Professional Documents
Culture Documents
/ s. 5
Pratik bilgiler
Topraklama sistemleri
/ s. 7
pular
Montaj nerileri
/ s. 10 - 11
Schneider
zmleri
Ayr toroidli kaak akm
rlelerinden toprak kaak akm
koruma anahtarlarna btn alak
gerilim koruma zmleri
/ s. 14 - 23
Nasl
korumal?
Elektrikli cihazlar
Riskler
ve sonular
Btn elektrik tesisatlarnda kaak akm grlr. ok kk akfllar bile, ciddi hasarlara
neden olabilecek derecede, gzard edilmemesi gereken riskler taflr.
arplma
nsan vcudunun ciddi biimde zarar grmesi iin sadece birka miliamper
bile yeterlidir. arplma, bir enerji kablosu veya elektrik akm taflyan bir
cihaza dorudan temas etmek suretiyle meydana gelebilecei gibi kaza
eseri enerjilendirilmifl metal bir paraya dokunmak suretiyle dolayl yoldan
da meydana gelebilir.
1A
kalp durmas
10 mA kas ekilmesi
0,5 mA ok hafif hissetme
Yangn
Endstriyel yaplar ve
konutlarda kan
yangnlarn %30u
elektriksel hatalardan
kaynaklanmakta olup
bunun bafllca nedeni
ise aflr snma veya
istemeden yaplan
darbeler sonucu bir
kablo yaltkannn
eskimesidir.
aflr akm
yaltkan scaklnda artfl
yaltkann erimesi ve iletkeni soymas
kaza
Ykn
yok olmas
Baz elektrikli aletler zamanla eskiyerek
yaltm hatalarna neden olurlar.
Yaltm hatalarnn birok nedeni vardr:
cihazn alflmasyla oluflan s
aflr akm
evre flartlarnn zorluu
malzemenin aflnmas ve direncinin
krlmas
Yukardaki nedenler ykn
kaybolmasndan baflka arplma ve
yangna da yolama riski taflmaktadr.
indekiler
nsanlar
ve
cihazlar
nasl
korunur?
arplma, ykn yok
olmas ve yangn gibi
riskler ortaya
ktnda, iki ayr
ancak tamamlayc
yaklaflm etkin bir
koruma salar.
S. 4
Tespit / lm / Ama
S. 5
ki farkl teknoloji
1nleme:
hatann
oluflmasn
nlemek
Bu yaklaflm genel
olarak yeni elektrik
tesisatlaryla ilgilidir.
Etkili ve gvenli
tesisatlarn
kullanlmasnda,
teknolojide kaydedilen
ilerlemeler ve ok sk
standartlarn
uygulamaya konmas
nemli yer tutar.
S. 6
S. 8
Aksiyon:
hatalarn tespit
edilmesi ve
etkisiz hale
getirilmesi.
zm:
Schneiderin toprak
kaak akm koruma
rn serisi.
Montaj nerileri
S. 10-11
S. 12-13
rn sayfalar
S. 14-23
Nasl
alflr
toprak kaak akm korumas
Schneiderin toprak kaak akm koruma ilkesi, arka arkaya fonksiyonu neredeyse efl
zamanl olarak yerine getiren bir sisteme dayanr: kaak akmn tespit edilmesi,
tespit edilen akmn llmesi ve arzal devrenin almas.
Tespit
Tespit
Primer sarmlar, korunacak devrenin faz ve ntr olan bir akm
trafosu kullanlr. Sarm yn, yk ve ntr akmlar birbirini ntr
edecek flekildedir. Kaak bir akmn ortaya kmas bu dengeyi bozar
ve sekonder sarmda kaak akm olarak da bilinen bir akm yaratr.
tespit
giden
akm
gelen
akm
akm fark = 0
lm
lm
lm
Elektrik sinyalini nceden ayarlanmfl bir ama efliiyle veya dier bir
deyiflle duyarllk snryla karfllafltran elektromekanik bir rle
kullanlr..
sabit bir mknats, bir ama mekanizmasna bal dner bir plakay
kapal/off konumda tutar.
GK
akm fark = 0
Ama
ama
GK
Ama
akm fark 0
Elektromekanik
bir rle mi
yoksa elektronik bir rle mi?
Schneider, elektromekanik ve elektronik olmak zere iki teknoloji sunmaktadr. Teknolojik
seim tesisatnzn zelliklerine baldr. Schneider, standartlara uygun olarak sizlere
afladaki zmleri sunmaktadr:
gzlenmeyen datm iin elektromekanik rleli bir kaak akm koruma cihaz (konut v.b.
uygulamalarda).
gzlenen datm iin elektronik rleli bir kaak akm koruma cihaz (bir bakm
servisinden yararlanlan uygulamalarda).
Elektromekanik rleli
kaak akm koruma
cihaz
Sz konusu cihaz herhangi bir yardmc
g kaynana gerek olmadan alflr.
Toroid tarafndan salanan enerji,
hareketli ksm sabit bir mknats
tarafndan kapal konumda tutulan bir
elektromknatsa enerji salar.
kaak akm enerjisi ama iflleminin
dorudan bir nedenidir. Hata kayna ne
olursa olsun alflmas nedeniyle bu, en
gvenilir teknolojidir.
kullanc emniyeti en ncelikli konu olup
flebeke kalitesine (kamu/zel), tesisatn
yaflna, seilen ntr sisteme ve
mekanizmann resetlenmesine kesinlikle
bal olmamaldr.
ama
giden
akm
GK
gelen
akm
akm fark 0
ama
GK
kaak
akm
elektronik
rle
Koordinasyon
kaak akm cihazlar aras
Koordinasyon terimi, bir aflr akm veya yk taraf topraklama hatas durumunda elektrik
gc datmnda seri bal iki cihazn davranfln tanmlamaktadr. Bu ilkeler IEC 364
montaj standardnda ve rn standartlarnda (IEC 947, v.b.) belirlenmifltir.
Toprak kaak akm koruma cihazlar arasndaki koordinasyon (aflr akmlar iin) mutlaka
devre ama cihaz seviyesinde ve (yaltm hatalar iin) toprak kaak akm koruma cihaz
fonksiyon seviyesinde gerekleflmelidir.
ID 2P 80A
20 kA
C60N 2P
Pratik bilgiler
Topraklama sistemleri
TT sistemi
L1
L2
L3
N
PE
Rn
Hatal akmn dflk deeri, kaak akm koruma cihaznn, afladaki flekillerde dolayl temasa karfl korumada
kullanlmas gerekliliini ortaya koymaktadr:
tesisatn girifl blmnde
veya btn yk gvdelerinin ayn toprak balantsna balanmamas veya daha iyi bir devre ayrma
salanmas durumunda cihaz gruplarna.
IT Sistemi
IT sisteminde ntr iletken topraklanmamfltr. Bu yaltlmfl ntr
sistem ntr iletkeni topraa balanmamakta ancak yk
gvdelerinin birbirleriyle ve topraa gre efl potansiyelde
kalmalarn salayan koruyucu bir iletkenle donanmfltr.
1. hata: kullanc, bir gsterge alarak uyarlmaldr. Bu ilk hata insanlar iin bir risk taflmamaktadr.
2. hata: bu hata tehlikelidir.
Yk gvdeleri ayn toprak balantsna balanmflsa devre kesici veya sigortalarn almasna neden olur.
Yk gvdeleri ayn toprak balantsna balanmamflsa bir RCD (Kaak akm koruma cihaz) MUTLAKA
kullanlmaldr.
TN-S Sistemi
L1
L2
L3
N
PE
Rn
Bu durum ayrca, bir hata olufltuunda TN-S sistemi toprak (PE), cihaz gvdesi ve yaplar iinde ok yksek
akmlar gemesine izin vereceinden elektromanyetik uyum iin bir avantaj da salamaktadr.
Bu akmlar aflr akm korumasn (otomatik sigorta) amaya yetmedikleri durumda kalc olurlar ve gvdeler
arasnda potansiyel fark olufltururlar.
Doru korumann
seimi
nsanlarn ve cihazlarn dorudan veya dolayl temasa, yaltm hatalarna ve yangn riskine
karfl korunmas kaak akm koruma anahtar ve kaak akm rlesi gibi toprak kaak akm
koruma cihazlar ile salanr.
Koruma tr
nsanlarn korunmas
Yangn korumas
Yk korumas
Kablo korumas
Duyarllk
30 mA
300 - 500 mA
30 A *
250 A *
Montaj
nerileri
10
11
Montaj
nerileri
12
Alak gerilim g
datmnda toprak kaak
akm korumas
Ayr toroidli kaak akm rleleri:
Vigirex
s. 14-15
Kaak akm cihazlar:
Vigicompact
s. 16-17
13
Ayr toroidli
kaak akm rleleri
Vigirex
alflma ilkesi
VIGIREX rn serisi, yenileme, raya montaj, motor koruma,
endstriyel kontrol, jeneratr v.b. st dzey montaj esneklii
gerektiren uygulamalarda insan ve cihaz gvenliinin garanti altna
alnmas iin ideal bir zmdr. Olduka elveriflli ayarlar, eflik
deerleri ve zaman geciktiricileri beslemede mkemmel bir sreklilik
salar.
VIGIREX rn serisi, g kaynann hata yapmaz zellii, pilot
fl ve lm devresinin izleme sreklilii gibi zellikleriyle optimum
gvenlik salayacak flekilde tasarlanmfltr.
VIGIREX rleleri istenmeyen amalardan ve DC bileflenlerden
etkilenmezler , IEC 947-2 standartlar Ek Bde belirtilen A snf
cihazdr. Yaltm azalmas gsterge fl sayesinde nleyici bakm
opsiyonu da mmkndr.
Teknik bilgiler
VIGIREX rleleri 100 A - 6300 A aras Compact ve Masterpact devre
kesicilerle birlikte kullanlmak iin ideal rnlerdir. Afladaki flekilde
tasarlanmfltr:
1000 Va kadar, 50, 60 ve 400 Hz frekansta AC flebekeler iin
afladaki standartlara uygundur:
montaj standartlar: IEC 364, zellikle 4. ve 5. paragraflar
rn standartlar: IEC 755, IEC 947-2 ve yrrlkteki ulusal
standartlar (VDE 664, NF-C 61-141 vb.).
afladaki fonksiyonlar gereklefltirir:
VIGIREX rn serisi, tm uygulamalar kapsayacak flekilde 6 cihaz
ve 8 toroidden meydana gelmektedir.
VIGIREX rleleri insan ve ekipman ile motor, kablo, jeneratr gibi
uygulamalarn korunmas iin tasarlanmfltr.
14
RH10A-RH10AP
RH320A-RH320AP
OA tipi paral
toroidler
Yenilemeler ve
eklemeler iin paral
toroidler
kaak akmlar
tespit eder ve ilgili
ykle orantl olarak
sinyal gnderirler.
RH328A-RH328AP
Koruma eflitleri
RH10A
RH10AP
RH320A
RH320AP
RH328A
RH328AP
Masterpact ve
Compact Cde
T opsiyonu (*)
Dorudan
temasa karfl
tamamlayc
koruma
Dolayl
temasa
karfl
koruma
Yangn
korumas
T (*)
Masterpact STR38S / STR58 U / STR68 U
opsiyonu Toprak hata korumas rezidel tipi olup,
Ih eflii ve th zaman gecikmelidir
Ih
0,1 - 1 In aras ayarlanabilir (Ih<1200 A olduunda
th
4 ayar deeri
0,1 sn.
0,2 sn.
0,3 sn.
0,4 sn.
Toprak
hata
korumas
Motor,
kablo gibi
ekipmanlarn
korunmas
Pratik bilgiler
15
Kaak akm
cihazlar
Vigicompact
alflma ilkesi
Vigicompact rn serisi, datm panolar beslemeleri ve/veya
girifllerinin korunmas iin en ideal rnlerdir. Ayar eflik deerlerinin
eflitlilii, endstriyel ve altyap uygulamalarnn korumasn
salamaktadr (kifli ve ekipman, motor, kablo vb. korunmas).
Zaman geciktirme seenekleri, yk taraf datm ile tam seicilik
olana salayarak kullanclar iin beslemede sreklilik
salamaktadr.
Yardmc bir g kayna olmakszn fazl besleme,
devre kesici gvdesine eklenmifl lme ve atrma sistemi gibi
zelliklerle Vigicompact rn serisi gvenilir bir zm sunmaktadr.
Vigicompact rn serisi istenmeyen amalardan ve DC bileflenlerden
etkilenmemektedir. (IEC 947-2 standartlar Ek Bde belirtilen A snf
cihaz)
Teknik bilgiler
IEC 947-2 standardna uygundur
baflklk, IEC 255 ve IEC 801-2-5 standartlarna gre
salanmfltr, rnein; geici aflr gerilimler, yldrm dflmesi, flebeke
zerinde cihazlarn anahtarlanmas, elektrostatik deflarj, elektriksel
radyo dalgalar gibi nedenlere bal istenmeyen amalara karfl
koruma.
IEC 755 standartlarnda belirtilen A snf DC cihazlardan
etkilenmemektedir.
-25C scakla kadar alflabilme.
g deerlerine bal olarak duyarlln 30 mA - 30 A aras
ayarlanabilmesi.
ayarlanabilir zaman gecikmesi (4 ayar deeri)
yaltm hatas simlasyonu ile test edilebilme
Vigi modlnn devre kesiciye entegre edilmesi, modln gvenlik
zelliklerini deifltirmez:
n yzde snf II yaltm
pozitif kesme gstergesiyle yaltm
16
Vigicompact NS100/250
Vigicompact NS400/630
Koruma eflitleri
Dorudan
temasa karfl
tamamlayc
koruma
Vigi ME: NS100
NS160 N/H/L
Vigi MH: NS100
NS250 N/H/L
Vigi MB: NS400
NS630 N/H/L
NS400/NS600de
T opsiyonu (*)
T opsiyonu (*)
Compact NS400 / NS630
Dolayl
temasa
karfl
koruma
Yangn
korumas
Toprak
hata
korumas
Motor,
kablo gibi
ekipmanlarn
korunmas
STR55 UE
Toprak hata koruma rezidel tip olup eflik deeri Ih ve zaman geciktirme deeri thdir.
Ih
0,2 In - In aras ayarlanabilir
th
4 ayar deeri
60 ms
140 ms
230 ms
350 ms
Pratik bilgiler
Vigicompact ve gvenlik
Vigicompact rn serisi gvenilir bir kaak toprak akm korumas sunar:
g kayna fazldr.
Afladaki durumlarda alflacak flekilde tasarlanmfltr:
kayp bir faz ile,
2 fazda en fazla 80 Vluk gerilim dflmesi ile (bu gerilim seviyesinde yaltm hatas tehlikeli deildir, IEC 364
standardnda belirtilen 50 V).
kilit ama mekanizmas mekaniktir:
gvde iine monte edilmifltir.
Yardmc bir bobinin eklenmesiyle gvenilirlikte herhangi bir azalma olmamas salanr.
IEC 947-2 rn standard Ek Bye olan uygunluk, Vigi modlne afladaki alflma testlerinin uygulandn
kantlamaktadr:
ksa devre hatas sonras test
aflr besleme gerilimi koflullarnda test
IEC 801 - 2 - 5 ve IEC 255 standartlarna gre mdahele edilmifl ortamlarda test.
17
alflma ilkesi
Toprak kaak akm koruma modl bir devre kesiciye balandnda
ek bir toprak kaak akm fonksiyonu sunar.
Basit bir yardmc cihaz olup dahili bir ama mekanizmas yoktur.
Rlesi, dier yardmc cihazlarda olduu gibi devre kesiciye
mekaniksel bir ama komutu iletir.
Elektrik devrelerinin terfi ettirilebilmesi bir toprak kaak akm koruma
modlnn herhangi bir zamanda herhangi bir devre kesiciye
eklenmesi ile gerekleflebilir.
Vigi toprak kaak akm koruma modlleri rn serisi kutup says (2, 3,
4 kutuplu), akm (25,125 A aras) ve duyarllk (10 - 3000 mA aras)
bakmndan ok genifl bir seenek yelpazesi sunmaktadr.
Bu durum bir Vigi modlnn g deeri, kesme kapasitesi ve ama
erisi ne olursa olsun tm devre kesicilere balanabilmesini
salamaktadr.
Kolay adaptasyonu bu rn serisini endstriyel yaplar ve byk ifl
merkezlerindeki uygulamalar iin en ideal rn yapmaktadr.
Teknik bilgiler
istenmeyen ama:
Btn multi 9 kaak akm koruma cihazlar, afladaki nedenlerden
kaynaklanan istenmeyen ama riskini ortadan kaldran bir parazit
yokedici ile glendirilmifltir:
ani gerilim dalgalanmalar (atmosferik aflr gerilimler, cihaz
anahtarlama),
veya akm dalgalanmalar (yksek kapasiteli devreler)
si serisi, afladaki faktrlerden etkilenen tesisatlarda bulunan
flebekelerde optimum gvenlik ve besleme sreklilii salamak iin
tasarlanmfltr:
kt atmosferik koflullar,
parazit nedeni olan ykler,
geici anahtarlama akmlar.
C60 Vigi modl IEC 1009 EN 61009 standartlarn karfllamaktadr.
18
Vigi C60
Elektromekanik toprak kaak akm
koruma modl
ani: 30 - 300 mA
seici: 300 mA S
anma akm: 63 Ae kadar
Vigi NG125
Vigi C120
Elektromekanik toprak kaak akm koruma
modl
ani 30 / 300 mA
seici 300 mA S
anma akm: 125 Ae kadar
Vigi modl
dier kfllar
kesme kapasitesi
DPN Vigi
girifl
ID
4500 A
125 A
40 A
125 A
Pratik bilgiler
Genel
yardmc
donanmlar
Elektriksel yardmc donanmlar devre kesicilerin uzaktan
atrlmas ve gsterilmesini salarlar.
Devre kesicinin sol yanna monte edilmelidir.
19
Kaak akm
cihazlar
DPN Vigi
alflma ilkesi
Bu kaak akm cihaz, devre kesici ve toprak kaak akm koruma
cihaznn fonksiyonlarn ayn cihazda toplamaktadr.
Bu nedenle ksa devre, aflr yk ve yaltm hatalarna karfl komple
koruma salar. Bu ok ynllk zellii sayesinde her trl
uygulamada kullanlabilme avantajna sahiptir.
Bu cihaz genel olarak hatalara karfl koruma uygulamalarnda
kullanldnda g kayna iin servis srekliliini artrr. (yatay
seicilik).
Bunun sonucu olarak zel devre ve uzak ykler iin her bir seviye, konumu
ve risk derecesine bal olarak uygun bir kaak akm koruma cihazyla
korunabilir.
Teknik bilgiler
DPN Vigi tek para kaak akm cihaz afladaki fonksiyonlar yerine
getirir:
son datm devrelerinin komple korunmas (aflr akm ve yaltm
hatalar).
insanlarn dolayl (30 veya 300 mA) veya dorudan (prizli
beslemeler iin 30 mA) temasa karfl korunmas.
30 mA deerindeki duyarllkla, 300 mAlik S seici kaak akm
koruma cihaznn (ID, Vigi, vb.) yk tarafna monte edilmifl olmalar
durumunda tam seicilik.
si serisi, afladaki faktrlerden etkilenen tesisatlarda bulunan
flebekelerde optimum gvenlik ve besleme devamll salamak iin
tasarlanmfltr:
kt atmosferik koflullar,
parazit nedeni olan ykler,
geici anahtarlama akmlar.
DPN Vigi IEC 1009-EN 61009 akm standartlarna uygundur.
20
DPN Vigi
anma akm deeri: 6 - 40 A
gerilim deeri: 230 V AC
kesme kapasitesi: 4500 A
Vigi modl
DPN Vigi
ID
girifl
tek fazl kfl
dier kfllar
kesme kapasitesi
4500 A
125 A
40 A
125 A
Pratik bilgiler
IT topraklama
sisteminde, tm
devrelerin ntr
iletkeninde, ntr
iletken de dahil
olmak zere btn
enerjilenmifl
iletkenlerde
kesilmeye neden
olan aflr akmn
tespit edilmesi
gerekmektedir. Bu
N L1 L2 L3
kaak
akm
cihaz
L3
L2
L1
N
DPN
priz
DPN
aydnlatma
DPN
stma
sistemleri
korumaya afladaki
durumlarda
gereksinim yoktur.
DPN
21
alflma ilkesi
Toprak kaak akm koruma anahtarlar, kaak akm tespitinin
yansra bir devrenin almas, kapanmas veya yaltlmasnda da
kullanlabilir. Ksa devre veya aflr yk korumas yoktur ve bu
nedenle besleme ynnde bir devre kesici ile korunmaldr.
Ana fonksiyonu, her biri devre kesicilerle donanmfl bir dizi
besleyicinin korunmasdr.
Hali hazrda devre kesicilerle donatlmfl mevcut bir tesisatn toprak
kaak akmlarna karfl korunmasn salamak iin toprak kaak akm
koruma anahtarlarnn kullanlmas tavsiye edilmektedir.
Sonu olarak zellikle ev, ifl merkezi ve kk lekli sanayi
kurulufllarnda kullanlan bu cihazlar, hassas devrelerin dflk
maliyetlerde komple gvenliini salama avantajna sahiptir, rnein
bir mutfak veya banyoda, mflterileri iin risk taflyan maazalarda,
youn alfllan veya aflr sert evre koflullarna maruz kalan
binalarda kullanlabilir.
Teknik bilgiler
istenmeyen ama:
Btn multi 9 kaak akm koruma cihazlar, afladaki nedenlerden
kaynaklanan istenmeyen ama riskini ortadan kaldran bir parazit
yokedici ile glendirilmifltir:
ani gerilim dalgalanmalar (atmosferik aflr gerilimler, cihaz
anahtarlama),
veya akm dalgalanmalar (yksek kapasiteli devreler).
si serisi, afladaki faktrlerden etkilenen tesisatlarda bulunan
flebekelerde optimum gvenlik ve servis sreklilii salamak iin
tasarlanmfltr:
kt atmosferik koflullar,
parazit nedeni olan ykler,
geici anahtarlama akmlar.
Toprak kaak akm koruma anahtarlar IEC 1008, EN 61008
standartlarna uygundur.
22
ID/RCCB/FI
4 kutuplu
anma akm deeri: 25 - 100A
gerilim deeri: 400 VAC
duyarllk: 30 - 300 mA
ani veya seici S
ID/RCCB/FI
2 kutuplu
anma akm deeri: 25 - 80 A
gerilim deeri: 230 VAC
duyarllk: 30 - 300 mA
ani veya seici S
ID/RCCB/FI
2 veya 4 kutuplu
anma akm deeri: 100A ve125A
gerilim deeri: 230/400 VAC
duyarllk: 30 - 300 mA
ani veya seici S
Vigi modl
ID
girifl
tek fazl kfl
dier kfllar
kesme kapasitesi
DPN Vigi
4500 A
125 A
40 A
125 A
Pratik bilgiler
besleme ynne
yerlefltirilmiflse,
anma akm
Ic= K (Id + Ie + If + Ig)
olacak flekildedir.
Bu denklemde K,
cihazn verim ve
gcnn ve bunlarn
kullanm ve geniflletme
faktrlerinin hesaba
katld eflzamanl
faktrdr. (K, tm
lkelerde geerli olan
montaj standartlarna
uygundur (normalde
0.6)).
Elektrodinamik
dayanm kapasitesi
Ksa devre korumas,
besleme tarafna
yerlefltirilen ksa devre
koruma cihazyla
salanmaldr. Ancak,
toprak kaak akm
koruma anahtar ve
yk taraf ksa devre
koruma cihaznn
standartlara uygun
olarak retilmifl ayn
pano iinde bulunmas
durumunda, toprak
kaak akm koruma
anahtarnn ksa devre
akmna olan
dayanmnn yk taraf
ksa devre koruma
cihazlar tarafndan
salanmas kabul
edilmektedir. Bu
23