Kitapk Hakknda

Bu kitapk ocuklarn elektronie gzel bir balang yapmas iin ak kaynakl

"Ladyadas E is for Electronics - Coloring Book" boyama kitabnn
AkademikPort eitmenleri tarafndan evrilmesiyle hazrlanmtr. 3-12 Ya
aras ocuklar iin temel elektronik bilgileri oyunlatrarak anlatan
"AkademikPort ocuklar iin Elektronik Alfabesi" boyama kitab cretsiz ve
ak kaynakl olarak sizlerin beenisine sunulmutur.
Maker ocuklar yetitiren bir toplum olmamz dileiyle...
Not: Eitim esnasnda herhangi bir devre elemanna zarar verilmemitir.
Emre ARSLAN

AkademikPort Kurumsal llikiler Koordinatr

www.akademikport.com
HAZIRLAYANLAR
Hakan olakolu
Emre Arslan
GRAFK TASARIM
Hseyin Gner

Akademikport ocuklar iin Elektronik Alfabesi is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercialShareAlike 4.0 International License.
(Akademikport ocuklar iin Elektronik Alfabesi elektronik kitab yazar isimleri belirtilip, lisasns artlarna
uyularak paylalabilir fakat ticari bir faaliyette kullanlamaz. )
To view a copy of this license visit:
http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/
www.akademikport.com

Amper bir devre zerinde bir saniye ierisinde geen elektron

saysn belirtir. Adn elektrik akmn matematikle aklayan ilk
insanlardan olan Andre-Marie Amper'dan almtr. Amper bir
saniyede bir devreden geen elektronlarn ak saysdr.

Battery (pil) elektronlar depolar, bylece elektrik enerjisi olarak

kullanlabilirler. Piller birok elenceli ve farkl boyutlarda olabilir,
bu yzden farkl trdeki btn cihazlarda kullanlabilirler.
Breadboard (Deneysel devre tahtas) elektronik devre oluturma
pratiklerinde veya test etme amal kullanlabilir.

Capacitor (kapasitr) elektrik alan kullanan elektronlar depolar.

Kapasitrn elektronlar tuttuu iki ayr plakas vardr. Elektronlarn bir
plakadan dierine hareket etmek istemesini salayan bir voltaj bulunur, fakat
plakalar arasnda bulunan yaltkan hareket etmemelerini salar. Elektronlar
devre oluturmalar gerekene kadar kadar plakalar zerinde depolanabilir.
Ewald Georg von Kleist ilk kapasitr yapan insanlardan biridir.

Diyot elektronlarn tek bir ynde akmasna izin verir. alter gibi
alr: akm bir ynde akarken alter aktr, fakat akm dier ynde
akmaya altnda, alter kapanr. Sir John Ambrose Fleming
diyot, orjinal ad kenetron, icadnda en iyi bilinen isimdir.

Elektronik cihazlar elektronlarn etrafta hareket etmesiyle alr.

Elektrik- Elektronik Mhendisleri pilleri, kapasitrleri diyotlar,
LED'leri, transistrleri ve devreleri tasarlar. Btn bu paralar yeni ve
zekice yollarla bir araya getirerek, mhendisler hergn kullandnz
yeni cihazlar yapabilirler.

Frekans bir eyin hangi sklkta olduunun llmesidir. Frekans

Hertz ile llr. Eer bir ey her saniyede bir kez oluyorsa, 1 Hertz
frekansa sahiptir. Ayn ekilde her saniyede 10 kez oluyorsa 10 Hertz
frekansa sahiptir. Favori dalgan iz!

Ground bir elektirik devresinde lm yaplrken referans olarak alnan

zel bir noktann addr. Birinin boyunun ne olduunu renmek
istediinizde, ayaklarndan (ground zerinde olan nokta) bann
zerine kadar lersiniz. Devredeki voltajda ayn yolla llr.

Hertz bir eyin ne kadar sklkla olduunu belirten nitedir. Her

saniyede bir kez gerekleen bir olay 1 Hertz frekansa sahiptir. Hertz
adn elektromanyetik dalgalarn varln ilk kez kantlayan Heinrich
Hertz'den almtr.

"I" elektrik akm sembol olarak kullanlr. "I" kullanyoruz nk

akm elektronlarn devreye ak younluu (intensity) olarakta
dnlebilir.I ,"IC" veya "chip" adyla bilinen birleik devreler iin
de kullanlr.

Joule bir enerjji birimidir ve sembol "J" dir. birimi olarak da

dnlebilir. Joule adn snn doas, i ve enerjiyle nasl bir
ilikisi olduu zerinde alan ngiliz bilim adam James Prescott
Joule'den almtr.

Elektronik Kitler elektronik renen her yatan kiiye yardmc

olmak iin retilmitire. Kitler birletirdiiniz, lehimlediiniz ve kit
yapmclarnn talimatlarn takip ederek bir araya getirdiiniz devre
paralardr.

LED (light-emitting diode) iinden akm getiinde k yayan zel

diyotlardr. LED iki kutuba sahiptir, bir anot ve bir katot. Elektrik
sadece tek bir ynde akabilir nk bu bir diyottur. Elektronlar
anot ve katot arasndaki bariyere arptklarnda k reten fotonlar
salarlar.

Multimetre, (Avometre), akm (Amper), gerilim (Volt),diren (Ohm)

ve ksa devre lebilen bir elektronik alettir.

Noise (grlt) beklenmeyen bir ekilde almasna sebep olan

rastgele sinyallerdir. yi bir mhendisin amanlarndan biri ok grlt
varken bile dzgn alan eyler yapmaktr.

Ohm diren birimidir. 1 Volt voltaj 1 Ohm dirence yerletirdiinizde 1

Amperlik akm geer. Ohm ismini Alman bilim adam Georg Simon
Ohm' dan almtr. Ohm kanunu, olarakta bildiimiz denklem
V(volt)=I(akm).R(diren) olarak gsterilir.

PCB (Bask devre) kartlar bir veya iki yz bakr plakayla

kaplanm zel kartlardr. Tasarlanan ey bakrn zerine baslr ve
zel kimyasallar kullanlarak bakr izler brakmas salanr. Delikler
oyulur bylece bileenler birbiriyle balant kurabilir. Son olarak,
bileenler metali eriten lehim havyasyla lehimlenir.

Quartz (Kuvars) ok zel zelliklere sahip, piezoelektirik adyla bilinen bir

kristal eitidir. Kuvarsa basn uygularsanz, kk bir voltaj oluturur.
Kristale voltaj uygularsanz, geniler veya daralr. Kristalin hzlca genleip
daralmas rezonans olarak bilinir. Rezonans parak frekansna gre
ayarlanabilir. Dikkatli yaplm bir kuvars kristali ile doru bir elektronik
saat sinyali oluturabilir.

Resistor (Diren) her saniye belirli sayda elektronun devreye

akmasna izin verir. Gemeye alan fazladan elekronlarn srada
beklemesi gerekir. Renkli izgiler direnten ayn anda ka elektronun
geebileceini gsterir.

Soldering iron (Lehim cihaz) salad scaklk sayesinde kalay ve

kurun gibi metalleri eriterek elektronik devre elamanlarn birbirine
balamaya yarayan aratr . Elektronik cihaz retirken metal kullanmak
nemlidir nk metaller elektrii iletir. Metal souyup sertletiinde,
bulunduu yerdeki bileenleri dzenler, elektriksel olarak balant salar
ve hareket etmelerini engeller.

Transistr bir devrenin dier bir devreyi kontrol etmesini salar. Bu

devrelerden biri genellikle dierinden byk olur, bylecek kk
olann byk olan kontrol ettii durumlarda transistr kaldra grevi
grr. Transistrn bir ok eidi var, fakat bunlardan ok yaygn iki
tanesi ift yzeyli transistr (BJT) ve alan etkili transistrdr (FET).
Transistrler her yerde kullanlabilir, bilgisayarlar,radyolar,televizonlar
ve kameralarda gibi tm elektronik cihazlarda kullanlabilir.

USB cihazlarn yazc, mouse, klavya, kamera, telefon, disk okuyucular

gibi cihazlarla iletiim salamasn yarayan bir tm iletiim aracdr.

Voltaj, iki nokta arasndaki birim bana den potansiyel

elektrik enerjisidir, Volt olarak llr. Voltaj hava veya su
basnc gibidir: yksek olan voltaj elektronlar devreye itebilir.
Volt adn ilk pillerden olan voltaik pilin mucidi Alessandro
Volta'dan almtr.

Wire (kablo)Elektronikte, kablo devredeki bir noktadan dier

noktaya elektrii ileten uzun, ince bir metal parasdr, genellikle
bakrdan yaplr. Kablolar tipik olarak ceket veya yaltkan denilen
plastik veya kauuktan kaplamalara sahiptir.
Watt gcn birimidir. Bir Watt her saniye bir Joule i yapabilmek
iin gerekli olan g miktardr. Ayn zamanda 1 Amper akmn 1
Ohm direnten gemesini salayan gn miktardr. Watt ismini
ilk gvenilir buhar motorunu yapan James Watt'dan almtr.

X-ray eloktromanyetik radyasyon eitidir. X-ray grnr ndan

yksek frekansa sahiptir, bu yzden gzmzle gremeyiz. X-ray'lerin
nasl grndn anlamak iin zel fotorafik filmler kullanlr. Xray'ler doktorlarn insanlarn iine bakmak iin kulland gibi bir ok
elektronik cihazn iersine bakmak iin de kullanlr. Wilhelm Conrad
Rntgen X-ray'i belirleyen ve yapan ilk kiidir.

Yagi anteni, Yagi-Uda anteni olarak da bilinir, radyo dalgalarn

ynlendirmek ve glendirmek iin oklu paralar kullanlan bir
anten eitidir. Cihazlarn kablo olmadan radyo dalgas eklinde
enerji gndermesiyle birbiriyle iletiim kurmasn salar. Yagi anteni
Shintaro Uda ve Hidetsugu Yagi tarafndan icat edilmitir.

Zener diyodu diyodun zel bir trdr. nceden rendiimiz gibi

diyotlar sadece tek ynde akma izin verirler. Normal bir diot gibi,
Zener diyodu da akmn anottan katoda akmasna izin verir. Fakat bir
zener diyodu eer voltaj yksekse akmn kar ynden akmasna
izin verir. Zener diyodu adn eitli cihaz arzalarnn zellikleri
zerinde alan Amerikal fiziki Clarence Zener'den almtr.