KONSTRUKSIONET RAM

Rama quhen konstruksioni i prbr prej shufrave (shtyllave dhe rigelave) t lidhur mes
veti n t gjitha nyjet apo n disa prej tyre n mnyr t shtangt (regjide). mund t jen
me nj hapsir drite ose shum hapsira .

Fig.1.
Sipas numrit t kateve ramat mund t jen njkatshe si dhe shumkatshe, ndrsa sipas
mnyres s pregaditjes ramat i ndajm n rama monolit dhe n rama t parapregaditur.

Fig.2a

Fig.2b
Prveq ndarjes s ramave prmes numrit t kateve dhe hapsirave, ramat mund t ndahen
edhe n baz t mnyrs s realizimit, ( t parapergaditura ose monolite).
Ramat e thyera mund t jen vetm njkatshe pr shkak t ndikimeve t jashtme, ers,
largimit t ujit n godinari.
Format e rigelave pr ramat njekatshe varen nga kushtet e shfrytzimit, krkesave teknike
si dhe forms s ndrtimit. N rast se jan ramat me elemente t paraprgaditura athere
skema statike do t jet si lidhje me sharnier n mes rigelit dhe shtylls dhe kjo vlen si
pr nj hapsir ashtu edhe pr shum hapsira.

Fig.3.
Pr objektet industriale, rndsi kan ramat me shum hapsira me rigela t
mbshtetura me an t sharnierave n shtylla por t inkastruara n themel. Nse
kemi rama t tilla ( me elemente t paraprgaditura ) gjatsia statike Lmax=24m.
N rast se nuk kemi mundsi q t realizojm kto rama me ann e
industrializimit t elementeve ose nse nuk kemi mjete prkatse pr realizimin e
tyre athere duhet t pranojm sistemin e rams njkatshe me nyje rigjide.
Shtylla mund t jet e inkastruar n themel, ose e lidhur me themel me an t
sharniers.

Fig.4.
Pr hapsirat e drites deri Lmax=15m rigeli merret i drejt.
Pr hapsirat prej 15-18m rrigeli parashikohet t meret i thyer, ndrsa pr hapsira
m t mdha kshillohet t meret rigeli n form harku.
Pr hapsira drite mbi 18m ekonomike paraqiten kapriatat prej betonit t armuar.
M posht kemi lloje t ndryshme t rigelave:

Fig.5.
Pr ndrtimet shumkatshe t tipit skelet (ramn) prdoren ramat monolite por
mund t prdoren edhe ramat e paraprgatitura.
N rast se ramat jan shumkatshe, hapsira e drits zakonisht meret 5m-8m.
N rast se prdorim n vend t betonit t armuar, betonin e paranderur ose
betonin e klasave t larta, hapsira e drits e ktyre ramave mund t ritet prej
12m-18m.
Pr t gjitha llojet e rramave, lidhja e shtyllave me themelin mund t jet i
shtangt ose inkastrim ose t jet n form t sharniers. Se cila prej ktyre kur
do t prdoret mvaret nga struktura gjeologjike e toks. Pr toka me veti t mira
m mir sht lidhja e shtylls me tokn me an t inkastrimit, ndrsa pr toka t
dobta me sharnier.
N rast se hapsirat e drits t ramave jan t vogla athere kshillohet q rigeli i
ramave t jet me pjerrsi t njanshme. Por n rast s hapsira sht e madhe
ather kshillohet q rigeli t jet i thyer.

Fig. 6
N ramat me m shum hapsira paraqitet problem i ndriimit. Pr kt arsye mbi
kontruksionin ram vendosen elemente t quajtura fanar. Ky problem mund t
zgjidhet edhe me mbigritje.

Fig. 7
Pr projektimin e ramave nuk ekzistojn metoda pr prcaktimin e prmasave
(elementeve) t ramave. S pari bejm prvetsimin e dimensioneve t elementeve
duke u bazuar n hapsirat e drits. N rast se koeficienti i shtangsis (K) e rigelit
Krr sht shum m i madhe se Ksh ather do t meret rigeli i mbshtetur n
shtylll me sharnier, ndrsa n rastin e kundrt meret plotsisht e inkastruar.

Fig. 8

Zgjidhja e skems statike

Prpara se t fillojm nga llogaritja e ramave duhet t prcaktojm skemen
llogaritse konstruktive si dhe mundsin e thjeshtsimit t saj n mnyr t
atill q pa ndikuar n rezultatet e llogaritjes t thjeshtsohet llogaritja e
rams. Psh.
1) Rigeli q sht i pjerrt apo i thyer dhe q ka pjersin jo m shum se 1/8, kto
rama ne i llogarojm si t drejta.
2) Rigelat q jan t lidhura me sharniera llogariten si absolutisht t
padeformuara
3) Zgjedhja e skems statike t rams varet nga
procesi teknologjik, krkesat arkitektonike, struktura e toks.
Llogarija e ramave
Pasi sht prcaktuar hapi n mes t ramave , lloji i mbuless dhe skemn
llogaritse t tyre. Kalohet n llogaritjen e rams , prcaktojm forcat M,V,N. Pr
t thjeshtsuar llogaritjen e ramave lejohen rastet:
1) N rast se kemi rama me m shum hapsira drite, hapsirat mes veti
nuk jan n dallim m shum se 10%, athere llogarohet rama si me
l l ......l n
hapsira t barabarta me hapsirn mesatare: l m 1 2
n
2) N ramat n t cilat ngarkesa e mbuless prcillet prmes trarve
gjatsor (sekondar), pesha vetjae e rigelit lejohet t meret si ngarkes e
prqndruar e cila vepron n pikn e mbshtetjes t trarit
3) N rast se kemi ramn me shum hapsira drite q ndodhen nn
veprimin e ngarkesave vertikale lejohet q t mos merren parasysh
uljet horizontale.
4) N ramat me shum hapsira drite ku shtangsia lineare e rigelit sht 3
her m e madhe se e shtyllave, lejohet q rigeli t llogarohet si tra i
vazhduar q ka nji inkastrim elastic n shtyllat ansore dhe I
mbshtetur lirisht n shtyllat e mesita.
5) Pr ramat n t cilat raporti n mes shums s shtangsis s shtyllave
q i bashkangjitet rigelit n raport me shtangsin e rigelit sht m e
madhe ose e barabart me 6, lejohet q rigeli t llogarohet si tra me
inkastrim t plot n shtyllat.
Pasi t jen br thjeshtsimet prkatse t skemes s llogaritjes , kalohen n
llogaritjen e rams , e cila kryhet sipas ktyre etapave:

Llogaritja e rams
Llogaritja e rams bhet ne 3 etapa.

Prcaktimi n mnyr paraprake i prmasave t elementeve t rams pr prcaktimin e

peshs vetiake t tyre. Pr kt ose shfrytzojme analogjin me ramat e
konstruksioneve t ndrtuara ose shfrytzojm kto vlera:
Forma e rigelit
Rigeli i drejt

Rigeli i
thyer

Rigeli i
kurbzuar

Pa tirant
Me tirant
Pa tirant
Me tirant

Numri i hapsirave t drits

Nj hapsir drite
Shum hapsira drite
l
l
l
l
h
h
10 12
12 16
l
l
l
l
h
h
12 16
12 16
l
l
l
l
h

h

16 20
16 24
l
l
l
l
h

h
20 24
18 24
l
l
l
l
h

h

30 35
20 40

Gjrsia prcaktohet me
b

h h

2 3

Pr shtylla t skajshme prvetsohet nse sht rama njekatshe ather latsia e

shtylls meret hsh 0 ,6 hr , nsrsa pr shtylla t mesme hsh 0 ,5 hr .
Pr t gjitha rastet pr shkak ekzekutimit m t leht gjersia e shtylls meret e
barabart me gjersin e rigelit.
N rast se kemi ramat t lidhura me sharnier, n ato raste rigelat projektohen n
form (T) (pr pranimin e forcs shtypse).
Lartsia e rigelit merret me lartsi konstante n rast se shte l 9m . Dhe me lartsi
t ndryshuar pr l12m
N rast se hapsira drite sht l 15m prdorim rigelat e paranderur.
N rast se n vend t rigelit prdoret kapriata athere pr kto raste meret q edhe
kapriata t jet e paranderur.
l
N rast se kemi rigelat t tipit (Tra) lartsia e brinjs prvetsohet t arij
10
h
ndrsa gjersia e brinjs b
(vetm tek trart e tipit Virandel). N kt
15
mnyr kemi prvetsu dimensionet e elementeve t rams (shtyllave dhe rigelit).
Tash mund t hyjm n llogari, t bjm nj llogari t prafrt pr t
vrtetu a jan tejkalu sforcimet e lejuara.

Llogaria e prafrt e elementeve t rams

N rast se rama sht monolit, me nj apo dy hapsira drite, n ato raste duhet t
kalojm n llogari t prafrt. Ne n ato raste prdorim llogarin prafrt. Pas
ksaj verifikojm vlerat e fituara dhe pas ksaj kalojm n llogarin
prfundimtare.
N rast se kemi nj ram me nj hapsira drite.

Fig.9.
Pr llogaritjen e kij rami na nevojiten karakteristiket gjeometrike (L) dhe (H).
0
Momenti maksimal max M M max
0
- momenti maksimal n trarin e mbshtetur lirisht
M max

- koeficienti i cile mer parasysh raportin e K r dhe K sh .

Kr

I
Ir
; K sh sh
l
H
K r / K sh
4
2
1

0,8
0,7
0,6

0,3
0,5
0,7

0,3
0,4
0,6

0,1
0,2

0,2
0,33

M sd g M g q M q Momenti llogarits

Me an t ktij momenti llogarits llogarohet lartsia statike d:

M sd
d kd
; hr d c .. Meret d .
b f cd
1 1
b hr
2 3
Lartsia e gjetur hr duhet t jet m e madhe ose baraz me lartsin e rigelit t
gjetur n mnyr orientuese.
Prve momentit n fush kemi edhe momentin m mbshtts M mb .

M mb 1 M
ku:
M moment i mbshtetjes pr nj tra t inkastruar n dy ant.

Fig.10.
1 - koeficienti q varet nga raporti K r / K sh
Pr rastin kur n mbshtets t themelit kemi sharnier ather kemi:
M mb 2 M
Te ramat e dijm q pos forcs prerse (M) t rigelit n skaj t shtylls, vepron
edhe forca normale (N) e cila n shtyll sht e barabart me reaksionin e rigelit
n skaet e saja. Momenti n shtyll do t jet:
h

M sds M sd N sds c
2

bd N sd
As

100 f yd
N rast se kemi ramn me lshime, Fig.11., vlera e momentit n hapsirn e drits
gjendet duke mar parasysh efektin shkarkues t ancakut me formuln si n
vijim:

Mk

Mk
Mmax

Fig.11.
0
M max M max
Mk;

Kr
K sh
Kr
pr ram me nj lshim 2
3 K sh
pr ram me dy lshime 1

Pr ramat njkatshe me shum hapsira drite, skema e llogaritjes s preferuar t

rigelit mund t merret si nj tra i vazhduar i mbshtetur lirisht mbi shtylla,
Fig.12.

Fig.12.
N varsi t momenteve t hapsirave kontrollohen prmasat e dhna, ndrsa pr
kontrollin e prmasavee t shtylls prcaktohen momentet n ann e siprme t
tyre.
N kt rast momenti prkuls n pjesn e siprme t
t shtylls s mesme gjendet
me formuln: M m 1 M mb
ndrsa pr shtylln ansore:

Ma 2M

M mb - Momenti n mbshtetjen e trarit t vazhduar n

n shtylln e mesit
ansoe
M - Momenti i inkastrimit (prkuljes) s trarit mbi mbshtetjen an
1 , 2 - koeficientt t cilt merren n varsi t raportit k r k sh
N ramat shumkatshe me shum hapsira drite, fig.13,, llogaritja e
prafrt e rigelit mund t bhet duke e pranuar at si nj tra t vazhduar me
mbshtetje t lira mbi shtylla. Mbi bazn e momenteve t rigelit kontrollohen
prmasat e prcaktuara.

Fig.13.
Pranojm sikur nga rama kemi mar n
n studim nj nyje (A). Pjest e fundit t
shufrave, q i bashkangjiten nyjes, pranohen t mbrthyera. Le t shnojm me
k s , k p , k m dhe k d shtangsit lineare t shtylls s siprme, t poshtme, t rigelit
majtas dhe rigelit djathtas. Pr gjetjen e momenteve q veprojn n shtylln e

siprme dhe t poshtme, ngarkojm elementet e nyjsn mnyr t till q

momenti i nyjs M t jet maksimal. Pr kt duhet q rigeli m i shkurtr t
ngarkohet vetm me ngarkesn e prhershme, ndrsa ai m i gjat me ngarkesn
e plot. Momenti i nyjs do t jet:
M M ac M ab
ks
M ad M
k s k p k n k d
M ac M

kp

Pr nyjen (C) pr shufrn e skajshme kemi:

k
M ck s M ca
k

M c0

kp

k k

M ca

k p kd

Pr veprimin e ngarkesave t ramave shumkatshe kur deshirojm t gjejm

momentet me vlera m t sakta mund t shfrytzojm metodn e zavendsmit t
rams me nj sistem ramash nj katshe.
Pr nj prcaktim m t sakt t momenteve n elementet e rams nga veprimi i
ngarkesave vertikale n vend t metods s siprme, prdorim metodn e
zvendsimit t rams shumkatshe me nj sistem ramash njkatshe.

Fig.14.
Kjo metod bazohet n faktin q ngarkesat e nj kati nuk ndikojn shum n
rigelat e kateve fqinje dhe spostimi horizontal sht i barabart me zero. N kt
mnyr llogaritja bhet n mnyr t pavarur dhe momentet n rigel, t
llogaruara pr seciln rame njkatshe, pranohen si momente prfundimtare pr
kontrollimin e prmasave t rigelave, ndrsa pr momentet e shtyllave merret
momenti edhe i rams fqinje.
Kur kemi caktuarr momentet n kt mnyr kemi caktuar momentet e praf
prafrta.

Llogaritja prfundimtare
Pas kontrollimit t prmasave kalojm n llogaritjen prfundimtare t rams,
d.m.th. n prcaktimin e forcave prerse (M, N, V) t nevojshme pr prcaktimin
e siprfaqes s armaturs q duhet vendosur ne elementet prbrse t rams.
Llogaritja bhet nn veprimin e ngarkesave
ngarkesave t prhershme, prkohshme dhe
ngarkesave t jashtzakonshme.
Nqoftse gjat llogaritjes s armaturs prerja trthore e rigelit apo e shtylls nuk
momenti i inercis s elementit me prmasa t rritura nuk sht m i madh se dy
her momenti i inercis
s fillestare. N rast t kundrt duhet q me prmasa t
rreja te bhet llogaritja e rams pasi si pasoj e ndryshimit t momenteve t
inercis ndryshojn edhe forcat prerse (M,N,T) n elementet e rams. Llogaritja
e rams mund t bhet me nj nga metodat e statiks s konstruksioneve.

Llogaritja e rams gjithashtu mund t bhet edhe me programet e gatshme (SAP,

RadImpex, etj).

Prkulshmria gjatsore e elementeve

Pr ramat shumkatshe si lartsi llogaritse e prkuljes gjatsore l0 e shtyllave,
kemi kto raste:
1. Kur mbulesat e rams prbhen prej elementeve t
t parapregaditura, prej
betonit t armuar, ather pr shtyllat e t gjitha kateve me prjashtim t katit
t par, l 0 H (ku H sht lartsia e katit), duke pranuar
pranuar lidhjet e shtyllave si
erniera t palvizshme, ndrsa pr katin e par, l 0 0,7 H , duke pranuar
lidhjen e siprme t shtylls ernier t palvizshme, ndrsa at t poshtme
me themelin si mbrthim t plot.

Fig.15.

Fig. 16.

2. N rast se rama sht monolite athere pa prjashtim miret l 0 0,7l duke

pranuar nji lidhje t shtylls arnjer , ndersa lidhjen tjetr mbrthim t plot.
Pr ramat njkatshe t inkastruara n pjesn e poshtme dhe me sha
sharnier n
pjesn e siprme ,lartsia e llogaritjes l0 n drejtim trthor merret :
N objekte pa vinura

3. N rast
st se rama sht me nj hapsir drite athere l0 1,5 H

Fig.17.
4. N rast se ka m shum hapsira drite athere l0 1,2 H
N objekte me vinura
N rast se kemi tra t vinurs athere kemi dy pjes, pjesa mbi traun e vinurs
dhe pjesn nn traun e vinurs.
Shtylla nn trarin e vinures
5. N rast se kemi trart t parapregaditur t vinurs ather l0p 1,5 H
6. N rast se sht trari i vinures monolit athere l0p 1,2 H
Pr pjesn e siprme t shtylls pr vinurn e parapregaditur sht me gjatsi si
n fig.18.

Fig.18.
Shtylla mbi trarin e vinures
N rast se kemi trart t parapregaditur t vinurs ather l0s 2,5 H s
N rast se sht trari i vinures monolit athere l0s 2,0 H s
N rast se llogarojm tash pr dimensionin gjatsor t rams (B) merret edhe ate:
Pr objektet pa vinura
1. Pr objektet pa vinura (t parapregaditura) l0 1,2 H , kjo meret nse nuk
kemi kurfar trau gjatsor n drejtimin gjatsor t rrams n mes.
2. N rast se kemi traje gjatsore athere l0 H
Pr objektet me vinura

Shtylla nn trarin e vinures

Me trar t vinures t parapregaditur dhe kur mungojn trart lidhs
gjatsor l0p 1,2 H p
Me trar t vinures monoli t vazhduar pamvarsisht nga trart lidhs
gjatsor l0p 0.8H p
Shtylla sipr trarit t vinurs
N rast se kemi trart t parapregaditur t vinurs dhe munges t trarve
gjatsor lidhs l0s 2,0 H s
N rast se kemi trart t vinurs monolite t vazhduar pamvarsisht nga trart
lidhs l0s 1.5 H s
Gjat llogartjes s shtyllave t vinurave t hapura ( pa mbules) pr drejtim
trthor lartsia lp miret :
Pr tra t vinures t parapregaditur l0p 2 H p

Pr tra t vinures t vazhduar (monolite ) l0p 1.5H p

Ndersa pr drejtimin gjatsor lartsia l0 miret :

Pr trart e parapregaditur t vinurs l0p 1.5H p

Pr tra t vinures t vazhduar (monolite ) l0p H p

l0p - gjatsia llogaritse e pjess s poshtme t shtylls

l0p -gjatsia llogaritse e pjess s siprme t shtylls

H s lartsia prej kots s siprme t ancakut t vinurs deri n mbshtetjen e

rigelit
H p - lartsia prej kots s siprme t temelit deri n lartsin e traut t vinurs.
Pr konstruksionet e
konstruksioneve tjera.

ramave

duhet

prmbahemi

disa

rasteve

Veanti mbi konstruktimin e ramave

Ramat prbhen nga rigelat dhe shtyllat . Prsa i prket rigelave ata
prderisa punojn n prkulje armohen njisoj si trart e zakonshme, n
varsi t momenteve t prkuljes , forcave transverzale, ndrsa shtyllat si
element q punojn n shtypje jashqendrore , n mvarsi t momenteve
prkulse dhe t forcave normale n shtypje . Randsi ti kushtohet
realizimit t nyjeve t lidhjes s rigeleve me shtylla si dhe nyjeve n zonn
e kthimit t rigelave.
N baze t shum experimenteve q jan br pr shprndrarjen e nderjeve
normale n nyjen kndore t rams e ndodhet n kushte t puns n prkulje
,varet kryesisht nga forma e kndit t brendshm t nyjes , kshtu nderjet

shtypse kan vlern m t madhe pr kndin =900 ndersa zvoglohet me rritjen

e rrezes s kubzuar t zones kndore.

Fig.19.
N rast se kt nyje mund ta realizojm n baz t nj kalimi t kurbzuar athere
kemi nderjet m t vogla (me vija t nderprera).
Kjo, pasi kurbzimi zakonisht vshtir realizohet athere kjo mund t arrihet edhe
me zvoglimin e ndryshimit t kndit (me vuta).
N qoftse shtangsia e shtylls nuk sht m e madhe n krahasim me at t
rigelit lejohet lidhja e rigelit me shtyllen pa vut.
Armimi i nyjeve me momente negative bhet me kurbzimin e armatures s
rigelit dhe t shtylls ose parashihet edhe armature shtes e kurbzuar.
Ne kt rast zgjedhen numrin m i vogl i shufrave t vazhdohet dhe armatura
tjetr t vendoset si suplementare.

Fig.20.
N rast se kemi nyjen knddrejt athere armatura behet:

Fig.21.
Te ramat shumkatshe kur kemi rastin e momentit pozitiv, armimi bhet me
kthimin e armatures n form t .

N nyjet ansore t ramave shumkatshe , shufrat punuese t rigelit (shufrat e

siprme ) duhet t futen n shtyll.

Fig.22.
Stafat njashtu mund t vendosen pr dy drejtimet.

Fig.23.
Nse kemi nyjen e rams shumkatshe, armatura bhet:

Fig.24.
Pr nyjen n mes fushe te ramat armatur shkon si te trart gjegjsisht:

Fig.25.

Nyja q formohet pr rigelin e kthyer

kur 160 nuk kemi nevoj t ndrprejm armaturn
armaturn e trhequr por ajo

kthehet pa kurfar ndrprerje.

Fig.26.
N rast se 160 armature e trhequr ndrpritet.

Fig.27.

Nse kemi rastin pr rigela shumkatshe ather armimi bhet

bhet si n figurn e
mposhtme.

Fig.28.
Pr shkak t seizmiks q kemi msuar te shtyllat, te rramat shumkatshe rrigeli
zgjidhet kshtu:

Fig.29.
Pos ktyre nyjeve q pam mes shtylls dhe rigelit pr ramat njkatshe dhe
shumatshe, kemi edhe nj nyje t rndsishme q formohet mes shtylls dhe themelit.
N rast se kemi lidhje sharnier.

Fig.30.
Nse kemi forca t mdha transverzale athere edhe pr kt vendoset armatur
n zonn e siprme ose armatur trthore. Mund t punon edhe pa pjesn
zemrore (n mes n form pyke) t betonit por ather pr t punuar si sharnier
armimi duhet t bhet n kt mnyr:

Fig.31.
Pr ramat me sharnier mund t llogaojm edhe me zvoglimin e dimensionit t
shtylls:

Ankerat q dalin prej themelit duhet t jen s paku 1m.

Fig.32.
Edhe pr lidhjet tjera q mund t paraqiten duhet t prdorim parimet e dhnura
m hert.

Fig.33. Formimi i nyjes te mbajtesit kapriat

Shufrat e shtypura te kapriates punohen drejtkendeshe apo T prerje , moment i
inercionit logjikisht duhet te jete ne rrafshin e kapriates per moment te perkuljes
te madhe . Nese vendoset jashte rrafshit shufra ngarkohet me perkulshmeri
anesore , formimi i shufres me T prerje arrihet te dy qellimet.