Penggunaan Kaedah Kerja Maya 55 ie oo Aten op in an sm @ oad rH ? cee anes “o Tbe P M, 5 ® @ My 7 an ea My <1 M P © Rajah 38 Mekanisme rasuk BC; Kerja Maya Luaran (KML) = 40 x 6, = 40 x 46 = 1600 Kerja Maya Dalaman (KMD) = M,0 + M,30 + M,20 = 6M,0 Persamaan kerja maya menjadi; KMD = KML 6M,0 = 1600 M, = 2667 KN m56 Analisis Plastik dan Teori Garis Alah Mod kegagalan 3 (Rajah 3.8(¢)); ‘Mekanisme rasuk CD; 1 Kerja Maya Luaran (KML) = 60 x 6, 60 x 30 = 1800 Kosa aye Daan) = mys + m,()o-+4,(2)0 -(S)us Persamaan kerja maya menjadi; KMD = KML 16 oy M0 = 1800 180 x 5 Me 6 = 56.25 kN m Bagi rasuk selanjar tiga rentang ini didapati momen plastik genting ialab 56.25 kN m berlaku pada rentang CD. 35 Kerangka Mudah Setelah memahami penyelesaian rasuk satu rentang dan rasuk selanjar ‘menggunakan kaedah kerja maya, sekarang pertimbangkan pula penyele- saian bagi kerangka mudah atau. kerangka portal, Penyelesaian bagi kerangka hanya boleh dilakukan setelah mengetabui beberapa faktor penting yang boleh dianggap sebagai asas dalam penyele- saian. Antaranya ialab i) Beberapa mekanisme tak bersandar akan terjadi dalam kerangka tersebut. Mckanisme tak bersandar ialah kegagalan bahagian-bahagian anggota struktur secara berasingan disebabkan oleh beban Iuar. ii) Tempat-tempat yang munekin berlakunya engsel plastik seperti yang, telah dijelaskan dalam perenggan 1.8,Penggunaan Kaedah Kerja Maya 7 iil) Perlu mengetahui sama ada struktur iaah tentuan statik atau taktentuan statik.Jikaianya struktur taktentuan statik maka bilangan darjah llebih bagi struktur tersebut perlu diketahui Satu persamaan ghalib boteh digunakan untuk menentukan banyaknya mekanisme tak bersandar yang akan terjadi dalam sescbuah kerangka. Persa- ‘maan tersebut ialah; MTB = EP ~ DL Singkatan di atas membawa makna; MTB = Mekanisme tak bersandar EP = Engsel plastik yang mungkin berlaku DL= Darjah lelebih Penyelesaian lengkap sescbuah struktur memerlukan mekanisme tak bersan- dar dan mekanisme gabungan. Mekanisme gabungan ialah satu mekanisme hasil daripada cantuman dua atau lebih mekanisme tak bersandar. Setelah esemua mekanisme diselesaikan, salah satu daripada mod kegagalan akan ‘memberikan nilai momen plastik, beban runtuh atau faktor beban genting. Jumlah engsel plastik yang terdapat dalam mod kegagalan akan menggambarkan jenis runtuhan yang berlaku pada kerangka tersebut Antara beberapa jenis runtuhan adalah seperti berikut; i) Runtuhan Iengkap berlaku apabila bilangan engscl plastik dalam mod kegagalan bersamaan DL. + 1 ii) Runtuhan separa berlaku apabila bilangan engsel plastik dalam mod kegagalan kurang dari DL + 1 Runtuhan terlebih berlaku apabila bilangan engsel plastik dalam mod Kegagalan melebihi DL + 1. Runtuhan Jengkap memberikan satu mekanisme yang mengubah struktur ‘menjadi tentuan statik. Oleh itu agihan momen lentur boleh ditentukan sama ada menggunakan kaedah statik atau kaedah lain, Runtuhan separa pula tidak mengubah struktur daripada taktentuan statik. 3.5.1 Contoh 9 Sebuah kerangka portal bersambungan tegar ABCD seperti Rajah 3.9(a) mempunyai keratan sekata, M,, menanggung beban titik 20 kN di per- tengahan rentang BC dan beban ufuk 10 KN di titik B. Dapatkan momen plastik genting bagi kerangka tersebut.58 “Analisis Plastik dan Teori Garis Alah PEN YELESAIAN Kerangka ialah struktur taktentuan statik yang mempunyai tiga darjah Jelebih. Penyelesaian struktur ini bermula dengan menentukan banyaknya ‘mekanisme tak bersandar yang akan terjadi pada struktur tersebut. MTB = EP — DL =5-3 = 2 mekanisme tak bersandar, iaitu mekanisme rasuk dan mekanisme huyung. Mekanisme rasuk BC (Rajah 3:9(b)} Kerja Maya Luaran (KML) = 20 x 8, = 20x 30 = 600 Kerja Maya Dalaman (KMD) = M,0 + M,20 + M,0 = 4M,0 Persamaan kerja maya menjadi; KMD = KML 4M,9 = 600 M, = SKN m Mekanisme huyung ABCD (Rajah 3.9(0)) Kerja Maya Luaran (KML) = 10 x 4, 10 x 40 = 400 Kerja Maya Dalaman (KMD) = M,0 + M,0 + M,0 + M,® = 4M,6 Persamaan kerja maya menjadi: KMD = KML 4M, = 400 10 kN mPenggunaan Kaedah Kerja Maya 59 Rajah 3.960 Analisis Plastik dan Teori Garis Alah Mekanisme gabungan (Rajah 3.9(4)); Kerja Maya Luaran (KML) = 600 + 400 = 1000 Kerja Maya Dalaman (KMD) = M,0 + M,20 + M,20 + M,0 = 6M,o Persamaan kerja maya menjadi; KMD = KML 6M,0 = 1000 M, = 1667 KN m Penyelesaian dari tiga mekanisme di atas didapati mekanisme gabungan ‘memberikan nilai momen plastik genting. Oleh itu mod runtuh bagi kerang- ka portal ini ialah daripada mekanisme gabungan dengan berlakunya engsel plastik pada titik-titik A, E, C dan D. Sotelah mengetabui nilai momen plastik genting, maka gambarajah ‘momen lentur boleh dilakarkan. Biasanya untuk melukiskan gambarajah ‘momen, nilai momen pada titik-titik penting perlu diketahui, Dalam kes ini engsel plastk tidak berlaku pada tik B, oleh itu nilai momen adalah kurang daripada nilai M,. Cara yang mudah untuk mendapatkan nilai momen pada titik B ialah dengan mempertimbangkan salah satu daripada mekanisme tak bersandar. Katakan mekanisme tak bersandar rasuk BC dipilih seperti Rajah 3.9(€). Kerja Maya Luaran (KML) = 606 Kerja Maya Dalaman (KMD) = —M,(—8) + M,20 — M,(—®) Persamaan kerja maya mejadi; KMD = KML M,O + 3M,0 = 600 My = 60 — 3M, —@ x 1667) = 10kNm atau 06M, Lakaran gambarajah momen lentur seperti ditunjukkan dalam Rajah 3.910.Penggunaan Kaedah Kerja Maya 61 382 Contoh 10 Sebuah kerangka taktentuan statik seperti Rajah 3.10(a) menanggung beban titik tegak 220¥ dan beban ufuk 34W. Kirakan faktor beban runtuh genting kerangka tersebut jika semua anggota mempunyai nilai momen plastik yang. sama sebesar 2WL. PENYELESAIAN Pengiraan faktor beban yang selamat untuk struktur hendaklah disemak + M, 5 4M, Persamaan kerja maya menjadi KMD = KML 4M,0 = 6400 M, = 160 kNm Temyata mekanisme gabungan memberikan nilai momen plastik genting. Mod runtub bagi kerangka ini sama seperti mekanisme gabungan dengan terbentuknya engsel plastik pada titik £, C dan D. ‘Untuk mendapatkan momen pada titik B pertimbangkan mekanisme tak bersandar huyung ABCD seperti Rajah 3.11(¢). Kerja Maya Luaran (KML) = 2409 Kate nage ne cu) a — m8) + 4) 2 = M6 + M6 KMD = KML M,0 + M,6 = 2400 My = 240 ~ 160 80 kNm atau 0.5M, Gambarajah momen lentur seperti Rajah 3.11. 3.6 Kerangka Berbilang Ruang dan Bertingkat Penyelesaian bagi kerangka yang mempunyai banyak ruang dan bertingkat adalah hampir sama seperti penyelesaian kerangka portal satu ruang dan satu tingkat. Hanya satu perbezaan nyata yang terdapat dan perlu diberikan perhatian ialah terjadinya satu mekanisme tak bersandar yang tidak mem-Penggunaan Kaedah Kerja Maya 6 berikan kerja. Mekanisme ini dikenali sebagai mekanisme putaran sambung- ‘an, Mekanisme ini terjadi disebabkan oleh tiga atau lebih anggota bertemu pada satu titik sambungan. ‘Untuk mengetahui perbezaan yang discbutkan di atas, berikut diberikan satu contoh kerangka dua ruang satu tingkat 36.1 Contoh 12 Rajah 3.12(a) menunjukkan sebuah kerangka bersambungan tegar dua ruang yang mempunyai anggota sckata dengan nilai M,, Sekiranya beban titik 40 KN dan 60 kN masing-masing dikenakan pada pertengahan rentang BC dan CE serta beban ufuk bertindak pada titik E sebesar 40 kN, kirakan momen plastik genting, 40KN KN Rajah 3.12(2) PENYELESAIAN Pertama sekali tentukan bilangan mekanisme tak bersandar. Untuk men- dapatkan mekanisme tak bersandar gunakan formula berikut; MTB = EP ~ DL Berdasarkan kerangka yang dianalisa, terdapat 10 tempat yang mungkin berlakunya engsel plastik dan kerangka mempunyai 6 darjah lelebih. Dari68 Analisis Plastik dan Teor! Garis Alah formula di atas didapati kerangka mempunyai 4 mekanisme tak bersandar. Mekanisme-mekanisme tersebut ialah; i) Mekanisme rasuk BC ii) Mekanisme rasuk CE iii) Mekanisme huyung ABCDEF iv) Mekanisme putaran sambungan di titik C Untuk mendapatkan momen plastik yang paling genting setiap mekanisme tak bersandar perlu disemak terlebih dahulu dan kemudiannya mekanisme gabungan diperolehi dengan menggabungkan beberapa mekanisme tak bersandar. Mekanisme rasuk BC (Rajah 3.12(b). Kerja Maya Luaran (KML) = 40 x65, = 40 x 20 = 800 Kerja Maya Dalaman (KMD) = M,0 + M,20 + M,0 = 4M,0 Persamaan kerja maya menjadi; KMD = KML 4M,0 = 800 M, = 20 kNm Mekanisme rasuk CE (Rajah 3.12(c)) Kerja Maya Luaran (KML) = 60 x 6, = 60 x 20 = 1200 Kerja Maya Dalaman (KMD) = M,0 + M,20 + M,0 = 4M,0 Persamaan kerja maya menjadi; KMD = KML 4M, = 1206 M, = 30 KNmPenggunaan Kaedah Kerja Maya opt ie ake Mp £ . “ ; , © Rajah 3.12, USTAKAAN KEJURUTERAAN PERPI 'UNIVERSIT] MALAYA.| 0 Analisis Plastik dan Teori Garis Alah Mekanisme huyung ABCDEF (Rajah 3.12(4)) Kerja Maya Luaran (KML) = 40 x6, = 40 x 40 = 1600 Kerja Maya Dalaman (KMD) = M,(0+ 040404040) = 6M,0 Persamaan kerja maya menjadi; KMD = KML 6M,0 = 1600 M, = 2667 kNm Mekanisme putaran sambungan titik C (Rajah 3.12(e) Bagi mekanisme ini tidak ada kerja yang dihasilkan. Mekanisme gabungan 1; Gabungan mekanisme rasuk CE dan mekanisme huyung ABCDEF seperti Rajah 3.12(0) memberikan; Kerja Maya Luaran (KML) = 1200 + 1600 2800 Kerja Maya Dalaman (KMD) = 10M,0 Persamaan kerja maya menjadi; KMD = KML 10M,9 = 2800 M, = 28kNm Mekanisme gabungan 2; Gabungan daripada semua mekanisme (dua rasuk, huyung dan putaran) seperti Rajah 3.12(g) memberikan; Kerja Maya Luaran (KML) = 800 + 1200 + 1600 = 3600 Kerja Maya Dalaman (KMD) = 11M,0enggunaan Kaedah Kerja Maya n Persamaan kerja maya menjadi; KMD = KML 11M,6 = 3600 M, = 3273 kNm Daripada semakan ini didapati mekanisme yang akhir memberikan nilai ‘momen plastik genting yang nilainya 32.73 kNm, Mod runtuh bagi kerangka dua ruang ini adalah seperti mekanisme gabungan 2, Runtuhan kerangka ini adalah dari jenis runtuhan lengkap. Berasaskan mod runtuh ini gambarajah momen lentur boleh dilakarkan tetapi perlu mencari beberapa nila penting. Antaranya ialah momen pada titik B dan C iaitu My, Mep dan Mey. Sckiranya runtuhan ini mengikut teorem Keunikan maka kesemua nilai yang perlu dicari ini adalah kurang daripada nilai momen plastik M,, ‘Untuk mendapatkan momen di titik B pertimbangkan mekanisme rasuk BC seperti Rajah 3.12(h). Kerja Maya Luaran (KML) = 40 x 6, 40 x 20 = 800 Kerja Maya Dalaman (KMD) = — M,(—6) + M,20 — M,(—0) = My) + M30 Persamaan kerja maya menjadi; KMD = KML ‘M,0 + 3M,0 = 800 My = 80 — 3M, 80 — (3 x 3273) = =18.19 kNm atau —0.56M, ‘Untuk mendapatkan momen Mc, pertimbangkan mekanisme rasuk CE seperti Rajah 3.124). Kerja Maya Luaran (KML) = 60 x6, = 60 x 20 = 1200 Kerja Maya Dalaman (KMD) = — Mcy(—) + M,20 ~ M,(—0) = Mey + 3M,0n Analisis Plastik dan Teori Garis Alah Persamaan kerja maya menjadi: KMD = KML Mexl) + 3M,0 = 1200 Mcp = 120 — 3M, 120 — @ x 32:73) 21.81 kNm atau 067M, 1 Untuk mendapatkan momen Mcp pertimbangkan mekanisme huyung atau ambil keseimbangan momen pada titik C Daripada mekanisme huyung ABCDEF; Kerja Maya Luaran (KML) 40 x8, = 40x 40 = 1600 Kerja Maya Dalaman (KMD) = ~ Meyl—0) + 4M,0 + 0.56M,0 Mcpl) + 4.56M,0 Persamaan kerja maya menjadi; KMD = KML Meo? + 456M,0 = 1600 Mcp = 160 ~ (4.56 x 32.73) 10.75 kNm atau 033M, Jika disemak menggunakan keseimbangan momen pada titik C didapati: =M, = 0 [, — 067M, — Mey = 0 Mey = 033M, Gambarajah momen lentur seperti ditunjukkan dalam Rajah 3.124), 3.6.2 Contoh 13 Setelah memahami penyelesaian kerangka mudah dan kerangka dua ruang, sekarang ditunjukkan pula penyelesaian sebuah struktur yang lebih kompleks penyelesaiannya, Rajah 3.1a) menunjukkan sebuah kerangka bers:imbungan tegar duaPenggunaan Kaedah Kerja Maya B 20k s00N-+, i > 40K has | \ lim F Ne ar 4m 4m Rajah 3.130) ‘ingkat satu ruang dibebani oleh beban-beban tegak dan ufuk, Kirakan momen plastik genting bagi kerangka terscbut. PENYELESAIAN Kerangka taktentuan statik ini mempunyai enam darjah lelebih dan ada dua bbelas tempat kemungkinan berlakunya engsel plastik seperti Rajah 3.13(b), Oleh itu terdapat enam mekanisme tak bersandar yang telah dikenalpasti. Rajah 3.1306) i) Mekanisme rasuk CD ii) Mekanisme rasuk BE iii) Mekanisme huyung tingkat atas BCDE4 Analisis Plastik dan Teori Garis Alah iv) Mekanisme huyung tingkat bawah ABEF ¥) Putaran sambungan titik B vi) Putaran sambungan titik & ‘Mekanisme rasuk CD (Rajah 3.13(¢)) Kerja Maya Luaran (KML) = 20 x 6, = 20 x 40 = 800 Rajah 3.136) Kerja Maya Dalaman (KMD) M,0 + M,20 + M,0 =4M,e Persamaan kerja maya menjadi; KMD = KML 4M,0 = 800 M, = 20kNm Mekanisme rasuk BE (Rajah 3.13(d)) Kerja Maya Luaran (KML) = 40 x 6, = 40 x 40 Rajah 31300)Penggunaan Kaedah Kerja Maya 5 Kerja Maya Dalaman (KMD) = M,0 + M,20 + M,0 = 4M,0 Persamaan kerja maya menjadi; KMD = KML 4M,0 = 1600 M, = 40 KNm Mekanisme huyung BCDE (Rajah 3.13(e) Kerja Maya Luaran (KML) = 40 x 6, = 40 x 40 600 Rajah 3.13(€) Kerja Maya Dalaman (KMD) = M,0 + M,0 + M,0 + M,0 =4M,0 Persamaan kerja maya menjadi; KMD = KML 4M, = 1600 M, = 40kNm16 Analisis Plastik dan Teori Garis Alah Mekanisme huyung ABEF (Rajah 3.13(0) Kerja Maya Luaran (KML) = 40 x 6, 40 x 40 = 1600 Kerja Maya Dalaman (KMD) = M,0 + M,0 + M,0 + M0 = 4M,0 Su Rajah 31346) Persamaan kerja maya menjadi; KMD = KML 4M,0 = 1600 M, = 40kNm Mekanisme putaran sambungan, titik B dan E Kedua-dua mekanisme ini seperti ditunjukkan dalam Rajah 3.13(g) tidak ‘memberikan kerja,Penggunaan Kaedah Kerja Maya n Rajah 3.1340) ‘Untuk mendapatkan nilai momen genting beberapa atau kesemua mekani me tak bersandar yang telah diselesaikan di atas perlu digabungkan, Gabungan antara mekanisme rasuk BE dan kedua-dua mekanisme huyung memberikan; Kerja Maya Luaran (KML) = 1600 + 1600 + 1600 = 4800 Kerja Maya Dalaman (KMD) = 12M,9 Persamaan kerja maya menjadi; KMD = KML 12M,0 = 4800 M, = 40 kNm Rajah 31306) Sckiranya gabungan di atas ditambah dengan putaran di titik B dan E memberikan; Kerja Maya Luaran (KML) = 4800B Analisis Plastik dan Teor! Garis Alah Kerja Maya Dalaman (KMD) = 8M,0 Persamaan kerja maya menjadi; KMD = KML 8M,0 = 4800 M, = 60 kNm Rajah 3136 Gabungan daripada semua mekanisme tak bersandar memberikan; Kerja Maya Luaran (KML) = 800 + 4800 5600 Kerja Maya Dalaman (KMD) = 10M,0 Persamaan kerja maya menjadi; KMD = KML 10M,0 = 5600 M, = 56 kNm Rajah 3.136)Penggunaan Kaedah Kerja Maya 9 Setelah mencuba berbagai gabungan selain daripada yang ditunjukkun atas, didapati nilai momen plastik genting ialah 60 kNm hasil daripada gabungan lima mekanisme tak bersandar tidak termasuk mekanisme rasuk CD. Kegagalan kerangka ini tergulung dari jenis runtuhan separa. Olch itu struktur masih berada dalam keadaan taktentuan statik Untuk melakarkan gambarajah momen lentur nilai momen My, Me, Maa» Mar Mep dan Mpy perlu dicari, Nilai-nilai momen ini boleh diperolehi ‘menggunakan kaedah yang telah diterangkan sebelum ini dan satu anggapan perlu dibuat iaitu momen Mgp = m. Gambarajah momen lentur seperti ditunjukkan dalam Rajah 3.13(k). Sekiranya nilai momen genting ini adalah benar, maka momen pada keratan yang dicari mestilah kurang daripada 60 kNm atau 0 < m < 60, Rajah 3.134) PERPUSTAKAAN KEJURUTERAAN UNIVERSITI MALAYA.80 Analisis Plastik dan Teori Garis Alah MASALAH MAL Rajah M3.1 menunjukkan sebuah kerangka taktentuan statik yang memp rnyai keratan rentas yang berbeza-beza menanggung beberapa beban titik tegak dan ufuk. Lakarkan mekanisme-mekanisme tak bersundar yang rmungkin terjadi pada struktur tersebut 2 Ws ret ‘Mp Mp 3Mp @ IMP Rajah M3. M32. Sebuah kerangka julur disokong mudah pada 4 dan F mempunyai keratan rentas yang berbeza-beza dikenakan beban titik tunggal di pertengahan rentang BC seperti Rajah M 3.2. Buktikan bshawa beban genting W, ialah a of = a t a Ne : +} —_,—_"_] Rajah M32.Penggunaan Kaedah Kerja Maya 81 M33. Struktur ABCD bersambungan tegar disokong bina dalam di A dan sokong guling di D menanggung beban tegak 20 kN dan beban uluk 10 kN seperti ditunjukkan dalam Rajah M 33, Jika semua anggota struktur mempunyai nilai M,, kirakan momen plastk genting dan kemudian lakarkan gambarajah ‘momen lentur, (Gawapan: M, = 48 kNm; My = 0.17M,) 208 10KN SS ee am ga 4m 8m, Rajah M33 M34 Rajah M 3.4 menunjukkan sebuah kerangka berkeratan sekata menanggung beban titik tegak 50 kN dan 30kN masing-masing di pertengahan rentang BC ‘dan CE serta beban ufuk 20KN di titk B. Kirakan momen plastik genting dan kemudian lakarkan gambarajah momen lentur dengan memasukkan nilai- nilai penting, Gawapan: M, 40 kNm ; My = 0.75M,; Meg = 0.25M,) 0 30K Rajah M34} 82 Analisis Plastik dan Teori Garis Alah M35 Sebuah kerangka dua ruang direkabentuk dengan semua anggotanya sckata dikenakan beban-beban titik tegak dan ufuk seperti Rajah M35. Jika bbeban-beban tersebutialah beban kerja, kirakan faktor beban runtuh yang. paling genting. awapan: J, = 220) 50k SokN 5m Rajah M 35: M36 Rajah M 3.6 menunjukkan sebuah struktur yang dibina dari gabungan dua ‘buah kerangka, Struktur tersebut menanggung beban-beban ufuk pada ttik D dan F masing-masing bernilai 5O KN dan 25 kN serta beban tiik tegak di pertengahan rantang DE bernilai 100 kN. Jika semua anggota struktur berkeratan sekata bernilai M,, kirakan momen plastik genting bagi struktue tersebut dan Jakarkan gambarajah momen lentur. (awapan: M, = 13333 kNa Mp, = 0; Mp, = 0.5M,) 25 50kN —>BAB 4 KESAN BEBAN TERAGIH SERAGAM 4.1 Pengenalan Di dalam bab 2 dan 3 telah diterangkan asas-asas penyelesaian bagi sesebuah struktur yang mempunyai anggota yang seragam. Dalam kes-kes tersebut kedudukan engscl-engsel plastik dari mekanisme tak bersandar dan gabung- an diketahui dengan jelas tidak kira beban yang dikenakan itu beban titik atau beban teragih seragam, Di dalam bab 4 ini akan ditunjukkan penyelesaian beberapa jenis struktur yang mempunyai anggota yang berbeza dan kesan beban teragih seragam terhadap struktur tersebut. Apabila kekuatan anggota struktur berbeza-beza, contohnya tiang dan rasuk mempunyai keratan rentas yang berlainan atau nilai momen plastik yang tidak sama, maka kedudukan engsel plastik tidak lagi terletak di pertengahan rentang. Oleh itu untuk ‘mendapatkan beban runtuh atau momen plastik genting, kedudukan engsel plastik terlebih dahulu perlu ditentukan sama ada untuk mekanisme tak bersandar atau mekanisme gabungan. Sebelum melihat kesan beban teragih seragam di dalam sesebuah kerang- ka adalah lebih baik jika pembaca dapat memahami terlebih dahulu penye- lesaian struktur rasuk yang mempunyai anggota yang berbeza kekuatannya. Dalam menyelesaikan masalah ini nanti pembaca akan dapat melihat Penggunaan perenggan 1.8 yang telah diterangkan sebelum ini. 42 Contoh 1 Pertimbangkan sebuah rasuk selanjar ABCD yang mempunyai sokong guling di A, B, C dan dibina dalam di D, dikenakan beban teragih scragam 40 kN/m seperti ditunjukkan dalam Rajah 4.{(a). Rentang rasuk AB, BC dan CD ialah 4'm dan masing-masing mempunyai nilai M,, 2M, dan 3M,. a B with ¢ D Mp ‘2p Bip os on 4 i Rajah 4.1)4 Analisis Plastik dan Teori Garis Alah PENYELESAIAN Rasuk selanjar ini mempunyai tiga kemungkinan mekanisme runtuh tak bersandar iaitu mekanisme rasuk AB, BC dan CD. Oleh kerana keadaan sempadan yang berbeza dan keratan rentas rasuk yang berlainan maka kedu- dukan engsel plastik di bawah beban tidak berlaku pada pertengahan rentang. Untuk setiap mekanisme kedudukan engsel plastik ini perlu dicari Mekanisme rasuk AB (Rajah 4.1(b)) Meckanisme terjadi dengan terbentuknya dua engsel plastik iaitu satu di sokong B dan satu lagi di bawah beban. Katakan engsel plastik di bawah beban terjadi pada jarak x dari KML = Beban setara x 4, 1 S KMD = Persamaan kerja maya menjadi; KML= KMD 80(x0) = M, ( Jika persamaan ini diselesaikan ia memberikan; 320 x= 80x? 44x Rajah 4.10)Kesan Beban Teragih Seragam 85 Bagi nilai momen maksimum kebezaan dM ,/dx = Odan setelah diselesaikan didapati nilai x = 1.66 m, Nilai ini adalah sama dengan 0.414L, Momen plastik bagi mekanisme ini ialah $4.9 kNm. Mekanisme rasuk BC (Rajah 4.1(¢)) Mckanisme terjadi dengan terbentuknya tiga engsel plastik iaity masing- ‘masing pada sokong B, C dan di bawah beban. Engsel plastik di bawah beban perlu dicari kedudukannya dan satu perkara yang perlu diberi perhatian ialah cengsel plastik pada sokong B terjadi pada anggota yang mempunyai nilai momen plastik yang kecil dengan anggapan anggota boleh berputar di atas sokong. KML = Beban setara x 6, whe = 6, 7x4 x4 2 = 80 (x0) (st) KMD = 4e x Rajah 4.16) Penyelesaian kedua-dua persamaan kerja maya di atas memberikan; 320x — 80x? ar ees 0, didapati nilai x ialah 1.86 m dan nilai momen plastik Mekanisme rasuk CD (Rajah 4.1(4))86 Analisis Plastik dan Teorl Garis Alah Mengikut prosedur yang sama seperti di atas, didapati momen plastik ‘mempunyai persamaan seperti berikut; 320x — 80x? M, 0 20 + x Rajah 4.104) Dengan menjadikan dM ,/dx = 0 didapati x = 1.91 mdan penyelesaian sete- rusnya memberikan M, = 14.58 kNm. Daripada penyelesaian rasuk selanjar ini didapati momen plastik genting ialah $4.9 kNm dan ianya terjadi pada mekanisme rasuk AB. ‘Untuk menunjukkan kesan beban teragih seragam terhadap pemben- ‘tukan engsel plastik, marilah perhatikan Jadual 4.1 Jadual 41 Rentang —Jarak x Momen plastik (M,) (m) (Nm) 3. aa AB 66 20 Bc 1.86 20 cD 191 Jika dibandingkan nilai momen plastik pada kedudukan engsel plastik sebe- nar dengan menganggapkan engsel plastik pada pertengahan rentang. ternyata perbezaannya adalah kecil sekali terutamanya pada rentang Perantaraan, Bagi rasuk selanjar ini sebarang perubahan beban teragih seragam tidak akan mengubahkan kedudukan engsel plastik.Kesan Beban Teragih Serayam 87 43 Contoh 2 Rajah 42(a) menunjukkan sebuah kerangka portal yang menanggung beban teragih seragam 40 kN/m sepanjang rasuk BC dan beban ufuk di titik B. Kedua-dua tiang portal mempunyai modulus bagi keratan rentas bernilai 1 dan rasuk BC mempunyai modulus keratan 41/3. Kirakan momen plastik genting bagi struktur tersebut. PENYELESAIAN Walaupun keratan rentas antara anggota berbeza tetapi struktur adalah simetri. Terdapat lima tempat kemungkinan engsel plastik berlaku dan struktur mempunyai tiga darjah lelebih, oleh itu terdapat dua mekanisme tak bersandar. ‘Mekanisme rasuk BC (Rajah 4.2(b)) Bagi kedudukan engsel plastik yang tidak diketahui di bawah beban teragih seragam, anggaplah satu jarak x dari titik B. Beban pula dianggapkan sebagai beban setara dan persamaan-persamaan Kerja maya adalah seperti berikut; st abel A (x0) ita Died e , wn =p + Me (gt) +m (e22,) Oleh kerana kedua-dua tiang mempunyai keratan rentas yang sama, maka engsel plastik di bawah beban akan berlaku di pertengahan rentang BC atau pada jarak x = 2 m, Persamaan-persamaan di atas menjadi; KML = 80 x 20 = 1600 aM, km = M0 + “Sean + m,0 4 =sMp 5 M088 Analisis Plastik dan Teori Garis Alah Persamaan kerja maya menjadi; KMD = KML. 14 = M,0 = 1600 5 M,0 = 1600 M, = 343 kMm‘Kesan Beban Teragth Serayam 89 Mekanisme huyung ABCD (Rajah 4.2(c)) ‘Bagi mekanisme ini empat engselplastik terjaiiaitu dua di bahagian Bawah ddan dua di bahagian atas tiang KML= 40 x 5, = 40 x 30 = 1200 KMD = M, + M,0 + M,0 + M,0 = 4M,0 Persamaan kerja maya menjadi, KMD = KML 4M,0 = 1200 M, 10 kNm Mekanisme gabungan (Rajah 4.2(4)) Untuk mekanisme gabungan kedudukan engsel plastik pada rasuk akan berubah daripada kedudukan yang telah dicari dalam mekanisme rasuk sebelum ini. Gabungan antara mekanisme huyung dan rasuk apabila engsel plastik pada kedudukan x dari titik B memberikan; KML = 1200 + 80 (x6) o + 16M, x) 4 = x) KMD Engsel plastik di dalam rasuk BC akan terbentuk pada nilai momen maksimum, Kedua-dua persamaan di atas jika dipermudahkan akan menjadi: 52M, — 6M,x _ Say 7 + Bx Bagi momen maksimum dM Jidx = 0. Kebezaan persamaan di atas memberikan nilai x = 1.78 m. Jika nilai ini dimasukkan semula ke dalam persamaan memberikan nilai M, = 42.3 kNm. Perbandingan daripada ketiga-tiga mekanisme runtuh didapati meka- nisme gabungan memberikan nilai momen genting. Sckiranya engsel plastik bagi rasuk BC dalam mekanisme gabungan dianggapkan di pertengahan rentangiaitu pada jarak x = 2m, momen plastik bagi mekanisme gabungan ialah 42 kNm, Ternyata perbezaan momen plastik genting adalah kecil walaupun jarak x berbeza sebanyak 0.22 m.90, Analisis Plastik dan Teori Garis Alah 44° Contoh 3 Sebuah kerangka mudah ABCD disokong bina dalam di A dan engsel di B mempunyai keratan rentas yang berbeza-beza seperti Rajah 43a). Kerangka menanggung beban teragih seragam 20 kN/m sepanjang rasuk BC dan beban titik ufuk di C, Kirakan momen plastik genting bagi kerangka tersebut. PENYELESAIAN Struktur ialah struktur taktentuan statik dengan dua darjah lelebib. Terdapat empat lokasi mungkin berlakunya engsel plastik iaitu di titik 4, B, C dan di J bawah beban teragih seragam. Berdasarkan persamaan ghalib yang telah diterangkan sebelum ini maka terdapat dua mekanisme tak bersandar iaitu mekanisme rasuk BC dan mekanisme huyung ABCD. | Mekanisme rasuk BC (Rajah 4.3(b)) Bagi mekanisme ini dua engsel plastik yang telah diketahui kedudukannya iaitu di bahagian atas tiang di tik B dan C masing-masing mempunyai nila } 2M, dan M,, Engsel plastik ketiga di bawah beban perlu ditentukan kedudukannya. Katakan engsel plastik (erjadi pada jarak x dari B dan beban teragih seragam dijadikan beban setara i 3 s Penyclesaian persamaan kerja maya memberikan; 360x — 60x? Kebezaan dM ,/dx = 0 memberikan nilai x M, = 20.1 kNm. 3.17 man nilai momen plastikKesan Beban Teragih Seragam 91 Mekanisme huyung ABCD (Rajah 4,3(c)) KMD = 2M,0 + 2M,0 + M, M0 Rajah 432 Analisis Plastik dan Teor! Garis Alah Persamaan kerja maya menjadi; KMD = KML 5M,0 = 1200 M, = 24kNm Mekanisme gabungan (Rajah 4.3(4)) Dalam masalah ini hanya terdapat satu sahaja mekanisme gabungan iaitu antara mekanisme rasuk dan mekanisme huyung, Disebabkan oleh andaian ‘kegagalan struktur secara serentak maka sekali lagi kedudukan engsel plastik di dalam rasuk akan berubah dari kedudukan asal semasa gagal secara indivi du, Pada titik Bengsel plastik tidak berlaku disebabkan oleh putaran anggota tiang dan rasuk mempunyai nilai yang sama. KML = 60(x6) + 1200 ro =a 4 Samakan dua persamaan di atas dan kemudian dimudahkan memberikan; 360 + 120x — 30x? M, Bx Kebezaan dM, /d x = 0 didapati x = 2.51 m dan momen plastik bersamaan 30.48 kNm. Perbandingan antara ketiga-tiga mekanisme tadi memberikan ‘momen plastik genting bersamaan 30.48 kNm diperolehi datipada mekanis- me gabungan, ‘Sekiranya penyelesaian dilakukan dengan menganggap pembentukan engsel plastik di pertengahan rentang rasuk BC iaitu pada jarak x = 3 m, didapati momen plastik bagi mekanisme rasuk ialah 20 kNm dan bagi ‘mekanisme gabungan ialah 30 kNm. Ternyata jika dibandingkan nilai-nilai ini dengan nilai sebenar perbezaannya adalah terlalu kecil. 48 Contoh 4 Rajah 4.4(a) menunjukkan sebuah kerangka dua ruang bersambungan tegar mempunyai keratan rentas anggota yang berbeza-beza. Nilai-nilai momen Plastik (kNm) seperti yang diberi dalam bulatan. Jika beban-beban yang ikenakan jalah beban kerja, tentukan faktor beban genting bagi kerangkaKesan Beban Taragih Seragam 93 20K 4m 40 Rajah 44(0) PEN YELESAIAN Oleh kerana beban yang diberi ialah beban kerja maka semua beban perlu didarabkan dengan faktor beban. Penyelesaian seterusnya adalah hampir sama dengan penyclesaian yang telah ditunjukkan sebelum ini Mekanisme rasuk BC (Rajah 4.4(b)) Engsel plastik di ttik B terjadi di bahagian atas tiang iaitu pada nilai M, = 20 kNm. Rajah 4.4) KML = Beban setara x 6, 20, x 4 2 404, (<0) (x0)94 Analisis Plastik dan Teori Garis Alah 40 KMD = 200 + 0%) + n(; _ 2000 + 10x0 zag Persamaan kerja maya menjadi; KML= KMD 20 + x * Tox — 47 Kebezaan d/,/dx = 0, Setelah diselesaikan didapati x = 1.91 m dan faktor beban A, = 1.37 Mekanisme rasuk CE (Rajah 4.446) Bagi rasuk ini engsel plastik pada titik C terjadi dalam rasuk itu sendiriiaitu M, = 60kNm dan di titik engsel plastik berlaku di bahagian atas tiang EF. co 20 yi \ 49 x8 OLS ek Rajah 446) KML = Beban setara x 9, 202, x 4 = Ao) = 4023(x0) 40 Kup = + 0(; = 3) +0(5 Persamaan kerja maya menjadi; KML = KMD 604 — x0 + 2400 + 20x0 4D23(x0) = aayKesan Beban Teragih Seragam 95 Kebezaan persamaan di tas terhadap x memberi x = 2.2m dan faktor beban dy = 247. ‘Mekanisme hujung (Rajah 4.4(d)) Bagi mekanisme ini engsel plastik akan berlaku di bahay tiang. natas dan bawah eR Rajah 4.40) KMD 0 (20 + 20 + 20 + 20 + 20 + 20)0 1200 KML= 30d, x 30 " Persamaan kerja maya menjadi; KMD = KML 3025 x 30 = 1200 4, = 133 Mekanisme putaran (Rajah 4.4(e)) Mekanisme ini tidak memberikan persamaan kerja. Engsel plastik terjadi pada setiap hujung anggota yang bertemu pada titik C dengan nilai momen plastik masing-masing, Rajah dae) | | |96 Analisis Plastik dan Teori Garis Alak Mekanisme gabungan (Rajah 4.4(9) Dalam masalah menggabungkan beberapa mekanisme tak bersundar seperti mekanisme rasuk, huyung dan putaran titik sambungan terdapat berbagai kemungkinan gabungan boleh dibuat bagi kerangka dua ruang ini. Apabila menggabungkan mekanisme rasuk perhatian perlu diberikan tethadap pembentukan engsel plastik di bahagian pertengahan rentang rasuk Kedudukan engsel plastik berubah daripada yang telah dicari dalam mekanisme tak bersandar. Oleh itu Kedudukan baru perlu dicari, ‘Untuk memudahkan penyclesaian, satu andaian awal bolehlah dibuat ‘dengan menganggapkan engsel plastik terbentuk di pertengahan rentang bagi setiap mekanisme tasuk yang digabungkan, Andaian ini hanya dilakukan bagi rasuk yang menanggung beban teragih seragam sahaja, Bagi kes beban tumpu kedudukan engsel plastik adalah tetap di bawah beban seperti yang telah dilihat sebelum ini. Setclah beberapa penyclesaian dilakukan didapati gabungan antara ‘mekanisme rasuk BC dan huyung memberikan nilai faktor beban genting seperti Rajah 44(0). ol 2 e rob F Ss roby Rajah 44) KML (Fa x 5) # (1. x 3) = (RA x 20 + 20 « 20) 2, 1702.0 (20 + 20 + 20 + 20 + 20)8 + 30(20 + 0) 1900 KMDKesan Beban Teragih Seragam ” Persamaan kerja maya memberikan; KML= KMD 17082, = 1900 dy = 112 Sckiranya kedudukan sebenar engsel plastik di bawah beban bagi rasuk BC dlikira, penyelesaiannya adalah hampir serupa seperti penyelesaian meka- nisme tak bersandar, Penyelesaian sebenar ini boleh diryjuk kepada Rajah 44(g). B\o 2 aol aod e Rajah 4.42) Kat = > 466) + G01 x 30) ie KMD = (5 x 20 x 0 + 20( Ll ) +30 Samakan dua persamaan kerja maya di atas memberikan; 52 - 7x 36+ Tk — Kebezaan dijdx = 0, memberikan nilai x = 1.67 mdan 4 = 1.10. Jika nilai faktor beban sebenar ini iaitu 1.10 dibandingkan dengan nilai 1.12 daripada andaian engsel plastik berlaku pada pertengahan rentang BC ternyata perbezaannya amat kecil sekali Penyelesaian pertama iaitu dengan andaian engsel plastik berlaku di per- tengahan rentang adalah merupakan penyelesaian batasan atas, Oleh itu faktor beban yang diperolehi adalah lebih besar daripada faktor beban sebenar,98 Analisis Plastik dan Teort Garis Alah Daripada contoh-contoh penyelesaian yang telah ditunjukkan sama ada rasuk selanjar, kerangka mudah dan kerangka banyak ruang didapati pperbezaan nilai momen plastik genting atau faktor beban genting tidak jauh bezanya antara nilai_sebenar dengan nilai andaian engsel plastik di pertengahan rentang, Dari segi kedudukan sebenar engsel plastik ternyata terdapat satu perbezaan yang ketara tetapi jika perbezaan ini dibandingkan dengan geometri struktur mungkin ianya boleh dianggap sebagai tidak membimbangkan, MASALAH M441 Rasuk selanjar ABC disokong mudah pada kedua-dua hujungnya menang- ‘gung beban teragih seragam w kN/m. Panjang rentang AB dan BC masing- ‘masing ialah L dan 2L, sementara nilai momen plastik lah M, dan 1.5M, Kirakan beban genting supaya rasuk berada dalam keadaan sclamat. (awapan: w, = 394M,/L) M42 Kerangka mudah ABCD disokong bina dalam di A dan sokong engsel di _D menanggung beban teragih seragam pada rasuk BC dan beban ufak dititik B seperti Rajah M 42. Keratan rentas tiang AB mempunyai nilai M, ‘manakala rasuk BC dan tiang CD bernilai 2M, Tentukav nilai momen plastik senting bagi dua keadaan berikut; i) Engsel plastik di bawah beban teragih seragam berlaku di pertengahan rentang BC, Pada keadaan sebenar. Gawapan: M, = 20 kNm; M, = 20.36 kNm), Mo tina = aes in Mp 2Mp| 4m " a |" Rajah M42.M43 M44 Kesan Beban Teragih Seragam 9 Rajah M 4.3 menunjukkan sebuah kerangka mudah berkeratan tidak sekata dikenakan beban teragih seragam dan beban ufuk. Tinggi tiang AB dan CD ‘masing-masing ialah 3m dan 6 m. Kirakan momen plastik genting sebenar bagi kerangka tersebut. away Rajah M43 Sebuah kerangka bersambungan tegar dua ang, Rajah M 44, menanggung beban teragih seragam w kN/m disepanjang rasuk BCE dan beban ufuk w./2 4i tik B. Sika panjang setiap rentang dan tinggi ialah L, tentukan beban tenting bagi kerangka tersebut dengan andaian engselplastik di hawah beban pada rasuk BC dan CE terletak di pertengahan rentang. Kirakan juga beban tenting sebenar berdasarkan mod kegagalan yang telah diperolehi dari penye lesaian pertama (awapan: w, = 1067M,/L4; w, = 10.56M,/L. stun 5 c Rajah M44ann Higeret HAL ek abate ehanared Aowiioe ns dA ninags e+ Midi 63. Ne al eon rn. cig muss re danas Basie, eee coh aA ot uty wt « vslns prtenee-grnzat, tars? Nii oe ee Pb Neat Iti x regret at pare annynesy HK m,n tect cah3 1 Aah ‘ingens BeRia dine i fovelg) nies Peedi mk se9i8 goaier ostcys etre Beds Metavecly hs gr eliyeyd bs wn d¥iowlire axsesdoe ani inning Pa waned SA. vt = oe naqewct Bia abe Ae tae tm 5 hth Ong ee seBAB 5 TEORI GARIS ALAH Sa Pengenalan Analisis garis alah bagi menyelesaikan masalah rekabentuk konkrit bertetu- lang telah diperkenalkan oleh Profesor K. W. Johansen dari Denmark pada aawal tahun tiga puluhan. Pada mulanya penggunaan teori ini bagi kerja reka bentuk konkrit bertetulang hanya terhad di Denmark dan Sweden sahaja. Bagi negara-negara lain hanya dapat menggunakan kaedah ini pada awal tahun enam puluhan setelah tesis Profesor Johansen yang ditulis dalam bahasa Danish diterjemahkan ke dalam bahasa Inggeris dan Portugis. Jadual 3.14 dan 3.15 dalam kod amalan British BS 8110 memberikan nilai-nilai pekali untuk rekabentuk papak konkrit bertetulang. Nilainilai tersebut telah diperolehi berdasarkan penyelesaian papak dua hala yang menanggung beban teragih seragam dan mempunyai berbagai jenis sokong, Penggunaan jadual yang dimaksudkan adalah terhad kepada rekabentuk papak segiempat tepat sahaja dan tidak boleh digunakan bagi bentuk-bentuk lain atau papak yang mempunyai bukaan atau lubang. Setiap rekabentuk yang menggunakan beban muktamad terutamanya apabila analisis sesebuah papak itu mengikut kaedah teori garis alah dikatakan tergolong dalam teorem batasan atas. Penyelesaian masalah dengan menggunakan teori ini adalah berpegang kepada andaian bahawa kegagalan papak hanya disebabkan oleh lenturan sahaja, Kesan-kesan lain seperti ricihan, keselamatan terhadap keretakan dan pesongan yang berlebihan perlulah dipertimbangkan secara berasingan, ‘Analisis garis alah yang akan diterangkan di dalam bab ini dan scte~ rusnya merangkumi penurunan teori asas dan contoh penyclesaian bagi papak isotropik sahaja. Kaedah penyelesaian yang akan digunakan ialah kaedah kerja maya dan keseimbangan bahagian-bahagian papak yang telah gagal atau lebih dikenali sebagai panel. Papak isotropik ialah papak yang direkabentuk dengan jumlah luas keratan rentas tetulang yang sama banyak pada kedua-dua arah x dan y: Biasanya tetulang disusunkan dua lapisan dalam bentuk ortogon. Disebab- kan adanya perbezaan dalaman berkesan maka terdapat sedikit perbezaan nilai momen rintangan muktamad per panjang unit dalam arah x dan Memandangkan perbezaan ini amat kecil maka bagi tujuan analisis ianyat 102 Analisis Plastik dan Teori Garis Alah diabaikan dan dengan itu momen rintangan muktamad pada kedua-dua arah dianggapkan sama, Bagi pembaca yang mempelajari tajuk ini bagi kali pertama adalah diha- rapkan pembaca telah memahami kelakuan sesebuah papak yang berada dalam keadaan anjal scmasa de Pemahaman ini amatlah perlu dan penting bagi membolehkan pembaca meramalkan corak garisalah yangakan terjadi apabila papak berkenaan gagal atau menjadi satu mekanisme. Di dalam tajuk ini terdapat beberapa tanda lazim yang perlu difahami seperti yang telah disenaraikan di bahagian awal buku ini, Tanda-tanda lazim tersebut akan digunakan semasa menyelesaikan masalah papak mengguna- kan kaedah-kaedah yang akan diterangkan kemudian. 5.2 Asas Pembentukan Garis Alah Penggunaan tetulang dalam sesebuah papak selalunya sedikit sahaja jika dibandingkan dengan tetulang yang diletakkan di dalam rasuk atau tiang. Biasanya peratus penggunaan tetulang utama di dalam papak adalah di antara 0.5% hingga 1% dan menggunakan tetulang nominal bagi tetulang kedua, Analisis papak isotropik menggunakan kaedah garis alah mengang- gapkan bahawa agihan luas tetulang pada kedua-dua arah iaitu tetulang utama dan kedua adalah sama banyak seperti yang telah dijelaskan, Hubungan antara momen dan putaran dalam teori garis alah adalah dianggapkan sebagai satu hubungan yang berkelakuan plastik-tegar. ‘Hubungan ini merupakan sedikit ubahsuai daripada hubungan yang biasa diperolehi di dalam kod amalan British BS 8110, Pertimbangkan sebuah papak yang di sokong mudah di keempat-empat sisinya seperti Rajah 5.1. Dari ujian-ujian yang telah dilakukan oleh pengkaji Bebsn erat rene Keser tg pap slsokeng mda Rajah St‘Teori Garis Alah 103 dan penyelidik yang lepas menunjukkan bahawa kegagalan papak disokong ‘mudah ini apabila dikenakan dengan beban teragih seragam adalah seperti yang ditunjukkan dalam Rajah 5.2, Semasa pertambahan beban hinggalah berlakunya alahan tetulang akan didapati retak-retak berlaku di bahagian bawah papak terutamanya di kawasan pertengahan papak ea] | AS Rajah $2 Rajah 53 Sckiranya beban teragih seragam q KN/m? terus ditambab retak-retak akan bertambah lebih banyak dan akhimnya papak akan menjadi satu mekanisme. Retak-retak yang berlaku seperti Rajah 5.2 adalah merupakan retak-retak sebenar pada permukaan tegangan semasa papak gagal. Bagi tujuan analisis, retak-retak tersebut dipermudahkan dan diubahsuai menjadi satu garis purata antara retak-retak dengan yang demikian satu bentuk kegagalan mudah diperolehi seperti ditunjukkan dalam Rajah 5.3. 53. Garis Alah Papak Sehala Rekabentuk papak berdasarkan teori anjal adalah bergantung kepada nisbah rentang L,, dan L,, Panjang L,, ialah rentang papak pada arah paksi x dan L, pula ialah rentang papak dalam arah paksi y. Berdasarkan kod amalan jika nisbah L, : L, lebih dari 20, maka rekabentuk papak berkenaan boleilah dibuat sehala Untuk menunjukkan pembentukan garis alah bagi papak sehala ini pertimbangkan sebuah papak seperti ditunjukkan dalam Rajah 5.4 yang ‘menanggung beban teragih seragam sebesar q kN/m?, Sekiranya papak tersebut gagal disebabkan oleh beban yang dikenakan mencapai beban muktamad maka retak-reiak utama akan berlaku di bahagian bawah papak iaitu pada momen maksimum. Bagi papak yang mempunyai panjang rentang L nilai momen maksimum ialah q£#/8 dan momen ini ialah momen positif. Rajah 5.5 menunjukkan bentuk kegagalan yang dimaksudkan setelah meng-104 Analisis Plastik dan Teori Garis Alah ambilkira angggapan yang digunakan dalam tcori garis alah. (Ternyata kegagalan papak terbina daripada satu garis lurus di bawah nilai momen maksimum.) Tenia \ ons atih owe Rah 54 Rajah 55 Pembentukan garis alah bagi papak selanjar yang direkabentuk sehala adalah hampir serupa seperti papak disokong mudah. Perbezaan dalam kes papak sclanjar ini ialah berlakunya momen negatif di bahagian atas papak disebabkan oleh tegasan tegangan pada setiap sokong, seperti ditunjukkan dalam Rajah 5.6, Garis alah negatif terjadi pada sokong M/N dan Q/R ‘manakala garis alah positit di sepanjang 0/?.‘Teori Garis Alah 105 54° Anggapan Yang Digunakan Dalam Analisi Papak dianggapkan runtuh pada takad beban muktamad melalui satu sistem yang dikenali sebagai garis alah, Dalam amalan kerja rekabentuk, beban kerja hendaklah didarabkan dengan faktor-faktor beban yang (ertentu untuk ‘mendapatkan momen rintangan muktamad, Kod amalan British BS 8110 memberikan beban muktamad per luas unit bersamaan 1.46G, + 1.6Q,. Pekali-pekali 14 dan 1.6 masing-masing diberikan kepada beban mati (G,) dan beban kenaan (Q,) ‘Antara anggapan-anggapan penting yang digunakan dalam teori garis, alah adalah seperti berikut; i) Kegagalan papak disebabkan oleh alahan keluli sepenuhnya di sepanjang garis alah ii) Agitan momen rintangan per panjang unit adalah seragam dan tetap. iii) Bahagian-bahagian papak atau lebih dikenali sebagai panel akan berpu- tar terhadap paksi putaran masing-masing. iv) Apabila mekanisme berlaku, ubah bentuk anjal diabaikan kerana nilainya adalah kecil berbanding dengan ubah bentuk plastik. v) Setelah papak gagal, bahagian-bahagian papak atau panel dianggap berada dalam keadaan satah, vi) Garis alah digambarkan dengan satu garis lurus. vii) Konkrit bertetulang berkelakuan plastik-tegar. Anggapan-anggapan ini akan diterang dengan lebih jelas agi dalam penyele- saian masalah nant, 55 Bentuk-bentuk Kegagalan Papak Untuk memahami secara ringkas bentuk-bentuk kegagalan papak, berikut diberikan beberapa corak kegagalan bagi berbagai bentuk papak dan kemungkinan berlakunya garis alah apabila papak tersebut gagal, Bentuk- bbentuk garis alah yang diberikan ini adalah berdasarkan papak berkenaan dirckabentuk sebagai papak isotropik yang dikenakan dengan beban teragih seragam, Contoh lakaran garis alah dibahagikan kepada: i) Keempat-empat tepi papak disokong — Rajah 5.7 menunjukkan corak- corak kegagalan papak segiempat yang disokong mudah atau terikat tegar. PERPUSTAKAAN KEJURUTERAAB NIVERSITI MALAYA,106 Analisis Plastik dan Teori Garis Alah Gave aah ly Paks pan ® | Sokong mada Sotong nah Sokong teria vega by Pak paras Rajah 87 ii) Sebahagian tepi papak tidak disokong — Corak-corak kegagalan bagi papak yang mempunyai tepi bebas dan papak yang disokong oleh tiang adalah seperti Rajah 5.84 Paks pc Rajah 58 5.6 Momen Rintangan Muktamad bagi Papak Isotr Sebagaimana yang telah dianggapkan bahawa kegagalan papak adalah dise- babkan oleh alahan keluli yang terdapat di dalam papak berkenaan, Untuk penjelasan seterusnya, pertimbangkan keratan papak seperti berikut: Berpandukan Rajah 5.9, garis alah yang terbentuk adalah normal kepada tetulang. Oleh itu;108 Analisis Plastik dan Teori Garis Alah Keratan pupak Totulang | | | Garis alah —+} | Plan papak Rajah 59 Momen rintangan muktamad = M,/panjang unit garis alah Bagi susunan tetulang dalam arah x dan pembentukan garis alah yang | tidak normal kepada tetulang tersebut, maka terdapat sedikit perubahan terhadap momen rintangan, Rajah 5.10 menunjukkan garis alah yang dimak- sudkan. Sekiranya garis alah terbentuk dengan sudut « terhadap paksi x, maka | ‘momen yang terdapat pada garis alah terbahagi kepada dua komponen. Tetwlang Rajah 10Analisis Plastik dan Teori Garis Alah 109 Momen rintangan muktamad pada arah x per panjang unit garis alah adalah M, sin a ‘Komponen normal kepada gar M, alah; (M, sin a) sin a = M,:sin? a (5) Komponen selari dengan garis alah; M, = (M, sin a) kos a (5.2) Sekiranya susunan tetulang dengan luas keratan lintang yang sama diubah pada arah y dan mempunyai pembentukan garis alah yang sama seperti dalam keadaan susunan tetulang dalam arah x seperti ditunjukkan dalam Rajah 5.11, maka; Telang Garis alah 4 Rajah S11 Momen rintangan muktamad pada arah y per panjang unit garis alah adalah 1M, sin (n/2 — 2), Komponen normal kepada garis alah; M, = M, sin® (w/2 = M, kos? a (53)10 Analisis Plastik dan Teori Garis Alah Komponen selari dengan garis alah; M, = M, sin (x/2 — 9) kos (n/2 — a) = M, kos 2 sin a (54) Bagi kedua-dua momen rintangan muktamad sama ada normal atau selari terhadap garis alah adalah diperolehi dengan andaian bahawa susunan tetulang dibuat secara berasingan pada arah x dan y, Sekiranya kedua-dua Jenis susunan tetulang berkenaan disusun serentak dan dilapiskan antara satu sama lain seperti ditunjukkan dalam Rajah 5.12, maka momen rintangan muktamad yang terhasil adalah gabungan daripada momen-momen yang telah diperolehi bagi susunan tetulang secara berasingan, ‘Momen normal kepada garis alah; M, = M, sin? 2+ M, kos? 2 (55) Momen selari kepada garis alah; M, (M, — M,) sin a kos (5.6) =f Tetulang Garivalah |=, Im Rajah 5.12