HUBUNGAN ETNIK

BAB 8 Pemerkasaan Pendidikan Ke

Arah Kesepaduan Sosial
NOOR AISYAH SOMKAM BINTI ISMAIL
NURSYAZWANI AINAA BINTI RAHAMZAN
NUR FAZLIN BINTI ABDUL MANAN

HASIL PEMBELAJARAN

Memahami perkembangan sistem pendidikan

vernakular di Malaysia.
Menghayati kepentingan sistem pendidikan sebagai
alat untuk memupuk perpaduan.
Menilai pendidikan ke arah kesepaduan sosial.

PENGENALAN

Pendidikan merupakan asas penyatuan dalam proses pembinaan negara

bangsa.
Sistem pendidikan di Malaysia berorientasikan komuniti etnik tertentu yang
berkongsi kurikulum yang sama:

Sistem Pendidikan Vernakular (jenis Kebangsaan)

Pengekalan sistem tersebuat menggalakkan lagi pemisahan antara komuniti

etnik.
Matlamat kerajaan untuk memupuk kesepaduan sosial antara anggota
masyarakat menerusi sistem pendidikan kebangsaan sukar untuk dicapai
sepenuhnya.

Neena (1985) meletakkan peranan penting pendidikan formal

dalam proses sosialisasi.
Bagi pelajar yang mempunyai perbezaan latar belakang
sosiopolitik, sekolah boleh mensosialisasikan mereka semula
mengikut kumpulan yang sama, di samping dapat
mengamalkan semangat bertolak ansur dan saling memahami
antara satu sama lain.

SEJARAH PENDIDIKAN DI MALAYSIA

DAN HUBUNGAN ETNIK
Sesuatu bahasa dapat dipertahankan melalui sistem pendidikan.

Setiap komuniti etnik di Malaysia berusaha mempertahankan

sistem pendidikan masing-masing.

Sukar bagi kerajaan untuk membentuk satu identiti kebangsaan

menerusi sistem pendidikan kebangsaan dengan menggunakan
Bahasa Melayu sebagai bahasa kebangsaan.

Tanah Melayu
Sistem pendidikan banyak dipengaruhi oleh penjajahan.
Penjajahan British selama 130 tahun:
Dasar Pecah dan Perintah dengan mengasingkan etnik mengikut
komuniti masing-masing.
Matlamat: mengelakkan konflik antara satu sama lain.

SETIAP KOMUNITI MEMPERTAHANKAN WARISAN BUDAYA DAN

PERADABAN MASING-MASING!

KOMUNITI MELAYU
Persekolahan secara tidak
formal

Sekolah agama, sekolah agama

rakyat, sekolah pondok, madrasah
Bahasa Melayu & bahasa Arab
(bahasa penghantar)
Sukatan pelajaran:

Sekolah vernakular Melayu

Didirikan oleh kerajaan British

Pembacaan al-Quran, hadis dan

hal ehwal keagamaan.

Dibiayai oleh individu tertentu

Bebas dari pemantauan British

Persekolahan secara formal

Bahasa Melayu sbg bahasa

penghantar

Sukatan pelajaran:

Membaca, mengira, menulis, ilmu

pertukangan, anyaman, pertanian.

Lepasan yg berkelayakan
Maktab Perguruan Sultan Idris

Menlanjutkan pelajaran ke
Indonesia, India dan Mesir.

Tidak diterima berkhidmat dalam pentadbiran British.

KOMUNITI CINA

Majoriti komuniti Cina mendirikan sekolah di wilayah dan

negara mereka diami.
Menubuhkan sistem pendidikan Cina klasik pemahaman
penulisan Cina klasik.
Dasar laissez-faire British membuka peluang penubuhan
sekolah.

bahasa penghantar: bahasa Cina

Sukatan pelajaran, guru dan buku teks dari China.
Ditubuhkan secara persendirian dan dibiayai oleh Persatuan
Peniaga Cina dan dilindungi oleh persatuan Cina (Huatuan)
Mempunyai peringkat rendah dan menengah.

1920, kebangkitan semangat nasionalisme di China

(Kuomintang dan Komunis) meresap masuk ke Tanah Melayu
menerusi sekolah vernakular Cina.

Mempengaruhi komuniti Cina.

British menggubal Enakmen Pendaftaran Sekolah

Mengawal pendidikan vernakular Cin

Mengurangkan campur tangan sepenuhnya dari persatuan Cina.
Sebahagian besar sekolah menerima bantuan kerajaan dan
dipantau kerajaan British.

Akan tetapi, kerajaan British didesak oleh sebahagian komuniti

Cina untuk tidak campur tangan dalam hal ehwal pendidikan
dan kehendak ini berterusan sehingga kini.

KOMUNITI INDIA

Komuniti India tidak mempunyai sumber/dana kewangan untuk

menubuhkan sekolah.
Kebanyakkan enggan memasuki sekolah vernakular Melayu.
Lantas, pihak pengurusan estet menubuhkan sekolah
vernakular Tamil.

Bahasa penghantar: bahasa Tamil.

Sukatan pengajaran dan tenaga pengajar dari India.

Namun para ibu bapa kurang memberi sambutan ekoran

persekitaran serba kekurangan dan penekanan persekolahan
sehingga tahap sekolah rendah.
Tidak berpeluang menjawat jawatan tinggi dalam pentadbiran British.

SEKOLAH VERNAKULAR INGGERIS

Sekolah-sekolah ini pada mulanya dikuasai oleh mubaligh

Kristian.

Bahasa penghantar: bahasa Inggeris.

Diambil alih oleh kerajaan British bagi memenuhi keperluan

pentadbiran British.

Lulusan sekolah Inggeris berpeluang menjadi pegawai tadbir rendah.

Komuniti Cina dan India di bandar, golongan Melayu kelas atasan

mempunyai peluang tinggi untuk masuk.
Berpeluang untuk melanjutkan pelajaran ke kolej dan universiti di dalam
atau luar negara.

Proses untuk melaksanakan DASAR PENDIDIKAN

KEBANGSAAN sebagai teras kesepaduan sosial telah
berhadapan dengan cabaran, terutamanya selepas
kemerdekaan tercapai.
Proses perkembangan dasar pendidikan ini boleh
dibahagikan seperti berikut:

ERA PENJAJAHAN DI TANAH MELAYU

(1800 1945)
Sehingga 1920, 2 bentuk pendidikan menjadi keutamaan British:
Pendidikan Inggeris
Pendidikan vernakular
Terdapat pemisahan dalam pendidikan komuniti Melayu berikutan
perkembangan semangat nasionalisme yang tidak sekata dalam
proses mencapai kemerdekaan.

Menandakan kemunduran masyarakat Melayu bawahan dalam bidang

pendidikan.

Komuniti Cina dan India

Tidak diberi keistimewaan dalam pendidikan.

Pendidikan Inggeris dan vernakular

Tetapi msih berpeluang meneruskan ke peringkat menengah dan universiti.

Dasar Pendidikan Inggeris:

Membentuk jurang perbezaan antara dalam kalangan etnik Melayu

(menguntungkan golongan kelas atasan Melayu) dan juga antara
komuniti Melayu dan bukan Melayu.
Faktor komuniti Melayu kurang berpeluang dalam pendidikan
1.

Perjanjian yang mengesahkan adat resam dan agama Islam tidak boleh
digugat, untuk mengelakkan penyebaran ajaran Kristian oleh mubaligh.

2.

Kebanyakkan sekolah Inggeris berada di bandar.

3.

Yuran yang tinggi.

Selepas 1920-an, dasar pendidikan Inggeris berdasarkan

sistem pendidikan vernakular.
Merancakkan lagi pemisahan komuniti

Menggalakkan kanak-kanak menerima pendidikan vernakular di

peringkat awal dan mengukuhkan pemisahan antara generasi muda dari
sudut warisan nilai, budaya, bahasa, ekonomi, politik dan kesenian.

WALAU BAGAIMANAPUN, dasar British tidak boleh dianggap

sepenuhnya sebagai benih pemisahan.

Sekirannya dasar pecah dan perintah tidak dilaksanakan, setiap etnik

tetap akan bergerak dalam komuniti dan membina pendidikan sendiri.

Ikatan etnisiti menjadi lebih penting apabila wujud unsur yang

boleh dikongsi seperti agama, bahasa, keluarga, kebudayaan,
tradisi, sejarah, dan keturunan yang sama. (Huntington, 2005)

Justeru, kumpulan etnik di Malaysia lebih cenderung untuk

mempertahankan sistem pendidikan vernakular.

TEMPOH PENDUDUKAN JEPUN

1942 - 1945
Bahasa perantaraan: bahasa Jepun
Sekolah Inggeris dan Cina disekat
Pentadbiran Jepun tidak mengganggu sekolah Melayu.

DASAR PENDIDIKAN
1945-1970

Dasar Cheeseman 1946

Matlamat:

Inti pati utama:

Peruntukan pendidikan peringkat rendah dan bahasa ibunda

Pendidikan Inggeris peringkat rendah dan kelayakan ke peringkat menengah
Peluang pendidikan bagi golongan wanita

Permasalahan:

Penyatuan antara komuniti etnik yang berbeza

Bahasa perantaran dan jangka masa perubahan

Peluang secara percuma bagi sekolah Inggeris peringkat rendah dan
menengah

Kelemahan:

Kekurangan tenaga pengajar di sekolah Inggeris

Ketiadaan kuasa untuk melaksanakannya

Jawatankuasa Car-Saunders 1947

Tujuan:
Merangka

pendidikan tahap universiti di TM

Matlamat:
Penyatuan

menerusi penggunaan BM sebagai bahasa

pengantar

Masalah:
Kedudukan

bahasa bukan Melayu tergugat

Percanggahan pandangan antara komuniti Melayu

Jawatankuasa Hubungan Antara Kaum

1949

Matlamat:

Ahli:

Dato Onn B Jaafar

Tan Cheng Lock
Thuraisingham

Kaedah:

Memupuk penyatuan dalam masyarakat majmuk

Membina sebuah negara bangsa baharu yang merdeka

BM dan BI wajib diajar di sekolah rendah

Pertubuhan Sekolah Kebangsaan, BM dan BI sebagai bahasa
pengantaraan
Bahasa ibunda boleh diajar

Masalah:

Mempertahakan sistem pendidikan yang diwarisi

Laporan Barnes 1951

Tujuan:
Mewujudkan kesepaduan sosial
Memupuk semangat perpaduan dan integrasi antara etnik

Matlamat:

Menyemak dan memperbaiki bentuk pendidikan Melayu

Kaedah:
Merangka satu corak pendidikan
BM dan BI sebagai bahasa pengantaraan di sekolah
rendah
Memansuhkan sekolah vernakular
BI sebagai bahasa pengantar di sekolah menengah

Masalah:

Tentangan daripada komuniti bukan Melayu

Laporan Fenn-Wu 1951

Tujuan:
Menyemak

semula sistem pendidikan komuniti Cina

Usul:
Mempertahankan

kedudukan sekolah Cina dan

bantuan kewangan
Sekolah vernakular tidak boleh dihapuskan
Sekolah Cina tidahkmenfokuskan bentuk, kaedah dan
sukatan pelajaran dari negara China.

Kelemahan:
Sentimen

yang kuat untuk mempertahankan bahasa

masing-masing

Ordinan Pendidikan 1952

Tujuan:

Menjadikan sistem pendidikan sebagai teras penyatuan

Isi:
BM atau BI sebagai bahasa perhubungandi sekolah rendah
Kemudahan disediakan untuk menggunakan BC dan BT jika
jumlah pelajar bukan Melayu melebihi 15 orang
Mengangkat kedudukan BM

Kelemahan:

Menggugat bahasa dan budaya yang diwarisi bukan

Melayu

Laporan Razak 1956

Matlamat:

Memartabatkan peranan BM dalam sistem pendidikan dan

dalam pembinaan negara bangsa

Usul utama:
BM sebagai bahasa pengantar
Sekolah Jenis Kebangsaan menggunakan BC, BT dan BI
Sukatan pelajaran, sistem peperiksaan, latihan perguruan
dan sistem nazir yang sama
BM sebagai kursus wajib bagi semua pelajar
Pendidikan yang menggunakan BM dilanjutkan ke peringkat
menengah dan universiti

Laporan Rahman Talib 1960

Akta Pendidikan 1961

Tujuan:
Memantau

Ordinan Pelajaran 1957

Usul utama:
Bahasa

kebangsaan ialah medium perhubungan dan

dipraktikkan
Menyeragamkan sistem peperiksaan dan persekolahan
Penekanan terhadap pendidikan teknik dan vokasional
Penekanan terhadap pendidikan moral dan
keagamaan

Sistem pendidikan

IPT

Pra-U
Sek Men
Sek Keb
Sek (J) Keb
Sek W

Sekolah Kebangsaan
Sekolah Jenis Kebangsaan

Sek Kebangsaan

Sek Jenis Kebangsaan

BM

Bahasa pengantar

BC, BT

Lebih kompleks

Kurikulum
Sukatan mata
pelajaran BM

Lebih mudah

Penyesuaian memenuhi Falsafah Pendidikan Negara, iaitu untuk melahirkan

pelajar yang seimbang dari segi Jasmani, emosi, rohani dan intelek
Perbezaan bahasa tidak menyebabkan segrigasi, tetapi mewujudkan integrasi

Pendidikan Menengah

Matlamat:
Mencapai wawasan pendidikan negara
Memantapkan kesepaduan sosial

Kelas peralihan selama setahun

BM sebagai bahasa pengantar utama
Bahasa ibunda dibenarkan sekiranya memenuhi syarat
Kelas moral dan kelas agama Islam
Kewujudan pilihan dalam mata pelajaran
Pembukaan kuota ke SBP dan MRSM

PEMERKASAAN PENDIDIKAN KE
ARAH KESEPADUAN SOSIAL
PENTING KERANA SISTEM PENDIDIKAN
MEMPUNYAI KAITAN RAPAT DENGAN KESEPADUAN
SOSIAL
TERUTAMA DARI SEGI
PENGUNAAN BAHASA PENGHANTAR DAN
KURIKULUM

SEKOLAH WAWASAN

Menggalakkan interaksi lebih rapat antara etnik

Perkongsian kemudahan yang sama antara beberapa
sekolah awam.
Merupakan sekolah rendah yang berkonsepkan belajar
bersama-sama dalam satu kawasan yang sama tanpa
mengira etnik/agama.
NAMUN, pelaksanaan Sekolah Wawasan dibantah
oleh kebanyakan etnik Cina dan India.
Mengapa?

Tujuan & Matlamat Penubuhan Sekolah

Wawasan

Mewujudkan perpaduan dalam kalangan murid-murid

yang berbagai-bagai bangsa dan latar belakang.
Memupuk semangat interaksi antara murid-murid daripada
pelbagai aliran.
Melahirkan generasi yang mempunyai sifat toleransi dan
persefahaman yang tinggi demi mewujudkan sebuah
negara yang bersatu padu.
Menggalakkan interaksi yang semaksimum antara semua
warga sekolah melalui perkongsian kemudahan sekolah
dan pelaksaan pelbagai aktiviti lain di sekolah.

TAHUKAH ANDA?

Kompleks Sekolah Wawasan Pekan Baru, Parit

Bundar, Perak
Kompleks Sekolah Wawasan Taman Aman, Alor
Setar, Kedah
Kompleks Sekolah Wawasan USJ 15, Subang Jaya,
Selangor
Kompleks Sekolah Wawasan Pundut, Seri Manjung,
Perak

PENDIDIKAN PRAUNIVERSITI

TINGKATAN 6
MATRIKULASI
DIPLOMA (POLITEKNIK)

INSTITUSI PENGAJIAN TINGGI

Institusi Pengajian Tinggi Awam (IPTA)

Institusi Pengajian Tinggi Swasta (IPTS)
IPTA yang didominasi oleh orang Islam dan bumiputera
Sabah dan Sarawak:
UiTM
USIM
UIA
Selaras dengan kehendak Perlembangaan yang meletakkan
I slam sebagai agama persekutuan dan hak istimewa orang
Melayu, (Sekolah Agama dan MRSM)

Kemasukkan ke IPTA berasaskan meritokrasi.

Satu sistem yang membolehkan para pelajar dapat bersaing
secara sihat dan tiada etnik yang akan mempertikaikan
kemasukan etnik lain ke IPTA.
Kerencaman sistem pendidikan yang dilalui pada peringkat
rendah dan menengah berakhir di alam varsiti.
Pelajar
di
peringkat
institusi
pengajian
tinggi
berlatarbelakangkan pelbagai aliran.
Akan menjalani kehidupan sebagai mahasiswa secara
perkongsian.
Ruang untuk bergaul dan berinteraksi antara etnk yang
berbeza adalah lebih luas.

Cabaran dalam Pendidikan dan

Bahasa

Isu sekolah vernakular dalam sistem pendidikan di Malaysia kerap

menjadi kontroversi.
Menyatakan sekolah vernakular tidak pernah mengakibatkan
polarisasi, menjejaskan perpaduan antara etnik negara malah telah
mempertingkatkan daya saing negara di peringkat antarabangsa.
Majoriti etnik Cina yang diwakili oleh Dong Jiao Zong meminta
kerajaan bersikap terbuka dalam memberi layanan sama rata
kepada sekolah pelbagai aliran.
Persatuan Guru-Guru Sekolah Cina Kuala Lumpur menggesa
PGGSC di negeri lain menyokong tindakan mereka dengan
mengemukakan Memorandum Pendidikan Persekutuan Malaya.
Sokongan ini membawa kepada penubuhan Jiao Zong pada 25
Disember 1951. Antara tuntutan mereka ialah:
Bahasa Cina, Tamil, Inggeris dan Melayu diberikan layanan yang
sama dan disenaraikan sebagai bahasa rasmi.
Pendidikan Cina dijadikan satu drpd aliran pendidikan negara.

3 Rukun Politik Cina

1)
2)

3)

Mempertahankan pendidikan Cina.

Mempertahankan penerbitan akhbar Cina yang
melibatkan 6 akhbar harian di Semenajung dan 8 akhbar
di Sabah dan Sarawak.
Mempertahankan persatuan Cina (huatuan) yang
melibatkan 8000 buah persatuan seperti persatuan rumah
ibadat, puak dan bahasa, politik dan pendidikan,
perniagaan dan perdagangan.
Persatuan bahasa dan pendidikan seperti Hua Zong, Dong
Zong dan Dong Jiao Zong lebih berpengaruh berbanding
dengan parti politik.

Komitmen Kerajaan

Sebelum 1996, terdapat Akta Pelajaran 1961

Seksyan 21 (1B) yang memberi kuasa kepada
Menteri Pelajaran untuk menutup atau
memansuhkan Sekolah Jenis Kebangsaan.
Atas dasar tolak ansur, 1995, Menteri pelajaran
ketika itu menarik balik kuasa/peruntukan itu
apabila membentangkan Akta Pelajaran baharu
pada 1996.

Akta Pendidikan 1996

Melaksanakan dasar pendidikan negara dengan
berasaskan Falsafah Pendidikan Kebangsaan
yang dicapai melalui Sistem Pendidikan
Kebangsaan.

memperuntukkan bahasa kebangsaan sebagai

bahasa pengantar utama
Kurikulum kebangsaan dan peperiksaan yang
sama.

Sistem pendidikan mestilah memenuhi

keperluan 1Malaysia

Perkara ini tidak berlaku kerana sistem pendidikan

pelbagai tidak akan membantu rakyat memahami gagasan
tersebut.
640,00 orang pelajar SKJ(C)
1/10 terdiri daripada pelajar bukan etnik Cina.
Pelajar Cina yang mendapat pendidkan Inggeris kurang
identiti kecinaanya, lebih mudah bergaul dengan etnik lain
sekaligus memudahkan proses integrasi nasional.
Manakala, pelajar yang mendapat pendidikan sekolah
Cina sebaliknya.
Malah, berikutan proses sosialisasi, setiap etnik
memperjuangkan kepentingan etnik masing-masing.

Bahasa menjadi penghalang kepada

integrasi

Berikutan kumpulan ras dan etnik yang berlainan mahu

mengekalkan bahasa mereka sebagai alat untuk
menyampaikan kebudayaan dan nilai-nilai sosial.
Kewujudan sekolah berasaskan etnik boleh
membantutkan usaha perpaduan antara etnik.
Kebanyakan pelajar mempunyai sentimen perkauman
yang tinggi berikutan proses sosialisasi yang dilalui
sebelum memasuki alam kampus.
Interaksi yang berlaku amat terhad.

Kesan positif pemansuhan Seksyen 21

(2) Akta Pendidikan 1961

Mampu menarik lebih ramai pelajar bumiputera ke

sekolah aliran Cina.
Kesannya, lebih ramai orang boleh bertutur bahasa
Mandarin dan dapat menguasai 3 bahasa dengan
petah.
Dapat membantu /meneroka perniagaan dengan
China sebagai kuasa besar ekonomi global.

KESIMPULANNYA

Agen sekolah sebagai agen kedua yang penting

dalam sosialisasi politik dan perpaduan.
Kerajaan perlu mencari titik persamaan untuk
memenuhi matlamat gagasan 1Malaysia.

TERIMA KASIH kerana sudi mendengar :)