Arlk Hesab

Her trl geminin dizaynnda gemiyi oluturan arlklarn n dizayn aamasnda doru olarak
hesaplanmas geminin tekno-ekonomik performans karakteristiklerinin belirlenmesinde son
derece nemlidir. Herhangi bir deniz arac aadaki eitlii salamak zorundadr.
Wi

Burada geminin deplasman tonaj ve

gemideki arlklarn toplamdr. Bir ticari

gemi iin toplam arlk dalm yle olacaktr.

WLS DWT
Burada WLS geminin light ship arl, DWT ise deadweight tonaj olup geminin yk tama
kapasitesini gsterir. Toplam deadweight, aadaki gibi, kargo DWT ile yakt, ya, tatl su ile
mrettebat ve kumanya arlklarndan oluacaktr.
DWT DWTC WF WL WFW WMUR ,KUM

Geminin light ship arl aadaki gibi gruplanabilir.

WLS = WS + WM + WO+WMAR
Burada WS elik tekne arl, WM ana makina ve makina dairesindeki yardmclarn arl
ve WO donanm arln gstermektedir. WMAR ile gsterilen light ship marjini olup ticari
yk gemilerinde % 3 alnabilir.
Gemiler son derece karmak mhendislik yaplar olduundan n dizaynda gemi toplam
arln tahmin edebilmek iin toplam arln belli arlk gruplarna blnmesi
zorunludur. Aada ticari ve askeri gemiler iin tipik arlk gruplar grlmektedir.
Grup No
1000
2000
3000
4000
5000
6000
7000

Ticari gemi
Tekne
Makina ve Sevk Sistemi
Elektrik Donanm
Yardmc Makina ve Devreler
Donanm ve Tefriat
Ykleme Boaltma Donanm

Askeri gemi
Tekne
Makina ve Sevk Sistemi
Elektrik Donanm
Komuta Kontrol Sistemleri
Yardmc Makina ve Devreler
Donanm ve Tefriat
Silah-Sensr Sistemleri

Herbir grup kendi iinde alt gruplara ayrlacaktr. rnein Tekne grubu aadaki ekilde alt
gruplara ayrlacaktr.
1000 Tekne
1100 Kaplama ve Destek Yaplar
1110 D Kaplama
1113 Levha Omurga

31

1. elik Tekne Arl

Light ship iinde en nemli grubu oluturan tekne arlnn balca elemanlar; omurga,
kaplama levhalar, boyuna ve enine postalar, derin postalar, kemere ve stifnerler, braketler,
ift dip, perdeler, ambar azlar, makina temelleri ve st binalardr.
Bir geminin elik tekne arln belirlemek iin en salkl yntem inada kullanlan tm
malzemelerin arlklarnn llerek toplam arlklarn bulunmasdr. Ancak bu yntem ina
ileminin sona ermesi ile bir sonu verebilir ve daha inann balamam olduu n dizayn
aamasnda kullanlamaz.
n dizayn aamasnda tekne arln hesaplamada kullanlabilecek yntemler aadaki gibi
snflandrlabilir:

Kbik say benzerliine dayal yntemler

Kuadratik say benzerliine dayal yntemler
Klas kuruluu kurallarna dayal yntemler
Ampirik ifadeler
Benzer gemi yaklam

Bu yntemler aada incelenmektedir.

Geminin baz ksmlarnda elik d malzeme kullanlmas durumunda
1 ton yksek gerilimli elik 1.13 ton
1 ton alminyum
2.9 ton
1 ton FRP
2.9 ton
gemi ina eliine edeer kabul edilebilecektir.

1.1. Kbik Say Benzerliine Dayal Yntemler

Bu yaklamda tekne arlnn kbik say (LBD) ile orantl olduu kabul edilir. Yani
WS =CN LBD
Burada CN kbik say katsays olup birim hacmin arln gsterir. Bylece elik tekne
arl bilinen benzer bir gemiden hareket edilerek yeni geminin elik tekne arl
WS C N LBD WS0

LBD
L 0 B0 D 0

eklinde bulunabilir. Burada 0 indisi arl bilinen orijinal gemiyi gstermektedir.

Benford(44) kbik say benzerlii esasna gre aadaki banty nerir:
0.9

LBD
WS C N
c1 c 2 c 3
2832

32

Burada
CB
2
L
c 2 1 0.36 S
L
c1 0.675

L S : st yap boyu

c 3 0.006 8.3
D

CN=340

1.8

0.939

Yukardaki bantda L, B, D, Ls m cinsinden alnacaktr.

Kafal(1) elik tekne arl iin aadaki banty nerir.

WS C S N 1 (C B 0.70) 1 0.4 1 0.25 2 ...

L
L
3

CS katsays aadaki ekilde verilir:

C S 0.210 0.026Log 10 N 1 0.025 12

D

Burada
N
CB
L
B
D
1
2

: LBD [m3]
: Blok katsays
: Gemi boyu [m]
: Gemi genilii [m]
: Gemi derinlii [m]
: Ana gverte zerindeki st binalarn etkin boyu [m]
: kinci gverte zerindeki st binalarn etkin boyu [m]

1.2. Kuadratik Say Benzerliine Dayal Yntemler

Burada elik tekne arlnn
WS C Q L(B D)

eklinde ifade edilebilecei kabul edilmektedir. CQ kuadratik katsay olup bu durumda elik
tekne arl bilinen benzer bir gemiden hareket edilerek yeni geminin elik tekne arl
WS C Q L(B D) WS0

L(B D)
L 0 (B 0 D 0 )

olarak bulunabilir. Burada 0 indisi arl bilinen orijinal gemiyi gstermektedir.

33

Watson-Gilfillan(16) kuadratik benzerlikten hareketle gemi elik arl iin aadaki genel
forml nerirler.
WS KE1.36
Burada E parametresi yle hesaplanr.
E L(B T) 0.85L(D T) 0.85 1 h 1 0.75 2 h 2

Burada 1 , h 1 bordadan bordaya uzanan st yaplarn boy ve ykseklii, 2 , h 2 ise gverte

evlerinin boy ve yksekliidir. K katsays deiik gemi tipleri iin aadaki ekilde nerilir.
Gemi Tipi
Tanker
Kimyasal tanker
Dkme yk
Konteyner
Yk gemisi
Koster
Romorkr
Balk
Feri
Yolcu gemisi

K
0.029-0.035
0.036-0.037
0.029-0.032
0.033-0.040
0.029-0.037
0.027-0.032
0.044
0.041-0.042
0.024-0.037
0.037-0.038

E
1500-40000
1900-2500
3000-15000
6000-13000
2000-7000
1000-2000
350-450
250-1300
2000-5000
5000-15000

1.3. Klas Kuruluu Kurallarna Dayal Yntemler

elik tekne arln hesaplamak iin nerilen bir dier yaklam da Klas kurulular
tarafndan belirlenen minimum orta kesit mukavemet modllerinden hareket etmektir. Bu tip
bir bant byk tankerler iin Johnson-Hagen-Ovrebo(45) tarafndan nerilmitir:
L 22.8
35.9
L

WS 4.04cZ 0.65 L1.108 0.016

1.120 0.0163
L
L
B
D

35.8 14
D
D
0.73
Burada c 1
olup Norve Loydu (DNV) tarafndan byk tankerlerde istenen
L
minimum orta kesit mukavemet modl
C 0.7
Z 2.1FL2 B B 6
10

eklindedir. Burada F deeri aa daki tablodan interpolasyon ile bulunacaktr.

L [m]
90
100
110
120
130
140
150
160

F
4.12
4.24
4.36
4.48
4.57
4.67
4.76
4.84

L [m]
170
180
190
200
210
220
230
240

F
4.93
5.02
5.10
5.18
5.26
5.33
5.40
5.47

L [m]
250
260
270
280
290
300
310
320

F
5.52
5.57
5.61
5.64
5.66
5.68
5.69
5.70
34

Kupras(46) dNV kurallarna gre dkme yk gemilerinin elik tekne arl iin aadaki
forml nermektedir.
L
L
L
L

WS 3.28cZ 0.69 L1.104 0.016 0.53 0.04 1.98 0.04 1.146 0.0163
B
D
D
D

1.4. Ampirik Formller

Dizayn edilen gemiye yeterince benzer olan ve arlk gruplar tam olarak bilinen bir gemi
bulunamamas halinde dizayner daha nceden ina edilmi gemilere ait verilerden istatistiki
olarak elde edilen ampirik bantlar kullanacaktr. Gemi elik tekne arln bulmak iin
nerilen baz dier bantlar aada verilmitir.
Kafal(1)

Log7.3
WS
1.615

Kerlen(47)

L2BP B 1 / 3
CB
12
2

L
2 / 3 LB
0.72
WS C B
D 0.002 1
6

D
1.19
WS 0.146L(B D)

Watson ve Gilfillan(16)

Mandel ve Leopold
(11)

Sato(48)

Murray(17)
Harvald ve Jensen(49)

DWT 30,000
7

WS 0.0832Xe 5.73X10 , X

(Genel kargo)
(Genel kargo)

L3.3 B
C
2
WS 10 B 5.11
2.56L2 B D
D
0. 8

(150,000-300,000 DWT aras tanker)

T 0.5C B 0.4
.65
(Dkme yk)
WS 0.0262L1BP
B D
2
0.8

WS C S LBD
1/ 3

C S C S0 0.64e ( 0.5 u 0.1u

2. 4 5

u Log 10

100

Harvald ve Jensen ynteminde CS0 katsays deiik gemi tipleri iin aadaki gibi
verilmektedir.
Dkme yk
Tanker
VLCC
rn tankeri
Yolcu gemisi
Romorkr
Yk gemisi (1 gverte)
Yk gemisi (2 gverte)
Yk gemisi (3 gverte)
Tren ferisi
Destek gemileri

0.0700
0.0752
0.0645
0.0664
0.0580
0.0892
0.0700
0.0760
0.0820
0.0650
0.0974

35

1.5. Benzer Gemi Yaklam

Dizayn edilecek gemiye tip ve form asndan yeterince benzer bir gemiye ait arlk
verilerinin mevcut olmas durumunda bu deerlerden yararlanlarak yeni geminin arlk
gruplar belirlenebilecektir. rnein dizayn edilen gemi ile ana geminin boylar arasndaki
farklln elik tekne arl zerindeki etkisi aadaki gibi hesaplanabilir.
WS1 WS 0 (L1 L 0 )

WS
L

burada

WS0
WS1
L0
L1
WS
L

: ana geminin elik tekne arl

: yeni dizaynn elik tekne arl
: ana geminin boyu
: yeni dizaynn boyu
: elik tekne arlnn boy ile deiimi.

elik tekne arlnn boy ile deiimi dorusal kabul edilebilir. Yani
WS WS

a
L
L

elik tekne arlnn genilik ve derinlik ile deiimi de dorusal kabul edilebilir. elik
tekne arlnn blok katsays ile deiimi iin genellikle aadaki ifade kullanlr.
WS 1 0.5C B1

C B 1 0.5C B0

Yeni dizayna benzer bir ana gemiye ait arlk verilerinin mevcut olmas durumunda tm
elemanlar ayr ayr ele alnarak herbir eleman iin uygun benzerlik kurallar kurulabilir. Bu
benzerlik kurallar genellkle ana boyutlar cinsinden ifade edilir. Bu ynteme ilikin bir rnek
aadaki tabloda grlmektedir.
Eleman
Dip kaplama ve
byuna elemanlar
Gverte kaplama ve
boyuna elemanlar
Boyuna perdeler
Enine perdeler
Postalar
Muhtelif elik
elemanlar
Alt toplam
Kaynak
Toplam elik arl

Ana Gemi
2258

Oran
L(2D+B)

Katsay
0.0194

Yeni Gemi
2356

942

LB

0.0166

986

646
763
965
693

LD
No x BD
L(B+D)
LBD

0.0217
0.0183
0.0111
0.0261

673
697
1004
729

157
6424

0.025

161
6606

36

rnek 1. Aada boyutlar verilen konteyner gemisinin elik tekne arln bulun.
(llen elik tekne arl 2573 tondur)
L
B
D
CB

= 121.84 m
= 20.80 m
= 10.40 m
= 0.677

zm
a) Benford
CB
1.014
2
L
c 2 1 0.36 S 1
L

c1 0.675

c 3 0.006 8.3
D

CN=340

L S : st yap boyu ihmal edildi

1.8

0.939 0.994

0.9

LBD
WS C N
c1c 2 c 3 2550 t
2832

b) Kafal
N = LBD = 26356 m3

C S 0.210 0.026Log 10 N 1 0.025 12 0.094

D

WS C S N 1 (C B 0.70) 1 0.4 1 0.25 2 ... 2449 t

L
L
3

st yaplarn arl ihmal edilmitir.

c) Watson-Gilfillan
E L(B T) 0.85L(D T) 0.85 1h1 0.75 2 h 2 3754

st yaplarn arl ihmal edilmitir.

WS KE1.36 2616 t

K=0.036
d) Kafal
Log7.3
WS
2311 t
1.615

e) Mandel ve Leopold
WS 0146LB D

1.19

2657 t

37

rnek 2. Aada boyutlar verilen tankerin elik tekne arln bulun. (llen elik tekne
arl 6968 tondur)
L
B
D
CB

= 201.17 m
= 27.43 m
= 14.33 m
= 0.815

zm
a) Benford
CB
1.0825
2
L
c 2 1 0.36 S 1
L

c1 0.675

c 3 0.006 8.3
D

CN=340

L S : st yap boyu ihmal edildi

1.8

0.939 1.0785

0.9

LBD
WS C N
c1c 2 c 3 7944 t
100,000

b) Kafal
N = LBD = 79074 m3

C S 0.210 0.026Log 10 N 1 0.025 12 0.0869

D

WS C S N 1 (C B 0.70) 1 0.4 1 0.25 2 ... 7396 t

L
L
3

st yaplarn arl ihmal edilmitir.

c) Watson-Gilfillan
E L(B T) 0.85L(D T) 0.85 1 h 1 0.75 2 h 2 8203.8

st yaplarn arl ihmal edilmitir.

K=0.032

WS KE1.36 6733 t

d) Kerlen
X

L2BP B 1 / 3
C B 86409 m 3
12
7

WS 0.0832Xe 5.73X10 6842 t

38

e) Watson-Gilfillan-Carryette
2

L
2 / 3 LB
0.72
WS C B
D 0.002 1 7609 t
6

D
f) Johnson-Hagen-Overbo
L [m]
90
100
110
120
130
140
150
160

F
4.12
4.24
4.36
4.48
4.57
4.67
4.76
4.84

L [m]
170
180
190
200
210
220
230
240

F
4.93
5.02
5.10
5.18
5.26
5.33
5.40
5.47

L [m]
250
260
270
280
290
300
310
320

F
5.52
5.57
5.61
5.64
5.66
5.68
5.69
5.70

Tablodan interpolasyonla F=5.184 bulunur. Minimum orta kesit mukavemet modl

Z 2.1FL2 B

c 1

0.73
L

C B 0.7
18.308 m 3
10 6

1.0515

L 22.8
35.9
L

WS 4.04cZ 0.65 L1.108 0.016

1.120 0.0163 6698 t
L
L
B
D

35.8 14
D
D

rnek 3. Aada boyut ve arlklar verilen kosterin elik tekne arln bulun [Kafal(1)].
LBP (m)
B (m)
D (m)
T (m)
CB
(t)
llen tekne arl (WS) = 360 t

59.60
10.00
5.00
3.50
0.70
1515

zm
a) Kafal
Log7.3
WS
345 t
1.615

b) Kafal

N LBD 2980 m3

C S 0.210 0.026Log 10 N 1 0.025 12 0.119

D

39

WS C S N 1 (C B 0.70) 1 0.4 1 0.25 2 ... 354 t

L
L
3

c) Watson-Gilfillan
E L(B T) 0.85L(D T) 0.85 1 h 1 0.75 2 h 2 880.6

K=0.03
WS KE1.36 303 t
d) Carryette :
WS C

2/3
B

L
LB 0.72
D 0.002 1 320 t
6

rnek 4. Aadaki ana gemi deerlerinden yararlanarak yeni geminin elik tekne arln
hesaplayn.

L (m)
B (m)
D (m)
CB
WS (t)

Ana gemi
190
28
14
0.780
6424

Yeni gemi
200
30
15
0.815
?

zm
KL

WS 6424

33.81
L0
190

KB

WS 6424

229.43
B0
28

WS 6424

458.86
D
14
1 0.5C B 1.408

1.013
1 0.5C B0 1.390

KD
K CB

Boy dzeltmesi
Genilik dzeltmesi
Derinlik dzeltmesi
CB dzeltmesi

K L (L L 0 ) 33.81(200 190) 338.10 t

K B (B B0 ) 229.43(30 28) 458.86 t
K D (D D0 ) 458.86(15 14) 458.86 t
(K CB 1)WS (1.013 1)6424 83.51 t

Yeni geminin elik tekne arl

WS1 6424 338.10 458.86 458.86 83.51 7763.33 t

40

2. Makina Arl
Bu gruba makina dairesi iinde yer alan ana ve yardmc makinalar ile bunlara ait donanm
girmektedir. Bu donanm iinde en nemlileri; yakt ve yalama sistemi ve pompalar , hava
ie ve kompresrleri, jeneratrler ile pervane ve aft sistemidir.
Deniz aralarnda kullanlan ana makina tipleri unlardr:

Dorudan balantl yava devirli dizel

Redksiyonlu orta devirli dizel
Redksiyonlu buhar trbini
Dizel-elektrik motoru
Gaz trbini
Nkleer gle alan buhar trbini

Deiik gemi tiplerine ait g-tama kapasitesi bantlar aada verilmitir.(7)

G/tama kapasitesi (kW/t)
0.4-0.6
0.7-1.1
0.7-2.0
0.08-0.09
4.0-5.0

Gemi tipi
Yk gemileri ve kosterler
Hzl yk gemileri
Hzl konteyner gemileri
Sper tankerler
Romorkrler

Dizel makina arl iin devir saysna ve gce bal olarak aadaki ampirik formller
nerilmitir:
0.84

MCR
12

RPM
8.8PB0.3
BHP

300
18
P
B 300
13.5
5.2BHP

MCR kW, RPM dev / dak

Watson (20)

WM

Watson ve Gilfillan(16)

WM

Barras(19)

WM

Barras(19)

WM

Kafal(1)

WM

Kupras(46)

WM 895 0.0025PB

N dev / dak
PB
(dk devir dizel)
10 4

Yukardaki formllerde BHP beygir gc ve PB [kW] cinsinden makina gcdr.

Dizel ve gaz trbinleri iin aadaki yaklak ifadeler nerilebilir(20)
Makina tipi
Dk devir dizel
Orta devir dizel
Yksek devir dizel
Gaz trbini

Arlk (kW/ton)
22-28
50-100
250-330
1000
41

Makina dairesi iinde yer alan yardmc makina ve devrelerin arl iin Watson(20) aadaki
deeri nermektedir.

WM kMCR 0.7
Burada k katsays kuru ve dkme yk gemileri iin 0.69, tankerler iin 0.72, yolcu gemileri
iin 0.83, firkateyn gibi hzl sava gemileri iin 0.19 alnabilir.
Yardmc makinalarn arl iin Schneekluth(7) ise u bantlar nermektedir:
Kuru ve Dkme yk
Tanker
Yolcu gemisi ve feri

WYM 0.56BHP

0.70

WYM 0.59BHP

0.70

WYM 0.65BHP

0.70

1/ 3

P
Pervane ile ana makina arasndaki aftn ap d 11.5 D bants ile bulunabilir.
n
Burada d[cm] aft ap , PD [kW] makina gc ve n [dev/dak] aftn devir saysdr. Buna
gre aftn birim boy arl, kullanlan eliin gerilme mukavemetinin 700 N/mm2 olduu
kabul ile
2/3

P
t / m
Ws 0.081 D
n
olacaktr. Normal bronz pervanelerin arln bulmak iin

WP KD3
bants kullanlabilir. Burada D[m] pervane ap olup K katsays Schneekluth(7) tarafndan
sabit hatveli pervaneler iin
A
Z2
K 0.18 E
A O 100
olarak verilmektedir. Burada Z kanat saysdr. Hatvesi kontroll pervanelerde ticari
gemilerde K=0.12-0.14 ve askeri gemilerde K=0.21-0.25 deerleri nerilmektedir.
Redksiyon dilisinin arl iin 0.003-0.005 t/kw deeri kullanlabilir.

3. Donanm Arl
Bu gruba giren temel arlk gruplar ; makina dairesi dnda yer alan yardmc makinalar,
ambar kapaklar, vinler, demirleme donanm, kuzine donanm, stma-soutma ve
havalandrma donanm, boru ve elektrik sistemleri, yangn sndrme donanm, her trl
mefruat ve can kurtarma filika ve sistemleridir. Bir geminin donanm geminin tip ve
ilevine gre ok farkllklar gstereceinden deiik gemi tip ve boyutlarn kapsayacak
ampirik formller karmak olduka zordur. rnein yk gemilerinde nemli bir grup olan
ambar kapaklar ve ykleme boaltma donanm tankerlerde bulunmayacaktr. Konteyner
gemilerinde ambar zerinde tanan konteynerler nedeniyle ambar kapaklar daha ar
olacaktr. n dizayn aamasnda donanm arln hesaplamak iin aadaki yaklak
formller nerilmektedir.
42

Donanm Arl (t)

0.18N0.18
N=LBD
0.36LB
Genel kargo
50.59 0.12L LB
100
1.3 0.8 0.3
kL B D
k=0.045 Dkme yk gemileri ve tankerler
k=0.065 Kuru yk gemileri
0.39LB
Genel kargo
277+0.115LB
Dkme yk
1.60
0.004LB

neren
Kafal(1)
Watson(4)
Benford(44)
Katsoulis(50)

Watson-Gilfillan(16)
Kupras(46)
Mandel ve Leopold(39)

Schneekluth(7) yk gemileri iin aadaki genel forml nermektedir.

WO KLB
Burada K katsays gemi tipine gre aadaki ekilde seilecektir.
K (t/m3)
0.40-0.45
0.34-0.38
0.22-0.25
0.17-0.18
0.28
0.17

Gemi tipi
Yk gemileri
Konteyner gemileri
140 metreye kadar kreyni olmayan dkme yk gemileri
250 metre civar kreyni olmayan dkme yk gemileri
150 metre civar tankerler
300 metreden uzun tankerler
Yolcu gemilerinde donanm arl Schneekluth(7)
hesaplanabilir:

tarafndan nerilen u formle gre

WO K

Burada

geminin kapal hacmi olup K katsays 0.036-0.039 t/m3 alnacaktr. Feriler iin

K katsays 0.04-0.05 t/m3 aralndadr.

rnek 5. Aada boyut ve arlklar verilen kuru yk gemisinin donanm arln bulun
(Kafal (1) ).
LBP (m)
B (m)
D (m)
CB
(t)

81.60
13.20
7.90
0.758
4570

llen donanm arl (WO) = 259 t

a) Kafal(1)

WO 0.18N 0.8 0.1881.60 13.20 7.90

0.8

251 t

43

WO 50.59 0.12L

b) Benford(44)

LB
439 t
100

c) Watson(4)

WO 0.36LB 388 t

d) Katsoulis (50)

WO KL1.3 B 0.8 D 0.3 0.065 81.601.3 13.20 0.8 7.90 0.3 291 t

e) Mandel ve Leopold (39)

WO 0.004LB

1.6

284 t

rnek 6. Aada boyutlar verilen konteyner gemisinin donanm arln bulun. (llen
donanm arl 862 tondur)
L
B
D
CB

= 121.84 m
= 20.80 m
= 10.40 m
= 0.677

zm
a) Kafal(1)

WO 0.18N 0.8 619 t

WO 50.59 0.12L

b) Benford(44)

LB
912 t
100

c) Watson(4)

WO 0.36LB 912 t

d) Katsoulis (50)

WO KL1.3 B0.8 D 0.3 0.065 81.601.3 13.20 0.8 7.90 0.3 795 t

e) Mandel ve Leopold (39)

WO 0.004LB

1.6

1117 t

4. Yakt Arl
Dizel ana makina ile sevk edilen bir yk gemisi iin gerekli yakt arl aadaki formle
gre belirlenebilir:
seyir capi nm
t
WF 0.000213
PB kW
1.05

Vknot
kWh

5. Dier Arlklar
Kumanya
Su
Yolcu/mrettebat

: 0.01 t/adam.gn
: 0.17 t/adam.gn
: 0.17 t/adam

6. Arlk Merkezleri
Gemi arlk merkezinin dey konumu (KG) stabilite karakteristiklerinin belirleyen temel
parametrelerden biridir. Arlk merkezinin ykseklii iin iki ayr yaklam dnlebilr:

44

Dizayn koulunda gemi derinliinin yzdesi olarak, veya

Arlk hesabnda olduu gibi tekne, makina ve donanm arlk merkezleri ayr olarak

Birinci yaklam ait rnek deerler aada sunulmaktadr:

Gilfillan(8) dkme yk gemileri iin aadaki deerleri nermektedir:
KG = 0.57D (ykl)
KG = 0.50D (balast)
Schneekluth ve Bertram(51) deiik gemi tipleri iin arlk merkezi ykseklii iin gemi
derinliine bal olarak aadaki deerleri nermektedir:
KG = 0.67D 0.72D
KG = 0.58D 0.64D
KG = 0.60D 0.80D
KG = 0.55D 0.58D
KG = 0.52D 0.54D
KG = 0.66D 0.75D
KG = 0.65D 0.75D

(yolcu)
(byk yk gemisi)
(kk yk gemisi)
(dkme yk gemisi)
(tanker)
(balk)
(romorkr)

6.1. elik Tekne Arlk Merkezi

Kupras(46) dkme yk gemilerinin elik tekne arlk merkezi iin aadaki, ifadeyi
nermektedir.
2

L
L

KG S 0.01D 46.6 0.1350.81 C B 0.008D 6.5

D
B

Gemide yumru ba varsa yukardaki deere -0.002D eklenecektir.

metreden az olmas halinde aadaki forml kullanlr.

Gemi boyunun 120

L
L

L 60
KG S 0.01D 46.6 0.1350.81 C B 0.008D 6.5 0.001D1

60
D
B

Tankerlerin elik tekne arlk merkezi iin Mandel ve Leopold(39) KGS 0.61D
deerini nermektedir. Schneekluth ve Bertram(51) yk gemilerinin elik tekne arlk
merkezinin ykseklii iin 0.57D deerini nermektedir. Gemide yumru ba bulunmas
durumunda bu deer 0.04D kadar azaltlacaktr.
6.2. Ana Makina Arlk Merkezi
Dizel makina ile sevk edilen dkme yk gemilerinde ana makina arlk merkezi ykseklii
iin Kupras(46)
KG M h DB 0.35D h DB

ifadesini nermektedir. Burada hDB ift dip yksekliini gstermektedir.

45

Mandel ve Leopold
nermektedir.

(39)

ise buhar trbinlerinin arlk merkezi ykseklii iin KGM =0.55D

6.3. Donanm Arlk Merkezi

Kupras(46) dkme yk gemilerinin donanm arlk merkezi ykseklii iin boya bal olarak
aadaki deerleri nermektedir.
L (m)
L 125
125 L 250
L 250

KGO (m)
D+1.25
D+1.25+0.01(L-125)
D+2.50

Mandel ve Leopold (39) ise KGO = D deerini nermektedir.

6.4. Yakt Arlk Merkezi
ift dipteki yaktn arlk merkezi iin Kupras (46) ve Mandel ve Leopold (39) KGF = 0.67 hDB
deerini nermektedir. Burada hDB ift dip yksekliidir.

46