IMGE

kitabevi

Moritz Wintemitz, (23.12.1863 Avusturya - 9.1.1937 ekoslovakya) Prag

Alman niversitesi'nde Hindoloji ve Etnoloji Profesr olarak grev yapan
Wintemitz, 1922-23 ylnda Hindistan Vivabharati niversitesi'nde misafir
Profesr olarak almtr.
Korhan Kaya, 1959 ylnda Ankara'da dodu. 1981'de A DTCF Hindoloji
Blm'n bitirdi. Ayn blmde 1985'te yksek lisans, 1990'da doktora
renimini tamamlad. J 985'te aratrma grevlisi, l 996'da doent oldu. Halen
A DTCF Hindoloji Anabilim dalnda retim yesidir.
Kaya'nn Eserleri:

Hint Mitolojisi Szl (lmge Kitabevi Yaynlan, 1997, 2002)

Hintlilerde Tann (Kaynak Yaynlan, 1998)

Hint Masallan (Derleme-eviri, lmge Kitabevi Yaynlan, 1998)

Buddhistlerin Kutsal Kitaplar (lmge Kitabevi Yaynlan, 1999)

Hortlan Yirmi Be yks (lmge Kitabevi Yaynlan, 2000)

Hinduizm (Dost Kitabevi Yaynlan, 2001)

Hint-Trk-Avrupa Masallar (lmge Kitabevi Yaynlan, 2001)

Bhagavadgita (eviri, Dost Kitabevi Yaynlan, 2001)

Hint Destanlar (Moritz Wintemitz'den eviri, A DTCF Yaynlan, 1994,

lmge Kitabevi Yaynlar, 2002)

Moritz Wintemitz
A History ofindian Literature, 1927
ISBN 975-533-236-7
imge Kitabevi Yaynlar, 2002
Tm haklar sakldr.
Yaync izni olmadan, ksmen de olsa
fotokopi, film vb. elektronik ve mekanik
yntemlerle oaltlamaz.
1. Bask: 1994 (A DTCF Yaynlar)
2. Bask: Nisan 2002
Sorumlu Yaz ileri Mdr
Hasan Tahsin Benli
Kapak
Nurafer Kars
Dzelti
Olcay Zengin
Bask ve Cilt
Pelin Ofset (312) 418 70

93194

im g e K i t a b e v i
Yaynclk Paz. San. ve Tic. Ltd. ti.
Konur Sok. No: 3 Kzlay 06650 Ankara
Tel: (312) 419 46 10 - 419 46 11 Faks: (312) 425 29 87
lnternet: www.imge.com.tr www.imgekitabevi.com
E-Posta: imge@imge.com.tr imge@imgekitabevi.com
im g e D a t m
Ankara
Konur Sokak No: 43/A Kzlay
Tel: (312) 417 50 95/96 - 418 28 65
.Faks: (312) 425 65 32

l s t a n b ul
Mhrdar Cad. No: 80 Kadky
Tel: (216) 348 60 58
Faks: (216) 418 26 10

Moritz Winternitz

Hint Destanlar
Ramaya:a, Mahabharata, Hariva:ra

Trkesi
Korhan Kaya

ID

IMGE

kitabevi

indekiler

nsz
kinci Baskya nsz
eviri v e Okunular zerine
Destanlarla lgili Ksa Bilgiler
Ramaya:.a Destan
Mahabharata Destan
Harivara Destan
Kaynaka

7
11
13
15
21
37
101
111

.............................................................................................

.................................................................

...................................................

................ ..................................

.....................................................................

.................... ............................................

..................... .............................................

...................................................................................

nsz

Hindistan'da, destanlarn ve destanclm ok byk bir de

eri vardr. Hintliler atalarna "Bharata" derler. Mahabharata
"Byk Bharata" savan anlatr. Ne zaman olmutur? Tari
hi pek bilinmez; ancak savan geliimi ve oluumu ok g
zel anlatlr. Kahramanlar nce sz, sonra da ok atrlar bol
bol... Yudhishthira bilgeliin temsilcisidir. Tanr Dharma'nn
olu olarak kabul edilir. Bhima'nn babas Vayu, Arcuna'nn
ndra'dr. Nakula ve Sahadeva ise, ikiz olduklar iin, ikiz
tanr Avin'den tremilerdir. Tanrsal yanlar byle! Oysaki
babalar Pa:c;lu adnda soluk tenli bir insandr. Kardei
Dhrtarashtra ise krdr. Her ikisi de Kuru soyundandr.
Ama sadece Dhrtarashtra oullar "Kurular" diye arlr.
Dierleri "Pa:c;lu c:>ullar"dr. Kurular, kt kalpli Duryod
hana ile 99 kardeinden oluur. Anlamazlklar ve bunu izle
yen sava, ite bu iki akraba kral ocuklar arasnda olur.
Ariler sava bir rkt. Hindistan'a kuzeyden geldikleri
zaman tarih sa'dan nce 1500 veya 1250 yllarn gsteriyor-

Hint Destanlar

du. Tarihler pek kaba ama bilim adamlarnn tahminleri by

le! Rama ise bir byk raca olarak, Ari kurum ve dncele
rini Hindistan'n gneydeki en u noktasna kadar yayan ki
i olarak dnlr. Mitolojik ve dinsel ynden ise o, tanr
Vish:u'nun ta kendisidir. Dnya, zalim cin (rakshasa)
Rava:a'nn ktl altnda inim inim inlemektedir. Vish:u
cennetten yere iner ve Rama klna brnerek bu dnyay
kurtarr. Ona, kardei Lakshmana ve maymun dostu
Hanman yardm ederler. Kars Sita ise onun en byk da
yana, ei, sevgilisi, her eyidir.
Her iki destan da Hindistan'da ok sevilir ve kutsal ola
rak kabul edilir. Mahabharata Hint televizyonlarnda dizi
film olarak oynatlmaktadr. Ramaya:a ise, sadece Hindis
tan'da deil, komu lkelerde ve adalarda, mzikli ve dansl
tiyatro olarak oynanr; akllardan hi kmayan o olaylar, de
falarca yinelenir.
Bu almada nce Ramaya:a ve Mahabharata destanla
ryla ilgili ksa bilgiler verilmi, daha sonra her destann
zetleri sunulmutur. Bu zetler Moritz Winternitz'in Hint
Edebiyat Tarihi kitabndan* evrilerek hazrlanmtr. Ayrca
ayn kitabn, destanlarla ilgili bilgiler veren ksmlarndan
yararlanlmtr; ancak hedef okuyucu kitlesi gz nnde bu
lundurularak, sadece destan konular vermekle yetinilmitir.
nk amacmz, Hindoloji dalnda renim gren renci
lerin ve merakllarn destanlarn konularn ncelikle doru
bir kaynaktan renmelerine yardmc olmaktr.
Winternitz, asl Almanca olan, ngilizceye Bayan S. Ket
kar tarafndan evrilmi olan eserine nce Veda dnemi ede
biyat ile balar; sonra Epik edebiyat, Pura:alar ve Tantra
edebiyat anlatlr. Eserinin II. cildi ise, tamamen Budahist
ve Caynist edebiyata ayrlmtr. III. cilt ise masal edebiyat,
Wintemitz, M., A History of Idia Literatre, c. !., University of Calcut
ta, 1927; Ramaya:a iin s. 480-95, Mahabharata iin s. 328-75, Hari
varp.a iin s. 446-52.

nsz

iir ve bilimsel edebiyat zerinedir. u anda bize en gerekli

olan konular, Hint Halk Destanlar' dr. Onun iin de ncelik
le bunlarn, zet biiminde de olsa, bilinmesinde yarar g
rlmtr.
eviri ksmlardaki dipnot aklamalarnda, ayet ak
lama Winternitz'e aitse, (W) iareti koymak gerei duyul
mutur.
Bu almamz, rencilerimizin ve genel okuyucunun
ihtiyalarn karlad lde bize mutluluk verecektir.

Do. Dr. Korlan Kaya

kinci Baskya nsz

Hint Halk Destanlar isimli evirimin Hint Destanlar adyla

ikinci basksnn yaplmasndan byk mutluluk duymakta
ym. Bunun nedeni, halkmzn Hint kltrne gsterdii
byk ilgidir. Hint kltrnn yaptalar olan bu dev eser
ler renildike insanlar, yaamlarnda deiik ve ilgi ekici
baka renklerin de var olduunu grerek, kendilerini daha
mutlu hissedeceklerdir.
Almanya'da ve Avrupa'nn birok lkesinde ok byk
Hindologlar yetimi ve bunlar yaptklar grkemli alma
lar ve klasik eserlerin zgn evirileriyle Avrupa kltrne
ok ey katmlardr. Bunu, sadece smr dzeninin seme
resi olarak aklamaya alan dnceleri ok da hakl bul
duumu syleyemem. Batl kafada aratrma merak vardr.
Bat insannda var olan bu merak bizde de vardr, yeter h
bizim aratrmaclarmza destek verilsin, olanak tannsn.
Grev yaptm Dil ve Tarih-Corafya Fakltesi'nde birok
yetenekli aratrmac, yeteneklerini yeertip coturacak siste-

12

Hint Destanlar

min desteini grmek isteindedirler. Byle bir destei,

DTCF'nin yneticileri olan Dekan Prof. Dr. Necdet Adaba,
Dekan yardmclar Prof. Dr. Rezzan Kzltan ve Prof. Dr. Ca
hit Gnbatt salamaktadrlar.
Tm kltrlere ve bu arada Hint kltrne ok nem
veren ve aydnlanma yolunda aba gsteren biz aratrmac
lara her zaman destek veren mge Kitabevi Yaynlar'na ve
deerli Refik Tabak'ya burada "kltr tantmna yapt
katkdan dolay" teekkr etmeyi bir grev saymaktaym.

Do. Dr. Korhan Kaya

eviri ve Okunular zerine

Sanskrit dilinin okuma ynnden Trke'ye zor gelen bir ya

ps olduunu syleyemeyiz. Bu dilde, Latin harflerine ev
rilmi szckleri okurken, stlerine ve altlarna konan imler
den yararlanmaya almak gerekir. zellikle stlerine ko
nan izgiler ok nemlidir. nk o sesin uzun (dierinin
iki kat) okumasn salar.

NLLER:

Ksa
a aslan gibi
i it
u dut
r rica

Uzun
a hala gibi
i (l) "
u tu (t'.l) "

Bu durumda Pa:iu, Paandu/biiminde, Satyavati,/Satya

vatii/biiminde, uluka,/uluuka/biiminde >krshna< da/
krina/ biiminde okunmaldr.

14

Hint Destanlar

ift nliiler:
e .. yem .. gibi; ai ..aidat.. gibi; o ..torba gibi; au .. maun . . gibi

NSZLER:

Grtlak Sesi
Damak
Kafa
Di
Dudak
Yar Sesli
Nefes Sesi
"

ka
kha ga gha na
a
ha ca cha fia
da dha na
ta
tha
da dha na
tha
ta
pa
pha ba bha ma
ya
ra
l a va
ha Visarga: J: Anusvara: r

inde nefes sesi bulunan (kha, dha, pha gibi) nszleri

okurken, o nefes sesini de okumaya almak gerekir. rne
in "Bharata"y,/Bharata/ya yakn olarak okumak gerekir.
Bu szc /Barata/ diye okumak yanltr.
ngilizce'de <j> sesi /ce/ sesini karlad iin /Arcuna/
>Arjuna< olarak yazlr. Trke'de /ce/ sesi >c< harfi ile
gsterildiinden, biz bunu >Arcuna< diye yazmal ve oku
malyz. Sanskrit dilinde iki tane /e/ sesi vardr. Bunlardan
>sh< ile yazlan da / e/ biiminde okunur. rnein
>Krsh::a< szcn /Krina/ diye okumamz gerekir. Al
tnda nokta olan harfler, noktaszlarna gre biraz daha fark
l okunmakla birlikte, syleyii bozan ok byk bir zellik
yoktur. rnein /na/ seslerinden hangisini grrsek gre
lim, bunu /na/ diye okumamz durumunda byk bir hata
yapm olmayz.

Destanlarla lgili Ksa Bilgiler

Destanlarn ekirdek konularna bakldnda, Mahabharata

Ramaya:.a'dan daha eski gzkmektedir. Ancak Ramaya
:.a'nn yazya geirilip, bitirilii (yaklak M 2. yzyl)
Mahabharata'dan d aha nce olduu iin, d aha eski bir des
tan olarak kabul edilir.
RAMAYANA, ncelikle Buddhist inantan etkilenmi
tir ve halk arasnda yaayan baladlar, destan bitirilmeden
nceki zaman iinde, sk sk destan anlatmlarnda kullanl
mtr. Destan, daha sonra Hinduizm'in Vish:.u mezhebinin
etkisi altna girerek, tamamen Hindulatrlmtr.
Ramaya:.a, 24.000 beyit (loka) ve 7 blmdr. (ka:.la)
Mahabharata ise 100.000 beyit ve 18 blmden (parvan)
oluur. Destandan ok bir Pura:.a (Efsanevi yk Biimi)
karakteri gsteren Hariva:qa ise 35.000 beyit ve 3 blm
dr.
Destanlar ok geni bir alan etkileri altna almlardr.
Ramaya:.a'nn yayld alanlarn balcalar unlardr: Cava

16

Hint Destanlar

adas, Endonezya, Malezya, Filipinler, Kamboya, Tayland,

Laos, Burma, Japonya, Nepal, Seylan, Moolistan. Destan,
bu blgelerin kendine has yaps iinde biraz deitirilmi
olarak anlatlr. Bugn Hindistan'da en ok sevilen ve tutu
lan anlatm ise, Tulsi Das'n (1532-1623) Ram arit Manas
(Rama'nn Yaptklarnn Biriktii Gl) adl eseridir.
Rama, bir sava (kslatriya) ocuu olmakl_a birlikte,
srgne gidii srasnda bir Buddhist gibi uysal ve yumuak
tr. Sugriva iin Valin'i ldrmesi, aslnda kallee bir davra
ntr. Bunun dnda genelde iyi bir insan portresi izer. Da
aratha sznde duran kral; KaikeyI ise olu iin ktl
bile gze alan iyi bir anne, fakat kt bir kiidir. Lakshma:a
karde ballna, sna ise e ballna iyi birer rnektir.
Bharata ise, aabeyi Rama'ya balln gstermeyi ihmal et
mez. Rava:a da, destandaki en kt ve zalim karakterdir.
MAHABHARATA Destan'nda ilk nce grlenler,
Vish:u inancnn egemen olmad zamanlarn ba tanrlar
Yedik tanrlar, ndra, Agni, Soma vs. dir. Destan, daha son
ra, Vish:u mezhebine bal din adamlarnn egemenlii al
tnda yeniden biimlendirilmitir. Ancak destanda, erdem ve
adalet tanrs Dharma'nn ve "Dharma Anlay"nn da b
yk bir nemi olduu grlmektedir.
Mahabharata'nn konusundan esinlenerek eser yaratm
birok sanat vardr. rnein Harsha, Magha ve Bhasa.
Bunlarn iinde en dikkat eken air, Kalidasa'dr (MS 3-4.
yzyl). Onun, destan iindeki bir ykden (1, 68-75) yola
karak yaratt akuntala adl eseri ok nldr.
Mahabharata'y ilk okuyanlar Stalar'd (Arabaclar).
Sta, kraln ba danman ve en gvendii kiiydi. Hukuk
sal sorunlara karr, soykt tutar ve saz airlii yaparlar
d. K:sh:a da bir arabacdr ve destanda, akl ve doast
yetenekleriyle, Pa::J.u kardelere byk yardmlarda bulu
nur. zellikle Bhishmaparvan (25-42) blmnde Arcuna'ya

Destanlarla lgili Ksa Bilgiler

17

okuduu "Tanrsal ark" (Blagavadgftti) ok nemlidir. zle

yen dnemlerde din adamlar (brahmanlar), stalar, bulun
duklar gl konumdan indirerek, yerlerine gemiler ve
destan anlatcl iini de tekellerine almlardr.
700 beyitten oluan Bhagavadgita'nn yazar belli deil
dir ve byk bir olaslkla destana sonradan eklenmitir.
Krshl).a, tpk Rama gibi, tanr Vishl).u'nun insan olarak be
denlemi halidir. Bu duruma Avatara denir. Sava ncesi,
cesaretini yitirmi olan Arcuna'ya cesaret vermek iin, ona
felsefesini aklar ve onu yreklendirir. Buna gre "benlik"
diye bir ey yoktur. Sen-ben hep ayn varln paralaryz
dr. Bugn savata ldrlecek kiiler, yarn bir baka be
dende yeniden doacaklardr. Bilge kii, Krshl).a tarafndan
belirlenen Yoga yolunu izlemelidir.
Bhagavadgita'da Vedalardan, Brahmanalardan, Aral).
yakalardan ve zellikle de Upanishadlardan izler bulmak
olasdr. Dolaysyla bu kitap iin "Hint dncesinin aynas
dr" diyebiliriz.
Mahabharata destannda yer yer hayvanlarn konutu
rulduu (fabl tr) pasallara da rastlanr. Bunlar, daha son
ra ortaya kan Panatantra masal serisine kaynaklk etmi
olabilir. Peri masallarna veya kahramanlarla ilgili masallara
da rastlanr. Bunlara en iyi rnek, Nala ile DamayantI ve
SavitrI ile Satyavan ykleridir. Brahmanlarn gcn ven
ve egemenliklerini pekitiren brahman efsanelerine en iyi r
nekler ise yavana yks ile Parikshit yksdr.
HARVAly1A Destan, Mahabharata'nn eki olarak ka
bul edilir. Tanr Vishl).u'nun bedenlemi hali olan Krsh1).a'nn aklar, maceralar ve kahramanlklarn anlatr. Ge
nelde Vishl).u mezhebinin bir vg aracdr. Dier iki desta
na kyasla olduka nemsiz bir yapttr. erii Vishl).u
Pural).a ve Bhagavata Pural).a'ya benzer.

RAMAYANA DESTANI

Ramayal).a Destan*

"Valmiki ormanda, nehir kenarnda dolarken, imlerin

zerinde neeyle ark syleyen, hoplayp zplayan bir ul
luk ifti grr. Aniden kt kalpli bir avc kagelir ve erkek
kuu okuyla ldrr. Ku kanlar iinde yerde rpnrken,
onun ei feryat figan ederek alamaya balar. Valmiki ok
kederlenir ve avcya beddua okur. Ancak okuduu bu lane
tin szleri bir beyit halini alr. Sonra tanr Brahma ortaya
karak aire, ayn iir lsyle Rama'nn yaptklarn anlath
rr."
1.

Kitap: B ala-ka;.9-a (Rama'nn Genlii)

Koala lkesinde, Ayodhya ehrinde, gl ve bilge kral Da

aratha hkm srmektedir. O, uzun zamandr ocuk sahibi
olamamaktadr. Bir at kurban treni (avamedla) dzenle
meye karar verir. Ermi hyap'.ga bu byk treni dzenWinternitz, s. 480-95.

Hint Destanlar

22

!emekle sorumludur. Onun kurban trenleri ocuk salama

asndan ok etkilidir. Bu sralarda, gkteki tanrlarda ey
tan Rava:a'dan ikayetidirler. Hepsi Vish:u'ya dnerek,
ondan, insan klna girip Rava:a'y ldrmesini rica eder
ler. Vish:u kabul eder ve dnyaya Daaratha'nn olu olarak
doar. Bylece at kurbanndan sonra, kral Daaratha'nn
kars ona drt ocuk dourur. Kausalya Vish:u'nun bedeni
ne girdii Rama'y, KaikeyI Bharata'y, Sumitra da Laks
hma:a ve atrughna'y dourur. Bu drt prensten en by
g olan Rama, babasnn en gzde evlad olur. Lakshma:a
da aabeyine ok baldr. Onun istedii her eyi yerine geti
rir.
ocuklar byyp birer yetikin olduklarnda ermi
Vivamitra, Daaratha'nn sarayna gelir, Rama ve Laks
hma:a onunla birlikte eytanlar ldrmeye giderler. nk
ermi bunlara sihirli silahlar vermitir. Vivamitra, te yan
dan, Videha kral Canaka'nn sarayndaki prenslere de yar
dmc olmaktadr. Bu kraln Sita adnda bir kz vardr. Bu
kz sradan bir lml d eildir. nk, kral sabanla tarlay
srerken, topraktan kmtr ve bu yzden ona "saban izi"
anlamnda Sita denmitir. Canaka onu kz olarak kabul et
mi ve yle bytmtr. Kral kendi kendine bir sz vermi
tir. Bu sze gre kzn, yay geren kiiye verecektir. Birok
prens yay germeyi dener ama baaramaz, Rama ise yay he
men gerer, hatta yay ikiye bler. Kral kzn ona verir. B
yk kutlamalarla Rama ve Sita evlenirler. Uzun yllar birlik
te mutlu yaarlar.
il.

Kitap: Ayodhya-kanda (Ayodhya'da)

Daaratha yalanmaya baladn fark ettiinde en sevdii

olu olan Rama'y tahta geirmeye karar verir. Bunun iin
ermi Vasishtha'ya ta giyme treniyle ilgili gerekli hazrlk
lar da yaptrtr. Bu gelimeleri izleyen kralie KaikeyI'nin

Ramaya:a Destan.

23

kcmbur hizmetisi, hanmn, kendi olu Bharata'y tahta

aday gstermesi iin kkrtr. Kral daha nce karsna, iki is
teini yerine getireceine dair sz vermitir. KaikeyI kocas
nn bu zaafndan yararlanarak, ondan, Rama'y on drt yl
iin srgne gndermesini ve olu Bharata'y tahta geirme
sini ister. Kraln bu duruma ok can sklr; ama Rama, ba
basnn verdii szn yerine gelebilmesi iin srgne git
mekte bir an bile tereddt etmez. Annesi Kausalya ve teki
kardei Lakshma;a, onu alkoymak iin ok aba sarf eder
ler ama baaramazlar. O, babasnn szne sadk kalmas
iin uramann, kendisi iin en byk grev olduunu sy
leyerek, srgne gitmekte srar eder. Kars Sita'ya da hemen
ormana srgne gitmeye karar verdiini haber verir. Ona,
Bharata'ya dosta davranmasn, Daaratha'nn saraynda er
demli ve iffetli bir yaam srdrmesini, babasna ve annele
rine1 itaatle hizmet etmesini tler. Ancak Sita, hibir g
cn kendisini, kocasn izlemekten alkoyamayacan syler
ve bir kadnn grevlerini ok arpc szlerle dile getirerek
itiraz eder.
Rama onu niyetinden caydrmak iin, orman yaamnn
tehlikelerini ve korkunluunu anlatr. Ancak o, kararnda
srar eder ve SavitrI'nin, kocas Satyavat' izledii gibi, ken
disinin de onu izleyeceini syler.
Bunun zerine Rama, Sita'nn kendisiyle ormana gelme
sine raz olur. Tabii sadk Lakshma;a da onlarla gelmekte
dir. Aa kabuklarndan yaplm elbiselerle herkesin hay
ran baklar altnda kahraman srgn yolculuuna kar
lar.
Ancak kral Daaratha, olunu kaybetmekten dolay
duyduu kederi yenememitir. Onun srgne gidiinden
birka gn sonra, huzursuz uykusundan geceyars uyanr.
Genliinde ilemi olduu bir gnah hatrlar. Onu Kau1

Rama, babasnn btn kanlarna "anne" diye hitap etmektedir (W).

24

Hint Destanlar

salya'ya anlatr. Bir keresinde kazayla gen bir ileciyi ldr

mtr ve onun babas da ona "dilerim sen de olunu kay
betmenin acsyla yaarsn" diye beddua etmitir. te imdi
bu beddua yerine gelmektedir.
Daaratha'nn lmnden sonra, Racagrha'da oturmak
ta olan Bharata, Ayodhya'ya gelir. Annesi ve danmanlar
tarafndan karlanarak tahta kartlr. Ancak Bharata tahtn
Rama'ya ait olduunu syler ve gidip onu geri getirmek is
ter. Ordusuyla birlikte ona yetimek zere yola kar. O sra
da Rama, itrakuta tepelerinde Sita'ya, krlardaki manzara
nn gzelliini anlatmaktadr. Bu srada yaklamakta olan
ordunun havaya kaldrd toz bulutu grlr; sonra da sesi
duyulur. Lakshma::a hemen aaca trmanr ve yaklamakta
olan Bharata'nn ordusunu grr. nce bunun bir dman
ordusu olduunu zannederek heyecanlanr. Fakat daha son
ra bunun Bharata'nn ordusu olduunu anlar. Bharata, ordu
sunu geride brakarak, tek bana yaklar. Rama'ya doru
gelerek, kendisini ayaklarnn dibine atar ve iki karde ku
caklarlar. Bharata, kendini ve annesi KaikeyI'yi ayplaya
rak, Rama'ya babalarnn lm Haberini verir ve ondan geri
dnp tahta gemesini ister. Rama ise onu ve annesini ayp
lamadn syler ve lm bile olsa, babasnn sznden
kmayarak, on drt yl orman hayat yaayacan bildirir.
Bharata'nn abalar bounadr. Merhum babasnn ardndan
cenaze gereklerini yerine getiren Rama, btn yakarlara ve
alamalara aldr etmeden, szn yerine getirmekte srar
eder. Babas iin gzyalar dkmekte olan kardeini, varl
n geicilii ve lmn kanlmazl konularnda doku
nakl konumalaryla yattrr.
Rama'y tahta kmaya davet etmek iin danmanlar da
gelmitir. Bunlardan biri olan Cabali, byk bir heretiktir ve
nihilist dnceleri savunmaktadr. Cabali de Rama'y ah
laksal ekincelerden kurtarmaya alr. Ona, herkesin kendi
si iin yaadn, kimsenin anne veya babas iin zlmeme-

Ramaya1Ja Destan

25

si gerektiini, lmn her eyin sonu olduunu syler. Bu

nun dndaki konumalar, kurnaz din adamlarnn hediye
_
ler elde etmek iin syledikleri szlerdir. Olbali bu nedenle
Rama'nn hi ekinmeden tahta gemesini syler. Rama ise
bu nihilist dnceleri iddetle reddeder. Drst din adam
Vasishtha da, Rama'nn yerine btn ileri yrtmek zorun
da kalr. Rama kardeine, bir krallk sembol olarak, ayakla
rndaki arklar verir. Bharata Ayodhya'ya geri dner ve
Rama'nn arklarn tahtn zerine koyar; kendisi ise ika
metgahn Nandigrama'ya tar ve Rama adna devlet ileri
ni oradan ynetir.
111.

Kitap: Ara:ya-ka:9a (Orman Hayab)

Srgne gidenler Da:c;laka ormannda yaamaya baladkla

rnda, orada yaayan ileciler, kendilerini Rakshasalardan
korumas iin Rama'ya yalvarrlar. Rama da onlara sz ve
rir. Bu andan itibaren korkun canavarlara kar amansz
mcadeleler verilir. ldrlenlerin ilki Viradha adndaki
insan yiyen devdfr. Srgn ekibinin Rava:a'nn kzkardei
rpanakha ile karlamas ise yaamsal nem tayan bir
andr. Bu dii dev Rama'ya ak olur ve ona evlenme teklif
eder. Rama ise, on, henz evlenmemi olan kardei Laks
hma:a'y nerir. Lakshma:a onu kmseyerek reddeder.
fkeye kaplan dii dev tam Sta'y yutmak zereyken, Laks
hma:a onun kulaklarn ve burnunu keser. rpanakha in
leyerek oradan kaar ve kardei Khara'ya gider. Khara nce
14, sonra ise 14.000 Rakshasa ile saldrr. Fakat Rama hepsi
ni ldrr. Son olarak Khara'nn da lmesinden sonra
rpanakha, okyanusun tesindeki efsanevi Lanka adasna
kaar. teki kardei on bal dev Rava:a bu adann kraldr.
Onu Rama'ya kar kkrhr ve cn almasn ister. Ayn
zamanda ona Sta'nn olaanst gzelliinden sz ederek,
onu karmak suretiyle kars yapabileceini de syler. Bu-

26

Hint Destanlar

nun zerine Rava:a kall<-ar; altndan yaplm arabasna bi

ner; havadan okyanusu geerek kar tarafta bir ileci gibi
yaamakta olan dostu iblis Mara ile buluur. Mara'nn
yardmyla Srta'y koruyucularndan ayrmay ve sonra da
alp karmay baarr. Onu arabasna koyar ve havadan ua
rak karr. Sna yksek sesle yardm ister. Daaratha'nn eski
bir dostu olan akbaba Catayus, havadan uarak gelir ve
Rava:.a'nn arabasna arpar,. fakat Rava:.a'y engelleyemez.
On bal eytan, Srta'ya trnaklaryla yaparak, yoluna de
vam eder. Havada srklendii iin, Sna'nn salarndaki i
ekler ve bacaklarndaki halhallar yerlere der. Rzgar tara
fndan dallar hrdatlan aalar ona "korkma" der gibidir.
Nilfer iekleri sevgili dostlar iin yas tutarcasna boyunla
rn bkmlerdir. Aslanlar, kaplanlar ve dier vahi hay
vanlar SUa'nn glgesi ardndan adeta fkeyle koarlar. A
lar gibi akan elaleler ve ellerini yukar am yalvaran da
tepeleri Sna iin inlemektedirler. Inlar kararm ve bedeni
solmu olan yce gne bile SUa'nn karlmasna alamak
ta ve "eer Rava:.a Rama'nn kars Sna'y karacaksa, artk
bu dnyada adalete, geree, dorulua ve safla daha faz
la yer verilmesin" demektedir (III, 52: 34-39). Rava:.a hibir
eye aldr etmeden okyanusu geerek Lanka'ya varr ve
Sna'y haremine yerletirir. Onu saraynda gezdirir ve sahip
olduu btn grkemli mal varln ve llmez zenginlii
ni gstererek, vnr. Tatl szlerle onu kandrmaya alr
ve kars olmasn ister. Ancak Sna onu fkeyle reddeder ve
Rama'ya olan balln asla kaybetmeyeceini, kendisinin
klna dahi dokunmayacan syler. Bunun zerine Rava:.a
onu korkutma yolunu dener ve eer kendisini on iki ay iin
de teslim etmez ise, onu paralara ayracan ve kahvalt
olarak yiyeceini syler. Bu konumalardan sonra Sna, ye
raltndaki bir odaya konarak, dii Rakshasalardan oluan
gardiyanlarn eline teslim edilir.
Bu srada Rama ve Lakshma:.a geri dnm ve kulbe-

Ramaywa Destan

27

yi bo grnce byk bir korkuya kaplmlardr. Bo yere

ormanda Sita'y ararlar. Rama alayarak aalara, nehirlere,
dalara ve hayvanlara einin nerede olduunu sorar; fakat
hibir yant alamaz. Sonunda Sta'nn salarndan den i
ekleri ve vcudundan den mcevherleri bulurlar. Daha
sonra Rava:a'nn arabasndan den paralar; etrafa dal
m silahlar ve bir dv olduunu gsteren izleri bulurlar.
Rama, Sita'nn Rakshasalar tarafndan ldrldn d
nerek, lgna dner ve btn dnyay yok edeceini syler.
G oklaryla dolduracak, rzgarn esiini durduracak, g
nein nlarn yok edecek ve dnyay karanla boacaktr.
Dalarn tepelerini savurarak, glgeleri kurutacak, okyanus
lar yok edecek, aalar kknden skecek hatta ve hatta,
ayet Sita'y geri vermezlerse, tanrlar bile yok edecektir.
ok zlm olmasna ramen Lakshma:a, Rama'y yat
trmay baarr ve yeniden aratrmaya devam ederler. So
nunda, kanlar iinde, yerde kvranan akbaba Catayus'u bu
lurlar. lmek zere olan ku, onlara olup biteni anlatmaya
alr; fakat szlerini bitiremeden lr. Gneye doru yol
culuklarna devam eden iki karde, mthi bir lanetin etki
sinden kurtulan, Kab<ndha adndaki basz canavara rastlar
lar. Kabandha, lanetten kurtuluunun minnettarl iinde
Rama'ya, maymun kral Sugrv
: a ile dostluk kurmasn tavsi
ye eder.
iV. Kitap: Kishkindha-kal).ga (Kishkindha'da)
ki karde Pampa glne varr. Buradaki manzara Rama'y
derin bir melankoliye iter. nk mevsimlerden ilk&ahardr
ve tabiat uyanmaktadr; o ise sevgilisinden ayr yaamakta
dr. Burada maymunlar kral Sugriva ile karlarlar.
Sugrv
: a onlara kardei Valin'in kendisini tahttan uzaklatr
dn ve karsn da kardn anlatr. Rama ile Sugr:va
dost olurlar. Birbirlerine yardm edeceklerine dair sz verir-

28

Hint Destanlar

ler. Kishkindha'da, Valin'in yaad yerde iki maymun kar

de arasnda bir sava cereyan eder. Sugriva'nn yardmna
Rama koar ve Valin'i ldrr. Sugriva yeniden kral seilir.
Valin'in olu Angada ise tahhn mirass olur.
Sugriva'nn danmanlar arasnda en akll olan, rzgar
tanrsnn olu olan Hanman'dr. Sugriva ona ok gven
mektedir ve onu, Sita'y bulmakla grevlendirir. Angada'nn
komutasnda byk bir maymun ordusuyla, akll Hanman
gneye doru yolculua kar. Birok maceradan sonra, ak
baba Catayus'un kardei Sampati ile karlarlar. Sampati
onlara bir keresinde kardeiyle birlikte, gnee doru yar
yaparken kanatlarnn nasl yandn anlatr. te o gn bu
gndr Vindhya tepelerinde aresiz oturmaktadr. Bununla
beraber Sita'nn Rava:a tarafndan nasl karlp Lanka'ya
gtrldn grmtr. Onlara Lanka'nn bulunduu ye
ri tarif eder. Maymunlar okyanus kysna inerler. nlerinde
ki dalgalarla dolu usuz bucaksz denizi grnce, bu mesafe
yi aamayacaklarn dnerek zntye kaplrlar. Ancak
Angada onlara umutsuzlua kaplmamalarn syler; nk
umutsuzluk "hpk fkeli bir ylann bir ocuu ldrmesi gi
bi insan ldrr" (iV, 64, 9). Bir toplanh yapp, kimin en
uzun srayacan tartrlar. Grnen odur ki en uzun s
rayan Hanman'dr. Hanman, Mahendra tepesinin stne
kar ve sramaya hazrlanr.
V. Kitap: Sundara-kal).cJ.a (Gzel Blm)
Hanman ylesine gl bir sray yapar ki, Mahendra te
pesini kknden sallar ve zerinde yaayanlarn korkuya
kaplmasna neden olur. Ge ykselerek okyanusu hava
dan geer. eitli maceralar ve mucizelerle dolu drt gnlk
bir uutan sonra Lanka'ya varr. Bir tepenin zerinden eh
re bakar; bu ehri ele geirmek ona olanaksz gibi grnr.
Kendini bir kedi kadar kltr ve gnbahmndan sonra

Ramayaa Destan

29

ehre girer. blislerin ehrini, en kuytu yerlerine kadar gz

lemler; zellikle havada umay alkanlk haline getirmi
olan Rava:a'nn muhteem arabas Pushpaka dikkatini e
ker. Daha sonra Rava:a'nn haremine girer ve orada nl
Rakshasa'y gzeller arasnda yatarken grr. Uzun ye yoru
cu bir araytan sonra, nihayet derin keder iinde bulunan
Sita'y Aoka koruluunda bulur. Kendisini tantr; Rama'nn
dostu ve elisi olduunu syler. Sita da ona, Rava:a'nn ken
disini yemeye yemin ettiini ve ayet Rama hemen kurtar
maya gelmezse iki aylk mr kaldn syler. Hanman ise
Sita'ya, Rama'nn kesinlikle onu kurtarmaya geleceini sy
leyerek, onu yattrr.
Daha sonra Hanman, tekrar okyanusun zerinde ua
rak, kendisini beklemekte olan maymunlara ular ve onlara
Lanka'daki maceralarn anlatr. Sonra Rama'ya gider; Sita'y
nasl bulduunu anlatarak, onun mesajn iletir.
VI. Kitap: Yuddha-ka:c;la (Sava lm)
Rama, baarl keif ve elilik hareketinden dolay Han
man' kutlar ve ona sevgiyle sarlr. Ancak, okyanusu a
mann zorluunu dnerek, kedere kaplr. Sugriva, Lan
ka'ya bir kpr kurmay teklif eder. Hanman, Rava:a'nn
ehrini ve bu ehrin en sk korunan yerlerini ayrntl ofarak
anlatarak, maymun ordusunun ileri gelen kahramanlarnn
bu ehri zapt edebileceini syler. Bunun zerine Rama, or
dusuna yry hazrl emri verir ve ok gemeden hey
betli maymun ordusu gneye, deniz kenarna doru yola
kar.
Maymun ordusunun Lanka'ya doru yrdkleri ha
beri ular ulamaz Rava:a, gl Rakshasa danmanla
rndan oluan meclisini toplar. Btn danmanlar vc
szlerle Rava:a'y savaa kkrtrken, Rava:a'nn kardei
Vibhshana bu savan yararsz olduuna iaret ederek, ona

30

Hint Destanlar

Sita'y geri vermesini tler. Rava:.a buna ok kzar ve kar

deini kskan ve kt niyetli olmakla sular. Bir kraln veya
bir kahramann en byk dmannn akrabalar olduunu
syler. Bu szlerden gururu krlan Vibhshana, yannda
drt Rakshasa ile birlikte, okyanusu havadan aarak
Rama'nn yanna gelir ve ona katlr. Vibhishana'nn neri
siyle Rama, kendisine okyanusu gemekte yardm etmesi
iin Okyanus Tanrs'na yalvarr. Okyanus Tanrs da, ba in
aat tanr olan Vivakarman'n olu maymun Nala'y a
rr ve ona, okyanusun stne bir kpr yapmasn syler.
Rama'nn emriyle maymunlar, aalar ve kayalar srkle
yerek getirirler ve birka gn iinde okyanusun zerine bir
kpr kurulur. Btn ordu bu kprden geerek Lanka'ya
ular.
Rava:.a'nn ehri maymun ordusu tarafndan kuatlr.
Rava:.a, genel bir harekat iin emrini verir. Sava balar; her
iki ordudan da baz kahramanlar lr. Rama'nn tarafnda
gze arpan ba kahramanlar Lakshma:.a, Hanman, Anga
da ve ay kral Cambavat'tr. Rava:.a'nn en gzde savas
ise, istedii an grnmez olabilen ve her trl sihir gcne
sahip olan z olu ndracit'tir.
Savan bir annda Rama ve Lakshma:.a ok tehlikeli ya
ralar alrlar. Ancak gece bastrdnda, ay kral Cambavat'n
tavsiyesiyle Hanman, Kailasa dana uar ve oradan, insan
lar iyiletirmeye yarayan, ifal drt bitkiyi getirmeye alr.
Bu bitkiler sakl olduundan, Hanman da olduu gibi
kaldrr ve onu sava alanna getirir. ifal bitkilerin kokular
etrafa yaylr yaylmaz Rama, Lakshma:.a ve dier yaralla
rn hepsi hemen iyileirler. Daha sonra Hanman, da gt
rp tekrar yerine koyar.
Bir baka sefer, sihir gcne sahip olan indracit, sava
arabasyla ehirden dar kar ve sihirle yaratt bir sahte
Sita'nn, Hanman ve Lakshma:.a'nn gz nnde, ban
keser. Dehete kaplan Hanman, Rama'ya koar ve Sita'nn

Ramayaa Destan

31

ldn syler. Bu haberi duyan Rama yklr. Lakshma:a

alamay bir yana brakr, ac szlerle Talih'ini eletirir. Fa
kat ok gemeden Vibhishana, bunun ndracit'in bir hilesi
olduunu syler ve herkesi yattrr. Daha sonra iddetli bir
delloda, Lakshma:a ndracit'i ldrr.
Olunun lm zerine lgna dnen Rava:a, fkeyle
sava alanna frlar. Rama ile Rava:a arasnda gnler geceler
sren korkun bir dello olur. Rama'nn yardmna tanrlar
yetiir; zellikle arabas ve silahlaryla tanr ndra yardm
eder. Rama, Rava:a'nn balarn defalarca uurmasna ra
men, her seferinde yeni bir ban ortaya ktn hayretle
grr. Sonunda Rama, tanr Brahma'nn yaratt bir silahla
onun kalbini delmeyi baarr. Maymun ordusunda byk
bir coku hasl olur ve btn Rakshasalar kaarlar.
Rava:a'nn cenazesi gzel bir trenden sorira kaldrlr.
Rama onun yerine Vibhishana'y Lanka'ya kral olarak atar.
Rama Sita'y aratr ve ona byk zafer haberini gnde
rir. Fakat daha sonra onu btn maymunlarn ve Rakshasa
larn gz nnde reddeder. nk o ana kadar dt al
aka durumdan yeterince rezillik ekmitir ve artk buna
daha fazla dayanamayacaktr. Zira, baka bir erkein kuca
na oturmu ve kendisine ehvetli gzlerle baklm bir ka
dnn Rama tarafndan e olarak kabul edilmesi mmkn
deildir. Bunun zerine Sita, Rama'nn haksz phelerine
kar, ac bir feryatla yerinden kalkar ve Lakshma:a'dan l
yakmaya yarayan bir odun yn hazrlamasn ister. Artk
onun iin kendini atee atmaktan baka are kalmamtr.
Rama buna izin verir ve odun yn hazrlanarak atee veri
lir. Sita atee, masumluunu ispatlamas iin yalvarr ve son
ra kendini alevlerin iine brakverir. O srada alevlerin iin
den Tanr Agni ortaya kar ve Sita'y yarasz beresiz geri ve
rerek, Rama'y onun safl konusunda ikna eder. Bunun
zerine Rama, kendisinin Sita'nn saflna i:andn, fakat
halkn gz nnde bunun kantlanmas gerektii iin byle

32

Hint Destanlar

bir deneye izin verdiini aklar.

Rama, halk ve maymun ordusuyla birlikte Ayodhya'ya
geri dner. Orada kendisini Bharata, atrughna ve anneleri
sevgiyle karlarlar. Halk byk sevgi gsterisinde bulunur.
Rama kral olarak tacn takar ve halkn adalet ve mutlulukla
ynetir.
VII. Kitap: Uttara-ka..9a (Bitiri Blm)
Halk Rama'nn, Rava:a'nn kucana oturmu olan kars
Sita'y geri alp gelmesini ho karlamamaktadr. Bu durum
Rama'nn kulana gider. Bunun, lkedeki kadnlarn ahlak
zerinde kt etki yaratacandan korkulmaktadr. rnek
bir kral olan Rama buna ok zlr. Halkna kar sorumlu
luk duymaktadr. Kardei Lakshma..a'dan Sita'y alp orma
na gtrmesini ister. ok zgn olan Lakshma:a, Sita'y ara
basna bindirerek, onu Ganj nehri kysna gtrr ve orada
ona, halkn pheleri yznden Rama'nn kendisini isteme
diini bildirir. Byk keder iinde olan Sta, kaderine raz
olur ve Rama'ya sadece dosta selamlarn gnderir. ok
gemeden baz ileci ocuklar, alamakta olan Sita'y or
manda bularak, onu ermi Valmiki'nin ile yerine gtrrler.
Valmiki onu, ile yerindeki kadnlara teslim eder. Bir sre
sonra Sita, bu ile yerinde, ikiz kardeler olan Kua ve La
va'y dourur.2
Aradan yllar geer. ocuklar byr ve Valmiki'nin m
ritleri ve ozanlar olurlar. Bu srada Rama, byk bir at kur
ban treni dzenler. Bu trene Valmiki ve mritleri de kat
lr. Ermi bu trende iki gence, kendisi tarafndan yazlan
Ramaya:a'y ezberden okutturur. Herkes bu mkemmel ese
ri kendinden geerek dinler. ok gemeden Rama, bir lavta
eliinde eseri ezberden okuyan Kua ve Lava'nn, Sita'nn
2

Bunlarn ikisine birden Kuilava veya Kuulava denir (Lava ne gelir

se, o zaman Lavakuau'dur).

Ramayaa Destan

33

oullar olduunu anlar. Hemen Valmiki'ye eliler gnderir

ve Sita'y trene getirip, saflk yemini ettirmesini ister. Ertesi
sabah Valmiki Sita'y getirir ve ikna edici szlerle Rama'ya,
karsnn saf ve masum olduunu ve Kua ile Lava'nn da
gerekte Rama'nn kendi ocuklar olduunu syler. Bunun
zerine Rama, Valmiki'nin szlerinden ikna olursa da, gene
de Sita'nn gelip yemin ederek, kendisini temize karmasn
ister. Derken btn tanrlar cennetten kp gelirler. Ancak
Sita, kederli baklarla, ellerini birbirine kavuturarak der ki:
"Toprak Ana beni barna bassn ki Rama'dan bakasn hi
dnmedim. Toprak Ana beni barna bassn ki iimde ve
szmde Rama'y bir kez eksik etmedim... Toprak Ana beni
barna bassn ki Rama'dan bakasn tanmadm; doru
sylyorum!" Sita'nn yemini bittiinde topran stne, et
rafna ylan demon figrleriyle bezenmi gksel bir taht
kar. Toprak Tanras zerinde oturur durumda ona kollar
n aar ve onu kucaklayarak, yerin derinliklerine doru gi
der. Rama, Toprak Ana'ya, Sita'y geri vermesi iin ok yal
varr ancak bounadr ... Tanr Brahma ortaya karak, ancak
cennette birbirlerine kavuabileceklerini syler. Bunun ze
rine Rama, tacn ve tahtn ocuklar Kua ve Lava'ya bra
karak, cennete gider. Orada yeniden Vish:u haline gelir. ..

MAHABHARATA DESTANI

Mahabharata Destan*

AD PARVAN
Kurular ve Pa;..avalarn Atalar
Bir zamanlar Bharatala:r lkesinde, Kurularn saraynda,
antanu adnda bir kral yaamt. Bu kraln, lml bir ka
dn olarak bedenlenmi olan Ganj nehri tanras Ganga'dan,
sonradan saltanatn teslim edecei Bhshma adnda bir olu
olur. Bir gn o, btn sava tekniklerini bilen mthi bir
kahraman olduu zaman, antanu gzel balk kz Satya
vatI'ye ak olur ve onunla evlenmek ister. Ancak kzn, ba
lk milletinin kral olan babas, kzn ona kzndan doan
erkek ocuun tahta kmas artyla vereceini syler. Fa
kat antanu, sevgilisinden vazgemek ok zor olduu halde
bunu kabul etmez. Derken Bhshma babasnn iinde bulun
duu zorluu fark eder; bunalmn nedenini renir renWintemitz, s. 328-375.

38

Hint Destanlar

mez babasnn adna Satyavat:'yi istemek n balklarn

kralna gider. Ona sadece tahta kmaktan vazgetiini bil
dirmez, bundan baka doacak herhangi bir ocuunun da
tahta kmasnn olanaksz olduunu syler ve namus sz
verir. Bunun zerine balk, kzn memnuniyetle verir.
Bylece antanu Satyavafi ile evlenir ve ondan itra'gada
ve Viitravirya adlarnda iki olu olur. Daha sonra antanu
lr, gen itrangada savata bir Gandharva tarafndan l
drlr. Bundan sonra ailenin by olarak Bhshma Vi
itravirya'y kral ilan eder. Ancak Viitraviryada geride hi
ocuk brakmadan gen yata lr ve iki kars dul kalr.
Neslin ok olmamas iin Satyavafi, Bhshma'dan, eski bir
gelenee uyarak, Viitravirya'nn dul karlarndan soyu de
vam ettirmesini rica eder. Fakat verdii sz hatrlayan
Bhshma, gne klarn sndrmedike, ate ssn, ay
lk parlakln, tanr ndra cesaretini, tanr Dharma adaleti
ni kaybetmedike, sznden dnmeyeceini bildirir. Der
ken Satyavafi gayri meru ocuu Vyasa'y hatrlar ve
Bhshma'nn da onayyla onu rkn devamn salamas iin
arr ve Vyasa, Dhrtarashtra, Pa:c;lu ve Vidura'y meydana
getirtir. Dhrtarashtra kr olarak doduundan gen kardei
Pa:c;lu kral olur. Dhrtarashtra, Gandhara kralnn kz Gand
harI ile evlenir. Bu kadn, en byklerinin ad Duryodhana
olan yz ocuk dourur. Pa:c;lu'nun biri Yadavalarn kral
nn kz olan Prtha (=KuntI), dieri Madra kral alya'nn
kzkardei MadrI olmak zere iki kars vardr. Kunfi ona
ocuk dourur: En bykleri olan Yudhishthira, Duryodha
na ile ayn gnde doan Bhima ve Arcuna. MadrI ise ikiz
kardeler olan Nakula ve Sahadeva'y dourur.
Burada destan, aadaki ok fantastik olan yky an
latr; buna gre destann bu be temel kahramannn Pa:c;lu
tarafndan deil de, Pa:c;lu'nun tarafna meydana getirildik
leri farz olunur. Pa:c;lu, cinsel birlemede bulunan iki ceylan

Maliibharata Destan

39

ldrr. Gerekte erkek ceylan, can ak yapmak istemi

olan ve bu maksatla klk deitirmi olan bir rsli'dir. (er
mi) Bu rshi ona beddua eder ve kendisi gibi ak esnasnda
leceini syler. Bu nedenle Pa:iu bir ileci yaamn be
nimser ve cinsel zevklerden vazgeer. Bunun zerine KuntI,
soyun devam iin tanrlara yalvarr. Adalet ve Erdem tanr
s Dharma sayesinde Yudhishthira, rzgar tanrs Vayu sa
yesinde gl Bhima, tanrlar kral ndra sayesinde Arcuna
KuntI tarafndan dourulurlar. KuntI'nin yalvarmasyla ki
Avin tanrs da MadrI ile birlikte bulunur ve MadrI ondan
ikiz ocuklar Nakula ve Sahadeva'y dourur.
Pal).lular ve Kurular Dhrtarashtra'nn Saraynda
Pa:iu ldkten sonra gzleri grmeyen Dhrtarashtra lke
ynetimini ele alr. Pa:iu'nun be olu anneleri KuntI ile be
raber (MadrI kendini kocas Pa:iu'nun cenaze ateine at
mtr) kral Dhrtarashtra'nn Hastinapura'daki sarayna gi
derler ve orada kuzenleri olan prenslerle birlikte eitim gr
meye balarlar.
Pa:iu oullar, henz genlik oyunlarnda bile,
Dhrtarashtra oullarn kskandracak kadar onlardan usta
drlar. zellikle Bhima pek ok konuda ustalk gsterir, zapt
edilmez bir kuvvet sergiler; bu durum Dhrtarashtra oullar
nn hi de houna gitmez. rnein, Dhrtarashtra ocuklar
aaca ktnda Bhima aac yle bir sallar ki meyvelerle
birlikte aa derler. Bu nedenle Duryodhana Bhima'dan
nefret eder ve onu ldrmek iin ok aba sarf eder; her na
slsa ona bir zarar veremez. ocuklar byrler, silah kullan
mada hnerli iki nl Brahman Krpa ve Dro:a onlara zel
hocalk yaparlar. Onlarn rencileri arasnda Dhrtarashtra
ve Pa:iu oullarndan baka Dro:a'nn oullarndan biri
olan Avatthaman ve bir Sta (arabac) olu olan Kar:a da

40

Hint Destanlar

vardr. ok gemeden Duryoqhana ve Bhima sopa dvn

de, Avatthaman by sanatlarnda, Nakula ve Sahadeva k
l kullanmada ve Yudhishthira da araba savanda en usta
renciler olurlar. Fakat Arcuna sadece usta bir oku deil,
btn ynlerden mkemmel bir savadr. Bu yzden
Dhrtarashtra oullar zellikle onu kskanrlar.
Prensler eitimlerini tamamladktan sonra, Dro:a,
rencilerinin becerilerini gstermek iin bir yarma dzenler.
Grkemli bir ekilde toplanlr, kral, kralieler ve ok sayda
yiit orada bulunurlar. Bhima ve Duryodhana sopa savan
da birbirlerine yle kyasya giriirler ki onlar ayrmak zo
runda kalrlar. Arcuna'nn ok kullan herkes tarafndan
vlr; ancak arenaya Kar:a da girer ve Arcuna'ya duydu
u fke ile ayn hnerleri gsterir; o anda Duryodhana mut
lulukla Kar:a'y kucaklar ve ona sonsuza dek srecek dost
luk yemini eder. Kar:a Arcuna'y delloya davet eder, ancak
bir arabacnn neslinden geldii iin Pa:c;lavalar onu hakir
grerek, ona glerler.
Yudhishfhira'nn Tahta kmas, Ona ve Kardelerine
Kar Yaplan Dzen
Bir yl getikten sonra Dhrtarashtra, cesaret ve dier pek ok
yetenekle donatlm olan, Kuru ailesinin ilk ferdi Yud
hishthira'y tahta kartr. Kendilerini iyice gelitirmi olan
dier Pa:c;lavalar zafer dolu seferler yaparlar. Giderek daha
da gl olmaya balayan Pa:c;lavalarn kahramanlklarn
duyan Dhrtarashtra, kendi neslinin geleceinden endie
duymaya balar. Bu yzden Duryodhana gen kardei
Duasana, arkada Kar:a ve days akuni, Pa:c;lavalar iin
bir suikast yapmay planladklarnda, yal kral onlarn istek
li bir taraftar olarak grnr. Onlar, Dhrtarashtra'y
Pa:.c;lavalar herhangi bir bahane ile Vara:avata'ya gnder-

Maltibhiirata Destan

41

mek konusunda ikna ederler. Vara:avata'da Duryodhana

usta bir inaatya, reineden ve dier kolay yanc madde
lerden Pa:;lavalarn oturmas iin bir ev yaptrtr. Geceleyin
onlar uykudayken ev atee verilecek ve Pa:;lavalar kt ka
derleriyle kar karya kalacaklardr. Ancak Vidura, bu ha
ince plan Yudhishthira'ya gizlice anlatr ve bu konumada
bir Mleha (=Hintli olmayan bir kabile dili) dili kullanld
iin kimse ne konutuklarn anlayamaz. phe ekip de
Duryodhana'nn baka bir ktl ile lmek istemedikleri
iin, tuzaa dm gibi grnerek, Vara:avata'ya gidip
reineli eve girerler. Ancak, iinde sarho bir aa kast
mensubu kadnla be olunun ve evi yapan adamn uyur
durumda bulunduu evi atee verdikten sonra, daha nce
kazdklar gizli bir geitten ormana kaarlar. Herkes
Pa:;iavalarn anneleri Kunti ile birlikte yandklarna inanr.
Cenaze merasimlerinin Dhrtarashtra'nn saraynda yapld
srada, be karde anneleriyle birlikte Ganj'n kar kysn
daki ormanlarda dolamaktadrlar. Gece karanlnda sk
aal ormann ortasnda a, susuz ve yorgundurlar. Kunti
susuzluktan ikayet ederken, Bhima annesine ve drt karde
ine yol gsterir. Kendisi bir yandan su arar, dier yandan
dinlenmeleri iin bir banyan aacn gsterir. Su kularn iz
leyerek bir gle varr. Orada banyo yapar, su ier ve dierle
rine de su gtrebilmek iin elbiselerinin stn suya bat
rr. Hzla geri dner; anne ve kardeleri aacn altnda uyu
maktadrlar. Uyuyan annesinin ve kardelerinin nnde, k
t talihine kfrederek inler.
Dev Hidimba ve Kzkardei
Bu banyan aacnn yaknnda gizli gizli dolaan, insan yi
yen, iren bir dev olan Rakshasa Hidimba vardr. nsan ko
kusunu alr almaz, yksek bir aatan uyuyanlar grr.

42

Hint Destanlar

Uzun sredir mahrum kald lezzet karsnda az sulanr

ve kzkardei Hidimba'ya, oraya gidip nasl insanlar olduk
larna bakmasn syler. Orada taze insan eti ve kanyla ken
dilerine gzel bir ziyafet ekip, neeyle dans ederek ark
syleyebileceklerini dnr. Kadn dev onlara yaklar, an
cak gzlerini Bhima'dan alamaz ve gl kahramana ak
olur. Sonra kendisini gzel bir kadn insan ekline sokup,
glmseyerek Bhima'ya yaklar. Ona, bu ormandaki aabe
yi insan yiyen Rakshasa'dan bahseder. Kendisini onun bura
ya gnderdiini, ancak imdi Bhima'ya ak olduunu ve on
dan baka kimseyi koca olarak istemediini, ayet kendisini
severse onu kurtaracan syler. Bhima, tutkuya boyun e
meyeceini, anne ve kardelerini bu glk karsnda yal
nz brakmayacan bildirir. Hidimba ailesini de uyandrp,
hepsini birden kurtaracan syler. Fakat Bhima sert bir e
kilde annesini ve kardelerini tatl uykularndan uyandrma
nn dnlemeyeceini bile syler. Rakshasalar, Yakshalar,
Gandharvalar gibi ayaktakm onu hi uyarmazlar ve o, in
san yiyici ile ilgilenmenin bir yolunu bulacak duruma gelir.
Kz kardeinin uzun zamandr gelmediini dnen dev Hi
dimba, insan ekline girerek, fkeyle ak hastas kz kardei
Hidimba'y ldrmeye gider. Ancak Bhma karsna dikilir
ve onu dvmeye davet eder. Korkun bir atmadan son
ra, tam kardelerin uyand esnada Bhima devi ldrr.
Tam dii dev Hidimba'y da ldrecekken Yudhishthira onu,
bir kadn ldrmesinin doru olmayacan syleyerek en
geller. Kadnn iten yakarlar karsnda Bhima, ondan bir
olu oluncaya kadar onunla birlemeyi kabul eder. Yud
hishthira Bhma'nn btn gn dii devle kalmasn salar;
ancak her defasnda gne batmadan geri dnmesini art ko
ar. Bylece Hidimba, Bhma ile, gebe kalp gl bir
Rakshasa olan olunu douruncaya kadar, fevkalade gzel
likteki dalarn doruklarna uar; akn da doruklarna varr-

Mahiibliirata Destam

43

lar. ocuun ismi Ghatotkaa olur. Bu ocuk sonradan, b

yk sava srasnda Pa:qavalarn hizmetinde byk yararl
lklar gsterecektir.
Dev Baka ve B rahman Ailesi
Pa:qavalar mnzevi klnda bir ormanan dierine dola
tktan ve pek ok macera yaadktan sonra Ekaakra ehrine
gelirler ve orada kimliklerini gizleyerek bir Brahman'n evin
de kalrlar. Btn gn yiyecek dilenir, akama onlar eve ge
tirirler ve anneleri KuntI btn yiyecekleri, yars Bhima'ya
yars dierlerine olmak zere ikiye bler. Bir gn KuntI ev
de Bhima ile yalnzdr. Konukseverliinden ok memnun
kaldklar Brahman'n oturduu daireden barma ve ala
malar iitilir. nce Brahman'n ac feryadn iitirler. O, aile
siyle birlikte toptan yok olmalarnn en iyisi olacan syle
mektedir, nk asla vefakar karsn, birtanecik kzn ve
sevgili kk olunu kurban edemez. Eer birtanecik ailesi
nin emniyette olacan bilse kendi cann seve seve verecek
tir. Sonra Brahman'n kars sz alr ve kocasnn yaamas
gerektiini nk neslinin devam iin ocuklar beslemesi
ve korumas gerektiini syler. Kendisi ise iki ocuk dour
makla grevini tamamlamtr ve imdi huzur iinde lebi
lir. Eer o lecek olursa, asla iki ocuunu tek bana besle
yip koruyamaz; ayrca ne kzn aalk erkeklerden koru
ma gcne sahiptir, ne de oluna erdemli bir brahmandan
ders aldracak gc vardr. O ikinci defa evlenebilir ama
kendisi acnacak bir dul olur. "Tpk kularn kenara atlm
bir para et iin agzllkle aa doru dallar yaptklar
gibi, kocasz kalm bir kadna da erkekler saldrr." Bu yz
den o kendi hayatn feda etmelidir. Anne ve babasnn sy
lediklerini dinlemi olan kzlar sz alr ve aileden lmesi
gerekenin kendisi olduunu syler: "Bir oul insann kendisi

44

Hint Destanlar

gibidir, bir kadn ise bir dosttur; fakat bir kz ocuu bir fela
kettir dendiini duymadnz m? Bamzdaki felaketten kur
tulun ve brakn vazifemi yapaym." byle konuup a
larken, gzlerini iri iri am kk oullar her birine ayr
ayr yaklaarak glmser ve o tatl ocuk sesiyle der ki: "A
lama babacm, alama anneciim, alama ablacm!" Son
ra yerden neeyle uzun ince bir p havaya kaldrarak de
vam eder: "O insan yiyen Rakshasa'y bununla ldrece
im." Derin keder iinde olduklar halde ocuun tatl sesini
duyunca hepsinin iini bir nee kaplar. te o anda
Pa:lavalarn annesi KuntI ieri girerek ne olduunu sorar.
ehrin mahallelerinde gizli gizli dolaan Baka adnda insan
yiyen bir Rakshasa vardr. O, zaman zaman ehir sakinlerini
bir araba dolusu pirin, iki kz ve bir insan hara olarak
vermeye zorlamaktadr. Aileler srayla kurbanlarn semek
tedirler ve imdi de sra bu ailededir. Bunun zerine KuntI,
oullarndan birini Rakshasa'ya hara olarak gndermeyi
nerir. Brahman kabul etmez. Bunun zerine KuntI, olu
nun aslnda byk bir kahraman olduunu, bunun kimse ta
rafndan bilinmediini ve onun mutlaka Rakshasa'y ldre
ceini aklar. Bhima, annesinin amalad gibi, derhal ha
zrlklar tamamlar ve ertesi sabah, ii Rakshasa iin yiyecek
lerle doldurulmu araba ile canavarn yaad ormana do
ru yola kar. Ormana varr varmaz btn yiyecekleri
kendisi yemeye balar ve devin frtna gibi yaklamasna al
dr bile etmez. lgna dnm Rakshasa iki eliyle d arbe
stne darbe yapt halde o sakin bir ekilde yemek yeme
ye devam eder. Her eyi yemeden nce dv iin hazrla\
maya balar. Ormann en byk aalarn kknden kar
tp birbirlerine atmaya balarlar. Muhteem bir dv olur;
sonunda Bhima devin bacaklarn dizlerinden aprazlama
olarak ikiye krar. Bhima dier Rakshasalardan ve Baka'nn
akrabalaryla halkndan bir daha insan yemeyeceklerine dair

Mahiibliirata Destan

45

sz aldktan sonra kardeleriyle birlikte geri dner. ehirde

byk bir bayram olur, fakat Pa:c;lavalar asla kimliklerini
aa vurmazlar.
E Seimi ve Draupadi'nin Evlilii
Bir sre sonra Pa:c;lavalar Ekaakra'dan ayrlp Panala'ya
g etmeye karar verirler. Yol zerinde Panala kral Drupa
da'nn kz iin bir svayamvara (=e seimi treni) dzenledi
i haberini alrlar. Kardeler bu dne katlmaya karar ve
rirler. Brahman klnda Drupada'nn yaad kasabaya gi
derler ve orada bir mlekinin evinde gizli bir ekilde kalr
lar ve Brahmanlar gibi dilenerek yaarlar. Derken Drupada
ok sert bir yay ve havada mekanik tertibatla asl duran bir
hedef hazrlatr ve bu yay gererek hedefi vuran kiinin kz
DraupadI ile evlenmeyi hak ettiini ilan eder. Btn lkeler
den krallar gelir. O arada svayamvara'y duyan Kauravalar,
Duryodhana ve kardeleri ile Kar:a da Draupada'nn dave
tini duymular ve e seimi trenindeki yerlerini almlardr.
Seyirci olarak toplanm k sayda Brahman'n arasnda da
be Pa:lava karde yerlerini alm durumdadrlar. Gnler
ce sren ok gzel elenceler olur; yabanc krallar ve
Brahmanlar fevkalade bir misafirseverlikle arlanrlar. Ni
hayet on altnc gn, her zamanki trenlerden sonra, Drau
padI, muhteem giysiler iinde sslenmi ve olaanst g
zel olarak salona iner ve elinde de ieklerden yaplm bir
elenk vardr. Kardei Dhrshadyumna yle barr:
"Bu yaya bakn, ey krallar, ve u yksekteki hedefe
Oraya be tane parldayan ok atarak, dnen diske
Siz soylulardan her kim uzaktaki hedefe eriirse
Drupada'nn gzel kzn almaya hak kazanr."

46

Hint Destanlar

Bundan sonra kzkardeine, Duryodhana'dan balayarak

orada bulunan krallarn adlarn okumaya balar. Krallarn
hepsi de Draupadf'ye aktrlar ve hepsi de onu ok istedii
iin birbirlerini kskanmaktadrlar. Birbiri ardnca yay bk
meye alrlar fakat hibiri baaramaz. Derken Kar::.a ne
kar, yay bkmeyi baarr ve tam hedefe nianlad anda
DraupadI barr: "Seimim bir arabac olmayacaktr." Ac bir
gl ve gnee doru bir gz attan sonra Kar:a yayn ye
re atar. Gl krallar olan iupala, Carasandha ve alya da
bo yere yay germeye alrlar. Derken Brahmanlarn ara
sndan Arcuna dorulur. Heybetli gence hayran olanlarn al
klar ve bir Brahman olarak savalarn arasna giren bu
kstaha kar yaplan mrldanlarn arasnch ar admlarla
yaya doru ilerler ve onu gz ap kapayncay d kadar gerer
ve hedefi vurup yere drr. DraupadI bu tanr gibi genci
grnce neeyle elindeki elengi boynuna takar ve onunla
birlikte salondan dar kar.
Ancak, orada toplanm olan krallar Drupada'nn kzn
bir Brahman'a verdiini grnce, bunu bir hakaret olarak ka
bul ederler; nk onlarn dncesine gre e seimi sava
snf iin yaplr, Brahman snf iin yaplamaz. Onlar
Drupada'y ldrmeye kalkrlar, ancak Bhima ve Arcuna
engel olurlar. lm tanrs gibi korkun Bhima, byk bir
aac kknden sker ve ortaya koyar. Arcuna da gerilmi
yayyla onun yannda yer alr. Kar:a Arcuna ile, alya da
Bhima ile dve balarlar. Zorlu bir kavgadan sonra Kar:a
ile alya pes ederler. Krallar dvten vazgeip evlerine d
nerler. Pa:lavalar ise DraupadI ile birlikte yollarna devam
ederler ve KuntI'nin kendilerini endieyle bekledii mlek
inin evine doru yola koyulurlar. Arcuna orada annesinin
ve kardelerinin nnde Drupada kz DraupadI ile yataa
gitmeyeceini, onun eski aile geleneklerine gre be karde
in ortak kars olduunu ilan eder.

Malttbhttrata Destan

47

Draupadi'nin e seimine gelenler arasnda Pa:lava

larn kuzeni olan Ya.dava k;bilesinin reisi de vardr (nk
Krsh:a'nn babas Vasudeva, Kunti'nin erkek kardeidir).
Klk deitirmi olmalarna ramen Pa:lavalar tanyan tek
kii odur. Bu nedenle kardei Baladeva ile birlikte Pa:la
valar izler ve onlar mlekinin evinde ziyaret ederek, on
larn akrabas olduunu aklar. Onlar da ok memnun olur
lar. Fakat tannmamalar gerektii. iin Krsh:a ve Baladeva
oradan hemen ayrlrlar.
O arada kral Dhrshtadyumna da kzkardeini e olarak
kazanan kahramann kimliini merak ettii iin Pa:lavalar
gizlice izlemitir. mlekinin evinde bir yere gizlenerek
olup bitenlere bakmaya balar. Pa:lavalar annelerini say
gyla selamlamakta, KuntI DraupadI'ye, yemek hazrlamakta
ve datmada yol gstermektedir. Yemekten sonra hepsi
dinlenmeye ekilirler. En gen karde kua otlarndan bir ya
tak yapmtr ve her biri sra ile orada yatmaktadr. Anneleri
ve Draupadi de sra ile birbirlerinin ayaklarna balarn ko
yarak yatarlar. Dhrshtadyumna kardelerin uyumadan nce
silahlar ve sava hazrlklarndan bahsettiklerini duyar. Son
ra sratle babasnn yanna koar ve grdklerini, yani
Brahmanlarn aslnda sava olduklarn anlatr. Kral Dru
pada ok sevinir ve ertesi sabah kznn evliliini kutlama
bahanesiyle onlar saraya davet eder. te bu anda Yud
hishthira krala, ld zannedilen Pa:lu oullar olduklarn
syler. Drupada buna ok sevinir; nk ne zamandr cesur
Arcuna'y damad yapmak istemitir. Tam Arcuna ile kz
nn evlilik treni iin hazrlanlrken, ararak ve hayal k
rklna urayarak Yudhishthira'dan DraupadI'nin be kar
dein ortak kars olmas gerektiini renir. Kararsz oldu
unu sylediyse de Pa:lavalarn eski aile geleneini re
nince vazgeer ve Draupadi, kutsal atein nnde ya sras
na gre Yudhishthira'dan balayarak be kardele srasyla

48

Hint Destanlar

evlenir. Kunti gelinini tebrik eder ve DraupadI henz evlen

dii bu insanlara ok deerli hediyeler verir.
Pa:;Iavalar Krallklarn Geri Alyorlar
Pa:9avalarn hala sa olduklar ve DraupadI ile evlenen ki
inin Arcuna olduu haberi ksa zamanda her yere yaylr.
Duryodhana ve dostlar zgn bir ekilde Hastinapura'ya
dnerler ve Pa:9avalarn evlenmekle iki gl mttefik olan
Drupada ve Panalalar ile Krsh:a ve Yadavalar kazandkla
rn dnerek canlarn skarlar. Duryodhana, Pa:9avalara
kar tetikte olmay, onlardan hile ile kurtulmay dnmek
tedir. te yandan Kar:a aka savamaktan yanadr. Ancak
Vidura ve Dro:a tarafndan desteklenen Bhishma, Dhrta
rashtra'ya kralln yarsn Pa:9avalara vermesini ve bar
iinde yaamalarn nerir. Dhrtarashtra bu teklifi kabul eder
ve kralln yarsn vererek, Pa:9avalarn Kha:9avaprastha
denilen bozkrda yaamalarn salar. Yudhishthira bu duru. mu memnunlukla karlar ve Pa:9avalar Krsh:a ile birlikte
Kha:9avaprastha'ya hareket ederler. Orada ndraprastha
(=Bugnk Delhi) adndaki ehir ve kalede otururlar.
Arcuna'nn Srgn ve Maceralar
Pa:9avalar ortak karlaryla birlikte ndraprastha'da mutlu
bir ekilde yaarlar. Aralarnda ayrlk ve kskanlk oluma
sn diye (ermi Narada'nn tavsiyesi zerine) kardelerden
biri DraupadI ile birlikteyken bir dieri bulunduklar yere
gelmeyecek, ayet gelecek olursa srgne gidecek ve sr
gnde on iki yl temiz bir hayat yaayacakhr. Bu kurala uya
rak birbirleriyle bar iinde yaarlar.
Bir gn birtakm hrszlar bir Brahman'n srsn a-

Malablarata Destam

49

larlar. Brahman saraya koar ve krala halkn gerektii gibi

korumadn syler. Arcuna ona hemen yardm etmek ister.
Fakat ans bu ya, silahlar Yudhishthira ile DraupadI'nin be
raber olduklar odada bulunmaktadr. Arcuna bir ikileme
der. Kendisine koup gelmi Brahmana kar askeri gre
vini yerine mi getirsin, yoksa aralarnda daha nce yaptkla
r anlamaya m uysun? Sonunda odaya girmeye karar verir
ve girip silahlarn alr; hrszlar yakalar ve srsn
Brahmana geri verir. Sonra eve dner ve Yudhishthira'ya,
verdikleri sze bal olarak on iki yl srgne gideceini bil
dirir. Yudhishthira ona gcenmediini syleyip zapt etmek
isterse de, Arcuna artlar ne olursa olsun doru olann yapl
mas gerektiini syleyerek ormana ekilir.
Burada bandan pek ok macera geer. Bir keresinde
atalarna kurbanlar sunduktan sonra Ganj nehrinde banyo
yapm tam dar kyorken bir Naga kralnn kz olan
UlpI onu aaya, Nagalarn (ylan tanrlar} lkesine doru
eker. Kz ona ak olduunu sylemekte ve kendisiyle ak
yapmasn istemektedir. Arcuna bunu yapamayacan, saf
lk sz verdiini syler. Ancak ylan kz bu szn sadece
DraupadI iin geerli olduunu, aslnda kt kadere kar
savamann bir savann grevi olduunu ve eer ricasn
yerine getirmezse kendisini ldreceini syler ve ondan,
hayatn kurtarmas iin bu ii yapmasn ister. Arcuna bu
tartma karsnda gszdr ve kendisini grev duygusu
iinde hissederek gzel UlpI'nin yalvarn kabul eder ve
geceyi onunla geirir.
Bir baka seferinde ise, gezinirken Manipra kral it
ravahana'nn yanna gelir ve onun kz itrangada'ya ak
olur. Ancak bu kz, kocas yerine babas tarafndan yaplm
bir oula sahiptir. Bu nedenle neslin devam etmesi iin kral,
kznn Arcuna'dan bir olu olmasn ister. Arcuna bunu ka
bul ederek kzla birlikte Manipra'da yl geirir (Saflk s-

50

Hint Destanlar

zn unutmu gibidir). Bir oul dourttuktan sonra ondan

ayrlr ve yolculuuna devam eder.
Pek ok kutsal yeri ziyaret ettikten ve maceralar yaa
dktan sonra, byk bir kutlama yapmakta olan Krsh:a'y
Dvaraka ehrinde ziyaret eder. Birka gn nce Vrsh:iler ve
Andhakalar (Yadava kabileleri) arasnda Raivataka tepesin
de bir ziyafet verilmitir. Soylular, yurttalar bu lene kahl
m, mzikli, dansl ve arkl byk bir elence olmutur.
Krsh:a'nn kardei sarho Baladeva kars RevatI ile;
Vrsh:ilerin kral Ugrasena bin kars ile birlikte ve dier pek
ok prens de karlaryla birlikte gelmilerdir. te bu ortamda
Arcuna, Krsh:a'nn gzel kzkardei Subhadra'y grr ve
ona ak olur. Krsh:a'ya onu nasl elde edebileceini sordu
unda Krsh:a ona, onu savalarn adeti gereince kar
masn nerir; nk e seiminin ne sonu getirecei biline
mez (Burada aka grlyor ki kaba oban aireti olan
Yadavalar'da karma evlilii hala geerlidir). Sonra Arcuna
Yudhishthira'ya Subhadra'y karmak iin izin istemek ze
re bir eli gnderir. Yudhishthira izin verir ve Arcuna, sanki
ava gidiyormu gibi, btn ordusu yannda olarak, arabasy
la ne atlr. Subhadra, Raivataka'da gezinmektedir. Tam
Dvaraka'ya dnmek zeredir ki Arcuna onu yakalar, araba
sna atar ve ndraprastha ynne doru arabasn srer.
Dvaraka'da byk bir heyecan oluur; sarho Baladeva mi
safirlik kurallarna uymayan davranndan tr Arcunc'ya
kzmaktadr. Krsh:a, Arcuna'nn bir su ilemediini syle
yerek yaknlarn sakinletirir. Tersine, Arcuna Yadavalar s
r ba gibi bir kz verecek kadar haris dnmemitir ve
sonu belirsiz bir e seimine gvenmedii iin Subhadra'y
karmtr. Evlilie kimse kar kmaz, ancak Arcuna'y ge
ri arp barmak isterler. Bu, sonuta gerekleir ve Arcu
na ile Subhadra evlenirler. Arcuna, Dvaraka'da Subhadra'nn
yaknlar arasnda bir yl daha geirir. On iki yln geri kalan

Maliiblarata Destan

51

zamanlarn da kutsal Pushkara'da geirdikten sonra, nd

raprastha'ya dner. DraupadI yapt evlilikten dolay Arcu
na'ya sitem ederse de, Subhadra'nn kendisini ona hizmetisi
olarak sunmasndan sonra yatr. O gnden sonra Drau
padI, Subhadra ve KuntI hep beraber mutlulukla yaarlar.
Subhadra ona, Abhimanyu isminde bir oul dourur. Drau
padI ise her bir Pa::lava iin bir oul dourur.
Yudhishthira Dnyann Kral Oluyor
Kral Yudhishthira lkesini adalet ve erdemle ynetir ve ken
disine skca bal halk da mutluluk ve bar iinde yaar.
Kraln kardeleri de mutlu bir yaam srerler. Arcuna ise
Krsh::a ile olan derin dostluundan dolay ok mutludur.
Pek ok gzel kadnla gnl elendirdikleri ve hatta Drau
padI ile Subhadra'nn da katldklar sefahatlarnn yeri olan
Cumna kysndaki koruluklarda iki arkada bir gn konu
urlarken, tanr Agni, Brahman klnda onlara yaklar ve
onlardan Kha::lava ormann yakmakta kendisi.ne yardmc
olmalarn rica eder. Tanr aslnda byk bir kurban treni
sonrasnda pek ok suna yedii iin hazmszlk ekmekte
dir ve eer iyilemek istiyorsa Kha::iava ormann yakmas
gerekmektedir; ancak her orman atee veriinde orman hay
vanlar onu sndrmektedirler. Arcuna ve Krsh::a bunu n
leyecek kiilerdir, o yzden Agni onlara amaca uygun gk
sel silahlar temin eder; Arcuna'ya ok gl bir yay olan
Gandiva'y, iki adet lmsz oku, gmi beyaz atlarn ek
tii grkemli sava arabasn ve uzaktan bile tannan zeri
maymun resimli bir bayra verir. Krsh::a iin ise mehur
diski ve kar konulamaz bir sopay verir. Bu silahlarla Ag
ni'ye yardm ederek, yanan ormandan kaan yaratklar l
drrler. Sadece, gksel canllar iinde byk bir sanat
olan, Maya'nn cann balarlar.

SABHA PARVAN
Cannn balanmasndan dolay kran borcu duyan Ma
ya, Yudhishthira iin ustaca yaplm, mkemmel bir saray
inaa eder. Bir sre sonra Yudhishthira, Krsh:.a'nn da ona
yyla, bir byk riicasya (=kendini kral olarak kutsama ve
atama) merasimi yaptrmaya karar verir. Yalnzca bir dnya
hakiminin, byk bir fatih kraln kurban treni yapmaya
hakk vardr. O yzden zamann gl Magadha kral
Carasandha'nn ortadan kaldrlmas gerekir. Bhima bir d
elloda onu ldrr. Daha sonra Arcuna, Bhima, Saha.deva ve
Nakula zafer dolu seferler iin kuzey, dou, gney ve batya
giderler. Yudhishthira'nn dnya-kral olmas iin zaferler
kazanrlar. Kraln kurban treni byk bir grkemle yaplr.
Kauravalar dahil, pek ok kral bu trene arlrlar. Trenin
sonunda onura sunulan hediyeler datlr. Bhishma'nn d
ncesine gre ilk onur hediyesini Krsh:.a almaldr. edi
kral iupala buna itiraz ederek, kendisi niyetlenir. Bir tar
tma olur ve bunun sonunda iupala Krsh:.a'nn ellerinde
hayata veda eder.
Kurban treni bittiinde, yabanc krallar ayrlrlar.
Krsh:.a da evine dner. Sadece Duryodhana ve amcas aku
ni Pa:.c;lavalarn saraynda bir sre kalrlar. Muhteem binay
seyrederken Duryodhana birok aksilikle karlar. Camdan
yzeyi olan bir havuza girmek iin elbiselerini kartr ama
giremez, nk yzeyinde cam vardr. te yandan toprak
tan yaplm yapay bir gle bilinsizce bir dal yapar, ki bu
da bo bir harekettir. Bhima ve Arcuna onun bu durumuna
gzleri yaarana kadar glerler. 1
Bu kmseme ve alay Duryodhana'y derinden yara
lar. Kskanlktan ii iini yer. ok derin nefret ve kskanlk
duygularyla kuzenlerinden ayrlr ve Hastinapura'ya geri
dner.
1

Camdan havuz iin Bkz. Kr'a, Nemi, 38-44. (W)

Zar Oyunu
Duryodhana bandan geen talihsiz olaylar ackl szlerle
amcas akuni'ye anlatr. Ona, dmanlarnn zafer kutlama
larn grdkten sonra, daha fazla bu utanc tayamayaca
n syler. Pa:.lavalara bir eyler yaplamazsa, atele, suyla
veya zehir ierek yaamna son verecektir. Derken akuni
bir zar oyunu dzenlenmesini nerir; zira bylece bu oyuna
Yudhishthira davet edilecek, akuni usta bir oyuncu olduu
iin onu rahatlkla yenip, btn krallna el koyacaktr. Ya
l kral Dhrtarashtra'nn onayn almak iin derhal ona gider
ler. nce kral herhangi bir karar almadan, kardei bilge Vi
dura'ya danmak ister; fakat Duryodhana Vidura'nn her
zaman Pa:.lavalarn tarafn tuttuunu hatrlatr. Bunun
zerine zayf yal kral onunla konumalar ve bir zar oyunu
dzenlenmesi iin izin verir. Oyuna davet etmesi iin Vidu
ra'y Yudhishthira'ya gnderir.
Vidura, kral uyarr ve bu zar oyunundan ok byk fe
laketler doabileceine dair korkusunu aa vurur. Dhrta
rashtra da bu korkuyu gz nnde bulundurur, ancak bunu
"Talihinin" bir ak olarak grr. Bylece Vidura zar oyunu
na davet etmek zere kral Yudhishthira'nn sarayna gider.
Yudhishthira da "Talihin" kar konulamaz gcne kapla
rak en ufak bir isteksizlik duymakszn bu teklifi kabul eder.
Kardeleri, Draupadi ve evin dier kadnlaryla birlikte Has
tinapura'ya doru yola karlar. Dhrtarashthra'nn saraynda
misafirler akrabalar tarafndan nezaketle ka lanr ve b
yk bir ekilde onurlandrlrlar.
Ertesi sabah Yudhishthira ve kardeleri Kauravalarn
beklemekte olduklar oyun salonuna giderler. akuni Yud
hishthira'y oyuna davet eder; o da ortaya bir ey koyarak
oyuna balar ve hemen kaybeder. Btn servetini ortaya ko
yar: btn altnlarn, deerli talarn, arabasn, erkek ve

54

Hint Destanlar

kadn klelerini, fillerini, sava arabalarn ve atlarn; her se

ferinde de kaybeder. Vidura Dhrtarashtra'ya dner ve ona
ailenin paralanmasna yol aacak olan olu Druyodhana'y
engellemesini ve oyunu durdurmasn tler. Duryodhana
o anda Vidura'ya bir hain olduunu ve koyunlarnda ylan
beslediklerini syleyerek sert bir ekilde atmaya balar. Vi
dura bo yere Dhrtarashtra'dan medet umar. akuni, Yud
hishthira'ya tepeden bakarak, ortaya koyacak baka bir eyi
olup olmadn sorar. Yudhishthira o anda artk kumarn
kontrol edilemez ihtiras iindedir; kzlerini, ineklerini,
ehrini, lkesini ve krallnn tamamn ortaya koyar ve
hepsini kaybeder. Prensleri bile ortaya srer ve ilk olarak
kardeleri Nakula ile Sahadeva'y kaybeder. akuni tarafn
dan tahrik edildike coar; Arcuna ile Bhrma'y da ortaya
srmekten ekinmez ve onlar da kaybeder. Nihayet kendi
ni ortaya koyar ve akuni gene kazanr. akuni Yud
hishthira'nn kendini ortaya koymakla fazla akllca davran
madn, zira hala ortaya koyabilecei ok kymetli bir hazi
nesinin, yani Panala kralnn kz Draupadr'nin bulundu
unu hatrlatr. Orada bulunan yallarn, yani Bhrshma,
Droz.a, Krpa ve Vidura'nn korku ve nefret dolu baklar
arasnda Yudhishthira gzel Draupadr'yi ortaya koyduunu
ilan eder.2 Binlerce kiinin nefesini tuttuu anda zarlar atlr,
sonu akuni iin yeni bir zaferdir.
Duryodhana glerek Vidura'ya, gelip hizmetilerin ara
snda yerini almak ve odalar sprmek zere, Draupadr'yi
getirmesini syler. Vidura davrannn sadece Kauravalarn
yok oluunu salayacan syleyerek onu uyarr. Ona, Yud
hishthira'nn aslnda Draupadr'yi daha fazla bana buyruk
olmamak iin ortaya srdn, kzn bir hizmeti olamaya
can syler. Bunun zerine Duryodhana, alp getirmesi iin
2

Kendini ve kardelerini ortaya koymasna ses karmayan yallar, Dra

upadI'nin ortaya srlmesini nefretle karlyorlar (W).

Mahabharata Destanz

55

bir sta'y eli olarak Draupadi'ye yollar. Draupadi de eliyi

geri gndererek "Yudhishthira nce kendini mi yoksa beni
mi ortaya koydu" diye sordurtur. Duryodhana "oyun salo
nuna gelip kendin bizzat bu soruyu sormalsn" eklinde bir
cevap yollar. Her seferinde DraupadI'nin eliyi geri gnder
mesi ve arya uymamas zerine Duryodhana Dua
sana'dan gidip onu zorla getirmesini ister. Duasana gider
ve kadn dairesine girerek DraupadI'yi salarndan tutup s
rkleyerek toplant salonuna getirir. Draupadi iyi durumda
deildir. zerinde bir para elbisesi kalmtr. Kimse kendi
sini savunmad iin yksek sesle alar. Dro::a ve Bhshma
bile seslerini kartmamtr. Draupadi Pa::.lavalara keder
dolu bir bak atar. Ne krallklarnn kaybedilmesi, ne de
mal mlk kayb, Draupadi'nin utan ve fke dolu bu bak
kadar onlar derinden etkilememitir. Derken Bhima kendi
sini daha fazla tutamaz, Draupad:'yi ortaya srd iin
vahice Yudhishthira'ya yaklar. Tam onu yakalayacakken3
Arcuna onu, Yudhishthira'nn her zaman bir byk olarak
tannmas ve sayg grmesi gerektiini syleyerek, yattrr.
imdi Duryodhana'nn en gen kardelerinden biri olan Vi
karna, orada toplanm olanlara Draupadi'nin doru bir e
kilde kumarda ortaya srlp srlmediini sorar. Herkes
suskunluk iindedir. Sadece DraupadI itiraz etmektedir. Bu
itiraza cevap olarak Kar::.a, Kauravalarn HER EY kazan
dklarn, bu nedenle de Pa::.lavalarn karlarnn da kendile
rinin olduunu syler, Ayrca Kauravalar Pal)lavalarn elbi
selerini de kazandklar iin, Draupadi'nin onlarla birlikte
soyunmas gerektiini ekler. Pa::.lavalar elbiselerinin st
ksmn karrken Duasana, Karl)a'dan gelen bir iaretle
Draupad:'nin elbiselerini yrtmak iin ona doru yaklar.
Kadn, tanr Vishnu'nun bedenlenmi hali olan Krsh::.a 'ya
3

Bhma, Yudhishthira'nn iki elini yakacan syler ve bu i iin Saha

deva'dan ate getirmesini ister. Mlb. II, 68, 6; 10 (W).

56

Hint Destanlar

dua eder ve Krsh:a'nn yardmyla, pek ok kez Duasana

elbiselerini yrtt halde, hep giyinik durumda kalr.4 Bhima
o anda korkun yeminini eder: "Ey dnya savalar, yemi
nime dikkat edin; bu yle bir yemin ki daha nce hibir in
san tarafndan edilmemitir ve bundan sonra da hibir insan
tarafndan edilmeyecektir. Eer bu szm tutmazsam, eer
savata Bharatalarn bu budala ve serseri kiisinin, bu pisli
in gsn yarp kann imezsem, atalarmn mezarna as
la eriemeyim!"
Bu korkun szlerden sonra btn savalar ve kahra
manlar bir korku kaplar. Vidura bo yere oradakilere Drau
padI'nin Kauravalar tarafndan adalete uygun bir ekilde el
de edilip edilmediini sorar durur. DraupadI bo yere alar,
szlar ve akrabalarna bu sorunun cevabn sylemeleri iin
yalvarr. Treleri bilen dindar Bhishma bile adaletin hassas
bir konu olduunu ve dnyann bunun zerine kurulmas
gerektiini sylemekten teye gidemez. Duryodhana k
mseyerek bakt Yudhishthira'ya DraupadI'nin kazanlp
kazanlmad hakkndaki grn sorar. Yudhishthira bo
bo bakarak hi cevap vermeden oturmaktadr. Duryodha
na, Pa:;lavalara yaklaarak ei grlmemi hakaretlerle Dra
u padI'nin de gz nnde onlara plak hale getirdii sol
kalasn gsterir. Bunun zerine Bhima korkun szn
haykrr: "Eer savata senin bu bacan krmazsam Bhima
atalarna kavuamasn!"
Bu konumalar getii srada Dhrtarashtra'nn evinden,
bir akal ulumas ve kt eyler olacan haber veren baka
birtakm sesler duyulur. Nihayet bunlardan korkuya kaplan
yal kral Dhrtarashtra araya girmek gerektiini dnr.
Duryodhana'y sert szlerle azarlar. Sonra DraupadI'yi yat
trr ve ondan bir dilekte bulunmasn ister. O da kocas Yud4

Sadece Gney Hint el yazmalar deil, ayn zamanda Bhasa'ya atfedilen

"Dutavakya" adl oyun da bu elbise mucizesinin metne sonradan ek
lenmi olmas olasln gsteriyor (W).

Mahiibhiirata Destam

57

hishthira'nn zgrln ister. kinci bir dilekte bulunma

sn ister, o da geri kalan Pa:u;lavalarn zgrln ister.
nc bir d ilekte bulunmasn istediinde ise artk baka
isteyecek bir ey bulunmadn, nk zgr kalr kalmaz
Pa:c;lavalarn gereken her eyi kazanacaklarn syler. O an
da Karr:a, Draupadi'nin Par:c;lavalar tehlikeden kurtaran bir
gemi olduunu syleyerek alay etmeye balar. Bhima fke
den kendi kendini yer bitirir ve o anda Kauravalar nasl
olup da ldrmedii bilinmez. Ancak Arcuna onu yattrr
ve Yudhishthira da herhangi bir sava halini yasaklar. Kral
Dhrtarashtra da Yudhisthira'ya kralln geri verir ve "olan
oldu, gemii unutalm" eklinde szler syler. Bylece daha
sakin bir kafayla ndraprastha'ya dnerler.
kinci Zar Oyunu ve Pa:lavalarn Srgn
Pa:c;iavalarn ayrlnn zerinden ok gemeden Duryod
hana, Duasana ve auni, onuru krlm Pa:c;lavalarn
tehlikeli olacan iddia ederek, yal krala bask yaparlar ve
ikinci bir zar oyunu oynanmas iin onu kandrarak, rzasn
alrlar. Bu defa kaybeden taraf on iki yl iin ormana srg
ne gidecektir; on nc ylda klk deitirip, kimliini giz
leyerek bir ulusun arasnda yaayacak ve ancak on drdn
c ylda geri dnmelerine izin verilecektir. Eer on nc
ylda onu tanyan biri kacak olursa, ikinci bir on iki yl da
ha srgne gidecektir. Kraln kars GandharI kral kt o
lu Duryodhana'ya uymamas iin bo yere ikna etmeye aba
lar. GandharI Kaurava slalesinin yok olmasnda onun so
rumluluu olsun istememektedir. Fakat kral aldatlm du
rumdadr ve buna izin verir. Bir eli gnderilir; o eli eve git
mekte olan Pa:c;iavalar yakalar ve zar oyunu d avetini
bildirir. Kader bu ya, akl karm durumdaki Yudhishthira
ikinci zar oyunu iin yaplan daveti kabul eder. Hep birlikte
geri dnerler, oyun yeniden balar ve o yeniden kaybeder.

58

Hint Destanlar

Artk on yl iin srgne gitmekten baka areleri yoktur.

Geyik derisinden elbiseler giyinmi olan Pa:.<;iavalar or
mana gitmeye hazrlanrlar. Duryodhana ve Duasana baa
rlarndan dolay sevinmekte ve onlarla alay etmektedir.
Bhima onlara korkun tehditler savurur. imdi Duryodhana
onlarn kalbini keskin szlerle baklyor ama savata Bhima
onun kalbini delecektir. Bir kere daha Duasana'nn kann
ieceine dair yemin eder. Arcuna, Kar:.a'y; Sahadeva aku
ni'yi; Nakula da Dhrtarashtra'nn dier oullarn ldrece
ine dair yemin eder. Ancak Yudhishthira Dhrtarashtra'dan,
Bhishma'dan ve dier Kauravalardan ayrlr ve zellikle de
bilge ve iyi kalpli Vidura'ya veda eder. Pa:.<;iavalarn annesi
KuntI, Vidura'nn evinde kalr. DraupadI ise kocalaryla bir
likte srgne gider ve kaynvalidesinden ok dokunakl bir
ekilde ayrlr. KuntI yal gzlerle ocuklarnn srgne gi
diini seyretmektedir. lerinden nazik bir insan olan Yud
hishthira hari, hepsi de on drdnc ylda Kauravalardan
alacaklar kanl cn yeminini etmektedirler. Gksel eli Na
rada, kahin gibi szlerle uursuzluun belirtilerini ve soyun
yok olacan kral Dhrtarashtra'ya bildirir. Kral zar oyununa
ve srgne gitmelerine izin verdii iin derin bir pimanlk
duyar.

VANA PARVAN
Pal)cJavalarn Oniki Yllk Orman Yaam
Hastinapura'nn pek ok saydaki yurtta ormana kadar
Pal)lavalara katlrlar ve Yudhishthira onlar evlerine dn
meye glkle ikna eder. Pek ok Brahman hatr saylr bir
zaman onunla beraber kalr. Onlar besleyebilmek iin ileci
lik hayat yaar ve gne tanrsna yakararak ondan, ii iste
dii gibi dolu bakr bir yemek kab kazanr. Bununla
Brahmanlarn karnn doyurur ve sonra kuzey ynnde
Kamyaka ormanna doru yola kar. Bhima, bu ormanda
avlanan, Hidimba'nn dostu, Baka'nn kardei insan yiyen
Rakshasa Kirmira'y hemen ldrr.
Ayn zamanda Dhrtarashtra Vidura ile bir fikir alveri
i yapmaktadr. Vidura ona, Pal)iavalar srgnden geri
armasn ve onlarla bir uzlama yapmasn nerir.
Dhrtarashtra, her zaman Pa:lavalarn tarafn tuttuu iin
Vidura'ya kzgndr; onu istedii yere gidebileceini ima
eden kaba szlerle yanndan uzaklatrr. Vidura, Kamyaka
ormannda bulunan Pa:c;lavalarn yanna giderek olup bite
ni anlatr. Ancak yal kral ok gemeden yapt zorbalktan
pimanlk duyar ve kardei Vidura'y geri getirmesi iin ara
bacs Safcaya'y gnderir. Vidura'da hemen bu istee uy
gun olarak geri dner; iki karde arasnda tam bir uyum var
dr.
Pa:lavalarn dostlar ve akrabalar onlarn srgne git
tiklerini duyunca, ormana, onlar ziyarete giderler. Bunlarn
en bata geleni, phesiz, Krsh:a'dr. Zar oyunu srasnda
onun bir savala ba dertteydi, bu yzden dostlarna arka
kacak gc bulunmamaktayd. Eer orada olsayd mutla
ka oyunu engellerdi. Bununla birlikte Krsh:a, Duryodhana
ile savap krall yeniden ele geirmeyi teklif ettiinde,

60

Hint Destanlar

DraupadI'nin de Kauravalarn kendisini drdkleri utan

verici durumu ac szlerle hatrlatmasna ramen, Yud
hishthira bu grlere katlmaz. DraupadI ve Bhrma Yud
hishthira'y kendini toparlamas ve zor kullanarak kralln
geri almas konusunda ok sktrrlar. Her seferinde Yud
hishthira szne bal kalacan ve ormanda on iki yl gei
receini syler. Bhrma onu erkeke davranmamakla sular,
ona bir savann ilk iinin savamak olduunu hatrlatr.
Aradan on ay gemitir, "bunu on yl gibi kabul edebi
lirsin" der; ya da kefaret kabilinden bir kurban treni dzen
leyerek sznden dnebileceini syler. Bunun zerine Yud
hishthira Duryodhana'nn Bhrshma, Dro:;a, Krpa ve Kar:;a
gibi gl mttefiklerinin bulunduuna iaret eder. Bu anda
yal rshi Vyasa bir kez daha ortaya kar ve Arcuna'nn tan
rlardan ald ve zafer kazanmaya yarayacak gksel silahn
yardmyla kazanlacak bir yenginin haberini verir. Bunun
zerine ok gemeden Yudhishthira Arcuna'y gksel silah
lar almas iin ndra'ya gnderir. Arcuna Himalayalarda do
larken, bir ileci ekline brnm olan tanr indra ile kar
lar. O, onu nce silah verilmesine gerekli iznin alnmas
iin tanr iva'ya gnderir. Bunun zerine Arcuna sk bir i
lecilik yapar ve bundan dolay iva ona, vahi bir da adam
(Kirata) biiminde grnr. Arcuna szde Kirata ile anlam
sz bir kavgaya tutuur, 5 ta ki adam aslnda kendisinin tanr
iva olduunu ve ona, kar konulamaz silahlar gsterene
kadar. Dnya koruyucular Yama, Varuna ve Kubera da ok
gemeden ortaya karlar ve kendi silahlarn verirler, ancak
ndra'nn arabacs Matali onu ndra'nn gksel ehrine gt
rr. nk orada daha ok silah vardr. ndra'nn cennetin
de ok mutlu olur ve tam be yl kalr. ndra'nn emriyle bir
Gandharva kendisine ark syleme ve dans etme dersleri
verir.
5

Bkz. Tevkin, 32; 24. Yakub'un Tanr ile gremesi.

Mahabhiirata Destan

61

Bu srada dier Pa:\iavalar ormanda avlanarak, vahi

hayvanlardan kalan kk kalntlarla, bitki kkleri ve mey
velerle yaamlarn srdrmektedirler. Arcuna uzun sredir
aralarnda olmadndan onun iin endie duymaktadrlar.
O srada ndra'nn cennetine henz bir ziyaret yapp g.e lmi
olan rsli Lomaa Arcuna'nn ndra'nn yannda gvende ol
duunu syler, ancak onlar bu aklamay doyurucu bul
mazlar ve Arcuna'y gidip grmek iin hazrlanrlar. Gand
hamadana tepelerine geldiklerinde ok gl bir frtnaya
tutulurlar ve dehet verici imekler aktka ok byk kor
kuya kaplrlar. DraupadI korkudan ve yorgunluktan bay
lr. Bhima'nn aklna kadn dev Hidimba'dan olan olu Gha
totkaca gelir; bu Rakshasa hemen orada beliriverir ve Drau
padI'yi srtna alr. O, dier Rakshasalar da arr ve hepsi
btn Pa:\iavalar srtlarna alarak, onlar kutsal Kailasa da
nn yamacndaki Ganj nehri kenarnda bulunan bir inziva
yerine g.!tirirler. Pa:\iavalar orada ulu bir Badari aacnn
altnda dinlenirler.
DraupadI tanrsal gzellikteki nilfer ieklerine olan
zlemini dile getirince Bhima, vahi hayvanlarn yaad
dalara dalarak, aramaya balar. Tabii asl korkmas gereken
hayvanlardr, nk Bhima vahi bir fili dier vahi bir fille,
bir aslan baka bir aslanla lrmekte, bazen de basit bir
yumruk darbesiyle ilerini bitirmektedir. Orada maymun
kral Hanman ile karlar; maymun kral onun yolunu ke
ser ve daha teye gitmemesi iin onu uyarr. nk daha
ileri sadece lmszler gidebilmektedir. Ancak Bhima ona
kim olduunu sorar ve yolundan ekilmesini emreder. May
mun yerinden hi kmldamaz, yalandan hasta olduunu,
eer yanndan geip gitmek istiyorsa kuyruunu kenara it
mesi gerektiini syler. Bhima bo yere maymunun kuyru
unu kaldrmaya alr. Bunun zerine maymun glmse
yerek kendisinin "Ramayana destanndan da ok iyi biline-

62

Hint Destanlar

cei gibi" Hanman olduunu aklar.6 Bhima kardeini gr

d iin sevinir, nk ikisi de rzgar tanrsnn oullar
dr. Onunla uzun uzun sohbet eder. Hanman ona Kube
ra'nn bahesine giden yolu gsterir, ancak oradaki iekleri
kopartmamas iin onu uyarr. Bhma sonunda Kubera'nn
bahesine ve nilfer iei glne vararak, oradaki tanrsal
gzellikteki lotsleri grr. iekleri koparmasn yasakla
yan Rakshasalar onu engellerler ve ona, nce Kubera'dan
izin almas gerektiini bildirirler. Bhima, bir savann asla
izin almayacan, ne isterse onu alabileceini syler.
Rakshasalarla dvr, onlar karr ve sonra iekleri ko
partr.
Rakshasalarla yaplan pek ok dv ve maceradan son
ra, Arcuna'nn cennetten dnecei beinci yl yaklar. Kar
deler onu karlamak iin beyaz daa (gksel Kailasa da)
doru gelirler. Bhima gene Kubera'nn bahesini koruyan
ok sayda Yaksha ve Rakshasa ile dvr ve onlarn ou
nu ldrr. tekilerin arasnda, bir keresinde kutsal rsli
Agastya'nn bana vuran Manimat da vardr ve ermi bu
yzden Kubera'y lanetlemitir. Bhima'nn yapt i Kube
ra'y bu lanetten kurtard iin Kubera kt ruhlarn kan
nn dklmesine asla kzmamaktadr. Aksine Bhima ve kar
delerine ok iten davranr.
Sonunda kutsal dada Arcuna'y tekrar karlamak ze
redirler ve ok gemeden Arcuna Matali'nin srd nd
ra'nn arabasyla hzla gelir. Scak bir karlamadan sonra Ar
cuna onlara btn bandan geenleri ve servenlerini anla
tr. zellikle denizde yaayan Nivatakavaca eytanlaryla ve
gkte yzen Hiranyapura ehri halk ile nasl dvtn
anlatr.
Pa:c;lavalar, Kubera'nn zevk bahelerinde drt yl mut6

Blma onunla Mlb. III, 147; ll'de konuur ve Hanman burada ona
Ramayana'run ksa bir zetini verir (W).

Mahiibhiirata Destan

63

lu bir hayat srerler ve bu sre onlara adeta tek bir gn gibi

gelir. Ancak dnyadaki grevlerini ve kavgalarn unutma
mak, amalarndan sapmamak iin cennetsi blgelerde yaa
maktan vazgeerler. Kailasa dandan inerek, tekrar Cumna
nehrinin kylarndaki ormanlara ve tepelere dnerler.
Burada Bhima'nn bandan hi de ho olmayan bir ma
cera geer ve hayat Yudhishthira tarafndan kurtarlr. Bir
gn ormanda dolarken ok byk bir ylan grr; ylan f
keyle Bhima'nn zerine atlr ve onu yle skca sarar ki
Bhima kendini kurtaramaz. Aabeyi Yudhishthira onu bu
durumda bulur. Ylan, aslnda Agastya'nn bir laneti sonucu
cennetten atlm olan ve bir ylan ekline dntrlm
olan nl yal kral Nahusha'dan bakas deildir. O, sordu
u btn sorular bilen bir kimse bulamadka bu lanetten
kurtulamayacaktr. Yudhishthira Nahusha'nn btn filozo
fik sorularna doyurucu cevaplar verir, bylece Bhima kur
tulur. Nahusha da ylan durumundan kurtularak cennete
geri dner.
Bu olaydan sonra kardeler Kamyaka ormanna dner
ler. Burada Krsh:a onlar tekrar ziyaret eder. DraupadI'ye
ocuklarndan bekledii haberleri getirir ve Yudhishthira'ya
Kauravalara kar yaplacak sava iin dostlarna gvenme
sini ve sava iin gerekli dier hazrlklar tamamlamasn
tler. Ancak Yudhishthira her zamanki gibi, szne sadk
kalacan ve on nc yl dolmadan sava dnmediini
syler.
Pa:c;lavalar ormanda sk sk ziyaret edenler arasnda
dindar Brahmanlar da vardr. Bu Brahmanlardan biri bir
gn Pa:c;lavalar ziyaretten sonra Dhrtarashtra'nn sarayna
gider ve orada ona Pa:c;lavalarn durumlarn, zellikle de
DraupadI'nin vahi hayatla savaarak yaad ac dolu ha
yat anlatr. Yal kral vicdan azab ile bu duruma alarken,
olu Duryodhana ok sevinir ve Kar:a ile akuni'nin de k-

64

Hint Destanlar

krtmalaryla, onlarn sefil hallerini yakndan grp sevin

mek iin Pa:c;lavalar ziyaret etmeye karar verir. Bahane ola
rak da Dhrtarashtra'ya ormann yaknnda kurulmu olan
hayvan barnandaki obanlar tefti edeceklerini, sr ba
larn sayacaklarn ve gen srlar damgalayacaklarn sy
lerler. Byk bir svari alayyla yola karlar, sry kont
rol ederler ve sonra av peinde koarlar. Ancak tam
Pa:c;lavalarn bulunduu yere doru gitmek istediklerinde
Gandharvalar yollarn keserler. Bir dv olur ve Duryod
hana Gandharvalarn reisi tarafndan alaka esir edilir. Ka
uravalar yardm iin Pa:c;Iavalara koarlar. Soylu Yud
hishthira onlar geri evirmez. Sk bir dvten sonra Dur
yodhana Pa:c;Iavalar tarafndan Gandharvalarn elinden kur
tarlr. Bu kk drc durumdan sonra ac ve utan
iinde kvranan Duryodhana canna kymak ister, fakat dost
lar onu glkle de olsa bu dncesinden caydrrlar.
Kar:a'nn Pa:c;Iavalar kzdracak baka bir plan vardr.
Dnyann drt bir yanna, Duryodhana adna btn dnya
y kazanmak iin seferberlik balatld haberini yayar; yle
ki bu fethin sonunda Duryodhana byk krallarn yaptrd
kurban trenini yaptrabilsin. Baarl bir fetih hareketinden
sonra byk kurban treni gerekten yaplr; ancak byk
krallarn yaptrd Racasya kurban treni bir defaya mah
sus ve ayn aile tarafndan yapld iin bu tr treni de
Yudhishthira daha nce yaptrtt iin, Vaish:ava ad veri
len ve sadece tanr Vishnu'ya sunulduu sanlan bir baka
kurban treni dzenlenir. Duryodhana Pa:c;lavalar kzdr
mak iin onlar byk trene davet eder. Yudhishthira na
zike reddeder; Bhima ise onlara bir mesaj gnderir ve o me
sajda Pa:c;lavalarn on nc yl sonunda, sava treninde,
fkelerinden oluan kurban yan Kauravalarn zerine bo
altacaklarn bildirir.
Ormandaki geici hayatlarnn son ylnda Pa:c;lavalar,

Maltablarata Destam

65

byk bir kayp yznden korkuya kaplrlar. Bir gn b

tn kardeler avda iken geride yalnz kalan eleri DraupadI,
oradan gemekte olan Sindhu kral Cayadratha tarafndan
karlr. Pa:9avalar hemen onun peine derler; Arcuna
ve Bhima Cayadratha'y yakalarlar; onu dverler ve rezil
ederler. Bhima onu lrmeyi ok ister ama Dhrtarashtra'nn
damad olduu iin Yudhishthira onun hayatn balar.
Pa:9avalar, Draupadi'ye yaplan bu tecavzden dolay
byk znt iindedir. Cayadratha'ya cezas verildii hal
de kendilerini aalanm olarak hissederler. zellikle, o
u zaman zgn bir yapda olan Yudhishthira, bu talihsiz
olaya kendisinin neden olduunu dnerek kendini sula
makta ve DraupadI'nin bu kt kaderine hepsinden fazla
alamaktadr. Artk Yudhishthira hibir Kaurava'dan kork
mamaktadr; ancak vcudu doutan zincirden yaplma
zrhla ve kpelerle kapl, yaralanmas olanaksz Kar:a hari.
Yudhishthira'y Kar:a korkusundan kurtarmak iin tanr
ndra, Kar:a'nn nnde beliriverir ve bir Brahman kln
da ondan zrhn ve kpelerini dilenir. Bir Brahman asla ge
ri evirmeyen Kar:a, gzn bile krpmadan zrh ve kpe
leri keserek vcudundan kartr ve szde dilenci olan nd
ra'ya verir. Karlnda ndra ona asla hedefini armayan
fakat ok acil olduu zaman tek bir kere kullanlabilen mz
ra hediye eder.
DraupadI'nin urad tecavzn kederiyle dolu olan
Pa:9avalar Kamyaka ormann terk ederek Dvaitavana'ya
giderler. Orada son orman maceralaryla karlarlar. Or
manda dolamakta olan bir geyik bir Brahman'n kurban t
reninde kulland ate ubuklarn boynuzuyla alarak ka
ar. Kurban treni yaparken o ubuklara ihtiyac olan
Brahman, Pa:9avalardan onlar geri getirmelerini rica eder.
Onlar da geyiin peine derler, fakat sopalar almay baa
ramazlar ve geyik gzden kaybolur. Kt anslarna lanet

66

Hint Destanlar

okurlar. Yararsz av yznden yorgun ve susuzluktan peri

an bir halde su aramaya koyulurlar. Nakula bir aaca hrma
nr ve uzakta bir gl grr. Yudhishthira'nn ricasyla, ok k
lflarna su doldurup getirmek zere oraya gider. Etraf yen
gelerle evrili ok berrak suyu olan ho bir gldr bu. Tam
glden su iecekken grnmeyen bir ruhun (yaksha'nn) sesi
gelir: "Zorbalk yapma dostum, buras benimdir; nce soru
ma yant ver, sonra suyunu i ve al gtr!" Ancak Nakula bu
szleri ciddiye almaz, suyu ier ve cansz olarak yere ylr.
Uzun sre geri gelmeyince Sahadeva onu aramaya kar ve
ayn akibete o da urar. Yudhishthira Arcuna'y gnderir.
Onun da bana ayn ey gelir. Nihayet Bhima gider, fakat
bouna, grnmeyen Yaksha ile dvmeye alr; o da gl
deki sudan ier ve cansz yere yklr. yiye alamet olmad
n gren Yudhishthira sonunda kendisi gider ve kardeleri
nin balarna geleni grr. Alamaya ve feryat etmeye ba
lar. Sonra tam gle yaklat srada, gln suyunu sorduu
sorulara yant vermeden imemesi gerektiini syleyen sesle
irkilir. Yudhishthira yant vermeye hazr olduunu syler ve
soru-cevap eklinde ok ilgin bir oyun balar. Bu sorular,
birka eski Yedik bilmece trnn dnda, hemen hemen
tm Hint ahlak bilimi ile ilgilidir?
Burada sadece birka rnek aktarlmtr:
Yaksha- "Yerden daha ar, gkten daha yksek, rzgardan
daha hzl, otlardan daha ok sayda olan nedir?"
Yudhishthira- "Ana yerden daha ardr, Baba gkten daha
yksektir. Ruh rzgardan daha hzl, dler ise otlardan
daha ok saydadr."
Yaksha- "Gezginin dostu kimdir? Evde kalann dostu kim
dir? Hastann dostu kimdir? lmek zere olann dostu
kimdir?"
7

Burada Vacasaneyi Samhita 23'den bir alnt aktarlr ki bu Mahabhara

ta III, 313; 65'tedir (W).

Ma/ab!arata Destam

67

Yudhishthira- "Gezginin dostu kervandr. Evde kalann dos

tu karsdr. Hastann dostu doktor, lmek zere olann
dostu hayr ileridir."
Yaksha- "Yenilmesi zor olan dman kimdir ve hi bitmeyen
hastalk hangisidir? Hangi insan iyi ve hangisi kt ola
rak dnlr?"
Yudhishthira- "Yenilmezi zor olan dman fkedir. Hi bit
meyen hastalk agzllktr. Btn canllara dosta
davranan kii iyi; merhameti olmayan kii ise kt ola
rak dnlr."
Yaksha- "Ey kral, yanlg ve gurur nedir? Tembellik diye ne
ye deriz ve keder nedir?"
Yudhishthira- "Dharma konusunda aldatlm olmak yanl
gdr; bir kimsenin onurlu olmas gururdur. Dharma ko
nusunda yava davranmak tembelliktir; cehalet ise ke
derdir."
Yaksha- "shiler sreklilikten neyi kastederler? Cesaret ne
dir? En iyi banyo hangisidir? Merhamet nedir?"
Yudhishthira- "Bir kimsenin grevini sebatla tamamlamas
srekliliktir; cesaret, duyular kontrol altnda tutmaktr.
En iyi banyo temiz olmayan dncelerden kurtulmak
tr; merhamet ise btn canllara kar koruyucu olmak
tr."
Yaksha- "Ey kral, syle bana, gerek Brahmanlk neye bal
dr: soya m, yaam tarzna m, Vedalar okumaya m
yoksa bilgi edinmeye mi?"
Yudhishthira- "Dinle sevgili Yaksha! Brahmanlk ne soya, ne
Veda okumaya, ne de bilgi edinmeye baldr; bu sade
ce iyi bir hayat srmeye baldr, bundan hi phen ol
masn. Brahman, dier insanlara gre hayatn dzenle
mede kendine ok daha fazla dikkat etmelidir. yi olan
hayat zarar grmezse kendi de grmemi demektir. yi
olan hayat yok olursa, kendi de yok olur. Eer tutkula-

68

Hint Destanlar

ra boyun eiyorlarsa, bilgi edinen, reten, dnen ki

iler aptal insanlardr. Bilge kii grevini yapan kiidir.
Alak kii, drt Veda'y bilse de, bir dra'dan daha k
tdr. Ancak ate kurban treni yaptrd halde duyu
larna hakim olmasn bilen kii bir Brahman saylabi
lir.s
Yudhishthira'nn cevaplarndan ok holanan Yaksha kar
delerinden birini hayata dndrmek ister. Drt kardeten
hangisinin diriltileceini Yudhishthira seecektir. Yud
hishthira Nakula'y seer, nk o, babasnn ikinci kars
MadrI'nin oludur ve bu nedenle doru ve iyi bir seimdir.
Bu cevaptan da ok holanan Yaksha btn kardeleri haya
ta dndrr. Aslnda bu Yaksha, Yudhishthira'nn babas er
dem ve adalet tanrs Dharma'dan bakas deildir. Ayrlma
dan nce Pa:.c;lavalara son bir iyilikte bulunur ki bu iyilikle
On nc ylda klk deitirerek yaayacaklardr. Bilindii
gibi srgn kuralna gre on iki yl orman hayat yaadktan
sonra on nc yl insanlarn arasnda klk deitirerek
geirmeleri gerekmektedir.
ViRATA PARVAN
Pa.c;Iavalar Kral Viraa'nn Saraynda
Pa:.c;lavalar Matsyalar kral Virata'nn sarayna gitmeye ve
orada klk deitirip sahte isimler altnda yaamaya karar
verirler. Silahlarn ehrin dnda bulunan mezarln yak
nndaki bir aaca saklarlar. Aacn dalna da, kimse yakla8

Mlb. Ill, 313. Benzeri Brahman tanmlamalar Buddhist metinlerde ge

er. rnek: Vinayapitaka, Mahavagga I, 2: 2, Suttanipata Vasetthasutta
ve Milindapanha IV, 5: 26. Yudhishthira ile Yaksha arasndaki bu ko
numa Caina Hemavicaya'nn Katharatnakara No: 21'de de bulunur
(W).

Mahablarata Destan

69

maya cesaret etmesin diye bir ceset asarlar. Kendilerini sey

retmekte olan obanlara da, bu cesedin yz seksen yandaki
anneleri olduunu ve atalarnn geleneine gre llerinin
byle "gmldn" sylerler. lk nce Yudhishthira kral
Virata'nn huzuruna kar ve kendisini mthi bir zar oyun
cusu olarak tantr, onunla dost olur ve ona danman olarak
atanr. Bunun ardndan dierleri de bir bir gelirler. Bhima
a olarak ie alnr. Arcuna kendini bir hadm gibi tantr,
bir bayan ismi olan Brhannala adyla kraln kz Uttara'nn
dans hocalna atanr. Nakula at terbiyecisi olarak, Sahade
va da sr oban olarak ie alnrlar. DraupadI de kralienin
oda hizmetisi olmutur.
ok gemeden Pal).;iavalar Virata'nn saraynda herkes
tarafndan tannan ve sevilen kiiler olurlar. zellikle de tan
r Brahma onuruna dzenlenen bir karlamada dnyaca
nl bir grei olan Omta'y ldrmesi, Bhima'nn nn
bir hayli artrr.
te yandan DraupadI'nin bana ho olmayan bir olay
gelir. Kraln damad ve ordu komutan Kiaka, gzel oda
hizmetisi DraupadI'ye ak olur ve ona sarkntlk eder.
Kralie'nin bir iini grmeye gittii srada DraupadI, kendi
sinin, gerektiinde kendisini koruyan be Gandharvann ka
rs olduunu aklar. DraupadI, peinde koan Kiaka'ya
gece yars dans salonuna gelmesini syler. Adam kendileri
ni Bhima'nn gzetlediinden habersiz olarak oraya gelir ve
Bhma uzun bir mcadeleden sonra Kaka'y boazlayarak
ldrr. Draupadi nbetileri arr ve kendini ak yapma
ya zorlamasndan tr koruyucu Gandharvalarn onu l
drdn syler. Kaka'nn akrabalar oda hizmetisini
cesedin ateine atmak isterler; fakat Gandharva grn al
tnda oraya gelen Bhma yz be tane Sta ldrr (nk
Kiaka da bir Sta'dr) ve Draupad:'yi kurtarr. Bunun zeri
ne halk, bu Gandharval oda hizmetisinin tehlikeli olduu-

70

Hint Destanlar

nu ve bu nedenle kovulmas gerektiini syler ve kral da o

ynde emir verir. Ancak Draupadi kralieye bir on gn
daha kalmak iin yalvarr.
Duryodhana drt bir yana Pa:.lavalarn nerede olduk
larn bulmak iin casuslar gnderir ancak hibir sonu ala
maz. Casuslar sadece Kiaka'nn Gandharvalar tarafndan
ldrld haberini getirirler ki bu da Duryodhana'ya ok
normal gelir, nk Matsyalar saldrgan bir toplumdur. s
telik Kiaka sk sk Trigartalar kral Suarman'a bask yap
mtr. Trigartalar Kauravalarla birlikte Matsyalar lkesine
ortak bir baskn yapmay kararlatrrlar. Tam on yllk
srgnn bitiminde Trigartalarn lkeyi istila ettikleri ve
kral Virata'nn srlerine el koyduklar haberi gelir. Virata
sava iin hazrlanr. Yudishthira, Bhima, Nakula ve Sahade
va'y silahlaryla birlikte Trigartalara kar sava alanna s
rer. Sk bir sava olur. Virata esir edilirse de hemen Bhma
tarafndan kurtarlr. Sonuta Trigartalar def edilir; Pa:.la
valara teekkr ederler. Onlar ise her eye ramen kimlikle
rini aklamazlar.
Virata Trigartalarla savarken Kauravalar Matsyalar l
kesini bir baka ynden istila etmiler ve ok sayda srye
el koymulardr. obanlar gen prens Uttara'dan yardm di
lerler ve Kauravalara kar koymasn isterler. Onunsa araba
cs yoktur. Derken, Draupadi prensesin araclyla sze ka
rr ve onu Arcuna'y arabac olarak almaya ikna eder. Prens
zerine bir zrh geirir ve sava alanna gider. Ancak Uttara,
gl Kuru ordusunu grnce korkuya kaplr, tam araba
dan atlayp kaacakken Arcuna onu yakalar ve salarndan
ekerek arabaya oturtur. Ona cesaret verici szler syler.
Sonra silahlarn sakladklar aacn yanna gelirler ve Arcu
na oradan silahlarn alr. Uttara'ya kendisinin Arcuna oldu
unu syleyince prensin cesareti iyice artar. Artk Uttara Ar
cuna'nn arabacs olmutur. Gene sk bir sava olur. Arcuna

Maliibliirata Destan

71

Duryodhana, Kar:.a, Bhishma ve dier Kuru savalaryla

dvr ve onlar yenerek zafer kazanr. Kurular kendileri
ne kar savaann Arcuna olduundan phelenmekle bir
likte, onu tanmazlar.
Bu zaferi kazandktan sonra Arcuna silahlarn aaca
geri koyar ve dans hocas B:hannala ve Uttara'nn arabacs
olarak ehre geri dnerler. Uttara'ya da kendisini ele verme
mesi iin bask yapar. Ayn anda Virata ve dier Pa:.c;iavalar
da Trigartalarla yaptklar savatan dnmektedirler. Kral n
ce olunun Kauravalarla savamaya gittiini duyunca ok
endielenir; fakat zafer haberi ok gemeden ular. Uttara
zafer sevinci ile karlanr. O da zaferi kendisinin kazanma
dn, ok gzel bir gen biiminde gzken bir tanrnn
kendisine yardm ettiini anlatr. gn sonra on nc
yl sona erer. Kraln akn baklar altnda be Pa:.c;lava
gerek kiilikleriyle sarayn salonunda 'gzkr ve kendi
kimliklerini aklarlar. Virata buna ok sevinir ve hemen Ar
cuna'ya kzn vermek ister. Arcuna ise kz kendisi iin deil
de olu Abhimanyu iin kabul eder ve onu kendisine gelin
yapar. Bylece kzla btn bir yl ok yakn durumda oldu
u halde onun saf kalmasn da kantlam olacaktr. ok
gemeden Abhimanyu ile Uttara'nn evlilikleri gerekleir.9
Grkemli dn trenine ok sayda kral katlr. Drupada
ve K:sh:.a da deerli hediyeler vererek onlar kutlarlar.
UDYOGA PARVAN
Bar Grmeleri ve Sava Hazrlklar
Bu dn treninde Pa:.c;lavalar ve onlarn yandalar Kau
ravalara kar tutulacak yol zerinde fikir alveriinde bulu
nurlar. K:sh:.a Duryodhana'ya bir eli gnderip kralln ya9

Uttara erkek, Uttara ise onun kzkardeidir.

72

Hint Destanlar

rsn istemeyi nerir. Uzun bir grmeden sonra Kaurava

lara, kral Drupada'nn eski aile dostu olan bir din adamn el
i olarak gndermeyi kararlatrrlar.
Ancak bar grmeleri balamadan nce bile taraflar,
Pa::c;lavalar olsun Kauravalar olsun, mmkn olduu kadar
mttefiki kendi taraflarna ekmek isterler. Her iki taraf da
ayn anda birok gl kral kazanmak iin aba gsterir.
Duryodhana da, Pa::c;lavalarn yakn arkada olarak bildii
miz Krsh::a'y kendi tarafna ekmenin yollarn arar.
Krsh::a'nn uykuda olduu bir srada Duryodhana yanna
gelir ve, tesadf bu ya, Arcuna da hemen onun ardndan
oraya gelir. Krsh::a uyand zaman nce gzleri Arcuna'y
seer. Duryodhana daha nce geldii halde Krsh::a nce Ar
cuna'y grmtr. Krsh::a ikisine de reddedici bir cevap
vermemesi gerektiini dnr. Bu yzden birine btn o
banlardan kurulu ordusunu, dierine de kendisini teklif
eder. Duryodhana orduyu, Arcuna ise Krsh::a'y seer. Bu
nedenle Krsh::a savaa bireysel olarak katlmayacan, an
cak sadece Pa::c;Iavalara d anman olarak ve Arcuna'nn ara
bacs olarak onlarn tarafnda kalacan bildirir. Madra kra
l alya da Yudhishthira'ya doru gitmekte iken Duryodha
na tarafndan kendisine katlmas ve Kauravalar tarafnda
savamas iin davet edilir. alya bunu kabul etmekle birlik
te gene de Yudhishthira'ya gider. Erdem sembol Yud
hishthira onun bu utan verici ihanetini kabul eder. alya
Kauravalar tarafnda savaacaktr. Kar::a'nn arabacs ola
caktr ve daha sonra sava srasnda arabay kt srd
iin Kar::a'nn dmesine neden olacak ve Kar::a ile Arcuna
arasnda teketek bir dv cereyan edecektir.
ki tarafn da sava dnd srada Drupada'nn
soylu din adam, bir eli olarak, kral Dhrtarashtra'xa gelir ve
Pa::c;lavalarn bar yapma isteklerini bildirir. Kral onu ok
iyi karlar fakat net bir yant vermez. Sadece kendi arabacs

Ma/abliirata Desta111

73

Saficaya'y Yudhishthira'ya eli olarak gndereceini syler.

Birka gn sonra da yle olur; fakat Saficaya'nn mesaj sade
ce bar yaplmasn kabul etmekte, Pa::c;lavalara krallk pay
lamyla ilgili herhangi bir neri getirmemektedir. Bunun
zerine Yudhishthira ndraprastha'y ve kralln yarsn
geri istediklerini, aksi halde sava yapacaklarn bildiren ya
ntn gnderir. Akrabalar arasnda kan dklmesini nle
mek iin Duryodhana'nn ynetimine verilecek be ky de
istemediklerini bildirir. Kauravalar Saficaya'nn getirdii ce
vap zerinde. dnrler. Bhshma, Dror:a ve Vidura sava
tan vazgeirmek ve bar yaptrmak iin Duryodhana'y ikna
etmeye alrlar ama baaramazlar. Dh:tarashtra'nn bsb
tn zayf ve gsz grnd srada grmeler herhangi
bir sonu alnamadan kesilir.
Pa::lavalar tekrar bar yapma zerinde dnrler ve
K:shr:a onlara baka bir giriim nerisinde bulunur. Buna
gre kendisi bizzat Kauravalara bar elisi olarak gidecek
tir. Pa::c;lavalar bu neriyi sevinerek kabul ederler. Her za
man muhalif durumda kalan Bhma bile bar yanls szler
edince onun bu lmll K:shr:a'y ok artr, nk bu
durum "dalarn yeermesi ve atein soumas" gibi hayret
vericidir. te yandan kahramanlardan bazlar, zellikle
DraupadI bar iin grme yaplmasna raz deildir ve bir
an nce sava yaplmasndan yanadr. Ancak gene de Yud
hishthira bar mesaj zerinde srar eder. Sevgi dolu szler
le annesi KuntI'yi hatrlar, Kauravalarn saraynda Vidu
ra'nn yannda yaayan annesini ziyaret etmesi ve onun hali
ni hatrn sormas iin K:sh::a 'ya ricada bulunur.
K:sh::a Kauravalara gider. Ona konukseverlik gsteren
sadece Vidura deildir, Dh:tarashtra da ok byk bir say
gyla karlar. K:shr:a hemen KuntI'yi ziyaret eder ve olu
Yudhishthira'nn selam ve sevgilerini iletir. Kahramanlarn
annesi ayrln verdii ac yznden alayarak konuur.

74

Hint Destanlar

Hala Draupad'ye yaplan hakaretlerin acsn tamaktadr

ve bu yzden de Yudhishthira'y zayf kalmakla sulamakta
dr. KuntI Krsh:a'dan oullarna, sava olarak grevlerini
unutmamalarn ve hayatlarn ortaya koymaktan ekinme
melerini sylemesini ister. Bir sava kars ocuklarn by
le gnler iin dourur ve ite o gn de gelmitir. Ertesi gn
Krsh:a Kaurava prenslerinin toplantsna gider ve orada ba
r neren ir konuma yapar. Dhrtarashtra orada, kendi
adna bartan baka hibir ey dnmediini ama olu
Duryodhana'ya kar gsz kaldn aklar. Bundan sonra
Krsh:a bar szlerini Duryodhana'ya tekrarlar. Bhishma,
Dro:a ve Vidura onun bar kabul etmesi iin ellerinden ge
len her eyi yaparlar. Bununla beraber o, Pa:lavalara verile
cek toplu inenin ba kadar bile toprak bulunmadn sy
ler. Toplantdan fkeyle ayrldktan sonra Krsh:a Kaurava
lar arasnda bartan yana olanlarn Duryodhana ve yanda
larn tutup Pa:lavalarn eline esir olarak vermeyi nerir.
Dhrtarashtra bunu kabul etmez, ama kars GandharI'yi inat
olunu ikna etmesi iin gnderir. Ancak onun tleri de
dierlerininki kadar faydaszdr. Duryodhana sz dinleme
mektedir. Aksine o ve yandalar Krsh:a'y esir etmek ve bu
yolda gl dmanlarn saf d brakmak iin bir plan ya
parlar. Bununla beraber plan bir sr olmaktan kar ve
Dhrtarashtra ile Vidura, eliye zeval getiren byle irkin bir
plan dnd iin Duryodhana'ya ok sert karlar.
Krsh:a'nn bu bar elilii baarsz olarak nitelendii hal
de, Bhshma ve Dro:a da barn daha yararl olacana dair
konumalar yaparlar ancak hibir sonu alamazlar.
Krsh:a ayrlmadan nce Kar:a ile gizli bir grme ya
par. Bu cesur kahraman genellikle bir arabacnn (sta) olu
olarak bilinir. Ancak onun gerekte gne tanrs Surya'nn
olu olduu, annesi KuntI henz bir bakire iken, bir mucize
eseri, hem onu dourduu hem de bekaretinin bozulmad

Ma/abharata Desta

75

sylenir. Onu dourduktan sonra utancndan olunu kk

bir sepet iindelO nehre brakmtr. Sonra onu bir arabac
bulmu ve bytmtr. Yani Kar::.a aslnda Pa::.Q.avalarn
aabeyidir. Krsh::.a bu nedenle Kar::.a 'ya taht ele geirmesi
ni ve kardei Yudhishthira'y hkmdar olarak atamasn
syler. Byle bir eyi Pa::.Q.avalar da kabul edecektir. Kar::.a
bunu dostu Duryodhana'ya kar ihanet sayar ve reddeder.
Annesi KuntI de onu Pa::.Q.avalara katlmak ynnde ikna
etmeye alr. Kar::.a ise ona sert szlerle karlk verir. Ken
disine kar asla iyi bir anne olmadn, imdi de kendisinin
onun olu olmak istemediini syler.
Krsh::.a grevi tamamlanmam olarak Pa::.Q.avalarn ya
nna dner ve bar iin gsterdii bo abalar onlara anla
tr. Krsh::. a kendisini esir etmeye bile kalktklarn syleyin
ce ac bir sava l ykselir. Artk her iki taraf da savaa
hazrdr. Pa::.Q.avalar kral Drupada'nn olu Dhrshtad
yumna'y, Kauravalar ise Bhishma'y ordu komutan olarak
seerler. Sava hatlar seilir ve dzenlenir. Bhishma sralar
na gre araba savalarn Duryodhana'ya bir bir sayar.
Kar::.a btn kahramanlarn en altndadr ve bu onun guru
runu ok feci ekilde krar. Kar::.a, Bhishma lmedike sava
a katlmayacana dair yemin eder. Bhishma Pa::.Q.avalarn
belli bal kahramanlarn da sraya koyar ve hepsiyle sava
abileceini, sadece ikha::.Q. in'den ekindiini aklar. ik
ha::.Q.in, Drupada'nn kz olarak dnyaya gelmi, sonradan
bir Yaksha onun cinsiyetini deitirerek, onu erkek yapm
tr. Bu nedenle Bhishma onu hala bir kadn gibi grmekte ve
bir kadnla asla savamayacan sylemektedir.
Sava hazrlklar bittiinde, bir kumarbazn olu olan
Ulka, Kauravalar tarafndan Pa::. Q.avalarn kampna gnde
rilir ve aalayc szler sarf edilerek savaa davet edilirler.
10

Bu, hem Meryem'in sa'y dourmasna hem de Musa'nn sepete bra

klmas olayna benzer.

76

Hint Destanlar

Pa:lavalar da ayn eliyi daha aa olmayan hakaret ve k

ltc szlerle geri gnderirler. Artk iki ordu Kurukshetra
meydanna doru yrye gemitir.
BHISHMA PARVAN
On Sekiz Gnlk Byk Sava
ki ordu byk Kuru sava alannda, kendilerine yardm
eden ordularla birlikte sralanarak yerlerini alrlar. Dostu
dmandan ayrmak iin parolalar ve iaretler belirlenir. Sa
valar arasnda belirli anlamalar yaplr. Buna gre ayn
yata olanlar ve ayn tr silahlar tayanlar birbiriyle savaa
caktr. Araba savalar araba savalaryla, filli savalar
filli savalarla, svariler svarilerle, piyadeler piyadelerle
eletirilir. Kimse, rakip kendisini dve davet etmedike
dvmeyecektir. Teslim olmak isteyenler, savaamaz duru
ma gelmi olanlar ve kaaklar asla ldrlmeyecektir. Sr
cler, yk hayvanlar, silah tayclar ve mzisyenlerin de
canlarna kast edilmeyecektir.
Sava balamadan nce ermi Vyasa, kral Dhrtara
shtra'nn arabacs Saficaya'nn nnde belirerek, ona sava
alannda olup biten her eyi grebilme yetisini baheder. Ay
rca onu, her eyi gn gnne yal kr krala anlatabilmesi
iin yaralanmaz hale getirir. Bu andan itibaren sava
Saficaya'nn azndan, onun tanklna uyarak anlatlr ki
bu olduka gereki bir anlatmdr.
Hem Kauravalarn hem de Pa:lavalarn byk amcas
olan soylu Bhshma, Kaurava ordusuna savan ilk on g
nnde kumandanlk yapar. Ateli szlerle askerleri sava
iin coturur: "Ey savalar! Bugn cennetin kaplar size ar
dna kadar ak! Gelin bu kapdan ndra ve Brahma'nn dn
yasna girin!.. Bir sava evinde hastalktan lmemeli, bir sa-

Maliibliirata Destan

77

vann asl grevi savata lmenin yollarn aramaktr" (VI,

17; 8). Bylece prl prl silahlarla donanm olan askerler ce
saretle ne karlar ve iki ordu yz yze gelir.
Ykselen sava naralar ve sava mzikleri savan ba
lamasna dair bir iarettir. 1 1
Akrabalk balarn unutan Kauravalar ve Pa:.lavalar
korkun atmaya hazrdr. Bu yle bir savatr ki ne baba
olunu, ne karde kardeini, ne amca yeenini, ne de arka
da arkadan tanmaktadr. Filler korkun katliamlara ne
den olmakta, ortalkta su gibi kan akmaktadr. Kahramanlar
bir orada bir burada dvler yapmakta, zafer bazen
Pa:.lavalardan, bazen de Kauravalardan yana olmaktadr.
Gece olduunda ise savalar ekilmekte, gn doana ka
dar beklemekte ve gn doarken de yeni bir sava iin hazr
lanmaktadrlar. Bhishma ve Arcuna defalarca kar karya
gelirler ve her ikisi de yle cesurca dvr ki tanrlar ve
eytanlar onlarn kavgasn aknlkla izlerler. Ancak her se
ferinde ilerin Kauravalar aleyhine gitmesi yznden Dur
yodhana Bhishma'y Pa:.lavalara kar fazla hogr gster
mekle sular. Pa:.lavalar kayp verip zor duruma dtkle
rinde ise Krsh:.a, Bhishma'ya doru nian almad iin Ar
cuna'y sular. Savata Duryodhana'nn kardelerinden pek
ou ldrlr. Duryodhana gene Pa:.lavalara ok fazla
merhamet gsterdii iin Bhishma'ya kprr. Ona "ya d
man yok et, ya da brak komutay Kar:.a alsn" der. Ac ve
fke ile dolan Bhishma ertesi gn, daha nceden kadn olan
ikha:.lin hari, hepsiyle acmaszca dveceine sz verir.
"Ey GandharI olu, huzur iinde uyu; yarn byk bir zafer
kazanacam. yle bir zafer ki dnya dnd srece konu
ulacak" der (VI, 99: 23), Pa:.lavalar savan dokuzuncu g
nnde olduka ar kayplara uramtr. Bhishma onlarn
sava hatlarnda adeta lm tanrs gibi korku yaratmtr.
1 1 Bhishmarparvan 25-42 arasnda Bhagavadgita (Kutlu Ezgi) yer alr.

78

Hint Destanlar

Ancak bunda Arcuna'nn, bykbabas 12 Bhishma'ya ok

hogrl davranmas da byk rol oynamtr. Bu durumu
bandan beri fark eden Krsh:a, Bhishma'y kendisi bizzat
ldrmek zere ileri atlrsa da Arcuna onu engeller ve ona
savamamak zere verdii sz hatrlatr. Bhishma'nn ver
dii ac szden sonra Pa:lava savalar gece olurken
kamplarna geri dnerler.
Pa:iavalar geceleri toplant yapp, sava hakknda g
rmelerde bulunmaktadrlar. Bhishma'nn ikha:iin'e kar
dvemeyeceini bildikleri iin, ikha:lin'i ertesi gn
ordunun n safna koymay kararlatrrlar. l3 Arcuna da
onun arkasna saklanacak ve oklarn Bhishma'ya nianlaya
caktr. Arcuna bu ihanet dolu plan glkle kabul eder, n
k ac ve utanla, ocukken Bhshma'nn kucanda oyun oy
nad ve ona "babacm" diye hitap ettii gnleri hatrlar.
Bununla beraber Krsh:a onu, Bhshma'y malup edebilecek
tek kiinin kendisi olduuna ikna etmeyi baarr.
Savan onuncu gnnn afa skmeye baladnda
Bhishma'nn komutasndaki Kuru ordular ilerlerken, ik
ha:lin de Pa:lu ordusunun en nnde yerini almaktadr.
Gn boyunca Pa:lava ve Kauravalar arasndaki arpmalar
Bhishma'nn evresinde cereyan eder. Her iki taraftan da
binlerce kii lr. Nihayet, arkasnda Arcuna'nn sakland
ikha:iin, Bhishma ile kar karya gelmeyi baarr.
Bhishma kendisini korumaya gerek duymadan, glmseye12 Panlu oullar bykamcalar Bhshma'ya byle hitap ederlerdi (W).
13 Eski metinde bu tavsiyeyi veren Krsh:a'dr. Yeni metinler ise biraz sa

madr. nk Pa;lu oullarnn geceleyin dman kampna gidip,

Bhshma'ya saf saf "seni eniyi nasl ldrebiliriz" diye sorduklar syle
nir. Bhshma da onlara ne ikha;lin'i onun arkasna da Arcuna'y
koymalarn tavsiye eder (VJ, 1 07 ). Ayn blmn ortalarnda Arcuna
Bhshma'ya byk bir sevgi ve sayg ile hitap eder ve tatl bykbaba
snn kkken kendisini ayanda salladn hatrlatr. Ayn blmn
sonunda ise ayn Arcuna Bhishma'y ldrme plan yapmak iin ileri
atlr. Bu mantksz bir kurgudur (W).

Malabliirata Destam

79

rek ikhal).iin'in oklarn beklemeye balar. Btn gcyle

nian alp frlatmasna ramen oklar Bhishma'y yaralaya
maz. Ancak ok gemeden ikhal).iin'in arkasnda duran
Arcuna soylu kahraman ok yamuruna tutar. Bhishma,
gencin arkasnda durann kim olduunu merak eder ve
Duasana'ya dnerek: "Bu oklar, tpk lm tanrs Ya
ma'nn elileri gibi, beni can evimden vurdu. Bunlar ik
hal).iin'in oklar olamaz. Zehirli birer ylan gibi vcudumu
delip geen bu oklar ikhal).lin'in olamaz, bunlar Arcu
na'nn oklar" der (VI, 1 1 9; 63). Son bir gayretle toparlanr ve
Arcuna'ya bir ok frlatr, ancak Arcuna bu oku yakalar ve
paraya bler. Bhishma kendini korumak iin kalkann ve
klcn kartr, ama Arcuna onun kalkann yz paraya b
ler. Derken Yudhishthira askerlerine Bhshma'nn stne
ullanmalarn emreder. Drt bir yandan savalar yalnz
kalan kahramann zerine hcum ederler. ok gemeden sa
ysz yara alan ve vcudu kan revan iinde kalan Bhishma
ba nne dm olarak arabasndan paldr kltr yere
der.1 4 Drt bir yandan ylesine bir ok yamuruna tutul
mutur ki yere dtnde vcudu topraa temas etmez;
adeta oklardan yaplm bir yatakta dinleniyor gibidir.
Pal).lavalarn kampnda mthi bir zafer sevinci, Kaura
valar kampnda ise sonsuz bir matem yaanr. Her iki tarafn
da sayg duyduu kahraman kiinin yere d nedeniyle
bir atekes yaplr. Hayranlk ve kederle dolu olan Pal).1 4 Burada akla yatkn olmayan bir aklamayla (VI, 1 16) Bhrshma'nn sa

van ortasnda Yudhishthira'ya, hayattan bktn ve lmek istediini

syledii, onun da basit bir hareketle adamlarna onu ldrmeleri iin
saldn emri verdii sylenir. O arada gksel canllar olan Vasular ve
J3.shiler Bhrshma'nn lm kararn beeniyle karlarlar (VI, 120). Bun
lar metne sonradan eklenmitir ve Pa:lavalar aklamak iin uydurul
mu olsa gerektir. Eski metinde ise kukusuz Bhishma gl bir kahra
man ve Pa:lavalar da valyelik ruhuna yakmayan davranta bulu
nan dmanlardr. VI, 1 16'daki hikaye, Bhasa'nn Dtaghatotkaca adl
eserine konu olmutur (W}.

80

Hint Destanlar

c;Iavalar ve Kauravalar, lmekte olan kahramann evresinde

toplanrlar. Bhishma, evresine toplanan kahramanlar se
lamlar ve konumaya alr. Yavaa ban kprdatr ve bir
yastk ister. Derhal en gzel yastklar getirtirler. Fakat o g
lmseyerek onlara baka bir eyi iaret eder. Arcuna oklu
undan ok kartr ve onlarla Bhishma'nn bana destek
yapar.
Bhishma rahatlayarak istedii eyin bu olduunu, bir
sava iin en uygun olann yapldn syler. lmekte
olan kahraman Duryodhana'ya etkileyici bir tonda bar yap
masn tler, "evlat brak bu sava benim lmmle bitmi
olsun" der. Ancak nasl lmcl hasta ilac reddederse, Dur
yodhana da Bhshma'nn bu ileri grl dn dinle
mez.
Kstah fakat soylu Kar:a da, lmekte olan kahramana
sayg sunmak zere yaklar. Yal komutan donuk bir yzle
ona bakar ve tek eliyle ona sarlarak, bar yapmak gerektii
ni ona da syler. Hatta biraz daha ileri giderek ona KuntI'nin
olu, Pa:c;Iavalarn da kardei olduunu hatrlatr. Ancak
Kar:a Duryodhana'ya bal kalmas gerektiini ve savata
Pa:c;lavalara kar bir asker olarak grevini yapacan sy
ler. Baka trlsn yapamayacaktr. Btn bar abalar
boa ktktan sonra, ac da olsa Bhishma, Kar:a'ya savama
iznini verir.
DRON"A PARVAN
Artk Bhshma devreden kmtr; Kar:a savaa katlr ve
ilk i olarak yal sava hocas Dro:a'y ordu komutan ola
rak nerir. On birinci gnden on beinci gne kadar sava o
ynetir.
Savan on nc gnnde Pa:c;Iavalarn bana zc
bir olay gelir. Arcuna'nn gen ve cesur olu Abhimanyu g-

Mahiibliirata Destam

81

z pek bir ekilde dman hatlarnn iine girer. Sindhu kra

l Duasana'nn olu Cayadratha onu tahrik ederek, koru
yucularndan ayrr ve kendi hatlarna doru ekerek onu l
drr. Arcuna olunun cn feci ekilde alacana yemin
eder. Bylece savan on drdnc gnnn en byk ola
yn Arcuna ile Cayadratha'nn arpmalar oluturur. Bu
dv, btn gn sren arpmalardan sonra, Cayadrat
ha'nn lmyle son bulur. Arcuna onu sz verdii gibi "g
nein batndan nce" ldrr. Bu olaylar olduu srada
Bhima da Kaurava ordusuyla kyasya arpm ve Dh:
tarashtra'nn oullarndan ounu ldrmtr.
Ancak bugn gne batt halde sava kesilmemitir
ve devam etmektedir. Savalar o kadar kendilerini kaptr
mlardr ve o kadar hn iindedirler ki karanln yakla
masna aldrmazlar ve savaa ara vermezler. Mealeler ve
lambalarla savaa devam ederler. Kahramanlar artc ma
haretler gsterirler. zellikle Kar:a Pa:lavalar ok skt
rr ve zor durumlara drr. K:sh:a'nn tavsiyesi zerine
Rakshasa Ghatotkaa Kar:a'nn zerine gnderilir. Ghatot
kaa Kuru ordusuna byk zararlar verir, ancak gl devle
kahramanca dven Kar:a onu ldrmeyi baarr. Dev
Ghatotkaa lmesine ramen btn Kuru ordusunu yle bir
paralar ve yerlerde ezer ki tamiri olanaksz yaralar aar.
Pa:lavalar, Bhima'nn olu Ghatotkaa'nn lmnden faz
lasyla znt duyarlar. Sadece K:sh:a sevinir, nk
Kar:a ndra'nn verdii bir kere kullanlabilen mzra kul
lanmtr ve artk onu Arcuna'ya kar kullanamayacaktr.
Sava, her iki tarafn savalar uykuya yenik dene
kadar, btn iddetiyle devam eder. Sadece en dayankl sa
'
valar ayakta kalabilir. Onlar bile glkle devam ederler.
Geri kalanlarn ou usanm ve sersemlemi halde fillerin,
atlarn ve arabalarn zerinden yere derken, bir ksm da
kr olur, akln oynatr ve hatta kendi arkadalarn ldr-

82

Hint Destanlar

meye balar. Arcuna savalarn bu haline acyarak biraz ol

sun uyumalar iin izin verir. Kar taraf da bu seslenie se
vinle uyar ve hem tanrlar hem de insanlar bunun iin Ar
cuna'ya krederler. Atlar, filler ve savalar uyumak zere
sava alannn ortasna yatarlar.
Aada bu etkileyici sahnenin Kalidasa'nn sanaln an
dran betimlemesinden alntlar verilmitir (VII, 185: 37):
"Uykuya yenik den btn byk araba savalar sessizlik
iindedirler. Hepsi de bir yerlere yatarlar; bazs atlarnn, ba
zs arabalarnn, bazs da fillerinin zerinde veya yerde yatar
lar. Sopalar, kllar, mzraklar, baltalar ve dier silahlaryla
olduklar gibi uraya buraya uzanrlar ... Yerde yatan ve g
lkle soluyan filler, evrelerinde dev ylanlarn tslad kum
tepeciklerine benzemektedir ... Kendinden gemi, bilinsizce
yerde yatan ordularn bu hali, hnerli bir ressamn bir tuval
zerine yapt olaanst bir resme benzemektedir... Derken
ay btn hametiyle Dou ynnden krmz klarn gn
dermeye balar ... Gz ap kapayncaya kadar yer ayn nla
ryla ykanr, derin ve anlamsz karanlk sratle kaar ... Ancak
ayn parlak nlar savalar, tpk gne nlarnn yz yap
rakl nilfer ieini uyandrmas gibi, uyandrr. Ayn parla
d an, okyanusun med-cezir hareketiyle uyanmas gibi, bu
asker okyanusu da uyanmtr. Ey kral, derken, bu cennetin en
yce katna ulamak isteyenlerin yaratt dnyay yok edecek
sava, yeniden balar."

Kanl mcadele karanlk afan skne kadar kesintisiz

srer. Artk savan on beinci gndr. Gne doar ve her
iki ordunun askerleri atlarn, fillerin ve arabalarn zerinden
inerler ve yukardaki gne tanrsna bakarak, birbirlerine
kavuturduklar elleriyle sabah ibadetine balarlar. Bu ok
ksa sren aradan sonra sava iddetle devam eder. En mt
hi savalardan ikisi, kral Drupada ile kral Vira.ta, Dro
:a'nn ellerinde can verirler. Pa:lava kahramanlar Dro:a'y

Malabhtirata Destan

83

ldrmeye ok alrlar ama baaramazlar. Dro::.a ve Arcu

na'nn teke tek dvn gksel canllar hayretle izlerler.
Hoca ve rencinin bu mcadelesi sonusuz biter, nk
Arcuna dv sanatnda Dro::.a 'dan hi de aa deildir.
K:sh::. a g ne eytanca bir plan dnr. K:sh::.a 'nn tevikiy
le Bhima, Avatthaman adndaki bir fili ldrr. Sonra
Dro::. a'nn duyaca ekilde "Avatthaman ld" diye ba
rr. Dro::. a'nn olunun ad da Avatthaman olduu iin
Dro::.a bu haberi duyunca dehete der; ancak haberin do
ruluundan phededir. Ona doruyu syleyecek tek kii
erdem (Dlarma) sembol Yudhishthira'dr. K:sh::. a onu da
yalan sylemeye ikna eder ve Dro::.a bu yalana inanmak zo
runda kalr. Kedere yenik derek, elindeki silahlar yere
atp, derin dnce iinde ylece beklemeye balar. An o an
dr ve Drupada'nn olu Dh:shtadyumna hemen seksen be
yandaki Dro::.a 'nn ban uurur. Arcuna soylu hocalar
nn ldrlmemesi gerektiini syler ama onu kimse dinle
mez. Dh:shtadyumna grevi tamamlar, Kurularn dehetten
donakalm komutannn ban keserek oradan kaar. A
vatthaman babasnn lm haberini aldnda ok fkelenir
ve Panalalar ile Pa::.lavalardan babasnn kanl cn ala. cana yemin eder.
KARNA PARVAN
Dro::.a 'nn lmnden sonra Kaurava ordusunun bana
Kar::.a geer ve sadece iki gn orduyu ynetir. Savan on al
tnc gn Bhima ile Avatthaman, Arcuna ile Kar::.a cesaret
gsterileri yaparak arprlar ancak sonuca gidecek bir ha
reket yapamazlar. Savan on yedinci gn sabah Kar::.a,
Madra kral alya'nn kendisinin arabacs olmasn ister.
nk K:sh::.a gibi iyi bir arabacs olan Arcuna ile arp
mas iin bu gereklidir. alya nce aa kasttan birine hiz-

84

Hint Destanlar

met etmekten rahatszlk duyarak isteksiz davranr, ancak

sonradan raz olur ve Kar:a'nn huzurunda istedii her eyi
yapacan syler. Kar:a'nn arabasn srerken onu km
ser ve hakaretler yadrr. alya'nn Kar:a'dan stn olma
d bir gerektir. Madra'ya, alya'nn lkesine svp sayar,
onu yalanclk ve ikiyzllkle sular, akrabalaryla zina ya
pan sarho ve ahlaksz bir insan olduunu syler. te yan
dan alya da Kar:a'ya, onun halk olan Angalarn karlarn
ve ocuklarn sattn syler.15 Sonunda Duryodhana araya
girerek onlar yattrr ve sonra savaa giderler.
Arcuna Kar:a'ya ulamaya alrken, Bhima da Dhr
tarashtra oullarndan pek ounu ldrerek byk katliam
yapar. Glle gibi ar sopasn savurarak Duasana'y ara
basndan drr, hemen zerine atlar ve gsn yararak
kann ier. Bylece daha nce verdii sz yerine getirmi
olur. Bu korkun sahneden tyleri rperen dman askerleri
geri ekilirler. Ayni anda Arcuna ile Kar:a kar karya ge
lirler ve korkun bir teke tek sava balar. Bu, biri ndra'nn
biri de Surya'nn olu olmas nedeniyle, ayn zamanda iki
tanrnn da katld bir savatr. ki vahi filin hortumlarn
kaldrp birbirine kkreyerek saldrmas gibi, iki kahraman
da birbirini iddetli bir ok yamuruna tutar. Arcuna
Kar:a'y yere drmeye alr fakat baaramaz. Derken
Kar:a'nn arabasnn bir tekerlei yere gmlr. 1 6 Kar:a
arabasnn bir tekerleini kurtarmaya urar; bir yandan da
Arcuna'ya, sava kurallar gereince, dve ara vermesini
syler. Ancak K:sh:a Arcuna'y buna izin vermemeye ikna
1 5 Bu ilgin konumalarn getii blm (VIII, 33-45) halk bilim ve uygarlk tarihi asndan olduka ilgintir (W).

16 Bu olay alya'run ihaneti sayesinde olur. Bu talihsizliin nedeni de,

kendisine kar kabahat iledii bir Brahman'n Kar:a'ya lanet etmesi

dir (VIII, 42: 41 ve 90: 8 1 ). Arcuna ile Kar:a arasndaki dv olduka
geni olarak anlablmtr (VIII, 86-94). Oldenberg bu anlabmn desta
nn eski temas zerine eklenmi yeni bir anlabm olduunu syler (Das
Mahabharata, s. 50) (W).

Mahiibhiirata Destan

85

eder ve valyeliin bir sembol olarak bilinen Arcuna, ara

bas ile uramakta olan Karr_la'y haince bir davranla ld
rr. len kahramann vcudundan parlak bir k kar ve
lm olmasna ramen grnndeki gzellik kaybol
maz.
Par_ll.ava kampnda mthi bir nee vardr. Kaurava ta
raf ise korku iindedir.
ALYA PARVAN
Bunca zorlua ramen Duryodhana kuvvetlerini toplar ve
onlara savan geri kalan ksm iin kuvvet vermeyi baarr.
Savan on sekizinci gn ordunun bana alya gemitir.
Yudhishthira alya ile teke tek dvmeyi tercih eder. Uzun
ve iddetli bir dvten sonra Yudhishthira alya'y leye
doru ldrr. Kauravalar kaarlar. Sadece Duryodhana ile
akuni kk bir kuvvetle mitsiz bir direni iindedirler.
Sahadeva akuni'yi ldrr. Arcuna ve Bhima korkun bir
katliam yaparlar. Artk Kaurava ordusu tamamen yok edil
mitir.
Duryodhana bir gle doru kaarak orada saklanr.
K:tavarman, K:pa ve Avatthaman da kamtrlar. Gne
henz batmtr. Kauravalarn kamp terk edilmi haldedir.
Par_lc;l.avalar Duryodhana'y ararlar ve ok gemeden bulur
lar. Yudhishthira onu teke tek dve davet eder. Duryod
hana sabah oluncaya kadar dvmeye hazr olmadn, bu
gle de korkudan deil sadece yorgunluktan kap geldiini
syler. Ancak Yudhishthira dvn o anda ve o yerde ya
plmasnda srar eder ve ilerinden ldrd tek bir kii bi
le olsa kral olarak kalacana dair sz verir. Dv Duryod
hana ile Bhima arasnda olur. Sopalarla yaplacak dv her
zamanki gibi karlkl laf atmalaryla balar. Savata yer

86

Hint Destanlar

almam olan Krsh:.a'nn kardei Baladeva sopa dvn

seyretmek iin uzun bir yoldan gelir. Tanrlar bile olay a
knlk ve hayranlkla izlerler. ki boann boynuzlaryla bir
birine girmesi gibi iki kahraman da sopalaryla atr utur
birbirlerine girerler. Her taraflar kan iinde kalmasna ra
men dvmeye devam ederler. Bir para et iin dven iki
kedi gibi sopalaryla birbirlerinin ellerini yzlerini yrtarlar.
Her ikisi de btn hnerlerini ortaya koyduu halde herhan
gi bir sonu alnamaz. Derken Krsh:.a Arcuna'ya bu gidile
Bhma'nn Duryodhana'y ak dvte asla yenemeyeceini,
nk kuvvetli bir sava olmasna ramen Duryodha
na'nn ondan daha becerikli olduunu syler. Ancak ona
Bhma'nn, Kurular DraupadI'ye zulm yaparken Duryodha
na'nn kalasn kracana dair verdii sz hatrlatr. Bu
nun zerine Arcuna Bhima'ya kendi kalasn eliyle hafife
aplatarak gsterir. Bhima bu iaretten ne denmek istendii
ni gayet iyi anlar ve rakibi havada uarak bir sonraki pozis
yonda dv iin stnlk salamaya alrken sopasyla
kalasna yle bir vurur ki Duryodhana frtnada kknden
sklen bir aa gibi yere yapr. Dv izlemekte olan Ba
ladeva, Bhima'ya fke dolu szler syler. nk onursuz bir
hareket yapmtr. Sopa dvnde belden aa vurmak ya
saktr. Baladeva'nn kardei olan Krsh:.a onu, Bhima'nn
yanl davranmad yolunda ikna etmeye alrsa da bu
ok zordur. Baladeva gururlu bir eda ve fke ile arabasna
biner ve arabasn srmeden nce de Bhma'nn dnya dur
duka onursuz bir dv, Duryodhana'nn ise onurlu bir
dv olarak anlacan syler.
Bunun zerine Yudhishhira Krsh:.a'y Hastinapura'ya
gnderir ve ondan Dhrtarashtra ile GandharI'yi yattrp te
selli etmesini ister. Krsh:.a da bu ii en iyi ekilde yerine geti
rir. Pa:.c;iavalar geceyi kamplarnn dnda bir yerde, nehir
kenarnda geirmeye karar verirler.

Mahtibharata Destan

87

ok gemeden Avatthaman ve iki kaak arkada Dur

yodhana'nn bana gelenleri iitirler. Hemen dvn cere
yan ettii yere gelirler ve yerde bacaklar krlm olarak ya
tan kahraman grerek alarlar. Avatthaman, her ne ka
dar ortada bir ordu kalmamsa da Duryodhana'nn kendisi
ni ordu komutan yapmasn ister ve sonra da btn
Pa:<;favalar ortadan kaldracana dair yemin eder.
SAUPTKA PARVAN
Pal).9ava Kampna Gece Baskn
Kaurava kahraman Duryodhana'dan ayrldktan sonra
sava alanndan biraz uzakta bulunan bir aacn glgesine
oturarak geceyi beklerler. Krpa ve Krtavarman uyumalarna
ramen, intikam hrs ve fke dolu olan Avatthaman uyu
maz. Altnda bulunduklar aacn dallarnda uyumakta olan
bir karga srs grr. Birdenbire o srye, gzleri lm
saan bir baykuun saldrn ve btn uyumakta olan ku
lar ldrn izler. Gece yars cereyan eden bu olay ona,
uyumakta olan dmanlarnn da byle ldrlebilecei fik
rini verir. Dier iki kahraman uyandrarak onlara planm
anlatr. Krpa, uyumakta olan savunmasz kiileri ldrme
nin yanl olduunu syleyerek onu caydrmaya alr. An
cak Avatthaman Pa:<;iavalarn oktan doruluk kprsn
yz paraya bldklerini syleyerek kr. Artk intikamn
gereklerini izleme zamandr ve yaayan hibir canl onu bu
maksadndan uzaklatramayacaktr. "Bir solucan veya ka
natl bir bcek olarak bile doacak olsam gene de babamn
katilleri olan Panalalar uyku annda ldreceim" (X, 5: 1827). Bu niyetle arabasna biner ve dman kampna doru
yola koyulur. Bir hrsz gibi srnerek kampa girerken dier
ikisi de kampn kapsnda, kamaya alanlar ldrmek

88

Hint Destanlar

n nbet tutarlar. Avatthaman, babasn ldren Dhr

shtadyumna'nn adrna hmla girer ve bir tekme ile onu
uyandrr, sonra da bir sr boazlar gibi boazlayarak l
drr. Sonra adrdan adra geerek tpk lm tanrs gibi
yataklar banda bir bir uyumakta olan kahramanlar, en
ufak bir acma hissi bile duymakszn ldrr. ldrdkleri
arasnda Draupadi'nin be olu ile ikha:u;lin de vardr. Ge
ce yarsndan nce btn ordu savalar ortadan kalkm
tr. Binlerce kii kan gl iinde debelenmektedir. i et yi
yici eytanlar olan Rakshasalar ve Piaalar, srler halinde
kendilerine kan ve etle ziyafet ekmek zere drt bir yandan
kampa sokulurlar. Sabah gnei doduunda kamp yeniden
lmcl sessizliine brnr.
kahraman acele ile lmekte olan Duryodhana'nn bu
lunduu yere gelirler ve ona dman kampnda yaptklar
katliam anlatrlar. Duryodhana iittii bu habere ok sevinir
ve ruhunu huzur iinde teslim eder.
Ayn anda katliamdan tek sa kalan kii olan
Dhrshtadyumna'nn arabacs gizlice Pa:lavalara gelmi ve
onlara ac haberi, yani btn ordunun, Draupad'nin oulla
r da dahil olmak zere, yok edildiini bildirmitir. Yud
hishthira bilincini kaybeder, kardeleri de bu acy onunla
paylarlar. DraupadI'yi ve ailenin dier kadnlarn aratr.
Kampa gider ve grd manzara karsnda ruhen yklr.
Derken DraupadI ona doru yaklar ve ac alayc bir tavrla,
oullarnn ve kardelerinin lmnden duyduu byk s
trapla kocas Yudhishthira'y kazand byk zaferden t
r kutlar. Acs kadar Avatthaman'a duyduu nefret de s
nrszdr. Bu korkun olayn intikam alnmadan herhangi
bir ey yemeyi reddeder. 17
17 Destann orijinalinde, eklemeler ve yeni dzenlemeler yaplm oldu

undan, Avatthaman'dan nasl alnd pek belirgin deildir. Sade

ce anlalmaz ve kafa kartran yukardaki olaylar anlatlr (W).

Maliibltirata Destan

89

Bhima Avatthaman'n peine der ve onunla dvr

ancak onu yenemez. Olup biten her eye ramen A
vatthaman, kafasnda duran ve DraupadI'nin istedii bir
mcevheri gnll olarak Bhima'ya verir (Daha nce hi bu
mcevherden bahsedilmez). Bundan baka ona muhteem
bir silah verir. Bu silahla, Arcuna'nn gelini Uttara'nn kar
nnda bir embriyo olarak durmakta olan Kuru rknn son
nesli de yok edilebilecektir. Bu nedenle Uttara daha sonra
l bir ocuk dourur, ancak bu ocuk Krsh:a tarafndan
canlandrlr. Bu, Canamecaya'nn babas Parikshit'dir ve
Mahabharata'nn, ilk defa bu kiinin ylan kurban treni s
rasnda okunduu rivayet edilir. te yandan Krsh:a
vatthaman'a yle bir lanet okur ki bu lanete gre o bin yl,
tek bana btn insanlardan uzak, kan kokusu yayarak, ce
rahat aktarak ve btn hastalklar tayarak yeryznde
gezinecektir. l8
STRI PARVAN
Kadnlarn ller in Alamas
Sancaya ve Vidura bo yere tarifsiz bir keder iindeki yal
kr kral Dhrtarashtra'y teselli etmeye alrlar. Kendini y
lesine yerden yere atar, ylesine zlr, paralar ki sonunda
onu teselli etmeye Vyasa bile gelir. Her eye ramen llerin
cenaze treninin yaplmas gerekmektedir. Bu nedenle kral
kars GandharI'yi ve sarayn dier hanmlarn gnderir.
Onlar da alaya alaya sava alannn yolunu tutarlar. Yol
zerinde sa kalan Kaurava kahramanna rastlarlar ve
onlar kadnlara yaptklar gece katliamn anlatrlar. Sonra
Pa:lavalarn almasndan korktuklar iin kamaya de18

Bu yazlanlardan hangilerinin destann eski haline ait olduunu syle

mek gtr. Kesin olan ey ise llerin ardndan at yaklddr (W).

90

Hint Destanlar

vam ederler. Aradan ok gemeden be Pa:c;lava karde,

yanlarnda Krsh:a ile birlikte, ka gelirler ve yas tutmakta
olan kalabala katlrlar. Birok glkten sonra Krsh:a,
Pa:c;lavalar ile yal kral ve kralie arasnda bir eit bar ya
plmasn nerir. Ama GandharI'nin, yz olundan tek birini
bile sa brakmayan Bhima'y affetmesi ok zordur. Btn
oullarn yitirmi olan DraupadI de byk aclar iindedir.
Yal kiilerin oluturduu kalabalk sava alanna varr.
Ezilmi cesetler etrafnda bir yandan yrtc kular, akallar
ve et yiyen yaratklar kaynarken, bir yandan da gz yal
analar, karlar dolamaktadr. Her eyi gren GandharI,
Krsh:a'ya doru alamaya balar. O srada gz Duryodha
na'ya taklr ve kederle sava arifesinde kendisine nasl elve
da dediini hatrlar. "Bir zamanlar nazl gzellerin yelpaze
leriyle kendisini serinlettii kiiyi, imdi yrtc kular kanat
larn rparak yelpazeliyor."
Orada sadece cesur olunu, toz iinde yatan yz evlad
n grmez; cesetler arasnda salar darmadank olmu, ke
der iinde bir oraya bir buraya kouturan gelinlerini de g
rr ve efkatle onlara doru ilerler. Kltan geirilmi filler
arasnda yatan ve uzuvlar paralanm olan akll olu Vi
kar:a'y grr. "Filler onu, tpk sonbahar bulutlarnn ay
kapatmas gibi glgelemilerdir." Sonra Arcuna'nn gen o
lu Abhimanyu'yu grr. lm olmasna ramen yakkll
hala bozulmamtr. Talihsiz kars onu kenara eker, ona
vurur, ar silahlarn zerinden alr, kanl salarn dzeltir
ve balar ban kucana yaslar ve lm kahramana efkat
dolu szler syler. Ondan, cennetteki kzlarla gnl elendi
rirken zaman zaman kendisini de hatrlamasn rica eder.
Sonra GandharI'nin baklar Kar:a zerine sabitleir. Bir za
manlar herkesin korktuu kahraman imdi frtnadan devril
mi bir aa gibi yatmaktadr. Sonra damad Sindhu kral
Cayadratha'y grr. Kz Duala gzyalar arasnda koca-

Maliiblilrata Destam

91

snn ban ararken, dier karlar da agzl yrtc kular

bo yere kovalayp durmaktadr. Gene hemen orada Madra
kral alya'y grr. Dilini akbabalar yemitir. Karlar, tpk
amura saplanm bir filin tutkunu olan dii filler tarafndan
etrafnn sarlmas gibi, onun etrafnda oturmu, alamakta
drlar. Oklardan yaplm karyolasnda yatan Bhishma'y da
grr. "Tpk gnein batmas gibi, insanlarn gnei olan bu
kii de daimi istirahatna ekilmektedir." GandharI, Dro:.a,
Drupada ve lm dier kahramanlar iin aladktan sonra
Krsh:.a'ya fke dolu szler yadrr ve onu Pa:.l.ava ve Kau
rava nesillerinin yok oluunu nlememekle sular. Onu la
netler. Bu lanete gre otuz alt yl sonra kendi rknn yok
oluuna tank olacak ve kendi de vahi doann iinde ok
fena bir ekilde lecektir.
Yudhishthira btn ller iin cenaze merasimi yapl
masn emreder. llerin yaklaca odunlar ylr ve stle
rine ya dklr. llerle bii-likte ho kokulu aalar, paha
l ipek kumalar ve savata paralanm araba ve silahlar da
yaklr. Trenler ve alamalar bittikten sonra, hep birlikte
ller iin iki dkmek ve geleneksel hareketleri tamamla
mak zere Ganj nehri kylarna inerler. 19
ANT PARVAN
Bu blm ve bunu izleyen blm nfti (bilgelik ve politik
davran), dlarma (ahlak ve hukuk) ve moksla (kurtulu) ko
nularnda ksal uzunlu bilgiler veren blmlerdir. anti Par
van zellikle felsefe ile, Anuasana Parvan ise hukuk ile ilgi
lidir.
Bu iki blmn destann temel konusu ile fazlaca bir il
gisi bulunmamaktadr. On birinci blmn (Stri Parvan) ko1 9 Destan'n eski biimi bu noktada sona erer. Yeni biimi ise kahraman
larn hikayelerini anlatarak devam eder (W).

92

Hint Destanlar

nusu gerekte on drdnc blmde (Avamedhika Parvan)

devam eder.
On ikinci kitap (anti Parvan) Yudhishthira'nn, cesur
kahramanlarn ve yakn akrabalarn katledilmi olmasndan
duyduu derin znty betimleyerek balar. Btn olup
bitenlerden kendini sorumlu tutmakta ve sululuk duygusu
yznden dnyadan elini eteini ekip, ormanda bir ileci
gibi yaayarak, hayahna son vermeyi tasarlamaktadr. Kar
deleri onu bu kararndan caydrmaya alrlar. Bu konu ol
duka uzun konumalarn yapld ve "acaba dnyadan el
etek ekmek mi gerekir, yoksa bir aile reisi ve bir lke kral
olarak yaamna devam m etmek gerekir" sorularnn tart
ld olduka kapsaml bir yeri igal eder. Bilge Vyasa da
ortaya karak tartmaya katlr ve bir kraln ilk nce grev
lerini yerine getirmesi, ondan sonra hayatnn son devrele
rinde orman hayatn dnmesi gerektiini syler. Bundan
baka Bhshma'ya danrlar nk o Yudhishthira'nn bir
kral olarak yapmas gereken eyleri retecek tek kiidir.
Bylece Yudhishthira, kral olarak atandktan sonra, maiye
tindeki kalabalkla birlikte sava alanna gider ve orada ok
lardan meydana gelen yatanda yatmakta olan Bhsh
ma'dan bir kraln ne gibi grevleri olduunu sorar. Bhsh
ma'nn hukuk, ahlak ve felsefe dolu konumalar on ikinci ve
on nc blmlerin konusunu oluturur.
On ikinci blmn ilk yars iki blmden oluur: Bir
Kraln Grevlerinin retimi (Riicadlarmiinuiisana Parvan)
ve Tehlike ve Felaket Anndaki Hukukun retilmesi
(Apaddlarmiinuiisana Parvan). Burada krallarn nemi ve g
revleri, politik davranma bilgisi (nfti), drt kastn grevleri,
hayatn drt aamas (iiramalar), ana babaya ve retmenle
re kar grevler, keder ve tehlike annda nasl davranlaca,
dnyadan el etek ekme ve ilecilik, geree bal kalma ve
hayatn amac (dlarma, artla ve klima) gibi konularda bil-

Mahabharata Destan

93

giler verilir.
Bu blmn ikinci yars ise filozofik bir yaklamla ele
alnan "Kurtulua Gtren Grevlerin retilmesi" (Moksl
dlarntinutisana Parvan) dir. Burada da kozmogoni ve psiko
loji ile ilgili konular, ahlak prensipleri ve kurtulu yolundaki
doktrinler, pek ok gzel efsaneler, meseller, diyaloglar ve
ahlak vecizeleri anlatlr. Paha biilmez kymette olan bu b
lm Hint felsefesine kaynak tekil eder.
ANUASANA PARVAN
On ikinci blmn bir "felsefe el kitab" niteliinde olmasna
karlk on nc blm olan Anuasana Parvan bir "hu
kuk el kitab" gibidir. Burada byk bir ksm, nl Manu
kanunlarn aynen aktaran veya birtakm paralellikler kuran
blmler oluturur. Bu blm hukuk kitaplar olan Dharma
astralara benzemekle beraber ok sayda yavan ve sama
yklerle boulmu durumdadr. Bu da on ikinci blm gibi
destann konusuyla ilgisi olmayan ve destana sonraki d
nemlerde eklenmi bir blmdr. Brahmanlarn toplumun
dier snflar zerindeki stnlk ve egemenliini abartl
ve kstah bir dille vurgulayan yklerle doludur. Blmn
byk bir ksm cmertlik zerinedir (dtinadlarna). Bu c
mertlikten anlalan da yalnzca Brahmanlara hediyeler ver
mek, onlar geindirmektir.
Bu blm Bhshma'nn ge ykseliiyle (Blfslmasvar
gtirolana) son bulur.
AVAMEDHKA PARVAN
ller n yaplan trenler, KuntI'nin Yudhishthira'ya,
Kar:.a'nn da kendisinin bir ocuu ve onun da aabeyi ol
duunu aklamak iin bir frsat olur ve KuntI Yud-

94

Hint Destanlar

hishthira'dan Kar::.a iin de gzel bir tren yaptrtmasn is

ter. Yudhishthira'nn kederine, akrabalarn ve dostlarn l
mnn zntsnden baka bir de karde katili olmann
znts eklenir. Kimse onu yattramaz ve Yudhishthira
ormana ekilip bir ileke olmaya karar verir. Kardeleri ve
Krsh:a onu bu kararndan caydrmaya ve lkenin banda
kalmasna ikna etmeye alrlarsa da baaramazlar; kararn
da srar eder ta ki Vyasa gelip de ona bir at kurban treni
(Avamedla) yaptrmasna ve bu yolla btn gnahlarndan
arnabileceine ikna edene kadar. Yudhishthira bu neriye
uyar. Tren iin hazrlklar yaplr. Tren gereince kurban
edilecek at bir yl istedii gibi gezip dolamas iin serbest b
raklr. Ata elik etmek ve onu korumak iin Arcuna seilir.
Arcuna at diyar diyar takip eder. Bu takip srasnda Kuru
savandan kurtulan ve kendine dmanca duygular besle
yen kabilelerle karlar ve onlarla pek ok sava yapmak
zorunda kalr. Byk kahramanlklar gsterir, fakat gereksiz
yere kan dkmekten olabildiince kanr. Btn yenilmi
durumdaki krallar trene davet eder. Bir yl dolduunda
kurban atyla beraber Hastinapura'ya geri dner ve byk
okuyla karlanr. Tren ziyafeti balar, btn krallar top
lanrlar. At belirli usller erevesinde kesilir ve kutsal atee
atlarak kurban edilir. Pa:c;lavalar atn znden kan duma
n ilerine ekerek gnahlarndan arnrlar. Kurban treni
bittikten sonra Yudhishthira Vyasa'ya "btn dnyay" verir.
Vyasa bu hediyeyi cmerte geri evirir ve din adamlarna
daha ok altn vermesini tler. Yudhishthira bu de
uyarak din adamlarna ok miktarda altn verir ve gnahla
rndan arnm, iyi ve dindar bir kral olarak lkesini ynetir.

ARAMAVA.SKA PARVAN
Dhrtarashtra'nn Sonu
Yal Kral Dhrtarashtra'ya ailenin ba olarak hala btn ko
nularda danlmakta ve ei GandharI ile birlikte kendisine
en yksek sayg gsterilmektedir. Bylece yal kral Yud
hishthira'nn saraynda Pa:<;lavalarla iyi ilikiler iinde on
be yl yaar. Sadece btn ocuklarn ellerinden alan ve za
man zaman yal amcasn yakksz szlerle zen, cretkar
Bhima'y affedememitir. On be yl sonra yal kral ormana
ekilmeye karar verir. Yudhishthira glkle raz olur.
Krsh:a ise, dindar krallarn mrlerinin son gnlerini ya sa
va alannda sava olarak, ya da ormanda ileke olarak
geirmelerinin bir gelenek olduunu syler. Bylede
Dhrtarashtra ile GandharI ormana giderler. Onlar KuntI,
Sancaya ve Vidura izler. Bir sre sonra Pa:<;lavalar ormana
onlar ziyarete giderler. Tam bu srada ermi Vidura lmek
tedir. ki yl sonra Pa:<;lavalar Dhrtarashtra, GandharI ve
KuntI'nin bir orman yangn srasnda ldkleri haberini
alrlar. Sancaya ise Himalayalara gitmitir.
MAUSALA PARVAN
Krsh..a ve Soyunun Yok Oluu
Kuru sava alanndaki byk savatan otuz alt yl sonra
Pa:<;lavalar, GandharI'nin Krsh:a ve soyunun yok oluu ile
ilgili lanetinin gereklemekte olduuna dair iaretler alrlar.
ki kabile iki ime yarmas srasnda tartmaya balar.
ok gemeden buna dier kabileler de katlr. Tartma b
yr. Sopalarla yaplan byk bir sava olur ve bu sava so
nunda Ya.dava kabileleri birbirlerini ldrrler. Krsh:a kar-

96

Hint Destanlar

<lei Baladeva'y arar ve onu tam lmek zereyken bulur. Ba

ladeva'nn azndan beyaz bir ylan kar ve sratle kendisi
ni bekleyen ok nl ylan eytanlarn bulunduu okyanusa
gider. Krsh::a ssz bir ormanda yere uzanr ve derin dn
celere dalar. Orada dolamakta olan Cara (Yallk) adndaki
bir avc onu geyik zannederek okunu frlatr ve onu vcu
dundaki tek ldrlebilecei nokta olan topuundan vura
rak ldrr.
MAHAPRASTHANiKA PARVAN
Pa::lavalarn Son Yolculuu
Pa::c;lavalar sadk dostlar olan Krsh::a'nn lmnden son
suz keder iindedirler. ok gemeden son yolculuklarna
kmaya karar verirler. Yudhishthira Parikshit'i kral yapar
ve halkna elveda der. Sonra be karde ve eleri DraupadI
aa kabuklarndan elbiseler giyerek, yanlarnda bir kpek
le, trmanmak zere Himalayalara ve varmak istedikleri kut
sal Meru dana doru yola karlar. Yolda ilk nce Drau
padI lr; ardndan Sahadeva, sonra Nakula, sonra da Arcu
na lrler. En son Bhima ldkten sonra, ndra gksel araba
syla gelir ve Yudhishthira'y cennete gtrmek zere yaka
lar. 20 Ancak Yudhishthira kardeleri olmadan cennete gir
meyeceini syler. ndra ona kardelerini ve karsn cennet
te greceine dair sz verir. Yudhishthira ise kendilerine e
lik eden kpein de cennete alnmasnda srar eder. ndra ise
buna izin vermez. Sonunda kpek kendisinin aslnda tanr
Dharma olduunu aklar ve Yudhishthira'nn ballna
kar byk bir memnuniyet gsterir. Bu ekilde cennete ula20 Pers destannda Keyhsrev de benzer ekilde yksek bir daa brmanr
ve cennete ular. Yudhishthira'nn kardeleri gibi, kendisine elik eden
Pehlivanlar (kahramanlar) da yolda lrler. Ancak bu benzerliin altn
da bir balant aramak yanl olur (W).

Malzablarata Destan

97

rlar, fakat Yudhishthira orada kalmak istemez nk kar

sn ve kardelerini grememitir.
SVARGAROHANA PARVAN
Duryodhana'y ise gksel tahtna kurulmu ve kendisine iz
zet ikramda bulunuluyor eklinde grnce cennetten tiksi
nir ve kardeleri veya Kar:a gibi kahramanlar tarafndan
ynetilen dnyalar yeler. Sonra tanrlar ona bir eli gnde
rirler ve o eli Yudhishthira'y cehenneme gtrr. Orada
gnahkarlara ok byk ikenceler yapldn grr. Tam
bu korkun sahneleri seyretmi geri dnyorken kalmas
iin yalvaran sesler duyar. Acma hisleriyle geri dner ve i
kence gren ruhlarn kim olduklarn merak eder. Ona bun
larn kardeleri ve arkadalar olduu bildirilir. Ac ve hak
szln yaratt fke duygularyla eliyi geri gnderir ve
ondan tanrlara cennete gelmeyeceini, cehennemde kalmak
istediini sylemesini ister. Ancak ok gemeden ndra Yud
hishthira'nn yanna gelir ve ona durumu aklar. Gnah
ok olanlar nce cennete sonra cehenneme, bir ka kk
gnah olanlar ise nce cehenneme ceza ekmeye, sonra da
sonsuz mutluluu yaamaya cennete gnderilmektedir.
Kendisi de nce Dro:a'ya yalan syledii iin cehenneme gi
recektir. Kardeleri ve dostlar da kendi gnahlarn temizle
mek iin buradadrlar. Sonra ok gemeden cehennemin
tm korkunluu geride kalr, hep birlikte kendilerini cen
nette bulurlar ve tanrlar gibi olurlar.

HARVAfyIA DESTANI

Harivara Destan*

Harivara destan ana kitaptan oluur. Bunlar:

1- Harivaraparvan,
2- Vish:.uparvan,
3- Bhavishyaparvan'dr.
HARVAfy1APARVAN
Hari, tanr Vish:.u'nun saysz isimlerinden biridir. "Hari
vara" ise "Hari'nin Soyu" anlamna gelir. Bu ilk kitapta hp
k Pural)alardaki gibi, yaratl konusundan ve ok eitli mi
tolojik olaylardan bahsedilir. Bunlarn arasnda kutup yldz
haline gelen Dhruva'nn, tanrlar ve eytanlarn dii atalar
olan Daksha ve kzlarnn ykleri de vardr. Vena'nn yk
snden, Veda ve kurban sunmaya kart gsterilen Titan ve
onun olu insanln ilk kral Prthu'dan ayrntlaryla bahse
dilir (Prthpakhyana, Adhy. 4-6: 257-405). Kral Ikshvaku ve
Wintemitz, s. 446-452.

102

Hint Destanlar

soyunun hanedan olan gne hanedanlna dahil edilen

Vivamitra ve Vasishtha'nn ykleri gibi saysz ykler an
latlr. Sonra ay tanrs Soma'nn olu Atri'den neet eden ay
hanedanlnn eceresi saylr. Soma'nn torunlarndan biri
olan nf Purravas ve onun UrvaI ile olan ak maceras ol
_
duka eski bir biimde anlatlr. Prruvas'n neslinden olan
lar arasnda Nahusha ve Yayati de vardr. kincinin olu
olan Yadu, Yadavalarn atasdr. Onun olu olan Vasude
va'dan da, tanr Vish::m'nun dnyada bedenlenmi hali olan
Krsh:a ortaya kar. nsan tanr Krsh:a'nn douundan
sonra birok olay anlatlr. Bunlar ikinci kitabn konusunu
olutururlar.
VSHNUPARVAN
Bu kitap, bir lml haline gelen tanr Vish:u'nun Krsh:a
adyla doumundan lmne kadar geen olaylarn kapsar.
Genlii, ak maceralar, kahramanlklar, oban yaam b
yk bir ierikle anlatlr. Buradaki Krsh:a insans bir Krsh:a
olduu iin, mkemmel insann nasl olacan gstermekte
ve bu ynyle Mahabharata'daki Fa:c:Javalarn kurnaz dostu
Krsh:a'dan ayrlmaktadr. Edebiyat Tarihi ve Dinler Tarihi
asndan nemli saylabilecek bu blmn zeti aada su
nulmutur:
Mathura ehrinde Ka:qsa adnda kt bir kral vardr.
Ermi Narada ona, lmnn Vasudeva'nn kars, babas
nn kzkardei DevakI'nin sekizinci olunun ellerinden ola
can bildirir. Bunun zerine Ka:qsa, DevakI'nin btn o
cuklarn ldrmeye kalkr. DevakI'yi adamlar sayesinde
kontrole alr ve ocuklarndan alts doar domaz ldr
lr. Yedinci ocuk Krsh:a'nn erkek kardei Balarama'dr
(veya Baladeva) ve uyku tanras Nidra tarafndan, doma
dan nce DevakI'nin rahminden Vasudeva'nn br kars

Harivaa Destam

1 03

Rohinr'nin rahmine geirilerek lmden kurtarlr. Sekizinci

ocuk olan Krsh:a da, Vasudeva'nn doumundan hemen
sonra onu oban Nanda ile kars Yaoda'nn ayn anda do
an kzlar ile yer deitirmesi sonucu Karp.sa'nn ktl
nden kurtulur. Bylece kz ocuu Karp.sa tarafndan ka
yalara vurularak ldrlrken, Krsh:a obanlarn arasnda
bir oban ocuu olarak bymeye balar. Keza Rama da,
Vasudeva tarafndan emniyetli bir ekilde bymesi iin o
banlara verilir ve bylece iki karde obanlar arasnda b
yrler. Henz st emen Krsh:a o yanda bile birok mucize
yaratr. Bir gn, st anas Yaoda, uyumakta olan ocuu bir
vagonun iine yatrr ve uzun sre onu a brakr. ocuk el
leri ve ayaklaryla abalamaya balar ve ok gemeden ar
vagonu ayayla devirir. Krsh:a ve Rama lgnca elenerek,
ormana ve krlara doru koarlar ve zavall oban karsnn
bana byk iler aarlar. Bir seferinde de, kadncaz nasl
ba edebileceini bilmediinden kk Krsh:a'nn vcudu
na bir ip dolandrr ve onu ar bir havana skca balar, son
ra da "hadi imdi de ko da grelim" der. Fakat ocuk s.adece
havan srklemekle kalmaz, ayn zamanda havann takla
rak kknden kartt dev gibi iki aac daha beraberinde
gtrr. Dehete kaplan st ana ve evredeki obanlar, aa
cn dallar arasnda hibir yara almadan ve glerek oturan
ocua aknlkla bakarlar.
Yedi yl getikten sonra ocuklar obans yaamdan s
klrlar. Krsh:a vcudundan bir sr kurt meydana getirir.
Bundan korkan obanlar srleri uzakta otlatmak gereini
duyarlar. Bylece srlerini Vr:da ormanna gtrrler. Bu
rada ocuklar sevinle ormana koarlar. Bir gn Krsh:a tek
bana kah oynayp ark syleyerek, kah ot ttrerek, kah
flt alarak Yamuna nehri kys boyunca yrr ve ylanlarn
kral Kaliya'nn yaad derin gle varr. Bu kral btn mai
yetiyle birlikte gl zehirlediinden, buras yabanclar iin

104

Hint Destanlar

pek tekin bir yer deildir. Hzl bir kararla Krsh:;a korkun
ejderhay ldrmek zere gle dalar. ok gemeden be ba
l, ate soluklu canavar gzkr. Ylanlardan oluan bir kala
balk srmak iin fkeyle gen kahramann zerine saldrr.
Ancak Krsh:;a kendini kurtarr, canavarn kafalarn ezer, or
tadaki kafasna kuvvetle srar; ejderha pes eder ve btn y
lanlarla birlikte derinliklere doru kaar.
Daha sonra eek biiminde olan ve Govardhana dan
koruyan ifriti ldrr. Bir baka dev olan Pralamba ise
Krsh:;a'nn kardei Rama tarafndan ldrlr.
Sonbaharda obanlar gelenekleri gereince yamur tan
rs ndra'nn onuruna byk bir len dzenlemek isterler.
Krsh:;a ndra'ya tapnmann bo olduunu syler. "Bizler or
manlarda dolaan ve her zaman ineklerden saladmz
zenginlikle geinen obanlarz. Bizim tanrmz inekler, tepe
ler ve ormanlardr" der. Bu szleri sarf ederek, obanlar nd
ra bayram yerine bir da kurban trenine davet eder. o
banlar da buna uyarlar. Bu duruma ok kzan ndra, aaya
mthi bir frtna gnderir. Fakat Krsh:;a Govardhana dan
havaya kaldrarak onu obanlarn ve srlerin stnde bir
emsiye gibi tutar, onlar frtnadan korur. Yedi gn sonra
frtna diner, Krsh:;a da yerine koyar ve ndra Krsh:;a'nn
yce tanr Vish:;u olduunu anlar.
Bunun zerine obanlar bir tanr olarak ona dua etmeye
ve tapnmaya balarlar. Fakat o glmseyerek, onlarn bir
akrabas olarak kalmak istediini ve zaman geldiinde ger
ek doasn greceklerini syler. Bylece obanlar arasnda
bir oban gibi, nee iinde genliini yaar. Boa greleri ve
en gl obanlar arasnda yarmalar dzenler. Fakat onun
asl sevdii ey, gzel sonbahar gecelerinde kendine ak g
zel kadn obanlarla dnerek dans etmektir. Ay nda ar
k syler, hareketler ve mimikler yapar, canl gzlerle bakar,
yrr, oynar.

Hariva1a Destam

105

Bir seferinde Krsh::a gene kadn obanlarla birlikte ho

a vakit geirirken, Arishta adnda kz biiminde bir ifrit
belirir. Krsh::a onu boynuzlarndan birini koparr ve onu o
boynuzla ldrr.
Krsh::a 'nn btn kahramanlklar Ka:sa'nn kulana
gider ve onu derin bir endieye sevk eder. Onu yolundan
dndrmek iin iki gen kahraman Mathura'da aratr. Ora
da bir festival yaplmaktadr. Onlar da oraya gremek iin
gelmilerdir. ehre geldikten ksa bir sre sonra Krsh::a mu
cizeler ve g gsterileri yapmaya balar. Tanrlarn bile ge
remeyecei kraln byk yayn gerer ve mthi bir atlama
sesiyle onu ikiye bler. Ka:sa genlerin zerine azgn bir fil
salar. Krsh::a filin diini sker ve o dile fili ldrr. Gene
Ka:sa'nn genlerin zerine gnderdii iki gl grei de
ldrlr. fkeden kpren Ka:sa, yal-gen btn o
banlarn kralln dna atlmalarn emreder. Krsh::a bir as
lan gibi Ka:sa'nn zerine atlr, onu srkleyerek arenann
ortasna getirir ve ldrr.
Bir sre sonra iki karde nl bir stattan yay sanatn
renmek zere Uccain'e giderler. Bu kiinin olu denizde
kaybolmutur ve Krsh::a 'dan olunu bulup getirmesini ister.
Bunun zerine Krsh::a yeralt dnyasna iner, lm tanrs
Yama ile dvr, onu yener ve ocuu babasna geri geti
rir.
Ka:sa'nn cn almak isteyen kaynbabas Carasand
ha birok mttefikiyle birlikte Ya.davalara kar savamak
zere ka gelir. Mathura'y kuatr, Krsh::a tarafndan defa
larca geri pskrtlmesine ramen saldrlarn yineler, fa
kat sonuta geri ekilmeye mecbur kalr. Carasandha ile ya
plan savalar uzun seriler halinde anlatlmtr.
Gene uzun uzun anlatlan yklerden biri de Ruk
minI'nin karlmas yksdr. Vidarbha kral Bhishmaka
kz RukminI'yi kral iupala'ya vereceine dair sz verir.

106

Hint Destanlar

Evlilik elencelerinin yapld srada Krsh:a kardei Rama

ile birlikte oraya gelir ve gelini karr. Bu duruma bozulan
prensler onun peine derlerse de Rama tarafndan geri
pskrtlrler. Karlan kzn erkek kardei Rukmin,
Krsh:a ldrlp kzkardei getirilmedike yaad ehre
asla dnmeyeceine yemin eder. iddetli bir dv olur,
Rukmin yenilir. RukminI'nin hatr iin Krsh:a onun cann
balar. RukminI ile Krsh:a'nn evlilii ise Dvaraka ehrin
de olur. Krsh:a'nn ondan on olu olur. Daha sonra yedi
kralie ve on alt bin kadnla daha evlenir ve onlardan da
binlerce ocuu olur. RukminI1 ile Krsh:a'nn bir olu olan
Pradyumna daha sonra Rukmin'in bir kzyla evlenir. Onla
rn olu Aniruddha da Rukmin'in bir torunu ile evlenir. Ani
ruddha'nn evlilii srasnda Rama ve Rukmin arasnda oy
nanan bir zar oyununda tartma kar ve Rama Rukmin'i
ldrr. Bu blm Rama iin yazlm bir methiyedir (Bala
devamiilzatmyakatlana, Adlzy. 120: 6788-6786).
Bunu Naraka'nn ldrl (Narakavadlza Adlzy. 121123: 6787-6988) yks izler. Bu Naraka, tanra Aditi'nin
kpelerini alan bir hrsz ve ayn zamanda tanrlara eitli
glkler karan bir eytandr. Krsh:a, ndra'nn ricas ze
rine onunla dvr ve onu ldrr.
Bunu izleyen ykde Krsh:a'y ndra ile dvrken
grrz (Piiriciitalzarana, Adlzy. 124-140: 6989-7956 ). Ermi
Narada bir keresinde Krsh:a'ya cennetteki Paricata aacn
dan sevgilisi RukminI'ye vermesi iin bir iek getirir. Bunun
zerine Krsh:a'nn dier karlarndan biri olan Satyabhama
byk bir kskanlk duyar ve Krsh:a cennetteki Paricata
aacn kknden skp getirene kadar surat asar. Ancak
ndra aac vermek istemez. Bunun zerine Krsh:a onu d
ve davet eder. ki tanr arasnda iddetli ve uzun bir dv
olur. Sonuta tanrlarn anas Aditi iki taraf da yattrr.
1

RukminI ak tanrsnn insan olmu halidir (W).

Harivar a Destam

107

Bu blm olduka kapsaml didaktik bir blm izler

(Pu;yakavidli, Adly. 136-140: 7722-7956). Burada bilimsel

erotizm olan Kamaastra ele alnr. Ermi Narada iva'nn
kars Uma'ya danarak Krsh:a'nn karlar ile karlkl bir
konuma yapar. Bu, Pu:yakalar ve Vratakalar, yani trenler,
festivaller, adaklar konusunda yaplan bir eitimdir. Bu ei
timle, bir kadn vcudunu ekici hale getirmesini ve bunu
kocasna nasl sunacan renebilir. Bu trenler sadece er
demli kadnlar iin yararl olduundan, balangta kadnla
rn grevleri zerine biraz eitimden bahsedilmektedir.
Bunu izleyen blm (atpuravadla, Adly. 141-144: 79578198) gene Krsh:a'nn eytanlarla olan savalarn anlatr.
"Alt kasabann" (atpura) Asuralar dindar Brahmadatta'nn
kzlarn karrlar. Krsh:a hemen yardma koar ve Asura
larn efini ldrerek Brahman'a kzlarn geri getirir.
Sonra tamamyla ivait karakterli bir blm gelir (And
lakavadla, Adly. 145: 8199-8300). Burada Krsh:a'nn yapt
bir ey yoktur; sadece tanr iva'nn bin bal ifrit Andha
ka'y nasl ldrd anlatlr.
Bu blm ise (Bltinumatrlarana, Adly. 147-149: 83018549) Krsh:a ile ilgilidir ve burada Asura Nikumbha'nm
lmyle ilgili bir baka yk anlatlr. Krsh:a ve Rama'nn
bakanlndaki Ya.davalar byk bir festival dzenlemek
zere deniz kenarndaki kutsal ykanma yerine doru hac
yolculuuna karlar. Krsh:a'nn on alt bin kars, Rama'nn
tek kars RevatI ve Yadava'nn genleri, binlerce elence ka
dn hepsi de dans ederek, ark syleyerek, yiyip ierek, su
iinde ve deniz kysnda oynaarak onlara her trl zevki
tattrrlar. Bu elenceler srasnda ifrit Nikumbha, Ya.da
valardan Bhanu'nun kz BhanumatI'yi karr. Krsh:a'nn
olu Pradyumna Asura'y izler ve alnan kz geri getirir;
Nikumbha'y ise Krsh:a bizzat ldrr.
Bunu izleyen ksmlar (Adhy. 150: 8550) hemen hemen

108

Hint Destanlar

tamamen Krsh:a'nn olu Pradyumna ile ilgilidir. lk nce

Pradyumna ile Asura Vacranabha'nn kz arasndaki evlilik
anlatlr. Cennet kular, tpk Nala ile Damayanfi yksn
de olduu gibi, iki ak arasnda patanlk yaparlar. Prad
yumna PrabhavatI'yi elde edebilmek iin bir aktr klna
girer ve tiyatro oyuncular grubuyla birlikte Vacranabha'nn
sarayna gelir. eitli oyunlar sergilenir ve Asuralar bunlar
dan adeta bylenirler. Pradyumna ise geceleri gizlice
PrabhavatI ile buluup gnl elendirmektedir. ok geme
den Vacranabha iki an gizlice sevitiklerini renir ve
mthi fkeye kaplarak Pradyumna'y yakalatp prangaya
vurdurmak ister. Ancak Pradyumna kendisine yaklamaya
alan her savay ldrr. Asura kraln da ldrdkten
sonra sevgilisiyle birlikte Dvaraka ehrine gelir.
Pradyumna ile ilgili dier bir hikaye (ambaravadla,
Adly. 163-167: 9208-9487) onun genlik ak ile ilgilidir. Bu
rada, doumundan yedi gn sonra Asuralar tarafndan nasl
karld ve ifrit ambara'nn evinde nasl byd anla
tlr. ambara'nn kars MayavatI gen Pradyumna'nn a
kndan yanp tutuur ve ona kendi oullar olmadklarn,
Krsh:a ve RukminI'nin oullar olduunu syleyerek onu
aydnlatr. Bunun zerine Pradyumna ambara'y mthi bir
dvten sonra2 ldrr ve MayavatI ile birlikte yaad
ehre gelir. Orada anne ve babas tarafndan neeyle karla
nr.
Daha sonra hi gerei yokken Rama'nn, gksel canlla
rn bir listesini ieren gnlk duas (Baladevalmika, Adly. 168:
9488-9591) araya sokulur.
ok ksa birka ykden ve Krsh:a'ya sunulan kran
szlerinden sonra kitap "Ba:a Sava" yksyle (Bana
yddla, Adly. 175-190: 9806-11062) son bulur. O arada Prad2

Bir dvte kendisine, Pradyumnalqta Durgastava, Adhy. 168: 95889591 ksmndaki ilahilerde yakard tanra Durga yardm eder (W).

Harivma Destam

109

yumna'nn Aniruddha'nn Asura kral Ba:.a'nn kz Usha ile

olan ak ilikisi de anlatlr. Usha tanr iva'nn sevgisilidir.
K:sh:.a, Ba:.a'nn sert basks altnda olan Aniruddha'nn
yardmna koar. Ba:.a ile yaplan sava iva ile Vish:.u ara
snda dnyay tehdit eden bir savaa dnr. Fakat tanr
Brahma dnyann yardmna koar ve iki tanr arasnda ba
r salar. Onlara iva ile Vish:.u'nun bir olduklarn syler.
Bunu, iki zde tanrya sunulan bir ilahi (stotra) izler (Hari
larat111akastava, Adly. 184: 10660-10697).3
Aniruddha ve Usha arasndaki evlilik yaplp, bu olay
DvaratI'de byk bir ihtiamla kutlandktan sonra blm so
na erer.4
BHAVSHYAPARVAN
Bu nc kitap Pura:.a metinlerinin ayr ayr toplanm bir
nshasdr. Bhavishyaparvan yani "Gelecein Blm" ad,
blmn ilk ktalarnda dnyann gelecei ile ilgili kehanet
lerin bulunmasndan dolay verilmitir. Burada, Canameca
ya'nn sunmak istedii at kurbannn yks anlatlr. Fakat
Vyasa ona kehanette bulunur ve tanrlarnn bulunmad
a olan Krali ann gelmekte olduunu, bu yzden kur
bann baarl olmayacan bildirir. Bu, erdem ve dindarlk
devri olan K:ta anda mmkn olabilecektir. Bu blm
(Adhy. 191-196: 11063-11273)5 tam bir btnlk arz eder ve
bamsz bir iir olarak adlandrlabilir. Bundan sonra Yara
tln iki yn (Paslkaraprad11rblava, Adly. 197-222: 11279-

3
4

Buras Hint Edebiyatnda Trimurti'den bahseden birka yerden biridir.

Hari (Vish:u) ve Hara (iva) sadece birbirleriyle deil, ayn zamanda
Brahma ile de zdetirler (W).
Vish:u ve iva ile ilgili ilahiler (stotralar) Harivara'nn bir destandan
baka byk bir dinsel eser olduunu gstermektedir (W).
11082. lokada Harivara'nn bittii aka belirtilmekte ve Canameca
ya'nn at kurbannn bu destana bir ek olduu vurgulanmaktadr (W).

110

Hint Destanlar

12277) zerinde durulur. nc blm ise Vish::u'nun do

muz, yar aslan yar insan ve cce biimindeki bedenlenile
riyle ilgilidir (Adly. 223-263: 12278-14390). Bunu, gene ikinci
kitabn sonundaki gibi, Vish:u ve iva inanlarnn uyumu
nu yanstan blm izler. Srayla Vish:u iva'ya, iva da
Vish:u'ya bir ilahi syler (Kailasayatra, Adly. 264-281: 1439115031).

Kaynaka

Dorul, . Rza, Riimayana, Naklar Yaynevi, stanbul,

1975.
Dowson, John, A Classical Dictionary of Hindu Mytlology ad
Religio, New Delhi, 1998.
Kaya, Korhan, "Hint Destanlar Ramayana ve Mahabharata
zerine," A, DTCF Dergisi, c. 37, Ankara, 1995, s. 1-2.
Keith, A. B., A History of Saskrit Literatre, Clarendon Press,
Oxford, 1928.
Macdonell, A. A., A Practical Sanskrit Dictionary, Oxford Uni
versity Press, Oxford, 1958.
Macmillan Contemporary Dictionary, ABC Kitabevi, stanbul,
1 986.
Monier-Williams, Sir Monier, A Sanskrit-Englisl Dictionary,
Motilal Banarsidass, Delhi, 1990.
Rajagopalachari, C., Riimayana, Blaratiya Vidya Blavan, Bom
bay, 1996.
Rajagopalachari, C., Maliibliirata, Blaratiya Vidya Blavan,
Bombay, 1996.

1 12

Hint Destanlar

Redlose Szliiii, 12. bask, stanbul, 1985.

Shastri, H. P., Tle Rtimayaa of Valmiki, Slzati Sadan, 3 c.,
Londra, 1959.
Tize Blagavadgta, V. Nabar, S. Tumkur, Wordsworth Clas
sics, Londra, 1997.
Tize America College Dictionary, Random House, New York,
1964.
Webster's New American Dictionary, Books ine., New York,
1968.
Wilkins, W. J., Hindu Mytlology, Rupa-Co, New Delhi, 2000.
Wilson, H. H., Tize Visl1J Prti1Ja, Punthi Pustak, Kalkta,
1972.
Winternitz, M., A History of Idian Literatre, 1. c., Kalkta
niversitesi, Kalkta, 1927.