FACULTEITSOCIALEWETENSCHAPPEN

LEUVENINTERNATIONALANDEUROPEANSTUDIES

GoedBestuurinVlaamseSportfederaties
EenVoorsteltotCodeenIndicatoren
Eindrapportvandestudieinhetkadervanbesteknr.DEP/SPORT/2015/3

ArnoutGeeraert
EdithDrieskens

15juni2016

INHOUD

Woordvooraf..............................................................................................................3
Overdeauteurs...........................................................................................................5
1

Contextenfocus.................................................................................................6
1.1
1.2
1.3
1.4
1.5

Toegenomenaandachtvoorgoedbestuurinsport........................................6
NoodzakelijkeaandachtvoorgoedbestuurinVlaamsesportfederaties.......9
Eenvoorsteltotveranderingsmodel.............................................................12
Goedepraktijkenvangoedbestuur..............................................................17
Goedepraktijkenvandeimplementatievangoedbestuur..........................19

Methodeenaanpak.........................................................................................21
2.1
2.2
2.3
2.4

2.5

Kwaliteitsvollesamengesteldeindicatoren...................................................21
Definiringenoperationalisering.................................................................22
Betrokkenheidvandeopdrachtgever...........................................................24
BetrokkenheidvandeVlaamsesportfederaties...........................................26
2.4.1 Startbijeenkomst................................................................................27
2.4.2 Bevragingen........................................................................................27
2.4.3 Focusgroepen.....................................................................................28
Betrokkenheidvandeexperten....................................................................31

CodeGoedBestuurinVlaamseSportfederaties................................................33

IndicatorenvoorGoedBestuurinVlaamseSportfederaties..............................51

Scenariosenaanbevelingen............................................................................81
5.1

5.2
5.3

Scenarios......................................................................................................82
5.1.1 Uitgangspunt:unisetbenaderingzonderbasisdrempel....................82
5.1.2 Scenario1:maximumbedragscenario................................................83
5.1.3 Scenario2:maximumbudgetscenario................................................85
5.1.4 Wegingsopties....................................................................................85
Software........................................................................................................86
Aanbevelingen...............................................................................................88

Implementatieficheshardeindicatoren............................................................91

Evaluatieficheshardeindicatoren...................................................................125

Duidingsficheszachteindicatoren..................................................................158

Bijlage1.Inventarisatievancodesvoorgoedbestuur..............................................183
1.
2.
3.

InternationaleenEuropesesportorganisaties............................................184
InternationaleNietGouvernementeleOrganisaties...................................189
Transnationaleondernemingen..................................................................195

4.
5.
6.

RaadvanEuropaenEuropeseUnie............................................................195
Nationalesportorganisatiesenagentschappen........................................197
BelgischeenNederlandseprivatesector....................................................204

Bijlage2.Samenwerkingmetdeopdrachtgever.......................................................209
Bijlage3.SamenwerkingmetdeVlaamsesportfederaties........................................214
1.Bevragingdeelnemersstartdag........................................................................214
1.1Vragen...................................................................................................214
1.2Bevindingen..........................................................................................214
2.BevragingVlaamsesportfederaties..................................................................216
2.1Vragen...................................................................................................216
2.2Bevindingen..........................................................................................219
3.Focusgroepen....................................................................................................226
3.1Deelnemers...........................................................................................226
3.2Richtvragenzachteindicatoren............................................................227
3.3Bevindingen..........................................................................................227
Bijlage4.Samenwerkingmetdeexperten................................................................243
1.
2.

Samenstellingexpertengroep.....................................................................243
Expertenbijeenkomst..................................................................................244

Bijlage5.Evaluatiesoftware.....................................................................................249
Referenties..............................................................................................................251

Woordvooraf
DeVlaamseoverheidsurftmeeopderecentegolfvanaandachtvoorgoedbestuurinsportdoorgoed
bestuurinVlaamsesportfederatiesfinancieeltebelonenvanaf1januari2017.Vlaamsesportfederaties
ontvangennadeinwerkingtredingvanhetnieuweDecreethoudendedeerkenningensubsidieringvan
degeorganiseerdesportsectornietenkelsubsidiesopbasisvanledenaantallen,maarookopbasisvan
kwaliteitsprincipeszoalsgoedbestuur.DeBeleidsnotaSport201419leertdatdeVlaamseoverheid
daarbij twee doelen voor ogen heeft: (1) meer performante, krachtdadige en efficinte Vlaamse
sportfederaties en (2) een meer efficinte en effectieve aanwending van de beschikbare financile
middelen.Errestweinigtijd:in2020moetgoedbestuurinVlaamsesportfederatieseenrealiteitzijn.
DeVlaamseaandachtvoorgoedbestuurmoetuiteraardnietverwonderen.Goedbestuurisvandaag
alomtegenwoordiginwetenschapenbeleid,zowelbinnenalsbuitendewereldvansport.Maarhet
concept is steeds meer slachtoffer van het eigen succes: constant gebruik staat niet gelijk aan
consistent of consequent gebruik. Bijgevolg veronderstelt de implementatie van het nieuwe
sportdecreet een duidelijke definiring en operationalisering. Daartoe werd op 27 oktober 2015 de
OpdrachtGoedBestuurinVlaamseSportfederaties(BestekNr.DEP/SPORT/2015/3)uitgeschrevendoor
het Departement Cultuur, Jeugd, Sport en Media in samenwerking met toenmalige BLOSO. Op 7
december 2015 werd de opdracht gegund aan ondergetekenden op basis van een
onderhandelingsprocedurezondervoorafgaandebekendmakingvandiensten.Bijdebeoordelingwerd
rekeninggehoudenmetdrieelementen:(1)dekwaliteitvandeglobaleaanpak,strategieendevisieop
deopdracht,(2)dekwaliteitvanhetvoorgesteldeteamen(3)devooropgesteldeprijs.
Het goedgekeurde project voorziet in zeven opleveringselementen: (1) een achtergrondrapport
bestaandeuiteengrondigemaarbondigeliteratuurstudieeneenrepresentatieveinventarisatievan
goede praktijkvoorbeelden van goed bestuur (in sportfederaties) (ten behoeve van de Vlaamse
overheid);(2)implementatiefichesvoorgoedbestuurinVlaamsesportfederaties(tenbehoevevande
Vlaamse sportfederaties); (3) evaluatiefiches voor goed bestuur in Vlaamse sportfederaties (ten
behoevevandeVlaamseoverheid);(4)evaluatiesoftwareterondersteuningvanhetgebruikvande
evaluatiefiches(tenbehoevevandeVlaamseoverheid);(5)eendraaiboekterondersteuningvanhet
gebruikvandeevaluatiefiches(tenbehoevevandeVlaamseoverheid);(6)eenopleidingsmomentover
detoepassingvandeimplementatiefiches(tenbehoevevandeVlaamsesportfederaties);en(7)een
opleidingsmomentoverdetoepassingvandeevaluatiefiches(tenbehoevevandeVlaamseoverheid).
Vier opleveringselementen zijn opgenomen in het voorliggende rapport (1, 2, 3 en 5). De
evaluatiesoftwareisbijgevoegdopmemorystick(4).Deopleidingsmomentenwordengeorganiseerdin
samenspraakmetdeopdrachtgeverendeVlaamseSportfederatie(VSF)(6,7).
HetvoorliggenderapportdefinieertgoedbestuurinVlaamsesportfederatiesaandehandvaneenCode
voor Goed Bestuur in Vlaamse Sportfederaties en operationaliseert het concept aan de hand van
indicatorenvoorGoedBestuurinVlaamseSportfederaties.Beidewordenuitgewerktopbasisvaneen
grondigelezingvandeliteratuur,eenbredeinventarisatievangoedepraktijken,gesprekkenmetde
opdrachtgever,contactenmetexpertenuitbinnenenbuitenland,eenbevragingvanenfocusgroepen
metdeVlaamsesportfederaties,feedbackvandeVSF,inputvanhetInternationaalCentrumEthiekin

Sport(ICES)endeeigenervaringmetdeuittekeningendeimplementatievandeSportGovernance
Observer.Devoorgesteldecodeweerspiegeltinfeitedeidealewereldenbevat43principesen131
criteria, aangevuld met 25 tips. Op basis van de code worden 29 harde en 14 zachte indicatoren
voorgesteld met het oog op het effectief meetbaar maken van goed bestuur in Vlaamse
sportfederaties. De harde indicatoren zijn opgevat als binaire indicatoren en hebben financile
implicaties; de zachte indicatoren zijn getrapt vormgegeven en hebben geen financile implicaties,
maar kennen wel een rapporteringsverwachting. Voor de evaluatie worden een aantal scenarios
voorgesteld.Indehuidigefasevanimplementatie,engegevendeafwezigheidvaneennulmeting,heeft
nscenarioonzeuitdrukkelijkevoorkeur,namelijkdeunisetbenaderingzonderbasisdrempelmaar
metmaximumbedragenweging.
Zoalsaangegevenindeofferte,kunnendevoorgesteldeindicatorendebeoogdecultuurverandering
faciliteren mits een correcte implementatie. Indicatoren kunnen als meetinstrumenten sturend
potentieelhebben,maarzijngeenwondermiddel.Erwordentienaanbevelingengeformuleerdomeen
correcte implementatie te waarborgen. De belangrijkste, maar niet de enige, voorwaarde is de
ontwikkeling van een kaderend en ondersteunend beleid. De geraadpleegde experten zijn daarin
unaniem.Zijzieneendergelijkbeleidalseenbasisvoorwaardevoorhetlagenvandevooropgestelde
oefening:goedbestuurafdwingendooralleenderegelsintevoereneneencontrolerendmechanisme
intestellen[is]hetzelfde(..)alszondervoedselpakketeenloopgravenoorloginstappen.
Hetvoorliggenderapportbevatnegenhoofdstukkenenvijfbijlagen.Hoofdstuk1behandeltdecontext
en de focus van het project. Het kadert de toegenomen aandacht voor goed bestuur in Vlaamse
sportfederaties door verwijzing naar de internationale context en de blinde vlekken in de huidige
Vlaamse regelgeving. Het bespreekt de theoretische invalshoek die aan de basis ligt van de
voorliggendestudieenbrengtgoedepraktijkeninkaart(opleveringselement1).Hoofdstuk2focustop
de methode en de aanpak van het project. Het gaat in op de mogelijkheden en beperkingen van
(samengestelde)indicatorenendeverschillendestappendiewordengezetbijdeuitwerkingvande
codeendeindicatoren.Erwordttoelichtinggegevenbijdekeuzevoorhardeenzachteindicatoren.
Hoofdstuk 3 definieert goed bestuur in Vlaamse sportfederaties via een Code voor Goed Bestuur in
VlaamseSportfederaties;Hoofdstuk4presenteertdeindicatorendiezijnopgesteldopbasisvandie
code. Hoofdstuk 5 formuleert scenarios en aanbevelingen met het oog op een succesvolle
implementatie(opleveringselement5).Hoofdstukken6,7,8en9bevattenmetafichesterfacilitering
vandeimplementatieenevaluatievandeindicatoren(opleveringselementen2en3).

Tot slot willen wij een aantal personen bedanken voor hun gewaardeerde medewerking en
constructieveinput:deoverigeledenvandestuurgroep(Prof.Dr.AnVermeersch,AstridVervaeten
GertRoyen),deledenvandeexpertengroep(Prof.Dr.GeertBouckaert,HuibertBrands,JamesCeely,
EmielKrijt,Prof.Dr.StevenVandeWalleenFrankvanEekeren),Mr.JanLoorbach,Prof.Dr.BenVan
Rompuy,debestuurdersenmedewerkersvandeVlaamsesportfederatiesendeVSF,demedewerkers
vanICES,IngridDeWachter,MaaikeVandenhaute,AndreasBoogaertsenErikHeggen.
EdithDrieskensenArnoutGeeraert
Leuven,15juni2016

Overdeauteurs
Dr.ArnoutGeeraert(projectuitvoerder)isalsdoctorassistentverbondenaanhetLINESinstituutvan
deKULeuven.HijadviseertPlaytheGame/DanishInstituteforSportStudiesinzake(goed)bestuuren
is de auteur van de Sport Governance Observer 2015. Arnout Geeraert studeerde Politieke
Wetenschappen (KU Leuven, 2010) en Internationaal en Europees Recht (Vrije Universiteit Brussel,
2011).HijpromoveerdeindeSocialeWetenschappenin2013(KULeuven).Inzijndoctoraatsonderzoek
bestudeerdehijderolvandeEUininternationalesport(organisaties)aandehandvanhetprincipaal
agentmodel.EenherwerkteversievandatproefschriftverscheenditvoorjaarbijPalgravegetiteld:The
EUinInternationalSportsGovernance:APrincipalAgentPerspectiveonEUControlofFIFAandUEFA.
HetwerkvanArnoutGeeraertwerdgepubliceerdintoonaangevendeinternationaletijdschriftenzoals
JournalofEuropeanPublicPolicy,JournalofSportandSocialIssuesenInternationalJournalofSport
PolicyandPolitics.
Contact:arnout.geeraert@kuleuven.be
Website:soc.kuleuven.be/lines

Prof.Dr.EdithDrieskens(projectmanager)isalsdocentInternationaleBetrekkingenverbondenaan
hetLINESinstituutvandeKULeuven.Haarwerkfocustopderegionaleenmultilateraledimensievan
globalgovernance,inhetbijzonderophetconceptueelonderbouwenentheoretischverklarenvande
praktijkvan(institutionele)hervorming,zowelinhetkadervandeEUalsdeVerenigdeNaties.Edith
DrieskensstudeerdePolitiekeWetenschappen(KULeuven,2000),EuropeanStudies(KULeuven,2001)
enAmericanStudies(VrijeUniversiteitBrussel,UniversiteitGent,UniversiteitAntwerpen,2002)enis
gepromoveerd in de Sociale Wetenschappen (KU Leuven, 2008). Haar werk is gepubliceerd in
toonaangevende tijdschriften zoals Journal of Common Market Studies, Journal of European Public
PolicyenJournalofPolicyModelling.Zijisalsredacteurmedeverantwoordelijkvoorde succesvolle
totstandkomingvanhetSageHandbookonEuropeanForeignPolicy(Sage,2015)envanTheEUand
EffectiveMultilateralism:InternalandExternalReformPractices(Routledge,2014).
Contact:edith.drieskens@kuleuven.be
Website:soc.kuleuven.be/lines

Erik Heggen (jobstudent) is laatstejaarsstudent handelsingenieur aan de KU Leuven met als

afstudeerrichtingFinanceandAccounting.Hijcombineertdestudieviaeen Atopsportstatuutmet
eenatletiekcarrire.Inhetkadervanhetvoorliggendeprojectverzorgdehijderapporteringtijdensde
startbijeenkomst,expertenbijeenkomstenfocusgroepen.Hijondersteundedeinventariseringvande
goedepraktijkvoorbeelden,verwerktedevragenlijstenentekendedeimplementatiesoftwareuit.

1 Contextenfocus
ArnoutGeeraertenEdithDrieskens
Dithoofdstukbespreektdecontextendefocusvanhetvoorliggendeprojectenpresenteertdaarbij
een bondige maar grondige inventarisatie van de relevante literatuur en praktijkvoorbeelden, zoals
vooropgestelddoor de opdrachtgever (opleveringselement 1). Het duidtde Vlaamse aandachtvoor
goedbestuurinsportfederatiesdoorverwijzingnaarderuimereinternationalecontextendemanier
waaropdehuidigeennieuweVlaamsesportregelgevinggoedbestuurinvullen.Daaruitblijktdatde
Vlaamse aandacht voor goed bestuur niet verwonderlijk is, maar wel noodzakelijk. Er wordt een
veranderingsmodelvoorgestelddatgentisopinzichtenuithetrationalchoiceinstitutionalisme,en
het principaalagent model in het bijzonder, met het oog op het realiseren van de vooropgestelde
beleidsdoelstellingen.Kwaliteitsvolleindicatorenzijnimmersnietmogelijkzondersolidetheoretische
onderbouwing. Het opstellen van dergelijke indicatoren is evenmin mogelijk zonder een grondige
kennisvangoedepraktijken.Omdiereden,enopvraagvandeoverheid,inventariseertdithoofdstuk
de belangrijkste praktijkvoorbeelden met betrekking tot goed bestuur in sport, zowel wat betreft
instrumenten(codes)alsimplementatie(indicatoren).Opbasisvandieoefeningwordteengenerische
definitie van goed bestuur voorgesteld, dewelke via de voorgestelde code wordt vertaald naar de
Vlaamsecontext.

1.1 Toegenomenaandachtvoorgoedbestuurinsport
DerecenteVlaamseaandachtvoorgoedbestuurinsportfederatiesisnietverwonderlijk.Sindsenkele
jaren staat goed sportbestuur immers hoog op de internationale agenda. De directe aanleiding zijn
corruptieschandalenininternationalesportfederaties.2015wasindiezinzelfseenannushorribilis,
geteisterddoorsterkgemediatiseerdeschandalenindewereldvoetbalbond(FIFA)endeinternationale
atletiekfederatie (IAAF). Onderzoek toont aan dat slecht bestuur een belangrijke oorzaak is van
dergelijkecorruptie(Geeraert,2017).Internationalesportfederatiesvertonenimmerseenalgemeen
gebrek aan transparantie, democratie en interne controle, waardoor de gelegenheid voor corrupt
gedragvergroot(Geeraert,2015).Hethoeftdusnietteverbazendat(internationale)publiekeactoren
steedsvakeraandachtvragenvoorgoedbestuurindesport(ParlementaireVergaderingvandeRaad
vanEuropa,2012;EuropeseCommissie,2013;EuropeesParlement,2015;RaadvandeEuropeseUnie,
2016).Erwordtintoenemendemateverwachtdatsportfederatiesvoldoenaanhogerestandaarden
inzakeeffectiviteit,transparantie,verantwoording,democratieensocialeverantwoordelijkheid.
DeVlaamseaandachtvoorgoedbestuurisnietingegevendoorconcretecorruptieschandalen,maar
dooreenalgemeenbesefdatgoedbestuurbelangrijkisvoordeVlaamsesportfederaties.Datbelang
wordt traditioneel geduid via een normatieve of positieve invalshoek (Geeraert, 2016a, p. 422). De
normatieve invalshoek stelt dat sportfederaties zich moeten conformeren aan vereisten van goed
bestuur omdat ze afhankelijk zijn van publieke steun (Katwala, 2000). Bovendien bevinden
sportfederaties,alsbewaardersvansportalspubliekgoed,zichineengeprivilegieerde(monopolie
)positie die een grote verantwoordelijkheid met zich meebrengt. Goed bestuur wordt met andere
woordenbeschouwdalseen(normatief)doelopzich.Depositieveinvalshoekzietgoedbestuuralseen

middelomgroei,vertrouwen,efficintieeneffectiviteitterealiseren(Woods,1999;Hood,2006;Brown
enCaylor,2009).Andersgezegd:goedbestuurisinhetbelangvandesportfederatiesomdathettoelaat
een gepast antwoord te geven op de uitdagingen waarmee het (Vlaamse) sportlandschap vandaag
wordtgeconfronteerd.Teneerste,wordtdesportsectorsteedsvakerbestuurddoornetwerkenvan
(publiekeen private) actoren. Dat impliceertdat (deVlaamse) sportfederaties steeds meer moeten
samenwerken met andere actoren. Die netwerkrealiteit betekent niet dat sportfederaties naar de
achtergrondverdwijnen.Zijblijvenbelangrijke,zelfscruciale,schakelsindenetwerken,waardoorde
kwaliteitvanhetsportgerelateerdebeleiddatdoordenetwerkenwordtgeproduceerdvaltofstaat
metdekwaliteitvanhetbestuurvandesportfederaties.Eennetwerkisimmersmaarzosterkalsde
zwaksteschakel.Tentweedeverliezendesportfederatiessteedsmeermarktaandeel.Erwordtimmers
steeds minder vaak aan sport gedaan in clubverband. Willen sportfederaties relevant blijven, dan
moetenzeinnovatieverenperformanterworden.Goedbestuurisdaarvooreenhefboom,zelfseen
noodzakelijke voorwaarde. Ten derde leidt goed bestuur tot meer vertrouwen, zowel bij externe
belanghebbenden (zoals (potentile) commercile partners) als bij de steeds mondiger wordende
internebelanghebbenden(zoalsclubsenatleten).
Denormatieveenpositieveinvalshoekenhantereneenverschillendeargumentatie,maarinspireren
eenzelfdevraag:hoekunnenweervoorzorgendatactorenmetnamedeVlaamsesportfederaties
hetvooropgesteld(veranderings)gedragvertonen?Hetbeantwoordenvandievraagisnieteenvoudig.
Het toenemende besef dat goed bestuur noodzakelijk is in sportfederaties heeft zich immers
onvoldoendevertaaldineencoherenteenconsistentebeleidspraktijk,endatzowelopinternationaal,
nationaal als lokaal niveau. Een belangrijke verklaring is het gebrek aan objectieve en effectieve
meetinstrumentendiedeimplementatievangoedbestuurkunnenfaciliteren(Geeraert,2016a).De
voorbijejarenzijndiversechecklistsontwikkelddieelementenvoorgoedbestuurinsportfederaties
oplijsten(IOC,2008;ChappeletenMrkonjic,2013;EuropeseCommissie,2013;AGGIS,2014;SportFor
Good Governance, 2014). Maar die zijn vaak vaag gedefinieerd, onvoldoende praktisch vertaald of
steunenopzelfevaluatie.Erontbrekenobjectievebenchmarkingsinstrumentendiezowelrigoureusals
praktisch zijn. De Sports Governance Observer 2015 (SGO) vormt daarbij de spreekwoordelijke
uitzonderingopderegel(Geeraert,2015;zieookBijlage1).
De Sport Governance Observer is opgevat als een benchmarkinginstrument voor goed bestuur in
internationale sportfederaties en gebaseerd op vier dimensies van goed bestuur, met name (1)
transparantie, (2) democratie, (3) interne verantwoording en controle en (4) solidariteit. Het
instrumentbouwtvoortopdewerkzaamhedenvanhetdoordeEuropeseCommissiegesubsidieerde
Action in Good Governance in International Sports Organisations (AGGIS)project. 1 Een van de
voornaamste uitkomsten van het project was een checklist van elementen van goed bestuur in
internationalesportorganisaties(AGGIS,2014).NaafloopvanhetprojectslootPlaytheGame/Danish

Dat project (201213) werd gecordineerd door de Deense NGO Play the Game/Danish Institute for Sports
StudiesDepartnersvanhetprojectwarenzesEuropeseuniversiteiten(LoughboroughUniversity,Universiteit
Utrecht,KULeuven,GermanSportUniversityCologne,IDHEAPLausanneendeUniversiteitvanLjubljana)en
hetEuropeanJournalismCentre.VoordeKULeuvenwarenHansBruyninckxenArnoutGeeraertdeofficile
partners.

InstituteforSportsStudieseenovereenkomstmetLeuvenInternationalandEuropeanStudies(LINES)
omdesbetreffendechecklistuittewerkentoteentheoretischonderbouwdenpraktischhanteerbaar
benchmarkinginstrument voor goed bestuur in internationale sportfederaties. Het instrument werd
vervolgens toegepast op de 35 Olympische internationale sportfederaties. De resultaten van het
onderzoekzijnweergegeven inhetSportGovernanceObserver 2015rapport.Zoalsaangegeven (en
frequentopgepiktdoordemedia),vormtdeFIFAnietdespreekwoordelijkeuitzonderingopderegel,
maar vertonen de internationale federaties een algemeen gebrek aan transparantie, democratie,
internecontroleensolidariteit(Geeraert,2015).
Ditprojectbouwtvoortopdekennisdiewerdopgebouwdbijdeontwikkelingendeimplementatie
vandeSportGovernanceObserver,maarbeoogtgeenSportGovernanceObserverVlaanderen.De
SportGovernanceObserverisvolledigsamengestelduitgetrapteindicatoren.Dekeuzevoorgetrapte
(gefaseerde)indicatorenlagvoordehand:dergelijkeindicatorengeven,zekerinvergelijkingtotbinaire
(ja/nee)indicatoren,eengenuanceerdemetingvanderealiteitenlatentoeomconditiestemetendie
hoger zijn dan de minimumstandaard (Geeraert, 2015). Toch bevat de voorgestelde indicatorenset
slechtseenbeperktaantalgetrapteindicatorendiebovendienopeenanderemanierwordengemeten
dan in de Sport Governance Observer. De meerderheid van de voorgestelde indicatoren zijn binair
opgevat. Drie reden verklaren waarom het originele Sport Governance Observerformat niet
aangewezenisvoordeveranderingsinstrumentendiedeVlaamseoverheidbeoogt:
Informatie:DeSportGovernanceObserverisontwikkeldopbasisvaneengrondigeanalysevande
stand van zaken met betrekking tot goed bestuur in internationale sportfederaties. Dergelijke
informatieontbreektvoorde Vlaamse context.Eennulmeting iseennoodzakelijkevoorwaarde
voorhetuittekenenvaneenvolledigsluitendgetraptmeetsysteem.Omdieredenwordtinhet
voorliggende project een combinatie van harde (binaire) en zachte (getrapte) indicatoren
voorgesteld,waarbijdeklemtoonvoorevaluatieligtopdehardeindicatoren.
Financiering:DeSportGovernanceObserverwerdontwikkeldmethetoogopbewustmakingdoor
eennietgouvernementeleorganisatieennietalsfinancieringsmechanismevooreenoverheid.Om
die reden kon de Sport Governance Observer integraal worden samengesteld uit getrapte
indicatoren. Omdat er in de literatuur of beleidspraktijk geen consensus is over hoe men bij
getrapteindicatorendemeetresultatendienttevertalennaarhettoekennenvansubsidies,wordt
in het voorliggende project een onderscheid gemaakt tussen harde en zacht indicatoren. De
indicatorendiefinancileimplicatieshebben,zijnnietgetraptmaarwelbinairopgevat.
Sturing: De Sport Governance Observer is ontwikkeld als evaluatieinstrument en niet als
sturingsinstrument. De voorgestelde indicatoren zijn wel gericht op sturing. Via de harde
indicatoren kan de overheid de federaties sturen op basis van een duidelijk afgebakende
minimumstandaard van goed bestuur. Om het sturingspotentieel te maximaliseren, worden de
zachte indicatoren geoperationaliseerd aan de hand van de stappen die de federaties moeten
zettenombelangrijkeelementenvangoedbestuurterealiseren.BijdeSportGovernanceObserver
ligtdeklemtoonopdestatusquo,nietopdebeoogdevoortgang.
Vanzelfsprekend gelden er verschillende standaarden van goed bestuur voor internationale en
nationale federaties. Tijdens de uitvoering van het project werd er bijgevolg voldoende rekening
gehoudendeeigenheidvandeVlaamsecontext.Dieeigenheidwaseenconstantebekommernisvan

zowel de opdrachtgever als de Vlaamse federaties (zie Hoofdstuk 2). Uiteraard heeft het Vlaamse
sportlandschap enkele specifieke kenmerken, zoals de vzwwetgeving en de aanwezigheid van
nationale koepels en provinciale entiteiten. Met die eigenheden werd rekening gehouden. Uit de
literatuurstudie,maarookuitdegesprekkenmetdeexpertenendesportfederaties,blijktechterdat
demendeeigenheidvandeVlaamsesportsectornietmagoverschatten.Vlaanderenverschiltminder
vananderecontextendanmenopheteerstegezichtzouverwachten.Vlaamsesportfederatieskennen
een gelijkaardige structuur als buitenlandse federaties en worstelen met dezelfde bestuurlijke
uitdagingen. Ook in hetbuitenlandvinden we combinatiesvan grote federaties met een uitgebreid
personeelsbestandenkleinefederatieszonderbetaaldewerknemers,blijkthetvindenvan(geschikte)
kandidaatbestuurdersproblematisch,isdesportsectorgestoeldopdeinspanningenvanvrijwilligers,
enblijktprofessionaliseringeenbelangrijkeuitdaging.

1.2 NoodzakelijkeaandachtvoorgoedbestuurinVlaamsesportfederaties
Het gebrek aan objectief meetbare en praktisch bruikbare indicatoren en parameters wordt in
Vlaanderenweerspiegeldinonvoldoendeaandachtvoorconcreteelementenvangoedbestuurinhet
Decreethoudendede regelingvan de erkenning en subsidiering van deVlaamsesportfederaties, de
koepelorganisatieendeorganisatiesvoorsportievevrijetijdsbestedingvan13juli2001(hethuidige
Vlaamsesportdecreet).Hetdecreetvermeldt18bestuurgerelateerdeelementen,verspreidover(1)
deerkenningsvoorwaardenvoorsportfederaties,(2)debasiscriteriavoorsubsidiesen(3)facultatieve
criteriavoorsubsidies.DesbetreffendeelementenzijnsamengebrachtinTabel1.
Tabel1.BestuurgerelateerdeaandachtspunteninhethuidigeVlaamsesportdecreet

Erkenningsvoorwaarden voor Basiscriteria voor subsidies Facultatieve criteria

sportfederaties(art.5)
(art.15)
subsidies(art.18)
Sportalsdoelstelling(art.5.5)

Statuteninovereenstemming
metrelevantewetgeving(art.
5.7)

Deontologischecodeter
bestrijdingmensenhandel(art.
5.7)

Algemenevergaderingenraad
vanbeheer(art.5.9)

Zelfstandigfinancinbeherenen
eigenbeleidbepalen(art.5.10)

Jaarlijksfinancieelverslag,
werkingsverslag,rekeningen,
begrotingindienenbijVlaamse
gemeenschap(art.5.14)

Beleidsplan(art.5.15)

Boekhoudingvoeren(art.13.3)

Ledenbestandregistreren(art.
13.2)

Algemenevergaderingkeurt
rekeningengoed;balansvoorbije
jaarvoorleggen(art.13.4)

Bijdrageinnenvanaangesloten
leden(art.13.5)

Beleidsplanbevatwerking,
kwaliteitszorgeneffectenmeting
vanbasisopdracht(art.13.6)

Geleiddoorverantwoordelijke
personendiegeschikteopleiding
ofbijscholinghebbengenoten
(art.13.7)

Eigensporttakpromoten(art.
13.7)

voor

Realiserenvanspecifiek
jeugdsportbeleid

Organiserenvansportkampen

Topsportbeleid

PrioriteitenbeleidVlaamse
Regering(gekoppeldaan
beleidsnota)

Achtvande18elementenkunnen,mitsenigewelwillendheid,gelinktwordenaandeelementenvan
goedbestuurzoalsgedefinieerddoordeSportGovernanceObserver.Desbetreffendeelementenzijn
cursiefweergegeveninTabel1.DedekkingsgraadvanhetVlaamsesportdecreetbedraagtbijgevolg
slechts22procent.Figuur1geeftvoordieachtelementendeverdelingweeroverdevierdimensies
van goed bestuur die de Sport Governance Observer vooropstelt, met name (1) transparantie, (2)
democratie,(3)interneverantwoordingencontroleen(4)solidariteit.
Figuur1.VergelijkinghuidigeVlaamsesportdecreetenSportsGovernanceObserver

10

Uitbovenstaandefiguur,alsookuitdetoelichtingdieArnoutGeeraertgaftijdensdeRondeTafelvoor
deBredeSportsectorgeorganiseerddoordeVlaamseMinistervanSportop3december2013,blijktdat
hethuidigeVlaamsesportdecreetonvoldoendeaandachtbesteedtaanhetaanmoedigenenopleggen
van elementen van goed bestuur in sportfederaties, maar ook dat bepaalde dimensies sterk
onderbelichtblijven.Dehuidigeregelgevinglegtdeklemtoonoptransparantie(tenoverstaanvande
overheid,dochniettenoverstaanvanhetruimepubliek),terwijlinterneverantwoordingencontrole
ensolidariteitweinigaanbodkomen.Erisgeenenkelcriteriumdatverbandhoudtmetdemocratie.
Die vaststelling is opvallend: de literatuur geeft imers duidelijk aan dat democratie een
basisvoorwaarde is voor goed (sport)bestuur (Geeraert, 2015; Geeraert, 2016a). De hernieuwde
Vlaamse aandacht voor goed bestuur in sportfederaties is bijgevolg niet verwonderlijk, maar wel
noodzakelijk.

Figuur2.DekkingsgraadvandecodeendeindicatorenvoorgoedbestuurinVlaamsesportfederaties

11

De voorgestelde indicatoren kunnen, mits een correcte implementatie, de dekkingsgraad van het
Vlaamse regulerende kader met betrekking tot goed bestuur in sportfederaties verhogen en
optimaliseren.Figuur2visualiseertdedekkingsgraadvande(principesvande)voorgesteldecodeen
indicatoren in functie van de vier dimensies van goed bestuur zoals gedefinieerd door de Sport
GovernanceObserver.Zoweldecodealsdehardeenzachteindicatorenbestedenvoldoendeaandacht
aan de relevante dimensies van goed bestuur. Op die manier, en mits een correcte implementatie,
faciliteren de voorgestelde instrumenten niet enkel de beoogde verandering in Vlaanderen, maar
dragen ook bij tot de voortrekkersrol die Vlaanderen internationaal wenst te spelen in dit
beleidsdomein.Waaromdeaandachtvoorsolidariteitrelatiefbeperktblijft,wordttoegelichtinwat
volgt.

1.3 Eenvoorsteltotveranderingsmodel
Omdedoordeoverheidvooropgesteldecultuurveranderingterealiseren,vertrekthetvoorliggende
projectvaneenveranderingsmodeldatdeveranderingsintentie(zoalsgeformuleerdindebeleidsnota)
en deveranderingsinstrumenten(zoalsvooropgesteld inhet bestek, metname een leidraad diede
sportfederatiesondersteuntbijhetimplementerenvandevooropgesteldeprincipesvangoedbestuur
eneenevaluatieinstrumentdatdeVlaamseoverheidinstaatmoetstellenomgoedbestuuropeen
objectieve wijze te evalueren en te valoriseren) integreert aan de hand van drie complementaire
stappen(cf.Chen,2005). Daarbijwordenvolgende drieelementencausaalverankerd:beleidsacties
(implementeren van de veranderingsinstrumenten), determinanten (betere organisatiestructuren in
Vlaamse sportfederaties) en beleidsresultaten (toegenomen performantie, krachtdadigheid en
efficintievandeVlaamsesportfederaties)(zieFiguur3).Inhetmodelvormtdeimplementatievande
ontwikkeldeveranderingsinstrumentendekatalysatorvoorhetbeoogdeveranderingsproces.Slechts
wanneerdeveranderingsinstrumentencorrectgemplementeerdworden,zullenzededeterminanten
(metnamedeorganisatiestructurenvanVlaamsesportfederaties)kunnenveranderenenzodoendede
vooropgesteldebeleidseffectengenereren.

12

Figuur3.VeranderingsmodelgoedbestuurinVlaamsesportfederaties

Beleidsacties
correcteimplementatie
veranderingsinstrumenten

Determinanten
organisatiestructuren
Vlaamsesportfederaties

Beleidsresultaten
goedbestuurinVlaamse
sportfederaties

De voorliggende studie gebruikt inzichten uit het rational choice institutionalisme om het
veranderingsmodeltheoretischteonderbouwen.DekeuzeisingegevendoordevraagvandeVlaamse
overheid. Het bestek dat aan de basis ligt van deze opdracht is door de quasiexclusieve focus op
sportfederaties immers institutioneel georinteerd. Daarenboven is de onderliggende logica van de
vooropgesteldeveranderinggenspireerddooreenkostenbatenafweging.Beideredenenverklaren
dekeuzevoorhetrationalchoiceinstitutionalisme(GeeraertenDrieskens,2015a;Drieskens,2015a,
2015b). Die theoretische traditie stelt immers dat organisatiestructuren het gedrag van actoren
kanaliseren.Actorenhandeleninstrumenteelenpassenhungedragaannaarmate(1)hetbeloondof
bestraft wordt en (2) er toezicht is op hun handelingen. Met andere woorden: de juiste
organisatiestructuren kunnen ervoor zorgen dat het gedrag van actoren wordt gekanaliseerd in de
richtingvangoedbestuur.
Binnenhetrationalchoiceinstitutionalismewordthetprincipaalagentmodelvaaktoegepast.Hetlaat
immerstoeomrelatiesteconceptualiserenwaarbijeenactor(deprincipaal)eentaakdelegeertaan
eenandereactor(deagent)(GeeraertenDrieskens,2015b).Debasisassumptievanhetmodelisdat
de relatie tussen principaal en agent inherent problematisch is door conflicterende belangen en
ongelijkeinformatie.Deagentheefteigenbelangendienietnoodzakelijkstrokenmetdebelangenvan
deprincipaal.Deagentzaldaardoorgemotiveerdzijnomdeeigenbelangennatestreven,ookalgaat
dattenkostevan(debelangenvan)deprincipaal.Deagentisbovendienbeteropdehoogtevanzijn
eigengedrag,belangenenmogelijkheden.Datgeeftdeagentdemogelijkheidomzijneigenbelangen
natestrevenendusniettehandeleninhetbelangvandeprincipaal.
Volgensdeprincipaalagentliteratuurkandeprincipaaldesituatieomkerendoormiddelvanadequate
controlemechanismen. Dergelijke mechanismen stellen de principaal in staat om de agent te
monitoren,sturenensanctioneren,waardoordiemeergemotiveerdzalzijnominhetbelangvande
principaal te handelen (Geeraert en Drieskens, 2015a, 2015b). Door de agent te monitoren zal de
principaaleenbeterzichthebbenopzijnhandelingen,waardoorerminderruimteisvoordeagentom
tegendebelangenvandeprincipaaltehandelen.Ookzaldeagentinhetlichtvanmogelijkesancties
gemotiveerd zijn om te handelen in het belang van de principaal. Bovendien kan de principaal het
gedragvandeagentactiefbijstureninlijnmetzijneigenbelangen.
Het conceptualiseren van de context en werking van Vlaamse sportfederaties op basis van het
principaalagentmodelsteltonsinstaatomordeenstructuuraantebrengenineencomplexwebvan
actoren (Elgie, 2002; Moe, 1984; Tallberg, 2003; zie boven). Figuur 4 conceptualiseert zowel (1) de

13

relatievandefederatiesmetdeoverheidals(2)derelatiestussendeverschillendeentiteitenbinnen
de federaties. Door de delegatierelaties in kaart te brengen, krijgen we een helder beeld van de
institutionele parameters van goed bestuur, namelijk de verhoudingen tussen en de rollen van de
relevanteactoren.Goedbestuurimpliceertdatdieactorenhuntakenenrollennaarbehoreninvullen
endatertussenheneenduidelijkeengepastedelegatie,afbakeningvanbevoegdheden,enonderlinge
controlebestaat.
Figuur4.DelegatiebinnenenaanVlaamsesportfederaties

Legende:Deblauwepijlvisualiseertdedelegatievanprincipaalaanagent.

DerelatietussendeVlaamseoverheidenVlaamsesportfederatiesisinfeiteeengoedvoorbeeldvan
een principaalagentrelatie. Zoals bij de meeste Europese landen, krijgt het Vlaamse sportbeleid
immersvormbinneneenbureaucratischeconfiguratiewaarbijdeVlaamseoverheiddoormiddelvan
eenregulerendkaderdeorganisatievansportgrotendeelsdelegeertaandeVlaamsesportfederaties
(Vocasport,2004,p.53).Andersgezegd:indiendeoverheidwilgaranderendatdesportfederatieshun
takeninhetbelangvandeoverheid(endatvanderuimerebevolkingalsultiemeprincipaal)vervullen,
danzalmenadequatecontrolemechanismenmoetenimplementeren.Welichtendieconclusietoeaan
dehandvandewensvandeoverheidomgoedbestuurteimplementerenindesbetreffendefederaties:

Sturen: De overheid verwacht van de federaties dat ze de principes van goed bestuur
implementeren.Doorhetintroducerenvangoedbestuuralssubsidiedrijvertrachtdeoverheidde
federaties actief te bewegen in een welbepaalde richting. Een belangrijk element van een
doeltreffende sturing is het responsabiliseren van de federaties via een stimulerend en
ondersteunendbeleid(Geeraert,2014).Hetisnietaanteradenom(enkel)eenreeksvanuiterst
rigide regels op te leggen, aangezien dat het autonome en zelfregulerende karakter van de
federatieszalondermijnen(SrensenenTorfing,2009).Deimplementatievangoedbestuurzalin
datgevalvervallentoteenproformaenzelfspapierenoefeningdiedefederatiesnietaanzetom
doordacht en gemotiveerd om te gaan met goed bestuur. De overheid moet voornamelijk
faciliterendoptreden,endussturenindeplaatsvanroeien,doormiddelenterbeschikkingte
stellen en actoren samen te brengen met het oog op het uitwisselen en aanbieden van goede
praktijkenenexpertise.

14

Monitoren: De overheid zal de implementatievandeprincipes van goedbestuur(zelf) moeten

monitorenzodatzijopdehoogteisvandematevanimplementatie.Datzaldefederatiesaanzetten
om de principes beter te implementeren. Een goede monitoring vereist de implementatie van
concretedoelstellingeneneenkwaliteitsvolleevaluatie(Geeraert,2014).
Sanctioneren:Federatieszullengesanctioneerdwordenindienzijdeprincipesvangoedbestuur
nietimplementeren.Zezullenimmers minderoverheidsmiddelenontvangen bijeengebrekkige
performantie.Omdefederatiesaantezettentotimplementatieishetvanbelangdatdesanctie
hogekostenimpliceert.Defederatieszullenenkelvoldoendegemotiveerdzijnomgoedbestuurte
implementerenindiendekostenvannietimplementatiegroterzijndandebaten(McCubbins,Noll
enWeingast,1989,p.251).Datbetekentookdathetbeschikbarebudgetvoldoendegrootmoet
zijn.Ookkangedachtwordenaannamingandshamingviadepublicatievandebehaaldescores
(zieHoofdstuk5).

Slechtswanneermeneengoedemixvanbovenstaandedriecontrolemechanismen(sturing,monitoring
ensanctionering)implementeert,kanverwachtwordendatdefederatieszichgedragenconformde
wensenvandeoverheidendeprincipesvangoedbestuurnaarbehorenimplementeren.Inditrapport
presenterenweindicatorendieeenkwaliteitsvollemonitoringvangoedbestuurtoelatenensturend
potentieelhebben(Hoofdstuk4).Ookgevenweconcreteaanbevelingeninzakesturen,monitorenen
sanctionerenopbasisvaninzichtenvanhetprincipaalagentmodel(Hoofdstuk5).
Zoals aangegeven, laat het principaalagentmodel ook toe om de relaties tussen de verschillende
entiteitenbinnendefederatiesduiden.Zowelhethuidigealshetnieuwesportdecreetbepaaltimmers
datdefederatiesmoetenopgerichtzijnalsvzwomerkendtewordendoordeoverheidenrechtte
hebben op subsidies. Bijgevolg hebben alle federaties een algemene vergadering die de leden
vertegenwoordigtendiehetbestuurvandeorganisatiedelegeertaaneenraadvanbestuur.Deraad
vanbestuurdelegeertopzijnbeurtvaakhetoperationelemanagementaandedirectieenuitvoerende
personeelsleden. Ten slotte richten raden van bestuur vaak ondersteunende comits op die
gespecialiseerde taken uitoefenen. Er tekenen zich dus verschillende principaalagentrelaties af,
waarbij actoren zowel als principaal als agent optreden (zie Figuur 4). De sleutelactoren zijn de
algemene vergadering, de raad van bestuur en de directie. Vlaamse sportfederaties zijn daarin niet
uniek.Demeestesportfederaties,maarookdemeesteprivateenpubliekeorganisaties,hantereneen
gelijkaardigestructuur,waarincontrolerende,beleidsmatigeenuitvoerendetakenuitgevoerdworden
door verschillende entiteiten die taken aan elkaar delegeren (Aguilera en CuervoCazurra, 2004;
GregoryenSimmelkjaer,2002).
Hethoeftdusnietteverbazendatprincipesvangoedbestuurvaakgestoeldzijnopinzichtenuithet
principaalagentmodel(Hart,1995).Ookinhetvoorliggendeprojectvormthetmodeldevoornaamste
theoretischeinspiratiebron.Hetprojectidentificeertprincipesvangoedbestuurdieervoorzorgendat
degenoemdesleutelactorenindefederatieselkaarcontroleren,stimulereneninspireren.Hethanteert
eenengperspectiefopgoedbestuurwantbeperkttothetvoorschrijvenvanorganisatorischeregelsen
procedures. Dat perspectief inspireert in feite de meeste codes van goed bestuur (Gregory en
Simmelkjaer,2002;AguileraenCuervoCazurra,2004).Hetisbelangrijkomtebenadrukkendatgoed
bestuur zoals gedefinieerd in de voorliggende studie basisstructuren voorschrijft die positieve
dynamiekeningangmoetenzetten.Diedynamiekenmoetenechtergevoedwordendooreensturend

15

en faciliterend beleid. Oftewel: goed bestuur biedt een noodzakelijke basis voor performante
organisaties,maargeengarantie.
Indeloopderdejarenheeftmenvastgesteldwelkegoedepraktijkenderelatiestussendeverschillende
entiteitenenhunomgevinghetbestkunnenstructurerenenhoemendiehetmeestsuccesvolkan
opleggenaanorganisaties(Hart,1995;GregoryenSimmelkjaer,2002;Wymeersch,2006).Diekennis
vormteenbelangrijkaanknopingspuntinhetvoorliggendeproject.ZoalstoegelichtinHoofdstuk2,is
hetimmersvanbelangombijhetopstellenvanindicatorenvoorgoedbestuuromgoedepraktijkenbij
vergelijkbare organisaties en overheden te raadplegen (De Peuter, De Smedt, Van Dooren en
Bouckaert,2007;Nardo,Saisana,SaltellienTarantola,2008).Devoorgesteldeprincipes,indicatorenen
aanbevelingenzijngebaseerdopeentweeledigestudievangoedepraktijkvoorbeelden.Enerzijdswerd
er op basis van 32 relevante codes van goed bestuur een inventarisatie gemaakt van bestaande
standaarden van goed bestuur. Zoals gellustreerd door Figuur 5, vormde de inventarisatie een
belangrijkeinputaandeontwikkelingvandecodeenindicatoren.Anderzijdswerdengoedepraktijken
inzake de implementatie van principes van goed bestuur onderzocht door middel van een
literatuurstudieengesprekkenmetexperteninhetkadervandeexpertengroep.Beidecomponenten
wordentoegelichtinwatvolgt.
Figuur5.Inputontwikkelingsprocescodeenindicatoren

32 codes'goed
bestuur'
Literatuur
implementatie
Overleg
opdrachtgever,
federatiesen
experten

CODE
Definiring 'goed
bestuurinVlaamse
sportfederaties'

16

INDICATOREN
Operationalisering
'goedbestuurin
Vlaamse
sportfederaties'

1.4 Goedepraktijkenvangoedbestuur
Codesvangoedbestuurgevenmeestaleenconcreteinvullingaanprincipesvangoedbestuurdoor
hetsamenbrengenvangoedepraktijken(AguileraenCuervoCazurra,2004,p.415).Devoorgestelde
codeendeindicatorenzijngenspireerddooreenstudievanvolgende32codesvangoedbestuur,
zoalstoegelichtinBijlage1:
1. StatementofGoodGovernancePrinciples(EOC&FIA,2001)
2. PrinciplesofConduct(CommonwealthGamesFederation,2006)
3. Basic Universal Principles of Good Governance of the Olympic and Sports Movements
(InternationalOlympicCommittee,2008)
4. GoodGovernancebySportsFederations(EuropeanTeamSportsAssociation,2008)
5. CyclingIndependentReformCommission(UCI,2015)
6. SportforGoodGovernance(EuropeanOlympicCommittee,2012)
7. GoodGovernanceinGrassrootsSport(ISCA,2013)
8. RulesofGoodGovernance(UCI,2004)
9. GoodGovernance andAutonomy:Eleven Values (Union of European FootballAssociations,
2009)
10. GoodGovernancemenucardforUEFAMemberAssociations20122016(UnionofEuropean
FootballAssociations,2012)
11. SportsGovernanceObserver(PlaytheGame,2015)
12. SafeHands:BuildingIntegrityandTransparencyatFIFA(TransparencyInternational,2011)
13. ICCGovernanceReview(TransparencyInternational,2011)
14. CologneConsensus:TowardsaGlobalCodeForGovernanceinSport(PlaytheGame,2011)
15. GlobalAccountabilityReport:FIFAAccountabilityProfile(OneWorldTrust,2007)
16. GlobalAccountabilityReport:IOCAccountabilityProfile(OneWorldTrust,2008)
17. An Independant Governance review of the International Cricket Council (Pricewaterhouse
Coopers,2012)
18. GuidelinesforGoodGovernanceandEthicsinSport(RaadvanEuropa,2012)
19. PrinciplesofGoodGovernanceinSport(EuropeseUnie,2013)
20. SportGovernancePrinciples(AustralianSportsCommission,2012):
21. MandatorySportsGovernancePrinciples(AustralianSportsCommission,2015)
22. Nine Steps to Effective Governance: Building High Performing Organisations (Sport and
RecreationNewZealand,2006)
23. GovernanceandLeadershipFrameworkForWales(SportandRecreationSectorWales,2015)
24. AanbevelingenvoorGoedSportbestuur(NOC*NSF,2005)
25. USOCPreliminaryNGBGovernanceGuidelines(USOC,2005)
26. ThingstoThinkAbout(SportandRecreationAllianceUK,2015)
27. GoodGovernanceGuidance(SportEngland,2011)
28. GovernanceCodeCultuur(NederlandsministerievanOnderwijsCultuurenWetenschappen,
2014)
29. GoedBestuurvoorCultuur(VlaamseOverheid,2012)

17

30. Aanbevelingen voor het besturen van Socialprofitorganisaties (Koning Boudewijnstichting,

2008)
31. CodeBuysseII(UNIZO&UCM,2009)
32. BelgischeCorporateGovernanceCode(CommissieCorporateGovernance,2009)
Watmeteenopvaltbijdeanalyseisdateencoherentkadervaakontbreekt,wattenkostegaatvande
leesbaarheid van de codes. Om een duidelijke focus en samenhangende structuur te garanderen,
vertrektdevoorliggendestudievaneenafgebakendedefinitievangoedbestuur.Datisgeensinecure.
Goedbestuuriseenalomtegenwoordigconceptinzowelwetenschapalsbeleidendatzowelbuiten
alsbinnendewereldvansport.Maarconstantgebruikstaatnietgelijkaanconsistentofconsequent
gebruik.Integendeel:begripsdifferentiatieentermdifferentiatiezijneenrealiteit(vanKersbergenen
vanWaarden,2004).Deanalysevanbovenstaandecodesbevestigtevenweldatdeprincipesvangoed
bestuur ondergebracht kunnen worden in vier ruimere subcategorien, namelijk transparantie,
democratie,interneverantwoordingencontrole,ensolidariteit(Figuur6).Dedrieeerstecategorien
zijnimplicietofexplicietaanweziginallegeanalyseerdecodes.Solidariteitkomtmindervaakaanbod,
maarwintaanbelang(Cadbury,2006).Ookindevoorgesteldecodeenindicatorenissolidariteithet
minstprominentaanwezig(zieverder).

Figuur6.Dimensiesvangoedbestuur
Transparantie betreftdematevanopenheidinhetoverbrengenvaninformatie(Ball,2009,p.297).Hetwordt
beschouwdalseenvandebelangrijkstevoorwaardenvoorgoedbestuuraangezieneengebrekaantransparantie
vaakaandegrondslagligtvanbestuursfalen(OESO,2004,p.50;HoodenHeald,2006).Eentransparantewerking
biedtexterneactorendemogelijkheidomtoezichttehoudenopdeinternewerkingvandeorganisatie,watde
aanzetvormttotgoedbestuur(GeeraertenDrieskens,2015a).
Democratie heeftbetrekkingopinterneregelsennormendieinherentzijnaandemocratischegrondbeginselen
(Mouffe,1993).Meerbepaaldhoudtdemocratieverbandmetdeparticipatieinbeleidsprocessendoordiegenen
diehetvoorwerpvormenvanhetbeleid(Arnstein,1969;Pateman,1970).Eendemocratischeinternewerking
heeft een positieve invloed op de mate van verantwoording en effectiviteit van een organisatie (Calvert,
McCubbinsenWeingast,1989;Fearon,1999;KlijnenKoppenjan,2004).
Interne verantwoording en controle voorkomen machtsconcentratie en zorgen ervoor dat besluitvorming
robuust is en vrij van ongewenste benvloeding (Bovens, 2007). Daarnaast zorgen procedures van interne
verantwoordingervoordatgeenenkelebestuurderofdepartementdeabsolutecontroleheeftoverbeslissingen
endaterduidelijktoegewezenbevoegdhedenzijn(AucoinenHeintzman,2000).
Socialeverantwoordelijkheid houdtverbandmetopnemenvanverantwoordelijkheidtenopzichtevaninterne
enexternebelanghebbenden.Integenstellingtotdeanderedimensies,issolidariteitvoornamelijkgeorinteerd.
Gerelateerdepraktijkenhebbenbetrekkingophetbijdragenaaneenbeteresamenlevingeneenschonermilieu
door aandacht te besteden aan sociale, economische en milieuduurzaamheid in interacties met
belanghebbenden(Breitbarth,Walzel,AnagnostopoulosenvanEekeren,2015;Geeraert,2016b).

Degenoemdedimensiesvoedenookdedefinitievangoedbestuurdiedezestudiealsuitgangspunt
neemt.Inditprojectdefinirenwe bestuur(governance)immersalsdepatronendievoortkomen
uit bestuurshandelingen (Kooiman, 1993, p. 3). Goed bestuur (good governance) heeft bijgevolg
betrekkingopbestuurlijkepatronendiewordengekenmerktdoortransparantie,democratie,interne

18

verantwoording en controle, en solidariteit. De definitie fungeert als generische definitie die een
contextgebondenvertalingkrijgtdoordevoorgesteldecode.Transparantie,democratieeninterne
verantwoordingencontrolezijndedriekernelementendiedecodeenindicatorenfeitelijkvormgeven.
De code en indicatorenzijnbijgevolg interngeorinteerd,gerichtophet voorschrijven van interne
regelsenprocedures.Solidariteitkomtminderaanbod,maarisnietafwezig.Zoweldeopdrachtgever
alsdesportfederatiessprakenhunvoorkeuruitvooreendergelijkeinternefocusopgoedbestuur(zie
Hoofdstuk2).

1.5 Goedepraktijkenvandeimplementatievangoedbestuur
Codes van goed bestuur zijn meestal aanbevelingen die vrijwillig gemplementeerd worden door
organisaties volgens het pas toe of leg uitprincipe (Gregory en Simmelkjaer, 2002; Wymeersch,
2006).Organisatieskiezenervrijwilligvooromeencodevangoedbestuurteimplementerenofgeven
gemotiveerdaanwaaromzeafwijkenvanbepaaldeprincipes.Indiendeuitlegnietvoldoetofindien
erverkeerdeofmisleidendeinformatiewordtverspreid,dankandatleidentotreputatieschadeen
verlies van vertrouwen (Wymeersch, 2006, p. 121). Codes kunnen ook (deels) verankerd zijn in
(nationale)wetgevingofindevoorwaardenvoorbedrijvenomtoetetredentotdebeurs(Gregoryen
Simmelkjaer,2002;Wymeersch,2006).
Wat betreft de monitoring van de implementatie van codes van goed bestuur, dient er een
onderscheid gemaakt worden tussen formele en inhoudelijke naleving (Wymeersch, 2006).
Monitoring vindt bijna uitsluitend plaats op het formele niveau. Dat betekent dat een externe
evaluator(bijvoorbeeldeenagentschapofrevisor)nagaatofdeorganisatieformeelheeftaangegeven
datmeneencodevolgteneenverklaringheeftgepubliceerdwaaringemotiveerdwordttoegelicht
vanwelkeprincipesmenafwijkt.Eenmeerinhoudelijkeevaluatievandeimplementatiewordtover
het algemeen beschouwd als onmogelijk en leidt tot ongerechtvaardigde verwachtingen en een
formalistischehouding(Wymeersch,2006,p.137).
Wanneer men een evaluatieinstrument wenst te ontwikkelen voor goed bestuur, dan moet men
bijgevolg specifieke standaarden definiren op basis van de principes en aanbevelingen (die zijn
vastgelegdineenvrijwilligecode.Hetnadeelisdatdergelijkestandaardenaltijdmeerrigidezijndan
deoorspronkelijkecode(Wymeersch,2006,p.137).Deuitdagingisdusomeenstandaardvangoed
bestuur te ontwikkelen die voldoende specifiek is om meetbaar te zijn, maar tegelijkertijd (1)
voldoende interpretatiemarge toelaat opdat het autonome en zelfregulerende karakter van de
federatiesnietwordtondermijnden(2)voldoendegenerischiszodatdestandaardvantoepassingis
opallefederaties.Bovendienimpliceerthethanterenvaneenbeperktesetvanminimumvoorwaarden
vangoedbestuurhetmakenvanbeleidskeuzes(zieHoofdstuk5).
In een sportcontext wordt een gelijkaardige werkwijze gehanteerd in landen als Nederland en
Australi, waar de implementatie van een algemene code van goed bestuur aan de hand van een
beperktereeksvanminimumvoorwaardenwordtgevalueerd(zieookBijlage4).InNederlandmeet
mengoedbestuuropbasisvanbinaireindicatoren;inAustraliwerktmeninhoofdzaakmetgetrapte
indicatoren. Beide soorten hebben voor en nadelen. Zoals reeds aangegeven, maken getrapte
indicatoreneengenuanceerderemetingvanderealiteitmogelijkenlatentoeomconditiestemeten

19

diehogerzijndandeminimumstandaard(Geeraert,2015).Binaireindicatorenlateneenheldereen
stringenteevaluatietoeenbiedenduseengrotematevanjuridischezekerheid.Volgensdeledenvan
deexpertengroep,waaronderpraktijkdeskundigenuitbeidelanden,zijngetrapteindicatorenechter
nietaangewezenwanneerdeevaluatiewordtgekoppeldaanfinancilemiddelen(zieHoofstuk2en
Bijlage 4). In Australi heeft men omwille van methodologische problemen beslist om niet langer
financilegevolgentekoppelenaandeevaluatievangoedbestuuropbasisvangetrapteindicatoren.
Bovenstaandeinzichtenenervaringenwerdenmeegenomenindeuittekeningvanhetvoorliggende
project.Omdatdeopdrachtgeverfinancilegevolgenwilkoppelenaandeevaluatievangoedbestuur,
wordtvoorgesteldomdeevaluatietedoenopbasisvanbinaire(harde)indicatoren,aangevuldmet
rapportering over getrapte (zachte) indicatoren. Dat onderscheid is van essentieel belang voor de
functionaliteitvandevoorgesteldeindicatorensetenwordttoegelichtinHoofdstuk2.

20

2 Methodeenaanpak
EdithDrieskensenArnoutGeeraert
Dit hoofdstuk bespreekt de methode en de concrete uitvoering van het voorliggende project. Het
kadert het gebruik van (samengestelde) indicatoren op basis van de literatuur en bespreekt de
kenmerkenvankwaliteitsvolleindicatoreninfunctievandevoorliggendeoefening.Erwordtingegaan
opdecodealseennoodzakelijketussenstapindeontwikkelingvandeindicatorenenduidinggegeven
bijhetonderscheidtussenhardeenzachteindicatoren.Erwordteveneensaandachtbesteedaande
manierwaaropdriegroepenbetrokkenwerdenbijdeuitwerkingvandecodeendeindicatoren:de
opdrachtgever,deVlaamsesportfederatiesendeexpertenuitbinnenenbuitenland.

2.1 Kwaliteitsvollesamengesteldeindicatoren
Het toegenomen gebruik van indicatoren in bestuur en beleid kadert in een ruimer verhaal van
prestatie,efficintieeneffectiviteit,datingrotemategenspireerdisdoorinzichtenuitdeNewPublic
Managementliteratuur.Definitiesverschilleninklemtonen,maareenindicatorisinessentiesteeds
een kwantitatieve weergave van de kwantiteit of kwaliteit van een meetobject (De Peuter, De
Smedt,VanDoorenenBouckaert,2007,p.52).Bijhetontwikkelenvanindicatorengaatmenimmers
op zoek naar meetbare karakteristieken van het meetobject, in dit geval goed bestuur in Vlaamse
sportfederaties.Indicatorenzijninderdaadslechtseenmeetinstrument,geenwondermiddel.Ookde
StudiedienstvandeVlaamseRegeringerkentdatenwijstindatverbandopeenaantallessonslearned
(zieFiguur7).
Figuur7.Lessonslearnedgebruikvanindicatorenbijoverheden
Watleerthetonsvoorhetgebruikvanindicatorenbijoverheden?

Cijfersopzichzijnnoggeengoedeindicatoren
Bruikbareindicatorenvereiseneenduidelijkeconceptuelebasis
Exhaustief(trachtente)zijniseenremopdebruikbaarheid
Symbolischewaardevaneenindicatorkanhetwezenlijkbelangervanoverschaduwen
Verwarindicatornietmetdemaatschappelijkerealiteit
Hetmetenopzichindiceertnognietdegeschikteactie
Bijhetondernemenvanactie,zoekindicatorendieietszeggenoveroorzaken,nietoversymptomen

DriesVerletenLucDeschamps,StudiedienstVlaamseRegering
VEPstudiedagIndicatorenvoorhetopvolgenenevaluerenvanbeleid,18februari2009

De voorgestelde indicatoren zijn opgevat als samengestelde indicatoren (composite indicators)

(Nardo,Saisana,SaltellienTarantola,2005;Cherchye,Moesen,RoggeenVanPuyenbroeck,2006).De
literatuur en goede praktijkvoorbeelden, maar ook het huidige Vlaamse sportdecreet, suggereren
immers dat het meetobject (met name: goed bestuur in Vlaamse sportfederaties) een complexe
empirische realiteit herbergt. Om die reden wordt de indicatorenset opgebouwd aan de hand l
samengesteldeindicatorendieeenweerspiegelingzijnvandevooropgesteldedriedimensiesvangoed

21

bestuur, zijnde (1) transparantie, (2) democratie en (3) interne verantwoording en controle (zie
Hoofdstuk1).Voorelkedimensiewordeneenaantaldeelindicatorenontwikkelddiesameneengoede
weergavevormenvandekwaliteitvandegerelateerdecomponentenvangoedbestuur.Erbestaat
geen eenduidige handleiding voor het opstellen van samengestelde indicatoren. Wel dient men
rekeningtehoudenmeteenaantalvuistregels(Nardo,Saisana,SaltellienTarantola,2005;DePeuter,
DeSmedt,VanDoorenenBouckaert,2007).Teneersteishetcruciaalomdemodelleringsoefeningte
enten op een robuust maar relevant theoretisch kader. Ten tweede dient men bij de concrete
uitwerking van de indicatoren terug te koppelen naar succesvolle bestaande meetpraktijken bij
vergelijkbare organisaties (Nardo, Saisana, Saltelli en Tarantola, 2005; De Peuter, De Smedt, Van
DoorenenBouckaert,2007).ZoalsaangetoondinHoofdstuk1,zijnbeidevoorwaardenzijnvervuldin
hetvoorliggendeproject.
Debasisvoorwaardevoorhetbekomenvandegewenstebeleidseffecten,namelijkmeerperformante,
krachtdadigeenefficintesportfederaties,isdatdevoorgesteldeindicatorenvoldoendekwaliteitsvol
zijn.Bijgevolgstaanvierkenmerkencentraalinhetontwikkelingsproces:
Devaliditeitvandevoorgesteldeindicatorenset:metendeindicatorendaadwerkelijkdestandvan
zakenmetbetrekkingtotgoedbestuurinVlaamsesportfederaties?
De betrouwbaarheid van de voorgestelde indicatorenset: zijn de indicatoren voldoende
nauwkeurigvoorhetmetenvangoedbestuurinVlaamsesportfederaties?
De legitimiteit van de voorgestelde indicatorenset: in het bijzonder, bestaat er een voldoende
grootdraagvlakbijdeVlaamsesportfederatiesvoorhetgebruikvandeindicatoren?
Defunctionaliteitvandevoorgesteldeindicatorenset:zijndeindicatoreneenwerkbaarinstrument
voorzoweldeoverheidalsdeVlaamsesportfederaties?
Om bovenstaande kwaliteiten te garanderen, steunt het project op een grondige lezing van de
relevanteliteratuureneenuitgebreideverkenningvanderelevantepraktijken(zieHoofdstuk1en
Bijlage4).Erwordtookveelvuldigteruggekoppeldnaardiverseactoreneninhetbijzondernaar(1)de
opdrachtgever,(2)Vlaamsesportfederatiesen(3)experten(zieverder).

2.2 Definiringenoperationalisering
Idealiterwordenindicatorenuitgewerktopbasisvaneenwelomlijndbeleid,eengedegenkennisvan
de realiteit en een duidelijk zicht op de beschikbare meetcapaciteit. Voor elk van die parameters
bestond er bij de aanvang van het project geen volledige duidelijkheid, wat resulteerde in
mogelijkhedenenbeperkingen.Hetmogenadviserenoverdecontourenvanbeleidiseenvoorrecht,
maarookeentijdsintensieveuitdaging.Hetgebrekaaninformatieresulteerdeindebeslissingomeen
codevoorgoedbestuurteontwikkelenalsopstapnaarhetuittekenenvandeeigenlijkeindicatoren.
In het goedgekeurde projectvoorstel lag de klemtoon op de ontwikkeling van indicatoren; in de
feitelijke uitvoering van het project tekenden zich bijgevolg twee complementaire stappen af (zie
Figuur8).IneeneerstestapwerdgoedbestuurinVlaamsesportfederatiesgedefinieerdaandehand
vaneencode.Bijdeuitwerkingvandecodewerdeneerstprincipesopgesteldenvervolgenscriteria.
Ineentweedestapwerddecode(gedeeltelijk)geoperationaliseerdaandehandvanindicatoren.Het
eindresultaatisbijgevolgtweeledig:eencodediebestaatuit43principes,131criteriaen25tips(zie
Hoofdstuk3)eneenindicatorensetsamengestelduit29hardeen14zachteindicatoren(zieHoofdstuk

22

4).Ookwerdenscenarios,aanbevelingen,metafichesensoftwarevoorimplementatieenevaluatie
uitgewerkt(zieHoofdstuk5,6,7,8en8alsookdebijgevoegdememorystick).
Figuur8.DefiniringenoperationaliseringvangoedbestuurinVlaamsesportfederaties

CODE

INDICATOREN

definiring

operationalisering

43principes

29 hardeindicatoren

131criteria

14zachteindicatoren

25tips

scenario's,aanbevelingen,fichesen
softwarevoorimplementatieen
evaluatie

DecodepresenteerthetideaalinzakegoedbestuurinVlaamsesportfederatiesenisonderbouwddoor
zowelwetenschappelijkeliteratuuralservaringskennis.ZoalsaangegeveninHoofdstuk1,werden32
bestaandecodesvangoedbestuuralsuitgangspuntgenomen.Decodeisopgevatalseeninhoudelijke
leidraadvoordeoverheidendeVlaamsesportfederaties.Deoverheidkandecodegebruikenomhaar
beleidinzakegoedbestuurtekaderenofvormtegeven.Defederatieskunnendecodeaanwenden
om de maatregelen van de overheid te kaderen, maar ook om hun eigen praktijken inzake goed
bestuuraantescherpen.Hetisbelangrijkomtebenadrukkendatdecodeprincipesvangoedbestuur
bevatenbijhorendecriteria,maargeenindicatoren.Devoorgesteldeindicatorenzijngebaseerdopde
code en geven een een operationele vertaling aan een aantal principes en criteria. De eigenlijke
selectie werd voorgesteld door de uitvoerder, maar aangevuld en verfijnd na overleg met de
opdrachtgever,Vlaamsesportfederatiesenexperten(zieverder).
De rijke ervaring van de geraadpleegde experten met het effectief implementeren van indicatoren
voorgoedbestuurinsportfederaties,alsookdeeigenervaringmetdeSportsGovernanceObserver,
leert dat een getrapt scoresysteem niet wenselijk is wanneer prestaties worden gekoppeld aan
financilemiddelen.Omdefunctionaliteitvandeindicatorentegaranderen,enmethetoogopeen
zogrootmogelijkematevanjuridischezekerheid,maaktdevoorgesteldeindicatorensetbijgevolgeen
onderscheidtussenhardeenzachteindicatoren.Dehardeindicatorenzijnbinairopgevatenhebben
directefinancilegevolgen;dezachteindicatorenzijngetraptweergegevenenhebbengeendirecte
financilegevolgen,maarweleenrapporteringsverwachting.Bijdemetingvandehardeindicatoren
zijnerslechtstweeuitkomsten:eenfederatievoldoetaandevooropgesteldeeisenofniet.Zachte

23

indicatorenwordengeoperationaliseerdaandehandvandestappendiefederatiesmoetenzettenom
deelementenvangoedbestuurteimplementerenenoptimaliseren.Eenzekerematevanthematische
overlapmetdehardeindicatorenislogisch.Beidesetszijnimmersgenspireerddoordezelfdecode,
maardezachteindicatorenleggendelathoger(zieFiguur9).ZoalstoegelichtinHoofdstuk1,hebben
dezachteindicatorengeendirectefinancilegevolgen.Welwordendefederatiesfinancieelbeloond
voor het rapporteren over de stand van zaken. Indicator 1.9 stelt immers voorop dat de Vlaamse
sportfederatiesinhunjaarverslagrapporterenoverdewijzewaaropmenomgaatmetdevoorgestelde
code en dat op basis van de harde en zachte indicatoren. Op termijn kan de overheid uiteraard
beslissenomdezachteindicatorenteverhardenenbepaalde(elementenuitde)zachteindicatoren
optenemenalshardeindicatorenindeevaluatievangoedbestuur.
Figuur9.Samenhangcode,hardeenzachteindicatoren

CODE
volledigeevaluatieoplange
termijn(812jaren)

ZACHTEINDICATOREN
rapporteringvanaf01.01.2017

HARDEINDICATOREN
evaluatievanaf01.01.2017

2.3 Betrokkenheidvandeopdrachtgever
Op voorstel van de opdrachtgever werd een begeleidende stuurgroep opgericht met het oog op
overleg over belangrijke projectstappen. De stuurgroep werd samengesteld uit Prof. Dr. An
Vermeersch(RaadgeverSport,KabinetvandeVlaamseMinistervanSport),AstridVervaet(Directeur
Kennis en Informatiecentrum, Sport Vlaanderen) en Gert Royen (Stafmedewerker Afdeling
Subsidiering, Sport Vlaanderen) en de opdrachtnemer. De stuurgroep vergaderde vijf keer. In de
eindfasevanhetprojectwaseraanvullendcontactviatelefoonenemail.Inwatvolgtfocussenweop
defeedbackvandeopdrachtgeveroverdevoorgesteldeindicatoren,dewelkezichkristalliseerdeinde
stuurgroepvergaderingen van 25 maart 2016, 25 april 2016 en 25 mei 2015. In maart stonden de
principesencodecentraal;inaprilenmeideindicatoren.Vooreenoverzichtvandevergaderingenen
bijhorendedocumentenverwijzenwenaarBijlage2.

24

Deopdrachtgeverbeklemtoondetijdensdeuitvoeringdatdeindicatorenvoldoenderekeningmoeten
houden met de Vlaamse context en het nieuwe sportdecreet (zie Hoofstuk 1). Een andere
bekommerniswasdatdevoorgesteldeindicatorennietenkelrelevantenmeetbaarmoetenzijn,maar
ookdatdeadministratievelastvanimplementatieenevaluatiebeperktmoetblijven.Diecontouren
boden veel bewegingsvrijheid. Zoals aangegeven, was er bij de aanvang van het project geen
afgebakendedefinitievanofuitgewerktevisieopgoedbestuurinVlaamsesportfederaties.Ookhet
bepalen van de dimensies van goed bestuur werd beschouwd als een inherent onderdeel van de
opdracht. Wat het laatste betreft, werd op de vergadering van de stuurgroep op 25 maart 2016
besloten om de code en indicatoren vorm te geven op basis van drie dimensies: transparantie,
democratieeninterneverantwoordelijkheid.ZoalstoegelichtinHoofdstuk1werdgeenafzonderlijke
dimensieoversocialeverantwoordelijkheidvoorzien.Devoorgesteldehardeindicatorenzijnintern
gefocust,metnameopdeinternewerkingvandesportfederaties,enbevattengeenindicatorover
solidariteit.Dehoofdredenisdatdesolidariteitsdimensiereedsaanbodkomtinbestaandewetgeving
enbeleidsinitiatieven.Uitdebevragingenenfocusgroepenblijkteveneensdateeninternefocusop
goedbestuurdevoorkeurgenietvandefederaties.Welkonmenzichvindenineenzachteindicator
die vooropstelt dat sportfederaties een beleid hebben inzake sociale verantwoordelijkheid (zachte
indicator7).Desbetreffendeindicatorwasaanvankelijkalshardeindicatorvoorgesteld.
Deinputvandeopdrachtgeverresulteerdeinvolgendetoevoegingenofwijzingen:
Teneerstewerdenopvraagvandeopdrachtgevervolgende hardeindicatorentoegevoegdopbasis
vandecode:
Indicator1.4:Deorganisatiepubliceerteenpubliekeversievandenotulenvanderaadvanbestuur
op haar website. Om redenen van privacy of discretie is volledige transparantie soms niet
aangewezen.Dezedocumentenzijneenvoudigterugtevindenenvooriedereentoegankelijk.
Indicator2.2:Deraadvanbestuurlegtdeproceduresvastvoorhetopstellenvandeagendavoor
elkevergadering,hetverloopvandevergaderingendegoedkeuringvanbesluiten.Devoorzitter
vanderaadvanbestuurziettoeopdecorrectenavolgingvandezeprocedures.
Indicator2.7:Deorganisatiestelteengestandaardiseerdeintroductieprocedureinvoornieuwe
ledenvanderaadvanbestuurzodatalleledenvoldoendekennishebbenoverdeorganisatieen
haaromgeving.
Ten tweede werden in antwoord op bekommernissen geuit door de opdrachtgever over
belangenvermenginginVlaamsesportfederatiesvolgendehardeindicatorentoegevoegdopbasisvan
decode:
Indicator3.3:Deorganisatielegtindestatutendeonverenigbaarhedenmetlidmaatschapvande
raadvanbestuurvast.Ooktijdensdefocusgroepenwerdgewezenophetbelangvandezebepaling
(zieverder)
Indicator 3.10: De raad van bestuur stelt procedures inzake belangenconflicten vast die van
toepassingzijnopdeledenvanderaadvanbestuur.
Ten derde werden op basis van de besprekingen met de opdrachtgever volgende inhoudelijke en
vormelijkeaanpassingendoorgevoerdaandevoorgesteldehardeindicatoren:

25

Indicator 1.1: De organisatie publiceert haar statuten, interne reglementen, organigram en

sportregelsophaarwebsite.Dezedocumentenzijneenvoudigterugtevindenenvooriedereen
toegankelijk.Opvraagvandeopdrachtgeverwerddezeindicatorstrakkergeoperationaliseerdvia
verwijzingnaardehomepageindecriteria.
Indicator1.6: Dewebsitevandeorganisatievermeldtdeactuelesamenstellingvanderaadvan
bestuurenvermeldtvoorelklidvanderaadvanbestuurdestarteneinddatumvanhetmandaat.
Indienvantoepassingvermeldtdewebsiteeveneenshetaantalendeduurtijdvandevoorgaande
mandaten. De verplichting om te rapporteren over de remuneratie van de directieleden werd
geschrapt.Deindicatorwerdaangepastopbasisvandeopmerkingenvandestuurgroepende
deelnemersaandefocusgroepen.
Indicator1.7:Deorganisatierapporteertinhetjaarverslagopindividueleofgeaggregeerdewijze
over de remuneratie van de leden van de raad van bestuur. De oorspronkelijk voorgestelde
verplichtingomterapporterenoverderemuneratievandedirectieledenwerdgeschraptopadvies
vandestuurgroepenfocusgroepen.
Indicator 2.6: De raad van bestuur vergadert minstens vijf keer per jaar. Het oorspronkelijk
voorgestelderitmevan4vergaderingenperjaarwerdopgevoerdopvraagvandeopdrachtgever
enbijgesteldnaoverlegmetdeexperten.
Indicator3.9:Deraadvanbestuurstelteengedragscodeopdievantoepassingisopbestuurders,
directieenpersoneelenonderneemtstappenomtewaarborgendatallerelevanteactorenopde
hoogtezijnvandeinhoudvandecodeendezebegrijpen. Opvraagvandeopdrachtgeverwerd
het toepassingsgebied van alle criteria uitgebreid tot bestuurders, directieleden en
personeelsleden.
Defeedbackvandeopdrachtgeverresulteerdeookinconceptueleverfijning(indicator1.2,1.3,
1.4,1.5,1.6.2.7,2.8en3.3)enoperationeleverduidelijking(indicator1.7,2.1,2.9,3.5,3.7en3.8).

Tenvierdewerdenopvraagvandeopdrachtgevereenaantalzachteindicatorenuitgewerktopbasis
vandecode:
Indicator3:Dewebsitevandeorganisatievermeldtbasisinformatieoverdeaangeslotenclubs.
Indicator6:Deorganisatiebetrektinternebelanghebbendeninhaarbeleid.
Indicator7:Deorganisatieheefteenbeleidinzakesocialeverantwoordelijkheid.
Indicator12:Deorganisatieheeftgeschikteklachtenprocedures.
Indicator13:Deraadvanbestuurdelegeertopgepastewijzetakenaancomits.
Indicator14:Deorganisatieheefteenbeleidinzakedebestrijdingvanmatchfixing.
Defeedbackvandestuurgroepresulteerdeinbeperktewijzingenindecategorienvanindicator
3enconceptueleaanpassingaanindicator12.

2.4 BetrokkenheidvandeVlaamsesportfederaties
DeVlaamsesportfederatieswerdenmaximaalbetrokkenbijdeuitvoeringvanhetprojectmethetoog
op het afleveren van legitieme en functionele veranderingsinstrumenten. Daartoe werden drie
concreteinitiatievengenomen.TeneerstewerdenallegesubsidieerdeVlaamsesportfederatiesop1
februari2016uitgenodigdopeenstartbijeenkomstinLeuven.Debijeenkomstwerddrukbijgewoond:
erwaren132geregistreerdedeelnemers.Tentweedewerdeninopvolgingvandebijeenkomsttwee

26

online bevragingen georganiseerd. De eerste vragenlijst werd bezorgd aan alle deelnemers van de
startdag;detweedeaanallegesubsidieerdesportfederaties.Deeerstevragenlijstwerdingevulddoor
65deelnemers;detweedevragenlijstdoor49federaties.Tenderdewerdenop9en10mei2016vier
focusgroepen georganiseerd. Alle 26 genteresseerde federaties werden uitgenodigd. Daarenboven
verzorgdeexpertJamesCeelymethetoogopdeuitwisselingvanbestpracticeseenpresentatieop26
februari2016tenbehoevevandeVSFendeVlaamsesportfederaties(zieverder).

2.4.1 Startbijeenkomst
Het project werd op 1 februari 2016 tijdens een studievoormiddag voorgesteld aan de Vlaamse
sportfederaties met het oog op informatieverstrekking en draagvlakvorming. Na een uitgebreide
toelichtingoverdeveranderendebeleidscontextenhetnieuwesportdecreetdoorPhilippePaquay,
Administrateurgeneraal van Sport Vlaanderen, werden de doelstellingen en het plan van aanpak
voorgesteld. Er werd ingegaan op vijf elementen: (1) de legitimiteitscrisis in sport als context; (2)
definitieenbelangvangoedbestuur;(3)indicatorenvangoedbestuur;(4)opleveringselementenen
(5)methodeenverloop.Vervolgenswerdaandachtbesteedaandemogelijkhedenenvalkuilenvan
goedbestuurintheorieenpraktijk.Prof.Dr.GeertBouckaert(KULeuven;zieBijlage4)sprakover
goedbestuurintheorie.Zijnuiteenzettingginginopdegewijzigdeomgevingendegevolgendaarvan,
demogelijkhedenomgoedbeleidenbestuurterealiserenendevraaghoeweeen(sport)organisatie
slagkrachtigkunnenmaken.Voorhetrealiserenvangoedbestuurblijkenerveelrandvoorwaarden,
zoalsstrategischdenkenopbasisvandejuisteinformatie,deskundigpersoneelengoedepartnersen
eenovertuigendedocumentatievandeeigenomgeving.Mr.JanLoorbachsprakoverhetrealiseren
van goed bestuur in depraktijken bliktedaarbij terug op dewerkzaamhedenvan de Nederlandse
Commissie Goed Sportbestuur die in 2005 aanbevelingen presenteerde ter verbetering van het
bestuur in de sportwereld (de zogenaamde Code Loorbach; zie Hoofdstuk 1). Zijn belangrijkste
aanbeveling luidt: Het belangrijkste is dat je het als sportbond niet gaat doen omdat het van de
buitenwereld moet, maar omdat je het ziet als een kans om op basis van eigen motivatie op deze
maniernogeensgoednaarjeeigenorganisatietekijken.Beschouwhetalseenprikkelvanbuitenom
eraan te werken vanuit een autonome overtuiging en niet vanuit een berusting dat het moet van
buitenaf.
Tijdensdevragenrondesgingdemeesteaandachtuitnaardeuiteenzettingvandeopdrachtgeveren
denieuweregelgeving.DevragenovergoedbestuurbeperktenzichtotdeopvallendhogeFIFAscore
in Sports Governance Observer, het belang van goed bestuur voor (rijke) Olympische sporten, de
specifieke Vlaamse context (en meer bepaald de buitenlandse herkomst van de experten en de
vergelijkingmetAustrali)enhetbelangvanquotasinfunctievandiversiteit.

2.4.2 Bevragingen
Aansluitend op de startbijeenkomst werden alle deelnemers van de startbijeenkomst en de
gesubsidieerdesportfederatiesuitgenodigdomdeeltenemenaantweeelektronischebevragingen.
Via de bevragingen hoopte de opdrachtnemer inzicht te krijgen in de realiteit, complexiteit en
diversiteit met betrekking tot goed bestuur in de sector. De anonimiteit van de deelnemers werd
27

gegarandeerd voor beide bevragingen. Op vraag van de opdrachtgever werden de vragen vooraf
bezorgdmethetoogopfeedback.Erwerdengeeninhoudelijkewijzingenvoorgesteld.
Deeerstevragenlijstbevattweeopenvragenenpeiltnaarreactieseninputmetbetrekkingtothet
voorgesteldeproject.Detweedevragenlijstbevatopenengeslotenvragenenpeiltnaardevisieop
enervaringmetgoedbestuur.Ookkondenopmerkingen,vragenofsuggestiesmetbetrekkingtothet
project worden neergeschreven via open commentaarvakken. Voor beide bevragingen was de
antwoordgraadhoog.Deeerstevragenlijstwerdingevulddoor65deelnemers,hetgeenneerkomtop
eenantwoordgraadvan65%(ingevuld/uitgestuurd=65/98);detweedevragenlijstwerdingevulddoor
49 federaties, hetgeen een antwoordgraad van 75% betekent (ingevuld/uitgestuurd = 65/98). De
vragenlijstenenbijhorendeanalysesopgenomeninBijlage3.Debelangrijksteconclusieskunnenals
volgtwordensamengevat:
De analyse van de eerste vragenlijst leert dat er twee hoofdbekommernissen bestaan bij de
deelnemersvandestartdag:
Context: De toepasbaarheid van de indicatoren voor de hele Vlaamse sportsector (de
respondentengevenaandatdeverschillentussendefederatieszeergrootzijn)endespecificiteit
vanhetVlaamsesportlandschap(endevraaginwelkemategoedepraktijkenuitanderelanden
relevant zijn voor Vlaanderen), met daarbij aansluitend de noodzaak van een evenwichtig
samengesteldefocusgroep(defocusgroepmoetvoldoenderepresentatiefzijnvoorhetVlaamse
sportlandschap).
Implementatie:Hetverschiltussenregelsenuitkomsten(derespondentenstellendatmenniet
enkelmoetkijkenofbepaalderegelsenprocessenaanwezigzijn,maarookinwelkematedieeen
realiteit zijn in de praktijk) en het belang van een stapsgewijze implementatie, met daaraan
gekoppeldhetbesefdatbeleidsplannenstaanofvallenmetconcretepersonen.
UitdetweedevragenlijstblijktdatdevertegenwoordigersvandeVlaamsesportfederatieshetmeeste
belang hechten aan transparantie, gevolgd door democratie, interne verantwoording en sociale
verantwoordelijkheid.Uitdebevragingblijktechterookdaterduidelijkeverschilleninvisiebestaan
tussen bestuurders en personeelsleden. Bestuurders leggen de klemtoon op interne
verantwoordelijkheidenschattendeprestatiesvanhunfederatieophetvlakvangoedbestuurrelatief
hoogin;personeelsledenleggendeklemtoonoptransparantieenschattendeprestatievanvanhun
federatieslagerin.NetzoalsindeeerstebevragingwordtdeeigenheidvandeVlaamsesportsector
beklemtoond.Hethuidigedecreetbiedteenduidelijkjuridischkader,maargeenspecifiekestimulering
vangoedbestuur.Hetnieuwdecreetdoetdatweldoortoekomstigesubsidieringdeelsafhankelijkte
makenvangoedbestuur,maarleidtooktotvragenenonzekerheid.

2.4.3 Focusgroepen
Begin mei werden er in Leuven vier focusgroepen met vertegenwoordigers van de Vlaamse
sportorganisatiesgeorganiseerd.DeuitnodigingwerdgefaciliteerddoordeVSF.DeVSFstondookin
voordeconcretesamenstellingvandegroepen.Defocusgroepenwerdengeorganiseerdmethetoog
op feedback op de in ontwikkeling zijnde indicatoren en het aanreiken van goede praktijken. Om
transparantieenefficintieteverzoenen,werdendevoorliggendehardeindicatoreneenweekvoor

28

debijeenkomstbezorgdaandedeelnemers.Ookwerdenvolgendeverkennendestellingenenvragen
bezorgdinfunctievandebesprekingvandezachteindicatoren:
1. Welk soort beleid inzake sociale verantwoordelijkheid (bijvoorbeeld een beleid inzake sociaal
maatschappelijke vraagstukken, milieuvraagstukken en/of zorgdragen voor de gemeenschap
waarindeorganisatie(mede)sportevenementenorganiseert)ishaalbaar?
2. Welke problemen bestaan er inzake belangenconflicten en hoe kunnen deze gepast worden
aangepakt?
3. Welkeinformatieoveraangeslotenclubsisrelevantomtepublicerenopdewebsite?
4. Hoebetrekkenwegepastinternebelanghebbendenzoalsatleteninhetbeleid(bijvoorbeeldbijde
opstellingvanmeerjarenbeleidsplannen)?
5. Hoewordtderelatietussenadviserendecomitsenderaadvanbestuurhetbestvormgegeven?
6. Hoebekomenweeengedifferentieerde,evenwichtigeencompetenteraadvanbestuur?
7. Welkesystemenvaninternecontrolezijngewenstenwelketakenkunnenwordentoegewezen
aaneenfinancieelofauditcomit?
8. Welke stappen bevat een goede klachtenprocedure en hoe wordt een gedragscode gepast
gemplementeerd?
Inwatvolgtbesprekenwedebelangrijkstebevindingenenopmerkingen.Voorhetvolledigeverslag
verwijzenwenaarBijlage3.Dekeuzeomtewerkenmethardebinaireenzachtegetrapteindicatoren
werd positief onthaald door de deelnemers aan de focusgroepen. De deelnemers hadden geen
opmerkingen over of bezwaren bij de gevolgde methode. Ook de voorgestelde harde indicatoren
werdeninhetalgemeenpositiefonthaald.Debelangrijkstepijnpuntenblekendevolgendevier:
Gelimiteerde ambtstermijnen: Ambtstermijnen beperken in de tijd blijkt problematisch voor
kleinefederaties.Hetisvoorhenvaakmoeilijkomgeschiktebestuurderstevinden.(Middel)grote
federaties halen aan dat zij liever geen afscheid nemen van competente bestuurders, dewelke
moeilijktevindenzijn.Debeperkingtotmaximumtweemandatenisvolgenseengrootaantal
deelnemers dan ook niet haalbaar of wenselijk. De deelnemers erkenden wel het belang van
gelimiteerdeambtstermijnenensteldendatdeimplementatievanbeterbestuurkanleidentot
meerenbeterekandidaatbestuurders.Ookwerdenalternatievenvoorgesteld,zoalsfederaties
zelflatenbepalenwelkebeperkingwordtgehanteerdofhetmakenvaneenonderscheidtussen
bestuurders en voorzitters. Het voorstel om de indicator aan te passen zodat een maximale
aaneengeslotenzittingstermijnvan12jaargeldt,werdpositiefonthaald.
Remuneratieverslag:Erisconsensusdatdepublicatievandeverloningvanpersoneelsledenniet
wenselijk is. De deelnemers haalden aan dat het bekendmaken van de verloning van
personeelsledenmeerproblemenzalcrerendanoplossen. Hetvoorstelomenkeldeeventuele
verloningvandeledenvanderaadvanbestuurtepublicerenwerdpositiefonthaald.
Beleidinzakesocialeverantwoordelijkheid:ErisconsensusdatdeindicatorDeorganisatieheeft
eenbeleid inzake sociale verantwoordelijkheid minderbelangrijk isdan de andere indicatoren
methetoogophetrealiserenvangoedbestuur.Enkelefederatiesmerktenopdatereenzekere
overlapbestaattussendevoorgesteldeindicatorenhetdecreetinzakegezondenethischsporten,
terwijleenaantalkleinerefederatiesaangavendateenbeleidinzakesocialeverantwoordelijkheid
voorhennietrelevantis.Hetvoorstelomdeindicatoroptenemenindelijstvanzachteindicatoren
werdpositiefonthaald.

29

Implementatie van de indicatoren: De deelnemers gaven aan dat het implementeren van de
voorgesteldeindicatorentijden(financile)inspanningenvergt.Dedeelnemersoordeeldendat
de implementatie van de indicatoren ongeveer vier jaar in beslag zal nemen. Daarnaast
onderstreepten ze dat Sport Vlaanderen en de VSF een belangrijke ondersteunende rol zullen
moetenspelenomdeimplementatietefaciliteren.Vooralkleine(re)federatieszijnbezorgdover
de te leveren inspanningen, in het bijzonder over de haalbaarheid om de indicatoren op korte
termijnteimplementeren. Uitdebesprekingvandeindividueleindicatorenisgeblekendatenkel
gelimiteerde ambtstermijnen problematisch kunnen zijn voor kleinere federaties. Indien de
federatiesgoedondersteundworden,danisdeimplementatievandehardeindicatorenhaalbaar
voorallefederaties.

Dedeelnemersgavenookinputovermogelijkeontbrekendeelementen.Eenaantalsuggestieswerden
nietweerhoudenvanwegeeenmoeilijkeoperationaliseerbaarheid,omdatzenietressorterenonder
goedbestuurindestriktezinofomdatzeopeentebeperktaantalfederatiesvantoepassingzijn(met
name:eenindicatordiegekwalificeerdpersoneelaanmoedigt,eenindicatordiedekwaliteitvanhet
managementmeet, een indicator die HRbeleidsplannen oplegten een indicator die doorgedreven
financilecontrolemechanismenoplegt).Eenaantalsuggestieswerdenopgenomenindecode(met
name:nalevingvanrelevanteregelgevingenhetimplementerenvaneencommunicatiestrategievoor
internebelanghebbenden).Ookwerdeneenaantalindicatorentoegevoegdofverfijndopbasisvande
input van de focusgroepen. Meer bepaald resulteerde de input van de focusgroepen in volgende
wijzingen:

Opbasisvandegesprekkenwerdenvolgendehardeindicatorentoegevoegd:
Indicator 1.2: De organisatie publiceert haar beleidsplan op haar website. Dit document is
eenvoudigterugtevindenenvooriedereentoegankelijk.
Indicator 2.8: De algemene vergadering vertegenwoordigt op directe manier of via getrapte
vertegenwoordigingalleledenvandeorganisatie.Doorhettoevoegenvandezeindicatorwilmen
vermijdendatdealgemenevergaderingbestaatuiteenbeperktaantalleden.
Indicator 2.9: Binnen de grenzen van de organisatie bestaan geen zelfstandige of autonome
(regionale)entiteitendieeeneigenbeleidkunnenbepalendatafwijktvanhetdoordealgemene
vergaderingenderaadvanbestuurvastgesteldebeleid.Metdezeindicatorenwilmenvermijden
datregionaleentiteiteneensoortvanschaduwbestuurkunnenvormendatdeeenheidvanbestuur
ondermijnt.
Indicator3.3:Deorganisatielegtindestatutendeonverenigbaarhedenmetlidmaatschapvande
raadvanbestuurvast. Zoalsreedsaangegevenwerddezeindicatortoegevoegdopbasisvande
opmerkingenvanzoweldestuurgroepalsdefocusgroepen(zieboven).Viadeindicatorhooptmen
hetreleprobleemvanbelangenvermengingaantepakken.

Opbasisvandegesprekkenwerdendehardeindicatorenalsvolgtaangepast:
Indicator1.4:Deorganisatiepubliceerteenpubliekeversievandenotulenvanderaadvanbestuur
op haar website. Om redenen van privacy of discretie is volledige transparantie soms niet
aangewezen.Dezedocumentenzijneenvoudigterugtevindenenvooriedereentoegankelijk.Op

30

basisvandeinputvandefocusgroepenverduidelijkendecriteriadeverplichtingvoorfederaties
ombelangrijkebeslissingenendegerelateerdemotiveringentepubliceren.
Indicator1.6:Dewebsitevandeorganisatievermeldtdeactuelesamenstellingvanderaadvan
bestuurenvermeldtvoorelklidvanderaadvanbestuurdestarteneinddatumvanhetmandaat.
Indienvantoepassingvermeldtdewebsiteeveneenshetaantalendeduurtijdvandevoorgaande
mandaten.Dezeindicatorwerdaangepastopbasisvandeopmerkingenvandestuurgroepende
deelnemersaandefocusgroepen.Deverplichtingomterapporterenoverderemuneratievande
directieledenwerdgeschrapt.
Indicator2.1:Deraadvanbestuursteltopbasisvandevisie,missieenstrategischedoelenvande
organisatie de gewenste profielen van de leden van de raad van bestuur op. Deze worden ter
goedkeuringaandealgemenevergaderingvoorgelegd. Omdeimplementatievandezeindicator
testimulerenwerdeencriteriumtoegevoegdmetbetrekkingtotdeperiodiekeevaluatievande
profielen.
Indicator2.4:Deorganisatiebeperktdemandatenvandeledenvanderaadvanbestuurindetijd
enzorgtervoordatdemaximaleaaneengeslotenzittingsperiodede12jaarnietoverschrijdt. De
criteria werden versoepeld zodat de leden van de raad van bestuur langer dan twee
aaneengeslotentermijnenkunnenzetelen.Demaximumtermijnwerdvastgelegdop12jaar.
Indicator3.1:Deafbakeningvantakenenbevoegdhedentussendeorganenvandeorganisatie
wordtvastgelegdindestatutenenhethuishoudelijkreglementvandeorganisatie. Indecriteria
werdenbepalingenoverdewerkingvancomitstoegevoegd.
Indicator 3.4: De raad van bestuur legt de aan de directie gedelegeerde taken,
verantwoordelijkhedenenbevoegdhedenvastinhethuishoudelijkreglement.Indienmeerdere
personen een directiefunctie bekleden dan maakt het reglement duidelijk hoe de taken,
verantwoordelijkheden en bevoegdheden tussen de directieleden onderling verdeeld zijn. De
criteriawerdenverscherptomproblemeninzakedeafbakeningvanbevoegdhedenteremediren.
Indicator3.9:Deraadvanbestuurstelteengedragscodeopdievantoepassingisopbestuurders,
directieenpersoneelenonderneemtstappenomtewaarborgendatallerelevanteactorenopde
hoogtezijnvandeinhoudvandecodeendezebegrijpen.Opaanradenvandedeelnemersaande
focusgroepenwerdeencriteriumtoegevoegddatbepaaltdatdeledenvanderaadvanbestuurde
codemoetenondertekenen.Opvraagvandeopdrachtgeverwerdhettoepassingsgebiednadien
uitgebreid(zieboven).
Indicator3.11:Deraadvanbestuurlegtjaarlijkseenwerkplanenbijpassendvergaderschemavast.
Deze indicator werd aangepast op basis van de opmerkingen van de deelnemers aan de
focusgroepen. Om de betrokkenheid van de raden van bestuur te verhogen werd een criterium
toegevoegddatbepaaltdathetjaarlijksvastgesteldevergaderschemabepaaldeactiviteitenmoet
voorzien.

2.5 Betrokkenheidvandeexperten
Methetoogophetuitwerkenvankwaliteitsvolleindicatorenwerdtotsloteenberoepgedaanopde
expertisevanonderzoekersenbeleidsmakers.Erwerdeenklankbordgroepopgerichtbestaandeuit
expertenindestudieenpraktijkvan(goed)bestuur(insport).Diebestonddegroepuitvijfpersonen:
Prof. Dr. Geert Bouckaert (KU Leuven), Huibert Brands (NOC*NSF), James Ceely (Australian Sports

31

Commission), Prof. Dr. Steven Van de Walle (Universiteit Rotterdam) en Frank van Eekeren
(UniversiteitUtrecht).
Zoals reeds aangegeven, werkte Geert Bouckaert mee aan de inhoudelijke omkadering van de
startdag.JamesCeelybrachteenwerkbezoekaanLeuvenop25en26februari2016enverzorgdein
datkaderookeenpresentatievoordeopdrachtgeverendeVSF/Vlaamsesportfederaties.Deoverige
experten kwamen samen op 1 maart 2016 met het oog op het bespreken van de vooropgestelde
methodologieendeprincipesvangoedbestuur.Inwatvolgtbeperkenweonstotdebesprekingvan
deopmerkingenensuggestiesvandeexpertengroepdiehetvoorliggendeprojecthebbenbepaald.
VooreenmeeruitgebreidverslagvandeexpertenbijeenkomstverwijzenwenaarBijlage4.
Deexpertenbijeenkomstvan1maart2016focusteopvierdimensiesen34principesvangoedbestuur.
Dediscussieskregenvormaandehandvanvolgendezesvragen:
1. In welke mate kan u zich vinden in de operationalisering van goed bestuur aan de hand van
volgende vier dimensies zoals gebruikt in de Sports Governance Observer: transparantie,
democratie,checks&balances,socialeverantwoordelijkheid?
2. Hoekunnenwebijhetopstellenvandeindicatorenomgaanmetdegroteverschillentussende
federatiesinzakeorganisatorischecapaciteit?
3. Hoegaanweommethetverschiltussengoedbestuuroppapierenindepraktijk?
4. Hoekaneensportfederatiegepastgemotiveerdwordenomeeneffectiefbeleidtevoereninzake
socialeverantwoordelijkheid
5. Hoekunnen(interne)belanghebbendenzoalsatletenbestbetrokkenworden in hetbeleidvan
sportfederaties?
6. Hoekunnenweonzeprincipesvangoedbestuurgepastkwantificeren?
Deexpertenonthaaldendevoorgesteldedimensiesenindicatorenpositief.ZijziendeVlaamsecontext
nietalsuniek,maarstellendateennulmetingnoodzakelijkisomeenduidelijkzichttekrijgenopde
standvanzaken.Voorspellingendoenismoeilijkzondereenduidelijkzichtopdefeitelijkesituatie,
maardeinschattingisdatmen80%vandevoorgesteldeprincipesmoetenkunnenrealiserenopeen
periodevanvierjaar.Hetzalachttottwaalfjaardurenvooraleeralleprincipesgerealiseerdzijn.De
expertenadviserenbijgevolgombijaanvangtefocussenopeenaantalkernprincipesdieopiedereen
vantoepassingzijn,aangevuldmetzachteprincipes.Eenkaderendenondersteunendbeleidisvolgens
henessentieelvooreensuccesvolleimplementatie.Eenpositieveenprofessionelecommunicatieover
het belang van goed bestuur is eveneens een basisvoorwaarde. Goed bestuur is een kans, geen
beperkingensubsidieszijneengunst,geenrecht.Deexpertenbeklemtoondenookhetbelangvanhet
gevenvanvoldoendevrijheidaandefederaties.Eenzeerverdoorgedrevenprofessionaliseringisniet
wenselijk.Criteriainzakesocialeverantwoordelijkheidmoetenvoldoendealgemeenzijn,eerderdan
gekoppeldaanconcretebeleidsdoelstellingen.
Inopvolgingvandebijeenkomst,eninhetbijzonderindeeindfasevanhetproject,werdmeermaals
bijkomendadviesingewonneninfunctievanconcreteuitdagingenbijhetverfijnenvandeindicatoren.
Prof.Dr.BenVanRompuy(T.M.C.AsserInstituut)werdindatkadergeconsulteerdovermatchfixing.

32

3 CodeGoedBestuurinVlaamseSportfederaties
ArnoutGeeraert
DithoofdstukvertaaltgoedbestuurnaardecontextvanVlaamsesportfederatiesaandehandvan
eenCodevoorGoedBestuurinVlaamsesportfederaties.Decodepresenteerthetideaalenbevatdrie
dimensies,43principes,131criteriaen25tips.
Deprincipesdiehunneerslagvindenindevoorslagindicatorenzijnaangeduidmeteenasterisk(*).

33

Dimensie1:Transparantie
Transparantiebetreftdematevanopenheidinhetoverbrengenvaninformatie.Eentransparante
werkingbiedtexterneactorendemogelijkheidomtoezichttehoudenopdeinternewerkingvande
organisatie,watdeaanzetvormttotgoedbestuur.
[Principe1]Deorganisatiepubliceerthaarstatuten,internereglementen,organigram,sportregels
enmeerjarenplan.(*)
-

De organisatie publiceert haar statuten, interne reglementen, organigram, sportregels en

meerjarenplan op haar website. Deze documenten zijn eenvoudig terug te vinden en voor
iedereentoegankelijk.

[TIP1]Statuteneninternereglementenmoetenduidelijk,ondubbelzinnigenbondigopgesteldzijn.Zaken
waarvankanwordenverwachtdatzeregelmatigaangepastenbijgewerktworden,kunnenbeterinhetintern
reglementwordenvastgelegd.

[Principe2]Deorganisatiepubliceertdeagendaennotulenvandealgemenevergadering.(*)
-

Denotulenmoeteneenaccuratesamenvattinggevenvandebesprekingenenstemmingen
binnendealgemenevergadering.
Denotulenwordenzosnelmogelijkbezorgdaandeledeneninternebelanghebbenden.
De notulen en resultaten van de stemmingen worden gepubliceerd op de website van de
organisatie.
Denotulenwordengoedgekeurddoordealgemenevergadering.
De agenda wordt voldoende tijd voor de bijeenkomst van de algemene vergadering
gepubliceerdopdewebsitevandeorganisatie.Dezebevatdeagendapuntenmettoelichting,
de lijst van te behandelen onderwerpen, en specificeert welke het voorwerp vormen van
stemming.

[Principe3]Deorganisatierapporteertoverdebeslissingenvanhaarraadvanbestuur.(*)
-

Deorganisatiepubliceerteenpubliekeversievandenotulenvanderaadvanbestuurophaar
website.Omredenenvanprivacyofdiscretieisvolledigetransparantiesomsnietaangewezen.
Dezedocumentenzijneenvoudigterugtevindenenvooriedereentoegankelijk.
Notulen geven een samenvatting van de besprekingen binnen de raad van bestuur en
vermeldenbesluiten.
Notulenmoetenwordengoedgekeurddoorderaadvanbestuur.
Notulenmoetentijdigverspreidworden:normaalgezienbinnendeweeknadevergadering.

[TIP2]Hetisbelangrijkdatdeorganisatiecommuniceertoverdebelangrijkstebesprokenagendapuntenen
motiveringen van belangrijke besluiten. Het louter publiceren van notulen volstaatvaak niet om leden en
andere belanghebbenden gepast te informeren en betrekken. De raad van bestuur kan een

34

communicatiestrategie ontwikkelen die gericht is op het gepast informeren van belanghebbenden via
bijvoorbeeldnieuwsbrieven,socialemediaen/ofdewebsite.

[Principe4]Deorganisatiepubliceertinformatieoverhaarbestuursleden.(*)
-

De raad van bestuur bezorgt jaarlijks een overzicht aan de algemene vergadering van de
nevenfunctiesenandererelevantebiografischeinformatieoverdeindividuelebestuursleden.
Dewebsitevandeorganisatievermeldtdeactuelesamenstellingvanderaadvanbestuuren
geeft aan welke bestuurders kwalificeren als externe bestuurders (zie onder). Deze wordt
eveneensopgenomeninhetjaarverslag.
De website van de organisatie vermeldt voor elk lid van de raad van bestuur de start en
einddatumvan hetmandaat.Dezewordeneveneensopgenomen inhetjaarverslag.Indien
van toepassing, vermeldt de website eveneens de duurtijd van en het aantal voorgaande
mandaten.
De website van de organisatie vermeldt biografische informatie over en relevante
nevenfunctiesvandeindividuelebestuursleden.

[Principe5]Deorganisatiepubliceertcontactgegevensvanderaadvanbestuur.
-

Dewebsitevandeorganisatievermeldtminstensnalgemeenemailadresopbasiswaarvan
deraadvanbestuurkanwordengecontacteerd.

[TIP3]Hoewelhetopheteerstegezichtdetransparantietengoedekomt,ishetnietaanteradenomde
adressen van de individuele bestuurders te publiceren. De directie en het personeel vormen immers het
eersteaangewezenaanspreekpuntvoordeleden.

[Principe6]Deorganisatiepubliceertinformatieoverhaarledenophaarwebsite.(*)
-

Dewebsitevandeorganisatievermeldtbasisinformatieoverdeaangeslotenclubsenatleten.
Hierbijkangedachtwordenaanhetaantalaangeslotenclubsen/ofatletenen,inhetgevalvan
clubs,website,adres,enhetcompetitieveen/ofrecreatievesportaanbod.

[Principe7]Deorganisatiepubliceerteenjaarverslag,inclusieffinancieelverslagenverslagenvan
internecomits.(*)
-

De organisatie bezorgt haar leden en interne belanghebbenden een uitgebreid jaarverslag,

inclusieffinancieelverslagenverslagenvancommissies.
Hetverslagwordteveneensgepubliceerdopdewebsitevandeorganisatie.
De raad van bestuur zorgt voor zorgvuldige interne procedures die leiden tot tijdige en
nauwgezetteinternerapporteringinhetkadervanhetjaarverslagenziettoeopdenaleving
hiervan.
Hetjaarverslag
vermeldtdevisieenmissieendestrategischedoelstellingenvandeorganisatieenhoe
deorganisatiedezehetafgelopenjaarheeftbereikt;

35

geefteengetrouwbeeldvandefinanciletoestandenresultaten;
bevateenverslagoverdewerkingvandeinternecomits;
rapporteertoverdedoordeorganisatie(mede)georganiseerdekampioenschappen
enevenementen;
vermeldt de actuele samenstelling van de raad van bestuur en geeft aan welke
bestuurderskwalificerenalsexternebestuurders(zieonder).
geeft een overzicht van de relevante nevenfuncties van de leden van de raad van
bestuur;
rapporteert over de verklaringen van belangenconflicten en de goedgekeurde
besluitenwaarbijsprakeisvanbelangenconflicten;
rapporteert over de risicos en onzekerheden waarmee de organisatie wordt
geconfronteerdenhoezedezetrachttebeheersen;
bevatdebestuurdersprofielendiedoordeorganisatiewerdenvastgesteld;
bevateenremuneratieverslag(zieonder);
rapporteertoverhetomgaanmetdezecode(zieonder).

[Principe8]Deorganisatiepubliceertreglementenenverslagenoververgoedingenenbonussenvan
bestuursleden.(*)
-

Het remuneratieverslag, dat deel uitmaakt van het jaarverslag, rapporteert over het
remuneratiebeleidvandeorganisatie.Hetremuneratiebeleidomvatdeprocedureenregels
metbetrekkingtotdevaststellingvanderemuneratievandeledenvanderaadvanbestuur.
Hetremuneratieverslagrapporteertoverbelangrijkewijzigingenvanhetremuneratiebeleid
diesindshetlaatsteverslagwerdendoorgevoerd.
Het remuneratieverslag rapporteert op individuele of geaggregeerde wijze over de
remuneratievandeledenvanderaadvanbestuur,metinbegripvandevoordeleninnatura.

[TIP4]Metdetermremuneratiewordthetgeheelvanvergoedingenbedoelddiemenontvangtinruilvoor
gepresteerdediensten.Eengezondprincipeisdatniemandoverzijneigenremuneratiekanbeslissen.

[Principe 9] De organisatie rapporteert in het jaarverslag over de toepassing van deze code met
inachtnemingvaneventuelewijzigingeninzakegoedbestuur.(*)
-

Deorganisatierapporteertinhetjaarverslagoverhetomgaanmetdezecode.
De organisatie licht de gevallen waar wordt gekozen om af te wijken van deze code
beargumenteerdtoe,volgenshetpastoeofleguitprincipe.
De organisatie geeft aan welke bestuurswijzigingen in de afgelopen 12 maanden zijn
doorgevoerdenwelkewijzigingenwordengepland

36

Dimensie2:Democratie
Democratie heeft betrekking op interne regels en normen die inherent zijn aan democratische
grondbeginselen.Meerbepaaldhoudtdemocratieverbandmetdeparticipatieinbeleidsprocessen
doordiegenendiehetvoorwerpvormenvanhetbeleid.Socialeverantwoordelijkheidhoudtverband
methetopnemenvanverantwoordelijkheidtenopzichtevaninterneenexternebelanghebbenden.
[Principe10]Bestuursledenwordenopdemocratischewijzeenvolgensrigoureuzeentransparante
procedures(her)benoemd.
-

De raad van bestuur stelt rigoureuze en transparante procedures en benoemingscriteria in

voordebenoemingenherbenoemingvandeledenvanderaadvanbestuur.
Dealgemenevergaderingbenoemtdebestuurders.2
Dealgemenevergaderingbehoudtsteedshetrechtombestuurdersvoortedragen.
Devoorzitterverzekertdatderaadvanbestuurendealgemenevergaderingovervoldoende
informatie beschikken over kandidaatbestuurders, zoals het curriculum vitae, relevante
nevenfunctiesenofdekandidaatbeschiktovervoldoendetijdomdefunctienaarbehorente
vervullen.
Denamenvandevoorgedragenkandidatenwordentijdiggecommuniceerdaandealgemene
vergadering.

[Principe 11] De organisatie legt een gestandaardiseerde introductieprocedure vast voor nieuwe
bestuursleden.(*)
-

Eengestandaardiseerdeintroductieprocedurewordtingesteldvoornieuweledenvanderaad
vanbestuurzodatalleledenvoldoendekennishebbenoverdeorganisatieenhaaromgeving.
Elk nieuw lid van de raad van bestuur wordt door de voorzitter van de raad van bestuur
uitgenodigdvooreenindividueelgesprekenwordtdoordedirectiegebrieftoverdewerking
vandeorganisatie.
Elknieuwlidvanderaadvanbestuurontvangteenbenoemingsbriefwaarinwordtbeschreven
op basis van welk profiel zij/hij werd aangezocht. Daarnaast ontvangt het nieuwe lid een
exemplaar van de statuten en het intern reglement van de organisatie, alsook het
meerjarenbeleidsplanenandererelevante(bestuurs)documenten.

[Principe12]Deorganisatiestreeftnaareengedifferentieerde,evenwichtigeencompetenteraad
vanbestuur.(*)
-

De leden van de raad van bestuur vertegenwoordigen en handelen in het belang van de
organisatie.

Wetvan1juli1921betreffendedeverenigingenzonderwinstoogmerk,deinternationaleverenigingenzonder
winstoogmerkendestichtingen(vzwwet),art.4.
37

Deraadvanbestuursteltdegewenstebestuursprofielenopopbasisvandevisie,missieen
strategische doelen van de organisatie. Deze worden ter goedkeuring aan de algemene
vergaderingvoorgelegd.
Bijdeopmaakvandezeprofielenstreeftmennaareeneengedifferentieerdesamenstelling
vanderaadvanbestuurinzakegenderverhoudingen,leeftijdenetniciteit.
Deraadvanbestuurevalueertdereleendegewensteprofielenperiodiekenbijhetontstaan
vanelkevacature.
Ingemotiveerdegevallenkandeaanstellingvangecopteerdeledenvanderaadvanbestuur
helpenomopkortetermijnhiateninzakevaardigheidendeskundigheidoptevullen.Zulke
bestuursleden moeten een sterke minderheid vormen in de raad van bestuur en mogen
slechtsvooreenbeperkteperiodewordenaangesteld(tweetotdriejaarisgebruikelijk).Na
dezeperiodekunnenzezicheventueelkandidaatstellenvooreenbestuursfunctie.

[TIP5]Degroottevanderaadvanbestuurweerspiegeltbestdegrootteenhetactiviteitenniveauvande
organisatie.Inderegelgeldtdathoemeerervaringenkennisvereistis,hoegroterderaadvanbestuurzal
zijn.Eeneffectieveenefficintewerkingnoodzaaktechtereenraadvanbestuurdienietteklein,maarook
niettegrootis.Voorkleinefederatiesvolstaatongeveervijfleden,voorgrotefederatiesgeldtgewoonlijkeen
maximumaantalvan9tot12leden.
[TIP6]Dezoektochtnaar(geschikte)ledenvanderaadvanbestuurisvaakmoeilijk.Ditisvooralzovoorkleine
federaties.Bestuurdersprofielenkunnendezoektochtvergemakkelijken.Menkangerichteropzoekgaanen
potentilekandidateneenduidelijkeenrealistischebeeldgevenvanwatwordtverwacht.Indezeprofielen
wordtgedetailleerdbeschrevenhoederolvanhetbestuuringevuldwordtinhetkadervandevisie,missieen
strategischedoelenenwelkeconsequentiedatvoordefunctieprofielenvanbestuursledenheeft.
Het is dus belangrijk om eerst vast te leggen welke rol(len) de raad van bestuur moet opnemen in de
organisatiemethetoogophetrealiserenvandevisie.Eenbestuurkanbijvoorbeeldveeleercontrolerend
optredenenzichconcentrerenopzijntoezichtstaakopdedirectie.Anderzijdskanderaadvanbestuurde
directie actief adviseren inzake bepaalde themas zoals financin, juridische zaken, communicatie,
sporttechnischezakenenhumanresourcesmanagement.Inkleinefederatieskanhetsomszelfsaangewezen
zijndatderaadvanbestuuroperationeletakenvervult.
Opbasisvandegedefinieerderol(len)wordendespecifiekeprofielengedefinieerd.Indezeprofielenwordt
beschreven over welke specifieke professionele enpersoonlijke competenties deindividuele ledenvan de
raadvanbestuurzoudenmoetenbeschikken.Watbetreftprofessionelecompetentiesiselkeraadvanbestuur
gebaatbijzowelgeneralistenalsspecialisten.Relevantegespecialiseerdekennisdomeinenzijnbijvoorbeeld
boekhouden en financin, juridische zaken, humanresourcesmanagement, marketing en communicatie en
sporttechnische zaken. Generische vaardigheden die relevant zijn in een (sport)bestuur zijn onder meer
onderhandelingsvaardigheden, ervaring in het verwerven van sponsorgelden en bestuurservaring.
Persoonlijkekenmerkenvanbestuurderskunnenookergbelangrijkzijnvoorhetfunctionerenvanderaad
van bestuur. Een voorzitter is bijvoorbeeld best communicatief sterk, kan tegengestelde standpunten
verzoenen,heeftleiderscapaciteitenenisinstaatomeeneigenkritischemeningtevormen.Tenslottekan
ookdemaatschappelijkefunctievaneenlidvanderaadvanbestuurrelevantzijn.Eenbestuurdermetgoede
contactenindebedrijfswereld,politiekofsportsectorkanbijvoorbeeldergnuttigzijnvoordeorganisatie.

38

Naastintellectuelekenmerkenishetaanteradenomookrekeningtehoudenmetdemografischekenmerken,
zoalsgender,leeftijdenetniciteit.
Tenslottemoetderaadvanbestuuractiefopzoekgaannaarkandidaatbestuurdersdiebeantwoordenaan
de vooropgestelde profielen. Deze taak kan best worden gedelegeerd aan een benoemingscomit. Het is
belangrijkoptemerkendathetmogelijkisdatzittendeledenvanderaadvanbestuurnietvoldoenaande
vooropgesteldeprofielen(ditzalwaarschijnlijkhetgevalzijnbijdeinvoeringvandeprofielen).Dealgemene
vergaderingisuiteraardsteedsvrijomdeledenvanderaadvanbestuurnaareigengoeddunkentebenoemen.
Eventueelkanmenoverwegenombestuurderstecopterenomopkortetermijnhiateninzakevaardigheid
endeskundigheidoptevullen(zieboven).

[Principe13]Deraadvanbestuurstelteenbenoemingscomitin.(*)
-

De raad van bestuur stelt een benoemingscomit in dat de taak heeft om de vaardigheid,
deskundigheidendifferentiatievanderaadvanbestuurtebevorderen.
Hetbenoemingscomitbestaatuitminstensdriepersonenenkan,naastuitledenvanderaad
van bestuur, worden samengesteld uit externe personen. De voorzitter van de raad van
bestuur is geen voorzitter van het benoemingscomit. De algemene en de HRdirecteur
kunnenwordenuitgenodigdomverduidelijkingtegevenindienwenselijk.
De taken van het benoemingscomit omvatten voornamelijk toezicht houden op het
benoemingsproces en herbenoemingsproces van de leden van de raad van bestuur en de
directie,kandidatenzoekenvooropenstaandemandatenenderaadvanbestuurendeleden
van de algemene vergadering, advies geven inzake kandidaat bestuurders en hiaten
identificereninzakedevaardigheid,deskundigheidengedifferentieerdesamenstellingvande
raadvanbestuur.

[Principe14]Deorganisatielegteenquorumvastindestatutenofhetbestuursreglementvoorde
raadvanbestuurendealgemenevergadering.(*)
-

Deorganisatiebepaaltzowelvoorderaadvanbestuuralsvoordealgemenevergaderingeen
gepastquorum.3
De organisatie kan overwegen om de leden van de raad van bestuur in absentia te laten
stemmen,bijvoorbeeldviavolmachtofviacommunicatietechnologie.

[Principe 15] Er is een vastgestelde zittingstermijn en een gefaseerd rooster van aftreden voor
bestuurders.(*)
-

Deorganisatiebeperktdemandatenvandeledenvanderaadvanbestuurindetijdenzorgt
ervoordatdemaximaleaaneengeslotenzittingsperiodenietlangerisdan12jaar.
Deorganisatiestelteengefaseerdroostervanaftredenvoordeledenvanderaadvanbestuur
inwaardoortelkensslechtseendeelvandeledenvervangenwordtendecontinuteitvanhet

Vzwwet,art.8voorstatutenwijziging.
39

bestuurgewaarborgdblijft.

[Principe16]Dealgemenevergaderingvertegenwoordigtdeledenenkomtminimaaleenkeerper
jaarsamen.
-

De algemene vergadering vertegenwoordigt op directe manier of via getrapte

vertegenwoordigingalleledenvandeorganisatie.4
Dealgemenevergaderingkomtminimaaleenkeerperjaarsamen.5
Deorganisatiesteltproceduresindiehetmogelijkmakendatbijzondereenbuitengewone
algemenevergaderingenteallentijdekunnenwordenbijeengeroepen.6
Deorganisatievoorzietdemogelijkheidvoordeledenvandealgemenevergaderingomin
absentiatestemmen,bijvoorbeeldviavolmachtofviacommunicatietechnologie.7
Deledenvanderaadvanbestuurbeantwoordentijdensdealgemenevergaderingdevragen
vanledenoverhetjaarverslagen/ofdeagendapunten.

[TIP 7] De algemene vergadering kan geconsulteerd worden inzake bepaalde beleidsthemas of naar
aanleidingvanbepaaldebeleidskeuzes.Deorganisatiekanbijvoorbeeldoverwegenomvangoedbestuureen
vast agendapunt te maken op de algemene vergadering om zo het democratisch debatover dit thema te
stimuleren.Eventueelkaneen(adviserende)stemminggeorganiseerdwordenoverbeleidskeuzesinzakegoed
bestuur.

[Principe17]Deraadvanbestuurkomtopregelmatigebasissamen.(*)
-

Deraadvanbestuurvergadertopregelmatigebasiszodathetzijnfunctienaarbehorenkan
vervullen. Het exacte aantal vergaderingen hangt af van de grootte van de organisatie en
specifieke interne en externe omstandigheden, maar op jaarbasis worden minstens vijf
vergaderingengehouden.Groteorganisatieshoudenvaaktwaalfvergaderingenperjaar.
De raad van bestuur legt de procedures vast voor het opstellen van de agenda voor elke
vergadering,hetverloopvandevergaderingendegoedkeuringvanbesluiten.Devoorzitter
vanderaadvanbestuurziettoeopdecorrectenavolgingvandezeprocedures.
Deraad van bestuur zorgtervoor dat agendapunten betrekking hebbenop de strategische
doelstellingenvandeorganisatie.
De bestuurders ontvangen tijdig volledige en correcte informatie vr de vergadering
plaatsvindt.Deindividuelebestuurdersontvangendezelfdeinformatie.Hetisdetaakvande
voorzitteromhieroptoetezien.

Decreethoudendedeerkenningensubsidiringvandegeorganiseerdesportsector,art.4.

Vzwwet,art.17.

Vzwwet,art.5.

Vzwwet,art.6.
40

[TIP 8] De procedures voor het verloop van de vergadering kunnen de duurtijd van de vergaderingen
vastleggenenwaarborgendataanelktebesprekenitemvoldoendediscussietijdwordttoegewezen.Dete
bespreken items op de agenda van de raad van bestuur moeten gerelateerd zijn aan de strategische
doelstellingenvandeorganisatie.
Omzijnfunctienaarbehorentevervullenishetvanbelangdatderaadvanbestuuropregelmatigebasis
samenkomt.Hoewelhetaantalvergaderingenindepraktijkzalvarirenperfederatieishetaangeradenom
minimaalperkwartaalsamentekomenpluseenmaaltervoorbereidingvandealgemenevergadering.

[Principe18]Deorganisatiewordtgekenmerktdoorbestuurlijkeeenheid.(*)
-

Destatutenvandeorganisatiewaarborgendatbinnendegrenzenvandeorganisatiegeen
zelfstandigeofautonome(regionale)entiteitenkunnenbestaandieeeneigenbeleidkunnen
bepalen dat afwijkt van het door de algemene vergadering en de raad van bestuur
vastgesteldebeleid.

[Principe19]Deorganisatiezorgtvoordebetrokkenheidvanhaarinternebelanghebbendeninde
werkingvandeorganisatie.(*)
-

Deorganisatieonderhoudtgoedecontactenmetinternebelanghebbenden,inhetbijzonder
atleten,enontwikkelteenbeleidomdezetebetrekkenindewerkingvandeorganisatie.
Meerjarenbeleidsplannen worden in consultatie met belangrijke interne belanghebbenden
opgesteld.
Deorganisatiezorgtinhaarmeerjarenbeleidsplanvooreenadequateborgingvanbijzondere
minderheidsbelangen.

[TIP9]Hetwaarborgenvandebetrokkenheidvaninternebelanghebbendenzoalsatletenenclubsvormteen
vandegrootsteuitdagingenvansportfederaties.Sportfederatiesmoetennietalleenluisterennaarinterne
belanghebbenden,maarookdooropeenproactieveenservicegerichtemanierhetgesprekaangaanmethen.
Hierbij gaat men best innovatief te werk door middel van bijvoorbeeld bezoeken, klankbordgroepen,
enqutes,klachtenbanken,wedstrijdenvoornieuweideenenthematischeadhocwerkgroepen.Hetgebruik
vansocialemediaiseenmust.

[Principe 20] De organisatie ondersteunt ledenorganisaties op het gebied van bestuur en

management.
-

De organisatie ondersteunt ledenorganisaties op het gebied van bestuur, management en

organisatiedoormiddelvankennisoverdracht.Gedachtkanwordenaanworkshops,advies,
bestuursondersteuningenhetuitwisselenvangoedepraktijkvoorbeelden.

[Principe21]Deorganisatievoerteenbeleidinzakesocialeverantwoordelijkheid.(*)
-

Deorganisatieontwikkeltenimplementeerteenbeleidinzakesocialeverantwoordelijkheid
datconcretedoelstellingenenactiesvooropstelt.
Voorzoverrelevant,spitstditbeleidzichtoeop:

41

sociaalmaatschappelijkevraagstukken;
milieuvraagstukken;
zorgdragenvoordegemeenschapwaarindeorganisatie(mede)sportevenementen
organiseert.

[TIP 10] Van sportfederaties op alle niveaus wordt steeds meer verwacht dat ze zich maatschappelijk
verantwoordopstellen.Eenbeleidinzakesocialeverantwoordelijkheidkanondermeergerichtzijnophet
verzamelenendelenvankennisengoedepraktijkvoorbeeldenenhetstimulerenvanactieonderdeleden.
Ookkunnenconcreteprojectenwordenopgestart,eventueelinsamenwerkingmetanderefederaties.

[Principe22]Deorganisatievoerteenbeleidinzakegezondenethischsporteninovereenstemming
metrelevanteregelgeving.
-

Deorganisatieimplementeertconcretedoelstellingenenactiesterbevorderingvangezond
enethischsporten,inovereenstemmingmetrelevanteregelgeving.8

[Principe23]Deorganisatievoerteenbeleidinzakedebestrijdingvandopinginovereenstemming
metrelevanteregelgeving.
-

De organisatie implementeert concrete doelstellingen en acties met het oog op het

voorkomen, opsporen en bestrijden van dopingpraktijken, in overeenstemming met het
relevanteregelgeving.9

[Principe24]Deorganisatievoerteenbeleidinzakedebestrijdingvanmatchfixing.(*)
-

De organisatie implementeert tuchtregels ter bestrijding van matchfixing. Deze regels

bevatten (1) het verbod voor ieder lid van de federatie om een weddenschap te plaatsen
gerelateerd aan jeugdcompetities en een wedstrijd of competitie waarop hij/zij (in)direct
invloedkanuitoefenenenomvertrouwelijkeinformatieteverspreidenwaarredelijkerwijsvan
kanwordenverwachtdatdezegebruiktkanwordeninhetkadervaneenweddenschap;(2)
deplichtvooriederlidvandefederatieomverzoekentothetonrechtmatigbenvloedenvan
wedstrijdenofcompetitiestemeldenaandefederatie;(3)deprocedureterbehandelingvan
overtredingenvanbovenstaanderegels.
Deorganisatieimplementeertconcretedoelstellingenenactiesgerichtopdevoorlichtingvan
topsporters,talentvolleatleten,trainers,scheidsrechtersenclubs.

[TIP11]Sportfederatiesdiemogelijkgeconfronteerdwordenmetmatchfixingwordtaangeradenderisicos
inzake matchfixing in kaart te brengen en gepaste acties te ondernemen om deze te minimaliseren.

Decreetinzakegezondenethischsportenvan20december2013;BesluitvandeVlaamseRegeringvan4april
2014houdendeuitvoeringvanhetdecreetvan20december2013inzakegezondenethischsporten.

Decreetvan19december2014betreffendedepreventieenbestrijdingvandopingindesport;Besluitvande
VlaamseRegeringvan13februari2015houdendeuitvoeringvanhetAntidopingdecreetvan25mei2012.
42

Bovendienkaneenverantwoordelijkewordenaangesteldbinnendeorganisatie,diefungeertalscontactpunt
inzakematchfixing.Dezepersoonisverantwoordelijkvoorhetverzorgenvaninitiatievenronddebestrijding
van matchfixing, het ontvangen van informatie omtrent (mogelijke) matchfixing, het onderhouden van
goederelatiesmetbevoegdeautoriteitenenhetonderzoekenvanenverzamelenvaninformatieomtrent
mogelijkegevallenvanmatchfixing.

[Principe25]Deorganisatieheefteenbeleidinzakedepromotievangelijkheidendiversiteitbinnen
desportenbinnendeorganisatie.
-

Deorganisatieimplementeertconcretedoelstellingenenactiesgerichtophetbevorderenvan
gelijkheidendiversiteitbinnendesportenbinnendeorganisatie.

[TIP12]Omgenderdiversiteittepromotenkiezen(sport)organisatiessteedsvakervoorhetvastleggenvan
een quotum, waarbij een vast aantal of percentage van de leden van de raad van bestuur van het minst
vertegenwoordigdegeslachtmoetenzijn.

Dimensie3:Interneverantwoordingencontrole
Interneverantwoordingencontrolevoorkomtmachtsconcentratieenzorgtervoordatbesluitvorming
robuustisenvrijvanongewenstebenvloeding.Daarnaastzorgeninterneverantwoordingencontrole
ervoordatgeenenkelebestuurderofdepartementdeabsolutecontroleheeftoverbeslissingenendat
erduidelijktoegewezenbevoegdhedenzijn.
[Principe26]Deorganisatierespecteertrelevantewetgeving.
-

Deraadvanbestuurwaarborgtdatdeorganisatierelevantewetgevingrespecteert.

[Principe27]Deraadvanbestuurstelteenmeerjarenbeleidsplanop.(*)
-

Deraadvanbestuurlegteenmeerjarenbeleidsplaneneenverantwoordeengemotiveerde
langetermijnfinancileplanningtergoedkeuringaandealgemenevergaderingvoor.
In het meerjarenbeleidsplan worden de missie, visie en strategie van de organisatie
uitgewerkt.
Deraadvanbestuursteltjaarlijkseenbeleidsplaneneenbegrotingopdiegebaseerdzijnop
hetmeerjarenbeleidsplanendelangetermijnfinancileplanning.

[TIP13]Demissiedefinieertderedenvanbestaanendeidentiteitvandeorganisatie.Devisiedefinieerteen
beeldvanwatdeorganisatiewiltzijn.Destrategiegeeftaanwelkemiddelenopwelkemanierwordeningezet
om de visie te verwezenlijken. Hierbij worden financile doelstellingen gekoppeld aan strategische
doelstellingen.

43

[Principe28]Deraadvanbestuursteltproceduresininzakehettussentijdsaftredenvanbestuurders.
Deraadvanbestuursteltproceduresininzakehettussentijdsaftredenvanbestuurdersbij
herhaaldelijk absentesme ondanks waarschuwingen, onverenigbare inzichten en/of
conflicten,gebrekkigfunctioneren,onethischgedragenanderegevallenwaarinhetbestuur
aftredennoodzakelijkacht.

[Principe29]Deorganisatielegtindestatutendeonverenigbaarhedenmetlidmaatschapvande
raadvanbestuurvast.(*)
Deorganisatiebepaaltdeonverenigbaarhedenmethetlidmaatschapvanderaadvanbestuur
enlegtdezeindestatutenvast.

[TIP14]Omdebesluitvormingvandeorganisatietevrijwarenvanbenvloedingdooroneigenlijkebelangenis
hetbelangrijkdatonverenigbaarhedenmetlidmaatschapvanderaadvanbestuurwordenvastgelegdinde
statuten.Enkelevoorbeeldenzijn:
-

personendieeenarbeidsrelatiehebbenmeteenbedrijfdateencommercilerelatieheeftmetde
organisatie(bijvoorbeeldsponsoren);
personendielidzijnvaneenrechtsprekendorgaanbinnendeorganisatie;
directefamilieledenvantopsportersdielidzijnvandefederatie;
directefamilieledenvaneenlidvanhetdirectieteam;
personenvanwiedeberoepsbezighedenbelangenvermengingzoudenkunnenveroorzaken.

[Principe 30] De organisatie past een duidelijke bestuursstructuur toe waarbij rekening wordt
gehoudenmethetprincipevandescheidingdermachten.(*)
-

De afbakening van taken en bevoegdheden tussen de organen van de organisatie wordt

vastgelegd in de statuten en het huishoudelijk reglement van de organisatie. Er wordt een
duidelijk onderscheid gemaakt tussen bestuurlijke en beleidsmatige, toezichthoudende en
uitvoerendetaken.
Eenindividuofentiteitkannooitonbelemmerdemachtbezitten.
De sleutelfuncties in de raad van bestuur, namelijk deze van voorzitter, secretaris en
penningmeester,wordenduidelijkgedefinieerdenafgebakendinhetinternreglement.
De functie van voorzitter van de raad van bestuur en deze van directeur worden niet
gecumuleerd.
De directeur maakt normaal gezien geen deel uit van de raad van bestuur, maar is op de
hoogtevanenaanwezigopvergaderingenvanderaadvanbestuuromdezeteinformeren
overdewerkingvandeorganisatieenomgenformeerdtewordenoverbeleidskeuzes.Inhet
gevaldedirecteurtochdeeluitmaaktvanderaadvanbestuur,dankandezenietbetrokken
zijninbeslissingenaangaanderemuneratie,geenlidblijvenvanderaadvanbestuurnahet
neerleggenvandedirecteursfunctieendefunctievanvoorzitternietbekleden.

44

[TIP15]Deraadvanbestuurbepaaltdevisie,missieenstrategievandeorganisatieenheeftdeuiteindelijke
bevoegdheid over het budget en de financin. De raad van bestuur bepaalt het algemene beleid van de
organisatie, wat de volgende elementen inhoudt: de algemene visie en missie, de processen die de eigen
werking bepalen, de relatie met de directie en de bevoegdheid van de directie. Het bepalen van het
operationelebeleidisdetaakvandedirectie.

[Principe31]Deraadvanbestuurhoudtoppassendewijzetoezichtopdedirectie.(*)
-

Dedirectievoertdestrategieuitzoalsdezedoorderaadvanbestuurwerdvastgelegd.
Deraadvanbestuurlegtdeaandedirectiegedelegeerdetaken,verantwoordelijkhedenen
bevoegdheden vast in het huishoudelijk reglement. Indien meerdere personen een
directiefunctie bekleden, dan maakt het reglement duidelijk hoe de taken,
verantwoordelijkhedenenbevoegdhedentussendedirectieledenonderlingverdeeldzijn.
Deraadvanbestuurbepaaltwelkebeslissingenaandedirectiewordenovergelatenenwelke
beslissingenaanhetbestuurtoekomen.
Inzake het afsluiten van contracten met externe partijen wordt een duidelijke (financile)
grensgedefinieerddiebepaaltofdedirectiedanwelderaadvanbestuurbevoegdis.
De raad van bestuur geeft de directie voldoende ruimte om autonoom haar functie uit te
oefenen. De raad van bestuur houdt algemeen toezicht zonder in individuele en specifieke
beslissingenintegrijpen,tenzijinzeeruitzonderlijkegevallen.
Deraadvanbestuurlegtderemuneratievandedirectievast.
Opbasisvanhetbeleidsplan,inhetbijzonderdestrategischedoelstellingen,endebegroting
rapporteertdedirectieopregelmatige(minimaalviermaalperjaar)enperiodiekebasisaan
deraadvanbestuuroverdeoperationeleleidingendefinancilesituatievandeorganisatie.
Dedirectieheeftvolledigeinformatieplichttenopzichtevanderaadvanbestuur.
De raad van bestuur voert jaarlijks een functioneringsgesprek met de directie over de
individuele prestaties en de verwezenlijkingen van de strategische doelstellingen. Van dit
gesprekwordteenverslaggemaaktdatdoorderaadvanbestuurwordtgoedgekeurd.

[TIP16]Omtevermijdendathetreglementbeklemmendwerkt,ishetvaakaangewezenombevoegdheden
tebegrenzenindeplaatsvanelkeindividuelegedelegeerdebevoegdheidtedefiniren.

[TIP17]Deraadvanbestuurkanopbasisvandestrategischedoelstellingenprestatieindicatorenopstellen
omdeevaluatievandedirectietefaciliteren.Periodiekerapporteringvandedirectieaanderaadvanbestuur
verlooptdanopbasisvandezeindicatoren.Tweetypesvanindicatorenzijnhiervooraangewezen.Enerzijds
isernoodaanindicatorendieexpostevaluerenomvoortgangtemeten(lagindicators).Anderzijdskanmen
eenberoepdoenopindicatorendieeenindicatiegevenvaneentoekomstigesituatie(leadindicators).

[Principe32]Dealgemenevergaderinghoudtoppassendewijzetoezichtopderaadvanbestuur.(*)
-

De leden van de algemene vergadering worden tijdig 10 ingelicht over de praktische zaken

10

Vzwwet,art.6.
45

aangaandedebijeenkomst,deagendapuntenmettoelichtingendelijstvantebehandelen
onderwerpen,waarbijgespecifieerdwordtwelkehetvoorwerpvormenvanstemming.
De algemene vergadering geeft haar goedkeuring aan het door de raad van bestuur
voorgesteldemeerjarenbeleid,metinbegripvandemissieenstrategie,endelangetermijn
financileplanning.
Dealgemenevergaderingbewaaktdeuitvoeringvanhetmeerjarenbeleidendelangetermijn
financileplanning.
Dealgemenevergaderingkeurtjaarlijkshetbeleid,jaarrekeningenbegroting11enbeleidsplan
goed.
Deraadvanbestuurlegtverantwoordingafover
heteigenfunctioneren
derelatiemetdedirectie;
hetgevoerdebeleid;
definancinvandeorganisatie;
entoontaanofdezenogsteedsstrokenmethetmeerjarenbeleidsplan,metinbegripvande
missieendestrategievandeorganisatie.
Ledenvanderaadvanbestuurhebbengeenstemrechtindealgemenevergadering,ookniet
ineenanderevertegenwoordigendehoedanigheid.

[Principe33]Deorganisatieheefteengepastsysteemvoorrisicobeheersing.(*)
-

Risicobeheermaaktdeeluitvande(vastgelegde)agendavanderaadvanbestuur.
Deraadvanbestuurbeoordeeltdewaarschijnlijkheidenimpactvanallemogelijkeincidenten
en zorgt ervoor dat gepaste strategien worden ontwikkeld en uitgevoerd om risicos te
beperkenofelimineren.Dezestrategienwordenopregelmatigebasisgevalueerd.
Bestuurderswordenbijaanvangvanhunmandaatingelichtoverhunaansprakelijkheidende
raad van bestuur overweegt om een verzekering aan te gaan voor
bestuurdersaansprakelijkheid.

[TIP 18] Sportfederaties ageren in een steeds complexer wordende omgeving. Dit noodzaakt een
gestructureerdebeheersingvande(sportieve,financile,ethischeenoperationele)risicosdiehetrealiseren
vandedoelstellingenindewegkunnenstaan.Sommigeactiviteitennoodzakeneenuitgebreiderisicoanalyse.
Bij de organisatie van een groot evenement bijvoorbeeld moeten de mogelijke positieve en negatieve
uitkomstengevalueerdworden.Allebelangrijkeevenementenenactiviteitenmoetenwordenbegrootener
moetrekeninggehoudenwordenmetafwijkingenvanbegrotebedragen.Hierbijmoetrekeninggehouden
wordenmeteenworstcasescenariofinancieelverlies.

11

Vzwwet,arts4en17.
46

[Principe34]Deorganisatieheefteenfinancieelofauditcomit.(*)
-

De organisatie heeft een onafhankelijk financieel of auditcomit dat door de algemene

vergaderingbenoemdwordt.Onafhankelijkhoudtindatinelkgevaldemeerderheidvanhet
comitissamengestelduitledendienietzeteleninderaadvanbestuur.
Hetcomithoudttoezichtophetfinancilebeleidendefinancileinformatieverstrekkingvan
deorganisatie.
Deraadvanbestuurvoorziethetcomitvanallegevraagdeinformatieenondersteuning.
Deraadvanbestuurisverplichthetcomitinzagetegeveninallebenodigdestukken.
Deledenvanhetcomitdienenoverrelevante(financile)deskundigheidtebeschikken.
Hetcomitvergadertminstenseenmaalperjaar.
Hetcomitbrengtverslaguitaandealgemenevergadering.
Bijkomendetakenvanhetcomitkunnenondermeerdevolgendezakeninhouden:
evalueren vanen aanbevelingen doen metbetrekking totde systemen van interne
controle,risicobeheerengovernance;
toezichthoudenophetinterneauditproces.

[TIP 19] Het financieel comit controleert of de inzet van middelen plaats heeft gevonden zoals
gebudgetteerd, of de procedures van financile controle en verantwoording nageleefd zijn, of de (lange
termijn)financilestabiliteitgewaarborgdisenofdemiddelendoelmatigbesteedwerden.Hetisbelangrijk
omtebenadrukkendateenfinancieelcomitooknoodzakelijkiswanneerdeorganisatiereedseenexterne
revisorheeftaangesteld.Inhetgevaldeorganisatiegeenexternerevisorheeftaangesteld,isdevoornaamste
taak van het comit het beoordelen van het financieel verslag zoals dat door de raad van bestuur wordt
voorgelegdopdealgemeneledenvergadering.Voorgrotefederatieskanhetaangewezenzijnomdesystemen
vaninternefinancilecontrole,dieondertoezichtstaanvanhetfinancileofauditcomit,uittebreiden.

[Principe35]Deraadvanbestuurpasteensysteemvaninternecontroletoeopzichzelf.
-

Deraadvanbestuurpasteensysteemtoewaarinovereenkomstenofbetalingendieaande
raadvanbestuurtoekomendoortweepersonenmoetenondertekendworden.

[Principe36]Deraadvanbestuurevalueertopjaarlijksebasishaareigensamenstellingenwerking.
(*)
-

Deraadvanbestuurevalueertopjaarlijksebasishaareigensamenstellingenwerkingalsook
dievanhaarindividueleleden.
Deraadvanbestuurkanzichhiervooreventueellatenbijstaandoorhetbenoemingscomitof
externedeskundigen.
De resultaten van deze evaluatie worden in de raad van bestuur alsook met de directeur
besproken.Devoorzitterneemtdenodigemaatregelenombijtesturen.Eventueelwordtde
algemenevergaderingingelichtenuitgenodigdomgepastebeslissingentenemen.

[TIP20]Dezelfevaluatiedoorderaadvanbestuurkanopverschillendemanierenwordengeorganiseerd.De
voorzitterkanbijvoorbeeldmetdeafzonderlijkeledeneengesprekhouden,maarerkanookeenbijeenkomst
wordengewijd aan evaluatie en reflectie.Grotefederaties kunnenbest externe expertenbetrekkenin de

47

evaluatie.Elklidvanderaadvanbestuurmoetinelkgevaldemogelijkheidhebbenomtereflecterenoverde
eigenbijdrageaandevergaderingenenofdezestrooktmetdevooropgesteldeverwachtingen.

[Principe37]Deorganisatiewordtgecontroleerddooreenexterne,onafhankelijkerevisor.
-

Op voorstel van de raad van bestuur stelt de algemene vergadering een externe,
onafhankelijkerevisoraan.
Deraadvanbestuuroverlegtjaarlijksmetdeexternerevisor.

[TIP 21] De voornaamste taak van de externe revisor is de betrouwbaarheid van de jaarrekening te
waarborgen.Overeenkomstigmetartikel17vandevzwwetgevingmoetenalleverenigingendiebepaalde
criteria (aantal werknemers, jaaromzet en balanstotaal) overschrijden, een externe revisor aanstellen. De
meestesportfederatieszullendezecriteriaechternietoverschrijden.Bovendienbeschikteenaantalkleinere
federatiesnietoverdemiddelenomeenexternerevisoraantestellen.Tochisdeaanstellingvaneenrevisor
aangewezen voor sportfederaties zodra zij een bepaalde (financile) drempel overschrijden (bijvoorbeeld,
indienzemeerdan150.000euroaansubsidiesontvangen).

[Principe38]Deraadvanbestuurlegteengedragscodevastvoordeledenvanderaadvanbestuur,
dedirectieenhetpersoneel.(*)
-

De raad van bestuur legt een gedragscode vast die van toepassing is op bestuurders, de
directieenhetpersoneel.
Deraadvanbestuursteltdealgemenevergaderinginkennisvandegedragscode.
De code wordt ondertekend door alle leden van de raad van bestuur, de directieleden en
personeelsleden.
Deraadvanbestuuronderneemtstappenomtewaarborgendatallerelevanteactorenopde
hoogtezijnvandeinhoudvandecodeendezebegrijpen.
Degedragscodebevatminstensvolgendeelementen:
deverplichtingomintegertehandelen;
eenonkostenregeling;
eengeschenkenregeling;
regelsinzakebelangenvermenging.

[TIP22]Hetisaanteradenomeenafzonderlijkegedragscodeoptestellenvoordeledenvanderaadvan
bestuur.Organisatieskunnenoverwegenomkandidaatbestuurdersdegedragscodetelatenondertekenen.
Opdiemanierwordenbestuurdersvoordeaanvangvanhunmandaatgewezenophunplichtenenvermijdt
mendesituatiewaarinzittendebestuurdersdecodeweigerenteondertekenen.
Omtevoorkomendatdegedragscodelouterproformawordtaangenomenishetvanbelangomeengoede
communicatiestrategieteontwikkelenronddeprincipesvandecode.Erkanbijvoorbeeldgedachtworden
aanvormingssessiesinzakebestuurlijkeverantwoordelijkheid,deverspreidingvankorteeducatievefilmpjes
ofeengellustreerdehandleidingethiek,eensectieoverintegriteitopdewebsiteenhetinzettenvansociale
media.

48

[Principe39]Deraadvanbestuurlegtproceduresinzakebelangenconflictenvastdievantoepassing
zijnopdeledenvanderaadvanbestuur.(*)
-

Deorganisatielegtproceduresinzakebelangenconflictenvast.
Deprocedureswaarborgendatgepercipieerdeofdaadwerkelijkebelangenconflictenworden
gemeld.Belangenconflictenwordengemeldindenotulenenbijgehoudenineenregister.
Deprocedureswaarborgendatcommerciletransactiesmeteenderdepartijwaarmeeeen
bestuurslid een (in)directe familiale en/of commercile relatie heeft voorafgaand ter
goedkeuring worden voorgelegd aan de algemene vergadering of een door de algemene
vergaderinggemandateerdorgaan.
Deprocedureswaarborgendatledenvanderaadvanbestuurinbepaaldebeslissingenwaarin
ersprakeisvaneenbelangenconflictnietmogendeelnemenaandestemming.

[TIP23]Onderbelangenconflictwordtelkesituatiebegrepen waarineenlidvanderaadvanbestuurdient
mee te beslissen over bepaalde handelingen en verrichtingen die voor hem of haar een direct of indirect
persoonlijkvoordeelkunnenopleveren.Ditisbijvoorbeeldhetgevalwanneereenfamilielidvanderaadvan
bestuur het voorwerp vormt van een beslissing van de raad van bestuur of wanneer een bestuurslid een
commercilerelatieheeftmeteenderdepartijdieeencommerciletransactiewenstaantegaanmetde
organisatie.
Hetisbelangrijkoptemerkendathetnormaalisdatbelangenconflictenzichvoordoen.Somszijnzezelfs
onvermijdelijk.Allevormenvanbelangenconflictentrachtenteverbannenisduseenonmogelijkeenvaak
zelfs ongewenste opgave. Het kan dus niet zo zijn dat het louter bestaan van een belangenconflict wordt
beschouwd als een overtreding. Het is echter belangrijk om op een correcte manier om te gaan met
belangenconflicten. Hiertoe moet men trachten conflicten te voorkomen, maar ook zorgen dat conflicten
wordengemeldengerapporteerd.Inbepaaldegevallenkanmendeledenvanderaadvanbestuurverplichten
omnietdeeltenemenaandestemmingen/ofdiscussies.Eenhelderecommunicatieishierbijvancruciaal
belangommisverstandentevoorkomen.

[Principe40]Deraadvanbestuurlegtproceduresvoordeafhandelingvanklachtenvastinhetintern
reglement.(*)
-

Deraadvanbestuurlegtproceduresvastdieatletenenclubstoelatenominteberoeptegaan
tegeneensportievesanctie.
De raad van bestuur legt procedures vast voor de afhandeling van klachten inzake
discriminatieenseksueelgrensoverschrijdendgedrag.
De raad van bestuur legt procedures vast voor de afhandeling van klachten inzake de
schendingvandegedragscode.
Deproceduresbevattenduidelijkomschrevenregelsvoor:
hetindienenvanklachten;
hetonderzoekenvanklachten;
hetinkennisstellenvandeindienervandeklachtvandeuitkomstvanhetonderzoek;
hetinstellenvaneenonafhankelijktribunaal;
deberoepsprocedure.

49

[Principe41]Deraadvanbestuurlegtjaarlijkseenwerkplanenbijpassendvergaderschemavast.(*)
-

De raad van bestuur legt jaarlijks een werkplan en bijpassend vergaderschema vast. Dit
vergaderschema bevat cruciale activiteiten zoals het bespreken en vastleggen van de
begroting, de jaarrekening, het beleidsplan en het jaarverslag, maar ook de jaarlijkse
zelfevaluatie,deevaluatievandedirectieenhetvoorbereidenvandealgemenevergadering.
Deraadvanbestuurvoorzietjaarlijkseenbesprekingenevaluatievandegovernancevande
organisatieopbasisvandezecode.

[Principe42]Deorganisatiestimuleertdeopnamevanexterneledeninderaadvanbestuur.(*)
-

De organisatie onderneemt stappen om externe bestuurders aan te trekken zoals het

adverterenvanopenstaandepositiesinonlinedatabanken.
Eventueellaatdeorganisatiezichbijstaandoorexternenen/ofhetbenoemingscomitinhaar
zoektochtnaargeschikteexternekandidaten.

[TIP24]Externeledenzorgenvoordeinbrengvanervaringenexpertisevanbuitendesport.Bovendienzorgen
zevooreenneutraleenobjectievestembinnenderaadvanbestuurdievaaknietkanwordenverschaftdoor
betrokkenenindesport.Ditleidttotbesluitvormingdievrijisvangevestigdebelangen.Eengoedstreefdoel
isdatminstens25%vanderaadvanbestuurissamengestelduitexterneleden.Vaakishetechtermoeilijkom
tebepalenwiekwalificeertalsexternlid.Externeledenhebbennormaalgeziengeendirectebandmetde
organisatie of de sport en worden door de objectieve buitenstaander beoordeeld als onafhankelijk. Zulke
ledenkanmenvaakvindeninhetbedrijfslevenofinanderesectorendielosstaanvandesportoforganisatie.
Hoewelexterneledenvanderaadvanbestuurnormaalgeziengeenlidzijnvandeorganisatie,ishetmogelijk
dateenlid(bijvoorbeeldeenrecreatievesporter)kwalificeertalsexterndoordatergeendirectebandismet
deorganisatie.

[Principe43]]Deraadvanbestuurrichtindienaangewezenondersteunendecomitsop.(*)
-

Opbasisvandegrootte,complexiteitenuitdagingenvandeorganisatieoverweegtderaad
van bestuur de oprichting van ondersteunende comits. Voorbeelden zijn een technisch,
remuneratieenselectiecomit.
Deraadvanbestuurlegthetdoel,degedelegeerdetakenenbevoegdheden,samenstellingen
rapporteringsverplichtingenvandecomitsvastinhethuishoudelijkreglement.Decomits
rapporterenaanderaadvanbestuuren/ofdedirectie.
Comitsmoeteneenspecifiekdoelennuthebben.
Deraadvanbestuurbehoudtteallentijdedebevoegdheidvoorhetnemenvanbelangrijke
beslissingenenhetuiteenzettenvandestrategie.

[TIP25]Comitsstellenderaadvanbestuurinstaatomspecifiekegespecialiseerdetakentedelegeren.Het
aantalcomitsvarieertnaargelangdegroottevandeorganisatieendecomplexiteitvandebeleidsuitdagingen
waarmeezegeconfronteerdwordt.Voorbeeldenvanrelevantecomitszijnaudit,benoemings,selectieen
technischecomits.

50

4 IndicatorenvoorGoedBestuurinVlaamseSportfederaties
ArnoutGeeraert
Dit hoofdstuk operationaliseert goed bestuur in Vlaamse sportfederaties aan de hand van 43
indicatorendiehunoorsprongvindenindeCodevoorGoedBestuurinVlaamseSportfederaties(zie
Hoofstuk3).
Erworden29hardeen14zachteindicatorenvoorgesteld.Dehardeindicatorenzijnbinairopgevaten
hebben financile implicaties; de zachte indicatoren zijn getrapt vormgegeven en hebben geen
financileimplicatiesdochweleenrapporteringsverwachting.

51

Hardeindicatoren(ja/nee)
Dimensie1:Transparantie

Indicator
1.1 Deorganisatiepubliceerthaarstatuten,internereglementen,
organigramensportregelsophaarwebsite.Dezedocumentenzijn
eenvoudigterugtevindenenvooriedereentoegankelijk.
1.2

1.3

1.4

1.5

1.6

Criteriavoorevaluatie
Publiceertdeorganisatiedemeestrecenteversiesvandestatuten,interne
reglementen,organigram,sportregelsenmeerjarenplanophaarwebsite?
Zijndezedocumentenvooriedereentoegankelijkenterugtevindenvia
(doorklikkenop)dehomepagina?

Deorganisatiepubliceerthaarbeleidsplanophaarwebsite.Dit
documentiseenvoudigterugtevindenenvooriedereentoegankelijk.

Publiceertdeorganisatiehetgehanteerdebeleidsplanophaarwebsite?
Isditdocumentvooriedereentoegankelijkenterugtevindenvia
(doorklikkenop)dehomepagina?
Deorganisatiepubliceerthetjaarverslagopdewebsite.Ditdocumentis Publiceertdeorganisatiehetmeestrecentejaarverslag?
eenvoudigterugtevindenenvooriedereentoegankelijk.
Publiceertdeorganisatiedejaarverslagenvande4voorgaandejaren?
Zijndeze documentenvooriedereentoegankelijkenterugtevindenvia
(doorklikkenop)dehomepagina?
Deorganisatiepubliceerteenpubliekeversievandenotulenvande
Publiceertdeorganisatieeenpubliekeversievandenotulenvanderaadvan
raadvanbestuurophaarwebsite.Omredenenvanprivacyofdiscretie bestuurophaarwebsite?Omredenenvanprivacyofdiscretiekanvolledige
isvolledigetransparantiesomsnietaangewezen.Dezedocumentenzijn transparantiesomsnietaangewezenzijn.
eenvoudigterugtevindenenvooriedereentoegankelijk.
Gevendenotuleneensamenvattingvandebesprekingenende(motivering
van)debeslissingenweer?
Wordteenpubliekeversievandenotulenvanallevergaderingenvanderaad
vanbestuurvandeafgelopen12maandengepubliceerd?
Deorganisatiepubliceertdenotulenvandealgemenevergaderingop
Publiceertdeorganisatiedenotulenenresultatenvandestemmingenvan
dewebsite.
dealgemenevergaderingophaarwebsite?
Gevendenotuleneensamenvattingvandebesprekingenenderesultaten
vandestemmingenweer?
Publiceertdeorganisatiedenotulenvandealgemenevergaderingendiede
afgelopenvierjaarplaatsvonden?
Dewebsitevandeorganisatievermeldtdeactuelesamenstellingvande Vermeldtdewebsitevandeorganisatiede actuelesamenstellingvanderaad
raadvanbestuurenvermeldtvoorelklidvanderaadvanbestuurde
vanbestuur?

52

JA/NEE

starteneinddatumvanhetmandaat.Indienvantoepassingvermeldt
dewebsiteeveneenshetaantalendeduurtijdvandevoorgaande
mandaten.
1.7

1.8

1.9

Deorganisatierapporteertinhetjaarverslagopindividueleof
geaggregeerdewijzeoverderemuneratievandeledenvanderaadvan
bestuur.
Deorganisatierapporteertinhetjaarverslagoverdeverklaringenvan
belangenconflictenendegoedgekeurdebesluitenwaarbijsprakeisvan
belangenconflicten.
Deorganisatierapporteertinhetjaarverslagoverhetomgaanmetde
codegoedbestuurinVlaamsesportfederaties.Deorganisatielichtde
gevallenwaarwordtgekozenomaftewijkenvandecode
beargumenteerdtoe,volgenshetpastoeofleguitprincipe.De
organisatiegeeftaanwelkebestuurswijzigingenindeafgelopen12
maandenzijndoorgevoerdenwelkewijzigingenwordengepland.

Wordtvoorelklidvanderaadvanbestuurdestart eneinddatumvanhet
mandaatvermeld?
Wordthetaantalendeduurtijdvandevoorgaandemandatenvermeld
(indienvantoepassing)?
Rapporteertdeorganisatieinhetjaarverslagopindividueleofgeaggregeerde
wijzeoverdebestuursvergoedingvandeledenvanderaadvanbestuuren
devoordeleninnatura?
Rapporteertdeorganisatieinhetjaarverslagoverdeverklaringenvan
belangenconflictenendegoedgekeurdebesluitenwaarbijsprakeisvan
belangenconflicten?
Werdinhetlaatstverschenenjaarverslaggerapporteerdoverdewijze
waaropdefederatieisomgegaanmetdecodegoedbestuurinVlaamse
sportfederatiesopbasisvandehardeenzachteindicatoren?
Lichtdeorganisatiedegevallenwaarwordtgekozenomaftewijkenvande
codebeargumenteerdtoe,volgenshetpastoeofleguitprincipe?
Geeftdeorganisatieinhetjaarverslagaanwelkebestuurswijzigingeninde
afgelopen12maandenzijndoorgevoerdenwelkewijzigingenworden
gepland?

53

Dimensie2:Democratie
Indicator
2.1 Deraadvanbestuursteltopbasisvandevisie,missieen
strategischedoelenvandeorganisatiedegewensteprofielen
vandeledenvanderaadvanbestuurop.Dezewordenter
goedkeuringaandealgemenevergaderingvoorgelegd.

2.2

2.3
2.4

2.5

2.6
2.7

Deraadvanbestuurlegtdeproceduresvastvoorhetopstellen
vandeagendavoorelkevergadering,hetverloopvande
vergaderingendegoedkeuringvanbesluiten.Devoorzittervan
deraadvanbestuurziettoeopdecorrectenavolgingvandeze
procedures.
Deorganisatiebepaaltzowelvoorderaadvanbestuuralsvoor
dealgemenevergaderingeengepastquorum.
Deorganisatiebeperktdemandatenvandeledenvanderaad
vanbestuurindetijdenzorgtervoordatdemaximale
aaneengeslotenzittingsperiodenietlangerisdan12jaar.
Deorganisatiestelteengefaseerdroostervanaftredeninvoor
deledenvanderaadvanbestuurwaardoortelkensslechtseen
deelvandeledenvervangenwordtendecontinuteitvanhet
bestuurgewaarborgdblijft.
Deraadvanbestuurvergadertminstensvijfkeerperjaar.
Deorganisatiestelteengestandaardiseerde
introductieprocedureinvoornieuweledenvanderaadvan
bestuurzodatalleledenvoldoendekennishebbenoverde
organisatieenhaaromgeving.

Criteriavoorevaluatie
JA/NEE
Bestaatereendocumentwaarinperbestuursfunctiedebestuurstaken,
verantwoordelijkheden,gevraagdeachtergrondengevraagdecompetentiesvande
bestuurderzijnbeschreven?
Wordendezeprofielengemotiveerdopbasisvandeinhetdocumentbeschreven
rolvanhetbestuurendevisie,missieenstrategischedoelenvandeorganisatie?
Zijndezeprofielengoedgekeurddoordealgemenevergadering?
Bestaatereendocumentdatbepaaltdatderaadvanbestuurdereleende
gewensteprofielenperiodiekenbijhetontstaanvanelkevacatureevalueert?Kan
deorganisatieaantonendatdezeevaluatieconformmetdezeverplichtingheeft
plaatsgevonden?
Beschiktdeorganisatieovereendocumentwaarindeprocedurevoorhetopstellen
vandeagendavoorelkevergadering,hetverloopvandevergaderingende
goedkeuringvanbesluitenisvastgelegd?
Wordtdetoezichthoudenderolvandevoorzitteropdezeprocedurevastgelegdin
hetdocument?
Beschiktdeorganisatieovereendocumentwaarinzowelvoorderaadvanbestuur
alsvoordealgemenevergaderingeenquorumisvastgelegd?
Wordtindestatutenvandeorganisatievastgelegddatervoorbestuursfunctieseen
maximaleaaneengeslotenzittingsperiodegeldt?
Overschrijdtdezeperiodede12jaarniet?
Heeftdeorganisatieeenroostervanaan enaftredenvoorallebestuursfuncties
waarinisvastgelegddattelkensslechtseendeelvandeledenvervangenwordt?

Vergaderdederaadvanbestuurminstensvijfkeerdevoorbije12maanden?
Beschiktdeorganisatieovereendocumentwaarineengestandaardiseerde
introductieprocedurevoornieuwebestuurdersisvastgelegd?
Voorzietdezeprocedureineenindividueelgesprekmetdevoorzittervanderaad
vanbestuur?
Ontvangtelknieuwlidvanderaadvanbestuureenbenoemingsbriefwaarinwordt
beschrevenopbasisvanwelkprofielzij/hijwerdaangezocht?

54

Ontvangtelknieuwlideenexemplaarvandestatutenenhetinternreglementvan
deorganisatie,alsookhetmeerjarenbeleidsplan?
2.8

2.9

Dealgemenevergaderingvertegenwoordigtopdirectemanier
ofviagetraptevertegenwoordigingalleledenvande
organisatie.
Binnendegrenzenvandeorganisatiebestaangeenzelfstandige
ofautonome(regionale)entiteitendieeeneigenbeleidkunnen
bepalendatafwijktvanhetdoordealgemenevergaderingende
raadvanbestuurvastgesteldebeleid.

Vertegenwoordigtdealgemenevergaderingrechtstreeksofviagetrapte
vertegenwoordigingalleledenvandeorganisatie?
Wordtindestatutenvandeorganisatievastgelegddatbinnendegrenzenvande
organisatiegeenzelfstandigeofautonomeentiteitenkunnenbestaandieeeneigen
beleidkunnenbepalendatafwijktvanhetdoordealgemenevergaderingende
raadvanbestuurvastgesteldebeleid?

55

Dimensie3:Interneverantwoordingencontrole
Indicator
3.1
Deafbakeningvantakenenbevoegdhedentussendeorganenvande
organisatiewordtvastgelegdindestatutenenhethuishoudelijkreglement
vandeorganisatie.
3.2

Defunctiesvanvoorzittervanderaadvanbestuurendezevandirecteur
wordennietgecumuleerd.

3.3

Deorganisatielegtindestatutendeonverenigbaarhedenmet
lidmaatschapvanderaadvanbestuurvast.

3.4

Deraadvanbestuurlegtdeaandedirectiegedelegeerdetaken,
verantwoordelijkhedenenbevoegdhedenvastinhethuishoudelijk
reglement.Indienmeerderepersoneneendirectiefunctiebekledendan
maakthetreglementduidelijkhoedetaken,verantwoordelijkhedenen
bevoegdhedentussendedirectieledenonderlingverdeeldzijn.

Beschiktdeorganisatieovereendocumentwaarinisvastgelegdwat
detaken,verantwoordelijkheden,bevoegdhedenenderelatiemet
hetbestuurzijnvandedirecteurofvandepersoondiededagelijkse
leidingheeftbinnendeorganisatie?
Indienermeerderepersoneneendirectiefunctiebekleden,maakthet
documentdanduidelijkhoedetaken,verantwoordelijkhedenen
bevoegdhedentussendedirectieledenonderlingverdeeldzijn?
Wordtinditdocumentbepaaldwelkebeslissingenaandedirectie
wordenovergelatenenwelkebeslissingenaanhetbestuur
toekomen?
Wordtinzakehetafsluitenvancontractenmetexternepartijeneen
duidelijke(financile)grensgedefinieerddiebepaaltofdedirectie
danwelderaadvanbestuurbevoegdis?

3.5

Deraadvanbestuurhoudtjaarlijkseenfunctioneringsgesprekmetde
directeur.

Vonddevoorbije12maandeneenfunctioneringsgesprekplaats
tusseneenlidvanderaadvanbestuurendedirecteurofdepersoon
diededagelijkseleidingheeftbinnendeorganisatie?Beschiktde
organisatieovereenverslaghiervan?
Werdhetverslagvanhetfunctioneringsgesprekgoedgekeurddoorde
raadvanbestuur?

56

Criteriavoorevaluatie
JA/NEE
Beschiktdeorganisatieovereenactueeldocumentwaarinde
afbakeningvantakenenbevoegdhedentussenderaadvanbestuur,
dealgemenevergadering,dedirectieen(indienrelevant)decomits
beschrevenis?
Wordendefunctiesvanvoorzittervanderaadvanbestuurendeze
vandirecteurindepraktijknietgecumuleerd?
Verbiedendestatutenvandeorganisatiedecumulatievande
functiesvanvoorzittervanderaadvanbestuurendezevandirecteur?
Bepalendestatutenvandeorganisatiewelkeonverenigbaarhedener
zijnmetlidmaatschapvanderaadvanbestuur?

3.6

Dealgemenevergaderinggeefthaargoedkeuringaanhetdoorderaadvan
bestuurvoorgesteldemeerjarenbeleid,metinbegripvandemissieen
strategie,endelangetermijnfinancileplanning.

Heeftdeorganisatieeenmeerjarenbeleidsplanwaarindevisie,de
missieendestrategievandeorganisatiezijnbeschrevendatwerd
goedgekeurddoordealgemenevergadering?
Heeftdeorganisatievoorhetkomende(boek)jaareendoorde
algemenevergaderinggoedgekeurdjaarplandatisafgeleidvanhet
meerjarenplan?
Heeftdeorganisatievoorhetkomende(boek)jaareendoorde
algemenevergaderinggoedgekeurdejaarbegrotingdieisafgeleidvan
demeerjarenbegroting?

3.7

Deorganisatieheefteenonafhankelijkfinancieelofauditcomitdatdoor
dealgemenevergaderingbenoemdwordt.Hetcomithoudttoezichtop
hetfinancilebeleidendefinancileinformatieverstrekkingvande
organisatie.

3.8

Deraadvanbestuurevalueertopjaarlijksebasishaareigensamenstelling
enwerking.
Deraadvanbestuurstelteengedragscodeopdievantoepassingisop
bestuurders,directieenpersoneelenonderneemtstappenomte
waarborgendatallerelevanteactorenopdehoogtezijnvandeinhoudvan
decodeendezebegrijpen.

3.9

Heeftdealgemenevergaderingminstensnonafhankelijk en
deskundigpersoonaangestelddietoezichthoudtophetfinancile
beleidendefinancileinformatieverstrekkingvandeorganisatie?
Beschiktdeorganisatieovereendocumentwaarindewerking,taken
ensamenstelling(minstensnonafhankelijkpersoon)vanhet
financieelofauditcomitzijnvastgelegd?
Heefthetfinancieelofauditcomitdemeestrecentejaarrekening
goedgekeurdenhieroververslaguitgebrachtaandealgemene
vergadering?
Beschiktdeorganisatieovereenverslagvaneenzelfevaluatiedoorde
raadvanbestuurdiedevoorbije12maandenwerduitgevoerd?
Beschiktdeorganisatieovereengedragscodedievantoepassingisop
bestuurders,directieenpersoneel?
Bevatdezecodeminstensvolgendeelementen:deverplichtingom
integertehandelen,eenonkostenregeling,eengeschenkenregeling
enregelsinzakebelangenvermenging?
Werddecodeondertekenddooralleledenvanderaadvanbestuur,
dedirectieledenenpersoneelsleden?
Heeftderaadvanbestuurdevoorbije12maandenstappen
ondernomenomtewaarborgendatallerelevanteactorenopde
hoogtezijnvandeinhoudvandecodeendezebegrijpen?Werdde

57

algemenevergaderinginkennisgesteldvandecode?
3.10

Deraadvanbestuursteltprocedures inzakebelangenconflictenvastdie
vantoepassingzijnopdeledenvanderaadvanbestuur.

Beschiktdeorganisatieovereendocumentwaarinproceduresinzake
belangenconflictenzijnvastgelegd?
Waarborgendezeproceduresdatgepercipieerdeofdaadwerkelijke
belangenconflictenwordengemeld(belangenconflictenworden
gemeldindenotulenvanderaadvanbestuurenbijgehoudenineen
register)endatcommerciletransactiesmeteenderdepartij
waarmeeeenbestuurslideen(in)directefamilialeen/ofcommercile
relatieheeftvoorafgaandtergoedkeuringwordenvoorgelegdaande
algemenevergaderingofeendoordealgemenevergadering
gemandateerdorgaan?
Waarborgendezeproceduresdatledenvanderaadvanbestuurin
bepaaldebeslissingenwaarinersprakeisvaneenbelangenconflict
nietmogendeelnemenaandestemming?

3.11

Deraadvanbestuurlegtjaarlijkseenwerkplanenbijpassend
vergaderschemavast.

Beschiktdeorganisatieovereengeldenddocumentwaarinhet
werkplanenbijpassendvergaderschemavooreenperiodevan12
maandenisvastgelegd?
Voorzietditvergaderschemaminstensdevolgendeactiviteiten:
vastleggenvandebegroting,dejaarrekening,hetbeleidsplanenhet
jaarverslag,dejaarlijksezelfevaluatie,deevaluatievandedirectie,de
besprekingenevaluatievandegovernancevandeorganisatieenhet
voorbereidenvandealgemenevergadering?

58

Zachteindicatoren
Indicator1:Deorganisatiepubliceerteenjaarverslag
Stap/score
Statusquo

0
Deorganisatie
publiceerthetlaatste
jaarverslagnietophaar
website.

1
Deorganisatiebezorgt
haarledeneninterne
belanghebbendeneen
uitgebreidjaarverslag,
inclusieffinancieelverslag
enverslagenvande
comits.
Hetverslagwordt
eveneensgepubliceerdop
dewebsitevande
organisatie.

2
Deorganisatiebezorgt
haarledeneninterne
belanghebbendeneen
jaarverslag,inclusief
financieelverslagen
verslagenvande
comits.
Hetverslagwordt
eveneensgepubliceerd
opdewebsitevande
organisatie.

3
Deorganisatiebezorgthaar
ledeneninterne
belanghebbendeneen
jaarverslag,inclusieffinancieel
verslagenverslagenvan
commissies.
Hetverslagwordteveneens
gepubliceerdopdewebsitevan
deorganisatie.
Deraadvanbestuurlegt
zorgvuldigeinterneprocedures
vastdieleidentottijdigeen
nauwgezetteinterne
rapporteringinhetkadervan
hetjaarverslagenziettoeopde
nalevinghiervan.

Deraadvanbestuurlegt
zorgvuldigeinterne
proceduresvastdie
leidentottijdigeen
nauwgezetteinterne
rapporteringinhetkader
vanhetjaarverslagen
Hetjaarverslagvermeldtde
ziettoeopdenaleving
visieenmissieende
hiervan.
strategischedoelstellingenvan
deorganisatieenhoede

organisatiedezehetafgelopen
jaarheeftbereikt;geefteen
getrouwbeeldvandefinancile

toestandenresultaten;bevat
eenverslagoverdewerkingvan

59

4
Deorganisatiebezorgthaarleden
eninternebelanghebbendeneen
jaarverslag,inclusieffinancieel
verslagenverslagenvan
commissies.
Dedriemeestrecente
jaarverslagenwordengepubliceerd
opdewebsitevandeorganisatie.
Deraadvanbestuurzorgtvoor
zorgvuldigeinterneproceduresdie
leidentottijdigeennauwgezette
internerapporteringinhetkader
vanhetjaarverslagenziettoeop
denalevinghiervan.
Hetjaarverslagvermeldtdevisie
enmissieendestrategische
doelstellingenvandeorganisatie
enhoedeorganisatiedezehet
afgelopenjaarheeftbereikt;geeft
eengetrouwbeeldvande
financiletoestandenresultaten;
bevateenverslagoverdewerking
vaninternecomits;vermeldtde
actuelesamenstellingvanderaad
vanbestuurengeeftaanwelke

internecomits;vermeldtde
actuelesamenstellingvande
raadvanbestuurengeeftaan
welkebestuurderskwalificeren
alsexternebestuurders;geeft
eenoverzichtvanderelevante
nevenfunctiesvandeledenvan
deraadvanbestuur;
rapporteertoverde
verklaringenvan
belangenconflictenende
goedgekeurdebesluitenwaarbij
sprakeisvan
belangenconflicten;rapporteert
overderisicosen
onzekerhedenwaarmeede
organisatiewordt
geconfronteerdenhoezedeze
trachttebeheersen;bevatde
bestuursen
competentieprofielendiedoor
deorganisatiewerden
vastgesteld;rapporteertop
individueleofgeaggregeerde
wijzeoverderemuneratievan
deledenvanderaadvan
bestuur;bevatverslagenover
doordeorganisatie(mede)
georganiseerde
kampioenschappenen
evenementen;rapporteertover
hetomgaanmetdecodegoed
bestuurinVlaamse
sportfederaties.

60

bestuurderskwalificerenals
externebestuurders;geefteen
overzichtvanderelevante
nevenfunctiesvandeledenvande
raadvanbestuur;rapporteertover
deverklaringenvan
belangenconflictenende
goedgekeurdebesluitenwaarbij
sprakeisvanbelangenconflicten;
rapporteertoverderisicosen
onzekerhedenwaarmeede
organisatiewordtgeconfronteerd
enhoezedezetrachtte
beheersen;bevatdebestuursen
competentieprofielendiedoorde
organisatiewerdenvastgesteld;
bevateenremuneratieverslag;
bevatverslagenoverdoorde
organisatie(mede)georganiseerde
kampioenschappenen
evenementen;rapporteertover
hetomgaanmetdecodegoed
bestuurinVlaamse
sportfederaties.

Indicator2:DeorganisatierapporteertoverhetomgaanmetdecodegoedbestuurinVlaamsesportfederaties
Stap/score
Statusquo

0
Deorganisatie
rapporteertnietover
hetomgaanmetde
codegoedbestuurin
Vlaamse
sportfederaties.

1
Inhetlaatstverschenen
jaarverslagwordt
gerapporteerdoverde
wijzewaaropdefederatie
isomgegaanmetalle
principesvandecodegoed
bestuurinVlaamse
sportfederatiesaande
handvandehardeen
zachteindicatoren.In
gevallenwaarwordt
gekozenomaftewijken
vandecodewordtdit
beargumenteerd
toegelicht,volgenshetpas
toeofleguitprincipe.
Inhetlaatstverschenen
jaarverslagwordt
aangegevenwelke
bestuurswijzigingeninde
afgelopen12maandenzijn
doorgevoerdenwelke
wijzigingenworden
gepland.

2
Inhetlaatstverschenen
jaarverslagwordt
gerapporteerdoverde
wijzewaaropde
federatieisomgegaan
metalleprincipesvande
codegoedbestuurin
Vlaamsesportfederaties
aandehandvande
hardeenzachte
indicatoren.Ingevallen
waarwordtgekozenom
aftewijkenvandecode
wordtdit
beargumenteerd
toegelicht,volgenshet
pastoeofleguit
principe.

Inhetlaatstverschenen
jaarverslagwordtaangegeven
welkebestuurswijzigingeninde
afgelopen12maandenzijn
doorgevoerdenwelke
wijzigingenwordengepland.

Inhetlaatstverschenen
jaarverslagwordt
aangegevenwelke
bestuurswijzigingenin
deafgelopen12
maandenzijn
doorgevoerdenwelke
wijzigingenworden
gepland.

Deraadvanbestuurvoorziet
jaarlijkseenbesprekingen
evaluatievandegovernance
vandeorganisatieopbasisvan
decodegoedbestuurin
Vlaamsesportfederaties.

Deraadvanbestuur
voorzietjaarlijkseen

61

3
Inhetlaatstverschenen
jaarverslagwordt
gerapporteerdoverdewijze
waaropdefederatieis
omgegaanmetalleprincipes
vandecodegoedbestuurin
Vlaamsesportfederaties.In
gevallenwaarwordtgekozen
omaftewijkenvandecode
wordtditbeargumenteerd
toegelicht,volgenshetpastoe
ofleguitprincipe.

4
Inhetlaatstverschenen
jaarverslagwordtgerapporteerd
overdewijzewaaropdefederatie
isomgegaanmetalleprincipesvan
decodegoedbestuurinVlaamse
sportfederaties.Ingevallenwaar
wordtgekozenomaftewijkenvan
decodewordtditbeargumenteerd
toegelicht,volgenshetpastoeof
leguitprincipe.
Inhetlaatstverschenen
jaarverslagwordtaangegeven
welkebestuurswijzigingeninde
afgelopen12maandenzijn
doorgevoerdenwelkewijzigingen
wordengepland.
Deraadvanbestuurvoorziet
jaarlijkseenbesprekingen
evaluatievandegovernancevan
deorganisatieopbasisvande
codegoedbestuurinVlaamse
sportfederaties.
Deorganisatiemaaktvangoed
bestuureenvastagendapuntop
dealgemenevergaderingomhet
democratischdebatoverditthema
testimuleren.Een(adviserende)
stemmingwordtgeorganiseerd

besprekingenevaluatie
vandegovernancevan
deorganisatieopbasis
vandecodegoed
bestuurinVlaamse
sportfederaties.

62

overbeleidskeuzesinzakegoed
bestuur.

Indicator3:Dewebsitevandeorganisatievermeldtbasisinformatieoverdeaangeslotenclubs

Stap/score
Statusquo

0
Deorganisatie
onderneemtgeen
stappenom
informatieoverde
aangeslotenclubste
publiceren.

2
Deorganisatiepubliceerthet
aantalaangeslotenclubsopde
website.

Deorganisatie
houdteenregister
bijmetinformatie
overdeaangesloten
clubs.

3
Deorganisatiepubliceerthet
aantalaangeslotenclubsopde
website.

4
Deorganisatiepubliceerthet
aantal(individuele)aangesloten
ledenopdewebsite.

Deorganisatiepubliceertper
aangeslotenclubdevolgende
informatieopdewebsite:
naam,website,adresenemail.

Deorganisatiepubliceerthet
aantalaangeslotenclubsopde
website.

Deorganisatiepubliceertper
aangeslotenclubdevolgende
informatieopdewebsite:naam,
website,adresenemail.
Deorganisatiepubliceertper
aangeslotenclubhetcompetitieve
en/ofrecreatievesportaanbod.

63

Indicator4:Deorganisatieheeftgelimiteerdeambtstermijnen
Stap/score
Statusquo

0
Demandatenvande
ledenvanderaadvan
bestuurzijnniet
beperktindetijd.

1
Demandatenvaneen
deelvandeledenvan
deraadvanbestuur
(bijvoorbeeldvande
voorzitter)zijnbeperkt
indetijd.

2
Demandatenvanalleleden
vanderaadvanbestuurzijn
beperktindetijd.

3
Demandatenvanalleleden
vanderaadvanbestuurzijn
beperktindetijd.

Naeenbepaaldaantal
termijnenmoetenalleleden
vanderaadvanbestuur
minstenseentermijn
overslaanvoordatzezich
opnieuwverkiesbaarkunnen
stellen.

Naeenbepaaldaantal
termijnenkunnenalleleden
vanderaadvanbestuurzich
nietmeerverkiesbaarstellen.

Devoorzittervanderaadvan
bestuurmoetverplicht
aftredennatweetermijnenen
kanhiernanietaanblijvenals
bestuurder.
Demaximaleaaneengesloten
zittingsperiodevanalleleden
overschrijdtde12jaarniet.

64

4
Demandatenvanalleledenvande
raadvanbestuurzijnbeperktinde
tijdenzijneenmaalhernieuwbaar
(zonderuitzondering).
Demaximaleaaneengesloten
zittingsperiodevanalleleden
overschrijdtde12jaarniet.

Indicator5:Deorganisatieheefteengedifferentieerde,evenwichtigeencompetenteraadvanbestuur
Stap/score
Statusquo

0
Deorganisatie
onderneemtgeen
stappenomeen
gedifferentieerde,
evenwichtigeen
competenteraadvan
bestuurtebekomen.

1
Deraadvanbestuur
steltdegewenste
profielenopvande
ledenvanderaadvan
bestuuropbasisvan
devisie,missieen
strategischedoelen
vandeorganisatie.
Dezewordenter
goedkeuringaande
algemenevergadering
voorgelegd.
Deraadvanbestuur
evalueertdereleen
degewensteprofielen
periodiekenbijhet
ontstaanvanelke
vacature.

2
Deraadvanbestuursteltde
gewensteprofielenopvande
ledenvanderaadvanbestuur
opbasisvandevisie,missie
enstrategischedoelenvande
organisatie.Dezewordenter
goedkeuringaandealgemene
vergaderingvoorgelegd.

3
Deraadvanbestuursteltde
gewensteprofielenopvande
ledenvanderaadvanbestuur
opbasisvandevisie,missieen
strategischedoelenvande
organisatie.Dezewordenter
goedkeuringaandealgemene
vergaderingvoorgelegd.

4
Deraadvanbestuursteltde
gewensteprofielenopvande
ledenvanderaadvanbestuurop
basisvandevisie,missieen
strategischedoelenvande
organisatie.Dezewordenter
goedkeuringaandealgemene
vergaderingvoorgelegd.

Deraadvanbestuurevalueert
dereleendegewenste
profielenperiodiekenbijhet
ontstaanvanelkevacature.

Deraadvanbestuurevalueert
dereleendegewenste
profielenperiodiekenbijhet
ontstaanvanelkevacature.

Deorganisatiekanaantonen
datbijdeopmaakvandeze
profielenisgestreefdnaar
eeneengedifferentieerde
samenstellingvanderaadvan
bestuurinzake
genderverhoudingen,leeftijd
en/ofetniciteit.

Deorganisatiekanaantonen
datbijdeopmaakvandeze
profielenisgestreefdnaareen
eengedifferentieerde
samenstellingvanderaadvan
bestuurinzake
genderverhoudingen,leeftijd
en/ofetniciteit.

Deorganisatiekanaantonendat
bijdeopmaakvandezeprofielenis
gestreefdnaareeneen
gedifferentieerdesamenstelling
vanderaadvanbestuurinzake
genderverhoudingen,leeftijden/of
etniciteit.

Eenbenoemingscomit
identificeerthiateninzakede
vaardigheid,deskundigheiden
gedifferentieerde
samenstellingvanderaadvan
bestuur.

65

Deraadvanbestuurevalueertde
releendegewensteprofielen
periodiekenbijhetontstaanvan
elkevacature.
Eenbenoemingscomit
identificeerthiateninzakede
vaardigheid,deskundigheiden
gedifferentieerdesamenstelling
vanderaadvanbestuur.
Minstens25%vandeledenvande
raadvanbestuurisvanhet

geslachtdathetminst
vertegenwoordigdis.

66

Indicator6:Deorganisatiebetrektinternebelanghebbendeninhaarbeleid
Stap/score
Statusquo

0
Deorganisatiebetrekt
interne
belanghebbendenniet
inhaarbeleid.

1
Deorganisatie
communiceert
belangrijkebeslissingen
aanhaarledenen
motiveertdeze.

2
Deorganisatie
communiceertover
belangrijkebeslissingenmet
haarledenenmotiveert
deze.
Inhetkadervanhet
opstellenvan
meerjarenbeleidsplannen
wordeninterne
belanghebbenden
geconsulteerd.

3
Deorganisatiecommuniceert
overbelangrijkebeslissingen
methaarledenenmotiveert
deze.
Inhetkadervanhetopstellen
vanmeerjarenbeleidsplannen
wordeninterne
belanghebbenden
geconsulteerd.
Deorganisatieonderneemt
actiesomviasocialemedia
internebelanghebbendente
betrekken.
Deorganisatieonderneemt
actiesominterne
belanghebbendenop
regelmatigebasistebetrekken
inhetbeleid.Hierbijkan
bijvoorbeeldgedachtworden
aanklankbordgroepen,
thematischeadhoc
werkgroepen,(online)
bevragingen,klachtenbanken
enwedstrijdenvoornieuwe
ideen.

67

4
Deorganisatiecommuniceertover
belangrijkebeslissingenmethaar
ledenenmotiveertdeze.
Inhetkadervanhetopstellenvan
meerjarenbeleidsplannenworden
internebelanghebbenden
geconsulteerd.

Deorganisatieontwikkelten
implementeerteen
communicatiestrategieomvia
socialemediainterne
belanghebbendentebetrekken.

Deorganisatieontwikkelten
implementeerteenstrategieom
internebelanghebbendenop
regelmatigebasistebetrekkenin
hetbeleid.Hierbijkanbijvoorbeeld
gedachtwordenaan
klankbordgroepen,thematischead
hocwerkgroepen,(online)
bevragingen,klachtenbankenen
wedstrijdenvoornieuweideen.

Indicator7:Deorganisatieheefteenbeleidinzakesocialeverantwoordelijkheid
Stap/score
Statusquo

0
Deorganisatie
onderneemtgeen
stappeninzakesociale
verantwoordelijkheid.

2
Deorganisatieonderneemt
Deraadvanbestuur actiesinzakesociale
onderzoektde
verantwoordelijkheiddiezich
mogelijkheidom
toespitstenopnofmeerdere
actieste
vandevolgendeelementen:
ondernemeninzake sociaalmaatschappelijke
sociale
vraagstukken(zoals
verantwoordelijkheid bijvoorbeeldhetverbeteren
doorinformatieinte vandesociale,culturele,
winnenbijexternen. educatieveofpsychologische
toestandvan
gemarginaliseerdeen/of
achtergesteldegroepen);
milieuvraagstukken;zorg
dragenvoordegemeenschap
waarindeorganisatie(mede)
sportevenementenorganiseert.

3
Deorganisatieheefteen
formeelbeleidinzakesociale
verantwoordelijkheiddat
concretedoelstellingenen
actiesvooropsteltenzich
toespitstopeenofmeerdere
vandevolgendeelementen:
sociaalmaatschappelijke
vraagstukken(zoals
bijvoorbeeldhetverbeteren
vandesociale,culturele,
educatieveofpsychologische
toestandvan
gemarginaliseerdeen/of
achtergesteldegroepen);
milieuvraagstukken;zorg
dragenvoordegemeenschap
waarindeorganisatie(mede)
sportevenementenorganiseert.

68

4
Deorganisatieheefteenformeel
beleidinzakesociale
verantwoordelijkheiddatconcrete
doelstellingenenacties
vooropsteltenzichtoespitstop
eenofmeerderevandevolgende
elementen:sociaal
maatschappelijkevraagstukken
(zoalsbijvoorbeeldhetverbeteren
vandesociale,culturele,
educatieveofpsychologische
toestandvangemarginaliseerde
en/ofachtergesteldegroepen);
milieuvraagstukken;zorgdragen
voordegemeenschapwaarinde
organisatie(mede)
sportevenementenorganiseert.
Hetbeleidisondermeergericht
ophetverzamelenendelenvan
kennisengoede
praktijkvoorbeeldenenhet
stimulerenvanactieonderde
leden.

Indicator8:Deorganisatieheefteenfinancieelofauditcomit
Stap/score
Statusquo

0
Deorganisatieheeftgeen
financieelofauditcomit
enonderneemtgeen
stappenindierichting.

1
Minstensnonafhankelijken
deskundigpersoon(deze
maaktgeendeeluitvande
organisatie)controleertop
jaarlijksebasishetfinancile
verslag(balans,
resultatenrekeningen
toelichtingen).

2
Minstensn
onafhankelijken
deskundigpersoon
controleertopjaarlijkse
basishetfinancile
verslag(balans,
resultatenrekeningen
toelichtingen).

3
Minstensnonafhankelijken
deskundigpersooncontroleert
opjaarlijksebasishetfinancile
verslag(balans,
resultatenrekeningen
toelichtingen).

4
Minstensnonafhankelijk
endeskundigpersoon
controleertopjaarlijksebasis
hetfinancileverslag
(balans,resultatenrekening
entoelichtingen).

Deorganisatieimplementeert
dewerking,takenen
samenstelling(minstensn
onafhankelijkpersoon)vanhet
comitindestatutenenhet
internreglement.

Deorganisatie
implementeertdewerking,
takenensamenstelling
(minstensnonafhankelijk
persoon)vanhetcomitin
destatutenenhetintern
reglement.

Deorganisatie
implementeertde
werking,takenen
samenstelling(minstens
nonafhankelijk
persoon)vanhetcomit Hetcomitisdevoorbije
indestatutenenhet
maandenminstenseenmaal
internreglement.
samengekomenomhet
financileverslagtebespreken
enheefthierover
gerapporteerdaande
algemenevergadering.

Hetcomitisdevoorbije
maandenminstenseenmaal
samengekomenomhet
financileverslagte
besprekenenheefthierover
gerapporteerdaande
algemenevergadering.
Hetcomitevalueertendoet
aanbevelingenmet
betrekkingtotdesystemen
vaninternecontroleen
risicobeheerenhoudt
toezichtophetinterne
auditproces(indienvan
toepassing).

69

Indicator9:Deorganisatieheefteengedragscode
Stap/score
Statusquo

0
Deorganisatie
heeftgeen
gedragscodeen
onderneemtgeen
stappenindie
richting.

1
Deraadvanbestuur
legteengedragscode
vastdievan
toepassingisopde
ledenvanderaadvan
bestuur.

2
Deraadvanbestuurlegteen
gedragscodevastdievan
toepassingisopdeledenvan
deraadvanbestuur,de
directieenhetuitvoerende
personeelenverankertdeze
indestatutenenhetintern
reglement.

3
Deraadvanbestuurlegteen
gedragscodevastdievan
toepassingisopdeledenvande
raadvanbestuur,dedirectieen
hetuitvoerendepersoneelen
verankertdezeindestatutenen
hetinternreglement.
Degedragscodebevatminstens
volgendeelementen:de
verplichtingomintegerte
handelen;eenonkostenregeling;
eengeschenkenregeling;
proceduresinzake
belangenconflictendiewaarborgen
datgepercipieerdeof
daadwerkelijkebelangenconflicten
wordengemeldendat
commerciletransactiesmeteen
derdepartijwaarmeeeen
bestuurslideenrelatieheeft
voorafgaandtergoedkeuring
wordenvoorgelegdaande
algemenevergaderingofeendoor
dealgemenevergadering
gemandateerdorgaan.

4
Deraadvanbestuurlegteen
gedragscodevastdievan
toepassingisopdeledenvande
raadvanbestuur,directieen
personeelenverankertdezeinde
statutenenhetinternreglement.
Degedragscodebevatminstens
volgendeelementen:de
verplichtingomintegerte
handelen;eenonkostenregeling;
eengeschenkenregeling;
proceduresinzake
belangenconflictendie
waarborgendatgepercipieerdeof
daadwerkelijkebelangenconflicten
wordengemeldendat
commerciletransactiesmeteen
derdepartijwaarmeeeen
bestuurslideenrelatieheeft
voorafgaandtergoedkeuring
wordenvoorgelegdaande
algemenevergaderingofeendoor
dealgemenevergadering
gemandateerdorgaan.

Deraadvanbestuuronderneemt
Deraadvanbestuuronderneemt
stappenomtewaarborgendatalle
stappenomtewaarborgendatalle relevanteactorenopdehoogte
relevanteactorenopdehoogtezijn

70

vandeinhoudvandecodeendeze
begrijpen.

zijnvandeinhoudvandecodeen
dezebegrijpen.

Deraadvanbestuurheeftde
algemenevergaderinginkennis
gesteldvandecode.

Deledenvanderaadvanbestuur,
dedirectieenhetuitvoerende
personeelhebbendecode
ondertekend.

Deledenvanderaadvanbestuur,
dedirectieenhetuitvoerende
personeelhebbendecode
ondertekend.

71

Deraadvanbestuurheeftde
algemenevergaderinginkennis
gesteldvandecode.
Deraadvanbestuurlegteen
procedurevastinhetintern
reglementvoordeafhandelingvan
klachtenopbasisvandecode.

Indicator10:Deorganisatieheeftexterneledeninhaarraadvanbestuur
Stap/score
Statusquo

0
Inderaadvanbestuur
zeteltgeenexternlid
endeorganisatie
onderneemtgeen
stappenomexterne
ledenaantetrekken.

1
Kandidaatledenvande
raadvanbestuurworden
aangezochtviaeenopen
recruteringsproces.

2
Kandidaatledenvanderaad
vanbestuurworden
aangezochtviaeenopen
recruteringsproces.

3
Kandidaatledenvanderaad
vanbestuurworden
aangezochtviaeenopen
recruteringsproces.

Openstaandeposities
wordengeadverteerdvia
relevante(online)kanalen.

Openstaandeposities
wordengeadverteerdvia
relevante(online)kanalen.

Openstaandeposities
wordengeadverteerdvia
relevante(online)kanalen.

Dealgemenevergadering
behoudtsteedshetrecht
ombestuurdersvoorte
dragen.

Deorganisatielaatzichin
haarzoektochtnaar
geschikteexterneleden
bijstaandoorexternen
en/ofeen
benoemingscomit.

Deorganisatielaatzichin
haarzoektochtnaar
geschikteexterneleden
bijstaandooreen
benoemingscomit.

Dealgemenevergadering
behoudtsteedshetrecht
ombestuurdersvoorte
dragen.

Deraadvanbestuurheeft
minstensnliddat
kwalificeertalsexternlid.
Dealgemenevergadering
behoudtsteedshetrecht
ombestuurdersvoorte
dragen.

72

4
Kandidaatledenvanderaadvan
bestuurwordenaangezochtvia
eenopenrecruteringsproces.
Openstaandepositiesworden
geadverteerdviarelevante(online)
kanalen.
Deorganisatielaatzichinhaar
zoektochtnaargeschikteexterne
ledenbijstaandooreen
benoemingscomit.
Minstens25%vanderaadvan
bestuurbestaatuitexterneleden.
Dealgemenevergaderingbehoudt
steedshetrechtombestuurders
voortedragen.

Indicator11:Deorganisatieheefteengepastsysteemvoorrisicobeheersing
Stap/score
Statusquo

0
Deorganisatie
onderneemtgeen
stappeninzake
risicobeheersing.

Bestuurderswordenbij
aanvangvanhunmandaat
ingelichtoverhun
aansprakelijkheidenderaad
vanbestuuroverweegtom
eenverzekeringaantegaan
voor
bestuurdersaansprakelijkheid.

Bestuurderswordenbij
aanvangvanhunmandaat
ingelichtoverhun
aansprakelijkheidenderaad
vanbestuuroverweegtom
eenverzekeringaantegaan
voor
bestuurdersaansprakelijkheid.

Risicobeheermaaktdeeluit
vande(vastgelegde)agenda
vanderaadvanbestuur.

Risicobeheermaaktdeeluitvan
de(vastgelegde)agendavande
raadvanbestuur.

Deraadvanbestuur
beoordeeltde
waarschijnlijkheidenimpact
vanallemogelijkeincidenten.

Deraadvanbestuurbeoordeelt
dewaarschijnlijkheidenimpact
vanallemogelijkeincidenten.

Risicobeheermaaktdeeluit
vande(vastgelegde)agenda
vanderaadvanbestuur.

Deraadvanbestuur
beoordeeltde
waarschijnlijkheidenimpact
vanallemogelijkeincidenten.

Opbasishiervanworden
formelestrategien
ontwikkeldenuitgevoerdom
risicostebeperkenof
elimineren.Dezestrategien
wordenopregelmatigebasis
gevalueerd.

Bestuurderswordenbij
aanvangvanhunmandaat
ingelichtoverhun
aansprakelijkheidenderaad
vanbestuuroverweegtom
eenverzekeringaantegaan

73

Opbasishiervanwordenformele
strategienontwikkelden
uitgevoerdomrisicoste
beperkenofelimineren.Deze
strategienwordenop
regelmatigebasisgevalueerd.

Bestuurderswordenbijaanvang
vanhunmandaatingelichtover
hunaansprakelijkheidenderaad
vanbestuuroverweegtomeen
verzekeringaantegaanvoor
bestuurdersaansprakelijkheid.
Bijdeplanningvangrote
projectenwordteenuitgebreide

voor
bestuurdersaansprakelijkheid.

risicoanalyseuitgevoerd.Bijde
organisatievaneengroot
evenementbijvoorbeeldmoeten
demogelijkepositievenen
negatieveuitkomsten
gevalueerdworden.Alle
belangrijkeevenementenen
activiteitenmoetenworden
begrootenermoetrekening
gehoudenwordenmet
afwijkingenvanbegrote
bedragen.Hierbijmoetrekening
gehoudenwordenmeteen
worstcasescenariofinancieel
verlies.

74

Indicator12:Deorganisatieheeftgeschikteklachtenprocedures
Stap/score
Statusquo

0
Deorganisatieheeft
geenformele
klachtenprocedure.

1
Deraadvanbestuurlegt
eenklachtenprocedure
vastinhetintern
reglement.

2
Deraadvanbestuurlegt
proceduresvastdie
atletenenclubstoelaten
ominberoeptegaan
tegeneensportieve
sanctie.

3
Deraadvanbestuurlegt
proceduresvastdieatletenen
clubstoelatenominberoepte
gaantegeneensportieve
sanctie.

Deraadvanbestuurlegt
Deraadvanbestuurlegt proceduresvastvoorde
proceduresvastvoorde afhandelingvanklachteninzake
afhandelingvanklachten discriminatieenseksueel
inzakediscriminatieen
grensoverschrijdendgedrag.
seksueel
grensoverschrijdend
Deraadvanbestuurlegt
gedrag.
proceduresvastvoorde
afhandelingvanklachteninzake
deschendingvande
Deklachtenprocedures
gedragscode.
bevattenduidelijk
omschrevenprocedures
voor:hetindienenvan
Deklachtenprocedures
klachten;het
bevattenduidelijkomschreven
onderzoekenvan
proceduresvoor:hetindienen
klachten;hetinkennis
vanklachten;hetonderzoeken
stellenvandeindiener
vanklachten;hetinkennis
vandeklachtvande
stellenvandeindienervande
uitkomstvanhet
klachtvandeuitkomstvanhet
onderzoek.
onderzoek.
Deraadvanbestuurlegt
inhetinternreglement
deberoepsprocedure
vast.

75

4
Deraadvanbestuurlegt
proceduresvastdieatletenen
clubstoelatenominberoepte
gaantegeneensportievesanctie.
Deraadvanbestuurlegt
proceduresvastvoorde
afhandelingvanklachteninzake
discriminatieenseksueel
grensoverschrijdendgedrag.
Deraadvanbestuurlegt
proceduresvastvoorde
afhandelingvanklachteninzakede
schendingvandegedragscode.
Deklachtenproceduresbevatten
duidelijkomschrevenprocedures
voor:hetindienenvanklachten;
hetonderzoekenvanklachten;het
inkennisstellenvandeindiener
vandeklachtvandeuitkomstvan
hetonderzoek;hetinstellenvan
eenonafhankelijktribunaal.
Deproceduresvoorzien,opbasis
vandeernstvandeklacht,het
instellenvaneenduidelijk
omschreven
bemiddelingsprocedure,
onderzoeksprocedure,een

Deraadvanbestuurlegtinhet
internreglementde
beroepsprocedurevast.

onafhankelijktribunaalen
tussentijdsemaatregels.De
proceduresvoorziendatdeklacht
indiennoodzakelijkaande
bevoegde(publieke)autoriteiten
wordtdoorgegeven.
Deraadvanbestuurlegtinhet
internreglementde
beroepsprocedurevast.

76

Indicator13:Deraadvanbestuurdelegeertopgepastewijzetakenaancomits.
Stap/score
Statusquo

0
Deraadvanbestuur
onderneemtgeen
stappenomhetdoel,
degedelegeerdetaken
enbevoegdheden,
samenstellingen
rapporteringsverplichtin
genvandecomitsvast
teleggeninhetintern
reglement.

Deraadvanbestuur
onderneemtstappenom
hetdoel,degedelegeerde
takenenbevoegdheden,
samenstellingen
rapporteringsverplichtingen
vandecomitsvastte
leggeninhetintern
reglement.

Deraadvanbestuurlegthet
doel,degedelegeerdetaken
enbevoegdheden,
samenstellingen
rapporteringsverplichtingen
vandecomitsvastinhet
internreglement.

Deraadvanbestuurlegthet
doel,degedelegeerdetaken
enbevoegdheden,
samenstellingen
rapporteringsverplichtingen
vandecomitsvastinhet
internreglement.

Deraadvanbestuurlegthet
doel,degedelegeerdetaken
enbevoegdheden,
samenstellingen
rapporteringsverplichtingen
vandecomitsvastinhet
internreglement.

Deraadvanbestuurbehoudt
teallentijdedebevoegdheid
voorhetnemenvan
belangrijkebeslissingenen
hetuiteenzettenvande
strategie.

Deraadvanbestuurbehoudt
teallentijdedebevoegdheid
voorhetnemenvan
belangrijkebeslissingenen
hetuiteenzettenvande
strategie.

Deraadvanbestuurbehoudt
teallentijdedebevoegdheid
voorhetnemenvan
belangrijkebeslissingenenhet
uiteenzettenvandestrategie.

Hetinternreglementbepaalt
datdecomitsde
mogelijkheidhebbenhun
adviezen/beslissingentoete
lichten.

Hetinternreglementbepaalt
datdecomitsdemogelijkheid
hebbenhun
adviezen/beslissingentoete
lichten.

Hetinternreglementbepaalt
datinhetgevalderaadvan
bestuurbesluitaftewijken

77

Hetinternreglementbepaalt
datinhetgevalderaadvan
bestuurbesluitaftewijkenvan
eenadvies/beslissingvaneen

vaneenadvies/beslissingvan
eencomit,ditgemotiveerd
wordttoegelicht.

78

comit,ditgemotiveerdwordt
toegelicht.
Deraadvanbestuurstelt
gewensteprofielenopvoorde
ledenvandecomits.

Indicator14:Deorganisatieheefteenbeleidinzakedebestrijdingvanmatchfixing.
Stap/score
Statusquo

0
De
organisatie
onderneemt
geen
stappenter
bestrijding
vanmatch
fixing.

1
De
organisatie
onderneemt
stappenter
bestrijding
vanmatch
fixing.

2
Deorganisatie
implementeerttuchtregels
terbestrijdingvanmatch
fixing.Dezeregelsbevatten
(1)hetverbodvooriederlid
vandefederatieomeen
weddenschapteplaatsen
gerelateerdaan
jeugdcompetitieseneen
wedstrijdofcompetitie
waarophij/zij(in)direct
invloedkanuitoefenenen
omvertrouwelijkeinformatie
teverspreidenwaar
redelijkerwijsvankan
wordenverwachtdatdeze
gebruiktkanwordeninhet
kadervaneenweddenschap;
(2)deplichtvooriederlid
vandefederatieom
verzoekentothet
onrechtmatigbenvloeden
vanwedstrijdenof
competitiestemeldenaan
defederatie;(3)de
procedureterbehandeling
vanovertredingenvan
bovenstaanderegels.

3
Deorganisatieimplementeert
tuchtregelsterbestrijdingvan
matchfixing.Dezeregelsbevatten
(1)hetverbodvooriederlidvan
defederatieomeenweddenschap
teplaatsengerelateerdaan
jeugdcompetitieseneenwedstrijd
ofcompetitiewaarophij/zij
(in)directinvloedkanuitoefenen
enomvertrouwelijkeinformatie
teverspreidenwaarredelijkerwijs
vankanwordenverwachtdat
dezegebruiktkanwordeninhet
kadervaneenweddenschap;(2)
deplichtvooriederlidvande
federatieomverzoekentothet
onrechtmatigbenvloedenvan
wedstrijdenofcompetitieste
meldenaandefederatie;(3)de
procedureterbehandelingvan
overtredingenvanbovenstaande
regels.

Deorganisatieimplementeertconcrete
doelstellingenenactiesgerichtopdevoorlichting
vantopsporters,talentvolleatleten,trainers,
scheidsrechtersenclubs.
Deorganisatieonderzoektderisicosinzake
matchfixingenonderneemtgepasteactiesom
dezeteminimaliseren.

Deorganisatieimplementeert
concretedoelstellingenenacties
gerichtopdevoorlichtingvan
Deorganisatiestelteenverantwoordelijkeaandie
topsporters,talentvolleatleten,
binnendeorganisatiefungeertalscontactpunt
trainers,scheidsrechtersenclubs. inzakematchfixing.Dezepersoonis
verantwoordelijkvoorhetverzorgenvan

initiatievenronddebestrijdingvanmatchfixing,
hetontvangenvaninformatieomtrent(mogelijke)

79

4
Deorganisatieimplementeerttuchtregelster
bestrijdingvanmatchfixing.Dezeregelsbevatten
(1)hetverbodvooriederlidvandefederatieom
eenweddenschapteplaatsengerelateerdaan
jeugdcompetitieseneenwedstrijdofcompetitie
waarophij/zij(in)directinvloedkanuitoefenenen
omvertrouwelijkeinformatieteverspreidenwaar
redelijkerwijsvankanwordenverwachtdatdeze
gebruiktkanwordeninhetkadervaneen
weddenschap;(2)deplichtvooriederlidvande
federatieomverzoekentothetonrechtmatig
benvloedenvanwedstrijdenofcompetitieste
meldenaandefederatie;(3)deprocedureter
behandelingvanovertredingenvanbovenstaande
regels.

matchfixing,hetonderhoudenvangoederelaties
metbevoegdeautoriteitenenhetonderzoeken
vanenverzamelenvaninformatieomtrent
mogelijkegevallenvanmatchfixing.

80

5 Scenariosenaanbevelingen
ArnoutGeeraertenEdithDrieskens
Deconcreteimplementatieenevaluatievandevoorgesteldehardeindicatorensteltdeopdrachtgever
voor belangrijke (beleids)keuzes. Dergelijke keuzes zijn nooit betekenisloos of neutraal, want
weerspiegelenhetvooropgesteldebeleid.Inwatvolgtwordeneenaantaldoordeoverheidtemaken
basiskeuzes toegelicht, met bijzondere aandacht voor twee vragen die zijn opgedoken tijdens de
gesprekkenmetdeopdrachtgever:(1)moetenalleindicatorenvoorallefederatiesgelden,en(2)is
hetaangewezenomeenbasisdrempelintevoeren.
Deuitvoerderisvanmeningdathetantwoordopdeeerstevraagjaisenhetantwoordopdetweede
vraagneen.Devoorkeurvandeuitvoerdergaatmetanderewoordenuitnaareenunisetbenadering
zonder basisdrempel. Die keuze is ingegeven door een combinatie van factoren, dewelke worden
toegelichtinwatvolgt.Voordeconcreteverdelingvandegeldenverkiestdeuitvoerdervervolgens
het gewogen maximumbedragscenario. Dat scenario combineert scenario 1
(maximumbedragscenario) met wegingsoptie 2 (weging). Opnieuw zijn er verschillende redenen
waarom die combinatie de voorkeur geniet. Figuur 1 visualiseert de voorgestelde keuzes en hun
samenhangaandehandvaneenstroomdiagram.
Zoals aangegeven in de offerte, kunnen de voorgestelde indicatoren de beoogde verandering
faciliterenopvoorwaardevaneencorrecteimplementatie.Indicatorenzijnimmersmeetinstrumenten
metsturendpotentieel,maarnooiteenwondermiddel.Omeencorrecteimplementatietefaciliteren,
werden tien aanbevelingen geformuleerd. De belangrijkste, maar niet de enige, voorwaarde is de
ontwikkelingvaneenkaderendenondersteunendbeleidinzakegoedbestuur.Bovendienishetsterk
aanteradenombeslissingenoverdewegingentoevoegingvancriteriaen/ofindicatorentenemen
opbasisvaneengrondigekennisvandestandvanzaken.Indatopzichtkandevoorgesteldeaanpak
fungerenalsdefactonulmeting.

81

Figuur7.Basiskeuzesvoorkeurscenario

Geldenalleindicatorenvooralle
federaties?
JA

NEEN
Multisetscenario

Is eenbasisdrempelaangewezen?

NEEN

JA
Basisdrempelscenario

Iseenmaximumbedragperfederatie
aangewezen?
NEEN

JA

Maximumbudget
scenario

Maximumbedrag
scenario

Isderealisatievandedeelcriterianoodzakelijk
vooreenpositieveevaluatievaneenindicator?

JA

NEEN

Wegingsoptie1:allesofniets

Wegingsoptie 2:weging

5.1 Scenarios
5.1.1 Uitgangspunt:unisetbenaderingzonderbasisdrempel
De uitvoerder stelt voor dat alle voorgestelde indicatoren worden gemplementeerd door alle
federatiesendatergeenbasisdrempelwordtingevoerd.Deuitvoerderisdusgeenvoorstandervan
eenbasisdrempelscenarioofeenmultisetscenarioindehuidigefasevanimplementatie.

In het basisdrempelscenario hebben enkel de federaties die een bepaalde set van (kern)
indicatorenhebbengemplementeerdrechtopsubsidies.Naarmatezedeoverigeindicatoren
implementeren,verwervenzebijkomendesubsidies.

Deuitvoerderbeklemtoontdatdeimplementatieditscenarioslechtseenoptiekanzijnnadat
een nulmeting is uitgevoerd. Enkel op die manier kan een realistische inschatting worden
gemaakt van de concrete implicaties en mogelijke verliezen. Bovendien ziet de uitvoerder
geenmeerwaardeindegehanteerdemethode,aangezienmendooreenzwaardereweging
opeenvoudigewijzedefactominimumcriteriakanbepalenindeanderescenarios.Ookgaat

82

ditscenariouitvaneennegatieveframing,hetgeenbotstmetdeaanbevelingendieverder
wordengedefinieerd.

Het multisetscenario is niet gebaseerd op de implementatie van alle indicatoren door alle
federaties, maar differentieert tussen federaties. Daarbij wordt vooral gedacht differentiatie
tussen grote en kleine federaties. Aan grote(re) federaties zou men hogere kwaliteitseisen
opleggendanaankleine(re).

Zoals bij het basisdrempelscenario, beklemtoont de uitvoerder dat de implementatie van dit
scenario slechts een realistische optie is nadat een nulmeting werd uitgevoerd. Enkel een
nulmetingkanbevestigendatgroot/kleindebelangrijkstebreuklijnvormtinzakegoedbestuurin
Vlaamsesportfederaties.Bovendienoordelenzijopbasisvandegesprekkenmetdeexpertenen
de focusgroepen dat de grote(re) federaties de meerderheid van de harde indicatoren niet
(volledig)hebbengemplementeerd.Ditscenariogaatbovendienintegenhetuitgangspuntdatde
vooropgesteldeindicatorenkernprincipesweerspiegelendiegeldenvoorallefederaties,kleinof
groot.Ookdeuitwisselingvangoedepraktijkenwordtbemoeilijkt.
Vanwegehetontbrekenvaneennulmeting,ishetvolgensdeuitvoerderineeneerstefaseinelk
gevalaangewezendatallefederatiesdezelfdeindicatorenimplementeren.Eventueelkanmenin
eenlaterefase,dochslechtsopbasisvaneengrondigeinventarisatievandestatusquoennadat
dehuidigehardeindicatorenmaximaalzijngemplementeerd,beslissenomeenaantal(grote(re))
federatieseenhogerestandaardinzakegoedbestuuropteleggen.Eendergelijkeaanpakisinlijn
met de literatuur en bestudeerde goede praktijken. De zachte indicatoren kunnen in dat geval
geldenterinspiratie.

5.1.2 Scenario1:maximumbedragscenario
Watdeconcreteverdelingvandegeldenbetreft,genietditscenariogenietdeduidelijkevoorkeurvan
de uitvoerder. Dit scenario is gebaseerd op (1) de implementatie van alle indicatoren door alle
federatiesen(2)eenevenredigeverdelingvansubsidiesmetvastmaximumbedragperfederatie.
Inditscenariowordtperfederatieeentotaalteverdienenbedragbepaald.Datbedragishetzelfde
voor elke federatie. Afhankelijk van het aantal indicatoren dat een bepaalde federatie heeft
gemplementeerd wordt een bepaald percentage van dit maximumbedrag uitgekeerd, zoals
aangegeveninFiguur8.

83

Figuur8.VoorbeeldberekeningsubsidiesportfederatieXinscenario1

Zoals aangegeven in Figuur 9, is het mogelijk om aan bepaalde indicatoren en/of dimensies een
zwaarderewegingtoetekenneninfunctievandevooropgesteldebeleidsprioriteiten.Daardoorkrijgt
descoreopdieindicatoreengroteraandeelindeberekeningvanhettoegekendesubsidiebedrag.
Figuur9.Wegingvanindicatorenendimensies

Binnen dit eerste scenario zijn er twee mogelijke deelscenarios op basis van de voorgestelde
wegingsoptiesvandedeelcriteria(zieverder).Ongeachtdegekozenwegingsoptie,zaldeoverheideen
overschotterbeschikkinghebbennahetuitkerenvandebeschikbaresubsidies.Eriseenuitzondering
opdieregel:wanneerallefederatiesdemaximumscorebehalenvooralleindicatoren,hetgeenzou
aangevendatdesituatieinzakegoedbestuuroptimaalisinVlaamsesportfederaties.Deuitvoerder
adviseertomhetoverschotteinvestereninondersteunendbeleidinzakegoedbestuur.Ookkanhet
wordenovergeheveldnaarhetvolgendejaarzodatdetotaalteverdelengeldenstijgenenorganisaties
sterkerwordenbeloondvoorhetimplementerenvandeindicatoren.Indatgevaldientmenwelopte
lettenvoorhetcrerenvanongewensteconcurrentietussendefederaties,dewelkehetuitwisselen
vangoedepraktijkenbemoeilijkt(zieverder).Ookmengvormenzijndenkbaar.

84

5.1.3 Scenario2:maximumbudgetscenario
Ookhettweedescenariovertrektvandetoepassingvanalleindicatorendoorallefederaties,maarhet
totaal beschikbare budget wordt volledig verdeeld over de federaties op basis van hun prestaties.
Federaties die beter scoren, verdienen meer. De concrete berekening blijft vrij eenvoudig. Het
totaalbudgetwordtimmersgedeelddoorhettotaalvanbehaaldepuntenopdatdesubsidieperpunt
kan worden vastgesteld. Vervolgens worden de subsidies per federatie berekend op basis van de
behaaldescore.Dedeelscenariosdiegeldenvoorheteerstescenariozijneveneensvantoepassingop
basisvandevoorgesteldewegingsoptiesvandedeelcriteria(zieverder).
De uitvoerders beklemtonen dat ze geenvoorstanderzijnvan ditscenario,omdat federatiesmeer
verdienennaarmateanderefederatiesslechterscoren.Voorbeeldenuithetbuitenlandlerendatdit
scenarioonnodigeenzelfsongewensteconcurrentietussendefederatiescreert,wathetuitwisselen
van goede praktijken bemoeilijkt. Federaties die goed scoren op de indicatoren worden namelijk
ontmoedigdomhungoedepraktijkentedelenomdatditzalresulterenineenmindergrootdeelvan
hetbeschikbarebudget.

5.1.4 Wegingsopties
Voorallescenariosbestaanerwegingsopties.Wegingenhebbenbelangrijkeimplicatiesenmoeten
dusdeuitingzijnvanweloverwogenengenformeerdebeleidskeuzes.Tweebasisoptiestekenenzich
af.Optie1(allesofniets)heefthetgrootstesturingspotentieel;optie2(weging)genietdevoorkeur
heeftvandeuitvoerdergegevendeafwezigheidvaneennulmeting.Binneneentermijnvantweejaar
zoumenevenweldeoverstapmoetenkunnenrealiserennaaroptie1.
Bijoptie1kaneenfederatieenkel1scorenopeenindicatorindienmenaanallesubcriteriavoldoet
(Figuur10).Bijoptie2wordendedeelcriteriagewogen(Figuur11).Menbekomteenscorevoorde
indicatorookwanneermennietaanallesubcriteriavoldoet(tenzijmennulscoortopalledeelcriteria).

85

Figuur10.Wegingsoptie1deelcriteria(allesofniets)

Figuur11.Wegingsoptie2deelcriteria(weging)

5.2 Software
Ter facilitering van de evaluatie van de harde en de zachte indicatoren werd, op basis van de
voorgesteldescenarios,evaluatiesoftwareontwikkelddoorErikHeggen.Desoftwareisbijgevoegd
viamemorystick;Bijlage5geefttoelichtingbijdegebruikteformules.
Desoftwarelaattoeomopeenvoudigewijzeperfederatiedescoresvoordehardeindicatorenenhet
afgeleide bedrag te berekenen. Onderstaande figuur presenteert een fictieve berekening ter
illustratie.

86

Figuur5.BerekeningscoreshardeindicatorenenuitgekeerdebedragvoorfederatieX

Daarnaastlaatdesoftwaretoeomdescoresopdezachteindicatorenopeenoverzichtelijkemanier
weertegevenaandehandvaneenspinnenwebdiagram.Onderstaandefiguurpresenteerteenfictieve
voorstellingterillustratie.
Figuur13.VoorstellingscoreszachteindicatorenvoorfederatieXaandehandvaneenspinnenwebdiagram

87

5.3 Aanbevelingen
1. Ontwikkeleenkaderendenondersteunendbeleid
Hetontwikkelenvaneenkaderendenondersteunendbeleidiseen conditiosinequanonvooreen
correcte implementatie van de harde indicatoren. Het is aanbevolen dat de overheid een beleid
ontwikkeltdatgerichtisop:

het aanmoedigen van het delen van goede praktijkvoorbeelden inzake gedragscodes,
klachtenprocedures, bestuurdersprofielen, procedures voor belangenconflicten,
jaarverslagen,financilecomits,verkiezingsprocedures,
het aanmoedigen van het delen van middelen en faciliteiten, bijvoorbeeld op het vlak van
administratieveenjuridischeondersteuning(ethischtribunaal)
hetfaciliterenvandezoektochtnaargeschikteonafhankelijkebestuurdersen/ofledenvan
comits
het organiseren van vorming en opleiding inzake goed bestuur (thematische conferenties,
lezingen,workshops,discussiegroepen,)
het uitwerken van concrete (ondersteunende) projecten inzake goed bestuur en het
verstrekkenvanadviesopmaataandefederaties

Zoalsbesproken,kandeoverheidhetrestbedraginscenario1daartoeaanwenden.Zokaneenpositief
discours ontwikkeld worden door te communiceren dat ook de nietuitgekeerde bedragen worden
genvesteerdindefederaties,zijhetonrechtstreeks.

2. Ontwikkelenhanteereenpositiefdiscours
Het is van cruciaal belang dat de overheid een positief discours hanteert dat gericht is op de
bewustmakingvanhetbelangvandeimplementatievangoedbestuur.Devooropgesteldeoefening
heeftmeerkansopslagenbijeendiscoursvanmogelijkhedenenbatendanvanbeperkingenenkosten.
Zoishetaanbevolenomtesprekenoverinvesteringeneerderdansubsidies.Watzekervermeden
moet worden, is dat goed bestuur door de federaties wordt gepercipieerd als een
sanctioneringsinstrument ten bate van de overheid. In combinatie met een kaderend en
ondersteunendbeleid,kaneenpositiefdiscoursbijdragentotdevooropgesteldecultuurverandering
envoorkomendatdeimplementatievandeindicatorendoordesectorwordtgepercipieerdalseen
weinigrelevanteenbelastendejaarlijksepapierenoefeningdievooraldeoverheidaanbelangt.

3. Inventariseerdestatusquoalvorensbeleidskeuzestemaken(nulmeting)
Hetissterkaangeradenombeslissingenoverdewegingvanindicatorenofdeeventueledifferentiatie
tussen(groteenkleine)federatiestenemenopbasisvaneengrondigekennisvandestandvanzaken.
Omdieredenishetaangewezenomdehardeindicatorenineersteinstantieteimplementerenmet
gelijkeweging(voorzowelindicatorenalsdeelcriteria)enzonderdifferentiatietussengroteenkleine
federaties. Op basis van een analyse van de resultaten kan men vervolgens weloverwogen en
genformeerdebeleidskeuzesmaken.

88

4. Inventariseerdestatusquoalvorenscriteriaen/ofindicatorentoetevoegen(nulmeting)
Hetissterkaangeradenombeslissingenoverdetoevoegingenwegingvancriteriaen/ofindicatoren
te nemen op basis van een grondige kennis van de status quo. Op basis van een analyse van de
resultatenvandeimplementatievandehardeenzachteindicatorenkanmenopweloverwogenen
genformeerdemanierbeslissenomcriteriateverstrengenen/ofindicatorentoetevoegen.

5. Vermijdeenuiterstrigidemetingvangoedbestuur
Devoorgesteldehardeindicatorenbiedeneenduidelijkafgebakendkaderwaarbinnendefederaties
vrijinvullingkunnengevenaandeconcreteimplementatievanelementenvangoedbestuur.Hetis
sterk afgeraden om de voorgestelde indicatoren en criteria verder te verstrengen. Een verdere
vernauwingondermijnthetresponsabiliseringsprocesdatdeindicatorenbeogentestimuleren.

6. Steunzoweinigmogelijkopzelfevaluatie
Hetissterkaangeradenomzoweinigmogelijktesteunenopzelfevaluatie.Eengedegenzelfevaluatie
kandebeoogdeevaluatieoefeningvoeden,maaruiteraardnooitvervangen.Zelfevaluatiebiedtzelden
eenbetrouwbareenvalidemeting.Debestudeerde bestpracticesbevestigendathetaangewezenis
dateenpersoonexternaandefederaties(maarmetvoldoendekennisvanzaken)denodigegegevens
verzamelt om de objectiviteit van de evaluatie te garanderen. Om deze gegevensverzameling te
faciliterenishetwelaangeradendatdefederatiesschriftelijkrapporterenoverdestandvanzaken
metbetrekkingtotdehardeindicatoren.Deimplementatiefichesenduidingsficheskunnendaartoe
wordenaangewend.

7. Organiseerindividuelegesprekkenmetdefederaties
Methetoogopeenvalideevaluatieishetsterkaangeradenomindividuelegesprekkenteorganiseren
metdefederaties,zodatverderecontrolevandeaangeleverdeinformatieendocumentatiemogelijk
is.Eendergelijkeaanpakbespoedigtookeenvertrouwensbandtussendeevaluatorendefederaties
endraagtbijtotdebeoogdecultuurverandering.

8. Breng de gevraagde evaluatiecapaciteit in kaart en werk met een beperkte groep van
beoordelaars
Hetissterkaangeradenomdedoordeoverheidteinvesterenmiddelenvoordeevaluatievandeharde
(enzachte)indicatorennauwgezetinkaarttebrengen.Hierbijmoetdeopdrachtgevereenrealistische
inschattingmakenvandewerklast.Volgensdeexpertenduurtdeverzamelingvangegevensongeveer
twee uur per federatie wanneer men persoonlijke gesprekken organiseert. Met het oog op een
betrouwbareevaluatie,ishetbovendiensterkaanteradenomdeevaluatievandefederatiesdoor
eenbeperktaantalpersonentelatenuitvoeren.Deexpertengavenimmersaandateengrotegroep
van beoordelaars noodzakelijkerwijs leidt tot een vertekening van de resultaten, ook wanneer het
meetinstrumenteenhogematevanbetrouwbaarheidheeft.

89

9. Implementeerdeindicatorenvolgenshetpastoeofleguitprincipe
Ineenheelbeperktaantalgevallen,zoalsbijafwezigheidvanbestuursvergoedingen,zullenbepaalde
criterianietvantoepassingblijkenopbepaaldefederaties.Hetisaanteradenomditgevalpergeval
tebeoordelenviahetwelbekendepastoeofleguitprincipe.Meerspecifiekbetekentditdatopbasis
vaneengegrondeengemotiveerdeuitlegkangeoordeeldwordendateenindicatoren/ofcriterium
nietvantoepassingisopeenbepaaldefederatie.

10. Rapporteeroverderesultaten
Omdeimplementatievandehardeindicatorentefaciliteren,kandeoverheidrapporterenoverde
behaaldescoresvandefederaties.Doorinternebelanghebbendenenhetruimepubliekteinformeren
overderesultaten,wordendekostenvannietimplementatieverhoogdvoordefederaties.Hetisaan
teradenomineeneerstefaseinalgemenetermenterapporterenoverdepositieveelementenen
tekortkomingen van de individuele federaties inzake goed bestuur. In een latere fase kan men
beslissenomallescoresopenbaartemaken.

90

6 Implementatieficheshardeindicatoren
ArnoutGeeraert
Dit hoofdstuk bevat 29 implementatiefiches terfaciliteringvan de implementatie doordeVlaamse
sportfederaties van de voorgestelde harde indicatoren (opleveringselement 2). Voor elke harde
indicatorwordttoelichtinggegevenbijderelevantieenmeting.
TerfaciliteringvandeimplementatiewordtookeenopleidingsmomentvoorzieninoverlegmetdeVSF
(opleveringselement6).

91

IMPLEMENTATIEFICHE
Dimensie1:Transparantie
Indicator1.1
De organisatie publiceert haar statuten, interne reglementen, organigram en sportregels op haar
website.Dezedocumentenzijneenvoudigterugtevindenenvooriedereentoegankelijk.
Hetopenbaarmakenvandeze(basis)documenteniseeneerstecrucialestapnaareentransparante
werking van de organisatie. Statuten zijn een reeks fundamentele principes volgens dewelke een
organisatie bestuurd wordt. Interne reglementen regelen het interne bestuur van de organisatie.
Statuteneninternereglementenmoetenduidelijk,ondubbelzinnigenbondigopgesteldzijn.Zaken
waarvankanverwachtwordendatzeregelmatigaangepastenbijgewerktzullenwordenkunnenbeter
inhetinternreglementwordenvastgelegd.Metsportregelswordendesportregelsindestriktezin
bedoeld,zoalstechnischeregels,competitieregelsenselectiecriteria.Hetorganigramgeefteenvisuele
weergavevandestructuurvandeorganisatie,metinbegripvanderelatietussendediverseeenheden.

Criteriavoorevaluatie
Publiceertdeorganisatiedemeestrecenteversiesvandestatuten,interne
reglementen,organigram,sportregelsenmeerjarenplanophaarwebsite?
Zijndezedocumentenvooriedereentoegankelijkenterugtevindenvia(doorklikken
op)dehomepagina?

JA/NEE

Opmerkingenvoorimplementatie
De documenten moeten publiek beschikbaar zijn via de website van de organisatie. Ze moeten te
raadplegenzijnviadehomepaginavandewebsite,maaruiteraardnietnoodzakelijkop diepagina
terug te vinden zijn. Idealiter heeft de website een sectie die gewijd is aan de governance van de
organisatiewaardedocumentenkunnengedownloadworden.

92

IMPLEMENTATIEFICHE
Dimensie1:Transparantie
Indicator1.2
Deorganisatiepubliceerthaarbeleidsplanophaarwebsite.Ditdocumentiseenvoudigterugtevinden
envooriedereentoegankelijk.
Inhetmeerjarenbeleidsplanwordendemissie,visieenstrategievandeorganisatieuitgewerkt.De
missiedefinieertderedenvanbestaanendeidentiteitvandeorganisatie.Devisiedefinieerteenbeeld
van wat de organisatie wilt zijn. De strategie geeft aan welke middelen op welke manier worden
ingezet om de visie te verwezenlijken. Hierbij worden financile doelstellingen gekoppeld aan
strategischedoelstellingen.Deraadvanbestuursteltjaarlijkseenbeleidsplaneneenbegrotingopdie
gebaseerdzijnophetmeerjarenbeleidsplanendelangetermijnfinancileplanning.

Criteriavoorevaluatie
Publiceertdeorganisatiehetgehanteerdebeleidsplanophaarwebsite?
Isditdocumentvooriedereentoegankelijkenterugtevindenvia(doorklikkenop)de
homepagina?

JA/NEE

Opmerkingenvoorimplementatie
De documenten moeten publiek beschikbaar zijn via de website van de organisatie. Ze moeten te
raadplegenzijnviadehomepaginavandewebsite,maaruiteraardnietnoodzakelijkop diepagina
terug te vinden zijn. Idealiter heeft de website een sectie die gewijd is aan de governance van de
organisatiewaardedocumentenkunnengedownloadworden.

93

IMPLEMENTATIEFICHE
Dimensie1:Transparantie
Indicator1.3
Deorganisatiepubliceerthetjaarverslagopdewebsite.Ditdocumentiseenvoudigterugtevindenen
vooriedereentoegankelijk.
Hetjaarverslaggeefteenoverzichtvandeverwezenlijkingenvandeorganisatieinhetvoorbijejaar.
Een goed jaarverslag vereist zorgvuldige interne procedures die leiden tot tijdige en nauwgezette
internerapportering.Doordeonlinepublicatievanhetjaarverslagkrijgenallebetrokkeneneengoed
beeldoverofenhoedeorganisatiedevooropgesteldedoelenheeftbehaald.Hetjaarverslag:

vermeldt de visie en missie en de strategische doelstellingen van de organisatie en hoe de

organisatiedezehetafgelopenjaarheeftbereikt;
geefteengetrouwbeeldvandefinanciletoestandenresultaten;
bevateenverslagoverdewerkingvandeinternecomits;
rapporteert over door de organisatie (mede) georganiseerde kampioenschappen en
evenementen;
vermeldt de actuele samenstelling van de raad van bestuur en geeft aan welke bestuurders
kwalificerenalsonafhankelijkebestuurders(zieonder).
geefteenoverzichtvanderelevantenevenfunctiesvandeledenvanderaadvanbestuur;
rapporteertoverdeverklaringenvanbelangenconflictenendegoedgekeurdebesluitenwaarbij
sprakeisvanbelangenconflicten;
rapporteertoverderisicosenonzekerhedenwaarmeedeorganisatiewordtgeconfronteerden
hoemendezetrachttebeheersen;
bevatdebestuurdersprofielendiedoordeorganisatiewerdenvastgesteld;
bevateenremuneratieverslag(zieonder);
bevat verslagen over door de organisatie (mede) georganiseerde kampioenschappen en
evenementen;
rapporteertoverhetomgaanmetdecodegoedbestuurinVlaamsesportfederaties.

Criteriavoorevaluatie
Publiceertdeorganisatiehetmeestrecentejaarverslag?
Publiceertdeorganisatiedejaarverslagenvande4voorgaandejaren?
Zijndezedocumentenvooriedereentoegankelijkenterugtevindenvia(doorklikken
op)dehomepagina?

JA/NEE

Opmerkingenvoorimplementatie
De documenten moeten publiek beschikbaar zijn via de website van de organisatie. Ze moeten te
raadplegenzijnviadehomepaginavandewebsite,maaruiteraardnietnoodzakelijkop diepagina

94

terug te vinden zijn. Idealiter heeft de website een sectie die gewijd is aan de governance van de
organisatiewaardedocumentenkunnengedownloadworden.

95

IMPLEMENTATIEFICHE
Dimensie1:Transparantie
Indicator1.4
Deorganisatiepubliceerteenpubliekeversievandenotulenvanderaadvanbestuurophaarwebsite.
Om redenen van privacy of discretie is volledige transparantie soms niet aangewezen. Deze
documentenzijneenvoudigterugtevindenenvooriedereentoegankelijk.
Notulen geven een samenvatting van de besprekingen binnen de raad van bestuur en vermelden
besluiten.Zemoetentijdigverspreidwordenenwordengoedgekeurddoorderaadvanbestuur.Door
eenpubliekeversievandenotulentepublicerenlegtderaadvanbestuurmeerverantwoordingaf
overdeagendaenbestuursbesluiten.

Criteriavoorevaluatie
Publiceertdeorganisatieeenpubliekeversievandenotulenvanderaadvanbestuur
ophaarwebsite?Omredenenvanprivacyofdiscretiekanvolledigetransparantiesoms
nietaangewezenzijn.
Gevendenotuleneensamenvattingvandebesprekingenende(motiveringvan)de
beslissingenweer?
Wordteenpubliekeversievandenotulenvanallevergaderingenvanderaadvan
bestuurvandeafgelopen12maandengepubliceerd?

JA/NEE

Opmerkingenvoorimplementatie
Hetisnietwenselijkdatdeorganisatiedeofficileversievandenotulenpubliekmaakt.Omredenen
vanprivacyendiscretieisvolledigetransparantiesomsnietaangewezen.Deorganisatiepubliceert
eenpubliekeversievandenotulenwaarininelkgevaldebestuursbesluitenwordenopgenomendie
dealgemenevergaderingaanbelangen.Dezebesluitenwordenverantwoord.Hetisnietdebedoeling
datdepubliekeversievandenotulendediscussiesweergeeftdiebinnenderaadvanbestuurwerden
gevoerd.
De documenten moeten publiek beschikbaar zijn via de website van de organisatie. Ze moeten te
raadplegenzijnviadehomepaginavandewebsite,maaruiteraardnietnoodzakelijkop diepagina
terug te vinden zijn. Idealiter heeft de website een sectie die gewijd is aan de governance van de
organisatiewaardedocumentenkunnengedownloadworden.

96

IMPLEMENTATIEFICHE
Dimensie1:Transparantie
Indicator1.5
Deorganisatiepubliceertdenotulenvandealgemenevergaderingopdewebsite.
Denotulengeveneenaccuratesamenvattingweervandebesprekingenenstemmingenbinnende
algemenevergadering.Doordenotulentepublicerenlegtdeorganisatiemeerverantwoordingafover
haaralgemenebeleid.

Criteriavoorevaluatie
Publiceertdeorganisatiedenotulenenresultatenvandestemmingenvande
algemenevergaderingophaarwebsite?
Gevendenotuleneensamenvattingvandebesprekingenenderesultatenvande
stemmingenweer?
Publiceertdeorganisatiedenotulenvandealgemenevergaderingendiedeafgelopen
vierjaarplaatsvonden?

JA/NEE

Opmerkingenvoorimplementatie
Integenstellingtotindicator1.4ishetdebedoelingdatdeofficileversiesvandenotulenpubliek
wordengemaakt.
De documenten moeten publiek beschikbaar zijn via de website van de organisatie. Ze moeten te
raadplegenzijnviadehomepaginavandewebsite,maaruiteraard nietnoodzakelijkop diepagina
terug te vinden zijn. Idealiter heeft de website een sectie die gewijd is aan de governance van de
organisatiewaardedocumentenkunnengedownloadworden.

97

IMPLEMENTATIEFICHE
Dimensie1:Transparantie
Indicator1.6
Dewebsitevandeorganisatievermeldtdeactuelesamenstellingvanderaadvanbestuurenvermeldt
voorelklidvanderaadvanbestuurdestarteneinddatumvanhetmandaat.Indienvantoepassing
vermeldtdewebsiteeveneenshetaantalendeduurtijdvandevoorgaandemandaten.
Hetonlinepublicerenvandezeinformatiebrengtallebelanghebbendenopeenvoudigewijzeopde
hoogtevandesamenstellingvanderaadvanbestuurenvandeduurtijdvandemandaten.

Criteriavoorevaluatie
Vermeldtdewebsitevandeorganisatiedeactuelesamenstellingvanderaadvan
bestuur?
Wordtvoorelklidvanderaadvanbestuurdestarteneinddatumvanhetmandaat
vermeld?
Wordthetaantalendeduurtijdvandevoorgaandemandatenvermeld(indienvan
toepassing)?

JA/NEE

Opmerkingenvoorimplementatie
Hetvolstaatomdegevraagde informatietepublicerenopdewebsite.Dezeinformatiewordtbest
samengebrachtopnpagina.

98

IMPLEMENTATIEFICHE
Dimensie1:Transparantie
Indicator1.7
De organisatie rapporteert in het jaarverslag op individuele of geaggregeerde wijze over de
remuneratievandeledenvanderaadvanbestuur.
Metdetermremuneratiewordthetgeheelvanvergoedingenbedoelddiemenontvangtinruilvoor
gepresteerde diensten. De remuneratie van de directieleden wordt door de raad van bestuur
vastgesteld.Derenumeratievandeledenvanderaadvanbestuurwordtvastgelegddoordealgemene
vergaderingofeendoordealgemenevergaderinggemandateerdorgaan.Eengezondprincipeisdat
niemand over zijn eigen remuneratie kan beslissen. Leden van de raad van bestuur mogen een
(onkosten)vergoeding ontvangen, maar moeten hier open over communiceren. Zo worden
misverstandenvermeden.

Criteriumvoorevaluatie
Rapporteertdeorganisatieinhetjaarverslagopindividueleofgeaggregeerdewijze
overdebestuursvergoedingvandeledenvanderaadvanbestuurendevoordelenin
natura?

JA/NEE

Opmerkingenvoorimplementatie
Inhetverslagmoetderemuneratievandeledenvanderaadvanbestuurduidelijkomschrevenzijn
(ineenafzonderlijkesectie).Ditmagopindividuelewijzeofopgeaggregeerdewijze.Hetverslagmoet
alletypesvergoedingen(vasteremuneratie,onkostenvergoedingen,voordeleninnatura)weergeven
enduidelijkomschrijvenomwelkesoortvergoedinghetgaat.

99

IMPLEMENTATIEFICHE
Dimensie1:Transparantie
Indicator1.8
De organisatie rapporteert in het jaarverslag over de verklaringen van belangenconflicten en de
goedgekeurdebesluitenwaarbijsprakeisvanbelangenconflicten.
Onderbelangenconflictwordtelkesituatiebegrepenwaarineenlidvanderaadvanbestuurdientmee
tebeslissenoverbepaaldehandelingenenverrichtingendievoorhemofhaareendirectofindirect
persoonlijk voordeel kunnen opleveren. Het is belangrijk op te merken dat het normaal is dat
belangenconflicten zich voordoen. Soms zijn ze zelfs onvermijdelijk. Alle vormen van
belangenconflictentrachtenteverbannenisduseenonmogelijkeenvaakzelfsongewensteopgave.
Hetkandusnietzozijndathetlouterbestaanvaneenbelangenconflictwordtbeschouwdalseen
overtreding.Hetisechterbelangrijkomopeencorrectemanieromtegaanmetbelangenconflicten.
Hiertoe moet men trachten conflicten te voorkomen, zorgen dat conflicten worden aangemeld en
gerapporteerd en in bepaalde gevallen leden van de raad van bestuur verplichten om niet deel te
nemenaandestemmingen/ofdiscussies.Eenhelderecommunicatieishierbijvancruciaalbelangom
misverstandentevoorkomen.

Criteriumvoorevaluatie
Rapporteertdeorganisatieinhetjaarverslagoverdeverklaringenvan
belangenconflictenendegoedgekeurdebesluitenwaarbijsprakeisvan
belangenconflicten?

JA/NEE

Opmerkingenvoorimplementatie
Deze indicatorisverbondenmetindicatoren3.9en3.10.Eenprocedureinzakebelangenconflicten
(indicator 3.10) moet ervoor zorgen dat belangenconflicten worden gemeld in de notulen en
bijgehouden in een register. In het jaarverslag wordt vervolgens gerapporteerd over de gemelde
belangenconflictenenoverdegoedgekeurdebesluitenwaarbijersprakeisvanbelangenconflicten.

100

IMPLEMENTATIEFICHE
Dimensie1:Transparantie
Indicator1.9
DeorganisatierapporteertinhetjaarverslagoverhetomgaanmetdecodegoedbestuurinVlaamse
sportfederaties. De organisatie licht de gevallen waar wordt gekozen om af te wijken van de code
beargumenteerd toe, volgens het pas toe of leg uitprincipe. De organisatie geeft aan welke
bestuurswijzigingen in de afgelopen 12 maanden zijn doorgevoerd en welke wijzigingen worden
gepland.
Goed bestuur implementeren gaat verder dan het louter implementeren van de indicatoren die
gekoppeld zijn aan financiering en vereist een breder responsabiliseringsproces. Om dit proces te
faciliterenwordtvandeorganisatiesverwachtdatzeopeenbeargumenteerdemanierrapporteren
overhetomgaanmetgoedbestuur.Dehardeindicatorendiewordengekoppeldaanfinanciering
werdendaaromaangevuldmeteenbeperktaantalzachteindicatoren,geselecteerdopbasisvande
code en in functie van de accenten die de overheid wil leggen. Deze zetten federaties via
bewustmaking aan tot bredere implementatie van goed bestuur en faciliteren bijgevolg
cultuurverandering.

Criteriavoorevaluatie
Werdinhetlaatstverschenenjaarverslaggerapporteerdoverdewijzewaaropde
federatieisomgegaanmetdecodegoedbestuurinVlaamsesportfederatiesopbasis
vandehardeenzachteindicatoren?
Lichtdeorganisatiedegevallenwaarwordtgekozenomaftewijkenvandecode
beargumenteerdtoe,volgenshetpastoeofleguitprincipe?
Geeftdeorganisatieinhetjaarverslagaanwelkebestuurswijzigingenindeafgelopen
12maandenzijndoorgevoerdenwelkewijzigingenwordengepland?

JA/NEE

Opmerkingenvoorimplementatie
De organisaties rapporteren per harde en zachte indicator of de indicator al dan niet werd
gemplementeerdenwelkestappenereventueelwordengezetinzakeimplementatie.Gevallenwaar
wordt gekozen om af te wijken van de indicatoren worden beargumenteerd toegelicht. Daarnaast
geeftdeorganisatieaanwelkebestuurswijzigingen(aldannietgekoppeldaandeindicatorenofde
codevangoedbestuur)indeafgelopen12maandenzijndoorgevoerdenwelkewijzigingenworden
gepland.

101

IMPLEMENTATIEFICHE
Dimensie2:Democratie
Indicator2.1
Deraadvanbestuursteltopbasisvandevisie,missieenstrategischedoelenvandeorganisatiede
gewensteprofielenvandeledenvanderaadvanbestuurop.Dezewordentergoedkeuringaande
algemenevergaderingvoorgelegd.
Dezoektochtnaar(geschikte)ledenvanderaadvanbestuur is vaak moeilijk.Ditisvooralzovoor
kleinefederaties.Bestuurdersprofielenhelpenomdezezoektochtfaciliterendoordatmengerichter
opzoekkangaanenpotentilekandidateneenduidelijkerenrealistischerbeeldkrijgenvanwatvan
hen verwacht wordt. In deze profielen wordt gedetailleerd beschreven hoe de rol van het bestuur
ingevuldwordtinhetkadervandevisie,missieenstrategischedoelenenwelkeconsequentiedatvoor
defunctieprofielenvanbestuursledenheeft.

Criteriavoorevaluatie
Bestaatereendocumentwaarinperbestuursfunctiedebestuurstaken,
verantwoordelijkheden,gevraagdeachtergrondengevraagdecompetentiesvande
bestuurderzijnbeschreven?
Wordendezeprofielengemotiveerdopbasisvandeinhetdocumentbeschrevenrol
vanhetbestuurendevisie,missieenstrategischedoelenvandeorganisatie?
Zijndezeprofielengoedgekeurddoordealgemenevergadering?
Bestaatereendocumentdatbepaaltdatderaadvanbestuurdereleendegewenste
profielenperiodiekenbijhetontstaanvanelkevacatureevalueert?Kandeorganisatie
aantonendatdezeevaluatieconformmetdezeverplichtingheeftplaatsgevonden?

JA/NEE

Opmerkingenvoorimplementatie
De organisatie moet eerst vastleggen welke rol(len) de raad van bestuur moet opnemen in de
organisatie met het oog op het realiseren van de visie. Een bestuur kan bijvoorbeeld veeleer
controlerendoptredenenzichconcentrerenopzijntoezichtstaakopdedirectie.Anderzijdskande
raadvanbestuurdedirectieactiefadvisereninzakebepaaldethemaszoalsfinancin,juridischezaken,
communicatie,sporttechnischezakenenhumanresourcesmanagement.Inkleinefederatieskanhet
somszelfsaangewezenzijndatderaadvanbestuuroperationeletakenvervult.
Opbasisvandegedefinieerderol(len)wordendespecifiekeprofielengedefinieerd.Indezeprofielen
wordtbeschrevenoverwelkespecifiekeprofessioneleenpersoonlijkecompetentiesde individuele
ledenvanderaadvanbestuurzoudenmoetenbeschikken.Watbetreftprofessionelecompetentiesis
elke raad van bestuur gebaat bij zowel generalisten als specialisten. Relevante gespecialiseerde
kennisdomeinen zijn bijvoorbeeld boekhouden en financin, juridische zaken,
humanresourcesmanagement, marketing en communicatie en sporttechnische zaken. Generische
vaardighedendierelevantzijnineen(sport)bestuurzijnondermeeronderhandelingsvaardigheden,

102

ervaring in het verwerven van sponsorgelden en bestuurservaring. Persoonlijke kenmerken van

bestuurders kunnen ook erg belangrijk zijn voor het functioneren van de raad van bestuur. Een
voorzitterisbijvoorbeeldbestcommunicatiefsterk,kantegengesteldestandpuntenverzoenen,heeft
leiderscapaciteiten en is in staat om een eigen kritische mening te vormen. Ten slotte kan ook de
maatschappelijkefunctievaneenlidvanderaadvanbestuurrelevantzijn.Eenbestuurdermetgoede
contacten in de bedrijfswereld, politiek of sportsector kan bijvoorbeeld erg nuttig zijn voor de
organisatie.
Naastintellectuelekenmerken ishetaanteradenomookrekeningtehoudenmetdemografische
kenmerken,zoalsgender,leeftijdenetniciteit.
Ten slotte moet de raad van bestuur actief op zoek gaan naar kandidaatbestuurders die
beantwoorden aan de vooropgestelde profielen. Deze taak kan best worden gedelegeerd aan een
benoemingscomit,maarditisgeenverplichting.Hetisbelangrijkoptemerkendathetmogelijkisdat
zittende leden van de raad van bestuur niet voldoen aan de vooropgestelde profielen (dit zal
waarschijnlijkhetgevalzijnbijdeinvoeringvandeprofielen).Dealgemenevergaderingisuiteraard
steedsvrijomdeledenvanderaadvanbestuurnaareigengoeddunkentebenoemen.Eventueelkan
men overwegen om bestuurders te copteren om op korte termijn hiaten inzake vaardigheid en
deskundigheidoptevullen.

103

IMPLEMENTATIEFICHE
Dimensie2:Democratie
Indicator2.2
Deraadvanbestuurlegtdeproceduresvastvoorhetopstellenvandeagendavoorelkevergadering,
hetverloopvandevergaderingendegoedkeuringvanbesluiten.Devoorzittervanderaadvanbestuur
ziettoeopdecorrectenavolgingvandezeprocedures.
Goedeproceduresstroomlijnendewerkingvanderaadvanbestuur.

Criteriavoorevaluatie
Beschiktdeorganisatieovereendocumentwaarindeproceduresvoorhetopstellen
vandeagendavoorelkevergadering,hetverloopvandevergaderingende
goedkeuringvanbesluitenisvastgelegd?
Wordtdetoezichthoudenderolvandevoorzitteropdezeprocedurevastgelegdinhet
document?

JA/NEE

Opmerkingenvoorimplementatie
Deorganisatiemoetdrieproceduresvastleggen.Deproceduresvoorhetverloopvandevergadering
kunnendeduurtijdvandevergaderingenvastleggenenwaarborgendataanelktebesprekenitem
voldoende discussietijd wordt toegewezen. De te bespreken items op de agenda van de raad van
bestuurmoeteninprincipegerelateerdzijnaandestrategischedoelstellingenvandeorganisatie.

104

IMPLEMENTATIEFICHE
Dimensie2:Democratie
Indicator2.3
Deorganisatiebepaaltzowelvoorderaadvanbestuuralsvoordealgemenevergaderingeengepast
quorum.
Eenquorumbepaalthetaantal(stemgerechtigde)ledenvaneencollegedatminstensaanwezigmoet
zijnomwettigteberaadslagenenbesluitentenemen.Eengepastquorumvoorkomtdateenkleine
groepinstaatisomdemachttemonopoliseren.

Criteriumvoorevaluatie
Beschiktdeorganisatieovereendocumentwaarinzowelvoorderaadvanbestuurals
voordealgemenevergaderingeenquorumisvastgelegd?

JA/NEE

Opmerkingenvoorimplementatie
De organisatie kan vrij een gepast quorum voor de raad van bestuur en de algemene vergadering
bepalen, maar dient rekening te houden met de voorwaarden in art. 8 van de vzwwet inzake
statutenwijziging.

105

IMPLEMENTATIEFICHE
Dimensie2:Democratie
Indicator2.4
Deorganisatiebeperktdemandatenvandeledenvanderaadvanbestuurindetijdenzorgtervoor
datdemaximaleaaneengeslotenzittingsperiodede12jaarnietoverschrijdt.
Het beperken van mandaten in de tijd vormt een remedie voor de realiteit van frequente
herverkiezing. Beperkte mandaten voorkomen machtsconcentratie en ongenteresseerde kiezers,
maarzorgenookvoornieuweideenenmeerdiversiteitinderaadvanbestuur.

Criteriavoorevaluatie
Wordtindestatutenvandeorganisatievastgelegddatervoorbestuursfunctieseen
maximaleaaneengeslotenzittingsperiodegeldt?

JA/NEE

Overschrijdtdezeperiodedemaximumduurvan12jaarniet?

Opmerkingenvoorimplementatie
De organisatie bepaalt vrij welke beperking wordt ingesteld, zolang de maximale aaneengesloten
zittingsperiode nietlanger duurt dan 12jaar.Deorganisatiekan eventueel strengerevoorwaarden
bepalen voor de zittingstermijn van de voorzitter. In de ideale situatie kunnen alle bestuurders
maximumtweemandatenvandrieofvierjaarzeteleninderaadvanbestuur,waarnazenietmeer
herkozenkunnenworden.

106

IMPLEMENTATIEFICHE
Dimensie2:Democratie
Indicator2.5
De organisatie stelt een gefaseerd rooster van aftreden in voor de leden van de raad van bestuur
waardoortelkensslechtseendeelvandeledenvervangenwordtendecontinuteitvanhetbestuur
gewaarborgdblijft.
Eengefaseerdroostervanaftredenwaarborgtdecontinuteitvanhetbestuurenzorgtervoordathet
organisatiegeheugenintactblijft.

Criteriumvoorevaluatie
JA/NEE
Heeftdeorganisatieeenroostervanaanenaftredenvoorallebestuursfunctieswaarin
isvastgelegddattelkensslechtseendeelvandeledenvervangenwordt?
Opmerkingenvoorimplementatie
Bestuurders die sleutelfuncties vervullen in de raad van bestuur (voorzitter, secretaris of
penningmeester)kanmenbeternietinhetzelfdejaarlatenaftreden.Ditisechtergeenverplichting.

107

IMPLEMENTATIEFICHE
Dimensie2:Democratie
Indicator2.6
Deraadvanbestuurvergadertminstensvijfkeerperjaar.
Omzijnfunctienaarbehorentevervullenishetvanbelangdatderaadvanbestuuropregelmatige
basis samenkomt. Hoewel het aantal vergaderingen in de praktijk zal variren per federatie is het
aangeraden om minimaal per kwartaal samen te komen plus eenmaal ter voorbereiding van de
algemenevergadering.

Criteriumvoorevaluatie
Vergaderdederaadvanbestuurminstensvijfkeerdevoorbije12maanden?

JA/NEE

Opmerkingenvoorimplementatie
Deorganisatielegthetminimumaantaljaarlijksebijeenkomstenbestvastindestatutenofhetintern
reglement.Deevaluatiegebeurtechteropbasisvanhetaantalbijeenkomstengedurendedevoorbije
12maanden.

108

IMPLEMENTATIEFICHE
Dimensie2:Democratie
Indicator2.7
Deorganisatiestelteengestandaardiseerdeintroductieprocedureinvoornieuweledenvanderaad
vanbestuurzodatalleledenvoldoendekennishebbenoverdeorganisatieenhaaromgeving.
Eengestandaardiseerdeintroductieprocedurebespoedigthetinwerkingsprocesvannieuweledenvan
de raad van bestuur. Een goede introductieprocedure zorgt ervoor dat alle leden van de raad van
bestuurvoldoendekennishebbenvandeorganisatieenhaaromgevingeninhetbijzonderdewerking,
financinenstrategievandeorganisatie.Deintroductieprocedurehoudtookindatdenieuweleden
opdehoogtewordengesteldoverdeverwachtingendiegekoppeldzijnaanhunprofiel.

Criteriavoorevaluatie
Beschiktdeorganisatieovereendocumentwaarineengestandaardiseerde
introductieprocedurevoornieuwebestuurdersisvastgelegd?
Voorzietdezeprocedureineenindividueelgesprekmetdevoorzittervanderaadvan
bestuureneenbriefingdoordedirectie?
Ontvangtelknieuwlidvanderaadvanbestuureenbenoemingsbriefwaarinwordt
beschrevenopbasisvanwelkprofielzij/hijwerdaangezocht?
Ontvangtelknieuwlideenexemplaarvandestatutenenhetinternreglementvande
organisatie,alsookhetmeerjarenbeleidsplan?

JA/NEE

Opmerkingenvoorimplementatie
Bovenstaandeelementenmoetenaanwezigzijnindegestandaardiseerdeintroductieprocedure,maar
ookindepraktijkwordentoegepast.

109

IMPLEMENTATIEFICHE
Dimensie2:Democratie
Indicator2.8
Dealgemenevergaderingvertegenwoordigtopdirectemanierofviagetraptevertegenwoordigingalle
ledenvandeorganisatie.
Alle (individuele) leden van de organisatie moeten de kans hebben om te participeren in de
governancevandeorganisatie.Ditwaarborgtdathetbeleidvandeorganisatieindeeersteplaatsin
hun(collectieve)belangwordtgevoerd.

Criteriumvoorevaluatie
Vertegenwoordigtdealgemenevergaderingrechtstreeksofviagetrapte
vertegenwoordigingalleledenvandeorganisatie?

JA/NEE

Opmerkingenvoorimplementatie
De algemene vergadering moet zo zijn samengesteld dat ze op directe manier of via getrapte
vertegenwoordigingalleledenvandeorganisatievertegenwoordigt.

110

IMPLEMENTATIEFICHE
Dimensie2:Democratie
Indicator2.9
Binnendegrenzenvandeorganisatiebestaangeenzelfstandigeofautonome(regionale)entiteitendie
eeneigenbeleidkunnenbepalendatafwijktvanhetdoordealgemenevergaderingenderaadvan
bestuurvastgesteldebeleid.
De organisatie moet gekenmerkt zijn door bestuurlijke eenheid om doeltreffend en efficint te
besturen.Eenzogenaamdschaduwbestuurzorgtbovendiennietalleenvoorineffectiefeninefficint
bestuur,hetondermijntookdedemocratischebesluitvorming,transparantieenvoorspelbaarheidvan
deorganisatie.

Criteriumvoorevaluatie
Wordtindestatutenvandeorganisatievastgelegddatbinnendegrenzenvande
organisatiegeenzelfstandigeofautonomeentiteitenkunnenbestaandieeeneigen
beleidkunnenbepalendatafwijktvanhetdoordealgemenevergaderingenderaad
vanbestuurvastgesteldebeleid?

JA/NEE

Opmerkingenvoorimplementatie
Inhetlichtvandezeindicatorishetinelkgevalniettoegestaandateenonderliggendeentiteiteigen
middelen opspaart die niet ingezet kunnen worden voor de door de organisatie vastgestelde
beleidsdoelstellingen.

111

IMPLEMENTATIEFICHE
Dimensie3:Interneverantwoordingencontrole
Indicator3.1
Deafbakeningvantakenenbevoegdhedentussendeorganenvandeorganisatiewordtvastgelegdin
destatutenenhethuishoudelijkreglementvandeorganisatie.
Eengoedeafbakeningvantakenenbevoegdhedentussendeorganenvandeorganisatieisvancruciaal
belang.Hetbevordertdewederzijdsecontroleenbeletdatnentiteitallemachtmonopoliseert.

Criteriumvoorevaluatie
Beschiktdeorganisatieovereenactueeldocumentwaarindeafbakeningvantakenen
bevoegdhedentussenderaadvanbestuur,dealgemenevergadering,dedirectieen
(indienrelevant)decomitsbeschrevenis?

JA/NEE

Opmerkingenvoorimplementatie
De organisatie legt de afbakening van taken en bevoegdheden tussen de raad van bestuur, de
algemenevergadering,dedirectieen(indienrelevant)decomitsopeenhelderemaniervastinde
statuten en het huishoudelijk reglement. Hierbij wordt een duidelijk onderscheid gemaakt tussen
bestuurlijke en beleidsmatige, toezichthoudende en uitvoerende taken. Wat betreft beleidsmatige
takenbepaaltderaadvanbestuurhetalgemenebeleidvandeorganisatie,watdevolgendeelementen
inhoudt:dealgemenevisieenmissie,deprocessendiedeeigenwerkingbepalen,derelatiemetde
directieendebevoegdheidvandedirectie.Verderheefthetdeuiteindelijkebevoegdheidoverhet
budgetendefinancin.Hetbepalenvanhetoperationelebeleidisinprincipedetaakvandedirectie.

112

IMPLEMENTATIEFICHE
Dimensie3:Interneverantwoordingencontrole
Indicator3.2
Defunctiesvanvoorzittervanderaadvanbestuurendezevandirecteurwordennietgecumuleerd.
Eengoedescheidingdermachtenimpliceertdatdefunctiesvanvoorzittervanderaadvanbestuuren
dezevandirecteurwordennietwordengecumuleerd.

Criteriavoorevaluatie
Wordendefunctiesvanvoorzittervanderaadvanbestuurendezevandirecteurinde
praktijknietgecumuleerd?
Verbiedendestatutenvandeorganisatiedecumulatievandefunctiesvanvoorzitter
vanderaadvanbestuurendezevandirecteur?

JA/NEE

Opmerkingenvoorimplementatie
Destatutenvandeorganisatiemoeteneenduidigbepalendatdefunctiesvanvoorzittervanderaad
vanbestuurendezevandirecteurnietkunnenwordengecumuleerd.Ditmagookindepraktijkniet
hetgevalzijn.
Dedirecteurmaaktnormaalgeziengeendeeluitvanderaadvanbestuur,maarisopdehoogtevan
enaanwezigopvergaderingenvanderaadvanbestuuromdezeteinformerenoverdewerkingvan
deorganisatieenomgenformeerdtewordenoverbeleidskeuzes.Inhetgevaldedirecteurtochdeel
uitmaakt van de raad van bestuur dan kan deze niet betrokken zijn in beslissingen aangaande
remuneratie,geenlidblijvenvanderaadvanbestuurnahetneerleggenvandedirecteursfunctieen
defunctievanvoorzitternietbekleden.

113

IMPLEMENTATIEFICHE
Dimensie3:Interneverantwoordingencontrole
Indicator3.3
Deorganisatielegtindestatutendeonverenigbaarhedenmetlidmaatschapvanderaadvanbestuur
vast.
Omdebesluitvormingvandeorganisatietevrijwarenvanbenvloedingdooroneigenlijkebelangenis
hetbelangrijkdatonverenigbaarhedenmetlidmaatschapvanderaadvanbestuurwordenvastgelegd
indestatuten.

Criteriumvoorevaluatie
Bepalendestatutenvandeorganisatiewelkeonverenigbaarhedenerzijnmet
lidmaatschapvanderaadvanbestuur?

JA/NEE

Opmerkingenvoorimplementatie
De statuten van de organisatie moeten eenduidig bepalen welke de onverenigbaarheden zijn met
lidmaatschapvanderaadvanbestuur.Dezezijninelkgeval:

personendieeenarbeidsrelatiehebbenmeteenbedrijfdateencommercilerelatieheeft
metdeorganisatie(bijvoorbeeldsponsoren);
personendielidzijnvaneenrechtsprekendorgaanbinnendeorganisatie.

Deorganisatieoverweegtofhetnogbijkomendeonverenigbaarhedenvastlegt.Enkelevoorbeelden
zijn:

directefamilieledenvantopsportersdielidzijnvandefederatie;
directefamilieledenvaneenlidvanhetdirectieteam;
personenvanwiedeberoepsbezighedenbelangenvermengingzoudenkunnenveroorzaken.

114

IMPLEMENTATIEFICHE
Dimensie3:Interneverantwoordingencontrole
Indicator3.4
De raad van bestuur legt de aan de directie gedelegeerde taken, verantwoordelijkheden en
bevoegdheden vast in het huishoudelijk reglement. Indien meerdere personen een directiefunctie
bekleden,danmaakthetreglementduidelijkhoedetaken,verantwoordelijkhedenenbevoegdheden
tussendedirectieledenonderlingverdeeldzijn.
Een goede afbakening van bevoegdheden voorkomt misverstanden en bevordert de interne
verantwoordingencontrole.

Criteriavoorevaluatie
Beschiktdeorganisatieovereendocumentwaarinisvastgelegdwatdetaken,
verantwoordelijkheden,bevoegdhedenenderelatiemethetbestuurzijnvande
directeurofvandepersoondiededagelijkseleidingheeftbinnendeorganisatie?
Indienermeerderepersoneneendirectiefunctiebekleden,maakthetdocumentdan
duidelijkhoedetaken,verantwoordelijkhedenenbevoegdhedentussende
directieledenonderlingverdeeldzijn?
Wordtinditdocumentbepaaldwelkebeslissingenaandedirectiewordenovergelaten
enwelkebeslissingenaanhetbestuurtoekomen?
Wordtinzakehetafsluitenvancontractenmetexternepartijeneenduidelijke
(financile)grensgedefinieerddiebepaaltofdedirectiedanwelderaadvanbestuur
bevoegdis?

JA/NEE

Opmerkingenvoorimplementatie
Bovenvermeldecriteriazijnheldereneenduidigopgenomeninhethuishoudelijkreglement.Hetstaat
deorganisatieechtervrijomdezeopmaatvandeorganisatieintevullen.Deorganisatiehoeftniet
elke individuelegedelegeerde bevoegdheid van de directie te definiren. Om tevermijdendat het
reglementbeklemmendwerkt,ishetimmersvaakaangewezenombevoegdhedentebegrenzeninde
plaatsvanelkeindividuelegedelegeerdebevoegdheidtedefiniren.

115

IMPLEMENTATIEFICHE
Dimensie3:Interneverantwoordingencontrole
Indicator3.5
Deraadvanbestuurhoudtjaarlijkseenfunctioneringsgesprekmetdedirecteur.
Eenfunctioneringsgesprekisgeeneenzijdigebeoordelingvanhetfunctionerenvandewerknemer,
maar veeleer een dialoog tussen de werknemer en diens leidinggevende over het wederzijdse
functioneren.Hetisdetaakvanderaadvanbestuuromzorgtedragenvooreengoedfunctionerende
directie.Hetbeoordelenvandeprestatiesisuiteraardeenbelangrijkonderdeelhiervan,maarderaad
van bestuur moet ook bijdragen aan een goede samenwerking met de directeur. Het onderling
afstemmen van wederzijdse verwachtingen is in deze een noodzaak. Een open relatie voorkomt
misverstanden.

Criteriavoorevaluatie
Vonddevoorbije12maandeneenfunctioneringsgesprekplaatstusseneenlidvande
raadvanbestuurendedirecteurofdepersoondiededagelijkseleidingheeftbinnen
deorganisatie?Beschiktdeorganisatieovereenverslaghiervan?
Werdhetverslagvanhetfunctioneringsgesprekgoedgekeurddoorderaadvan
bestuur?

JA/NEE

Opmerkingenvoorimplementatie
Eenfunctioneringsgesprekmetdeheleraadvanbestuurkandoordedirectiealstebedreigendervaren
worden. Het is daarom meer aangewezen dat een of twee leden van de raad van bestuur het
functioneringsgesprekhoudenmetdedirecteur.Inhetgevalmeerderepersoneneendirectiefunctie
bekleden en er niet n overkoepelende leidinggevende is aangesteld, worden
functioneringsgesprekkengeorganiseerdmetalleledenvandedirectie.
Hetfunctioneringsgesprekbehandelt(1)deindividueleprestatiesmaarookdeverwezenlijkingenvan
destrategischedoelstellingendoordedirectie,(2)demaniervansamenwerkentussendirectieenraad
vanbestuuren(3)feedbackaanenverwachtingentenopzichtevanderaadvanbestuur.

116

IMPLEMENTATIEFICHE
Dimensie3:Interneverantwoordingencontrole
Indicator3.6
De algemene vergadering geeft haar goedkeuring aan het door de raad van bestuur voorgestelde
meerjarenbeleid,metinbegripvandemissieenstrategie,endelangetermijnfinancileplanning.
Meerjarenbeleidsplannen dragen bij aan de voorspelbaarheid van de organisatie en de
verantwoordingvanderaadvanbestuurendedirectie.Bovendienbevorderteenplanmatigeaanpak
deefficintie,doeltreffendheidentransparantievanhetbeleid.

Criteriavoorevaluatie
Heeftdeorganisatieeenmeerjarenbeleidsplanwaarindevisie,demissieende
strategievandeorganisatiezijnbeschrevendatwerdgoedgekeurddoordealgemene
vergadering?

JA/NEE

Heeftdeorganisatievoorhetkomende(boek)jaareendoordealgemenevergadering
goedgekeurdjaarplandatisafgeleidvanhetmeerjarenplan?

Heeftdeorganisatievoorhetkomende(boek)jaareendoordealgemenevergadering
goedgekeurdejaarbegrotingdieisafgeleidvandemeerjarenbegroting?

Opmerkingenvoorimplementatie
Deorganisatiewerktinhetmeerjarenbeleidsplandemissie,visieenstrategievandeorganisatieuit
en legtde langetermijnfinancile planningvast.Demissiedefinieertde redenvan bestaanende
identiteitvandeorganisatie.Devisiedefinieerteenbeeldvanwatdeorganisatiewiltzijn.Destrategie
geeft aan welke middelen op welke manier worden ingezet om de visie te verwezenlijken. Hierbij
wordenfinanciledoelstellingengekoppeldaanstrategischedoelstellingen.Binnenditkaderstaathet
deorganisatievrijomhetmeerjarenbeleidsplanopmaatvandeorganisatieuittewerken.Deraadvan
bestuur stelt jaarlijks een beleidsplan en een begroting op die gebaseerd zijn op het
meerjarenbeleidsplanendelangetermijnfinancileplanning.

117

IMPLEMENTATIEFICHE
Dimensie3:Interneverantwoordingencontrole
Indicator3.7
Deorganisatieheefteenonafhankelijkfinancieelofauditcomitdatdoordealgemenevergadering
benoemd wordt. Het comit houdt toezicht op het financile beleid en de financile
informatieverstrekkingvandeorganisatie.
Het financieel of auditcomit vormt een cruciale component van een goede interne controle. Het
comit controleert of de inzet van middelen plaats heeft gevonden zoals gebudgetteerd, of de
proceduresvanfinancilecontroleenverantwoordingnageleefdzijn,ofde(langetermijn)financile
stabiliteitgewaarborgdisenofdemiddelendoelmatigbesteedwerden.

Criteriavoorevaluatie
Heeftdealgemenevergaderingminstensnonafhankelijk endeskundigpersoon
aangestelddietoezichthoudtophetfinancilebeleidendefinancile
informatieverstrekkingvandeorganisatie?

JA/NEE

Beschiktdeorganisatieovereendocumentwaarindewerking,takenensamenstelling
vanhetfinancieelofauditcomitzijnvastgelegd?

Heefthetfinancieelofauditcomitdemeestrecentejaarrekeninggoedgekeurden
hieroververslaguitgebrachtaandealgemenevergadering?

Opmerkingenvoorimplementatie
Onafhankelijkhoudtindatdebetreffendepersoongeenlidmagzijnvanderaadvanbestuur.Indien
hetfinancieelcomitmeerderepersonenheeftaangesteld(minimumdriepersonenisaanteraden),
danmoetdemeerderheidonafhankelijkzijn.
Deskundighoudtindatdeledenvanhetcomitoverrelevantedeskundigheidmoetenbeschikken.
Inhetgevaldatdetakenvanhetcomitbeperktzijntotfinancilecontrole,danmoetendeledenover
aantoonbarefinancile/boekhoudkundigekennisbeschikkendoorhunopleidingofervaring.
Een financieel comit is ook noodzakelijk wanneer de organisatie reeds een externe revisor heeft
aangesteld.Dewerking,takenensamenstellingvanhetfinancieelofauditcomitzijnvastgelegdinhet
internreglement.Devolgendevragenwordenhierinbeantwoord.

Werking:Wanneerenhoekomendeledenvanhetcomitbijeen?Hoegarandeertderaad
vanbestuurdathetcomitverplichtinzagewordtgegeveninallebenodigdestukken?
Samenstelling: Hoe is het comit samengesteld? Hoe en en voor welke termijn worden de
ledenvanhetcomitaangestelddoordealgemenevergadering?
Taken:Welkezijndetakenvanhetcomit?

118

Hetcomitbrengtopzijnminsteenrapportuitaandealgemenevergaderingwaarin

dejaarcijfers(inkomstenenuitgaven)wordenvergelekenmetdezevanhetvorigejaarenmet
devooropgesteldebegroting;
wordtgecontroleerdofdebalansendejaarrekeningendebijhorendetoelichtingcorrecten
volledigzijn;
wordtgecontroleerdofde(langetermijn)financilestabiliteitgewaarborgdis.

Hetcomitgaathiertoebesttewerkmeteenchecklist,maarditisnietverplicht.Bijkomendetaken
vanhetcomitkunnenondermeerzijn:

identificerenvande(financile)risicoswaarmeedeorganisatiegeconfronteerdwordt;
adviesuitbrengenoverhetfinancilebeleidendefinancileinformatieverstrekkingvande
organisatie;
advies uitbrengen aan de raad van bestuur en de algemene vergadering inzake financile
vraagstukken;
controlerenofdeproceduresvanfinancilecontroleenverantwoordingnageleefdzijn;
indialoogtredenmetdeeventueleexternerevisor;
evaluerenvanenaanbevelingendoenmetbetrekkingtotdesystemenvaninternecontrole
enrisicobeheerendegovernance;
toezichthoudenophetinterneauditproces.

119

IMPLEMENTATIEFICHE
Dimensie3:Interneverantwoordingencontrole
Indicator3.8
Deraadvanbestuurevalueertopjaarlijksebasishaareigensamenstellingenwerking.
Een goede zelfevaluatie stelt de raad van bestuur in staat om inzicht te verkrijgen in zijn eigen
functionerenzodatzakendievoorverbeteringvatbaarzijnbespreekbaarwordengemaakt.

Criteriavoorevaluatie
JA/NEE
Beschiktdeorganisatieovereenverslagvaneenzelfevaluatiedoorderaad vanbestuur
diedevoorbije12maandenwerduitgevoerd?
Opmerkingenvoorimplementatie
Dezelfevaluatiedoorderaadvanbestuurkanopverschillendemanierenwordengeorganiseerd.De
voorzitter kan bijvoorbeeld met de afzonderlijke leden een gesprek houden, maar er kan ook een
bijeenkomstwordengewijdaanevaluatieenreflectie.Deraadvanbestuurkanzicheventueellaten
bijstaan door het benoemingscomit of externe deskundigen. De overheid kan eventueel een
instrument voor zelfevaluatie ter beschikking stellen (zoals bijvoorbeeld een vragenlijst voor de
individuelebestuursleden)ofeenaantalexternedeskundigenaanbevelendiedeorganisatiekunnen
bijstaanbijdeevaluatie.
Deorganisatiemoeteenverslagkunnenvoorleggenvandezelfevaluatie.Ditverslagmoetofweldoor
eenexternedeskundigewordenopgesteld,ofweleenevaluatiebevattenvan(a)desamenstellingen
(b)dewerkingvanderaadvanbestuur.Watbetreftdeeigenwerkingwordtzoweldewerkingvande
raadvanbestuurinzijntotaliteitalsdezevanelkindividueellidbesproken.Deorganisatiekanerook
voor opteren om elk jaar op een ander deelthema betreffende het functioneren van de raad van
bestuurtefocussen.Ditwordtdanvastgelegdineendocument.
Deresultatenvandezeevaluatiewordeninderaadvanbestuuralsookmetdedirecteurbesproken
en de voorzitter neemt de nodige maatregelen om bij te sturen. Eventueel wordt de algemene
vergaderingingelichtenuitgenodigdomgepastebeslissingentenemen.

120

IMPLEMENTATIEFICHE
Dimensie3:Interneverantwoordingencontrole
Indicator3.9
De raad van bestuur stelt een gedragscode op die van toepassing is op bestuurders, directie en
personeelenonderneemtstappenomtewaarborgendatallerelevanteactorenopdehoogtezijnvan
deinhoudvandecodeendezebegrijpen.
Degedragscodelegtdeprincipesenverwachtingenvastmetbetrekkingtothetgedragvandeaande
organisatieverbondenpersonen.Decodezorgtvoorbewustwordinginzakeethischacceptabelgedrag.

Criteriavoorevaluatie
Beschiktdeorganisatieovereengedragscodedievantoepassingisopbestuurders,
directieenpersoneel?
Bevatdezecodeminstensvolgendeelementen:deverplichtingomintegertehandelen,
eenonkostenregeling,eengeschenkenregelingenregelsinzakebelangenvermenging?
Werddecodeondertekenddooralleledenvanderaadvanbestuur,dedirectieleden
enpersoneelsleden?
Heeftderaadvanbestuurdevoorbije12maandenstappenondernomenomte
waarborgendatallerelevanteactorenopdehoogtezijnvandeinhoudvandecodeen
dezebegrijpen?Werddealgemenevergaderinginkennisgesteldvandecode?

JA/NEE

Opmerkingenvoorimplementatie
Hetstaatdeorganisatievrijomdegedragscodeopmaatvandeorganisatieteschrijven.Dezemoet
echter bovenvermelde criteria bevatten. Om te voorkomen dat de gedragscode louter pro forma
wordt aangenomen is het van belang om over de inhoud van de code te communiceren. Er kan
bijvoorbeeld gedacht worden aan vormingssessies inzake bestuurlijke verantwoordelijkheid, de
verspreidingvankorteeducatievefilmpjesofeengellustreerdehandleidingethiek,eensectieover
integriteitopdewebsiteenhetinzettenvansocialemedia.Hetisaanteradenomeenafzonderlijke
gedragscodeoptestellenvoordeledenvanderaadvanbestuur.

121

IMPLEMENTATIEFICHE
Dimensie3:Interneverantwoordingencontrole
Indicator3.10
Deraadvanbestuursteltproceduresinzakebelangenconflictenvastdievantoepassingzijnopdeleden
vanderaadvanbestuur.
Onderbelangenconflictwordtelkesituatiebegrepenwaarineenlidvanderaadvanbestuurdientmee
tebeslissenoverbepaaldehandelingenenverrichtingendievoorhemofhaareendirectofindirect
persoonlijkvoordeelkunnenopleveren.Goedeproceduresinzakebelangenconflictenvoorkomendat
besluitvormingwordtbenvloeddooroneigenlijkebelangenenvoorkomenmisverstanden.

Criteriavoorevaluatie
Beschiktdeorganisatieovereendocumentwaarinproceduresinzake
belangenconflictenzijnvastgelegd?
Waarborgendezeproceduresdat(1)gepercipieerdeofdaadwerkelijke
belangenconflictenwordengemeld(belangenconflictenwordengemeldindenotulen
vanderaadvanbestuurenbijgehoudenineenregister)en(2)datcommercile
transactiesmeteenderdepartijwaarmeeeenbestuurslideen(in)directefamiliale
en/ofcommercilerelatieheeftvoorafgaandtergoedkeuringwordenvoorgelegdaan
dealgemenevergaderingofeendoordealgemenevergaderinggemandateerdorgaan?
Waarborgendezeproceduresdatledenvanderaadvanbestuurinbepaalde
beslissingenwaarinersprakeisvaneenbelangenconflictnietmogendeelnemenaan
destemming?

JA/NEE

Opmerkingenvoorimplementatie
Hetisbelangrijkoptemerkendathetnormaalisdatbelangenconflictenzichvoordoen.Somszijnze
zelfsonvermijdelijk.Allevormenvanbelangenconflictentrachtenteverbannenisduseenonmogelijke
en vaak zelfs ongewenste opgave. Het kan dus niet zo zijn dat het louter bestaan van een
belangenconflictwordtbeschouwdalseenovertreding.Hetisechterbelangrijkomopeencorrecte
manier om te gaan met belangenconflicten. Hiertoe moet men trachten conflicten te voorkomen,
zorgendatconflictenwordenaangemeldengerapporteerdeninbepaaldegevallenledenvanderaad
van bestuur verplichten om niet deel te nemen aan de stemming en/of discussies. Een heldere
communicatieishierbijvancruciaalbelangommisverstandentevoorkomen.
Hetstaatdeorganisatievrijomdeproceduresinzakebelangenconflictenopeigenmaatoptestellen,
zolang de vermelde criteria worden gemplementeerd. Enkele voorbeelden van situaties waarin
belangenconflictenzichstellenzijn:

Eenlidvanderaadvanbestuurheefteenarbeidsrelatiemeteenbedrijfdateencommercile
relatiewiltaangaanmetdeorganisatie;

122

Eenlidvanderaadvanderaadvanbestuurisfamilievandepersoondiehetvoorwerpvormt
vaneenbesluit;
Eenlidvanderaadvanderaadvanbestuurheefteenrelatiemetdepersoondiehetvoorwerp
vormtvaneenbesluit

123

IMPLEMENTATIEFICHE
Dimensie3:Interneverantwoordingencontrole
Indicator3.11
Deraadvanbestuurlegtjaarlijkseenwerkplanenbijpassendvergaderschemavast.
Een werkplan en bijpassend vergaderschema bevordert de efficintie, doeltreffendheid en
transparantievanderaadvanbestuur.

Criteriavoorevaluatie
Beschiktdeorganisatieovereengeldenddocumentwaarinhetwerkplanenbijpassend
vergaderschemavooreenperiodevan12maandenisvastgelegd?
Voorzietditvergaderschemaminstensdevolgendeactiviteiten:vastleggenvande
begroting,dejaarrekening,hetbeleidsplanenhetjaarverslag,dejaarlijkse
zelfevaluatie,deevaluatievandedirectie,debesprekingenevaluatievande
governancevandeorganisatieenhetvoorbereidenvandealgemenevergadering?
Beschiktdeorganisatieovereengeldenddocumentwaarinhetwerkplanenbijpassend
vergaderschemavooreenperiodevan12maandenisvastgelegd?

JA/NEE

Opmerkingenvoorimplementatie
De raad van bestuur kan het jaarlijkse werkplan en bijpassend vergaderschema op maat van de
organisatie vastleggen, maar moet minstens de bovenvermelde activiteiten voorzien. Het schema
geeftdedatavandevergaderingenweermetdevastgelegdeactiviteiten.

124

7 Evaluatieficheshardeindicatoren
ArnoutGeeraert
Dithoofdstukbevat29implementatiefichesterfaciliteringvandeevaluatiedoordeVlaamseoverheid
vandevoorgesteldehardeindicatoren(opleveringselement3).Voorelkeindicatorwordttoelichting
gegevenbijderelevantieenmeting.
Ter facilitering van de evaluatie werden eveneens scenarios en aanbevelingen opgesteld
(opleveringelement5;zieHoofdstuk5)ensoftwareuitgewerkt(opleveringselement4;zieHoofdstuk
5 en Bijlage 5). Ook wordt een opleidingsmoment voorzien in samenspraak met de overheid
(opleveringselement7).

125

EVALUATIEFICHE
Dimensie1:Transparantie
Indicator1.1
De organisatie publiceert haar statuten, interne reglementen, organigram en sportregels op haar
website.Dezedocumentenzijneenvoudigterugtevindenenvooriedereentoegankelijk.
Hetopenbaarmakenvandeze(basis)documenteniseeneerstecrucialestapnaareentransparante
werking van de organisatie. Statuten zijn een reeks fundamentele principes volgens dewelke een
organisatie bestuurd wordt. Interne reglementen regelen het interne bestuur van de organisatie.
Statuteneninternereglementenmoetenduidelijk,ondubbelzinnigenbondigopgesteldzijn.Zaken
waarvankanverwachtwordendatzeregelmatigaangepastenbijgewerktzullenwordenkunnenbeter
inhetinternreglementwordenvastgelegd.Metsportregelswordendesportregelsindestriktezin
bedoeld,zoalstechnischeregels,competitieregelsenselectiecriteria.Hetorganigramgeefteenvisuele
weergavevandestructuurvandeorganisatie,metinbegripvanderelatietussendediverseeenheden.

Criteriavoorevaluatie
Publiceertdeorganisatiedemeestrecenteversiesvandestatuten,interne
reglementen,organigram,sportregelsenmeerjarenplanophaarwebsite?
Zijndezedocumentenvooriedereentoegankelijkenterugtevindenvia(doorklikken
op)dehomepagina?

JA/NEE

Opmerkingenvoorevaluatie
De documenten moeten publiek beschikbaar zijn via de website van de organisatie. Ze moeten te
raadplegenzijnviadehomepaginavandewebsite,maaruiteraardnietnoodzakelijkop diepagina
terug te vinden zijn. Idealiter heeft de website een sectie die gewijd is aan de governance van de
organisatiewaardedocumentenkunnengedownloadworden.

126

EVALUATIEFICHE
Dimensie1:Transparantie
Indicator1.2
Deorganisatiepubliceerthaarbeleidsplanophaarwebsite.Ditdocumentiseenvoudigterugtevinden
envooriedereentoegankelijk.
Inhetmeerjarenbeleidsplanwordendemissie,visieenstrategievandeorganisatieuitgewerkt.De
missiedefinieertderedenvanbestaanendeidentiteitvandeorganisatie.Devisiedefinieerteenbeeld
van wat de organisatie wilt zijn. De strategie geeft aan welke middelen op welke manier worden
ingezet om de visie te verwezenlijken. Hierbij worden financile doelstellingen gekoppeld aan
strategischedoelstellingen.Deraadvanbestuursteltjaarlijkseenbeleidsplaneneenbegrotingopdie
gebaseerdzijnophetmeerjarenbeleidsplanendelangetermijnfinancileplanning.

Criteriavoorevaluatie
Publiceertdeorganisatiehetgehanteerdebeleidsplanophaarwebsite?
Isditdocumentvooriedereentoegankelijkenterugtevindenvia(doorklikkenop)de
homepagina?

JA/NEE

Opmerkingenvoorevaluatie
De documenten moeten publiek beschikbaar zijn via de website van de organisatie. Ze moeten te
raadplegenzijnviadehomepaginavandewebsite,maaruiteraard nietnoodzakelijkop diepagina
terug te vinden zijn. Idealiter heeft de website een sectie die gewijd is aan de governance van de
organisatiewaardedocumentengedownloadkunnenworden.

127

EVALUATIEFICHE
Dimensie1:Transparantie
Indicator1.3
Deorganisatiepubliceerthetjaarverslagopdewebsite.Ditdocumentiseenvoudigterugtevindenen
vooriedereentoegankelijk.
Hetjaarverslaggeefteenoverzichtvandeverwezenlijkingenvandeorganisatieinhetvoorbijejaar.
Een goed jaarverslag vereist zorgvuldige interne procedures die leiden tot tijdige en nauwgezette
internerapportering.Doordeonlinepublicatievanhetjaarverslagkrijgenallebetrokkeneneengoed
beeldoverofenhoedeorganisatiedevooropgesteldedoelenheeftbehaald. Hetjaarverslagbevat
normaalgeziendevolgendeelementen:

vermeldtde visieen missie en de strategischedoelstellingen van de organisatieen hoede

organisatiedezehetafgelopenjaarheeftbereikt;
geefteengetrouwbeeldvandefinanciletoestandenresultaten;
bevateenverslagoverdewerkingvandeinternecomits;
rapporteert over door de organisatie (mede) georganiseerde kampioenschappen en
evenementen;
vermeldtdeactuelesamenstellingvanderaadvanbestuurengeeftaanwelkebestuurders
kwalificerenalsonafhankelijkebestuurders(zieonder).
geefteenoverzichtvanderelevantenevenfunctiesvandeledenvanderaadvanbestuur;
rapporteert over de verklaringen van belangenconflicten en de goedgekeurde besluiten
waarbijsprakeisvanbelangenconflicten;
rapporteertoverderisicosenonzekerhedenwaarmeedeorganisatiewordtgeconfronteerd
enzedezetrachttebeheersen;
bevatdebestuurdersprofielendiedoordeorganisatiewerdenvastgesteld;
bevateenremuneratieverslag(zieonder);
bevat verslagen over door de organisatie (mede) georganiseerde kampioenschappen en
evenementen;
rapporteertoverhetomgaanmetdecodegoedbestuurinVlaamsesportfederaties.

Criteriavoorevaluatie

JA/NEE

Publiceertdeorganisatiehetmeestrecentejaarverslag?
Publiceertdeorganisatiedejaarverslagenvande4voorgaandejaren?
Zijndezedocumentenvooriedereentoegankelijkenterugtevindenvia(doorklikken
op)dehomepagina?

Opmerkingenvoorevaluatie
De documenten moeten publiek beschikbaar zijn via de website van de organisatie. Ze moeten te
raadplegenzijnviadehomepaginavandewebsite,maaruiteraardnietnoodzakelijkop diepagina
128

terug te vinden zijn. Idealiter heeft de website een sectie die gewijd is aan de governance van de
organisatiewaardedocumentengedownloadkunnenworden.

129

EVALUATIEFICHE
Dimensie1:Transparantie
Indicator1.4
Deorganisatiepubliceerteenpubliekeversievandenotulenvanderaadvanbestuurophaarwebsite.
Om redenen van privacy of discretie is volledige transparantie soms niet aangewezen. Deze
documentenzijneenvoudigterugtevindenenvooriedereentoegankelijk.
Notulen geven een samenvatting van de besprekingen binnen de raad van bestuur en vermelden
besluiten.Zemoetentijdigverspreidwordenenwordengoedgekeurddoorderaadvanbestuur.Door
eenpubliekeversievandenotulentepublicerenlegtderaadvanbestuurmeerverantwoordingaf
overdeagendaenbestuursbesluiten.

Criteriavoorevaluatie
Publiceertdeorganisatieeenpubliekeversievandenotulenvanderaadvanbestuur
ophaarwebsite?Omredenenvanprivacyofdiscretiekanvolledigetransparantiesoms
nietaangewezenzijn.
Gevendenotuleneensamenvattingvandebesprekingenende(motiveringvan)de
beslissingenweer?
Wordteenpubliekeversievandenotulenvanallevergaderingenvanderaadvan
bestuurvandeafgelopen12maandengepubliceerd?

JA/NEE

Opmerkingenvoorevaluatie
Hetisnietwenselijkdatdeorganisatiedeofficileversievandenotulenpubliekmaakt.Omredenen
vanprivacyendiscretieisvolledigetransparantiesomsnietaangewezen.Deorganisatiepubliceert
eenpubliekeversievandenotulenwaarininelkgevaldebestuursbesluitenwordenopgenomendie
dealgemenevergaderingaanbelangen.Dezebesluitenwordenverantwoord.Hetisnietdebedoeling
datdepubliekeversievandenotulendediscussiesweergeeftdiebinnenderaadvanbestuurwerden
gevoerd.
De documenten moeten publiek beschikbaar zijn via de website van de organisatie. Ze moeten te
raadplegenzijnviadehomepaginavandewebsite,maaruiteraardnietnoodzakelijkop diepagina
terug te vinden zijn. Idealiter heeft de website een sectie die gewijd is aan de governance van de
organisatiewaardedocumentengedownloadkunnenworden.

130

EVALUATIEFICHE
Dimensie1:Transparantie
Indicator1.5
Deorganisatiepubliceertdenotulenvandealgemenevergaderingopdewebsite.
Denotulengeveneenaccuratesamenvattingweervandebesprekingenenstemmingenbinnende
algemenevergadering.Doordenotulentepublicerenlegtdeorganisatiemeerverantwoordingafover
haaralgemenebeleid.

Criteriavoorevaluatie
Publiceertdeorganisatiedenotulenenresultatenvandestemmingenvande
algemenevergaderingophaarwebsite?
Gevendenotuleneensamenvattingvandebesprekingenenderesultatenvande
stemmingenweer?
Publiceertdeorganisatiedenotulenvandealgemenevergaderingendiedeafgelopen
vierjaarplaatsvonden?

JA/NEE

Opmerkingenvoorevaluatie
Integenstellingtotindicator1.4ishetdebedoelingdatdeofficileversiesvandenotulenpubliek
wordengemaakt.
De documenten moeten publiek beschikbaar zijn via de website van de organisatie. Ze moeten te
raadplegenzijnviadehomepaginavandewebsite,maaruiteraardnietnoodzakelijkop diepagina
terug te vinden zijn. Idealiter heeft de website een sectie die gewijd is aan de governance van de
organisatiewaardedocumentengedownloadkunnenworden.

131

EVALUATIEFICHE
Dimensie1:Transparantie
Indicator1.6
Dewebsitevandeorganisatievermeldtdeactuelesamenstellingvanderaadvanbestuurenvermeldt
voorelklidvanderaadvanbestuurdestarteneinddatumvanhetmandaat.Indienvantoepassing
vermeldtdewebsiteeveneenshetaantalendeduurtijdvandevoorgaandemandaten.
Hetonlinepublicerenvandezeinformatiebrengtallebelanghebbendenopeenvoudigewijzeopde
hoogtevandesamenstellingvanderaadvanbestuurenvandeduurtijdvandemandaten.

Criteriavoorevaluatie
Vermeldtdewebsitevandeorganisatiedeactuelesamenstellingvanderaadvan
bestuur?
Wordtvoorelklidvanderaadvanbestuurdestarteneinddatumvanhetmandaat
vermeld?
Wordthetaantalendeduurtijdvandevoorgaandemandatenvermeld(indienvan
toepassing)?

JA/NEE

Opmerkingenvoorevaluatie
Hetvolstaatomdegevraagde informatietepublicerenopdewebsite.Dezeinformatiewordtbest
samengebrachtopnpagina.

132

EVALUATIEFICHE
Dimensie1:Transparantie
Indicator1.7
De organisatie rapporteert in het jaarverslag op individuele of geaggregeerde wijze over de
remuneratievandeledenvanderaadvanbestuur.
Metdetermremuneratiewordthetgeheelvanvergoedingenbedoelddiemenontvangtinruilvoor
gepresteerde diensten. De remuneratie van de directieleden wordt door de raad van bestuur
vastgesteld.Dezevandeledenvanderaadvanbestuurdoordealgemenevergaderingofeendoorde
algemene vergadering gemandateerd orgaan. Een gezond principe is dat niemand over zijn eigen
remuneratie kan beslissen. Leden van de raad van bestuur mogen een (onkosten)vergoeding
ontvangen,maarmoetenhieropenovercommuniceren.Zowordenmisverstandenvermeden.

Criteriumvoorevaluatie
JA/NEE
Rapporteertdeorganisatieinhetjaarverslagopindividueleofgeaggregeerdewijzeover
debestuursvergoedingvandeledenvanderaadvanbestuurendevoordelenin
natura?
Opmerkingenvoorevaluatie
Inhetverslagmoetderemuneratievandeledenvanderaadvanbestuurduidelijkomschrevenzijn
(ineenafzonderlijkesectie).Ditmagopindividuelewijzeofopgeaggregeerdewijze.Hetverslagmoet
alletypesvergoedingen(vasteremuneratie,onkostenvergoedingen,voordeleninnatura)weergeven
enduidelijkomschrijvenomwelkesoortvergoedinghetgaat.

133

EVALUATIEFICHE
Dimensie1:Transparantie
Indicator1.8
De organisatie rapporteert in het jaarverslag over de verklaringen van belangenconflicten en de
goedgekeurdebesluitenwaarbijsprakeisvanbelangenconflicten.
Onderbelangenconflictwordtelkesituatiebegrepenwaarineenlidvanderaadvanbestuurdientmee
tebeslissenoverbepaaldehandelingenenverrichtingendievoorhemofhaareendirectofindirect
persoonlijkvoordeelkunnenopleveren.Eenhelderecommunicatieishierbijvancruciaalbelangom
misverstandentevoorkomen.

Criteriumvoorevaluatie
Rapporteertdeorganisatieinhetjaarverslagoverdeverklaringenvan
belangenconflictenendegoedgekeurdebesluitenwaarbijsprakeisvan
belangenconflicten?

JA/NEE

Opmerkingenvoorevaluatie
Deze indicatorisverbondenmetindicatoren3.9en3.10.Eenprocedureinzakebelangenconflicten
(indicator 3.10) moet ervoor zorgen dat belangenconflicten worden gemeld in de notulen en
bijgehouden in een register. In het jaarverslag wordt vervolgens gerapporteerd over de gemelde
belangenconflictenenoverdegoedgekeurdebesluitenwaarbijersprakeisvanbelangenconflicten.

134

EVALUATIEFICHE
Dimensie1:Transparantie
Indicator1.9
DeorganisatierapporteertinhetjaarverslagoverhetomgaanmetdecodegoedbestuurinVlaamse
sportfederaties. De organisatie licht de gevallen waar wordt gekozen om af te wijken van de code
beargumenteerd toe, volgens het pas toe of leg uitprincipe. De organisatie geeft aan welke
bestuurswijzigingen in de afgelopen 12 maanden zijn doorgevoerd en welke wijzigingen worden
gepland.
Goed bestuur implementeren gaat verder dan het louter implementeren van de indicatoren die
gekoppeld zijn aan financiering en vereist een breder responsabiliseringsproces. Om dit proces te
faciliterenwordtvandeorganisatiesverwachtdatzeopeenbeargumenteerdemanierrapporteren
overhetomgaanmetgoedbestuur.Dehardeindicatorendiewordengekoppeldaanfinanciering
werdendaaromaangevuldmeteenbeperktaantalzachteindicatoren,geselecteerdopbasisvande
code en in functie van de accenten die de overheid wil leggen. Deze zetten federaties via
bewustmaking aan tot bredere implementatie van goed bestuur en faciliteren bijgevolg
cultuurverandering.

Criteriavoorevaluatie
Werdinhetlaatstverschenenjaarverslaggerapporteerdoverdewijzewaaropde
federatieisomgegaanmetdecodegoedbestuurinVlaamsesportfederatiesopbasis
vandehardeenzachteindicatoren?
Lichtdeorganisatiedegevallenwaarwordtgekozenomaftewijkenvandecode
beargumenteerdtoe,volgenshetpastoeofleguitprincipe?
Geeftdeorganisatieinhetjaarverslagaanwelkebestuurswijzigingenindeafgelopen
12maandenzijndoorgevoerdenwelkewijzigingenwordengepland?

JA/NEE

Opmerkingenvoorevaluatie
De organisaties rapporteren per harde en zachte indicator of de indicator al dan niet werd
gemplementeerdenwelkestappenereventueelwordengezetinzakeimplementatie.Gevallenwaar
wordt gekozen om af te wijken van de indicatoren worden beargumenteerd toegelicht. Daarnaast
geeftdeorganisatieaanwelkebestuurswijzigingen(aldannietgekoppeldaandeindicatorenofde
codevangoedbestuur)indeafgelopen12maandenzijndoorgevoerdenwelkewijzigingenworden
gepland.

135

EVALUATIEFICHE
Dimensie2:Democratie
Indicator2.1
Deraadvanbestuursteltopbasisvandevisie,missieenstrategischedoelenvandeorganisatiede
gewensteprofielenvandeledenvanderaadvanbestuurop.Dezewordentergoedkeuringaande
algemenevergaderingvoorgelegd.
Dezoektochtnaar(geschikte)ledenvanderaadvanbestuur is vaak moeilijk.Ditisvooralzovoor
kleinefederaties.Bestuurdersprofielenhelpenomdezezoektochtfaciliterendoordatmengerichter
opzoekkangaanenpotentilekandidateneenduidelijkerenrealistischerbeeldkrijgenvanwatvan
hen verwacht wordt. In deze profielen wordt gedetailleerd beschreven hoe de rol van het bestuur
wordtingevuldinhetkadervandevisie,missieenstrategischedoelenenwelkegevolgendatheeft
voordefunctieprofielenvanbestuursleden.

Criteriavoorevaluatie
Bestaatereendocumentwaarinperbestuursfunctiedebestuurstaken,
verantwoordelijkheden,gevraagdeachtergrondengevraagdecompetentiesvande
bestuurderzijnbeschreven?
Wordendezeprofielengemotiveerdopbasisvandeinhetdocumentbeschrevenrol
vanhetbestuurendevisie,missieenstrategischedoelenvandeorganisatie?
ZijndezeprofielengoedgekeurddoordeAlgemeneVergadering?
Bestaatereendocumentdatbepaaltdatderaadvanbestuurdereleendegewenste
profielenperiodiekenbijhetontstaanvanelkevacatureevalueert?Kandeorganisatie
aantonendatdezeevaluatieconformmetdezeverplichtingheeftplaatsgevonden?

JA/NEE

Opmerkingenvoorevaluatie
De organisatie moet eerst vastleggen welke rol(len) de raad van bestuur moet opnemen in de
organisatie met het oog op het realiseren van de visie. Een bestuur kan bijvoorbeeld veeleer
controlerendoptredenenzichconcentrerenopzijntoezichtstaakopdedirectie.Anderzijdskande
raadvanbestuurdedirectieactiefadvisereninzakebepaaldethemaszoalsfinancin,juridischezaken,
communicatie, sporttechnische zaken en HRmanagement. In kleine federaties kan het soms zelfs
aangewezenzijndatderaadvanbestuuroperationeletakenvervult.
Opbasisvandegedefinieerderol(len)wordendespecifiekeprofielengedefinieerd.Indezeprofielen
wordtbeschrevenoverwelkespecifiekeprofessioneleenpersoonlijkecompetentiesde individuele
ledenvanderaadvanbestuurzoudenmoetenbeschikken.

136

EVALUATIEFICHE
Dimensie2:Democratie
Indicator2.2
Deraadvanbestuurlegtdeproceduresvastvoorhetopstellenvandeagendavoorelkevergadering,
hetverloopvandevergaderingendegoedkeuringvanbesluiten.Devoorzittervanderaadvanbestuur
ziettoeopdecorrectenavolgingvandezeprocedures.
Goedeproceduresstroomlijnendewerkingvanderaadvanbestuur.

Criteriavoorevaluatie
Beschiktdeorganisatieovereendocumentwaarindeproceduresvoorhetopstellen
vandeagendavoorelkevergadering,hetverloopvandevergaderingende
goedkeuringvanbesluitenisvastgelegd?
Wordtdetoezichthoudenderolvandevoorzitteropdezeprocedurevastgelegdinhet
document?
Opmerkingenvoorevaluatie
Deorganisatiemoetdrieproceduresvastleggen.

137

JA/NEE

EVALUATIEFICHE
Dimensie2:Democratie
Indicator2.3
Deorganisatiebepaaltzowelvoorderaadvanbestuuralsvoordealgemenevergaderingeengepast
quorum.
Eenquorumbepaalthetaantal(stemgerechtigde)ledenvaneencollegedatminstensaanwezigmoet
zijnomwettigteberaadslagenenbesluitentenemen.Eengepastquorumvoorkomtdateenkleine
groepisinstaatomdemachttemonopoliseren.

Criteriumvoorevaluatie
Beschiktdeorganisatieovereendocumentwaarinzowelvoorderaadvanbestuurals
voordealgemenevergaderingeenquorumisvastgelegd?

JA/NEE

Opmerkingenvoorevaluatie
De organisatie kan vrij een gepast quorum voor de raad van bestuur en de algemene vergadering
bepalen, maar dient rekening te houden met de voorwaarden in art. 8 van de vzwwet inzake
statutenwijziging.

138

EVALUATIEFICHE
Dimensie2:Democratie
Indicator2.4
Deorganisatiebeperktdemandatenvandeledenvanderaadvanbestuurindetijdenzorgtervoor
datdemaximaleaaneengeslotenzittingsperiodede12jaarnietoverschrijdt.
Mandaten beperken in de tijd vormt een remedie voor de hoge mate van herverkiezing door het
voordeel dat zittende bestuurders genieten over uitdagers. Daarnaast worden ongenteresseerde
kiezers door de vaak quasi zekere herverkiezing van zittende bestuurders vermeden. Beperkte
mandaten voorkomen bovendien machtsconcentratie en zorgen voor nieuwe ideen en meer
diversiteitinderaadvanbestuur.

Criteriavoorevaluatie
Wordtindestatutenvandeorganisatievastgelegddatervoorbestuursfunctieseen
maximaleaaneengeslotenzittingsperiodegeldt?

JA/NEE

Overschrijdtdezeperiodede12jaarniet?

Opmerkingenvoorevaluatie
De organisatie bepaalt vrij welke beperking wordt ingesteld, zolang de maximale aaneengesloten
zittingsperiode de 12 jaar niet overschrijdt. De organisatie kan eventueel strengere voorwaarden
bepalen voor de zittingstermijn van de voorzitter. In de ideale situatie kunnen alle bestuurders
maximumtweemandatenvandrieofvierjaarzeteleninderaadvanbestuur,waarnazenietmeer
herkozenkunnenworden.

139

EVALUATIEFICHE
Dimensie2:Democratie
Indicator2.5
De organisatie stelt een gefaseerd rooster van aftreden in voor de leden van de raad van bestuur
waardoortelkensslechtseendeelvandeledenvervangenwordtendecontinuteitvanhetbestuur
gewaarborgdblijft.
Eengefaseerdroostervanaftredenwaarborgtdecontinuteitvanhetbestuurenzorgtervoordathet
organisatiegeheugenintactblijft.

Criteriumvoorevaluatie
JA/NEE
Heeftdeorganisatieeenroostervanaanenaftredenvoorallebestuursfunctieswaarin
isvastgelegddattelkensslechtseendeelvandeledenvervangenwordt?
Opmerkingenvoorevaluatie
Bestuurders die sleutelfuncties vervullen in de raad van bestuur (voorzitter, secretaris of
penningmeester)kanmenbeternietinhetzelfdejaarlatenaftreden.Ditisechtergeenverplichting.

140

EVALUATIEFICHE
Dimensie2:Democratie
Indicator2.6
Deraadvanbestuurvergadertminstensvijfkeerperjaar.
Omzijnfunctienaarbehorentevervullenishetvanbelangdatderaadvanbestuuropregelmatige
basis samenkomt. Hoewel het aantal vergaderingen in de praktijk zal variren per federatie is het
aangeraden om minimaal per kwartaal samen te komen plus eenmaal ter voorbereiding van de
algemenevergadering.

Criteriumvoorevaluatie
Vergaderdederaadvanbestuurminstensvijfkeerdevoorbije12maanden?

JA/NEE

Opmerkingenvoorevaluatie
Deorganisatielegthetminimumaantaljaarlijksebijeenkomstenbestvastindestatutenofhetintern
reglement.Deevaluatiegebeurtechteropbasisvanhetaantalbijeenkomstengedurendedevoorbije
12maanden.

141

EVALUATIEFICHE
Dimensie2:Democratie
Indicator2.7
Deorganisatiestelteengestandaardiseerdeintroductieprocedureinvoornieuweledenvanderaad
vanbestuurzodatalleledenvoldoendekennishebbenoverdeorganisatieenhaaromgeving.
Eengestandaardiseerdeintroductieprocedurebespoedigthetinwerkingsprocesvannieuweledenvan
de raad van bestuur. Een goede introductieprocedure zorgt ervoor dat alle leden van de raad van
bestuurvoldoendekennishebbenvandeorganisatieenhaaromgevingeninhetbijzonderdewerking,
financinenstrategievandeorganisatie.Bovendienwordennieuweledeninkennisgesteldoverhet
profielwaaropzewerdenaangezocht.

Criteriavoorevaluatie
Beschiktdeorganisatieovereendocumentwaarineengestandaardiseerde
introductieprocedurevoornieuwebestuurdersisvastgelegd?
Voorzietdezeprocedureineenindividueelgesprekmetdevoorzittervanderaadvan
bestuureneenbriefingdoordedirectie?
Ontvangtelknieuwlidvanderaadvanbestuurontvangteenbenoemingsbriefwaarin
wordtbeschrevenopbasisvanwelkprofielzij/hijwerdaangezocht?
Ontvangtelknieuwlideenexemplaarvandestatutenenhetinternreglementvande
organisatie,alsookhetmeerjarenbeleidsplan?

JA/NEE

Opmerkingenvoorevaluatie
Bovenstaande elementen moeten aanwezig zijn in de gestandaardiseerde introductieprocedure,
alsookindepraktijkwordentoegepast.Datlaatstekangecontroleerdwordendoordevragenvoorte
leggenaanzoweldevoorzittervanderaadvanbestuuralsdedirecteur.Alsbeidenbevestigendatde
gestandaardiseerde introductieprocedure in de praktijk wordt toegepast, dan kan ervan uitgegaan
wordendatditdaadwerkelijkhetgevalis.Inhetgevalvanverschillendeantwoordenkanverwacht
wordendatdeprocedurenietwordttoegepast.

142

EVALUATIEFICHE
Dimensie2:Democratie
Indicator2.8
Dealgemenevergaderingvertegenwoordigtopdirectemanierofviagetraptevertegenwoordigingalle
ledenvandeorganisatie.
Alle (individuele) leden van de organisatie moeten de kans hebben om te participeren in de
governancevandeorganisatie.Ditwaarborgtdathetbeleidvandeorganisatieindeeersteplaatsin
hun(collectieve)belangwordtgevoerd.

Criteriumvoorevaluatie
Vertegenwoordigtdealgemenevergaderingrechtstreeksofviagetrapte
vertegenwoordigingalleledenvandeorganisatie?

JA/NEE

Opmerkingenvoorevaluatie
De algemene vergadering moet zo zijn samengesteld dat ze op directe manier of via getrapte
vertegenwoordigingalleledenvandeorganisatievertegenwoordigt.

143

EVALUATIEFICHE
Dimensie2:Democratie
Indicator2.9
Binnendegrenzenvandeorganisatiebestaangeenzelfstandigeofautonome(regionale)entiteitendie
eeneigenbeleidkunnenbepalendatafwijktvanhetdoordealgemenevergaderingenderaadvan
bestuurvastgesteldebeleid.
De organisatie moet gekenmerkt zijn door bestuurlijke eenheid om doeltreffend en efficint te
besturen.Eenzogenaamdschaduwbestuurzorgtbovendiennietalleenvoorineffectiefeninefficint
bestuur,hetondermijntookdedemocratischebesluitvorming,transparantieenvoorspelbaarheidvan
deorganisatie.

Criteriumvoorevaluatie
Wordtindestatutenvandeorganisatievastgelegddatbinnende grenzenvande
organisatiegeenzelfstandigeofautonomeentiteitenkunnenbestaandieeeneigen
beleidkunnenbepalendatafwijktvanhetdoordealgemenevergaderingenderaad
vanbestuurvastgesteldebeleid?

JA/NEE

Opmerkingenvoorevaluatie
Omteevaluerenofeenorganisatieisgekenmerktdoorbestuurlijkeeenheidkanviadejaarrekening
wordengecontroleerdofereigenspaargeldenbestaanbinnen(regionale)entiteiten.Inhetlichtvan
deze indicator is het in elk geval niet toegestaan dat een onderliggende entiteit eigen middelen
opspaart die niet ingezet kunnen worden voor de door de organisatie vastgestelde
beleidsdoelstellingen.Aangezienditnieteenvoudigkanwordengecontroleerd,isdebestegarantieop
bestuurlijke eenheid het opnemen van deze voorwaarde in de statuten, zodat de naleving wordt
gewaarborgddoordeinternedemocratischeprocessenvandeorganisatie.

144

EVALUATIEFICHE
Dimensie3:Interneverantwoordingencontrole
Indicator3.1
Deafbakeningvantakenenbevoegdhedentussendeorganenvandeorganisatiewordtvastgelegdin
destatutenenhethuishoudelijkreglementvandeorganisatie.
Eengoedeafbakeningvantakenenbevoegdhedentussendeorganenvandeorganisatieisvancruciaal
belang.Hetbevordertdewederzijdsecontroleenbeletdatnentiteitallemachtmonopoliseert.

Criteriumvoorevaluatie
Beschiktdeorganisatieovereenactueeldocumentwaarindeafbakeningvantakenen
bevoegdhedentussenderaadvanbestuur,dealgemenevergadering,dedirectieen
(indienrelevant)decomitsbeschrevenis?

JA/NEE

Opmerkingenvoorevaluatie
De organisatie legt de afbakening van taken en bevoegdheden tussen de raad van bestuur, de
algemenevergadering,dedirectieen(indienrelevant)decomitsopeenhelderemaniervastinde
statuten en het huishoudelijk reglement. Hierbij wordt een duidelijk onderscheid gemaakt tussen
bestuurlijke en beleidsmatige, toezichthoudende en uitvoerende taken. Wat betreft beleidsmatige
takenbepaaltderaadvanbestuurhetalgemenebeleidvandeorganisatie,watdevolgendeelementen
inhoudt:dealgemenevisieenmissie,deprocessendiedeeigenwerkingbepalen,derelatiemetde
directieendebevoegdheidvandedirectie.Verderheefthetdeuiteindelijkebevoegdheidoverhet
budgetendefinancin.Hetbepalenvanhetoperationelebeleidisinprincipedetaakvandedirectie.

145

EVALUATIEFICHE
Dimensie3:Interneverantwoordingencontrole
Indicator3.2
Defunctiesvanvoorzittervanderaadvanbestuurendezevandirecteurwordennietgecumuleerd.
Eengoedescheidingdermachtenimpliceertdatdefunctiesvanvoorzittervanderaadvanbestuuren
directeurnietwordengecumuleerd.

Criteriavoorevaluatie
Wordendefunctiesvanvoorzittervanderaadvanbestuurendezevandirecteurinde
praktijknietgecumuleerd?
Verbiedendestatutenvandeorganisatiedecumulatievandefunctiesvanvoorzitter
vanderaadvanbestuurendezevandirecteur?

JA/NEE

Opmerkingenvoorevaluatie
Destatutenvandeorganisatiemoeteneenduidigbepalendatdefunctiesvanvoorzittervanderaad
vanbestuurendezevandirecteurnietkunnenwordengecumuleerd.Ditmagookindepraktijkniet
hetgevalzijn.
Dedirecteurmaaktnormaalgeziengeendeeluitvanderaadvanbestuur,maarisopdehoogtevan
enaanwezigopvergaderingenvanderaadvanbestuuromdezeteinformerenoverdewerkingvan
deorganisatieenomgenformeerdtewordenoverbeleidskeuzes.Inhetgevaldedirecteurtochdeel
uitmaakt van de raad van bestuur dan kan deze niet betrokken zijn in beslissingen aangaande
remuneratie,geenlidblijvenvanderaadvanbestuurnahetneerleggenvandedirecteursfunctieen
defunctievanvoorzitternietbekleden.

146

EVALUATIEFICHE
Dimensie3:Interneverantwoordingencontrole
Indicator3.3
Deorganisatielegtindestatutendeonverenigbaarhedenmetlidmaatschapvanderaadvanbestuur
vast.
Omdebesluitvormingvandeorganisatietevrijwarenvanbenvloedingdooroneigenlijkebelangenis
hetbelangrijkdatonverenigbaarhedenmetlidmaatschapvanderaadvanbestuurwordenvastgelegd
indestatuten.

Criteriumvoorevaluatie
Bepalendestatutenvandeorganisatiewelkeonverenigbaarhedenerzijnmet
lidmaatschapvanderaadvanbestuur?

JA/NEE

Opmerkingenvoorevaluatie
De statuten van de organisatie moeten eenduidig bepalen welke de onverenigbaarheden zijn met
lidmaatschapvanderaadvanbestuur.Dezezijninelkgeval:

personendieeenarbeidsrelatiehebbenmeteenbedrijfdateencommercilerelatieheeft
metdeorganisatie(bijvoorbeeldsponsoren);
personendielidzijnvaneenrechtsprekendorgaanbinnendeorganisatie.

147

EVALUATIEFICHE
Dimensie3:Interneverantwoordingencontrole
Indicator3.4
De raad van bestuur legt de aan de directie gedelegeerde taken, verantwoordelijkheden en
bevoegdheden vast in het huishoudelijk reglement. Indien meerdere personen een directiefunctie
bekledendanmaakthetreglementduidelijkhoedetaken,verantwoordelijkhedenenbevoegdheden
tussendedirectieledenonderlingverdeeldzijn.
Een goede afbakening van bevoegdheden voorkomt misverstanden en bevordert de interne
verantwoordingencontrole.

Criteriavoorevaluatie
Beschiktdeorganisatieovereendocumentwaarinisvastgelegdwatdetaken,
verantwoordelijkheden,bevoegdhedenenderelatiemethetbestuurzijnvande
directeurofvandepersoondiededagelijkseleidingheeftbinnendeorganisatie?
Indienermeerderepersoneneendirectiefunctiebekleden,maakthetdocumentdan
duidelijkhoedetaken,verantwoordelijkhedenenbevoegdhedentussende
directieledenonderlingverdeeldzijn?
Wordtinditdocumentbepaaldwelkebeslissingenaandedirectiewordenovergelaten
enwelkebeslissingenaanhetbestuurtoekomen?
Wordtinzakehetafsluitenvancontractenmetexternepartijeneenduidelijke
(financile)grensgedefinieerddiebepaaltofdedirectiedanwelderaadvanbestuur
bevoegdis?

JA/NEE

Opmerkingenvoorevaluatie
Bovenvermeldecriteriazijnheldereneenduidigopgenomeninhethuishoudelijkreglement.Hetstaat
deorganisatieechtervrijomdezeopmaatvandeorganisatieintevullen.Deorganisatiehoeftniet
elke individuelegedelegeerde bevoegdheid van de directie te definiren. Om tevermijdendat het
reglementbeklemmendwerkt,ishetimmersvaakaangewezenombevoegdhedentebegrenzeninde
plaatsvanelkeindividuelegedelegeerdebevoegdheidtedefiniren.

148

EVALUATIEFICHE
Dimensie3:Interneverantwoordingencontrole
Indicator3.5
Deraadvanbestuurhoudtjaarlijkseenfunctioneringsgesprekmetdedirecteur.
Eenfunctioneringsgesprekisgeeneenzijdigebeoordelingvanhetfunctionerenvandewerknemer,
maar veeleer een dialoog tussen de werknemer en diens leidinggevende over het wederzijdse
functioneren.Hetisdetaakvanderaadvanbestuuromzorgtedragenvooreengoedfunctionerende
directie.Hetbeoordelenvandeprestatiesisuiteraardeenbelangrijkonderdeelhiervan,maarderaad
van bestuur moet ook bijdragen aan een goede samenwerking met de directeur. Het onderling
afstemmen van wederzijdse verwachtingen is in deze een noodzaak. Een open relatie voorkomt
misverstanden.

Criteriavoorevaluatie
Vonddevoorbije12maandeneenfunctioneringsgesprekplaatstusseneenlidvande
raadvanbestuurendedirecteurofdepersoondiededagelijkseleidingheeftbinnen
deorganisatie?Beschiktdeorganisatieovereenverslaghiervan?
Werdhetverslagvanhetfunctioneringsgesprekgoedgekeurddoorderaadvan
bestuur?

JA/NEE

Opmerkingenvoorevaluatie
Eenfunctioneringsgesprekmetdeheleraadvanbestuurkandoordedirectiealstebedreigendervaren
worden. Het is daarom meer aangewezen dat een of twee leden van de raad van bestuur het
functioneringsgesprekhoudenmetdedirecteur.Inhetgevalmeerderepersoneneendirectiefunctie
bekleden en er niet n overkoepelende leidinggevende is aangesteld, worden
functioneringsgesprekkengeorganiseerdmetalleledenvandedirectie.
Het functioneringsgesprek behandelt de individuele prestaties en van de verwezenlijkingen van de
strategischedoelstellingendoordedirectie,demaniervansamenwerkentussendirectieenraadvan
bestuurenfeedbackaanenverwachtingentenopzichtevanderaadvanbestuur.
Deorganisatiezorgtvooreenverslagvanhetfunctioneringsgesprek,datwordtgoedgekeurddoorde
raadvanbestuur.Ditverslagkangevoeligeen/ofconfidentileinformatiebevatten,watcontroledoor
de overheid bemoeilijkt. De overheid kan controleren of een functioneringsgesprek heeft
plaatsgevondendoordezevraagvoorteleggenaanzoweldevoorzittervanderaadvanbestuurals
dedirecteur.Alsbeidenbevestigendathetgesprekheeftplaatsgevonden,dankanervanuitgegaan
wordendatditdaadwerkelijkhetgevalis.Inhetgevalvanverschillendeantwoordenkanverwacht
wordendathetgespreknietheeftplaatsgevonden.Daarnaastkandeoverheiddeorganisatievragen
omde(publiekeversievande)notulenvandevergaderingvoorteleggenwaarinhetverslagvanhet
functioneringsgesprekwerdgoedgekeurd.

149

EVALUATIEFICHE
Dimensie3:Interneverantwoordingencontrole
Indicator3.6
De algemene vergadering geeft haar goedkeuring aan het door de raad van bestuur voorgestelde
meerjarenbeleid,metinbegripvandemissieenstrategie,endelangetermijnfinancileplanning.
Meerjarenbeleidsplannen dragen bij aan de voorspelbaarheid van de organisatie en de
verantwoordingvanderaadvanbestuurendedirectie.Bovendienbevorderteenplanmatigeaanpak
deefficintie,doeltreffendheidentransparantievanhetbeleid.

Criteriavoorevaluatie
JA/NEE
Heeftdeorganisatieeenmeerjarenbeleidsplanwaarindevisie,demissieende

strategievandeorganisatiezijnbeschrevendatwerdgoedgekeurddoordealgemene
vergadering?
Heeftdeorganisatievoorhetkomende(boek)jaareendoordealgemenevergadering
goedgekeurdjaarplandatisafgeleidvanhetmeerjarenplan?

Heeftdeorganisatievoorhetkomende(boek)jaareendoordealgemenevergadering
goedgekeurdejaarbegrotingdieisafgeleidvandemeerjarenbegroting?

Opmerkingenvoorevaluatie
Deorganisatiewerktinhetmeerjarenbeleidsplandemissie,visieenstrategievandeorganisatieuit
en legtde langetermijnfinancile planningvast.Demissiedefinieertde redenvan bestaanende
identiteitvandeorganisatie.Devisiedefinieerteenbeeldvanwatdeorganisatiewiltzijn.Destrategie
geeft aan welke middelen op welke manier worden ingezet om de visie te verwezenlijken. Hierbij
wordenfinanciledoelstellingengekoppeldaanstrategischedoelstellingen.Binnenditkaderstaathet
deorganisatievrijomhetmeerjarenbeleidsplanopmaatvandeorganisatieuittewerken.Deraadvan
bestuur stelt jaarlijks een beleidsplan en een begroting op die gebaseerd zijn op het
meerjarenbeleidsplanendelangetermijnfinancileplanning.

150

EVALUATIEFICHE
Dimensie3:Interneverantwoordingencontrole
Indicator3.7
Deorganisatieheefteenonafhankelijkfinancieelofauditcomitdatdoordealgemenevergadering
benoemd wordt. Het comit houdt toezicht op het financile beleid en de financile
informatieverstrekkingvandeorganisatie.
Het financieel of auditcomit vormt een cruciale component van een goede interne controle. Het
comit controleert of de inzet van middelen plaats heeft gevonden zoals gebudgetteerd, of de
proceduresvanfinancilecontroleenverantwoordingnageleefdzijn,ofde(langetermijn)financile
stabiliteitgewaarborgdisenofdemiddelendoelmatigbesteedwerden.

Criteriavoorevaluatie
Heeftdealgemenevergaderingminstensnonafhankelijk endeskundigpersoon
aangestelddietoezichthoudtophetfinancilebeleidendefinancile
informatieverstrekkingvandeorganisatie?

JA/NEE

Beschiktdeorganisatieovereendocumentwaarindewerking,takenensamenstelling
vanhetfinancieelofauditcomitzijnvastgelegd?

Heefthetfinancieelofauditcomitdemeestrecentejaarrekeninggoedgekeurden
hieroververslaguitgebrachtaandealgemenevergadering?

Opmerkingenvoorevaluatie
Onafhankelijkhoudtindatdebetreffendepersoongeenlidmagzijnvanderaadvanbestuur.Indien
hetfinancieelcomitmeerderepersonenheeftaangesteld(minimumdriepersonenisaanteraden),
danmoetdemeerderheidonafhankelijkzijn.
Deskundighoudtindatdeledenvanhetcomitoverrelevantedeskundigheidmoetenbeschikken.
Inhetgevaldatdetakenvanhetcomitbeperktzijntotfinancilecontrole,danmoetendeledenover
aantoonbarefinancile/boekhoudkundigekennisbeschikkendoorhunopleidingofervaring.
Een financieel comit is ook noodzakelijk wanneer de organisatie reeds een externe revisor heeft
aangesteld.Dewerking,takenensamenstellingvanhetfinancieelofauditcomitzijnvastgelegdinhet
internreglement.Devolgendevragenwordenhierinbeantwoord.

Werking:Wanneerenhoekomendeledenvanhetcomitbijeen?Hoegarandeertderaad
vanbestuurdathetcomitverplichtinzagewordtgegeveninallebenodigdestukken?
Samenstelling: Hoe is het comit samengesteld? Hoe en en voor welke termijn worden de
ledenvanhetcomitaangestelddoordealgemenevergadering?
Taken:Welkezijndetakenvanhetcomit?

151

Hetcomitbrengtopzijnminsteenrapportuitaandealgemenevergaderingwaarin

dejaarcijfers(inkomstenenuitgaven)wordenvergelekenmetdezevanhetvorigejaarenmet
devooropgesteldebegroting;
wordtgecontroleerdofdebalansendejaarrekeningendebijhorendetoelichtingcorrecten
volledigzijn;en
wordtgecontroleerdofde(langetermijn)financilestabiliteitgewaarborgdis.

Hetcomitgaathiertoebesttewerkmeteenchecklist,maarditisgeenverplichting.

152

EVALUATIEFICHE
Dimensie3:Interneverantwoordingencontrole
Indicator3.8
Deraadvanbestuurevalueertopjaarlijksebasishaareigensamenstellingenwerking.
Een goede zelfevaluatie stelt de raad van bestuur in staat om inzicht te verkrijgen in zijn eigen
functionerenzodatzakendievoorverbeteringvatbaarzijnbespreekbaarwordengemaakt.

Criteriavoorevaluatie
Beschiktdeorganisatieovereenverslagvaneenzelfevaluatiedoorderaadvanbestuur
diedevoorbije12maandenwerduitgevoerd?

JA/NEE

Opmerkingenvoorevaluatie
Dezelfevaluatiedoorderaadvanbestuurkanopverschillendemanierenwordengeorganiseerd.De
voorzitter kan bijvoorbeeld met de afzonderlijke leden een gesprek houden, maar er kan ook een
bijeenkomstwordengewijdaanevaluatieenreflectie.Deraadvanbestuurkanzicheventueellaten
bijstaan door het benoemingscomit of externe deskundigen. De overheid kan eventueel een
instrument voor zelfevaluatie ter beschikking stellen (zoals bijvoorbeeld een vragenlijst voor de
individuelebestuursleden)ofeenaantalexternedeskundigenaanbevelendiedeorganisatiekunnen
bijstaanbijdeevaluatie.Ditkandanopgenomenwordenalsevaluatiecriterium.
Deorganisatiemoeteenverslagkunnenvoorleggenvandezelfevaluatie.Ditverslagmoetofweldoor
een externe deskundige worden opgesteld, ofwel moet het een evaluatie bevatten van (a) de
samenstellingen(b)dewerkingvanderaadvanbestuur.Watbetreftdeeigenwerkingwordtzowel
de werking van de raadvan bestuur in zijn totaliteitals dezevan elk individueel lid besproken.De
organisatiekanerookvooropterenomelkjaaropeenanderdeelthemabetreffendehetfunctioneren
vanderaadvanbestuurtefocussen.Ditwordtdanvastgelegdineendocument.

153

EVALUATIEFICHE
Dimensie3:Interneverantwoordingencontrole
Indicator3.9
De raad van bestuur stelt een gedragscode op die van toepassing is op bestuurders, directie en
personeelenonderneemtstappenomtewaarborgendatallerelevanteactorenopdehoogtezijnvan
deinhoudvandecodeendezebegrijpen.
Degedragscodelegtdeprincipesenverwachtingenvastmetbetrekkingtothetgedragvandeaande
organisatieverbondenpersonen.Decodezorgtvoorbewustwordinginzakeethischacceptabelgedrag.

Criteriavoorevaluatie
Beschiktdeorganisatieovereengedragscodedievantoepassingisopbestuurders,
directieenpersoneel?
Bevatdezecodeminstensvolgendeelementen:deverplichtingomintegertehandelen,
eenonkostenregeling,eengeschenkenregelingenregelsinzakebelangenvermenging?
Werddecodeondertekenddooralleledenvanderaadvanbestuur,dedirectieleden
enpersoneelsleden?
Heeftderaadvanbestuurdevoorbije12maandenstappenondernomenomte
waarborgendatallerelevanteactorenopdehoogtezijnvandeinhoudvandecodeen
dezebegrijpen?Werddealgemenevergaderinginkennisgesteldvandecode?

JA/NEE

Opmerkingenvoorevaluatie
Hetstaatdeorganisatievrijomdegedragscodeopmaatvandeorganisatieteschrijven.Dezemoet
echter bovenvermelde criteria bevatten. Om te voorkomen dat de gedragscode louter pro forma
wordt aangenomen is het van belang om over de inhoud van de code te communiceren. Er kan
bijvoorbeeld gedacht worden aan vormingssessies inzake bestuurlijke verantwoordelijkheid, de
verspreidingvankorteeducatievefilmpjesofeengellustreerdehandleidingethiek,eensectieover
integriteitopdewebsiteenhetinzettenvansocialemedia.Hetisaanteradenomeenafzonderlijke
gedragscodeoptestellenvoordeledenvanderaadvanbestuur.

154

EVALUATIEFICHE
Dimensie3:Interneverantwoordingencontrole
Indicator3.10
Deraadvanbestuursteltproceduresinzakebelangenconflictenvastdievantoepassingzijnopdeleden
vanderaadvanbestuur.
Onderbelangenconflictwordtelkesituatiebegrepenwaarineenlidvanderaadvanbestuurdientmee
tebeslissenoverbepaaldehandelingenenverrichtingendievoorhemofhaareendirectofindirect
persoonlijkvoordeelkunnenopleveren.Goedeproceduresinzakebelangenconflictenvoorkomendat
besluitvormingwordtbenvloeddooroneigenlijkebelangenenvoorkomenmisverstanden.

Criteriavoorevaluatie
Beschiktdeorganisatieovereendocumentwaarinproceduresinzake
belangenconflictenzijnvastgelegd?
Waarborgendezeproceduresdatgepercipieerdeofdaadwerkelijkebelangenconflicten
wordengemeld(belangenconflictenwordengemeldindenotulenvanderaadvan
bestuurenbijgehoudenineenregister)endatcommerciletransactiesmeteenderde
partijwaarmeeeenbestuurslideen(in)directefamilialeen/ofcommercilerelatie
heeftvoorafgaandtergoedkeuringwordenvoorgelegdaandealgemenevergaderingof
eendoordealgemenevergaderinggemandateerdorgaan?
Waarborgendezeproceduresdatledenvanderaadvanbestuurinbepaalde
beslissingenwaarinersprakeisvaneenbelangenconflictnietmogendeelnemenaan
destemming?

JA/NEE

Opmerkingenvoorevaluatie
Hetstaatdeorganisatievrijomdeproceduresinzakebelangenconflictenopeigenmaatoptestellen,
zolang de vermelde criteria worden gemplementeerd. Enkele voorbeelden van situaties waarin
belangenconflictenzichstellenzijn:

Eenlidvanderaadvanbestuurheefteenarbeidsrelatiemeteenbedrijfdateencommercile
relatiewiltaangaanmetdeorganisatie;
Eenlidvanderaadvanderaadvanbestuurisfamilievandepersoondiehetvoorwerpvormt
vaneenbesluit;
Eenlidvanderaadvanderaadvanbestuurheefteenrelatiemetdepersoondiehetvoorwerp
vormtvaneenbesluit.

155

EVALUATIEFICHE
Dimensie3:Interneverantwoordingencontrole
Indicator3.11
Deraadvanbestuurlegtjaarlijkseenwerkplanenbijpassendvergaderschemavast.
Een werkplan en bijpassend vergaderschema bevordert de efficintie, doeltreffendheid en
transparantievanderaadvanbestuur.

Criteriavoorevaluatie
Beschiktdeorganisatieovereengeldenddocumentwaarinhetwerkplanenbijpassend
vergaderschemavooreenperiodevan12maandenisvastgelegd?
Voorzietditvergaderschemaminstensdevolgendeactiviteiten:vastleggenvande
begroting,dejaarrekening,hetbeleidsplanenhetjaarverslag,dejaarlijkse
zelfevaluatie,deevaluatievandedirectie,debesprekingenevaluatievande
governancevandeorganisatieenhetvoorbereidenvandealgemenevergadering?
Beschiktdeorganisatieovereengeldenddocumentwaarinhetwerkplanenbijpassend
vergaderschemavooreenperiodevan12maandenisvastgelegd?

JA/NEE

Opmerkingenvoorevaluatie
De raad van bestuur kan het jaarlijkse werkplan en bijpassend vergaderschema op maat van de
organisatie vastleggen, maar moet minstens de bovenvermelde activiteiten voorzien. Het schema
geeftdedatavandevergaderingenweermetdevastgelegdeactiviteiten.

157

8 Duidingsficheszachteindicatoren
ArnoutGeeraert
Dit hoofdstuk bevat 14 metafiches ter ondersteuning van de implementatie en evaluatie van de
voorgesteldezachteindicatoren.

158

Indicator1
Deorganisatiepubliceerteenjaarverslag.
Hetjaarverslaggeefteenoverzichtvandeverwezenlijkingenvandeorganisatieinhetvoorbijejaar.
Eengoedjaarverslagvereistzorgvuldigeinterneproceduresdieleidentoteentijdigeennauwgezette
internerapportering.Doorhethetjaarverslagonlinetepublicerenkrijgenallebetrokkeneneengoed
beeldoverofenhoedeorganisatiedevooropgesteldedoelenheeftbehaald.

Score/
stap
0
1

Implementatie

Criteria

Nietgemplementeerd Deorganisatiepubliceerthetlaatstejaarverslagnietophaarwebsite.
Inontwikkeling
Deorganisatiebezorgthaarledeneninternebelanghebbendeneenuitgebreid
jaarverslag,inclusieffinancieelverslagenverslagenvandecomits.
Hetverslagwordteveneensgepubliceerdopdewebsitevandeorganisatie.
Wordt
Deorganisatiebezorgthaarledeneninternebelanghebbendeneenjaarverslag,
gemplementeerd
inclusieffinancieelverslagenverslagenvandecomits.
Hetverslagwordteveneensgepubliceerdopdewebsitevandeorganisatie.
Deraadvanbestuurlegtzorgvuldigeinterneproceduresvastdieleidentot
tijdigeennauwgezetteinternerapporteringinhetkadervanhetjaarverslagen
ziettoeopdenalevinghiervan.
Deorganisatiebezorgthaarledeneninternebelanghebbendeneenjaarverslag,
Gemplementeerd
inclusieffinancieelverslagenverslagenvancommissies.
Hetverslagwordteveneensgepubliceerdopdewebsitevandeorganisatie.
Deraadvanbestuurlegtzorgvuldigeinterneproceduresvastdieleidentot
tijdigeennauwgezetteinternerapporteringinhetkadervanhetjaarverslagen
ziettoeopdenalevinghiervan.
Hetjaarverslagvermeldtdevisie,missieenstrategischedoelstellingenvande
organisatieenhoedeorganisatiedezehetafgelopenjaarheeftbereikt;geeft
eengetrouwbeeldvandefinanciletoestandenresultaten;bevateenverslag
overdewerkingvaninternecomits;vermeldtdeactuelesamenstellingvande
raadvanbestuurengeeftaanwelkebestuurderskwalificerenalsexterne
bestuurders;geefteenoverzichtvanderelevantenevenfunctiesvandeleden
vanderaadvanbestuur;rapporteertoverdeverklaringenvan
belangenconflictenendegoedgekeurdebesluitenwaarbijsprakeisvan
belangenconflicten;rapporteertoverderisicosenonzekerhedenwaarmeede
organisatiewordtgeconfronteerdenhoezedezetrachttebeheersen;bevatde
bestuursencompetentieprofielendiedoordeorganisatiewerdenvastgesteld;
rapporteertopindividueleofgeaggregeerdewijzeoverderemuneratievande
ledenvanderaadvanbestuur;bevatverslagenoverdoordeorganisatie(mede)
georganiseerdekampioenschappenenevenementen;rapporteertoverhet
omgaanmetdecodegoedbestuurinVlaamsesportfederaties.
Deorganisatiebezorgthaarledeneninternebelanghebbendeneenjaarverslag,
Geoptimaliseerd
inclusieffinancieelverslagenverslagenvancommissies.
Dedriemeestrecentejaarverslagenwordengepubliceerdopdewebsitevande
organisatie.
Deraadvanbestuurzorgtvoorzorgvuldigeinterneproceduresdieleidentot
tijdigeennauwgezetteinternerapporteringinhetkadervanhetjaarverslagen
ziettoeopdenalevinghiervan.
-

Hetjaarverslagvermeldtdevisieenmissieendestrategischedoelstellingenvan
deorganisatieenhoedeorganisatiedezehetafgelopenjaarheeftbereikt;geeft

159

eengetrouwbeeldvandefinanciletoestandenresultaten;bevateenverslag
overdewerkingvaninternecomits;vermeldtdeactuelesamenstellingvande
raadvanbestuurengeeftaanwelkebestuurderskwalificerenalsexterne
bestuurders;geefteenoverzichtvanderelevantenevenfunctiesvandeleden
vanderaadvanbestuur;rapporteertoverdeverklaringenvan
belangenconflictenendegoedgekeurdebesluitenwaarbijsprakeisvan
belangenconflicten;rapporteertoverderisicosenonzekerhedenwaarmeede
organisatiewordtgeconfronteerdenhoezedezetrachttebeheersen;bevatde
bestuursencompetentieprofielendiedoordeorganisatiewerdenvastgesteld;
bevateenremuneratieverslag;bevatverslagenoverdoordeorganisatie(mede)
georganiseerdekampioenschappenenevenementen;rapporteertoverhet
omgaanmetdecodegoedbestuurinVlaamsesportfederaties.

Opmerkingenvoorimplementatieenevaluatie
Het jaarverslag moet publiek beschikbaar zijn via de website van de organisatie. Het moet te
raadplegenzijnviadehomepaginavandewebsite,maaruiteraardnietnoodzakelijkaanwezigzijnop
die pagina. Idealiter heeft de website een sectie die specifiek gewijd is aan de governance van de
organisatiewaarderelevantdocumentengedownloadkunnenworden.

160

Indicator2
DeorganisatierapporteertoverhetomgaanmetdecodegoedbestuurinVlaamsesportfederaties.
Goed bestuur implementeren gaat verder dan het louter implementeren van de indicatoren die
gekoppeldzijnaanfinancieringenvereisteenbrederresponsabiliseringsproces.

Score/
stap
0

Implementatie
Nietgemplementeerd

Inontwikkeling

Wordt
gemplementeerd

Gemplementeerd

Geoptimaliseerd

Criteria
Deorganisatierapporteertnietoverhetomgaanmetdecodegoedbestuurin
Vlaamsesportfederaties.
Inhetlaatstverschenenjaarverslagwordtgerapporteerdoverdewijzewaarop
defederatieisomgegaanmetdeprincipesvandeaandehandvandehardeen
zachteindicatoren.Ingevallenwaarwordtgekozenomaftewijkenvandecode
wordtditbeargumenteerdtoegelicht,volgenshetpastoeofleguitprincipe.
Inhetlaatstverschenenjaarverslagwordtaangegevenwelke
bestuurswijzigingenindeafgelopen12maandenzijndoorgevoerdenwelke
wijzigingenwordengepland.
Inhetlaatstverschenenjaarverslagwordtgerapporteerdoverdewijzewaarop
defederatieisomgegaanmetdeprincipesvandecodeaandehandvande
hardeenzachteindicatoren.Ingevallenwaarwordtgekozenomaftewijken
vandecodewordtditbeargumenteerdtoegelicht,volgenshetpastoeofleg
uitprincipe.
Inhetlaatstverschenenjaarverslagwordtaangegevenwelke
bestuurswijzigingenindeafgelopen12maandenzijndoorgevoerdenwelke
wijzigingenwordengepland.
Deraadvanbestuurvoorzietjaarlijkseenbesprekingenevaluatievande
governancevandeorganisatieopbasisvandecode.
Inhetlaatstverschenenjaarverslagwordtgerapporteerdoverdewijzewaarop
defederatieisomgegaanmetalleprincipesvandecode.Ingevallenwaarwordt
gekozenomaftewijkenvandecodewordtditbeargumenteerdtoegelicht,
volgenshetpastoeofleguitprincipe.
Inhetlaatstverschenenjaarverslagwordtaangegevenwelke
bestuurswijzigingenindeafgelopen12maandenzijndoorgevoerdenwelke
wijzigingenwordengepland.
Deraadvanbestuurvoorzietjaarlijkseenbesprekingenevaluatievande
governancevandeorganisatieopbasisvandecode.
Inhetlaatstverschenenjaarverslagwordtgerapporteerdoverdewijzewaarop
defederatieisomgegaanmetalleprincipesvandecode.Ingevallenwaarwordt
gekozenomaftewijkenvandecodewordtditbeargumenteerdtoegelicht,
volgenshetpastoeofleguitprincipe.
Inhetlaatstverschenenjaarverslagwordtaangegevenwelke
bestuurswijzigingenindeafgelopen12maandenzijndoorgevoerdenwelke
wijzigingenwordengepland.
Deraadvanbestuurvoorzietjaarlijkseenbesprekingenevaluatievande
governancevandeorganisatieopbasisvandecode.
Deorganisatiemaaktvangoedbestuureenvastagendapuntopdealgemene
vergaderingomhetdemocratischdebatoverditthematestimuleren.Een
(adviserende)stemmingwordtgeorganiseerdoverbeleidskeuzesinzakegoed
bestuur.

161

Opmerkingenvoorimplementatieenevaluatie
Deorganisatiesrapporterenvoorelkeindicatorofdiealdannietwerdgemplementeerdenwelke
stappenereventueelwordengezetinzakeimplementatie.Indienmenervoorkiestomaftewijkenvan
de indicatoren, dan wordt dat toegelicht en beargumenteerd. Daarnaast geeft de organisatie aan
welkebestuurswijzigingen(aldannietgekoppeldaandeindicatorenofdecodevangoedbestuur)in
deafgelopen12maandenzijndoorgevoerdenwelkewijzigingenwordenvoorzien.Daarvoorvoorziet
deraadvanbestuurbesteenjaarlijksebesprekingenbijhorendeevaluatievandegovernancevande
organisatieopbasisvandevoorgesteldecode.Devergaderingwordtvastgelegdinhetwerkplanen
vergaderschema.Deorganisatiekandaarnaastoverwegenomvangoedbestuureenvastagendapunt
temakenopdealgemenevergaderingomzohetdemocratischdebatoverditthematestimuleren.
Eventueel kan een (adviserende) stemming georganiseerd worden over (belangrijke) beleidskeuzes
inzakegoedbestuur.

162

Indicator3
Dewebsitevandeorganisatievermeldtbasisinformatieoverdeaangeslotenclubs.
Het online publiceren van informatie over aangesloten clubs biedt genteresseerde sporters een
overzichtvanhetsportaanbod.

Score/
stap
0

Implementatie

Criteria

Nietgemplementeerd

Deorganisatieonderneemtgeenstappenominformatieoverdeaangeslotenclubs
tepubliceren

Inontwikkeling
Deorganisatiehoudteenregisterbijmetinformatieoverdeaangeslotenclubs.

2
3

Wordt
gemplementeerd
Gemplementeerd

Geoptimaliseerd

Deorganisatiepubliceerthetaantalaangeslotenclubsopdewebsite.
-

Deorganisatiepubliceerthetaantalaangeslotenclubsopdewebsite.
Deorganisatiepubliceertperaangeslotenclubdevolgendeinformatieopde
website:naam,website,adresenemail.
Deorganisatiepubliceerthetaantal(individuele)aangeslotenledenopde
website.
Deorganisatiepubliceerthetaantalaangeslotenclubsopdewebsite.
Deorganisatiepubliceertperaangeslotenclubdevolgendeinformatieopde
website:naam,website,adresenemail.
Deorganisatiepubliceertperaangeslotenclubhetcompetitieveen/of
recreatievesportaanbod.

Opmerkingenvoorimplementatieenevaluatie
Degeoptimaliseerdeimplementatievandezeindicatorvereistdatdeorganisatieperaangeslotenclub
het competitieve en/of recreatieve sportaanbod publiceert. Idealiter worden de aangesloten clubs
geografischgerangschikten/ofafgebeeldopeenkaart.

163

Indicator4
Deorganisatieheeftgelimiteerdeambtstermijnen.
Mandaten beperken in de tijd vormt een remedie voor het groot aantal herkiezingen van zittende
bestuurders.Daardoorkanmenmachtsconcentratieenongenteresseerdekiezersvermijden.

Score/ Implementatie
stap
0
Nietgemplementeerd
1
Inontwikkeling
2

Wordt
gemplementeerd

Gemplementeerd

Geoptimaliseerd

Criteria
Demandatenvandeledenvanderaadvanbestuurzijnnietbeperktindetijd.
Demandatenvaneendeelvandeledenvanderaadvanbestuur(bijvoorbeeldvan
devoorzitter)zijnbeperktindetijd.
Demandatenvanalleledenvanderaadvanbestuurzijnbeperktindetijd.
Naeenbepaaldaantaltermijnenmoetenalleledenvanderaadvanbestuur
minstenseentermijnoverslaanvoordatzezichopnieuwverkiesbaarkunnen
stellen.
Demandatenvanalleledenvanderaadvanbestuurzijnbeperktindetijd.
Naeenbepaaldaantaltermijnenkunnenalleledenvanderaadvanbestuurzich
nietmeerverkiesbaarstellen.
Devoorzittervanderaadvanbestuurmoetverplichtaftredennatwee
termijnenenkanhiernanietaanblijvenalsbestuurder.
Demaximaleaaneengeslotenzittingsperiodevanalleledenoverschrijdtde12
jaarniet.
Demandatenvanalleledenvanderaadvanbestuurzijnbeperktindetijden
zijneenmaalhernieuwbaar(zonderuitzondering).
Demaximaleaaneengeslotenzittingsperiodevanalleledenoverschrijdtde12
jaarniet.

Opmerkingenvoorimplementatieenevaluatie
Degeoptimaliseerdeimplementatievandezeindicatorvereistdatdeledenvanderaadvanbestuur
na twee termijnen moeten aftreden en in de toekomst niet meer herkozen kunnen worden. In de
idealesituatiekunnenallebestuurdersmaximumtweemandatenvandrieofvierjaarzeteleninde
raadvanbestuur,waarnazenietmeerherkozenkunnenworden.

164

Indicator5
Deorganisatieheefteengedifferentieerde,evenwichtigeencompetenteraadvanbestuur.
Eengedifferentieerde,evenwichtigeencompetenteraadvanbestuurheefteenpositieveimpactop
dedoeltreffendheidvandeorganisatie.

Score/ Implementatie
stap
0
Nietgemplementeerd
1

Inontwikkeling

Wordt
gemplementeerd

Gemplementeerd

Geoptimaliseerd

Criteria
Deorganisatieonderneemtgeenstappenomeengedifferentieerde,evenwichtige
encompetenteraadvanbestuurtebekomen.
Deraadvanbestuursteltdegewensteprofielenopvandeledenvanderaad
vanbestuuropbasisvandevisie,missieenstrategischedoelenvande
organisatie.Dezewordentergoedkeuringaandealgemenevergadering
voorgelegd.
Deraadvanbestuurevalueertdereleendegewensteprofielenperiodieken
bijhetontstaanvanelkevacature.
Deraadvanbestuursteltde gewensteprofielenopvandeledenvanderaad
vanbestuuropbasisvandevisie,missieenstrategischedoelenvande
organisatie.Dezewordentergoedkeuringaandealgemenevergadering
voorgelegd.
Deraadvanbestuurevalueertdereleendegewensteprofielenperiodieken
bijhetontstaanvanelkevacature.
Deorganisatiekanaantonendatbijdeopmaakvandezeprofielenisgestreefd
naareeneengedifferentieerdesamenstellingvanderaadvanbestuurinzake
genderverhoudingen,leeftijden/ofetniciteit.
Deraadvanbestuursteltdegewensteprofielenopvandeledenvanderaad
vanbestuuropbasisvandevisie,missieenstrategischedoelenvande
organisatie.Dezewordentergoedkeuringaandealgemenevergadering
voorgelegd.
Deraadvanbestuurevalueertdereleendegewensteprofielenperiodieken
bijhetontstaanvanelkevacature.
Deorganisatiekanaantonendatbijdeopmaakvandezeprofielenisgestreefd
naareeneengedifferentieerdesamenstellingvanderaadvanbestuurinzake
genderverhoudingen,leeftijden/ofetniciteit.
Eenbenoemingscomitidentificeerthiateninzakedevaardigheid,
deskundigheidengedifferentieerdesamenstellingvanderaadvanbestuur.
-

Deraadvanbestuursteltdegewensteprofielenopvandeledenvanderaad
vanbestuuropbasisvandevisie,missieenstrategischedoelenvande
organisatie.Dezewordentergoedkeuringaandealgemenevergadering
voorgelegd.
Deorganisatiekanaantonendatbijdeopmaakvandezeprofielenisgestreefd
naareeneengedifferentieerdesamenstellingvanderaadvanbestuurinzake
genderverhoudingen,leeftijden/ofetniciteit.
Deraadvanbestuurevalueertdereleendegewensteprofielenperiodieken
bijhetontstaanvanelkevacature.
Eenbenoemingscomitidentificeerthiateninzakedevaardigheid,
deskundigheidengedifferentieerdesamenstellingvanderaadvanbestuur.
Minstens25%vandeledenvanderaadvanbestuurisvanhetgeslachtdathet
minstvertegenwoordigdis.

165

Opmerkingenvoorimplementatieenevaluatie
Deimplementatievandezeindicatorvereistdatdeorganisatiekanaantonendatbijdeopmaakvan
deprofielengestreefdwordtnaareengedifferentieerdesamenstellingvanderaadvanbestuurinzake
genderverhoudingen,leeftijden/ofetniciteit.Uiteraardmoetderaadvanbestuuractiefopzoekgaan
naarkandidaatbestuurdersdiebeantwoordenaandevooropgesteldeprofielen.Dietaakwordtbest
gedelegeerdaaneenbenoemingscomit.Deimplementatievandezeindicatorvereistechternietdat
zittende leden van de raad van bestuur daadwerkelijk voldoen aan de vooropgestelde profielen.
Uiteraardmoetdatnagestreefdworden,maarmetnamebijdeinvoeringvandeprofielenkandat
mogelijks(nog)niethetgevalzijn.Bovendienisdealgemenevergaderinguiteraardsteedsvrijomde
ledenvanderaadvanbestuurnaareigengoeddunkentebenoemen.

166

Indicator6
Deorganisatiebetrektinternebelanghebbendeninhaarbeleid.
Hetbetrekkenvaninternebelanghebbendeninhetbeleidleidttoteendoeltreffendbestuurdoorde
inbrengvangespecialiseerdekennis.

Score/ Implementatie
stap
0
Nietgemplementeerd
1
Inontwikkeling
2

Wordt
gemplementeerd

Gemplementeerd

Geoptimaliseerd

Criteria
Deorganisatiebetrektinternebelanghebbendennietinhaarbeleid.
Deorganisatiecommuniceertbelangrijkebeslissingenaanhaarledenenmotiveert
deze.
Deorganisatiecommuniceertoverbelangrijkebeslissingenmethaarledenen
motiveertdeze.
Inhetkadervanhetopstellenvanmeerjarenbeleidsplannenwordeninterne
belanghebbendengeconsulteerd.
Deorganisatiecommuniceertoverbelangrijkebeslissingenmethaarledenen
motiveertdeze.
Inhetkadervanhetopstellenvanmeerjarenbeleidsplannenwordeninterne
belanghebbendengeconsulteerd.
Deorganisatieonderneemtactiesomviasocialemediainterne
belanghebbendentebetrekken.
Deorganisatieonderneemtactiesominternebelanghebbendenopregelmatige
basistebetrekkeninhetbeleid.Hierbijkanbijvoorbeeldgedachtwordenaan
klankbordgroepen,thematischeadhocwerkgroepen,(online)bevragingen,
klachtenbankenenwedstrijdenvoornieuweideen.
Deorganisatiecommuniceertoverbelangrijkebeslissingenmethaarledenen
motiveertdeze.
Inhetkadervanhetopstellenvanmeerjarenbeleidsplannenwordeninterne
belanghebbendengeconsulteerd.
Deorganisatieontwikkeltenimplementeerteencommunicatiestrategieomvia
socialemediainternebelanghebbendentebetrekken.
Deorganisatieontwikkeltenimplementeerteenstrategieominterne
belanghebbendenopregelmatigebasistebetrekkeninhetbeleid.Hierbijkan
bijvoorbeeldgedachtwordenaanklankbordgroepen,thematischeadhoc
werkgroepen,(online)bevragingen,klachtenbankenenwedstrijdenvoor
nieuweideen.

Opmerkingenvoorimplementatieenevaluatie
Hetwaarborgenvandebetrokkenheidvaninternebelanghebbenden,zoalsatletenenclubs,vormt
eenvandegrootsteuitdagingenvansportfederaties.Sportfederatiesmoetennietalleenluisterennaar
interne belanghebbenden, maar ook het gesprek aangaan op een proactieve en servicegerichte
manier. De geoptimaliseerde implementatie van deze indicator vereist dat de organisatie in het
(meerjaren)beleidsplan concrete acties en doelstellingen inzake het betrekken van interne
belanghebbendenvooropstelt.

167

Indicator7
Deorganisatieheefteenbeleidinzakesocialeverantwoordelijkheid.
Socialeverantwoordelijkheidhoudtverbandmetopnemenvanverantwoordelijkheidtenopzichtevan
interne en externebelanghebbenden. Gerelateerdepraktijkenhebben betrekkingop het bijdragen
aan een betere samenleving en een schoner milieu door aandacht te besteden aan sociale,
economischeenmilieuduurzaamheidininteractiesmetbelanghebbenden.Ditleidttoteenwinwin
voordeorganisatieenhaaromgeving.

Score/ Implementatie
stap
0
Nietgemplementeerd
1
Inontwikkeling
2

Wordt
gemplementeerd

Gemplementeerd

Geoptimaliseerd

Criteria
Deorganisatieonderneemtgeenstappeninzakesocialeverantwoordelijkheid.
Deraadvanbestuuronderzoektdemogelijkheid omacties te ondernemen inzake
socialeverantwoordelijkheiddoorinformatieintewinnenbijexternen.
De organisatie onderneemt acties inzake sociale verantwoordelijkheid die zich
toespitsenopnofmeerderevandevolgendeelementen:sociaalmaatschappelijke
vraagstukken(zoalsbijvoorbeeldhetverbeterenvandesociale,culturele,educatieve
of psychologische toestand van gemarginaliseerde en/of achtergestelde groepen);
milieuvraagstukken;zorgdragenvoordegemeenschapwaarindeorganisatie(mede)
sportevenementenorganiseert.
De organisatie heeft een formeel beleid inzake sociale verantwoordelijkheid dat
concretedoelstellingenenactiesvooropsteltenzichtoespitstopeenofmeerdere
van de volgende elementen: sociaalmaatschappelijke vraagstukken (zoals
bijvoorbeeldhetverbeterenvandesociale,culturele,educatieveofpsychologische
toestandvangemarginaliseerdeen/ofachtergesteldegroepen);milieuvraagstukken;
zorgdragenvoordegemeenschapwaarindeorganisatie(mede)sportevenementen
organiseert.
Deorganisatieheefteenformeelbeleidinzakesocialeverantwoordelijkheiddat
concretedoelstellingenenactiesvooropsteltenzichtoespitstopeenof
meerderevandevolgendeelementen:sociaalmaatschappelijkevraagstukken
(zoalsbijvoorbeeldhetverbeterenvandesociale,culturele,educatieveof
psychologischetoestandvangemarginaliseerdeen/ofachtergesteldegroepen);
milieuvraagstukken;zorgdragenvoordegemeenschapwaarindeorganisatie
(mede)sportevenementenorganiseert.
Hetbeleidisondermeergerichtophetverzamelenendelenvankennisen
goedepraktijkvoorbeeldenenhetstimulerenvanactieonderdeleden.

Opmerkingenvoorimplementatieenevaluatie
Deimplementatievandezeindicatorvereistdatdeorganisatieinhet(meerjaren)beleidsplanconcrete
actiesendoelstellingeninzakesocialeverantwoordelijkheidvooropstelt.

168

Indicator8
Deorganisatieheefteenfinancieelofauditcomit.
Het financieel of auditcomit vormt een cruciale component van een goede interne controle. Het
comit controleert of de inzet van middelen heeft plaatsgevonden zoals gebudgetteerd, of de
proceduresvanfinancilecontroleenverantwoordingnageleefdzijn,ofde(langetermijn)financile
stabiliteitgewaarborgdis,enofdemiddelendoelmatigbesteedwerden.

Score/ Implementatie
stap
0
Nietgemplementeerd

Criteria

Inontwikkeling

Wordt
gemplementeerd

Deorganisatieheeftgeenfinancieelofauditcomitenonderneemtgeenstappenin
dierichting.
Minstensnonafhankelijkendeskundigpersooncontroleertopjaarlijksebasishet
financileverslag(balans,resultatenrekeningentoelichtingen).
Minstensnonafhankelijkendeskundigpersooncontroleertopjaarlijksebasis
hetfinancileverslag(balans,resultatenrekeningentoelichtingen).
Deorganisatieimplementeertdewerking,takenensamenstelling(minstens
nonafhankelijkpersoon)vanhetcomitindestatutenenhetintern
reglement.

Gemplementeerd

Geoptimaliseerd

Minstensnonafhankelijkendeskundigpersooncontroleertopjaarlijksebasis
hetfinancileverslag(balans,resultatenrekeningentoelichtingen).
Deorganisatieimplementeertdewerking,takenensamenstellingvanhet
comitindestatutenenhetinternreglement.
Hetcomitisdevoorbijemaandenminstenseenmaalsamengekomenomhet
financileverslagtebesprekenenheefthierovergerapporteerdaande
algemenevergadering.
Minstensnonafhankelijkendeskundigpersooncontroleertopjaarlijksebasis
hetfinancileverslag(balans,resultatenrekeningentoelichtingen).
Deorganisatieimplementeertdewerking,takenensamenstellingvanhet
comitindestatutenenhetinternreglement.
Hetcomitisdevoorbijemaandenminstenseenmaalsamengekomenomhet
financileverslagtebesprekenenheefthierovergerapporteerdaande
algemenevergadering.
Hetcomitevalueertendoetaanbevelingenmetbetrekkingtotdesystemen
vaninternecontroleenrisicobeheerenhoudttoezichtophetinterne
auditproces(indienvantoepassing).

Opmerkingenvoorimplementatieenevaluatie
Onafhankelijkhoudtindatdebetreffendepersoongeenlidmagzijnvanderaadvanbestuur.Indien
hetfinancieelcomitmeerderepersonenheeftaangesteld(minimumdriepersonenisaanteraden),
danmoetdemeerderheidonafhankelijkzijn.
Deskundighoudtindatdeledenvanhetcomitoverrelevantedeskundigheidmoetenbeschikken.
Inhetgevaldetakenvanhetcomitbeperktzijntotfinancilecontrole,danmoetendeledenover
aantoonbarefinancile/boekhoudkundigekennisbeschikkendoorhunopleidingofervaring.

169

Een financieel comit is ook noodzakelijk wanneer de organisatie reeds een externe revisor heeft
aangesteld.Dewerking,takenensamenstellingvanhetfinancieelofauditcomitzijnvastgelegdinhet
internreglement.Devolgendevragenwordenhierinbeantwoord:
- Werking:Wanneerenhoekomendeledenvanhetcomitbijeen?Hoegarandeertderaad
vanbestuurdathetcomitverplichtinzagewordtgegeveninallebenodigdestukken?
- Samenstelling: Hoe is het comit samengesteld? Hoe en en voor welke termijn worden de
ledenvanhetcomitaangestelddoordealgemenevergadering?
- Taken:Welkezijndetakenvanhetcomit?
Hetcomitbrengtopzijnminsteenrapportuitaandealgemenevergaderingwaarin
- dejaarcijfers(inkomstenenuitgaven)wordenvergelekenmetdezevanhetvorigejaarenmet
devooropgesteldebegroting;
- wordtgecontroleerdofdebalansendejaarrekeningendebijhorendetoelichtingcorrecten
volledigzijn;
- wordtgecontroleerdofde(langetermijn)financilestabiliteitgewaarborgdis.
Hetcomitgaathiertoebesttewerkmeteenchecklist,maardatisnietverplicht.Bijkomendetaken
vanhetcomitkunnenondermeerzijn:
- identificerenvan(financile)risicoswaarmeedeorganisatiegeconfronteerdwordt;
- adviesuitbrengenoverhetfinancilebeleidendefinancileinformatieverstrekkingvande
organisatie;
- advies uitbrengen aan de raad van bestuur en de algemene vergadering inzake financile
vraagstukken;
- controlerenofdeproceduresvanfinancilecontroleenverantwoordingnageleefdzijn;
- indialoogtredenmetdeeventueleexternerevisor;
- evaluerenvanenaanbevelingendoenmetbetrekkingtotdesystemenvaninternecontrole,
risicobeheerengovernance;
- toezichthoudenophetinterneauditproces.

170

Indicator9
Deorganisatieheefteengedragscode.
Degedragscodelegtdeprincipesenverwachtingenvastmetbetrekkingtothetgedragvandeaande
organisatieverbondenpersonen.Decodezorgtvoorbewustwordinginzakeethischacceptabelgedrag.

Score/ Implementatie
stap
0
Nietgemplementeerd
1
Inontwikkeling
2

Wordt
gemplementeerd

Gemplementeerd

Criteria
Deorganisatieheeftgeengedragscodeenonderneemtgeenstappenindierichting.
Deraadvanbestuurlegteengedragscodevastdievantoepassingisopdeledenvan
deraadvanbestuur.
Deraadvanbestuurlegteengedragscodevastdievantoepassingisopdeledenvan
deraadvanbestuur,dedirectieenhetuitvoerendepersoneelenverankertdezein
destatutenenhetinternreglement.
-

Geoptimaliseerd

Deraadvanbestuurlegteengedragscodevastdievantoepassingisopdeleden
vanderaadvanbestuur,dedirectieenhetuitvoerendepersoneelenverankert
dezeindestatutenenhetinternreglement.
Degedragscodebevatminstensvolgendeelementen:deverplichtingom
integertehandelen;eenonkostenregeling;eengeschenkenregeling;procedures
inzakebelangenconflictendiewaarborgendatgepercipieerdeofdaadwerkelijke
belangenconflictenwordengemeldendatcommerciletransactiesmeteen
derdepartijwaarmeeeenbestuurslideenrelatieheeftvoorafgaandter
goedkeuringwordenvoorgelegdaandealgemenevergaderingofeendoorde
algemenevergaderinggemandateerdorgaan.
Deraadvanbestuuronderneemtstappenomtewaarborgendatallerelevante
actorenopdehoogtezijnvandeinhoudvandecodeendezebegrijpen.
Deraadvanbestuurheeftdealgemenevergaderinginkennisgesteldvande
code.
Deledenvanderaadvanbestuur,dedirectieenhetuitvoerendepersoneel
hebbendecodeondertekend.
Deraadvanbestuurlegteengedragscodevastdievantoepassingisopdeleden
vanderaadvanbestuur,directieenpersoneelenverankertdezeindestatuten
enhetinternreglement.
Degedragscodebevatminstensvolgendeelementen:deverplichtingom
integertehandelen;eenonkostenregeling;eengeschenkenregeling;procedures
inzakebelangenconflictendiewaarborgendatgepercipieerdeofdaadwerkelijke
belangenconflictenwordengemeldendatcommerciletransactiesmeteen
derdepartijwaarmeeeenbestuurslideenrelatieheeftvoorafgaandter
goedkeuringwordenvoorgelegdaandealgemenevergaderingofeendoorde
algemenevergaderinggemandateerdorgaan.
Deraadvanbestuuronderneemtstappenomtewaarborgendatallerelevante
actorenopdehoogtezijnvandeinhoudvandecodeendezebegrijpen.
Deledenvanderaadvanbestuur,dedirectieenhetuitvoerendepersoneel
hebbendecodeondertekend.
Deraadvanbestuurheeftdealgemenevergaderinginkennisgesteldvande
code.
Deraadvanbestuurlegteenprocedurevastinhetinternreglementvoorde
afhandelingvanklachtenopbasisvandecode.

171

Opmerkingenvoorimplementatieenevaluatie
Hetstaatdeorganisatievrijomdegedragscodeopmaatvandeorganisatieteschrijven.Diemoet
echter bovenvermelde criteria bevatten. Om te voorkomen dat de gedragscode louter pro forma
wordt aangenomen, is het van belang om over de inhoud van de code te communiceren. Er kan
bijvoorbeeld gedacht worden aan vormingssessies inzake bestuurlijke verantwoordelijkheid, de
verspreidingvankorteeducatievefilmpjesofeengellustreerdehandleidingethiek,eensectieover
integriteit op de website en het inzetten van sociale media. Verder is het aan te raden om een
afzonderlijke code op te stellen voor de leden van de raad van bestuur. Ten slotte moet de
klachtenprocedurevoldoenaandecriteriagedefinieerdinIndicator12.

172

Indicator10
Deorganisatieheeftexterneledeninhaarraadvanbestuur.
Externeledenzorgenvoorinbrengvanervaringenexpertisevanbuitendesport.Bovendienzorgenze
voordeneutraleenobjectievestembinnenderaadvanbestuurdievaaknietkanwordenverschaft
doorbetrokkenenindesport.Datleidttotbesluitvormingdievrijisvangevestigdebelangen.

Score/ Implementatie
stap
0
Nietgemplementeerd
1

Inontwikkeling

Wordt
gemplementeerd

Gemplementeerd

Geoptimaliseerd

Criteria
Inderaadvanbestuurzeteltgeenexternlidendeorganisatieonderneemtgeen
stappenomexterneledenaantetrekken.
Kandidaatledenvanderaadvanbestuurwordenaangezochtviaeenopen
recruteringsproces.
Openstaandepositieswordengeadverteerdviarelevante(online)kanalen.
Dealgemenevergaderingbehoudtsteedshetrechtombestuurdersvoorte
dragen.
Kandidaatledenvanderaadvanbestuurwordenaangezochtviaeenopen
recruteringsproces.
Openstaandepositieswordengeadverteerdviarelevante(online)kanalen.
Deorganisatielaatzichinhaarzoektochtnaargeschikteexterneledenbijstaan
doorexternenen/ofeenbenoemingscomit.
Dealgemenevergaderingbehoudtsteedshetrechtombestuurdersvoorte
dragen.
Kandidaatledenvanderaadvanbestuurwordenaangezochtviaeenopen
recruteringsproces.
Openstaandepositieswordengeadverteerdviarelevante(online)kanalen.
Deorganisatielaatzichinhaarzoektochtnaargeschikteexterneledenbijstaan
dooreenbenoemingscomit.
Deraadvanbestuurheeftminstensnliddatkwalificeertalsexternlid.
Dealgemenevergaderingbehoudtsteedshetrechtombestuurdersvoorte
dragen.
Kandidaatledenvanderaadvanbestuurwordenaangezochtviaeenopen
recruteringsproces.
Openstaandepositieswordengeadverteerdviarelevante(online)kanalen.
Deorganisatielaatzichinhaarzoektochtnaargeschikteexterneledenbijstaan
dooreenbenoemingscomit.
Minstens25%vanderaadvanbestuurbestaatuitexterneleden.
Dealgemenevergaderingbehoudtsteedshetrechtombestuurdersvoorte
dragen.
Deraadvanbestuurlegteenprocedurevastinhetinternreglementvoorde
afhandelingvanklachtenopbasisvandecode.

Opmerkingenvoorimplementatieenevaluatie
Externeledenhebbennormaalgeziengeendirectebandmetdeorganisatieofdesportenworden
doordeobjectievebuitenstaanderbeoordeeldalsonafhankelijk.Zulkeledenkanmenvaakvindenin
hetbedrijfslevenofinanderesectorendielosstaanvandesportoforganisatie.Hoewelexterneleden
vanderaadvanbestuurnormaalgeziengeenlidzijnvandeorganisatie,ishetmogelijkdateenlid

173

(bijvoorbeeldeenrecreatievesporter)kwalificeertalsexterndoordatergeendirectebandismetde
organisatie.

174

Indicator11
Deorganisatieheefteengepastsysteemvoorrisicobeheersing.
Sportfederaties ageren in een steeds complexer wordende omgeving. Dit noodzaakt een
gestructureerdebeheersingvanderisicosdiehetrealiserenvandedoelstellingenindewegkunnen
staan.

Score/ Implementatie
stap
0
Nietgemplementeerd
1
Inontwikkeling

Wordt
gemplementeerd

Criteria
Deorganisatieonderneemtgeenstappeninzakerisicobeheersing.
Bestuurders worden bij aanvang van hun mandaat ingelicht over hun
aansprakelijkheidenderaadvanbestuuroverweegtomeenverzekeringaantegaan
voorbestuurdersaansprakelijkheid.
-

Gemplementeerd

Geoptimaliseerd

Bestuurderswordenbijaanvangvanhunmandaatingelichtoverhun
aansprakelijkheidenderaadvanbestuuroverweegtomeenverzekeringaante
gaanvoorbestuurdersaansprakelijkheid.
Risicobeheermaaktdeeluitvande(vastgelegde)agendavanderaadvan
bestuur.
Deraadvanbestuurbeoordeeltdewaarschijnlijkheidenimpactvanalle
mogelijkeincidenten.
Risicobeheermaaktdeeluitvande(vastgelegde)agendavanderaadvan
bestuur.
Deraadvanbestuurbeoordeeltdewaarschijnlijkheidenimpactvanalle
mogelijkeincidenten.
Opbasishiervanwordenformelestrategienontwikkeldenuitgevoerdom
risicostebeperkenofelimineren.Dezestrategienwordenopregelmatige
basisgevalueerd.
Bestuurderswordenbijaanvangvanhunmandaatingelichtoverhun
aansprakelijkheidenderaadvanbestuuroverweegtomeenverzekeringaante
gaanvoorbestuurdersaansprakelijkheid.
Risicobeheermaaktdeeluitvande(vastgelegde)agendavanderaadvan
bestuur.
Deraadvanbestuurbeoordeeltdewaarschijnlijkheidenimpactvanalle
mogelijkeincidenten.
Opbasishiervanwordenformelestrategienontwikkeldenuitgevoerdom
risicostebeperkenofelimineren.Dezestrategienwordenopregelmatige
basisgevalueerd.
Bestuurderswordenbijaanvangvanhunmandaatingelichtoverhun
aansprakelijkheidenderaadvanbestuuroverweegtomeenverzekeringaante
gaanvoorbestuurdersaansprakelijkheid.
Bijdeplanningvangroteprojectenwordteenuitgebreiderisicoanalyse
uitgevoerd.Bijdeorganisatievaneengrootevenementbijvoorbeeldmoetende
mogelijkepositievenennegatieveuitkomstengevalueerdworden.Alle
belangrijkeevenementenenactiviteitenmoetenwordenbegrootenermoet
rekeninggehoudenwordenmetafwijkingenvanbegrotebedragen.Hierbij
moetrekeninggehoudenwordenmeteenworstcasescenariofinancieel
verlies.

175

Opmerkingenvoorimplementatieenevaluatie
Uiteraardzijnrisicosorganisatiespecifiek.Mogelijkerisicoshoudenverbandmetsport,gezondheid,
financin,welzijn,ethiek,reputatieenoperationeleaspecten.

176

Indicator12
Deorganisatieheeftgeschikteklachtenprocedures.
Goedeklachtenprocedureszijnessentieelvoordeinterneverantwoordingencontrole.

Score/ Implementatie
stap
0
Nietgemplementeerd
1
Inontwikkeling
2

Wordt
gemplementeerd

Criteria
Deorganisatieheeftgeenformeleklachtenprocedure.
Deraadvanbestuurlegteenklachtenprocedurevastinhetinternreglement.
-

Gemplementeerd

Geoptimaliseerd

Deraadvanbestuurlegtproceduresvastdieatletenenclubstoelatenominte
beroeptegaantegeneensportievesanctie.
Deraadvanbestuurlegtproceduresvastvoordeafhandelingvanklachten
inzakediscriminatieenseksueelgrensoverschrijdendgedrag.
Deklachtenproceduresbevattenduidelijkomschrevenproceduresvoor:het
indienenvanklachten;hetonderzoekenvanklachten;hetinkennisstellenvan
deindienervandeklachtvandeuitkomstvanhetonderzoek.
Deraadvanbestuurlegtinhetinternreglementdeberoepsprocedurevast.
Deraadvanbestuurlegtproceduresvastdieatletenenclubstoelatenominte
beroeptegaantegeneensportievesanctie.
Deraadvanbestuurlegtproceduresvastvoordeafhandelingvanklachten
inzakediscriminatieenseksueelgrensoverschrijdendgedrag.
Deraadvanbestuurlegtproceduresvastvoordeafhandelingvanklachten
inzakedeschendingvandegedragscode.
Deklachtenproceduresbevattenduidelijkomschrevenproceduresvoor:het
indienenvanklachten;hetonderzoekenvanklachten;hetinkennisstellenvan
deindienervandeklachtvandeuitkomstvanhetonderzoek.
Deraadvanbestuurlegtinhetinternreglementdeberoepsprocedurevast.
Deraadvanbestuurlegtproceduresvastdieatletenenclubstoelatenominte
beroeptegaantegeneensportievesanctie.
Deraadvanbestuurlegtproceduresvastvoordeafhandelingvanklachten
inzakediscriminatieenseksueelgrensoverschrijdendgedrag.
Deraadvanbestuurlegtproceduresvastvoordeafhandelingvanklachten
inzakedeschendingvandegedragscode.
Deklachtenproceduresbevattenduidelijkomschrevenproceduresvoor:het
indienenvanklachten;hetonderzoekenvanklachten;hetinkennisstellenvan
deindienervandeklachtvandeuitkomstvanhetonderzoek;hetinstellenvan
eenonafhankelijktribunaal.
Deproceduresvoorzien,opbasisvandeernstvandeklacht,hetinstellenvan
eenduidelijkomschrevenbemiddelingsprocedure,onderzoeksprocedure,een
onafhankelijktribunaalentussentijdsemaatregels.Deproceduresvoorziendat
deklachtindiennoodzakelijkaandebevoegde(publieke)autoriteitenwordt
doorgegeven.
Deraadvanbestuurlegtinhetinternreglementdeberoepsprocedurevast.

Opmerkingenvoorimplementatieenevaluatie
Het is niet de bedoeling dat klachtenprocedures de mogelijkheid van de raad van bestuur om vrij
beslissingen te nemen ondermijnen. Gesanctioneerde personen en entiteiten moeten echter de
mogelijkheidhebbenominberoeptegaantegendesanctiediehenwerdopgelegd.Daarnaastzijn

177

goede procedures voor de behandeling van klachten inzake discriminatie en seksueel

grensoverschrijdendgedragendeschendingvandegedragscodevanbelang.Voordebehandelingvan
klachtenkunnenfederatiesmiddelendelendoorbijvoorbeeldeengezamenlijktribunaalopterichten.

178

Indicator13
Deraadvanbestuurdelegeertopgepastewijzetakenaancomits.
Comitsstellenderaadvanbestuurinstaatomspecifiekegespecialiseerdetakentedelegeren.Het
aantal comits varieert naargelang de grootte van de organisatie en de complexiteit van de
beleidsuitdagingenwaarmeezegeconfronteerdwordt.Voorbeeldenvanrelevantecomitszijnaudit
,benoemings,selectieentechnischecomits.

Score/ Implementatie
stap
0
Nietgemplementeerd

Inontwikkeling

Wordt
gemplementeerd

Criteria
Deraadvanbestuuronderneemtgeenstappenomhetdoel,degedelegeerdetaken
enbevoegdheden,samenstellingenrapporteringsverplichtingenvandecomits
vastteleggeninhetinternreglement.
Deraadvanbestuuronderneemtstappen omhetdoel, degedelegeerdetakenen
bevoegdheden,samenstellingenrapporteringsverplichtingenvandecomitsvastte
leggeninhetinternreglement.
-

Gemplementeerd

Geoptimaliseerd

Deraadvanbestuurlegthetdoel,degedelegeerdetakenenbevoegdheden,
samenstellingenrapporteringsverplichtingenvandecomitsvastinhetintern
reglement.
Deraadvanbestuurbehoudtteallentijdedebevoegdheidvoorhetnemenvan
belangrijkebeslissingenenhetuiteenzettenvandestrategie.
Deraadvanbestuurlegthetdoel,degedelegeerdetakenenbevoegdheden,
samenstellingenrapporteringsverplichtingenvandecomitsvastinhetintern
reglement.
Deraadvanbestuurbehoudtteallentijdedebevoegdheidvoorhetnemenvan
belangrijkebeslissingenenhetuiteenzettenvandestrategie.
Hetinternreglementbepaaltdatdecomitsdemogelijkheidhebbenhun
adviezen/beslissingentoetelichten.
Hetinternreglementbepaaltdatinhetgevalderaadvanbestuurbesluitafte
wijkenvaneenadvies/beslissingvaneencomit,ditgemotiveerdwordt
toegelicht.
Deraadvanbestuurlegthetdoel,degedelegeerdetakenenbevoegdheden,
samenstellingenrapporteringsverplichtingenvandecomitsvastinhetintern
reglement.
Deraadvanbestuurbehoudtteallentijdedebevoegdheidvoorhetnemenvan
belangrijkebeslissingenenhetuiteenzettenvandestrategie.
Hetinternreglementbepaaltdatdecomitsdemogelijkheidhebbenhun
adviezen/beslissingentoetelichten.
Hetinternreglementbepaaltdatinhetgevalderaadvanbestuurbesluitafte
wijkenvaneenadvies/beslissingvaneencomit,ditgemotiveerdwordt
toegelicht.
Deraadvanbestuursteltgewensteprofielenopvoordeledenvandecomits.

Opmerkingenvoorimplementatieenevaluatie
Het aantal comits varieert naargelang de grootte van de organisatie en de complexiteit van de
beleidsuitdagingenwaarmeezegeconfronteerdwordt.Voorbeeldenvanrelevantecomitszijnaudit
,benoemings,selectieentechnischecomits.

179

Indicator14
Deorganisatieheefteenbeleidinzakedebestrijdingvanmatchfixing.
(Top)sportfederaties worden steeds vakergeconfronteerd met de realiteit engevolgen van match
fixingenmoetengepasteactiesteondernemenomderisicosteminimaliseren.

Score/
stap
0
1
2

Implementatie

Gemplementeerd

Deorganisatieonderneemtgeenstappenterbestrijdingvanmatchfixing.
Deorganisatieonderneemtstappenterbestrijdingvanmatchfixing.
De organisatie implementeert tuchtregels ter bestrijding van matchfixing. Deze
regelsbevatten(1)hetverbodvooriederlidvandefederatieomeenweddenschap
teplaatsengerelateerdaanjeugdcompetitieseneenwedstrijdofcompetitiewaarop
hij/zij (in)direct invloed kan uitoefenen en om vertrouwelijke informatie te
verspreiden waar redelijkerwijs van kan worden verwacht dat deze gebruikt kan
worden in het kader van een weddenschap; (2) de plicht voor ieder lid van de
federatie om verzoeken tot het onrechtmatig benvloeden van wedstrijden of
competities te melden aan de federatie; (3) de procedure ter behandeling van
overtredingenvanbovenstaanderegels.
Deorganisatieimplementeerttuchtregelsterbestrijdingvanmatchfixing.Deze
regelsbevatten(1)hetverbodvooriederlidvandefederatieomeen
weddenschapteplaatsengerelateerdaanjeugdcompetitieseneenwedstrijdof
competitiewaarophij/zij(in)directinvloedkanuitoefenenenomvertrouwelijke
informatieteverspreidenwaarredelijkerwijsvankanwordenverwachtdat
dezegebruiktkanwordeninhetkadervaneenweddenschap;(2)deplichtvoor
iederlidvandefederatieomverzoekentothetonrechtmatigbenvloedenvan
wedstrijdenofcompetitiestemeldenaandefederatie;(3)deprocedureter
behandelingvanovertredingenvanbovenstaanderegels.
Deorganisatieimplementeertconcretedoelstellingenenactiesgerichtopde
voorlichtingvantopsporters,talentvolleatleten,trainers,scheidsrechtersen
clubs.

Geoptimaliseerd

Nietgemplementeerd
Inontwikkeling
Wordt
gemplementeerd

Criteria

Deorganisatieimplementeerttuchtregelsterbestrijdingvanmatchfixing.Deze
regelsbevatten(1)hetverbodvooriederlidvandefederatieomeen
weddenschapteplaatsengerelateerdaanjeugdcompetitieseneenwedstrijdof
competitiewaarophij/zij(in)directinvloedkanuitoefenenenomvertrouwelijke
informatieteverspreidenwaarredelijkerwijsvankanwordenverwachtdat
dezegebruiktkanwordeninhetkadervaneenweddenschap;(2)deplichtvoor
iederlidvandefederatieomverzoekentothetonrechtmatigbenvloedenvan
wedstrijdenofcompetitiestemeldenaandefederatie;(3)deprocedureter
behandelingvanovertredingenvanbovenstaanderegels.
Deorganisatieimplementeertconcretedoelstellingenenactiesgerichtopde
voorlichtingvantopsporters,talentvolleatleten,trainers,scheidsrechtersen
clubs.
Deorganisatieonderzoektderisicosinzakematchfixingenonderneemt
gepasteactiesomdezeteminimaliseren.
Deorganisatiestelteenverantwoordelijkeaandiebinnendeorganisatie
fungeertalscontactpuntinzakematchfixing.Dezepersoonisverantwoordelijk
voorhetverzorgenvaninitiatievenronddebestrijdingvanmatchfixing,het
ontvangenvaninformatieomtrent(mogelijke)matchfixing,hetonderhouden

180

vangoederelatiesmetbevoegdeautoriteitenenhetonderzoekenvanen
verzamelenvaninformatieomtrentmogelijkegevallenvanmatchfixing.

Opmerkingenvoorimplementatieenevaluatie
Topsportfederaties moeten streven naar een geoptimaliseerde implementatie van deze indicator.
Matchfixing gebeurt echter op alle competitieniveaus en in een uitgebreid aantal sporten. Ook
kleinerefederatiesnemendusbestgepastemaatregelen.

181

Bijlage1.Inventarisatievancodesvoorgoedbestuur
ErikHeggenenArnoutGeeraert

ZoalsaangegeveninHoofdstuk1,zijndevoorgesteldecodeendeindicatorengenspireerddooreen
studievan32codesvangoedbestuur.Codesvangoedbestuurgevenmeestaleenconcreteinvulling
aanprincipesvangoedbestuurdoorhetsamenbrengenvangerelateerdegoedepraktijken(Aguilera
en CuervoCazurra, 2004, p. 415). In deze bijlage worden de genventariseerde codes bondig
besprokenaandehandvaneenbeknoptekaderingendevoornaamsteprincipesopbasiswaarvande
codeisopgesteld.Eenbondigeinventarisatievangoedepraktijkenwerdexplicietgevraagddoorde
overheid(opleveringselement1).

Tabel2.Genventariseerdecodesvangoedbestuur

Typeuitgever

Codeenuitgever

Internationaleen
Europesesportorga

1.

StatementofGoodGovernancePrinciples(EOC&FIA,2001)

2.

PrinciplesofConduct(CommonwealthGamesFederation,2006)

isaties

3.

BasicUniversalPrinciplesofGoodGovernanceoftheOlympicandSports
Movements(InternationalOlympicCommittee,2008)

4.

GoodGovernancebySportsFederations(EuropeanTeamSportsAssociation,
2008)

5.

CyclingIndependentReformCommission(UCI,2015)

6.

SportforGoodGovernance(EuropeanOlympicCommittee,2012)

7.

GoodGovernanceinGrassrootsSport(ISCA,2013)

8.

RulesofGoodGovernance(UCI,2004)

9.

GoodGovernanceandAutonomy:ElevenValues(UnionofEuropeanFootball
Associations,2009)

InternationaleNiet
Gouvernementele
Organisaties

10. GoodGovernancemenucardforUEFAMemberAssociations20122016
(UnionofEuropeanFootballAssociations,2012)
1. SportsGovernanceObserver(PlaytheGame,2015)
2. SafeHands:BuildingIntegrityandTransparencyatFIFA(Transparency
International,2011)
3. ICCGovernanceReview(TransparencyInternational,2011)
4. CologneConsensus:TowardsaGlobalCodeForGovernanceinSport(Play
theGame,2011)
5. GlobalAccountabilityReport:FIFAAccountabilityProfile(OneWorldTrust,
2007)
6. GlobalAccountabilityReport:IOCAccountabilityProfile(OneWorldTrust,
2008)

183

1.

AnIndependantGovernancereviewoftheInternationalCricketCouncil
(PricewaterhouseCoopers,2012)

1.
2.

GuidelinesforGoodGovernanceandEthicsinSport(RaadvanEuropa,2012)
PrinciplesofGoodGovernanceinSport(EuropeseUnie,2013)

1.
2.

SportGovernancePrinciples(AustralianSportsCommission,2012):
MandatorySportsGovernancePrinciples(AustralianSportsCommission,
2015)
NineStepstoEffectiveGovernance:BuildingHighPerformingOrganisations
(SportandRecreationNewZealand,2006)
GovernanceandLeadershipFrameworkForWales(SportandRecreation
SectorWales,2015)
AanbevelingenvoorGoedSportbestuur(NOC*NSF,2005)
USOCPreliminaryNGBGovernanceGuidelines(USOC,2005)
ThingstoThinkAbout(SportandRecreationAllianceUK,2015)
GoodGovernanceGuidance(SportEngland,2011)
GovernanceCodeCultuur(NederlandsministerievanOnderwijsCultuuren
Wetenschappen,2014)
GoedBestuurvoorCultuur(VlaamseOverheid,2012)
AanbevelingenvoorhetbesturenvanSocialprofitorganisaties(Koning
Boudewijnstichting,2008)
CodeBuysseII(UNIZO&UCM,2009)
BelgischeCorporateGovernanceCode(CommissieCorporateGovernance,
2009)

Transnationale
Ondernemingen
RaadvanEuropaen
EuropeseUnie
Nationale
sportconfederatiesen
agentschappen

3.

4.
5.
6.
7.
8.
1.

Belgischeen
Nederlandseprivate
sector

2.
3.
4.
5.

1. InternationaleenEuropesesportorganisaties
1. StatementofGoodGovernancePrinciples(EOC&FIA,2001)
Inhoud

Link

Dezecodeiseenverzamelingvanbeginselendiesportfederatiesbelovennate
levenalsfundamentelestandaardvoorhetbeheervanhunsport.Decodewerd
opgesteldtijdensdeRulesoftheGameconferentie,eenEuropeseconferentie
over goed bestuur in de sport. De code is niet bindend en focust op de
belangrijkste principes van goed bestuur die algemeen aanvaard en
gemplementeerdzoudenmoetenworden.
http://www.fia.com/public/fia_structure/resources/governance_sport.pdf

Besproken principes van 1.

goedbestuur
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.

Derolvanhetbestuursorgaan
Structuren,verantwoordelijkhedenenverantwoording
Hetlidmaatschapendegroottevanhetbestuursorgaan
Democratie,verkiezingenenbenoemingen
Transparantieencommunicatie
Beslissingenenberoepsprocedures
Belangenconflicten
Solidariteit
Erkenningvananderebelangen

184

2. PrinciplesofConduct(CommonwealthGamesFederation,2006)
Inhoud

Link

DezecodeiseenonderdeelvandeCodeofConductdiegerichtisopdepromotievande
CommonwealthGamesalseenevenementdattengoedekomtaanallemensen,natiesen
grondgebiedenvanhetGemenebest.
http://www.thecgf.com/about/constitution.pdf

1.
Besproken
principes van 2.
3.
goedbestuur
4.
5.
6.
7.

Belangeloosheid
Integriteit
Objectiviteit
Verantwoording
Openheid
Eerlijkheid
Discriminatieverbod

3. Basic Universal Principles of Good Governance of the Olympic and Sports Movements
(InternationalOlympicCommittee,2008)
Inhoud

Link

IndezecodelegthetInternationaalOlympischComit(IOC)debasisprincipesvangoed
bestuurvastvooralleledenvandeOlympischeBeweging.Deprincipeszijnnietbindend.
Zezijngestructureerdrondzeventhemas,waaronder35criteriaenongeveer100items
vangoedbestuurressorteren.
http://www.s4gg.eu/docs/Basic_Universal_Principles_of_Good_Governance.pdf

1.
Besproken
principes van
goedbestuur
2.

3.

4.

Missie,visieenstrategie
1.1 Visie
1.2 Missie
1.3 Strategie
Structuren,reguleringendemocratischproces
2.1 Structuren
2.2 Duidelijkeregelgeving
2.3 Bestuursorganen
2.4 Representatiebestuursorganen
2.5 Democratischeprocessen
2.6 Toewijzingvandedesbetreffendeinstanties
2.7 Besluitvorming
2.8 Belangenconflicten
2.9 Duurvandeambtstermijn
2.10Beslissingenenberoep
Hoogstestandaardvancompetentie,integriteitenethischenormen
3.1 Bevoegdheidvandeledenvanhetuitvoerendorgaan
3.2 Krachtvandehandtekening
3.3 Internbeheer,communicatieencordinatie
3.4 Risicomanagement
3.5 Benoemingvandeledenvanhetmanagement
3.6 Ethischecodeenethischekwesties
Verantwoording,transparantieencontrole
4.1 Verantwoording
4.2 Processenenmechanismen
4.3 Transparantieencommunicatie

185

5.

6.

7.

4.4 Financilezaken geldendewetten,regels,proceduresenstandaarden

4.5 Interncontrolesysteem
4.6 Onderwijsenopleiding
Solidariteitenontwikkeling
5.1 Verdelingvanmiddelen
5.2 Eigenvermogen
5.3 Ontwikkeling
Betrokkenheid,participatieenzorgvooratleten
6.1 RechtopdeelnameenbetrokkenheidvandeatletenindeOlympicandSports
Movementenbestuursorganen
6.2 Beschermingvandeatleten
6.3 Gezondheid
6.4 Strijdtegendoping
6.5 Verzekering
6.6 Eerlijkheidenfairplay
6.7 Onderwijsencarriremanagementvandeatleten
Harmonieuzerelatiesmetoverhedenterwijlautonomiebehoudenblijft
7.1 Samenwerking,cordinatieenoverleg
7.2 Complementairemissies
7.3 Hethandhavenenbehoudenvandeautonomievandesport

GoodGovernancebySportsFederations(EuropeanTeamSportsAssociation,2008)
Inhoud
Dezecodewerdin2008opgesteldinhetkadervandeSafeguardingtheHeritage
and Furture of Team Sportsconferentie. De code lijst de principes van goed
bestuur op die alle Europese federaties van ploegensporten moeten
implementeren.
4.

Link

http://www.uefa.com/MultimediaFiles/Download/uefa/KeyTopics/74/35/95/743595_
DOWNLOAD.pdf
Besproken
1. Gepastebetrokkenheidvanbelanghebbendeninhetbesluitvormingsproces
principes van 2. Hetwerkenopeendemocratischeentransparantemanier
goedbestuur
3. Hetbestrijdenvanracismeencorruptie
4. Hetpromotenvanfairplay
5. Samenmetdeoverheidbestrijdenvanmaatschappelijkeproblemenzoalsgeweld,
corruptie,geldwitwassen,mensenhandel,stadionsenveiligheid,illegale
weddenschappen,vreemdelingenhaat,racismeenanderevormenvandiscriminatie,
matchfixingendoping.

5. CyclingIndependentReformCommission(UCI,2015)
Inhoud

Link

De Cycling Independent Reform Commission werd door de Internationale Wielerunie (UCI)

opgericht om de oorzaken van de dopingproblematiek in het wielrennen en de
beschuldigingenvancorruptiebinnendeUCIteonderzoeken.Hetrapportvandecommissie
lijsteenaantalaanbevelingenopomdezeproblemenoptelossen.
http://www.uci.ch/mm/Document/News/CleanSport/16/87/99/CIRCReport2015_Neutral.pdf

186

1.
Besproken
principes
van goed
bestuur

2.

3.

4.

Wetgevingskader
1.1 Onderzoeksbevoegdheden
1.2 Corporategovernance
1.3 Artsen
1.4 WADAcode
1.5 AndereUCIregels
Operationeel
2.1 Testenenonderzoeken
2.2 Onafhankelijkklokkenluiermechanisme
2.3 Resultatenbeheer
2.4 Laboratoria
2.5 ABP
2.6 Tweeklassenmodel
2.7 Proportionaliteitenconsistentievansancties
2.8 Wetenschappen
2.9 Geneesmiddelen
Bestuur
3.1 Verkiezingsproces
3.2 Checksandbalances
3.3 Rennersbond
3.4 Antifraude
3.5 Onderwijs
Wijzigingenindesport
4.1 Voormaliggedopeerdewielrennersindesport
4.2 TUEs
4.3 Gecentraliseerdeapotheekvoorkorteetappekoersen
4.4 Gelijkheidinhetveld
4.5 Financilestabiliteit

6. SportforGoodGovernance(EuropeanOlympicCommittees,2012)
Inhoud

Link

DeEuropeanOlympicCommittees(EOC)lietdeSportforGoodGovernanceIndex(S4GG
Index) ontwikkelen. Deze code is gebaseerd op de Basic Universal Principles of Good
GovernanceoftheOlympicandSportsMovement,maarfocustslechtsopdrievandezeven
dimensies.Decodeheeftdevolgendedoelstellingen:
- HetanalyserenenuitwerkenvandeBasicUniversalPrinciplesofGoodGovernance
oftheOlympicandSportsMovement;
- Het onderzoeken en analyseren van de implementatie van de principes door
sportorganisatiesindeEU;
- Het organiseren van peer review meetings voor het verwerven van diepgaande
kennisophetgebiedvanbestuurengoedepraktijken;
- Het ontwikkelen van onderwijzende tools ter promotie van goed bestuur en
ondersteuningvoordeimplementatievandeprincipesvangoedbestuur.
http://www.s4gg.eu/docs/Bericht_S4GG_121026.pdf

1.
Besproken
principes van
goedbestuur

Structuren,regelgevingendemocratischproces
1.1 Structuren
1.2 Duidelijkeregelgeving

187

2.

3.

1.3 Bestuursorganen
1.4 Afgevaardigdbestuursorgaan
1.5 Beslissingsproces
1.6 Belangenconflicten
1.7 Regelmatigeverkiezingofhernieuwingvanambtsdragers
1.8 Beslissingenenberoepsprocedures
Hoogstestandaardvancompetentie,integriteitenethischestandaarden
2.1 Bekwaamheidvandeledenvanhetuitvoerendorgaan
2.2 Krachtvandehandtekening
2.3 Internmanagement,communicatieencordinatie
2.4 Risicomanagement
2.5 Aanstellenvandeledenvanhetmanagement
2.6 EthischeCodeenethischekwesties
Verantwoording,transparantieencontrole
3.1 Verantwoordelijkheid
3.2 Processenenmechanismen
3.3 Transparantieencommunicatie
3.4 Financilezakentoepasbarewetten,regels,proceduresenstandaarden
3.5 Interncontrolesysteem
3.6 Opleidingentraining

7. GoodGovernanceinGrassrootsSport(ISCA,2013)
Inhoud

Link

DezecodeisdeuitkomstvaneendoordeInternationalSportandCultureAssociation(ISCA)
geleidprojectovergoedbestuuringrassrootssport.Decodeisopgesteldalshulpmiddelter
zelfevaluatie voor alle breedtesportorganisaties aan de hand van drie themas en vier
principesvangoedbestuur.
http://www.goodgovsportselfassessmenttool.eu

1.
Besproken
principes van 2.
3.
goedbestuur
4.

Inclusiviteitfocusophetbeleid
Democratiefocusopdemensen
Verantwoordelijkheidfocusopdemensen
Transparantiefocusopdeprocessen

8. RulesofGoodGovernance(UCI,2004)
Inhoud

Link

DezecodewerdopgestelddoordeUCIenomvateengeheelaanregelsdiegerelateerdzijn
aantransparantie,democratieenfinancileverantwoordelijkheid.Hetdoelvandecodewas
omdeonafhankelijkheidendoeltreffendheidvandeUCItewaarborgen.
Nietlangerbeschikbaaronline

1.
Besproken
principes van 2.
3.
goedbestuur
4.
5.
6.
7.
8.

Identiteit
Doelstellingen
Vertegenwoordiging
Besluitvormingsproces
Transparantie
Communicatie
Sportmanagement
Reglement

188

9. Commercileactiviteiten
10. Financin
11. Solidariteit

9. GoodGovernanceandAutonomy:ElevenValues(UnionofEuropeanFootballAssociations,
2009)
Inhoud
Link

DezecodegeeftdeelfaanbestuurgerelateerdekernwaardenweerdiebinnendeEuropese
Voetbalfederatie(UEFA)gehanteerdmoetenworden.
http://www.uefa.org/aboutuefa/elevenvalues/

1.
Besproken
principes van 2.
3.
goedbestuur
4.

Openheid
Democratie
Transparantie
Verantwoordelijkheid

10. GoodGovernancemenucardforUEFAMemberAssociations20122016(UnionofEuropean
FootballAssociations,2012)
Inhoud

Link

Dezecodebevatachtprincipesvangoedbestuurenmeerdan50gerelateerdevoorbeelden
van concrete doelstellingen. Het document ondersteunt Europese nationale
voetbalfederatiesophetgebiedvangoedbestuur.
Nietonlinebeschikbaar

1.
Besproken
principes van 2.
3.
goedbestuur
4.
5.
6.
7.
8.

Strategie
Democratie&inclusiviteit
Transparantie
Verantwoordelijkheid
Solidariteit
Integriteit
Effectiviteit&efficintie
Wettelijkestabiliteit

2. InternationaleNietGouvernementeleOrganisaties
1. SportsGovernanceObserver(PlaytheGame)
Inhoud

ZoalsaangegeveninHoofdstuk1,werddeSportsGovernanceObserverontwikkeldopbasis
vanprincipesvangoedbestuurgedefinieerdinhetkadervanhetAGGISproject.Datproject
werdgefinancierdinhetkadervandeVoorbereidendeActiesophetgebiedvandesporten
gecordineerddoordeDeenseNGOPlaytheGame/DanishInstituteforSportsStudies.Een
van de voornaamste uitkomsten was een checklist van elementen van goed bestuur in
internationale sportfederaties. Na afloop van het project sloot Play the Game/Danish
Institute for Sports Studies een overeenkomst met Leuven International and European
Studies(LINES)omdesbetreffendechecklistuittewerkentoteentheoretischonderbouwd
enpraktischbenchmarkinginstrumentvoorgoedbestuurininternationalesportfederaties.
Het instrument werd toegepast op de 35 Olympische internationale sportfederaties. De
resultaten van het onderzoek zijn weergegeven in het Sport Governance Observer 2015
rapport.

189

Link

http://www.sportsgovernanceobserver.org

1.
Besproken
principes van
goedbestuur

2.

3.

Transparantie
1.1 Deorganisatiepubliceerthaarstatuten,internreglement,organigramen
strategischedoelenophaarwebsite
1.2 Deorganisatiepubliceertdeagendaendenotulenvandealgemenevergadering
opdewebsite
1.3 Deorganisatiepubliceertdebeslissingendiewerdengenomendoorderaadvan
bestuurophaarwebsite
1.4 Deorganisatiegeeftdemediadetoegangtothaaralgemenevergadering
1.5 Deorganisatiepubliceertbasisinformatieoverdeledenvanderaadvanbestuur
1.6 Deorganisatiepubliceertcontactgegevensvandeledenvanderaadvanbestuur
wordenophaarwebsite
1.7 Deorganisatiepubliceertinformatieoverdeaangeslotenfederatiesophaar
website
1.8 Deorganisatiepubliceerthaarjaarverslagophaarwebsite
1.9 Deorganisatiepubliceertverslagenvanhaarcomitsophaarwebsite
1.10Deorganisatiepubliceerthaarfinancieelverslagophaarwebsite
1.11Deorganisatiepubliceertregelsenverslagenoverderemuneratievandeleden
vanderaadvanbestuurophaarwebsite
1.12Deorganisatiepubliceertverslagenvanhaarbelangrijksteevenementenophaar
website
Democratie
2.1 Devoorzitterendeledenvanderaadvanbestuurendecomitsworden
verkozen
2.2 Verkiezingenvindenplaatsvolgensgeheimestemmingenenduidelijke
vastgelegdeprocedures
2.3 Deorganisatiegeeftkandidaatbestuursledendekansomhunprogrammatoete
lichten
2.4 Detoekenningsproceduresvoorbelangrijkeevenementenverlopenviaeen
democratische,openenobjectieveprocedure
2.5 Deorganisatielegteenquorumvastvoordealgemenevergaderingenderaad
vanbestuur
2.6 Verkozenofficialshebbengelimiteerdeambtstermijnen
2.7 Dealgemenevergaderingkomtminimaaleenkeerperjaarsamen
2.8 Deraadvanbestuurkomtopregelmatigebasissamen
2.9 Deorganisatiemoedigtgendergelijkheidaanmetbetrekkingtothaar
functionarissen
2.10Deorganisatiegeeftatletendekansomvertegenwoordigdtezijninde
organisatie
Interneverantwoordingencontrole
3.1 Deorganisatieheefteenauditcomit
3.2 Deorganisatieheefteenexternerevisoraangesteld
3.3 Deorganisatieimplementeerteensysteemvoorinternecontroleenrisicobeheer
3.4 Deorganisatieheefteengedragscodevooralleledenenfunctionarissen
3.5 Deorganisatieheeftduidelijkeregelsinzakebelangenvermenging
3.6 Deorganisatieheefteenethischecommissie
3.7 Deorganisatieheeftklachtenprocedures

190

4.

Solidariteit
4.1 Deorganisatiekentspecifiekebudgettentoeaandeontwikkelingvande
breedtesport
4.2 Deorganisatieheefteenstrategieinzakesocialeverantwoordelijkheid
4.3 Deorganisatieheefteconomischeensocialeduurzaamheidsvereistenvoorde
organisatievanhaarbelangrijksteevenementen
4.4 Deorganisatieimplementeerteenenvironmentalmanagementsysteemvoorhaar
belangrijksteevenementen
4.5 Deorganisatieondersteuntledenorganisatiesophetgebiedvanmanagement
4.6 Functionarissenvanarmereledenfederatieskunnenzichaanmeldenomsteunte
krijgenzodatzedealgemenevergaderingkunnenbijwonen
4.7 Deorganisatieheefteenbeleidinzakeantidiscriminatie

2. SafeHands:BuildingIntegrityandTransparencyatFIFA(TransparencyInternational,2011)
Inhoud

DitrapportbevataanbevelingenvoordeFIFAomproblemeninzakecorruptieoptelossen.
Meer bepaald worden aanbevelingen gedaan inzake de implementatie van een sterkere
bestuursstructuur.
Link
http://www.transparency.org/whatwedo/publication/safe_hands_building_integrity_and_
transparency_at_fifa
Besproken
1. Proceduresvangoedbestuurentransparantie
principes van
1.1 Gedetailleerderapportering
goedbestuur
1.2 Rotatie
1.3 Takenenverantwoordelijkheden
1.4 Vergoeding
1.5 Voordelen
1.6 Betalingen
1.7 Subsidies
2. Hettoepassenvananticorruptiecodesuitanderesectoren
3. Hetomzettenvanhetanticorruptiebeleidindepraktijk
3.1 Herzieningvandeethischecode
3.2 Herzieningvandeorganisatiestructuren
(1) Leidinggevendpersoneel
(2) Hoogrisicogebied
(3) Versterkenvanbestaandetransparantiemaatregelen
(4) Onderzoekenensancties
3.3 Implementatiestrategie
(1) Hetcommunicatiebeleidentraining
(2) Toezichtenrapportage

3. ICCGovernanceReview(TransparencyInternational,2011)
Inhoud
Link

Ditrapportbevat20aanbevelingeninzakegoedbestuurmethetoogophetverbeterenvan
deintegriteitenreputatievandeInternationalCricketCouncil(ICC).
https://www.transparency.de/fileadmin/pdfs/Themen/Sport/TI_ICC_Governance_submiss
ion_FINAL_9_12_11.pdf

191

Besproken
1.
principes van
goedbestuur

2.

Internationaleorganisaties
1.1 HetICCmoetdefocusvancorruptiedoorspelersuitbreidennaaranderevormen
vancorruptiediedeintegriteitvanhetspelbedreigenzoalsdehandelvaninvloed
ennepotisme.
1.2 HetICCmoeteenonafhankelijkerisicobeoordelingvandecorruptierisicosbinnen
cricket op nationaal en internationaal niveau uitvoeren en de impact van deze
risicosopdeintegriteitenreputatievanhetspelevalueren.
1.3 HetICCmoetdebestpracticesvananticorruptieinanderesectorenherbekijken
en zichzelf evalueren ten aanzien van andere internationale organisaties, zowel
binnenalsbuitendesport.
1.4 Opbasisvandebovenstaanderisicobeoordelingenbenchmarking,zouhetICCzn
beleid en procedures moeten aanpassen aan de best practices in alle
risicogebiedendiedeintegriteitbedreigen.
1.5 Het ICC moet haar rol in het wereldwijde bestuur van cricket erkennen en
verantwoordelijkheid nemen in het uitzetten van governance standaarden voor
haar lidstaten, belangrijke wedstrijden en competities gespeeld onder auspicin
vanprivateinitiatiefnemers.
1.6 HetICCmoeteenmechanismeopzettendatindividueleaanhangersvanheelde
helewereldtoelaatmeningenenadviezenoverhetspelovertebrengenaanhun
respectievelijke nationale besturen of federaties zodat ze deze adviezen in
rekeningkunnenbrengenbijhetmakenvanbelangrijkebeslissingen.
1.7 Het ICC moet de interne procedures voor het aanpakken van corruptiegevallen
herbekijken, met inbegrip van de wenselijkheid van de oprichting van een
onafhankelijkanticorruptietribunaalomteverzekerendatdeinternationalebest
practicesgevolgdworden
1.8 HetICCmoetderegelingenherbekijkendiebepalendatcorruptieenveiligheidzich
binnen dezelfde eenheid in de raad bevinden. Bovendien moeten er voldoende
middelen voor anticorruptie onderzoek en handhaving beschikbaar gemaakt
worden.Nationaleorganisatiesoffederatiesmoetenookmeermiddelenbesteden
aanonderzoekenenmaatregelsindestrijdtegencorruptie.
1.9 Het ICC moet zijn klokkenluidersprocedure herzien om te verzekeren dat deze
volledige vertrouwelijkheid biedt, de procedure beschikbaar is voor alle
stakeholdersvandecricketenditopgroteschaalbekendgemaaktword.
1.10HetICCmoetmeertransparantzijnoverhettype,dekwaliteitenderesponsop
anticorruptietrainingdiehetaandespelersenofficialsaanbiedt.
1.11Het ICC moet de informatie betreffende haar aanpak van bestuur en corruptie
aanzienlijk verbeteren en haar vooruitgang openbaar maken. Het beleid en de
proceduresmoetenpubliekbeschikbaarzijnomdezetekunnenbeoordelen,tenzij
ereengeldigeredenvoordegeheimhoudingis.
1.12HetICCmoeteengrotereverantwoordelijkheidaandedagleggenophetgebied
vanbestuursstructurenenmetnamemetbetrekkingtotderaadvanbestuuren
haarbelangrijkstecommissies.
1.13Het ICC en de nationale besturen moeten de anticorruptietraining en
begeleidingsprocedures herbekijken om te verzekeren dat deze voldoen aan de
hoogstestandaardeneninlijnzijnmetdebestpractices.
Binnenlandseorganisaties

192

3.

2.1 HetICCmoetvannationalebesturenoffederatiesvereisendatdegedragscodes,
het beleid en de procedures de wereldwijde best practices van het ICC
weerspiegelen.HetICCmoetookdemogelijkhedenhebbenomprogrammas,die
hulpnodighebbenomhunstandaardenbinneneenovereengekomentermijnte
verbeteren,testeunen.
2.2 Er moet een grotere transparantie zijn van het nationale bestuur en meer
verantwoordelijkheid naar alle stakeholders toe, met inbegrip van amateurs,
professionele spelers en supporters, bijvoorbeeld door een verbeterde
openbaarmakingvaninformatiemetinbegripvanhetbeleidendebeslissingenvan
nationalebesturen.
2.3 Delidstatenmoetenoverwegenomanticorruptietribunalenopnationaalniveau
te organiseren zodat ze individuen en organisaties ter verantwoording kunnen
roepenindienblijktdatdebestaandeanticorruptiemechanismennietvoldoen.
2.4 HetICCmoeteffectievemechanismenhebbenomtecontrolerenofdenationale
besturenzichaandeanticorruptiecodesenprocedureshoudenennagaanofdeze
strengesanctieskunnenopleggen.
Privateorganisaties
3.1 Het ICC moet zorgen voor een goede controle en doorlichting van particuliere
initiatiefnemersenhunmedewerkers.
3.2 Er moeten passende maatregels genomen worden met betrekking tot de
eigendomsstructuren, financile regelingen en het toernooiontwerp van private
wedstrijden of competities om de reputatie en integriteit van de sport te
waarborgen.
3.3 Privateinitiatiefnemersenhuncompetitiesmoetenondertoezichtstaanvande
respectievelijkenationalebesturenzodatalletoernooienonderhetkadervanhet
ICC vallen en deze, indien nodig, een toezichthoudende autoriteit naar het
nationalebestuurvanhetgastlandkansturen.

4. CologneConsensus:TowardsaGlobalCodeForGovernanceinSport(PlaytheGame,2011)
Inhoud

Link

DezecodewerdopgestelddoordedeelnemersaandePlaytheGame2011conferentie.
Belanghebbendenenexpertenuitmeerdan40landensteldeneengezamenlijkkaderop
voordeontwikkelingvaneencodevoorgoedbestuurinde(internationale)sport.
http://www.playthegame.org/fileadmin/documents/Cologne_Consensus.pdf

1.
Besproken
principes van 2.
goedbestuur
3.
4.
5.
6.
7.
8.

Documentenenpraktijkenvanbestuurendemocratischeprocedures
Vertegenwoordigingsprincipesbetreffendeleeftijd,geslacht,ambtsperiodes,etniciteit
enproblemenmetbelanghebbenden
Beginselenvanautonomieendesamenwerkingmetdeoverheid
Financileenoperationeletransparantieenverantwoording
Dehaalbaarheidvaneenonafhankelijkbureauvoorcontrole,nalevingenhandhaving
Deontwikkelingvangrassrootssporten
Ontwikkeling,hetdelenvaninformatieengoedepraktijken
Billijkheid,inclusiviteit,discriminatieverbodenbeschermingvanminderheden

193

5. GlobalAccountabilityReport:FIFAAccountabilityProfile(OneWorldTrust,2007)
Inhoud

DitrapportbeoordeeltdematevanverantwoordingdiedoordeFIFAwordtafgelegdop
basisvanvierdimensies.Binnenelkvandezedimensieswerdnagegaaninwelkematede
goedepraktijkengentegreerdwordeninhetbestuurvandeorganisatie.
Link
http://oneworldtrust.org/publications/doc_view/1692007globalaccountability
report?tmpl=component&format=raw
Besproken
1. Transparantie
principes van
1.1 Dematewaarindeorganisatiestreeftnaartransparantieenbeschiktovereen
goedbestuur
beleidofeendocument,ondersteunddoorbeginselenvangoedepraktijken,dat
regeltwanneerenwelkeinformatievrijgegevenwordt.
1.2 Dematewaarindeorganisatiebeschiktoversystemendieondersteuningbieden
aandenalevingvanhunbeleidenverplichtingen.
2. Participatieinternecontrolevanledenenbetrokkenheidvanexterne
belanghebbenden
2.1 Hoedestructuurvandeorganisatiedeinvloedvandeledenophetnemenvan
beslissingensteuntofondermijnt.
2.2 Dematewaarindeorganisatieexternebelanghebbendenbetrektinde
activiteitenenbesluitvormingenorganisatorischedocumentenheeftdie
ondersteundwordendoorprincipesvanbestpracticesomditproceste
begeleiden.
2.3 Dematewaarindeorganisatiebeschiktoversystemenomdenalevingvandit
beleidendezeverplichtingenteverzekerenenovergenstitutionaliseerde
ruimtesbeschiktwaarexternebelanghebbendenkunnenbijdrageninhet
beslissingsproces,bestuurenuitvoerendenseniormanagement.
3. Evaluatie
3.1 Dematewaarindeorganisatiezichverbindttothetevaluerenenbezittenvan
eenbeleiddatvoldoetaandebestpractices.
3.2 Dematewaarindeorganisatieovermanagementsystemenbeschiktdiede
nalevingenverspreidingvangeleerdelessenverzekeren.
4. Klachtenenantwoordinternenextern
4.1 Dematewaarindeorganisatiezichverbindttothetbehandelenvanklachtenen
beschiktoverschriftelijkedocumentendieditprocesbegeleidenenondersteund
wordendoorbeginselenvanbestpractices.
4.2 Dematewaarindesystemenvandeorganisatieverzekerendatdeze
verplichtingengewaarborgdworden.

6. GlobalAccountabilityReport:IOCAccountabilityProfile(OneWorldTrust,2008)
Inhoud

DitrapportbeoordeeltdematevanverantwoordingdiedoorhetIOCwordtafgelegdop
basisvanvierdimensies.Binnenelkvandezedimensieswerdnagegaaninwelkematede
goedepraktijkengentegreerdwordeninhetbestuurvandeorganisatie

Link

http://oneworldtrust.org/publications/doc_view/1692007globalaccountability
report?tmpl=component&format=raw
1. Transparantie
Besproken
principes van 2. Participatie
3. Evaluatie
goedbestuur
4. Klachtenbehandeling

194

3. Transnationaleondernemingen
1. AnIndependantGovernancereviewoftheInternationalCricketCouncil(Pricewaterhouse
Coopers,2012)
Inhoud

Dit rapport bevat 65 aanbevelingen voor de ICC inzake goed bestuur. Het rapport werd
opgesteldmethetoogophetverbeterenvandereputatiedeICC.
Link
http://www.playthegame.org/fileadmin/documents/Good_governance_reports/DOC_6E4
3A6280C922ABC51A9C6AB55AA58E1_1328155148580_481.pdf
1. RaadvanBestuur
Besproken
principes van 2. Ethiek
3. Lidmaatschap,structuurvanderaadvanbestuurencomits
goedbestuur
4. Financiering

4. RaadvanEuropaenEuropeseUnie
1. GuidelinesforGoodGovernanceandEthicsinSport(RaadvanEuropa,2012)
Inhoud

DezecodebevatdedoordeRaadvanEuropaopgestelderichtlijnendievantoepassingzijn
opallelidstatenvandeRaadvanEuropaenhunsportstructuren.Derichtlijnenstellendat
deautonomievandesportgevrijwaardmoetworden,maardatdezeautonomienietkan
worden ingeroepen wanneer misbruiken het ethische karakter van de sport schade
toebrengenofviahetstrafrechtgesanctioneerddienenteworden.Derichtlijnenhebben
eendrieledigdoel:
- Hetvoorkomenvanfinancilemisbruiken;
- Hetzorgenvooreendoeltreffendebeschermingvanjongesporters;
- Hetverbeterenvandebestuursstructurenvansportorganisaties.
Link
http://assembly.coe.int/nw/xml/XRef/XrefXML2HTMLen.asp?fileid=18258&lang=en
Besproken
1. Financieringvanclubsenfinancialfairplay
principes van 2. Beschermingvanjongeatleten
goedbestuur
3. Bestuur,transparantieenhetbestrijdenvancorruptieeneigenbelangbinnen
sportorganen

2. Principlesofgoodgovernanceinsport(EuropeseCommissie,2013)
Inhoud

Link

Deze code werd in 2013 opgesteld door de Expert Group on Good Governance die in
opdrachtvandeRaadvandeEuropeseUniedoordeEuropeseCommissiewerdopgericht.
De expertengroep bestond uit experten uit bijna alle lidstaten (enkel Itali, Litouwen,
Letland, Tsjechi en Kroati vaardigden geen expert af). De code bevat algemene
overkoepelendebeginselenvangoedbestuurindesport.
http://ec.europa.eu/sport/library/policy_documents/xggg201307dlvrbl2sept2013.pdf

1.
Besproken
principes van
goedbestuur

2.

Duidelijkheidvandoelendoelstellingen
1.1 Derol,functieendoelstellingen
1.2 Doelenenprincipes
1.3 Visieenstrategischplan
1.4 Strategieopconsensus
1.5 Controleentoezicht
Gedragscode

195

2.1 Ontwikkelingvaneengedragscode
2.2 Basisregelsinzakedeinhoudendehandhavingvandecode
3. Identificatieenrollenvanbelanghebbenden
3.1 Betrokkenheidvanstakeholders
3.2 Minimumnormenvoordevertegenwoordigingvanbelanghebbenden
3.3 Begaanheidvanbelanghebbenden
3.4 Formaliseringvanderolvandebelanghebbenden
4. Democratieenminimumstandaarden
4.1 Duidelijkorganisatorischkader
4.2 Identificatievandebesluitvormingsorganen
4.3 Identificatievandeprocedureregels
4.4 Derolenderechtenvandeledenenbelanghebbenden
4.5 Minimumdemocratischebeginselenvoorbenoeminginbesluitvormingsorganen
5. Afgevaardigdenencomits
5.1 Delegatievantakenaandeledenenstakeholders
5.2 Benoemingvandetechnischeen/ofexpertencomits
5.3 Samenstellingvandecomits
6. Management
6.1 Eisenvoorderaadvanbestuur
7. Gerechtelijkeentuchtprocedures
7.1 Behoefteaaneenbevoegdgerechtelijke/disciplinairekader
7.2 Denoodzaakvooreenapartegerechtelijke/disciplinairecode
7.3 Deonpartijdigheidvandejuryleden
7.4 Vaardighedenenexpertisevanjuryleden
7.5 Eerlijkproces
7.6 Passendeberoepsprocedure
8. Inclusiviteitenbetrokkenheidvanjongeren
8.1 Inclusiviteitvansportorganisaties
8.2 Aannemingenimplementatievaneeninclusievestrategie
8.3 Engagementmetjeugdgroepen
9. Statuten,regelsenregelementen
9.1 Debeschikbaarheidvanwetten,regelsenvoorschriften
9.2 Raadplegingtotwijzigingvandestatuten,regelsenvoorschriften
10. Verantwoordingentransparantie
10.1Vaststellingvandeverantwoordingsplichtnormen/checksandbalances
10.2Prestatieindicatoren
10.3Internecontrolemaatregelen
10.4Financileinformatie
10.5Deverdelingvandemiddelen
10.6Risicobeheer
10.7Vertrouwelijkheid
10.8Externeeninternecommunicatie
10.9Professioneleontwikkelingvanmedewerkersenvrijwilligers

196

5. Nationalesportorganisatiesenagentschappen
1. SportGovernancePrinciples(AustralianSportsCommission,2012)
Inhoud

DezecodebevatrichtlijnenvoorAustralischesportfederatiesdiewerdeningestelddoorde
AustralianSportsCommission(ASC).Hetdoelvandezerichtlijnenisomdesportfederaties
bijtestaaninhetontwikkelenenimplementerenvangoedbestuur.
Link
http://www.ausport.gov.au/__data/assets/pdf_file/0020/644303/CORP_33978_Sports_G
overnance_Principles.pdf
Besproken
1. Desamenstelling vanderaadvanbestuur,rollenenbevoegdheden
principes van
1.1 Datdebestuursbevoegdhedengeformaliseerd,openbaargemaaktengeplaatst
goedbestuur
wordenbijeenraadvanbestuurdiedemachtheeftomallebevoegdheden
binnendeorganisatieuitteoefenen,metuitzonderingvandebevoegdhedendie
dewetofdegrondwetaandealgemenevergaderingtoeschrijft.
1.2 Datnationalesportorganisatiesalsvennootschapmetbeperkteaansprakelijkheid
wordenopgenomenonderdeCorporationsAct2001.
1.3 Datdevennootschapstatutenheeft,waarvandevereistenvoldoenaanbepaalde
minimumvereisten.
1.4 Datdeledenvandeorganisatiedemeerderheidvanderaadvanbestuurmoeten
verkiezen.Bovendieniseenmeerderheidvandestemmenvereistomeen
voorsteltelatendoorgaan,zowelinderaadvanbestuuralsineenalgemene
vergadering.
1.5 Datdebeheersstructuureenduidelijkescheidingvanbevoegdhedenen
verantwoordelijkhedentussenderaadvanbestuur,deCEOenhunpersoneel
kenmerkt.
1.6 Datdevoorzitterdoorhetbestuurdgeselecteerdwordt.
1.7 Datderaadvanbestuurspecifieketakenuitvoert.
1.8 Datdestructuurvanelkeraadvanbestuurdecomplexiteitvanznoperationele
omgevingmoetweerspiegelen.
1.9 Datdenationalesportorganisatiesenhunledengestroomlijndedoelenhebben
endeeffectieveenefficinterealisatievansportresultatenwordtgewaarborgd.
1.10Datwaartweeofmeerentiteitensamengevoegdzijn,ereeninterimbestuur
optreedtzodatallepartijenvertrouwenhebbenindetoekomstigerichtingen
prioriteitenvandesamengesmoltenentiteit.
1.11Datderaadvanbestuurderolvandeindividueledirecteuren/ledenvanderaad
volgensminimalevereistenomschrijft.
1.12Datderolvandebelangrijkstepositiesinhetbesturingsmodelworden
gedocumenteerdenbegrepen.
1.13DatdeCEOgeenbestuurdervanderaadvanbestuuris.Ditmaakteenduidelijke
scheidingvandemachttussenderaadvanbestuurenhetmanagementmogelijk.
2. Deprocessenbinnenderaadvanbestuur
2.1 Datderaadvanbestuurzijnvergaderingsprocesmoetdocumenteren.
2.2 Datderaadvanbestuurvoorelkevergaderingeenagendamoetvoorbereiden.
Bovendienmoetderaadvanbestuurovereenkomenhoedeagendaopgesteld
moetwordenenwelkedeitemsvoorreguliereintegratiezijn.
2.3 Datbestuursvergaderingengepastgedocumenteerddienenteworden.Dit
betekentdatkwestiesaanderaadvanbestuurvoorgelegdmoetenwordenineen
passendeenovereengekomenvormenvoldoendeopvoorhandworden

197

3.

4.

verspreid.Deraadvanbestuurmoetopdezelfdewijzeeenduidelijkoverzicht
handhavenvandebesluitendoormiddelvaneenpassendenovereengekomen
notuleringsproces.
2.4 Datderaadvanbestuurvoorzienmoetwordenvanallerelevanteinformatie
zodatdebestuurderseengoedeuitvoeringvanhunverplichtingenkunnen
verzekeren.Deraadvanbestuurofeenindividueelbestuurslidmoetookhet
rechthebbenom,indiennodig,viadeCEOaanvullendeinformatievanhet
managementoptevragen.
2.5 Datderaadvanbestuurdebelangrijkstejaarlijkseactiviteitenmoetplannenen
dekalenderenhetwerkplanvanderaadmoetopstellen.
2.6 Dateenmandaatofchartermoetwordenopgesteldvoorderaadvanbestuuren
elkecommissieopgerichtdoorderaadvanbestuur.
Beheerssystemen
3.1 Datderaadvanbestuurhetprocesbepaaltwaarmeehetdestrategischerichting,
belangrijkstedoelstellingenenprestatieindicatorenopsteltenoverziet,evenals
debepalingvandekernwaardenenhetethischkadervoordeorganisatie.
3.2 Datderaadvanbestuureenprotocolontwikkeltdatdeverwachtingenvande
interactietussenderaadvanbestuurenhetmanagementspecificeert.
3.3 Datderaadvanbestuureeneffectiefenefficinttoezichtenevaluatiesysteem
moethanteren.Ditomvatfinancieelennietfinancieeltoezicht.Inhetbijzonder
moetelkeraadvanbestuuropderesultatenvandeuitvoeringvandestrategien
toezienalsbasisvandebeoordelingvandealgemeneprestatiesende
rapporterennaardeleden.
3.4 Datderaadvanbestuureeneffectieverisicobeheerstrategieenprocesheeft
ingesteld.Ditvereistdatderaadvanbestuuractiekanondernemenomde
belangrijksterisico'svoordeorganisatieteidentificerenenervoortezorgendat
risicomanagementstrategienwordenontwikkeld.Hetrisicomanagementsysteem
moetvoldoenaandeAustralisch/NieuwZeelandseRiskManagementStandard
AS/NZSISO31000:2009.
3.5 DatdeRaadvanbestuureeneffectiefhandhavingssysteemmoetimplementeren.
Erwordtaanbevolendatditsysteeminovereenstemmingmoetzijnmetde
AustralischeStandaardAS3806:2006.
3.6 Datderaadvanbestuureenregelmatig(jaarlijks/halfjaarlijks)prestatie
evaluatieprocesvoordeCEOontwikkeldendocumenteert.
3.7 Datderaadvanbestuurmoetzorgenvooreeneffectiefauditsysteemenproces.
Hetauditproceskanonderandereinterneenexterneprocessenensystemen
omvatten.
3.8 Datderaadvanbestuureenauditcomitmoetenopstellenendatrolervan
wordtomschrevenineenformeelmandaat.
3.9 Datderaadvanbestuureennominatiecomitdientintestellenendatrolervan
wordtomschrevenineenformeelmandaat.
3.10DatderaadvanbestuuralleuitbestedingenvangezagaandeCEO,andere
individuen,commissiesofgroependuidelijkmoetdocumenteren,aangeziende
uiteindelijkebeslissingsbevoegdheidbijderaadvanbestuurberust.Ditdocument
moetregelmatigwordenherzienengeactualiseerd.Hetmoethetonderwerpvan
eenformeelbestuursbesluitzijn.
Rapporteringenprestatiesvanderaad

198

5.

6.

4.1 Datderaadvanbestuurmoetzorgendathaarbestuurdersendirecteurende
juisteverzekeringsdekkinghebben.
4.2 Datderaadvanbestuurmoetzorgendatallenieuwebestuurderseengeschikt
introductieproceskrijgen.
4.3 Datderaadvanbestuurervoormoetzorgendateenbestuurder,indiennodig,
toegangkankrijgentotonafhankelijkenprofessioneeladviesendatditmeteen
aktevantoestemmingbeveiligdis.
4.4 Datderaadvanbestuurtijdigrapportenontvangtdieregelmatig(bijvoorkeur
maandelijks)wordengepresenteerd.
4.5 Datdevoltalligeraadvanbestuurjaarlijksmoetvoldoenenwordtondervraagd
doordeexterneaccountantoverdetoestandvandefinancilepositie,de
systemenbinnendeorganisatieeneventueleproblemengedurendehet
auditproces.
4.6 Datderaadvanbestuurregelmatigherzienmoetwordenenzijneigenprestaties
endeprestatiesvanindividuelebestuurders,waaronderdezevandevoorzitter
endecomits,beoordeelt.
Relatiesenrapporteringtenaanzienvanbelanghebbenden
5.1 Datderaadvanbestuurernaarmoetstrevenomdebelangen,wensenen
behoeftenvandeledenvasttestellenendezemoetkaderenineennationaal
strategischplandatafgestemdisopdeplannenvandeleden.
5.2 Datledenvaneenorganisatiedemogelijkheidhebbenombestuursleden(ofde
raadvanbestuuralsgeheel)teverwijderenenwijzigenindestatutenaante
brengen,mitsovereenstemmingmetdegeldendewetgeving.
5.3 Datbestuursledengeenstemrechtmogenhebbenindealgemenevergaderingen.
5.4 Datdebestuursledenineenuitgebreidjaarverslagaandebelangrijkste
belanghebbendenaangevenhoezedebeheersrolleninvulden,destrategische
doelstellingenenambitiesvandeorganisatiebehaalden,envoldoendefinancile
informatieverschaftenzodatdeledendeeffectiviteitvanderaadvanbestuur
kunnenbeoordelen.
Ethischeenverantwoordebesluitvorming
6.1 Datderaadvanbestuureengedragscodeopsteltvoordebegeleidingvande
bestuurders,deCEOenanderseniormanagement.
6.2 Datderaadvanbestuurverzekertdatbelangrijkebeslissingenenacties
gebaseerdzijnopeengrondigeherzieningvanallebeschikbareinformatieen
wordengetoetstaanhetkadervoorrisicobeheervandeorganisatieende
strategischedoelstellingenendatdezewordengedocumenteerd.
6.3 Datderaadverzekertdateenbusinesscaseisontwikkeldvoorelkgrootproject
ofevenementvoordatdeorganisatiemiddelenhieraantoewijst,dathetworst
casescenarioisgevalueerdenverzachtofbeheerdkanwordendoorde
organisatie.

199

2. MandatorySportsGovernancePrinciples(AustralianSportsCommission,2015)
Inhoud

Opbasisvandebovenvermelde(vrijwillige)SportGovernancePrinciplesimplementeerde
de ASC in 2013 verplichte principes van goed bestuur. Een aantal (momenteel 10)
sportfederatiesmoetenbepaaldeprincipesvangoedbestuurimplementerenmethetoog
op het verbeteren van de prestaties op grote evenementen, het verhogen van de
performantie en het goede beheer van belastinggeld. Tijdens het Annual Sports
Performance Review Process wordt op een empirisch onderbouwde manier gemeten in
welkematedezefederatiesaanelkprincipevandecodevoldoen(opeenschaalvanniet
aanwezigtotgeoptimaliseerd).Defederatiesdieonvoldoendeprogressiemakenkunnen
(eendeelvan)hunoverheidsfinancieringverliezen.
Link
http://www.ausport.gov.au/ais/australias_winning_edge/mandatory_sports_governance_
principles
Besproken
(1) Structuurvandeorganisatie
principes van
a) Eenenkelenationaleeenheidvoorallevormenvandesport,vanjuniorentoten
goedbestuur
methogeprestaties,methorizontaleintegratievandesportdisciplines.
b) Indiendesportbondondereenfederalestructuuropereert,moetenalledelen
vandefederatieaantonendatzewerkeninsamenspraakenbijdragenaande
strategischerichtingvandenationaleentiteitomdebelangenvandesportte
maximaliseren.
c) Denationaleinstantiemoetalseenvennootschapmetbeperkte
aansprakelijkheidwordenopgericht.
(2) Samenstellingenactiviteitenvanderaadvanbestuur
a) Eengespreidroulatiesysteemvoorledenvanderaadvanbestuurmeteen
vastgesteldemaximaleambtstermijn.
b) Deaanwezigheidvaneennominatiecomitdiebestuurdersnomineertvoor
vacatures,waaropdeledenvervolgenshunstemkunnenuitbrengen.
c) Deaanwezigheidvaneenauditenrisicocomitdietenminstenexterneen
onafhankelijkegediplomeerdeaccountantmoetbevatten.
d) Devoorzitterwordtgekozendoorderaadvanbestuur.
e) Jaarlijkseevaluatievanderaadvanbestuurmetexterneinput.
f) Evenwichtingeslachtbinnenderaad.
g) Allebestuurdersmoetenonafhankelijkzijn,ongeachtzegekozenofbenoemd
zijn.
h) Deraadvanbestuurmoeteenvaardighedenmixhebbendieaansluitbijde
strategischedoelstellingenvandenationalesportorganisatie,metinbegripvande
mogelijkheidvoorderaadvanbestuuromeenminderheidaanbestuurderste
benoemenomdepassendemixvanvaardighedenteverkrijgen.
i) DeCEOmaggedurendede3jaarnahetverlatenvanzijnrolnietdeelnemenaan
deraadvanbestuur.
j) Hetbijhoudenvaneenregistervanbelangenconflictendatafdwingbaaris.
k) Hetorganisatorenvanminimaalvijfbestuursvergaderingenperjaar.
(3) Transparantie,rapporteringenintegriteitvandesport
a) Dejaarverslagenvandesportbondenmoetinovereenstemmingmetdevereisten
vanhetCorporationsActgepubliceerdworden.
b) Desportbondmoetjaarlijkseenverslagvandegeconsolideerdenationale
financilerekeningaandehetASCoverhandigennaastdeinformatiebetreffende
denationaleentiteit.

200

c)

Desportbondontwerpteenvoortschrijdendstrategischplanuitvoordevolgende
driejaarmetduidelijkeenmeetbaredoelstellingen,metinbegripvaneen
gedetailleerdeoperationelebegrotingvoorhetvolgendeboekjaar.
d) Openbaarmakingvanadministratievekostenindesport,metinbegripvande
bezoldigingendedaarmeegepaardgaandekostenvoormanagersop
sleutelposities.
e) DesportbondbezorgttijdigalledoordeASCgevraagdeinformatie.
f) DesportbondneemtdeelaandeintegriteitsmaatregelenvandeASCter
bestrijdingvandoping,protocollenvoorsportweddenschappenenmatchfixing.
g) Financileenhighperformancerapportageeisen.

3. NineStepstoEffectiveGovernance:BuildingHighPerformingOrganisations(Sportand
RecreationNewZealand,2006)
Inhoud
Link

Dezecodeisopgesteldaandehandvannegenstappendiemoetenleidentot(hetinstand
houdenvan)eendoeltreffendbestuur.
http://www.sportnz.org.nz/Documents/Sector%20Capability/effective_govt_2nd.pdf

Besproken
1.
principes van 2.
goedbestuur
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.

Haaldejuistemensenaanboord
Definieerenmaakeenakkoordoverderolvanderaadvanbestuur
Steleenchiefexecutivetewerkenondersteunhem
Zorgvoorstrategischleiderschap
Maakbestuursvergaderingeneffectief
Blijfofdehoogtevanhetbestuursmodel
Ontwikkeleenwerkplan
Beoordeeldeprestatiesvanderaadvanbestuuropregelmatigebasis
Zorgvooreengoedeintroductievandeledenvanderaadvanbestuur

4. GovernanceandLeadershipFrameworkForWales(SportandRecreationSectorWales,
2015)
Inhoud

DezecodeisopgesteldvoorendoordeSportandRecreationSectorWalesomhetbestuur
in de sector te verbeteren. De code bestaat uit zeven principes met praktische
aanbevelingenenminimumvoorwaarden.Deprincipeszijnflexibelopgesteldzodatzevan
toepassingzijnopallerelevanteorganisaties.
Link
http://www.sportandrecreation.org.uk/sites/sportandrecreation.org.uk/files/web/docum
ents/pdf/4180_SRA_Governance%20and%20Leadership%20Frameworks%20for%20Wales
_English%20Translation_opt1_v6%20%20FINAL%20(1).pdf
Besproken
1. Integriteit:Optredenalshoedersvandesport,recreatie,activiteitofhetgebied
principes van 2. Hetdefinirenenhetevaluerenvanderolvanderaadvanbestuur
goedbestuur
3. Instellenvandemissie,visieendoel
4. Objectiviteit:Eventwichtigheid,inclusiviteitenbekwaamheidvanderaadvanbestuur
5. Normen,systemenencontroles
6. Verantwoordingentransparantie
7. Begrijpenvaneninteractiemethetsportievelandschap

201

5. AanbevelingenvoorGoedSportbestuur(NOC*NSF,2005)
Inhoud

Link

In2003gafhetNederlandsOlympischComit*NederlandseSportFederatie(NOC*NSF)aan
een onafhankelijke commissie onder leiding van Jan Loorbach de opdracht om
aanbevelingenvoorgoedsportbestuuroptestellen.Hetcomitstelde13aanbevelingenop
dienaastdealgemeengeldendewettelijkebepalingendebouwstenenvormenvoorgoed
sportbestuur.Elkesportfederatiedientjaarlijksinhetjaarverslagterapporterenoverhet
omgegaanmetdeaanbevelingenvoorgoedsportbestuuraandehandvanhetpastoeof
leguitprincipe.OpbasisvandecodeheefthetNOC*NSFafgebakendeminimumvereisten
opgesteldwaaroverdeaangeslotenfederatiesmoetenrapporteren.
http://www.nocnsf.nl/cms/showpage.aspx?id=1561&mid=1092

1.
Besproken
principes van
goedbestuur
2.

Hetbestuurzorgtvooreenheidinbeleid,organisatieenstructuur.Hetbestuurstraalt
dit uit en leeft dit na. Het zorgt hiermee voor maximale transparantie en
voorspelbaarheidvandeorganisatie.
De organisatiestelt eentopsportstatuut op vanwege de grote specifieke (financile)
belangenencomplexiteitvandetopsport.
3. Het bestuur zorgt voor een goed financieel beleid en een passende administratieve
organisatie,vastgelegdineenfinancieelstatuut.
4. Het bestuur stelt duidelijkvast op welkemanier deorganisatie bestuurd wordt. Het
heroverweegtenactualiseertmetregelmaathetgehanteerdebesturingsmodel.
5. Bijhetuitoefenenvanbestuursfunctiesishetbelangrijkdatdejuistepersonopdejuiste
plaats zit, er voldoende vernieuwing is, de wijze van voordragen en benoeming
transparantisenhetorganisatiegeheugengoedisgewaarborgd.
6. Het bestuur stelt een gedragscode op waaraan bestuursleden zich in hun handelen
moetenhoudenenlegtdezetergoedkeuringofiniedergevalterkennisnemingvoor
aandealgemenevergadering.
7. Het bestuur bespreekt de noodzaak of wenselijkheid om zich voor
bestuurdersaansprakelijkheid te verzekeren en legt zijn oordeel gemotiveerd aan de
algemenevergaderingvoor.
8. Hetbestuurvergadertvolgenseenjaarlijksvastgesteldschemaenistransparantmet
betrekkingtotdeagendaenbestuursbesluitendiedealgemenevergaderingaangaan.
Slechtsingemotiveerdeuitzonderingsgevallenwordenredenenvanprivacyofdiscretie
toegelatenomnietvolledigtransparanttezijn.
9. Hetbestuurbevorderthettussentijdsaftredenvanbestuursledenbij:
9.1 frequenteafwezigheidwaarzedoormedebestuursleden(oftoezichthouders)op
zijnaangesproken;
9.2 onvoldoendefunctioneren;
9.3 structureleonenigheidvaninzichten;
9.4 onverenigbaarheidvanbelangen;
9.5 situatieswaarinditdoorhetbestuurgebodenwordtgeacht.
10. Hetbestuuroverlegtenbesluittenminsteeenmaalperjaarover:
10.1hetalgemenebeleidendestrategie,dehieraanverbonden(financile)risicosen
definancilestandvanzaken.Hierondervallenookdebegrotingenjaarrekening;
10.2deeigenwerkwijzeentaakverdeling,heteigenenindividuelefunctioneren;
10.3derelatiemetdedirectie.
11. Het bestuur stelt op basis van het vastgestelde besturingsmodel een helder
directieprofielvastenlegtdetaken,bevoegdhedenenverantwoordelijkhedenvande

202

directieduidelijkvastineendirectiestatuut.Depositievandedirecteurwordtinde
statutenverankerd.
12. Hetbestuurzorgtervoordatdealgemenevergaderinghaarcontroletaaknaarbehoren
kanuitvoeren.
13. Het bestuur zorgt ervoor dat de organisatie in ieder geval naast de statuten de
volgendereglementenheeft:eentuchtreglement,eendopingreglement,eenregeling
tegenseksuele intimidatie, een regeling tegen discriminatie/racisme en een regeling
voorklachten.

6. USOCPreliminaryNGBGovernanceGuidelines(USOC,2005)
Inhoud

Deze code werd door het United States Olympic Committee (USOC) opgesteld om de
effectievebestedingvanfinancilemiddelenendefinancileenbestuurlijkedeskundigheid
vandesportfederatiesteevalueren.Nationalefederatieskomenenkelinaanmerkingvoor
financilemiddelenindienzevoldoenaandeindecodegedefinieerdeprincipesvangoed
bestuur.HetUSOCcontroleerttweejaarlijksdeimplementatievandezeprincipes.
Link
http://webcache.googleusercontent.com/search?q=cache:0O7OJajbTnwJ:0205632.netsolh
ost.com/NGBGovernanceGuidelines.doc+&cd=3&hl=nl&ct=clnk&gl=be
1. Nationalebestuursorganenmoetenwordenbestuurddooreenraadvanbestuurdiede
Besproken
volledigeverantwoordelijkheidvoorhetbestuurvandeentiteitdraagt.
principes van
2. Nationalebestuursorganenbestaaninhetalgemeenuitzeventottwaalfleden.
goedbestuur
3. Deraadvannationalebestuursorganenmoettenminstevoor20%uitonafhankelijke
bestuurdersenvoor20%uitsportbestuurdersbestaan.
4. Mandaten moeten gelimiteerd zijn in de tijd en er moet een gefaseerd rooster van
aftredenwordeningesteld
5. Nationale bestuursorganen moeten over de volgende 3 comits beschikken: audit,
vergoedingennominatie&bestuur.
6. De comits van de nationale bestuursorganen moeten aan de minimum benodigde
groottevoldoenomdesporttebeherenengoedbestuurtekunnenwaarborgen.
7. De rol van het management en het bestuur moeten duidelijk gedefinieerd worden
zodat elk nationaal bestuursorgaan door het personeel beheerd en door de raad
bestuurdwordt.
8. Nationale bestuursorganen moeten zowel financile als operationele transparantie
tonenenisverantwoordingverschuldigdaanhaarledenenhetUSOC.
9. De nationale bestuursorganen moeten best practices aannemen voor organisaties
zonderwinstoogmerk.
10. Nationalebestuursorganenmoetenvoldoenaanalleeisenvoorhetlidmaatschapzoals
gedefinieerdinTedStevensOlympicandAmateurSportsAct,USOCBylaws,enelk
anderbeleidvanhetUSOCtenaanzienvanderaadvanbestuur.

7. ThingstoThinkAbout(SportandRecreationAllianceUK,2015)
Inhoud

Link

Deze code is opgesteld als een instrument voor zelfevaluatie van goed bestuur. Bij het
opstellen van het de code werd rekening gehouden met de variatie in juridische status,
omvang,complexiteitencapaciteitvandeBritsesportfederaties.
http://archive.sportengland.org/support__advice/governance,_finance__control.aspx

203

Besproken
1.
principes van 2.
goedbestuur
3.
4.
5.
6.

Bestuur
Strategischeplanning
Financieelmanagement
Personeelszaken
Organisatorischbeleid
Risicomanagement

8. GoodGovernanceGuidance(SportEngland,2011)
Inhoud

Link

DezecodewerddoorSportEnglandontwikkeldalsaanvullingopdeThingstoThinkAbout.
De code lijst bepaalde vereisten op inzake goed bestuur die sportfederaties moeten
gemplementeerdhebbenominaanmerkingtekomenvoorhetverkrijgenvanfinancile
middelen.
https://www.sportengland.org/media/32986/Goodgovernanceguidance.pdf

1.
Besproken
principes van
goedbestuur

2.

Organisatie
1.1 Objectieven
1.2 Gebruikvaninkomeneneigendommen
1.3 Democratischbeslissingsproces
1.4 Financilecontrole
1.5 Belangenconflict
1.6 Ontbinding
1.7 Lidmaatschap
1.8 Afvaardigingenhetbijhoudenvaninformatie
Raadvanbestuur
2.1 Leiderschapvanderaadvanbestuur
2.2 Deraadvanbestuuralsbeheerder
2.3 Hogestandaardvanderaadvanbestuur
2.4 Herzieningenvernieuwingvanderaadvanbestuur
2.5 Deafvaardigingvanderaadvanbestuur
2.6 Integriteitvanderaadvanbestuurenbeheerders
2.7 Eenopenraadvanbestuur

6. BelgischeenNederlandseprivatesector
1. GovernanceCodeCultuur(NederlandsministerievanOnderwijsCultuurenWetenschappen,
2014)
Inhoud
Link

Dezecodebiedteennormatiefkadervoorgoedbestuurincultureleorganisaties.Decode
bestaatuitnegenalgemeneprincipesvangoedbestuur.
http://www.governancecodecultuur.nl/

Besproken
1.
principes van
goedbestuur

2.

HetbestuurisverantwoordelijkvoorhetinachtnemenvandeGovernanceCode
Cultuur.
1.1 Toepassingvandecode
1.2 Meldinginhetjaarverslag
1.3 Infoopdewebsite
Hetbestuurkiesthetbesturingsmodelvandeorganisatie.

204

2.1 Keuzeenimplementatie
2.2 Periodiekereflectie
2.3 Implementatieplan
2.4 Statutenenreglementen
2.5 Informatieaanderden
3. Hetbestuurisverantwoordelijkvoordeorganisatie.Hetbestuurisinenextern
duidelijkoverdetaken,bevoegdhedenenwerkwijze.
3.1 Nalevingallerelevantewetenregelgeving
3.2 Vaststellenbelangrijkebeslissingenenstrategischedocumenten
3.3 Onderkennenenbeheersenvanrisicos
3.4 Eenopdeinstellingtoegesnedensysteemvanrisicobeheersingencontrole
3.5 Goedeomgangmethetmedezeggenschapsorgaanenbelangrijkeexterne
stakeholders
4. Deraadvantoezichtsteltrechtspositieenbezoldigingvanhetbestuurzorgvuldigvast
enishieroverzoopenmogelijk.
4.1 Rechtspositieenbezoldigingbestuur
4.2 Rechtspositieenbezoldigingdirectie
4.3 Informatiebezoldigingsbeleidinhetjaarverslag
5. Deraadvantoezichtlegtzijntaken,verantwoordelijkhedenenwerkwijzevasten
handeltdaarnaar.
5.1 Vaststellenvantaken,verantwoordelijkhedenenwerkwijze
5.2 Heteigenfunctionerenendekwaliteitervan
5.3 Verslagleggingbesluitenenacties
5.4 Opstimulerendeenkritischewijzetoezichthouden
5.5 Adviserenbijdebenoemingexterneaccountant
5.6 Werkgeverbestuurwerkgeverdirectie
6. Deraadvantoezichtisverantwoordelijkvoorzijnsamenstelling:hijwaarborgt
deskundigheid,diversiteitenonafhankelijkheid.
6.1 Hetwaarborgenvandeskundigheidendiversiteit
6.2 Herbenoemingleden
6.3 Zittingstermijnen
7. Deraadvantoezichtgeefttevorenaanwelkeinzetvandeledenwordtverwachten
welkeeventuelevergoedingdaartegenoverstaat.
7.1 Vaststellingvandevergoeding
7.2 Informatieinhetjaarverslag
8. Toezichthoudersenbestuurdersvermijdenelkevormvanbelangenverstrengeling.De
raadvantoezichtziethieroptoe.
8.1 Besluitvormingbijtegenstrijdigebelangen
8.2 Besluitenovernevenfuncties
9. Hetbestuurisverantwoordelijkvoorfinancieelbeleidenrisicobeheerdoorsluitende
interneproceduresenexternecontrole.
9.1 Sluitendeinterneproceduresenexternecontrole
9.2 Financileverslaglegging
10. Alsdeorganisatieovereendirectiebeschiktishetbestuurverantwoordelijkvoorhet
functionerenvandedirectie.

205

2. GoedBestuurvoorCultuur(VlaamseOverheid,2012)
Inhoud

DezecodeisvantoepassingopalleVlaamsegesubsidieerdecultureleorganisaties.Decode
werdontwikkelddoorVlaamseenNederlandsevertegenwoordigersuithetbedrijfsleven,
de academische wereld, de cultuursector en het Bilsen Fonds en beoogt de
professionalisering en verzakelijking van de Vlaamse cultuursector, het bieden van meer
transparantie en ondernemerschap en het zorgvuldig gebruik van publieke middelen te
waarborgen. De code bevat vijf algemene basisprincipes die als leidraad dienen voor de
geheleculturelesector.
Link
http://www.guberna.be/sites/default/files/pubs/Goed%20Bestuur%20voor%20Cultuur.pd
f
1. Derolenbevoegdhedenvandebestuursorganenstaantendienstenvande
Besproken
doelstellingenendemissievandeorganisatie.Iederorgaanheefteigen,duidelijk
principes van
afgebakendetaken.
goedbestuur
2. Debestuursorganenleggenverantwoordingafaanelkaar.Hetprincipevanchecks
andbalancesstaathierbijcentraal.
3. Debestuursorganenwerkentransparantenhoudenelkaarinvoldoendemateop
dehoogtevanhunwerkingenbeslissingen.
4. Desamenstellingvandebestuursorganengebeurtzorgvuldiginfunctievandedoelen
endemissievandeorganisatieenvanderoldiedebestuursorganenbinnende
organisatievervullen.
5. Debestuursorganenerkennenhetbelangvandeinterneenexterne
belanghebbenden.Bijdestrategischebeslissingenhoudendebestuursorganen
rekeningmetdezebelanghebbenden.

3. Aanbevelingenvoorhetbesturenvansocialprofitorganisaties(KoningBoudewijnstichting,
2008)
Inhoud

Link

Deze code werd op vraag van verschillenden verantwoordelijken van

socialprofitorganisaties ontwikkeld. De code bevat aanbevelingen van goed bestuur die
socialprofitorganisatieszelfkunneninvullenopbasisvandespecificiteitvandeorganisatie.
Decodeiseennietbindendreflectieenhulpmiddelvoorgoedbestuur.
https://www.goededoelen.be/media/12200/1993kbssocialprofit.pdf

Besproken
1.
principes van
goedbestuur

2.

3.
4.
5.

De doelstellingen van de SPO en de activiteiten die eruit voortvloeien zijn duidelijk

bepaald in de statuten. De statutaire doelstellingen van de SPO zijn gericht op het
bieden van een maatschappelijke meerwaarde. De strategie en de werking van de
organisatiewordennietenkelbepaalddoordestatuten,maarookdoordebeschrijving
vandemissieenvisie.
De SPO ontwikkelt een strategie die uiteenzet hoe zij de belanghebbenden kan
betrekkenbijhetnastrevenvanhaardoel.DeSPOlegtopeenzotransparantmogelijke
enaangepastewijzerekenschapenverantwoordingafaandebelanghebbendenover
demanierwaaropzijhaardoelstellingennastreeftenvervult.
Deinvullingvanderollenendeverhoudingentussendeverschillendeorganenvande
SPObeogenwederzijdseinteracties,toezichtenevenwichtigemachtsverdeling.
DebevoegdhedenvanalleorganenvandeSPOzijnduidelijkgeformuleerdenbekend
gemaakt.
Deraadvanbestuurisevenwichtigengediversifieerdsamengesteldenspoortmetde
specificiteit van de organisatie. Zijn leden worden benoemd door de algemene

206

6.
7.
8.

vergadering volgens een vastgestelde procedure en op basis van hun engagement,

competentiesenprofiel.
Deraadvanbestuurwerktcollegiaalaandevoorbereiding,vormingenopvolgingvan
haarbesluiten.
Hoewel deeluitmakend vanhetzelfde collegiaal orgaan,vervult elkebestuurder een
specifiekeencomplementairerolinderaadvanbestuur.
Debestuurderszijninteger,toegewijdenwerkeninhetbelangvanhetmaatschappelijk
doelvandeSPO.

4. CodeBuysseII(UNIZOenUCM,2009)
Inhoud

Link

DezecodebevatnietbindenderichtlijnenensuggestiesvoorgoedbestuurinBelgischeniet
beursgenoteerdeondernemingen.
http://www.guberna.be/sites/default/files/pubs/CodeBuysseII_NL.pdf

1.
Besproken
principes van 2.
3.
goedbestuur
4.
5.
6.
7.
8.
9.

Deugdelijkondernemen
Maatschappelijkverantwoordondernemen
Deraadvanadvies
Eenactieveraadvanbestuur
Eenperformant(senior)management
Betrokkenaandeelhouders
Controleenrisicobeheer
Specifiekeaanbevelingenvoorfamilialeondernemingenfamiliaalbestuur
Bekendmakingvandecorporategovernanceregels

5. BelgischeCorporateGovernanceCode(CommissieCorporateGovernance,2009)
Inhoud
Deze code bevat richtlijnen en aanbevelingen voor goed bestuur voor alle Belgische
beursgenoteerde ondernemingen. De code bestaat uit 9 principes die door alle
beursgenoteerdeondernemingentoegepastdienenwordenopbasisvanhetpastoeofleg
uitprincipe.Dezewordenaangevuldmetbepalingendiedetoepassingvandeprincipes
aantonenenrichtlijnendiealsleidraaddienenvoordetoepassingofinterpretatievande
bepalingen.
Link
http://www.corporategovernancecommittee.be/nl/overdecode2009/belgische
corporategovernancecode2009
1. Devennootschappasteenduidelijkebestuursstructuurtoe.
Besproken
principes van 2. Devennootschapheefteendoeltreffendeenefficinteraadvanbestuurdie
beslissingenneemtinhetbelangvandevennootschap.
goedbestuur
3. Allebestuurdersdienenblijktegevenvanintegriteitentoewijding.
4. Devennootschapheefteenrigoureuzeentransparanteprocedurevoordebenoeming
endebeoordelingvanhaarraadvanbestuurendeledenhiervan.
5. Deraadvanbestuurrichtgespecialiseerdecomitsop.
6. Devennootschapwerkteenduidelijkestructuuruitvoorhetuitvoerendmanagement.
7. Devennootschapvergoedtdebestuurdersendeledenvanhetuitvoerend
managementopeenbillijkeenverantwoordewijze.

207

8.
9.

Devennootschaprespecteertderechtenvanalleaandeelhoudersenmoedigthun
betrokkenheidaan.
Devennootschapwaarborgteenpassendeopenbaarmakingvanhaarbedrijfsbestuur.

208

Bijlage2.Samenwerkingmetdeopdrachtgever
EdithDrieskens

Om de studieopdracht uit te voeren, werd een plan van aanpak opgesteld bestaande uit zes
complementairewerkpakketten:
1. Algemeenmanagement
2. Literatuurstudieenontwikkelingindicatoren
3. Ontwikkelingleidraad
4. Ontwikkelingevaluatieinstrument
5. Overlegenfeedback
6. Rapporteringenopleiding
Onderstaande tabellen geven een schematische voorstelling van het feitelijke projectverloop, met
inbegrip van de notas die werden opgesteld ten behoeve van de opdrachtgever (GBVS/x) en de
overlegmomentenmetdeopdrachtgever.
Inhetgoedgekeurdeprojectvoorstelwerdendriecontactmomentenvoorzienmetdeopdrachtgever,
naasteenmaandelijkseschriftelijkerapporteringoverdestandvanzaken,zoalsvooropgesteldinhet
bestek.ZoalsaangegeveninHoofdstuk2,werdopvoorstelvandeopdrachtgevereenbegeleidende
stuurgroep opgericht met het oog op overleg over belangrijke projectstappen. De stuurgroep
vergaderdevijfkeer.Indeeindfasevanhetprojectwaseraanvullendcontactviatelefoonenemail.

GoedBestuurinVlaamseSportfederaties:activiteitenjanuari2016
Werkpakket1
AlgemeenManagement

Werkpakket2
Literatuurstudieen
ontwikkelingindicatoren
Werkpakket3
Ontwikkelingleidraad
Werkpakket4
Ontwikkelingevaluatie
instrument
Werkpakket5
Overlegenfeedback

Inhoudelijkeenorganisatorischevoorbereidingstartbijeenkomst(1februari
2016)
Organisatorischevoorbereidingexpertenbijeenkomst(1maart2016)
Organisatorische voorbereiding werkbezoek James Ceely (23 februari 1
maart2016)
Schriftelijkerapporteringopdrachtgever(GBVS/1;GBVS/2;GBVS/3;GBVS/4;
GBVS/5)
Aanvangvaninventarisatierelevanteliteratuurenpraktijkvoorbeelden

Overlegvergaderingenmetopdrachtgever(16december2015;24december
2015;22januari2016,inclusiefVSF)
Inhoudelijkeenorganisatorischevoorbereidingvragenlijstsportfederaties

209

Werkpakket6

Rapporteringenopleiding

Documentengerichtaandeopdrachtgever:
GBVS/1:rapporteringopstartoverleg(16december2015)
GBVS/2:rapporteringoverleg24december2015
GBVS/3:inputstartbijeenkomstinfunctievanuitnodiging
GBVS/4:verslagoverleg22januari2016
GBVS/5:voortgangsrapporteringjanuari2016
Overlegmomentenmetdeopdrachtgever:
16december2015:startvergaderingmetfocusopinhoudelijkeenorganisatorische
verwachtingenendeinontwikkelingzijnderegelgeving(uitgenodigd:BertMenten)
24december2015:toelichtingnieuweregelgevingmetbijzondereaandachtvoorgoedbestuur
alssubsidiedrijver(doorGertRoyen)
22januari2016:voorbereidingstartbijeenkomst,voorbereidingwerkbezoekJamesCeely,
betrokkenheidVSF(uitgenodigd:LodeGrossenenGeraldineMattens)

GoedBestuurinVlaamseSportfederaties:activiteitenfebruari2016
Werkpakket1
AlgemeenManagement

Werkpakket2
Literatuurstudieen
ontwikkelingindicatoren
Werkpakket3
Ontwikkelingleidraad
Werkpakket4
Ontwikkelingevaluatie
instrument
Werkpakket5
Overlegenfeedback
Werkpakket6
Rapporteringenopleiding

InhoudelijkeenorganisatorischevoorbereidingwerkbezoekJamesCeely(23
februari1maart2016)
Inhoudelijke en organisatorische voorbereiding expertenbijeenkomst (1
maart2016)
Schriftelijkerapporteringopdrachtgever(GBVS/6)
Inventarisatie en analyse codes goed bestuur in functie van werkbezoek
JamesCeelyenexpertenbijeenkomst
Uitwerkingvragenlijstendeelnemersstartdagensportfederaties
Aanvangverwerkingvragenlijstendeelnemersstartdagensportfederaties

Startbijeenkomst(1februari2016)
Bevragingdeelnemersstartbijeenkomst
Bevragingsportfederaties

Documentengerichtaandeopdrachtgever:
GBVS/6:voorstelvragenlijstdeelnemersstartbijeenkomstenVlaamsesportfederaties

210

GoedBestuurinVlaamseSportfederaties:activiteitenmaart2016
Werkpakket1
AlgemeenManagement
Werkpakket2
Literatuurstudieen
ontwikkelingindicatoren
Werkpakket3
Ontwikkelingleidraad
Werkpakket4
Ontwikkelingevaluatie
instrument
Werkpakket5
Overlegenfeedback
Werkpakket6
Rapporteringenopleiding

Schriftelijkerapporteringopdrachtgever(GBVS/7)

Formuleringprincipesgoedbestuur,voortbouwendop:
o Inventarisatieenanalysecodesgoedbestuur
o Analysebestpractices(AU;NL)
o Analysebevragingdeelnemersstartbijeenkomstensportfederaties
o Verwerkinginputenfeedbackexpertengroep1maart2016
Literatuurstudie implementatie goed bestuur met het oog op opstelling
indicatoren goed bestuur ter operationalisering van principes van goed
bestuur

Bijeenkomstexpertengroep(1maart2015)
ConsultatieVSFinfunctievanfocusgroepen(16en24maart2016)
Overlegmetdeopdrachtgever(25maart2016)

Documentengerichtaandeopdrachtgever:
GBVS/7:voortgangsrapporteringfebruari2016
Overlegmomentenmetdeopdrachtgever:
25maart2016:resultateninventarisatiegoedepraktijkvoorbeelden(principesvangoedbestuur),
resultatenbevragingdeelnemersstartdagenVlaamsesportfederaties,conclusiesexpertengroep

GoedBestuurinVlaamseSportfederaties:activiteitenapril2016
Werkpakket1
AlgemeenManagement

Werkpakket2
Literatuurstudieen
ontwikkelingindicatoren
Werkpakket3
Ontwikkelingleidraad
Werkpakket4
Ontwikkelingevaluatie
instrument
Werkpakket5
Overlegenfeedback
Werkpakket6
Rapporteringenopleiding

Schriftelijke rapportering opdrachtgever (GBVS/8, GBVS/9, GBVS/10,

GBVS/11,GBVS/12)
Organisatorische en inhoudelijke voorbereiding focusgroepen (910 mei
2016)

Selectieenontwikkelinghardeindicatoren
Selectieenaanvangontwikkelingzachteindicatoren

Overlegmetdeopdrachtgever(25april2016)

Documentengerichtaandeopdrachtgever:
GBVS/8:voortgangsrapporteringmaart2016
GBVS/9:rapporteringoverleg25maart2016

211

GBVS/10:afbakeningdimensies,eersteversieCode,voorstelhardeindicatoren,voorbeelden
zachteindicatoren
GBVS/11:selectiehardeindicatoren,selectiezachteindicatoren
GBVS/12:rapporteringvergadering25april2016

Overlegmomentenmetdeopdrachtgever:
25april2015:randvoorwaarden(beleid,realiteit,capaciteit),codeversusindicatoren,hardeen
zachteindicatoren,implementatieindicatoren(uitgenodigd:GertVandeBroek,BrechtDeVos)

GoedBestuurinVlaamseSportfederaties:activiteitenmei2016
Werkpakket1
AlgemeenManagement

Werkpakket2
Literatuurstudieen
ontwikkelingindicatoren
Werkpakket3
Ontwikkelingleidraad
Werkpakket4
Ontwikkelingevaluatie
instrument
Werkpakket5
Overlegenfeedback

Schriftelijke rapportering opdrachtgever (GBVS/13, GBVS/14, GBVS/15;

GBVS/16)

Finaliseringontwikkelinghardeindicatoren
Finaliseringontwikkelingzachteindicatoren
FinaliseringCode
Aanvanguitwerkingimplementatiescenariosensoftware
Aanvanguitwerkingevaluatieenimplementatiefiches

Organisatiefocusgroepen(910mei2016)
OverlegmetVSF(19mei2016)
Overlegmetdeopdrachtgever(25mei2016)
Aanvangeindrapport

Werkpakket6
Rapporteringenopleiding

Documentengerichtaandeopdrachtgever:
GBVS/13:voortgangsrapporteringapril2016
GBVS/14:verslagfocusgroepen9en10mei2016
GBVS/15:aangepastehardeenzachteindicatorenopbasisvaninputopdrachtgeveren
focusgroepen
GBVS/16:overzichtaanpassingenhardeenzachteindicatoren
Overlegmomentenmetdeopdrachtgever:
25mei2015:hardeenzachteindicatoren,implementatieindicatoren

GoedBestuurinVlaamseSportfederaties:activiteitenjuni2016
Werkpakket1
AlgemeenManagement
Werkpakket2
Literatuurstudieen
ontwikkelingindicatoren
Werkpakket3
Ontwikkelingleidraad
Werkpakket4

Schriftelijke rapportering opdrachtgever (GBVS/17; GBVS/18; GBVS/19;

GBVS/20)
Finaliseringuitwerkingimplementatiescenariosensoftware
Finaliseringuitwerkingevaluatieenimplementatiefiches

212

Ontwikkelingevaluatie
instrument
Werkpakket5

Overlegenfeedback
Werkpakket6

Rapporteringenopleiding

OverlegICESvzw(9juni2016)
Finaliseringeindrapport
PresentatieprojectVlaamseSportraad(16juni201^)

Documentengerichtaandeopdrachtgever:
GBVS/17:aanzetimplementatiescenarioshardeindicatorenenaanbevelingenimplementatie
GBVS/18:aanpassingenindicatorenvoorgestelddooropdrachtgever
GBVS/19:voortgangsrapporteringmei2016
GBVS/20:voortgangsrapporteringjuni2016

213

Bijlage 3. Samenwerking met de Vlaamse sportfederaties

ArnoutGeeraert,EdithDrieskensenErikHeggen
Zoals aangegeven in Hoofdstuk 2, werden de Vlaamse sportfederaties maximaal betrokken bij de
uitvoering van het project. Hun betrokkenheid was substantieel groter dan voorzien in het bestek
(contactmetdriefederaties)ofhetgoedkeurdeprojectvoorstel(tweebijeenkomstenfocusgroep).De
federatieswerden uitgenodigdom hun visie op en ervaringmet goed bestuurte delen via(1) een
startbijeenkomstop1februari2016,(2)tweeelektronischebevragingeninfebruari2016en(3)de
organisatievanfocusgroepenop9en10mei2016.Eenaantalpersonenbezorgdenbijkomendeinput
viaemailoftelefoon.
Destartbijeenkomstvan1februari2016werdbijgewoonddoor132deelnemers.Devragenlijstover
destartdagwerdingevulddoor65deelnemers.Devragenlijstvoordesportfederatieswerdingevuld
door 49 federaties. De federaties kregen de vrijheid om de vragenlijst te laten invullen door een
bestuurder of lid van het personeel. Tien bestuurders en 39 personeelsleden vervolledigden de
vragenlijst. Aan de focusgroepen namen 24 federaties deel. Uitspraken van respondenten en
deelnemerszijncursiefweergegeven.

1.Bevragingdeelnemersstartdag
1.1Vragen

1) Welkeopmerkingen/suggestieswenstuaanhetprojectteamovertemakeninzakehet
voorgesteldeproject(methode,betrokkenheidVlaamsesportfederaties,)?

2) Welkemeeralgemeneopmerkingen/suggestieswenstuaanhetprojectteamovertemaken
(bestpracticesinuwsectorofsporttak,.)?

1.2Bevindingen
Diversiteit
Uitdesurveyblijktdatdedeelnemersaandestartdaghetmeestbezorgdzijnoverdetoepasbaarheid
vanalgemeneindicatorendiegeldenvoordegehelesportsector.Dediversiteittussendeverschillende
federaties is immers zeer groot is. Er zijn belangrijke verschillen in grootte (klein versus groot) en
complexiteit (unisport versus multisport). Het is aanbevolen om indicatoren op te stellen die de
specificiteitvandeVlaamsesportfederatiesweerspiegelenengeenorganisatiesbenadelen.

214

Deverscheidenheidvandefederatiesmoetgekendzijnenhiermeemoetmenrekeninghouden.
Ernoodisaanduidelijkerichtlijnen,maardesportfederatiesmoetendezekunneninterpreteren
naardemogelijkhedendievoorhandenzijn.
Voortsblijkthetvoorkleinefederatiesmoeilijkerisomaanbepaaldealgemenevereistenvangoed
bestuurtevoldoen.Hetisbijvoorbeeldmoeilijkereenmaximumtermijnvoorbestuurdersintestellen.

Kleinefederatiesmoetenzoekenombestuurderstevindenoftebehouden,terwijlhetingrote
federatiesvaakeeneerofmeerwaardeisominderaadvanbestuurtezetelen.
Effectiviteit
Eentweedebezorgdheidbetreftdeeffectiviteitvandeindicatoren.Hetaanwezigzijnvaneenbepaald
systeemofprocesgarandeertnietdathetinwerkelijkheid(goed)wordtgebruikt.

Een aantal federaties [zijn] ongetwijfeld goede rapporteurs, wat niet wil zeggen dat het in
werkelijkheidookzogoedloopt.
Indienmenverlangtdathetnalevenvandeindicatorendaadwerkelijkleidttoteenbetereprestatie
van een federatie, dan moet niet alleen nagekeken worden of bepaalde systemen of processen
aanwezig zijn, maar ook hoe effectief die worden gebruikt. Anderzijds wordt ook het belang
beklemtoondvandeontwikkelingvanindicatorendiespecifiekvantoepassingzijnophetVlaamse
sportlandschap.

Best practices van andere landen met een andere achtergrond en cultuur kunnen niet zomaar
gecopypastetworden.
Werkgroep
Uit de survey blijkt ook dat de federaties voorstander zijn van de oprichting van een evenwichtig
samengesteldewerkgroep,dewelkeinputkangevenbijhetopstellenenevaluerenvandeindicatoren
vangoedbestuur.Hetisvanbelangdatdesamenstellingvandezewerkgroepeenrepresentatieve
vertegenwoordigingisvanhetVlaamsesportlandschap.Hetbetrekkenvandesportfederatieshelpt
bijhetopstartenvaneendialoog,waardoorhetdraagvlakvandezemaatregelsverhoogdwordtende
effectiviteitvandemaatregelsgegarandeerdkanworden.

ZorgvooreengoedebetrokkenheidvandeVlaamsesportfederaties,zijkennendesectorgoeden
kunnenervoorzorgendatdeveleverschillendetypesvanfederatiesspecifiekeinputoffeedback
kunnengeven.
Personeel
Eenanderterugkerendthemaishetbelangvanpersoneel.Eeneersteopmerkingbetreftdenoodzaak
vancompetentepersoneelsleden.

215

Derealiteitleertonsdatindicatoren,beleidsplannenenactieplannenstaanofvallenmetde
mensendiehetinvullen.Daarommoetdenoodaanhettewerkstellenvanbekwamemensen
zekerinoverweginggenomenwordenbijhetopstellenvandeindicatorenvangoedbestuur.
Inditkaderwijstmenookophetbelangvanindicatorendiehetpositiebehoudvanbepaaldeleden
binnendefederatiestegengaan.Datkangebeurendoorhethanterenvaneengefaseerdroostervan
aftreden met vastgestelde maximale ambtstermijnen voor de leden van de raad van bestuur. Ook
werden concrete voorstellen gedaan, zoals (1) een bestuurderkan slechtsverkozenworden indien
hij/zijminimum10%vandeaanwezige/vertegenwoordigdestemmenbehaalt,of(2)sportclubsenhun
ledenmoetenbetrokkenwordeninhetbeleidvandesportfederaties.Daarenbovenbenadruktmen
ookdatVlaamsesportorganisatiesingrotemateafhankelijkvanzijnvrijwilligers.Omdieredenmogen
deindicatorenhetvrijwilligerswerknietnodeloosbemoeilijken.

Implementatie
Hetimplementerenvanprincipesvangoedbestuurvraagtveeltijdenenergie.Bepaaldeorganisaties
staanopditmomentdoorhunspecifiekekenmerken(leeftijd,grootte,)eenstukverderinzakegoed
bestuurdanandereorganisaties.Sommigerespondentenvragendanookomeenbegeleidingstraject
mettoetsingsmomentenwaarinzowelhetbehalenvandedoelstellingenalsdeevolutiedoorheende
tijdinoverwegingwordengenomen.Omdefederatiesvoldoendetijdtegevenomdeindicatorente
implementeren,steltmenvoordathetgewichtvandeverdelingvandesubsidiesopbasisvangoed
bestuurmeegroeitdoorheendetijd.

[] het meetinstrument stapsgewijs implementeren door in de opstartfase te focussen op een

beperkt aantal cruciale parameters en van daaruit in de komende jaren de parameters op een
transparantemanierbijtesturenzodatdeorganisatieszichjaarlijkskunnenfocussenopbepaalde
werkpunten.

2.BevragingVlaamsesportfederaties
2.1Vragen
Identificatie
1) Naamvandefederatie(verplicht,maargeheimhoudinggegarandeerd)

2) Uwnaam(keuze)

3) Positiebinnendefederatie
[keuzea:bestuurslid][keuzeb:personeelslid][facultatiefveld:definieer]

Goedbestuur:algemeen
4) Watverstaatuonderhetbegripgoedbestuur?Welkekernelementenzouudefiniren?

216

5) WatisvolgensudeeigenheidvandeVlaamsecontextinzakegoedbestuurindesport(in
vergelijkingmetanderelanden)?

6) Watisvolgensudeeigenheidvanuwsporttakinzakegoedbestuur(invergelijkingmetandere
sporten)?

7) OpwelkemanierfaciliteertdeVlaamseoverheiden/ofhethuidigregelgevendkadermomenteel
goedbestuurinuwfederatie?

8) OpwelkemanierbelemmertdeVlaamseoverheiden/ofhethuidigregelgevendkader
momenteelgoedbestuurinuwfederatie?

9) Welkezijnvolgensudebelangrijkstepositievebepalingenenveranderingeninzakegoedbestuur
inhetnieuwedecreet?

10) Welkezijnvolgensudebelangrijkstenegatievebepalingenenveranderingeninzakegoed
bestuurinhetnieuwedecreet?

11) Welkegoedepraktijken(bestpractices)inzakegoedbestuurkanuaanbevelen,inbinnenof
buitenland,zowelbinnenofbuitenuwsporttak/sector?

Goedbestuur:specifiek
12) Hoerangschiktuonderstaandeelementenvangoedbestuur(zoalsgedefinieerdindeSports
GovernanceObserver[sportsgovernanceobserver.org])opbasisvanhetbelangdatuaandeze
toeschrijft?

Transparantie:dematevanopenheidinhetoverbrengenvaninformatie.
Democratie: participatie in beleidsprocessen door diegenen die het voorwerp vormen van het
beleid.
Interneverantwoordingencontrole:zorgenervoordatgeenenkelebestuurderofdepartement
deabsolutecontroleheeftoverbeslissingenendaterduidelijktoegewezenbevoegdhedenzijn.
Socialeverantwoordelijkheid:bijdragenaaneenbeteresamenlevingeneenschonermilieudoor
aandacht te besteden aan sociale economische en milieuduurzaamheid in interacties met
belanghebbenden.

[rangschikken14]
13) Hoeevalueertuuwfederatieinzaketransparantie?
Concretevoorbeeldenzijndepublicatievanjaarverslagen,reglementen,financilerapportenen
achtergrondinformatieoverbestuurders.
[scoreop10]
Welkespecifiekesterktesidentificeertuinuwfederatieinzaketransparantie?
217

Welkespecifiekezwaktesidentificeertuinuwfederatieinzaketransparantie?
14) Hoeevalueertuuwfederatieinzakedemocratie?

Concrete voorbeelden zijn kwaliteitsvolle verkiezingsprocedures, het betrekken van interne

stakeholdersinhetbeleid,gendergelijkheid,regelmatigebestuursvergaderingenengelimiteerde
ambtstermijnen.
[scoreop10]
Welkespecifiekesterktesidentificeertuinuwfederatieinzakedemocratie?
Welkespecifiekezwaktesidentificeertuinuwfederatieinzakedemocratie?
15) Hoeevalueertuuwfederatieinzakeproceduresvaninterneverantwoordingencontrole?
Concretevoorbeeldenzijnfinancilecontrolesystemen,deaanwezigheidvaneenethischecodeen
eenduidelijkeafbakeningvanbevoegdheden.
[scoreop10]
Welke specifieke sterktes identificeert u in uw federatie inzake procedures van interne
verantwoordingencontrole?
Welke specifieke zwaktes identificeert u in uw federatie inzake procedures van interne
verantwoordingencontrole?
16) Hoeevalueertuuwfederatieinzakeproceduresvansocialeverantwoordelijkheid?Concrete
voorbeeldenzijnaandachtvoorsociaalmaatschappelijkeenmilieuvraagstukkenenactiester
beschermingvandeintegriteitvandesport.
[scoreop10]
Welke specifieke sterktes identificeert u in uw federatie inzake procedures van sociale
verantwoordelijkheid?
Welke specifieke zwaktes identificeert u in uw federatie inzake procedures van sociale
verantwoordelijkheid?
17) Welkebijkomendebemerkingenofsuggestieswenstugraagovertemakenaanhet
projectteam?

218

2.2Bevindingen
2.2.1Kwantitatieveresultaten
Dimensies
De Vlaamse sportfederaties die deelnamen aan dit onderzoek hechten, gemiddeld genomen, het
meeste belang aan transparantie (1,94), gevolgd door democratie (2,47), interne verantwoording
(2,57)entenslottesocialeverantwoordelijkheid(3,02).Ertekentzichweleenduidelijkcontrastaf
tussen bestuurders en personeelsleden. Bestuursleden hechten het meeste belang aan interne
verantwoording (2,2), gevolgd door transparantie (2,3), sociale verantwoordelijkheid (2,6) en
democratie(2,9).Personeelsledenhechtenhetmeestebelangaantransparantie(2,0),gevolgddoor
democratie(2,3),interneverantwoording(2,7)enuiteindelijksocialeverantwoordelijkheid(3,1).
Grafiek1.Gemiddeldebelangvandekernelementenvangoedbestuur

3,50
Volledige dataset
3,00

Bestuursleden

2,50

Personeelsleden

2,00
1,50
1,00
0,50
0,00
Transparantie

Democratie

Interne Verantw. Sociale Verantw.

Legende:Respondentenwerdengevraagdomdedimensiesterangschikkenvan1tot4,waarbij1debelangrijkste
isen4deminstbelangrijke.Hoelagerdescore,hoebelangrijkerdedimensiewordtgeacht.

219

Grafiek2.Verdelingvanhetbelangvandevierkernelementenvangoedbestuur

50
45
40
35
30

25

20

15

10
5
0
Transparantie

Democratie

Interne Verantw.

Sociale Verantw.

Legende:Respondentenwerdengevraagdomdedimensiesterangschikkenvan1tot4,waarbij1debelangrijkste
isen4deminstbelangrijke.

Zelfevaluatie
Defederatiesgevenzichzelf,gemiddeldgenomen,dehoogstescoreophetgebiedvantransparantie
(7,27),gevolgddoorinterneverantwoording(6,9),democratie(6,69)ensocialeverantwoordelijkheid
(6,59). De bestuursleden evalueren de prestaties van hun federatie opvallend hoger dan
personeelsleden.Bestuurdersoordelendathunfederatieshetbestescoreninterneverantwoording
(7,8), gevolgd door transparantie (7,6), democratie (7,3) en sociale verantwoordelijkheid (7,2).
Personeelsledengevenlagerescores.Zijzijndemeningtoegedaandathunfederatieshetbestescoren
op het gebied van transparantie (7,1), gevolgd door interne verantwoording (6,2), sociale
verantwoordelijkheid(6,2)endemocratie(6,1).Debestuursledengevendeeigenfederatie,gemiddeld
genomen,eenscorevan7,5;depersoneelsledenslechts6,4.

220

Grafiek3.Gemiddeldezelfevaluatievandekernelementenvangoedbestuur

8,00
Volledige dataset
Bestuursleden

7,50

Personeelsleden
7,00

6,50

6,00

5,50
Transparantie

Democratie

Interne Verantw. Sociale Verantw.

2.2.2Kwalitatieveresultaten
Kernelementenvangoedbestuur
HetbelangrijkstekernelementvangoedbestuurinVlaamsesportfederatiesdatinrekeninggebracht
moetworden bijhetopstellen van de indicatoren isvolgensde meestefederaties de openheid en
transparantie van de organisaties, en dat zowel op beleidsniveau als op het gebied van financile
rapportering.Debestuurdersmoeteninstaanvoorhetgezondefinancilebeleidvandeorganisatieen
zoudenhiervoormoetenkunnenrekenenopdebenodigde(controle)processenvoorhettoezichten
de evaluatie van de prestaties. Daarnaast zijn ook het duidelijk omschrijven en navolgen van een
missie,visieendoelstellingenvaakaangehaaldekernelementenvangoedbestuur.Ookwordterveel
belanggehechtaandesamenstellingvanentaakverdelingbinnenderaadvanbestuur.Zomoetende
verschillendetakkenvandesportcorrectvertegenwoordigdzijnenmoetendeclubsenledenmeer
inspraakkrijgen inhetbestuur.Goedbestuur impliceerteveneens het instellenvandemocratische
verkiezingen, gefaseerd aftreden van bestuursleden, gelimiteerde ambtstermijnen voor
bestuursleden. Ten slotte hecht men ook belang aan het navolgen van ethische normen en de
maatschappelijkesolidariteitvansportorganisatiesalsdusdanig.

DeeigenheidvangoedbestuurindeVlaamsesportsector
Bij de ontwikkeling van een effectief instrument dat goed bestuur in Vlaamse sportfederaties
kwantitatiefmeetishetbelangrijkdatdeeigenheidvanhetVlaamsesportlandschapinrekeningwordt
gebracht. De Vlaamse sportsector is afhankelijk van vrijwilligers die instaan voor zowel de
sportactiviteiten als het bestuur van de sportorganisaties. Indien de indicatoren het vinden van
vrijwilligers bemoeilijken, dan kan uiterst negatieve gevolgen hebben voor het Vlaamse
sportlandschap.

221

Vlaanderenheefteencultuurvanvrijwilligersmetpassievoorhetkleinesportlandschap.Ditis
eenduidelijkverschilmetdegroteEuropeselanden.Indezelandenisdeuitvoeringvanhet
beleidzogoedalsvollediginhandenvanprofessionals.
Bovendien leidt de splitsing van Vlaamse en Waalse sportfederaties tot een versnipperd
sportlandschapmetzeercomplexestructuren.Datleidttoteenenormediversiteitaansportfederaties
metenkelegroteenveelzeerkleineverenigingen.Desportclubsmoetenbovendienreedsvoldoen
aandespecifiekevzwwetgevingdiebestuurlijkeenfinancileverplichtingenoplegt.

Deeigenheidvangoedbestuurbinnendeeigensporttak
DeVlaamsesportfederatiesvormeneenlappendekenvanorganisatiesmetspecifiekeeigenschappen
enstructuren.Daaromishetookvanbelangdatmendeeigenheidvangoedbestuurvoordespecifieke
organisaties in overweging neemt bij het opstellen van een effectief meetinstrument. Ten eerste
vermeldendeorganisatiesdathunraadvanbestuureenspecifiekesamenstellingvereistwaarinhun
doelgroepen,sporttakkenofonderafdelingencorrectinvertegenwoordigddienentezijn.

Deeigenheidendekunstvanonzefederatieisdatermetallesporttakkendientrekeningte
wordengehoudenopeengelijkwaardigniveauzowelopbestuursniveaualsindedagelijkse
werking.
Deraadvanbestuurdientbovendienookeenoptimalemixvanvaardighedentebevatten.Omdateen
grootdeelvandesportfederatiesinsterkemateafhankelijkisvanvrijwilligers,ishetvanbelangdat
bestureneengoederelatiemethenuitbouwenenonderhouden.
Ten slotte stellen een aantal sportfederaties dat het voor hen waarschijnlijk slechts een kleine
aanpassingzalvragenomtevoldoenaandecriteriavangoedbestuuraangezienzereedsbeschikken
overhoogopgeleidpersoneel.Hetinstellenvangelimiteerdeambtstermijnenvoorbestuurderszalbij
veel kleinere federaties voor moeilijkheden zorgen aangezien ze slechts over een beperkt aantal
competentebestuurdersbeschikken.

HuidigeinvloedvandeVlaamseoverheiden/ofdehuidigeregelgevingopgoedbestuur
Demeerderheidvanderespondentenvindendatgoedbestuurinhethuidigedecreetonvoldoende
gefaciliteerdwordt.

[]dathethuidigedecreetweleenduidelijkjuridischkaderbiedtwaarbinnenhetfunctioneren
vandefederatiedienttegebeuren,maardatgoedbestuurverdernietspecifiekgestimuleerd
wordt.
Welkezijnvolgensudebelangrijkstepositievebepalingenenveranderingeninzakegoedbestuurin
hetnieuwedecreet?
Het nieuwe decreet bepaalt dat de subsidiering deels afhankelijk gemaakt wordt van objectief
staafbarecriteriavangoedbestuur.Datinitiatiefwordtpositiefonthaalddoordefederaties.

222

Sportfederaties zullen in de toekomst ook beoordeeld worden op hun goed bestuur. In het
huidige decreet wordt het subsidiebedrag louter bepaald op basis van ledenaantallen en
personeel.Ikvinddathet eenstap inde goederichtingisdatkwaliteitmee beloondwordt
samenmetdekwantiteit.
Anderzijdsgevendefederatiesaandatzenoggeenconcreteindicatieshebbenoverdeinhoudvande
beoogdecriteriavangoedbestuurendematewaarindezezullendoorwegenbijhetbepalenvande
subsidie.

Welkezijnvolgensudebelangrijkstenegatievebepalingenenveranderingeninzakegoedbestuur
inhetnieuwedecreet?
HetnieuwedecreetzorgtvoorveelonzekerheidbijdeVlaamsesportfederaties.Menheeftgeenzicht
opdecriteriadiegehanteerdzullenwordenbijdebepalingvangoedbestuur;menweetenkeldater
financileimplicatieszullenzijn.Enkeluitsprakenillustrerenditdirectofindirect:

De[huidigegangvanzakengaatintegende]stabiliteitvanhetbeleiden[bemoeilijkt]proactief
werken.
Eenfederatiemet1.000ledendie90%scoortopgoedbestuurkanmoeilijkdezelfdemiddelen
krijgenalseenfederatievan300.000ledendieook90%scoort.
[Ik vrees dat] het nieuwe decreet de concurrentie in de sector uitschakelt en voor
monopolyvorming zorgt waardoor bepaalde minderheidsgroepen minder aan bod zullen
komen tenzij dit specifiek in het decreet of als indicator van goed bestuur opgenomen zou
worden.
Ik vrees voornamelijk voor een beperking van de duur van mandaten waardoor sterke,
waardevolle teams plaats moeten maken voor anderen die misschien meer uit eigenbelang
handelen.Hetisvanbelangomeenevenwichttevindentussenvernieuwingencontinuteit.
Welkebestpracticesinzakegoedbestuurkanuaanbevelen,uitbinnenofbuitenland,zowelbinnen
ofbuitenuwsporttak/sector?
DeVlaamsesportfederatieswijzenindeeersteplaatsopeenaantalBelgischecodesvangoedbestuur
zoalsdeCorporateGovernanceCodeendeCodeBuyssevoorBelgischebeursgenoteerdeenniet
beursgenoteerde bedrijven en de Aanbevelingen voor het Besturen van Socialprofitorganisaties
opgestelddoordeKoningBoudewijnstichting.Daarnaastwijstmenookopeenaantalbuitenlandse
bestpractices.ZokunnendeAanbevelingenvangoedsportbestuurvanhetNOC*NSFeenbelangrijke
input zijn bij het opstellen van de Vlaamse indicatoren van goed bestuur. Er zijn ook een aantal
federaties die aangeven dat zij de basisprincipes van goed bestuur zoals vooropgesteld door de
internationalefederatiesnaleven.

223

Welkespecifiekesterktesidentificeertuinuwfederatieinzaketransparantie?
DeVlaamsesportfederatiesvindeninhetalgemeendatzeeensterkecultuurvanopenheidhebben.
Zetrachteneenhogematevantransparantieaandedagteleggendoorhunjaarverslagen,beleidsplan,
rapporteringen, evaluaties, reglementen en financile verslagen openbaar te publiceren op hun
website. Daarenboven streven veel organisaties naar een optimale interne communicatie (tussen
bestuurenpersoneel)enexternecommunicatie(tenaanzienvanledenenexternebelanghebbenden).
Voorts schenkt men ook veel aandacht aan de samenstelling en bevoegdheden van de raad van
bestuurenhaarcommissies.

Er is een zeer goede transparantie tussen het bestuur (beslissende macht) en personeel
(uitvoerendemacht).Hetpersoneelisvertegenwoordigdopelkeraadvanbestuurenalgemene
vergadering,zodatzijuiteerstehandkunnenrapporterenoverdedagelijksewerking,maar
ookrechtstreeksfeedbackenopdrachtenkunnenkrijgenvandebestuurders.
Welkespecifiekezwaktesidentificeertuinuwfederatieinzaketransparantie?
De belangrijkste zwakte inzake transparantie blijkt het niet (tijdig) leveren van de benodigde
achtergrondinformatieinhetprocesvandebesluitvormingsvoorbereidingvanbestuurders.Daarnaast
stellenbepaaldefederatiesookdathuninterneenexternecommunicatieeffectieverenefficinter
kan verlopen. Dat kan gebeuren door bepaalde informatie (tijdig) extern kenbaar te maken op de
websiteofviaeennieuwsbrief,hetvertrouwentussendebestuurdersenhetpersoneelteverhogen
ofmeertransparantietebiedennaarclubsenledentoebetreffendehetbeslissingsproces,hetbeleid
endefinancin.

Welkespecifiekesterktesidentificeertuinuwfederatieinzakedemocratie?
DeVlaamsesportfederatiesachtenzichzelfsterkinhetbetrekkenvaninternebelanghebbendenbij
het opstellen van het beleid en in de algemene vergadering. Daarnaast beschikt een groot aantal
federatiesoverduidelijkeproceduresbetreffendededemocratischeverkiezingvanbestuursledenen
bij tuchtgevallen. De federaties besteden ook aandacht aan regelmatige commissie en
bestuursvergaderingenenrapporteringdaaromtrent.

Bestuurderswordenverkozenopkandidaatstellingviadeclubsenonafhankelijkebestuurders
(zonder stemrecht) kunnen worden gecopteerd. Er worden minimaal twee algemene
vergaderingen per jaar georganiseerd waarin sportbeleid, algemeen beleid en financin
(budget en rekeningen) aan bod komen en worden gestemd. Specifieke commissies met
clubvertegenwoordigersbereidenbeslissingenophetgebiedvanrecreatiefsporten,topsport,
promotie,sponsoringenjeugdwerkingvoorwaarnaalleverslagenhiervanvervolgensnaarde
clubswordengestuurd.
Welkespecifiekezwaktesidentificeertuinuwfederatieinzakedemocratie?
DebelangrijkstezwakteinzakedemocratischestructurenisvolgensdeVlaamsesportfederatieshet
niet instellen van regels betreffende een maximumleeftijd en ambtstermijn voor bestuursleden.

224

Daarnaastwordternogonvoldoendeaandachtgeschonkenaangendergelijkheidendiversiteitbinnen
deraadvanbestuur.Eenaantalfederatieszijnookvanmeningdaterteweinigrekeninggehouden
wordt met input van clubs en dat deze niet (voldoende) vertegenwoordigd worden in de
bestuursorganen. Ook zorgen belangenvermenging, trapsgewijze verkiezingsprocedures en het
individueel nemen van beslissingen voor een beperking van de democratie binnen bepaalde
organisaties.Opvallendisookdatinbepaaldefederatiesgeendemocratischebestuursverkiezingen
georganiseerdworden,maardatdesponsorhiereenzeergroteimpactopheeft.

Welkespecifiekesterktesidentificeertuinuwfederatieinzakeinterneverantwoordingencontrole?
DeVlaamsesportfederatieszettensterkinophetopzettenvaneenfinancilecommissie,duidelijke
opvolging, regels en rapportering inzake financin en het instellen van effectieve interne
controlesystemen.Daarbijaansluitendopterenveelfederatiesvooronafhankelijkecommissarissen,
externepartijenofprofessionelerevisorendiederekeningencontroleren.Betalingenenhetgebruik
van VISAkaarten zijn gelimiteerd en dubbele handtekeningen zijn vereist bij grote uitgaven. De
federaties trachten bovendien hun interne verantwoording en controle te verhogen door het
takenpakketendebevoegdhedenvanhunbestuurdersenpersoneelduidelijkaftebakenenendoor
hetinstellenvaneenethischecodeencommissie.

Welkespecifiekezwaktesidentificeertuinuwfederatieinzakeinterneverantwoordingencontrole?
De belangrijkste zwaktes die de Vlaamse sportfederaties formuleren en in acht genomen moeten
wordenbijhetopstellenvaneeneffectmeetinstrumentvoorgoedbestuurbetreffeneentegeringe
afbakeningvandebevoegdhedenenverantwoordelijkhedenvanbestuurdersenpersoneel.Daarnaast
zijnereenaantalfederatiesdiegeenofeenontoereikendeethischecodehanteren.Tenslotteblijkt
men niet (altijd) te werken met functioneringsprofielen of (gepaste) functioneringsgesprekken te
voeren.

Welke specifieke sterktes identificeert u in uw federatie inzake procedures van sociale

verantwoordelijkheid?
De Vlaamse sportfederaties vinden dat ze een sterke maatschappelijke verantwoordelijkheid en
betrokkenheid aan de dag leggen. Ze doen dat door aandacht te besteden aan het betrekken en
ondersteunenvanspecifiekedoelgroepenzoalsgehandicapten,buitenlanders,kansarmen,jeugden
ouderen en door te trachten de sport op alle vlakken zo laagdrempelig mogelijk te houden. Een
Vlaamsesportfederatieomschrijfthuninspanningenophetgebiedvansocialeverantwoordelijkheid
alsvolgt:

Wijhantereneensolidariteitscharterwaarinrespectvoordenatuur,andereledenendeandere
weggebruikerscentraalstaat.Ditbetrefthetnietinnemenvandebreedtevandewegtothetniet
wegwerpenvanafvalonderwegensocialecontrolehieropdoordeandereleden.
Sommige federaties besteden speciale aandacht aan hun ecologische voetafdruk. Anderen
implementereneenethischecodemethetoogophetaanpakkenvangrensoverschrijdendgedrag.

225

Welke specifieke zwaktes identificeert u in uw federatie inzake procedures van sociale

verantwoordelijkheid?
Hoewel de meeste federaties inspanningen hebben geleverd op het gebied van sociale
verantwoordelijkheid,blijkendemeestevanmeningdatdeproceduresnognietoptimaalzijn.Erkan
zeker vooruitgang worden geboekt met betrekking tot het verminderen van de ecologische
voetafdruk,hetbeterbetrekkenvanbepaaldedoelgroepen,hetverhogenvandemaatschappelijke
verantwoordelijkheid en het versterken van de laagdrempeligheid van sport. Bepaalde federaties
willenwerkenrondpestgedragbinnendesportclubsenmeeraandachtgevenaandeintegriteiten
veiligheidvandesport.

3. Focusgroepen
BeginmeiwerdenvierfocusgroepengeorganiseerdmetdeVlaamsesportfederaties.Degesprekken
focustenopdegevolgdemethodologie,devoorgesteldehardeindicatoreneneenaantalrichtvragen
metbetrekkingtotdezachteindicatoren.Deindicatorenenrichtvragenwerdeneenweekvoordien
bezorgd zodat de deelnemers de bijeenkomst konden voorbereiden. Twee deelnemers konden
uiteindelijkniet aanwezigzijndooromstandigheden,maarbezorgdeneenschriftelijkebijdrage.De
VSFstondinvoordesamenstellingvandegroepen.

3.1Deelnemers
Groep1:9mei2016(9u12u)
Tom Coeckelberghs, Johan Druw, Ingrid Peeters, Ludwig Peetroons, Simon Platteeuw, Bart
Verchueren

Groep2:9mei2016(14u17u)
Patrick De Poorter, Koen Umans, Marc Vanderschueren, Jan Van Gestel, Hans Verbruggen, Bart
Vermoesen,JohanWolles

Groep3:10mei2016(9u12u)
RudyCleymans, DirkDeldaele,Hannes DeMeyer (schriftelijkebijdrage), Jan Van den Berghe,Hans
Verbaanderd,LiesVlamynck

Groep4:10mei2016(14u17u)
OlivierAntonis,BartDemuynck(schriftelijkebijdrage),LodeGrossen,GuyHaaze,NeleSchouterden,
EvyVanCoppenolle,MarcVerneirt

226

3.2Richtvragenzachteindicatoren
1) Welk soort beleid inzake sociale verantwoordelijkheid (bijvoorbeeld een beleid inzake sociaal
maatschappelijke vraagstukken, milieuvraagstukken en/of zorgdragen voor de gemeenschap
waarindeorganisatie(mede)sportevenementenorganiseert)ishaalbaar?
2) Welke problemen bestaan er inzake belangenconflicten en hoe kunnen deze gepast worden
aangepakt?
3) Welkeinformatieoveraangeslotenclubsisrelevantomtepublicerenopdewebsite?
4) Hoebetrekkenwegepastinternebelanghebbendenzoalsatleteninhetbeleid(bijvoorbeeldbijde
opstellingvanmeerjarenbeleidsplannen)?
5) Hoewordtderelatietussenadviserendecomitsenderaadvanbestuurhetbestvormgegeven?
Hoebekomenweeengedifferentieerde,evenwichtigeencompetenteraadvanbestuur?
6) Welkesystemenvaninternecontrolezijngewenstenwelketakenkunnenwordentoegewezen
aaneenfinancieelofauditcomit?
7) Welke stappen bevat een goede klachtenprocedure en hoe wordt een gedragscode gepast
gemplementeerd?

3.3Bevindingen
Methodologie
Deuitvoerdersverduidelijktenineenpresentatiewelkedemoeilijkhedenvanhetprojectzijnenhoe
dezewerdenaangepakt.Dekeuzeomtewerkenmethardebinaireenzachtegetrapteindicatoren
werd positief onthaald. De deelnemers hadden geen opmerkingen over de gevolgde methode.
Sommigedeelnemersvroegenzichafofdezemethodeookelderswordttoegepast.Eendeelnemer
merkte op dat sommige harde indicatoren ruimte laten voor interpretatie. De uitvoerders
benadrukten dat een indicator best voldoende ruimte laat aan de federaties om deze naar eigen
goeddunkenintevullenaangezienalterigideindicatorenvangoedbestuuronvoldoendegenerisch
zijnenbovendieneenbronvanweerstandvormen.

Goedbestuur
Dedeelnemerserkendenhetbelangvangoedbestuurmaargavenaandatheteenmoeilijkthemais
voorVlaamsesportfederaties.

Iedereenworsteltmetgoedbestuur.
De harde indicatoren en de beslissing van de Vlaamse overheid om in te zetten op goed bestuur
werdenalgemeengoedonthaald.

Veelzaken[indehardeindicatoren]zijnzeergoedengemakkelijkteimplementeren.Ditisde
idealekansomditdoortedrukken.

227

Dit is schitterend.Het is een opportuniteitomuit een vicieuze cirkel [van slechtbestuur]te

komen.
Ikstaachterditverhaal.
Hetiseengoedebasis.
Voormijisditeenkans.Ditzalonsverplichtenomonstefocussenopgoedbestuur.
Alsiedereenaandezeindicatorenzouvoldoen,danhebbenzegeenbestaansrecht.Hetisgoed
datzeerzijn.Wedoenhetmomenteelniet,maarhetisnietmoeilijkomzeteimplementeren.
Beterbestuurzalleidentotmeerkandidaatbestuursleden.
Tochuittendedeelnemersookenkelebedenkingen.Dedeelnemersgavenaandathetimplementeren
vandeindicatorentijden(financile)inspanningenzalvergen.Inhetbijzonderkleinerefederatieszijn
bezorgdoverdetelevereninspanningen.Devoorzienemoeilijkhedenvoorkleinerefederatiesomde
voorgestelde harde indicatoren te implementeren was een vaak terugkerend thema tijdens de
gesprekken. Vooral de (financile) middelen die nodig zijn voor de implementatie baren enkele
(kleinere) federaties zorgen. De deelnemers gaven aan dat de implementatie van de indicatoren
ongeveervierjaarinbeslagzalnemen.

Goedbestuurzalgeldkostenenditzalafgenomenwordenvanhetpersoneel.Alsweminder
geldhebben,kunnenwenietmeergaranderendatweditkwalitatiefpersoneelkunnenhouden.
InNederlandismenhieralmeerdan10jaarmeebezig,hoemoetenwijditnudanineenjaar
allemaalkunnenimplementeren?
Ik ben absoluut voor een betere good governance binnen sportfederaties maar dit moet
volgensmijwelaangepastwordenaandeorganisatiewaarrekeningwordtgehoudenmethet
aantal leden, de financile middelen, de omzet Indien van een kleine (arme) federatie
dezelfdeeiseninzakegoodgovernancegevraagdwordenalsvaneengrote(rijke)federatiezal
ditvolgensmijgrotegevolgenhebben.
Sommigeeisenvragen(veel)tijdenerhangteenkostprijsaanvast.
Een extreem voorbeeld: bij een kleine federatie zijn de penningmeester (uitvoerder), de
secretaris(uitvoeder)endevoorzittervrijwilligewerknemers.Erisbijnageenpersoneelenal
helemaalniethooggekwalificeerd.Totin2004werddeboekhoudingvrijwilliggedaandoorde
penningmeester(x).Nuhebbenweeenpersoneelslidomdatwealsfederatietegrootwerden
endeboekhoudingtecomplexmaarnietiederekleinefederatieheeftdieluxe.Idemvoorhet
werkalssecretaris.

228

Deuitvoerdersbenadruktendatdevoorgesteldehardeindicatorengeldenalsminimumvoorwaarden
van goed bestuur die in vergelijkbare contexten eveneens van toepassing zijn. Aan de deelnemers
werdexplicietgevraagdteverduidelijkenwelke(elementenvan)indicatorenproblematischzijninzake
haalbaarheid.
Defocusvandeoverheidopgoedbestuurwektewrevelopbijenkeledeelnemers.Zijsteldendatde
overheidzelfookmoetdoenwatzeaandefederatiesopdraagt.

De toezichthoudende overheid zou deze oefening ook moeten doen. Dat zou veel goodwill
creren.Schrijfmaardat[naam]datgezegdheeft!
Eendeelnemerredeneerdedatvooralhetgebrekaangoedbestuurindesportclubsproblematischis.
Anderedeelnemerswezendanweerophetbelangvangoedbestuurinzowelclubsalsfederaties.

Clubs zijn een probleem. Die worden dictatoriaal bestuurd en wij hebben er niets over te
zeggen.
Hetisnietomdatdeclubsgeengoedbestuurhebbendatdefederatieshetnietmoetenhebben.
Een enkele deelnemer vond de focus van de indicatoren op de raad van bestuur problematisch.
Volgensdedeelnemerhoudtditeenrisicoinaangeziendeledenvanderaadvanbestuurvaakniet
overdenodigecompetentiesbeschikken.

Dezecodelegtenormveelverantwoordelijkheidbijderaadvanbestuur.Deoverheidzalhier
eenrisiconemen.Hetwantrouwengroeitsnelindienergeenresultatenvolgen.
Een minderheid van de deelnemers zag nietmeteenhet directenut invan de indicatorenvoorde
belangrijkstedoelgroepvandefederaties,namelijkdeleden.

Goed bestuurmoet erzijn voor de leden.Wat is hetnutvoor de leden? Dat isniet meteen
duidelijk.Erzijnveelindicatorenwaaronzeledennietsaanhebben.
Deuitvoerderswezenophetpositievebelangvangoedbestuur,namelijkeenverhoogdeperformantie
dooreenbetereimplementatievantransparantie,democratieeninterneverantwoordingencontrole.
Bovendienwerdgewezenopdepositieveimpactvandeindicatorenopdewerkingensamenstelling
van de raad van bestuur. De uitvoerders beklemtoonden echter dat de implementatie van de
indicatorengepaardmoetgaanmeteenondersteunendbeleid.Ditwerdbeaamddoordedeelnemers.
DedeelnemersonderstreeptendatSportVlaanderenendeVSFeenbelangrijkeondersteunenderol
zullenmoetenspelenomdeimplementatietefaciliteren.

Ermoetookondersteuningzijn.
Vanuit de overheid zou eerst moeten gewerkt worden aan ondersteunende maatregelen:
templates,onafhankelijkdisciplinairorgaanvaneersteaanleg,onafhankelijkethischorgaan,

229

HRorgaan,boekhoudkundigorgaan,auditorgaanDitallesvormtgeenprobleemvoorgrote
federatiesdiedaaroverbeschikken,maarisproblematischvoorkleinerefederaties.
De uitvoerders wezen op de mogelijkheid om middelen te poolen tussen federaties. De federaties
gingen hiermee akkoord maar wezen tegelijkertijd ook op de mogelijke tekortkomingen van een
dergelijksysteem.

Wijwillenwelpoolen,maarwemoetendanwelonzeinvesteringenterugverdienen.
Eentribunaaldelenzouonsheelerghelpen.
Poolenisnietzaligmakend.IkbeneensgaankijkeninNederland,waarveelsportfederaties
samenzittenineengebouw.Indepraktijkbleekdatzeenkeldeconcirgedeelden.
Exogenefactorendiedeimplementatievangoedbestuurbemoeilijken
Dedeelnemersidentificeerdendriegroteexogeneobstakelsdiedeimplementatievangoedbestuur
bemoeilijken, namelijk de nationale koepelfederaties, de regionale entiteiten en de vzwwetgeving
inzakeleden.Deuitvoerdersmenendatdezefactorendeimplementatievangoedbestuurinsommige
federaties ernstig bemoeilijken en raden de Vlaamse overheid dan ook aan om stappen te
ondernemenomdezesituatieteremediren.
De nationale koepelfederaties functioneren volgens de deelnemers vaak niet goed terwijl ze voor
sommigeunisportfederatiestochvangrootbelangzijn.Dedeelnemersgevenaandatdenationale
federatiesonvoldoendeaangestuurdwordendoordeoverheid.

Denationalekoepelisvaakeenprobleem.Voorsommigefederatiesisheteenlegeschelp,voor
andereishetzeerbelangrijk.
DeVlaamseoverheidstuurtenkeldeVlaamsefederatiesaan.Erzijnvaakproblemenmetde
nationalekoepel.
Hetnationaleniveaubijunisportfederatiesisproblematisch.
Menzouookmoetenkijkennaarhetnationaalniveau.Erishiergeenreglementeringvangoed
bestuur.
Regionale entiteiten bemoeilijken dan weer goed bestuur volgens de deelnemers omdat ze een
gestroomlijndbestuurbemoeilijken.Bovendiengenietendezeentiteitenvaak(electorale)privileges
diedeimplementatievanbepaaldeprincipesvangoedbestuurbemoeilijken.

Provinciesmakenhetmoeilijkomtefunctioneren.
Hetiseenprobleemdatdeprovinciesdeledenvanderaadvanbestuurvoorstellen.

230

Provinciesmoetenwordenafgeschaft.Hoekanjealsoverheidtoestaandaterverschillende
juridischeentiteitenbestaanbinnennfederatie?
Regionaleentiteitenzijnproblematisch.Zebemoeilijkenveranderingen.
Opbestuurlijkvlakmoetendie[deregionaleentiteiten]eruit.
De oplossing voor het probleem met regionale entiteiten is n vzw behouden en de rest
afschaffenennboekhoudingvoeren.Ermoetookeensysteemvanconfiscatievanmiddelen
komen.
We proberen de provincies af te schaffen. Maar dat is moeilijk om historische redenen. Ze
zoudenzichzelfmoetenafschaffen.Daaromzouhetgoedzijnmochtereentriggerzitteninde
indicatorenomzetehelpenafteschaffen.
Het[regionaleentiteiten]iseigenlijkeensoortvanschaduwbestuur.
Zolangregionaleentiteitenbestaanmoetenzewelwordenbetrokkeninhetbestuurvande
federatiewantanderswordenbeslissingennietvoldoendegedragen.Maaraangezienzijvaak
de leden van de raad van bestuur voorstellen bemoeilijken ze de aanstelling van geschikte
bestuurders.
Hetisopzichnietslechtomregionaleentiteitentehebbenwantzezijngoedvoorregelsen
competities.Maarhetzoudenadviserendecomitskunnenzijn.
Totslotwezeneenaantaldeelnemersopdeproblemendiewordengecreerddoordevzwwetgeving.
Dezewetgevinglaattoedatvzwszowelstichtendeenwerkendeleden(ledendiestemrechthebben
opde algemenevergadering)en aangeslotenoftoegetreden leden(ledenzonder stemrechtopde
algemene vergadering) hebben. Hierdoor ontstaat de situatie in sommige federaties dat een groot
aantalledengeenstemrechtheeftindealgemenevergadering.

We hebben duizenden leden, maar vier leden bepalen alles in onze federatie. Het is een
oligarchie.
Devzwstructuurmettoegetredenenaangeslotenledeniseengrootprobleem.
Onze algemene vergadering bestaat uit de elf leden van de raad van bestuur plus n (de
secretarisgeneraal),dusnietdetotaliteitvanclubs.
Implementatiedoordeoverheid
Dedeelnemerssteldenzichvragenoverdemanierwaaropdeoverheiddehardeenzachteindicatoren
zal implementeren. Een eerste reeks vragen had betrekking op de concrete methode van data
verzamelenenevaluerendoordeoverheid.

231

Wiezaldezachteindicatorenmeten?
Wordendezachteindicatorenookhardeindicatorennaverloopvantijd?
Weetmenopvoorhandhoeveelextrageldmenkankrijgenindienmenvaneen5/10naareen
10/10zougaan?
Deuitvoerdersvanhetprojectwezeneropdatdeoverheidgeenbeslissingheeftgenomenoverhet
omgaanmetdehardeenzachteindicatoren.Deuitvoerdersverduidelijktendatdeoverheideenaantal
optiesheeftwaaruiteenkeuzezalmoetengemaaktworden.
Daarnaast vroegen een aantal deelnemers zich af wat ze moeten doen indien ze menen dat een
indicatornietophenvantoepassingis.

Watdoenweindieneenindicatornietoponsvantoepassingis?
KunnenwenietmetSportVlaanderensamenzittenomtebepalenwelkeindicatorenopons
vantoepassingzijnenwelkeniet?
Deuitvoerdersverduidelijktendatmenhiereenvoudigmeekanomgaanviatoepassingvanhetpas
toe of leg uitprincipe. Indien de federaties menen dat een bepaalde indicator op hen niet van
toepassingisgevenzeditgemotiveerdaan.Indiendeoverheidakkoordgaatmetdegegevenuitleg
kanofweldemaximumscorewordentoegekend,ofwelwordtdeindicatorgeschraptuitdeberekening
vandescorevandebetrokkenfederatie.
Een deelnemer stelde voor om federaties die extra inspanningen leveren inzake goed bestuur te
belonen.

Het zou goed zijn als we een extraatje zouden kunnen verdienen als we goed scoren op de
zachteindicatoren.
Deuitvoerderswezenerechteropdatgroterefederatiesindatgevalbevoordeeldzijnaangezienzij
snellerstappenzoudenmoetenkunnenzetteninzakegoedbestuur.Deoverheidmoethierrekening
meehoudenenookkleinerefederatiesaanmoedigenenbelonenwaarwenselijk.
Tenslottebenadrukteeendeelnemerhetbelangvaneenovergangsperiodeom(kleine)federatiesde
tijdenruimtetegevenomdeindicatorenteimplementeren.

Krijgen we een overgangsperiode? Bv. dat 2017 een overgangsjaar wordt? We hebben tijd
nodigomfusiestedoen,statutenaantepassen,
Eenanderedeelnemerweeserechteropdaterreedssprakeisvaneenovergangsperiodedoordatde
overheiddehardeindicatorenincrementeelzalimplementeren.

Hetgaatomzeerweiniggelddeeerstejaren.Jezalhetweloverleven.
232

Transparantie
De meeste opmerkingen over de dimensie transparantie hadden betrekking op de focus in de
indicatorenophetpublicerenvandocumentenopdewebsiteenhetpubliekmakenvandeverloning
vandirectieleden.
Dedeelnemershechttenallenveelbelangaantransparantie.Naasteenverhoogdecontrolewijzende
deelnemersopanderevoordelen.

Transparantie helpt ook om alles beter op papier te zetten. Zo blijft het geheugen van de
organisatiebeterbewaard.
Beslissingen[online]publicerenissomszeernuttig.Hethoudtdeclubswakker.Wekunnenaan
hentonenwatweallemaaldoen.
Dooronlinepublicatiekunnenfederatiesookvanelkaarleren.
Enkele deelnemers benadrukten zelfs dat het louter publiceren van documenten niet volstaat om
ledentebetrekken.

Hetbetrekkenvandeledenisdegrootsteuitdagingvoorsportfederaties.Zijliggennietwakker
vanverslagenvanderaadvanbestuur.
Federatiesmoeteneencommunicatiestrategieontwikkelenomhunledenbetertebetrekken.
Ditkanviasocialemedia.Zakengewoonpublicerenvolstaatniet.
Er heerste echter geen consensus over de mate van transparantie die wenselijk is. Een aantal
deelnemersvonddeverplichtingomdocumentenopdewebsitebeschikbaartemakentevergaand.
Vooraldepublicatievaneenpubliekeversievandenotulenvandealgemenevergaderingstuitteop
weerstand.

Wij hebben een intranet waar alle relevante leden toegang hebben tot verslagen van
vergaderingenvanderaadvanbestuur.Inonsgevalvindenwijdit[depublicatievannotulen
vanderaadvanbestuur]echterover.
Ikziedemeerwaardenietvanditpubliektemaken.
Enigeverduidelijkingismogelijksnodigbijdetekstvooriedereentoegankelijk:ikdenkdat
hiermeebeterbedoeldmoetwordenvoorelklidaangeslotenbijdefederatietoegankelijk.
Uiteraard hebben overheden altijd inzage in dergelijke documenten, maar niet aangesloten
personen behoeven niet onmiddellijk inzage in al deze documenten. Bij een aanvraag voor
lidmaatschap kan dan toegang verleend worden zodat elk kandidaat lid zich nog kan
vergewissenvandestatutenenbijhorendedocumentenalvorenshijzichaldannietdefinitief
aansluitbijdefederatie.

233

Het lijkt me wenselijker om enerzijds de beslissingen [van de raad van bestuur] wel te
publiceren, en de notulen op eenvoudige vraag ter inzage voor te leggen aan de eventuele
genteresseerden,eerderdandezevoor(inonsgeval)+/15.000ledenonmiddellijkzichtbaar
temakenzonderenigecommentaarerbij.
Transparantieisgekoppeldaanprivacy,veelfederatieshebbenzichhieralaanverbrand(Bv.
teopencommunicerenoverdoping).
Dejeugdisnietgenteresseerdinellenlangeverslagen,zijwillendeeffectieveimplementatie
zien.Ermoetvooralbetergecommuniceerdwordennaardeleden.
Persoonlijkhebikmoeitemeteenaccuratesamenvattingvandebeslissingenuittebrengen.
Deweerstandbleekechtervoornamelijkgeworteldineenverkeerdeinterpretatievandeindicator
Deorganisatiepubliceerteenpubliekeversievandenotulenvanderaadvanbestuurophaarwebsite.
Om redenen van privacy of discretie is volledige transparantie soms niet aangewezen. Deze
documenten zijn eenvoudig terug te vinden en voor iedereen toegankelijk. De uitvoerders
benadruktendatdieindicatordeverplichtinginhoudtomeen publieke versievandenotulenvande
raadvanbestuurtepubliceren.Hetvolstaatinprincipedusombeslissingentecommunicerenentoe
te lichten. De ruime meerderheid van de deelnemers vond dat het publiceren van gemotiveerde
beslissingenvanderaadvanbestuurbelangrijkis.
Een aantal deelnemers vond de publicatie van documenten op de website echter nog steeds te
vergaand.

Wemoetennualheelduidelijkebeslissingenmakenmetwatopdehomepagekomtendan
moetenweadditioneelnogeenscorporategovernancetoevoegen,ditwordtmoeilijk.
Eenapart[publiek]verslagmakenbetekentnogmeerwerk.
Hierdoorzitjemettweeverschillendeverslagenenextraworkload.
Hoewel sommigen de meerwaarde niet vatten, vindt een meerderheid van de deelnemers de
publicatievandocumentenopdewebsiteechtergeenprobleem.

Declubsvragennetommeerinformatie.Jekantochperfecteenblokjegoodgovernanceop
desitetoevoegen?
Bovendiengevendedeelnemersgeengeldigeargumentenomdocumentennietonlinetepubliceren.
Eendeelnemerdiemeendeeengegrondtegenargumenttegevenweesinfeitenetophetbelangvan
onlinepublicatie.

234

Alsikweetdateenverslagonlinegepubliceerdwordtdangaikervoorzorgendathetbeter
geschreveniseneenhogerekwaliteitheeft.Normaalgezienschrijfikenkelsnelwatpuntjesop
endemensendieopdevergaderingwarenwetendanwelwaarhetovergaat.
Bedrijvendoenhettochookniet?Waarommoetenwijhetdanweldoen?
Er heerste een consensus onder de deelnemers dat het verplicht publiceren van de verloning van
personeelsledennietwenselijkis.Dedeelnemershaaldenaandathetbekendmakenvandeverloning
vanpersoneelsledenmeerproblemenzalcrerendanoplossen.

Het [de indicator] is geschreven voor grote federaties en dit komt uit het bedrijfsleven. Wij
hebbengeenbezoldigingen.
Als mijn wedde daar staat zullen ze mij uitlachen. Wij vinden dat dit weinig toegevoegde
waardeheeft.
Deledenhoevenniettewetenwelkevoorwaardendedirectiekrijgt.
Ditlijktonseerderietsvoorinternationalesportfederaties.
UiteraardisditinonsmooiBelgenlandeengevoeligthema.Elklidvanonzefederatieheefthet
rechtomtewetenwelkedepersoneelskostisenditwordtookgepubliceerdviahetfinancieel
verslagendebegroting.Perbezoldigdepersooneenoverzichtzonderenigevormvancontrole
communiceren zal volgens mij leiden tot ongewilde acties en komt mogelijks zelfs in het
vaarwatervandeprivacy?
Het lijkt mij beter om de totale bezoldigingskost te publiceren en dan op gemotiveerde
aanvraageendetailoverzichttebezorgen,waarbijdeaanvragerzichdanschriftelijkakkoord
verklaartomdehemmeegedeeldeinformatiecorrecttebehandelenmetrespectvoordiscretie
en privacy van elke bezoldigde persoon. Op die manier moet iemand tenminste de
verantwoordelijkheiddragenvoorinformatiediehijopzijnvraagverkregenheeft.
Ditzijnenkelonkostenvergoedingen.Quafinancieelbelang(fraude)isditverwaarloosbaar
Diegenendiehetmeestewerken,hebbendemeesteonkosten.
Hetvoorstelomenkeldeeventueleverloningvanledenvanderaadvanbestuurtepublicerenwerd
echterpositiefonthaald.

De raad van bestuur is verantwoordelijk voor het vaststellen van de lonen van de
personeelsleden.Alsbestuurdersietsontvangenmoetendeledendatweten.
Deonlinepublicatievanhetjaarverslag,hetbeleidsplan,desamenstellingvanderaadvanbestuuren
de notulen van de algemene vergadering en het rapporteren over het omgaan met de code goed

235

bestuur in Vlaamse sportfederaties vormden geen probleem voor de ruime meerderheid van de
deelnemers.

Lijktmijeveneenseenevidentie,omhetjaarverslagzotransparantmogelijktecommuniceren.
Dat[deonlinepublicatievanhetjaarverslag]iseenabsolutemustvoorgoedbestuur.
Hetpublicerenvanhetbeleidsplanvindenwijeennoodzaak.
Hetisgoeddatdit[depublicatievanbelangenconflicten]formeelgemaaktwordt.
Hetmoetverplichtwordenhierover[belangenconflicten]natedenken.Hierovercommuniceren
ligtvaakmoeilijk.
Eenonafhankelijkebestuurderiseengezondprincipe.Hetisgoeddatmensenmeteenandere
achtergrondeensnaardeorganisatieenhaarfunctionerenkijken.
Enkeledeelnemerssteldenvooromookeentijdselementaandeindicatortoetevoegen.Ditvoorstel
werdgoedonthaalddoordeanderedeelnemers,alwaseronenigheidoverdegeschikteperiode.

Hetisbelangrijkomeentijdselementtoetevoegen.Wanneermoeteenverslaggepubliceerd
worden?Ikstelvoorbinnendeweeknadegoedkeuring.
Het verslag moet eerst goedgekeurd worden voor je het kan publiceren. Anders krijg je
problemen.
Dedeelnemersgavenaandatbepaaldefederatiestweejaarverslagenen/ofbeleidsplannenopstellen
tengevolgevandeverplichtingomdezeintedienenbijSportVlaanderen.Enkeledeelnemersvroegen
zichdanookafwelkeversievanhunjaarverslagmoetwordengepubliceerd.

IshetonsjaarverslagofishetwatwevoorSportVlaanderenmoetenmaken?
Er is een probleemmet het Sport Vlaanderen verslag. Niemand leest dit envaltookniette
lezen.Hetgeenwemoetenindienenistotaalietsandersdanwatjekancommunicerennaar
onzeleden.Hetnieuwedecreetgeefthierwelmeervrijheid.
Onsnormalejaarverslagiseenverhaal,gerichtnaardeleden.WatwevoorsportVlaanderen
moetenindienenismoeilijkleesbaar.
Moet dit [rapporteren over belangenconflicten] in het Sport Vlaanderen verslag of in het
openbaarverslag?
Enkeledeelnemersopperdendatookdepublicatievanverslagenvanvergaderingvanadviserende
comitsbelangrijkis.

236

Verslagenvancommissiesmoetenookopenbaargemaaktworden.Alsditbelangrijkisvoorde
sportersofclubsmoetendezegepubliceerdworden.Vaakzijndezevoorhennogbelangrijker
ennuttigerdandezevanhetbestuur.
Democratie
Dedeelnemershechttenbelangaandedemocratischedimensievangoedbestuurmaarsteldenzich
vooral veel vragen over de haalbaarheid van de indicatoren voor kleine federaties. Vooral de
indicatorendiebetrekkinghebbenopdesamenstellingvanderaadvanbestuurdedenvragenrijzen.

Ikgametallesakkoordmaarvolgensmijishetwishfulthinkingvoorkleineenmiddelgrote
federaties.Hetgaatalmoeilijkgenoegzijnommensen/bestuurderstevinden.
Inhetbijzondervondendedeelnemershetbeperkenvanambtstermijnen indetijdproblematisch
voor kleine federaties aangezien deze vaak moeilijk geschikte bestuurders vinden. (Middel)grote
federaties haalden aan dat zij liever geen afscheid nemen van competente bestuurders, aangezien
dezemoeilijktevindenblijken.Debeperkingtotmaximumtweemandatenisvolgenseengrootaantal
deelnemersdanookniethaalbaarofwenselijk.Dedeelnemerserkendenechterwelhetbelangvan
gelimiteerdeambtstermijnenensteldenenkelealternatievenvoor,zoalsfederatieszelflatenbepalen
welke beperking wordt gehanteerd of verschillende beperkingen voor de bestuursleden en de
voorzitter.

Hetiszeermoeilijkommensentevinden.Opleggenwordtheelmoeilijk,aangezienwijgeen
vervanginghebben.
Ikwoustoppenmaarmenheefthardaangedrongenomtochnogverdertedoen;erzijngeen
kandidaten.
Wijhebbenlanggezochtnaareennieuwevoorzitter.Dezekomtvanbuitendesportenwilzich
engageren,dezegoedevoorzitterna8jarenvervangenisheelmoeilijk.
Bij grote bedrijven moeten deze [leden van de raad van bestuur] ook niet na een aantal
termijnenwijken.
Hetiswishfulthinkingvoorkleineenmiddelgrotefederaties.Deverplichtingvaneenbeperking
moeterzijnmaardelimietmoetvrijgelatenworden.
Gelimiteerdeambtstermijnenzijnvooronzekleinefederatietotaalniethaalbaar.Ikbegrijpde
redenering,maarditlijktzeermoeilijkvoorons.
Dit helemaal vrijlaten [en federaties zelf de maximumtermijn laten bepalen] lijkt mij geen
goedeoplossing,ermoeteenzekereeindigheidzijn.
Hetzougoedzijnmochteenvoorzitternazijntermijnnietalsschoonmoederaanblijven.

237

Een beperkte ambtstermijn voor de voorzitter is noodzakelijk. Maximum twee mandaten

volstaat.
De uitvoerders stelden voor om de indicator aan te passen zodat een maximale aaneengesloten
zittingstermijnvan12jaargeldt.Ditvoorstelwerddooreen sterke meerderheidpositiefonthaald.
Bovendienerkendendefederatiesdatdeimplementatievanbeterbestuurkanleidentotmeeren
beterekandidaatbestuurders.
Dedeelnemerserkendendateenvandevoornaamsteproblemenvandefederatieshetgebrekaan
bestuurdersmethetjuisteprofielis.

Eriseengrootprobleemmetdehuidigeledenvanderaadvanbestuur.Zehebbennietdejuiste
competentieprofielen.Hetzijnmensendiegoedzijninpraktische,sportgerelateerdezaken,
maarvanbesturenhebbenzegeenkaasgegeten.
Wordenledenvanderaadvanbestuurverkozenomdatzegoedzijn,ofomdatzeveelpinten
trakterenaandetoog?
De deelnemers waren het idee van profielen voor individuele bestuurders dan ook genegen, maar
wezen erop dat het moeilijk zal zijn voor kleine federaties om geschikte kandidaten te vinden. De
uitvoerders benadrukten dat er geen verplichting wordt opgelegd om enkel bestuurders met een
bepaaldprofielaantewervenenbenadruktendatduidelijkeprofielendeaanwervingvangeschikte
kandidatennetkanfaciliteren.

Wijzijnbezigmetprofielenopstellenvoorbestuurdersengaanditproberendoortevoeren.
Weetdatdezemensen[ledenvanderaadvanbestuur]overzichzelfmoetenbeslissendatzij
opeenanderemanierverkozengaanworden.Dezeindicatorkaneenduwinderugzijn.
Ikvolgalleswathierinstaat,maarwezittenmetdespecificiteitvansportfederaties.Jemoet
harkenomjemensentevinden.Wekunnenindeproblemenkomendezemensentevinden.
Het is voor ons als kleine federatie gemakkelijk om deze profielen op te stellen, maar deze
daadwerkelijkinvullenisonmogelijk.
Zelfsalszoudieverkiezingperprofielgebeuren,dannogkanhetzijndatergeenkandidaten
zijnendatprofieldusnietingevuldkanworden.Destatutenmoetenhieropdusvoorzienzijn
enmogelijkscoptatiemogelijkmaken.Maaromtevermijdendatdemocratischeprincipes
uitgeholdworden,moetereenprocedurebestaandieweergeefthoeveelprofieleneringevuld
werdend.m.v.verkiezingenhoeveeld.m.v.coptatieenditmoetgevalueerdkunnenworden.
Inkleinefederatiesishetvaakalmoeilijkomaanhetvereisteaantalmensenmeteengoed
profieltegeraken.

238

De algemene vergadering zal moeten beslissen en daar gelden zeker geen regels van
competentie.Zezullenmoetendetakafzagenwaarzeopzitten.
Hetlijktmeeenheelgoedplanomookeenprofieltelatenopstellenvoordeheleraadvan
bestuur,nietenkelvandeindividuelebestuurders.
Wemoetenonderscheidmakentussendeverschillendeschalenvandefederaties.Alsjeeen
kleineraadvanbestuurhebt,dandoenzijookoperationelezaken,hoegroterjewordt,hoe
strategischer je wordt. Daarom is het belangrijk dat je de juiste profielen hebt om aan het
algemeenbelangvandeorganisatiekunnendenken.
DeruimemeerderheidvandedeelnemersvonddatdevoorgesteldeindicatorDeorganisatieheeft
eenbeleidinzakesocialeverantwoordelijkheidvanmindergrootbelangisinzakegoedbestuurdan
deanderevoorgesteldeindicatoren.Enkelefederatiesmerktenopdatereenzekereoverlapbestaat
tussen devoorgestelde indicatorenhetdecreet inzake ethisch sporten,terwijl een aantal kleinere
federatiesaangavendateenbeleidinzakesocialeverantwoordelijkheidvoorhennietrelevantis.

Ditiseennicetohave,maarzekernietessentieel.
Gaan we dit nu ook al moeten doen? Wij zijn een sportfederatie. Dat is onze sociale
verantwoordelijkheid. We halen kinderen van straat en zetten ze aan tot bewegen. Dat
volstaat.
WijzijnhetACVtochniet?
Ditiseennoodzakelijkeindicator.
Isditoponsvantoepassing?Wijkunnennietsdoeninzakesocialeverantwoordelijkheid.
Dit is gewoon een document maken om aan te tonen dat je iets doet voor sociale
verantwoordelijkheid.
Hetiszeermoeilijkzakengerelateerdaansocialeverantwoordelijkheidopteleggenaanclubs.
Wijdoenditalviacodeethischverantwoordsportenenkunnenditdanookmakkelijkopdeze
manierformuleren.
Wij ondersteunen Gsport, maar kunnen bijvoorbeeld minder makkelijk achtergestelde
bevolkingsgroepenhelpenaangeziendezegewoonhetgeldniethebbenvooronzesport.
Ikdenknietdatditeenhardeindicatormoetzijn.Maarhetiswelbelangrijkdusmisschienkan
heteenzachteindicatorzijn?
Jekantochbijvoorbeeldmetvijffederatiesietsorganiserenvoordevluchtelingen?

239

Deoverigeindicatorenvandezedimensieblekennietproblematisch.Eenkleineminderheidvande
deelnemersvondeengefaseerdroostervanaftredennietwenselijk.

Momenteelwordttweejaarlijksdehelftvanhetbestuurvervangen.Wedachteneroveromze
ophetzelfdemomenttevervangen,maaralshethierinstaatgaanwijditnietdoen.
Wij opteren eerder voor een maximumaantal van vergaderingen voor de raad van bestuur,
zodatzijzichnietgaanmengenmethetoperationelemaarzichechtbeperkentothetbeleid.
Dankrijgjeookeenanderprofielvanmensen.
Eenroostervanaftredenisgeengoedinitiatief,wanthetwordteenpuzzelopdenduur.Dit
zorgtnietvoorcontinuteitbinnendeorganisatie.
Eengefaseerdroostervanaftredeniszeerbelangrijk.
Wijhebbengeengestandaardiseerdeinductieprocedureendatiseenprobleem.
Tenslottegaveneenaantaldeelnemersconcretetipsoverhoeinternebelanghebbendenbijhetbeleid
kunnenwordenbetrokken.

Je moet een conversation management voor alle stakeholders ontwikkelen en werken met
klankbordgroepen,enqutes,klachtenbanken,wedstrijdenvoornieuweideen,enzovoort.
Thematischeadhocwerkgroepenwerktgoedomledentebetrekken,maardezemogenniet
genstitutionaliseerdworden.
Interneverantwoordingencontrole
De deelnemers hadden de minste opmerkingen over de indicatoren in de dimensie interne
verantwoordingencontrole.Enkeledeelnemersgevenvoorbeeldenvanproblemeninzakescheiding
dermachtenenmachtsmisbruikinenkelefederaties.

Voorzitterendirecteurzijnbijonsdezelfdepersoon.
Onze algemene vergadering bestaat uit leden van de raad van bestuur plus de secretaris
generaal.
Debestuursledenvaneenfederatiehebbenselectielimietenaangepastzodatdezoon/dochter
vaneenbestuurslidgekwalificeerdwasvooreenkampioenschap.
Bijonszitdesponsorinderaadvanbestuurendatwerktgoed.
De uitvoerders vernamen buiten het kader van de focusgroepen bovendien de volgende (niet
verifieerbare) vertrouwelijke informatie van personen die niet aan de focusgroepen hebben
deelgenomen.

240

Deraadvanbestuurvan[naamfederatie]bestaatuiteengezinendetweepersoneelsleden
zijndemoederendevadervanhetgezin.
Devoorzittervan[naamfederatie]heefthetpersoneelvanzijnfederatieverplichtomvoorzijn
bedrijftewerken.
De bestuurders van [naam federatie] dienen bonnetjes is van restaurantbezoeken die niet
plaatvondeninhetkadervanhunfunctie.Eenaantalbestuursledenrijdtmeteenautodiedoor
defederatiewordtbetaaldzonderdathunledenhiervanopdehoogtezijn.
Een aantal deelnemers vond het een goed idee om federaties vanaf ze een bepaalde
subsidiringsdrempeloverschrijdenteverplichtenomeenexternerevisoraantestellen.Voorandere
deelnemerswasditdanweernietopportuun.Zijvondendateenfinancilecommissieenhettoezicht
doorSportVlaanderenvolstaat.

Wij hebben sinds kort een externe revisor en ik moet zeggen dat daar toch heel wat
interessantezakenuitkomenwaarwenognietaangedachthadden.
Eenexternerevisorverplichtengaatfederatiesonnodigopkostenjagen.Hetisdetaakvan
SportVlaanderenomdefederatiesdoortelichten.
Eenexternerevisoriszeerhandig.Indevzwwetgevingisditvoorzien,maardedrempeldie
daarwordtgesteldiszeerhoogdatgaatoverziekenhuizen.Sportfederatiesvallenallemaal
onderdiedrempel.
Ikkanwelvolgendatfederatiesvanafeenbepaaldedrempel,bijvoorbeeldvanafeenbepaald
subsidiebedrag,eenexternerevisorzoudenmoetenaanduiden.
Wijwerkenmeteenbedrijfsrevisor,isditvoldoendeofmoetenweookeenfinancieelcomit
hebben?
Wijhebbeneenfinancieelcomitenditwerktgoed.
De deelnemers gaven aan dat ze nood hebben aan ondersteuning om de indicatoren betreffende
gedragscodeenbelangenconflictenteimplementeren.

KanSportVlaanderenonshier[gedragscode]templatesvoorgeven?
Erbestaangenoegvoorbeeldenvangedragscodes.
Wij hebben nood aan templates en voorbeelden inzake gedragscodes en procedures voor
belangenconflicten.
Watmoeteengedragscodeinhouden?

241

Enkeledeelnemersgavenaandathunraadvanbestuurweigertomgedragscodesteimplementeren.
Eendeelnemerlanceerdehetideeomkandidaatbestuurdersdecodetelatenondertekenen.Datidee
kreegbijvalvandemeerderheidvandedeelnemers.

Bestuurdershebbenbijonsgeweigerdomdegedragscodetetekenen.Hetkaneenoplossing
zijnomkandidaatbestuurdersdittelatendoen.
De deelnemers gaven aan dat er een probleem is inzake de timing van de goedkeuring van de
meerjarenbeleidsplannendoordealgemenevergaderingdoordatzedezeookbijSportVlaanderen
moetenindienen.Ookblijkenpersoneelsledenvaakbeleidsplannenteschrijvenzonderdatderaad
vanbestuurdezecontroleert.

Beleidsplannenwordengeschrevendoorhetpersoneel.Deraadvanbestuurfietsthierdoor.
Er is een probleem met timing. We moeten beleidsplannen zowel door de algemene
vergaderingalsdoorSportVlaanderenlatengoedkeuren.Moetenwedaneenextraalgemene
vergadering organiseren zodat we goedgekeurde beleidsplannen kunnen indienen bij Sport
Vlaanderen?
Tenslottehaaldenenkeledeelnemersaandatookdetakenvandecomitsgoedmoetengedefinieerd
zijn.

Erzijnookcommissiesencomits.Breiddeindicatoruitdoorookdebevoegdhedenenzovoort
vanadviserendecommissiesduidelijktelatenafbakenen.
Elementendievolgensdedeelnemersontbreken
Aan de deelnemers werd ook gevraagd welke elementen ontbreken in de voorgestelde harde
indicatoren. Zoals besproken in Hoofdstuk 2, zijn een aantal van de aangereikte elementen
opgenomenindecodeen/ofindeindicatoren.Anderevoorstellenwerdennietgevolgdvanwegehun
moeilijkeoperationaliseerbaarheid,omdatzenietressorterenondergoedbestuurindestriktezinof
omdatzeslechtsopeenbeperktaantalfederatiesvantoepassingzijn.

242

Bijlage4.Samenwerkingmetdeexperten
ArnoutGeeraert,EdithDrieskensenErikHeggen
ZoalsaangegeveninHoofdstuk2,werdfrequentberoepgedaanopexperten,vooralmethetoogop
methodologischeverfijning.Deexpertenstondeninvoordekaderingvanhetprojectopdestartdag
(Prof. Dr. Geert Bouckaert) en gaven feedback op de methode en voortgang in het kader van een
werkbezoekop25en26februari2016(JamesCeely)eneenexpertenbijeenkomstop1maart2016
(HuibertBrands,EmielKrijt,Prof.Dr.StevenVandeWalleenFrankvanEekeren).Inopvolgingvande
expertenbijeenkomst, en in het bijzonder in de eindfase van het project, werd meermaals advies
ingewonnen bij de praktijkexperten in functie van concrete uitdagingen bij het opstellen van de
indicatoren.Prof.Dr.BenVanRompuywerdgeconsulteerdovermatchfixing.
Met het oog op een methodologisch zuiver ontwikkelingsproces, en meer bepaald om een open
gesprektegaranderenoverinschattingenenervaringen,werddeopdrachtgevernietuitgenodigdop
de expertenbijeenkomst van 1 maart 2016. De belangrijkste bedenkingen en bevindingen worden
hieronder samengevat. Ook verzorgde James Ceely op 26 februari 2016 een presentatie voor de
opdrachtgeverendeVlaamsesportfederaties/VSF.

1. Samenstellingexpertengroep
Deexpertengroepfungeerdealsklankbordenbestonduitvolgendeleden:

ProfessorDr.GeertBouckaertisalsbuitengewoonhoogleraarverbondenaanhetInstituutvoor
deOverheidvandeFaculteitSocialeWetenschapenvandeKULeuven.Hijiseenautoriteitophet
vlakvanperformantiemanagement,financieelmanagementenvertrouwenindepubliekesector.
HijismomenteelvoorzittervandeCommissieEfficinteenEffectieveOverheid(CEEO)envanhet
InternationalInstituteofAdministrativeSciences(IIAS).Zijnwerkwerdbekroondmeteengroot
aantalnationaleeninternationaleprijzen,metinbegripvanzeseredoctoraten.

HuibertBrandsisaccountmanagerenprojectleiderorganisatieontwikkelingbijNOC*NSF.Hijisals
projectleider betrokken bij de ontwikkeling van de visie op en aanpak van het versterken van
sportbonden in Nederland. Daarnaast is hij sinds 2010 in EUverband actief op gebied van
governanceontwikkelingvoornationaleolympischecomits,sportbondenenfederaties.Actuele
themasdiezijnbelangstellingwegdragenzijnleiderschapenbestuurlijkekwaliteit.

JamesCeelywerktvoordeAustralianSportsCommission(ASC)alshoofdGovernanceandBusiness
Development. De Australische overheid zet sterk in op het verbeteren van het bestuur en de
duurzaamheid van nationale sportfederaties. De ASC vervult daarin een cruciale rol. In 2013
publiceerde de ASC verplichte principes van sportbestuur (Mandatory Sports Governance

243

Principles) dewelke een van de speerpunten vormen van de ASC om het bestuur van de
Australischesportsectorteverbeteren.BinnendeASCisJamesCeelydehoofdverantwoordelijke
voordeontwikkelingendeleveringvangespecialiseerdeondersteuningomdecapaciteitenhet
bestuurvanAustralischesportfederatiesteverbeteren.

EmielKrijtisadviseurPublicAffairsbijdeNederlandsesportkoepelNOC*NSF.EmielKrijtheeftin
samenwerking met sportbonden en experts van zowel binnen als buiten de sport een visie en
aanpaksportenintegriteitontwikkeld.Hijheeftalsprogrammamanagersportenintegriteitde
taakdevisieenaanpaksportenintegriteitnaareencomplianceprogrammavoordesportte
implementeren.Daarnaastishijookalsprojectleiderontwikkelinginstrumentariummatchfixing
betrokken bij het creren en implementeren van tools om matchfixing te voorkomen en
bestrijden.

ProfessorDr.StevenVandeWalleisverbondenaandeErasmusUniversiteitRotterdam,waarhij
de leerstoel Public Management bekleedt, en vanaf oktober 2016 aan de KU Leuven waar hij
onderzoeksprofessoris.Hijgenieteenruimebekendheidomwillevanzijnexpertiseophetvlak
van prestatiemanagement (met speciale aandacht voor indicatoren) en perceptiemanagement
binnendeoverheid.Zijnonderzoekrichtzichverderopdeinteractietussenburgerenbestuur,en
op hervormingen binnen de publieke sector. Zijn werk is verschenen in toonaangevende
tijdschriften.Zijnmeestrecenteboekpresenteertderesultatenvaneenonderzoeknaarheteffect
vanoverheidshervormingenin17Europeselanden.

Frank van Eekeren is als senior adviseur en onderzoeker verbonden aan het Departement
BestuursenOrganisatiewetenschap(USBO).HijistevenscordinatorvanhetfocusgebiedSport
&SocietyvandeUniversiteitUtrechtenmanagervanhetlandelijkekenniseninnovatienetwerk
Sport&Society.FrankvanEekerenheeftzichgespecialiseerdindemaatschappelijkebetekenisen
organisatie van de sport. Centrale thema's zijn: publieke waardencreatie in en door
voetbalorganisaties; MVO door sportorganisaties, maatschappelijke impact van mega
sportevenementen; sport en ontwikkelingssamenwerking; goed bestuur in internationale
sportorganisaties.

2. Expertenbijeenkomst
Debelangrijkstebedenkingenenbevindingendiedeexpertenformuleerdentijdensofenmargevan
deexpertenbijeenkomstvan1maart2016kunnenalsvolgtwordensamengevat:

244

Focusendefinitie
Deexpertenkunnenzichvindenindevoorgesteldeoperationalisering.Degehanteerdedimensieszijn
kernelementenvangoedbestuurinsportfederaties
DeindicatorenterbevorderingvandetransparantiebijdeVlaamsesportfederatiesmoeteninelkgeval
deopenheidinhetoverbrengenvaninformatieverhogen.Deexpertenvindenhetzeerbelangrijkdat
de websites van de organisaties overzichtelijk en transparant zijn. Daarnaast kan transparantie
bevorderd worden door te rapporteren over financile resultaten, interne evaluaties en
beleidsbeslissingen.
Bijhetopstellenvandeindicatorenterbevorderingvandemocratischeprocessenbevelendeexperten
ineersteinstantieaandatdesamenstellingvanderaadvanbestuureenweerspiegelingmoetzijnvan
de leden van de federatie, zowel op het gebied van leeftijd, geslacht, ras als sociaaleconomische
achtergrond.Voortsishetvancruciaalbelangdatereenmaximalezittingstermijnvoordeledenvan
deraadvanbestuurwordtingesteld.Aangezienergeenwetenschappelijkeconsensusbestaatoverde
meest geschikte maximum zittingstermijn, kan men de federaties autonoom een aannemelijke
maximalezittingstermijnlateninstellen.Datzaldeinternedialoogomtrentditthemafaciliteren.De
expertenvindenverderdatergeenvereisteningesteldmoetenwordenbetreffendemaximalegrootte
vanderaadvanbestuur:defederatieszelfmoetenuitmakenofzelievermet12manvergaderendan
met5.
Deexpertenzijngeenvoorstandersvanvasteatletenvertegenwoordigersinbesturen.Elkebestuurder
wordtnamelijkgeachtominhetbelangvandeorganisatietehandelen.Indienmenbovendieneenzo
professioneelmogelijkbestuurbeoogt,danishetnietaangewezenomatleteninhetbestuurtelaten
zetelen. De experten beklemtonen anderzijds wel het belang van het betrekken in het beleid van
internebelanghebbendeninhetalgemeenenatleteninhetbijzonder.Zewijzenechteropalternatieve
methodes zoals het instellen van een atletencommissie of het ondersteunen en betrekken van
atletenvakbonden.
Ophetgebiedvanchecks&balanceswijzendeexpertenomtebeginnenopdestriktescheidingvan
de voorzitters en de directiefunctie. Daarnaast benadrukt men de noodzaak van een duidelijk
omschrevendirectiestatuutensteltmenvooromfederatiesteverplichtenomeenexternerevisorte
engageren zodra een bepaalde subsidiedrempel wordt overschreden. Een goede gedragscode is
bovendien van groot belang. De code moet bepaalde minimumstandaarden bevatten en
gecommuniceerdwordennaardebetrokkenen.Ermoetenprocedureswordenvastgelegdinhetgeval
vanovertredingendemogelijkheidominberoeptegaanmoetbestaan.Tenslottebeschouwtmen
het instellen van een financile commissie en financile controlemechanismen als belangrijke
elementenvangoedbestuurenadviseertmenomzelfevaluatiesdoorhetbestuurteverplichten.
Wat betreft de sociale verantwoordelijkheid van de Vlaamse sportfederaties, acht men het
noodzakelijkdatVlaamsesportfederatiesinstaatzijnomaantetonendatzezichmaatschappelijk
verantwoord opstellen door te beantwoorden aan universele principes van sociale
verantwoordelijkheidzoalsondermeerhetbeschermenvankwetsbaregroepenendewaarborging
vandetoegankelijkheidvandesport.Universeleprincipesvermijdendatdezedimensieonderhevigis
245

aanveranderlijkebeleidskeuzesendenukkenvandeminister.Hetisbovendienvanbelangdatdeze
indicatoren niet te eng worden gedefinieerd zodat de federaties zelf kunnen bepalen hoe zij deze
dimensie invullen. De federaties moeten in staat zijn om hun maatschappelijk bewustzijn en het
daaraangekoppeldebeleidaantetonen.

Implementatie
Deexpertenzijnvanmeningdatdegroteverschillentussendesportfederatiesinzakeorganisatorische
capaciteitenprofessionaliteitgeenuniekekenmerkenzijnvandeVlaamsesportsector,integendeel.
Voordemeestelandengeldtdatsportfederatieseengrootaantalvrijwilligersindiensthebben.Ook
in het buitenland leeft vaak de overtuiging dat de sportsector uniek is en bijgevolg recht heeft op
vrijstellingenenuitzonderingsmaatregelen.Datbemoeilijktvolgensdeexpertendeimplementatievan
goedbestuur.Hetisdaaromvanbelangomeencultuurveranderingteweegtebrengendoor,naastde
implementatievaneencode,eenbeleidteontwikkelendateropgerichtisdefederatiesvoldoendete
ondersteunen bij de implementatie van goed bestuur. Bovendien moeten de federaties voldoende
gewezen worden op het belang van goed bestuur. De overheid moet een discours ontwikkelen en
hanterendatgoedbestuuropeenpositievemanieraanmoedigtdoorfederatieseroptewijzendat
goedbestuurervoorzorgtdatzehunautonomiekunnenwaarborgenendatzebeteromkunnenmet
toekomstige uitdagingen. De experten waarschuwen voor weerstand bij de federaties indien de
overheidgeenmaatregelenindierichtingneemt.
Volgensdeexpertenishetbelangrijkomrekeningtehoudenmetdetijddiehetvooropgesteldeproces
impliceert.Zijschattendatdeimplementatievangoedbestuurdoordesportfederatiesachttottwaalf
jaarinbeslagzalnemen.Menmeentdateengoedeaanpakkanleidentotgroteverbeteringennaeen
periodevanongeveervierjaar.Deexpertenwaarschuwenvooreenterigideaanpakdieertoekan
leiden dat een groot aantal federaties subsidies verliest. Bovendien is het niet haalbaal om alle
principes van goed bestuur te evalueren en wordt daarom aangeraden om het aantal verplichte
indicatoren in te perken. Idealiter wordt een nulmeting uitgevoerd die een goed zicht geeft op de
statusquoenopbasiswaarvanprioriteitenwordenvastgelegd.Indienditnietmogelijkblijkt,danis
het volgens deexperten aangewezen om ineerste instantie een aantal minimumvoorwaardenvan
goed bestuur te definiren waaraan elke federatie in principe moet voldoen en dewelke op korte
termijntoteenverbeteringleiden.Daarnaastbeveeltmenaanomeenlangetermijnplanuittewerken
datfederatiesvoldoendeondersteuntenhetaantalverplichteindicatorenstelselmatiguitbreidtop
basisvandestatusquoinzakegoedbestuur.
Concreet stellen de experten voor om een meetinstrument te ontwikkelen dat op basis van zowel
harde alszachte indicatoren goed bestuur binnenVlaamsesportfederatieskwantificeert. De harde
indicatorenstaanvoordeabsoluteminimumvereistenwaaraan elkefederatiemoetvoldoenomin
aanmerkingtekomenvoordesubsidie.Menbeklemtoontdatdieindicatorenzeernauwgezetmoeten
gekwantificeerdwordenaangezienzewordengekoppeldaansubsidies.Deexpertenstellendaterin
elk geval moet vermeden worden om subsidies te koppelen aan het al dan niet behalen van een
minimumscore op goed bestuur. Er bestaat onder bestuurskundigen namelijk geen algemeen
aanvaardemethodeomgoedbestuurtemeten.Aangezienbepaaldeaspectenvangoedbestuurbijna
onmogelijkobjectiefkwantificeerbaarenwaarneembaarzijn,wordtaangeradenomdaarnaastzachte

246

indicatorenteontwikkelendieopmeersubjectievebasisgevalueerdworden.Dedoordefederaties
geboektevooruitgangkandangevalueerdwordenaandehandvaneenstappenplandataangeeft
welke stappen nog moet gezet worden om een bepaald element van goed bestuur behoorlijk te
implementeren.Optermijnkanmenuitdezachteindicatorenhardeminimumstandaardenvangoed
bestuurdestilleren die aande federaties wordenopgelegd.De expertenmenen dat een dergelijke
aanpakdeuitwisselingvangoedepraktijkvoorbeeldentussendefederatieszalbevorderen.Bovendien
wijzenzeeropdatdeoverheideventueelkanaankondigendatbepaaldezachteindicatorenoptermijn
zullenwordenvertaaldnaarhardeindicatoren,watdeimplementatiezalbevorderen.
Watbetreftdetoepasbaarheidvandeindicatoren,zijndeexpertenvanmeningdatallefederaties
moetenvoldoenaaneenvooropgesteldebasisstandaardvangoedbestuur.Eenfederatiediedaarniet
aanvoldoet,kanhetgoedbeheervanpubliekemiddelennietgaranderen.Deexpertenbeklemtonen
dathetontvangenvansubsidiesgeenrecht,maareengunstisdiefederatieskunnenverdienendoor
goedbestuurteimplementeren.Zijerkennenweldatbepaaldeprincipesvangoedbestuurnietvan
toepassingzijnopkleinerefederaties.Hetisdaarommogelijkom,mitseengoedekennisvandestatus
quoinzakegoedbestuur,delathogerteleggenvooreenaantalgrotefederaties.Dezachteindicatoren
kunnenhelpenomdestatusquogepastteinventariseren.Hetisinelkegevalbelangrijkomdatate
verzamelenvanallefederatiesvooralleindicatoren,ookwanneereenbepaaldeindicatorinfeiteniet
vantoepassingisopkleinerefederaties.
IndatverbandwijzendeexpertenookopeenbestaandeNederlandsebeleidspraktijkterbevordering
vancollectieveorganen,zoalseenonderzoeksengedragscommissiediedesportfederatieskunnen
bijstaan. Door bepaalde zaken te collectiviseren worden federaties administratief ontlast, wat hen
meer ruimte geeft om te focussen op de implementatie van goed bestuur. Bovendien kunnen
dergelijkecollectieveorganenperformanterfunctionerendoorhetpoolenvanmiddelen.
Deexpertenerkennendathetmogelijkisdatorganisatiesbepaaldeprincipesvangoedbestuurop
papier gemplementeerd hebben maar in de praktijk niet aan de vereiste standaard voldoen en
omgekeerd.Bovendienkanhetveeltijdenenergievragenomelkeprocedureteformaliseren.Ook
blijkenbepaaldeorganisatiesperformantzondergeformaliseerdeprocedures.Deexpertenmenendat
voor bepaalde basisprincipes van goed bestuur formele regels moeten worden gemplementeerd,
terwijlhetvoorandereprincipesvolstaatdatmenderegelsindepraktijktoepast.Wanneerdatprecies
het geval is, verschiltvan indicatortotindicator.Eengoedemix vanrulebased enoutcomebased
indicatoren is noodzakelijk, maar het blijkt niet altijd eenvoudig om met het verschil tussen goed
bestuuroppapiereninpraktijkomtegaan.
Meeralgemeenbeklemtonendeexpertenhetbelangvaneenrealistischverwachtingspatroonbijde
opdrachtgever en het meegeven van randvoorwaarden en risicos door de opdrachtnemer. Ook
beklemtonenzijdathetimplementerenvanindicatorenveelbestuurlijkewilenpolitiekemoedvergt
enbestnietwordtvormgegevenvanuiteenbezuinigingsdoelstelling.Ermoetgezochtwordennaar
een combinatie van de spreekwoordelijke stok achter de deur en een positieve
ontwikkelingsdoelstelling, gevoed door ondersteunend en draagvlakvormend beleid. De complexe
Belgischepolitiekecontextendeafwezigheidvaneenonmiddellijkenoodzaak(zoalseenschandaal),

247

bemoeilijkt de vooropgestelde oefening, maar men kan wel gebruik maken van de algemeen
toegenomenmaatschappelijkeaandachtvoorenafkeervanproblemenvangoedbestuurinsport.

248

Bijlage5.Evaluatiesoftware
ErikHeggen
Ter facilitering van de evaluatie van de harde en de zachte indicatoren werd, op basis van de
voorgesteldescenarios,evaluatiesoftwareontwikkeld.Desoftwareisaanditrapporttoegevoegdvia
memorystick.Indezebijlagewordendegebruikteformulesvoordeevaluatievandehardeindicatoren
toegelicht.

Hardeindicatoren(Versie1,Allesofnietsmethode)

Formule1:ALS(EN(D3="ja";D4="ja");1;ALS(OF(D3="Nvt";D4="Nvt");"";0))
Formule1belichaamtdeallesofnietsmethodevoorhetkwantificerenvangoedbestuurbinnende
Vlaamsesportfederaties.Deformulegaateerstenvooralnaofdefederatiepositief(ja)scoortop
allesubindicatorenvaneenindicator.Enkelindatgevalzaldefederatieopdegeheleindicatoreen
1scorebekomen.Indiendefederatienietopallesubindicatoren1scoort,dangaatdeformule
naofminstensvoornvandesubindicatoreneenNvtwerdingevuld.Indatgevalzaldeindicator
nietinoverwegingwordengenomenaangeziendefederatieaanallesubindicatorenmoetvoldoen
om 1 als score te behalen. Ook zorgt de formule voor een leeg veld zodat de indicator niet in
overwegingwordtgenomenbijhetberekenenvandeeindscore.Opdiemanierwordendeandere
indicatoren nog steeds op een relatieve wijze, en dus in overeenstemming met het beleid, in
overweginggenomen.Alseenfederatienietopallesubindicatorenjascoortnopgeenenkelesub
indicatoreenNvtwerdingevuld,danzaldefederatieeen0scorekrijgenopdeindicator.Meer
bepaaldzijndatdegevallenwaarinallesubindicatorenvantoepassingzijnopdefederatie,maardeze
aanminstensnvandeindicatorennietheeftvoldaan.

Hardeindicatoren(Versie2,Wegingmethode)

Formule2.1:ALS(D3="ja";1;ALS(D3="neen";0;ALS(D3="Nvt";"";"")))
Formule2.1bepaalteentussenberekeningdievereistisbijhetkwantificerenvaneenscorevoorgoed
bestuur binnen de Vlaamse sportfederaties volgens de wegingmethode. De formule zal de
ingevulderesponsvooriederesubindicatoromzettennaareenbinairerespons.Defederatiekrijgteen
scorevan1indienderespectievelijkefederatiedesubindicatorimplementeerteneenscorevan0
wanneerzenietaandesubindicatorvoldoet.Inhetgevaldatdesubindicatornietvantoepassingis
opeenspecifiekefederatie,danzalhetvakvandescoreleegblijvenenwordtdeindicatortijdens
latere berekeningen buiten beschouwing gelaten bij het gekomen van de gemiddelde score per
indicator.

249

Formule2.2:ALS(EN(E3="";E4="");"";GEMIDDELDE(E3:E4))
Formule2.2isopgesteldvoorhetbekomenvaneengemiddeldescorevoorelkeindicator.Deformule
zorgtereerstenvooralvoordatwanneerallesubindicatorennietvantoepassing(enduslegevakken)
zijn,defederatievoordegeheleindicatoreennietvantoepassing(enduslege)scorekrijgt,waardoor
de gehele indicator niet in overweging genomen wordt bij het berekenen van de eindscore per
dimensie. Op die manier worden de overige indicatoren nog steeds op relatieve wijze en in
overeenstemming met het beleid in weging gebracht bij het berekenen van de totale score per
dimensie.IndiendeindicatornietopallesubindicatoreneenNvtbehaalt,danzaldeformulevoor
elkeindicatordegemiddeldescorevandeindicatoroverheenalzijnsubindicatorenweergeven.

Beleidskeuzes(Versie1&2)

Formule3.1:ALS(F7<>"";C7;"")
Formule3.1visualiseerteentussenberekeningdiegeldtvoorzoweldeallesofnietsmethodealsde
wegingmethode.Deformulezaleerstenvooralnagaanofdespecifiekefederatieeenlegescore
behaaltopdeindicator.Wanneerdatniethetgevalis,danwordtdescorevandefederatievolgensde
opgegevenwegingvandeindicatorinrekeninggebrachtvoorhetbepalenvandescorevoordegehele
dimensie.Indiendespecifiekefederatieweleenlegescorebehaalt,danzorgtdeformulevooreen
leeg vak, waardoor de overige indicatoren nog steeds op relatieve wijze, en bijgevolg in
overeenstemmingmethetbeleid,inwegingwordengebrachtworden.
Formule3.2:ALS(D7<>"";D7/D24;"")
Formule3.2zorgtervoordatindicatorenmetlegescoresnietwordenmeegerekendendatdeoverige
indicatoren nog steeds op relatieve wijze en dus in overeenstemming met het beleid in weging
gebrachtwordenbijhetberekenenvandetotalescoreperdimensie.Bijgevolgzalmendespecifieke
weging van de indicator, wanneer deze niet leeg is, delen door de totale som van de specifieke
gewichtenvande(nietlege)indicatoren.
Formule3.3:ALS(E7<>"";E7*F7;"")
Formule 3.3 zal, indien de specifieke weging niet leeg is, de specifieke weging van de indicator
vermenigvuldigenmetdedoordefederatiebehaaldescore,zodatmenvoorelkeindicatordegewogen
scorevandefederatiebekomt.
Formule3.4:SOM(G7:G23)
Formule3.4sommeertdegewogenscoresvandefederatiesoveralleindicatorenvanenspecifieke
dimensieomdebehaaldescoreperdimensietebekomen.

250

Referenties
AGGIS(2014).ActionforGoodGovernanceinInternationalSportsorganisations.Onlinebeschikbaar
via:http://playthegame.org/themepages/thesportsgovernanceobserver/abouttheproject

Aguilera,R.V.enCuervoCazurra,A.(2004).Codesofgoodgovernancegorldwide:whatisthetrigger?
OrganizationStudies,25(3),415443.

Arnstein,S.R.(1969).Aladderofcitizenparticipation,JournaloftheAmericanInstituteofPlanners,
35(4),216224.

Aucoin, P. en Heintzman, R. (2000). The dialectics of accountability for performance in public

managementreform.InternationalReviewofAdministrativeSciences,66(1),4555.

Ball,C.(2009).WhatIsTransparency?PublicIntegrity,11(4),293308.

Bovens, M. (2007). Analysing and assessing accountability: a conceptual framework. European Law
Journal,13(4),44768.

Breitbarth,T.Walzel,S.Anagnostopoulos,C.envanEekeren,F.(2015).Corporatesocialresponsibility
and governance in sport: Oh, the things you can find, if you dont stay behind!. Corporate
Governance,15(2),254273.

Brown,L.D.enCaylor,M.L.(2009).Corporategovernanceandfirmoperatingperformance.Reviewof
QuantitativeFinanceandAccounting,32(1),12944.

Cadbury,A.(2006).Corporatesocialresponsibility.TwentyFirstCenturySociety,1(1),521.

Calvert, R.L. McCubbins, M.D. en Weingast, B.R. (1989). A theory of political control and agency
discretion.AmericanJournalofPoliticalScience,33(3),588611.

Chappelet,J.L.enMrkonjic,M.(2013).BasicIndicatorsforBetterGovernanceinInternationalSport
(BIBGIS):Anassessmenttoolforinternationalsportgoverningbodies.Lausanne:IDHEAP.

Chen,H.T.(2005).Practicalprogramevaluation.Londen:Sage.

Cherchye,L.Moesen,W.Rogge,N.enVanPuyenbroeck,T.(2006).Anintroductiontobenefitofthe
doubtcompositeindicators.SocialIndicatorsResearch,82(1),111145.

251

DePeuter,B.,DeSmedt,J.,VanDooren,W.enBouckaert,G.(2007).Handleidingbeleidsevaluatie.
Deel2:Monitoringvanbeleid.Leuven:Steunpuntbeleidsrelevantonderzoekbestuurlijkeorganisatie
Vlaanderen.

Drieskens,E.(2015a).Introduction:EUActors.InK.E.Jrgensen,A.AarstadKalland,E.Drieskens,K.
LaaitikainenenB.Tonra(Reds).TheSageHandbookofEuropeanForeignPolicy(pp.217225).Londen:
Sage.

Drieskens,E.(2015b).Introduction:StateActors.InK.E.Jrgensen,A.AarstadKalland,E.Drieskens,K.
LaaitikainenenB.Tonra(Reds).TheSageHandbookofEuropeanForeignPolicy.Londen:Sage.

Elgie,R.(2002).ThepoliticsoftheEuropeanCentralBank:principalagenttheoryandthedemocratic
deficit.JournalofEuropeanPublicPolicy,9(2),186200.

Europese Commissie (2013). EU Expert Group Good Governance. Deliverable 2: Principles of good
governanceinsport.Brussel:EuropeseCommissie.

Europees Parlement (2015) Resolution on recent revelations of highlevel corruption cases in FIFA
(P8_TAPROV(2015)0233).Brussel:EuropeesParlement.

Fearon,J.D.(1999).Electoralaccountabilityandthecontrolofpoliticians:Selectinggoodtypesversus
sanctioning poor performance. In A. Przeworski, S.C. Stokes en B. Manin (Reds.), Democracy,
accountability,andrepresentation(pp.5597).Cambridge:CambridgeUniversityPress.

Geeraert,A.(2017).Badbarrels:Corruptionininternationalsportfederations.InL.KihlenS.Moston
(Reds.)Corruptioninsport.Londen:Routledge.(indruk)

Geeraert, A. (2016a). The governance of international sport organisations. In B. Houlihan en D.

Malcolm(Reds.),SportandSociety(pp.413437).Londen:Sage.

Geeraert,A.(2016b).Itsnotthateasybeinggreen:TheenvironmentaldimensionoftheEuropean
Unionssportspolicy.JournalofSportandSocialIssues,40(1),6281.

Geeraert,A. (2015).SportsGovernanceObserver 2015.The legitimacycrisis ininternationalsports

governance.Kopenhagen:PlaytheGame/IDAN.

Geeraert, A. (2014). New EU governance modes in professional sport: enhancing throughput

legitimacy.JournalofContemporaryEuropeanResearch,10(3),302321.

GeeraertA.enDrieskens,E.(2015a).TheEUcontrolsFIFAandUEFA:aprincipalagentperspective.
JournalofEuropeanPublicPolicy,22(10),14481466.

252

Geeraert,A.enDrieskens,E.(2015b).TheorizingtheEUandinternationalsport:theprincipalagent
modelandbeyond.Sport&EUReview,7(1),622.

Gregory,H.J.enSimmelkjaer,R.T.(2002).Comparativestudyofcorporategovernancecodesrelevant
totheEuropeanUnionanditsmemberstates.NewYork:Weil,Gotshal&MangesLLP.

Hart,O.(1995).Corporategovernance:sometheoryandimplications.TheEconomicJournal,105(430),
678689.

Hood,C.(2006).TransparencyinHistoricalPerspective.InC.HoodenD.Held(Reds.),Transparency.
TheKeytoBetterGovernance?(pp.323).Oxford:OxfordUniversityPress.

Hood,C.enHeald,D.(2006).Transparency.Thekeytobettergovernance?Oxford:OxfordUniversity
Press.

IOC (2008). Basic universal principles of good governance of the Olympic and sports movement.
Lausanne:IOC.

Katwala,S.(2000).Democratisingglobalsport.Londen:TheForeignPolicycentre.

Klijn,E.H.enKoppenjan,J.F.M.(2004).ManagingUncertaintiesinNetworks.Londen:Routledge.

Kooiman,J.(1993).Moderngovernance:newgovernmentsocietyinteractions.Londen:Sage.

McCubbins, M.D., Noll, R.G. en Weingast, B.R. (1989). Structure and process, politics and policy:
administrativearrangementsandthepoliticalcontrolofagencies.VirginiaLawReview,75(2),431
482.

Moe,T.M.(1984).Theneweconomicsoforganization.AmericanJournalofPoliticalScience,28(4),
739777.

Mouffe,C.(1993).TheReturnofthePolitical.Londen:Verso.

Nardo, M.,Saisana, M., Saltelli,A. en Tarantola, S. (2005).Toolsfor Composite Indicators Building.

Brussel:EuropeseCommissie.

OESO(2004).Principlesofcorporategovernance.Parijs:OESO.

Parlementaire Vergadering van de Raad van Europa (2012). Good governance and ethics in sport
(Resolution1875(2012)Final).Straatsburg:RaadvanEuropa.

Pateman,C.(1970).Participationanddemocratictheory.Cambridge:CambridgeUniversityPress.

253

RaadvandeEuropeseUnie(2016).Councilconclusionsonenhancingintegrity,transparencyandgood
governanceinmajorsportevents(9644/16).Brussel:RaadvandeEuropeseUnie.

Srensen, E. en Torfing, J. (2009). Making governance networks effective and democratic through
metagovernance.PublicAdministration,87(2):234258.

Sport for good governance (2014). Sport for good governance. Online beschikbaar via:
http://www.s4gg.eu

Tallberg, J. (2003). European governance and supranational institutions: making states comply.
Londen:Routledge.

vanKersbergen,K.envanWaarden,F.(2004).Governanceasabridgebetweendisciplines.European
JournalofPoliticalResearch,43(2),14371.

Verlet,D.enDeschamps,L.(2009).Indicatorenvooroverheidsbeleid:historiek,begrippenentrends.
Brussel:StudiedienstVlaamseRegering.

Vocasport(2004).LaformationdansledomainedusportenEurope.Lyon:Europeanobservatoireof
sportandemployment.

Woods,N.(1999).GoodGovernanceininternationalorganisations.GlobalGovernance,5(1),3961.

Wymeersch, E. (2006).Theenforcementof corporategovernancecodes.Journal ofCorporate Law

Studies,6(1),113138.

254