You are on page 1of 8

1/4/2016

GuaclnicadeManejodelndulotiroideo

Manejodelndulotiroideo
Fechadelaltimarevisin:24/05/2011

ndicedecontenidos
1. Dequhablamos?
2. Culessuclasificacin?
3. Culessonlascausas?
4. Culessonsusmanifestacionesclnicas?
5. Cmosediagnostica?
6. CmointerpretamoslaPAAF?
7. Culessonsusdiagnsticosdiferenciales?
8. Cmorealizaremoselseguimiento?
9. Cundoycmoderivamosalpaciente?
10. Manejodelndulotiroideo
11. Bibliografa
12. Msenlared
13. Autores

Dequhablamos?
Elndulotiroideo(NT)sedefinecomolalesintiroideapalpableono,queradiolgicamenteesdiferentealparnquima
tiroideoquelerodea(CooperDS,2009).Losndulosnopalpablestienenelmismoriesgodemalignidadquelospalpables
antelasmismascaractersticasradiolgicas,citolgicas(PuncinAspiracinconAgujaFina:PAAF)ydetamao.Enlneas
generalesseasumequesloseestudiarnlosmayoresdeuncentmetroylosmenoresdeuncentmetroconhallazgos
clnicosoecogrficosdemalignidad(CooperDS,2009).
ElNTesunhallazgofrecuenteenlaconsultadelmdicodeatencinprimaria,biendeformaaccidentaloporladeteccindel
mismoporpartedelpaciente.
Losincidentalomastiroideossonnduloshalladosmediantetcnicasradiolgicasrealizadasenelestudiodeotraspatologas:
ultrasonografa(US)oecografa,tomografaaxialcomputerizada(TAC),resonancianuclearmagntica(RMN)otomografa
poremisindepositrones(PET).
LaprevalenciadelNTenelestudiodeunapoblacingrande(estudioFramingham)sesitaenel6,4%demujeresyenel
1,5%dehombreseincrementaconlaedad,laexposicinaradiacionesionizantesyesmuyfrecuenteenregionescondficit
deyodo(VanderJB,1968).
Esprobablequeestosdatosinfraestimenlaprevalenciarealdeestapatologa,yaqueenexmenesmdicosrutinarios
utilizandoecografasehandetectadoalmenosunnduloentreun2076%demujeres(EzzatS,1994BranderA,1991).Por
otraparte,alestudiarpacientesconunndulopalpablesehanencontradondulosadicionalesenel2048%depacientesy
ademshastaenel3757%delasautopsias(RiceCO,1932MortensenJD,1955TanGH,1997).

Culessuclasificacin?
LosNTpuedenclasificarse:
Pornmero:
nico.
Mltiple.
Poractividadfuncional:determinadamedianteelanlisisdehormonastiroideasylacapacidadparaconcentraryodo
radioactivo.
NdulosfrosoNofuncionantes:nocaptanyodo.Sonlosmsfrecuentes(80%)yslomenosdel20%son
malignos.
Ndulocalienteofuncionante:unreademayordensidaddentrodeltejidoextranodularfuncionante,con
capacidadparacaptaryodoradioactivoenlagammagrafa.Suhallazgosesueleinterpretarcomosignode
benignidad.Suponenel5%delosNTydestos,menosdel5%sonmalignos(HegedsL,2004).
Ndulostibios(10%):presentanunafuncinigualalrestodelaglndula.
Porsuestructurainterna:
Encapsulado/noencapsulado.
Slido/qustico/conreasqusticas.
Tipodevascularizacin(EcoDoppler):
Perinodular:losvasossanguneosquedanalrededordelacpsulanodulardandolugaralsignodelhalo
(hallazgoecogrficosugestivodebenignidad).
Vascularizacininterna:enestecaso,losvasosatraviesanlacpsulaysiguenproliferando,ocasionando
http://www.fisterra.com/guiasclinicas/manejonodulotiroideo/

1/8

1/4/2016

GuaclnicadeManejodelndulotiroideo

unmayorymsrpidocrecimientodelnduloqueobligaaserestrictosensuseguimiento.

Culessonlascausas?
EnlamayoradelasocasionessedesconocelaetiologadelosNT,anas,podemosaproximarlasiguienteclasificacin
segndistintascausasquepuedenocasionarlos(RossD,2010GharibH,2006):
Benignos:
Bociomultinodular(adenomacoloide).
TiroiditisdeHashimoto.
Nduloqustico:coloide,simple,hemorrgico.
Adenomasfoliculares.
Tiroiditissubagudasegmentaria.
Malignos:
Carcinomapapilar.
Carcinomafolicular.
Carcinomamedular.
CarcinomadeclulasdeHrthle.
Carcinomaanaplsico.
Linfomaprimariodetiroides.
Metstasis(pulmn,clulasrenales,otros).
Losfactoresasociadosalaumentoderiesgodendulosincluyen(RossD,2010GharibH,2006):
Tabaco.Especialmenteenreascondficitdeyodo.
Alcohol.Suconsumoseharelacionadoconelposibleagrandamientodelaglndulatiroideasobretodoenlasmujeres.
NivelesdeFactordecrecimientoinsulnicotipo1(IGF1).NiveleselevadosdeIGF1sehanasociadoconaumentode
lanodularidadenhombresybociotantoenhombrescomoenmujeres.
Miomasuterinos:sehademostradoquemujeresconmiomasuterinostenanunriesgodosvecesmayordendulos
tiroideosqueenmujeresconteronormal.

Culessonsusmanifestacionesclnicas?
ElNTsueleserasintomtico,sinembargo,puedecursarconunaclnicavariabledependiendodesutamaoodela
alteracindelafuncintiroidea.
Sisongrandespuedenproducirsntomascompresivos:
Dificultadrespiratoria.
Dificultadparadeglutir.
Disfona.
Paresiadelnerviorecurrente.
Dolorenelcuello.Esinfrecuente,exceptoenlosquepresentanunahemorragiaintranodaloencarcinomascon
invasindetejidosvecinos(anaplsicos,tumoresdelestromatiroideoymetstasis).
Enfuncindelaactividadtiroidea,puedecursarconsntomasdehipertiroidismo(palpitaciones,pielcalienteysudorosa,
aumentodelapetitoacompaadodeprdidadepeso,rubor,nerviosismo,temblordistal)oconsntomasdehipotiroidismo
(pielseca,hinchaznfacial,prdidadelcabello,fatiga,intoleranciaalfro,aumentoinvoluntariodepeso)(FauciAS,2008
PrezMP,2008).

Cmosediagnostica?
EneldiagnsticodelNTesmuyimportantelarealizacinsecuencialdelahistoriaclnica,laexploracinfsicayporltimolas
pruebasdelaboratorioydeimagen:
A. HistoriaClnica,enlaqueserecomiendarecogerlossiguientesaspectos:
a. Antecedentesfamiliares:carcinomamedulardetiroides,sndromesMEN2,sndromedeCowden,poliposis
familiarysndromedeCarney.
b. AntecedentesPersonales:ingestadefrmacosoproductosquecontenganyodoylaexistenciadeirradiacin
previaencabezaycuelloocorporaltotal.
c. Bsquedadesntomassugestivosdehiperohipotiroidismo.
B. Exploracinfsica:
a. Palpacindelaglndulatiroides:caractersticasanatmicas,signosdemalignidad,tamao,consistencia,
movilidadypresenciadeadenopatas.

C. PruebasdeLaboratorio(BennedbaekN,2005):
a. Bioqumicaordinaria.
b. Hormonaestimulantedeltiroides(TSH).Deberealizarsesumedicindeformarutinariaparadetectar
alteracionesenlafuncintiroidea.
c. Hormonastiroideas.Ladeterminacindetiroxina(T4)ytriyodotironina(T3)escomplementariaalaTSHenla
valoracindehiperohipotiroidismo,ytambinpuedeorientarhaciaunaenfermedaddeGraves,unbocio
multinodularounadenomatxicofuncionante.
d. Anticuerposantitiroideos(ATA).Engeneralaportanpocainformacinalaclnica,ysudeterminacinslose
http://www.fisterra.com/guiasclinicas/manejonodulotiroideo/

2/8

1/4/2016

GuaclnicadeManejodelndulotiroideo

recomiendaantelapresenciadeunaTSHelevadaparadescartarunatiroiditisautoinmune.
e. Determinacindecalcitonina:estileneldiagnsticodecarcinomamedulardetiroidesyparadetectar
hiperplasiadeclulasC.Sinembargonosehapodidodemostrarsurentabilidaddebidoalabajaprevalenciadel
carcinomamedulardetiroides.
Sudeterminacinestindicadaen(CooperDS,2009):
NdulosconcaractersticascitolgicasoclnicasqueorientenhacialaposibilidaddeCarcinomaMedular.
AntecedentesfamiliaresdeMENtipoIIyCarcinomaMedulardeTiroides.
f. DeterminacindeTiroglobulina(Tg):noserecomiendasudeterminacinsistemticayaqueestelevadaenla
mayoradelaspatologastiroideas.Eselmarcadortumoralfundamentalenelseguimientopostquirrgicodelos
carcinomasdiferenciadosdetiroidesporquetieneunaespecificidadysensibilidadmuyelevada.Connivelesde
Tg>60ng/mlpresentaunvalorpredictivopositivoparapresenciadeenfermedadlocoregional,adistanciaode
tejidotiroideoresidualdel99%yunvalorpredictivonegativodel91%(RuizG,2000).SilosnivelesdeTgson
bajos(pordebajode0,5ng/ml)ylosanticuerposantitiroglobulinasonnegativos,laespecificidadesdel9899%
(CooperDS,2009).
D. Pruebasdeimagen(CooperDS,2009GharibH,2006):
a. Ecografa.TantolaAmericanThyroidAssociationcomolaAmericanAssociationofClinicalEndocrinologists
(AACE)recomiendanlarealizacinsistemticadeecografaatodoslospacientesconsospechadeNT.
Permitevalorarlaestructura,elnmeroyeltamaodelndulo/s.Aunqueexistencaractersticasecogrficasque
seasocianamalignidad,nopermiteestablecerundiagnsticodecerteza(Tabla1).
EsunapruebamuyeficienteenelseguimientodelosNTytambinsirvecomoguaenlarealizacindelaPAAF,
porejemplo,encasodendulosnopalpables,decontenidoqustico,localizadosenzonasposterioresdelos
lbulostiroideos,oanteladepresenciadevariosndulospuedeorientaralmsadecuadopararealizarla
puncin.
b. Gammagrafatiroidea.Enlaactualidadestlimitadaalaidentificacindetejidotiroideoconfuncionamiento
autnomo.Esdeeleccinencasosseleccionados,comoTSHbajaennduloautnomo,antelarealizacindela
PAAFoenalgunospacientesanticoaguladosporelriesgodesangradoqueconllevalaPAAF.
Tabla1.Caractersticasecogrficasdelosndulostiroideosasociadasaposiblebengnidad/malignidad.
Caractersticasasociadasamalignidad
Caractersticasasociadasabenignidad
Adenopataslaterocervicalespatolgicas.
Unpatrncompletamenteanecognico.
Microcalcificacionesintranodulares.
Patrnhipoecognicoconrealceposterior.
Patrnhiperecognicosinrealceposterior.
Calcificacinperifrica.
Nduloslidohipoecoico.
Patrnhiperecognico.
Haloperifricoincompleto.
Mrgenesirregulares.
E. PAAF
Eslapruebamseficienteenelestudiodelcontenidodelosndulostiroideos.
Surealizacinestarindicadaenlossiguientescasos(LucoG,1991):
Ndulosolitariosalvoqueotraspruebasorientenclaramentehaciaunprocesobenigno.
Ndulosfros.
Recidivadequistestiroideostrasvaciamientoinicial.
Seguimientodelosndulosbenignosquequedanbajovigilanciamdicayquenoremitenenelplazode6a12
meses.
Ndulosconcaractersticasclnicasindicativasdemalignidad.
NdulosenelcontextodeunaenfermedaddeGraves.
Pacientesconhistoriaderadiacindecabeza,cuellootrax.
Enelcasodelosndulosqusticosmixtos(enlosquemenosdel50%correspondenalreaqustica),sermuy
rentable,peroenestoscasosestararecomendadalaPAAFguiadaporecografa(GharibH,2006).
Limitaciones:lainformacinpuedesermenorcuandonoesunndulonicoyenaquellosndulosqusticospuros,en
losqueesdifcilqueencontrarclulasrepresentativasdeltejidotiroideo.
F. Tomografadeemisindepositrones(PET)
NoesunapruebadeeleccinparaelestudiodelNT,peroenellapuedenaparecerndulostiroideoshallados
incidentalmente.Estosndulospresentanriesgodemalignidadelevado,porloquedebenserevaluadosconrapidez
(RossD,2010).
Esunapruebadetilparaelcontrolevolutivodecarcinomastiroideosconcifrasdetiroglobulinaelevadaeimagende
normalidadenlaspruebasdeimagenconvencional(ECO,TAC,RNM).
G. Elastografa
Tcnicasonogrficaemergente,querequierevalidacinmediantenuevosestudiosprospectivos.Esunaaplicacinque
utilizalosultrasonidosparamedirlaelasticidad,laconsistencia,yladurezarelativadeunostejidosconrespectoaotros
(RagoT,2007).

http://www.fisterra.com/guiasclinicas/manejonodulotiroideo/

3/8

1/4/2016

GuaclnicadeManejodelndulotiroideo

Figura1.
Palpacindeglndulatiroidea.

CmointerpretamoslaPAAF?
TraselestudioanatomopatolgicodelmaterialobtenidomediantePAAF,losresultadossepuedenagruparenalgunode
estospatronescitodiagnsticos(laRosaGL,1991delValleA,2000):
Maligna.Puedecorresponderacarcinomapapilar(70%),folicular(15%),medular(510%),anaplsico(3%),linfoma
(3%)omsraramentemetstasis.
Sospechosaoindeterminada.PuededeberseaunaneoplasiamacrofoliculardeclulasdeHrthle.
Benigna.Habitualmentecorrespondeaunadenomacoloide(macrofolicular)enelquesesueleapreciarabundante
coloideyclulasfolicularestpicas.Lastiroiditistambinseincluyenenestacategora.
Nodiagnstica.Confrecuenciapormaterialinsuficiente.staobligaaunanuevaobtencindemuestraparaelestudio
enestecasoguiadaporecografa.Enalgunoscasosdendulosslidosconcitologanodiagnsticaderepeticin
podrnsersusceptiblesdeciruga.
TradicionalmentelasguasdediagnsticodeestapatologahandivididolosresultadosdelaPAAFtiroideaenestascuatro
categorasqueconsideramossiguesiendolamsrepresentativaydemayorutilidadparaelmanejodelNT,aunque
recientementesehanrealizadonuevaspropuestasparaestaclasificacin(TuttleRM,2010):
Carcinoma(Papilar,MedularoAnaplsico).
NeoplasiadeClulasdeHrtleoFolicular.
LesinFoliculardesignificadoincierto.
Linfomatiroideo.
Nodiagnsticaomaterialinsuficiente.
Benigna.

Culessonsusdiagnsticosdiferenciales?
EsimportantediferenciarlosNTdelassiguientespatologas:
Tiroiditissubagudas,quecursanconintensodolorcervical.Enlosestadosinicialesdetiroiditissegmentariasepuede
confundirconunNT.
Otrasenfermedadesquecursancondolorcervical.LaaparicindedolorenelNTesinfrecuenteynosdebesugerir
infeccin,inflamacin,hemorragiaocarcinomaagresivo.Lapresentacinsbitadeunatumoracindolorosaes
altamentesugestivadehemorragiaenunndulocoloide.
QuisteTirogloso:quistefibrosoqueseformaapartirdelapersistenciadelconductoTirogloso.Esdeetiologa
congnita,seencuentraenlalneamediadelcuelloypuedesermuydolorososiseinfecta.Sediagnosticaconms
frecuenciaennios.Raramentesemaligniza.Eltratamientoesquirrgico.
QuisteBranquial:nduloomasaenlareginlateraldelcuellodeformaovaladaymoviblequeseoriginaapartirdel
segundoarcobranquial.Porlogeneralsuaparicinesenlaedadpreescolardespusdeunainfeccindeltracto
respiratoriosuperior.Eldiagnsticodeconfirmacinserealizamedianteunaecografa.Sutratamientoesquirrgico.

Cmorealizaremoselseguimiento?
EnlaevaluacinclnicadelNTlofundamentalesestratificarelriesgodemalignidadenbaseaparmetrosclnicos,
ecogrficosyloshallazgoscitolgicosqueseobtienenmediantePAAF(RossD,2010PrezMP,2008).
Laecografaserecomiendaparaelseguimientoencasodendulosbenignos.Estpordeterminarlafrecuenciaensu
realizacinpero,laAmericanThyroidAssociationsugiereecografasseriadasentreseisydieciochomesestraslaPAAF
inicialysielndulopermaneceestable,latendenciaseraaespaciarlasmseneltiempohastallegaraunaperiodicidadde
entretresycincoaos.
http://www.fisterra.com/guiasclinicas/manejonodulotiroideo/

4/8

1/4/2016

GuaclnicadeManejodelndulotiroideo

LaPETesunapruebadeutilidadparaelcontrolevolutivoenalgunoscarcinomastiroideosconcifrasdetiroglobulinaelevada
ypruebasdeimagenconvencionalnegativas(ECO,TAC,RNM).
TantolaGammagrafacomolaTiroglobulina(verpruebascomplementarias)sontilesparaelseguimientodelcncer
diferenciadodetiroides.

Cundoycmoderivamosalpaciente?
TodoslospacientesconsospechaodiagnsticodeNTdebernserremitidosasuendocrinlogodereferencia,condiferentes
prioridadessegncaractersticassugestivasdemalignidad.
FactoresderiesgodeCa.Tiroideo:
Historiaderadiacinsobreelcuello,cabezaoporencimadeltraxenlainfancia.
Antecedentesfamiliaresdecncerdetiroidesoneoplasiaendocrinamltiple.
Adultosmenoresde30aosmayoresde60aos.Envaronesoenmujeresacualquieredad.
Tamaomayorde4cm.
Crecimientorpidodelndulo.
Signosysntomasdeinvasinlocal(disfagia,disfona,tos,ptosispalpebral).
Consistenciadura,adherenciaaestructuraslocalesenelcuello.
Cuandollevanasociadoadenopatasipsilaterales.
AquellosincidentalomastiroideosdiagnosticadosmediantePET.
Lospacientesconriesgodetenercncerdebernserenviadosdeformapreferente(HegedsL,2004RossD,2010):
Portrminogenerallosdecrecimientoprogresivoydolorlevedebenservistosenelplazodeunmes.
Loscuadrossospechosos,conunagrandamientorpidoasociadoconlinfadenopatacervicalydolorinsidioso
persistentedebendeserevaluadosdentrodelas2semanasdelaconsultainicial.
CualquierpacienteconunNTyestridorlarngeodebeserderivadoelmismodadelaconsulta,porquepuedetenerun
compromisodelnerviolarngeorecurrenteporuncarcinomatiroideo(MehannaHM,2009).

Manejodelndulotiroideo
Anteeldescubrimientodeunndulotiroideolarecomendacininicialdebepasarporlarealizacindeunahistoriaclnica
pormenorizada(HegedsL,2004).
Traslaaproximacininicial,yenunaprimeraconsultadeberemossolicitar:
DeterminacindelahormonaTSH,ATAyhormonastiroideas.
EcografadeTiroides.TantolaAmericanThyroidAssociationcomolaAACE(AmericanAssociationofClinical
Endocrinologists)enlasguasdel2009establecenquetodoslospacientesconsospechadepresentarndulos
tiroideosselesdeberealizarunaecografa.Laecografaesunapruebabarata,incruenta,alalcancedelmdicode
atencinprimariaynospermiteunaprimeraaproximacindiagnstica(Algoritmo).
Interconsultaconendocrinlogodereferencia,condiferentesprioridadessegncaractersticassugestivasde
malignidadsegnhistoriaclnica.
EsobligadaladeterminacindecalcitoninasricaenpacientesconantecedentesfamiliaresdeMENtipoIIyCarcinoma
MedulardeTiroides.
SilaTSHesbaja,elsiguientepasoseralarealizacindeunagammagrafa.Encasodeconfirmarselaexistenciadeun
ndulocalientesetratarbienconI131obienconciruga(previanormalizacindehormonastiroideas).Enelsupuestode
quefueseunndulofrosemanejarcomosituvieselaTSHnormal.
EncasodeTSHaumentadaoAc.antiperoxidasaelevadosnosorientahaciaunatiroiditiscrnicaautoinmune.
PorltimoantecifrasdeTSHnormales,lapruebagoldstandardserlaPAAFquepodrresultar(CooperDS,2009):
Nodiagnstica:
Actitud:repetirPAAFguiadamedianteecografa.
Maligna(CarcinomaPapilardeTiroides):
Actitud:ecografa,preoperatorioyposteriormenteciruga(HegedsL,2004).
SospechosadeCarcinomaPapilardeTiroides:
Conmanejosimilaralosconsideradosmalignos.
Indeterminada:sepodradividirentre:
NeoplasiadeclulasdeHrthle.
NeoplasiaFolicular.
Benigna:
Debemosplantearseguimientoenconsulta.
Laactituddelfacultativodeberadaptarsealaclasificacinqueutilicesucentrodereferencia(GharibH,2006).

http://www.fisterra.com/guiasclinicas/manejonodulotiroideo/

5/8

1/4/2016

GuaclnicadeManejodelndulotiroideo

Nios
ElhallazgodeunNTenunnioesmenosfrecuentequeenadultoperosiempreesunsignodealarmayaquelafrecuencia
demalignidadesmayorqueenadultos(1520%)(CooperDS,2009).Lamayorpartedelasocasionesterminarsiendo
extirpadoquirrgicamente.
Haydospatologasbenignasquehayquediferenciar:
QuisteTirogloso.
QuisteBranquial.
Conlasexcepcionescitadaspreviamente,sumanejosersimilaralanteriormentedescritoparaadultos.
Gestantes
FrecuentementeelNTenelembarazoprecedeensudiagnsticoalapropiagestacin,lagranmayoradeestosson
benignos.Enestoscasostansloserprecisorealizarseguimientodelafuncintiroideaydeltamaodelmismo.
CuandoelNTsediagnosticaduranteelembarazoestindicadorealizarecografayPAAFtiroidea.Slocuandolacitologa
seadiagnsticademalignidadseintervendralapaciente,realizndosedichaintervencinalolargodelsegundotrimestre
delembarazo.Anteunacitologanodiagnsticademalignidadseprefiereesperaralpartoparaplantearlaciruga(Cooper
DS,2009).

Algoritmo1
Algoritmodiagnsticodelmanejodelndulotiroideo.

Bibliografa
BennedbaekFN,HegedsL.Managementofthesolitarythyroidnodule:resultsofaNorthAmericansurvey.JClin
EndocrinolMetab.200085(7):24938.PubMedPMID:10902799.Textocompleto
BranderA,ViikinkoskiP,NickelsJ,KivisaariL.Thyroidgland:USscreeninginarandomadultpopulation.Radiology.
http://www.fisterra.com/guiasclinicas/manejonodulotiroideo/

6/8

1/4/2016

GuaclnicadeManejodelndulotiroideo

1991181(3):6837.PubMedPMID:1947082
CooperDS,DohertyGM,HaugenBR,KloosRT,LeeSL,MandelSJ,etal.AmericanThyroidAssociation(ATA)
GuidelinesTaskforceonThyroidNodulesandDifferentiatedThyroidCancer.RevisedAmericanThyroidAssociation
managementguidelinesforpatientswiththyroidnodulesanddifferentiatedthyroidcancer.Thyroid.200919(11):1167
214.PubMedPMID:19860577.Textocompleto
DelValleLpezdeAyalaA,MartosMartnezJM,PrezAndrsM,PrezAndrsI,CharloDupontT.Ndulotiroideo.
Unviejoproblemaanteunnuevosiglo.CirEsp.200067:8093.Textocompleto
EzzatS,SartiDA,CainDR,BraunsteinGD.Thyroidincidentalomas.Prevalencebypalpationandultrasonography.Arch
InternMed.1994154(16):183840.PubMedPMID:8053752
FauciAS,BraunwaldE,KasperDL,HauserSL,LongoDL,JamesonJL,etal.Trastornosdelaglndulatiroides.En:
HarrisonPrincipiosdeMedicinaInterna.17ed.,2008[Internet][acceso19/5/2011].Disponibleen:
www.harrisonmedicina.com
GharibH,PapiniE,ValcaviR,BaskinHJ,CrescenziA,DottoriniME,etal.AACE/AMETaskForceonThyroidNodules.
AmericanAssociationofClinicalEndocrinologistsandAssociazioneMediciEndocrinologimedicalguidelinesforclinical
practiceforthediagnosisandmanagementofthyroidnodules.EndocrPract.200612(1):63102.PubMedPMID:
16596732.Textocompleto
LaRosaGL,BelfioreA,GiuffridaD,SicurellaC,IppolitoO,RussoG,etal.Evaluationofthefineneedleaspiration
biopsyinthepreoperativeselectionofcoldthyroidnodules.Cancer.199167(8):213741.PubMedPMID:2004334
HegedsL.Clinicalpractice.Thethyroidnodule.NEnglJMed.2004351(17):176471.PubMedPMID:15496625
MehannaHM,JainA,MortonRP,WatkinsonJ,ShahaA.Investigatingthethyroidnodule.BMJ.2009338:b733.
PubMedPMID:19286747
MortensenJD,WoolnerLB,BennettWA.Grossandmicroscopicfindingsinclinicallynormalthyroidglands.JClin
EndocrinolMetab.195515(10):127080.PubMedPMID:13263417
PrezUnanuaMP.Actualizacinenmedicinadefamilia:ManejodelapatologatiroideaenAtencinPrimariaIII.Bocio
simple.Enfermedadnodulardeltiroides:bociomultinodularyndulotiroideo.Semergen.200834(10):498501.Texto
completo
PrezUnanuaMP,MateoPascualC,MuozGonzlezY,RuizBeguM,OrtegaInclnN.ActualizacinenMedicinade
Familia:ManejodelapatologatiroideaenAtencinPrimariaI.Cribadodepatologatiroidea.Hipotiroidismo.
Semergen.200834(9):4504.Textocompleto
RagoT,SantiniF,ScutariM,PincheraA,VittiP.Elastography:newdevelopmentsinultrasoundforpredicting
malignancyinthyroidnodules.JClinEndocrinolMetab.200792(8):291722.PubMedPMID:17535993.Texto
completo
RiceCO.Incidenceofnodulesinthethyroid.ArchivesofSurgery.193224:505.
RossDS.Diagnosticapproachtoandtreatmentofthyroidnodules[Internet].UptoDate2010January[acceso
19/5/2011].Disponibleen:www.uptodate.com
RossDS.Overviewofthyroidnoduleformation[Internet].UptoDate2010January[acceso19/5/2011].Disponibleen::
www.uptodate.com
RuizHernndezG,VzquezFornerC,FliquetePerisMV.ValordeladeterminacindelaTiroglobulinasricaydela
GammagrafamedianteIodo131enelseguimientodelcncerdiferenciadodetiroides.AnMedInterna.
200017(12):6426.PubMedPMID:11213579
TanGH,GharibH.Thyroidincidentalomas:managementapproachestononpalpablenodulesdiscoveredincidentallyon
thyroidimaging.AnnInternMed.1997126(3):22631.PubMedPMID:9027275
TuttleRM,BallDW,ByrdD,DanielsGH,DilawariRA,etal.Thryroidcarcinoma[Internet].NCCNClinicalPractice
Guidelinesinoncology2010January[acceso19/5/2011].disponibleen:www.nccn.org
VanderJB,GastonEA,DawberTR.Thesignificanceofnontoxicthyroidnodules.Finalreportofa15yearstudyofthe
incidenceofthyroidmalignancy.AnnInternMed.196869(3):53740.PubMedPMID:5673172

Msenlared
NdulotiroideoenMedline.Buscar
AACE/AME/ETAThyroidNoduleguidelines,EndocrPract.201016(Suppl1).Textocompleto
BomeliSRetal.Evaluationofathyroidnodule.OtolaryngolClinNorthAm.2010Apr43(2):22938,vii.Review.PubMed
PMID:20510711.Textocompleto
HamblyNMetal.Implementationofevidencebasedguidelinesforthyroidnodulebiopsy:amodelforestablishmentof
practicestandards.AJRAmJRoentgenol.2011Mar196(3):65560.PubMedPMID:21343510.
MillerMC.Thepatientwithathyroidnodule.MedClinNorthAm.2010Sep94(5):100315.PubMedPMID:20736109.
PaschkeRetal.Thyroidnoduleguidelines:agreement,disagreementandneedforfutureresearch.NatRevEndocrinol.
2011Mar1.[Epubaheadofprint]PubMedPMID:21364517.

Autores
JonatanMiguelCarrera

MdicoEspecialistaenMedicinaFamiliaryComunitaria(1)

JosefinaCabanelaLpez

MdicoEspecialistaenMedicinaFamiliaryComunitaria(2)

SorayaSoutoPedrouzo

MdicoEspecialistaenMedicinaFamiliaryComunitaria(3)

JoseMaradeMatasLeralta

MdicoEspecialistaenEndocrinologayNutricin(4)

CarmenCostaRibas

MdicoEspecialistaenMedicinaFamiliaryComunitaria(1)

(1)SAPdeFingoy.SERGAS.Lugo.Espaa.
(2)SAPAMilagrosa.SERGAS.Lugo.Espaa.
(3)SAPSanRoque.SERGAS.Lugo.Espaa.
(4)HospitalLucusAugusti.SERGAS.Lugo.Espaa.

http://www.fisterra.com/guiasclinicas/manejonodulotiroideo/

7/8

1/4/2016

GuaclnicadeManejodelndulotiroideo

Elsevier2016

http://www.fisterra.com/guiasclinicas/manejonodulotiroideo/

8/8

You might also like