az1z nes1n

TUT ELIMDEN

ROVNi
oyun

Kapak

Meng Ertel

1968 de yazdm bu oyun 1970

de kitap olarak yaynland. Ama
tr ve profesyonel b t n tiyat
rolarn izin almadan bu oyunu
sahneye koymamalarn nemle
dilerim.
Aziz Nesin

ISTANBUL MATBAASI
Manlfaturaclar ars, 2 nci Blok,
No. 2274 Unkapan - Istanbul
1 9 7 o

KIILER:
Rcvni

Krkbe yanda, din bir canbaz.

Mea

Otuzbe yanda, gzel, ama yorgun bir kadn.

Rovni'nin ei ve partneri.

Mestini

Parlak maden borulardan yaplm bir canbazlk ay

gt. Merdiven, sehpa, masa, lskemle vb biimlere
sokulabilir. Rovni, ok sevdii bu aygta Mestini
adn vermitir. Mela, Mestini'den nefret eder.

Lafa

Biri ok byk, br ok kk iki tekerlekli canbaz

bisikleti. Mela ona Lanfaa adn vermitir. Rovni,
lanfa'dan nefret eder.

N ot:
Mestini ve Lanfa, canbaz karkocann davranlar ve gsterdikleri il
giyle canllk ve insan nitelii kazanacak olan iki canbazlk aygtdr.

BiRiNCi BLM

Giri:
Salon kararncaJ bir sirk dolusu seyircinin korku
l duy ulur. Byk bir kaza olmu ve seyirciler sirk
teJ korkuyla haykrmaktadrlar. Bu korkun haykr
larJ azalp oalarakJ ama aralksz srecektir. Haykr
larn b ir lk korosu olarak dzenlenmesi tasarlan
m tr. lk korosu srerken perde alr. Sahneye
gerili sinema perdesindeJ R ovni'yle Meta'n n canbazlk
gsterileri filmi grnecektir. (FilmJ yalnz silet ola
rak da grneb ilir. Glge ve izdmler perdede can
bazlk ederler.) Beyaz perdede iki canbaz gsteriye ba
laynca, lk komsu hafifliyerek, canbaz gsterilerin
deki m zie dn r. Filmde Meta, uzun salarndan
tavanda bir engele asl, sallanmaktadr. Rovni, trapez
de sallanyor. Kendini bolua frlatan R ovni, Meta'nn
ayaklarna tutun up gsteriler yapt ktan sonra yine ken
di trapezine srar. Meta, sa larn engelden kurtarp
kendin i bolua atarak Rovni'nin koliarna atlr, ama
Rovni'nin ellerini yakalayamazJ b olua derken, se
yircilerin korku lklarndan mzik duyulmaz olur.
Bu anda lk korosu ykselerek, salon daki seyircileri
bask altna alp etkilemelidir. lk korosu tepe nok
tasnda birden kesilir. Sessizlik. Sahne ok az ayd n la
n r, koyu loluk.
*

Bir y eni otelin geni odas. Yanyana iki karyola ve

b yk kentlerdeki by k otel odalarn n bilinen eya
s. Sa karda oda kaps. Sa geride, duvarda) banyo7

nun kaps, nde gardrop. nceden geti- ilmi bavu llar

ve canbazlk aygtlar nn ku tular kap nndedir. K.
Hava sou k. Gecenin ilk saatleri. nden Rovn i, a-ka
dan Mela gi-er. Ellerinde valizler, antalar. Rovni, elek
trii yakar, sahne aydnlanr. Meld a daya gi-e- girmez,
elindeki vaZizi atm gibi bmk-, koltua yo-gun y lr.
ROVN (Odaya baknamk) - Kt otel deil
mi.. . (Meld cevap vermez, yanndaki bavu lu ap iki
iesini kan-) yi deil mi otel? (Meld susm . Rovni,
aralannda sylei balamas iin ldf olsun diye bieyler
syleT du-umdadT) Hava da souk iyice. . (Susma)
Sen oteli gzel bulmadn m (Susma) ok mu yorgun
sun? (Susma) Yoksa oteli beenmedin mi? (Dumksa
ma) stersen baka otele gidelim. Konusana .. Sen de
.

biey syle, dilini mi yuttun?

MELA. - urdan barda verir misin?
ROVN (Kzgn) - Hi olmazsa mantonu kar
da ondan sonra i! (Susma) Baksana, srlsklamsn . ..

(Paltosunu kanp gardroba koyar)

nce kar slak el

biseni! yeceksin...
MEL'A- Bir bardak...
ROVN - Gelir gelmez hemen iki ... Uakta da
boyuna itin ya...
MEL:A - Ltfen bir bardak .
ROVN (Masadan ald baT da ver ir)
Oyun
dan nce imesen ne olur sanki.. . (.Mefa barda doldu
Tur) iyi bir canbaz, gsteriden nce hibir zaman i
-

mez. . .

Patlamadn ya, gsteriden sonra ier

bittikten sonra zbarncaya kadar i! Ama

(Meld ier)

sin. iimiz

imdi ime! ..
MELA- Niin?

Niin ime diyorsun?

Salm m dnyorsun yoksa?

Niin sesin kmyor?
ROVN (Bavul dan

(e-)

(Alayl )

Sylesene...

kard h ir afi.i duvara raf7-

nsan, iine sayg duymal . .

MELA - Hh ... Yllardr hep bu: i, i, i .. in
san iine sayg duymalym!. Evet, ama ke ndi iine...

tiyelerken) -

Benim deil, senin iin bu ...

ROVNi - ikiliyken seyircinin karsna kl

maz..
M ELA - Bouna kayglanma, iini aksatmam .
Bugne kadar bitek falso yaptm m? Uyurken bile tra
pezden trapeze atlayabilirim. Yllarn alkan).r. ig
dmle yapyorum artk, hayvan gibi . . .
ROVNi - Doru u u u, hayvan gibi . . .
(Rovni'nin ast afilerden birinde, Rovni'yle Me
.

la' nn trapezde canbazlk yaparken resimleri vardr. Re

simde, Mela mayolu, R ovni de palyao k l,4 nda. Bu
afite .Jl yaz okm ur: ((Harika akr obatlar - Meta Vf'
Rovni ift i)) br afite, yine !vfel ile Rmm i'nin i\1es
tini ve Lanfa ile gs ter: yaparlarhen resimleri ve u ya
z vardr: ekirge adam Rovni ve las tik kadn Mela
lme glen akrobatlar.)
M ELA (er) - Evet . . .
ROVNi - ime dedike inadna iiyorsun . .
MELA (A lay/) - Bak, saln dnerek mc!)) deseydin, o zaman imezdim.
ROVNi - Elbet saln dnyorum.
MELA - Ama sen, salm i in, benim iin salm dnmyorsun ki . . .
ROVNi - Ya niin yleyse?
l\fELA -- Yine
. . kendin, kendi iin iin . . .
Ro\rNI - Inn d eg
, mz
.. . . . .
MELA - Sarho olurum, hasta olurum da ie
kamam yada iini bozarn diye . . . Akrobatlar kral
Rovni hi falso yapar n?
ROVN i - Bunda alay eelecek b iey grmyo
rum . . .
MELA - Bu kadar ok iersem, belki ele hastane
. ye clerin, sonra partnersiz kalrsn. Benim yerime
bir bakasn yetitirmeyi ok denedin ama, baaramadn bitrl . . . yle deil mi, hep iin iin.. .
ROVNi - Bizim, bizim . . . ikimizin ii . . .
J\fELA - Hayr. Benim iim deil.
ROVN i - Ortaklaa iimiz bu . . . Hereyden nce
.

yaayabilmemiz iin . . . (!VIestini'nin bulunduu ku tuyu

aarJ kard Mestini'yi zenle kurmaya balar)

MELA - Hh . . . Ortaklaa . . . Neyimiz var ortak

laa bizim? H, syler misin, neyimiz? Bu demir boru
lar, bu maden ubuklar m? Yoksa halatlar, ipler, en
geller, enberler mi? (ier) itiim iin hi iin aksad
n bu zamana kadar, sen onu syle . . .
ROVN i - Aramzdaki fark ite bu Mela; bunca
yldr ne zaman gsteri yapmak iin halkn karsna
ksam, tpk ilk kmdaki gibi cokuluyum, korku
iindeyim; ya beceremezsem, ya baaramazsam diye . . .
i\IELA- H i de yle grnnezsin . . .
ROVNi- Kimse gzlerimi grmyor da ondan . . .
Bu geeeki gsteride, halkalar brakp kollarma atlar
ken bakabilirsen gzlerime bak . . . Otuz yldr hep bu
korkuyu ekiyorum. Bu nasl bir korku, biliyor mu
sun?
l\IELA
Biliyoru m, biliyorum .. . on dinleelim
senden bunlar . .. Korkusuz canbazn gizli korkusu . . .
O byk baarlarn da hep bu korkuna borlusun. O
kadar cok anlattn ki bunlar . . .
ROVNi - Yalnz baarm deil, iime olan say
grn da bu korkuya borluyum . Oysa sen, hi, ama hi
korknuyorsun.
MELA - Demek kendime gveniyorum.
ROVN i - Hi de deil . . . Kendine saygn yok ki
iine olsun.
MELA - Sevmiyorum, sevmiyorum bu ii . . . Se
pin korkularnn ta elerininde sevgi var, yaptn ie.
Oysa ben baarszlktan korkmuyorum. Ama ben ba
b bieyden korkuyorum.
ROVNi - Neden?
MELA (er) - Be de yllardanberi baka bir
korku ekiyorum.
ROVN i - Hi sylemedin. Neden korkuyorsun?
MELA. - Kendimi bolua frlatp sana atldm
zaman, sanki birgn ellerini geri ekecekmisin, beni
-

10

brakacakmsn gibi geliyor . . . Yllardr hep bu kor

ku . . . Her gsterimizele duyuyorum bunu. (er)
ROVNi (Suzist yakalanm gib:dir. Bir durah
sanacla sonra) - Sen, gerekte benden, benim elleri
mi ekmemelen deil, kendinden korkuyorsun . . .
M ELA - Kendimden mi? Niin?
ROV N i - nk, hangi gnse o gn, ellerini
bana uzatmayacaksn, uzatamyacaks n ! Sen ellerini
vermezsen, ben nasl tu ta bilirim seni bolukta? (Mes
tini'yi bir insanrn gibi lwlt ua oturtur. sevgiyle ok
.yarak) Yollarda bir yeri ineinecek diye hep aklm bun
dayd. yle hoyrat ki adamlar . . .
l\IELA (Kskanlkla) - Yine mi senin Mestini?
Hep Mestini . . . Bktm artk. (Rovni) mendiliyle tozla
rn silip Mestini'yi parlatrnaktadr) Oldu olacak, sev
gili M esrini'ne makiyaj da yap . . (er) Ortaklaa bie
yimiz yok ama, benim bir ortam var ite: l\lestini . . .
Senin sevgili Meslni'n . ..
ROVN i - Benden o kadar uzaktasn ki, i\lestini
de olmasa patlyacam. (Lanfa'y lwtusundan kar
maktadr) Ne yapabilirim baka?
MELA - Ne yapacaksn, Mestini'yi koynuna al
da yat! (Rovni, Jwtudan kard Lan fa' y kajnnn ya
nna geliigiizf'l clayar) Ne o, Lanfa'y atverdin birya
na . . . Mesti ni z de. La nfa vci mi? (Hiddctlr ka!hj;
Lanfa'v alr) Hani, sen i n iine saygn vard? Yoksa
.
Lanfa iimizi gerei d ei l mi? (Lanfa'y bir insan gi
bi karyolaya oturtujJ srtn duvara dayar. !11antosunu
kmp Lanfa'ya giydirir, .Japkasn da Lanfa'nn gido
nuna lwyar)
ROVNi - te imdi tam benzedi . . . iyice sar da
.

mesin.
i\fELA
Biliyorum Lafa 'dan nefret ettiini.
Ben onu seviyorum diye bu nefretin.
ROVN - Sen de Mestini'den . ..
M ELA - Evet, evet . . . Nefret ediyorum, var m
bir diyecein?
-

ROVN i - yleyse neden kzyorsun? Ben de se

nin Lanfa'ndan nefret ediyorum.

(Susma)

MELA - Boulur gibi

oluyorum. . .

(Yakasn

aar) Ah birisi gelse, birisi geli verse . . .

ROVN - Kim? Kim gelsin istiyorsun?
M ELA - Kim olursa olsun, gelsin biri de . . .
ROVNi - Ne olacak?
MELA - Bir sre olsun kurtarr bizi . . .
ROVN i - Bir konuk?
M E LA - Tandm, tanmadm . . . En sevmedi
im birisi bile olsa . .. Tek u kap alsn, birisi girsin . . .
ROVN i - Her zaman yaptmz gibi, yle mi?
Yani, yabanclarn yannda mutluluk oyunu oynyaca
z. Bakalar, birbirimizden nefret ettiimizi bilmeye
cek.
MELA - Kimse anlamayacak dman olduu
muzu . . .
ROVN i - Ne mutlu ift, diyecekler bizim iin . . .
Hadi oynyalm istersen. (Bir konuk yanndaym gi
bi, yajmack sevgi gsterileriyl e oy narlar) H ayatm,
biraz daha iki ister misin?
MELA (Oynar) - Saol kocacm . . . Zahmet ola
cak ama . . . Sen orda yeceksin ekerim . Pencereyi ka
payaym nu?
ROVN i - myorum canm.
M E LA - stersen sveterini getireyim sevgilim . . .
ROVN i - Yorgun grnyorsun tatlm. Bak, ilacn almay da unuttun.
M EL:A - Aaa, bak yine salatana tuz doldurdun
canikom. Tuzlu dakunuyor ite. . . Doktor yasak etti
ama . . .
ROVN i - Sen bir meleksi n, benim koruyucu me
leim. (Birden dcif;iir) Yeter bu maskaralk!
MELA (Normal haliyle) - Ah geliverse imdi bi
ri . . . Bir sre olsun kurtulsak bu bountudan. (Sz bi

terken) Lanfa birden grltyle karyoladan devrilip

dii.er. Birisi gelmi gibi) ikisi de arrlar. Sonra Mela
2

koup Lan fa' y eski yerine koyar) Bir yeri acd m

acaba?
ROVN 1 (A layl) -- Doktor ar . .
(Susma)
MELA - fff ...
ROVNt - Bouna umutlanma. Yabanc bir kent
teyiz, geleli de daha iki saat bile olmad.
MELA (Cokulu) - Belki otelden biri, bir garson
gelir. Kapy vurup biey istiyor musunuz, diye sorar.
Belki bu gece gsterimiz olan klpten ararlar.
ROVNt - Resepsiyana haber verdim, dinlenece
iz, hi kimse bizi tedirgin etmesin, diye . .
M E LA - Peki niin byle syledin? (Susma) Bir
mteri yanllkla kendi eelas diye kapmz amaya
kalkamaz m? Kap da m vurulmaz. . . Belki bir sar
ho . . . Telefon da m almaz? Hikimse kurtaramaz m
bizi?
ROVNt - Kendikendimizi kurtarmaya alm
yorsak, hikimse kurtaramaz. Konuklarmz bizi kurta
rabildi mi bunca yl? Asl byk ikence, konuklar
uurlayp sokak kapsn arkalarndan kapadktan son
ra balyor, o zaman eskisinelen daha korkun bir ce
hennem . . . onun iin istemi yorum kimsenin gelmesini . . .
M ELA - Benim iin daha da korkun bir cehen
nem var. Bir sirkte, bir pavyonda yada bir kilipte gs
teri yaparken senin suratma bakp da glmsemek zo
runu . . . Glckler saarak sana ve sayn mterileri
mizin suratarna bakmak. Dokuz metre yksekliinel e
ki tavana salanndan asl kvranrken, sayg deer
mterilerimizin, sayn seyircilerinzin huzurlarnda
sana ve onlara glmsemek .. . H ep, hep glmsemek .
Oysa tkrmek istiyorum . . .
ROVNt - Bu isteini saklyamyorsun da bsb
tn . . . Seyircilerin nnde ele birden gzlerinele akan
bu i stei zaman zaman yakalyorum.
MELA - Senin gzlerinin de byle akt oluyor.
ROVN 1 - Doru . . . Benim iin de ayn zorluk
.

var. N umaralarmz yaparken ben de sana glmse

rnek zoruncbym, hem de irenerek . . .
l\JELA - Sen mi glmsyorsun? O palyao sura
tnla? Kat kat, renk renk boyalarn altndan? Senin iin
kolay. Sen kendin glmyorsun ki, suratndaki boyalar,
renkli izgiler srtyor. (Eliyle iaret ederek) Kulakla
nna kadar yaylm kpkrmz, kan phts bir srt . . .
iren! Ama ben, o renk renk boyalardan maskenin al
tnda bile gizleyemcdiin gzlerinde yanan nefreti g
ryorum.
ROVNi - Yalnz bize zg deil bu Mela . . . Hi
bouna kayglanna. Sirkte seyirciler uzak olduu iin
pek belli olmuyor, klplerde, pavyonlarda gsteri ya
parken, seyircilere bakarm kaamak . . . Konsonatrislere, bar kzl::nna, garsonlara, m terilere bakarm .. .
Yalnz erkekler, yada yalnz karkocalar, hepsi yalnz . . .
Yalnz erkeklerin ou, karlarndan kanlar. . . Ba
kann onlara. Onlar da birbirlerine nefretle srtrlar.
MELA - Bizim gsterilerde yaptmz gibi . . .
ROVN i - Bizim gib i.
MELA - Ama onlar hi olmazsa birbirlerini b
rakp gidecekler. Bir zaman sonra kopacaklar, ayrla
caklar birbirlerinden . Ya biz?
ROVN i - yle . . . Ayrlamyacaz da . . (Mesti
n i'yi okyarak biimini deitirirken) Hi olmazsa Mes
tini 'yle Lanfa'n n yannda daha nazik olsak.
MELA - Onlar bizden ayr deil ki, bir para
mz . . . Kolumuz, ayamz gibi.
ROVN i - Doru, onlarsz olamayz . . .
MELA
Belki onlar da kavga ediyorlardr dur
madan.
ROVN i - Elbette . .. Sen bana nasl dmansan,
senin Lanfa'n da benim Mestini'me yle dmandr.
.

(Mestini' nin biimini deitirmektedir)

MELA. - Brak unu artk . . . Yeter ! Dayanamyo
rum. Sanki vcudm ona balayp gerecekmisin gi
b i . . . Onunla bana ikence ettiini biliyorum. (Rovni,

Lanfa'nn olduu yataa oturur, biryandan yanndaki

14

Mestini'yle ura makta, ona baka bi imler vermekte

dir) Niin rahat brakmyorsun Lanfa'y, br yataa
gesene . . . (Susma. Bar1) Brak diyorum u ikence
aletini artk! Oynayp durma ununla . . . (Rovni hi al
drmadan Mestini'yle ura rken Melil hzla teZefona
gider)
ROVN (Melil, telefon alcsn kaldrnca) - Ne

yapyorsun?
M EL.A - H i . . .
R OVN - Kime telefon edeceksin?
MELA - Kahve imek istiyorum, kendime kah
ve syliyeceim . . .
ROVN i (Elinden alcy alarak) - Brak onu . .
.

(Melil'y iter. Melil Lanfa'nn yanna o turur. Susma)

Gerekten kahve mi imek istedin?

.
M ELA - H ayr. . . Bir yabanc ses duymak iste
mitim. Sklyorum . . (er)
ROVN i - Gsteriden sonra eleniriz sabaha ka
dar, iimiz bitince . . .
MELA - i, i, hep i . . . Baka hibiey dnmez
misin?
ROVN1 - Ne dnebilirim?
M ELA - Beni deil, kendini . . .
ROVNi - iimin dnda, iimelen ayr ben yo
kum ki . . . insanlar da benimle iimelen tr biraz il
gileniyorlar, bana onun iin deer veriyorlar. Sen bile
ylesin . . .
MELA - Ben hi de yle deilim.
ROVNi - ylesin, ama bilmiyorsun bunu. nl
canbaz . . . ekirge adam Rovni. Olaanst akrobat. . .
Btn bunlar soyup atarsan benden geriye ne kalr?
Hi. Ben de kalmam. O zaman yeryzndeki onbinler
ce Rovni'den herhangi bir Rovni olurum.
MELA - iyi ya ite, benim istediim de o. Ben,
kocam olan herhangi bir Rovni istiyorum, ama benim
olan . . . Ben seni, salt sen olduun iin sevmitim.
ROVN t (Kmsiyerek) - Salt Rovni . . . Herhan
gi bir adam . . .
.

MELA - Oysa sen beni, Mela, salt Mela oldu

um iin sevmemitin, sen beni hi sevmedin. Yalnz,
iine yarayacan umduun bir Mela'ydm ben senin
n.
ROVNi - Bsbtn yanl deil ama yine de ya
nlyorsun. Seni sevmitim, bana yardmc olacan,
sana yardm edebileeeimi umarak . . . Seninle birlikte
byk iler yapabileceimi ummutum. ikimiz birlik
te, birbirimizi btnliyeceimizi sanmtm.
M E LA - Sana daha ne verebilirdim? (Susma) i
te! .. (A fii gstererek alay l) Dnyann en byk akro
bat ifti . . . Uan' akrobatlar: Mela ve Rovni .. . (A layla
giilerek) Dnyann en byk dman ifti . . .
ROVNi - Bitrl anlatamyorum. nk anla
mak istemi yorsun. (Mestini'nin yannda ayak tadr. Sah
ne kararrke n ya lnz Rovn i k dernetin de kalr) Biz
yalnz canbaz olarak, canbazlk ederek yaayabiliriz. u
nun iin de hi durmadan kendimizi yenilememiz, ken
dimizi amamz gerekiyor. Ekmek paramz iin de bu
byle . . . M ela, ne olur, anlamaya al . . .
MELA (Sesi karanlk tan geli-r.) - Sen ne hi
doymuyorsun ki . . . Mesleinde en st izgiye vardn
ite .. .
ROVN i - Belli bir izgide duramam ki . . . Dur
mak, lmekten de kt. nk kendini, en son izgisi
ni aamayan canbazlar iin lm bir kurtulutur, ama
durmak kurtulu deil. Biliyorsun M ela, yllarn aman
sz, korkun abasyla ulatm bir izgi var, benim
izgim; durmadan, hi durmadan bu izginin ykselme
si gerekiyor. Yoksa seyirciler, yuhalaryla, slklaryla
drrler beni . . . Dmernek iin bu tutkum, bu a
bam. i nsann durmamasya kendini yenilernek zorunda
olmas, hep kendini amas, krd rekorlarn gemek
zorunu , ne demektir, biliyor musun? (Syle dik lerin i,

kendi stn de uygulayarak anlatr. Bir eliyle uzun sa

lar n avulayp, salann dan y ukar ekerek, ke ndini
yerden kaldracakrn gib i aba gsterir, vcudu yayla
narak gerilir) insann kendi eliyle salarndan tutup
6

yerekimine kafa tutarak kendisini yukar kaldrmas

kadar zor, olanaksz... te, seyircilerimi de, kendimi de
kandrmadan yapmak istediim gerek akrobasi bu. Oy
sa sen... Kendimi ve seni yerekimine kar kaldrmak
istedike, paamdan aslp, eternden tutup beni aa
aa, yere yere, dibe dibe ekiyorsun. Umduum, bek
lediim esin rzgar, kasrga olup beni yerden yere sa
vuruyor. Benim kendisinden yardm dilediim, boaz
ma sarlp beni dibe ekiyor.
MELA (Sesi karanlktan duyulur) - Gitmitim ...
Kurtulmutun benden... Ben yokken niin kendi ka
natlarnla u amadn? O gl kanatlarnla? Niin ken
dini aamadn? Kendi enberini krp niin ktirtula
madn?
ROVNt - nk, nasl olsa dneceini biliyor
dum. Tm kopmamtn benden, iimden gitmernitin.
(Birden barr) Peki, sen niin dndn yleyse? Ben
armadm, ben istemedim ki seni...
MELA (I k demetinin i ine girer) k biraz geni

ler. ikisi yanyanadr) -

nk

ben yokken

daha da

baarszdn.
ROVNt (Kmsiyerek) alayl) - Yaa ... Demek,
benim baarm dndn, baarm iin ...
MELA - Deil, deil. .. Senin baarn yada baa
rszln umrumda m benim!
ROVNt - Biliyorum, yle olduunu. Yeni biey
sylemiyorsun. yleyse neye dndn?
MELA - Sana ikence etmeye dayanamadm.
ROVNl - ikence mi? Sen olmaynca ben iken
ce mi ekiyorum? Yoksa tersine, bana ikence eden sen
misin? Haa, sen bana ikence ektirmemeye dayanarna
dn da dndn ...
MEL'A (Sinirli) - Evet, yle ... Senin kahraman
lkla kendi dramn, ancak sana yakan bir soylulukla
ekmene dayanamadm. Onun iin dndm.
ROVNt- Dnmemeliydin ...
MELA - Baka ne yapabilirdim? Beni bekliyor
dun iinden ... Ben olmaynca sen de yok oluyordun.

Benim yerime koyacak birini ok aradn. Buldum sa

narak bouna uroutlandn da ok oldu.
ROVNi - Doru . . .
MELA. - Yetitirmeye altn onlar . . . Ama gr
dn ya, olmad ite. . . Benim veremediklerimi onlar
verselerdi ya sana . . .
ROVN - Sen de ayn eyi denedin . . . Niin hi
bir canbazhanede, sirkte tutunamadn?
MELA. - Niin bunu yzme vuruyorsun? Ben
yokken sen de isiz srnnedin mi? Tpk benim gibi . . .
ROVNi - Bizi birbirimize balayan bu mu? Bu
nun iin mi birbirimizden kopamyoruz . . .
MELA. - Ne yarar var ac anlan, eski gnleri
anma nn?
ROVN1 - u sonu kyor: ikimiz de birbirimiz
den ayr olamyoruz. Kopamyoruz birbirimizden . . .
M ELA. - Btn zorluk da bu ya . . . nce yaaya
bilmemiz iin birlikte olmak zorundayz. (Ik demeti

yava yav a dara ld k a birbirlerine yak larlar)

ROVNi - Yeniden balayabiliriz. Deneyelim bir

daha . . .
MELA. - Eskiye yeniden balamak! N e kar bun
dan? Dnp dolap yine o kapana skacak olduktan
sonra . . .
ROVN i - Mademki k yolumuz yok, yeniden
balayabiliriz, diyorum. Unutalm gemii.
M ELA. - Elimizde mi? Yapabileceini mi sanyor
sun?
ROVNi
Yeni bir umutla, daha byk tutkuy
la . . . Ka yl oldu, hep ayn numaralar yapyoruz. Hep
ayn enberin iinde dnenip duruyoruz. Seyirci kank
sad yaptklarmz, bkt bizden . . .
M ELA - Hh . . . Seyirci . . . Onlarn ne Rovni'den,
ne M ela'dan haberleri var. . .
ROVN1 - Admz bilmeseler de, yaptmz nu
maralar biliyorlar ya . . . Gsterilerimizi ezbetlediler ar
tk. nk hibir yeni buluum bana kalmad, baka
akrobatlar da yapmaya baladlar, bizden grp . . . Bir

canbazn ad bilinmez ama, usta iiyse yaptklar, h ner

leri dnyay dolanr. Kimin yazp besteledii bilinme
yen halk arklar gibi . . .
M ELA - Senin hnerlerini grmeyenler ok,
dnya byk . . .
ROVN i - Bir bakma da o byk dnya ok k
k . . . Nereye gitsek, seyirci, Biz bu numaray daha
nce bir yerde grmtk diyecek. Bu yaptklarm
dan yalnz bitekini bir gen canbaz yapm olsayd bir
den ne kavuurdu. Usta olmann zorluu daha ok . . .
Artk seyirci, bu yaptklarmz bize yeter bulmuyor.
M ELA
Aslnda yeter bulmayan sensin, seyirci
deil . . . Hep doymamasya asn . . . Keyif verici zehir
alkanlar gibi, her gn daha ok alk aldka daha,
daha ok alk bekliyorsun.
ROVN i _- Yaamamz iin gerekli de ondan. Ba
lk suda, ku gkte, canbaz da alkiarda yaar. Bu alk
larn kesilmesi, baln susuz, kuun gksz kalmasdr.
N iin anlamak istemiyorsun, bugn alkiayan eller,
bize sklm yumruk olmak iin, ipte srmemizi, telde
tkezlememizi bekliyor; yaa diye baran azlar bizi
yuhalamak iin frsat gzlyor. Kendimizi tekrarlarsak
onlara bu frsat vereceiz.
MEL.A - Yalnz beni deil, seyircilerini de ken
dine dman sanyorsun. Senin dman saydn seyir
ciyi ben hi umursamyorum bile . . .
ROVNi
Dman . . . Ama gerek bu. nk ben
kendime deer verdiim iin, seyirciye de deer verip
onun dmanlndan korkuyorum. (Susma)
MEL.A - Evet? Neye sustun? ..
ROVNi (iini eker) - Seni tanmadan ok n
ceydi. Birgn evime bir gen gelmiti, yeni bir canbaz.
Heyecandan titriyor, dili clolanyor, konuamyordu.
Bana hayranln sylemiti. Aradan yllar geti, ama
unutamadm bitrl onu . . .
M E L.A - N iin?
ROVNi - Sonralar nl bir canbaz olmutu da ..
M E L.A - Kim o?
-

ROVNt - Sylemek istemiyorum adn.

MELA - Benden mi saklyorsun?
ROVN1- Evet. nk benim en byk dma
mm oldu.
MEL:A - Peki, neden?
ROVNi - nk bir zamanlar bana hayranlk
duydu diye gizli bir ac ekiyordu; bir zamanlar beni
yceltmi olmasnn ezikliiyle klmt; bilinsizce
bundan beni suluyordu. (Susma)
MELA (Rovni'ye daha yaklar. Gzlerinin iine
bakarak)- Yalan sylyorsun. Seni ok iyi tanrm
Rovni . . . Bu anlattklarn sen bakasna yaptn, bir ba
kasna dman olan sensin. (Susma) yle deil mi? Ne
den konumuyorsun?
ROVNi (Sulu)- Evet . . . Peltki'ye, ustam Pe
ltki'ye. . . Onalt yamdaydm. Canbazlkta ne ka
vumak iin bir byk ustann yardmn gereksiniyor
dum. O zamann en byk canbazyd Peltki. Onu g
rebilmek iin gnlerce beklemitim kapsnda. Anla
tlmaz bir saygyd benimkisi. Onunla konuurken tit
riyordum . . .
MELA - Sana yardm etti mi?
RO VNi - Evet . . . Kendine gvenen her usta gi
bi. Yllar geti, artk ben de bir usta canbazdm. Ve Pe
ltki'nin amansz dman kesildim.
MELA - Ama niin? Bir zamanlar karsnda k
ldn diye mi?
RO VNi - Tastamam bilmiyorum nedenini . . .
Belki onun byk, yaygn nn, benim nlenmeme
engel sanyordum.
MELA - Anlamyorum.
ROVNi - Ben de. . . Birgn onunla karlatk.
Yalanmt artk, ama yine byk canbazd. Peltki
usta, benim en byk bahtszlm, seninle ayn zaman
da yaam olmam)) dedim. Dnya byk, hepimize
yer bulunur)) dedi. Konuurken rahat, kendine gvenli
glmsyordu. te o zaman daha ok dman oldum .
.tO

MELA - Senden ireniyorum. (Ik demetin den

kar. Sesi karanl ktan gel ir) Zavall Peltki . . .
ROVN - Zavall olan Peltki deil, asl zavall
benim. Canbazlk yaparnyacak kadar yalanmt. Sirk
te yardmclk yapyordu. Birgn, hem de seyirci nn
de merciivenden dp hastaneye kaldrldn duyun
ca hemen gittim.
MELA - Af m diledin?
ROVN - Niin? Af dileyecek biey yapmam
tm ki . . . Yalnz birgn onun dmesini, iimden, ii
min ta gizli bir yerinden istiyordum . . . Tpk bugn de
benim iin duyulan istek gibi . . . Hastanede inme indi
Peltki'ye, dknlerevine kaldrdlar. Ama iimdeki
dmanl ldremiyordum.
MELA (Sesi karanlktan) - N iin, niin ama?
ROVN1 - Hala onu yenemiyordum, geemiyor
cluro onu nk . . . Nereye gitsem o kyordu karma,
her ne yapsam onun n kyordu nme. En byk
hnerlerimi yapsam, seyirciler <<Nerdeee, bir zamanlar
bir Pdtki vard . . . n diyorlard. Ondan ok usta canbaz
oldum, ama lmnden sonra bile onu yenemedim . . .
Bir zamanlar bir Peltki vard, hey gidi hey . . . n Ama
srnerek yaarken hikimse aldrmad ona . . . Anlyor
musun, neden korktuumu; neden dman olduumu?
Sonunda ld Peltki . . . Zamann en nl canbaz ben
dm. Mezar banda konutum.
MELA (Sesi karanlktan gelir) - Hi utanmadn
m?
ROVN - ok iten konutum, aladm . . . n
kn hikimse onun bykln benim kadar bileme
di, hikimse onu benim kadar sevemedi. (Susma) Bu
gn bizi alkiayan her seyircide kendi eski gnlerimi
gryorum. Alkiayp bizi yceltiyorlar. H er ycelt
mede, ycelten iin gizli bir klme, eziklik, piman
lk, utan var. Bilinaltna i tilmi gizli bir duygu . . . Sa
yn seyircilerimiz, ite bu aalk duygudan kurtulmak
iin, kendileri bizim yanmza kamadklarndan, bi
zim kendi yanlarna inmemizi, yani o halkalardan, ip2

lerden dmemizi bekliyorlar. Alklarndan doan

sululuklarn bize detecekler. Bu nasl bir duygu, bi
liyor musun? Hani ilek bir yoldan bir kk ocuk
kardan karya geecektir de tam o srada son hzla ge
len bir araba . . . ocua arpacak . . . (Kulak trmalayc,

i gcklayc, ok keskin ve uzun firen sesi duyulur .

Rovni anlattklarn yaayarak ve kendine uygulayarak
konuur) Ac bir firen . . . yolcularn lklar duyulur.
O gzel yavrunun tekerlekler altnda srklenerek par
alann grmemek iin ellerimizle yzmz kapa
rz. Ama . . . (Glmser) iimizin e n derin bir yerinde
de, kendimize bile hibir zaman itiraf edemiyeceimiz
bir gizli istek vardr: ocuun nasl ezilip paraland
n btn ayrntlaryla seyretmek. Onun iin yzm
z kapadmz parmaklarmzn arasndan, kendimiz
den bile gizliyerek, ocuun eziliini gzetleriz.
Seyircilerimiz de, biz gsteri yaparken yere dn
ce, lklar atarak ellerini yzlerine kapayacaklar. A7.
sonra da, parmaklarnn arasndan, gllenen kanlarmz
iinde nasl rpnarak canverdiimizi gzetliyecekler;
sonra d a o korkun olay yana yakla bakalarna anla
tacaklar. te buyzden, alkiara yenilmemek iin ken
dimizi durmadan yenilememiz, amamz gerekiyor. (Se
si tatl ve yumuak) Ne olur, ver ellerini Mela . . . (Sahne

tm aydnlanr. Rovni, ellerini Meld'ya uzatmtr, ona

doru yrr. ama Meld'y gremez, aranr. Meld, gard
rop kapsnn arkasnda, kazan karmaktadr. Me/ri'
)'Z gitti sanarak sesleni r) Mela, Mela . . .
M EL:A (Gardrop !wpann arkasndan umursa
madan kar . Souk) - N e var? Neye seslendin?
ROVN (Meld'nn kendisini dinlemediini anlar,
elleri yana d.er) - Hi . . . Biey yok.
MELA - Bana seslendin . . .
RO VNi - Kendikendime konuuyormuum . . .
M ELA - Bieyler sylyordm ama . . .
ROVN - Ben mi? Haa . . . Ver ellerini bana, de
mitim . . . Dmernek iin.
22

(Souk) - H erey ok ge yeniden balaiin . . . (Susma) H angi aydayz?

ROVNi - ubat. . .
MELA- ubatlll ka?
ROVNi - Onsekizi.
MELA- Saat ka?
ROVNi (Kolsaatine bakarak) - Dokuzbuuk . . .
MELA- ubatlll onsekizi . . . Hem de saat dokuzbuuk . . .
ROVNi - E ne var bunda?
MELA - Bu tarih sana hibiey hatrlatnyar
mu?
ROVNi (Dnr)- Bilmem . . . N e gibi?
MELA - Ne gibi? Onsekiz ubat . . . (Baka bir
MELA

mak

bardak daha alr. ki bardaa da iki koymJ birini Rov

ni'ye uzatr) H adi ielim . . . Sen de i!
ROVNi (Barda alr)- Biliyorsun, gsteriye k
madan nce imem ben.
MEL.A- Biliyorum elbet. Ama bu gece, baa ir
gece Rovni. Gryorsun ya, hibir birleik yamiz.
ortaklaa anmz kalmam, en gzel gnlerimizden bi
le. Anlarmz yitirmiiz. Kt birikimlerle kendimizi
ylesine zehirledik, bitirdik ki . . . ylesine dmanz ki
birbirimize. Yeniden balyamayz Rovni, herey ok
ge. Hadi ielim, bu gece iin, unuttuun anlarnn
erefiner
ROVNi - Anlamyorum.
MELA- Ben de . . . Bu gece karkocalmzlll on
beinci yldnm . . (Uzun bir susma) ite bu saatler
deydi. (Susma) H atrlamarln biliyorum. H atrlamaz
Slll . . Yalnz kendin iin yaadlll, kendin iin yayor
sun. O kadar kendinle dolusun ki, bu kadar kk ey
leri nasl hatrlyacaksn . . .
ROVNi
Onbe yl ! . . N asl da geti . .
MELA- N asl m? Birbirimizi yiyerek . . .
ROVN i - Demek . . . Onbeinci yl. . .
.

(Ellerinde bardaklaJ bir sre karlkl dururlar)

23

MELA- Hadi, ielim ...

(Bardaklar toku.turup ierler)

ROVN (Birden sevinle)- yleyse...

Bu gece...
Senin iin ... Onbeinci yldnmmz iin ... ok g
zel, ok... Olaanst biey yapmak istiyorum.
MELA. (ok sevinmitir)- Gerek mi Rovni? Be
nim iin ha, benim iin? Benim iin yle mi? ok sevin
dim, ok sevindirdin beni ... (Sarlr per)
ROVNt- Evet... Senin iin ya... Neden atn
bu kadar ...
MELA. (Duygulanr)- Ne bileyim ben... ok
duygulandm it... Yllardr benim iin biey yapmay
hi dnmezsin de... imdi birdenbire ok arttn
beni ...
ROVNt- Seni hi dnmez miyim?
MELA- Bilmem... Belki de... Ama sen iinden
baka hibiey dnmezsin. Almamsn. Benden de
iinin bir paras, bir gerei olduum iin ayrlarnyar
sun ya... yle sevindirdin ki beni... (K ucaklar, per)
Ne yapacaksn, benim iin? (Elleri Rovni'nin omuzla

rnda kalr.)
ROVN (Dnceli, dalgn)- Bu gece senin iin
hayatnn en byk gsterisini yapmak istiyorum, ola
anst bir gsteri ...
MELA. (Byk hayal krklna uramtr, elleri
Benim iin dediin
bu muydu? Anlamalydm... Bouna sevinmiim.

Rovni'nin omuzlarndan der.) -

ROVNt- Neden?
MELA. - Yine iin, hep iin... Benim iin deil
ki, kendin iin. Nasl da kandm ocuk gibi ...
ROVN
-

(Meld'y duymuyordur, heyecan iinde)

Hayatnn en byk gsterisi, baka hibir canlazn

taklit edemiyecei bir gsteri olacak...

MELA- Yoksa? Yeni bir numara m? Ama ola
maz... Hi almadk ki ... Prova yapmadan nasl olur?
ROVNt - Hayr, hayr... Yeni deil... Eski gs
terimiz ama, yepyeni bir biimde sunacam. lme
glen ifti ite bu gece grsn seyirciler...

MELA
Yeni bir numara deilse . . .
ROVN1 (Sinirli) - Nasl, ne zaman yeni birey
yapabilirdim? Braktn m, yardm ettin mi ki? Destek
oldun mu bana? Alt yldanberi hibir yeniliimiz
yok.
M ELA
Ben senin ellerini, ayaklarn m bala
dm? Daha ne yapmalyclm senin iin? (Sahne kararr.
Yalnz Mela k demeti iinde kalr) Hibir kadnn
kocas iin yapamyaca eyi yaptm. (Salarn datr.
-

Bileini uzun saiarna dolayarak, anlattklarn kendi

sinde uygular; sandan engele asl ve bolukta salla
nr gibi kvranr.) Bir kadnn yarm saat salarndan
tavana asl, ipte canbazlk yapmas kolay m? Sonra
trapezclen ayaklarma atlr, ayak bileklerimi tutup sal
lanrsn. Yalnz bu gsteri iin iki yl altm. Bak, ka
famn derisine bak, ksele gibi. Bir kart kzn derisi
benim kafann derisinden ok daha yumuaktr.
ROVNi (Sesi karanlktan gelir) - Ama hala bu
numaramz taklit edebilen yok . . .
M ELA
ster olsun, ister olmasn. . Ben btn
bunlar yalnz senin iin yaptm . . . Gecelerden bir ge
ce, dokuz metre ykseklikte sallanrken, sanki salarm
kknden kopuverecekmi gibi geliyor. Kimin iineli
btn bunlar? Senin iin deil mi? (Alar. Bunalm
iinde. Srt duvara dnk, duvar yurnruklyarak) On
be ylm, ziyan olan onbe ylma yazk . . . Yaamnn
en gzel, en gen, en canl, en umutlu onbe yl . . .
Hepsi boa geti. <;>lmaz olsun alklar, bana gerekli de
il, istemiyorum. Btn bunlar ben canbaz olmak iin
yapmadm.
RO VNi (Sesi karanlktan duyulur) - Alama Me
la . . . Alaman istemiyorum. Yalnz senin onbe yln
ziyan olmad. ikimiz birlikte . . . Benim de onbe ylm
ziyan oldu seninle . . .
M E LA (Duvarn dibine ker)- Seni seviyorum,
ama nl bir canbaz olduun iin deil . . . Yalnz sen
olduun iin seviyorum. Kk bir memur olsaydn.
bir esnaf, bir ii olsaydn, ama benim kocam olsaydn . . .
-

RO VNi (Sesi karanlktan gelir) - Kiiliinden so

yunmu bir Rovni olamaz ki . . . Dnlemez bile. Se
nin Rovni'ye ihtiyacn yok.
MELA - Senin de bir ee . . . Seni n aradn ken
dine bir partner. Ha ben, ha baka biri, senin iin ne
nemi var . . . Yeter ki, onun kendisi iin hibir istei ol
masn, ama senin btn isteklerine uysun . . . Byle ol
mazsa . . . Korkuyorum. Her gece lm korkusu iinde
ym.
ROVNi (Sesi karanlktan gelir) - Korkma Mela,
korkma . . . Ben varm, burdaym ben . . .
MELA - Senden korkuyorum. Salarm engel
den kurtarp kendimi bolua atnca . . . te o zaman,
bir gece, ellerimden tutmayacaksn diye korkuyorum.
Kimi zaman trapezden aa baknca, kendimi yerde
gryorum, dmm . . . Brakma beni Rovni! Tut
ellerimden . . . (Iktan frlar. Sahne tm aydnlanr.

Rovni'ye koar. kisi karlkl ayakta.)

ROVNi (llfela'nn ellerini efkatle avularna alr)
Ver ellerini . . . ite byle. Bana ellerini ver ki tuta
ym . . . O zaman korkma hi . . .
MELA (Ban, Rovni'nin gsne dayayarak ya
vaa konuur) - Tut ellerimden Rovni. . . Brakma
hi ellerimi . . .
RO VNi - Korkma . . . Bu geceyi dn. Hayat
mzn en byk gsterisini yapacaz.
MELA - Yeni bir mmara deilse, seyirci farkn
da olmaz ki . . .
ROVNi - Seyirci iin deil, kendimiz iin . . . Bu
gece, bizim gecemiz.
MELA - Salonda hi prova yapmadk . . . Hem de
h i d inlenmeden, yol yorgunluuyla . . .
ROVN i - N e yapalm, vaktimiz yok.
MEL\ - Salon nasl?
ROVN1 - Gidip baktm. ok p.:zel. Kentin en
byk salonu. Bin kiilik bir salon. Tavan ykseklii
on metre. Kentin sokaklar afilerle donanm: Sen, ben
ve l\1estini . . .
-

MELA - Ya Lanfa? Afilerele o da var. . . (Lanfa'

n n yanna gider)
ROVNi (Bir sre Me ldJya bakar. Sonra Me.st ini'
nin yan na gider. Yere oturur. MestiniJyi okayarak) O
da var elbet . . . Senin Lanfa'n afislerden kazmadm va . ..
MELA - Kalkar msn unun yanndan . . .
ROVNi - Nicin?
MELA
Sahneele veterince sarmasdolas olacaksnz nasl olsa . . .
ROVN i - Balama yine. Bktm senin bu sama
lklarndan. Ben senin Lanfa'na ses karyor muvum?
Ne yaparsan yap . . .
M E LA - Lanfa baka, o baka . . . (Barr) Oka
yp durma unu artk!
ROVN i - Mestini'yi bile kskanyorsun . . . Deli
sm sen.
M ELA
Asl deli sensin. Aramzdaki bu oyun
bitsin artk. Bunca yl susturnsa bilmediimden deildi.
bilivorum.
Hersevi
1
l
ROVN i - Nedir bildiin, syle!
:viELA
Mestini'nin kim olduunu . . .
ROVN i (Pek a m) - Kim? Kimmi?
M ELA - Bir hayalet iskeletle bir arada yaamak
istemiyorum. lm bir gen kadnn demir borular
biimindeki iskeleti . . . Senin Mestini'n, evet, etleri d
klm sevgilin . . .
ROVN
Onun iin byle konuamazsn .
MELA
Konuurum. O kadar ok seviyorduy
san niin ldrdn onu?
ROVNi (Sulama karsnda donmu) - Ben l
drmedim . . . Bir kaza idi, meslek kazas. Sksk olur bi
zim iimizde. Hepimizin bana gelebilir.
M ELA
Sen ldrdn Mestini'yi, kskanclktan . . . Sonra da onun adn verdin bu parlak demir borulara, Mestini'nin yerine koydun bunu. Hepsini, hep
sini biliyorum.
ROVNi (Sulu)
Yalan, ben ldrmedim . . .
Trapezden dt, bunu herkes biliyor.
'

'

'

MELA - Ama benim bildiim baka ey var. Her

gece trapezin altna gerilen a, o gece neden gerdirme
mitin . . . (Rovni, Mestini'yi tutar) Sarl vicdan azabna,
sarl . . .
ROVNi - Sus artk.
MELA. - Hayr, konualm. Bunca yl susmaktan
bouldum.
RO VN i - Konu yleyse . . .
MELA - M estini'yi, altn sirkteki bir temiz
lik iisiyle, bir yatakta sust yakalaynca kudurdun.
Pis bir temizlik iisi. stelik herif yal ve irkin . . . Sa
na encok dokunan da bu oldu. Hos o zaman sen de nl
bir canbaz deildin imdiki gibi.
ROVN i- Kaza diyorum sana, gerekten kaza idi.
MELA - O gece de, hayatnn en byk, en ola
anst gsterisini yapacam, diye ilan ettirmitin.
(Uzun susma)
ROVN i - Kurtulmam gerekiyordu . iimi engel
leyen, beni kstekleyen hereyden kurtulmak zorunda
ym. Ya o lmeliydi yada ben . . . ikimizden birinin l
mn semek zorundaydm.
MELA - O, herhangi gzel bir kadnd. Yery
znde onun gibileri ok vard. Oysa sen? Dnyann en
byk canbaz. . . Yaratc bir canbaz. Onunla yaaman
srdrsen, senin canbazln yok olacakt. Bu durum
da elbet senin canbazln lmemeli, ama o lmeliydi.
Seim dediin bu mu? Bencil !
ROVN i - BencilEimden deildi bu seme. Tam
tersine elcil oluumdan. O, yalnz kendisi iin yayor
du. Oysa ben yalnz seyircilerim iin. nk, seyircile
rim varolduka ben de varm.
MELA - Cani !
ROVN i - Doru, onu ldrmek iin ok tasar
lar kurdum. Son gsterimiz iin uzak, ok uzak bir l
keye gitmitik. Dnm yalnz oldu, onu orda brak
mtm.
M ELA - Elbet . . . Cesedi de yannda getirecek de
ildi n. (Susma) N e zaman gideceiz kulbe? fff. . . (CJ

'

gara alr, Rovni yakar cgarasn.) Daha ok var m bi

zim gsterilerin balamasna?
ROVNi - Daha ok erken . . .
MELA. (ier) - Zaman gemiyor hi, durmu gi
bi . . . Birisi gelse . . .
ROVN i - Kim gelebilir?
M E LA - ille de insan deil. Bir kedi bile olsa . . .
Canl biey . . . (Bir hava cereyanyla kap gcrdayarak

alr. ikisi birdev merakla kapya bakarlar)

R OVNi - Rzgar . . . (Kapy kilitler.)
MELA. (Barr) - Kitleme! Brak ak dursun . . .
ROVNi - Otel odalarnn kapsn kilitlerneyi
unutmamal . . . (Mela Lanfa'nn stne kapanr, sars
larak alar) Hi olmazsa senin Lanfa'n var, sevgili Lan
fa'n . . .
M E LA (Yal gzlerle, kzgn) - Evet, Lanfa'm
var. (Ksa susma, sonra birden barr) Yok, yok . . . Lan
fa'n da yok . . . Zavall . . .
ROVNi - Kim zavall?
MELA - ocuum.
ROVN i - ocuun deil, pn . . . Sevgili pn.
(Mela byk aknlk iinde) N eye bakyorsun yle,
niin atn o kadar . . . Bildiklerime mi?
MELA. - Ne biliyorsun?
ROVN i - Hereyi. Domadan len ocuunu . . .
MELA. (Lanfa'ya sk sarlr) - ocuum . . .
ROVNi - Piim, diye barna basmalsn onu . . .
M E LA. - Sus! Beni yllarca analk duygusundan
yoksun braktn. ocuklarm rk di gibi karnm
dan sktrp attrdn. Her ameliyatta, kklerimle tm
benliimin kendi kendimden koparldn duydum.
R OVN i - Ne yapabilirdim? Sen analk duygu
sundan yoksun kaldnsa . . .
MELA. - Duygu deil yalnz, hak, hak ! . .
ROVNi - Ben d e babalk duygusundan yoksun
kaldm. Sana o kadar anlatmaya altm, ocuk bize
ayakbadr, iimize engeldir diye . . . ille de ocuk iste
din. Arkamzda, nmzde, bir sr ocukla gezginci
.g

sirk adrlarnda srnecektik, hani u yzlerce canbaz

bozuntusu gibi . . . (Susma) H h . . . Sen demin, evlilii
mizin onbeinci yldnm, derken iimden glrnek
geleli.
MELA. - Neden?
ROVNi - Benden kap gittin zamanlar da evliliimizden mi sayyorsun?
MELA - Beni buna zorlayan sendin .
R OVNi - Ama sonucu grdn ite .. .
MELA. - Sana dndm. N iin bunu yzme vu
ruyorsun ikidebir? Bu b ir susa sen de benim kadar
sulusun. Sen neden benim dnm bekliyordun?
nk benden daha iyi bir partner bubmamtn, ba
na ihtiyacn vard.
ROVN t - Senin de bana ihtiyacn olduu kadar.
MELA. (Alyarak) - Sus artk, ne olur. . . Kurtul
dun ondan. Lanfa da, br ocuklarm gibi daha do
madan ld.
ROVNi - Onu da ben senden sktrp attrma
dm. O gece gsteri srasnda ocuunu drdgn za
man, yar l gibi yere serilmitin.
MELA - Lanh'm . . . (Sarlr Lanfa'ya)
RO VNi - Adn bile nceden koymutun . . .
MELA - Senin Mestini'n gibi . . .
ROVNi - Aniadn ya imdi. Has canbazlarn o
cuklar olamaz, canbazlklarndan baka hibieyleri
olamaz. Kendilerini canbaz sananlarla, bir de canbaz
olmayanlarn eleri vardr, karcklar . . . Eveikieri var
dr, gzel gzel. iekli sakslar vardr pencere kenar
Ianna dizili .. . Kedicikleri, kucuklar vardr. . . ocuk
lar bir sr, yani yavrucuklar . . . Cici cici . . . Ama can
baz olanlarn yalnz ve yalnz canbazlklar vardr.
MELA. - ocuklar olan canbazlar da ok ama . . .
ROVNi - Onlar Rovni deil.
MELA. - Rovni, Rovni, Rovni . . .
ROVN1 - Onlar bakalarndan rendiklerini
tekrarlarlar, sofra artklaryla geinen asalaklar. . .
M ELA - Rovni oldun da ban gklere mi erdi?

R OVN - Ermedi, evet. . . Ama erebilirdi. Senin

le didimekten ne yaptm, ne yapacam bilelim.
Yoksa . . . Trapezimin iplerini bulutlara balyabilirdim,
ama durmadan asldn, beni yerin dibine ektin. ocukmu! .. Oysa ... (Durur)
MELA - Konu, konu, daha kaldysa syliyecek
lerin.
ROVN - Bizler hergn yeniden kendikendimizi
yaratmak zorundayz.
MELA - Peki, ben ktym, niin benden ayr
lnca baka bir partner yetitirmedin kendine?
ROVN - Sana gereksindiin inkar etmiyorum
ki . . . Sensiz olamyorum.
MELA - Ne yazk ki, ben de yle . . . Ama bunun
nedenini bilemiyorum.
ROVN - Ama ben baska, daha baska sevler istiyorum senden .
M ELA - i stiyorsun, hep istiyorsun. Ama ne is
tediini bileliin yok. O ne olduunu bilmeden istedi
in eyi versem sana, sen daha baka bieyler istersin,
sonra daha baka eyler . . . Senin sonsuz i steklerin, eri
ilmez ufuk izgisi gibi, yaklatka uzaklaan, kaan,
snrsz, tesinde ne olduT da belirsiz. Oysa ben, ta
bandanberi ne i stediimi ok iyi biliyorum.
ROVNt - Nedir istediin?
MELA - Senin, yalnzca kocam olman, o kadar.
Senin iin hereyi de bundan yapyorum. (Susma) Of,
bouluyorum, hadi gidelim artk . . . (ier)
ROVNi - Erken . . .
MELA - Erken olsun, gidelim . . . kalm burdan.
ROVN - Ne yaparz o kadar zaman?
M E LA - Hazrlanrz.
ROVN t - Neden bu gece acele ediyorsun?
MELA - Bilmem . . .
ROVN - Tirenlerin, vapurlarn olduu gibi,
bence, insan yaamnn da bir tarifesi var. Ama kendi
tarifemizi bilmediimizden son istasyona varmak iin
acele ediyoruz.

'

'

'

M E LA - Ne son istasyonu?
ROVN i - Bouna acele etme!
MELA (er)- Baka trl korku bu gece bende
ki . . . (Telefon zili alar) H ah, ite telefon.
RO VNi (Telefona gitmek isteyen Meld'y nleyip
telefonu aar) - Alloo . . . Buyrun.

(Telefondaki ses yanklanarak duyulacaktr ve ses

gittike ykselecektir sona doru.)
SES - Bay Rovni?
RO VN i - Evet. Buyrun . . .

(Konuma srasnda Mela, Rovni'nin yannda he

yecanla beklemektedir.)
SES - Kulpten telefon ediyorum Bay Rovni .
Gsterileriniz saat 2 3 de balyacak.
ROVN i - Konumutuk. Biliyorum.
SES - N e zaman araba gnderelim?
MELA - Hemen gndersinler.
ROVN i - Bir saat sonra.
MELA - Hemen . . . imdi, imdi.
ROVNi - Herey hazr m? Yerlerine kondu mu
sylediim gibi?
SES - Evet. Ne sylediyseniz yapld. Kontrol etmek ister miydiniz?
ROVN i - Tabii. . . Gelince. Daha vaktimiz var.
M ELA (Tell ve heyecanl)- Vakit kalmad ki . ..
SES - Gsterilerinize ok byk ilgi var. Dorusu, bu kadarn ummam tk. Btn yerler daha dn
den satld. Birok mterimizi geri evirmek zorunda
kaldk.
ROVN l - Yarn gece iin yer verin.
SES - yle yapyoruz. Ama btn seyirciler ille
de bu gece grmek i stiyorlar sizi. (( H ayatnn en byk
gsterisini yapacak diye iL1n ettik ya... Seyirciler bu
olaanst gsteriyi yalnz bu gece iin sanyor. . . Bur
da uzun zaman kalacaksnz sanrm.
ROVNi - Hibiey unutulmasn.
SES - Hepsi yapld Bay Rovni. A da gerildi.
R OVNl - H ayr, a istemez. A kaldrn . . .

MELA (Birden teZefona atl-. Rotmi'nin elinden

almak ister. Barr)
A gersinler . . . Gerin a . . .
Asz olmaz . . (Rovni, Melil'; itmeye ve telefonu ona
vermemeye alr)
SES (Duymarntr)- Aloo, aloo . . . Anlayamadm
-

Bay Rovni . . .
ROVN t - A kaldrsnlar, istemez a . . .

(Meld, telefonu Rovni'den almaya almaktadr.)

SES - A, dediiniz gibi, yerden be metre yukarya gerdik . . .

(Rovni, Meld'y sert iter ..Mel, Lanfa'nn yanna

yere der. Lanfa'ya sarlp sanla sarsla alar. Rovni
ona bakarak, telefonda ok mhat. soukkanl ve tok ko
nuur)
ROVNl - A kaldrn . . . Gsterimizi asz yapa
caz, yalnz bu gece iin. ok byk bir gsteri ola
cak. . . Seyircilerin soluklar kesilecek. Syleyiniz, yle
anons etsinler: Mela ve Rovni ifti, hayatlarnn en
byk gsterisini yapacaklar bu gece . . .

33

IKiNCI BLM

Mela ile Rovni'nin gsteri yapacaklar kul biin

artist odas. ki elbise dolab> iki makiyaj masas. ki
masada da) byk) ereveli ayna. Aynalarn yalnz a
eveleri var) ayna camlar yoktur. Masalar ve masalarn
stndeki ereveli) ii bo aynalar sahne nvde ve
salona dnktr; yle ki) Mela ve Rovni masalarnn
nnde makiyaj yaparlarken) ayna cam olmadndan,
erevenin boluundav seyirciler onlarn yzlerini g
receklerdir. nlerinde gerekten ayna varm gibi bo
ereve nnde makiyajlarn yapacaklar) aradabir de
varsaylan ayna camn silip temizliyeceklerdir. lviesti
ni) Rovni'nin , Lanfa da Mela'nn makiyaj masasna ya
kndr. Kar duvaTda) birinci blmde grnen iki afi
asldr. Kar duvarn iki afi arasnda kalan yeTi) za
man zaman sinema perdesi olarak kullanlacak ve kul
bn baz programyla Mela ve Rovni)nin gsterileTi bu
perdede grnecektir. (Salt glge) silet olarak da per
dede yansyahilir) Bu odann tek kapsndan kulise
klr. Kulisin n de kulbn sahnesidir. Dekor yle
dzenlenmelidir ki) ya kla, ya makiyaj odas dnd
rlp yada ekilip) buras hem makiyaj odas) hem de
canbazlk gsterinin yaplaca kulbv sahnesi haline
getirilmelidir. nk ikinci blmdeki oyun) hem ma
kiyaj odasnda) hem kulp sahnesinde geecektir. De
kor) kulp sahnesi durumuna getirilince , grnmeyen
kulp seyircileri) tiyatro seyircilerinin tam karsnda .
sahnenin br yannda olduu varsaylacaktT. Kulp
seyircilerinin sesleri) grltleri duyulacaktr. Sahne)
kulp sahnesi olunca) tavandan sarkan ipler) halatlar:
34

demir halka/ar, demirler, engeller grnecektir . Per

de aldnda makiyaj odas grniir. K ulp salonun
daki sesler uultu olarak gelir. Duyulan mzik, kulp
sah n esinde bir gsteri olduunu belli edeT. Ksa siiTe
sonra rniizik kesilir, alklar duyulur. Bu alklar .ara
snda nce Rovni, arkasndan Mell rnakiyaj odasna gi
rerler. Alk sesleri srerken hi konumadan soyunma
ya balarlar. Mela, gardrop kapann arkasnda soyu
nurken, kard giysileriui teker teker iskemlenin s
tne brakr. Rovni soyunur, atlet fanelasyla kalT. Bu
rada kulp sunucsmun sesi duyulur.
SUNUCU - Sayn bayanlar, baylar l . . imdi de
kulbmz byk fedakirlklarla davet ettii, yln
olay, ahane striptiz yldz Novera'y kvanla sunar . . .

(Jirfzikle birlikte alklar duyulur. Melil, tam bu

srada, gsteride giyecei parlak maya stnde, gardrop
arkasndan kar. Rovni, makiyaj masasna oturmutur.
Palyao makiyajn yapmaya balar. Mela, makiyaj ma
sasna iki iesini ve barda koyduktan sonra srtna
bir kap alT. Makiyaj yapar)
MELA (Makiyajn yapar) - Daha vaktimiz var,
deil mi? (ler)
ROVNi (Makiyaj yaparken) - Evet . . . var vakti
miz, seyircinin karsna kncaya kadar ieb ilirsin . . .
l\fEL'A
Biz en son mu kyoruz?
ROVNi - iki kere kacaz, biliyorsun . . . Bir
arada, bir de en son. Sonuncusu trapezde . . (Susma) Bu
gece gzel olmalsn.
M ELA - Daha nazik olamaz msn karnla konu
urken?
ROVN i - Yani her zamankinden daha da gzel,
demek istedim.
-

(Bundan sonra Mela ile Rovni dncelerinde ko

nuacak/ar iin, kendileri konumadan sesleri duyula
caktr. Sesleri duyulurken makiyaj yapmakta, cgara i
mektedirler. Dnce sesleri arasnda kendileri de ko
nuacak/ardr.)
35

M E LA - Baka kadnlara ok naziksin, kabaln

yalnz karna.
ROVNi'nin sesi - Karm! ..
M E LA'nn sesi - N e demek istedin? Karn deil
miyim?
ROVNi'nin sesi - Beni kocan sanmadkca . . .
MELA'nn sesi - N e zamadanberi?
ROVNi'nin sesi - ok yllar ncesinden beri . . .
MELA'nn sesi - Bunu niin sylemedin imdiye
kadar?
ROVNi'nin sesi - Bir gece palyao Razn'n evi
ne yemee gitmitik. Baka konuklar da vard . . .
MELA'nn sesi (DeTinden yanklanamk) - Gen
kzllhnda
nasl bir koca dsnmstm
...
o
'
ROVNi'nin sesi - Beni beenmiyordun . . .
M E LA (KalkaT, Rovni'nin nne geliT) - Bak
bakalm, gzel olmu muyum? (Rovni cevap vermez)
Ben zaten gzelim . . .
ROVNi - Elbet gzelsin . . . Bir sz zerinde dur
ma bu kadar . . . Ben senin, bu gece her zamankinden de
gzel grnmeni i stedim.
M ELA'nn sesi (Meld, makiyaj masasna oluTur)
N e yapaym . . . Sen de benim kocam deilsin . . .
ROVNi'nin sesi - Biliyorum bunu . . .
M E LA'nn sesi (Sulayc) - N iin eski sevgilile
rinin mektuplarn saklyordun? O mektuplar saklad
n yerde grdmdenberi . . . (Banr) Kskanlk de
il bu, ama haysiyetime dokunuyordu.
ROVNi'nin sesi - Onlar sevgililerim deildi
ki . . . Yalnz anlarmd. Anlarm, yani kendimi sevi
yorum. nsan nasl vazgeer anlarndan, nasl kopar?
Sen unutabiidin mi?
MELA'nn sesi - N eyi?
ROVNi'nin sesi - Kendini . . . Ondokuz yan . . .
Birgn eski kitaplarda dolatn zaman, yanndaki
adam. . .
M E LA - N eden bu gece o kadar gzel olman
istiyorsun?
,

'

ROVN - Bu geeemizin zellii var, biliyorsun . . .

MELA.'nn sesi - Neyi bltn benimle, neyini?
ROVN'nin sesi - Bleceimiz eyleri birlikte
yaratmalydk, ikimizin olacakt herey o zaman . . .
M E LA.'nn sesi - Sen mzik sevmiyarsun diye ben
de konseriere gitmiyecek miyim? Sen opera sevmiyar
sun diye ben d e mi gitmiyeceim? Sen imiyorsun diye
ben de mi imernek zorundaym? (Meld cgara yakar)
ROVN'nin sesi - Yooo. . . N e ikiyi brakmak,
ne baka ey yapp yapmamak zorundasn Salma
zararl olduu iin hekimler bana ikiyi yasak etmi
lerdi.
MELA.' nn sesi - Bana zararl deil. . .
ROVNt'nin sesi - yi . . . nemli olan senin bu
szn.
M E LA.'nn sesi - O szmn bir ncesi olmal.
Kimbilir neler yapmtn, neler sylemitn daha n
ce . . . (er)
ROVN - Ama yeter artk, hi olmazsa burda ime!
J\TELA. - zellii olan bu olaanst gecemiz
icin
i
civorum.
,
, /
ROVN - Sen bir korkaksn, korkak ve zayf . . .
Ancak ikiyle korkunu yenneye alyorsun.
J\IELA. - Evet, korkam, zayfm . . . (Meld'nn
sesi) Drdnc ameliyatta, yine ocuumu almlard. . .
Bir hafta yattm hastanede . . . Yalnz iki kere geldin zi
yaretime . . . Bir haftada iki kere . . .
ROVNt'nin sesi - Paramz yoktu. almak zo
rundaydm. bulmam da zordu o gnlerde . . .
MELA.' nn sesi - Ya buluacamz yerlerde beni
saatlerce bekletip de . . .
ROVN t'nin sesi - Yeter! Beni sulayp durma . . .
MELA'nn sesi - Sen baladn nce . . .
ROVNi'nin sesi - Scak bir gnd, sanki cehennem sca . . . Daha iyi bir yerde program elde etmek
iin yeni bir numara bulacam diye rpnyordum.
Hokkabazlkla canbazl birletiren bir numara tasar37

lyordum. Kendimi zorladka scak bin kat artyordu.

Gece de almtm, uykusuzdum. yle bitik, yle
umarsz, yle yalnzdm ki . . . Seni en ok aradm, ya
nmda olman en ok istediim gnd. Bir dayanak yeri
arayan sarmak filizi gibi, ellerim bolukta tutunacak
bir salam el aryordu. Yapmak istediimi bitrl ya
pamyordum. Senin havanda olursam, seni solursam,
herey birden kolaylaverecekmi gibi geliyordu bana.
Oysa sen o gn, kayak yapmak iin da oteline gicliyor
clun. (Sesi derinden yarklanr.) Gitme, kal . . . Baka
zaman giclersin
MELA.'nn sesi (Derinden yanklanarak inadna
b ir ses) - Sen gitmiyorsun diye ben de mi gitmiyece
im !
ROVNi'nin sesi - Hatrlacim m?
MELA.'nn sesi - Hayr.
ROVNt'nin sesi - Oysa ben en ince ayrntlary
l a seni o gnk gibi gryorum karmda, ok bytl
m bir fotograf nokta nokta grr gibi . Hi unutam
yorum. Ne zaman ellerini karsan benden, ne zam an
yanbamdayken uzaklasan benden, seni o gnk gibi,
ylece grrm. Yz kaslarnn gerilii, dudaklarnn
titreyii, ate saan baklarn . . . Giysinin rengi, biimi,
stndeki iekler, kuman kvrmlar bile gzmn
nnde . . . Parmaklarnn tedirgin kprts, herey, her
5ey . . . Sonra beni brakp gittin . . . (R ovni yafJ t rna
hiyajla afitek i palyao biimini almaktadr.) Hatrla
mazsn sen . . . ilki deileli ki . . .
MELA - Otelele alarken birden aynaya baktm
da, ne kadar irkindim. Alamaktan nefret ediyorum

(Ayalta kalkar. Ne,eyle b ir manhen gibi R ovn.i'nin ev

resinde dolanarak) Bak ! ite i stediin gibi . . . Olaan
st gsterin iin yeterince gzel oldum mu? (Rovni
cevafJ vcrrnez. Susma. Hayal knkl, nn kzgnlyla)
Palyao! .. (K ii ii nsiyerek barr) N edir sen in yenilik,

yenilik d iye durmadan bbrlendiin? Yeryznde ilk

palyao sen deilsin. ilk canbaz da sen deilsin . . . Nedir
yleyse senin canbazla getirel i n yenilik?

ROVN - Her yeni eskir. O yeniliin artk hibir

yenilii kalmad. Alt yl nce yeniydi, byk baaryd.
Ama imdi pekok canbaz ayn eyi yapyor. nemli
olan o gsterinin ilk yaplyd. Ama ne yazk ki, alt
yldr seninle birlikte yaptmz bu gsterinin deerini
sen bile bilmiyorsun . .
M ELA - Neden bilmiyecekmiim! Bir palyao
nun byk canbazlk gsterileri yapmas. . . te yenilik
dediin bu . . .
ROVN - Deil Mela . . . Yalnz bu kadarck ol
sayd, bu denli tutunup yaygnlamazd. Elbet yery
znde ilk palyao da, ilk canbaz da ben deilim. Ama,
palyaonun en zavallsn, canbazn en gls olarak
ilk gsteren benim. Kolay elbette . . . Ama yapldktan
sonra. N eden daha nce hibir canbaz yapmad. . .
MELA - Nerde bunun yenilii?
ROVN (Kendi stnde uygulayarak anlatr) Palyao kim? Toplumun en zavall, en acnas, en ezil
mi insann simgeler, en hor grleni . . . Durmadan
der, durmadan yuvarlanr, kapaklanr ve boyuna be
ceriksizliklerine gldrr. Kurnazlklar vardr, ama
hep yerde srnerek, hi ycelemez. Acnr palyaoya,
ama i nsan olduu iin deil . . . nsan biiminde, i nsan
dan ayr bir yaratkm diye baklr. Palyao dnce,
ona acyarak glenler, kendileri dmedikleri, yani ze
ki, becerikli, baarl olduklar iin bbrlenir, bencilce
bir avuntu bulurlar. Buna karlk ya bir ip canbaz
kimdir? Seyircinin hayalindeki kendisi . . . p canbaznn
kiilii nde, herkes kendisini, kaslar gergin, ikin, g
l bir canbaz olarak grr. Tpk boks manda, tuttu
umuz boksrle birlikte yumruk salladmz, nmz
dekine vurduumuz gibi . . . Tpk futbol manda, tut
tuumuz cyuncu topa ut ekerken, bizim de ayamz
nmzdekine savurduumuz gibi . . . Yada onlara yle
yap, byle yap diye akl rettiimiz gibi. Canbazn
gl varlnda kendi hayal kiiliimizi buluruz. Can
bazla birlikte trapezden trapeze uar seyirci. Oysa za
vall palyao, yere derken kimse kprdamaz bile. Ben
39

ite bu ikisini bir kiide birletirdim. Boyuna den,

sren, tkezleyen palyaoyu ycelerde gl gsteri
ler yapan canbaz yaptm.
M ELA - Anladk . Ne var bu nda?
ROVNi - Bu, ezilmilerin unududur. Ezilnile
rin, ezenlere kafa tutuudur. Btn ezilmiler, bende
kendi hayallerinin gerekle tiini grdler. H ibir se
yirci, bunun byle olduunun bilincinde deil elbet . . .
Onun iin bu mnara birden dnyaya yayld. (Susma)
Bu bulu, artk yalnz benim deil, b tn canbazlarn . . .
MELA - Kimin buluu olduunu bile bilen
yok . .
ROVNi - Olsun, ben biliyorum ya . . .
;\fELA - Bundan sonra yaptklarn da . . .
ROVNi - Bundan sonra . . . (Kzgnlkla) Eskidiimi duyuyorum . . . nsann eskimiinden ireniyorum,
canl bir le gibi . . . Yeni, yeni bieyler yapmak zorundaym, yaadm anlarnam iin . . .
MELA - Bunun sulusu da benim, dei l mi? Se
ni hrnlklarmla . . . aa aa, yere, dibe dibe eki
yorum, batrmak iin . . . Syler misin, ne yapaym, ne
yapmam istiyorsun?
ROVNi - Bilmem ki . . . Bunu sen bileceksin.
MELA - Senin ne istediin de belli deil. .
ROVNi - ok
b vk
se'-ler
de i stedi<Yin
Yok
.
J
'
l
rJ
;
ama . . . istediklerimden biri, glmen . . . Ama seyircilerimizin karsndaki gibi deil, konuklarmzn yanndaki
gibi deil . . . Ne olur, kadife kadife bak bana . . .
MELA (Bmdaktaki ikiyi sonuna lwdar icr, bo
bardak elinde)
Biey, b iey, bieyler krmak istiyo
rum. Bieyler knsam, sanki prangalarm, zincirlerimi
kracakmm, kurtulacakmm gibi geliyor. Bu grn
mez kelepelcrimi, bukalarm da kracan sanki . . .
Parampare etmek, ama neyi? (Bu nalm i:nde birden
.

elindeki barda yere atar, bardak krlr. Hemen arka

sn dan, k rlma sesi yanklanr, fJekok ienin lur lna
sesleri d uyulur. Bu sesler biterken alk sesleri jJatlar.
Kulp salonundaki b ir gsteri bittiinden seyirciler al-

k lamaktadr. A lk5lar kesilirken sunucwun s es i d u

yulur.)
S U N U C U - Saylll bayanlar, baylar! .)imdi de
srpriz programmz Aylardr sabrszlkla beklenilen
program . . . iki blmele sunulacak olan programmzn
birinci blm balyor . . . Olaanst canbazlar : L1s
tik vcutlu Mela ve ekirge adam Rovni . . . Uan ift . . .

(Byk bir alk . . . Melii ile R ovni, birbirlerine

n ef re tl e, d m a n ca bakar, hap da n karlar. Sa h n e lw
rarr, yeniden aydnland zaman JVfelii i lc R ov ni, c l
e l e t u t um u/ar, evik hareketlerle k u l iijJ sa h nesin e z h
m .Jlrrdr. A lk5lar srmektedir. A rkalar .1 a lo n d a l i sc
yircilere dnk olan Nield ve Rovni. kulii b ii n g r ii n
meye"tJ. seyircilerini seldrnlarlarhcn aradab ir y iizleri g
rii niir. lviterilerin n nde birbirlerine gil lil mseycn
y ii z leri, geriye dniip birbirlerine baknca birden as
lr, sonra yeniden mteriye gii l mserler. Mzik tCln
fmwna uyara k , A1estin i ve Lanfa ' y ha z r la r la rh e n ayn
rl unun t e k ra rlan r. Sah z e lwra r z r. M ii zih s ii rrr h c 1 1 .
Rovni ilc Meld'nn fslt l konumalar d uy u l u r.)
RO VNi - Sahnede olsun kendini tut . . .
\fELA - Ne olclu yine, ne yaptm?
ROVNi - Somurtma sevirci
nnde.
)
JEL\ - iyi ya, glyornn ite . . .
ROVN i - Ben sana o kadar ime, ded i m .
( Beya:: jJenlcde Nh,lri ve Rovni'nin, lvlrstini ve
Lan.fa iizcrin rfc gs t eril e r i grii neaht ir. Fi l m o la ra k
grii n e b i lccei gi b i , glge oy unu olarak g.si f'ri l e b i l i r .

Bu gsteri yada film srasn da, m iizik

Rovni'nin i sesleri d uy ulur.)

hafiflc r ,

Mcld ve

MELA'nn sesi - U zaklara m gideceksin, gi t ne

reye i stersen . . . Ben gelemem seninle . . .
ROVN i'nin sesi - stnde d urclu um dnyay
srt m a yklemi5ler sank i .
1\I E LA.'n scsi - Sen hep kendini dnyorsu n ,
yalnz kendini . . .
ROVNi'nin sesi - Evet, evet . . . lme meyd an
okuyorum, bilerek yapyorum bunu . lm anslacak

IYereye, iimclekf bu korkun lm duygusuna srtm

eviriyorum. Ar lmcl tehlikelere kendimi atarak,
korkumu yenneye alyorum.
M E LA'nn sesi .- Senin sakatlanm, yal ve eski
canbaz arkadalarnn kaza anlarn d inlemekten bk
tm, nsandm artk . . .
ROVNi'nin sesi - yleysine, ylesine gszm
ki . . . Onun iin bu kadar glymm gibi grnme
ye alyorum.
M ELA'nn sesi - Ne zengin erkekler benimle ev
lenmek istemiti.
ROVNi"nin sesi - Hikimse deil sulu, benelen
baka . . . Ama hikimse de yapt yanln bedelini be
n im kadar ar clemecli.
M ELA'nn sesi (mank ve ineli) - Sen de bana
terbiye retmeye kalkmasana ekerim . . .
ROVN 1'nin sesi - Hikimseyi sulanyorum ki . . .
Yalnzla Llnetliyim ben . . . Tanrlar deil, kendim yar
ladm kendimi . . .
J\IELA'nn sesi - Sen imiyorsun diye ben de mi
imiyeceim?
ROVN i'nin sesi - ok, ok kk eylerle mutlu
cl acam, hem de kolaycack.
lVI ELA'nn sesi - Ben senin iin hi mi biey yap
mad m , hi mi? Yazk, yazk . . .

(Sahne kararr. Aliizik

Bravoo! diye ba, mnalar.
h:yaj odasdr. A1eld , sonra
gund ur) nakiyaj masasna
ayak larJ, u za t r . )

yii kselir. A lklar d uyulur.

Saln(' aydnlardnda ma
Rovni girerler. R ovni yor
oturur) kollarn sarktr)

RO VNi - ok yoruldun, ok . . .
i\IELA - Aaa . . . Daha yerulacak biey yapmadk
ki . . . Asl byk, olaanst gsterimiz daha sonra . . .
(Susma) Bu kk gsteriler seni yorar m hi?
ROVN i - imdiki yorgunluk deil, yllarn yor
gunluu . . .
M E LA - Senin byle konutuunu ilk duyuyorum.

ROVNt - Kendimi koyvermek, gevemek, yle

uzamvermek bir serinlie . . .
M ELA (Alayl) - Yaa . . . Kendini koyvcrmek, ha
Nasl oldu byle birdenbire, ne byk deiiklik . . .
ROVNt - Birele nbire deil ki . . . oktanberi bu
yorgunluu duyuyorum.
M ELA - Ama aa vurmuyorclun hi olmazsa . . .
Bak, buna ok sevinelim ite . . . Demek, sen ele yorulur
musun. nsan yorulur elbet . . .
ROVNi - Bu yorgunluum, almaktan deil
alamamaktan . . .
M ELA - Her nedense . . . Yorulanlar o kadar ok
knadn ki, nerdeyse senin insan olduundan kukula
nacaktm.
ROVNi - Dinlenmek hakkm deil mi? Dalga
gemek . . . Islk almak yollarda . . .
M E LA (Alayl)- N e diyorsun! Ya peki, yeni yeni
numaralarn, hani kendini aacaktn?
ROVN i - Hep byle oluyor . . . Ayn kelimeleri
kullanyoruz ama baka dillerden konuuyoruz. Sra
mak isteyen hz almak iin geriye gider biraz. Kendimi
yenileyememem belki ele yorgunluktan . . . plak ayak
larmla slak topraklar stnde uzun uzun yrsem . . .
Babo dolasam krlar . . . Bir yemyeil imen tasarl
yorum usuz bucaksz, srtst uzanp bulutlar seyrcl
sem. Yllarn btn yorgunluu, plak tenimden top
raa akp gidecekmi gibi geliyor. Yani, g toplamak
istiyorum kendimi yenilemek iin . . .
MELA - iyi ya . . . Kim engelliyor seni? Yat, uzan,
uyu! Gece yldzlar, gndz bulutlar seyret, dalga ge
gnlnce . . .
ROVN i - Niin anlaamyoruz? . .
MELA - Bilmem . . .
ROVN i - Anlamaya al biraz.
MELA - Sen de biraz anlatmaya al . . .
ROVN i - Demin sana, Dinlenmek hakkm de
il mi? diye sordum. Sylesene, hakkm deil mi?
MELA - Herkesin hakk. . . Elbet senin de . . .
43

ROVN i - Herkesin hakk . . . Ama benim hakkm

deil. Benim bo bulunmaya, bovermeye hakkm yok
ki . . .
MELA - stndeyken hibir canbazn hakk
yok buna. Canbazlk, yanl, dalgnl affetmez . . .
ROVN i - Yalnz sahnedeyken, i p zerindeyken
deil, yalnz gsteri yaparken deil, btn yaamm bo
yunca, her zaman, her yerde, sahnedeymiim, tel zerin
deymiim gibi davranmak zorundaym; yatamda bile,
uykumda bile . . . Bir i nsann uykusunda bile, salneeley
mi gibi, kendini koyveremeyii, nasl ac bir zorluktur,
dnebiliyor musun? Ryalarmda bile tel zerinde
yuruyorum . Ryalarmda bile dmiyecein, ne za
man dsem ryamda, umaya balarn . . .
M E LA - Hayatnn en byk, en olaanst gs
terisini yapacan syledin bu gece . . . Ama sende ok
aplacak bir deiiklik var. (A !ayl) Sen? Byk akrobat
Rovn i ! . . O gl canbaz! . . Ya imdi bu ne bezginlik
byle?
ROVN i --,- Deilim, gl deilim . . . (I k dara
lr, k demeti altnda kalr) Zayfm, gszm . . . Ama
gszlm, zavallm herkesten gizlemek zorun
daym . Senden bile . . . Dahas, herkesten nce ve herkes
ten ok senden gizlemek zorundaym. Ben i yoran al
mak deihl, iste bu . . . Gcszken,
gszlgvrm gizle.)
vip herkese gl grnmek . . . Uykularma bile . . .
MELA (Sesi lwranlktan gelir) - Uykunda n iin?
ROV N - Kend imde n bile gizlemek iin gsz
lm . . . Yoksa uamam , der yere paralanrm. Y
lr kalrm bir daha kalkanamasya . . . Her anmda,
sanki sahneele gl adam rolne kmm gibi, rol
yapmaktan, elimdik durmaktan, kendi kendim olama
naktan yorgunum. Her zaman, her gittiim yerde ya
nn , ;ren seyircileric ewilmi. Yalnz
sirklcrdeki,
pavyonlardaki, kulplerdekiler deil. . . Herkes, hepiniz
seyircisiniz. Beni alklyorlar . . . (Ku lp salonu ndan
b ii y ii k alh> sesleri gehr) Ama gerekte onlar alklam
yor beni, ben onlara kendi m i alklatyorum. Kendim i
( }

.)

44

alkiatmak zorundaym; nk bu alk durunca beni

paralyacaklar . . . Paralanmamak iin kendi canavar
larma kendimi alkiatmak zorundaym. Benim neden
hep byle alkianmak istediimi anlamyorsunuz. Bu
nu, doyumsuz bir tutku, sonsuz bir bencillik sanyorsu
nuz. Oysa deil yle . . . Kendimi savunuyorum. Canm
korumak iin, kendimi hep alkiatacak gte tutmak zo
rundaym. Seyircilerimin maskelerinin altndaki gerek
suratlarn gryorum : A kurtlar. .. Hepsi de, hepiniz
de ... Maskelerin altndan kurt hrltlarn, ateli kurt
solunumlarn duyuyorum; alevii kurt gzlerini, kama
parltsndaki dilerini gryorum ; beni paralamaya
hazrlanan azlarndan szan scak salyalan gryorum.
Alkiayan elleri deil, peneleri; penelerini n yanp
snen yalazl trnaklarn gryorum . Bir sezseler yor
gunluumu, bitkinliimi, hep birden saldrp stme
beni parampara edecekler. Yanlp da kendimi bir b
raksam, koyversem, bam yle bir dse nme, hele
bir koliarm geveyip sarksa, gzlerim bir kapansa uy
kudan, bir srse ayam da tkezlesem, ite o zamaL
aznce ((Bravool diye baranlar, maskelerini yzlerin
den syrp stme ullanacaklar sr sr, beni bitir
mek, ezmek, paralamak iin . . . ite bunun iin her za
man dik-diri durmak, her yerde tetikte bulunmak zo
rundaym. Ne korkun durum benimkisi . . .
MELA. (Sesi karanlktan duyulur) - Tpk seni n
Peltki ustaya yaptn gibi . . . Sana d a yle sal dracak
lar.
ROVN1 - Hayr . . . Ben P eltki ustaya hibir k
tlk yapamadm. nk o hi ak vermedi. Dkn
lerevi nde ziyaretine gittiim gn bile, i nmeli, bir eli
tutmaz, bir ayan srrken bile ban dik tutmasn
biliyordu. Peltki, dik-diri durmak iin kendin i zorlu
yor, bana tepeden bakyordu. O durumunda bile, bana
canbazln en byk dersini verdi .
MELA. (Sesi karanlktan duyulw)
i ders?
45

Neydi verd i

ROVN - te demindenberi anlattklarn. Dili

dolanarak zorlukla konuuyordu.
PELTKt'nin sesi - Rovni, dik ve diri duracak
sm! En zayf zamannda, en zayf yerinden en gl g
rneceksin ! Yoksa paralarlar seni! Gerek yaamnda
yere kapaklanmadan, tkezleyip yuvarlanmadan be-on
adm bile atamayan bir zavall palyao olduunu sakla
yacaksn. Gl bir canbazmsn gibi grneceksin
herkese. Hele yaknlarna, hele onlara . . .
ROVN - te o zaman kafamda bir imek akq :
Bir palyaoya, byk canbazlklar yaptrmak. Ayaklar
birbirine dolanp den kalkan, yine den, h ep den
palyao, ipiere trmanp tellerde srayan gl bir can
baz, yani btn ezilmilerin umudu oldu. te benim
byk buluum bu. . . Peltki'den aldm esinle yap
tm bunu . . . Yani kendimi koydum ortaya. Canm ko
rumak iin yanllarm, yanlglarm, gszlklerimi
gizleclim, gl bir insan gibi grndm. Kendimi an
lattm.
PELTKt 'nin sesi - Yoksa paralarlar seni Rov
ni . . . H em ele en yaknndaki en nce saldrr. En ok
kendisinden yardm dilediin en amansz saldrr.
ROVN l (Bitkin) - Oysa yorgunum ok, gs
zm . . . Bu bitmez gerek gsteriden, bu gl grn
mek oyunundan bktm artk. Kendi gerek oluumla,
yanllarmla, eksikliklerimle herkese grnememin
acsn ekiyorum. Gzleri bende bekliyorlar, gzlerim
onlarda bekliyorum. Tetikteyiz . . . Srmeden, tkezle
meden, sarslp titremeden, dmeden . . . Bu byle da
ha ne kadar srebilir? Beni epeevre kuatm seyirci
lerime bakyorum. (Bir spot, Rovni'nin salonda gste

dii yerleri tanyarak aydnlatacaktr. Rovni, eliyle se

yircileri gstererek ve onlar sulayarak byk bir f
keyle konuur) te en n sradakiler En yaknmdaki
ler, en yakndan grmek isteyenler beni . . . te beni en
ok sevdiklerini syliyenler! .. te karm! te dostlarm ,
tandklarn, ite arkadalarm! te Meh1! urda Mes
tini ! Lanfal te kendim ! Hepsi burda toplanmlar.

Bitip tkendiirni, yorulup dtrn, sendeleyip

sarsldrn, tkezleyip takldrn daha yakndan, her
kesten nce grrnek iin en nlere oturrnular. Alk
sesleri, kzgn solumalarn bastrsn diye daha ok, da
ha ok alklyorlar. nde olduklarndan en nce onlar
atlacaklar strne. (Seyircileri aydnlatan k sner)
Oy..sa yorgunuru ok . . . (Bir sandalyeye ker, bir elini
Mestini'ye atar) Yanlglarrnla, eksiklerirnle, sularrn
la, gszlrnle, yani olduum gibi grnmek, nasl
sam yle yaamak istiyorum. Brakn beni kendime!
Yardm et Mela!
MELA (Sesi karanlktan gelir. Rovni'ye cevap ver
miyor. ok baka bir konuda onu azarlar) - Ben sana
nceden ok sylemitim ama . . .
ROVN - Bana yaptklarn, evet, ama daha ba
ka ey istediim. Bana yardm et Mela!
MELA (Sesi dardan gelir, azarlamakta) - Bu da
ha biey deil, hep byle kafann dikine gidersen, bak,
daha neler gelecek bana . . .
ROVN 1 - Gsz yanma destek ol, dmiyeyin,
dayan Melal
MELA (Sesi karanlktan gelir)
Bunlar az bile
sana . . . Hi sz dinlemezsin ki . . . Ne olurdu beni dinle
seydin . . . imdi ek de akln bana gelsin, ama gelmez
ki . . .
ROVN1 (A ianakl sesle haykrr) - Perdeciii.
perdeciii l Perdeyi kapat, kapat perdeyii ! Oyun bitti !
-

(Perdesiz tiyatroda oynanyorsa perdeci yerine Ikya

sestenecek Perdeyi kapat!)) yerine lklan yak! )) diye
baracaktr. R ovni son kelimesini barrken , b irden
Mela'nn lk lk kahkalan duyulur. Sahne tiln1
aydnlanr. Meld, kah ka h a kasrgalar iinde Rovni'yi
alklamaktadr. )
MELA (A lklar ve glerken) - ok gzel, ok . . .
Bravooo . . . Bravooo . . . Olaanst . . . (A layl) ok gzel
oyuadn palyaoo . . . Bravoo. . . Bis . . . bisss. . . (Rovni,
gzleri yal Mela'ya bakmaktadr. Meta'nn son szy
le birlikte, kulp seyircilerinin alk lar, bravo ve bis
47

diye ha,4rma!ar <H' miizik de duyulmaya balar. B u gii

rii l t ii ler gittike artar. Sonra h ejJsi diner. R ovni1 don
m u.y gib i hiil. rkek ii rhek MeliJ'ya bakmak tadr. Afclti .
R ovni'nin b u grii n tiisii ne bir sre acyarak bahar.)
M EL A (Acyarak yaklar) - Zavall . . .
Zavall
Rovni ! . . Benim zavall Palyaom ! . .
ROVN i (Gerek bir kurtmu gi b i Melli'ya Jwr
h uyla bakarak ekilir) - Ne? Ne dedin? ite sust
yakaladm seni : Benim zavalllm bekliyordu n . . .
M E LA - Beklemiyorum.
ROV N i - Bekliyorsun, ama bilmeden bekliyor
sun . . . Frsat diye stme atlmak iin . . .
l\ I E LA (Szn ke.1 ereh ) - Seni hi byle grme
n itim.

ROVN i - Gr ite . . . Bir de byle gr be n i.

M E LA - Bu gece sinirlerin ok bozuk. Hasta msm?

ROVN i - nk beni hasta grmek istiyorsun

iinden . . .
M E LA (Barr) - Yeter, yeter! . . Dk iini, syle
ne syliyecekse hepsini de bitir artk . . .
ROVN i - Syliyecek sz kalmad . . .
M E L - Sylenmedik sz braknadn ki . . .
ROVN i - Ne kadar ezilirsem, benden o kadar
l n c m alacaksn . . .
M E L A - Kimin hncn?
RO VNi - Kendi ezilmiliinin . . .

(Mela, iskemlenin stne brakt giysisini1 oyun

oynaT gibi yava yava Lanfa 'ya giydirirken R ovni'nin
i sesi d uy u lu r. Bu srada R ovni oturm u. f'li enesin de .
Meld'y seyretmektedir)
ROVNt'nin sesi - Ama bu isten ylesine gizl i
ki , kendinden bile . . . Sen ele bilmiyorsun. Hasta olaym .
kmldayacak gcm kalmasn. O zaman kapm yava
yava ap ieri gireceksin . . . efkatle, sevgiyle sokulup
yanma, soracaksn : ((Biey ister misin canm?)) Elini
yanan alnma koyacaksn. Bir bardak su getireceksi.
Bam elinle kaldrp, biriki yudum su aktacaksn ya-

nan dudaklarmdan. Alayacaksn da, hem de iten ol

duunu sanarak. Artk son grevini yapyorsun hergn
l drdn insana . . . iin ele raat, nk yardmm:
koan tek insan sensin.
MELA'nn sesi - ite aniadn ya ensonunda, yi
ne ancak benden san: yarar var. . . Tek yardm edenin
benim ensonunda . . .
ROVNi'nin sesi - Son iyilik bile ancak senden
gelecek bana . . . Orackta, gnahlarn, sularn deyip,
borlarndan, ezilmiliklerinden arnvereceksin he
men . . .
M E LA - Sen umutsuzlua, yalnzla yarglsn . . .
Kurtuluun yok. Yetmi yana kadar da canbazlk ya
pamyacaksn ya . . . Senin sonunu gzmn nne geti
riyorum. O byk nn, adn, sann bile bilen kal
mam, yle yalanmsn . . . Sokaklarda srneo bir bi
linmez bunaksn. Geceleri, nereye gideceini bilmeden,
kaln hastonuna dayanarak dolanacaksn . . . Bir zaman
lar lgnca alklandn yerlere gireceksin siftine sifti
ne. Ama komasnlar, vurmasnlar diye garsonlardan
bile gizlenerek, bir glge gibi szlerek . . . Bir kak
dse yere, bir kap gcrdasa, birisi ksrse, seni alk
lyorlarmi gibi gelecek. . . Kulanda hep eski alk
uultusu . . .
ROVN i - apkam da uzatacak mym mterilere, birka kuru koymalar iin?
M ELA - Seni asl ykacak olan bunlar deil . . .
ROVN i - Ya ne?
MELA - Tam avu atn srada, gen, gl
bir canlazn gsterisini grecek, alklandn duya
caksn. te asl o zaman biteceksin . . .
ROVNi - Kurtulacaksn benden . . .
M ELA - Sen de benden . . . nk o zaman artk
bir partnere ihtiyacn kalmayacak. Ama o zaman ben
yannda olacam yine . . . Seni seven tek i nsan olduu
mu ancak o zaman anlayabileceksin. Bir elinle bastonu
na, bir elinle omuzuma dayanacaksn . (antasndan b ir
49

ila kutusu karp Rovni'ye sevgiyle yaklar) Bir ila

ister misin, yattrc bir ila vereyim sana . . .
ROVNi - i stemem! . .
M E LA - Ama b u gsteriye kmadan nce . . . Al
bir tane, sinirlerin yatr.
RO VNi - i stemem . . .
M ELA - H ayatnn gsterisi demitin . . .
ROVN - i stemem, dedim.
MELA - Yine zrhlarna b rndn ite. M zeler
deki valye mankenleri gibi zrhlar iindesin yine.
(er) Bakma yle iiyorum diye . . . Akas bu gece her
zamankinden daha ok korkuyorum. (Susma) Senin de
sinirlerin ok gergin. Al bir ila, ne olur . . .
ROVNi - sternem canm . . .
M E LA. - N eden ama?
RO VNi - Siniderim gegi n evet. . .
MELA. - yleyse?
ROVN 1 (Mestini'nin yanna gider) - Bununla
gsterilere yeni baladmz gnlerdi.
MELA. - Benden ayr gemi anlarn dinlemek
istemiyorum.
ROVN1 (Duymam gibi) - Sezinliyordum bana
ihanet ettiini . . . Siniderim ok bozuktu. stelik ok da
yorgundum. O gece byk Peltki beni seyretmek iin
gizlice gelmi, seyircilerin arasna oturmu. Sirk md
r tanm, gelip bana haber verdi. Bsbtn heyecan
landm. Peltki' nin nnde baarszlktan korkuyor
dum. Sirk mdr bir sinir ilac verdi. O gece baarm
byk olmutu. ite o geceden sonra bir daha hi aln
yorum sinir ilac.
M E LA. - N eden? (Giydirdii giysiyi Lanfa'dan

karmaya balar.)
ROVN1 - nk baar sinir ilknn myd.
yoksa Rovni'nin mi, anlayamadm ki . . . Baarnn kata
ka benimdi? N e kadarn sinir ilacna borluydum?
Burada canbaz Rovni mi gsteri yapp alklanacak,
yoksa sinir yattrc ila m?
MELA. - tlac bile kskanyorsun. Sen demez misin

her zaman, bir canbazn en byk dman kendi inir

leridir, diye . . .
ROVNi - yledir. Sinirlerine yenilen canbaz,
seyirciye de yenik der.
(Kulp salarundan mzik ve alklaT duyulur. Mela da Lanfa'y tam soymutur.)
ROVNi (Lanfa'ya bakamk) - Striptiz bitti . . .
M ELA - Sra bizde mi imdi?
ROVNt - Bizimki en son . . . Bundan sonraki gali
ba bizim.
MELA - Bu sinirle? Razn'n bana geleni unut
ma. O kazann, sinirlerine yenildii iin olduunu sy
sersin hep . . .
R OVNt - Zavall Razn. Evet, sinirlerine yenil
miti, yani artk lmeye kararlyd. (Susma) Niin ha
trlattn imdi Razrt' bana?
MELA - ila alman iin.
ROVNi - O korkun kaza olmadan -drt saat
nce evine gitmitim. ok alas bir deiiklik vard
Razn'de. Bilirsin, Razn, dank, savruk, dzensiz bir
adamd. Ama o gn stne olaanst bir titizlik, d
zenlilik gelmiti. alma odasn derleyip topluyor, ma
sasn temizliyor, kitaplarn sralyordu . Kars bile a
t da Ne oluyor sana bugn?)) diye sordu. << Bilmem,
iimden yle geliyor ite . . dedi. Evden karken hiz
metiye, hibieyin yerini deitirmeden temizlik yap
masn syledi.
MELA - Bir konuk mu gelecekmi evine?
ROVN i - Ben de sormutum. ((Yoo, dnnce
derli toplu bulaym evi)) dedi. Ama bir daha dnemedi
evne . . .
MELA - Demek . . . lmne hazrlanyormu . .
ROVN l
Birbakma canbazlar kelebeklere ben
ziyorlar.
MELA - Neden o? Pek airane: Kelebek Rovni . . .
Oysa sen ekirge olarak tannrsn.
ROVN i - Bir trtl n yaamnn en parlak dne
mi ne zamandr sence?
.

elim.

M E LA - Bilmem . . .

Hi byle biey dnme

ROVNi - Kanatlanp utuu, yeni kelebek oldu

u zaman. stne rel kozasnn zindauna kendi
kendini hapsedip, kanatlanmaya, umaya hazrlanr.
Sonra kozasn delip kendi zindanndan zgrln
gklerine uar. ite en parlak, en kl dnemi . . . Ama
trtln kelebek olup umas, lmnn de geldiini
bildirir. Canbazlar da yle ite . . . Dnyay kendilerine
zindan edip, seyircileri iin, yaamalarnn en parlak
gsterisini hazrlarlar. Ama onlarn bu en parlak dne
mi, sonlarnn geldiini anlatr.
M E LA - Ne karamsar dnceler . . .

(Kulp salonundan b irden kahkahalar patlar, sulu)

cvk kahkahalar. Bu kahkahalar byyerek) yanklana
rak uzayacaktr.)
R OVNi - Ne oluyor?
M ELA - Hi . . . Glyorlar ite . . .
ROVNi - Glyorlar, ha . . . Deliler gibi glyor
lar. Alay ederek kahkahalar atyorlar.
MELA - Sen palyao olarak pten der gibi ya
pnca da, nce heyecanlanyorlar, sonra ite byle gl
yorlar . . .
ROVNt - Hi yabanc deil kulama . . . Bak,
herbiri ayr ayr glyor, birbirlerini anlamaya al
madan . . . Nasl da baryorlar. . . Bylece kendilerini
yayor sanyorlar.
M ELA
Yok canm, dnen bile yok byle ey
leri . . .
ROVNt - Korkuyorlar. Yaadklarn anlamalar
iin kendi seslerini duymalar gerekiyor. Onun iin de
durmadan b arp kahkahalar savuruyorlar. Gerekte
hepsi de korkuyor.
MELA - Kinden korkacaklar? Onlar canbaz de
il ki . . .
ROVNi - Herkes baka bir canbaz . . . Onlar da . .
MELA (Kahkaha ve barmalar ok ykselmitir)
-

- lk lk. Onbinlerce karga gibi . . . H i bu kadar

patrtl kahkaha duymamtm.

(Btn gr lt, b irden kesilir.)

ROVN i - Korkularn yenmek iin byle bar
yorlar. Hani geceleyin bir karanlk yerden geen i nsan
korkusunu yenmek iin trk syler ya. . . Bunlar da
hiliklerini unutmak, var olduklarn kendikendilerine
duyurmak iin baryorlar.

(Sunucunun sesi duyulur.)

SUNUCU - Sayn bayanlar, baylar! Programm

zn en zengin, son numaras . . . Byk srprizimiz ! . .

(Mela tela iinde ortal toplamaya, bavullar, anta

lar dzene koymaya, makiyaj masasn temizlerneye
balar) Yalnz bu gecenin deil, yln byk gsterisi . . .
R OVNi - Hadi Mela, abuk ol . . . (Mela telr1la
o-tal toplama k tadT.)
SUNUCU - Seyircilerin soluklarn kesen dnya
nn en byk akrobat ifti . . .
ROVN i - Giriyoruz canm, brak imdi onlar . . .
MELA - Dur, uralarn dzelteyim biraz, geli
yorum . . .
SU NUCU - Heyecan kasrgalar yaratan akrobatlar . . .
RO VNi (Sert) - Brak onlar! . .
MELA - imdi . . .

(Rovni kapdan kar)

SUNUCU - Lastik vcutlu Mela ve ekirge adam
Rovni . . .
R OVN (Ban kapdan uzatp) - H adisene
Me la!
MELA - Toplyaym biraz uralarn . . . Baksana
herey darmadank . . .
SUNUCU - Bu gece, hayatlarnn en byk, en
olaanst gsterisini sizlere sunacaklar . . .

(Rovni girer. Mela'y bileinden tutup zorlarcas

na alr)
M E LA (karken) - Hereyi dank braktm . . .
(Rovni ve Mela kalar)
53

SUN UC U - imdi, harika akrobat ift : Mela ve

Rovni'yi alklyoruz.

(By k alk. Beyaz perdede birinci bl nii n ba

ndaki film grnr: Mel ve Rovni trapezde gsteri
yapyorlar. Zaman zaman seyircilerin heyecanl bar
malar d uyulur. FiZmin sonunda Mela, salarn engel
den zer, kendini bolua frlatp Rovni'ye atlrken
l duyulur.)
M EL.A (Haykn r) - Tut elimden Rovnii i ! . . (Bu
lk yanklanr.)
ROVN1 (Tok ve rahat bir sesle) - Ver ellerini
Mela . . .

(Seyircilerin b irinci bl miin bandaki lkla r

koro olarak y kselirken, b irden sessizlik olur.)

54

NC BLM

Bir kk kasabann eski ve bakmsz bir otelinin

odas. Eya eski ve krkdkk. Vakit gece. Bu bl mde
Mela ve Rovni ok yorgun grnrler. G iyimleri ok
zensizdir. G iysileri deimi ve eskidir. ikinci blmle
nc b lm arasnda belirsiz bir zaman gemitir.
ama hala ikisi de can bazlk yapabilecek durumdadrlar.
Odann b tn d zeni ve eyann yeri, b irinci blmde
kilerin tam tersi ynlerdedir. Perde aldnda, ksz
oda, koyu lotur. Rovni aff,r b ir bavulu zorla tayarak
girer. Karanlkta aya taklp sendeledii grltden
anlalr.
ROVN t - Mela, Mela . . . Yak u lambay rica ede
rm.
M ELA (Elinde vaZizle girer) - N erde elektrik
dmesi? (Amnr) Bulamyorum ki . . .
ROVN t
Allah kahretsin . . . Bu ne biim otel!
(Mela lambay yakar) Bavullar tayacak adamlar bile
yok.
-

(Rovni bavulu b rakp kar. Mela manfosunu

karr, sandalyenin arkalna brakr. Oturur. Su alm
olan iskarpinin tekini karp bakmaktayhen Rovni da
ha b yk b ir bavdla girer.)
ROVNi
Benimkiler de su alm. Ayam su
iinde vck vck. (kar. Aygt kutularn getirir. Pal
tosunu karr, asar. Yataa oturur. A lnn siler) Off . . .
ok yoruldum. (antadan iki iesini karr) Pis bir
otel . . . Bavullar da ok ar. . . (Bardak alr) iecek mi
sin? (Mela birden patlar gibi ok sinirli glmeye balar.
-

Sinir b unalm kahkahalardr. G lmesi gittike artar:.

R ovni dehetle ona bakmaktadr.) Ne o? Neye glyor

sun? (Rovni ier. Melil smsla sarsla gii lmektedir.) Ne
var glecek, komik bi ey mi oldu? (Melft alyor mu)
glyor m u) belli olmaz) Ne oldu sylesene! .. (Kah ka
halar) h kra dnr. Rovni barr.) Sylesenel Ne
var?

MELA (Kalkar. Gzleri yal) - Glmyorum

ki . . . Glyor muyum?
ROVNi - Kahkahalar atyordun . . .
MELA (Sayklar gibi) - Glyordum demek . . .
ROVNi - N iin gldn?
M ELA - Hi . . . Dnyalara smayan byk Rov
nil .. Trapezden trapeze atlarken, kendini bir kutuptan
brne uuyor sanan usta canbaz . . . Soluklar kesen
akrobat. . . (Oturur) ite, en sonra dtmz yer . . .
Ad bilinmeyen bir kk kasabann bu pis oteli . . .

(Alar)
ROVNi - Ne var glecek bunda?
M ELA - Glyorum, deil mi? Bi7ey yapmak is
tiyorum ama, ne yapmak istediimi bilm iyorum .
ROVN i - Her zamanki gibi . . .
MELA - Sen biliyordun da ne oldu . . . ite ikimiz
de burdayz imdi.
ROVNi - Ne var bunda yksnecek! Biz byle
yerlerde ok kaldk.
MELA - Kendini kandrmaya alma . . . (Rovni
ier) Evet ama, o zamanlar geti, ook geride kald.
R OVNi - Herey bitmi gib i konuuyorsun . . .

(Susma)
M E LA - Gndz gzyle u kasabay gremedik.
ROVN i - Zaman mz oook . . . Yarn btn gn
bol bol gezer grrsn.
MELA - O kadar gezilecek neresi var ki , kk
bir yer buras . . . ne zam a n bal yacak?
ROVN i - Daha adr bile kurmamlar. Biriki
gne kadar dediler.
MELA (A k yla ieyi aljJ iskem/e zerine ka r ,

aky ie)'C vurujJ sesler kamrak rtkan gibi ba-

rr) - Buyrun bayanlar, baylar, buyrun . . . Llstik v

cutlu kadn Mela ve ekirge adam Rovni ierde ! . . Uan
akrobatlar . . . Buyrun, buyrun, buyrun . . . Girin grn ,
dpyaa neler vr, neler oluyor . . (Normal konuur)
.
.
Sen? Br gezgnc tyatro adrnda ha? Hem de ara
program olarak . . .
ROVN1 (Barr) - Yeter! . (er)
MELA - Ka para vereceklerini neden bana sy
lemiyorsun?
ROVN1 - Para m?
M ELA - Evet, para . . . Duymacln m? Ka para
alacaz?
ROVN - Ne tuhaf. . . Bunca yln canbazym,
bugne kadar, canbazlk yaptm iin bana neden pa
ra verdiklerini anlayamadm.
MELA - Ne olacakt, para almadan m canbazlk
yapacak tk?
ROVN1 - Onu demek istemiyorum. Ben canbaz
lk yapyorum, canbazlk . . . Kendim iin yapyorum ,
sevdiim iin, mutlu olduum iin. Baka biey yapmak
istemediim iin . . . Canm istiyor d iye yaptm ii n
karlnda neden para verdiklerin ayorum.
MELA - Ben sana, burda ka para alacaz, diye
soruyorum .
ROVN i - Ben de sana onu anlatyonm ite. R
na canbazlk ettiriyorlar diye teekkr bile edeceim.
MELA - Hi zlme yleyse, nasl olsa o gnler
ele gelecek . . . Hibir sirkin sana i vermiyecei gnler . . .
ROVN1 - Yalvarrm o zaman. Elimde varsa, s
te para bile veririm. Ama yalvara yalvara halatlara tr
manlmaz ki . . .
M ELA - Anladm, anladm . . . Peki, burda ne ve
recekler?
R OVN i - Hayr, tam anlatamadm yine . . . Bak,
nasl biey bu : Kadnla erkein sevimelerinde aldklar
karlkl zevk gibi . . . N iin buyzden erkein kadna
para vermesi gerektiini hi anlamadm. Ben zevk al.

57

yorum, zevkim iin canbazm. Neden bana ste para

verdiklerini de anlamyorum bunca yldr.
MELA - ok iyi dorusu . . . Bu kasabada, yamal,
delikcleik eski bir a drda . . . Beinci snf bir gezginci
tiyatro adrnda. . . Hem de para almyacaz . . . zek
iin . . . Ka para var cebinde? Otele deyecek paramz
bile yok.
ROVN i - Yeter, yeter! Kpek bal . . . Benim
kpek balm . . .
MELA - Ben mi kpek bal? (Birden manlosu

nu giyer.)
ROVNi (Mcld gitmek iin lwpya ynelirken)
Yenilmemi, yaralanmam bekliyorsun. . . Yenikliimi
grmek istiyorsun.
MELA - Delisin sen . . . Kime yenilmeni?
ROVNi - Kendime. Buralara, gezginci adr ti
yatrolarna dtm diye nasl da hn alyorsun ben
den . . . stme atlp ben i paralaman iin, yaralarm
dan akan kann kzl alevini grmen gerekirdi . . . k i co
u p, k udurtp stme atlasn . . . istediin buydu.
MELA (Kapy am hen kajayjJ dner) - iste
miyorum, istemiyorum byle biey.
ROVN i - istiyorsun. Ama bilmiyorsun istedi
in i .
:\ I ELA (Mantos w u karp sandalyenin arkasna
asar) - Hayr, hayr . . . Grmyor musun, ben de senin

le buralardaym . . . istemiyorum .
ROVN i - Cnk
baska
trl kurtulaml\orsun
.
:)
;
benden. Kpek balm, ancak beni paralayp yiyerek
benden kurtulabileceksin . Onun iin de yenik, yaral
dmem gerekli. Birgn gsteride dengem bozuluversin . . . Gzlerinle . . . atl stme . . . Baklarnla parala . . .
M E LA - Doru deil bu . . . Dmekten asl korkan benim.
ROVN - O zaman daha da iyi ya . . . ikimiz bir
den der, kurtuluruz. Belki birden lmeyiz. Akan kan
Iannza bakarz yattmz yerden . Kanlarmzn birbi
rine kartn grmek istemiyorum. Kmldayacak,

konuacak mecalimiz bile olmaz belki de. . . O zaman

yattmz yerden baklannzla tkiirrz birbiti
mze . . .
M ELA - N iin benden bu kadar nefret edi yor
sun, niin?
ROVNi - O kadar ok deil. . . Senin benden nef
ret ettiinden biraz daha az.
MELA (Mantosunu giyip kapya ynelir) - Nef
retini tekrarlaman gereksiz. Yllardanberi biliyorum
bunu . . .
ROVNi - Nereye?
MELA - Bilmem. Gidiyorum ite . . .
ROVNi - Nereye gidiyorsun?
M E LA - Bilmiyorum dedim ya . . . Nereye olur
sa . . . Byle yaanmaz. Dayanamam buna. Yalnzlnn
souk karanlndan kurtulmak iin kendimi sokakla
rri gecesine atmak istiyorum. Geceni n kara serinliin
de bam alp yryeceim. (Kapy aar)
ROVN i - Daha nce pekok elenceliin ey i bir
kez daha denemen bouna. (Saygyla Mela'nn elinden
tutujJ evirir, mantasunu karr) ok denedin bunu.
M ELA (Bitik) - Evet, denedim . . . Olmuyor.
ROVN i - Sen olmaynca hereyi yitirdiin gr
dm ka kez . . . Bunu aklamaktan ekinn i yorum.
l\fELA (Ot urur) - Ben de yle . . . (Susma) Sen i
gcendirecek biey yapmamtm ki . . . Neden kzdn
bana?
ROVN i (Pinanlkla) - ok deneelim 1\I eLl, yar
dnna enok gereksindiim zaman beni en zayf yerim
den vuruyorsun. Tam bana g vermeni beklerken . . .
Hep byle yapyorsun, clmanmmsn gibi. O zaman
bt.n yaamm, krkbe ylm savunmak zorunda ka
lyorum. Can savunmasndan ok daha zor. . . Kendimi
korumak iin, karnciakine ne attm, ne frlaltm
hi dnemiyorum.
l\IELA - Ne yaptm sana, yaamn savunacak? Ne
zaman seni en zayf yerinelen yaralaclm?
ROVNi - Bir gezginci tiyatro adrnda canbaz59

lk yapmann acsn hibir eski canbaz henim kadar

cluyamaz . . . Adn duymadmz bir kasabadayz . . . Kt bir ctel odasndayz . . . Cebimizdc de para yok . . . ite
byle zamanda kahkahalarla glyorsun, tam bana des
tek olman beklediim zaman . . . N eden? N eden?
M E LA (Duygulanmtr) - Glmyordum ki . . .
Alyordum. Aladm belli olmasn diye glmtm
yle . . . (Susma) Ama benden nefret ettiin de bir ger
ek; yle dnmesen iinden, nasl sylerdin o szleri!
Nefret ediyorsun.
ROVNi - Sen de . . .
M ELA
Belki de baka bir duygu . . . Nasl kur
tulacaz?
ROVNi - Neden?
l\JELA
Ya birbirimizden, ya bu bilinmez cluy
guclan . . . H i dndn m bunu?
ROVN i - ok . . . Bu karlkl nefretimiz, sevgi
nin tersyz edilmii mi diye ok dndm. Belki de
birbi rimizi ok sevdii mizin bilincinde deiliz. Sevgi
n i n ters utaki olumsuz belirtisidir celki de bizdeki bu
duygu . . . Hani dolu dolu yaamak isteyen insann, ye
terince yaayamad duygusuna kaplp kendini ldr
mesi gibi . . .
M ELA - Ben byle olsun istememitim . . . Niin
byle cldu, niin?
ROVN i - . imdi ok sevindim te . . .
M ELA - N e\e?
ROVN i - Bunu d nm olmana, nn diye
kendine sormana . . .
M E LA - Sen ok mu dndn bu konuyu? . .
ROVN i - O kadar ok ki artk yorulclum bunu
dnmekten . . . Mutsuzluum, mutlu olmak abasn
dan . . . Bu ortam kurulamaynca alamyorum, ala
maynca da yaruluyorum nk . . . (ir;cr)
M ELA - Niin, peki, niin nutsusuz.
ROVNi - nk hereyin bir bedeli var, mutlu
luun da . . . Mutluluk, deerinden ok pahalya yada
ok u cuza elde edilince o lde mutsuzluk oluyor. En
-

6o

kk zaman birimiyle sresi ancak llebilecek k

ck mutluluk krntlarnn bedelini bile o kadar pa
hal deelim ki, bunu da yitirmemek iin rpnyorum.
Oysa sen? Ellerinden kayp gitmedike, yitirmedike
anlamyorsun mutluluunu . . . nk ok kolay elde
ettin, yolda bulmu gibi bedelini hi demeden yada
okaz deyerek . . .
M ELA. - Bence mutluluk bu deil . . . Haberimiz
olmadan, kendiliinden olan biey mutluluk . . . Uyku
gelmesi gibi, gne nlar, lklk, yamur som ferah
l yada esinti gibi . . .
ROVN1 - Yorulmadan, kendiliinden elde etti
in senin olmaz ki . . . Nedir sahip olduumuz? Canbaz
lkta yeniliklerle kendimi aamadmsa, eski gsterileri
mizi tekrarlaya tekrarlaya ky kasabalarda gezginci ti
yatro adrlarna kadar dtkse . . .
M ELA. (Szn keserek) - Yine sulu benim, hep
sulu ben . . . Deil mi? Her kt ey benim yzmden . . .
Balama yine . . (Rovni ier) E skiden sen byle miydin?
Yeni bir yere, yeni bir otele gelir gelmez, ne yapard n?
ROVN 1 - Ne yapardm?
M ELA. - ilk iin otel odamzn duvarlarna afi
lerimizi asmakt. Ya imdi? Gryorsun ya, su benim
deil. . .
ROVN 1 - Ama byle otel odalarna deil . . . Ama
byle kyda kalm uzak kasabalarda deil . . . (Val izden
.

bir elma karp masaya koyar. er)

MELA. - ok iiyorsun?
ROVN 1 - Sen de hi imiyorsun?
MELA. - Korkmuyorum, ne diye ieyim ; bu ge
ce gsterimiz yok ki . . .
ROVN 1 - Ben ele onun iin iiyorum . (Bavuldan

kard iki afii duvara raptiyeler. A filer eskim: ve

yrtktr. Sarkan yrtk ktlt paralarn da rafJtiyeler.)
MELA. - Sanki o gzel kentten niin . ayrldk,
bykt ok, iimiz de iyiydi . . . Neden geldik buray1?
ROVN1 - Niin soruyorsun?
MELA. - Sylemedin de . . .
6

ROVN i - Senelen sakladn bile bile soruyor

sun. Yenilgin ille benim azmdan duymak istiyorsun.
yleyse ren ele mutlu ol kpek bal, koclular . . .
(1eL Susma) Halk b kar, dedim. Yeni bieyler, yenilik
ler yaratmak zorundayz, dedim. Ama anlatamaclm.
(!er) N iin sana hereye yeniden balamalyz, deyip
cluruyorum . . . (Paltasunu giyer) kapya ynelir)
MELA - N e o? Gidiyor musun?
ROVN i - Evet . . .
M ELA. - N ereye?
RO VNi - Dilenmeye . . . Sen sylemitn ya . . . B
yk kentlere gideceim dilenrnek iin . . . Bir zamanlar
admn renkli klada aydnlatt sokaklardaki pav
yonlar, kulpleri dolaacam . . . ((Bir eski canlaza k
k bir sadaka ! >> Gidiyorum . . .
ME LA. - Bouna . . . Daha birka yln var o kacl;:r
dmek iin. (Yanna gider) O zaman da seni brakacak
deilim, kovsan bile . . .
ROVN i - iimizden geenleri niin saklyoruz?
Nasl olsa birgn birbirimizi brakacak deil miyiz?
l\l ELA. (Bardaa iki doldurup Rovni'ye verir)
Her zaman bana sylediini imeli kendin unutma: Ka
kurtulu deildir!
RO VNi (!er. Paltasunu karp atar) - ilk bra
kp giden sen olmak i stiyorsun da ondan . . . Braklmak
istemediinelen . . .
M ELA. - Bir noktaya geldikten sonra herkes bir
birinden ayrlabilir, ayrlanlar ayrlmayanlardan daha
ek . .
ROVNl - Ama onlar birbalarna, yada baka bi
riyle ola biliyorlar. U nutabiiiyorlar birbirlerini . . .
MELA. - Byk zorluk da burda: Biz kopamyo
ruz birbirimizden . . . Aznce giclebilseydim, nasl olsa
dnecektim; imdi senin dndn gibi . . . H erey bizi
birbirimize balyor. . . Herey yada biey . . . Ama nedir.
onu bilsek?
ROVN 1 - Karkocalar var, ok mutsuz, ama o
cuklar olduu iin ayrlamyorlar.
-

M E LA - ocuklar byyp bamsz yaamaya

balaynca kurtulabilirler birbirlerinden . . . Bizi bala
yan anababalk duygusu deil.
ROVNi - Birbirlerine kar iin balanan kar
kocalar var, buy iizden ayrlamyorlar.
MELA - Bir yerde kendi balarna karlarn
salayabilince onlar da kurtuluyorlar.
ROVN 1 - Bizimkisi nedir yleyse? Vazgeileme
yen alkanlk m?
M E LA - yle olsa alrdk birbirimize . . .
ROVNi - Cinsel ba olsa . . . Bir zaman sonra cin
sel tutku da snerdi.
MELA - H ergn taarak artan bu duygu . . . Yoksa acyar muyuz birbirimize?
ROVN1 - Balangta acyorclum sana .
M ELA (Kzgn) - Neden?
ROVNi - Bu szme kzacan biliyordum. Ama
doruyu syledim, ilk yllarmzda acyordum sana . . .
MELA - Neden diyorum.
ROVNi - nk yaptklarn, bana ktlk ol
sun diye, bilerek, istiyerek yapmyordun. Atein yakc
ln, suyun akcln bilmemesi gibi . . . Ama yllar
getike senin bana acmadn anladm. Rovni'yi l
drmek istedin . . .
M E LA - Hibiri doru deil . . .
ROVN i - Yani Rovni'nin canbazln. . . Can
bazl yokolan Rovni yaayamaz ki . . . Ama baaryor
sun da . . . Yava yava bir canbaz ldryorsun. Onu,
ensonunda alay ettiin yere, bu panayr panayr dola
an gezginci canbazhane adrna kadar dlirdn. B:>
ni acmadan hergn eksilte eksilte azaltana ben niin
acyaym? Hayr, hayr, bizi balayan acma duygusu
da deil. . . Ne sen bana acyorsun, ne de ben sana . . .
. .

(Susma)
M ELA - Bunda bir yanllk var: Birbirlerine i
kence iin, kendileri daha ok ikence eken, baka tr
l davranmalar da ellerinde olmayan ayr cinsten iki
kii, ite karkoca dedikleri bu . . .

ROVN i - Evet, bir yanllk var . . . Eer karko

calk, kendi yalnzlklaryla arkada olamayanlarn ayr
cinsten biririne gereksinmesiyse, bu yanl . . . nk
deerini bilmedikleri yalnzlklarn nasl olsa zliye
cekler birgn . . .
MELA - yleyse ko, git yalnzlna, ne duru
yorsun! . . (G venli admlarla Rovni'ye gider, baucun
da durur) Sen neden intihar etmek istiyorsun
ROVNi (Korkulu tela iinde) - Anlamadm, bu
nu da nerden kardn? . .
MELA (Kararl b ir sesle) - Ltfen cevap .ver : Ne
elen intihar etmek istiyorsun? Hem de hergn azar azar,
yava yava . . . Beni de kendine zehir olarak kullanmak
istiyorsun . . .
RO VNi (Kalkar)
Benim mayamda bir insan
szverdii ileri yapamyorsa, yapmaktan da umudunu
kesiyorsa, gittike, her geen gn lyor demektir.
MELA - Sz m? Kime szverdin?
ROVN i - Hi atlatamyacam , kandramyaca
m birine: Kendime.
M ELA - Nasl byle konuabiliyorsun? Dnya
nn en byk kentlerinin sokaklar afilerinle donand,
adn yazan klarla aydnlad caddeler; sirk sahipleri
seni paylaamadlar. O zamanlar da evliydik . . .
ROVN i - ok yllar ncesiydi onlar . . . Onutulacak kadar eskiden. Hani, yeni biey var m? Bir canba
zn ad; alkiarn sesi kadar srer. Alk sesleri kesilin
ce admz da yokolur. Hani nerde Rovni?
M ELA - En az on baarl c:nbazn btn ya
amlar boyunca yapabileceklerini sen tekbana yaptn,
ama yine doymadn . . .
ROVNi - nk yayorum . . .
MELA - Gerekte sen ok yoruldun . . . Bir sre
dinlen Rovni . . .
ROVNi - Dinlenmek mi? Yeniden bieyler yapa
bilme umudum olsayd, sevilseydim, o zaman g topla
mak iin dinlenirdim . . . Ama imdi?
MELA - Yalnz dnyann en byk canbazlarn-

dan biri deil, dnyann en byk aptalsn da . . . Bun

ca yldr, ha.la. anlayamadn seni ne kadar, ne kadar ok
sevdiimi . . . (K skn, az nce kalkt duvar nndeki

mndalyeye gider oturur)

ROVN 1 (Masadan elmay alr, Meld'ya gtrr)
Yer misin? (Elmay sehpaya koyar. Meld elmay iter.)
Beni sevdiini biliyorum, bundan hi kukum olmad.
MELA - yleyse?
ROVN1 - Yaamak yada sevmek deyince sen be
nim anladmdan baka biey anlyorsun.
MELA - N edir senin anladn? Bunu kendin de
bilmiyorsun . . . N eden bu kadar tedirgin insansn? N e
yapmak istiyorsun?
ROVN1 - Ne mi? Sana boyuna anlattm bu
ya . . . lme hak kazanmak istiyorum. H er insan lr,
ama ka lme hak kazanyor. Yardm et bana, lm
hak edecek gibi yaayaym . . . Brak da yardm edeyim
sana, lm hak etmek iin yaa . . .
M ELA - Daha baka ne yapabilirim, bilemiyo
rum ki . . . (Susma) Uykuya dalarken uykuyla uyanklk
arasnda, kimi zaman insan sanki aya kaym, birden
bolukta kalm gibi olur da bir tepkiyle srayve
rir. Yar uyku iindeki bu san bir saniye bile srmez.
Oysa ben yllar yl hep byle bir rperti iindeyim, o
tepki hi arasz srp gidiyor iimde. Sanki yldzlara
doru uzayda ykselen bir uaktaym da birden bast
m deme ayaklarmn altndan kayp gitmi. Yalnz
lrnn boluunda durmamasya kendi iime, kendi
korkun derinliime dyorur . Tutunacak bir sevi
dal . . .
ROVN1 - Tutunacak bir sevi dal . . . Gzel ey
istiyorsun. Benim de istediim, bana hibir zanan ver
mediin . . . Dn ki, az sonra seninle on metre yksek
likteki ipler stnde gsterimizi yapyoruz, sen kendini
bolua frlatmsn, bana atlyorsun . . . Ama bana elle
rini uzatmyorsun ki tutaym . . . Tutunacak bir sevi . . .
Ellerini vermezsen nasl tutunursun?
MELA - Ryada bir karabasan gibi . . . Bir yerimi

kesip kanatmak, canm yakmak i stiyorum ki, ryada

olmadm, yaadm anlayaym. Kannn scakl,
derimin serinliini yaksn . . .
ROVN i - Ellerini vermezsen, diyorum . . . Ver el
lerini . . . O zaman benim aradm sen olurdun, senin
aradn ben olurdum. O zaman, yzmz, ellerimiz,
szlerimiz yabanc gelmezeli birbirine imdiki gibi . . .

(ikisi b irb irinden uzakta. Uzun bir susma)

ROVNi (ier) - N e dnyorsun?
MELA. - Hi . . .
ROVNi - Yalnz hi dnlmez . . . Bana syli
yemiyecein biey mi dndn?
MELA. - Dncelerimi, tasarlarm bile kska
nrsn . . .
ROVNi - Benim iin tasadamakla yapmak ara
snda ayrm yok da ondan. Yalnz yreksizler tasarladk
larn yapamazlar. ihanetler de yle, ha dnmsn,
ha yapmsn . . . Dndklerini gerekletirebilenler,
yani ihanet edenler, hi olmazsa yrekli insanlar . . . Sy
le: Ne dnyordun?
MELA - <]k mu merak ettin : Seni dnyor
dum, senin ne kadar deitiini . . . Eskiden bir yeni ye
re, bir otele geldik mi, ilk i, ne yapardn?
ROVNi - Afileri asardm, astm ya . . .
M ELA - Sonra? Ondan sonra ne yapardn?
ROVNi - N e yapardm? Hi . . .
MELA - Bu odada bizden baka iki kiinin daha
olduunu unuttun bugn. ikisi de zindanlarnda yat
yor. Bir otele geldik mi, hemen onlar zgrlklerine
kavutururdun.
ROVNi - Gerekten Mestini'yle Lanfa'y unut
mutum. (Mestini ve Lanfa'y kutularndan karmak

tad r.)
MELA. - Unutmusun . . . Onlar ilk unutman bu.
ROVNi (Mestini'yi kutusundan karr. Mestini
k rlm, iki para olmutur) - Aaaal
ME LA. - N e var?
ROVNt - Krlm . . . (iki para yere der)
66

M ELA
Vahvah, acdm . . . Artk sevgiline b
yk bir cenaze treni yaparsn.
ROVN (Lanfa'y karr kutudan, krlmtr)
Hah . . . Senin piin de lm . . .
MELA (Lanfa'nn zerine eilerek) - Tirende ol
mutur. Ben sana, yk vagonuna vermiyelim, yanmza
alalm, demitim. (K ii k tekerlek elin de) Yaptrtrz.
ROVN (Mestini'?Jin iki parasn yataa koyar)
Zavall yavrun lmemi mi?
MELA - Ben lmeden lmeyecek o. Ancak be
nimle lr. nk yalnz kafamda yayor.
ROVN - Az nce ben de onu sylemek istemi
tim; gerekten ihanetle, ihaneti tasarlamak arasnda
fark yok, diye . . .
MELA - Ne demek istediini aka sylesene t
ROVN - Kafandan geirdiin, yrekli olamad
n iin gerekletiremediin, ama tasariadn ihane
tinin ocuu, Lanfa senin piin . . .
MELA - O benim hibireyim deil, yalnz oyun
cam.
ROVN i - Ve byk aknn, bana ihanetinin
ans . . .
M ELA - Yalan! Ne kukulu insansn, nasl da
kendini kandryorsuni
ROVNi - Kendimi kandrmyorum, inanyorum.
M ELA - Daha da korkun! Kendi uydurduun
yalana inanyorsun . . .
ROVNi - imdiye kadar, Lanfa iin ihanetinin
pii l dediim zaman hi kar koymazdn, susar, be
nimserdin. Bugn ne oldu da kar koyuyorsun?
M ELA - Susardm hep, nk namusumu savun
mak bile haysiyetime dokunurdu . Kocama kar namu
sumu i sbat etmekten utanrdm. Ama imdi . . . Belki de,
diyorum, btn tedirginliinin tohumu uydurduun
bu yalan . . .
ROVN - ihanet ettin! hanetinin belgesi olan
Lanfa'y da, hi gizlemeden, benden ok sevdin.
M ELA - ocuunu, domam ocuunu kska
nyorsun

. . .

ROVN - Benim ocuum deil o . . .

MELA - N e kadar da kesin konuuyorsun! Peki,
syle yleyse : N e zaman, nerde, kiminle? Bir ad uydur.
bir zaman, bir yer uydur, hi kendimi savunacak dei
lim. kp gideceim hemen burdan. Bir daha da birbi
rimizi grmiyeceiz. Bu zmsz krdm kalkacak
ortadan. Syle: Kiminle, nerde?
ROVN - Bunu sana ok syledim, hep yzne
vurdum . . .
MELA - N e zaman?
ROVN1 - Benim iin, grekten ihanetle ihaneti

tasadamak arasnda fark yok, demedim mi? Lanfa, se

nin kafanda tasarladn ihanetin ocuu . . .
MELA - Sen ldrmsn . . . Lanfa, senin ve be
nim, bizim ocuumuz. D omadan ld o zavall. Bili
yorsun btn bunlar da, nasl byle konuabiliyorsun?
ROVN1 - Biliyorum : Benim kollarnn arasn
dayken baka birini dndn de . . .
MELA - Sus artk, yeter! Byle bieyi dnebil
mesi iin bir insann, ayn ktl kendisi de yapm
olmal. . . Baka trl hayal bile edilemez. Bitsin artk,
ayrlalm . . .
ROVNt - Ayrlalm . . (Susma) Ama yine de
renmek istiyorum.
MELA (Mantosunu giyerken) - Ne gerei var,
bundan sonra rensen yada renmesen neye yarar . . .
ROVN1 - iimi, snmeyen ate gibi yakan bu me
raktan kurtulacam.
MELA - N edir renmek i stediin?
ROVN1 - Daha nceki ocuklarn aldrmam
sylediim zaman, hi kar koymadan hastaneye yatp
ameliyat olmutun. Ama bu sonuncusuna, Lanfa'ya
gebe kalnca, ille de dourmak istedin. Neden? Hem de
doktorlar sana, onu dourmann ok tehlikeli olduu
nu sylemilerdi. lm bile gze aldn. Neydi sana
lm gze aldran bu byk ak? Ama douramadn
da . . . Gsteri srasnda ocuunu drnce, seni has
taneye kaldrp cann zor kurtarabildik. ocuklarnn
.

68

hibirinin ansna b l kalnadn da, neden daha do

madan adn Lanfa koyduun bu pie bu kadar bal
kaldn (Rovni yorgun oturur.)
ME LA. (A nlatrken gittike duygulanacaktr. Son

szlerini sylerken Rovni'nin dizi dibine yere oturur)

ellerini Rovni)nin dizine dayar) - Lanfa'dan nceki

gebe kallarmda, ocuumu aldrmak bana o kadar

zor gelmiyordu. nk, ben nasl ana olmak istiyorsam,
gnn birinde senin de baba olmak istiyeceini d
nyordum. te bu umutla, ocuu aldrt deyince sen,
hastaneye gidiyordum. Doktorlar son ocuumu aldk
larnda, bundan sonra gebe kalmarnn ok tehlikeli ol
duunu sylemilerdi. O zaman btn mutlarm krl
d, yaamamn hibir anlam kalmad. Seni canbazln
dnyaya balyordu, ama beni? Hibiey . . . Ana olmak
beni yaama balayacak tek tutkumdu. Ama yine de
Lanfa'ya gebe kaldm. Adn Lanfa koydum, daha do
madan . . . Doktorlar, Lanfa'y daururken lebileceimi
sy!edikleri zaman, analk duygum, canmdan nde gel
di. Yeter ki o dosun, bizden, ikimizden bir varlk kal
sn dnyada istedim. Ama daarnad yavrum. Biliyor
sun, o byk canbazanedeki pazar gecesini . . . Ylp
kaldm yerde. Bu hisikiete Lanfa adn verdim; sanki
Lanfa domu, bym, bu hisikiete binmi de, ondan
bana b ir anda kalm gibi . . . (Alar) N iin mi yalnz
Lanfa'nn ansna b al kaldm? Rovni, nk artk ge
be kalamam. Lanfa'y drdm zaman, hastanede
ana olmak yeteneklerim de sklmt, yaamamn an
lamn aldlar elimden. Artk bir daha ana olamyaca
m iin son ocuum un ansna bal kaldm . . . En ok
karnmda tadm oydu, e n uzun sren umudum oy
du. (Lanfa'nn zerine ylr alar)
ROVN1 (Melrfnn salarn okayarak) - N iin
imdiye kadar bunu bana sylemedin?
MELA. - Belki birgn kararndan dnersin de
baba olmak i stersin, diye syliyemedim. nk artk
benden ocuun olamazd. (Mela kalkar.)
ROVN1 (Kalkar) - kar mantonu . . .
6g

M ELA - Btn zorluk kararm verinceye kadar

d. Kesin kararm verdiim iin artk rahatm.
ROVNi - imdi daha rahat k onuabiliriz. (l

iesini masaya koyaL ki hardaa iki koyar. Ma.myr

bir iskemle daha eker. Ot unn.) Birlikte geireceimiz
son gece iin . . . (Bardan kaldrr)
M ELA (Oturur. Bardan kaldrr) - Son gece
miz iin . . .
ROVNi - N e yapmay dnyorsun? (Cgara

yakar.)

M ELA - Uzun zamandr hi bu kadar rahat ol

namtn. Ne kadar soukkanl konuabiliyoruz bu ko
nuyu . . . N e yapnay dnyorum? Neden sordun?
ROVN i - Yllardr sren bir frtnann sonunda
ki dinginlik bu. imdi dosta konuabiliyoruz da onun
iin soruyorum. (BardakZara iki koyar. )
M ELA - Bilmiyorum ne yapacam. . . Daha n
ceden verilmi bir karar deildi ki bu . . . Hi dnme
mitim. Ya sen? (er. Susma) Niin susuyorsun? Sen n e
yapacaksn? (Cgara yakar.)
ROVNi (er) - Bilmiyorum ben de. . . nceki
ayrlmzda da biey yapamamtm.
MELA. - Ben de . . .
ROVNi - Biriki gn sonra kurarlar adr . . . Sen
olmaynca . . .
MELA - Mestini var ya . . .
ROVNi - Yalnz bama . . .
M ELA - Yalnz deilsin ki . . . Birlikte olduumuz
zaman da aramzda Mestini vard . . . Mestini yine var,
yine seninle. ldrdn, ama kurtulamadn.
ROVN i - Sana ka kere syledim ldrmediimi.
Ben insan ldrebilir miyim?
MELA - Seni kaatil cliye ele verecein mi san
yorsun yoksa? Biliyorum , ldrd n . . .
ROVN i - Yalan!
MELA - Benden gizlecliin an defterini okudu
unu bilmiyorsun. Ayrlma kararn verdiimiz bu ge
ce artk aklayabilirim. Anlarnda btn ayrntlary-

la Mestini'yi nasl ldrdn yazmsn . . . Cinayet

gecesi, olaanst bir gsteri yapacanz ilan ettirmi
sin. O gece, telin altndaki a da kaldrtmsn. Cina
yeti btn ince ayrntlaryla hazrlamsn. Sana atl
m bolukta Mestini . . . Ama ellerini geri ekmisin . .
ROVN i - Onu gerekten ldrm olsaydm,
defterime yazar mydm hi? (Yryerek anlatr) Sen
az nce, bu kadar ktl yaptm dnebilmen
iin ayn ktl senin yapm olman gerekir, derken
ok hakl..y d n. Ben M estini'yi ldrmeyi tasarlamtm.
Aylar boyu gecelerce srd bu tasarlar. Mestini iin
lmn her trlsn denedm tasarlarmda. Bu tasa
rlarnn bana en gzel gelenini, sanki ilemiim gibi
defterime yazdm.
MEL.A - ldrmediysen niin yazdn?
ROV N i - Kendimi kurtarmak iin . . . Aalk
biriyle bana ihaneti haysiyetine dokunuyordu. ala
myordum. Ama tasarm uygulamm gibi btn ay
rntlaryla yazdm gecenin sabah da onu brakp
dndm.
MEL.A - Niin yabanc bir kentte ayrldn?
ROVNi - Mestini'nin bana ihanet ettiini hemen
herkes biliyordu. Defterime yazdm cinayeti ilemi
im gibi davranmak houma gidiyordu. Byle bir sy
lenti de kt. Karsnn ar suunu kendi eliyle ceza
landran koca . . . Gururumu okuyordu bu sylenti . . .
MEL.A - yleyse yayor?
ROVNi - Evet. . . Aradan yiimi yl geti. Yaayp
yaamacln bile bilmiyordum. Senin beni brakp git
tiin gnlerdeydi, bir gece evime geldi. ok sarhotu.
Boyuna alad. Eski gnlerimize dnelim, diye yalvar
d durdu. Ona anlatmaya altm : Artk ne o eski Mes
tini'ydi, ne de ben eski Rovni . . . Anlamad szlerimi.
Eski gzelliinden hibiey kalmamt ama, eski aptal
l daha da artmt.
M EL.A - Ama onu hala seviyorsun!
ROVN i - Hayr . . .

MELA - Sevmiyorsan neden bu borulara onun

adn verdin? Neden ar ilgi gsteriyorsun?
ROVN - M estini'ye deil bu ilgi, kendime. O
nunla birlikte geirdiimiz zaman var. Ne yapsam, ben
lmedike kendi gemiimi yokedemem ki . . . Ben ge
miimdeki bir sreyi, yani kendimi seviyorum. Burada
grdn bu borular, benim yaanm ve vazgeilmez
anm . . . Yoksa, M estini adnda bir kadn deil . . . O ka
dn bana ok, ok yabanc. Evime geldii gece, bsb
tn anladm ne kadar yabanc olduunu. (Susrna)
MELA - N iin imdiye kadar bunlar bana an
latmadn?
ROVN - Gizli defterimi okuduunu bilmiyor
dum. A gerdirmiyerek Mestini'nin lmne sebep
olduum dedikodusu herkesin aznda . . . Senin de bu
dedikodular d uyduunu sezinliyordum. Byle bilmen
de houma gidiyordu. (Mestini'yi k utusuna koyarken)
tk sana akladm, ayrlmaya karar Verdiimiz bu gece
sana doruyu sylemekte bir saknca yok . . . Ama sen,
Mestini'yi ldrmediimi bakalarna syleme . . . yle
bilinsin istiyorum. (Mestini'yi kutuya koymutur, ku
tuyu duvara daya') Artk buna da ihtiyacm kalmad.
M ELA - Sylemedin ne yapacan.
ROVN i - Bilmiyorum, dedim ya. . . Sabahleyin
bu kasabadan ikimiz de ayrlrz.
MELA - ok renmek istiyorum : Beni ldr
dn de yazacak msn an defteri ne?
ROVNi - Hayr . . . (er) Bundan sonra canbazlk
da yapmam artk . . .
MELA. (Heyecanl) - Nasl? Canbazlk m yap
mazsn? Duramazsn ki . . . Yaayamazsn . . . (Susrna)
ROVN - Biliyor musun, imdi bana, sanki biz
canbaz deilmiiz gibi geliyor. Sanki bunca yldr h i
canbazlk yapmadk da, canbazm z gibi . . .
M E LA (Szn keserek) - Bana da, tam tersine,
sanki btn karkocalar canbazmlar gibi geliyor . . .
ROVNi - Neden?
M ELA - nk . . . (Dumksarna) Bilmem . . . Laf

ite . . . Hi dnmeel i m nedenini, ama yle geliyor.

Belki de . . . (Duraksar)
ROVN t - Nedir?
MELA - Btn karkocalar bir denge kurmaya
alyorlar farkna varmadan da onda\ bana yle gel
di, hepsi de canbazm gibi . . . Denge kurabilenler bir
likte yaayabiliyorlar. nk, iki kiinin denge kura
bilmesi demek, birbirlerine gereksiniyorlar demektir.
Tpk tel stnde olduu gibi . . . Biri dse, brnn
de dengesi bozulur.
ROVNt (Heyecanl ve akn) - Mthi birey bu
dediin . . . Anlat!
MELA (Umursamadan) - Denge, diyorum, bir
denge ii sevgi . . . Btn atmalar o dengeyi kurama
maktan douyor. Tpk biz ikimiz trapezdeyken nasl
sak yle . . . Dengeyi kuramayan karkocalar ayrlyorlar,
nk denge iin birbirlerine gereksinmiyorlar. . .
ROVNt (ok heyecanl)
Mthi biey, mthi
biey . . .
ME LA. - N edir?
ROVN t - Bu sylediklerin . . . Yllardanberi iim .
de duyup da szlendiremediim. . . Daha dorusu, ne
oduunu bitrl anlayamadm . . .
M ELA. - Neymi o?
ROVN t (Dalgn) - Birbirimizden neden ayrla
madmz dnyorduk ya . . .
MELA - Karar vermeden nceydi o . . .
ROVNt - Evet. . . O zaman dnmtk ki, bun
ca korkun atma iinde bizi birbirimize balayan
neydi : anababalk duygusu deil, kar deil, cinsel tut
ku deil, alkanlk deil . . . Hibiri deil . yleyse ne?
te onu imdi sen buldun: Denge . . . Biz birbirimizele
elengemizi buluyoruz . . . Dengemizi bulabilmek iin bir
birimize gereksiniyoruz.
M ELA - yle miydi? Bilmem . . .
ROVNt - Elbet yle . . . Ne diye ayrldmz za
man tekbamza ikimiz ele hibiey baaramadk . . . Yok-

73

sulluk ektiini inkar etme . . . Ben, i bile bulamam

tm . . .
MELA (Ldf deitirmek istiyerek) - Scak m bu
ras, bana m yle geliyor.
ROVNi - Hala mantoylasn, kar . . .
MELA - Senin de arkanda palto var . . . (ikisi de

karr)

ROVN i - Yarn sabah erkenden Lanfa'y tamir

ettiririm.
M ELA - N icin?
ROVNi - Giderken gtrmiyecek misin? Tamir
edilsin de yle gtr . . .
MELA - H ayr, istemiyorum. Lanfa da gerekli
deil artk . . . Bys bozulmu gibi hereyi sana anlattktan sonra . . . Onun da ekicilii kalmad.
ROVN i - Denge diyordun demin . . . ok do
n . . . Sen olmaynca denedim, ip stndeyken yar ya
mm yok gibi dengesiz kalyordum.
MELA - Ben de . . .
ROVN i - Bunu anladktan sonra . . .
MELA - Tam ayrlacamz gece anladk. N iin
dnernedik daha nce . . . Bunca ylmz bouna geti.
ROVN i - Hi de bouna deil. O yllar olmasay
d, niin ayrlacamz hi anlamyacaktk. (Susma. ki
si de ok iizgii ndiiL) Hangi aydayz?
MELA - Bilmem . . . Nisan galiba . . .
ROVN i - Ayn ka?
M E LA - Yirmiikisi olacak herhalde . . .
ROVNi - Yirmi iki, yirmi . . . Belki de yrm
be . . . Saat ka?
MELA (KtJl saatine bakarak)
Onbuuk , . . Ama
geri kalyor saatim.
ROVNi (Giilii msiycrek Meld'ya yaklar) - N isa
nn yirmiikisi yada otuzbei, saat de onbuuk yada on
bir . . . yleyse hadi ielim . . .
,

(Kadeh leri tokuturup ierler.)

MELA - Ya birisi gelirse imdi buraya . . .
ROVN i - Kim gelecek bu saatte?
74

MELA - Birisi ararsa bizi? . .

R OVN i - B u saatte kim arayacak! . .
MELA. - Kimseyi grmek istemiyorum . . . Yanl
lkla kendi odas diye bir sarho filan gelmez, deil mi?
Bak, kapy kilitlerneyi de unuttun. (Rovni, kapy ki

litler. Mela teZefona gider, alcy kaldrr.)

ROVN - Kimi aryorsun? Kahve mi istiyeceksin
M ELA. (Resepsiyona)
Allo . . . Bizi arayan olur
sa megul olduumuzu syler misiniz ltfen . . . Yada
burda olmadmz syleyin . . . Teekkr ederim. (Te
lefonu kapatr) Kimseyle konumak da istemiyorum
-

. . .

(Mel alamaktadr. er. Masadaki elmay srr. Rov

ni de iip elmay srr.)

ROVN - Niin alyorsun?

MELA. (Zorla glmserneye alarak) - Alam
yo:um ki . . . Alyor muyum? Glyorum, glyorum
ite . . .
RO VN i - Ver ellerini . . .
M ELA. (Rovn'nin boynuna atlarak) - Tut eli m
den Rovni, tut elimden . . .

(kisi birbirine sarlr. Perde kapa-nrken T u t

elimden Rovnin sesi yank lanarak tekrarlan r.

75

BU OYUNUN REJiSR VE OYUNCULARlYLA SYLEi

Oyunun iki kiisi Melil. ile Rovni kankocadr; ama oyunda anlatl
mak istenilen bir kankoca ilikisi deildir. Bu oyunda,

dost, arkada,

ortak, sevgili, karkoca ve bunlarn benzeri durumlardaki iki insann ili

kisi ve bu ilikiden doan dramatik bir kesit sunulmaktadr. Karkoca.
birbirlerine en yakn olan,

en ok ve en sk birarada bulunan iki kii

olduu iin, oyunun iki kahraman karkoca olarak alnmtr. Karkoca

olan Mela ile Rovni, ilikilerini karlkl olarak srdrmek zorunda bu
lunan iki kiinin sahnedeki simgesel varlklardr. Srekli iliki zorunda
kalan iki insann durumu canbazla ok benzedii iin, karkoca Mela
ve Rovni canbazdrlar. Canbazlk nasl bir denge kurnaksa, iki insann
karlkl ilikilerini srdrmeleri de

aralarnda

dengeyi salamalanna

baldr. Denge bozulduka atma ve siirtme olacaktr. atman

olnas demek, ilikideki iki kiinin dengeyi aramalar demektir . Denge
bozulunca yeniden kurulamazsa, o iki kii birbirini yokedecek, decek
lerdir.
Mela ile R ovni'nin dram, birbirlerinden cyrlanamalardr. Birbir
lerinden ayrlabilseler yada aralarnda dengeyi kurabilseler, bu dramdan
kurtulacaklardr. Neden birbirlerinden kurtulamyorlar? Daha nce bu
ayrl deneyip baaramayan Mela da, Rovni de, oyun boyunca bu ne
deni aramaktadrlar. Oyunun balarnda bilinsiz olan bu aray, sor
lara doru bilinli bir aray olur. Ayrlamaylarnn dta grnen ne
deni, kankoca iki canbazn birbirlerinden ayrlnca, ne bakalaryla, ne
ayr ayr canbazlk yapamamalar, tek uralar olan canbazlkla yaam
ve geimlerini srdrebilmek iin birbirlerine ;ereksinmeleridir.
Mela ile Rovni srekli atma iindedirler. ok zaman atmah
rnn nedeni bile belirsizdir. nsanlarn savalarda top, tfek mennile
riyle yada kaza ile lmeleri, mikroplar yznden lmeleri yannda say
ca hi kalr. Insanlara ac veren de, insanlar mutlandran nedenler de
daha ok kk, mikrop gibi, grnmeyen, bellisiz eylerdir. Bu oyunun
iki kahraman Mela ile Rovni arasndaki srekli atmalar, mikroskobik
nedenler yzndendir. Hi denilecek sorunlar - bulamazlarsa kendileri
yaratrlar - ad bile konulmam duygular, kelimelerle anlatlmaz olay
cklar bahanesiyle kendilerini de, birbirlerini de yiyip bitirnektedirler.
Bu iki kiinin atmasna tank olanlar, yani seyirciler, isteristemez
onlar yarglamak durumunda ve zorundadrlar.
sonucunda

Mela m, Rovni mi hakl kacaktr?

Bu zorunlu yarglama
Rejisr ve oyuncular

hangisini hakl karacak biimde oyunu yorumlamal ve gerekletir-

77

melidirler? Ne biri, ne teki hakl kanlacaktr. B i rinin hakll, br

n hakszl, bir Mela'ya, bir Rovni'ye geerek ve srekli zikzakbr
izerek oyun boyunca srecektir. \1eh1'y hakl bulan bir seyirci, hemen
az

sora Rovni'yi hakl bulmaldr. Aslnda, seyircinin hakl ve haksz

bulduu, ;\;lell ve Rovni'nin s imgesel kiiliinde kendisi olmaldr. So

nuta seyirciler,

kendi zel yaamiarna uygn bir znel yarglamayb

\1ela'y, yada Rovni'yi sulu bulabilirler. Ama oyunun amac, sonut-

i kisinden birinin hakll yada sululuu deil, bu kankocann balan
gta bilinsiz, sonlara don bilinli olarak atmalarnn nedenini ara
malarm ve dengeyi nasl bulduklarN seyirciye iletmektir. Seyirci, Rov
ni'yle ;\;Iela'y herhangi bir canbaz kankoca yada iftin dram diyl' an
larsa, oyun amacna ulamam demektir.
Oyunun son blmnn sonlarna doru, aralarnda dengeyi sab
yncaya kadar Mela ile Rovni'nin atmalar gittike artarak srecektir.
Bu atmann etkisi, ses, mzik, k, efekt, oynay, mirnik, aksiyon gibi
btn sahne geleriyle arttnlacak

yaratlacak ok gerilimli hava iin

de oyun srecek, seyirci hep merak ve ikircirn iinde braklacaktr: imeli

\lela telden decek ! imdi Rovni, bol ukta kendisine atlan !\,Ieh\'nn
elini tutmayacak i imdi Mela, Rovni'yi brakp gidecek! . . imdi Rovni
gidecek! Hayr, Rovni telden decek!
Seyirciele yaratlmas gereken bu merak ve gerilim havas, seyirci
nin sinirleriyle oynamak, ilgisini ayakta tutmak iin yapaysal bir teknik
hner deildir. Oyunun z bu gerilim ve an merak gerektirmektedir.
nk ,oyunun z iki kii arasndaki, canbazla benzer, dengenin k u
rulmas yada bozulmasdr. Denge kavramnda, bozulup bozulmama ge
rilimi

nerak kendiliinden vardr.

:\Iestini

\"C

Lanfa, oyunun oluum ve geliiminde yardmc ge olan

birer singedirler. Oyunda baka simgeler de vardr.

( Singelemenin

ve

soyutlamann amac, bu oyunda, gerei daha boyutlu ve daha znden

Yerebilmektir . )
B u , iki kiilik bir oyun olduu iin, oyun;n iki yerinde ( Peltki \"e
Razn blmlerinde )

isteristemez hikaye anlatm vardr.

Bu zoruulu

teknik za'f, rejisr ve oyuncular oynay ve sahne ustalyla gidermeye

alnaldrlar.
Oyunun sonunda Mela ile Rovni, birbirlerinden aynlacaklar n?
Yoksa bannlar, birlikte mi kalacaklar? Oyun, bu sorulara ceYap ver
miyor. Oyun yalnz u tek sorunun evaln bulmutur : Mela ile Rovni,
imdiye kadar birbirlerinde dengeyi bulduklar iin aynlanadklarn a
!anlardr. Birbirlerinde dengeyi bulduklarn rendikleri,

bunun bi

lincine vardklar an, srp giden anansz atmalan da son bulmutur;

tpk inekli, yldrnl, frtnal havada, a rkadan gelen yanur sonu
ferahl gibi . . . Bundan sonra ne olacak? Ayrlacaklar n, birlikte mi
kalacaklar? Rejisr ve oyuncular, oyunu byle bir ikircinde sonuc;landr
naldrlar. Perde kapannca her seyirci kendi kiisel anlay
na uygun bir znel yorumda bulunmaldr.

ve

durumu

...

.('"'\

ll .,... -
.

:"'

. .
:: -)
..
..

- 1
t

"j, .;,;..:
.
_!..
t

..

- 20 Lira