refleksoloji

Adm Adm Salk:

___..rnn

-4

,'c@2f:'(

'! Sarnsknit ,d.linde:n 'bir s2ck ._. .

O
O
O
O
O

Ger:ek 6zm melir.eyen eyler;

Dogrwluk.:
insanln manevi riitelikl.erinim 'teme.li;
Evrensel -<'fzeni OhJ_turan yasalar.:
Tiim _ .retileriin temeli.. ,

:Zeym:ep Akcsel Wirheln

r

l.9561da lsiaJilbul'da c!iqc!i.u, F:r.arns.a ve lB.oe psikolo]i e@

. ltlnni :gr.dit t996 ylr,da
tref.leksolojl :alanmcfta uzmanlat. Hlalern ei ve iki o.eu.u ile Lond.ra'da yavor ve
reUeksoloji tetlav:is.i yguluyo.r.

!Salik I Alternatif edavi

Re .fleksdloji /ZeynepiA.ltse WJlheJ.m
t. Basm: Kasm 2003., Dharma Yynla:
Yayr.c: r-lamk ,Kemal Atalay
Yayn l'.netmeni: Cem (!)l!ail
fstrasyonlar.: Yksel nsal
1Bas1m : IK:itap Malbaactk
Trke yayn !haklar
.
Omk:;jans .ar.acl.ryla IDh-arma Yayri!arr' na -artftr.
Y<!ymc.m:u yazJJ ln ,oJrrakszn -_(!)Jaltlamaz.
;Ka,ynak _gste.rfmek km"uluyla alnt y..a,:laliilr..
Tilhanma Yayrrtlar::
iMtla Fena' :sdkak;. 7.12. .Cqalo_gl.u .3w4MQ, ista-ribJJ
Tel:{212,s12,s 21,, F-aks ,21,g}s1-2s02r
(!l10afma@dl11ar.ma,001Tu,r
,\YWW,dhar.ma,cm :tr
nternet sat _ adr.esi: www:dharma.com .. tr/dul9ao
uti!ipbane B:i!g !Kart '(OIP.):
.Akse! 'Wilh.etm. :!ynp
IReeksto,Ji
L Sa'@lik 2. Tternafnp .3. rRei!ek,.G:lo.ji
lstaibul., fl)J:a:ma Y.aynlan...,200'. 112 sayfa
ISBN: 9.158729--24-1

ADIM ADIM SAGLIK:

REFLEKSOLOJI
Zeynep Aksel Wilhelm

.Babam, AH Aksel"'in latrasra,.

:NDEKLER

k":ur
.................................................................................................. 9.
Te_e.(!
:Qnsz ..................................................................................................... 11
1. Refilekso.Iojii Nedir? .......................................................................... 13
Alternatif Terapj .............................................................................. 13
.R:eflekso1 oji Nedir? ...................... ..................................................... l 4
;Refleksofoji:mim Yararlan ................................................................ 15
Refleks01oj1m Uy_gulanamacibJ ya da
Uygda:ma .S:rasmda ''zem'' jsteyen Durumlar .......................... 16
Bir Refleksoioji Seans Nas'l 0.lmaltl.r? ........................................ 17
1Gi:zlli]k .............................................................................................. 19
.
; e.filek
Jl :a.rul
S.O OJ.il.. fllO
..:- ........................................................................... . 21
. -r....:.
2.. R
3. Ayak .slkeleti ve Anatomisi .............................................................. 25
4. Ay:aklardak Harita .......................................................................... 39
B.a: ve Ense .Bln:ii ...................................................................... 31
.
.. gU,s 'JD
G
IJ:U::.m..n . 36
lu)o11-:;
Karn Blm ..................................................................................40
Kala Blm ..................................................................................45

:Be,lkemi i .................................. .......................................................48

Omuz, D,irselk., Kaqa ve
'l)iz ..........................................................50
5. Masaj ............................................_ .......................................................53
Masa, Yntemleri ........................................................................, ...53
Masaj Yap.arken Ha:tfflanmasa Gere.ke. memH Nokta ............63
6. Viicmtta'ki Sistemle.re :Gike Masaj Uyilamas .............................. li5
v .. .

Sindirim Sistemi.............................................................................. 65
Kan Dolam ................................. ................................... .............. 67
Endokrin Sistemi (hormon) ve reme Organlan ............................ 68
Lenf Sistemi .................................................................................... 69
Solunum Sistemi.............................................................................. 70
drar Yollan .................................................................................... 70
skelet .............................................................................................. 71
Sinir Siste.mi.................................................................................... 72
7. Dou Dncesi ve Meridyenler .................................................... 75
Meridyen Nedir?.............................................................................. 75
Meridyenlerin zellikleri................................................................ 76
Meridyenler ................................... ...................... .. .. ............... ... .. .. . 80
8. Sorunlar ve Uygulamalar ................................................................ 97
Ayaklardaki Sorunlar ve zmleri ................................................ 97
Sorunlara Refleksologun Yaklam .......................: .................."...... 100
Ka ynaka .............................................................................................. 103

TEEKKR.

er eyden nce refleksoloji ile beni kar karya getirip bana ifalar ve
ren, daha sonra da bana refleksoloji eitiminin kaplarn aan Danimar
kal retleksolog dostum Gitte Haure Peterson'a ve bu kitab gerekletirmem
iin beni ikna eden ve hana inanan sevgili arkadam, aromateapist ve reflek
solog pek aldemir'e minnet borluyum. Onlar olmadan bu kitap yazla
mazd.
Dr. Murat Atay kitaptaki tbb bilgilere aklk getirdi.
Arkadaim Diplom, anlatm bozukluklarna getirdii deerli eletiriler ve
yapt dzeltiler ile bu kitabn ortaya kmasnda bana byk destek oldu.
Christina Schulenburg, masaj yntemlerini gsteren fotograf almasn
yapt.
Her birinin bu kitabn tamamlanmasndaki verdii emein nemini szle
re sdrmam ok 7.or olur. Kendilerine ne kadar teekkr etsem azdr.
Ayrca bu kitap iin gsterdikleri yardmdan dolay, Oya Ayman, Leyla
Atay, Esra Baak, Eda Ascott, Orhan Aksel, Carole Hakko, Ufuk ahin ve
Yasemin Bar an'a ayr ayr teekkr ediyorum.
Benim elimden tutup, bu kitabn gereklemesinde ok byk yardmlar
olan Osman N. Karaca ve Onk Ajans'a ayrca minnetim sonsuzdur.
Bu kitab yazmam iin gerekli olan huzuru ve destei benden esirgeme
yen eim Moritz ve sevgi dolu ocuklarm Alia ve Kerim'siz bu yaz byle
sine keyifle yazlamazd.

(DNSZ

ettleksoloj,i ,ile tammam alt y,l nce oldn. Zor bir doemden geiJordum.
Daninarkah retleksrilog. Gitte 1Raure ,Peterso.n., ,bara yardm edeb11eoe.i
ni
sylemi.
lik '.Seam;tam ,som:a vcndt!UJilcla ve r: h.mda blr eylerin {yiye do

ru) onatld1 his.sine :kapld:m. O gne kadar ihastah'klarm> rat:ats.il'klanm

ula.sz tedavi edilemeyecei fikri ile htiyiimil oldu'um iin baka 'bir altena
tifn olasihn diiinmerriitim. Dzenli ara'lil<lar.la yaplan -alt .a:yllk ,masaj so
mcu kemiJi vc\!l.dnrda g&d:uim nemmum edici onu, renim bu kamuya
e-ilneroi ve lba alanda uzramt3man sa'la<lh. Almanya' clla '.bunun eitnini
aldm ve o gmden beri bu tedavi .eklini ilgilenen1ere uygiluyorurn.
R eilim bar,a_, dier alternatif terapilere ve Uza'kcfou -dncesine ,de
bir lka;p a:raladl.. ze]Jikle Bo ylllarda arlk tkazan.am altemat: if ,tedavi yak
laun, ,insanlarm .sa:lik.l hir yaam .sfdJill!lekninde yardmc oluyor. 1fibmi
teclav.ilein ye.tini .almayan ama onlara ,elik de:n alterrutff \te<Jiaviler beden.
.ilir. ve nh berarerliimi gznnde bulunmurarak yardmc dluyo.r.
:Retleksoloji <lJe bir a:ternat:r.f te<lJavi biimidir.
uu mem1e belirtmdk ;isterim kt .refleksolog,. t.p eitim'i grneclii iin
.hekim dei'ldir.: ,refleksolloj'i, tqbb ilelav'.in1 tarmamlay,cs1 ,olabill;r ,&ma ,OOUiil
ye.nine ku:lamlmaz.
1e

_Bunum yamsra re.:flelsolog hkim cfnamasua karm vc.maki baz or

ganlarn <ilierJerlme oranla nas:11 lhassasiyet gsteFdiini masaj yolu ile anla
yabi'lr,: ibaz sahk so.roolann ztimrde yardmc ,0.lahif ya da @Jiunllarm
ortaya ,lmasm n:leyebilir.
Son a:.t y.ldrr.Alrnarya \e ngiltere'cte yaad.n 'iin'., bu konuya duyu
an ilgimin ak y,ilkse1k ,oJduunu fark ettim. Her ii Iil.kede de refile_ksoloji
'zerine sayrnz k' itap yayJmfanfllt.
Trkiye'de de re:fleksolojiain ol:. sayda ilgil.si var. Ama.ilgi,lilerir. o rtak
i
sorunm.. bu alamda yeterili Tlr.ke yayR hu]unmamas11.
J_te lm -so.rarn beni bu .konucla yazmaya yneltti.
Yazdklanm Teflekso!lojinin ne 0Mu11nu, tarfesin'i., viicudumuz.daki or
,gan'lann -ksaca- g.re:vJerir.i ve hu organlarn ayakta yansd alanlar (i
imller ile), viictduliltmilaJd sistemleri, masaj yntemler'iflj (fotograflar ile).,
Uza: kdo\!l dilfincesim.cle meridyenler] ve zelliklerini, ayaktaki soJiunJan ve
zm1ei.ini ksyor.
Bu yazy sadece .re;fleksoloji ikOFusuno ,ailamak isteyen ve 'bl!l .konuda uz
manlamay tasar!ay.anlar i.ir de. ;i] bu kouya 1,gi duyan .herkes ii n anla
lr bi,r dilJe yazmay <denedim. in t,bbmcla :kmUanilaro ve .neridy:enlerJ ak
Jaya; baz terimleri., Uzak<lioo NiHttirn<il.e ifade edi1di,i gibi, ,.dorcdan e
v.iri olarak braktm. Baz masa,,i ynternleriim:im iifa<letle.rini ise, ok,uyal'nm z:ih
rniude lbi r imge .O)lacak ekilde,
l , ke.lild tammJanmla yaptm. mein, 'sol: ucan
yJ1iime:sj' veya 'ama:Jr sJkma metod:' gibi.
JJgfJeri n says, g0.z0nnde bu.un<llu:u1l;or:sa retleksoloj,i uzmamJama e i
tinii yakn bir .gelecekte '['rkiye-'de de mmkn 'k:hnacaktrr. yle bir durum
da., eti:rrizdek1 kitabn bi:r eitim .ki.tab! 0
: la.rak da, 'uzmanlama yolunda i.1er
leyenJe.re" yardmc dlacam umuyor:m.
Amacm., ilgin bir knu _o;}an refleksolojijnin Trk1ye:',de de ta111JtJmana
ve uyglanmasma ikatlrnlla bu: hmna'k.
Zevkle okuyacaJn mit ediyorum.
Zeynep Akse! W.iltellm
Ekim 2(])03,

U...ondra

1
REFLEKSOLOJ NEDR?

on yllarda iyice hzlarnm hayat temposu bitmeyen kouwrma, zaman

darl, ev ve i yerindeki ar stres, ruhumuzu etkilemekle kalmayp,
vijcutlanmzda da izini brakyor.
Dinmeyen ense, omuz, srt ve bel arlar neredeyse vcudun bir paras
haline gelirken, spor salonlar ve masaj terapileri insanlarn gevemeleri ve
'unuttuklar' vcutlarn yenileyip, tekrar forma sokmalar iin bir are olma
ya balad. Bunun sonucu olarak pek k yeni masaj ekli ile birlikte halk di
linde "ayak masaj" diye bilinen refleksoloji de gndeme geldi.
Bu zel masaj uygulamas, ayaklar rasgele ovmaktan farkl bir nitelie
sahip. Dzenli aralklarla yaplan refleksoloji tedavisinin bizlere salkl bir
vcut kazandrdna artk kuku yoktur.

Alternatif Terapi
zellikle 20. yzyln sonlarna doru Bat'da da.arlk kazanan alternatif
terapi yaklam ile, geleneksel tbbn yansra, insanlara salklarna kavu
malarnda farkl yntemlerle yardmc olunuyor: Alternatif terapiler "holis13

ADIM

ADIM

SAGLIK:

REFLEKSOLOJI

tik" ya da btncl bir yaklam yeler. Btncl terapiler kiiye zihin, be

den ve ruh beraberliini gznnde bulundurarak yardmc olur; semptom
lar ortadan kaldrmak iin deil de, sorunlarn kkne inip nedenini anlama
ya alan bir yaklam benimser.
Btncl terapilerde kiinin sorunlar her yn i1e ele alnr ve zihin, be
den ve ruh beraberlii gznnde tutularak bir btn halinde tedavi yoluna
gidilir. Ama, kiiye genel bir denge ve uyum getirerek rahatszlndan arn-
dmnaktr.
Klasik tpta hastann iyilemesinden doktor sorumlu tutulur. Btncl te
rapilerde ise bu sorumluluk hastaya verilir; nk hastalk kiinin kendi d
ncelerinin, eylemlerinin sonucudur ve iyileebilmek iin kii iyilemeyi
arzulamaldr. Bu nedenle kiinin, kendisini hasta eden yaam biirini de
itinnesi gerekir.

Refleksoloji Nedir?
Refl.eksoloji, bugn alternatif tedavi dediimiz terapilerin arasnda yer al
maktadr.
Refleks szcnn szlk anlam "d etkilere bal olmak zere istem
siz kas kaslmas"dr. A ncak refleksoloji szcnn iinde bulunan "ref
lek" terimi, yansma ya da aksetme anlamna gelir.
Ellerimiz, ayaklarmz, gzbebeklerimiz ve kulaklarmz vcudumuzun
bir eit haritasn tamaktadr. Baka bir deyile her organn el, ayak, gz
bebei ve kulaklarda yansd bir yer bulunmaktadr. Her organ, yansma
alan ile iliki iindedir. rnein ayaktaki karacier noktasna bask uygula
yarak ya da o':arak karacieri uyarm oluruz.
Ayaklarda, organlarn yansd noktalar daha geni bir alanda olduklar
iin, bu noktalar el ve kulaktaki noktalara gre d.aha belirgindir. Dolaysyla
bu noktalar zerinde almak ayaklarda daha kolay olur. Ayaklarn bir zel
lii de vcudun hassas blgeleri olmalardr. Bu nedenlerle refleksoloji teda
visi iin bu blgede almak, ellerde almaktan daha etkilidir.
Organlar ile organlann yansma noktalan arasndaki ilikinin nasl oldu
u hakknda birbirinden farkl dnceler bulunmaktadr.
Baz kitaplarda bu ilikinin sinir ular ile olduu savunulur. Ovma eyle
mi ayaktaki sinir ularn uyarr ve ortaya kan elektro-kimyasal mesaj, n14

REFLEKSOLOJI

NEDR?

ronlann yardm ile hareketlendirilen noktalara denk gelen organlara tanr.

Bylece bu organlar da uyarlm olur.
Bu dncenin yansra bugnk refleksoloji eitiminin temel ald, en
yaygn inan 'Blge Terapisi'dir (Zone Therapy).
Oysa Uzak.dou dncesi, -organlar ile yansma noktalan arasndaki ili
kinin vcuttan geen enerji kanallar, meridyenler* ile olduunu syler.
Yukanda sralanan birbirinden farkl dncelerin bulutuu nokta ise.ref
leksolojinin, vcut enerjisinin dengeli bir biimde organlara yaylmasna
yardmc olarak, btn vcuda denge getirmeyi saladdr.
Vcuttaki enerji, zntler, stres, hastalklar, travmalar sonucu tkanabi
lir. Bu tkanklklarn sonucu olarak kimi organ gerektiinden fazla, kimisi
ise az enerji alr. Bu. dengesizlik ise yava yava organlarn grevlerini iyi
yerine getirememesine yol aabilir. Refleksoloji, ayaklardaki baz noktalara
uygulanan basn ve masaj ile bu tkanklklar aarak se.rbest enerji akmn
salamaya yardmc olur ve bylelikle organlara uyumla dalan enerji v
cudu canlandrr. Enerjinin dengeli yayld vcut salkl bir vcuttur ve
salkl vcut kuvvetli bir baklk sistemine sahiptir.

Refleksolojinin Yararlar
Refleksolojinin en byk yararlarndan biri, kiiye olaanst bir rahatlama,
geveme getinnesidir.
21. yzylda stres, gnlk hayatmzn nlenemez bir paras haline gel
mitir. Stres bir dereceye kadar yaam iin gerekli olmasna ramen hzl ya
amn ve modem teknolojinin (trafik, televizyon, grlt, i stresi, aile ii
sorunlar, savalar, hastalklar, evre Jcitlilii, elektronik kfrlilik, maddi skn
tlar vs.) vcudumu.za ve ruhumuza getirdii dengesizlii de gzard edeme
yiz. Uzun sre stresle yaayan bir vcudun sinir sistemi yorulur, direnci aza
lr. Uykusuzluk, hazmszlk, yksek tansiyon, sk sk tekrarlayan ba ve srt
anlar, stresli yaamn getirebilecei sorunlarn sadece birkadr.
Dzenli aralklarla yaplan refleksoloji seanslan ile vcut enerjisindeki
tkanklklar giderilir, enerji vcuda dengeli bir biimde yaylmaya balar;
dolaysyla kan dolam sorunlar ortadan kalkar ve oksijen, hcrelere daha
* Meridyenleri 7. Blm'de inceleyeceiz.
15

ADIM

ADIM

SAGLIK:

AEFLEKSOLOJ

kolay dalr.Lenf sistemi grevini daha iyi yapar ve vcuttaki toksinler hc

relerden daha kolay atlr.
Refleksoloji hormon sorunlarna da iyi gelebilir. Hormon dengesizlikleri,
kiinin cinsel yaamn ve gelimesini de olumsuz etkiler.Vcutta hormon sal
glayan organlar dengeli alt zaman kiinin hayata bak da daha olumlu
olacaktr.
Refleksoloji kimyasal dengesizliklere yardmc olabildii gibi astm, ba
3:rs, sindirim, yksek tansiyon, idrar torbas
ve bbrek sorunlarn da saal
tabilir. .
Refleksolojinin zellikle ocuklardaki etkisi ok abuk grlr. rnein
bebeklerde kolik (yeni domu bebeklerde ilk haftalarda grlen kronik ka
rn ars) hafife yaplan ksa bir ayak masaj ile dindirilebilir. Refleksolo
jinin ocuklarda kulak enfeksiyonlarna d yardmc olduu griilmtr.
Refleksoloji, yapsal bozukluklar (ftk ya da krk kol gibi) gideremez;
kanser, multipl sklerosis ya da AIDS gibi hastalklar iyiletiremez. Ancak
arkesici z.ellii sayesinde ary hafifleterek hastann rahatlamasna yar
dmc olabilir.

Refleksolojinin uygulanamad ya da uygulama

srasnda "zen" isteyen durumlar
1. Tromboz: Damarlardaki pht. Kiinin gemiinde, damarlarda pht g
rlm ise refleksoloji tedavisinin uygulanmamas daha doru olur. Ma
saj, phtnn vcutta ilerlemesne, kalbe ya da beyine gitmesine yol aabi
lecei iin uygun olmayabilir.
2. Diyabet: Refleksolo ji pankreas uyard iin enslin seviyesini deitire
bilir. Bu durumda. da masajdan kanmak daha doru olur.
3. Hamileliin zellikle ilk aynda fetsn geliimini emniyete almak iin
ayak mas j , rahim ve yumurtalklar blgesinde yavaa uygulanr.
4. Ayaklarda varis varsa, damarlarn zerine masaj uygulanmaz.
5. Yaral ayaklara, rk alanlara uygulama yaplmaz.
Masaj terapisti, ki inin salk durumunu gzn.nde bulundurarak, masa
jn sakncal olabileei sonucuna varmsa, hekime danmas ve onun reh
berliinde almas gerekebilir.
16

,A :e F L E K S O L O .:l i

iN E D I R ?

Unutmayahm :ki., refleksdl<>sglar t_,p ,e;itimi .grmedikleri i,1n hekim d:H

. ,dir.le:r; renekso]oji, t'bbi tedavinin tam.amlycrs rot::,bilfr ancak. 'On-an -yeiJne
tkril.ilanlmaz.
Bumun y,ansJna re.fleksol0,g, ilr.ekim ollnamusna .lmr,n Yiico.ttiki ba:z1 or
g,an'.larncnfeiJerlne ,0tar11'a . asl lbtssaiy.et g.&ter<lfifni r1R!l1y:ab'illiir:; b-a"- s,a
llk 5w,untar:mf1l zmnde yardu:w 1 0'la'bilir ya.da sorunlarm ortaya ,9kma'Sm
fi
, nleyebif.

181.r irsfla'ksrilaJi seans ms1 ,dmaltlrt?

Refle"ksolaj'i eati)-1 ze-v.kli ib.tr deney.im olmahdr. Ma&Ea gele.n kii ken
dini uzandj masaj kltm!t..:cla h.uzur ve .iNe iwi de ;hi-ne:tttflellidi:. ill: :kol
:tuk,, d d:r,yu ;S{or,oh:nmll.an u,a:k. amet-t1 a. na r1iiir Jkoc:yuou, ral.at or
tannmi :amdran <zelH:ginj tamaldr. Bu se:anslara dilendi:rkt gev.etici ve
rabatl<at:'CJ haft' lbir mzik de .. e[i'k .eddbil'ir.
, Refl_eksol'Qji .odasnn dzenli :ve tuzu:r :verici dlmasna,, dekorasyonda
pastel :renkler .kla-anlmas, na ,4ifikkat edUme.l.idir. UutJo:y;ahn ki gelen kiii
. 'bu odladan .d.inllenmi 't'e end'ielenden annm,) orurilamm. 1g:6s n1eye
yeteoelc etiferjiyi .kaz.anm1 :ola:rak .i olumlu 'bir ttr.t1n1la b omah a;y;rib:ra1ldn:.
llefleksdlcr.g .masja. Lbttllamaman ,.n:ce lloii,nin :s:a.:h: iluikk1ndaki {ge9m'i1
ite.ki ve ;1inciliki) ikl\yet;J.edni clinleyecek .1loanJ:'klm; .hakknda :So:nilar so
racak) bylece kiilll!'in iJ))t:S!JH \b.ir ,yap.r,a Bahi_p oldtfu hakkm:dn :fikir edinece.k
tir.
iDaha somra, m.as:aja gelen. kii,, :yakla1;pla:k v.e .uzau'l:m. @lara.k., iba .e
vfra.d.mn tist "blnJl' ,dajha dik b'ir pozisyon<lla, uun t>ir koltua ya da ,ar
:kasn 'y aslyac bir masajj masasma yerle.ir.
Refllelk-s-oimg lfk olarak ,,ryakila.r: lbf'ny)le ovarak st, r. :B ilk dokunma.,
teris\te lkiini,n rayal
. k:la::rm tla'ha y:akilrdan ;gonp lincele,ne dansa,,1 verir. .Eer
t
var.:s.u liltsi!Jlnlirn yeri., :a.ya!kla:rm :un:ra-akl .ta. :da s.uliii ) baz b''}ge)eln
:renUei1 ,tme:in, s;ignra :ien bir lkrmn tkciier.liirm .uytukij alunmn da
. ) ,ve ilikiler Jkiii11h ::-C!>'run'lam ih\kmdn :ipucu
.ha :zya<!le s' an ,:o'tabiilmesi gfi
ve.k
Masaj .-zeYklli ve ra!hatla:tcdr.
eflek'solgUn aya ,Sckca ik,tf\l.ta, filaasnfm dolay :gdrklanmat :szkou
rs 4lie,ildir.
s

1n

17

ADIM ADIM

SALIK:

AEFLEKSOLOJI

Ayaktaki baz noktalar dierlerine gre daha hassas olabilir. Bu, o noktala
ra denk den, organlardaki enerjinin tkamkll ile, ilgili olabilir. Bu nokta
far dokunulduunda hassasiyet gsterebilir, acyabilir. Bu hassasiyet seanstan
seansa fark eder. 'Genelde tedavi ilerledike, balangta acyan noktalar ac
maz olur. Bu da enerjinin artk bu noktalarda serbeste, aktnn bir kantdr.
Refleksoloji, kiinin ihtiyalarna gre uygulanr.
40-50 dakikada btn ayakta alld gibi, sadece ''sorunlu" alanlarda
da alalabilir. "Sorunlu'' derken iki ey kastedilmektedir:
. Kiinin ikayetleri. rnein: Ba alan, mide yanmas, regl kramplar, ku
lak as, vb.
Ayan basn uygulandnda acyan noktalar. Bu hassas noktalar vcut
taki enerjinin dUzgUn akmayp baz organlara fazla ya da gerekenin altnda
gitmesi ile ilgili olup, hassas organlarn uyarlmasn gerekti:ebilir.
GenelUkle bir refleksoloji seansndan sonra, kii kendini rahatlam ve
stresi dalm hisseder.
Retleksoloji vcudun kendisini iyiletirme gUcnii aktif duruma getirdii
iin, vcutta.ki toksinler atlmaya balanr. Vcudun kndisini temizlemesi
srecinde de birtakm tepki1er grmek mmkndr.
Normalden. daha fazla. tuvalete gitme ihtiyac, gaz, sivilceler, daha fazla
terleme, boaz ve burunda balgam, yorgunluk gibi semptomlar bu temizle
me sUrecinde grlebilir. Aynca ilk seanslarda, kiinin sorunlarnda art g
rlmesi bile mmkndr. Bu tep', kiler iyile,me, temizlenme, yolunda olan bir
vcudun tepkileridir ve zamanla yok olacaktr.
Bazen ilk, genelde nc ya da drdnc tedaviden sonra kiide olumlu
bir deiim grlr. Ancak uzun sre yaanm rahatszlklardan arnmak da
ha uzun zaman alacaktr. Genelde haftada bir ya da iki olmak zere 8-12 se
ans nerilir.
Unutmamal .ki refleksolog kiiyi tedavi etmez, ancak vcudun kendi ken
dini tedavi etmesi iin vcuda yardmc olur.
Hastahklarm gelmesini beklemeden vcudumuza gereken zeni gster
memiz gerekir. Salmz iin dzgn beslenme, dzenli egzersiz yapma,
vcudumuzu rahatlatacak ve ruhumuza huzur getirecek etkinliklere (masaj,
meditasyon, yoga, vb.) yer vennek gereklidir.
Hekime hasta olunca gitmek yerine, hasta olmay beklemeden vcudumu
za zen gstennek bize hem daha kaliteli hem de daha uzun bir yaam ka
18

REFLEKSOLOJ

N E .DR?

zandnr. Dzenli refle.ksoloji seanslar da vcut ve. zihin bakm iin son de
rece yararldr.

Gizlilik
Refleksoloji seanslar kiinin zel sorunlarn refleksologa amasn ge
rektirebilir. Refleksologun, kiinin bu sorunlarna sayg gsterip', bunlar as
la baka kiilerle paylamamas, nemle dikkat etmesi gereken noktalardan
biridir. Eer refleksologun herhangi bir durumda baka uzmanlara danmas
gerekiyor ise bunu, tedaviye gelen kiinin adn vermeden yapmas gerekir.

19

2
REFLEKSOLOJNN TARHi

yak masajnn eitli kltrlerde yzyllardan beri uyguland ve aku

pun.ktur ile ayn zamanlarda ortaya kt sanlmakta_... Yaplan aratr
malarda, Hindistan ve in' de 5000 yl ne vcuttaki baz noktalara bastr
larak yaplan bir tedavi eklinin kullanld tahmin ediliyor.
inliler'in yansra refleksolojiye ait en eski dokmanlar 2500--2300
yllarnda Msr'da bulundu. Bir Msrli hekimin mezarndan k.anlan pik
tograf, el ve ayak masajnn tedavi olarak o dnemlerde uygulandn gs
termektedir.
Aynca Amerikan yerlileri ayaklardaki baz noktalara yaplan basncn be
den, zihin ve ruhsal dengedeki nemini ok nce kefetmilerdi.
Harry Bond Bressler'in Zone Therapy adl kitabnda bir eit refleksoloji
tedavisinin baz Orta Avrupa lkelerinde 14. yzylda uyguland yazldr.
19. yzyln ikinci yarsnda ise Amerika'da Dr. Fitzgerald Zone The. rapy'nin kurucusu olarak ortaya kar. Buna Trke'de 'Blge Terapisi' di
yebiliriz. Vennont niversitesi Tp Fakltesi'nden mezun olan Fitzgerald,
parmaklardaki baz noktalara basn uygufayarak el, kol, omuz, ene, burun
ve kulaklar zerinde "anestezik" yani uyuturucu bir etki elde edildiin g
rr. Buradan yola karak Blge Terapisini ortaya atar.
21

ADIM

ADIM

SAGLIK:

REFLEKSOLOJ

Fitzgerald, vcudu, batan balayp ayaklara inen, ayaklarn altndan vcu

dun. arkasna geip yine bata biten, on eit blgeye ayrr; vcudu dikey ola
rak ortadan blen bir izgi ve bu izginin her iki tarafnda beer eit dilim bu
lunacak biimde. El ve ayak baparmaklar birinci, el ve ayak kk parmak-

Dr. Fitzgerald'n vcudu dilimlere blen emas:

Vcudun blgeleri. Reflex Zone T/Jerapy ol lne Feet, Hanne Marquardt.

22

REFLEKSOLOJININ

TARiHi

lan beinci di1ime decek biimde, her parmak bir dilimde yer alr. Bu kura
. ma gre ayn dilimdeki organlar bu dilimden geen enerji akmn paylatkla

r iin birbirlerini etkilerler.

Dr. Fitzgerald ve E. Bowe.rs, 1917'de, bu tedaviyi, 'Zone The.rapy' yani
'Blge Terapisi' adl beraberce yazdktan kitapta, ayrntl olarak anlatr.
Daha sonra Dr. Joseph Riley, bu metodu daha da gelitirerek bu on haya-
li dikey dilime yatay dilimler de ekler ve ayan altnda organlarn yansd
baz noktalarn yerini emalarla gsterir.
Bat dnyasnda Blge Terapisi'nin Dr. Fitzgerald, Dr. Bowers ve Dr. Ri
ley'in almalar ile gelitirildii kabul edilmitir.
Ancak vcudumuzdaki organlarn ayaklara yansd noktalarda ahan
esas kii Amerikal masz Eunice Ingham'dr (1879-1974). Dr. Riley'in
asistan olan Ingham, kendi masaj deneyimleri ve daha nceki aratrmalarn.
yardm ile her organn ayakta karlk geldii noktay bulur.
ki ayak yanyana geldii zaman adeta bir insan vcudunun grntsn
meydana getirir. Organlarn ayaktaki yeri ise aynen vcudumuzdaki dal-
m gibidir; vcudun sa tarafndaki organlar sa ayakta, sol tarafndaki or
ganlar ise sol ayakta yer almaktadrr. Bbrekler, akcierler gibi ift olan or
ganlar ise her iki ayaa da yansr.
Bylelikle Eunice Ingham, adeta ayaklarda vcudun haritasn kartm
tr. Bu da bugnk refleksolojinin geni apta uygulanmasn kolaylatrm
tr. Ayaktaki bu zel noktalara uygulanan ovma ve. basn, dolayl olarak si
nir sistemi, kan dolam, sindirim, solunum yollan, lenf sistemi, honnonlar
ve kemikler zerinde etkisini gsterir.
ou refleksolog iin Dr. Fitzgerald'n ortaya atm olduu ve sonradan
Eunice lngham'n daha kullanl kld Blge Terapisi bugnk modem
refleksolojinin temeli olarak kabul edilir.
Blge Terapisinin ortaya atlmasndan 2500 yl kadar nce, yukarda de
indiimiz, Dou dncesinin inand ve uygulad Meridyen Terapisi .
yapldm biliyoruz.
inliler 2500 yllarnda 'yaam enerjisinin' vcutta 'meridyen' diye
adlandrdklar kanallardan getiini savunup, akupunktur noktalarnn yer
lerini ve meridyenleri belirler.
te refleksolojinin z, akupunkturun da olduu gibi, yzyllar nce
Uzakdou'da doan Meridyen Te.rapisine dayanmaktadr.
23

ADIM

ADIM

SALIK:

REFLEKSOt.OJI

Daha sonralan Bat dnyasnda Blge Terapisi ortaya kar ve zellikle

son yllarda refleksoloji, alternatif terapiler arasnda bugnk yerini alr.
Blge ve Meridyen terapilerinin ikisi de, her organn ayaa ve ele yans
d1 bir yeri olduunu ve ayn dilimdeki ya da. ayn meridyendeki organlarn
birbirleriyle bir enerji ilikisi iinde olduklarn savunur. Bylece bu tedavi
yntemleri ile organlarn el ve ayakta yansma noktalar uyarlarak tm v
cudu kapsayan bir tedavi sa.anabilir.
Gnmzde Bat'daki refleksoloji eitimi ounlukla Blge Terapisi eko
ln izler; in meridyen sistemine ise daha az deinilir.
Buna karlk ben, okuduklarm ve :refl.eksolojide edindiim deneyimler
sonucunda dou meridyen teorisini daha tamamlayc buluyorum. Zira bu
dnce, mericlyenlern de birbirinden etkilendiini, do.laysyla her organn
bir dieri ile iliki iinde olduunu savunur.
Bu kitapta, organlarn ayaklardaki yansma noktalarnn haritas, reflek
solojinin asl uyguland, masaj yntemleri ile ayaklardaki sorunlarm yan
sra zellikle meridyenler incelenir.
Meridyenler konusunda bilgi sahibi bir rfleksologun, kiinin ba sorun
larnn gerek nedenlerini bulup, elinden gelen yardm yapabiJeceine ina
nyorum.

24

3
AYAK SKELET VE ANATOMS*

AYAKBILEI

----

,______ 3

g,....----5

.-----6

____ ,,

..,.____ 7

-----8

M-----9

........._____ 10
----12

Ayk lk81etl

1. Topuk Kemii 2. Ak Kemii 3. Kps Kemik 4. Kaykst Kemik 5, 6, 7. Keli Kemikler

8, 9, 10, 11, 12. Ayak Tar Kemikleri 13. Birinci Parmak Kemii 14. kinci Parmak KamiOI
15. nc Parmak Kemii.

Byk Larousse'dan alnmtr.

25

ADIM

ADIM

SALIK:

REFLEKSOLOJI

t1

12

t3

14

'

15
t6
t7
18

19

21

10

22
23

,Ayak Atomll

1. Baldr n Kas 2. Baldr n Toplardamar 3. Ayak Bili Kemeri 4. Ayak Srt Atardamar
5. Baldr n Siniri 6. Ayak Bil! st Atardamar 7. Ayak Tara st Siniri
8. Ayak Bilei i Atardamar 9. Bapama Eks1ensor Kas 10. Baldr n Kasnn i Dal
11. Parmaklarn Ortak Ekstensor Kas 12. Baldr Yan Kas 13. Baldr n Atardamar
14. Baldr n Kas 15. Parmaklarn Ortak Ekstenaor Kasnn Kirileri
16. Baldr D Toplardamar 17. Ayak Kas 18. Baldr Yan Ksa Kasnn Kirileri
19. Baldr n Kasnn Kirii 21. Kemikleraras st Kaslar 22. Kemikleraras st Atardamarlar
23. Parmaklarn Ortak Ekstensor Kasnn Kirileri

2-5 milyon yl nce yaam olan Australopithecus Africanus'un gn

mz insannnkiler kadar gelimi ayaklan olduu ve -byk olaslkla- dik
yriid sanlmaktadr.*

Ana Britannica.

26

AYAK

SKELETi

VE ANATOMS

Australoplhecus Africanus

Leonardo da Vinci'nin "bir mhendislik harikas, bir sanat aheseri" de

dii ayak, yirmialt kemik ile ayak bilei ekleminin altndaki topuk, ayak ke
meri ve ayak parmaklarndan oluur.
Ayak bileinde yedi tane ksa kemik bulunur: ak kemii, topuk kemii,
kayks kemik, kps kemik ve tane keli kemik. Bu kemikler iki sra ha
linde dizilmitir: arka srada ak kemii ile topuk kemii; n srada kps
kemik, kayks kemik ve keli kemikle.r yer alr.
Ak kemii, baldrdaki kaval ve kam kemikleri ile birleerek ayak bile
i eklemini meydana getirir. Aya aaya ve yukarya doru oynatmakla
grevlidir.
Ak kemiinin altndaki alt kemik ise vcudun arln tar. Kps ve
keli kemikler ayak tara kemiklerine balanr.
Ayak taranda be, ince uzun kemik bulunmaktadr. Ayak bilei ve ayak
tara, topuun destei ile, yrrken vcudun arln tad gibi, bu ar
l ayaa eit olarak datarak denge ve sabitlik getirir. ok gl balarJa

27

ADIM

ADIM

SAGLIK:

REFLEKSOLOJ

ayaa balanm olan baparmak hari (sadece iki), her ayak parma ke
mie sahiptir.
Ayan yumuak ksm, ayak srt ve taban olmak zere ikiye ayrlr.
Ayak srt, ayak kaslarnn balanma yeridir. Parmaklarn kas kirileri ve ba
cak n kas buradan geer.
Tabanda ise birok kas, fleksor kiri, damar ve sinir yer alr.
Eklemler, kaslar ve balar, ayaa esneklik getirerek, hareket serbestlii
verirler.

28

4
AYAKLARDAK HARTA

c.r

.l:t
t,ft

"'

............

. ..

il<,>

..

t.....
Oa,u.-.-...

..........,.....
T,uJ

, ,.....

..
-- ---.ow

-\lr,te'l'ft'

il L"c'of'l"*l
,.lfl""ll't..
:.t

Doro,

r..,.o.....
,.... , ;;U"

..... , t:> \j.)

INh,
U.:hc........,,v

\t,1.:

r.....c-...

u,-,

(tnl"-"'
b-.::tY:'.

'"'"'...,.
1 u

.or,v

MMl"'Mt

EKL 1
Organlarn, Ayaklarn Tabanndaki Yansma Noktalar

29

A iD 1 M

A OJ I M

S A G L I iK :

R;EFL EKSQL.QJ

Jl.'l'l<,1i

/
-- - JW.l)I' , .fol

)J>JU'/1'il't,.

EKIL2

Organlarn,.Ayaklann l Kenarndaki Yansrma Nol(tal:ar

Ayak masan. v.enme.k iin, foelikle

vcutaki her orgamn ayaklarda yar:
srnh noktay, renmemiz .gerelk:r. Her ogarrn ay
, aarda y.ansd' y.e.r,
;O.IiJllUil vcuttaki amtomik .Pozi.syamna 'benzer ve ayaklann altnda,. yannda
ve zerinde yer alr. lik ay,a, ycanyana ;getil<llj;rmz zanan sanki bir 'insan v
oudunu btn :org.anlan ile v,cuttaki yerlerinv uyglliil ,tila:ak buluruz. me
in kamc,ier, sa .ayan altm
, da sa yanda v.e ayaktaki brsak ahmr,nn
yans,ma ndktasmn hemen stfilnrle k:alr.. aymem vcudumuzma tcJdua gibi.

Di

EKL3

:organlar.n.. Ayklarn D Kenarndaki Yansma Noktalar

A Y .A K L A A D A ,K

H 'A R l 11" A

Eer vilcmlhHntzu 6 lbfme :aymsak, bu 'bl'1m1e. r ayaUarda .yle yer

alrr,:
l. Ba ve elil.se hliimii ......ayak parmikilan
2. Gs h!lm ..... ayam alunda ayak p.armaklamnn 'biDtii yerden ayak
kavisine kadar uzanan, yumuak v.e geni lb:fm
3. Karm lb1frm ..... ryam a1l trnda :kavis y;apan lb.iliim
4. Kaskil:at, .:frseJ orgarillar, bacak lenfleri ..... topuk ve. ayak bfe'i evresi
5. IBelkemij):i ..... baparmaktan topuun ,ortasna kadar olalil., ay.am i kena
nlil<ia yer alal'l blge
6..l'ol, dirsek;, 'b'illek., .el, bacak, eliz ve !kala
kk parman tfti,i yer
.men ba'layarak. topuun sonu:na ]kadar .olan, ay.an d '.kenarmda yer :alan
bl:ge
m.

03:.'t
1 . ;Ba ve ,:::::
;;.ns.e !w
umu
.

"'

Ayak pamaklar bamzn ve yznzn refl:e.ks ndktal.arn ilJ.r. Eler ba

par.ma'k hipofiz be.i, epifiz bezi Jpotalamrs, b.eyi.., .akakil'ar, :diler. sin.s,
staki, borusu. hadencikiler: az. burun v e farkl yz retleks]etirnn yeridir,
)Dier ayak parm.akJan ise gz, kulak., diler, sins, gzya ibezi . ,kor.uma
merkezi,, ,st lenf sistemi staki 'hor.asuun refileks noktallarm ta,r.

.31

A .D 1 [

A D I M

S A G L I il< :

R IE F L IE f< 'S C L O J

EKIL-4
Ba ve Ense Blmilniln Ayak Tabanndaki Yansma Noktalan

'32

A Y .A K L A A ID A t:

H A IA T A

EKL5

Ba we Ense Blm

Slmwsler
l
SiAusler, alm ve bum!Iln her iki yannda yanaklara dcm ola. .kavite:leFdir;
gz ve beyr,:i lkoliurlar.
S:i:mfil.s refle.ksJer1 .ayak parmal:]an:m .ularnda yer alr.

Hipo'fiz Bezj
Hipofiz;, V;C'1JJfun11zdi en .nemli 'he:z.dir, nk vJicuttaki tm ;hmmona:J
l
1
lbezleii . b:ras1 k0ntrol .e.der. Hipofizin .satglad harn0Iilar:insar.1lanr bHyi:i
rroelrini gelf:meler;ini., dnse1 geli:inleriin;i,. metalboJirnayJ . na:miaeJiti ve bir
clerec.eye kadar da 'kand'ai ,eker retimin:i et!QHer. Ayakrtak.i yerj ise. beI iki

ADIM

ADIM

SAGLIK:

REFLEKSOLOJ

baparman altnd?dr. Baparman yere basan blmnde, dikkatlice bak

tmz zaman, ikinci ayak parmana daha yakn olan tarafta, derinin iie
daireler halinde olduunu grrz. Dairelerin ortasnda hipofiz bezinin yan
sma noktas bulunur.

Hipotalamus
Hipotalamus, sinir sistemini denetledii gibi, duygusal tepkilerden, ackma,
uyku ve vcut ssndan da sorumludur. Hipotalamus hipofizin hemen yann
da yer alr ve hipofizi kontrol eder.
Ayaktaki refleks noktas ise baparmaklarn d kenarndadr.

Epifiz Bezi

Bu kk bez de hipotalamusun bulunduu blgededir. Pek ok karmak

grevinin yansra bu bez, melatonin honnonu salglar. Bu hormon ise gn

lk tempomuzu ve yaama sevincimizi etkiler.
Bu organn refleks noktas ise hipotalamus refleksi ile ayndr.

Gzler
Gzlerimiz dnyaya alan pencerelerinizdir. Ik gzmze gzbebei ya
da iris dediimiz siyah noktadan girer ve mercekten geer. Grnt ters ola
rak retinaya der. Buradaki hcreler gzn arkasndaki gz sinirlerini uya
rr ve mesaj, beyindeki grme merkezine nakledilir. ki gzn ayn ayn yol
lad mesaj ile grnt boyutlu olarak algdarur.
Gz refleks noktalar, ikinci ve nc ayak parmaklarnn altnda, ikinci
ekle.mde.n balayarak parmaklarn bittii yerden ayaa geilen omuz refleks
noktasnn bir blmn kaplayan yere kadar uzanr.

34

AYAKLARDAK

HAf':

Kulaklar
Kulaklarmz duymamz ve dengemizi salamamza yardmc. olur. insan
kula 1 O ile J 40 desibel arasndaki sesi ayrt edebilir. Sesler olduka karma
k bir yapya sahip olan kulaktan, beyindeki duyma merkezine gnderilir.
Duyma refleks noktalan, drdnc ve beinci ayak pam1aklarnn altnda
yer alr. Bu noktalarn pozisyonu ayn ikinci ve nc parmakta yer alan
gz refleks noktalan gibidir.
Ayrca staki borusu da hemen ayak parmaklarnn bitiminde, baparmak
ile drdnc pamak arasnda yer alr. Bu orgamn grevi ise kulak.la geniz
arasndaki kanallarda basnc. dzenleyip, salg akm salamaktr.

Diler
Dilerin refleks nokta.lar da sinsler gibi, ayak pamaklannn ucunda yer alr.

Bademcikler
Bademcikler lenf dokularndan meydana gelen ve koruyucu grevi olan iki
kk organdr.
Bu organlarn refleks noktalar ayan zerinde baparmak ile ikinci par
mak arasnda yer alr.

st Lenf Sistemi
Lenf sistemi dokulardaki svy boaltarak bir tr filtre grevi grr. Lenf sis
temi vcudu toksinlerden artp, enfeksiyonlarn kan dolamna gemesini
nler. eitli koruyucu hcrelerin enfeksiyon veya travma blgesine ulama
sn salar.
Sadece boyun, boaz ve ense blmnde yz geen lenf bezi olup ay
rca kol altlan, gs, kann, kasklar ve dizle.rin arkasnda da bu bezlerden
bulunur.
35

ADIM

ADIM

SAGLIK:

REFLEKSOLOJ

Lenf sistemi, baklk sistemini ieren organlan yani kemik ilii, ba

demcikler, tims ve dalak arasndaki ilikiyi kurarak, baklk sisteminde
nemli bir .rol oynar.
st lenf bezlerinin (boaz ve gs blmndeki bezlerin) ayaktaki r e f
leks noktalar parmak aralarnda yer alr.

2. Gs Blm

Paratioid
Tiroid

Akcierler

Yemek Borusu,
Nefes Borusu,

Diyafram

Solv Plcksus
(Olle At)
Sol AyaAn Tubam

EKL6

Gs Blmnn Ayak Tabanndaki Yansma Noktalar

36

AYAKLARDA-K

HA'RTA

Gs kafesi blm, ayak tabannda ayak parmaklarnn bittii alann he

men altndan balar ve ayak kavisinin balad yere ka iner. Bu alan, aya
n altnda, olunum organlar (akcierler, diyafram kas, nefes borusu,
bronlarn refleks noktalar), yemek borusu, tims bezi, kalp, tiroid ve para
tiroid bezleri, ve solar pleksus'un yansma noktalarn tar. Ayan st blji
mnde ise yine bu seviyede, gsler ve tims bezi yer alr.

Solunum Organlar
Alnan nefes, burundan genze sonra da nefes borusuna iner. Nefes borusu
bronlara ayrlarak biri sa biri sol ciere balanrr. Bylece nefes, akcierle
re inmi olur. Alveo torbacklar bronlarn u noktalarnda yer alr. Her t o r
back odalara blnmtr. B u odalarn duvarlarndan incecik kan damarla
n geer. Oksijen bu damarlardan kana kart gibi, kbondioksit de yine
bu damarlar sayesinde alveo torbaclarna gelir.
Diyafram kas akcierlerin altnda bulunur, gs ve karn boluklarn
ayrr. Nefes aldmz zaman diyafram aa doru inerek gs ksmnn
uzamasna yardmc olur, kaburgalar ise dar doru kar. Bylece hava ci
erlere eriir. Nefes verdiimiz zaman ise bunun tersi olur: diyafram yukar
ya, kaburgalar ise aaya doru hareket eder. Gs kafesi kaslar kasJarak
karbondfoksiti dar iter.
Akcier refleks noktas; ayan altnda olup, ikinci ve beinci parmaklar
arasnda, ayak parmaklannn hemen bitiminden balayarak ayan kavisine
kadar inen blm kaplar ve her iki ayakta da yer alr.
Diyafram refleks noktas ayan tabannda, akcier noktalarnn altna ge
len blmde (ayan ie doru yapt kavisin balad yerde) ayan i t a
rafndan d tarafna doru uzanr.
Nefes borusu, tims bezi, yemek borusu ve bronlarn refleks noktalar ise
ayn yerde yani baparmak ile ikinci parmak arasndan aaya, akcier r e f
leks alanna doru dz olarak uzanan blmde, ayak tabannda bulunur.

. 37

A D I M

A D I M

S A G L I K :

R E F L E K S O L O' J

Kalp
Kalp, gs blmnde akcierlerin arasndaki alanda sola doru yer alr.
Kalbin iyi almas kan lolamnn iyi yaplmas; dolaysyla vcudun g e
reksindii gazlarn, besinin (protein ve mineral gibi) ve atklarn sorunsuzca
tanmas demektir.
Ayaktaki kalp refleks alan sadece sol ayan altnda diyafram izgisinin
sol st blmne denk gelir.

Tiroid Bezi/Paratiroid Bezi

Tiroid bezi, paratiroid bezini de iine alr. nsann bymesi, vcudun etkin
lii, metabolizma ve iodini kan plazmasndan ayrmakla grevlidir. Tiroid
bezi tiroksin hormonu salglar. sel huzur olan barsaklarn almasna
dek her konuda oynad rol ok byktr.
Paratiroid bezi 'ise kan ve kemikler iin gerekli olan kalsiyum ve fosfor
miktarn kontrol eder.
Tiroid bezinin ayaktaki refleks noktas, tabanda baparman devam olan
birinci ayak tara kemiinin yuvarlak blmndedir. Tam olarak refleks
noktasi bu yuvarla evreler.
Paratiroid bezinin refleks noktas ise baparman altnda, yuvarlak kemi
in d blmndedir.

Solar Pleksus
Karn duvarnn hemen arkasinda, diyaframn nnde a halinde sinirler bu
lunur. Bu sinirler diyaframn altndaki karn blgesindeki organlar ile iliki
de olduundan, gne a noktasnn 'karn blmnn beyni' ya da "sinir
santrali" diye adlandnldn okumutum.
Bu an refleks noktas ise ayak kavisinin balad yerde ve ayan tam
ortasndadr. Bu noktaya bastmld zaman adeta bir gne ekli ortaya kar.
38

AYAKLARDAK

HARTA

Bu nokta, ovulduu zaman kiiye rahatlama ve geveme getirdii iin

nemlidir. Bu noktann uyarlmas kiideki stresi atma ve sinirleri yattrma
nn yansra alerji, astm gibi sorunlarnn giderilmesine de yardmc olacaktr.
Gs ve Kaburgalar

Tims Bezi,
Bronlar

Sol Ayan st.Blm

Sa Ayan st Blm

EKL 7
Gs Blmnn Ayak zerindeki Yansma Noktalar

Tims Bezi
Tims bezi, kiinin baklk sisteminden sorumludur. Ergenlik andan
sonra fonksiyonunu yitirir.
Tims bezi baparmak ile ikinci parmak arasndaki boluun kemie da
yand yerdedir.

39

ADIM ADIM

SAGLIK:

REFLEKSOLOJ

3. Karn Blm
Karn blm, ayan altndaki akcier ve diyafram refleks alannn altndan
balar ve topua kadar uzanr. Bu blmde, beslenme ve sindirim sistemi
(yemek borusu, mide, onikiparmakbarsa (duodenum), incebarsak, ileo
ekal valf, apandist, kalnbarsak, rektum, karacier, safrakesesi, pankre
as), idrar yollar (bbrekler, reter, mesane) ayrca yine bu blgede bb
rekstbezi ve dalak yer alr.

Mide

Saf

Dalak

Pankreas
Onikipannakbarsa,
Bbrek

reter
lnccban;ak

Mesane

Sol Ayan Taba_

EKL8
Karn Blmnn Ayak Tabanndaki Yansma Noktalar

40

AYAKLARDAK

HARTA

Sol Ayatn i BOIOn

S,g Ayan i BlnQ

Mesane

EKL9

Makat/ Rektum ve Mesanenin Ayak Yan Kenarndan Grn

a. Beslenme ve Sindirim Sistemi

"Yemek borusu (sofagus)
Bo.az mideye balayan ve besinleri mideye aktaran blmdr. Ayakta,
baparmak ile ikinci parmak arasndan balayp mide refleks noktasna ka
dar devam eder. (Yemek borusu yansma noktas, ayakta nefes borusu ile ay
n alam paylat iin ekil 4'te gsterilir. Yemek borusu, sindirim sistemi
nin bir paras olduu iin bu blmde ele alnmtr.)
Mide
Mide, alt kaburgalarn hizasnda yer ahr. Boken snm bir balona ben
zeyen mide sindirimin yapld en nemli yerdir. Mide, sindirimi salamak
iin gnde 3.5 litre gastrik sv salglar. Bylece tlenler mideden oniki
parmakbarsana geer.
Mide refleks alan her iki ayan tabannda, tam diyafram refleks nokta
snn altnda, ayan ie doru yapt kavisin banda yer alr. Midenin sa
ayaktaki refleks alan sol ayaktakinden daha kktr.
Onikiparmakbarsa (Duodenum)
Duodenum incebarsan ba olup, pankreas ve safra kanalnn ald
yerdir. Bu organ yemein iyice tlmesinden sorumfodur. Ayan altnda
ki yeri her iki ayakta deiiktir. Sa ayakta, pankreasn ayan iine doru
olan blmnn etrafn izer. Sol ayakta ise pankreas refleks alannn altn
da yer alr.
41

ADIM

ADIM

SAGLIK:

REFLEKSOLOJ

ncebarsak
Barsaklarn grevi mideden geen yemei vcuda kabul ettirmektir.
Barsaklarn ilk blm incebarsaklardr. ncebarsak ortalama 6-7
metre uzunluunda olup mide ile kalnbarsak arasnda yer alr. Midede
tlen yemein emilmesi incebarsakta olur.
ncebarsak refleks alan, baparmak ve drdnc parmak aras hizasn
da ayan ortas ile topuk arasnda bulunan blmde yer alr.
leo-ekal valf
leo-ekal valf, incebarsan kalnbarsak ile birletii noktada yer alr

ve bu seviyeden geen artklar kontrol eder.

Bu organn ayakta yansd nokta sadece sa ayan altnda nc ve
drdnc ayak parmaklarnn hizasnda tpu,un balad yerdedir.
Apandis
Ortalama 1O cm uzunluunda olan bu organn, grevi tam olarak bilinmi
yor. Baklk sistemiyle ilgili olduu dnlyor. Apandis refleks nokta
s, sadece sa ayan topua yakn sa tarafnda yer alr.
Kalnbarsak
Kalnbarsak, incebarsaktan ok daha kaln ve ksadr ( 1:s m uzunluk
ta). tlm yemek, kalnbarsaa sv halinde ular. Kalnbarsak bu
svdan s ve tuzu emip gerisini atlmak zere dk haline getirir.
Kalnbarsak sa kask blgesinden balar, karacierin altndan kvrla
rak kaq diklemesine geerek dalan altndan kvrlp aa iner ve makata
(rektum} uzanr.
Bu organn refleks alan iki ayan tabannda farkl yerlerde bulunur.

Sa ayak topuunun hemen sol zerinden balayp ayan d kenarn

izleyerek karacier yansma noktasna doru kar ve bu noktann hemen al
tndan dnerek aya enine doru geerek sol ayakta ayn seviyede devam
eder. Sol aya enine doru geip drdnc parman hizasndan aa iner
ve topuk izgisinde tekrar dnp ayan i blmne doru ilerleyip biter.
Makat (Rektum)

Dknn atld yerdir. Ayakta yansyan noktas topuun . yan tarafnda

.

Karacier
Karacier, vcuttaki .en byk organdr. Yetikinlerde 1.2 ile 1.8 kilogram
arasndadr. Bu ok nemli organ, karn'blmnn sanda yer alr. Karaci-

42

A.YAKLARDAK-

HARTA

er safra retir bu da safrakesesinde muhafaza edilir: Safra, ya paralar,

ya ve ya ieren vitaminleri .vcudun emmesine yardmc olur.
Ayrca kara'
cier besinlerin emiliminde yardmc olduu gibi, birok enzimi vcutta kullai1lr hale getirir ve kan toksiplerden temizler.
Bu organn ayaktaki refleks noktas sadece sa ayak tabarnda hemen di
yafram refleks alarnn altnda, ayan d blmne yakn tarafndadr. K
k parmaktan aaya doru bir izgi izersek ayai _kavisinin balad
yerde karacier noktasn buluruz. .
Safrakesesi
Bu kese karaciere baldr. Sindirim iin salglarar safra miktarn kont
rol eder.
Bu organn refleks alan karacier alarnn iindedir. Dolaysyla sadece
sa ayakta bulunur.
Parkreas
Pankreas yaklak 15 cm uzunluunda olup, midenin arkasnda ve belke
miinin nnde yer alr. Pankreasn iki nemli grevinden biri kar ekeri, dieri is enslin retmektir. Kar ekeri, hcrelerin yaktdr. Enslin ise kan
ekerinin vcuttaki miktarn dengeler ve kullanmn salar. Aynca pankre..:
as farkl enzimler salglar.
Pankreas refleks alan mide refleks alannn hemen altnda yer alr. Mide
refleks alam gibi pankreas refleks alan da sol ayakta daha genitir.

b. _drar Yollar
drar yollar bbrekler, reter ve mesaneyi iine alr.
Bbrekler
Bu kurufasulye seklindeki ve kalpten biraz daha kk olan iki organ, v
cudumuzda bizi zehirleyecek mddelerin oalmasna frsat vermedii gibi
kanmz. da adeta bir filtre gibi temizler. Sadece bir bbrek bir milyon kadar
kk filtre nitesi tar (nefron). Bbreklerimiz midenin gerisinde ve belke
miinin her iki yannda yer alr.
Bbrekler bir gnde 190 litreye yn kan temizleyebilir. Ayrca idrar,
bbrek yolu ile idrar torbasna aktarlr. Vcudun gereksindiii. su ve mineral.
leri yine bbrekler dengede tutar.
43

ADIM

ADIM

SAGl.:IK:

REFLEKSOLOJ

Bbrek refleks noktas her iki ayan altnda ve aya yatay olarak ikiye
blen izginin qrtasnda yer alr.
reter
reter tpleri, bbrekler ile idrar torbasin birbirine balar; idrarn bb
reklerden idrar torbasna inme yoludur.
Ayaktaki refleks noktas. , bbreklerin bitti.i yerden balayp idrar torbas
nn refleks noktasna doru, ince bir yol izerek idrar torbas yansma nokt a
sna eriir.
Mesane
Mesane, idrarn iinde biriktii torbadr. .
Mesane refleks noktas ise ayan i kenarnda ve ortadan biraz daha aa
da olup yumuak ve ikii:cedir.

c- Dalak
Daiak, vcudun sol tarafnda.midenin arkasnda kalan ok geni bir organ
olup, lenf sisteminin ok oemli bir parasdr, dolaysyla vcudun bak
lk sisteminde de rol byktr. Kandaki akyuvarlar rettii gibi lenf site
mini toksinlerden arndrmak da dalan grevleri arasndadr.
Bu organn refleks noktas sadece sol ayaktadr.
Sol ayan tabannda, drdnc ve beinci parman arasndan aaya
doru inersek, mide refleks alan seviyesinde, ayan d tarafna yakn o l a
rak dalak refleks noktasn buluruz.

d. Bbrekstbezi
Bbrekstbezi. hormon sisteminin bir parasdr. Karbonhidrat metaboliz
masi ayarlamak,. alerjilere kar koruyucu olmak, sodyumun tekrar emil
mesine yardmc olmak ve potasyum salglayarak testosteron ve strojen gi:
bi cinsel hormonlar retmek grevleri arasndadr.
Bbrekstbezi ayaktaki refleks noktas, her iki ayan tabannda ve bb
rek refleks noktasnn zerindedir.
44

AYAKLARDAK

HARTA

4. Kala Blm
Kala blm (alt lenf sistemi, kadnlarda fallop tpleri ve rahim, erkekler
de prostata giden van deferens tp ve prostat) topuk ve ayak bilei evre
sinde yer alr.
Siyatik sinirinin refleks noktas da topukta bulunur.
Aynca alt meridyen de bu blgeden getii iin topuk ok nemli bir
alandr. Topuun ovulmasyla meridyenler uyarlr.

Siyatik Siniri

Sol Ayan Taban

Sa Ayan Taban
Siyatik Siniri
vcPelvis

EKL 10
Kala Blmnn Topuktaki Yansma Noktalar

45

ADIM

ADIM

SAGLIK:

REFLEKSOLOJ

Siyatik siniri kaladan balayarak dizde ikiye ayrlan ve ayaa kadar inen
byk sinirdir. Siyatik sinirinin iki refleks noktas vardr. Bu noktalar her iki
ayan topuunda olduu gibi, topuun balad yerde de bir bant biiminde
aya enine doru geer.

Cinsel Organlar
Cinsel organlarn yansma noktalar ayan i ve d yan ile, ayak bileinin
zerinde yer alr.

Fallop Tpleri/
Prostat Tpleri

Rahim / Prostat
Vajina / Penis
EKL 11
Kala Blmnn Ayak i Blmndeki Yansma Noktalar

46

AYAKLARDAK

HARTA

Fallop Tpleri/
Prostat Tpleri

Yumurtalklar/
Testisler

EKL 12
Kala Blmnn Ayak D Blmndeki Yansma Noktalar

Erkek Anatomisi
Erkek cinsel organ, testisler (gnde 50 milyon spermin yansra testoste
ron hormonu retirler), testisleri prostata balayan tp (van deferans), pros
tat (salgs ile sperm aktivitesini muhafaza eder), reter ve penisten oluur.
Testislerin refleks noktas ayan d tarafnda bilek kemiinin hemen al
tnda bulunur.
Prostat refleksi ayan i tarafndaki bilek kemiinin altndadr. Testisleri
prostata balayan tp ise ayan her iki yanndaki bilek kemiklerinin arasn
da kalan, bilein n ksmndaki alanda yer alr.
Kadn Anatomisi
Vajina, rahim, yumurtalklar, yumurtalklar rahme balayan fallop tple-.
ri kadn cinsel organlardr.
Yumurtalklarn ayaktaki refleks noktas erkeklerdeki testis reflekslerinin
yer ald alandadr. Bu da ayan d bilek kemiinin hemen altna denk gelir.
47

ADIM

ADIM

SAGLIK:

REFLEKSOLOJ

Rahim, erkeklerdeki prostat refleksi ile ayn yerdedir. Bu refleks ayan

i bilek kemiinin altndadr.
Fallop tplerinin refleks alan, testisleri prostata balayan tpler ile birdir,
ayan st blmnde, iki ?ilek kemii arasnda yer alr.

Alt Lenf Sistemi

Alt lenf sistemi (karn, kasklar, diz arkasndaki bezler) ayak bileinin ne
bakan blmnde yer alr.

5. Be/kemii

c. KuyrukSokumu
(40mur)

Sol Ay,nTal>.n

EKL 13
Belkemiinin Ayak Tabanndaki Yansma Noktalar
48

AYAKLARDAKi

HARiTA

Dclkcmigi

EKL 14
- Belkemiinin Ayak Kenarndaki Yansma Noktalar

Belkemiimiz ne, arkaya, saa ve sola dnebilen esnek bir yapya sahip
tir ve bu yap, yukardan aaya doru be ayr blme ayrlr: boyun ksm
yedi omur, gs ksm oniki omur, bel ksm be omur, kala ksm be
omur ve kuyruksokumu ksm drt omurdan oluur.
Omuriliini meydana getiren sinirler ise beyinden kp omurlarn iinden
geer. Omurilik, beyinden kaynaklanan bu sinirleri vcudun eitli blmle
rine tar.
Belkemii, ayan i yannda, baparman ilk ekleminden topuun orta
sna kadar uzanr.
Ense, baparman altnda, parmam ayaa baland eklemin hemen
zerinde yer alr.
Srt, ense yansma alannn bittii yerden balayp ayan yan blmnn
ortasnda sona erer.
Bel, ayak kavisinde srt yansma alannn bittii yerden topua kadar olan
blmde yer alr.
Topuun bandan ortasna kadar olan blm ise kuyruk sokumu alannn
refleks yeridir.

49

ADIM ADIM SAGLIK:

REFLEKSOLOJ

6. Omuz, Dirsek, Kala ve Diz

Ayan d kenar, eklemlerin refleks noktalarn tar. Dolaysyla bu blm
de omuz, dirsek, kala ve dizlerin yansma noktalarn buluruz.
O mu zDirsek-Kala-D
iz

EKL 15
Omuz, Dirsek, Kala ve Dizin Ayak D Ksmndaki Yansma Noktalar

Omuz
Omuzlar kollarn Vticuda baland yerlerdir. Ensemiz ve iki omuz arasn

daki blm tm yorgunluumuzu ve stresimizi adeta bir yk gibi tar.

Omuzlarn ayaklardaki refleks alan kk parman altnda ve ayan d

kenarna gelen aa yukar 1.5 santimetrelik bir alandr.
ki omuz arasnn ayaktaki yansma alan ise ayak parmaklarnn hemen
altna gelen, ayan i ve d kenarlar arasnda kalan blgedir.

50

AYAKLARDAK

HARTA

Dirsek
Dirsek, kolun st ve alt blmlerini birbirine balayan paradr.
Bu parann ayaktaki refleks noktas, ayan d kenarnn tam ortasnda
ki kemie gelen alanda yer alr.

Kala
Kala, bacan leen kemiine baland blmd::.
Kalann ayaktaki refleks alan, ayan d ksmnda bilk kemiinin he
men altnda yer alr.

Diz
Dizler, bacan alt ve st blmlerini birbirine balar.
Dizlerin ayaktaki refleks noktas, topuun d kenarnda yer alr.

51

5
MASAJ

Masaj Yntemleri
Genellikle refleksologlar bir aya ayak parmaklarndan balayp topua k a
dar altktan sonra dier ayaa geerler.
Bir dier yntem de ayn noktalar her iki ayakta da birbiri ardna uygu
lamak. olabilir. rnein ilk nce bir ayakta .ayak parmaklar zerinde al
lr, sonra dier ayakta yine parmaklara geilir; tekrar ilk baladmz. ayak-.:
ta gs kafesi blm ve dier ayakta ayn blm olmak zere topua ka
dar devam edilir.
Ama, ayaktaki btn yansma noktalarn uyarmak olduu iin her ild

yntem de geerlidir.
Sadece bir ayan refleks noktalarnda atp brakmak, refleksoloji" a
lmasn yarda brakmak olur. Zira. bir ayak
vcudun yarsI.Q.1
temsil eder.
.
.
.
Masaj srasnd refleksolog, omuzlarn aada tutarak, kol, dirsek, boY1:111 ve omuzlarnda en az bask olacak biimde alr.

53

ADIM ADIM

SAGLIK:

REFLEKSOLOJ

Aya Tutu

Masaj sresince iki el birbirini tamamlayc ekilde alr. Genelde bir el a

lan, yani basnc ayaa uygulayan, dieri ise ayaa destek olan, aya tutan
eldir. Bir el, baparmak ayan altna, dier drt parmak ise ayan zerine
gelecek ekilde aya kavrar. Dier el ise serbeste deiik refleks alanlarn
da alr.

eitli teknikler
Baparman bir solucan gibi yrtlmesi
Bu yntem en ok kullanlan yntemlerden biridir. Bir el aya kavrar, di
er elin baparma ise refleks alannda adeta bir solucan gibi ilerler. Bapar
mak eklem yerinden bklr ve parman en st blm refleks noktasna
getirilecek biimde drt saniye bastrlr ve sonra parmak dz durduu ko
numa geri getirilir. Bylelikle baparmak refleks alannda yrtlr. Bu y
rme hareketi sadece ne doru olur.

54

MASAJ

Bu yntem, u noktalarda kullanlabilir:

yemek borusu (bu noktada ovma yukardan aaya inerek yaplr)
nefes borusu (nefes borusu yemek borusu ile ayn alan paylar ama ovma
aadan yukarya doru yaplr)
beyin
gz
kulak
akcierler
gs
kalp refleksi
mide
akcierler
gsler
karacier
safrakesesi
onikiparmakbarsa
kalmbarsak
bbreklerden mesaneye giden idrar yolu
makat
belkemii
omuz, diz, kala, ve kol
tiroid refleks alan (bu alanda bir saatin dn ynnde)

55

ADIM ADIM

SAGLIK:

REFLEKSOLOJI

Baparman bastrp dndrerek ovmas

Baparman refleks noktasna bastrlp dndrlerek ovmas refleksolo
jide yine en ok kullanlan ve en nemli ovma yntemlerinden biridir.
Destek olan el aya kavrar, dier elin baparma ise refleks alanna bas
trr ve o noktada adeta kk daireler zerek (saat _ynnde dndrerek)
ovar.
Bu yntemi u noktalarda kullanabiliriz:
hipofiz
hipotalamus
epifiz bezi (beyin epifezi)
sinsler
bbrekler
solar pleksus
mesane
rahim/prostat
yumurtalklar/testisler
apandis
ileo-ekal valf

Baparman refleks noktasnda basn uygulamas

Bir elle ayak kavranr, dier elin baparma refleks noktasna 5-1 O sani
ye kadar sabit bir bask uygular. Bu yntemi solar pleksus'ta (gne anda)
uygulayabiliriz. Ayrca bu yntemi yine solar pleksus yansma noktasnda ki56

MASAJ

i soluk alrken basn uygulayp, soluk verirken basnc geveterek de kul

lanabiliriz. Drdnc blmde de grdmz gibi bu noktann uyarlmas
kiiye fevkalade bir geveme getirecektir.

Yukarda grlen baparmak ile ovma tekniklerini kendi avcunuzda al

abilirsiniz.
Refleks noktasnm baparmak ve iaret parma arasnda (ayan altn
dan ve stnden) sklmas

57

ADIM

ADIM

SAGLIK:

REFLEKSOLOJ

Bu yntemi u noktalarda kullanabiliriz:

Dalak
tims bezi
st lenf bezleri
st lenflerin uyarlmasnda bu yntem u ekilde de kullanlabilir: bir el
aya topuktan kavrar, dier elin baparma ayan altnda sabit kalarak,
iaret parma ise ayan zerine gelecek biimde parmaklar arasnda, aa
dan yukarya doru bastrarak kar ve en yukarda bu alan adeta imdikle
yerek skar. Bu hareket her ayak parma arasnda tekrarlanr.
Yumruk basnc uygulanmas
Bir elle ayak kavranr, dier el yumruk yaplp el parmaklarnn ikinci e k lemleri ayaa bastrarak bir aaya bir yukarya kar.
Bu yntem aadaki refleks noktalarnda kullanlabilir:
topuktaki refleks noktalar
incebarsak refleksi

Ayak, topuun hemen altndan tek elle tutulur. Dier el yumruk yaplarak,
el parmaklarnn ikinci eklemleri topua bastrlacak biimde dndrlr. Bu
hareket btn topuu kapsayarak yaplr. Topuk genelde daha sert bir yapya
sahip olduundan bu yntem kullanlr. Topukta yer alan siyatik ve buradan
geen alt meridyen bylelikle kolayca uyarlr.
Bu yntem, incebarsak refleks noktasna da uygulanabilir.

58

MASAJ

Masajn banda ve/veya sonunda uygulanan yntemler

Masajn banda aya stmak ve kiiye genel bir rahatlama, geveme getir
mek, masajn sonunda ise yine kiiye masajn sona ermekte olduunu hatr
latmak ve zevkli bir biimde masaj sona erdirmek amacyla aadaki yn-.
temler kullanlabilir.

Balang
Masaja aya starak balamak gerekir. ncelikle elimizde dattm1z kre
mi ayaa iyice yaydktan sonra aya stmak iin aada aklanan rotasyon
(dndrme), ail tendonunu germe, iki tarafl bilek gevetme, elin-bapar
maklarnn ayan altnda yrtlmesi ve "amar skma" yntemlerinin
tm ya da sadece birka tanesi kullanlabilir. Ancak ayak iyice stldktan
sonra ayr refleks alanlarnn uyarlmasna geilir.
Rotasyon: dndrme teknii

Rotasyon, dndrme teknii, iyi bir stma yntemi olarak kullanlabilir.

Ayak bir elle topuktan tutulur, dier el ise aya adeta daire izer gibi kendi
59

ADIM

ADIM

SAGLIK:

REFLEKSOLOJ

etrafnda (4-5 kez saat ynnde, ardndan yine 4 5- kez aksi ynde) evirir.
Kalalar ve beli rahatlatan bu hareketi yava ve tarif edildii gibi yapmak
nemlidir.
Bu dndrme teknii, bilekten sonra ayak parmaklarna da uygulanabilir.
Her ayak parma tek tek yava kendi etrafnda dndrlr.
Rotasyon teknii hem aya stma amac ile hem de geveme getirmek
zere. masaj banda uygulanan bir yntemdir.
Ail tendonunun gerilmesi

Ail tendonu ad verilen, topuun arkasndan bacaa doru kan bu ten

donun gerilmesi ve arkasndan gevetilmesi, bacan arka tarafnn rahatl a
tlmasna ve buradaki gerilimin giderilmesine yardmc olur. Bir el, ayak to
puunu kavrarken, dier el, ayak parmaklarn ne doru iter (bu iti ayan
tabanndan yaplr) ve 5-10 saniye kadar bu biimde tutulduktan sonra el, bu
kez ayan zerinden basn uygulayarak aya geriye doru eker (reflek
solog aya kendisine doru eker) ve bu biimde de 5-10 sanjye kadar tu
tulur. Bu hareket iki kez tekrarlanr.
ki tarafl bilek gevetme teknii

60

MASAJ

Bu teknik, bilei ve alt baca gevetmek zere kullanlr. Avular yukar

doru ve ak olacak biimde eller bilek kemiinin her iki yanna getirilir.
Bu pozisyonda bir el yavaa aaya dieri yukarya ve saa-sola doru
hareket ettirilir. Ayak bir taraftan dier tarafa sallandnlr ya da hafif silke
lenir. Bu yntem iyi bir gevetme teknii olup masajn banda ya da sonun
da kullanlr.
"Belkemii bkme" teknii

Baparmaklar ayan altna gelecek biimde, iki el ayan st blmne ko

nulur. Her iki elin de baparmak ile iaret parma arasndaki blm, ayan i
ve d ksmna yani belk:emii ve eklem refleks alanlarna oturtulur. Eller, ayak
parmaklarna doru aya burarak ilerler. Bunu birka kez yapmakta yarar var
dr. Bu "burma hareketi" belkemii refleks alann kapsayan yere bask yapa
rak belkemiine geveme getirir. Belkemiinden ok miktarda sinir getii
iin, bu alana yaplan masaj byk bir rahatlama ve geveme getirir.
Baparmaklarn ayan altnda yrtlmesi: "amar skma" yntemi

61

ADIM

ADIM

SAGLIK:

REFLEKSOLOJ

Ayak, baparmaklar ayan altnda olacak biimde, iki elle tutulur. Ba

parmaklar yatay olarak ayan altn bir taraftan dier tarafa bask uygulaya
rak geer. Eller sanki slak bir havluyu skarm gibi hareket eder. Bu hare
keti, topuktan balayp ayak parmaklarna doru ilerleyip sonra tekrar topu
a inerek drt be kez tekrarlayabiliriz. Bu yntem aya btnyle hareke
te geirir ve kiiye haz veir.
Sandvi Teknii

Aya iki el arasnda adeta bir sandvi yapar gibi tutup, ayan zerinde
basn yaparak ovuturma yntemidir. Masaja balarken aya stmak iin
olduka etkili bir tekniktir. Bu teknii kullanrken aya am skmaktan ka
nlmaldr.

Bitiri
Gereken refleks alanlarnn uyarlmasndan sonra, masaj bitirmek iin, ba
parmaklarn ayan altnda yrtlmesi, "amar skma" yntemi, balan
gta olduu gibi birka .genel yntem uygulanabilir.
Bu yntemlerin yansra solar pleksus'a (gne a) basn uygulamak,
'masaj bitirme hareketi' olarak da kullamlabilir. Daha nce de tarif edildii
62

MASAJ

gibi, her ayak bir elle kavranr, her elin baparma bu noktaya bastrlr ve
tutulur. Kii nefes alrken bu noktaya bastrlr, nefes verirken bask kaldm
lr. Bu drt be kez tekrarlanr.

Mas.ajn sonunda refleksolog sadece dokunarak topuktan balayarak, ayak

parmaklarna kar, sonra da ayan zerinden bilee kadar svazlar. Bu ha
reketi iki kez yaptktan sonra, masaj noktalamak iin elleri ayaklarn al
tnda bir sre tutar. Bu hareket, hem masajn bittiine dair bir iarettir, hem
de 45 dakika altmz ayaklardan birdenbire deil de, yavaa, gzelce
ayrlmann bir yoludur.
Masaj sonunda kiiye bir bardak su ikram edilip zellikle masaja geldii
gn bol su imesi nerilebilir. Unutmayalm ki masajdan sonra vcut kendi
sini temizlemeye devam edecektir. Bu aamada bol su imek vcuda yardm
c olur.

Masaj yaparken hatrlanmas gereken nemli nokta

Kendimize dnelim
Bir refleksoloji seansna balamadan nce derin bir nefes alp kendimize
dnelim. Ksa bir sre iin de olsa zihnimizi ve enerjimizi bir noktada topla
yp, karmzdakine huzur verecek, rahatlatacak bir masaj yapacamz d63

ADIM ADIM SAGLIK:

REFLEKSOLOJI

nmemiz, yapacamz masajn baarl olma:snda byk rol oynayacaktr.

Masaj sresi iinde dikkatimizi yapmakta olduumuz masaja yneltip, vere
ceimizin en iyisini vermeye almalyz. Masaj uygularken, akam izleye
ceimiz filmi ya da okumakta olduumuz bir kitab deil de, sadece o masa
j dnmeli ve o . masaj yapmak iin orada olm_alyz. Bu, iyi bir terapist ol
mak iin en nemli unsurlardan biridir..
Kendimizi iyi hissetmemiz, masaj.yapacamz kiiye de yansyacaktr.
Ya/krem uygularken
Ayaklara ya/krem kullanarak masaj yapacaksak bu svy nce ellerimi
ze dkp yaydktan sonra masaj yapacamz kiinin a)_'aklarna srmemiz,
masaja_ daha yumuak bir balang yapmamz salar. Aksi halde ya/kremi
kiinin ayaklarna dorudan doruya dkmemiz kiiyi rktebilir.
letiim
Refleksologun masaj yapt kii ile krduu iletiim, o masajn baar
snda nemli bir rol oynar.
Karmzda bizdei masaj bekleyen kiinin hassas bir durumda olduunu
unutmayalm. ou insan ayaklarn gstermekten bile rahatsz olur, kald ki
ayaklara masaj yaptrmak, medeni cesaret isteyen bir durumdur..
Refleksologun masaj yapt kiinin ayaklarna dokunmas ile bir enerji
dngs balar. Kiinin gsterdii tepkilere, mimiklere -duyarl olmak, kii
ile bu iletiimi masajn bandan sonuna kadar srdrmek gerekir.
Masaj srasnda karlkl konuarak, ayaklara uygulamakta olduumuz
basncn derecesini ayarlayabiliriz. Hassas ya da acyan alanlar hem kendi
sezgimizle hem de kiiye sorarak buluruz. Bu alanlarda zellikJe yavaa, ki
iye ac vermeden almaya gayret ederiz.
Bastrnca acyan, ovarken hassasiyet gsteren alanlarda, sinir diplerinde
kalsiyum birikintisi olumutur. Bu, o alandaki enerjinin dengesizliinden
olabilir. Hassas alanlarn ovulmas ile, kalsiyum birikintisi dalr ve bunun
sonucu olarak hassasiyet ya da ac yok olacak ve enerji dzenli bir biimde
yol alacaktr: Bu bazen birka seans alabilir. Deneyimli bir refleksolog hassas alanlar dahakolayca bulabilir. Deneyim beceriyi arttracak, artan beceri
de sezgi ile birleince refleksolog, masaj yapt kiiriin sorunlarn giderme
sine yardm etmekte daha baarl olacaktr.

64

VCUTIAK SiSTEMLERE GRE

MASAJ UYGULAMASI

ir refleksoloji seansn, btn aya ze almak yerine sadece

.
sorunlu alanlara masaJ yapmak da mumkundur: Bazen sorun, vcudun
bir ya da birka sisteminde olabilir, rnein hazmszhk ya da dzensiz regl
ler gibi. Hazmszlk sorunu ile kar karya kalnd zaman sindirim siste
mi zerinde allr. Eer sorun dzensiz regl ise hormon sistemini uyarmak
yararl olabilir.
Aada grld gibi, sorunlara gre skiz ayr sistem zerinde al
. labilir.

Sindirim Sistemi
Sindirim sistemi az, yemek borusu (sofagus), mide, onikiparmakbarsa
, karacier, safrakesesi, pankreas, dalak, ince ve kaln barsaklar, ileoe
kal valf ve rektumu iine _alr.
Bu organlarn grevlerinin zerinde durmutuk. ok basit ve ematik ola
rak yle aklayabiliriz: yediimiz yemek, midede kk paralara blne65

ADIM

ADIM

SAGLIK:

REFLEKSOLOJ

rek tlr. tlm yemek kan ve lenf sistemi tarafndan emilir. Bir b
lm enerjiye dnr, bir blm, yeni hcrelerin oluumuna yardmc olur
ve bir baka blm de &cil durumlar iin depolanr. Artklar ise barsakla
ra geer ve dk yolu ile atlr. Baz maddeler barsaklardan da emilir.
Uyarlacak noktalar:
yemek borusu
mide
onikiparmakbarsa
karacier
safrakesesi
pankreas
ince ve kaln barsaklar
ileo-ekal valf
makat (rektum)
Az ve boaz blmleri iin ayak baparma ile ikinci ayak parma ara
sn, el baparma ile iaret parma arasnda skarak (imdikler gibi); karaci
er, safrakesesi ve ileo-ekal valf alanlarn baparma bastrp dndrme
yntemini kullanarak; incebarsak alann yumruk biimindeki eli bir aa
bir yukar inip kararak, geri kalan dier alanlar ise solucan yry ile uya
rabiliriz. Dalak noktas ise baparmak ve iaret parma arasnda (ayan altn
dan ve zerinden) sklarak bu noktaya 5 saniye kadar basn uygulanr.

Dalak Noktasnn Uyarlmas

66

VCUTTAK

SSTEMLERE

GRE ..

Kan Dolam
Kan dolam sistemi kalp, damarlar ve kandan oluur. Kan bir gn sresin
ce damarlarda 1000 kez dolar. Kalp, kan vcuda pompalar. Aa yukan
75.000 litre kan her gn kalpten geer. Krmz kan hcreleri (alyuvarlar) her
hcreye oksijen, mineral, ve besleyici madde tar. Ayrca krmz kan hcre
leri (alyuvarlar) beyaz kan hcreleri (akyuvarlar) ile hastalklara kar sava
r.
Devaml stres iinde yaamak, vcutta bir stres birikimi oluturuyor. Bu
birikim ise kan dolam sisteminin dengesini bozabiliyor.
Kan dolamna denge getirmek iin ayak masajnda uyaracamz u iki
nokta bulunmaktadr:
Birinci nokta
Kalp refleks alanna son derece yumuak ve nazik bir biimde parma
mz bastrp kaldrarak basn uygulayabiliriz. Bu refleks alan, daba nce
grdmz gibi sadece sol ayakta yer alr.
kinci nokta
Kan dolamn uyarmak iin her iki ayan altnda ayan kavis yapan
blmne, ellerimizi yumruk yapp, parmaklarmzn ikinci eklemlerini bas
trarak bir aaya bir yukarya doru masaj yapabiliriz.

67

ADIM ADIM

SAGLIK:

REFLEKSOLOJ

Endokrin Sistemi (hormon) ve reme Organlar

Bu sistem, hormon salglayan bezlerin toplamndan meydana gelir. Hormon
lar, metabolizmay ve enerji derecesini dengeleme, byme, cinsel gelime
ve duygulardan sorumludur.
Endokrin sistemi, hipofiz bezi, hipotalamus, tiroid, paratiroid, epifiz bezi,
bbrekstbezi, kadnda yumurtalklar, fallop tpleri ve rahim, erkekte tes
tisler, testisleri prostata balayan tpler (van deferens) ve prostat iine alr.
Bu bezlein uyanlmas ile hormon sistemi dengelenebilir veya bu.sistem
deki aksaklklar nlenebilir.
Uyarlacak alanlar:
hipofiz
hipotalamus
epifiz bezi
bbrekstbezi
tiroid
paratiroid
yumurtalklar/testisler
rahim/prostat
Bu organlarn yansma noktalarnda, aadaki resimde grld gibi, el
baparma bastrlp dndrlerek ovulur.

68

VCUTTAK

SSTEMLERE

GRE ...

fallop tpleri/testisleri prostata balayan tpler

Bu organlarn yansma noktalarnda ise yine baparma solucan gibi y
rtme teknii uygulanr.

Lenf Sistemi
Lenf sisteminden daha nce sz etmitik. Lenf bezleri enfeksiyonlara kar
cephe kurar ve toksinlere kar adeta bir filtre grevi yapar. Vcuttaki en b
yk lenf dokusu dalaktr.
Bu sistemin iine ald organlar lenf bezleri (alt ve st lenf bezleri), lenf
svs, dalak, bademcikler, tims (baklk sistemi ile sorumlu bez) ve
apandistir.
Ayak parmaklar arasndaki refleks noktalarnn, st lenf sisteminden (bo
az ve gs blmlerinden), ayak bileindeki refleks noktalarnn ise alt
lenf sisteminden (karn, kasklar, diz arkas) sorumlu olduundan, bu nokta
larn uyarlmas lenf sistemini harekete geirecek ve toksinlerin kolayca v
cuttan atlmasn salayacaktr.
Uyarlacak noktalar:
st lenf bezeleri
bademcikler
tims bezi
dalak
apandis
alt lenf bezleri
. Bademcikler, ayak baparma ile ikinci parmak arasnn imdiklenir gi
bi, baparmak ve iaret parma arasnda sklmas ile uyarlr.
Yemek borusu, sindirim sisteminde grm olduumuz gibi bu noktada
"solucan yrmesi" ile uyarlr.
Tims bezi, dalak ve st lenf bezlerinin refleks noktalar, baparna ve
iaret parma arasnda (ayan altndan ve zerinden) sklarak uyarlr.
A pandisin yansma noktasnda "baparma bastrp dndrme" yntemi
kullanlr.
Alt lenf bezlerinin yansma noktas ayak bileinin n blmnde yer al
d iin, ayak her iki elle kavranr ve baparmaklar ayan i ve d yanlar
na yerletirilerek yukarya doru yrtlmeye balanr.
69

ADIM

ADIM

SAGLIK:

REFLEKSOLOJ

Solunum Sistemi
"Ayaklardaki Harita" blmnde ayrntl bir ekilde incelediimiz Solunum
Sistemi burun, sinsler, nefes borusu, akcierler ve solunuma yardmc kas
olan diyafram iine alr. Bu sistemdeki dengesizlikleri (soukalgnlndan
akcier sorunlarna kadar) u organlarn refleks alanlarn uyararak yardmc
olmaya alabiliriz:

burun

sinsler
nefes borusu
akcierler
diyafram
Bu organlarn yansma alanlarnda 'baparman solucan gibi yrtlme
si' teknii uygulanr.

drar Yollar
Bu sistem, bbrekler, mesane ve bbrekleri mesaneye balayan reter tple
rini iine alr. Bbrekler kann filtresidir. Aynca kann, glikoz, tuz ve mine
ralleri tutmasna da yardmc olur.
Bbrek sorunlarnda, idrar yollar enfeksiyonlarnda, sistit gibi rahatsz
lklarn zmnde bu organlarn refleks alanlarnn uyarlmas kiiye yar
dmc olabilir.

Alt Lenf Bezleri

70

VCUTTAK SSTEMLERE

GRE ...

Uyarlan noktalar:
bbrek
reter
mesane
Bbrek yansma noktasnda baparmak bastrarak ve dndrerek ovar.
Bbrek noktasndan balayarak mesane yansma noktasna doru 'baparma
n solucan gibi yrtlmesi' uygulanr. Mesane noktasnda da baparma
bastrp dndrme yntemi uygulanr.

skelet
nsan iskeletinde 206 adet kemik vardr. Kemikler, mineral ve kalsiyum de
polar ve vcudun dier taraflarndaki mineral ve kalsiyum ihtiyacn karlar
lar. Kemikler tendonlarla, tendonlar kaslarla ve yumuak dokularla birleir.
skelet, kafatas, belkemii, kaburgalar, omuzlar, kala, kol, el, bacak ve
ayak kemiklerini kapsar. skeletimiz vcudumuzu tar ve vcuda hareket
olana verir. Yetikinlerde uzun kemiklerin ularnda, kala kemii, gs
kemii, kafa kemikleri gibi yass kemiklerin sngersi dokular iinde bulu
nan kemik ilii ise, kan hcreleri yapmnda nemlidir.
Uyarlan noktalar:
ba
akaklar
ense
omuzlar
kaburgalar
belkemii
kollar
dirsekler
eller
dizler
kalalar

71

ADIM

ADIM

SAGLIK:

REFLEKSOLOJ

Bu organlarn (eller ve dizler hari) yansma noktalarnda baparman

solucan gibi yrtlme teknii uygulanr. El ve dizlerin yansma noktalarn
da, bastrp dndrerek ovma teknii kullanlr.
zellikle ense ve srt arlarnda, kala sorunlarnda bu sistemin ayaktaki
refleks noktalarna masaj uygulanmas, iiye rahatlama getirir. Sinirli ve
stresli kiilerde ise belkemii (belkemii birok sinirin getii alan olduu
iin) refleks alann ovmak kiiyi gevetir.

Sinir Sistemi
Sinir sisteminin grevi, kiinin d dnyadan ald verileri analiz edip, kii
nin ihtiyalarna en uygun ekilde yant vermektir. Bu ihtiyalarn en nem
lisi hayatta kalmaktr (survival).
Bu sistem, sinirler araclyla hcrelere elektriksel uyarmlar (sinyaller)
yollar. Her hcre sinirlerle yollanan bilgiyi alr ve ona gre harekete geer.
Sinir sistemi iki blme ayrlr: Merkezi sinir sistemi ve Periferik (evre
sel) sistem.
Merkez sinir sistemi, kararlarn verildii, verilerin yorumland ve dier
zihinsel grevlerin yerine getirildii blgeleri ieren bir btndr.
72

VCUTTAK

SSTEMLERE

GRE ...

Bu ksmda korteks, limbik sistem ve ara beyin, beyincik, beyin sap ve

omurilik yer alr.
Periferik sistem vcudun duygu bilgilerini merkeze tar. Merkezden
kan emirleri kas ve salgbezi gibi yerlere yneltir. evresel sistem adeta si
nir kablolarndan oluur.
Sinirli, huzursuz kiilerde, bu organlar tayan refleks alanlarna masaj
yapmak rahatlatc olabilir.
Uyarlan noktalar:
hipofiz bezi
hipotalamus
beyin
.. epifiz bezi
belkemii
solar pleksus (gne a)
Bu noktalarda (belkemii hari) baparmak bastrlarak dndrlr.
Ayan i tarafnda ba parmaktan topuun ortasna kadar uzanan yerde
olan belkemii yansma alannda ise baparmak bir solucan gibi yrtlr.
Bu hareket yukardan aaya ve aadan yukarya olabilir.

73

DOGU DNCES VE MERDYENLER

Meridyen nedir?
Uzakdou'nun Tanr anlay evrensel bir yaam gc biimindedir: Btn
canhlara, taa topraa, yldzlara ksacas evrendeki her eye nefes veren, ya
atan enerjinin tek kayna Tanr' dr.
Btncl (holistik) dncede, insan vcudu, devaml deien, dinamik
enerji sistemi olarak kabul edilmektedir.
inliler'in "Ch'i", Hintliler'in "Prana", Tibetliler'in "Lung-gom", Japon
lar'n "Sakia-tundra" diye adlandrdklar ve Bat'da "Hayat Enerjisi" olarak
bilinen bu enerji, Dou geleneklerine gre her eyi yaratan kuvvetin bir par
asdr. Hayat enerjisinin dier dolam yollan gibi kendisine zg yollar,
kanallar olup kesin bir ak yn ile vcuttaki yaayan her hcreye varabi
lecek bir nitelie sahiptir. Bu kanallar meridyen diye adlandrlr. Akupunk
tur noktalar da bu meridyenler zerinde yer almaktadr.
Meridyenlerin izini elektronik, termik ve radyoaktif sistemlerle alan mo
dem teknolojik aletler ile grmek mmkndr. Meridyenin balang noktas
na ine ile radyoaktif izotop verildii zaman, izotopun inliler 'in yzyllar n
ce bulmu olduu meridyen kanaln sonuna kadar izledii grlmektedir.
75

o 1

A D I M

S A G L I K :

R E F ,L E K S O L O J i

Uzakdou kltrne gre bu enerjinin elektrik, manyetik ve kzltesi

zellikleri vardr.
Organlarn grevlerini yerine getirebilmeleri ve salkl alabilmeleri
iin Ch 'i enerjisinin tkanmadan, dzgn akmas gerekir.
in dncesinde ve Ayurvedik tpta, dzgn yol alan, vcuda dengeli da
lan enerji, saln temelini oluturur. Meridyen terapisi ite bu dnce
zerine kuruludur.

Meridyenlerin zellikleri
Ondrt meridyen
Vcudumuzdan ondrt tane meridyen gemektedir.
Alt temel meridyen, adlarn aldklar organlardan geer. Bu meridyenler
karacier, dalak/pankreas, mide, safrakesesi, idrar torbas ve bbrek merid
yenleridir ki vcudu yukardan aaya ya da aadan yukarya geerler.
Dier alt meridyen ise, akcier, kalnbarsak, incebarsak, kalp, peri
kard (kalp d zar) ve l stc (triple bumer) meriyenleridir ve bu me
ridyenler kollardan geerler. Bunlar dorudan organlardan gemedikleri iin,
temel meridyenlerin uyarlmas ile uyarlrlar.
Vcudu, yukardan aaya olmak zere ortadan ayran hayali bir izgi ol
duunu dnelim. Her meridyen bu izginin hem sa hem sol yannda bu
lunur. Dolaysyla bu ono. meridyen, iki tarafl olarak vcudumuzdan aa
indii, ya da yukar kt iin toplam yirmi drt ayr enerji yolu bulunur ve
bu yollar birbirleri ile iliki iindedirler.
Oniki meridyenin yansra iki tane de "idare" ve "merkez" meridyenleri
diye tanmlanan zel meridyenler bulunmaktadr.
Merkez ve idare meridyenleri, vcudun ortasndan (uzunlamasna) geti
i iin bunlar tek kanallardr ve dier meridyenlere balanmazlar.
Meridyenler birbirleriyle iliki iindedirler
Bir meridyenin biti noktas dier bir meridyenin balang noktasna
baldr. rnein, dalak meridyeninin biti noktas, kalp meridyenin balan
g noktasna denk gelir. Kalp meridyenin biti noktas incebarsak merid
yenin balang noktasna balanr. Enerji akm bir meridyenden dierine
76

DOGU

DNCES

VE

MERDYENLER

geer. Dolaysyla btn meridyenler birbirlerine bal olup, adeta tekerlek

gibi dnen, bir enerji sistemi kurmu olurlar. Bu dnen enerji hep belli bir
ynde ve belli bir dzende akar. Baz meridyenler aadan yukarya iner
ken, dierleri yukardan aaya kar.
Temel meridyenler dierlerini .uyarr
Temel meridyenler ya ayakta balar ya da ayakta biter.
Ayak masaj ile uyarlan bu alt temel meridyen, kollardan geen dier al
t meridyeni uyarr.
rnein, akcier meridyeni koldan aaya inip baparmakta biter. Mide
meridyeni ise gzn altndan balar, eneye iner ve kvrlarak akaklara do
ru kar, sonra da btn vcudu yukardan aaya doru -akcierleri de ii
ne alarak- iner ve ikinci ayak parmanda son bulur.* Mide meridyeninin
uyarlmas ile akcier meridyeni de uyarlr.
Organlar aras enerji ilikisi
Meridyen sisteminin, organlarn birbiri ile enerji ilikisinde olmalarnda
ve bu ilikinin dengesinin korunmasnda grev byktr. Ch 'i enejisi me
ridyenlerde dzgn bir biimde akar ise, organlara yaylan enerji miktar da
gerektii dzende olur. Meridyen teorisine gre, bir meridyendeki dengesiz
lik o meridyenin getii organlara da dengesizlik getirir. Enejinin dengesiz
ce yayld vcutta, kimi organ gerektiinden fazla kimisi de gerektiinden
az enerji ile alr. rnein mide meridyenindeki dzensizlik, st dilerde
sorun kartaca gibi (nk mide meridyeni st eneden geer), alt ene
deki bir sorun kalnbarsak meridyeninden kaynaklanabilir.
Vcudun ii ve d arasndaki iliki
Organlar aras enerji ilikisinin yansra, meridyen sistemi vcudun ii ve
d arasndaki ilikide de rol oynar. Bu ayn zamanda akupunktur tedavisi
nin de temelidir: Dardan ine ile baz noktalar uyararak vcudun iinde
dengeyi salamak.
in saati
inliler, Ch'i enerjisinin organlara nasl yayldn gstermek zere, yir
midrt saati ikier saatlik dilimlere bler. Ch'i enerjisi, her ayn dilimde de
iik bir organda en st dzeyine eriir. rnein, sabaha kar 3 ile 5 aras
Meridyenler, bu blmn sonunda ayrntl olarak incelenmektedir.

77

ADIM ADIM

SAGLIK:

R.EFLEKSOLOJ

Ch'i enerjisinin akcierlerde en yksek olduu ve mesanede en az olduu

zamandr. Genelde doumlar da bu saatlerde olduu gibi, oumuz yine bu
saatlerde (yani mesanenin ok enerji almad saatlerde) idrar yapma ihtiya
cyla uyanrz. Bir organn ve meridyeninin en ar alt zaman ise oniki
saat sonraki kart zaman dilimidir. Yani akcierler iin bu durum leden
sonra 3 ile 5 aras olurken,- mesane iin ise bu zaman dilimj Ch'i enerjisinin
en gl olduu zamandr. inliler'e gre bir organn uyarlmak iin uygun
zaman, en aktif olduu, enerjisinin en bol olduu zamandr. Yine akcierler
rneini alrsak, bu zaman sabaha kar 3 ile 5 aras olur.
Yaam enerjisinin organlarda ve bu organlarn meridyenlerinde en gl
olduu zaman dilimleri ya da in saati aadaki gibidir:
in saati: Organlarn maksimum enerji aldklar saatler.

Kalp
-

Safra/ Pankreas
Mide
Kalnbarsak
Akcierler

78

Karacier

01 :00 - 12:00 SAATLER ARASI

DOGU

v.,,,..

Safrakesesi

DNCES

VE

MERiDYENLER

13:00 - 24:00 SAATLER ARASI

-w,t7iic' (tripe burner)

---Bbrekler
,..._,,_ ..---
..c..J_

Kalp d zar

Her meridyen Yang ya da Yin zelliine sahiptir.

inliler'e gre enerji, birbirine kart iki alann (polarite) ilikisinden do
an harekettir. te bu kart ilikiye Yang ve Yin ad verilir. Yang/Yin'i mad
di ya da manevi bir anlamda deil de, evrende yer alan eylerin birbirleriyle
olan ilikisini anlatabilmek iin verilen bir sfat olarak dnebiliriz.
Yang enerjisi gneten iner; vcudumuzda yang meridyenleri, el parmak
larndan balayp yze kar ya da yzden ayaklara iner.
79

ADIM ADIM

SAGLIK:

REFLEKSOLOJ

Yin enerjisi topraktan gelir ve vcudumuzda yin meridyenleri ayaktan g

se ya da gsten kollara ve parmak ularna iner.
Her meridyenin bir ei (partneri) vardr.
Ayn meridyenin alannda bulunan organlar birbiriyle iliki iinde olduk
lar gibi, her meridyenin e (partner) olduu bir baka meridyen vardr. r
nein akcier meridyenin e olduu meridyen, kalnbarsak meridyenidir.
Bundan byle akcier meridyenindeki bir tkankl amak iin kalnbar
sak meridyeninde de almak yardmc olur.

Meridyenler
A kcier Meridyeni

Yin meridyen
E meridyen: Kalnbarsak Meridyeni (yang)
Organn en ok Ch'i enejisi ald saatler: 03.00--05.00
80

DOGU

DNCES

VE

MERDYENLER

Bu meridyen kprck kemiinin altndan balar, koldan aaya inerek

el baparmann iaret parmana yakn kesinde biter.
Akcierler solunumu salar. Havadaki' Ch'i'yi alp, vcuda Ch'i enerjisi
nin dalmasndan sorumludur. Salkl akcierler ve dzgn solunum
Ch'i'nin vcuda kolayca girip kmasnda rol oynar.
Bu meridyendeki bir dengesizlik, astm, ksrk, "dolu gs" dediimiz
tamlara yol aabilir.
Kalnbarsak Meridyeni

Yang meridyen
E meridyen: Akcier Meridyeni (yin)
Organn en ok Ch'i enerjisi ald saatler: 05.00-07.00
81

A O I M .ADIM

SA G L IK:

REFLEKS OL O J

Bu meridyen iaret parmanm ucundan balar, kolu geip omzun arka

sndan boyuna kar, yze geer ve kart burun deliinde son bulur.
Kalnbarsak meridyeninin grevleri, tamak, transforme etmek (dei
tirmek) ve arndrmaktr. Vcuttaki toksinler dzgn bir tempoda darya
atlamyorsa, bu durum sistemimizi kirletir. Genellikle olumsuz dnce ve
duygular, barsak fonksiyonunda dengesizlik olarak yansr.
Uzakdou dncesinde bu meridyen zellikle d dnya ile olan duru
mumuzdaki yerimiz, deer yarglarmzdan sorumludur. Kendimize verdii
miz deer, ilikilerimizde koyduumuz snrlar bu meridyenden etkilenir.
zntler bu meridyene dengesizlik getirebilir.
Kalnbarsak meridyeninin bittii yerde mide meridyeni balar. Dolay
syla kalnbarsak meridyenindeki tkanklk mide ars, kabzlk, gaz, i
kinlik sorunlarna yol at gibi aknelere, genizde dolulua ve ba asna
da neden olabilir;
Mide Meridyeni

Yang meridyen
E meridyen: Dalak/Pankreas Meridyeni (yin)
Organn en ok Ch'i enerjisi ald saatler: 07.00-09.00
.82

DOGU

DNCES

VE

MERiDYcN .. ;:

Bu meridyen gzn altndan balar, eneye inerek ikiye ayrlr, bir yol
kvrlarak akaklara doru kar, bir baka yol da eneden balayp vcudu
tmyle geerek ikinci ayak parmanda son bulur.
Mide, sindirimden sorumludur. Yemei hazmettikten sonra aa kan
enerjiyi dalaa geirir. Dalak bu enerjiyi hammadde olarak kana aktarr. Mi
de, Uzakdou terapistlerine gre son derece nemli bir organdr. Fiziksel ve
ruhsal gday hazmedemeyenmide, bu hazmszl dier organlara da akta
racaktr. Mide ve Dalak/Pankreas meridyenleri e meridyenler olduu iin bu
ikj organn aktiviteleri birbirlerine baldr. Eer mide iini iyi yapmazsa, da
lak ve pankreas da-fonksiyonlarn gerektii gibi yerine getiremez. Bu da di
er organlan olumsuz etkiler.
Mide meridyenindeki tkanklk zellikle kadn cinsel organlaryla doru
dan ilikilidir (Gste kist, yumurtalk sorunlar, arl"regl dnemleri vs.)
Aynca bu meridyendeki dzensizlik yorgunluk, zayflk, akne, larenjit, ftk,
karacier, pankreas, dalak, hazmszlk, kolik, apandisit, bacak ve diz arla
r gibi baka sorunlara da yol aabilir.
Dalak/Pankreas Meridyeni

Yin meridyen
E meridyen: Mide Meridyeni (yang)
Organn en ok Ch'i enerjisi ald saatler: 09.00-10.00
83

A D I M

A D I M

SA G LI K :

R E F L E K S O L O J.

Bu meridyen, ayak baparmann ucundan balar, bacaktan yukarya

kar, gbek altnda kvrlarak, karn blmne geer ve kol altna doru yol
alarak kprck kemiinin altnda son bulur.
Uzakdou felsefesinde, dalak, doum sonras var olmann temelindeki or
ganlardan biridir. Dalak, kann oluumu ve dzgn akndan sorumludur;
kullanlm alyuvarlar hcrelerini yok edip, zararl bakterileri ntralize eden
antikorlar oluturur. Bu da enfeksiyonlara kar baklk sistemini etkiler.
Bi organdaki dengesizlik, zayf kaslara, renksiz ve kuru dudaklara neden
olabildii gibi bu meridyendeki tkanklk, gste kist, kol alt lenflerinde
ime, mide ars, rahimde kist, regl sorunlar, ftk, bacak ve diz arlar,
mantar gibi rahatszlklara da yol aabilir. Dalak meridyeni ayn zamanda
vcuttaki svnn transformasyonunda da rol oynar. dem (fazia svnn v
cutta birikmesi) bu meridyendeki tkanklktan da kaynaklanabilir.
ncebarsak Meridyeni

Yang meridyen
E meridyen: Kalp Meridyeni (yin)
Organn en ok Ch'i enerjisi ald saatler: 10:00-12.00
84

DOGU

DNCES

VE

MERDYENLER

Bu meridyen, el kk parmann ucundan baar, kolun d blmnden

omuza kar, enseden dnerek yanaktan geer ve gzn d kesinden kula
a doru dnerek biter.
Bu meridyen 'annm' ve 'arnmam' birbirinden ayrmak.la grevlidir.
ncebarsak midede balayan ayrma ve absorpsiyon (emme) ilevini devam
ettirerek kalnbarsan grevini etkiler. Kalnbarsaa kat atklar geir
menin yansra, incebarsak, dkya katlacak atk sv orann da denetler.
Baz svlar incebarsak tarafndan vcudun tekrar kullanm iin bir kez da
ha emilir; bazlar ise vcuttan atlmak zere bbreklere nakledilir.
Bu meridyen vcudun beslenmesinde ve zihin-beden zindeliinde nem
li rol oynar.
Bu fizyolojik temizleme ilevinin yansra psikoloj* arnma da dnce
ler ve duygular dzeyinde olur. Bu meridyendeki enerjinin sorunsuz akmas,
duygularmz, dncelerimizi ve yaadmz deneyimleri sindirmemizi de
olumlu ekilde etkiler.
Omuzda ve dirsekte tutukluk, el kk parmanda artrit, siil, yine ayn
parman trnanda beyaz lekeler, kulaklarda sorunlar, baz di arlar, yz
deki trigeminal nevralji ve boaz evresindeki lenflerde ime, bu meridyen
deki tkanklktan kaynaklanyor.
Kalp meridyeni

Yin meridyen
E meridyen: ncebarsak Meridyeni (yang)
Organn en ok Ch'i enerjisi ald saatler: 12.00-14.00
85

ADIM

ADIM

SAGLIK:

REFLEKSOLOJ

Bu meridyen kol altndan balayarak, koldan aa_ iner ve el kk par

mann 4. parmaa yakn olan kesinde biter.
Kalp, kan ve damarlar ile ilikilidir. Kan dolainn dzenler.
Uzakdou dncesinde kalp meridyeninin dnce ve duygular zerin
de de etkisi olduuna inanlr.
Bu meridyendeki tkanklk, kolun i tarafnda ar, uyuma, el kk
parmanda ar veya tutukluk, yine bu parman trnan.da beyaz lekelere
neden olabilecei gibi, uykusuzluk, unutkanlk, histeri nbetleri ve mantk
sz hareketler gibi sorunlara yol aabilir.
drar Torbas Meridyeni

Yang meridyen
E meridyen: Bbrek Meridyeni (yin)
Organn en ok Ch'i enerjisi ald saatler: 14.00-16.00
86

DOGU

DNCES

VE

MERDYENLER

Bu meridyen sinir sisteminin yerini tutmaktadr.

Gzn buruna yakn kesinden balar, ban arkasndan ayaklara kadar
iner ve ayak kk parmann d kesinde son bulur.
Mesane, bbreklerden gelen idrar alr ve darya atar.
Bu meridyen, vcuda gereken sv miktarndan da sorumludur. Ayn za
manda bbree "yaamsal g" yani Ch'i enerjisi depolanmasnda yardmc
olur. drar torbas iyi almaz ise sistemin geri kalan blm de toksinlerle
zehirlenir. drar torbas meridyeni, omurilik ve evresindeki sinirler zerin
den getii iin kiinin psikolojisi zerinde byk rol oynamaktadr.
Bu meridyendeki tkanklk, ba ars, sa dklmesi, omurilikte tutuk
luk, ense ve bel arlar, hemoroit, siyatik arlar, zayf ayak bilekleri, b
klm ayak parmaklarna neden olabilir.
Bbrek Meridyeni

Yin meridyen
E meridyen: drar Torbas Meridyeni (yang)
Organn en ok Ch'i enerjisi ald saatler: 16.00--18.00
87

ADIM ADIM SAGLIK:

REFLEKSOLOJ

Bu meridyen, ayan altndan balayp bacan arkasndan yukarya do

ru kar. st bacaktan sonra bedenin n tarafnda gs kafesi zerinde yk
selerek kprck kemiinin hemen altnda son bulur.
Bbrekler Ch'i enejisinin depoland yerdir. Douma, geliime ve ol
gunlua katkda bulunurlar. Daha nce de vurguland gibi, Dou dnce
sinde Ch'i enerjisi insan hayatnn z ve kaynadr, insann geliimi iin
gerekli olan "yaamsal g"tr. Btn organlar grevlerini yerine getirebil
mek iin Ch'i ile beslenirler. Bbrekler de bu enerjiyi depoladklarndan, v
cuda yaamsal etkinlii ve canll sunarlar. Vcuttaki su miktarnn denge
lenmesi de bbrekler tarafndan olur. Vcuttaki su, toksinleri idrar yoluyla
dar atar. Kan, bbreklerden geerek temizlenir. Bbreklerin iyi alma
mas toksinlerin birikmesine, kan dolamnn iyi yaplmamasina yol aar.
Bu meridyendeki tkanklk, yksek tansiyon, akcierlerde tkanklk, g
ste kist, mesane sorunlar, kasklarda egzama ve mantar, cinsel sorunlar, k
srlk, varis, alt bacan arkasnda filibit, i ayak bilekleri, ayak tabanlarn
da yanma, acma, egzama ve mantara yol aabilir.
Perikard (kalp d zar) Meridyeni

Yin meridyen
E meridyen: l Istc (triple burner)
Organn en ok Ch'i enerjisi ald saatler: 18.00-20.00
88

DOGU

DNCES

VE

MERDYENLER

Bu meridyen gsten balayp, kolu izleyerek ele iner ve ortaparman

drdnc parmaa yakn kesinde biter.
Bu meridyenin en nemli grevi, kalbin yorulmasn nlemektir. Peri
kard, iinde kaygan bir zar tabakas barndran lifli bir torba gibidir. Stres ya
da ok etkileri kalbe gitmeden ilk olarak bu zarda kendini gsterir. Perikard
kalbi koruma grevini yerine getiremeyecek kadar zayf ise, olumsuz d et
kenler dorudan kalbi etkileyecektir.
Bu meridyendeki zayflk, kol atlarnda ac ve ikinlik, dirseklerde egza
ma, scak avular, el ortaparmanda egzama, siil ve bu parman trnan
da beyaz lekelere neden olabilir.
l Istc (Triple Burner)

Yang meridyen
E meridyen: Perikard Meridyeni
Organn en ok Ch'i enejisi ald saatler: 20.00-22.00
89

ADIM

ADIM

SAGLIK:

REFLEKSOLOJI

"l Istc" inliler'in kulland bir terimdir. Bu meridyen hibir orga

na denk gelmedii halde Uzakdou dncesine gre btn organlar bu me
ridyen tarafndan korunur. Aslnda bbreklerdeki Ch'i enerjisini stp vcu
dun yukar blmne yollar. 'Bu meridyen drdns parman (yzk p a r
ma) d tarafndan kola doru trmanr, enseden geerek gzn d st ta
rafnda sona erer.
l stc meridyeni, ayn zamanda vcut ssnn ve sinir sisteminin den
gesinden sorumludur. Hipofiz bezini kmtrol eder. Kalp ve karn blgesindeki
organlann duygulara tepkisini, itah ve susama mekanizmasn dzenler.
Bu meridyendeki tkanklk, gzn arka blmnde ve d kesinde ar,
kulaklarda sorunlar, omuz ars, kollarda tutukluk ve ar, yzk parmanda
egzama, siil, gene bu parman trnanda beyaz lekelere neden olabilir.
Safrakesesi Meridyeni

Yang meridyen
E meridyen: Karacier Meridyeni
Organn en ok Ch''i enerjisi ald saatler: 22.00-24.00
90

DOGU

DNCES

VE

MERDYENLER

Bu meridyen, gzn d kesinden balayp, akaklar geip, omuzlara

iner ve batan baa btn vcudu geerek ayak kk parmann i bl
mnde son bulur.
Eer karacier stratejik planlar yapan aske( bir lider ise, safrakesesi de
inliler'e gre yksek rtbeli bir asker olup, nemli kararlar alr*. Dier o r
ganlarda toksin, atk ve yabanc maddeler dolarken, safrakesesi saf, temiz
bir sv tar. Hemen hemen tm vcudu, kollar hari, batan aaya inen, en
uzun meridyen, safrakesesi meridyenidir. Bu meridyen "karar vermek, y a r
glamak" ile grevli olduu iin, kzgnlk ve ani kararlar Ch 'i enerjisinin bu
organda gereinden fazla olmasyla ilikilidir. Bununla birlikte, kararszlk
da bu organdaki enerjinin gereinden daha az olduuna iaret olabilir.
Uzunca bir yol katettii iin, safrakesesi meridyenindeki tkanklk, bir
ok soruna yol aabilir. akaklarda ar, boyunda ar ve tutukluk, gz ve
kulaklarda zayflk, omuz ve kasklardaki arlar, kaladaki romatizma ar,
diz sorunlar, ayak drdnc parmanda nasr, astm ve zona bu meridyen
deki tkanklktan gelen sorunlar olabilir.

llza Vieth, "Tile Yellow Emperor's Classic oflnternal Medicine''.

91

ADIM

ADIM

SAGLIK:

REFLEKSOLOJ

Karacier Meridyeni

Yin meridyen
E meridyen: Safrakesesi meridyeni
Organn en ok Ch'i enerjisi ald saatler: 24.00-02.00
Bu meridyen ayak baparmann arkasndan balar, cinsel organlara do
ru kar, karn blgesini geerek meme ucunun altnda son bulur.
Bu organ Ch'i enerjisini ve kan her yne datr. Uzakdou dncesine
gre karacier i organlarn hareketlerindeki dengeyi salamak ile grevlidir.
Karacier, metabolizmann en nemli organlarndan biridir. Proteinleri i
lemek, toksinleri etkisiz brakmak, kan ekeri orann dengelemekten baka,
karacier glikojen depolar ve bunu glikoza dntrp, gerektike vcuda
glikoz verir. Beynimiz glikoz depolamad iin, karacierin bu grevi ya
amsal nem tar.
92

DOGU

DNCES

VE

MERDYENLER

Bu meridyen sinir sistemini kontrol ettiinden psikolojik sorunlarda da

nemli rol oynar. Hayata gsterilen ilgi ya da ilgisizlik bu meridyendeki den
ge ile sk bir iliki iindedir.
Karacier meridyenindeki tkanklk, karacier, dalak, mide sorunlar,
cinsel organlarda egzama, herpes, dk sperm says, iktidarszlk, cirisel ar
zularda azalma, filibit, ayak baparmanda gut, mantar, ayrca varis ve diz
arlarna da yol aabilir.
dare meridyeni

0
l''............,.,,,

Yang meridyen
93

ADIM

ADIM

SAGLIK:

REFLEKSOLOJ

Bu meridyen kuyruksokumundan balar, srttan yukar karak, ba ge

er ve alndan yze inerek st dudakta sonulanr. Bir i kol da aynca kala
(pelvik) blmnden balar ve yukarya, bbreklere doru kar.
dare meridyeni btn yang meridyenlerini (mide, incebarsak, hormon,
kalnbarsak, idrar torbas ve safrakesesi meridyenlerini) idare eder. dare
meridyenin getii, bamzn en st noktasnda, tm yang meridyenlerini
birbirine balayan nokta bulunur. Bu noktann dier tm yang meridyenleri
ynettii kabul edilir.
dare meridyenindeki dengsizlik belkemii ve sinir sistemi sorunlar ya
ratabilir.
Oluum Meridyeni

Yin meridyen
94

DOGU

DNCES

VE

MERDYENLER

Oluum meridyeni dllenme annda, baka bir deyile hayann lg:;

annda oluur.
Bu meridyen makat ile cinsel organlar arasndan balar, vcudun n b
lmnden yukar karak alt dudan ortasnda son bulur. Bir i kol da d udaklan iine alarak gzlere kar. Bu meridyen solar pleksus'tan geer.
Oluum meridyeni dier yin meridyenlerini (akcier, dalak/pankreas,
kalp, bbrek, kan dolam/perikard, karacier meridyenlerini) ynetir.
Yine bu meridyenin getii ve Yin meridyenlerini birbirine balayan nok
ta, gs kemiinde (stemum) yer alr.
Bu meridyenindeki dzensizlik, ksrlk ve konuma sorunlar yaratabilir.

Meridyenler ve Refleksoloji
Uzakdou dncesine gre dengesizlik, kiirin evrensel yaam gcnn
meridyenlerde tkanmas ile olur. 'Yaam enerjisinin' meridyenlerde tkan
mas da baz semptomlarn ortaya kmasna neden olur.
Meridyen bilgisi olan bir refleksolog bu semptomlar dikkate alarak so
runlara hzl bir zm getirebilir. rnein mide meridyenindeki tkankbk
ayn anda larenjit, tiroid bezi dengesizlii, kabzlk, diz arlan gibi birbiriy
le grnrde ilikisi olmayan sorunlar getirebilir. Geleneksel tpta bu iliki
grlmeyebilir ama meridyen terapisinde bu iliki aktr. Zira, mide merid
yeni btn bu organlardan geer ve bu meridyendeki tkanklk, enerjinin mi
de meridyeninin zerinde yer alan organlara dengesiz dalmasna neden
olur.
Meridyenler hakknda bilgisi olan refleksolog, kiinin ikayetlerini gz
nnde 1:mlundurarak, enerjinin hangi meridyenlerde tkandm bilir ve sade
ce sorunu tayan organlar deil de, tkanklk gsteren meridyen yolundaki
btn organlan uyararak enerjinin vcuda daha dengeli yaylmasna yardm
c olabilir.
Dzenli refleksoloji tedavisi, meridyenlerde tkanm enerjinin dengeli
bir ekilde akp, organlara dengeli bir biimde yaylmasnda yardmc olur.

95

8
SORUNLAR ve UYGULAMALAR

Ayaklardaki Sorunlar ve zmleri

nsanlarn ou salkl ayaklarla doduklar halde yetikinlerin neredeyse
yzde 80'i sorunlu ayaklarla yaar. Meridyen terapisine gre baz meridyen
lerdeki tkanklk, ayaklara yansd gibi, rahatsz ayakkablar sonucu yp
ranm, bakmsz, ihml edilmi ayaklar da enerji kanallarnda tkanklk ya
pabilir. Yani i organlar sorunlar ayaklara yanstrken, d etkenlerden dola
y sorunlu olan ayaklar da bu sorunlar vcuda aktarabilirler.
Ayaklarn ss, terlemesi ya da an kuru olmas, yumuak ya da sert kasl
oluu, derinin durumu ve rengi, nasrlar, kemik kmas, herhangi bir biim
sizlik veya zr, masaja gelen kiinin sorunlarn dile getirir. Bu sorunlarn
ayaktaki yerini gznnde bulundurup meridyen bilgimizi de buna ekleye
rek yorumlarsak baz sorunlara olumlu zmler getirebiliriz.
Nasr
Genellikle ayak parmaklarnda, topuklarda hatta ayaklarn altnda gelien
nasrlar ou kiinin qrtak sorunudur. Nasr rahatsz, kk, uygun olmayan
ayakkablarn getirdii bir sorundur. Srtnme ve bask nedeniyle o alana
97

ADIM

ADIM

SAGLIK:

REFLEKSOLOJ

fazla kan gitmesi sonucu hcreler abuk byyerek deriyi setletirir. Sert
deri adeta ieri dnk bir piramit meydana getirir. Bu da, derinin en l].t taba
kalarna kadar bask yaparak zaman zaman kiiye byk aclar verebilir.
Nasrlar ayak bakm uzman tarafndan alnabilir. Nasrlan nlemek iin
de zaman zaman ayaklar lk suda tuttuktan sonra, kalnlam deri, ponzata
yla trplenebilir.
Madura aya (athlete's foot)
Havasz, nemli ve scak ortamlarda gelien bir mantar enfeksiyonudur ve
genellikle ayak parmaklar arasnda oluur. ngilizce' de 'sporcu aya' diye
adlandrlan bu enfeksiyon zellikle spor ayakkabs iinde uzun sre hava
sz kalm, terli ayaklarda grlr. Deri pul pul olur ve dklr. Bu enfeksi
yonun en rahatsz edici taraf kant yapmasdr.
Yaplan spordan sonra ayaklar ykayp iyice kurulamak mantar nler. Bi
raz zeytinyann iine birka damla 'ay aac' ya (tea tree oil) konsant
resi dan1latlr ve bu karm mantar enfeksiyon olan blgeye gnde birka
kez srlerek bu sorun ortadan kaldrlabilir.
Ayak mantarlar ile ilgili olarak bir cilt hastalklar uzmanna grnmelidir.
Trnakta mantar remesi
Trnakta mantar remesi trna sertletirdii gibi, trnan rengini de de
itirir.
Bu durum genellikle derideki mantar enfeksiyonunun trnaa gemesi so
nucunda geliir ve bir uzmana grnmekte yarar vardr..
Egzan1a
Egzama derinin akut ya da kronik tahriidir. Egzama stres sonucu da mey
dana gelebilir.
Bu rahatszla kar kullanlabilecek eitli kremler vardr, ancak bir der
matoloa danlmadan kullanlmas sakncal olabilir.
Siil
Ayakta siil genellikle ayaklarn altnda olup, yrrken kiiye rahatszlk
.
venr.

98

SORUNLAR

VE

UYGULAMALAR

Siilin zerine balanan muz kabuunun (ii siilin zerine gelecek bi

imde) siili drd bilinir. Siilin yaklarak veya dondurularak alnma
s ya da bir ilala drlmesi de mmkndr. Bu ilem bir dermatolog tara
fndan yaplr.
Trnak batmas
Genellikle ayak baparmanda grlr ve 'tinan deriye batarak uza
mas' olarak tarif edilir. Bazen trnan, parmak kenarnda dz deil de, ie
doru kesilmesi nedeniyle de oluabilir. Bu durumda ayak parma kolayca
kanayp, iltihaplanabilir.
Trnak batmasn nlemek iin trna dz kesmekte yarar vardr. Bu du
rumda aya lk suda tutmak acy hafifletebilir. Eer ila ile tedavi edilemez
ise trnan bir uzman tarafndan ekilmesi gerekebilir.
Sertleen trnak
Bazen ayak parma trna sertleebilir. Bu, genellikle trnan yllar y
l rahatsz ayakkablar iinde kalmas ve srtnme etkisi ile oluur ve daha
ok yal kiilerde rastlanr.
Bu durumu nlemek iin, her zaman rahat ayakkab semekte yarar vardr.
Topuktaki sorunlar
Topuk derisinin kalnlamas, atlamas ve yarlmas birok kiinin soru
nudur.
Bu sorunlar nlemek iin tpk nasrlarda olduu gibi zaman zaman ayak
lan bir sre lk suda braktktan sonra ponzata ile temizlemekte yarar v a r
dr. Bu temizlemeden sonra da topuklar kremlenerek bir sre bekletilir. Bu
nlem deriyi yumuatacak ve topuktaki sertlemelere iyi gelecektir.
Ayak tabanndaki sorunlar
Kemerli ayak ve dztabanlk sorunlar belkemiini etkileyebilir.
Bu sorunlar ortadan kaldrmak iin eitli egzersizler ve zel ayakkab
lar nerilebilir. Dztaban sorunlar ocuk yalarda, hekim nerisi ile ayakka
bnn iine yerletirilen zel 'ayak taban' ile dzeltilebilir.

99

ADIM

ADIM

SAGLIK:

REFLEKSOLOJ

Kemik kmas
Baparman, ayak tara kemiine baland noktann imesi kemiin
dar doru kmasna yol aar. Bu durumda ayan ayakkab ile temas ac
verir. zellikle ince burunlu ve yksek topuklu ayakkablar giymek bir i
kencedir.
Bu durum yine rahat ayakkab giyilerek bir lde nlenebilir, ancak bu
sorun ameliyat gerektirebilir.
st ste binen ayak parmaklar
Bu durum genellikle kemik kmas sonucu grlr. Kemik kmas ile ba
parmak ikinci parman zerine doru eilir hatta bazen ikinci parman zer
ine kar. Kemik kmasnda olduu gibi bu sorun ameliyat gerektirebilir.

Sorunlara Refleksologun Yaklam

Ayakta derinin sertlemi olduu alanlar, nasrlar, topuklardaki atlaklar vs.
vcuttaki sorunlar dile getirirler. Sorunlarn ayan neresinde yer aldna
bakp, sorunlu alanlarn hangi organlara denk dt ve hangi meridyen yo
lunda bulunduu saptanr.
rnein, mantar sorununun hangi parmaklar arasnda yer aldna dikkat
edilir. Eer drdnc ve beinci parmak aras ise bu, mesane meridyeninde
tkankln bir iareti olabilir, zira mesane meridyeni batan balayp ayak
kk parmanda son bulur. Bu meridyendeki tkanklk baka semptomlar
da gsterir. rnein, ba ars, bel ars, hemoroit, sa dklmesi gibi.
Eer kii, bu sorunlarn birkandan yaknyorsa bu, mesane meridyeninde
enerjinin tkandna dair bir iaret olabilir. Daha nce grm olduumuz
gibi, meridyenler de birbirlerini etkilerler. Mesane meidyeninin ei ya da
partneri bbrek meridyeni olduu iin, mesane meridyenindeki bir tkank
lk, byk olaslkla bbrek meridyenini de etkileyecektir.
Meridyen bilgisi olmayan bir refleksolg da sorunlarn zlmesinde yar
dmc olabilir. Ancak meridyen bilgisi bize baz sorunlarn birbirleriyle ili
kisini aklad gibi, birbirleriyle ilgisiz duran sorunlarn aslnda ilikili ol
duklarn da gsterir. Bu nedenle meridyen bilgisi olan bir refleksologun, bu
100

SORUNLAR

VE

UYGULAMALAR

sayede ksa zamanda kiiye zm getirmesi kolaylam olur.

Farkl durumlara gre; farkl uygulamalar yaplabilir:
lkyardm
Eer masaja gelen kii o anda zel bir sorundan ikayeti ise, rnein id
detli bir ba ars gibi, hemen o sorunla ilgili noktaya giderek, kiiyi rahat
latmaya alabiliriz. Sorunlu alana yaplan masaj bazen annda bir rahatla
ma getirerek arnn dinmesini salayabilir.
Bir ya da birka sistem zerinde alma
Masaja gelen kiinin zel bir sorununa eilerek, vcutta sorunun yer ald
blmn ayaktaki refleks alanna giderek yardmc olmaya alabiliriz.
Bu yukardaki ilkyardm yaklamndan daha farkl bir durumdur, zira kii
nin bir sredir ikayeti olduu bir soruna zm getirmek zere bir yakla
mdr. rnein kabzlk, ya da mide yanmas, dzensiz regller ve mesane
sorunlar gibi. Eer ikayet kabzlk ise kiinin sindirim sistemini, eer d
zensiz regl ise cinsel organlar ve hormonlarn karlayan refleks alannda a
lmak gibi.
Ayan her noktasna masaj
Ayak parmaklarnn ucundan balayarak ayak taban, ayan zeri ve yan
lar olmak zere aaya kadar her refleks noktas zerinde allr.

101

in saati: Orga.larn maksimum enerji aldklar saatler

-Kalp
-Safra I Pankreas
Mide
Kalnbarsak
Akcierler
- Karacier

01 :00-12:00 SAATLER ARASI

- Safrakesesi
- l stc (triple burner)
Kalp d zar
Bbrekler
Mesane
- incebarsak

13:00-24:00 SAATLER ARASI

KAYNAKA

BAYLY, Doreen E. Reflexology Today, Healing Arts Press, 1982.

BRESSLER, Harry Bond. Zone Therapy, 1971.
BUTLER, Biian H. Kinesiology. T.A.S.D Books, 1992.
BYERS, Dwight C. Better Health with Foot Reflexology, lngham Publishing

1986.

DOUGANS, lnge & Ellis, Suzanne. The Art of Reflexology, Element Books

Limited 1992.
DOUGANS, Inge. The Complete Illustrated Guide to REFLEXOLOGY, Ele
ment Books Limited 1996.
DOUGANS, lnge. Rejlexology An /ntroductory Guide to Foot Massage for
Total Health, Element Books Limited 1999.
FTZGERALD, William H. & Bowers, Edwin F. Zone Therapy, 1917.
GLLANDERS, Ann. Reflexology a step-by-step guide, Gaia Books Limited
1995.
INGHAM, Eunice D. Stories The Feet Can Teli Thru Reflexology, lngham
Publishing, !ne., 1938.
INGHAM, Eunice D. The Feet Have Told Thru Reflexology, lnghal'D: Publis
hing, lnc., 1951.
KAPTCHUK, Ted J. The Web That Has No Weaver, Contemporary 1947.
KUNZ, Kevin & Barbara. The Complete Guide to Foot Reflexology, Thor
sons, Wellingborough 1985.
KLUCK, Michelle R. The Little Book of Reflexology, Running Press 2001.
MARQUARDT, Hanne. Reflex Zone Therapy o/The Feet, Healing Arts Press
1984.
VENNELLS, David. Refleksoloji, Ege Meta Yaynlar 2001.

103

Ayaklarmzda vcudumuzun kk bir ''haritas" bulunduunu

duymu muydunuz? Her organmzn, ayaklarmzda dorudan
iliki iinde olduu bir yansma noktas var. Hani bazen
vcudumuzda bir noktaya basn uygulandnda ilg isizmi
gibi grnen bir baka yerimiz karncalanr ya, ite bu,
vcuttaki farkl noktalar birbirine balayan enerji alanlaryla
kurulan ilikidir. Bylece ayaklarmza bilinli bir ekilde masaj
yaptmzda, vcuttan geen enerji kanallar "meridyenler",
bu enerjiyi uyarlan noktalardan organlara tar.
Gnmzde, i ve aile yaamnn stresi, zntler, hastalklar
travmalardan dolay, ne yazk ki bu enerji vcudumuza
gerektii gibi yaylmayabiliyor ve bu tkanklk, zamanla
organlarn grevlerini yerine getirememesine yol aabiliyor.
ve

Refl eksoloji, ayaklardaki belirli noktalara uygulanan basn ve masaj ile bu tkanklklar aarak serbest
enerji akmn salyor. Bylece organlara uyumlu bii mde dalan enerjiyle her organn kendi grevini
daha iyi yapmasna yardmc olabiliriz. Enerjinin dengeli olduu bir vcut, kukusuz ki salkl bir
baklk sistemine de kavuuyor.
Halk dilinde "ayak masaj" olarak bilinen refleksolojinin, 3000 yl kadar nce, in'de akupunkturla ayn
dnemlerde doduu sanlmaktadr ve bu yntem, eitli kltrlerde kadim zamanlardan beri
uygulanmaktadr...
Adm Adm Salk: Refleksoloji, zerine dmediimiz ama bizi zerlerinde tamaktan
yorulmayan ayaklarmzn, salmzn korunmas ve iyiletirilmesinde oynadklar nemli rol
gz nne seren, ok nemli bir alma. Siz de, kolay renebileceiniz bu uygulamayla
salnza katkda bulunabilirsiniz...
Fransa ve ABD'de psikoloji eitimi grm olan Zeynep Akse! Wilhelm, uzmanlam olduu
"refleksoloji" tedavisini, ei ve iki ocuuyla yaad Londra'da alt yldr baaryla uygulamaktadr.

1 11

ISBN 975-8729-2 4 1-

789758

729241