Professional Documents
Culture Documents
Sorumlu Firmalar:
Müşteri: DAMLAPINAR ELEKTRİK ÜRETİM SANAYİ VE
TİCARET A.Ş.
ÇED Firması:
ÇEVRE MÜHENDİSLİK
degol MÜŞAVİRLİK VE TİCARET LTD. ŞTİ.
Doküman Adı:
Sayfa No
İÇİNDEKİLER ........................................................................................................................ i
TABLOLAR DİZİNİ................................................................................................................ ii
ŞEKİLLER DİZİNİ ................................................................................................................. ii
EKLER LİSTESİ................................................................................................................... iii
1. PROJENİN ÖZELLİKLERİ ............................................................................................. 1
a) Projenin İş Akım Şeması, Kapasitesi, Kapladığı Alan, Teknolojisi, Çalışacak Personel
Sayısı ............................................................................................................................. 1
b) Doğal Kaynakların Kullanımı (Arazi Kullanımı, Su Kullanımı, Kullanılan Enerji Türü
vb.) ............................................................................................................................... 10
c) Atık Üretim Miktarı (Katı, Sıvı, Gaz vb.) ve Atıkların Kimyasal, Fiziksel ve Biyolojik
Özellikleri ..................................................................................................................... 15
ç) Kullanılan Teknoloji ve Malzemelerden Kaynaklanabilecek Kaza Riski ........................ 29
d) Projenin Olası Çevresel Etkilerine Karşı Alınacak Tedbirler.......................................... 30
2. PROJENİN YERİ ......................................................................................................... 39
a) Mevcut Arazi Kullanımı ve Kalitesi (Tarım Alanı, Orman Alanı, Planlı Alan, Su Yüzeyi
vb.) ............................................................................................................................... 39
b) EK-V deki Duyarlı Yöreler listesi dikkate alınarak; sulak alanlar, kıyı kesimleri, dağlık
ve ormanlık alanlar, tarım alanları, milli parklar, özel koruma alanları, nüfusça yoğun
alanlar, tarihsel, kültürel, arkeolojik ve benzeri önemi olan alanlar, erozyon alanları,
heyelan alanları, ağaçlandırılmış alanlar, potansiyel erozyon ve ağaçlandırma
alanları ile 167 sayılı Yeraltı Suları Hakkında Kanun gereğince korunması gereken
akiferler ........................................................................................................................ 41
3. PROJENİN VE YERİN ALTERNATİFLERİ (PROJE TEKNOLOJİSİNİN VE
PROJENİN ALANININ SEÇİLME NEDENLERİ).......................................................... 57
SONUÇLAR ....................................................................................................................... 58
KAYNAKLAR
EKLER
RAPORU HAZIRLAYAN ÇALIŞMA GRUBUNUN TANITIMI
ŞEKİLLER DİZİNİ
Sayfa No
Şekil 1.a.1. Hidroelektrik Santrali Çalışma Prensibi ............................................................ 9
Şekil 1.a.2. Hidroelektrik Santrali İş Akım Şeması ............................................................ 10
Şekil 1.b.1 Trabzon İli akım Gözlem İstasyonları .............................................................. 12
Şekil 1.c.1. Gürültü Dağılım Grafiği (0-100 metre) ............................................................ 24
Şekil 1.c.2. Gürültü Dağılım Grafiği (0-1000 metre) .......................................................... 25
Şekil 1.c.3. Gürültü Yayılım Grafiği (Kaynakların aynı anda çalışması durumunda) ........ 28
Şekil 1.ç.1. Acil Müdahale Planı........................................................................................ 30
Şekil 2.a.1. Yer Bulduru Haritası ....................................................................................... 40
PROJENİN ÖZELLİKLERİ
DAMLAPINAR ELEKTRİK ÜRETİM SANAYİ VE CİNALİ REGÜLATÖRÜ VE HES PROJESİ
TİCARET A.Ş. PROJE TANITIM DOSYASI
1. PROJENİN ÖZELLİKLERİ
a) Projenin İş Akım Şeması, Kapasitesi, Kapladığı Alan, Teknolojisi, Çalışacak
Personel Sayısı
1970 yıllarında ortaya çıkan petrol krizi ülkelerin enerji politikalarında önemli
değişiklikler olmasına neden olmuştur. Özellikle ülkemizin petrol kaynakları yönünden zayıf
olması buna karşılık yüzeysel su kaynaklarının fazla olması enerji politikasının hidroelektrik
santrallere doğru kaymasına neden olmuştur. Hidroelektrik santrallerinin işletim
maliyetlerinin düşük olması ve çevreye önemli zarar verici etkilerinin bulunmaması
nedeniyle tüm dünyada tercih edilen başlıca enerji kaynaklarındandır.
Petrol, doğalgaz ve kömür gibi enerji kaynaklarından yoksun olan ülkemizde enerji
üretimi bu kaynaklardan sağlanmaya çalışıldığında kaynakların ithal edilmesi nedeniyle
oldukça pahalıya gelmektedir. Buna karşılık Türkiye’de gelişen ekonominin enerji ihtiyacı
gün geçtikçe artmaktadır.
Trabzon İli, Maçka İlçesi, Kalyan Deresi üzerinde kurulacak olan Cinali Regülatörü ve
Hidroelektrik Santrali ile Doğu Karadeniz Bölgesinin ve ülkemizin gelişen ekonomisi ve
artan nüfusuna karşılık cevap verecek elektrik enerjisi ihtiyacının bir kısmı karşılanacaktır.
Proje alanında Doğu Karadeniz Bölgesi iklim özellikleri hüküm sürer. Denize yakın ve
paralel şekilde uzanan ve büyük yükseltiler oluşturan Doğu Karadeniz Dağları bölge
ikliminin özelliklerini belirler.
Cinali Regülatörü ve HES projesinin ilk tasarımında Regülatör Yapısı Kalyan Dere
üzerinde 452 m talveg kotuna yerleştirilmiş ve kret kotu 465 m olarak belirlenmiştir. Böylece
regülatör yerinde günlük regülasyonu sağlayacak kadar depolama yapılması hedeflenmiştir.
İlk tasarımda minimum santral kuyruksuyu kotu da 316.50 olarak alınmıştır. Bu değerlere
göre santral kurulu gücü 5.90 MWm, 5.72 MWe olarak oluşmuş ve bu değerler ile DSİ
Genel Müdürlüğü ile 22.08.2006 tarihinde Su Kullanım Anlaşması imzalanmış, EPDK’dan
21.09.2006 tarih ve EÜ/921-4/725 no ile üretim lisansı alınmıştır.
Cinali Regülatörü ve HES projesi membasında Yüzüncü Yıl HES projesi yer
almaktadır. Yüzüncü Yıl HES Projesi ile Kalyan Derenin 1083 ile 467 kotları arasında enerji
üretimi tasarlanmıştır. Yüzüncü Yıl HES projesi, firma bünyesinde yer alan Çark Enerji
Elektrik Üretim Sanayi ve Ticaret Limited Şirketine aittir.
Yapılan çalışmalar sonrası Kalyan Dere üzerinde 1083 m ile 505 m kotları arası
Yüzüncü Yıl HES, 500 m ile 340 m arasında Cinali Regülatörü ve HES projesi yer alacaktır.
Cinali Regülatörü ve HES projesinin kuyruksuyu kotu, Atasu Barajı Mutlak Koruma
Alanı açısından 340.00 m kotundadır.
1/25 000 ölçekli topografik harita üzerine işaretlenmiş proje birimlerini gösterir ‘Proje
Genel Durum Planı Ek-1’de sunulmuştur.
Proje kapsamında Kalyan Dere üzerinde 495 m talveg ve 500 m kret kotunda dolu
gövdeli bir regülatör inşa edilecek ve regülatör yapısında priz yapısı vasıtası ile alınan sular
kanal ve tünel yapıları ile yükleme havuzuna ulaştırılacaktır. Yöre dağınık bir yerleşim
yapısına sahip olduğundan ve jeolojik sebeplerden dolayı iletim yapısının bir bölümü tünel
KURULACAK TESİSLER:
Projede taş ocağı, beton santrali, kırma-eleme tesisi vb. yapılar kurulmayacak olup
projenin inşaat aşamasına geçildiğinde firma hazır betonu en yakın beton santralinden
agrega malzemesini ise en yakın yıkama eleme tesisinden satın alacaktır.
Su Alma Yapısı
Kalyan Dere üzerinde su alma yapısı olarak dolu gövdeli bir regülatör inşa edilecek
olup dolusavak taşkın debisi 74.37 m3/s’dir. Priz kapağı ve çakıl geçidi sağ sahil üzerinde
yer almaktadır. Priz Yapısı Kapağı 2x2.50x1.00m ve Çakıl Geçidi Kapağı 1x2.00x1.50m
boyutlarında imal edilecektir. Kullanılacak kapaklar el kumandalı olacak şekilde DSİ Tip
Projelerine uygun imal edilecektir. Priz sonrası çökeltim havuzuna alınacak olan su buradan
betonarme kesitli açık kanala iletilecektir. Çökeltim havuzuna fazla giren suyun tahliyesinin
sağlanması amacıyla bir taşkın savağı inşa edilecek, ayrıca havuzda biriken rusubatın
temizlenmesi ve gerektiğinde havuzun tahliye edilmesinin sağlanması amacıyla kapaklı bir
yıkama kanalı bırakılacaktır. Çökeltim havuzu boyu 20m ve genişliği 5.80m dir. Su hızı 0.30
m/s değerinin altına düşürülerek rusubatın çökelmesi sağlanacaktır. Rusubatın dışarı
atılmasını sağlamak amacıyla 1.00x1.00 m ölçülerinde bir kapak bırakılacaktır.
Priz yapısı sonrası çökeltim havuzu yer almaktadır. Çökeltim havuzunda su hızı
0.30m/s’nin altında olacak ve çökelecek partikül çapı 0.5 mm olacak şekilde
projelendirilecektir. Çökeltim havuzu sonrası bir eşik ile tünel giriş yapısı inşa edilecektir.
Havuzda birikecek rusubatı atabilmek ve gerektiğinde havuzu boşaltmak için havuz
sonunda 1.00 x 1.00 m boyutlarında yıkama kanalı yerleştirilecektir. Havuza fazla su girdiği
taktirde bu suyun tahliyesi amacıyla taşma savağı inşa edilecektir. Taşma savağı kotu
499.75 m olacaktır.
İletim Hattı
Kanal taban genişliği 3.50 m, yüksekliği ise 1.60 m’dir. Kanal içerisinde su yüksekliği
1.26 m ( n=0.016 alınmıştır ), su hızı is 1.14 m/s olacaktır. Kanal taban eğimi 0.0005’dir.
Tünel çapı 3.50 m, tünel eğimi 0.0005 olarak belirlenmiştir. Tünelde su yüksekliği 1.55
m, hız ise 1.21m/s’dir ( n=0.016 alınmıştır ).
Cinali Regülatörü ve HES projesi iletim yapısı iki bölümden oluşmaktadır. Regülatör
yapısı sonrası öncelikle 245 m kanal inşa edilecek ve daha sonra tünele girilecektir. Tünel
1470 m uzunluğundadır. Tünel sonrası tekrar kanal inşa edilerek yükleme havuzuna
ulaşılacaktır. İletim kanalı toplam uzunluğu 2410 m, tünel uzunluğu 1470 m olmak üzere
toplam iletim yapısı 3880 m’dir.
İletim Kanalı
• Eğimi : 0.0005
İletim Tüneli
İletim tüneli dairesel kesitli olarak projelendirilecektir. Tünel eğimi 0.0005 olarak
belirlenmiştir. Tünel basınçsız çalışacaktır.
İletim tüneli inşaatında patlatma yapılacak olup patlatma ile ilgili detaylı bilgiler
aşağıda verilmiştir.
Anfo, amonyum nitrat ile fuel-oilin (veya mazotun) % 5-6 oranında karıştırılması ile
elde edilen patlayabilir bir karışımdır. Dünya’ da ve Türkiye’ de en çok tüketilen patlayabilir
karışımdır.
Proje sahibi, patlayıcı madde üreten kuruluşlar tarafından, patlayıcı madde temini ve
patlatma hizmetlerini karşılamayı planlamaktadır.
1 nonel kapsül
deliğin 1,75 m lik kısmına ANFO ( şarj yoğunluğu 1 kg/m) = 1,75 kg ANFO
4 adet delik, ile 280 m3 cevher veya pasa gevşetmesi yapılacaktır. Delik başına 70m3
malzeme alınacaktır.
Yükleme Havuzu
Eni 12.25 m, Boyu 20.00 m derinliği ise en dip noktasında 9.37m olacak şekilde
tasarlanmıştır. Betonarme olarak inşa edilecektir. Suyun taşması durumunda tahliye olması
amacıyla yan savak teşkil edilecek, gerektiği durumlarda suyun tahliyesinin sağlanabilmesi
için dip tahliye vanası koyulacaktır. Dip tahliye vanası 500 mm çapında sürgülü vanadır.
• Boyu : 20,00 m
• En : 12,25 m
• İşletme Su kotu : 497.76 m
• Taşkın ( Max. )Su kotu : 498.11 m
Cebri Boru:
Yükleme havuzu ile santral arasında yer alacak olup 1 400mm çapında ve 320 m
uzunluğundadır. Yükleme havuzu çıkışında kelebek vana ile kumanda edilecektir. Et
kalınlığı basıncın az olduğu üst kısımda 9 mm, alt kısımda ise 14 mm olacaktır. Cebri Boru
et kalınlığı hesap edilirken su koçu darbesi de dikkate alınmıştır. Santral Binası girişinden
önce cebri boru ikiye ayrılacaktır. Branşmanların çapı 900 mm olarak tasarlanmıştır.
Branşman et kalınlığı 14 mm olarak imal edilecektir. Türbin girişinde hidrolik kontrol ve ayar
vanası yer almakta olup, suyun kontrolü otomatik olarak ayarlanacaktır. Cebri boru
hesapları st37 çeliği için yapılmıştır.
Cebri Boru çelik malzemeden imal edilecektir. Cebri boru et kalınlıkları hesap edilirken
su koçu darbesi de dikkate alınarak işlem yapılmıştır. Cebri Boru güzergahı inşaat öncesi
uygun şekilde tesviye edilecek ve daha sonra borular mesnetler üzerine yerleştirilecektir.
Boru güzergahındaki kırık noktalara beton tespit kitleleri yerleştirilecek, ayrıca her on
metrede bir kayıcı mesnet yerleştirilecektir. Cebri Boru Santral Binasının hemen öncesinde
iki kola ayrılacak ve kollar ayrı ayrı santrale giriş yapacaktır. Her bir kolun çapı Ø900 mm
olacaktır.
• Boyu : 320 m
• Çapı : 1400 mm
• Adet :1
• Et kalınlığı : 9 - 14 mm
Santral Binası:
Santral Binası Betonarme olarak inşa edilecek ve çatısı çelik makas olacaktır. Santral
Genişliği 11 m, uzunluğu ise 34 m’dir. Santralden çıkışta kısa bir kanal vasıtası ile sular
dereye bağlanacaktır. Santral kuyruksuyu kotu 340 m dir.
HES ve Özellikleri
Adedi : 2 Adet
Adedi : 2 adet
Tipi : Yatay eksenli senkron
Anma Gerilimi : 6.3 kV
Güç Faktörü : 0.85
Verimi : 0.98
Ünite Gücü : 4100 kVA
Devir Adeti ve Frekansı : 1000 d/d, 50 Hz
Ünite Transformatörü
Adedi : 2 adet
Tipi : Harici tip üç fazlı yağ izoleli
Ünite Gücü : 4100 kVA
Anma Gerilimi : 33/6.3 ± 2x2.5%kV
Soğutma Şekli : ONAF
Bağlantı Grubu : YNd5
İç İhtiyaç Transformatörleri
Adedi : 2 adet
Ünite Gücü : 100 kVA
Anma Gerilimi : 33/0.4 ± 2x2.5%kV
Soğutma Şekli : AN
Nötr Bağlantısı : Doğrudan Topraklı
Adedi : 1 adet
Normal Gücü : 68 kVA
Anma Gerilimi : 400/231 V
Frekansı : 50 Hz
Güç Faktörü : 0.8
Devir Sayısı : 1500 d/d
Soğutma Şekli : Radyatör, kapalı devre su soğutmalı
Santralde üretilecek enerji çıkış hatlarına konacak olan 0.5Cl doğruluk sınıflı aktif ve
reaktif enerji değerlerini dört kadranda ve çift yönlü alarak ölçebilen, gerçek zaman
senkronizasyonunu gerçekleştirebilen nümerik sayaçlarla yapılacaktır. Sayaçlar bir asil ve
bir yedekli olarak teçhiz edilecektir.
Şalt Sahası:
Proje kurulu gücü 6.808 MW olup yıllık enerji üretimi 23.366 GWh/yıl’dır.
İç İhtiyaç trafosu ile ünite trafoları ve 2 ana baradan oluşan 33 kV’luk şalt sahası
santral binası dışındaki açık alanda teçhiz edilecektir. OG Şalt panoları, giriş çıkış panoları
ve ölçü panoları ile AÇ Alçak Gerilim, DC Dağıtım Kontrol Panoları ve Jeneratör Panoları
santral binası içindeki kapalı hacimlere yerleştirilecektir.
Enerji İletimi
3.0 AWG tipinde ENH ile yaklaşık 20 km uzaklıktaki Trabzon Trafo Merkezi binasına
bağlanacaktır.
Ulaşım Yolları
Su alma yapısına ve santrale ulaşmak için yol teşkil edilecektir. Açılacak yol köylere
ulaşım amacıyla kullanılan asfalt yola bağlanacaktır. Yükleme Havuzuna ulaşım halihazırda
mevcut olan köy yolu ile sağlanacaktır.
Jeneratörlerle Elektrik
Üretimi
Cinali Regülatörü ve HES projesine esas teşkil eden su kaynağı Kalyan Deresidir.
Yüzüncüyıl, Çayırlar ve Kuşçu Köyleri sınırlarını geçer. Buradan sonra yaklaşık Kuzey
yönlü akışla Kalyan Dere adını alarak Ormaniçi, Arıkaya, Erginköy, köylerine gelir.
500 m kret kotunda Cinali Regülatörü bulunur. Cinali, Taşalan ve Alataş’tan sonra 340
m kuyruk suyu kotunda Cinali HES bulunmaktadır. Cinali HES yerinden sonra yaklaşık
Kuzey yönlü akışla devam ederek Maçka Çayı’na ulaşır ve Karadeniz’e sularını boşaltır.
Akarsu Maçka İlçesine bağlı yerleşim yerleri olan Alataş, Taşalan, Çamkonak,
Erginköy, Arıkaya, Ormaniçi, Kuşçu, Çayırlar, Cinali, Yüzüncüyıl Köyleri ile yayla evlerinden
geçer.
Cinali Regülatörü ve HES Projesi enerji amaçlı bir tesis olup enerji elde edildikten
sonra kullanılan su tekrar dere yatağına bırakılacaktır.
Kalyan Dere üzerindeki Cinali Regülatör yerindeki akımların tespit edilmesinde, aynı
dere üzerindeki DSİ 22-59 Nolu AGİ kayıtları kullanılmıştır. Bu istasyonun membasında
herhangi bir sulama yoktur. Dolayısı ile kaydedilen akımlar istasyonun doğal akımlarıdır.
Halen açık olan bu istasyonun kullanılabilir durumda olan 21 yıllık akım kaydı mevcuttur.
3
Tablo 1.b.1. Regülatör Yeri Aylık Ortalama Debileri (m /sn)
Ortalama
Temmuz
Ağustos
Haziran
Toplam
Kasım
Aralık
Mayıs
Şubat
Nisan
Yıllar
Ocak
Ekim
Eylül
Mart
1992 0.94 2.19 1.03 0.83 1.01 3.86 5.74 7.22 11.61 3.96 1.43 1.66 41.48 3.46
1993 1.91 2.16 1.57 0.97 1.05 2.34 5.20 4.45 5.15 1.61 1.03 0.66 28.10 2.34
1994 0.50 1.26 1.81 0.61 1.05 2.20 3.83 2.41 1.16 0.71 0.66 0.67 16.88 1.41
1995 0.79 1.63 1.75 1.77 1.14 1.99 5.05 6.79 2.88 2.66 1.66 1.81 29.94 2.49
1996 4.09 4.29 2.30 1.03 1.19 1.53 3.86 4.33 2.57 1.06 2.04 2.29 30.57 2.55
1997 1.60 1.06 1.11 0.89 1.15 1.66 5.33 3.70 2.10 0.78 0.83 2.07 22.29 1.86
1998 3.23 2.05 0.68 0.63 1.33 3.67 9.05 5.07 3.14 0.93 0.98 0.79 31.53 2.63
1999 0.51 1.01 1.87 0.60 0.79 2.02 6.38 6.34 4.60 2.00 1.19 2.31 29.60 2.47
2000 1.11 1.09 0.86 0.67 1.41 2.79 7.31 3.86 4.63 0.87 0.73 1.43 26.77 2.23
2001 2.17 1.25 0.52 0.58 0.90 2.86 4.20 4.64 2.59 1.27 1.02 0.64 22.64 1.89
Top. 16.83 17.98 13.50 8.58 11.02 24.92 55.96 48.82 40.45 15.86 11.56 14.33 279.80 23.32
Ort. 0.765 0.817 0.613 0.390 0.501 1.133 2.544 2.219 1.838 0.721 0.525 0.651 12.718 2.332
Tennant veya Montana metodu (1976) orijinal veya modifiye edilmiş haliyle en az 25
ülkede kullanılmaktadır. Bu metodun tercih edilmesinin en önemli nedeni basitliği ve
kullanım kolaylığıdır. Farklı iki 6 aylık periyot için akış rejimi, yaban hayatı, rekreasyon ve
benzer çevresel değerlerle ilgili akış şartlarını tanımlamak için yıllık ortalama akışın (YOA)
bir yüzdesini kullanır (Tablo 1.b.2). Tennant (1976) bunlara Ekim-Mart ve Nisan-Kasım
dönemi tavsiye edilen baz akım rejimleri adını vermiştir.
Mansaba bırakılacak can suyu miktarının otomatik ölçümü için Devlet Su İşleri
tarafından belirlenecek mevkie on-line debi ölçer (AGİ) cihazı DAMLAPINAR ELEKTRİK
ÜRETİM SANAYİ VE TİCARET A.Ş. tarafından kurularak günü birlik akım kayıtları
tutulacak ve işletme aşamasında ilgililerce istenecek süreler zarfında DSİ 22. Bölge
Müdürlüğü ile Trabzon İl Çevre ve Orman Müdürlüğü’ne modem bağlantılı veri aktarımı
sağlanacaktır.
İşletme sahası içerisinde bulunan balık türlerinin geçişine uygun ortam oluşturulacak
ve bu türlerin geçişine uygun balık geçitleri (Devlet Su İşleri’nce uygun görülen özelliklte)
yapılacaktır. Yapılacak olan balık geçitlerinin regülatörlerdeki kesin yerleri Devlet Su İşleri
Genel Müdürlüğü’nün uygun göreceği yerlerde Kati proje aşamasında uygulamaya
geçecektir.
İnşaat aşaması
İşletme aşaması
Projenin inşaat çalışmaları sırasında beton yapımı, toz kontrolü ve temizlik için
gerekli olacak kullanma suyu da civar yüzey sularından temin edilecektir.
Günlük Hafriyat Miktarı = 83,3 m3 (83,3 m3 x 1,6 ton/m3 = 133,3 ton/gün) olacaktır ve
proje kapsamında inşaat faaliyetleri çerçevesinde oluşacak hafriyat; Hafriyat toprağı,
İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği’nin 13. Maddesinde belirtildiği üzere
hafriyat atıkları; Belediyenin veya mahallin en büyük mülki amirinin gösterdiği ve izin
verdiği yerlerde depolanacaktır.
c) Atık Üretim Miktarı (Katı, Sıvı, Gaz vb.) ve Atıkların Kimyasal, Fiziksel ve
Biyolojik Özellikleri
İnşaat Aşaması
Regülatör, kanal, yükleme havuzu, cebri boru, santral binası ve kuyruk suyu kanalı
inşaatlarının 2 yıllık bir süre içerisinde rahatlıkla bitirilebileceği düşünülmektedir. Projede
elektromekanik teçhizatın temini ve montajının yapılma işi için 12 aylık bir süre
planlanmıştır. İhale dokümanlarının hazırlanması, ihalenin yapılıp siparişin verilmesinden
sonra inşaatın 2. yılı içerisinde elektromekanik teçhizat getirilerek montaj işlerine
başlanacaktır. İnşaat aşamasında 50 personelin çalıştırılması düşünülmektedir.
• Katı Atık
• Sıvı Atık
Çalışacak personel için 7,5 m3/gün içme kullanma suyuna ihtiyaç olacaktır.
İhtiyacının tamamının atık su olarak geri döneceği kabulü ile tesiste 7,5 m3/gün evsel atik
su oluşacaktır. Oluşacak atık su kamp alanı yanına gömülecek sızdırmasız fosseptik
çukurunda depolanacaktır. Fosseptik 3x5x5 metre boyutlarında olacaktır ve belli
aralıklarla vidanjör ile en yakın arıtma tesisine taşınacaktır. Sızdırmasız Fosseptik Planına
ilişkin tip proje Ek-3’de sunulmuştur.
Oluşacak sıvı atıkların bertarafı sırasında 31.12.2004 tarih ve 25687 sayılı Resmî
Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine
uyulacaktır.
Ayrıca iletim tüneli inşaatı sırasında yer altı suyu çıkması halinde oluşacak olan
bulanık sular cazibe ile iletim tünelinin sonuna yapılacak olan çökeltim havuzunda
bekletilip suyun bulanıklığı gittikten sonra dere yatağına bırakılacaktır.
• Atık Yağ
• Toz Oluşumu
Arazinin hazırlanması ve inşaat hazırlık faaliyetleri süresince geçici olarak toz yayıcı
işlemler gerçekleştirilecektir. Bunlar; arazinin hazırlanması amacıyla hafriyat, hafriyatın
taşınması ve depolama, inşaat sahasına malzeme taşınması vb. olarak sayılabilir.
Hafriyat sırasında meydana gelecek olan toplam toz miktarı 1,186 kg/saat olarak
hesaplanmıştır.
Proje kapsamında beton hazır olarak alınacak ve mikserler ile sahaya taşınacaktır.
Bu nedenle malzeme imalatından toz oluşumu beklenmemektedir.
Projenin inşaat aşamasında oluşacak toplam toz miktarı hafriyat, malzeme nakliyesi
ve inşaat imalatından kaynaklanacak olup toplam toz miktarı 6,436 kg/saat olarak
hesaplanmıştır.
Modelleme çalışmalarına dahil edilen ve toz oluşumu etki alanı olarak kabul edilen 9
km x 14.5 km lik alan içerisinde hiçbir yerleşim alanı mevcut değildir. Toz oluşumu sadece
inşaat faaliyetleri aşamasında ortaya çıkacağından ve işletme döneminde bu etki ortadan
kalkacağından proje kapsamında toz oluşumu açısından dikkate alınacak önemli bir etki
beklenmemektedir.
• Atık Gaz
Emisyon Potansiyel
Emisyon Potansiyel Yıllık Çalışma Yıllık
Kirletici Oranı (Ib Emisyon
Faktör (Ib/hp Emisyon Süresi Gerçek Emisyon
Madde saat) (motor Miktarı) (saat
saat) Yayılım (ton/yil) (saat/yil) Miktarı (ton/yıl)
gücü) /yil)
PM 0.0022 0.550 8760 2.41 2000 0.55
PM 10 0.0022 0.550 8760 2.41 2000 0.55
SOX 0.00205 0.513 8760 2.24 2000 0.51
NOX 0.031 7.750 8760 33.95 2000 7.75
VOC 0.002514 0.629 8760 2.75 2000 0.63
CO 0.00668 1.670 8760 7.31 2000 1.67
Hafriyat
• Araziye rüzgarı kesici levhalar yerleştirir, duvar örülür veya rüzgarı kesici
ağaçlar dikilir,
• Savurma yapılmadan boşaltma ve doldurma yapılır,
• Malzeme üstü naylon branda veya tane büyüklüğü 10 mm’den fazla olan
maddelerle kapatılır,
• Üst tabakalar %10 nemde muhafaza edilir. Bu durumu sağlamak için gerekli
donanım kurulur.
Tesis içi yollar hava kalitesini olumsuz yönde etkiliyorsa yolların bitümlü kaplama
malzemeleri, beton veya benzeri malzemelerle kaplanması, düzenli olarak temizlenmesi
veya toz bağlayan maddelerle muameleye tabi tutulması gereklidir.
İnşaat faaliyeti sırasında oluşması muhtemel hafriyat atıkları Hafriyat Toprağı, İnşaat
ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği (18.03.2004 tarih ve 25406 sayılı Resmî
Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir) hükümlerince değerlendirilecektir.
• Gürültü
Ölçümler belirlenen noktalarda yerden 1,5 metre yükseklikte yapmıştır. Ayrıca ölçüm
öncesinde cihazın kalibrasyonu "eşdeğer gerilim" (insert-voltage) tekniği kullanılarak
yapılmıştır.
göz önüne alınarak mevcut sessizliği koruyacak şekilde gürültüye karşı tedbirler alınır. Bu
kategorinin en üst seviyesindeki gürültü değeri rahatsızlık verici derecede değildir.
Ölçüm Birimleri
dBA: İnsan kulağının en çok hassas olduğu, orta ve yüksek frekansların özellikle
vurgulandığı bir ses değerlendirme birimidir. Gürültü azaltılması veya kontrolünde çok
kullanılan dBA birimi, ses yüksekliğinin sübjektif değerlendirilmesi ile de ilişkilidir.
Lmin: Minimum Gürültü Seviyesi: Ölçüm yapılan süre içindeki değişen gürültülerin en
düşük seviyesidir.
Leq: Eşdeğer Gürültü Seviyesi: Ölçüm yapılan süre içindeki tespit edilen gürültülerin
ortalama değeridir.
Lmax: Maksimum Gürültü Seviyesi: Zamana göre değişen gürültünün herhangi bir
anda sahip oldugu en yüksek değerdir.
Lgündüz: Gündüz Gürültü Göstergesi: A ağırlıklı uzun dönem ses düzeyi ortalaması
olup yılın gündüz sürelerinin tamamına göre belirlenir ve gündüz süresince rahatsızlık
düzeyini ifade eder.
Laksam: Aksam Gürültü Göstergesi: A ağırlıklı uzun dönem ses düzeyi ortalaması olup
yılın aksam sürelerinin tamamına göre belirlenir ve aksam süresince rahatsızlık düzeyini
ifade eder.
Lgece: Gece Gürültü Göstergesi: A ağırlıklı uzun dönem ses düzeyi ortalaması olup
yılın gece sürelerinin tamamına göre belirlenir ve gece süresince rahatsızlık düzeyini ifade
eder.
Ölçüm Metodu
Ölçüm öncesi gürültü ölçüm cihazının ölçüm süresi, kaydetme seçenekleri ve ölçüm
aralıkları belirlenir. Belirlenen ayarlar kaydedilerek cihazın hafızasına alınır. Cihaz
eşdeğer gerilim metodu ile çalışan kalibratör ile kalibre edilir. Cihaza ait kalibrasyon
sertifikası rapor sonunda sunulmuştur.
Cihaz ile eşdeğer gürültü seviyesi (Leq), maksimum gürültü seviyeleri (Lmax),
minimum gürültü seviyesi (Lmin), ses basınç düzeyi (SPL), Ses Etkilenim Düzeyi (SEL) gibi
değerler ölçülebilmektedir.
Lw=10log(2x10105/10+2x10104/10+8x10103/10)
Lw=114,36 dBA
Lp = Lw + 10Log (Q/4πr2)
r = mesafe (metre)
Aatm=7.4x10-8f2r/Ө
Aatm=Atmosferik Yutuş
F=Frekans (Hz)
R=Mesafe (m)
Ses basınç düzeyini (dB) Eşdeğer Gürültü Düzeyine çevirmek için aşağıdaki
formülden yararlanılır:
Lp = 83,37
Aatm=7.4x10-84000210/70
Aatm=0,2368 =0,17
Ses basınç düzeyini (dB) Eşdeğer Gürültü Düzeyine çevirmek için aşağıdaki
formülden yararlanılır:
Ses basınç düzeyini (dB) Eşdeğer Gürültü Düzeyine (dBA) çevirmek için aşağıdaki
formülden yararlanılır:
Eşdeğer
Atmosferik Yutuş
Gürültü Düzeyi Lp Gürültü
Mesafe Atmosferik Yutuş Sonrası Oluşan
(dB) Düzeyi
Gürültü Düzeyi
(Leq) (dBA)
Santral Binasına en yakın yerleşim yeri yaklaşık 120 metre mesafedeki Oğulağaç
Köyüne ait bir bina olup buradaki gürültü düzeyi 60,5 dBA’dır ve yönetmelik sınır
değerlerinin altındadır.
İşletme Aşaması
• Katı Atık
• Sıvı Atık
Tesisin işletme aşamasında, proses kaynaklı katı ve sıvı atık oluşmayacak, ancak;
tesiste görev yapacak 10 personelden kaynaklanacak evsel nitelikli katı ve sıvı atık
oluşumu söz konusu olacaktır. Kişi başı günlük 150 litre su kullanılacağı düşünülürse,
günlük atık su oluşum miktarı yaklaşık 1,5 m3 olacaktır. Ortaya çıkan atık su tesis sahası
içerisine inşa edilecek sızdırmasız fosseptik tankına deşarj edilecektir. Fosseptik tankı
3*5*5 metre boyutlarında olacaktır. Fosseptikten atık su ayda bir defa vidanjör ile alınarak
en yakın arıtma tesisine taşınacaktır. Sızdırmasız Fosseptik Planı Ek-3’de verilmiştir.
• Atık Gaz
• Toz Oluşumu
• Gürültü
Lw=10log(2x1096,7/10+2x1096,8/10)
Lw=99,8 dBA
Lp = Lw + 10Log ((Q/4πr2)+(4/R))
Lp = Ses Basıncı Düzeyi (dB)
Lw = Ses Gücü Düzeyi (dB)
Q = Yönelme Katsayısı (2 Yansıtıcı bir düzlem üzerinde yerde ve duvardan uzak
yüzeyler için)
r = mesafe
R = Oda Sabiti
R = S x α /(1- α)
S = Odanın toplam yüzey alanı (m2)
α = Odanın ortalama ses yutma katsayısı (pürüzlü beton blok için 0,25)
R = 3000 m2 x 0,25/(1-0.25) =1000
Kapalı alanın içerisinde oda duvarında gözlenecek ses basınç düzeyi aşağıdaki gibi
hesaplanmıştır.
Lp = Lw + 10Log (Q/4πr2)
Lw = Kapalı Alandan Yayılan Ses Gücü Düzeyi (dB)
Q = Yönelme Katsayısı (1 Açıkta)
r = mesafe (metre)
Ses basınç düzeyini (dB) Eşdeğer Gürültü Düzeyine çevirmek için aşağıdaki formülden
yararlanılır:
Aatm=7.4x10-8f2r/Ө
Aatm=Atmosferik Yutuş
F=Frekans (Hz)
R=Mesafe (m)
Ө=Havanın Bağıl Nemi (%70)
Eşdeğer
Atmosferik Yutuş
Gürültü Düzeyi Lp Gürültü
Mesafe Atmosferik Yutuş Sonrası Oluşan
(dB) Düzeyi
Gürültü Düzeyi
(Leq) (dBA)
Şekil 1.c.3. Gürültü Yayılım Grafiği (Kaynakların aynı anda çalışması durumunda)
Tesisin tüm yapılarının en yakın yerleşim yeri yaklaşık 80 metre olup buradaki
gürültü düzeyi yönetmelik sınır değerlerinin altındadır.
Proje alanında iş kazası, su taşkını, deprem, yangın, vb. gibi herhangi bir acil
durumun meydana gelmesi halinde olayı ilk fark eden kişi tesis içindeki alarmla diğer
birimleri uyaracaktır. Acil Müdahale Ekibi tarafından öncelikle ilgili kurumlara (hastane,
itfaiye, polis vb.) haber verilecek ve yardım ekiplerinin olay yerine gelmesi sağlanacaktır.
TELEFON
AMBULANS
HASTANE
İnşaat aşamasında; Projenin en önemli çevresel etkisi toz oluşumu olup, oluşacak
toplam toz miktarı; hafriyat, malzeme nakliyesi ve inşaat imalatından kaynaklanacaktır ve
7,538 kg/saat olarak hesaplanmıştır. Hesaplanan toplam toz konsantrasyonları 1,0
kg/saatin üstünde tespit edilmiştir. Hava Kalitesine Katkı değerinin hesaplanması
amacıyla hava kalitesi modellemesi yapılmış ve modelleme sonuçları Ek-4’de verilmiştir.
İşletme aşamasında dere yatağına bırakılacak olan can suyu miktarı ile Kalyan
Deresi ekolojik devamlılığı sağlanmış olacaktır. İlgili tedbirler ve değerler ‘Bırakılacak Can
Suyu Miktarı başlığı altında açıklanmıştır.
Gürültü Oluşumu
Söz konusu tesiste gürültü düzeyinin aşıldığı durumlarda uyarı levhaları konulacak
ve bu alanlarda çalışan personel için (11.01.1974, RG 14765) “İsçi Sağlığı ve İş Güvenliği
Tüzüğü” Madde 22‘de belirtilen önlemler alınarak isçilerin gürültüden etkilenmemeleri için
kulaklık veya kulak tıkaçları gibi uygun koruyucu araç ve gereçler verilecektir.
(11.01.1974, RG14765) “İsçi Sağlığı ve Is Güvenliği Tüzüğü” ve (09.12.2003, RG 25311)
“İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği” ilgili maddelerine uyulacaktır. Ayrıca, kullanılacak
Katı Atıklar
Tesis ekipmanlarının montajı çalışmaları sırasında; inşaat demiri, demir boru, çelik,
sac, profil, lastik, ambalaj malzemesi gibi atıkların oluşması söz konusudur. Bu atıklardan
yeniden değerlendirilmesi mümkün olan atıklar şantiye yanında hurda deposunda
toplanacaktır.
Tesisin kurulması için yapılacak çukurların açılması, arazi düzenlenmesi, tesis içi
yolların tesviyesi v.b. inşaat islerinde ekskavatör, kamyon, dozer ve yükleme için de lastik
tekerlekli yükleyici kullanılacaktır.
İnşaat aşamasında yapılan kazı ve arazi düzenlemesi sonucu ortaya çıkan hafriyat
malzemesinin saha içinde taşınması amacıyla kamyon kullanılacaktır.
Projenin inşaat ve işletme aşamasında, ortaya çıkacak evsel nitelikli katı atıklar ile
geri kazanımı/dönüşümü mümkün olan atıklar, 14.03.1991 tarihli ve 20814 sayılı “Katı
Atıkların Kontrolü Yönetmeliği” gereğince; çevre kirliliğini önlemek ve yeniden
değerlendirilerek ekonomiye katkıda bulunmak amacıyla ayrı ayrı toplanarak saha
içerisinde mevcut olan çöp varillerinde biriktirilecektir.
Projenin inşaat ve işletme aşamasında, ortaya çıkacak katı atıklar 14.03.1991 tarihli
ve 20814 sayılı “Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği” uyarınca toplanacaktır. Bu kapsamda
saha içerisinde çöp varilleri bulundurulacak ve çöp bidonları çevrenin sağlığını
bozmayacak şekilde kapalı olarak muhafaza edilecektir. Biriktirilen katı atıklar belirli
periyotlarda en yakın belediye ile gerekli anlaşmalar sağlanarak belediye tarafından
toplanacak ve bertarafı sağlanacaktır.
Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği uyarınca evsel nitelikte olmayan katı atıkların
toplanmasında veya tesis içinde biriktirilmesinde, çevre ve insan sağlığını, çevrenin
görünüşünü bozmayacak, çevreyi koku, toz gibi yönlerden rahatsız etmeyecek şekilde
ayrı çöp bidonları kullanılacaktır.
e) Atıklar belediyenin veya mülki amirin izin verdiği geri kazanım veya depolama
tesisi dışındaki yerlere dökülmeyecektir,
Hafriyat sırasında bitkisel toprak alt topraktan ayrı olarak toplanacaktır. Derinliğine
ve yapısına bağlı olarak kazılarak yeniden kullanılmak üzere yığılacaktır. Bitkisel toprağın
depolanacağı yer % 5’den fazla eğimli olmayacaktır. Bitkisel toprağın saklanma sürecinde
olabilecek kayıplar önlenecek ve toprağın kalitesi korunacaktır. Bitkisel toprak uzun süre
açıkta bırakılırsa yüzeyinin çabuk gelişen bitkiler ile örtülmesi sağlanacaktır. Bu proje
dahilinde çevre düzenlemeleri çalışmalarda tekrar kullanılacaktır.
Madde 49 : Ticari amaçla yük ve yolcu taşıyan motorlu taşıt sürücülerinin, taşıt
kullanma sürelerine aykırı olarak taşıt kullanması ve bunlara taşıt kullandırılması yasaktır.
9 Tasıma sınırı üstünde yük alınması veya tasıma sınırı asılsın veya
asılmasın dingil ağırlıklarını aşacak şekilde yüklenmesi,
Atık su
İnşaat aşamasında çalışacak personel için 7,5 m3/gün içme kullanma suyuna ihtiyaç
olacaktır. İhtiyacının tamamının atık su olarak geri döneceği kabulü ile tesiste 7,5 m3/gün
evsel atik su oluşacaktır. Oluşacak atık su kamp alanı yanına gömülecek sızdırmasız
fosseptik çukurunda depolanacaktır. Fosseptik 3x5x5 metre boyutlarında olacaktır ve belli
aralıklarla vidanjör ile en yakın arıtma tesisine taşınacaktır.
Tesisin faaliyete geçmesi ile birlikte tesiste toplam 10 kişi görev alacaktır.
Tesisin işletme aşamasında, proses kaynaklı katı ve sıvı atık oluşmayacak, ancak;
tesiste görev yapacak 10 personelden kaynaklanacak evsel nitelikli katı ve sıvı atık
oluşumu söz konusu olacaktır. Kişi başı günlük 150 litre su kullanılacağı düşünülürse,
günlük atık su oluşum miktarı yaklaşık 1,5 m3 olacaktır. Ortaya çıkan atık su tesis sahası
içerisine inşa edilecek sızdırmasız fosseptik tankına deşarj edilecektir. Fosseptik tankı
3*5*5 metre boyutlarında olacaktır. Fosseptikten atık su ayda bir defa vidanjör ile alınarak
en yakın arıtma tesisine taşınacaktır.
Projenin tüm aşamalarında 31.12.2004 tarih ve 25687 sayılı ayrıca 13.02.2008 tarih
26786.sayılı Resmi Gazete de yayımlanan değişiklikleri de içeren “Su Kirliliği Kontrolü
Yönetmeliği” hükümlerine uyulacaktır.
Atık Yağ
27 Aralık 2007 tarih ve 26739 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren
Poliklorlu Bifenil ve Poliklorlu Terfenillerin Kontrolü Hakkında Yönetmelik hükümlerine
harfiyen uyulacaktır. Bu yönetmelik uyarınca aşağıdaki tedbirler alınacaktır.
b) Çalışanlar, PCB bulaşmış elbiselerle işyerini terk edemez. Kullanım süresi dolan
iş elbiselerine tehlikeli atık muamelesi uygulanır.
ç) Çalışanlar, ortam dışına çıkarken vücut temizliklerini önce sabunlu su ile sonra bol
su ile durulama yaparak gerçekleştirir.
f) Kullanılmış PCB ve PCB içeren ekipman ve maddeler boya, plastik, tahta, çözücü,
kâğıt gibi yanıcı, kimyasal yükseltgen ve indirgen maddelerle aynı yerde bulundurulmaz
ve depolanmaz.
g) Tüm ekipman, en azından haftada bir kez göz ile kontrol edilir. Sıvı kaçağının olup
olmadığına bakılır. Kontrol sonuçları, zamanı ve gözlemler kontrol defterine kaydedilir.
ğ) PCB bulunan yerlerde kapılar ve dış mekanlar Ek-1’in (B) bendine göre
işaretlenir.
Proje alanı ve yakın çevresinde sanayi tesisi, yoğun ulaşım yükü olan yol veya hava
kalitesine etkisi olabilecek herhangi bir yapılaşma bulunmamaktadır. Proje sahasını hava
kalitesi açısından etkileyebilecek en önemli kaynak evsel ısınmadan kaynaklanan
emisyonlardır. Fosil yakıtlardan kaynaklanan mevsimsel kirleticilerin miktarı, yakılan
yakıtın kalitesine ve miktarına göre değişmektedir. Kaliteli kömürün kullanıldığı varsayılan
bölgede evsel ısınmadan oluşan kirlilik ihmal edilebilir seviyededir. Planlanan projenin
uygulamaya konması halinde bölgedeki mevcut hava kalitesini olumsuz yönde etkilemesi
beklenmemektedir.
indirgenmesi için ise kullanılacak tüm araç ve ekipmanların rutin kontrolleri yaptırılarak
bakım gereken araçlar bakıma alınacak ve bakımları bitene dek çalışmalarda başka
araçlar kullanılacaktır.
Kamulaştırma
Diğer Taahhütler:
2872 Sayılı Çevre Kanunu ve İlgili Yönetmelikler ile diğer mevzuat kapsamında
çevre korunacaktır ve kirliliğin önlenmesi için gerekli tüm izin alınacak ve ilgili mer’i
mevzuat uyarınca gerekli tüm izinler alınacaktır.
PROJENİN YERİ
DAMLAPINAR ELEKTRİK ÜRETİM SANAYİ VE CİNALİ REGÜLATÖRÜ VE HES PROJESİ
TİCARET A.Ş. PROJE TANITIM DOSYASI
2. PROJENİN YERİ
a) Mevcut Arazi Kullanımı ve Kalitesi (Tarım Alanı, Orman Alanı, Planlı Alan,
Su Yüzeyi vb.)
Cinali Regülatörü ve HES Projesi Karadeniz Bölgesi’nde Trabzon İli Maçka İlçesi
sınırları içerisinde kalmaktadır. Projenin drenaj alanını kapsayan 1/25000 ölçekli
haritaların pafta numaraları TRABZON G 43 a3, G 43 d2’dir.
İlçenin iki beldesi vardır. Bunlar Esiroğlu Beldesi ile Galyan-Konaklar Beldeleridir.
Maçka ilçesinde 75 yerleşim birimi bulunmaktadır. Bunların 57'si köydür.
Çam ormanlarının süslediği vadilerin ortasındaki Değirmendere adı verilen bir dere
yatağında kurulmuş olan ilçe merkezi doğal güzellikler bakımından Trabzon'un en şirin
yöresidir. 2000 metre yüksekliğe kadar zengin orman örtüsü, daha yükseklerde ise
otlaklar (yaylalar) ve dağ bitkileriyle kaplıdır. Yayla denilen bu yüksek yerler, doğal
güzellikleri, temiz havası ve kaynak suları yönünden eşsizdir. Ayrıca Karadeniz Bölgesi'ni
Doğu Anadolu'ya bağlayan ünlü Zigana geçidi Maçka ilçesinin sınırları içinden
başlamaktadır. Türkiye'nin en uzun tünellerinden bir olan Zigana Tüneli (1875 m) bu
geçitte bulunmaktadır. İklim olarak nemli, ılık ve her mevsim yağışlıdır.
500 m kret kotunda Cinali Regülatörü bulunur. Cinali, Taşalan ve Alataş’tan sonra
340 m kuyruk suyu kotunda Cinali HES bulunmaktadır. Cinali HES yerinden sonra
yaklaşık Kuzey yönlü akışla devam ederek Maçka Çayı’na ulaşır ve Karadeniz’e sularını
boşaltır.
Akarsu Maçka İlçesine bağlı yerleşim yerleri olan Alataş, Taşalan, Çamkonak,
Erginköy, Arıkaya, Ormaniçi, Kuşçu, Çayırlar, Cinali, Yüzüncüyıl Köyleri ile yayla
evlerinden geçer.
PROJE ALANI
b) EK-V deki Duyarlı Yöreler listesi dikkate alınarak; sulak alanlar, kıyı
kesimleri, dağlık ve ormanlık alanlar, tarım alanları, milli parklar, özel koruma
alanları, nüfusça yoğun alanlar, tarihsel, kültürel, arkeolojik ve benzeri önemi olan
alanlar, erozyon alanları, heyelan alanları, ağaçlandırılmış alanlar, potansiyel
erozyon ve ağaçlandırma alanları ile 167 sayılı Yeraltı Suları Hakkında Kanun
gereğince korunması gereken akiferler
Proje alanı ve etki alanında; yapılan incelemeler sonucunda 17.Temmuz 2008 tarih
ve 26939 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Çevresel Etki
Değerlendirmesi Yönetmeliği EK V’de yer alan Duyarlı Yöreler hakkındaki detaylı
açıklamalar aşağıda verilmiştir.
a) Proje alanında 9/8/1983 tarihli ve 2873 sayılı Milli Parklar Kanunu’nun 2 nci
maddesinde tanımlanan ve bu Kanunun 3 üncü maddesi uyarınca belirlenen "Milli
Parklar", "Tabiat Parkları", "Tabiat Anıtları" ve "Tabiat Koruma Alanları", bulunmamaktadır.
b) Proje alanında 1/7/2003 tarihli ve 4915 sayılı Kara Avcılığı Kanunu uyarınca
Çevre ve Orman Bakanlığı’nca belirlenen "Yaban Hayatı Koruma Sahaları ve Yaban
Hayvanı Yerleştirme Alanları", bulunmamaktadır.
f) Proje alanında 9/8/1983 tarihli ve 2872 sayılı Çevre Kanunu’nun 9 uncu maddesi
uyarınca Bakanlar Kurulu tarafından "Özel Çevre Koruma Bölgeleri" olarak tespit ve ilan
edilen alanlar, bulunmamaktadır.
g) Proje alanında 18/11/1983 tarihli ve 2960 sayılı Boğaziçi Kanunu’na göre koruma
altına alınan alanlar, bulunmamaktadır.
ğ) Proje alanında 31/8/1956 tarihli ve 6831 sayılı Orman Kanunu uyarınca orman
alanı sayılan yerler, bulunmaktadır.
h) Proje alanında 4/4/1990 tarihli ve 3621 sayılı Kıyı Kanunu gereğince yapı yasağı
getirilen alanlar, bulunmamaktadır.
i) Proje alanında 25/2/1998 tarihli ve 4342 sayılı Mera Kanununda belirtilen alanlar,
bulunmamaktadır.
a) Onaylı Çevre Düzeni Planlarında, mevcut özellikleri korunacak alan olarak tespit
edilen ve yapılaşma yasağı getirilen alanlar (Tabii karakteri korunacak alan, biogenetik
rezerv alanları, jeotermal alanlar ve benzeri), bulunmamaktadır.
c) Sulak Alanlar: Doğal veya yapay, devamlı veya geçici, suların durgun veya
akıntılı, tatlı, acı veya tuzlu, denizlerin gel-git hareketinin çekilme devresinde 6 metreyi
geçmeyen derinlikleri kapsayan, başta su kuşları olmak üzere canlıların yaşama ortamı
olarak önem taşıyan bütün sular, bataklık sazlık ve turbiyeler ile bu alanların kıyı kenar
çizgisinden itibaren kara tarafına doğru ekolojik açıdan sulak alan kalan yerler,
bulunmamaktadır.
d) Proje alanında Bilimsel araştırmalar için önem arzeden ve/veya nesli tehlikeye
düşmüş veya düşebilir türler ve ülkemiz için endemik olan türlerin yaşama ortamı olan
alanlar, biyosfer rezervi, biyotoplar, biyogenetik rezerv alanları, benzersiz özelliklerdeki
jeolojik ve jeomorfolojik oluşumların bulunduğu alanlar, bulunmamaktadır.
Flora Değerlendirmesi
Bölgenin tür listesi, türün familyası, yaygın olarak kullanılan Türkçe ismi, endemizm
durumu ve IUCN Red Data Book (RDB) ’a göre tehlike sınıfları Tablo 2.b.1’de verilmiştir.
RDB
FAMİLYA ADI TÜR ADI (BİLİMSEL ADI) TÜRKÇE ADI ENDEMİZM (Tehlike BERN
durumu)
Çınar yapraklı
ACERACEAE Acer platanoides - - -
akçaağaç
Kayın gövdeli
Acer trautvetteri - - -
Akçaağaç
ALİSMATACEAE Alisma plantago-aquatica L. Kurbağa kaşığı - - -
APİACEAE Angelica sylvestris L. var.
Melek otu - - -
(UMBELLİFERAE) sylvestris L.
Daucus carota L. Yabani havuç - - -
Heracleum platytaenium BOISS. Tavşancıl otu + LR (lc) -
Pastinaca sativa L. subsp. urens
- - -
(REQ. EX GODRON) CELAK.
Pimpinella peregrina L. Yabani anason - - -
Sanicula europaea L. - - -
ARİSTOLOCHİACEAE Aristolochia pontica LAM. Loğusa çiçeği - - -
Periploca graeca L. var. graeca
ASCLEPİADACEAE İpek fidanı - - -
BOISS. ET HELDR.
Vincetoxicum scandens SOMM.
Panzehir otu - - -
ET LEV.
ASTERACEAE
Anthemis cotula L. Köpek papatyası - - -
(COMPOSİTAE)
Bidens tripartita L. - - -
Centaurea iberica TREV. EX
Peygamber çiçeği - - -
SPRENGEL
Cirsium vulgare (SAVI) TEN. Yaygın devedikeni - - -
Echinops galaticus FREYN Kirpibaşı - - -
Jurinea consanguinea DC. - - -
Leontodon hispidus L. var.
Aslandişi - - -
hispidus L.
Tanacetum poteriifolium
Solucanotu - - -
(LEDEB.) GRIERSON
RDB
FAMİLYA ADI TÜR ADI (BİLİMSEL ADI) TÜRKÇE ADI ENDEMİZM (Tehlike BERN
durumu)
ATHYRİACEAE Athyrium filix-foemina (L.) ROTH - - -
Alnus glutinosa (L.) GAERTNER
BETULACEAE subsp. glutinosa (L.) Kızılağaç - - -
GAERTNER
BLECHNACEAE Blechnum spicant (L.) ROTH - - -
BORAGİNACEAE Cynoglossum creticum MILLER Köpekdili - - -
Echium angustifolium MILLER Engerekotu - - -
İspanyol
Symphytum ibericum STEVEN - - -
eşekkulağı
Trachystemon orientalis (L.) G.
Ispıt - - -
DON
BRASSİCACEAE Cardamine bulbifera (L.)
Soğanlı su teresi - - -
(CRUCİFERAE) CRANTZ
Cardamine quinquefolia (BIEB.) Beş yapraklı
- - -
SCHMALH. köpek otu
Orippa sylvestre (L.) BESS. - - -
BUXACEAE Buxus sempervirens L. Anadolu şimşiri - - -
CAMPANULACEAE Campanula alliariifolia WILLD. Çan çiçeği - - -
Sütbeyazı çan
Campanula lactiflora BIEB. - - -
çiçeği
Legousia speculum-veneris (L.)
Çan çiçeği - - -
CHAIX
Lonicera caucasica PALLAS
CAPRİFOLİACEAE Hanımeli + LR (lc) -
subsp. caucasica PALLAS
Moenchia mantica (L.) BARTL.
CARYOPHYLLACEAE Dördüz otu - - -
subsp. mantica (L.) BARTL.
Silene alba (MILLER) KRAUSE
subsp. divaricata (REICHB.) Ballıca - - -
WALTERS
Silene vulgaris (MOENCH)
GARCKE var. vulgaris Gıvışkan otu - - -
(MOENCH) GARCKE
CELASTRACEAE Euonymus europeaus L. İğ ağacı - - -
CISTACEAE Cistus ciretutus Tüylü Laden - - -
Calystegia silvatica (KIT.)
CONVOLVULACEAE - - -
GRISEB.
Juniperus oxycedrus L. subsp. Büyük meyveli
CUPRESSACEAE - - -
oxycedrus L. ardıç
CORYLACEAE Carpinus orientalis Doğu gürgeni - - -
Corylus avellana Adi fındık - - -
CORNACEAE Cornus mas L. Kızılcık -
Juniperus
CUPRASSACEAE Katran ardıcı - - -
oxysedrus.subsp.oxysedrus
CYPERACEAE Carex capitellata - - -
Carex divulsa STOKES subsp.
- - -
divulsa STOKES
Carex echinata Ayak otu - - -
Carex grioletti ROEMER - - -
Carex muricata L. - - -
Cyperus longus L. - - -
Eleocharis palustris (L.)
- - -
ROEMER ET SCHULTES
DİPSACACEAE Succisa pratensis MOENCH - - -
EBENACEAE Diospyros lotus Küçük Meyveli - - -
RDB
FAMİLYA ADI TÜR ADI (BİLİMSEL ADI) TÜRKÇE ADI ENDEMİZM (Tehlike BERN
durumu)
Trabzon Hurması*
ERICACEAE Arbutus andrachne L. Dağ çileği - - -
Yaygın
Calluna vulgaris (L.) HULL - - -
süpürgeçalısı
Erica arborea L. Boylu funda - - -
Euphorbia amygdaloides L. var.
EUPHORBİACEAE Zerena - - -
amygdaloides L.
Euphorbia squamosa WILLD. Sütleğen - - -
FABACEAE
Argyrolobium biebersteinii BALL - - -
(LEGÜMİNOSAE)
Dorycnium graecum (L.) SER. Kaplanotu - - -
Dorycnium pentaphyllum SCOP.
subsp. herbaceum (VILL.) Zehirli yonca - - -
ROUY
Lathyrus hirsutus L. - - -
İlkbahar tavşan
Lathyrus vernus (L.) BERNH. - - -
bezelyesi
Psoralea bituminosa L. Katran yoncası - - -
Trifolium campestre SCHREB. Üçgül - - -
Vicia ciliatula LIPSKY Fiğ - - -
Vicia cassubica L. Dansiz fiğ - - -
Vicia crocea (DESF.) B. Dar yapraklı kuş
- - -
FEDTSCH. fiği
FAGACEAE Castanea sativa Anadolu kestanesi - - -
Quercus hartwissiana STEVEN Istranca meşesi - - -
Blackstonia perfoliata (L.)
GENTİANACEAE HUDSON subsp. perfoliata (L.) - - -
HUDSON
Geranium asphodeloides
GERANİACEAE BURM. FIL. subsp. Turnagagası - - -
asphodeloides BURM. FIL.
Geranium robertianum L. Dağ ıtırı - - -
Geranium sanguineum L. Mavi-kırmızı ıtır - - -
GUTTİFERAE
Hypericum bithynicum BOISS. Koyun katranı - - -
(HYPERİCACEAE)
Büyük çiçekli
Hypericum calycinum L. - - -
binbirdelik otu
Hypericum xylosteifolium
Kantaron - - -
(SPACH) ROBSON
HYPOLEPİDACEAE Pteridium aquilinum (L.) KUHN Eğrelti - - -
IRİDACEAE Iris pseudacorus L. Bataklık süseni - - -
JUGLANDACEAE Juglans regia L. Ceviz (yaygın) - - -
JUNCACEAE Juncus articulatus L. Hasırsazı - - -
Juncus inflexus L. Sert hasırsazı - - -
LAMİACEAE Sürünücü mayasıl
Ajuga reptans L. - - -
(LABİATAE) otu
Calamintha nepeta (L.) SAVI
Türkotu - - -
subsp. nepeta (L.) SAVI
Galeopsis bifida BOENN. - - -
Glechoma hederacea L. - - -
Lamium maculatum L. var.
Benekli ballıbaba - - -
maculatum L.
Lamium purpureum L. var. Pembe çiçekli - - -
RDB
FAMİLYA ADI TÜR ADI (BİLİMSEL ADI) TÜRKÇE ADI ENDEMİZM (Tehlike BERN
durumu)
purpureum L. ballıbaba
Mentha pulegium L. Yarpuz - - -
Viscum album L. subsp. album
LORANTHACEAE Burç - - -
L.
Ficus carica L. subsp. carica
MORACEAE Yabani incir - - -
(ALL.) SCHINZ ET THELL.
ONAGRACEAE Epilobium hirsutum L. Tüylü yakı otu - - -
Cephalanthera damasonium
ORCHIDACEAE Sefalantera - - -
(MILLER) DRUCE
Cephalanthera rubra (L.) L. M.
Kırmızı sefalantera - - -
C. RICHARD
Listera ovata (L.) R. BR. - - -
Ophrys apifera HUDSON Kedigözü - - -
Ophrys mammosa DESF. Memeli kedigözü - - -
PINACEAE Picea orientalis Doğu ladini - - -
PLATANACEAE Platanus orientalis Doğu çınarı - - -
Cyclamen coum MILLER var.
PRİMULACEAE Siklamen - - -
coum MILLER
Lysimachia dubia SOL. Karga otu - - -
Primula megaseifolia BOISS. ET
Çuha çiçeği - - -
BAL. EX BOISS.
Primula vulgaris HUDS. subsp.
Yerli çuha çiçeği - - -
vulgaris HUDS.
PTERİDACEAE Pteris cretica L. Eğrelti - - -
Ranunculus cappadocicus
RANUNCULACEAE Düğün çiçeği - - -
WILLD.
Ranunculus
İstanbul düğün
constantinopolitanus (DC.) - - -
çiçeği
D'URV.
Ranunculus ophioglossifolius
Düğün çiçeği - - -
VILL.
Frangula alnus MILLER subsp.
RHAMNACEAE Barut ağacı - - -
alnus MILLER
ROSACEAE Aruncus vulgaris RAFIN. Yaygın keçisakalı - - -
Crataegus curvisepala
Akdiken - - -
LINDMAN
Fragaria vesca L. Orman çileği - - -
Potentilla erecta (L.)
Parmak otu - - -
RAUSCHEL
Prunus x domestica L. Erik - - -
Asperula taurina L. subsp.
RUBİACEAE Yapışkan otu - - -
taurina L.
Asperula stricta BOISS. subsp.
Yapışkan otu - - -
Stricta BOISS.
Galium palustre L. Yoğurt otu - - -
SALICACEAE Populus tremula Titrek kavak - - -
Salix alba L. Aksöğüt - - -
Saxifraga cymbalaria L. var.
SAXİFRAGACEAE Taşkıran otu - - -
cymbalaria L.
Digitalis ferruginea L. subsp.
SCROPHULARİACEAE Yüksükotu - - -
ferruginea L.
Verbascum pyramidatum BIEB. Sığırkuyruğu - - -
Veronica arvensis L. Yavşanotu - - -
RDB
FAMİLYA ADI TÜR ADI (BİLİMSEL ADI) TÜRKÇE ADI ENDEMİZM (Tehlike BERN
durumu)
Veronica scardica GRISEB. Yavşanotu - - -
ULMACEAE Ulmus glabra Dağ karaağacı - - -
Viola alba BESSER subsp.
VİOLACEAE Menekşe - - -
dehnhardtii (TEN.) BECKER
BERN SÖZLEŞMESİ
Buna göre: Her akit taraf EK I nolu listede belirtilen yabani flora türlerinin özel olarak
korunmasını güvence altına alacak uygun ve gerekli yasal ve idari önlemleri alacaktır. Bu
bitkilerin kasıtlı olarak koparılması, toplanması, kesilmesi veya köklenmesi
yasaklanacaktır. Her akit taraf bu türlerin elde bulundurulmasını veya alım satımını
yasaklayacaktır.
IUCN (International Union for Conservation of Nature and Natural Resources: Doğa
ve Doğal Kaynakların Korunması için Uluslararası Birlik) Tehlike Kategorileri (Red Data
Book) ve anlamları aşağıda verilmiştir.
CİTES sözleşmesine göre; proje alanında tespit edilen bitki türleri; herhangi bir EK
listesine tabi değildir.
Çevre ve Orman Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü Merkez
Av Komisyonu’nun 2009–2010 Av Dönemi kararına göre aşağıdaki tabloda gösterilen
kategoriler sınıflandırılmıştır.
Fauna Değerlendirmesi
Reptilia- Sürüngenler
Aves- Kuşlar
SUCUL YAŞAM
Su çevirme yapısı regülatör olduğu için önemli bir depolama mevcut değildir. Ancak
regülatörde mansap doğal yaşamının korunması için gerekli tüm tedbirler alınacaktır.
Faaliyetin her aşamasında dere ekosisteminin bozulmaması için her türlü önlem ve
tedbirler alınacaktır.
Proje alanı balık popülasyonu açısından tatlı su balıkların varlığı söz konusudur.
Tablo 2.b.2’de proje alanı ve çevresinde yaşayan balık türleri (Pisces sınıfı) liste halinde;
Bilimsel adı, Türkçe adı, Endemizm durumu, Tehlike kategorisi, BERN ve CİTES
sözleşmesi ekleri ve koruma statüleri belirtilerek değerlendirilmiştir.
CYPRİNİFORMES
2
Barbus plebejus escherichi
Cyprinidae Bıyıklı balık - LC Ek-III -
(Steindacher, 1897)
Gobio gobio L., 1758 Dere Kayası - LC - -
1
: RDB: Red Data Book; Tehlike kategorileri anlamındadır ve ikiyaşamlıların tehlike durumları IUCN kategorileri ile ifade
edilir. Bu kategorilerin anlamları ‘IUCN RDB Kategorileri’ başlığı altında açıklanmıştır.
2
: Barbus plebejus escherichi : Barbus plebejus türünün alt türüdür. Barbus plebejus türü BERN sözleşmesi EK-I’de yer
almaktadır.
Proje alanı ve çevresinde yaşayan veya yaşaması muhtemel fauna türlerinin
saptanması amacıyla yapılan arazi çalışmasının yanı sıra geniş bir literatür çalışması ve
yöre halkının duyumlarından yararlanılmıştır. Bu çalışma sonucunda derlenerek aşağıda
da belirtilen fauna türlerinden; Tablo 2.b.3’de iki yaşamlı, Tablo 2.b.4’de sürüngen türleri,
Tablo 2.b.5’de kuş türleri ve Tablo 2.b.6’da memeli hayvan türleri verilmiş olup; ilgili
tablolarda her türün IUCN kategorisi (Red Data Book Kategorisi), Çevre ve Orman
Bakanlığı Milli Parklar ve Av-Yaban Hayatı Genel Müdürlüğü’nün ‘2009-2010 Av Dönemi
Merkez Av Komisyon Kararları’ ve Bern Sözleşmesi ve CİTES Sözleşmesi Ek listelerinin
hangilerinde yer aldığı belirtilmiştir.
İkiyaşamlılar hemen hemen tüm Türkiye’de hâkim ve yaygın olan 5 türle temsil
edilmiştir. Bern sözleşmesine göre sınıflandırılmış alanda endemik ikiyaşamlı ve sürüngen
türlerine rastlanılmamıştır.
Latince Adı
Familya Adı Türkçe Adı ENDEMİZM RDB* BERN MAK CİTES
(Bilimsel Adı)
SALAMANDRİDAE Triturus karelinii Pürtüklü semender - LC Ek-II - -
PELOBATIDAE Pelodytes caucasicus Kafkas kurbağası - LC Ek-II - -
BUFONİDAE Bufo bufo Kara Kurbağası - - Ek-II - -
Bufo viridis Gece Kurbağası - LC Ek-II - -
Hyla arborea Ağaç Kurbağası - LC Ek-III - -
*: RDB: Red Data Book; Tehlike kategorileri anlamındadır ve ikiyaşamlıların tehlike durumları IUCN kategorileri ile
ifade edilir. Bu kategorilerin anlamları ‘IUCN RDB Kategorileri’ başlığı altında açıklanmıştır.
Proje alanı yakın çevresinde yapılan inceleme ve araştırmalara göre 9 sürüngen türü
tespit edilmiştir. Merkez Av Komisyon Kararı eklerine göre de bulunması muhtemel tüm
sürüngen türleri Ek1 yani; ‘Çevre ve Orman Bakanlığı’nca Koruma Altına Alınan Yaban
Hayvanları’ listesinde yer almaktadır. CİTES sözleşmesine gör; tespit edilen türlerden
hiçbiri koruma altında değildir. Alanda endemik bir sürüngen türüne rastlanmamıştır.
Latince Adı
Familya Adı Türkçe Adı ENDEMİZM RDB* BERN MAK CİTES
(Bilimsel Adı)
TESTUDİNİDAE Testudo graeca Yaygın Tosbağa - VU Ek-II Ek1 -
GEKKONİDAE Cyrtopodion kotschyi İnce parmaklı keler - - Ek-II Ek1 -
ANGUİDAE Ophisaururs apodus Oluklu kertenkele - - Ek-III Ek1 -
LACERTIDAE Lacerta parva Cüce kertenkele - - Ek-II Ek1 -
Lacerta clarkorum Klark kertenkelesi - - Ek-II Ek1 -
Ophisops elegans Tarla kertenkelesi - - Ek-II Ek1 -
TYPHLOPİDAE Typlops vermicularis Kör yılan - - Ek-III Ek1 -
COLUBRIDAE Coronella austriaca Avusturya yılanı - - Ek-II Ek1 -
Eirenis modestus Uysal yılan - - Ek-III Ek1 -
*: RDB: Red Data Book; Tehlike kategorileri anlamındadır ve sürüngenlerin tehlike durumları IUCN kategorileri ile
ifade edilir. Bu kategorilerin anlamları ‘IUCN RDB Kategorileri’ başlığı altında açıklanmıştır.
“Türkiye’nin Kuşları” (KİZİROĞLU, 1993) adlı esere dayanarak bazı kuş türlerinin
‘Red Data Book’ kategorileri’ne göre tehlike altındaki türler sınıflandırılmıştır. Kiziroğlu’na
göre oluşturulan bu Tehlike Kategorilerinin açıklamaları şu şekildedir:
A-1: Bu grup şu anda soyu tükenmiş olanlar ile tükenme tehlikesi altındakiler ya da ileride
tükeneceği varsayılan türler girer. Bu grup ikiye ayrılır.
A-1-1: Soyu şu anda tükenmiş türler. Türkiye'de geçen yüzyılın sonunda yaşayıp da şu
anda soyu tükenmiş olan bir kuş türü yoktur.
A-1-2: Yalıtılmış, tek tek küçük populasyonlar halinde yaşama savaşı veren, birey sayıları
yapılan gözlemlerde 1-25 çift olarak belirlenen türlerdir. Bunların acil olarak mutlaka
koruma altına alınmaları gerekir.
A-2: Yayılış gösterdikleri hemen bütün bölgelerde büyük tehlikeler ile karşı karşıya olan,
birey sayıları çeşitli bölgelerde yapılan sayımlarda 26-50 çift arasında olmakla birlikte, bazı
yörelerde artık rastlanmayan türler bu gruba girmektedir.
A-3: Bazı bölgelerde çok nadir görülen; fakat birey sayıları 51-(200)500 çift arasında
saptanmış türlerdir.
A-4: Belirli bölgelerde sayıları çok azalan; şu anda tehlike altında olmasa dahi, yayılış
alanlarının en az sınır bölgelerinde (potansiyel) tükenme tehlikesi ile karşı karşıya olan
türlerdir. Bu türlerin birey sayıları 501-5000 çift ya da daha fazladır.
A-1': Türkiye'yi kışlak olarak kullanan; fakat üremeyen ve birinci dereceden tehlike altında
olan türlerdir.
A-2' ve 3': Türkiye'de de üremeyen; fakat geçici olarak Türkiye'ye gelen ya da transit
göçen ya da Türkiye'de kışlayan türleri göstermektedir.
Ayrıca kuş türleri listelenirken Prof. Dr. Nuri Yiğit ve arkadaşlarınca hazırlanan
‘Ornitoloji’ Kuş Bilimi kitabından da faydalanılmıştır.
Faaliyet alanı kuş faunası, alanda bulunan ve bulunma ihtimali olan kuş türlerinden
oluşmaktadır. Tespit edilen kuş türlerinin alanda bulunma statüleri farklı olmakla birlikte
ayrıca Red Data Book sınıflandırmasına tabi tutulmuşlardır. Bern ve CİTES sözleşmesi
eklerine, Merkez Av Komisyonu Kararlarına ve göre bulundukları ekler belirtilmiştir.
KIRMIZI LİSTE/RDB
FAMİLYA / TÜR YURT
TÜRKÇE ADI (TEHLİKE BERN IUCN MAK CİTES
(BİLİMSEL ADI) DURUMU
DURUMLARI)*
Strix aluco Alaca baykuş A-2 Y Ek-II LC Ek1 -
APODİDAE EBABİLGİLLER
Apus apus Ebabil A-4 G Ek-III LC Ek1 -
MEROPİDAE ARIKUŞUGİLLER
Merops apiaster Arı kuşu A-4 G Ek-II LC Ek1 -
ÇAVUŞKUŞU-
UPUPIDAE
İBİBİKLER
Upupa epops İbibik A-2 G Ek-II LC Ek1 -
PİCİDAE AĞAÇKAKANLAR
Picus viridis Yeşil ağaçkakan A-3 Y Ek-II LC Ek1 -
Dendrocopos minor Küçük ağaçkakan A-4 Y Ek-II LC Ek1 -
HIRUNDINIDAE KIRLANGIÇGİLLER
Hirundo rustica Kır Kırlangıcı - G Ek-II LC Ek1 -
Delichon urbica Ev Kırlangıcı A-4 G Ek-II - Ek1 -
PRUNELLIDAE BÜLBÜLGILLER
Prunella modularis Dağ bülbülü A-3 Y Ek-II LC Ek1 -
ARDIÇ
TURDIDAE
KUŞUGILLER
Erithacus rubecula Kızılgerdan A-3 G Ek-II LC Ek1 -
Saxicola torquata Taşkuşu Y Ek-II - Ek1 -
Turdus merula Karatavuk - Y Ek-III LC Ek3 -
SYLVIIDAE ÖTLEĞENLER
Sylvia borin Boz ötleğen - T Ek-II LC Ek1 -
Sylvia atricapilla Karabaşlı ötleğen - G Ek-II LC Ek1 -
Phylloscopus collybita Çıvgın - Y,G,T Ek-II LC Ek1 -
Phylloscopus trochillus Söğüt bülbülü - T Ek-II LC Ek1 -
SİNEKKAPANGİLLE
MUSCICAPIDAE
R
Muscicapa striata Benekli sinekkapan A-3 G Ek-II LC Ek1 -
AEGITHALIDAE
Uzun kuyruklu
Aegithalos caudatus A-4 Y Ek-III LC Ek2 -
baştankara
PARIDAE
Parus ater Çam baştankarası - Y Ek-II LC Ek1 -
Parus caeruleus Mavi baştankara - Y Ek-II LC Ek1 -
Parus major Büyük baştankara - Y Ek-II LC Ek1 -
ORIOLIDAE SARI ASMAGILLER
Oriolus oriolus Sarıasma - G Ek-II LC Ek1 -
CORVIDAE KARGAGİLLER
Pica pica Saksağan - Y - LC Ek3 -
Corvus monedula Küçük karga A4 Y - LC Ek3 -
Corvus frugilegus Ekin kargası A4 Y, KZ - LC Ek3 -
Corvus corone Leş kargası A4 Y - LC Ek3 -
Garrulus glandarius Alakarga - Y Ek-III LC Ek3 -
STURNIDAE SIĞIRCIKGİLLER
Sturnus vulgaris Sığırcık - G - LC Ek2 -
KIRMIZI LİSTE/RDB
FAMİLYA / TÜR YURT
TÜRKÇE ADI (TEHLİKE BERN IUCN MAK CİTES
(BİLİMSEL ADI) DURUMU
DURUMLARI)*
PASSERIDAE SERÇEGİLLER
Passer domesticus Serçe - Y - LC Ek3 -
FRINGILLIDAE İSPİNOZGİLLER
Fringilla coelebs İspinoz - Y Ek-III LC Ek2 -
Carduelis chloris Florya A-4 Y Ek-II LC Ek1 -
Carduelis carduelis Saka A-4 Y Ek-II LC Ek1 -
*: Kuşlar için ayrıca Kiziroğlu’na göre oluşturulmuş tehlike kategorileridir. Buna ilaveten IUCN kategorileri de kuşların uluslar
arası koruma statülerini göstermektedir.
Faaliyet alanında bulunan memeli hayvanlar türleri hemen hemen tüm Türkiye’de
hâkim ve yaygın olan 20 türle temsil edilmiştir. Türlerin Bern’e ve MAK kararlarına göre
değerlendirilmesi yapılmış olup, tabi oldukları Ek listeleri aşağıdaki tabloda belirtilmiştir.
Tespit edilen türler arasında endemik bir memeli hayvan türüne rastlanmamıştır.
Tablo 2.b.6. Proje Alanı ve Çevresinde Tespit Edilen Memeli Hayvan Türleri
FAMİLYA / TÜR TÜRKÇE ADI ENDEMİZM RDB* BERN MAK CİTES
ERİNACEİDAE
Erinaceus concolor Kirpi
*
- LC Ek-III Ek1 -
SORICIDAE
Sorex raddei Sivriburunlu fare LC - - -
Sorex volnuchini Kafkas sivriburunlu faresi LC - - -
Neomys teres Bataklık faresi - LC - - -
VESPERTİOLİNİDAE
Pipistrellus pipistrellus Cüce yarasa - LC Ek-III - -
Nyctalus leisleri Küçük akşamcı yarasa LC Ek-II Ek1 -
LEPORİDAE
Lepus europaeus Yabani tavşan - LC - Ek3 -
SCİURİDAE
Sciurus anomolus Sincap - LC Ek-II Ek1 -
CRİCETİDAE
Cricetulus migratorius Cüce hamster - LC - - -
MURİDAE
Chionomys roberti Sümela tarla faresi LC - - -
Microtus subterraneus Yaygın çamlık tarla faresi - LC - - -
Mus domesticus Ev faresi - - - - -
Apodemus mystacinus Kayalık faresi - LC - - -
Apodemus flavicollis Sarı göğüslü orman faresi - LC - - -
Apodemus fulvipectus Orman faresi LC - - -
Apodemus uralensis Küçük orman faresi LC - - -
Rattus rattus Ev sıçanı LC - - -
GLİRİDAE
Glis glis Yediuyur LC Ek-III Ek1 -
CANİDAE
Canis aureus Çakal LC - Ek3 -
Vulpes vulpes Kızıl tilki - LC - Ek3 -
MUSTELLİDAE
Mustela nivalis Gelincik - LC - Ek2 -
SUİDAE
Sus scrofa Yaban domuzu LC Ek-III Ek3 -
*: RDB: Red Data Book; Tehlike kategorileri anlamındadır ve Memelilerin tehlike durumları IUCN kategorileri ile ifade
edilir. Bu kategorilerin anlamları ‘IUCN RDB Kategorileri’ başlığı altında açıklanmıştır.
Arazide çalışma yapılmaya başlanmasıyla flora olumsuz yönde etkilense de, sahada
çalışmanın sona ermesiyle flora türleri tekrardan yetişebilecektir.
Varlığı söz konusu balık türleri açısından projenin inşaat aşamasında oluşacak
olumsuzluklar olacaktır, fakat inşaat aşaması bittikten sonra tekrar doğal ortam
sağlanacaktır. Proje dâhilinde; suyun debisinde azalma, suya atık bırakılması, çayın
kurutulması gibi çevreye zarar verecek çalışmalar yapılmayacağından balık
popülâsyonunda azalma olması beklenmemektedir. HES in kurulacağı çayı besleyen
kolları ve kat ettiği mesafeyi göz önüne alırsak yaşayan balıkların habitatı kısıtlı değildir ve
HES ile Kalyan deresinin kurutulması söz konusu değildir.
Faaliyet alanı kuşlar açısından, çalılık, ağaçlık ve nehir, dere kenarı (sulak alan
habitatı) gibi ortamlara adapte olmuş geniş dağılımlı türlerden oluşmaktadır. Faaliyetin kuş
türleri açısından; projenin faaliyetleri kapsamında patlatma vs. olmamasından ötürü
olumsuz bir etki yaratması beklenmemektedir.
Faaliyet alanı memeli hayvanlar için de; özellikle ıslak çayırlık, çalılık, ağaçlık, taşlık
ve etraftaki arazilere adapte olmuş küçük memeli hayvan türlerinin, varlığı söz konusudur.
Türkiye’ye yağan yağış miktarı yurt genelinde ortalama 642.6 mm veya 501 milyar
m3’tür. Bu yağıştan akışa geçen elektrik enerjisi üretilebilecek kısmının ekonomik olarak
değerlendirilmesi ile yılda üretilebilecek elektrik enerjisi miktarı 127 381 GWh’dır. Hızlı bir
şekilde sanayileşen ve buna bağlı olarak enerji ihtiyacı da hızlı artan ülkemizde bu
hidroelektrik enerji potansiyelinin olabildiğince kullanılması gerekmektedir.
Su kaynaklarının geliştirilmesi ile görevli olan DSİ ve EİE’nin yapmış oldukları yeni
hidroelektrik enerji üretimine yönelik öninceleme çalışmalarının yanı sıra, özel sektör
tarafından geliştirilen yeni projelerle hidroelektrik enerji potansiyeline yeni eklemeler
olmaktadır.
Hidroelektrik santrallerin üretimi, yağış miktarına bağlı olduğundan her yılki yağış
miktarına göre değişiklik göstermektedirler.
SONUÇLAR
Trabzon İli, Maçka İlçesi, Kalyan Deresi üzerinde kurulacak olan Cinali Regülatörü
ve Hidroelektrik Santrali ile Doğu Karadeniz Bölgesinin ve ülkemizin gelişen ekonomisi ve
artan nüfusuna karşılık cevap verecek elektrik enerjisi ihtiyacının bir kısmı karşılanacaktır.
Proje alanında Doğu Karadeniz Bölgesi iklim özellikleri hüküm sürer. Denize yakın
ve paralel şekilde uzanan ve büyük yükseltiler oluşturan Doğu Karadeniz Dağları bölge
ikliminin özelliklerini belirler.
Mansaba bırakılacak can suyu miktarının otomatik ölçümü için Devlet Su İşleri
tarafından belirlenecek mevkie on-line debi ölçer (AGİ) cihazı DAMLAPINAR ELEKTRİK
ÜRETİM SANAYİ VE TİCARET A.Ş. tarafından kurularak günü birlik akım kayıtları
tutulacak ve işletme aşamasında ilgililerce istenecek süreler zarfında DSİ 22. Bölge
Müdürlüğü ile Trabzon İl Çevre ve Orman Müdürlüğü’ne modem bağlantılı veri aktarımı
sağlanacaktır.
İşletme sahası içerisinde bulunan balık türlerinin geçişine uygun ortam oluşturulacak
ve bu türlerin geçişine uygun balık geçitleri (Devlet Su İşleri’nce uygun görülen özelliklte)
yapılacaktır. Yapılacak olan balık geçitlerinin regülatörlerdeki kesin yerleri Devlet Su İşleri
Genel Müdürlüğü’nün uygun göreceği yerlerde Kati proje aşamasında uygulamaya
geçecektir.
Tesisin tüm yapılarının en yakın yerleşim yeri yaklaşık 80 metre olup buradaki
gürültü düzeyi yönetmelik sınır değerlerinin altındadır.
Proje alanında iş kazası, su taşkını, deprem, yangın, vb. gibi herhangi bir acil
durumun meydana gelmesi halinde olayı ilk fark eden kişi tesis içindeki alarmla diğer
birimleri uyaracaktır. Acil Müdahale Ekibi tarafından öncelikle ilgili kurumlara (hastane,
itfaiye, polis vb.) haber verilecek ve yardım ekiplerinin olay yerine gelmesi sağlanacaktır.
Proje kapsamında, 2872 sayılı Çevre Kanunu ve bu kanuna istinaden çıkarılan tüm
mevzuat hükümlerine uyulacaktır.
www.deprem.gov.tr
www.mta.gov.tr
Trabzon Valiliği İl Çevre Ve orman Müdürlüğü Trabzon 2006 Yılı İl Çevre Durum
Raporu.2006
Yarar, M., Magnın, G., 2004, ‘Türkiye’nin Önemli Kuş Alanları Kitabı’.
Yiğit, N., Çolak, E., Sözen, M., Karataş, A.,2006, Rodents of Türkiye ‘Türkiye Kemiricileri’.
Yiğit, N., Saygılı F., Çolak, E., Sözen, M., Karataş, 2008, ‘Ornitoloji’ Kuş Bilimi.
BÖLGENİN JEOLOJİSİ
VE
JEOLOJİK HARİTASI
GENEL JEOLOJI
Proje alanı Doğu Karadeniz Bölgesi'nde Doğu Pontidler içinde yer almaktadır.
Proje alanını içine alan Değirmendere bölgesi ve yakın çevresinde Mesozoyik ve
Senozoyik yaşlı kaya birimleri yüzeylenir. Etkinliğini Liyas'tan başlayarak Eosen sonlarına
kadar aralıklı olarak sürdüren magmatizma ile volkanik etkinliğin durakladığı veya hızının
azaldığı dönemlerde egemen olan tortullaşma sonucunda bölgede volkanik, volkano-tortul
ve intrüzif kayaçlar yaygın hale gelmiştir.
Magmatik kayaçların egemen olduğu kuzey zonda kaya birimleri en altta Liyas
yaşlı bazalt, andezit lav ve piroklastikleri ile killi kireçtaşı, kumtaşı ve marndan oluşan kaya
türleri ile başlar. MTA tarafından yapılan bölgesel incelemelerde Hamurkesen formasyonu
olarak adlandırılan birimin üzerinde Üst Jura - Alt Kretase yaşlı ve kireçtaşı kaya türünün
oluşturduğu Berdiga formasyonu yer alır. Bölgede Kretase dönemindeki iki evreli ve farklı
özellikteki volkanizma etkinliğinin sonucunda bazik ve asidik olarak iki ayrı volkano-tortul
istif gelişmiştir.
Stratigrafi
Doğu Pontidlerin bu kesiminde Kuzey zon ve Güney zon olmak üzere farklı
litostratigrafik özellikler gösteren istifler izlenir. Kuzey zonda alttan üste doğru Paleozoyik
yaşlı gnays, mikaşist, kloritşist vb. kayaçlardan oluşan metamorfikler (adlanmamış), Liyas
yaşlı bazalt, andezit, konglomera, kumtaşı ve marn vb. kaya türlerinden oluşan
Hamurkesen formasyonu, Üst Jura-Alt Kretase yaşlı kireçtaşlarından oluşan Berdiga
formasyonu, Üst Kretase yaşlı bazalt, andezit, piroklastik, kumtaşı vb. kaya türlerinden
oluşan Çatak formasyonu, riyodasit, dasit ve piroklastiklerinden oluşan Kızılkaya
formasyonu, Kaçkar granitoyidi-I, bazalt, andezit, piroklastik, çamurtaşı, kumtaşı, marn vb.
kaya türlerinden oluşan Çağlayan formasyonu izlenir. Kuvaterner yaşlı oluşuklar bölgenin
en genç birimleridir.
Trobzon ilinin genelleştirilmiş stratigrafik kolon kesiti şekil1’ de, proje alanı ve çevresini
gösterir 1/500.000 ölçekli jeoloji haritası şekil 2’ de verilmiştir.
Hamurkesen Formasyonu
İnceleme alanında en alt seviyede ve her iki zonda da gözlenen volkano-tortul istif,
Ağar (1977) tarafından Hamurkesen formasyonu olarak adlandırılmıştır. Gümüşhane-
Yağlıdere, Maçka-Hamsikoy, Maçka-Meryemana ve Dumanlı Köyü (Santa) dolaylarında
yüzeylenen formasyonun genel uzanımı KD-GB doğrultuludur. Kalınlığı 500 m’nin
üzerindedir.
Hamurkesen formasyonu genellikle mor, yeşilimsi gri renkli bazalt, andezit, dasit,
lav ve piroklastlarından oluşur. Birim içinde yer yer killi kireçtaşı, şeyl ve kumtaşı ara
tabakaları bulunur. İntergranüler, mikrolitik, porfirik dokulu bazalt lavları bol olivinlidir.
Bazaltlarda albitleşme, serisitleşme ve kloritleşme yaygın olup seyrek olarak yastık
yapıları görülür.
Berdiga Formasyonu
Genellikle gri renkli, orta tabakalanmalı, killi kireçtaşı, çörtlü kireçtaşı ve kumlu
kireçtaşından oluşan Berdiga formasyonu kuzey zonda daha masif yapılı, Güney zonda
plaketsi görünümlü ve pelajik karakterlidir.
Doğu Pontidlerin Güney zonunda fliş, fasiyesinden oluşan Üst Kretase yaşlı
Mescitli formasyonuna gecen kireçtaşları, Kuzey zonda yine Üst Kretase yaşlı volkano-
tortul bir istif (Çatak formasyonu) tarafından uyumlu olarak örtülür.
Çatak Formasyonu
Birim başlıca bazalt, andezit lav ve piroklastları ile kumtaşı, silttaşı. marn, şeyl ve
kırmızı-bordo renkli killi kireçtaşı tabaka veya seviyelerinin ardalanmasından oluşur.
Birimin lav, tüf ve breşlerden oluşan volkanik seviyeleri koyu gri yer yer siyah, ayrıştığında
kahve renklidir. Lavlar genel olarak kırıklı, çatlaklı ve boşluklu olup etkin şekilde ayrışmış
ve kloritleşmiştir. Breş ve aglomeralar içinde tortul kaya çakıl ve blokları bulunabilir.
Kurşuni gri renkli kumtaşı, marn ve şeyller düzenli ince tabakalanmalıdır. Bazı kesimlerde
kırmızı-bordo renkli mikritler ve rekristalize kireçtaşları yaygındır.
Asidik karakterli lavlardan oluşan Kızılkaya formasyonu ile uyumlu olarak örtülen
Çatak formasyonu tektonik hareketliliğe bağlı olarak parçalanan ve aktivite kazanan
karbonat platformu üzerinde çökelmiştir.
Kızılkaya Formasyonu
Çağlayan Formasyonu
Kaçkar Granitoyidleri
Doğu Karadeniz Bölgesinin doğu kesiminde yer alan Kaçkar Dağları, Doğu Pontid
kuzey zonu içindeki granitoyidlerin en yoğun olduğu alandır. Bu yörede geniş ölçüde Üst
Kretase yaşlı birimlerin ve daha sonraki yenilenmesi ile de Eosen yaşlı birimlerin içine
sokulan intrüzif kayalar Güven (1993) tarafından, intrüzyon yaşına bakılmaksızın Kaçkar
granitoyidleri adi ile tanımlanmıştır. Kaçkar granitoyidleri Çoğulu (1970) 'nun Rize
granitinin karşılığıdır.
Genellikle gri, yeşilimsi gri, yer yer pembemsi renkte, çok kırıklı çatlaklı olan
granitoyidler taneli veya porfirik dokuludur. Mineral kompozisyonları ve dokularına göre,
granit, granodiyorit, mikrogranit, kuvars porfir, kuvarslı diyorit ve diyoritler ayırtlanabilir.
Kuvaterner Alüvyon
Magmatizme ve Metamorfizma
Tektonik ve Paleocoğrafya
Trabzon İlinin de içinde yer aldığı “Pontidler” erken Alpin dönemine ait Austrik, orta
Alpin dönemine ait Anadolu ve geç Alpin dönemine ait Attik tektonik fazlarının etkisinde
kalmıştır. Özellikle yöreyi etkileyen Attik fazından sonra birimler kıvrımlanarak su yüzeyine
çıkmış ve aşınmaya uğramışlardır. Bu dönem sonucunda Kumtaşı - Kiltaşı - Konglomera,
bazaltik aglomera çakıllı tortul seviyeler özellikle sahil kesimlerde (Akçaabat-Yomra)
oluşmuştur. Bu dönem ve sonrasında yine karadaki yükselme hareketleri devam etmiş ve
denizel taraçalar oluşmuştur.
Eosen döneminde ise yeniden hareketlenen volkanizma etkin bir şekilde devam
eder. Deniz altı ortamında yayılma nedeniyle Volkano-Tortul yapıda bir istif gelişmiştir.
Granitoyid yerleşimleri Eosen döneminde de devam etmiştir (Kaçkar Granitoyidi-II).
Yapı Yerlerinin Jeolojisi
Su Alma Yapısı Yerinin Jeolojisi
İletim Hattı Güzergâhı Jeolojisi:
Yükleme Havuzu Yerinin Jeolojisi:
Yükleme havuzu Çatak formasyonu üzerinde yer alır. Yüzeysel gözlemlere göre
Yükleme Havuzu Yerinde stabilite yönünden sorun beklenmemektedir.
Cebri Boru Yerinin Jeolojisi:
Yeraltı Suyu:
Trabzon ili dahilinde yer alan Jeolojik birimler akifer özelliği göstermezler. Bunun
yanında derelerin mansab bölümlerindeki aluvyonlar içerisinde akifer özelliği
görülmektedir.
Trabzon İlinde yeraltı suyu hemen hemen bütün önemli akarsuların mansap
kesimindeki alüvyon sahalarda meydana gelmektedir. İlin yer altı suyu toplam emniyetli
rezervi 130 hm3/yıl’dır. İlde yeraltı suyu temin edilen bazı önemli akarsuların akiferlerinde
D.S.İ.’ce yapılan çalışma sonuçları şu şekildedir.
Fol Deresi Akiferi: Trabzon ili Vakfıkebir ilçesinin içinden denize dökülen Fol
deresinin mansap bölümünde oluşmuş olan silt, kil, kum, çakıl ve küçük blok
karmaşığından oluşan alüvyon yeraltı suyu işletmesine elverişli akifer özelliğindedir. İller
Bankası tarafından akifer alanda açılan 6 adet su sondaj kuyusunda kuyu verimleri; 15.00-
45.00 l/s arasındadır.
Akarsular:
İyidere, Baltacı Deresi, Solaklı Deresi, İvyon, Kemerli, Sargana, Kestil ve Civa
Dereleri, Sürmene (Manahoz) Deresi, Koha Deresi, Karadere, Yanbolu Deresi, Bodemiş,
Falkoz, Arsin, Varvara, Kalafa ve Şana Dereleri, Değirmendere, Kuzgun (Tabakhane) ve
Zağnos Dereleri (kentin içinde üstü kapalı kanallardan geçerler ve evsel atıkları da
taşırlar), Kisarna ve Hacıbeşir Dereleri, Yıldızlı Deresi, Söğütlü Deresi, Üstürkiya,
Haldanoz, İspandan, Akçakale, Vartan, İskefiye, Glida ve Kirazlık Dereleri, Fol Deresi,
Çamlık ve Akhisar Deresi.
Göller ve Göletler:
Trabzon İlinde gölet ve rezervuar mevcut değildir. Doğal ve suni olarak oluşan
göller ise;
Uzungöl Çaykara İlçesi Uzungöl Bucağında; Buzlu Göl, Karagöl, Sarıgöl, Aygır
Gölü Balık ve Birömer Gölleri ise Çaykara İlçesi Demirkapı Köyü Kırklar Dağı kuzey
eteklerinde bulunmaktadır. Suları temiz olup görsel amaçlı kullanılmaktadır.
d) Karagöl, Balık Gölü, Sarıgöl, Buzlu Göl, Birömer Gölü, Aygır Gölü ve
Kazıklı Gölleri: Bu göllerin dışında Trabzon’un yüksek kesimlerinde buzul gölleri
bulunmaktadır. Kar suları ile beslenen bu göller genellikle dairesel veya oval şekilli olup
50-250 m. çaplıdır. Bu göllerden yörede 20 adet bulunmaktadır.
Deniz:
Nehirler yoluyla yıllık tatlı su girişi 400 km3 ‘’tür. Bunun en önemli kısmını Tuna
Nehri oluşturmaktadır. Tuna’dan boşalan suyun hacmi 203km3 civarındadır. Ayrıca
Dinyester ve Bug nehirlerinden 54.7 km3’lük bir su boşalımı olur. Anadolu kıyılarından
Karadeniz’e en fazla su boşalımı, Sakarya, Kızılırmak ve Yeşilırmak’tan olup, her biri
yaklaşık olarak yıllık6 km3’lük hacme sahiptir.
Karadeniz’ de yağışlar batıdan doğuya doğru artar. Yarı kurak bir iklimde bulunan
Karadeniz’ de buharlaşma yağış miktarından fazladır. Kuzeye doğru rutubetli bölgedeki
hareketlerden kaynaklanan akım ve tatlı su iç akımına sonuç olarak yüzey deniz sularının
seyrelmesine sebep olur . Yoğunluğun sebep olduğu su akımlarından meydana gelen giriş
çıkış ise şöyledir. Düşük tuzluluktaki Azak denizi suları (%o10) üstten Karadeniz’e daha
tuzlu Karadeniz suları (%o17-18) ise alt akıntı olarak Kerch boğazı yoluyla Azak denizine
girer. Diğer taraftan, yüksek tuzluluğa sahip Akdeniz suları dip akıntısı olarak İstanbul
boğazından Karadeniz’e girer (200 km3/yıl) Karadeniz suları da yüzey akıntısı olarak
Marmara’ya girer (348 km3\yıl Marmara’dan gelen tuzlu sulya, Karadeniz’in 200 m’ nin
üzerindeki üst tabakası içinde tuzluluk tabakalaşmasına neden olur.
Karadeniz’in en batı kesimi, diğer kesimlere göre karakteristik olarak daha düşük
yüzey tuzluluğuna sahiptir. Karadeniz’in kuzey batı kesiminde tuzluluk daha düşük olup,
%o 13-15 oranındadır. İstanbul Boğazı ve Anadolu kıyılarında tuzluluk %o 17.25-17.50
civarındadır. Bu değerler, Anadolu’nun kuzey kıyıları boyunca, Karadeniz’e birçok nehrin
su boşaltmasıyla uyumlu bir değişim arz eder. Karadeniz’in merkez kısmında tuzluluk %o
18.5’e kadar çıkar. Havzanın doğu bölümünün merkezinde ise tuzluluk daha düşüktür.
Tuzluluk ve sıcaklıktaki yıllık değişimler, genelde 150 m’ye kadar olan üst tabakada
görülür. Yüzey ve dip suları arasındaki tuzluluk farkı %o 4-5’e kadar çıkar.
Karadeniz’in dip sularının diğer bir özelliği yüksek miktarda HS- içermesidir.
Bakteri faaliyeti sonucu, sülfatların indirgenerek HS-, HCO3, CO2 ve H2S’in oluşması
durumunda derin sularda bu miktar hemen hemen 0.01 g/kg civarındadır. Diğer Okyanus
ve denizlerle karşılaştırıldığında Karadeniz suyu, yüksek bir alkaliniteye sahiptir. Bu değer
yüzeyde 3.33 mg/l., 100m’de 3.29 mg/l, 2000 m’de 4,20 mg/l olup, okyanuslarda 2.42
mg/l, Akdeniz’de 2.76 mg/l, Azak denizinde ise 2.27 mg/l’dir.
Proje alanı, Bayındırlık İskan Bakanlığı Türkiye Deprem Bölgeleri Haritası’na göre
4. derece deprem kuşağı içerisinde yer almaktadır. Deprem araştırma kayıtlarına göre ;
Trabzon İli’nde 1881-1986 yılları arasında magnitüdü 4,2 - 6,3 arasında değişen 53 adet
deprem izlenmiştir. Söz konusu depremlerin %56’sı M<5.0 ,%28 i 5.0<M<5.5,%11’ini
5.5<M<6.0 ve %4’ünü M>6.0 depremler oluşturur. Türkiye diri fay haritası (MTA,1992)’ na
göre inceleme alanında proje yapılarını etkileyecek diri fay yoktur.
Proje sahası Bakanlar kurulunun 18.4.1996 tarih ve 96/8109 sayılı kararı ile
yürürlüğe girmiş bulunan ve T.C Bayındırlık Bakanlığı Afet İşleri Genel Müdürlüğü
tarafından yayınlanan deprem bölgeleri haritasına göre 4. dereceden deprem bölgesidir.
Etkin Yer İvme Katsayısı (A0) 0,10 g arasındadır.
PRPJE ALANI
Doğu Karadeniz Bölgesi’nde değişik orijinli kayaçlarda meydana gelen 42’e yakın
değişik türdeki kitle hareketi jeolojik ve jeoteknik açıdan incelenmiş ve bu hareketlerin
nedenleri ortaya konmaya çalışılmıştır. Kitle hareketlerinin meydana gelmesinde, bölgenin
morfolojisi, jeolojisi, iklim karakteristikleri ve bunlara ilave olarak kayaçların ayrışması,
değişik amaçlı kazılar, bitki örtüsünün tahribi, yapay sarsıntılar başlıca nedenleri
oluşturmuştur.
Trabzonda bilinen ilk sel ve heyelan olayı 5-8 Temmuz 1929 yılında Of,Çaykara ve
Sürmene İlçelerinde meydana gelmiş ve 146 kişinin ölümüyle sonuçlanmıştır. Daha
sonraki 1939 ve 1959 yıllarında da önemli sel ve heyelan olayları yaşanarak yüzlerce
kişiyi etkilemiştir. 1959 yılı Mayıs ayında Çaykara’da meydana gelen heyelan Şahinkaya,
Ulu Camii ve Kabataş Köylerinin toprak altında kalarak yüzlerce dönüm arazinin coğrafik
yapısının değişimine neden olmuştur. Aynı yıl meydana gelen selde, Değirmendere’nin
denize vardığı alan Kalkınma Köyü ile Sülüklü Mezarlığı arası tamamen sular altında
kalmıştır.
19-20 Haziran 1990 günleri çok yoğun yağışlar sonucu meydana gelen sel ve
heyelanlar sonucu Trabzon Merkez, Maçka, Akçaabat, Düzköy, Tonya, Çarşıbaşı,
Vakfıkebir, Beşikdüzü ve Şalpazarı merkez ve bağlı yerleşim birimlerinde 65 kişi hayatını
kaybetmiş, 1005 adet konut ve 82 işyeri yıkılmış veya oturulamayacak hale gelmiştir.
2005 yılında Trabzon İli Çaykara İlçesi Ulucami köyünde meydana gelen
sel+heyelan olayında 3 kişi, Hayrat İlçesi Geçitli Köyünde sel afetinden 1 kişi, Of İlçesi
Keler Köyünde sel afetinden 4 kişi hayatını kaybetmiştir. 2006 yılı içerisinde Düzköy, Of ve
Sürmene ilçelerinde su baskınları meydana gelmiş olup can kaybı meydana gelmemiştir.
EK 3.
MODELLEME SONUÇLARI
EK 5.