Abdülbaki Gölpınarlı - Hurûfîlik Metinleri Kataloğu

TRK TARH KURUMU YAYINLARINDAN
X I I . S E R Sa. 6
HURFLK METNLER
KATALOGU
Hazrlayan
A B D L B K G LPI NAR LI
TRK TARH KURUMU BASIMEV - ANKARA
1 9 7 3
NDEKLER
Sayfa
indekiler .......................................................................................................................... I
nsz .................................................................................................................................. 1-33
FadlAllah'n hayat ......................................................................................................... 2-12
Eserleri ................................................................................................................................ 12-14
Halfeleri ........................................................................................................................... 14-16
Hurufliin kaynaklan ve Hurfilik .......................................................................... 16-24
Hurflerin ana kitaplar ................................................................................................. 24-25
Hurf dninin ibdetleri ............................................................................................. 25-26
ran da ve Trk illerinde Huruflik ............................................................................ 26-33
Hurf Metinleri Katalogu ............................................................................................. 35

HURF METNLER KATALOGU
Bibliyografya ................................................................................................................... 3741
MLLET KTPHANES FARSA BLM

I. ? : Dvan Farsa
II. Nalm (FadlAllh) : Dvan
III. : Fadla tarih
IV. Ali : Dvan
45 - 48
Macm'a V. arif (Mr) : ki terc
Ali Emr F. N.186
VI. Kaliml : Terc
VII. RahmatAllah : iir
VIII. Al : Mesnevi tarznda iir
IX . arf (Mr) : iir
4 9 -5 0
Cryt ad-dn Muhammad : Istiv-Nma A. E. F. N. 269
Cvd Al : Risla 51
: arh- Panh Paya A. E. F. N. 437
5 2 -5 3
Naslml Imdad-dn : Dvan A. E. F. N. 438
5 3 -5 5
A. E. F. N. 439
5 5 -5 6
FadlAllah Mahabbat-Nma A. E. F. N. 824
56
Gyt ad-dn Muhammad Mektup A. E. F. N. 825
5 6 -5 9
FadlAllh Cvidn-Nma
A. E. F. N. 920
6 0 -6 1
Na'ml (FadlAllh) Dvan
A. E. F. N. 989
IV HURUFLK METNLER KATALOU
Sayfa
6 1 -6 2
Fdli (Mir) : Risla
. E. F. N. 990
62
Fadl vs. : iirler
. E. F. T. 991
6 2 -6 3
FadlAllah Ar-Nma
. E. F. 992
I. ? Naf is al-Hakk
II. Cvld Al Risla
III. arf (Mir) sm-u Musamm
IV. ? Risla
V. ? Risla
VI. ? Risla
VII. ? Risla
VIII. shk (Sayyid) Risla
IX . Abul-Hasan Zubdat an-Nact
X. shk (?) Risla 6 3 -7 1
Macm'a 1
X I. ? Risla . E. F. N. 993
X II. FadlAllh Ar-Nma dan
X III. Cvidu dan
X IV. ? Risla
XV. Fadl Allh TVayyat-Nma
X VI. ? F.n Halfeleri
X V II. Call Safir h Bir mesnevi
X V III. shk Risla
X IX . ? Risla
99
XX. ?
7 1 -7 2
FadlAUh Cvidn-Nma
. E. F. N. 1000
I. FadlAllah : Ar-Nma 7 2 -7 3
Macm'a { II. RahmatAllh Dvan A .. E. F. N. 1003
? 73
: Srelere, yetlere
A .. E. F. 1004
7 3 -7 4
Macm'a iirler v
A .. E. F. N. 1006
I. FadlAllh Wayyat-Nma
II. ? Risla 7 4 -7 5
Macm'a Mahar-Nmadan .. E. F. N. 1009
III. arf
IV. ? Takslm-i ihl abana
I. FadlAllah 'Ar-Nma
7 5 -7 7
Macm'a II. Nawm-Nma .. E. F. N. 1011
III. shk rat-Nma
7 7 -7 8
MitlI Risla .. E. F. N. 1012
HURFLK METNLER KATALOU V
Sayfa
7 8 -7 9
arif Mahar-Nma F ara A. E. F. N. 1019
7 9 -8 2
af Bayan al-Wak' A. E. F. N. 1027
I. FadlAllih Nawm-Nma 8 2 -8 3
Macm'a j
II. ? Risla - } A. E. F. N. 1030
8 3 -8 5
shk Mahram-Nma A. E. F. N. 1031
8 5 -8 6
Turb-Nma A. E. F. N. 1032
I. shk Turb-Nma 86-88
Macm'a > A. E. F. N. 1034
II. Cvd arh- Panh Bayt
89
arif Hacc-Nma A. E. F. N. 1035
I. shk : Turb-Nma 9*
Macma -j 8 9 -9 0
II. Wilyat-Nma } A. E. F. N. 1037
I. Fdl : Risla 59
II. ? : Nasab-Nma
III. ? : Kurban Rislas 9
9 0 -9 2
Macm'a IV. ? : lk Rislanin telhisi Trke A. E. F. N. 1039
V. ? : Grgan lehesi lgati Farsa
VI. ? : Bayram namaz Trke
VII. Fdl : arh- Taksimat Farsa
V.
I. Abul-Hasan : Barat-Nma Farsa
II. Raf'I : Barat-Nma Trke
99 9 2 -9 6
Macm'a III. : Ganc-Nma A. E. F. N. 1041
IV. PanhI : Mesnevi tarznda Risla 9
V. Mitl : Mifth al-Gayb 99
9 6 -9 8
shk : Hwb-Nma Farsa A. E. F. N. 1042
99 98-1 0 0
skurt Muhammad : Salt-Nma A. E. F. N. 1043
99 100-102
FadlAlIh : Cvidn-Nma M. K. F. No. 1046
99
I. Abul-Hasan : mesnevi tarznda iir
II. Kamal ad-dln : Rislat al-Kaytg(tat-Nma)
9
III. ? : Risla 102-105
Macma' 99
IV. 'Al : 8 iir A. E. F. N. 1052
99
V. ? : Salavta dir
VI. ? : Risla Trke
105-106
arif : Baynal-Wk' Farsa A. E. F. N. 1053
VI HURFLK METNLER KATALOU
Sayfa
I. Fadl Risla -j 106 - 107
Macm'a Cvidnm bz yerlerini erh i A. E. F. N. 1054
II. ?
ST. MLLET K. ERYYE
Nasm : Mukaddimat al- 111

Hakk Trke No. 946
99 111
Abd al-Macld b. Far itah : Ik-Nma N. 1238
? 9 112
: Risla N. 1340
112-113
Muhiti : Kaf-Nma N. 1356
I. Mukimi : Wahdat-Nma Trke- 113-114
Macm'a
II. Abdal-Mcid b. Faritah ; Ik-Nma N. 1362
114-115
Abdal-Macd b. Faritah : Ahrat-Nma N. 1363
115
N. 1364
> 9 55 99 116
: Ik-Nma N. 1368
AL EMR, MANZUM ESERLER

119-121
ArI Dvan Trke N. 385
I. Mitl Mifthal-ayb 1
Macm'a II. Fayd-Nma 121-123
N. 390
III. Dvan J
123-124
Mitl Dvan N. 391
ST. NV. K. YAZMALAR

0 , 127-128
erif : arh- Kalda Farsa ]y_ 5q
tv 129-130
: Divan N> 130
130-131
N. 152
tvt. t 131-133
Nasml N> 448
HURFLK METNLER KATALOU VII
Sayfa
I. Aliyyal-A'l Tavhd-Nma F ara
II. Frk-Nma
Macm'a III. Martiyya 133-136
N. 1158
IV.
V. ? Mesnevi
136-138
Aliyyal-A'l Ivymat-Nma N. 1195
I. Abdal-Macd b.Faritah: Tarcama-)iH"ab-NmaTke]
138-140
Macm'a II. : Hidyat-Nma [
T. Y. N. 9685
IHI. Ahrat-Nma J
KONYA MEVLN MZES K.

ABDLBKt GLPINARLI KTAPLARI
143
Muhiti Dvan Trke N. 11
*
Ar 143 -144
Murtad (Darvl) Durr-i Y atim 144-147
Remizler (Cvidan Tere.) 149-150
Not. 1) 150
Not. 2) 150
nszn Bibliyografya snda olmayan ve Katalog un
hazrlanmasnda faydalanlan kaynaklar 153
Dizin 155
N S Z
imdiye kadar Hurflik ve bu mezhebin, daha dorusu dnin

kurucusu Fad Allh hakknda etrafl bir inceleme yaplmamtr diye
biliriz. Hurflik hakknda en cidd incelemeyi, Tehran niversitesi
Pehlev dili Profesr Dr. Sdk Keynn Vja-Nma-i Gurgn
adl eserinde buluyoruz (Tehran niv. Yayn : 133, Tehran-1330
ems-Hicr; 350 sahfe). Ancak std, bu deerli eserinde, bilhassa
Gurgn lehesiyle farsay kyaslamay esas tutmu, bu yzden de
eserinde, pek deerli ve o zamna kadar yazlan ve bilinen bilgileri
dzelten incelemelerini ancak 9-38 ve 28-313. sahfelerde hulsa etmi,
dier ksmlardaysa lehe hussiyetleri zerinde durmutur. Daha nce
intir eden ve sekiz Hurf metnini de sunan, Clement Huartn ve
rahmetli Rza Tevfikn birer incelemesini de ihtiv eden eseriyse, me
tinler hri, bugn Fadl Allh ve Hurflik hakknda, hibir sretle
ihticca slih deildir [1]. Prof. Hellmut Ritterin Die Anfnge der
Hur fs ette adh makalesindeki bilgi, gerekten de pek deerlidir
( Oriens, No. 1, Vol. 7 ; 30.6.1945 Leiden, s. 1-54). Ancak imdiyedek
Hurf metinleri ayrca incelenmemi, bu metinlere it bir katalo, bir
bibliyorafya yaplmamtr. Islm Ansiklopedisi nde Cl. Huart tara
fndan yazlan Fadl Allh maddesinde, Fadln doum ve lm
yllar doru olmakla beraber hakknda serdedilen mutlaayla Huruf
lie ve Fadl Allaha it kitaplar hakkndaki mutlaalar yanl ve ye
tersiz olduu gibi faydalandan kaynaklar da ana kaynaklar deildir
(cz. 35, Fadl Allh, st. Mill Eitim Basmevi-1947, s. 535-536; Hu-
1 Textes Hourufs avec Traduction, E. Tc. Eedites par Clement Huart suivis dune
etde par le Dr. Rz Tevfiq; E. J. W. Gibb Memorial, Volme IX . Leyden : E. J. Brill,
Imprimeie Orientale. London - 1909. 1327 H. Bu eserde Hurufliin tevl esaslarn
tesbt eden Hidyat-Nme (s. 1-12), Sayyid shkn Mahram-Nma si (s. 13-58),
Nihyat-Nma adl farsa bir risle (s. 59-65), der farsa bir risale (s. 66-72),
Dar Tarlf-i Zarra adl farsa bir risle (s. 73-83), farsa bir baka risle (s. 84-89),
Sayyid arlfin (M ir arif) farsa iki risalesi (s. 84-89,90-98), skandar-Nma adh
farsa manzum bir risle (s. 99-125) var. Hidyat-Nma nin Tabrz de yerleen As-
tarbdl Haan a id olduunu st. niv. Farsa yaz. larnda 139 No. da kaytl ns
hasndan anlyoruz. Mir arifin ikinci risalesi, sunduumuz katalogda, 993 No. daki
mecmuann III. rislesidir. Mahram-Nma ve tercemesi de katalogumuzda gemek
tedir. Bu metinler, 1138 - 1141 H. yllarnda istinsh edilmitir.
F. l
2 HURFLK METNLER KATALOU
rflik; cz. 46, 1950, s. 598-600). Elan kmakta olan franszca ve

ingilize Islm Ansiklopedisi ne yazdmz Fadl Allh- Hurf
makalemizi de, ana kaynaklara dayanmakla beraber bugn yeterli
bulmuyoruz ( Fransza; s. 751-754; ngilize; s. 733-735). Bu bakmdan
Hurf metinlerinin en ehemmiyetlilerinin katalogunu sunarken Fadlm
haytm, Hurfliin esas inanlarn ve yayln bir kere daha ve
yeniden yazmay gerekli ve faydal bulduk.
FadV Allah'n hayt:

Hurf mezhebinin, daha dorusu dninin kurucusu Fadl Allh
hakknda, devrine en yakn trih kitaplariyle onlar kaynak ittihaz eden
muahhar kitaplarn verdikleri bilgi, bizzt Fadl Allahla ada olup
onun kurduu dne uyanlarn verdikleri bilgiye hi uymamaktadr.
Btn kaynaklar, onun hicri V III. yzylda ( X I V ) yaadnda mt
tefik olmakla beraber mesel amsud-dn Muhammad b. Abdur-Rah-
mn- Sahwnin Paw>ul-Lmi li Ahlil-Karnit-tsil,,inde FadPn
adnn Abdur-Rahmn olduunu, 804 te (1401-1402) ldrldn
bildirmesi (Msr-Kahire, Miktabatil-Kudsi-1354; cz. V I, s. 127-128),
979 da (1571) Dakan de veft eden Takyyud-din Muhammad b.
Mu'mud-dnin, <Araftul-tkIn de hruh (lm. 850 H . 1447)
tarafndan, Temrleng'in lmnden (807 H . 1404) sonra Bavnatta
katledilmesini anlatmas (Sdk K ey : Vja-Nma-i Gurgnl, s. 14),
muahhar kaynaklardan Kef el-Zunnun Cvidn ve <etAr-Nma
( lA rs, yahut cUrs-Nma yazlm) maddelerinde, adnn Callud-dn
olup 804 te ldrldn kaydetmesi ( I , s. 5 7 8 ; I I , s. 1132), hele
Rzkuh Hn Hidyatin ( lm. 1288 H . 1872) R yldul-'rifm de,
onun Mahadh olduunu sylemesi tammiyle yanhtr.
Fadl5Allahn, Mahdm-zda adb kzmm olu Amir Nr Allahla,

Fadln ldrlmesinden sonra, Hurflerden Ahmad Lorun, 830
rabulhrmn yirmi nc cuma gn (1427), hruha sikastm
mtekp (Dauful-Lmi1, V I, s. 1 7 3 ; H wnd M i r : Hablb'us-Siyar,
cz-i sayum az cild-i sayum; Bombay-1273 H . 1858; s. 127-128) tutu
larak uzun mddet mahpus kalan, sorgulara ekilen ve btn bunlar,
etrafl bir srette Fadlm halfelerinden Hasan a uzunca bir mektupla
anlatan (arkiyat Mecmuasimn I . cildindeki makalemize b. st. 1956,
s. 37-57) Amir Gytud-dn Muhammad b. Husayn b. Muhammadul-
AstarbdPnin farsa stiv-Nma siyle Fadlm halfelerinden Sayyid
HURFILK METNLER KATALOU 3
Ishk- Astarbdnin Mahram-Nma s, Fadl AHh- Hurfnin

haytm adm adm izlemek iin incelenmesi gereken en mhim iki
kaynaktr. stiv-Nma um banda, FadPm doumu, hicr 740
(1339-1340), kurduu dni yaymya balamas 788 (1386), ldrlmesi
796 (1394) trihlerinde gsterilmitir (st. Millet K . Ali Emri, faTsa,
No. 269, l.a ). Ali Emrnin farsalarnda 1052 No. da kaytl mecmua
daki ilk rislede de j j ^ e Ij#- Cjj jl (4^ J- j j j - j
3jj j JLa j\ j X jl j j C.-t ta j j
j Av T dU-j ji JjzZ* j Jii j kaydn gr
mekteyiz (7.a). Fadln halfelerinin en ycesi 'Aliyyl-A'l, Ky-
mat-Nma sinde.
J j v j j s l> - L (jrS* j >j j j aJahIIj
C^S' j y j j U ji? j >-1 j j j 4S" Ij jS
^ J l ^ O C. I||W ** cj li ^ { Î
-
beyitleriyle Fadlm, hicr dokuzuncu yzyl tamam olmadan 796 zilka

desinin ilk cuma gn ldrldn tesbt etmektedir (st. ni. K .
Farsa yaz. No. 1195, 67.a-b). Hurf irlerinden MuhitFye mensup
ve her hlde onun halfesi olan cAr, dvnnda, ^ jU ^--La o ^
................ jIU jjjlj s J jjj j ^ 4)1 < i C j
szleriyle balyan be satrhk mensr bir balkta, kendisinin 970 hic-
rde doduunu, FadPn doumuyla kendi doumu arasnda 230 yl
bulunduunu, jIj sznn de bu 230 yl gsterdiini syleyip
bu mnsebetle
-11^ J -1 O\*i ( 4^1
cJiaJ j l 0 *- ^j.P
matlaiyle balyan yedi beyitlik fasa bir gazel yazarak Fadlm

doumunu bildirmektedir (Bizdeki ns. 13.a-b)[2].
2 Ali Emr, farsa, No. 1034 te Sayyid shkm Turb-Nma sinde, 2. a da

AInin 970 te doduu, 1030 da ld kaydedilmitir.
cAliyyl-Acl, Tawhid-]N ama sinde,
( S J J j ' C - - o b I
beytiyle[3] Fadlm Astrbdl olduunu aka bildirdii gibi (st. Univ.

K . F. Y . 1158, 50.a) bizzat Fadl da Nawm-Nma sinde Astarbdl
olduunu syler (Vdja-Ndma-H Gurgnl, s. 29 ve 1. not). stiv-Nma -
de Horasan ehlinin pevs gsterilen Sayyid shk, H wb-Nma sinde
Fadlm, 772 hicride (1370-1371) sfahan da ileye girdiini ve o zaman
otuz iki yanda bulunduunu sylemektedir ki (A .E .F . 1042, 25.a-b) bu
hisba gre de doumu 740 olmakta ve bu kayt, evvelce arzedilen
doum trihini teyd etmektedir.
Adnn ihbiid-din Fadl Allh olduunu, gene Tawhd-Nma -

deki
(_2 j l ^ j ^ < Si <y o Ij Ju^
beytiyle (st. niv. K . nshas, 15.a) ona yazlan bir lm trihinin,

_ j
matlandan aka anlalmaktadr.
Fadl Allahn halfelerinden olduu, dvnndaki medhiyelerden

anlalan Mir arfin Baynul-Wkc nda, Fadlm seyyid olduu
bildirilmekte ve eceresi kaydedilmektedir (st. niv. K . No. 152,
78.a-81.a). Ayn ecere, alt-Nma-i Ikurt Dada de dc mevcuttur
(A .E .F . 1043, 51.a) .Aliyy l-A l mn halfesi Mir Fdlnin bir ri-
slesinde de bu ecere var (Ayn, 1039, 30.b. Bu mecmuada aynca
l_L iiUj j j ^ ^ H
a \ ,Ju Ll j* j i l cmlesiyle balyan ecere 8. b de mukayyettir).
Kaydedilen ecerelerde Fadlla Hz. Al arasnda, bzlarnda yirmi,
bzdarmda yirmi iki kii var. Bu aykrlk, bilhssa babas Bahd-dn-
le onun babas Hasann, ecerede bir adam olarak BahHid-dn Haan
tarznda kaydedilmesinden meydana geliyor. Her iki rivyette de doku-
3 Vja-Nma , bu beytin Kurs-Nma de olduunu ve bu mesnevi ile Taw-

hd-Nma nin, 'Aliyyul-A'lnn olmas icb ettiini sylyorsa da (s. 282, not. 1,
s. 282-284) mesnevideki,
-Ulc j> j j ly (j=~) & lj

beytinden, adnn Tawhd-Nma olduunu anlamaktayz. Hatt bu beytin hizasna,
hmije surhla ^1 kayd da dlmtr (15. a).
HURFLK METNLER KATALOU
Zuncu, yahut sekizinci atasnn Muhammadal-Yamn oluu, sanrz ki

dikkati ekmesi gereken bir eydir; nk Yemen lkesinin, hicri nc
yzyln sonlarndan itibaren ( I X ) Btmlerin en mhim merkezlerinden
biri olduunu biliyoruz (Muhammad b. Hasanal-Daylam : Kawidu
akidi Ali Muhammad; R. Strothmann basm; Die Geheimlehre der
Batniten; Dogmatik des Hauses Muhammed. Bibliotheca slamica. 11.
st. Devlet Mat. 1938; 9-b, 24-25, 95, 96).
Fadln tasavvuf yoluna nasl slk ettiini, halfesi Sayyid shk-

Astarbdnin Hwb-Nma sinden renmekteyiz. Sayyid shk,
Fadldan naklen bunu yle anlatyor :
Birgn bir dervi, Mawlnmn,
lj o i j o <*> iij* j i
beytini okuyor. Fadl, bu beytin gerek mnsn, hocas Kamld-dn -

den soruyor. O da, o srada onsekiz yanda bulunan Fadla, bunun,
ibdet, ryzat, ak, zevk ve cezbeyle anlalacan sylyor. Bunun
zerine Fadl, kendisini ibdete veriyor. Tasavvuf yoluna girip ne-
med-p oluyor. Hacca gidiyor. Dnnde Hrezme geliyor. Sayyid
shkm, Abul-Haan-1 Ifahnden rivyetine gre bir gece, bunda
da i yok diyor; bu gece de bir ftuht olmazsa vazgeeyim bu iten.
O gece ruysnda kendisini Astarbddaki bahesinde gryor. Buras
Mak'ad dk m (Kurbn Karim, L IV , 55). Sleyman Peygamber
de oradaym; yaknnda da Makam A 'rf varm ( V I I , 46). S
leyman, Hdhd nerde diye soruyor. Derken Hdhd geliyor. Bir kara
karga getiriyorlar. Sleymann emriyle tylerini yolup bahe dva-
rndan darya atyorlar. Sleyman, bu kargay Fadla teslm ediyor.
Fadl uyannca, Sleyman Tanr, Hdhd rh, kara karga da nefis diye
ruysn yoruyor ve seviniyor. Bu intisbm, Fadl, 740 ta doduuna
gre 758 de olmas cb ederse de gene Hwb-Nma de 756 da grd
bir rya ile kendisine rya yorumunun, Hz. Muhammed tarafndan
verildii sylenmektedir (19.a). Bu takdirde intisb trihi, belki de
onsekiz yandan da ncedir ve sylenen ya kayd, tahminen sylen
mitir. st. niv. K.deki farsa yazmalarn 448 No.sin.da kaytl ve
Mitl tarafndan yazlm afrsa Nasmi dvnnn 114.b-115.b sahfe-
lerinde, onalt beyitlik bir mesnevi var. Fadla id olan bu mesnevideki,
i HURFLK METNLER KATALOU
a U j j * U U jZ 'j I - - X 5 4 .1 1 ( j\ AS"* mL*ij j jS *
j * ^ ' i A - 0 ^ a r j l j i (j" l _ / a S "" < J j I (_ J > - a lj j i j> ju
i ^ O lj jJ j s ^ja J - ^
SJ#j I I O jw (j*"5- (_$*-* L-
^>- J j l J .j J 0.5^ ^Jj L-o-UfS (1)1 (_** ^j-4
ljS" J t_**A lJ ^ l/^ ^
l (_>> J^'*'^ 4J i IJ
beyitlerinden, intisb ettii ztn adnn Haan olduunu reniyoruz.

Bu ztn hakknda bilgimiz yoksa da kutb- lem, Merd-i Ma'n gibi
szlerle vlmesine nazaran sfiyyeden ve her hlde Btniyyeden
olduunu ve yukardaki beyitlerin beincisinden de, Hurflerin tb-
rince Fadln zuhr ve burzundan , tevl bilgisine shib olup o bilgiyi
yayacandan haber verdiini, dorucas Fadl bu yola sevkettiini
anlamaktayz.
Fadlm Hrezm ve Yezdde bulunduunu, oradan sfahana bal
Tokc ( Tohc) denen yere gidip orada bir mddet kaldn, sonra
Tebrize geldiini, Clayrl Haan olu Sultan veysin (lm. 775 H.
1374-1375), Fadln meclisine devm ettiini, sohbetlerinde bulundu
unu, hatt Fadlm ona, teberrken bir dervi klh verdiini, vezir
Zekeriyy ve Shib-sadr ayh Hwcann kendisine mtekid olduunu
gene H wb-Nma den reniyoruz (19.a-b). 775 yl ramazan aynda
(1374) kendisine er hkmleri tevl bilgisi veriliyor. H"b-Nma ,
Fadlm bunlar, Cvidn-Nma, Mahabbat-Nma ve cAr-Nma de
bildirdiini kaydediyor. Vja-Nma-i Gurgn , Kurs-Nma hi-
yesinde, jC* j j ? j L^l |lj? a S ^ C j I C a J jl
4S ^.lull jL*^ U j >-1 j J jj (j\LWI 1_>j _j o j*z>~
I I bili u^l j (JUj
4>0 ^y> J j jC.JV j^jAI <>j 4*-;^ J Jl OjjLiil fj*
A * j < ll 1j a S \ j j l < il j > - L l o l S -*
r j l yazldn bildirmekte-
HURFLK METNLER KATALOU 7
dr (s. 289-290). Gene Vja-Nma den, ayn kitapta, *j=tj j * "

blmnde, srrn Tebrizden Zuhr ettiini, jUj blmnde de,
JJJ j ^ j i * t 'J h jl
jljfr 2j>- o l i y j i C/\ S ^ jr* ^
beyitleriyle ztn, Tebrizden zuhr ettiinin bildirildiini anlyoruz

(s. 290). Gene ayn kitapta JJI |V r- te, Azerbaycanda kymetin
aikr olduunun bildirildii (s. 291), V blmnde de ayni
inancn belirtildii grlyor (ayn s.) ; Vja-Nma , aym kitaptan
naklen, Fadln kurduu dni 778 de (1376) yaymya baladn sy
lemektedir (s. 492) [4].
Fadl, kurduu jlni, sfahanMa yaymya âhmtr.- nce ruy

yorumuyla^ ie balayp bununla hret kazanyor. Sonra bir maarada
inzivya ekiliyor. Musfir lakabiyle tannan bir dervi, lm halin
deyken Fadl, maaradan kp onun hlini, hatrn sormya gidiyor.
Dervi, Fadla, artk Zuhr zamnnn geldiini sylyor ve Tebriz
deyken grd ryann da buna dell olduunu haber veriyor. San
yoruz ki Musfir diye anlan bu dervi, Fadlm bahsettiini syle
diimiz ayh Hasandr. Kendisini Mahd tanyan ve tantan Fadln
evresinde, yal bir zt olan Fahrd-dn, Burcurdl Call, Hora-
sanl Fadl Allah, Husayn, Isfahanl cAbdul, Nynli ve Dat (Rat ?)h
iki kii ve Hac-Nma shibi, yni Mir arften ibret yedi kii top
lanyor; bunlar Fadla ilk inananlardr (s. 286-288). Fadlm 775 ten
nce ve 790 da Tohcda bulunduunu biliyoruz; hatt 772 de otuziki
yandadr ve gene sfahandadr, orada ileye girmitir ( H wb-Nma,
35.a-b. Bu trihin ve ya kaydnn, doum ylma gre tam olduunu da
syliyelim). 775 te (1388) gene sfahan da Tohcdadr. stiv-Nma -
de de Tohcdan bahsedilmekte ve Darv Husmud-din-i Yazdcurdi -
den rivyet edilerek bir vaka nakledilmektedir (80.a-82.b). h Manr
(saltanat, 789-795 H . 1387-1393) razdan gelip sfahan alamad,
sonra tekrar gelip zaptettii Zaman da oradadr ( IT b-Nma, 32.a).
Bir aralk Giylan ve Damganda da bulunmutur (28.a-38.b).
Fadln son zamanlarnn, Bkyede getii anlalmaktadr

(Mahram-Nma, 47.a). Essen onun, bu yerle yakn bir ilgisi vardr.
4 Bu sahfelerdeki beyitler, A. E. nin farsalarmda, 1035 No. da kaytl Hac-

Nma dedir; 3. nota b.
Cvidn da, c-j UjjVI p i ,j~=~ r c__>T Jljjl ^1

jji ^c- szlerinden, Sayyid Haan adl bir mri
dinin, Bkyeden kendisine bir yaz getirdiini anladmz gibi
(Vja-Nma, s. 32) gene ayn kitapta, c - ^ S'I ^-j j j <u_>TIj j j
* u <j >*-j j kayd mevcuttur ki bu trih, lmnden aa yukar
alt ay ncesini gstermektedir (ayn s.) Mahabbat-Nma de,
JS <_jj U U j i j j j ^"bjU -
j~ iSy. y 4"ab j l j .a j (_^ Ij a_vsjj I U

drtlyle Bkyeden mektup aldm bildirmekte, Aliyyl-A'l da
Kymat-Nma dc,
j j Lj j &- j j j ^ y? ^
j C- j I b J (_l^ I
beyitleriyle orasnn, sevgilinin dura olduunu aklamaktadr (ayn).
Fadl, H wb-Nma de belirtildii gibi amahda, Kad Bya-

zdin bir ryasn yorarken, ldrleceini de haber vermi (49.b), bu
ztn evinden kalkp hcresine giderken Astbddan gelen bir h-
hmle tutuklanm, Alncak kalasma gtrlm (50.a), Mirnhn
emriyle hapsedilmitir (55.a). Muhkemesinden sonra ayh brahim
adl birisinin fetvsiyle (Vja-Nma, Kursl-Nma'den \Hac-Nma]
naklen, s. 293), 796 yl zilkadesinin altnc gn ldrlm, ayakla
rna ip balanarak cesedi arda, pazarda, yerde srnm, sonra
mridleri tarafndan alnp gmlmtr.
Fadln, elimizde iki tane vasiyyet-nmesi var. Birinci vasyyet -

nme, A. E. farsalarnda 993 No.da kaytl mecmaanm 104.-b sah-
felerindedir ve Mahabbat-Nma nin iinde kendi elyazsiyle bulun
duu bildirilmektedir. Bu vasiyyet-nmede Fadl, oluk ocuundan,
dostlarndan ayrlmaktan baka hibir eye ehemmiyet vermediini,
bu yazsnn dostlara ulaacan umduunu bildirmekte, bilhssa
gecelerinin pek elemli getiini yazmakta, irvan Kerbelya, btn
gnlerini rya, ehil olmyanlar imr ve Yezd e, kendisini de Hz.
Huseyne benzetmektedir. Bu ksa vasiyyet-nme, cz farklarla Prof.
Bro'vraen Journal the Asiatic Society deki makalesinden alnarak
Vja-Nma de yaynlanmtr (s. 30-31).
ikinci vasiyyeti uzuncadr ve bu vasyyette jil 'L. Sj.LP

dier hemirelerine vasiyye tyin ettiini bildirmekte, Mahabbat-N
ma iinde gnderilen ilk vasyyetin de ile piU ilj jjJz ya

yazld belirtilmektedir. Bu vasiyyet-nme, Ali E. nin farsalarnda,
1009 No.daki mecmamn ilk risalesidir. st. niv. K . Farsalarnda
1291 No.daki mecmuann 38.a-45.a sabfelerinde de vardr ve tara
fmzdan, arkiyat Mecmuas nda yaynlanmtr ( I I , st. Osman
Yaln Mat. 1958, s. 53-62).
Fadl, H wb-Nma de yazldna gre Tebrizde, Kamld-dn-i

Hm adl halfesinin delletiyle -Astarbdh bir kz almtr. Soyu
hakknda, A . E. farsalarnda 1027 No.da kaytl, Mr arfin Baynul-
W k mn sonunda, ayr bir yazyla u satrlar var (61.b) :
j i j iJj j 4.a j S- Cj ( J d ) l <~J J ))

o j l a j j j <j l j j C j j j t > - j i l j
jlo J j j i )l 'zk** j 4)1 iS " j ^1 tJd lj jy j^ l

j jlST.Ajlj p - _(J(J j O < J j l O j - >-
J j l <)lj^j 1 O j l d J jji <)l jU-vI ^

tlj j ' f z z - O J j j j j jlS JjI j> - O j l el j 6 i\iSCl ^1 3 ^
tiljjl <)l C.*^ < j^ ^ L i i i j *jI-SCI 'l j.*\
j i l d b jl *5)1 J ^ LkJ d b jl >l^]l t- t i

j <*5)1 OjL*s
F a s n ldrlmesine drlm trih var. Bunlarn biri,

Ikurt Dadanin alt-Nma sinde ( A . E . F . 1043, 3.a) ve Nasml-
nin farsa dvnnda kayth (A yn blm, 438, 48.b). alt-Nmade
Nasm dvnndaki trihin, trih ktasmdaki ikinci beyit yok. Bu
trih lafzdir. ikinci trihin, trih beyti mehurdur ve Ahmad R fat,
Mir tl-makd f Daf'il-mafsid ine bu beyti almtr (st. Vezir-
han, brahim Ef. M a t; tabasmas-1293, s. 133). Bu trih, kitap Rif
Yelkencide, X V I . yzyla it bir mecmada ve A. E.nin farsalarmda
438 No.daki Nasm dvnnda (48.a-b), ayn K.nin ayn blmnde
439 No.da kaytl Naslm dvnnda kta ve rublerden nce mukay
yettir. Nasm dvanlarndaki trih ktas, R. Yelkencinin mccmasma
nisbetle daha doru ve bir beyit de fazladr. Bu iki trihin, de NasimFye

id olduu anlalyor; fakat ikisinde de mahlas yok. Her halde Fadln
katlini mtelcb btn Hurfilerin tkybta uramas, mahlas kul
lanmamasna sebeb olmutur. nc trihi, kitap merakls Fahri
Bilge deki eski bir Nasm dvnnn ilk yapranda grm, istinsh
etmitik. Ali E.nin farsalarnda 186 No.da kaytl mecmuada 194.b de
ayn trih var; ihtiml bu da Nasmnindir. Her trih de Fadlm,
elli alt yanda, 796 yl zilkadesinin altnc cuma gn ldrldn
bildirmekte. Bu trihlerden birini, 439 No.daki Nasm Dvn hakknda
bilgi verirken yazdmz iin dier ikisini buraya kaydediyoruz :
jl I jl-A-J 4S" 1 V * (J-v#
j&-\ [5] j j-s?. <'JL*
j j l - ij i j \ aS O j
wU tiAS-* S Lo J
Xjv* O - I
j J J O I j j j
.sb dJuÂ-oj
l^T^
1 ^ L*ob
oLjIS^ j j Ai <^jI
j i j d J jj l^JLS - j \ (jL ^ j l
4_S I (J jl jU a L j l j ____
J 4 ^ u / J j j l j JU JL j .A j* j l a ^ jI
l^ MJ J ' ^ - (- b ^ "
J-5-? w i-Li ti 2j> JL-
* <uU szne nazaran k- olmas cb eder.

HURFLK METNLER KATALOU il.
j j cJ ii
^ jji j\ u ;i o
t ^ JL(~* A**'
J > -J C ^>- Jl C -^ J
ljl >k* j uO i A^ti! I
M 0
Mr Fdlnin bir risalesinde, >s -k*y <ikijjJ&- Lj ,_^>-L

L^ V ^ j J e*^ j ^ j'- i .l l osS'b iT/v*-l <Cjl o^y j \j
Jc J ir- ^ J J > 1 3 j j j l J j\j* J' 'jt-l ^j\i j-l.il y j J j l 4J ^ J jjJ a -
jjjy j ji> _r Jjl j j^Lio tiiJû^l kaydna rastlyoruz ( A . E . F . 1039,
92.b). Gene Fdlinin bir baka risiesinin son yapranda da ayn
kayd grmekteyiz ( Ayn blm, 9 9 0 ; 63.a). Gerek bu kaytlardan,
gerek Vatikan Mzesi K.deki Mahabbat-Nma sinin sonundaki
<c i U jI (j'l; ijL c U j jis. y>* 4*- J t-J J*- jJ L- J l* ji < r J jIa
. . . j j ; .Ai kaydndan anlalyor ki Fadla, Seluklularn hussiyeti
olan eezr-i zemin tarznda bir merkad yaplm (Vja-Nmdy e de b.
s. 32), 'Aliyyl-A'l da sonradan onun yanma gmlmtr. alt-
Nma de, mufassal bir srette anlatlan (35.b-36.a), daha nce Isti-
v-Nma de de geen ve Almcada yaplmas trenleen hac mera
siminde de tavfm, Maktal-gh da yapldnn belirtilmesi, yalnz
Fadln gmld yere bir trbe bin edildiini deil, ldrld
yere de bz eylerin yapldn ve bylece K'beye benzetildiini
anlatmatkadr (101.a-b).
RafTnin, 811 hicride (1408) yazd Barat-Nma nin sonun

daki nesir ksmnda, Fadlm, muayyabt Hams i (K urn, X X X I ,
34) bildiini, o cmleden olarak leeei vakti, kaatilini, kaatilinin betini
benzini, boyunu, kuan, adn, babasn, anasn, ldrlecei ehri,
kendisini ldrecek klcn krmn krmz olup khta Ayatul-Kurs
yazl olacam, zilkade aynn altnc perembe gn ikindiden sonra
ve cuma gecesi ldrleceini vasyyetinde bildirdii yazlyor (st.
niv. K . T. Y . 77, 5O.bSl.a). Hi phe yok ki bunlar, Fadl hakknda
8 Her trihi de arkiyat Mecmuas nda yaynlamtk; kardatnmz (V , st.

Edebiyat Fakltesi Basmevi -1964; Bektalik - Huruflik ve Fadl' Allah'n ldrl
mesine trih"; s. 15-22).
sonradan, ve azdan aza nakledilirken dallanp budaklanan menka-

belerin izlerinden ibrettir. Yalnz burada, Faik Reid Onat merhumun,
Hicr trihleri mildi tarihe evirme klavuzu nda, 796 zilkadesi
gurresinin cuma gnne rastladn, altmc gnnn aramba oldu
unu, fakat hi phesiz o yl, hillin cumartesi grlmesi yznden
altmc gnnn perembe olduunu, rfen ikindiden sonra cuma sayl
dna gre katledildii gnn cuma kabl edildiini bildirelim. Netekim
Kurs-Nme de de,
SjZ j j ^ *Ji ji Ijf-
ji j jJ.'AZ' ji (j'l
beyitleri bunu teyd ediyor (Vja-Nma, s. 296).
Tahvil dedii yeni dni yedi kiiyle yaymya balyan Fadlm

fikirlerinin, az zamanda birok tarafdar bulmu olduunu, kendisine,
bilginlerden, sdttan, hatt beylerden birok kiinin mrd olduunu,
mrdlerine Darvn- Hall-hor u rst-gy dendiini H vvb-N-
ma den reniyoruz (48.a).
Eserleri:
Amir Cytud-dnin stiv-Nma sinde Fadlm, Cvidn-
Nma-i lhi, Mahabbat-Nma -i lh, Ar-Nma-i* lh adh eser
lerinin adlar gemektedir ( 7.b) . Bunlardan baka Nawm-Nma
adh bir eseri de bu kitaba kaynak olmutur (27.b). Cvidn, Mahabbat-
Nma, Ar-Nma nin adlar, Sayyid shkm H wb-Nma sinde de
geer; hatt Cvidn m, Fadlm lmnden sonra hret bulduu
bildirilir (43.a). Fadla Cvidn- Sar adh bir kitap da atfedilmek
tedir (Vja-Nma; s. 14, 24, 2 6 ) ; fakat byle bir esere rastlyamadk.
Yalnz, kataloumuzda arzettiimiz gibi, Cvidn tercemesi Durr-i
Yatm in bandaki fihristin ser-levhas, ^ j ^ _r&
dir. Terceme, alt U:; I szyle bahyan ve Gurgn lehesiyle yazri-
m olan Cvidn dan deil, bildiimiz farsayla yazlm bulunan ve
Cz JjIj li c5JJ 1'* J' cmlesiyle balyan Cvidn dandr.
Bu bala nazaran G-urgn lehesiyle ve her hlde ilk olarak yazlan
Cvidn a Cvidn- Kabr , bu nsha esas tutularak bilinen fars
ayla yazdana, dierine nispetle daha muhtasar olmas ve sonradan
yazlmas bakmndan Cvidn- ar denebilir. Faritaholunun
Ik-Nma sma da Cvidn ve Cvidn- ar dendiini bili

yoruz.
Fadlm bir de dvanesi vardr. iirde N alm mahlasn kullanan

Fadln iirleri, teknik bakmndan kusursuzdur; fakat o, Irnm Sa'di
ve Hafz gibi std ve dev irleriyle hibir vakit kyaslanamyacak bir
irdir; bu bakmdan Fadl, Irn irleri arasnda, ancak iir yazd ve bir
de telkyn ettii fikirler dolaysiyle anlabilir.
H wb-Nma da Fadlm, zzd-dln h uc' ( lm. 786 H.

1384) adna bir de fkh kitab yazdn, sonra tekrar Sultan Uvays
Tebrize gelirse grlr diye onun adn sildiini yazyor (24.a-b) . Fakat
bu kitap henz bulunamamtr; belki de zyi olmutur.
Nawm-Nma nin nshalar pek ndir saylamaz. Gurgn lehe

siyle yazlm olan bu mensur eserde, 765te, 786 cumdell ve evvl
aylarnda 786, 792 ve 793 yllarnda ve yllan belli olmyan zamanlarda
kendisinin grd ruylar, bakalarnn ruylarn, bz kere ruyy
gren, grdn anlatmadan keif yoluyla syleyip yorumlarn bildiren
bir kitaptr. Ruylardan bahsedilirken birok kiilerin adlan da geer ki
bunlar arasnda Sultan Uvays, Tohtm Hn, Amir Tmr veya Temr,
yahut da al Temr , yni Temur Lengin de adlar vardr. Son trih
796 ydn belirtmektedir. Anlalyor ki bu kitap, det grlen ruylar
ve yorumlar, zaman zaman, hatt trih sras gzetilmeden kaydedil
mek suretiyle Fadln lmne kadar yazlm, belki kendisi, belki de
sonradan halifelerinden biri tarafndan kitap hline konarak tedvin
edilmitir.
Mahabbat-Nma de mensrdur ve Gurgn lehesiyle yazlmtr.

Bu kitabn nshalar ndirdir. Hicr I X . yzyl ( X V ) Hurflerinden
Abdul-Macd b. Faritah 'zzud-dnin Hidyat-Nma s, Mahab-
bat-Nma nin tesiri altnda yazlmtr.
cAr-Nma bildiimiz farsayla yazlmtr. Mesnevi tarznda,

filtn filtn filt vezninde manzum bir eserdir. Sonlarnda,
j I _/ -U l i ( J > - ti ^l j l j Js
j\ I - " A J'jjoj>- j jl - lj
beyitlerinde cAr-Nma ye, Cvidn-Nma de dendii sylenmek
tedir ki buna nazaran Fadla nisbet edilen Cvidn- ar m Ar-
Nma olmas ihtimli de dnlebilir.
Fadlm en mhim eseri Cvidn-Nma dir. Gurgn lehesiyle

yazlan ve Fadlm kurduu sistemi, ana hatlariyle belirten bu mensr
kitabn bir yerinde Brucurdden bahsedildiine ve 796 rebulhrnda,
yni ldrlmesinden aa yukar alt ay nce Bkye de bulunduunu
aklamasna nazaran sanyoruz ki Cvidn da, uzun mddet ve
birok yerlerde, aklna gelen ve iktiz eden tevllerin kaydmdan mey
dana gelmi bir kitaptr. Mahdm-zdanin, yni Fadlm kznn yaz
syla yazlm nshadan 992 yl ramazan aynn onyedisinde Vachl adl
bilgin ve ir bir zt tarafndan istinsh edilmi olan nsha, A. E. fars-
alarnda 920 No.da kaytldr.
Halifeleri:
Fadlm halfelerinden Mir arf, Baynul-Wk adl kitabnda,

hatrladm kaydiyle Fadln halfelerini yle sralyor :
Amir Sayyid Ali, Husayn Key b. Tkb, Mawln Macdud-dn,

Mawln Mahmd, Mawln Kamlud-dn-i Him, H"ca Hfz
Haan, ayh Alyy-i Mazyi, Mawln Byazd, Tawakkul b. Dr,
Mawln Abul-Hasan, Amir Sayyid shk, Amir Sayyid Nasm, Maw-
ln Haan b. Haydar, Husayn Gz, Sulaymn.
Mir arf, halfelerin drtyz seyyid olup gece gndz Fadl Allahla
beraber bulunduklarn, gittii yere beraber gittiklerini de szlerine
ekliyor (51.b-52.a). Bunlardan Amir Sayyid 'Al, stiv-Nma de,
Halfat Allh, Wayy Allh diye anlan ve Fadln en gzde halfesi
olduu bildirilen Aliyyul-A'ldr (2.a, 11.a, 29.b, 37.a). Macdud-dn,
Seyyid shk ve Nasimnin adlar da Istiv-Nma de gemektedir
(29.a, 37.a). Ayn rislede Darv Bahud-dn, Darv Al, Muham-
mad-i Nyn, cs-y Bitlisi, Muhammad-i Tr-gar, Tcud-dn, Sayyid
Muzaffar ve Husmud-dn-i Yazdcurd adlar da var (12.a-b, 37.a, 40.a-b,
43.a-b, 80.a). Ikurt Dadanin alt-Nma sinde, bunlardan Aliyyul-
A'l, Nasm ve Sayyid shkm adlar geer. Bunlardan baka Ba-
ynul-Wk shibi Sayyid arfle Cvd ve 'Aliyyul-A'lnn halfesi
Mir FdlI de anlmaktadr. Cvid, 1000 evvlinde (1592) yazd bir
rislede adnn Al olduunu aklamaktadr (A . E. F. 437, 2.a) . Bu zt,
Dast-Burlda Muhammad Mlrzdan mustahleftir, o da Mir FdlInin
halfesidir. Sar-ama-i hulaf-y Cvd , Cvidn a, hiye tar
znda erhler yazan Hamzadr. Hamzanm halfesi de kurt Dadadir
(A . E. F. 1043, 31.a-b). Hamza, 1033 hicride veft etmitir (ayn blm,
HURFILK METNLER KATALOU S
1034, 2.a) . Istiv-Nma shibi Amir Cytud-dn de 'Aliyyul-A'l-

nn kzkardeinin oludur. Istiv-Nma den baka bir de Turb-
Nma adl rislesi vardr ve her hlde Fadlm, yahut Aliyyul-A'lnn
halfelerindendir. Sayyid shkn Mahram-Nma sinde, hib-Ta -
wTin, yni Fadlm mukarreblerinden olan Sayyid Tcud-dn-i Kah-
n-y Bayhak (Cl. Huart: Textes Hourufis; s. 42) ile Mawln Ka-
mlud-dn-i Himnin ve evvelce Sultan vaysin yakmlarmdan olup
Horasan vlliinde bulunan, soma Fadln sohbetine mlzemete ba-
lyan Amir Aliyy-i Dmnnin ve Pr Hasan- Dmnnin de adlan
geer (ayn, s. 43). Bu kitapta ve Nawm-Nma de, bir ksm devlet
ricali olmak zere daha bz adlar anlyor ki bunlarn, Fadl Allahla
manev nisbet ve rbtalarn kesin olarak bilemiyoruz ( Vja-Nma,
s. 36. Metinlerden rnekler ve farsaya evirileri, s. 236-246). Mir Fdl,
bir risalesinde Fadln halfelerinden 'Aliyyul-A'l, Sayyid Abul-Haan,
Kamlud-dn-i Himiyy-i Rmi (Anadolulu olduu anlalyor) ve
Kamlud-din-i Himiyy-i Ifahnnin adlarn yazp dkJj j
j j ajlijltr" kaydn dyor (A . E. 990. Son ya p .).
Vja-Nma , Dnimandn- zarbycn dan, Faritahol

Abdul-Macdin,
< liJbl C-S * j s j j> - iw>b jl Ijj\ jl>- jl-i 1j ;
beyitlerini alp Fadlm dokuz halfesi iinde Macd, Mahmd, Kaml-i

Him ve Abul-Hasann, Fadlm mahrem-i esrr olduunu bildiriyor
(s. 26). Bu drt kiinin iinde Aliyyul-A'lnn ad gememektedir.
Macd, Istiv-Nma de, ajJ S\~*r J
a-Ip )l j l d r J J l j I U 'j* diye anlan zt olacak (29.b).

Mahmdun ad, Baynul-Wak da geer. Halfelerin adlarn yazan
btn kitaplardan, Abul-Hasann, Aliyyul-A'ldan baka bir zt
olduunu anlyoruz. Mahram-Nma de Sayyid shkm en birinci
rvsi bu zttr ve bu ztn, bizim gremediimiz Fath-Nma adb
bir kitab olduunu da aym eserden anlamaktayz (39.a). Haml-i
Him, Kursl-Nma de,
JLi C-jIsS " j i jljp JlS"" j l

j fj S-Uj j l (Jp jl ,sh-*l jl> - j (jji\
beyitlerine gre her hlde msvedde hlinde olan Cvidn yazp

kitap hline getiren zttr ( Vdja-Nma, s. 302-303) ; Fadl evlendiren
de bu zttr.
Mahram-Nma de, Nakb- Mahad-i Radawl Abdul-Hayy-

dan (25.b) , Sayyid ynud-din-i Bayhakden (30.b-31.a), Sayyid
Fahrud-dn-i Kazvnlden (31.a), hatt Ksmul-amvr- Tabrzden
de bahsedilmektedir (24,b). ynud-dn, Gulan- Hz erheden ve
ilhdla thmetlenen, ileride bahsedeceimiz Ahmad Lor vakasmda da
thmetli saylan ynud-din Aliyy-i Isfahan olsa gerektir (SaHd
N aflsi: Trih-i nazr u netr dar ran, I, s. 164, 2 74 -2 7 5,4 51 ; I I , s. 779).
Sayyid Fahrud-dn-i Kazvin, V III. yzyl mverrihlerinden Hamd
Allh- MustawfFnin kardei Fahrud-dn olabilir (ayn, I , s. 223, I I , s.
764-765). Ahmad Lor, Ksmul-anwrn derghna da gidip gelmesi
dolaysiyle onun da aleyhine bir cereyan hsd olmu ve Herattan
Semerkande gmiye memr edilmitir. Yalnz unu da sylemek
lzumunu duyuyoruz :
Biz Ksmul-anwar,n (lm. 864 ten, 1462-1463 sonra) iirlerinde,
FadT takdire, Huruflii telkyne dir hibir ey grmyoruz. Fakat
ok eskiden beri Btnlerin, halk kendilerine ekmek iin kullandklar
bir taktik vardr : Her hret kazanm, halk tarafndan byk tannm
kiiyi kendilerinden gsterirler; bylece de halkta, yle byk bir zat
bile bu yolda olduktan sonra elbette bu yol dorudur kanatini uyan
drrlar. Ksmul-anwrm ve belki de Fadl a ve Huruflie inandklar
tammiyle belli olmyan ahslarn bir ksmnn ad, Hurf kaynak
larnda bu maksatla gemektedir.
m
Hurufliin kaynaklar ve Huruflik:

Bz saylarn mukaddes tannmas, bz harflere eitli mnlar
verilmesi, pek eski devirlerden ve sanrz ki insanln ibtid ve sihr
inanlarndan kalmadr. Bu eit anlaylar Ahd-i atik te, bilhssa
Hzkyl ve Dnyl blmlerinde, 'Ahd-i Cadd de de Yuhannnm
vahyi nde aka gryoruz. Hatt bu ikinci kitap, bize, ilk harfle son
harfin, balang ve sona dellet ettiini de bildiriyor (Mesel I, 8,
X X I , 6 ). Kuran Kermin yirmi dokuz sresinin balarndaki harflere
de zaman zaman eitli mnlar verildii malmdur. Husayn b. Manr
al-Hallcn ( lm. 309 H . 922) gerek dvnnda (L . Massignon: Le Dvon
dAl-Hallj: Journal Asiatique, Janvier-Mars, 1931, mesel b. s. 63,

83, 94), gerek Ki t b al-Tawsn inde (L. M . basm; Librairie Paul
Geuthmer-1913, s. 13-14, 31, 56, 60, 63) harflerle adetlere, harflerin
adetlere tekaablne dir birok kaytlar bulunduu gibi Ahbr -al
Hallj da da hatta, harflere dir szlerinin nakledildiini (L . M .
basm, Paris-1936, s. 16, 25, 26, 59, 60, 71, 95-96), hatt Fadlm siste
minde esas unsurlardan biri olan Hatt- Istiw dan bile bahsettiini
biliyoruz (ayn, s. 53). Bu husustaki Btn inan da mlmumuzdur
( Mesel Ndsr- Hosrav in H^n-al ihwn m a ; Yahya el-Khachab
basm; Msr-Kahire, mprimerie de Uinstitut Franais D ,archeologie.
Orientale, 1359 H . 1940, s. 66-67 ve gene onun Vach- Din ine b. p -
hna-i irkat-i Gdvyni, Barlin-1343, s. 76-77). Ibni 'Arabinin Fu-
tht Makkiyya sinde harflere byk bir ehemmiyet verilmekte, bu
fikir zerinde srarla durulmaktadr (Msr-Bulak, 1 27 2; bab. I -V , s.
5 9 2 ; ikinci fasl, s. 9 2-101; V. bab, s. 112-130; I I . cilt, bab. L X X I X ,
s. 135-137. Hatm,ul-Wilya dolaysiyle Btn fikirleri, tam Btn sis
temle zh eden ksmlar; c. IV , bab. D L V I I, s. 215). acaratul-Kawn -
de, insanm sm-i Muhammad zerine yaratldn bildirdii gibi ( Msr-
Al-Mat. Bahiyya-1310) Ibni Arabinin harflere dir daha birok ris-
leleri bulunduunu da burada kaydedelim (b. Osman Yaha: Histoire
et Classification de Uoeuvvre D'Ibn 'Arabi: Enstitut Franais de Damas;
Damas-1964, I -I I , 1964).
Btn bunlardan u sonucu karabiliriz :
Fadl Allh, Btnlerin metodlarm benimsemiti; gen yanda

zenip slk ettii yol, Btn inanlar telkyn eden bir yoldu. Harflere
verilen mnlarla, aded tekaabllerle o da uramt. Hatt o, <etAhd-
atk ve Cadd den istidlllerde bulunacak kadar o kitaplarla da
megul olmutu (Mesel A . E. F. 920. Cvidn, 144.b). Her hlde bni
Arabiyi de okumutu. Arapay biliyordu, ran edebiytna vkft.
Zten Ulm- Garlba ve Ulm- Hafiyya denen ve ok def olacak
eyleri, olmadan keif ve istihrca yaradna inanlan bilgiler arasnda
bir de lm-i Hurf un bulunduunu biliyoruz (718 H . de yazlmya
balanlan Mankbul-1Arifin e b. Prof. Tahsin Yazcnm hazrlad
metin; Trk Tarih Kurumu; Seri: I I I , No. 3. c. I, Ankara, T .T .K . Ba-
smevi-1959, s. 421).
Fadl Allh, Btnlerin tevl metodlarmn, bilhassa harflere
verilen ehemmiyetini ve lzum grdke harflerin saylarla mnse
betini ele alm, btn dn emirleri, hkmleri, arapadaki yirmi sekiz

ve farsadaki otuz iki harfe irca yolunu tutmu, tam ve gaayesi belli
bir metod hlinde bulunmyan ve arzettiimiz gibi daha ziyade gele
cekteki olaylar istihra iin kullanlan hurf bilgisini, devrine gre
gerekten de orijinal bir ekle sokmu, kendisini Mahd, Mash ve Tanr
mazhar, Tanr zuhuru tanm ve tantm, bu sretle Hurflii kur
mutu.
Hurf inancm, esas bakmndan ylece hulsa edebiliriz :
Varln zuhru sesledir. Ses, gayb leminden ayn lemine gelen,

taayyn leminde zuhr eden her varhkta mevcuttur. Ancak canllarda
bil fiil, canszlardaysa bil kuvve mevcuttur. Cansz bireyi, baka bir
cansza vur sak onun cevheri olan ses zuhr eder; canllardaysa, irde
ve ihtiyrla zhir olur. Sesin kemli, kelm, yni szdr; bu da ancak
insanlarda zuhr eder. Sz, harflerden terekkb eder; u halde sesin ve
szn asl harftir. Hz. Muhammed, yirmi sekiz harfle konumutur;
arapada yirmisekiz harf vardr ve Kurn bu harflerden meydana gel
mitir. Farsadaysa otuz iki harf mevcuttur. Fadln Cvidn, bu otuz
iki harften terekkb etmitir. Kuranda bu drt harf, yni farsadaki
i? j y yerine V gelmitir; "il okunduu gibi yazlrsa drt
harftir : I J . Bu drt harf, yni farsadaki drt harfin
kaaim-makaamdr. nsann yznde yedi siyah hat vardr : ki ka,
drt kirpik, bir sa. nsan, bu yedi hatla anadan doduu iin bunlara
Hutt- mmiyya , ana hatlar derler. Bunlar hl ve mahal, yni
hatlar ve yerleri halamndan hisaplannca ondrt olur. Erkekte, er
genlik anda zuhr eden yedi hat daha vardr : Sa ve sol yanlarda
iki byk, iki sakal, iki burun hatlar, bir enfaka, yni alt dudak altndaki
hat. Bunlara da Hutt- Abiyya , yni baba hatlar ad verilir. Bun
lar da hl ve mahal tibriyle ondrt olur; mecmu yirmi sekiz eder ve
Kur'n1m yirmi sekiz harfine mukaabildir. Sa ve enfaka, 6tiv ile
ortadan ikiye ayrlrsa sekizer olur ve mecmu onalt eder. Hl ve mahal
tibriyle otuz iki olur ki Cvidn n yazdd otuz iki harfe tekaabl
eder. Ftiha sresi, Kur nn zdr ve yedi yettir; yedi de ad vardr;
Sebcul-Matan, bu adlardan biridir; bu sre, yzdeki yedi hatta mukaa
bildir. Ftiha okunduktan sonra ellerin yze srlmesi de buna iarettir.
jT denirse yedi yet sekiz olur; sa da snnet olduu vehile or
tadan aynlrsa sekiz olur. Ftiha da yedi harf yoktur; Haw nin,
yni kadnn yznde de baba hatlar yoktur; bu yzden de Ftihaya
Ummul-Kitb denmitir. Kurnn sun yirmi dokuz srenin ban.'

daki hurf- mukatta ttadr. Bunlar gayr-i mkerrer ondrt harftir;
o 3 ^ e iJ j J I Bu harfler, bastedilirse, yni sylendii
gibi yazlrsa onyedi olur; nk J l de , aL da j , o y
da j harfleri vardr. Bu onyedi harfe Muhkamt denir. Gnde,
seferi olmyan kii, farz olarak onyedi rikat namaz klar ki bu onyedi
muhkemt saysncadr. Seferi olansa onbir rikat namaz klar. Bu
onyedi harften gayr ^ ^ j i ^ i o u " harfleri onbirdir;
bunlara Mutabiht denir; seferi onbir rikat namaz da mute-
biht saysncadr; tutariyse yirmi sekiz eder. Seferi olmyan, her
gn onyedi, cum gnyse onbe rikat namaz klar; nk iki rikat
cuma namaz, drt rikat lenin yerini tutar; mecmuu otuz iki olur.
Hurflik, bylece namaz, orucu, hacc, zekt, btn hkmleri

yirmi sekiz ve otuz ikiye tatbyk edip bu harflerin de insanda olduunu
kabl eder. Ayrca kymeti, kymetten nce Mahdnin, Dbbatl-
Ardm zuhrunu, Isann iniini, gnein batdan domasn, srt,
mzn, cenneti ve cehennemi de tevl edip bu harflere tatbyk eder.
Hurflerce kinatn devri, esas zerindedir : Nbvvet, ma

met, Ulhiyyet. Nbvvet, dem Peygamberle balam, kemlini Hz.
Muhammedde bulmutur. Ondan sonra Hz. Ali ile mmet devri ba
lam, onbirinci mam Hasanl-'Askar ile bu devir de bitmitir. MahdI
olan Fadlm zuhruyla Ulhiyyet devri balamtr. Btn, peygam
berler, Fadln ehidi, yni tan ve mjdecisidir. Fadl son Zuhrdur.
Tawhld-Nma deki
beytine gre ondan sonra gelen her kmil, ancak onun buyruuna uayr;
onun yolunu tutar; bir baka zuhur yoktur ve olmyacaktr.
Harflerle ve hatlarla dn emirleri tevl, bu inanc hazrlamak iin

kurulmu bir metoddur. Hurf inancnn esas, insan Allahlatrmaktr.
Bu esasta Fadl Allah, eski dinlerden, Mslmanlkta insana verilen
ehemmiyetten ve bilhssa tasavvuftan fevkalde faydalanmtr. Kint,
Mutlak Varlkm zuhrudur; fakat bu zuhr, kuvvet leminden, yni
Melekttan tabiatler ve unsurlar lemine gelmi, gklerle unsurlarn
birlemesinden canszlar, nebatlar ve canllar domutur. Bu devir,
insana gelince kemlini bulmutur. nsan, kintn gzbebeidir; fakat
insanlarn iinde bir insan da btn insanlarn gzbebeidir. O, btn
kinatn miri, hkimi, mdebbiri ve mutasarrfdr. Nasl btn

varlklar isnasa tbi ve mnkdsa btn insanlar da o tek insana tbi
ve mnkddr. Her devirde bulunan bu tek insan, peygamber ve
immdr. Peygamberlik, Hz. Muhammedde kemliyle zuhr etmitir
ve bu yzden o, son peygamberdir. Her peygamberin, srrna mazhar
olan bir vasysi vardr ki o, kendisinden sonra da mmetinin immdr.
mamet de Hz. Alde kemlini bulmu, onun soyundan gelen imm-
larda bu keml zhir olmutur. Al ve soyundan gelen mmlardan 11.
imm Hasanul-'Askerde imamet devri bitmi, Cayba devri (mmm
gizleni devri) balamtr. Son mm olan Mahd ile Ulhiyyat devri
balar. Mahd, Fadldr ve ondan sonra, baka bir zuhr olmyacana
gre her keml shibi, ona uymakla kemle erebilir. Msevlerin bekle
dikleri Mash, Hrstiyanlarn gkten ineceini syledikleri, Mslman
larn da kabl ettikleri 's ve Hz. Muhammedin mjdeledii Mahd,
Fadldr. Bylece btn peygamberlerin mjdeledikleri devir balam,
kyamet kopmu, dny, hret olmutur. ok sonra Bahlerin de
benimsedikleri bu inanta Hurflik, bir yandan Msevlikten, Hristi
yanlktan, bir yandan da Mslmanlktan faydalanm, bu dnin
inancn birletirmitir. mameti ve bilhssa Hz. Al den onbirinci
mma kadar olanlar tanmakla, Mahdinin gaybetine ve zuhruna
inanmakla i'adan mteessir olan Hurflik, Mahdnin hr zamanda
doacan kabl etmekle Snnlikten de faydalanmtr. sadan baka
Mahd yoktur melinde olan ve hads olarak nakledilen sz, esas
inan hline getiren Hurflik (bu sz, hemen btn Hruf kitaplarnda
vardr), Fadln, ayn zamanda s olduunu kabl etmitir. Onikinci
mmn doduuna, birinci ksa gaybetinden sonra gaybet-i kbrsma
ve zaman gelince Tanr izniyle zuhr edeceine inanan 'a-i m-
miyyanin, Fadl Mahd olarak kabl etmesine imkn olmadndan
Hurfler, cann aleyhinde bulunduklar gibi Kutb u kabl eden
fiyyanm da aleyhinde bulunmulardr (Bahler de ayn yolu, ayn
dncenin bir sonucu olarak tutmulardr). Mesel Sayyid shk,
cJj- (_j S c J j ^ jl
demektedir (Vja-Nma, s. 312). Mr arf,
ji l^ - cJ
iijii* C -p U - j Ip j U ^ -U y b L b j i # ir
jSsj j l (,1^-b eij> < L j * j J elS"
j j (j< iS_yu jt j
beyitleriyle fiyyanin aleyhinde bulunmaktadr (st. Univ. K . Dvan,

Fars. Yaz. 130, 73.a). Raf'I de Barat-Nma de,
Chil mahrum u ser-gerdn idm
Her nefes bin fikr ile hayran idm
Geri birka fenden almdum haber

Semez idm anlarunla hayr u er
Bir yola gider iken zr idm

Gh yapardum gh gir bozar idm
Gh meyihden virr dm haber

Dr idm yokdur bulardan mucteber
Her ne drl ilme kim klsam nigh

Nesne feth olmz id derdm h
beyitleriyle Nasmye kavumadan nceki halini anlatr (st. Univ.
K . T. y . 130, 113.a-b). cA_r de dvnnda,
Bende- f vu dd u lmam ben

Fram ez temm hawf u hater
Snniyn old leker- Y a >cc

Kld ard zre fitne- b mer
'iyn old tbi'- Daccl

dn kod Mazhab-i Ca'far
diye her iki tifeye atmakta (17.b) ,

Iy tlib-i tahkik olan erbb- taawuf
Fadl- Haka gel feth ola t bb- taawuf
matlah gazelinde,
Rak etmenn dn kom halka-3i tawhd

eyda ile dolm kamu esbb- taawuf
Seccadesi taklld iledr hrkas tezvir

Chhli dolandrmaa dlb- taawuf
gibi beyitlerle tasavvuf erbbm knar (24.b-25.a). Ruh-i5 Badad,

terkb-i bend inde,
f ki afda geinr mlik-i dinar

Bir dirhemini alsan olur hatr derhem
Taklld ile seccde-niin olmu oturm

Tahkikde amma har-i bigsuste-'inndur
gibi beyitlerle tasavvuf erbbn tezyf etmekte,
Neydgin fehmitdk esmadan ared candur bize

Bde-5 fl gerek fi taawuf bertaraf
gibi beyitlerle tasavvuf ehlinin, esmdan haberi olmadn bildirmek

tedir. 'ayla Ehl-i Snnete ve tasavvufla tasavvuf erbbma tarz,
hemen her Hurf kitabnda rastlanan iki unsurdur.
Fadln, yirmi sekiz harfe drt harf daha ilve ederek otuz ikiye
iblnda, daha dorusu arapa yerine farsay koymasnda, Cvidn ,
Kuran gibi bir vahy eseri ve dn kitap, hatt btn dinleri tamam-
lyan kitab olarak tanmasnda ve tantmasnda sanyoruz ki mill
urun da tesri vardr ve Fadl, farsay din dili yaparak Arab hkimi
yeti yerine Iran hkimiyetini kuran ve btn peygamberlerden stn
olduu kabl edilen lh zuhr olmutur. Bu inan, Mahmd- Matrd
denen ve Fadla muhlefetle NuktawiIii kuran Mahmudda bsbtn
meydana kmtr. Ona gre artk Arab devri bitmi, Acem ( Iran) devri
balamtr (Sdk K ey : Nuktauviyn y Pasihiyniyn; trn Gde,
No. 13, Tr-mh 1320 Yazdgurdl, s. 11 ve devam).
Mfredt leminden mrekkebt lemine gelen, feleklerden unsur

lara, feleklerin unsurlarla birlemesinden canszlar, nebtt ve hay-
vnt lemine gelen, yenip iilen eylerle (canszlar, nebatlar, canllar)
insanda nutfe ve emc olup insan suretinde zuhr eden ve kelma
mazhar olan varlk, bu varlktaki hayat, maddenin bir hli, insan
sretinde kazand bir kaabiliyet midir, yoksa ruh, erat ehlinin kabl
ettii gibi lh bir nefha mdr ve lmden sonra da mevcut mudur,
hret denen bir baka lem var mdr? Bu dnce, Hurfleri epeyce
sarsm grnyor. Cytud-dn, stiv-Nma sinde bunu, Aliyyul-
A'lya sorduunu, onun, da, sormya hacet yok, hu kadar kitap oku
dunuz; bu bapta bilginiz vardr dediini sylyor. Gytd-dn, o Za-
mnn dervi n- a'lem ve ekmel ve afdal-i asbak olan Darv Al,
Darv Bah ud-dn, Amir Sayyid mdud-dn Nasm, Mawln Mu-
hammad-i Nyini, Darv Mawln Hasan- Yazdcurd, Darv Aliyy-i
Giylni, Mawln Hasan- Haydarnin ve dier dervilerin, hretin
bulunduunu kabl ettiklerini bildiriyor; Amir Nr Allahn, kendisini
Bitlise gnderdiini, orada 826 hicride (1422-1323) taundan len
Hadrat-i Bibi-i Ummul-Kitb, Amr Kalm Allah, Bibi-i Ftihatul-
Kitb ve Amir Salam Allah ruyda, cennette olduklarn, hatt
Halfat Allahn, yni 'Aliyyul-A'lnm Aboa adh klesinin de cennet
kapsmda oturduunu grdn yazyor (25.a-40.a). Fakat Rm
ehlinden, yni Anadolu Hurflerinden bir ksmnn, lmden sonra
baka bir hayat olmadm, mrekkebtn gene mfredta dneceini
sylediklerini, ayn zamanda insann, bu yaayta otuz iki kelimeyi
rif olunca, yni Huruflii kabl edince kendisinden teklifin kalkaca
na inandklarm, Badad dervilerinden Amr cAliyy-i Kayvn, Darv
adr- Dy ve Darv Hasanm da bu inanta bulunduunu bildiriyor
(39.b-40.a). Hurflerin bir ksmysa, namaz da hib - T aV U kld,
orucu da tuttu; artk bize teklif yok dediini, Amr shkn mrdle-
rininse, insan beeriyyette kaldka, yni yaadka teklifin kalkmya-
cam ve hretin vcdunu kabl ettiklerini sylyor. Bzlariyse
dny bize cennet oldu; cennette teklif yoktur inancm gttklerini sy
lyor. Darv Muhammad Tr-garle hapisten kurtulup Mzandrndan
Amr Nr Allahla Badada gittiini, orada Muhammad Tr-garle bu
bahsi konutuklarn, Muhammad Tr-garin tensuhu kabl ettiini
yazyor (41.a-42.b). Ulemdan olup hikmete it tasnifleri bulunan
Mahmd- Hn de, sfahan da Fadla gelip gitmekte ve hreti
inkr etmektedir; fakat Fadl, lmden sonra insan ruhunun uru-
nu nefyedii reddediyor; Mahmda kermetler gsteriyor; gml
parasm bildiriyor; hatrndan geen hikmet meselesini sylyor
(82.b-85.a).
Biz, btn bunlardan u sonucu karmak zorunda kalyoruz :
hreti, rhu, rhun bakaasm inkr eden ve teklifin kalktn sy-

liyen Hurfler, galib biraz hazmsz, tahammlsz olanlardr; herkese
almamas iktiz eden, nk bir toplumun varln, ancak disiplinin
koruyacan, bu disiplinin de trelerle, trenlerle, inanlarla salana
can idrk edemiyenlerdir. Buna kar teklifi, rhu, hireti inkr

edenleri reddedenlerse umm inzibt temine alanlardr ve bu red
dedi, bu yola yeni slk edenleri bulandrmamak iin bir takyyeden
baka birey deildir. Mesel Gyat d-dn, Sayyid-i sa'd-i ahid,
Amir Sayyid mdud-dn Nasm nin, benlik dvsn gden iirlerini
Aliyyul-A'Iya sorduunu, sizden feyzald halde nasl oluyor da bu
kadar byk dvlara giriiyor dediini, Aliyyul-Alnn da, benim
yce menzillerim, Kuranda s "Jt t ^1\ "0UJI y , / gibi yetlerle anl
maktadr dediini sylyor ve bu sorunun stnden otuz yl geti;
imdi beni hayrla ansnlar diye yazyorum deyip Kur n- Karmde
esm-y hsndan ne kadar J* ismi geen yet varsa hepsini sra
lyor (96.a-97.b). Fadl da, Kuranda geen Fadl larn hepsini ken
dine ml etmekte; sonra da vasyyet-nmesinde Allahtan bahsetmekte,
Hz. Husaynden dem vurmaktadr. Mir arf, Baynul-Wk da,
Yunan filozoflarndan Hukemya, mteerriaden mutasavvfaya kadar
hepsinin ma d hakkndaki fikirlerini telhis eylemekte, sonra da ld
rlen, ayama ip taklp yerlerde srnen Fadla ulhiyyet isnd et
mektedir. Byle bir inanc gdenler, ya gerekten bilgisiz, anlay kt
kiilerdir; yahut bu yola yeni girmilerdir, daha yoldadrlar; birgn
inkra varacaklardr. Fakat bu inanc telkyn ve temsil eden bilgili
kiilerin, hibir eye inanmadklarna inanyoruz biz. Bu yzden de
Hurfilii, btn mnsiyle tam bir Btn din olarak kabul ediyor,
eriata uymak hussunda sylenen szlerin bir takyyeden ibaret oldu
una hkmeyliyoruz (Btmlik iin Simavmakads olu eyh Bed-
reddin ald kitabmza baknz; st. Eti Yaymevi-1966, s. 12-29).
Hurflerin ana kitaplar:
Hurflerin esas kitab, Fadln eserleri ve bilhssa Cvidn dr.

Ondan sonra Fadlm en ileri gelen halfesi olup Halifat Allh, Wayy
Allh, Halifa-i Fadl- lh, Wkf- asrr- sar'ir-i Kalm Allh,
cAliyy-i l-i A cl gibi sfatlarla anlan Amir Sayyid Al, yni cAliyy-i
A'lnn Tavvhld-Nma ve ICymat-Nma si, gene Fadln halfesi
Mir arfin Hace-Nma, Mahar-Nma, sm u Musamm, Baynul-
Wk adl kitaplar, dier halfesi Amir tshkn H wb-Nma, Irat-
Nma , Mahram-Nma, Turb-Nme si, Amir ytuddnin Istiv-
Nme si, dier halfesi Abul-Hasann Barat-Nma si ve Zub-
datun-Sact , hr yr olarak anlan Kamllerden biri, belki de
Kamlud-din-i Him olduunu sandmz Kamlul-Kaytm. ta -
at-Nma si, onlardan sonra cAliyyul-Aclnn halfesi Mir Fdlinin

Risla si, arh- Taksimat , Mir FdlPnin halfesi Dast - burida
Muhammad Mirzdan mstahlef Cvdnin risleleri, Cvdnin hal
fesi Hamzann Cvidna hye mhiyetindeki erhi, Fadlm halfesi
Nasmnin dvn, Mukaddimatul-Hakk , Nasmden mstahlef
RaflTnin Barat-Nma ve Ganc-Nma adl mesnevileri, Abdl-
Macid b. Faritah zzud-dnin 'Ik-Nma ve hrat-Nma si,
960 ta doan Muhtnin risleleri ve dvn, Hamzann halfesi Ikurt
Muhammad Dadanm alt-Nma si, MultFyc mensup olup 970 te
doan ve 1030 da len 'Arnin dvn, 966 da sa olduunu bildiimiz
MitlUnin risaleleri ve dvndiT.
Azerbaycan ve randan Anadoluya yaylan Hurflik, katalogda
grlecei vehile hicri I X . yzyldan ( X V ) tibren farsay brakp
trkeyi kabl etmi, Nasm, bir dvan tertb edilecek kadar trke
iir yazm, Mukaddimatul-Hakk adl rislesini trk diliyle tedvin
etmi, onun halfesi Rafi', iki mesnevisini, 'Abdl-Macd, Ik-Nma
ve hrat-Nma sini trke tasnif eylemi, H wb-Nma yi trk-
eye evirmi, 901 hicride doan (1495-1496), yahut o trihte Otman
Bahaya uyanlar tarafndan kutub olarak tannan Akyazh brhm-i
tniye mensb Yamn, Fadlat-Nma sini trke yazm [7], daha
nce ^lyat-N m a-i h denen Otman Baba Wilyet-Nmas,
dervilerinden Kk Abdal tarafndan trke yazdm, ayn koldan
gelen Muhyid-dn Abdalsa Hurf inanlarn heceyle yazd mni
tarzndaki drtlklerle yaymya balam, Kasm de ayn yolu tut
mutur [8]. X -X I . yzyllarda ( X V I - X V I I ) yaayan Darv Murtad
adl bir Bekt dervii de Cvidn , tasarruflarla trkeye evir
mitir [9].
Hurf dninin ibdetleri:

Hurfler, Fadl Tanr zuhuru olarak kabl ettikleri cihetle slm
dninin ibdetlerinde de deiiklikler yapmlardr. Bata, tekbrlerde,
7 Fadlat-Nma , Ali Haydar ve Ahmed Hzr adl iki zat tarafndan 1325-1327
de st. Cihan Mat. da yanllarla dolu olarak bastrlmtr. Yamini, Akyazl ve Otman
Babadan, bu basmn 83. s. de bahseder.
8 Muhyid-din Abdal ve Kasm iin Alev - Bekt irleri adl kitabmza
baknz; st. Remzi K. 1963 (s. 14, 16, 267-268, 270).
9 Durr-i Yatlm ad verilen bu eviri iin katalogumuzda, A. Glpnarh kitap
larnn sonuncusuna b.
ehdetlerde, mesel -il J- 'V' Jl V l -V-it diye Fadlm ad eklenen e-

Zan ve kaametleri olduu gibi abdestte, abdest uzuvlar ykanr ve mes-
hedilirken Hurf inancn, yirmi sekiz ve otuz iki harfi belirten farsa
beyitler okunarak alman abdestleri var. Namazda, sreden sonra otuz iki
harfi tamamlamak iin cAr-Nma den beyitler de okunuyor. Rk
ve sucd tebihleri 4^ j J-JI j Jc'bll J-JI
dir. Tahiyytta, teehhdde, selmda Fadln ad hulefsiyle anlmakta.
Haclar Alncakta yaplmakta. Maktal-gh denen Fadlm bldrl-
d yerde ihrma brnyorlar, oras yedi kere tavf ediliyor ( Her hlde
kbleleri de oras) ; Mrn-h dedikleri Mrn-hn yaptrd, yahut
tmr ettirdii Sancariyya kal asma ta atarak eytn tahyorlar; bu
eit bir hac ve umre trenleri var. ibdetleri, Ehl-i Snnet ve ica fk
hnn birletirilmesinden meydana gelmi. Bunlar 846 ylndan, yni
Fadln ldrlmesinden aa yukar yirmi yl getikten sonra yazlan
efstiv-Nma den (25.a, 38.a) renmekteyiz (96.a-100.b). 1033 te
vefat eden (1623-1624) Hamzann halfesi kurt Dadanin alt-
Nme sinde de ezan, kaamet, abdest ve namazdan, cuma ve bayram
namazlarndan, dier namazlardan ve bilhassa Alncaktaki hac tre
ninden bahsedilmektedir; bu kitapta, Fadl Allahlatran arapa bir de
Hurf evrd var (39.b-43.a).
Hurfler, bu ibdet tarzn, bilhssa hac trenini ne kadar ve ne
vaktedek yrtmlerdir? Sanyoruz: ki bu, pek az devm edebilmitir.
nk muahhar kaynaklarda bu hususlara dir hibir kayda rastlaya-
myoruz; hatt kurt un alt-Nma sindeki bu bilgiler, bizce,
ancak eski kitaplardan bir nakil mhiyetini tamaktadr. Islm dninin
ibdetlerinde yaplan bu deiiklikler de, phe yok ki kasddir ve B-
tnliin Islm dninde meydana getirmek istedii yeni bir ayrln
ifdesidir; netekim Bah5 Allh ve Baherde de ayn eyi grmek
teyiz.
ran'da ve Trk illerinde Hurflik:
Fadl Allahn ldrlmesiyle Hurflik pek sk bir tkybe ura

mt. 830 rabulhrnun 23. cum gn (1427), Hurflerden Ahmad
Lorun, hruha (lm. 850 H. 1447) sikastndan sonra (Sahvl:
Daw'ul-Lml, cz. V I, s. 1 7 3 ; Hablbus-Siyar, cuz-yi sayum az cild-i
sayum; s. 127-128) Ahmad Lor, derhl ldrlmt. Fakat sorgu
sundan nce ldrlmesinin bir hat olduu anlalm, aratrmaya
balanm, Ahmadin stnde bulunan bir anahtar, evinin bulunmasn

salam, takke dikmekle geinen bir Hurf olduu anlalm, dostla
rndan Mawln Ma'rf adl bir hattat da tutulup hapsedilmi, Fadlm
kzkardeinin olu Hwca cAdudud-dn ve Ahmad Lorla konutuklar
anlalan birok Hurf yakalanp ldrlm, cesetleri yaklm,
Fadln torunu Amir Nr Allah, stiv-Nma shibi Amir Gyatud-
dn. ve dier hurfler tutuklanmlar, uzun bir muhkeme sonunda
braklmlard. Bu arada Ahmad Lorun, Ksmul-amvrn tekkesine
de gidip geldii anlalm, Herattan gitmesi emredilmiti. Sayyid
Kasm, bu mnsebetle,
I jU j J j l 4>-
IjU jJb j j JUJji,* elSjj & 'j*
matlaI gazelini yazm, Semerkande gitmi, Ulu tarafndan saygyla

muamele grmt (Habib us-Siyar, ayn c. ve s.).
Sonradan Fadlm kz ve Ysuf adh bir Hurflf, Karakoyunlu

Cihnh zamnnda (lm. 872 T. 1467) Tebrizde, Hurflerle bir k
yam tertiplemi, kyam bastrlm, Fadlm kz, beyze yakn Hurf
ile tutulup ldrlm, cesetleri yaklmt.
jrT J-5
C S ' j
rubsinin de Fadln kzma id olduu rivyet edilir (Dni-mandn-

zarbaycan'dan naklen Vja-Nma, s. 2 7). Sayyid shk, Mahram-
Nma sinde bu kz, LLJ *1 JS' diye anmakta, mesnevilerinde
ona, Fadlm Kurratul-cayn demekte Vayyet-nma sinde de
onu, kendisine vasiyy tyn. ettiini aklamaktadr.
randa tenkile uryan Hurfler, Anadolu ve Rumeliyi kendi

lerine bir snak grmler, oralara hicret etmilerdir. H wca shk
(lm. 1310 H . 1892-1893), Fadlm ldrlmesinden sonra halfesi
'Aliyyul-A'lnm Anadoluya geip Hac Bekta tekkesinde oturdu
unu, Bektlere Hurflii telkyn ettiini syler ( K iful-asrsr ve
Dfi( ul-arr; st. 1291, s. 4 -5). Uss-i Zafar i mehz edindiine gre
1242 den (1826) sonra yazld anlalan mellifi mehul Idhul-as-
rr da da ayn bilgi verilmektedir (st. niv. K . Trke yaz. 4382).
Ancak bu rivyeti daha geriye gtren ve nisbeten kesinletiren bir
belgeye imdilik rastlanamamtr. Aliyyul-A'lnn, Alncakta Fadlm
yamnda yattn arzetmitik. Istiv-Nma de, Aliyyul-A'lmn
822 de (1419) ld tasrh ediliyor ki FaUn ldrlmesinden yirmi
alt yl sonradr. Aliyyul-A lmn bu kadar bir mddet iinde Ana
doluya gemesi, Hac Bekta tekkesinde bir zaman oturmas, tekrar
dnp Alncaka gelmesi biraz mstebad grnmektedir. 'Aliyyul-
A l ya Nsminin iddilarm soran, cevaplarm kaydeden, Fadlla m
nsebeti olan birok kiilerin adlarn, sanlarn, onlarla grt yer
leri kaydeden, 826 da Fadlm soyundan olup taundan lenleri bildiren,
846 yl ramazanndan bahseden stiv-Nma shibinin, Aliyyul-
A'lrun byle bir siyhat olsayd, kaydetmemesine ihtiml verilemez.
'Aliyyul-A'lnn eserlerinde de byle bir gezi intbna dir birey
yok. Fakat buna karlk Mr arf, Hacc-Nma sinde, Anadoluya
geldiini, Fajlm kitaplaryla Huruflie id kitaplar Anadoluya gn
derdiini, getirdiini, kardeiyle Karadeniz kylarna kadar gittiini
bildiriyor (Vja-Nma, s. 282-283; not. 1. Konya, Mawll Mzesi
Katalogu, I, s. 1644 No.daki risalenin zhna b. 224-231). Fadlm halfe
lerinden Nasm Imdud-dnin, Ankaraya geldii, Hac Bayrm-
Wal ile grmek istedii, 1065 te (1655) veft eden Olarlareyhi
brhmin szleri arasnda geer (Halfesi unc Allh aybVnin h-
bat-Nma' sinde). 811 den nce Halebde, derisi yzlerek ldrlen
bu irin, Anadoluda birok yerleri gezdii, halfeler yetitirdii mu
hakkaktr. Netekim halfelerinden biri de, Prevezede medfun olan
RafTdir. Hi phe yok ki Raf' de gezip dolat yerlerde halfeler
6 yetitirmitir. Biz, Hurufliin Anadoluda yaylmasnda, Rumeliye
gemesinde, Aliyyul-A'lnn deil, Mr arfin ve Nasmlnm tesirini
grmekteyiz; Hurflik, Bektlere de bu suretle ve bunlar vstasiyle
tesr etmitir; netekim hl Nasm, Bektlerce kendilerinden sayl
makta, Alevlerce de yedi byk ve lh irin biri tannmaktadr ( slm
Ansiklopedisi1ne yazdmz Nasimi maddesine b. cz. 92, st. 1962, s.
206-207).
Osmanoullar lkesinde Hurflik, X V . yzylda saraya kadar

nfz edecek bir kudret kazanmt. Fahrud-dn-i 'Acam (865 H . 1460).
Ftihin Hurflie temyln Vezir Mahmud Paadan (879 H . 1474)

duymu, eriat adna nfuzunu kullanarak Hurfleri, Edirnede, e-
refeli cmiirdn mderrisi bulunduu srada diri diri yaktrmt ( Macdi:
akhk- Numniyya tere. st. Mat. m ire-1269; s. 81-83). Hmid,
bu vakay, Mahmud Paaya yazd bir kasidede,
C -pJ.; j l
I ~ ' l ^ ^
Ut c J ^ **1 (3^ oA-*'

Ij\âs> jJaI <_)l( j j jjj I jl
beyitleriyle tesbit etmektedir; bu beyitlerin kenarma, i OjLil

k a y d da dlmtr (st. sr- Atyka Mzeleri K . 1148,
134.a. smail Hikmet Ertaylar tarafndan yaynlanan tpkbasm; st.
1949; nsz, s. 10, metin, s. 284). Nianc Trihi Kanun Sleyman
devrinde de Hurflerin, Osmanoullar lkesinden srldn, Manc-i
Tifa-i Kalandarn- Rfdyn bahyle bildirmektedir (st. Mat.
mire-1279, s. 234-238). <Wafayt- pr bar li ulil-albb- mani ta-
bar de bu hususta bilgi vermektedir (st. niv. Trk. yaz. 2418;
102.b-103.a).
Btn bu tenkil hareketlerine ramen X -X I . ( X V I -X V I I ) yzyl-

larda Huruflik, Bektliin asl inanlarndan biri olmu, yaylmya
ve bir yandan Bektlerden, bir yandan mstakili olarak kendisinden
mmessiller yetitirmjye devm etmitir. Bektlerce ikinci pr taunan
ve Bekt erknnn vzn saylan Bal Sultan ( Balm Sultan 922 H .
1516), bir nefesinde,
istivay zler gzm Sab'l-matnidir yzm

Anal-Hakk syler szm Mi'rcmuz drdur bizim
Haber alduk Muhkamtdan Semeyz zt ftdan

Balum nihn syler Hakdan rdmuz srdur bizm
drtlkleriyle Hurufliin esaslarndan bahsetmektedir (A . Glpmarh:

Alevi-Bekt irleri, s. 23-24). Evvelce de arzettiimiz gibi Otman
Baba, onun kolundan olanlarca kutub tamnan Akyazl, ayn koldan
Muhyi d-din Abdal, Yamn, Hurf inanlarn yaymaktadrlar. Mev
levi Ysuf Sne-ckin kardei ve dvan iirinin kudretli bir iri olan
Yenicevardarl Hayrat (941 H. 1534), Muhiti (doumu, 960 H . 1443),
onun halfesi Ar (970-1030 H. 1562-1621), Mifthul-Gayb adl

tiirke manzum bir rislesiyle dvam olan, ayrca mensr bir risalesi
de bulunan ve Bektlerce Gl Baba diye anlan Mitl, trk dvan
edebiytuun en kuvvetli ve hatt tenkidcilii bakmndan orijinal bir
iri olan Rh-i3 Badad (1014 H. 1605-1606. Rh iin Aylk Ansik
lopedi deki Rh-i Badad adl makalemize b. S a y: 47, cilt: 4. Mart-
1945, s. 1370-1373), Rhnin Badadda bulunduu srada orada def
terdar olan ve Rh tarafndan vlen ir ve mverrih Al de (1008
H . 1599) Hurfdir. Mr-alamlik rtbesine kadar ykselen Call Bek
gibi (982 H . 1574-1575) gerekten de bilgili bir zt bile Huruflie kapl
mtr. Kendisine Hurf diyenlere kar yazd manzum mektubunda,
Ehl-i Hakka Hurfidr dirsin Sen ki ilm-i lednde karsn

W kf ol dm m sen hurfa nedr muhafun cevher-i hurf ne dr
Nurdur ismi vu ft anun mfradt Mrekkebt anun
hbe yok oldnda aytn Kadh idenler hrf- Kur n
Hamdu lillh akdemizdr hb Harf-i Kurna olmuz mensb
Ik olmak yi olmadan eek Hardan ebterdrr muri ne ek
beyitleriyle Hurf ve Ik olduunu aka bildirmekte, Hurflere

Ik dendiini de aklamakta, Hurflii savunmaktadr (b. A . Gl-
pm arl: Huruflik ve M ir-Calam Call Bekin bir mektubu. st. Univ.
Trkiyat Mecmuas; S a y: X I V , 1965, s. 93-110, bilhassa 106-108. sah-
feler).
Bektlerin X . ( X V I ) yzylda yayanlarmda, Muhiti, Ar ve

Mitlde, Kaygusuzdan, Seyyid Ali Sultandan, Akyazlya mensub
Yemnden istihdlarda bulunduuna gre X . yzyldan ( X V I ) sonra
yaad anlalan Risla sahibi YlrnJde, silsileleri Fadlm halfelerine
ulaanlarda, hatt Hayrat, Rh ve Alde Hurflik ilk plandadr ve
esas inantr. Onlarn Abdal, Kalenderi, yahut Bekt olular ok
geride kalmaktadr ve det Hurflii rtmek iin kullanlan bir per
dedir. Son Bektlerde, mesel Melm-Hamzav kutbu Sayyid Abdul-
Kdir-i Balhye de (1341 H. 1923) intisb etmi olan Mihrb brahim
Babada (1338 H . 1919. Alev-Bekt irleri, s. 15-16, 175), det bir
grenee uyu, bir, bu da var gibi grn tarzndadr. Hatt Neyzen
Tevfyk bile (1373 H. 1953). Fadl- Yazdan dan, Cvidn ndan
ve S vu du den bahsetmitir ( ayn, s. 17,158-159 ve 159. s. de balyyan
muhammesin nc bendi).
Mevlevlikte, hrkann, deste-gln yanlarnda ve klahn orta

sndan ve stten ekilen Istivda Hurufliin tesr vardr sanyoruz;
sem hanede, eyh postundan kapya kadar ekildii farzedilen ve sem
hneyi iki direye blen izgiye de Hatt- istiv denmesinde bu tesir
var (b. A . Glpmarl: Mevlnadan sonra Mevlevilik, s. 375, 429 ; Mevlevi
db ve erkn, st. inklp K . 1963, s. 78). Aga-zda Muhammad Dada
(959 H . 1652-1653), Siyahi Dada (1192 H . 1710), hatt Asrr Dada
(1211 H . 1796-1797), hatt Bahariye eyhi ir, rirf, neyzen ve bes-
tegr Husayn. Fahrud-dn (Fahri) Dada gibi Mevlevi byklerinin
iirlerindeki Huruflik temlerinin bu tesiri gsterdii meydandadr.
Ancak Mevlevler ve Melmler (Hamzavtler. b. Melmilik ve Melmler,
s. 126-128), Huruflikten, bu da bulunsun, bunu da biliyoruz gibi bah
setmiler, Fadl, onlarda hibir vakit birinci deil, hatt geri bir plna
bile alnmamtr (Mevlnadan sonra Mevlevlik, s. 310-317).
Katalounu sunduumuz Hurf metinlerinin ketebelerine nazaran

Hurf fa liyetinin merkezleri, Rumelide Arnavutluk ve bilhssa
Ergirikasr ( Argirokostro: Yanya Vilyetinde liva merkezi; Kaamsul-
A lhm. I I , s. 836), Msrda skenderiye, Anadoluda Akahisar ve
Osmanoullar devletinin merkezi olan stanbuldur. Ergirikasnda
'Arnin bir de tekkesi bulunduunu A. Emrnin farsalannda 824
No.da kaytl Mahabbat-Nma yle ayn K.nin eriye ksmnda
1368 No.da kaytl tIk-Nma nin ketebesinden anlyoruz. Her iki
ketebede de kitaplar istinsah eden Ca'far, kendisinin, Ergirikasrnn
Divitdr mahallesinden olduunu ve 'A ye mensb bulunduunu
oj ^ u - diye bildirmektedir. Birincisi 1176, kincisi 1186 da
yazldna ve Arnin 1030 da ldne nazaran bu zt, ancak cArnin
tekkesinde eyh olabilir. Ergirikasrl olan ve pek ok Hurf metni
istinsh eden Muazzin sa b. Kamlud-dn H wca da 1200 ve 1212 de
istinsh ettii stiv-Nma yle Mahram-Nma ketebesinde Tekye
mahallesinden olduunu kaydetmekte (A . E . F . 269, 1031). htiml
zaman getike Divitdr mahallesinin ad, Tekye mahallesi olmu,
yahut hretine binen Divitdr mahallesi, bu adla da anlmtr ve
tekke, 'ArInin yatt tekkedir, yahut onun adma yaplmtr. cIk-
Nma ve Ahrat-Nma adh iki eseri olan, H wb-Nma yi trk-
eye eviren cAbdul-Macdin Tireli olduu ve orada medfn bulun
duu dnlrse, Tirenin de X . asr- hicride ( X V I ) , Hurflik fali-
yetine sahne olduu anlalr. Devlet arivindeki kaytlar, X -X I I . yz

yllarda ( X V I - X V I I I ) Rumelide Filibe, Tatarpazarc, Varna, Ah-
yolu ve Anadoluda Eskiehir ve Sivas blgelerinde Hurflerin bulun
duunu gstermektedir. Bu kaytlar burada hulsa edelim :
980 zilhiccesinin 14. gn (1573) Filibe ve Tatarpazarc kad

larna gnderilen emirde, Filibenin Umur obas kynde fs ve Utman
Halfaler, Tatarpazarcna bal Mendis kynde Mustaf Ik adl
Hurflerin tutulup gnderilmeleri, dier Hurflerin de tenkil edil
meleri emredilmekte, 984 zilhiccesinin 4. gn (1577) ayn kadlklara
gnderilen emirde s Halifayle Mustaf'nn ldkleri bildirilmekte,
Utman Halfanin tutulup Simav eyhi olduu (Smavna Kads
Badrud-dn yolundan) sbit bulunduu, dier Hurflerin de adlarnn
tesbt edildii kaydedilerek bakalarnn da teftii buyurulmaktadr.
Bylece hem rn a bal Alevlere, hem de Hurflere Ik dendiini
bir kere daha anlyoruz (Ahmed R efik: Onaltmc asrda Rafzilik ve
Bektlik; st. Muallim Ahmed Hallt K . 1932, s. 31-32, 36-37). Eski
ehir blgesindeki Alevlere Seyyid Gazi Iklar denmekte, bayram
larda ks alarak ehirlerde gezmelerinin yasaklanmas emrolunmakta
(s. 16-17), Varnadaki Sar Saltk zviyesindeki dervilere de Iklar
denip (s. 17-18) Ahyoludaki Hatunili de Iklarn bulunduu, Denizli
de Sar Baba zviyesindeki dervilere de Iklar dendii anladmak-
tadr (s. 16-18, 20-23). Bu arada Akyazh tekkesinin Varnada bulun
duunu da reniyoruz (s. 19).
Ahyoludaki Iklarn teftiine dir Babakanbk arivinde 7 No.lu

mhimme defterinde, 975 cumdellsnn 11. gn (1567) verilen bir
hkmle (Hkm No. 442) Sivas sancanda Smavni tarifesinin bulun
duuna dir ayn defterin 80. s.de 1022 zilhiccesinin 18. gn (1614)
verilmi 9 No.lu bir hkm var. Grlyor ki Badrud-dni (820 yahut
823 H . 1417, 1420) pr tanyan Bedreddin Sfleri de, Bedreddinde ak
bir Hurflik, hatt Alevlik temyl olmad halde, hreti yznden
Alevlerce seyyid tannp bir ocan pri saylmas dolaysiyle Hurf-
lii, tam mnsiyle deilse bile hi olmazsa zhiren benimsemi bir
duruma gelmilerdir.
Metinlere nazaran Hurflerin, Bekt grnerek, Rumelide, M
srda ve Anadolunun bz yerlerinde X I I I . assr- hicriye kadar ( X I X )
inanlarn muhfaza ettikleri muhakkaktr; grnte Bekt olan
Hurfler, Hac Bektam adn, ancak korunmak iin anyorlar; onlarca
HURUFLK METNLER KATALOU 33
pr de, Tanr da hib-Ta>wl ve hib-Bayn dedikleri Fadl-

Yazdan dr. Fakat phe yok ki btn Bektler, bu inanta deiller
ve onlarn bir ksm Fadl belki duyuyor, fakat Hurflikten, Hurf
lerin tevillerinden haberleri bile yok.
Bugn hl bu ocuka inan yryor mu? Bunu bilmiyoruz; uncak

X X . yzyln balarnda, biz daha ocukken, bir arnavut Bektden,
Bektlerin iinde mstait olanlarn, ihrma brndrlerek mey
dan da [10], ibtid bir hac treni yaplmak, iki mumun arasnda yedi
kere gidilip gelinerek say edilmek sretiyle Huruflie alndn duy
mutuk. Al uhdatu alr-rw.
Hurf netinleri Katalounda 57 kitabn tavsifi yaplm, her kitap

hakknda, elde edilebilen ve cb eden bilgi verilmitir. Mecmualardaki
risalelerle tavsif edilen kitap says, mkerrerler, telhisler ve bz iirler
de dhil olmak zere 117 dir. Bunlarn 28 tnesi trke, dierleri fars-
adr. Bunlardan Na'mPnin ( Fadl) dvn iki, Cvidn ve biri nok
san olmak zere Nawm-Nma , 'Ar-Nma ve Mr arfin dvn
er adettir. Baynul-W k' iki, biri eksik olmak zere Turb-
Nma , Mahar-Nma , Mr FdlFnin farsa bir rislesi, NasmFnin
farsa dvn da er tnedir. Mitl ve 'Ar dvanlar ikier, Fari-
tahol Abdl-Macdin cIk-Nma si , hrat-Nma si iki
adettir. Mkerrerleri, nshalarn mukaayese edilebilmesi bakmndan
ihml edemedik. Bylece ilim lemine bir hizmette bulanabildiysek
ne mutlu bize.
Ahdlbki GLPINARLI
10 Meydan Bekta yininin icr edildii byke odaya verilen addr.

H U R F M E TN L E R KATALO U
B B L I Y O G R A F Y A
nsz hazrlarken, mrcaat ettiimiz kitaplar

Kur n- Karm, cAhd- 'atik, Ahd- Cadid
A b d lb k i G lp n a r l: Rh-i Badadi (Aylk Ansiklopedi; say :

47, cilt : 4, mart - 1945).
A b d lb k i G lp n a r l: Mevlnadan sonra Mevlevlik (st. nklp
K . 1953).
A b d lb k i G lp n a r l: FadV Allahn oluna it bir mektup (st.
niv. arkiyat Mecmuas, I, st. niv. Edebiyat Fakltesi, ar
kiyat Enst. yayn. Trk Tarih Kurumu Basmevi, Ankara - 1956).
A b d lb k i G lp n a r l: Fadl Alldh- HurfVnin JVayyat-Nmasi
veya Wasy,s (st. niv. arkiyat Mecmuas, II, st. Osman
Yaln Mat. 1958).
A b d lb k i G lp n a r l: Nesm (Islm Ansiklopedisi, cz. 92, st.
Mill Eitim Basmevi - 1962).
A b d lb k i G lp n a r l: Mevlevi db ve erkn (st. nklp K . 1963).
A b d lb k i G lp n a r l: Alev - Bektai irleri (st. Remzi K . 1963).
A b d lb k i G lp n a r l: Bektailik - Hurflik ve FadV Allahn l
drlmesine drlen trih (arkiyat Mecmuas, Y , st. Ede
biyat Fakltesi Basmevi - 1964).
A b d lb k i G lp n a r l: Hurflik ve M r-i Alem Cell BekHn bir
mektubu (st. niv. Trkiyat Mec. say : X I V , 1965).
A b d lb k i G lp n a r l: Simavna Kadsolu eyh Bedreddin (st.
Eti Yaynevi - 1966).
A b d lb k i G lp n a r l: Mevln Mzesi Yazmalar Katalou (c. I,
Mill Eitim Bakanl Eski Eserler ve Mzeler Genel Mdrl
yaynlar; Seri : III, No. 6 . Ankara, Trk Tarih Kurumu Basmevi -
1967).
A b d lb k i G lp n a r l: Mevln Mzesi Yazmalar Katalou (Henz
yaynlanmyan ciltler).
A b d lb k i G lp n a r l: FadV Alldh- Hurfi (FransZa ve ngilizce
yaynlanmakta olan slm Ansiklopedisi. Fransza, s. 751-754,
ngilizce, s. 733-734).
A b d l-M e c d z z d -d n b. F a r i ta h : Ik-Nma (st. Millet

K . Ali Emr, eriyye, No. 1368).
: Akhbar al-Hallaj (Louis
Massgnon basm, Librarie Philosophicpe J. Vrin; Paris - 1957).
A h m e d R e fik : Onaltnc asrda Rafzlik ve Bektalik (st. Muallim

Ahmed Halit K . 1932).
A l i y y l - A l : Kymat-Nma (st. niv. K . Farsa yaz. No. 1195).
A l i y y l - A 'l : Tatvhid-Nma (st. niv. K . F. Y . No. 1158).
A r : Divn (Konya, Mevln Mzesi K . A . Glpmarl Kitaplar).

C v ld l A l: Risale (Millet K . A. Emr, Fars. No. 437).
E fl k i A h m a d (D a d a ): Mankb'ul-1rifin (2 . cilt Prof. Tahsin

Yazcnn nsz ve notlariyle; Ankara, Trk Tarih Kurumu
Basmevi - 1952-1961).
E m in M u h a m m a d : Wafayt pur hbar li uVil-ablb man Vtabar (st.
niv. K . Trke yaz. No. 2418).
F d l (M r): Risla (M. A. E. F. 1039).
F d l (M r): Risla (M. A. E . F. 990).
F a d l A ll h - H u r f (N a m i): Cvidn-Nma (M. A . E. F. 920,

1000, 1046).
F a d l A ll h - H u r fi (N a m ): Mahabbat-Nma (M. A. E. F.
824).
F a d l A ll h - H u r fi (N a im i): A-Nma (M. A . E. F. 992, 1003,
1011).
F a d l A ll h - H u r fi (N a 'm ): Navum-Nma (M. A . E. F. 1011,
1030).
F a d l A ll h - H u r f (N a 'Im ): Wayyat-Nma (M. A . E. F. 993,
1009).
F a d l A ll h - H u r f (N a 'm ): Divn (M. A . E. F. 186, 989).
F adP m N a s a b -N m a si: Risla (M. A. E. F. 1039).
F a r h a n g -i C o r a fy a 5 - i J r n : Da3ra-'i Cogrfyi-i Sitd- Arti

yayn (sfand - 1329 ems Hicr, c. IX ).
a y b un A ll h : Suhbat-Nma (Konya, Mevln Mzesi nsha

syla Osman Ergin nshasndan istinsh ettiimiz ns.)
G y a t u d -d in M u h a m m ad b. H u sa y n b. M u h a m m a d u l-A s -
ta r b d : tstiwd-Nma (M. A. E. F. 269).
H m id : smail Hikmet Ertaylanhn nszyle tpk-basm (st. 1949).
R wd M ir: HabWus-Siyar (Cz -i sayum az cild-i Sayrm, Bombay -

1273-1858).
H u sa y n b. M an r (-A b u l-M u t ): Kitb,ut-Tawsn (Louis Mas-
signonun hazrlad metin; Librairie Paul Geuthner -1913).
H u sa y n b. M an r (A b u l-M u t ): Divn (L. Massignon neri;

Journal Asiatique, 1931).
b n i A r a b i (M u h y i d -d n ): Futht- Makkiyya (4 cilt; Msr - Bu
lak - 1272).
b n i A r a b i (M u h y i d -d n ): acaraul-Kavm (Msr - Al-Bahiyya
mat. 1310).
sh k (S a y y id ): Turb-Nma (M. A . E. F. 1034).
sh k (S a y y id ): H^b-Ndma (M. A. E. F. 1042).
s h k (H*aca) : K if ul-asrr wa Dfic,ul-arr (st. 1291).
k u r t M u h a m m a d : alt-Nma (M. A. E. F. 1043).
: dh'ul-asrr (st. niv. K . Trk. y. 2382).
K t ib eleb i: K ef el-Zunn (2 cilt. st. Marif Mat. 1341-1342 H.
1941-1943).
C lem en t H u a r t: Textes Hourufs avec Traduction (E. J. W . Gibb
Memorial, Volme I X , Leyden. . Brill, mprimerie Orientale;
London -1909).
C lem en t H u a r t: FadP Allah, Hurflik mad. (slm Ansiklopedisi;
cz. 35, 46. st. Mill Eitim Basmevi - 1947, 1950).
M ecd : akack tere. (st. Mat. mire -1269).
M u h a m m a d b. H a s a n a d -D a y la m : KawHdu laka*idi Ali M u

hammad (R. Strothmann basm. De Gpheimlehre der Batniten;
Dogmatik des Hauses Muhammad. Biblioteca slamica. 11. Devlet
Mat. 1938).
M u rta d (B e k ta i D a r v ): Durr-i Yetim (Cvidn tere. Konya,
Mevln Mzesi K . Abdlbki Glpmarl kitaplar).
M k rim in H a lil Y n a n : Cihanh (slm Ansiklopedisi; cz. 23,

st. Marif Mat. 1944).
N s r - H o sro w : H^n'a-l-hvn (Yahya el-Khachab basm; Msr-

Kahire. tpmrimerie de Linstitut Franais D archeologie. Orientale,
1359 H . 1940).
N s r - H o sro w : Vach-i Din (p-hna-i irkat-i Gvyn; Berlin-
1343).
N a sm c m d u d -d n (S a y y id ): Divn (st. niv. Fars. yaz. No.
448).
N a s lm m d u d -d n (S a y y id ): Divn (M. A. E. F. 438).
N a sm m d u d -d n (S a y y id ): Divn (M. A. E. F. 439).

N i a n c M u h a m m a d P a a : Nianc Tarihi (st. Mat. mire - 1279).
O sm an Y a h a : Histoire et Clasification de L'oeuvre D'Ibn cArabi

(2 cilt; Enstitut Franais de Damas; Damas - 1966).
R a f 'i : Baral-Nma (st. Univ. K . Trke yaz. 77).
R f 'a t A h m a d : M irtl-m.akd f i DafHl-mafsid (st. Vezirhan,

brhim Ef. Mat. Tabasmas - 1293).
H. R it te r (P ro f.): Die Anfage der Hurfisette (Oriens, No. 1, Vol. 7;
30.6.1945. Leiden, s. 1-54).
R z k u l H n H id y a t : Rydul-1Arifin (Tehran - 1305).
d k K ey (D r.): Vja-Nma-V Gurgni (Tehran niv. yayn. Teh
ran - 1330 ems Hicr).
d k K ey (D r.): Nuktaviy y Pasihniyn (Irn Gde, 13 Tr-
mh - 1320 Yazdgurd).
S ah i: Tazkirat,u-ucr> (st. mid gazetesi sahibi Muhammad ukr
basm - 1325).
Sa'd N a fs l: Trih-i nazm u natr dar Irn va dar zabn- Frisi t
pyn- karn- dahum- hicri (2 cilt. Tehran - 1344 ems H .).
a m s u d -d ln M u h a m m a d b. A b d u r -R a h m n is-Sah^v: Ad-
Daw,ul-Lm': li AhVil-Karnit-tsl (Cz . 6 ; Msr, Kahire; Mat.
al-Kuds -1354).
a m s u d -d n S a m : Kms'ul-a'lm (6 cilt. c. II, st. Mihran Mat.
1316).
a r f (M ir): Divn (st. niv. Farsa yaz No. 152).
a r f (M ir): Baynul-mk1 (M. A . E. F. 1027).
a r f (M r): Hac-Nma (M. A. E. F. 1035).
Y a m n : Fadilat-Nma (Ali Haydar ve Ahmad Hzr basm; st. Cihan

Mat. 1325-1327).
M a cm 'a: (M. A. E . F. 186).

M a cm 'a: (M. A. E. F. 993).
M acm 'a: (M. A . E. F. 1052).
M acm 'a: Kitap Rif YelkencVye it ve X V I . yzylda tertb edildii
anlalan mecma.
Babakanlk arivindeki hkmler.

M LLE T K T PH AN ES
FARSALAR BLM
1) Ali Emr, Farsa. No. 186. Mecmu.
Yumuak deri stne ince mukavva kapl, rzeli cilt. Yaz talyk.
Sahfe kenarlar ikier surh cetvelli. Son beyitler ortaya, nusralar alt
alta gelmek zere yazlm. 219 yap. Her s.de 17 satr, her satrda bir
beyit var. Msra aralar ikier surh cetvelle ayrlm. Kenan Beyin
(K ena n Rf. lm. 1950) teberruu.
Cilt eb d : 19.6 x 12
Yaz ebd : 14 X 8.5
I. ?: Dvn. Farsa.
a )U _j|j. > (jL *1 oj
(1. b)
Son ve ketebe :
(177. b)
(i1 Û^l _jj.ll -i) _jÛI _ < C - jc

J.A ^ Ijjl i_lJ dil jUp JS I jil j i (3 s J
vj c5 "'i ^ ^ cil
^_aI ^ /* (3 c5
j J i j S ' 1S 2j j u * j-i UaJ 4JI 3 j l i i l p j>- 45"C a (_gjlj

jUrVI aJI j j* jxS~ i l X\{ \ji\y\j ^y>
(178. a)
I harfinde 90, V de 34, o de 57, de 1, E da 7,

c da 7, da 1, V da 98, j da 5, j de 2, V da 1, j de 1,
3 da 3, J da 4, " f de 33, da 16, da 8, de 2, V de 4
gazel var; 374 gazel mevcut. Gazeller 146. b de bitiyor. Sonra tercler
var. ir, hibir iirinde mahlasm anmyor; her iirin ve terclerin her
bendinin son beytinde, verek Fadl anmakta. Btn iirleri, Hurf
inancma dir. 16.a-b, 25.a-b, 25.b-26.a da olduu gibi bz iirleri Grgn
lehesiyle.
II- Na'im (FadV Allh- Hurfi. 796 H.

1394) : o l D v a n . Farsa.
35 gazel, 7 kta, 8 rub, 4 beyit, 2 terci vardr.
lf>l jljS " j j
jU l ( J j j j j
(178. b)
Son : (JaI (j~^t ^ (jljita

(194. b)
(Bu dvanda I harfinde 7, o de 1, j da 7, j da 1, j de 3,

V ^ I , f de 4, da 1, de i , V de 5, cem cm 3 gze/,
aynca CV da I , da 1, KJ do 1, " de 1 n-tamm gazel, 4 kfa, 10
rub, 4 beyit ve 2 terc'le, 55 iir mevcuttur. Bunlarn ikisi arapadr.
iirler, harflere gre tertiplenmemitir.)
III. Fadlm ldrlmesine trih.
lilL* dJJU C o l f i j jLp
(194. b)
S on j t jM Af**'1
jl d jljl O jj JLu
(A yn)
(Bu trhi, Bektlik - Huruflik ve Fadl Allhhn ldrlmesine

drlen tarih adl makalemizde yaynladk; arkiyat Mecmuas, V,
st. Univ. Edebiyat Fak. arkiyat Enst. st. Edebiyat Fak. Basmevi -
1 96 4; s. 14-22. Bu tarih, 21-22. s. lerdedir.)
IV. Jc Al : Dvftn. Farsa.
: C~wA aS ' ,J>- j - s i j l

jr J_>-j . i _>US~ jjlaJ C-jJf- j
fi 94. b)
Son : jjlj j i Jl j jJp 4iiS" .L
hj lUs-l _j
L il JS"" (j ^
(211. a)
(Bu dvanede <j kafiyeli 2 kaside, de 1, o de i kaside,
ayn harfte 5 gazel, de 10, j da, j de 6irer, r de 2, j , ve
s de birer gazel ve 1 terci, ceman 27 iir var. cAli Fni, FadV mrd-
lerindendir (b. Dr. Sdk K ey : Vje-Nma-i> Gurgni; Tehran niv.
Yayn. 1330 ems h. s. 299-300.)
V. .Ju j i arf : ki terci . Farsa.
Ba : e l j j i CJfc 3 j* <_I
(211. a)
Sn : jUj ji iSj^T ***? jlSCil j OV* jJJl 3 j j>- J>-

(216. a)
Y I. Kallm Tar-ccc.
a -L j l o ^L jlc "! j _!jC j (_g~JkP

(216. a)
Sn jA j *m ojjjli ^vN j (J 6-UjU
( a y n )
V II. -l Rahmat Allh : Bir iir. Fars.
Ba : JlOJ (jZ*^5\j>- *ub l
j i _iaJl l-tol cJftlI

(217. a)
Son T Lv-P'i L" AiilJ CL*6A 41
C<ljj ( J j j (jlj &- Aaa. iL lj C-.ft

(2S. a)
V III. J* Al : Mesuev tarznda bir iir. Fars.
a J L l_2 -jJl jl ^ j i
j^ i- ij-i t
(218. a)
S on : J & s jZ J y j' ^ jfe
(Jo J.. j j> - jJaj j S I <JtjS-C^.
(ayn)
(1052 No.daki mecmuann IV . No. ma b.)
I X . Ju J> arf : Farsa bir iir.
af : : > Ij (j,-6j j l o ^
i j J j L ^ j i (j aS ls^.5 i j j I
(2 i S. oj
Sn : Juf jl*P
i j-J j L (jl*.* 1_Jyvi j A j > -

(2 i 8. 6 ;
(arf iin Mevln Mzesi Yazmalar Katalou adl kitabmzn

I. cildine b. Milli Eitim Bakanl Eski Eserler ve Mzeler Genel Mdr
l Yaynlar; Seri: I I I , No. 6 ; Ankara, Trk Tarih Kurumu Basmevi
- 1967, s. 224-226.)
*
Mecmann sonunda, tertipliyene ve yazana id olan u kta var :
o ^ U I j A i jl * Ij U f d /l <__p-lv?
* c iT A
4^ (j Zj I CL _jl <_jjJUaj 4;JI
(29. aj
2) Ali Emr; Farsa, No. 269.

liJjtn-'iM -u j' ij j/'JI i L i jmI Amir Cytud-dn Muham
mad b. Husayn b. Muhammadal-Astarbdi : 4-.UI^J\ Istiv-Nma.
Kaln, ktla ciltli. 108 yap. Her s. de 14 satr var. Yaz talyk.
yet ve hadslerin, huss adlarn stleri surh izgiyle izilmi. Sahfe
kenarlar surh izgiyle cetvelli. Kenan Bey tarafndan teberru edilmi.
15 X 10.8 ebdnda. Yaz ksm, 12 X 6.9.
B a : C I j
Jjj> - ^yi\ Jj jllfl J u?~J jl czJ
(1. b) '
Son ve ketebe :
\j\ C -~ L jL lij o l i 'y i 4*11
X jI j j v _^*-l j l j J jj l- i iu ajj >Cmh
(^jJI J l T ( j I jm *.!l jve>* ..ô j l
(y^>-\ j <ll s j l < _ iS j^0j l (jP
(101. b) \Y\1 lfL>*

*
1. a da u kaytlar var :
\*Y <Ap ll c-Ul ti_ / l i j
Vi * VAA ^ l
(J tl (Jp J 5J o l J L j J V ^ \
olij lj U Jl>o j-Li d j ^ AY Y 4i**1< J p 12JIj IjJI
A* (J
104. a ya kadar trke Hurf ezan, abdest, abdestte uzuvlar
ykanrken okunacak er beyitlik farsa iirler ve namaz, 105. b - 108. a
da du ve sadaka hakknda farsa izahlar var.
Amir ytud-dn Muhammad- Astarbdi, bu kitab, Fadl
Allahn hayat, mnsebette bulunduu kiiler, halfeleri, gezdii, git
tii yerler ve ldrlmesi hakknda en doru ve ok def yln, ayn
bile tasrh ederek bilgi veren en ehemmiyetli kitaptr; bu arada Hurf-

lerin eitli inanlar hakknda da bilgi edinmekteyiz (Neredilmekte
olan frasza ve ngilizce slm Ansiklopedisindeki Fadl Allh Hu-
rfV' makalemize b. F. s. 751-754, . s. 733-735). Emir Cytud-dnin,
Fadln en ileri gelen halfesi Aliyyal-A'Imn kzkardeinin olu ol
duunu ve stiv-Nma den baka Turb-Nma adl bir rislesinin
de bulunduunu, Ikurt Dada diye andan ayh Muhammadin alt-
Nma adl risalesinden anlyoruz ( Emri, Farsa, 1043, 50. a). s
tiv-Nma de, Fadlm soyundan Bibi-i Ummal-Kitb, Amr Kalm
Allh, Bibi-5i Ftihatal-Kitb ve Amr Slm Allahn 820 de tundan
ldklerini bildirmekte (38. a), 846 yl ramazannn 15. gnn an
makta, Aliyyal-A'lnn, kendisinin bir sorusuna verdii cevb ya
zarken, aradan otuz yl getiini sylemektedir (96. a - 97. b). Bu ba
kmdan stiv-Nma 825 No.daki mektubun yazl trhi olan 836
dan ve 846 ylndan sonra kaleme alnmtr. yatud-dn Muhammad,
Fadlm halfelerindendir ve 830 rabulhrmm 23. cumua gn (1427),
Hurflerden Almad Lorun hruha (lm. 850 II. 1447) suikastndan
sonra (b. amsad-din Muhammad b. cAbd,ar-Rahmn Sahvoi: aw aZ-
Lm li ahVil-Karnat-ts<; Msr, Kahire; Miktabat'al-Kuds - 1354;
cz. 6, s. 1 73 ; H wnd Mr : Hablb'as-Siyar, Cuz -i saym ez cild-i sayum;
Bombay - 1273 H . 1858; s. 127-128) Fadlm torunu Amr Nr Allahla
tutulup uzun mddet hapsta kalm, sorguya ekilmi ve btn bun
lar Fadlm halfelerinden Haan adl birine yazd uzun bir mektupla
anlatmtr (Bu mektubun metnini arkiyat Mecmuas'nin 1. cildinde
yaynladk; st. niv. arkiyat Enst. Trk Tarih Kurumu Basmevi -
Ankara, 1956, s. 37-57). Millet K . Ali Emrnin Fars, lan arasnda
1027 No. da kaytl bulunan Mr arfin Baynal-Wkc mda 61. b
deki Fadln. soy eceresine nazaran Amr Nr Allh, Fadln toru
nudur ve Mahdm-zdanin oludur. st. Univ. K . Fars, yaz.larda
1158 No.daki mecmuann II. risalesi olan ve Fadlm en nl halfesi
'Ahyyal-A'lya it bulunan Frk-Nma nin bamda, LjJLc *11 j
dendiine gre de Mahdm-zda , Fadlm kzdr (Her iki k. a b.).
Vja-Nma FadPdan sonra onun yerine kznn getiini, 845 te
(1441), Tebrizde bir kyam hareketi hazrladn ve ICarakoyunlu
hkmdr Cihn-h Muzaffaad-dn (872 H . 1467) tarafndan beyz
kiiyle ldrlp cesetlerinin yakddm bildiriyor (s. 10, not. 2, s. 285.
Cihn-h iin slm Ansiklopedisi ne b. Cz. 23, s. 173-189.
Bu vak*a, 175. s. de zikredilmektedir).
3) Ali Emr, Farsa, No. 437. Mecmu.

Mklapl, srt ve kenar mein, st ebr kapl cilde kaln kt
kaplanm. 14.6 X 9.2 eb dnda; yaz ksm 10.7 X 5.5. 188 yap. Her
s. de 15 satr var. Sahfe kenarlar yeil ve tek cetvelli; yaz tahyk.
Kenan Bey teberruu.
I- J6 Cvld cA l i : Cvidnm alt elif le (btid) balamas
na dir farsa risle.
Ba : eJj>- lj U^l j *mj j *j (Jjlp (_ j J>- Jl?- (J^Lp (_
(1 b) je- I-UjJ jlj~*\
Son . ig" jlg>- j l j -j C-jSv9 jl^>- j e/l
(87. a) j j I
%
1. a da byk iki mhr var; L.S'U j\ bjJ* (_cJI l -UJ-I
jI UjJ_& j l V jl yetinden ( V I I , 43) sonra e_iSj szn ve
tura eklinde, fakat iyi kmad iin okunamyan bir yazy ihtiv
etmekte. 2 . a da, a^l <Js jlS'oJCj ^J t k S j oJUj j 2>- j j J &\
. . . . --SU cmlesinde adn, j*

*jU i U o jj jL Jlî JaJjl jly.l szleriyle de yazd
trihi (1000 H . 1592) bildiriyor. Bu K . de 1043 No.da kaytl alt-
-Nma-i Ikurt Dada den, CvdPnin, 'Aliyyal-A'lmn halfesi Mir
FdlInin halfesi Dast-burida Muhammad Mrzmn halfesi olduu
nu, Cvdinin halfesinin de Hamza Bek bulunduunu reniyoruz
(31.a - b). Ayn blmde, 1034 No.da kaytl mecmann 2. a yapran
da da Hamza Bekin 1033 te (1623-1624) veft ettii kaytldr. A. E.
Fars, da, 1052 No.da mukayyet mecmuada, 3.a da Hamzann, Fatiha
sresine it zh var.
II- Cvd : jU ^ ^ arh- Panh Paya. Fars.
Ba . j t j l J,o I 4jIj j l JLS'b _p (Jl/ J
(87. b)
(1 8 8 . a ) ol j * jh solj l <jj-i <)l UJI

4) Millet, Ali Emr, Farsa, No. 438.

Yumuak, harap mein ciltli. 19 X 10.2 eb dmda. Yaz ksm
13.8 X 8. Yaz talyk. 78 yap. Satrlar muhtelif. Balklar ekseriya
surhla yazlm. Surhlar solmu.
iUf Lf^r.i Nasm 'Imdad-dn : Divn.
jji OIjIj C-ij j (j C.,..x

^ Oj
jji jl-> jku t lJfe 45i S j f j j~ Jas-

(9. a)
Sou : ^ J=T >
(JaL*
(78. a)
Bu nsha, kad ve yazs bakmndan X . asr- hicr balarna

( X V I ) , belki de daha evvele ittir. Salam ve gzel bir nsha olmakla
beraber ciltlenirken sahfeler karmtr. Ba tarafta rubler, Aliyyal-
A l nm bir terci, Mr arifin 44-j ^ ba
lkl bir terkb-i bendi, J S ^ j i .UaS balkh bir kaside var
( l .a - 8 .b ). 1027 No.da kaytl Mr arfin Jl L> Baynal-Wak -
nda da Fadlm soyuna ait yazya gre Fadlm kz Mahdma Nuratin
Htn Bibi adl kzma Hwandgr denmektedir (61.b) . Bu kasidede,
JJA J>- j j ' t s A y j jL- J
4feli
jUl j Jjjlj jlU jl j *
jl** 4-ali jlS"
jl4>-j
L*UjlS" i
JJS jp { j i C-l i
jjj -L4 Jj'j' C ^ iS

jlS '^ S ' o l i # (Ôj _ / U-

beyitlerinden ( 7 .a -8 .b ) , medhedilenin Fadlla mnsebeti, hatt onun
yerine kaaim olan birisi olduu anlalmaktadr. 1. a da bakyan ve
8. b ye kadar sren bu kasidenin sonu 73. b de. 72. b de,
lJ J^j-5 C-*Ij Ij j ê- aS'
beytiyle balyan ktanm sonu 74. b dedir. 76. a-b deki mesnevinin
sonu, 20. a-b de. Fadla ait Na'm mahlasiyle 24, arfe it iki,
Nasmye it biri yalnz matla , biri de ntamm olmak zere 143 iir
var. Ayrca 48. a-b de,
*
,sLj J J m O j >- <us j l i_j' j p - j o
Ij - jlS ' j j j \j j J <J
matlaiyle balyan Fadln ldrlmesine dir kt a-i trhiyye var ki

bu, 439 No.daki dvanda da mevcut. 48. b de,
(jo ( j ) Api j b _ / J+i
j i (_r*dj * ^ j ^ ^
matlaiyle balyan ikinci trih ktas var ( arkiyat Mec. daki makale
mize b. V, st. Edebiyat Fak. Basmevi - 1964, s. 15-22).
5) Millet K . Ali Emr, Farsa; No. 439.

(j--l jU- Lfi Naslm 'm dad-din (811 H. 1408 den nce) : jly.
Dvn. Farsa. Kenar zeucrekli mein, st kaln kt kapl ciltli.
112 yap. Her s.de 17 satr var. ilk yaprakta Osmanl tarz, lcverd
stne srh, yeil ve altnla yaplm dal ve iek motifleriyle mzey
yen balk var. Sahfe kenarlar lcverd ve altn cetvelli. Her iirden
sonra bir satrlk yer ak braklm, bu sretle iirler birbirinden
ayrlm. Kad kaln, aharl, filigransz. Yaz talyk. Kat, yaz ve
tezhb bakmndan I X -X . asr- hicriye ( X V - X V I ) it. Nesimi mahlas
lar surhla yazlm.
Ba : CJi f j J # U j l J ^ y t- I^ tfl
(1. b)
Son " (jjUa -A C -a A Ij ^ J SC' j ' ^ b j j>\{ fjA
(112. b )
Bata 2 mesnevi, Kalandar-Nma balkl bir der mesnevi,

Eimme-i tn'aeri de anan Hz. 'A lye bir medhiye, Necefi de anan ve
sonlarda gene mamlar zikreden Hz. 'A lye dier bir medhiye, Say-
yid mahlasm tayan Futuwat-Nma adl kasde tarznda bir iir.
I harfinde 14, V de 3, o de 48, a da 74, " j da 11, j de 1,
CV de 2, V da 2, g da, " j de ve j da 1 er, ii de 3,
J da 4, f de 23, da 31, da 8, de 43 tane olmak zere
270 gazel, 1 terc , bir mstezad, bir muhammes, Fadlm ldrlmesine
bir trh ktas, 1 kta, 64 rub var.
Fadlm ldrlmesine drlen trh, bizim, arkiyat Mec
muas mda yaynladmz ikinci trihtir ( s t . n iv. Edebiyat Fak.
arkiyat Enst. yayn. st. Edebiyat Fak. Basm evi - 1964; Bektalik - H u
rflik ve F a d F A ll h h n ldrlmesine drlen tarih; s. 15-22. B u
tarih, 21. s. dedir). Biz de alt beyit olan trih ktas, bu dvanda yedi
beyittir ve 5. beyit, bizim nerimizde yoktur. Burada, ldrlme ylm
gsteren beyit, son beyitten bir beyit evvel yazlmtr. Katlin cuma gn
olduu da bildirilmekte ve 1. trihin doruluu belirmektedir ( ayn
makale, s. 2 0 ). Bz yanllar da burada dzeldii iin, son beyti, bT beyit
evvele alarak bu trihi burada bir daha kaydediyoruz :
C fr
.sLw -L j (jj> - o i j l i_ j f - j i3
jlS^ J l lSjj jIj j ^ 3 ti
dAU J (_AaJ
Jj jpj Ja 3 I
C - jj J <-li? cUJ^jl d)j > -
Jj_/ Jj 42J j l i JJ 4>ci! I j
* y .J o j> -
julj jjJ^/s Jj j.*# Jj j (JL Jj
jl __ ^ wUp Jj 4S"~ O J j j j
J-!l <_i ^ JiJ!j > - ^

HURFLK METNLER K ATALOU 55
j \j j j <J'j Sj l ' O j - j l AXSj
A ta j ^ f ^ Ij ^&S ^j.s
Nasmnin farsa dvannn bir nshas, Konya, Mevln Mzesi
K. de 2416 No.da kaytl mecmamn IV . kitabdr. Ayrca st. Univ.
K . Farsa yaz. larnda 448 No. da, o li o _ ^ Jl ^Luil >iiJI
Ij Z--* j C***< 4-
ketebesi baulunan (115. a ) bir baka nshas vardr; Ali
j
Emr Farsa!arnda 438 No. da da bir nshas mevcuttur; bu dva
nn, arzedilen nshalarla da karlatrlmas cb eder (ts l m A n sik
lopedisindeki N esim i mad. sine de b. cz. 92, st. M . E . Basm evi -1962,
s. 206-207).
$
6) A li Emr. Farsa. 824.
Dz mein ciltli, stne kaln kt kaplanm. 119 yap. Her s. de
17 satr var. Yaz tahyk. 30. yap. bo; fakat 29. b deki hiyefe gre
noksan yok.
il J J2 Fadl Allah : aÛ cS--- Mahabbat-Nma.
a o-Uilj > - (_ j l j j > ?-j i > j js ja ...
Jp J CI y 1J ez) o aTp j Z 0 j Js j
j< S J -* ^ eJ jl ,Jl
(1 . b ) j j )
Son ve ketebe :
o iljl c h ilil aT Xi.~f , j L\?- j jlJj&lj j

JA Ûsl t_jlj <)l J il __Jy^l jV_______ xSCl C..C
J.Aj l i A^ /jp jJla*- j\ j j ([/I Ol <)I
^*-.>-^11 ._J _J1T^ _S J+& _/.** J AJ zj2 jA 0
(J JJlj (J (_J AjU j AIU Ai-rf
(119. a ) gH '~r~
Mstensihin ^ y - diye kendisini tantmasna baklrsa,

Arye nisbet edilen bir tekyede dervi, yahut eyhtir. Ar, 1034
No. daki kayda nazaran 970 te (1562-1563) veft etmitir (b . ) . Ma-
habbat-Nma nin bz nshalar iin Vja-Nma-i1 Gurgn ye b.
(s . 4 6 -4 7 ).
7) Ali Emr. Farsa, 825.
tjblI er jjJ I cjLp Gytad-dn

Muhammad b. Husayn b. Muhammadal-Husaynlal-Astarbd: M e k
tup. Cytad-dln Muhammad, Fadln halfelerindendir ve onun ldrl
mesinden sonra, Timurun olu h-ruh (lm . 850 H . ) aleyhine vuku
bulan sikast mtekb Fadln torunu Amr Nr Allh ve birka
dervile, suikastn tertipileri olarak thmetlermi ve hapsedilmi,
sorguya ekilmi, sonunda serbest braklmtr. Mektup bu hdiseleri
hikye eder ve Fadlm halfelerinden Haan adl birine gnderilmitir.
17. yap. tr.
: Jb i j*-\
(i . b ) ^s>
Son : jl ^ - J lj ajJ ^ jlj
j JJJ j^
JU* A lc lc j J Ku* C-b j j - O j
r J 7
Bu mektubu, arkiyat Mecmuas nda yaynladk; orada Fadl
Allhn oluna it gstermemiz yanltr. Tavsifi ve metni iin b. .
M. No. 1. Trk Tarih Kurumu Basmevi; Ankara - 1956, s. 37-57.
Gytad-dnin Istiv-Nma si, ayn blmde 269 No. dadr; baknz.

A li Emr. Farsa. No. 920.
8) ( ^ . j ) ^ J- Fadl Allh- Hurf (N a H m . 796 H . 1394) :
t.U jlijU- Cvidn-Nma. Grgn lehesiyle. Kenan Bey tarafndan
teberru edilmi.
Kenar altn zencrekli dz, koyu vine rengi mein, ciltli, mklpl.
S. kenarlarnda ikier surh cetvel var. Kenarlarda ayn yazyle ilve ve
tashihler bulunduuna gre bir baka nshayla mukaabele edilmi.
Yazs gzel bir talyk. 17 X 9.5 ebadnda. Yaz ksm 13 X 6.8. 437
yap. Her s. de 21 satr var.
Ba : J jljjl IjÎ 1.&I IJij I tjlzj\
L>- C I Ij * * j ( Kenarda : b o l ) lf-1 j S\jj
'jA iiliJ I j .3-J!\ 'j?'J>\ aI jS\i2
> . o < * j j j j C~aA aS(jliU

(1 . b )
Son : (J j t i j Li & jj -Z* 13 j(J -'k-
o L e j * -Us- j l j l j l j lj > - Ja
ilj 1 aÛ ^dU!l <_>j <l (jJj&Lil
aj L jl l-i>- J l-jl 4 *ijj ^>li JHi\ y je -ji\ ji
J > - e ilj j& J j * i>- illj ji* lr. * J Aj * c i ' j j '
6^ <uij ^j(~il y t je - j (_j^~il j ^ iI-jUS"
_jj .L a jT jI^j j j\ji .-Uv
I j aS"" C a3 i-Li j l ^ j ^ c i ( _ * ^ j
jS I aS" dJJ*j d? j S " d/l j l j jJ_jIa>- o
j i 2 j * j &j (JLII O j a j C-jUp >jJ jil jLp Jwi ^
(423. b )
 j j C4 C-*Sj j . <j-&
(M>-j j J C~d <u- -Sj
c-c ^ -1 j jpI JjI j -Î ~ ^ j L j ^ - J n ! ! j c I

("436. b )
Ketebe : JU-! a1*sj t-J-tjJl *>b$3l C-J
Îjll t_J j jl 0^;S ^J^-
(_^ ^ L J "j jljJUÎ ol;.S"y j a U - jj jp *il JaI
jlS "i^5" j J-V c_-; p j l i p j j j i p ,- i^0
S ( J O j la jjj jlSo
J: I 4.1I J ^_J j Aj|_*Jj _j ^ j| 41*^'
ijU S n J i j l j j~* j 1_ r-i-4 AaJllsjr aS^ aJI LLilff-
<jI (J-ys O-Jp j O js ) jI <dl O I ^ l l jlj^ ^ jj
a a#Îsj aÛ 1^ j* vIjIj
^^1Jo j j^^Ssj^p f aij ^.JJt!l j y + l}L2>-jS" j j j
a*jISCJ <j l a^- L^J jlll J ili j * j !j axJT" ^-b,S""
j l i *f^j^
(jlill J j*c
( j t ^ j a~c>$J? o ljj lT L ) <1/^ -j**/ j
j l U - C~~vl o ~ ^ J t <1/1 (j> -
a] I j j. . ^ - ^*>l__Sl j O jU a jl j
aj* 1 ^âL]J1 ^t-,y loil
j*S*b\
(437. a )
(437. b de ayn yazyle jvill -dJ balkl farsa bir kta, 438.
a da ayn yazyle, j>= balkl ve
u ^ jjj^ d *** c S '^ As7 j 5

j j- ^ ijl j l k U ajl5\.U olSC j o eX^.T.A
maktaiyle biten dokuz beyitlik trke bir gazel ve farsa bir mfred
vardr. 992 yl ramazan aymn 17. gn Vech mablasl bir Hurf
HURFLK METNLER K ATALOU
tarafndan istinsah edilen bu nsha, 423. b de asl nshann tetimme-

sinde belirtildii gibi Al b. Muhammad Husayn tarafndan, Bkye-
den, berder-i azz cs adh birisinin getirdii Mahdm-zda nin
hattiyle yazlm olan Cvidn-Nma den yazlmtr. Ali Emrnin
farsalar arasnda 1027 No.daki Risla-iJ Ma'diyya nin 61. b yap-
ramda ayr bir yazyla Fadla soy bakmndan bal olanlar yazlrken
Fadlm Nurat adb kznn, kz olup Hwan.dgr diye anlan Htn
Bibinin ve Amir Nr Alllm olunun adnn 's olduunu anlyoruz.
Bu nsha, Grgn lehesiyle de yazlmas bakmndan, Cvidn m
en eski ve salam nshalarndan biridir. Cvidn n, ayn K. nin ayn
blmnde, 1000 N. da kaytl, 845 zilhiccesinin ar- evvelinde, yni
Fadlm ldrlmesinden 48 ksr yl sonra bildiimiz farsayla ( Grgn
lehesiyle deil) yazlm ok gzel ve salam bir nshas vardr (b . ) .
En eski bir nshas da st. Sleymaniye K. e mlhak Ftih kitaplar
arasnda 3728 No.da kaytldr. 17.5 X 12.5 eb dnda olan ve yazs
14 X 10 ksmn kaplyan, talykle yazlm bulunan bu nshann
istinsah trihi yoksa da kad ve imls bakmndan bu nshann IX .
yzyln nihyet ikinci yarsnda ( X V ) yazld anlalmaktadr. Te
mellk edenlerden biri, ilk yap. n a yzne jb jU -
j - J j ' '& j J - P j 'j j S j ^

Ajjf jASi (JA2 aLU
jljl j^ zJ C j kaydn dmtr. Darv Murtad,

Cvidn 1048 de (1638-1639) terceme etmitir. Kenarlardaki tashihler
den kendi elyazs olduu anlalan nsha, Hz. Mevln Mzesi Ktp
hanesine vakfettiimiz kitaplar arasndadr; Drr-i Yatm adn ver
dii bu tercemenin bir nshas, gene ayn K . dedir. st. niv. K. Fars.
yaz. 1arnda, 869 No.da kaytl Cvidn, Konya M. K . e vakfettiimiz
nshann ayn yazsyledir; Darv Murtad, bu nshay, 1049 rabulev-
veli evilinde (1 6 3 9 ) yazmtr. Mezkr K . de 1256 No. da Cvidnn
yeni bir yazmas vardr.
Cvidn-Nmanin alt IjdI ile baladn stiv-Nmaden
(M ille t. F . 269, 29. b ) ve Rahmat Allh adl birisinin bir iirinden
anlyoruz (b . N o . 1186, V I I ) . Farsa nshalarsa, yJ <_slJ ,I ^ jl
. . . osjS' AjU <
j diye balamaktadr. Anlalyor ki Fadl, Cvidnn
Grgn lehesiyle yazm, sonradan yaylabilmesi iin kersdisi, yahut
halfelerinden biri tarafmdan bildiimiz farsaya evrilmitir.
60 HURFLK METNLER K ATALOU
Ali Emr. Farsa. No. 989.
9) ( j j j=- <l J j i ) Na'm (F a d l ' A ll h - H u r f, 796 H . 1394) :

Divn. Farsa.
Kt stne ebr kaph bir kapa var. stne kaln kt kap
lanm. 26 yap. Her s. de 16 satr var. iirlerin son beyitleri, msraIar
alt alta yazlmak suretiyle ortada. S. kenarlariyle msra aralarnda
birer surh cetvel var. Her satrda bir beyit mevcut. 5. b de balyor,
25. a da bitiyor. 17.6 X 12 ebdmda, yaz ksm 12.8 X 7.8. K. B. te-
berruu.
bl*X>- j l j S j j 1
Ol^J ji C-ib A j j jp aS"

(5 . b )
Son ve ketebe :
^ ^ L . ..Al 4^ ^ ; T\S~'
j r (j\ (j L j j i (j i j l l _/JL!I j\&> c..ô j l ^lc
j ^ y i 41 j '' (J, t j^ j l OJj jC* 4^-lj>- jJI
^Y * ^ \j a a (j^l (jj l ^11 (J ^11 jp
ib XS~ (_-UJ-b lj t-JIS" A*i .sb jb >1 ^Jp

(25. aj

Alfabetik tertibe tbi tutulmadan yazlan bu dvanede I har
finde 7, o de 1, i de 8, j da 1, j de 3, V de 1, " f de 5,
da, makta olmyan I, j da 1, fV de I, j de 2, ceman 31
gazel, 5 kta, 25 rub, 7 mfred ve beyit, 2 terci, bu sretle 70 iir
mevcuttur. 1. a da Jc ili, 4. a da farsa bir beyit, Jl
ve -c* ^ b j j balkl iki rub var. Bu rubleri, Sayyid Ishkn
hl tercemesi bakmndan ehemmiyetli grdmzden yazyoruz :
Ji*** u^*Apbj
iib jllp j l 8S"U oib JL*
jU/ Jjlc Iwi>-_l9jl îJî- j.

I Je*- _! j l J jo j JL-
Jj ^1 ^ dlS"l'
^>- a> - J L ^ % S jA (j)S '
t, , . j l i . . . ^ j
25. b - 26. a da arapa hilye ve bilyeye dir bz trke szler;

26. b de Muhtden, Arden birer trke beyit ve .L balkl iki
satrlk farsa bir yaz var (186 N o . da kaytl mec. n m I I . kitabna b .).

10) Ali Emr. Farsa. No. 990.

Kenarlar ve srt mein, st ebr kaph, zerine kaln kt gei
rilmi cilt. 15.2 X 10.8 eb dnda. Y a z 11.7 X 9.1 ksm kaplamakta;
yaz talyk. Kenan Beyin teberuu. 63 yap.
J-Jli j o Mir Fdl : J L j Risla. 58 yap. Her s.de 17 satr var.
Huruflie dir olan bu farsa risalenin ad, metinde ve ketebede anl-
mamaktadr.
Ba : g , ^ ^ ^
(1 b) J
Son ve ketebe :
J . I T oL.il 4$lj j XJj > - (J>*JI j*.*\ Ij (jlsl *)l ^ j
Jjl jl j Lilj 01 jLaI j l j .'z+h j liL jl j . * )
L o b jv ) j j /^ J <-l-*il^ j l C I jj
C-*<o jl J l j L j < j o jlj 4j'U c*c jjjljj
<s * * J* *?*** A j ' . **icrdJJ'5

(5 8 . a )
m
Rislede, 53. a da ayh Abul-Hasandan, rdvn Allhi aleyh
denerek 6 beyit nakledilmekte. 54. b de iil.pl f lj T JJU o i- j
. . . . J iljji cl -il *' iL* Jl cmlesi geiyor. Bu K. nin
ayn blmnde 1042 No. da kaytl Sayyid shkn H wb-Nma -
sinden, Abul-Hasann, Fadlm halfelerinden olduunu anlyoruz.

1030 No.da kaytl mecmann II. risalesinde, risale sbibi, kendisini
Jjl <ll J S ~ _jill <jjl jLk- J il diye anyor (3 9 . b ). 1027
de Mr arfin K itbal-Ma'diyya sindeki ecerede, Fadlm torunu
Amr Nr Allahn Habb Allh adl bir olu olduu bildiriliyor
(61. b ). 1043 No. daki alt-Nma-i Ikurt Dada den, Mr Fdlinin,
822 de len ve ya ldrlen cA liyyal-Aclnn halfesi olduunu ren
mekteyiz (b . A . G lp m a rl: Bektlik - H urflik ve FadV A lla h n ld
rlmesine drlen tarih; arkiyat M e c . V , 1964; s. 1 5 -2 2 ). Bu ri-
sle, 1039 No.daki mec.nm ilk risalesidir. Konya, Mevln Mzesi K . e,
Hanya Mevlev-hnesinden gelen kitaplar arasnda, 6120 N. da kaytl
mec. nin da ilk rislesi, bu risledir.
58.b - 62.a da hurflie it trke baz bahisler ve cA liyyul-Acl -
nn Mahar-Nma sinden nakiller var. 63. a da u satrlar mevcut :
^V ^ (Jy - * j
jl ^1j fjj 1
j
,( j j mJj' j J* j jjl j j j j l j jl y j
Bu rile, st. niv. K. Farsa yaz. larmda 162 No. da kayth ve
J ylnda (1 0 3 7 ) Darv cAbd Allh- Bosnav tarafndan yazlm
olan mec. mn I. risalesidir. 1193 te Bakir Kamuzda Abdal-Call tara
fndan. yazlan nshas da ayn K . nin ayn blmnde 1292 No. da
mukayyettir.
11) Ali Emr. Farsa, No. 991. Mecmu.

Mklapl, mein ciltli, 17.7 X 10.2 eb dmda; yaz ksmnn ebd
muhtelif. Mawln, Ab-Sacid Abl-Hayr, Hafz, Bak v.s. nin iir
lerini, Hadkatas-Su'adnm bamdan bir paray ihtiv eden ve ta -
lykle yazlm olan bu mecmada, 17.a, 20.b, 23.b - 24.a da Fadln
(N a H m i ) 5 gazeli, 81.b - 84.b. de, Na'iminin bir terci, 66.b de afin
4 rubsi vardr. Ba ve sonu eksik.
12) Ali Emr. Farsa. No. 992.

J jj>- ^l Fadl Allh- Hurf : jt. cAr-Nma.
Krmz mein ciltli; st kaln kt kapl. 14.6 X 9.8 ebdmda.
Yaz ksm 9.7 X 4.5. 76 yap. Her s.de 15 satr var; her satrda bir beyit
mevcut. Bz beyitler, msralar alt alta gelmek zere ortaya yazlm.
Yaz talyk. Kenan Beyin teberruu.
: j jo !j,\ C. ,o '{> - ôl ^'*d <->
(1 . b )
Son ve ketebe :
l>- 4.1/S^-ji liaj.a IJ U.:*-j : l_b>- (js-j j>-
jljjr' lSeXj ( j 4L-i(_Jj _/5>- j _/-*
'i \ *\V jA** j'-c* l5 .JyiP^jUs- ^ly? ^j\
U jl b J.J k_>J [t ^ - tfjb-l \ j > - a T >
(7 6 . b )
76. a da,
ti?-" i/ <y~ f^ ^ lA>p b tl/J ^

jl \ /\ o j l > - j l uilj ^ lj
t>L. (jj>- l l p j< jI J j - e j l j l j j j Ij
denmekte ve Ar-Nma ye Cvidn-Nma ad da verilmektedir;

ancak mensur ve asl Cvidn bundan ayrdr. Emir yatad-dn,
Istiv-Nma de Cvidn-Nma, Ar-Nma, Mahabbet-Nma adl
kitabn Fadla aidiyetim sylemekte (N o . 269, 29. b ), Ar-Nmaden
beyitlerle istihadlarda bulunmaktadr ( ayn, 7. b. D r. Sdk K ey a 'n n
V ja -N m a -V GurgnVsine de b. Tehran U n iv. Y a yn . Tehran - 1330,
s. 28-29, 3 0 2 ).
13) Ali Emr. Farsa; No. 993. Mecmua.

13) Cildinden kopmu, stne kaln kt geirilmi. Yaz talyk.
13.5 X 8.8 eb dmda; yaz ksm 10.2 X 5.7. 129 yap. Her s. de 15
satr var. Kenan B. teberruu.
I. ? : jjl-l Nafisal-Hakk. Hurfiyye inancna gre
hurf- tehecc y i tevl eden farsa mensr bir risle. 2. b deki
-U JjUJ-I u-oUi; -* sznden adn anlyoruz.
a ljljljvu ^J*
ij ^ i i ; i jjj i>-
(1 . b )
64 HURFLK METNLER K ATALO U
Son ve trih :
AjSd 4j*JI *>*1 -CjlC A*P
(_r o 2 jS* JUj (J j.? - Ij_jI aSâ ^j o JLp J s -b ^ j o ~b-
^ *\ i <c*> aJLuj (js Â*JI j O jL iljU -Ulij

(1 9 . b )
II. Jc Cvd cAl : Hurfa dir bir risle.

Ba . q \jfi c-jIp NL
C-jaU j l _l_j j L-ll j u jIp I a S " * Ij ^11p
. . . JLJbjS' l
(1 9 . b )
Son : (_]}j j i j j aS' (_jllil j t j Ij\ 45"j A
4> -jA j j l i j<5"lj jl jjp- A^JJ -ULi J j l i j j l j l
JUli U^j j j l JLjjS"

(39. b )
#
Bu risle, 21.b - 23.a daki,
jlâlS"" C-4j { j J* * J*
V * i (??*-}' * J
beytiyle balyan ve
lim ji -l-JaL* J j kMj
_rL/,l^ j lji^ : i y r l
beytiyle biten medhiyeden anlaldna gre bir emir adna yazlmtr.

26. a da, 4>- C..JU <1/1 uli ^ j p <Jj I j J 45" Jjj A^ j l j l
aS^ J jli
vI ^ aS'Is- îl ^ ^'"
aS~ C j u o l ^ j j 2 jj 4*3?j JJjL* d / ji d )j? - _/ji ,1/1
. . . A lij i J U j C Jul>- j U ; j J aS' aL ^ j P J jl j i s zlerin d e n ,

jIj l^j arh- Panh Paya sahibi Cvdlnin olduunu anl

yoruz. 38. a da, ^ >-^ ^ J'c* J'3 (J*J
j l -l*" j L ^ j i UU- iS ' o lj^ L j j j i i j p j j
(( . . . aS" JL-iS" ^J jj-1; C-I szleriyle arafad-dn-i Yazdi (858 H .

1454.H l tere, ve kitaplar iin, SaHd N a fisV n in Trih -i Nazm u natr dar
Ir n ve dar zabn- f risi t p y n - karn- dahum- hicri adl kitabna b.
ile de mn
2 cilt; Tehran -1 3 4 4 ems hicri, I , s. 248-249, I I , s. 775)
sebeti bulunduunu anlyoruz ( Cvidi A l i iin 437 N o . daki mecmuann
I . risalesinin izhma b .).
III. j.% j - Sayyid arf : j 4JU*j Risla-i smu

Musamm.
Ba . Ij jlii -jli - j j Z o li-u . . .
Is lp Ii -j I
("40. j
Son * ^ -U AJ kAjfc^*J l.t.111^ ( r^P 1j T I
("47. aj
42. a-b de .Xxilj(_ Ij i ^ u l l s j l l> _/Ji& (j>l j
Lo^>j 4s-L szleriyle Ana

doluda bulunduunu belirttiine ve slbuna gre, Fadlm halifelerin
den olan Sayyid arifindir (M e v l n M zesi Yazmalar Katalou, c. I ,
Ankara - 1967, mec. 1643, s. 224 ve devam ). Bu risle, st. niv. K.
Farsa yaz. 1132 No. daki, 1200 H. de Darvi cA li b. Darv Haan
tarafmdan yazlm olan mec. nin I I I . rislesidir ve tetimmesinde
~L,- j ûl (JnJaJ fevJi aJiA tJL~ kayd mevcuttur. arfin,
st. niv. K. de, fars. yaz. larda 130 No. da, 77 yap. hk ve kaafiyeye
gre tertib edilmemi bir dvan vardr ve bu dvandaki bir tercinde
Fadla ulatn da aklar (7 3 . b. B u divnn ba tarafta noksan
va rd r; M evln M . yaz. K . da bu dvandan bahsettik; s. 225. R is la -i
Is m u M usam m , Textes H ou ru fis,'> de 7. risle olarak yaynlanmtr.
Clement H uart basm, Londra -1 9 0 9 ; s. 9 0 -9 8 ).
66 HURUFLK METNLER K ATALO U
IV . ? : <JLj Risla.
Ba (j> I jp 'jt " ^ 1 . . . ^>0
(4 7 . b )
^ orl ' j_;iU C.^'S' J j J #lj ^^vA j J

j j * j (JL-f ^!>LJlj C j l Al.^ (j>l J l j
fJ Jt
(4 8 . b )
'Ar-Nma deki ijUSOI ^ j;t j* jl nusram erheden bu ri

salenin CvdPye id olduu kanatindeyiz.
V. ? : JL-j Risla.
Ba - j ^ j # \ j A , . . . **.)
. . . lj
(49. 6;
Son : ju j j (Jl_^ IJjfcj X lJ j Jile ( J ^
c-^ J-* (Jp

(5 1 . a )
V I. ? : 4JUj RisMa.
Ba ... wUi } j > - jb U^ <tS'\~i>\ 4*

(5 1 . a )
Sn : \ > -j (j~ jlj (^ jj^ i u,A i J ^

(5 2 . a )
V II. ? : -JL-j Risla.
B a : C-*-Jiljsr
. . . aT
(5 2 . a )
HURFLK METNLER K ATALO U 67
; jS"" ^j (J^^" L-J
(6 1 . b )
V III. j& l ishk : JUj Bisla.
Ba : t jiii Tj,.S^C^S" aS-" e - J f (_$l jl-b . . .
(6 2 . a )
Son : Calj?- Alaojlj^- aS
C,.. l j e \j j j l C**Jo C-*l j o

f66.
#
Bu risalenin., Fadlm hayt hakknda stiv-Nma kadar ehem
miyetli olan Hwb-Nma nin mellifi Sayyid shkm olduunu, son
beytini yazdmz 46 beyitlik mesnevisinin sonlarndaki
j ^ <w a* j/Z j-S drjj lj

beytinden anlyoruz (6 6 . a. beyit. 7. Sayyid shk iin 1031 No.daki
tzha b.J.
IX . jJ Abul-Hasan : UtjJl Juj Zubdatun-Nact.
Ba ' l j (_^l j isij^ s _JUa (_l jJlJ . . .
. . .
(6 7 . a )
Son . j ,Xw^ d)\ji?j (Jj
Cr*4
** cj
(7 . a )
ayh Abul-Hasan, Fadlm halfelerindendir. Sayyid tshkm
H"b-Nmasinde en mhim bir rv olarak grnr (1042 N o . y a b . )
Sacd Nafsi, Trh-i Nazm u natr dar rn ve dar zabn- fris t
pyn- karn- dahum- hicri de, 771 de onsekiz yamdayken Fadla,
sfahan da ulatm, 802 de Cvidn nazma ektiini sylyor ( c. I I ,
s. 771).
X . j^ l shk (?) : Jl-j Risla.
Ba ^ 3* *
^lli dAU jJ IjU \ S j^ * 3 i S j 3^ 4*

r?j. b )
Son : (_j3 l <l j s js -Ulj^ll^jîsU j t j j
^ jl ^ ^h-~-- (j\c- {^ 3 ^ jZ \ j~ P J^l
jl$>- (j-Jj ^ A j jl; il; 4.; 4^
beytinde shk mahlas var; risle shibi bu iiri istihd kabilinden
almadysa ve kendi iiriyse, risle, Ishkndr. Y i. risalenin sonu da bu
beyitle bitmektedir.
X I. ? : Risla.
Ba : *î ' j , *j| 4 ji . . . ^ .
. . . J3l j\ ^ \ U *
(8 2 . a )
Son : j c s jS ' \y S J c=i

f99. a )
X I I . Ar-Nmaden bir para.
Ba : ^ 4. ^-*
jl JjJ ( j i^ \ j T
C-~>-JJjl wLj>-JJ 0^
f99. b )
S011 : J L > - jlj>- J^ iJb-j"1iS^>-
(101. a )
Sondaki beyit, ayr vezindedir; ayr bir kitaptan alnm olmas

gerekir.
X I I I . Cvidndan bir bahis.

a : . . . _,!l (j''Ji\ ll J jl J jl J jl aj i 6^
(101. b )
Son : d...,, iy s-C ji ^ a Aspj%\ - U j j S " l j j l aJ j /> jlj-^ j

(102. b )
X IV . ?
" . . . Uk j j l^fU jljiU ol . . .
(102. b )
s n = ^*>LJl j J^-lj C * j> - J p oT^JJl \J\

(104. a )
X V . J>jjp- jj J- Fadl Allh- Hurfi : Wayyat-Nma
A lijj J ^ i r A*iai_/ _3 ^ Jj* AIj
.5jJ (_ A,*U Jjljj^ l;-4 J-2
^j 1 ( j s ^ I
jf ^J aS"*i " 11 Is
(Jlilal Ajii-jl aS* c I o ljT j' d/l JU - _/ l-Aa
jlj5 sj aS _U>- a1~^ * -*l eJjlc ^ .a _>\^\ CJjli.-' j
(j?- jS"l c-* oi j$ \y jp j _/ jp j l ^t~
^ 1j ' i 'Jj l i Jjblj>- A^lj (jb _Loj lIj AÎj>-
C-X{
(_y j i 1 j J.j_/ OÂa U j C J j y.~>- j*
C 'j y . ^ j Ijj^ Ip aJL^
^J-uU Ijj> jlj^ - s ao*jJ
l^v**l C^ji^ ^1 e ava\j^ Ij ' j**j ^
(1/1 Jl IJ _/v5 (1/1 AS' C*~Aj j l j 1JP j l ./

J i *-'I JLLc ( J s i
-l j (5il2>- <i/lj La a-iplS (j" I aS" j j j L ^ j > j XjL>/
_ y ^ i j* Ai>-bJilj J.^>- (_ g jjj J.*>_/ jL lA j C jIjI
d)lS"jJLIj j b j^ ljl (1/1 _/1j
-U** j o U jl I^ I5 " a jj
(104. a -b )
$
Bu Wayyat-Nma, st. niv. K . Fars. Yaz. 1291 No. da kaytl
mecmada bulunan ve tarafmzdan neredilen Wayyat-Nmaya
nazaran ok ksadr (b . arkiyat M ec. I I , st. Osman Yaln M a t. 1958,
s. 5 3 -6 2 ). Vja-Nma-i Gurgni de, cz farklarla, Prof. Brownem
Journal o f the Asiatic Society deki makalesinden alnarak (1 9 0 7 )
neredilmitir (s . 3 0 -3 1 ).
X V I. Fadlm Halfelerinin bzlarmn adlar.
Amir Sayyid A l (A l i y y a l-A H ), Husayn Key b. Nakb, Mawln
Macdad-dn, Mawln Mahmd, Mawln Kamlad-dn-i Him,
Hafz Haan, ayb A l Mazyi, Mawln Byazd, Tawakkul b.
Dr, Mawln Abul-Hasan.
(104. b )
X V II. U Call Safir b : Farsa bir mesnevi.

ojSvji j-Ij j j jUU (_$bj 4j
(105. a )
Son : â ( j l 4^-li -IaIj >- Ico j j (jI
(109. a )
m
124 beyit olan bu mesnevi, Konya, Mevln Mzesi yaz. larmda

1644 No. daki ok deerli mec. da V III. risaledir (b . M evln M zesi
Yazmalar Katalou. I , M illi E itim B . E sk i Eserler ve M zeler Genel M .
ya yn. Trk Tarih K u ru m u Bas. Ankara -1 9 6 7 , s. 229-230).
X V I I I . j * l shk : Risla.
ti:j J (_$i^ (JiW k* j j i Ol . . .

JaI 3j a 'j j
. . . ili
(109. b )
|jj>- j\p> j l (Jj (^^l
( ? ) -CN ^ j "MI ^ J jb
(117. b )
X IX . ? : Risla.
a : . . . j j * <ll i J - 2 ^ U p . . . <->>
(117. b )
Sn j 3_^>-'yi J Sj I
(124. b )
X X . ? : Risla.
Ba : j J j aJjis<9 ^.c- Ji o l i L*> _/.k!l j j i
. . . i j f d l j Ipy jlj j j
(25. a;
Son ve ketebe:
( ^) j Ij _ilS"" aS"* -VjVj 1-* I
<j~ i-JJ-3 t--c 15**^ t>* (J^ c5^'
jt<-2 0 ^ * * _jf5 t *j t/*y^ <!/ '* * ^ Cj'
(JI j (j^r^ j C (J c -p U j i
(129. a )
#
A li Emr. Farsa. N o. 1000.

14) Fadl AUh- H u r f: <uU j_,U Cvidn-Nma.
Mklpl, stne ebrli kt kaplanm mukavva ciltli; cilde kaln
kt kaplanm. 17.8 X 13 ebdnda. Yaz ksm 13.7 X 9.7. 251 yap.
Her s. de 21 satr var. lk iki sahfenin kenarlan ikier surh cetvelli.
Yaz tabyk. Fasllar, yet ve hadsler surhla yazlm. Ken an Bey
teberuu.
... 5jj< ax^ > - j îl (3^>" ^S" (S j -j d-j-k>-

fi. b )
Son ve ketebe : ^ ^ j | j7 ^ Jj|
JUL JL 1 jJ-!b (_j-VJb (_
JJ* J^ll jJÎ Uj^M Aj-LsI V 1 (_jb50l ^
J.v aJ.*; J.-1 yJUSI t_A>cJl (_Aj*^!l -U]l Jj a J*Adllji
OjjF" 4I JjJa (jl>- j* * (J& 0rJJJi *I (JaI cs k <_^-;
4>*.-\ (_g.2 inili î*ll iSjUll (J c-liJ C-Aj j
U'lc j j^ l
(251. a )
Fadln ldrlmesinden 49 yl sonra yazlm olan bu nsha, eski

ve salam bir nshadr.
15) A li Emr. Farsa. No. 1003. Mecmua.

Kaln mein ciltli, mklapl. stne kt kaplanm. 177 yap.
Her s. de 15 satr, her satrda bir beyit var. Fasl beyitleri ortaya,
msralar alt alta gelmek zere yazlm. 15.3 X 9 eb dmda; yaz ksm
10.1 X 5. Ken an Bey teberruu.
! J~ Fadl Allah : l A r-Nma.
(1 . b )
Son ve ketebe :
U- iJa*. Ij Ll>- j j \*X>~ 2 j j (J>*j O j> ~
g .J
(7 6 . b )
(9 9 2 N o . daki zha b .)
II. <il Rahmat Allh : o!_j;j Dvn.

Ba (_^l ji-iJ jy & ^\z\
(7 7 . b )
Son ve ketebe :
I I i jj aIs'i I _j Us"
(b y le ) a j j f - Z (_? 4>ci I j-Us , . , C-
(163. a ) tJallj t * j - j o * 4^
#
163.b - 167.b de Rahmat Allahn bir iiri, 186.a - 172.b de 'ArP-
nin Eimme-i Itn'aerin immetleri, vefatlar ve medfenleri hakknda
trke bir mesnevisi, 172.b - 177.a da namazlara ve Hurf inancna
gre tevillerine it trke bir yaz var. Rahmat Allhm, Cvidnn
alt I-UjI szyle balamasndaki remze it, 186 No. da kaytl mec-
mada farsa bir iiri vardr (b . V I I . ) .

16) A li Emr. No. 1004.
Yumuak mein cilt. stne kaln kt kaplanm. 155 yap.
Farsa. Her s. de 15 satr var. Az aharl filigranl kda yazlm. X -X I.
( X V I - X V I I ) asr- hicriye it .Yaz talyk. 16.2 X 11 eb dmda. Yaz
ksm 10.6 X 5.2. Kur n- Kerm srelerinde kaar yet olduunu,
sreler hakkmdaki hadsleri, okuyana verilecek sevb bildiren ve her
sreyi Hurfiyya inancna gre tevl eden bu kitabn ad ve mellifi
belli deil. Ketebesi yok. Kenan B. taeberuu.
a? : >-j\\ Jl Jl* . . .
. . . Aji^J (S j ^ (3^* ^
(.1 . b )
Son . 4 J j j j i j jj* <Ij U l> h\ a j
(155. a ) iAfi- M <jl J j ^ j J-U*

A li Emr. Farsa. N o. 1006. Mecmua.
17) Ortas emseli dz siyah mein ciltli. stne kahn kt kap
lanm. 204 yap. Her sahfede 15 satr var. Yaz, gzel bir ran talyk.
X . asr- hicriye ( X V I ) it. 22 X 14 eb dnda. Yaz ksm 15.1 X 8.3.

Kenan B. teberruu.
Bu mecmuada h DTnin mesnev tarznda tasavvuf bir risalesi
(H atim ede N iz a m i tahallus ettiini ve bu mesneviyi 836 da yazdn
bild iriyor: 22.a. V II- V III. y zyl irlerinden N iz a m i M a cd 'a d -d in
Nasmnin
A b -N a s r olabilir; Trih-i N a zm u natr dar Ir n , I I , s. 7 44),
bir terci, Amir Sayyid arfin iki terci, Irknin bir, Avhadad-dnin
iki terci, Na'mnin ( F . H ) bir terci, h Ni'm at AJlhm iki, Irk-
nin bir, Cmnin iki, Ksm- Anwrm bir, Maribnin drt terci,
bir mesnevisi, 37 gazeli, 26 rubsi, Afdalad-dn-i Knin 14 rubisi,
h Ni'm at Allhn 50 gazeli, 6 mesnevisi, gene 9 gazeli, 4 rubsi,
1 mstezd, tekrar 8 rubsi, Nasmnin 74 gazeli (120.b - 146.a),
ayh Cunaydin (?) rleri, Naimnin ( F . H ) sekiz iiri (150.b - 153.a),
SanTnin Hadikasmdan semeler, Ksm- Anwrn bir kasidesi,
Salman ve Sadinin iirleri, h Ni'm at AJlhn mensr Risla-i3
Kalandariyya si, Risla-iJ Crbiyya si, nefse ve tevhd makam
larna dir bir risle, Risla-i1 Tarka , Rislatal-Fakriyya , Ma-
klt- Amir Sayyid A l HamdanI Risala-i1 Hat Fida-i* Htam-
Aamm ve Hikyat-i ayh Hasan- Bri var.
Ba nljj i j ! j <!l) I jJsJj . . .
( L b)
ôn : j J (jb r U (J li j l i^ [ >j s
(204. a )
lk yap. n b yznde zarnin noksan bir kasidesi, 2. a da mec.nn
fihristi var.
AJi Emr. Farsa. No. 1009. Mecmua.

18) Mklapl, yumuak ciltli, st kaim kt kapl. Beyit v.s.
surhla yazlm. Yaz tahyk. 15.4 X 11.5 eb dnda; yaz ksm
10.8 X 5.7. Satr muhtelif.
I. d j s - al Fadl Allh- Hurf : Wayyat-Nma.
Ba : Ljl?- U ^ j- 'j < j . . .
. . . sjbil
(1 . b )
s11 jlj.s" o Jjj jl

C ij jl ? jl OLp
jS' Al'y J ^^3 (-5^

fp. ;
Bu Vasyyet-Nme, st. niv. K . Fars. Y . da 1291 No. da kaytl
mecmuada 38.a - 45.a daki nshann ayndr. Metin, arkiyat Mec. da
tarafmzdan yaynlanmtr ( I I , st. Osman Y aln M a t. 1958, s. 53 -6 2 ).
II. Hurflie dir bir risle.
Ba : jls " i_^ l.s
fJLP <jp ^ J ^ J >3*r3

(9 . b )
on C*~xij ji (âP jL i)l _.>- JJ jf A*kp (j i

> Y^Y 4i-
f!9 . a j
I I I . Mahar-Nlmaden bir para.
IV . ? : ( j j j j *jL |C
Taksim-i ihl abana rz.
. . . ji tijj)ji s ^ j j j
(1 9 . b )
Son : J x S jjj^ s 3 j j s X j Jjjlj J.JLJjl I^LjI j
(5 5 . a ) f f* *
Bu risle, st. niv. K . Fars. yaz. larmda 139 No. da kaytl mec.-
nm V I. risalesidir.
$
A li Emr. Farsa. No. 1011 Mecmua.
19) Yumuak mein ciltli, st kaln kt kapl, mklaph cilt.
136 yap. Her s. de 15 satr var. 14.3 X 10.5 eb dmda. Yaz ksm
10.2 X 6. Ken an B. teberruu.
I- jj= - Fadl Allh- Hurf : 4*lJ j - f cAr-Nma.
Bfl : c ->-) (O I fis- ,!l ,SI J g^,i (J
Son. . ^ j \ (3^-3
(7 8 . a )
9 92 ve 1003 No. larda da birer nshas var.

II. j j f - L J-ii Fadl Allh- Hurufi : **U_> Nawn-Nma.
Ba : ^ JjU j+a CLj jp t > -V ji . . .
^jA Aj \.j j *.a C J L -j O j^x>- j> -J C-U-- li
j [ ^1 d~lj C-**o
(8 2 . b )
Son : _j j j i L i ( J O jblJ âU? j J <'*6 d/'
jl (_y jJp Jl j
(120. b )
(T a m deildir; 1030 N o . y a bak.)
I I I . j^ \ shk : ulJ c>jUI Irat-Nma.
Ba - ) 3* I 1
Xj*w (j\ 1*^ . . ,
j 3 j * \j. S ^
(126. b )
Son ve ketebe :
jjj > - jb j^ j j l s j Z (jls^l _,=* ijjU i
I J lill .AS"
(3 j ^^2X j l -L~j ,?-J j l J- 93jl>- -lP
t_Ajw)l -Up Oj jjP \ 1 \^ <_jCa j <-3 jj J <jhSOl C jt
ti i mJ a . < > cJ-;>Jl

(134. b)
Bu mesnevi, jL* ve j j ylnda, yni 807 cumadelhrasnda

(1 4 0 4 ) balanp ayn yln recebinin ondrdnde tamamlanmtr. st.
niv. K . fars. yaz. 1172 No. da bir nshas vardr ve Irat-Nma-i
Sayyid shk olduu tasrh edilmitir. Mesnevi tarznda yazdm olan
bu risalenin alt yerinde,
(_ j> - J Z I
<uU -Ujl?- jjl

beyti tekrarlanarak Cvidnn ele geirilmesi, okunmas tavsiye edil
mektedir ( V ja -N m a -i * GurgnVye de b. s. 280-281, not. 2 ).

20) kisi stte ve altta, st man eklinde ortada, kk mu-
rabbalardan meydana gelmi emseli, kenarlar cetvelli, mklapk mein
ciltli. stne kaln kt kaplanm. Yaz taIyk. t ^ *J_*s t gibi
szler surhla yazlm. Dikkati ekmesi gereken yerlerin stne surh
izgi izilmi. 214 yap. Her s. de 21 satr var. Sonu eksik. 20.5 X 14.5
ebdnda.
Jli. Mi tli : Risla.
a : Ijl -i>- <J <Ij t j*
(j>* OU.* (Jjl 6 ^ a)_j Aj'yi v \y& jjvf-l
. . . aSnj J
(1 . b )
Son : j.; (j jl j jl C.> jl tSjjJ
d JrT
(214. a )
#
l . a da i l Jt. diye bir kayt var. 1034 No. da kaytl mec
muann 2. a yapranda Hamza Bekin 1033 te (1623-1624) vefat ettii
kaytldr. st. niv. K. Farsa yaz. larmda 448 No. daki farsa Nasm
dvn, 966 rabulevveli evstmda (1 5 5 8 ) Mitl tarafndan yazl
mtr. Ali Emrnin manzum eserler blmnde, 930 No. da kaytl
dvnnn sonunda,
b j j ' il^-l ^ j i lS^J ^lc j > -
z\ j i JU* e ^ U (S
ktas ve 985 (156 7-15 68 ) trihi var. Nshay istinsah eden ve std
dediine gre MitUy e mntesib olan MaharFnin bu kt as, istinsah
trihinden ziyde vefat trihine benziyor. Ancak trih msra, jT
kelimesinin meddi hisba katlmazsa 991, katlrsa 992 ydn ifde et-
- y
mekte. o U sz J..J eklinde yazlrsa 985 oluyor. Her
hlde MitlInin Hamza Bekle bir mnsebeti olsa gerektir. Bektler,
Mitlnin, Budunda medfn olan Gl Baba olduunu kabl ederler.
Rivyete gre Gl Baba, 948 de (1 5 4 1 ) Budun savanda bulunmu
ve bu savata ehd olmu. Ali Emrmn manzum ksmndaki 930
No. da kaytl mec. da dvandan nceki Fayd-Nma adh mesnevi
sinin sonunda,
jj jijj ulcl
beyti, Mitlnin Budunda bulunduunu sarahatle gstermektedir

(3 7 . a ). Dvanda,- Eimma-i tn aari medheden ve mtekerrir
msra,
< ij c U jl ^
olan muhammesi, Bekt olduunu bildiriyor (201.b - 202.a ). Ancak
Budun fethinde ehd olduu doru olamaz. Tekkesinin 950-955 te
(1543-1548) yapld doruysa bu tekke, Mitlinin salnda yapl
mtr (Is l m Ansiklopedisinde Orhan F . K p r l nn Gl-Baba
makalesine baknz ve verdiimiz bilgiyle karlatrnz; Cz. 38, st.
M . E . Basm evi - 1948, s. 832-834).
A li Emr. Farsa. N o. 1019.

21) st ve alt lle, iek ve dal motiflerini hv emseli, kenar
lar dz cetvelli koyu krmz Osmanl cildi. Yaz talyk; cmlelerin,
iirlerin, msralarn, dikkati ekmesi gereken szlerin ba ve sonlarna
surhla bycek birer nokta konmu. 191 yap. Her s. de 21 satr var.
16.10 X 13 eb dnda. Yaz ksm 14.2 X 7.3. Kenan B. T.
arf : 4*U Mahar-Nma.
Ba C j i ^ k
j l j l lj S l j t
(i . b ) ... * ^ j j T i j > - j j^
Son ve ketebe :
&} ^ a f J Jl
ju ' il JJ j l ji t 1-4 j J 4L**
jJ U - J * jl jL ijl l^ jl jj4^>
^ jl j* jJp ^!>LJI j .sUlc J_I C-^kS"" liJiJ^ j j
j j i -^ll ol 1 * (_^^_^l t*9^p j j ^J^Jl
a - -Cb j j <~ (j-4 i i j U l ^ Ij I ^ 4*.M JLJ d
j j J j j ^Jl^-I ^!l t_ju>dl (_j;**!l -J-*JI A) 4?\c^-~0 J tj* J
(191. a ) V ^ 2- * V j * l * J d J iij c 5 j jls (_gJ
Millet K . Fars. No. 1043 te kaytl kurt Dadaun alt-Nma -

sinde Mahar-Nma nin, arfin olduu aka bildirilmektedir (1 8 .
a ). Trih-i Nazm u natr, bu kitab A liyy al-A'lya atfederek yanl
mtr ( c. I I , s. 7 91 ). arf iin Mevln Mzesi Yazmalar Katalogu na
baknz (c . I , N o . 1644. M e c . s. 224-231).
191.b - 195.a da Fadln,
^llf l j > j JJ^z/L ^JlSv^N l^-
S&
i l ) J a I (J!__-Jli 4J5- jSsj jS" (jl^ la o j ^nS"
bend beyitlerini hvi iki terci, 195.a - 204.a da A linin ( A liy y a V 'A l ,
37 gazeli, bir terci, kenarda Namnin bir rubsi var.
yahut *A l i F n i)
Millet, A li Emr. Farsa. No. 1027.

22) Ortas emseli, gmme iki cetvelle ereveli, kahverengi, mk-
lapb cilt. 61 yap. Her s. de 21 satr var. Yaz siykata alar bir talyk.
19. yap. sonradan yeni bir yazyle yazlp eklenmi. 20.4 X 13.5 eb-
dnda. Yaz ksm 15.5 X 8.7. K . B. T.
J t jji jy Mr arf : ^1_^l U Baynal-Wk .
Ba I a^"\j ^y j JL?- . . .
li j L * i ij J 5jI-L ( j > ) l ^ L - j j >j a
^~JJ A C->uw j ^ 03*2^* O j y j z i ^ Ij dJbr
. . . J lJ b j Z
(1 . b )
Son ve ketebe :
jJ A l/ jI
IâjiI Lijvsll uLfSJi!! i o l * l l <2~
{_ } ^ > vi-J ^ li 6wl^J
J g t^_AI A^J* ^jA 1 ^ ^ ^l*X*o
jl l j Js ^ lj s.Ij] 45 i j ) a-L a^-j I a Jj---*I t_.Jl?- J l
sJi j l Jsu^ J^lsfO

(61. a )
Tetimme den de anladd gibi Ma'diyya adiyle de anlan bu

kitabn asl ad, Ftihatal-kitb blmnde j i ^ ji, j j \
2 * 1jll jU ; aj aS ' J L jj ^1 -Lijl ( ^ um aS "(J j ^ zaa j j . cmlesinde

bildirildii g ib im i j!\ oLj Baynal-W k dr ve H wca ayh 'A l Zayn -
ad-dn adl birinin adna yazlmtr. Sa'd Nafs merhum, arfin rz
l olduunu, Sayyid arf-i Gurgnnin (816 H . 1413-1414) olu Amr
ams d-dn Muhammadin talebesinden bulunduunu, Bayan al-V
ki0 Zaynad-dn Aliyy-i Vazr adna yazdn kaydetmekte, fakat
Zaynad-dn hakknda bir bilgi vermemektedir (T r ih -i N a zm u atr,
I , s. 327. em sad-din Muham m ad'in lm y ln , I . c. te 8 3 6 ; 1432-1433;
s. 2 7 3 ; I I . c. te 8 3 8 ; 1434-1435; olarak bildiriyor; s. 753).
arfin, gerekten de bilgide byk bir ihatas olduunu gsteren

eserde, eski Yunan filozoflarndan Efltun ( M . nce 347, yahut 348) ve
Aristonun ( M . . 3 2 2 ), rkylerin, Ruvkylerin, Melerin, Tabiy-
ynun, tslm mtekellimleriyle Hukemnn, mad, yni lmden sonra
dirili ve hret hakkndaki fikirlerini incelemekte, bu arada Immiyya-
nin byk limlerinden ayh Mufdin (413 H . 1022), sm'Diyya den
Nr- Husravin (481 H . 1088), Hakm Ibni Snnn (428 H . 1036-
1037), Hayymin (5 1 5 H . 1121-1122), mfessir Fahrad-dn-i Rznin
(606 I I . 1210), Afdalad-dn-i Knin (610 H . 1213), rkyler eyhi
ihbad-dnin (587 H . 1191), bni Arabinin (638 H . 1240), Maw-
ln Callad-dnin (672 H . 1273), Narad-dn-i Tsinin (672 H .
1274), ad ad-dln-i Kunavinin (673 H . 1274), Kutbad-dn-i rzP-

nin. (710 H . 1310), Kamld-dn-i Knin (730 yahut 735 H . 1329
yahut 1334), Sayyid arf-i Gurgnnin (816 H . 1413-1414), Ni'mat'
Allh-i W alinin (834 H . 1431) ve daha birok kimselerin kitaplarndan,
szlerinden, iirlerinden istihadlarda bulunmaktadr. Kitabnn ana-
kaynaklar, Fadl Allahn Cvidn, Mahabbat-Nmasi ve dier ki
taplar ve iirleridir. Eserin son ksmnda, Fadlm,
jjio j a
matlal 15 beyitlik gazeli erhedilmitir.

Baynal-Wk in 1036 da yazdm der bir ns. si, ayn b
lmde 1052 No. dadr. st. niv. K . Fars. Y . larnda, 239 No. da,
Darv Hidyat b. Nrad-dn b. 'Al Halilal-Badd tarafndan 969
recebinde yazdm bir nshas vardr; 987 recebinde Muhammad b.
Aliyy-i Kazvln tarafndan yazlm bir baka nshas, ayn blmde
1170 No. dadr ( V ja -N d m a -i Gurgni, 979 da yazlm bir ns. nin
Kitb-hna-i' Millide bulunduunu, Fadlm gazeline ve dier iir
lerine, mensur eserlerinden evvel yazddmdan Hurfler tarafndan
K a l m - K a d im dendiini bildiriyor; s. 300-301 ve ayn s. lerin notlar).
61. b de ayr bir yazyle Fadln nesli hakknda u bilgi veriliyor :
j *.a \ O p& >-
ij jl Jjll I j < S ^ (-2 j-sL cLjj l jp (J jiU dJi jl

^ML-JIj J-fiJI <jI o l jL*s> j j U
F. 6
Bu yazdan sonra arfin, Fadl Allah adna bir muammas ve

Fadlm 6 beyitlik bir gazeli yazldr :
UJ ^j^j t j Î
JL>- & j jjjIj Jv j O j
Ij.^- ^l jla j (_$j \j Cj ^ -P ^ *a*SIj
a (7 ^ jh * Cj
( ) J j . < _ jIjJ <_jIj> - j ! C s .j ^ J ^ _3
J?~\ u~i o l^ l
jj>- j 4jj/
Ali Emr. Farsa. No. 1030. Mecmua.

23) st kaln kat kaph, srt mein mukavva ciltli. Yaz ta-
lyk. 42 yap. Her s. de 14 satr var. 16.7 X 12 eb dmda, yaz ksm
12 x 7.5. K. B. T.
! S j j *- ^ Fadl Allh- Hurfi : <ub-ji Nawm-Nma.
Ba : j *a CjJp C j j j .. .
JjU p dJUuj C j ^^* ^1 CJils- li ^ j l
j } j ^ CIj ^*o tJ jU jl aS" aS

. . . C~aU5
(1 . b )
Son ve ketebe :
j 4 (j>I 45 ^ - l ( Cj'y l>-) OtA>-
4Û jJ j i ij (J>_) d ii j jit\] j
ia A-* C jjU ^ O j U j i A^- jjp ^ l j 3& j l ^L
(J jj J j ^ i ^
(3 8 . a )
1032 de yazlm bir nshas, Konya, Mevln Mz. K. de 1723

No. daki Mec. da I. kitaptr.
II. ? : JL-j Risla.
Ra : j | j | j l ^)LJI aJ,- II Jl . . .
. . . LU; AilaJ j
(3 8 . b )
Son : j* - > j
Jj cs- O J v*"1 Alaj { j I J
il J C.JtA j C Aj J $ A aS" JjS"" 4>-j lS ^ [
f42. o j
Gurgn lehesiyle yazdm olan ve Fadln ryalarna id olmakla
beraber haytna it de pek deerli bilgileri muhtevi olan, sonradan
yazdan birok Hurf kitaplarna kaynaklk eden Nawm-Nma de,
son anlan trih 796 dr. stiv-Nme nin de kaynaklarndandr (269
N o . y a b. N a vm -N d m e nin deeri, dili, imls ve bu kitaptan alman p a r
alar ve farsaya tercemeleri iin V ja -N m a -i Gurgni y e b .).
II. risle 993. No. daki mec. nn X IV . risalesinin tammdr.

24) st kat kapl yumuak ciltli. yet ve hadslerle msra,
beyt gibi szlerin ou srhla yazm, yahut remizler gibi stleri surhla
izilmi. Yaz talyk. 5. b den balyor, 57. b de bitiyor. Her s. de 16
satr var. S. kenarlar tek surh cetvelli. 15.7 X 10 ebdnda; yaz ksm
12 x 5.7. K. B. T.
J^l Sayyid shk : <uU j - Mahram-Nma. Gurghn lehe
siyle.
j$a . I I aI
C jjl*a ]lj â*!l j Lill Jul e lj^ U j ^JLl aJ (j?-^J3l
Ul ^cl L j a! I
j l JJ (_i_jNl g l 'J ^ J CAJ iS" U jjV l J j wUj

84 HURFLK METNLER K ATALO G U
jl jvl <rs j JL-
jy \ * j i j} ^ jV J->->'
jl^ lil ij^ sjtA j Oblj-' j O M j 45.J I 45* JL Ij
4-*4J l4>~ t" '^1 j ^
. . . -US C._jI:S^
r.
Son ve ketebe :
J i\ 1 . 1; b j u o y r j_ ; /
j uIj C-ÎAa j J lsv~^ ** -^ j
rU JkîJlji <)l J *-Uj 4*7Jj 4)1 J-sj liJJj *&
_îll j > - Co j l (3 ^>- (Js j* (J^l A-^' 4-lJ j -
c^J 4>.lj>- j _ *x!l JlS~ j l <j~iJ _P J
^ Y %* 4~* t^J.11j 4*^*^ . . . j I 4*^ 4^* j l ^ ^ S '

(5 6 . b -5 7 . a )
1. b de, dbcede akland gibi 828 rabulevvelinin 21. gn

yazlmya balanan (1 4 2 5 ), 40. b de, ^ h f dlL j j o US" ,>_! j5 j^Tlj
......................... _>j j * j j< JL-LSjLr^ szlerine nazaran,
herhlde arada bir yazlmak suretiyle 832 de (1 4 2 8 ), belki de bu yln
sonlarnda biten bu mensr risalenin ad, bz yazmalarda, j har
finin stne bir edde konarak Muharram-Nma tarznda
ise de, dbcedeki . . . 4-J o i j (J j jU-L
szlerine nazaran Mahram-Nma olmaldr. JjUuj j j CjIp ljj
(_ <',J l**l J 4jb5" _/j! J 'J ^ J L$j ^ l ^
4^ 4>\j2A i j,j1J ^ '>- 4^l* ^
(JjjjJl aUIj j satrlarndan da anlald zere <u'-* bahkl

yirmi bir blmden ve bir htimeden meydana gelmitir (2 . a ). Nbv
vet devrinden sonra vilyet devrinin Hz. Al ile balayp 11. mm
Hasanal-Askarde tamamlandn, Mehd olan Fadlla ulhiyyet dev
rinin baladn bildirmekte, 19. mukaddimede, ioVj L.J jcjI jl j
. . . j jJj j j1^sa_. .uî _>i z A f i ^1 satrlarmda da 771 hicride (1369
-1 3 7 0 ) doduunu bildirmektedir (41. a ). Fadlm Cvidniyle cAr-N-
masi asl iki kaynadr. Kamlad-dn-i Him, Amir cAliyy-i Dm-

n, Pr Hasan- Dmn, Sayyid Tcad-dn-i Bayhaki gibi Fadlin
adamlarmdan da rivayet ve bahisler vardr (2 8 .a, 39.a, b, 41.b, 45 b. -
50.a-b, 57.a ). Pir Hasan- Dmnnin, Horasan vlsi olduunu, Amir
A linin de, nceleri Sultan Uvaysin (757-776 H . 1356-1374) mukar-
reblerindenken sonra Fadlm meclisine devma baladn ve Uvayse
mulzemeti braktm bildiriyor (39. b ). 41.a-b de Sa'dad-dn Ha-
myanin (650 H . 1253), Mahdinin zuhur vakti hakknda yazd
arapa iki beytini de Fadln zmanna tatbyke uramaktadr.
57.b - 59.a da trke ve farsa beyitler v.s. vardr.

Mahram-Nma yi Clement Huart, Textes Hourufs avec Tra-
duction, E T C. Etides de 2. risle olarak yaynlamtr ( E . J. W .
Gibb M em orial, Volme I X ; L e y d e n : E . J . Brill, Im prim erie Orientale;
London -1 9 0 9 . s. 13-58. D a tifi tarafndan s.7, 1141 de yazlm nsha,
o* s, y n i evval olm a l).

Cildi yok. Kt kapl. 45 yap. Her s. de 11 satr var. Yaz taIyk.
15.5 X 10.7 eb dmda; yaz ksm 10.9 X 6.8 K . B. T.
25) 1 Sayyid shk : .uli i_jI Turb-Nma.
a : jl^5sJ J&.j A f J jl i Jj l JP'Ip
. . . ey i - aJI^ j A J li j> - jLs^l j l A ^ sjJ oJ j J j j
(1 . b )
Son . ^ C - ^ jI lI jj A f ( j U J I
(1/ j l jJI c jj&\ A f iAjli C...ml A^J^C
jy ^ \ ja dJJj jv j j te aI l-kl
cS-i^JI ^ jJ p % J \ j ^k*JI i)l j *U j a :^
apA j >- .*i j l I aJI**^ t-"

(3 5 . a )
m
5.b - 6.a da, A f j l O l * J j\ j j ^ p l bo L l
Oj j _JUj tiX4 A f Jf-y* A f J-Z.A AxjJJ J U j l c J

jU - t-jiy > - C ijs*- * ^ oys""
*(jl^>- j J ejjS"j^ 4J_^ j J 0 J 4*2. JP (_jl jS" jj^ ^ JjjS" 45*(^J.J
lS ^ J 1
. 41 jl-* szleriyle 814 evvlinde (1 4 1 2 ), Fadl
ruysmda grdn, parmayla topraa bir izgi izip gklerin,

nbvvete, yerin de vilyete ve vellere taalluk ettiini sylediini, bu
rya zerine nbvvet ve ulhiyyete dir, her babnda bir de htime
bulunan bu kitab bb zerine yazdn, Turb-Nma adn ver
diini bildiriyor. Hz. Mevlnnn,
j.s lfi-! j l 4^J &
U jbc^j isli
ve
jljl{ ly j* * /
beyitlerini gy Fadl iin sylediini iddi ediyor (1 0 . a ). 22. b - 23. a

da, ulhiyy etten bahsederken XIU j jJ #Jb- jJp 4. JjL (j -
Jl_j d * U J ja j j 1 j jjs'j.A 4.-sb ^ 4 j i
szleriyle bu bahs iin Mahram-Nma ye baklmasn tavsiye etmekte

dir. Mahram-Nma y i 828 de yazmya baladn, 835 te bitirdiini
bildirdiine gre (b . N o . 1031), 814 te ruysn grm, fakat bu kita
b, Mahram-Nma y yazdktan, yni 835 ten sonra tedvn etmitir.
29.b - 30.a da, Hz. 'A lye isnd edilen Hutbatal-Bayn dan da
istihdda bulunmaktadr. 1034 No. da bir baka nshas bulunduu
gibi st. niv. K. Fars. Yaz. da 139 No. da kaytl mec. nin IV. rislesi
de Turb-Nma dir (8 5 .b - 107.a ).
x.i j^ , Niabr yaknlarndaki x i olsa gerektir ( Farhang-i Cog-
r fy i-'i ra n , 1329 . H . c. I X , s. 2 2 7 ).
Millet, Farsa; Mecma. N o. 1034.

Yumuak mein ciltli; st kaln kt kapl. 71 yap. Her s. de 17
satr var. Yaz talyk. 15.2 X 10 ebdnda, yaz ksm 12 X 5.7 K . B. T.
26)1. J ^ l Sayyid shk : -ulj <-j \j Turb-Nma.
B a : j l j 5\j J jl j J j\ JpU -
a!IN_j 4 LS> j p c ~*o j >- 01 SJjJ j j J l^
. . . s*
(7 . a )
Son ve ketebe :
ll Is'A>- ASC.ujL^l j J>- { j IJ
(jl-O O j j ^ J jyP ^1 jJ , Cj j ?-\ jilp j i Ij lij l
a?-Î i l ^ J L i ! l aS"" A j l i d . . ^ l A^^b i j -.^ l ^l*>-
(^l!i ap l^-s^j j IÎjI (1/jI ^1(3
-OJJ t l i i azp'j <Jl j ^>l*]ljji]l
v_k (jktjUl UaL*> jLu^ll c j : (_5-^-Sl ^1 <j-* j
jJ J i j j>- c o j l (J Â>- J j j * j *a.jwi (jvL^-l
uâ (j p (j>l ^Jp (j-l (jiUll <>j t_A> ^1^1 Us _/
c_~-j jfJ (J _j!lj aJU j ^ t^ J J (S j"*^ <j^
\W A o
(33. o;
(1032 N o . daki nshasnn izahna b . )
II. (j-bjU- C vd : ^-u U^; arh-i panh bayt-i

Ar-Nma.
B a : ij> - C i j* A AÛ jp jl A$"lj (J Jb- (J Jjf . . ,
^ j Ij cr^ ^>-jl I j ( 5 ^ j A J ij > - (__f5<l)U^li
. . . U*j
(3 9 . b )
Son : ^ o ^ ojI j > - ( j j ij a (j 5 ^ ^ 1 _j
a JIj (_JjâJL ^P <ll J JJ-- lj (<0*1 J J . jlijf J
_jlil
(6 8 . a )
45. b de _^ l <ll '^S _ / l j l j - ^ l ^jlj j aJI A*1>-

. . . C~v*l a t ji aI j j j (Jp szleriyle Fadlm halfesi 'A liyyal-
Aldan (2 2 8 H . 1419) bahsetmekte, 47. b de J j l j i aS" C-u l>^{
J { ApdS"* LJl*J! j l " ~ v *2^J ^ r !I A^li { y*t
t j ilj ' (JL.jIpj I j J O L j I l l)1.j j J c~ i J~* J jA > -U>-
jl 5 l i j j r .A & J ljiJ j l tjb la l j J J jk J j 0 ^15^ Jao _/ C-ll>-l a^JI
^Lj / I j ijjs jr o j <-U,jl j i a S " i?J> aS" j j i (j-lîl j l j i l ^
j^ *A>>jIj j 1 J - 1 ? . l; iAj I o r i l j***1J ^
, j ;jj:!l awIj j jj OjS^j t *^jjl OhS"
auI
^ ^ j ll 5143i! i4 ^j^ ^d aS' ^S"
satrlarna nazaran bu s. ye kadar dbcenin srd ve asl erhin bu

s. den balad ve bu erhin, takrirlerin yazlmasndan meydana geldii
anlalmaktadr. Ikurt Dadanin alt-Nma sinden, Cvdnin
erhi olduunu anlamakta ( b . N o . 1043 iza h ), 993 No. daki risale
sinden de kendisinin, cAr-Nma evvelindeki elli beyti erhettiini
kendisinden renmekteyiz ( I I . risalenin zhma b .). Ancak bu, arh-i
Panh Paya deildir (N o . 437, I I . risle).
Mec. nin dier s. lerinde bz iirler ve Hurflie dir bahisler var.
2. a da u yazlar mevcut :
j. o lj fl j 8i i S iV j
v r* <w*
2. a da Sayyid tshkm farsa iki rubsi ve bir kta var. Bu iki
rub, 989 No. daki Na'imi (F a d l ) dvnnda da, 1. a da kaytl ( mezkr
mec. nn zhma b .). Cvd, 1000 hicride (1 5 9 2 ) sadr ve bir rislesini
bu yl yazmtr (b . N o . 437. M ec. I . risalenin z h ).
HURUFLK METNLER K ATALOU 89
Ali Emr. Farsa. 1035.

27) Ters taraftan muklapl yumuak ciltli, stne kt kaplanm.
89 yap. Her s. de 14 satr, her satrda bir beyit var. Yaz tabky. Man-
zm, mesnevi tarznda. Sonlarda,
^Lc 4.*U (j>l d)
4>l 'j b j '

beytiyle bac yolunda tamamland iin Hcc-Nma adm verdiini
bildiriyor (8 8 . b ). Hurf inanlarna dir. Kenan B. T. 14 X 11 eb -
dmda. Yaz ksm 11 X 7.4.
(_ju arf (S a y y i d ): <UJ Hacc-Nma.
a Jj- J_jl j 4^1

(1 . b )
Son ve ketebe :
jlc C J j Jv JJ S* j j j j> -
di il s
,^.1 (byle) (j-l JL?-I jj-l JU^ (_Ja ju i 1 j j o - Jj
^\ ^ O . . . LS*j aL~*>jj
(8 9 . a )
Son beyitten sonra:
Ja>- aj jj > - Lxc
-3' a h i - r - f lj.
jji jJ j I p j . m d)j > -
beyitleri, metnin yazsiyle yazlm ve kenara c^-\j s-iijU- CjjJ&-

kayd dlm. Fadl Allahn halfelerinden olan arf iin 993 No.-
daki mecmuann III ., Cvd iin 437 No. daki mec. nin I. ve II. risle-
1erinin izahlarna b.
A li Emr. Farsa. Mecma. N o. 1037.

28) Uzunlamasna ve yars yrtlm yumuak mein ciltli. st
kaln ktla kapl. 15 X 10.5 eb dnda. Yaz ksm 11.5 X 6.2. Yaz
talyk. 68 yap. Her s. de 15 satr var.
I. JL Sayyid shk : ^l! vLr Turb-Nma.
Ba : JU^ i!s J jl - - j J jl jlilp- ^bj
. . . Jj>- JlH j l j<>- jJjvaiJ J0 Jj j

(1. b)
Son ve ketebe :
t>l^!l ^1 (j-* (Jp ^!>CJI j ^J*Jl Ji-JI j i 4)1 j
j j ^ >iu4 ^jxt^\ <_.k i jiJai**!
U V l -C-* f isim silinmi) (jju& t_3

f35. a j
II. J ~ * Sayyid shk : <ul! c . 'j j Wilyat-Nma.
Ba : j j a T Ij jJp ( j b Us ( J - ^ j J _/SCi
lIjI O l j l ( j a l ^ j Sij I ^ J ^ J J (byle) ajjAj
d ....t,S' j l _j:J OW> j

f36. a j
Son ve ketebe :
^>L*Jlj JjN I <^jl ji C-/Vj -ti
Ûj ^ u-l / j l j ' j j J j s LJ C i j
( j i j j j i !>lx* SUS"_/ d "-2 (jp . . . <jI^ II c ~c
(Muhammed yazdm, silinip stne birisi Murtad yazarak istin

sah kendisine mal etmek istemi. lk risledeki silinti de bu yzden.
64. a-b).
Turb-Nma 1032 ve 1034 No. larda da var. Wilyat-Nma, Al

adl birinin adna yazdm. Nbvvet, vilyet ve ulhiyyetten bahset
mektedir; sekiz bbdr.
$
29) Yumuak mein ciltli, mklapl. st kt kapl. Yaz taIyk.
Huss adlarn ve dikkati ekmesi cb eden szlerin, yetlerin stleri
surhla izilmi. 14.5 X 10 eb dnda. Yaz ksm 10.5 X 5.8. K. B. T.
I. J^ls Mir Fdli : JL-j Risla.

a? ota aS" Jli"" ^ (_$ ^ Aji . . .
. . . L il L fi j -uiT
(1 . b )
Son ve ketebe :
c l.*jJ iijl 0--4J d j l j ^ .Xib o \^>-j a
ol-ijlj <t\> f i " y j (1/Ij (C *jta)
, . . c-Al j Aj \a {Jf j >A>-I AX** .C
^ Y\ U*" (Jp drj

(7 0 . a )
( B u risle 990 N o . da gem itir; F d li ve rislenin dier ns. lan
iin b .).
II. ( j i j j (_JI J i j UII * ^ _/*>*> >3
I t_jw j^-o.UjA j o I J j + j L j aJI*j j 4"l j u O Ali diye balyan

ve Fadli, soy bakmndan Hz. Aliye ulatran soy eceresi (8 0 . b ).
( B u ecerede H z. cA l i ile arasnda 22 kii v a r.)
III. Kurban kesmiye it tevili bildiren farsa bir yaz (8 1 . a ).

IV . Mr Fdlnin, bu mec. daki ilk rislesinin telbs edilmek
suretiyle trkeye tercemesi.
a . . . 4S* jr o^ ^ aJj? . ..
. . . aS" C-*j _/
(8 1 . b )
Son : Jj| IJj>- _j(_j aJj ^/j I j lJ_}v (JJj I -U*jj
f J (T ^
(86. aj
V. Gurgn lehesinden bildiimiz farsaya lgat. Farsalar
kelimelerin altlarna yazlm.
as ... ijj I j I ^ jj I (S j I
(8 8 . b )
Son : cr*;
(9 0 . b )
( V ja -N m a -P GurgnVnin 40-45., 48-209, 247 ve 314-333. s. e b .)
V I. Bayram namazn anlatan trke bir yaz (92. a ).

Bu s. nin sonunda, 990. No. da kaytl Mr Fdlnin risalesinde,
63. a daki . . . . o^y js a 5 s L i J j jLj diye balyan
yaz, aynen ve aaya doru mil olarak yazlmtr ( b . ) .
V II. J-JU Fdl : ^ jt arh- Taksimat (Trkeye tercemesi).
a jU j aS" JlS"" (S ^ e ' ' f'**'

aS"" C-j j J
. . . y
(9 4 . b )
Son ve ketebe :
_;S JJ (_J:>-jl lLjA J . iS j* J j \ 6JAJ ^
-A4 lkL aJL^j . . m
. . . ( S j S j Z j l <y> dr lyll Oj ^ . . . Jvsli
4*>jl ^ (_j ,2I (jUati ( j l_!jl j SU J

(111. b )
st. niv. K. Fars. Yaz. 139 No. da kaytl mec. da 59. b-71. a da
1037 de darv Abd Allh- BosnavI hattiyle bu risle var. Bu mec. nin
IV . rislesi de ayn.
#
A li Emr. Farsa. No. 1041. Mecmua.
30) Mklapl, alelde mein ciltli, st kaln kt kapl. 140 yap.
Her s. de 15 satr. Yaz tahyk. 14.8 X 8.5 eb dnda; yaz 11.1 X 5.
K . B. T.
I. Abul-Hasan : **lj ojLio Baarat-Nma.
Ba : L jj
(1 . b )
Mesnevi tarznda yazlm olan bu risalede, birok yerde Abul-

Hasan ad, ekseriy Hz. A lyi hatra getiriyorsa da,
(ju* zZt j J* O j l i o /l d J L
^^-1 j-*J di** lji O jj ^
j l j l A j L * j i ck-P - d j
x j os"
JjLL'l; j S J liT ^ (jl^p j i j^li j i j b j j
* - 13 O-^J
* < *ft.
h Ij ^ ', ^
(jOkUI Jj <l X* (1/^J^ <U*Â d/j >X ^S
beyitlerinden (38 . b ), bilhssa sondaki birak beytin mensur erhinde,

e6 j^Sw*
JjL- jl * J* ^ ^ -*
o J J-J-Ij;! i_jUS* j \ _Û> ibaresinden Abul-Hasana idiyetini
anlamaktayz. Nazm ksm,
j U j ' -9-\~p i *uC~*li ljj <uU jljjU -
_j c-jl UJp _J (jw 17 ^
beyitleriyle bitiyor (52 . b) ; ondan sonra mensr erh balyor (V j a -

N m a, K itb-hna -V M illV d e , ba taraf eksik ve Sayyid shka it
ksmlar karm bir mecmuada bu mesnevVnin Sayyid shk'a atfedil
diini bildiriyor; s. 280, not. 2. A b u l-H asan iin 1052 N o . daki I . risa
lenin zhma b. 6. a-b de, ryasnda, H z. cA W y i grdn , onun ir-
diyle FadVa ulatn da bildiriyor ki A b u l-H asan tahallusuyla mes-
nevfye verilen Barat-Nm a adnn bu rya ile mnsebeti de d
nlebilir. st. n iv. K . Fars. y . da 785 N o . da da bir nshas vardr) .
II. L^ -i j R afii : 4.U;_,Uo Barat-Nma. Trke.
Ba ***** <Jj l
(5 6 . b )
Son : Ij C-j I _->UtU~
(103. b )
96. b de,
t j * j** Cj Jj^ 1*^ < - - J j l
JLuj L^Jjl i> 'U J j j- u J^Vi-lji (3 (Jip J j\
j- o l > _ j j a ] j o l i i l j el Oi'^j J_jl
^ JJ_/* <J^ ^
^>CJlj oj S" <*'st J_jl dJUj*t> ^lc ^jJU oU O j l i j j j
t *j c il^ lv>- #1j

beyitleriyle Nasmye mensb olduunu, Barat-Nma yi Ijl^- Ij
811 yl ramazan aynn (1 4 0 9 ) ilk cumua gn bitirdiini bildirmekte
(9 6 .b - 97.a ), sonlarda,
4_!l 1j i ^ S *
oS" j j > - j&- jj

beytiyle de mahlasm tesbt eylemektedir (103. b ).
Raf', 811 de bu risaleyi yazdna gre IX . yzyln ( X V ) ilk
yansnda vefat etmi olmas cb eder; ayn zamanda Nasmnin de
811 den nce ldrld anlalr (Bektalik - H u r filik ve F a d l A l
lahn ldrlmesine drlen tarih adl makalemize b. arkiyat M e c
muas, V . st. Edebiyat Fak. arkiyat Enst. yayn. 1964, s. 1 4 -2 2 ).
R afTnin bu manzum risalesinin, ktphanelerimizde ve ellerde

nshas boldur. st. niv. K . de, trke yaz. larda 310 No. da kaytl
mec. nin II. risalesi Barat-Nma dir. Ali E. nin manzum eserler
ksmmda 943 No. da kaytl Barat-Nma, farsalarda 920 No. da
kaytl olan ve hicr 992 de istinsah edilmi bulunan Cvidn 1 yazan
Vachinin elyazsyladr. Sonunda, ^ll JlSj balkl bir mn-
ct var;
jlT ij f J+i <j\ iJU jj j
dJil?-l J.~S aS"Ij c.jI dJ'ApI (Jp
ljb t jlJ ^*L*o jjl 4jLipb

beyitleriyle bitiyor (109. b ). 110.a-114.b de de ayn yazyla Yach
mahlash gazeller var (920 N o . y a b .).
III . RafF : Matnawl (^l! Ganc-N m a ).
Ba . (J (S - OUj jlf- 0*^" l^
(104. b )
Son ve ketebe :
js ip Aji j / s j j i r j i r j j j i p
^Jp s iJ -\ _AIj j j J (J.y-\ u U jl!
(110. a )
Bu mesnevi de st. niv. K. T. Y . nda 310 No. da kaytl mec. nin

III . risalesidir.
IY . ^ L j Panh : Mesnevi tarznda trke bir risle.
: lf 1 jjla iil Iju i I j j J i l jjl- U jl
(114. b )
on : 0-u31 <jîT J > -j CJ j (_pL-

(126. b )
#
126. a da,
(J* u * j a^ J (J* eA?^" JS"

beytiyle mahlasn, 126. b de,
ii~J jJJ J ^ fJLu 41jI j ' j j jJJ _^1j
J d j^ AiUljl Û* j j I J i <_r^~J J i j j t
U j - i o I J j ^ T jj j->- (jia>
LS*i'j j->J J J j j ^ eijb>- s J j3
beyitleriyle de yazld trihi bildiriyor. st. vin. K. T. Yaz. 310 No.

daki mecmann IY . risalesidir. Konya ,Mevln Mzesi yazmalarnda
2467 No. da kaytl mecmuada, X V II. risle olan ve 358 beyit bulunan
bu risale (3 7 .b - 5 9 .b), Nasm mahlasn tamaktadr (arkiyat M ec.
V , ayn makalemiz, s. 1 8 -2 0 ). Eski talebemden Muallim brahim Olgun -
96 HURUFLK METNLER K ATALOU
da, 1141 de skenderiyede yazlm nshas da Panh mahlasyledir.

955 te (1 4 5 1 ) veft eden ve 945 te (1441-1442) Tezkiresini yazan
Sahi, Panh adl ho-tab, darv-nihd bir irden bahseder (s t .
m id Gazetesi sahibi M u h . kr basm - 1325, s. 1 13). htiml bu
airindir; yahut da hreti ve mezhebi dolaysiyle NasimI mahlasn
alan birinindir.
V. Jli. Mitl : Mifthal-Gayb. Trke.
Ba : J ( ^ (J i l-X>- ^
(128. b )
Son ve ketebe :
jup j j j iLj I jJi ju*** j j i (_j
U&l '
. (Jp C / . J ^ C./ cA^

^ \ \Y*l 4*** jl ^
(140. a )
(B u risalenin bir nshas, K onya, M evl n M . K . de 2416 N o . daki

mecmuadadr; I I I . ris. M it l iin 1012 N o . daki zha b . )

31) Srt mein, alelde mukavva ciltli, kaln kat kapl. Yaz kt
bir nesih, fakat okunakl. 69 yap. Satrlar muhtelif. Dikkati ekmesi
gereken yerlerin stleri, yahut altlar surh izgili. 16 X 11.2 eb dnda.
Yaz ksm 10.8 X 7.5. K. T. B.
(_.W jw l Sm i Sayyid shk- Ifahn : H wb-Nma.
a : ^5 (J* d / ' & JU^-I . . . ^>-0

(JjU?- j i jp j l j &\ _J? (_ Jj Um Ul . . . \^-j& 4
(1 . b )
Son ve ketebe :
(j-4^ -^d aJ-U jr\ JJl jj >j t j\j%" j j O
<_A S JLi (JUj
Îa _>\j j u?- jl (J jj* j J^l J.û

O jJ JA jJJL>- t j j j *j lijU - JA IS-Uj
OJ^P T c$j ^ j ' ^ -U >p dr' cr^JJ-2
<tjTj (jv41 drjl t Jr^ ' J
Si C jf ^
(6 9 . b )
$
Ikurt Dadanin alt-Nma sinde, Fadln halfeleri arasnda
ad geen (5 1 . b -5 2 . a ), Amir Gytad-dinin Istiv-Nma sinde,
Horasan ehlinin pvs olarak bildirilen ve Canb- Sayyidas-sdt
Amr Ishk radyallhu anl diye anlan (29. b) , Giyln Hurfilerinin,
hib-taVil , yni Fadl, btn ibdetleri yapt, bizden teklif kalkt
demelerine karlk, beeriyet kaydnda kalndka ibdetin kalkmya-
cam syledii bildiren (4 1 . b ), Grgn lehesiyle Mahram-Nma,
yahut Muharram-Nma adh kitab yazan (a y n blm, N o . 1031),
Turb-Nma adh der bir kitab (N o . 1037) ve daha birok risle-
leri, iirleri bulunan, Sayyid arfin Baynul-Wkc inde, halfeler
arasnda anlan (51 . b ), Amr shk- AstarbdPnin bu kitab, G-
ytad-dnin Istiv-Nma si kadar ehemmiyetlidir ve Fadlm hay
tndan bahsetmekte, kitaplarndan nakillerde bulunmakta, bilhssa
onun, tasavvuf yoluna nasl ve ne vakit slk ettiini, 756 da kendisine
rya tevilinin, Hz. Muhammed tarafndan verildii (1 9 . a ), 775 ramazan
aynda er ilere it tevlta mazhar olduu hakknda bilgi verilmekte,
Fadlm grd ryalar ve yorumlarm anlatmaktadr. Fadlm ld
rlmesine kadar btn hayat adm adm takyb edilmektedir. 61. a da,
817 de (1414-1415) Sebzvrda bulunduunu bildirdiine gre H wb-
Nma yi, bu yldan sonra yazmtr. Fadlm halfelerinden Sayh Abul-
Hasan, bu kitapta birinci derecede bir rvdir. Sayyid shk, bu kita
bnda bz fkh meselelerinden de bahseder ve Immiyye limlerinden
mehur Alam al-Hd Sayyid Murtadnm (4 3 6 H . 1044) ve tefsir
shibi Fahrad-dn-i Rznin (606 H . 1260) fetvlarn syler (5 2 .a -b ).
Hi phe yok ki S. ., bu kitabnda, Fadl Allahn Nawam-Nma sini

rnek edinmi ve ondan mlhem olmutur. H wb-Nma, IX . yzyl
( X V ) Huruflerindcn, ee Ik-Nma shibi Abdal-Macld b. Faritah
'zzad-dnat-Tirav tarafndan trkeye evrilmitir. Bu tere, nin bir
nshas, st. niv. K. Trke yaz. larnda 9685 No. dadr.

32) ii kd kapl d mein ciltli. st ktl. 55 yap. Rislenin
kenarlar surh cetvelli. Yaz tahyk. Her s. de 14 satr var. K . B. T.
I slcurt Dada : alt-Nma.
" o } -* 9" J dk** j l t *Us> o
j 1J ^ JA ^ J J tJ (S j j J & ^
. . . C-Jj j
(4 . b )
Son ve ketebe :
jk jjt 7~ lj JJJ J ^ 4 f -VOJ l Xs^ _/
cfJLII jII Oj*. h^JI C-C ^Jp
jL p <2j j I j JU-^1 US" j _j^- t_a,./ C-Ojl <jLa_jJI
(jp (j1 JI J L f I u jjll * ^
O jL j> C i j j <dLi jl$>- j j j Ojp <J j*~ f iSj T j '
(<uJlk^) c -jlif ^1 j i A f I S " JUs (_$l ^ \A l (J
Pi Afij> j j U y ju lj j i s ( j I ^ f
^Jp CJj O j p O l j U ' j j j U lt
(j-*
( 5 2 . a;
52. b de,
cS j'j ^ jj lr J j j l l j (j-*>f A f ^ jL ; jA j l I
beytiyle balyan ve
^jlS" ^s>- j -U A f ^JJ J LSf'j 1_j
beytiyle biten,
C i j jju aj j l J i r (jr ' jS* J
'-**J J^T 4J Cj\

beytinden bni Kamle, yni risaleyi istinsl eden sa b. Kamlad-
dne id olduu anlalan 14 beyitlik bir mesnev var.
1. b de, Fadl Allhm,
J jb j i r *> j l k U \ A j U T j j
jliU - l i j j jjj
matlal be beyitlik gazeli ( V ja -N m a -i3 Gurgni'de 4 beyit, s. 1 6 ),

l.b - 2.a da trke, farsa beyit, mfred ve kt'alar, 2.b - 3.a da, Bek-
tlerin Ondrt Ma sm dedikleri ve ergenlik alarna gelmeden ehd
edildiklerini kabl ettikleri mm-zdaler ve medfn olduklar yerler,
3. a da, jl j> j o balyle ve
X^2.a _}\ 1 ^ (j-i L Jj' (Jv*
matlaiyle balyan yedi beyitlik vefat trihi (Bektalik - H urflik ve

F adV A lla h n ldrlmesine drlen tarih adl mak. e b. arkiyat
M e c . V , s. 20. B u mak. de 2. beyit unutulm u), 3.b - 4.a da bden,
A liyyal-A'ldan, Amvar den v.s den farsa beyit ve mfredler, bir de
trke beyit var. Risle, 4. b de balyor. Ikurt Dada, 31. a-b de,
Hamzanm halfesi olduunu, Hamzann, sar-ama-i5 hulaf-i C-
vd olup Cvidnin, Dast-borde Muhammad Mrzdan, onun Mir
Fdliden mustahlef olduunu, onun da Fadlm halfesi A liyyal-A'l-
nm halfesi bulunduunu bildiriyor. Ayn K . nin aym blmnde 1034
No. daki mec. nin 2. a s. de Hamzann 1033 hicrde veft ettii kaytl
olduuna gre kurt Dada X I. yzylda ( X V I I ) yaamtr.
Rislede Hurf abdestinden, abdestte, her uzuv ykanr ve mes-
hedilirken okunacak farsa beyitlerden, kaametten, namazda, her
rikatte, 32 harfi tamamlamak iin
j* jIj ji cJ iA
beyitlerinin okunmas lzumundan, cumua ve bayram namazlarndan,

snnet, hazar ve sefer namazlarla iraak, tervh, kadr namazlarndan,
orutan, guslden, Ahncakta yaplacak hac treninden bahsedilmek
te, 39.b - 43.a da Hurf evrd, 50.b - 51.a da o ^ JL ^ LU _3

balyle Fadln soy eceresi kaydedilmektedir.
alt-Nma , bata Fadln Cvidn, Nawm-Nma gibi eserleri
olmak zere (b . 25. a, 19. a ), A liyyal-A'ldan ( l l . a -b , 16.a-b, 3 0 .b),
Mahar-Nma den (1 8 .a -b, 37.b) , Abul-Hasann Cvidn- arinden
( l O . b - l l . a ) , Sayyid shkn Turb-Nmasinden (2 9 . b, 31. b, 49. b )
Mir Fdlinin Rislasinden (1 9 . b, 20. b, 31. a ) tmd ad-dn NasimF-
den (18. a ), R afTnin Barat-Nmasinden (36.b, 4 4 .a -b ), arh-
Cvldden (8 .b, 16.a-b, 38 .a -b) Kamlal-Kaytnin t'at-Nmasin
den (2 2 .a -b ), hsl Hurfliin ana kaynaklarndan istihadlarda bu
lunmakta, Hamzanm erhinden, IjL ^ yl j
kaydiyle bahsetmektedir (1 2 . b ). Bundan anlyoruz ki alt-Nma,
1030 dan sonra yazlmtr. 51.b - 52.a da, Fadln halfelerinden
bzlarn, ?_,b j kaydiyle Amr Sayyid Al,
Husayn Key b. Nkb (N a k i b ? ), Macdad-dn, Mahmd, Kamlad-dn
Him, H wca Hfz Haan, 'Aliyy-i Mazyi, Byazd, Tawakkul b.
Dr, Abul-Hasan, Amir Sayyid ishk, Amir Sayyid Nasm, Haan b.
Haydar, Husayn Caz ve Sulaymn anmakta, mecmunun drtyz
seyyid olduunu bildirmektedir. 53. a da, Mirza Muhammadin, Dast-
borde oluunun sebebini, Cvdiden nakletmektedir. Bu yaznn
altmda, J* oJ O jjiil ^ 1 s_>!_ kayd, nshann,
Ikurta ulam birisinin nshasndan istinsah edildiinde phe brak
myor.
alt-Nma, Hurflik inanc bakmndan olduu kadar Hurflik
tarhi bakmndan da ehemmiyetli bir kitaptr. Konya, Mevln Mzesine
Hanya Mevlev-hnesinden gelen kitaplar arasnda 6120 No. daki mec.-
da III . risale alt-Nma dir (B u mec. daki risalelerin izahlarna b .).
%
Millet, Farsa. No. 1046.

33) Kenarlar basma cetvelli, koyu krmz ciltli. st kaln kt
kapl. 322 yap. Her s. de 27 satr var. Balklar, bap ve fasllar, bz
szler surhla yazdm; remizler surhla iretli. S. kenarlarnda surh
cetvel olduu gibi cilde yakn yere de surh cetvel ekilerek hiye yeri
braklm. Yaz talyk. 20.5 X 12.5 eb dnda; yaz ksm 14.1 X 6.3.
K . B. T.
il J- Fadl Allh- Hurf : objU- Cvidn-Nma.
Ba : (3ljj| j l a l ^ o j l C-JtU- -Jlil IJkZjl I.AIJ tJLZj1 I-UjI J&I
. . . j ^ j
(l.b)
Son ve ketebe :
L& \ *J A f -5 ^ ^ (*p ^
^jA a*LP ll J ^J*!l AJJ l-w ^ _) J
(Jlc- ! S '{j\ ij\ ^ - Jul jjdUI u j aS) X>J-I (j>Âlltl jL p
(JL* ^ * J J-U<3 J O jJ ^jjl '-*) C-l
_J ^*d ^ {j lt jS " j jljip ^-3 0JJ.J A^J
j*> j i j j jb_jl>- c i^ ^ J -5 jl>=**l C-jtSsj _j j L^-l U
S-aU C . J C-Jj <U* Jl J^ZA
^fcl o b jl^ 4?xJ dJl
J J.alS"" (jl ^ 4 j ^ - J (J ij1
l j c?Aj_jI>- sJ Li a ,/* *!
(jl i j _j <1_j*j A^ I ^lJ
jb jl? - %Xj\j>- jl J j i '~ r t *
<-j jjJJi ji ip iJsjS~\ t S ' c i l i j c i i s ij jb*
<^J j^ a C-jIiS- ^1 ^ ( j U J I o ^ iA . j C-jUp _;l;j
-*jJI ( J , ~ w i - l
(322. a )
%
bjU- SxJlyi- l Ajj v_^ hemze hisaplanmaynca 1195 oluyor.
Hamiteki erhler, 1. b de ilk l-c?l szyle balyor, 273. b ye kadar
devm ediyor; erhi olmyan s. hemen yok gibi. erhler, Grgn leh
esiyle deil; bildiimiz farsayla. Pek az mstesna, her erhin so
nunda jj- s * , yahut >jj~ kayd var; ekseriyetle ^ d y , yahut
e< > ^ d j} diye bahyor. 93. a da, erh iinde,

V.JI t i j a J i <)l ^ iiL>-
< ij J'5 { * * {*& J * J -jJaJ

jji (1)3j,^-! y ji o \]oJm
tarznda Nasmden bir beyitle istihd edilmekte, 119. b de,
j l f * - (i/jl *AI c5 <u~L* (ja^ LLIp- -ti j * j (jUli?
. . . JJl t i \ jij> - szleriyle Cvdden rnek verilmektedir.

erhler 1. b de, MjsjI S -LjL yu , j jf j f j i J jl j j . . . ^
jj VI e*w j^ jj cW* ^ o.~w *i!^ Ifj! Jljjl J 4j Is^jj jj
. . . ii^-l fl^jj &- Jl j j l 4S~jjl <ji jljjl j^ Jl^l jj**- Jjl diye
balamakta, 273. a da, ^ J lj lr^6 jW^ L/} sz
leriyle bitmektedir (H a m z a iin 1034 ve 1043 N o . lordaki zha b .).
Ali Emr, Farsa; No. 1052. Mecuma.

Cilt ebd : 16.2 X 11.8
Yaz : 11 x 7.3
34) st kt kaph mklaph, kaln kat ciltli. Kenan Bey tara
fndan teberru edilmi. Yaz talyk. Sona kadar ayn yaz devm
ediyor. 72 yap. Ekseri s. lerde 15 satr var.
I. J-l _>j1 Abul-Hasan : 76 beyitlik mesnevi tarznda bir iir.
a : ,y~>~ j l (Jl ji <_ ^ j 4S&

(1 . b )
Son : ^ > - (j-J c "is- JaI iLcpl
S lj JoU
(3 . a )
Fadlm haytn, Istiv-Nme gibi etraflca anlatan ve onun

halfelerinden Sayyid shk tarafndan yazdm olan H wb-Nma de
ayh Abul-Hasan- Isfahan den birok rivyetler var (A l i E m r,
F . 1042; 19 a, 25. a, 34. a, 39. a - 42. a v .s .). Bu zatn bir de Fath-
Nma adl kitab bulunduunu, gene bu eserden anlyoruz (3 9 . a ). Bu
mesnevi, ad geen Abul-Hasana it olabilir.
3. a da, p c ii> kaydiyle Fatiha sresine it farsa bir zh
var. 3.b-4.a da, Huruflie dir farsa beyitler, trke zhlar, iki tne
HURFLK METNLER KATALO U 103
de mevz hads, 6.a-8.a da gene farsa iirler mevcut. 7. a daki u kayt,

Hurflik trihi bakmndan mhim :
^ e- l-b^- O j l J.>- jjj JJ s))
O-a j l O-ilfJ j wU^?lj C-&jijl _j - ^JiA j
j i i" .-il JaIj ljj 1j\a tjL>o J.J1 d j* j 3j j j J^<9
j
Bt bu yazlar, metne nisbetle biraz daha ince talykle, fakat
mecmuay yazann yazsyledir. Millet K. Farsa 1034 te kaytl mec. da,
2. a da, mecmay yazann yazsndan ayr bir yazyla Trh-i Hamza
Bek 1033 kayd, Muhtnin doumu, Arnin doum ve lm trih
leri var. 1043 No. daki rislede de Hamzamn, CvidFnin halfesi olduu
bildirilmekte ( b . ) .
II. ( <.U ie lU l) IL-j Rislat al-Kayt ( It 'a t-N m a ) .
a? jl ji J&I & ojlj
(8 . b )
Son ve ketebe :
C-^- (\j j l j
J L f ll jJ-SO.1 Sij^piJ 2JL*J\ JJ-b 6i j a j i
J jM l J2* j (J <uU ^ j i l U j p j <UP (_a!I
J i l b ^ __Jja ^ j l * * O
^ J p aSMj I ( Si#s ) JU= J ^ ^ a

(42. o j
Gurgn lehesiyle yazlm olan bu mensur risale, bozuk ibreli

ketebesine gre Kemal Kayta ( ? ) adl birisine aittir. Fadln halifeleri
arasnda Kamlad-dn-i Him ve Kaml ad-dn-i Rml adh iki kii
var ki bunlar, hib-dawlat in, yni Fadlm hr-yr mdan sayl
104 HURFLK METNLER KATALO U
makta ( K . H u a r t: Textes Persans Relatifs a L a secte des H o u ro u f;

L eyd en : E . J . B rill, Im prim erie Orientale; 1909, London E . F . W .
Gibb Mem orial, series; s. 4 3 ; M i r F d li: R is la ; st. M illet K . Fars.
990. Son y a p .). Belki bu risalenin shibi bu K . Him-i Ifabndir.
I I I . Farsa bir risale.

Ba . S>-\j j iij- ta j j 2x.a j jJpIj a} jl j
J d j i n jJIp j oj >-j j l (j& r y .
51j i l aS i iljil jJm\> l ) A - i *AjIjZt
... t -
(4 2 . b )
Son . ^J| j .LSI *-^1 Ijlîl
(45 . b )
IV . Ali adh birinin farsa 8 iri.
Bfl : ( j j ( j t t_i.ll j l sj Z I *31 ji
(_y~J J (_i jj> - J IJL-kltj l J ^
(4 6 . b )
^0rl ' <A ^ j ' S lJ

ajl j - j- j ^ -1
(54. a)
m
Fadlm haytna it en etrafh bilgi veren ve Emir G-ytad-dn
Muhammad b. Husayn b. Muhammadal- Astarbdi tarafmdan 846
yl ramazannn 15. gnnden sonra (1 4 4 3 ) yazld anlalan (M ille t
K . F . 269, 37. a ) stiv-Nma de, ilk yap. ta A liyyal-A'lmn 822
de (1 4 1 9 ) ld kaytldr. Ayn ksmda 437 N o.da kaytl arh-
Penh-pye-iJ Cvdi nin ba tarafnda, bu ztn adnn da Ali olduu
kaytl. Bu 8 iir ikinci zatn Cvidi mahlasm kullandna gre A liyy
al-A'lmn yahut bir baka A linin olsa gerektir. stiv-Nma de
Fadlm torunu Emir Nr Allhla beraber Darvaziz-i mafur mar-
hm- mabrr hdim al-Haramayn Darv A l adl birisi de anlmak
tadr (1 2 . b, 37. a ).
V. alavt a dir Hurf inancna gre yazlm farsa bir risle.

Ba : (J,\ . . . j-L ^ j <ill l . . .
j 45" jU J Jftl j j 4JJ 4^\JJj Cj \j L^p l jl+a >-
u
(5 4 . a )
Son ve ketebe :
< j^ S ^ J 4 Ijp J i Lc 4U (Jj
^ jj> - j jl
> Y r Kî j 4!>W ( ) JUt (J J^S SjsJ O-U (_JaJ

(6 4 . b )
V I. Huruflie dir bir risle. Trke.
B a : C J Ij j .4 j l (Ij) \Aj Ia** C-aj
C ^ lsi i > - j jljl jj*iL

(6 5 . a )
Son : ^>*1* Alkjjj &jAj <*j l j l j^l-4 tS'ty} ^ ^ i
OjL^J jJ j jJ^t a i j j i " j (_j ]jj * , <>- 45" O (_jJjl
^ 1 j-U IH C r f j l
,j\*l t^jJjl c -u J Sj l j>- j o
* d i--jO c r ^ j l
j/ d / jl j- L H dJLo
(O jIjL *) -U^ ^"1 j
j Jj jL ijl
(70. a )
( Sona kadar gene Huruflie it bz yazlar v a r .)

35) st kaln kt kapl, kenar zencrekli ve cetvelli koyu kr
mz, mklapl mein ciltli. 113 yap. Her s. de 17 satr var. yet ve ha-
diler surhla yazlm. Yaz gzel bir talyk. Hicr X . yzyla ( X V I )

ittir zannndayz. 18.5 X 11.8 eb dmda. Yaz ksm 11.7 X 6.6. K.B.T.
tJuji arf : oLj Baynal-Wk .
IJU/9 4S"" Ij Ju*^> l jA X - j JL*"
(j I) . . . j>jA l^JL
So j-UI ilp l i y j aJjS" (j>l j l
z js C~*Uju ^Jp jj iy > -
(113. b )
114. a da arfin farsa 6 beyitlik bir gazeli, 115.b - 118.a da,

<uU iil ti~j Jj U _,1I U S-L^J babkl ve j kaafiyeli bir
istihrac var; sonunda * i j \ T i Juillji v ^ H J jj j j f^r
yazs mevcut. Ayr yazyle yazlan bu istihrcm tetimme trihinden
de anlalyor ki eser, daha nce yazdmtr ( B a y 'a l- IF/c' iin
1027 N o . dalti zha b .).

36) Yumuak ciltli, st kaln kat kapl. S. kenarlar tek surh
cetvelli. 113 yap. Her s. de, 111. b sonunadek 13 satr var. Bz remiz
lerin ve kelimelerin stleri surhla izilmi. 16.2 X 11.2 eb dnda. Yaz
ksm 11.4 x 6.3. K.B.T.
I. Mr Fdli : J l-j Risla.
Ba : c^ > jL j & 'y S ' ^ aJj . . .
(1 . b ) ' ^
Son ve ketebe :
. . . -jIjJ J j d - i i l i i l i j\ -pl^r c/l J
(8 4 a) *^^1 d/ s U; ^
II. Cvidnm bz yerlerini erh mhiyetinde bir risle.

Ba : o jjz > - j^puLS J
(8 5 . b ) ^ SC 'J
ôn- 3 J j* _llS"" 4a2 ( < - > J
_J 4i*" jj-4 i-L<aJI & Jl L^ C -^ r
(_^-LjJI jJp- ^ L J I j o l^ -a I *ill Sj^JI ,_y

(111. b )

Birinci risle 990 ve 1030 No. larda geti. 990 No. daki zha b.
II. risalenin mstensihinin babas, 112.b - 113.a da, 1136 da doan
ve 1160 ta tundan len olu Munl Husayn olduunu ve 1150 de is-
tinsh ettiini, kitabn jw bulunduunu yazyor.
Mir Fdlnin bir risalesidir; fakat yazann, son ksmdan da anlald
gibi pek ok yanllar var.
S T A N B U L
M L L E T K. E R Y Y E
K T A P L A R I
Millet; eriyye. No. 946.
37) st ebr kapl mukavva ciltli. 37 yap. Her s. de 21 satr var.
Trke. 21.6 X 12.8 eb dmda; yaz ksm 14.8 X 6.3. Mecnsr bir
risle. Yeni bir yazma.
Nasm : JjIU-I Z-I. Mukaddimatal-Hakak.
Ba : O b I <-> U ^ C J l <l 1p J ll . . .
(1 . b ) i / j !i f~>. r . ^
Son . j (J>C*~a j j j> - j j j jJjis- j
SjjJI t>j jjd A jL J j rAJ
(3 7 . b )

Millet, eriyye. No. 1238.

38) Ypranm, kitaba nazaran daba kk ve her hlde sonradan
bulunup dikilmi mein ciltli; fakat ciltten kopmu vazyette. 14.5 X
10.3 eb dmda. Yaz ksm 11.3 X 7. K.B.T. Bata fihrist var. Yaz
kt bir nesih. 137 yap.
iziji ^ -usil -Le Abdal-Macd b. Faritah : *lJ j i c Ik-Nma.
Ba : j t cJ J . . ^**J
jP^j A ^ A j I
jjjt ^ ^
c/ t ^
Son ve tetimme:
j C-jIJa I i t a jljj C-jIâ y
(1 3 7 b) (1 1 2 0 ) _* l j ( j
(1362 N o . ya b .)
Ali Emr, eriyye, No. 1340.

39) Kenarlar ve srt mein, st ebr kapl mukavva ciltli. Kt
glgelenmi; nem grm ve yazlar bozulmu. 88 yap. Her s. de 17
satr var. S. kenarlar ikier surh cetvelle evrili. 25.5 X 16.8 eb dnda.
Yaz ksm 17.6 X 10.7. Trke .K.T.B.
? : Hurflie dair. Ad belli deil.
Ba : JpU- j
L ij U jl'J -l (J ^ {j J j t jf * jl
j ^ j J jJ p ^jl j l
. . . j- i^ ljl
(1 . b )
Son . l_j!| 45^(_J-U i !Js i j (_j Y j J^l
tj'b^k\s*p I I*a aj S ^ } J (_:* J **
J -U lp i U ^ I J J J j& j J k b C jU - J ) J J 5 * 4 jjj
(8 8 . b )
#
Ketebe yok; yazya ve kada nazaran X II. yzyla ( X V I I I ) it
bir nsha. Namaz, ezan, kadir gecesi, kadir namaz, tervh, hurf-
mukattat, kymet, muharremt v.s. den bahseden ve her bahse <d_*
diye bahyan, tevle dayanan bir hurf kitab. Y er yer, Cvidn,
Nawm-Nma, Ar-Nma, Mawln Haan b. Haydarin Ism u Mu-
samn v.s. gibi Hurflerin anakitaplarmdan istihdlarda bulunmakta.

A li Emr. eriyye. 1356.
40) Yumuak mein ciltli. Yaz taIyk. yetler, gibi
dikkati ekmesi gereken szler surhla yazlm. Remizlerin stlerine
surh izgi ekilmi. 96 yap. Her s. de 15 satr var. Cilt eb d 17 X 10.7,
yaz ksm 11.5 X 6.3. Trke.
Muhiti : <ulJ _ T Kaf-Nma.
B a : ^.lJl j i <ll j t-Lij ^ <uJ j 40 Jw*

t_A::S1 lK j o i i -u**.) 4Ltl HA juJ-1
'j h j
(i . b)
Son ve ketebe :
^>LJ1 j <U'- s dwLi I .". j1->- j
Û- c J j (J e s j >1 ,y> (Jp
\ M A Ai** -Li ^ j .
(9 6 . b )
#
Ali Emrnin Farsa ksmnda 1034 No. da kayth Turb-Nma yi
muhtevi mec. da, 2. a da Muhltnin 960 ta doduu, Arinin 1030 da
ld kaytbdr. Arnin, Muhtye mersiyesi bulunduuna nazaran
(B izd ek i lA r dvn, 74.b - 7 6 .a ), lm, 1030 dan ncedir. Dvn,
Mevln Mzesine vakfettiimiz kitaplarda, 11 No. da kaytldr ve
1178 de yazlmtr.

A li Emr; eriyye. No. 1362. Mecmua.
41) Trke. Kenar ve srt mein, st kaln kt kapl mu
kavva ciltli. 179 yap. Her s. 15 satr var. K.B.T. Cilt ebd,
15X9.8. Yaz ksm 10.7X5.7.
I. Mukimi : o j ^ j Wahdat-Nma.
a : JjlS'j J J J J J j i -b -(J (j\ 5 J Js-lJ ^ )
' iSi ^
(1 . b )
S01* : y >j U j l j IjJl j j j j o-U*
o y ^ j y jii U j i j i mi a T j ^ U j I
f j
(57 . a )
1. b de . . . jjaiI J S - u y d diye adm

aklamaktadr. Konya, Mevln Mzesi K . de Abdlbki Glpmar-
b kitaplarnda, 23 No. da bir nshas bulunduu gibi st. Univ. K.
Trk. Yaz. larnda 6821 No. da da bir nshas vardr. Mukmlnin
hicr X -X I. yzylda ( X V I - X V I I ) yaadm sanyoruz. Wahdat-

Nma , Cvidn ve Ik-Nma nin hulsasdr.
II . dr A-il \e. Abdul-Macd b. Faritah : ol; ji.* Ik-Nma.
a O^S-Uj I Jjp-
. . . 6 I 41)
(5 8 . b )
Son ve ketebe :
j jJaJu j Jdj\ ^Jl j l ^ l i_J13
(J Ij j - . . . 0 ^ ^S"
i_i.ilj 4U j Cj'st^ J J (b y le ) jtu js .il
("179. o j
Bata, 57.a - 58.a da fihrist var. 58. b de Abdal-Macd, Jup- jJ&
b-Uj ^ j l J jjjl j j j jS w C J L "j <1j c/J
(S ^ ji 4Û J p (J i I diJU-j j j JL-j j i eJJ I J l j i szleriyle, C-
vidn trke telhis eden bu rislesini 833 evvlinde (1 4 3 0 ) yazdn

bildiriyor. st. niv. K . Trke yaz. 310 ve 843 No. lardaki mec. larn ilk
risalesi Isk-Nm a dir. 'Abdal-Macdin hl tere, iin, Macdnin a-
lk tere. inde, Abdal-Latf b. Malak in hl tere, e b. st. Mat. mi
re - 1269, s. 67. Ik-Nma, st. da tabasmas olarak M. X IX . yzyl son
larnda baslmtr. Millet K . nin ayn blmnde, 1238 No. da, 1120 de
yazlm bir nshas daha var. H "ca Ishk (lm . 1310 H . 1892-1893)
Kifal-asrr wa Dfit,al-Arr nda Faritaholnn, Byazd adl
birisine intisb ettiini, onun, amsad-dnden, onun da Fadldan mus-
tahlef bulunduunu, 864 hicride (1459-1460) ldn yazmaktaysa
da bu bilgiyi nerden aldn bildirmemektedir ( s t . 1291, s. 157).
A li Emri, eriyye. N o. 1363.

42) Srt ve keleri mein, st ebr kapl ince mukavva ciltli. 61
yap. Her s. de 13 satr var. Yaz talyk. yet ve hadslerle remizler
surhla yazlm. Muahhar bir nsha. 18 X 12 ebdnda. Yaz ksm
11.2 X 5.8. Trke.
,> a-s=l -Lt cA b d al-Macd b. Faritah : .ulJo J - T hrat-Nma.

Ba : ^ "jJ I y ,
ajf- 9 3 cJ^j aJI L^P Alya j aj'<!
I ( j li j ( aÎ ) Ai.^1 jj a j&-
(1 . b ) ''i'5^
Sn : ^p| J\j j j j j d-ULljl A j j j j l ^m ^ j l j j j
^6i a) . jL*!I *'jlv -jl
Ayru blmde 1364 No. da 1192 evvalinin sonunda ( 1 7 7 8 ) yazl

m bir nshas daha var. K onya, Mevln Mzesi K . de 2467 No. da
kaytl mec. mn X I . risalesi, hrat-Nm adir. st. niv. K . F. Y . la-
rnda 843. No. da kaytl mec. da I I . risale, hrat-Nm a dr ( 3 1 5 .b -
3 7 6 .a ) ; 1267 hicride Haan Tahsin tarafndan yazdmtr.

Millet, eriyye. No. 1364.
43) Yumuak, dz ve d ciltli. 27 yap. Her s. de 16 satr var.
Y a z ta lyk. K . B. T . 15.7 X 10.5 eb dnda. Y a z ksm 12 X 7.5. Trke.
juil i_c Abdal-Macd b. Faritah : <ul!oj -T hrat-Nma.
Ba . j. ^ \ jv Jjo U . . . jjviUI *0)
3 A jL^ j ajL J jr-JI Jp
Jb j AaJ T a ji-
. . . aS-* a-l.JjJ eJC^sJ

(1 . b)
Son ve ketebe :
ll 3 j i j i ( S d i^ p jJJjl O jjjl 5.-^ ( _ / i
^J tj* jJp 3 jj* J _jU$0I C* _jljâ.Jb jpI
SX; j j j > 3l 0*p <j>J j ? j j - \ jvJI * j j> - i ^ \
J i* ll Jlj-i i 1(j Ij j (j tjs
(27. a j
(1 3 $ 3 N o . y a b .)
A li Emr; eriyye. No. 1368. Trke.

44) Yumuak koyu kahverengi mein ciltli. emse srta geldiine
gre eski bir cilt koparlp cilt yaplm. Yaz talyk. 128 yap. 48. b so
nuna kadar iri bir taIykle yazlm. 49 .a da yaz deiiyor. Bruadan
tibren s. kenarlar tek surh cetvelli. lk ksmda baplar, yet ve hadisler
izilmi; yalnz baplar surhla. lk ksmda satrlar muhtelif; son ksmda
her s. de 15 satr var. Bata fihrist mevcut.
iziJ ^ -LM juc Abdal-Macd b. Faritah : 'Ik-Nma.
Ba : j' p - j Ij j oJj>-I O
JL Jt 4$"" jl ^ J aJ
Lw
(2 . b)
Son ve ketebe :
ls~- j ^ ^ j'
drj' J f -
< if 'j tSjj ir }
â JjP ^k>- O } 'A*^? j l C-JT
<JlJl J 4jl*j
j f d i j k f
4-j jl j j (j j j yj>
Son ksm yazanndr. 128.a - 133.a da bz trke ve gene Huru

flie dir fevid var. 1362 deki II. risalenin zhma b.
A. E.
Manzm
ESERLER
A li Emr. Manzm Eserler. No. 285.
45) Yumuak, koyu kahverengi mein ciltli. stne kaim kt
geirilmi. 109 yap. Her s. de 16 satr var. Yaz talyk. Maktalar ekse
riyetle, msralar alt alta gelmek zere ortaya yazlm. Ortalarda ikier,
kenarlarda birer surh cetvel var. 21.2 X 15 ebdmda. Yaz 16 X 10.3
ksmnda. K.B.T. Bata ve sonda ekserisi Huruflie dir bz iirler var.
jt. 'A r : Dvn. Trke.
Ba : f-i
I - U jI aJ I j p a A <ll *b
Ijl j J j> - ^ J ; ( j l i j b j O U
(6. a)
Son ve ketebe : 4S"" ^jJjl jjS "
S* jjt -ij f
J 1* ( j * j b J l iJLj J j j ( jv S ^ I iZ j j J ( jl
jl O ib j ^*1 5 a*1p <ll jt-j t ii
c>wl J l5 ( j 'l (jZ -u j-s (J jj> - l- J ^ l j- > -
1^^5jP J A j >' L>jfJ ^P
O ' * ' 4 d O '1'* I t ! / J ^ <J

(J09.
Ketebeden sonra, altta,

ib - U f (_-U >J-b l j __J l f A f ib ^ ^ 5 jb ( ^ < jil ^Jp
kenarda da
< _ l i f i ; I
ou" JUS lll> -j j ^**0

l*** ^1 AjL*
beyitleri, ktip tarafndan yazlm.
Bata, Fath-Nma den 8 beyit (1 . a ), Rahmat Allh, Mitl,

Nasm, Vahdat, Izz-i irvni, Fadldan, Firdaws, Fudll, Fathi,
Cm, Abd Allh Htif, dk A lden tam, noksan iirler, Kurs-
Nma den 10 beyit var ( l . b - 6 . b ) . Sonda Tufayl, Ahmad-i D',
Mash, Guvh, Sakk-i5 hib-bayn, Mawln, Sayf ( Nzm ol j nn
birer gazeli, Nasimden bir kt a (109.b - 111.a ), baz mensur trke
yazlar, Rahmat Allahtan 3, Hatyden 2 , Niyzden ( M r i) 2 iir,
Yamnnin Fadlat-Nma sinden iki para ve bz beyitler var
(U l . b -U 9 . b ).
W
Ar dvnnda I harfinde 17, de 10, o de 8 , i de 1,

E da 3, c da 2, j- da 3, S da 10, i de 1, j de 56, j de
21, de 3, j de 4, da 1, V da 1, "J, da 3, Jt da 1,
t da 3, da 3, "u i de 3, i da 7, 4 de 14, J da 15,
f de 34, da 32, da 8 , de 21, V de 31 gazel var. 3
terc-i bend, 3 terkb-i bend, Muhitye terkb-i bend tarznda bir mer
siye, 6 mesnevi, 1 mstezad, 35 kt a, 1 muhammes, 2 mseddes, Mu-
hltye 1 tesds, 2 tahmis, 1 bahr-i tavl, 28 tuyu, 26 rub mevcuttur.
Gazellerin says 316 dr.
lO.a-b deki gazelde,
c *>UI (Jc- ]<ujjO j-U.jS" i/lj J ,j eJ^-l
81. b deki tercde,
j!> - jlJ L ilp
dediine gre nisbet silsilesi, Fadln en ileri gelen halfesi cA liyyal-Atl -

ya ulamaktadr, a harfinde sondan evvelki gazelin banda farsa,
Fadlm, hicr 740 ta, kendisinin 970 te doduunu, aralarndaki ikiyiiz
otuz yln, ebced hisbiyle terkibine uyduunu syledikten
sonra
ab i j \j l l j P ll
matlaiyle balyan yedi beyitlik farsa gazel yazlmaktadr. Bu trh,

A. E. Fars, larndaki 1034 No. da kayth mec. daki trihin ayndr ( b ) .
74. b de, T JL.] redfli gazelle hem Fadl, hem Esterabd ve
orallar vyor (7 4 . b ). redfli gazel am ve amhlar zem
metmekte (4 4 .a -b ). j ^ s j f j l redfli gazelden (7 9 . b ) ve
HURFLK METNLER KATALOSs
(3 * jt _>I
l j j *_j I j j j L J j t jfr
matlal gazelden, Ergirikasryla Kerbelda bulunduunu anlyoruz.

Bir gazelinde Mevlevleri yerdii ( 64.b-65.a) , dier bir gazelinde ta
savvuf ehlini zemmettii hlde (4 3 .a -b ),
j * * j-^ l Jj e>'^ '
matlal gazelinde Bektlii vmede ve Bekt olduunu aklamada

dr (81. a ). Muhtye (doum u. 9 6 0 : A . E . F . 1034; 2. a ) tahmisleri
ve bir tesdsi olduu gibi (94.b - 96.a ) ona birde mersiyesi var (8 7 .a -
89.a ).
-a. j > 4>- I js.
) i j I O t sX j 1 y''j llg
0 -U ~ j <> \iji Mjl
C-JIp <_t a L. I JsJLs
gazeli de, Muhtye mensb olduunu gsteriyor.
'AFnin ayn blmde 283 No. da T Jju jl* tarafndan

1189 da yazlm bir dvan, 282 de, 1281 de yazlm bir baka nshas,
284 te, mukabele grm yeni bir nshas vardr. Konya Mevln M
zesine vakfettiimiz kitaplar arasndaki dvan, bu nshaya tammiyle
uymaktadr. Esrar Tezkiresinin, Aricyi Mevlev gstermesi yanltr.
Tireli olduu rivyet edilen Arnin nerde veft ettiini kesin olarak
bilemiyorsak da Rumelide ldn sanyoruz.

Ali Emr, Manzm Eserler. Mecma. No. 390.
46) Mklaph, kenar altn zencrekli krmz, dz Osmanl cildi.
21 X 13 eb dmda. Yaz 15.5 X 8.2. iinde MitlInin iki risalesiyle
dvan bulunan bu mec. 221 yapraktr. Her s. de 19 satr vardr. Yaz
tahyktir. Balklar rokoko tarznda tezkiblidir. Msra aralar ve s.
kenarlar altn cetvellidir.
122 H U R FLK M ETNLER K A T A LO U
I. Jli. Mitl : ^ ill Mifth'al-ayb. Trke, mensr.
Ba : ^ o h * ^ ^ * j * * " -
...j j j J j ÂJ> - aS" eJl-jLAbl^ U jJi j t i j
(1 . b )
Son : wU*^ Îrû S j
-Uc- j j j dl*l ^ 1 ^ 1 jJ
(8 . a )
Mensr ksm, j jjUJ t j jl j jJ-l l.lp i_aSI 01 wU:J-l
ji j l C~c aJu^ ^ a jLlil j b UlU-l ^JJI diye bitmekte, ayn

s. de f5. >J nanzm tetimme,
^ mA>u ,: (JIa ji_/j5f"_j I (_gwjl >lc" j>-
beytiyle balayp 8 . a da sona ermektedir ( A . E . Farsa, 1041 N o . da

V . risaleye b. M it li iin de 1012 N o . daki izaha baknz).
II. Jli. Mitl : Fayd-Nma. Trke, manzm.
Ba : . . . . ^
j j j i <_ jjIj> - j I j SI il
(8 . b )
Son; jll jjS jl jAJA/J â 4>t~j (_-iJjI a*Ij"
J2^ljl j Ûa U S*(_C jJ,j VI â

j>- (_ '^J> ^
^ U I j j j c^ - ^Lc ^-j IC-ajÎI
h aLs -Aj 1 jL?-l a^-1s Ic* j*> jj- l Jl aL^>-

f37. a )
Otuz kere ees v d 1056 ediyor; beyitlerin saysn gsteriyor.

I I I . jti* M ita l: Dvn. Trke.

a b ^s j i ^
IJUjI jvi j l (_^wUJjl j J aLjIj
(37 . b )
Son jl j-o> 0 ^^ Lite j j l * ^
%
jUJ:> Olij j \ ^rb ^r-Jjl ib ^ jl j j ^ jJ jl Ûf
iT j o jjli MJ:> j i j i c S j-^
u
(221. oj
( a y n )
Son ktann Mitlye Mahari adl bir ir tarafndan drlm

vefat trhi olduunu sanyoruz. Yalnz! 985 kmas iin oLo keli-
" l 9 t T
meinin es JL-o $ tarznda yazlmas cb eder. Bu nsha, MaharFnin
yazd dvandan istinsh edilmi olacak. 2 0 1 .b - 20 2 .a da, mtekerrir
msra,
Jj ,jr ^ - t?' LJjl C5" CT
olan bir muhammesinden, Mitlnin Bekt olduunu anlyoruz

(201.b - 202.a ). Sondan iki beytini yazdmz trih ktas 9 beyittir.
$
A li Emr. Manzm Eserler. No. 391.
47) Kenarlar ve srt mein kapl, stne ebr kaplanm mukavva
ciltli. Yaz kt bir nesih. 130. a dan sonra ayr bir yazyle tamam
lanm. 166 yap. lk ksmda her s. de 23, son ksmda 17 satr var.
23 X 15.6 eb dnda. lk ksmda yaz, 16.5 X 10.5 ksmm kaplamakta.
Son ksmda rastgele yazlm. K.B.T. Trke.
Jb. Mitl : l j i * Divn.
Ba : jl ^ J \ il (_>
s* J'
(1 . b )
Son ve ketebe : LJilc ^ jl ^l>-
j^llp dJUj jSw> j j l S ^ i
.ilita jb jS jl
jl j e jL o t } j dijl Jo j j ^ -
(jjjj aJI ^ _!s (3 jj C~c <c-j ^YV.

(766. b )
( B u dvn 390 No.daki dvandan istinsh edilm itir.)
st. niv. K .
YAZMALARI
st. niv. K . Farsa yaz. No. 50.
48) Srt ve kenarlan mein, st kt kapl, mklapl cilt. 53.2 X7
eb dnda. Yaz ksm 15.3 X 15 ksmn kaplamakta. 196 yap. Her s. de
25 satr var. Yaz nesih. t cm i gibi dikkati ekmesi gereken
yerler surhla yazdm. yet ve hadslerin ve bz szlerin stlerine
krmz izgi ekilmi. Kt filigransz ince, az aharl samn renkte.
Son s. olan 196. a da ketebeyi muhtevi ksm kesilmi. Yazya, cilde,
kda gre muahhar bir nshadr. Ancak yer yer, kenarlara nsha
farklar kaydedildiine gre der bir nsha ile mukaabele edilmitir.
yetlerde dahi yanllar olmakla beraber bu yanllar, dzeltilemiyecek
ve metni bozacak derecede deildir. Nshada Hz. A l ve der Ehlibeyt
imamlarnn adlarndan sonra yazlan ^LJI <uie t t ^-JI
gibi szler, nshay temellk eden birisi tarafndan surhla silinmitir.
Herhalde ketebede de Fadl hakknda, Hurflerin inancna gre onu
telh eden szler bulunduu iin ketebe kesilmi olsa gerektir.
tJojj- Sayyid arif : a-U^ t arh- Kada.
Ba - jC .I Ijjfc
a ' V .i J L T " . . .
J 3jl>-J AÂj A ji IvSlJjJJ
fl.b) . . . . * I j
on ( J j -Ss,- laJ j \Ji j i aS* jA aSv IJj
\j oa-mj c . âI j
^ 1 fiil fr-U ^
(196. a )
Bu kitap, Mir arf ve Sayyid arf diye andan ztn,
jlo alil>-j (Ja Ij
J. 'j * y*
beytiyle balyan. kasidesinin, yine kendisi tarafndan neren erhidir.

Bataki iki yap. ta, erhedilen kaside yazl. Bu yap. lara numara kon
mam. Her beytin yanma, erhin hangi yaprakta olduunu gsteren
numaralar surhla yazdm. Kasde 77 beyit. st. niv. K . de, ayn
blmdeki 152 No. da kaytl dvanndaysa 116 beyittir; 77 beytin
erhedildii anlalyor. 1 . b de, _ jU ? ijl Jlj~ > j -Uj Cl
J lT , i ip j iJ ljil j i aS*
j^.9- <j*l <_J ^ ^ \j&\ j l l ^ M l J C **l
j j j o-U^j ^ 3 j lj (JjI?- lJ Li ^ vjI j
lll a^-j <X.* (Jl W cJ?l. O
c j ^ aSs>- dr* i^ t.
j i C-jUS"" *bl j i Is U C . ^ r (Jlj j ^ c.jUS'
4$""J-S j i ( *- ( j I aSjJI j l _/> aS"" jC lj
'jS'tAj L l^ ^ , I
. . . . jJ-lJJ >bjl j <<1^ 1 5-5^ szleriyle genliinde,
Fadln halfesi A liyyul-Al ile grtn bildirmekte ve bu kasideyi

yazdn anlatmakta, A liyyul-A'lnn lmnden, yni 822 H. den
(1 4 -1 9 ) sonra, kasideyi, Fadlm medfn olduu zaviyede erhettiini ak
lamaktadr. 16. a - b de,kendisinin mll olduunu, Herata gittiini,
Horasanda Amr Ishk- Sugandi ile grtn, 28.b - 29.a da Amr
Sayyid A lnin, Muhammad rn- Marib (8 0 7 yahut 819, yahut 809 H .
1407) ile grtn bildirmekte, Fadln, A liy yul-A'lnn kitaplarn
dan ve birok sf ve hakimin eserlerinden istinbtlarda, bu arada
Baynul-W k' den nakillerde bulunmaktadr ki bu suretle erhini,
Baynul-Wk den sonra yazdn da anlamaktayz.
Hurflik trihi iin Baynul-Wk kadar ehemmiyetli bir

kitaptr ( A l i E . Farsalarnda 186, 992,1019,1027,1035,1053 N o . lorda
kaytl mec. ve kitaplarla st. niv. Fars. yaz. larnda 130 ve 152 N o . klor
daki divanlarn izahlarna b .).
st. Univ. K . Farsa yaz. N o. 130.

49) Ortas basit emseli, kenarlar zencrekli ve cetvelli siyah mein
cilt. Yaz kt bir talyk. 77 yap. Satrlar muhtelif. Ba eksik. iirler,
kaafiyeye gre tertb edilmemi. 17.7 X 13 eb dmda. Yaz ksm 12 X
9.5.
Jijj- Mr arf : 'jo Dvn.
B a = i^ S " J j l js
jJiSO ( y ) i S j j *j ta j ^ y *"
(1 . b )
Son i l - S J I. J
(77. o;
arfin,
I i t ^ J ^J
(6. a-b)
iJjSCi J.A ^LL* j i ^1 si j j iljL M jy -M jlg ,? - jiJ ^
ijJLL C- p I^ j Ip j Ij ^jlp â Ls j i IS"
j^ s ji IS"
jl \ ijj
lljL (i/l iljL* J ll j< J s i* dl^S"lj
_J ti e*>- j l (Jjlp ^>1 4iiS"

iJjSvi (JaI Uâ j aS I
(73. o-6J.
F. S
gibi beyitlerine nazaran Fadla, yahut onun halfesi Byazd-i GiylnT-

ye ulat muhakkaktr (K o n y a , M evln M zesi Yazmalar Katalouna
b. c. I , s. 224-226).
arif de btn Hurfler gibi fiyyayi iddetle knamaktadr.

Mesel,
j> h j\ J jl (J M Xs>- ^,\
j l lj
beytiyle balyan gazeli bu cmledendir (5 . b ).

68 .b - 72.a ve 72.a - 74.a da iki terci var. Bunlarn birincisi, 186
No. daki mec. ada da var (b . V . stanbul n iv. K . Fars. yaz. N o . 152 ye
de b .).
#
st. niv. K . Fars. Yaz. No. 152.
50) Kaln kat stne deri yaptrlm, mklaph, yumuak d
ciltli. Sahfe kenarlar ve msra ortalar iki surh cetvelle ereveli. 94
yap. Her s. de 16 satr var. Yaz talyk. Balardaki Ll Jj gibi
yazlar, bz terclerdeki mkerrer ve y bent beyitleri surhla.
'-H s* -* Mr a rif: l D v n .
Ba : j (J,Uj j 4j (jb
-I jp j a J Ijj
oUlS" ji ^-1j tj\
S1 j j
(1 . b )
Son ve ketebe : j~ J l-X>-jl^-^l
t J j j > - j> - j ej j J U
a*v9.Sl JUf- Jb cjvjalll i l i l <ll j*J _jlJ jJI d)l^jj-\]I C~C
a j jA jjJ (b y le ) j
_j!iUj j j ^^'y ^
(9 4 . a )
Tahmd, Nat, Hz. 'A lyi medhi mutazamman terkb-i bend,
beytiyle balyan 116 beyitlik iir, jl S j CjLl j I

o J xS oj l . - J -^ s , balkl bir kaside, 2 terc , ^ J.j'La o_ra*- ^-u j i
balkl 52 beyitlik ve Fadl hayatteyken yazlm medhiye, bir ksm
kaside olmak zere 180 iir, bir kta ve bir trih, 19 rub mevcuttur.
Trih, 843 te vefat eden Alad-din adl birinedir (9 2 .a -b) . Kasidelerden
biri, c - j ^ j balm tamaktadr ve kasde<ft Fadln Mahd ol
duu telkyn edilmektedir (7 8 .a -b ). Bir iir de Sacdad-dn Hamyanin
(650 H . 1253), Mahdnin zuhuru zamamna dir arapa bir ktasm
erh ve Fadlm zamnma tatbyk mahiyetindedir (7 9 .a -8 1 .a ). De- bir
r, o ." I __1j .uta _*j,j ,*%
I
Ooj A l ( Sj j jl jjjlpA- -3J il~~j \ (jUJ
. . . u-I J-5 -tiT c.j.j jv* oLj! ,jl j j _p JL'^l Jp j baln tamak
tadr ( 81.a-b) . Bu iirden, Nr-bahiyya tarkatinin pri Sayyid Muham
mad Nr-bahin de (869 H . 1464) Mehdlik dvsma, yahut Mahdnin
niblii iddisna kalktn, hi deilse yaknlar tarafndan byle bir
iddinn yrtldn anlyoruz ( P i r T c- Giylni, Fadlhn yaknlar
arasnda anlan zt olacak; V ja -N m a ; s. 36, not. 2, s. 237, 311-313.
Muham m ad N r-bah iin b. Rayhdna, I V , p-hna-i irkat-i Sa-
h d m i-i* tabc- kitb, 1371 H . 1331 . H . s. 243-244). Mr arf, bu dv-
nm zerinde durmakta, 81.1-83.b de de drt iirle bunun butlnm
ve kendi inanc bakmndan Mahdinin Fadl olduunu sbta al
maktadr ( s t . n iv. K . Fars. yaz. N o . 130 a da b .).
st. niv. K . Faa yaz. No. 448.

51) Srt mein, st bez kapl mukavva d ciltli. 115 yap. Her s. de
12 satr var. Yaz gzel bir talyk. 15 X 10.5 eb dmda. Yaz ksm
10.3 X 6.3. Makta ve terc beyitleriyle balklar surhla yazlm; surh-
lar solmu. Katebe de surhla.
^/jJl (j-*;j Nasim Imdad-dn : <jljo Divn.
Ba : U p dil
Son ve ketebe : ^lSjL ^1 ^ lJ
l>- j J b O jjJ s \ 4-S~
_ i j* ^ l J J a * ljl j j j j <ll
j J l.**-' 4**M
(11 5. a )
#
Souli, Yanyaya yakn bir kasabadr (K m s'a l-A H m , I V , st.
M ih ra n M a t. 1311, s. 2691). buras olsa gerektir.
Dvn 110. a da bitiyor. Bata birkasde, e<l harfinde 3, j de 7,
a de 13, s de 9 iir var. Ondan sonra gene kaafiye tertibine uygun
olarak I te 2, de 3, o de, biri muhammes olmak zere 38,
" j de biri,
j \j j jU j J li 3 ji jl 4j
-L^- JL ljj> 4J ^*5" J.
trih beytini hvi ve Fadlm ldrlmesine trh olmak zere 54 (trih

66.b - 67.a d a ), j da 6 , de 1, J> da 2, da 1, " d te 1,
J da 4, f de 22, da 15, 15 de 10 gazel, bunlardan sonra biri
tek beyit olarak 43 rub ve 1 kta, bylece 192 kasde ve gazel, 43
rub, 1 kta, ceman 236 iir var. Nasmnin iirlerinin son beyti,
Â o l i j- 5
^ I J j Ij & <~*.a l^>
dr (H O . a ). HO.b - 115.a da . . . ^ / bahyle Na'mTnin

(F a d l ),
j y > - Jjsl _ r^ l c 3 l _ / 2 a J Ao6 {j S '
terci beytini hav terci,

-ti Ij? - (j> (J\ a } j a ^ I j j I
J ji \ > " j l j l Ij 4^-l^>> t5
_ y > -j jl 1 jI>cj- Ij I j j a JS\
matlal gazelleriyle
i j l i j l 5" a>- oUJL <1)IjI.aS" ^JS"j ^

jjta jlS" a>- OliU- L ijj J j j iU 4 li
matlal gazelinin drt beyti, pirinin ayh Haan olduunu bildiren 16

beyitlik bir mesnevisi var. 115.b - 117.a da Nasmlnin, ayr bir yazyle
4 aJj^ ÂS* ^\j j i

mesnevisi yazl fy. E .n in Farsalarmda 438 ve 439 N o .la rd a kaytl
dvanlara da b .).

st. niv. K . Farsa yaz. 1158 Mecma.
52) Kenar zencrekli koyu kahverengi yumuak ciltli. 71 yap.
Her s. de 17 satr var. Msralar iki surh hatla ayrlm. S. kenarlar tek
surh cetvelli. Yaz talyk. 16 X 9.2 eb dnda. Yaz ksm 10.3 X 5.5.
I. J* cA liy yal-A'l : <uU Tavhd-Nma. Farsa.
Ba . 3 ^ ji
(2 . b )
Son ve ketebe : ^>lc I..JIj Ij J^ jj> -
^ A J lj i j f aljS '
j ^-,Q*1.1 I^^JI ji*- ^jp ^ I j J.
.X?>3 Jj ^jp J5. l_] 4X>- ^\pl ^Jp J'.^ 1 4^l_J
<C_-J ^J*ll l)L*_.i ^ <-5 t S & jA (Jl^l /
sjftil J 4jlJ iji _j }jl

(36. a )
C ^ -U i l j j l Ij jlS" ^ 1 aSvJ
IjJ ji 2j > - j l l4S
J j I I j if\ aS""jA
Al i j )\ j ( j j *m
j jl lIj #-^J
.
beyitlerinde kitabn adn bildirmektedir. - i j i ., ^
beyitlerinde de gene kitabn adn aklyor (32. 6J. Kitabn sonlarnda,

razl Al h adl bir gencin dilei zerine yazdm, Fadln elyaz-
siyle yazlm olan Cvidn-Nma den ilhm aldn bildirmektedir
(34. b ). 27. b de,
jU < j jl J L * aJ j jb ( 3 U l> -
beytine nazaran 805 ten sonra yazlmtr. 30. a da,

jl jlg.iysl j i Ij Ij > - î J i jS-
beytiyle sfahanda, grd bir ryay Fadla sylediini bildiriyor.
II . JeV "J* A liyyal-A'l : <t*U Jly Frk-Nma.
Ba * ^ j (1/ jl ol
c r i^ - l>-
(4 1 . b )
Son : &-> ^
^ * jj j Jm jlj? -jU ^ j aS i j j
(57. a )

Bu mesnevinin bah udur : jl a-U I olJUs jUl Jc ^ .y. jl
i? l is*j ol j | ( j l y Bu yazya nazaran Mahdhm-zda
diye anlan, Fadln kzdr. 1027 No. da kaytl Baynal-Wkc m
sonundaki soy eceresinde Mahdm-zda , 269 No. daki Istiv-
Nma de, Sarvar-i uhad Amir Nr Allh diye anlan (3 3 . a )
ztn anas olmas cb eder (b . 825. N o . y a ve arkiyat M ecm uasndaki
makalemize b. I . 1956, s. 37-57).
I I I . JcV Jc A liy y al-A'I : -tfl > l j S *j> Vy ^

(K ardeine m ersiyye).
Ba : j l j IjO ^ j TJ^j jlJ j> - J.o

(5 7 . b )
Son . j-jl .X*J Lj SJs ij j i ; Ji 1 01^^- -bjl*X>- jy
(6 1 . b )
IY . (JpV! jJp AIiyyal-A'I : t - j * Marsiyya (S a y y id Kam Vad-

din H u sa yn in ldrlmesine d ir).
Ba : ^ > \ j l c l j ^*>L*>1 a*1 jb

(6 1 . b )
Son : '$ {j j _Ui ^*>L < } j l-k>- j l
(6 4 . a)
Bu mersiyenin,
(JlS"" (j ijiA
C' j / ^J ^va.^ j i
beyitlerinden, Sayyid Kamlad-dn Husayn iin yazld (62. a ), b u

ztn Hozistanda ldrld anlddmaktadr (a y n y a p .).
^ j U ^ jt j^
jjj i L (2/ b U
beytiyle de Fadlm ldrlmesinden, bir badr-i tamm getikten,

yni ondrt yl sonra ldrld aklanmaktadr (6 2 . b ).
f-J f ^ jJ ^
beyti, mersiyenin A liyyal-A'lya id olduunu ve Sayyid Husaynin,

A. A 'l tarafndan ok sevildiini anlatyor (6 3 . a ). Ayn yap. ta ayh
Ibrhm-i irvninin fetvsiyle katledildii, ldrlmesinden, sonra
be gn, lde kald, sonra bamn, ellerinin kesilip dra ekildii,
sonunda Hozistan da Turk- ahn (yahut Tark- hn) denilen yere
gmld, Jf>_i adh birisinin de savata ldrld anlatlmakta
(6 2 b - 63. a ).
V. Ayn vezinde bir mesnevi.
y*- U l ji aSvI
d.wX$j j c J [k ^
(6 5 . a )
Son ve ketebe : :>y ? dJ uJ-i j * j l tl^-1 u->-lj
J ( i *&>- * i \jt jl
<Jf_ & & j A ^ ; - J j_j-lJ juuJI (J * _J
U j j j *^' Jr4
(Js^lJl j j*l aI ^ lj ^ _ i)lJ

(69. aj
Bu ksmn, bundan nceki mersiyyeye id olmas, mersiyyeden
sonra Hurflie dir olan bu ksmn gelmesi de muhtemeldir. Sayyid
Kamlad'din Husayn, alt-Nma de halfeler arasnda anlan.
Kamlad-dln Him olabilir (N o . 1043).
Bata, l.b - 2.a da,

jlSCiT y lS j j 'z i jy 4i5^(_
JISJJJ C j 4 y A ^ J ( J j
beytiyle balyan ve Fadla yazld anlalan, fakat kimin olduu tasrh

edilmiyen 28 beyitlik bir kasde var.

st. niv. K . Farsa yaz. No. 1195.
53) st bez kapl mukavva ciltli. Sonu eksik. Kenarlardaki hiye
yerinde nsha farklar, terceme ve erhler var. Baz beyitler surhla
ortaya yazlm. 90 yap. Yaz tahyk. Her s. de 15 satr var. 15.7 X
10.2 ebdmda. Yaz ksm 10.7 X 6 .
'Jp A liyy al-A'l : *.1; c~.LJ Kymat-Nma.
Ba : I j p U I aS ' *^l -j u * * jl^ l

(1 . b )
Son . j Sjf"
( K ife ) Jyjl
(90. b)
Fadlm ldrlmesini,
l)l>- el A^li '^ -Ljj j j j j > - *\*J!lji { j S
J j* j Ij j j i l j j j-u (>" -t i j J j d/j o ljj t
i j j-' dX~>- z j ^ j t (JZ j\ ij y (^ j^ r olijls
ju > _>>-1 j j j A r ^ r
^ j ^1J>- oL* ^ < C . aJ.~wJ
t**^3 j I ^J)'*- ^ "* L

'^^
j j l ^lc ju w J i j C-ÎSj
beyitleriyle tesbt etmektedir ( 67.a-b. Son beytin hizsm a, haiye olarak

ul J-L^. <u_ke -i-^c "^1 v ! 3 p ^ p y a s lm ). 70. b de,
^,A ^>15sj ^Jp C /J i3 j l j O _/
jl^5vj Iji ji j J ji ^7 ^Sl ^Jp ^ " lS -^
beyitleriyle de adn aklamaktadr.

91. a da |> diUJLT Gul-bang-i az bal altnda u gul-bng var :
o li i*p ^l.A>- jl Ol-LS""^p* ib
>1 ^p lil^ 1-^*^ ^ j j 5" iN jI
jvilp (_gl_b- ^3 '(_$** d/i tjlilp jilj
aj>- Ûl o i jl j i j l j f jJs.*- j * * -'-IjlS'aJ S _i ^yr 4j
<J)I J i _Jlis (_jl j ^ P ( j o j l l jvl XzM)JS ' sSA iib
jljjl^ <1)1îLw ^ Cj j ^ j xa jl-U ^ i a^>-j
ju-Ja d/^-l 0^j\ l i i b c J j i \j jVp c~^>ji jU>-l>-tiJj i

tajr' <_i lj* p l>- oI j* i ^-v j l - l j j j i j> c i ( j j A lls
Jui-I j j yiSÎ <)I ^ S H jjiIj jI MI aJIM j I JjI jjT I Jil
/c \ aS 1 .-0^9S"*" ! s^ l. j^jIp
Ayr bir tabykle yazlan bu gl-bankte, Oniki Immdan ayr

Ondrt masmun anlmas ve Onyedi Kemer-bestenin adnm gemesi,
Bektliin tesrini aka gstermektedir.
$
st. niv. K . Trke yaz. No. 9685. Mecma.
54) Alel de, st bez, srt mein kapl dz ciltli. Aharl fligransz
kada ince ve gzel bir talykle yazlm. 93. yajj. Her s. de 21 satr var.
IX . nihayet X . yzylda ( X V - X V I ) yazld kat ve yazdan anlal
maktadr. Doru ve gzel bir nsha olup 21.7 X 13.5 ebdndadr.
Yaz ksm 10.6 X 5.4 ksmm kaplar. Mecmadaki risaleler unlardr :
I. "js- izi.j* ^ a~AI JLt 'Abdal-Macd b. Faritah zzaddn:
if-.j Tarcama-i* H wb-Nma.
Ba . Jljil Xs- (*vv^

îlall j]s>\j.$\ j _ljb-Ml jIjjM I (3yiI (J . . . *-J_yJL2)l
- ^ o l J,?* A l ( J . U J <5)1 L<l . . . oU i>-
aS"4JU j aS"*<j l o < c j J j <j j o
A I ^**^
kt yapm, ayrmlar, . (_jlj yahut - jljj ^ )
silinmi, tam okunamyor) jj JU.:*,
j L iJUjI ^ # 1 j b: ajj- (gene yle \) j>-l U(*J (^4^1
, j j aS""<_j j j I -Jj I j ^ l (J>j I ( . . . . ) <15 o LJ
aI Ju- ^JjJuI jlSOl jjJLl ( olacak jh i* j)
^ I j ^
L^-I v\1j (^/l iX*p j ^jss aS"** aJÎ
4*Jll^ A$^ J (JjJbl AJ;^ A*S"j< A^l 1'l_j>- j j ( i . 6) Uft*

aI 1 4 JaI j\ o jIp j JLJ-I ( j _,1j JjI
t J j j l j ( O j '^ - l- U jl J jl ^ > -jh ( j J
.... (_JJ J j I j U ^ - l j L u <-Jj\j\ 4 * J J 4 t.J ^ jb *
(2 . a )
Son : j j j i i ,ji J j / a2>- 1j j j ji > - j j j l J j **j O j - J - j
& ( j ^ L j j l fij5v>-j JwUS"j jJ J jj 0 ^ 1 _,!jJjl ^ - X ^ m
^ ( * * ^ ' j _A-U-> ^ 'U -j Jjj y
C cJL$il
(53. a )
jffib
W
H wb-Nma nin metni, Millet K. A. Emr, Fars. 1042 No. dadr
(b . ).Harfiyyen ve ok muvaffak olunmu bir tercemedir; ancak son
ksmlarda Faritaholnn bz tasarruflar vardr.
II. ofjll'*j ai j 1
. -V 'Abdal-Macd b. Faritah 'Izzaddln
4-U c-jIja Hidyat-Nma. Trke.
a (j> jjl Jj j J JL_*I. ^P J Jl j ^1-i . . .
o.XiP C}* 3 J , IJa^s* )Ij j T J 5
I j l Ij Jp ^ j J^- (j i_jL_i ^]I ^p
. . . Ij j i2j\j\i O liv ? jUiJl j ^ b
j l j l j l aS" j j j (jl j j 2 j ( j l (_xûj _/ (>l .l^pb Jjo Ul
jliiL - y j j o^bL^ U L ls j -
jp ,jrl Ju^l -Up j b j (Js c-Uj jy* (1/j l (_î
jj aJL^j dL aS S > $ ^j-I 4jL <l ^lygl Jjl
. . . t_jljjVl j C- j O l< v ? J ob
(5 3 . b )
Son . jp >- aIjj ^ jijl ( j *1^ ( jI j
jjj 41^15"
j j b j\ j (j\ ^ I p Â>- l*A>- 4 > -j
^L,4 ^c* ^^ ^Lc ^
4j|<lS\J V-Lpj U-U iJJ 0^15L S j
^.JJI J ^ lj 4)1 j -U.J ^ ^ V. <^J jeJUI
(7 2 . b - 7 3 .;

Hidyat-Nmanin dbcesi farsa, metni tiirkedir; adn ve d
4U OU* j lt jlS J ctj ibresiyle 838 rabulevvelinde
(1 4 3 4 ) yazdn bildirmektedir (5 4 . a ). Clement Huart tarafndan
yaynlanan farsa Hidyat-Nma den ayrdr (Textes H ourufis avec
Traduction; E . J . W . Gibb M e m o r ia l; Volm e I X ; L e y d e n : E . J . Brill,
Faritaholnn bu ki
Im prim erie Orientale, London - 1 9 0 9 ; s. 1 -1 2 ).
tab, bahis balar <jJ-u szyle baladndan Hidyat-Nma
adiyle anlmtr. Fadln, Mahabbat-Nma sinin tercemesi mahiye
tindedir.
III. 1/ jJI "y. oiJ jj, JJ:l J-t- Abdal-Macd b. Faritah Izzad-dn
: C jji- T hrat-Nma. Trke.
Ba . ^ ^ t j ciU
fiil ^1 aJI k J *Jb .A*^l j^p j j \ b
42> I j P ' * Aj*1

^ \JF- AjIsj
...a S " ( j l c " ! j (Jl-jj
(7 3 . b )
Son : ^ j| a_j 4_j ^s~ ^ 4_s ^ .0
C .S ^pI .ll j (_$
^J ^ jJ p j >>Iaj is j j * j
("93. aj
Millet K . A. Emr, eriyye, 1363 ve 1364 No. larda da birer nshas
var ( b . ) .
Konya, Mevln Mzesi K.
Abdlbki Glpmarl Kitaplar

Konya, Mevln Mzesi K . bdlbki Glpnarl K . No. 11.
55) st bez kapl mukavva ciltli. 64 yap. Her s. de 15 satr var.
Kd filigransz, aharl, samn renkte. Yaz gzel bir talyk. Kaafiye
zerine mrettep. Terc, tuyu ve ktalarla beraber 368 iiri muhtevi.
M uhiti: Oljj> Dvn.
* j j J j I J O i J - i ^
(1 . b )
Son ve trl : lii U
J 4-^JJ ItaVP
C_M>
c L i
Ahcad harfleriyle atlan tarh 1178 yln gstermektedir. ArFnin
Muhtye merrsiyesi bulunduuna ve Arnin 1030 da ldne gre
Muhiti, 1030 dan nce veft etmitir.
Konya, Hz. Mevln Mzesi, bdlbki Glpnar Kitaplar.

56) Srt ve kenarlar mein, st kat kapl mukavva ciltli 21 X 16
eb dmda. Yaz 15.8 X 10.7. Yaz nesih. iirlerin maktalar, terc be
yitleri, msralar alt alta gelmek zere ortaya yazlmtr. 95 yapr. Her
s. de 19 satr, her satrda bir beyit var. Remizler, harfler, Ar mah
laslar, kaafiyeleri gsteren balklar surhla yazlm.
cAr : l_*o Divn. Trke.
Ba : (JpNI 'j* J bb ljJi
U il <b\ji aJjI <l! e-\j
lil (3j > - b j tJli

(1 . b )
Son ve ketebe : aJS" .^1
J j i 6 ij f
J J*!l < tjA C j j ^ - j * (jrv'U J 4_X*g
^ 6 j ^ \ cPl?: ci
(95. a )
Nshada iml ve vezin yanllar olmakla beraber tam bir nshadr

ve yanllar dzeltilebilmektedir. Millet K . Manzm Eserler ksmnda,
285 No.lu dvna tamamiyle uymakta olduuna gre o dvandan istinsh
edildiine hkmedilebilir ( (A r iin A . E . M a n z m Eserler blmnde
285. N o . daki kaytl nshann zhma b .).

Konya, Hz. Mevln Mzesi, Abdlbki Glpnarb Kitaplar.
57) Ortas, st ve alt lle motifli gmme ve kabartma iek ve dal
motifli, emseli, mklapl, mklabnda da emse bulunan koyu krmz
Osmanl tarz ciltli; kenarlar deri kaplanarak tmir grm. Yaz harekeli
nesih. yet ve hadslerle remizler ve baplar surhla yazl. Kd az
aharl, koyu samn renkte, filigransz. Bz yerleri lekelenmi. 329 yap.
Her s. de 21 satr var. 1-18., 20-23. ve 347-349. yapraklar f ilig r a n l, ak
renkli ve iyi aharl bir kda, harekesiz nesihle ve nshann yazsna nis-
betle kt bir yazyla yazlarak noksan nsha tamamlanm. Bu ksmlar
daki surhlar, iyi hazrlanmam ve asl nshaya nazaran daha ak renkte
olduundan solmu. Tamamlanan ksm, kt ve yazya nazaran X II.
asr- hicrye ( X V I I I ) id olsa gerek.
s**S l/jj-5 Darvi Murtad : IjjU- Cvidn.
l j tJj-_Jl dJU a! - Jî-1 ...
. . . Itoj
( L b)
Son * 3 ^ j (_^L-^11
i>j -uJ-l j jll3 Ij

(349. a )
Bata 10 yaprakhk ve surhla jta jU - <_jijjN I
bahn hv fihrist var. Sonradan birisi, jta jl?- i silmi, st

ne talykle 2UU ^^Jl yazm. Dbceden sonra metin, j l Jjo
(_gl j j l I aL j p o - b j -U-
^Jp e^p;*- ^Jp j l j jp ^ jl* * aLjj Ij
. . . j i ^ e j ^ diye balyor ( 1 . b ); Jjfl j j jU -
Aa Ij >-j jJb (_j "-Lb j^* jl J
ll^S A*Jjl dJuj j 3 j - i J -1 J j-iJ-i (_*J JLb cmlesiyle bi
tiyor (348. b ). Mtercim, j j i îJ-l yu
^ jlJ (J ^^LJlj SljJUajl 4*1p (Jj-^j Cjj ^ > - C j j l wl*j i-i^r O
lijlp J.s j jliilp jUa _jjUa j U j J l j j (_^-j ij\p
jj j {j j 4-Jjjj^ tS-/ ^ j j Ajlp dil
. . . 4$"Jj j ^vul j O cmleleriyle adn, ter emenin ismini ve

terceme trhi olan 1048 hicr yln bildiriyor. Bu sahfede, bu cmle
de, bataki 4U ^ 3 7^ ^-I22 j
e/i JJ-1 _/i ^^Jp J,U szlerindeki
c i L - > l J j ^bSC ^ -l U jN l 4-Ja ve V - h & ^J j j i

szleri, siyah mrekkeple stlerine kk ve yukarya doru yaprak
tarznda izgiler ekilerek bozulmu; fakat gene de okunabiliyor, Bu
ii yapan, kenara C j S Y V M A cM ^ cS J ' U lM Y ^ <3
<Zj J J I C j I *\ J ^<o
^ Y j* (_Aij jyU-1 ^ ^
(Jj Y' I <_,S j ^ A *1 I Y " J ^ t>* l5 V* ^ yaz

m; yni ayn szlerdeki harflerin bir ksmn harf, bir ksmn ebceddeki
karhklar olan saylarla kaydetmi (2 . a ). Biz bu yapran kenarna
ebcetle yazlan trhi 1 a tarznda rakamla, rakam v e harflerle yazlan
yazy da . . . ^ -l IJ jV l <__U5 tarznda yazyla ve siyah trk mrek
kebiyle yazmz (2 . a ). 28. b, 31. a, 31. b de olduu gibi bz yaprak
larda, baz cmleler surhla silinmi, yahut silinip dzeltilmi, 27. b de
olduu gibi bir kelime unutulup ste yazlm, 34. a, 36. b, 39. a da
F . 10
146 HURUFLK METNLER K ATALO U
olduu gibi yeri belirtilip kenara, yahut satrn stne ilveten kelime,
hatt cmleler yazlm sahfeleri pek oktur. 40. b de olduu gibi yazlan
szn surhla silinip ayn satrda baka tarzda yazlanlar da vardr.
Btn bu, metinde, yahut hiyede vki dzeltmelerde nsha gibi
bir mukabele kayd da yok; hatt 42. a da olduu gibi satra, kenara
yazlan ilve cmleleri ve kaydn ihtiv edenleri de var. Dil,
e Ofi fi O ~ O fi m
tammiyle devrinin dili. Mesel, A-5 j J j j t_Jj_>- A_*J j
O fi ^ O ô " *.* . " "
tiJLiJ C- j U_3- j J-UsJ j-J -A- C j 4-?- <Uj I j
o o - I " " o_- - ~ ' o" * >* ~ - O
j.S I _^Ja Jj I jj O A_S A-j A-JlJ I
.'i - " 0 . * 0'V-'l " l- ' 0t * f "T*
I ( J - 9 1 1J iAJLj r J A-J I _^-9
- O . 'T ' <* I * . - ' ! " 6 I
_A*_J 0 I ti* ^ ^
"* V , O"* O S* ~m " " #
o j-2 1 I I o ^ 1- ^ 0j j - * * < ^ j
^ O ^ J .-O ^ <-
~ fi^ fi 0 0 9 t fi fi 0 ** 0 .- 0t 9 t fi. 0 -* e#
O 0 ^ - 5 ^ I ds-J I j I J J U a -sO I J i J <^-+-x . S j
o 1 0^_-*-> i 4_S^ I LS^j -&> ^ ^ .........

pf* o ^ 9 O - S . "O < O ^ 9 *'
^p ^-A^-J I I )) (35. b ), A_S JJU^. ^-.-P J
4-S"(_g JLj I jjS " a J_jIj_>- a^" A-Lj j .J* a Jj I l-J j -S A.S^J S ji w>'
.......... a J.j I C j J I a_j.j_*1S^ aJC>- I ))

(5 6 . b ) gibi cmleler, zamnmdaki cmle kuruluunu, iml tarzn ta
mmiyle gstermektedir. Btn bu hususiyetler, nshann, mtercimin
elyazs olduunu gstermektedir. st. Univ. K. Fars. yaz. 1arnda 869
No. da kaytl Cvidn nshas, ayn yazyladr ve ^ N l v tll f
^ *M <y J jV i i'j j - f t J jIjI (J J-îl tetimme ve trihini
ihtiva etmektedir (2 3 0 . b ). Bu da, bu nshasnn mtercimin
elyazs olduunu gsteren der bir delildir.
Tercemede Dbce , 6. a ya kadar devm etmekte, 6. a da 1. bab,

j l j* \ <-Js Jj j . . . <5l o
. . . liJLJijl 4jA-.*S j j j ( 1 ) diye balamaktadr.

Bu terceme, alt IjjI szyle balyan ve Grgn lehesiyle ya

zlm olan, nshadan deil (920 ve 1046 N o . daki nshalar), j l l p J l
-jS" Jub (_ (S Jj diye bahyan ve bildiimiz farsayla ya
zlm olan nshadan ter cemedir (920 N o . daki nshann izhma ve

1000 N o . daki nshaya baknz. K on ya H z. M evl n M zesi'nde yen i bir
yazmas da va rd r).
Metinde geen ve Hurfler tarafndan
kullandan remizler.
.
TAllah t
Hud
.
IAllh >
Hilkat
Allhu tel Halak Allahu dama al -

1 o **-
ratihl
'Aleyhissalm Hak
t J
e Aleyhissalm
J Hak
'Aleyhissalm Hak ta'l
c
Ar-Nma-i lhi
Kymat
Ar-Nma-i lhi
t
a^- Bist u hat Rik'at
n Calla ismuh (1009 No.da, bu csJ Rislat

Temizden sonra
' amma nav-
Alayhis-salm
luh' dendiine gre Calla ca- r
lluh) Panzdah
Cumu'a
r: Panzdah
< Cvidn-Nma-i lh
alt
c
L-
t
O hrdah O*
JjLrf, hib-ta wl (F a d l)
hrdah
rat
i dem
ali llhu alayhi wa lihI wa
r 1-
C
9 Fadl sallam
Fadl
/ SI v du
Ta'l
a | Fadl Allah, Fadl- lh c?
j, Hat
c
L
<= i: Fadl- Hud Hutt
Wach
-
C9 Haftdah o
Was-salm
<0 Haftdah <7
Wa s-salm
Hadrat r j
*-> Yzddah
c Hadrat .r*
-
o Hadrat Yzdah

SC:Hadrat- lhi (Fa d l) i Zt
Katalogunu yaptmz kitaplarda bulunmyan, fakat dier Hurf kitaplarnda

rastlanabilecek remizleri de, Millet K . nin manzum eserler ksmnda 785 No. da kaytl
mecmadan buraya almay faydal bulduk.
: lm h* Ka'ba
t
Ali 'A n d
t
fi
: Ansr lm
O*-* : cA Kalam
*7
** : S'at J Lavh- Mahfz
Leb e Hz. Muhammad
Be adad-i Mahd
r
Belt Mi'rc
lT E*
Daraca Mushaf
CabrIl 44 MahdI
jU- unn ki U Mahsin
dem MlkH
Jr*
Dzah j* Amrad
ili Falak JaS.* Mukatta'a
Falak al-Burc Nokta
srafil o* nsan, nsnI
te
Glmn lstiw
i *
0 Allh p-r- Sabc al-Matnl
Harf jJU- Sidrat al-Muntah
c
Hr cS" KursI
c
*>- Hilkat s* Surat
A>- Had Srat Mstakim
jJI l hrih sm-i A'zam
zrl & Ar
Ji* : -
' S : Kalima rib
4J : Kbla 0 anzdah
eb-i Mi'rc
O5 : K ur n
cu : Kymat aytn
cS R ik'at o lj Kitbat
J ! Dakika Hatt- Istiw
S - KursI Tab
d"
J : Lavh U* W a allama Adam al-asm
J l : Malak Ij Haw (6. b)
Not 1) 124. Sahifede ad geen Halil RavnakI Bb, stanbul da, SilivTkaps
dnda, Sayyid Nzm ad-dln Derghnn karsnda, caddeye nazr olarak yatmak
tadr. Ba tanda, Edhem, yni drt terkli (Tarak), dolama destarl Bekt tac
vardr. Kithesini aynen yazyoruz :
<)I (^1 S I jA
t [ *& (j I
Jdp- wL*w)l UJ-1 j
a r j fjijj
dJjlcI jJaI
ajI d)1-u>- i l i j JjLi
m v
O-*
i t (j
Bu ketebeye nazaran Halil RavnakI Bb, hicr 1267 yl zil-ka desinin 5. gn

vefat etmitir.
Elif. Rfk, Bektai Srr adl eserinde, Halil RavnakI Bbnn, Yenieriliin
ilgasndan sonra Bektailik hakkndaki tenkil hareketini mtekb, st.da, Merdiven-
kyndeki ahkulu Sultan derghn uyandrdn yazyorsa da bu ztn hakknda
baka bir bilgi vermiyor (st. Asr K . Yezirhan, Bekir Efendi Mat. 1325; s. 147-148).
N ot 2) 47. Sahifede 13. satrdaki L tjA j l J i (_ tarznda dizilen
msran dorusu, j I m a ,\ tur. Dzeltilmesini dileriz.

K A T A L O G D A K t K T A P L A R I S T N S A H E D E N L E R N
A L F A B E T K A D L A R I, S T N S H E T T K L E R
Y E R L E R , T A R H L E R VE K .D A K S.LER
1) Ab-Bakr b. Ca'far (1180 H. Ergirikasr): 116.

2) AH b. Muhammad (1180 H. Ergirikas): 92.
3) Al b. Muhammad (1124 H. skenderiyye): 130.
4) A l b. Ms (1119 H. skenderiyye): 76.
5) AE b. Mustaf (1031 H .): 95.
6) AJ Sarhn (845 H .): 72.
7) Alma b. Husayn b. lys- Karaba (1216, 1214 H .): 71, 97.
8) Byazd b. Mam Halfa (1148 H. Ergirikasr): 61.
9) Ca'f.r b. Ab-Bakr b. Cfar (1176, 1186 H. Ergirikasr): 55,
56, 116.
10) Husayn b. Ahmad: 106.
11) brahim b. Muhtar b. Al b. Muhammad H wca (1256 H.
Ergirikasr): 96.
12) s b. KamPad-dn H wca (1209, 1200, 1186, ?, Ergirikasr):
60, 64, 98, 119.
13) Kaml (1307 H .): 45.
14) Kasm (15 mart 1207): 82.
15) Kasm H wca: 85.
16) Kutb Muhammad b. Kzm b. Al (1215, 1213, 1203 H. Ergiri-
kasn): 89, 103, 105.
17) Muhammad Darv (1166 H .): 72.
18) Muhammad b. A l (1121 H .): 91.
19) Muhammad b. Al b. Mustaf (1178 H. Ergirikasr): 87.
20) Muhammad Kalandar Akahiarh (1106 H .): 73.
21) Muhammad Darv b. Slih- Akahiarh (1167. H. Bu zat,
hem ad, hem istinsah trihi bakmndan 17 No.daki zattr): 63.
22) Murtad-y Bakt (1048 H. Hacbekta karyesi): 145.
23) Murtad b. D a 'f Murtad (1145): 136.

24) Mustaf b. Abdl-i lh Murtad (1134 H .): 133.
25) Molla Alo b. Darv brahim b. Muhtar b. 'A l b. Muhammad
H wca (1256 H. Ergirikasr): 69.
26) Munl Darv: 90.
27) Nabiyy-i FlormavI (986 H .): 79.
28) Ravnak (1275 H .): 124.
29) Ricl Muhib Muhammad Bek (1000 H .): 80.
30) kr Muhammad Hfz (1266 H .): 144.
31) Umar b. Abdal-Karm-i Berber (1192 H .): 115.
32) Vach (992 H.): 58.
33) Zakariyy b. Husayn (1195 H .): 101.
NSZ N B B L Y O G R A F Y A S IN D A O LM A Y A N Y E
K A T A L O G N H A Z IR L A N M A S IN D A F A Y D A L A N IL A N
KAYNAKLAR
FadlAllh Cvidn-Nma (st. niv. Farsa Yaz. No. 869).

Fdl (Mr) Macm'a (Konya, Mevln Mzesi, Hanya Mev-
levhnesi K . No. 612).
99 99
Risla (st. biv. K .F .Y . No. 1292).
shk (Sayyid) Barat-Nma (st. niv. K .F .Y . No. 1172).
99 59
Barat-Nma (st. Millet K . A li Emr, Manzum
Eserleri No. 943).
Macm'a st. niv. K .F .Y . No.139.
No. 162.
No. 1132.
No. 1170.
Konya, Mevln Mzesi, 2467.
arf (Mir) Bayanal-Wk' (st. ni. K .F .Y . No. 239).
Orhan F. Kprl Gl Baba (slm Ansiklopedisi, c. IY , s. 832-834).
DZN
A AnvarI: 99.
Arab: 22.
Abdal: 30.
Aristo: 80.
Abdal-Kdir-i Balh (Sayyid): 30.
ArI: 3, 21, 30, 31, 55, 56, 88, 91, 103,
AbdAllh- Bosnavi: 62, 92.
113, 116, 117, 121, 143.
Abdal-Latlf b. Malak: 114.
Asrr Dada: 30, 121.
Abdal-Macld b. Faritah Izz addln: 12,
Vvhadad-din: 74.
13, 15, 25, 31, 33, 98, 111, 114, 115,
116, 138, 139.
B
Abdar-Rahmn (Fadl a taklan uydur
ma ad): 2. Badr ad-din (mavna Kads olu): 32.
Abdul (Isfahan!): 7. Badr ad-dn Sfleri: 32.
AbuI-Hasan (Sayyid): 5, 14, 15, 24, 62, Bah ad-din: 14, 23.
70, 92, 93, 94, 97, 100, 102, 138. Bah ad-dn (Fadln babas): 4.
AbuI-Hayy: 16. BahAllh: 26.
Ab-Muslim: 86. Baher: 26.
Ab-Sa'id AbuI-Hayr: 62. BkI: 62.
Adam (Peygamber): 19. Bakir Kam-zda Abdal-Calil: 62.
Afdal ad-dn-i Ka: 74, 80. Bakt (Hcl): 27, 28, 32, 78, 121, 123,145.
Agboga ( A liyyal-A'Inm klesi): 23. BaktI, Baktiler: 27, 28, 29, 30, 32,
Adudad-dn (Fadlm kzkardeinin olu): 33, 99.
27.
Bl Sultn (Balm): 29.
Ahmad D: 120.
BarkI: 29.
Ahmad Hdr: 25.
Byazld: 14, 100, 114, 130.
Ahmad Lor: 2, 16, 26, 27, 50.
Byazid (KdI): 8.
Almad Muhtar (Hz. Peygamber): 13'7.
Btmiyya, Btmler, BtnDik: 5, 6, 16,
Akyazl brhlm-i tni: 25, 30, 32.
17, 24.
Alavlik, Alavler: 28, 32.
Bibi-i Ftihatal-Kitb 23, 50.
A li (b. Ab-Tlib): 4, 19, 20, 52, 54,
Bibi-i lm al-Kitb: 9, 81.
64, 84, 86, 93, 119, 121, 131, 137.
Bibi- i Umm al-Kitb: 9, 23, 50, 81.
Ali: 120.
Bibi-i mmal-Kur: 9, 81.
Ali: 90.
A li (Darv): 14, 23, 104. Browne: 8.
A li (Sayyid Sultn): 30.
C -
A li (Zayn ad-din-i Vazr. ayh): 80.
A li b. Muhammad Husayn: 59. Ca'far: 31.
A l Fn: 47, 79. Ca'far (Mazhab-i Ca'far): 21.
A liyy-i Dmagnl: 15, 85. Call (Burcurdl): 7.
A liyy-i GiylnI: 23. Calladdln (Fadla taklan uydurma ad): 2
A liyy-i HamadnI (Sayyid): 74. Call Bek (MIr-i Alam): 30.
A liyy-i Kayvn (Amir): 23. CmI: 74, 120.
Cvd Al: 14, 25, 51, 65, 66, 87, 88, 89, G
99, 100, 103, 104.
Gyt ad-dn Muhammad b. Husayn b.
Clement Huart: 1, 140.
Muhammad al-Astarbd: 2, 12, 15,
Cihn-h (Karalcoyunlu): 27, 50.
22, 23, 24, 27, 50, 56, 97, 104.
hrdah Ma'm- Pk: 137.
hr Yr (Fadl n drt halifesi): 103. Gl Bb (Mitliye bk.).
Guvh: 120.
D
H
Danyl: 16.
Darvn- Hall-hor-o Rst-g (Hur- HabbAIlh (Amr): 9, 62, 81.
filer): 12. Haftd-o do tan (ahdn): 137.
Haftdah ICamar-basta: 137.
Datli (Rat ?) biri: 7.
Haan al-'Askar (mm): 19, 20, 84.
Din-i tn-'Aar: 104.
Hfz- lrz: 13, 62.
Dizgi: 135.
HamdAllh- Mustavf: 16.
Duvzdah mm: 58.
Hmid: 29.
H wandgr (Htn Bibi): 9, 52, 59, 81.
E Hamza bek: 14, 25, 51, 77, 88, 99, 100, 101,
102, 103.
Efltn: 80.
Haan (Astarbdl): 1.
Ehl-i Sunnat: 22, 26.
Haan (Fadln atas): 4.
E lif Rfk: 150.
Haan (IJwca Hafz): 14, 70, 100.
E imma-i tn-'Aar: 78.
Haan (Musfir? Fadln eyhi): 6.
Haan (Sayyid): 8.
F
Haan (ayh): 133.
Haan b. Haydar: 14, 100, 112.
Fahr ad-din: 7.
Hasan- Bri: 70.
Fahrad-dm-i Acami: 28.
Hasan- Dmgn: 15, 85.
Fahr ad-dm-i Kazvln: 28.
Hasan- Haydar: 23.
Fahrad-din-i Rz: 80, 97.
Hasan- Yazdcurdl: 23.
Fahri Bilge: 10.
Haw: 18.
Fahr (Husayn Fahr ad-dm Dada): 31.
Haan Tahsin: 115.
FadlAHh- Hurf: (Birok yerde).
H tif AbdAllh: 120.
FadlAllah (Horash): 7.
HatyI: 120.
Fdl (Mir): 4, 11, 14, 15, 25, 33, 91, 92,
Hzkyl: 16.
99, 100, 107.
Hristiyanlar: 20.
Fk Rad Onat: 12.
Hidyat b. Nr ad-dln A li Ilalllal-
Faritah ol zz ad-dn ( Abdal-Macld
Bagdd: 81.
b. Faritah zzad-dm e bk.). Hukam: 24, 80.
Ftma (Mahdma- i Bozorg. Fadln kz): HurfDik, HurfHer: Birok yerde.
9, 81. Husmad-dn-i Yazdcurdl: 7, 14.
Fathi: 120. Husayn: 7.
Ftih (II. Sulln Muhammad): 29. Husayn (mm. b. A l): 8, 69.
FirdavsI: 120. Husayn (Sayyid): 135.
Fudl: 120. Husayn b. Manril-Hallc: 16.
Husayn Kcy b. Tkb: 14, 70, 100. Kaygusuz: 30.

Husayn z: 14, 100. Kutbad-dn-i lrzl: 81.
Kk Abdal: 25.
I-
M
Ik, Iklar (Hurfllere verilen ad): 30, 32.
bn Arabi: 17. Macdad-dn: 14, 15, 70, 100.
bn Sn: 80. Maribi: 74, 128.
brahim (Olanlarayhi): 28. MahdI: 7, 18, 19, 20, 84, 85, 131.
brhm-i irvn (ayh): 8, 135. Mahdm-zda (Fadlm kz): 2, 9, 14,
imamlar: 54. 27, 57, 59, 81, 134.
mmiyya: 80, 97. Mahmd: 14, 15, 70.
Irkl: 74. Malmd(- Matrd): 22.
s (Peygamber): 19, 20. Mahmd P (Vezir): 29.
saAllh: 9, 57, 59, 81. Mahmd- Rn: 23.
sa b. Kamlad-dm H wca: 31, 99. Mahar: 77, 123.
s Hallfa: 32. Manr (ah): 7.
Is-y Bitlisi: 14. Mrnh (Mrauha bk.).
shk (Mr. Astarbd): 1, 3, 4, 5, 12, 14, Marf: 27.
15, 20, 23, 24, 27, 60, 61, 67, 68, 70, Maslh ( s P.): 18, 20.
83, 86, 90, 93, 96, 97, 98, 99, 100. MasihAllh: 9, 81.
Ism'Uiyya: 80. Mash: 120.
Ikurt Muhammad Dada: 4, 9, 14, 25, 26, Mawln (Call ad-dln): 5, 62, 80, 83, 86,
50, 62, 79, 88, 97. 113, 120.
rkller: 80. Melmi-HamzavI: 30, 31.
zz: 120. Mevlevi, Mevlevlik, Mevlevler: 29, 31,
121.
Muhiti: 3, 25, 88, 103, 112, 113, 120.
K
Mihrb (brahim Bb): 30.
KalandarI: 30. Mlranh: 8, 26.
KalmAllh (KalmAllh): 9, 23, 50, 81. Mitli: 5, 25, 30, 77, 78, 96, 120, 122, 123.
ICamlad-dln: 5. Muhammad (Hz. P. S. M): 5, 7, 20, 83, 97.
Kamlad-dn-i HimI: 9, 14, 15, 24, 85, Muhammadal-YamnI (Fadln ecddn
103. dan): 5.
Kamlad-dln-i Himiyy-i IfahnI: 15, Muhammad b. Aliyy-i Kazvlnl: 81.
70, 81, 100, 104, 136. Muhammad Dada (Ag-zda): 31.
Muhammad Mrz (Dast-Borlda): 14, 25,
Kamlad-dn-i Rm: 103.
51, 99, 100.
Kamlal-Kaytg (Kaml ad-dln-i HimI
Muhammad-i Nynl: 14, 23.
?): 24, 100, 103.
Muhammad-i Tlr-gar: 14, 23.
Kan'n Bey (K ann- R f'): 45, 49, 51, Muhyd-dln Abdl: 25, 29.
56, 62, 71, 73, 74, 75, 79, 82, 83, 85, Mukmi: 113.
89, 90, 98, 100, 106, 111, 112, 123. Murtad ( A l): 94.
Karakoyunlular: 50. Murtad ( Alam al-Hd): 97.
Ksmal-Anvr- Tabriz: 16, 27, 74. Murtad (Darv): 25, 59, 144, 145.
Kasiml: 25. Ms P.: 83.
Musfir (Darv): 7. Rza Tevfk Dr.: 1.

Msaviler: 20. RhAllh: 9, 81.
Mustaf Ik: 32. Rhl- i BagddI: 22, 30.
Muzaffar (Sayyid): 14. Ruvker: 80.
Mfid (ayh): 80.
S
N Sa'dad-dn Hamya: 85, 131.
Na'im (Fadln mahlas): 13, 62, 74, 88. Sdk Key Dr.: 1.
Nr- Hosrav: 80. Sa'd(-i rz): 13, 74.
Naynl biri: 7. Sdk: 120.
Nasml Imdad-dln: 5, 9, 10, 14, 21, Sadr ad-din-i KunavI: 81.
23, 24, 25, 28, 33, 53, 55, 74, 94, 96, Sadr- Dy: 23.
100, 111, 120, 131, 132. Sahi: 86.
Nizami (h D): 74. S ib: 99.
Nizami Macd ad-dn Abun-Nar: 74. Sakk-y Shib-Bayn: 120.
N imatAllh- Yal (h): 74, 81. SalmAllah (Am ir): 9, 23.
Niyzi: 120. Salm Allh (Fadlm byk kz kardei):
Nzm ad-dn: 150. 8, 50, 81.
NukavHik: 22. Salmn: 74.
NrAllah (Mr. Fadlm kznn olu): 2, Sar Bb (San Saltuk?): 32.
9, 23, 27, 50, 56, 59, 62, 81, 104, 134. Sar Saltuk: 32.
Nr-Bah (Muhammad): 131. Sayf (Nizm ol): 120.
Nr-Bahiyya: 131. Sayyid (Nasml): 102.
Nurat (Fadln kz): 9, 59, 81. Sayyid arif-i Gurgm: 8.
Syn ad-dn 'A liyy-i IfahnI: 16.
O Seluklular: 11.
SmvI Tifas: 32.
Ondrt Ma'm: 99, 138. Simav eyhi (Badr ad-dn): 32.
Onki tmm: 138. Siyh Dada: 31.
Onyedi Kemer-beste: 38. Sulaymn: 14, 100.
Otman Bb: 25, 29. Sulaymn (Knn): 29.
Otman Hallfa: 32. Sulaymn P.: 5.
Osmanoullan: 28, 29, 31. Snnilik: 20.
Otmn Hallfa: 32.

P
h- Nacaf (Hz. A li): 145.
Panh: 95, 96. ahkulu Sultan: 150.
hruh: 2, 50, 56.
R h uc ( zz ad-dn): 13.
R a fH : 11, 21, 25, 28, 93 95, 100, 105. ams ad-dln: 114.
Rahmat Allh: 59, 73, 120. ams ad-dn Abdar-Rahmn as-Sahvl: 2
Rif Yelkenci: 9, 12. araf ad-dln-i Yazd: 65.
RavnakI: 124, 150. arf (Mir. Sayyid): 1, 4, 7, 9, 14, 20, 24,
Rdkul Han Hidyat: 2. 28, 33, 62, 65, 74, 78, 79, 106, 127,
Ritter H. Prof.: 1. 129, 131.
ayh I l wca (hib-adr): 6.

a: 20, 22, 26.
ihb ad-din FadlAllh (Fadlm ad): 4, VachAllh: 9, 81.
10, 52, 53. Vach: 14, 58, 94.
ihb ad-dln-i Maktul: 80.
Vahdati: 120.
imr: 8, 54, 69.
VrnI: 30.
irvn: 120.
Tc- Giyln (Pir): 131.

Tcad-dln BayhakI: 14, 15, 85. Yamlnl: 25, 29.
Takyy ad-din Muhammad b. Mu'n ad Yazld: 8, 54, 69.
dn: 2.
Yuhann: 16.
Tavfk (Ney-zen): 30.
Ynn Filozoflar: 24, 80.
Temrleng: 2, 13, 54, 56.
Tavakkul b. Dr: 14, 70, 100. Ysuf: 27.
Tohtam Hn: 13. Ysuf: 121.
TufaylI: 120. Ysuf- Sna-k: 29.
U-
Ulug Bik: 27.
vays (Clayrh Haan olu. Sultan): 6..
13, 15, 85. Zakariyy (Vezir): 6.
M EKN A D LA R I
A D
Ahyolu: 32.
Dkn: 2.
Akahr: 31, 63. Damgan: 7.
Alnca, Alncak: 8, 10, 11, 26, 62, 99.
Denizli: 32.
mul: 128.
Anadolu: 19, 25, 27, 28, 31.
Ankara: 28. E
Astarbd: 1, 4, 5, 8, 9, 11, 62, 120.
Edirne: 29.
B Ergirikasn: 31, 49, 60, 61, 84, 87, 92, 96,
97, 98, 103, 105, 119, 120, 121.
Badd: 23, 30, 80.
Eskiehir: 32.
Bkya (Bk): 7, 8, 14, 59.
Bavnt: 2.
Bitlis: 23. F
Burcurd: 14.
Budun: 78. Filibe: 32.
G S
Giyln: 7, 97. Sebzvr: 97.

Grgn: 1, 12, 13, 14, 56, 59, 97, 101, 103. Senceriyye kalas: 26.
Seyyidgazi: 32.
H Sivas: 32.
Haleb: 28. Sofya: 20, 21.
Hwezm: 5, 6. Sogand: 85.
Hatun ili: 32. Soul: 132.
Hart: 16, 27, 128.
Horasan: 4, 15, 85, 97.

Hozistn: 135.
amah: 8.
I.t iraz: 7.
irvan: 8, 54, 69.
Isfahan: 4, 6, 7, 23.
ran: 13, 17, 22, 25, 26, 27, 32.
T
skenderiye: 31, 76, 96, 130.
stanbul: 31. Tatarpazarc: 32.
Tabrz: 1, 6, 7, 9, 13, 50.
K Tehrn: 1.
Karadeniz kylan: 28. Tire: 31, 121.
Karbal: 8, 69, 121. Tokc (Tohc): 6, 7.
Trk illeri: 26.
M Trk-i hn: 135.
Mzandarn: 23.
Mandis ky: 32. U
Mahad: 2.
Umur obas ky: 32.
Mr: 31, 32.
N V
Nacaf: 54.
Varna: 32.
Nibr: 86.
Vatikan: 11.
P
Y
Preveze: 28, 105.
Yanya: 132.
R
Yenicevardar: 29.
Rm ehli (Anadollular): 23. Yemen: 5.
Rumeli: 27, 28, 31, 32. Yezd: 6.
I
k,
s tiv a - N m e. A li E m r K . F a rs a, N o. 269. 1. a luki k a y t
(H u r flik M etin leri K a ta lo g u ; s. 49 - 50).
II
C v id n -N m e . Ali Emr K. Farsa, No. 920. lk iki y a p ra

(Hurufilik Metinleri K atalogu; s. 56 - 59).
III
Son s a y fa la n
i
IV
F a d ln D vn. \. I.. |. \ Sull B a )ljarjl

(Huruflik M etinleri K atalogu; s. 60 - 61).
Mr e rfin B e y n l -Y k ,,mn son sayfas, A. E. K. F. No. 1027
(H. M. K. s. 79 - 82).
1
B e y n l - V k i,,d a 61. b d e k i ecere

(H . M. K . s. 81 - 82).
VIII
? T - !
i 4 i.
* :
s V
. - i . ' k . t ..
. m
- r.
V .; , ! < > - ; f :
t
, V . V V . $ . y
v-' .V - >1 cf- -i ^ . 5 - ?
den iki sayfa, A. E. K. F. No. 1043

- * " * .
V J
(H. M. K. s. 98 - 100).
V *
V. 4
"i* i *# \ * - 5 *-! 1 '*
J l .* " i . U *. t -
;J * A ' f 4 * \.
S 4 v ^ .] " ..*, 1 - .V - V j
^ " w - f \ ->< - ' * * 'i
Salt - N m e,,
. j V * -- e< A - H *- ^
*.*2 .J: *-a*
..j
1 X V 2
.-1
- r>
i -* * ^ Jr 'A
^ * ? * ^ ^ ^
'
-
y ? . *4 r
* 1 : '1
.* l y
; ^ s '
? -
- - i
. ?
- 4
? ?
X
\
**, A
i- *> ^ * ' > V J ' . v . 1 . ' 3
-y > ) * * r ; 2
* . s
* * A * * , J
~ *
*.
S
* < .
! f - %
r
v
I t *. j K i j - *
N esim i D ivan* son sayfas, s t. n iv . K , Farsa Y a z .
(H . M. K . s. 131 - 133).
Cvidn tercemesi Drr-i Y etm . Mtercimin elyazs 33. b - 34. a; K o n y a ,
Mevln Mzesi, A bdlbki Glpnarl K. (H. M. K. s. 144 - 147)
XI
Ayn Eser; 41. b - 42.

XII
-J '
i ;V . i ' - ; ' -sv;-
A ^ :
\ . : 'i * " y ' * ' *

U v l. ' >> b j y j - .'- s ; . -;
;..-3 l V. ' . " * *; ' - ' h ' i
? > - -J
V *VJr *) 4
W ^ V - V
M
-S
f .
1. ! '<
*3 :
H
5 ' , -3 *
- \-r
<y,
Ayni; 43. b - 44.

-:r
^
; v N* - a V S 4.' -
*v, H T?
J
V
3 * -s' ' yS - V ;; "i >' *i ; !
o j.'
^ > <r * )
.4 - \ ^V* S :,] \ " -l : :
S i l i l i 4
*t'
' <*
. * s îU % A*'v .
'MMsSii * 1
* 1 -' n
-A
<
1$ ' 1
"4* h
> s î
u . :
A - 'j :4
* ?- *
of,] 'S-
XIII
XIV
t.jfc V~* -T T- ' A u ' ' : V

-h :e ;. M =ir- V;- -f
"i't i ' ' < '' ...i .-1 - w
i ^ . V " ; V ' - *V }
; ? n ' '' 41
; - u
"X
w
'i! V
- t W - j y i ' v o
- 4 - * 1: / j.
.'.-i.
Ayni; 103. a - 104.

v -v ' ^ .
i . V 3
<,
o - - J v .
** < v * : : 5 '
n * ) . : -. < *\ -4 - -J -*>
^ -1 * < .
J V *1 c ^
m\
>C '
1 V
*\ g H' M-f* N- H' .-A %
: ' X , *.
^ ^ m 9 S m l9
' $A' ^ i
, . " '- 'O
V V l , -J
- : ; i
' f ; ; ' '
v * - ; ;
i t o f c i
V . t- r 5K<
1
.,o . y \ T '' K -o
1 * *' < - o '4 ^ ^ ^ Jr9S>
i 3A- _) ** *> w * \ i
W :M
V
i- -i * 1
V -' : S
- A /\ '
j
1 1 1 1 '> <
;
i
XV
Cvidn, Trkeye eviren Devri M u rta z nn elyazs Cvdn metninin ilk ik i

sayfas, st. niv. K. Y, No. 869 (H. M. K. s. 146).
XVI
' ' v . \ .
M H B I N
Sori sayfas

Abdülbaki Gölpınarlı - Hurûfîlik Metinleri Kataloğu

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Abdülbaki Gölpınarlı - Hurûfîlik Metinleri Kataloğu

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

TRK TARH KURUMU YAYINLARINDAN

TRK TARH KURUMU BASIMEV - ANKARA

MLLET KTPHANES FARSA BLM

ST. MLLET K. ERYYE

Nasm : Mukaddimat al- 111

AL EMR, MANZUM ESERLER

ST. NV. K. YAZMALAR

KONYA MEVLN MZES K.

imdiye kadar Hurflik ve bu mezhebin, daha dorusu dnin

rflik; cz. 46, 1950, s. 598-600). Elan kmakta olan franszca ve

FadV Allah'n hayt:

Fadl5Allahn, Mahdm-zda adb kzmm olu Amir Nr Allahla,

Ishk- Astarbdnin Mahram-Nma s, Fadl AHh- Hurfnin

J j v j j s l> - L (jrS* j >j j j aJahIIj

C^S' j y j j U ji? j >-1 j j j 4S" Ij jS

beyitleriyle Fadlm, hicr dokuzuncu yzyl tamam olmadan 796 zilka

-11^ J -1 O\*i ( 4^1

matlaiyle balyan yedi beyitlik fasa bir gazel yazarak Fadlm

2 Ali Emr, farsa, No. 1034 te Sayyid shkm Turb-Nma sinde, 2. a da

cAliyyl-Acl, Tawhid-]N ama sinde,

beytiyle[3] Fadlm Astrbdl olduunu aka bildirdii gibi (st. Univ.

Adnn ihbiid-din Fadl Allh olduunu, gene Tawhd-Nma -

beytiyle (st. niv. K . nshas, 15.a) ona yazlan bir lm trihinin,

matlandan aka anlalmaktadr.

Fadl Allahn halfelerinden olduu, dvnndaki medhiyelerden

3 Vja-Nma , bu beytin Kurs-Nma de olduunu ve bu mesnevi ile Taw-

-Ulc j> j j ly (j=~) & lj

Zuncu, yahut sekizinci atasnn Muhammadal-Yamn oluu, sanrz ki

Fadln tasavvuf yoluna nasl slk ettiini, halfesi Sayyid shk-

Birgn bir dervi, Mawlnmn,

beytini okuyor. Fadl, bu beytin gerek mnsn, hocas Kamld-dn -

a U j j * U U jZ 'j I - - X 5 4 .1 1 ( j\ AS"* mL*ij j jS *

j * ^ ' i A - 0 ^ a r j l j i (j" l _ / a S "" < J j I (_ J > - a lj j i j> ju

SJ#j I I O jw (j*"5- (_$*-* L-

^>- J j l J .j J 0.5^ ^Jj L-o-UfS (1)1 (_** ^j-4

ljS" J t_**A lJ ^ l/^ ^

beyitlerinden, intisb ettii ztn adnn Haan olduunu reniyoruz.

4S ^.lull jL*^ U j >-1 j J jj (j\LWI 1_>j _j o j*z>~

I I bili u^l j (JUj

4>0 ^y> J j jC.JV j^jAI <>j 4*-;^ J Jl OjjLiil fj*

A * j < ll 1j a S \ j j l < il j > - L l o l S -*

dr (s. 289-290). Gene Vja-Nma den, ayn kitapta, *j=tj j * "

beyitleriyle ztn, Tebrizden zuhr ettiinin bildirildiini anlyoruz

Fadl, kurduu jlni, sfahanMa yaymya ^ahmtr.- nce ruy

Fadln son zamanlarnn, Bkyede getii anlalmaktadr

4 Bu sahfelerdeki beyitler, A. E. nin farsalarmda, 1035 No. da kaytl Hac-

Cvidn da, c-j UjjVI p i ,j~=~ r c__>T Jljjl ^1

j~ iSy. y 4"ab j l j .a j (_^ Ij a_vsjj I U

Fadl, H wb-Nma de belirtildii gibi amahda, Kad Bya-

Fadln, elimizde iki tane vasiyyet-nmesi var. Birinci vasyyet -

ikinci vasiyyeti uzuncadr ve bu vasyyette jil 'L. Sj.LP

ma iinde gnderilen ilk vasyyetin de ile piU ilj jjJz ya

Fadl, H wb-Nma de yazldna gre Tebrizde, Kamld-dn-i

j i j iJj j 4.a j S- Cj ( J d ) l <~J J ))

jlo J j j i )l 'zk** j 4)1 iS " j ^1 tJd lj jy j^ l

J j l <)lj^j 1 O j l d J jji <)l jU-vI ^

tiljjl <)l C.*^ < j^ ^ L i i i j *jI-SCI 'l j.*\

j i l d b jl *5)1 J ^ LkJ d b jl >l^]l t- t i

F a s n ldrlmesine drlm trih var. Bunlarn biri,

nisbetle daha doru ve bir beyit de fazladr. Bu iki trihin, de NasimFye

jl I jl-A-J 4S" 1 V * (J-v#

j&-\ [5] j j-s?. <'JL*

J-5-? w i-Li ti 2j> JL-

* <uU szne nazaran k- olmas cb eder.

a U j j * U U jZ 'j I - - X 5 4 .1 1 ( j\ AS"* mLij j jS

SJ#j I I O jw (j"5- (_$-* L-

4S ^.lull jL^ U j >-1 j J jj (j\LWI 1_>j _j o jz>~

4>0 ^y> J j jC.JV j^jAI <>j 4-;^ J Jl OjjLiil fj

dr (s. 289-290). Gene Vja-Nma den, ayn kitapta, j=tj j "

tiljjl <)l C.^ < j^ ^ L i i i j jI-SCI 'l j.*\