FOTONAPONSKI SISTEMI

www.schrack.rs

Prednosti fotonaponskih sistema

Obnovljivi izvor energije - SUNCE
Skoro neogranieni potencijal
Primenjivo na svakom mestu
Osnovna komponenta je silicijum, gotovo
nepresuiv materijal (pesak u pustinji)
Robusna i pouzdana tehnologija
Doprinosi smanjenju CO2 emisije
Za rad nisu potrebna fosilna goriva
Niski trokovi odravanja
Nezavisnost od rastuih cena energenata
Feed in tarifa u Srbiji 23 Ecenta/kWh.
CG?
Ugovor na 12 godina EPS. EPCG?
Tehnika preporuka broj 16 TP 16 u
Srbiji. Regulativa u CG?
Harmonizacija sa IEC standardima

www.schrack.rs

Prednosti fotonaponskih sistema

Aktuelna raspodela svetske energetske potronje

U Nemakoj je instalirano 25 GW
snage fotonaponskih panela to
ini 3% ukupne potrebne elektrine
energije. Do 2050. ta vrednost treba
da dostigne 25%.

www.schrack.rs

Prednosti fotonaponskih sistema

Sunevo zraenje

www.schrack.rs

Prednosti fotonaponskih sistema

Osunanost u Crnoj Gori do 1800 W/m !

www.schrack.rs

Osnovni tipovi PV elija

Monokristalne elije
elije su okruglog ili kvadratnog oblika
Debljina je normalno 0.3 mm
Dimenzije elija 125 x 125mm ili 156 x 156mm
Boja tamno plava, crna
Efikasnost 16-20%. U laboratoriji do 25%

Polikristalne elije
elije su kvadratnog oblika
Debljina je normalno 0.25 do 0.4 mm
Dimenzije elija 125 x 125mm ili 156 x 156 mm
Boja plava, siva
Efikasnost 15-16%. U laboratoriji do 19-20%

www.schrack.rs

Osnovni tipovi PV elija

Amorfne elije
Visoka fleksibilnost u proizvodnji, bilo kog oblika
Debljina aktivnog sloja 0.001 mm
Dimenzije elija standardno 0,77 x 2,44m, specijalno 2x3m
Boja crveno-braon ka crnoj, ili plava ka ljubiastoj
Efikasnost nakon stabilizacije 5-8%

Kadmijum telurove (CdTe) elije

Homogena struktura, bilo koji oblik mogu
Debljina aktivnog sloja 0.0008 mm
Dimenzije elija max. 1,2 x 0,6m
Boja tamno zelena ka crnoj
Efikasnost 6-9%

www.schrack.rs

Osnovni tipovi PV elija

Ostali tipovi
Copper indium diselenid (CIS)
HIT elije
Polu transparentne elije

Nove tehnologije
Koncentratorske elije
PV-Folije

www.schrack.rs

Fotonaponski sistem
Energija sunca se pretvara u elektrinu
u fotonaponskim modulima
Moduli proizvode jednosmerni napon
cca 30V po modulu
Moduli se povezuju u niz lanac ili string
Svaki lanac se titi odvodnicima prenapona
Jednosmerna struja se moe pretvoriti u
naizmeninu struju pomou invertora
Naizmenina struja se:
upotrebljava direktno za sopstvene
potrebe (stand alone sistemi)
isporuuje u mreu (full feed in)

www.schrack.rs

FOTONAPONSKI SISTEMI ZA OSTRVSKI RAD SCHRACK & VICTRON ENERGY

Sistem za ostrvski rad za AC

potroae

Sistem za ostrvski rad za AC

potroae sa back-up-om

www.schrack.rs

FOTONAPONSKI SISTEMI ZA OSTRVSKI RAD SCHRACK & VICTRON ENERGY

Veliki sistem za ostrvski rad za

AC potroae sa back-up-om

www.schrack.rs

Veliki sistem za ostrvski rad za AC

potroae sa dvostrukim back-up-om

Osnovni delovi fotonaponskog feed-in sistema

Moduli (paneli)
Montani pribor
Prikljunice-konektori
Specijalni solarni PV kabl
Prenaponska zatita u kuitu
DC-prekida
Invertor DC/AC
Brojilo za predatu energiju

www.schrack.rs

Moduli (paneli)
elija (cell) modul (panel) PV lanac (string) postrojenje (plant)

elija

niz elija

www.schrack.rs

modul

postrojenje

niz modula

Moduli (paneli)
Svaka elija u modulu titi se sa dodatnim slojevima
Pokrovno staklo
Zatitni sloj (EVA- encapsulation)
Solarna elija
Drugi zatitni sloj (EVA- encapsulation)
Vieslojni zadnji zid

Funcija zatitnih slojeva

Zatita od termikih i mehanikih spoljnih uticaja
Povezuje slojeve
Zatita od prodiranja vode

www.schrack.rs

Moduli (paneli)
Okvir modula
Osnovna funkcija: zatita modula
Dodatne funkcije
Zatita od korozije
Dodatno zaptivanje modula
Olakava uzemljenje
Poboljava mehaniku otpornost
Smanjuje mogunost lomljenja pri montai

www.schrack.rs

Moduli (paneli)
Prikljuna kutija modula
Funkcija: veza PV lanca ka susednom modulu
Bypass zatitne diode
Prikljune kutije su najmanje zatitne klase II
Zatita od vode
Obezbedjuje pravilan polaritet i zatitu od dodira
Prenik kabla od 1.5mm do 6 mm

www.schrack.rs

Moduli (paneli)
Bypass diode
Preterano zagrevanje elije dovodi do unitenja elije
elija pod senkom postaje potroa
Struja koja tee ka takvoj eliji se u njoj konvertuje u toplotu
Izbegava se efekat vruih taaka
Optimalno je jedna dioda na svaku eliju, u praksi se povezuje 15-20
elija na diodu

www.schrack.rs

Moduli (paneli)
Cell number
Broj elija u jednom modulu

Cell type
Tip elija opisuje tehnologiju elije (monokristalne, polikristalne, amorfne...)

Current-voltage-characteristic curves
Strujno naponske karakteristike modula pod odreenim uslovima
Power Wp, Nominal power
Nazivna snaga modula merena pri STC (Standard Test Conditions)
STC: 1000W/m, AM 1.5, 25C
NOCT(Normal Operation Cell Temperature): 800 W/m, 20C, AM1.5, vetar
brzine 1 m/s
www.schrack.rs

Moduli (paneli)
Open circuit voltage Voc - napon praznog hoda
Napon na osvetljenoj eliji na koju nije spojen potroa

Short circuit current IK struja kratkog spoja

Struja osvetljene elije i kratkospojenih prikljuaka

MPP (Maximum Power Point) - taka maksimalne snage

Radna taka osvetljene elije s optimalnom najveom snagom
PMPP = UMPP IMPP

MPP- Tracker- funkcija invertora da radi pri takama maksimalnih

snaga

www.schrack.rs

Moduli (paneli)
Naponsko strujna zavisnost od sunevog zraenja

www.schrack.rs

Moduli (paneli)
Naponsko-strujna zavisnost od temperature
Struja gotovo ne zavisi
od temperature
Napon izrazito
zavisi od temperature

www.schrack.rs

Moduli (paneli)
Tehniki podaci
Dimenzije: 1.640 x 990 x 40 mm
Snaga: 250 W
60 elija po modulu, 6 serijski povezanih nizova po
10 elija, svaki sa Bypass diodom
Prikljuna kutija (IP65) sa kablom (po 1m sa obe strane),
i MC4 konektorima i 6 bypass dioda
Aluminijumski ram
Otpornost na grad prenika do 25 mm,
sa 1 m udaljenosti brzine do 23 m/s
Napon praznog hoda: 37,7 V
Maksimalni (MPP) radni napon : 30,6 V
Struja kratkog spoja: 8,78 A
Maksimalna (MPP) radna struja: 8,35 A
Max. odstupanje od nazivne snage: 0/+3%
www.schrack.rs

Moduli (paneli)
ISOFOTON (panija)
Pogon i proizvodnja u Evropi, u Malagi od 1981.
Proizvodnja i elija i modula (panela)
Snaga: 250 W
Efikasnost panela: 15,4%
Opteretivost:
5.400 N/m2
Sertifikovano:
STC & NOCT
Garancija:
10 godina garancija na proizvod
Garancija snage LINEARNA GARANCIJA SNAGE

www.schrack.rs

Moduli (paneli)
Standardi
IEC 61215, IEC61730 za kristalne module
IEC 61646 tehnologija tankih slojeva
IEC 61215 test obuhvata
Snaga modula pod razliitim okolnostima
Vizuelna inspekcija
Test izolacionog materijala
Merenje temperaturnih koeficijenata
Dugotrajan test vruih taaka
Temperaturske promene
Test na grad
Mehaniko optereenje
Test grejanja / hladjenja
Otpornost na vodu

www.schrack.rs

Montani pribor
Betonski crep

Biber crep

Trapezni lim
Eternit

Talasaste ploe

www.schrack.rs

Lim

Drai
panela

Montani pribor

www.schrack.rs

Montani pribor

www.schrack.rs

Montani pribor
Ravni krovovi / montaa na zemlju

www.schrack.rs

Odvodnici prenapona
Schrack proizvod
U prodaji su kompletno oiene kutije
MC4 prikljunice za 3 ili 4 linije
4 Varijante
o Tip B/C 1000 V, 4 linije
o Tip C 1000 V, 4 linije
o Tip B/C 1000 V, DC-prekida, 3 linije
o Tip C 1000 V, DC-prekida, 3 linije
Invertori sa 2 Mpp Trackera po Mpp-Trackeru 1 ormari prenaponske
oienje izvedeno u bojama za lake snalaenje
max. 4 linije se paralelno prekidaju
DC-Prekida izveden kao grebenasta sklopka (specijalna izvedba za
DC)
www.schrack.rs

Invertori
Tipovi invertora
Invertori za feed-in sisteme
Invertori za standalone sisteme

Funkcija feed-in invertora

Konverzija DC u mreni AC reim
Sinhronizacija sa mrenim naponom
Optimalno prilagodjenje MPP PV-lanca, oblast MPP-Tracker-a. U okviru
Schrack-ovog programa postoje invertori sa 2 i 3 MPP-Tracker-a
Kontrola proizvodnje
Zatitna funkcija (mree, pv-postrojenja, ljudi)
Merenje rezultata

www.schrack.rs

Invertori
Razliite koncepcije povezivanja invertora

o Centralni invertor
Manji trokovi
Nefleksibilan u pogledu nadogradnje, senki; ispad celog postrojenja u sluaju
greke

o Vie manjih (string) invertora

Mogua nadogradnja postrojenja,
prilagodjenje MPP-Tracking-a
svakom PV-lancu, manji gubici
Vei inicijalni trokovi

www.schrack.rs

Invertori
Schrack proizvodi
o 3, 4, 5 kW 1-fazni, 10 kW 3-fazni
o Piko 5.5 (5,5 kW, 3-fazni, 3 Mpp-Trackera)
o Piko 8.3 (8,3 kW, 3-fazni, 2 Mpp-Trackera)
o 10 kW (3-fazni,1 Mpp Tracker)
Schrack kao dobavlja
o Power One centralni invertori snage 20 kW; 27.6 kW
kW; 55 kW; 110 kW; 220 kW; do 1400 kW

www.schrack.rs

Kabl / Konektori
Specijalni kabl za solarne sisteme
Vrlo otporan na
UV, atmosferske uticaje
Temperaturu i padavine
Dvostruko izolovan
Presek kabla: 4 i 6 mm
Dostupno u 100m i 500m paketu, tri boje
Konektori
Proizvoa: Multi Contact (vodei na tritu)
MC4 konektori za 4-6 mm kabl
Ne primenjivati jeftinije kopije!

www.schrack.rs

Uobiajena pitanja kupaca

Koliki prostor je potreban za 1 kWp?
Preko 8-10m
Koliko kota 1 kWp?
1.400 1.700 sa svom opremom i montaom
Gde se montira invertor?
Nema pravila. Potrebno je paziti na temperaturu.
U kom smeru mora biti okrenut krov?
Juno (orjentacija), nagib 30 35 (inklinacija)
Kako rade moduli u sluaju senke?
Veliki gubici, izbegavati senke!
Koji kabal je potrebno primeniti za uzemljenje?
16mm

www.schrack.rs

Uobiajena pitanja kupaca

ta znai Wpeak / kWp / Wp / Peak?
Peak = Vrna snaga dobivena STC-ispitivanjem
ta podrazumeva garancija snage?
Moduli nakon 25 godina trebaju proizvoditi 80% nazivne snage. Dobro je
da snaga linearno opada sa vremenom.
Da li je potrebno osigurati fotonaponski sistem?
Da, protiv nevremena i uticaja tree strane. Postoje odgovarajui modeli
u renomiranim osiguravajuim kuama.
Sa koliko faza mogu ui u distributivnu mreu?
1 ili 3 faze, zavisno o snazi i Tehnikim uslovima nadlene ED.
Razlika Mono i Polikristalni moduli (paneli)?
Danas iste performanse, cena i snaga.
ta znai STC?
Standard Testing Conditions: 1.000 W/m, Temp. 25 AM 1,5
www.schrack.rs

Uobiajena pitanja kupaca

ta znai NOTC?
Normal Operating Cell temparature: 800 W/m; Temp. 20; AM 1,5;
brzina vetra 1m/s;
Koliki je period povraaja investicije?
Ako se iskljui uticaj finansijskog modela, period povraaja investicije je
6-7 godina u Srbiji.

www.schrack.rs

Projektovanje sistema
Definisati prostor predvien za PV postrojenje montaa na kosi krov,
ravan krov, zemlju...
Uskladiti eljenu nazivnu snagu sa prostornim mogunostima
PV SOL software definisanje osnovnih parametara sistema:
o Predvideti broj modula
o Definisanje optimalnog invertora na osnovu broja modula i podela
modula na PV lance (stringove) u zavisnosti od MPP tracker napona
o Nain postavljanja modula (panela) odreivanje azimuta i ugla
inklinacije, izbegavanje senki

www.schrack.rs

Projektovanje sistema
Primer odreivanja osnovnih parametara pomou PV SOL 5.5 Expert
Podgorica,
Instalirana snaga: Pi=30 kW
Konfiguracija sa tri invertora snage od po 10 kW (12.5 kVA).

www.schrack.rs

Projektovanje sistema
Izlazne vrednosti PV SOL kalkulacije za predvieni sistem:

www.schrack.rs

Projektovanje sistema
Izrada detaljne specifikacije sistema:
Odreivanje zone snenog i vetro optereenja
Proraun koliina potrebnog materijala za montau
Sistem prenaponske zatite / DC-prekida / Prikljune kutije
Koliina kablova
Konektori/Kutije
Alat

www.schrack.rs

Primeri loeg projektovanja

www.schrack.rs

Katalog

www.schrack.rs

Katalog

www.schrack.rs

HVALA NA PANJI

www.schrack.rs