve zikir menku ve ilhiyyat- meyih-i kibar ile dery-yi dernu
pr hur' idi."
XVIII nci asrda din eserleriyle byk bir hret temin eden
maruf bestekrlarmzdan biri de zkir lkzade eyh Mustafa-
dr. Yukarda bahsettiimiz olak Ahmed Dede'nin olu olan bu
zat, babasnn 1123 (M. 1711) de lm zerine Caalolundaki
Halveti tekkesine eyh tayin edildi. Bayraniyeden Himmetzade
Abdssamed efendi (Vefat 1156-1743) nin halifesidir. Mevlid'i,
Zerek camii mezzini mehur Hseyin Dede'den mek ettiini
Mstakimzade'en reniyoruz (Tuhfei hattatn S. 659).
Muhtelif menbalar, onun 1171 (M. 1757) saferinde vefat etti.
ini bildiriyorlar (Mesel baknz: skdarl Hasib'in Vefeyaf,
Silsile-i turuk-i aliyye, Mst. Mc.) .
Medfeni de ayn derghta babasnn yanndadr.
lkzde'yi, Ali irgam'den sonra en ok ilh vcude geti-
ren bir ahsiyet olarak tanmaktayz.
Devrinin deerli bir zkiri ve Mevlidhn olduunda bhe bu-
lunmayan bu san'atkr, bestekrhkta da byk muvaffakiyetler
gstermitir. Onun bir takm eserleri, son zamanlara kadar en fazla
okunan din mahsuller arasnda gsterilebilir. Bilhassa "Bayat"
makamnda ve "Evsat" ikamda besteledii "idelim cevln..." ba-
lkl cumhur ilh, hemen her tarikat mensubu arasnda ayi' olmu
F: 11
162 TRK MUSKS ANTOLOJS
basit, fakat gzel bir paradr. "Tende canm" deye balayan "Hicaz"
ve "lemler nura gark oldu" deye balayan "Rast" tevihleri ise
cidden muvaffakiyetli iki san'at eseridir. "Irak" makamnda ve
"Evsat" kamdaki,
Fak eyle gnl emesini t durulunca
msraiyle balayan ilhsi ise, din musiki ile itigal edenler ara-
snda "anta mal" addedilen ar ve o nisbette mahirane vcude
getirilmi bir eser olarak gsterilebilir. "Acemairan" makamn-
daki "T dil vereliden Snble" ilhsi de "kyam" tekkelerinde
"Kelime.i tevhid" zikrinin en kvrak ve en coturucu bir bestesi ola-
rak uzun zamanlar okunmutur.
"Ben sanrdm" deye balayan "Rast" dura da hakikaten
san'atl bir mahsuldr.
Biz bugn lkzde'nin 67 bestesini tesbit etmi bulunuyoruz.
Fakat onun gremediimiz daha bir takm eserleri mevcud olduu
da muhakkaktr.
Bu devrin deerli zkirbaslarmdan biri de avuzade Hac
MeJmed Aa'dr. Bursa'da dodu. Gen yanda musiki tahsil etti.
Pek ok beste rendi. eyh Murod'a intisab etmiti. Esre f zade z-
zeddin ile birlikte Hacca gitti. Bu mehur Kadirinin tekkesinde
zkirbalk ediyordu. Arasra istanbul'a gider, bilhassa deerli mu-
sikiinas lkzde Mustafa ile buluurdu. Bunlar, birbirlerinden
ilh mek ederlerdi. Vefat 1173 (M. 1759) ylndadr. Pnarba
kabristanna defnedildi. Mehmed Raid onun musikdeki meharet ve
stadln syledikten sonra unlar da ilve ediyor (Zbdetlva-
kayi):
"Kendi dahi cd- savt ve zikre kadir pr-i nrn bir recl-i
kesr.l- mefahir idi."
Bu devrin deerli neyzenlerinden biri de Mevlevi Dervi Musta-
fa'dr. Kasmpaa Mevlevhanesi neyzenbas idi. 1179 (M. 1765)
te vefat etti. Sabh, u lm tarihini vcude getirmitir:
Cihandan gd rieyzenba Dervi Mustaf eyvah
lh hemdem-i ussak ola firdevs-i a'lda Den-i te
nevas kalmaynca ny-i cisminde Karr etti o dem
evc-i makam- bezm-i ukbda Bu trh-i gher
yinidir intk- Mevln
1179
XVIII NC ASIR 163
- 1188
XVIII nci asrn ortalarnda din musik sahasnda byk bir
hret temin eden ahsiyetlerden biri de Buhurzade Abdlkerim'-
dir. Koca Mustafa Paa hankah eyhi mehur Nreddin efendi'ye
intisab ederek Snbl olmutu. Bilhare bu tekkenin zkirbal-
na tayin edildi. Daha sonra Eyip'te ah Sultan tekkesi eyhlii de
kendisine verilli. Ya sekseni gekin olduu halde 1192 (M. 1778)
de vefat etti. Mstakimzade, mecmuasnda, onun "Yekeim" olduu-
nu kaydediyor.
Elimizde bestelenmi baz ilhleri bulunan Abdlkerim, Kem.
ter mahlsiyle bir takn ilhler de kaleme almtr.
Ramiz diyor ki:
"Gftra pr iktidar bir pr-i ho reftr olub sl-i sinni hudd-i
semnni tecvz etmi bir zt iken zaviyeleri olan ah Sultan hn-
kahndan isticlb- feyz-i bhisb eyledikleri Zviye-i Koca Musta-
fa Pasa'ya asa ber dest.i azimetleri keml-i gayret ve himmetle-
rine dldir."
krk olu Bursal Siyh Ahmed de devrinin deerli zkir ve
Mevlidcilerindendir. Erefolu tekkesinde zkirbalk etmiti. Ve-
fat 1192 (M. 1778) dedir.
Bursal Kocagzzade Mustafa, da bu devrin deerli za-
kirlerindendir. Muhtelif tekkelerde zkirbalk eden bu zat Kadiri-
yeden Erefzade Izzeddin efendi'nin dervii idi. 1195 (M. 1780) de
vefat etti. Mehmed Raid "Zbdetlvakayi" de unlar soyuyor:
"Merhm-i mezbr tekyelerde meyih ve fukara ile ens ve
cels ve Muradiye camiinde olan mezzinlere res olub hatrnda
ilhiyyt- vefre mevcd ve hssa-i musikinsn olan nz isti-
na kendilerde mefkud idi. Evil.i hlinde tevh ile Mevlid kraatine
kadir olub safa bah-i kulb-i ahbb ve hir.i mrnde keyfe mb-
tel olub bin-yi vcdu zaf ve harb idi. Lkin mu'tekid-i ehlllah
pr-i ren zamr ve dil agh idi."
XVIII nci asrn son yarsnda hret kazanan bestekrlardan
biri de A'm Mehmed Sdtk'tr. Uzun mddet Bursa'da oturduu
XVIII NC ASIR 165
_ m4
Hafz eyda, devrinin deerli bir musiki stad idi. eyh Galib-
vcude getirdii tezkiresinde onun iin "Serdefter-i stdn- fenn-i
musik" tabirini kullanyor ki san'attaki maharetini gstermek iti.
bariyle ok mhimdir. Esrar Dede tezkiresinde de u sitayikr
cmleler kaydldr:
"Mehere-i ihvn. tarkden ta'lm-i ryzen ve yin hni idb
tekml-i fenn-i musikye az zamanda nail ve zamanmzn Hafz
(1) Bu kayd, bu mecmuaya sonradan" ilve edilmitir.
(2) 1221 tutan Tarih msrama "Segah" yani "3" ilve edilecektir.
XVIII NC ASIR 169"
Himmetzde Abdullah
lk eyh Ahmed
(1) Os. Mc., Sd. Mc., Mstakimzde bu ztn olu eyh Mustaf nmna
tesbt etmitir.
(2) sk. H. Mc. No: 15.
(3) Alm. Mc. No: 650.
174 TRK MUSKS ANTOLOJS
Buhrzde Itr
1
Hisar ilh, G. Feth Abdulkerm
Bahr mrmn n khnelendi Hud brn-
ltfun eyle rzan ebbn kuvveti geldi v
gedi Hud brn- ltfun eyle rzan Meded
ey kblegh- cmle mevcd Ki senden gayri
yokdur Hakk ma'bd Eer mevcd ola
Yhud ki nbd Hud brn- ltfun eyle
rzan Muhalif er' olan akvle tevbe Rzna
uymayan ef'le tevbe Muhassal cmleten bed
hle tevbe Hud brn- ltfun eyle rzan
Kulun Feth fakrin tevbesini Kabl eyle ilh
giryesini Myesser it cemlin grmesini
Hud brn- ltfun eyle rzan (2)
_4
Rhatlervh ilh, G. Nak
Bula tevhd ile esmdan gnller inbist Nr-i
zikrinle gele uka y Rabbi net Dostlarnla
idelim her demde zevk- ihtilt Nr-i zikrinle gele
uka y Rabbi net
_ 5 _ Rast Na't, G.
Mevlna Celleddin
JJ
- jl>U j.Vl
i. JJ'3
Selm-'sn
i
Hfz Kmr
1 Aran ilh, G. s Mahv
Hudy kapuna geldik
5 Uak
ilh, G. Cismi Ltif
Srr- tevhd ile srrn inlk eyledi Bunu bana
himmet-i pr ile Hlik eyledi Zulmet-i imkn iinde
zr sergerdn iken ekti nr-i Kibriy'ya
rehnmlk eyledi Ak- Hak'dan gayr bir yr-
vefger bulmadm Her kime yr oldum ise b
veflk eyledi
(1) Alm. Mc. No: 637, 650.
(2) Alm. Mc. No: 650.
XVIII NC ASIR 181
Hasan efendizde h
Zihn
3
Sab ilh, G. mn
Heme ak ile lemde eyd Kadiryiz biz Bizi pr
te eyler cezb-i Mevl kadiryiz biz Habbullaha,
klar reh-i aknda sdklar Mdm kalbi
yanklar Musaff Kadiryiz biz Girban k idb
dvneyi meydn- ak ire Mahabbet arasnda b
muhb Kadiryiz biz Cem'-i l ashbn yolunda
can fed klan Dernu sdk-i pk ile ahibb
Kadiryiz biz Nola mn (2) figan zrmzla
glen-i lem Olur rz eb bir blbl s
Kadiryiz biz (3)
Sab ilh,G.Abdlahad
Nr--
Eser akn yeli esrra karu ter
blblleri glzre karu (4)
1
Acem, ilh, G. Msr Niyz
Hatm-i cem'-il-mrselnin fahridir fakr fen Hatm
odur kim bir ola yannda hem h ged Devlet-i
dny seni bir rtbeye muhtc eder Devlet oldur
sana her bir rtbede vire gn
(1) Alm. Mc. No: 637.
(2) 1184 (M. 1692) ylmda ehid olan Diyarbakrl Hattat ve ir mn
Mehmed
(3) Alm. Mc. No: 650.
(4) Mst. Mc., Alm. Mc. No: 637, Cv. K. Mc. No- 183, Os. Mc.
184 TRK MSIKS ANTOLOJS
_4
Acem ilh, G. Msr Niyz
ster isen bulasn cnn sen Gayre bakma
sende iste sende bul Kendi mir'tnda gzle
an sen Gayre bakma sen de iste sen de bul
Sreti terk eyle ma'n bula gr Ko sft
bahr-i zta dala gr Ey Niyz ark garbe
dola gr Gayra bakma sen de iste sen de bul
(2)
_5_
Acem ilh, G. Tekirdal Msli
lem-i ry buldum lem-i r benem Mlik-i kevn
mekn tc ile Dr benem n serr-i izzete
basdm pey-i irfn ile Gel Sleymn- zamnm kaf
ile anka benem On sekiz bin lemi seyr eyledim
seyyre var Kabekavseyn'e eridim srr- Ev'edn
benem Ger vcdum katre ise zhid dery doar
Serser gezme cihanda ltf ile ma'n benem Bu
rmzu Nutky (3) ancak yine irfn bilr Vdi-i
eymende gy tr ile Msa benem (4)
6
Arazbr ilh, G. s Mahv
Hazn olma gnl zinhr
Kerm Allahmz vardr
Mdm eyle istifr
Kerm Allahmz vardr
() Mst. Mc.
(2) Alm. Mc. No: 637.
(3) Tekirdah Musli. Veft 1099 (M. 1697).
(4) Mst. Mc.
186 TRK MUSKS ANTOLOJS
9
Aran ilh, G. Mevlev eyh Selm
Sevdn ile, dil milkin vrneye dndrdn em'-i
ruhine cnm pervneye dndrdn Rhat
komadn bende tkat komadm tende Bu ehr-i
vcdum t gamhneye dndrdn
(1) Alm. Mc. No: 637.
(2) Alm. Mc. No: 637, 650.
(3) Alm. Mc. No: 637, Os. Mc.
XVIII NC ASIR 187
Ltfuna nihyet yok ihsnna gayet yok
Ddemden akan yam drdneye dndrdn
Her yzden edb nz kef etmedesin rz T
kalb-i Selm'yi bthneye dndrdn (1)
10
Aran ilh, G. Msr Niyz
bn-i vaktim ben eblvakt olmazam Abd-i
mahzm ben tesarruf bilmezem n- dimdir
hakkt gnei nym ben gitmezem ben
gelmezem Meryem ire ben dourdum bir
gulm Hem bu gn de bir glm kim
solmazam Ben dourdum atasz s'y hem
ttislim var ana ayrlmazam Sanma kim
Mehd benim Mehd odur Ad Yahy'dr ann
yanlmazam Vasfdr Esm-i hsn cmleten
Bu sz isbta ciz kalmazam Sr ile bana
iimden sylenr Msriy ben domazam ben
lmezem (2)
11
12
Baba Thir ilh, G. s Mahv
Dernum yand nr- hasretinle Ey nr-
i Hud gster cemlin Eridi cism
cnm firkatinle Ey nr-i Hud gster
cemlin Bu gnlm blbl hayli
zamandr Vislin glsitnndan cddr
Nazar eyle efendim bir geddr Ey nr-
i Hud gster cemlin Yznden
ref'edb kaldr nikbn Grnsn bana
ry-i mstetbm
idem pes dehnmdan hitbm
Ey nr-i Hud gster cemlin
13
Baba Thir ilh, G. s Mahv
Bulmak dilersen dim sadet
Cn gnlden Allh'a yalvar Gaflette
kalma eyle ibdet Cn gnlden
Allh'a yalvar Yoklukta yokla ma'ny
Mahv Maksdu anla sarf eyle nahvi
Merdd-i rh ol gel iste sahvi Cn
gnlden Allh'a yalvar (2)
14
Baba Thir ilh, G. Msr Niyz
Rmz- enbiyy vkf- esrr olandan sor Enelhak
srrn candan geb berdr olandan sor
15 Baba Thir
ilh, G. Ltf
Mest-i akz sabrmz yok snemiz k eyleriz
Derd-i ak ile demdem em-i nemnk eyleriz
Grmek in hid-i maksdu em-i cn ile
Msivdan kalbimiz ynesin pk eyleriz Ne'e-i
cm- mahabbet verdi bir hlet bize Gzmz
yumup anca seyr-i eflk eyleriz Bir aceb hlet
verir keyfiyyet-i sahb-yi ak Gh hki zer eder
gh zeri hk eyleriz Cm- ak dest-i sk-i
ezelden imiiz Ltfiy ann in gftr b bk
eyleriz (2)
16
Bayt ilh, G. Msr Niyz
Zulmet-i hecrinde bdr olmuam y Rab meded ntizr-
subh-i ddr olmuam y Rab meded Glen-i vasln
nesmin irgrb bd-i sab Andelb-i b- glzr
olmuam y Rab meded Kalmam zindn- cism ire
bugn tenh garb Bu kafesde rz eb zr olmuam y
Rab meded Vahdet elinde seninle yr idim noldu bana
Kesret ire bend-i ayr olmuam y Rab meded Bu
Niyz dd varlk hna Ysuf gibi Al elim kurtar ki
nr olmuam y Rab meded (3)
(1) Mst. Mc., Alm. Me. No: 629.
(2) Alm. Mc. No: 637.
(3) Alm. Mc. No: 637.
190 TRK MSIKS ANTOLOJS
17
18.
Bestenigr tevh, G. Hfz
Vcdun em'-i pr nr-i huddr y Reslllah
Zuhrunla d lem rendr y Reslllah Bizi hn-
efatden kerem kl behreyb eyle Demdem krmz
crm hatdr y Reslllah Senin ism-i erfin her
kaan yd olsa sultnm Saflar bah eder rha gddr
y Reslllah Keml zre seni vasf eylemek mmkin
midir Hfz Murd intisb- hkipdr y Reslllah
(2)
19
Bestenigr ilh, G. s Mahv
Zerre-i akn ilh her kimin gnlnde var
Soldurur benzin sarardr inledir leyl nehr
Her zaman gs eyledikde zikr-i tevhdin senin
Ra'e tutar cmle endmn ann b ihtiyr
h zr d cihn doldurursa ayb deil
Hne-i kalbinde zr bir unulmaz yre var
T ezelden bu meseldir derdi olan iniler
Neylesn bre k bulmad dermn- yr
(1) Mst. Mc., Alm. Mc. No: 637, Cv. K. Mc. No: 183, Os. Mc. (2)
Alm. Mc. No: 637, 650.
XVIII NC ASIR 191
20 Bestenigr
ilh, G. Msri Niyz
Dnmek ister gnlm cmle sivdan
Dnelim klar Mevl derdiyle
Gemek ister gnlm mlk-i fendan
Geelim klar Mevl derdiyle
Ba aub girerim ak meydnna
Mansur olurum Enelhak drna
Yanmakda Niyz akn nrna
Yanalm klar Mevl derdiyle (2)
21 rgh ilh, G.
Sultan Mustaf II.
Dim salt olsun sana
Y Rahmeten lil'lemin
Hlim benim her dem bk
Y Rahmeten lil'lemin
Kfir diler cenge bizi
pten saknmazz gz
Rahm eyleyb kayr bizi
Y Rahmeten lil'lemn
Bizde libs- erefin
Hem sanca- pr enverin
slma eyle himmetin
Y Rahmeten lil'lemn
Mesrr ola hep mmetin
Mabn ola din dmenin
r erb- kevserin
Y Rahmeten lil'lemn
Rhat harm oldu bana
T iriince nusreta
Cnm fed olsun sana
Y Rahmeten lil'lemn
(1) Alm. Mc. No: 637.
(2) Mst. Mc.
192 TRK MSIKS ANTOLOJS
22
rgh ilh, G. Hk
Sahn- srrn kl mutahhar kalmasun ill Ahad
Zkir mezkr a zikr ol Kul hvallahus-samed
Klli ey'in hlikn bezminde kalsun vitr ferd
Eyle ltfunla lh dembedem fazln meded
Hki alar ghi inler derd ile feryd idb
Asmna kd h yerleri tfn idb
Et tecell kl tesell derdine dermn idb
Eyle ltfunla lh dembedem fazln meded (2)
23 rgh ilh,
Dyek, G. Ynus
Akn ald beni benden
Mevlm seni isterem seni
Ben alarm dn gn
Mevlm seni isterem seni
Eer beni yandrsalar
Klm gke savursalar
Zerrelerim arsalar
Mevlm seni isterem seni
riflere dny gerek
Zhidlere ukb gerek
Mecnunlara Leyl gerek
Mevlm seni isterem seni
Ne varla sevinirem
Ne yoklua yerinirem
Akn ile elenirem
Mevlm seni isterem seni
(1) Alm. Mc. No: 637, 650, Ali irkan, bu manzmeyi "Uak" ma
kmnda da bestelemitir.
(2) Alm. Mc. No: 637, 650.
XVIII NC ASIR 193
24 rgh ilh,
G. Msr Niyz
25
rgh lh, G. Abdlahad Nr
B- -cemle n irem Vuslat
gln anda direm Hak'kn
tecellsin grem Ben H direm
y H direm Gecede de
gndzde de Kesretde de
vahdette de Maherde de
cennetde de Ben H direm y H
direm Ayrlsa cismimden bu can
Yklsa bu kevn mekn Mnkir
olursa hep cihan Ben H direm
y H direm klar ire olsa
sr Bu Nri'ye erse srr
(1) R. Mc.
(2) Alm. Mc. No: 637, 650.
F:
194 - TRK MUSKS ANTOLOJS
-26-
rgh ilh, G. Msr Niyz
Akn kime yr olur dim ii zr olur
Dinmez gznn ya yanar ii nr olur
Sevd-yi zlfn kimin taklsa gerdnna
Mansur gibi kbet yolunda berdr olur
brhim i Edhem'i dervi iden akndr
Derdine den hn taht trmr olur
Ben de r terk idb girdim bu dervilie Her
kim senin akna ddyse b r olur
Terk et Niyz seni bul anda o sultn
Her kim cnndan geer ol vsl- yr olur (2)
27
Dilke ilh, G. Sultan Mustaf II.
Dil-i eydy syletsen Reslllah'a ktr Firk
hecr ile dim dern-i bar yanktr Hilf olmaz bu
da'vdan Hud billhi tankdr efat eyle sultnm
kulun kbl'e yazkdr Gnhm b nihyetdir
sevbm zerrece yokdur Cible irse ger crmm
Hud'nn rahmeti okdur im mkildrr gayet
mdim gayriden yoktur efat eyle sultnm kulun
kbl'e yazktr (3)
28 Dgh ilh,
Evsat, G. Feny
Y lh sitnn hasteye dr--if erbet-i
vasln ienler buldular derde dev
(1) Cv. K. Mc. No: 183.
(2) Mst. Mc.
(3 Alm. Mc. No: 637.
XVIII NC ASIR 195
30 Dgh ve Muhayyer
ilh G. Himmet
Mrg-i dil pervz urub'umak diler
iyn- lmekndr seyrimiz
Seyr-i fillha kanad amak diler
Aiyn- Lmekn'dr seyrimiz
Ak- Hak'dan c idb dery gibi
Rtbe-i lde hem anka gibi
Glsitanda blbl-i eyd gibi
iyn- Lmekn'dr seyrimiz
(1) Hdy dergh eyhi Feny Cennet Mehmed efendi. Veft- 1075 (M.
1664).
(2) Alm. Mc. No: 650, Mst. Mc. "Gfte ve bestesinin shibi mlm de-
ildir" serlevhasiyla notas neredilmitir; Konservatuvar neriyat, Mevld
tevihleri S. 5.
(3) Mst. Mc.
196 TRK MSIK ANTOLOJS
31
Evic ilh, G. Nahif
Cemlin matla'- ems-i hidyet y Reslllah
Cebnin merik- nr-i sadet y Reslllah Vcd-
pkini Hak gevher-i yekt-yi ltf etmi db ryi-i
tc- kermet y Reslllah Rec-yi afv ile ahvlimi
arz eyleyb geldim Olub mstarak-i erm-i haclet
y Reslllah Bu isyn ile maherde benim hlim
mkedderdir Cemlinden ger olmazsa inyet y
Reslllah Ne denl mcrm ise yine kendi
mstemendindir Nahf bendene eyle efat y
Reslllah (2)
32
Evic ilh, G. Nahf
Sensin evc-i risletin mh Can
fed sana y Reslllah Sensin
mmetlerin ehinh Can fed
sana y Reslllah Gonca-i glen-
i saf sensin Gevher-i bahr-i stf
sensin Cmle mahlka pv
sensin Can fed sana y Reslllah
Derd-i aknla dil helk olsun Tg-i
hasretle sne k olsun
33
Evic Durak, G. Nasuh
Dilhnesi mir't- Hak Seyr-i
cemlllh gr Maksd olan
kef-i sebak Srr- cemlllh
gr Cmle bilr sensin ayn
Ancak cemlindir nihn Oldu
Nash gark-i an Bahr-i
cemlllh gr (2)
34
Evic ilh, G. Dede mer Ren
Ey Seyyid-i d lem vey rif-i Hud bin Sensin
iki cihanda peygamber-i ho yin Ey ltf-i Hak'ka
mazhar dim kde rsun Grmedi kimse senin
ebrlarn pr in Mahbb-i Kibriy'sn maksd-i
asfiysn Matlb- evliysn ser defter-i meskin
Ms'ya dindi Fahl' na'leyn yer yznde Dindi
sana semda ar stne ko na'lin Arz sem
kokunla doldu senin tammen Ann n oldu
medhi ey Ren mgin (3)
35
Evic ilh, Dyek, G. Sultan Mustaf II. -
Allh Rabbi lyezl
Y Vhid y Zel-cell
Ey pdih- b zevl
Yessir len hayr-el-umr
Vakt-i seher ferydmz
Ara kar efgnmz
Her dem hatdr krmz
Yessir len hayr-el-umr
Senden erimezse aman
Oldu kamu iler yaman
Y shib-i kevn mekn
Yessir len hayr-el-umr
kbl sdir garb
Ltfundan etme b nasb
Y Bki-i Hayy Mcb
Yessir len hayr-el-umr (1)
36
38 Evic ilh,
G. Msr Niyz
Hak ilmine bu lem bir nsha imi ancak Ol
nshada bu dem bir nokta imi ancak
Ademliini her kim bulduysa odur dem
Yoksa grnen sret bir glge imi ancak Kim
ol deme buldu yol vasl oldu Niyz ol Nc
denilen frka bu zmre imi ancak (2)
39
Evic ilh, G. Halm
Her tarkin virdi var blble gl verdi Hud Topraa
samt sknet sulara syt sad Her kesin bir cn
vardr bana can derd-i Hud Cnma canlar katar cnm
benim derd-i Hud Bir aceb hlim var anlanmaz nice
tavsf ile Cnmn derdine dermn ide derd ile Hud
Kl Halm nleler efgna ksun dembedem Ger seni
maksda ermekden geri korsa Hud (3)
(1) Alm. Mc. No: 637, 650., Os. Mc. Notas iin baknz: Dr. Subhi:
Trk msikisi II, 113, Bu eserde ilhnin bestekr kaydedilmitir.
(2) Alm. Mc. No: 637, 650.
(3) Alm. Mc. No: 650.
200 TRK MUSKS ANTOLOJS
40
Evic ilh, G. Nizm
Kerm li dergha
Heman ihsnna geldik Ne re
biz gnehkra Heman ihsnna
geldik Helk etti bizi dt hta
eyledi lezzt sensin kad-
yl-hct Heman ihsnna
geldik Senindir kuvvet kudret
Senindir heybet izzet Ne
lyik bize germiyyet Heman
ihsnna geldik Bizi ltfundan
gh et Kirm- nsa hemrh et
Dil can mlkne h et
Heman ihsnna geldik
Nizm'ye (1) sadet ver Kamu
ihvna rhat ver bdetten
halvet ver Heman ihsnna
geldik (2)
41
Evic ilh, G. Feth Abdlkerim
Cism cn nr- hasret yakt v etti harb Ey gl-i
glzr- vahdet blbl-i mmlkitb Y lh
dergahinde hhiim oldur benim Eyleyem mjgnm
crb-i kabr-i mstetb Cism-i pki sathna
messeyleyen eczyi arz Tc- ara ziynetefz
olduun ntk kitb Reg eder emri muhakkak ar
krs sevk ile Ol trb- thire kim ztna oldu nikab
D cihnn sitn kurbin iste Fethiy Ol Reslun pes
odur klara hsn-i meb (3)
(1) 1107 (M. 1695) de veft eden mderris Nizm Ahmed.
(2) Alm. Mc. No: 637, 650.
(3) Alm. Mc. No: 637.
XVIII NC ASIR 201
42
Evic ilh, G. Himmet
Nr- aka yanmayanlar nr-i Rahman bulmad
Varlndan gemeyenler srr- Sbhan bulmad
Ahvel olub ikilikden vahdete irimeyen Ucb idb
kendin grenler kmil insan bulmad B vcd olub
gnlden srmeyen nmusunu Hke yeksn
olmayanlar bahr-i umman bulmad Mbtel-yi ak
olanlar derde derman buldular Ol tabbe ermeyenler
derde derman bulmad Ehl-i Hak'k mnkir iken ana
Himmet neylesn irki srmeyen aradan kmil insan
bulmad (1)
43 Evic ilh,
Evsat, G. Msr Niyz
lim bahri vcd esdfnn drdnesiyem ben Marif kenz
dil vassfnn vrnesiyem ben Benim ilmim katnda
mctehidler ciz oldular Vel ilm-i ilhnin deli dvnesiyem
ben Birer hle cihnn halk bir bir rz oldular Benim bir hle
meylim yok Hak'n bilmem nesiyem ben Bekll lemin halk
bilrler bende bir derd var Bilinmez sevdiim kimdir nenin
dvnesiyem ben Ne Msr'yem ne Mehd'yem ne s'yem ne
insnem Bu yanan dim em'in vel pervnesiyem ben (2)
44
Evic ilh, G. Svasl ems
Derd-i aka dmeyen dermna olmaz in
Cevre mahrem olmayan ihsna olmaz in Cn
baa bakmayanlar t ebed mestnedir Cnn
sr etmeyen cnne olmaz in Cehd idb rh-
ibdetde ferd ol tlib Kulluun bildirmeyen
sultana olmaz in
(1) sk. H. Mc. No: 15.
(2) Mst. Mc., Os. Mc., Alm. No: 636, 650
202 TRK MSIKS ANTOLOJS
45 Evic ilh, G.
Erefolu Rm
Ey gnl bir derde d kim anda derman gizlidir Gel
kar bir katreye kim anda umman gizlidir Terk idb
cn cihn gey fergat cbbesin Bu fergat
cbbesinde srr- sultan gizlidir Deme bir dervi
hakre hor grb hor bakma kim Gnlnn her
gesinde ar- Rahman gizlidir Nutka gelse cn dil
bulur hayt- cvidan
Derviin her bir sznde b- hayvan gizlidir
Gr bu Erefolu Rm bahr-i akda neyledi
Cn ba terk edb cn- cihanda gizlidir (2)
46 Evic
ilh, G. Yunus
Dervi olan kiiler deli olaan olur Ak
nedir bilmeyen ana gleen olur Glme
sakn sen ana eyu deildir sana dem neye
glerse baa geleen olur Ah bu akn eseri
her kime urar ise Dn uykusu uyumaz
benzi solaan olur Bir kii k olsa ak
derysna dalsa
Ol derynn dibinde gevher bulaan olur
k lmekn olur dny terkini urur
Dny terkin uranlar ddr green olur
Dervi Yunus sen dahi incitme dervileri
Dervilerin dus kabl olaan olur (3)
47
Evi ilh, Evsat, G. Himmet -
Nazarn pk ise aldn nazar Ger
hulsun yo ise kl hazeri Vuslat- yri
eer ister isen Ne getrdn ya ana
mhazar Geliniz yra canmz virelim
n kuruldu bu yola can pazar
Himmet az grme o pirler nazarn
Nie bin can deer ol er nazar (1)
48 Evi
ilh, G. s Mahv
Ey blbl-i rhn Efgna m
baladn Mrg-i gl-i Sbhn
Nlna m baladn Kesret
gam medh Mahv'de
gnl kuu Vahdet meyi
serh Tayrna m baladn
(2)
- 49
Evi ilh, G. Msr Niyz
Bulan zn gren yzn Bir
yz dahi grmek dilemez
Vusltda olan hayretde kalan
Akln deremez kendin bulamaz
Her m seher odlara yanar Hem
benzi solar alar glemez k
olagr sdk olagr Cehd
eylemeyen menzil alamaz Meftn
olal Mecnn olal Bu Msr dahi
akla gelemez (3)
50
Evi ilh, G. mm Sinanzde Hasan
Derde dermn ister isen derde er Yine
derddir kn dermn bil Cna cnn
ister isen pre er Ana mridsiz irilmez
yle bil Mride ir gzle szn cn ile
Nutkunu fehm eyleyb esrr bil Nieler
prini grb bilmedi Gfil olma prini
merdne bil Nr-i Hak'k grmek istersen
Hasen Ana mazhar kmil-i insn bil (1)
51
Evi ilh, Evsat, G. Msr Niyz
Ey tarkat erleri ey hakkat pirleri
Bir nin verin bana ol bnian kandedir
Kandedir dostun eli kande alur gl
Dost baesi blbl gl-i handn kandedir
Aradm bahr beri bulmadm ben bu srr
Cism candan ieri gizli sultan kandedir
Mdem ki can tendedir ten cn ile zindedir
Amm nidem bilmedim cna cnn kandedir
Niyz'ye cn olan srrnda sultn olan
Dn hem mn olan ol b gman kandedir (2)
52
Evi ilh, G. Msr Niyz
Varln mahv eyleyp meydne gel L
v illdan geb merdne gel Zulmete
Hzr ile gir gevher kar b-i hayvandan
ib hem kana gel er'i baa tc idb
skender ol Ge otur taht- dile hne
gel
53
Evi aran ilh, G. Sultan, Mustaf II.
n senin nn keremdir ey Kerm-i Zl - cell Kl
hidyet bu dil-i gamhra Allhm aman Aknn
sevdsna ddm Rahm-i lyezl Kl hidyet bu
dil-i gamhra Allhm aman Lcce-i isyna gark
oldu bu Meftn kulun Yz kara crm b haddir
bu abd-i cizin Rz-i maherde meded eyle emni
Ahmed'in Kl hidyet bu dil-i gamhra Allh'm
aman (2)
54
Evi gerdniye ilh, G. Svasl ems
Mecnn olal gnlm Leyl haberin syler Derde
deli cnm veyl haberin syler Cismimde gnl
kuu mahbs olub inler Cezbeyle boandkda a'l
haberin syler Can kuu bu glende medhin
okumakdayd Zlfn ana dd sevd haberin
syler Cnm duyal zevkin ana uyal gnlm zge
haberin koyub Mevl haberin syler ems seni
duyal aka cn uyal Firkat haberin koyub vuslat
haberin syler (3)
55
Gerdaniye ilh, G. s Mahv
Dernum yand nr- hasretinle Ey
nr-i Hud gster cemlin
56
Gerdniye ilh, G. s Mahv
Bihamdillh ayn oldu bana H Derim y H v
y men h v y h Hviyyetle beyn oldu bana
h Derim y H v y men h v y h Bu
Mahv nefs elinden kald hayran Vcdu drn
zenb etti vran Meded y H kerem et eyle gufran
Derim y H v y men H v y H (2)
57
Gerdniye ilh, G. s Mahv
Bulmak dilersen dim sadet Cn
gnlden Allh'a yalvar Gaflette kalma
eyle ibdet Cn gnlden Allh'a
yalvar Yoklukta yokla ma'ny Mahv
Maksdu anla sarf eyle nahvi Merdd-i
rh ol gel iste sahvi Cn gnlden
Allh'a yalvar (3)
58 Gerdniye
ilh, G. Hocazde Ltf
Mest-i akz sabrmz yok snemiz k eyleriz
Derd-i ak ile demdem emi nemnk eyleriz
59
Gerdniye ilh, G. Svasl ems
Derdin ne behey k bre neden oldun
Bir yerde karrn yok vre neden oldun
Dokunmad n sana tr-i mjesi yrin
Ey sne-i mecrhum pr yre neden oldun
Bir gonca sevb ey dil hr- gama m ddn
Gl gibi bu glende sad pre neden oldun
Ol mihr-i cihnr oldu mu gznden dr
Ey gzlerimin ya seyyre neden oldun
Pml-i mahabbetsin yoktur bana ren
k bu kadar ey ems pr yre neden oldun (3)
60
Hicz ilh, Dyek, G. Msr Niyz
nile ey derdli gnl inile
Ehl-i derdin inleyecek adr
Gel timr et yrene sen ak ile
Yrelerin unulacak adr
Ey Niyz dnyda eyle huzr
ol kii kim olmaya ehl-i gurr
Hak'k anla etmeden bundan ubr
Mevtin elisi gelecek adr (4)
61 Hisar ilh, G.
s Mahv
Cmle iim ayn- hat
Ifir len y Zel-at
Tebbet ileyh ercl-hd
Ifir len y Zel-at
Kesme mdin b gman
oktur deyu crmn heman
Mahv deil zhir nihan
Ifir len y Zel-at
__62 _
63
Hisar ilh, G. Erefolu Rm
Bir ben deil seni seven cmle lemdir sevici
Yz bin olsa her kede birliine can verici (1)
64
Hisar ilh, G. Msr Niyz
T ezelden biz bu ak iinde rsvy olmuuz
smimizdir sylenen dillerde destn olmuuz
(1) Alm. Mc. No: 837, 650, 696, Mst. Mc.
(2) 1112 (M. 1700) de veft eden "Hediyetlihvan" shibi Nazm Meh-
med.
(3) Alm. Mc. No: 637.
(4) Mst. Mc., Alm. Mc. No: 650. Gfte iin baknz- S. 210
XVIII NC ASIR 209
65
Hseyn ilh, G. Feny Cennet
Y ilh sitnn hasteye dr--if erbet-i vasln
ienler buldular derde dev (2)
66
Hseyn ilh, G. Sultan Mutafa II.
Mstarak oldum ltfuna
Hamd olsun Allh'm sana (3)
67
Hseyn ilh, G. Abdlahad Nur
Ey dil bize ver bir haber
Ak ellerine kim gider
Hasret ile yand cier
Ak ellerine kim gider
klara vakt-i seher
Anda nesm-i ak eser
Ol nefhadan alub haber
Ak ellerine kim gider
ster gnl ol elleri
Mgin kokar snblleri
Solmaz o bn glleri
Ak ellerine kim gider
Billhi ol elin yolu
Nri'ye candan sevgili
F: 14
210 TRK MSIKS ANTOLOJS
71 Hseyin ilh, G.
Kastamonili Hfz
eb-i trk-i gayretten geb rz-i visl iste
Zalm- sicn-i kesretten kup nr-i ceml iste
Ahad Ahmed miynn mmeyyiz mm-i mmkindir
Dil imkn- srette elf h v dl iste
Garaz sur v kbrdan heman matlbdur ancak
Mebd u'lesinden ge netce v mel iste
Dilersen vasl- Yezdn' bula gr rh- irfn
Vcdun eylegel fn makale bakma hl iste
Ezel mrg-i lhdir hviyyet iynnda
Ana pervz in Hfz dern perr bl iste (1)
72
Hseyn ilh, G. Msr Niyz
Akn meyine ben kana geldim evkn
oduna ho yana geldim em'-i tevhdi
grdm yaklm Gitti karrm pervne
geldim Halka-i zikri kurmu klar Ben
de sahnnda cevlne geldim Mecnn'um
bugn Leyl derdinden Neylerim akl
dvne geldim mm Sinn'n hkipyine
Srmee yzm sultana geldim Yremi
bildim yrmdan imi Bunda Niyz
Lokmn'a geldim (2)
73
Hseyn ilh, G. Msr Niyz
Bir yze du oldu gzm yz bin ann dvnesi
Olmu cemli em'inin ay ile gn pervnesi Kendi
sunar dolu dolu peymneler klara Bir kez elinden
n iden olur ebed mestnesi
(1) Alm. Mc. No: 637.
(2) Alm. Mc. No: 637, Cv. K. No: 183.
212
TRK MSIK ANTOLOJS
83 Hseyn
Aran ilh, G. Kenz
Derdini bir et gnlde vech-i cnn bir olur Sr kar
gayri gnl ehrinde mn bir olur Vech-i cnn ister
isen bekle mrid eiin Her tabbin kavline meyl etme
Lokman bir olur Nr-i zta hancer-i tevhd ile ir
Kenziy Cmle envrn iinde nr-i Yezdn bir olur (2)
84 Hseyn aran
ilh, G. Msr Niyz
bn-i vaktim ben eblvakt olmazam.
Abd-i mahzm ben tasarruf bilmezem
n- dimdir hakkat gnei
nyem ben gitmezem ben gelmezem
Meryem ire ben dourdum bir gulm
Hem bu gnde bir glm kim solmazam
Ben dourdum anasz s'y hem
ttislim var ana ayrlmazam
Sanma kim Mehd benem Mehd odur
Ad Yahy'dr ann yanlmazam
Vasfdr esm-i hsn cmleten
Bu sz isbta ciz kalmazam
Srr ile bana iimden sylenr
Msriy ben domazam ben lmezem (3)
(1) Alm. Mc. No: 637.
(2) Mst. Mc.
(3) Mst. Mc.
XVIII NC ASIR 215
Kesret-i imknda mevcd cmle muhdes bhe yok
Evvel hr Hud-yi bzevaldir gayri yok Vcib
mmkin vcda mttehid olmak muhl Kinatdan Hak
mnezzeh zt- Bk gayri yok lemin asl demdir n
vcda rz rz grme vcd-i vcibe bak gayri yok
Muzmahil gr bu vcd-i mmkint Mahviy fitb-
vhidiyyet zhir oldu gayri yok (1)
83 Hseyn
Aran ilh, G. Kenz
Derdini bir et gnlde vech-i cnn bir olur Sr kar
gayri gnl ehrinde mn bir olur Vech-i cnn ister
isen bekle mrid eiin Her tabbin kavline meyl etme
Lokman bir olur Nr-i zta hancer-i tevhd ile ir
Kenziy Cmle envrn iinde nr-i Yezdn bir olur (2)
84 Hseyn aran
ilh, G. Msr Niyz
bn-i vaktim ben eblvakt olmazam.
Abd-i mahzm ben tasarruf bilmezem
n- dimdir hakkat gnei
nyem ben gitmezem ben gelmezem
Meryem ire ben dourdum bir gulm
Hem bu gnde bir glm kim solmazam
Ben dourdum anasz s'y hem
ttislim var ana ayrlmazam
Sanma kim Mehd benem Mehd odur
Ad Yahy'dr ann yanlmazam
Vasfdr esm-i hsn cmleten
Bu sz isbta ciz kalmazam
Srr ile bana iimden sylenr
Msriy ben domazam ben lmezem (3)
(1) Alm. Mc. No: 637.
(2) Mst. Mc.
(3) Mst. Mc.
216 TRK MUSKS ANTOLOJS
85 Hseyn Aran,
Evsat, ilh, G. Msr Niyz
Kldan ince v kltan keskin ol hn yolu Her
keml ehli kapusunda ann edn kulu Oklar kavs-i
kaznn kuvvetince yol olur Ptesine kalb-i
sultndan geer okun yolu rifin bir himmeti var
ana ar olmaz makam Sidre v tb grnmez
kmilin cn dili kilin mzn- akl mversn
almad kn kller ire ad mlhid y deli Zerre
zerre kld Msr'nin vcdunu kaz Katre katre
kld ztn ann akn yeli (1)
86
Hseyn aran, G. s Mahv
Kmil olmak ister isen ey gnl Tat-i
Mevl'da dim muhlis ol Blbl olsun
glen-i er' ire gl Tat-i Mevl'da
dim muhlis ol Mmkint Mahviy
grsen adem Gr vcd-i vcibi hib
kdem Vsl- tevhd-i zt ol
dembedem Tat-i Mevl'da dim
muhlis ol (2)
90
Irak ilh, G. Nazm
Dern-i ka hletfezdr halka-i tevhd Gd-yi
rh-i erbb- vefdr halka-i tevhd Kimisi blbl-i
gy kimi gl ehl-i tevhdin Riyz- vahdete havz-
atdr halka-i tevhd Aceb mi vsl- srr- bak
eylerse uk Tenr-i msivsz-i fendr halka-i
tevhd Ahds-i sahhayla olubdur sbit ey Nazm
Matf- kudsiyn- Kibriy'dr halka-i tevhd (1)
91
Irak Durak, G. Msr Niyz
ki kan arasnda ekdi hatt- istv Allemelesm'yi
ta'lm etti ol hatdan Hud Zt- ilme Mustaf
esmya dem'dir emn kisinden zhir olmudur
ulm-i enbiy Secde eyle deme t kim Hak'a kul
olasn den demden ib Hak'dan dahi oldu cd
Sret grdler Allh diyeni olmu fakr Sandlar
Allh fakirdir kendilerdir aniy Kande bulur
Hak'k inkr eyleyen bu Msr'yi Zhir olmuken
yznde nr-i zt- Kibriy (2)
92
Irak ilh, G. Msr Niyz
Dnmek ister gnlm cmle sivdan
Dnelim klar Mevl derdiyle Gemek
ister gnlm mlk-i fendan Geelim
klar Mevl derdiyle Ba ak girerim ak
meydnna Mansur olurum Enelhak drna
Yanmakta Niyz akn nrna Yanalm
klar Mevl derdiyle (3)
(1) Alm. Me. No: 650.
(2) Alm. Mc. No: 650.
(3) Alm. Mc. No: 637, 650.
XVIII NC ASIR 219
93
Irak ilh, G. Erefolu Rm
Ey gnl var kim bu derdden sen haberdr olmadn
Ann indr bu yolda sen cierdr olmadn Ben
dilerdim dost zlfn boynuma klam kemend Sen
peranlk idb ol dra berdr olmadn Ben ki ol hn
cemli em'ine pervneyem Var gnl var kim db ol
em'e yanar olmadn Var gnl var sen benimle Hak'ka
karu yanmadn ok ceflar eyledin bana vefdr
olmadn Erefolu Rm'ye yolda oluben ey gnl
Geben ass ziyandan dosta gider olmadn (1)
94
Irak ilh, G. Glenzde Hasan
smn- ma'nevnin necmi emsi mhiyem Sret geri
gedyem ak elinin hyem Ma'rifetde hrkadr olub
edindim ak tc Sfi-i sret benem ben sfi-i
Allhiyem Tayy idb nst gark- bahr-i lhut
olmuam Bahr-i vahdetdir makamm anda gizli
mhiyem lem-i sretde geri rehberimdir Glen Lk
ma'n leminde ben ann hemrhyem Bahr-i aka gark
olub der ki Hasan klara Tlib-i Hak'km deyen
gelsn yolun ghiyem (2)
95
Isfahn ilh, G. Hki
Ddemiz grsn cemlin dembedem b irtiyb Dil
hms per aub seyrn ede b ihticb Kl myesser
Lmaallh srrn sen y Gan Hb hsir
kalmayavuz kl dumz mstecb
96
Mhr tevh, G. Altunzade Hfz
Resl-i Kibriy hayrlversn y Reslllah ef'im
erham-i rz-i cezsn y Reslllah Synmez em'-
i er'in t olunca rz-i rsthz Mnevver mihr-i
eflk-i hdsn y Reslllah Slk-i rh-i Hak'da
nr-i feyz-i u'le tbnla Grh-i asfyya
rehnmsn y Reslllah Vcdun illet-i gaiyye-i
halk- d lemdir Habb-i nzperverd-i Hud'sn y
Reslllah Srb Hfz yzn derghna ltfun rec
eyler Mrvvet ma'deni kn- atsn y Reslllah
(3)
97
Mhr tevh, G. Hmmetzde Abdullah
Ruhindir nsha-i pk-i melhat y Reslllah
Vcdun mecma'- sdk letfet y Reslllah
Denler zeyl-i pkine bulurlar rtbe-i vl
Kapundur muksim-i izz sadet y Reslllah Yine
senden olur derman olursa bendene ferd Eeri
eyledim b had enat y Reslllah Sezvr- inyet
eyle Abd-i siyehkr efat y Reslllah efat y
Reslllah (4)
98
Mhr Durak, G. Msr Niyz
Dermn arardm derdime derdim bana dermn imi
Burhn arardm aslma aslm bana brhn imi
99
Mhr ilh, G. Sultan Mustaf II.
Rh-i pk-i Mustaf'ya etmiim cnm fed Bu
zebnm her zaman eyler ana medh sena RZ-
maherde bu abd-i kemterin etme cd Y
Reslllah efat y Nebiyyllh meded Sen
efat etmez isen hlimiz mkil kati Bende-i
Meftna rahm et ey efat menbai Enbiylar ire
senden mmete mfik kani Y Reslllah efat
y Nebiyyllh meded
(2)
100
Mhr ilh, G. Hdy
Sevd-yi sivdan ge Gel
H diyelim y H Bir
mereb-i sfi i Gel H
diyelim y H Ko kef
kermt Ge cmle
makamt Kasd it bulagr
zt Gel H diyelim y
H
(1) Alm. Mc. No: 594, Mst. Mc., Os. Mc., Notas iin baknz: Dr. Sub-
hi: Trk msksi II, 59-60.
(2) Alm. Mc. No: 637, 650.
:222 TRK MSIKS ANTOLOJS
101
Mhr ilh, G. Msr Niyz
Gir sem'a zikr ile gel yana yana H deyu r saf-
yi ak- Hak'ka yana yana H deyu Hep erenler
H ile kaldrdlar can perdesin Adlar gzlerin
andan yane yane H deyu Grdler H kaplam
hep on sekiz bin lemi Feyz alurlar cmle H'dan
yane yane H deyu Zt- Hak'k buldular
buludular bu H ile Dost grnd her tarafdan
yane yane H deyu Ey Niyz gnlne klarn
hikmet dolar Knt kenz'in haznesinden yane
yane H deyu
(2)
102
Mhr ilh, G. Msr Niyz
Gel ey gurbet diyrnda esr olub kalan insan Gel ey
dny harbnda yatub gfil olan insan Gzn a
perdeyi kaldr duracak yer mi gr dny Kati
Mecnundrr buna gnl virb duran insan Kafesde
ttiye skker verirler hi karar etmez Aceb nin karar
ider bu zindna giren insan Kararm kalbin ey gfil
nashat neylesn sana Hacerden katdr kalbi t kr
etmeyen insan Niyz bu d sen ver evvel kendi
nefsine Digil gayriye andan kim tuta her iiden insan
(3)
(1) Os. Mc.
(2) Os. Mc., Alm. Mc. No: 650.
(3) Os. Mc.
XVIII NC ASIR 223
103
Mhr ilhi, G. s Mahv
Bihamdillh yine geldi sadetle syam ehri Hudy mh-
i rahmettir umarz afv gufrnn Ganmet syesin sald
sehvetle kym ehri Hudy mh- rahmettir umarz afv
gufrnn Cenb- Hazret-i Allh ol fazl at etti
Gnhn derdine bid bu ehr ile dev etti Gnller
zulmetin Mahv giderdi pr zy etti Hudy mh-
rahmettir umarz afv gufrnn (1)
104
Mhr ilh, G. Hdy
Nefse uyub rh- Hak'dan tara kmak yol mudur
Kibr ucb ile adn derve takmak yol mudur
Matlabn a'l iken ednya akmak yol mudur
Yr- bk var iken ayra bakmak yol mudur
Nice bir emmrelikde eyleye nefsin karar
idb Firr illlah' et ol yana firr
Ko sivy sdk ile gel Hak'ka eyle i'tizr
Her murd Hak verir sen gayre bakmak yol mudur (2)
105
Mhr Durak, G. ftde
Noldun alarsn gnl bir bedel yrin mi var Zri zri
inlemekten gayri bir krn m var Nr- aka kendini
atmak dilersin her nefes Oda yanmaz kim Hallllah gibi
tenin mi var Rz eb arz edersin dost cemlin grmee
Srr- Ahmed'den erimi emine nrun mu var Ne aceb
cr'et edersin szlere ftde'sin Rh- Hak'ka vsl olmu
zerrece hlin mi var (3)
106
Sivdan kalbini pk et
Gnl mir't-i Rahman'dr
Safdan sneni k et Gnl
mir't- Rahman'dr Bu
lem nsha-i sur Nedir
bil nsha-i kbr ekilmi
tura-i garr Gnl mir't-i
Rahman'dr Srersen
msivallah Bulursun
Hak'k billhi Taleb kl
vech-i Allah'i Gnl mir't-
i Rahman'dr Gel ey
Himmet ikr eyle Gnlde
zge kr eyle Bu srr ikr
eyle Gnl mir't-
Rahman'dr (1)
107
108
110
Mhr ilh, G. Himmet
k iver cnn dildre kurbn etmee Andelb
iver seher glzre efgn etmee kn bin cn
olsa bezl ider ma'kuna r idersin zhid bir
cn kurbn etmee Cn baa kalmayanlar
yrmz hemrhmz n sala oldu bugn uka
cevln etmee
(1) Os. Mc.
(2) Alm. Mc. No: 637, 650.
F: 15
226 TRK MUSKS ANTOLOJS
111
Muhlif-i Irak ilh G. s Mahv
Derdimendim mcrimim dermna geldim y Resl
Silim muhtcnm ihsna geldim y Resl (2)
112
Muhayyer tevh, G. Msr Niyz
Zuhr-i kintn ma'denisin y Reslllah
Rmz-i Kntkenz'in mahzenisin y Reslllah
Ne kim geldi cihna hem dahi er ge geliserdir
inde cmlenin seraskerisin y Reslllah
Cihan banda insan bir ecerdir gayrlar yaprak
Nebler miyvedir sen zbdesisin y Reslllah
Vcdun cmle mevcdt nice cmi' olduysa
Dahi ilmin muht oldu kamusn y Reslllah
efat klmasan varlk Niyaz'yi yo eylerdi
Vcdu zahmnn sen merhemisin y Reslllah
(3)
113
Muhayyer ilh, G. s Mahv
Geldik kapuna ey Hud Ltf et
bize y Rabben Fazln umar
by ged Ltf et bize y
Rabben Mahv'ye rahm et y
ilh rgr rzna pdih Sensin
ibda n penh Ltf et bize y
Rabben (4)
114
Muhayyer ilh, G. Abdlhay
Ne gam ey dil meakkatden kerm Allahmz vardr
mdin kesme rahmetten kerm Allahmz vardr (1)
115
Muhayyer ilh, G. Abdlkerim Feth
Yeter yandm firkn teine
Tecell eyle sultnm tecell Yeter
kanlar katld gz yana Tecell eyle
sultnm tecell Gnl seyr eyledi arz
semy Grem deyu meryda
hmy Taayyn ps gaym etmi
hevy Tecell eyle sultnm tecell
Grnmez oldu ky-i vuslat- yr
Duyulmaz oldu asla by-i dildr
Koma bgne mehcur byle nr
Tecell eyle sultnm tecell Fen
oldu bakda n kinye ridir
Fethi'yi evc-i ulye Fakri vsl eyle
bu gnye Tecell eyle sultnm tecell
(2)
116
Muhayyer ilh, Devrihind, G. Svasl, ems
Cmle lem in ben arada bgneyim Her iim ayr
ile gr kim aceb dvneyim Bilmeyb ta'mr-i cismettim
vel kalbini harb Hey meded mi'mr- lem kl nazar
vrneyim Teneyim zulmetde kaldm b-i hayvn
isterim Girmeden dery-yi aka tlib-i drdneyim Mey
fr oldum saldr ehl-i aka emsiy Bizdedir hamr-i
ezel gelsn gelen meyhneyim (3)
117
118
Muhayyer ilh, G. Msr Niyz
Ey gnl gel alama zri zri inleme Prden
aldm haberi ol bnian sendedir Sendedir
dostun eli sende alur gl Syler bu can
blbl gl-i handn sendedir Gezme gel
bahri berri kendinde iste srr Cism candan
ieri gizli sultan sendedir Anladnsa sen seni
bildinse cn teni Gayri ne var ey gnl cn
cnn sendedir Ten tahtdr bu cnn can
tahtdr cnnn Ey Niyz bhesiz ol
bmekn sendedir (2)
119
Muhayyer ilh, G. Msr Niyz
Ahvl-i serencmm bu sate irince Dimem
sana icmlin t gayete irince Biz be er idik
kdk bir gnde yola girdik Krk ylda ere irdik
bu sohbete irince Tat bu imi ancak rhat bu
imi ancak zzet bu imi ancak bu hizmete
irince n cn ile bir idik ebdn ile daldk
hr bu deme irdik bu vahdete irince
(1) Alm. Mc. No: 637, 650.
(2) Mst. Mc., Alm. Mc. No: 637, 650.
XVIII NC ASIR 229
121
Muhayyer Durak G. Msr Niyz
ki kan arasnda ekti hatt- istiv
Allemelesm'y ta'lm etti ol hattan Hud (3)
122
Muhayyer ilh, Dyek, G. Msr Niyz
Halk ire bir yneyim her kes bakar bir n grr Her ne
grr kendi zn ger yahi ger yaman grr ol chil
ndn gr rter Hak' inkr idb Kmil olan kmillerin
her bir szn burhan grr Tutdu rikbn rifin nie
saltn- vel Kmil olan sultn gr dervi ol sultan grr
Dedi ulular levn-i m levn-i indr bhesiz Kana
boyanm gz hemin Nl Fr't' kn grr Ol dilberin
Mehd ad skkerdrr halka dad Msr eker bu mihneti
ol rhati Rahman grr (4)
123
Muhayyer Snble ilh, G. Tlib
Genc-i ak ister isen dil-i vranda ara Hzr ve b-i
hayt zulmet-i tende ara Allemelesm rmzun Men
aref srrn dahi Anlamak nndan ise ehl-i irfanda ara On
sekiz bin lemi get eylesen bulmak muhl Seni yokdan
var iden Mevl'y var sende ara Her hacerden gevher
olmaz ma'den olmaz her trb Zhid gir bahr-i aka
drr ummanda ara Tlib-i Mevl isen her kiiden
himmet dile Gfil olma matlabn var Srr Kur'anda ara
(1)
124
Nev ve Hseyn Aran ilh G. Mustaf Paa
Hev-yi nefse cnm mbteldr y Reslllah im hep
cmleten crm hatdr y Reslllah (2)
125
Nev Tevh, G. Abdlahad Nur
Sende domudur Muhammed Mustaf
Merhab ey mh- Mevlid merhab
Sende olmudur bu lem pr saf
Merhab ey mh- Mevlid merhab
Sende geldi ol efat menba'i Sende
zhirdir o nrun matlai Sensin etlf-i
Hud'nn mecmai Merhab ey mh-
Mevlid merhab Azm iken cehl ile
halk- cihan Dolmu iken kfr ile kevn
mekn Nr-i mn sende olmudur
ayan Merhab ey mh- Mevlid
merhab Ol Habb'i kim Hud's medh
ide An vassf olmaya Nr nide
(1) Alm. Mc. No: 637, 650, Cv. K. Mc. No: 183, Os. Mc., R. Mc. Bu
iir, baz mecmualarda Srr ve Himmet namlarna da kaytldr.
(2) Alm. Mc. No: 650. Gfte iin baknz: S. 110.
XVIII NC ASIR 231
127
Nev ilh, Dyek, G. Bursal eyh Ykub
D
il can hi karr etmez
Tecell eyle y Allh
Eiinden firr etmez
Tecell eyle y Allh
Nider k haylt
Nider ma'k makalt
Cemlindir mnct
Tecell eyle y Allh
Cemlin fikrine ddm
lh gayrdan gedim
Kanad aub sana udum
Tecell eyle y Allh
n kdr sana Ykub
Yzn gster ey mahbb
Yine sensin sana matlb
Tecell eyle y Allh (3)
128
129
Nev ilh, Dyek, G. Sleyman
Yandm yakldm ben nr-i aka Andelb
oldum glzr- aka Zlf hevsna olal
hayran Olmuam Mansur berdr- aka
Feth etti kalbini n nr-i zt Mstarak
oldum envr- aka Dost cemline olal
hayran Oldum mnd bzr- aka Bezm-
i Elest'ten mest olub geldim Ben bende
oldum hnkr- aka Nice Sleymn geldi
cihna Ben Sleymn'm (2) serdr- aka
(3)
130
Nev ilh, G. Himmetzde Abdullah
Uyub emmreye ettim cihanda bunca evzr efat
eyle sultnm efat ben gnehkr
134
Nev ilh, Sofiyan, G. Abdlahad Nr
Yanmaktan usanmazam pervnemiyem bilmem Hi
sonunu saymazam dvanemiyem bilmem Her m seher
zrm g eylemez ol yrm Bakmaz bana hnkrm
bgne miyem bilmem Dilhne harb oldu ykld trb
oldu Her cnibi bb oldu vrne miyem bilmem
Kalbimde ocam var snemde de dam var tede
duram var hep yanemiyem bilmem Nr dem-i
dehette bahr-i gam-i firkatte Ka'r- yem-i hayrette
drdne miyem bilmem (1)
135
Nevruz ilh, G. Hseyn
Crm ile isyn zulm ile tuyan Cmleyi
yeksan kaplad y Rab Afv ile gufran
ltf ile ihsan Derdlere derman eyle sen
y Rab Rahmetin okdur Nihyet yokdur
Doru varana kapun akdr M'minler
in nusratn okdur Anlara imdal eyle
sen y Rab Seyyd Hseyn'in hem
Halvet'nin Niyz senden avn
nusratdr Dosta mjde idb ala
himmetin Anlara imdad eyle sen y
Rab (2)
136
Nevrz-i Arab ilh, G. Erefolu Rm
Ey gnl var kim bu derdden sen haberdr olmadn Ann
indr bu yolda sen cierdr olmadn Ey gnl var kim
benimle dosta karu yanmadn ok ceflar eyledin bana
vefdr olmadn
137
138
139
Nikriz ilh, G. ftde
Ey hakkat erenleri Dost elinin
rehberleri Tbiblerin serverleri
Dostdan haber verin bana Dd
yreime firak Dostumdan
olmuum rak demezem her dem
yerak Dostdan haber verin bana
Hicrn iinde kalmam Derd
gam ile dolmuam ok arsalara
dalmam Dostdan haber verin
bana Varub visline irem Anda
cemlini grem Sdk ile yolunu
bulam Dostdan haber verin bana
Miskin fakir ftde'yi i ta pr
yreyi Esirgegr breyi Dostdan
haber verin bana (1)
140
Nikriz ilh, Dyek, G. Msr Niyz
Bahr iinde katreyim bahr oldu hayran bana Fer
iinde zerreyim ar oldu seyran bana Dost grnd
n ayan kalmad bir ey nihan Tfn olursa cihan
bir katre tfan bana Sretde nem var benim sretdedir
ma'denim Kopsa kymet bugn gelmez peran bana
Kaf- dil ankasyem srrn insyem Endeler
hsyem ad oldu insan bana Niyz'nin dilinden
Yunus'drr syleyen Her kese n can gerek Yunus
'drr can bana (2)
141
142
Nibr ilh, G. Himmet
Sivdan kalbini pk et
Gnl mir't- Rahman'dr (2)
143
Nhft durak, G. Msr Niyz
Halk ire bir yneyim her kes bakar bir n grr Her
ne grr kendi zn ger yahi ger yaman grr (3)
144
Nhft ilh, G. Svasl ems
Sky gel beni hayrn eyle gel Ben garbi
ak ile mihmn eyle gel Ak erbn
iben mest olmuam Ben humrm bana
dermn eyle gel Derd-i yri cn iinde
saklarm Ol kadar kim derde mihmn eyle
gel Ak- ma'k gnlm yamalad Gel
benim karmda cevln eyle gel
145
Pengh ilh, G. Abdlkerim Feth
Cenb- Hazretinden oldu ihsan
Fekult kiren elhamdlillh Atn
kesmedin eylerken ihsan Fekult
kiren elhamdlillh erat rhnn
ettin basri Tarkat srrnn kldn
habri Gan ettin marifle fakri
Fekult kiren elhamdlillh
Ademden eyledin y Rabbi cd Dahi
ltfuna kldn beni mu'td Hakkat
ilmine hem ettin ird Fekult kiren
elhamdlillh Mem- cna Feth
by-i cnn Gelb lem fenya verdi
yeksan Hakyk leminden erdi bu an
Fekult kiren elhamdlillh (2)
146
Pengh ilh, G. Sultan Mustaf II.
Senden erimezse kerem
Netsn bu abd-i pr kusr
Afv eyle Rahman Rahm
Netsn bu abd-i pr kusr
Sensin hidyet eyleyen
Mcrimlere rahm eyleyen
sleri afv eyleyen Netsn bu
abd-i pr kusr
147 Pengh
ilh, G. Adl
149
Pselik ilh, G. Abdlhay
Cilvegh- snede devrn eder efkr- H Tr-i
dilde zhir olur u'le-i envr- H Vuslt- ddr-
cnn eyledikce rz kn sermyesidir
dim tekrr- H Sfi-i sfi ki vecd hletile
devr eder San melekdir ar- a'lda eder gftr-
H Hecr ile eyler dern-i snede n ney figan
Mevlev eyler sem' g edb esrr- H Cehr
ile tevhdine Abdlhay'n dahi eyleme Hissedr
olan tecellden eder zhr- H (1)
150
Pselik ilh, Evsat, G. Yunus
Nice bir besleyesin sen bu kadd kmeti Ddn
dny zevkine unuttun kymeti Kermetim var
deyu halka slusluk satar Nefsin mslman itsn
var ise kermeti Nefsin mslman iden Hak yola
doru giden Yarn ana idiser Muhammed efati
Dervi kazan ye yedir bir gnl ele getir Bin
K'be'den yedrr bir gnl imreti Dervi
Yunus sen dahi gereklerden ola gr Gerek
erenler imi cmlenin ziyreti (2)
153
Rast ilh, Sofiyan, G. Yunus
mr baesinin gl solmadan Uyan hey
gzlerim gafletten uyan Ecel bir gn bize
devran dnmeden Uyan hey gzlerim
gafletten uyan Dervi Yunus syler sz
tutulmaz Senin kuma bu illerde satlmaz
Byle yatmak ile Hak'ka yetilmez Uyan
hey gzlerim gafletten uyan (4)
(1) Tlib mahlasiyle iirler yazan mutasavvf eyh Mehmed, Diviti
eyh Mustaf efendi'nin oludur .Veft 1090 (M. 1679).
(2) Mst. Mc., Alm. Mc. 637, 650 Os. Mc..
(3) Mst. Mc., Alm. Mc. No: 637.
(4) Mst. Mc., Sd. Mc., Kadr'nin de - makam tasrih edilmeyen - bir bestesi
vardr. Alm. Mc. No: 629.
F: 16
242 TRK MSIKS ANTOLOJS
154
Rehv Tevh, Evsat, G. Nahif
Bu glende hezr- b nevyim y Reslllah
Vel zrde-i hr- cefym y Reslllah
Nola olsam dev cyende-i dr-yi ihsnn
Esr-i derd-i akm mbtelym y Reslllah
Nigh- efkatinden ben garb-i zri dr itme
Yolunda ben de kemter hkipyim y Reslllah
Meded sendendir ey kn- efat bendene yoksa
Huzr- Hakda mahcb-i hatym y Reslllah.
Yzm yok arzhle arsagh- hare vardkda
Gnehkrm giriftr- hevym y Reslllah
Kerem kl ltf ihsnnla dild eyle ben zri
Nahfyim kapunda bir gedyim y Reslllah (1)
155
Rehv ilh, G. brhim Nak
Klalm ak- lhde saf
Gel cenb- Hakk tevhd idelim
Ola dil yne-i nr-i Hud
Gel cenb- Hakk tevhd idelim
Mahz- fazlndan Hud klara
Enbiy v evliy zevkn vire
Zhir btnda maksda ire
Gel cenb- Hakk tevhd idelim
Enbiynn bak dil-i ghna
Bezl-i makdr eyle Hakkn rhna
Rz eb yzler srb derghna
Gel cenb- Hakk tevhd idelim
Gir sema sneni sad k idb
Kalbinin ynesini pk idb
Nakiy uk tenk idb
Gel cenb- Hakk tevhd idelim (2)
(1) Mst., Mc., Alm. Mc. No: 637, Os. Mc, Sd. Mc.
(2) Os. Mc.
XVIII NCt ASIR
243
156
Rehv ilh, G. Yunus
niler dn gn derdli olanlar iniler
Dmem akn oduna oda yanan iniler
Gsterir kendzn pinhan ekmi zn
Gren ol dost yzn gzleri alar iniler
Ben nidem mrm gerdm eyledim b had gnah
Hak katnda sulu oldum suu olan iniler
n bre Dervi Yunus yaraldr Hak bilr
Her seher yresini eyhine syler iniler (1)
157
Rehv ilh, Devrihind, G. Msr Niyz
Dervi olan kiinin szleri umrn olur
Slik-i Hak olann rhna burhn olur
lm-i ledn dersini rif olan kiiler
Haste dil olanlarn derdine dermn olur
Her seher efgn idb blbl hayrn eder
Ddeyi giryn idb snesi biryn olur
Beyt-i dili pk olur zikr-i Hak' iiden
Sabr karr gider ileri devrn olur
Sanma Niyz zn dervi olubdur senin
Dervi olan kiiler ylece sultn olur (2)
158
Rehv ilh, G. Hdy
Ey nefs yeter sehv zelel
nsfa gel insfa gel
Terk eyleyb tl-i emel
nsfa gel insfa gel
Etme Hdy'ye ind
Fermna eyle inkyd
Etmez isen ukby yd
nsfa gel insfa gel (3)
(1) Os. Mc.
(2) Mst. Mc., Alm. Mc. No: 594, 637,
(3) Alm. Mc. No: 637.
TRK MUSKS ANTOLOJS
159
Sab ilh, Dyek, G. Adl
Ald evk ile meydan kani merdneler gelsin
Kzt te-i tevhd yanan pervneler gelsin
Girelden ravza-i aka srelden meclis-i tevhd
Hak'n ak erbndan dolu peymneler gelsin
Elest'den n idb cm- mey-i ak bu gn bunda
Cihandan gz yumub hl geen mestneler gelsin
Bu bmarhne-i aka girenler oldu hep kil
Ne var birr beybanda gezen dvneler gelsin
Diyr- nefsine Adl gazya hzr olmutur
Ad kler dilverler yarar merdneler gelsin (1)
160
Sab ilh, G. Yunus
Ol Allah'mn sevdii
Muhammed cnm Muhammed
Dim Kur'an'da d
Muhammed cnm Muhammed
mmetim demidir bize
Bakmad oula kza
Yarn ef' olur bize
Muhammed cnm Muhammed
Yunus Emrem sen tek otur
Srn eksiini bitr
evk ile salavat getr
Muhammed cnm Muhammed (2)
161
Sab ilh, G. Msr Niyz
Dervi olan k gerek
Yolunda hem sdk gerek
Bar dahi yank gerek
Can gzleri ak gerek
164
Sab ilh, G. Msr Niyz
166
Sab ilh, Dyek, G. Adl
Glen-i vahdette dim rz eb dil blbl
rgrr eflke feryd fignm gulgul
Himmetim bu cn dilden ala vahdet gl
Snblyem Snblyem Snblyem Snbl
Snbl Ya'kub u Merkez hem dahi eyhm Hasen
Adliy boynuma takdlar benim bir ho resen
Silsilen kime irer deyu sorarsan bana sen
Snblyem Snblyem Snblyem Snbl (1)
167
Sab ilh, G. Svasl ems
Cemlin nruna nisbet cihan emsi deil zerre
Denizler bahr-i cdundan saylmaz kemterin katre
Der dvrnn tan edinse bir ged mesned
Bulur kalbinde istin ba emez r idb dehre
Habb sitnn seklerinden kim olur m'dd
rir kadr-i vlya mebbed h olur asra
Keremler eyle sultnm kapun ktmridir ems
An redd etme b'bndan rbde olmasn gayre (2)
168
Sab ilh, G. Msr Niyz
Zt- Hak'da mahrem-i irfn olan anlar bizi
lm-i srda bahr-i bpyn olan anlar bizi
Bu fen glzrna blbl olanlar anlamaz
Vech-i bk hsnne hayrn olan anlar bizi
Dnye v ukby ta'mr eylemekden gemiiz
Her tarafdan yklb virn olan anlar bizi
Biz ol abdlz brakdk enimizden lmz
Varlndan soyunub ryan olan anlar bizi
Kahr ltfu ey'-i vhid bilmeyen ekdi azb
Ol azabdan kurtulub sultn olan anlar bizi
Ey Niyz katremiz deryya saldk biz bugn
Msriy ol canlara cnn olan anlar bizi (3)
(1) Tpk. Bg. K. Mc. No: 403.
(2) Mst. Mc.
(3) Mst. Mc.
248
TRK MSIKS ANTOLOJS
169
Sab ilh, G. Seyyid Seyfullah
Merd-i meydn- Hud'nn kr zikrullh olur
Tlib-i ddr- Hak'kn yri zikrullh olur
Vuslat- Mevl dilersen iki lem terkin ur
Slik-i rh- Hud'nm var zikrullh olur
Ehl-i derd ol syleme bderde derdin sen sen ol
Dilde pinhan kn esrr zikrullh olur
Gel avm ile kelimt etme kalbin mesh olur
Ehl-i tevhdin mdm gftr zikrullh olur
Gitmesn Seyyd Nizamolu dilinden zikr-i Hak
Zulmet-i dil ehrinin envr zikrullah olur (1)
170
Sab ilh, G. Hdy
Segh ilh
(3) ^-ill^jl^-jl; ^\\,
172
Segh ilh, G. s Mahv
B- dilde menzil alm ak- Hak
Mekteb-i irfn kapusun eyle dak
173
Segh ilh, Dyek, G. Svasl ems
Ey gfil uyan rihlet-i ngh unutma
Yol korkuludur korkusu ok rh unutma
Marr oluben devlet-i dnyya dayanma
Sakn yitrb dnini Allh' unutma
Hlik'den utan rzkn kuldan sakn umma
Bil Rabbini Errzku alllah unutma
Bu dr- fen ire hev yollar okdur
ems yr sen Hak'ka giden rh unutma (2)
174
Segh Durak, G. Msr Niyz
Ey gnl gel Hak'ka giden rh bul
Ehl-i derd olub dern h bul
176
Segh ilh, G. Msr Niyz
Ey Allh'm seni sevmek ne gzeldir ne gzeldir
Yolunda ba can vermek ne gzeldir ne gzeldir
ol ism-i ztn srmek vislin gln dermek
Ceml-i pkini grmek ne gzeldir ne gzeldir
Srb derghna yzler dkb ya yere gzler
Bir olsa gece gndzler ne gzeldir ne gzeldir
Vislin derdine dmek yanub ak odna pimek
Sonunda sana erimek ne gzeldir ne gzeldir
Niyz yrini bulmak yannda elenb kalmak
Varub bir ile bir olmak ne gzeldir ne gzeldir (3)
(1) Alm. Mc. No: 637, 650. Bir mecmuada "Kuuzde" serlevhasyle
kaydldr: Mst. Mc.
(2) Alm. Mc. No: 637, 650.
(3) Os. Mc.
XVIII NCt ASIR 251
177
Segh ilh, G. Himmetzde Abdullah
Cnbi eden geri tendir rh-i insan gizlidir
Hep kuv leker gibi amm ki sultan gizlidir
rife peyddr amm bilmedi ndn olan
Hep hveyddr sanurlar ki nmyan gizlidir
k alarsa gzmn yana dahl eyleme
Gz yann katresinde bahr-i umman gizlidir
Ddu olmudur nefes anlar bunu rif olan
Dervi Abdullah gnlde nr- szan gizlidir (1)
178
Sultn Irak ilh, G. Msr Niyz
Ol menem kim vkf- esrr- ilm-i demim
Kif-i genc-i hakkat hem hayt- lemim
Bende mahf oldu gayb-l-gaybn esrr hemin
Bendedir srr- emnet ana kenz-i mbhemim
Ben ceml-i Hak'k cmle eyde zhir grmem
Bu meryaya annn bakdmca hurremim
Her szm mifth- kufl-i kntkenz olmudrr
Hemdem-i s ile her bir nefesde mahremim
Ben o Msr'yem vcdum msrna h olmuam
Hdisim geri vel ma'nde srr- akdemim (2)
179
Snble ilh, G. Himmet
Genc-i ak ister isen dil-i vranda ara
Hzr ve b-i hayt zulmet-i tende ara (3)
180
Snble ilh, G. Msr Niyz
Bilenler vech-i cnn bu cism cn neylerler
Grnse emsin envr meh-i tbn neylerler (4)
(1) sk. H. K. Mc. No: 15.
(2) Mst. Mc.
(3) sk. H. Mc. No: 15, Gfte iin baknz: S. 230. "123" numaral
beste ile bu beste ayn olsa gerektir.
(4) Alm. Mc. No: 637. Manzume iin baknz: S. 96
252
TRK MSIKS ANTOLOJS
181
Snble ilh, Dyek, G. Msr Niyz
Gl mdr blbl mdr ol zr efgn eyleyen
Ten midir y can mdr hem ar seyrn eyleyen
Nr bd b hkin gel haber ver asln
Kim bularn her birini emre fermn eyleyen
tein germiyyetinin srrn duyur bize
Geh hilf zre an kimdir glistn eyleyen
Yelde kimdir ki nesm geh sab zevkn veren
Ghi hm ile nice bldn vrn eyleyen
Ey Niyz kim vcdun terk ederse oldrr
Cmle yzler ire ol bir yz seyrn eyleyen (1)
182
Snble ilh, G. Sultan Mustaf II.
ermsr etme Hudy rz-i maherde beni
Hrmetine Htemin yandrma dzahta beni
Mu'terifim ben gnhma mukrrm crmme
Enbiy v mrseln ire hacl etme beni
imdilik kbliy daldm amk- hayrete
Ltf ile tut destimi y Rab drme krbete
Diler isen ko cahme diler isen cennete
Enbiy v mrseln ire hacl etme beni (2)
183
ehnz na't, G. Sultan Mustaf II.
Elmeded ey Fahr-i lem ey ef'al-mznibn
Nzil oldu hakkna hem Rahmeten lil'lemn
idelden vasfm budur lisnmda hemin
Essalt vesselm y sdk-al-va'd-l-emn
alayub her dem akar bu em-i girynm benim
Fikr edb nr- cahmi havf eder cnm benim
Umarm rz-i cezda ola hemrhm benim
Essalt vesselm y sdk-al-va'dlemn
(1) Os. Mc. Bir mecmuada "Pengh" olarak da Dede nmna mukay-
yeddir: Alm. Mc. No: 594. Pakat bu makamdaki ilh bestesi, lkzde'nindir,
(2) Alm. Mc. No: 637.
XVIII NC ASIR 253
185
ehnz ilh G. brhim Nak
Anub Fahr-i cihn dilden h- aten ettim
Gnl glzrn gy ki firdevs-i bern ettim
O sultn- cihna t ezelden rhum kdr
Ann akyle cezb vecd hli hemnin ettim
Salt ile selm ihd ederken n- ztna
rb feyz-i lh menzilim ayn-i yakn ettim
Gelb ltf-i Hud-yi Lemyezel ey Nak-i k
Gd-yi rhu dim zevk- Fahr-l-mrseln ettim (3)
(1) Alm. Mc. No: 637, 650.
(2) Alm. Mc. No: 696, bir mecmuada lkzde Mustaf nmna ka-
ydldr: Mst. Mc.
(3) Mst. Mc.
XVIII NC ASIR
Dalmam bahr-i ekvet ire krm seyyit
Y lh sen hidyet eyle bir dem ver nect
Sen efat kl garbe ey Resl-i kint
Essalt vesselm y Sdk-al-va'dlemn
mmetinden en hakri b kesim ben y Resl
cizim Meftn'yi cennt-i adne et vusl
Hazretine ettiim vird-i salt kl kabl
Essalt vesselm y sdk-al-va'dlemn (1)
184
ehnz Durak, G. Msr Niyz
in-yi ak olandan h zr eksik deil
Keti-i bahre demdem rzgr eksik deil
Ol ceml-i mutlakn akmda arttkca niyz
Ol kadar nz artrr bir gl'izr eksik deil
Yeri cennet bakd ddr olursa kn
Vechi nrundan an yakmaa nr eksik deil
Bu nin kn rhat olur gan dirilr
Hayret ender hayreti leyl nehr eksik deil
em'-i aka Msriy yandr zn ya ol mdm
ka her yokluun stnde var eksik deil (2)
185
ehnz ilh G. brhim Nak
Anub Fahr-i cihn dilden h- aten ettim
Gnl glzrn gy ki firdevs-i bern ettim
O sultn- cihna t ezelden rhum kdr
Ann akyle cezb vecd hli hemnin ettim
Salt ile selm ihd ederken n- ztna
rb feyz-i lh menzilim ayn-i yakn ettim
Gelb ltf-i Hud-yi Lemyezel ey Nak-i k
Gd-yi rhu dim zevk- Fahr-l-mrseln ettim (3)
(1) Alm. Mc. No: 637, 650.
(2) Alm. Mc. No: 696, bir mecmuada lkzde Mustaf nmna ka-
ydldr: Mst. Mc.
(3) Mst. Mc.
XVIII NC ASIR
184
ehnz Durak, G. Msr Niyz
in-yi ak olandan h zr eksik deil
Keti-i bahre demdem rzgr eksik deil
Ol ceml-i mutlakn akmda arttkca niyz
Ol kadar nz artrr bir gl'izr eksik deil
Yeri cennet bakd ddr olursa kn
Vechi nrundan an yakmaa nr eksik deil
Bu nin kn rhat olur gan dirilr
Hayret ender hayreti leyl nehr eksik deil
em'-i aka Msriy yandr zn ya ol mdm
ka her yokluun stnde var eksik deil (2)
185
ehnz ilh G. brhim Nak
Anub Fahr-i cihn dilden h- aten ettim
Gnl glzrn gy ki firdevs-i bern ettim
O sultn- cihna t ezelden rhum kdr
Ann akyle cezb vecd hli hemnin ettim
Salt ile selm ihd ederken n- ztna
rb feyz-i lh menzilim ayn-i yakn ettim
Gelb ltf-i Hud-yi Lemyezel ey Nak-i k
Gd-yi rhu dim zevk- Fahr-l-mrseln ettim (3)
(1) Alm. Mc. No: 637, 650.
(2) Alm. Mc. No: 696, bir mecmuada lkzde Mustaf nmna ka-
ydldr: Mst. Mc.
(3) Mst. Mc.
254 TRK MUSKS ANTOLOJS
186
ehnz ilh, G. s Mahv
Cemli nrunu Mevl kamuya eylemi zhr
Velkin em-i imknda irimez ztna enzr
Sivy kim ki grmezse grr anlar cemlullah
Solar kim kald kesretde grnmez anlara ddr
Bu devlet kimseden gelmez yine Hak'dan olur ancak
Riyzat rhna girsen olurdun vsl- esrr
Vcud-i mmkin vcib muhaldir mttehid olmak
Kamu mmkindeki varlk Hud'dan olmas muhtr
Slknde olan slik vcdun eylese hlik
rise vahdet-i zta grnmez gzne ayr
Bu mmkin katresi Mahv hakkat bahrine erse
Tekessr muzmahil olur sana zhir olur Settr (1)
187
Uak Tevih, G. s Mahv
Braktm akn ile nm rm y Reslllah
Unuttum evkin ile cmle krm y Reslllah
Bu gnlm blbl asla cihnn bna bakmaz
Yzn grmek glistanda ararm y Reslllah
Enn h vh ile tih-i firkatde Mecnn'um
Yitirdim Leyl v leyl nehrm y Reslllah
Gnl pervne ve devvr vislin em'ine dim
Tkendi kalmad sabr karrm y Reslllah
Bu Mahv (2) bendene rahm et firkn nrna dm (3)
Kat hayli zaman oldu yanarm y Reslllah (4)
188
Uak ilh, G. Reca
Bu can tene visl-i hazretine
Efendim hlikm ma'bdum Allh
(1) Mst. Mc.
(2) 1127 (M. 1715) de veft eden mehur mutasavvf.
(3) Yakma: nsha.
(4) Alm. Mc. No: 629, 637, 650, 696, Mst. Mc., Os. Mc.
254 TRK MUSKS ANTOLOJS
186
ehnz ilh, G. s, Mahv
Cemli nrunu Mevl kamuya eylemi zhr
Velkin em-i imknda irimez ztna enzr
Sivy kim ki grmezse grr anlar cemlullah
Solar kim kald kesretde grnmez anlara ddr
Bu devlet kimseden gelmez yine Hak'dan olur ancak
Riyzat rhna girsen olurdun vsl- esrr
Vcud-i mmkin vcib muhaldir mttehid olmak
Kamu mmkindeki varlk Hud'dan olmas muhtr
Slknde olan slik vcdun eylese hlik
rise vahdet-i zta grnmez gzne ayr
Bu mmkin katresi Mahv hakkat bahrine erse
Tekessr muzmahil olur sana zhir olur Settr (1)
187
Uak Tevih, G. s Mahv
Braktm akn ile nm rm y Reslllah
Unuttum evkin ile cmle krm y Reslllah
Bu gnlm blbl asla cihnn bna bakmaz
Yzn grmek glistanda ararm y Reslllah
Enn h vh ile tih-i firkatde Mecnn'um
Yitirdim Leyl v leyl nehrm y Reslllah
Gnl pervne ve devvr vislin em'ine dim
Tkendi kalmad sabr karrm y Reslllah
Bu Mahv (2) bendene rahm et firkn nrna dm (3)
Kat hayli zaman oldu yanarm y Reslllah (4)
188
Uak ilh, G. Reca
Bu can tene visl-i hazretine
Efendim hlikm ma'bdum Allh
(1) Mst. Mc.
(2) 1127 (M. 1715) de veft eden mehur mutasavvf.
(3) Yakma: nsha.
(4) Alm. Mc. No: 629, 637, 650, 696, Mst. Mc., Os. Mc.
XVIII NC ASIR 255
189
Uak ilh, G. Sultan Mustaf II.
ermsr etme Hudy rz-i maherde beni
Hrmetine Htem'in yandrma dzahta beni (2)
190
191
Uak ilh, G. Yunus Emre
kdm erik dalna anda yedim zm
Bostan ss kakyub der ne yersin kozumu
Kerpi koydum kazana poyraz ile kaynatdm
Nedir deyb sorana bandm verdim zm
plik verdim ulhaya sarub yumak etmemi
Becid becid smarlar gelsn alsun bezini
Bir serenin kanadn krk kanlya ykletdim
Krk ift dahi ekmedi kald yle yazl
Bir sinek bir kartal kaldrd urdu yere
Yalan deil gerekdir ben de grdm tozunu
Bir ktyle gretim elsiz ayam ald
An da basamadm gyindirdi zm
Kaf dandan bir ta yle atdlar bana
ylelik yola dd yze yazd yzm
(1) Cv. K. Mc. No: 183.
(2) Alm. Mc. No: 637. Gfte iin baknz: S. 252.
(3) Os. Mc. Gfte iin baknz S. 247.
256 TRK MUSKS ANTOLOJS
192
Uak ilh, G. Sz
193
Uak ilh, G. Feny
klar handn eden
Sinnler derler bize
Seherlerde efgn eden
Sinnler derler bize
Giyeriz khne palas
Sileriz gnlden ya
Altun ider dil nuhs
Sinnler derler bize
Fark iinde bulduk fark
Gh cem' eyleriz ak
Hem bulan btn zevk
Sinnler derler bize
Tarkat bir yerden gelr
Cmlesi bir yere varr
194
Uak Durak G. Msr Niyz
Zt- Hak'da mahrem-i irfn olan anlar bizi
lm-i srda bahr-i b pyan olan anlar bizi (2)
195
Uzzl ilh, G. Msr Niyz
Kim ki candan gemez ise den bize yr olmasn
r rz ile gelb klara yr olmasn
Gan ykn k olan dim ekegelmidrr
Doymayan dost derdine aka giriftr olmasn
Derd uyutmaz rhat itmez gice gndz k
ol ki blbldr gle karu nice zr olmasn
Zerrece ak odu kimde olsa yakar lemi
Ak odu ister ki Hak'dan gayri hi var olmasn
Ey Niyz hl-i ak her kese f eyleme
Srr- Hak'dr ana bgne haberdr olmasn (3)
196
Uzzl ilh, Evsat, G. Hdy
Msehhar emrine hep cmle ey
Senindir kul senindir hkm efendi
Elin altndadr dny v ukb
Senindir kul senindir hkm efendi
Ne istersen idersin kudretin var
Her ide nice nice hikmetin var
F: 17
258 TRK MUSKS ANTOLOJS
197
198
199
Vech-i Hseyn Tevh, G. Nazm
Ey Habb-i hazret-i Hallk- lem Mustaf
Eref-i peygambern Fahr-i lem Mustaf
lem Adem seninle buldular cmle vcd
llet-i gaiyyesin sen ey mkerrem Mustaf
Sensin iden cism ile mi'rc beyn-el-enbiy
Ey nedm-i bezm-i vuslat Hak'ka hemdem Mustaf
Sad salt ile selm olsun revn-i pkine
line ashbna evldna hem Mustaf
Dim meddhn olan Nazmi'ye ol destgr
Derdlere derman gnller zahmna em Mustaf (2)
200
Vech-i Hseyn G. Enis
Cn szan eyledi fikr-i cellin klhani
Akl hayrn eyledi seyr-i cemlin gleni
Akna ol zt- pkin kl myesser ibtid
Klhani glende koyma kl vislin reni
Nr-i vahdetle mnevver eyle ey Mevl beni
Sevdiin nr-i Muhammed hakkin Br Hud
Bana hazretle Ens-l-kn ola nid
Nr-i vahdetle mnevver eyle ey Mevl beni (3)
201
Zvil ilh, G. Abdlhay
Ey gnl sabr et belya bulasn rhat tamm
det-i Mevl budur sabr ile bulur kul merm
(1) Alm. Mc. No: 637, 650.
(2) Alm. Mc. No: 637.
(3) Alm. Mc. No. 637, 650.
260 TRK MUSKS ANTOLOJS
202
Zrefkend ilh, G. Msr Niyz
riflere esrr- Hud'dan haberim var
klara dildr- bakdan haberim var
Ey firkat odna yanuben bar gynen
Gel kim yarana drl devdan haberim var
Gel ulu isen szlerime tut kulan kim
Can bah edici nefh-i niddan haberim var
dem yz ol yre mukbil dedi Ahmed
Bu szde olan remz imdan haberim var
demde bulub vasf- ilhiyi Niyz
Ol mecma'- evsf- amdan haberim var (2)
2
Bayt ilh, G. Nazm
ikyet nefs elinden ddhhm Rabbim Allh'm
Hals et nefs elinden sen lhm Rabbim Allh'm
Munim hem zahrim hem penhm Rabbim Allh'm
Efendim destgrim pdihm Rabbim Allh'm
Bu Nazm bendeni dim visle mazhar et y Rab
Lednn ilmine vrne gnlm masdar et y Rab
Heme feyz-i akdesle dernum enver et y Rab
Efendim destgrim pdihm Rabbim Allh'm (1)
3
Dgh ilh, G. Abdlahad Nur
Eser akn yeli eshra karu
ter blblleri glzre karu (2)
_4_
Evi ilh, G. Hdy
kn maksd ol mahbb-i b hemt imi
Himmeti gyet blend matlab bl imi
Kf Nun iklmi anksn ikr etse nola
Rh-i rif hbz- kaf- istin imi
Nr-i pk-i Hak'k hakkyle hd it ey gnl
Bunda yrin grmeyen yarn dahi a'm imi
Gayre bakmaz dim srr- seryin pk ider
Sdkn zr murd Hazret-i Mevl imi
Kbekavseyn'i geb iri sery-i vahdete
Srr- Evedn Hdy cmleden a'l imi (3)
5
Evi ilh, G. Hdy
Bir ak- pk ihsn ede
Ol Kdir hayy Vedd
6
Hseyn ilh, G, Hdy
Arz- ddr eyledike hid-i glzr- H
evk ile blbller eyler name-i glzr- H
Ski-i bezm-i ezelden n idb cm- saf
Mest ider klar ol cr'a-i sr- H
Zevk- dim ne'e-i klliyyeden verir nin
Kimde kim zhir ola keyfiyyet-i esrr- H
Levh-i dilden zulmet-i irk hevy mahv ider
Pk ider mir't- kalbi saykal-i envr-i H
Refrefidir rh- Hak'ka ol Hdy kn
Kal' eder ebvb- gayb lcerem tekrr- H (2)
_9_
Isfahn ilh, G. Feny -
Ey tarkat erenleri
Esrr- Hak hirmenleri
lm-i ledn mahzenleri
Dostdan haber verin bana
Miskin Feny Halvet
ok ekti yolda zahmeti
Sizinle bulur kurbeti
Dostdan haber verin bana (3)
(1) Alm. Mc. No: 637, 650, Bir ksm menbalarda "Bestenigr" ola-
rak kaydldr.
(2) Alm. Mc. No: 637, 650.
(3) Alm. Mc. No: 637.
264 TRK MSIKS ANTOLOJS
10
12
Mhr h, G. s Mahv
Cemlin em'ine Mevl
Gnl pervnelik ister
16
Nev ilh G. ftde
17
Nev ilh
18
19
Rast ilh, Sofiyan, G. Fazl
Derdime derman eyle ey Rahman
Olmuum szan kl vasln ihsan
Ak ile bu can olubdur giryan
Derdime bir n bulmadm derman
Cmle kan derdinle giryan
Fazli kul heman vaslna hayran (2)
20
Rast ilh, devr-i revan, G. Hdy
ki cihan sultnnn
Doduu ay geldi yine
lm marif knnn
Doduu ay geldi yine
An Hdy kim sever
Matlba bulmutur zafer
Fahr-i cihan hayr-l-beer
Doduu ay geldi yine (3)
21
Rast ilh, G. s Mahv
Ak cmn Mevl'dan Neyledim evvel n
Bu lem-i insna mestne olub geldim
Vahdet elini kodum kesrette ikr in
Pes lem-i ebdne hayrne olub geldim
22
Rehv ilh
Cemlin em'-i bezm-i enbiydr y Reslllah
Cenbn mahz- feyz-i Kibriy'dr y Reslllah
Erenler zt- Mevl'ya senin ztnla erdiler
Ki ztn mazhar- feyz-i Hud'dr y Reslllah
Nikab- vechini ref'et bize arz- ceml eyle
Gnl pervne-i em'-i hddr y Reslllah
ef'-i rz-i mahersin inyet et efat kl
Cenbn menba'-i ltf atdr y Reslllah
Erenler zt- Mevl'ya senin ztnla erdiler
Ki ztn mazhar- feyz-i Hud'dr y Reslllah (2)
23
Rehv ilh, G. Ak
Tecellde dolu lem
Basretle bak ey dem
Akt gzden demdem dem
Alsun can gz her dem
Gel ey bre Ak sen
Koma zikr-i Hak' dilden
Temenn eyle Mevl'dan
Alsun can gz her dem (3)
24
Rehv ilh, Evsat, G. Msr Niyz
Habs in geldi gelb tlak ile ferman bana
Evveli kahr hr ihsn ider sultan bana
(1) Alm. Mc. No: 637.
(2) Alm. Mc. No: 637.
(3) Alm. Mc. No: 637.
XVIII NC ASIR 269
25
Segh ve Hisar ilh, G. Himmet
Gelmiz ibu cihna tciriz biz kr in
Yklenb akn metn dost ile bzr in
Yokluu verdik mezda bey'imiz oldu sahh
Alacam vereceim kalmad ayr in
Dmm gurbet diyra kimse bilmez hlimi
Blbl-i eyd gibi feryd edem glzr in
Himtmet'in hsn met'n nakd-i mrm yerine
Varlm ol dosta virb bey' idem ddr in (2)
26
Segh ilh, Dyek, G. s, Mahv
Siv efkrnn cndi gnl milkin harb etti
Elim al dmem kaldr meded Mevl-yi Rahmn'm
Emel arzsunun od yakub barm kebb etti
Elim al dmem kaldr meded Mevl-yi Rahmn'm
lh cmlenin kasd rzna olalar nil
nyet senden olmazsa ya kimdir matlaba vsl
Rec-yi afv ile Mahv der-i ltfunda bir sil
Elim al dmem kaldr meded Mevl-yi Rahmn'm (3)
27
Snble ilh, G. Gafr
28
Snble ilh, G. Bursal smil Hakk
29
Uak ilh, G. Abdlahad Nur
30
Uak ilh, G. ftdezde Sdk
A gzn gafletten uyan felh bulmaz nefse uyan
Srr- tevhid olsun ayan gel tevhd edelim tevhd
sr-i evliyy izle db- tark gzle
Tecell-i zt zle gel tevhd edelim tevhd
Ge bu fn alikden iz'n et bil hakykden
G et hak sz Sdk'dan Gel tevhd edelim tevhd (2)
31
Uak ilh G. smil Hakk
Ey gnl cm- fenfillha ten tbt olur
Hayy iken lemde na't-i mevt ile men't olur
Bir nefes elenmez ibu lem-i nstda
Her dilin kim cilvegh lem-i lht olur
Nieler Ysuf yzn grdkde hayrn oldular
Ey nie k ceml-i Hak grb mebht olur
Bulmaa yarn hayt-i cvidn kan
Cmlenin evvel gds cennet ire ht olur
Hakky srr- Hak'a remz ile eyle iktif
Eyleme n ehle kef ol rz kim meskt olur (3)
32
Uak ilh, G. Sa'd
ehinh- makamt- rislet
mm- enbiy hd-i mmet
Nbvvet gleninin andelbi
Gl-i sad berg-i glzr-i sadet
(1) Alm. Mc. No: 637, 650. Bir mecmuada Ali irgani nmna kayd-
ldr: Alm. Mc. No: 696.
(2) Alm. Mc. No: 637.
(3) Alm. Mc. No: 637, 650.
272 TRK MUSKSt ANTOLOJS
F: 18
274 TRK MUSKS ANTOLOJS
_4_
10
Irak ilh, G- Erefolu Rm
Deli bu akn cnm eline
Beni drd bu halkn diline (2)
11
Irak ilh, G. Ltf
Merhab ey ma'den-i sdk saf
Merhab ey gevher-i kn- vef
Sana mmetden olan ekmez cef
Merhab ey Fahr-i lem Mustaf
Ey gl-i b- behit-i cvidan
Andelbindir senin halk- cihan
Olmasan olmazd bu kevn mekn
Merhab ey Fahr-i lem Mustaf
Merhamet idb ey nr-i Hud
Ltfi-i bmrma eyle dev
Kl efat cmleye rz-i cez
Merhab ey Fahr-i lem Mustaf (3)
12
Pengh Tevh, G. zz
erat bstnnn glsn y Reslllah
Tarkat gleninin blblsn Y Reslllah
13
Rast Drak, G. Nazm
Aftb- subh-i m evh habb-i Kibriy
Mhtb- m- Ev edn Habb-i Kibriy
Cevher-i kll tb-i sz-i mihrinin pervnesi
em'-i bezm-i Leyle-tl-isr Habb-i Kibriy
Akl evvel sayd- bend-i aknn dvnesi
Nzenn-i Hazret-i Mevl Habb-i Kibriy
Mest-i sergerm-i masdir bugn eyd Nazm
Eyleye efkat meer ferd Habb-i Kibriy
Umarm ma'zr ola evz'- gsthnesi
Bakma noksn- Nazm'e y Habb-i Kibriy (2)
14
Rast Tevh, Sofiyan, G. Nak
Merhab ey u'le-i yne-i srr- Hud
Merhab ey hid-i ddr- maksd-l-ver
Merhab ey mazhar- feyz-i cenb- Kibriy
Merhab ey nm ndr Muhammed Mustaf
h Nak bendeni serdefter-i uak kl
stnnda cemlin em'ine mtk kl
Srrn gster vislin bezmine ilhk kl
Merhab ey lim-i esrr- gayb- mver (3)
(1) Alm. Mc. No: 650.
(2) Mst. Mc., Os. Mc., Kn. Mc., Sd. Mc., Notas iin baknz; Dr. Subhi:
Trkmsikisi II, 56-57.
(3) Notas iin baknz: lhiler I, 92. Konservatuvar neri. 1115 (M.
1703) de veft eden Sultan Mustaf II. nin haytnda yazlan kymetli bir
mecnuada, Yusuf elebi nmna "Rehv" olarak kaydldr: Alm. Mc.
No: 637.
278 TRK MSIKS ANTOLOJS
15
16
18
Uzzl ilh, G. Gafr
Hak'ka teslm etmeyen cn dilin
Can gzyle grmedi cnn elin
Sdk ile bir kmilin var tut elin
Bulmak istersen eer Mevl yolun
Glbn-i zikri dikb b- dile
Gonca - i maksdu var Hak'dan dile
Kalb rha ver saf tevhd ile
Dermek istersen eer irfn gln
Ko hevy ey gnl insfa gel
T bekey bu gaflet sehv zelel
Ey Gafr oldur esrra mahal
rgren vuslat eline menzilin (2)
Kazzz Hasan
_2_
3
Pselik ilh, G. Snbl Sinan
Ezelden ak oduna yana geldim
Annn t ebed mestne geldim (2)
Fndklh Memi Aa
(1) Mst. Mc., Os. Mc., Bir mecmuada ayn bestekr nmna "Nevrz-i
Arab" makmnda kaydldr: Alm. Mc. No: 650.
XVIII NC ASIR 283
-- Pselik ilh, G. Yunus--
Edirneli Musli
_4_
Mhr ilh, G. Vahy
Gnl yz srmek ister hkipye y Reslllah
re t rtbesi fevkal-ulye y Reslllah
Hayl-i ravza-i pkin vel reg-i cinn etti
'Mahal olsa nola zevk safye y Reslllah
Garbim derdmendim bkesim dergha yz tutdum
Meded sad elmeded eyle himye y Reslllah
Kodu ihls ile derghna yz Vahyi-i sil
Atlar eyle ltf et ol gedye y Reslllah (3)
5
Mhr ilh, G. Nazif
Okunsun dergehinde arzhlim y Reslllah
Bilinsn derd-i tab'- pr mellim y Reslllah
Nice rml idem dergh- lchna ferd
Beni ermende etti nefs-i zlim y Reslllah
Mzeyyen etmedi kl-yi tatle hezr efss
Gzr etti brehne mh slim y Reslllah
(1) Esasen Konyal olduu halde skdar'da oturduu iin skdarl
Nl diye hret kazanan Selnik kads Mehmed efendi. Veft 1086 (M.
1675). Bu iir Ruen'nin mehur manzumesini tahmistir.
(2) Mst. Mc.
(3) Os. Mc.
XVIII NC ASIR
Benem ol andelb-i u'lezr- b- hazret kim
irr- aka yand perr blim y Reslllah
Ziyret eyledim n ravza-i pkin Nazf s
Cemlinden efatdir sulim y Reslllah (1)
_6_
ehnz ilh, G. Emirzde Slim
ekmeye ekdr- dnydan netce ztrb
Dergeh-i pk-i Resl'e eyleyenler intisb
Y Reslllah garbim re eyle derdime
Gamla ahvlim peran hecr ile hlim harb
sitnn kble-i hct-i mmetdir senin
Yz srenler lbd ol cya olurlar feyziyb
Merhamet kl sedd-i rh- maksad etme crmm
Mcrimim eyle efat bana sen yevm-i hisb
Y Reslllah garbin Slim-i breyi
Eyle hn- ltf-i pkinden kerem kl behreyb (2)
Manisal Hasan
287
Bayt Na't, G. Kenz Hasan
Delden derdine yoktur karrm y Reslllah
Deitim akna dr diyrm y Reslllah
Geirdim mrm sevdy- hsnn nr-i firkatle
Benim h enindir bergzrm y Reslllah
Grnmez gzme dr-i fennn b bstn
Senin vechini grmek gl'izrm y Reslllah
Sevelden zr sergerdn olub aknla ey Leyl
Seni cism ire cnmda ararm y Reslllah
Sana meftn olan uak ile hemrh olur Kenz
Fed olsun yolunda cmle varm y Reslllah (3)
(3) Os. Mc.
(1) Alm. Mc. No: 637.
(2) Alm. Mc. No: 637.
288 TRK MSIKS ANTOLOJS
Muhammediyeci Mustaf
_1_
(1) Alm, Mc. No: 637, 650. Muahhar devirlerde yazlan baz mecmu-
alarda gfte sahibi Nazm nmna kaydldr.
(2) Matbu divanda "dost elleri" yerine "Kadm iyna" yazldr.
Manzumenin dier ksmlar da epeyce deiiktir. Baknz: Dvan, Glen Bey
tab' S. 128-129.
(3) Mst. Mc., Os. Mc. Bu ilhinin "Hzzam" makmnda da bestesi var-
dr.
XVIII NC ASIR 289-
3
ehnz ilh, G. Yunus
Rm'da Acem'de k olduum
Yemen ellerinde Veyselkarn
Allah'n habbi dostum dedii
Yemen ellerinde Veyselkarn
Ass var idi hurma dalndan
Hrkas var idi deve ynnden
Gzn ayrmaz K'be yolundan
Yemen ellerinde Veyselkarn
Seher vakitlerde kalkar giderdi
Dim Allh' tevhd ederdi
deti bu idi deve gderdi
Yemen ellerinde Veyselkarn
Yunus bunda idi kendisi anda
Arzum kald yine benim ol yerde
Asln sorarsan Karen kynde
Yemen ellerinde Veyselkarn (1)
F. 19
290 TRK MSIKS ANTOLOJS
Yuva Ahmed
Irak ilh
Y Reslllah kamer alnn yzndr ftb
Kim grrse gl cemlin oldu ol l cenb
Vasf idb didi Hud n rahmeten lillemn
Na't-i pkinle dolubdur nzil olan drt kitb (1)
_2_
Sultn Irak tesbh
(2)
Clz Ali Dede
_4_
Hseyn ilh, Dyek, G. Svasl ems
Cnn elinin gllerinin b grnd
Dost ikliminin llesinin d grnd
Envra Muhammed douben tuttu cihn
ak-kul-kamer'in mu'cize parma grnd
Ya'kub'a bugn Ysuf 'unun kokusu geldi
Eyyb' a dahi shhatinin a grnd
Kaygu gecesi geti kamu kalmad korku
Vuslat dnnn gndznn a grnd
Dil hastesinin derdine timr eriti
ems'ye dahi dostunun ota grnd (1)
5
Isfahn ilh, G., B. Kendisinin
Aldn m saf ile musaff haberin sen
Ol nr-i Hud vech-i mcell haberin sen
Her mddeiye sorma ki akdan haberi yok
Mecnn'a sul eyle o Leyl haberin sen
Sevdya db yrini sahrda arama
Cn ehline sor matlab-i a'l haberin sen
Mahv eyledi hep varn esrr- Enelhak
Mansr'a sul eyle o Mevl haberin sen
Ey Kenzi eb boynunu pyine yzn sr
Sor eyhin Aleddin'e Mevl haberin sen (2)
Tosunzade Abdullah
Acem ilh, G. Sultan Ahmed III.
Ey gnl sen matlab- a'ly tahsl etmedin
Var ise zd- reh-i ukby tekml etmedin
Ey gnl gaflettesin insf kl y nin
Srr- Mt'ya vukufa hi ta'cl etmedin
Ey gnl hi kenz-i mahfden haberdr olmadn
Kald serbeste bu mcmel an tafsl etmedin
Ey gnl nefsine -ta'zm eyledin kani cihd
Gfil oldun hayf ol nmerdi tezll etmedin
Ey gnl bir dem leb-i ikbl ile misl-i Necb (3)
Ge-i seccde-i irfn takbl etmedin (4)
(1) Os. Mc.
(2) Mst. Mc., Os. Mc.
(3) 1149 (M. 1736) da veft eden Osmanl Hkmdar Sultan Ahmed
III, Necb ve Ahmed mahlslaryle iirler yazmtr.
(4) Mstakimzde: Tuhfe-i hatttn S. 79, Os. Mc.
294 TRK MUSKS ANTOLOJS
Aran ilh
Hasret-i dergh- fahr-i lem ile dembedem
Dilde d- itiyk dde-i giryanda nem
T bekey bhde get-i det-i mihnet eyleyem
(3)
6
Bayt ilh, G. Fiz
Kaan kim makdem-i pkinle lem muhterem oldu
Ne bhe serteser ry-i zemin b- rem oldu
Varnca Kabekavseyn-i Evedn'ya sadetle
Sana peyk-i emin ey shib-i mi'rac hadem oldu
Aceb mi rtbe-i izz al bulsa d lemde
O kim mahv-i vcd idb sana hk-i kadem oldu
Behitin kt'asdr hbgh- hikmet amzin
erefbah-yi Ar krsi hem levh kalem oldu
Kerem bbn kad it Fiz (3) nra ltf eyle
Ki zr crm taksr ile gayet pr elem oldu (4)
(1) Alm. Mc. No: 650, Ayn mecmuadaki kayda gre, bu manzmeyi,
Ali irgan de "Baba Thir" makmnda bestelemitir.
(2) fk. Mc.
(3) 1130 (M. 1717) da veft eden Edirneli Brekizde Mustaf Fiz
(4) Mst. Mc., Os. Mc., fk. Mc.
296 TRK MUSKS ANTOLOJS
9
Hseyn ilh, G. Yunus
Ben bu aka deli Ak ile bilieli
Eli yeil asl Bize derviler geldi
Yeil as elinde Tesbihi var belinde
Hak'kn zikri dilinde Bize derviler geldi
Blk blk derviler Hak'kn buyruun iler
Yunus eder kardeler Bize derviler geldi (3)
10
Hseyn ilh, G- Yunus
Ey hocam seni greli
Gzme cihan grnmez (1)
13
Mhr ilh, G. Sultan Ahmed III.
Zikrin ile olmuum ratbllisan
Y Gys-el-mstagsn el'aman
Akn ile eylerim h figan
Y Giys-el-mstagsn el'aman
Bulmadm yol iyn- vahdete
Hayret elverdi bakub bu kesrete
rmedim ben bezm-i hs- hazrete
Y Giys-el-mstagsn el'aman
Dd vahetgh- dnyya bu dil
Crmm afv eyleyb sen rahm kl
Sye-i ltfunda eyle mustazil
Y Gys-el-mstagsn el'aman
(1) Mst. Mc., Gfte iin baknz: S. 295.
(2) Os. Mc.
(3) Mst. Mc.
298 TRK MUSKS ANTOLOJS
14
Nevruz ilh, G. Hilm
Kalmz dery-yi gaflet ire b tb tvan
Y lh kl nesm-i feyz ihsnn vezan
Olmuuz ftde-i girdb- isyn el'aman
Y lh kl nesm-i feyz-i ihsnn vezan
Mni' mu't sensin gayrdan yokdur recam
Genc-i bd verd-i ltfunla bizi kl dgm
Mstemendin Hilmi-i nda ltfundur merm
Y ilh kl nesm-i feyz ihsnn vezan (2)
Kk Mezzin
_4
Nev ilh, G. Sultan Mustaf II.
Elmeded ey Fahr-i lem hem ef-al-mznibn
Nzil oldu hakkna hem rahmeten lillemn (3)
(1) Mst. Mc., Alm. Mc. No: 696, fk. Mc.
(2) Os. Mc., Mst. Mc.
(3) Alm. Mc. No: 650, Gfte iin baknz: S. 252.
300 TRK MSIKS ANTOLOJS
_5_
2
Uak ilh, G. Kemter
Bu gnlm ehrini seyrn ederken
Dedi srrn bana seyrn iinde
Derde ddn nin dermn ararsn
klar derd arar dermn iinde
(1) Mst. Mc., Alm. Mc. No: 637, 650., Sd. Mc.
(2) Mst. Mc.
XVIII NC ASIR 301
Nazm
1
- Hseyn Na't, G., B. kendisinin
Ey ledn mektebinin hce-i mm lkab
Enbiy v rusln zver-i tesbh-i lebi
(1) 1098 (M. 1686) de veft eden Bursal eyh Nasuh efendi'nin
olu olan Kemter Ali efendi. Veft 1137 (M. 1724).
(2.) Mst. Mc., Os. Mc., Bir mecmuada yanl olarak beste de gfte sahi-
bi nmna kaydldr: Alm. Mc. No: 650.
(3) Mst. Mc. Bu ilh muahharen yazlan baz menblarda yanl olarak
Hfz Post nmna kaydldr: R. Mc. Konservatuvar neriyat arasnda no-
tas bastrlm, fakat bestesi de yanl olarak Fazl'ye isnad edilmitir (Mev-
ld tevihleri I, 4). Gfte sahibi eyh Osman Fazl, umnuludur. 1102 (M.
1690) da Kbrs'ta veft etti. Atpazar eyhi namiyle mruf olan bu muta-
savvfn musik ile itigaline dair hi bir kayd yoktur.
302 TRK MUSKS ANTOLOJS
(1) Sd. Mc., Rauf Yekta: Abdlkadir-i Merag S. 89. Manzumenin ta-
mm iin baknz: Matbu Nazm divan S. 29-30.
XVIII NC ASIR 303
Sahaf Hfz
(1) Mst. Mc.," Os. Mc., Sd. Mc., Notas iin baknz: Konservatuvar ne-
riyat, Mevld tevihleri S. 9.
(2) Os. Mc. No: 616.
304 TRK MUSKS ANTOLOJS
Hac Ramazan
1
Mhr ilh, Dyek} G. Yunus
Ayrma beni senden Yaradan
Db lrem ben bu yaradan
Alama derim ol gzlerime
Kn ya akdr akdan karadan
ldm in gam m ekerim
Alur cnm bir gn Yaradan
Varam yz srem eyh eiine
Bir hrka giyem yz bin preden
k Yunus'un budur maksdu
Alub bam kam aradan (2)
Enf Hasan Aa
_1_
Arazbr ilh, G- Yunus
lhm ile dn gece Seyr ettim Muhammed'i
yne-i kalbimde Seyr ettim Muhammed'i
Ammesi banda Yeil hulle eninde
Drt yriyle yannda Seyr ettimMuhammed'i
Gl vasl Sezy'de
Bulmudu Feny'de
Sen dahi bulam dersen
Gel cn ile ol bende (1)
Ny Osman Dede
Mi'rciye G., B. Kendisinin (3)
_I_
Segh Tevh
Bestenigr
Kim ann zt- erfin ikr
Bis-i mevcd itdi Girdigr
Ann in cmleden efdaldir ol
Ann in berter ekmeldir ol
Ann in yaradld e ciht
Ar fer heft dery hem nebt
Ana virdi Hak hakyk srrn
Ana bildirdi dekyk srrn
Her ne kim ikrm kld ztna
Hazm idb ikrm bildi ztna
Ak- hubbi kld ztna salt
Essalt ey mazhar- zt essalt
Mster
Ey hakayk k g it beni
Kim Muhammed'den habr idem seni
Zt- pkin bilmee gel g ol
Akln der bana pr h ol
Mye
Bil ne kudret virdi mahbbuna Hak
Bil ne hikmetden verilmidir sebak
n habb oldu lhna Resl
Mu'cizt- vfire buldu vusul
Sana nakl idem bir iki mu'cizt
Dilde illet var ise virsn hayt
. TRK MUSKS ANTOLOJS
Bayt
Eylerem lkin niyz her emcede
Ftiha'yla yd ola Osman Dede
II
Dgh Tevh
xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx
xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx
Sab
Yd olunsun mu'cizt- Ahmed
Ho bilinsn zt- pk-i emcedi
Mu'ciztndan biri mi'rcdr
Hazret-i Peygamber'i i'rcdr
rgh
Bir eb idi kim d enbihdi o eb
Bir eb idi gicelerden mntehab
ebde mi'rc itdiin kla aceb
b- hayvn kodu zulmetde Rab
-Kek-
mmhn hnesindeydi Resul
Kim Ali'nin hheriydi ol Betl
Kld mahbbunu da'vet ol Cell
Da'vet in geldi ana Cebrel
XVIII NC ASIR 311
Hseyn
Bir burk al cennet-i a'lmdan
Eyle agh hazreti ikrmdan
Da'vet it mahbbumu gelsn bana
Gsterem ddrm ben de ana
Vech-i Hseyn
Nie ltf u nie ihsn eyleyem
Bana varan yolu sn eyleyem
Kullarmdan eyledim mmtz an
Bilrem ben arzu eyler beni
Hseyn
Bir burk ald cinandan ol melek
Geldi ol sultna tesbih iderek
Krd
Hb bdr miynnda hemin
Y Muhammed Kum dedi Cibril Emin
G idb Cebrail'i durdu heman
Oldu Cebrl Mkl ayn
tdiler mi'rc tebir ol zaman
Doldu nr ile zemin smn
Arazbar
Dedi Cibrl ey Muhammed Mustaf
ok selm eyler sana Rab-bil-ul
Acem
Da'vet eyler zt- pkin hazrete
T ki hazret irie ol devlete
Cn ile oldu mut'-i emr-i yr
Geldi h- zemzeme ol bahtiyr
312
TRK MUSKS ANTOLOJS
III
Nev Tevh
.r i.ULIJUl. # U U j "M. l
L'Jb
L
J* J
Nibur
Hazret-i sultan g itdi an
Kim lisan verdi burka ol Gan
Va'd ider ol dem ana ol nr-i ayn
Oldu Mkl Cibril hideyn
Ak- hubbi kld ztna salt
Essalt ey mazhar- zt essalt
IV
Sab Tevh
Hseyn
Geldiler ervh- hayl-i enbiy
Oldu tekrr anlar ile pr saf
Emr-i Hak'la didi Cibrl ey hmm
ki rek'at kl namz ol imm
Pselik
Gedi mihrba mm- mrseln
Kld iki rek'ati ol dem hemn
Nrda mi'rc hzr kldlar
zzet ile ol araya geldiler
Bir tabakla geldi kse ana
Biri hamr biri sd birisi m
Didi Cibrl eyle birin ihtiyr
Byledir emr-i Hud ey bahtiyr
Hikmeten ol sret ma'n hner
N idb sd klmad hamre nazar
Hamd idb Cibrl didi ey azz
Hamllillh eyledin krn temz
Hamri n itseydin ey hikmet gzn
Cmle fsik olur idi m'minn
Ak- hubbi ztna kld salt
Essalt ey mazhar- zt essalt
_V_
Hseyn Tevh
u .Ijl j>j U)lYl4)lY a? ^ j\j *jf
<IVNIV dU
Gerdniye
Sdise vard grb Ms'y
Merhaba kld annla r be-r
dicek terf-i heftn sman
Necid Hseyn
Pr brhm ile tutdu mekn
Rh-i brhm idb ikbl ana
Didi gel gel Slih oul Mustaf
Pselik
Sidreyi seyr itdi andan ol cenan
Kald Cibrl oldu Sidre yan
Didi hazret ey refk-i ho efk
tme misin bile tekml-i tark
Pes didi Cibrl sen ey hbz
Olasn izzet ile rif'at trz
Sebkat itsem Sidreden ben yek benan
Hark ider perrim benim heybet heman
Acem
Zhir oldu refref ol dem hazrete
Kim svr ola irince hazrete
Anda da nice hicb oldu adem
Grd hazret hazreti b keyf kem
nki hazret hazrete buldu vusl
Ettahiyyt okudu anda Resl
Uzzal
rdi ayn- ztdan bir ho nid
Y Habb y Muhammed Mustaf
Y selm rahmet tyb saf
Sana virdim ey mm- enbiy
316 TRK MUSKS ANTOLOJS
Hzzam
Nr-i zt- Mustaf'nn hakkn
Srr- ar- Kibriy'nn hakkn
Ryine mtk olanlar hakkn
Akna uk olanlar hakkn
Yz suyu hakkn Peygamber'in
Srr- byi hakkn ol serverin
XVIII NC ASIR
Kek
B hak- Ahmed Muhammed Mustaf
Dervi Osmn'a dahi eyle at
Ey keml kudret ss pdih
Sen kabl eyle recmz y lh
Ftiha'yla bed'olundu bu kelm
Htihayla hatm olunsun vesselm
sfahan
Ahmed ashb cmle m'minn
(ARABCA)
2
rgh yin
JJrU -uf 4> j~ Uib Lj.1 -tU- U. le f
(ARABCA)
3
Hicaz yin
(ARABCA)
4
Hseyn ilh, G. Mevlna
Mhest nemdnem hurd-i ruhat yane
Bu ayrlk oduna cnm nice bir yane
318 TRK MUSKS ANTOLOJS
5
Rast yin
(ARABCA)
Uak yin
(ARABCA)
ibrahim Aa
l
Hisar Tevh, G., B. Kendisinin
Ey sadet menba sultn-i cmle enbiy
El'aman yand vcdum firkatinle el'aman
(1) Sd. Mc., Notas iin baknz: Konservatuvar neriyat C. 3, S. 102,,. Bu eserde, bu ilh iin "Bestesi kimin
olduu malm deildir" denildii gibi gftenin de yanl olarak "Kenz" ye isnad edildii grlmektedir. Bu ilh
bir mecmuada yanl olarak Akbaba imam nmna kaydldr: Alm. Mc. 650.
(2) R. Mc., Mvh. Mc., Mevhib Aydn mecmuasnda "Ukiyeden zkir brhim der skdar" kayd da vardr.
TRK MUSK ANTOLOJS
Medh
___ 1 ___
_2_
Uak ilh, G., B. Kendisinin
Ey Gaffar olan Mevl-yi bn
Esirge kullarn etme mahzun
Rec-yi afvin etdim eyleme red
Esirge kullarn etme mahzun
(1) Medh'ye id olan iki lh gftesini, Mlga Kadirhne derghn-daki bir mecmuadan Bay Gavsi istinsah
ederek gndermek ltfunda bulun-mutur. Medh, XVIII nci asr ir ve msikiinaslrndandr. Vefat trihini
bilmiyoruz. Slim tezkiresinde u kaydlar vardr:
"Medh: Zmre-i dervandan Baddiy-yl-asl bir derv-i dilr olub medne-i Kostantiniyye muzftndan
Tophne nm mahalde vki' hnkah- Kadiriyyede uzletnin bir merd-i shib temkin olub uar-yi asrdan
olmala bu mecelle-i celle-i zurafya tastr ve srndan bu beyti tahrr olundu:
F. 21
322 TRK MUSKS ANTOLOJS
Abdi ah
Muhayyer ilh, G. Gafur
Eden rh- mahabbetde tekp
Gl-i glzr- vuslattan alr b
Gnl olsun o glende akar su
Diyelim evk ile Allah y h
de cm- visl-i yr kim n
O dem eyler sivy hep ferm
Gafr eylesn bahr- saf c
Diyelim evk ile Allah y H (1)
skdarl Kad Hfz Sleyman Rifat
_1_
Evi ilh, G. Eref-i sn
Karrm yokdur ey dilber grelden sen dilry
Cemlin grmek in ben aarm canda yaray
erb- lyezlden sunub sk mey-i bak
Safsndan olub esrk niderem cm- hamry
Yecz lyeczden gerd ilm-i Rabbn
Hayl-i hsnne ddm niderem a u karay
Sab yeli ki zlfnden kokular getrr cna
Verirem yoluna yrin Semerkand Buhr'y
Habbin hakkn y Rab bu Sn Erefe rahm et
hdun aynna dim gre ol bedr olan ay (2)
(1) Cv. K. Mc. No: 183. Bu ilh Dervi Receb namna da kaydldr, Baknz: S. 86.
(2) Mst. Mc.,
XVIII NC ASIR 323
2
Rhatlervah Durak G- Nasuh
Vislinle edb i'zz ikram
Tecell et meded y Hayy gufran
Nikbn ref'ile et bize in'am
Tecell et meded y Hayy Gufran
Nash derdin ile yand y Rab
Gz giryan z biryn oldu hep
Teselli et meded y Rab bil reyb
Teselli et meded y Hayy Gufran (1)
Ahmed Rid
Segh maa Mstear ilh, G. Necib
Subh u mes sizler ile shib-i ezkr olalm
Sad can ile imdengeru chid-i derkr olalm
Bu ak u evk- Hak ile hem ielim bde-i sf
imdengeru nefsimize bizler de ayr olalm
Byle zen-i dehre zebn olmak nedir sen merd iken
Bakmayalm hi semtine fri-i efkr olalm
Bu mekkreye uymayan rh- Hak'ka yzn tutar
imdengeru gel Necb (2) hdim-i Gaffr olalm (3)
Nlzde brhim
_1_
Baba T hir ilh, G. Msr Niyz
Rmz-i evliyy vkf - esrr olandan sor
Enelhak srrn candan geb berdr olandan sor
Yr var ehl-i tecrdi alik ehline sorma
An cn cihn terk idb deyyr olandan sor
l
Bayt Durak, G. Dervi Osman
Blbl-i rdeyim glden nasbim var benim
Sanmanz bhdeyim glden nasbim var benim
Derd-i hre katlananlar buldu bu kez sohbetin
Glsitn- H'daym glden nasbim var benim
Alur klara n kim visli glleri
Dembedem kapudaym glden nasbim var benim
By-i Hak'tan lezzet ald Dervi Osman (2) sdk ile
Her dem ol kokudaym glden nasbim var benim (3)
(1) Os. Mc., Bir mecmuada "Nl" balyla kaydldr: fk. Mc.
(2) Halveti eyhlerinden stanbullu Hakkzde Osman efendi. Veft
1037 (M. 1627).
(3) Mst. Mc.,
(4) Mst. Mc., Os. Mc.
XVIII NC ASIR 325
Zkir Halil
--
Nev ilh, G- Adl
imiz subh u mes crm hat
Mlket-i cn dile verdi fen
Gark- isyn olmuam ifir len
Rabben y Rabben fafirlen
Adli-i gamhr nr eyleme
Sana yr et nefsine yr eyleme
Cennet eyle yerini nr eyleme
Rabben y Rabben fafir len (1)
Slihzde
__
Irak ilh, G. Sezy
Zlfn ire vechini cna pinhn eyledin
Ehl-i mn o vech ile pern eyledin
Eyledin envr- hsnn tr- zlfnden ayan
Beste-i znnra ya'n arz- mn eyledin
Pertev-i akn hidyet oldu inkr ehline
Kfir-i hsnn olanlar mslmn eyledin
ekdin erbb- dili zencr-i zlfn kaydna
Pdiehsin mlket-i hsnnde dvn eyledin
Genc-i akn kang dillerde ezel kldn nihan
kbet ol dilleri lemde vrn eyledin
Mushaf- ryinde hsnn hattn kim okudu
Vkf ettin an esrrna hayrn eyledin
Hattn ile gsterb cn Sezy'ye ruhin
Hzr- cna zulmet ire b- hayvan eyledin (2)
_2_
Nibr Mersiye, Dyek, G. Sezy
Ey ehd-i Kerbel'ya alayan
Ala matemdir muharremdir bu gn
_2_
Hseyn ilh., G. Dervi Himmet
Uyan behey gafil hb- gafletden
mrn geldi gedi haberin var m
Bir haber aldn m srr- vahdetden
mrn geldi gedi haberin var m
Bu dr- rihletdir bunda kalnmaz
Hem sonu fendr murd alnmaz
Kfile kalknca geri dnlmez
Kervan ba gd haberin var m
Dervi Himmet senden evvel gelenler
Kimi kul kimisi sultn olanlar
Dny benim mlkm deyb bilenler
Ecel hamrin idi haberin var m (2)
_ 3 __
Irak ilh, G. Ren
Der idim gl yzne olsa gln gz ka
Ya benefe kokulu haddi kad-i serv vei
He lillh ki diyem ben de senin gl yzne
Vey nice benzedeyim pdiehe cr kei
Ne aceb kfir-i bed gevher sengin dil imi
Gelmeyb rahme senin gevherine att ta
Pk sf oluben evsf- beerden arnur
N iden l'l-i lebinden mey-i b gll g
Ren zlf ruhin ydna tan m okusa
Sre-i Nr u Duhan Klle gadtin ve a (3)
_2-_
Isfahan ilh, G- Msr Niyaz
Oldum mahv-i mahz-i zat buldum vcdumdan nect
Ben imiem b- hayt irmez bana hergiz memt
Ben dost yolunda varm terk eyledim nden sona
Kfr ile mandan geb a'yanda bulmuam sebt
Her kande baksam grinr gzlerime srr- ezel
Her ey ulaub hakkna kd aradan kint
Dost ile ben dost olal zevk ile iret bulal
Dayf- mkerremdir bu can hep yediim kand nebt
Halvetden itdim rihleti kesretde buldum vahdeti
Bzarda dzdm halveti rz ebim d bert
(1) Mst. Mc. Mecmuada i'rin ba tarafna u kayd ilve edilmitir: "Ali skdar, Derghda beste
eylemi."
(2) Os. Mc.
XVIII NC ASIR
3
Isfahan ilh, G. Msr Niyaz
Hak'n kullarn baz kul eyler
An kul eylemez yine ol eyler
Alan veren odur pazar iinde
Kimi bay kimini yohsul eyler
Kiminin bakrn eder altun
Kiminin altunun kara pul eyler
Kimini gldrr dim cihanda
Kiminin h fignn bol eyler
Bu szn Yunus Msr deildir
Luz bunda muammsn ol eyler (2)
7
Rehv ilh, G. Atf
Mazhar- srr- Hud'dr eyh Abdlkadir
Menba'-i feyz atdr eyh Abdlkadir
Kutb-i lem gavs-i a'zm mazhar- hulk-i azm
Shib-i sadr- safdr eyh Abdlkadir
Oldrr Sultn- cmle evliy v atky
Nesl-i pk-i Mustaf'dr eyh Abdlkadir
_8_
ehnaz ilh, G. Vahdet
Syle blbl tze gller asrdr
Meclise gel Kdirler devridir
Rz kef et ehl-i diller vaktidir
Meclise gel Kdirler devridir
Hokka-i mgn- hn- rahmeti
Halka-i zerrn-i bb- hazreti
Grmek istersen eer ey Vahdet
Meclise gel Kdirler devridir (3)
9
ehnaz ilh, G. Vahdet
Marif burcunun ha hms Kdirlerdir
Hakkat cem'inin bir mehliks Kdirlerdir
Ne yerde akd olunsa ak u evkin meclisi cn
O bezmin bis-i zevk u safs Kdirlerdir
Sebl oldukda uka erb- kevser-i tevhd
O havzn ski-i cm- ats Kdirlerdir
Dilersen ala gzn gel al el Kdirlerden
Ki cn dil gznn ttys Kdirlerdir
Ne denl medh olunsa Kdirler Vahdet hakdr
Ki her yzden semnn pek sezs Kdirlerdir (4)
10
Uzzal ilh, G- Yunus
Akn durur haytm Cismimde can gerekmez
Ninn bulsa gnl gayri nian gerekmez
12
13
(1) Bu i'rin XVII nci asr iinde Mevlna'ya isnad edildii tahram
olunabilir.
(2) Mst. Mc., Os. Mc., fk. Mc.
(3) Mst. Mc., Os. Mc.
(4) Mst. Mc., Os. Mc., fk. Mc.
XVIII NC ASIR 353
18
Bestenigr ilh, G. Msr Niyaz
20
Evi ilh, G. mm Sinan
Erenlerin sohbeti ele giresi deil
krr ile gelenler mahrum kalas deil
krar gerek, bir ere gz aub ddar gre
Sarraf gerek gevhere ndan bilesi deil
Bir pnarn bana bir destiyi koysalar
Krk yl anda durursa kendi dolas deil
Deme kii er olmaz bu yolda ihtiyr olmaz
Amelsiz ddr olmaz Hak'kn rzs deil
mmi Sinan yol ayan olubdur bellu beyan
Dervilik yolu heman tc hrkas deil (2)
21
Evi ilh, G. Himmet
22
Hicaz tevih, Evsat, G. Abdssamed
23
Hicaz ilh, G. Yunus
- 24 -
-25-
26
27
28
29
Hseyn ilh, G. Yunus
30
- Hseyn ilh G. Snbl Fahr-
- 31 -
32
Irak ilh, G. Hamd
- 34 -
Irak ilh, G. Himmetzde Abdullah
(1) Mst. Mc., Os. Mc., Sd. Mc. Mstakimzade mecmuasnn kenarnda
bu ilh iin "Sultan Irak budur" kayd ilve edilmitir. Rauf Yekta merhum
tarafndan alnan notas iin baknz: Abdlbak: Melmlik ve Melmiler.
(2) sk. H. Mc. No: 15.
(3) Mst. Mc., Os. Mc., Sd. Mc.
XVIII NC ASIR 361
36
Isfahan ilh, G. Himmet
Ey can gzn aabilsem deyenler
Leyi nehar zikrullaha megul ol
Bu varlkdan geebilsem deyenler
Leyl nehar zikrullaha megul ol
Enbiy nbvvet bulduu yoldur
Evliy velyet bulduu yoldur
Dil cnn envr ile doldur
Leyl nehar zikrullaha megul ol
Men aref srrn duyub bulursun
Eksiklerin gidb kmil olursun
Hak'kn tecell-i ztn grrsn
Leyl nehar zikrullaha megul ol
Gel bu Dervi Himmet'den al bu demi
Bilegr sen de ma'h-yi demi
Seyr edersin on sekiz bin lemi
Leyl nehar zikrullaha megul ol (1)
37
38
Mhur ilh, G. Himmetzde Abdullah
39
- 40 -
42
Nikriz ilh, G. Msr Niyaz
43
Nhft ilh, G. Msr Niyaz
44
- 45 -
- 46 -
(1) Alm. Mc. No: 594, Os. Mc., Sd. Mc. Bir mecmuada Rehav olarak
ayn bestekr namna kaydldr: Mst. Mc. Gfte iin baknz: S. 252.
(2) sk. H. Mc. No: 15.
(3) Mst. Mc., Os. Mc.
XVIII NC ASIR 365
- 47
48
49
50
-51 -
Sab ilh, G. Himmetzade, Abdullah
53
Segh ilh, G. Himmetzde Abdullah
54
55
Segh ilh, G. Yunus
59
Uak ilh, G. Yunus
60
Uak ilh, G. Yunus
61
Uak ilh, G. Kse eyh Ahmed Slik
- 62 -
Uak ilh, G. Mrid olu
63
Uzzal ilh, G. Yunus
67
Zirgle ilh, G. Abdlahal Nur
B- cemle n irem Vuslat
gln anda direni (2)
Halfezde Thir
_ 2 _
3
Krd ilh, G. Abdlahad Nr
Atna lyk olmak kul ne mmkin
A sultnm heman ihsan senindir
Neye kadir ola bu abd-i miskin
A sultnm heman ihsan senindir
Esirge Nri'yi ey Rabb-i Gaffr
Fakrindir yolunda kald nr
O misknin sana lyk nesi var
A sultnm heman ihsan senindir (2)
Bu h u r z a d e A b d l k e r i m
_ 2
Acem MM, G. CemLi Halveti
Pertev.i canan kime erdiyse hayran eyledi Katre
iken b nihayet bahr.i umman eyledi Vasl envn
tecell eylese kalmlara Ysuf- Msr gibi
kevneyne sultn eyledi Tc- devlet her kimin
bana ger irdi ise Hkmne hkim klub an
Sleyman eyledi Bu C&ml-i Halveti Hak'dan
grnd ok ata Enirini yetirmeyb hamdinde
noksan eyledi (1)
__ 3 _
Arazbar ilh, G. Snbl Sinan
Ak ile iki cihanda ah olan gelsn beri Rh-i
Hak'ka bende.i dergh olan gelsn beri Devlet.!
dnyi ile marur olanlar 'gelmesn Arif.i fn
fenfillh olan gelsn beri Hancer-i tevhidi ek
bu asker-i eytneye Dima kalbinde zikrullah
olan gelsn beri Kntkenz'in kibriysndan
gren srr- Hak' On sekiz bin leme agh olan
gelsn beri Snbl incedrr kldan srt.
mstakim Destgr dima Allah olan gelsn beri
(2)
4 Hisw
ilh, G. Adl
Feyz-i mahz. Kibriya'dr ak, pak
Rehber-i rh. Huda'dr ak- pak
Nura gark etse nola her zerresi
leme nr.i Huda'dr ak- pak
Kntkenz esrarnn mifthdr Hak
budur kim kimyadr ak. pak
Deme bir kalbe tenezzl eylemez
Adtty zge hmdr ak- pak (3)
(1) Mst. Mc.
(2) Mst. Mc.
4.3) Mst. Mc.
376 TRK MUSKS ANTOLOJS
6
Rast ilh, G. Yunus
7
Uak ilh, G. Ceml-i Halvet
8
Zvil ilh, G. Yunus
Aceb bu benim cnm zd ola m y Rab
Yoksa yedi tamuda yanub kala m y Rab
Feyz Dede
5
Pselik aran ilh, G. Him
Sfiyem sf ezelden Hak'ka mir't olmuam
btidsz gevherim hem b nihyt olmuam
Cmle eynn dilinde ntkyem nutkyem
Hem Zebr ncl Furkan ile Tevrt olmuam
Knt kenzin srrna vkf olaldan zhid
Lerkin birliine mutlak yt olmuam
fk. Mc.
fk. Mc.
XVIII NCt ASIR 379
Urfal eyholu
Bursal Sdk
Bestenigr yn
6
Nibr ilh, G. ismail Hakk
Tozar serv-i seh s vcdum
Dnerse dil dner ben Celvetyim
zt- Hak'ka ermidir hdum Beni
Hak zabt eder ben Celvetyim u kim
esb-i dili Mevl'ya srmez Ebed
menzil yzn bu yolda grmez Eeri
devr ider eflki durmaz Eana Hak'dr
mefer ben Celvetyim Tutarsan ger
kulak bu Hakk kula Tarkatde yr
bir doru yola Ayam atmazam ben
saa sola Sana doru haber ben
Celvetyim (1)
Vardakosta Ahmed Aa
l
Hicaz yin
Nihavend yin
2
Irak yn
Mhest nemdnem hurd-i ruhat yne
Bu ayrlk oduna cnm nice bir yne
Sevd-yi ruh-i Leyl d hsl mhayl
Mecnun gibi vveyl oldum deli dvne ilh. (1)
lh abd-i syem
Kerem eyle kerem eyle
Aceb bir kalbi kasyem
Kerem eyle kerem eyle
isyan bahrine daldm
Vcdum zenb olub doldum
Mededsiz resiz kaldm
Kerem eyle kerem eyle
Nie dem intizrm var
blbl h zrm var
Begayet ztrrm var
Kerem eyle kerem eyle
Bu Hakk kuluna y Rab
Nigh- rahmetinle bak
Budrr nna elyak
Kerem eyle kerem eyle (2)
2
Hicaz Durak, G. Hakk
Dd cna akbet sevd-yi ak
Eyledi eyd beni Leyl-yi ak
(1) Gftesi ve notas iin baknz: stanbul Kon servatu var neriyat,
Mevlevi yinleri, Cild: 9.
(2) Kn. Mc.
XVIII NCI ASIR 383
6
Mstear ilh, G. Hakk
7
Mstear ilh, G. brahim Glen
8 Nhft er'-i
pk-i
ilh':, G- Hakk Ahmed
Genc-i esrr- Huda'dr y Reslllah dilin 'e sarf
Zt- pkin hatmidir cmle neb v mrselin eyle
Bitmedi ztn gibi bstn- lemde diraht mr-i
Alur dim glistn- cemlinde gln hsln
Vedduh'dr sol iki dbce-i vechin senin
Sre-i Velleyl'dir gya baklsa snbln
Rz-i maherde efaat ister isen Hakky
10
Segah 'ilh, G. Hakk
Mahall-i feyz-i rahmet oldu ravzan y Reslllah
Makam- srr- hazret oldu ravzan y Reslllah
Nzul eyler melekler dima derghna saf saf Ki
zr beyt-i izzet oldu ravzan y Reslllah
(1) R. Mc.
(2) Kn. Mc.
(3) Sd. Mc. Notas iin baknz .Konservatuvar neriyat, tevihler C.
S. 22.
F: 25
XVIII NC ASIR Yahya elebi
l
Ussak ilh, G. Hakimolu Ali Paa
387
Dildde-i zlfn eh Her trma bin can feda D eber. em can Bende sana ins ile can
Her bir kelmn dr bana Her halde ol sef' ana
Mahlka bah etmib Huda Ey Fahrj lem Mustaf Kurban yolunda ba can Ey Fahr-i lem
Mustaf l rec eyler sana Ey Fahr-i lem Mustaf (1)
Mezzinzade Mehmed
argh ilh, G. Himmet
Ne var derde ddm ise Gnl senden derman ister Merkebimden atm ise Gnl menden
derman ister Fn dny kesretinden Kurtulu yok mihnetinden Cenb- Hak hazretinden
Gnl senden derman ister Dervi Himmet der her bari Dil milkinin ehriyr Gnl senden
derman ister (2)
Dekizade
Evi Durak, G. Seyyid Seyfullah
Mecnn-i Huda olan zencre ekerler Sol tlib-i Hak k bir pre ekerler Dil derde db
istese ddr- Huda'y Prn- hakikat an tedbre ekerler
(1) Mst. Mc.
(2) sk. H. K. Mc. No: 15.
388 TRK MUSKS ANTOLOJS
Teberdar Musa
(1) Alm. Mc. No: 696, R. Mc., Sd. Mc. Bir mecmuada lkzade nam
na kaydldr: Mst. Mc.
(2) Mst. Mc., Sd. Mc., Alm. Mc. No: 696.
XVIII NC ASIR 389
2
Dgh Durak, G. Eref olu Rm
Gh gh kendme gelrem
Ghi yavi klunuram
3
Hseyn ilh, Dyek, G. Kenz
Aldn m saf ile musaff haberin sen
01 nr-i Hud vech-i mcell haberin sen (2)
- l
Sab ilh, G. Azz
Etyemez imam
(1) Mst. Mc., Sd. Mc. Bir mecmuada Muhayyer Snble olarak kayd-
ldr: Os. Mc.
(2) Mst. Mc., Gfte iin baknz: S. 289.
(3) Mst. Mc., Os. Mc.
392 TRK MUSKS ANTOLOJS
necizade
irret Hfz
Ak ile ol k
Sdk ile ol sdk
Mahbbudur hlik
Sultan Abdlkadir
Erefolu Rm
Dervilerin mahremi
Evliylar hemdemi
Sultan Abdlkadir (1)
Sayyad Mustafa
Bursal Hasan
_ 1 ___
sfahan ilh, G. zz
Abdullah Aa
l
Muhayyer Pselik ilh, Dyek, G. Seyyid Seyfullah
l
Uak ilh, G. Erefzde erefeddin
XIX uncu asrn ilk yarsnda Trk musikisi tabi seyrini takib
ederek en yksek derecesini buldu. Kudretli bir bestekr ilan ve
Szidilr, Nev Pselik, Arazbar Pselik, Nev Krd, Gerd
niye Krd, Isfahnek-i cedd, Hiczeyn, evk- dil gibi terkibler
ihtira eden Osmanl hkmdar Selim III. in musikiinaslara kar
byk bir tevecch gstermesi ve onlar himaye etmesi, bu gzel
san'atn lke dahilinde ykselmesinde mhim bir mil olmutur.
Byk musikiinas smail Dede'nin yetimesinde de en byk m-
essir bu hkmdardr. Ldin musikide olduu kadar, din musiki-
de de vukuf sahibi olan ve Na't, yin, durak, ilh gibi muvaffa-
kyetli paralar besteleyen bu padiah, hi bhe yok ki musiki ta
rihimizin byk bir ahsiyeti olarak daima hrmetle anlacaktr.
Mahmud II. u da musikiinaslara kar daima mtemayil g-
ryoruz. Musikiden anlayan ve ldin mahiyette baz ezgiler vcude
getiren bu hkmdar da din ve ldin bestelerden derin bir hazz
duyard. Bazan Saraynda teekkl eden kme fasllarn dikkatle
takib eder, bazan da maruf eyhleri davet ederek huzurunda tarikat
yinleri yaptrr, o arada okunan Na't, durak ve ilhler dinlerdi.
"Letif-i vakayi'-i Enderun" da 1228 (M. 1813) senesi vak'a-
lar arasnda Beikta Mevlevhanesi eyhi Yusuf Dedefmn (Vefat
1232.1816) saraya daveti mnasebetiyle unlar kaydedilmektedir-
(S. 55):
"... Mezzin ba Emin Aa, eyh-i marnileyhin makam ta-
ayyn ve db erknn telkn ettirerek postu fer olunacak mahal-
1-i mahssay tezyn ettii ile yn-i erf krat ve hrmet riyet
nihyet bulcak mutrbda olan nezyen ve kudmzenler Sultan Veled
devrine gaz ve Kutb-i Ny gibi mmtz olduklar halde Mevlevler
ellerin yere urub devrna kyam ve eyhin makamna boyun kes-
dikleri hsl- kelm olmala dedeler devrn tamm ve ta'zm
tekrmi itmmdan sonra tennre giyenlere sem'a ibtid ve deti
kadar sem' ile saf" etmilerdi.
400 XIX NCU ASIR
ARABCA
(1) Emrah'a Bektalk isnad edildiini Bay Vhid Ltfi'nin bir maka-
lesinden reniyoruz. (k Emrah ve san'ati: Yeni Trk, Say 41, 1936). Fakat
bu mehur sazairinin Bekta olmasna katiyen imkn mevcud deildir. Bay
Vhid Ltfi'nin nerettii, Bektal terennm eden Emrah mahlsl iir,
408 TRK MUSKS ANTOLOJS
yle dursun, Fuzul gibi, eyh Galb gibi pek mehur bir takm di-
van airlerini de bu tarikat mensubu gsterirler. Bu hususta istinad
ettikleri en mhim delil "Ehl-i Beyt muhabbeti" dir. Bir air eer
Ehl-i Beyt muhibbi ise, onlarn nazarnda mutlaka Bektadr. Hal-
buki "Ehl-i Beyt muhabbeti" islmiyetin esaslarndan biridir. Ve
"Farz" hkmndedir. ^^ JJ^j Ju.^ b-u- JJ.^ ,+M btn msl-
manlarn, hatt namazda okumakla er'an memur olduklar saltlar.
dan biridir. u halde bu muhabbeti, yazd iirlerde terennm eden
airin Bekta olmas icab etmez. J \ ^ j'j j*^. $' ^JljAl l o'*^
gibi hadslerin mevcudiyetine gre, mtteki olanlar da "Ehl-i Beyt"
den addedilmitir. Mutasavvifeye gre "Ehl-i Beyt" muhibbi olanlar
onlarn izinde yryenlerdir. Bu zmre arasnda "Ali" ve "Ev-ld-
Ali" ye kar muhabbetlerini izhar eden bir ok airler vardr.
Aralarnda, pek mahdud olmakla beraber, "a" mezhebine mte-
mayil olanlara bile tesadf edilmektedir. Fakat Bektalk "ilik"
te deildir. "Gult- a" mstesna iler de mteerri' insanlardr.
Bektalarn tarikatlerini yaymak hususunda mracaat ettikleri
dier bir vsta da, her hangi bir aire Bekta akidelerini terennm
eden bir iir isnad etmek ve bu suretle onun Bektaln iln
etmektir. Bu cihetledir ki Bekta nefeslerini ihtiva eden mecmua-
lar daima byk bir dikkat ve ihtiyatla tedkik etmek icab eder.
Onlar bu hareketleriyle kendilerini katiyen mes'ul de addetmezler.
"Ehl-i snnet" tarikatlerinin balca dsturlar "ya olduu gibi g-
rnmek veya grnd gibi olmak" tr. Bektalkta ise "grnd
gibi olmamak ve olduu gibi grnmemek" esastr. Hakik itikad
mutlak surette bakasna iddir. Emrah'n talebesi, Tokatl Nur tarafndan
toplanan mkemmel bir divan, sabk Erzurum meb'usu Bay Salih'in husus
ktbhanesindedir. Tedkik ettiim bu divan sarahatle gsteriyor k Emrah,
tamamiyle "Ehl-i snnet" akidelerine shib ve Nakbendliin Hlidlik koluna
mensub bir ahsiyettir, Onun iirlerini ihtiva eden bu kymetli eserde Bek-tala
hatt uzaktan temas olan bir manzume bile yoktur. Na'tler, Hulef-yi ridn
hakknda hrmetkrane beyitler vcude getiren, ah Nakbend ve Mev-ln
Hlid'i medheden Erzurumlu Emrah, mutasavvfane ve kane manzumeler
kaleme almtr. Gene bu makalede Erzurumlu Emrah'n musikiye id bir kitab
yazd ve Trk musikisinde bir takm yenilikler yapt rivayet edilmektedir.
Muharririn, kitabdan naklettii baz paralar sarahatle gsteriyor ki bu ifade XIX
uncu asrda yaayan bir sazairine id olamaz. Bu eser, muahhar zamanlarda
yetien ve muasr Garb musikisine az ok vukufu olan biri tarafndan yazlmtr.
Trk musikisinde iki veya daha ziyade sesli eserler, ileride greceimiz
vehile, daha sonraki zamanlarn mahsuldr.
410 TRK MUSKS ANTOLOJS
Bey, Hac Faik Bey, Mezz'mba Rifat Bey, Bolhenk Nuri Bey..
gibi kymetli ahsiyetleri ise eserimizin ikinci ksmnda mevzubahs-
edeceiz.
Bu asrn ilk yarsnda din musiki sahasndaki vukuf iyle tann-
m olan ve elimizde mkemmel bir "yin" i bulunan deerli ahsi.
yet, Ali Nutk Dede' dr. 1176 (M. 1762) muharreminin beinci g-
n Yenikap Mevlevhanesi civarndaki bir evde dodu. Babas Ye-
nikap Mevlevhanesi eyhi Ktahyal Eb Bekir efendi'dir. Onun
babas Halveti eyhlerinden Ahmed efendi'dir. Onun babas Sey-
yid Hseyin efendi, onun babas Halveti eyhi Seyyid Nureddin
efendi'dir. Annesi Saide Hanm, "Miraciye" sahibi Ny Osman
Dee'mn kzdr. Ali Nutk'nin tahsil ve terbiyesinde bilhassa "Ette-
varhl Mevleviye" sahibi Sahih Ahmed Dede'nin byk tesirleri var-
dr. On drt yanda iken babas lm, 1189 (M. 1775) de Yenikap
Mevlevhanesine eyh tayin edilmiti. Otuz sene meihatte bulun-
duktan sonra 1219 (M. 1804) cemaziyelevveli iinde krk yan-
da iken vefat etmitir. Yenikap mevlevhanesinde babas yaknn-
da medfundur.
Nasr Abdvlbak Dede, kendi elyazs ile yazd "Defter.! der-
vian" adl mecmuada yle diyor (Nafiz P. K. No. 1194):
"Merhum bir hafta mikdr hasta olub vs hastalnda hane-
sinden dergha gclp iki gn derghta oturub derghda hcre-
sinde vefat eylemitir. Maraz ishal idi. Lkin ishal dahi gnden
sonra munkat' olmu. idi. Dergh- erfde trbe-i erfde elebi
Eb Bekir efendi hazretlerinin ve Kemal Ahmed Dede efendi haz-
retlerinin ve pederimiz Eb Bekir Dede efendi hazretlerinin ayak-
lar ucunda defn olunmutur".
Mverrih Srun u lm. tarihini kaleme almtr:
Devrin tamm kld meded eyh-i hnkah
Kim Mevlevlerin bu idi ekmeli Dede
Trh-i fevtini diye Rdvan duam odur
1219
Esrar Dede, "Evsf- aliyyelerinin mlm-i hakayik inyn-
ihvan hiiln" olduunu soyuyor. Mehmed Zya, "Yenikap Mevle-
vhanesi adl eserinde diyor ki (S. 144):
"Ali Nutk Efendi, ocukluk lenrnden kurtulub sinn-i rd ve
kemle eriince btn evkat- zindegnsini tahsl-i mal ve fezile
414 TRK MUSKS ANTOLOJS
1236
Mevlevi Safay de u tarihi kaleme almtr:
Seyyid Abdlbki merdn-i Huda'nn aslahi Per
aub glzr- kuds ruhu kld iyan Heft deh
sal eyh olub bu hnkah ire bu zt eyh ibn-
i-eyh Eb Bekr idi meshr-i cihan Eyledi zikr
u salh u zhd ile mr gzr W.<> Hak a'l-
yi illyni ruhuna mekn Milket-i tecrde yol
bulmudu andan slikn Byezd s demidi
Leyse fi delk sivh Tfbe-i Hazret Keml'e
eyledi cismin nihan Grd kim esrr- Mevln
kemliyle ayan G edince srr- Mevln'ya
mazhar olduun Alem-i sfliye lyk grmedi
Kerrbiyan de Hak mahdumunun mrn mezid
bahtn ssd Hsn-i himmetle ola postunda kaim
ok zaman Didiler trihini syle Safay Nsr'n
Fevtini itsn eda cevherle yek msra' henan
SHke terk-'i fena etneklii ta'lm in
1236
XIX NCU ASIR 417
1258
1270 -
msra . Mcevher olarak . lm tarihini bildirir. Rivayete gre, Tbu
msra vefatndan bir hayli evvel bizzat kendisi sylemitir. Yerine
ibrahim. Rd Dede eyh oldu. Bu zat de on yedi sene eyhlik et-
tikten sonra 1287 (M. 1870) de vefat etti. Onun yerine, bu mal-
mat kendisinden tesbit ettiimiz Ahmed Celleddin Dede'nin ba-
bas Azmi Dede eyh oldu.
Nak Dede, devrinin cidden kudretli bir airidir- Bilhassa ru-
bai vcude getirmek hususunda byk bir iktidar gstermitir.
1260 (M. 1844) tarihlerinde Nak Dede, Edirne'ye slaya git-
mi ve bu seyahati esnasnda bir mddet te Gelibolu mevlevhane-
sinde misafir kalmt. Tekkenin o zamanki eyhi Ahmed Celled-
din Dede'nin babas Azmi Dede idi. Dergha id eski bir yin me.
muasnn kenarlarna kendi rubailerinden 74 n yazmtr. Bu
iirlerin istinsah edilmi suretleri bugn Ahmed Celleddin Dede.
de mevcuddur. Tedkik etmek imknm bulduum bu rubailer, cid-
den nefis paralardr. Bu iirler, onun divan edebiyat tekniine
hakkyle sahib, kudretli bir air olduunu gstermektedir. Gerek
Trkelerinde, gsrek Farsalarmda cidden muvaffak olmutur. Ge-
lii gzel yazdmz u mahdud rubailer bile onun bu sahadaki
kudretini gstermee kfidir:
lan ile dolmaya balam idi. Bu esnada Dede efendi, bir ok bed'
eserler vcde getirmekte ve bu eserler dergha devam eden tilmiz-
leri vstasiyle istanbul'un o tarihlerde pek revnekdr olan musiki
mahfillerine intir ettike ismail Dede namnn byk bir hret
kazanmasna sebeb olmakta idi. Dede'nin eserleri birbirinden par-
lak dyor idi; alelhuss Hicaz makamndan mehur:
Ey em-i h hecr ile tenhlara saldn beni n
nfe barn hn idb sahralara saldn beni Ey
kameti serv-i semen salnmada ellerle sen Har
olalm dedike ben ferdalara saldn beni
F: 28
434 TRK MUSKS ANTOLOJS
1262
Dr. Subhi, Dede'nin defa hacca gittiini soyuyorsa da bu ri-
vayetin menbam kaydetmiyor (Trk Musikisi I, 80).
Gelibolu ve Msr Mevlevhanelerinde eyhlik etmi olan Azmi
Dede'en naklen olu Ahmed Celleddin Dede, smail Dede'nin Sul-
tan Mahmud II. la birlikte iki defa Gelibolya gittiklerini ve Mev-
levi yininde bulunduklarn bildiriyor.
Msr valisi Mehmed Ali Pasa'nn Dede'ye fevkalde hrmet et.
tii ve gezintilerde onu arabasnn sa tarafna oturttuu hakknda
Muallim Kzvm Uz'un, tbnlemin Mahmud Kemal'den naklen verdii
malmat ise aslszdr (Ycel mecmuas No: 43< 1938). Msr'a,
giden ve Msr valisinin iltifat ve tevecchlerine mazhar olan smail
Dede deil, Neyzen Deli smail Dede'ir.
smail Dede, XIX uncu asr Trk klasik musikisinin en kudretli
bestekrdr. Halk musikisi namelerine, hatta baz eserlerinde
biraz da garb musikisine temayl gsteren Dede, btn Trk mu-
sikisi ekillerinde eserler ibda edebilmi byk bir san'atkrdr. O.
nn yin, durak, ilh gibi din; kr, murabba, sema, ark ve trk
gibi ldin eserleri epey bir yekn tutmaktadr-
. Rauf Yekia merhum Dede hakknda u sitayilerde bulunuyor
(Dede efendi S. 169):
"Dede efendi'nin sri "slb" itibariyle gayet asl ve kibr-
nedir. Byk bestekrmzn hviyyet-i stdnesinde her eyden
evvel gze arpan hususiyet Trk musikisinde /tr'lerin ve emsali
estize.i sMfenin himmetleriyle asrlardanberi teesss eden an'-
anev tarz ve tavrn gayet riayetkar muhafz olmasdr. Bununla
beraber Dede efendi'nin bu riyetkrl eserlerini eslfnn gs.
teremedii yenilikleriyle tezyin ve ibdma mni' olmamtr. Bil
tereddd denilebilir ki son asrda yetien Trk bestekrlar iinde
Dede efendi derecesinde hem klasik slba tamamiyle s-
dk kalm, hem de bu slbun kuyu d ve urtundan d-
ar kmamak artyle mamekrhkta m te ceddi d an e ve te.
XIX NCU ASIR 435
sh-i cihna
ceini ta'yinden ciz kalm. Hamdi efendi ise adet aalam idi ki
Mehmed Bey imdadlarna yetierek:
Mdem ki rz-yi lleri bu merkezdedir; emir buyurulan
semleri al kader-il-istita tanzme sarf-i makderet ederek nazar-
tashh-i lnize arz eylesinler. Himmet-i ma'neviyye-i stdneleri
muvaffak olacaklarna berat-i istihlldir... kelimt-i cesret bah-
syle kirdlerini bulunduklar nevki'-i mkilden tahlse ms-raat
eder. Mehmed Bey, Zek efendi'nin - kendisince mcerreb ve
msellem olan iktidr ve kifyetine binen - matlb semayi hsn-i
tanzme muvaffak olacan bildii iin o cihetten hi ende etme-
mekte ise de Hafz Hamdi efendi'nin san'at- te'lfte o derece hiz-i
behre olmadn takdr ettiinden mucib-i mahcbiyeti olmamak
maksadyle alelacele:
Uk ile dolsun der isen ky-i mahabbet
Gsterme rakbin olana ry-i mahabbet
Kana boyad kyini seylb- sirikim
Hn-i dil ile tat meer cy-i mahabbet
Beyitlerini "Szidil" makamndan "Yrk sema" usliyle besteleyip
Hafz Hamdi efendi'ye mek etmee balar. Zek efendi, byle
muavenetlere arz- iftikardan essen mstan bulunan o hrika-
musiki, hissesine den parann "Ar sema", binenaleyh beste-
lenmesi "Yrk sema" ye nisbetle daha g olmasna da ehemmiyet
vermeyerek hsn-i niyyet ve muhlesetine i'timaden:
Dil hasret-i vasln ile nln gel efendim
Cevrinle beni eyleme giryan gel efendim
Etmekte felek szidilin dembedem efzun
Bir kat ta sen etme beni szan gel efendim
Ar semasni hemen o gece Itrpesendne bir tavr- rengn ile ke-de-i
silk-i negam etmitir ki - evvelce besteledii baz sr- mteferrika
istisn edilir ise - kr, nak, murabba', sema gibi mmu-ht-
msikyyeden ma'dd olub bestelenmesi mertebe-i stdiyyeti ihrz
edenlere hs olan paralardan Hoca merhmun ilk eseri olmak zere ite
bu "Szidil ar sema" si gsterilebilir. Mek iin Dede efendi'ye
gidilecek gn gelince Zek efendi hem bir kerre eserini Mehmed Bey'e
okumak, hem de birleilip beraberce azmet olunmak zere
mmileyhin hnesine urar. Bir de ne baksn ? Mehmed Bey, Hafz
Hamdi efendi'yi karsna alm, hediyekerdesi olan semanin bir
haftadan beri mekettii halde - yine lyk vech ile kamayan
450 TRK MUSKS ANTOLOJS
ceini ta'yinden ciz kalm. Hamdi efendi ise adet aalam idi ki
Mehmed Bey imdadlarna yetierek:
Mdem ki rz-yi lleri bu merkezdedir; emir buyurulan
semleri al kader-il-istita tanzme sarf-i makderet ederek nazar-
tashh-i lnize arz eylesinler. Himmet-i ma'neviyye-i stdneleri
muvaffak olacaklarna berat-i istihlldir... kelimt-i cesret bah-
syle kirdlerini bulunduklar nevki'-i mkilden tahlse ms-raat
eder. Mehmed Bey, Zek efendi'nin - kendisince mcerreb ve
msellem olan iktidr ve kifyetine binen - matlb semayi hsn-i
tanzme muvaffak olacan bildii iin o cihetten hi ende etme-
mekte ise de Hafz Hamdi efendi'nin san'at- te'lfte o derece hiz-i
behre olmadn takdr ettiinden mucib-i mahcbiyeti olmamak
maksadyle alelacele:
Uk ile dolsun der isen ky-i mahabbet
Gsterme rakbin olana ry-i mahabbet
Kana boyad kyini seylb- sirikim
Hn-i dil ile tat meer cy-i mahabbet
Beyitlerini "Szidil" makamndan "Yrk sema" usliyle besteleyip
Hafz Hamdi efendi'ye mek etmee balar. Zek efendi, byle
muavenetlere arz- iftikardan essen mstan bulunan o hrika-
musiki, hissesine den parann "Ar sema", binenaleyh beste-
lenmesi "Yrk sema" ye nisbetle daha g olmasna da ehemmiyet
vermeyerek hsn-i niyyet ve muhlesetine i'timaden:
Dil hasret-i vasln ile nln gel efendim
Cevrinle beni eyleme giryan gel efendim
Etmekte felek szidilin dembedem efzun
Bir kat ta sen etme beni szan gel efendim
Ar semasni hemen o gece Itrpesendne bir tavr- rengn ile ke-de-i
silk-i negam etmitir ki - evvelce besteledii baz sr- mteferrika
istisn edilir ise - kr, nak, murabba', sema gibi mmu-ht-
msikyyeden ma'dd olub bestelenmesi mertebe-i stdiyyeti ihrz
edenlere hs olan paralardan Hoca merhmun ilk eseri olmak zere ite
bu "Szidil ar sema" si gsterilebilir. Mek iin Dede efendi'ye
gidilecek gn gelince Zek efendi hem bir kerre eserini Mehmed Bey'e
okumak, hem de birleilip beraberce azmet olunmak zere
mmileyhin hnesine urar. Bir de ne baksn ? Mehmed Bey, Hafz
Hamdi efendi'yi karsna alm, hediyekerdesi olan semanin bir
haftadan beri mekettii halde - yine lyk vech ile kamayan
XIX NCU ASIR 451
kadr kymetini bilen bir zt tarafndan Zek efendi mr-i irfan semre
tavsiye olunur. Bu tavsiye zerine Mustafa Fzl Bey, Hoca merhum ile
rfekasn bir pazarertesi gecesi shilhnesine da'vetle menkbe-i celle-
i Nebeviyye, krat ettirir. Hafz Zek'nin o gece nmyn olan etvr-
edbnesi, terbiye ve diryeti ve bilhassa ikti dr- musikisi mr-i
ehliyyet perverin nazar- dikkatini celb ettii gibi ayrca icr eyledii
tahkkat netcesi de hissiyytnda aldanma dn gsterdiinden Hoca
merhmu diresinin musiki muallimlii hizmetiyle maiyyetine alr.
Aras ok gemeden Mustafa Fzl Bey Msr'a azmet etmi ve Zek
efendi'yi dahi beraber gtrmtr. Hazret-i std, stne-i aliyyeden
mufrakat ve skenderiyye'ye s-ret-i muvsalat ile esn-yi rhtaki
sergzetini skenderiyye'den 6 Cmdelhire 1261 (M. 1845) trhiyle
Dersaadet'de bulunan pederi Sleyman Hikmet efendi'ye yand
mektubunda beyn etmitir ki bu mektub elyevm mahdm-i
mkerremleri Hafz Ahmed efendi biraderimizde bir ydgr- kymetdr
olarak mahfuz bulunmaktadr. Msr'a muvsaltlariyle beraber Zek
efendi'nin her hususta sr grlen iffet ve istikameti Mustafa Fzl
Bey'in mazhar- takdiri olduundan musiki muallimlii kemkn
uhdesinde kalmak zere diresi mdirliini de uhde-i diryet-i stda
tevd' eylemitir. Zek efendi'nin ite bu sretle Dersadet'ten
mufrakate mecbriyeti, bir taraftan Dede efendi'den, dier cihetten
Mehmed Bey'den olan istifza-i musikiyesinden mahrumiyetine sebeb
olmu idi. Hoca merhum ved' in Dede efendi'nin huzuruna gittii
zaman std ile kird arasndaki sret-i iftirk cidden sznk bir levha-
i hzn intim tekil ediyor idi. O pr-i muhterem, lihye-i nrnsi hazin
hazin aktt dm'-i teessrle nemnk olduu hlde Zek-nin
dreynde mes'd ve bahtiyr olmas da'vtn tekrr ediyor, kird-i
irfn da her nerede bulunur ise bulunsun yegne medr- muvaffakiyet,
sermye-i mbht ve mefharet bildii teveccht- kalbiyye ve
mahsin-i enzr- stdnesinden dr ve mehcr kalmamas
temenniytnda bulunuyor idi. Meerse sik-i kader u ved'-i
cierszun bu iki dhiye-i musiki arasnda ebed bir mufrakat olmasn
takdr etmi imi!... Filvki' Zek efendi'nin stanbul'dan
mfrakatinden drt be ay sonra - ki 1261 (M. 1845) senesi ev-val--
mkerremine msadiftir - Dede efendi dahi f-yi farza-i hac niyyet-i
mukaddesesiyle cnib-i Hicz- mafiret trza azmet etmi ve -
ma'lm olduu zere hacc-i erfi eda ve ihrz- ecr mesbt- b
intiha eyledikten sonra name-i cell-i rci smh-
XIX NCU ASIR 453
1315
Tophne Muhasebe kalemi mdr Edhem de u tarihi kaleme
almtr :
1315
Yeniehirli air Hseyin Haim de, merhum hakknda u mer-
siyeyi kaleme ald (Resimli gazete nsha-i fevkaldesi 1315, S. 161-
163);
Dksn zaman kederle dm'-i melleti
Kopdu cihn- fazl u kemlin kymeti
Dd zemne nsha-i mehre-i zek
Etti fl mihr-i dirahende-i deh
Hk-i siyha girdi bedyi' haznesi
Etti ved' halka mal defnesi
std! ey zy-yi fud ey zekpenh
Gittin cihn gzlerime eyledin siyh
Kuds terennmnle verirdin bana hayt
Raksn olurdu savtn duyduka kinat
Olmudu dillere sebeb-i evk- cvidan
heng-i rh bahna hayrn idi cihan
Bed'-i srd eylese ol tab'- b bedel
Gy gelirdi g-i dile name-i ezel
Bir hiss-i i'til uruyordu dilinde berk
'ln- iftihr eder idi seninle ark
Verdin karr vard skta o tab'- pk
Hecrinle oldu name-i dil lhn- sznk
456 TRK MUSKS ANTOLOJS
msra' ile ibtid eden gazel-i bbedel kmtr. Bunun zerine yn-i
erfin Isfahan makamndan bestelenmesi ve teyemmnen bu ms-ra'n
dahi ibtid-yi yn-i erfe vaz' taraf- mrnileyhten emir
buyurulmutur. Zek efendi hemen o gn ynin bir kt'asn bes-
teledii gibi redetlu Celleddin efendi hazretleri dahi mba'dinin
gftelerini peyderpey tertb buyurarak yn-i erifin az mddet
zarfnda ikml myesser olmasiyla 1302 (M. 1884) rebulhrnn
dokuzuncu pazartesi gn Yenikapu Mevlevhnesinde krat edil-
mitir. Mye gibi btn kadirinsnn mazhar- takdr ve tahsni olan
Isfahan yninden sonra Hoca merhum, Sznk ve Sab Zem. zeme
makamlarndan iki yn-i erf daha tanzm etmitir ki birincisi yine
sene-i merkume zilhiccesinin drdnc pazartesi gn birinci defa
olarak Yenikapu, ikincisi de 1303 (M. 1885) senesi reb-ulevvelinin on
altnc aramba gn Bahariye Mevlevhnelerin. de krat
olunmutur."
Saba Zemzeme yni hakknda da Zekzade Bay Ahmed unlar
sylemektedir (Mevlevi yinleri Cild: 16, S. 814):
"Drdncs "Sab zemzeme yn-i erfidir. Bir gn Bahariye
Mevlevhenesi eyhi Hseyin efendi kn sem' edenlerin memesi ve
yinhanlarn yorulmamas in, ksa bir yn-i erf olsa temennsinde
bulunmu ve bu arzu zerine Zek Dede efendi Saba Zemzeme yn-i
erfini bestelemitir ki bunda yin okuyanlarn yorulmamas iin Acem
perdesinden yukar klmam, yin de ksa kesilmitir. 1303 (M. 1885)
senesi rebulevvelinin 16 nc aramba gn ilk okunuu -Bahariye
Mevlevhnesinde vki' olmutur."
Zek Dede'nin fevkalde sr'atle besteler vcude getirdii rivayet
edilmektedir. Olu Bay Ahmed unlar syliyor (Ayn eser) :
"Zek efendi'nin bir eser bestelemesi o kadar abuk olurdu ki
besteleyecei eserin gftesine bir kere gz gezdirir gezdirmez he-
462 TRK MUSKS ANTOLOJS
1326
Celleddin Dede, din mevzularda, edebiyatta ve bilhassa tasavvuf
ile musikide ihtisas sahibi idi.
Rauf Yekta merhum Celleddin Dede'nin musiki sahasndaki
kymetinden u yolda bahsediyor (Yenikap Mevlevhanesi S. 237):
"... Celleddin efendi hazretleri ilm-i cell-i tasavvufta tebahhur
derecesine varan vukuf-i kllsinden mada fenn-i nefs-i musikide ki
iktidr- ilm ve emelsi i'itbriyle de eslf- izmna tekaddm
etmitir. Tanburnvazlkta asrnn cidden ferdi olduu gibi naza-
riyye-i musikide dahi bu fakrin hce-i snsidir. Musikimize mte-
allik olarak imdiye kadar mbhem ve mekk kalm olan bir ok
mesil-i nazariyye mrnileyhin byr-i himmetiyle mnkeif ol-
mutur. "Dgh" yn-i erfleri ise kemlt- musikiyyelerinin bir
enmzec-i b adlidir. Bu yn-i erf nm- pk- hazret-i Cell'i il
yevm-il-kyme lisn- ta'zm ve takdrde dir klacak ve istic-Ib-
rahmet-i Sbhniyyeye bir vesle-i hasene tekil edecektir. h-vn-
kirmca ma'lmdur ki "Dgh" yni iin ayrca bir gfte intihab
buyurmayarak Ny Osman Dede merhumun "Hicaz" yn-i'
erflerinin gftesini "Dgh" makamnda bestelemiler idi. Bundaki
maksad- dakk-i san'at perverlerini idrk edemeyen baz zevt
tarafndan zemn-i i'tirzda bir takm mutalt rd edildii mesm'-i
ciz olmu idi. Bir gn huzurlarnda bil-iltizm mutl-t-
mezkreyi mevz'-i bahsettim. Fakre hitben makam- iltift da.
"Bundaki nkteyi yalnz sana anlatabilirim" buyurdular. Filhakka
muahharen bu tilmz-i irfanlarna zah buyurduklar vechile "Hicaz"
ve "Dgh" makamlar arasnda seyr reftr i'tibriyle hi bir
mnsebet-i lhniyye olmad halde "Dgh" ayninin bir ok
yerlerinde Ny Osman Dede'nin "Hicaz" yininde kulland ekl-i
namt tayir etmemek artiyle tarz- "Dgh" a nakle muvaffak
olmulardr ki, eslftan hemen hi kimseye nasb olmayan u
muvaffakyyet-i stdneleri cidden yn- takdrdir. Bu san'at-
musikiyye ise yn-i erifin en ziyde:
F: 30
466 TRK MUSKS ANTOLOJS
(1) Bu iirler iin baknz: Sadeddin Nzhet, Trk airleri II, 942-943.
468 TRK MUSKS ANTOLOJS
1327
Hac Kiram efendi, musiki bilgisiyle ve bilhassa okuyuunun
dzgnlyle temayz etmiti. Baz tekkelerde mezzinlik ve z-
kirlik eder, durak okur ve taksim ederdi. Ldin bir takm eserleri de
bestelemitir. Onun mahdud baz ilhleri de vardr.
Takasaptaki kahvehanede merakllara muntazaman musiki mek
ederdi. Ahmed Avi Konuk, m Hafz Hasan, Mevlidci Ha fz Kemal..
gibi bir ok ahsiyetler ondan istifade etmilerdir.
(1) Tarih msrana "eder" karin esiyle "6" adedi ilve olunacaktr.
XIX NCU ASIR 469
(ARABCA)
987
Son zamanlara kadar baz Anadolu ehirlerinde bu an'anenin
devam ettiini ve Mevlid okutturularak aure piirildiini muhtelif
ahslar sylemektedir (1).
Snbl efendi tekkesinde muharremin onu, hangi gne tesadf
ederse etsin, o gn orada leden sonra on iki rekt Husam namaz
klnd ve Yazczade mersiyesi okunduu, gecesi de yz rekt
namaz klnarak yetmi bin "Kelime-i tevhid" ekildii tarifen
sabittir.
Baz derghlarda ve evlerde on gece srayla Fuzl'nin "Had-
katssuada" s okunduu da malmdur. Cami Bey, Tamvarl Naim...
gibi ahsiyetlerin "Ravzathed" tarznda eserler kaleme almalar da
bu mevzularn Anadolu ve Rumeli trkleri arasnda byk bir rabet
kazandna kuvvetli birer delildir.
Mersiye okunmak ve aure piirilmek detinin bilhassa kyam ve
devran tekkelerinde yer bulduunu gryoruz. Muharremin o-
nundan otuzuna kadar geen mddet zarfnda tekkenin yin gn
veya gecesi aure datlr, kurbanlar kesilir, yemekler yedirilir ve
maruf Mersiyehanlara mersiye okutulurdu. Bu mersiyeler, bata
Bayram Yazczade (Vefat 855-1451) olmak zere Sinan Seyyid
Seyfullah (Vefat 1010-1601), Mevlev Fasih Dede (Vefat 1111-
1699), Glen Sezay (Vefat 1151-1738), Halveti Zek (Vefat
1227-1812), Nakbend Selm (Vefat 1228-1813), Bedev Kzm
Paa (Vefat 1307-1889), Kadir Osman ems efendi (Vefat 1311-
1893), Muallim Feyzi (Vefat 1328-1910) gibi ahsiyetlerin eser-
lerinden seilirdi. Bekta tekkelerinde de Mebn Baba, Mehmed
(1) Aure piirmek deti, yalnz "Snn" lerde vardr. iler, safer ay
zarfnda zerde piirirler.
XIX NCU ASIR 477
Ali Hilmi Dede Baba, gibi maruf zatlerin mersiyeleri okunurdu. Bunlar
arasnda en mehur olan Sf'nin;
Ey nr-i em-i Ahmed-i Muhtr y Hseyn
Vey ydigr- Hayder-i Kerrr y Hseyn
Her kim seni v lini can gibi sevmeye tten
beterdir ol nice insn y Hseyn
Kandr erb- kevsere Saf kulunu sen
Giydir libs- hulle-i Rdvn y Hseyn
msralarn ihtiva eden manzumesi idi. Bu ve buna mmasil dier baz
mersiyelerde Yezid ve tabileri bir takm tabirlerle tahkir o lunmaktadr.
Mutasavvflarn bu nevi manzumelerinde ise, en ziyade Ehl-i Beyt
hakknda hrmet ve muhabbet zhar edilmitir. "Vahdetperest" olan bir
ksm tarikat mensublar bu vak'alar Hakkn takdiri addetmiler ve
"Kaz-yi lh" ye itiraz olaca iin msebbiblerini sp saymak
teebbsnde bulunmamlardr. Bu itibar iledir ki XIX uncu asrn son
yarsnda "Meclis-i meayih", Sf'nin mersiyesi ile buna benzeyen
mersiyelerin tekkelerde okunmasn men'etmi, cemiyet gnlerinde ise
yalnz Yazczade mersiyesinin okunmasna msaade etmitir. Bununla
beraber tekkelerde muharrem ay zarfnda okunmaa mahsus olan ve
ilhler gibi muayyen ezgi ve ikalarla bestelenmi bulunan baz mersiye-
ler de mevcuddur. Bunlarn en mehuru Yunus Emre namna yi olan
u manzumedir (R. Mc., Sd. Mc.) :
ehidlerin seremesi Enbiynn bar ba
Evliynn gz ya Hasan ile Hseyin'dir
Hazret Ali babalar Muhammed'dir dedeleri
Arn iki kpeleri Hasan ile Hseyin'dir
Kerbel'dr yazlar ehd olmu gazileri
Fatma ana kuzular Hasan ile Hseyin'dir
Kerbel'nn t iinde Nur balkr siyah sanda
Yatar al kanlar iinde Hasan ile Hseyin'dir
Kerbel'da bile talar Okur Kur'an kesik balar
ehd olan o kardalar Hasan ile Hseyin'dir
Dedesiyle bile varan Kevser rmanda duran
Susuz mmete su veren Hasan ile Hseyin'dir
Dervi Yunus dny fn Bizden evvel gelen kani
ki cihnn sultn Hasan ile Hseyin'dir
Hicaz, Sab, Hseyn, Arazbar gibi muhtelif makamlarda ayr ayr
bestelenmi bulunan bu ilhden baka 1046 (H. 1636) da vefat eden
abaniye tarikatine mensub mer Fuad'nin u manzumesi de
"Hseyn" makamndaki bestesiyle pek mehur olmutur:
478 TRK MUSKS ANTOLOJS
1272
1273
XIX uncu asrn cidden deerli zkirba ve bestekrl'arndan
biri de Hopuzade Hac Mehmed akir efendi'dir. Tophane'de Ka-
diriyeden Karaba tekkesi eyhi idi. Baz derghlarda ve bilhassa
Kadirhane'de uzun mddet zkirbalk etmitir. Musiki hocas maruf
bestekr ikrzade Hac Ahmed efendi'dir. Ruen efendi mecmuasiyle,
Senih'in vcude getirdii lm tarihinden reniyoruz ki, hocas gibi o
da hacca gitmi ve "Hac kir efendi" namiy-le hret kazanmtr.
Din musikiye hakkyle vkf olan, bu deerli musikiinas,
muvaffakiyetli bir takm ilhler de bestelemitir. Vefat 1276 (M.
1859) tarihindedir. Bay Cemaleddin Server'in "stanbul tekkeleri" adl
gayri matbu eserinde, Karaba tekkesi haz-
nesinde mihrab nnde medfun olduu ve Kadir tal mezar tan-
da Senih'in u vefat tarihi yazl bulunduu tasrih edilmektedir:
Hazret-i kutb-i rk Pr Abdlkadir'in
Bendegnndan Karaba eyhi bu zt- benm
Gt pek mhirdi asvt ilhiyytda
Tab'na tavr us'l-i musik olmudu rm
tti savt- Glen ol andelb elhn ile
Hizmet eylerken makam- Snbl'e b evk-i tm
Rst atvr resendde eda bir zt idi
Halka-i uka evk efz olurdu subh u m
Anda b- zemzeme kanm idi bir vakt olub
zim-i beyt-i Hicz u zir-i Fahr-l-enm
Sznk oldu firk ite nr- hecrine
Yand ahbb Senh-i b nev gibi tamm
Savt- hme argh olsun dem-i trhde (1)
1276
stad bir musikiinas olan, tanbur almakta da meharet gsteren bu
deerli zkirba'nn bugn elimizde baz ilh besteleri de mevcuddur.
Ve bu gzel eserler, onun san' attaki kudretini gsterecek mahiyette
cidden olgun mahsullerdir.
(1) 1272 tutan tarih msrana "argh" yani drt rakam ilve edilecektir.
484 TRK MUSKS ANTOLOJS
1290
di, Nafiz Be'e ilh, Nfiz Bey de Mes'ud efendi'ye durak geermi".
XIX uncu asrn ortalarnda byk bir hret temin eden ok de-
erli zkirbalardan biri de skdarl Delll eyh Osman efendi dir.
Baz besteler de vcude getiren bu zat hakknda Bay Ali Gerek, bana
verdii bir varakada diyor ki:
"Altm yetmi seneden beri stanbul'da yetimi olan kyam
zkirlerinin kdemlisi ve birincisidir. daresi mkemmel olduu iin;
kyam tekkeleriyle Mevlevhnelerde yaplan Mevlid ve Miraciye
cemiyetlerinde zkirbalk etmek zere bu zat davet ederlerdi. yin,
uul, ve ilhlerden maad Miraciye'nin tekmil bahirlerini bilir ve
okurdu. Yetmi yan mtecaviz olduu halde perenbe gnleri
Ortaky'de bir tekkede vazifesini yapp kayk ile skdar'a geerek
Menzilhane yokuundaki tekkeye yetitii, mukabeleden sonra
Belerbeyinde cuma geceleri almakta olan dier bir tekkeye yaya
olarak gittii ve iecei menba suyu ile bir kat amar gittii tekkelere
beraber gtrd mehurdur. Bir tekkede dike balad bir ilhnin
meyann arkadalarnn okuyamamalar zerine yalnz olarak okuduu
esnada boazndan rahatsz olmu, bir ka ay sonra bu yzden vefat
etmitir. lm tarihi 1296 (M. 1878) dir. Karacaahmed'de medfundur."
Hattat Bay Nuri diyor k i :
"Delll Osman efendi, orta boylu, nur gibi bir adamd. K yaz
orap giymez, ter temiz gezerdi. Fndk Hafz ve Hac Kadn mahallesi
imam Hopla merhumlardan mek etmiti."
Baruthane yokuunda Nazm efendi tekkesi eyhi Srr efendi" de
ilh, durak vs Miraciye okurdu. 1296 (M. 1878) senesinde vefat etmi,
tekkesine defn olunmutur.
XIX uncu asrn deerli zkirbalrndan biri de Kdir eyhlerinden
Abdlaziz efendi'dir. Eyup'ta Otaklar'da dodu. Bilhassa
Kkhamam, Krk, enezade, Kabakulak, eyh Muhy efen di, Ali
Paa gibi Kadir tekkelerinde zkirbalk" ederdi.21 Receb 1298 (M.
1880) de vefat etti. Merkezefendi nazresine defnedilmi-tir.
Koca Mustafa Paa hankah zkirbass Mehmed Nuri efendi,,. 3
Rebiulevvel 1301 (M. 1883) de veft etti.
XIX NCU ASIR 487
Kyam zkiri Mcellid Tevfik efendi 1302 (M. 1884) de vefat etti.
Kyam zkiri Topkapulu Hafz Hsn, dile Sultan saraynda
bir ka sene imamlk etmitir. 1302 (M. 1884) de vefat etti. Yk-
sekkaldrm'da Fndkzade tekkesinde medfundur.
Hopuzade kir efendi raklarndan zkir Rifat efendi, nadide
duraklar okurdu. 1303 (M. 1885) de vefat etti, Silivrikapu mezar-
lna defn edildi.
Kyam zkirbas Salih efendi 1305 (M. 1887) senesinde vefat
etmi, Silivrikapu mezarlna defnedilmitir. Devrinin deerli
zkirlerindendi.
Koca Mustafa Paa hankah zkirbas Hatib Hafz Mahmud
efendi, 1305 (M. 1887) de vefat etti. Mahfuzatiyle ve okuyuunun
gzelliiyle tannmt.
Eyuplu Hac Hamdi, bilhassa Bekta nefeslerini ok bilen gzel
sesli bir zkirdi. 1305 (M. 1887) de vefat etti. Eyup'ta medfundur.
Kyam zkiri Hac Mehmed 1305 (M. 1887) de vefat etmitir.
Mevlevhane kapusu mezarlnda medfundur.
eyh Vefa trbedar stad Osman efendi de bilhassa ok uur
bilen bir zkirba idi. steyenlere mek ederdi. Mehur Krml Hac
Hafz, Yalelci Hafz Mustafa bu zatten mek etmilerdir. Vefat 1307
(M. 1889) tarihindedir. eyh Vefa camii hazresine defnedilmitir.
Silivrikapu civarnda Badadl tekkesi zkiri rif efendi 1307
(M. 1889) de vefat etmitir. Silivrikapusu mezarlnda medfundur.
ehremini Saray meydannda eyh Sfi efendi tekkesi zkir-
bas eyh Hafz Halid efendi. 1307 (M. 1889) de vefat etmi, Mer-
kez efendi mezarlna defnedilmitir.
Edirneli eyh Ali Bey de bu devrin deerli zkirbalrndan-
dr. 1307 (M. 1889) de Edirne'de vefat etti.
Devran zkiri Edirnekapulu Nalband Mehmed efendi 1308 (M.
1890) de vefat etmitir. Edirnekapusu mezarlnda medfundur.
Kyam zkirlerinden ehreminli Kanbur Raid efendi 1308 (M.
1890) de Guraba hastahanesinde vefat etmitir. Topkapu'da
488 TRK MUSKS ANTOLOJS
- 1315 -
Bay Cemaleddin Server "stanbul tekkeleri tarihi" adl gayri matbu
eserinde diyor ki :
"Salt Kemliye rihi skdarl eyh Mehemmed Nuri efendi
hulefsndan ve tarkat-i aliyye-i Rifaiyyeden Odaba tekkesi bnsi
Ankaral eyh Hac Abdullah Vehb Bin Yunus efendi'nin olu ve
Odaba eyhi Muhtar efendi nmiyle anlan eyh Hafz Ahmed
Muhtar efendi'nin halfesidir. stanbul'un ma'ruf zkirlerinden olub
hemen btn kyam tekkelerinde zkirbal vardr".
Husrev Paa tekkesine mensub Hakkk Hasan efendi; kyam
zkirlerindendi. 1315 (M. 1897) senesinde vefat etmi, Edirnekapu
kabristanna defnolunmutur.
Kkhamaml Zkir Hac efik efendi 1315 (M. 1897) de M-
sr'da vefat etmitir.
490 TRK MUSKS ANTOLOJS
1302
- 1318 -
(ARABCA)
1318
496 TRK MUSKS ANTOLOJS
(ARABCA)
1321
Raif Dede okuyuuyla ve idaredeki nuvaffakyetiyle tannm,
muasrlar arasnda en iyi kudmzenba olarak itihar etmiti.
yinleri de en doru olarak bilenlerdendi. Nayzen Emin Yazc di yor
ki:
"Galata Mevlevhanesi eyhi At efendi merhum, yinleri Raif
Dede'den geiniz. nki bazlar tahrif ederler; halbuki o, -
XIX NCU ASIR 497
1311
Azmi Dede devrinin lim bir ahsiyetidir (1). Baz iirler ve eserler
kaleme alm, genliinde ney de flemitir. Din musikiyi ise hemen
her yl stanbul'a geldike smail Dede'den mek etmitir. Hammzade
smail Dede de birka defa Sultan Mahmud II. ve Sultan Mecid ile
birlikte Gelibolu'ya giderek tekkede misafir olmutur. Azm Dede,
devrinin en gzel na't ve yin okuyanlarndan dr. Gerek Gelibolu ve
stanbul'da, gerek Msr'da bir ok kimselere mek etmitir.
XIX uncu asrda bir ok deerli neyzenler yeti-
Neyzenler ti. Daha evvelki asrlarda mnbsrlan Mevlev
Giriftzenler: tekkelerinde veya kme fasllarnda yer bulan
bu Trk algsnn bu asrdan itibaren baz kya-
(1) lm eserleri ve iirleri iin baknz: Sadeddin Nzhet: Trk airleri II, 640 -
644.
F. 32
500 TRK MUSlKlS ANTOLOJS
du. O gnden sonra iki yl kadar ondan tanbur mek ettim. Bu zat,
tanburu deta piyano gibi ve fevkalde metodlu bir tarzda alyordu.
Selim III. huzurunda da bulunmutu. Oskiyam'dan ders alan Ermen
zenginlerinden Karabet hocasnn vefat zerine benden de bir ka yl
tanbur mek etti."
Merhumu yakinden tanyan Bay Hayrullah Yalm yazd bir
varakada, unlar bildiriyor:
"eyh Halim efendi'nin iki olu vard. By Baytar
binbalndan mtekaid Tahir Bey'dir. K Rza efendi ise
Mahkemei temyiz istida dairesi hulefasndan idi. Halim efendi, byk
kk her kesin hrmetini kazanmt. Banda zm yetitirir ve baz
kibar ailelere saz mek ederek maietini temin ederdi. Geimi
mkemmeldi. Yazn Kozyata tekkesinin yanndaki kknde, kn
da stanbul'daki evinde otururdu. Tekkesinin hi tahsisat olmad
halde yazn cuma gn leri muhtelif yerlerden gelen dervian ve
muhibbana her hafta be on sofra yemek yedirirdi. Son derece sahi ve
misafirperverdi. Hat-t uzaktan tekkesine gelen fukaraya imendifer,
vapur ve ttn paras yetitirirdi. Tekkesinin zkirbas mehur evki
Bey'di. Cemiyet haftalar tekkenin n ziyareti arabalaryle dolard.
Tekkesinin balca mdavimleri, Erenkynde Kadasker camii erfi
b nsi Kasidecizade Sleyman efendi, Nafia nazn Zihni Paa, Maarif
nazr Zhd Paa, air Kzm Paa, Maliye nazr Read Paa, Nafia
muhasebecisi Sadi Bey, Refik Halid Beyin pederi Maliye veznedar
bas Halid Bey.. gibi maruf zevat idi. Neyzen Aziz Dede bir gn
bana, Halim efendi asrmzn en iyi ney fleyen staddr demiti.''
Halim efendi'nin olu eyh Rza efendi de babasndan ney ve
tanbur renmi, muhtelif tekkelerde ney ve husus meclislerde de
tanbur almakla itihar etmitir. Babasnn yerine Kozyata Rifa
tekkesine eyh olmu, 22 Nisan 1930 da vefat etmitir.
XIX uncu asrn son yarsnda byk bir hret kazanan neyzen,
lerden biri de Aziz Dede'dir. skdar'da Doanclar parkndan Ah-
mediye'ye inen yolun sandaki bir evde dodu. Gen yanda Msr'a
gitti. Neyzenlii nce ora Mevlevhanesindeki dedelerden rendi. Sonra
Gelibolu'ya gitti. Aazade Mevlevhanesi eyh vekili Ali efendi'nin
meihati esnasnda matbaha soyundu. Hsameddin Dede'nin eyhlii
zamannda ilesini bitirdi. Bilhare stanbul'a geldi. Dev-
508 TRK MUSKS ANTOLOJS
1329
Hseyin Fahreddin Dede, tasavvufta, Mesnev takririnde, devrinin kymetli bir ahsiyeti
idi. Divan edebiyat tarznda kaleme ald iirlerde de muvaffak oluyordu. Kendi el yazsiyle
vcude getirdii bir iir mecmuas bugn Yenikapu Mevlevhanesi son eyhi Bak Dede
merhumun olu Bay Rsuh'dedir. Fakat Hseyin Fahreddin Dede bilhassa Musiki sahasnda
emsaline tefevvuk et miti. Eslfn eserlerinden bir ou mahfuzu idi. Neyle yapt taksimlerin,
taklid edilemeyecek kadar stadane olduu sylenmektedir. Kendisinden bir ok eserler mek
etmi olan Dr. Subhi Ezgi de hocasnn "kadife gibi ney flediini; krk dkk deil, memduh
namelerle taksimler" yaptn tahassrle ifade etmek, tedir. kif Paa'nn "tfl- nzennim
unutmam seni" msrayle balayan trksn besteleyen ve bir ka ark da vcude getiren
Hseyin Fahreddin'in en mhim eseri, Acemairan yinidir.
512
TRK MUSKS ANTOLOJS
1317
1317
Cemal efendi'nin Hseyin Fahreddin Dede kymetinde stad bir neyzen olduu sylenmektedir.
Bu asrn maruf neyzenlerinden Edirneli Nak Dede'nin yetitirdii Subhi Bey ile Yusuf Paa
raklarndan skdar Mevlevhanesi neyzeni Osman Dede, Gelibolu Mevlevhanesi neyzenbas
erkes Ahmed Dede, "Galata kulesine bir bapare yapsalar ney deye flerim" deyen mehur Ruh
Dede, Ms Dede, Ziya dede... gibi neyzenleri de burada zikretmek icab eder.
Bu asrn en deerli iki giriftzeni ise, skdarl Rza ve Mahmud'paal Hakk Beylerdir. Bestekr Hac
Faik Bey de iyi bir neyzen ve giriftzen idi.
Mevlev tekkelerinde nadir olarak "Rbab, keman, kemene, kanun" gibi alglar da alnmtr.
Mesel Nsr Abdlbk Dede'nin "Defter-i dervan" nda "Rb Seyyid Dervi Mehmed-I-Mev-
lev"nin Sefer 1224 (M. 1809) da vefat ettii kaydldr. XIX uncu asrn son nsfnda yetien
kudmzenba Hsameddin Dede'nin de baz yin gnlerinde "Rbb" ald malmdur.
XIX uncu asra id Metinler
Ali Nutk Dede
l
evk u tarab yin
(ARABCA)
Abdlhamid Dede
_2_
_3_
(1) R. Mc.
(2) Muhibb mahlasiyle gfte yazan Osmanl hkmdar Kanun Sleyman'dr. Vefat: 974 (M. 1275). Os. Mc.
(3) Os. Mc.
515 XIX NCU ASIR
(ARABCA)
-1-
-Hicaz yin-
(ARABCA)
Uncuzade Emin
(1) Bu iki yinin notalar iin baknz: stanbul Konservatuvar neriyat, Mevlev yinleri.
(2) Bu ilh Millet ktphanesindeki 637 numaral mecmuaya
15 Receb 1212 (M. 1797) tarihinde ilve edilmitir.
517 XIX NCU ASIR
(1)Mst. Mc.
(2)Mst, Mc.
518 TRK MUSKS ANTOLOJS
-3-
Segk ilh, G. Snbul Fahr
Musahib Sadk Aa
-1-
Mustafa Dede
3
Arazbar ilhi, G. Nasuh
(1) Mvh. Mc., Sd. Mc. Bir mecmuada "nhuft" olarak gene ikrzade namna
kaydldr: Mst. Mc.
(2) Mst. Mc., Os. Mc., Sd. Mc.
520 TRK MUSKS ANTOLOJS
(ARABCA)
(1) Os Mc.
(2) Os. Mc., Mst. Mc., Mvh. Mc., Gfte iin baknz: S. 176.
522 TRK MUSKS ANTOLOJS
10
-11 -
Segh ilh Dyek, G. Adl
12
Segk ilh, Dyek, G. Yunus -
Dervilik badadr ta.cda deildir
Kzdrmak oddadr sacda deildir
Ararsan Mevl'y kalbinde ara Kuds'de
Mekke'de Hac'da deildir Eer bir
m'minin kalbin krarsan Hak'ka
eylediin secde deildir Kabul et
Yunw'uYi erken szn B'asa gelr bir
gn gee deildir (1)
13
Suzidil ilh, Evsat, G. Merkez
Kani bizden evv gelen veller
Bunu byle buyurmudur ulular
b- kevser rmandan dolular
er can dilden tevhd edenler
Sr tevhidi gzn gnln ala
Varma Hak'kn derghna su ile
Srat kprsn asan vehile Geer
can dilden tevhd edenler
Hak'k seven Hak yoluna altr
Dim Alfeh dostlariyle grr
kar gkte meleklere karur
Uar can dilden tevhd edenler
Hak'kn nuru gitmez ann yznden
Silinr perdeler ann gznden Zahir
btn ann yznden Aar can dilden
tevhd edenler
Gel ey Merkez gelen geti o canlar Sr
tevhidi ele girmez bu demler Sekiz
cennet kapusunu feth eyler Acar can
dilden tevhd edenler (2)
(1) Os. Mc., Sd. Mc. <2)
Sd. Me.
file:///C|/Documents%20and%20Settings/Admin/Desktop/SNE_Antoloji/524.TXT
-12-
- 13 -
14
Uak ilh
15
Abdrrahman Nesib
3
-rgh Savt, G. Yunus-
(1)Sd.Mc.
(2)R.Mc.
XIX NCU ASIR 527
-4-
-5-
(1) R. Mc., Ayni mecmuaya gre, Nesib Efendi, bu ilhyi "Sab savt
olarak da bestelemitir.
(2) R. Mc.
528 TRK MUSKS ANTOLOJS
-6
-7-
Ey cihan r
Perverdigr
Oldu bedenim
Acab benim
Tenim mihnetde
Canm hasretde
Amelim gnah
Allahm Allah
Tutmayan usul
Der Hakk kul
Hlim nic-olur
Hlim nic-olur
Beyt-l-hazenim
Hlim nic-olur
Dilim firkatde
Hlim nic-olur
Defterim siyh
Hlim nic-olur
Bulur mu vusl
Hlim nic-olur (3)
Hamamzade
smail (Dede)
-1-
F: 34
30 TRK MUSKS ANTOLOJS
Bestenigr yin
JIJI <U t
Bestenlg&r h, G. Ynms
A sultnm sen var iken Y
ben kime yalvaraym ismin
Gan Settr iken Y ben khne
yalvaraym Her dem aba pus
eyleyen Brl derde du
eyleyen Yams'a bhu eyleyen
,Y ben kime yalvsa-aym (2)
8 lM, Dyek,
G. Snbiil Sinan
el ey slik -diyem br sz ki hakdr
iidir hakk ol iim hak kulakdr
Hads. hak'drr hak sz hakikat
Eer -syleyen dfldr dudakdr
. c.
sa.
532 TRK MUSKS ANTOLOJS
- 10 -
Ferahfeza yin
(D Mvh. Mc.
(2) R-}. Mc.
XIX NCU ASIR 533
11
Ferahfeza ilh, Dyek,. G. Yunus
rde v eyd klan
Yrin cemlidir beni (1)
- 12 -
Ferahnak Savt, G.
Durman yanalm te-i aka
u'le verelim te-i aka (2)
Hzzam yin
Mhest nemdnem hurcl.i ruhat yane Bu
ayrlk oduna canm nice bir yane *Sevd-yi
ruh-i Leyli d hasl m hayl Mecnun gibi
vveyl oldum deli dv* ">.... ilh.
14 - Hzzam ilh,
G. Mevln
_ 15
Hzzam ilh, Dyek, G. Seyyid Setjfullah
Barmdaki biten balar
Muhammed'in akndandr Bu
gzmden akan yalar
Muhammed'in akndandr
Her sn seher ys.ndm
lemlerden usandm
'(1) Sd. Mc. Gfte iin'baknz: S. 527.
(2) R. Mc. Gfte iin baknz: S. 393.
(3) R. Mc., Mvk Mc.
534 TRK MUSKS ANTOLOJS
16
Irak ilh, Dyek, G. Zekt
Asknla yandr sultnm Allah
evkinle dndr sultnm Allah
Sensin lhm put penhim
Afv et gnhm sultnm Allah
Neslimi bildir aslm buldur
lmeden ldr sultnm Allah Al
beni handen kayd- bedenden
Ayrma senden sultnm Allah
Eyler Zek hamd senyi Dim
duay sultnm Allah (2)
17
- Muhayyer ilh, Dyek, G. Seytfd
Y Rabbi nurun hakkire
Ayrma akndan beni
Cennt- hrn hakkin;
Ayrma akndan beni
(1) Mvh. Mc., Sd. Mc.
(2,) R. Mc., Mvh. Mc. Sd. Mc..
XIX NCU ASIR 535
19 l ;
20 Muhayyer
ilh, G. M&n Niyazi
Ey derde derman isteyen yetmez mi derd derman bana
Ey rhat-j can isteyen kurban olandr can sana Yas
edersin varln gider gnlden darln Mahv eyle
sen ayrhm yr oliser mihman sana
<1.) R. Mc., Mvh. Mc. Sd. Mc. <2)
R. Mc., Mvh. Mc. Os. Mc.
XIX NCN ASIK 537
21
- Muhayyer ilh, Dyek
. Deli bu akn canm evine B?ni
drd bu halkn c!ilin3 (2)
22
Neva yin
23
N'iihft Dumk, G. Snbl Sinan
Benem M;sr-i ak ht? dara geldim
Cemlin grmee ddra geldim Enelhak
srrn aub ak eline Aluben boynuma
berdra geldim Benem bre ak olmu
cihanda Ne cr-2 derdime dermana geldim
Grbdr Snbl dostun cemlin Benem
blbl gibi glzra -eldim (3)
(1) R. Mc., Sd. Mc.. Piyanist E?nd E"fndi mecmuasnda smail Dede
namna "Muhayyer Snblc" olarak kpyt!d:r.
(2) R?. Mc., Mvh. Mc. Gfte iin baknz: S. 245.
(3) Sd. Mc., Bir mecmuada "Nisabu" olarak kny;tl:dr.
538 TRK MUSKS ANTOLOJS
24
Sab yin
- 25
PseUk yin -
26
Suzidil Duruk, G. Msr Niyaz-
Aya tozm srme ekelden gzme cann Grinr
oldu her, gh gzme vech-i cananm Nin
sevmeye can an ki anda buldu canan Ykld
kal'e-i fikrim yapld dnim mnm bildim
vech-i canan kamuda sezdim Allah' Fenaym
Hak'da vallahi ne bilim kald ne dnm Ki bildim
cmle Hak imi ,srada gayri yok imi Bekll
anda gark imi ne ben varm ne erknn? Bulundu
bir ten bir can bu mlk eldiler seyran
Niyazi'den grnen ol b?n ancak ad ile sann (1)
27
Suzidil ilhi, Dyek, G. Msrl Niyazi -
Ey gnl g eyle gel klarn gftrm
Nicedir gr dost ile yanklarn bznn
(1) Sd. .Vo.
XIX NCU ASIR
28
ehnaz ilh
Kerm Allah R.ahm Allah Vezirin yok
mirin yok Alm Allah Azm Allah
Aman Allah Am^n' Allah Meded
senden rnun Allah Kerem senden
Kerm Allah Cihan sensin cinan sensin
Gnllerde nihan sensin Bu kevn
lmekn sensin Aman Allah Aman
Allah Meded senden mun Allah
Kerem senden kerm Allah Zevalin
yok mislin yok Vezirin1 yok mirin
yok erikin yok nazrin yok Aman
Allah Am-an Allah ' Meded senden
mun Allah Kerem senden kerm
Allah Muhammel Mustaf hakk
Aiy.yi' MurterA h?-'.--ehd-i Kerbel
hakk Amn Allah Aman Allah Meded
senden mun Allah Kerem senden
Kerm Allah (2)
f ) Sd. MC.
(2) R. Mc., Mvh. Mc. Sd. Mc.
540
TRK MUSKS ANTOLOJS
29
ehnaz ilh, Evsat, G. Yitmi
Yrk deirmenler gibi dnerler El ele vermiler Hak'ka giderler Gnl K'besini tavaf ederler
Muhammed'in ks alnr bunda O serverin demi srlr bunda
Dervi Yunus gel gr ne oldu bana Akn mahabbeti dokunur c;na Akln bana devir dvne
Muhammed'in ks calmr bunda O serverin demi srlr bunda. (1)
30
- ehnaz ilh, G. Scyyid Seyfullah
Beni bu nefsim eyledi hgyran Gam mdr eylesem nle v efgan Barm gel gr anda ne var gr Derci
gamnla dopdoludur kan Pervaneler var m'a yanarlar te-i aka sen de yr yan lmeden lsem
yzn grsem Canm versem vaslna kurban Seyyid Seyf gel mrid elin :! Eyleye t kim derdine
derman (2)
- 31
Uzzal ilh, Dyek, G. Merkez,
Ey lemlerin sahi TPPR]] kl teselli kl Gnller burcunun mh Tecell kl teselli kl
(1) Sd. Mc.
(2) R. Mc., Mvh. Mc., Sd. M.,-. Bir mecmuada Dede'nin bn neyi ayrca "Hicaz" makamnda
besteledii de kaydldr: Mvh. Mc.
.. ...XIX NCU ASIR 541
Nak Dede
etafaban yin
Nhft yin .
2
Suzidil ilh, G. Hdy
Ey "derdlilerin derdine derman iden Allah
Mznib kuluna rahmet-i gufran iden Allah
klarna vuslatn ihsan iden Allah
Kullarna yollarn asan iden Allah
B had keremin grd Hdy o Kerm'in
ihsanna gayet mi var ol Hayy Kadm'in
okdur keremi ltf o rahman Rahm'in
Kullarna yollarn asan iden Allah (2)
U) Sd. Mc. <2) Hdy Dvan, Glsen Efendi
tab', S. 135.
XIX NC ASIE 545
5
ehnaz Durak, G. Emir Ostna.n Hsim -
Ak- yre d olaldan yrimi grdm ayan Ref olub
ekk gmnm mkilim kld beyan
(1) Hflday Divan, Glsen Efendi tab', S, 119.
<2) Sd. Mc.
<3) Tiyanist Esad efendi Mc., Sd. Mc.
F: 3
546 TRK MUSKS ANTOLOJS
2'
Araban ilh, G. sma Hakk
Perian eyledim dilden gam- dehri feram var
Siv cem'iyyetin ehr-i dile koymam, yasam var
Bana hacet deil glzr seyrin eylemek zr
Vedmde benim yer yer alm taze dam var"
Benim sultn- iklm-i fena v fakr istina
Felekler gibi stmde kurulmu ho otam var
Nola ersem firz- ar- maksda bu gn Hakki
Hakbatde elim mi'rc-i ma'nda ayam var (S)
3
Arazbar Durak, G. Selm
Ey vcdu nr-i mahz. mihr-i envr- kadm
Vey cemli mushaf- yt. Kur'an- kerm
h-i iklm-i risletsin cihan fermanberin
Mhrdrndr Sleyman bir asdrn Kelm
Hk-i ravzan tty-yi khl-i Mzgalbasar
ktihal iden bulur Allah'a rh- mstakim Y
Resllliah kapunda bu Selm derdmend Hi-i
ltfn sili bir kem ter-i edn yetim (1)
10 Nihavcnd
ilh, G. smail Hakk
Ey Hak yolunun dervii Ge!
yanalm senin ile Ey derd
ehli olan kii Ge. yanalm
senin ile Dny bir
mtemhnedir Mihnetten
gayri y nedir Kasd akbet
cnedir Ge! yanalm senin ile
Ya'kub gibi alayalm Eyyub
gibi inleyelim Her dem cier
dalayalm Gel yanalm senin
ile Aay gitti enbiy nleyi
g.sldi evliya Biz de bu yolda
Hakky Ge! y an? hm seni-n
ile (2)
(D R. Mc.
(2) R. Mc.
550 'RK MUSKS ANTOLOJS
12
-13-
14
ehnaz ilh, G. smail Hakk
15
ehnaz Durak, G. smail'Hakk
- 16
17 -
Uak Durak, G. smail Hakk
Menba-i ilm-i Hda'sn y Muhammed Mustaf.
Dembedem feyz insn y Muhammed Mustaf
Her kelmn mu'cize her krn ihsandr bize
Cnib-i Hak'dan atsn y Muhammed Mustaf
Tc- skender sana taht- Sleyman neylesn
Sen eh-i milk-i bakasn y Muhammed Mustaf
erbet-i vaslnla dermn eyle Hakk hasteye
Sen kabl eyle recsn y Muhammed Mustaf (:
18 .
- Uzzal Durak, G. Hdy
Tynet-i demde konmasa eer sevd-yi ak
Cenneti bir dneye satmad ol dn-yi ak
Kenz-i mahfden zuhra geldi ey lcerem
Bd-i hubb ile temevv etti n dery-yi ak
Tlib-i ddr olub aylmaya t hare dek
Kim ki n ide ezel bezminde ger sahb-yi ak
Blbln hlin bilenler g iderler nlesin
Bir gl-i bhr indr bunca hy hy-i ak
Ey Hdy hlet-i ak ne bilsn her mekes
Kulle-i kaf- hakkat mrgudur anka-yi ak (3)
Kethda-yi Attar
__ 1 _
Acem Krd Durak, G. Hakk
Cemlin pertev endz- cihandr y Reslllah
Gne nru gibi nrun ayandr y Reslllah
(1) R. M C .
(2) R. Mc.
(3) Kn. Mc., R. Mc.
XIX NCU ASIR 553
Eerki yinende cilvegerdir pertev-i vahdet
Velkin em-i a'mdan nihandr y Reslllah
Kan mihrb- gayb ruhlerin em'-i tecelldir
Siyeh hlin imm- kudsiyandr y Reslllah
efat erbetinden feyziyb- Hakk-i zr
Ki muhtc- deva bir hasta candr y Reslllah (1)
Katrczade
__ 1 ___
Had
(1) R. Mc.
(2) R. Mc.
(3) R. Mc.
.554
TRK MUSKS ANTOLOJS
4
Mutafzade Hac Ahmed
(i)
(2)
l
Hicaz ilh, Dyek, G. Hsln Baba
ebpr ebper Sundular kevser Sofra Ali'nin hreti dnin
h
Ifok'dr Muhammed Bulmuuz rif'at Muhammed gldr Cmlemiz kuldur
1
-L
Dosta mihmmz
Ehl-i mnz
M
Pre mahabbet Talibe ni'met
f
Aslmz nurdur
.
Szmz budur H sim* in fikri Bu demin kr
V
Mrid rehber Elhamdlillah Himmet Velinin Elhamdlillah Olmuuz mmet Elhamdlillah Prim blbldr
Elhamdlillah Cmle bir canz
4
Elhamdlillah
Cnile hizmet Elhamdlillah Vaktimiz hurdur Elhamdlillah
- .
Elfakr fahr Elhamdlillah (1)
2
Hzzam ilh, G. Hsm Bvba
em'-i akn zhid pervnesidir gnlmz Mrg-i lht semender lnesidir gnlmz Nr-i Mzgalbasar'dr
feyz-i Hak'kn dayesi Tfl- serdm- tecell hnesidir gnlmz
T
'
Mekteb.i Smme de.n'nn hcesinclen ders alub
^
Lmaallah dersinin dershanesidir gnlmz
f
Bir sirre ana nisbet su'le-i ems kamer
Dima envr- hsnn anesidir gnlmz n- dimde kamu eyaya srr. feyz irer Sikke-i ems kamer
darbhnesidir gnlmz
Bahr-i tevhd-i hviyyetdir ann bir ka,tresi Bahr-i ztin H&im dtU'dnesidir gnlmz (2)
Sd, Mc.
>
Sd. Mc., Bir mecmuada Hopuzade kir namna kaydldr: Sd
Mc.
XIX NCU ASIR
555
3
* ' +
1
\
*
Dyek
- 6
Hseyni ilh
Yine ltf eyleyb merref oldum
Merhab dervilerim saf geldiniz
Gussal gnlm ele aldnz
Merhab dervilerim saf geldiniz
Gne gibi u'le verir taclar
Gece gndz ibdetdir ileri
Eref zde Rm'nin dervileri
Merhab dervilerim saf geldiniz (1)
- 8
- Rast -ilh, G. Eref olu Rm
Ey derviem deyen kii gayre gnl verme sakn
Cann ak od sanub nefs odna urma sakn
Ak denizi derin olur yz bin yzgeler boulur
Kenar yok bu denizin kam deyu sorma sakn
(1) R. Mc.
(2) Hattat Bay Nuri'nin ifadesine nazaran.
XIX NCN ASIR 559
- 10 -
- Uak ilh, Dyek, G. Eref olu Rm
Kim ki dost yolunda terk-i can eder
Dost ana ddrn ihsn eder
Kim bu fn dnyeyi terk eylese
Dost ebed mlke an sultn eder
Dost in nefse murad vermeyene
Dost sekiz uman erzn eder
Dost elinden cm- ak n eden
Srr- ma'ku nite pinhn eder
Eref olu Rm can terk ideli
Her nefes dost eline cevln eder (3)
F: 36
562 TRK MSKS ANTOLOJS
-4-
Dgh yin
_5_
9
Hicaz lh, Evsat,G. Zek
Sylemem rz- dernum , srr- mbhemdir gnl
Gevher-i ak ile bir genc-i mutalsamdr gnl
Kef olunmu neyleyim ayar ana bgnedir
Bezm-i vuslatde nice esrra mabremdir gnl
Blaceb vd ki yokdur anda idrkin yeri
Semt-i sahr-yi melmet baka lemdir gnl
Hkip-yi l Evld- Habb-i ekrem'im
Ann in mtem ef z-yi muharremdir gnl
N eden bir katresin cm- dilin bulur hayat
Hzr u s'ya. Zek imdi hemdemdir gnl (1)
10
Hzzam ilh, Dyek, G. Hdy
Ey derdlilerin derdine derman eden Allah
Mznib kuluna rahmet gufrn eden Allah (2)
12
18
Hzzam tevih
Hud nmiyle bala mevlid-i Fahr-i cihandr bu
Tul'-i hazret-i'peygamber-i hr zamandr bu
Dil-i uka tze feyz ile rh-i revandr bu
Tul'-i hazret-i peygamber-i hr zamandr bu (1)
14
Mhur ilh, Evsat
Hlikn mahbbusun lemlerin sultnsn
Ey Nebiyy-i Mcteb Hak'kn bize ihsnsn
Kintn mefhari hem cmlenin znsn
Ey Nebiyy-i Mcteb lemlerin sultnsn (2)
15
16
17
-
Ol Resl-i mcteb hem rahmeten lil'alemin
Beride medfundur deye eflke fahr eyler zemin
Ravzasn idb ziyaret didi Cibrl-i emin
Hazihi cennat adnin fedhulh hlidin (1)
- 19 -
ehnaz ilh, Dyek, G. Sezy
20
-21 -
evkefza ilh, Dyek
-2 4 -
Uak ilh, Devr-i Hind, G. Himmet
Sivden kalbini pak et gnl mir't- Rahman'dr
Safdan sneni k et gnl mir't- Rahman'dr (3)
25
- Uak ilh, Evsat, G. Hdy
Nefse uyub rh- Hak'dan tara kmak yol mudur
Kibr ucb ile adn dervie takmak yol mudur
Matlbn a'l iken ednya akmak yol mudur
Yr- bk var iken ayra bakmak yol mudur
Nice bir emmrelikte eylese nefsin karr
idb Firrilllah' et ol yana firr
Ko sivy sdk ile gel Hak'ka eyle i'tizr
Her murad Hak-verir sen gayre bakmak yol mudur (4)
etaraban yin
(1)
eyh Ruen
(1) R. Mc.
(2) R. Mc. .Sultan Veled'in bir i'rinden tercme olan bu kt'a muh-
t elif airlere isnad edilmektedir.
(3) R. Mc.
(4) Sd. Mc., Gfte iin baknz: S. 563.
XIX NCN ASIR 571
2
Segh tevih -
Gubr-i pyine almam cihn y Reslllah
Deimem myine heft smn y Reslllah (1)
3
Ferahnk yin
- 6
_ 7 _
Sab ilh
Ey gnl aka evir gel yzn
Arif-i billha benzet zn (1)
8
evkefz lh Devr-i Hind
Mest hayrnm Zr girynm
Her dem lisnm H demek ister
Geceler kaim Ehl-i Gndzn sim
Hak dim H demek ister (2)
_ 9 __
- Uak ilh -
Mtk olub zlediim
ehr-i ramazan merhaba
Bakub yolun, gzlediim
ehr-i ramazan merhaba (3)
Rsim Efendi
(1), (2) Sd. Mc. (3) Notas iin baknz: stanbul Konservatuvar
neriyat, lhler III
Edhem Aa
3
- Hicaz ilh, Dyek, G. Sultan hmed I.
Dilhnesi pr nr olur
Envr- Zikrullah ile klm-i
dil ma'mr olur Mi'mr-
Zikrullah ile
Ahmed seni ikrr eder
Hem zikrini tekrr eder
hlsn i'r eder
Tekrr-i Zikrullah ile (2)
(1)Sd.Mc.
(2)Sd.Mc.
576 TRK MUSKS ANTOLOJS
-4-
Hseyn ilh Evsat, G. Osman ems
Rehber-i kafile-i isr-i Nebiy-yi Meden
em'-i minhc- hda necl-i sheyl-i Yemen
ems eder feyzi ile nr- dili merik- nr
Pr-i pran- Hd perver veys-l-Karen (1)
5
Hseyn ilh, G.Hekimolu Ali Paa -
Dildde-i zlfn eh mahlka -bahetmi Hud
Her trna bin can feda ey Fahr-i lem Mustaf (2)
Esad avu
_ 1 __
Acem ilh, G. Uyun
Snbl etvr srrn bilmek isterden gnl
Snbl, ol Snbl ol Snbl ol Snbl
Snbl sr nurun grmek istersen gnl
Snbl ol Snbl ol Snbl ol Snbl
Merkez-i devrinde dil Kutb olub Yusuf ceml
Dde-i Ya'kub-i dil shibleri ehl-i keml
Halka-i uak olub nr-i Sinan encm misl
Snbl ol Snbl ol Snbl ol Snbl
Ekseri l-i Muhammed'dir kerm l-i neseb
Gavs-i a'zam Pr Nreddin'dir ihym sebeb
Snbl feyzi Uyuni dilde car rz eb
Snbl ol Snbl ol Snbl ol Snbl (3)
-2-
Hicaz ilhi, G. -Rza
Ey Habb-i Hazret-i Rahman Muhammed Mustaf
B Levlk'e gl-i reyhan Muhammed Mustaf
Garka-i bahr-i masdir medet eyle ana
Ol Rza'nn derdine derman Muhammed Mustaf (4)
Zver Efendi
l
Rast ilh, Dyek, G. Hday
Vuslat gibi ni'met mi olur y Rab nice kr edelim
Hizmet gibi devlet mi olur y Rab nice kredelim
Cdunla cd eyledin Matlba ird eyledin
Cn dili ad eyledin y Rab nice kredelim
Hzr da sen nzr da sen kadir de sen nsr da sen
Zhir de sen kir de sen y Rab nice kredelim
Eyle Hdy'ye nazar kalmaya fniden eser
Varlk senindir serteser y Rab nice kredelim (1)
-l -
Dgh ilh, Dyek, G. Osman ems
n grb dervi oldum eyhim Abdlkadir
Kadir'yem Kadir'yem Kadir'yem Kadir
Grdm ol yzden tecell-i Hud-yi Kadir'i
Kadir'yem Kadir'yem Kadir'yem Kadir
k- rdeyim amma Hanf mezhebim
Bde-i tevhd ile mestim veys merebim
Seyr-i lht etmede mnend-i Bz- ehebim
Kadir'yem Kadir'yem Kadir'yem Kadir
Ol velyet bnn balarda alm gl
ekdi ok Mansr'u dara tr- zlf-i snbli
Glen-i irfannn imdi ben oldum blbli
Kadir'yem Kadir'yem Kadir'yem Kadir
Etky idrki ermez rtbe-i irfnna
Evliya el balayub devr ettiler devrnna
r dest ile sarldm gse-i dmnna
Kadir'yem Kadir'yem Kadir'yem Kadir
Gavs-i a'zamdr tasarrufta d dest-i kudreti
Hep veller duna vaz'etti py-i himmeti
(1) R. Mc.
fil ' F: 37
578 TRK MUSKS ANTOLOJS
Behll Efendi
l
Mstear durak, G. Fuzul
if-yi vasl kadrin hecr ile bmr olandan sor
Zll-i zevk evkin ne'e-i ddr olandan sor
Lebin srrn gelb gftra benden zgeden sorma
Bu pinhan nkteyi bir vkf- esrar olandan sor
Gz yalularn hlin ne bilsn merdm-i gafil
Kevkib seyrini eb t seher bdr olandan sor
Mahabbet lezzetinden b haberdir zhid gafil
Fuzl zevk- ak ak zevki var olandan sor (2)
2
- Mstear ilh, G. Kuadah brahim
Vech-i yre d olan lemde seyrn istemez
Cnn cnne teslm eyleyen cn istemez
Bu misafirhanenin fniliin fehmeyleyen
Hne-i kalbinde Hak'dan gayr mihmn istemez
Geri zahir ilminin nef'i de vardr tlibe
Lk esrra irenler sri irfan istemez
rci vz erdi mrg-i cnn srrna
Bkarr oldu annn verd-i handn istemez
Msivallahdan mcerred oldu brahim bugn
Varn dildre verdi vali u hicrn istemez (2)
(1) Sd. Mc. Abdlkadir Tre tarafndan tesbit edilen notas iin bak-
nz: Fuad Kprl: lk mutasavvflar.
(2) Sd. Mc.
XIX NCU ASIR 581
slere katsan beni
Tamulara tksan beni
Mcrim kulun etsen beni
Ben yine llllah diyem
Bin derdini versen bana
Halim gren kalsa tana
Yzm tutub senden yana
Ben yine llllah diyem
Kan aksa gzden yalarm
Barmda bitse balarm
Derd gam olsa ilerim
Ben yine llllah diyem
Bin pre ettirsen beni
Odlara attrsam beni
Terk etmeyb Mevlm seni
Ben yine llllah diyem
Seyyid Nizamolu ile
Ceddiyle harola bile
M'min muvahhidler ile
Ben yine llllah diyem (1)
_ 5 ___
6
Acemaran ilh, Devr-i revan
Hamd minnetle sana ey Hlik-i msten
Mrde dilleri ihy kld ehr-i Ramazan
Ehl-i isynn yine oldu derdine derman
Mrde dilleri ihy kld ehr-i Ramazan
9
- Acemaran ilh, Dyek, G. Hayal-
Durman yanalm te-i aka
u'le verelim te-i aka (2)
10
Acemaran ilh, Dyek, G. Yunus
Ey Allahm (1) sen var iken
Y ben kime yalvaraym
smin gani Settar iken
Y ben kime yalvarym (2)
11
Acemaran ilh, Dyek, G. Yunus
13
Acemaran ilh, Devr-i revan, G. Hakk
Var mdr lemde hi bir nesne bu candan lezz
Can nedir kim ola bir dem vech-i cnandan leziz
Okuram Kur'n' ezber hatt- ryinden senin
km bir nesne gelmez Hakk Kur'an'dan leziz
- 14-
15
- 16 -
Bayat ilh, Dyek
Y ilh neccin mimm nehf
Kl bizi dim bellrdan muf
17
Bayat ilh, Evsat
Ey rislet tahtnn h- cihan peygamberi
Vey nbvvet tcnn drr sadefle gevheri
Zt- pkindir cinnn misk by-i anberi
Enbiylar serveri hem evliylar rehberi
Essalt vesselm ey hdi-i cmle mem
Essalt vesselm ey shib-i ltf u kerem
18
Beste sfahan, Dyek, G. Yunus
Akn ile klar Yansun y Reslllah
b akn erbn Kansun y Reslllah
ol seni seven kii Verir yoluna ba
ki cihan gnei Sensin y Reslllah
586 TRK MUSKS ANTOLOJS
19
20
Evi ilh, Dyek, G. Muhammed .Hanef
arabca
21
- 22-
arabca
23
25
Ferahnk ilh, Devr-i revan, G. eref
0l kadar mukbil-i mahbb-i Hud'sn ki seni
Kld tevkr ziyaret ile vehin greni
Yok nazrin aramam htta- Hind Yemen'i
Bahr-i isynda gezdirme yeter flk-i teni
Destgr ol bana y Hazret-i Veyselkaren
Hl-i hind v kef-i cdunu ettin i'ln
Rtbe-i ztn imdr o nr-i lemean
eref-i r siyehim pyine ddm el'an
Zuaf Huz biyed Huz biyed derken aman
Destgr ol bana y Hazret-i Veyselkaren
26
Ferahnk ilh, Dyek, G. Hday
Benim maksdum lemde deildir lkin ill H
Bu benim derdime derman deildir lkin ill H
Deildir hri v glman ne cennet kk ne Rdvan
Bu benim gnlme sultan deildir lkin ill H
Ann nak-i haylinden cihan bir zerre olmutur
Nazar etsen o zerreden grnmez lkin ill H
Hday sen eer idrk edersen fn dnyy
Bu szn srrna kimse erimez lkin ill H (1)
27
Ferahnk ilh, Dyek, G. Yunus
rde v eyd klan
Yrin cemlidir beni(2)
28
29
Gerdniye ilh, G. Hayal
Durman yanalm te-i aka
u'le verelim te-i aka (1)
30
Hicaz Durak, G. Nasuh
Dilhnesi mir't-i Hak
Seyr-i cemlullah gr
Maksd olan kef-i sebak
Srr- cemlullah gr
demdedir kenz-i ezel
Seyre bakup etme zelel
Dil zevkine verme halel
Kef-i cemlullah gr
Cmle bilr sensin ayan
Ancak cemlindir nihan
Oldu Nash gark- an
Bahr-i cemlullah gr
31
Hicaz ilh, Dyek
32
Hicaz ilh, Dyek
arabca
33
arabca
34
Hicaz ilh, Dyek-
35
-36 -
37
38
Hicaz ilh, Dyek-
rde v eyd klan
Yrin cemlidir beni
lemlere rsv klan
Yrin cemlidir beni (1)
39
40
41
Hicaz ilh, Dyek, G. Hakk
Y vsi'-al-mafiret Hlime senden meded
Y sbk-al-merhamet Hlime senden meded
Kapuna geldim garb Maksdum eyle nasb
Ente sem' mcb Hlime senden meded
Gayr kapu bilmezem Srr ayan klmazam
Kapundan ayrlmazam Hlime senden meded
Hakk'yi redd eyleme Yolunu sedd eyleme
Ltfunu add eyleme Hlime senden meded
42
43
44
- 45
46
Hseyn ilh, Evsat, G. eyh Kmil
Andelb-i b- hicrn olmuam y Rabben
Gl'izr- mest hayran olmuam y Rabbena
Mddet-i mrm iinde bir nefes gldrmedi
tiyk- hasret-i cn olmuam y Rabbena
F. 38
TRK MUSKS ANTOLOJS
- 47 -
Hseyn ilh, Dyek
48
Hzzam, ilh, Dyek
lh-el-lemnsin Hak Tal
Zek hayrn- sun'undur serp
Cihan nurundan olmu Tr-i Sn
Bu gn m Rabben yevm-i tecell
Cemil sensin celil sensin Hudy
Habb-i Hak'sn ey nr-i mcessem
Hud-yi lemyezel Rabb-i muazzam
Seni etmi o nm ile mkerrem
Hayt-i lem oldun ey mfehham
Feminkel-avn-i f yevmit-teh
49
Hzzam ilh, Dyek, G. Yunus
Ne bahtl ol kiiye ki okuduu Kur'n ola
alab ana rahmet klur gnl dolu mn ola
Her kimse kim Kur'n bilr Allah ana rahmet klur
Huri ana karsu gelr koltuunda ferman ola
XIX -NCU ASIR
KurTn okuyan dervie rahmet klur ol pdih
Rahmet klur batan baa dervi iken sultn olur
Kur'an oku sen ey gafil t bilesin burhan delil
Har gn sen syle bil srat ana sn ola
Ey bre Yunus Dede m Kur'an ile duru mdm
Gnahlarm an dembedera afiv kla Rahman ola
50
sfahan yin
arabca
51
sfahan ilh, Dyek, G. Hday
Sakn dnyya aldanma
A gzn gafletten uyan
Bunda kimse kalur sanma
A gzn gafletten uyan
Msivdan yumub gz
Dergh- Hak'ka tut yz
Hday'den g et sz
A gzn gafletten uyan
52
Kek ilh, Dyek
'Gnhm hadden efzn oldu gayet y Reslllah
Ki hi bir vech ile yokdur nihayet y Reslllah
Bu crm ile iki ltfun birinden kesmem mmdim
Hud'dan mafiret senden efaat y Reslllah
53
- Mhur ilh, Dyek, G. Yunus
Allah ad uludur
Emrin tutan kuludur (1)
54
Mhur ilh,Evsat
Ey olanlar tlib-i kenzne-i esrr- H
Gizledi vrne-i dilde an settr- H
Nevbahr- ak ile at tecell glleri
Galiye endz- milk-i cn olub glzr- H
55
Mye yin
57
58
Muhayyer ilh
Durmaz yanar vcdum h etmeyp nideyim (1)
59
Muhayyer Krd ilh, Dyek
lemlerin sultn inayet eyle bize
Akn evkn zevkn ver inayet eyle bize
Azd gitti yolumuz Tevhd etmez dilimiz
Sana ma'lm hlimiz bir hlet eyle bize
60
Muhayyer Pselik, Dyek
Mcrimleriz sleriz Y Rab afv eyle bizi
Yolunda hem shleriz Y Rab af v eyle bizi
Derdli kulun derman diler s kulun gufran diler
Cmle ibd ihsan diler Y Rab afv eyle bizi
Mest eyle beni ak ile Zikrin nasb et evk ile
Pr et dernum zevk ile Y Rab afv eyle bizi
61
'Mstear ilh, 'Dyek-
Her shib-i tc klh
Senden umar ey pdih
Sesisin kamu halka penah
Y Rabben y Rabben
Fafir len znben
62
Nev ilh, enber
- 63-
64
Nev ilh, Evsaf
Srr- tevhdin Hudy kl tecellsin ayam
Tr-i tende t ki lya'kil ola Ms-yi can
Dde-i can alub grsn cemlin nrunu
Sneler k eyleyb girsn sem' a kan
65
Nev ilh, Evsat, G. Kmil
Y lh h-i kevneyn Mustaf'nn akna
1 arabca
66
Nikriz ilh, Sofiyan, G. Hakk-
Mestne-i akm ben ayamadm
Ezelden aladm hi glemedim
Yz bin lem yanar h zrmdan
Vech-i cad nedir ben bilemedim
XIX NCU ASIR
67
Nikriz ilh, Evsat, G. Hakk
Ben hrbat ehliyim yokdur karrm t ebed
Bde-i ak imiem gitmez humrm t ebed
Ski-i kevser elinden n edb cm- ezel
Hakky yamaya verdim cmle varm t ebed
68
Pengh mersiye, Evsat, G. Sadk -
Mevsim-i matemi gr dde-i devran alar
Gelicek mh-i Muharrem cierim kan alar
Cmle matemdedir ol ehil-i semvt zemn
Cennet ire bulunan hr ile glmn alar
Nr-i em-i Nebev merdmek-i ayn-i Ali
Mtemin etmek itn geri ki her can alar
Ben de sultn- ehdn in ey Sdk
Gelmiim dehre heman ddelerim kan alar
69
70
-71-
- R a s t i l h Dyek-
-73-
- 74 -
- 75 -
(ARABCA)
76
arabca
arabca
78
- S a b ilhi, Dyek-
arabca
602 TRK. MUSKS ANTOLOJS
79
(ARABCA)
80
- S a b i l h , Dyek -
(ARABCA)
81
(ARABCA)
82
-84-
Sab zemzeme yin
(ARABCA)
85
-Sab zemzeme ilhi, Evsat, G. Sdk-
hid-i cilvedih-i meclis-i hs-i Ahad
u'le-i em'-i ebistn- visl-i Samed
Ey nebler senedi mmetinin mu'temedi
ledim nefse uyub crm hat kr-i bedi
Sensin ol h- sahiyy-i medednn mededi
Ey eh-i milk-i at huz biyed huz biyed
86
Szkr ilh, Dyek
B- marif ireyiz
Gln olan anlar bizi
Nisbet cihna vermiiz
Reyhan olan anlar bizi
Bb- tevekklde aman
h eyleyb her bir zaman
Kmil bu lemde heman
Sultn olan anlar bizi
604 TRK MUSKS ANTOLOJS
87
Segh ilh, Dyek
(ARABCA)
88
89
90
(ARABCA)
XIX NCU ASIR
92
-Segh ilh-
93
Segh ilh, Evsat, G. Kmil
Zt- mir't-i Hudsn y Muhammed Mustaf
leme behcet nmsn y Muhammed Mustaf
Yek iretle kamer akk oldu secde eyledi
Shib-i ar-i ulsn y Muhammed Mustaf
Hkipy-i h'azretinden eyleme red Kmil'i
Mcrime shib atsn y Muhammed Mustaf
94
Segh ilh, Dyek, G. Fehm
Boyad snemi al kana meded ddelerin Nola bir
gn beni rhat koya bu em-i terin
Bu felekte dili d etmee sa'y eyler iken
Nin olsun bana hemp u cihanda kederim
Gn be-gn ns- cihan ive zevkinde olub
Yine ben kendime gamhneyi mesken ederim
Fehmiy tli'imi yazm ezel byle Hud
Diyegr dil kaderimdir kaderimdir kaderim
95
Szidil yin
ARABCA -
606 TRK MUSKS ANTOLOJS
(ARABCA)
90
Szidil ilh, Dyek, G. Yunus
Yce sultnm derde dermanm
Bedende canm H demek ister
Almsin alm dorudur yolum
Azmda dilim H demek ister
Ali srrnda tevhid nrunda
Maher yerinde H demek ister
Yunus postunda gnl dostunda
Srat stnde H demek ister
97
-Sznk Ayn-
(ARABCA)
98
99
Sznk ilh, Nevaht, G. Seyyid
ARABCA)
( A RA B CA )
- 100 -
Sznk ilh, Dyek
(ARABCA)
101
Sznk ilh, Evsat, G. Hakk
Y Habballah meded eyle mrvvet knsn
Mahz- ihsn ftvvetsin at ummnsn
Sen ef'-al-mznibin Hakk fakr mcrime
Tut elin ltf eyle ey ah derdliler dermansn
102
Sznk ilh
Y Reslllah efat eyle Allah akna
Ben garibim sen inayet eyle Allah akna
Nmurdm ber murd et y Reslllah meded
Fazl u cdunla sehvet eyle Allah akna
- 103 -
Sznk ilh, Dyek, G. eyh Kmil
Ey k uyan zikredelim vakt-i seher bu
Gz ya dkp ah ederek tevhidin oku
( A RA B CA )
- 100 -
Sznk ilh, Dyek
(ARABCA)
101
Sznk ilh, Evsat, G. Hakk
102
Sznk ilh
- 103 -
Sznk ilh, Dyek, G. eyh Kmil
- 108 -
- Szidilr ilh, Evsat, G. Edirne Mftisi Fevz-
109
Szidilr ilh, Dyek, G. Fevz
Brekllah d cihann serveri Hak
Tal'nn aziz peygamberi
Hy-i ebbyinden ald byini
u cihann snbl verd-i teri
Mihr-i pk-i mevlidinden aldlar
ems meh ryindeki nr feri
Kl efaat y Habballah aman
Eyle tahlis Fevzi-i isyangeri
- 110 -
ehnaz ilh, Dyek
(ARABCA)
111
ehnaz ilh, Dyek
(ARABCA)
F. 39
610 TRK MUSKS ANTOLOJS
112
evkutarab tevih, Evsat, G. Selm
- 113 -
Uak durak, G- Salh
Senin vasfn leb-i takrre gelmez y Reslllah
Nigh- midhatin ta'bre gelmez y Reslllah
Olursa srr- ztndan olur bir remz-i icml
Murd etsem dah tastre gelmez y Reslllah
Mdm hne-i aknla yazd re'y tedbre
Salh bir dahi tedbre gelmez y Reslllah
- 114 -
Uak ilh, Hafif
(ARABCA)
- 115 -
(ARABCA)
116
- Uak ilh, Dyek-
ehinh-i cihanbn- rislet h- z unvan
Muhammed' dir Muhammed'dir Muhammed'dir Muhammed'dir
Bu nazm syledim r'yda ben lemlere sultan
Muhammed'dir Muhammed'dir Muhammed'dir Muhammed'dir
ihriyr Eb Bekr mer Osman Ali hergh
Hud'nn drt kitb vasfn rd eder billh
Hallllah Habbullah Nebiyyullah Reslllah
Muhammed'dir Muhammed'dir Muhammed'dir
117
- Uak ilh, Dyek, G. eyh Kmil-
118
Uak ilh, Dyek
119
Uak ilh, Dyek
Ey Hud'dan ltf ihsan isteyen
Mevlid-i pk-i Reslllah'a gel
120
Uak ilh, Dyek, G. Erzurumlu brahim Hakk
Hak erleri hayr eyler
Zannetme ki gayr eyler (2)
- 121 -
- Uak ilh, Dyek, G. Hdy
Gelin diyelim evk ile
Lilhe illllah
Ak ile sdk u zevk ile
Lilhe illllah
123
Uak ilh, Sofiyan -
- 124 -
Zevk u tarab ilh
2
Acem ilh, G. Hakk
5
- Evi ilh, Dyek, G. Hakk -
Vcdum mlkini ma'mr eden dost
Srr-i evk ile mesrr eden dost
Bihamdillh kamuya etti vkf Bu
Hakk gnlm pr nr eden dost
6
- Hicaz ilh, Sofiyan, G. Hakk -
Y vsi'-al-mafiret
Hlime senden meded
Y sbk-al-merhamet
Hlime senden meded
XIX NCU ASIR 615
7
Hicaz ilh, Sofiyan, G. Hakk
8
Hmyun ilh, Devr-i hind, G. Hakk
_ 9 _
- Hseyn aran yin
(ARABCA)
10
- Hseyn ilh, Hafif, G. . Kamil -
Ey gnl rabet edersin aka huddm olmaa
Dmen-i ak brakma halka-i tevhde gir
Vuslat- deryaya Kmil bdbn am iken
Hasretin nrna yanma halka-i tevhide gir
11
- Irak ilh, Evsat, G. Hakk -
Mjde kld dillere bd- sab
Geldi ol dem kim verir kalbe ziy
Hakki-i rde oldum mutenim
Merhab ey mh- Mevlid merhaba
- 12 -
Nihvend ilh, Evsat, G. Hakk
13
- Sab ilh, Sofiyan, G. Hakk-
-1-
(ARABCA)
-2-
- Nihvend ilh-
(ARABCA)
-Rahtlervah yin-
eyh Tevfik
l
-Dgh ilh, G. . Nur -
Yenikyl Hasan
l
Arazbar ilh, G. Mehmed Rz
Aknla y Rab behreyb eyle
Hayretde koma hisseyab eyle
Zhir btn eyleyb ma'mr
Esrra ma'den bir kitab eyle
Celleddin Dede
- Dgh yin-
Acemaran yin
Karcar yin
Pselik yin
Zkir Huls
-1-
Y shib-el-alme
Y Ahmed-er-Rifa
Y bhir-el-kerme
Y Ahmed-er-Rifa
Sen seyyid-i cihansn
Hem h- knfeknsn
lemde srr-i cansn
Y Ahmed-er-Rifa
Bu hkdn- tende
Ef'-i nefs elinde
Kaldm ilc sende
Y Ahmed-er-Rifa
Sancan zre Fa'lem
Dil mrdegna merhem
Sensin tabb-i lem
Y Ahmed-er-Rifa
te sana msehhar
Kevn-i berde mazhar
Sensin yha server
Y Ahmed-er-Rifa
Sen rehnm-yi dinsin
Derviine muinsin
Lhavf ile eminsin
Y Ahmed-er-Rifa
Kutbiyyetin msellem
Rhlkudsle tev'em
Sensin melz- lem
Y Ahmed-er-Rifa
Sensin lednne lim
Penende hep avlim
Ma'lm sana hlim
Y Ahmed-er-Rifa
622 TRK MUSKS ANTOLOJS
Himmetzade Hsameddin
_l_
(1) Sd Mc.
(2) Tarsus eyhi Melmiyyeden Abdlkerim Ruh. Vefat: 1323'
(M. 1905).
XIX NCU ASIR 623
2
Rast ilh, G., B. kendisinin
-o-
F. 40
Son asr Din Trk musikisi
Cami Musikisi
Son asr cami musikisinde bilhassa Kur'an okuyuunun eski
devirlerdeki hususiyetini muhafaza ettiini gryoruz. Musikiye
vkf olan ve "Kraat" ilminde cidden ihtisas bulunan bir hayli deerli
hafza, bu asrda da tesadf edilmektedir. Bir ksm XIX uncu asrn
sonunda yetimi olan bu ahsiyetler arasnda musiki tahsil
etmedii halde muvaffakiyet gsterenler de vardr. Bunlar tedenberi
memlekette hkim olan bedi "Kur'an okuyu" tarzn kavradklar iin
bir ok makamlarn seyrini bilmiyerek, tabiat evkiyle gsterebil-
milerdir.
Son devrin cidden mkemmel Kur'an okuyanlarndan biri Ha-fz
Ahmed Nazif efendidir. Huzur hocalarndan ve Sleymaniye
dersimlarndan Hafz smail Hakk efendinin oludur. Onun ba-bas
Geyveli Hac Mehmed efendi'dir. 1278 (M. 1861) de skdar'da
Hamzafakih de denilen Kaptanpaa mahallesinde dodu. lk tahsi-lini
bitirdikten sonra mehur tf Bey'den medrese dersleri okudu ve
icazetname ald. Selimiye imam maruf hafzlardan Hac Sabri
efendi'den hfza alt. Aere, takrib, seb'a gibi ilimleri de ayni
staddan rendi, mezun oldu. Musikiyi Hac Faik Bey merhum ile
Said zok'tan mek etmitir. Hdy eyhi Glen efendi'ye intisb
ederek Celvet olan bu deerli hafz Bayazd dersimlarndand. s-
kdar'da Kaptanpaa camiinin de imam idi. Kur'an okuyuu hari-
kulde mkemmeldi. Pek gzel ve yakc bir sesi vard. Mukabele
okuduu vakit, bir ok makamlarn seyrini gsterir, bir makamdan
teki makama gayet ustalkla geerdi. Orta boylu, hafif iek bozu-u
ve seyrek sakall olan bu kymetli ahsiyet, 26 Ramazan 1350 (M.
1931) tarihinde vefat etti. Karacaahmed mezarlna defnedil-di.
Kardei Hafz Mehmed Rifat da iktidarl hafzlardandr.
Son devrin stad hafzlarndan ve cidden mkemmel Kur'an
okuyanlarndan biri de skdarl Hoca, Fehmi Efendi'dir. 1288 (M.
1871) de Selimiye'de dodu. Babas, Paakaps rdiyesi mdir ve
"muallim-i evveli" Sleymaniye mderrislerinden smail Hakk efen-
didir. Onun babas Mustafa efendidir. Annesi Mevhibe hanm, mehur
hafz Hoca, Sabri efendi'nin kzdr. lk tahsilini skdar'da Valide
medresesinde bitirdikten sonra byk babas Sabri efendi'den hfza
balad. Kraat, aere ve takribi de bu zattan rendi. Bir taraftan
XX NC ASIR 631
zde zevat sinesinde toplam olan Tasnif heyetinin res ve zas bir
taraftan kendi hafzalarndaki trih ve bed kymeti hiz klsik eserleri
notaya almaa devm etmekle berber dier taraftan bunlarn menfiini
tmm maksadiyle byk bir ksmn da tab' ve nere balamt..."
Din eserler klliyatnn ikinci ve nc cildlerini tekil eden ve
1933 te baslan ksmlarda ise 94 ilh notas mevcuddur. u hal de
stanbul Konservatuvar tarafndan neredilen ilhlerin mikdar bugne
kadar "121" i bulmu demektir. Fakat bu mikdar, hafzalarda
yaayanlara nazaran pek azdr. Esasen Konservatuvar he yeti tarafndan
notaya alnan ilhler de tamamen baslm deil dir. Ancak mahdud bir
ksm ilhlerin bestekrlarn tesbit edebilen bu heyet, her nedense
nerettikleri ilhleri kimlere okutarak tesbit ettiklerini de maalesef
zikretmemilerdir. Raatf Yekta merumh, sadece "Notalarn
nerettimiz tevihleri en mevsuk ve iti mada ayan menbalardan aldk"
demektedir (Mevlev tevihleri, S. 3). Fakat bu hususta yalnz
kendilerinin itimad etmesi kfi deil, eserlerini okuyanlara da ayni
itimad telkin eylemeleri cb ederdi. Bu suretle din eserleri okuyan ve
notaya alnmalarn temin eden "en mevsuk ve itimada ayan"
kimselerin tabi haklar da verilmi olurdu. Konservatuvar tasnif heyeti,
yalnz ilhlerde deil, yinlerde ve Bektai nefeslerinde de bu pek
mhim hususlar ihmal etmilerdir. Bununla beraber nerettikleri
eserlerde byk bir itin gsterdiklerini unutmamak lzmdr.
Memleket dahilinde din ve pek ok ldin eserleri ilk defa tesbit
edebilmek erefini kazanan bu heyetin, bundan sonraki neriyatn daha
ilm bir ekilde meydana getireceklerini mid ederiz.
XIX uncu asrda olduu gibi byk bir in kiaf gstermi deildir.
Bu asrda Ahmed Avni merhum 3, Zekzade Ahmed Irsoy 2 ve Rauf
Yekta, Kzm, Uz merhumlarla, zmirli Rakm birer yin vcude
getirmilerdir. u halde bu asrn ilk yarsnda 8 yin bestelenmi
demektir.
Bu asrn Mevlev musikisi sahasndaki en byk mesaisi "yin"
lerin notaya alnmas ve bunlarn stanbul Konservatuvar tarafndan
neredilmesidir. Bu muazzam himmet, cidden takdire lyktr.
Yukarda da sylediim gibi tasnif heyeti, bu eserleri kimlerden tesbit
ettiklerini bildirmemidir. Fakat heyetin reisi bu-
XX NC ASIR 637
merhum dahi bir selm Isfahan yapm alt taraf Dgh'a karvermi,
o da gaib olmu. eyda Hafz'n Isfahan' dahi zyi' olup bilen
kalmam, eyda Hafz'n bir de Hicazeyn yni Nak Dede merhumda
var imi ve o kadar gzel imi ki iman Ahmed Dede Gelibolu'da
Araban geip te Nak Dede merhumdan Hiczeyn'i mek etmediine
nedmet eder imi. Ahmed Aa'nn Sab yni zyi' olmu. Kasmpaa
Mevlevhanesinin yn-i erf mecmuasn-da gfteleri muharrer imi.
Eski Hicaz'in "Ey ki hezr..." aasndan zyi' olmu, Dede o gfte
zerine beste yapm ise de muahharen o da gaib olmu. Him Bey'in
eyh Nazif efendi merhumun gfteleri zerine yapt Szinak ve
ehnaz yinlerinin besteleri muahharen nutk- hazret-i Pr zerine
tahvl ve tatbk olunmu ise de o da gaib olmu. Tanbur Kmil
efendi'nin yini de gaib olmu nerolmam. skdar eyhi esbak rif
efendi'nin Mhur yni ner olmam, Hakkk Nazif efendi bir selmn
merhumdan dinlemi. Hac Faik Bey'in Dgh yni de ner olmam."
Benim tesbit edebildiim yinlerin mikdar 65 i buldu. Gre-
mediim mecmualarda da daha baz yinlere tesadf edilebilecei
tahmin olunabilir. Ekserisinin XIX uncu asr zarfnda bestelendikleri
anlalan bu eserlerden ezgisiyle bize kadar intikal edebilenler 46
adeddir.
Son asr k musikisi hakknda epeyce malmat
k Musikisi sahibi bulunuyoruz. Fakat bu musikinin din
mahsullerini vcude getirenlere dair henz
sarih bilgilerimiz yoktur. Trkiyenin muhtelif yerlerinde yetien
gayretli genlerin mahall edebiyat ve musiki hakknda yaptklar
tedkikler arasnda bu cihetlerin de aydnlanaca muhakkaktr.
Yukarda da sylediimiz gibi, klarn ekserisi tarkat mensubu
olan basit bilgili insanlardr. Ve mhim bir ksm "Bektai'dir, ilerinde
dier tarikatlere mensub olanlar da vardr. Bilhassa dou vilyetlerinde
en ziyade Kadirlik ve Nakbendlik gibi tarikatler yi olduu iin, bu
muhitlerde yetien saz airlerinin de daha ok bu iki tarikate intisb
ettikleri grlmektedir. Geirdikleri hayat ve iirlerinde ifade ettikleri
ruh, onlarn hangi tarikat mensubu olduklarn gsterecek mahiyettedir.
Binaenaleyh "Bekta nefesleri" ile "Snn" tarikatlere mensub saz
airlerinin "k musikisi" tavrnda besteledikleri "ilhler" i ya "k
musikisi" kadrosuna idhal etmek veya "Bektai nefesleri" ve "k
ilhleri" diye ikiye ayrmak icab eder. Netekim stanbul
Konservatuvar tarafn-
XX nci asrn ilk yarsnda bir takm nefesler
Bekta Musikisi bestelendii muhakkaktr. Fakat evvelki asr
larda olduu, gibi bu devirde de pek mahdud
ahsiyetlerin besteleri elimizde bulunuyor. Konservatuvar tarafndan
neredilen 87 nefesten sadece nn bestekr tesbit edilebilmiti.
Bunlardan ikisinin gfte ve bestesi Samih Rifat (1) merhumundur.
Dieri de Gnci Baba isminde bir Bektai tarafndan kaleme alnm bir
manzumenin Nuri Halil tarafndan vcude getirilen bestesidir (Bekta
nefesleri, No. 122, 131, 144). Samih Rifat'n bir nefesinin notasn da
Vhid Ltfi Salc nesretmitir (Mzik Mecmuas, No. 1).
Bekta airi Mihrab (vefat 1338-1919) nin de kendi vcude
getirdii iirleri bizzat bestelediini Baki Glpnarl rivayet etmek
tedir (Bekta Nefesleri. H, 211).
Abdlkadir Tre'nin nota koleksiyonunda:
Kemter kuluyam ben Ali'nin ol h- keremdir
Hasan bamn tc Hseyn gzmde nemdir
(1) 3 Knunuevvel 1932 de vefat eden bu deerli airin musiki ile itigali
sathdir. Genliinde tanbur alm ve baz nefesler bestelemitir. Hakknda fazla
malmat almak iin u esere baknz: Sadeddin Nzhet: Samih Rifat, Hayat ve
eserleri.
640 TRK MUSKS ANTOLOJS
gibi bir ok beyitlerin sahibi olan, na'tler yazan ve "mufaddile" den bulunan bu
aire "gal bir ilik" ve "btnlik" isnad etmek, tamamiyle ind hareket olur.
XX NC ASIR 641
eddin. Gayb, eyh Galib, Emrah, Kzm Paa, (1)... gibi Bekta-
lkla alkas olmyan airlere iddir. Yunus Emre'nin manzumelerini
de "Bekta i'ri" kadrosuna idhal etmek mmkn deildir. Rauf
Yekta merhum btn bu nevi manzumeler hakknda unlar
sylemektedir:
"Bu nefeslerin iinde Bektalkla hi alkas olmyan airlerin
syledii bir takm manzumeler de vardr ki Bektalar her naslsa
bunlar benimseyerek bestelemilerdir .Biz bunlar nefes olduklar
iin deil, mahz bestelerinin "nefes" slbunda olmas ve senelerce
Bekta tekkelerinde nefes makamnda okunmalar itibariyle
mecmuamza dercettik."
Bekta tekkelerinde okunduu rivayet edilen, fakat Bektalar
tarafndan vcude getirildikleri hakknda hi bir bilgimiz bulunmayan
bu bestelerin ekserisini, bu tarkatin hususiyetlerini gstermedikleri
iin nefes addetmek doru deildir. Esasen bu iirlerden mhim bir
ksm, bilhassa dier tarikat derghlarnda oka okunan paralardr.
Hele divan airi Harputlu Hayrnin (vefat 1328-1910) tama-
miyle ldin mahiyette kaleme alnm olan,
Snemde bir tutumu yanm oca olayd Zlfn
karanlnda bezme er olayd
F. 41
642 TRK MUSKS ANTOLOJS
Her hangi bir ilh, bir trk veya bir arknn Bekta tekkelerinde
okunmutur diye nefes saylmas ve nefesler arasnda tedkik edilmesi
tamamyle yanl bir hareket olur.
Nefesler, Bektalii terennm eden ve daha ziyade k musikisi
slbunda bestelenmi olan manzumelerdir. Fakat bu musiki,
mnhasran Bekta tekkelerinde reva bulmu deildir. Yukarda da
sylediimiz gibi, Anadolu ve Rumeli'nin bir ok yerlerindeki snn
tarikatler arasnda da "k musikisi" ayi olmutur. Yunus Emre,
Erefolu Rm, Erzurumlu brahim Hakk, Kuddus, Seyyid Seyfullah,
Emrah, Sirac., gibi bir takn mutasavvflar ve Bek ta olmayp da
dier tarikatlere intisb etmi bulunan saz airlerinin eserleri,
bilhassa k tarzndaki ezgileriyle okunmakta devam etmitir. Hatt
bu nevi bestelerden bir ksmn, stanbul'a gelip giden tarallar, bu
ehirde de yaymlardr. u halde "Bekta nefesleri" adl eserdeki
bestelerden bazlarn "k edebiyat tarznda bestelenmi ilhler"
zmresinde mtalea etmek icab etmektedir.
Bekta airlerinin hayat hakknda yllardan beri tetkikatta
bulunduu haber verilen Abdlbaki Glpnarl'nn yeni malmat olarak
bu esere verdii kaydlar, Al. Dede, Perian Baba ve Mehmed Ali
Hilm Dede Baba hakknda iitme birka rivayet ile Mihrab'nin
bestekrlna dair olan nottan ibarettir. Dier malmat, ekseriyetle
benim "Bekta airleri" adl kitabmdan telhis edilerek yazlmtr.
Baki Glpnarl'nn verdii notlara istinaden yazlan bu eserde
kailleri deitirilmi manzumelere de tesadf olunmaktadr:
199 uncu sahifedeki (No, 166):
Gel gel yanalm te-i aka
u'le verelim tes-i aka
matll iir, Nesim'nin deil, ibrahim Glen'nin olu Hayal'nindir.
Mteaddid bestekrlar tarafndan mteaddid makamlarda "Savt" olarak
bestelenmi olan bu ilh derghlarda en ok okunan din eserlerdendir.
214 nc sahifedeki (No. 180):
Gster cemlin em'ini yansun oda pervneler
Devlet deil mi ka em'ine karu yaneler
(1) Bu eserler iin baknz: Sadeddin Nzhet: Trk airleri, II, 583.
648 TRK MUSKS ANTOLOJS
rak 1298 (M. 1880) tarihinde hfzn dinletip gerek hfz ve gerek
hattatlktan icazet almtr. Ahmed efendi mstesn bir isti'dada, s-hib
olduundan hocasndan baka o asrn ileri gelen stadlarndan takdiri
hv tahidlerle icazet ve ketebesi tezyin olunmutur. Dier taraftan
asker rdyeye devm etmekle beraber asl mesleki olan ulm-i
Kur'aniyede ilerlemek iin o devir mehr-i kurrsndan olan
Kumbarahne cmi'i ba imam Res-l-kurr Hoca, Sleyman efen-
di'den vch tahsiline balyarak 1301 (M. 1883) senesinde krat,
seb'a ve aere ve takrbden mezun olduu yedindeki icazetnamede
kaydedilmitir. Ve imam Cezer'nin Tayyibesini hfz eylemitir. B-
dehu cmi derslerine devam edp Eyb Dersmlarndan Hoca Fik
efendi'den telemmz ederek 309 (M. 1891) trihinde silsile-i drsdan
iczet ahzine muvaffak olmutur. Bu sretle refte refte tekemml eden
Ahmed efendi pederinin isti'dd- msiksine vris olaca kk
yandan beri renip tegann ettii baz musiki paralarnn terennm
ve sret-i kandan anlalarak musikiye meyil ve istidad nazar-
dikkati celb eylediinden ve fenn-i gnya byk bir meyil ve arzsu
olduundan estz-i zamandan olan pederi Zek Dede oluna bu fenn-i
rhnyi ta'lme balamtr. Ahmed efendi bu ilim sahasnda da az
zaman iinde liykatini gstererek musikinin mnkasem olduu
ubelerden din ve gayr-i din eserleri renmekle beraber ayrca
Mevlev yinlerini de hfzasna nak eylemitir.
O devirde Mevlevhneler musiki ve nagamt- ilhiye ve tasavvuf
mektebleri itlkna sez birer messese olup burann mntesibleri bu
vdlerde kesb-i keml etmek ile hretyb idiler. Essen tarkat-i
Mevleviyyeye mensb olan Zek Dede, lem-i tarkatde kesb-i derect
etmi bir zt- stde sft olduu ve fazl kemlinde arz edildii
cihetle kendisi 1302 (M. 1884) tarihinde Bahariye Mevlevhnesine
Kudmzenba tayin olunmu idi. Muka-bele-i erife gnleri olunu da
beraber alarak derghda bulundurur ve yinlerin tarz- gnsna altrr
idi. O zaman derghn postnini olan Hseyin Fahreddin efendi,
mutasavvf ve musikiinas, felsefe-i Mevln'nn stad bir zt olup
Ahmed efendi'de grd isti'dd tenmiye iin kendisine lisn- Fris
ta'limi ila ber-ber ney mek etmei dir etmez ve ayn-i zamanda da
gnnn rkn olan nota usln de ayrca tedrs eder. Bu suretle iki
mstesn stdn dire-i terbiyetinde yetimee balayan Hafz Ahmed,
az zamanda pederinden en ndde musiki eserlerini ve Hseyin efen-
diden Fris ve ney ve notay renerek kesb-i keml etmitir. Bu
650 TRK MUSKS ANTOLOJS
suretle devam eden sa'y netcesinde pederinin veft tarihi olan 315 (M.
1897) senesine kadar babasnn mazbt-i hafzas olan bilcmle
kymetdr ve muhalledt- sr- musikiyeden ve ydigr- eslfdan
mntehab eserleri rendii gibi mehr-i ihvan olan pederinin
mahsin-i ahlk ve etvrn da tammen iktisab etmi ve bulunduu
muht-i ilim ve nezhet iinde gerek pederinin kendi asarn ve gerek
sir mntehab paralar ve Trk ve Arab usullerinin tammn zabt ve
taallm etmitir. Pederinin irtihali zerine Hseyin efendi manev
irdat ile olunu babasnn yerine kudmzenba tayn edil-dii gibi
pederinin tedrsinde bulunduu Drafaka mektebi musiki
muallimliine intihb olunmutur. 1318 (M. 1900) tarihinde de
Yenikap Mevlevhnesine kudmzenbalk ile ilveten tayin edilip
sema'hneler kubbelerini nlatarak vazfesini hsn-i f etmitir. 322
(M. 1904) de eyhlislm Ebssuud efendi ibtid vakf mektebine ba
muallim tayin edilerek vakf mekteblerin marife dev rinden sonra, bu
vazifeden ayrlmtr. 330 nisan 4 (M. 1913) tarhinde Sultanahmed
Esma Kaya Sultan kzlar mektebine musiki muallimi tyn edilmi, 331
ubat 2 (M. 1914) tarhinde eyhlislm Hayri efendi'nin kad
eyledii Eimme ve hutaba mektebine musiki muallimi tyn edilerek bir
ok talebe yetitirmitir. 335 nisan 4 (M. 1918) de Hoca shak efendi
ilk mektebine, 336 nisan 26 (1919) da Kasmpaa nmune ilk
mektebine ilveten, 339 knunusan 8 (M. 1922) de skdar nc
Mustafa ilk mektebine mu siki muallimi tayin edilmitir. 340
knunuevvel 10 (M. 1923) da Sultanselim'de yeniden kad edilen
stanbul imam ve hatib mektebi Kur'n, tecvid ve musiki muallimliine
tayn edilmi, ksa, bir zaman vazifesinden ayrlm ise de 929 efrenc
tarihinde zamm maa ile tekrar mezkr mekteb musiki muallimliine
tayin edilmitir. 930 knunusani 10 da mezkr mektebin orta mektebe
tahvli mnsebetiyle terfan emberlita orta mektebi musiki
muallimliine, 1/9/932 de Gazi Osman Paa orta mektebine naklen,
musiki muallimliine, 933 eyll l de Eyb orta mektebine naklen
musiki muallimi tayin edilmitir. 934 te yann altm gemi olmasna
mebn tekade sevkedilmi ise de haddi nizamsini doldurmam
olmakla kendisi ikramiye ile taltif edilerek muallimlikten ayrlmtr.
330 (M. 19.13) senesinde ehremini Cemil Paa'nn Darlbedayi
namiyle at messeseye alaturka musiki ba muallimi tayin edilmi,
19 knunuevvel 332 tarihinde Maarifin at Darlelhan fasl- musik
muallimi tayin edilerek bir ok talebe yetitirmi, Ziya Paa ile
XX NC ASIR 651
hdis olan ilm bir mesele dolaysiyle istifa etmitir. 339 eyll l
tarihinde Darlelhn slah ve tensik edilerek tekrar kdnda usul ve
ilhiyyt muallimliine tayin edilip burada da bir ok talebe ye-
titirmitir. 937 Mart l tarihinde Drlelhan'dan alatrka musikinin
lviyle yeniden tekl edilen din ve gayr-i din klsik eserleri tasnif
ve tesbit komisyonu zlna tyin edilerek bir ok Trk musikisi
eserlerinin indiras ve inhitattan kurtulmas hususunda ok yararl
grlmekte bulunmu ve hl bu vazfe ile mkelleftir. Ve elyevm
Drefeka lisesi musiki muallimi olup bil-fsla krk birinci
senesini idrk etmi, burada da bir ok musikiinas yetitirmitir. Hafz
Ahmed efendi'den hricde de ders alanlar pek oktur. Alt hafz ve be
kiiye seb'a ve aereden izin vermitir. Kendisinin te'lf ettii eserler
lm-i tecvidden mehric ve sft- hurf rislesi, lm-i musikden
muhtasar ka' ve usul rislesiyle ilm-i musikden musik makamlar
hulsas namlariyle gayr-i matbu telft vardr. Din ve gayr-i din
muhtelif makam ve mtenevv ka'lar ile yz mtecaviz eserleri ile
Bayt Pselik makamnda bir yn-i erfi vardr ki 1323 (M. 1906)
rebulevvelinin yirminci perembe gn ibtid okunuu Yenikapu
Mevlevhnesinde vki olmutur. Ve Mstear makamnda dier bir
yin bestelemi ise de Mevlevhnelerin eddi dolaysiyle okunmayp
kalmtr."
Mahfuzatmn okluuyla ve klsik Trk musikisi sahasndaki
vukufuyla temayz eden Ahmed Irsoy, bestekrlkta da cidden kudret
gsteren bir ahsiyettir. 25 temmuz 941 tarihinden beri "Reslkur
rlk" mevkiini de igal eden bu deerli musikiinas, "kraat" ilminde
da mtehassstr.
Son asrn ilk yarsnda okuyuunun gzelliiyle itihar eden
ahsiyetlerden biri de Yusuf Daseven'dir. 1288 (M. 1871) de s-
kdar'da dodu. Babas mutasarrflktan mtekaid Hac Ali Bey
merhumdur. nce Fstkl mektebinde okudu. Sonra Paakaps R-
diyesini bitirdi. Daha sonra Edirne idadisine kaydolundu. Orann
nc snfnda iken Mir rif Paa'nn delaletiyle saraya alnd. On
alt gn sonra ezan okumu ve Sultan Abdlhamid'in takdirini
kazanarak mezzinlie ayrlmt. Yzbala kadar ykseldi. Mu
sikiyi Hnkr ba mezzini Miralay Baha Bey'den renmitir. s-
kdarl Hamam Osman Bey'den de epeyce ilh mek etti. "Mzikali
Yusuf Bey" namiyle tannm olan Yusuf Daseven, baz ilhler de
bestelemitir.
Son devirde din ve ldin musikiye vukufiyle tannm olan
bestekrlarmzdan biri de zzeddin Hmay'dir. 1292 (M. 1875) de
652 TRK MUSKS ANTOLOJS
(ARABCA)
1317
XX NC ASIR 653
rendi. Mabeyne intisb ile bir mddet imamlk etti. 1318 (M. 1900) de
"Mevlidhn- ehriyr" oldu. Sultan Abdlhamid tarafndan bir takm
nianlarla taltif edildi. Sultan Read zamannda da bu unvan muhafaza
etti. Orhaniye, Altunzade ve Valide camilerinin ba imamlk ve
hatibliklerinde bulundu. 73 yanda iken (25 Birinci knun 1936)
tarihinde vefat eyledi.
Son devrin deerli ve maruf Mevlidcilerinden biri de Hafz Ke.
mal'dir 1300 (M. 1882) de ehremini civarnda tatlkuyu'da dodu.
Sara gh efendi'nin oludur. Musikiyi bir mddet Kasmpaal Cemal
efendi ile Bestenigr Ziya Bey'den mek etti. Tiz ve messir bir sadaya
malik olan bu mehur Mevlidci, 9 Austos 1939 da vefat etti,
Edirnekaps haricinde air Bak civarnda medfundur. Sleymaniye
camiinin mezzinbas idi.
Son devrin deerli Mevlidcilerinden biri de Beyolu'nda Aa
camii birinci imam Hafz Rza'dr. Kunt, gzel ve messir bir sese
sabih ve musikiye vkf olan bu zat, 10 mays 1942 de vefat etti.
Feriky kabristanna defnedildi.
Bugn yaayan deerli Mevlidcilerden biri de Hafz Muhyeddin
Tank'tr. 1296 (M. 1878) de skdar'da dodu. Babas Hac Hafz
Mehmed Veys, Hayreddin avu mahallesi imamdr. Byk babas,
ayni mahallenin imam olan Hafz Mehmed Hilmi'dir. Paa kaps
Mlkiye Rdiyesinden mezun olduktan sonra 1319 (M. 1901) de
Muzika-i hmayunun mezzinler ksmna nefer olarak alnd. Hafz
Hakk Bey'in tekad olmas zerine mezzinba oldu. Osmanl
hanedannn son mezzinbas Hafz Muhyeddin'dir. Atatrk'n ilk
Reisicumhurluu zamannda alt ay kadar hizmet ettikten sonra tekade
sevk edildi.
lk musiki hocas Enderunlu Hafz Tevkif Bey'dir. Sonra Mezzin
ba Hafz smail Hakk Bey'den, Sersazende Notac Hakk Bey'den,
Santuri Hilmi Bey'den ark ve bilhassa ilh mek etti.
Hafz Burhan, Hafz Hamid, Hafz Tahsin gibi ahsiyetler ise
bugnn en mmtaz Mevlidcilerindendir.
Son asr mersiyehanlar, ekseriyetle XIX
Mersiyehanlar: uncu asrn ikinci yarsnda yetien
ahsiyetlerdir. Bunlar arasnda seslerinin g
zellik ve tesiriyle hret kazanan epeyce maruf kimseler mevcud-
dur. Fakat bunlar mnhasran mersiye okumakla tannmamlardr.
Hafzlardan, Mevlidhanlardan, zkirlerden ve hnendelerden bir
XX NC ASIR 657
1353
662 TRK MUSKS ANTOLOJS
(ARABCA)
_ 1340 _
(1) Tarih msra 1322 ye tekabl ediyor. Nezr-i Mevln karinesi ile 18 adedi
ilve edilince 1340 eder.
XX NC ASIR 669
l
Uak ilh
eyh Kutb
-2-
Senden olmazsa inyet her iim b ek heb
Gel kabl eyle niyazm y Muhammed Mustafa (1)
- Hzzam ilh, Dyek, G. Fuzl-
Vasln bana hayt verir firkatin memt
(ARABCA)
l
Hmayun tevih, Evsat, G. Fuzul
() Sd. Mc.
XX NC ASIR 679
-2 -
Dgh ilh , Dyek, G. Yunus
5
Mster ilhi, Dyek, G. Halil
8
-Rst ilh, Dyek-,
(ARABCA)
(ARABCA)
Ltfi Bey
l
Hzzam ilh, G. eyh Galib
Fahr-i sdt- kiram piv-yi rifn
Eblhamis
l
-Uak ilh, Dyek -
(ARABCA)
- 2
l
Pselik nefes, Dyek, G- Ziya
Samih Rifat
l
Hzzam nefes, Devr-i Hind G., B. Kendisinin
2
-Uak nefes, Dyek, G., B. kendisinin-
(ARABCA)
-2 -
(ARABCA)
3
-Ry-i Irak yin -
(Arabca)
Said zok
Cemlin akna dm
Senin bir derdmendin var
Geb ba ile cnndan
Senin,bir derdmendin var
Firknla mell olmu
Gamnla yr- gar olmu
Cihan bana dar olmu
Senin bir derdmendin var
Vislinle erefyb et
Dil-i mahznunu d et
Veliyydddin (3) kulun yd et
Senin bir derdmendin var
- 2
Yeri g yaradan
Aalar donadan
iekleri atran
Bir Allah'tr bir Allah (1)
3
Acemaran ilh, Dyek
-4-
Acemaran ilh, Sofiyan
efkat eyle y Resl cizlerin feryadna
Bakma nznib kullarn isyna isti'ddna
Ehl-i tevhdin terahhum kl dil-i ndna
Biz sndk sen ehin ihsn afv ddna
Sen yeti mcrim zaif mmetlerin imddna
5
Arazbar ilh, Sofiyan, G. Hdy
Gider ekk inkr Tevhde gel tevhde
Muhkem eyle ikrr Tevhide gel tevhde
Srete tapma sakn Ma'n yzne bakn
Olmaa Hak'ka yakn Tevhide gel tevhde
Hak yolunu ararsan irk srn srersen
Hdy'ye sorarsan Tevhide gel tevhde
6
Bayt ilh, Dyek, G. Bak Dede
(ARABCA)
_9_
Ferahfez ilh, Dyek G. Abdlahad Nur
F.44
690 TRK MUSKS ANTOLOJS
10
11
Ferahnak ilh, Fahte
12
Ferahnak ilh, Evsat
13
Gl'izar ilh, Evsat
14
Hicaz ilh, Dyek, G. Yunus
Ey Ftma ey Ftma
Kn- sadet Ftma
Kapunda miskin bekliyor
Eyle inyet Ftma
XX NC ASIR 691
Miskinleri doyuralm
Biz bu gnde a duralm
Hissemizi ayralm
Didi fazlet Ftma
Hasan Hseyn bakndlar
Gzden yalar akttlar
Biz de yemeyiz dediler
Ver gel iczet Ftma
Ali dedi yedirmedim
Gzel libas geydirmedim
Sana hizmet edemedim
Gcenme canm Ftma
Srtnda vardr krk yama
Elimden ekdin ok cef
Sorarsa yarn Mustaf
Etme ikyet Ftma
Sen canlarn cnnsn
Htnlarn sultnsn
Sen bir Muhammed kzsn
Eyle efat Ftma
Dny ile ukb bizim
h idb alasun gzm
Ya bu benim iki kuzum
Bunlar emnet Ftma
Yunus syler bu szleri
Dnyda glmez gzleri
Maherde glsn yzleri
Bulsun selmet Ftma
15
-Hicaz ilh, Dyek-
(ARABCA)
16
-Hicaz ilh, Dyek, G. b-i Frz-
(ARABCA)
692 TRK MUSlKS ANTOLOJS
18
Hicaz lhi, Dyek, G. Bereketzade smail Hakk
19
Hseyn ilh, Dyek G. smail Hakk
- 20 -
Hzzam ilh, Evsat, G. Selm
-21-
Mstear yin
(ARABCA)
22
Mstear ilh, Dyek, G. smail Hakk
23
Mstear ilh, Dyek, G. Veled zbudak
30
31
Segah lh, Dyek, G.
32
-Segh ilh, Dyek, G. brahim Hakk-
33
Segh ilah
30
- Sab ilh, Dyek, G. Hakk
Tlib-i Hak'ka gerek bir pre candan istind
Eyleye her dem ana hakkat zre i'tikad
Hkmne mahkm olub tuta hakkat emrini
Anda asla olmaya l, lbd ide inkyd
31 -
Segh ilh, Dyek, G.
(ARABCA)
32
Segh ilh, Dyek, G. brahim Hakk
Hak erleri hayreyler
Zannetme ki gayr eyler (1)
33
Segh ilh
Mektebde bulan irfan
Elbette olur dan
Medh eyler an ihvan
Bak bak ne byk bir an
ahsiyle eden gayret
Her yerde grr hayret
rfanla bulur hret
Bak bak ne byk bir an
lm ehli olan dem
Takdr olunur her dem
Medhinde olur lem
Bak bak ne byk bir an
34
ehnaz ilh, Evsat
35
ehnaz ilh, Dyek
37
evkefz ilh, Dyek
Bende oldum ok kr Sultn Abdlkadir'e
Mltecyim bhesiz her n Abdlkadir'e
38
Uak ilh
39
- Uak ilh, Devr-i revan, G. Bak Dede-
40
41
Uak ilh, Evsat
42
Uak ilh, Dyek, G. Neccarzade Rza
-43-
Uak ilh, Dyek
Milk-i cihan sultn
Abdlkadir Geyln
Hazret-i Hak yrn
Abdlkadir Geyln (1)
- 1-
Karcar yin
(ARABCA)
-2-
-Mevlid Tevihi, G. eyh Behcet-
Rast
Mjdeler olsun size y m'minn
n Rebulevvele olduk karn
Mhur
Bis-i cd- lem nr-i Hak
Shib-i Levlk Fahrlmrseln
Sznk
h- Bath tc- kll-i enbiy
fi'-i rz-i ceza Sultn- dn
Hicazkr
Ahmed Mahmud Muhammed Mustaf
Peyk-i hs- kibriy nr-i mbn
Nihvend
On ikinci gecesinde bu mehin
Geldi dehre Rahmeten lil'lemn
Nev
Nra mstarak olub ry-i sem
sfahan
Saf saf doldu melikle zemin
Uak
ns cin ile melekler d olub
XX NC ASIR 701
Bayt
Secde-i krna vaz'etti cebn
Muhayyer
Sen de mmetsen fed et cnn
Hakk- mevlde riyet kl hemin
Hseyn
Bulmak istersen sery-i cenneti
Acem Krd
Olmak istersen cehennemden emn
Yusuf Daseven
Abdlkadir Tre
(ARABCA)
(ARABCA)
2
Acemaran ilh, Dyek, G. Seyyid Seyfullah
6
Bestenigr ilh, Evsat, G. Osman ems
7
Hseyn ilh. Dyek, G. Seyyid Seyfullah
Ey k- sdklar
Tevhde gel tevhde
Ey hizmete lyklar
Tevhde gel tevhde
Ak erbn ienler
Gaflet gzn aanlar
lemlerin sultn
nyet eyle bize
Akn zevkn evkn ver
Hidyet eyle bize
Azd gitti yolumuz
Tevhd etmez dilimiz
Sana ma'lm hlimiz
Bir hlet eyle bize
Yolundan azmlarz
Serser gezmileriz
Tarki bozmularz
nyet eyle bize
Akar gzmn ya
Unulmaz barm ba
ki cihan gnei
efat eyle bize
Seyyid Seyf kulunu
Zr edici blbln
Yrin vasln gln
Sehvet eyle bize
Kzm Uz
-2-
6
Uak ilah, Dyek, G. eyh Elif
eh-i iklm-i hsn-i mutlakn dvnesiyim ben
erb- bezm-i ns-i makdemin mestnesiyim ben
Bu fns-i fennn nak-i rengrengi b ferdir
Bu reng bu v nakn serteser bgnesiyim ben
Beni meftun eden bir nr-i lemtb- b renktir
O em'-i u'lep- dimin pervnesiyim ben
Benim srette bu nak u nigarm zb ferrim hep
Annndr ki bir hinehin knesiyim ben
Bakup sret grenler her biri bir zanna dmler
Hm-yi evc-i ma'nnn Elf (2) lnesiyim ben (3)
Bu gn halvetsery-i Kibriya'dr
Muhammed bir Real-i Mcteb'dr
O sultna -bu gn canlar feddr
Ey sultn- kevneyn-i rislet
erfetle senindir tc- izzet
Senindir saltanat devlet mrvvet
Btn mmet umar senden efat
Mrvvet merhamet efkat inyet
-2-
Rast tevh, G., B- Kendisinin
Hayrullah Yalm
- 2
Mstear Durak
Muhammed'den dier yok vsl olmu Kabekavseyn'e
Grh-i enbiydan girmedi bir ferd o mbeyne
Haremgh- visle Ahmed'i tenh alub Mevl
O halvet oldu mahsus hazret-i Sultn- kevneyn'e (1)
-3-
Birinci cild:
42
66
iir ve airleri gsteren fihrist
(Hafz) 211
153 eb- trk-i gayretden geb rz-i visl iste
154 Dnmek ister gnlm cmle sivdan
Dnelim klar Mevl derdiyle (M. Niyaz) 218
155 k iver cnn dildre kurbn etmee (Himmet) 225
156 Ahvl-i serencmm bu sate irince (Msr) 228
157 Yand gnlden msv n nr- zikrullah ile (Adl) 239
158 Ben ol drr-i manyim ki smam heft deryye (Nutk) 239
159 Deli akn bu cnm eline 245
160 Cemlin nruna nisbet cihan emsi deil zerre (Erefolu) 247
161 klar handn eden Sinnler derler bize (ems) 256
162 Ser-yi aka gir sof tem - yi ceml eyle (Feny) 265
163 ki cihan sultnnn Doduu ay geldi yine (Yahya) 267
164 Yeter oldun fen banda nln
Yr blbl yr dost ellerine (Hdy) 288
165 Behey karde Hak'k bulam m dersin
Hak'ka yarar amel ilemeyince (Yunus) 296
166 Bu gnlm ehrini seyrn ederken
Dedi srrm bana seyrn iinde (Kemter) 300
(Sezay) 307
167 Ey blbl-i nlende
168 Mhest nemdnem hurid-i ruhat yane (Mevlna) 317
(A. Nur) 333
169 knm lmekndr bmekndr bu mekn ire
(Mahv) 336
170 Y Rabbi kerem eyle
(Mahv) 342
171 Gaflette olan gnlm gel Hak'ka niyaz eyle
(Ref) 344
172 Bu eb hurd-i evreng-i rislet geldi dnyye
(Fahr) 347
173 T dil yerelden Snbl'e Snbller derler bize
(Himmetzade) 347
174 Ermek istersen eer nsiyyete
(Yunus) 351
175 delim cevln klalm seyran Mest olub hayran eyh
(Fahr) 358
eiinde (Yunus)
(Mevlna) 361
176 Hak ltfuna mazhar olan Snbller derler bize
177 Hurid-i ruhinle dil benzer gibi biryne (Yunus) 365
(Himmet) 369
178 lemler nra gark oldu Muhammed doduu gece
179 Y lh ara yerde kalrmam noksn ile (mm Sinan) 378
(Hakk) 382
180 Gelberu seyr-i kermet isteyen hl stne
(Hakk) 383
181 lh abd-i syem kerem eyle kerem eyle
(Hakk) 386
182 Hil'at-i vasim giyr y Rab bu mtk stne
(Sezay) 395
183 Ey pdih- zlkerem Ltf eyle bu breye
184 Ey k- dildde gel n edelim bde (Niyaz) 514
(Yunus) 529
185 Kalbini b- cnn et ravza-i tevhd ile
186 Ben yrrem yane yane (Yunus) 529
187 Ey k- dildde
188 Y Rabbi akn ver bana
H deyeyim dne dne (S. Seyfullah) 535
189 Mevlm senin klarn devrn ederler h ile (Hdy) 544
190 Ey Hak yolunun dervi Gel yanalm senin ile (Hakk) 549
191 Nedir derdin senin bu mtemin ne (akir) 550
192 Ey gafil a gzn bir bak bu dny hline (Erefolu) 557
193 Dlhnesi pr nur olur Envr- zikrullah ile (Sultan Ahmed I.) 575
GFTELER FHRST 731
194 Yine yaz aylar geldi... Syle k derdli syle (Yunus) 618
195 Aknla y Rab behreyb eyle (Rz) 618
196 ntisabm t ezeldendir cenb- Ahmed'e (Sadi) 623
197 lh Azrail cnm alnca Canm tez veren kullardan (Nasuh) 680
eyle (Nash) 682
198 Gnl mazhardr envr- cemle (Hdy) 688
199 Gider ekk inkr tevhde gel tevhde (S. Seyfullah) 704
200 Ey k- sdklar tevhde gel tevhde (S. Seyfullah) 704
201 lemlerin sultn inyet eyle bize
(Hdy) 60
H
202 Kudmn rahmet-i zevk u safdr y Reslllah (Hdy) 66
203 Chid fillhi y ehle-s-salh (Stzde Hafz) 82
204 Gnl pervne-i bezm-i visalin y Reslllah. (Nazm) 82
205 Gark- bahr-i isyn hatym y Reslllah
(Himmet) 83
206 lh zulmet-i crm ile doldum
Nedmet eyledim estafirullah (Stzde Hafz) 84
207 Mey-i aknla sermest harbm y Reslllah (Ltf ) 88
208 if-yi derd-i dildir sitnn y Reslllah (Nail) 92
209 Gnl bignelerle indr y Reslllah (Fash) 94
210 Vcdun drr-i nyb- safdr y Reslllah (erf) 102
211 Cemlin glen-i feyz atdr y Reslllah (Abdlhay) 104
212 Umarm senden ltf ile ihsan
Ma'bdum Allah maksdum Allah (Mustafa Paa) 110
213 Hev-yi nefse cnm mbteldr y Reslllah (Nak) 111
214 Dernun mahzen-i rz-i Hud'dr y Reslllah (Zihn) 181
215 Gnlde cilveger" nak-i haylin y Reslllah (Stzde Hafz) 190
216 Karn-i bezm-i erbb- hevdr ya Reslllah (Hafz) 190
217 Vcdun em'-i pr nr-i Hud'dr y Reslllah (Nahifi) 196
218 Cemlin matla'- ems-i hidyet y Reslllah (Nahifi) 196
219 Sensin evc-i risletin mh Can fed sana y (Nazm) 208
Reslllah (sa Muhv) 214
220 Gark- bahr-i isyan hatym y Reslllah (Feth) 216
221 nki bildin cmle eyde Hak messir gayri yok (Himmetzade) 220
222 Cemlin pertev-i nr-i Hud'dr y Reslllah (Msr) 226
223 Ruhindir nsha-i pk-i melhat y Reslllah (Yakub) 231
224 Zuhr-i kinatn ma'denisin y Resllllah (Nahif ) 242
225 Dil can hi karr etmez Tecell eyle y Allah (Mahv) 254
226 Bu glende hezr- b nevym y Reslllah 254
(Reca)
227 Braktm akn ile nm rm y Reslllah
228 Bu can tene visl-i hazretine 260
(Hamd)
Efendim hlikm ma'bdum Allah
229 Hals eyle dili kayd- sivdan (Hakk) 270
Kerem eyle inyet ss Allah
230 Vcdun devlet- cn cihandr y Reslllah (Nur) 270
231 Cemlin nrunun klarna
Kerem eyle kerem sultnm Allah
734 TRK MUSKS ANTOLOJS
312 Bir yze du oldu gzm yz bin ann dvnesi (M. Niyaz) 211
313 Yeter yandm firakn teine
Tecell eyle sultnm tecell (Feth) 227
314 Nice bir besleyesin bu kadd kameti (Yunus) 240
315 Zt- Hak'da mahrem-i irfn olan anlar bizi (Msr) 247
316 ermsr etme Hudy rz-i maherde beni (S. Mustafa II) 252
317 Msehhar emrine hep cmle ey (Hdy) 257
Senindir kul senindir hkm efendi
318 Cn szn eyledi fikr-i cellin klhani (Enis) 259
319 Bu vcdum ehrini yakd firkn tei (Abdlhay) 284
320 Sana ey h- rusl uymayann bitmez ii (Nl) 284
321 Rm'da Acem'de k olduum (Yunus) 289
Yemen ellerinde Veyselkaran
322 Demedim mi demedim mi (Kenz) 291
323 Y lhi ddm yerde koma kaldr beni (Bre) 294
324 Bah-yi reh-i l'lin can deil mi (D. Ahmed) 294
325 Ben bu aka deli (Yunus) 296
326 01 alabmn ak barm ba eyledi (Yunus) 297
327 Ey ledn mektebinin hce-i mm lkab (Nazm) 301
328 lham ile dn gece Seyr ettim Muhammed'i (Yunus) 304
329 Zih bahtlu u canlar kim bulur ann vislini (Erefolu) 328
330 Mazhar- srr- Hud'dr eyh Abdlkadir (Atf) 330
331 Ey grh-i enbiy v evliynn ekremi (. Ahmed) 338
332 Olursa devletin hemdem klursa tli'im yr (M evlna) 350
333 Y Rab cennet evine girenlerden eyle bizi (Yunus) 355
334 Eer dostdan bell haber sorarsan (Himmet) 356
Sana haber versn seher yelleri
335 Andm yine ol bezm mestnelik el verdi (ems) 364
336 Bugn bize vefalarla saf-yi Mustaf geldi (Mridolu) 371
337 Blbl nin h feryd edersin (Yunus) 371
tme blbl tme barm delindi
338 Pertev-i cnan kime erdiyse hayran eyledi (Ceml-i Halvet) 375
339 Ak mm- iki cihanda h olan gelsn beri (Snbl Sinan) 375
340 Ey mm- enbiy v evliy
(Hakk) 384
Slik-i rh- Hda'nn rehberi
341 Merhaba ey mevlid- peygamber (Hakk) 385
342 h- klm-i velyetdir grh-i Kadir (zz) 394
343 K'be et kalbini sen bthne sansunlar seni (Nasuh) 519'
344 rde v eyd klan Yarin cemlidir beni (Yunus) 52ff
345 Dernum te-i hicrna yand
(Hakk) 527
Meded senden kerem senden lh
346 Y Rabbi nrun hakkin Ayrma akndan beni (S. Seyfullah) 534
347 Ey gzeller gzeli derd gamn ald beni (ehab) 54T
348 Glen-i srda saf bah eyledi snbl gl (Kenz) 555
349 d eder gamgin dili Allah bir yzden dahi (Sezay) 567
350 Gnlde buldum esrr- veys'i (0. ems) 573
FHRST GFTELER
735
351 Rehber-i kafile-i isr-i Nebiyy Meden (0. ems) 576
352 Snbl etvr srrn bilmek istersen gnl
Snbl ol Snbl o1 Snbl ol Snbl (Uyun) 576
353 n grb dervi oldum eyhin Abdlkadir (0. ems) 577
354 Tecell evk-i ddrn bana ayar yr etti (Nash) 580
355 01 kadar mukbil-i mahbb-i Hud'sn ki seni (eref) 588
356 Hazret-i Hak'kn habbi sevgili bir dnesi (Sezay) 596
357 hid-i cilvedih-i meclis-i hs Ahad (Sdk) 603
358 Brekllah d cihann server (Feyz) 609
359 Y shib - el - alme y Ahmed - er _ Rfa (rif) 621
360 Evliya zmresinin server-i l himemi (Sadi) 623
361 Baktm ben ol mihrba grdm ceml-i yri (Zya) 683
362 Ey harm-i harem-i Lemyezel (Nazm) 687
363 Mrg-i sidre u'Ie-i dilhnemin pervnesi (Tahir Olgun) 706
364 Cm- mahabbet itik Hseyn'yiz Hseyn (Hayrullah Yalm) 709
365 Ben dost hevsna ddm gayr hev neme gerek
366 Levh-i dilden okuyan ilm-i lhden sebak
367 lh yri kl bana ki senden zge yrim yok (Erefolu) 81
368 Hak ilmine bu lem bir nsha imi ancak
369 Kerm l dergha heman ihsnna geldik (Adl) 104
370 Dervi olan k gerek (ftade) 180
371 Slikin mridine hizmeti hne gerek (M. Niyaz) 199
372 Ba- dilde menzil alm ak- Hak (Nizam) 200
373 Tahtgh etti vcdum ehrini sultn- ak (Msr) 244
374 Evliyadan sr sorana dokuz drl nian gerek (Msr) 245
375 Cn dil ehrin ezelden eyledi yam-yi ak (Mahv) 248
376 Arifin mutlak kelmn tutmaa irfan gerek (Gafr) 275
377 Emr-i Hak ile cihna geldik (Vehhab) 282
378 Feyz-i mahz- Kibriy'dr ak- pk (Feny) 303
379 Dd cna kbet sevd-yi ak (Niyaz) 330
380 kn gitmez dilinden hi bu hy hy-i ak (Himmetzade) 349
381 Ben dost hevsna ddm gayr hev neme gerek (Adl) 375
382 Tynet-i demde konmasa eer sevd-yi ak (Hakk) 382-
383 Kendi hsnn vech-i dilberden hveyd kld ak (Muhibb) 514
384 Lebin vasfnda sultnm dehn k zeban k (Erefolu) 544
385 Gel Muhammed mmeti ol Ahmed-i Muhtr'e (Hdy) 552
bak (Hakk) 553
386 Mride Hak deyen kii Mridi Hak bilmek gerek (Rza) 558
387 Ne durursun gafil insan (Hakk) 693
mann sorsalar gerek (S. Seyfullah) 702
(Yunus) 710
388 Aknla cihan beste ltf eyle inyet kl (Abdlahad Nur)
389 Allah Rabb-i lyezl (S. Mustafa II) 77
390 Ko yaksun klli cismim nr- hicran (Nazm)
736 TRK MUSKS ANTOLOJS
M (Hdy) 67
F: 47
738 TRK MUSKS ANTOLOJS
(Abdrrahm Tirs) 22
N
501 Noldu sana ey gnl Aceb ne derde mi ura
(Hdy) 62
502 Tahkk eder tasdkin mna ermek isteyen
(Hdy) 63
503 steyen yrin hk eder varn
(Hdy) 63
504 Sadr- cem'-i mrseln sensin y Reslllah
505 Nola tcm gibi bamda getrsem dim 65
Kademi resmidir ol Hazret-i h- rusln (S. Ahmed I.)
GFTELER FHRST 739
506 Y Rabbi maher yerine ne yz ile varaym ben (Zkir aban) 68
507 Mlik-l- mlk kmil-l- ihsan (m Hseyn) 69
508 Gelmiem vahdet elinden ak ile cihna ben (brahim Sinan) 71
509 Bir drr-i yetmim kim grmedi beni umman (Yunus) 72
510 Gelberu ey gnlmn sahnnda seyrn eyleyen (f tade) 74
511 Feth olunca Hak'dan yana yolumuz
Gnl sabr eyle sabr eyle sabr ol (Tlib) 76
512 Ey blbl-i eyd yine efgana m geldin (Msr) 78
513 Akn meyine kandn (Azz) 81
514 Gzlerini noldu bdr eyledin (Msr) 83
515 Tende cnm canda cnnmdr Allah H deyen (Msr) 92
516 Ey kerm Allah ey gan sultan (Msr) 93
517 Geldin geru gider misin (Abdlahad Nur) 103
518 Hadden ad itiykn (eyh) 107
519 Zeh can kim mnevverdir bugn nr- tecelldan (Ak emseddin) 108
520 El ey mrid- lem haber ver ilm-i Mevl'dan) (Msr) 109
521 Ey gnl dillerde sen efsne oldun bilmedin (Msr) 110
522 Bulmaz bu derdin resin bre gnlm neylesin (Abdlahad Nur) 111
523 Derd ehli libsn ak ile giyen gelsn (dem) 113
524 _ Yine bir sevdaya ddm akn elinden elinden (Himmet) 171
525 Ravzana yz sren bulur aman (Himmetzade) 172
526 Derd-i Hak'ka tlib ol dermna irem dirsen (Msr) 172
527 Ey beni ak teine yandran (Abdlahad Nur) 173
528 Bahr mrmn n khnelendi
Hud brn- ltfn eyle rzan (Feth) 174
529 Syesi dmez yere bir byle nahl-i Trsun (Itr) 175
530 Hudy kapuna geldik Umarz afv gufrnn (Mahv) 179
531 Eyleyen uk eyd dima
Tal'atindir y Reslllah senin (Nasuh) 181
532 Sevdn ile dil milkin vrneye dndrdn (Selm) 186
533 Dernum yand nr- hasretinle
Ey nr-i Hud gster cemlin (Mahv) 188
534 Dim salt olsun sana
Y Rahmeten lil'lemin (S. Mustafa II) 191
535 Ey seyyid-i d lem vey rif-i Hud bin (mer Ren) 197
536 Ey Rabb-i Rahman Eyle gel ihsan (Abdlkerim Feth) 198
537 lim bahri vcd asdfnn drdnesiyem ben (M. Niyaz) 201
538 Ey blbl-i rhan efgana m baladn (sa Mamv) 203
539 n senin nn keremdir ey Kerm-i zl-cell
Kl hidyet bu dil-i gamhra Allah'm aman (S. Mustafa II) 205
540 Dernum yand nr- hasretinle
Ey nr-i Hud gster cemlin (sa Mahv) 205
541 Derdin ne behey k bre neden oldun (ems) 207
542 Vsl olmaz kimse Hak'ka cmleden dr olmadan (M. Niyaz) 210
543 Crmn bilb gelen kii...
Mevlm cemlin cemlin (Abdlaziz) 217
740 TRK MUSKS ANTOLOJS
(Erefolu) 219
544 Ey gnl var kim bu dereden sen haberdr olmadn (M. Niyaz) 222
545 Gel ey gurbet diyrnda esr olub kalan insan
546 Bihamdillh yine geldi sadetle syam ehri (sa Mahv) 223
Hudy mh- rahmettir umarz afv (Msr) 224
gufrnn
(Mahv) 225
547 Aldn m gnl hsn ile yekt haberin sen 232
(Seyfullah)
548 bu gnlm hlini bilmez cihanda var olan
549 Mevlm ver akn bana hayrnn olaym senin (Msr) 233
550 Gel ey bd- sab ltf eyle bir dem
(Erefolu) 234
Haber ver bize cnn ellerinden
(Abdlhay) 235
551 Ey gnl var kim bu derdden sen haberdr olmadn
(Yunus) 241
552 Rabbinden olur ihsan ey dil neye mahzunsun
(Adl) 244
553 mr baesinin gl solmadan
(Msr) 250
554 Ald evk ile meydan kani merdneler gelsn
(Himmetzade) 251
555 Ey Allah'm seni sevmek ne gzeldir ne gzeldir
(Msr) 252
556 Cnbi eden geri tendir rh-i insan gizlidir
(S. Mustafa II) 252
557 Gl mdr blbl mdr ol zr efgan eyleyen
(Msr) 257
558 Elmeded ey Fahr-i lem ey efal - mznibn
(Hdy) 264
559 Kim ki candan gemez ise den bize yr olmasn
(Gafur) 265
560 Hak'k koyub btla meyl mahabbet neden
(ftade) 266
561 Ey sadet mlknn sultn Fahr-l-mrseln
(Fazl) 267
562 Gelberu ey gnlmn sahnnda seyrn eyleyen
(Himmet) 269
563 Derdime dermn eyle ey Rahman
(Himmetzade) 274
564 Gelmiiz ibu cihna tciriz biz kr in
(Gafur) 279
565 Nicesi fari olam ben nle-i herghtan
566 Hak'ka teslim etmeyen cn dilin (Yunus) 283
(A. Nur) 290
567 Sen canndan gemeden cnan rz klarsn
(Kenz) 292
568 Ey dil zen-i dnynn n line aldandn
569 Aldn m saf ile musaff haberin sen (S. Ahmed III) 293
(S. Ahmed III) 297
570 Ey gnl sen matlab- a'ly tahsl etmedin
(Hiln) 298
571 Zikrin ile olmuam ratbllisan
572 Kalmz dery-yi gaflet ire b tb tvan (K. Ahmed) 299
573 Ey rehber olan rh- visle
(Yunus) 304
Muhammed Mustaf sultn- kevneyn
574 Ayrma beni senden Yaradan (S. Seyfullah) 306
(Sinan mm) 308
575 Gznden ehl-i inkrn nihn ender nihansn sen
(Nasuh) 318
576 Aceb hayrn oldum aka uyaldan
577 Senin hsnn tecellsi eder klar nln (. zzeddin) 319
578 Ey sadet menba sultn- cmle enbiy
(Medh) 321
El'aman yand vcdum firkatinle el'aman
579 Ey Gaffar olan Mevl^yi bun (Nasuh) 323
580 Vislinle edb i'zz ikrm
(Gebezeli Cemali) 324
Tecell et meded y Hayy Gufran
581 T ezelden sen benimle ahd peymn eyledin (Sezay) 325
(Sezay) 325
582 Zlfn ire vechin cn pinhn eyledin
583 Ey ehd-i Kerbel'ye alayan
GFTELER FHRST 741
584 Tecell evk-i ddrn beni mest eyledi hayran (Erefolu) 327
585 Gnlm lh derdini arz eder dermn in (Mahv) 334
586 Rec-yi ltfuna geldik kapna (Mahv) 337
efat et meded sultn- kevneyn
587 Gnl senden peym- yri zler (A. Nur) 341
Haber ver ey sab dost ellerinden
588 Ak cmn Mevl'dan n eyledim evvel n (Mahv) 345
589 Makdem-i zt- erfin rahmeten lillemin (Sahv) 345
590 Pr nnde okuyan b harf akn nmesin (Sezay) 349
591 Ak ile n eyleyen bezm-i ezel peymnesin (Abdssamed) 349
592 Cn dilden ak mihmn eyleyen (Himmetzde) 367
593 Toprakta yatacak teni tenim var deyb neylersin (Yunus) 370
594 Bahr-i tevhidde bulan drr-i yetm (Ahmed Slik) 370
eyh Hasen'dir eyh Hasen'dir eyh
Hasen (Yunus) 376
595 Hak'dan gayri sevgili klli yalandr yalan (Zhr) 377
596 Gel ey k haber al dost elinden (mmi Sinan) 378
597 Sr elinde sevdiim y Rab haylindir senin (Hakk) 380
598 Melekler hzr olmudur nin tevhde gelmezsin (Hakk) 385
599 Genc-i esrr- Hud'dr y Reslllah dilin (S. Kermddin) 391
600 Gel meclis-i uka t- ref ola ahznn (S. Seyfullah) 394
601 Mevlm ver akn bana hayrann olaym senin (S. Seyfullah) 520
602 Y Reslllah bize gr netti s mmetin (Feth) 523
603 Ey Rabb-i Rahman eyle gel ihsan (Hayal) 525
604 Gnl hayran olubdur ak elinden (Niyaz) 526
605 Sevdim seni hep varm Yamadr alan alsun (S. Seyfullah) 530
606 Y lh cmle sensin cmle sen (. Glen) 532
60.7 Benem Mecnun sfat Leyls akn (S. Seyfullah) 536
608 Deldi barm blbl-i bire nlnn senin (S. Seyfullah) 540
609 Beni bu nefsim eyledi hayran (Hdy) 544
610 Buyruk senin ferman senin (Him) 545
611 Ak- yre d olaldan yrimi grdm ayn (Rza) 574
612 Dili mir't- bahr-i Kibriya'dr ehl-i tevhdin (Hakk) 548
613 Dergeh-i Hak'dan beni dr eyledi isyn- dil (Hakk) 548
614 Solmadan ban gemeden n (Hakk) 549
615 Y lh kasrm krnde ben (Hakk) 551
616 On sekiz bin lemi tuttu sads kn (Hakk) 551
617 Soydum kabay akn elinden (Hakk) 551
618 em-i hasret dde-i egim Ceyhn eyledin (Erefolu) 558
619 Ey derviem deyen kii gayre gnl verme sakn (Kahyzade rif) 560
620 Kurratlayn-i Habb-i Kibriy'sn y Hseyn (Zat) 572
621 eh bu benlii bzr- akda senden aldm ben (Niyaz) 387
622 Ey Kerm Allah ey gan sultan (Niyaz) 387
623 Derd-i Hak'ka tlib ol dermana irem dersen (Ulv) 593
624 Ey Hud'nn sevgili mahbbu ey Fahr-i cihan (Hakk) 593
625 yle sakla srr- ak tende cnn duymasn (Hdy) ,595
626 Sakn dnyya aldanma A gzn gafletten uyan
742 TRK MUSKS ANTOLOJS
R
642 Nolur ise ko ki olsun oliser (Erefolu) 20
643 Yreime dost derdi urdu drl yreler (Erefolu) 21
644 Gnlm alann szn Dim dinleyesim gelr (Erefolu) 21
645 Nakkamz bizi ezel b levn renk yazubdurur (Erefolu) 66
646 Gel vcdun perdesin kaldr ceml- yri gr (Yahya) 80
647 Hamden lihallk-l-kamer (Edirneli brahim) 84
648 n bahar irb ecerler sebz revnakgr olur (Gafur) 85
649 Vakt-i seherde... derman sendendir (Himmet) 96
650 Bilenler vech-i cnn bu cism can neylerler (Msr) 96
651 Kim gre ddrn akl perin olur (Nak) 99
652 Ey sanem noldun cna kasdn var (Msr) 100
653 Kandedir cehl le zulmet nefs-i su'bnndadr (Msr) 101
654 Ey gnl gel alama zri zri inleme
Pirden aldm haberi ol b nian sendedir (Msr) 104
655 Menzili klarn kh u beybn olur (Nak) 114
656 Ky-i akn bana bir kh-i tecell grnr (Nak) 115
657 Maksad klarn menzil-i cnn olur (Nak) 115
658 Kef ola srr- lh bendene klsan nazar (Nz) 179
659 Hazn olma gnl zinhar
Kerm Allahmz vardr (Mahv) 185
660 Murd- devlete irmek dilersen
Cenb- Hazret-i Allah'a yalvar (Mahv) 187
661 Bulmak dilersen dim sadet
Cn gnlden Allah'a yalvar (Mahv) 188
662 Rmz-i enbiyy vkf- esrr olandan sor (Msr) 188
663 Zerre-i akn lh her kimin gnlnde var (Mahv) 190
664 Esm-i ilhiyyede b had hnerim var (Msr Niyaz) 193
GFTELER FHRST 743
(Vahdet) 331
706 Syle blbl tze gller asrdr
(Vahdet) 331
707 Marif burcunun ha hms Kadirlerdir
(Vahid) 332
708 Dahi eyleme devrna anda ok iler vardr
(Vahid) 332
709 lh matlabm ancak senin seyr-i cemlindir
(Rza) 335
710 eh-i halvet sery-i lmallah Muhammed'dir
(Sahv) 336
711 Heme blbln glende feryd mahabbetdir
(Feyz) 342
712 Katre-i ak- Hud bir bahr-i b pyndr
(Yunus) 350
713 Ance zr eyler kim ol blbl eyler
(Hdy) 352
714 Hudy cmle-i lem sana k seni zler
(Himmet) 353
715 Kapuna geldiler muhta gedlar
(Yunus) 358
716 Sensin bize bizden yakin Grnmezsin hicab nedir
(Himmetzade) 361
717 Cmbi iden geri tendir rh- insan gizlidir
(Fahr) 362
718 Sem'dan srr- tevhd oldu zhr
(Niyaz) 363
719 Hak'k seven klarn elencesi tevhd olur
(Himmet) 367
720 Hamdlillh bir makam- lide kldm karr
(Himmet) 369
721 Bugn ak oduna yanm cemlullaha klar
(Himmet) 369
722 Bilmezem y Rab benim gnlmdeki sevd nedir
723 Derdli derdli ne gezersin u yerde (Yunus) 372
Aladrsa Mevl yine gldrr
724 Atna lyk olmak kul ne mmkin (A. Nur) 374
Asultnm heman ihsan senindir
725 Derd-i aka dmeyince o dermne nice irer (Hilm) 377
(Hakk) 379
726 Huls ile dil cnm Reslulah'a kdr
727 B vcdum ak od bilsem benim nem yandrr (Glen) 384
728 Ne var derde ddn ise gnl senden dermn ister (Himmet) 387
(S. Seyfullah) 387
729 Mecnn-i Hud olan zencre ekerler
730 Bugn ol d-i ekberdir gelr kurbna klar (Nak) 388
731 Dehr-i dna dil veren kil deil dvnedir (S. Seyfullah) 517
732 Hak erleri hayreyler (brahim Hakk) 521
733 Dervilik badadr tacda deildir (Yunus) 524
734 Kani bizden evvel gelen veller (Merkez) 524
735 Ey cihan r hlim nie-olur (Hakk) 528
736 Yandklarm am seher (Seyfullah) 529
Senden midir benden midir
737 Gel ey slik deyem bir sz ki hakdr (Snbl Sinan) 531
738 Barmdaki biten balar (Seyfullah) 533
739 Yrk deirmenler gibi dnerler (Yunus) 540
(Hakk) 546
740 Pern eyledim dilden gam- dehri fergm var
(Hdy) 548
741 Bahar oldu yine ald gller
742 ebpr ebper (HimBaba) 554
743 Kim ki dost yolunda terk-i cn eder (Erefolu) 559
744 erb- ak ile sekran bize Rifler derder (Nur) 561
(Cemli) 562
745 Ak- vahdette dil mihmn olan besbellidir
746 Hkip-yi Mustaf'ya yz sren mesrr olur (Zek) 563
747 Nefse uyub rh-i Hak'dan tara kmak yol mudur (Hdy) 568
GFTELER FHRST 745
748 nki bildin m'minin kalbinde Beytullah var (Nesim) 578
749 if-yi vasl kadrin hecr ile bmr olandan sor (Fuzul) 579
750 Yar yreim var gr ki neler var (Yunus) 580
751 Dilhnesi mir't-i Hak Seyr-i cemlllah gr (Nasuh) 589
752 Cenb- pkine lyk amel yok (Hdy) 591
Yine hr kerem Mevl senindir
753 Mevsim-i mtemi gr dde-i devran alar (Sadk) 599
754 Yce sultnm derde dermanm (Yunus) 606
Bedende cnm H demek ister
755 BU bendeyi ak oduna yanmaa komazlar (Halil) 680
756 Hak ayandr sr nihandr bid gafil nedir (Nash) 684
757 Cemlin akna dm Senin bir derdmendin var (Veliyddin) 687
758 Ben cm- ak itim mestnedir desinler (Sezay) 701
759 Ya'kub ki ne hnkah ehli ne deyr (Yakub Han) 703
760 Levh-i dilde nak olundu mihr-i yr (. Behet) 706
761 Bana ma'bud-i ferd Allahuekber (Tahir Olgun) 707
762 Bugn mi'rc- pk-i Mustaf'dr (zzeddin) 708
763 Allah diyelim dim Mevl grelim neyler (Yunus) 711
-s- 608
764 mmet-i merhmeye n bir aman geldi veys (Kuddus)
- -
(M. Niyaz) 220
765 Dermn arardm derdime derdim bana dermn imi (Hdy) 261
766 kn maksdu ol mahbb-i bhemt imi
767 Yazklar bu benim geen mrme Dervilik ne gzel
(Yunus) 368
sultanlk imi (Niyaz) 705
768 Her yeri hsnn glistn eylemi
-T- (Hdy) 60
769 El ey server-i kn- rislet
770 Bula tevhd ile esmdan gnller inbist
(Nak) 175
771 Bakup ceml-i yre arram dost dost
(Msr) 1.84
772 ehinh- makamt- rislet
(Sa'd) 271
773 Efendim bende yok ltfa liykat
(Slim) 284
774 lm-i Hak'kn metni dem erhidir bu kinat
(Sezay) 303
775 Oldum mahv-i mahz- zat buldum vcdumdan nect (Niyaz) 328
776 Cemlin gsterb gldr dil-i mahzunlar d et (Said) 340
777 Elhamdlillah ol mh- rahmet
(Mahv) 343
778 Blbl-i nln olub arram dost dost
(Nahif ) 390
779 Vcdum mlkini ma'mr eden dost
(Hakk) 614
780 Esslat ey milk-i vahdet pdih essalt
(Nur) 618
781 Vasln bana hayt verir firkatin memat
(Fuzul) 678
782 Ev ki esrr- nibanr rz eb der cctcst
(Tahir Olgun) 702
783 Muhammed Mustaf'nn nesliyim ben
Bana mnkir olan inkra l'net
(S. Seyfullah) 703
746 TRK MUSKS ANTOLOJS
u
784 Ey nefs-i m insf idb dimedin y H (Hdy) 61
785 Eser akn yeli eshre karu (Abdlahad Nur) 73
786 den rh- mahabbetde tekp (Gafr) 86
787 Grelden yzn yrin bel bana ikr oldu (Erefolu) 88
788 Safha-i sadrnda dim kn efkr H (Ceml-i Halvet) 112
789 Kldan ince v kltan keskin ol hn yolu (Msr) 186
780 Benem zr klan ol yre karu (Yunus) 195
781 Bihamdillah ayn oldu bana H (sa Mahv) 206
782 Kldan ince v kltan keskin ol ahn yolu (M. Niyaz) 216
783 Sevd-yi sivdan ge Gel H diyelim H (Hdy) 221
784 Gir sem'a zikr le gel yana yana H deyu (M. Niyaz) 222
785 Cilvegh- snede devrn eder efkr- H (Abdlhay) 240
786 Arz- ddar eyledike hid-i glzr- H (Hdy) 262
787 Nice bir alayam ayre karu (Hirnmetzade) 273
788 Grelden yzn akl urum trmar oldu (Kenz) 291
789 Kaan kim makdem-i pkinle lem muhterem (Faiz) 295
790 Eden rh- rnahabbette teyp (Gafr) 322
791 Db tlka terk iden kuydu (Sahv) 340
792 u dil kesret ile bthne oldu (Sahv) 344
793 Evliynn nazarnda yanmaynca durulur mu (Hamd) 359
794 kn oldu dili mesv-yi H (Seyyid Kerm) 362
795 Benim bu zge hlim cmle halka yadigr oldu (eyh Mehmed) 366
796 Ehl-i derdin derdine dermn iken tekrr- H (Mderris) 380
797 Yine dostdan haber geldi gel hey gnl imdengeru (S. Sinan) 392
798 Ehl-i derdin derdine dermn iken tekrr- H (Yahy) 516
799 Gel glen-i tevhde u blbl gibi y H (0. ems) 574
800 Benim maksdum lemde deildir lkn ill H (Hdy) 588
801 Ey k uyan zikredelim vakt-i seher bu (Kmil) 607
-- ( Sinanzade Hasan) 75
802 Gecelerde uyanksn... k n sdk n (mmi)
803 n sana gnlm mbtel dd (Msr) 95
804 Glen-i vahdetde dim rz eb dil blbl (Adl) 247
805 ktm erik dalna anda yedim zm (Yunus) 255
806 Cm- ak n edb sermest hayrn ol yr (Gafr) 270
807 Cnn elinin gllerinin b grnd (ems) 292
808 Gaflet ile bana bir hal yneldi
Bir yeil alemli sultan grnd (Yunus) 366
Z (Muhy) 56
809 Zhid bize tn eyleme Hak ismin okur dilimiz
810 Sen seni bilmektir ancak pre lfetten garaz (Msr) 93
GFTELER FHRST 747
Acem Krd