You are on page 1of 6

01/12/2016

Aparaniaemumcasoclnico:OcasoAimeWikipsicopato

Aparaniaemumcasoclnico:OcasoAime
FromWikipsicopato
Aparaniaestpresentenocampodaspsicoses,edistinguidapordiversascaractersticasaelaatribudas.
Paraumamelhorcompreensodesseestadomental,fazse,aqui,usodeconceitostrabalhadosacercadesse
temaequepossamelucidarcomoseconstituiesedesenvolveosujeitoparanico.Paratal,utilizadoum
estudodecasorealizadoporLacanocasoAimeoqualtornapossvelmelhorvisualizarosaspectosque
seroabordadosnessetrabalho.

OcasoAime
Oreferidocasodizrespeitoaumasenhora,Aime,detrintaeoitoanospocadoacontecimentoquealevou
internao.OocorridosedeuemumanoitenaqualAimefoiaoteatroondeumaartistamuitofamosaem
Parisseapresentariae,assim,acabouporataclacomumanavalhafoipresaporumperodoelogointernada
emumaclnica.Aimeapresentou,anosantesdeseuingressonaclnica,antecedentesqueapontavamtraos
paranicosejhaviasidointernadaapedidodeseusfamiliares.
Apacientedesenvolveidiasdeperseguioasquaisatribuiartistaquesofreuoatentadonareferidanoite,
comotambmaumnovelistacomquemparecemuitasvezesestabelecerumarelaodeafeto,entreoutros
terceirosquesurgemaolongodeseuquadrodetranstornosmentaisetambmcaractersticascomo
megalomania,fazendodiversasrefernciasidiadequeconhecidaportodos.Osdelriosdeperseguiode
Aimerelativosspessoascitadastambmaparecemenquantodaidiadequeremmatarmeufilhofilhodo
qualsedistanciou,mascomquemcontinuavamantendocontato.
Apacientesempreaspirouaserescritora,tendoproduzidodiversosescritos,pormnuncaconseguiupublic
lossuagrandevontadeerasairdaFranaparamorarnosEstadosUnidosaceitandoabrirmoatmesmode
seufilho,aquempareciaestabelecerumvnculo,aindaqueumtantoforjado,decuidadoexcessivo.Apartirda
frustraodenuncaterseustrabalhosaceitosparapublicao,tambm,queseseguemsuasidiasdelirantes
deperseguio,bemcomoaerotomania,aqualseremgrandeparterelacionada,emAime,aoprncipede
Gales.
Apsserpresae,assim,internada,Aimecontinuaescrevendo.Passaareconhecerquesuasidiasanteriores
eramequvocas,dizendo,porexemplo,quenoiriamaisseatormentarporcausasfictcias.Aimedemonstra
terconhecimentodesuasaesepensamentosanteriores.Dizquenodarmaismotivosasuairmeaseu
filhoparasequeixaremdevidoaseudesinteressequehaviasidoexcessivo.Apartirdeento,Aimeparecia
colocarsuasatisfaonafuturasadadaclnicaque,aindaquenovissecomoprxima,entendiacomoalgo
certo.

Comosecaracterizaaparania?
Osujeitoparanicocaracterizado,emgeral,porumsentimentodequeomundoestvoltadocontrasinisso
secompreendeodesenvolvimentodedelriosnaparania,emespecialospersecutrios(sendoosoutrostrsde
cime,erotomanacosemegalomanacos).Essesujeitodaparaniafazaretenodeumsignificante,oque
permitecomqueelenopercasuasatividadesexternasaodelrio,masquenopermiteumdeslizamentoem
direoaoutrosignificante.Assim,sesexisteumaformaderepresentao(umsignificante),semquese
deslizeparaoutras,osimbliconoenriquecido.apartirdarelaoentresignificantesqueseproduzalgo,
sendoosimblicotodasaspossibilidadesdearticulaodossignificantes.
https://www.ufrgs.br/psicopatologia/wiki/index.php?title=A_paran%C3%B3ia_em_um_caso_cl%C3%ADnico:_O_caso_Aim%C3%A9e

1/6

01/12/2016

Aparaniaemumcasoclnico:OcasoAimeWikipsicopato

Portanto,paraqueumsignificanteproduzasignificao,necessrioqueeleestejaunidoaoutro.Encontrase
nessesignificantealgoqueodiferenciadosdemais,tornandoo,assim,nico.apartirdaqueLacantraza
idiadeumtraounrio,queoquedistingueosujeitosendosuarelaomaisprximacomseuobjeto(o
outroenquantofuno).essetraodistintivoquevaitrazeroUmdosignificante,paraLacan,comoo
significantemestre(S).Essesignificantemestresesustentanocampodalinguagem,sendootraounrioao
mesmotempootraodaunidade,igualdadeereunio(oUmdasntese,UmdeEinheit),eaqueleque
exercefunodedistinonapsicanlise,sendootraodaexceo,daunicidadeexpressanotraounrio(o
UmdeEinzigkeit).
Enquantoisso,napsicose,nohinscriodonomedopainocampodosimblicoouseja,nofeitaa
mediaoentreosujeitoeoOutroprimordial.Aforaclusodonomedopaiindicaqueessesignificantenofoi
sequerinterpretadoparaentoserrecalcado,masapenasrejeitadopelosujeitoodesejodoOutroprimordial
nomediadoporumterceiro.apartirdaque,ento,eprincipalmentenaparania,osujeitonoconseguir
seinscreverenquantoausenteemrelaoaessesignificantemestre.Essanoinscriodosujeitocomo
ausenteemrelaoaoUmfazcomquesemanifestemsentimentosdemortificaoedemegalomania.
Issoseelucidar,tambm,emsuarelaocomosignificantemestrenocampodogozo.OUmspoderexistir
nessecampoenquantosignificantedairrupodogozoessesendoosignificantedoexcesso.Encontrase,
aqui,anodominaodeste(gozo)pelosignificantemestreelenodominadopeloUm.aquiquesurgir,
ento,oUmcomoonumberoneaqueleaoqualtudoserefere,marcandoocartermegalomanacoda
parania.Issoacontecejustamenteporque,aoinvsdeseinscreverenquantoausenteemrelaoaoS,hpara
osujeitoumaidentificaodiretacomosignificantemestre,oqueofixaeorepresentaparatodososoutros
significantes.
Assim,aoseidentificaraoUm,elenoseinscrevecomofaltantenemnocampodalinguagem(emrelaoao
significante)nemnodogozo.Criaseumacentralizaonosujeito,poiseleoUmaquetudoserefere:o
significantemestreestretidoeelequerepresentaosujeito.Dessamaneira,paraoparanico,umavezque
eleaqueleaquemtudoserefere,eleinterpretar,apartirdesuasrelaescomaspessoas,quetudoaquilo
queelasfazemestdirecionadoaelee,portanto,elastentariamprejudiclo,perseguilo.Oparanico,decerta
maneira,sofreemsilncio,acumulandotaispercepessobreosoutrosat,finalmente,desenvolverumdelrio.
AsidiasderefernciaestobastantepresentesnocasodeAime,eatravsdelasqueasignificaofar
semprerefernciaaosujeitooparanicooUmdareferncia[1].Tudooqueaconteceprximoaosujeito
apareceemformadesinais,quesotomadoscomosignificantesdirigidosaele,aindaquenopossamser
compreendidos,ouseja,aindaquenosepossaatribuirumaexplicaolgicadeporqueaquiloestariasendo
referidoaeleexplicaodeporqueseconfereumsignificadoespecfico(edirecionadoaosujeito)atal
significante.
Aautorefernciaumfenmenoquedizrespeitoaosujeito,ouseja,elaaluderetenodosignificante,oque
resultaemtalidentificaodosujeitosemmediaoalguma,que,porconseguinte,idealergida.Elaaparece
nomomentoderetornodoforacludonoReal,enquantoaforaclusofazrefernciaquiloqueestprojetado
pelosujeitonoOutro.Essasidiasdereferncia,queatribuiriamsaesquecircundamosujeitoumcarter
direcionadoaele,equepossibilitariamosdelriospersecutrioseosmegalomanacos,seriaumfenmeno
relacionadocomodeforaclusoportentarprovarsempre,naparania,acorreodaprojeo.
Vemos,porexemplo,emAime,aidiaderefernciaQueremmatarmeufilho,enquanto,naverdade,isso
seriaprojeodeseuprpriodesejoinconscientedematarofilho.Aidiaderefernciaserviria,portanto,para
comprovaraprojeoqueosujeitoparanicofaz,aindaqueelassejamumamerainterpretaodessesujeito,e
nologicamenteexplicadas.Assim,oUmqueretmosujeitoparanicoomantmfixoaele,eatravsdele
queosujeitoentraemrelaocomosoutros.AcrenadosujeitodequeeleoUmofazterumsentimentode
queeleserianico,oquesempreumsentimentoparanico.Portanto,acertezadequeseonicoprovm
daidentificaoimediataentreosujeitoeosignificantemestre,ouseja,osignificanteunrio.
Napsicose,ainda,humafastamentodarealidade,pontuadoporFreud,queseestabelecenodistanciamento
destaporpartedoego.Numsegundomomento,hummovimentodetentativadereparaododanoatravsde
umrestabelecimentodasrelaesindividuaiscomarealidadeporintermdiodoid.Essasegundaetapafazcom
https://www.ufrgs.br/psicopatologia/wiki/index.php?title=A_paran%C3%B3ia_em_um_caso_cl%C3%ADnico:_O_caso_Aim%C3%A9e

2/6

01/12/2016

Aparaniaemumcasoclnico:OcasoAimeWikipsicopato

quesecrieumanovarealidadeparaosujeito,quenotrazconsigoosproblemasdarealidadeanterior,j
deixadadelado.Assim,enquantonaneurosearealidadenorepudiada,massimapenasignorada,napsicose
osujeitonoapenasarenunciacomotambmtentacriarumanovarealidadequetomeseulugar.

Analisandoaspectosdocasoclnico
Apartirdoentendimentoquefoitrazidosobreaparania,podemsecompreenderalgunsaspectosdocasode
Aime,queseroabordadosemseguida.Paraisso,feitaumaseparaodealgumasidiasdelirantesquea
pacienteapresenta,equefazempartedodelrioqueelaconstruiuaolongodesuavida.importantelembrar,
entretanto,queaseparaofeitaaquimeramentedidticae,defato,odelriocriadoporAimemaisslido
enofragmentado,oquecaractersticodaparania.Asidiasdelirantes,quesotambmapresentadas
separadamente,devemsercompreendidasnarelaoquepossuemumascomasoutras,nopodendoser
completamentedissociadas.

Osdelriospersecutrioseasidiasdecimes
Aimeapresenta,emseuhistricodevidaeduranteseutratamento,muitosdostemasquecaracterizama
parania.Osdelriosdeperseguiosomarcados,emgeral,porAimecolocarsecomoalvodefamososno
crculoparisiense,tantodeeditorescomodeartistas,comoocasodonovelistaedasatrizes,comoaquefora
atacadapelapacientenaquelanoite.Juntoaisso,Aimeparecedemonstrarcimerelacionadoaessenovelista,
colocandoseemrelaoaeledetalformaquecomoseelestivessemumrelacionamento.Ocimeaparece,
ento,principalmenteemrelaosatrizes.Emalgunsdeseusescritos,dizqueonovelistaestarialhe
dirigindoescndalosemancomunandocomaselas:

Hdeverascpiasquetmfeitosminhascostas.
OjornalLOeuvrefoilanadocontramim.[2]
Quantoaocime,foramregistradasalgumasdesuasfalas,umasdasquaisevidenciabastanteesteaspecto,
atravsdeumadenegao.Delriosdecimesecaracterizampelaformaodecasaisouseja,nessecaso,seria
referenteaoeditorcomasatrizes.Aimesereferiaaelasporqueteriamaquiloqueelabusca(nocaso,afama,
osucesso),principalmenteporeladarespecialatenosatrizesdemaiorsucessoemParisnapocadoseu
atentado.Aindaassim,ocimesemAimeestbastanteligadoaosdelriosdeperseguio.Lacansereferiaa
issonocomodelriosdecimes,massimcomoidiasdecimespelasquaisosdelriospersecutriosse
expressariam,juntosidiasdeprejuzoesinterpretaestipicamentedelirantes.Acreditoqueelafaatal
ligaoentreonovelistaeasatrizespoiselaspossuiriamaquiloqueAimequeratodocustoequeoeditorno
lheconcede:
"Nocreiamqueeuinvejoasmulheresquenodomuitooquefalar(nogeramfofocasdesi),asprincesas
quenuncaencararamacovardiaemsuascalcinhasequenosabemoqueaafronta".[3]
Aimetambmapresentaasidiasdeperseguioemseulocaldetrabalho,relacionadassmulheresque
trabalhamcomela.Interpretaalgumasdasfalasdessasmulherescomovoltadasasi.Aimejapresentava,
anteriormente,aidiadequealgumestariatentandomatarseufilho(dizendo,justamente,queremmatarmeu

https://www.ufrgs.br/psicopatologia/wiki/index.php?title=A_paran%C3%B3ia_em_um_caso_cl%C3%ADnico:_O_caso_Aim%C3%A9e

3/6

01/12/2016

Aparaniaemumcasoclnico:OcasoAimeWikipsicopato

filho),sematribuir,noentanto,essatentativaaalgumespecfico.Emumaocasio,dizqueessasmulheresdo
localemquetrabalhaestavamfalandosobreasenhoraZ(vtimadeAime),econsidera,apartirdeento,que
elaquemestariaameaandoavidadeseufilho:
Umdiaestavatrabalhandonoescritrio,aomesmotempoemquebuscavadentrodemim,comosempre,de
ondepoderiamvirasameaascontrameufilho,quandoderepenteouviqueminhascolegasfalavamda
senhoraZ.Entocompreendiqueeraelaqueestavacontrans.[4]
Comojditoanteriormente,aidiadequealgumestariatentandomatarseufilhonopassaria,noentanto,de
umdesejoinconscientedeAime,deelaprpriamatarofilho,queelaestariaprojetandonasatrizes(nocaso,
especificamentenasenhoraZ).Issopodeserentendido,emcertamedida,seanalisarmosascondies
familiaresemquesedeuonascimentodeAime.AfilhaprimognitadospaisdeAimereceberaomesmo
nomequeelanomomentodeseunascimento,masvieraafalecerquandotendocincoanosocasal,quena
pocajpossuaduasoutrasfilhas,vemaconcebermaistardeoutrobeb,quenascemorto.Aimeaquinta
filhadocasal(carregandoconsigoosignificantecinco,referentetambmidadedairmprimognitanadata
emqueestafalecera),eaonascerrecebeomesmonomedairmmaisvelha,jmorta.
Aimecarregarconsigo,assim,osignificantemortequeestarpresente,tambm,nomomentode
nascimentodoseufilho.Paraela,nomeadacomamorte,estariapresenteainevitvelsinademorte,tambm,
deseufilho.,portanto,umdesejoinconscientedematlo,masqueAimeprojetanosoutros.Oquesalvara
vidadessefilho,nocasodeAime,queelajnolhedtantaimportncia,deixandoocomoesposoem
suacidadeeindomorarsozinhaemParis.Issovaideencontroaoqueelanaverdadeafirmaconstantemente,
dizendoquequerestarcomofilho,proteglo,etc.,masquenosemostrapresenteemsuasaes.Avontade
desetornarescritoraeseudelriopersecutriosesobrepemaodesejoinconscientedemortedofilho.

Megalomania
Emdiversasocasiespossvelobservaremseudiscursocaractersticasprpriasrelacionadasmegalomania.
Estaseriaoriginrianaquiloquefizrefernciaanteriormente,quejustamenteaidentificaocomo
significantemestre.Aelaosujeitoparanicoseencontrafixado,fazendocomqueosujeitosejaarefernciade
tudo,centralizandoo,representandooatodososdemaissignificantes,oqueocolocaemumaposionica,
quegeraocartermegalmanodetudosevoltaraosujeito(estarreferidoaele).
MaisumavezAimemencionaonovelista,elevantaacusaesdequeelerevelariasuavidaprivadaem
muitosdeseuslivros.Anteriormente,nomomentodesuainternaonacasadesade(anosantesdoatentado),
endereaumacartaaumescritor(quenoseufuturoperseguidor,masoutro),pedindoquelheajudeemseu
protestocontrasuainternao.Eisotrechofinal,queclarificaaidiamegalmanadesenvolvidaporAime:
...Quehistriaaminha!Vocaconhece,todoomundoaconhecemaisoumenos,soditasdemimtantas
fofocas,ecomoseiporseuslivrosquevocnoamigodainjustia,lhepeoquefaaalgopormim.[5]
OdelriodequetodoomundoconheasuahistriafazcomqueAimetraganessasuafalaamegalomaniaa
queacabodefazeraluso.Estaestfortementerelacionada,tambm,comasidiasdeperseguioqueAime
constri,referentesspessoascomquetrabalhaestaremfalandosobreela,ousatrizesestaremconspirando,
juntoaoeditor,contraelatodasessasidiastmcomopontodepartidaqueAimeseriaaquelaaquemtodos
conhecemeaquemtodossereferem.

https://www.ufrgs.br/psicopatologia/wiki/index.php?title=A_paran%C3%B3ia_em_um_caso_cl%C3%ADnico:_O_caso_Aim%C3%A9e

4/6

01/12/2016

Aparaniaemumcasoclnico:OcasoAimeWikipsicopato

Erotomania
Aerotomaniaumsintomadaparania,esecaracterizapeloseguintetrao:osujeitoacreditaquealgum(em
geralfamoso,oumuitoconhecido)oama,aindaquenoconheadefatoessapessoa.Aimeapresenta,assim,
umamorplatnicopeloprncipedeGales,emespecialemumprimeiromomento,masquemaistardesentiriaa
necessidadedefazeralgo.
AoaproximarseomomentodoataquedeAimeatriz,ficamaisevidenteotemadaerotomaniaporela
apresentado.Esteteriaporobjetooprncipee,referenteaele,seusdelriosseriammuitomaisprecisos.Deum
cadernonoqualAimeescreviatododiafoiretiradoumpoemadirigidoaoprncipedeGales.transcritoaqui
umdeseustrechos:
QuesuAltezamepermita
Decirlecuantoledigo
Mepreocupaloindecible
Laperfidiadeesasbestias
Cuandolasguilasvuelen
PorsobrelaCordillera
LosWindsorsemedirn
ConlosGrandesdelaTierra.[6]
Aoprncipe,lheenviavapoemas,assimcomotambmpedidosecartas,quepormuitotempoforamsempre
destinadassemidentificao.Mantinhanoquartodehotelemqueviviaretratoserecortesdejornalque
falavamdavidadoprncipeedesuasandanas.Apenasnavsperadoacontecimentodoataquecausadopela
paciente,elateriaenviadosuasnovelasencadernadasemumapastadecouroaoprncipe,comsuaassinatura.
Essassoretornadasquandoelajseencontravanapriso.

QuinetapresentaahiptesedequeaolongodotempoemqueAimepermanecenaclnicasuasidiasde
refernciacomeamadesaparecer,bemcomoosdelriosdeperseguio,aindaqueumsignificantecontinue
retidoeosujeitopresoaele.Lacanchamariaaissodeevoluocurveldodelrio.Aprincipalidiapresente
nodelriodeAime,queremmataromeufilho,justificase,assim,comoumcastigoaalgoqueelateriafeito
oudeixadodefazer,oqueLacanexplicaatravsdoconceitodeautocastigo(ouautopunio).Essas
interpretaesautoreferenteseasidiasdeperseguiodeAimedesapareceriamaolongodesuainternao
devidoaissoserentendido,porela,comoumcastigoemsiaperdadaliberdade,aseparaodosentes
queridos,entreoutros,representamessapunio.Apartirda,Aimeseencontranomaisfixadaao
acontecimentoquearetinhaanteriormente,masautopunio,ouseja,representaodeumgozode
punioqueadvmnorealdeseuaprisionamento[7].

[1]A.Quinet,1951.
[2]J.Lacan,1932,p.150.
https://www.ufrgs.br/psicopatologia/wiki/index.php?title=A_paran%C3%B3ia_em_um_caso_cl%C3%ADnico:_O_caso_Aim%C3%A9e

5/6

01/12/2016

Aparaniaemumcasoclnico:OcasoAimeWikipsicopato

[3]Ibid.,p.140.
[4]Ibid.,p.147.
[5]Ibid.,p.146.
[6]Ibid.,p.153.
[7]A.Quinet,1951.

REFERNCIAS
Allouch,J.(1997).Parania:MargueriteouaAimedeLacan.Sobreatransfernciapsictica.Cap.14.Riode
Janeiro:CompanhiadeFreud.
Freud,S.(1987).EdioStandardbrasileiradasObraspsicolgicascompletasdeS.F.Aperdadarealidadena
neuroseenapsicose.(1924).RiodeJaneiro:Imago.
Kaufmann,P.DicionrioenciclopdicodePsicanlise:olegadodeFreudeLacan.RiodeJaneiro:JorgeZahar
Ed.,1996.
Lacan,J.(1932).DelaPsicosisParanicaemSusRelacionescomlaPersonalidad.ElcasoAimeola
paranoiadeautocastigo.Mexico:SigloXXIeditores,sadecv.4ed.,1985.Cap.2.p.135276.
Quinet,A.(1951)Psicoseelaosocial.EsquizofreniaeparaniaOUmparanicoeaVerhaltung.ParteII,
Cap.6.RiodeJaneiro:JorgeZahar,2006.

DboraCrivelaroDickel
Retrievedfrom"https://www.ufrgs.br/psicopatologia/wiki/index.php?
title=A_parania_em_um_caso_clnico:_O_caso_Aime&oldid=388"

Thispagewaslastmodifiedon5May2011,at13:44.

https://www.ufrgs.br/psicopatologia/wiki/index.php?title=A_paran%C3%B3ia_em_um_caso_cl%C3%ADnico:_O_caso_Aim%C3%A9e

6/6

You might also like