KMnN9 PDF

NOVATF
Kimya Dergisi
YIL : 1 SAYI : 1
AUSTOS 2013
MKALAR
ATOM VE ATOMALTI DNYASI
KOMPOST
MKALAR
KMYACIYIZ VE TAB K
GZL DMAN
SABUNCUYUZ
MEHMET AL KAITI
LKEMZDE KMYA ETM VE
CHEMDRAW
SORUNLAR
Sahibi :
novatif Kimya Dergisi
Kurucular
Genel Yayn Ynetmeni :

Yavuz Selim Kart
novatif Kimya Dergisi Okuyucular,
Dergimiz Kimya hakknda bilgiler vermesi, siz okuyucularmzn ufkunu
amas, bildiklerimizin pekitirilmesi,bilmediklerinizin renilmesi amacyla
hazrlanmtr.
Dergimiz sizlerin gnderecei makaleler, yazlar ile oluacaktr.
Dier bir deyile bu derginin ieriini sizler hazrlayacaksnz. Dergimizde
Kimya Sektr ile ilgili bilgiler, Kimya Sektr ile ilgili yazlar ve makaleler
olacaktr. Ayrca eitli bulmacalar,hos yazlar ve resimler ile de sklmayacanz mit ediyoruz.
Gzel bir dergi olaca dncesindeyiz. Fayda salamas dileklerimle...
Kurucular
Bize Ulan
facebook.com/InovatifKimyaDergisi
twitter.com/InovatifKimya
inovatifkimyadergisi@gmail.com
Yayn Danman :
Aye Emir
Dergi ve Yaz Editrleri :
Aye Emir
smail elik
Sayfa Tasarm :
Yavuz Selim Kart
Yazarlarmz
YAVUZ SELIM KART
AYSE EMIR
ISMAIL ELIK
CEYDA SARIKAYA
EMRAH YCE
ABDULHAMIT AYDIN
HACER AY
AYKUT CENGIZ
NOVATF
Kimya Dergisi
VAHIT KENAR
NOVATF KURALLARI
Kimya Dergisi
1. novatif Kimya Dergisi, yazlarn herhangi bir

makalenizde veya yaznzda kullanmak iin yazsn
aldnz kiiye mail atarak haber vermek durumundasnz. Ayrca kullanm olduunuz bu yazlarn
kaynan bu dergi olarak belirtmek durumundasnz.
2. Dergide yazlan yazlarn sorumluluu birinci
derece yazara aittir. Bu konu hakknda eer bir sorun yayorsanz ilk yazara ulaacaksnz.
3. Dergide yer alan bilgileri kullanarak banza gelebilecek felaketlerden ya da ilerden dergi sorumlu
deildir.
4. Dergide yazarlarn kullanm olduu resimler kesinlikle kaynak belirtilmektedir. Aksi durum olduu
zaman bunu yazarn kendisine ulaarak hallediniz.
nk bizim yazarlarmzdan ricamz telif haklarna
riayet ederek resimlerini dkmanlarna eklemeleri. Burdan kacak problemlerden direkt yazarlar
sorumludur.
5. Dergide benim de yazm olsun diyen yazarlarmz
var ise. Bu yazlar AYE EMR ve SMAL ELK
adl arkadalarmza
www.facebook.com/groups/147842018740235/
Grubu aracal ile ulaabilirler.
Bu gruba yanlzca yazarlk yapan ve gerekten yazmay dnen arkadalar almaktayz. Burada eitli
grler fikirler tartlmaktadr. Bunun harici sayfamz takip edenler iin giriteki NSZ ksmnda
gerekli adresler mevcuttur.
6. Ar yazar bolluu olmad takdirde her yazy
yaynlamaya gayret edeceiz. Amacmz hem yazan
hem de bilgili gzel bir genlik salamaktr. Ya benim
yazm niye yaynlanmad tarz sorular stte belirtmi olduum isimlere sorabilirsiniz.
7. Sayfamzda yaynlanmasn istediiniz yazlar
inovatifkimyadergisi@gmail.com mail adresine
gndermeniz rica olunur. Bu mail adresine gnderdiiniz yazlarda bir eksiklik var ise editrlerimiz
tarafndan incelenecektir. Eksik ksmlar var ise size
geri dn yaplacaktr. Dzeltmeniz iin tavsiyelerde
bulunulacaktr. Ltfen geri dn yaplnca bunu
kendinizi kmsemek olarak grmeyin. Ama daha
gzel bir dergi nk.
8.Dergimizde konu gnderen arkadalar, baz tarz

yazlar baz kiilere verilmitir. Misal , nl bir
kimyagerin hayat ve kimya elence tarz blmler
baz arkadalarmza verilmitir. Bu konular zellikle
isteyenler olmutur. Ama bu sizin bu konularda yaz
yazmayacanz anlamna gelmez. Yaz yazp gnderirseniz illaki yaynlanacaktr. Bir yazar arkadamzn
olur ya ii olur yazamassa, o zaman o yazy sizin
adnz altnda ekleriz. Hem dergi zaman kaybetmemi olur. Hem de sreklilik salanm olur. Ayrca
ayn konu hakknda birden fazla yaz dergide olursa
bu seferde dergi amacndan sapm olur.
10.Dergimize gndereceiniz yazlar en fazla 6 sayfa
olabilir. 6 Sayfay gememeye aln. Geen yazlar
2 blm halinde yaynlanabilir. Bu konuda son sz
hakk dergi ynetimine aittir.
11.Dergimize yapacanz eletirileri de arkadalarmza saygsz bir biimde deilde ll bir
biimde sayfalarda yapmaya dikkat ediniz. Bu ii herkes gnll yapyor. Saygda ltfen kusur etmeyiniz.
12.Son olarak Dergimizde yazabilecceiniz konular
aada listelenmitir.
*Akademik Makaleler
*Endstriyel Yazlar
*niversite Hayatnda Kimya
* Hayatnda Kimya
*Laboratuvar zerine
*Kimya Gvenlii
13.Bu konulardan baska konular olsun istiyorsanz.
Edtrlere ve vermi olduumuz gruba ulaabilirsiniz.

Yazlarmz Kimya ierii dna kmamaya
allacaktr. hayat ve okul hayatnda kiisel
geliime ynelik ek yazlar olabilir. Bunun hakknda
da almalar yaplacaktr.
14. Dergi tasarm ve ynetiminden sorumlu arkada
buraya ek maddeler yapmaya deitirmeye ve koymaya yetkilidir.
13. Dergiyi okuyanlar bu kurallar kabul etmi
saylrlar.
Kurucular
indekiler
KMYACIYIZ VE TAB K SABUNCUYUZ

Kimya blm rencilerine ilk sorulan sorulardan bir tanesi de....
MEHMET AL KAITI
Mehmet KITIYI ilk defa stanbul da katldm bir davette....
16
13
GZL DMAN
Bilindii gibi yaz aylarnda, insanlarn ii kpr kpr oluyor....
KOMPOST
Son yllarda artan dnya nfusu, bu artn gsterdii gda ihtiyalarn....
17
21
MKALAR
Endstride geni apta kullanlan ve zararl etkileriyle bilinen asbeste....
32
LKEMZDE KMYA ETM VE SORUNLAR

Kimya eitimi ve retimi niversitelerimizin Fen Fakltelerinde Kimya....
39
CHEMDRAW NEDR?
E-Dergimizde birok yaz yazlyor. Ben de bu sayda ve dier saylarda....
44
KMYA BULMACA
Her ay kimya terimlerine aina olacanz bulmaca....
ATOM VE ATOM ALTI DNYASI

nsanlar doduklar andan itibaren devaml olarak evrenin ne olduu....
KMYA LE LGL SZLER VE YAZILAR

Bir kimyager tm Dnyaya bedeldir....
HER AY 3 WEB STES

Her ay sizlere faydal olacak 3 web sitesi....
25
35
43
Ceyda SARIKAYA
Yldz Teknik niversitesi

kim.ceydasarikaya@gmail.com
Kimyacyz ve Tabii ki Sabuncuyuz

Kimya blm rencilerine ilk
sorulan sorulardan bir tanesi de sabun
yapmasn biliyor musun? dur. Organik kimya dersinin uygulama ksmnda
biroumuz sabun yapm ve aslnda
bunun basit saylabilecek bir esterleme
tepkimesi olduunu grmzdr. Neden biraz daha ileri gidip temizlik malzemeleri de retmeyelim ki?
Kimya sanayisinde temizlik malzemeleri retimi, ok byk bir alana
sahiptir. retim tesislerinin de yle
ok byk ve ok donanml olmasna
gerek yoktur. Tek sknt bu sektrde
yer edinebilmek. Bende bu alanda
kendini gelitirmek isteyen veya retim ksmnda alan meslektalarmza
yardmc olabileceini dndm baz
rnlerin formllerinin ve yapllaryla ilgili nemli noktalarn, artk bir
sr olarak saklanmasnn ok da doru
olmadn dndmden, edindiim
tecrbeler dorultusunda bu bilgilerin bir ksmn siz sevgili okurlara
sunmann sakncasn grmyorum.
ncelikle retim yaplacak tesisin zelliklerini, salk bakanl

kurallarna gre sralarsak basit olarak;
hammaddelerin ayr olarak depolanaca bir blm, retilmi son rnn
saklanaca bir blm, gerekli analizlerin yaplmas iin laboratuvar, iilerin
stn deitirebilecei ve ihtiyalar
iin bir blm ve tabii ki idari blm.
ekil 1 : Toz deterjan retim tesisi

retim iin gerekli cihazlar ise; mikserler, dolum makineleri, etiketleme makinesi, reaktr dr.
Bu cihazlar temin ettikten ve uygun
GMP artlarn da yerine getirdikten
sonra, retime balamanz iin tek eksik bilgi ksm olacaktr.
ekil 2 : Sv deterjan retim tesisi
Temizlik Maddelerinin Yaps

Temizlik maddelerinin bnyelerine
pek ok deiik kimyasal maddeler girmektedir. Bu maddelerin trleri, miktarlar kullanlacak yzeye ve
amalara gre deimektedir. Bazlar
yalnz kullanldnda etkili olurken,
bazlar da baka maddelerle birleerek
etkili olmaktadr. Temizlik maddeleri
formlasyonunda yer alan, bir takm
maddeler, temizlik ilevini kolaylatrrken, baz maddeler temizlie
hemen hi katkda bulunmamaktadr.
Bu tr maddeler, dolgu ve koku verme
amacyla kullanlmaktadr. Deterjanlarn bnyelerindeki ierik hammaddeleri ve aklamalarna aada yer verilmektedir.
EDTA Trilon BS H4 EDTA (etilen

diamin tetra asetik asit)
Su sertliini perdeleyici ajandr. 2 amino ve 4 karboksil ligand vardr. Bundan
dolay metal iyonlarna yksek affinite
gsterir.
Sodyum iyonlarnn istenmedii uygulamalarda EDTA; su yumuatcs, kpk
yardmcs, koruyucu olarak rol oynar.
Ayrca deterjan sterilizatrlerinde
drtl amonyum bileiklerinin, mikrop
ldrc aktivitesini tetikler.
Beyaz pudra eklinde toz grnmldr.
SLES-Sodyum Loril Eter Slfat

Anyonik yzey aktif maddedir. Yksek
ykama aktivitesine sahiptir. yi derecede kpk oluturma karakterine sahiptir ve tuzlarla kolayca inceltilir.
Ak saydam, beyaz renkli, macun
yapkanlnda, akkandr.
LABSA- lineer alkil benzen slfonik

asit
En nemli yzey aktif maddedir. Asidik
zellie sahiptir. Petrol trevidir. Kestane kahverengi renkli, parlak ve
akkandr.
KOKOAMD/CDE-comporland
KD-kokodietanol amid
Beyaz, granll yapda bulunan maddedir.
KOSTK-sodyum hidroksit
Yanc deildir, nem ya da suyla temas
ettiinde s aa karr. Asit ntralizasyonun da ve baz reaksiyonlarda
kvamlatrc olarak kullanlr.
Beyaz, renksiz, kokusuz sv halde olan
bir maddedir.
DMDMH-dimetil dimetilol hidantoin

Gl bir koruyucudur. Gram negatif/
pozitif bakteriler, mayalar ve kflenmeye kar geni spektruma sahip bir
maddedir. Suda ok iyi znr. Normal konsantrasyonlar da tahri edici
deildir.
Noniyonik yzey aktif maddedir. Her

trl temizlik malzemesinde, kvam
verme ve kpk stabilizasyonu amacyla
kullanlr.
BETAN-betaine cocoamidopropyl
(%35)
Temizleme etkisi olan sekonder, amfoterik yzey aktif maddedir. Tahrii nleyici ve kpk arttrc zellikleri vardr.
Renksiz, viskoz svlardr.
Hafif karakteristik kokulu, beyaz renksiz sv haldeki maddedir.

Kullanlan hammaddelerin ksa bilgilerinden sonra ilk olarak bulak deterjan
yapmndan sz edersek.
RE/ KARBAMT
Baz asitlerle polimerleme reaksiyonu

verir. Katalizr olarak pH kontrol iin
ve kvamlatrc olarak kullanlr.
10
Bulak deterjan
oumuzun yapmn basit olarak
grd bu rn, aslnda dikkatli olarak retilmesi gereken bir rndr,
gerekli kontroller yaplmad durumda
rnnz effaf olmayabilir veya pH sorunu ile karlaabilirsiniz. En kts de
temizleyici zellii iyi nitelikte olmayabilir. Bulak deterjan yapm iin,
Gerekli Hammaddeler ve miktarlar;
Hammadde
Miktar (kg)
LABSA
SU
EDTA
SLES
CDE
BETAN
RE
KOSTK
DmDmH
GLSERN
TUZ
BOYA
ESANS
30
2700
1,5
160
18
10
8
7
4
2
65
45
3
Toplam
3000
retim aamasnda izlenecek yol,

Su kazana alnr. EDTA da topaklanma
varsa ufalanarak eklenir. SLES eklenir
ve znmeye dikkat edilir. Kazann
dibinde SLES birikmesi varsa alt vanadan aktarma yaplr, kat ksmlar
ezilerek kazana geri dklr. LABSA
eklenir. Srayla CDE, BETAN, RE,
DmDmH ve GLSERN eklenir. Daha
sonra 4kg KOSTK lave edilir, bu srada
pH kontrol yapmak ok nemlidir. pH
6-7 olmas gerekmektedir. Eer pH tam
olarak istenilen aralkta deilse, aktarma
yntemiyle biraz daha KOSTK eklennovatif Kimya Dergisi
ebilir. Bir sre karmaya braklr ve

pH kontrol tekrardan yaplr. pH oturduktan sonra tuz ilavesine balanr. lk
bata 50 kg tuz, kp datacak ekilde kazana serpilir. Kvam oturmadysa
azar azar, bir miktar daha azar azar tuz
eklenir ve devaml aktarma yaplr. Kvamn oturmamasnn nedenleri ham
maddelerinizden veya rn miktarlarn
tam olarak belirtilen miktarlarda almadnzdan kaynakl olabilir. Kvam
istenilen dzeyde olduktan sonra, boya
ve esans srayla eklenir ve yeniden pH
kontrol yaplr. pH istenilen deerden
dkse, LABSA fazladr. Bu nedenle
KOSTK eklemeniz gerekir.
rn viskoz, effaf olmaldr.
Belirttiim gibi arada yaplan pH ve
viskoz kontrolleri ok nemlidir.
amar Suyu
amar suyu retimi srasnda, nce
suyun kazana alnmas nemlidir. Bu
srada kullanlan kazan kesinlikle polyester olmaldr. Su, kazana alndktan
sonra, zerine yavaa hipoklorik asit
eklenir.
Hammadde
Miktar (kg)
Hipoklorik asit HCl 100

SU
300
Toplam
400
11
Ultra amar Suyu

Polyester kazana su alnr. Slesin iyice
eridiinden emin olarak ilave edilir.
Kostik katlr, sonrasnda eklenecek
olan HCl ilavesine dikkat edilmelidir.
Eer belirtilen miktar, bir anda zelti
iine atlrsa ar katlama olabilir. Bu
nedenle nce 100 kg ksm, daha sonra kvam oturuncaya kadar yava yava
geri kalan ksm eklenmeli. Arada pH,
younluk ve viskozite lmleri yaplmal. Daha sonrasnda boya ve esans
eklenerek ilem tamamlanr. Elde edilen
rn bulank ve viskoz olmaldr.
Hammadde
Miktar (kg)
BOYA
0,6 gram
SU
740
KOSTK 25
SLES
60
HCl
175
ESANS
0,5
Yukarda belirttiim gibi bir kimyager

olarak temizlik sektr, tamamen bizim
iimiz. Her ne kadar eski sistemler kullanlsa da Ar-Ge si olmayan bir kimya
firmas dnmek imknszdr. Yukarda belirtilen rnlerin aratrmalar ve
yapmna ait verdiim bilgiler, kendi
derlediim bilgiler olduundan kaynak
bildiremiyorum. Ama unutmayalm ki
en basitinden bir sabun yapm da olsa,
kontroll olmadktan sonra zarar verici
olabilir.
Bu maddelerin insan salna etkilerini dnerek, GMP standartlarnda
retilmesi gerektiinde, evde veya merdiven alt denilebilecek retim tesislerinde retilmesinin uygun olmadn i
gvenlii ve salnn nemini zellikle
belirtmek isterim. Bu trdeki kimyasal
rnlerin retici firmas ve retim yerine ilikin Salk Bakanlndan onay
almadka retim yapmaynz.
Resimler ve Grsel Kaynak
Toplam 1000
http://www.hazircevap.net/
genchem.rutgers.edu
http://vimeo.com/67045984
Bulak Makinas Deterjan

Belirtilen hammaddeleri srasyla, kazana kontroll olarak eklenmesiyle elde
edilir.
Hammadde
http://www.ar-metal.com/Urunlerimiz/
Temizlik-Sanayi-Grubu/
http://www.deterjanimalat.com/
Miktar (kg)
SU
1680
KOSTK
100
TURPNAL
80
TKPP
80
HCl
100
KMESLFONAT 20
Toplam
2000
12
emei geen ve bana da bir sayfa ayran

Dostlarm, Aye Emir ve Yavuz Selim
Kart a teekkrlerimi sunarm.
Vahit KENAR
Sakarya niversitesi
vahitkenar@gmail.com
Bu ay size, Trk kdnn babas olarak

anlan Mehmet Ali KITIYI tantacam.
Mehmet KITIYI ilk defa stanbul
da katldm bir davette tanma frsatm
oldu. Mehmet Ali KAITCIYI bana
tantan sayn hocamz, onun yapm
olduu almalar yle gzel teknik bir
dille anlatt ki, konumamzn sonunda,
Tarih Profesr olduunu renince ok
armtm. Beni en ok etkileyende,
Mehmet AL KITININ idealleri
uruna bu lke iin feda ettikleriydi.
imdi biraz KITI hakknda birka
bilgiye deinelim:
Aydn ENGN yle anlatyor Kt
Mhendisi Mehmet Aliyi;
Mehmet Ali Kt
(D. 1899, Heybeliada, stanbul - . 1
Ekim 1982, stanbul)
Kimyager ve Kimya Mhendisi olan Mehmet Ali Kt,
Trkiyede kt sanayisinin kurucusudur.
Merhaba arkadalar;
zmitte SEKA Genel Mdrl binasnn nndeki bakml bahede bir

bst var, Bu kimdir? Ve neden bst
dikilmitir? Diye soracak olursanz, alt
kattaki Mehmet Ali Kt mzesini
gezmelisiniz
stanbul Darlfnunu Kimya Enstitsnde retim grevlisiyken,
dnemin koullar ile bakldnda
keyi dnmek iin her yol var iken,
bir holdinge danman olabilecek, zehirli atk salan bir fabrikaya zararszdr
raporu verip dnyaln dorultabilecek
iken Darlfnun muallimliini brakp
Almanyaya kt fabrikalarnda almaya gider Mehmet Ali.
ncelikle yeni dergimizin ilk says

hayrl olsun.
Yazlarmzn sizlerle bulumasnda
13
Srtnda ii tulumu, yz gz boya,

reine ve kir iinde ktl renmeye balar. Ustaba, daha sonraki
yllarda SEKAy birlikte kuracaklar,
1935de Hitlerden kap Trkiyeye gelecek, her gn bisikletle Derince-zmit
aras pedal basarak fabrikann gelitirilmesine byk katklar olacak olan Alman Yahudisi ve kt ustas Simon
Holzmeyerdir... [1 ]
Daha sonra Fransaya giden Mehmet
Ali, Lyonda filigran tekniini, Metzde
kt hamuru keltme tekniklerini,
kaynandan ve uygulayarak renir.
Sonra alayl kt ustas mektepli bir
uzman olmak zere Grenoble niversitesi Kt Mhendislii blmne girer
ve 1927 ylnda birincilikle mezun olur.
Ayn yl bilimsel donanmn, Trkiyede
bir ktlk sanayisi kurmak zere
kullanmak amacyla lkesine dner.
Kdn tmyle dardan dviz deyerek salayan Trkiye Cumhuriyetinde,
uluslararas kt tekellerinin yerli komisyoncular ke balarn tutmutur.
Bir konferans srasnda Dnya Kibrit
kralnn adamlar, Avrupa Ktlar
Birlii Trkiye acentesi ve Trkiye inhisarlar idaresi Genel Mdr Behet
Bey olmak zere grme talep edilir
Mehmet Ali Bey ile. lk ikisinde, Trkiyede kt endstrisinin gelimesi
iin yaptnz giriimlere son vermesi
halinde, lkeye giren kttan ton deer
bana yzde 3 komisyon alacan,
danman olacan syleyenleri, annda reddeder. Tekel Genel Mdrnn
teklifi ise; sigara paketi, kibrit kutusu,
tuz kutusu iin gnde 10 ton kt kullandklarn ve bunlarn bir kt fabrikas kurarak ulusal kaynaklardan karlanmas ynndedir. Bir ka hafta iinde
tm plan ve projeleri hazrlanr ve ihaleye klr. gn kala Maliye Bakanlndan, durdurulduu yazs alrlar.
14
Burada fabrikann kurulmamas iin,

kapsaml bir alma yapld aktr.
lk Trk kdn, Ulus gazetesinin
yeni kacak ekinde deneme ans
bulduunda, gazetenin bayazar Fatih
Rfk Atay ile birlikte Atatrke gitti ve
eserini gsterdi. Uzun sre yazya bakan Atatrk, Ktya dnd ve te
ocuk, uygarln hamuru bu dedi.
Hayat boyunca grd tek iltifat da bu
oldu. Atatrk sonrasnda gelen yneticiler, Mehmet Ali Ktya ayn gzle
bakmayacaklar ve onu sistemin dna
atacaklard. Mehmet Ali Ktnn
hayat, Trkiyenin uygarlamas iin
mrn harcayan; ama -ne yazk ki yenilenlerin yks! Baka bir ifadeyle
Trkiyenin nerede hata yaptnn bir
roman... Mehmet Ali Kt, unutulanlar arasnda yerini alrken, iyi ki
birileri rahat durmad ve onu bize hatrlatt. Heybeliadallar Dernei, bir adal
olan ve mcadelelerle geen yaam
1982 ylnda son bulan Mehmet Ali
Ktnn anlarn, vasiyeti zerine
bir kitapta toplad. Dernek Bakan Baki
Karann hazrlad ve u sralar baskda
olan Trk Kt Sanayinin ncs Mehmet Ali Kt balkl kitap, sanayileme tarihimize ilikin ilgin ipular
veriyor.[2]
Norvelilerin utandran yant:
Ya sonra... Sonras Mehmet Ali
Ktnn yine hayal krklklar ile
devam edecekti. Mustafa Kemal Atatrk
vefat edecek ve Cumhuriyetin idealleri
de onunla birlikte gidecekti. Demokrat
Parti dnemi geldiinde ise politik
nedenlerle iinden uzaklatrlacakt.
Devlet onun yerine Norveten kt

uzman talep edecek ve Norvelilerden utan duyulacak bir yant alnacakt. Trkiyenin kt uzman istediini duyan Norveliler, Stokholm
Bykeliliimize bavurarak, Mehmet
Ali Ktnn hayatndan haberdar olmak istediklerini sylyorlard.
Yani, Kt ld m ki bizi
aryorsunuz demek istiyorlard.[2]
Yllar sonra Mehmet Ali Kt, fabrikann retime getii o ilk gn yle
anlatacakt : zmit Kt Fabrikasnda 18 Nisan 1936 cumartesi gn sat
14.30da elime aldm, Mustafa Kemalin ite medeniyet hamuru dedii
ilk kt sahifesi, uruna yllarca mcadele ettiim idealime kavumann
bir belgesi idi. O mutlu andaki heyecanm, bugn de ayn tazelik ve iddetle hissetmekteyim. Projesinin selloz
retim ksmn gerekletirmek iin
tekrar giriimlerde bulundu ve zmit
Selloz Sanayi Messesesini ve Smerbank Karton Fabrikasn kurdu. 1941de
hi bir neden gzetilmeden grevinden
alnd. stanbul Belediye Kimya hanesi
Mdrlne atand. Teknik niversitesi Makine Fakltesinde ktlk dersleri verdi.
Yazm burada sonlandrrken u noktaya deinmeden de geemeyeceim.

Baarl ve farkl bir Birey olmak istiyorsak, kendi kapasitemiz erevesinde,
kendi zgnlmz ieren ve
gereklemesi mmkn olan idealler
peinde olmalyz. deali olamayan insann ottan fark yoktur. Yaad hayattan tam anlamyla zevk alamaz. nsanlar sevmenin onlara faydal olmann
verecei mutluluu ve gururu baka ne
verebilir ki
Salcakla Kaln
Kaynaklar
[1] http://lisanskimya.balikesir.edu.
tr/~f20977/unlu%20turk%20kimyacilar.
html
[2] http://www.milliyet.com.
tr/2004/06/05/business/bus03.html
[3] Mehmet Sarolu, Bir Cymhuriyet Aydn: Mehmet AL KAITI,
Bankas Kltr yaynlar,STANBUL,2008
[4] http://tr.wikipedia.org/wiki/Mehmet_Ali_K%C3%A2%C4%9F%C4%B1t
%C3%A7%C4%B1
Tm yakc tutkusunu ve ulusal sanayi

inadnn, yabanc firmalarn kt piyasasn nasl yava yava ele geirdiklerinin, ktlk sanayisinin nasl giderek
gerilediinden ve tm kt tutkusunun
yksn ktlmz kitabnda
anlatt 1977de. 1982de yaamn yitiren,
Trkiye Kt Sanayinin kurucusu,
Mhendis Mehmet Ali Ktnn tm
emeini ve mrn verdii SEKA iin
kendisi grmese de korktuu olmutu.
Fabrika 1998 ylnda zelletirildi ve
Anonim irkete dntrld.[1]
15
getiriz. Trkiye de daha ok klor dezenfektan kullanlr. Basit ve ucuz bir yntemdir.
Aykut CENGZ
Celal Bayar niversitesi

aykutcengiz@windowslive.com
Gizli Dman
Bilindii gibi yaz aylarnda, insanlarn
ii kpr kpr oluyor. Yaz ay denince
akla; kum, deniz ve scaklk lemesi
geliyor. Ne yazk ki bazlarmz iin le
deil...
Bir ksmmz tatile gidemeyip, havuzlarda soluu alyoruz. Tabi ki o bilinmeyen
gizli dmanla ba baa oluyoruz. Ne
yazk ki birok havuzumuz, denetimden
hi gemiyor. Birounun havuz operatr, yok ya da iletme defteri tutmuyor. Bu da birok sorunu banda getiriyor.
Havuzun pH genellikle 6,5 ile 7,8 arasnda deiir. Ama en ideal aralk
7,2 ile 7,6 arasndadr. Ph aral fazla deimemelidir. Serbest klor kapal
havuzlarda 1-3 ppm, ack havuzlarda
1-1,5 ppm, klor dnda dezenfekte kullanlan havuzlarda 0,3-0,6 ppm, arasnda olmaldr. Genellikle pH ayarlamas
yapldktan sonra, havuzumuzu deiik
dezenfekte yntemleriyle temiz hale
16
Bir insan havuza du alarak girerse 2

ton suyu, du almadan girerse de 20
ton suyu kirletebiliyor. nsandan havuza, birtakm ter amonyak vb maddeler
birleerek, bir anda havuzun iersinde
3-5 dakika bir sre ile milyonlarca
mikrop reyebiliyor. Onun iin havuz
pHnn dengede tutulmas, iyi bir
dezenfektan sistemi kullanlp filtrasyon
yaplmas gerekiyor ki, bu mikroplar
bizi bir nebze olsun rahat braksn.
Havuza girmeden nce mutlaka, o yerin
iletme defterine ve aylk bakanla gnderilen numune oranlarndaki, madde
miktarn inceleyin. Havuza girmeden
nce ve sonra du almay ihmal etmeyin,
zellikle ayak havuzlarn kullanp mantar riskine kar kendinizi koruyun.
Uzun lafn ksas serinleyeceim derken,
salnzdan olmayn ve sizi tehdit eden
dmanlara frsat vermeyin.
http://www.bodrum-temizlik.com/images/stories/havuz_1.jpg
Hacer AY
Giresun niversitesi
hacr2013@yandex.com
Kompost
Son yllarda artan dnya nfusu,
bu artn gsterdii gda ihtiyalarn
karlamak iin, artan tarmsal faaliyetler nedeniyle ortaya kan, atk miktarnda da artlar meydana gelmitir.
Atklar, kontrolsz bir ekilde depolanmas, yer alt suyuna szmalar, hastalklara ortam oluturmalar ve sera
gazlarnn kna neden olmas yoluyla
evreye ve insan salna zarar vermektedirler. Bunun yerine nemli sorunlara
neden olan bu atklar, mikroorganizmalar vastasyla kompost, p olmaktan farkl, daha ok ekonomik katma
deer oluturabilecek bir hammadde
olarak deerlendirilebilir. Atklarn bu
ekilde deerlendirilmesi, lkemizdeki
arazilere uygulanan gbre ihtiyacnda
dar bamlln azalmasnda, youn
tarmsal faaliyetler sonucunda topraklarn azalan verimlilik potansiyelin
artrlmasnda ve evre kirliliinin azaltlmasnda katklar salayacaktr.
de uluslar aras direktifler, atklarn

yeniden kullanm, geri dnm ve
geri kazanmlarn tevik etmekte olup,
zellikle biyolojik atklarn dzenli
depolama sahalarna gndermelerine
snrlamalar getirmektedir. Avrupa
birliince 2012 ylna kadar yaplmas
organik atk depolama kriterlerine
uyum srecinde, aa kan atklarn
uluslararas kriterlere uygun bir biimde
bertaraf edilmesi kararna gre lkemiz dhil, tm gelimekte olan lkelerde
bu tr tesislerin yaygnlamas gerekmektedir. Hzla gelien lkemizde,
nmzdeki yllarda bu konunun nemi
giderek artacaktr.
Kentsel kat atklar genelde bahe, cam,
metal, gazete, mutfak atklar gibi hemen hemen hepsi geriye dnebilir
materyallerden meydana gelir. zellikle
organik atklar besin elementlerince
olduka zengin, kolayca ayrabilir materyallerden oluur.
Kentsel atklar, toplanmas, tanmalar
ve depolamalar iin gerekli olan yerlerin temini, zorluklara sebep olmaktadr.
Btn bunlardan dolay da kat atklarn
ynetimlerinin maliyetleri yksektir.
Ayrca kentsel atklar, kt kokular ve
dier evresel problemlere de neden
olurlar. Atklarn uygun bir ekilde geri
dnm salanarak, evreye olan
olumsuz etkileri de engellenebilir.
lkemizde organik atklarn, genel
atklar ierisindeki oran % 55 dir. Bu
atklar, kontrolsz bir ekilde braklmakta veya rmeye terk edilmektedir.
Bu durumda bu atklarn deerlendirilemeden depolanmas ile gerekli yer temini ihtiyacnda art ve evresel zararlar
olumaktadr.
Gerek ulusal ynetmelikler, gerekse

17
norganik gbrelerin, organik gbrelerin

yerini almas sonucu, organik maddece
yoksun kalmlard. Bunlarn sonucunda, topraklardaki retim potansiyelinde
azalmalar meydana gelmitir. Azalan
retim potansiyelinin temel nedeni;
skma ve organik madde kayplar,
toprak kaynaklarnn tedrici olarak
anmas ve kalitelerinin azalmasdr.
Bu da sonu olarak topraklarda, dk
agregat stabilitesine, su geirgenliine,
su kullanm etkinliine, toprak mikrobiyal aktivitesine ve besin elementlerinin
elverililiinin azalmasna neden olmaktadr. Bunlarda su erozyonu, yzey ve
yer alt sularnn kimyasallarla kirlenmesi, toprak skmas, sera gazlarnn
aa kmas ve verimde azalmalar gibi
endielere neden olmaktadr.
Bunun yan sra bu tip topraklar, bitkisel zararllara kar, erozyona ve yzey
akna kar daha hassastr. Bu tr
noksanlklar ve azalan verimlilik, artan
kimyasal kullanm ve daha fazla zararl kontrol ile giderilmeye allyor
ve bylece daha fazla maliyete neden
olmakta bu da iftilerin kar marjn
azaltmaktadr. Bunlar da hem tarm sektrne ve ekonomisine, hem de evreye
olumsuz ynde etkiler yapmakta.
Yukarda belirtilen bu olumsuzluklarn
nlenmesi iin, kentsel organik atklarn
srdrlebilir bir ekilde deerlendirilmesi gerekir. Bunun yerine atklar kompost olarak deerlendirilebilir. lemde
mikroorganizmalar vastasyla, atklarn
geri dnm salanarak doaya ve
evreye zarar vermeyen, ekonomik
deeri olan rnler elde edilir.
malar tarafndan ayrtrlarak kompost

elde edilmektedir. erisindeki bitki ve
besin elementlerinin yarayll arttrlmakta, elde edilen humusa zengin
kompost tarmda gbre, peyzajda veya
toprak slah edici materyal olarak kullanlabilir.
Atl halde olan organik atklarn,
kompost olarak dntrlerek deerlendirilmesi, elde edilecek kompost ise
youn ve uygun olmayan tarmsal faaliyetler sonucu lke topraklarnda meydana gelmi olan toprak anmalarnn
nlenmesinde ve topraklarn kalitelerinin arttrlmasnda faydal olacaktr.
Bununla birlikte, bu atklarn evreye
olan zararlarnn azaltlmasyla evresel
adan nemli yararlar da salanacaktr.
Ayrca d almla yaplan kimyasal gbre
tketiminin azaltlmasyla, tarma ucuz
ve daha yarayl girdi elde edilmesiyle ekonomik yararlar da salanacaktr.
Organik atklarn kompost olarak deerlendirilmesi ile lkemizde geri dnm
bilincinin arttrlmasna da katklar
salanm olacaktr.
Bylelikle nemli miktarlarda yer alan organik atklarn, evresel
ynden zararl olacak ekilde atl halde
depolanmasnn yerine, onlarn kompost eklinde geri dnm yaplarak
srdrlebilir tarma ve toplumda geri
dnm bilincinin arttrlmasna katklar salanm olacaktr.
imdi de kompost yapm hakknda ksa
bir bilgi verelim;
Kompostlatrma ileminde, karbon ve

azot ieriince yksek organik atklar
oksijenli (Aerob) ve kontroll (uygun
nem ve hava) koullarda mikroorganiz-
18
Bir ngiliz subaynn, Hindistan da bu

yntemi grp, Avrupa ya tamasyla
20 yzyln ilk yarsnda kompostlatrma ilemine balanmtr. lk balar da
plerin 3-4 metrelik ynlar, 1,5-2
metrelik ykseklie sahip olarak balanmtr. Bu ynlara zaman zaman
kartrp su ilavesi yaplmtr.
Kompost, organik materyallerin kontroll bir biimde, biyolojik bir sreten
getikten sonra; koyu, kolayca ufalanabilen ve toprak gibi kokan bir forma
dntrlmesidir. Byk ve kkba
hayvan ve ahr atklar, meyve, sebze,
yumurta kabuklar, patates, soan gibi
organik atklar, kesilmi dallar, imler,
kurumu yapraklar, ktlar ksacas
aklmza gelebilecek birok atk kompost yapabiliyoruz. St ve et rnleri,
tereya, kemikler, mayonez yourt gibi
yal margarinli yiyecekler, kompost
edilemez.
dane boyutu, pH ve scaklktr. Kompostlastrma, uygun ierikli organik

atklarn toplanmas ve ardndan ham
maddenin karm ile gerekli oksijenin
alnmas ile baslar. Sonrasnda karbondioksitin da verilmesiyle ilem devam
eder.
Havalandrma haftada 2-3 defa yaplmaldr. Karm olutuktan sonra birka
saat ierisinde, mikrobiyel metabolik
aktivite nedeniyle scaklkta ykselme
gerekleir ve ilk 3 hafta 50-60oC seyir ederken sonrasnda 40oC kadar
decektir. Scakln 65oC ve zerine
kmasndan kanlmaldr, mikroorganizmalarn lmnn gereklemesi
istenmeyen bir durumdur. Su muhtevas %60 dan byk olmas durumunda,
partikller aras boluklar dolar ve O2
giriini CO2 kn engeller. %40 dan
az olmas da istenmez, bu durumda da
mikroorganizmalar oalamaz ve ilemimizin sresi uzar.
Dane boyutu azaldka mikroorganizmalar, daha geni yzeyde faaliyet
gsterir. kompostlastrmada havalandrma nemli ve sreyi ksaltan etkenlerimiz arasnda yer alr. Bu ilemler sonucunda, komposttun gerekleme sresi
6-8 hafta ierisinde gerekleir.
Kemerburgaz kompost tesisi

Kompost prosesini etkileyen faktrler; evresel artlar, su muhtevas,
19
Bahe tipi kompost dzenekleri

Kaynaklar

Yeryz dernei evde kompost yapm
Harran niversitesi kompost ve biyogaz tesisi fizibilite raporu
Kompost teknolojileri ve stanbul daki uygulamalar STA A.
20
Aye EMIR
Gazi Osman Paa niversitesi

ayseemirr_2008@hotmail.com
Endstriyel Hammaddemiz Olan Mikay Tanyalm

Endstride geni apta kullanlan ve
zararl etkileriyle bilinen asbeste alternatif bir madde olan mikadan bahsetmek istiyorum.
Mika lkemiz iin yeni bir endstriyel

hammadde olmasna ramen, dnyada geni apta kullanlmaktadr. ABD,
Kanada, Hindistan ve ngiltere; mikann jeolojik yaps zerinde nemli
aratrmalar yapmaktadr. Ve bu lkelerin toz mika kullanm ve retiminde
nemli gelimeleri vardr. Dnyada
mika pegmatit, granit ve mika-ist gibi
kayalardan elde edilir. lkemizde toz
mika retimi yaplmam, pegmatitlere
bal olarak retilen levha mika ise;
kstl ve elverisiz artlarda retilmitir.
Mika, karmak bileimli hidroalminyumsilikat minarelerine
verilen isimdir. Mineralojik olarak yer
kabuunun %3,8ini oluturur. Mikalar asidik, magmatik ve metamorfik
kayalarda bulunur.
Mika doada en bol bulunan bir mineral ve kullanm alan geni olmasna ramen, ticari kullanm imknlar
kstl bir mineraldir. Bu durum mika
yataklarnn az gelimi lkelerde bulunmasndan kaynaklanmaktadr. Mika
dier endstriyel hammaddelere gre,
kk hacimli bir endstriyel pazara
sahiptir.
Mikann Kullanm Alanlar:

Mikalar ok geni alanda kullanlmaktadr. Mikalarn kullanldklar sektrleri sralarsak: Elektrik-elektronik
endstri, Boya sanayide boyalarn imalatnda kullanlr, Plastik ve Kauuk
sanayide dolgu maddesi olarak kullanlr, Yaltkan sanayide yaltkan olarak kullanlr, Petrol sondajnda kuyuda
oluan atlaklar kapatmak iin kullanlr.
Inovatif Kimya Dergisi
21
sahip olduundan tercih edilmektedir.

Ayrca kt, kozmetik, dkm, tekstil,
gbre sanayinde, kaynak elektrodu imalinde, inci parlatma, yangn sndrme
malzemesi imalinde, akustik rnlerde
yaptrc olarak ve otomobil iine gelen
motor sesini nlemek iin katk maddesi
olarak azda olsa kullanlmaktadr.
Mika Kupa
Toz mika boya sanayide kullanldnda;

emlsiyon ve sentetik boyalar, korozyona kar kullanlan boyalar, alminyum,
dhili ve harici boyalar elde edilmektedir. Mika bu boyalar ierisine katldnda, boyalar suya ve bozunmaya kar
dayankllk kazanr. Mika boyalarda
km malzemenin asl kalmas amac
ile kullanlr. Alminyum boyalarda
mika karbonatlamay ve alminyum
kapl tabakann renklerinin bozulmasn
nlemektedir. Harici boyalarda kuruma
zaman, kolay srlme ve dekoratif zellik kazandrmas yznden dolgu maddesi olarak kullanlmaktadr. Plastikte
mika kullanldnda rnlere yksek
ekme ve esneklik salar. Mika plastikte,
rnlerde bozunmay nler ve dayanm
artrr. Mika dier dolgu maddelerine
gre daha daha sert ve ssal zelliklere
22
Mskovit ve flogopit (yapsnda Mg ieren mika) mikalarn, yksek voltajl elektrik yklenmesine dayankl olmalar,
elektrik enerjiyi depolama kapasiteleri
ve depoladklar enerjiyi ok az kaypla yaymalar gibi zelliklerinden dolay
elektrik endstrisinde kullanlmaktadr.
Kalsilikatik ve portland imento retiminde, mika kullanlmaktadr. Bu
rnlerde mika kullanlmasnn sebebi; bzlmeye kar ve yksek scakla dayanmdr. Mikann kimyasal
bileiminde %2den az oranda MgO
olmasndan dolay imentoda kullanlr.
nk MgO bzlmeyi artrr, bu da
imento retiminde istenmeyen bir
durumdur. Gelimi lkeler imentoda
asbest yerine mika kullanrlar. Mikann
imentoya kazandrd nemli zelliklerinden dolay imentoda kullanm
giderek artmtr.
XIX. Yzyla kadar ss eyas, tbb

gereler, ocak ve ss eyas olarak kullanlan mikalar gnmzde binalarda
dekoratif amal kullanlmaktadr. Mikann binalarda kullanm ekonomiktir.
Trkiye de mikann binalarda kullanm
yaygnlamaya balamtr.
Mika at ve yzey kaplamalarda ve ziftle kaplanm alanlarda sonradan meydana gelen yapmay nlemektedir.
Mika refrakter tula retiminde kullanlmaktadr. Mika ile retilen tulalarn s iletiminin dk olmas,
yaltmnn yksek olmas, dier dolgu maddelerine gre yksek dayanm
gstermesi ve 1000C scakla dayanmas gibi zellikler mikann tula retiminde kullanmn artrmtr.
Toz mikay dier endstriyel hammaddelerden stn klan zellikleri

*Yksek gerilme ve bklme dayanmna sahip, effaf, elastik, esnek ve ucuz
bir mineral olmas.
*Kimyasal olarak kararl bir mineraldir.
Ik, elektrik, su, ya zcler, asitler
(HF ve deriik HSO dndaki asitler),
alkaliler ve kimyasal maddelere kar
dayankldrlar.
*Dielektrik dayanm ve yksek s kararlna sahip oluu
*Neme, yanmaya, erimeye kar
dayankl olmas, scaklk art ve azalmas sonucunda oluabilecek deiiklikleri gstermemesi
*I yanstan ve geiren muskovit (
potasyum mika) tanelerinin, dekoratif
ve ssleyici grnm vermesi.
*Muskovit taneleri yapma ve srtnmeye kar nemli zellikler gsterir.
Bu zelliinden dolay dolgu maddesi
olarak kullanldnda rnn yzeyini
korur.
*Mika boyalarda kullanldnda dk
zgl arl, yapraks yaps nedeniyle kelmemesi, boyada homojen bir
dalm gstermesi, svdan etkilenmemesi, yaptrc ve boyalarla kolay
karmas gibi stn zellikler gsterir.
Polistiren-Mika Cam rnei
*rn sertletirir, pekitirir, kuvvetlendirir, kk lekte krlmay ve bozunmay nler, iletkenlii azaltarak s
yaltmn iyiletirir.
23
*Ultraviyole geirme zelliine

sahip olduundan dolay, gne nn,
nemin, s ve atmosferik gazlarn zararl etkilerini azaltarak, yaam kalitesini
ykseltir.
Trkiye Mikann nemini Biliyor

mu?
Trkiyede endstride mikann nemi
anlalmam ve toz mikann endstriyel adan nemi konusunda bilimsel
almalar yaplmamtr. lkemizde
mikann dolgu maddesi olarak kullanmna ilikin standartlar hazrlanmamtr. Tm bu olumsuzluklara bal
olarak, mikann aktif ekilde kullanm
ve retimi gereklememitir. lkemizde pegmatitlere bal olarak retilen
levha mika retimi yaplm, toz mika
retimi yaplmamtr. Levha mika retimi, kk apta madencilik almalar
ile ve kstl artlarda retilmitir. Levha
mikann kullanld alanlarda, baka
maddelerin kullanlmasndan dolay,
levha mikann gelimesi engellenmi ve
kullanmna kstlamalar getirilmitir.
Bu yzden dnyada daha ok levha
mikadan ziyade toz mika retilmitir.
Gelimi lkelerde baz irketler, feldispat retilirken yan rn olarak aa
kan mikay dier irketlere satmaktadr. letmeler feldispat retirken atk
olarak atlan kuvars ve mikay deerlendirdiklerinde retim maliyetlerini de
drm olacaklardr. Feldispat retilirken atk olarak atlan mikann milli bir
servet olduu unutulmamaldr.
cilere anlatlmal ve mikann lkemizde

dolgu maddesi olarak kullanm salanmaldr. Toz mika kanserojen etkisiyle bilinen asbeste alternatif maddedir.
lkemizde asbest yerine toz mikann
kullanlmas ile ilgili almalar yaplmaldr. Asbestin kullanld tm alanlarda toz mikann kullanlmas mmkn
deildir. 1000 C scaklk zerindeki
almalarda mikann yaps bozulmaktadr.
Trkiyede mika rezervleri 623 bin
tondur. 600 bin tonu Eskiehir Sarcakayadadr. Bu kadar zengin mika
yataklara sahip olmamz, mikann kullanm alanlarnn ok olmas ve kanserojen olan asbeste alternatif madde
olmas halinde hala mika maddesini
kullanmamamz ilgintir.
Kaynaklar
1. www.mta.gov.tr
2. www.marbleport.com
3. www.ekutup.dpt.gov.tr
4. www.reocilities.com
5.
MTA Genel Mdrlk Kitab
http://tr.wikipedia.org/wiki/Dosya:Mica-in-rock-from-alstead.jpg
http://tr.wikipedia.org/wiki/Dosya:MicaSheetUSGOV.jpg
http://www.hemenav.com/UrunResimleri/ANDD11/500x500/And-OutdoorAND-D11-Ici-Celik-Disi-Mika-KupaMug-17980.jpg
lkemizde toz mika binalarda dekoratif

amal kullanlmaya balanmtr. Toz
http://www.tokyap.com/urun/90-x-90mikann endstriyel olarak kullanlmaya oval-polistiren-mika-cam_437.aspx?balanmas nemli bir gelimedir. MiCatId=168
kann dier kullanm alanlar da reti-
24
smail ELK
Abant zzet Baysal niversitesi

simyager_16@mynet.com
Atom ve Atomalt Dnyas

nsanlar doduklar andan itibaren
devaml olarak evrenin ne olduu ve
nelerden olutuu konusunda devaml
olarak kafa yormular ve fikir yrtmlerdir,yle ki bu dnceler yllar boyu deimi ve en nihayetinde
deneysel kantlara gelmitir.Milattan
nce bir ok filozof bu konuda kendi
fikirlerini sylemitir.Tarihte ilk filozof
olarak tanmlanan Thales bu konuda u
dnceleri ortaya atmtr.Her ey suda
olumutur ve mknats demiri eker,yleyse mknats canldr dncelerini ortaya atan filozof,her eyin
sudan olutuunu sylemitir,oysa su
atei sndrebilir fakat bir sel basknn
nleyemez,bu yzden evrenin arkhesi
yani tohumu su olamaz,daha sonraki
yllarda Thalesin rencileri Anaksimandros ve Anaksimenes bu konuda
bir ok dnce ortaya atmlardr,bunlardan biri de Anaksimenesin hava
dncesidir,fakat bu olgununda zamanla etkin olmad grlmtr.ok
yllar sonra Empedokles adnda bir
filozof bu dnceleri birletirerek (ki

daha nceden Herakleitos ate demitir
arkheye) drt unsuru elde etmitir.Bunlar hava,su,toprak ve atetir.Peki bunlar
nasl bir araya geliyor ve ayrlyorlar,buna da iki unsur diyen filozof,bunlar iki
ekilde ayrr ; Sevgi ve nefret,bunlardan
sevgi bu drt unsuru birletirirken,nefret ise ayrmaktadr.Derken yllar geiyor bu unsurlarn gerek olamayacan
baz filozoflar sylyor,bunlardan biride yunan filozofu Demokristostur.
Evrenin ok kk yapdaki atomlardan olutuunu syleyen filozof,bilim asndan olduka nemli bir adm
atan bu yap,atoma olarak bilinir ki,modern atom teorisinin ad buradan
gelmektedir,fakat bir ayrm yapma
gerekiyor burada,Demokritosun atomu
blnemezdir ama imdi biliyoruz ki
atom blnyor ve temel paracklarna
ayrlyor.Demokritosu atomu olduka
da duraandr,onda boluk vardr ama
hareket yoktur.Atomun boluklu yapda
olduunu daha sonra nl bilim insan
E.Rutherford syleyecektir.imdilik
dnce tarihini burada bitiriyor ve bilimin teorik ve deneysel boyutuna adm
atyoruz.
imdi ise geldik asl konumuz olan
modern atom teorisine ve bunu kronolojik olarak takip eden atom modellerine.
Yllar geiyor,bilim ilerliyor fakat atoma
dair kantlar nedense birikmiyordu.1805
ylnda J.Dalton yapt bir ok deneyde
direkt olarak atom hakknda deil de
atomun yaratt etkiler zerine aratrma yapmtr.Bunlardan biride ktlenin
korunumu yasasdr.
25
Bir reaksiyonda girenlerin ktlesi,toplam ktleye eit olan bu yasa daha

ncede yinelenmitir,fakat yeterli veri
ve deneysel kant yoktu,Daltonun dier
bir katks ise bir kimyasal reaksiyonda
toplam kat saylar yine toplamda ayn
deeri vermektedir..Bir ok eksii olan
bu teori,Thomsonn ufkunu amas
asndan nemli bulgular tamaktadr.Bu eksiklerden bazlar ise,atomun
blnemez olduu ve ayn elementin
atomlar ayn,farkl elementin farkl,fakat bugn biliyoruz ki izotop atomlar
bu duruma uyarlar.
Dier bir modelimiz ise 1900l yllarn bana doru atlan J.J.Thomson
atom modelidir.Bu modelde elektron
kefedilmi (1897) ve ona gre yorumlar yaplmtr,yle ki Thomson atom
modeli art ykl olup elektronlar
atoma gml ve hareket etmez durumdadrlar.Thomsonn atomu kre
eklinde olup elektronlar buralara rastgelen dalmlardr (mehur zml
kek modeli) Fakat burada elektronun
kefi bilim adna nemli olduundan bu
konu zerinde biraz duralm.Thomson
1897 ylnda yapt baz deneylerde
(Thomson esasnda kuramsalcdr ama
bu deneyleri asistanlaryla birlikte yapmtr.) ki bu deneyin ad katot nlar
deneyidir.(Bu deney Cavendish laboratuarnda yaplmtr.) Bir dzenek
hazrlayan Thomson katot nlarna
ykl paracklar gndererek bunlar
sapmasna neden olmutur,yle ki katot
nlar bu zt ykte sapm ve negatif
ykl paracklarn olduu konusunda
hem fikir olmulardr.Daha sonra buna
elektron denmitir ve kefedilen ilk
atomalt paracktr,zelliklerinin daha
sonra uzun uzun aaaz fakat imdilik
konuyu burada brakyorum.
26
Yllar getike baz durumlarda eksiklikler kyor ve atom hakknda

sylenenler hite gemiteki gibi olmad grlyordu.Bu eksikliklerin
baz ksmlarn gren nl bilim insan E.Rutherford 1911 ylnda kendi
atom modelini ortaya atmtr.Rutherforda gre atom ierisinde ekirdek
olan ve byk bolua sahip bir yapdr.
Proton ve ntronun varl da zaten
Rutherfordtan sonra kefedilmitir.
Bu deneyleri isterseniz biraz aalm.
Rutherford yapt bir deney sonucu
ekirdei kefetmi ve gne sistemini
andran bir model nermitir.Rutherfordun deneyini ksaca tanmlarsak,Rutherford inkoslfit tabakasnda bir
levhaya kurun kaynaktan frlatlan alfa
paracklar etki etmitir,byk bir hzla arpan paracklarn ou levhadan
geerken,bir ksm da daha byk hzla
geri salmaktadr.Bunun sonucunda
Rutherford u sonuca varmtr.Atomun
iinde ekirdek denilen bir yap vardr
ve bu yap byk bir boluktan olumaktadr.
Elektron fikrini Thomsonn ortaya
atmasndan sonra Rutherfordta bu durumu birletirerek atomun proton says
kadar elektron olabilecei kansna varmtr.Bu teorinin de eksiklerini 1913
ylnda N.H.Bohr grerek kendi adyla anlan atom modelini ortaya atarak
modern kuantum teorinin zeminini
atacaktr.
1913 ylnda nl bilim insan N.Bohr

yapt baz kuramsal almalarda atomun hite Rutherfordun sand gibi bir
yapda olmadn gstermitir.Bohra
gre atom ekirdek denilen (proton
ve ntron ki ntron daha sonra Chadwick tarafndan kefedilecektir,Rutherfordun rencisidir ayn zamanda
Chadwick) bir yapda olumaktadr,elektronlar ise belli dairesel yrngelerle
ekirdein etrafnda dolamaktadrlar.
Fakat bu konuda bir aklama yapmayan Bohr sadece baz durumlar klasik
mekanie gre aklama durumunda
kalmtr,bunlardan biride momentumdur (hzn ktleye olan arpm demektir)birde Bohr ok elektronlu atomlar
aklayamamtr.Bohrun teorisi ise u
drt varsayma dayanmaktadr.
* Elektronlar belli bir yrngede dururlar ve h/2 gibi bir asal momentum
oranna sahiptir.
* Elektronlar kararl enerji seviyesinde
belli bir yrngede hareket ederler.
* Elektron kararlyken k yaynlamaz.Anacak yksek enerji durumundan,dk enerji durumuna geerse
yaynlar.
* Elektron olduka kararl bir yapda
bulunmak ister ve enerji dzeyi 1 olmak
zere,her enerji dzeyi t gibi + gibi bir
tam sayya denk gelir.
Bugn artk biliyoruz ki,modern atom
teorisi bu drt atom modelinden hi biri
deildir,sadece bir yaklamdr ve eksiklikleri vardr.Bu eksiklikler nedir,buna
da baka bir yazmzda kuantum atom
modelinde deinebiliriz,konuyu imdilik burada brakp atomalt paracklar
dnyasna giri yapyorum.
Atomalt Dnyas
J.Daltonun atom hakknda sylediklerini daha nceki blmden biliyoruz.
J.J.Thomson yapt bir ok deney sonucunda nihai parack olan elektrona
ulam ve bu durum modern atomun
temeli olarak nemli bir adm olarak
grlmt.Cavendish laboratuarnda
kefedilen bu parack,ayn zamanda kefedilen ilk atom alt paracktr.Elektron zerinde biraz duracak
olursak,elektron leptonlar grubu bir
paracdr.1897 ylnda J.J.Thomson
tarafndan kefedilen bu parack olduka hafif ve zayf bir yke sahiptir.
Saysal olarak ise u deerlere sahiptir;
Ktlesi = 9,1091.10- g
Yk ise = 1,6021.10- g
Elektron elektromanyetik kuvvetle
ekirdee balanmtr ve btn kimyasal olaylar bu parack tarafndan
gerekletirilir.
27
Protona dnecek olursak,proton ekirdei oluturan ve kuarklarca bir araya

gelip oluan bir yapdr.ki yukar bir
aa kuarktan oluan proton bir fermiyondur yani spini kesirlidir.Protonun kefi ise atomun ntr olduu
dncesinden kmtr.Eer ortamda
bir denge sz konusu ise,birde bunu
dengeleyen durum olmal,bu durumun
ad da protondur.E.Goldstein 1886
ylnda yaplan deney sonucu bu ykl
paraca kanal nlar demitir,Bu isim
daha sonra E.Rutherford tarafndan
1920 de deitirilerek ve daha kapsaml olarak belirlenerek proton ad verilmitir.Ktlesi elektrondan 1836 kat
daha byk olan bu yap ayn zamanda
radyoaktivitede byk grev almaktadr.
Ntron ise yksz bir atomalt paracktr.ki aa ve bir yukar kuarktan

oluan bu yap,atomun ekirdeinin bir
parasdr.Chadwick tarafndan 1932
ylnda kefedilen ntron ,protondan
hafif elektrondan ar bir paracktr,radyoaktif bozunmalarn ou burada gereklemektedir.
ki aa,bir yukar kuarktan oluan

ntron
Kuarklar
ki yukar,bir aa kuarktan oluan

proton
ekirdek ve ntrona gelecek olursak,ekirdek atomun merkezinde
kk bir hacme sahip pozitif ykl
atomalt bir parack btndr (hadron). ekirdei daha ncede hatrlayacamz gibi E.Rutherford kefetmi,alfa
paracklar salmas esasnda dayanan
bu durum,ekirdein varln onaylamtr.
28
Kuarklar maddenin yaptan oluturan

proton ve ntronun yap birimleridir.
Proton iki yukar bir aa kuarktan
oluur,ntron ise iki aa bir yukar
kuarktan oluur ve bunlar birer baryon
ailesidir.(Baryonlar 3l kuarklara denir
ve bunlara proton,ntron,ksi ve omega
rnektir.)
Bir fermiyon olan baryonlar proton
hari tamam kararszdr ve bozunarak dier paracklara ayrrlar.Ntron
ise iki aa bir yukar kuarktan oluur
ve bir baryondur.Peki bu kuarklar nasl
bir arada duruyor? Bununda yany
gulondur ,tutkal anlamna gelen bu
yap,merkezden uzaklatka ekim arttndan bu derece bir enerjiye sahip bir
hzlandrc imdilik bulunmuyor.
Peki kuarklarn varlndan nasl bu

kadar emin olabiliyoruz ? bununda
cevab;Protonlar elektronlarla bombardmana tabi tutulduklarnda oluan
durumun 3 tane paracn topaklanddr.Bu kuarklarn hangi kuarklara
ait olduunu nereden biliyoruz soruna
da yantmz;kuarklarn davranlar ve
bozunma hzlardr.
Mezonlara dier bir rnek ise pion,kaon ve etadr.Yukowa yapt bir ok

kuramsal almada protonla ntron
arasnda orta ktleli bir paracn olabilecei dncesini ortaya atm,daha
sonra buna mezo yani orta anlamnda
mezon ad verilmitir.Yukowann nerdii mezon ise kararsz bir parack olan
piondur
Kuarkla ayn orbitaller gibi kuantum

saylarna sahiptirler.Bunlar renklerdir yani her kuantum saysnn bir
rengi vardr,krmz,mev,yeil olarak
adlandrlan bu renk isimleri esasnda
kuarklara renkli olduklar iin konulmamtr,sadece baz durumlar daha
iyi aklayabilmek iin bu renk isimleri
verilmitir.
Birde kuarklarn hapsi var,bu da kuarklara belli derecede enerji verilirse burada kuarklar ayran dier bir sanal
parack araya girer ve bu kuarklar
tekrar baka kuarklara ynlendirir ve
bu kuarklar arasnda kmelenmeler
oluur,ite bu kmelere kuark hapsi denir ve kuarklar merkeze doru
byk bir kuvvetle eker,bu kuvvet
taycsnn ad da gluondur,gluonda
ngilizcede glue yani tutkal kelimesinden gelmektedir.
Kuarklarn bir dier etkileimi ise iki
kmelerdir,bunlar mezonlardr,bir kuark
birde anti kuarktan oluan bu yaplar
birer bozundur yani spinleri tam deerdir.Baryonlar ve mezonlar bir araya
getiren yapya da hadronlar diyoruz.
Mezonlar ve baryonlar birleerek hadronlar oluturur demitik,mezonlar

bir kuark birde anti kuarktan oluurlar
yani birer bozondurlar hatrlanaca
gibi.Pion,kaon,eta bunlara rnektir ve
eta hari hepsi kararszdrlar.Baryonlar
ise proton,ntron,omega,ksi,lamda gibi
paracklardan olumulardr,bunlarda
6 eit kuarkn spin istatistiine uyan
durumlarn ifade eder ve kuantum spin
kuramna uyarlar ve birer fermiyondurlar.Fermiyon ise,fermi-dirac istatistiine uyan paracklardr yani aslnda
paracklar iki gruba ayrllar,fermiyon
ve bozon,fermiyonlar ayn zamanda
kesirli spinlidir.Daha dorusu leptonlarn ve kuarklarn hepsi birer fermiyondur.Ik yani foton ve higgs bozonu
(maddeye ktle kazandran paracktr
ayn zamanda) bozonlara birer rnektir.
Bozon ise,Bose-Einstein istatistiine
uyarlar ve spinleri tam saylardr,foton
graviton buna rnektir.
Kuark
Spin
Alt
st
Tlsml
Acayip
Aa
Yukar
-1/3
+2/3
+2/3
-1/3
-1/3
+2/3
Kuarklar spinlerine gre sralayacak

olursak;
Leptonlar
Leptonlar ise 6 eit paracn ve bunlarn antiparacklarndan oluur,bunlar
elektron,elektron ntrinosu,mun,mon
ntrinosu,tau ve tau ntrinosudur,en
ar lepton ise tau,en hafif olan elektrondur,leptonlarda zaten kelime anlam
zayf,kk demektir.
29
Lepton ismi ise ilk olarak 1948de

fiziki L.Rosenfels tarafndan kullanmtr.Mon ilk kez 1936 ylnda
C.D.Anderson tarafndan,bir ntriona
olan mon ntrinosu ise 1962 ylnda
L.M.Lederman,M.Schwatz ve J.steinberger tarafndan,yine bir ntrino olan
tau ntrinosu ise 1974 ile 1977 yllar
arasnda M.L.Perl adnda bir fiziki
tarafndan kefedilmilerdir.
Bunun dnda elektron ve elektron
ntrinosu var,bunlarda baz olaylardan
sorumludurlar,bunlar;
Elektron ntrinosu:Her saniye vcudumuzdan geer
Elektron ise daha ncede sylediimiz
gibi,kimyasal olaylardan sorumludur.
Btn leptonlarn spinleri dir yani
hepsi birer fermiyondur.
nemli bir admdr.

Doada her paracn birde antiparac olduuna inanlyor,peki her
paracn bir antiparac varsa bu
iki durum neden kendini yok etmiyor?
Bununda yant,burada parack durumu antiparacktan daha fazladr ve bu
durum dier parac yok edip enerjiye
evirmiyor.
Bunun dnda srpriz bir parack olan
ntrino W.Pauli tarafndan 26 yl nce
ortaya atlm ve daha sonra bu dorulanmtr.Bunu da u szleriyle tamamlayan Pauli olduka mutlu olmutur bu
durumdan Her ey beklemeyi bilen
kiiye sonunda gelecektir. Ve szleriyle
tamamlamtr.
Ntrinoya gelecek olursak,ntrino beta
bozunmas sonucu aa kan yksz
ve bulunmas olduka zor bir paracktr,ilk srpriz yapt dediimiz paracktr,daha sonra bunlar pozitron,mon,pion,sigma,hiperon ve delta takip
etmitir.
Birde skyremiyonlar var,bunlar ise

bozonlardan olumu fermiyonlardr,yani bozon tam bir spin hareketi
yapamaz,bunun yerini fermiyon alr ve
yarm ekil yaparak hareketini tamamDoadaki temel kuvvetlere gelecek olurlar,bu duruma da skyrmiyon denir.Bu
kuram bozonlarn fermiyon gibi davran- sak,bu kuvvetler drt gruba ayrlmakmalarn aklar.
tadr,bunlar;
Atomalt paracklarn ou rnein
neredeyse kozmik nlardan elde edilir
ve yeryznden neredeyse yok denecek
kadar azdrlar.
Temel Kuvvetler
Gl etkileim
Zayf etkileim
Elektromanyetik kuvvet
Ktleekim
Kuvvet Taycs
Gluonlar
W+,W-,W
Fotonlar
Graviton
Bunlar dnda birde antiparack-parack ikilemi var,bu da

kuantum mekaniinin temellerini atan
Dirac tarafndan ortaya atlmtr ve
daha sonra ise dorulanmtr.ilk antiparack elektronun kar parac
olan pozitrondur.1932 ylnda bulunan
bu parack daha sonra antiparack
olgusunu daha da geniletmesi adna
30
Kuvvet tayclar birer bozondur yani

maddenin yaptalar deillerdir,bu
yzden madde etkilemelerinde yerleri
yoktur graviton ise bulunmas imdilik
zor grnen bir parack ki,bunun iin
fizik kurallar geersiz kalr diyor baz
kaynaklar diyerek yazmz da burada
sonlandryoruz,vakit ayrp okuyan tm
dostlara can gnlden teekkr ederiz.
Baka bir yazmzda grmek zere,
Esen kaln.
Kaynaklar
Parack Fizii En K Kefetme
Maceras - Sezen Sekmen (ODT
Gelitirme Vakf Yaynclk )
http://tr.wikipedia.org/wiki/Dalton_
Atom_Modeli
http://tr.wikipedia.org/wiki/Thomson_
atom_modeli
http://tr.wikipedia.org/wiki/Rutherford_
atom_modeli
http://tr.wikipedia.org/wiki/Bohr_modeli
http://w2.anadolu.edu.tr/aos/kitap/
IOLTP/2279/unite12.pdf
http://eogrenme.anadolu.edu.tr/eKitap/
FEL101U.pdf
Yrd. Do.Dr. Soner Ergl Genel Kimya

(An Yaynclk-2009)
http://tr.wikipedia.org/wiki/Dosya:Quark_structure_proton.svg
http://tr.wikipedia.org/wiki/Atom
http://tr.wikipedia.org/wiki/Dohttps://en.wikipedia.org/wiki/Quark
sya:Quark_structure_neutron.svg
http://tr.wikipedia.org/wiki/Lepton
http://www.yaklasansaat.com/evren/temel_parcaciklar/temel_parcacik.asp
http://www20.uludag.edu.tr/~epilicer/
kuvvet.html#gravitasyonel
http://tr.wikipedia.org/wiki/
Par%C3%A7ac%C4%B1k_fizi%C4%9Fi
http://tr.wikipedia.org/wiki/Standart_
Model
http://www.zamandayolculuk.com/cetinbal/atomaltiparcaciklar.htm
http://tr.wikipedia.org/wiki/Renk_hapsi
31
iin eitli eitim kurumlar kurarlar.

Ve amalar bir noktada bu kiilerin
nce kendi evrelerine, bulunduklar
toplumlara ve daha sonrada lkelerine faydal bireyler olarak yetimelerini salamaktr. Bu eitimlerini lkeler
sosyal, ekonomik, kltrel ve jeopolitik
konum vb dikkate alarak eitli eitim
programlar ile de desteklerler. Bu uygulanan eitim programnda bir sorun
oluursa eer daha gelimi ve daha
kapsaml yeni program uygulamak iin
harekete geerler.
Emrah YCE
Seluk niversitesi
emredadas93@gmail.com
Elbette eitimi byle dar bir ksmda aktarmak ok da doru olmaz. Ancak asl
konumuza dnecek olursak lkemizde
Fen Faklteleri de bu eitim kurumlarnn banda gelmektedir.
lkemizdeki Kimya Eitimi ve Sorunlar

Fen Fakltelerinin kurulu amalar;
Kimya eitimi ve retimi niversitelerimizin Fen Fakltelerinde Kimya
Blmleri ad altnda, Eitim Fakltelerinin Kimya retmenlii alanlarnda
ve Mhendislik Fakltelerinde Kimya
Mhendislii ad altnda verilmektedir.
Yazmzda tartmak ve irdelemek istediimiz ksm sadece kimya derslerinin
yeterli dzeyde retilip retilmedii
konusu olaca iin daha ok Fen
Fakltelerindeki kimya blmlerinin
eitli sorunlar zerinde durmak istedim.
ncelikle kimya eitimi ve retimindeki sorunlara gemeden eitim ve retimin ne amala yaplmas gerektii,
ne tr eitim programlar kullanlmas
gerektii ve karlalacak sorunlara ne
tr zmler retilebilecei hakknda
birka yorumum olacaktr.
lkeler, toplumlarn; bilgi, teknoloji,
ilim ve benzeri konularda gelitirmek
32
blmlerinde uyguladklar eitim

programlar ile birlikte lkemize ilgili blmlerden mezun bilim insanlar
kazandrmak ve bu bilim insan gerek
akademik anlamda gerek pratik ve
uygulama anlamnda tam donanml
hale getirmektir. Bu ama ve hedefler
dorultusunda yetitirilen bireylerinde
toplumlarna ve lkelerine en fazla menfaati verecek dzeye getirilmeleri gerekir. Ancak yle bir ey var ki ama ve
hedefler ne kadar doru ve makul ise de
maalesef lkemizde ne Fen Fakltelerine ne de buralardan mezun rencilere
hak ettikleri deer ve kymet verilmiyor.
Genelden biraz daha zele indiimiz
zaman kimya ve eitimindeki sorunlar
yukarda belirtiimiz unsurlar zerinde
aklayabiliriz kanaatindeyim.
zerinde yaamaktan bayra altnda
olmaktan gurur duyduumuz lkemizin
gerekten de ta topra altn deerinde.
Galiba biz; bunlar elimizden tamamen

alnnca farkna varacaz nemlerinin. yle olmasayd eer; toprann her
karndan cevher, maden, bor yataklar, petrol doalgaz kaynaklar, altn
havzalar, kmr kuyular daha hi el
dememi mineral ve doal su kaynaklar say say bitmeyecek zenginliklerimiz varken Fen Faklteleri veya kimya
blmleri bu kadar nemsizletirilir miydi? Maalesef biz kaybedince anlyoruz
deerlerini. lkemizde kimya eitiminin
balca sorunun ite farkna bile varamadmz zenginliklerin heba oluuna
gz yummaktr. Gz yummasaydk ve
gereken nemi verseydik, dier Avrupa
lkelerinde olduu gibi bizim lkemizde de, kimya blmleri ve daha genel
manada Fen Faklteleri tercihen birinci
veya ikinci sralarda olurlard.
Hal byleyken byk bir tezatlk da,
lkemizin niversitelerinin yarsndan
ounda, bu faklteler ve kimya blmleri mevcut. Kontenjanlar haddinden ve
gereinden ok fazla durumda. Peki ya
bir taraftan deersizletirilirken dier
taraftan saylarnn bu kadar fazla oluu
nemli bir eliki deil midir? Kontenjanlarn fazla oluu arz talep dengesinin
iyi kurulmamasna neden olmaktadr.
Bu da mezun olan isiz kimyager
saysn artrmaktadr.
Eitim sadece okullarda niversitelerde
snrl kalmayaca iin, i hayatnda ki
sorunlar eitimin bir paras olarak gzlemlenebilir. Fen Fakltelerinin, kinci
bir dezavantaj ise birok niversitemizin kapasitesi bu blmlerde lke ortalamasnn altnda kalyor. Yani kimyasal
malzeme ve ara-gere eksiklii, laboratuvar ortamnn salanamay ve alt
yap eksiklii gibi sorunlarda eitimin
tam anlamnda yaplmasna sekte vurmaktadr.
Mfredat ve literatr de ok kapsaml ve

geni bir bilim dal olan kimya blmleri dersleri, birok dier faklte ve
blm derslerinden daha kark, daha
geliime ve yeni bilgilere ak durumdadr. Hal byleyken eer bu blm
tercih edecek ve okuyacak arkadalarma, ilk tavsiyem ilgi ve alakalar yoksa
tercih etmemeleri olacaktr. Aksi halde
birbirini adeta yapboz gibi tamamlayan konular arasnda byk zorluklar
ekebilirler. Bence kimya eitimindeki
sorunlarn bir ksmn da bu ilgisiz ve
alakasz renciler oluturmaktadr.
nk kimseye zorla bir ey retmek
mmkn deildir.
Yukarda bahsettiimize bal olarak
kimya eitimi teoride ok geni konular
ieren, uygulama ve pratikte de bir o
kadar fazla deneysel alma gerektirir.
Ancak niversitelerimizin birounda
yaplan deneysel alma ve aratrma
ok alt seviyelerde kalmaktadr. Bunun
sebebi imknlarn elverili olmayndandr. Kaynak dokman eksikliinden
dolay, ya da elde bulunan kaynaklarn
ok eski oluu, teoride konu anlatmnda
eksikliklere neden olmaktadr.
Bir dier sorun ise genelleme yapacak
olursak, ou kimya blmleri, sanayi
kurum ve kurulularyla yeterli dzeyde
irtibat halinde bulunamayp, ibirlii
yapamamaktadrlar. Eer bu ibirlii
ve irtibat salanrsa, bu sanayi kurum
ve kurulularnn istedii tarzda ve
kapasitede niversiteler, rencilerini
yetitirerek hazr eleman olarak sunabilirler. Hem bu sayede rencilerin kafasndaki ya biz okulda rendiimizin
ne kadarn i yerlerinde kullanacaz
intibas da krlm olunur. nk artk
direk olarak i yerlerine ynelik konular da renmi olacaklar.
33
Son olarak bilindii zere eitim ve

retim ayn zamanda bir renci retmen ilikisidir. Burada en byk pay
yine deerli hocalarmza dmektedir.
Hocalarmzn, kendilerini alanlarndaki geliimlerle srekli yenilemesi, bu
gelimeleri takip etmesi ve bunlar uygun konu veya zamanda rencileriyle
paylamalar, bende eitimin daha gncel olaca fikrini oluturmaktadr. Bu
sayede, dnyaya ayak uydurabilir hale
de gelebiliriz. Bildiimiz zere kimya
srekli geliimlerin ve yeni fikirlerinin
ortaya kt bir blmdr. Bu gelimeleri zamannda takip etmezsek, eitimin
eksik kalaca grndeyim. Bu ksmda i yine biraz merakl aratrmac karakterdeki rencilere dyor.
Kendi z deerlerimizin ve neler yapabileceimizin farkna bir varabilirsek,

hibir sorun alamayacak deildir elbet. lkemizin kimyagere de fen bilimciye de gzkenden daha fazla ihtiyac
var. Ama maalesef farkna varlamam,
bu gne kadar ve bu sorun diye
sraladklarmz da hep bu ilgisizliin
sonucu olarak karmza kmtr.
leride bir gn bu sorunlar am
olmak dileiyle, yazm burada sonlandryorum. Okuma nezaketini gsteren herkese teekkrlerimi iletirim.
st ksmda aa ya da dnyaya ayak

uydurmaktan bahsetmitik. ncelikle kullandnz teknolojinin, ara
gerelerinizin, maddi imknlarnzn,
eitim seviyenizin ve daha birok kriterinizin, ulamak istediiniz seviyedeki
lkelerle ayn olmas gerekir. Aksi halde
geride kalmaktan kaamazsnz. Bunun
yan sra eitimde, zelliklede kimya
eitiminde, ok nem arz eden bir dier
konuda yabanc dil yani ngilizcedir.
Bu eer tam anlamyla retilemiyorsa, maalesef teknolojilerinizin ileri
derecede olmasnn fazla bir nemi
kalmyor. Bunu yabanc dil propagandas olarak alglamaynz. Kaynaklar
ngilizce olan bir bilim dalnda, eitiminizin tam anlamyla olmas iin, baka bir zmnz var m?
Yazm son olarak u szlerle bitirmek
isterim, lkemizde eitim anlamnda
birok konuda ciddi sorunlar ve problemler bulunmaktadr. Ancak bahsettiimiz ksmlara da baktmz zaman,
hibiri de alamayacak kadar byk
problemler deildirler.
34
Eitime Kimya gerek, Kimyaya da yiit

gerek.
Abdulhamit AYDIN
Bir kimyagerin lm bir deney

kazasndan olur. (Su testisi suyolunda
krlr misali.)
At lr, meydan kalr. Kimyager lr,
nam kalr.
ukurova niversitesi
a.aydin1987@gmail.com
Kimyay bilmemek ayp deil,

renmemek ayp.
Grmemi bir kimyagerin bir
laboratuar olmu; o da tutmu, havaya
uurmu.
Bir kimyagere yasak olmaz.
Kimyay seven urasna katlanr.
Kimyager engel tanmaz.
Kimya ile lgili zl Szler
Her kimyagerin gnlnde bir keif

yatar.
Bir kimyager tm Dnyaya bedeldir.

Veremliyim de, kanserliyim de,
kimyagerim deme.
Kimyagerlik bir ayrcalktr. Yeter ki
aktrma.
Kimyagersen konu rnek alsnlar; eer
deilsen sus adam sansnlar.
Bir kimyagerin tek korkusu baka bir
kimyagerdir.
Ana gibi yr olmaz, Kimya gibi dert
olmaz.
Ata arpa, yiide Kimya.
Bir kimyagerle bir kimyager yan yana
gelmez.(atele barut misali.)
Kimya ile lgili Fkralar

Metal Para ve Asit
Kimya dersinde retmen, elindeki

metal paray gsterdi:
-imdi bu be yzl aside
batryorum. Ne dersiniz, eriyecek mi?
Nuri parmak kaldrp cevaplad:
-Erimez, retmenim:
-Evet erimez, neden erimez?
-Eriyecek olsa aside atmazdnz da
ondan...
35
Heisenberg
Heisenberg bir gn Mnih caddelerinde
arabasyla dolayormu. Artk nerden
geliyorsa, ya da neler dnyorsa
basm gaza gidiyor. Tabii, Alman polisi
karmaz, hemen dm Heisenbergin
peine, am sirenini, durdurmu bizim
nl Heisenbergi. Sonra indirmi Heisenbergi arabasndan ve sormu:
bulunan elementlerin sembollerinden

oluturulmu ngilizce kelimeler ve onlarn Trke karln bulacaksnz.
Bu caddede bu kadar hzl gidilmeyeceini bilmiyor musun? Hznn ka

olduunun farknda msn? demi.
Bizim Heisenberg dnm, tanm,
kanm, sonra demi ki:
Ben u an Mnihteyim.

ook Yararl!!!!!

Bir kimyager ile Temel konuuyorlarm.
Temel:
Arkada, herhalde yine Kimyadan olacak havu yemenin gzlere ok faydas
var.
Nice : Ho, gzel

Cute : Zarif, ekici
Son : Erkek ocuk, olan
Bunun zerine kimyac hayretle sormu:

Vallahi ben bunca kimyagerlik
hayatmda byle bir ey duymadm.
Nasl oluyor o?
Tabii bizim Temel bilgi bilgi konuarak:
Ee, kimyagerim, bir tanem sen hi gzlk takan tavan grdn m?
Kimya ile ngilizce Birleirse
Bu ay sizlerle ayn ilgin makalesi

ksmnda nemli gda rn olan yumurta hakknda ilgin bir o kadar da
faydal bilgileri paylamak istiyorum.
Gnlk 2000 kalorilik bir diyet baz alnarak yaplan hesaplamada:
Byk bir yumurta;
*4.5 g ya (gnlk ihtiyacn %7,5i),
*1.5 g doymu ya (gnlk ihtiyacn
%8i) ve
*215 mg kolesterol (gnlk miktarn
%7si) ierir.
Arkadalar, bu kede periyodik tabloda
36
Bir Yumurta;
%8 Vitamin B12
%6 Vitamin A
%10 Protein
%4 Vitamin B6
%6 Vitamin D
%3 Vitamin E
%6 Folik Asit
%2 Tiyomin
%8 Fosfor
%15 Riboflavin
%4 inko
%4 Demir ierir.
Yumurta besin kalitesi asndan anne

stnden sonra 2. sradadr.
Kabuunun yzeyinde 17.000 adet
kk delik (por) bulunur.
Uzun sre bekletilirse su ve karbondioksit kayb nedeniyle arl azalr.
Buzdolabnda bir hafta bekletilmi yumurta, oda ssnda bir gn bekletilmi
olandan daha tazedir.
Yumurta tuzlu suya atldnda taze
ksm dibe kerken, bayat ksm yzeyde kalr.
Yumurtann tazelii en iyi krldnda anlalr. Taze ise krldnda, ak ve
sars tamamyla yaylmaz ve birbirine
karmaz. Sars yksek grnmdedir.
iin kabn iine fincan taba koyarsanz

atlamay nlemi olursunuz.
Kat yumurta yapmak istiyorsanz
hibir zaman sekiz dakikadan fazla kaynatmamalsnz. Sekiz dakikadan fazla
pierse rengi deiir, yeile dner. stelik para para dklr, baa gelmez,
ekil vermek istediiniz zaman ekillenmez. En dorusu yumurtay 6 dakika kadar kaynatmaktr. Bu ekilde tam
kvamnda pimi olur.
Yumurta lekelerini kartmak iin suyu
souk olarak kullanmanz arttr. Lekeyi
kartmann en basit yolu nce souk
suda bekletmek sonra lk sabunlu su ile
ykamaktr.
Eskimi lekeleri ise gliserin ile yumuatn ve sonra sabunlu su ile ykayn.
Kat halanm yumurtalar kolayca
soymak iin, kaynar sudan kardktan
sonra hemen souk suya tutun ve bir
sre souk suda bekletin. Su kabuun
gzeneklerinden girerek soymay kolaylatrr.
Piirip sakladnz yumurtalar,
ilerle ayn yere koyuyorsanz, bunlar ayrmann en kolay yolu i olanlar
dndrdnzde kolaylkla dnmezken, pimi olanlar kendi ekseni etrafnda rahatlkla dnerler.
Halanrken atlamamas iin, halayacanz kabn iine ay taba koyun.

Halanrken atlamamas iin bir dier
yntem de, yumurtay bir kepe ya da
kak iinde su dolu kabn iine koyun
ve yle kaynatn.
Rafadan piirecekseniz, atlamamas
37
Yumurta besleyici, lezzetli ve en ucuz

besin maddesi olmasnn yannda, bir
insann yaam boyunca gereksinim
duyduu tm temel vitamin ve mineralleri ieren tek gda, sindirimi en kolay
besindir. inde bulunan kolin maddesi,
ocuun fiziksel geliimini, renme yeteneini direk etkiler. Bu nedenle ocuk
beslenmesinde rnek protein kayna
olan yumurta, ihmal edilmemelidir.
http://anime-realm.deviantart.com/art/
Cartoon-Chemist-Will-253062155
http://www.dukandiyetigunlugu.
com/2013/04/dukan-diyetinin-vazgecilmezi-yumurta.html
Kaynaklar
http://www.yum-bir.org/TR/IcerikDetay.
aspx?ID=27
http://rehber.ehil.com/yumurta-hakkinda-ilginc-bilgiler/
http://www.okulsozleri.com/
kimya-ile-ilgili-ozlu-sozler.html
http://p.ebaystatic.com/aw/pics/globalAssets/imgLoading_30x30.gif
http://lisanskimya.balikesir.edu.
tr/~n10527/kimyafikra.html
http://www.kimyasanal.net/konugoster.
php?yazi=smiu38phgp
http://mr837.blogspot.com/2011/07/
chapter-5-teaching-is-not-just-teaching.
html
38
ChemDraw nedir? Ne e Yarar?

E-Dergimizde birok yaz yazlyor. Ben de bu sayda
ve dier saylarda sizlere Kimya ile ilgili bilgisayar proYavuz Selim KART
gramlarndan bahsedeceim. Bu programlarn birou
sanayide ya da i yerlerinde kullanlyor ya da kullanlmyor olabilir. Sizlerin bu programlar tanmanz
istedim nk bir eyleri bilmek ile hi bilmemek arasnda ok fark vardr. Anlatm tarzm basite kaabilir.
Herkesin anlamasn istiyorum.
lk anlatacam program Chem Draw olacak. Bu program yerli bir yazlm deildir. retici firma CambridgCumhuriyet niversitesi
eSoft firmasdr. Program kimlerin iine yarar derseniz,
kim_muhselim@hotmail.com
alanlarn rencilerin, aratrma grevlilerinin iine
yarayabilir. Bu program kimya ile ilgili molekl ekillerini izip bunlar 3 boyutlu ekilde izleyebileceiniz bir
programdr.
Genelde tez yazanlarda ya da dev yapan arkadalarmz, molekl izimleri
yaparken nasl izsem diye dndkleri oluyor. Google ya da dier arama motorlar kullanlarak hazr olan molekl ekilleri ile konu halledilmeye allyor ya da
ufak basit tarzda eyler ile halledilip konu kapatlmaya allyor.
39
Programn kurulduu zamanki ekli resimdeki gibi oluyor. Srmden srme

deiebilir tabi ki. Resmi internet aracl ile buldum. nceki sayfadaki resimde grdnz ekilde bir programdr. Bu resimdeki program versiyon 12 ya da
versiyon 13 srm olabilir. Daha eski srmlerde grnt ve ierik deiebilir.
Program birka web sitesinde sektrn lideri olarak grnyor yani yle tanmlamlar. Bu konuda sektr lideri mi deil mi dier programlar inceleyip yle
karar vermek lazm.
Resimde ufak bir deneme yaptm. Sol tarafta bulunan ara kutusundaki ekillerden
birini setim ve sa tk program zellikleri ile Chemical Formula denilen ksma
bir dokunu yaptm. ekilde grnen forml ortaya kt. Tabi ki tklaynca altnda yaz olmuyor. Yazy programn zelliklerini kullanarak sonradan aryoruz.
Ayrca ekli izince programn sa tarafnda bulunan 3 boyutlu ekilde otomatik
olarak o anda geliyor. Yani 3 boyutlu ekil iin ayrca uramadm. Program olduka geni ierikli bir programdr.
40
Resimde Benzen Halkasnn eklini izdik ve bu ekilde programn zelliklerini

kullanarak.
1-)
2-)
3-)
4-)
5-)
smini
Kimyasal Formln
Molekl Arln
m/z oranlarn
Elemental Analiz Yzdesini
Otomatik olarak aldk. Bunlar iin ekstra bir aba harcamadm.

Program ile ok geni apta molekller izilebiliyor. Tabi bu isimleri programn
desteklemesi lazmdr. Desteklemezse isim kmayabilir, yani ismin kp kmamas konusunda emin deilim. Dediim gibi ok geni ierikli bir program ve
burada sizlere gstermemin amac sizlerin bilgisini ve dncesini artrmak.
Programda olan dier fonksiyonlardan bazlar;
ChemDraw yaplardan Proton karbon-13 NMR spektrumlar tahminleri yaplabiliyor.
Reaksiyon Denklemleri ve Mekanizmalar izebilirsiniz
Ktle Spektroskopisi Simlasyonlar
NMR Spektroskopisi Simlasyonlar
ve aklnza gelebilecek kullanabileceiniz bir ok zellii olan bir program.
Hepsini anlatmak mmkn deil.
41
Program paral bir program ve fiyat olduka yksektir. Eski srmlerinin fiyatn
bilmiyorum ama versiyon 13 n web sitesinde yazan indirimli fiyat 1500 dolar
olarak grnyor.
renci arkadalar diyorlardr imdi bana. Ne yaptn sen falan diye. Bu program
bu sekilde alarak temin etmek zor olunca ounluk dier programlarda olduu gibi
hemen yasadna yneliyor insanlar. niversiteler belki bu konuda rencilere
kolaylk salamas asndan, bu tarz uygulamalar oklu bilgisayarlar iin alp kullanabilirler ya da daha ucuz eylere ynelmeniz lazm. Ya da ipad tarz aralarnz
var ise 10 Dolar verip ipad ile de izebilirsiniz. pad ile de olduka kullanl bir
program. Bu programn Bio Draw versiyonlarda mevcut. Eer frsatm olursa bir
gnde onun ynlerini anlatrm.
Simdilik program hakknda diyebileceklerim bunlar. Umarm faydal olmutur.
Esen Kaln
Kaynaklar
http://scistore.cambridgesoft.com/chemdraw/?cid=50&pricing=edu&gclid=CLiDtp6Rw7gCFQJd3godXQYAhQ
http://en.wikipedia.org/wiki/ChemDraw
http://liquidcarbon.files.wordpress.com/2007/09/cd10workspace.png
42
NOVATF
Kimya Dergisi
Yararl Siteler
Periyodik tablo ile ilgili bir eyler mi renmek istiyorsunuz? O zaman bu site size gre :)
Site tasarm asndan olduka gzel hazrlanm.
Herhangi bir elemente tkladnz zaman size hemen vikipediye balayarak element hakknda bilgiler veriyor.
Ayrca setiiniz elemente ait zelikleri annda grebiliyorsunuz. Kaynama noktas, Elementin bulunuu, letkenlik
Deerlilik,Orbital ve izotop zelliklerini Trke olarak
okuyabileceiniz olduka gzel bir web sitesidir.
Siteyi sizlere tavsiye ediyorum.
http://www.ptable.com
Kimya ile ilgili bir gzel site daha. :)

Sitede neler mi var. Sitede Ege niversitesi Mezunu
M.Hilmi Eren Beyin labaratuvar notlar bulunmakta.
Bu notlar nelerden mi oluuyor. Anorganik Kimya,Fiziko
Kimya, Enstrmental Analiz,evre Kimyas, Endstriyel
Organik Kimya, Kuantum Kimyas zerine labaratuvar
raporlar bulunmaktadr. Bu dosyalar word dosyas olarak
ya da acrobat reader ile okuyacak ekilde indirebiliyorsunuz. Hangisi iinize gelirse :)
Sitedeki bilgiler her kimyacnn iine yarayacak kaiteli bilgilerdir. ncelemenizi neriyorum.
http://www.mhilmieren.com
Bu seferki web adresimiz ise kimya zerine ders notlar

bulabileceiniz bir web sitesi. Site Balkesir niversitesi Hocalarndan olan Do. Dr. Taner TANRISEVER tarafndan
niversite altyaps zerinde kurulmu yararl bir sayfadr.
Sayfann ieriinde bulunan ders notlarn ksaca zetleyelim. Genel Kimya Laboratuvar, Fiziksel Kimya (Fiziko
Kimya), Kuantum Kimyas ve Polimer Kimyas zerine
notlar bulunmaktadr. Ayrca web sitesinde kimya ile ilgili
eitli simlasyon programlar mevcuttur. Not sknts olan
daha fazla renmek isteyen arkadalara neriyorum.
http://taner.balikesir.edu.tr/dersler.php
43
NOVATF
Kimya Dergisi
Kimya Bulmacasi
1
5
6
7
8
9
10
Soldan Saga
Yukaridan Asagiya
4. Bir siviyi buharlastirip, olusan buharini yogunlastirarak

ayristirma islemi
7. Iki veya daha fazla maddeden olusmus homojen karisim
8. Sicakligin 0C ve basincin 1 atm olan durum
9. Kompleks iyonlarda merkez atomu saran komsu
gruplardan her biri
10. Gaz molekllerinin kk bir delik araciligiyla bir
kaptan, daha dsk basinli ortama yayilmasi
44
1. Tuz yapici anlamina gelen ve periyodik tabloda,

atomlarinin son yrngelerinde yedi elektron
bulunduran elementlerin olusturdugu 7A grubu
2. Pozitif (+) ykl iyon
3. ekirdegin etrafinda dnen elektronlarin bulunma
ihtimali en yksek oldugu blgeleri ve elektronlarin
hareketini belirleyen matematiksel dalga denklemi
5. Bir litrede zeltide znms olan maddenin mol sayisi
6. Bir gazin havada veya baska bir gaz iinde yayilmasi
NOVATF
Kimya Dergisi
Bende Yazmak stiyorum

Dergide bende yazmak istiyorum benim de
yazlarm olsun diyorsanz.
***Yazacanz konuyu belirleyin. (Kimya ierii olan herhangi bir konu olabilir) rnek: Polimerden
ya da organikten bir konu ya da sanayide grdnz bir ey ile ilgili bir konu. Kendi cmleleriniz
ile olmas art. Alnt alyorsanz kesinlikle kaynak belirtmelisiniz.
***Konuda kullanlan resimlerin kaynaklar belirtilmeli.
***Yazlar kesinlikle facebook zerinden bizlere gnderilmemeli. nk bu olduka iimizi zorlatryor. Yazlar inovatifkimyadergisi@gmail.com adresine gnderilmeli.
***Dergi editrlerimiz olan
Aye Emir ve Schrdingerin Kedisi (Facebook isimleri bu ekilde)
arkadalarmza ulamas. Gnderecei yaz hakknda fikir alacaksa bu arkadalarmzdan almas
gerekmektedir.
***Yazlar gnderdikten sonra kendiniz ile ilgili bilgileri de ayrca bir mail halinde gndermelisiniz.
***Ad Soyad
Ulalabilecek Mail Adresi(Uyduruk olmasn)
Bitirdiiniz ya da okumakta olduunuz niversite smi
Ve dergiye koyabileceimiz trden bir profil resminiz.
***Eyll ay says iin yazlarnzn son teslim tarihi. 20 Austostur.
Her ayn son yazm tarihi 20. de bitecektir. 20. den sonra gndereceiniz yazlar
Bir sonraki ay yaynlanacaktr.
***Ve son olarak kopyala-yaptr ile yazy ben yazdm gnderiyorum derseniz yaznz kesinlikle
yaynlanmaz. Bu ekilde yaz olmaz. Byle uyanklk yapp kolaya kamak fark edilmeyecek bir ey
deil. Sonuta yazlarnz okunuyor aratrlyor. Bir eylere emek verip orjinal eyler karrsanz
rabet grrsnz. Ltfen bu konulara dikkat edelim.
***Yazlarnz word dosyas halinde maile atacaksnz. Resimleriniz varsa da konu iinde aralarda
en az bir tane resim olsun. Fikir dnce tarz kimya sektrnde sorun yazlar zm yazlarnda
olmayabilir ama dier konularda en az bir tane olmal nk grsellik yazya ok ey katyor.
***imdilik aklmza gelenler bunlar sorun olursa eklemeler-karmalar yaparz.

KMnN9 PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

KMnN9 PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

NOVATF

ATOM VE ATOMALTI DNYASI

LKEMZDE KMYA ETM VE

Genel Yayn Ynetmeni :

YAVUZ SELIM KART

1. novatif Kimya Dergisi, yazlarn herhangi bir

8.Dergimizde konu gnderen arkadalar, baz tarz

Edtrlere ve vermi olduumuz gruba ulaabilirsiniz.

KMYACIYIZ VE TAB K SABUNCUYUZ

LKEMZDE KMYA ETM VE SORUNLAR

ATOM VE ATOM ALTI DNYASI

KMYA LE LGL SZLER VE YAZILAR

HER AY 3 WEB STES

Yldz Teknik niversitesi

Kimyacyz ve Tabii ki Sabuncuyuz

ncelikle retim yaplacak tesisin zelliklerini, salk bakanl

ekil 1 : Toz deterjan retim tesisi

ekil 2 : Sv deterjan retim tesisi

Temizlik Maddelerinin Yaps

novatif Kimya Dergisi

EDTA Trilon BS H4 EDTA (etilen

SLES-Sodyum Loril Eter Slfat

LABSA- lineer alkil benzen slfonik

Beyaz, granll yapda bulunan maddedir.

DMDMH-dimetil dimetilol hidantoin

Noniyonik yzey aktif maddedir. Her

Hafif karakteristik kokulu, beyaz renksiz sv haldeki maddedir.

Baz asitlerle polimerleme reaksiyonu

novatif Kimya Dergisi

retim aamasnda izlenecek yol,

ebilir. Bir sre karmaya braklr ve

Hipoklorik asit HCl 100

Ultra amar Suyu

Yukarda belirttiim gibi bir kimyager

Bulak Makinas Deterjan

novatif Kimya Dergisi

emei geen ve bana da bir sayfa ayran

Bu ay size, Trk kdnn babas olarak

zmitte SEKA Genel Mdrl binasnn nndeki bakml bahede bir

ncelikle yeni dergimizin ilk says

Srtnda ii tulumu, yz gz boya,

Burada fabrikann kurulmamas iin,

novatif Kimya Dergisi

Devlet onun yerine Norveten kt

Yazm burada sonlandrrken u noktaya deinmeden de geemeyeceim.

Tm yakc tutkusunu ve ulusal sanayi

Celal Bayar niversitesi

Bir insan havuza du alarak girerse 2

de uluslar aras direktifler, atklarn

Gerek ulusal ynetmelikler, gerekse

norganik gbrelerin, organik gbrelerin

malar tarafndan ayrtrlarak kompost

Kompostlatrma ileminde, karbon ve

novatif Kimya Dergisi

Bir ngiliz subaynn, Hindistan da bu

dane boyutu, pH ve scaklktr. Kompostlastrma, uygun ierikli organik

Kemerburgaz kompost tesisi

Bahe tipi kompost dzenekleri

Yeryz dernei evde kompost yapm

Harran niversitesi kompost ve biyogaz tesisi fizibilite raporu

Kompost teknolojileri ve stanbul daki uygulamalar STA A.

novatif Kimya Dergisi

Gazi Osman Paa niversitesi