Pyetje nga e Drejta e Unionit Evropian

1. Cilat personalitete njihen si themeluesit e BE-s?

Jean Monnet dhe Robert Schuman

2. Cilat shtete antare jan themelueset e BE-s?

Franca, Gjermania, Holanda, Belgjika, Luksemburgu dhe Italia

3. Sa gjuhe zyrtare jane ne UE?

23 Gjuh perdoren gjuhe zyrtare

4. Cilat jan institucionet e Bashkimit Europian?

Me hyrjen n fuqi t Traktatit t Lisbons, tani kemi shtat institucione t BEs:

Parlamentin Europian,
Kshillin Europian,
Kshillin e BE-s,
Komisionin Europian,
Gjykatn Europiane t Drejtsis,
Bankn Qendrore Europiane dhe
Gjykatn Europiane t Auditorve
Parlamenti Europian prfaqson qytetart e BE-s dhe zgjidhet
drejtprsdrejti nga ata;
Kshilli Europian ka rolin e nxitjes s krijimit t politikave t BE-s, dhe
drejtohet nga presidenti i
zgjedhur pr dy vite e gjysm;
Kshilli i Bashkimit Europian prfaqson shtetet antare individuale;
Komisioni Europian sht organ ekzekutiv i BE-s dhe ai bn prpjekje t
mbshtes interesat e
Bashkimit Europian si trsi;
Gjykata e Drejtsis mbshtet sundimin e legjislacionit Europian;
Banka Qendrore Europiane sht prgjegjse pr politikat monetare
Europiane;
Gjykata e Auditorve kontrollon financimin e aktiviteteve t Bashkimit
Europian.
Pushteti dhe prgjegjsit e institucioneve t BE-s, dhe rregullat e
procedurat q ata duhet ti zbatojn,
jan t parashtruara n traktatet mbi bazn e t cilave sht themeluar BEja. Kryetart dhe
kryeministrat e t gjitha shteteve antare arrijn marrveshje pr traktatet
dhe parlamentet e tyre i
ratifikojn.

5. Cilat jan tri pushtetet kryesore t Parlamentit Europian?

Pas hyrjes n fuqi t Traktatit t Lisbons m hert gjat ktij viti, Parlamenti
tani sht bashkligjvns
i ligjshm pr tr buxhetin, q do t thot se n trsi i ndan prgjegjsit
me Kshillin e Ministrave,

duke prfaqsuar qeverit Europiane, i cili sht duke br prpjekje pr t

siguruar q fondet n
dispozicion ti mundsojn BE-s t kryej detyrat e veta ashtu si presin
qytetart. Parlamenti ushtron
kontroll demokratik mbi t gjitha institucionet e BE-s, n veanti mbi
Komisionin Europian. Ka t drejt
t pranoj apo t refuzoj emrimin e komisionarve, mund t paraqes
mocion mosbesimi kundr tr
Komisionit dhe Komisioni sht i obliguar tu prgjigjet pyetjeve t
Parlamentit.

6. Cilat jan rolet kryesore t Komisionit Europian?

Propozon akte normative n Parlament dhe n Kshill; Administron dhe

ekzekuton politikat dhe
buxhetin e BE-s; sht "kujdestar" i Traktatit (s bashku me Gjykatn e
Drejtsis); Prfaqson
Bashkimin Europian n arenn ndrkombtare.

7. Cilat jan prgjegjsit e Komisionit Europian?

Komisioni Europian sht autoriteti ekzekutiv i Bashkimit Europian. Ky

institucion sht prgjegjs pr
propozimin e legjislacionit, pr implementimin e vendimeve t Parlamentit
dhe t Kshillit, pr
mbshtetjen e traktateve t Bashkimit Europian dhe pr menaxhimin e
punve t prgjithshme t
zakonshmet BE-s (implementimin e politikave t BE-s, udhheqjen e
programeve dhe harxhimin e
fondeve).

8. Sa zgjat periudha e rrotacionit me presidencn e Kshillit t BE-s?

Gjasht (6) muaj

9. Kush jan antart e Kshillit t Europs?

Presidentt e shteteve antare dhe presidenti i Komisionit Europian;

10. Cilat jan rolet kryesore t Kshillit t BE-s?

Kshilli i Bashkimit Europian miraton ligje, dhe zakonisht nxjerr ligje
bashkrisht me Parlamentin
Europian.
Kshilli koordinon politikat e gjra ekonomike t shteteve antare.
Kshilli prcakton dhe implementon politikn e prbashkt t jashtme dhe t
siguris t BE-s, bazuar
n udhzimet e caktuara nga Kshilli Europian.
N emr t komunitetit dhe t Bashkimit Europian, Kshilli lidh marrveshje
ndrkombtare n mes t
BE-s dhe nj apo m shum shteteve apo organizatave ndrkombtare.
Kshilli koordinon veprimet e shteteve antare dhe miraton masat n fushn
e bashkpunimit policor
dhe gjyqsor n shtjet penale.

Kshilli dhe Parlamenti Europian prbjn autoritetin buxhetor q miraton

buxhetin e komunitetit.

11. Cilt jan lidert aktual ky (2011) n Bashkimin Europian?

Jerzy Buzek Kryetar i Parlamentit Europian

Herman Van Rompuy Kryetar i Kshillit Europian
Jose Manuel Barrosso Kryetar i Komisionit Europian
Baronesha Catherine Ashton Prfaqsuese e Lart e BE-s
/Zvendskryetare e Komisionit Europian

12. Cili sht prfaqsimi i BE-s n Kosov?

Zyra Ndrlidhse e Komisionit Europian n Kosov

Prfaqsuesi Special i BE-s (PSBE)
Misioni i Bashkimit Europian pr Sundimin e Ligjit n Kosov EULEX
Shtetet antare t BE-s me ambasadat e tyre dhe zyrat ndrlidhse

13. Cili institucion sht prgjegjs pr koordinim t aktiviteteve q lidhen me

partneritetin
Europian n Kosov?
Ministria e Integrimit Europian

14. Cilat jan traktatet kryesore t BE-s dhe datat e nnshkrimit t tyre?
Traktati i Roms, me t cilin u themelua Komuniteti Ekonomik Europian
(KEE), i nnshkruar n Rom m
25 mars 1957, hyri n fuqi m 1 janar 1958. Traktati me t cilin u krijua
Komuniteti Europian pr Energji
Atomike (KEEA - Euratom) u nnshkrua n t njjtn koh dhe prandaj t dy
traktatet bashkrisht njihen
si Traktatet e Roms.
Traktati i Shkrirjes i nnshkruar n Bruksel m 8 prill 1965, i cili sht n
fuqi q nga 1 korriku 1967,
parashihte nj Komision dhe nj Kshill t tri komuniteteve t athershme
Europiane.
Akti i Vetm Europian (AVE), i nnshkruar n Luksemburg dhe n Hag, i
cili hyri n fuqi m 1 korrik
1987, parashihte prshtatjet e nevojshme pr krijimin e Tregut t Brendshm.
Traktati i Bashkimit Europian, i cili i nnshkrua n Mastriht m 7 shkurt
1992, hyri n fuqi m 1 nntor
1993. Traktati i Mastrihtit ndryshoi emrin e Komunitetit Ekonomik Europian
thjesht n \"Komuniteti
Europian\". Ky Traktat gjithashtu paraqiti forma t reja t bashkpunimit n
mes t qeverive t shteteve
antare pr shembull pr mbrojtjen, dhe n fushn e \"drejtsis dhe
punve t brendshme\". Me
shtimin e ktij bashkpunimi ndrqeveritar sistemit ekzistues
t \"Komunitetit\", Traktati i Mastrihtit
krijoi nj struktur t re me tri \"shtylla\" q sht politike si dhe ekonomike.
Ky sht Bashkimi
Europian (BE).

Traktati i Amsterdamit, i nnshkruar m 2 tetor 1997, hyr n fuqi m 1 maj

1999. Ky Traktat ndryshoi
dhe rinumroi traktatet e BE-s dhe t KE. Versionet e bashkuara t
traktateve t BE-s dhe t KE-s i
jan bashkngjitur ktij Traktati. Traktati i Amsterdamit i ndryshoi nenet e
Traktatit t Bashkimit
Europian, t identifikuar me shkronjat A deri n S, n form numerike.
Traktati i Nics, i nnshkruar m 26 shkurt 2001, hyri n fuqi m 1 shkurt
2003. Kryesisht merret me
reformimin e institucioneve ashtu q Bashkimi Europian t funksionoj n
mnyr efikase pas zgjerimit
n 25 shtete antare. Traktati i Nics, ish Traktati i BE-s dhe Traktati i KE-s
jan shkrir n nj version
t bashkuar.
Traktati i Lisbons u nnshkrua m 13 dhjetor 2007 dhe hyri n fuqi n
dhjetor t vitit 2009. Objektivat
e tij kryesor jan q BE-n ta bj m demokratike, duke prmbushur pritjet
e qytetarve Europian pr
standarde t larta t prgjegjshmris, sinqeritetit, transparencs dhe
pjesmarrjes; dhe q BE-n ta
bj m efikase dhe t aft t prballet me sfidat e sotme globale si jan
ndryshimet klimatike, siguria
dhe zhvillimi i qndrueshm.
Marrveshja pr Traktatin e Lisbons u prcjell me diskutime pr
hartimin e nj kushtetute. Nj
\"Traktat me t cilin do t krijohej nj kushtetut pr Evropn\" u miratua nga
shefat e shteteve dhe t
qeverive t Kshillit Europian n Bruksel, m 17 dhe 18 qershor 2004, dhe u
nnshkrua n Rom m 29
tetor 2004, por asnjher nuk u ratifikua.

15. Cilat jan kriteret e antarsimit n BE?

N vitin 1993, n Kshillin Europian te Kopenhagenit, BE hodhi nj hap t
rndsishm drejt ecjes
prpara t procesit t zgjerimit duke deklaruar se shtetet e asociuara t
Europs Qendrore dhe Lindore
qe dshirojn t bhen Antare t BE-se, do t arrijn t bhen t tilla. Ne
kt mnyr, procesi i
zgjerimit nuk ishte me nj pyetje qe kishte t bnte me shtjen nse do t
arrinte t behej zgjerimi,
por kur do t kryhej ky proces.
Lidhur me periudhn, Kshilli Europian deklaroi Antarsimi do t kryhet
sapo nj vend i asociuar t
jet n gjendje t marr prsipr detyrimet e antarsimit duke prmbushur
kushtet e krkuara
ekonomike dhe politike. Ne t njjtn koh, ai prcaktoi kriteret e
antarsimit t cilave shpesh i
referohemi me termin kriteret e Kopenhagenit.
Kshilli Europian i Kopenhagenit prcaktoi se kriteret e antarsimit krkojn
q shteti kandidat t ket

arritur:
Stabilitet te institucioneve duke garantuar demokracin, shtetin e se
drejts, mbrojtjen e t drejtave t
njeriut si dhe respektimin dhe mbrojtjen e minoriteteve ;
Ekzistencn e nj ekonomie funksionale t tregut sikundr dhe kapaciteti
pr t vepruar ne kushtet e
nj tregu konkurrues brenda Bashkimit Europian;
Aftsin pr t marr prsipr detyrimet e antarsimit duke zbatuar
objektivat politike, ekonomike
dhe monetare.
Kushtet pr integrim nprmjet rregullimit t strukturave administrative
prkatse, ne mnyre qe
legjislacioni komunitar i pruar ne legjislacionin vendas t zbatohet me
efikasitet prmes strukturave t
prshtatshme administrative dhe gjyqsore.
Kshilli Europian i Madridit ne Dhjetor 1995 krkoi gjithashtu q shtetet
kandidate duhet t krijojn
kushtet pr integrimin e tyre nprmjet prshtatjes se strukturave t tyre
administrative. sht shume e
rndsishme qe Acquis Communautaire t transpozohet n t drejtn e
brendshme t do vendi. Por
m e rndsishme sht implementimi i tij efektiv nprmjet strukturave t
duhura administrative dhe
gjyqsore. Ky sht nj parakusht q krkohet pr antarsimin ne BE.

17. Cilat jan parimet q udhheqin negociatat e antarsimit?

Prmbushja e kritereve politike sht nj parakusht pr fillimin e
negociatave. Ne rast t shkeljes t
parimeve t liris, demokracis, respektimit t t drejtave themelore t
njeriut dhe zbatimin e shtetit t
se drejts mbi t cilin Bashkimi Europiansht themeluar, negociatat e
pranimit duhet t pezullohen.
Negociatat bazohen mbi meritat e secilit vend, dhe shpejtsia e tyre do t
varet nga progresi i tyre ne
zbatimin e krkesave pr antarsim.
Qllimi kryesor i negociatave t antarsimit sht t siguroje qe do vend
kandidat sht i afte t
adaptoje Acquis Communautaire ne sistemin vendas dhe ta zbatoje at. Ne
ato raste kur paraqiten
vshtirsi pr t zbatuar plotsisht Acquis Communautaire nga momenti i
antarsimit, Bashkimi
Europianpranon disa periudha transitore t cilat duhet t ken nj kohzgjatje
t prcaktuar.
Gjate negociatave t antarsimit, Komisioni Europianmonitoron progresin
aktual qe behet nga
vendet kandidate, duke u mbshtetur ne realizimin e Kritereve te
Kopenhagenit.
Negociatat e antarsimit fillojn me procesin screening, i cili sht nj
analize shume e detajuar e

legjislacionit t vendit kandidat duke identifikuar legjislacionin vendas i cili

duhet t harmonizohet me
Acquis Communautaire. Ky proces synon shpjegimin dhe dhnien e treguesve
paraprake t shtjeve
qe do t shfaqen gjate negociatave.

18. ka sht Instrumenti i Para Antarsimit (IPA)

BE-ja ofron ndihm t zotuar financiare para aderimit pr shtetet kandidate

dhe shtetet potenciale
kandidate. Kjo ndihm financiare u ofrohet prfituesve individual dhe atyre t
shumt. Qllimi i ksaj
ndihme sht t ndihmoj kto shtete t paraqesin reformat e nevojshme
politike, ekonomike dhe
institucionale dhe q ato ti bjn n harmoni me standardet e BE-s. Q nga
viti 2007, shtetet
kandidate dhe shtetet potenciale kandidate kan pranuar financim t zotuar
nga BE-ja dhe mbshtetje
prmes nj kanali individual Instrumenti pr ndihm para aderimit, ose IPA.
Financimi i prgjithshm
para aderimit pr periudhn 2007 2013 sht 11.5 bilion.

19. ka do t thot Acquis Communautaire?

sht term francez q paraqet nj grup t parimeve, rregulloreve,
udhzimeve politike, praktikave dhe
obligimeve t cilat jan pranuar me plqimin e shteteve antare t BE-s. Kjo
shprehje pra tregon tr
legjislacionin e komuniteteve Europiane. Prgjithsisht, e ruan trajtn n
gjuhn frnge n t gjitha
gjuht e Bashkimit Europian, dhe shpesh shkurtohet n acquis\'.

20. ka nnkupton liberalizimi i vizave dhe cilat shtete t rajonit ton aktualisht
kan prfituar
nga liberalizimi i vizave?
Liberalizimi i vizave do t thot lvizje e lire n hapsirn Shengen.
Liberalizimi i vizave mundson
udhtim pa viz vetm deri n 90 dit (do gjasht muaj). Liberalizimi i
vizave lejon vetm udhtim t
lir, dhe jo leje pune apo prfitime t tjera. Serbis, Malit t Zi dhe ish
Republiks Jugosllave t
Maqedonis u sht lejuar regjimi pa viza n dhjetor 2009 dhe Shqipris e
Bosnjs dhe Hercegovins
n dhjetor 2010.

21. ka nnkupton Procesi i Stabilizim - Asociimit?

Procesi i stabilizim - asociimit sht politika e Bashkimit Europian ndaj
Ballkanit perndimor, i krijuar me
qllim t integrimit Europian. Prmes procesit t stabilizimit dhe asociimit,
synimi i BE-s fillimisht ishte
t siguroj paqe dhe siguri n rajonin e Ballkanit perndimor, duke shrbyer
si prkrahs i institucioneve

demokratike me sigurimin e zbatimit t ligjit. Synim tjetr i BE-s sht t

mbshtes shtetet n
tranzicion n zhvillimin e nj ekonomie gjithprfshirse t tregut q sht
konkurruese dhe plotsuese
me at t BE-s. Pr m tepr, prmes ktij procesi BE-ja promovon
bashkpunimin rajonal n mes t
shteteve t Ballkanit perndimor, dhe prkrah shtetet n krijimin e
kapaciteteve dhe kritereve pr
miratimin dhe implementimin e standardeve Europiane, duke prfshir Acquis
Communautaire dhe
standardet ndrkombtare.
PSA vendos qllime t prbashkta dhe politika ekonomike pr t gjitha
shtetet e Ballkanit perndimor,
por progresi i br nga do shtet brenda ktij procesi matet individualisht.
Shtetet q marrin pjes n
PSA u nnshtrohen reformave transformuese q synojn konsolidimin e
demokracis dhe sundimin e s
drejts, si dhe krijimin e nj ekonomie funksionale t tregut prmes nj
qasjeje graduale t legjislacionit
t komunitetit n ligjet e tyre nacionale.

22. ka nnkupton Marrveshja pr Stabilizim - Asociim?

Marrveshja pr Stabilizim dhe Asociim (MSA) sht marrveshje ligjore
ndrkombtare n mes t
shtetit nnshkrues dhe Bashkimit Europian, dhe kryesisht bazohet n acquis
communautaire t BE-s,
dhe pr shpalljen e saj mbshtetet n legjislacionin e shtetit bashkveprues.
Marrveshjet pr stabilizim
dhe asociim jan implementuar n shtetet e ndryshme t Ballkanit
perndimor q n mnyr eksplicite
nnkupton prgatitjen e shtetit prkats pr antarsim n BE n t
ardhmen. Marrveshjet pr
stabilizim dhe asociim jan t bazuara n partneritet progresiv, ku BE-ja ofron
nj przierje t
koncesioneve tregtare, ekonomike dhe ndihms financiare (Programi IPA) dhe
marrdhnie
kontraktuese (Marrveshjet pr stabilizim asociim).

23. Cilat vende prfshihen n rajonin e Ballkanit Perndimor n Procesin e

Stabilizim-Asociimit
dhe n far faze t PSA ndodhen ato?
N rajonin e Ballkanit Perndimor bjn pjes Kroacia, Shqipris, Maqedonia,
Bosnj-Hercegovina,
Serbia, Mali i Zi dhe Kosova.
Kosova ka t ardhme t sigurt drejt integrimit. BE ka prsritur ( m s
fundmi n Kshillin Europiant
Qershorit 2008) se Rezoluta 1244 e Kshillit t Sigurimit t Kombeve t
Bashkuara pr Kosovn prmban
nj perspektiv t qart Europiane n bashkrendim me perspektivn e
rajonit t Ballkanit Perndimor.

BE angazhohet t luaj nj rol udhheqs n sigurimin e stabilitetit t

Kosovs nprmjet nj misioni t
Politiks Europiane t Siguris dhe Mbrojtjes n fushn e sundimit t ligjit
nprmjet Prfaqsuesit t tij
Special dhe kontributit t tij n zyrn civile ndrkombtare. Komisioni
Europiansiguron rekomandime se
si mund ti prqaset dhe se si mund ti realizoj Kosova objektivat q ka
vendosur Kshilli n
Partneritetin Europianpr Kosovn.
Kroacia ka qen vend kandidat pr antarsim n BE q prej qershorit te vitit
2004. Kroacia ishte vendi i
dyt q nnshkroi nj marrveshje Stabilizim-Asociimi me BE-n n 29 tetor
2001. Kjo marrveshje hyri
n fuqi m 1 shkurt t vitit 2005. M 3 tetor 2005, BE vendosi t hap
negociatat e antarsimit me
Kroacin. M 12 shkurt 2008 Kshilli miratoi Partneritetin e ri t Antarsimit
pr kt vend.
Shqipria
Maqedonia u b vend kandidat pr antarsim n BE n vitin 2005. M 18
shkurt 2008 Kshilli miratoi
Partneritetin e Antarsimit pr kt vend, duke prditsuar Partneritetin
Europiant mparshm t
janarit t vitit 2006. Nj Marrveshje pr Lehtsimin e Lshimit t Vizave dhe
nj Marrveshje Ripranimi
me BE-n ka qen n fuqi q prej janarit t vitit 2008. MSA-ja me kt vend
sht nnshkruar m 9 prill
2001 dhe ajo hyri n fuqi m 1 prill 2004. Nj marrveshje Interim q
mbulonte shtjet e lidhura me
tregtin, ka hyr n fuqi m qershor 2001.
Bosnja dhe Hercegovina sht nj vend kandidat potencial pr antarsim n
BE sipas Kshillit Europian
t Selanikut t qershorit 2003. M 16 qershor 2008 BE-ja dhe Bosnja dhe
Hercegovina nnshkruan MSAn,
e cila do t hyj n fuqi pas prfundimit t procesit t ratifikimit. Nj
marrveshje Interim, q sht
nnshkruar n t njjtn dit, hyri n fuqi m 1 korrik 2008. Komisioni
Europianlanoi nj dialog pr
liberalizimin e vizave m 26 maj 2008. Nj Partneritet i ri Europianme BosnjeHercegovinn u miratua
nga Kshilli m 18 shkurt 2008. M 1 janar 2008 hyn n fuqi Marrveshjet e
Lehtsimit t Lshimit t
Vizave dhe t Ripranimit. BE vazhdon t jet e pranishme n kt vend
brenda kuadrit t Politiks s
Prbashkt t Jashtme dhe t Siguris dhe t Politiks Europiane t Siguris
dhe t Mbrojtjes.
Mali i Zi sht nj vend kandidat potencial pr antarsim n BE. Perspektiva
e tij Europiane u ripohua
nga Kshilli m qershor 2006 pas njohjes s pavarsis nga vendet antare
t BE-s. M 15 tetor 2007

Mali i Zi nnshkroi MSA-n dhe nj Marrveshje Interim. Kjo e fundit hyri n

fuqi m 1 Janar 2008,
ndrsa MSA-ja do t hyj n fuqi pas prfundimit t procesit t ratifikimit. Nj
Partneritet Europianme
Malin e Zi u miratua nga Kshilli m 22 janar 2007. Qeveria malazeze miratoi
nj plan veprimi pr
zbatimin e tij n 17 maj 2007. Marrveshjet ndrmjet BE-s dhe Malit t Zi
pr Lehtsimin e Lshimit t
Vizave dhe t Ri-pranimit hyn n fuqi m 1 janar 2008.
Serbia sht nj vend kandidat potencial pr antarsim n BE n vazhdn e
Kshillit Europiant
Selanikut t qershorit 2003. M 29 Prill 2008 BE-ja dhe Serbia nnshkruan
MSA-n dhe Marrveshjen
Interim. M 1 janar 2008 hyn n fuqi Marrveshjet e Lehtsimit t Lshimit
t Vizave dhe t Ri-pranimit
ndrmjet Serbis dhe BE-s. M 18 shkurt 2008 Kshilli miratoi Partneritetin e
ri Europianpr Serbin.

24. ka sht tregu i vetm i BE-s?

Tregu i vetm sht njra nga t arriturat m t mdha t Bashkimit

Europian. Instrumenti q mundsoi
tregun e vetm ishte Akti i Vetm Europian, i cili hyri n fuqi n korrik 1987.
Kufizimet e tregtis dhe konkurrencs s lir n mes t shteteve antare
gradualisht jan eliminuar,
duke rezultuar me rritjen e standardit t jetess. Tregu i vetm mbshtetet
nga nj sr politikash t
ndrlidhura t cilat jan vendosur nga BE-ja gjat viteve. Ata ndihmojn pr
t siguruar q nga
liberalizimi i tregut t prfitojn sa m shum biznese dhe konsumator q t
jet e mundur.

25. ka sht projekti Bashkpuniomit Ndrufitar?

Projekti i Bashkpunimit ndrkufitar sht nj projekt i financuar nga
Bashkimi Europian. Qllimi kryesor
sht pr t promovuar dhe pr t vendosur bashkpunimin ndrkufitar dhe
t integrimit socio ekonomik n mes t rajoneve kufitare t Kosovs dhe vendeve fqinje duke
forcuar lidhjet ekonomike,
sociale, mjedisore dhe kulturore.

26. ka sht Partneriteti Europian

Partneriteti Europian sht nj ndr instrumentet e dala nga Agjenda e
Selanikut pr t mbshtetur
procesin e reformimit n vendet e Ballkanit Perndimor dhe pr ti sjell ato
m afr BE-s. Partneriteti
ka filluar t zbatohet n vitin 2004. Ky proces prfshin identifikimin e
prioriteteve afatshkurta dhe
afatmesme t cilat duhet t adresohen nga vendet aspirante pr t hyr n
BE, gj q do tu ndihmoj

n reformimin dhe prgatitjen pr tu antarsuar. Partneriteti Europian ka

pr qllim t mbshtes
prpjekjet Ballkanit Perndimor pr ti arritur kriteret e pranimit n BE
(Kriteret e Kopenhags). Ai ofron
struktur koherente t reformave t cilat nevojiten, si dhe kornizn financiare
prcjellse. Vendet e
prfshira zhvillojn planet n form t orareve t reformave dhe detajeve mbi
masat t cilat priten t
ndrmerren pr t adresuar krkesat pr integrim t mtutjeshm n BE.
Kto Partneritete ofrojn nj korniz q prfshin prioritetet q dalin nga
analiza e situats t secilit nga
partnert, dhe mbi t cilat duhet t bhen prgatitje m intensive pr ti
arritur kriteret e prcaktuara
nga Kshilli Europian. Partneriti Europian rishikohet rregullisht n baz t
prparimit t arritur nga secili
vend dhe rifreskohet me prioritete t reja sipas nevojs. Kshilli Europian e ka
vendimin mbi principet,
prioritetet dhe kushtet q duhet t parashihen n Partneritetin Europian, si
dhe n intervenimet
pasuese.

27. ka sht Plani i Veprimit i Partneritetit Europian (PVPE)

Plani i Veprimit i Partneritetit Europian (PVPE) sht dokumenti kryesor
afatmesm planifikues i
Qeveris s Kosovs q ka pr qllim prcaktimin e veprimeve t nevojshme
pr zbatimin e agjends
Europiane dhe progresin n procesin e Integrimit t Kosovs n BE, n pajtim
me prioritetet e
identifikuara nga Partneriteti Europian.
Prioritetet e Partneritetit Europian jan ndar n prioritete afatshkurtra (1-2
vite) dhe prioritete
afatmesme (3-4 vite). PVPE prfshin kto pjes:
- Kriteret Politike
- Kriteret Ekonomike
- Standardet Europiane
Prmbajtja dhe struktura e planit paraqitet n form t prezantimit t
reformave q jan ndrmarr n
aspektin e kornizs ligjore dhe institucionale n planin afatshkurtr dhe
afatmesm si dhe n veprimet e
planifikuara pr adresimin e sfidave t Raportit t Progresit t vitit t
mparshm.

28. ka sht Procesi i Stabilizim Asociimit (PSA)

Procesi i Stabilizim-Asociimit, i miratuar dhe vn n fuqi m 1999, sht
korniza e politikave t
Bashkimit Europian pr Ballkanin Perndimor, n kuadr t s cils zhvillohet
procesi i integrimit t
ktyre shteteve n BE deri n antarsimin e tyre t plot. Ky proces ka tri
qllime strategjike:
- Stabilizimin dhe tranzicionin drejt nj ekonomie t lir dhe konkurrente t
tregut

- Promovimin e bashkpunimit rajonal

- Perspektivn Europiane.
Prmes ktij procesi BE i ndihmon dhe i shrben si udhrrfyes secilit vend n
procesin e zhvillimit t
tyre, n mnyr q kur t bhen antar t plot t jen n gjendje t vn
n jet standardet
Europiane, duke i mundsuar secilit q t jet n gjendje t luaj rolin e tij si
antar me t drejta dhe
obligime t plota.
N kuadr t negociatave t PSA-s, BE u ofron ktyre vendeve lehtsira
tregtare, ndihma ekonomike,
teknike e financiare, dhe marrdhnie kontraktuale. N kuadr t ktij
procesi, prgatitja e secilit vend
pr antarsim matet duke u bazuar n prmbushjen e obligimeve t
vendosura n kuadr t kritereve
t Kopenhags (1993) dhe atyre t Madridit (1995).
Kto kritere krkojn q secili vend t ket:
Institucione stabile t cilat garantojn demokracin, sundimin e ligjit, t
drejtat e njeriut, dhe
respektimin e mbrojtjen e minoriteteve (kriteret politike)
Nj ekonomi funksionale t tregut, e cila t jet n gjendje t prballet me
presionin e konkurrencs dhe
forcave t tregut brenda tregut t BE-s (kriteret ekonomike)
Kapacitetet pr t marr prsipr detyrimet e antarsimit, n prputhje t
veant pr objektivat e
bashkimit politik, ekonomik dhe monetar. Kjo n veanti krkon q secili vend
t ket krijuar kushtet
pr integrimin e tij nprmjet zhvillimit t strukturave t tij administrative
dhe gjyqsore deri n at
nivel sa ato t sigurojn jo vetm integrimin e Acquis-s n legjislacionin
kombtar (transponimi), por,
ka sht m e rndsishmja, vnien e tij n zbatim n mnyr efektive
(standardet Europiane).
Prparimi i secilit vend drejt prmbushjes s ktyre kritereve monitorohet
rregullisht dhe prezantohet
n Raportet vjetore t Progresit pr secilin vend, t cilat vlersojn se sa jan
t gatshme ato t afrohen
me BE-n. Instrumentet e tij jan formuluar n Samitin e Zagrebit (2000), dhe
jan avancuar m tej n
Samitin e Selanikut (2003), i cili futi n veprim nj varg instrumentesh t reja
pr t mbshtetur procesin
e reformave n vendet e Ballkanit Perndimor pr ti shpn ato m shpejt
drejt BE-s. Instrumenti
kryesor i PSA-s jan Partneritetet Europiane, t cilat BE ia ofron secilit vend
t Ballkanit Perndimor q
nga viti 2004, dhe ku identifikohen prioritetet afatshkurta dhe afatmesme q
duhet prmbushur me
qllim t implementimit t reformave dhe t prgatitjes s tyre pr
antarsim n BE.

Deri m tani, Kroacia, Islanda dhe Maqedonia kan arritur statusin e vendeve
kandidate, kurse
Shqipria, Bosnja dhe Hercegovina, Kosova, Mali i Zi dhe Serbia jan vende t
mundshme kandidate.

29. Cili sht Mekanizmi Prcjells i Stabilizim-Asociimit (MPSA)

N mars 2003, BE ka vn n fuqi dhe institucionalizuar Mekanizmin

Prcjells t Stabilizim-Asociimit
(MPSA), si mekanizimin kryesor t dialogut n mes t Qeveris s Republiks
s Kosovs dhe Komisionit
Europian n kuadr t Procesit t Stabilizim-Asociimit. Ky mekanizm ka
funksionuar n dy nivele:
Dialogu politik, n kuadr t t cilit jan zhvilluar Mbledhjet Plenare t MPSAs (dy tri her n vit). N
kto mbledhje, t bashk-kryesuara nga autoritetet m t larta t Qeveris
s Kosovs dhe Komisioni
Europian, t dy partnert diskutojn arritjet n prmbushjen e Partneritetit
Europian dhe kryerjen e
reformave t parapara, dhe dakordohen mbi prioritetet pr periudhn n
vijim. Nga marsi 2003 deri n
qershor 2009 jan mbajtur gjithsej 16 mbledhje t tilla.
Dialogu teknik, n kuadr t t cilit jan zhvilluar Mbledhjet Sektoriale t
MPSA-s (nj dy her n vit)
n gjasht sektor: qeverisja e mir, ekonomia, tregu i brendshm, inovacioni
dhe kohezioni social,
infrastruktura dhe bujqsia e peshkataria. N kuadr t mbledhjeve
sektoriale, shrbyesit civil t
institucioneve t Kosovs dhe ata t Komisionit Europian diskutojn n hollsi
mbi prioritetet dhe
aktivitetet konkrete n kuadr t secilit sektor, gj q gjithashtu mundson
q KE ti ofroj administrats
kosovare kshilla e udhzime mbi reformat strukturore q jan n prputhje
me normat dhe standardet
e BE-s.
Qllimi kryesor i mbledhjeve politike dhe teknike sht q Komisioni Europian
t prcjell dhe
monitoroj reformat e Kosovs dhe procesin e prafrimit me BE-n, n
veanti lidhur me prioritetet e
parapara n Partneritetin Europian. Dialogu politik dhe teknik vazhdon edhe
gjat kohs n mes t
mbledhjeve, gjat s cils t dyja palt punojn n zbatimin e prioriteteve
dhe aktiviteteve konkrete t
dakorduara n kuadr t Partneritetit Europian pr Kosovn.
Deri m tani, Komisioni Europian i ka ofruar Kosovs tri dokumente t
Partneritetit Europian (m 2004,
2006 dhe 2008), nga t cilat ky i fundit sht n implementim e sipr.
Autoritetet e Republiks s
Kosovs i implementojn prioritetet afatshkurtra (2 vjet) dhe afatmesme (4
vjet) t parapara n kuadr

t Partneritetit Europian prmes Planit t Veprimit pr Partneritet Europian

(PVPE).

30. ka sht Dialogu i Procesit t Stabilizim Asociimit

Pas kryerjes s Studimit t Fizibilitetit pr Kosovn (gjat tr vitit 2009), n

nntor 2009 KE ka publikuar
Komunikatn Kosova Prmbushja e Perspektivs Europiane, n baz t s
cils Procesi i StabilizimAsociimit pr Kosovn sht avancuar nga Mekanizmi Prcjells i StabilizimAsociimit (MPSA) n
Dialogun e Procesit t Stabilizim-Asociimit (DPSA). Korniza e DPSA-s ka
filluar s zbatuari n fillim t
vitit 2010.
DPSA funksionon bazuar n qasje t njjt me MPSA-n, prkatsisht n dy
nivele:
- Dialogu politik, n kuadr t cilit zhvillohen Mbledhjet Plenare t DPSA-s;
dhe
- Dialogu teknik, n kuadr t cilit jan themeluar dhe funksionojn kto
forume (bazuar n strukturn
e Acquis communautaire):
Nn-komiteti pr Reformn e Administrats Publike (RAP);
Nn-komiteti pr Drejtsi, Liri dhe Siguri (DLS);
Nn-komiteti pr shtje Ekonomike e Financiare dhe Statistika (EFS);
Nn-komiteti pr Tregti, Industri, Dogana dhe Tatime (TIDT)
Nn-komiteti pr Tregun e Brendshm, Konkurrenc, dhe Mbrojtjen e
Konsumatorve dhe at
Shndetsore (TBKMKSh);
Nn-komiteti pr Inovacion, Shoqri Informative dhe Politika Sociale (IShIPS);
Nn-komiteti pr Transport, Mjedis, Energji dhe Zhvillim Rajonal (TMEZhR);
Nn-komiteti pr Bujqsi, Peshkatari, Pylltari dhe Siguri t Ushqimit (BPPSU);
Dialogu me Shoqrin Civile (DShC); dhe
Komiteti i Prbashkt Monitorues (q mbulon asistencn e BE-s dhn
Kosovs).

31. Cilat institucione jan t prfshira n bashkpunimi ndrinstitucional rreth

Procesit t
Integrimit Europian?
Administrata Tatimore e Kosovs
Agjencia Kosovare e Prons
Agjencia Kosovare e Privatizimit
Agjencia Kundr Korrupsionit
Agjencia pr Barazi Gjinore, ZKM
Agjencioni Rregullativ i Telekomunikacionit
Agjencia e Ushqimit dhe Veterins
Banka Qendrore e Republiks s Kosovs
Dogana e Kosovs
Enti i Statistiks s Kosovs
Institucioni i Avokatit t Popullit
Instituti Gjyqsor i Kosovs
Kshilli Gjyqsor i Kosovs

Komisioni pr Ndihm Juridike

Komisioni Kosovar i Konkurrencs
Komisioni i Pavarur Gjyqsor dhe Prokurorial
Komisioni i Pavarur i Medieve
Komisioni Qendror i Zgjedhjeve
Komisioni Rregullativ i Prokurimit Publik
Komunat (MAPL)
KOSTT
Kuvendi i Republik s Kosovs
Ministria e Administrats Publike
Ministria e Administrimit t Pushtetit Lokal
Ministria e Arsimit, Shkencs dhe Teknologjis
Ministria e Bujqsis, Pylltaris dhe Zhvillimit Rural
Ministria e Drejtsis
Ministria e Ekonomis dhe Financave
Ministria e Energjis dhe Minierave
Ministria e Komuniteteve dhe Kthimit
Ministria e Kulturs, Rinis dhe Sporteve
Ministria e Mjedisit dhe Planifikimit Hapsinor
Ministria e Puns dhe Mirqenies Sociale
Ministria e Punve t Brendshme
Ministria e Punve t Jashtme
Ministria e Shndetsis
Ministria e Transportit dhe Post-Telekomunikacionit
Ministria e Tregtis dhe Industris
Organi Shqyrtues i Prokurimit
Presidenca
Prokuroria e Shtetit
Zyra e Auditorit t Prgjithshm
Zyra e Kryeministrit
Zyra e Rregullatorit t Energjis
Zyra Rregullative pr Ujra dhe Mbeturina