William Blum - Emperyalizmin en Ölümcül Silahı Demokrasi Yalanı

1::\111,1::1,,JI.
IZ\111 N
I::N ()l.lJ\II(:lJI
SII_J,I-11
lll:: \ll ()I{IJS1
,,JI.JNI '::
\fii.I.IJ \ll I:J l.lJ \ll
EMPERYALiZMiN
EN ()L(jMC(jL SiLAlil
DEIIOKRASi YALANI
William Blum Amerikan d politikas konusunda nde gelen uzman

lardan biridir. 1%7 ylnda, ABD'nin Vietnam'da yaptklar y znden
ABD Dileri Bakanl'ndaki grevinden istifa etti. Daha sonra, ba
kentteki ilk "altt!rnatif" gazete olan Washington Free Press'in kurucusu
ve editr oldu. ABD, Avrupa ve Gney Amerika'da bamsz gazete
cilik yapt.
1972-73 yllarnda ili'de bulunduu srede Allende hkmetinin
"sosyalist deneyimleri"ne ve daha sonra CIA'nin dzenledii darbeyle
devrilmesine tank olmas, onun bu konuya daha fazla eilmesine ve
kendi hkmetinin dnyann eitli yerlerindeki faaliyetleriyle daha
fazla ilgilenmesine yol at.
Killing Hope: US Military and CIA Interventions Since World War II
isimli eseri tm dnyada vgyle karland. Noam Chomsky bu ki
tab "Bu konuda yazlm en iyi eser" olarak nitelendirdi. 1999'da Pro
ject Censored'un "olaanst gazetecilik" dllerinden birini kazand.
Blum'un dier eserleri, Rogue State: A Guide to the World's Only Super
power; West-Bloc Dissident: A Cold War Memoire ve Freeing the World to
Death: Essays on the American Empire'dr. Kitaplar 27 dile evrilmitir.
2006 ylnn Ocak aynda, Usame bin Ladin doldurduu bir kasette,
Amerikallarn kendi dmanlarn daha iyi anlayabilmek iin Blum'n
Rogue State adl kitabn okumalarnn yararl olacan sylyordu.
Blum halen internette aylk olarak Anti-Empire Report isimli bir ha
ber blteni yaynlamaktadr.
l::l\III,I::I''JI.IZl\IIIN I::N
()l.(il\ll(!(il. Sii.JI-11
lli:]\II()I{IJSI ''JI.JNI
\fillicu11 131un
ngilizceden eviren:
Ekin Duru
Say Yaynlan
Radikal Dnce Dizisi
Emperyalizmin En lmcl Silah: Demokrasi Yalan/William Blum

Orijinal ad: America's Deadliest Export: Democracy
Copyright @ 2013, Zed Books
ISBN
978-605-02-0230-4
10962
Sertifika no:
Anatolialit Ageney araclyla Trke yayn haklan Say Yaynlan

Bu eserin tm haklan sakldr. Yaynevinden yazl izin alnmakszn ksmen
veya tamamen ahnb yaplamaz, hibir ekilde kopyalanamaz, oaltlamaz
ve yayunlanamaz.
ngilizceden eviren: Ekin Duru

Editr: Sinan Kseolu
Sayfa dzeni: TQlay Malko
Bask:
Glmat Matbaaclk
Topkap/stanbul
Tel.:
(0212) 577 79 77
Matbaa sertifika no :
18005
1. Bask: Say Yaynlan, 2013

2. Bask: Say Yaynlan, 2013
Say Yaynlan
Ankara Cad. 22/12 TR-34110 Sirked-Istanbul
Telefon: (0212) 512 21 58 Faks: (0212) 512 50 80
www .sayyayincilik.com e-po sta : say@sayyayincilik. com
www.facebook.com/ sayyayinlari
www.twitter.com/ sayyayinlari
Genel Dabrn: Say Dabrn Ltd. ti.

Ankara Cad. 2214 TR-34110 Sirkeci-lstanbul
Telefon : (0212) 528 17 54 Faks: (0212) 512 50 80
nternet sab: www.saykita p.co m
e-posta: dagitim@saykitap.com
NDEKLER
Giri
................................................................................................
1. Dnyaya Kar ABD D Politikas..................................... 23

2. Terrizm................................................................................. 51
3. Irak.......................................................................................... 67
4. Afganistan ............................................................................. 95
5. 1ran........................................................................................ 105
6. George W. Bush................................................................... 125
7. Condoleezza Rice ................................................................ 131
8. nsan haklar, Vatandalk Haklar ve kence .............. 135
9. WikiLeaks ............................................................................ 153
10. Komplolar............................................................................ 169
ll. Yugoslavya........................................................................... 179
12. Libya..................................................................................... l87
13. Latin Amerika..................................................................... 197
14. Kba ..................................................................................... 215
15. Souk Sava ve Komnizm Kartl............................. 229
16. 1960 'lar ................................................................................. 259
17. deoloji ve Toplum .............................................................. 265
18. Deerli evremiz ............................................................... 27 9
19. Kapitalizmin Sorunlan...................................................... 283
20. Medya .................................................................................. 307
21. Barack Obama..................................................................... 325
22. Yurtseverlik......................................................................... 345
23. Amerika'daki Uyumazlk ve Direni

24. Din .
26. Peki, Ne Yapabiliriz?
Dizin
357
367
.......................................................................................
25. mparatorlua Ramen Glebilmek
Notlar
................ ............
375
................................
381
............... ...................................... .....
.............................. ..........................................................
387
...........................................................................................
405
GIRIS
,
ABD d politikasn anlamann srn, bunun hibir gizli yan

olmadn anlamakhr. like olarak, Birleik Devletler'in dn
yaya egemen olmaya altn ve bu ama uruna her trl
yola bavurduunu anlamak yeterlidir. Bu anlaldktan son
ra Washington'un uygulad politikada grnrdeki tm
karmaa, kartlk ve belirsizlikler ortadan kalkar. Bu ege
menlik abasn rakamlara dkmek gerekirse, kinci Dnya
Sava'ndan bu yana Birleik Devletler,
Baka lkelerde demokratik yoldan baa gelen SO'den

fazla hkmeti devirmeye almtr;1
En az 30 lkede demokratik seimlere byk apta m

dahale etmitir;2
Elliden fazla yabanc lideri ldrtneye almtr;3

Otuzdan fazla lke halknn stne bomba yadr
mtr;4
20 lkede halk ya da ulusalc hareketleri bastrmaya
almtr.5
Son yllarda Ruanda ve Darfur'da yaanan trajediler dnya
kamuoyunda Amerika'nn neden olduu trajedilerden daha
fazla yer almtr, nk bu iki olay ayn yrede ve birbirine
nispeten yakn tarihlerde gereklemitir. ABD d politika
snda ilenen sulada ilgili olaanst sayda belge bulunma-
si
Emperyalizmin En lmcl Silah Demokrasi Yalan
sna ve son 65 yldaki Amerikan mdahalelerinin younlu

una karn, dnyann ABD'nin yaphklann alglamas ok
daha zor olmaktadr.
Toplam olarak, 1945'ten beri Amerika Birleik Devletle
ri yetmi bir lkede (dnya lkelerinin te birinden fazla
snda) yukanda sz geen eylemlerden bir ya da birkan
gerekletirmi,6 bunun sonucunda milyonlarca insann ya
amn yitirmesine, milyonlarcasnn ac ve aresizlik iinde
kvranmasna ve binlerce kiinin ikence grmesine sebep
olmutur. Son zamanlarda dnyada olup bitenleri izleyen ve
ada tarih hakknda bir miktar bilgisi olan herkes byk
bir olaslkla ABD d politikasndan nefret etmektedir.
Oderint dum metuant yani "Korktuklar srece brakn nef

ret etsinler''7 szn Eski Roma'nn nl liderlerinden biri ya
da dierinin syledii ileri srlr.
2003 ylnn Mart aynda ABD'nin Irak' igalinden ksa
sre nce, Atina'daki ABD eliliinde politik danman olan
diplomat John Brady Kiesling, Irak'ta yrtlen politika y
znden istifa etti. istifa mektubunda Bush ynetimindeki bir
yetkilinin bu deyimi kullandna dikkat ekerek, "Bizim
dsturumuz gerekten
oderint dum metuant
m oldu?" diye
soruyordu.
ABD'nin 2001 yl Ekim aynda Afganistan' igalinden
sonra eski CIA bakan James Woolsey, Badat'a saidrmann
slamc radikalleri kzduaca ve onlann daha fazla desteklen
mesine yol aaca endiesini dile getirmekteydi: "Amerika'nn
Afganistan'da uygulad iddet karsnda Arap dnyasnn
sessiz kal, ABD'ye duyulan saygnn yalnzca korkudan
kaynaklandn kantlamaktadr... Makyavel'i yeniden oku
mamz gerekiyor." (Woolsey ayn konumasnda, kendisinin
bir d politika stad olduunu gsteren u szlere de yer
vermekteydi: "[Saddam Hseyin'in] kitle imha silahlan ve
Giri
balistik fze gelitirdiine dair o kadar ok kant var ki... bu
nun tarhma konusu dahi edilerneyecei kansndaym."8)
Haziran 200l'de New York'taki West Point Harp Akade
misi mezuniyet treninde konuan Bakan George W. Bush,
Amerika'nn gelecekteki savalarna onlarn "iyi ile kt
arasndaki bir ahma iinde yer aldklann" ve "60 ya da
daha fazla lkedeki terr hcrelerini ortaya karmak zorun
da olduumuzu" sylyordu.9 ABD kurumsal sava makinesi
gemite olduu gibi imdi de otomatik pilota balanmhr.
14 Atos 1941'de daha sonra Pentagon olarak tarunacak
yeni bir askeri binann planlan Senato'ya sunulduu zaman
Michigan Senatr Arthur Vanderberg aalamh. "Sava
kalc deilse neden bu apta kalc bir sava aralan binas
yapmamz gerekiyor?" diye sormutu. "Yoksa bu sava kalc
m?"10
Irak savann drdnc ylnda
The Black Commentatar
u gzleme yer veriyordu: "Sava ou insann yaamnda

olumsuz deneyimlere yol aabilir ama baz uluslar srekli
saldrgan olurlar. Amerikan toplumu dandaki ve ierdeki
tekilere kar srekli saldrgan bir tutum sergilemek ama
cyla olumu, ei benzeri bulunmayan bir toplumdur."11
lk ngiliz gmeninin ilk Amerikan yerlisini ldrme

sinden bu yana, Amerikan tarihinin yarabimaya allan bir
imparatorluk tarihi olduu sylenebilir.
Sk sk ileri srlen bir iddia, btn lkelerin, zellikle b
tn gl lkelerin, her zaman saldrgan ve savakan oldu
u, bu yzden Birleik Devletler'in bu ekilde sulanmamas
gerektiidir. Oysa bu, hemen her lkede Yahudi dmanl
bulunabileceine gre Nazi Almanya'sm sulamamak gerek
tiini ileri srmeye benzer. Burada sz konusu olan olayn
boyutudur. Ve ABD'nin saldrganl, tpk Nazilerin Yahudi
dmanl gibi, tarihte benzeri olmayan bir boyuttadr. Dn-
10
ya; bylesine saldrgan bir tutumu, geleneksel ve ngrlebi

lir olduu iin hibir ekilde eletirmeden kabullenmek zo
runda mdrr? Bunu olaan m grecektir? Daha iyi bir dnya
kurmann yolu bu mudur?
Tmyle kesintisiz stnlk

Almanya'daki Naz ynetiminin birtakm sylem ve slogan
lar ngilzceye de girmitir.
Sieg Heil! Yaasn Zafer!

Arbeit macht frei. almak zgr klar.
Denn heute gehrt uns Deutschland und morgen die ganze Welt.
Bugn Almanya bizim, yarn tm dnya.
lch habe nur den Bfehlen gehorcht. Ben yalnzca emidere uy

dum!
Ama bunlarn hibiri
Deutschland ber alles, Almanya her
eyin stnde sz kadar nlenmemitir.

Bu yzden, 2008 Temmuz aynda Birleik Devletler Hava
Kuv vetleri'nin web sitesinde (www.airforce.com) "Her eyin
stnde" szleriyle karlanca ardm. Bunun yalnzca
ve masumane bir ekilde havadaki uaklarla ilgili olduunu
zannetmeyin, nk bu sayfa bir baka web sitesiyle (RTS)
balantl idi ve burada "Her eyin stnde" sz ok daha
gzle grnr biimde yer alyor ve bu site de "Hava stn
l", "Uzay stnl" ve "Siber stnlk" iin kurulmu
sitelere balanyor, bunlarn her birinde "Her eyin stnde"
tekrarlanyordu. Bu adamlarn akas yok. Bunlar sizin atala
rnzn emperyalist savalar deil. Eer yeni bir "bin yllk
Krallk" peindeler ise, kaderlerinin on iki yl srm olan bir
ncekine benzeyeceini umalm.
Pentagon'daki beyefendiler ksa sre nce uzay konusun
da unlar sylediler:
Giri
In
Bir gn uzaydan yeryzndeki hedeflere saldracaz:

gemilere, uaklara, karadaki hedeflere... Uzayda savaa
caz. Uzaydan saldracaz. Uzay iinde savaa tutuaca
z. (General Joseph Ashy, ABD Uzay Ordusu Ba Komu
tan12)
Uzay egemenliine gelince, buna sahibiz, bundan honu
duz ve bunu srdreceiz. (Keith R. Hall, Hava Kuvvetle
ri Uzay ve Ulusal Keif Brosu Danman13)
21. yzyln balannda uzay gc ayn ve edeer bir sa

va stratejisi oluturacaktr. Uzay stnlnden kay
naklanan sinerji kara, deniz ve hava stnl ile Ke
sintisiz stnlk salayacaktr... Uzay sistemlerinden
yararlanarak gelitirilen savunma amal balistik fzeler
ve uzaydan gerekletirilecek saldnlann hassas ekilde
planlanmas, dnya stnde KS'in (Kitle lmha Silahlan)
artmasn engelleyecektir... Uzay sahasna ynelik ticari,
sivil, askeri, uluslararas ilgi ve yatnmlar giderek art
maktadr. Bu hayati sistemlere kar tehditler de artmak
tadr ... Uzay Kontrol, uzaya ulam, uzay ortamnda z
grce hareket etmeyi ve gerektiinde bakalannn uzay
kullanmasn engellerneyi salar. ("ABD Uzay Komutanl
: 2020 Vizyonu"14)
Uzay, askeri gcn tmyle yeni ve daha iyi bir ekilde
uygulanmasn temsil etmektedir. (ABD Stratejik Silahlar
Komutanl15)
Washington'un dnyaya egemen olma tutkusu, daha derin
bir demokrasi ya da zgrlk, daha adil bir dnya, yoksulluk
ve iddetin son bulmas ya da daha yaanabilir bir gezegen
oluturmak iin deil, daha ziyade ekonomik ve ideolojik ne
denlere dayanmaktadr.
Michael Parenti yle yazyor:
121
Emperyalizmin En lmcl Silah Oemolcrasi Yalan

Ama yalnz g kazanmak deil, gezegene daha fazla
hakim olmak, her ulusun ekonomisini zetletirrnek ve
denetlemek, Kuzey Amerika dahil her yerdeki insaniann
ensesine binrnek iin gerekli gce sahip olmakhr; bu t
myle "serbest piyasa" kapitalizminden kaynaklanan bir
nimettir. Verilen sava, topraktan, sermayeden, teknolo
jiden ve dnya piyasalanndan belirli bir aznln elinde
sermaye birikimi salamak iin yararlanlmas gereine
inananlarla, bunlarn toplumsal karlar ve ounluun
sosyo-ekonomik geliimi iin kullamlmasn savunanlar
arasmda srmektedir.16
Bu yzden, Amerika'da
gc elinde bulunduran sekinle
rm d politikada en eski ve en temel hedefi, kapitalist modele

bir seenek oluturacak toplumsal bir geliimin engellenmesi
olmutur. Souk Sava'n temelinde bu yatmaktayd. Kba ve
ili, sosyalist kamp iinde Birleik Devletler'in yok etmeye a
lb eitli toplumlarn iki meidir.
Gemite, bugn ve gelecekteki tm gl liderlerin ou
gibi Amerikal yetkililer de bizleri egemenlik yolunda izle
dikleri politikalarn kendi halklar ve dnyann byk kesimi
iin yararl olduuna inandrdlar; bu politikalarn sunduu
nimetierin hemen elle tutulabilecek eyler olmamas onlara
inanmamz engellemedi. En byk arzular, Amerika'nn
serbest teebbs, "bireycilik", "Yahudi-Hristiyan deerleri"
ve "demokrasi" dedikleri temel unsurlardan oluan hayali
erevede dnyay yeniden kurmaktr. Bu yzden, ll Eyll'n
bu insanlara nasl bir ok etkisi yaratbn bir dnn; bu,
sizin benim gibi insanlarn, birilerinin imparatorluu "yk
ma" cesaretini gsterdiinin farkna varmasn salayan, po
litik sinir sistemine ynelik inanlmaz bir oktu. Amerikal li
derler ABD'nin manevi otoritesinin askeri gc kadar mutlak
Giri
ve kar konulmaz olduunu varsayar. Bir Rus parlamenteri

2006'da, "Amerikan d politikasnn Mesihleri olaanst
dr'' diyordu. "Dileri Bakarn Condoleezza Rice'm konu
mas K ruef'in parti kongresindeki k.onumalann andnyor:
'Tm dnya muzaffer bir edayla demokrasiye doru ilerler
ken baz kat devletler yol kenannda durmay yeliyor,'
vs. vs."17
Ve, bir zamanlar Reagan ynetiminde yer alm ve daha
sonra nde gelen muhafazakar dncenin savunucusu
Amerikan Giriim Enstits'ne ye olmu Michael Ledeen,.
2003'te Amerika'nn Irak' igalinden ksa sre nce yle di
yordu:
Eer kendi dnya grmz gelitirir ve onu tmyle
kucaklarsak, bu konuda akll davranarak kurnaz diplo
matik zmler oluturmaya almaz, bu despotlarm t
mne kar sava ilan edersek bence ok baanj oluruz ve
ocuklanmz yllar sonra bizi ven arklar sylerler.18
Buna kar kmak ok zordu. Bu korkun istiladan ve
Irak'n felaketle sonulanan igalinden bir yl sonra Bay
Ledeen'e bir elektronik posta gndererek szlerini amnsat
tm ve sadece unu sordum: "Bugnlerde ocuklarnz hangi
arklar sylemekte?" Bir yarut beklemiyordum, zaten gel
medi de.
Son yzyln balangcnda Kba'da byk bir evkle sa
vam olan mstakbel Bakan Theodore Roosevelt unla
r yazyordu: "Anadili ngilizce olan rkn yeryznde her
alanda en fazla yere sahip olmas dnyann yararmadr."

1890'lardan beri Amerika'y ynetenlerin benzer grlere
sahip olduu grlr.
141

11 Eyll2001 saldrsndan sonraAmerikaWarMslman
larn neyi neden yaptn anlamak iinKuran'n kopyalarn
edindi. Irak'n igalinden sonraIrakllarnABD'ye hibir za
rar vermemi olmalarna karn gezegendekien gl ulusun
kendi topraklarnda neden bylesine byk ykma yol at
n anlamak iin Huistiyan ncil'ini satn alp almadklan
merak edilebilir.
Sald1rgan savaflar
Acaba tarihte kendine ve tm dnyaya baka imparatorluk
lardan farkl olduunu, amacn talan ve denetim deil ay
dnlatma ve zgrlk olduunu syleyen bir baka impara
torluk var mdr?
2002 Eyll aynda BeyazSaray tarafndan yaynlananUlu
sal Gvenlik: Stratejisi raporunda unlar belirtilmektedir:
Mirasmz ve ilkelerimiz gerei, gcmz tek yanl bir
kar uruna kullanmayz. Bununyerine, insanzgrl
yaranna bir g dengesi kurmaya alnz: tm ulusla

nn ve toplurolann politik ve ekonomik zgrln dl
lerine ve nimetlerine kavuaca koullar yaratmaya.
Bununla beraber, raporun daha sonraki blm yle devam
ediyor:
Arhk Amerikan askeri gcnn temel roln yeniden be

lirlemenin zaman geldi. Savunmamz glendirmek ve
srdrmek zorundayz ... Yeterince glenmeliyiz ki Bir
leik Devletler'in gcn amak ya da onunla eit olmak
umudunda olan muhtemel kartlarmz askeri bir yap
lanmaya girmesinler... Rakiplerimizin dmanca davra

rulanru ... nlemek ve engellemek iin ... Birleik Devlet
ler, gerektiinde, nleyici ekilde harekete geecektir.
ls
Girif
"ncelikli
sava",
kinci
Dnya
Sava
sonrasnda
Almanya'nn Nuremberg kentindeki Uluslararas Askeri

Mahkeme'nin "saldrganlk sava" dedii eydi. Mahkeme,
"Bir saldrganlk sava balatmak" diyordu, "yalnzca ulus
lararas bir su deil, ierdii melanet ile btn dier sava
sularnn doruk noktasdr."
Ulusal Gvenlik Stratejisi'ni yaymlarlktan alt ay sonra
Birleik Devletler Irak'a kar, "nleyici" olmaktan daha be
ter bir saldr dzenledi; stelik Irak'tan bunu gerektirecek
hibir kkrtma ya da tehdit sz konusu olmamt. 1941'de
Japonya'nn Havai'deki Pearl Harbor'a dzenledii saldr ok
daha nleyici bir nitelik tayordu. Noam Chomsky'nin iaret
ettii gibi:
Japon yneticiler B-17 Uan Kalelerin Boeing tarafndan
yaplmakta olduunu biliyorlard ve Amerikan kamuo
yunda bunlarn Havai ve Filipinlerdeki slerden hava
lanarak Japonlarn ahap binalarn yakp ykacandan
sz edildiinin de farknda olmalydlar; 1940'ta Hava
Kuvvetlerinden General Chennault'un, "Bombal saldr
lada imparatorlukta endstrinin kalbini oluturan tesis
leri bir bambu plne dntrme" nerisi Bakan
Roosevelt'in "ok houna gitmiti". Grlyor ki Birleik
Devletler kolonilerindeki askeri slerin bombalanmasyla
ilgili gerekeler, Bush-Blair ikilisinin ve yardaklarrun
"nleyici sava" balatmak iin uydurduklarndan ok
daha glyd.20
Almanlar 1939'da Polonya'y igal ettiklerinde bunun n

celikler asndan gerekli olduunu savundular. Naziler,
Polonya'nn Almanya'ya saldrmak niyetinde olduunu ileri
sryorlard. (19. yzylda Alman Babakan Otto Bismarck
161
bir keresinde "Savunma amal sava, lmekten korkann
intihar etmesine benzer" demiti.) 2003'te ve bunu izleyen

yllarda, Irak'ta hibir kitle imha silah bulunamamasma ve
Irak'n Birleik Devletler'e ya da srail'e saldrmak iin akla
yakn hibir nedeni olmamasna karn, ABD Irak'n kendisi,
srail ya da baka birileri iin "nemli bir tehdit" oluturdu
unu ileri srd. Irak'n nemli bir tehdit oluturdu iddi
as, Bush ynetiminin ABD'nin Irak'a saldrsyla ilgili dier
iddialar gibi zamanla fos kt.
Siyasi zeki
Amerikal liderler halkn byk ounluunu hkmetin d

politikasnn iyi niyetli olduuna inandrrmtr. Amerikalla
n ve dnya zerindeki sryle insan buna inandrmak -s
.
telik Birleik Devletler'in yukarda sraladmz uluslararas
canavarlklan bunun aksini kantlarken- tarihteki en olaa
nst baarl propaganda ve beyin ykama yntemi olsa ge

rek.
Bence dnyada eitli zeka trleri var; mzik zekas, aka
demik zeka, bilim, matematik, sanat, edebiyat zekas, meka
nik zeka vb. Bir de siyasi zeka var; ben bunu politikaclarn
seimleri kazanmak ve mevcut ideolojinin srmesini sala
mak iin vatandalarna doduklar andan itibaren birtakm
samalklar yutturma yetenei olarak tanmlyorum. Ameri
kan vatandalarnda dier zeka trlerinin yokluu, belki ki
ilikleri olumsuz etkiler ama ldrc deildir. Oysa siyasi
zeka eksiklii, Irak, Afganistan, Pakistan, Yugoslavya ve Vi
etnam gibi yrelerde ok sayda masum insann hayatlarn
yitirmesine yol aabilir. Ar ularn Demokrat ya da Cum
huriyeti olarak seimleri birbiri ardna kazanp ABD'de ikti
dara gelmelerini ve lm satklar yerlerde karmaa ve fela
ket yaratmalarn yalnzca Amerikan halk nleyebilir. Oysa
Giri
vatandalar, Charlie Brown'un Lucy'nin oyununa gelmesi ka
dar saf biimde, ABD hkmetinin askeri harekatna gereke
gsterdii propagandalara kanyor.
Amerikan halk, babalannn hayatn nasl kazandn bil
meyen ve bilmek de istemeyen, sonra da neden birinin otur
ma odalarnn penceresinden ieri Molotof kokteyli attn
anlayamayan mafya babasnn ocuklarna ok benziyor.
Peki, bu neden byle? Neden bu insanlarn beyni bu ka
dar kolay ykanabiliyor? Bunlar aptal m? Bence bunun daha
iyi bir yant var: bu insanlar belli nyarglara sahip, bilinli
ya da bilinsiz olarak ABD ve onun d politikas hakknda
birtakm temel inanlara sahip ve eer bu temel inanlarn
stesinden gelemezseniz duvara konumu gibi olursunuz.
Bu kitap "sylence" de diyebileceimiz bu temel inanlarn
bir ksmn ele alyor.
Birleik Devletler'de, hkm srmekte olan bu sylence
lere nemli lde ters den fikirler edinmeden ve hk
metin olaanst zararl d politikas hakknda pek bir ey
renmeden yetikinlie ulamak hatta niversiteden mezun
olmak olduka sk rastlanan bir durumdur. Belli bir dnemle
ilgili yazl kaytlar yoksa tarihsel sylenceler ortaya kar; bi
zim Ta Devri insanlar hakkndaki inanlarmz da byledir.
te yandan, tarihsel belgeler, kantlar, filmler ve kitaplar var
ken bile byle sylencelerin olumas ok daha gariptir.
Bunu daha kiisel bir dzeyde anlataym: Onlu, yirmili,
hatta otuzlu yalarmda Bob Hope'un dnyann drt bir yaru
na dalm Amerikan askerlerini elendirme abalarn izler
ken ok gzel duygular yaardm. Bu Amerikan askerlerinin
dny o yrelerinde ne ileri olduunu hi dnmezdim.
Zaten Bob Hope, ancak erefli bir grev stlenmi olan Ame
rikan askerlerini elendirirdi. Benimle birlikte ayn esprilere
bylesine iten glmekte olan bu cici, gen, tertemiz yzl
si
Amerikal delikanllar kt bir ey yapamazlard ki. Bizim

askerlerimiz hi kt iler peinde olur muydu? Okulda ya da
basnda edindiim bilgiler bu konuda kesin bir fikir sahibi
olman salamamt. Bu soru aldmdan bile gememiti.
ok ender olarak benimle ayn grte olmayan kiiler
le karlatmda onlar ya aykm dncelerini destekleye
cek kantlar gsteremiyor ya da davalar konusunda yeterli
bilgileri olmuyordu, temel inanlarnn/sylencelerimi -ben
kendim nasl anlamyorsam onlar da yle- anlayamyorlar
d. Dolaysyla dncelerimi fazla etkilemiyorlard. Zekann
kullanmaya balamam, Vietnam'daki deheti kanlmaz bi
imde yzme vuran protestocular ve onlarn yaynlar saye
sinde oldu. Eer bu kitap gibi bir eyleri okuyabilmi olsay
dm bu sre ok daha nce balayabilirdi.
Her nOne gelen oy kullanmasa, demokrasi

ok gzel bir fey
nsanlar ne isterlerse onu elde edebilirler.
Asl mesele bir ey elde etmek istememeleri.
En azndan seimlerde verdikleri oydan bu sonu kyor.
(Eugene Debs, Amerikal sosyalist lider,
yirminci yzyl balannda)
2008 bakanlk seiminde Ohio senatr Dennis Kucinich'e
neden o kadar az oy kt? Hem de Birleik Devletler'de Irak

sava kartl zirvede olmasna -milyonlar birok yry
yapm ve katlm grlmedik younlukta olmutu- ve Ku
cinich Demokratlarn yarnda ba eken sava kart aday
olmasna hatta eski senatr Mike Gravel ekildikten sonra
kalan tek gerek sava kart olmasna ramen . . . Ulusal te
levizyon kanallarndaki tartma programlarnda sansre
urayan Kucinich seimlerde gerekten baarsz oldu. 15

Ocak'ta Michigan'da yalnzca Kucinich ve Hillary Clinton
adayd. Clinton aylarn %56'sn ald, "bamsz" oylar -e
kilmi olmalarna karn isimleri oy pusulalarnda grnen
adaylar iin kullanlanlar-%30 idi ve Kucinich yalnzca %4
oy alabilmiti. Oysa Clinton Demokrat Parti adaylar arasn
da en fazla sava yanls olan ahindi.
Bu sorunun yant, bence, Amerikan halknn ounluu
nun -dnyann her yerindeki gibi- politik ya da aydnlanma
konusunda fazla bir kltre sahip bulunmamas ve ounun
aslnda savaa kar olmamasnda yatyor. Sava kartl
ok sayda Amerikan askerinin ldrlmesi ya da yaralan
masndan, BirleikDevletler'in sava "kazanamamasndan'',
Amerika'nn adnn dnyada ktye kmasndan, bir sr
Amerikalnn savaa kar kmasndan,
Bakan Bush'un
televizyondaki komedilerde srekli elence konusu olarak

szleri ve karakteri yznden hakarete uramasndan ve
daha aklmza bile gelmeyen trl nedenlerden kaynakla
nyordu. Bu nedenler pek fazla bak as ya da farkndalk,
tarih, d ilikiler, uluslararas hukuk, sava sanat, ekonomi,
propaganda ya da ideoloji gibi konularda bilgi sahibi olmaya
dayanmyor. Oysa bunlar yukarda szn ettiimiz "siyasi
zeka"nm temelini oluturuyor; bu da aslnda sava yanls bir
adayn gerektiinde kendini sava kart gibi gstermesini
kolaylatryor.
Benim gibi eylemciler hep ayn kiilere ayn eyleri syle
mekle, ayn ark dndrmekle, "koroya vaaz vermekle" ya
da "kitlelere nutuk ekmekle" sulanr. Oysa bir konumac,
yazar ve d politika alannda bir eylemci olarak edindiim
deneyim bunun doru olmadn gsteriyor. Dinleyicilerim
den elektronik posta ya da kiisel olarak aldm sorular ve
grler, koronun dnce sisteminde birok nemli bilgi

20 1
boluklar ve yanl anlamalar bulunduunu aka ortaya

koyuyor. Bu yzden ou kez hkmetin en son yalannn
ya da propaganda numarasnn ardmda yatan seemiyor
lar; gemiteki olaylarm gnmze k tuttuunu bilmiyor
ya da unutuyorlar; ya da gerekleri biliyor ama bunlar bir
duruma gerei gibi uygulayamyorlar: u anda inandklar,.
na kart etkili bir gr belirten bir kiiye kolaylkla inanp
yoldan kabiliyorlar. Koronun sk sk uyarlmas ye aydnla
tumas gerek.
ou Amerikal koro yelerini kinik bulur, oysa koro ikti
dar sekinlerinin amalarna yeterince kinik ekilde yakla
maz. Bize :;e kadar yalan sylederse sylesinler, ou kez h
kmetin hilekarlktaki yeteneini kmser, liderlerinin bir
ekilde iyi niyetli olduu inancna drt elle sarlr lar. nsanlar
seilen liderlerin iyi niyetine inand srece, liderler cinayet
dahil her trl pislie bulaabilirler. Hem de kelimenin tam
anlamyla. Bu inan, bu kitapta ele alnan sylencelerden en
nemlisidir.
Seimlerde kafa kartran bir husus, iki ana partinin, De
mokratlar ile Cumhuriyetilerin srekli, birbirini sularken
aslnda d politika konusunda birbirinden hi farkl olmayan
grlere sahip olmalardr; bu kitapta ilenen konulardan
biri bu benzerliktir. Zavall semen bunu nasl ayrabilir ki?
Bu konuda, Amerikan seim sistemiyle ilgili bir yabanc
nn, Kbal lider Raul Castro'nun gr var elimizde. Onun
dediine gre, Birleik Devletler iki benzer partiyi birbiriyle
kar karya getiriyor. Castro bir Cumhuriyeti ile bir De
mokrat arasnda seim yapmann kendisi ile kardei Fidel
arasnda bir seim yapmaya benzediini syleyerek dalga
geiyor. "Kba'da iki parti olduunu syleyebiliriz; birinin
ban Fidel, brnn ban ise Raul ekiyor, arada ne fark
olabilir?" diye soruyor. "Birleik Devletler'de de olan bu. Her
Giri
Iz
ikisi de ayn... Fidel benden biraz daha uzun boylu, bir de

sakal var, benimse yok."21
zetlersek, koronun yrei doru ynde olsa bile kafalar
zerinde tekrar tekrar almak gerekiyor. Zaten aslnda ok
az
insan koronun bir yesi olarak doar. Ancak birok kez
kendilerine vaaz verildikten sonra ye olabilirler.

Bu kitap koronun u anki ve gelecekteki yeleri iin kale
me alnd.
DNYAYA KI
ABD DI POLITI KASI
Mit der dummheit kiimpfen Gtter selbst vergebens.
("Ahmaklk.la mcadele etmekte Tannlar bile yetersiz kalr.")

-
Friedrich Schiller (1750-1805)
Okurlarm sk sk bana, ortaya konan gerekiere ve gr

lere karn, devlet adamlarrun yalan beyanlarda bulundu
u karutlansa bile, ABD'nin d politikadaki saldrganln
destekleyen Amerikallada karlatklarndan sz ederler.
Benim nerim bu insanlan ciddiye almamalandr. Bunlara,
hkmet evlerine gelip, ilk gz arlarn yakalayarak ik
Iarna aldrmadan gtrse bile, terrizmle -ya da komnizm
le- mcadelenin elzem olduu sylenir, bu sylem biraz da
demokrasi, zgrlk ve Tanr ile sslenirse, saldrganlklar
desteklerneyi srdrrler. Kaba bir hesapla, bence bu insan
lar Amerikan nfusunun yzde 15'i kadardr. Kendilerine
ulalabilen dier kesim zerinde durmalyz.
Birleik Devletler'de ciddi bir devrim hareketinin baarl
olacan sanmadm iin-iimden gelen bir ses devletin si
lah gc ve acmaszl ile baa kamayacamz sylyor
bu emperyalist canavarn nn kesrnek nerebileceim tek
yol: kendinizi ve bakalarn elinizden geldiince eitmek,
kar kanlarn saysn kitlesel oraniara ulatrmak iin aba
gstermek, ta ki. .. Bunun nasl bir patlamaya yol aacan ya
da neyi tetikleyeceini kestirmem zor.
241
Emperyalizmin En lmcl Silah Demokrasi Ya/an

Eitime gelince, burada Amerikallarn yaplan propagan
dalarn gerisinde yataru grmelerini engelleyen, zihinlerde

yatan birtakm yanl kavramlarn ve duygusal takntlarn
zerinde durmak istiyorum. Bunlarn -ilerideki blmlerde
daha geni aklayacag-mz- bazlan unlar:
1. Sradan Amerikalnn aklna ve ruhuna sokulmas gere
ken en nemli husus; yaam boyu bize aksi retildii halde,
ABD d politikasnn "iyi niyetli" olmaddr. Bu kitapta be
lirtilen gerekler bu sav tamamen doruluyor, ama ilerici po
litik eylemci bunu her an aklmda tutmal. Amerikal Gerek

nananlara sormak isterim: Birleik Devletler d politikasn
desteklemekten vazgemeniz iin ABD ne yapmal?
2. ABD, bakann her azn ahnda dilinden drme
dii "demokrasi" denen eyle hi ilgilenmez. Giri'te belirtil

dii gibi, 1945'ten beri ABD ou seimle i bana gelmi elli
den fazla hkmeti devirmeye alm ve en az otuz lkede
demokratik seimlere mdahalede bulunmutur. Asl sorun
udur: Amerikal liderler "demokrasi" derken neyi kastedi
yorlar? Akllanndan geen en son ey ekonomik demokrasi
yani en yoksul ile en varsl olan arasndaki fark kapatmaktr.
nk dndkleri ise hedef lkenin kresellemeye uygun si
yasi, mali ve yasal mekanizmalar bulunup bulunmaddr.
3. Amerika kart terristler, bize srekli sylendii gibi,
zgrlk ya da demokrasiye, Amerika'nn zenginliine, laik

hkmete ya da kltre kar duyduklar nefret ya da ks
kanlkla harekete gemezler. Onlar ynlendiren, ABD d
politikasnn kendi lkelerinde yllardr uygulad yntem
dir. Bu, tm dnyada geerlidir. 1950'lerden 1980'lere kadar
olan dnemde, Amerikan siyasetinin bir dizi zararl uygu
lamalar yznden ABD diplomatlarna, askeri hedeflere ve
hatta ABD irketlerine ynelik saysz terrist saldr oldu.
ABD'nin Irak ve Afganistan'da ve yakn gemite baka yer-
Dnyaya KarJ ABD D, Politikas
125
lerdeki bombardmanlan, igalleri ve ikenceleri, binlerce

yeni Amerika kark terrist yarath. Ksa srede bunlarn da
sesini duymaya balayacaz.
4. ABD aslnda terrizme kar deildir, yalnzca impara
torluun dostu olmayan terristlere kardr. Washington'un
Castro karh terristlere, eylemleri ABD iinde yaplm olsa
bile, verdii destein uzun ve kirli ykleri tarihin sayfalar
arasndaki yerlerini ald. u anda Luis Posada Carriles, ABD
hkmeti tarafndan korunmakta, oysa Kba ua hava
ya uurarak 75 kiinin lmne yol aan sabotaj planlayan
kii o. Carriles yllar boyu ABD'ye snm olan Castro kar
t y zlerce terristten biri. ABD ayn zamanda, d politika
hedeflerine ulamay terrizmle savamaktan daha n plan
da tutuundan, Kosova'da, Bosna'da, ran'da, Libya'da ve
Suriye'de terristleri destekiemi ya da el Kaide ile ilikileri
olduu bilinen slamc mcahitlerin yannda yer almtr.
5. Irak ABD iin hibir tehdit oluturmuyordu. Irak' la ilgili

bitip tkenmez yalanlar arasnda bu en sinsi olaruyd ve tm
dier yalanlara temel tekil ediyordu.
6. Uluslararas Komnist Komplo diye bir ey asla yoktu.
Buna karn, sefalet iinde yaayan insanlarn bu durumu ve

genellikle ABD tarafndan desteklenen baskc bir hkmeti
protesto etmek iin ayaklanmalan sz konusuydu ve bu ha
len de sz konusudur.
Sizdilderin lfltir ni lafi bu ,.k dirll

dnya
1980 Aralk aynda, Panama'daki savunmasz halkn, Ame
rikaWara hibir zarar dokunmam binlerce masum insann
lmne yol aan bombardman ve igalden iki g n sonra,
Bakan George H. W. Bush, "Yrinin Panama'da yaamn
261
yitirenlerin aileleri iin kan aladu" beyan etti.1 Bir gazete

ci, "Bu insanlarn bu uurda lmesine deer miydi? [Panama
lideri Manuel] Noriega'y yakalamak iin?" diye sordu. Bush
soruya, "Her insan hayat deerlidir ama gene de deerdi de
mem gerekiyor" yarutru verdi.2
Bir yl sonra, yeni bir kitle cinayeti olan ABD'nin Irak'
igaline hazrlanrken, Baba Bush, "nsanlar bana, 'Ka can
daha? Daha ka insan hayat harcayacaksn?' diye soruyor.
Her hayat deerlidir" diyordu.3
2006 yl sonunda Bush'un olu bakan olduunda, Be
yaz Saray szcs Scott Stanzel, ikinci Irak savamda haya
tn kaybeden Amerikallarn saysnn 3000'e ulatndan
sz ederken "Bush her yaamn deerli olduunu ve her yi
tirilen hayt iin zgn olduunu sylyor" diyordu.4 2008
ubat'nda len Amerikal says 4000'i, Irakllarnki ise mil
yonu bulduunda ise George W. Bush yle diyordu:
Yrelerimizi Tann'ya ayoruz, hepimiz onun indinde
eitiz. Hepimiz ayn lde deerliyiz... Dualanmzda
merhamet ve anlay diliyoruz ... Tann'run kornularmz
kendimiz kadar sevmerniz ngrsne karlk verirken
insanlarla daha derin bir dostluk oluturmaktayz.5
Liderlerin bylesine asil
-deerli
diyebilir miyim?- sy
lemlerinden esinlenen Amerikan askeri mekanizmas ayn

kafada savalar ie alyor. te askeri taeron Blackwater'n
kurucusu Erik Prince, elemanlar Irak'ta insanlan sinek gibi
ezerken, Kongre nndeki ifadesinde: "ster Amerikal, ister
Irakl olsun, her hayat deerlidir" demekteydi.6
2003'te Irak'ta binlerce insan keyifle ldrrken ikinci
Bakan George Bush duygularn yle dile getirmekteydi:
"Biz her insan hayatnn deerli ve asil olduuna inanrz."7
Dnyaya Kar' ABD D' Politikas

Gerek baba, gerekse oul, kitlesel katliamlarndan nce
ve sonra Tanr'ya ve dualara inanlarn kayt altna al
maktaydlar. Gen Bush 2004'te "Tanr benim araclm
la konuuyor" demekteydi. "Byle olmasa grevimi yerine
getiremezdim."8
Irak' ve oradaki halk perian ettikten sonra yal Bush
unlar syledi: "Bakalarnn ocuklarn savaa gnderme
sorumluluunu tayan herkes gibi, biz de dualarmzda bu
nun Tanr indinde ne denli nemli olduunun farkndayz.''9
Tanr'nn baba ve oul Bush'a Irakl ocuklarn hesabn
sorduunu varsayabiliriz. Yetikinlerin de. Sonra da sinirle
nip, Tanr'ya yakmayan bir tavrla "Tm bu deerli yaam
lar harcamay kes artk!" diye terslenmi olabilir.
1996'da Madeleine Albright ile muhabir Lesley Stahl arasn
daki nl televizyon programnda Stahl ABD'nin Irak'la ilgili
yaptrmlarndan sz ederken o zaman Birlemi Milletler'de
ABD elisi grevinde bulunan ve daha sonra Devlet Bakan
olan Albright'a u soruyu yneltti: "Duyduumuza gre ya
rm
milyon ocuk lm. Bu, Hiroima'da len ocuk saysn
dan fazla. Sizce, buna dedi mi?"

Albright u yant verdi: "Bu ok zor bir seim ama denen
bedel. . . Biz buna dediini dnyoruz.''10
On yl sonra, Bush ailesinin asil mirasn ve kadn devlet
bakan geleneini srdren Condoleezza Rice, Irak'ta srege
len dehetin Amerikan hayatlar ve dolarlar asndan "de
erli bir yatrm" olduunu ileri srd.U
Dnyada lnerikan dlf politikas1n1n nerhanetli ve iyi Ilir

yan1 olduuna sonsuz Ilir Ina var
6 Nisan 20ll'de NATO/ABD uaklar lkesini bombalarken
Libya lideri Muammer Kaddafi Bakan Barack Obama'ya
yazd bir mektupta yle diyordu:
s i

Bize kar davranlanruz ve szleriniz bizi en fazla mo
ral olarak yaralad. Tm bunlara karn, ne olursa olsun
siz her zaman bizim olumuz olarak kalacaksnz. . . Bi
zim sevgili olumuz, Ekselans Baraka Hseyin Ebu Oba
ma, ABD adma mdahale etmeniz gerekiyor, bu sayede
NATO sonunda Libya'dan geri ekilecektir.U
Kaddafi'nin, Obama'ya yazd mektup zerine Amerika
bakannn Libya'daki bombardman durduraca umudu,

bildiimiz gibi, gerek dyd.
Mart 2003'teki Amerikan igalinden nce Irak Birleik
Devletler'le bir ban anlamas yapmaya alt. Aralarn
da Irak !stihbarat Servisi bakan da olan Irakl yetkililer
Washingto'u Irak'n artk kitle imha silahlarna sahip olma
dna inandrmaya altlar ve Amerikan birliklerinin ve
uzmanlarnn bu konuyu aratrmasna izin vermeyi ner
diler; ayn zamanda Arap-tsrail ban grmeleriyle ilgili
ABD planlrma da tmyle destek olmaya, Dnya Ticaret
Merkezi'nin 1993'te bomhalanmasnda yer almakla sulanan
bir kiiyi de teslim etmeye sz verdiler. Buna ilaveten, eer
sorun petrol ise, ABD petrol imtiyazlan konusunu da gr
meye hazrdlar.13 Washington'un buna yant "Sert ve Kor
kun" bombardman oldu.
2002'de, Venezella'da Bakan Hugo Chavez'i ksa bir
sre yerinden eden darbe ncesinde, bu darbenin dzenle
yicilerinden bazlar Bush ynetiminden yeil k almak iin
Washington'a gitti. Chavez bu ziyaretten haberdar olunca son
derece zld ve kendi davasn savunmak zere yetkilile
rini Washington'a gnderdi. Bu abasnn baars, ksa sre
sonra gerekleen darbe ile deerlendirilebilir.14
1994'te Meksika'daki Zapatista direniilerinin szcs
Komutan Yardmcs Marcos, "ABD !stihbarat Servisi bu hare-
r
Dnyaya Kartr ABD Drf Politikas
kette Kbahlann ya da Ruslarn parmagt bulunmadgtndan

emin olunca Birleik Devletler'in Zapatistalan desteklemesi
ni beklediini" sylyordu. Marcos, "nnde sonunda" di
yordu, "bunun hakl ve gerek nedenlere dayal bir hareket,
Meksika'nn kendi sorunu olduunu anlayacaklardr."15 Oysa
bu szlerden yllar nce ve sonra, Birleik Devletler, Meksika
ordularna Zapatistalar ortadan kaldrmak iin gereken tm
aralar ve eitimi salad.
1983'te Grenada'da Maurice Bishop, 1961'de ngiliz Guya
na'snda Cheddi Jagan, 1954'te Guatemala Dileri bakan,
hepsi Washington'a kendilerini rahat brakmas iin ricada
bulundular.16 Bu lkelerin hepsinde hkmetler ABD tarafn
dan alaa edildi.
1945 ve 1946'da Amerika ve Bamszlk Manifesto hayra
n,
Vietnam lideri Ho i Min Bakan Harry Truman ve Di
leri Bakanlna en az sekiz mektup yazarak Vietnam'n Fran

szlara kar srdrd bamszlk savanda Amerika'dan
yardm istedi. Franszlarn Endonezya'y yeniden ele geirme
abalarnn dnya barn tehlikeye soktuunu sylyor,
drtl gcn (ABD, SSCB, in ve ngiltere) hakl bir uzla
salanmas ve Endonezya sorununun Birlemi Milletler'e
tanmas konusunda yardmc olmalarn istiyordu.17 Ho i
Min hibir yant alamad. Ne de olsa o, bir tr komnistti.
Iyi tnaf efsanesi

ou Amerikalnn ABD sava sulanna destek vermesinin
nedeni, durum ne denli kt grnrse grnsn, hkme
tin iyi niyetli olduuna inanmasdr. Bu vatansever yanlgnn
temelinde, Amerikahlara ocukluklanndan beri aktarlan,
tarihsel kahramanlklada dolu kinci Dnya Sava deneyimi
yatmaktadr. Hepimiz bunun gerek adnn "yi Sava" oldu
unu biliyoruz.
30 1

Bununla ilgili olarak J acq ues Pauw els'in 2002 d
' e yayn
lanm olan yi
Sava Efsanesi
(Th e Myth of the Good W ar)
isimli kitab n okumanz neririm. ok iyi kaleme al nnn ,

konuya egemen, b elgesel nitelikliv e kolay okunanb ir kitap.
zellikle Av rupa'd aki harekatn son aylarnd a, ABD
ile
Byk Britanya'n nSovyetleri srtnd anb aklamak amacyla

Almanya ile ayr b ir b ar imzalamasn, Alman b irliklerini
R uslad a sav amak iin kullanmasn v e eitli komnist
partilerin ve Av rupa solunun d ier unsurlar nn savatan
sonra siyasal iktid ara (b yk b ed el d eyerek) ortak olmak
iiny asalb iimd e harcad klar ab alar nn sab ote ed ilmesini
aktaran b lm ok b eeniyorum. Bunun en d ikkate d eer
rnei, ABD' nin N azilere kar kahramanca savaan Y unan
soluna kar Y unan neo-f aistlerinin yannd a yer almasd r.
Stalin'in sava sonras "mttefiklerine"
kukucu d avran
k smend e olsa, evrilend olaplard an hab erd ar old uunu gs

teriyor. Batd ab izb unu "paranoya" olarak tan mlyoruz.18
Marshall Plan1'n1n
gizerni
2011 y l nd aKuzeyAmerikav e Or tad o u'd a yaanan politik

kargaa iind e, politikaclar, b u toplumlard aki szd e politik
gelimelerid esteklemek ad na ekonominin yenid en yap lan
dm lmasyla ilgili olarak s k s k "Marshall Plan"nd an sz et
t iler. O ysacaveat emptor; al cd ikkatli ol mal.
Bir leik Devletler' in sonu gelmez md ahalelerinin d nya
d a yol at zararlar v e hakszl kl ar yllar b oyu yazar v e
sylerken, ou kez ABD d pol itikasn n yalnzca olu msu z
yanlar n ele ald m, b irok olumlu yann gz ard ettiim
iin sulandnn . Beni sulayan kiid en Amerika' n n ad a
d nyaya sergiled ii erd emli y znd en b ir rnek vermesini
isted irnd e- hemen her zaman- Marshal l Plan d ile getirilir.
Bud a genel likle yl e yorumlanr: "k inciDn yaSav a'nd an
Dnyaya Kar ABD D Politikas

sonra Birleik Devletler, kendi karn dnmeden, savata
ki dmanlar dahil Avrupa'da ekonomiyi yeniden yaplan
drmi ve ABD ile rekabete girmesine olanak tanmtr."
Bugn ABD d politikasn kyasya eletirenler, Beyaz
Saray'n Afganistan, Irak ve dier yrelerdeki amalar
n sorgulayanlar bile, Amerika'nn 1948-1952 dnemindeki
fedakarca davrann kabullenmekte zorlanmazlar. Oysa,
gelin Marshall Plan'na daha yakndan bakalm.
kinci Dnya Sava'ndan sonra, darda muzaffer olmu
ve ierde hibir zarar grmemi olan Birleik Devletler, dn
yaya hakim olmak iin nnde ardna kadar ak bir kap bu
lunduunu grd. Politik, askeri, ekonomik ve ideolojik ola
rak karsndaki tek engel "komnizm" denen nesneydi. Bu
yzden ABD d politika kurumlar bu "dman" alt etmek
iin harekete geirildi ve Marshall Plan bu harekatn vazge
ilmez bir blmn oluturdu. Zaten baka trl olmazd ki!
Rus Devrimi'nden kinci Dnya Sava'na kadar ABD'nin d
politikasnn balca dayana anti-komnizm olmutu. Sava
srasnda buna bir sre ara verilmi, Pasifik harekatnn son
aylarnda Washington iin komnizmle mcadele Japonlar
la savamaktan daha fazla nem kazanmt. Hatta Japonlar
zaten yenilgiye uratlmken Japonya'ya atom bombasnn
atlmas bile, Japonlara kar bir askeri harekattan ziyade,
Sovyetlere bir uyar olarak alglanabilinir.19
Savatan sonra, kinci Dnya Sava ve Sovyetler Birlii
ile ittifak hi olmamasna, Amerikan d politikasnn ana
temas anti-komnizm olarak devam etti. CIA, Rockefeller
ve Ford Vakflar, D llikiler Konseyi ve belli kurumlarla
birka zel kuruluun yan sra, Marshall Plan, Avrupa'y
Washington'un istemlerine uygun biimde yeniden yaplan
drma yolunda atlan bir admd:
32 1
Emperyalizmin fn lmcl Silah Demokrasi Yalan
1. Sava sonras glenen sosyalist eilimiere kar kapitalist

retiyi yaymak.
2. ABD irketlerine yeni mteriler salamak amacyla piya
sa oluturmak. Avrupa ekonomisinin yeniden yaplanma
sna yardm iin balca nedenlerden biri buydu; rnein
ABD'nin ttnle ilgili karlar gzetilerek (21. yzyl fi
yatlar ile) bir milyar dolar kazanld.
3. Ortak Pazar (ilerideki Av:;upa Birlii) ve olas Sovyet teh
didine kar Bat Avrupa'nn savunmasn salayacak
NATO'nun oluturulma abas.
4. Bat Avrupa'daki tm sol hareketleri bastrmak, zellik
le Fransz ve talyan komnist partilerinin yasal, iddet
iermeyen, seim neren abalarn baltalamak. Marshall
Plam kaynaklar gizlice bu amala kullanlyor, bir lkeye
yardm sz ya da yardmn kesilmesi tehdidi Demokles'in
klc gibi zerlerinde sallamyordu. Aslnda Fransa ve tal
ya komnistlerin etkisiz klnmasyla ilgili planlan kabul
lenmeseydi yardmdan yoksun braklacaklar kesindi.
te yandan CIA da gerek yurtiinde, gerekse yurtdnda,
Souk Sava propagandasn daha geerli ve etkin klmak iin
Marshall Plam fonlanmn byk bir ksmndan yararlanarak
kltrel kurumlar, gazeteler ve yaynevleri finanse etmekteydi;
Marshall Plan'm Amerikan kamuoyuna ve dierlerine benim
setmek, "kzl tehlike" ile savamamn bir parasyd. Dahas,
CIA personeli, gizli faaliyetlerini bazen Marshall Plan'nn ar
kasna gizliyordu. Plan'n nde gelen yaratclanndan Richard
Bissell, daha sonra CIA'e gemi, arada ksa bir sre de CIA
gizli fonlanmn balca kayna olan Ford Vakf'nda almt.
Bunlarn hepsi, tek bir mutlu ve entrikac aileydi.
Marshall Plam yardm alan lkelere bir sr koul ileri
sryordu. Serbest giriime tmyle geri dn yapmak iin
Dnyaya Kar ABD D Politika&
hazrlanm btn ekonomik ve mali kriteriere uymak gereki

yordu. ABD yalnzca harcanan Marshall Plan dolarlann de
netlemekle yetinmiyor, salanan yardma eit tutardaki yerel
parann harcan eklini de onaylyordu. Bylece Washington
Avrupa devletlerinin yerel plan ve programlar zerinde b
yk sz sahibi olmaktayd. Savata sa kalan ihtiya sahipleri
iin hazrlanan programlar ABD tarafndan ho karlannu
yordu; Karne sistemi bile fazlasyla sosyalizmi annnsatt
iin kaldrlmal ya da kstlanmalyd. Washington sanayinin
milliletirilmesine ise kesinlikle kar kyordu.
Marshall Plan kaynaklarnn byk bir kesimi ya ABD'ye
geri dnyor, ya da lkeyi hi terk etmiyordu, zira bunlar
Amerikan irketleri tarafndan Amerikan mallarnn satm
almnda kullanlyordu. Birleik Devletler Uluslararas Kal
knma Acentesi (AlD) 1990'da kuruldu: "Amerika'nn d yar
dm programlarndan en fazla yararlanan her zaman Birleik
Devletler olmutur."20
Bu program, bir Amerikan "yardnu"ndan ziyade hk
metler arasnda ortak bir i sahas olarak grlebilir; oun
lukla Amerikal ve Avrupal ynetici snflar arasnda bir i
anlamas idi. Avrupallarn arasnda nc Reich'in [Na
zilerin] hizmetinde bulunmu olanlar da vard. Ya da bu,
kongre yeleri ile onlara yakn irketler arasnda, ok sayda
askeri malzeme dahil, belli rnlerin dsatm iin yaplan
bir anlamayd. Bylece Marshall Plan Amerikan yaanumn
deimez bir paras olan askeri-snai kompleksin temelinin
atlmasn salad.
Marshall Plan'nn bundan yararlanan on alt ulusun ye
niden yaplanmasnda nasl nemli ya da kanlmaz bir rol
oynad konusunda ak ve gvenilir bir tanm bulmak ya
da oluturmak ok zor. Bunun kart gr ise yeterince or
tadadr: Son derece iyi yetimi, yetenekli ve deneyimli Av-
34 1
rupallar savan yaralarn dardan gelecek geni apl bir

plan ve yardm program olmakszn sarabilirlerdi ve aslnda
Plan'n fonlar aknaya balamadan nce bu ynde nemli
admlar atmlard. Marshall Plan kaynaklar ncelikle bi
reylerin beslenmesi ya da evlerin, okullarn ve fabrikalarn
yeniden kurulmas alanndaki gerekli acil gereksinimler iin
deil, ekonomik st yapnn, zellikle demir, elik ve enerji
sanayilerinin glenmesi iin kullanld. Bu dneme deflas
yon, isizlik ve piyasada durgunluk damgasn vurmutur.
ok belirgin olan tek sonu, arazi sahiplerinin yeniden ortaya
kmasdr.21
Neden Itizden nefret ediyorlar? BlM 1

1953 Mart'm.daki Ulusal Gvenlik Konseyi toplantsnda Ba
kan Dwight Eisenhower, yle diyordu: "Bu mazlum lke
lerdeki insanlarn bir ksmnn bize kar nefret yerine sevgi
beslemelerini neden salayamyoruz?"22
Birleik Devletler hala bunu sorguluyor ve 60 yl nce Say
gdeer Ike gibi bunun yantn veremiyor. Anlalan Ame
rikan halk ve liderleri hala Frances Fitzgerald'n Amerikan
tarih kitaplarn incelerken gzlemledii inanlan tayor:
Bu kitaplara gre, Birleik Devletler dnyann geri ka
lan kesimi iin bir tr Selamet Ordusu olmutur; tarih
boyunca yapb sadece fakir, cahil ve hastalktan kvra
nan lkelere yardm elini uzatmakbr. . . Birleik Devletler
her zaman bencillikten uzak davranm, her zaman yce
amalar uruna hep vermi ve hi almambr.23
Ben dnya zerinde baka lkelerdeki askeri slere konu
landnlm Amerikan birliklerine neredeyse acnn. Bunlar
"muktedir'' Amerikallardr, istediklerini elde etmeye alkn-
Dnyaya Karf ABD Df Politikas

drlar, en iyi insanlarn kendileri olduuna inanrlar ve neden
''bizde_ : nefret edildiini", neden gnlleri fethedemediimizi,
neden bu hissi besleyenlerin hakkndan gelemediimizi anla
yamadklan iin d krkl yaarlar. Bu insanlar zgrlk
ve demokrasi istemiyorlar m? Bu muktedir delikanllar zaman
zaman Irak iin bir dizi yasa ve kurallar, hatta anayasa hazrla
maya alrrular; komu yrelerde minik sler kurmular; bel
li yrelerin evresine duvar rmler, "eski" Snni asileri
ve el Kaide'yle savamalan iin silahlandrmlar; iileri askere
almlar; kamu alanlarna silah ve bomba malzemesi brakp
sonra bunlan alanlan yakalarrular: yola denen maynlarn
imhas iin aletler, makineler ve elektronik aygtlar sa@arru
lar; Arap dilinde yayn yapan kendi medyalann oluturmu
ve dier medyaya sansr uygulamlar; tutuklular iin fke de
netim kurslan arrular; bann ve yaam ile tanmaz mallarn
kutsalh zerine ant imiler; Birleik Devletler'in bu lkede

bulunmas konusundaki resmi gerekeleri srekli deitir
miler; durmadan yeni taktikler gelitirmi ve her baarszl
"baan" olarak isimlendirmi ve buna "atlm" gibi olumlu
tanmlar atfetmilerdir ve bunlarn hibiri ie yaramamtr.
Bunlar, kendi lkelerinde yaptklan gibi, saygdeer Amerikan
becerisinden ve Madison Avenue bilgeliden, sat kampan
yalarndan, halkla ilikilerden, reklamdan, ABD markasndan,
psikolog ve antropologlardan yararlanan muktedir Amerika
llardr ve bunlarn hibiri ie yaramarrutr. Sattruz rn
daha bata zehirli ise, mterilerinizin hayatna tmyle zarar
veriyorsanz, hibir yasa ya da manevi deer tanmyorsanz
nasl ie yarayabilirdi ki? Bunlar, kendi oluturduklan kuralla
ra gre hareket eden muktedir Amerikallardr ve srekli d
k.rklgna u"amaktadrlar.
Bakn Google Svarileri gm atlan zerinde nasl drt
nal gitmekte. Beyin takm (ya da beyin/ilem takm) olan
36 1
Google Fikirleri sayesinde, irket seksen eski Mslman fa

natiini, neo-Naziyi, ABD ete yelerini ve dier eski radi
kalleri maaa balayarak , teknolojinin kresel olarak "radi
kallemesinin nasl nne geilebileceini aratrmak zere
2011
Haziran'nda Dublin'de (iddet eren Arcla Kar
Zirve Toplants" ya da SAVE'de bir araya getirmitir. Bu, ikti

dar tutkularnn bir gstergesi deil midir?
Google tarafndan "eskiler" olarak tanmlananlarn evre
sinde 120 dnr, eylemci, giriimci ve i dnyasnn nder
leri bulunuyordu. Hedef , baz insanlarn , zellikle genlerin
neden ar eylemlerde yer aldkiann ve sonra bunlardan
neden ayrldklarn sorgulamakh. Bu projenin banda, D
ileri Bakanl'nn Politika Planlama grubunda drt yl a
lm ve ksa sre sonra D likiler Konseyi'nde (CFR) grev
alacak olan Jarred Cohen bulunuyordu ve ama, radikalizmle
mcadele , teknoloji ve devlet ynetimine odaklanmakt. 24
Dolaysyla, asl gizemli olan "iddete dayal arlk" idi
ve btn Bu entelekteller bunu aydnlatmak peindeydiler.
iddete dayal eylemler dnyadaki genleri neden kendine
ekmekteydi? Ya da , Dileri Bakanl ve CFR elemanlan
iin belki daha nemli olan, bu iddetle dayal ar ularn
neden Birleik Devletleri hedef aldklar idi.
Bu cokulu satrlarm okuyanlarn bu son soru hakknda
daha fazla aydnlamasna gerek yok. ABD d politikas dn
yann her kesinde olaanst korkun eyler yapt. Genlerin
ar ulara kaymasnn nedeni iinse u gz nnde bulundu
rulmal: Bir milyon gen Amerikalnn, kendilerine hibir zarar

dokunmam baka genleri ldrmek amaayla Afganistan ve
Irak gibi yerlere gitmek iin lm gze almalannn , oralarda
akld vahet ve ikence uygulamalannn nedeni nedir?
Bu ar bir davran deil midir? Bu gen Amerikallara
"Ar u" ya da "radikal" denemez mi? Bunlar iddete ba-

vurmuyorlar m? Google uzmanlan bunlann davrarulanru
aniayabiliyorlar m? Anlamyorlarsa, yabanc Mslman fa
natil<leri nasl aniayabilirler ki? Uzmanlar bunun kkeninde
yatan olay; daha ana kucanda Amerikan bilincinin her
hcre ve sinir ucuna alanan "Amerikan mkemmeliyetili
inin" oluturduu derin iman incelemeye hazrlar m? y
leyse, bu saygdeer uzmanlar "Mslman mkemmeliyeti
liine" inananlan nasl aniayabilirler?
2009 ylnda el Kaide'nin ikinci adam Aynan el-Zevahiri
yle diyordu: "O (Obama) unu demeye alyor: 'Bizden
nefret etmeyin. . . ama biz sizi ldrmeye devam edelim."'25
Bizden neden nefret ediyorlar? ll ll

2005'te- Pentagon bir sre, Amerikan Gulag'nda malkurnlara
yaplan "tacizlerin" (baka bir tanmla "ikencenin") yeni
fotoraf ve videolanru yayulamak isteyen Amerikan Sivil
zgrlkler Birliine, Kongre yelerine ve dierlerine kar
kh. Pentagon bu malzemelerin yaynianmasn engelliyor
du, nk, onlann iddiasna gre bu, lke dndaki Ame
rikan karh hisleri krkleyecek ve yeni terr hareketlerine
yol aacakt. Bu, szde Amerikan karh olanlarn bu duy
gulara Amerikallarn eylemleri ya da davranlan sonucu
kapldklarn aka ortaya koymaktayd. Gene de Bush y
netiminin Obama ynetimi tarafndan da srekli yinelenmi
ve asla yadsnmam olan resmi tutumu Amerika karh te
rrizmin hibir zaman ABD'nin yurtdnda yaptklanndan
domad, terrislierin kendi zaaflanndan kaynakland
yolundayd.26
Ayn ekilde, Kamu Diplomasisi Mstean Karen Hug
hes 2005'te, insanlarm Birleik Devletler ile ilgili "yanl"
izienimlerini dzeltmek amacyla Ortadou'da bir tura
kt. Hughes'a gre bu izienimler Amerika'ya kar duyu-
38 1
lan nefretin ve terrizmin temelini oluturmaktayd ve bu

anlamazlk, yanl imaj ve halkla ilikilerdeki eksiklikten
kaynaklanyordu. Temmuz'da bu grevi stlenirken Hug
hes yle konutu: "Kamu diplomasisinin grevi, insanlarn
politikalarmza, eylemlerimize ve deerierimize katlmn
salamak, onlar bu konularda bilgilendirmek ve bizi anla
rnalarna yardmc olmaktr."27 Peki ama ya Mslman dn
yas, dnyann tm geri kalan gibi, Amedkahlar fazlasyla
iyi anlamaktaysa?
ngrld gibi Bakan Bush'un bu yakn (bu yaknlk
stlendii grevle ilgili tek nitelii olsa gerek) gezisi boyunca
birbiri ardna sama sapan szler etti. te Trkiye'de syle
dikleri: "lk.em, bar srdrmek iin bazen savan gerekli
olduuna i,nanyor." Sonra da Irak'ta kadnlarn durumunun
Saddam Hseyin dnemine kyasla ok daha iyi olduunu
iddia ediyor.28 Dinleyiciler arasnda bulunan Trk kadnlar
buna fkeyle kar ktklarnda ise Hughes'un yant u olu
yor: "Grne gre burada Halkla ttikiler konusunda bir
sorun yayoruz. . . Tpk dnyann baka yerlerinde yaad
mz gibi."29 Evet, Karen, bu yalnzca bir Halkla ttikiler so
runu; basmakalp eylerle dolu kafacn yorman gerektiren
nemli bir ey deil.
Ortadou'da ngilizce olarak baslan ve nde gelen bir ga
zete olan
Arab News Hughes'un davranlarn "Son derece
aptalca" diye zetledi.30
Washington Post, "Hughes'un dinleyicilerinin, zellikle

Msr'da, ounlukla Birleik Devletler ile uzun sreden beri
balantlar bulunan sekinlerden olutuunu ama grt
kiilerin ounun ABD'nin kt imajnn ABD politikalarnn
tantm ya da sunumundan deil, bizatihi bu politikalarn
kendisinden kaynaklandn sylediklerini" yazd.31 O ve
patronu bunlardan bir ders alm mdr? Hi sanmyorum.
Neden bizelen nefret ediyorlar? Blm lll

2005 yl Haziran aynda Pentagon, yurtdndaki kamuoyu
nun Birleik Devletler'le ve zellikle onun ordusuyla ilgili
dncelerini iyiletirmek amacyla daha yaratc psikolojik
eylemler yapacaklarn umduu irketlerle 300 milyon dolar
deerinde anlama imzalad. Ortak Psikolojik Faaliyetler
Destek Unsuru yneticisi Albay James A. Treadwell bu konu
da "Medya'nn sahip olduu en m9dern teknolojik olanaklar
dan yararlanmak istiyoruz" demecini verdi.
Ulusal Savunma niversitesi'nde sava bilim uzman Dan
Kuehl buna ek olarak, "Kararsz durumda olan bir milyardan
fazla Mslman var. Bunlarn bize daha fazla destek olmasn
nasl salayabiliriz? Bunu baarabilirsek ilerleme kayderlebi
lir gvenlii gelitirebiliriz" dedP2 Ve byle konumalar s
rp gitti. ll Eyll 2001'den beri de srp gitmekte. Dnyann
tek stn gc anlalamadru, sevilmediini hissediyor. ll
Eyll'den bir ay sonra George W. Bush, "Baz slam lkeleri
nin Amerika'ya kar iddetli bir kin beslediine tank olunca
nasl bir tepki verebilirim?" diyordu. "Tepkimin ne olduu
nu syleyeyim size: aryorum. nsanlarn bizden nefret et
mesine yol aan lkemizle ilgili bylesine yanl anlamalar
olmasna aryorum. Ben de ou Amerikal gibiyim; buna
inanarnyorum nk hepimizin ne kadar iyi insanlar oldu
unu biliyorum."33
Psikolojik eylemler, sava bilimi, en modern medya tek
nolojileri . . . kukusuz ileri teknolojik bir zm vardr. Ama
gene de, ya bu bir yanl anlama deilse? Ya dnyadaki in
sanlar bizim bu kadar iyi olduumuza inanmyorlarsa? Ya
d dnyadaki bilgisizlikleri ve El Cezire'nin beyin ykamas
sonucu, ezici bombardmann, saldrlarn, igallerin, evlerin
yerle bir edilmesinin, ikencenin, seyreltilmi uranyumun,
yz binierin ldrlmesinin, kadn, erkek ve ocuklarn her
40
Emperyalizmin En lmcl Silalu Demokrasi Yalan
gn aalanmasnn iyi niyet gstergesi olmad gibi garip

bir kanya varmlarsa?
Birle,lk Devletler hikiHii bizden neclen nefret edil

dii konusunda nHH konufGIJOr?
Terrist bir eylemden sonra yneticilerimiz ve basn ter
ristterin hangi amac gttkleri konusunda bizi hemen hi
aydnlatmyorlar. Bunun nedeni birilerinin Amerika'ya kar
besled kkl bir hn ya da kzgnlk belirtisi midir? U
ranlan bir hakszla kar m yaplmhr? Bir intikam arzu
sundan m kaynaklanmaktadr? Ve neden terristlerin ortak
hedefi oukla Birleik Devletler olmaktadr?
Byle sorular neredeyse dnya apnda yasaklanmakta
dr. 2010 Ocak aymda Beyaz Saray'daki bir basn toplant
snda Terrle Sava ve lkenin Gvenlii konusunda Ba
kan Yardmcs olan John Brennan'a sava muhabiri Helen
Thomas, 2009 Noel gn "etek alt bombacs" mer Faruk
Abdlmutallah'n bir Amerikan uan bombalama giriimi
ile ilgili bir soru sordu:
THOMAS: Her zaman eksikliini duyduumuz husus,
bunlann bize neden zarar vermek istediiyle ilgili bilgi
vermemeniz . . . Amalan ne? Neyi nasl saptadnz siz
den asla renemiyoruz.
BRENNAN: el Kaide masumlan ldrmeye ve geliigzel
katletmeye adanm bir rgt. (Onlar) Bay Abdlrn.utallah
gibi kiileri kendilerine balayp bu tr saidniarda kul
lanyorlar. O kii dinsel motiflerle bu eyleme ynlendiril
miti. Maalesef el Kaide Mslmanlan ve slam anlayn
yolundan sapbrmakta ve bylece bu tip kiileri kendine
ekmektedir. El Kaide'nin gndemi yok etmek ve ldr
mektir.
Dnyaya Kar ABD D, Politikas

THOMAS: Ve bunun dinden kaynaklandn m ileri s
ryorsunuz?
BRENNAN: Ben, el Kaide rgtnn din bayran son
derece sapkn ve yoz bir biimde dalgalandrdn sy

lyorum.
THOMAS: Neden?
BRENNAN: Bence. . . Bu uzun bir hikaye, ama el Kaide l
kemizde saldnlanru srdrmeye kararl.

THOMAS: Ama nedenini aklamadruz.34
zenle eitilleniz genk

unu yinelemekte fayda var: ABD d politikasnn nde ge
len ve Amerikallan en fazla tuzaa dren sylencesi, Bir
leik Devletler'in d politikasnn iyi niyetli olduu inanc
dr. Amerikal yneticiler hata yapabilir, pot krabilir, yalan
syleyebilir, hatta bazen yarardan ok zarar verebilir ama iyi
niyetlidirler. Amalar kutsal olmasa bile saygndr. Amerika

llarn ou bundan emindir. Kii, bu inanc tad srece,
resmi aklamalardan kuku duymas ve bunlar eletrmesi
pek olas deildir.
Bir Amerikal geliirken bu ileti onlarn gen vicdanlan
na alanr ve daha sonra da srekli tekrarlanr. Gerekten
inanl bir Amerikalnn eitimi srekli ve devamldr; okul
kitaplar, resimli romanlar ve kilisedeki vaazlar, Hollywo
od filmleri ve her trl medya aracl ile tarihsel gerekler
olarak empoze edilir. Birleik Devletler'de en yksek rtbeli

subay olan, Ortak Genel Kurmay Bakan Michael Mullen,
2009'da Washington Post gazetesinde unlar yazyordu:
ABD ordusunu oluturan bizler her zaman yksek stan
dartiara sahibiz. Eski Romallar gibi, doru olan yapma

mz, yanllan dzeltmemiz beklenir. . . Bu yzden, her
421

sivilin lm, hibir ekilde sorumlu olmadmz halde,
Afgan halknn gvenini kazanma abalanmza yllarca
olmasa bile aylarca sekte vuruyor. Masunlara zarar ver
memek iin ok gayret sarf ediyoruz, ama btn abalan
m.z boa gidiyor. Gcmz oranhl kullanmamz ve he
deflerimizi titizlikle saptamam.z bir ie yaramyor. Hatta
dmann sivillerin arkasna gizlenmesi bile bize gve
nilmesini salamyor. nemli olan, ortadaki lmler ve
ykmlar ve bizden bunlan engellernemizin beklenmesi. . .
nsaniann gvenini kazanamazsak sava da kazanama
yz. . . Dnyann her yannda ordulanmzn bu gveni ka
zandn gryorum. Okullar, yollar, yapyorlar, kuyular
ayorlar, hastaneler ve elektrik santralleri ina ediyorlar.
Her gn yerel hkmetlerin kendi ayaklan zerine dur
masn salayacak alt yaplan oluturmak iin alyorlar.
Ama her eyden nce dmann peine dtklerinde bile
dostluklar oluturuyorlar, gven salyorlar. Ve bunu ha
rika Qir ekilde baanyorlar. 35
Ka gen askerimiz Mullen ve dier subaylardan byle
konumalar duymutur? Bunlann etkisiyle kann nefesi
kanmhr? Bylesine etkili szleri okuyan ya da duyan ka

Amerikal yaamndaki amacnn bir kez daha perinlendiini
hisseder? Ka kii Amiral Mullen'in
bir sr ipe
sapa gelmez
szler syledii kansna kaplabilir? Amerikallarm byk o

unluu bunlan yutar. Mullen, "nemli olan, ortadaki lm
ler ve ykmlar ve bizden bunlan engellernemizin beklenmesi"
dediinde, bunu engellemenin hibir yolu olmadn dile ge
tirmekte. Ama aslnda
bu
lm ve ykmlar, Afgan halknn
stne bomba yadrmaktan vazgeilerek nlenebilirdi.

Gerek inan sahiplerine, gerein Mullen'in syledikle
rinin tam tersi olduunu anlatmaya kalkrsanz, Mars'tan
! 43
gelen 36 numaral otobsten inmisiniz gibi bakarlar. Bill

Clinton yetmi be gn ve gece boyunca Yugoslavya'y bom
balad. Askeri ve siyasi politikalar Avrupa'daki en gelimi
lkelerden birini yerle bir etti. Ve o bunu "insancl bir m
dahale'' olarak nitelendirdi. Bu tanm, "ilerici" olmasa bile
hemen btn Amerikallarn gznde hala geerliliini ko
ruyor. Demokrasideki propaganda diktatrlkteki iddete
edeerdir.
Tann Amerika'YI da bombalann1 da korusun

Kore'yi, Vietnam', Laos'u, Kamboya'y, El Salvador'u ve
Nikaragua'y bombaladklarnda sesimi karmadm nk
komnist deildim.
in'i, Guatemala'y, Kba'y ve Kongo'yu bombaladkla
rnda sesimi karmadm nk bundan haberim olmad.
Lbnan' ve Grenada'y bombaladklarnda sesimi kar
madm, nk bunu anlayamadm.
Panama'y bombaladklarnda sesimi karmadm nk
uyuturucu satcs deildim.
Irak', Afganistan', Pakistan', Somali'yi ve Yemen'i bom
baladklarnda sesimi karmadm nk terrist deildim.
Yugoslavya ve Libya'y "insancl" nedenlerle bombaladk
larnda sesimi karmadm, nk bu bana ok onurlu bir i
gibi grnd.
Sonra evimi bombaladlar ve benim adma sesini ka
racak kimse kalmad. Ama bunun nemi yoktu, nk ben
lmtm.36
Birleik Devletler'i bombardmaniarna hedef olarak yal
nzca nc Dnya halklarn ya da Mslmanlar gibi
belli renkteki insanlar semekle sulamak allagelmi bir
eilimdir. Ama amzda en uzun -tam yetmi sekiz gn
ve en iddetli Amerikan bombardmannn eski Yugoslavya
44 1
Emperyalizmin En 61mcl Silah Demokrasi Yalan
halkn, yani beyaz, Avrupal ve Hristiyanlar hedef aldn

unutmamak gerek. Birleik Devletler, hedeflerine frsat eit
lii tanyan bir bombacdr. Bir lkenin hedef olabilmesi iin
gereken sadece (a) Amerikan imparatorluunun belli bir ar
zusuna herhangi bir engel oluturmas; (b) hava saldrsna
kar hemen tmyle savunmasz bulunmas ve (c) nkleer
silahiara sahip olmamas yeterlidir.
iklyzllln Ka..'si, ,ifte standmltn Vatikan'l

21 ubat 2008'de Birleik Devletler'in Kosova'nn bamszl
n ilan etmesinde oynad rol protesto etmek iin yaplan bir
gsteriden sonra Srplarm bakenti Belgrad'da isyanclar ABD
eliliim basp bir broyu atee verdiler. Bu saldn Dileri
Bakan Copdoleezza Rice tarafndan "ho grlemez" olarak
nitelendirildP7 ve Amerika'nn Birlemi Milletler'deki elisi
Zalmay Halilzad, Birlemi Milletler Gvenlik Konseyi'nden
oy birlii ile "konseyin zntlerini dile getiren, saldny k
nayan ve Srp hkmetine diplomatik misyonlar koruma so
rumluluu anmsatan" bir bildiri yaynlamasn isteyeceini
syledi.38
Doal olarak bu, byle durumlarda kullanlan standart bir
dildir. Ama medyann ve Amerikal yetkililerin arumsatmad
, 1999 Mays'nda ABD/NATO'nun o zaman Yugoslavya'nn
bir paras olan Srbistan' bombalamas srasnda Belgrad'taki
in eliliinin bir Amerikan fzesi ile vurularak byk za
rar grmesi ve elilik grevlisinin hayatn kaybetmesiy
di. Washington'un bu olayla ilgili resmi aklamas bunun
yanllkla yapldn dile getiriyordu. Ama bu kesinlikle
yaland. Londra'daki Observer ile Danimarka'daki Politiken
gazetelerinin ortak aratrmasna gre, in eliliinin bom
bardman edilmesinin sebebi Yugoslav ordusunun iletiim
sistemi nceki bombardmanla faaliyet d kaldktan sonra
Dnyaya Kart ABD Dt Politikas

Yugoslav askeri iletiimlerinin in eliliinin iletiim siste
minden yararlarularak srdrlmesiydi. Avrupa ve ABD'nin
"nde gelen askeri ve istihbarat kaynaklar"
Observer'a elili
pn kastl olarak bombalandru sylemiler ve bu bilgi "biri

Napoli'de alan bir uu kontrolr, biri Makedonya'dan
Yugoslavya'daki telsiz trafiini izleyen bir istihbarat subay,
biri de Brksel'deki NATO karargahnda grevli st rtbeli

bir subay olan NATO yetkilisi tarafndan da detayl olarak
dorulanmt."39
Ayrca,
New York Times
bombalarn eliliin haber alma
merkezini vurduunu ve len inli'den ikisinin istihbarat

subay olduunu yazd. "Eliliin son derece hassas blm
lerinin bombalanm olmas, inlilerin neden . . . bu bom
bardmann kaza eseri olmadnda srar ettiklerini ortaya
koyuyor. . . . Pentagon'dan bir yetkili, 'te bu yzden bizim
aklamalarmz kabul etmiyorlar,' diyordu."40 Bu hikayenin
kabul grmemesinin baka iyi nedenleri de vardY
Nisan 1989'da Fransz hkmeti Libya'y bombalamaya
giden ABD uaklarnn kendi hava sahasn kullanmasn ya
saklaynca uaklar daha uzun bir rota semek zorunda kald.
Libya'ya ulatklarnda bombalar Fransz eliliinin o kadar
yaknna dt ki bina hasar grd ve btn iletiim hatlar
kesildi.42
Ve Nisan 2003'te ABD'nin Rusya'daki elisi Rus Dileri
Bakanl'na arlarak, ABD'nin Irak' igali srasnda Rus
eliliinin de bulunduu yerleim alannn defalarca bom
balanmas konusunda uyarld.43 Saddam Hseyin'in elilik
binasnda saklandna dair sylentiler kmt.
Bu yzden, Dileri Bakanl'nn eliliklecin dokunul
mazl ile ilgili beyanlarn ABD d politikasnn bir baka
aldatmaca rnei olarak dnebiliriz. Gene de bence, ahlak
dkn olan Amerikan d politika yetkilileri bir ikiyzl-
%1
lk bataa saplandklarnn bilincindeler. Los Angeles Post

2004'te yle bir haber yaynlad:
ABD yetkilileri, Dileri Bakanl tarafndan bugn
yaynlanmas gereken insan haklan raporunun, Irak'ta
tutuklulara kt davranlrnasyla ilgili oluan hassasi
yet dolays ile ertelenebileceini sylediler. Bir yetkili . . .
ABD hkmetinin dier lkelerde insan hakianna sayg
gsterilmesini tevik amaayla kendi davranlann dile
getiren bir raporun "bizi ikiyzl bir konuma drebile
ceini" ileri srd.45
Ve 2007'de Washington Post, eski Dileri Bakan Yarmcs ve
halen Dileri Bakanl Demokrasinin Gelimesi in Dan
ma Komitesi yesi olan Chester Craeker'n "ABD'nin dnya
da demokrasinin gelimesi konusunda tutarsz ve ikiyzl
davrand konusundaki iddialarla baa kmamz gerekiyor.
Bu doru olabilir" dediini aklad.46
Imparatorluun derinliklerindeki karanlik s1r

25 ubat 20ll'de Obama'nm Savunma Bakan Robert Gates,
"Bana kalrsa, gelecekte bakana Asya'ya, Ortadou'ya ya da
Afrika'ya byk bir Amerikan kara kuvveti gndermesini
neren bir savunma bakannn aklndan phe etmek gere
kir" beyannda bulundu.
alacak ey. kinci Dnya Sava'ndan bu yana ABD'nin
iinde yer ald her bir sava, aka ya da dalayl biimde,
Amerikan halklna Amerikan vatandalarn, Amerika'nn
dostlann, Amerika'nn yaamsal "karlann", bamszl
ve/veya demokrasiyi korumak ya da Amerika kart terrist
leri ve dier tehlikeli unsurlar ldrmek iin acil mdahale
gerektiren, baka kar yolu olmayan bir sava olarak aklan-
147
mbr. Bakan Obama Afganistan'la ilgili olarak, "Asla unut

mayalm ki bu bizim seimimiz deil. Bu sava gerekliydi"
diyordu.47
Hal byle olunca, bylesine asil nedenler ciddi bir tehditle
karlatnda ilerideki ynetimler savaa girmeyeceklerini
nasl iddia edebilirler? Bunun yant, bu asil nedenlerin sz
konusu olmaddr. Birleik Devletler diledii yer ve zaman
da savaa girebilir ve ortada asil bir neden yoksa, hkmet
Amerikan medyasnn vazgeilmez desteiyle, bir neden ya
ratabilir. Bakan Gates imdi bir seme ans olduunu kabul
ediyor. Pekala, Bob, bunu bize akladn iin teekkrler.
Sen Bush'un da savunma bakanydn ve ondan nce de yirmi
alt yl
CIA ve Ulusal Gvenlik Konseyi'nde altn. Bir sm
nasl saklayacan gerekten iyi biliyorsun.
Endonezya Ordusunun lurlc Jll sren refo1111u

25 Mays'ta, Bakan Bush, Birleik Devletler'in Endonezya ile
yakn askeri ilikiler srdrmesinin doru olduunu beyan
ederken insan haklan savunuculan Endonezya'da ordunun
insan haklann inemesinin n alnmadan bqyle bir ibir
liine kar kyordu. Bush, "Endonezya'dan gen subaylarn
Amerika'ya gelmesini istiyoruz" diyordu. "Ordularmz ara
snda byle bir dei toku birbirimizi daha iyi anlarnarm
za yol aacakbr." Bush bu aklamay Endonezya bakan ile
bulumasndan sonra yapt. "Bakan bana ordusunda reform
yapmakta olduunu anlatt ve ben ona inanyorum" dedi.48
(2002 Mays aynda Endonezya Savunma Bakan Matori,

Pentagon'da ABD Savunma Bakan Rumsfeld ile bir araya
geldi. Matori hkmetinin "orduda reform" hareketi baiatt
n syledi Rumsfeld ona inanarak "ordular aras ilikilerin
yeniden kurulmas" ansnda bulundu.)49
48 1

Endonezya yetkililerinin ordulannda reform yapacaklan
sylemesi, Nevada'daki yetkililerin kuman nleyecekleri
ni ileri srmesine benzer. Endonezya'da ordu son krk yldr
Cakarta'da, Dou Timor'da Aceh'te, Papua'da ve baka yreler

de, son zamanlarda aralannda Amerikallarn da bulunduu
bir milyondan fazla insarun hayatn kaybettii kitle katliam
na girimitir. Krk yldr ABD ve Endonezya silahl kuvvetleri,
Birleik Devletler iin nc Dnya olan yerlerde, Kongre'nin
arada bir kar kmasna ve yasaklarnalanna karn, birbirleriy
le ok yakn ilikide olmutur. Krk yldr Amerikal yetkililer
Endonezya ordusunu eitmek ve silahlandrmay srdrmek
zorunda olduklann, nk Amerikan ordusuyla ilikinin iyi
sonular vereceini syleyip durdular. Krk yldr bu sonulara
ulalamad.. Senatr Tom Harkin'in 1999'da gzlemledii gibi:
''Kongrede geirdiim 24 yl boyunca Amerika'nn baka bir
lkenin ordusuyla ilikisinin yabanc bir ordunun kendi hal
kna uygulad vaheti durdurduuna taruk olmadm. Bunun
bir tek rnei bile yok."50
Gene de bu yutturmaca sryor, zaten Amerikal bir yetki
li baka ne diyebilir ki? yle mi deseydi: "Endonezya silahl
kuvvetlerinin zulmne aldrmyoruz, nk canmz skan
Sukarno ve onun can skc ulusalc ve tarafsz yandalarn
hertaraf ettiler ve krk yldr bizim komnist ve terrist ola
rak adlandrdmz kiileri ldrdler, bizim petrolmz;
doal gazmz, madenciliimizi ve karlanmz Endonezya
l kartara kar korudular. Eer bu bamszlk ve demokra
si deilse, baka nedir?"
* * *
WikiLeaks ile ilgili blmde aklanan Dileri Bakanl

telgraflanndan anlayacamz zere, Obama ynetimi, Ame-
Dnyaya KDrJ ABD Of Politikas

rikal diplomatlann Bat Papua'da ordunun insan haklann
inemesiyle ilgili dile getirdikleri ciddi endielerine karn,
Endonezya ile askeri balantlann yeniden canlandrmbr.
Ayn zamanda Birleik Devletler ordusunun Endonez
ya'daki tutuklama, ikence ve cinayet sicili epey kabank
zel Kopassus askeri glerini etmesini yasaklayan ABD
Kongresi, 2010 Kasm aynda Endonezya bakan Bakan
Obama'run Endonezya gezisini engelleme tehdidi savca
bu yasa kaldrmtr.
TERRiZM
aerikalllar iln claa gvenli Ilir dnya

Talaii eer yurtcl1,1na 1knaazlarsa
ll Eyll 2011 saldnlarndan bu yana ABD d politikasnn

destekileri hep ayn eyi savunuyor: Birleik Devletler'in te
rrizme kar politikas baarl olmutur.
Bunu nereden mi biliyorlar? nk o felaket gnnden
sonraki yllarda Birleik Devletler'e kar hibir baanl bir
terrist saldr olmad.
Doru ama ll Eyll'den nceki alt yl boyunca da, 19 Ni
san 1995'te Oklahoma City'deki bombalama dnda Birleik
Devletler'e herhangi bir terrist saldr olmad. Terrle Sava
verilsin ya da verilmesin, Birleik Devletler'e ynelik bir terr
saldrsnn olmamas allagelmi bir durum gibi grn
yor.
Daha nemlisi, ll Eyll'den bu yana geen yllarda -Irak ve
Afganistan'dakiler hesaba katlmasa bile- Birleik Devletler,
Ortadou'da, Gney Asya'da ve Pasifik'te, sadece Pakistan'da
bir dzineden fazla olmak zere, ordu mensuplan, diplomat
lar, siviller, Hristiyanlar ve ABD ile ilikide bulunan dier
unsurlar bazmda terrist saldrlarm hedefi olmutur. Bunlar
arasmda 2002 Ekim'inde Endonezya'da Bali'de hemen tama
mn
Amerikallann, Avustralyal ve ngiliz sava mttefik
lerinin oluturduu 200'den fazla
kiinin lmne yol aan
gece kulbnn bombalanmas; ertesi yl Endonezya'nn Ca-
52 1
karta kentinde ABD'nin ynetimindeki Marriott Otel'e dip

lomatlarn katld 4 Temmuz kutlamalan srasnda bomba
yadnlmas ve daha sonraki yllarda Madrid ve Londra'da
sava yznden ABD mttefiklerine dzenlenen korkun
saldrlar yer alyor.
zgirlilder ilkeli, terile sava, lkesi

David Hicks, Birleik Devletler askeri mahkemesinde yar
glanan ve pimanlk yasas gerei dokuz aylk mahkumi
yetinin ounluunu Avustralya'da geiren, 34 yanda bir
Avusturyal. Daha nce herhangi bir sulama olmakszn,
mahkemeye kanlmadan ve hkm giymeden Kba'da Gu
antanamo Krfezinde be yl kald. Anlamaya gre Hicks
bir yl boyunca gazetecilerle konumamay (bu, zgrce ko
numaya indirilmi mthi bir tokatt) ve hikayesini para
karl anlatmamay (Tanrm; serbest giriime bir tokat
daha), Birleik Devletler'de sorgulanmay ve ileride ABD ya
da uluslararas mahkemelerde tanklk etmeyi (bu, ABD h
kmetinin yaam boyu gen adamn peinde olmasna da
vetiye karyordu), her trl kt muamele ya da yasad
tutukianma ikayetinde bulunmamay (bu, bir sivilin ABD
mahkemeterindeki anayasal hakknn ihlaliydi) kabul etti.
Amerikan Sivil zgrlkler Birlii yesi olan Hicks'in avu
kat Ben Wizner, "Eer Birleik Devletler bu davranndan
utan duymasayd bylesine bir karann arkasna saklan
mazd" dedi!
Son yllarda Birleik Devletler'de tutuklanan birok "terrist"
gibi Hicks de ABD tarafndan bir armaan olarak Amerikan as
keri gcne "satlm" oldu. Bu, Mganistan ve Pakistan'da sk
tekrarlanan bir olayd. ABD yetkilileri ok yoksul bir yrede

insanlarn ele verilmesi iin deme vaadinde bulunduklar za
man herl<esin kolay bir hedef oluturacan bilmekteydiler.
Terrizm
l s3
Baka "terristler" de kiisel husumet ya da kavgalardan
tr ele verildiler. ABD iinde ve dnda birok kii, Dile

ri Bakanl'nn zellikle politik nedenlerle tuttuu listelerde
terrist organizasyonlar" olarak yer alan yardm kurulula
nnda almak ya da onlara mali yardmda bulunmak sure
tiyle varsaylan ya da gerek baglantlan yznden tutuklan
dlar.
Son zamanlarda ngiltere'de yaayan bir Iraklnn drt
yl sonra Guantanamo'da serbest brakld akland: Suu
ne
miydi? CIA ve ngiliz !stihbarat Servisi MIS iin muh
birlik yapmay reddetmiti. orta ayn sutan halen

Guantanamo'da tutuklu bulunuyor.2
Son olarak, sadece yanl yerde ve yanl zamanda bu
lunduklar iin bir sr zavall da tutuklanm durumda.
Guantanamo'nun eski komutan yardmcs General Martin
Lucenti bu kiiler iin, "Bu adamlarn ogu savamyordu.
Sadece kayorlard" diye konutu.3
Binlerce insana hibir neden olmakszn cehennem hayat
yaatld. Dnya basn yllardr bunlarn bireysel dehet ve
elem dolu yklerini yanstmakta. Guntanamo'un eski komu
tan General Jay Hood, "Kimi zaman gerek kiileri ele ge
iremedik" diyor. "Gerek sulular" bile olsalar, grdkleri
ikenceleri hak etmiyorlard.
Hicks 2001'de Afganistan'da gzaltna alnd. Kendisi s
lam dinini kabul etmi, baka lke vatandalan gibi dini ne
denlerle Afganistan'a giderek 1990'lardan beri sregelen i
savata Talihan saflarna katlm ve bir Talihan kampmda
askeri eitim almt. Birleik Devletler bu kamplar srarla
"terrist eitim kamplan" ya da "Amerika kart terrist ei
tim kamplan'' veya "el Kaide terrist eitim kamplan" olarak
nitelendiriyordu. Washington'un uygulad d politikadan
holanmayan hemen her birey ya da grup el Kaide ile ba-
54 1
lantl ya da onun bir yesi olarak damgalanyor. Amerikan

emperyalizminin vahetine kar kan insanlarn el Kaide
yesi olmas ya da olmamas arasmda hibir bir ayrm gze
tilmiyor; sanki el Kaide czdanmza sgacak boyutta bir ye
lik kart veriyormu ya da haftalk bir blten yaynlyormu
ve her ayn ilk Pazartesi gn kura ekiyormu gibi.
Neredeyse yarm yzyldr Gney Florida'nn Castro kar
t terristler iin kocaman bir egitim kampna dntg
gzden karlmamal. ABD iinde ve dnda, uu halindeki
bir yolcu uan bombalamak dahil yzlerce ciddi terrist
eylemlerde bulunan bu gruplarn hibiri Dileri Banlg'nn
listesinde
bulunmuyor.
ABD'den byk
destek gren,
1980'lerdeki Nikaragua Kontralar da yle. Eski CIA baka

n Stansfield Turner bunlar hakknda yle sylyor: "Bence
Kontralarn kimi eylemlerinin terrist zellikler tadg ve
bunlarn Devlet destekli terrizm old$ yadsnamaz."5 Ayn
ey, yakn gemite Usame bin Ladin dahil el Kaide ile yakn
baglants bulunan ve 1990'lardan beri eski Yugoslavya'daki
Washington gndemi ile ibirlii yapan Kosova ve Bosna'daki
gruplar iin de geerlidir. imdi Pakistan'da bir Talihan tara
fndan ynetilen, snr tesi saldrlarda bir dzineden fazla
ranl asker ve subayn karlmasndan ve lmnden so
rumlu Jundullah isimli bir grubun ABD tarafndan destekien
diini greniyoruz.6 Nefesinizi tutup Jundullah adn Dile
ri Bakanlg'nn terrist organizasyonlar listesinde grmeyi
beklemeyin: ran'daki terrist bombalama ve katliamlar ger
ekletiren, OA destekli deger etnik militanlarn da.7
Ayn siyasal ayrm, listede olan, zellikle Amerikan ya da
srail politikalarna kar kanlarn ogu iin de yaplmak
tadr.
lkelerin ve uluslararas insan haklar savunucularnn
uyguladg basknn artmas zerine Guantanamo'daki bir
Terrizm
sr tutuklu son yl iinde sessizce salverildi. imdi bu
yirmi birinci yzyln eytan Adas'ndaki tutuklulan savu
nan avukatlarm yeni bir deerlendirmesi, Washington'un
esir kampndaki sakinlerinin bir tehdit oluturduu iddiasn
geersiz klmakta. Son yl zarfnda lkelerine gnderilen
Suudi tutuklularm ABD hkmeti tarafndan tutulan dosya
Ianna dayanan rapor, dn yapmalarndan sonraki birka
hafta iinde sistematik olarak gzaltndan serbest brakld
n beyan ediyor. ncelenen dosyalarm yarsnda tutuklularm
Pakistan polisi ya da askerleri tarafndan bir para dl kar
l ABD glerine teslim edildiklerini gsteriyor. Belgeler,
birounun Arapa takma isimleri el Kaide yelerinin bilgi
sayar belleklerindekilerle ayn olmas yznden terr balan
tl olmakla sulandklarn ortaya koyuyor. Aralk aymda,

Associated Press'in bir arahrmas, serbest braklan tutuklu
Iann yzde 84'nn -eriilebilen 245 kiiden 205'inin- kendi
lkelerinde gzaltna alndktan sonra serbest brakldklar
n ortaya kard. Kamp kez ziyaret etmi olan, raporu ha
zrlayanlardan Anant Raut, "Guantanamo'da gerekten kt
adamlar var, ama ayn zamanda baz insanlarn neden hala
orada olduunu anlamamz ok zorlatran dosyalar da mev
cut" diyor. "Mantkl bir aklama bulmak, bunun geliigzel
bir durum olmadn grp rabatlamak iin ok uratk.
Ama baaramadk."
Raporda, tutuklularn terrist gruplarla balantl olduu
iddialarnn, sz konusu kiilerin Ortadou'daki bir lkeden
dierine giderken izledikleri rota gibi, yazarlarn rastlan
lsal ve "son derece kukulu" diye tanmladklar kantara
dayand belirtiliyor. Rapora gre Amerikal yetkililer belli
seyahat rotalarn el Kaide ile balantl bulmutur, oysa
bu
rotalar "balca uluslararas hava alanlarnda aktarma nok

talarn" oluturmaktadr. sim benzerlikleri konusunda ise
56 1
Emperyalizmin En lmcl Silah Demolcrasi Yalan
raporda "Buradaki sulamalar bir tutuklunun adnn eviri

sinin bir bellekte bulunan bir isimle benzer olmasndan teye
gitmiyor" denilmektedir.
Raut, Pakistan gleri tarafndan yakalanp teslim edilen
ler arasnda Suudi tutuklularn ok sayda olduuna dikkat
ekiyor. Sylediine gre, raporda sz edilen kiilerin en az
yansnn yakalarup tutuklanmadan nce Afganistan'da ne
tr faaliyetler yrttkleri konusunda ABD'li yetkililerin ilk

elden bir bilgisi bulunmuyor.8
Bir zamanlar CIA'nn Usame bin Ladin ile ilgili biriminin
yetkilisi olan Michael Schener kendisine Guantanamo'da tu
tuklu bulunan en byk grubun Pakistan'da gzaltna aln
d sylendiinde, "Kesinlikle yanl kiileri yakalamz"
demitP Bu. nemli deildi. Btn tutuklulara eit davranl
mt: hepsi tek kiilik hcrelere konulmu, zincire vurulmu,
gzleri balanm, uzun sre fiziksel ikenceye tabi tutulmu,
tedavi edilmemi, duygusal taciz grm, uyumalarna izin
verilmemi, Amerikan yetkililerin ikence olarak tanmlama
dg bir sr baka yntemlere maruz brak.lmlard. (Eger
bu yetkililere ayn yntemler uygulansayd bunun "ikence"
oldugunu sylerlerdi.)
2003'te Amerikal bir st dzey yneticisi "Ama, evrensel
bir anti-terrist ortam yaratmaktr" diyordu. "Bylece 20-30

yl zarfnda terrizm kle ticaretine dntrlerek tmyle
gzden drlecektir."10
ABD'nin masum sivillerin zerine bomba yadrmas Bir
leik Devletler'e saldrda ya da tehditte bulunmayan lkelere
saldrmas ve buralar igal etmesi ne zaman tmyle gzden
dm olacak? Seyreltilmi uranyum ve salkm bombalar,
CIA ikence uygulamalan ne zaman George W. Bush, Dick
Cheney ve Donald Rumsfeld gibilerinin savunmaya utand
yntemler haline gelecek?
Terrizm
l s7
Avustralyal/ngiliz gazeteci John Pilger, George Orwell'in

1984 adl kitabnda " slogann topluma egemen olduu"
belirtiyor: "sava bartr, bamszlk kleliktir ve cehalet

gl olmaktr. Bugnk terrle sava slogan ise farkl bir
anlam tayor. Sava terrizmdir."
hne
lmrtuWH, TaiiiiJII fikir, gene Inntahhill

Hkmetimiz, ulusal acil durum lklar atarak srekli
yreimize korku sald; durmadan vatanseverlik duygu
lanmz krkledi. Devaml olarak lkemizin korkun bir
felaket iinde olduunu ya da bu canavara tm gcmz
le kar kmadmz takdirde onun bizi yok edeceini
ileri srerek olaanst kaynaklar salad. Oysa gemie

bakhmzda, bu felaketler hibir zaman yaanmad ve
asla gerek bir nitelik kazanmad. (General Douglas Mac
Arthur, 195711)
Bu yzden bizler ngiltere'den Birleik Devletler'e doru

yol alan on uan ayn anda havada infilak etmesini son da
kikada nlemek suretiyle bu felaketlerden yakamz syrdk.
Aman Tanrm, ngilizlere ve lke Gvenlii'ne teekkrler.
Ve Chicago'daki Sears Tower'n yok edilmesinin engellenme
si, Manhattan'n aa kesimlerinin terristlerin nlenemez
saldrlanndan kurtarlmas, Kanada kaynakl korkun "terr
plannn" on yedi tutuklama ile engellenmesi, ayn eyin To
ledo terristlerine uygulanmas, Los Angeles'te el Kaide'nin
kanlan bir uak ile bir gkdelene saidrma plannn bozul
mas iin teekkrler.
2006'da Los Angeles plan George W. Bush tarafndan
vnle aklandL Daha sonra bunun tamamen aslsz oldu
u ortaya kb. st dzey bir terrle mcadele yetkilisi u

58 1
aklamay yapt: "Byle bir plan kesinlikle yoktu. Bu asla

gereklemedi ve bir tasardan teye gemedi."12
Bay Cheney'imiz ngiltere'deki risin panii hakknda, 10
Ocak 2003'te, "Son gnlerde karmza kan ciddi tehdit,
ngiliz polisinin . . . Londra'da pheli terristleri tutuklama
s ve dnyann en lmcl zehirlerinden biri olan risinden
az miktarda ele geirmesi ile hertaraf edildi" diyerek bunu
Irak'n igaline hazrlk olarak kulland. Sonradan byle bir
komplo olmad ve risin bulunmad anlald. ngilizler ele
geirilen maddenin risin olmadn hemen fark ettiler ama
bu gerei iki yldan fazla sr olarak sakladlar.U
Terr paniinde her zaman olduu gibi, ngiltere'de 10
Austos 2006'da yakalanan kiiler, muhtemelen, George
Orwell'in 1984'te szn ettii "dnce sulusu" idiler. Bu,
onlarn hibir ey
yapmadklar
anlamna gelmez. En fazla,
hkmetin "terrizm" olarak tanmlad bir eyi yapmay
tasarlam
durumdaydlar. Hatta belki de bunu ciddi olarak
dnmemi, sadece ngiltere ve ABD'nin Ortadou'da ayna

dklar acmasz role kar kzgnlklann dile getirmi, Blair
ve Bush'a kar ayn iddeti uygulamann ne kadar iyi olaca
n akllarndan geirmilerdi. Sonra da, yaamlarn altst
eden o lmcl an gelip atm: fkeli szleri yanl kiilerce
duyulmu ve yetkililere iletilmiti. Manhattan'daki saldnya
gelince, bu korkun ve tehlikeli "terristler" bir internet soh
bet sitesinde bir yeri havaya uurmaktan sz etmilerdi.14
Bunun ardndan hkmete bal bir kkrtc ajan gruba
szm ve sonra da bireylerin baka terrist eylemler dnp
tartmasn krklemi, genlik heyecan ile hayaller kurmak
yerine gerek planlar gelitirmeleri ve hatta terrist eylemle
ri gerekletirmeleri iin onlara patlayc maddeler ve teknik
bilgiler, para ve ulam gibi kolaylklar salamt. Buna "tu
zak kurmak" denir ve yasad olmas gerekir; sululara kar
Terrizm
gl bir savunmadr ama yetkililer her zaman bundan ya
rarlanr ve sulularn uzun sre hapiste tutulmasna yol aar.
Ve kkrtcnn stlendii rol yznden, sululardan herhan
gi birinin kendi bana bomba

su
imal etmeye ya da, sz konu
olaydaki gibi, uluslararas uak rezervasyonlar yapmaya
kalkp kalkmadn bilemeyiz, zira ounun pasaportlar

bile yoktu. Hkmetin szmas ve ynlendirmesi baka bir
eydir; bir komployu tevik ve gelitirme ve halk korkutarak
bundan siyasi kar salamak tamamen farkl bir eydir.
Savclar, Chicago'daki Sears Tower' ve baka kentlerdeki
FBI binalarn havaya uurmak suuyla Miami'de tutuklanan
yedi kiinin el Kaide ile balantl olduklarn itiraf ettiklerini
sylediler. Bu, terrist grubun temsilcisi gibi davranan ajanla
gerekletirilen gizli bir toplantdan sonra akland. Acaba
tutuklular el Kaide balantlaryla ilgili yeminli ifadelerini ya
da itiraflarn muhbirle gerekleen bu toplantdan
yapmlard?
Independent,
nce
mi
"Esas itibar ile" diye yazyor, "Da
vann tm, grnte grubun lideri olan Narseal Batiste ile

el Kaide'nin yesi roln stlenen ama aslnda Gney Florida
Terrist zel Kuvveti'ne (FBI) bal muhbir arasndaki konu
maya dayanyor." Batiste muhbire "Cihat amak iin bir 's
lami ordu' oluturmakta olduunu" sylyor. Nelere ihtiyac
olduunu sayyor: postallar, niformalar, makineli tfekler,
telsizler, tatlar, drbnler, kurungeirmez yelekler, silahlar
ve 50.000 dolar nakit. Garip olan, hibir patlayc madde iste
memi olmasL Miami'de eitli yerlere baskn dzenleyen h
kmet ajanlar hibir patlayc madde ya da silah bulamad.
FBI'n mdr yardmcs, "Bu grup eylemci olmaktan ziyade
tasarnnc idi" derken bir FBI ajan da onlar "sosyal uyumsuz
lar" olarak tanmlyor. Ve New
York Times, soruturmaclarn
sanklarn "sadece saldrya hazrlk tartmalar yapm ol

duklarn" aka belirttiklerini yazyor. Cheney daha sonra
60
siyasi amal bir kaynak sa.ama toplanbsnda bu grubu "son

derece ciddi bir tehdit" olarak nitelendirerek tutuklamalan
vd.15
Belki de bu sanklarm oluturduu tehdit, aa Manhat
tan'da Hudson Nehri'nin nne ina edilmi olan kocaman
duvarn yklmasna yol aan korkun sel kadar bykt. Bu,
yetkililer tarafndan ilk aklanan ykyd; bir sre sonra bu
yk yerini sanklarm nehrin altndaki metro tnelleriyle il
gili bir komplo hazrladklar iddiasna brakt.16 nsan, elin
de olmadan, internet sohbet sitesindeki bilgilerin mi yoksa
CIA'nm Irakl muhbirlerinin salad KS ipularnn m
daha gvenilir olduunu sorguluyor. Yoksa ngiltere'deki
davada olduu gibi, hibiri Uluslararas Af rgt'nden ol
mayan Paki.stanl sorgucularm sanklardan edindii bilgi
lerin mi?
Ve 2006 ubat'nda Ohio'da kii -sk durun- ABD ve
mttefiklerinin denizar birliklerine saldrmak zere ter
rist toplamak ve eitmekle sulanarak tutukland. Bu fela
ketten kurtulmamz paras FBI tarafndan denen bir tarua
borluyuz. Bu kii drt yldr FBI muhbiri olarak almaktay
d ve byk bir olaslkla salad her ipucu iin para alyor
du. Sears olaynda, FBI iki gizli tarua yaklak 56.000 dolar
dedi ve ayrca hkmet yetkilileri bunlardan birine lkede
kalabilmesi iin gmenlik hakk tandP
ABD ve her yerde "terrist eylemler" konusunda birtakm
dncelere sahip milyonlarca insan olmal. Bush, Cheney ve
eitli katlarm szlerini okuduka ben de onlardan biri
olabilirdim. Son zamanlarda her gn Irak, Afganistan, Lb
nan ve Filistin'de yaanan, ABD ve mttefiklerinin mdaha
lesi olmasa ok azalacak olan korkun olaylar karsnda ok
sayda insann bu konudaki dnceleri hzla artyor. Eer
son korkun ykler aa karken ben de bir Amerikan ya
Terrizm
da ngiliz havaalanndaki uzun kuyruklardan birinde bekli
yor olsaydm ve uam srekli iptal edilseydi, ya da yanma

bir el antas alnama izin verilmeseydi, benimle ayn skm
blan eken yol arkadalanma yksek sesle, "Biliyor musu

nuz, ABD ve ngiltere igal, bombalama, darbe ve ikenceye
devam ettike bu sama gvenlik nlemleri daha da beter
olacak!" derdim. O zaman da srann dna kanimam ve
gzaltna alnmam fazla uzun srmezdi.
General Mac.Arthur bugn sa olsayd, yukarda aktard
m dncelerini aklamaya cesaret edebilir miydi?

Associated Press, siyasetiler ve gvenlik uzmanlarnn,
"Bu terrist msveddeleri sadece olmayacak komplo hayalleri
kuruyor olsalar bile, yasa koyucular artk el Kaide yanllanna
kar ok daha hzl davranmaya hazr" dediini bildiriyor.18
ll Eyll 2001 olaylarndan bu yana gelecekteki tehlikeli te
rristleri yakalamak ABD'de gelien bir sanayi haline geldi.

"Ayakkab bombacsm" anmsyor musunuz? Ad Richard
Reid idi ve 22 Haziran 200l'de Miami'den Paris'e giden bir
American Airlines uana binmiti: ayakkabianna saklad
patlaycln patlatmaya alt ama baaramad ve uak m
rettebab ve yolcular tarafndan etkisiz hale getirildi. Onun
yznden bizler havaalanlarnda ayakkablarmz karmak
zorunda kalyoruz.
Bir de "i amar bombacs'' vard; yukanda ad ge
en mer Faruk Abdlmutallah. O da 2009'da Northwest
Airlines'm ua Detroit havaalanna yaklarken i amar
nn iine dikili plastik bombalan patlatmaya alt. Ama on

lan patiatmay beceremeyip yalnzca birtakm pat pat sesleri
ile bir alev oluturmay baard: bir baka yolcu onun stne
atld ve dierleri atei sndrrken onu engelledi. Abdlmu
tallah efendi yznden havaalanlarnda neredeyse i ama
rlanmza kadar soyunmak zorunda kalyoruz.
62

Ve uaklara sv ve jel sokulmasyla ilgili yasaklann sebebi
ne? Bunu 2006'da Avrupal birtakm soytanlarm on ua sv

patlayclada havaya uurmak gibi ham hayallerine borlu
yuz; bu konuda ilk adm bile atamadlar. "Svlardan ve jel
lerden yaplma bomba" masalnn kamuoyuna yutturulma
sndan sonra birok kimyager ve uzman hareket halindeki bir
uakta byle bir bomba yapmann teknik adan neredeyse
olanaksz olduunu aklad. Nedenlerden biri uydu: bu ii
yapacak kiinin uan tuvaletinde en az bir ya da iki saat
kalmas gerekiyordu.
Bir de, "Times Meydan bombacs" Faysal ahzad var.
ahzad 1 Mays 2010'da arabasn New York City'nin gbei
ne park ederek arabadaki eitli patlayclar patlatmaya a
lt ve sadece duman karmay baard. Sonra arabasndan
uzaklat ve tutukland. Onun yznden arabalann artk Ti
mes Meydan'nda park etmesine izin verilmiyor. (aka, aka;
veriliyor, ama yaknda park yasa gelirse amamak lazm!)
Bu bomba heveslilerinin patlayclarn patlatmaktaki be
ceriksizlikleri dikkate deer. Bu konuda temel ve nispeten ba
sit kurallar nceden iyice renmi olmalar beklenir. Daha
da dikkate deer bulduum husus, uaktaki her iki adamn
hibirinin uan tuvaletine gidip kapy kapatarak patlayc
lar patiatmay dnernemi olmas. 8 yandaki bir ocuk
bile bunu akl edebilirdi. Bylelerinin oluturduu "tehdidi"
ciddiye almamz beklenebilir mi?
"lke Gvenlii Tekilat yolculara uaa sv almalarnn
yasak olduunu hatrlatmak ister. Buna dondurma da dahildir,
zira dondurma eriyerek svya dnebilir." Okuyuculanndan
biri 2012'de Atlanta havaalannda bu duyuroya gerekten tank
olmu. Kahkahalarla glm. Bana, bu duyurunun mu yoksa
bu samala yalnzca kendisinin tepki gstermi olmasnn
m daha
garip olduunu bilernediini syledi.
Terrizm
Bir baka dehetengiz terrist tehdidi, 2010'da biri

Dubai'deki, br ngiltere'deki iki Amerikan kargo ua
nda Chicago'ya gnderilmek zere yklenen ve ilerinde
patlayc aygt bulunduu iddia edilen iki paketle yaand.
Yetkililer bunlarn uu srasnda m yoksa Chicago'da m
patatlmasnn amalandn bilemediklerini sylediler.
imdi unu iyice anlamak gerek. Bize terristlerin Birle
ik Devletler'e paketler iinde bomba gnderdikleri sylendi.
Doal olarak, bu paketierin mmkn olduunca masum bir
grnts olmas gerekir, deil mi? Zaten ikircikli olan Ame
rikan gvenlik rgtn daha fazla phelendirmemek ge
rekir, deil mi? Oysa elimizde ne var? Bu paketler Yemen'den
postalanmt. . . ve Chicago'daki Yahudi sinagoglarna gnderi
liyordu. . . Brakn bunlan; okumaya devam edin.19
iki terristin yks

ll Eyll 2011 saldrlannda sulanan tek kii olan Zaharya
Musa, Virginia Alexandria'da grlen davasnda ifade verir

ken unlan syledi: aleyhinde tanklk yapan ll Eyll'den sa
kalanlarn ve ailelerinin gzyalan "iren"ti. . . O ve dier
Mslmanlar Amerikal Yahudilerin ''kkn kazm.ak" is
tiyorlard. . . dam edilen Oklahoma City bombacs Timothy
McVeigh "en byk Amerikal" idi.20 Musa ''her zaman, her
yerde" Amerikallan ldrmek istediini ifade etti. . . "Keke
bu olay yalnz ayn ll'inde deil, 12, 13, 14, 15 ve 16'snda da
olsayd."22
Bir Kba yolcu uann 6 Ekim 1976'da bombalanmasnn
arkasmdakilerden biri olan Orlando Bosch, Kba'nn gen
eskrim takm dahil yetmi yolcunun havaya umas ile
ilgili olarak 8 Nisan'da Miami'deki Kanal 41'den Juan Manuel
Cao'nun bir programna katld:
64 1

CAO: 1976da o ua siz tni drdnz?
BOSCH: Size bu ile ilgim olduunu sylersem kendimi
ele vermi olurum. . . Eer bu eyleme katlmadm ileri
srersem bana yalan sylyorsun dersin. Bu yzden bu
soruna u ya da bu ekilde yamt vermeyeceim.
CAO: O eylemde 73 kii ld. . .
BOSCH: Hayr, dostum, bizim gibi o zorbaya (Fidel Cast
ro) kar zgrlk sava akyla yanp tutuan Kballar
sz konusu olduunda, uaklan drmek, gemileri ba
hrmak, ulaabilecein her eye saldrmaya hazr olmak
zorundasndr.
CAO: Peki orada lenlere, onlann ailelerine biraz olsun
zlmyor musun?
BOSCH: Uakta olanlar kimlerdi? Komnist partisinin
drt yesi, be Kuzey Koreli, be Guyanal . . . Bunlar kim?
Bizim dmanlanmz .
CAO: Peki ya eskrimciler? Uaktaki o genler?
BOSCH: O gen kzlan televizyonda grdm. Alt kiiy
diler. Msabakann sonunda altsnn lideri zaferlerini o

zorbaya armaan etti. Zorbay gklere karan bir konu
ma yapt. Biz daha Santo Domingo'da, despotu onurlan
drmak iin Kba'dan gelecek herkesin, despotun yann
da sava veren
tm
erkek ve kadnlarla ayn riski gze
almas gerektiine karar vermitik.

CAO: Peki ya o uakta lenlerin aileleriyle karlasan, o
zaman kendinden biraz olsun utanmaz msn. . .?
BOSCH: Hayr, nk nnde sonunda orada bulunanlar
Kba'daki despotlukla ibirlii iinde olduklann bilmek
zorundaydlar.
Zaharya Musa ile Orlando Bosch arasndaki fark, birinin
yarglanp mebbet hapse mahkum olmas, brnn Miami
Terrizm
sokaklannda serbeste dolap televizyona kacak kadar z
grle sahip olmasdr. 1983'te Miami ehir Komisyonu bir
"Dr. Orlando Bosch Gn" ilan etti.22
Kba uann bomhalanmasnda Bosch'un bir orta

vard: Luis Posada, Venezella doumlu bir Kba vatanda
. Halen Birleik Devletler'de zgr olarak yayor. Ksmen
Venezella'da planlanm olan uan drlmesi dahil e
itli sulardan tr Venezella onun iadesini istedi. Ama
Bush ve Obama ynetimi onu Venezella'ya gndermeyi red
detti, nk iledii tm korkun sulara karn o impara
torluun bir dostu idi, Venezella ve Kba ise deildi. Aynca
Washington onu sularndan tr ABD'de yarglamayacak
tl. Bununla beraber, ABD'nin de imzalam olduu Sivil Ha
vaclk Gvenliine Kar Yasad Eylemleri Engelleme An
lamas Washington'a bir ayrcalk tanmyor. Anlamann 7.
Maddesi, "Sann bulunduu lke, eer onu snr d etmez
se, her koulda,
su kendi blgesinde ilenmi olsun olmasn,
yarglamann gereklemesi iin davay gerekli makamlara

teslim etmek zorundadr" diyor.23 Ya snr d ya da yargla
ma. Birleik Devletler hibirini yapmyor.
IRAH
Irak. Biyk yalanlarla baflacll. Byk yalanlarla

laltlyor. Asla unulinayin
2011 Aralk ay ortalannda Amerikan birlikleri Irak'tan ay
rlmaya hazrlanrken Baavu Ron Kelley, "n.sanlann ou
burada ne yapt farknda deil" diyordu. "Burada bir
millet olarak byk bir i yaptk. nsanlan zgr kldk ve
lkelerini onlara geri verdik."
Irak'ta grevli bir baka gen Amerikan askeri ise, "Bura
da tarihe getiimiz syleneblir'' diyordu.''1
Ah, evet, tarih kitaplan; "Bir lkenin Bir Bakas Tarafn
dan Gerek.leirilen En Byk Ykm" balkl, birok ciltten

oluan bir dizi. En son cilt, ada, etimli ve gelimi Irak
milletinin yan ykk bir devlete dnt; AmerikaWa
nn 1991'den itibaren bir sr geersiz mazeretle, bu her eyini
yitiren mutsuz lkenin insanlann nasl bombaladn, igal
etti hkmetini devirdi, acmasz ikenceler uygu
lad ve lgn cinayetler iled saysz grafikle anlata
cak.
leyen bir eitim sisteminin yitirilmesi. 2005'te Birle
mi Milletler'in bir incelemesi yksek eitim kurumlarmm
yzde 84'nn "ykldru, hasar grd ve talan edil
diini" ortaya koydu. Binlerce akademisyen ve dier pro
fesyoneller lkeden kat, karld ya da ldrld
iin buradaki aydn birikimi daha da azalm, ou orta s-
68 1
Emperyalizmin En lmcl Silal Demokrasi Yalan
rufn nde gelenlerinden oluan yz binlerce, belki de bir

milyon Irakl, aldklar lm tehditleri yznden rdn'e,
Suriye'ye ya da Msr'a gitmiti. lkeden ayrlmaya karar
veren orta snftan Snni bir Arap "Artk yalnz kaldm" di
yordu. "Hkmetim yok oldu. Artk hkmetin korumas
altnda deilim. Herhangi biri evime girip beni ldrerek
ple atabilir."2
leyen bir salk sisteminin yitirilmesi. Kamu salgrun
yok olmas. Tifo ve tberkloz gibi ldrc hastalklar tm
lkeyi sard. Bir zamanlar Ortadou'da hayranlk uyandran
Irak'n hastane ve salk merkezleri a sava ve yama y
znden byk zarar grd.
Birlemi Milletler'in Dnya Gda Program 400.000 Irak
l ocuun ""'tehlikeli protein eksiklii" ektiini bildiriyor.
zellikle ocuklar arasnda yetersiz beslenme ve nlene
bilir hastalklar yznden lmler ba gsterdi, zira zaten

yaanmakta olan sefalet ve kargaadan kaynaklanan sorun,
ABD'nin on iki yl sren ambargosu nedeniyle ortaya kan
dzenli beslenme ve ila yokluu ile daha da arlah.
Binlerce Irakl ounlukla kara maynlarna dnen pat
lamam ABD salkm bombalan yznden kolunu ya da ha
can kaybetti; para tesirli bombalar insan haklan savunu
cular tarafndan siviller ve zellikle onlar toplayan ocuklar
iin ok acmas,z bir silah olarak nitelendirilmektedir.
Seyreltilmi uranyum paracklan Irak semalarnda uu
uyor, insanlar tarafndan solunuyor, radyasyon sayor ve
suya, topraa, kana ve genlere kararak sakat ocuklarn
domasna neden oluyor. Bu arada napalm de kullanU.
Ve beyaz fosfor. Bunlar en feci sakat doumlarm nedeniydi.
BBC'nin haberine gre Felluce adndaki Irak kentinde dok
torlar l doum saysnn ok yksek olduunu bildiriyor,
kimileri bunun iin 2004'ten beri ABD'nin iddetli saldnla-
Irak
nnda kullanlan ve kenti harabeye dndren bombalar su

luyordu.
Yeni
doan
bebeklerdeki
kalp
bozukluklanrun,
Avrupa'dakilerden on misli daha fazla olduu syleniyor

du. BBC muhabiri sokaklarda felli ya da zihinsel engelli o
cuklann dolandn grmt ve bal doan bir bebein
fotoraf ekilmiti.
Ayn muhabir Felluce'de yetkililerin kadnlan ocuk do
urmamalan iin uyardm da duymutu. ehirdeki bir
doktor 2003'ten nce iki ayda bir karlah sakat doumlan
2010'da her gn karlatklan ile kyaslayarak "Bir gz ya
da burnu alnnn ortasnda doan bir sr bebek grdm"
dedi.l
{"Yllar sonra Amerika demokratik, zgrlk ve refah
asndan gelimi bir Ortadou grdnde, Amerikallar
Felluce gibi savalardan imdi Guadakanal ve Hiroima'dan
[kinci Dnya Sava] bahsederken duyduumuz hayranlk
ve takdir ile sz edecekler." George W. Bush4)
Temiz ime suyu kaynaklan, yeterli kanalizasyon sistemi
ve gvenilir elektrik ebekesi igal ncesi dzeylerinin son
derece alhna inerek scakln 46 dereceye vard yrede
halkn byk zorluklar yaamasma yol ah. Tm bu sefaletin
yan sra, lkenin en nemli gelir kayna olan petrol retimi

yandan fazla azaldndan insanlar benzin alabilmek iin s
can altnda btn gn beklemek zorunda kalyordu.
Su ve kanalizasyon sistemi ile dier eler, 1991'deki Birin
ci Krfez Sava srasnda ABD'nin bombardmanlan ile kas
ten yok edilmiti. Irakllar 2003'e kadar bunlan byk apta
onarmay baardlar. Ardndan Washington'un bombardma
n yeniden baladL
Amerikan silahl kuvvetleri, saldnlarnn yol ah kayp
larm saysn aklayan hastanelerin en az birini yerle bir etti.
70 1
Emperyalizmin En lmcl Silah Demo/crasi Yalan

ABD askerleri ok sayda evi bash, erkekleri teslim ald,
kadnlar aalad, ocuklar korkuttu; aileler ou zaman

askerlerin evde bulunan paralara el koyduunu aklad.
lkenin tarihsel miras yaklp ykld ve talan edildi; bu,
dnyada insanlk tarihinin belki de en byk arivini olu
turmaktayd. Petrol kaynaklarnn bulunduu yreler ABD
silahl kuvvetlerine kar korumasz kald.
Bir zamanlar Ortado'nun en etkin ve laik hukuk sistemi
ne sahip olan bu lkede artk eriat yasalan geerli klnd.
Daha nce kadnlara tannan haklar kat slam yasalarnn
uygulanmas tehdidi ile kar karya kald. Bugn Irak, bir
kadnn kollarn rtmemesi ya da erkek arkada ile piknik
yapmas halinde fiziksel saldnya uramasn ho gren bir
ynetici .snfn egemenlii altnda. Sokakta ortla gezen
erkekler ya da darda ortla oynayan ocuklar imdi taciz

ediliyor.
Bu hafta PBS'in Cepheden Haberler kanalnda "Bush'un
Sava" isminde bir program izledim. Ben de olup biteni
byle isimlendiriyorum. Bu "Irak Sava" deil Irak hi
bir ey yapmad. Irak ll Eyll' planlamad. Kitle imha
silahlarna sahip deil. Burada, az sayda Arap kentinde
grlen sinemalar, barlar, diledii gibi giyinen kadnlar,
nemli bir Hristiyan nfus ve halka ak bir sinagog var
d. imdi bunlarn hepsi yok oldu. Yzden fazla kadn
. ban rtmedii iin acmaszca cezalandnld. (Film ya
pmcs Michael Moore, 24 Mart 2008)
Daha nce hemen hi bulunmayan fuhu ve kadn ticareti
ciddi bir sorun haline dnt.
Yahudiler, Hristiyanlar ve dier Mslman olmayan ke
sim Saddam rejimindeki laiklik gvencesinden yoksun kal-
Irak
dlar ve ou baka yerlere g etti. Kuzey Irak'taki Krtler
Araplan evlerinden etti. lkenin dier yrelerinde Araplar
Krtleri srd.
ABD ve yeni Irak hkmeti tarafndan ynetilen esir
kamplarnda insan haklarnn ihlal edildii eitli ikence ve
kt davramlar sryor. ABD silahl kuvvetleri tarafndan
tutuklanan on binlerce kiiden ok az herhangi bir sutan
hkm giymi bulunuyor.
2003'te ABD igalinden sonra oluturulan Blgesel Koa
lisyon Ynetimi'nin banda bulunan Paul Bremer, Dnya
Bankas'nca 500.000 kiinin alt belirtilen 192 devlet ku
ruluunu lavederek serbest ticareti geerli kld.5
Birok insan, Saddam Hseyin'in partisi Baas yesi ol
duu iin evlerinden atld. Bu tahliyede ABD gleri de rol
oynad. Ordu, bir askerin ldrlmesine fkelenerek evleri
yerle bir etti.
ABD birlikleri aradklanm bulamadklar zaman kimi bul
dularsa yakaladlar; erkekler teslim oluncaya kadar eierini
tutukladlar; bu, Amerikallar indinde Nazilerin yapb k
tlklere rnek olarak Hollywood filmlerinde yer alan, aym
zamanda sivillerin topluca cezalandrlmasna rnek tekil
ettii iin Cenevre Antiamas'nca yasaklanan bir tutumdu.
Amerikahlann aralksz sren bombardmanndan geriye
bir sr yerle bir edilmi ev, iyeri, cami, kpr, yol ve ada
yaam simgeleyen dier unsurlar kald.
Hadita, Felluce, Samarra, Ramadi... geliigzel ykmn,
cinayetlerin, ABD silahl kuvvetlerinin insanlara ve insan
haklarna saldrlarrun rezil rnekleri olarak ayakta kalacak
olan isimler.
Amerikal askerler ve zel gvenlik irketleri srekli ola
rak insanlar ldrp cesetlerini sokaklarda braktlar; i sa
va, lm mangalar, her gn tamk olunan karmalar, araba-
ni
lann bom.balanmas, tecavzler. ABD tarafndan eitilen Irak

ordusu ve polisler ve isyanclar ok daha fazla cinayet iledi.
iddet ve tarikat yanls yepyeni bir kuak yetiti; bu anlay
Irak'ta yllarca hkm srecek.
ABD istihbarah ve askeri inzibat, isyanclan ihbar etmeye
sz veren tehlikeli sulular ounlu)<la serbest brakh.

Belli konularda protesto gsterisinde bulunan Irakllar sk
sk ABD gleri tarafndan kuruna dizildi.
ou zaman, Irak gazeteleri yaynladklan yazlar yzn
den ABD igal glerince kapatld ve muhabirler ABD bir
likleri tarafndan kuruna dizildi; El Cezire televizyonunun
verdii haberler igal ordulannca ho karlanmad iin
muhabirieri ABD gleri tarafndan ldrld, yaraland ya
da tutukland; televizyonun belli blgelerde yayn yasaklan
d. Pentagon, Irak'ta propaganda yapmalan iin muhabirieri
maaa ba@ad.
[Irak'taki] sava, Marshall Plan'ndan bu yana Amerika'nn
en nemli liberal ve devrimci demokrasi oluturma proje
sidir. . . Bu lkenin yurtdndaki en soylu giriimlerinden
biridir. (Thomas Friedman, New York Times'n nl d ili
kiler analisti, Kasm 20036)
Bakan Bush'un
d politika gndeminin temeli, daha
nce hi olmad kadar, insan hakianna dayanmaktadr.

(Michael Gerson,
Washington Post ke yazan ve bir za
manlar George W. Bush un sylevlerini kaleme alan kii,

'
2007')
[Irak'taki] sava, ABD'nin ve bugne kadarki herhangi
bir stn gcn sergiledii en asil davranlardan biridir.
(David Brooks, NPR yoruncusu ve New
yazan, 20()78)
York Times ke
Irak
Eer Amerika'da nde gelen aydnlar bu dncelere inanyor
ve bunlan halka yanshyorlarsa, insaniann eletiri yetene
nin dumura uramasn yadrgamamak ve bu gazetecilerin
hepsinin "liberal" medyada yer aldklann gz ard etmemek
gerek.
Sava yorgunu Irakllar srekli 2003'te ABD'nin n ayak
oldu igalden nce her eyin daha iyi olduunu syle
yerek yaknyorlar.
(Washington Post, 5 Mays, 2007)
nsanlar gerekten srekli bundan yakruyordu. 2006'da

Irak'ta National Public Radio (NPR) muhabiri olan Loren
Jenkins, NPR haberinde "lml ve cemaatine ban ve uzla
ma neren biri kii olduu belirtilen, Saddam Hseyin tara
fndan hapse ablp srlen, nde gelen bir din adam ile
grt. Jenkins ona, "Saddam Hseyin ynetimine geri d
nlmesi konusunda ne dnyorsunuz?" diye sordu. O da,
"Bugnk durum yerine Irak' Saddam Hseyin'in ynetimi
altmda grmeyi yelediini" syledP
Ayn yl BBC'deki bir rportajda BM Genel Sekreteri Kofi An
nan baz Irakllarm imdiki yaamn Saddam Hseyin reji
minkinden daha beter olduunu ileri srdn kabul etti.
Bence, Irak'taki sradan yaam asndan hakllar. Sradan
bir Irakl olsaydm ben de byle dnrdm. O zaman
zalim bir diktatr tarahndan ynetiliyorlard ama hi de
ilse sokaa kabiliyorlard, ocuklan okula gidip gelir
ken ana babalan "acaba onlan bir daha grebilecek mi
yiz?" diye endie etmiyorlard.10
nemi yok. . . Davullar alsn... Kahraman Amerikan As

keri, ban dik tut! Ve asla zr dilemeye ya da tazminat de-
74 1
Emperyalizmin Eri lmcl Silah Demokrasi Yalan
meye kalkma. Washington Irak' 1990'da Kuveyt'e saldrsyla

ilgili tazminat demeyi srdrmeye zorlamakta (bu saldn
da ABD'nin rol kmsenemez). Ve -burada derin bir nefes
almak gerek!- Vietnam da Birleik Devletler'in kayplarn
karlamakta. Hanoi 1997'den beri yenilgiye uram Gney
Vietnam hkmetinin Amerikahlarn gda ve altyap yar
dmlarndan kaynaklanan borlar iin yaklak 145 milyon
dolar demekte. Bylece Hanoi Birleik Devletler'in kendisine
kar at sava maliyetini ksmen karlam oluyor.11 Ba
kalm Irak ABD'ye ne kadar deyecek?
14 Aralk 20ll'de Kuzey Carolina'daki Ford Bragg ssnde
Barrack Obama askerlere Irak Savandan sz etti. Bu konu
masnda Birleik Devletler bakan tm kalbi ve sk sk takdir
edilen zekas ile unlar syledi:
Bu, yaklak dokuz yl sren olaanst bir baandr.
Ve bugn, bunu gerekletirmek iin yapbnz her eyi
arumsyoruz. ... Bundan yllar sonra, baanlannz varl
n
srdrecektir. Arlington'daki mezar taianna kaznan,
ehit silah arkadalanruzn isimlerinde ve lke apndaki

gsterisiz anma trenlerinde yad edilecektir. Geit tren
lerinde hayranlk dolu fslnlarla, ocuklanmzn ve to
runlaruruzn bamszlnda. Bu yzden Tann hepinizi
korusun ve Tann Amerika Birleik Devletleri'ni korusun.
Daha nce hi karlamadruz insanlar uruna bu ba
any kazandruz iin tarihte yerinizi aldnz.
Bar Avukat Bay Obama azndan kan szlere inanyor
mu? Barack H Obama yalnzca Birleik Devletler bakan ol
maya inanyor. Onun tek inanc bu.
Oysa zgrlk gerekten hkm sryor: ok-uluslu ir
ketler kamu karna olan yasalarn, evre koullarnn ve a-
Irak
bma hayat ile ilgili gveneelerin kstlamasna uramadan
Irak kaynaklarndan ve i gcnden alabildikleri her eyi
alyor.
Tm bunlara karn, Irak sz konusu olduunda ve tarh
hm
kiinin elinde ABD politikasn savunacak hibir koz
kalmadnda, bana u soru ynetilebilir:

"Bana bir tek unu syle, Saddam Hseyin'in devrilmesinden memnun usun?"
Ben de "Hayr" derim.
O zaman o kii, "Hayr m?" diye sorar.

Ben de "Syle bana" derim. "Eer dizindeki bir sorun iin
ameliyata girersen ve cerrah da yanllkla tm hacan ke
serse, artk dizinde bir sorun kalmad iin mutlu olduunu
syler misin? Irak halknn artk bir Saddam sorunu yok."
Oysa Iraklarn ou aslnda onu destekliyordu.
AlD f politikaSI, n gelen clya ve Alzlleimer

Hi vazgeilmiyor, deil mi? Amerika'nn, tm dnyann
zihinleri bir sonraki Ykm ve Yok Etme gsterisine hazrla
nyor. Snak delici bombalarm imdi her biri 13,5 ton arl
nda, eski harika modelden alt kat daha ar. Gene de Sava
Patronlar hala sevilmek istiyor, baka seenekleri olmad
n, Irak'n en byk tehdidi oluturduunu, hi zamanmz
kalmadn sylediklerinde onlara inanmamz istiyorlar.
2003 Mart'nda Irak'n igalinden nce de ayn hararetli

ikna abalan gsterilmit Oysa Irak'n hibir kitle imha sila
lma
(KS) sahip olmad anlalnca da. . . eh, bizim elit g
lerimiz saldr iin baka gerekeler buldu ve hi geriye bak

mad. Bazlar, "Neden bize sylemediler? Yoksa bizim onlar
bombalamamz m istiyorlard?" diye Irak' azarlad.
Aslnda, ABD'nin saldrsndan nce yksek makamlarda
bulunan Irakl yetkililer birok kez bu silahlarn var olma-
76 1
dru aka belirtmiti. 2002 Austos'unda Irak Babakan

Yardmcs Tank Aziz CBS muhabiri Dan Rather'a "Elimizde
nkleer, biyolojik veya kimyasal silah yok" demitiP Aralk
aynda AzizABC'den Ted Koppel'e "Gerek u ki biz kitle imha
silahlarna sahip deiliz. Kimyasal, biyolojik ya da nkleer
silahlanmz yok" dedi.13 Hseyin'in kendisi 2003 ubat'nda
Rather'a, "Bu fzeler yok edildi. Birlemi Milletler'in onayla
dklar dmda Irak'ta hibir fze bulunmuyor. Bunlar artk
yok" dedi.14
Bunun yan sra, bir zamanlar Irak'n gizli silah progra
mnn banda bulunan. Saddam Hseyin'in damad General
Hseyin Kemal 1995'te Birlemi Milletler'e, 1991'deki Krfez
Sava'ndan sonra Irak'n yasaklanan fzeleri, kimyasal ve bi
yolojik silahlan imha ettiini anlatt. 15
Irak yetkililerinin kitle imha silahlarna sahip olmadkla
rn dnyaya aklad baka qekler de var.
Buna karn hala emin olunamyorduysa, 2010 Temmuz
'unda, Irak'ta sonusuz bir kitle silah aratrmas yapan, Bir
lemi Milletler'in eski silah denetisi Hans Blix 2002 saldr
syla ilgili ngiltere'deki bir aratrmada, "Irak'ta kitle imha
silahlan bulunduundan yzde yz emin olanlarn, "iddia
edilen bu silahlarn nerede sakland konusunda yzde s
frdan az bilgiye sahip olduklarnn ortaya ktn syledi.
Verdii ifadede 2003 ubat'ndaki bir toplantda ngiltere Ba
bakan Tony Blair'i -ve baka grmeler srasnda ABD D
ileri Bakan Condoleezza Rice'- Saddam Hseyin'in hibir
kitle imha silalma sahip olmayabilecei konusunda uyard
m da anlatt.16
Aranzda Amerikan medyasnn ABD d politikasyla il

gili bilgi ve kavrama yeteneinden hala kukuya dmeyen
ler varsa, unu bir dnn: Dan Rather'n CBS programla
rmdaki aklamalarna ve yukanda belirtilen dier beyanlara
Irak
karn, Scott Pelley 2008 Ocak aynda FBI ajan George Piro
ile bir rportaj yapt. Piro, Saddam Hseyin idam edilmeden
nce kendisiyle grmt:
PELLEY: Size kitle imha silahlannn yok edili ekliyle il
gili ne syledi?
PIRO: Bana KS'lerin ounun 90'l yllarda BM denetile
ri tarafndan yok edildiini, kalaniann da kendileri tara

fndan tek tek imha edildiini syledi.
PELLEY: Onlann imhas iin kendisi mi emir vermiti?
PIRO: Evet.
PELLEY: yleyse bunu neden gizledi? Neden lkesini ris
ke soktu? Bu numaray srdrmek iin ne diye yaarnn
tehlikeye att?17
Birleik Devletler ve srail, elinde nkleer silahlar oldu
nu iddia ettikleri lran'a saldrmaya hazrlanyor. ran bunu
her frsatta yalanlad. Birlemi Milletler'e Kts konusunda ya
nldn syleyen Irakllardan Saddam Hseyin ldrld,
Tark Aziz infaz edilmeyi bekliyor. srail lran' yok ettikten
sonra bakalm hangi lranl yetkilileri asacak?
'
Irak hibir KS'e sahip olmad sylediinde Bush ynetimi buna inansayd bir ey degiir miydi? Muhtemelen hayr.
Bush'un bunun doru oldtunu bildiini ya da en azndan bun

dan kukulandru gsteren bir sr kant var. Ayn ey Tony
Blair iin de geerli. Saddam Hseyiri bu iki dmann ne"denli
psikopat olduklann yeterince takdir edemedi. Bush Irak' srail
iin, petroln kontroln ele geirmek iin ve imparatorlu
yeni sler kazanmak iin alt etmek istiyordu ama sonunda bek
lentileri tam olarak gereklemedi; tuhaf bir nedenle Irak halk
bombalanmaktan, saldnya uramaktan, igal edilmekten, ya
klp yklmaktan ve ikence grmekten holanmad.

78 1

te yandan eer ran gerekten nkleer silah retiyorsa,
unu sormamz gerekiyor: ABD, ngiltere, Rusya, in, sra

il, Fransa, Pakistan ve Hindistan nkleer silah sahibi olabilir
ama ran olamaz diye bir uluslararas yasa m var? Eer Birle
ik Devletler Japonlarn atom bombalan olduunu bilselerdi
Hiroima ve Nagazaki yok edilir miydi? srail askeri tarih
isi Martin van Creveld yle yazyor: "Tm dnya Birleik
Devletler'in ortada hibir neden yokken Irak'a nasl saldrd
na tank oldu. ranllann nkleer silah retmeye kalkma
mak iin deli olmalar gerekir."18
Haritay inceleyin: ran Birleik Devletler'in iki byk ta
knhsnn, Irak ve Afganistan'n tam ortasnda; dnyann en
byk iki petrol blgesinin, Basra Krfezi ile Hazar Denizi'nin
arasnda bulunuyor. evresini ise, Amerika'nn dnyaya ege
men olmasn engelleyen en nemli iki g, Rusya ve in
ksmen kuatyor. Tahran asla Washington'un yanda ya da
cici kpei olacak bir devlet deil. Washington'da, kendine
saygs olanhangi namuslu emperyalist byle bir hedefe kar
durabilir ki? Ate serbest!
KapiJa tala as1ldu ''Irak al11n sat11na haz1r11

2005'te ngiliz STK Platformu bir rapor yaynlad, Petrol Plan
lar: Irak'n Petrol Zenginliinin Yrtlmesi. Rapor egemen

lkenin
en
deerli mal olan petroln Amerikan igali ile
muazzam ekilde yamalanmasn ortaya koyuyordu. Ra

por, ABD Dileri Bakanl'nda oluturulan ve Aralk'taki
seimlerden sonra, kamuoyunda tarhlmadan ve muazzam
bir maliyetle yrrle konmak zere olan Irak'taki petrol
politikasn aklyordu. Bu politika Irak'taki petrol yataklan
nn ounluunu, lkenin petrol rezervinin en az %64'nn
ilenrnek zere ok-uluslu irketlere tahsisini ngryordu.
Yeni petrol anlamalarnn lrak'a tahmini maliyeti, petroln
Irak
devlet eliyle kanlmasna kyasla 74 ila 194 miyar dolar ara
smda deimektedir. Anlamalar yabanc irketlere yzde
42 ile 162 arasnda deien muazzam kar garantileri salaya
c:.ald. Bu karlan salayacak trden kontratlar, rn paylam
anlamalar (PA) olarak bilinir. PA'lar ABD hkmeti ve

byk petrol irketleri tarafndan gelitirilir ve Irak Petrol
Bakanl'nn st dzey yneticileri tarafndan desteklenir.
Bununla beraber, PSA'lar 25-40 yl geerlidir, genellikle giz
li anlamalardr ve hkmetlerin daha sonra anlama art
lann detirmesini engeller.19 Petrol Planlar'n kaleme alan

aratrmac Greg Muttitt yle diyor: "Gelitirilen anlamalar
en pahal olanlardr ve antidemokratik opsiyonlar ierirler.
Irak'n petrol yabanc petrol irketlerinin deil, Irak halk
20
nn karma kullanlmaldr."
Noam Chomsky'ye gre, "Irak Hint Okyanusu'nda yalnz
ca turu ve marul ihra eden bir ada da olsa ABD'nin orasru
istila edecee inanmamz isteniyor. Bizleri inandrmak is
tedikleri ey bu."21
Bu asil aa hakluncia r Hfka hof yk

6 Nisan 2004'te General Ricardo Sanchez, Bakan Bush, Di
leri Bakan Colin Powell ve Savunma Bakan Donald Rums
feld ile Irak'ta bir telekonferansa katld. Byk bir Ameri
kan saldrs srmekteydi ve bir bakas balamak zereydi.
Sanchez'in anmsada gre Powell o gn ok sert konu
mutu:
Powell "Derhal birilerinin canna okumak zorundayz"
dedi. "Bir yerlerde tam bir zafer kazanmak zorundayz.
Gcmz
tam
anlamyla gstermemiz gerek." Sonra
sz Bush ald: "Bu hareUtn sonunda el-Sadr gibnek
zorunda. En azndan tutuklanacak Onun muhakkak yok
1
80 1

edilmesi gerekiyor. Camna okunmal! Birileri demokrasi
yi ortadan kaldrmaya niyetlenirse onlan bulur ve ld
rrz! Son derece aamasz davranmak zorundayz. Bura
daki durum Vietnam'a hi benzemiyor. Kesin kararlyz.
Baka trl davranamayz. Bizi geri ekilmeye zorlamak
iin bir bahane bu. . . Bu, ok kritik bir an. Bizi yolumuz
dan dndrmeye alyorlar ama kesin kararlyz. Bizim
daha iyi bir k yolumuz var. Gl olmak! Yolumuza
devam etmek! Onlan ldrmek! Kendimize gvenmek!
stesinden gelmek! Onlan haritadan sileceiz! Gzm
z bile krpmadan!"
(Savata Akll olmalc: Bir Askerin
ks, s. 349-50)
Kimin aldina gelinil Id? Bush aldandi

Irak'ta ilerleme kaydediyoruz! "Dalga dalga" ilerledigirniz
syleniyor. Savan tmyle yasad olduuna bakmayn.
Hatta tmyle ahlak d olduuna da. lerleme kaydediyo
ruz. Bu ne iyi, deil mi? Bu arada el Kaide Ortad ve G
ney Asya'da kadrolarn giderek artryor ve onlar da ilerle
me kaydediyorlar. Aferin onlara. Terrle mcadelede grlen
ilerlemeye gelince, Talihan kadar hzl ve baanl ilerleme
kaydeden var
m?
Beyaz Saray Amerika'nn kaydettii ilerlemeyi iddet olay

larndaki azalma ile deerlendiriyor; gndelik soykrmlar
yerini her gn yaanan ok sayda felakete brakt. Bunun he
sabn kim tutuyor? Aslnda, ayn iyi insanlar son be yldr
bize Irak'ta ldrlenlerin saysyla ilgili yalan sylyor ve bu
konudaki aratrmalan tmyle gz ard ediyorlar. (Gerek
Amerikallar ldrlen Araplan hesaba katmyor.)
Washing
ton Post'un verdii rakamlar ynetimin iddialarn adamakll

rtt. Yaynlanan makalenin banda unlar belirtiliyor
du: "ABD askeri makamlarnn son aylarda Irak'taki iddet
Irak
I s
olaylannn azaldna dair beyanlann inceleyen hkmetin

iinde ve dndaki birok uzman, verilen istatistikierin kesin
olarak olumsuz eilimleri yanstmad kansn edindi." Ma
kale ayn eletirel gzle devam ediyor.22
iddet olaylan azalm olsa bile, bu sevimli kk sava

sayesinde milyonlarca Iraklnn ld ya da yurtdnda
srgnde olduu, yahut Amerikan ve Irak hapishanelerini
doldurduu reini unutmamalyz; birka milyon ise ya
ral ya da sakat olarak evlerine dnm olmal; bu yzden
muhtemel kurbanlarn ve canilerin says byk apta azal

m durumda. Ayrca, Irak'ta geni apta etnik temizlik de
yapld (ilerlemenin bir baka gstergesi, n'est-ce pas?). Sn

nilerin ve ilierin yaam alanlar imdi ok daha kstland
ve bu kokumu toplumlar arasnda berbat evlilikler de ya
plmadndan tarikatlar aras iddet olaylar da azald.23 Bu
nun yan sra, ABD askerleri de (eitli endielerle, rnein
canlarndan korktuklar iin) ok daha az harekete gemekte,
bu nedenle soylu ocuklanmza ynelik iddet hareketleri de
azalm durumda. Unutmayalm ki Irak'taki iddet olaylan
(2003'teki igalden sonra) Amerikan silahl kuvvetlerine kar
yaplan saldrlarla balad.
Bu arada, sava baladndan bu yana ABD silahl kuvvet
ler iin en lmcl yln 2007 olduunu belirtmi miydim?24
Bu, ayn zamanda Amerikan gleri iin Afganistan'daki en
kt yl oldu.
Hkmet bize, Irak'ta iddet olaylannn azaldnn ilk gs
tergelerinden birinin birok Irakl ailenin iddet yznden ka
tklan Suriye'den dn yapmalan olduunu sylyor. Oysa
New York Times "Aylar sren siyasi amazdan sonra byk bas
k altnda bulunan Irak hkmeti Irak'a dnlerle ilgili abar
tl rakamlar yaynlamaya balad" diyor. Bu saylar, herhangi
bir nedenle Irak snrlarn geen tm Irakllan ieriyor. Birle-
82 1
mi Milletler tarafndan yaplan bir aratma, Suriye'den ge

lenlerin yzde 46'snn burada geinemedikleri, yzde 25'inin
ise Suriye'nin kat vize kurallarnn kurban olduklan iin dn
dlderini ortaya koydu. Sadece yzde 14' lkede gvenliin
salandn duyduklar iin geri geldiklerini aklad.25
Televizyon ekranlanmzda "Egzotik Irak"ta tatil haber
lerini ne zaman grmeye balayacaz? "Badat'n Gzelim
Plajlan Sizi aryor." Cesetlerin zerinden atlayverin.
Gerekten, Dileri Bakanl ksa sre nce Badat'ta ala
cak, "zellikle turizm ve bu alanda verilen hizmetler" konu
sunda deneyimli bir "i kurma/turizm uzman" arandn
aklad. 26
Amerikal liderler ve medya bize Amerikan silahl kuv

vetlerinin ildet olaylar yznden Irak' terk edemedikleri,
aksi halde burada toplu katliamlar yaanacan sylyor.
Oysa artk iddet olaylannda nemli bir azalma olduu iddia
edilmekte. Bu, oradan ekilmek iin uygun bir zaman olamaz
m? Birleik Devletler'in ba dik olarak oradan ayrlmas iin
harika bir frsat deil mi bu? Tab ki hayr.
Ge,if nceden bllineez: Vletna'dan kiiY

karfl Irak'tan ekllek
Amerikan askeri gcnn Irak'tan ekilmesi iin arlar
ykseldike, sava destekleyenler tarihi yeniden yazarak
ABD silahl kuvvetlerinin 1973 Mart'nda Vietnam' terk ettii
zaman olanlarla ilgili rktc bir resim iziyorlar.
Kuzey Vietnam'daki komnistlerin igalinden sz ediyor
ama Amerikahlarn ekiliinden sonra i savan yirmi yl
daha srdnden, ABD bombardmanlarnn ve kimyasal
silahlannn yaratt dehetten bahsetmiyorlar.
Amerikallarn ekilmesinden sonra lkenin kan revan
iinde kaldn ileri sryorlar. Bu deyimle, komnizmden
Irak
yana olmayan ok sayda sivilin ldrlmesini kastediyor
lar. Oysa bu asla gereklemedi. Eer gerekleseydi, ABD'de
Vietnam'daki sava destekleyen komnizm kartlan byk
bir evkle bir "komnist katliamn" kamuoyuna duyururlar
d. Bu, tm dnyada byk manetlerle yaynlanrd. Bunun
yaplmam olmas, byle bir katliamn gereklemediini
gsteriyor. Byle olumsuz bir gelimenin tersini kantlamak
ok zor olurdu.
Ksa sre nce muhafazakar WorldNetDaily, "Yaklak
600.000 Vietnaml Gney in Denizi'nde kamaya alrken
bouldu" iddiasnda bulundu.27 Byle bir iddia sa kanatta
daha nce yer ald m?
Bunlar Vietnam'la Kamboya'y kartrarak Pol Pot deh
etinin Vietnam' da kapsad havasn yaratyor. National
Review Online'da u haber yer alyor:
Alt hafta sonra son kalan Amerikallar da Saygon'daki
ABD eliliinin atsndan kalkan bir helikoptere bindi ve
panik iinde yzlerce Gney Vietnamly ve tm blgeyi
komnistlerin insafna brakt. Benzer bir sahne Phnom
Penh'de (Kamboya) de yaanmt. Bunu izleyen ikence
ve cinayet dalgasndan geriye milyonlarca ceset kald.28
Ve ite 26 Temmuz 2007'de nl Fox News'da haberciler Sean
Hannity ve Alan Holmes ile konuklan aktr Jon Voigt. Voigt,
"Halen" diyor, "olup bitenin farknda olmayan bir sr in
san bizim Irak'tan ekilmemiz iin banp armakta. Oysa
Vietnam'dan ekiirliimizde bir katliam yaand ve Kamboya
ve Vietnam'da 2,5 milyon insan ld. Gney Vietnamllar kat
ledildi." Alan Holmes'un buna yant sadece "Haklsnz, efen
dim" oluyor. Hannity hibir ey sylemiyor. Fox News'un sa
dk izleyicileri ise sadece bilgi bir tavrla balann sallyorlar.
84 1
Gerekte, Vietnam.llar dmanla ibirlii yapm olanlan

ldrmek yerine onlan "yeniden eitim kamplanna" gnder
diler. Bu, kinci Dnya Sava'ndan sonra Almanlarla ibirlii
yapm olanlarm kafalannn kaznarak, benzer aalayc
muameleler grerek sokaklarda dolahnlmasndan ve/veya
en yakn aaca aslmasndan ok daha uygar bir davran
h. te yandan baz gericiler insanlan Vietnam kamplarnn
neredeyse kk birer Auschwitz olduuna inandrmaya
alyor.29
Tarihle ilgili bir baka anmsatma: Genellikle Birleik
Devletler'in Vietnam Sava'n kaybettii kabul edildiine ve o
zaman bu sava kendi zgrlmz iin yaphmz sylen
diine gre, "zgrlk savamz" baarsz olmutur ve bizim
imdi Kuzey Vietnam Ordusu'nun igali alhnda olmamz ge
rekir. Bir dahaki sefere sokakta bir Kuzey Vietnam devriyesine
rastlarsaruz ona el saliayn ve benden selam syleyin.
Biri buradaki gizli salt ,zebllir Rli?

Aadaki cmlelerin hepsi 4 Austos 2006 tarihli Washington
Post'ta Ann Scott Tyson'un Hit isimli Irak kenti hakknda yaz
d makaleden alnmtr:
Burada yaayanlar bu saidniann Amerikallann burada
ki varlndan kaynaklandn iddia ediyor ve kentleri
nin bir sava alanna dnmesinden isyanclan deil ABD
askeri gcn sorumlu tutuyorlar. Amerikallar buray
terk etmeli, diyorlar, gidip kendi sorunlann zsnler.
Bir Amerikal asker "Hepimiz ayn eyi istiyoruz. Ben
evime, kanma dnmek istiyorum" dedi.
Bir baka ABD subay daha ak konutu: "Kimse burada
olmak istemiyor. yleyse neden buradayz? Asl sorulma
s gereken bu."
Irak
! ss
"Eer buradan aynlrsak btn saldnlar duracak, nk

biz gitmi olacaz."
35 yandaki karpuz sancs Sefuab Ganidum, "Sorun
AmerikaWardan kaynaklanyor. Onlar sadece sorun ya

rahyor" dedi. "Kpry, hastaneyi kapahyor, sokaa k
ma yasa koyuyorlar. ABD glerinin kenti terk etmesi
daha iyi olacak."
Bir kahvehanenin nnde oturan 65 yandaki Ramsey
Abdullah Hindi, "Neden tm bu sknhlan ekmek zo
rundayz?" diye sordu. ABD glerinin onu duyabilecek
olmasna aldrmadan Irakllann onlara saidrmasn hak
l buluyordu. zntyle, "Dinleri ve karlahklan kt
muameleler yznden Amerikahlarla savamaya haklan
var. Sonuna kadar direneceiz" dedi.
Kent yetkilileri de srarla ABD silahl kuvvetlerinin Hit'i
terk etmesini istiyordu.
Bir ABD deniz piyadesi "Ben iyi bir ey yapan biriyim
ama srekli stme ate alyor" dedi. Bu kentte hi kim
se
Amerika'dan yana deiL Ya bize katanyorlar ya da
bizden tmyle nefret ediyorlar."

"Eer buradan aynlrsak kent ok daha iyi duruma gele
cek ve burasru ok daha iyi ina edecekler."
Bu makaleyi okuyan Bush buradaki gizli mesajn Birleik
Devletler'in lrak'a zgrlk ve demokrasi getirmekte olduu
nu bildirdiini syledi.
Saliane bir llatltlini bilezlik

,
Haddini bilmezliin klasik rneini anmsyor musunuz? Ana

babasn ldren gen adam yetim olduu iin yargcn ken
dine insafl davranmasn ister. Bu deyimin ada biimi,
Bush ynetiminin tamamen yasad, ahlak d ve kalredici
86 1
bir sava balatp sonra da "savata olduumuz" gerekesiyle

her trl eletiriyi yok saymasdr.
Bu mazereti ileri srerek, ereksiz casusluklar, insaniann
herhangi bir su isnat edilmeden uzun sre tutuklu kalma
sn, aalanp ikence grmesini, Cenevre Anlamas'na ve
dier uluslararas anlamalara uyuimamasm savundular;
bu mazereti Demokratlara kar kullanarak onlar "sava
dneminde" partizanlk yapmakla suladlar;
bu mazereti
bakanlk yetkilerinin artrlmasnn ve kuvvetler ayrlnn

zayflatlmasnn gerekesi olarak kullandlar. Ksacas, "Bu
savala ilgili ne stersek yaparz, nk savatayz" dediler.
Anayasa Mahkemesi Yargc Antonin Scalia, "Sava sava
tr"
diyordu "ve bir sava esirinin sivil bir mahkemede jri
nnde yarglanmas asla sz konusu olamaz. Bana bir frsat

tanyn."30 Scalia halk nnde konuurken cra kelerdeki
Amerikan kamplarmda bulunan tutuklularm hepsinin "sa
va alannda ele geirildiini" ima etti.31 Ama bu kesinlikle
doru deil. Oradaki zavalllarn ok az sava alannda ele
geirildi, hemen hibirinin elinde bir tfek bile yoktu; ou
yalnzca yanl zamanda yanl yerde bulunmu ya da kiisel
bir hnc olan biri tarafndan Amerikallara ihbar edilmiti.
Tm halklar gibi Amerikan halknn da oyunun nasl
oynandn renmesi iin "gvenilir kaynaklarca" tekrar
lanan bilgiler yeterlidir. 2006 Nisan'nda Wisconsin'in birok
kentinde ordularn Irak'tan ekilmesi konusunda referandum
yapld. te Evansville'den 48 yandaki Jim Martin. O, hibir
anlam olmayan bir referandum iin vergi mkelleflerinin
parasnn harcanmamas gerektii kansnda. "in z, bir
sava iinde bulunduumuzdur" diyor.32 Meksika snrnda
devriye gezen Minuteman hareketinin liderlerinden olan
Chris Simcox ise, "Eer seni gecenin bir yarsnda lkeme gir
meye alrken yakalarsam ve bir savataysak . . . sen benim
Irak
potansiyel dmarumsn" diyor. "Bulak ykamak iin bura
ya gelen bir ingene bile olsan benim iin fark etmez."33
Slate.com'dan Dahlia Lithic, Bush ynetimi tarafndan ileri
srlen yasal gerekeleri yle zetliyor:
Mevcut yasalar uygulanamaz nk bu farkl bir sava.
Farkl bir sava nk bakan yle diyor. Bakan byle di
yor nk o bakan. . . . Bizler bize uygulanmad srece
sava yasalanna uyanz. Bu tutuklulann hepsi, yasalan
onlann haklanm kstlamak iin deitirmediimiz sre
ce, yasalann kendilerine tamd haklara sahiptir.34
Gene de George W. Bush sava srasnda vergilerde daha nce
grlmedik oranda byk kesintiler yapt. Yoksa savata ol
dumuzun ayrtnda deil miydi?
Yeniden yaplnta, arhk ad1n Birlefik Devletler deU

2006 Ocak aynda Bush ynetimi ubat'ta bteyi Kongre'ye
sunmadan nce, Irak'n yeniden yaplanmas iin yeni kay
naklar peinde olmadn duyurdu. Btede yeniden yap
lanmaya ayrlan fonlar harcandktan sonra, Badat'taki ABD
yetkilileri, dier yabanc kaynaklarn ve palazlanmaya bala
yan Irak hkmetinin Irak'taki 26 milyon nfus iin gvenli
seim, su ve dier hizmetlerle ilgili olarak binlerce milyar do
larlk alma yapmas gerektiini aka belirttiler.35
Buradaki salk sistemi dahil tm hizmetlerin ABD bom
bardman ile -oukla kasten- byk apta hasara ura
dn dikkate almak gerek. Birinci Krfez Sava'nn bala
rnda ada bir toplumun sahip olduu her ey krk gn krk
gece sren bombardmanlada yok edilmi, bunu on iki yl
sren ekonomik yasaklar, szm ona uua yasak blgeleri
korumak adna on iki yl hemen her gn yadrlan bombalar

88 1
izlemi ve sonunda 2003 Mart'ndan gnmze kadar devam

eden bombardman, igal ve geni apta ykm yaanmt. ls
tihkam Kolordusunun komutan olarak iin bamda bulunan
Tugeneral William McCoy bir basm konferansmda haberci
lere "ABD asla Irak' tmyle yeniden ina etmek niyetinde
deildi" aklamasn yapt. "Bu yalnzca bir balangt."36 Bu
son derece ilgin bir geliimdir. Birleik Devletler'in uluslar
bombalamak, tm semtleri yerle bir etmek, kentleri harabe
ye evirmek, altyapy yok etmek, bombalarm ldrmedii
kiilerin hayatn cehenneme evirmek konusunda uzun bir
gemii vardr. Daha sonra da sebep olduu hasar gidermek
iin hemen hibir ey yapmaz.
27 Ocak 1973'te Birleik Devletler Paris'te "Vietnam'da
Sava Bitirmek ve Bar Yeniden Kurmak" iin bir anlama
imzalad. Birleik Devletler'in kabul ettii koullar arasmda
Madde 21'de "Geleneksel politikas uyarnca Birleik Dev
letler sava yaralarnn sanlmasna ve Vietnam Demokratik
Cumhuriyeti'nin (Kuzey Vietnam) ve in Hindi'nin sava
sonras yaplanmasna katkda bulunacaktr" denmekteydi.
Be gn sonra Bakan Nixon Kuzey Vietnam Babakan'na
u koullan ieren bir mesaj gnderdi:
(1) Amerika Birleik Devletleri Hkmeti, hibir siyasi
koul ileri snneden, Kuzey Vietnam'n sava sonrasnda
yeniden yaplanmasna katkda bulunacaktr. (2) Birleik
Devletler'in n almalan, sava sonras yeniden yaplan
ma programlannn yaklak 3,25 milyar dolar yardm ge
rektirdiini ve bunun 5 yl iinde tamamlanacan ortaya
koymutur.
Yeniden yaplannayla ilgili yardm iin verilen sz yerine

getirilmemitir ve asla getirilmeyecektir.
Irak
1 89
Ayn dnemde, Laos ve Kamboya da ayn iddette ABD

bombardmanna maruz kaldL in Hindi'ndeki sava sona
erdikten sonra bu lkeler de Amerika'nn sfr yaplandrma
konusundaki "geleneksel politikasndan'' nasibini ald.
Derken l980'de Amerika Grenada ve Panama'y bombala
d. Komularmz da ayn eyleri yaad. Yzlerce Panamal,

Hakl Sava Harekat'nn (bu, Amerika'nn saldr ve bombar
dmanlarma alay edercesine verdii isimdi) yol at hasarn
tazmini iin Washington'un kontrolndeki Amerika Devlet
leri Organizasyonu'na, Amerikan mahkemelerine, hatta ABD

Anayasa Mahkemesi'ne bavurdu. Ama hibir sonu alama
d, aynen Grenada halk gibi.
1998'de Washington, her zamanki bilgelii ile, Sudan'da
kimyasal ve biyolojik silah retildi iddia edilen bir binaya
bir dzineden fazla gdml fze frlatt. Tamamen havaya
uurulan bina aslnda Sudan halk iin hayati nem tayan
bir ila fabrikasyd. Birleik Devletler fabrika sahibinin don
durdu mal varl serbest brakarak bir yanllk yapt
ru itiraf
etti. Artk tazmin etme zaman gelmiti. Fabrika sahi
bi dava at ama kendisine ve bombardmandan zarar gren

dierlerine hibir deme yaplmad.37
.
Ertesi yl Yugoslavya olay yaand; yetmi be gn boyun
ca gece gndz yaan bombalar bu gelimi lkenin sana

yisini yok etti; buradaki yeniden yaplanma gereksinimi ne
fes kesici orandayd. Yugoslavya'daki kprler Tuna nehrini
boylad; fabrikalar ve evler yerle bir oldu; ulam tamamen
durdu . . . lke bombalama harekatnn miman ve nde gelen
sorumlusu olan ABD'den hibir tazminat alamad.
ABD'nin Irak'taki yeniden yaplandrma ilevinin sona
ermesiyle ilgili yukandaki beyannn ertesi gn, Birleik
Devletler'in Afganistan'daki yeniden yaplannay da dur
durdu ilan edildi.38 Hem de yllar boyu kentlere ve kylere
atlan bomba ve fzelerle her ey yaklp ykldktan sonra.
90
SanJJn gerisindeki peri masall

Demokratlada Cumhuriyetiler birbirini sulamaya, kongre
ye soru nergeleri vermeye ve aratrma yaplmasn istemeye
baladlar. . . Kim ne demiti? Bunu ne zaman sylemiti? Bu
szler sava nasl krklemiti? !stihbarat yetersizdi, yneti
min bilgi sahibi olmas gerekiyordu, bizler yanltldk, onlar

yalan syledi, ama Demokratlar da buna inandlar ve olum
lu oy verdiler. . . 21. yzylda Amerika Birleik Devletleri'nin
ciddi parlamento grmelerini simgeleyen bitip tkenmez
tartmalar. . .
Sylenen en
byk yalan bir kez daha hatriamann za
man geldi; btn bu ekimeleri anlamsz klan o yalan. Zira

Irak'n kitle imha silahlarna sahip olup olmamas nemli de
ildi; stihbaratn doru yaplp yaplmamas nemli deildi,
ya da Bush ynetiminin silahlarla ilgili yalan sylemesi veya
bu yalana kimin inarup inanmad nemli deildi. nem
li olan, Bush ynetiminin Irak'n bu silahlar ABD'ye kar
kullanma tehdidinde bulundunu, bu tehdidin Amerika'da
byk bir kargaa yaratacan iddia etmesiydi. . . Buna rnek
olarak, Bakan Yardmcs Cheney'in igalden alt ay ncesine
ait "Bizler ABD'nin bu faaliyetlerin (Irak nkleer saldrsnn)
hedefi olacana giderek daha fazla inanmaktayz" beyan
gsterilebilir.39
unu bir dnn: Saddam Hseyin'i Birleik Devletler'e
saldrmaya itecek dnce, ulusa intiliara kalkma isten
den baka ne olabilirdi? Kimileri, "Ama o yle lgn biri ki,
ne yapaca nasl kestirilebilir?" diyebilir. Oysa 2002 sonla
rmda ABD'nin Irak' igal etmekte srarl oldu kesinleince
Saddam lkesinin kaplarn BM silah uzmanlarna ardna
kadar at. Bu, bir lgnn deil, hayatta kalmaya alan bi
rinin davraruyd. 199l'de saldrya ura zaman bile bu
silahiara sahip old kesin iken onlan kullanmamt. Da-
Irak
has, imdi Irak'n sava nlemek umuduyla 2003 ylnn ba
nda bar giriimlerinde bulunduunu biliyoruz.40 Bu hi de
lgnca bir davran deildi.
Hayr, ABD Irak' kitle imha silahlaryla saldr tehdidi y
znden igal etmedi. Ayrca, bu silahlarn varl -yani var
olduu inanc- harekete gemek iin yeterli bir neden olarak
ileri srlemez, aksi halde ABD'nin Rusya, Fransa ve srail'e
de saldrmas gerekirdi.
Saddam Hseyin'in mahkeme salonundaki fil

Ekim 2005'te Saddam Hseyin'in yarglanmasna baland.
1982'de Badat'n kuzeyinde lerin ounlukta olduu Duceyl
kentinde kendisine kar yaplan bir suikast giriiminde korte
jine ate almas zerine 140'tan fazla insann ldrlmesiyle
sulanyordu. Grne gre yalnz bu sutan yarglanmak
tayd. Oysa birka yldr Saddam'n 1988 Mart'nda Halepe
kentinde kimyasal silahlar "kendi halkna" kar kullanm
olduunu duymaktaydk (Aslnda burada Krtler yayordu
ve eer Seminoller Bakan Andrew Jackson'un halk ise bun
lar da Saddam'n ''kendi halk" saylabilirdi.) Bush ynetimi
bunu tekrarlannaktan asla bkmad. En son 21 Ekim'de Be
yaz Saray'n diplomasi temsilcisi Karen Hughes Endonezya'da
Saddam'n ''kendi halkna kar kitle imha silahlar kulland
m" syledi. "Zehirli gaz" kullanarak kendi halkndan yz
binlerce insan ldrmt. Bu sayya yaplan itirazlara Hug
hes "Bu, ABD hkmetinin gemite birok kez dile getirdii
bir rakamdr. Onun Krtlere saldrsndan sonra bu bilgi geni
apta yaylmtr. Sanrm yaklak 300.000'den sz ediliyordu.
Ben de kampanya srasnda her gn bunu dile getirdim. Bu
bilgi Amerika'da ok fazla konuuldu'' diye yantlad. Dileri
daha sonra Halepe'deki kurbanlarn 5.000 civarnda olduu
nu syleyerek Hughes'un yanln dzeltti.41
92 1
(Bu rakam da siyasi nedenlerle abarblm olabilir, zira Ha

lepe saldrsn izleyen alh ay zarfnda l says nde gelen
medya tarafndan "yzlerce" olarak dile getirildi, hatta Irak'la
198l'den 1988'e kadar savaan ran tarafndan bile; daha sonra
bu say "5.000" olarak iirildi.42)
Bu arada, Abraham Lincoln'un Amerikan Sava srasn
da kendi halkiu ldrdn anmsamakta yarar var, hem
de yz binlereesinil Ynetimin Halepe zerinde bu kadar
durmas karsnda, Saddam'n mahkemede bu olayla su
lanmas beklenirdi. Bence, ABD'nin bu konuyu mahkemeye
tamaktan kanmasnn iki nedeni olabilir. Birincisi, bu su
la ilgili kantlar kesin deil; rnein o dnemde Pentagon'un
Halepe'de zehirli gaz kullanann ran olduunu belirten
bir rapor yaynlam olmas.43 kincisi de, ABD'nin Saddam'a
byk apta para ve istihbarat destei vermesinin yan sra,
Irak'n kimyasal ve biyolojik silah retmesi iin malzeme
salamas; Saddam' savunanlarn bu konuyu mahkemede
dile getirmesi sknt yaratabilirdi. ABD mahkemeyi ustalk
la ynlendirerek istenmeyen ifadelerin,
bu arada Saddam'n
1982 katliamyla sulanmasndan hemen sonra, 1983 Aralk

aynda, Irak rejiminin uygulad metotlan ve ran ordulan
na kar kimyasal silahlar kullandm gayet iyi bilen Dile
ri Bakan Donald Rumsfeld'in Ronald Reagan tarafndan iki
lke arasndaki ilikileri glendirmek iin Badat'a gnderil
diinden sz edilmesini engelledi.44 Saddam ve Rumsfeld'in
birbirine yakn davranlann sergileyen fotoraflar ve film
ler mevcut.
Savaf banfbr, iJgal egemenlik

Birleik Devletler Suriye'den Irak'a geldii ileri srlen ya
banc savalan engellemek iin Kuzey Irak'taki Rava ken
tinde bir ileri karakol oluturdu. Amerikallar burada evleri
Irak
arad, kaplan krd, kitlesel tutuklamalar yapt, yollan kesti,

hava hcumlan gerekletirdi ve baka taktiklerle Rawa hal
lan olaanst tedirgin etti. lleri karakolun kumandam Yar
bay Mark Davis 300 fkeli insana hitap etti. Romurdanan in

sanlara "Biz bir yere gitmiyoruz" dedi. "Kimileriniz saldran
helikopterlerden ve sten alan ateten endieleniyorsunuz.
Bunlar barn sesidir."45 Aym samalkla, bunlarn egemen
liin sesi olduunu syleyebilirdi. Qzellikle anayasayla ilgili

bir referandumun yaplmakta olduu gnlerde, Washington
bize Irak'n gemen bir ulus olduu konusunda gvence ver
di, oysa oylama Irakllara gnlk aclanm giderecek gc

salamayacak, yalruzca ABD'nin Halkla ilikiler faaliyeti
yrtmesine hizmet edecek. Oylarn bir Amerikan askeri s
snde sayldn ve referandumun yapld gn Amerikan
sava uaklarnn ve helikopterlerinin Ramadi kentinde yet
mi kiiyi ldrdn de unutmayalm.46
ngilizler de srarla Irak'n egemen bir ulus olduunu sy
lyor. Ksa sre nce gneydeki Basra kentinde yzlerce kii
sokaklara dkld ve banp ararak, yumruklarn salla
yarak ngiliz silahl kuvvetlerinin bir hapishaneyi basp iki
ngiliz askerini serbest brakmasm protesto etti. Irak polisi
sivil giyinmi bu iki ngiliz'i silahlann atelernek (kime ya
da nereye belli deil) ve bomba yerletirmeye almak ya da
arabalarnda patlayc bulundurmak iddiasyla sulayp tu
tuklamt. Bunun zerine ngiliz askerleri ok sayda zrh
l araca binerek hapishane duvarn yktlar ve tutuklulan
serbest braktlar, bu arada bir sava belikopteri de havada
dolanmaktayd.47
Bu olayn sorgulanmas gereken yan u: Sivil giyinmi
ngilizler
(ifadelerden birinde Arap klnda olduklan be
lirtiliyor) iinde patlayc ve silah olan bir araba ile etrafta

dolanyor. . . Bu, koalisyon glerinin bir oranda "isyancla-
94j
ra" kant ile ilgili olarak sk sk tekrarlanan varsaymlan

glendirmiyor mu? Koalisyon gleri Irak'ta kalmak iin bir
gereke olarak isyanclan gstermiyor mu?
AFGANiSTAN
Bana bir kez daha anialir m1s1n1.z

savaf neyin nesiydi?
Afganistan'daki
ABD'nin Irak'la sava iyi bir sonuca vardnda (ya da ks

men iyi. . . veya hi yoktan iyi bir sonuca vardnda. . . ya da
biz burada henz tek para halindeyken ve hala ldrmedi
imiz birtakm Irakllar kalmken buradan cehennem olup
gitmemiz gerekirken) hkmetimizin ve medyann en par
lak zekallar Afganistan'da ne yapacamz konusunda kafa
yormaya baladlar. Grne gre kimse, Afganistan'n ll
Eyll'le ya da terristlerle savamakla hibir ilgisi olmadn,
her eyin petrol boru hatlaryla balantl olduunu ya bile
miyor ya da anmsamyordu (te yandan terrn ounluu
da ABD'nin saldr ve igallerinden kaynaklanmaktayd.)
Bakan Obama 2009 Austos'unda u beyanat yapt:
Savan bizim seimimiz olmadn asla unutmamalyz.
Bu savaa gerek de yoktu. Amerika'ya ll Eyll'de sald
ranlar bunu yeniden yapmay planlyorlar. Eer kontrol
alhna alnamazsa Talihan saldnlan el Kaide'nin daha
fazla Amerikaly ldrme komplolan iin ok daha elve
rili bir ortam hazrlayacakhr.1
Birleik Devletler'in ve onun NATO cephesinin, ll Eyll 2001
olaylaryla balantsn hi kimsenin saptamam olduu on
96 1
binlerce insan Afganistan'da ldrm olmasnn hi nemi

yoktu.
200l'de "Amerika'ya saldn planlanrun" Afganistan'dan ok
Almanya, spanya ve ABD'de uygulanm olmasnn hi nemi
yoktu. Birleik Devletler neden bu lkelere saldrmamt?
Aslnda gerekli olan uak biletleri almak ve Birleik
Devletler'de uu kurslarna katlmak myd? inde iskem
leler bulunan bir oda m? "ok daha elverili bir ortam" ne
demekti? skemleleri olan daha byk bir oda m? Belki de
bir karatahta? Birleik Devletler'e saldrmaya niyetlenen ter
ristler hemen her yerde bir araya gelebilirlerdi.
Birleik Devletleri Afganistan'a eken tek "gereksinim",
Orta Asya'da Hazar Denizi'nin yan bandaki bu topraklar
da bir askeri varlk oluturmak (bu yrenin dnyann bilinen
ikinci byk petrol ve doal gaz yataklarna sahip olduu
saptanmt) ve burada Afganistan'n iinden geen petrol ve
doal gaz boru hatlar demekti.
Afganistan Gney Asya'nn byk bir ksmn besieyecek
petrol ve doal gaz boru hatlar iin ok uygun bir konumda
dr; bu hatlar henz Washington'un yanda olmayan ran ve
Rusya'y devre d brakabilir. Yeter ki Talihan boru hatlarna
saldr dzenlemesin. ABD Gney ve Orta Asya Meseleleri
Devlet Bakan Yardmcs Richard Boucher, 2007'de "Hedefle
rimizden biri Afganistan'da dzeni salayp, burasnn G
ney ve Orta Asya arasnda bir geit ve merkez oluturarak
enerjinin gneye akmasn gerekletirmektir" diyordu. 2
1980'lerden bu yana blgede eitli boru hatlar planlan
m, fakat bunlar askeri, maddi ya da siyasi sorunlar yzn
den ertelenmiti. rnein TAPI diye anlan (Trkmenistan
Afganistan-Pakistan-Hindistan)
boru
hatt
Pakistan
ve
Hindistan'a ran'dan gaz tayacak rakip bir boru hattn

engellemek hevesindeki Washington tarafndan byk ap-
Afganistan
ta desteklenmiti. TAPI'nin gemii 1990'larn sonuna kadar
uzanr. O dnemde Talihan hkmeti merkezi Kaliforniya'da
bulunan Unocal irketi ile grmeler yapt. Bu grmeler
Clinton ynetiminin tmyle bilgisi dahilinde yaplm ve
Talihan tabannn ar basksna karn srdrlmt. Hat
ta Talihan yetkilileri bu grmeler iin Birleik Devletler'e
geldiler.3 Unocal temsilcisi John Maresca, 12 ubat 1998'de
Kongre'nin Asya ve Pasifik Komitesi nnde ifade verirken
boru hatt projesinin nemini belirtti ve Talihan'la anlama
nn giderek artan zorluklarndan sz etti:
Blgenin toplam petrol yataklan rahata 60 milyar varili
aabilir. Baz tahminler 200 milyon varile kadar ulayor. . .
Bandan beri, Afganistan'n iinden gemesini nerdii
miz boru hattnn yaplabilmesi iin hkmetlerin, lider
lerin ve irketimizin gvenini kazanm bir ynetimin
baa gelmesi gerektiini belirttik.
Bu grmeler 2001 Temmuz'unda kesilince Bush yneti
mi Taliban', hkmet Amerikallarn isteklerini karlamaz
sa askeri meyyideler uygulamakla tehdit etti. Ertesi ay g
rmeler tamamen sona erdi; bu, ll Eyll'den bir ay nceydi.
Birleik Devletler Hazar Denizi ve Basra Krfezi'ndeki pet
rol ve doal gaz blgeleri konusunu gerekten ciddiye almak
tayd. 1990-91'deki Krfez Sava srasnda ABD Suudi Arabis
tan, Kuveyt, Bahreyn, Katar, Umman, Afganistan, Pakistan,
zbekistan, Tacikistan, Krgzistan ve Kazakistan'da askeri
sler oluturmay baard.
Talihan'la sava, Afganistan'daki herkesi ldrmeden "ka
zanlamaz". Birleik Devletler boru hatt gvenlii konusu
yeniden Talihan'la grebilir, sonra da kp "zafer"den sz
edebilir. Barak Obama nnden akan metne bakarak etkili bir
98 1
zafer nutku atabilir. Bu nutuk, "bamszlk" ve "demokrasi"

szcklerini ierebilir ama "boru hattndan" sz etmez.
Almanya'nin ne ilgisi var

Almanya'nn bakan Horst Koehler 2010 Haziran'nda istifa
etti, nk hkmet yetkililerinin sylememesi gereken bir
ey sylemiti. Almanlarm Afganistan'da ekonomik neden
lerle savatn sylemiti. Demokrasiden hi sz etmemiti.
Bamszlktan da. yilerin Ktlerle Sava hakknda tek ke
lime sylememiti. "Terrizm" szc hi gememiti. Tann
szc de. Afganistan'daki Alman kuvvetlerine yapt bir
ziyarette, Almanya gibi ihracata ve serbest ticarete dayanan
bir lkenin askeri g kullanmaya hazrr olmas gerektii
ni belirtmiti. lke, demiti, "karlanmz, rnein serbest
ticaret yollann korumak ve ticaretimizi, i olanaklarn ve
kazancmz olumsuz etkileyecek olan blgesel istikrarszl
engellemek zorundadrr."
Almanya'daki Sol Parti'nin bakan, "Koehler bandan beri
ortada olan bir eyi aka dile getirdi" dedi. "Alman askerleri
byk ekonomik evrelerin ihracattaki karlann korumak
uruna Afganistan'da yaamlarn tehlikeye atmaktalar."4
Muhalefetteki dier politikaclar Koehler'den sylediklerini
geri almasn istediler ve onu kamunun yurtdndaki askeri
misyonlara gveni sarsmakla suladlar.5
T.S. Eliot'un nl gr gibi: "nsan geree fazla taham
ml edemez."
Afganistan efsaneleri
4 Temmuz 2009'da Senatr Patrick Leahy, yirmi yl nce Sov
yet glerinin Afganistan' terk etmek zorunda kalmalarnn
aksine, ABD glerinin orada baarl olaca umudunu ta
dn aklad. Vermont'un Demokrat yesi yle konutu:
Afganistan
Ruslar, hak ettikleri gibi, oradan kamak zorunda kald.
Onlarn kamak zorunda kalmalanna katkda bulunduk.
Ama onlar lkeyi fethetmek iin gelmilerdi. Biz niyeti
mizi aka anlattk ve Afganistan'da konutuum herkes
de ayn duygulara sahip: bizim onlara yardm amacyla
geldiimizi ve tekrar gideceimizi biliyorlar. Buradan gi
deceimizi apak anlattk. lke tekrar kendilerine geri
verilecek. Eskiden hatal davrananlar, burasru fethetmek
iin gelenlerdi.6
Leahy uzun yllardrr d politika konularyla ilgilenen bir
liberaldir, insan haklar ihlali suunu ileyen yabanc askeri
birimlere ABD'nin uyuturucuya kar savata yardm etme
mesi gerektiini savunur, terrist olduundan kukulanlan
iilerin insani ve yasal haklarndan yoksun brraklmasna
iddetle kar kar. Gene de saysz gen Amerikaly kor
kun bir ekilde lmeye ya da sakat kalmaya gndermekten
ekinmemitir. Hem de ne iin? Konumasnda yer alan her
husus bir yanlgdan ibaretti.
Ruslar Afganistan' fethetmeye gitmemilerdi. Sovyet
ler Birlii altm yldan fazladrr bu lkenin komusuydu
ve hibir saldrda bulunmamt. Ancak Birleik Devletler
Afganistan'da Moskova yanls bir hkmeti devirip askeri
bir anti-komnist ynetim oluturmak iin mdahalede bu
lunduunda Ruslar ABD'nin destekledii Mslman mca
hitlerle savamak iin burasru igal etti; ABD de Kanada ya
da Meksika'da komnist bir hkmet kurulmasn engelle
mek iin ayn eyi yapard.
ABD'nin buray terk etmesine gelince. . . Bu, gerekleince
ye kadar, tamamen anlamsz bir propagandadrr... Gney Kore
halkna sorun -elli alt yldrr Amerika'nn \gali sryor; Ja
pon halkna sorun- altm drt yldrr igal altndalar. Ruslarn

100
oradan kamak zorunda kaldn sylemek de doru deil.

Bu esasnda Rusya bakan Mikhail Gorbaov'un kararyd ve
askeri olmaktan ok politik bir karard. Gorbaov'un en b
yk hayali Sovyetler Birlii'ni Bat Avrupa tipi bir sosyal de
mokrasiye dntrmekti ve btn kalbiyle, hemen hepsi So
uk Sava'n komnist kart olan, Sovyetlerin Afganistan'a
mdahalesine kar kan Avrupal liderlerin onayn almay
istiyordu.
te yandan, Birleik Devletler'in Afganistan'da insanlara
yardm etmek iin bulunduunu iddia etmek de, otuz yldan
uzun sre boyunca Afgan halknn ne byk aclar ektii
dnldnde hayli zordur.
Bitmeyen mcadele
Birleik Devletler ve tamamen ona bal olan NATO srekli
olarak Afganistan'a bomba yadryor ve terristleri ldr
yor (ya da "terrist olarak tanmlanan sivilleri, kadnlar ve
ocuklar). Bunu sk sk yapyorlar, hedefleri ise hava saldr
larna kar tamamen savunmasz olan insanlar.
ABD/NATO szcleri bize dmann kasten sivilleri ne
srerek yabanc glere kar bir tepki oluturmak istedii
iin bu talihsiz kazalarn olduunu sylyor. Zaman zaman
dmann kurbanlarla ayn binada bulunup onlar "canl
kalkan" olarak kullandklar ileri srlyor.7 Bundan, d
mann bir ekilde bombalar dmeden nce hangi binann
bombalanacan rendii sonucu kyor. Ya da oras nor
mal sivillerin yaad bir yer ve binann bombalanacan
renince dman kendi adamlarndan bazlarn oraya ko
turup sivillerle birlikte lmesini salyor. Ya da, daha byk
bir olaslkla, dman bombardman nceden haber almyor
ama siviller her zaman orada bulunmak durumunda, yani
orada yayorlar; dmanlarn karlar ve ocuklar olabilirler.
Afganistan
Bu dmann eytani zekasnn ya da zekice eytanlnn bir

yok mu?
Batl yetkililer bize dmann kasten sivil blgelere sal
drdn, hatta sradan Afganllarla uluslararas gler ara
snda bir ate hatt oluturmay umduunu da sylyorlar.8
Muhtemelen isyanclar yaknlardaki Batl askeri tesisiere ve
snr
biriikiere saldrmaktalar. Burada u soru ortaya kyor: Bat

l gler neden tesislerini ve/veya birliklerini sivil blgelerin
yaknna konulandrarak sivilleri tehlikeye atyorlar?
ABD/NATO askeri !iderleri, Batl glerle Talihan'n yol
at kayplan kyaslamann byk hakszlk olduunu,
nk sava yznden meydana gelen tesadfi lmler

le militanlarn masum insanlar kasten ldrmesi arasnda
son derece byk bir ahlaki fark olduunu ileri sryorlar.
NATO'nun Uluslararas Gvenlik Yardm Gc'nn szcs
Binba John Thomas "Hibir (Batl) asker sabah herhangi bir
Afgan vatandan ldrmek amacyla uyanmaz" diyor. "By
le bir ey istemeden olursa bundan son derece byk znt
duyulur."9 Ne kadar rahatlatc bir ifade, deil mi? Akl ban
da, hassas bir insan bizim ne kadar iyi insanlar olduumuzu
grmezlikten gelebilir mi?
Vietnam'dan Irak'a kadar tm bombardmanlarda Was
hington kamuoyuna sivillerin yanllkla ldrldn ve
bundan son derece "zgn" olduunu syleyip durdu. Oysa
kalkp nfusun youn olduu blgeleri bombalar ve sonra
orada "istenmeyen" lmler olduunu renirseniz; ertesi
gn yeniden bombardman yapar ve "istemeden" lniere
neden olduunuzu renirseniz; bir sonraki gn tekrar bom
balar atp bu lmlere "istemeden yol atnz" sylemeye
hakknz olur mu?
1999'da Srbistan'da yetmi sekiz gn sren bombardman
srasnda ok sayda sivil ld. Belgrad'da siyasi partilerin bu-
1 01

102 1
lunduu bir yap, televizyon binas, radyo istasyonlar, yz

zel irket ve ok daha fazlas bombalardan nasibini ald.
NATO yetkilileri kayplar aklad: "Tahmini kayplar 5 0 ila
100 hkmet/parti grevlisi. sterneden ldrlen sivillerin
tahmini says: 25 0. Bu sivillerin yaad apartmanlar pat
lamann yer ald blgede."10 Yetkililer yaknlardaki apart
manlarda yaayan yaklak 25 0 sivilin bombardmanda l
dnn, ayrca herhangi bir suu bulunmayan yaklak 100
hkmet ve siyasi parti grevlisinin hayatn kaybettiinin
sanldn sylyorlard. yleyse elimizde ne var? Birbirle
rine "Biz A plann uyguladk ve B plannn gerekletiini
dnyoruz. Ama eer gerekten B plan gereklemise
nceden bunun istemeden olduunu syleyecek ve daha sonra
da bunda srar edeceiz" diyen insanlar yetitirmiiz.
Aslnda durum bundan da beterdi. Baka yerlerde de be
lirttiim gibi, NATO yetkilileri tarafndan itiraf edildii ze
re, Srbistan'n bombalanmasndaki esas ama, halkn Slobo
dan Milosevic hkmetine verdii destei yok etmekti.U Bu,
gerekte, FBI, CIA ve Birlemi Milletler tarafndan kullan
lan, "terrizmin" klasik bir tanm, sivil hkmeti belli poli
tikalarn deitirmeye zorlamak iin halka iddet uygulama
ya da byle bir tehdit oluturma yntemiydi.
Kad1nlar: son byGk fans

ok sayda Amerikal ABD'nin Afganistan' igaline gereke
olarak bu zor durumdaki lkede kadnlara uygulanan ac
masz baskdan sz ediyor ve Birleik Devletler'in bu zaval
l kadnlarn son ans olduunu ileri sryor. Buna karn,
198 0'lerde ABD buradaki laik ve nispeten ilerici Afgan hk
metinin yklnasnda nemli bir rol oynad. Ama, kadnlara
mevcut hkmetin saladndan ve belki de imdiye kadar
geerli olandan ok daha fazla bamszlk salamaya al-
Afganistan
makt. te 1986'da yaynlanan, Afganistan konulu bir ABD

Ordu blteninden [Moskova yanls] Afgan hkmetinin ka
dnlarla ilgili politikasndan sz eden baz alntlar: "E se
erken tmyle bamsz olmak ve asgari evlenme yann
kadnlarda 16, erkeklerde 18 olmas; evlilie zorlanmann
yasaklanmas; (Kadnlarn) eve kapatlmasnn engellenerek
sosyal yaamda yer almas; zellikle kadnlarda okuma yaz
ma orannn ykseltilmesi; kz ve erkek ocuklarn ayn s
nfta eitilmesi; cinsiyet ayrm gzetilmemesi ve kadnlarn
siyasette daha fazla rol almasnn salanmas."u
Bu hkmetin alaa edilmesi, lkede ar slamc bir re
jimin kurulmasna ve iktidarn bir avu korkun Talihan'in
eline gemesine yol at. Peki, sonsuz bir irfana sahip Birleik
Devletler neden byle bir yol seti? nk Afgan hkmeti
Sovyetler Birlii'nin mttefikiydi ve Washington Ruslan as
keri bir bataa ekmek istiyordu. Mganistan'daki kadnlar
onlara tm insan haklarn salama kampanyasnn nasl bir
sonuca ulaacan asla bilemeyeceklerdi ama kimileri bunun
harika bir Souk Sava zaferi iin denecek ufak bir bedel
olduunu ileri srmekteydiler.
5
Kitl
iRAN
Niyetli Canavlll': Mahut lhmeclinejacl
ran Cumhurbakan Mahmut Ahmedinejad, Amerikan

ynetiminin imparatorluun masrafl ve su gtrr dav
ranlarn hakl gstermek amacyla Kongre'yi, Amerikan
halknn ve dnyann yreine korku salmak iin yarath
dman hayaline ok uygun bir kiidir. Bizlere srekli olarak
Ahmedinejad'n "srail'i haritadan silmek" niyetinde olduu
nu syledigi, Soyknm'n asla gereklemediini iddia ettii;
ran'da "Soyknm' Tanmayanlar" toplants dzenledii ve
hkmetinin Nazi rejimindeki gibi Yahudilerin sar rozet
takmasn ngren bir yasay kabul ettii anlahld. Bunun
yan sra, srail'e kar kullanmak zere nkleer bombalar
yapmaktayd. Hangi drst insan byle bir adamdan kork
maz ki?
Buna karn, Souk Sava sresince ve o tarihten bu yana
Washington tarafndan daha da abartlan kt niyetli cana
varlarla ilgili gerekler gibi Ahmedinehad'la ilgili gerek de
biraz daha karmaktr. Farsa bilen kiilere gre, ranl lider
hibir zaman "srail'i haritadan silecegini" sylememitir.
Bunu dile getirdii iddia edilen 29 Ekim 200S'te yaptg bir
konumada "harita" kelimesi yer almaz. ada Ortadou
ve Gney Asya Tarihi profesr }uan Cole'un evirisine gre,
Ahmedinejad yle diyordu: "Kuds' igal eden rejim tari
hin sayfalarmdan silinmelidir." Cole "Bu szler herhangi bir
106 1
ask eri ha rek at ya da birilerini ld rmeyi ima etmiyor" diyor

ve bu da bir t ehdituns uru ta myor.1
2006 Ara lk a yndak i topla ntda Ahmedineja d u a kla
ma da bulundu: "Siyonis t rejim Sovyetler Birlii gibik sa s
rede orta da nka lka cak ve insa nlk ba ms zla ka vua cak . "2
Ada mn s ra il' e herha ngi bir sa ldr . a rs nda bulunma d
a pa k orta da , zira Sovyetler Bir lii' nin da lmas ba r bir
orta mda gerek let i.
Soyk rm
s ylentis ine
gel ince. . .
Ben
imdiye ka da r
Ahmedineja d' m a znda n bizim Soyk rm diye ta nmla d

m z olayn as la gerek lemediine ina nd n belirten bir
s z kt n ne duydum, ne de ok udum. As lna bak lrsa
"Soyk rm' Ta nmaya nla r"' a rasn da
gerek ten Soykrm'
yadsyan
eveleyip geveleyen. . .
birine ras tla mak gerek ten zor.
(Evet, a ra da birka rnza byle birka k ka bilir.)

ra n cumhurba ka n Avrupa 'da gerek leen bir Soyk rm
s onucun da Ya hudil erin A vrupa yerin eOta dou'da b ir devl et
oluturduk la rnda n s z ediyor. Alma nla rn iledii bir s u
un bedelini nedenF ilist inli ler dyor? diy es oruyor. Ayrca ,
ya za r Primo L evi gibi Soyk rm'da n sa ka la nla rn ve eitli
eilimdek i politika cla rn Soyk rm'da len Ya hudiler le ilgili
verdik leri raka mn -6 milyon- gerek olup olma dm s or
guluyor. ( BirinciD nya Sa va ' nda ya a nd ileris r len ve
s onra gerek d olduu a nla la n va het, ka munun uzun
s reSoyk rm iddia la rna k uk u ile bak mas na yola t.)
24 Ocak 2007 'de Ahm edineja d C olumbia nivers ites i'nde
ylek onutu: " BenSoyk rm'n as la ya a nma dns ylemi
yorum. Bura da byle bir iddia da bulunmuyorum. " Bus zler
bu k onunun ka pa nmas n sa la ma lyd a ma yle olma d.
k i g n s onra , 26 Eyl l'de, Ahmedineja d'n k onuma c ola
rak da vet edil mes ine ceza ola rak "C olumbia nivers ites i'ne
F edera l ya rdm ya da a nla ma la r yasak laya n" bir yasa ta-
ira n
l o7
sars (H.R. 3675) Kongre'ye sunuldu. (Kongre yelerinin

konuma zgrlne olan sevgisi takdire ayan deil mi?)
Tasarnn ilk "gerekesi" olarak "ran Cumhurbakan Mah
mut Ahmedinejad'n Birleik Devletler'in nemli bir mtte
fiki olan srail devletinin yklnas arsnda bulunduu"
belirtiliyordu. Ayn gn televizyon gldr ustas Jay Leno
byk bir keyifle "grg tanklarnn anlattklarna karn"
Ahmedinejad'n Soykrm' yadsmasyla alay etti.
Tahran'daki toplantda (Soykrm'm Gzden Geirilme
si: Global Gr) Siyonizm'e Kar Yahudiler Birlii'nden en
az ikisinin halarn olduu alt yenin de hazr bulunduu,
eitli grlere sahip kiilerden bir platform oluturuldu.
Hahamlardan biri olan ve Londra'dan gelen Ahron Cohen,
"Hi kukusuz kinci Dnya Sava srasnda Yahudi halkna
kar Nazi Almanya's tarafndan korkun ve felaket bir poli
tika ve soykrm uygulanmtr" diye konutu. Ayn zaman
da, "Siyonistlerin kendi yasad felsefe ve amalarn daha
ileri gtrmek iin Soykrm konusunu ne karttklarn"
syleyerek Yahudi kurban olarak verilen 6 milyon rakamnn
kesin olmadn da belirtti. teki halarn Moshe Davis Weiss
delegelere hitaben yapt konumada "Biz Yahudilerin kin
ci Dnya Sava'nda ldrldn yadsmyoruz, ama Siyo
nistler ldrlenlerin saysn abartyor. Soykrm dman
Iarna (Filistinlilere) uyguladklar basknn gerekesi olarak
kullanyorlar" dedi. Bu grup srail'in oluturulmasna kar
kyor, bunun Mesih'in dnne kadar bir Yahudi devleti
nin var olmayacayla ilgili Yahudilerin dinsel yasalarna ay
kr olduunu savunuyor.4
Bir baka konumac, Kanada'daki Aziz Francis Xavier

niversitesi'nde siyasal bilimler profesr Shiraz Dossa idi. ,
Toplantdan sonraki bir rportajda kendisini anti-emperyalist
ve Noam Chomsky hayran olarak tanmlad ve "Bu toplant-
osl
ya Alman-Yahudi alannda uzman bir bilim insan olduum

ve Soykrm zerinde almalar yaptm iin anldm. . .
Soyknm' yad.smakla hibir ilgim yok" dedi. Konumas "te
rrizm ve Soykrm'n bundaki rol" zerineydi. "Toplantda
dier katlmclar kendi grlerini akladlar ama Soykrm'
yadsmak benim grm deildir. . . Kimse herhangi bir bas
k grmedi ve herkes farkl grleri dile getirdi."5 Aka g
rlyor ki Beyaz Saray'n "tm uygar dnyaya bir hakaret"6

olarak nitelendirdii konferans, Soykrm'n asla yaanmad
n iddia eden insanlardan oluan bir forum deildi.
San rozet konusuna gelince. . . Bu nde gelen tutucu bir
ranl-Amerikal olan Emir Tahiri'nin uydurduu bir yalan
d. Bat medyasnda Ahmedinejad'n szlerinin arptld
ve onun kutsal ve nezih olan her eye kar bir tehdit olu
turduu iddias ile ilgili ok sayda rnek var. Siyasal bi
limler profesr Virginia Tilley bunu ok iyi dile getiriyor:
"Ahmedinejad neden sistemli olarak yanl tantlyor ve iblis
gibi gsteriliyor? Bunu sormamza gerek var m? Eer dn
ya ran'n srail'e saldrmaya hazrlandna inanrsa ABD ya
da srail daha nce davranp ran'a saldrmaya hak kazanr.
Gndemde bulunan, Ahmedinejad'n beyanlarn karalama
kampanyas, bir baka yalanla destekleniyor: ran'n (var ol
mayan) nkleer silah program ile."7
Time dergisi 2006 ylnn son saysnda her zamanki gibi

"Yln Adam" semek yerine Internet kullancs olan "Sizi"
seti. Yaz leri Mdr Richard Stengel, bir kii seilecek
olsa bunun muhtemelen Mahmut Ahmedinejad olacan, bu
yzden "onu semenin uygun dmeyeceini" syledi.8 Daha
nceki yllarda
Time'n "Yln Adam" olarak setikleri arasn
da Joseph Stalin ve Adolf Hitler bulunuyordu.

Son bir ey: Ahmedinejad belirtildii gibi Yahudi dman
bir
canavr ise, neden ran, lkesinde saylan 30.000'i buldu-
ira n
u tahmin edilen Yahudilerin hepsini ldrmyor ya da esir

kamplarna tkmyor? ranl Yahudilerin parlamentoda tem
silcileri var ve yllardr srail'e g etmekte zgr olmalarna
karn bunu yapmamay setiler.
Ba,anl olnak l!ln sailyet gerekir ve saiiylniJ

gilti davramnaz lta,anl olursunuz (kadi Holly
wood gerei)
Birka ay nce Amerikan halkna rehineler karlnda
silah ticareti yapmayacan syledim. Kalbirn ve iyi ni
yetim bana bunun hala geerli olduunu sylyor ama
gerekler ve kantlar bunun tersini ortaya koyuyor. (Ba
kan Ronald Reagan, 19879)
23 Nisan 2012'de Washington DC'deki Soyknm Ant
nnde konuurken Bakan Barack Obama, hazr bulunanla
ra, bakan olarak "Vaheti engellemek ve soniandrmak iin
. . . elimden geleni yaptm" dedi. Gerekler ve kantlar ona bu
szlerin doru olmadn gsteriyor mu?
Grelim bakalm. . . Bakan Obama'nn emrindeki Ameri
kan gleri Irak'ta eitli vahi uygulamalarda bulundular.
Obama'ya bal Amerikan birlikleri Afganistan'da birok
vahete imza attlar. Obama'nn emrindeki Amerikan gleri
Pakistan'da eitli vahi davranlarda bulundular. Obama'nn
emrindeki Amerikan/NATO gleri Libya'da saysz vahet
uyguladlar. Somali ve Yemen'de insanlarn ve evlerin zeri
ne yzlerce (belki de artk binlerce) Amerikan hava saldr
lar yapld (sonuncusunda buna Amerikan vatandalar da
dahildi.) Bu kurbanlarn dostlar ve aileleri sevdiklerinin l
drlmesini ve evlerinin balarna yklmasn vahet olarak
nitelendirmez mi?
109
110

Ronald Reagan bu szleri Alzheimer olmadan nce syle
miti. Barack Obama'run mazereti ne olabilir?

Daha sonra Bakan konumasn aym havada srdrd:
"Elimizde pek ok ara var. . . ve son yldr bu aralan kul
lanarak saysz hayat kurtardmza inanyorum, kurtard
mz biliyorum." Obama bu sayya, Birleik Devletler'in NATO
ile birlikte yedi ay sresince her gn bombalanan Libya'nn
da dahil olduunu syledi. Yeni oluturulan NATO yanls
Libya hkmetinden bombardmanda ka kiinin ldn
ya da evlere ve altyapya ne kadar zarar verildiini asla re
nemeyebiliriz. Oysa Birleik Devletler bakan Soykrm Ant
nndeki izleyicisine "Bugn Libya halk geleceine doru
ilediyor ve dnya yaamlarn kurtardmz masumlada gu
rur duyabi" gvencesini verdi.
Dit bir insann yapt ii daha yaparken yadsmasna ola
nak tanyan bir bulutur.
Bay Obama konumasn u dokunakl szlerle bitirdi:
"nsanln .sonu gelmez zulm kapasitesi karsnda elleri
mizi aresizlik iinde havaya kaldrarak kadere boyun emek
eilimi duyabiliriz. Bazen elimizden hibir ey gelmeP.iine
inanmak ekici gelebilir." Oysa Barack Obama bundan kuku
duyan biri deil. nsanln bitip tkenmez zulm yeteneine
kar bir eyler yapabileceini biliyor. Buna katkda bulunabi
lir. Hem de fazlasyla. Gene de, eminim, birka istisna dn
da, Soykn m Ant nnde onu dinleyenler b u adamn Nobel
Bar dl'n gerekten hak ettiinden emin oldular.
Gelecekte Amerikan tarih kitaplar Bakan'n szlerinin
gerei yansttn, amalarmda samimi olduunu yazabi
lider, zira konumas hakikaten okul kitaplarna girecek ni
telikteydi.
i ran
israiiA111erikan-iran Soyk1n111'1Nobel lan, dl

111askarall1
Artk herkes biliyor. 2005'te Mahmut Ahmedinejad "srail'i
haritadan silmek" iin zor kullanaca tehdidinde bulundu.
Bunun herhangi bir ekilde dorulanmadan her trl medya
da, dnyann her tarafmda ka kez tekrarlandn kim saya
bilir? Eer Lexis-Nexis arama motorunda son yedi yl iinde
"ran ile srail" ve "haritadan silme" szcklerini yazarak bir
aratrma yapacak olursanz u mesaj grntlenir: "Bu ara
trma kesintiye urad nk burada 3.000'i akn sonu elde
edilecek."
Son olarak, 19 Nisan 2012'de radyo ve televizyondan e
zamanl yaynlanan Democracy Now! Programnda aadaki
diyalog yer ald:
st dzey bir srail yetkilisi, ran Cumhurbakan Mahmut
Ahmedinejad'n ran'n srail'i "haritadan silmek istedii
ni" asla sylememi olduunu dorulad. Bu yanl evril
mi beyanat Ahmedinejad'a atfediliyor ve ABD yetkilileri

ve srail hkmeti tarafndan ran'a askeri harekat ve kst
lamalan geerli klmak iin srekli tekrarlanyordu. Oysa,
El Cezire televizyonunda Teymoor Nabili ile konuan srail
Babakan Yardmcs Dan Meridor Ahmedinejad'n szleri

nin yanl yanshldru kabullendi.
TEYMOOR NABILI: Bilindii zere, Ahmedinejad srail'i
yok etmek niyetinde olduunu sylemedi. Aynca ran'n
srail'i yok etme gibi bir politika gttn de syleme
di. Ahmedinejad'n konumu ve ran'n tutumu her zaman
ayn oldu ve bunu hep aka ortaya koydular; Ahmedi
nejad srail'i eletirirken defalarca srail'e saldrmak iin
hibir planlan bulunmadn syledi. . .
DAN
MERIDOR:
Msaadenizle buna
kahlmad-
111
112 1

m belirteyim. Siz Ahmedinejad'tan sz ediyorsunuz.
Ben Humeyni'den, Ahmedinejad'tan, Rafsancani'den
amkani'den sz ediyorum. Ben bu insaniann isimleri
ni veriyorum. Bunlann hepsi temelde ideolojik ve dinsel
olarak srail'in anormal bir oluum olduunu ve ayak
ta kalamayacan beyan ettiler. "Onu silip sprece
iz" demediler, haklsnz. Ama yalnzca iki hafta nce
"Ayakta kalamaz, o alnmas gereken bir kanser tm
r" dendi.
TEYMOOR NABILI: Neyse, hi deilse silip sprecekle
rini sylemediklerini kabul etmenize sevindim.
Bylece konu kapand. Deil mi? Tabii ki hayr. Fox News,

NPR, CNN, NBC ve benzerleri Ahmedinejad'n srail'i zor
kullanmak ve "haritadan silmek" ile tehdit ettii iddiasn
srdrecekler. sraillilerin Katili Ahmedinejad. Ayrca, gere
e dayanmadn grdmz Soykrm nkarcs.
imdi de, Dan Meridor'un beyanndan yaklak be gn son
ra, Soykrm'dan sa kurtuluunu kullanarak kariyer yap
m, basit ve gerici bir kii olan Elie Wiesel'in Soykrm Ant
nnde Bakan Obama'y krsye hangi szlerle ardna
kulak verelim:
Nasl oluyor da bir numaral Soyknm inkarcs Ahmedi
nejad hala bakanln srdrebiliyor? Nkleer silah kul
lanma tehdidinde bulunan; Yahudi devletini yok etmek
iin nkleer silah kullanacan syleyen kii o. Bunu hala
gremiyor muyuz? Grmemiz gerek. eytan g kazand
nda neredeyse ok ge kahnm olacan bilmeliyiz.
Doal olarak, "nkleer silahlar" eski sylencelere bir ye
nisini ekliyor.
Iran
Wiesel de, Obama gibi, Nobel Ban dl kazanm olan

lardan. Henry Kissinger ve Menahim Begin gibi. Ve dier sa
va a olanlar gibi. 1950 ve 1960'larda harika politik arklar
beslemi Tom Lehrer, bir keresinde "Henry Kissinger'e Nobel
Bar dl verilince siyasal mizah demode oldu" dedi. Bu
dln antsal samal ne zaman sona erecek?
4 Mart 2002'de Amerikan srail Halkla likiler Komitesi
(AIPAC) nnde konuan Obama'run szleri kayda gemeli:

"e, hepimizin bildii basit bir gerekle balayalm: Hibir s
rail hkmeti, Soykrm' reddeden, srail'i haritadan silmekle
tehdit eden, kendilerini srail'i yok etmeye adam terristlere
kucak aan bir rejiminin elinde bir nkleer silah bulunmasn
hogryle karlayamaz."10
ilnl 1 tehdit savunnak

Hepimizin bildii gibi, Birleik Devletler ve srail ran'n
nkleer silahiara sahip olmasn dnmek bile istemezler.
"Ortadou'da nkleer gce tek bana sahip olmak" srail'in
elindeki en byk kozdur. Oysa gerek ve propagandadan
uzak bir dnyada, srail ran'dan gelecek nkleer silahlarla
donatlm bir saldrdan hakikaten korkmakta mdr? Unut
tunuzsa hatrlatalm. . .
2007 ylnda bir gizli oturumda srail Dileri Bakan Tzi
pi Livni, kendi kansna gre "ran'n nkleer silahlarnn
srail iin gerek bir tehdit oluturmadn" syledi. "Ayn
zamanda (srail) Babakan Ehud Olmert'in ran bombalarn
dan abartl bir biimde sz etmesini eletirerek onun kamu
nun en temel korkularyla oynayarak halk ayaklandrmaya
altn ileri srd."11
2009'da "Washington'da bir st dzey srail yetkilisi,
ran'n bir misilierne durumunda (srail'e kar) bir saldnda
fze kullanmasnn beklenmediini" ak.ladP
113
114
Emperyalizmin En lmcl Silaf Demokrasi Yalan

10 Ocak 2010'da Sunday Times sava kahraman, srail'in
savunma rgtnn temel ta ve srail'in Atom Enerjisi

Komisyonu'nun eski genel mdr Tugeneral Uzi Elian'n
"ran'n nkleer silah retmesinin muhtemelen yedi yl ala
cana inandn'' yazd.
2012 0cak aynda ABD Savunma Bakan Leon Panetta te
levizyonda "Onlar (ran) bir nkleer silah retmeye alyor
lar m? Hayr, ama bir nkleer kapasite gelitirmeye altk
larn biliyoruz" diye konutu.B
Bir hafta sonra New York Times'da (15 Ocak) "nde gelen
srail istihbarat uzmannn -Mossad bakan Tamir Par
do, eski Mossad bakan Efraim Halevy ve eski genel kur
may bakan Dan Halutz- nkleer gce sahip bir ran'n s
rail iin hayati bir tehdit oluturmadn beyan ettiklerini"
okuduk.
Birka gn sonra srail Savunma Bakan Ehud Barak, srail
Ordu Radyosu'ndaki bir rportajda (19 Ocak) yle konutu:
SORU: srail ran'n elindeki nkleer gc kitle imha si
lahlanna dntrmeye henz karar vermedii dnce
sinde mi?
BARAK: nsanlar ran'n
. o .
mmkn olduu kadar ksa
srede nkleer silahiara sahip olup bunlan ilevsel hale

getirmek amacyla
o o o
kontrol (inceleme) rejiminin dna
kma niyetinde olup olmadn sorguluyor. Grne

baklrsa durum byle deil.
Son olarak, elimizde ABD Ulusal !stihbarat Mdr James
Clapper'in Kongre'ye sunduu u rapor var: "Bununla bera
ber, ran'n zaman iinde nkleer silah retmeye karar verip
vermeyeceini bilmiyoruz. . . . [ranllar] sava bal ret
mek iin gerekli olan baz eylere henz girimediler."14
Iran
115
Yukandaki gibi itiraflar -bakalar da var- Amerika'daki

kitlesel medyada balklara kmad; aksine, stnkr dei
niidi ve bazen de tamamen arptld. Kamu Yayn Sistemin
de (PBS Haber Saati, 9 Ocak), Amerikal liberallerin bayld,
ticari olmayan bu kanalda, Panetti'nin yukardaki alnts,
"te yandan onlarn bir nkleer g gelitirmeye altklan
n biliyoruz ve bizi endielendiren de bu" eklinde yaynlan
d. Daha nceki, "Bir nkleer silah gelitirmeye alyorlar
m? Hayr. . ." szleri tamamen karlmt.15
Temmuz 2007'de Playboy dergisi srail'in nde gelen askeri
tarihilerinden Martin van Creveld ile yaplan bir rportaja
yer verdi.
PLAYBOY: Dnya nkleer bir ran'la beraber yaayabilir
mi?
VAN CREVELD: ABD nkleer bir Sovyetler Birlii ve
nkleer bir in'le beraber yaad, nkleer bir ran'la ne
den yaamasn? Ben ABD'nin gemite nkleer salgnyla
nasl baa ktn arabrdm. Bir lkede nkleer salgn
ba gsterdii an ABD o lkenin ok tehlikeli olduunu
ve nkleer silahlan hak etmediini dile getirerek buna
kar kyor. Amerikallar nkleer silahlan hak eden tek
lke olduklarna, nk iyi ve demokrat, annelerini, el
mal reklerini ve bayraklarn seven insanlardan olu
tuklarna inanyorlar. Oysa bu silahlar kullananlar da
yalnzca Amerikallar. . . . Biz kesinlikle bir ran nkleer
silahnn tepemize abimas tehlikesi ile kar karya de
iliz. Ama bunu tmyle ak edemeyiz, nk gemite
silah sahibi olmak iin her trl tehditten yararlandk. . . .
ran tehdidi sayesinde ABD ve Almanya'dan silah alyo
ruz.

116 1

Ve tm bu yllar boyunca srailli ve Amerikal yetkililer
dzenli olarak bize ran'n Dnyada Bir Numaral Nkleer

Tehdit oluturduunu, bu yzden srekli tetikte bulunma
mz ve ran halkna ve hkmetine uyguladmz olaans
t sert yaptrmlar srdrmemiz gerektirdiini sylediler.
ranl nkleer bilimcilere ynelik cinayet ve suikast giriimle
ri, ran nkleer malzemesine bilgisayar virsleri ile saldrlar,
arzal para ve hammadde sat, nedenleri bilinmeyen uak
kazalar, ran'daki tesislerde meydana gelen patlamalar. . .
Tm bunlarn ardnda ABD-srail ortaklndan baka kim
olabilirdi ki? Nereden mi biliyoruz? Buna "saduyu" deniyor.
Yoksa siz failin Kosta Rika m olduunu dnyorsunuz? Ya
da Suudi Arabistan? Veya Tayland?
Geenlerde Dileri Bakan Panetta bir ranl bilimadam
nn ldrlmesiyle ilgili ksa bir aklama yaph. "Birleik Dev
letler byle bir ey yapmaz."16 Panetta'run elektronik posta ad
resini bilen var m? Ona Birleik Devletler'in suikast planlarnn
bendeki lli;tesini gndermek isterdim. Yllar boyu elliden fazla
yabanc lideri hedef alan komplolarn ou baarl olduF
Ksa sre ncesine kadar ABD-srail ortakl Irak ve
tran'n srail'in ardadou'daki egemenliine en byk teh
didi oluturduu kansndayd. Bu kanaat Irak'ta Kitle lmha
Silahlarnn bulunduu sylencesinden kaynaklanyordu ve
ABD Irak'a kar eyleme geti. Geride ran kalyordu ve byle
ce ran'n Nkleer Tehdit oluturduu sylencesi ortaya kt.
ran'n aslnda bir nkleer tehdit oluturmad anialmaya
balayp da bu "tehdidi" dnyaya yutturmak zorlanca ABD
srail ortakl orada hi deilse bir rejim deiiklii olutur
maya karar verdi. Bir sonraki adm ran'n can darnan olan
Hrmz Boaz'ndan petrol satlarn engellemekti. Bu yz
den ABD ve AB Basra Krfezi yaknnda bir deniz ss ku
rarak ilk kurunun ran tarafndan atlmasn hedefleyen bir
i ran
l 7
sava ortam yaratt. ran bu ablukaya misillerneye kalkarsa

bu, Amerika'nn son on ylda, Libya, Afganistan ve Irak'tan
sonra, kendine zg bamszlk ve demokrasi armaanyla
halkn perian ettii drdnc lke olacakt.
ll Ocak'ta
Washington Post 'ta yle bir haber yaynland:
"[Bir ABD istihbarat yetkilisi] ranl liderleri dorudan etki

lemenin yan sra bir baka [seenein) sokaklarda bir nefret
ve huzursuzluk dalgas oluturarak ranl liderlerin tutum
larn deitirme zorunda olduklannn ayrtna varmasn"
salamak olduunu sylyor. Bir "Hr Dnya" (bu deyim
hala kullanlyor mu?) liderinin yirmi birinci yzylda byle
taktikler ve hedefler dile getirmesi ne kadar ho, deil mi?
Yeni muhafazakar gr (Barack Obama ou kez bu
grn temsilcisi olarak kabul edilir) bundan da ho.
Amerika'nn en nde gelen yeni muhafazakar beyin takm
olan ve d ilikiler ve savunma politikas zerinde alma
lar yapan American Enterprise Institute'un bakan yardmc
s Danielle Pletka'nn sylediklerine bakn:
Birleik Devletler'in en byk sorunu ran'n bir nkleer
silah retmesi ve bunu denemesi deil, ran'n bir nkle

er silaha sahip olmas ve bunu kullanmamasdr. nk
byle bir silaha sahip olduu ve kullanmad anda, muha
lifler kp yle konuacaklar: "Grdnz m, biz ran'n
sorumluluunun bi1incinde bir g olduunu sylemitik.
ran'n nkleer silahlan hemen kullanmak niyetinde olma
dn sylemitik.". . . Ve giderek nkleer silahiara sahip
bir ran'n bir sorun oluturmadin ileri srecekler.18
Tm bunlara ve yukandaki alntlara ne anlam verebiliriz?
Sanrm bu benim bata sylediime geliyor: "Ortadou'da
tek nkleer g olmak" srail'in elindeki en byk kozdur.

lH!
ABD-srail ortakl bu kozu elinde tutmak uruna savamak

istiyor mu?
Arap liderleri: Arap halk1

WikiLeaks belgelerinde yer alan ortak noktalardan biri
Washington'un ran'la ilgili lgm saplantsdr. ABD hemen
her lkenin ynetimine ran'n grtlan skmas iin giderek
artan bir bask uygulamakta, yaptrmlarn daha da genile
tip sertletirmekte ve ran'n nkleer tehdit oluturduu iddi
asn abartmakta ve ran' bir czaml gibi gstererek normal
ilikilerin olumasn engellemektedir.
"ran nkleer silahiara sahip olursa 'baka bir dnya' kor
kusu yaanacak. Eliliin yollad telgraflar ABD'nin h
kmetleri Tahran'a yardm etmemeleri iin durmadan ikna
etmeye ve zerlerinde bask oluturmaya altn ortaya
koyuyor." Bu szler, 28 Kasm 2010'da Guardian'n manetinde
yer alyordu. Bize, Arap hkmetlerinin ABD'nin bu abalarn
destekledii ve ran'a kar duyulan korkunun yayld syle
niyor. Sertato'nun D Dikiler Komitesi'nin Demokrat baka
n John Kerry de ayn yolun yolcusu. "[Suudi Arabistan] Kral
Abdullah'n ve [Msr Cumhurbakan] Hsn Mbarek'in ve
dierlerinin kendi azlarndan duyduklarm artk kamuoyu
na yansmtr" diyor. Devamnda da "ran konusunda bir mu
tabakat" olutuunu sylyor (Guardian, 2 Aralk). Eer tm
bunlarn bir anlam varsa, bundan kanlacak sonu, Araplar
da yalnz diktatr yneticilerin deil halkn da ayn dncede
olduudur. yleyse gelin baz rakamlara bakalm.
2010 yaznda Zogby International ve Maryland niversi
tesi tarafndan Msr, rdn, Lbnan, Fas, Suudi Arabistan
ve Birleik Arap Emirlikleri'nde yllk "Arap Kamuoyu Yokla
mas" yapld. Sonulardan bazlar yle:
iran
119
Eer ran nkleer silahiara sahip olursa, Ortadou bl

gesinde u durumlardan hangisinin gerek.leme olas
l sz konusudur? Daha olumlu yzde 57. Daha olum
suz yzde 21.
ran'n nkleer silah peinde olduuna inananlar ara

snda yzde 70 ran'n buna hakk olduuna inanyor.
Dnyada yalnzca tek bir sper g alacaksa, bunun

hangi lke olmasn isterdiniz? Fransa yzde 35, in
yzde 10, Almanya yzde 13, ngiltere yzde 9, Rusya
yzde 8, Birleik Devletler yzde 7, Pakistan yzde 6.
Sizin iin en byk tehdidi oluturan iki lkenin adn

verin. srail yzde 88, Birleik Devletler yzde 77, Ce
zayir yzde 10, ran yzde 10, ngiltere yzde 8, in
yzde 3, Suriye yzde 1.
(lkenizin dnda) en beendiiniz dnya lideri kim

dir? (Listenin bir ksm) Recep Tayyip (Trkiye) yz
de 20, Hugo Chavez yzde 13, Mahmut Ahmedinejad
yzde 12, Hasan Nasrallah (Hizbullah/Lbnan) yzde
9, Usame bin Ladin yzde 6, Saddam Hseyin yzde 2
(Barack Obama'nm ad gemiyor.)19
Epey ucuz kurtulduk

2007 ylnda ABD istihbarat rgtnn "ran: Nkle
er Amalar ve Kapasiteler" balkl son Ulusal !stihbarat
Deerlendirmesi'nin (NIE) ilk sayfasnda (kaln harflerle)
yle yazyordu: "Bu NIE ran'm nkleer silahiara sahip olma
niyetinde olduu kansnda deildir [belgenin aslnda da bu
nun alt izilmiti]." Raporda daha sonra "2003 sonbaharn
da Tahran'n nkleer silah programn durduuna kesinlikle
eminiz" deniyordu.
ran'n ABD ya da srail'e nkleer silahlarla saldrmaya kalk
mayaca iyi bir haber deil miydi? Byle bir saldr -ve buna
UO
Amerika'nn ya da srail'in misillernesi ya da kar saldrs

yznden dnyamzda korkun ve strapl gnler yaanma
yacan duymak elbette herkesi sevindirmeliydi. Amerikan
liderlerinin sergiledii mutlu tepkilere bir gz atalm.
Senatodaki Cumhuriyetiler NIE'nin 2003'te nkleer prog
ramn soniandrd iddiasnn incelenmesi iin bir meclis
arahrma komisyonu kurulmasn istediler.20
Ulusal Gvenlik Danman Stephen }. Hadley, rapor

"ran'n bir nkleer silaha sahip olmasnn ok ciddi bir sorun
oluturduunu belirtiyor" dedi. 21
Savunma Bakan Robert Gates, "Basra Krfezi'ndeki bir

toplantda, ABD istihbaratnn ran'n gizli nkleer silah prog
ramn 'her an' yeniden balatabileceini ve blgede bir tehdit
oluturmaya devam ettiini belirttiini iddetle savundu.22
Bakan Bush'un eski BM elisi ve muhafazakarlarn azgn
lideri olan John R. Bolton, "Benim grlerimin temeli asla bu
haftaki istihbarata dayanamaz" diyerek raporu gz ard etti.23
Bush'un kendisi ise yle konutu:

Bakn, ran bir tehlikeydi, ran bir tehlikedir ve ran bir
nkleer silah retmek iin gerekli bilgiye sahip olursa bir
tehlike olmay srdrecektir. NIE ran'n gizli kapakl bir
nkleer program olduunu sylyor. Syledii bu. Baka
bir gizli nkleer silah program balatnayacaklarn kim
iddia edebilir?... NIE'de "Pekala, bundan artk endielen
meyelirn" diyen hibir ey yok. Tam tersine, bence NIE
ran' ciddiye almamz gerektiini belirtiyor. Bu konudaki
dncem deimedi.24
Hmmm. srail'deki tepki belki daha olumluydu. srail'in nde
gelen ke yazarlarndan Uri Avneri yle dedi:
i ran
l z
Dnya sarsld. Politik ve askeri liderlerimiz oka girdi.

fkeli balklar atld. . . ok sevinmemiz gerekmez mi?
srail'de insanlar sokakta dans ediyor olmalyd. nnde
sonunda kurtulmadk m? blis Ahmedinejad istedii ka
dar bizi tehdit etsin; arhk bize zarar verme olana yok.
Bu bir kutlama nedeni deil mi? yleyse neden bu ulusal
bir felaket olarak grlyor?25
unu aklmzdan karmayalm: srail gibi Amerika da d
manlarn barna basar. Dmanlan olmazsa bir Birleik
Devletler herhangi manevi bir amaca ve yne sahip olmayan
bir ulus grnts verir. Ulusal Gvenlik'teki yneticilerin
grevlerini korumak, ikin btelerini savunmak, yaptklan
ileri abartmak, kendileri iin misyon oluturmak, kamyon
lar dolusu vergi gelirlerini, devletteki grevlerinden sonra
katlacaklar irketlere gndermek iin dmanlara gerek
sinimleri var. Dmanlarn varlnn gerekli olduunu ok
iyi biliyorlar. 1992'de, Souk Sava'n sona ermesinden hemen
sonra Amerikal Albay Dennis Long Fort Knox'ta "hazr si
lahl kuvvetler" komutan iken unlar sylyor:
50 yl boyunca kendi futbol takmz kurduk, haftada 5
gn allk ve asla bir ma yapmadk. Belli niteliklere

sahip belirli bir dmarumz vard ve onu izledik. [im
di] br takm hakknda hibir bilgimiz olmadan gn
boyu antrenman yapmak zorundayz. Onlann oyun ku
rallanru bilmiyoruz, stadyumun nerede olduunu bilmi
yoruz ve sahaya ka kiiyle kacaklanru bilmiyoruz. Bu
bir askeri kurum iin son derece zc bir durum, zel
likle tekilahnzn ve sisteminizin varln savunmak
zorundaysaruz.26
122
fmperyaliz:min En lmcl Silah Demokrasi Yalan
Ne olursa olsun, eer ran'n Birleik Devletler'e ya da srail'e

saldrmaya niyeti yoksa, byk apta nkleer silah stoku olsa
bile, yukarda sylenenler hibir anlam tamamaktadr.
Uluslararasi yanlif anlama

Uluslararas yanl anlama hemen tamamen istee bal
dr: koullardaki kartlk, istenli bir yanl anlamadr,
kartlktr, nk bilerek anlamazla dmek iin ke
sinlikle anlamazlktan geldiinizi bilmeniz, en azndan
bundan kukulanmaruz gerekir. (Enoch Powell, ngiliz
milletvekili, 198,327)
2007 Ekim aynda srail Dileri Bakan Tzipi Livni Birlemi

Milletler'de bir araya gelen dnya liderlerine, ran'a kar ha
rekete geme zamannn geldiini syledi:
Kimse lran'n Soyknm' reddettiini ve bir ye lkeyi
-benim lkemi- haritadan silmek istediini yadsmyor.
Ve kimse, onun Gvenlik Konseyi'nin kararlarn ine
yerek etkin bir ekilde bu amala harekete getiini yad
syamaz. ok sayda kii bu tehlikeyi gryor ama kenara
ekiliyor; bir bakasnn bu sorunu zmleyeceini umu
yor. . . Biriemi Milletler'in ve dnya devletlerinin bunun
asla gereklemeyeceine dair verdikleri szleri yerine
getirmelerinin zaman geldi. Artk yeter denmeli ve hare
kete geerek temel deerlerin savunmasna balanmal. 28
Oysa, daha nce belirtildii . gibi, sk sk srail'in
New York
Times'' olarak nitelendirilen Haaretz bize, ayn Dileri Bakan

Tzipi Livni'nin birka ay nce, bir dizi gizli oturumda, "ran
nkleer silahlannn srail iin yaamsal bir tehdit oluturma-
iran
dna" inandn belirtti. Haaretz, "Livni ayn zamanda (s
rail) Babakan Ehud Olmert'in ran bombalarn abarthn
syleyerek eletirdi ve halkn en temel korkularn kullanarak
onlar tetiklediini ileri srd" diye yazd.29 Kendi szlerini
yalanlayan bylesine bir ikiyzlle ne anlam verebiliriz?
te Newsweek International'n editr Fareed Zakana'nn
syledikleri:
Tahranla tek ciddi grmelerimiz, Afganistan'daki sa
va sonrasnda (1990'lann banda) lkede yeni bir dzen
yaratlmas amacyla yapld. Bonn toplantsnda Bush'un
temsilcisi James Dobbins "ranllann ok profesyonel,
drst, gvenilir ve yardmsever olduunu" syledi.
"Ayrca bizim baarlanmz da eletirmekteydiler. Ku
zey Antiamas'n (Taliban'n Afgan dmanlarn) bizim
istediimiz nihai dnleri kabule zorladlar" diye konu
tu. Dobbins'in dediine gre, lranllar onun ve 2001 ve
sonrasnda bakalarnn aracl ile Birleik Devletler'le
daha iyi ilikiler oluturmak iin giriimde bulundular
ama hibir yant alamadlar. Anrnsad kadaryla, er
Ekseni konumasndan sonra bile. Afganistan'la ibirlii
nerisinde bulundular. Dobbins neriyi Washington'daki
st dzey yneticiler toplantsna gtrd ama bu tam bir
sessizlikle karland. Dobbins o zamanki Savunma Ba
kan Donald Rumsfeld'in "ban eip nndeki katlan
kartrdn" anlatyor. ran'a hibir yant gnderilmedi.
Neden gnderilecekti ki? Bunlar delirmi olmal. 30
Dobbins daha sonra unlar yazacakt:
Bonn anlamasnn orijinal metni . . . ne demokrasiden ne
de terrizmle savatan sz ediyordu. Bu eksikliin farkna
124 1

varan ran temsilcisi, yeni oluturulan Afgan hkmeti
nin bunlara bal kalacana garanti vermesinde srar etti
ve baanh oldu.31
Hamid Karzai'nin Afganistan'n geici bakan olarak
yemin etmesinden birka hafta sonra Bakan Bush lran'
"er Ekseni" listesine ald; bu, Tahran'n Bonn'daki yar
dmseverliine kesilen artc bir cezayd. 32
ABD'nin 2003'te Irak' igalinden ksa bir sre sonra ran,
ABD Dileri Bakanl'na bir faks gnderen svire elisi

aracl ile Washington'da bir giriimde daha bulundu. Was
hington Post bunu "ran'dan Birleik Devletler ile daha geni

bir diyalog nerisi; faksta -nkleer prograrnlarda tmyle
ibirlii, srail'in kabullenilmesi ve ran'n Filistin rnilis grup
larna desteinin sonlandrumas dahil- her eyin masaya
yatnld bildiriliyor" diye nitelendirdi. Bush ynetimi bu
giriimi "krnsedi. Bunun yerine faks gnderen svire el
isi hakknda Tesmi ikayette bulundu." O dnemde Dileri
Bakanl'nn politika planlama bakan ve halen D liki
ler Konseyi bakan olan Richard Haass, ran'n yaklamnn
derhal reddedildiini nk ynetirnde "rejim deiiklii po
litikasna dnk bir eilim bulunduunu" belirtti.33
te byle. srailliler bunu biliyor, Amerikallar da biliyor.
ran hibir askeri tehdit oluturmuyor. Irak'n igalinden nce
u soruyu sormuturn: Saddam Hseyin'i Birleik Devletler'e
saldrmaya itecek dnce, ulusa intihara kalkma istein
den baka ne olabilirdi? Saddam Hseyin'in ABD'ye saldr
mak iin hibir nedeni yoktu, ranllarn da yok.
GEORGE W. BUSH
"Ellerini kalcl1r ve Beyaz Saray'Ilan 'dd"

John Alien Muhammed Maryland'deki yarglanmasnda "Es
kiden bana kardeim, John, Baba, amca, dostum diye sesleni
lirdi" dedi. "imdi bana iblis diyorlar." Eskiden "OC Tetiki
si" olarak bilinen Muhammed, Maryland'de 2002'de ilenen
alt cinayet yznden yarglanyordu. Virginia'da bir sr
baka cinayetten lme mahkum edilmi olmasna ve -DNA,
parmak izi, arabasnda bulunan tfein balistik analizleri
dahil- aleyhindeki tm kantiara karn srarla masum oldu
unu ileri srmekteydi.1
Gerek bir politik gten yoksun olduum iin ancak hayal
edebiliyorum. . . dnyann liberal bir yerindeki bir mahkeme
salonunda, ok uzak olmayan bir tarihte, hakimler kurulu . . .
ifade veren bir sank. . . son derece zgn bir ekilde, "Eskiden
bana kardeim, George, olum, Baba, amca, dostum, Dubya,
vali, bakan diye seslenilirdi. imdi bana sava sulusu diyor
lar" diyor ve aleyhindeki tm kantara karn srarla masum
olduunu ileri sryor.
Bu adamn yrei ya da beyni Amerika'nn baklk sis
teminin ondan kurtulmaya altn ne zaman anlayacak?
Belki de hibir zaman. Onun su orta da yle.

2004'te Bakan Yardmcs Dick Cheney bir basketbol ma
n izlemek iin Yankee Stadyumu'na gitti. Yedinci aradan
sonra "Tanr Amerika'y Korusun" sylenirken say tabela-

126 1
snda Cheney'in grnts belirdi. ylesine yuhaland ki

Yankiler hemen grnty kaldrdlar.2 Oysa geen ay ba
kan yardmcs Washington Ulusal karlamalarnn balan
gcnda ilk vuruu yapmak iin sahada belirdi. Washington
Post sahaya ayak basar basmaz yuhalanmaya baladn ve

bunun oradan koarak ayrlmasna kadar srdnd yaz
d. Ulusa parti yandalmzdan kaynaklanan yuhalama o
kadar glyd ve uzun srd ki st sralardan gelen birka
alk sesini bastrd.3
Cheney'in bundan sonra yalnzca sac insanlarn hazr
bulunmasn salayan titiz bir seim dnda kalan bir kala
balk nnde tekrar boy gsterip gstermeyeceini izlemek
ilgin olacak. Bunun bile fazla yarar olmayabilir. Son aylarda
iki kez Donald Rumsfeld'in konumalar dinleyiciler arasn
dan onun bir sava sulusu olduunu ve Birleik Devletleri
savaa sokmak iin yalanlar uydurduunu haykran kii
lerce kesildi. Bu olaylar, son derece saygn bir kurulu olan
Washington'da Ulusal Basn Kulb'nn toplant salonunda
ve Atlanta'daki ayn derecede saygn Dilikiler Gney Poli
tika Merkezi'nde dzenlenen bir forumda yaand.
2005 Kasm aynda ili'de eski diktatr Augusto Pinochet,
binierin lmnden sorumlu olarak yargland mahkemede

hakimin yanma yaklayor ve "Bu kayplarn matemini tutu
yor ve onlarla birlikte ac ekiyorum. Bunlar yapan Tanr'dr
ve arya katrnsa beni affedecektir, zaten arya katma
inanmyorum" diyordu.4
Dubya da ancak byle diyebilir. Umarz bir gn onu da
hakim nne karabiliriz, onun atamad bir hakimin nne.
Zekam1za hakaret ediliyor

Sava sulularnn yarglanmasndan sonra ikinci bir mah
keme kurarak, utanmazca sylenen yalanlar, zekamza ya-
George W. Bush
plan hakaretleri ve basit aptallklar ve aptalca basitlikleri
yarglamamz gerekecek. George W. Bush, 29 Mart 2006'da
Washington'daki zgrlk Evi'nde yle konutu:
Biz derin merhamet duygulanna sahip bir lkeyiz. En
dieleniriz. Amerika'nn en soylu yan, lkemizin gzel
liklerinden biri, bir IED (zaman ayarsz patlayc madde)
ile paralanm gen, masum bir ocuk grdmzde
gzyaianna boulmamzdr. ocuun hangi dinden ol
duu, ya da nerede yaad nemli deildir, bizler ala
nz. Bu bizi altst eder. Dman bunu bilir ve kendimize
gvenimizin sarslmas iin ldrmeye hazrdr.5
Voltaire'in dedii gibi, "Sizi samalklara inandrabilen kii,
acmasz iler yapmanz salar."
Daha kts var

Kimi zaman yalanlarn, zulmn ve kstahln korkun
boyutlara ulatn dnyor musunuz? Bakan Geor
ge H. W. Bush'un 29 Mays 199l'de ABD Hava Kuvvetleri
Akademisi'ndeki konumasna kulak verin:
Silahanmann yaygnlamas dnyann hibir yerinde
Ortadou'daki kadar tehlikeli boyutlara ulamamtr.
Bu blgede ve dier yrelerdeki hkmetlerle bu gereksiz
ve istikrar bozan silahianmann yavalahlmas ve sonra
da yok edilmesi konusundaki grmelerimden sonra
bugn bir Ortadou silah denetim giriimi neriyorum.
Bu, konvansiyonel silahiann yok edilmesi iin reticilere,
resmi tavsiyeleriyle kitle imha silahianna katkda bulu
nan ihracatn engellenmesini; blgede bulunan karadan
karaya atlan fzelerin nce dondurulmas ve sonra ya-
1281

saklanmasn ve nkleer silah malzemelerinin retiminin
yasaklarunasn ieriyor.
Ertesi gn (HEMEN ertesi gn, 30 Mays 1991'de) Savun

ma Bakarn Dick Cheney, Birleik Devletler'in srail'e 65 mil
yon dolar deerinde ABD sava ua vereceini ve srail'in
yeni bir fze programnn byk bir ksmn stleneceini
aklad.6
Baba Bush ayn konumasnda unlar da dile getirdi:
"lde geirdikleri aylardan yorgun den erkek ve kadn
askerlerimiz imdi ac eken Krtlere yardmc oluyor." As
lnda ubat'ta Krfez Sava'nn sona ermesinden bu yana Bir
leik Devletler Krtlerin Saddam Hseyin ynetimine kar
ayaklanma.sn bastrmak iin elinden geleni yapmaktayd.
Bush ynetimi, Washington'un her zamanki demokratik z
grlk rol erevesinde, Krtlerin ve iilerin ayaklanma
sna aka destek vermi, ama ara souduktan sonra, ABD
mttefiki 'I:rkiye'nin yan banda bamsz bir Krt devleti
ve/veya Suudi'lerin yaknnda bir Irak-ran-ii koalisyonu
oluturma beklentisi ile gerekleen baarl ayaklanmalar,
Birleik Devletler'in iine gelmemeye balamt. Dolaysyla,
Krtler ve iiler (bu hi ho olmasa da) kendi kaderlerine terk
edildi. Aman canm, i itir.
Bu szlerden bir iki saniye sonra Baba Bush'un azndan
u szckler dkld: "Milletlerin izleyecei yollar biz dikte
etmeyiz."
Sivil zgrlklerin Bush ynetiminin nutuklannda

nemli bir yeri varelir
Bakan Bush, 2006'da Ulusal Gvenlik Ajans'nn mah
keme karar olmadan lkede uygulad gizli aratrmalarla
ilgili olarak, "Bu kstl program Birleik Devletler'e saldr-
George W. Bush
l 9
lan nlemek iin hazrlanm bir programdr" dedi. "Tekrar
ediyorum, bu kstl bir programdr." eytana hakkn vermek

gerek. lke apndaki gizli aratrmalar eletirrnek kolaydr
ama aslnda bakan hakl; bu gerekten kstl bir program.
Aratrlan kiilerle kstl. Aratrlmayan hi kimse iin
-tekrar ediyorum, hi kimse iin- aratrma yaplrruyor.
Thomas Jefferson, zgrln bedeli sonsuza dek tetikte
olmaktr, demiti. Doal olarak o, vatandalarn hkmeti iz
lemesini kastediyordu, tersini deil.
Cennette ge.,eldeflin1en lair evlilik. . . ya cia

Arnavutluk'ta
Beyaz Saray eski danman Harriet Miers bir keresinde
George Bush'u rastlad en zeki kii olarak tanmlad. 8 O
kk deli hcresine kapatlan yalnz o deildi. 10 Hazi
ran 2007'de bakann -Sovyet uydusu olduu dnemde ve
bugn de Avrupa'daki en geri kalm lke olduu bilinen
Arnavutluk'a yapt ziyaret srasnda Fushe Kruje'nin mut
lu sakinleri "Bushie! Bushie!" diye haykrrken Arnavutluk
babakan da "tm zamanlarn en yce ve sekin konuunu"
cokuyla karlamaktayd.
Bu olay, Washington Post gazetesinin ke yazan Eugene
Robinson'a bir okuyucusundan gelen mektupta yle yans
tlmaktayd: "Eugene Robinson'un 12 Haziran'daki yazsna
gelince. . . Bakan Bush iin Arnavutluk'ta dzenlenen daveti
birilerinin alaya almas kanlmazd. . . lRobinson] ''harika
bir Borat ann" nemseyen bir yaz kaleme alm . . . Kom
nizmin yklmasndan sonra ABD'nin Arnavutluk'a verdii
destek Arnavutluk'un Birleik Devletler'e duyduu minnete
aklk getiriyor."9
Ah, evet, komnizmin muhteem ykl ve demokrasi,
zgrlk ve kapitalizmin daha da grkemli douu . . . ve eski
130
Emperyalizmin En lmcl Silan Demokrasi Yalan
Sovyet smrgesinde giderek artan yoksulluk ve yoksunluk.
1991 Mart'nda "zgr Arnavutluk"taki ilk serbest seimler,

komnistlerin olaanst bir zaferiyle sonuland. Bunun
zerine Birleik Devletler ne yapt? Doal olarak, bu seimle
ibama gelen hkmeti devirmek amacyla bir giriim ba
latt. Bir baka Sovyet uydusu olan komu Bulgaristan'da da
bir yl nce seimi komnistler kazanmt. Birleik Devletler
onu da alaa etti.10 Bunlar, Souk Sava sonras dnemde
eski Sovyetler Birlii ve uydularna ait hkmetlerin Birleik
Devletler'in parasal destei ve ynlendirmesiyle iddet kulla
nlmakszn devrilmesinin ilk rnekleriydi.11
7 CONDOLEEZZA RICE
lu vurgun ald1n111 oynalnlaya yeterli ili i?
5 Austos 2006'da Dileri Bakan Condoleezza Rice,
Senato'nun D ilikileri Komitesinde bir ABD-Hindistan
nkleer anlamasyla ilgili olarak unlar sylyordu:
Hindistan ak ve zgr bir toplumdur. effaf ve istikrar
ldr. eitli teknolojilere sahiptir. eitli dinlerden oluan
ve bireysel zgrlklere, yasalara dayanan bir demokra
siyle ynetilir. Bu lke ile birok ortak deerleri paylayo
ruz. . . . Hindistan ykselen evrensel bir gce sahiptir ve
hzla deimekte olan Asya'da burasnn bir istikrar kale
si olabileceine inanyoruz. Ksacas ve baka bir deyile,
Hindistan Birleik Devletler'in doal bir ortadr.
Ve ite Dileri Bakanl'nn ayn gn yaynlanan insan hak
laryla ilgili bir raporunda Hindistan hakkndaki grleri:
Hkmet genelde vatandaiann hakianna sayg gster
mekte ve bu hakiann kstlanmasna ynelik abalan
srekli engeliernekte ama ok sayda sorunlan da bu
lunmaktadr. Bunlar yasad cinayetleri, kayplar, g
zaltnda lmleri, an iddet kullanmn, denetimsiz
tutuklamalan, ikenceleri, hapishanelerdeki kt koul
lan, zellikle Jammu ve Kemir'deki ayaklanmalada il-
132 1

gili olarak uzun gzalt srelerini iermekte. Toplumda
kadnlara uygulanan iddet ve aynrnalk, kadnlarn ve
ocuklarn fahielie ve almaya zorlanmas, kadnlarn
ve ocuklarn ldrlmesi sregelen sorunlar. Yasalann
yanl uygulanmas, yaygn yolsuzluklar, sorumluluktan
kanmak ve yarg sisteminin olaanst ar ilemesi,
lkede adaletin salanmasn zaafa uratmakta.
Canawar Hatun layt1n1 ltuldu

Amerika'nn mzmin muhalif, marjinal ve dilenci nfsunu
oluturan bizler, politika alannn genel aknda kamusal a
dan yeterli haklara ve doyuma ulama ansna fazla sahip ola
mayz. "Kt adamlar" her zaman yara almadan ne gemeyi
baarrlar. Bu yzden, 18 Ocak 2005'te Condoleezza Rice'n D
ileri Bakanl grlrken Senatr Barbara Bozer'm onun
hakkndaki szleri beni bir hayli umutlandrd. Boxer, Rice'n
Irak'taki sava savunmaya alrken dile _getirdii ciddi
yalanlarn ve amazlarn geni bir biimde belgelendirdi;
bunlar biz mzrnin muhaliflerin bir sre nce ou kez ze
rinde durduklarmzdan farkl deildi ama bunlar Canavar
Hatun'un yzne kar sylemek ok daha farklyd.
Bu grmede Rice "gvenilirlii ya da drstl zede
lenmeden" sorgulanmasn isterken sesi son derece gergindi.
Gemite sylediklerini savunmaya giriti ve bu arada tarihi
daha da arptt; Birlemi Milletter'in ABD'ye ve ngilizlere
bombardmanlarda yllar boyu uua yasak olan blgeleri
ihlal etme yetkisi verdiini ileri srd. Oysa bu doru de
ildi; bu, Washington ve Londra'nn kendi giriimiydi. Sonra
da ABD'nin Saddam Hseyin'den korkmak iin iyi nedeni ol
duunu, nk onun biyolojik silahiara sahip olduunun bi
lindiini syledi, bu arada bizlerin 1980'lerde ona bu olana
saladmzdan sz etmedi.
Condoleezza Rice
Kba, Haiti ve Venezella'dan sz ederken de ileri sr
d dier su gtrr beyaniarna (Chavez hkmetiyle
ilgili olumlu hibir ey dnernediini syledi) senatrler
kar kh takdirde Canavar Hatun'un biraz zor durumda
kalacan sandm. Aklma
Denizde lsyan adl filmde Hump
hrey Bogart'm oynad karakter geldi. Deniz Kuvvetlerinin

Tahkikat Komisyonu'nca youn bir sorguya tabi tutulurken
Bogart cebinden bir ift bilye karr ve gergin ve sapiantl
bir biimde onlarla oynamaya balar. Bu da Kaptan Queeg'in
sonu olur.
Neyse, zavall, mutsuz bir mzmin muhalif de hayal ku
rabilir, deil mi?
Gsteri dnyastntn bir Ji daha yoktur

Mozart'n "Re Minr Piyano Konertosu"nu ald.
Ve esiz Aretha Franklin ona elik etti.
Philadelphia'da bir yardm organizasyonunun galas.
Philadelphia Orkestras'nn anavatan.
8.000 kiinin nnde.
Ve herkes bayld.
Aralarndan ka, piyanistin, gerek ve hkm giymemi
bir sava sulusu olduunu biliyordu?
nsanla kar ilenmi sularn faili.
kencenin savunucusu.
Piyanist elleri kana bulanm.
Yllar boyu srdrd grevinin sahtekarlklardan, yanltmalardan ve yalanlardan olutuunu.
Ama bu dinleyicilerin urourunda myd?
Buras Amerika.
yi nsanlarn lkesi.
O, Kt Adamlarla savayordu.
Ve hepimiz gsterinin srmesi gerektiinin farkndayz.
134 1
Emperyalizmin En lmcl Si/ah' Demokrasi Yalan

Bu yzden dinleyelim, dostlar. . . Amerikanvari biimde
alklayalm. . .
Sevgili virtzmze kulak verelim. . . Badat'n Yavuklu
suna . . . Bayan Condoleezza Rice'a!
iNSAN HAKLARI, VATANDALIK

HAKLARI VE iKENCE
insanlia srlen silinmez leke

Amerikan Tp Dernei'nin yaynlad Archives of General
Psychiatry (Genel Psikiyatri Arivleri) dergisinin 2007 Mart

saysnda eski Yugoslavya'da 1990'larda yaanan atmalar
da sa kalan yzlerce kii ile yaplan grmelerle ilgili bir
raporda, sonu olarak, u satrlar yer alyordu:
Acmasz sorgulama teknikleri ya da en basit gereksi
nimierin bile kartanmad tutukluluk artlan, olumsuz
evre koullan, gerginlie yol aan uygulamalar, baiara
uval geirilmesi, gzlerin balanmas, tecrit, hareketlerin
kstlanmas, soyunmaya zorlanmak, tehditler, aalayc
davranlar ve dier psikolojik uygulamalar, yol atklan
manevi aclar, travmatik gerilim ve uzun vadeli travmatik
etkiler asndan fiziksel ikenceden ok farkl bir durum
yaratmamaktadr.
Raporda ayrca bu bulgularm ikence ile "dier zalimce, in
sanlk d ve aalayc muameleler" (bu deyim uluslarara
s insan haklar szlemelerinde ve beyanlannda ska kul
lanlan, 1948 Uluslararas nsan Haklar Beyannamesi'nden
alnmtr) arasmda bir fark olmadn gsterdii belirtil
mektedir. Her ne kadar bu szlemeler her iki tr davran

yasaklyorsa da rapor, "byle bir aynnn gene de zalimce,
insanlk d ve alalhc muamelenin daha az zarar verdii
ne ve olaanst durumlarda uygulanabileceine" iaret
etmektedir.1
Vanlan bu sonular George W. Bh ve Pentagon'un "kence
yapmyoruz" beyaniarna ters dyor. Onlar dnyay saldr
gan psikolojik ikencenin aslnda ikence olmadna inandr
mak istiyorlar; oysa baz durumlarda bir tutuklunun lmne
yol aan fiziksel ikenceye de sk sk bavuruyorlar. (ngiliz
Yksek Mahkemesi Yargc Andrew Collins, ''Amerika'nn i
kence hakkndaki gr bizimkine benzemiyor ve grne
gre ou uygar ulusunkine de uymuyor" diyor.2)
te yandan, dergideki raporun ulat sonular Harvard
Hukuk Fakltesi profesr Aslan Dershowitz'in bilinen so

ruyu sorarken ileri srd grne ters dmyor: Varsa
yalm ki birok insann lmne yol aacak bir bomba hazr
lanmhr ve yerini yalnzca elinizdeki tutuklu bilmektedir.
Bu bilgiyi ondan almak iin ona ikence uygulamak doru
mudur?'
nsanolu asrlardr kt davranlarn dzeltmeye ura
yor; ikenceye olan dknlnden kurtulmak ise listenin
banda geliyor. Sonunda 1984'teki Birlemi Milletler Genel
Kurulu'nda ilk tarihi adm atlarak "kenceye ve Dier Za
limce, nsanlk D ya da Aalayc Muameleye ya da Ceza
landrmaya Kar Szleme" hazrland (bu, 1987'de yrrl
e girdi ve 1994'te ABD tarafndan imzaland). Szlemenin
ikinci maddesinin ikinci blmnde "Bir sava halinde ya
da sava tehdidinin varlnda bile hibir olaanst koul,
dahili siyasi istikrarszlk ya da baka bir acil durum ikence
iin geerli saylamaz" deniyor.
Bu denli ak, kesin ve ilkeli bir dil, insanlktan gurur duy
mann gitgide zorlah bir dnya iin temel bir standart olu-
Insan Haldan, Vatandaflk Haklan ve i,kance
l 37
turuyor. Bundan kanamayz. kenceye bir olaslk olarak

yaklamak onun gereklemesine yol aar. Bugn yaamsal
bir bilgiye sahip bir kiinin ikence grmesi kabul edilirse ya
rn
onun -ayn bilgiye sahip olduundan kukulanlan- mes
lektana, karsna ya da ocuuna ikence yaplmas kabul

grr. Bir "ulusal acil durum" ya da benzer bir "kutsal ama"
uruna ksa bir sre iin de olsa kleliin yeniden caniand
rlmasna izin verecek miyiz?
ngiltere'nin eski zbekistan elisi Craig Murray, 2003'te
zbek rejimini sistemli olarak ikence yapmakla sulamas
zerine grevinden alnnca "Bir bakasnn benim hayabm
kurtarmak iin ikence grmesindense ahsen lmeyi yele
rim" dedi.3
kencenin penceresini azck aralamaya kalkrsanz tm
odaya Karanlk a'n buz gibi havas dolar.
i,kenceyi ciclcllye alak ya cia alamak

Kamboya yeniden eski st dzey Kzl Kmer yetkililerini
1975-79 yllarnda ilenen sava sular ve insanla kar ile

nen sulada ilgili olarak yarglamaya hazrlanyor. Birlemi
Milletlerce oluturulan mahkemenin imdiki san, Kzl
Knerler'in ikence merkezinin banda bulunan, yaplanlan
itiraf eden ama yalnzca verilen emirlere uyduunu syleyen
Kaing Guek Eav.4 Hepimizin bildii gibi Nazi sanklarm ne
srd bu savunma Nrnberg Mahkemesi tarafndan red
dedilmiti. Bunu herkes biliyor, deil mi? Arbk byle bir sa
vunmann kimseye faydas yok, deil mi? "Ben sadece emir
Iere uydum!" diyen Nazilerle ilgili espriler yapyoruz. Oysa
hem Bush hem de Obama ynetimleri bunun lehinde konu
makta. te CIA bakan Leon Panetta'nn szleri:
138 1

Gerek benim gerekse bakarun dile getirdii gibi, [ikence
ile ilgili] yasalann yorumlanmasnda basavorun ortaya
koyduu kurallara uygun hareket edenlerin ya da bu ku
rallar uygulayanlarn cezalandnlmamas gerekir. Ve...
Ben kiisel olarak bu kiilerle ilgili soruturma ya da yar
glamaya kesinlikle destek vermem. Bence onlar ilerini
yapmlardr.5
Emirlere gre hareket etmek. .. emirlere uymak . . . ilerini
yapmak. . . bunlann hepsi verilen emri yerine getirmekle ayn

kapya kar.
ABD'nin de imzalad Birlemi Milletler'in kenceye
Kar Szleme'sinde aka belirtildii gibi: "Bir st dzey
yetkili ya da kamu grevlisi tarafndan verilen bir emir i
kencenin gerekesi olamaz." kence Szlemesi uluslararas
yasalarn ve ilkelerin, klelii ve soykrm yasaklanmasyla
edeer bir ikence yasan y rrle koymaktadr.
Doal olarak, emirleri verenler daha az sulu deildir.
Obama'nn yemin treniyle ayn gn Birlemi Milletler'in
ikence ile ilgili zel Raportr rgtn eski bakan Geor
ge W. Bush ile Savunma Bakan Donald Rumsfeld'i Guanta
namo'daki esiriere ikence ve kt muamele uygulamakla
ilgili olarak yarglanmas iin ABD'ye arda bulunmasn
istedi.6
Bakan Obama birok kez Bush yetkililerini sava sula
nyla yarglama konusundaki isteksizliini, u grleri dile
getirerek sergiledi: "Kimsenin yasalardan stn olduuna
inanmyorum. te yandan geriye bakmak yerine ileriye bak
mamz gerektiine inanyorum." Bu, Kamboya Babakan
Hun Sen'in Kzl Kmer liderlerini cezalandrmamak iin ileri
srd mazerettir. 1998 Aralk aynda, "Bir ukur kazp ge
mii grnneli ve 21. yzyla temiz bir sayfayla girmeliyiz."7
Insan Haklar, Vatanda,lk Haklar va l,kance
1 139
Hun Sen o tarihten bu yana yllardrr grevi banda bulun

maktadr ve imdiye kadar hibir Kzl .Kmer lideri tarihteki
kitlesel cinayetlerden hkm giymemitir.
Obama Bush yetkililerini sulamamakla, hatta sorgulama
makla, onlarn yasalardan stn olduunu gstermektedir.
Tpk Kzl Kmer yetkilileri gibi. Kolombiya Hukuk Okulu
profesr ve Anayasal Haklar Merkezi'nin bakan olan Mic
hael Ratner, Bush yetkililerinin cezalandrlma snn gelecek
te ikence kart politikann olumas iin gerekli olduunu
belirtti.
Bunun yeniden yaanmasn engellemenin tek yolu, i
kence programndan sorumlu olaniann bunun bedeli
ni demelerini salamakbr. lkence programnn iinde

yer alaniann sahneden ekilmelerine ve hesap verme
zorunluluunda olmadan yaarnalanna izin verirsek
manevi deederimizi nasl yeniden kazanabileceimizi
bilemiyorum.8
ikence uygulamalarna katkda bulunmu birok Bush y
neticisinin ciddi ekilde yarglanmamasnn bir nedeni, De
mokrat Parti'nin buna kar kmadnn ve eitli biim
lerde ibirlii yaptnn aklanmasndan duyulan endie
olabilir.
Pol Pot (Nisan 1998'de ld) ve Kzl .Kmerler'in 1979'da Vi
etnamllar tarafndan iktidardan drlmesinden sonraki
yllarda Birleik Devletler'in onlara destek verdii unutulma
mal. Bu destek Jimmy Carter ynetiminde ulusal gvenlik
danman Zbigniew Brzezinski zamannda balad ve Ro
nald Reagan dneminde de devam ettP Bu politikann tek
aklamas, Amerikal souk savalarn heybetli ABD gc
nn alt edemedii kk bir ulus olan ve Sovyetler Birlii'ne
1 40
yaknl ile bilinen Vietnam'a kar srdrd hn olabilir.

Sper g olduunuzda kk dmek yrekleri szlatr.
Bu karmak ve ilgin ykde unutmamamz gereken bir
baka husus, Amerika 1%9-70 yllarnda Kamboya'ya "bom
ba yadrmasa", 1970'te Prens Sihanouk'u devitip yerine
ABD'yle yakn ilikileri olan birini geirmese, Kzl Knerler'in
byk bir olaslkla ynetimi ele geirmeyecei, hatta bu ko
nuda ciddi bir giriimde bulunmayacadr.10 Teekkrler
Richard Nixon ve Henry Kissinger. Aferin size, ocuklar.
Bu arada, eer Obama'nn atamalarndan hala honutsuz
luk duymuyorsanz, 8 ubat 2009'da Gvenlik Politikas'yla
ilgili Mnih Konferans'nda James Jones'un a konumas
na kulak verin: "Dn Henry Kissinger'a dzdnz harika
vglere teekkr ederim. Tebrikler. Birleik Devletler Ulusal
Gvenlik Danmanl'na en son seilen kii olarak ben gn
lk emirlerimi Dr. Kissinger'den alyorum." 11
Son olarak, spanya Yksek Mahkemesi son gnlerde,
2008'de Ga.tze'ye ynelik saldrs srasnda bir Hamas komu
tan ile on drt sivilin lmne yol aan srail'in eski savun
ma bakan ve dier alh st dzey gvenlik yetkilisi hakkn
da bir sava suu soruturmas balataean beyan etti.U Bir
sreden beri spanya insan haklarnn inenmesi ile ilgili
olarak "uluslararas yarglama" konusunda dnya liderlii
ne soyunmu durumda ve on yl nce ili diktatr Augusta
Pinochet'yi sulu buldu. srail Hamas liderinin evini bomba
ladnda lenlerin ou ocuktu. ABD ayn eyi hemen her
gn Afganistan ya da Pakistan'da yapyor. Amerikan bakan

larnn sava sulusu Amerikal yetkilileri "ulusal yargnn"
eline brakmay reddettii dnlrse, tek umudumuz biri
lerinin spanyol yetkililerine Bush, Cheney, Rumsfeld, Powell,
Rice, Feith, Perle, Yoo gibi, bir eyden, sosyal vicdan gibi bir
eyden yoksun birilerinin isimlerini anmsatmas. Aslnda
insan Haldan, Vatandotlk Haklan ve i ,kence
yalnzca uluslararas hukuka dayanmak da gerekmiyor, zira

19%'da Cumhuriyetilerin ounlukta olduu Kongre'den
gemi olan, sava sulanyla ilgili bir Amerikan yasas varP
nl srailli ke yazar Uri Avnery, srail olayn ele alr
ken srail toplumunda bylesine sava sulan ve sulular
oluturan ruhu yanstmaya alt:
Bu sistem rencilerini tmyle etnik merkezli, tm dn
ya tarihini yalruzca bitip tkenmez bir Yahudi maduri
yeti olrak gren, iddet ieren bir kabile kltr ile ei
tiyor. Bu, bakalanna kaytsz kalan, Yahudi olmayana en
ufak bir yaknlk duymayan, Kutsal Kitap'n Yeu balkl
blmnde sz edilen Tanr vergisi bir soykrm ycel
ten Sekinlerin dini.14
Bu gr Birleik Devletler'e uygulamak hi de zor ol
maz; "Yahudi" yerine "Amerikal"y, "Sekinler" yerine de
'merikan ayrcal" kullanlabilir.
Bu iki ulusun nemli bir ortak noktas daha var: Gerek
ABD gerek srail'in ulus olarak oluturulmasndaki en nem
li sorun, yerli halka ne yaplaca idi. Her ikisi de ayn z
me ulat. ldrmek. Yasad olarak. Hi acmadan.
Bu, ....... i,kencesine ltenzetez

Bizler ikenceyi kinci Dnya Sava srasnda Almanlarn ve
Japonlarn uygulamalar, Salem'deki cad av, spanya'daki
Engizisyon mahkemeleri ve ikence mzelerinde, Hollywo
od filmlerinde ve izgi romanlarda izlediklerimizle balan

t kuracak ekilde yetitirildik. . . nsanlar armha geriliyor,
bedenlerine metal aletler gmlyor, kaslar ve kemikler son
derece ac veren biimlere sokuluyor, kzgn maalarla da-
141

142 1
!anyor, trnaklar sklyor, el ve ayak parmaklar eziliyor,

gzler oyuluyor... Bu arada ikenceemin yardmcs kambur
lgor azndan salyalar akarak bu uygulamalar zevkle izli
yordu. . .
Cheney, Bush, Gonzales ve benzeri ikence yanllar ise
bizim ikencenin bu tr uygulamalarla Hintili olduunu d
nmemizi salayarak ABD'nin ikence yapmadna inan
mamz salamak istiyorlar. Oysa, tarihteki gerek ve hayali
ikence yntemlerinin yalnzca bu sine qua non tanmndan
ibaret olduuna kim karar verebilir? Irak, Afganistan, Guan
tanamo zindanlarnda ya da buna benzer gizli CIA kurum
larnda yaplanlar yaayanlar ve byle uygulamalara tabi
tutulacak olan Amerikallar bunlar "ikence" olarak isim
lendirmekten kamamaz. Bu ykleri okuyan akl banda
herkes (sorunuzu yantlayaym Cheney, Bush ve Gonzales
bunlar arasnda yer almyor) byle dnr. Ben uygulanan
yntemlerin uzun ve net bir listesini kardm: uykusuz b
rakma, kpekleri saldrtma, boulma hissi yaratma, eitli
aygtlarla tecavz, saatler boyu zor koullarda yaatma ve
Nazilerin, Japonlarn bile ders alabilecei, insanlan aala
mann doksan dokuz farkl yntemi.15
in ilgin yan, Birleik Devletler'in, savatan sonra iken
ce yntemleriyle ilgili bilgileri salayan baz Alman ve Japon
ikencecilere dokunulmazlk tanm olmas.
Ollama ynetimi lfkence uyguluyor mu?

Obama yanllar adamlarn savunurken onun kenceyi
yasakladn ileri srerler. Bu kulaa ho geliyor ama ka
bullenilmesi iin geerli bir neden yok. Obama'nn baa
gemesinden ksa sre sonra hem o hem de CIA'nin yeni ba
kan Leon Panetta bu "icraatn" yasaklandn net bir ekilde
aklad. Los Angeles Times'n bildirdiine gre: "Obama'run
insan Haklar, VatandaJik Haklan ve i,kenc:e
l 43
ksa sre nce verdii talimat erevesinde CIA hAla Birleik

Devletler'le ibirlii iinde olan lkelere gizlice kard kii
leri ve tutuklulan gnderme gibi icraat uygulama yetkisine
sahip."
16
"birlii" szcnn ngilizce evirisi "ikence"dir. cra

at ise ikence ile e anlamldr. Amerikan ulusal gvenlik ekip
lerinin sk sk ziyaret ettii Letonya, Polanya, Romanya, Msr,
rdn, Kenya, Somali, Kosova ya da Hint Okyanusu'ndaki
Diego Garcia adas gibi yerlerdeki nl ikence merkezleri
ne tutuklularn gtrtmesinin baka hibir nedeni yoktur.
Byk ve gizli Amerikan askeri slerinin bulunduu Kosova
ve Diego Garcia'da -belki de baka yerlerde de- ikence hala
uygulanyor olabilir. Ayn ey Guantanamo iin de geerli
dir. Dahas, 22 Ocak 2009'da ikence ile ilgili olarak yayn
lanan talimat ("Ynetmelik No. 13491, Yasal Soruturmalar
Garantisi"), yalnzca "silahl bir atma" durumunda uygu
lanabilirlik gibi belirsizlikler tamakta. Bylece, Amerikal
larn "silahl atma" ortam dnda ikence yapmas -zaten
dnyada en fazla ikence bu alanda uygulanmaktadr- ya
saklanmamakta. rnein, "terrizmle mcadele" ortamnda
ikence gibi.
Obama CIA'nn sorgulamada yalnzca yeniden dzenlenen
Silahl Kuvvetler El Kitab'nda belirtilen yntemleri kullanma

sn ngrmekle. Buna karn, tutuklularla ilgili uygulama ve
sorgulama yntemleri asndan Silahl Kuvvetler El Kitab, hc
reye kapatma, grme ve alglama kstlamas, uykusuz brak
ma, korku ve umutsuzluk ortam yaratma, zihnin almasn
engelleyen ilalar kullanma, snnay engelleme, an grlt,
gerginlie yol aan konumlar ve duygusal dengesizlik olutur
ma gibi yntemlerin uygulanmasna izin vermekte.
Panetta'nn Senato'da geirdii bir sorgulamadan sonra
New York Times'da yer alan bir yazya gre:
144 1

CIA'run Bakan Obama'nn koyduu yeni kstlayo ku
rallardan daha saldrgan sorgulama yntemleri kullanma
izni isteme olasl mevcuttur. Aynca Bay Panetta CIA'nn
Bush ynetimindeki "icraatrun" -terrizm zanllann
sokaktan toplayp nc bir lkeye gnderme- srd
rleceini de belirtti. te yandan, CIA'mn bir tutukluyu
ikence uygulad ve "insani deederimizi inedii" bi
linen bir lkeye gnderneyi reddedeceini sylediP
Byle bir lkeyle ilgili herhangi bir rnek gstermedi.
Jo.nny silaa sanldl

2006'da ran Amerika ya da srail tarafndan yaplacak bir
saldrnn smulan ile ilgili birok uyanda bulundu. Kasm
2006'da bir st dzey ranl askeri yetkilinin yapt uyarda
"Eer Amerika ran'a saldrrsa, yredeki 200.000 askeri ve
33 ss son derece savunmasz kalacaktr ve hem Amerikal
politikaclar, hem de ordu komutanlar bunun farkndadr"
deniyordu.18 Grne baklrsa ran, Amerikal liderlerin
gen erkek ve kadn vatandalarnn tehlikeye girecekleri ve
ldrlebileceklerinden byk endie duyarak ran'a perva
szca saldrmaktan kamaca karusndayd. Sanki Amerikal
liderler gencecik Amerikallar Irak ya da Afganistan diye bi
linen dipsiz kuyuya atmaktan byk ac duymu veya 58.000
gencini Vietnam canavarnn penelerine terk ederken ahlaki
kayglara kaplmlard.
Tm dnya liderleri gibi Amerikal liderler de asla byle
endieler tamadlar.
ada Amerika tarihesine ksa bir gz atmak bizi bu ko
nuda aydnlatabilir. 1994'teki bir Amerikan Kongre raporun
da unlar belirtilmekteydi:
insan Haldan, Vatandalk Haklan ve ikence
l 45
1940'larda yaklak 60.000 askeri personel iki kimyasal si

lah olan hardal gaz ve kabarck gaz denemelerinde kul
lanld. Denekierin ounluu bu denemelerin sonulan
hakknda bilgilendirilmedi ve daha sonra bbbi bir muaye
neden geirilmedi. Ayrca deneklere, bu denemelerle ilgi
li, elerine, ailelerine ya da aile doktorlanna bir aklama
yapbklan takdirde Fort Leavenworth'da hapsedilecekleri
sylendi. Pentagon yllarca,. denemelere kablan askerlerin
ounun daha sonra uzun sre salk sorunlan yaad
bu arabrmann yapldn inkar etti.19
1940 ile 1990 yllan arasnda, askerlerin resmen ya da gerek
ten kobay olarak kullaruld, nkleer patlama blgelerine
gnderildii, pilotlarm mantar bulutlar arasnda uuruldu
u, kimyasal ya da biyolojik silah denemelerinde yer ald,
radyasyon denemelerine tabi tutulduu, beyinlerinin LSD
ile ykarup davran deiimlerinin gzlemlendii, Kore ve
Vietnam'da son derece zehirli Turuncu Dioksit maddesine
maruz brakld ok sayda hkmet programiarna rast
lyoruz. . . . Kendilerine bir seme ans tannmayan ya da
bilgilendirilmeyen milyonlarca denek; ou kez daha sonra
fiziksel ve/veya zihinsel salk asndan byk zorluklarla
boutu ve ender olarak gerekli tbbi bakma ve hatta eitime
tabi tutuldu.20
1990'larda binlerce Amerikan askeri Krfez Sava'ndan
olaanst salk sorunlaryla evine dnd. Bunlarn kim
yasal ya da biyolojik silahlardan kaynaklandndan ku
kulanld ama Pentagon bunu kesinlikle reddetti. Askerler
yllarca ac ekti: nrolojik sorunlarla, kronik halsizlikle, cilt
bozukluklaryla, cierlerinde oluan yaralarla, bellek kayb
ile, baygnlkla ve daha birok hastalkla boutu. Zaman
iinde Pentagon yava yava inkar brakt ve kimyasal silah

146 1
depolarnn bombalandn; zehirli gazlarn havaya karm

olabileceini ve aslnda Amerikan askerlerinin bu zehirli bl
gelerde konulandrldn kabullendi. Bunlarn says nce
400 olarak belirtildi; sonra 5.000 civar olabilir; daha sonra
"ok sayda" dendi. Yaklak lS.OOO'den fazla dendi ve sonun
da tam say akland: 20.867. Derken "Pentagon uzun sren
bilgisayar deerlendirmelerinin sonucunda yaklak 100.000
ABD askerinde sarin gaz belirtilerine rastlandn beyan
etti-21
Eer Pentagon zaten bilgisi dahilindeki bu maddeler ve si
lahlar hakknda en batan ak davransayd, askerlere gerekli
tanlar konulabilir ve tedaviye ok daha erken balanabilirdi.
nsanlarn ektiklerinin nelere mal olduunu kestirrnek ola
naksz.
Askerler, ABD Gda ve lla Ynetiminin onay vermedii
arbon ve sinir gazna kar alanmaya zorlandlar, buna
kar ktklarnda ise cezalandrldlar ya da sulu muame
lesi grdler. (kinci Dnya Sava'nda askerlere zorla sar
hummaya kar a yaplm, sonunda yaklak 330.000 asker
hepatit B virs kapmt.)ll
Son yllardaki savalarda saysz Amerikan askeri sava
alannda seyreltilmi uranyum ieren top merrnileri ve fze
lerin patlamasyla oluan radyoaktif tozlara maruz kald: sey
reltilmi uranyumun bir sr ender ve korkun hastalklara
ve sakat douniara yol at sanlyor. Seyreltilmi uranyu
mun Amerika'nn -Srbistan'dan Afganistan ve Irak'a kadar
srdrd savalarda kullanlmas AIDS gibi uluslararas
bir skandal ve kriz olarak grlmeli, hi deilse Birleik Dev
letler tehdidi altnda olmayan lkelerde byle alglanmaldr.
Pentagon'un Amerikan askerlerini istismar listesi uzayp
gider. Irak'ta savaanlarn ya da onlarn ailelerinin kurunge
irmez yelekler, aralar iin gerekli zrhlar, tbbi malzemeleri
insan Haklan, Vatanda,lk Haklan ve i,kenc:e
147
ve evrensel korunma aygtlarn kendi paralaryla aldklar ve

onlarn gvenliinin ordu tarafndan salanmad biliniyor.
Orduda grevli kadnlarm srekli olarak erkek meslektalar
tarafndan cinsel tacize ya da tecavze uradklaryla ilgili
yaknmalar askeri makamlar tarafndan ya hafife alnmakta
ya da gz ard edilmekte. . . Savalarda yaralanan ya da sa
katlanan ok sayda asker kendilerine vaat edilen tbbi bak
m
almak iin rpnp duruyor. . . ABD slerindeki askerlere
uygulanan neredeyse sadistlie varan sert muamelelerle ilgili

ykler iin "Yaral Askerlere Kt Muameleyi Engellemek
in Ordu Tarafndan Uygulanan nlemler"i okuyun (New
York Times, 12 Mays 2006) . . Bir de aile yaamn parampara

.
eden grev deiimleri ve yalnzca lmeye ya da yaralanma

ya deil sava sonras olaanst gerginlikler (PTSD) yaama
olaslndaki artlar da var.23
Ulusal Kamu Radyosu'nun All Things Considered (Her
Konuda Tartma) adl programnda 4 Aralk 2006 ve dier
gnlerde Irak'tan dnen ve ciddi olarak PTSD'den mustarip
askerlerin ordudan grd kt muamele ile ilgili bir dizi
yaynland Colorado'daki Fort Carson'da bu hasta askerler ge
rekli yardmdan ok daha fazla kt muamele ve cezaya ma
ruz kald, zira subaylar onlara duygusal "zaaflar" yznden
sert davranp cezalandrmaktayd.
Bir dahaki Anma Gn'nde bir bakan ya da general
"onur" ve "grev"den sz eder ve "bamszlk ve demokrasi
uruna sonsuz zveride bulunan cesur kadn ve erkekierimi
ze ne kadar borlu olduumuzu" dile getirirken yukardaki
hususlar aklnza getirin. Bu yetkililer aresiz durumdaki
Amerikan askerlerine, bir video oyunundaym gibi ldr
dkleri yabanclardan daha fazla ilgi gstermemekteler. Ve
Dalton Trumbo'nun Johnny Silahna Sarld adl yaptn oku
yun.
148 1
Emperyalizmin En lmcl Silah Demo/crasi Ya/an
insanliin aldakl geliii

Yahudilerin haklarn savunmaya gelince, bu konuda
nc Reich'tan daha yce bir nder yoktur ve bizler
bunu Yahudi vatandalarmzn haklarn ineyen kiile
ri sorumlu tutarak gstermekteyiz. Bunu, dinsel ve etnik
hogr sergiteyerek ve bu Yahudilerin insan haklarnn
yok sayld ya da inendii Avusturya gibi lkelerde
onlara destek olarak gsteriyoruz. (Joseph Goebbels, Al
man Propaganda Bakan, 6 Mart 1941)
nsanhaklar konusunda, Amerika BirleikDevletleri'nden
daha yce bir nder yoktur ve biz bunu yasalara kar ge
len ya da insan haklarn ineyen kiileri sorumlu tuta
rak gstermekteyiz. Bunu, zgrlk ve demokrasinin ge
limesine destek olarak ve insan haklarnn yok sayld
ya da inendii Kuzey Kore gibi lkelerde yaayanlar
destekleyerek gsteriyoruz. (Scott McClellan, Beyaz Saray
szcs, 2 Aralk 2005)
Bu demelerden hangisini benim uydurduumu tahmin ede

bilir misiniz?
Az sonra yak1n1zdaki bir lkeye (ya da kente) ciddi

bir sald1n olacak 1?
13 ubat 2006'da Amerika Birleik Devletleri inanlmaz ve
dehetli bilgelii ile, egemen Pakistan ulusunun cra bir k

ynn tepesine insansz bir Predator ua gndermeyi ve
baz "kt adamlar" ldrmek amacyla buradaki bir yerle
im alanma bir fze atmay uygun buldu. Birok ev yanmaya
balad ve says bilinmeyen "kt adamlarla" birlikte on se
kiz kii ld; o gnden bu yana yaynlanan raporlar bilinme
yen saynn sfr kadar az olduunu ve asl hedefi oluturan el
insan Haklar, Vatanda,lk Haklar ve i,kence
Kaide komutan yardmcs Aynan el-Zevahiri'nin orada bu

lunmadn ortaya koydu. Pakistan hala bu konudaki fke
sini dile getirmekte. Birleik Devletler'in tepkisi ise Senato'da
sylenenlerle meklenebilir.
Arizona Senatr John McCain: "zr dileriz ama bir kez
daha ayn eyi yapmayacamz syleyemem."
Indiana Senatr Evan Bayh: "Bu zc bir durum ama
baka ne yapabilirdik?"
Mississippi Senatr Trent Lott: "rendiim kadaryla
bu saldn istihbarat tarafndan doru bulunmutur."24
Bu tr fzelerle gerekletirilen benzer ABD saidniar
Afganistan, Irak ve Yemen'deki sivil halk ve siyasi liderle
ri fkelendirdi. Bunlarn sonucunda oluan ykm ylesine
bykt ki kimin ldn ya da l saysn dahi belirle
mek olanakszd. Uluslararas Af rgt her Predator sald
rsndan sonra Bush ynetimine ikayette bulundu. 2002'de
Yemen'e yaplan saldndan hemen sonraki bir Birlemi Mil
letler raporu bunu, uluslararas yasalan ve antlamalar i
neyen "rktc bir rnek [ve] kesinkes yasad bir katliam"
olarak nitelendirdi. 25
Amerikan yetkililerinin st dzey el Kaide yelerinin var
lndan kukulanarak Paris, Londra ya da Ottawa'daki bir
eve fze frlatabilecekleri dnlebilir mi? ABD bunlarn
orada olduunu kesinkes bilse ve deminki Preadator olayn
daki gibi saldns sadece kukudan kaynaklanyor olmasa
bile? Byk bir ihtimalle saldnya gemezlerdi ama bunun
bir kasmtdan, saldrganlktan, stn g gsterisinden, kov
boyculuktan teye getiini syleyebilir miyiz? Zaten bunu
kendi vatandalarna da yaptlar; ABD'nin 201l'deki Yemen'e
insansz hava saidmsnda 2 Amerikan vatanda ld ve
13 Mays 1985'te bir polis helikopterinden atlan bir bomba
Pennsylvania'da btn bir blou kle evirdi, altm kadar
150
ev yand, kk ocuklar dahil ll kii ld. MOVE isimli bir

rgt evlerinden etmeyi amalayan bu giriimde polis, bele
diye ve FBI da iin iindeydi.
Philadelphia'daki kurbanlarn hepsi, doal olarak, kara
deriliydi. Bu yzden sorumuzu deitirelim: Amerikan
yetkililerinin Beverly Hills ya da Manhattan'n Upper East
Side'mdaki bir yerleim merkezine bir fze atmas dnle
bilir mi? Bizden ayrlmayn.
Akl1n1 allfllrma hakk1

Yksek Mahkeme 2005'te Pennsylvania hapishanelerindeki
tehlikeli tutuklulara kitap okuma, televizyon izleme ve radyo
dinleme hakk tanmamasyla ilgili bir davay inceleyeceini
aklad. Bu tutuklular yalnzca dinsel ve yasal eserlerle ha
pishane ktphanesindeki cep kitaplarn okuyabiliyorlard.
yargtan oluan federal mahkeme, Bakan Bush'un Yk
sek Mahkeme aday Samuel A. Alito'nun grlerine uyarak
bu kstlamay kaldrd.
Alito "Grnte" diyordu "bu kurallar, hapishanede uy
gunsuz davranlarn engellenmesiyle ilgili ceza uygulama
lar asndan akla yakndr." Zira mahkumlar TV ve dergi
lerin bulunmad bir yere gnderilme endiesi ile uygunsuz
davranlarndan kanrlar.26
Alito'nun yksek mahkemeye uygunluu deerlendirilir

ken zerinde durulan, krtaj, kamu haklar ya da ecinselle
rin haklar hususundaki grlerini bir yana brakalm. Bura
da, tutuklular demir parmaklklar ardnda geirdikleri uzun
geceler ve yllar boyu zihinsel geliimden yoksun braknay
arzulayan kkl ve acmasz bir gre sahip bir adam var.
Tutuklularn yiyeceini kesmeyi neden savunmuyor? Bu, uy
gunsuz davranlar daha da etkin biimde engelleyebilirdi.
Insan Haklan, Vatanda,lk Haklar ve itkence
l s
Umudum kesildiiden sonra kendimi daha iyi

hissediyorum
nsanlk tarihte ilk kez bu kadar nemli bir yol ayrumn
da bulunuyor. Yollardan biri aresizlik ve tam bir umut
suzlua, dieri ise tmyle yok olua alyor. Dua edelim
ki doru yolu seecek kadar akll oluruz. (Woody Alien)
21. yzylda dzinelerce lkede insanlar yiyecek bulamad
iin ayaklanyor. kinci Dnya Sava'ndan sonra yirminci
yzylda insanl utku dolu bir gelecek beklediini dler
ken gzmzn nnde canlandrdmz bu muydu?
Amerikal yazar Henry Miller (89-9SO) bir keresinde sa
natnn rolnn "dnyaya d krkl alamak" olduunu
ileri srmt. Eer siz, her ne sebeple olursa olsun, hala Bir
leik Devletler'in dnyada ba gsteren aln sona ermesi
ya da azalmas yolunda olumlu bir g oluturaca inancn/
umudunu tayorsanz, ite yaamdan baz gerekler.
4 Aralk 98l'de Birlemi Milletler Genel Kurulu'na su
nulan bir nergede "eitim, i, salk hizmeti, iyi beslenme ve
ulusal gelimenin insan haklan olduu" ilan ediliyordu. "yi
beslenmeye" dikkatinizi ekerim. nerge 3S'e kar oyla
kabul edildi. Tek "Hayr" oyunu veren Birleik Devletler'di.
Bir yl sonra, 8 Aralk 982'de Genel Kurul'a benzer bir
nerge sunuldu. Bu da 31'e kar oyla onayland. Tek "Ha
yr" oyunu veren Birleik Devletler'di.
Ertesi yl, 6 Aralk 983'te nerge yeniden gndeme geldi,
bu artk Birlemi Milletler'in allagelen bir uygulamasna
dnmt. Bu kez nerge 32'ye kar oyla kabul edildi.
Tek "Hayr" oyunu kimin verdiini yeniden belirtmeye gerek
yok.
Bu oylamalar Reagan ynetimi dneminde yapld.
152 1

1996'da Clinton'un ynetimi srasnda Birlemi Milletler'in
destekledii Dnya Gda Zirvesi, "herkesin gvenli ve besle

yici gdaya ulama hakk olduunu" dorulad. ABD "gda
hakkn" tanmadn ileri srerek buna kar kt. Bunun
yerine Washington alk sorunun temelini oluturan yoksul
luun ancak serbest ticarelle oradan kaldrlacan savuna
rak "gda hakk" tannrsa, yardm ve zel ticaret ayrcalkla
n
peinde olan yoksul lkelerin bunu dava konusu yapaca
hususundaki endielerini dile getirdi.27

Bu durum George W. Bush dneminde de deimedi.
2002'de Roma'daki BM destekli Dnya Gda Zirvesi'nde dn
ya liderleri yeniden herkesin "gvenli ve besleyici gda" hak
kna sahip olduunu onaylad. Birleik Devletler buna kar
kmay srdrerek ktlk eken lkelerin ileride yargya ba
vurabileceiyle ilgili kukularn yineledi.28
Dahas, BM tarafndan kabul edilen "gdann insan hak
k olduu" (GHO) eklindeki gre ABD'nin itiraz edii
ni savunan.lar, bunun ABD Anayasas'nda yer almadn;
bu konunun Amerika kart ve sosyalist politik sistemlerle

balantl olduunu; Amerika'nn kendine yeter olduunu;
bamszln Bakan Franklin Roosevelt'in bir buluu oldu
unu; gda gereksiniminin ihtiya sahiplerini koullar d
zeltme abasna ynlendireceini; GHO ykmllnn
ok pahalya mal olacan ileri srdler.29
WIRILEAKS
Wikileks, Birle,mi, Milletler, ine ve eyltin Ad

16 Aralk 2010'da, karlar altnda, Beyaz Saray nnde Askerle
rin Bar Mitingi'ne katlmtm.
Beyaz Saray nnde dzenlenen bir mitinge katlma ko
nusunda deneyimliyim; ilk kez 1965 ubat aynda katldm
mitingde Vietnam'daki savaa kar el ilanlar datmtm. O
tarihte Dileri Bakanlnda alyordum ve en byk kor
kum bu yce kurumdan birinin oradan geerken beni grp
tanmasyd. Be yl sonra, Dileri Bakanlndan ayrlal
ok olmutu ama ben hala Vietnam' protesto etmekteydim.
Sonra Kamboya olay ortaya kt. Sonra Laos. Ksa sre son
ra Nikaragua ve EI Salvador. Derken Panama Amerika'daki
bamszlk ve demokrasi gibi tm kutsal deerlere byk bir
tehdit oluturdu ve bu yzden acmaszca bombalanmas ge
rekti. Bunu Irak halkna kar alan sava ve Yugoslavya'nn
bombalanmas izledi. Sonra Afganistan topraklarna seyrel
tilmi uranyum, napaln ve fosfor bombalar ve dier cad
kazanlar ile kimyasal tozlardan oluan silahlar yadrld;
sonra da tekrar Irak. Birka olay atladm. Sanrm Beyaz Sa
ray nnde sa yumruu kaldrarak gsteri yapma rekoruna
s ahibirn.
Tm bu srede, Amerika'nn alkan ve namuslu halk
lkelerinin her zaman iyi niyetli olduuna inanyordu; hatta
kimileri bugn de hibir zaman bir sava balatmadmza,
154 1
zellikle "saldrganlk" olarak nitelendirilecek bir harekata

girimediimize inanmaktalar.
O karl gnde WikiLeaks'den Julan Assange Londra'daki

hapishaneden tahliye edildi ve gazetecilere asl endiesi
nin "cinsel su" nedeniyle sve'e iadesinden ziyade Birleik
Devletler'ce snr dl edilmek olduunu syledP
Bu, son yllarda eitli lkelerde siyasi ya da uyuturucu
dan hkm giymi mahkumlarn dile getirdii bir endiedir.
Birleik Devletler, Bat dnyasnn yeni eytan Adas'drr. 19.
yzyln ortalarndan 20. yzyl ortalarna kadar siyasi tutuk
lular Gney Amerika'nn dou salili aklarnda Franszlara
ait olan bir adaya gnderilmekteydi. Yeni eytan Adas'nn
imdiki sakinlerinden biri, nemli diplomatik telgraflar
WikiLeaks'e szdrdndan kukulanlan eski ANDF istih
barat yorumcusu Bradley Manning'dir. Manning herhangi
bir nedenle sulu bulunulursa yaam boyu hapse mahkum
olacak. Yarglanmam ya da hkm giymemi olmasma kar
n d dnya ile balants son derece kstldr; kiisel iliki
lerden, gn ndan ya da haberlerden yoksundur; bunun
yam sra kendisine yastk, araf, spor yasaklanmtrr; yeterli
uyku uyumasna izin verilmemektedir. Glenn Greenwald'n
Manning'e uygulanan muamelenin ikence olduunu ileri
sren yazsn okuyun.2
Gen askerin bir dostu, hkmetin gzetim altmda tutma
s, arama izni olmadan bilgisayarlarna el koymas ve hatta
rvete bavurmas nedeniyle, birok kiinin Manning'in
fiziksel ve akli dengesinin bozulmas konusunu dile getir
mekten ekindiklerini sylyor. "Bunlar ylesine rktc
sonular dourdu ki ou insan onun adna konumaktan
korkuyor."3 WikiLeaks tarafndan kullamlan effaf yazlm
lardan kt alan kii geen yaz Newark'taki New Jersey ha
vaalannda bir federal ajan tarafndan saatlerce gzaltnda
Wikileaks
l ss
tutuldu; WikiLeaks ve Assange ile balantlar yan sra Afga

nistan ve Irak'taki savalar hakkndaki dnceleriyle ilgili
olarak sorguland. 4
Bu, 1920'lerdeki Kzl Paniin'den 1950'lerdeki McCarthy
'cilie, 1980'lerde Orta Amerika'daki protestoculara kar ya
plan eylemiere kadar, yaklak bir asrdr oluturulan Ame
rikan polis devletinde yaananlar arasnda yer alan ufak bir
olaydr. . . Bu olgu Uyuturucuyla Savamla gelime gster
di. . . imdi de Terrle Sava sayesinde daha da artt. Bu, tarih
teki en kt polis devleti deil, hatta gnmz dnyasndaki
en kt polis devleti bile deil ama gene de bir polis devleti
ve kesinlikle en caydrc polis devleti; Washington Post'taki bir
aratrma Birleik Devletler'de her biri kendi sorumluluk ve
yarg alanlarna sahip 4.058 federal, eyaletsel ve yerel "ter
rizm kart" rgt bulunduunu ortaya koydu.5 Amerika'nn
her tr polis tekilat genellikle istediini elde ediyor. Eer
ABD herhangi bir yasal bahane ile Assange' ele geirirse
onun iin endielenin; bu onun zgr bir insan olarak yaa
mnn sonu olabilir; ne yapt ya da ABD yasalarnda ne ya
zl olduunun nemi yok; onuru krlan bir imparatorluun
gazab korkun olur.
New York Times'n d haberler bayazar John Burns, As

sange ile yapt rportajdan sonra yle yazd: "0, Birleik
Devletler'in dnyadaki en byk ktcl g olduuna ve
demokrasiyi ortadan kaldracana tm benlii ile inaruyor."6
Bu inanca sahip birinin eytan Adas'nda tm insan haklar
na sahip olmaya hakk olabilir mi?
WikiLeaks belgeleri insanlarn yaam boyu gereksinim
duyduu, ABD hkmetinin iyi niyetle hareket ettiine olan
inancn srekli ve kademeli bir erozyona uratt. Bugn hal
ka aktarlmakta olan bilgiler yllar iinde insanlara ulaabil
seydi ok daha fazla insan Beyaz Saray nnde toplanrd;
156 1
bununla savalardan herhangi birini engellerneyi baarabilir

dik demek istemiyorum. . . bu, demokrasinin ABD'de ne oran
da var olduuna bal.
Assange'n iinde bulunduu zor durumun yol ah bir
baka sonu, sve'in ya da sve hkmetinin bansever, ile
rici, yansz ve bamsz olduuyla ilgili yaygn inancn yok
olmasdr. Stockholm'un bu ve benzer konulardaki tutumu
Amerika'run yardmcs Londra'nn tutumunun ayru olmu,
ABD hkmetince desteklenen Castro karh sa kanat K
ballann yanmda yer alarak Assange' sulamtr. Ayn sve
son yllarda CIA'nn ikence uulannda ibirlii yapmhr
ve Afganistan'da yaklak 500 askeri bulunmaktadr. sve
dnyann en byk silah tccarlanndan biridir ve yllardr
bazlar kendi sahasnda yer alan ABD/NATO tatbikatianna
katlmtr. Solcular kendilerine hayran olacak baka bir lke
bulmal. Kba'y deneyin.
Amerikallar teden beri skandinavyallarn sekse kar
hogrl da'Vrandna inanrlar; bu inan 1%7'de evrilen
ve bir sre ABD'de yasaklanan
Merak Ediyorum (Sar)
isimli
nl sve filminden kaynaklanm ya da pekimitir. imdi

ise elimizde ne var? sve, yalnzca ayn hafta iinde iki ka
dnla birlikte olduu iin onlar kzdrd anlalan bir ada
mn peine Interpol' takm durumda.
Bu arada Amerika'daki ilericilerin de BBC'nin liberal bir
yayn kurumu olduuna dair garip inanlarndan vazgeme
leri gerek. Amerikallar ngiliz aksanna hayrandr. BBC'nin
Taday
(Bugn) adl programrun sunucusu John Humphrys
Assange'a "Siz bir cinsel tacizci misiniz?" diye sordu. Assan

ge bu iddiann "sama" olduunu syleyerek, "Tabii ki hayr"
dedi. Bunun zerine Humphrys Assange'a imdiye kadar ka
kadnla yattn sordu? Fox News bile bu kadar alalabilir
miydi? Keke Assange da benim gibi Broooklyn sokaklarnda
l s7
Wikileaks
yetimi olsayd. O zaman bu soruya verilecek yant bitirdi:

"Annem dahil mi?"
Tm bunlardan ders alacak bir baka grup, belden aa
komplo dknleridir. Bunlardan birou bana alayl mek
tuplar gndererek WikiLeaks belgelerinin yaynlanmas
nn ardnda srail'in bulunduunu, bu yzden belgelerde
srail'den sz edilmediini grmeyecek kadar saf olduumu
belirttiler. Onlara birka belgede srail'in de karalanm ol
duunu grdm anlatmak zorunda kaldm. Daha sonra
bakalarn da grdm ve Assange, 23 Aralk 200l'de el Ce
zire ile yapt bir rportajda srail'le ilgili ok az belgenin
yaynlandn, nk Bat'da zel olarak gizli belgeleri ya
ynlama hakkna sahip olanlarn srail'le ilgili hassas bilgileri
yaynlamaktan kandklarn belirtti (Alman
Der Spiegel'in
bunu yapt takdirde yiyecei silleyi bir dnn.) Assan

ge, "srail'le ilgili 3.700 dosya var ve 2.700 dosyann kayna
srail" dedi. "nmzdeki alt ay iinde baka dosyalar da
yaynlamay tasarlyoruz."
Doal olarak, baka kiiler de bana aslnda belgelerin ya
ynlanmasnn arkasnda CIA'nn bulunduunu bildirdiler.
Bradley Mannlng, Jullan Assange ve Wikileaks des

taninin besteleniilesi ve filme al1n111as1 gerek
Savunma avukatlan Manning'in kesinlikle sorunlu bir
gen asker olduunu ve ordunun onu lrak'a gnderme
nesi ya da orada iken gizli malzemelere ulamasnn en
gellenmesi gerektiini sylyorlar. . . Onun duygusal bir
bunalm iinde ve ecinsel olduunu, o dnemde ecin
sellerin ABD silahl kuvvetlerine alnmasnn yasak oldu
unu belirtiyorlar.9
ss l
Bradley Manning'in avukatlarnn bu gen adamn binlerce

gizli devlet dosyasn WikiLeaks'e vermesiyle ilgili yaptklar
savunmaya temel olarak onun kiisel sorunlarn ve kusur
larn kullanmalan hem ansz hem de zc bir seim. As
lnda Bradley'in bir sulu ya da casus olarak yarglanmamas
gerektiini belirtirken onu bu ekilde sergilernemeleri gere
kirdi. O ulusal bir kahraman olarak grlmeli. Evet, avukat
lar asker kafalara hitap ederken dahi. O kafaya nfuz ederek
oradaki en zgr ve iyi adam bulup karmalar gerekirdi.
Bradley'in stnde de askeri niforma var.
te Manning'in internette kulland szler:
Eer gizli ebekelere zgrce girebilseydiniz . . . ve orada
inanlmaz, felaket eyler, halka mal olmas ve Washing
ton DC'de karanlk bir odada gizlenmemesi gereken ey
ler grseydiniz . . ne yapardnz? imdi ne olacan Tanr
bilir. Umann tm dnyada tarhlr, incelenir ve reform
.
lar yaplr. . . . nsanlarn gerei grmelerini istiyorum . . .

nk bilgi olmadan, kamu olarak bilinli kararlar ala
mazsnz.
Dnya bunlarn dengesiz ve mantksz bir kiinin szleri
olduuna inanmal m?
Nrnberg Mahkemesi ve Cenevre Anlamalar hkmete
kr krne ballktan daha yce bir grevden, o hkme
tin sava sularn aklama grevinden sz etmiyorlar m?
Aada Dileri Bakanl'nn telgraflannda ve Savunma
Bakanl'nn dosya ve videolarnda aklanan hususlardan
bazlarnn listesi var. Bylesine utan verici ve onursuz dav
ranlar akladklar iin ABD Silahl Kuvvetleri Mensubu
Bradley Manning ve WikiLeaks mensubu Julian Assange ya
amlarnn geri kalann modern bir zindanda geirebilir, bu-
Wikileaks
159
nun byk bir ksmnda "hcre" olarak bilinen ikenceye tabi

tutulabilirler. Aslnda Manning'e Assange aleyhine tanklk
yapmasn ve onu sulamasn salamak amacyla kt mua
melede bulunulduu ileri srlmtr.
Amerikan basnnn ve kamu rgtlerinin dzinelerce
yesi Julian Assange'n hkm giymesi ya da ldrlmesi
arsnda bulunmutur. Son Ulusal Savunma Yetki Yasas
erevesinde Assange kanlabilir ya da ldrlebilir. Hangi
yzylda yayoruz? Hangi dnyada?
Collateral Murder (Gvenceli Cinayet) videosunda ve Man

ning ve WikiLeaks'in kamuoyuna akladklar "Irak Sava
Kaytlar" belgesinde yer alan Amerikan sava sularn iz
ledikten sonra Irakllar ilerideki sulada ilgili olarak ABD
glerine baklk tarninay reddetti. Videoda bir Ameri
kan helikopterinin pilotlarnn, iki Reuters muhabiri dahil
birok sivilin ayrm gzetmeden ldrlmesi ve iki kk
ocuun yaralanmasyla sonulanan bir Badat saldrs sra
snda Philadelphia'da bir Ordu-Donanma takmlar arasnda
oynanan bir ma seyredermiesine tezahrat yapt gr
lyordu.
Irak hkmetinin Irak yasalarn ineyen Amerikan as
kerlerinin yarglanmas konusundaki srar -Birleik Dev
letler silahh kuvvetlerinin konuland hibir lkede byle
bir olay hemen hi stlenmemektedir- Obama ynetimini
neredeyse tm Amerikan ordusunu lkeden geri ekmeye
zorlad.
Manning Irak'ta ilenen sava sularn aklamak yerine
bunlarn iinde yer alsayd bugn zgr olurdu, tpk Hadit
ha ve Felluce gibi kentlerde gerekten iren olaylarn sulu
su olan ok saydaki Amerikan askeri gibi.
Korkun Irak Sava'nn sonlandrumasnda oynad ro
ln yan sra WikiLeaks aklamalar Tunus'ta balayan
160
Arap Balar'nn kvlcmlanmasna da yardmc oldu. Tunus

halk ABD eliliinden gnderilen ve ynetimdeki ailenin
byk yolsuzluklanru ve ahlakszlklarn aklayan telg
raflar okuduktan ya da duyduktan sonra sokaklara dkl
d; "Tunus'taki Yolsuzluk: Neyin Varsa Benimdir" balkl
uzun ve detayl bir telgrafta Washington'un Tunus Bakan
Ben Ali'ye desteinin aslnda gl olmad ve Tunus'ta halk
ayaklanrsa ABD'nin ynetime destek olmayaca yazlyd.
te dnya halknn gzn aan, elilik telgraflarna daya
nan WikiLeaks aklamalarndan baka rnekler:
2009'da Japon diplomat Yukiya Amano, ran'n nk

leer silah m gelitirdiinin yoksa barl nkleer
enerji projeleri zerinde mi altnn aratrlmasn
da nemli bir rol oynayan Uluslararas Atom Enerjisi
Kurumu'nun yeni bakan oldu. 2009 Ekiminde gnde
rilen bir ABD elilii telgrafmda Amano'nun "ABD'nin
Kurumla ilgili stratejik amalarn desteklediinin
zellikle altn izdii" belirtiliyordu. "Amano, [Ame
rikal] eliye defalarca belirttii gibi . . . st dzey per
sonel atamalarndan ran'n iddia edilen nkleer silah

programiarna kadar ABD'nin her trl stratejik kara
rnn tamamen arkasndayd.
Rusya ABD'nin ran'n Avrupa'y hedef alacak fzelere
sahip olduu iddiasn yalanlad.
ngiliz hkmetinin Irak Sava'na katlmyla ilgili
alan resmi soruturma, hkmetin soruturma sra
snda Bush ynetimini korumaya sz vermesi zerine
derin bir yara ald.
Yemen Bakan Ali Abdullah Salih ile Amerikal Gene
ral David H Petraeus arasndaki bir grmede Salih
ABD'nin Yemen'deki el-Kaide yandalarna fze sald-
Wikileak'
nlarn rtbas edeceini syledi. Salih Petraeus'a "F
zelerin size deil bize ait olduunu sylemeyi srdre
ceiz" dedi.
Madrid'deki ABD elilii ile spanyol hkmeti ve si

vil toplum arasnda ciddi srtmeler ba gsterdi: a)
2003'te Badat'ta bir ABD tanknn bir oteli bombalaya
rak orada dier gazeteciletle birlikte bulunan spanyol
televizyon muhabirinin lmesinden sorumlu Ame
rikan askerine kar alan bir davann drlmesine
almak; (b) Bir spanyol Sivil Toplum Kuruluu'nun
alt st dzey Bush ynetimi grevlisi ve eski basavc
Alberto Gonzales'i ikenceyle sulayan bir dava amas;
(c) Guantanamo'daki spanyol vatandalarnn grd
ikence konusunda spanyol hkmetinin balatt so
ruturma; (d) Bir spanyol mahkemesinin Amerikalla
rn
olaanst ikence uular iin spanyol slerini ve
havaalanlarn kullanmas konusunu incelemeye almas;

(e) spanya Babakarn Jose Luis Rodrigues Zapatero'nun
Irak Sava'yla ilgili srekli eletiride bulunmas ve daha
sonra spanyol birliklerini geri ekmesi.
Birlemi Milletler'deki Dileri yetkilileri ve eitli

eliliklerdeki ABD diplomatlar Genel Sekreter Ban Ki
Moon, Gvenlik Konseyi daimi yeleri, st dzey BM
grevlileri ve yabanc diplomatlar dahil BM yetkilileri
hakknda mmkn olduu kadar ok bilgi toplamak
la grevlendirildiler. Bu balamda e-posta ve internet
adreslerini, internetteki kullanc adlarn ve parolala
r, kiisel ifre anahtarlarn, kredi kart numaralarn,
sk kullanlan hesap numaralarn, i programlarn ve
biyometrik detaylarn inceleyeceklerdi. Paraguay'da
Asuncion'daki elilikte grevli ABD diplomatlarndan
in ve ran ile Latin Amerikal solcu devletler Kba,
162 1
Venezella ve Bolivyal yabanc diplomatlara gelen

ve giden telefonlarm saatlerini, gnlerini ve numara
larn elde etmeleri istendi. Romanya, Macaristan ve
Slovakya'daki ABD diplomatlarna "u anki ve ne k
maya balayan lider ve danmanlar" hakknda biyo
metrik bilgi edinme grevi verildi. BM ynergesi ayn
zamanda zellikle "nde gelen Kuzey Koreli diplomat
larn biyometrik bilgilerini" istedi. Mrika'daki Byk
Gller blgesinde bulunan eliliklere gnderilen bir

telgrafta istenen biyometrik bilgiler, DNA, gz tarama
s ve parmak izlerini de ieriyordu.
Azerbaycan'n bakenti Bak'deki zel bir "ran gz
lemcisi" ran'n Yksek Ulusal Gvenlik Konseyi'ndeki
bir toplantda ortaya kan bir anlamazlktan sz etti.
Devrim Muhafzlan Kurmay Bakan Muhammed Ali
Caferi ran Cumhurbakan Mahmud Ahmedinejad
ile ateli bir tartma srasnda fkesine yenilerek ona
bir tokat vurmutu, nk genelde muhafazakar olan
cumhurbakan basn zgrlnden sz ederek onu
artmt.
Bat yarkrede tek bana kalan Dileri Bakanl

Honduras'ta 28 Haziran 2009'da gerekleen bir askeri
darbeyi aka knamad; oysa elilikten gelen telgrafta
"Silahl kuvvetler, Yksek Mahkeme ve Ulusal Kongre
28 Haziran'da ibirlii yaparak Ynetime kar yasad
ve anayasaya aykr bir darbe dzenledi" deniliyordu.

(ABD'nin darbed hkmete destei o gnden bu yana
kesintisiz srmektedir.)
Ekvador Cumhurbakan Rafael Correa, kitle ileti
im aralanna dmanca tavrlan yznden ABD
tarafndan byk eletiriye uramtr, oysa Dile
ri Bakanl'nn 31 Mart 2009 tarihli telgrafnda yle
Wikileaks
deniyordu: "Correa'nm Ekvador basnn politik bir rol
cynad ve bu durumda muhalefet roln stlendii
hakkndaki gr hayli geerlidir. Gazete sahipleri
nin ou Correa'run reform gndemini bir tehdit olarak
gren sekin i evrelerinden gelmekte ve yaynlanyla
kendi ekonomik karlann savunmaktadr."
sve'teki
Sosyal
Demokrat Parti nderleri Stock
holm'deki ABD eliliini ziyaret ederek kukucu sve

kamuoyuna Afganistan'daki sava en iyi nasl pazar
layabileceklerini sordu ve ABD'nin bir Afgan hkmet
yesinin sve'i ziyaret ederek Afgan ocuklan adna
NATO'nun insancl abalanndan sz etmesini sala
masn istedi.
ABD sve'ten lkesinden geen iletiimin denetlene

bilmesi iin dinlemeyle ilgili yasalar karmasn istedi.
(Amerika'nn buradaki kar ortadadr: Rusya'dan ge
len internet trafiinin neredeyse yzde 80'i sve ze
rinden gemektedir.)
Avrupa Konseyi Bakan Herman van Rompuy, 2010

Ocak aynda Brksel'de ABD elilik yetkililerine artk
Avrupa'da kimsenin Afganistan olayna inanmadn
syledi. Avrupa'nn Birleik Devletler'e saygs yzn
den bu olayn iinde yer aldn, 2010 iinde bir sonuca
varlmas gerektiini, aksi halde "Afganistan'in Avrupa
iin bitmi olacan" belirtti.
Irakl yetkililer gelimekte olan demokratik devletleri

nin gvenliine ve srekliine en byk tehdidi ran
deil Suudi Arabistan olarak grmekteydiler.
Irakl liderler Amerikal patronlanna istikrar isteyen

ranllarla kolaylkla "baa kabilecekleri" konusunda
gvence verdiler ama Suudilerin "zayf ve blnm"
bir Irak istediini ve hatta "hkmeti yerinden edecek
164 1
terrizmi kkrttklarn" ileri srdler. Ayrca Suudi

Kral ABD'nin ran'a askeri bir mdahalede bulunma
sn istiyordu.
Suudi Arabistan 2007'de ABD hkmeti Suudi

Ararneo'nun petrol fiyatlaryla oynama suundan ABD
mahkemelerinde yarglanmasn engellemedii takdir
de bir Texas petrol rafinerisinin yatrm ruhsatn geri
alaca tehdidinde bulundu. Suudi petrol bakan yar
dmcs, ABD'den Suudi Arabistan irketlerine alan
davalarn dmesini salamasn istedi.

Dnyann en byk ila firmas Pfizer, 1996'da menen
jitli ocuklara verilen bir ilala ilgili alan bir davay
geri ekmeye zorlamak iin, Nijerya basavcsnn yol
suzluk kantlarn ortaya karmak zere arahrmac
lar grevlendirdi.
Petrol devi Shell'in "personel kullanarak" Nijerya H
kmetine tmyle szd iddia edildi.
Endcmezya devlet bakan Bakan Obama'nn 2010
Ekim'inde lkesine ziyaretini iptal etmek tehdidinde
bulununca ABD Endonezya'daki Kopass us ordusu zel
ekiplerine eitim yasan kaldrd; oysa Kapassus'un
gemii tutuklamalar, ikence ve cinayetlerle doluy
du.
Amerikal diplamatlarn Endonezya'nn Bat Papua

blgesindeki askeri harekat ve hkmetin umursamaz
davranlar, yaygn yolsuzluklar ve insan haklarnn
ihlali dolaysyla bu blgedeki huzursuzluu krkle
mesi konusundaki endielerini dile getirmesine karn,
Obama ynetimi Endonezya ile askeri balantlarn
yeniledi.
2008 Mays'nda Beyrut'taki sert askeri mdahaleden

nce, ABD yetkilileri, srail'in Hizbullah'a kar saldr
Wikileaks
planlarn aratrmak ve mmkn klmak iin Lbnan

savunma bakan ile ibirlii yapt.
ddiaya gre Gabon devlet bakan Orta Afrika dev

letlerine ait milyonluk gelirleri zirnnetine geirdi ve
bunun bir ksmn Nicolas Sarkozy'yi desteklemek iin
Fransa'daki siyasi partilere aktard.
2006'da Caracas'taki ABD eliliinden gnderilen telg
raflarda ABD Dileri Bakanl'nn Bakan Hugo
Chavez'i, Kastro'nun lmnden sonra olas bir Ame

rikan mdahalesine kar Kba devrimini savunmak
amacyla Venezella'da bir askeri darbe olabilecei ko
nusunda uyarmas istendi.
ABD, Venezella'daki solcu Latin Amerika televizyonu
Telesur'un Katar'daki el Cezire ile ibirlii yapmasn
dan endie ediyordu. El Cezire'nin Irak savayla ilgili

haberleri Bush ynetimini fkelendirmiti.
Vatikan, Katolik Kilisesi'nin blgede nfuzunu yitir
mesinden endie duyduu iin, ABD'den Venezella
devlet bakan Hugo Chavez'in blgedeki nftfzunu
etkisizletirmesini istedi. Vatikan Chavez'in kilise hi
yerarisinin Venezella'daki ayrcalkl bir snftan

olutuunu ileri srmesinin Katolik Kilisesi ile devlet
arasndaki ilikilere zarar verecei kansndayd.
Papalk Bakan Obama'nn Kba ile yaknlamas
n memnunlukla karlad ve yeni admlar atlarak
(ABD'de tutuklanan) Be Kbalnn elerinin onlar ha
pishanede ziyaret etmelerine izin verileceini umdu
unu dile getirdi. ABD-Kba ilikilerinin gelitirilmesi
Hugo Chavez'i nemli bir dayanandan yoksun bra
kacak ve blgedeki nfuzunu kstlayacakt.
2010'da ngiltere Babakan Gordon Brown ABD Di

leri Bakan Hillary Clinton ile "Be Kbalnn" (daha
166
nce vize bavurular geri evrilen) elerinden ikisine

onlar hapishanede ziyaret edebilmeleri iin vize ve
rilmesi konusunu grt. Daha sonra 10 Numara ile
ilgili aratrmalarmz, "Brown'un bu isteinin, i
Partisi'nin temelini oluturan ngiliz ii sendikalanna
verdii bir taahhtten kaynaklandn ortaya koydu.
Brown bu konunun daha fazla stne gitmek niyetinde
deildi. Herhangi bir ilem sz konusu deildi."
ngiliz yetkililer, benzer silahlarn lkede bulundu

rolmasn yasaklayan yasalara karn, ABD'nin salkm
bombalarn ngiliz topraklarna sokmasna izin veril
diini Parlamento'dan gizledi.
2006 Temmuz'unda, Balanhszlar Hareketi toplanh
snn deerlendirilmesi srasnda, Havana'daki ABD
karlar Bl:rt'nden bir yetkili bir telgraf gnderdi.
Telgrafta "Kba'nn ila konusundaki efsanevi gc
n yok etmek iin insan haklaryla ilgili yklerin ya
kndan izlendii" belirtiliyordu. (Muhtemelen bunun
amac, ye lkelerin Kba'ya verdii destei zayflat
makh.)
Guantanamo hapishanesine gnderilenlerin ounu
susuz insanlar ya da alt dzeydeki yneticiler olu
turuyordu; masumlarn birou ABD'ye belli bir dl
karl satlmh.
Ylda yaklak 2 milyar dolar vergi ba sala
yan gl Amerikan savunma kuruluu DynCorp,
Afganistan'daki polis gc iin bir "parti" dzenledi.
(Evet, bu dndnz gibi oldu.)
Her ne kadar Bush ve Obama ynetimleri kamu nnde
tekrar tekrar sivil halktan lenlerle ilgili resmi kaytlar
bulunmadn syledilerse de, Irak ve Afganistan Sa
va Gnlkleri bunun doru olmadn ortaya koydu.
167
Wikileaks
2009'da bir elilik telgrafnda Msr'da polisin adi sulu

lara iddet uygulamasnn sradan ve etkin olduunu,
polisin her gn sulular itirafa zorlamak iin iddet
kullandm belirtiyordu.
Msr'daki
nl
ikenceciler
Virginia'da
FBI'm
ABD Haiti halknn karlarn gz ard ederek Haiti
Quantico'daki akademisinde eitim aldlar.

Hkmetine . birtakm projeleri uygulamaya koyma
mas iin bask yapt. 2005'te gnderilen bir telgrafta
bir yl nce ABD tarafndan devrilen eski bakan Jean
Bertrand Aristide'in Havai'ye geri dnmesini ya da si
yasi hayatn etkilemesini engellemek iin her trl a
bann gsterilmesi gerektiinin alt iziliyordu. 2006'da
ABD'nin hedefinde, Caracas'n Karaipler'deki petrol
orta PetroCaribe ile birlernek adna Venezella ile
bir anlama imzalayan Bakan Rene Preval vard. Bu
anlama erevesinde yalnzca yzde 60 pein deme
yaplacak, geri kalan yirmi be yl boyunca yzde 1
faizle denecekti. 2009'da ise Dileri Bakanl Ame
rikal irketin Haitili iilere denen asgari crette bir
art konusundaki itirazn destekledi. Bu iiler Bat
Yarkre'de en az cret alan kiilerdi.
ABD 2009'da Kopenhag'daki kritik evre konferansn

da istediini elde edebilmek iin tehdit ve casusluk da
hil bir ok yola bavurdu.
Filistin Ulusal Ynetimi'nin bakan ve el Fetih'in ba

kan Mahmud Abbas 2007'de Hamas'a Gazze'de saldr
mak iin srail'den yardm istedi.
ngiliz hkmeti, insan haklar kurumlar tarafndan

''hkmetin lm mangas" olarak knanan Banglade
li bir paramiliter gruba eitim verdi.
168 1
ABD silahl kuvvetleri, Amerikan birliklerine Irak'ta

tutuklananlara uyguland ileri srlen ikencelerin
aratnlmamasru emreden bir talimat gnderdi.
ABD 2006'da Avustralya hkmetinin Salamon Adalar

Babakan Manaseh Sogayare'yi devirme harekatnda
yer ald.
ABD'li diplomatlar, Bir Alman vatanda olan Halid

El-Masri'yi karp ikence eden CIA grevlilerinin
cezalandrlmamas iin Alman hkmetine bask
uygulad. (El-Masri 31 Aralk 2003'te Makedonya'da
tatildeyken CIA tarafndan karld. Afganistan'daki
bir ikence merkezine gtrlerek orada dvld, a
brakld ve cinsel tacize urad. ABD hkmeti 5 ay
sonra onu Arnavutluk'taki bir da banda be parasz
brakt.)
2005'te Hindistan'da "yaygn ve acmasz ikence" ile il

gili gnderilen telgraf. Kzlha Uluslararas Komitesi'ne
(ICRC) gre "ICRC-GOI (Hindistan hkmeti) arasn
dak diyloglarn uzun sredir devam etmesine karn

tutuklulara kt muamelenin devam, ICRC'nin Yeni
Delhi'nin kenceyi onaylad sonucuna ulamasna
yol amtr." Washington'a bu konuda yllar nce ICRC
tarafndan bilgi verilmiti. (imdikiler dahil, Amerika
l liderler, ikence ve dnyadaki en byk yoksullu

un ve yetersiz beslenen ocuk oran demokrasi kav
ramna ters dmyormu gibi "dnyann en byk
demokrasisi"nden vgyle sz etmeyi srdrdler.)
Neredeyse 2006'dan beri ABD Suriye'deki siyasi muha

lefete mali destek salamakta; buna lkeye hkmet
kart programlar hazrlayan bir uydu televizyon is
tasyonu da dahil.
10
KOMPLOLAR
Birincisi kazad1r; ikincisi rastlanti; ncs ise

komplo
Tm d grnmler ve olayiann z dorudan doruya
rastlantya dayandnlrsa bilim gereksiz olur. (Karl Marx,
Das Kapital, Cilt III)
Ben komploya inarurm. Siz de. Amerikan ve dnya tarihi

komplolarla doludur. Watergate bir komploydu. Watergate'in
stnn rtlmesi bir komploydu. Enron da yle. ran-Kontra
da. Ekim Srprizi gerekten yaand. Bir yl boyunca George
Bush ve Dick Cheney Irak'a saldrmay tasarlarken srekli
olarak byle bir karar aldklarn yadsdlar. Japonlar bir yan
dan Washington'la iki hkmet arasndaki gr aynikiarn
gidermek iin grmeler yaparken Pearl Harbour saldnsna
hazrlanmaktaydlar. u anda saysz insan u ya da bu suu
ilernek iin "komplo" oluturmaktan hkm giymi olarak
hapiste bulunmakta.
Bununla beraber, btn komplo teorilerinin ayn ekilde ya
ratld, hepsinin ciddiye alnmas gerektii sylenemez. Bir
ok kii bana olas komplolarla ilgili elektronik posta gnderi
yor ama ben bunlan fazla nemsemiyorum. te birka rnek:
Birka defa web siterne girmeye alp hata iletisi alr
Iarsa bana
FBI, Ulusal Gvenlik ya da Amerikan Bilgisayar
170
Balants'nn sonunda sitemi kapatmay baanp baarmad

n soruyorlar.
Bana gnderdikleri bir elektronik posta herhangi bir ne
denle geri gelirse AOL'un bu iletiyi ya da tm iletilerimi en
gelleyip engellemediini merak ediyorlar.
Benim aylk Anti-Empire Report'umu alamadklarnda AOL
ya da bir baka devlet kurumunun bunu bloke ettii kansna
varyorlar.
nternet'te yneticilerin gerekten kt bir tutumunu or
taya karan bir habere rastladklarnda "yayn dnyasnn
bunu tmyle gz ard ettiini" ileri sryorlar, oysa ben
bunu Washington Post ya da New York Times'da okumu oluyo
rum. Yayn dnyasnn belli bir haberi tmyle gz ard etti
ini ileri srmek iin Lexis-Nexis gibi bir ebekenin tmline
girebilmek ve bunu ustaca kullanabilmek gerekir. Haber ya
zl ve grsel basnda yer alm olsa bile, yayn organlarndan
birinin web sitesinde grlmemesi Google'n yetersizliinden
kaynaklanabilir; te yandan Google Haber'in oluturulmas
bir habere ulamay kolaylatrd.
ou zaman srail'i eletirmekte ve yllardr srail'in Filis
tin politikalar hakknda tek olumlu sz etmemekteyim ama
ABD mdahalelerinden bahsederken bunun (ounun? he
men hepsinin? tmnn) arkasndaki gcn srail olduunu
belirtmezsem hemen gizli Siyonist oluyorum.
Usame bin Ladin'in her yeni bandnn yaynlanmasndan
sonra okurlarn bana adamn gerekten ldn ve bandn
CIA uydurmas olduunu bildirirler. 2006 Ocak'nda bin La

din yaynlanan bandnda AnerikaWarn benim Haydut
Dev
let adl kitabn okumalarn nerince yayn dnyas benimle
rportaj yapmak istedi. Oysa okurlarnn bir ksm hemen

bana ve internete yazarak bu bandn sahte olduunu ve buna
inanmann safdillik olacan ileri srdler. Onlara CIA'nn
Komplolar
l n
hangi akla hizmet benim gibi yaam boyunca istihbarat ser

visinin iledii sulan aklamaya uraan bir yazarn rek
lamn yaparak kitabn satn artrmaya kalkacan sor
dum. Annnsanmaya deecek ya da anlalabilir hibir yant
alamadm.
Bana "Ne diye Bush'u (ya da Obama'y) eletirmeye ura
yorsun? Asl gl olan o deil. O sadece bir kukla" diyorlar.
Perde arkasndaki gcn Dick Cheney/David Rockefeller1
Merkez Bankas/D likiler Konseyi/Bilderberger Grubu/
l Komisyon/Bohemian Grove vs. olduu ileri srlyor.
Bilderberger Grubu ya da benzerlerinin yllk toplantlarnn
yeleri iin neden bu kadar nemli ve glerinin gsterge
si olduunu merak ediyorum. Bilderbergerciler yl boyu bu
gce ve etkiye sahipler, ylda bir kez gizli toplant dzenlese
ler de dzenlemeseler de. Bence onlarn toplantlan ncelikle
sosyal amal. Para ve g, paral ve gl kokteyl partilerin
den holarur.
Son olarak, ll Eyll 2011 var. "9/11 Gerek Hareketi" iin
de yer alanlara gre ben suluyum nk bunun "ierden"
olduunu savunmuyorum ama bu fikre kategorik olarak
kar deilim. Bence Bush ynetiminin uaklarn katlaca
bir eylerin gerekleeceine dair istihbarat edinmi olmas
muhtemel; belki de bunun politik talepler ieren eski model
bir karma olacan dndler ve gereklemesine izin ve
rerek bundan siyasi alanda yararlanmay tasarladlar; bunda
da baarl oldular.
11 Eyll olaynn "ierden" olduunu dnmediimi
sylerken Dick Cheney, George W. Bush, Donald Rumsfeld
gibi adamlarm bylesine canavarca bir ie giriecek kadar ah
lak yoksunu olmadklarn iddia etmiyorum; bu adamlar ll
Eyll'dekinden daha fazla sayda Amerikalnn yan sra bir
milyon Irakl ve Afganlnn yaamn yitirdii Irak ve Afga-
1 72 1
nistan vahetini bilinli olarak ve dorudan doruya balat

tlar. 1991'deki Krfez Sava'nda Cheney ve dier Amerikal
liderler Irak'taki elektrik santrallerini, su ebekelerini ve ka
nalizasyon sistemlerini kasten yok ettiler; sonra da lkenin
bu altyaplarn onarmn son derece zorlatran meyyide
ler uyguladlar. Yirmi yl sonra da, Irak halk kahramanca
bir aba gstererek bu sistemleri iyi kt iler hale getirince
ABD bomhaclar yeniden gelip bunlar bir kez daha yerle bir
etti. Benim ve bakalarnn kitaplan bir zamanlar ok sevilen
ve hayranlk duyulan Amerika'mzn insanla kar iledii
sular bir bir belgelemekte.
Bu nedenle, benim ierden gerekleme senaryosuna ku
kuyla baknarn bir ahlak sorunu deil. Lojistik sorunu; bu
nun gereklemesi ve olaanst boyutlara ulamas iin ge
rekli inanlmaz karmak dzenleme. Hem bu, hem de ar
can alma; tm binalar, uaklar, insanlan yok etmek zorunda
deillerdi. Binden fazla kiinin lmne yol aan ikiz kuleler
den birininyklmas bile Terrle Sava, Patriot Yasas, lke
Savunmas ve yeni Amerikan Polis Devleti iin yeterli olurdu.
Amerikan halkn inandrmak o kadar zor deildir. Gerek
ten inanmak isterler. Birbiri ardna sava amasna karn ne
kadar ok insann Obama'ya taptna bir bakn.
Benim gibi insanlar kazanmak iin l l Eyll Gerei
yelerinin lojistii inandrc bir senaryo sunmas gerek.
e aadaki sorular yantlamaya alarak balayabi
lirler. Uaklar gerekten kuleleri ve Pentagon'u vurup
Pennsylvania'ya dt m? Bunlar sahiden Boston ve
Newark'tan havalanan ayn drt United Airline ve Ame
rican Airline uaklar myd? arpma annda insanlar
tarafndan m yoksa uzaktan m kumanda ediliyorlard?
Eer insanlar tarafndan kumanda ediliyorlarsa bu insan
lar kimdi? Yolculara ne oldu?
Komplolar
Ayrca, 7 numaral bina ykld m? Eer kasten ykm

yapldysa, neden? imdiye kadar okuduum tm nedenler
fazla inandnc deil. kiz kulelerin ve 7 numaral binann y
klmasyla ilgili filmlerde bunun kontroll bir ykm olduu
ileri srlyor; grntnn gerekten byle olduunu kabul
ediyorum. Ama bunu nasl
bilebilirim?
Ben uzman deilim.
ahsen ya da filmlerde uaklarn arpt bir sr binann

denetimli ykmn izlemi deilim, bu yzden mantkl bir
ayrm yapamam. ll Eyll gerei mensuplar imdiye kadar
kuleler gibi yaplm hibir binann yangndan tr ykl
madn sylyorlar. Peki ya yangnn yan sra gerek bo
yutta, ykl bir uak arpmca ne oluyor? Elimizde byle ka
tane rnek var?
te yandan, benim sorgulamak istediim, kukuculara
verilen resmi yant destekleyen en az bir iddia daha var. Bu
iddiaya gre eer bu ii hkmet planlam olsayd orada ok
daha fazla insan bulunurdu ve bunlarn arasndan birileri
mutlaka aklama yapar ve basn da bunu yaymlard. Ama
aslnda baz itfaiyeciler, bina bekileri ve dierleri uaklarn
arpmasndan bir sre sonra kulelerde birok patlama duy
duklarn ifade ettiler, bu da patlayclar yerletirilmi olduu
varsaymn destekliyor. Oysa bu konu basn dnyasmda ok
az yer ald. Ayn ekilde, JFK'ye dzenlenen suikasttan sonra
en az iki kii ortaya kp Dallas'daki imenli tepede bulunan
"berdu"tan biri olduunu syledi. Sonra ne oldu? Yayn
dnyas her ikisini de grmezden geldi. Bunlardan haberim
oldu, zira magazn gazeteleri onlarn yklerini yaynlad.
Onlardan biri aktr Woody Harrelson'un babasyd.
Gene de ll Eyll Gerei Hareketi'nde yer alan sizlere ans
diliyorum: bunun "ierden" yapldn kantlamay baarr
sanz, bu, imparatorluu devirmekte bugne kadar yazdkla
rmn hepsinden daha etkin olacak.
173
174 1
Lockerbie: resnen yalanlanmalhk,a hWr pye

inmayn
Abdelbasit Ali Mohmed el-Megrahi, 1988'de skoya'nn Loc
kerbie kenti stnden getii srada 103 sefer sayl Pan Am
uan bomba patatp drerek 270 insann hayatn kay
betmesine yol amak suuyla bir skoya hapishanesinde se
kiz yl yatm bir Libyal. Davay inceleyen, aralarnda nde
gelen yasal konumlara sahip olanlarn da bulunduu kiiler
yllarca Megrahi'nin aleyhindeki delillerin son derece zayf
ve inandrc olmaktan uzak olduunu ileri srdler. Bir d
nem skoya'daki bir mahkeme ayn kanya vard ve Megrahi
iin yeni bir temyiz bavurusunda bulundu. Oysa daha sonra
Megrahi lmcl kanser hastas olmas nedeniyle serbest b
raklp Libya'ya gnderildi ve 2012'de orada ld.
zetle, uluslararas politik gereklerin ana hatlar yle.
Bomba olayndan bir yl kadar sonra ABD ve ngiltere srarla
ran, Suriye ve PFLP-GC isimli Filistinli bir grubun ABD'nin
3 Temmu 1%6'da Basra Krfezi zerinde bir ran yolcu ua
n drerek 290 kiinin lmne yol amasnn intikam
olarak ran'n arzusuyla gerekletirilen bu bombalamann
arkasnda olduUnu ileri srd. (ABD bunun bir kaza oldu
unu iddia etti ama olay ran-Irak sava srasnda Birleik
Devletler'in Irak'tan yana tavr koyduu dnemde gerekle
miti.)
Derken 1999'da ABD Irak' igale hazrlanrken (imparator
luun satran tahtasmda lkeler ne kadar abuk dosttan d
mana dnebiliyor) bu i iin ran ve Suriye'nin destei ge
rekti. 1990 Ekim aynda birdenbire ABD Libya'nn -ABD'nin
Krfez Sava'n krklemesini ve Irak'a uygulad yaptnm
lan en az destekleyen Arap devleti- bu bombalama olaynn
arkasnda olduunu ilan etti. Megrahi ve bir baka Libyal
suland.
175
Komplolar
PFLP-GC'nin merkezi Suriye'ye tand ve Suriye tarafn

dan finanse edilip desteklendi. Yukarda anlatlan senaryo
bugn iin de geerli ve etkindir ve aadaki rnek bunun
kantdr: 1989 Nisan aynda FBI bombay bilmeden uaa ta
yan kiiyi belirledii haberini szdrd: Bu, 21 yanda Lb
nan asll bir Amerikal olan Halid Cafer idi. Raporda bom
bann PFLP-GC yesi bir kii tarafndan Cafer'in bavuluna
yerletirildii belirtiliyordu.
Mays'ta Dileri Bakanl CIA'nn olayn ran/Suriye/
PFLP-GC tarafndan gerekletirildinden "emin" olduunu
beyan etti. Sonra Londra'da yaynlanan
The Times,
"ngiltere,
ABD ve Bat Alman istihbarat yetkililerinin olayn arkasn

da PFLP-GC'nn bulunduuna "tmyle inandklarn" yaz
d. 1989 Aralk aynda skoyal aratrmaclar PFLP-GC'nn
bomba olayna kartna dair "kesin delilleri" bulunduu
nu akladlar. Bir Ulusal Gvenlik Kurumu elektronik dinle
me aygt ran ileri Bakan Ali Ekber Mohtashemi'nin Filis
tinli terristlere drlen lran uann intikamn almalar
iin 10 milyon dolar dediini ortaya koydu. srail stihbarat
da Mohtashemi ile Beyrut'taki ran elilii arasmda "ran'n
Lockerbie bombalanmas iin deme yaptn gsteren" bir
grmeye kulak misafiri oldu.
Bu olayda Libya'nn suland resmi beyan daha da p
heli klan daha fazla bilgi ve belgeler iin killinghope.org.
bblum6/panam.htm'ye bakn. (Yarglamann mimar olan
sko hukuk profesr: "Son derece akn ve hayretler iin
deyim" dedi. "Hibir sko yargcn herhangi birini, hatta bir
Libyaly bile bu delillerde sulu bulabileceine inanmak is
temiyorum." )
Bu arada Kaddafi'nin ynetimindeki Libya bu olaya kart
n asla itiraf etmedi Sadece, kendilerine uygulanan meyyi
delerin sonlandrlaca umuduyla "sorumluluk" yklendi.
176 1
Komplo teorilerini nemsiziefiiren komplo

Souk Sava srasnda Washington Amerikallarn yurtd
nda uygunsuz davranlarndan tr sulanrken, byle
sylentilerin yaylnasna Ruslarn ya da baka kt niyetli
komnistlerin yol atn ima etmek allagelmi bir yn
temdi; bu, akl banda her Amerikalnn bu sylentilere ku
lak asmamas iin yeterliydi. O dnemden beri, tedirgin edici
sulama ya da sorgularnalara kar standart savunma biimi,
"Ah, bu bir komplo teorisi gibi grnyor" (kih, kih) demek
tir. Beyaz Saray'daki her basn sekreteri daha ilk gnnde
bunu renir.
Ne gariptir ki Bakan Kennedy ile Johnson'un basn sz
cs Pierre Salinger bu uygulamayla yzlernek zorunda
kald. 16 Ekim 2004'te ld zaman
Washington Post 'ta ya
ynlanan lm ilannda u szler yer alyordu: "1990'larda

iki nemli uak kazasnn grnd gibi olmadnda
srar yznden gazetecilik nne leke srld. 1988'de
skoya'da . Lockerbie'nin zerinde Pan Arn'in 2103 sayl
uann havaya umasnn hatal bir Uyuturucuyla M
cadele Kurumu (DEA) operasyonundan ileri geldiini sy
lyordu; oysa bu varsaym destekleyecek hibir kant elde
edilemedi."1
(Aslnda eldeki kantlar Libya'nn rolnden ok DEA rast
lantsn destekliyor.)
"Komplo" aratrmacs ve yazar Jonathan Vankin'in g
r yle:
Gazeteciler kendilerini kukucu kiiler olarak grrler.
Bu hatal bir yaklamdr. Amerikal gazetecilerin byk
ounluu, hkmet yetkilileri, teknik uzmanlar ve di
er resmi kaynaklara ok abuk inanrlar. vndkleri
"kukuculuklarn" aina olmadklar fikirlere saklarlar.
Komplolar
l 77
Komplo teorileri en sert kukuculukla ele alrur. Komp

lo teorilerine kukulu yaklamak gerekir. Ama burada bir
hakszlk var. Resmi ve gayri resmi bilgilere de ayn ekil
de kukuyla yaklalmaldr.2
11 YUGOSLAVYA
slarara11 sol ili byk hf ii
Eski Yugoslavya'da 1990'lardaki olaylar son derece tartma
lyd ve bugn de aym durum devam ediyor. Tartmalar ya
_
nz Amerikan emperyalizmi yanls ve kart olanlar arasn
da deil, solun iinde de sryor. Gnmzde uluslararas
sol kesimde grlen ayrmalar hi bu kadar keskin olma
mtr: yaanan olaylarda ABD/NATO "insani mdahaleleri"
ile ilgili tartmalar; 20ll'de Libya'da hkmetin devrilmesi
bunun en son rneidir; bunun amac Libya halkn korkun
bir diktatrden kurtarmak myd yoksa Batl glerin ala
geldii biimde onlara boyun ememekte direnen Muammer
Kaddafi'yi alaa etmek miydi? Aym soru, ABD/NATO/Av
rupa Birlii/Dnya Bankas/IMF/W.TO dnya hkmetinin
emri altna girmeyi reddeden Srp lider Slobodan Milosevi
iin de geerlidir. Sosyalist eilimli Srp devleti Avrupa'da
''komnizmin" son kalesi olarak grlyordu. Dahas, Souk
Sava sonrasnda NATO Washington'un zorba ekyas olarak
varln srdrmek iin bir neden sergilemek zorundayd.

Tartmann ana konularndan biri Kosova idi. Dnyaya
1999'da eski Yugoslavya'nn ABD/NATO tarafndan uzun
sre bombalanmasnn kadim Kosova blgesinde Srp h
kmetinin srdrd "etnik temizleme" yznden olduu
sylendi. Akll ve iyi niyetli insanlarn ou bombardma
nn etnik Arnavutlarn Kosova'dan zorunlu ge zorlanma
sndan sonra gerekletiine inamyordu; baka bir deyile,
180
bombardman bu "etnik temizlie" kar ve bunu sonlan

drmak amacyla yaplmt. Aslnda Kosova'dan ok sayda
insann ge zorlanmas bombardmandan birka gn
sonra
yaand ve Srp liderlerinin bu giriime kar duyduu fke

ve acizlikten kaynaklanan bir tepkiydi. Bu, 23/24 Mart gece
si balayan bmbardmandan sonraki birka gn iinde bir
gazetedeki yazlada dorulanmaktadr. Ya da 26 Mart tarihli
The York Times gazetesinin birinci sayfasna bakmak yeterli:

"NATO bombardmannn ardndan Pritine'de (Kosova'nn
en nemli kenti) Srplarn imdi hnlarn etnik Arnavut hal
kndan alacaklarndan korkulmaya baland" (vurguyu biz
ekledik). "Zorunlu yry" ya da benzeri bir olaydan ancak
27 Mart'ta sz edildiini gryoruz. Oysa iin propagandas
imdiden yaplmaya balanmt.
Fatih'in adaleti ve ba1laycll1l

Bylece Eski Bosnal Srp lider Radovan Karadzic sonunda
tutukland: Sava sular, soykrm ve insanla kar ile
nen sulada ilgili yarglanmak zere Hollanda'nn Hague
kentinde oluturulan Eski Yugoslavya iin Uluslararas Ceza
Mahkemesi'ne (ICTY) karld.
ICTY 1993'te Birlemi Milletler tarafndan oluturulmu
tu. Tam ad "199l'den Bu Yana Eski Yugoslavya Blgesinde
Uluslararas nsan Haklar Yasas'na Kar Ciddi Sular le
yen Kiilerin Yarglanmas in Uluslararas Mahkeme'dir.
"Kimlerin?" Uluslararas nsan Haklar Yasas'n Ciddi
ekilde ineyenlerin. "Nerede?" "Eski Yugoslavya Bl
gesinde." Tm bunlar "Mahkemenin" statsn aka
belirtiyordu.1
1999'da NATO (ncelikle ABD) Srbistan'daki Yugoslav
Cumhuriyeti'ni yetmi sekiz gn boyunca bombalayarak
ekonomiyi, ekolojiyi, enerji kaynaklarn, kprleri, apart-
Yugoslavya
l s
manlar, ulam, altyapy, kiliseleri ve okullar yerle bir

etti. Bylece lkenin geliimi tamamen durdu; yzlerce ya
da binlerce insan hayatn yitirdi ve saylayamayacak kadar
ok ocuk yaam boyu belli ses ve grntlerden etkilerrecek
biimde panikledi. Bu, dnyada o gne kadar grlmedik
iddetle srdrlen bir bombardmand. Kimse Srbistan'n
NATO yesi bir lkeye saldrmaya hazrlandn ya da buna
kalktn ileri srnyordu, oysa NATO antlamasna gre
ancak byle bir durumda harekete geilebilirdi.
ICTY daha nce de dnyay NATO bombardmann hakl
gsterrnek amacyla yksek dzeyde bir yarglama yapmt;
eski Yugoslav devlet bakan Slobodan Milosevi, kendisine
yneltilen ve kantlanmam sulara kar savunma yapmaya
alrken Hague'daki hapishanede lmt. imdi sra Rada
van Karadzi'teydi. Srbistan' bombalayan Batl liderlerin,
yukarda stats belirtilen mahkemede sava suu ilemek
ten yarglanmasna ne zaman balanacak?
1999 Mart'nda bombardmann balamasndan ksa sre
sonra Kanada, ngiltere, Yunanistan ve Birleik Devletler'deki
uluslararas hukuk uzmanlar ICTY'ye bavurarak NATO l
keleri liderlerini "uluslararas insan haklarn ciddi biimde
inernekle" suladlar. Bu sularn ierii uydu:
Kasten adam ldrmek, canllara ve sala bilerek byk
aclar ve
zararlar vermek, gereksiz straplara yol aan ze
hirli ve benzeri silahlar kullanmak, kentleri, kasabalan ve

kyleri amaszca yok etmek, siviilere yasad saldnda
bulunmak, askeri amalara uymayan ykmlarda bulun
mak, savunmasz birralara ve yerleim yerlerine saldr
mak, dinsel, hayrsever, eitim, sanat ve bilim kurumlan
na bilerek zarar vermek.
182 1

Kanada bavurusunda William Clinton, Madeleine Alb
right, William Cohen, Tony Blair, Kanada Babakan Jean

ChrtHien ve NATO yetkilileri Javier Solana, Wesley Clark ve
Jamie Shea dahil altm sekiz liderin isimleri yer almaktayd.
Bavuruda ayrca Birlemi Milletler t1;iznn, NATO Ant
lamas, Cenevre Anlamas ve Nmberg'deki Uluslararas
Askeri Mahkeme tarafndan kabul edilmi olan Uluslararas
Hukuk lkeleri'nin "aka ihlal edildiini" belirtiyordu.

Bavuru sahipleri isimleri belirtilen kiilerin yarglanma
snn "yasal bir zorunluluk olmasnn yan sra, madurlara
adalet salanmas ve askeri gler ve basm zerindeki de
netimlerine gvenerek kendilerinden daha gsz lkeler
zerinde bask kuran NATO yeleri iin caydrc bir nlem"
olduuna iaret ediyordu.
Savata yalnzca yenilenlerin deil kazananlarn da su
lanmas, uluslararas ceza hukukunun dnm noktasn olu
turacakt.
Toronto'da hukuk profesr olan ve Kanada bavurusunu
hazrlayan 'Michael Mandel, mahkemenin basavcs Louise
Arbour'a yazd bir mektupta imlan dile getirmekteydi:
Malurnunuz olduu zere, maalesef mahkemenizin ta
rafszl konusunda ok sayda kuku bulunmaktadr.
Uyumazln ortaya kt ilk gnlerde Belgrad niver
sitesi Hukuk Fakltesi'nin NATO liderleriyle ilgili resmi
ve bize gre hakl ikayetinden sonra dzenlenen bir ba
sn toplantsnda siz sulananlardan biri olan ngiliz D
ileri Bakan Robin Cook ile birlikte yer aldnz ve Cook
turnturakl bir tavrla size Srp sava sulanyla ilgili bir
dosya sundu. Mays ay banda bir baka basn toplants
na, Yugoslavya'daki sivil halk hedef almakla ilgili kendi
si hakknda iki sulama yaplm bulunan ABD Dileri
Bakan Madeleine Albright ile birlikte katldnz. 2
l s3
Yugoslavya
Arbour'un kendisi NATO yanls tutumunu sergilemekten

hemen hi kanmad. NATO'nun bizzat kolluk gc, yarg,
jri ve gardiyan rol stlenmesine gveniyordu. te kendi
sarf ettii szler:
Akas ben NATO lkeleri vatandalannn uluslararas
insanlk hukukuna aykr davrandyla ilgili iddialar
la ilgili yorumda bulunmuyorum. NATO liderlerinin
Yugoslavya
Federal
Cumhuriyeti'ndeki faaliyetlerini
tmyle uluslararas insan haklan yasalarna uygun

olarak yrttkleri konusunda verdikleri gvenceye
inanyorum.3
ICTY web sitesinde u aklamada bulunuluyor: "Bireyle
rin konumlan ne olursa olsun, onlar eylemlerinden sorumlu

tutan ICTY'nin almalar, zellikle st dzey grevlilerinin
sava suu ilernek ve uluslararas yasalar inemek alannda
ki geleneksel dokunulmazln ortadan kaldrmtr."3 Buna
karn, ABD/NATO liderleri yalnzca 1999'daki Srbistan'
bombalamakta deil, 1993-95 dneminde, seyreltilmi uran
yum dahi kullanarak Bosna'ya yadrlan bombalar konu
sunda da dokunulmazl bulunmakta. Demek, "geleneksel
dokunulmazlk ortadan kaldrlm" yle mi?
1999'da Arbour'un yerine svireli diplomat Carlo Del Pon
te ICTY'nin basavcs oldu. Resmi grevi gerei, 1990'larda
Yugoslavya'nn yklnas ve NATO'nun Srhistan ve etnik
Arnavutlarn terk etmeye alt Kosova blgesini bombala
mas srasnda ilendii ileri srlen sava sularn inceledi.
1999 Aralk sonlarnda Londra'daki
Observer gazetesine ver
dii bir rportajda Del Ponte'ye NATO personeline (yalnzca

eski Yugoslav cumhuriyetlerine zg olmakszn) sulamada
bulunup bulunmayaca soruldu. yle yantlad: "Bunu yap-
1 84 1
Emperyalizmin En 6lmcl Silal Demokrasi Yalan
maya hazr deilsem doru yerde bulunmuyorum demektir.

Grevimden ayrimam gerekir."
Daha sonra Mahkeme muhtemel NATO sularyla ilgili in
celemesini bitirdiini yle duyurdu: "Bu mahkemenin eski
Yugoslavya iindeki silahl atmalarda yer alan tm yetki
lilerle ilgili yetkisini kullanmas elzemdir." Bu, yeni milen
yumun (2000 biteli yaklak bir hafta olmutu) uluslararas
adaletin daha eit dzeyde uygulanacann ilahi bir iareti
miydi? Bu gerek olabilir miydi?
Hayr, olamazd. ABD ve Kanada'daki asker ve sivil resmi
evrelerde aknlk, ok, kzgnlk olutu. . . "inanlmaz". . .
"hakszlk". . . Del Ponte verilen mesaj ald. Brosu hemen bir
bildiri yaynlad: NATO, eski Yugoslavya iin oluturulmu
Uluslararas Ceza Mahkemesi Basavclk Brosu tarafndan
soruturmaya tabi deildir. Kosova atmas srasndaki
NATO faaliyetleri ile ilgili hibir resmi soruturma yoktur."5
Del Ponte grevini 2007 ylna kadar srdrd ve sonra
svire'nin Arjantin elisi oldu; ayn zamanda Mahkeme'deki
dnemiyle ilgili Av: Ben ve Sava Sulular isimli bir kitap yaz
d. Kitap Avrupa'da bir skandal yaratt, nk burada Kosova
zgrlk Ordusu'nun (KLA) 1999'da yzlerce Srp' karp
onlar Arnavutluk'taki Kosova Mslmaniarna teslim edi
inden ve -orada ldrlp bbreklerinin ve dier organlar
nn karlarak dier lkelere organ nakli iin gnderilcliin
den sz ediliyordu.
KLA yllardr benzer faaliyetlerde bulunmakta: yaygn
uyuturucu trafii, kadn ticareti, eitli terrist saldnlar ve
uzun sredir yuva bildikleri Kosova'da yaama ansszlna
uram Srplarn etnik temizlenmesi gibi.6 1998 ve 2002 ylla
r arasnda KLA zaman zaman Dileri Bakanl'nn terrist
listesinde yer ald; nceleri masum Srp sivilleri hedef alarak
Srp ordularn harekete geirme taktikleri yznden; daha
Yugoslavya
\ ss
sonra da el Kaide balantlar bulunan gruplar dahil, eit

li slam lkelerinden mcahitlerin, 1990'lardaki Yugoslav i
savanda Bosnal Mslmanlarla ittifak kurarak KLA ile bir

likte savaa katlmalar yznden. ABD Kosova'daki nemli
Camp Bondsteel askeri ssn oluturmak iin dostluk eli
uzatmaya karar verinceye kadar KLA terrist listesindeki ye
rini korudu. (Bu Amerikan slerinin dnyann her yerinde
boy gstermeleri ne ilgin, deil mi?) 1995 Kasm'nda Avrupa
Konseyi'nin insan haklar temsilcisi Alvaro Gil-Robles bura
sn ziyaret ettikten sonra kamp "Guantanamo'nun daha k
k bir modeli" olarak tanmlad?
17 ubat 2008'de KLA uluslararas hukuka son derece ay
kr bir biimde Kosova'nn Srbistan'dan bamsz olduunu
ilan etti. Ertesi gn ABD bu yeni "lke"yi tand, bylece bir
baka lke snrlar iinde kalan bir blgenin bamszln
tek tarafl olarak kabullenmi oldu. Yeni lkenin babakan,
Del Ponte'nin kitabnda Srplarn karlmas ve organlarnn
sat olaylarnn beyni olarak tanmlanan Haim Taci adnda
bir centilmen. Kosova'daki yeni gangster devlet, NATO/ABD/
Avrupa Birlii lsne drt elle sarlmayan ve ne Birlemi
Milletleri ne de baka bir gc tanmaya istekli olmayan Sr
bistan, Yugoslavya ve Milosevi'i affetmeyen ABD ve dier
Batl gler tarafndan destekleniyor. Bamsz Kosova dev
leti gvenilir bir Bat yanls olarak grlyor ve l grubun
silahl bir ileri karakolu olarak hizmet veriyor.
Del Ponte kitabnda Kosoval Arnavutlarn sava sula
rndan yarglanmas iin yeterli kant bulunduunu, fakat
soruturmann "daha balangta" kesintiye urayarak "Srp
lar tarafndan ilenen sular" zerinde odaklanldndan
sz ediyor. Bu konuda elinden hemen hibir ey gelmedii
ni, nk hkmetin iinde ve dnda cirit atan sulularla
dolup taan Kosova'da delil toplamann neredeyse olanak-
186
sz olduunu ileri sryor. Tanklarn gz korkutulmutu
ve hatta Hague'daki yarglar bile Kosoval Arnavutlardan

korkmaktaydlar.8
12
LiBYA
Ubya'JI tarlifmak
9 Temmuz 20ll'de Beyaz Saray nnde "Ubyay Bombalama
y Durdurun" konulu bir gsteriye katldm. Daha nce yer
aldm bir protesto 1999'da ABD'nin Libya'da yapt gibi
Srbistan' gnlerce bombalamasma ve Beyaz Saray'n bunu
yabanc bir lkeye "insanlk adna mdahale" olarak yuttur
mak istemesine kiu kyordu. O dnemde buna benzer iki
gsteride daha hazr bulundum ve her ikisinde orada bulu
nan neredeyse tek Amerikalydm. Saylar iki dzineyi bu
lan dierierin hemen hepsi Srp't. "nsanlk adna mdaha
le" emperyalizmin en byk pazarlama yntemidir, zellikle
Amerikan piyasasnda. Amerikallar Birleik Devletler'in iyi
niyetine, bizlerin hala "iyi insanlar" olduumuza inanmak
ihtiyacyla kvranrlar.
Bu kez gsteriye katlanlar yaklak yz kii kadard. Ara
larnda Libyal olup olmadn bilmiyorum ama burada yeni
bir e vard: protestocularn yaklak yars kara deriliydi ve
ellerinde "Afrika'y Bombalamay Durdurun" yazl pankart
lar tayorlard.
Bir baka yeni e daha vard: Libya'nn bombalanma
sn destekleyenler Pennsylvania Caddesi'nden bize doru
geldi. Bunlarn ounluu muhtemelen bu blgede yaayan
ve Birleik Devletler ile NATO'ya hayranlk ve sevgi besle
yen Libyahlard. Onlara gre Kaddafi o kadar ktyd ki
188
ondan kurtulmak iin her eyi, hatta lkelerinin Srhistan

gibi yetmi sekiz gnden uzun sre bombalanmasn dahi
desteklemeye hazrdlar. Doal olarak ben kar kaldrma
getim ve onlarla tartmaya baladm. Srekli unu sordum:
"(Beyaz Saray' gstererek) Ben oradaki adamdan en az sizin
Kaddafi'yi sevmediiniz kadar nefret ediyorum. Sizce bu ne
denle Washington'un bombalanmasn desteklemeli miyim?
Bu kentteki bu gzel antlarn ve yaplarn yok edilmesi ve
insanlarn ldrlmesi mi gerekiyor?'
Libyallardan hibiri sorumu yantlamaya dahi kalkma
d. Yalnzca Kaddafi kart sloganlar atmay srdrdler.
"Anlamyorsun. Kaddafi'den kurtulmamz gerek. O ok za
lim." (CNN'in 1 Temmuz'da yaynlad, Trablus'ta Kaddafi
yanllarnn dzenledii muazzam gsterinin videosunu
izierseniz Libyallarn dile getirdii grlerin anavatana
yansroacln grrsnz.) Gstericilere "Ama hi deilse
parasz eitim ve salk hizmeti alyorsunuz" dedim. "Bu bi
zim burada sahip olduumuz haklardan ok daha fazla. Ay
rca Libya tm blgede en yksek yaam standardna sahip,
hi deilse NATO ve ABD bombardmanndan nce yleydi.
Eer Kaddafi zalimse, Washington'un blgede teden beri
destekledii dier lideriere ne diyeceksiniz?" Aralarndan
biri Kaddafi tarafndan devrilen kral dneminde de eitimi
min parasz olduunu syledi. Bundan kukuluydum ama
kesin bilmediim iin kar kmadm. Onun yerine, "Ne
yani" dedim, "hi deilse Kaddafi ngiltere ve Avrupa'daki
liderlerin yakn zamanlarda yapt gibi parasz eitime son
vermemi."
O anda bir polis memuru kageldi ve beni sokan br
yanna gitmeye zorlad. Direnseydim, memur bunun karga
a kmasn engellemek adna olduunu syleyecekti. Oysa
byle bir ey sz konusu deildi; bu da Amerikan polis devle-
Libya
l 89
tinin bak asnn bir baka rnei; sivil haklardan, her ey

den nce dzen ve denetim gelir.
Libyallarla tarhman duyan Amerikallarm ou muh
temelen sze kararak, "Bakandan bu kadar nefret ediyor
san ondan seimlerde kurtulabilirsin" diyecekti. "Libyalla
rn byle bir ans yok." Ben de buna karlk "Evet, George
W. Bush yerine Barack H. Obama'y seme zgdm var"

yantn verecektim. "Ne byk mutluluk. Seim sonular
byk apta para ile belidendiinden nemli bir deiiklik
yaanmayacak."
Eer bir ,., en yce hakikat ise, o ,eyin geek

olmamasi nemli deil
ABD Dileri Bakan Hillary Clinton, Muammer Kaddafi'nin
ahlakszca ldrlmesinden sz ederken kkr kkr glerek,
"Geldik, grdk ve o ld" dedi.
Usame bin Ladin'in ya da bir baka Mslman liderin ll
Eyll'den sz ederken, "Geldik, grdk ve 3.000 kii ld. . .
hah-hah-hah" dediini dnebiliyor musunuz?
Clinton ve onun NATO'daki su ortaklar dnyay nasl
kandrdklarn dnerek kahkahay basabilirler. Libya'nn
yaklp yklmas, ada ve refah iindeki bir lkenin yok ol
mas, hayalet kentler, binlerce insann ldrlmesi. . . Libyal
isyanclarn, Batl glerin ve (el Cezire televizyon kanal ara
cl ile) Katar'n yayd bir dizi safsata bu trajediye yol at.
Bat'nn mdahalesi olmasa asilerin elinde olan Bingazi'nin
"kan glne" dnecei; devletin sava helikopterleri ve
uaklar ile insanlarn zerine ate ald; Kaddafi askerle
rinin Viagra etkisiyle kitlesel tecavzlere giritii iddia edil
di (bu son masal Amerikan elisi Birlemi Milletler'de dile
getirdi, sanki gen askerlerin Viagra'ya gereksinimi varm
gibi).1
190 1
New York Times'da (22
Mart
2011) u gre yer verildi:
"Asiler propagandalarn yapadarken kesinlikle gerekiere

sadk kalmyor, var olmayan sava zaferlerinden sz ederek,
gnler nce Kaddafi glerinin eline geen kentlerde sava
may srdrdklerini ileri sryor, onun vahi tutumunun
abartl rneklerini dile getiriyorlar."
Los Angeles Times (7 Nisan 2011) asilerin basnla ilgili faali

yetleri hakknda unlar ekledi:
Bu adil ve dengeli bir basn deil. Aslnda (editr tarafn
dan) belirtildii gibi, isyanclann iki radyo istasyonu, TV
istasyonu ve gazetesinde haber konusunda drt kural i
nenmekte:
(Kaddafi) yanda rportaj ya da yorum yok.
savatan sz edilmemekte. (Libya halk, gerek dou

gerekse batda totaliter bir rejime kar savata birle
mitir.)
Kabilelerden ya da kabile dzeninden sz edilmiyor.

(Yalnzca bir tek kabile var: Libya.)
El Kaide ya da ar slamclardan sz edilmiyor. (Bu

Kaddafi'nin propagandas.)
Kukusuz Libya hkmeti de yalan yanl bilgiler ver

mekteydi ama BM Gvenlik Konseyinin "insani mdahale"
konusundaki oyu ve 3. Madde erevesinde bunu gnlerce,
haftalarca, aylarca izleyen NATO/ABD bombardmanlar
ve fze atelemelerine gereke olarak isyanclarn eksik ya
da yanl yaynlar gsteriliyordu; bundan daha fazla insa
ni davranamazdnz. NATO/ABD bombardmanndan nce
Libya halkna hava saldrlar hakknda bir referandum su
nulsayd, buna onay verirler miydi dersiniz?
Libya
Aslnda, Libyallann ounun Kaddafi'yi destekledii or
taya kyor. Yoksa hkmet dnyann en gl ordularna
kar yedi aydan fazla nasl direnebilirdi? NATO ve ABD l
keyi yerle bir etmeden nce Libya en uzun yaam srecine, en
dk ocuk lmlerine ve Afrika'daki en yksek BM nsan
Geliimi ndeksine sahipti. savan ilk birka ay boyunca
Libya liderini destekleyen muazzam gsteriler dzenlendi.2
Eer Kaddafi yllar boyu siyasi rakiplerine daha az bas
k yapsa ve Arap Balar srasnda birtakm uzlamalarda
bulunsayd, rejiminin iyiliksever yan onun hala iktidarda
bulunmasn salayabilirdi. te yandan Batl glerin siya
si basky fazla nemsemediklerini, bunu yalnzca mdahale
iin bir bahane olarak kullandklarn gsteren birok kant
var; aslnda sava srasnda Trablus'ta ele geirilen devlet dos
yalar
CIA ve ngiliz istihbaratnn Libya hkmeti ile ibir
lii yaparak muhalifleri yakalayp Libya'ya teslim ettiini ve

onlann sorgulamalarma katldn ortaya koyuyor. 3
Her ne olursa olsun, isyanclarn ou hkmete kar k
mak iin dinsel bir amaca sahipti ve ayaklanan orduda nem
li roller stlendiler; bir ksm daha nce Afganistan ve Irak'ta
Birleik Devletler'e kar savamt.4 Yeni Libya rejimi vakit
kaybetmeden hukukun temelinin
eriat
kanunlan olacan
ve "slam retilerine" kart yasalarm geersiz klnacan

aklad. Ayrca ,okelilik yeniden geerli olacakh, Msl
manlarn kutsal kitab Kuran'da erkeklerin drt e almasna
izin veriliyordu. 5
Bylece, 1980-90'larda Afganistan'da olduu gibi, Birleik
Devletler laik hkmete kar ayaklanan Mslman mili
tanlar destekledi. Ayn ekilde ABD Bosna'da, Kosova'da ve
Suriye'de de Mslman militanlarn yanmda yer ald. Ame
rikan hkmeti ABD'de birok kiiyi el Kaide'ye destek ver
mekten ok daha hafif nedenlerden tr "terrist" olarak
tutuklamtr.
192 1
Libya'da "sradan" bir i sava eklinde balayan ve o ta

rihten bu yana Msr, Tunus, Yemen, Bahreyn ve Suriye hk
metlerince Bat'dan hibir askeri mdahale olmadan srdr
len (ABD'nin Bahreyn ve Yemen rejimlerine silah vermesiyle
trmandnlan) iddet olaylar Bat propaganda aygtlar ta
rafndan masum Libyalllara kar Kaddafi tarafndan uygu
lanan ciddi bir soykrma dntrld. Bunun geerliliini
kantlayan bir baka belge, Libya'da Insancl Sava: Hibir Kant
Yok isimli belgedir. 8
Bu filmde en nemli blm, 1989'da svire'de srgn
de iken, belki de en fazla Libya kart olan nsan Haklar
iin Libya Birlii'nin kurucular arasnda yer alan Soliman
Bouchuiguir'le yaplan rportajdr. Bouchuiguir'e srarla
Libya lideriyle ilgili sulamalar belgeleyip belgeleyemeye
cei soruluyor. Sz edilen ok sayda tecavzn kantlar
nerede? Ya da dier gaddarlklarn? Kaddafi'nin uaklarnn
ldrd ileri srlen 6.000 siville ilgili kantlar? Yant
olarak Bouchuiguir durmadan Ulusal Gei Konseyi'ni kay
nak gsteriyor. Evet, bunlar i savata NATO/ABD gleri
ile ibirlii yapan isyanclardr. Kimi kez de Bouchuiguir
"ahsen tand ailelerin orada bulunan kk kz ve oul
larnn grg tanklndan" sz ediyor. Bir sre sonra da
bunlar belgelemenin "hibir yolu" olmadn ileri sryor.
Bu bir yere kadar doru olabilir ama o zaman BM Gvenlik
Konseyi neden Libya'da bir askeri mdahale karar almtr?
Sekiz aya yakn sren bombardmann gerekesi nedir?
Bouchuiguir ayn zamanda rgtnn Kaddafi'ye kar
faaliyetlerinde Demokrasi in Ulusal Ba (NED) ile birlikte
altndan sz ediyor. Acaba bu adam NED'in CIA'nn
paravan olarak kurulduunun farknda deil mi?
Kaddafi ve oullaryla ilgili sulamalarm bir baka kayna
da Uluslararas Ceza Mahkemesi'dir (ICC). Mahkeme ba-
Libya
savcs Luis Moreno-Ocampo,
Libya'daki lnsancl Sava filmin
de, sulamalarla ilgili dzenledii bir basn konferansnda

grlyor. Burada ICC'nin yetmi sekiz sayfa tutan belgesin
de kantlarm bulunduunu sylyor. Filmde sergilenen bel
genin iindekiler blmnde muhtemelen ifade ve kantlarm
bulunduu 17-71 numaral sayfalann kamuya ak olmad
ve "sansrlendii" grlyor. ICC raporunun ek blmnde
kaynak olarak belirtilenler arasmda Fox News, CNN, CIA,
Soliman Bouchuiguir ve nsan Haklan iin Libya Birlii yer
alyor. Filmin daha nceki blmlerinde Bouchuiguir de
ICCyi kaynak olarak gsteriyor. Bylece belgeler bir ksr
dngye dnyor.
Tarihe dlen not: "Sivillere kar hava bombardman
tam bir yzyl nce talyanlar tarafndan Libya'da balatld
ve 1920'de ngilizlerin Irak' bombalamas ile devam ederek
1925'te Franszlar tarafndan Suriye kentlerinin yerle bir edil
mesiyle srdrld. Evlerin yklmas, toplu cezalandrma
lar, kitlesel idamlar, yargsz infazlar, ikenceler. . . bunlarn
hepsi, Avrupa'nn Ortadou'yu ele geirmek iin kulland
silahlardL"7
Sou gelez Amerika fm..i

Eer sevgili Bakanmz Obama'ya bir soru sorabilseydim,
yle derdim: "Sayn Bakan, grevde bulunduunuz bu ksa
dnemde alt lkeye sava atnz; Irak, Afganistan, Pakistan,
Somali, Yemen ve Libya. Bir eyi merak ediyorum. Sayglar
m sunarak sormak istiyorum: Sizin neyiniz var?"
Amerikan basm elinden geldiince Libyallann NATO/ABD
roketlerinin sivilleri (koruduklarn iddia ettikleri insanlar)
ldrd ile ilgili sularn gz ard etti. Hi deilse st
rtlerneyecek kadar meydanda olan son "yanllkla" bom
balama olayna kadar. te yandan, birka ay ncesine kadar
194 1
basn dnyasnda, Libya'nn hedefinin Libyal sivilleri "kat

letmek" olduunu ve bu yzden Batl glerin saldnya
getiini ileri sren NATO/ABD iddialarn sorgulayan kt
m? Bunun iin el Cezire'ye bakmayn. Bu kanaln sahibi Ka
tar hkmeti Libyal lider Muammer Kaddafi'ye byk bir

dmanlk besiernekte ve Libya'daki "katliam" sylentilerini
karanlarn banda gelmekten te Trablus'a kar balatlan
savata nemli bir rol oynamakta. El Cezire'nin bu konudaki
yaynlar son derece yanldr.
Libya'ya dzenlenen saldrlarda nemli bir gol oynayan
Fransa'nn eski Dileri bakan Alain Juppe 7 Temmuz 201l'de
Washington'daki Brookings Enstits'nde bir konuma yapt.
Konumasnn sonunda seyirciler arasnda bulunan yerel bir
eylemci, Ken.Meyercord, ona bir soru yneltti:
Libya'daki olaylan izleyen Amerikal bir gzlemci "Eli
mizde, bu denli byk bir katliam ya da soyknnn ger
eklemi olduunu veya yakn bir tarihte gerekleebi
leceini gsteren yeterli kant yok" dedi. Bu gr D
likiler Konseyi'nizin bakan Richard Haas tarafndan
dile getirildi. Eer Bay Haas haklysa, bu konuda yeterli
bilgiye sahiptir, NATO'nun Libya'da yapt hi kimseye
bir tehdit oluturmayan, dolaysyla saldrganlk gster
meyen bir lkeye saldrmakhr. NATO'nun Libya halk
na kar giderek daha ok artan lmcl ve ykc dav
ranlan yznden Uluslararas Ceza Mahkemesi'nin
Bay Kaddafi yerine sizi ve Ak Saldrganlk Antiamas
Organizasyonu'ndaki (NATO) dostlannz yarglamasn
dan hi endie duymuyor musunuz?
Bunun zerine Msy Juppe herhangi bir kant vermeden,

birinin Kaddafi yanls gler tarafndan 15.000 Libyal sivili
Libya
ldrld konusundaki tahmininden sz etti. Bunun ze
rine Bat Meyercord, "Bu 15.000 kiinin cesetleri nerede?" diye
sordu. Msyo Juppe bu soruyu yantlamad ama ilk sorunun
yol at kargaa iinde ikincisini duyamam da olabilir.8
30 Haziran 2011 itibar ile NATO'nun Libya'ya 13.184 hava sal
drs dzenlemi olduunu ve bunlardan 4.963'nn hedefe
ynelik olarak tanmlandru anmsamakta fayda var.9
Yabanc bir g ABD'ye fze atsayd, Barack Obama bunu
bir sava durumu olarak deerlendirmez miydi? ABD'nin
Libya'ya yzlerce fze frlatmas, Obama'nn srarla belirttii
gibi bir sava durumu deilse (bunu ABD yasalarnda ng
rlen sava koullarndan kanmak iin yapyor), bu fzele
rin yol at lmler bir cinayettir. Evet yle. Bu ya sava ya
da cinayettir. kisinin arasnda belli bir fark var.
Unutmayalm ki Kaddafi 1969'da greve geldiinden bu
yana ABD hemen hibir zaman ona ve onun Libya ve Afrika'da
gerekletirdii birok olumlu deiime iyi gzle bakmad.10
Dinyanin en byk askeri gcnn ldrmek iin

yiiiarca uraflll kifinin szleri
Aadaki alnt, Albay Muammer Kaddafi'nin 8 Nisan 2011'de
kaleme ald Rayatmdan Anmsadklarm
adl eserinden:
imdi askeri tarihin en byk gcnn saldnsna ura

rru dururndaym. Benim Afrikal kk olum Obama
beni ldrmek, lkemin bamszlm yok etmek, bizim
parasz iskan, salk hizmeti, eitim ve beslenme sistem
lerimizi ortadan kaldrarak bunun yerine adna "kapita
lizm" denilen Amerikan usul soygunu getirmek istiyor.
Ama biz nc Dnyallar bunun ne anlama geldiini
biliyoruz. Bu, irketlerin lkeleri, dnyay ynetmesi ve
insaniann madur olmas demektir. Bu yzden benim
196 1

baka seeneim yok. Direnrnek ve Allah'n izniyle bu
yolda lm gze almak zorundaym. zlediim yol l
kemizi zengin bir tanm lkesine dntrd, beslenme
yi ve salkl yaam mmkn kld ve hatta Afrikal ve
Arap kardelerimizin burada almasna olanak tan
d . . . lmek istemiyorum ama gerekirse, bu topraklan ve
halkm, ocuklann olan binlerce kiiyi kurtarmak iin
lebilirim. . . Balda kimileri beni "deli", "lgn'' olarak
nitelendirdi. Gerei bilmelerine karn yalan sylemeye
devam ediyorlar. lkemizin bamsz ve zgr olduunu,
smrgeciliin penesine dmediini biliyorlar.
13
LATiN AMERiKA
Bir sosya6stin ifleyellilecei en llyk su neclir?

Tallii ki, Cuhurllafkanl olak
ili'de 1964 cumhurbakanl seimlerinde Marksist Salvador
Ailende'nin iki an sac rakibine kar aday olduu gnler
de, bir radyo programnda bir makineli tfein sesi ve hemen
ardndan bir kadnn "ocuumu ldrdler! Komnistler!"
haykr duyuldu. Sonra da sunucu heyecanl bir sesle
"Komnizm yalnzca kan ve ac verir. Bunun ili'de yaan
mamas iin Eduardo Frei'yi bakan olarak semeliyiz"
dedi,l Frei Hristiyan Demokrat Parti'nin adayyd ve ABD
Senatosu'na gre seim kampanyas giderlerinin ou CIA
tarafndan karlanmaktayd.2 Ailende kart seim afi
lerinden binlerce baslan bir tanesi, alnlannda orak-eki
damgas bulunan ocuklar sergilemekteydi.3 Korku salan
kampanya, tm Latin Amerika'da olduu gibi, ili'de kadn
larn geleneksel olarak erkeklerden daha fazla dindar olduu
ve "tanr tanmaz komnistlerden" rkmeye daha yatkn
bulunduu gereinden hareket ediyordu.
Ailende seimi kaybetti. Ailende erkek oylarnda Frei'ye
67.000 fark att (ili'de erkekler ve kadnlar ayr ayr oy verir
ler) ama Frei kadn oylarnda Ailende'ye 469.000 fark att; bu,
tm toplumlarda kitlelerin beyinlerinin nasl kolayca ykan
dnn bir baka gstergesidir.
198 1

Venezella'da 2007'de Hugo Chavez'in uygulamaya ba
lad anayasal reformlarla ilgili kampanya srasnda muha

lefet analk duygusu ve "komnist" zulm konularnda
ayn oyunlara giriti. (Byk bir olaslkla CIA benzer
nerilerde bulunmutu.) Oylamadan nce Caracas'ta Kuzey
Amerikallar tarafndan yaynlanan ngilizce haber kanal
Venezuelanalysis.com sitesinde kendisiyle grlen Gladys
Castro adndaki kadn "O zaman Chavez'in bakanl iin
oy kullanmtm ama imdi farkl. nk bana reformlar
kabul edilirse olumun benden alnaca, nk ocuklarn
devlete ait olaca sylendi" dedi. Raporun devam yleydi:
Yalan yanl sylentilere inanan yalnz Gladys deildi.
ou Chavez yanls olan binlerce Venezellal aylardr
lkede yaylan abartl sylemiere ve Venezella'daki ana
yasal reformla ilgili yalaniara kand. te yandan, bu yan
l bilgilendirme kampanyas, muhalif gruplar ve reform
kart koalisyonlar nde gelen Venezella gazetelerinde
kocaman ilanlar vermeye balaynca daha da trmand.
Bunlarn en saldrgan olan . . . lkenin en yksek tirajl
gazetesi olan Ultimas Noticias'ta yaynlanan iki sayfalk
bir iland: "Eer bir anne iseniz, KAYBEDECEKSNZ!
nk evinizi, ailenizi ve ocuklarnz yitireceksiniz.
ocuklar devletin mal olacak. "
Bu ilan, Venezella'da faaliyette bulunan en byk ABD
irketlerinin ubelerinin ye olduu Camara Industrial de
Carabobo ismindeki bir Venezella ticaret kurumu tarafm
dan hazrlanmt.4
ABD'nin Chavez'e kar dmanlnn Washington'un
Venezella petroln sahiplenme arzusundan kaynakland
kans yaygndr. Bununla beraber, kinci Dnya Sava sonra-
Latin Amerika
l 99
sndaki dnemde Birleik Devletler yalnzca Latin Amerika'da

Guatemala, El Salvador, Nikaragua, Honduras, Grenada, Domi
nik Cumhuriyeti, ili, Brezilya, Arjantin, Kba ve Bolivya'daki

ilerici hkmet ve akmlara ayn dmanca politikay sergi
lemitir. Tm bu ynetim ve akmlarn ortak noktas solcu
olmalandr ve petrolle hibir ilgisi yoktur. Washington yarm
yzyldan fazladr Latin Amerika'da kapitalist modele uygu
lanabilir bir seenek sunan hkmetlerin gelimesini engel
lemeye almaktadr. Doal olarak, petrol olsun olmasn, Ve
nezella bu senaryoya mkemmel bir rnek oluturmakta. Bu
ideoloji tm dnyada Souk Sava'n temelidir.
Chavez'in ideolojik suu, Washington'dan tamamen ba
msz olmas ve petrol gelirini Latin Amerika'da nemli bir
g olarak kullanmak suretiyle blgedeki Kba, Bolivya, Ni
karagua ve Ekvador gibi bamszlktan yana lkelere esin
kayna olmas ve onlara yardm ederken bir yandan da in,
Rusya ve ran gibi lkelerle yakn ilikide bulunmasyla daha
da arhyor. Adam Yanki'lerin arka bahesinde, hatta Yanki
dnyasnda yaamakta olduunu bir trl anlamyor. Yanki
imparatorluu Salvador Anende ve Hugo Chavez gibilerini
ve onlarn olaand sosyalist alkanlklarn ho karlama
d iin bugnk boyutuna ve gcne ulamtr. CIA tm
abalarna karn 1970'te Allende'nin ili devlet bakan ol
masn engelleyemedi. Daha sonraki parlamento seimlerin
de CIA ve onun ili'deki muhafazakar dostlarnn solu yasal
olarak alaa ederneyecei belli olunca 1973'te dzenlenen
askeri bir darbede Allende ld.
Henry Kissinger 1970'de Bakan Nixon'a yazd bir muh
trada u szlere yer veriyor: "ili'de Marksist bir ynetimin
seimlerde baar kazanmas dnyann br kesimlerinde
de, zellikle talya'da etkili olacak, hatta grlmedik bir de
er kazanacaktr; benzer bir olayn baka yrelere yaylmas
200
dnyadaki dengeleri ve bizim onun iindeki konumumuzu

nemli lde etkileyecektir."
Chavez ldrlme olasln aka dile getirmi ve h
kmeti birok kez lke i11den ve dndan kaynaklanan su
ikast planlarn aa karmtr. Salvador Ailende'nin yan
sra, Ekvador devlet bakan Jaime Roldos ve Panama'nn as
keri lideri Omar Torrijos'u da unutmamak gerek. Her ikisi de
lkelerinin Washington'un ya da Amerikan irketlerinin yan
cla olmasna kar kt. Her ikisi de Nikaragua'daki radikal
Sandinist devrime byk destek verdi; her ikisi de bir Ameri
kan misyoner grubu olan -uzun sredir CIA ile balantl ol
duu dnlen- Summer Institute of Linguistics (Dil Bilimi
Yaz Enstits) kurumunu kukulu politik davranlarndan
tr yasaklad; her ikisi de 1981'deki Reagan ynetimi d
neminde esrarengiz uak kazalarnda ld. Torrijos'un ua
havada infilak etti. Torrijos daha nce Richard Nixon dne
minde suikasta uramt.6
Roldos ve Torrijos'un aksine, Birleik Devletler yllar boyu
zalim diktatrlerle, kitlesel katillerle, ikencecilerle ve halkla
rn sefaletten kurtarmak iin hibir ey yapmayan liderlerle
ok iyi geindi; Augusto Pinochet, Pol Pot, Yunanistan'daki
cunta, Ferdinand Marcos,
Suharto, Duvalier, Mobutu,
Brezilya'daki cunta, Somoza, Saddam Hseyin, Gney Af

rikal ayrrnc !iderler, Portekizli faistler gibi reziller uzun
sre Washington'dan ciddi bir destek grd; nk bunlarn
hibiri Amerikal lideriere ya da onlarn politikalarna kamu
nnde hemen hi saygszlk etmedi.
NBC Bsll'a llal'fl dzenlenen ir askeri cianeye alklf

tutsayeli ne olunlu?
Souk Sava srasnda bir Amerikal gazeteci ya da turist
Sovyetler Birlii'ne gidip kiliselerin insanlarla dolup tatn
latin Amerika
sylerse, bu halkn komnizmi reddettiinin ya da bundan

katrun gstergesi olarak alnrd. Kiliseler bo ise, bu da
dinin bask altna alndnn belirgin bir kantyd. Eer tke
tim mallan yeterli deilse bu komnist sistemin baarszl

olarak grlyordu. Tketim mallannn bolluu, Sovyetler
birliinde yetkililerin vatandalar satn almaya altklar
olarak yorumlanyordu?
Venezella ile ilgili benzer dnceleri anmsyorum. Tu
tucu ve komnizm kart Amerikan kafasi Washington'un
en son
bete noire' hakknda en ktsn
dnr. Eer Cha
vez yoksul halk kitlesine geni apta parasz eitim salarsa

bu, muhtemelen onlann beynini ykama amacyladr. Chavez
Venezella'daki yoksullarn tedavisi iin ok sayda Kbal
doktor getirtirse bu Bolivya devlet bakan Evo Morales'i de
iine alan, Latin Amerika'da komnizmin yaylmasn sala
mak iin kurulmu ok byk bir komplonun iaretidir. Eer
Chavez demokratik seimlerden srekli baar kazanrsa . . .
ite ABD eski Savunma Bakan Donald Rumsfeld'in yorumu:
"Demek istediim, Venezella'da bir sr petrol gelirine sa
hip Chavez'i ele alalm. Adolf Hitler gibi yasal olarak seilmi
bir kii; imdi de elde ettii gten yararlanarak Fidel Castro
ve Bay Morales gibileriyle yakn ibirliine giriyor."8
Bu grn en son gstergesi Venezella hkmetinin
zel bir televizyon kanal olan RCTV'nin lisansn yenileme
yi reddetmesi. Bu, Amerikan hkmeti, basn ve tm sa
grl kiiler tarafndan dnce zgrlnn kstlan
mas olarak knand, oysa hepsi bunun RCTV'nin 2002'de
Chavez'i ksa bir sre devre d brakan darbeyi var gcy
le desteklemesinden kaynaklandn ok iyi biliyordu. Bir
leik Devletler'de baarl bir askeri darbe gereklese ve bir
televizyon kanal bakann alaa edilmesine (ve Kongre ile
Yksek Mahkeme'nin kapatlp anayasanm askya almma-
201
202
sna) alk tutsayd ve sonra da darbedler kitlesel gsteriler

ve dier askeri gler tarafndan devrilince ayn televizyon
kanal darbe kart hareketi desteklemernek adna btn
bunlar olup biterken bunlar haber yapmak yerine bakann
kendi arzusuyla istifa ettiini bildirseydi . . . yeniden greve
gelen ABD hkmetinin kanal kapatp yneticilerini tu
tuklamas, onlar yarm dzine terrist eylemle sulamas,
zincire vurup portakal rengi mahkum giysileri ile gzden
rak tutmas ne kadar zaman alrd? Ne kadar? Be dakika
m? Venezella hkmeti kanaln lisansnn sresi bitineeye
kadar, be yl bekledi. Ve yneticilerin hibiri tutuklanmad.
stelik RCTV hala kabiolu olarak ve uydu aracl ile yay
nn srdryor. Dnyada bu kadar insafl baka bir hk
met var m? Venezella basnnn ABD'dekinden ok daha zgr ol
duu sylenebilir. Birleik Devletler'de ABD d politikasna
bylesine kar kan ka gnlk gazete ya da televizyon ka
nal var? Bunlardan ka ABD'nin tmnde "muhalif basn"
damgasn yemitir? Belki Beyaz Saray'da bir Demokrat'n
bulunduu dnemde Fox News. Venezella'da bir sr mu
halif basn var.
Venezella: aJallanan bir iparatorluun gazalti

hi,l:tir Jeye l:tenzeez
2007'de Hugo Chavez, bakanlk srecindeki kstlamay kal
dran karmak ve geni kapsaml bir reform referandumunda
baarsz oldu ama sonra 2009'da seimle ibama gelen tm
grevlilerin grev sreleri zerindeki kstlamay kaldran
daha snrl bir reform nerisinde bulundu ve kazand. Ame
rikan basn ve Venezella'daki muhalefet bunu Chavez'in
diledii kadar grevde kalmas; gerek bir diktatrlk olarak
tanmlad. Aslnda bu konuda her ey otomatie balanm
Latin Amerika
deildi; Chavez her defasnda yeniden seilmek zorundayd.
Bir lkede en yksek makam iin bir sre belirlenmemesi ola
and deildir. Fransa, Almanya ve ngiltere'de, Avrupa'nn
tamamnda deilse bile dnyann geri kalan blmnde by
le bir kstlama yok. Birleik Devletler'de, 1952'de yasalardaki
22 deiime kadar, ulusun ilk 1962 ylnda bakanlk iin bir
sre limiti konmamt. O tarihten nceki Amerikan bakan
l.ar diktatr myd?
2005'te Kolombiya devlet bakan Alvaro Uribe kstlama
y kaldrdnda ABD basn bunu pek nemsemedi. Bakan
Bush Uribe'yi Amerikan Bakanl zgrlk Madalyas
ile onurlandrd. Oysa 15 ubat 2007'de Venezella'daki re
feranduma kadar Amerikan basn Chavez'i ve Venezella
anayasasndaki deiimleri en sert biimde karalamak iin
birbirleriyle rekabete girimiti. Bunun en tipik rnei oyla
madan bir gn nce
Washington Post 'ta yaynlanan ve
"Hugo
Chavez'e Yakndan Bakmak" baln tayan bayazdr.

Makale, "Hugo Chavez iin sonun balangc grnyor"
diye balyordu.10
Yllar boyu Chavez'i karalama kampanyas zaman zaman
srail ve Yahudi Kartl sorunlarn da ierdi. Caracas'taki
bir sinagogun 30 Ocak 2009'da tahrip edilmesi bu kampan
yay krkledi. Oysa Birleik Devletler'de ve birok Avrupa
lkesinde sinagoglar arada bir tahribata urar ama kim
se bunu Yahudi kartl gden bir hkmet politikasna
balamaz. Chavez iin bu balant yapld. Amerikan basn
Venezella'daki oylama ile ilgili yorumlarda Yahudi kartl
konusunu ele almaktan asla geri kalmad.
Referandum oylmasndan birka gn nce
mes
New York Ti
"Hkmetin [sinagog ile ilgili] tartmay kesme aba
larna karn" diye yazd, "Venezella'daki 12.000 ile 14.000

arasndaki Musevi ha.la endie iinde."11
204 1

Bir gn nce yaynlanan
Washington
Post'taki bayaz
"Bay Chavez Yahudilere kar: George W. Bush'un gitmesiyle,

Venezella'nn gl adam yeni dmanlar buldu" baln
tayorduP Ksa sre nce Post'ta "Gney Amerika'daki Ya
hudiler Giderek Daha Tedirginleiyor: Venezella'da, Dier
Yerlerde Hkmet ve Basm Yahudi Kartln Krklemek
te" balkl bir yaz yer aldP
Chavez-Yahudi balants o kadar sradan hale geldi ki
Washington'da nde gelen ilerici bir Amerikan rgt olan
Kresel Olaylar Meclisi ilericiden ok tutucu bir grubun kale
minden km gibi grnen bir makalenin datmn yapt.
Onlara aadaki mektubu gndermek zorunluluunu his
settim:
Sevgili Dostlar,
Larry Bims ve David Rosenblum Felson'un hazrlad
Venezella hakkndaki yorumlannz son derece yeter
siz bulduumu zntyle belirmek zorundaym. Yazar
lar srail politikalanna kar olmakla Yahudi aleyhtarl
yapmak arasndaki frk ya gremiyorlar ya da grmek
istemiyorlar. Bu fark alglamakta biraz ge kalmlar. Da
valanru savunmak iin Dileri Bakanl'nn bir beya
runa dayanmak zorunda kalyorlar. Bu konuda yeterince
konuulmad m?
srail'in Gazze'yi igalini Soyknm'a benzeterek Chavez'i
suluyorlar. Ama ya bu uygun bir kyaslama deilse? Hi
bu konuya deinmiyorlar.
Ayn zamanda "Siyonizm" szcnn kullanlmasna
da kar karak "Bu szcn kullanlmas lO'da 9 Ya
hudi kartln anhnyor" diyorlar. Gerekten mi? Bu
szcn anti-Siyonist ya da Siyonist anlamda kullanld
nasl ayrt edilir? Bu ok ilgin bir dUIUm.
latin Amerika
205
Yazarlar Venezella'nn hemen her Arap ulusunun ya da

srail'in sradan dmanlanndan daha youn bir biimde
"srail karb eilim gsterdiini" dile getiriyor. Gerek
ten mi? Tmyle korkak diktatrler olan Arap uluslan ne
zamandan beri ilericiliin gstergeleri oldular? zerinde
durmamz gereken husus u. Msr, Suudi Arabistan ve
rdn srail'in Filistinlllere uygulad politikalan he
men hibir zaman ciddi ve sert biimde eletirmemitir.
Bu yzden Venezella da eletirmemeli mi?
Yazariann ileri srdne gre "Chavez lkesine bir
Noel mesaj verirken u sulamada bulunmu: 'sa'y ar
mha gerenierin soyundan gelen kimi aznlklar . . . dn
yann tm zenginliklerine el koydular.' Burada Chavez
Robin Hood'dan sz etmemekte, kuku gtrmez biim
de Yahudi kartlm dile getirmektedir." Tam olarak
syledii ise u: "Dnya herkes iin yeterlidir ama anla
ldna gre lsa'y armha gerenlerin, Bolivar' alaa
ederek Kolombiya'da Santa Maria yolunda onu armha
gerenierin soyundan gelen baz aznlklar. . ." Yahudiler
on dokuzuncu yzylda Gney Amerika'da bu kadar faal
miydiler?
"Aznlklar" kelimesinden sonra braklan boluk, yazariann
savlarn geersiz klacak olan szckleri bilerek ve kasten
kardklarn gsteriyor. Gerekten artc.
(Not: Reagan ynetimi 1983'te Daniel Ortega'nn bakan ol
duu Nikaragua'daki Sandinist hkmeti Yahudi aleyhtarl
ile sulad. Ortega 2007 Aralk aynda yeniden bakan oldu
ve grevini srdryor.U' Bizi izlemeye devam edin. Daniel,
dikkatli ol.
206 1
Herhangi bir toplumda ynetici s1n1fln ideoloiisi,

mevcut sosyal sistemi "doal" olarak gstermeye
al1fmakt1r
1972'de Salvador Allende'nin "sosyalizm denemesini" gz
lemleyip aklamak amacyla kara yoluyla San Francisco'dan
ili'ye gittim. Latin Amerika'daki yolculuumda edindiim
en etkili izienimlerden biri, ziyaret ettiim toplumlardaki
kat sosyal dzendi. ngiltere dahil dnyann hibir yerinde
st ve orta tabakalarla alt tabaka arasnda bu kadar belirgin
ve duygusal izgiler izilmemitir herhalde. ili'nin baken
ti Santiago'da bir kadn tarafndan verilen ilandaki bir oday
grmeye gittim. Amerikal olduum iin kadn benim Allen
de kart olduumu sand. Avrupal olsam da ayn kanya
varacakt, zira yalnzca "Kzlderililerin", yalnzca yoksul ve
cahil indigenas'n hkmete destek verdiine inanmak istiyor
du. Evinde bir Amerikalnn yaamas fikri onu mutlu etmiti
ve bir yandan da kiracsnn lkesi hakknda yanl fikirlere
kaplmasndan endie ediyordu. Beni rahatlatmak iin, "Tm
bu kaos" dedi, "bu normal deil, ili byle deil." Hakkmda
yanldn akladmda ise gzle grnr biimde ard
ve incindi. Ben de biraz tedirginlik duyuyordum, sanki onun
gvenini sarsmtm. Oradan arabuk ayrldm.
Latin Amerika'da oligariye mensup bir ailenin hizmetkar
hakknda ok bilinen bir yk vardr. Efendisinin kpei iin
biftek satn alr ama kendi ailesi yalnzca yemek artklaryla
beslenir. Kpei veterinere gtrr ama kendi ocuklarn
doktora gtremez. Ama bundan yaknmaz. ili'de Allen
de ynetimi dneminde ayrcalkl snflar hizmetkarlarnn
artk hadlerini amaya kalkacaklarndan byk bir korku
duyuyorlard. (sve'te yllardr belli yataki ocuklar ince
lenmekte -boylar kilolar ve eitli salk durumlar kayde
dilmekte- ama ocuun hangi snftan geldii saptanama-
Latin Amerika
maktayd; ocuklarla ilgili snf mcadelesini sonlandrdlar.)
1980'lerde Orta Amerika'nn ou blgesinde hizmetkarlar
efendilerine kar ayaklandlar; doal olarak, Yankiler efen
dileri paralaryla, ordularyla ve hatta yaam biimleriyle ko
ulsuz destekliyorlard. O dnemin sonunda
New York Times
El Salvador'dan baz fotoraflar sergiledi:

Bir partide garsonlar kk sandvi ikrarunda bulunur
ken konuklardan bir hanm Tannnn insanlan iki belirgin
snf olarak yarathndan emin olduunu syledi: zengin
ler ve onlara hizmet edenler. Yoksullara ona hizmet etme
olanan salad iin kendini yardmsever olarak ta
nmlad. "Yapacamz en iyi ey bu" dedi.
Kadn olaanst ak szlyd ama sergiledii tavr
Salvador'daki st tabakann ounluu tarafndan payla
lyordu.
Smflar arasndaki aynn o kadar katdr ki bu izgiyi
aan bir iyilikseverlik kukuyla karlanr. Bir dondur
macya gelen bir Amerikal, hizmetisinin ocuunun
doum gn iin dondurma almak istediini syleyince
orada bulunanlar derhal sohbeti kesip Amerikalya bak
maya balad. Sonunda veznenin nnde sra bekleyen bir
kadn aknlkla, "Dalga m geiyorsun?" dedi.15
Hugo Chavez daha eit bir toplum oluturmaya alrken
Venezella'da ayn kutuplama grlyor. Associaited Press
Caracas'tan baz fotoraflar yaynlad (29 Ocak 2007). Avru
pal bir aile babas olunun gittii zel bir Yahudi okulunda
ebeveynin lkeden ne zaman ve nasl gideceklerini tarttk
larn sylyor. Adam lkeden ayrlmak zorunda kalmalar
halinde on yandaki olu iin pasaport almak istiyor. "Sa
nrm totalitarizme doru gidiyoruz" diyor. Orta snftan bir
208 1
emekli ask bir suratla, "Bir yla varmaz, komnizm gelir. . ."
diyor. 'dam diktatrlk kurmak yolunda" Chavez'in yar
indigena yar siyah olmas ve bunu gstermesi insanlarn ona

olan dmanln krklyor olabilir.
Byle insanlarn George "kararlar ben veririm" Bush ve
onun otoriter ynetiminin korkun uygulamalarndan, her
sznn yasa yerine getiini gsteren "imzal beyanlar, art
Patriot'lar, mahkeme kararlarn inemesi ve srekli geli
tirilen denetleme sistemi hakknda ne dndn merak
ediyorum. Hugo Chavez benzer uygulamalar Venezella'da
yapmaya kalkrsa "diktatrlkle" sulanmas bir anlam ka
zanabilir.
Merkezi Washington'da olan Nikaragua Network'n ulu
sal koordinatr Chuck Kaufman geen sonbahar bir grup
la birlikte Venezella'y ziyaret etti. Raporunun bir blm
yle:
Venezella'da politik kutuplama var. Bu konudaki ar
Ikiara avukat ve yazar Eva Golinger'le ktmz bir akam
yemeinde tank olduk. Fazla sarho olan baz rejim kart
lar Golinger'in Chavez Kural adl kitabn yazar ve Chavez'i
destekleyen bir partizan olduunu biliyorlard. Sarholarn
bir ksm masamzn evresini sard ve Golinger ile dier
lerine barp ararak hepimize "katiller", "Kballar",
rjantinliler" diye hakarete baladlar. Bu szl saldr
garsonlar denetimden km bir Chavez kart kadn res
torandan dar karncaya kadar srd. Daha sonra onun
basavclkta grevli olduunu, Chavez'in Bolivya'da yapt
devrimin ordu tarafndan deil, demokratik seimlerdeki oy
sandklar aracl ile gereklemesinden doan kart gr
leri temsil ettiini rendik. Ordunun yapt devrimlerde
hkmet grevlileri ve basnda nemli mevkilerde bulunan
lar ilerinden atlrlar ama Venezella'da bunlar hala hk-
Latin Amerika
metteki grevlerini srdryor ve basnn byk ounluu
ateli bir ekilde Chavez karh.16
Hugo Chavez'e ve Venezella iin yaptklarna hayra
rum
ama keke srekli olarak Bush ynetimini kzdrmaya
almasa diyorum. Karsnda cinayete susam lgn bir

grubun bulunduunu bilmiyor mu? Birileri ona soukkanl
davranmad takdirde sosyal devriminin tehlikeye girece
ini sylemeli.
Nlkaragua: gcmzn yeHii harekat

Kaptan Ahab'n Moby Dick'i vard; Mfetti Javert'in ise
Jean Valjean'; Birleik Devletler'in de Fidel Castro'su var.
Washington'un ise Daniel Ortega's var. Otuz yldan fazladr
en gl uluslar Bah yarkreyi en yoksul ve gsz kom
ular Nikaragua ile paylama olanana kavuamad, nk
lkenin lideri kapitalizm a deildi.
1979'da Sandinist devrimciler ABD destekli Somoza dik
tatrln devirdii andan itibaren Washington uzun sre
dir korktuu canavarn -"bir baka Kba"run- ortaya kma
sndan endie duydu. Bu sava demekti. Hem cephede hem
de oy sandklarnda. Neredeyse on yldr Amerikan yanls
Kontralar Sandinist hkmete ve onu destekleyenlere kar
acmasz saldrlar dzenledi. 1984'te Washington seimleri
sabote etmek iin elinden geleni yaph ama Sandinist lider
Ortega'nn bakan seilmesini engelleyemedi. Sava devam
etti. 1990'da Washington'un seim taktii, Nikaragua halkna
basit ve son derece ak bir mesaj vermek oldu: Eer Ortega'y
yeniden seerseniz i sava ve Amerika'nn ekonomik d
manl tm iddetiyle srecektir. Seimlerden iki ay nce,
1989 Aralk aynda Birleik Devletler uluslararas hukuka, ah
laki deerlere ya da saduyuya aykr bir biimde Panama'y
istila etti. (Doal olarak, Amerika bunu "Hakl Bir Nedene
210
Dayal Harekat" olarak isimlendirdi.) Bu harekatn olas bir

nedeni, Nikaragua halkna balarna gelecei gstermek ve
Sandinistleri yeniden seerlerse ABD-Kontra savann sre
ceini, hatta iddetleneceini kantlamakt.
Bu ie yarad; cinayet, tecavz ve evlerinizin yanmas ile
ilgili korkunun gc kmsenemez. Ortega yenik dt ve
Nikaragua serbest piyasa kurallarn yeniden benimseyerek,
Sandinistlerin gerekletirdii sosyal ve ekonomik ilerleme
lerden geri adm att. Birka yl iinde yaygnlaan yetersiz
beslenme, salk ve eitim hizmetlerinden yoksunluk ve ben
zeri sosyal aksamalar bir kez daha Nikaragua halknn gn
lk yaamlarnn bir parasn oluturdu.
O tarihten bu yana btn bakanlk seimlerinde adayl
sren Ortega, Washington'un utanmaz mdahaleleriyle kar
lat. Muhafazakarlarn Sandinistlere verdii oylarn dal
masn nlemek amacyla baz siyasi partilere adaylarn geri
ekmeleri iin srekli bask uyguland. ABD elileri ve lkeyi
ziyarete gelefl Dileri Bakanl yetkilileri Sandinistlere kar
olan adaylar aka destekledi ve Ortega'nn seilmesi halinde
dsatmda, vizelerde ve ABD'de yaayan Nikaraguallarn ai
lelerine gnderdii yaamsal nemdeki yardmlarda zorluklar
dahil, trl diplomatik cezalarn uygulanaca tehdidinde bu
lunuldu. ll Eyll olayndan hemen sonra yaplan 2001 seim
lerinde Amerikal yetkililer Ortega'nn terrizmle balantsn
kantlamak iin ellerinden geleni yaptlar; lkenin nde gelen
gazetesinde tam sayfa yaynladklar ilanlarda, "Ortega'nn
otuz yldan fazladr uluslararas terrizmi barndran ve ko
ruyan devletlerle ilikide olduunu" ilan ettilerF Ayn yl
Nikaragua'da Gallup'un uluslraras anketlerini dzenleyen
st dzey bir yetkili u zorunlu aklamada bulundu: "Tm
yaamm boyunca bir elinin egemen bir lkenin seim sreci
ne bu denli ak mdahalesini ne grdm, ne de duydum."18
Latin Amerika
Bunun yan sra -dnyaya zel bir sivil toplum rgt oldu
unu ilan eden ve aslnda ABD hkmetinin oluturduu bir
ajan olan- Demokrasi in Ulusal Ba (NEDF) Nikaragua'da
Sandinista kart rgtlere dzenli olarak byk mali ve ben
zeri destek vermeyi srdryor. Yllardr NEO'in bir kanad
olan, Arizona Senatr John McCain'in bakanln yapt
Uluslararas Cumhuriyeti Enstits (IRI) de Nikaragua'da
faaliyette bulunarak Sandinistlere kar yryler dzen
lenmesine yardmc olan Nikaragua Hareketi'ni oluturdu.
2006 Haziran'nda Nikaragua'y ziyaret eden bir Amerikan
delegasyonuyla gren bir IRI yetkilisi Nikaragua ile Birle
ik Devletler arasndaki ilikiyi baba-oul ilikisine benzetti.
"ocuklar ebeveynleriyle tartmamal" dedi.
st dzey bir ABD yetkilisi 2006'daki bakanlk sei
miyle ilgili olarak bir yl nce Nikaragua'daki bir gazeteye,
Ortega'nn seilmesi halinde "Nikaragua'nn ta gibi bataca
n" yazd 2006 Mart ayndaki Reagan ynetiminin BM elisi
ve Kontra yanls Jeanne Kirkpatrick lkeyi ziyaret etti. Btn
Sandinista kart parti yeleriyle grt ve Nikaragua'da
demokrasinin
"tehlikede olduunu" dndn ama
"Sandinista diktatrlnn yeniden baa gemeyecei

ne" inandn belirtti. Ertesi ay Managua'daki ABD elisi
Paul Trivelli Ortega ve Sandinista partisini aka knayarak
muhafazakar parti bakan adaylarna bir mektup gnderdi
ve onlarn Kasm'daki genel seimlerde birlemelerini sa
lamak amacyla mali ve teknik yardmda bulunmay ner
di. Eli, bu mektubu, Nikaragua'daki "demokrat partilerin"
Daniel Ortega'nn bakan seilmesini engelleme abalarnda
ABD'den destek istemeleri zerine yazdm aklad. lkeyi
ziyaret eden Amerikan delegasyonunun bu konudaki raporu
yle: "Trivelli aka Ortega'nn kazanmas halinde hk
metlerin dier hkmetleri tanma kavramnn ortadan kal-
212 !
kacan ve bunun zaten on dokuzuncu yzyldan kalma bir

kavram olduunu syledi. Bu ilikinin kendi hkmetinin
gelitirdii yeni bir kavram erevesinde olacan belirtti."
Elinin endielerinden biri muhtemelen Ortega'nn irketle
rin kreselleme isteinin temelini oluturan, ABD ile Orta
Amerika lkeleri arasndaki ticaret anlamasn (CAFTA) ye
niden gzden geireceini aklamasndan kaynaklanyor.
Derken, Haziran'da ABD Dileri Bakan Yardmcs Ro
bert Zoellick, Amerikan Devletleri rgt'nn (OAS) "yol
suzluk ve komnizm merakls eski liderlerin tekrar baa ge
melerini engellemek" zere bir an nce Nikaragua'ya seim
gzlemcileri gndermesi gerektiini syledi (oysa Sandinist
ler 1990'dan beri bakanlk koltuuna oturamam, daha alt
dzeydeki grevlerde bulunmulard).
Amerika'nn Nikaragua ile ilgili ak ve dolayl sylemleri,
ou kez, Sandinistler yeniden baa getii takdirde, Nikara
gualarn zihinlerinden silinmemi olan korkun savan s
recei konuSunda uyarlar ieriyordu. Eyll aynda Londra'da
yaynlanan Independent, "Nikaragua'daki Ortega reklam pa
nolarnn birinde 'Yeni bir sava istemiyoruz' sznn yazl
olduu" haberini verdi. Bu, eer oyunuzu Ortega'ya verirseniz
ABD ile bir sava oylam olursunuz anlamna geliyordu.19
Nikaragua'da kii bana yllk gelir 900 dolardr; hal
kn yzde 70 kadar yoksulluk iinde yaar. Nikaragua ve

Haiti'nin on dokuzuncu yzyldan yirmi birinci yzyla ka
dar Bat yarmkrede en fazla ABD mdahalesine ve uzun
igallere maruz kalan iki lke olduunu anmsamak yerinde
olur. Ve onlar bugn yerkrenin en yoksul iki lkesidir.
Yankiler onlan ge zorluyor

Gney snrndan Birleik Devletler'e glerle ilgili sorunlar
srp gidiyor ve srekli tartma konusu oluyor. lkeye ak.
Latin Amerika
n
l 3
engellemenin en iyi yolu ne? Yasad giri yaparken ya
kalananlar nasl cezalandrmalyz? Aileler blnmeli mi?

Ebeveynler snr d edilirken Amerika'da doan ocuklarn
burada kalmas zaten buna yol ayor Polisin ve dier ilgi
li kurumlarn yasad geldiklerinden kukulandklarndan

yasal oturma iznine sahip olduklarm kantlarnalarn iste
me haklar var m? Yasad gmenleri altran iverenleri
cezalandrrmal myz? Hi deilse yllardr burada yaayan
gmenler affedilmeli mi? Bu sorular yllardr tartlp duru
yor. Arada bir gmenlie kar olan biri Birleik Devletler'in
bu Latino gmenleri kabul etmek gibi ahlaki bir ykml
lk tamadn ileri sryor.
Oysa bu son iddiaya kar kan gr hemen hibir za
man dile getirilmiyor: Evet, Birleik Devletler'in byle bir
ahlaki ykmll var nk bu gmenlerin ou kinci
Dnya Sava'ndan bu yana Amerika'nn mdahaleleri ve po
litikas yznden lkelerinde oluan koullardan kamakta.
Guatemala ve Nikaragua'da Washington yoksullua kar sa
va veren ilerici hkmetleri alaa etti. El Salvador'da Was
hington byle bir hkmetin kurulmas giriiminin bastrl
masnda nemi bir rol oynad. Honduras'ta da buna benzer
ama daha nemsiz bir rol oynad. Meksika'da ise Washington
1919'da askeri mdahalede bulunmakla kalmad; ABD yllar
dr Meksika polisine ve askeri glerine eitim, silah ve tek
noloji salayarak lke halknn Chiapas'takine benzer beklen
tilerini bastrmalarna yardmc olmakta ve bu da yoksullarn
Amerika'ya akn artrmakta. Dahas, Washington'un Kuzey
Amerika Serbest Ticaret Anlamas (NAFTA) Amerikan des
tekli ucuz tarm rnlerinin Meksika'ya akmasna yol at ve
birok Meksikal iftiyi topraklarndan etti.
Tm bu politikalar sonucu bir gmen ordusu daha iyi
bir yaam iin kuzeye yneldi. Bu insanlar aslnda Birleik
214 1
Devletler'de yaamay semiyor. Ailelerinin ve dostlarnn

yannda kalmay, her zaman kendi dillerinde konumay ve
Amerikan polisi ve saclar tarafndan kendilerine karlan
zorluklardan kannay yeliyorlar.
14
KBA
llrlefmlf Milletler'de Kba'ya ambargo hakkindaki

oylama: yirmi yillik yenilgi cesur Amerikall liderlerin
evesinl k1rm1yor
Amerikal siyasi liderler ve basn yllarca Kba'y "uluslarara
s parya" olarak nitelendirmekten zevk ald. Artk bunu duy
muyoruz. Bunun bir nedeni "Amerika Birleik Devletleri'nin
Kba'ya kar uygulad ekonomik, ticari ve mali ambargo
nun sonlandrlmas gerei" konusunda Birlemi Milletler
Genel Kurulu'nda her yl yaplan oylama olabilir. Oylama so
nular (ekimserler hari) yle oldu:
EVET-HAYIR
1992
59-2
(ABD, srail)
1993
88-4
(ABD, srail, Arnavutluk, Paraguay)
1994
101-2
117-3
(ABD, srail)
138-3
(ABD, srail, zbekistan)
1997
143-3
1998
157-2
(ABD, srail)
1995
1996
1999
155-2
(ABD, srail)
2000
167-3
(ABD, srail, Marshall Adalar)
2001
2002
167-3
173-3
2003
179-3
216 1
2004
179-4
(ABD, srail, Marshall Adalar, Palau)
2005
182-4
2006
183-4
2007
184-4
2008
185-3
(ABD, srail, Palau)
2009
187-3
(ABD, srail, Palau)
2010
187-4
(ABD, srail)
2011
186-2
(ABD, srail)
2012
188-3
(ABD, srail, Palau)
Her sonbaharda yaplan BM oylamas dnyann akln
t
myle yitirmediinin ve Amerikan imparatorluunun dier
hkmetlerin dncelerine tmyle egemen olmadnn
mutlu bir gstergesi.
Bu nasl balad? 6 Nisan 1960'da Amerika iileri bakan
yardmcs Lester D. Mallory bakanla gnderdii bir muh
trada unlar yazd: "Kbahlann ounluu Castro'yu des
tekliyor. . . . erideki bu destei gidermenin tel< yolu ekono
mik huzursuzluk ve zorluklardan kaynaklanan d krkl
ve memnuniyetsizliktir. . . . Kba'daki ekonomik yaam za
yflatmak i'in her trl nlem derhal alnmaldr." Mallory
"Kba'y para ve malzemeden yoksun brakacak, nakit ve
gerek cretleri drecek, ala ve aresizlie yol aacak ve
hkmetin devrilmesini salayacak bir dizi eylem" nerdi. O
yl daha sonra Eisenhower ynetimi' ezeli dmanna iddetli
bir ambargo uygulad.
Kba Devrimi'nin ilk gnlerinden beri dnyadaki ko
mnizm kartlar ve kapitalizme gerekten inananlar bkp
usanmadan Kba'daki yaamda gerek ve varsaylan baa
rszlklardan sz etmekte; her biri bu baarszlklarn sos
yalizmin eksikliklerinden kaynaklandn ileri srmektey
di. Bu, zellikle gnmzdeki modern, rekabeti, kresel,
Kba
tketiciye dnk dnyada, insanolunun yaradl da gz

nne alnrsa, asla uygulanamayacak bir sistemdir, diyor
lard.
Bu eletirilere yant olarak Kba toplumunun savunucu
lar, 1960'tan beri Birleik Devletler'in uygulad saysz ve
acmasz yasaklarin dile getirilen sorunlarn olumasndan
sorumlu olduuna iaret etmekteydiler. Buna karn eletir
menler, bunun Kba'y savunanlarn sosyalist sistemlerinde
ki her baarszlk iin ileri srdkleri bir bahane olduunu
sylyorlard. Bununla beraber, eletirmenlerin bu iddialarn

kantlamalan ok zordu. Birleik Devletler'in her trl yasa
kaldrmas halinde Kba toplumunun kayplarn geri kaza
np srekli dnyann en gl ulusunun saldrsna urarna
mas durumunda sistemlerinin neleri baaracan bekleyip
grmemiz gerekiyordu.
George W. Bush ynetimi yaptrmlar daha da oaltp
sertletirdi. Washington Kba ile ticaret yapan ya da bu l
keyle kltr ve turizm alannda ilikilerini gelitirenlere daha
kat misillemelerde bulundu; rnein ABD Maliye Bakanl
Kba'da ube aan Hollanda Karaip Bankas'nn hesaplarn
dondurdu ve ABD firmalarnn ve bireylerinin Hollanda Ban
kas ile i yapmasn yasaklad.
2003 ylnda ABD Maliye Bakanl Baptist Birlii'ne ken
di yelerinin bazlar ve dier kilise mensuplar iin Kba'ya
dini bir gezi dzenledii, yani orada para harcad iin
34.000 Dolar ceza kesti. (George W. Bush bir ara, "ABD yasa
lan Amerikallarn zevk iin Kba'ya gitmelerini yasaklyor"
demitF)
Amerikan mahkemeleri ve resmi kurumlar ABD irketle
rinin nl Kba Cohiba purosu ile Havana Club rom marka
larna el koymalarna yardmc oldu.
217
218 1

Bush ynetimi Amerika'da internet hizmeti veren kuru
lulara bir not gndererek Kba dahil alt lke ile balant
kurmamalarn istedP Bu Washington ve Amerikan irket
lerinin yllar boyu Kba'nn internet faaliyetlerini kstlama
gayretlerinin rneklerinden biridir. Buna karn Kba kar
tlar internette yaanan sorunlarn hkmetin basksndan
kaynaklandn ileri srerler.
ABD'de yaayan Kballarn lkelerindeki ailelerine gn
derebilecei paralar da kstldr; Washington bu kstlamay
Kba dnda hibir lkeye uygulamaz. Souk Sava'n en zor
lu dnemlerinde bile ABD'de yaayanlarn Dou Avrupa'daki
Sovyet uydusu lkelerde bulunan akrabalarna gnderdii
paralarda kstlama yaplmamtr.
1999'da Castro, bu saldrganlk dneminin ilk krk yl bo
yunca gerekleen ekonomik zararlarn ve can kayplarnn
karlanmas iin ABD'nin 181,1 milyar tazminat demesi ta
lebiyle bir dava at. Dava dosyasnda Amerika 3.478 Kbal
nn lmnden ve 2.099 Kbalnn yaralanp sakat kalmasn
dan sorumlu tutuluyordu. O tarihten bu yana bu rakamlar
tabiatyla daha da artt. eitli boyutlarda uygulanan yapt
rmlar, Kba iin ulalmas zor, pahal ve ou kez olanaksz
ve Kba'daki salk, ulam ya da sanayi faaliyetleri asn
dan vazgeilmez olan dnyann her tarafnda bulunan eitli
rn ve servisleri kapsamakta; ayn zamanda da Amerika
llarn ve Kballarn baka lkelerdeki mesleki toplantlara
katlmasn engellemekte.
Kba'nn at davann sonucu belirsizdir. Bunun Birle
mi Milletler nezdinde alm olduu ve bir sre Gvenlik
Konseyi'nin on be yesinden, tabii buna ABD de dahildir,
oluan BM Anti-Terrizm Komitesi tarafndan ele alnd bi
linmektedir. Bu da bu konuda neden herhangi bir ilem yapl
madn aklamaktadr.
Kba
Yukarda sz edilenler, ABD'nin Kba halkna fiziksel,
manevi ve ekonomik alanda reva grd olaanst acla
rn sadece kk bir rneidir.
ABD'nin Venezella gibi Kba'nn da aifedemedii suu,
burada kapitalist modele bir seenek oluturan bir toplum
yaratlmas ve bunun ABD'nin burnunun dibinde gerekle
tirilmi olmasdr. Washington'un kard tm zorluklara
karn Kba dnyann her tarafnda birok halk ve hkmet
iin bir esin kayna olmutur. (Kimi zaman dnyorum
da, ABD'nin Bat yarkrede hkmetlerini alaa etmek is
tedii bu iki lkeden -Venezella ve Kba'dan- baka ABD
dnda tm ulusu beysbola bu kadar tutkun olan bir yer bu
lunmamas ilgin deil mi?)
Uzun yllardr Kba'y irdeleyen Amerikal yazar Ka
ren Lee Wald gzlemlerini yle dile getiriyor: "Birleik
Devletler'de Kba'dakinden ok daha fazla kalem, ekerleme,
aspirin vs. var. te yandan onlardaki salk, eitim, spor, kl
tr hizmetleri, ocuklara ve yallara salanan bakm, gurur
ve onur bizdekinden ok daha gelimi durumda."
1996'da Birlemi Milletler'de konuan Kbal Bakan Yar
dmcs Carlos Lage "Her gn dnyada 200 milyon ocuk so
kaklarda yatp kalkyor. Bunlarn hibiri Kbal deil" dedi.
Kba bir diktatrlk m?

nde gelen basn neden srekli Kba'nn bir diktatrlk ol
duunu ileri sryor? Sol kesimden bazlar da neden ayn
eyi sylyor? Sanrm bu sonuncular byle yapnaziarsa
ciddiye alnmayacaklarndan korkuyorlar; bu, Souk Sava
sonras dnyadaki Komnistlerin Moskova'daki parti gr
ne uymalar yznden alaya alnmalarndan kaynaklan
yor. Peki, Kba'nn diktatrlk olmak iin neyi eksik ya da
fazla? "Basnn zgr olmamas" m? Bat'da basnn ne denli
220
zgr olduu konusu bir yana braklsa bile, eer bu bir lt

olarak alnacaksa, Kba bundan byle herkesin diledii gibi
yayn yapmasna izin verildiini ilan ederse ne olur? CIA'nn
elindeki parann -Kba'da her kesime destek veren gizli ve
snrsz CIA paralarnn- lkedeki basn sahipleurnesi ya da
denetlernesi ne kadar zaman alr?
Kba, kar kanlar tutuklad iin mi bir diktatrlk?
Amerikan tarihinin ou dnemlerinde olduu gibi, son yl
larda da ABD'de birok sava kart, igalleri knayanlar ve
dier protestocular tutukland. Bunlarn ou gzaltnday
ken polis tarafndan dvld ve kt muameleye maruz b
rakld.
' unu da unutmayalm: Kba hkmeti iin Birleik Dev
letler, ABD iin el Kaide neyse odur, yalnzca ok daha gl
ve yakndadr. Kba Devrimi'nden bu yana ABD ve ABD'de
srgn olan Castro kart Kballar Kba'da New York ve
Washington'da ll Eyll 2001'de yaananlardan ok daha fazla
hasara ve kayba yol amtr. Bu nedenle -Amerikan hk
met grevlileri ile, zellikle ABD karlar Blm aracl
ile Havana'da son derece yakn politik ve mali balantlar
bulunan- Kba kartlar, Kba hkmetinde daima byk
kuku ile karlanacaktr. Amerikan hkmeti el Kaide'den
para alan ve bu rgtn yeleriyle birlikte mitinglerde boy
gsteren Amerikal gruplar grmezden gelebilir mi? Son
yllarda Birleik Devletler ABD iinde ve dnda el Kaidile
balantlar bulunduu sanlan ok sayda kiiyi tutuklam
ve bunu Kba kartlar hakknda Kba'nn elinde bulunan
dan ok daha az kantla gerekletirmitir. Kba'daki "siyasi
tutuklularn" hemen hepsi byle kartlardan olumaktadr.
Bakalarnn Kba'nn gvenlik politikalarndan kaynakla
nan bir dikta eklinde nitelendii durumunu ben kendini sa
vunma olarak isimlendiriyorum. 4
Kba
Washington'un Kba kartlaryla gerekletirdii faali

yetler tamamen zararsz abalar olarak m grlecek? Bunlar
kast iermiyor mu? Yaklak elli yldr yaadklar yznden
Kba'nn kendini srekli tehdit altnda hissetmemesi mm
kn m? nlem almaktan kamabilir mi?
Kba'da eksik olan "serbest seim" mi? lkede dzenli
olarak yerel, blgesel ve genel seimler yaplyor. Bu seimler
de para hemen hi rol oynamyor; Komnist Parti dahil hibir
parti politikas da, zira insanlar kiisel olarak adaylklarn
koyuyorlar. Burada da Kba'daki seimler hangi ltlere
gre deerlendirilecek? Amerikallar durup dndkleri
takdirde, irket paralarnn youn bir biimde harcanmad
demokratik bir seimin ne denli zgr olacan ve nasl

gerekleeceini hayal bile edemezler. Ralph Nader elli eyale
tin oyunu alabilir, ulusal televizyon programiarna kabilir,
medya reklamlarn tekelinde tutan iki parti ile boy lebi
lir miydi? Bunu baarsayd belki kazanahilirdi ama yle ol

mad. Belki de Kba'da eksik olan, en fazla oyu alan bakan
adaynn her zaman kazanamad ABD'nin harika "ulusal
kurul" sistemidir. Amerikallar bu sistemin iyi bir demokrasi
rnei olduuna inanyorlarsa neden onu yerel ve eyalet se
imlerinde de kullanmyorlar?
Kba'da herkesin gizli oy kulland seimler belediye
meclislerini, blge meclislerini ve ulusal meclisi oluturmak
iin yaplr. Adaylar Komnist Partisi yesi olarak deil va
tanda olduklar iin belirlenir. Komnist Partisi seimlerin
hibir safhasnda yer almaz. Tm adaylar halka ayn ekilde
tantlr; zgemilerini ve niteliklerini belirten afiler hazr
lanp baslr ve bunlar en ayakalt olan yerlere aslr. Belediye
meclisinde her 20.000 kii iin bir delege vardr. Adaylarn
seilmek iin oylarn yzde SO'sinden fazlasn almas ge
rekir. Bu ilk turda gereklemezse seim tekrarlanr. Ulusal
zzz l
meclisin 609 yesi devlet konseyi iin 31 ye seer. Konsey

bakan ayn zamanda devlet bakan ve hkmetin badr.
Fidel Castro olaanst niteliideri yznden tekrar tekrar bu
greve seilmitir.
Kba'nn seim sisteminin ileyiiyle ilgili fazla bilgim ol
madndan bunun uygulanmasnda ortaya kabilecek ak
saklk ya da eksikliklerden sz edemem. Ama bunun man
t, ruhu ve idealizmi dumura uratan Amerikan seim
sisteminden daha beter olmasna imkan var m? Srf u da ya
bu irket temsilcisini semek iin adaylarn belirlenmesinde
sahnelenen gsterili toplantlardan can skc, hakaretlerle
dolu kampanyalara, oylarm kullanlma ve saylma srele
rinde giderek artan kukulara kadar. . . Kballar buna hazr
m? En fazla paraya sahip olan adaylarn bundan yararlanma
ya kalkt bir seim sistemi gelitirseler bile, CIA'nn diledii
kiiyi setirmek iin sonu gelmez harcamalar yapmasna kim
engel olabilir?
Boan1n tezei
Havana'daki ABD karlar Blm yoldan geen Kballa
rn dikkatini ekmek iin binann d cephesinde yanp s
nen elektronik iletiler kullanyor. Bunlardan birinde ha ftalk
finans dergisi olan Forbes'un Fidel Castro'yu yaklak 900 mil
yon dolar serveti ile dnyann en zengin yedinci devlet ba
kan olarak belirledii grld. Bu, yoldan geen Kballar
akna evirdi;S doal olarak, sosyalist bir toplumun en adil
gelir dalmn salayan bir toplum olmas gerektiine ina
nlr. Siz de armadnz m, sevgili okurlarm?
Bu ne demek oluyor? Forbes'un deerlendirmesinin neye
dayandn bilmek istersiniz. Anlaldna gre, kar
Blm'nn bu iletiyi gemeden iki ay nce Forbes, deerlen
dirmelerin "bilimden ok sanata" dayandn beyan etmiti.
Kba
Dergideki yazda, "Gemite" deniyordu "Fidel Castro'nun
servetini tahmin etmek iin Kba'nn yerel retimin brt
yzdesini esas almtk. Bu yl daha geleneksel deerlendir
me yntemleri kullanarak Castro'nun denetiedii devlete ait
mal varlklar ve irketlerin yapt ticareti kstas olarak kul
landk." Dergide devletin kasasna giren perakende satlar ve
ila sanayi ile kongre merkezi gibi kurulular rnekleniyordu.6
te olan buydu. Hibir temeli yoktu. Amerikan devlet baka
n ABD askeri gcn "kontrolnde bulundurduuna" gre,
Savunma Bakanl'nn tm mal varln onun kiisel serve
ti olarak m greceiz? ngiltere babakannn kiisel serveti

BBC'yi de ieriyor, yle mi?
kar Blm'nn yaynlad bir baka ileti ise: "zgr
bir lkede yurtdna gitmek iin izin almanz gerekmez.
Kba zgr bir lke mi?" idi. Bu da insanlarn beynini y
kamak amacn tayordu. Kba dna seyahatle ilgili olarak
hkmetin belli kstlamalar ya yasaklar uygulad, "zgr
lklerin" kstland ima ediliyordu. Oysa, Kballarn o
unun yurtdna kmasndaki en byk engel parasaldr;
buna gleri yoktur. Paralar ve vizeleri varsa normalde her
yere gidebilirler ama belli bir yllk gmen kotasna dahil
deilseniz (her yl yaklak 20.000) ABD vizesi almak ok zor
dur. Gene de bir Kbal 90 millik denizi herhangi bir tekne
ile gemek iin yaamn tehlikeye atar ve sa1imen Florida'ya
ulamay baarrsa kendisine hemen oturma izni verilir n
k o artk "komnizmin zulmnden kaarak Amerika'da z
grle kavumann" parlak bir rnei olmutur.
Eitlii savunan fakir bir lke olarak Kba vatandalarn
askerlik yapmasn ya da sosyal hizmetlerde yer almasn n
grr. G etmeden nce, eitilmi profesyoneller tbbiyede
ya da dier okullarda parasz okumu olmalarnn karln
lkeye vermek zorundadr. Ve, kuzeyindeki iyi bilinen lke
Z24
tarafndan srekli tehdit edilen Kba nlem almaya mecbur

dur: orduda ve stihbaratta grev yapan ya da nemli bilgi
lere sahip olanlar seyahat etmek iin izin almak zorundadr;
bu, dnyann hemen her yerinde geerlidir.
Amerikallar Kba'ya gitmek iin izin almak zorunda.
ABD zgr bir lke mi? Washington vatandalarn Kba'ya
seyahat izni almalarn bir hayli zorlatrmakta, zellikle siya
sette sol eilimliler iin. Ben iki kez ABD Maliye Bakanl'na
bavurdum ve her ikisinde de geri evrildim.
"Uu yasa" bulunan Amerikallar hibir yere gidemez.
Btn Amerikallar lkeden kmak iin izin almak zo
rundadr. Yeterli sayda olmas gereken bu izin belgeleri yeil
renktedir ve zerlerinde bir ABD bakannn ya da baka bir
nl Amerikalnn resmi bulunur.
Kba: sonu gelmez bir kum torbasi

armamak elimde deildi. 1 Austos 2006'da Ulusal Kamu
Radyosu (NPR) haber sunucularndan biri, Beyaz Saray'daki
basn toplantsndan gelen bir muhabirle konuurken muhabir,
bakann bir soruya yant olarak ABD'nin srail'in Lbnan ve
Gazze politikalanyla hibir ilgisi bulunmadn belirttiini
syledi. Sunucu Alex Chadwick de muhabire "Beyaz Saray'n
her sylediine inanlr m?" diye sordu.
Bu, uzun sredir basn dnyasnda olumas beklenen
kukuculuun bir belirtisi miydi? Hayr, deildi. Bu yky
ben uydurdum. Gerekte, muhabir, Kba hkmetinin Fidel
Castro'nun ameliyat olacan ve kardei Raul Castro'nun ge
ici olarak onun grevini stleneceini akladn sylemi
ti. Bunun zerine Chadwick, "Kba'nn her dediine inanlr
m?" diye sormutu.
in asl uydu: Jay Leno 7 Austos 2006'daki televizyon
programnda "Kba, Fidel Castro ile ilgili nemli bir tbbi
1 225
Kba
kriz yaandn bildirdi. Anlaldna gre sal dzeli

yor" demiti. Bir ABD bakannn ciddi bir rahatszlkla sa
varken bir Kba televizyonunun byle bir yorum yaphn
dnebiliyor musunuz?
Blrleflk Devletler neden sreidi olarak Klla'n1n

sal1k sistelne sald1nyor?
2011 Ocak aynda datm aracl yapan Amerika Birleik
Devletleri, Birlemi Milletler AIDS, Tberkloz ve Malarya'ya
Kar Kresel Sava Fonu'ndan 2011 ylnn ilk eyrei iin
Kba'ya tahsis edilen 4 milyar 207 milyon dolara el koymay
uygun grd. BM Fonu, 150 lkede bu ldrc salgnla
savamak amacyla oluturulmu yllk 22 milyar dolarlk bir
programdr.8
Kba hkmeti "Bu kt niyetli politika" dedi "Kba halk
na salanan hizmetlerin kalitesini drmek ve 40.000 Kbal
salk grevlisinin yzden fazla lkeye tbbi yardmda bulun
masn engellemek amacn gtmektedir." Parann byk ks
m,
yaklak 5.000 HIV virs tayan hastaya verilen pahal
AIDS ilalarnn Kba'ya getirtilmesinde kullanlmaktadr.9

Washington Kba'nn salk sistemini ve Havana'nn bunu
bakalaryla paylamasn, Kba'nn nc Dnya'da ve
zellikle Latin Amerika'da dost ve yanda kazanmas olarak
gryor ve bu ABD'nin yllardr srdrd Kba'y tecrit
etme politikasna tmyle ters dyor. ABD son yllarda
Kba'nn uluslararas baarsn engellemek amacyla blge
ye ABD Deniz Kuvvetlerinden
Comfort
gemisini gnderdi.
Bir tankerden dntrlm olan, on iki ameliyathaneye ve
1.000 yatakl bir hastaneye sahip olan gemi Orta ve Gney

Amerika'da yz binlerce cretsiz ameliyat gerekletirdi.
Bununla beraber, Comfort'un limanlara uramas Amerika'nn
bu yarkredeki nfuz unun artmasna nemli bir katkda
226 1
bulunamayacak. Washington'daki ABD yanls politik ara

trma grubu olan Inter-Amerikan Dialogue'un bakan Peter
Hakim, "ABD'nin Kba ve Venezella ile bu ekilde rekabet
edebilmesi zor" dedi. "Onlar taklit etmeye alr gibi bir ha
limiz var. Kbal doktorlar limanlarda birka gn kalmyor
lar; onlar yllardr bu lkelerde."10
Daha nce belirttiimiz gibi, 2011'de WikiLeaks'de ak
lanan Dileri Bakanl belgeleri bu konuyu da iermekte.
Havana'daki ABD karlar Blm'nden Michael Parmly
Balantszlar Hareketi konferans ncesinde bir telgraf gn
derdi. Burada srekli olarak "Kba'nn tp alanndaki efsane
vi gcn tuzla buz edecek insanlk yklerini" aratrmak
la uratn belirtiyordu.
Michael Moore Dileri Bakanl'nn WikiLeaks'te yer
alan baka bir telgrafmdan sz ediyor: "31 Ocak 2008'de
Havana'da grevli bir Dileri bakanl yetkilisi uydurol
mu bir yky Washington'daki merkezine gnderdi. Bura
da ne srlen uydu:
[Grevliye gre] Kba yetkilileri Michael Moore'un Sicko
adl belgeselini kkrtc bularak yasaklad. Her ne kadar
film Kba'daki sistemi verek ABD salk sisteminin ye
tersizliini ortaya koymak amacn gdyorsa da, yetki
liler, filrnin gerei yanstnadn bildiklerinden halkn
ounluunun yaradanamad olanaklann sergilenme
siyle kamuoyunda kk dme riskine girmek isteme
diler.
Moore 16 Haziran'da (telgraftan 7 ay nce) Associated Press'te
"Kba Salk Bakan Moore'un Sicko adl yaptnn komnist
sistemdeki 'insani deerleri' gsterdiini sylyor" balyla
yaynlanan habere dikkat ekiyor.
Kba
Moore ayrca filmin 25 Nisan 2008'de ulusal televizyonda
Kba t .alkna gsterildiini belirtiyor. "Kballar filmi o ka
dar beendi ki bu Kba'da datlan ender Amerikan filmle
rinden biri oldu. ahsen ben bunun 35 rom'lik bir kopyasn
Havana'daki Film Enstits'ne gnderdim. Sicko lkedeki her
kente gsterime girdi."11
ABD ayrca ocuklara genel anestezi uygulamas iin
mkemmel bir ila olan Sevoflurane ile zellikle nem
li cerrahi mdahale gereken yaWarda ok yararlanlan
Dexmetomidine'in Kba'ya sahn da yasaklad. Her iki ila

da Amerikan firmas Abbot Laboratories tarafndan retil
mekte.
Limfoblastik lsemi hastas Kbal ocuklar, ticari ad
Elspar olan Erwinia L-asparaginasa'y kullanamyor, n
k Amerikan ila firmas Merck bu rn Kba'ya satma
y reddediyor. Washington ABD Merkezli Bar Kervan
Papazlar'nn Kba'ya Ford cankurtaran balamasn da

engelledi.
Dahas, Kballar anestezi ve hayata dndrme alanlarn
da ABD'de dzenlenen konferansiara katlmak iin yaptkla
n vize bavurulannn reddedilmesine de bozuluyorlar. Bu,
Kbal anestezi uzmanlarnn gerek bu alanda, gerekse ar
hastalarn tedavisi ve aclarn giderilmesinde uygulanan yeni
yntemlerle ilgili gncel bilgilere ulamasn engelliyor.
Buraya kadar belirtilenler, 28 Ekim 2009'da ABD'nin Kba
salk sistemine kar at savala ilgili olarak Kba'nn Bir
lemi Milletler Genel Kurulu'na sunduu raporda yer alan
rneklerden bazlardr.
Son olarak, ABD'nin Kbal Tp Uzmanlarna artl G
Program'n (CMPP) ele alalm. Bu program erevesinde,
yurtdnda hkmetleri adna hizmet veren Kbal doktor
larn lkelerini terk edip hemen ABD'ye gmen olarak gir-
228
melerine destek salanyor.
16
da,
Aralk
2010
Wall Street Journal 2011 Ocak ayn
tarihine kadar altm be lkedeki ABD
konsolosluklar tarafndan, eitimleri mali glkler iindeki

Kba hkmetince cretsiz olarak karianm 1.574 Kbal
doktora CMPP vizesi verildiini akladP Ne gariptir ki bu
program ABD Ulusal Gvenlik Kurumu tarafndan balatl
mt. Bu da terrizme kar kazanlm bir baka zafer mi?
Ya da sosyalizme kar? Yoksa bunlarn her ikisi de ayn ey
mi?
Amerikal muhafazakarlarm Kba'nn Latin Amerika'da
istek zerine cretsiz krtaj yapan tek lke olduunu ren
diinde neler olacan bir dnn.
15
SOGUK SAVA VE
KOMNiZM KARITLIGI
Ra, haber! Souk Savaf llrleflk Devletler lle Sovyet

ler Birlii aras1nda bir mlcadele deildi
Bu, Birleik Devletler ile nc Dnya arasnda bir savat.
nc Dnya'daki tm halklar ABD destekli baskc rejim
iere kar ekonomik ve politik deiimler gerekletirmeye
ya da kendi ilerici hkmetlerini kurmaya urayorlard.
Bu zynetim abalan Amerika'da gc elinde bulunduran
sekinlerin karianna aykryd; bu yzden, Birleik Dev
letler bu hkmetleri ve eylemleri bashrmak iin harekete
geti; oysa Sovyetler Birlii bu senaryolarda hemen hibir rol
stlenmemiti. (Komplo teorilerine glp geen insanlarn
uluslararas bir komnizm komplosunun varlna hi sorgu
sual etmeden inanmalar alacak bir eydir.) Doal olarak
Washington'daki yetkililer ekonomik ve politik deiimleri
engellemek iin mdahalede bulunduklarn aklayamyor,
bu yzden de bunu "komnizmle sava", bir komnizm .
kamplosuna kar sava, bamszlk ve demokrasi sava ola
rak nitelendiriyorlard.
Tm bunlar geenlerde
Washington Post'ta
yaymlanan
El Salvador konulu bir makale yznden anmsadm. Ma

kalede 1980-82 yllarndaki i savata kar cephelerde yer
alm iki adamdan sz ediliyordu Bunlardan biri, devletin
emrinde askerliini yapm, halen de El Salvador'un ikinci
230
byk kenti San Miguel'in belediye bakan olan Jose Salga

do idi.
Post'a gre, Salgado ordudaki patronlarnn her trl yk
c taktiklerini, hatta -tm kentlerde- ocuklarn, yallarn,
hastalarn ldrlmesini byk bir hevesle benimsemiti.
Salgado'ya tm bunlarn komnizmi yenmek amacn gtt
sylenmiti. Oysa imdi grdkleri, yaptklar hatta neden
savah ile ilgili kukular besliyor. O dnemde ABD destek
li, komnizmle mcadeleyi ngrd sylenen sava, imdi
eski hkmet askerleri ve gerillalar tarafndan bir ideoloji a
tmas olarak deil yoksulluk ve temel insan haklar ile ilgili
bir mcadele olarak grlyor.
Salgado, "Biz askerler kandrldk" diyor. "Bize komnizm
tehdidi altnda olduumuz sylendi. Ama imdi geriye bakt
mda savatklarmzn komnistler olmadn gryorum;
bizler yalnzca fakir kylleri ldren fakir kyllerdik." Sal
gado, bir zamanlar gerillalarn komnizm hayalleri kurduu
kansnda olduunu sylyor ama imdi i ve politik yaamda
meslektalar olan ayn kiilerin ne istediini renmi bulu
nuyor: rahat bir yaam, ykselme ans, baskdan kurtulmak.
Bugn yaananlar grnce tm bunlar daha fazla umutsuz
lua ve d krklna yol ayor. Sergilenen tm zverilere
karn El Salvador hala bat yarmkredeki en yoksul lkeler
arasnda. Birlemi Milletler'e gre El Salvadorlularn yz
de 40'ndan fazlasnn gnlk kazanc 2 dolardan az. lke
de hala iddet ve yolsuzluk hkm srmekte. Kimileri, tm
bunlara deer miydi? diye soruyor. Salgado, "Kanmz dk
tk, dostlanmz ldrdk ama sonunda her ey eskisi kadar
kt" diyor. "Bir bu korkun sefalete bakn, bir de btn ser
veti elinde tutan bir avu insana." Salgado'nun bir zamanlar
savat gerillalar da ayn kukular tayor. Eski gerillalar
dan Benito Argueta dledii gelecein gereklemediin-
Souk Sava, ve Komnizm Kar,tl
1 231
den yaknuyor. savataki gerilla ordulannn baz kesimleri

Marksist idi, diyor, ama onun silaha sarlmas, babasnn yal
nzca birka kolon kazanmak iin lesiye alt iftlikten
aynimas hibir ideolojiye bal deilmi. Ayrca arkadalar
nn Halkn Kurtulu Ordusu'na katlmasnda da herhangi bir
ideoloji rol oynamam. O, "bir para toprak ve ocuklarnn
bir gn niversiteye gidebilme olanana kavumas" uruna
savatn anmsyor.
Salvador hkmeti, Washington'un yaklak 6 milyar do
larlk olaanst askeri yardm ve eitimi olmakszn byle
sine uzun ve ykc bir sava srdremezdi. Sava srasnda
75.000 Salvadorlu ld; yirmi kadar Amerikan askeri savata

hayatn kaybetti ya da yaraland; gnmzde muhalifler hala
sa kanat idam mangalarndan korkmakta; El Salvador'da he
men hi nemli bir sosyal deiim gereklemedi; lke ufak
bir zengin snfn elinde; yoksullar hala yoksul olmay srd
ryor. Ama bunun nemi yok; "Komnizm" yenilgiye ura
d ve El Salvador "Hr Dnya"nn bir paras olmaya devam
ediyor ve imparatorluun sadk bir yesi sfatyla Irak'a asker
sevk ediyor.2
Bu gemite kalan bir olay deil. Kolombiya'da i sava
hala tm iddetiyle devam ediyor. Devletin askerleri ve sac
babozuk ordular yllardr Birleik Devletler'in vazgeilmez
ve sonsuz askeri destei ile "komnizm" ile, FARC gerillala
r
ile mcadeleyi srdrmekte. l says El Salvador'dakini
at. Bu, kaderin olaanst bir cilvesi, zira Kolombiya'da

"komnist" damgas yemi bir avu yal, yirmi ya da otuz
yl nce kendilerini Che Guevera onlusunun miraslar ola
rak gryorlard, oysa uzun sredir bu "sol-kanat" babozuk
gc harekete geiren balca unsur, uyuturucu kaakl
ve adam karmadan salanan kazanlar, ldrlen yol
dalarnn cn almak, hayatta kalmak ve yakalanmamak.
232 1
Gnn birinde her iki taratan sa kalanlar yukandaki Sal

vadorlular gibi duygulan ve pimanlklan dile getirebilir,
tm bunlann ne anlam tadn, ya da hi deilse Birleik
Devletler'in lkelerine kar tutkulu ilgisinin nereden kay
naklandn sorgulayabilir. (Unutmu olanlar iin Sovyetler
Birlii'nin 199l'den beri var olmadn anmsatalm.)
Ve bir gn Washington'un "Terrle Sava''ndan sa kalan
lar gerek terristlerin kim olduunu merak edebilirler.
A..rikn sylence niiJi

Sovyetler Birlii 1939'da ba belas Nazi Almanya ile bir ant
lama imzalad. Bu antlamann tek amac, birbirlerinden pek
farkl olmayan Komnistlerle Nazilerin beraberce Polonya'y
paralamasyd.
1940'ta Sovyetler Birlii hibir gereke gstermeksizin
Baltk devleti Litvanya, Latvia ve Estonya'y igal etti.
Sovyetler Birlii kinci Dnya Sava'ndan sonra hibir
gereke gstermeksizin Dou Avrupa'nn geri kalan ksmn
igal etti.
Grne baklrsa, tm bunlar, Sovyetlerin hibir ne
deni yokken yabanclan boyunduruk altna almay arzu
layan yaylnac ve acmasz bir imparatorluk -uursuz bir
imparatorluk-olmasndan kaynaklanyordu. Sovyetler Birli
i savatan sonra banl ve karde bir Avrupa oluturma
y amalayan 1945 Yalta Anlamas'nn iyi niyetli planlann
baltaladL
Tm bu masallar Amerikan basnnda, okul kitaplannda
ve halk yklerinde yer alyor. Oysa ben, resmi kaytlara ge
en bu yklerin bazlann dzeltmek istiyorum.
Bat propagandasnn ou 1939'daki Sovyet-Alman ba
n antiamasndan kaynaklanyor. Burada, Batl glerin,
zellikle Birleik Devletler ve Byk Britanya'nn, Ruslarm
Souk Sava ve Komnizm Kartl

Hitler'e kar Moskova ile ortak bir savunma anlamas yapma
isteini srekli olarak geri evirmesi zerine bu antlamay
imzalamak zorunda kald gerei gz ard ediliyor.3 Rusla
rn Hitler'in zaman iinde kendilerine saldracana inanmak
iin iyi nedenleri vard; sahip olduu efsanevi uluslararas is
tihbarat servisi bunlardan biriydi. (te yandan bu, nl 1938
Mnih Konferans'ndan sonra Adolf'u douya ynlendirme
ye alan Batl glerin ok iine geliyordu. Batllar Nazileri
yahtrma politikas iziemiyor onlarla "gizli anlama" yapm
oluyordu; "yattrma politikas" ise yllar boyu ayn en tehli
keli dmanna kar dzenlenen Amerikan askeri harekatma
gereke olarak kullanld.) Sonunda Sovyetler savunmalarn
gelitirmek iin zaman kazanmak amacyla Hitler'le bir ant
lama imzalamak zorunda kaldL (Bu arada Hitler Polonya'y
igal planiarna odaklanmh.) Ayn ekilde Batl "demokra
siler" Alman, talyan ve spanyol faistleri tarafndan kua
tlm olan sosyalist eilimli spanya hkmetine yardmda
bulunmay da reddettiler. Hitler btn bunlardan nemli bir
ders ald. Faizmin gerek dmannn Bah deil, komnizm
ve sosyalizm olduunu grd. Stalin de ayn mesaj ald.
Baltkdevletleri 1721'den Birinci Dnya Sava srasnda ger
ekleen 1917 Rus Devrimi'ne kadar Rus mparatorluu'nun
bir parasyd. Sava 1918 Kasm'nda Almanlarn yenilgisiy
le sona erince, muzaffer Mttefikler (ABD, Byk Britanya,
Fransa ve dierleri) Bolevizm'in yaylmasn engellemek iin
Alman ordularnn Mttefiklerce salanan byk askeri des
tekle bir yl boyunca Baltk lkelerinde kalmasna izin ver
diler, bunu tevik ettiler. Her cumhuriyette de Almanlar,
dnya sava, devrim ve (Mttefiklerin mdahaleleri ile k
rklenen ve srdrlen) i sava nedeniyle hitap den ve bir
oldu-bittiye kar kma ans bulunmayan Bolevik devlete
kar bamszln ilan eden ibirlikileri iktidara getirdi.
234 1
Palazlanmakta olan Sovyetler Birlii'nin geri kalann kurtar

mak gerekiyordu. Bu olumsuz durumdan propaganda frsat
yakalamak isteyen Ruslar, anti-emperyalist ve zynetim il
keleri erevesinde Baltk cumhuriyetlerinden "gnll" ola
rak ekildiklerini ilan ettiler. te yandan Ruslarn Baltk dev
letlerini lkelerinin bir paras olarak grmeyi srdrmesine
ve yeterince glendikten sonra buralarda yeniden hak iddia
etmeyi tasadamasma amamak gerek.
Yirmi be yl boyunca Batl gler 1914-18 Birinci Dnya
Sava, 1918-20 "mdahalesi" ve 1939-45 kinci Dnya Sava
srasnda kez Rusya'ya saldrd ve yalnz iki dnya sava
srecinde 40 milyon yaamn snmesine sebep oldu. (Sov
yetler Birlii en fazla kayb kendi lkesinde verdi, yurtdn
da deil. BuRu ileri srebilecek baka gl devlet yoktur.)
Bat bu saldrlar iin Do Avrupa'y kulland. kinci Dnya
Sava'ndan sonra Sovyetlerin bu yolu kapamak istemesine
amamak gerek. Byle bir durumda Amerikallarn bunu bir
savunma hareketi olarak grmesi gerekir. Oysa Souk Sava
srasnda byle bir gre yer verilemezdi.
Yetmi yl boyunca Birleik Devletler ister gerek, isterse
(ou kez) uydurolmu olsun, Sovyetler Birlii'nin iledii
bu gnahlar ABD d politikasnn bir gerekesi olarak kul
land. Bylece ABD'nin Kore ve Vietnam'daki iren davra
nlar "komnizmle mcadele" olarak hakl gsterilmeye
alld. Ayn ekilde, Kamboya, Laos, Endonezya, ili,
Guatemala, Salvador, Nikaragua ve dier yrelerdekiler de.
(imdi ise "terrle mcadele etmekteyiz" ama bu da kapi
talist, emperyalist glerin dnyaya hkmetme tutkusu ile
ileri srd, benzer nedenlere dayanyor.) ABD'nin d po
litikasnn korkun uygulamalarma maruz kalm vicdan
sahibi kiilerin komnizm kartlna kar olmasna a
mamak gerek.4
1 235
'vrupa'da dzeni kurmak" iin tasarlanan 1945 Yal

ta Anlamas "tm insanlarn diledikleri hkmet ekli
ni seme hakk olduunu" onaylad. O zamandan bu yana
bize bu asil anlamann kt ruhlu komnistler tarafndan
bozulduu sylendi. Oysa aslnda bu anlamaya aykr dav
ranan Stalin'den nce Birlemi Devletler ve ngiltere oldu;
Avrupa'da sava henz bitmemiken Yunanistan'da i savaa
byk bir kuvvetle mdahale ederek Nazileri destekleyenie
rin yannda yer aldlar ve onlarn Nazilere kar savaanlar
yenmesini saladlar. Bu savalar arasnda (nefesinizi tutun,
boaznz tkanmasn) "komnistler" bulunabilirdi.
Komnizm kartl hala Amerikallarn zihnini penesi
ne alm durumda. Birka yl nce Uluslararas Af rgt'nn
ABD'nin ikence merkezlerini "gnmzdeki Gulag" olarak
nitelendirmesi zerine -Bush, Cheney ve Rumsfield ile ba
snda- ykselen ac lklar anmsayn. Sarslmaz inanl
bir Amerikal souk sava iin Birleik Devletler'in Stalin
Rusya's ile kyaslanmasndan daha ldrtc ve aalayc bir
ey olabilir mi?
Berlin Duvan: Ilir laafka Souk Savaf sylencesi

2011'de Berlin Duvar'nn yaplmasnn ellinci yldnmnde
Hr Dnya'nn Komnizm Despotluu'na kar kulland
Souk Sava klieleri bir kez daha gn yzne karld ve
duvarn nasl olutuna dair yk bir kez daha anlatld:
1%1'de Dou Berlin'deki komnistler bask altndaki vatan
dalarn Bat Berlin'e ve zgrle kamasn engellemek iin
bir duvar rdler. Neden? nk komnistler insanlarn z
gr olmasn ve "gerei" renmesini istemiyordu. Baka ne
nedenleri olabilirdi ki?
ncelikle, duvar yaplmadan nce binlerce Dou Alman
yal her gn Bat'daki ilerine gidiyor, akamlar da Dou'daki
236 1
evlerine dnyorlard. Baka birou da alveri veya baka

eyler yapmak iin gidip dnmekteydiler. Dolaysyla kendi
iradeleri dnda Dou'da tutulmuyorlard. yleyse duvar ne
den yapld? Bunun balca iki nedeni var.
(1) Bat, eitim giderleri Komnist hkmet tarafndan
karianm olan Dou Alman profesrleri ve nitelikli iileri
ele geirmek iin balatt mthi bir kampanya ile Dou'nun
bana bela kesilmiti. Bu, zaman iinde Dou'da ciddi bir i
gc ve retim krizine yol ah. Bunun bir gstergesi olarak,
New York Times da

'
1963'te u haber yaynland: "Bat Berlin,
duvar yznden, her gn Dou Berlin'den Bat Berlin'deki i

yerlerine gidip gelen yaklak 60.000 nitelikli iisinden yok
sun kalarak byk bir ekonomik kayba uramtr."6
1999'da
USA Today
yle yazyordu: "Berlin Duvar ykl
dnda (1989), Dou Almanlar tketim mallarnn bollat

ve zorluklarn yok olduu zgr bir yaam hayali kurdular.
On yl sonra bunlarn yaklak yzde Sl'i komnizm varken
daha mutlu olduklarn sylyorlar."7 Bu anket daha nce ya
plsayd muhtemelen bu duyguyu dile getirenierin says yz
de Sl'den fazla olacakt, zira on yl iinde Dou Almanya'daki
yaam zlemle anan ou kii lmt. te yandan, on yl
sonra bile, 2009'da
Washington Post
"Batllar doulu vatan
dalarn komnist dnemi zlemle anma eilimlerinden b

kp usandklarn sylyor" diye yazyordu.8
Birleme dneminden sonra douda yeni bir atasz olu
tu: "Komnistlerin Komnizm hakknda syledii her ey bir
yaland ama kapitalizmle ilgili syledikleri her eyin doru
olduu ortaya kt." unu da unutmayalm, Almanya'nn
1949'da iki devlete blnmesi, Sovyetlerin deil, Amerika'nn
kararyd.9
(2) 1950'lerde Bat Almanya'daki Amerikan souk sava
lar Dou Almanya'da lkenin ekonomik ve ynetimsel me-
Souk Sava ve Komnizm Kafltlt

kanizmasn bozmaya ynelik bir baltalama ve ykma kam
panyas balattlar. CIA ve dier ABD istihbarat rgtleri ve
askeri kurumlar hem Bat'da hem de Dou'da Alman eylem
cilere donatm, eitim ve parasal destek vererek Dou Alman
halknn yaamn zorlatrmak ve hkmete desteklerini
zayflatmak, komnistleri karalamak iin ocuk sularndan
terrizme kadar uzanan eitli faaliyetlerde bulunmalarn
saladlar.
Bu olaanst bir giriimdi. ABD ve onun araclan patla
yclar, kundaklama, ksa devre balantlar ve benzeri yn
temler kullanarak santralleri, tersaneleri, kanallar, limanlan,
kamu binalann, benzin istasyonlann, kamu aralarn, kp
rleri vs. yktlar; trenleri raydan kararak alanlarm ciddi
biimde yaralanmasna neden oldular, bir yk treninin on iki
vagonunu atee verdiler ve teki vagonlarn balant noktala
rn tahrip ettiler; yaamsal nem tayan fabrika aygtlann
bozmak iin asit kullandlar, bir fabrikann trbinine kum
doldurarak durmasn saladla: bir kiremit fabrikasnda
yangn kardlar, fabrikalarda alanlarm ii yavalatma ey
lemlerine nayak oldular; bir kooperatif mandrasndaki 7.000
inei zehirleyip ldrdler; Dou Alman okullanna gnderi
len st tozuna sabun koydular; tutuklandklarmda stlerinde
Dou Alman liderlerini ldrmek iin sigaralarda kullanma
y tasarladklan byk miktarda
cantharidin
zehri bulundu;
siyasi toplantlan datmak iin koku bombas attlar, Dou

Almanya'daki Dnya Genlik Festivali'ni baltalamak iin c
retsiz konaklama vaat eden sahte davetiyeler yolladlar; sah
te iptal ilanlar dattlar; katlanlarm zerine patlayclar ve
yangm bombalar attlar; araba lastiklerini patlattlar; ortal
kartrmak, ktlk yaratmak ve fke yaratmak iin ok sayda
yiyecek karnesi dattlar; sanayi alannda ve sendikalarda
kargaaya yol aacak dzmece vergi ihbarnameleri ve dier
238 1
hkmet bildirileri gnderdiler. . . ve daha birok faaliyette

bulundular.10
Washington DC'de bulunan, tutucu souk savala
rn oluturduu Woodrow Wilson International Centre for
Scholars'n hazrlad bir Souk Sava Uluslararas Tarih
Projesi alma Raporu'nda (No. 58, s. 9) "Ekli iki belgede g
rlebilecei gibi, Berlin'de dou ile bat arasndaki snrn ak
oluu, Dou Almanya'da byk apta casusluk faaliyetine ve
ykc eylemiere yol am ve snrn kapatlmas Komnist
devlete daha byk gvenlik salamtr" denilmektedir.
1950'ler boyunca Dou Almanlar ve Sovyetler Birlii Bir
lemi Milletler'e bir zamanlar Bat'da mttefikleri olanlar
hakknda belirgin sabotaj ve casusluk faaliyetleriyle ilgili
ikayette bulundular ve Bat Almanya'da bunlardan sorumlu
tuttuklar brolarm isim ve adreslerini vererek kapatlmas
n istediler. ikayetlerine kulak asan olmad. Dou Almanlar
mecburen Bat'dan lkelerine girileri kstlamaya baladlar
ve sonunda mehur duvar yapmak zorunda kaldlar. Bunun
la beraber, duvar yapldktan sonra bile doudan batya kstl
da olsa yasal g devam etti. rnein, 1984'te Dou Almanya
40.000 kiinin lkeyi terk etmesine izin verdi. 1985'te Dou
Alman gazeteleri Bat'ya yerleen 20.000'den fazla eski vatan
dan kapitalist sistemde d krklna uradklar iin geri
dnmek istediklerini yazd. Bat Alman hkmeti son on yl
da 14.300 Dou Alman'n geri dndn belirtti.U
Berlin Duvan benzeri Amerikan bas1n1

1975 Aralk aynda, Endonezya takmadalarnn dou ucun
da bulunan Dou Timor Portekiz smrgesi olmaktan kma
srecinde iken, bir g mcadelesi balad. Soldaki Fretilin
hareketi stn geldi ve Dou Tirnar'un Portekiz'den bam
sz olduunu ilan etti. Dokuz gn sonra Endonezya Dou
Souk Sava' ve Komnizm Kartl
1 239
Timor'a saldrd. Saldr ABD Bakan Gerald Ford ile Dile

ri Bakan Henry Kissinger'in Endonezya ziyaretinde Bakan
Suharto'ya ABD yasalarna gre bir saldrda kullanlmas ya
saklanan Amerikan silahlarn kullanma iznini vermesinin
ertesi gn balad. Oysa Endonezya Gneydou Asya'da
Washington'un en deerli dostuydu ve zaten Birleik Devlet
ler solcu bir hkmete iyi gzle bakma yanls deildi.
Endonezya, Amerikan silahlan ve dier askeri yardm sa
yesinde ve Birlemi Milletler'in diplomatik destei ile, ksa
srede Dou Timor'u tmyle kontrol altna almay baard.
Uluslararas Af rgt 1989'a kadar Endonezya ordusunun,
toplam nfusu zaten 600 ila 700 bin arasnda olan lkede
200.000 kiiyi ldrd tahmininde bulundu. Bu, tm sava
tarihesinde belki de en yksek lm oranyd.U
Bakan Ford'un 26 Aralk 2006'daki lmnden sonra
basnda onun Dou Tiroor'daki katliamda oynad rol hak
knda tek bir satr kmamas ilgin deil mi? Lexis-Nexis ve
dier basn kaynaklarnca yaplan geni bir aratrmada yal
nzca okurlardan editre yazlan birka mektupta bu konu
dan sz edildii grlyor; genelde dier gazetelere oranla
tartmadan kanan Associated Press gibilerinde bu konuda
tek kelime yok; yaynlanan haber programlannda da.
Bir de Augusto Pinochet'nin iki hafta nceki lmnden
sonra onun ili'de Ailende hkmetinin devrilmesinde ya da
bunu izleyen kitlesel cinayetlerle ikencelerde oynad roln
hasmda hi yer almadn varsaym. Ne gariptir ki Ford hak
knda yazlanlar, Pinochet darbesinden bir yl sonra syle
diklerine de yer vermediler. Bakan Ford Birleik Devletler'in
ili'de yaptklarnn "ili halknn yaranna ve de kesinlikle
kendi kanmza" olduunu aklamt.13
Souk Sava srasnda Amerikan hkmeti ve basn Sov
yetler Birlii'ni skntya sokan ve komnist basnda yer alma
yan haberleri yayma frsatn asla karmad.

240
Uncoln Gonlon: Harvanl'tn harika 'ocuu ve lfletlii

insanlk SUfU
Lincoln Gordon 2009 Aralk aynda 96 yandayken ld. 19
yanda Harvard'dan iftiharla mezun olmu ve Rodos Uzma
n olarak doktorasn tamamlamt. 22 yanda ilk kitabn
yaynlad ve daha sonra Avrupa ve Latin Amerika'daki y
netim, ekonomi ve siyaset politikalan hakknda dzinelerce
eser yazd. 23 yandayken Harvard retim kadrosuna ka
tld. Dr. Gordon kinci Dnya Sava srecinde Sava Yne
tim Kurulu yeliinde bulundu ve sava sonrasnda Marshall
Plan programlannda st dzey yneticiler arasnda yer ald.
Brezilya'da elilik yapt; Dilerinde ve Beyaz Saray'da nem
li grevlerde bulundu, Woodrow Wilson International Centre
for Scholar :yesi, Brookings Institution'da ekonomist, John
Hopkins niversitesi rektr olarak alt. Bakan Lyndon B.
Johnson Gordon'un diplomasi alanndaki hizmetlerini "dene
yim, idealizm ve uygulanabilir kararlar almann ender rast
lanan bir bideimi" olarak deerlendirdi.
Durumu anlyorsunuz, deil mi? Harika ocuk, prl prl
bir aydn, saygn bir ynetici, olaanst bir Amerikal yurt
sever.
Abraham Lincoln Gordon ayn zamanda, Brezilya'da
1964'te lml solcu Joan Goulart hkmetini deviren askeri
darbe srasnda faal rol oynayan ve Brezilya halkn yirmi
yldan fazla zalim bir diktatrlk altnda yaamaya mahkum
eden, Washington'un has adamyd. nsan halklar savunucu
lar, desaparecidos, "kayplar" kavramnn ilk kez Brezilya'daki
askeri rejim srasnda ortaya ktn ve bu rejimin iken
ce yntemlerini Latin Amerika'ya yaydn ileri srerler.
2007'de Brezilya hkmeti SOO sayfalk bir kitap yaynlad.
Anmsama Hakk ve Hakikat ismini tayan bu kitapta sistemli

olarak uygulanan ikenceler, tecavzler ve yaklak SOO sol

kanat eylemcisinin kaybolmas, cesetlerin ve ikence kurban
lannn resimleri ile birlikte aklanyordu.
Darbeden sonra Gordon Washington'a gnderdii bir telg
rafta -John Foster Dulles'n dahi dile getirmekte zorlanabi
lecei bir yorumla- darbe yaplmam olsayd "Bat, Gney
Amerika cumhuriyetlerini tamamen kaybedecekti" diyordu.
(Aslnda bu, Gney Amerika'nn gneyinin yllarca bir kara
basan yaamasna, 'baba Operasyonu" ile dorua ulaan,
CIA'nn destekledii muhtelif diktatrlerin solcu avna kp

onlan ldrmesine yol aan bir dizi faist, komnizm kart
darbenin balangcyd.)
Gordon daha sonra kongre nnde tanklk yapt.
Brezilya'daki darbe ile ilikisi olduunu tmyle reddeder
ken, darbenin "yirminci yzyln ortasnda zgrlk mca
delesinin tek ve en baarl zaferi" olduunu syledi.
3 Nisan 1964'te, darbeden iki gn sonra Bakan Johnson ile
Amerika ileri bakan yardmcs olan Thomas Mann arasn

daki telefon grmesine bir gz atalm:
MANN: Umann Brezilya konusunda siz de benim kadar

mutlu olmusunuzdur.
LBJ: Evet, oldum.
MANN: Bence bu, son yl iinde yannkrede cereyan

eden en nemli olay.
LBJ: Umann bizi cehenneme yollamak yerine onurland
rrlar.
Bu yzden, bundan sonra Harvardl bir harika ocukla
karlatnzda, hangi grevde olursa olsun, hatta -diyelim
ki- Birleik Devletler Bakan bile olsa, ona olan hayranl
nzda temkinli davranmaya aln. Bu gelip geici "liberal",
"harika ve patlak" davranlar yerine, yllar boyu deime-
242 1
yen ABD d politikasna odaklann. Amerika'mn gemiin

de, bugnnde ve geleceinde dzinelerce Brezilya ve Lin
coln Gordon'lar var. Bunlar, Enron, AJG ve Goldman Sachs'n
banda bulunan adamlarn diplomasideki edeerleridir.
Doal olarak tm d politika grevlilerimiz byle deil.
Bazlan daha beter. Dante'yi okuyan, Yale mezunu, yurttalk
erdemlerine sahip kiiler Nazileri baa geirdiler, demokra
tik seimleri ynlendirdiler, farknda olmayan kiilere LSD
verdiler, binlerce Amerikan vatandann mektuplarm ap
okudular, hkmetleri devirdiler, diktatrleri desteklediler,
katliamlar planiadlar ve Domuzlar Krfezi felaketini d
zenlediler. Eletirenierden biri, "Ne uruna?" diye sordu.
"Yurttalk erdemi deil, imparatorluk uruna."15
Casusluktan hkm giyen Alger Hiss'in szlerini amn
sayn: hapishane "Harvard'da geirilen yl kadar etkin bir
slah olma yeridir."
Komlnizm -kar1tl11: ka1rma tarihesi

lmn geree ulama am olduuna inamrz. len kii
ne denli yalanlarla dolu bir yaam srm olursa olsun,
Yaradan'n karsna ktnda hayatnn gerek, utan verici
yanlan ortaya dklr. Ya da yle olmal; lm, sicil kayd
nn
dzeltilmesi iin son anstr. Oysa Amerikan d politi
kasnda nemli bir rol oynam kiilerin lm bu ilevi na

diren yerine getirir; d politikamn temizlenmi versiyonu ve
len kiinin bunda oynad rol onun lm ilannda ve Texas
Eyaleti'nce onaylanm Amerikan tarih kitaplarnda yer alr.
Yukanda Uncoln Gordon'un lmne ve lm ilanlarnda
Brezilya'da insanla kar iledii sulardan bilinli olarak
sz edilmemesine deindim. Bundan bir sre sonra, Bakan
Kennedy tarafndan Yakn Dou ve Gney Asya sorunlarn
dan sorumlu devlet bakan yardmclna getirilen ve daha
S o u k Savaf ve Komnizm Kar,tl
sonra Yunanistan elisi olan Talbot Phillip s ld. 1967'de CIA

ile yakn balanbs olan Yunan ordusu ve istihbarat servi
si, George Papandreou'nun bakanlk ettii ve olu Andreas
Papandreou'nun bakanlk yapb ilerici hkmeti devirdi.
Bunu izleyen yedi yl boyunca Yunan halk byk bask ve i
kence allnda yaad. Talbot'un lm ilannda unlar yazyor:
Dr. Talbot, tanklar Atina sokaklannda ilerlerken yatan
da uyumaktayd ve Silahl Kuvvetler radyosu sabah 6:10'da
ordunun ynetimi ele geirdiini ilan ettiinde son derece
ard. Dr. Talbot, 1969'da yurda dnmeden az nce New
York Times'a sert bir dille bu olayda Birleik Devletler'in
tmyle tarafsz kaldn aklad. "Bu lkede son iki

yldr yaanan olayiann brmannda Amerika'nn hibir
dahli ve bilgisi bulunmadndan emin olabilirsiniz."16
Darbe srasnda Andreas Papandreou tutukland ve sekiz
ay hapis yatt. Serbest brakldktan sonra ei Margaret ile
ABD'nin Atina bykelisi Talbot'u ziyarete gitti. Papandre
ou bu konuda daha sonra unlan anlatt:
Talbot'a darbe gecesi Yunanistan'da demokrasinin l
mn engellemek iin Amerika'nn mdahale etme ola
slnn bulunup bulunmadn sordum. Bu konuda hi
bir ey yapmalannn mmkn olmadn syledi. Sonra
Margaret ok kritik bir soru yneltti: Ya bu darbeyi ya
panlar Komnist ya da Solcu olsayd? Talbot bunu durak
saroactan yantlad. "O zaman tab ki mdahale ederler
ve darbeyi basbnrlard."17
1999 Kasm aynda Yunanistan' ziyaretinde Bakan Bill Clin
ton duygu dolu bir konuma yapt:
244 1
1967'de cunta hkmeti ele geirdii zaman Birleik Dev

letler kendi kanndan ok Souk Sava' soniandrma
y n planda tuttu. Bu, bizim demokrasiyi destekleme

ykmllmzden kaynaklanyordu. Zaten Souk
Sava'a girmemizin nedeni de buydu. Bunu anlamamz
byk nem tayor.18
Clinton'un bu arhc itiraf, Phillips Talbot'un
New York
Times'a u yazy gndermesine yol at:

Bakan Clinton'a saygm sonsuzdur ama Amerika'nn
1967'de Yunanistan'daki darbeyi desteklediini ima etme
si hataldr. Darbe Yunanistan'da siyasi rakipierin gerek
letirdii bir olayd ve her adan Amerika'nn karianna
ayknyd. . . . Baz Yunanllar Birleik Devletler'in sivil bir
hkmet oluturabileceini ileri srdler. Aslnda bizim,
ne kadar kt olursa olsun, cuntay devirmeye ne hakk
mz n de olanamz vard.19
Ya da Bart Simpson'un deyimiyle, "Bunu yapan ben de
ilim, kimse bunu yaphm grmedi, hibir eyi kantlaya
mazsnz!"
Talbot'un
New Yor Times'da
kan yazsn okuduktan
sonra New York'taki adresine Andreas Papandreou'nun bu

konuda sylediklerini anmsatan bir mektup gnderdim.
Hibir yant alamadm.
Doal olarak, Brezilya ve Yunanistan olaylan Souk Sa
va srasnda Birleik Devletler tarafndan birok solcu h
kmetin devrilmesi ve devrimci hareketlerin bashnlmas
alannda sadece iki rnektir. Bunlar iin ileri srlen gereke
ise, Amerika'nn bu gleri harekete geiren -bize yle sy
leniyordu- uursuz Sovyet komnizmini alt etmeye ahlaki

hakk ve ykmll olduu idi. Bu bir sylenceden ibaret
ti. Bolevizm ve Bab liberalizmi halk devrimlerinin oguna
kar birlikte hareket ediyorlard. Rusya devrimcillgi bug
ne degil, gemie dayanan bir lkeydi. Sovyetler Kba'daki
Castro-Guevera radikal cokusundan bile tedirginlik duyu
yorlard. Stalin byle adamlar hapse atbrrd.
Bir sojuk snan karalauan1

Jack Kubisch 7 Mays 2007'de Kuzey Carolina'da ld. Belki
de adn hi duy'madruz. O, Meksika, Fransa ve Brezilya'da
grev yapm bir Dileri bakanl eleman ve Yunanistan
elisiydi. ll Eyll 1973'te ili'de demokratik seimlerle iba
na gelen Salvador Ailende'yi deviren askeri darbe srasnda,
Kubisch Amerika ileri Bakan Yardmcs'yd.
Darbenin ardndan Kubisch ABD'nin bu iin iinde oldu
unu ileri sren sulamalar yadsmakta zorland. Savunmas
yleydi:
ili'de askerin baa gemesi bizim kannza deildi.
Allende'nin sresini tamamlayp lkeyi ve ili halkn t
myle mahvetmesi daha iyi olurdu. O zaman sosyalizm
tmyle karalanabilirdi. O zaman insanlar sosyalizmin
ie yaramacln anlard. Yaanan olaylar bu dersi almay
engelledi.20
Bunu bir kez daha okuyun. Bu, st dzey bir grevlinin
ABD d politikasnn gerisinde yatan ideolojiyi aka ortaya
koyduu en zl ve ak ifadedir. Ailende'nin politikalarnn
ili'yi ykma gtrd biiminde bir yanlgya dayanmas
na karn -hi de yle bir durum yoktu- Kubisch'in szleri
ABD d politikasnn temel hedefini ortaya koyuyor: kapita
list modele kar .baarl bir rnek oluturabilecek bir toplu-
246 1
mun gelimesini nlemek. Az gelimi lkelerin birou by

le bir ama tadklar iin Souk Sava srasnda Washington
tarafndan cezalandrlmtr; Kba hala cezalandrlmakta
dr; byle toplumlarnn hedeflerine ulamak yerine "tmy
le mahvolmalar" ok daha iyidir.
Washington'un gznde en byk sapknlk nc
Dnya'da gerek bamszlk araydr. Salvador Allende
durumunda, bamszlk son derece tahrik edici bir giysiye
brnmt; anayasal olarak seilmi, anayasaya saygl bir
Marksist. Buna gz yumulamazd. Bu, komnizm karsna
dikilen kaleyi temelinden sarsh. Yllar boyu byk bir titiz
likle oluturulan doktrin, "komnistlerin ancak g kullana
rak ve aldatmaca ile baa geebilecei, ancak terrle ve insan
larn beynini ykayarak iktidarda kalabilecei" inanc yerle
bir olmutu. Washington'daki ideologlar iin iktidardaki bir
Marksist'ten daha beter ancak bir tek ey olabilirdi: iktidara
seilmi bir Maksist'in gelmesi.

Dr. Strangelove
1962'de Kba'da ba gsteren Fze Krizi hakknda saysz
kitap yaynland. Bunlarn hibirini okumadm. imdi yeni
bir tane kh; Washington Post yazar Michael Dobbs'un ka
leme ald Geceyarsna Bir Dakika Var. Bunu da okumayaca
m. Bu kitaplarm yazlmasnn ve baslmasnn nedeni ak:
Dnyaya Birleik Devletler ile Sovyetler Birlii'nin bir nkle
er savaa ne kadar yaklahn gstermek! Tarihi ve Bakan
Kennedy'nin danman Arthur Schlesinger, Jr. bunu "insan
lk tarihindeki en tehlikeli an" olarak tanmlad.21 Ama ben
buna asla inanmadm. Byle bir korku, iki lkeden birinin
ya da her ikisinin nkleer silahlarn karsndakine dorult
maya hazr olduu inancndan kaynaklanyor. Oysa bu KKY
-karlkl kesin ykm- gerei yznden asla sz konusu
Souk Sava ve Komnizm Kar,lt
deildi. 1962'ye gelindiinde Birleik Devletler'in ve Sovyet

ler Birlii'nin nkleer silahlar o kadar gelimiti !)i beklen
medik bir saldr dzenlese bile sper glerin hibiri tekini
bir fze saldrs ile alt edemezdi. Karlk grecei kesindi,
ya da kesin gibiydi. Bir nkleer sava balatmak intihar olur
du. Japonlar nkleer bombalara sahip olsalard Hiroima ve
Nagasaki ykma uramazd.
Rus lider Nikita Kruef sadece eitlik peindeydi. ABD'nin
zaten Trkiye'de fzeleri ve bombardman ua sleri, Bat
Avrupa'da ise Sovyetler Birlii'ne ynelik baka fzeleri var
d. Kruef daha sonra yle yazacakt:
Amerikallar lkemizi askeri slerle evreledi ve bizi
nkleer silahlarla tehdit etti; imdi dman fzelerinin
zerlerine evrilmi olmasnn nasl bir duygu olduunu
gryorlar; biz onlarn yaphnn ufak bir rneini ser
giliyoruz. . . . Aslnda Birleik Devletler'in bizimle ahlaki
ya da yasal bir kavgas yok. Biz Kballara Amerikallarn
yandalarna verdiklerinden fazlasn vermedik Bizim de
Amerikallarla eit haklarmz ve olanaklarmz var. Ulus
lararas alandaki davranlanmz Amerikallarn uyduu
ayn kurallar ve kstlamalar erevesindedir.22
Truman'dan beri hemen her bakan asker ya da sivil bir Dr.
Strangelove tarafndan iler ktye gittiinde Bomba'y kul
lanmaya zendirildii birok lkede sorun karan "kom
nist pileri" yok etmek amacyla, hibir neden olmakszn,
Kore'yi, Vietnam', Kba'y veya dorudan doruya Sovyet
leri bombalamaya kkrtld. Ve hibir bakan bu doldurua
gelmedi. Bunu yapmalar delilik olurdu. Bu yzden, Saddam
Hseyin'e ve ran'a sahip olduklar varsaylan silahlarn t
myle yok edilmesi gerektii konusunda savurduklar teh-
248
ditler sadece laftan ibaret kald. Ne Hseyin ne de lranllar

deli deillerdi. Ayn eyi Usame bin Ladin ve Dick Cheney
gibi gnmz liderleri hakknda syleyemem. Sonuncusu
gerek bir Dr. Strangelove'dr.
Souk Sava, Arnageddon gr iin harika bir ortam
d. te, 1960 Aralk aynda ABD generali Thomas Power'n
nkleer sava ve ABD'nin ilk saldrs ile ilgili syledikleri:
'Tek ama,
bu orospu ocuklarn ldrmek! Savan sonunda
geride iki Amerikal ve bir Rus sa kalsa bile, biz yenmi ola
caz!" Bunu duyan biri, "Bari sa kalanlardan biri erkek biri
kadn olsa" dedi.23
Japonlan llanfseverlikten kurtannall

Japon halk, adalet ve dzene dayal uluslararas bir ba
n salamak amacyla bir lkenin egemenlik haklann
korumak ya da uluslararas bir anlamazla son vermek
iin savaa bavurmay reddediyor. . . Bu hedefe ulamak
amacyla deniz ve hava kuvvetlerini ve dier sava ola
naklann asla harekete geirmeyecekler. Devlet, saldr
ganl asla kabul etmeyecektir. (1947 Japon Anayasas'nn
9. Madde'si Japon halknn ounluu tarafndan benim
senmektedir.)
kinci
Dnya
Sava'nn
zaferle
sonulanmas
ve
Amerika'nn General Douglas MacArthur'un bizzat ynettii

Japonya'y igali, 1947 anayasasnn olumasnda nemli bir
rol oynad. te yandan, 1949'da komnistlerin in'de yne
timi ele geirmesinden sonra ABD komnizm karh kampta

gl bir Japonya'nn varln yeledi. Bundan sonra srekli
geri admlar ahld. . . MacArthur'un kendisi "ulusal bir polis
gc oluturulmas" emrini verdi; bu gelecekteki Japon or-
1 249
dusunun ekirdei olacakt. . . 1956'da Tokyo'yu ziyaret eden

ABD Dileri Bakan John Foster Dulles Japon yetkililere
unlan syledi: "Gemite Japonya Ruslardan ve in'den s
tn olduunu gsterdi. Artk Japonlarm kendilerini bir kez
daha bir Byk G olarak grmeleri ve yle davranmalan
nn zaman geldi."24 Birok ABD-Japon gvenlik ve savun
ma ibirlii anlamalan imzaland, rnein Japonlar askeri
teknolojilerini ABD ve NATO'nunkilerle birletireceklerdi. . .
ABD yeni gelimi askeri uaklar ve destroyerler salayacak
t. . . ABD'nin Asya'da sk sk giritii askeri manevralarda
Japonlar lojistik destekte bulunacakt. . . ABD Japonya'y s
rekli olarak askeri btesini ve silahl kuvvetlerini artrma
ya zorlad . . . Japonya'da Japon silahl kuvvetlerinin korumas
altnda yzden fazla ABD askeri ss oluturuldu. . . ABD ile
Japonya birok ortak askeri tatbikat yapt ve bir fze savun
ma sistemi zerinde aratrma yrtt. . . 2001'de ABD'nin
Japonya bykelisi yle diyordu: "Bence dnyadaki mev
cut koullar Japonlarn 9. Madde'yi yeniden yorumlamasm
ya da tanmlamasn gerektiriyor."25 Japonya, Washington'un
basksyla, 2002'dek.i Afganistan seferi srasnda ABD ve n
giliz sava gemilerine yakt ikmali iin birok gemisini Hint
Okyanusu'na gnderdi ve daha sonra Amerika'ya destek ol
mak iin Irak'a sava olmayan yani cephe gerisinde hizmet
edecek birlikler sevk etti. . . 2004'te ABD Dileri Bakan Colin
Powell, "Eer Japonya dnya sahnesinde nemli bir rol oyna
mak ve Gvenlik Konseyi'nin faal bir yesi olmak ve bunun
ngrd sorumluluklan stlenmek istiyorsa, 9. Madde bu
adan incelenmelidir" diyordu. 26
Tm bunlann sonucu ya da gstergesi, 1999'da milli mar
olarak kabul edilen bir kinci Dnya Sava arks alnrken
ayaa kalkmay reddettii iin okuldan okula srlen, aa
alnmakla, maa kesintisiyle ve iten kanlmakta tehdit edi-
250
len 54 yandaki Japon retmen Kimiko Nezu'nun yaadk

lardr. Bunu yapmasnn nedeni, marn Japonya'da impara
torun "sonsuz hkmranlru" dile getiren, mparatorluk
Ordusu'nun syledii mar olmasyd. 2004'teki mezuniyet
trenlerinde
198 retmen bu mar sylenirken ayaa kalk
may reddetti. Bunlara verilen para cezalar ve disiplin uygu

lamalar sonucunda ertesi yl yalnzca Nezu ve
9 retmen
protestoyu srdrd. Daha sonra Nezu'nun ancak bir baka

retmenin hazr bulunduu snflarda retim yapmasna
izin verildi.27
Almaniann cia lclrmeyl lrenmesi gerekiyor

kinci Dnya Sava'ndan sonra ABD'nin d politikasna
uygun olarak, Japonlar barsever anayasa ve d politika il
kelerinden arndrlp bir askeri g haline getirilirken, Bir
leik Devletler bu savataki en byk dman iin de ayn
hedefleri belirlemiti. Oysa son gelimeler Washington'un
Almanya'nn imparatorluk emrine girmekteki isteksizlii
karsnda sabrnn tkenmekte olduunu gsteriyordu. Al
manya Irak'a askeri g gndermeyi reddetti ve Afganistan'a
yalnzca sava olmayan birlikler gnderdi. Bu Pentagon'daki
sava tutkunlar ve onlarm NATO'daki yandalar iin yeterli
deildi. Almanya'nn nde gelen dergisi
Der Spiegel de u
'
sa
trlar yaynland:
Washington'daki bir toplanhda Bush ynetimi yetkilile
ri Afganistan'la ilgili konumalannda Alman-Amerikan

ilikilerinde Almanya'y temsil eden Karsten Voigt' k
nadlar: "Yeniden yaplanmay ve bar savunuyorsunuz
ama tatsz ileri bize brakyorsunuz . . . Almanlarn ldr
meyi renmesi gerek."
NATO karargahndaki bir Alman subaya bir ngiliz subay,

"Her hafta sonu lkemize iki metal tabut gnderiyoruz; siz
Almanlar ise renkli kalemler ve yn hattaniyeler datyorsu
nuz" dedi. Kanadal bir NATO yetkilisi ise "Alnanlarn artk
yatakhanelerinden kp Talihan'n nasl ldrleceini
renme zaman geldi" dedi. ngiliz milletvekili ve Avam Ka
maras Savunma Komitesi bakan Bruce George u gr
ileri srd: "Kimileri ay ve bira iiyor, dierleri ise yaamla
rn tehlikeye atyor." Ve Quebeck'te Kanadal bir yetkili Al
man yetkilisine "Biz ller veriyoruz, siz bira iiyorsunuz"
dedi.28
Btn bu szlere ramen, kinci Dnya Sava'nn sonun
dan beri Almanlar birok balamda katil ve canavar Nazi
yaftasndan kurtulmay da baaramadlar.
"Hr Dnya"nn, Talihan ve Irakl asilerin bar iinde ya
adklarn syleyerek onlarla alay edecei gnler de gelecek
mi acaba?
insan asla u,amayacak

Souk Sava hala sryor. nk bunun temelini oluturan
ideolojik anlamazlklar sona ermedi. nk sona eremiyor.
Kapitalizm var olduu srece, onun gerei olan kazanmlar
insanlardan ve evreden daha fazla nemsendii srece, ka
z yiyenler daha iyi bir eyler aratrmak zorunda.
Bu yzden, Venezella Devlet Bakan Hugo Chavez "sos
yalist devrimini" hzlandrmak iin telefon ve elektrik irket
lerini devletletirme planlarn aklad zaman Kapitaliz
min Merkezi olan Beyaz Saray'n basn szcs Tony Snow
derhal kar saldrya geti: "Devletletirme dnyada baar

szln simgesi olarak eskiden beri yenilgilerle dolu bir tarihe
sahiptir. Venezella halknn yanndayz ve bunun onlar iin
mutsuz bir gn olduu kansndayz."29
251
252
Snow muhtemelen kapitalizmin Souk Sava srasnda

sosyalizmi yenilgiye uratt kansndayd. stn bir g
rn zaferi. Bakentteki olanlar sosyalizmin lmn
martini kadehlerini kaldrarak kutluyorlar. Bu szck arbk
terbiyeli konumalarda yer almyor. Ayrca geen yzyldaki
btn nemli sosyalist deneyimlerin yolsuzluklara bulat
n, ykc faaliyetlerin hedefi olduunu, yolundan saptrl
dn, dengesizletirildiini ya da baskya maruz kaldn,
alaa edildiini, bombalandn, igale uradn . . . ya da
Birleik Devletler'ce yaamasnn engellendiini kimsenin
fark etmeyeceini umuyorlar. . . Rus Devrimi'nden Kba'ya,
Nikaragua'daki Sandinistlerden Salvador'daki FMLN'ye, Ko
mnist in'den Granada, ili ve Vietnam'a kadar, hibir sos
yalist ynetim ya da eylemin gelimesine ya da kendi ayak
lan stnde durmasna izin verilmedi; kimse yurtdndaki
gl dmana kar ald nlemleri gevetecek ve lkesinde
zgrce ve rahata yaayacak kadar kendini gvende hisset
medi. Hatta Guatemala, ran, ngiliz Ginesi, Srhistan ve Haiti
gibi, kapitalizm a olmayan ve baka yntemler araynda
bulunan eski sosyal demokratlar bile Sam Amca'nn hapn
yutmak zorunda kald.
Bu Wright kardelerin ilk uu deneyimlerinin otomobil
endstrisinin baltalamas ile baarszla uramasna benzi
yor. Ve namuslu, Allah korkusu tayan Amerika halk bunu
izledi, sonularn grd, balarn sallayp ciddi ciddi: nsan
asla uamayacak dedi.
Tony Snow bizim hkmetin byk ve nemli eyleri
gerekletirmek yolunda zel sektrle boy lemeyeceine
inanmamz istiyor. Ama bu gerekten byle mi? Bir an ak
lmz altralm ve yetitirilme tarzmz bir yana braka
rak Amerikan hkmetinin aya insan gnderdiini, byk
barajlar kurduunu, harika parklar yaptn, kocaman bir
1 253
lkede karayollan sistemi oluturduunu, Bar Gnllle

rini rgtlediini, inanlmaz bir askeri g (bunun ne iin
kullanldn bir an iin gz ard ederek) ve sosyal gvenlik
sistemi, salk sistemi, banka hesaplan iin sigorta, irketlere
kar emekli fonlannn korunmasn, evre Korunma Ajans
n,
Ulusal Salk Kurumlarn, Smithsonian' ve daha birok
olanaklar yarattn anmsayalm. Ksacas, hkmet yap

mak istediklerinde ya da zellikle i sal ve gvenliyle
ilgili olarak sendikalarn ve benzeri kurumlarn istediklerini
yerine getirmekte, gda reticilerini ierikle ilgili yeterli bilgi
vermeye zorunlu klmakta baarl olmutur.
George W. Bush grevi devraldda balca hedeflerin
den biri federal grevlilerin stlendi ilerin zel taeronlar
tarafndan daha iyi yaplp yaplamayacan incelemek oldu.
Bush bunu ynetimin en byk nceli olarak tanmlyordu.
2005 ylnn sonunda yaklak 50.000 kamu alannn duru
mu gzden geirildi. Ve federal grevlileri ile ilgili yarma
larn yzde 80'inden fazlasnda baarl oldu.30
Amerikan halkna bildikleri fakat Tony Snow'un syledik
leri yznden unutnaya yeltendiklerini arumsatmak gereki
yor: halk daha fazla ya da eksik bir hkmet istemiyor; byk
ya da kk bir hkmet istemiyor; yalnzca kendilerinden yana
bir hkmet istiyor.
Bu arada, Tony, Sovyetler Birli'nin son yllarnda yaa
yan halk, "devletletirmenin baarsz oldu" ekonomi iin
de, gem vurulmam kapitalizmin salayabileceine oranla
daha uzun ve ok daha kaliteli bir yaam sryordu.
Bir toplumda insanlarn bir ksm iin apulculuk bir ya
am tarzna dntnde insanlar zamanla bunu geerli
klan bir yasal sistem ve bunu ycelten bir ahlak anlay
gelitirirler. (Frederic Bastiat, Hukuk, 1850)
254 1
Komnizm karflllll hakkindaki glrfnz

2006 ylnda, Florida eyaletindeki Miamy-Dade kentinde
(baka nerede olacakt ki?) bir renci velisinin okul ynetim
kurulundan Vamos a Cuba (Haydi Kba'ya Gidelim) ismindeki
bir gezi kitabnn yasaklanmasm istedii bildirildi. Kitabn
kapanda glmseyen ocuklar vard ve iinde de Kba'da
dzenlenen bir festivalden renkli grntler bulunuyordu.
Juan Amador okula yazd mektupta "Kba'da siyasi tu
tuklu olarak yaadm iin kitapta yazlanlar gerek d
buluyorum" diyordu. "Kba'da olmayan bir yaam sergili
yor. Kanmca bir yanlg yaratmay ve gerekleri saptrma
y amalyor." Herhalde Bay Amador Kba'da hi kimsenin
mutlu olmadn hatta glmediini ileri sryor.31
talya babakan Silvio Beriuseani seim kampanyasnda
Mao'nun in'inde komnistlerin bebekleri kaynatarak gbre
yaptn iddia etmiti.32 Bu iddias 1977'de komnizm "tarihi"
hakknda yaynlanan Komnizmin Kara Kitab isimli kitaba da
yanyordu. Kitap "Zion Ulularnn Protokolleri" ya da George
W. Bush'un neden Irak'la savatmz aklayan beyanlar
esas alnarak hazrlanan komnizmin tarihesini vermektey
di. Berlusconi'nin szleri, komnizm kart harika dnyada
bir ilerleme saylabilirdi, nk 1917 Rus Devrimi'nden son
ra Bat dnyasnda Boleviklerin bebekleri ldrp yedikleri
ileri srlmeye balamt (tpk putperestlerin Hristiyanla
rn ocuklar yediklerine inanmalar gibi; ortaada ise Yahu
diler ayn ekilde sulanmt).
Komnizm An1t1n1n Kurbanlari

Washington, DC'de ABD Parlamento binasnn yanna 2007'de
dikilen ve nternetteki Kresel Komnizm Mzesi'nde yer
alan iki ant var. Her ikisi de tek tarafl radikal bir grn
simgesidir. Gnmz genleri buna inanmakta zorlanabilir
255
ama Amerikan halkna ve dnyaya Souk Sava ve "kom

nizm" hakknda sylenen yalanlar, daha sonraki dnemlerde
Irak, Afganistan ve "terrizm" hakknda uydurulanlardan
ok daha yavan ve irkindi. Souk Savata'ki en an yalan
ise, adna "Uluslararas Komnizm Komplosu" denilen ve
tm dnyay ele geirip kutsal olan her eyi ayaklar altna
alacak bir eyin varlyd.
Tarihin ideolojik amalarla saptnlmas kesinlikle ho de
il. Komnizm Kartlnn Kurbanlar Ant ve Mzesi'ni
kimin kuracan sormak gerek. "Komnizmle sava" bayra
altnda Vietnam'da, Laos'ta, ili'de, Kore'de, Guatemala'da, El
Salvador'da, Kamboya'da, Endonezya'da, ran'da, Brezilya'da,
Y':lnanistan'da,
Arjantin'de,
Nikaragua'da,
Afganistan'da,
Irak'ta ve daha bir sr yerde gerekletirilen korkun cina

yetleri, ykm, ikenceyi, insan haklan ihlalini, ve umutlarn
yok edilmesini kim belgelendirecek?
NATO neden varll1n1 hili srdryor?

NATO yllardrr bir sr giriimde bulunuyor:
1999'da
Yugoslavya'nn bombalanmas; genel vali gibi Balkanlar'da

devriye gezmesi; Yunanistan'da 2004 Olimpiyat Oyunlar'nda
gvenliin salanmas; Afganistan'daki savan resmen ba
n ekmesi; Irak gvenlik glerinin eitilmesi; terrle savaa
bizzat katlmas; 2011'de Libya'yla vahi bir savaa girmesi;
BM Gvenlik Konseyi'nin onayn dahi beklemeden ayn eyi
2012'de yapmaya kalkmas; ye saysn yirmi altya ulatrr
mas ve yirmi lkeyi daha Bar Ortaklar ad altnda kanat
larnn altna almas . . .
Bir nola verelim. NATO tm bu yetkiyi nereden alyor?
Hangi vatandalar bunlar onaylad? Aslna bakarsanz
NATO neden var?
256 1
Souk Sava'ta bize Bat Avrupa'nn Sovyet igaline kar

korunmas iin NATO'ya gereksinim duyulduu sylendi.
Kimilerinin farknda olduu zere, Sovyetler Birlii artk ya
amyor. (Bir baka ileri srlen gereke de NATO'nun talya
ya da Fransa'da bir Komnist Parti'nin seimle iktidara gel
mesi halinde solu bastrmak iin oluturulduu idi.)
Aynca bize NATO'nun Varova Pakt'na kar kuruldu
u da anlatld. Varova Pakt 199l'de ortadan l_<aldrld ve_
NATO iin de ayn eyin yaplmas istendi.
Eer NATO Avrupa'nn dnda mdahalelere kalkma
sayd gereksizlii ve herhangi bir amac bulunmad ortaya
kacakt. "Saha dnda kalrsa ii biter" denildi.
NATO hi oluturulmasayd bugn byle bir kurum ya
ratmak iin ne gibi bir bahane ileri srlebilirdi? ABD d po
litikas iin son derece yararl bir hizmetkar olmas ve artan
ye saysyla Amerikan silah tccarlanna milyarlarca dolar
lk sat garantisi salamasnn dnda.
Kahraman Rosnrgler
New York City'deki Queens Koleji'nde siyasal bilimler profe
sr olan John Gerassi New York Times'a bir mektup yazd:
Sayn Editr,
Sam Roberts "Bir Casus Itiraf Ediyor" balkl yazsnda
(Week in Review, 21 Eyll 2008) "ar sol gre sk s
kya bal olanlar Rosenberglerin susuzluuna inanyor
du. . ." diyor. . . Ben, Latin Amerika'da Times ve Newsweek
iin nce muhabir ve sonra da editr olarak grev yapan

"ar solcu" bir kiiyim ve asla Roserberglerin susuz ol
duunu iddia etmedim. Benim "ar solcu" dostlarm da
bunu ileri srmedi. Biz her zaman "eer sulu iseler bu
gezegenin en byk kahramanlan olduklann" syledik
1 257
Souk Savat ve Komnizm Kartl
ve ben bunu her yl rencilerine de tekrarlyorwn. Bunu

yle aklyorum: ABD ilk darbeyi vurma politikas izle
di, SSCB bunu yapmad (Gorbaov'a kadar). 1952'de ABD
askeri gc ve muhtelif istihbarat servisleri,
tm
Sovyet
silolaona indirilecek ilk darbenin Ruslarn nkleer fzele

rinin yzde 6's dnda tmn yok edebileceini hesap
lar (artk bunun hepimizi ldrecek oranda radyasyo

na yol aacan biliyoruz). te yandan geri kalan yzde 6
da otomatik olarak ABD kentlerini vuracakt. Ordu daha
sonra Denver isabet alrsa neler olacann hesabn yap
t (neden New York ya da Wahington yerine Denver'in
seildii hibir zaman aklanmad). Byle bir durumda
200.000 kiinin derhal lecei, iki milyon kiinin de bir ay
iinde yaamlarn yitirecei saptand. Buna dem.eyecei
sonucuna vanld. Baka bir deyile, rendierime sizin
dom.anz ve benim yayor olmam, bizim engelleme
yi amalayan saldnmzda caydno
unsurun
ABD deil
SSCB olmas sayesindedir diyorum. Ve eer Rosenbergle

rin Sovyetlerin caydno olmasna yardm ettii doruysa,
onlar bu gezegenin kurtanolandr.
John Gerassi
New York Times'n bu tip grlere muhteem sayfalannda yer

vermemi olmas alacak bir ey deil.
16
19BO'LAR
Cari Ogleslay ve D81Bokratik Toplu rencileri

Demokratik Toplum rencileri
(SDS) 1965-66 dnemi ba
kan 13 Eyll 201Yde 76 yamdayken ld. Ben Oglesby'yi

en ok 27 Ekim 1965'teki Washington Yry srasndaki
konumasyla anmsyorum. Bu konuma Ulusal Meydan'da
toplanan on binlerce kii tarafndan cokuyla karlanmt:
Vietnam'a ilk taahhdmz bir liberal olan Bakan Tru
man tarafndan verilmiti. Bu, lml bir kii olan Bakan
Eisenhower tarafndan yinelendi. Ateli bir liberal olan
Bakan Kennedy bu taahhd daha da glendirdi. im
di, bu sava destekleyen; haritalan inceleyen, emirleri ve
ren, dmelere basan ve lmlerin etelesini tutan insan
lan dnn: Bundy, McNamara, Rusk, Lodge, Goldberg,
Bakan Johnson'un kendisi. Bunlar vicdansz canavarlar
deil Hepsi saygn kiiler. Hepsi de liberal.
Amerika'y kuran atalanmzn kendinden yana tavr alacan
srarla belirtti: "Artk yaamayan devrimcilerimiz lkemizde
devrimi andran bir giriime direniimize arrlard." Ken
disini Amerika kart olmakla sulayanlara meydan okudu:
"Beni bununla sulamayn! Benim liberal deerlerimi dilleri
ne dolayan ve Amerikal yreimi sziatanlan sulayn."
260

imdi deimeyi reddeden bir canavarla savayoruz. Bu
kendi kendine deimeyecek. Onu deitirmek isteyen
lerle ibiri yapmayacak. Hkmetteki yandalanmz
gerekten bizden yana m? Eer yleyse onlann tavsiyeye
deil, destee ihtiyalan var; onlara inceleme gruplan de
il, eylem lazm. Eer bizden yana deillerse, o zaman bu
eylemi sarslmaz bir inanla srdrmemiz iin ok daha
fazla nedenimiz var.
Cari Oglesby'nin o gn meydandaki konumasndan bu yana

ABD d politikasnda hemen hibir deiiklik olmamas beni
kederlendiriyor. Amerika'nn savalar amansz bir ekilde
srmekte. Halen Beyaz Saray'da bulunan sava tutkunlar,
ou kii tarafndan -bu her ne demekse- liberal olarak ta
rumlanmakta.
Sava muhabiri Michael Herr Vietnam'daki ABD askeri
gcnden sz ederken, "Mevzileri hzla geri kazanrken b
yk bir paniR iindeydik ve son derece zalim davrandk" di
yor. "Sava makinemiz her eyi yakp ykyordu. stelik ok
ynlyd. Durmak bilmiyordu."
Pentagon'a Ylrylf, 1967

21 Mart 1967'deki Pentagon'a Yry, tarihteki protes
to eylemlerinin ve sivil itaatsizliin belki de en olaanst
ve etkili eylemlerinden biriydi. Hkmet kendi glerine
kar vatandalarn balatt bu kstah saldr karsnda
mevzilerine ekilmek zorunda kald; bu gsteri 1932'deki
cretliler Yry'nden ok daha grkemliydi. (O tarihte
Depresyon'un vurduu Birinci Dnya Sava emekli askerleri
hkmetin hisse senedi primlerini ileride belirsiz bir tarihte
deil
imdi demesini istiyorlard; insanlar hkmete dileke
verdiler ve bunun karlnda General MacArthur'un em-
1 960'1ar
rinde olan federal ordu birlikleri tarafmdan amanszca ezilip
aaglandlar. MacArthur'un yannda yaveri Eisenhower ve
atton isimli bir subay yer alyordu.)
Aynal Gl'n yannda Phil Ochs'un verdi konserden
sonra onun en yakn 150.000 dostu ile birlikte protestocular
sava makinesi ansna dikilmi Antsal Kpr'ye yrdler.
Unutulmaz bir manzara olutu: Pentagon'un atsnda beli
ren aznavurlara giderek daha fazla yaklatk. Askerler abda
boydan boya dizilmi, parmaklan tetikte bekliyorlard; hi
kprdamadan, ta kesilmi savalar ya da klasik bir Yunan
tapnann stndeki tanrlar gibi grkemli bir ekilde biz
lere tepeden bakyorlard. O gn ilk kez -bir miktar endiele
nerek- bama neler gelebilece dndm.
Bu, benim Pentagon nndeki ilk protestomdan tama
men farklyd. Burada bulunanlar, profesyonel askerlerin
mao yann harekete geirmeyen, Pentagon kafeteryasnda
dostlukla karlanacak olan, iddet kart bir Quaker grubu
deildi. Bugn bizler, bisikletlerle gsteri yapan uyuturucu
dknleri kadar bile dosta karlanmamaktaydk. Aramz
da Pentagon'daki delikanllarm yakalamak iin sabrszlan
d, Vietkong ve SDS bayraklarn sallayan Ulusal zgrlk
Cephesi'ne Yardm Komitesi yeleri ve o gn daha nceki
gsterilere katlm "anti-emperyalist" gruplara mensup bir
ok insan bulunuyordu.
Bunlann yan sra Norman Mailer, Markus Raskin, Noam
Chomsky, Robert Lowell ve Dwight McDonald gibi, saygnl
a saidracak kt ruhlan engellemek iin koyu renk takm
elbise ve beyaz gmlek giymi kiiler de yer almaktayd.
ine sktz kocaman otoparkta nceleri herhangi bir
dmanca davran sergilenmerli ama barn her an bozu
labilece de ortadayd. Srekli olarak terhis belgeleri atee
verildi; bu ok grkemli bir grntyd, yanan belgeler as-
262 1
kerlerin ifadesiz yzlerindeki gzlerine sokulmak istenircesi

ne havaya kaldrld. Bu, beklenmedik boyutlara ulaabilirdi
ama tm bu gen adamlarn bylesine disiplinli ve korkusuz
davranlar beni ok heyecanlandrd. Yakacak bir belgemin
olmad bir yata olmamdan znt duydum.
Bu arada ufak tefek kargaalar ba gsterdi ve bunlar ksa
srede ok daha geni ve ciddi boyutta atmalara dn
t. Bir nokada Askeri nzibat (MP) Vietnam. protestocularn
coplada datt. Daha sonra Vietnam'da savam 82. Hava
ndirme Tmeni paratleri sng taknu olarak devreye
girdi ve haklarnda ok ey duyduklar, srekli uluslararas
yasalardan, ahlaktan ve Tanr bilir daha nelerden sz eden
lklar atarak dman yreklendiren orospu ocuklary
la; piyadeler de kendileri amura ve lme (kimi zaman da
uyuturucuya) bulanm haldeyken, seks ve uyuturucuya
bulanmakla megul olan asker kaa kendini beenmilerle
yz yze geldi.
Paratler saldrya geti -Vietnam'dan sonra buras ki
lisedeki bir piknik gibiydi- ve birok yaral ve hrpalanm
gsterici orada bekleyen hapishane otobslerine gtrld;
bylece o gnk toplam tutuklu says 700 civarmda oldu.
Kendilerini yalnzca kol kola girerek savunan protestocular
megafonlada askerlere geri ekilmeleri, kendilerine katlma
lar, insan gibi davranmalan iin anda bulundular. "Bizim
dmanmz askerler deil, kararlar verenler." Bu son derece
ak ar karlarndakilerin daha da fkelenerek "orospu
ocuklar", "erefsizler" gibi kfrler savurmasna yol at.
Gerek dmanmzn askerler olmad konusunda ayn
fikirdeydim ama baz salak hippilerin askerlere "sevgi dolu"
szlerle seslennesi de zoruma gidiyordu. nnde sonunda
kararlan verenler askerlerdi, onlarn kuandan olan dier
leri de asker olmaya kar kyor ya da Kanada'ya g edi-
1 960'Iar
yordu. zellikle bu askerler sava alarundan henz geri dn

mlerdi. "Kiisel sorumluluk" dncesi, yalnzca tutucu
bir cafcafl szden ibaret deildir.
"Sava alannda" bulunmu olan birok tank Washington
Free Press'e askerin silahlarn ve miferlerini atp kalaba

la katldn ve en az birinin hemen MP'ler tarafmdan ya
kalanp Pentagon'a srklendiini aktard. Daha sonra bu
askerle ilgili bilgi iin yaplan bavurularda Pentag011 olay
yalanlad.
17
iDEOLOJi VE TOPLUM
Ben a 1lg1n, alluk salluk laflar Ilir

lnozoru!
Hem Cumhuriyeti hem de Demokrat Parti liderleri Ameri
kan halknn "an" sac ve solcu grleri terk ederek mer
keze yneleliine inanrlar ya da inannu grnrler. Ama sa

hiden yle mi? Ben ou Amerikalnn gerekten liberal hatta
birounun daha solcu olduu kansndaym. Bana kalrsa,
halka aadaki sorular yneltilse bu ortaya kar.
Tm vatandalarm her trl hastaln cretsiz tedavi edil
dii bir salk sistemine sahip bir hkmet ister miydiniz?
Tp ve meslek okullar dahil tm okullardaki eitimin
devlete karland bir sisteme sahip bir hkmet ister miy
diniz?
irketlerin seme ans olsa, kazanmlarn en st dzeye
kararak evre, halk sal ve halkn gvenlii iin ellerin
den geleni yapmak yerine bugnk gibi yalnzca karlarn
artrmay isteyeceklerini mi dnyorsunuz?
Sizce krtaj konusunda en iyi karar kadn ile doktoru mu
vermeli?
Sizce Birleik Devletler resmen tmyle laik bir devlet mi
yoksa dinsel inanlara dayal bir devlet mi olmal?
Byk irketlerin ve onlarn politik eylem komiteleri sizce
an bir politik g m uyguluyorlar?
266 1

Sizce irketlerin ynetici maalan ok mu fazla?
Sizce Bush ynetiminin zenginlere uygulad vergi indi
rimleri kaldnlmal ve bylece vergileri artrlmal m?

Size gre asgari cret "en dk cret" denilen seviyeye
ykseltilmeli ve en az saatte 10 dolar m olmal?
Sizce hkmet irketlerin tm alanlar iin emeklilik
planlan yapmasn garanti edecek ve emeklilik fonlannn g
vence altma alnmasn salamak amacyla gerekli nlemleri
almal m?
Irak'a saldnrun ve igalin hata olduu dnyor mu
sunuz?
Afganistan'a saldnnn ve igalin yanl olduu d
nyor musunuz?
Birleik Devletler'in srail'e ar destek verdii kansnda
msnz?
Terrizmle Sava ad altnda Birleik Devletler'ce yaka
lanan insanlara yaplanlan; tm yasal ve insan haklarnn
tamamen yok edilmesini ve insanlara ikence yaplmasn
onaylyor musunuz?
Amerikallarn ekonomik sistemle ilgili memnuniyet
sizliklerini abarthm dnenlere, "Birleik Devletler sal
dryor, bombalyor ve ldryor ama Amerikallar serbest
teebbse gerekten inanyorlar m?" balkl makalemi oku
malann neririm.1
Ve, eitim, salk hizmeti vs. iin denecek parann ne
reden salanacan merak eden okurlarm varsa, bu iin en
kolay olan, Savunma Bakanl bansever gruplarn sk sk
yapln yapsn: pasta satsn.
Kendilerine ve bakalarna hibir ideolojiden yana olma
dn syleyeniere unu derim: eer dnyann neden byle
oldut, toplumun neden byle olduu, insanlarn ne
den byle olduunu, daha iyi nasl olacan dnyorsanz,
Ideoloji ve Toplum
eer dnceleriniz yeterince organize ise, o zaman bu sizin
ideolojinizdir, tmyle bilinli olmasa dahi.
insanlar 1,1n yas tutan Insanlar

16 Nisan 2007'de Virginia Politeknik Enstits'nde silahl bir
renci otuz iki kiiyi ldrd. niversitenin yeri nedeniyle

ve kurbanlarm ounun Washington DC'deki benim de yaa
dm Virginia'nn d mahallelerinden geldii iin Washing
ton Post bu olaya geni yer verdi. Her gn alnan bu gen

yaamlarla ilgili yazlan okurken sk sk boazm tkand ve
gzyaiarna bouldum.
Katliamdan iki gn sonra Yksek Mahkeme belli krtajla
r yasad sayan bir karar ald. Bu, krtaja kar olan eylemci
lerce "domam ocuun" hayatnn kurtulaca ve ceninin
de herhangi bir insan kadar bakm, sayg ve yasal korunma
y hak ettii ileri srlerek sevinle karland. Oysa basnn
Virginia'daki teknik okulda ldrlen1ere alayan ana-baba

ve dostlan gibi, krtajla alnm bir ceninin yasn tutan ebe
veyn1ere yer verdiine hi rastladnz m? Tab ki hayr. Zira
krtaj bu ebeveyn1erin seimidir.
Bebeklerini krtajla aldrm ebeveynin yllar sonra, hat
ta yaam boyu ceninin yasn tuttuuna tank olan var m?
Ceninin ilk szcklerini, ortaokuldan mezun oluunu, d
nn veya birlikte gittikleri kamplan anmsayarak gzya
dken1ere? Ya da ceninin nasl glmsediini ya da gl
dn anmsayanlara? Tab ki hayr. Peki neden? Bunun
nedeni ceninin fiziksel, sosyal, akli ya da duygusal adan
henz yeterince bir insana dnmemi olmas, deil mi?
Oysa krtaja kar olan eylemciler -oun1ukla cinsel erdem
veya feminizm kartl gibi takntlan ya da dinsel (Yk
sek Mahkeme'nin karan be Katolik yesinden kaynaklan
yordu), kiisel ve politik takntlan nedeniyle- ceninin bama
268 1
Emperyalizmin En lmcl Silalu Demokrasi Yolant
bir hale yerletirir, ana-babann gereksinim ve isteklerini hie

sayar ve onlardan farkh dnenleri ocuk katilleri olarak
damgalar. Ne yazk ki bu eylemcilerin un insan sevgisi
Irak ya da Afganistan'dakilere veya hkmetleriDin d poli
tikasnn baka kurbanianna kadar uzanmaz.
Kirltli n IIMif
ABD eyaletlerinin yaklak yansnda, krtaj isteyen bir ka
dn bu
ilemden nce belli konularda bilgilendirilir. rnein
Gney Dakota'da yakn zamanlara kadar grevliler kadnlara

"Bu krtaj eksiksiz, ayn, benzersiz bir insanolunun yaam
n
sona erdirecek" demek zorundayd. . . Hamile bir kadn
la "bu domam insanolu" arasmda
bir iliki vard
ve bu
iliki ABD Anayasas ile Gney Dakota yasalar tarafndan

korunmaktayd. .. ve bu ilemi yaptran kadnlar, "intihar ei
limini artrc" bir "bbbi riski" gze al.maktaydlar. Federal bir

yarg bu son iki uyary "yanl ve yanlbo" olarak yorum
layp iptal ettP
ahsen ben ceninin bir insan olarak tanmlanmasn da
sorgulanm ama burada zerinde durduum nokta bu
deil.
Ben, Amerikal bir gen kadn ya da erkein askere yazlma

dan nce subay tarafndan u ekilde uyanlmasn neriyO
rum:
Birleik Devletler savayor (bu her zaman geerli bir ger

ektir). Muhtemelen bir sava alaruna gnderileceksiniz
ve orada hi tanmadnz ve size ya da lkenize zaran
dokunmam eksiksiz, ayn, benzersiz insanlan ldr

mez beklenecek. Bu arada kolunuzu ya da bacaruz
kayt:edebilirsiniz. Ya da yaamuz. E sa ve tek para
halinde geri dnerseniz byk bir olaslkla sava sonras

stres sorunlan yaayacaksnz. Hkmetinizin bunun iin
Ideoloji ve Toplum
size iyi ya da herhangi bir bakm salamasm beklemeyin.
Her durumda, einize, ocuklannza ve/veya bakalanna

kt davranabilir, birilerini ldrebilir, uyuturucu ve/
veya alkol ahkanl edinebilir ve intihar eilimi gste
rebilirsiniz. Durumunuz ne kadar kt olursa olsun, h
kmet sizi baka bir grevle yeniden sava alanna gnde
rebilir. Buna "kayplan nlemek" ad veriliyor. Subaylara
asla ne amala savatnz sormaya kalkmaym. Bunu

generaller bile bilmiyor. Aslnda zellikle generaller bunu
bilmez. Bizim propagandalanrnzn tesine geebilselerdi
bulunduldan mevkilere gelemezlerdi. Sizin burada bu
lunmaruz da ayn propaganda sayesindedir.
Birok gencin son yllarda orduya yazlmasndaki en byk
etken ekonomi olduundan, u da kendilerine belirtilmeli:
Size yeterli bir eitim, uygun bir i, hatta herhangi bir i
salayamayan hkmetiniz iin dvmek, ldrmek ya
da belki de lmek iin askere yazlyorsunuz.
Romanc Carolyn Chute yle yazyor:
Ben herkes iin, ama zeHi.kle yoksullar iin endieliyim.

Bunlar savata ya da elektrikli sandalyede harcanmadan,
sokak
sprntsne ya da hapishane kuuna dnme
den veya intihar etmeden daha ne kadar aa debilir

ler?
Katolik kilisesi nderleri neden cemaatlerine krtajdan izak
durmalanru nerirken sergiledikleri evkle onlara askere ya
zlmamalann da sylemiyor?
270 1
Emperyalizmin En lmcl Si/olu Demokrasi Yolan
T vicdanlar flnlr, aa llaz1lan tekilardan daha

fiHir
Bush ynetimi dinsel ya da ahlaki sakncalada krtaj yap
mayan doktor ve salk grevlilerine daha etkin i gvencesi
neriyor. Bunu onayiayan ve kar kan herkes yeni kuralla
rn eczaclarn, doktorlarn, hemirelerin ve dier salk g
revlilerinin isteyene doum kontrol hap vermeyi reddetme
sine olanak salad grnde. Hastalar B plan acil durum
doum kontrolleri ya da dier koruyucu nlemler hakknda
bilgilendirilmezken baka yerlere de sevkleri yaplmyor. Sa
lk ve lnsani Hizmet bakan Mike Leavitt, "nsanlar ahlaki
ynden yanl bulduklan eyleri sylemek ya da yapmak zo
runda braklmamal" diyor. "Salk grevlileri vicdaniarna
aykr hizmetler vermeye zorunlu olmamal."3
Byle bir gre kar kmak zor. Bunu benimsernek de
zor. Leavitt ve Bush ynetiminde bulunan dierleri bu kav
ram yalnzca orduya zg m klyorlar? Eer Irak ya da
Afganistan'daki bir asker Amerikan igalinde her gn yaa
d korkun olaylara katksndan derin bir tiksintiye kap
lp vicdani reti olarak ordudan aynimak isterse, Pentagon
"insanlar ahlaki ynden yanl bulduklan eyleri yapmak
zorunda kalmalan" dncesiyle onun bu isteini kabul ede
cek mi? Askerin gnll olarak yazlm olmasnn bu sorun
la hibir ilgisi yoktur. Bir insann vicdan, yaam deneyimleri
ve srekli bir eylere kafa yormas sonucunda oluur. Bir in
sann vicdan hangi noktada yasal ya da ahlaki adan geerli
olmadn dnd sava suunu ilemeye kar kmaya
balar? Bir anlama imzalamak insanlan ldrmeye zorlan
mak iin bir neden deildir. Dahas, eczanede alanlar da ii
kendi istekleriyle kabul ederler.
Amerika'nn vahi savaiarna kesinlikle kar olan bir
salk grevlisi, bu vahetin iinde yer alm yaral bir askere
ideoloji ve Toplum
l n
bakmay redderlebilir mi? Amerika'da sivil bir doktor, eczac

ya da fizyolog, hasta bir asker geldiinde, iyiletirdi takdir
de yeniden savaa gnderilece ve orada ldrmeye devam
edecei gerekesiyle onu tedaviden kamabilir mi?
Ban eylemcilerinin orduya destek olan gelir vergilerini
dememesine izin verilebilir mi? Uzun sredir bunu yapma
ya alyor ama hkmetten destek alamyorlar.
Yasaldanan 11111 kelimesi

imdi en gzde ailelerimizden biri olan Duggars ailesi
ne gelelim. Jim Bob ve Michelle'in Aralk aynda on do
kuzuncu ocuklan dnyaya geldi. Bu sabah kzlan Josie
Brooklyn'in ilk resimlerine ulatk. buuk ay erken
domutu ve anne ve beben salklannn iyi olduu
nu nerek sevindik. (Meredith Vieira, The Today Show,
NBC, 28 Ocak 2010)
Bu gerekten Jharika! On dokuzuncu ocuk! Ve anne de,
bebek de iyi durumda!
Duggarslar ve ocuklan televizyonda "19 ocuk ve Say
ma Devam" isimli bir canl yaam programna kt. Aman
Tannm, yeni bir bebek ve canl yaam program" Biraz daha
pizza alabilir miyim?
Bana kalsa nc ocuktan sonra anneyi ve/veya Jim
Bob'u ksrlatnrdm. Hatta belki de ikincisinden sonra. Ka
nallan balanmalyd!
"DC blgesinde nfus srekli oalmakta; veriler son
iki ylda nfusta 163.000 art olduunu gsteriyor." Was
hington Post (24 Mart 2010'te) byk bir gururla Kolombiya

Eyaletinde son yllarda nfusta byk bir art olduu
belirtti. Bu kent iin harika, deil mi? Bizler kalabalklara,
272 1
Emperyalizmin En lmcl Silalt Demolc.rasi Yalan
dolup taan tramvaylara ve uzun kuyruklar oluturmaya

baylrz deil mi?
Arkadalar, insanlar iinde nefessiz kalyoruz, insanlar
iinde buyoruz. nemsedi, deer verdigimiz, zevk
aldmz her ey kalabalk iinde soluksuz kalarak tkeni

yor. Ama hibir politikac bize dokunnaya kalkamaz. Basm
da yle. Aslnda ok ender olarak birka yayn organ bunu
deniyor. Karbondioksit yaylmasnn en byk nedeni nfus
art ama geen Aralk aynda Kopenhag'daki evre konfe
ransnda ya da daha sonraki evre ile ilgili toplantlarda bu
konu gndeme alnmad. Grne baklrsa bu, kibar bir
toplumda dile getirilecek bir konu de.
Amerika'nn yollarnda 25 milyon daha az araba olduunu
dnn. Bunun yolda geen sre, hava kirlilii, yaanan ka
zalar ve park yeri bulmakta yarataca etkiyi dnn. Halen
park yeri olarak kullanlan alanlarda yaplabilecek binalar
dnn.
Nfus artnn nlenmemesi halinde Birlemi Milletler'in
Yeni Binyldaki Geliim Hedefleri'ne ulalamayacan gs
teren ok fazla kant var. Bu hedefler arasmda yoksullu
ve aln nlenmesi, evrensel etimin salanmas, cinsiyet
eitli olumas, IDV1AIDS ile mcadele ve srdrlebi
lir evre koullar yer alyor. Dnyadaki sivil toplum kuru
lularnn ve dier eylemcilerin abalar nfus arb ile ks
teklenmekte.
Marksistlerin o ekonomik sistemi detirebilirsek;
retimde zel sektrn mlkiyetine son verirsek, kar amac
gtmeyi brakrsak, gereksiz ekonomik "bymeyi" kstlar
sak ve toplumda daha rasyonel, insancl bir dzen kurmak
iin ekonomik nceliklerimizi detirirsek, nfus kontrol
nn pek de nemli olmadn ileri sryorlar. Dnyada her
kese yetecek kadar gda maddesi retild, asl sorunun
Ideoloji ve Toplum
lm
bunun dadan kaynaklandn sylyorlar. Birok

adan hakllar ama bence, savunmasz milyarlarca insan
yaratmay srdrrsek, dnyada ar nfusun oluturdu
u -yiyecek ve su gereksiniminden ulam ve iskana, toprak
kaymasna ve sala kadar- birok sorunun nne geileme
yecek. Her eyden nce, ABD'de 100 milyon daha az kii olsa
yaam kalitesinin nasl deieceini dnn. Ya da in'de
400 milyon daha az insan yaasa. in hkmetinin 19701erde
benimsedii tek ocuk politikasnn amalad da bu.
Bu yzden her ailenin bir ya da en fazla iki ocuk sahibi
olmasn savunuyorum. Byle bir yasa geriye dnk olmaya
caktr.
te yandan, insanlan srekli ldrerek nfus kontrolne
katkda bulunan ABD d politikasn desteklemiyorum.
Eylemlerde yer alan hepinizi "N" kelimesini kullanmak
tan korkmamaya davet ediyorum. ngiltere Prensi Philip'in
"Yeniden dnyaya gelseydim, insan nfusunu azaltacak l
drc bir virs olmak isterdim" szlerinden esinlenin. 5
Epinsellik
arkc Melisa Etheridge bakan aday Bill Richardson'a "Siz
ce ecinsellik bir seim midir yoksa biyolojik midir?" diye
sordu. 9 Austos'ta Demokrat adaylarn toplantsnda New
Mexico valisi soruyu, "Bu bir seim meselesi" diye yantlad.
Bunun zerine Etheridge Richardson'a "Galiba soruyu anla
madnz" diyerek baka bir ekilde sordu. Richardson bir kez
daha bunun bir seim meselesi olduunu syledi.6
Bundan sonra birilerinin ecinselliin bir seim meselesi
olduunu sylediini duyarsanz onlara kar cinse ilgi duy
duklarnda ka yanda olduklann sorun. Bilinli olarak by
le bir seim yapmadklarn kabul ederlerse onlara bundan
sonra ynellilecek soru u: "Demek ki yalnzca ecinseller
274 1
ecinsel olmay seiyorlar. Kar cinse ilgi duyanlar byle bir

seim yapmyorlar, yle mi? Peki, ncelik hangisinde: seim
yapmak iin ecinsel olmak m yoksa seim yaparak ecinsel
olmak m?"
Marihuana; en iyi kanli, olayan kaniilir

2007'de yaplan bir inceleme u sonuca ulah:
Son derece sk kontrol altmda devlet denetiminde yetitirilen
marihuana ile yrtlen bir aratrma sonucunda, dayanl
maz sanclar iinde kvranan AIDS hastalarnn ila yerine
marihuana kullandklan zaman ayn oranda, hatta daha faz
la rahatladklan -ve daha az yan etki grld- saptand?
Bu, marihuanann yasad ilan edilmesinin samal
ortaya koyan arahrmalardan biri. Marihuanaya kar olanlar
genellikle bu tr aratrmalara aptal savunmalanndan biriyle
yant veriyorlar. En houma giden savunmalar "marihuana
kullanmann eroin alkanlna yol ah". Nereden mi bili
yorlar? Eroin kullanclannn yzde doksan ie mariliuana
ile balam. te bu yzden. Tabii ki eroin kullanclarnn
hepsi nce st itiler. yleyse, st imek eroin kullanmna
m yol ayor?
Nasd utlu olunur

nl tutucu yazar George Will, bir aratrmann muhafaza
karlann liberallerden ya da lmllardan daha mutlu ortaya
koyduu yazd. Amerikallarm yzde 34' "ok mutlu" ol
duklann sylerken, bu oran tutucu Cumhuriyetilerde yz
de 47, liberal Demokratlarda ise yalnzca yzde 28 idi. Will
bu sonularm tutucularm liberallere kyasla daha ktmser
ve daha az fkeli oldua iaret etti belirtti. Eer bu k
tmserlik konusundaki grlere ters dyorsa, makalesini
okumanz neririm ama bu yaz, devletin ve hkmetin zel
ideoloji ve Toplum
1 2?5
sektrn kutsal ve harika faaliyetine mdahalesini knamak

amacyla kaleme alnd iin, pek de aydnlahc olmayacak
br. Will'in yazda gre, "Ktmser tutucular prensiere
-devlete-inanmaz, mutluluun kendi bann aresine bak
mak olduunu dnrler."8
Bence, tutucu Cumhuriyetilerinin daha mutlu olmasnn
nemli bir nedeni, toplumsal vicdanlarnn yalnzca kendi
leri, dostlan, aileleri ve dier tutucu Cumhuriyetiler iin
harekete gemesidir. George Will tutucularm mutluluunun
dnyadaki zc koullardan etkilendiini ya da etkilerrme
si gerektiini gz ard ediyor. Bana gelince, eer mutluluum
yalnzca kendi yaam koullanma -i hayah, sosyal iliki
ler, salk, macera, maddi konfor vs.- balysa rahatlkla ok
mutlu olduumu syleyebilirim. Oysa benim sahip olduum
kutsal/lanetli sosyal vicdanm huzurumu bozuyor. Sabah ga
zetelerde insanlarm, doann ve koullarm acmaszldan
kaynaklanan elli tr dehet haberi okuduum zaman sk sk
umutsuzlua ve fkeye kaplyorum.
George Will'in bunlan bir kenara brakp nasl glmse
yebildiine ayorum. Acaba bu, Amerikan d politikasnn
lke iinde ve dnda, dorudan ya da dolayl olarak insanla
ra en fazla ac ektirmekten sorumlu olmasndan m kaynak
lanyor? Bu benim iin dayanlmas zor bir durum ama Bay
Will'in dnyada olup bitenlerden belli bir ulusal keyif ald
ortada.
Hlllary, bir ganllrop tutuc m?

Sizce 2008'de bakanlk seimlerinde belirlenen adaylardan
hangisi 20 Haziran 2007'de unlan sylemi olabilir?
Amerikan ordusu stne deni yaph. Baanianna bir
bakn. Saddam Hseyin'in hakkndan geldi. Irakllara z-
276 1
gr ve adil seim ans salad. Irak hkmetine halkna

daha iyi bir gelecek salamak adna zorlu politik kararlar
alma sorumlulunu tadklarn gsterme ansn verdi.

Bu yzden Amerikan ordusu baanl olmutur. Baansz
olan, kendi halk iin nem tayan zorlu kararlan alama
yan Irak hkmetidir.9
Evet, bunu bakan seilmk isteyen, belki de bunu hala

isteyen kadn syledi, zira o bakan olmak peinde; bakan
ln ho bir ey olduunu dnyor. . . Baka hibir nedeni
yok, Amerikan toplumu deitirmek ya da daha iyi bir dn
ya yaratmak iin yanp tutumuyor. . . Sadece ABD Bakan
olmann ho, hatta harika bir ey olduunu dnyor. Ve
Amerikan mparatorluu'nun iine devam etmesini; onun
srekli dehet ve mutsuzluk samas hi nemli deil; impa
ratorluun gerilemesine yol aan bir bakan olarak arumsan
may kesinlikle istemez.
Yukandaki szleri, "Amerika'y Geri Alalm" toplant
snda syledi; burada liberallere, sadk liberal Demokratlara
hitap ediyordu. Onlara bayrak sallamasna ve sava yanls
nutuklar atmasna gerek yoktu; onlar sava kart nutuklar
duymak istiyordu (bunu da yarm azia yapmaktan geri kal
mad), bu yzden gerek duygulann dile getirdiini varsa
yabilir, tabii kadnn gerekten duygulan varsa.
Irak Sava'na neden kar olduunuzu bir dnn. Bu,
zellikle Amerikan ordusunun Irak halknn beyninde ve
ruhunda yol at inanlmaz aclar yznden deil miydi?
Bu Hillary Clinton'un umurunda bile deil. Amerikan ordu
sunun "baanl" olduunu dnyor. Savan "yasad" ya
da "ahlak d" olduunu hi syledi mi? Bir zamanlar Tony
Blair'in sa kanatta ya da ngiliz i Partisi'nin tutucu kana
dnda yer aldn dnyordum. Sonunda bir gn bunun
l n
ideoloji ve Toplum
onun ideolojisinin doru bir tarunu olmadn fark ettim.

Blair aslnda muhafazakar ve kahrolas bir Tory. i Partisi'ne
nasl bulatn incelemedim. te yandan, 1980'lerden beri
Hillary Clinton'un tutucu olduunu biliyordum. Arkansas
valisinin ei iken Nikaragua'da imparatorluk yanda ordu
olarak bilinen lm mangas ve ikenceci Kontralara byk
apta destek vermiti.10
Roger Morris, Clinton'lar hakknda yazd !ktidar Ortakla
r
isimli harika eserinde Hillary Clinton'un Kontralarm para
toplama kampanyaianna kabldn ve Kontralara ya da genel

olarak Reagan-CIA politikalarn eletiren kii ve programla
ra kar faaliyette bulunduunu anlatr. Morris, "1987-88 yl
lannda dahi" diye yazyor, "ran-Kontra hakkndaki en kt
aklamalar srasnda bile, meslektalan onun Nikaragua ve
El Salvador'da sosyal reformlara inanan kilise gruplanna ve
dierlerine kar kiarna tank oluyorlard."11
2007'de Willam Buckley'nin sahip olduu
National Review
dergisinde Bruce Bartlett'in bir ba makalesi yaynland. Bart

lett Bakan Ronald Reagan'n politika danman, Bakan Ge
orge H W. Bush'un Hazine grevlisi ve beyin takmnn nde
gelen tutucu yelerinden biri olan Heritage Vakf ve Cato
Enstits'nn yesidir; anlyorsunuz, deil mi? Bartlett okur
Ianna 2008'de Demokratlarm Beyaz Saray'a gireceklerinin
hemen hemen kesin olduunu yazyordu.
yleyse ne yapma
l? En tutucu Demokrat desteklemeli. yle diyor: "Demokrat

adaylarn sahip olduklar benzer grlerin gerisinde yatana
bakmak isteyen sa kanattakiler, Hillary Clinton'un bunlar
arasnda en fazla tutucu olduunu aka grebilirler.''u
Ayn zamanda Amerika'nn zengin irketleri iin en nemli
yayn olan Fortune dergisinin kapanda da Clinton'un foto
rafina yer verilmekteydi ve balk olarak " Yaam Hillary'yi
Seviyor" bal atlmtP

278 1

Tm bunlara karm, o zaman da imdi de, Hillary'nin libe
ral Demokrat Parti yandalan onu kendilerinden biri olarak

grmekte. Bu tip bir ideolojik aymazlk Amerikan basnna ve
seim politikalarna szm durumda ve semenierin nlerini
grmelerinin ve karlann savunmalarnn engellenmesinde
nemli bir rol oynamakta.
18
Al
DEGERLt EVREMiZ
Gon: Tetll'tlln Edici Ge,ek
21 Mart 2007'de Al Gore, lke Enerji ve Ticaret Komitesinin

kresel snmayla ilgili bir durumasna arld.
Uygunsuz
Gerek adl belgesel filmin yldzna Teksasl Kongre yesi

Joe Burton unlan syledi: "Yalnzca yolunuzu arm de
ilsiniz; batan aa yanlyorsunuz." leden sonra Gore
Senato'nun evre ve Kamu Hizmetleri Komitesi nnde ifade
verdi. Burada da Oklahoma Senatr James Inhofe ona "Baz
ifadelerinizde o kadar ileri gittiniz ki sizden yana olan insan
Iann desteini kaybediyorsunuz" dedi.1
Bu Kongre yeleri Birleik Devletler'in ekonomik yaa
mndaki gerekleri biliyorlar; kresel snmaya kar kmak,
hkmet tarafndan belirlenen mevzuatlan olabildiince
esnetmek amacyla, parann satn alabilecei en iyi Kongre
yelerinden faydalanan irketler iin en byk tehdittir ve
kresel snmann insan faaliyetleri ile ilgili sebeplerinden en
nemlisi irketlerin faaliyetleridir.
Al Gore Amerikan ekonomik yaamyla ilgili baz gerek
leri biliyor mu? Evet tabii, ama bunu nl filminde anlamakta
epey zorluk ekersiniz. Film irketlerle ilgili deerlendirme
lerde en az Gore'un 2000 seimlerindeki oy hrszlna kar
mcadelesindeki kadar korkaka davranyor. Bir buuk saat
lik filmde "irket" ve "kar" szckleri asla gemiyor. Filmin
280
Emperyalizmin En lmcl Silal Demokrasi Yalan
evrenin rzna geilmesi ve irketlerin bir hamlede karlann

en st dzeye karmas arasnda kurduu tek bat nok
tas, Amerikan otomobil reticilerinin arabalann bir depoyla
alabilece mesafeyi artrmada sergiledikleri isteksizlikten
ksaca sz edildi an. Gore ttnle akcier kanseri arasn
daki balanty, evre sorunlanndaki "noktalann birletiril
mesi" olarak anlatrken sigara reticilerinden ya da onlann
brt karlanndan, yllardr Amerikan halkn bilerek nasl ya
nlttklanndan sz etmiyor. Bir baka yerde ekonomi yerine
evreyi sememiz gerekti sylyor ama hibir aklama
yapmyor. Bunun dnda filmin verdi mesaj, bireyin al

kanlklarn detirmesi, yenilenebilir enerjiyi desteklemesi
ve u ya da bu konuda Kongre'deki temsilcisine yazmasndan
ibaret. zetle, bize, asl sorunu.n "politik irade" yoksunu ol
mamzdan kaynaklandn sylyor.
Al Gore bakan seilseydi, irketlere ne denli sert davra
nacan grmek ilgin olurdu. irketler her gn, her saat,

eitli seeneklerle karlamakta: mevcut iletme yntemle
rinden biri evreye en az zarar verirken bir bakas hemen hi
zararl olmuyor. Oysa Gore sekiz yl bakan yardmclnda
bulundu ve irketleri tutumlann deitirmeye, Kongre'yi
daha ciddi kurallan uygulamaya zorlayabilecek, ayn zaman
da toplumu kt alkanlardan kurtulmas iin eitebilecek,
olaanst ve imrenilecek bir konumda bulunuyordu; ama
ne yapt?
te yandan, Gore irketlerin paras olmadan seilebilir
miydi? Ve eer cretsiz, gideri devlet tarafndan karlanan
kamu ulamn -demiryollarn, otobs ve gemi seferlerini
vb.-savunsayd, bu parann ne kadan cebine girebilirdi? By
lesi bir davran otomobillerden kaynaklanan evre kirlili
inde nefes kesici -ya da nefes ac- bir azalmaya yol aard.
Deerli evremiz
l za
En laiyik enerji tketicisi ve evreyi klrl....

,..piyon lirleflk Devletler onlclr
te Massachusetts'deki Hampshire Kolejinde Bar ve Dnya
Gvenlii Arabrmalan profesr Michael Klare'in 2007'de
syledikleri:
60 litre petrol. Irak ve Mganistan'daki bir Amerikan aske
ri gnde ortalama bu kadar yakt harcyor; ya dorudan
doruya Humvee'leri, tanklan, kamyonlan ve helikop
terleri kullanarak, ya da dolayl biimde, hava hcumla
n srasnda. Bu miktan Irak ve Mganistan'daki 162.000
askerle ve (Basra Krfezi'nde ABD sava gemilerindeki
denizciler dahil) evrede bulunan 30.000 askerle arpar
saruz yaklak 13 milyon litre petrole ularsnz: ABD'nin
Ortadou sava blgesindeki harekah srasnda gn
lk petrol faturas byle. Bu gnlk tutan 365 ile arp
hnzda 5 milyar litreye ularsnz: ABD'nin Gneybab
Asya'daki sava operasyonlannda harcad yllk petrol
yaklak bu kadardr. Bu, 150 milyon nfuslu Banglade'in
yllk petrol tketiminden daha fazladr ve Pentagon'un
sava zamanndaki tketiminin son derece allnda bir
deerlendirmedir.2
Birleik Devletler ordusu yllardr, sleri ve saysz savala
n ile geride lmcl bir zehir miras brakmtr. 1960'larda
Vietnam'da Portakal Gaz'run kullanmndan balayarak yir

mi birinci yzylda Irak ve Afganistan'daki ABD slerinde
bulunan ak hava yangn ukurlar yznden saysz yerli

halk hastaland ya da ld; bu iki dnem arasnda Los Angeles
Times'da 1990'da yaymlanan uzun bir makalede yer alanlara
benzer olaylar okuduk:
282 1

ABD askeri tesisleri Pasifik'teki Guam adasnda ime
suyunu kirlettiler, Filipinler'deki Sbik Krfezi'ne ton
larca kimyasal zehir boalthlar, Alnanya'daki bir kap
hcarun kaynak suyuna kanserojen madde kanhrdlar,
Orta Avrupa'da havaya tonlarca kkrtl kmr duma
n
pskrttler ve okyanuslara milyonlarca litre laun
akttlar. 3
Ordu Birleik Devletler'deki birok tesisinde evreye ben
zer zararlar verdi.4
Orduyu ortadan kaldrmay nerdiim zaman "Amerika'y
yabanc ordularn saldrlarna kar savunmasz brakmak
la" sulanyorum. Buna genellikle yantm, "Bize kimin sal
draca syler misiniz? Hangi lke?" oluyor.
"Ne demek hangi lke? Herhangi biri olabilir."
"O zaman herhangi birinin adm vermek kolay olmal."
''Pekala, Birlemi MilleUer'in 200 yesinden biri olabilir
mi?"
"Hayr. Bana Birleik Devletler'e saidrabilecek belirli bir
lkenin adn verin. Yalnzca birini."
"Pekala. Paraguay. Tatmin oldun mu?"
"Hayr, bana Paraguay'm neden Birleik Devletler'e saldra
ca sylemelisin."
"Nereden bileyim?"
Eer. bu gzel sohbet devam ederse karmdakine, saldra
cak lkenin 300 milyondan fazla kiinin yaa bir lkeyi
igal etmek iin ka askere sahip olmas gerektiini sorarm.
19
KAPiTALiZMiN
SORUNLARI
Ekonomlde 101 denle deva

Kapitalist sistemde sregelen krizleri -eitli kuramsal k
pklerin birbiri ardna patlamas ve bunu izleyen korkular
savunan ekonomi uzmanlar ounlukla sistemin aklama
s ve gerekesi olarak "arz e talebi" ileri srerler. Bu, zgr
giriimin kaprislerini rtrnek iin kiisel olmayan, yansz,
saygn ve neredeyse bilimsel bir yntemdir. Krizler iin hrs,
ngrleri, ynlendirmeleri ya da yasad faaliyetleri sula
mamamz gerektii, nk bu tr insani kusurlarn "arz ve
talep"ten kaynakland ileri srlr. Unutmayn ki bu bir
yasadr ve tam ad "arz ve talep yasas"dr. Yasaya kar gel
mek istemezsiniz, deil mi?
Bu "yasa" nereden kaynaklanyor? Kongre'den mi? Ata
mirasmz ngiliz Parlamentosu'ndan m? Hayr, bu kadar s
radan, insan kaynakl deildir. Bunun doadan kaynakland
a inanmamz istenir. Neredeyse demez bir doa yasas
na benzemiyor mu? Eer bunu ier ya da gz ard edersek
bamz derde girer.
Bizler byle yetitirildik. Oysa bu etide son yllarda en
beklenmedik noktalarda byk atlaklar belirmeye balad.
rne, Birleik Devletler Senatosu 2006'da (bir galon ben
zin fiyab 3 dolar snrn amca "Ykselen petrol ve benzin
fiyatlarnda piyasa oyunlarnn rol" bal tayan) uzun
bir rapor hazrlad. te bundan baz alntlar:
2841

Geleneksel arz ve talep olgulan bu arb.lar (ham petrol,
benzin vb.) iin yeterli gereke olmuyor. Petrole olan k
resel talep artm.aktayken . . . kresel petrol reticilerinin
says da byk apta
artb.
Dolaysyla stoklar da oal
d. Bugn ABD petrol stoklar 8 yl yetecek durumda ve

OECD (zellikle Avrupa) stoklan da 20 yla yetecek du
rumda. Bu yzden temel arz ve talep olgulanndan baka
gereklerin de incelenmesi gerekiyor. . .
Son yllarda byk parasal kurumlar, yan denekler,
emeklilik fonlan ve dier yabnm fonlan, fiyat deiik
liklerinden yararlanmak ya da bunlardan kanmak iin,
enerji mallan piyasasna milyonlarca dolar aktmaktalar.
Bu ek yatnmlar parasal kurumlardan kaynakland ve
yatnmfonlan bu metalanfaaliyetlerinde kullanmadklan
iin bu durum, Metalann Ticaretteki Gelecei Komisyonu
(CFTC) tarafndan "speklasyon'' olarak tanmlanmakta
dr. CFTC'ye gre, bir speklatr "bir mal retmez ya da
kullanmaz ama kendi ticaret sermayesinin geleceini bu
mala yatrarak fiyat deiikliklerinden kar etmeyi mit
eder." Speklatrler tarafndan gelecee ynelik byk
miktarlarda ham petrol satn alma anlamalan yaplma
s, petrole ek bir talep oluturmu, ileride teslim edilecek
petroln fiyatnn ykselmesine ve spot piyasasnda da
bir varil petroln derhal teslim talebi petroln varil ba
fiyatmn artmasna yol amtr. Speklasyonun fiyatlar
zerindeki etkisini hesaplamak zor olsa da mevcut piya
sadaki byk speklasyonun fiyat artlannda nemli et
kisi olduunu gsteren ok sayda kamt bulunmaktadr.1
Her gn ticaret borsasna (zellikle New York Ticaret Borsas
NYMEX'e) gelen petrol trevlerinin fiyatlan uluslararas fiyat
politikasn belirlemede kullanlyor ve istasyonlardaki pom-
285
Kapitalizmin Sorunlc:n
palardan verilen benzinin fiyatlandnlmasnda nemli bir rol

oynuyordu.
Senato'nun hazrlad raporun byk bir blmnde,
ABD iinde ve dndaki satlarn kendi etki alan dnda ka
lan ticaret borsasnda gerekletii, CFI'C'nin speklasyonu,
ynlendirmeyi ya sahtekarl engelleyemedii belirtiliyor.
Birleik Devletler'de ham petrol, benzin ve mazot gibi te
mel ABD enerji mallannn ticaretini yapan kiiler imdi
tm piyasa denetim ve kurallanndan kanmak amacyla

faaliyetlerini New York'taki NYMEX yerine Londra'daki
ICE aracl ile yrtmekteler. . . Bunun sonucu olarak,

enerji fiyatlan piyasa oyunlan ya da an speklasyon
sonucu belirlenmekte; ancak denetim ve yetki uygula
mas bunun nne geebilir. Tezgah st alan byk
firmalarm enerji ticaretinde elektronik takaslar, Enron ve
2000'de kanlan ada Ticaret Teslimat yasas ereve
sinde alan dier byk enerji irketlerinin istei zeri
ne CFfC denetimi altna alnmtr.
Hep ayn hikaye. Siz ve ben gnlk yaanbmzda iyi vatan
dalar olmaya gayret gsterirken Enron gibi Byk Adamlar
Kongredekilerle al takke ver klah. Buna "adalama" ya
da buna benzer gz alc bir isim takyorlar ve kazkianan biz
oluyoruz.
Geenlerde Enron ve Kongre yeleri hakknda
Washington
Post'ta yle bir haber kt:
Wall Street bankalan ve dier mali kurumlar, yasa koyu

cularca fiyatiann rekor seviyede ykselmesine yol amak
la sulanan byk getirili petrol anlamalanna kstlama
286 1

ngren yasann engellennesi iin Kongre'ye byk bask
yapmaya balad. . . Oysa yneticilerin bu abas kukuyla
ve hatta dmanca bir tavrla karland. Demokrat Parti
bakan yardmclanndan biri onlann szn keserek "Arz
ve talep hakknda nutuk ekmeyi brakn'' dedi. . . Saylan
gittike artan Kongre yeleri tavan yapan benzin fiyatla
nnn kamuda yarath fke zerine, mali irketlerin belli
anlamalara girmesini kstlayan, (irketlerin) bu yatnm
larla ilgili daha fazla bilgi vermesini ngren ya da enerji
ticaretinde federal denetimi arthran en az sekiz yasa ta
sans hazrlad.2
2006 Senato raporundan baz ek alntlar:
Hibir daralma yaanmad ve ham petrol ve trevlerinin

envanterleri ykselmeyi srdryor. Fiyatlardaki arhn
nedeni arz ve talepten kaynaklanmyor. (Lord Browne,
Eski British Petroleuro ve imdiki BP grubu st yneticisi)
Senatr. . . Aka belirttiim gibi, ben -hi deilse gele
neksel grmz erevesindeki- arz ve talebin mev
cut fiyat yapsn oluturduu kansnda deilim. (Lee
Raymond, Exxon Mobil'in ynetim kurulu bakan ve
CEO'su)
2004'ten beri yaanan, stoklann olaanst dmesinden
kaynaklanan yksek fiyatlar deil. ABD (petrol) envan
terleri ile fiyatlar arasndaki iliki tamamen bozulmu ve
geel'Siz olmutur (Jan Stuart, kendisine "lider kresel
zenginlik yneticisi" adn veren UBS Securities'de kre
sel petrol ekonomisi uzman)
2008'de bir galon benzinin fiyat 4 dolan anca OPEC ge
nel sekreteri Abdullah Alem el-Bedri, "Piyasada kesinlikle
Kapitalizmin Sorunlan
l s7
petrol sknts yoktur" dedi. El-Bedri yksek petrol fiyatla

rnn hisse senetlerindeki ve dolarn deerindeki dten
sonra yatrmclarn ticaretteki ll/daha yksek beklentileri'
yznden ykseldiini" ileri srd.3
Son olarak, sistemin ileyiini savunanlar srarla, zellik
le petrol kaynaklarnn azalmas nedeniyle, petrol irketleri
nin maliyetlerinde byk art olduunu belirtiyorlar. Kalan
petrol arama ve karma maliyeti ok daha fazla ykseldi
inden irketler bu maliyeti mteriye yanstmak zorunda
kalyor. Pekala, eer durum buysa, irketler petrol kaynak
larnn azalmasndan nceki kadar kar etmeli, giderlerde x
dolar kadar art varsa bu x dolar fiyata eklenir ve kar ayn
dzeyde kalr; belki satlardaki kar yzdesi azalr ama bu
da Wall Street'in bilecei bir itir, sradan insanlarn deil.
Oysa petrol irketleri byle yapmad. Fiyatlarda ve karda
uyguladklar artlar yerekimine meydan okuyor ve ma
liyet giderleri ile ayn gezegende yer almyor. Dahas, Mul
tinational Monitor'un ekonomi uzman Robert Weissman'n
dedii gibi, "Petrol fiyatlar artarken bu irketlerin sondaj
giderleri artmyor. Petroln bir varili 20 dolara, 90 dolara ya
da 130 dolara satlabilir. Buna karn Exxon Mobil ve dier
Byk Petrolcler bir varili yeryzne yaklak 20 dolara
kartmaktalar."4
Yukarda belirtilenler benzinimizin neden bu kadar paha
l olduu hakknda sylenen son szler deil. Speklatrler,
petrol irketleri, rafineridier ve dierleri bir sr bilgiyi giz
liyor; birok faaliyet denetlenmiyor, ileri srlen tezler eko
nomiden ok psikolojiye dayamyor. En iyi zm tm spek
latif piyasalar soniandrmak -insanlk yararna bir hizmette
bulunduklarn sergilemezlerse- petrol irketlerini devletle
tirrnek (Aman tanrm, "o" kelimeyi kulland!)
zss l
Topluma yararli hillir fY yapllltltlan zengin

ol..nn yz yolu
"Mali kriz" dediz eyin nedeni ne? Birleik Devletler'in
oluumundan bu yana neden dzenli aralklarla byle
bir
kriz yayoruz? Hangi deiimler ya da olaylar her bir kri

ze yol ayor? nsanlarn ihtiyalarn karlamay m unutu
yoruz? Fabrikalar m yamyor? Aletlerimiz mi kayboluyor?
Planlar II}.l ortadan yok oluyor? Fabrikalarda ve brolarda
alacak insan m bulamyoruz? nsanlarn mutlu bir yaam
iin ihtiya duyduklan tm rn ve servisler tmyle kar
land iin mi bu rn ve hizmetlere gereksinim kalmyor?
Baka bir deyile, gerek dnyada bu kriziere neden olan hangi
deiimler meydana geliyor? Bu tr deiimler hemen hemen
hi olmuyor. Bu krizierin genellikle nedeni mali kapitalizmin
sanal dnyasnda oluan deiiklikler.

Tm bu yetikin erkekler ocuk oyunlan oynuyor. Yedek
fonlar, trevler, teminat borlar, geim endeksi, denmemi
borlar takam, yaplandrlm yatnmlar, ikinci derece ipo
tekler gibi bir sr parasal kimlik ve tanmlar yaratyorlar.
Gerek ve anlalr olmayan ve, unutmayalm, kamu gerek
sinimi ya da acil
bir ihtiyac karlamayan ticari evrak olu
turuyorlar Sonra da bu kat paralann halka ayor ya da

birbirlerine satyorlar. Bu ipotekleri gizli kapakl, riskli dilim
lere ayryor, sonra paketleyerek piramidin tepesindekilere
satyorlar. Bylece Vahi Bat'da alm satm yapanlarn baz
lar milyoner oluyor. Bazlan milyarder oluyor. Sene sonunda
ou Amerikalnn yllk kazancndan ok daha fazla ikrami
ye alyorlar. Ne ilgin, deil mi?
Bu almlarn ou alcnn kendi parasyla deil, bor al
nan paralarla gerekleiyor; buna "nfuz sahibi olmak" di
yorlar. Bu kat paralan kimi zaman bir rn temsil ediyor
ama gerek rn ortada yok, belki de hi var olmad; satc
1 289
alcnn parasn grmek isterse ya da alc mallar grmek

isterse, tm al-veri bozulabilir. Fiyatlarn artacan bek
lerken "uzun vadeli" sat yapyorlar; fiyatn deceini var
saydklarnda ise "ksa vadeli" sat yapyorlar; "ksa vadeli
plak sat" yapyorlar, yani ellerinde bulunmayan ya da sa
hip olmadklar bir rn satyorlar; ektikleri her numara
iin bir isim uyduruyorlar. Gizemi srekli artan kat para
larn alp satarak daha da byk riskiere giriyorlar. Bu, Las
Vegas' da aan bir yntem. Kumarhane kapitalizmi.
Bu kat paralan o kadar karmak ve karanlk olabilir
ki alan ve satanlar bile bunlar tam olarak anlayamaz; sorun
deil, bunlar daha yksek fiyatla bir bakasna satabilirler,
taraflardan biri ya da her ikisi de bunlarn karl varm
gibi davranrlarsa da aslnda deersiz olduklarn bilirler.
Bu tekeli denetlerneye alan hkmetin, kat paralarnn
karmakl ve ilemlerin mulakl, evrilen dmenler ve
sahtekarlklar yznden kafas karabilir. Milyarder ser
mayedar Warren Buffert bu kat paralarn "finansal kitle
imha silahlar" olarak tanmlyor.
Bu para babalar oyunlarn yllardr srdrmekte; dola
ysyla srecin her aamasnda oyuncularn kendilerini g
vence altna almasn salayan sigorta potieleri var; bylece,
kukulu borlara girdiklerinin bilincinde olarak sigortalana
biliyor, oyundaki riskiere kar kendilerini korumaya alyor
lar. Sigorta alannda dev bir irket olan AIG'e federal hk
met rafndan el konuldu. Her ilemde, her aamada biri bir
komisyon ya da cret alyor. Bu arada amalan eitli oyun
cular ve onlarn kat paralarn gveniriilik asndan de
erlendiren irketler var: onlarn onay yatrmclara gven
salyor. Bu szde tarafsz davranan deerlendirme irketleri
herkese belli irketlerin ve onlarn kat ynlarnn iyi bir
yatrm olduunu bildinyor ama aslnda kendileri de bu kat
290 1
ynlarnn oluturulmasnda rol alyorlar. 1930'larda bu gibi

oyunculada karlaan Bakan Roosevelt onlara "bankster"
adn vermiti.
Her ey, en az dine ballk kadar krlgan olan inan ze
rine kurulu; zerinde gven verici yaz ve rakamlar bulunan
bir kadn deerli oldua inanlyor, nk bunun ticareti
ve deerlendirilmesi yaplyor ve sigortalanyor; nk biri
sahyor, bir bakas da alyor. Ayn piyasa psikolojisi ve ayn
sr mantaHtesi ile, agzllk temelleri zerine kurulan
bu kattan evler yerle bir olabilir. Ama Monopal oyunculan

primlerini alp milyonlarca dolarlk alhn paratleri ile oyun
dan ekilebilirler; bu arada Amerika'nn her yannda adr
kentleri olumaktadr.
Bu arada hkmet bu pervasz tacirleri, bu asalaklar mali
nlemlerle kurtarmaya alyor; onlar ve sistemlerini
bu
samalklardan arndrmaya alyor. Bunu bizim paramzla

yapyor; parasal oyunlarda Alice'in harikalar diyarnda ge
erli olan kurallan yeniden oluturmuyor; en kah kurallar,
denetimi ve effafl salamyor; bu Evrenin Sahibi olmak
peindeki mank pilerin sadece kendi karlarn dne
rek hareket etmelerini engellemiyor. Geride kalan bizlerin
cehenneme kadar yolu var.
Kapitalizm en kt niyetli kiilerin en kt amalarla ha
rekete geerek en iyi eyi oluturaca varsayar.
Bir avuntumuz olabilir. Liberalizm ve yeni-muhafazakarlk
mrninleri Sosyal Gvence ya da baka bir toplumsal prog
ramn zelletirilmesi aldatmacasn halka benimsetmekte
zorlanacaklar. Hkmetin kamu yararna ynelik yaamsal
konulardaki kurallan daha fazla ciddiye alnabilir. Piyasala
rn kendi kendilerini dzeltece mavaln eskisi kadar fazla
duymayabiliriz. Hatta ulusal salk sigortas fikri daha geli
ebilir.
Liberaller ve yeni-muhafaza.karlar gcenmi ve savun

maya ;em.i durumda ama yeni ulatklan bilgeli de he
nz ak etmiyorlar. Ayn Rand'n byk bir fotorafnn asl
bulunduu Cato Enstits'ndeki mminlerle rportaj yapan
Washington Post unlar yazd: "Bulunduumuz yere ok fazla
kural yznden geldik. . . . u anda duygulanmz en fazla
etkileyen, basnn serbest piyasada bir kriz olduunu, bunun
kapitalizmden kaynaklandn, kurallann yetersizliinden
kaynaklandn ileri srmesi. Aslnda bu destekleme ve m
dahale krizidir. . . . Kayba uramayan kapitalizm, cehennem
olmayan din gibidir.''5
Bir de unu dnn: Kba byle bir mali sistemi uygula
maya kar kt iin elli yldr insafszca eziyet gryor.
Kapitalist sisteilzin dier vili yanlan

New York'ta Dow Jones'un deerli hisse senetlerinin snai or
talamas 8 Austos 20ll'de 635 puan kaybetti.
Sal gn 430 puan ykseldi.
aramba gn sonsuz bir bilgelie sahip piyasa yeniden
d karan ald, bu kez 520 puan kaybetti.
Ve Perembe gn. . . evet, tekrar 423 puan ykseldi.
Dow birbirini izleyen sekiz gn boyunca yn deitirdi.
14 Austos 2011'de Washington Post'un deneyimli ekonomi ya
zan Steven Pearlstein yukandaki drt gn yle tanmlad:
"Sanrm geen hafta hisse senetlerindeki byk dalgalan
malarn, bunu Hazine borlarnn azalmasna ya da Avrupa
lkelerinin borlarna veya kresel bymedeki yavalama
ya balayan anlayl, kltrl yatnmclann ciddi endiele
rinden kaynaklandna inanan baz apallar var. Oysa by
le grler, geen hafta her leden sonra saat 2:00 ile 4:30
aras piyasa ortalamalarnn kontrol d inip kt srete
bylesine byk deiimlere urayamazd."
292 1
Emperyalizmin fn lmcl Silalu Demokrasi Yalan

Bizler nokta balonundan menkul kymetler borsas balo
nuna, oradan Enron balonuna, oradan iskan balonuna, ora

dan kredi balonuna gidiyoruz . . . ve her bir balon patladka
birok kii iini, evini, dlerini yitiriyor.
"Her yirmi dakikada bir on iki tavan dans edip tuvalet
kadyla ilgili arklar sylerken ierikli ve aratrmac bir
televizyon belgeseli yapmak ok zor." (Rod Serling, nl te
levizyon yazan)
Bir Amerika bakannn Amerikal genleri aka ''kapita
lizm"i savunmak iin yabanc bir lkede savamaya armas
dnlebilir mi? Bu szcn modas hemen hemen geti.
imdi piyasa ekonomisi, serbest piyasa, zgr giriim ya da
zel sektr terimleri kullanlyor. Terminolojideki bu deiim
ekonomik ve sosyal sistemde servetin oynad rol gizlerneye
alyor. Ayrca ''kapitalizm" szcn kullanmamak Karl
Marx'a kadar uzanan olumsuz arm da engelliyor.
Birka yl nce, anmsayamadm bir tarihte Amerika'daki
yumurta irketleri paketlerdeki kk, orta ve byk boy eti
ketlerini orta, byk ve ok byk olarak deitirdiler. Yu
murtalarn ebad hi deimedi.
"Federal Ticaret Komisyonu ila irketlerinin bir ila iin
belirledii fiyat ve bununla ilgili maliyet arasnda ok az ba
lant olduu sonucuna vard."6
Bir duvar yazsnda "Aspirin reticileri u anda banzn
andn umuyor" deniyor.
Klelik, bir insann bir mal olduunu belirten yasal bir y
kdr ve irket kiilii ise maln bir kii olduuna dair yasal
bir ykdr. "Kar amal zel bir irketin, sosyal ve evresel
koullan dikkate almadan sadece kendi kann gtme hakk
-bazlar buna zorunluluk da diyor- yasal gvence altnda
dr. Sz konusu gerek bir kii olsayd, bu, sosyal bir hastal
n klinik belirtisi olarak tanmlanrd" diyor David Korten.
Kapitalizmin Sorunlar
Ralph Nader bir keresinde Adalet Bakanl'nn anti-trst

almalarn kimseye bildirmeden braknakla sulad.
Birleik Devletler'de uygulanan kapitalizm kemoterapiye
benzer; tketici ktl kanserini tedavi eder ama yan etkileri
olaanstdr.
alanlarn ouna yaamalarma yetecek bir cret veri
liyor. te yoksullua kesin bir zm: nsanlara yaamlarn
srdrmelerine yetecek kadar deme yapn.
"Buradaki amaz, Amerika'nn smrgesel balangcndan
yz yl sonra servet ve gelir dalmnn 'Yeni Dnya'da,
ou Avrupa lkesinde olduundan daha az adil olmasdr.''7
Mal ve servetin imdiki dalm hangi demokratik srecin
sonunda oluabilirdi?
Amerikahlarn ka Bab Avrupa'daki taydalarndan daha
uzun sre almak, daha az tatil yapmak, daha ksa sre i
sizlik sigortas almak, daha elverisiz artlarda doum izni
yapmak ve ok daha yetersiz tbbi yardm olanaklanndan
faydalanmak zorunda olduunun farknda?
Birleik Devletler'de zenginlerin fakirleri smrmesiyle
ilgili temel gerekleri dile getirirken kii, "snf ayrm yap
makla sulanabiliyor; nk snf savanda nemli olan, kur
baniann sava ktndan haberdar edilmemesidir.
CEO'lar btn gn ne yapyorlar da retmenlerden,
hemirelerden, itfaiyecilerden, pillerden ve sosyal alan
lardan binlerce dolar daha fazla para kazaruyorlar? Ortaa
tarihinin derebeyleri ve serfler hakkndaki blmlerini yeni
den okuyun.
Kurallara kar dzenlenen kampanyalar, katksz besin
ve ilalar hakkndaki yasalan geersiz kldmz anda kat
ksz besin ve ilalara kavuacamz ima ediyor.
Ekonomi dnyasnda olup bitenlerin yzde 60' g, siya
set, ideoloji ve speklasyona; yzde 30'u psikolojiye; ve yzde
294 1
lO'u da deimez yasalann etkisine tabidir. (Bu yzdeler asla

deimez.)
Bakalaryla ne kadar ilgilenirseniz, kapitalist sistemde re
kabet olanandan o kadar yoksun kalrsnz.
Nfusun yzde birinin kaynaklann ve servetin yzde
35'ine sahip oldunu ileri srmek yarulhcdr. Eer yzde
35'e sahipseniz, ok daha fazlasn kontrol alhna alabilirsi
niz.
"Seme ans" ile ilgili sylence bizi hemen her faaliyet
alann zelletirmeye ynlendirir.
2004'te Ynetim ve Bte Ofisi'nin 17.595 federal devlet
greviyle ilgili incelemesinde, sivil grevlilerin ilerini zel
stencHere oranla yzde 90 daha iyi ve ucuz yaptklar sonu
cuna varld.8Komnist ynetimler irketlere el koyar. Kapitalizmde,
irketler ynetime el koyar.
Amerikan oligarisinin Amerikan halkyla ortak noktala
r, Japonya ve Fransa'daki oligarilerden daha azdr.
Eer kumarda para kaybederseniz vergi indirimi yapa
mazsnz. Ama eer sermaye piyasas diye bilinen o nl
para makinesinde kaybederseniz, kayplarnz vergi mkel
lefleri tarafndan karlanr.
Bir ailenin yelerinin birbirleriyle ilikisinin temelini kii
sel kar ve agzllk m oluturuyor?
"Rekabete dayanan bir toplum, bencilli genel refahn
temelini oluturdu dncesi zerine kuruludur." (Erich
Fromm, Alman-Amerikal sosyal psikolog)
"Yirminci yzyl politik olarak ok nemli geliim
unsuruna sahiptir: demokrasinin gelimesi; irket gcnn
artmas ve irket gcn demokrasiye kar koruma amac
gden irket propagandasnn gelimesi." (Alex Carey, Avust
ralyal sosyal bilimci)
1 295
Austos 2011. Papa XVI. Benedict krizden olaanst et

kilenen spanya'y ziyareti srasnda, ''Avrupa'daki ekonomik
krizin gerisinde yattna inand, ne pahasna olursa olsun
kar etmek yaklanun" eletirdi. "Ekonomi piyasa kuralla
rna deil, insanlk iin ahlaki bir nedene dayanmaldr. n
sanolu ekonominin merkezinde yer almaldr ve ekonomi
karn art ile deil ortak yararlada deerlendirilmelidir"
dedi.9
Mays 2011. Dalai Lama, "Ben Marksist'im" dedi. "Mark
sizm manevi deerlere sahiptir, oysa kapitalizmde sadece kar
etmek dnlr.''10
"Bu lkenin yeniden domas gerek; g tutkusu ve ka
zan hrs ile kirlenmi durumda.'' (Margaret Fuller, edebiyat
eletirmeni, New York Times, 4 Temmuz, 1845)
Aslnda yukandakilerin hibiri dnyadaki tek sper g
cn kapitalist esaslan dnyaya yayma cihadn engellemeye
cektir.
Mutluluun Ba111zk Bildirgesi lle garanti alhna

al1nd11 Ilir lke
''Asgari cretin artrlmasnn iyi bir fikir olduunu mu d
nyorsunuz? Bir kez daha dnn." Bu szler 2007 Ocak
aynda nde gelen gazetelerde tam sayfa yaynlanan bir ilan
da yer almaktayd. Bu ilanda saygn phelilerin onaylayc
szleri de yer alyordu: "Asgari crete kar kmanun nedeni,
bunun ilere zarar verdiine inanmamdr ve bence bu konu
da olaanst kant bulunmaktadr" (Alan Greenspan, Mer
kez Bankas eski bakan); "Genler, zellikle siyah genler
arasndaki yksek isizlik oran hem bir skandaldr, hem de
toplumsal huzursuzluun bata gelen nedenidir. te yandan
bu, zellikle asgari cret yasalarndan kaynaklanmaktadr"
(Milton Friedmann, Nobel dll ekonomist).
296
Asgari creti arbrmak bylesine olumsuz sonular yaral

yorsa aydnlk dneeli ve insancl olan bizlerin ne yapmas
gerektii apak ortada. Asgari creti drmeliyiz. Bylece
daha az isizlik ve daha az toplumsal huzursuzluk olur. As
lnda, asgari creti, zellikle yoksul siyahlar iin sfrlarsak. . .
Bir dnn! sizlik tamamen ortadan kalkar! Toplumda he
men hi huzursuzluk kalmaz! Hele bir de -bunu sylemeye
cesaretim var m?- cretleri tmyle ortadan kaldrsak ne
olur?
"ada muhafazakarlar insanln en eski manevi felse
fesi zerinde duruyorlar: yani bencillik iin en geerli gerek
eyi arahryorlar." (John Kenneth Galbraith)
Zenginlii yiyin, tarltinizi paylafln

Bill Gates Microsoft'un ynetimindeki grevlerini yava ya
va brakacan aklaynca medya 31 yanda dnyamn en

gen milyarderi olmay baarm bu harika ocuk ile ilgili bir
sr dalkavuka haber yaynlad. Gates'in MS-DOS 1.0 ile
tim sistemini piyasaya srmesinden sadece alh yl sonra mil
yarder olabilmesi iin, Microsoft yazlmlar iin maliyetierin
epey stnde -ok daha stnde- bir cret belirlemek zorun
dayd, ama tabii ben bunu Gates'in baarlarn kmsemek
iin sylemiyorum.
zgr giriimin felsefe, uygulama ve yklerine, sert bi
reyselciliine hayran olanlar, "Aferin adama. Her kuruu hak
ediyor!" diyeceklerdir. Daha eit bir toplum vizyonuna sahip
olanlar, mlk ve servetin bugnk dalmnn demokratik
bir srele nasl badatn sorgularlar. Artk yirmi birin
ci yzyldayz; Amerikan toplumu nefes kesici servet sahibi
yzde 2 ile yeterli bir yaam standard iin her gn mcadele
veren yzde 75 arasnda skp kalmamal. Asimda bu ba
lamda gerilemekteyiz.
Amerikallann ou geleneksel olarak politik ve ekono
mik dzenlemelere kanmak istemezken bakalannn cinsel
yaamyla, kadnlarn bedenleriyle ve dier ahlaki konularla
uramaktan geri kalmaz. Agzllk ve bencilliin doal ol
duunu ve bunlann beslenmesi gerektiini ileri srer.
Oysa sistem doal olduu iin bencillii besleyecekse
neden ounluun doal kabul ettii saldrganl da besle
mez?
irin, ninik ay Partisi destlanm1za yineitHecek

baz1 sorular
ay partisi katlmclan durmadan "daha kk bir hk
met" arsnda bulunuyorlar. Ne tatl, deil mi? Dier Cum
huriyetilerin ou ve birok liberal (ilericilerle kanturna
yn) de ayn bu mide bulandnc mantray gevelemekte. Bu
yzden, tm bu insanlara baz sorulann var:
Bir uak dtnde hkmet o yreye aratrmaclar gn
dererek kaza nedeninin saptanmasru ister; bu bilgiden, hava
ulamn daha gvenli hale getirmek iin yararlanlr. Oysa,
gerekten byk hkmet, havayollanru ibirlii yapmaya ve
gerekli bilgileri vermeye -gizlilie izin yoktur- istenen dei
iklikleri gerekletirmeye, aksi halde ciddi cezalara arpt
rlmay gze almaya zorlar. Hkmetin bundan vazgemesi
gerektiini mi dnyorsunuz?
2010'da BP petrolnn Meksika Krfezi'ne kanmasndan
sonra hkmet irkete kmakta, bu felaketin nedenini ve
zmn istemekte hakl myd, yoksa kk hkmet ola
rak kanmamal myd?
Gl bir zelzeleden sonra her kafadan bir ses kar: su,
jeneratr, pil, aa kesimi, ocuk bezi gibi gereksinimierin fi
yatlar artulmamal vb. Kentteki birok evin yklmas ze
rine ev sahiplerinin bo apartmanlann kiralanru artrmasn-
298
dan yaknlr. nsanlar "Bu ne cesaret?" diye feryad basar.

1994'te Los Angeles'teki zelzeleden sonra Kaliforniya Meclisi
dog-al bir afetten sonra yaamsal gda ve hizmetlerin fiyatla
ruu yzde lO'dan fazla artranlar cezalandrmak zere hare
kete geti.11 2003 Eyll ayndaki Isabel kasrgasnn yol at
ykmdan sonra Virginia valisi ve basavcs halktan gelen
yzlerce ikayet zerine fiyatlarn zamlanmasna kar ilk
yasay kard. Kuzey Carolina bundan ksa sre nce benzer
bir yasay yrrle koymutu.U Byk bir hkmetin Tanr
vergisi arz ve talep sistemimize kar byle bir tavr almas
size ters geliyor mu? Sizce yasa koyucularmz "sihirli piyasa
nn" hokkabazlg-na gz m yummalyd?
Size gre, yurtdmda "terrist" olarak adlandrlan kii
lere kar eyleme geen daha byk ya da masrafl bir byk
hkmet bulunmadg-nda gre, hkmet bunlarla savama
y srdrmeli mi?
Sizce hkmet havaalanlarndaki son derece sk elektronik
aramalan ya.da st aramalarn srdrmeli mi, yoksa bomba
larn uaklara tanmas riskini gze mi almalyz?
Eg-er bankanz iflas ederse -Birleik devletlerde son yllar
da yzlerce banka bunu yaad-yaamuuz boyunca biriktir
diklerinizi yitirmeyi kabullenmeye hazr msnz? Yoksa bu
kocaman hkmetin araya girip bankaya el koyarak biriki
minizin her kuruunu gvence altna almasndan yana m
snz?
Sizce bu byk hkmet -ister federal, ister yerel olsun
vatandaiara evre, geri dnm, hava kirlilig-i, sularn kir
lenmesi, toprak kaymalar gibi konularda nutuk atmay b
rakmal m, yoksa insanlarn kendileri, aileleri ve ileri iin en
ilerine geleni yapmalanna izin mi verilmeli?
Sizce Amerikal reticiler fabrikalarn elli yl nce
Bangkok'taki kt koullarla m altrmal, yoksa byk
hkmet ada i koullar ve iilere salkl ve gvenli
standartlar salanmas hususunda arln koymal m?
Reeteli bir ila giderek daha fazla insann lmne ya da
zarar grmesine yok aarsa, bunun piyasadan ekilmesine kim
karar vermeli, byk hkmet mi yoksa ila reticisi mi?
Yiyecek paketlerinin zerinde ieriklerinin ve besin de
erlerinin yazlmasndan memnun musunuz? Bundan kimin
sorumlu olduunu dnyorsunuz?
Yiyecek kuponlar olmasa Amerikallarn byk bir ks
m ciddi bir alk sorunu yaard; bu kuponlar 45 milyondan
fazla insana datlyor. Kuponlarn nereden geldiini san
yorsunuz?
Ve isizlik sigortasnn, iskan yardmlarnn ve salk si
gortasnn kayna sizce nedir? (Tanr yardmcmz olsun,
ay Partisi mdavimlerinin "Hkmet, elini salk sigortam
dan ek" yazan afileri var;l3 ayrca Obama'nm "sosyalletiril
mi ila" politikasyla da dalga gemekteler.)
nsanlarn Byk Hkmet Canavar'na baml kalmas
yerine Amerika'da aln, yoksulluun, evsizliin ve hastal
n artmasn isteyen var m aranzda?
Uygarl11n Doruu, Amerikan tar11

Main Street uygarln doruk noktasdr.
u Ford marka arabann Bon Ton maazasnn
nnde rlurabilmesi iin
Anibal Roma'y ele geirdi
ve Erasmus Oxford'un revaklannda kalemi eline ald.
(Sinclair Lewis, "Main Street", 1920)
Apartmanmn girii el ilanlanyla dolup tayor; hemen hi
kimsenin dokunduu yok, ta ki piller gelip onlan araba-
300
Emperyalizmin En lmeiii Silah Demokrasi Yalan
lanna atana kadar. Bunlar yznden aalar kesiliyor, kat

yapmnda kullanlan ok zehirli dioksin kat fabrikalann
dan sulara akthyor, bu sayfalan basmak iin inanlmaz mik
tarda enerji ve dier kaynaklar kullanlyor. Bu el ilanlann
datmak iirt gereken insan gcn ve aralan bir dnn.
Benim binarn milyonlada arpn.

"Eer ekonomislierin 'talep' dedikleri nesneyi oluturmak
iin reklam sanayinin 200 milyar dolar harcamas gerekiyor
sa, o zaman
bu talep denen ey geleneksel varsaymlardaki
kadar gerekli olmamal. Belki de mantk asndan ortada bir

talep bile yok."14
Reklam, uygarln doruk noktasdr.

Watmart'n bu el ilannn apartman/ann
giriinde kalabilmesi, u televizyon program
kesilerek Coke'un Pepsi'den stn olduunun
ileri srlebilmesi, bu tabelann grnty bozabilmesi
iin Gevrge W. Bush lrak' ele geirdi ve
Paul Wolfowitz Chicago Gniversitesinde eitim grd.
lunlan uy........_ smt

Bat Dnyas'nda en fazla dile getirilen zdeyi udur: "Gr
kemli bir eitlik kavramna sahip adalet, yoksullar kadar
zenginlerin de kpr altlannda yatmalanru, sokaklarda di
lenmelerini ve ekmek almalann yasaklar." (Anatole France,
1844-1924)
14 Nisan 2005'te federal temyiz mahkemesi, Los Angeles
Emniyet Mdrl'nn insanlan Skid Row'da kaldnmlar
da oturduu, yatt ya da uyuduu iin tutuklayamayaca
na, kentteki ok sayda evsizi alacak yeterli bannak bulun
mad iin,
bu ilemin acmaszca ve olaanst byk bir
ceza olacana karar verdi. Yarg Pamela A. Rymer oun-
IJ(n
lukla alnan bu karara iddetle kar
kt. Rymer, muhalefet
erhinde, Los Angeles yasalarnn "insanlar evsiz oldukla

rndan dolay cezalandrmadru" yazd. "Bu ilemin, yersiz
yurtsuz olanlar kadar evleri olduu halde ayn ekilde davra
nanlar -kent kaldrmlarnda oturan, yatan ya da yatanlar
da hedef aldn" belirtti.15
ulafk enek yold"

uG..,ekten Mi? OIIDUI Iz, yokH piiz
...vol....z!"
Sosyaliuale lgil ..zt tliifinceler

'Tarih kriz sonras kurallarla doludur. Eer ilerin yrtl
mesiyle ilgili ar kstlamalar uygulanrsa, insanlar bunlarn
ak noktalarn bulmaya alr ve bylece bir sonraki krizin
tohumlarn atm oluruz."
ABD'nin nde gelen yatrm hiz
metleri kuruluu Charles Schwab
& Co.
yatrm analisti Liz
Ann Sonders byle dedi.16

te byle. Finans irketleri ya da dier irketler srekli
olarak kazanlarn artrmaya alr, tpk akarsuyun kendi
yatan bulmaya almas gibi. Bizler on dokuzuncu yzyl
dan beri bunu "dzenlemeye" uramaktayz. Yoksa on seki
zinci yzyldan beri mi? Bu abalar bir ie yaramyor. Bir a

kapatyoruz, balk bir baka delikten dar szyor. Wall
Street'in elinde yalnz bir avukatlar ve muhasebeciler ordusu
deil, insanlarn elinden paralarn almak iin mkemmel
aralar yaratmakla uraan, son derece uzm.an matematiki
ler var. Parayla ilgili tm tevikler gerekletirildikten, lider
lerimiz agzll knayan ve reformlar vaat eden nutuklar
attktan, son Kongre oturumunda irket yneticileri yzleri
ne kar sulandktan sonra, Wall Street delikanllar aldklar
yaralarn stesinden gelerek egzotik mali aygtlarn yeniden
iletmeye balayacaklar. Speklasyon, ikramiyeler ve viski
302 1
yeniden akmaya balayacak ve delikanllar eletiriler yzn

den biraz sarslm olsalar da daha akllanarak neyi aklayp
neyi gizleyeceklerini daha iyi bileceklerdir.
Bu, kapitalizme sonu gelmez fiyaskolar srdrmesi iin
birok frsat tannrken komnizm ya da sosyalizme sade
ce bir tek ans verildiini anmsatan rneklerden biridir.
Ralph Nader yle diyor: "Kapitalizm asla baarszla u
ramaz, zira sosyalizm onu kurtarmak iin her zaman hazr
olacaktr."
Bat'da Souk Sava'n en talihsiz sonularndan biri, yet
mi yl boyunca komnizm kart retiler ve medyann
insanlarn kafasnda sosyalizm ile Sovyetler Birlii'nin ko
mnizm olarak isimlendirdii sistem arasnda bir balant
oluturmasdr. Sosyalizm diktatrlk demekti, Stalinvan bir
bask, nefes aldrmayan "emredici" bir ekonomi, zgr giri
imin yokluu, i deitirme zgrlnn bulunmay, ifa
de zgrlnn kstlanmas ve buna benzer gerekler, yan
gerekler ve yalanlar demekti Bu tr inanlar ABD'nin d
politikasna kar kan birok Amerikalda bile sregelmek
tedir. Amerikahlar, ekonomi ne denli kt durumda olursa
olsun, var olan tek seenein "komnizm" denen nesne ol
duunu dnmekte ve bunun da kt bir ey olduunu bil
mektedir.
Bilinli olarak yaratlan bu kafa karklnn yan sra,
ngilizler kinci Dnya Sava'ndan sonraki otuz yl boyunca
kamuoyunu i Partisi'nin sosyalist olduuna inandrdlar
ve durgunluk yaandnda (bu kapitalist lkelerde dzenli
olarak ortaya kar) halka "sosyalizmin baarszla urad
'' sylendi
te yandan, Sovyetler Birlii'nin 1991'de yklmasndan
sonra bile, Rusya'da yaplan anketler eski sistemin zleminin
ekildiini ortaya koydu. rnein 2009'da Rusya'da Washing-
1 303
ton Post'un ilavesi olarak Moskova'da yaynlanan Russia Now,

Ruslara "Hangi sosyoekonomik dzeni tercih ediyorsunuz?"
diye sordu. Sonular yleydi: "Devlete planlanan ve uygu
lanan" yzde 58; "zel mlkiyete ve piyasa ilikilerine daya
nan" yzde 28; "bilemiyorum" yzde 14P
1994'te Mark Brzezinski (Zbigniew'in olu) Varova'da a
lan bir Fulbright retim grevlisiydi. unlar yazd:
rencilerimden demokrasiyi tarumlamalanru istedim.
Kiisel zgrlkler ve seimle gelen kurumlardan sz
edilmesini beklerken, rencilerimin demokrasinin bel
li bir hayat standard ve herkes iin yeterli salk, eitim
ve iskan hizmeti salayan bir hkmet anlamna gel
diini ileri srmeleri beni arth. Baka bir deyile bu,
sosyalizmdi.18
Amerikallarn ou planl ve merkezilemi bir toplum kav
ramna yatkn deil. Bir bu tanmdan tedirgin oluyorlar n
k planl bir toplumu Stalinizm'in arya kaan kt rnek
leriyle zdeletirmek zere yetitirilmiler. Pekala, rkten
etiketleri bir yana brakalm; bunu, insanlarn oturup belli
bir ciddi toplumsal sorunu ele almas, bunun zm iin ne
gibi seenekler bulunduunu, bu seenekleri uygulayacak
olanak ve deneyime sahip hangi kurum ve glerin var ol
duunu tarhmas olarak tarumlayalm. Burada savunulan
fikir, bu kurumlarn ve glerin sorunu zmek iin ok iyi

ve rasyonel biimde dzenlenmeleri, bu arada hangi irketin
kazancnn bundan olumsuz etkilenecei endiesi tamama
lan ve "piyasa bysne" kaplmamalardr. Tm bunlara
genellikle "planlama" ad verilir ve eer kurumsallama ve
planlama bir hkmet tarafndan yaplyorsa bu "merkezi
planlama"dr. Bunun otoriter bir rejime yol aacan varsay-
304
maya gerek yoktur. Belli bir ya zerinde olan hepimiz -bi

reysel ya da toplumsal olarak- bu konularda gemiten gelen
bilgilere sahibiz. Tehlike belirtilerini biliyoruz; bu yzden
Bush ve Obama ynetimlerinin kiisel zgrlklere ve insan
haklarna saldrlarna bu denli kar klyor.
Birleik Devletler'deki insanlarn byk ounluu bir
cret karl almakta. Kar peinde komaya ynlendiril
meleri gerekmiyor. Bu bizim genlerimizde yok. Hemen her
kes, frsat verilirse, balca amac toplum yaamnn kalitesini
ykseltecek, bakalarna yardm edecek ve kendileri iin bir
anlam ve doyum salayacak ilerde almay yeler. "Mte
ri, kazanmak ya da bakalarndan almak, hibir snr tan
mamak, gl olann varln srdrmesi ya da en acmasz
yntemlere bavurmak" gibi amalar doal deildir.
Byk bir sava, bir ulusun en zorlu deneyimi, en byk
gerginlii yaad bir dnemdir. tkinci Dnya Sava'nda
ABD hkmeti otomobil reticilerinin zel aralar yerine
tank ve cip yapmalarn emretti. Bir atom bombasna gereksi
nim duyulduunda Washington zel sektrden teklif almak
yerine Manhattan Projesi'ni oluturdu. Burada bilano ya da
kar-zarar hesaplar dikkate alnmad. Kadnlara ve zencilere
fabrikalarda geleneksel olarak yasaklanan ve uzmanlk ge
rektiren grevler verildi. Hollywood'dan propaganda filmle
ri yapmas istendi. Gerekten, iftilik, retim, madencilik,
ulam, alma, eitim ve kltrel almalar gibi ulusal fa
aliyetler devlet ynetimi altna alnd. Sava giriimleri zel
kazanmlardan nde geliyordu. Bar srecinde sosyalizmin
nceliinin kar deil insan olduunu, salk, eitim, iskan,
gda ve i alanlarnda her trl garantinin salandn d
nebiliriz. Bu dorudur ama bir hkmetin, finansal adan
uygun ekilde baklmas ve beslenmesi gereken msrif ve ve
rimsiz kapitalist sistemin sava kazanmaya alan bir lkeyi
1 305
ynetmek iin izlenecek doru bir yol olmadn hemen ka

bul ettii gereini deitirmez.
Bu, insancl gereksinimleri olan bir topluma uygun bir y
netim ekli deildir. ou Amerikal da ayn fikirde ama bu
inanc tadklarnn biJincinde deil. 1987'de Hearst basm
tarafndan yrtlen bir ankete katlan 1.004 Amerikalnn
neredeyse yars Karl Marx'n "herkese yeteneklerine ve ge
reksinimlerine gre i" zdeyiinin ABD Anayasas'nda yer
aldna inanyordu.19
Benim sosyalist toplum olarak nitelendirdiim oluumun
tm zelliklerini uzun uzadya ortaya koyamam. Bu benim
amdan fazla iddial olur; zaten bu ounlukla deneme ya
nlma yntemiyle gerekleir; nemli olan, bunun temelinin
-nemli kararlar almak iin gerekli balca unsurlarn- in
sanlarn yararna ve kardan nce ortak yararlarn gz nne
alnmasna dayanmasdr. nsanln evresel yozlamann
nne gemek iin duyduu byk gereksinim srekli ola
rak, Amerikan salk sistemi gibi, kar amacyla baa ba git
mekte. Bu bir ideolojiden ok daha fazlasn ieriyor; burada
nemli olan yaam kalitesi, srdrebiiirlik ve var olutur.
20
MEDYA
Ulusal Pentagon Radyosu

2008'de WAMU, Washington DC Ulusal Halk Radyosu (NPR)
istasyonu dinleyicilerinden
bu istasyondan nasl yararlan
dklann yazmalann istedi. Bazlan grmeye arld ve

bu rportajlarn kaytlanndan bir ksm radyoda yaynland.
Onlara u e-postay gnderdim:
13 Haziran 2008
Sayn Baylar,
WAMU'dan All Things Considered programm dinlernek
iin yararlanyorurn. All Things Considered' dinleyerek
Pentagon'un ABD d politikas ile ilgili grlerini
reniyorurn. Emekli generallerin ABD'nin bir baka lke
yi neden bombaladn ya da igal ettiini anlatmalan
n dinlernek harika oluyor. Ben safdil sava kartlanm
nemsemiyorum. En yetkili azdan resmi gerekleri
reniyorurn. Buras byk bir lke mi, deil mi? Umann
daha fazla emekli generalin bana ran' neden bombalayp
binlerce insan ldrrnek zorunda olduumuzu aklama
olanan salarsnz. Yalnzca beni sol kanattan birilerini
dinlernek zorunda brakrnayn.
Sayglanrnla, Diana Rehrn programnda yer almas gere
ken ama asla davet edilmeyecek olan William Blum
[Bundan sonra kitaplanrnla ilgili baz bilgiler verdim.]
308 1
Herhangi olumlu bir yant beklemiyordum. Mektubum

deilse bile kitaplannun isimleri benim Amerikan ordusu
nun ya da onlarn savalarnn hayran olmadm ortaya
koyacakt. Aslnda tm basn iin olumsuz dncelere sahip
deilim. Bu ok moral bozucu olurdu. Bu nedenle, radyodan
bir grevli beni grmeye arnca ok ardm. Grme
yarm saatten fazla srd ve ok iyi gitti. ABD d politikas
ve NPR'n bu alandaki yaynlar ile ilgili endielerimi aka
dile getirdim, hatta sava kartlarnn NPR'a Ulusal Penta
gon Radyosu adn verdiklerini belirttim. Rportaj yapan
kii grmeden ok memnun kaldn syledi. Bunun ya
ynlanmasnn ilgi ekecei grndeydi. Oysa her ey bu
kadarla kald. Radyodan bir daha haber alamadm ve rpor
tajm hibir. zaman yaynlanmad.
ki ay kadar sonra rportaj yapan kiiye bir e-posta gn
dererek ne zaman yaynlanacan sordum. letirnin eline
getiinden emindim ama hibir yant almadm. Sanrm
grmed '.itenlikle davranmt, bu yzden adn vermi
yorum. Onun amirlerinden biri kayd dinlemi, "halkn"
radyosunun gerekten kime sadk olduunu (para kay
nann banda Kongre geliyor) anmsam ve tmn
veto etmi olmal. Amerikan kitle iletiim aygtiarna olan
gven(sizli)im dorulanm oldu. Basn alanlar "yan
szlk!" olarak nitelendirdikleri uygulamalara inannay
srdreceklerdir.
zleyiciler de bu olaya kendi katklarn vermekteler. Ha
berleri izleyenler Amerika'nn olaanst zrva yemlerini
yuttuklar srece bundan rahatlk duyar, bunu yanszlk ola
rak tanmlar ve yanszl tam ve dengeli bir yansma ya da
"gerek" ile edeer grrler; onlar iin bu son derece doal
ve tarafszdr, tpk NBC ya da CNN'i izlerken oturduklar
eski, rahat kanepe gibi. "Alternatif medya'y izlerken farkl
Medya
bir tutum sergilerler, bunun yeterince "yansz" olmadn,

bu yzden kuku ile karlanmas gerektiini dnrler.
NPR'n bakan Kevin Klose adnda bir beyefendidir. Daha
nce hepsi ABD fonlar ile desteklenen uluslararas yaynlarn
koordinasyonuna yardmc olmutur: Radio Free Europe/Ra
dio Liberty (Orta Avrupa ve Sovyetler Birlii), Voice of Ame
rika, Radio Free Asia/TV Marti (Kba), Worldnet Television
(Mrika ve dier yerler) gibi; bunlarn hepsi ABD d politikas
ilke ve hedefleri prizmasndan hedef dinleyici kitlesine dn
ya haberlerini yaynlar. Klose ayn zamanda Radio Free Eu
rope/Radio Liberty'nin bakanln da yapt. Amerikallarn
onun en son hedef dinleyici kitlesi olduunu ileri srersek
hakszlk etmi olur muyuz? Tabii btn bunlar bilinsizce
yaplmaktadr, kitle iletiim aygtlarn bu kadar etkin yapan
da budur; yansz olduklarna gerekten inanmaktadrlar;
oysa ben yanszln drstln yerini tutmarlna inan
nay srdreceim.
Diane Rehm'in Ulusal Halk Radyosu'nda geni ve sadk
bir dinleyici kitlesi var ve bence geni kapsaml rportajla
r ile baya baarl bir i karyor, ama kadnn son derece
nemli bir kusuru var: ideolojiyi yeterince iyi anlamyor; sa
soldan, muhafazakar liberalden, liberali radikal solcudan vs.
ayramyor. Zaman zaman son derece tartmal bir konuyu
grmek zere bir grup oluturuyor ama bu grupta gerek
bir solcu ya da sola yakn bir kii yer almyor. Diniediim baz
grlerine dayanarak sanrm bu, tutucu bir nyarg sahibi
olduundan deil, daha ok solu sadan ayrann ne olduu
nu yeterince kavrayamam olmasndan kaynaklanyor. te
yandan, konuklarn seiminde yardmc olan her kimse, ne
yaptnn farknda olmal.
27 ubat 2007'de dzenlenen (Rhem'in yerini bir baka
snn ald) program bunun bir gstergesi. Konu ran'd; bu

310 1
lkeyle ilgili tm tartmal sorunlar masaya yab.rld. Konu

maclar (i) ABD emperyalizmini destekleyen en geleneksel
zel kurum olan, Yabanc llikiler Konseyi'nden (CFR) bir kii;
() CFR'n ok daha ilerici grnmesine yol aan American
Enterprise Institute'dan bir kii; (ili) ideolojik adan CFR ile
edeer olan Brookings lnstitution'dan bir kiiydi. Brookings
temsilcisi, eski CIA analisti ve Ulusal Gvenlik Grevlisi,
2002'de baslan Tehditkar Frtna: !ran Igalinin Savunmas isimli
kitabyla her zaman hatrianacak olan (ya da hi handanmas
gereken) Kenneth Pollack'b.. Bundan sonra Kresel Isnmann
Savunulmas isimli bir kitap yazmasn da bekleyebilir miyiz?
Fikir ayrl, dnce zgrl ve "dengeli" tarhma
lar bu kadar destekler grnen bir tplumda, Diane Rehm'in
konuklan basn dnyasnn hayal krkl yaratan tipik r
nekleridir. ster ll Eyll Komisyonu, ister Irak nceleme Gru
bu ya da Kongre'de JFK. suikastn aratrma komitesi veya
yllar boyu oluturulan dzinelerce Kongre aratrma komi
teleri olsun, sorgulayan, irdeleyen, ilerici grler hemen her
zaman bo bir sandalye ile temsil edilmekte.
"Herltangl bir etkisi oli srece, A1nerlka' 1IHilnlzl llyleyeblllnlnlz."

- Paul Goodman
nerici yazarlar ve eylemciler belirttikleri gr ve fikirlere

basnda yer verilmemesinden, bunlarn Amerikan halkn
dan gizlendiinden yaknrlar. nerici grleri bylesine
gz ard etmek, basn dnyasnn tanmlanmasna tamamen
uygun dmektedir. Bu bir komplo olmayabilir; gazete sa
hiplerinin kim olduna ve hangi tr gazeteciler altrdk
larna baldr; alan kadm ve erkekler ilerini kaybetmek
istemezler; bu yzden bu, bir komplodan daha da beterdir.
Sistem buna gre kurulmutur ve byle iler. Tabii ki ilerici
Medya
ortam tmyle gz ard edilmez; kimi zaman bu ortam gz
ard edilemeyecek kadar deer kazanr; kimi zaman ilerici
grler son derece popler olur ve o zaman kar klma
lar gerekir.
Howard Zinn'in geleneksel tarih kitaplarnda yer alan
-hkmet yetkililerin, irket yneticilerinin, hukuk uygula
yclarnn vb.- grleri yerine alt kademedekilerin -iile
rin, iftilerin, askerlerin, yoksullarn vb.- gr asn temel
alarak yazd Birleik Devletler Halknn
bana gelen de bu oldu.
Tarihi isimli kitabnn

te New York Times Book Review s
tnn yazar Barry Gewen'in 2 Haziran 2005'te Zinn'in kitab

ve benzerleri hakknda kaleme aldklar:
Burada birletirici ama ok basite indirgenmi bir gr
yer alyor. Kurbanlar ve kayba urayanlar iyi insanlar ol
duuna gre kazananlarn kt olmas gerekiyor. Ezilen
zencilere gre Amerika rkdr; bask allndaki iilerin
grne gre, smrmektedir; igale urayan spanyol
ve Kzlderililere gre emperyalisttir. Amerika tarihinde
knanacak ok ey vardr ve vlecek hemen hibir ey
yoktur. Yeni Dnya'ya gelen Avrupallar soykrm yap
mhr, burada yaayan Kzlderililer paylama ve konuk
severlie inanmaktayd (kendi aralanndaki derin kltrel
farkllklar nemsizdir) ve rzna geilen Afrika iyilikse
ver ve ortak yaamla dolup taan bir kta idi (buradaki
derin kltrel farkllklar da nemsizdir).
nsan ister istemez unu merak ediyor: Bay Gewen tm
Soykrm kurbanlarnn evliya gibi ve derin kltrel farkllk
lar bulunmayan kiiler olduunu mu dnyor?
nde gelen Amerikan tarihisi Arthur Schlesinger, Jr. bir
keresinde Zinn iin "Beni tehlikeli bir kar devrimci olarak
312 1
grdn biliyorum. Ve onu fazla ciddiye almyorum. O bir

tarihi deil, bir polemiki" demiti.
Zinn'in lmnden sonra kan yazlarda bu aalama
New York Times'dan Washington Post'a ve nde gelen Amerikan

yayn organlarndan New Zealand Herald ve Korea Service'e ka
dar dnya basnnda yer ald.
Kar
devrimcilere
ve
polemik.ilere
gelince,
Bay
Schleslnger'in Bakan John F. Kennedy'nin ba danmanla

rndan biri olarak, ngiliz Cine'sinde (imdiki Guyana) de
mokratik seimle ibama gelen babakan Cheddi Jagan'in
devrilmesinde nemli bir yol oynadn belirtmekte yarar
var. 1990'da New York'taki bir konferansta Schlesinger ka
muoyu nnde Jagan'dan zr dileyerek "Otuz yl nce oy
nad rolden utanyorum. Cheddi Jagan'a byk hakszlk
yapld kansndaym" dedi.1 Bu Schlesinger iin art puan
dr ama belki de Jagan'n konferansta hazr bulunmas onun
vicdann otuz yl sonra harekete geirmi olabilir. O dnem
de basndan byk ilgi ve sayg gren hemen tm Amerikan
tarihileri gibi Schlesinger de bir souk savayd. Zinn gibi
yurtdndaki Sok Sava' ve yurtiindeki kapitalizmi sor
gulayan herkes polemiki olarak grlyordu.
A111erikal1 lta11n fa.i,..ri

25 Ekim 20ll'de Oakland gal kampma yaplan acmasz Po
lis saidmsnn ran ya da Kba'da, Venezella'da veya resmen
dman ilan edilmi baka bir yerde gerekletirildiini d
nn. . . Birinci Sayfada ok Edici Fotoaflarla Desteklenen
Hakl Bir fke! Oysa ite ertesi gn Washington Post'un n
c sayfasnda yaynlanan 7,5 santimlik bir haberin maneti:
"Protestocular tm lkedeki konukseverlii ypratyor." Poli
sin frlatt bir nesne ile bandan darbe alp bilincini yitiren
Irakl askerle ilgili tek sz yok. Fotoraflara gelince, yalnzca
Medya
bir tane: Oakland'li bir polis protestoculardan arta kalan bir
kediyi okuyor.
Ve ite ayn gece komedyen Jay Leno'nun televizyonda
Dakiand'daki polis saldrs ile ilgili syledikleri: "Muammer
Kaddafi'nin dnyann en zenginlerinden biri olduu syle
niyor. . . 200 milyar dolar. Tm bu milyarlara sahipken lke
sindeki eitim ve salk hizmetlerine ok az para ayrm. Bu
yzden onun bir Cumhuriyeti olduu kansndaym."2
Leno'nun esprisi Cumhuriyetilere ynelikti ama ayn za
manda Kaddafi'yi kk drmeye ve Amerika'nn Libya'ya
lmcl saldrlarn "hakl" gstermeye de yarad. Eer
Leno'nun konuklan arasnda olsaydm izleyicilere dnp
"Bakn millet, Kaddafi ynetiminde salk ve eitim hizmet
leri tmyle cretsizdi. Orada yaamak istemez miydiniz?"
derdim. Sannn orada bulunanlarm ou bunu alklar ve
Leno'nun nyargl Amerikan rn szlerini geri almas
iin barrlard.
Bir eyi daha aa kavuturalm: o 200 milyar dolar
Kaddafi'nin dnyann herhangi bir yerindeki kiisel banka
hesaplannda deil, Libya devletine ait hesaplarda bulundu.
Ama aynntlara girmenin ne gerei var?
"Goyim (Yahudi olmayanlar) bize hizmet iin domu
tur.
Byle olmasayd dnyada hibir yerleri olmazd, yalnz
ca srail halkna hizmet ederlerdi." Halarn Ovadia Yosef 16

Ekim 2010 'da srail'deki vaaznda byle konutu. Rabbi Yosef
srail'deki Sefaradiann eski halarnba ve o dnemde srail h
kmetinin balca yesinden biri olan as partisinin kuru
cusu ve manevi lideridir. Vaazna "Yahudi olmayanlara ne ge
rek var?" diye devam etti. "Onlar alr, topra ekip bierler.
Bizler de efendi gibi oturup yeriz" deyince glmeler oldu.
Baya artc, deil mi? Grne baklrsa zgr ve ba
msz Amerikan basn iin yeterince artc deil. Gnlk
314 1
Emperyalizmin En lmcl Silal Demo/crasi Yalan
gazetelerin hibirinde yer almad. Ne de herhangi bir radyo

ya da televizyon programnda. Ne de haber deeri tayan her
eyi yaynlanan iki nde gelen ABD haber ajans Associated
Press ve United Press Intemational'da. Ve tab ki bu szler
hibir Amerikal politikacnn ya da Dileri yetkilisinin a
zndan kmad. Haham Yosef'in syledikleri ngilizce olarak
yalnzca ABD merkezli Jewish Telegraph Ageney'de yer ald
(18 Ekim) ve sonra birka nemsiz haber ajans ve ilerici web
sitelerinde yaynland. ran cumhurbakan Mahmud Ahme
dinejad gibi biri ''Yahudilerin dnyadaki tek ilevi slam'a
hizmettir" deseydi basnn bunu nasl haber yapacan ko
laylkla hayal edebiliriz.
8 Ekim 2001'de, ABD'nin Mganistan' bombalamasnn
ikinci gnnde, Taliban hkmetine ait eri Radyosu'nun
vericileri bombaland ve bundan ksa sre sonra ABD yirmi
blgesel radyo istasyonuna bomba yadrd. ABD Dileri
Bakan Donald Rumsfeld buralarn bombalanmasru yle
savundu: "Doaldr ki bunlar zgr medya kaynaklan ola
rak nitelendirilemez. Bunlar Talihan'n ve terristlere kucak
aanlarn szcleridir."3
1999'da, ABD/NATO'nun eski Yugoslavya'y bombalama
s srasmda devlete ait Radio Television Serbia (RTS9 hedef
alnd nk buradan Birleik Devletler'in ve NATO'nun ho
lanmad (bombardmann ne denli felakete yol at gibi)
haberler yaynlanyordu. Bombardmanda istasyondaki bir
ok grevli ld ve sa kalanlardan birini ykntilarn altn
dan karmak iin iki hacann kesilmesi gerekti! ngiltere
Babakan Tony Blair gazetecilere bombardmann "tama
men hakl" olduunu syledi, zira radyo istasyonu "Milose
vi diktatrlnn ve gcnn aralarndan biriydi."5 Srp
medyasn benzer saldnlarla tehdit eden Pentagon szcs
Kenneth Bacon, bombardmandan birka saat sonra "zle-
Medya
meyi srdrn. TV sinyallerinin nereden geldiini sapta
mak zor olmayacak" dedi.6
Bu durumda, Birleik Devletler'in nde gelen basn or
ganlarnn -New York Times'dan CNN'e, NPR'dan Fox News'a
kadar- bunlarn zgr medya kaynaklar deil Birleik Dev
letler emperyalizminin ve ykc gcnn szcleri olduu
nu dnen biri tarafndan bombalanmasna da amamak
gerekecek.
11Sdn0 ....k, yalanin en gifiO laisimldlr."

- George Orwell
Yazlarmda srekli basmdan alntlar yaphmda bana med
yay neden bu kadar eletirdiim sorulur. Bunun yant ok
ak. Amerikan basnnn en ciddi hatas, yazdklar deil,
yazmadklardr. Haberin saptrlmasna yol aan ey, olgula
rn arptlmasndan ok atlanmas ya da azmsanmasdr. Bu
nedenle, ok daha byk, zengin ve iyi balantlara sahip bir
organizasyonun alternatif medyadan ok daha kolayca temin
edebilecei olgulardan faydalanabiliyorum.
New York Times'n CIA tarihesinde bir Pullet Srprizi

(Kllerin Miras, yazan Tim Weiner)
1971'de
New York Times,
Daniel Ellsberg'den ald, hkme
tin Vietnam politikasyla ilgili hkmet belgelerine dayanan

Pentagon Belgeleri'ni yaynlad. Kitabn nsznde
Times,
belgelerde hkmetin politik ve tarihi gereklerle ilgili g

rlerinin bir ksmyla ilgili birtakm eksiklik ve tahrifattan
sz ediyor:
rnein, Kuzey Vietnem'a kar gizli sava. . . Franszla
rn in Hindi'ndeki savan sonlandran 1954 Cenevre
Antiamas'nn ihlali ya da eitli ynetimlerin kamu po-
316 1
litikasyla ilgili bildirimlerine ters dme olarak grl

myor. Gizli sava, st kapal olduu iin, antlamalar
ve kamusal tutum asndan yok saylyor. Aynca, baka
lkelere verilen taahhtler Senato'nun antlama imzala
ma yetkisi kapsamnda saylmyor, zira bunlar kamuya
aklanmam durumda.7
New York Times muhabiri Tim Weiner, 2007'de baslan Kl

lerin Miras: CIA Tarihi adl kitabma olaylardan hangilerini
alp almayacan kararlatnrken geni apta hkmet bel
gelerinden yararland iin vard sonular ou kez ku
ku uyandryor. Weiner, "Bu kitap" diye yazyor "belgelere
dayanyor; bilinmeyen kaynaklara, dorulanmam sylem
lere, dedikodulara deil. Bu, CIA'nn tamamen ilk elden ula
lm bildirimlerden ve nemli belgelerden derlenmi ilk
tarihesidir."
Tim Weiner iin, ABD devlet yetkilileri bir konuyu yazya
dkmemi ya da biri bir olay hakkndaki ilk elden deneyimle
rini belgelememi ise, o olay ya yaanmamtrr ya da anlatl
maya demez. ngiliz gazeteci Steward Steven diyor ki "a
da tarihin inanlr olmas iin belgesel kantiara dayanmas
gereine inanyorsak, o zaman yazlan her eyin hkmetin
onayndan gemesi, aksi halde yazlmamas gerektiine de
inanmalyz."
lk
elden ulalan bildirimiere gelince, anlalan Weiner
iin bunun "gvenilir" bir kaynak olmas gerek. Eski CIA g

revlisi Philip Agee 1974'te
irketin Iinde:
CIA
Gneesi
isimli
bir kitap yazd. Burada daha nce hibir kitapta yer almayan,
CIA'nin Latin Amerika'daki gizli faaliyetleri hakknda bilgi
ler veriliyordu. Bunlar kesinlikle ilk elden ulalm bilgilerdi.
Oysa Agee ve onun aklamalar Weiner'n kitabnda hibir
ekilde yer almyor. Bu, Agee'nin CIA'nn nde gelen kartla-
Medya
nndan birine dnrken ayn zamanda sosyalist bir radikal
ve Kba'nn yakn dostu olmasndan kaynaklanabilir mi?
Eski CIA grevlilerinden John Stockwell de anlarn
derledii Dman Ararken (1978) isimli kitabnda CIA'nn
Afrika'daki kirli amarlarn ortaya dkt. O da daha sonra
CIA'nn ciddi muhaliflerinden biri oldu. Weiner'in kitab onu
da dlyor.
Kitapta gz ard edilen bir bakas, CIA grevlilerinden,
Agee ya da Stockwell kadar sol kanattan olmasa da gl
bir muhalefet yrten Joseph Burkholder Smith'tir. Bir Souk
Savann Portresi isimli an kitabnda CIA'nn Filipinlerde,

Endonezya'da ve Asya'nn geri kalan blmlerindeki yasa ve
ahlak d faaliyetlerinden saysz rnekler aklanyor.
Bir de Kamboya lideri Prens Sihanouk var. O da CIA ile
Savam (1974) isimli kitabnda kendi yaadklarn aktaryor.
Sihanouk da Kllerin Miras adl kitabn sayfalarnda grl
meyen bir kii.
Daha da beteri, Weiner, CIA'nn yanllaryla ilgili nemli
"ikincil" ve dier kantlar, kendi belirledii kriteriere uyma
d iin gz ard ediyor. CIA hakknda aratrma yapan ya
da yazan uzmanlar bu konuda titiz davranmak ve hi deilse
bunlarn szn etmek zorundadr. Kllerin Miras'nda sz
edilmeyen ya da zellikle stnkr geilen CIA'nn yasad
eylemlerinin ve sularnn bazlar yle:
Berlin Duvarndan sz edildii halde komnistlerin bu

duvar yapma karar almasna byk katkda bulunan,
1950'lerde Dou Berlin/Dou Almanya'da yaanan k
krtc sabotaj faaliyetlerinde CIA'nn oynad nemli
rolden bahsedilmiyor.
1970'te ABD'nin Sihanouk'u deviren darbeyi balatan ve

destekleyen rol. Bu darbe Kzl Kmerlerin, Pol Pot'un
318 1

ve Kamboya'daki "lm tarlalanrun" ortaya kmas
na yol at. Weiner kaynak gstermeden yle yazyor:
"Darbe CIA ve Amerikan hkmetinde ok etkisi ya
ratt" (s. 304). Aynca kitapta Washington'un Vietnam
Sava srasnda Pol Pot'u destekleme politikasndan
hi sz edilmiyor. Pol Pot'un ismi kitapta yer almyor.
1949 balannda CIA, NATO ve birok Avrupa istihbarat

servisince yaratlan Gladyo Operasyonu'nun yasad
faaliyetleri. Bu operasyon Avrupa'daki saysz terrist
eylemin sorumlusuydu. Bunlann en nemlisi 1980'de
86 kiinin canna mal olan Bologna tren istasyonunun
bombalanmasyd. Bu terrist eylemlerin amac bun
lann suunu solculara atmak ve bylece kamunun bir
Sovyet igaliyle ilgili endielerini krklemek, talya,
Fransa ve dier lkelerde solun seimlerde baanl ol
masn engellemekti. Weiner'in kitabnda tm bunlar
Orwellvari bir an kuyusuna gmlmekte.
Eski bakan George H. W. Bush'a kar Kuveyt'te 1993'te

tertiplendii iddia edilen suikast giriimiyle ilgili komik
karotlar ileri srlmekte, buna karn "Oysa CIA daha
sonra Saddam Hseyin'in Bakan Bush'u ldrmeye
alt sonucuna vard" (s. 444) denilmekte. Grne
baklrsa Weiner bunu bir CIA muhtrasnda yer ald
iin kitabna koymutur. Bu, "nemli bir belge" olarak
nitelendirilmektedir. Oysa gereklerle ne ilgisi var?
Dahas, kitap CIA'nn yabanc lkelerdeki seimlere yapt

ciddi mdahalelerden yabanc politik lideriere kar dzenle
nen baanl ya da baarsz suikast giriimlerindeki rolnden;
uluslararas medyada yaygn biimde yaynlanan ve bunun
sonucunda Amerikan gazetelerinde de yer alan yalan yanl
haberlerden; d lkelerdeki ii hareketlerinin ynlendiril-
Medya
mesi ve yozlatnlmasndan; ok sayda kitap, gazete ve der
giye yaplan basklardan; CIA uyuturucu trafiinden, dnya
apndaki devrilen ya da devrilmeye kalklan hkmetler
den neredeyse hi sz etmemektedir.
Kllerin
Miras,
CIA dnyasn bilmeyen biri iin bile, ge
nellikle rahat okunan bir kitap, ama 700 sayfa tutmasna kar
n bir hayli yzeysel. Alt bal
Bir CIA Tarihi deil CIA Ta
rihi olan bir kitapta neden bu kadar nemli ve ilgin olaylara

yer verilmemekte?*
Weiner'in nyargl gz CIA zerine odaklandnda,
hala Souk Sava'm iki efsanevi sylencesini kabullendii
grnyor: (1) Bir yerlerde Sovyet yaylmacl ile krkle
nen ve adna "Uluslararas Komnist Komplosu" denilen bir
eyin varl; (2) Birleik Devletler d politikasnn iyi niyetli
olduu. Bu politika ou kez belirsiz ve yetersiz olabilir ama
soylu amalar vard ve hala da yledir.
Pentagon lair .tay hsus ellyaya ve ffr

llcl 1e11eli lldiJOr
Savunma Bakanl halkla ilikiler grevlisi Arthur Sylvester
"Vietnam Sava ile ilgili bilgileri salamak ve denetlemek"
konusunda en fazla sorumluluk sahibi olan kiiydi. 1965
Temmuz'unda bir gn Sylvester Amerikal gazetecilere yal
nzca ABD yararna olan bilgileri yaymann bir vatanseverlik
grevi olduunu syledi. Gazetecilei-den biri, 'ma, Arthur,
Sz konusu kitabn Trke evirisine gz atan okurlar, burada belir
tilenin aksine "Bir CIA Tarihi" alt bal grecekler. Ancak kitabn
ngilizce orijinali b.pk yazarn belirttii gibi "CIA Tarihi" alt bal
tayor. Biz burada metin ierisinde kargaaya yer vermemek iin alt
balg Trke baskya deil ngilizce orijinale sadk kalarak aktardk.
Ayrca unu da belirtmek gerekir ki, ngilizce literatrde, bir kurumun,
bir lkenin, bir uygarlgn tarihini anlatan bir kitaba "Bir CIA Tarihi",
"Bir Mezopotamya Tarihi" vs. bal koymak daha mtevaz, daha
"yansz" bir tutuma iaret eder. (Ed. n.)
320
Amerikan medyasnn hkmetin emrinde olmasn bek

leyemezsiniz" diye seslenince, Sylvester, "Benim beklentim
tamamen bu" diye yantlad. "Bakn, bir Amerikan devlet
grevlisinin size gerei sylemesini bekliyorsanz aptal
lk edersiniz. Duydunuz mu? Bu aptallk olur." Bunun ze
rine New York'lu bir muhabir bir soru yneltneye kalknca
Sylvester onun szn keserek "Haydi ama. Vietnam Sava
New York'ta kimin umurunda?" dedi.8
Usame bin Ladin'in bana ball,eHii n on Hf

dakika nastl srdrdm
19 Ocak 2006'da Usame bin Ladin kendi yaynlad bir vi
deoda unlar syledi: "Eer sizler (Amerikallar) ban ve
gvenlik isteinizde samimi iseniz, bizler size gerekli yan
t verdik ve eer Bush yalanlarn ve basklarn srdrmeye
karar verirse o zaman Haydut Devlet adl kitab okumanzda
yarar var. Kitabn giriinde. . ." Sonra da kitabn ilk paragra
fnda yazdklarmdan alntlar yapt (bu blm daha sonra
Arapaya evrilen Zed Books basmnda yer alyor). Bu alnt
nn tamam yledir:
Eer bakan olsaydm, Birleik Devletler'i hedef alan ter
rist saldnlara birka gn iinde son verebilirdim. Sonsu
za dek. nce, herkesin nnde ve
tm
itenliimle,
tm
dul ve yetimlerden, yoksullardan, ikence grenlerden ve

Amerikan emperyalizminin dier milyonlarca kurbann
dan zr dilerdim. Sonra da Amerika'nn kresel mda
halelerinin (korkun bombalamalar dahil) sona erdiini
aklardm. Ve srail'e artk Birleik Devletler'in 51. eyaleti
olmadn, aksine (garip ama gerek) yabanc bir lke
olduunu bildirirdhn. Sonra da silahl kuvvetlerin bte
sini en az yzde 90 azaltr ve bu paray kurbanara tazmi-
Medya
nal olarak derdim. Param buna yeter de artard bile. Bir
yllk btesi 330 milyar dolar olan silahl kuvvetler bt
esi, Hazreti lsa'nn doumundan bu yana geen her saat
karl 18.000 dolara eittir. Beyaz Saray'da geireceim

ilk gn iinde bunlan yapardm. Drdnc gn beni
vurup ldrrlerdi.
Bu videonun yaynndan hemen sonraki saatlerde medyann
hcumuna uradm ve birok nde gelen televizyon haber
lerine ve dzinelerce radyo programna
kbm. Washington
Post, Salon.com ve daha bir sr yerde uzun uzun tantmlar

yl boyunca Post ounlukla d
yapd. Bundan nceki on
haberlerdeki hatalarn belirtti mektuplarnun bir tekini

dahi yaynlamay reddetmiti. imdi ise fotorafm birinci
sayfada yer alyordu.
Medyarun byk bir kesimi benim bin Ladin'in "destegin
den tiksindiimi sylememi istiyordu. Tiksindii.mi syleme
dim, nk tiksinmemitim. Rportajlarn yapl bir iki
gn iinde yarubm hazrladm ve bu aa yukan yleydi:
Burada iki husus var. Birincisi, ben Afganistan'da Tali

han'n uygulad trden kktendincilikten ve bu zihni
yetin rn olan toplumlardan tmyle nefret ediyorum.
kincisi, ben Amerikan lrnparatorluu'nun durdurulma
sa
bile yavalatlmasm; onun dnyann her yerini bom
balamasmn, igallerinin, hkmetleri devirmesinin ve

ikence. uygulamasnn engellenmesini hedefleyen son
derece hrsl bir eylemin yesiyim.
Baarl olmak iin
bizler iletilerimizle Amerikan halkna ulamak zorunda

yz. Amerikan halkna ulamak iin de kitlesel medyaya
ulaabilmemiz gerek. Bu olay bana baka ekilde asla eri
emeyeceim milyonlarca insana ulama frsab tand.
322 1

Bundan neden memnun olmayaym ki? Byle bir frsah
nasl karabilirdim?
nl olmak -modem uygarl en byk kltrel baa
rs- garip bir olay. Bundan yararlanmazsanz hibir deeri

kalmaz.
ktm programlar arayanlar, kimi zaman sunucular ve
gelen saysz elektronik posta, bana balca iki konuda kar
kmaktaydlar:
1) Ulusal medyada dile getirdiklerimi syleme zgrl

n Birleik Devletler'den baka nerede bulabilirdim?
Ayn konuma zgrlne sahip bir sr lkenin
(zellikle ll Eyll'den bu yana) varlndan tamamen ha
bersiz olmalar bir yana, bu konudaki minnettarlm bu
zgrl kullanmayarak sergilernem gerektiini syle
mekteydiler. Eer bunu sylemiyorlarsa, hibir ey syle
memekteydiler.
2) Amerika Marshall Plan'ndan tutun Komnizm'i ve

Taliban' yenilgiye uratmaya, yklm lkeleri yeniden ya
plandrmaya ve Irak' zgr klmaya kadar dnyada her za
man harika iler baarmt.
Ben bu sylenceler ve yanl anlamalada ilgili eitli ya
zlar yazdm. Bunlar, atomalt paracklar gibi, gzlem altn
dayken baka trl davranrlar. me, "yklan lkelerin''
ounlukla Amerikan bombalan ile yerle bir edildie ve
Amerika'nn buralar yeniden yaplandrmada iaret et
tim. Taliban'a gelince, Birleik Devletler Afganistan'da laik
ve kadn haklan savunucusu bir hkmeti devirdi ve bu da

Talihan'n ibama gelmesine yol at; bu yzden on yl sonra
Taliban' kovalayp lkeyi igal etmesi; bir kukla hkmet,
sava aalan ve zincire vurulmu kadnlar yaratm olmas
ABD'yi onurlu bir lke yapmyor.
Medya
Tm bu ince noktalar radyo ve televizyonda bir dakikalk
zaman iinde aklamay bir deneyin. Gene de sanrm Ame
rikallarn zihnine bir hayli bilgi ve yeni dnceler sokmay
becerdim.
Kimi sunucular ve arayanlarn ou, benim Amerika kar
t terristlerin ABD d politikas yznden lkelerinin za
rara uramasna tepkilerini sergilediklerini ve aslnda baka
bir gezegenden gelen kt ruhlu, aklsz lgmlar olmadkla
rn sylememden rahatszlk duydular. ou, kesin olarak ve
hi nedensiz, benim Demokrat Parti'yi destekiediim kans
na vard ve Bill Clinton'a saldrmaya balad. Onlara tm De
mokratlar ya da Clinton'u desteklemediimi akladmda
ise arp birka dakika susuyor, sonra baka bir samal
ileri srmeye davranyorlard. Cumhuriyetiler ve Demokrat
lar dnda tmyle baka bir dnyann varlndan haber
sizdiler.
Bu dnemde haberlerde ve Amerikan medyasmda yer
alan yazlarda Danimarka'da Muhammed ile ilgili karikatr
lere kar kan ve ellerinde slam'a hakaret edenlerin kafa
sn isteyen pankartlar tayan Mslmanlarn ne kadar geri
kafal ve iddet yanls olduundan sz edilmekteydi. Durum
Amerika'da bu kadar kt deildi ama katldm bir radyo
programn arayan biri, "Benim icabma baklmas gerekti
ini" syledi ve aldm yzlerce elektronik postadan biri
"Sana ve ailene lm" diye balyordu.
En houma giden anlardan birini Pennsylvania'da srail
Filistin atmasnn tartld bir radyo programnda yaa
dm:
SUNUCU (hznl bir sesle): srail Filistinlilere ne yapt ki?
BEN: Son yirmi y1nz komada m geirdiniz?
324 1

Ayru soruyu son iki hafta boyunca beni sorguya ekenle
rin oa sorabilirdim. Aslnda, sz konusu ABD d politi

kas olduunda altm yl demek daha uygun derdi.
21
BARACK OBAMA
2001 kapanyas: ll uyanc1 belirtiler oradaydi

New Yorker dergisinin 14 Temmuz 2008 tarihli saysnn ka
panda yaynlanan karikatr derhal nl oldu. Karikatilide
Barack Obama Oval Ofis'te Mslman giysileri iinde, duvar
daki Usame bin Ladin'in portresi nnde duruyor. Obama,
saianna Afro biimi verilmi, omzunda bir silah tayan ka
rs Michelle'e yumruunu sallyor. minede bir Amerikan
bayra yanmakta. Dergi bunun tmyle kara mizal oldu
unu, Obama'run gemii ve ideolojisiyle ilgili sa kanadn
lgnca korkulan, dedikodular ve gzda veren taktikleri
ile dalga geildiini sylyor.
Karikatr Barack ve Michelle Obama'nn bir Kara Panter,
slami cihat ve Marksist devrimci karm olduu gry
le alay ediyor. Oysa Obama'nn bir tr ilerici olduu fikri ile
dalga geilmesi Amerikan halk ve dnya iin ne kadar daha
eitici olurdu.
Ben yerel sorunlardan ok d politika konusunda endie
leniyorum nk ABD hkmeti dnyaya en fazla bu alanda
zarar verebilir ve veriyor da. Bu alanda ne ile karlayoruz?
Obama, ran' ABD'nin nkleer konusunda isteklerine uyma
d takdirde saldrmalda srekli tehdit ediyor; anti-terrist
politikalarn yeterince sertletirmedii ya da nkleer silahla
ra sahip lkede beenmedii bir rejim deiiklii olduu tak-
326 1
dirde Pakistan'a saldracan sylyor; Afganistan'daki ABD

askerlerinin saysnn ok daha artrlp daha sert politika uy
gulanmasn istiyor; srail'e neredeyse 51. eyaletmiesine t
myle kucak ayor; igal altndaki blgede seilerek iktidara
gelmi bir Filistin partisi olan Hamas' tmyle grmezden
geliyor; Berlin'de son yapt konumada akll bir politika
cya yarar ekilde Berlin Duvar'n knyor ama srail'e git
tide srail Duvar'ndan tek sz etmiyor, Irak'ta da Ame
rikahlarn Badat'ta (insanlar ieride ya da darda tutmak
iin) yaptklar duvarlardan bahsetmiyor; Hugo Chavez'in
Venezella'daki hkmetini "otoriter" olarak nitelendiriyor
(''Polis devleti" deyimi daha uygun olan Bush hkmeti iin
de ayn eyi syler miydi?); seyahat ve demelerle ilgili gs
termelik reformlar bir yana, Kba hakknda her zamanki ya
lan yanl ve dmanca szler sarf ediyor (terrizmle sava
konusuna sk sk deinirken tutuklanan 5 Kbal'nn1 yaad
rezalete deinmeye cesaret edebilir mi?).
2004 Ocak aynda lllinois eyaleti senatr iken Obama,
"Kba'ya ambargonun sonlandrlmas" zamannn geldii

ni, zira bunun "Castro'yu alaa etme abalarna hibir yara
n
olmad" syledi. te yandan, bakan aday olarak 2007
Austos aynda Miami'de Kba-Amerika kirm bir dinleyici

kitlesine hitap ederken bakan olunca "ambargoyu sona erdir
meyecei" nk bunun "deiim iin nemli bir unsur" ol
duu ileri srd.2 Bylece yanl nedenle iyi bir politikadan
yanl nedenle yanl bir politikaya geti. Bay Obana iin Bir
lemi Milletler Genel Kurulu'nun on sekiz yl boyunca nere
deyse oybirlii ile ambargoya kar oy vermi olmas Bay Bush
iin oldudan daha fazla bir nem tayor mu?
zet olarak, Obama'nn knamad ya da u veya bu e
kilde destekledii tek bir resmi dman bulmak epey zor. Bu
bir rastlant olabilir mi?
Barcek Obama
Obama'nn Bush ynetimine oranla baz "dmanlar" ile
"konumak" istedi daha fazla dile getirmesi iyi bir ey,
ama bunun sadece siyasi bir numara olduuna inanmak iin
kukucu olmak gerekmiyor. Burada nemli olan politik bir
deiimdir. Neden nce ran ABD'ye, srail'e ya da baka bir
lkeye saldrmadka lran'a saldrmayacaru aka belirt
miyor? Irak'a gelince, eer tm benliiniz ABD politikasnn
bu mutsuz lke insanianna yaatt dehet yznden sars
lyorsa o zaman ekilmeyi desteklemek zorundasnz; hemen,
tmyle, savaan savamayan tm ordularla, tm Blackwa
ter tipi katil taeronlarla; yeniden harekete gemek amacy
la Kuveyt ya da Katar'da konulanmamak zere. Tm sler
boaltlmal. Hibir s kalmamal. Sava sona ermeli. Hibir
zamanlama yaplmamal. ABD silahl kuvvetlerinin onay
gerekmiyor. Kuvvetlerin azaltlmas sz konusu deil. Sadece
kp gitmek. Tmyle. Irak halknn istedii gibi. Bundan daha

az Amerikan igalinin yol at i savan sona ermesi ve
yklm devletlerin yeniden yaplanmas iin yeterli olamaz.
Obama savan kategorik olarak yasa ve ahlak d oldu
unu hi syledi mi? Bir savan bir su olduu.u? Ya da
dnyadaki Amerika kart terrizmin dorudan doruya
baskc ABD politikalarnn sonucu olduunu? Bunun yerine
bize, "Yurtiinde refahn ve yurtdnda barn salanmas
iin hepimiz gezegendeki en gl orduya sahip olmamz
gerektiine inanyoruz" diyor.3 Evet, tab. Tm Amerikallar
gezegendeki en gl orduya sahip olmaktan ve yurtiinde
gerekten olaanst bir refahn varlndan ve yurtdnda
harika bir bar ortam salanm bulunmasndan ok mutlu
lar. Birleik Devletler halknn ve Irak ve Mganistan halknn
ve bu kederli dnyadaki tm dier halklarn en fazla arzu et
tikleri ve ihtiya duyduklan bu: Amerika'nn ldrme gcnn
daha artmas! Son model olmas!
328 1

Ve Obama nkleer silahlan olsa bile han'n ABD ya da
srail'e neden bir tehdit oluturacagt sorusunu hi ortaya at

maya kalkt m? Irak da byle bir tehdit oluturmuyordu.
Hem de hi. Bunun yerine, "ran nemli bir tehdit olmaya
devam ediyor" gibi eyler geveleniyor ve ran cumhurbaka
nnn
srail'in yklmas gerekti sylediine dair bktnc
yalanlar tekrarlanyor.
Bir gzlemciye gre, "Obama ABD'nin Irak1a ilgili poli
tikasna ilke olarak yeni smrgecilikten ve saldrgan bir
savatan yana olmadgt iin deil, Irak savann Amerikan
emperyalizminin kresel stratejik karlannn gelimesini
engelleyen bir g gsterisi oldu iin kar kmakta."
Obama ve yandalan, onun 2002'de ABD'nin Irak' igal
planianna kar lllinois eyaleti meclisinde yaptgt konumay
ok nemsediler. Oysa iki yl sonra, ABD senatosuna aday
Igru koyduda "Gnmz koullannda George Bush'la
benim tutumumuz arasnda fazla bir fark yok" dedi.6 2005
Ocak aynda greve geldiinden beri Cumhuriyetilerin sa
vala ilgili hemen tm nerilerini onaylad. Aynca Bush yne
timi dneminde Irak'la savaa girmek iin ileri srlen tm
sahte balanelerin iinde yer alm olmasna karn, Condole

ezza Rice'n Dileri bakan olmasna onay verdi. Bu konuda,
aleyhte oy kullanan Demokrat Partili dier on iki senatrle
ayn cesareti gsteremedi.
Eer siz de Obama'nn seilebilmek iin d politikada
daha lml bir tavr sergilemek zorunda olduu, ama Be
yaz Saray'a girer girmez, uluslararas hukuka ve insan hak
Ianna saygl gerek bansever yannn ortaya kacan d
nenlerdenseniz, 2004'te ABD senatr aday iken ran' fze
saldrlanyla tehdit etmi olduu aklnzdan karmayn;
zaten seimleri kazanmasnn iindeki barseverlie bir et
kisi olmad.
Barack Obama
200S'te bir baka lllinois Senatr Dick Durbin Amerika'nm
Guantanamo'da uygulad ikenceleri ''Nazilerin, Sovyetler
.
!
1
r
i
deki Gulaglann, Pol Pot ve benzerleri gibi dier lgm rejimle

cin insanln deerlerini hie sayan ilemleriyle" kyasladm
da sa kanat gazaba gelip onu iddetle knadL Sonra Obama

krsye kt. . . ve onu savunmaya m kalkt? Hayr, knayan
larla birlik oldu ve kez Durbin'in "yanldn'' syledi.
Obama'run nde gelen d politika danmanlarmdan biri,
1979'da Sovyetlerin Mganistan'a mdahalesine ve daha sonra
ABD'nin muhaliflere geni apta askeri yardmna ve byk
bir savaa yol aan olaylarda ok nemli bir rol oynayan Zbig
niew Brzezinski'dir. Bunun sonucunda slamc mcahitler, Ta
liban, Usame bin Ladin, el Kaide gibi oluumlar ortaya km
ve yaklak yirmi yldr gndemde olan Amerika kart te
rrist faaliyetler patlak vermitir. Daha sonra bu politikasm
dan pimanlk duyup rluymad sorulduunda Brzezinsky,
"Ne pimanl? O gizli operasyon ok iyi bir fikirdi. Bu sa
yede Ruslar Afgan tuzana dt, bundan piman olmarn
m
bekliyorsunuz? Sovyetler snn getii gn ben Bakan
Carter'a arbk SSCB'yi bizim Vietnam Sava'na benzer bir sa

van iine itme frsatn yakaladmz yazdm" dedP
Obama'nm -tmyle emperyalist grler tayan- dan
manlarmdan bir bakas, 1990'larda Irak ve Yugoslavya'nm
acmaszca bomhalanmasnda nemli rol alm olan Madele
ine Albright'tr.
Mart ayndaki seim kampanyasnda Obama, "lkeyi Ge
orge H. W. Bush, John F. Kennedy ve Ronald Reagan gibi eski
bakanlarm daha 'geleneksel' d politikalanyla ynelecei
ni" akladL 10 "Geleneksel" yle mi; bunlarn hepsi bir dizi
mdahaleden ibaretti.
George Will, David Brooks, Joe Scarborough gibi ba
snn nl muhafazakarlan neden Obama'nm adayln
330
destekledi?11 Neden olacak; onun en deer verdikleri grle

rine bir tehdit oluturmadn ok iyi bildikleri iin.
Tm bunlarn nda, Bay Barack Obama'dan daha bilge,
daha kansz, daha ilerici ve daha insancl bir d politika bek
leyebilir miyiz? Tm hitabet yeteneini ve alml; cana
yaknln; umut, deim, birlik ve beraberlik, Amerika'nn
vazgeilmez bir dnya lideri oldu ile ilgili sarf etti klie
leri; din zerine sylediklerini; John McCain ve George W.
Bush'u bir yana brakalm. . . nemli olan bu dehet verici
bombalamalann, istilalann, cinayetlerin, ykmlarn, hk
met darbelerinin, ikencelerin, Amerikan Emperyalizmi'nin
sona erdirilmesi.
Al Gore ve John Kerry ilericilerin oylarn alacaklarndan
emindiler. Aslnda kendileri zellikle ilerlemeden yana olma
mlard. Her ikisi de solu bir miktar kmsemekteydi. Bu
umursamazlk onlara ok pahalya mal oldu. Benimle birlikte
milyonlar Ralph Nader ve dier parti adaylarna oy verdiler
ya da evlerinde kaldlar. Obama da Gore ve Kerry gibi davra
nyor. lericiler ona tutumunun onaylanmadn gstermeli,
her frsata ona ve Demokrat Parti'ye savaa kar kmalar
iin bask yapmaldr. Bu her ne ie yarayacaksa.
Korkarm Barack Obama bakan olursa birok gencin kal
bi krlacak. Daha yal olanlarn da.
larack Ollama ll'!lden neye lnaniJor?

Uzun yllardr Birleik Devletler'in parti politikalaryla faz
la ilgilenmedim. Kongrede yer alanlar da yle byle tan
yorum. Beni ilgilendiren politikaclar deil, politikalar. te
yandan 2008'deki bakanlk seim kampanyasnda radyoyu
her atda Barack Obama ismini duyuyor, eitli gazete
lerin ba sayfalarnda onun adyla karlayordum. Sadece
lllinois senatr olduhu biliyordum. . . siyah myd, ne?
Barack Obama
Sonra bir gn mutfakta radyoyu atmda Obama'run ko
numa yapacan duydum. Dinlemeye karar verdim ve bula
klan ykarken on be yirmi dakika boyunca sylediklerine
kulak verdim. Dinledim, dinledim, birden bir eyin farkna
vardm. Bu adam hibir ey sylemiyordu! Srekli basmaka
lp laflar ediyor, elle tutulur diyebileceim ok az konuya de
iniyordu. Konumasn bir bilgisayar hazrlam olabilirdi;
ktmserlere biraz umut alamak, kukucularm yreine
su serpmek iin; her konuma uygun den bilgelik taslayan,
sradan bir konuma. Daha sonra yandalannn seilmek iin
byle konumasmda srar ettiklerini rendim. Bir kez sei
lince de. . . Tamam, o zaman gerek ilerlemeci, sava kart
Barack Obama ortaya kacakt. "Deiime inanabilirsiniz!"
"kr Tanr'ya!" Hala byle eyler sylemekteler.
Geen hafta Obama Birlemi Milletler Genel Kurulu'nda
geleneksel yllk konumasn yapt12 "Oy sand" dnda
gerekten itenlikle konuup konumadna bir rnek ola
rak, ite Pakistan hakknda syledikleri: "Yamurlardan son
ra Pakistan'da seller oluunca onlara yardm sz verdik ve
hepimiz Pakistan'n yaralarm sanp yeniden yaplanmasna
yardmc olmalyz." Yakn zamanda Amerika Birleik Dev
letleri uaklannn birok kez Pakistan zerinde uup bom
balar yadrdru dnyada kimsenin bilmediini mi d
nyor? Deneyimli uluslararas diplomatlara m yoksa seim
kampanyas srasnda Iowa'daki iftilere mi hitap ettiini
saruyor?
srail-Filistin arasnda sregelen anlamazlkla ilgili laf
kalabal, son otuz yldr herhangi bir Amerikan bakannn
sylediklerinden hi farkl deildi. stelik Gazze'den hi sz
etmedi. Ah, affedersiniz, tek bir ey syledi: "Gazze'deki
gen kz dlerinin snrianmasn istemiyor." Aman Tanrm,
hngr! Sanki kimse Birleik Devletler'in srail devleti ze-
332 1
rinde byk nfuz sahibi olduunu bilmiyor; milyarlarca/

trilyonlarca dolar askeri ve ekonomik yardm ve armaan
lar. Biraz cesareti olan bir Amerika bakan srail'i birtakm
dnler vermeye zorlayabilir ve bin kiloluk goril (srail) ile
bebek (Hamas) arasndaki atmada gorilin biraz geri adm
atmasm isteyebilir.
Bir de una bakn: "Deneyimlerimiz bize halk iin bu
(evrensel) deerleri savunanlarn yakn dostumuz ve yanda
mz olduunu, bu haklara kar kanlarn ise -ister terrist
gruplar, ister gaddar hkmetler olsun- dmarumz oldu
unu retti." Oysa aslnda yirminci yzyln ikinci yar
snda ABD'den destek grmeyen tek bir acmasz diktatrn
adn vermek hayli zordur: Yalnz desteklenmekle kalma
m, ounlukla halkn istekleri gz nne abnmadan baa
geirilmi, ynetimini srdrmesi salanmbr. Aynca son
yllarda Washington Suudi Arabistan, Honduras, Endonezya,
Msr, Kosova, Kolombiya ve srail'deki son derece baskc
ynetimlere destek olmutur. Terrist gruplarn Birleik
Devletler'in dman olmasna gelince -Barack Obama'nn
bakanlk kitaplna yer alacak bir baka husus- ABD'nin
yllardr terrist gruplan destekiemi olmasdr. Bu gruplar
Afganistan'da, Bosna'da ve Kosova'da ABD'nin saflarnda
savatlar (2012'de bunlara Ubya ve Suriye de eklendi.)
Evet, tabii ki doru cmleler kuran bir bakana sahip
olmak ok gzel. Ama cmlelerin anlalr olmas onla
nn drst olduunu gstermiyor. Uohn R. MacArthur,
Harper's dergisi yayncs13)
Obama'nn dnyada poplerliinin byk lde artmas
nn nedeni gerek ideolojisini gizlemekte gsterdii baandr
(eer byle bir ideolojiye sahipse ki bu da pheli). rnein,
Barack Obama
1 333
New York Times'n gerekletirdii bir rportajda kendisine,

''Felsefenizi tek kelime ile tarumlayabilir misiniz?" diye
sordu. "Siz sosyalist misiniz, liberal misiniz? Uerici misiniz?
Tek kelime ile."
Bakan "Hayr bu konuya girmeyeceim" diye cevap
verdi.
olla.., nneli w CIA

Babamdan Kalan Hayaller isimli kendi yaam yksnde Ba
rack Obama 1983'te Columbia niversitesi'nden mezun ol
duktan sonra ie girdiinden sz ediyor. verenini "New
York kentindeki ok uluslu irketlerin daruman" eklinde
tanmlyor ve kendisinin "aratrma asistan" ve "mali yazar"
olarak grev yapbru belirtiyor.
Ne tuhaf, Obama ivereninin adn vermiyor. Oysa 2007'de
New York Times'd a kan bir yazda irketin adnn Business

International Corporation olduu belirtiliyor.14 Ayn ekilde
garip olan Times'n okurlarna gazetenin 1977'de Business
International'n 1955 ve 1960 yllan arasnda eitli lkelerde
drt CIA grevlisini barndrd konusundaki aklamasn
anmsatmamas.15
ngiliz degisi Lobster -tuhaf bir ad olmasna karn (lobster

"stakoz" demektir) istihbarat alannda saygn bir uluslararas
yayndr- Busineess International'm 1980'lerde Avustralya ve
Fiji'deki Washington yanls adaylann tanbmnda alb
yazd.16 1987'de Fiji'de ynetime gelen hkmet adann nk
leerden arnm bir blge olmasn istedii iin Amerika'nn
nkleer gle alan ya da nkleer silahlar tayan gemile
rinin limanlarna gelmesini engelleyince, CIA bir aydr ba
ta bulunan hkmeti alaa etti.17 Fiji'deki darbeden sonra
Business International'n destei ile, Washington'un nkle

er taleplerine ok daha lml yaklaan aday seildi; R. S. K.
334 1
Emperyalizmin En lmcl Si/alt Demokrasi Yalan
Mara, 1987'de bir aylk sre dnda, 1970'den 2000 ylna ka

dar Fiji'de babakan ya da bakan olarak grev ald.
Obama kitabnda ivereninin ismini aklamad gibi bu
rada ne kadar sre altn ya da neden iten aynldn
da belirtmiyor. Bunlarn fazla bir nemi olmayabilir ama Bu
siness International'n istihbarat ortam, rtl eylemler ve
-Demokratik Toplum in renci Hareketi (SDS)18 dahil- ra
dikal sola szma abalan ile yakm balantlar bulundu
dan, gizemli Bay Obama'nn bu dnya ile ilikilerinin stn
rtmeye abaladdan kukulanmak da akla yakndr.
Tm bunlara ek olarak, annesi Ann Dunham'n 1970 ve
80'lerde So Sava srasnda CIA ile
yakn ba@antlan olan
en az be kuruluta memur, danman, burslu ya da renci

olarak almas da var: Ford Vakf, Uluslararas Kalknma
Temsilcili (AlD), Asya Vakh, Geliim Seenekleri A.. ve
Hawaii Do-Bat Merkezi.19 Bu dnemde ounlukla Endo
nezya ve Hawaii'de antrepolog olarak grev yapt srada ye
rel toplumlarla ilgili istihbarat toplama frsatna sahipti.
Bu kurulularm CIA balantlarna rnek olarak, Carter
ynetiminde (1977-81) AlD'in mdr olan John Gilligan'n
aklamalanna bir gz atalm: "Bir dnem, AlD'in yurtd
ndaki brolan tepeden trnaa CIA grevlileri ile doluydu.
Ama yurtdnda, hkmetlerle, gnlllerle, din adamlan
ile her alandaki faaliyetierimize grevliler szdrmakt."20 Bu
nun yan sra Geliim Seenekleri A.. Kba'da tuhklanan
ve Kba hkmetini zayflatmak iin srdrlen Amerikan
faaliyetlerinin bir paras olmakla sulanan Alan Gross'un
alt kurulutu.
Sevin ..ni, Hvin ..ni; ... Wr ll..rall

1960'lann yldz Angela Davis, Komnist Partisi yelerinin
o gibi, sradan bir Amerikal liberalden daha radikal de-
Barac:k Obama
1 335
ildi/deildir. te 2012 Ocak aynda Wall Street gali'nde

syledikleri: "nc bir partiye, radikal bir' partiye ihtiya
cmuz olduu sylediimde gelecei dnyordum. Bir
Cumhuriyetinin baa gemesine izin veremeyiz. . . Bush ba
kan iken yaadklanmz hatrlamyor musunuz?"21
Evet, Angela, o zaman ok iyi anmsyoruz. Nasl unuta
biliriz ki, Bush hala Beyaz Saray'da iken? Srekli sava ilan
edilirken, vatandalar acmaszca gzaltnda tutulurken,
irketlerin poposu plrken ve polis iddet kullanrken?...
Deien ne? Her ey daha ktye gitti. Nerede bizim kiisel
ulusal salk sigortamz? Yanna bile yaklalmad. Nerede bi
zim parasz niversite eitimimiz? Hala "gelimi" dnyann
en gerisinde bulunuyoruz. Hani bizim yasal marihuanamz?
Gerekten yasal demek istiyorum. Eer bunun deitiini sa
ruyorsan kafay bulmu olmalsn. Nerede kendi arzumuzla
krtaj hakk? Senin Barack bu konuda ne dnyor? Olmaz
sa olmaz ii sendikalan yok olmaktan kurtuluyor mu? Ha!
Ya olaanst nem tayan asgari cret? Enflasyon ayarlan
d, 1950'lerin ortasndakine eit durumda.
Amerika'nn evreye ve dnyadaki evreci hareketlere
ynelik tehdidi ortadan kalkt m? Bunu gnlden bal bir
eylemciye-enternasyonaliste anlat. Kba'ya elli yldr uygula
nan ambargo sonunda kaldrld m? Hayr ve ben hala oraya
yasal yollardan gidemiyorum. Polis-devletinin yurtiindeki
Terrle Sava? FBI hemen her ay gen "terristleri" enseliyor.
Hibir bankster ve Wall Street'te toplumun rzna geenler
(zararsz ticari kurumlar dmda) tutukland m? Tek bir isim
ver. Mali alandaki gerekten sert kurallar aslnda bu kadar
gerekli mi? Beklerneye devam et. Petrol abklanru szdran BP
irket yneticileri tutukland m? Ya da sava sululan, kit
leleri ldrenler, ikenceciler, eyler. . . Ah, bilemiyorum, bir
bakalm. . . rneirt Cheney, Bush, Rumsfeld, Wolfowitz ya
336 1
da Rice gibiler? Hepsi danda zgrce gezmekte, hepsi de

tannm kiiler.
"Clinton'n zamannda birok liberal ve onlarn rgtleri

Demokratik bir bakann varl bir zamanlar inandkla
rnn yerini almasnn yeterli olduunu kabullerrmesi zerine
ilerici Amerika byk bir de geti. Son 60 ylda byk
zahmetlerle gelien liberalizm ve sosyal demokrat ruh, Clin
ton ynetiminde saranp soldu." (Sam Smith)22
"Bakann deimesi, tatl bir ikiyle ilgili reklam kampan
yasna benzer; rnn tad ayndr ama imdi yeni bir "imaj"
sahibi olmutur." (Richard K. Moore)
aanf dil almak 1,1n cinayet lfleyelailll;

Kimse hesahm tutuyor mu? Ben tutuyorum. Libya altnc
oldu. Barack H. Obama'nn yirmi alt aylk grev sresinde
sava at altnc lke. (Bir yerleim blgesine bomba ya
drmann bir sava hali olmadn savunanlara Japonlarn
Pearl Harbour'u bombalamas konusunda ne dndklerini
sorarm.)
Amerika'nn ilk siyah bakan imdi Afrika'ya sava at.
Hala Barack Obama'nn George W. Bush'tan daha iyi olduu
nu dnen var m?
Belki kimileri hala byle dnyordur: (1) rengi nemse
yenler; (2) gramer asndan doru cmle kurma yeteneine
hayranlk duyanlar.
Bunun kesinlikle ak.lla ya da bilgiyle fazla ilgisi olamaz.
Obama'nn sylediklerinin ou Bush tarafndan dile getiril
seydi gzler fal ta gibi alr, ks ks glnr ve yazl ve
grsel basnda alayl yorumlar yaplrd. rnein bakann,
Bush ve Cheney'in iledii sava sulannn aratrlmas ko
nusunda srarlar karsnda sk sk tekrarlad, "Geriye deil
ileriye bakmay yeliyorum" szleri gibi. Bir sann bir yar-
Barack Obama
g nnde kendisini byle savunarak aklanmak istedi!ini
gzlerinizin nne getirin. Bu, yasalan, yasa koyuculuu,
suu, adaleti ve gerekleri geersiz klar. Obama'nn szleri
rnek alrursa kimse herhangi bir sutan hkm giyemez n
k sular gemite ilenmitir.
Bunun yan sra Obama ikence yapanlan yarglamamak
iin de bir mazeret ileri sryor: onlar verilen emirleri uygu
luyorlard. Bu "okumu" adam Nrnberg Mahkemelerinden
sz edildii hi duymam m? Orada bu savunma tmyle
reddedildi. Hem de sonsuza dek.
Krfezdeki petrol szntsndan yalnzca on sekiz gn nce
Obama, "Bu arada, petrol platformlannn bugn genelde s
zntlara yol amad anlald. Teknolojik adan ok geli
mi durumdalar" dedi.23 George W. Bush'un bunu syleditini

ve bunun dauraca tepkileri bir dnn.
Obama Mart banda "Msr'da harekete gei gr
dmz gler doal olarak bizim yanmzda olanlardr
ve srail'den de yana olmalan gerekir" dedi.24 Bush'un byle
bir imada bulunduunu; Msr'da Amerika'dan milyarlar tu
tan yardmn yan sra kendilerini ezmek ve ikenceye tabi

tutmak iin aygtlar alan bir adama kar ayaklanan Arap
protestocularnn ABD'nin ve -Tann bizi korusun- srail'in
"doal" yandalar olmas gerektiini sylediini hayal ede
biliyor musunuz?
Bir hafta sonra, 10 Mart'ta Dileri Bakanl szcs P.
J. Crowley, Cambridge, Massachusetts'de dzenlenen bir fo

rumda Savunma Bakanl'nn WikiLeaks kahraman Bradley
Manning'e deniz kuvvetlerine ait bir hapishanede yaplanla
rn "sama, ters tepki yaratan, aptalca" eyler olduunu syle

di. Ertesi gn bakanmza Crowley'nin syledikleriyle ilgili
gr soruldu. Bakan "Aslnda ben Pentagon'a tutukluluk
koullanndaki uygulamalann bizim temel standartlarmza
338 1
uygun olup olmadn sordum. Uygun olduu konusunda

garanti verdiler" dedi.
Pekala, George yani Barack. Bush, Donald Runsfeld'e
ABD'nin gzallnda tuttuu kiilerin dnyann baka bir
yerinde ikence grp grmediini sormalyd. Sonra da bir
basm konferans dzenleyip iyi haberi vermeliydi: "Amerika
ikence yapmyor!" Buna hala glyor olurduk.
Obama szlerini yle tamamlad: "Bu konuda detaylara
girmeyeceim ama yaplanlarn bir ksm Manning'in kendi
gvenlii iin."25 Ah, evet, tab. Manning'in ikence grmesi
kendi yararna. Biri ltfen bana hatrlatsn: George Guantana
mo cehennemini savunmak adna hi bylesine sama szler
syledi mi?
Acaba Barack Obama Bradley Manning'in insan haklan
nn aalanmas ve bu cesur gen adamn akl salnn her
gn biraz daha bozulmas konusunda herhangi bir tedirgin
lik duymuyor mu? Bu sorunun yanl ''hayr"dr. Byle eyler
bakann u.murunda deil. Nereden mi biliyorum? nk
Barack Obama ABD bakan olmann tadm kard, ham
burgerlerini yedii ve basketbol oynad srece hibir ey
den tedirgin olmaz. Asl sorun onun hibir konuda, zellik
le tartmal konularda hibir inanca sahip olmamas. Uzun
sre nce tarhmadan nasl kanacan, dncelerini yan
tutmadan nasl aklayacan, hibir ey sylemeden nasl et
kili bir konuma yapacan, dinleyenlerin kafalann klieler
le, basmakalp szlerle ve sloganlada nasl dolduracan
renmi. Bu da ie yanyor. Hem de nasl! imdi ABD bakan
olmay baardna gre tarzn deitirmek gereini neden
hissetsin?
Unutmayn ki Umudun Korkusuzluu isimli kitabnda Oba
ma unlan yazyor: "Son derece farkl grlere sahip kiiler
bunlan aklarken ben bo bir ekran grevi stlenirim." Oba-
Barcek Obama
ma bir pazarlama rndr. O rnn "TV'de grlen" en

gzel meidir.
Sam Smith, Obama'nn imdiye dek seilmi en muhafa
zakar Demokrat bakan olduunu yazd. "Daha nceki bir
dnemde biz onu Cumhuriyeti diye nitelendirebilirdik."
Gerekten eer John McCain 2008 seimlerini kazanm ve
aynen Obama'nn yaptklarn yapm olsayd liberaller bu
rezil politikalara son derece fkelenirlerdi.
Bence Barack Obama Amerika'nn bugne kadar bana
gelen en kt eylerden biridir. 2008'de onu cokuyla destek
leyen milyonlarca gen insann ve daha yal olanlarn politik
eylem krssne idealizm ve tutkularn bir kez daha sun
maya hazr olmadan nce uzun bir iyileme srecine gerek
sinimleri var.
Eer olup bitenlerden honut deilseniz bir dahaki sefere
adaynz "deiimden" sz ederken bunun ne anlama geldi
ini tam olarak renin.
Olaama talu/Oiaaa lcltl: 2009'dald Kahlre

konUflnall
Bakan Obama'nn Mslman alemine yapt konumaya
gerek lke iinde gerekse dardaki sol kesim yazarlannn
yadrd vg tedirginlik yaratt. Benim kastettiim kiiler
bilgili, siyaset nedir bilen ve Obama'nn konumasndaki if
te standard, saptrmalan, eksiklikleri, elikileri, gerek ama
yersiz gzlemleri, herhangi bir eyleme dayanmayan iyimser
szckleri, kurbaniara kar duyarszl grenlerdir. Gene
de bu yerumcular etkilendiler, bazlan fazlasyla etkilendi.
Bu tr bir kafa yaps dnyada bir klt oluturdu.
Byle durumlarda akln tesine geip duygusal ekimi in
celemek gerekir. Dnyann bann belada olduunu hepimiz
biliyoruz. Balca Byk Sorun var: (1) srp giden sava
340
ve iddet; (2) yaygn ekonomik skntlara yol aan mali kriz

ler; (3) felakete dnrnek zere olan evresel yozlama. Her
alanda da ABD'nin sorumluluu tm lkelerden daha faz
la. nsanln rahatlama zlemini, sorunlar anladna sizi
inandran, bir yere kadar lkesinin bu konularda sorumlu
luunu kabullenen ve Amerikan politikasn deitirme istek
ve aznini "veciz" bir biimde dile getiren ve tm dnyann
kendisini rnek almasn isteyecek kadar pervasz davranan
yeni bir Amerika bakarundan baka kim karlayabilirdi ki?
1%4'te Beatles New York'a ayak basb anda herkesin gen
kz gibi davranmasna alabilir mi?
Kahire'deki konumasn satr satr inceleyerek tm poli
tik ve ahlaki eksiklikleri ve dier kusurlar teker teker ortaya
koyahilirim ("Birleik Devletler'de ikence uygulamalarn
kesinkes yasakladm." kencenin, o anda konutuu dahil,
dier lkelere ihra edilmi olduundan tek sz etmiyor.
"Hibir lke hangi lkenin nkleer silahiara sahip olaca
na
tek bana karar vermemeli." (Ama ABD ran ve Kuzey
Kore'de tam da bunu yapyor.)

Buradaki sorun, iyi eitimli insanlar kadar daha az ei
timiiierin de profesyonel bir politikacnn umuda susam
milyarlara umut alamak iin "doru eyleri" sylemesinden
etkilenerek dnk ocuk gibi bunlara kanmasdr. Onlara
bir baka karizmatik kiiyi anmsatmak isterim: Adolf Hitler
babakan olduktan iki yl drt ay sonra, bir dnya savanda
yenilmi olmann ezikliini tayan, gen nfusunun ounu
yitirmi, sava zihniyeti yznden hai.a cezalandrlan, i
sizlik iinde kvranan ve Byk Bunalm'n etkisi albnda bu
lunan bir Almanya'ya sesleniyor. te 21 Mart 1935'te yapb
konumadan baz alntlar. Bunlann a Alman halkna nasl
doyum saladn bir dnn:
Barack Obama
1 341
Milletime sesienirken son derece drst ve ak davran

may bii grev biliyorum Angio-Sakson kabilelerinin sk
sk Alnanya'nn kutsal saydklan demokrasi ilkelerin
den uzaklamasndan duyduklan znty dile gem
diklerini duyuyorum. Bu son derece yanl bir dnce.
Alnanya'ru.n da demokrat bii anayasas var.
Bizim ban tutkumuz belki de dierlerininkinden ok
daha byk nk savata en ok acy biz ektik. Hi
birimiz bakalann tehdit etmek istemiyoruz ama hepi
miz halkmz iin gvenlii ve eitlii salamaya karar
lyz.
Dnya sava bir uyan l olmak zorunda. Avrupa bir
daha byle bir felaketle ba edemez.
Alnanya vakarla Fransa'mn u anki srurlanm tanmay
garanti etti ve Alsace-Lorraine'i sonsuza dek gzden
karmay kabullendi. Polonya ile bir bar antiamas im
zalad ve umanz bu antlama belirlenen her srenin so
nunda yenilenecek.
Alman mparatorluunun, zellikle bugnk Alman
hkmetinin tek arzusu tm komu devletlerle ban ve
dostluk iinde yaamakbr.
Alnanya'ru.n Avrupa'daki bir savatan hibir kazanc ol
mayacakbr. Bizim tek isteimiz zgrlk ve bamszlk.
Bu istekler4niz dorultusunda komu devletlerle saldr
mazlk antlamalan iin grmeye haznz.
Almanya'nn Avusturya'mn i ilerine kanmak ya da
Avusturya'y kendisine balamak gibi bir istei ya da ni
yeti yoktur.
Alman hkmeti prensipte her bir komu devletle saldr
mazlk antiamas imzalamaya ve bu antlamalarda kav
galan nlemeye ve sava alanlanm daraltmaya ynelik
kurallan desteklemeye hazrrdr.
342 1

Alman hava kuvvetlerini dier byk Bat uluslannn
gleri ile ayn dzeye indirmek suretiyle Almanya bunu
balayc bir ykmllk olarak grmektedir.
Almanya silahlanmalann srurlandnlmasyla ilgili ola
rak gsterilen byk abalara aktif olarak katlmaya ha
zrdr. Tek k yolunu eski Cenevre Kzlha toplants
ilkelerine dn olarak grmektedir. Her eyden nce, bu
toplant kararlarna aykn olan ve sivil kadn ve ocuklara
lm saan dom-dom kurunu ve dier fzeler gibi sava
yntemlerinin zaman iinde ilga ve yasad ilan edilmesi
gereine inanmaktadr.
Sava alanlan ortadan kaldnlrken bombardman so
rununun zmlennemi olmas bize yanl ve yetersiz
ektedir.
gr
Ama bizler baz silahlarm uluslararas
yasalara aykn olduu iin yaaklanmasnn ve bunlan

kullananiann yasad ilan edilmesinin mmkn olduu
na inanyoruz. Ama bu da zaman iinde gerekletirilebi
lir. Bu nedenle sava alan dnda gaz, yangn kanc ve
-Yc bombalar yasaklanabilir ve daha sonra bu yasak
pata
tm bombalara uygulanabilir. Bombardmana izin veril

dii srece bombardman uaklannn snriandnimas
gvenilir bir neri deildir. Oysa bombardman barbarlk
olarak yasaklandnda bombardman uaklannn yap
m da otomatik olarak sona erecektir.
Kzl Ha'n yarallan ve esirleri ldrmeyi durdurmas gibi

sivillerin bombalanmasnn da durdurulmas mmkndr.
Almanya bu ilkelerin benimsenmesinin halklarm bar ve
gvenlii iin, tm yardm anlamalarndan ve askeri sz
lemelerden ok daha yararl olaca grndedir.
Alrruin Hkmeti saldrganlkla en fazla kullanlan ar
silahlarm tmyle ortadan kaldnlmasn hedefleyen her
trl snrlamay kabule hazrdr. Bunlar ncelikle en ar
silahlan ve tanklan iermektedir.
Barack Obama
1 343
Almanya dretnotlarda, kruvazrlerde ve torpido gemile

rindeki toplarm ve tfeklerin kalibrelerinin klmesini
kabule hazr olduunu beyan eder. Ayn ekilde Alman
hkmeti, donanma tonajndaki snrlamalan ve nihayet,
dier lkeler de ayn ekilde davranrsa, denizalllarm
tonajn snrlamay hatta bu gemileri tamamen ortadan
kaldrmay kabule hazrdr.
Alman hkmeti, kamuoyunun sorumsuz kiilerce hazr
lanan nutuklar, yazlar, filmler ya da tiyatrolar aracl ile
zehirlenmesine kar yeterli nlemler alnmazsa, devletler
arasndaki gerginlii uluslararas anlama ya da szle
melerde azattmay amalayan abalarm baansz olaca
grndedir.
Alman hkmeti baka devletlerin i ilerine mdahaleyi
kesinlikle engelleyecek ve imkansz klacak bir uluslara
ras anlamay kabule her an hazrdr. "Mdahale" terimi
uluslararas boyutta tanmlanmaldr.
nsanlar ban istiyorlarsa hkmetlerin bunu salamas
mmkn olmaldr. Bizler Alman savunma gcnn ye
niden yaplanmasnn bu bana katkda bulunacana,
nk bunun varlnn Avrupa'da tehlikeli bir boluu
kapataeana inanyoruz. Eer btn dnyada insanlar
gaz, yangn
kana
ve patlaya bombalannn tmn
yok etme karan alrsa bunun maliyeti, birbirlerini yok et

melerinden ok daha dk olacaktr. Bunlan sylerken,
byle davranarak bakalanndan yarar salayacak ama
hibir ykmllk stlenmeyecek savunmasz bir devle
tin temsilcisi olarak konumuyoruz.
Dostlanm ve lkemin mutemetleri, bu konumam son
tandrmann en iyi yolu bara inanamz bir kez daha
tekrarlamak olacak: Avrupa'da sava mealesini ate
lerneye kalkann tek arzusu yalnzca kaostur. Oysa biz,
344 1

yaammuz boyunca Bab'nn yklmasn deil. yeniden
douunu greceimize inanyoruz. Bunu gururla umut
ediyoruz ve Almanya'nn bu byk esere sonsuz bir kat
kda bulunabileceine sarslmaz bir inan duyuyoruz.26
Dnyada 1935'teki bu sylevi dinleyen ya da okuyan, ok

iyi eitim grm Almanlar dahil, ka kii, Adolf Hitler'in
bana gerekten inanan ve zorlu dnemlerde esin kayna

olacak vizyon sahibi bir lider olduundan kuku duyabilir?
4 Haziran'da Kahire'deki konumasndan sonra Bakan
Obama 1953'te
CIA tarafndan devrilen lran babakan Mu
hammed Musadk'tan bahsetti iin byk vg ald. Oysa

ll Haziran'da Gana'da konuurken CIA darbesiyle 1966'da
devrilen Gana
bakan Kwame Nkrumah'tan yalnzca Afri
kal liderler arasndaki bir "dev" olarak sz etti. Musaddk

darbesi CIA'nn gizli kapakl ileri arasnda kesinlikle en iyi
bilinendir. Obama Ortadou'da ilikileri yoluna koyma ama
c
gden bir konumada ondan sz etmekten kamamazd.
Oysa Nkrumah'n alaa edilmesi ok az bilinen bir olaydr;

aslnda bakann konumasyla ilgili olarak Amerikan med
yasnda bu konuda tek bir satr ya da haber yaynlanmad.
Sanki bu hi yaanmamt.v
Bir daha Afrika'da kendilerini halklarnn refahna ada
yan iyi liderler kmadn duyarsanz, ltfen Nkrumah'
ve onun bana gelenleri dnn. Ve 1960'da Kongo'da
Amerika'nn
1970'lerde
yardmyla . devrilen
Washington'un ilerici
Partice
Lumumba'y;
deimlerini uygulan
masn engellemek iin sava at Angola'daki Agostinho

Neto'yu; 1970-SO'lerde CIA destekli bir kar devrim yaayan
Mozambik'teki Samora Machel'i ve
CIA yznden yirmi se
kiz yln hapiste geiren (halen Machel'in dul karsyla evli

olan) Gney Afrikal Nelson Mandela'y anmsayn.28
22
YURTSEVERLiK
Yurtseverlik hakluncia MZI dipnceler

En nemli gr: "Yurtseverlik lafndan bkhm usandm."
Pearl Harbour'u bombalayan Japon pilotlan yurtseverdi.

Hitler'i ve onun zaferlerini destekleyen Alman halk vatanlan
iin savayordu ve yurtseverdiler. Latin Amerika'da demok
ratik seimle gelen hkmetleri deviren ve insanlara srekli
ikence eden askeri diktatrler, aziz vatanlarn "komnizm
den" kurtaran yurtsevederdi
ili'de kitlelerin katili ve ikenceds General Augusto Pi
nochet "Ben lkesine hizmet etmi bir kii olarak anlmak
isterdim" dedi.l
Gney Afrika'da rk ayrmdan yana olan eski devlet ba
kan P. W. Botha "Piman deilim. Kayrlmak istemiyorum.
Ne yaptnsa lkem iin yaptm" dedi.2
Kamboya'da kitleleri ldren Pol Pot 1977'de lm d
einde yatarken onunla gren bir gazeteci daha sonra
unlan yazd: "Sebep olduu aclar iin zr dilemek isteyip
istemedii sorulduunda gerek bir aknlk geirdi, evir
menden soruyu tekrarlamas istedi ve sonra 'Hayr. . . unu
bilin ki yaphm her ey lkem iindi' dedi."3
ngiltere eski babakan Tony Blair Irak'ta ilenen yz bin
lerce cinayetteki roln savunurken, "Ben lkem iin doru
bildiimi yaptm" dedi,4
Adolf Hitler, 29 Nisan 1945'te yerall snandaki son sa
atlerinde kaleme ald "Son Vasiyet"inde, "Son otuz yldr
346 1
tm dncelerim, eylemlerim ve yaamm yalruzca halkma

duyduum sevgi ve ballktan kaynaklanmtr" diye yaz
yordu.
imdi hzla 2036'ya gidelim. George W. Bush lm yata
da, Fox Haber kanal odada onun son szlerini kaydediyor:
nsaniann her eyin. . . Irak'ta yaplanlann... kt olduu
na inandklann ve bunun iin beni sorumlu tuttuklann
biliyorum. . . Grlerine sayg duyuyorum. . . Neler his
settiklerini anlayabiliyorum... Ama biliyorsunuz, bunu
Amerika iin, Amerikan halk iin, onlann zgrl
iin yaphrn . . . Ne kadar hrriyet a olursanz o kadar
saldnya uarsnz. . . Saddam gerek bir tehdit olutu
ruyordu. . . Hala elinde kitle imha silahlan bulunduuna
inanyorum . . . Bir gn onlan bulacaz . . .
Bir gn "Gre
vimiz tamamland" diyeceiz. . . O an gerek bir dnm

noktas olacak! Bu yzden Yaradan'n karsna kmaya
haz.nm ve onunla yzlemeye hazrm. Yani hodri meydan
diyorum.
kinci Dnya Sava'nn sonunda Birleik Devletler esir

den Almanlara ve Alman halkna, yasal hkmetlerinin
emrine uyarak savaa katldklarn ve Yahudi Soykrm'n
gerekletirdiklerini syleyerek kendilerini savunmalarnn
ahlaki olarak kabul ed.ilemeyece belirtti. Bunun yasal ve
ahlaki olarak kabul grmedi kantlamak iin kinci Dn
ya Sava mttefikleri sadk yurtsever. liderleri ast.
Yapt bir konumann sonunda bana, 'erika'y se
viyor musunuz?" diye soruldu. "Hayr" dedim ve izleyici
lerin gergin glmeleri arasmda birka saniye durakladk
tan sonra devam ettim: "Ben hibir lkeyi sevmiyorum. Ben
dnya vatandaym. Ben insan haklan, halklarm zgrl;
Yurtseverlik
anlaml bir demokrasi, kardan nce insanlar gzeten bir eko

nomi gibi ilkeleri seviyorum."
Ben vatanseverlik ile yurtseverlik arasmda fazla bir ayrm
yapmyorum. Kimileri vatansevedii kiinin lkesine ve h
kmetine bahl ile ya da bunlarn temsil ettii varsaylan
asil ilkelerle edeer buluyor, yurtseverlii etnik ulusal bir
egemenlik olarak tanmlyor. Tanm ne olursa olsun, uygula
mada vatanseverlik ve yurtseverliin psikolojik ve davran
biimleri birbirinden kolayca ayrlamaz; hatta bunlar birbir
lerini beslerler.
Howard Zinn vatansevedii yle tanmlyor:
Her kuaa alanan, anavatan ya da babavatann saygn
ln koruyan ve bunu baka anavatan ya da babavatan
ocuklarn ldrmeye ynelik bir tutkuya dntren
inanlar. . . Yurtseverlik, lkedeki herkesin ortak bir kan
olduu yanlgsn oluturmak iin gereklidir.5
Amerikahlarn ounun gnlnde gl yurtseverlik hisleri
yatar. Bunlar daha "liberal" ve "eitimli" olanlarda daha de
rinlerdedir ama her zaman kolaylkla ortaya kp kvlcm
lanabilir.
On dokuzuncu yzyl ortalarnda yaam olan Fransz
tarihi Alexis de Tocqueville, Birleik Devletler'de uzun sre

kald dnemle ilgili u grleri belirtiyor: "Bundan daha
beter ya da daha lafazan bir yurtseverlik olamaz; bu kavrama
saygs olanlan bile bezdiriyor."6
Baba George Bush, ran-Kontra rehine kurtarma ope
rasyonu skandalndan sonra eski savunma bakan Casper
Weinberger'i ve onun be elemann yle savunmutu:
"n
celikle, onlann asl hedefi -yapbklan dogru ya da yanl da

olsa- yurtseverlikti."7
348 1

Bu akl banda toplumun karn ne kadar yumuak. ABD
gelimi denilen bu dnyadaki en yurtsever, ayn zamanda

en dindar lkedir. Amerikan yurtseverlii tarihteki en b
yk kitlesel isteri olarak alglanabilir. nsanlar dnyadaki tek
sper gce sahip olma hayranl iinde yaamlarnn dier
kesimlerindeki gszlklerini gz ard etmekteler. Din gibi
yurtseverlik de insanlarn kiisel yaamianna dayanak ara
ma gereksinimlerini karlamakta.
Onun iin, sevgili dostum, bu 4 Temmuz gn bazlarnz
yumruklarn havaya kaldmp "A!B!D. . . A!B!D!" diye haykra
cak ve bayraklannz, zgrlk Anh resimlerini saliayarak
yryeceksiniz. Ama, bunu yapan heykeltran anttaki fi
gr olutururken, ocuklanndan birinin bir Yahudi ile ev
lenmesini yasaklayan baskc.ve hogrsz annesinin yz
n model olarak kullandm biliyor muydunuz?
Dr. Samuel Johnson'un nl bir sz var: ''Yurtseverlik bir
hergelenin en son snadr" diyor. Amerikal yazar Amb
rose Bierce buna katlmyor: ilk s olduu sylyor.
George Bemard Shaw iin de "Yurtseverlik, burada domu
olduuz iin bu lkenin tm dier lkelerden stn oldu
a inanmaktr.''
George Orwell'in gr ise yle:
Eylemler kendi erdemleri asndan deil, yapann kim
olduuna baklarak iyi
ya da kt olarak deerlendiri
lir. Hemen hibir insafsz olay -ikence, rehin alma, zor

la albrma, kitlesel srgn, yargsz infaz, sahtekarlk,
cinayet, sivillerin bombalanmas- "bizim" tarafmzdan
yaplmsa ahlakszlk saylmaz . . . Vatansever kendi tara
fnn acmasz eylemlerini knamak bir yana, bunlan duy
mazlktan gelmekte olaanst yeteneklidir.8
Yurtseverlik
__
1 349
Siyasi trenlerde uzman olan Brown niversitesi antro
potou Davit Kertzer "Bahlk yeminleri totaliter devlet

lerin gstergeleridir, demokrasilerin deil" diyor. "Birleik
Devletler'den baka bahlk yemini eden tek bir demokrasiye
rastlamadm." Politikaclarn yurtseverliklerini sergilemek
iin bayrak rozeti takmaya zorlayan, diye ekleyebilirdi. . .
Hitler Alman Yahudilerini ve Komnistleri, enternasyona
lizmden yana tavr aldklar ve ulusal yurtseverlikten yoksun
olduklan iin knad ve "gerek yurtseverlerin kamu nnde
yemin etmelerini ve anavatana ballklarn gstermelerini
istedi. Buna tepki olarak sava sonras Almanya yurtseverlikle
ilgili kamu gsterilerini en aza indirmek iin aba gsterdi.
Ne gariptir ki Amerika'nn Ballk Yemini, 1889'da Hris
tiyan Sosyalistler Dernei'nin kurucu yelerinden olan Fran
cis Beliamy tarafndan kaleme alnmtr. Dernek, "Hazreti

sa'nn retilerinin dorudan doruya sosyalizme ynelik
olduunu" savunan bir grup Protestan rahip tarafndan ku
rulmutu. Bunu Bakan Obama'y "sosyalist" olmakla sula
yan fkeli cahillere bir sonraki ay Partisinde anlatn.
ngiliz yazar H. G. Wells yurtseverliin ykc sonularn
yle dile getiriyor:
On dokuzuncu yzyl boyunca, zellikle sonlanna do

ru,
vatanseverlik dnyada olaanst ne kt. . . Okul
larda vatanseverlik retiliyor, gazeteler bunun zerinde

duruyor, vaazlar veriliyor, nkteler yaplyor, arklar bes
teleniyordu. Bu, insaniann tm eylemlerine glge d
ren muazzam bir ayine dnt. nsanlar milliyeti olma
dklan takdirde toplulukta nlplak kalacaklar hissine
kapldlar. Daha nce vatanperverlikten haberi bile olma
yan Dou halklan, Bat'dan aldklar sigaralar ve melon
apkalar gibi bunu da benimsediler.10
350
Ve Rus anaristi Mikhail Bakunin de kendi adma bunun ide

olojik yann apak gryordu:
Devletin varl, ayncalkl bir snfn bu varl srdr
meye son derece istekli Glrnasn gerektiriyor. . . Ve ite
yurtseverlik, bu snfn ortak karianna verilen isimdir.11
Amerikan ayncah1
mparatorluk glerinin liderleri geleneksel olarak kendile
rine ve vatandalarna lkelerinin ayncalkl olduunu ve
bir baka lkeyi boyunduruk altna almann "uygarlabr
ma", "zgrletirme", "Tanr buyruu" ve tabii ki eitimsiz
ve ezilmilere "zgrlk ve demokrasi" gtrme eklinde
alglanmas, gerektiini sylerler. Erdemi savunmadan ok
sayda insan katietmek zordur. Bu ayncalk hissinin Birleik
Devletler'den baka yerde bu kadar derin olup olmad
merak ediyorum. Bu, anaokulundan balayarak Amerikan
bilincinin her hcresine alanmakta.
Eer alamann derecesini ("beyin ykama" deyimini
kullanmamak iin kendimi zorluyorum), insanlarn hk
metin davranianna olan inanc ile hkmetin gerek dav
ran arasndaki boluk olarak deerlendirirsek, Amerikan
halk kesinlikle bu gezegendeki en fazla alanm olan halk
tr. Amerikan medyasnn bu sreteki rol ise tab ki paha

biilmezdir; ABD'nin Libya, Irak, Afganistan, Yugoslavya,
Panama, Grenada ve Vietnam'daki saidnianna aka kar
kan tek bir gnlk Amerikan gazetesinin ya da televizyon
kanalnn ismini syleyebilir misiniz?
Amerika'nn manevi stnlne kesinlikle inanan D
ileri Bakanl, dier lkelerin davranlanru deerlendiren
ve u ya da bu yasaklamalan getiren raporlar hazrlayarak
dnyay yarglamakla. Daha alt seviyedeki lkelerin nce-
Yurtseverlik
ki savalarda dinsel zgrlk, insan haklan, uyutuncuyla

mcadele, adam karma ve terrle mcadele gibi alanlardaki
tutumlaryla ilgili eitli raporlar var. Dileri Bakanl'nn
elinde ayrca uluslararas "terrist" gruplarn bir listesi bu
lunuyor. Bu raporlarda kullanlan kriterler genellikle politik,
rnein Kba her zaman terrizmin destekisi olarak gsteri
lyor, oysa ABD'ye srgn edilmi ve yzlerce terr eylemini
gerekletirmi olan Castro karh gruplar terrist olarak bu
listede yer almyor.
ABD'nin gelecekteki Birlemi Milletler elisi John Bolton
2002'de Birleik Devletler'in zel statsnden dolay uluslara
ras antlama ykmlklecine "yasal olarak" uymak zorun
da olmadn yazd. "st dzey yneticilerinin" ellerindeki
gc tek tarafl uygulayabilmeleri iin "Amerika'run anayasal
haklarn kullanrken herhangi bir "ekingenlii, zr, uzla
ma gerei" olmamas gerekiyordu.
Gelecekteki ABD Dileri Bakan Condoleezza Rice da,
2000'de uluslararas yasalarla ilgili olarak aym grleri
ileri srd. ABD tarihte hep doru tarafta olduundan
ulusal gvenliini salarken "uluslararas yasa ve kural
lan" ya da "Birlemi Milletler gibi kurumlan" gz nn
de bulundurmak zorunda deildi.
(Z dergisi, Boston MA,
Temmuz/Austos 2004)
Bu ilietin nedenleri kesin olarak bilinmemekle birlikte,
gemite ok sk yaanmtr: gc, erdem ve byk bir
ulus olmakla edeer tutanlar bu gcn Tann'nn ltf
olduuna, dier uluslann zenginliini ve mutluluunu
salamakla ykml bulunduklarna, yani kendi parlak
imajlan dorultusunda yeniden yaplandrmalan gerekti
ine inanmak eilimindedirler. (Eski ABD Senatr Wil
liam Fulbright, The Arrogance of Power, 1%6).
352 1

Biz Amerikallar zet seilmi insanlanz; zamann
lsrail'iyiz; biz dnyann zgrlk kvlcmn tayoruz. . .
Tann byle istedi, insanlk bizden byk iler bekliyor; ve
bizler ruhumuzda byk eyler hissediyoruz. (Herman
Melville, White Jacket, 1850)
Tann Amerika'y kendine uygun den biimde dnya
y kurtannakla grevlendirdi. Tann srail'i Amerika'nn
Ortadou politikasna yardmc olmakla grevlendirdi
ve her kim bu fikre kar karsa (a) Yahudi dman,
(b)
Amerika karh, (c) dmandan yana ve (d) terristtir.

Oohn le Carre, The Times, Londra, 15 Ocak, 2003)
Yeni muhafazakarlk. . . Amerika'nn tarihi masumiyet,
ayncalk, muzafferiyet ve Aikar Nasip* hakkndaki sy
lencel7rinden yararland. Birleik Devletler'in rakipsiz k
resel gcyle neler yapacan gsterdi. Son derece etkili,
batan kanc ilahi sylemleriyle Amerika'nn gcn
iirerek evrensel demokrasi dlerine kaplmasn sa
lad.
Tm
bunlan yaparken Amerika'nn gcnn hem
Amerika'nn hem de dnyann yaranna olduunu ileri

srd. (Kolombiya niversitesi profesr Gary Dorrien,
The Christian Century dergisi, 22 Ocak 2007)

Vatandalannn ou iin Amerika ayncalkldr ve dola
ysyla onun belli uluslararas standartiara uymamas son
derece doaldr. (Michael Ignatieff, Legal Affairs, Mays
Haziran 2002)
lkemiz benzersiz bir iyilik gcnden olumakta. (Yar
bay Ralph Peters, US Army War College, 1997)
ABD silahl kuvvetleri, tm dnyaya faydas olan . . . ei
bulunmaz bir gtr. (Thomas Barnett, US Naval College,
Guardian, Londra, 27 Aralk 2005)

*
zellilde on dokuzuncu yzylda, ABD hallorun seilmi bir halk olduu ve

Kuzey Amerika ktasnn Tann tarabndan ABD halkna tahsis edilmi oldu
u inanc. (Ed. n.)
Yurtseverlik
1 353
Bakan (George W. Bush) terrizmle savarken baka l

kelerin belli koullar ileri srmesini istemediini aklad.
"Tek bamza kaldmiz bir an gelebilir. Bunun benim
iin sakncas yok. Biz Amerika'yz." (Washington Post, 31
Ocak 2002)
Reinhold Niebuhr gerei elli yl nce grd: nemli olan
-ve ekilen aclan sonlandrmayacak olan- Tann'nn
Amerika'ya mkemmelliin peinde olan insanl eit
me grevini verdiine olan inancmzdr. (Andrew Bace
vich, uluslararas ilikiler profesr, Boston niversitesi)
Winston Churchill, Birinci Dnya Sava'ndan sonra
Versay'daki ban grmelerinde Woodrow Wilson'un
Avrupal yandalanna verdii ahlak dersi zerine,
Avrupa'dan Amerika'ya g edenlerin lkelerindeki tm
erdemleri yanlannda getirirken tm kt davranlann
geride braktkianna inanmakta glk ektii dile ge
tirdi. (The World Crisis, Cilt. V: The Aftermath, 1929; Dnya
Krizi, cilt 5: Sonular)
Dnyada kaydedilen llerlernede en gl manevi unsur

olan ve var olan abmalarda hakemlii onaylanan bir
huriyete minnettanz. (Woodrow Wilson ynetiminde ABD
Dileri Bakan Williman Jennings , In His Image, 1922)
ABD mttefiklerinin Amerika'nn tek bana hareket et
mesinin kanlmaz, hatta arzulanan bir ey oldu
kabullenmek zorundadr. Bu, Amerika'nn stn bir g
olduu gereini kabul etmek; ve aslnda tarihsel adan
bylesi bir g tarafndan korunmann byk bir ans
olduunun ayrtma varmak demektir. (Michael Hirsch,
Newsweek editr, Foreign Affairs, Kasm 2002)
[ABD] ilahi g sayesinde var olan bir lkedir. (Colin Po

well, Cumhuriyetilerin Ulusal Kongresinde, 13 Austos
1996)
354 1

ABD basn her zaman Amerika'nn efsanevi ayncal
nn, her giriiminin insanlk iin en byk umut oldu
unun alhn izmitir. (Rahul Mahajan, The New Crusade:
America's War on Terrrorism and Full Spectrum Daminance
adl eserin yazan)

Aslnda sorun, Amerikallann kendilerinden baka hi
kimseye sayg duymamalandr. "Bizler dnyann tann
syz" diyorlar ve bizlere danmyorlar. (Albay Mir Jan,
Afgan Savunma Bakanl szcs, Washington Post, 3
Austos 2002)
Eer g kullanyorsak bu bizim Amerika olmamzdan
kaynaklanmakta. Biz vazgeilemez bir lkeyiz. Bamz
dik. Gelecei gryoruz. (Madeleine Albright, ABD Di
leri Bakan, 1998)
Spor ve layrak
2005: Sper Kriket malan srasnda Anheuser-Busch kar
lamasnda televizyonda yaynlanan bir reklam: muhteme
len Irak'a gitmek ya da oradan dnmek zere olan bir grup
niformal ABD askeri geit treninde, etraftaki insanlar on
lan izliyor ve birden aralanndan birini fark ediyor. (Soluu
kesilerek) O. . . Olabilir mi? Evet! KAHRAMANLAR! Tann'nn

gerek kahramanlan. Izleyenierin yzlerinden byk bir
minnet ve gurur yansyor. Askerler yaplan tezahrat kar
snda daha byk bir gururla doluyor ve "Teekkrler" diyor.
Ekran "Teekkrler" diyor. Herkesin gz yal. Sovyetler
Birlii'nde bunlar fabrikaya gitmekte olan kahraman Staha
novcu iiler olabilirdi. . .
2008: New York'ta ABD Ak Tenis Turnuvasnda kadnlar

finali. Bir kadn "Gzel Amerika"y sylemeye balyor. Gzel
Amerika'daki spor karlamalarnda bu her zaman yaplr.
Bu olmazsa, "Tann Amerika'y Korusun'' ya da "Yldz Dolu
Yurtseverlik
Bayramz" sylenir. Oysa bu defa, kadnn arks bittiin

de, d..:inelerle niformal deniz piyadesi ortaya kyor ve 2
metre uzunluunda bir Amerikan bayra ayor. zleyiciler
couyor. On gn sonra, erkekler finalinde ayn ey tekrarlan
yar ama bu kez drt jet ua stadyumun zerinden uuyor.
Keke orada olsaydm. O zaman, "Tm bunlarn tenisle
ne ilgisi var?" diye hayk.nrdm. Bu yurtsever cmb iinde
hemen hi kimse sesimi duyamazd ama duyan olduu tak
dirde beni en yakn yetkili merciiere ihbar edeceklerinden hi
kukum yok (gnmz Amerika'snda yetkililer zaten yan
bamzdadr). Ben de yetkililer tarafndan en yakn karakala
gtrlrdm (gnmz Amerika'snda karakollar da ok
uzakta deillerdir).
Normal Maller 2003'te ABD'nin Irak' igalinden birka
hafta nce unlan yazd:
Kanmca, istesek de istemesek de, savaa giriyoruz nk
bu Bush ve adamiartnn grebildii tek zm. Bu yzden

bizi bekleyen korkun sonu, Amerika'nn bir mega muz
cumhuriyetine dnmesi ve ordunun yaarum.zdaki
neminin daha da artmasdr. . . Her ey olup bitmeden,
asil ve krlgan olan demokrasinin sonu gelebilir. . . Ger
ekten demokrasi ok zel bir durumdur. . . nmzdeki
yllarda onu savunmak zorunda kalabiliriz. Bu ok zor
olacak, nk irketlerin ve ordunun ibirlii ile byk
spor faaliyetlerinde bayran n plana k, Amerika'da
faist bir havay imdiden oluturmutur.U
23
AMERiKA'DAKi
UYUMAZLIK VE DiRENi
Amerikalllara kencll tarihlerini nflllek suu

Tarih, Amerika'nn kk, knlgan kalbini ve beynini fazla
syla tedirgin mi etmekte? Okullar ve basn sevgili lkeleri
nin dnyaya yaptklarn sevgili halklarnn renmemesi
iin ellerinden geleni yaptlar ama son zamanlarda baz ra
hatsz edici grler bu zenle korunan Amerikan bilincine
sznay baard.
nce Kongre yesi Ron Paul geen ay bir bakanlk tar
tmasnda ll Eyll'deki saldumm Birleik Devletler'in yllar
boyu Arap lkelerine kar sergiledii tutuma bir misilierne
oluturduu inancn dile getirdi. zleyiciler onu yksek sesle
yuhalad.
Sonra herkesin hayran olduu halk arkcs Tony Bennett,
radyodaki bir rportaj suasmda ABD'nin Basra Krfezi'ndeki
harekahnn ll Eyll saldrrsma yol atn ileri srd ve Ba
kan George Bush'un 2005'te ona Irak Sava'nn bir hata oldu
unu sylediini aklad. Tab Bennett topa tutuldu; o kadar
ki Facebook'da kinci Dnya Sava suasmda yaadklarnn

ona "savan insanln en alaka davran olduunu"
rettiini aklayan bir bildiri yaynlamak zorunda kald. Ter
rizmin hibir mazereti bulunmadn belirterek, "Szlerimin
lkeme olan sevgimin dmda bir yoruma yol amasna zl-
358 1
dm" dedi (NBC 21 Eyll). Fox News Bennett'ten sz ederken

her zamanki gibi szckleri titizlikle seerek "lgn", "arpk
dnceler" ve "heyezanlar" terimlerini kulland (24 Eyll).
Derken Amerikan vatanda olan ve bir sredir Amerika'da
yaanan nefret dolu terrist eylemler iin ABD'nin Ortadou
politikasn sulayan Mslman din adam Enver el-Evlaki
ortaya kt. Birleik Devletler de onu ldrd. Ron Paul ve
Tony Bennett kendileri ansl sayabilirler.
Peki tm bunlar neden kaynaklanyor? Birleik Devletler son
yllarda Ortadou'da neler yapyor?
1981'de iki Libya uann drlmesi
1983 ve 1984'te Lbnan'n bombalanmas
1986'da Libya'nn bombalanmas
1987'de bir ran gemisinin bombalarup hatrlmas
1988'de bir ran yolcu uann drlmesi
1989'da iki Libya uann daha drlmesi
1991'de Irak halknn zerine byk apta bomba ya

drlmas
1991'den 2003'e kadar Irak'n srekli bombalanmas ve

acmasz yaptrmlar uygulanmas
1998'de Afganistan ve Sudan'n bombalanmas
Filistin halkna srekli uygulad iddet ve ikenceye

karm srail'in desteklenmesi
Filistinlllerin buna kar direniinin srekli knannas
Malezya, Pakistan, Lbnan ve Arnavutluk gibi Msl

man lkelerdeki "terrist sanklarn" karlp Msr ve
Suudi Arabistan'a gtrilierek ikenceye maruz bra
klmas
Mslmanln kutsal merkezi Suudi Arabistan'da ve

Basra Krfezi'nin dier blmlerinde ok sayda askeri
ve ileri teknolojik g bulundurmas
Amerika'daki Uyumazlk ve Direni
ran ah'ndan Msr'da Mbarek ve Suudi kraliyet ai

lesine kadar Ortadog-t'daki birok antidemokratik ve
totaliter hkmetin desteklenmesi
2001'den gnmze Afganistan'n ve 2003'ten bugne
kadar Irak'n saldrlara, bombardmana ve igale ua
mas
2006-2011 yllar arasnda Somali, Yemen, Pakistan ve
Libya'nn srekli bombalarup ate altnda tutu]mas ve
baz kiilerin ldrlmesi
2011'de Libya'daki Muammer Kaddafi hkmetinin
drlmesi
Srekli tekrarlanmas ve zerinde durulmas gereken bir

gerek var. Amerika'nn srekli olarak ileri srd ve artk
geerliliini yitirmekte olan en byk yalan "terrizmle sa
va" bahanesi ile yapt saldnlara hedef olan kitlede, Birle
ik Devletler'e ve onun yaam tarzna kar dinsel ve kltrel
anlamazlklardan ve kskanlktan kaynaklanan akl almaz
bir nefret olumutur. Bu grn aksini savunan ok sayda
kant arasnda, "Savunma Bakanlna bamsz danmanlk
hizmeti vermek zere oluturulmu bir Federal danma ko
mitesi" olan Savunma Bilimi Grubu'nun 2004 tarihli hazrla
d rapor da yer alyor. Bu raporda unlar yazyor:
Mslmanlar bizim bamszlmzdan nefret etmiyor;
daha ziyade politikalanmzdan nefret ediyorlar. Byk
og-tnluk bizim tek yanl olarak grdkleri srail'e des
tek olmamza ve Filistinlllerin hakiann tarumamamza;
Mslmaniann tamamnn despotluk olarak nitelendir
dii, zellikle Msr, Suudi Arabistan, rdn, Pakistan ve
Krfez lkelerindeki ynetimlere sregelen ve daha da
artan desteimize kar kyor. Dolaysyla, Amerikan
360 1

diplomasisi slami toplurnlara demokrasiyi getirmekten
sz ettiinde bu sadece z-kara dayanan bir ikiyzllk
olarak grlyor.
Raporun vard sonu: "Hibir halkla ilikiler kampanyas

Amerika'nn hatal politikalarnn kurtarcs olamaz."
The Progressive Review editr Sam Smith'e g:e, "Ulusal

gvenlik 11 Eyll'den sonra Ortadou'da 50 yldr srdrl
mekte olan kt d politikann zm olarak sa kanat
tarahndan savunulan bir kavramdr. Aslnda gereksinim
duyduumuz ulusal gvenlik, d politikamzn ne kadar iyi
olduu ile ters orantldr."
Bir kongn-yesi ile uradan bir insantn arastndaki

fark
Washington Post'ta yaynlanan (30
Ocak 2007) ve "Askerin
lm Senatrlerin Sava Kart Kararlln Glendirdi"

baln tayan bir haber Senatrlerden Christopher Dodd
(D-Conn.) ve John Kerry'nin (D-Mass.) 2006'da Irak'a bir ziya
ret srasnda tantklar ve ok etkilendikleri bir subayn l
mne ok zldklerini bildiriyordu. Habere gre Dodd'un
sava kart grleri daha "radikallemi", Kerry'nin ise
"enerjisi" artm.
unu sormak gerekmez mi: onlarn sava kart grleri
nin tetiklenmesi iin tesadfen tantklan bir insann lmesi
mi gerekiyordu? Milyonlarca Amerikal ve dnyada milyon
larca insan, savata yitirilen hi kims.eyle karlamadklan
halde sava tm gleriyle protesto etmekteler. Bu protesto
cularda Kongre'nin birok yesinde eksik olan ne var?
Dodd "Byle bir insam unutamazsruz" diyor. "3.000 l
den ve 22.000 yaraldan sz ederken nerdeyse donuk bak
lada karlarsnz. Ama son derece nemli bir grevi yerine
Amerika'daki Uyu,mazlk ve Direnit

getiren ve bu arada yaplan yanllardan da sz eden byle
birinden sz etmek onu yeniden canlandrmak, onunla ba
lanh kurmak anlamn tar."
Sevgili okurum, bu sizin iin de geerli mi? Siz de Irak'taki
len ve yaralananlar hakkndaki haberleri okur ya da dinler
ken gzleriniz donuklayor mu?
Grne baklrsa her iki senatr de Amerikan gleri
nin derhal Irak'tan ekilmesini isteyecek kadar "enerjiye" ka
vumamlar. Bu fazlasyla "radikal" olurdu.
Kongre yeleriyle sradan insanlar arasndaki -duygu
sal ve aklc- gedik yllardr aynen sryor. 1964'te Vietnam
Sava'na kar hareket yzlerce insann New York'taki gs
terisiyle balad. Oradaki protestocular ynetimin savan
balangc, gncel durumu hakkndaki bildirilerini ve gele
cekle ilgili izdikleri tozpembe resimleri teker teker ele alp
eletirdiler. Bunlardaki eksiklikleri, elikileri ve aldatmaca. lan ortaya koydular ve tm kukularn dile getirerek silahl
kuvvetlerin derhal ve koulsuz olarak geri ekilmesini istedi
ler. Kongre yelerinin -stelik sadece aznlnn- ayn aklc
ve ilkeli sonuca ulamas ancak 1970'lerde mmkn olabil
di. Ayn ey basn iin de sz konusu. O zaman bile -hatta
bugn de- sekin politikaclar ve sekin basn mensuplan
Vietnam' bir ''hata" olarak grd; yani bu komnizmle sava
iin "yanl bir yntem" idi. Birleik Devletler dnyann br
ucuna giderek "komnizm" denen nesneye iddet samama
lyd. Aslnda Vietnam'dan almamz gereken en nemli ders,
Vietnam'da savamamamz gerektii idi.
Devri televizyonila yaytnlantlt

Gil
Scott-Heron
"Devrim
Televizyonda
Yaynlanmaya
cak" isimli etkileyici arksnda 1970'lerin insanna (onlann

1%0'lardakilerden fark olmad kansndaym) devrimin
362 1
gelmekte olduunu, artk gnlk yaamlarn srdreme

yeceklerini, gnlk yaamlarn srdrmek
istemeyeceklerini,
dillerine doladklan bu "devrim" denen ey hakknda daha

ciddi kafa yormalan gerektiini syledi.
Hemen 2009'a geelim. . .
Washington Post
artk 60 yana gel
mi olan Gill Scott-Heron'la bir rportaj yapt (26 Austos):

WP: 1970'lerin banda Amerika'daki demokrasi erozyonu
ile ilgili olarak "Devrim Televizyonda Yaynlannayacak"
adnda bir klip yaphnz. Orada beyni ykanm bir lke
nin akln ban getirecek bir devrimi ngrmekteydiniz.
imdi ne dnyorsunuz? Bir devrim yaadk m?
G. S.-H.: Evet, Bakan Obama'nn seilmesi bir devrim
oldu. .
Ya?
Demek yle!
Bunun iin mi tepemize sopalar indi. . . gz
yaartc gazlar, hapishane hcreleri, poliste ve FBI'da tutulan

dosyalar. . . yeraltnda baslp datlan milyonlarca gazete. . .
Hepsi gvdesinde tek bir devrimci kemik bulunmayan bir
bakan iin miydi? teden beri el stnde tutulan terrizm,
srekli sava, srail, ikence, marihuana, salk hizmeti, kann
evreden stn tutulmas gibi konular ciddi biimde sorgu
layacak tek bir adalesi, siniri ya da dokusu bulunmayan biri
iin mi? Karl Marx Londra'daki mezarnda dnyor olmal.
Eer Amerika'daki ada kardevrimcilik Amerikan Dev
rimi zamannda var olsayd devrimi ayaklar altna alrd. Ve
smrgeci (beyaz derili) bir Barack Obama ngiltere Kral'nn
partizanca uzlalannn bazlann gerekletirmeye alr
ken krala ileriye deil geriye bakmamz nerirdi.
Aerikan Stili Dokrasl. Bununla Ilir sorunun u

var?
te Beyaz Saray szcs Dana Perino'iun 20 Mart 2008'deki
bir basn toplanhsnda syledikleri:
MUHABR: Arnerikan halkndan bu uurda lmesi ya da
bir bedel demesi isteniyor ve siz onlann bu savata sz
haklan olmadn ileri sryorsunuz.
PERINO: Ben byle bir ey sylemedim . . . Bu bakan se
imle geldi.
MUHABR: Gene de szlerinizden bizim hibir katk.ruz
olmad anlam kyor.
PERONO: Katkruz oldu. Amerikan halk her drt ylda
bir katkda bulunur, bizim sistemimiz byle kurulmu.

194l'de editr ve rahip Edward Dowling, "Birleik Devletler'de
demokrasinin nnde iki byk engel var" dedi. "Birincisi
yoksullarn demokrasiye sahip olduumuzu sanmas ve ikin
cisi zenginlerin buna sahip olacamzdan daima korkmas."
Ge.,.klepn ve ge,eklfeyn bOtn san,lann

arcllntla unlukla ayn1 "nedenler" yatar
Henry Allingham 18 Temmuz 2009'da ngiltere'de 119 yanda
ldnde dnyann en yal adam olduuna inanlyordu.
Birinci Dnya Sava'na katlm biri olarak son yllarn ngi
liz halkna savata len ve saylar yaklak bir milyonu bulan
askerleri anmsatmaya adad. Kasm'da kendisiyle yaplan bir

rportajda, "Herkesin unu bilmesini istiyorum" dedi "onlar
bizim iin ldler."
Hepsi mi? Her biri ngiltere iin mi ld? Yirminci yzyln
en anlamsz emperyalist savanda? Hayr, bunu dzeltmem
gerek:
tm zamanlarn en anlamsz emperyalist savanda. n-
364 1
giliz mparatorluu, Fransz mparatorluu, Rus mparatorlu

u, szde Amerikan mparatorluu bir araya gelerek Alman
mparatorluu, Avusturya-Macaristan mparatorluu ve Os
manl mparatorluu'na kar savarken gencecik bedenler
ve ruhlar Belika ve Almanya'daki kahrolas arnuriara ve
Rusya ile Fransa'daki kan gllerine gmldler. Bu olaans
t soylu harekat baznzn dmlenmesi, gzyalarnz
tutmaya almanz, birka mum yaknanz ve kusmanz iin
yeterli. Bir dnn, bu yzyln ortasnda doksan-yz ya
ndaki Vietnaml askerler 58.000 silah arkadalarnn her bi
rinin Amerika uruna can verdiinden sz edecekler. 2075'e
gelindide ayn yrek burkan ykleri Irakl ve Afganis
tanl yal askerlerden dinleyecez. Bu muzaffer ve kutsal
hal seferle:t'ine kar devasa protesto gsterileri dzenlendi
ka kii ammsayacak?
Yz Wnlerce a..rikan askerinin savafIIJI

reddetleceii an
ok sayda askerin bir askeri harekata iddetle kar kmas
m salamak son derece gtr. Ama kinci Dnya Sava'nn
bitiinden sonraki dnemi dnn. 1945 sonlarnda ve 1946
balarnda muzaffer ordularda belki de en byk ayaklanma
ba gsterdi. Dnyann her tarafnda yz binlerce, belki de
milyonlarca Amerikan askeri sava sonras evlerine gnde
rilmeyilerine kar protestolarda bulundu. Askerler nceleri
iin farknda deerdi ama ksa srede ou evlerine dn
mek yerine Avrupa ve dier yrelerden Pasifik'e sevk edil
melerinin Birleik Devletler'in smrgecilie kar bir direni
olaca endiesinden kaynaklandnn farkna vard. Bu ise,
Washington d politikas yetkililerince komnizm ve dier
sevimsiz anti-Amerikan davranlarla edeerdeydi. ngiliz
smrgelerinde, Hollanda smrgelerinde, Fransz smrge-
1 365
lerinde ve Amerika'nn Filipin smrgesinde ayaklanmalar

oluyordu.
Filipinler, solcu Huk gerillaianna kar kullanlmak iste
meyen ABD askerlerinin kitlesel gsterilerine sahne oldu. 1946
New York Times, bu gsterilerden biriyle ilgili

olarak u haberi yaynlad: "Konumaolann ou 'Filipinliler
Ocak aymda
kendi i sorunlan zmleme yeten sahiptir' slogann

kullanyordu. Benzer grler in'de de dile getirildi."
Amerikan deniz piyadeleri ang Hay-ek'in ulusalc h
kmetinin komnist Mao Ze Dung ve u en-lay'a kar m
cadelesine destek olmak zere in'e gnderildi. Hollandal
lar yerli milliyeti ayaklanmalann hastnlmasna yardmc
olmak zere Hollanda Hindistan'na (Endonezya) sevk edil
di. Ve Amerikan sava gemileri Fransz ordusunu Fransa'nn
eski smrgesi olan Vietnam'a tamak iin kullanld. (Biri
"emperyalizm" mi dedi?) Washinton'un bu ve buna ben
zer eylemleri Japonya'da,
Guam'da,
Saipan'da,
Kore'de,
Hindistan'da, Almanya'da, ngiltere'de ve Andrews Field ile

Maryland'da byk asker protesto}anna yol at. Bunlann
hepsi terhis edilmek talebinde bulunuyor ve askerlere veri
len yeni grevlerin reddi amacm gdyordu. Askerler ve
onlarn Amerika'da ok saydaki destekileri alk grevierine
gittiler ve Kongre'ye mektuplar yadrdlar. 1946 Ocak ayn
da Colorado Senatr Edwin Johnson u beyanda bulundu:
"Gazetelerde orduda ba gsteren isyana yakn ayaklanma
lan okumak tm Amerikahlar iin ok zc ve aalayc
olmaktadr."
13 Ocak 1946'da Paris'te be yz Amerikal asker "Asker
lerin Magna Carta's" adnda bir dizi istei dile getirerek su
baylarla askerler arasndaki patron-kle ilikilerinde radikal
reform istemlerini belirttiler ve ayn zamanda Sava Bakan
Robert Patterson'un grevinden alnmasn istediler. Filipin-
366 1
lerde terhislerin gecikmesiyle ilgili duygular, askerlerin bir

mitinginde Bakan Patterson ve belli senatrlere "Ordunn
Filipinlerdeki pozisyonunun, zellikle 68. Piyade Tmeni'nin
yeniden sava dzenine getirilmesinin nedeninin sorulmas
nn" oybirlii ile kabul ile tmyle su yzne kt.
1946 yaznda silahl kuvvetlerde byk apta bir terhis ya
and ama bunda asker protestolarnn ne derece etkin oldu
u kesinlikle bilinmiyor.
Eer bu "yi Sava'ta Amerikan askerlerinin nasl harekete
geip organize olduun bir rnei ise, Amerika'nn bugn
k "Berbat Savalarnda" neler olabileceini bir dnn.
24
DiN
Christopher Hitchens, Saddam Hseyin ve din

Christopher Hitchens God Is Not Great isimli kitabn 2007
baharnda yaynlad. Kitap tarihte yllar boyu eitli dinler
tarafndan Tanr adna yaplan korkun ileri ele alyor ve
bunlarn laiklerin yaptklarndan ok daha beter olduunu
belirtiyor. Bu kutsal rezalet bugn de eskisinden daha fazla
yaanmakta. Eer Lbnan, Pakistan, Birleik Devletler, sra
il, Filistin ve Somali'nin bugnk ve gelecekteki liderleri laik
hmanist insanlar olsayd bizim zavall emektar dnyamz
cehennem hayat yaamazd. rgtl dinlerip bu konuda ok
byk sorumluluklan var.
Hitchens'n kitabna zel bir itirazm yok. Kitap hakkn
daki bir eletiriyi okududa Saddam Hseyin ve onun
laik hkmeti hakkndaki yorumunu merak ettim. Ortada
gerekten kt bir adam vard ama fanatik bir dinci de deil
di. Hitchens'm sorunu, ABD'nin Irak'taki savan gnlden
destekleyen biri olarak Birleik Devletler'in laik bir hkmeti
devirdi gz ard etmekti. Oysa Hitchens buna basit ama
zarif bir zm bulmu: Saddam'n ve rejiminin "dinci" oldu
u ileri sryor. "Saddam, ynetimini dindarlk ve cihat
zerine kurdu. (Kime kar olduunu belirtmiyor, bunu ben
de bilmiyorum.] Onun rejiminin 'laik' olduu dnenler
kendilerini kandrmakta."1
368 1

Irak'n birok ksmnda u anda slami eriat yasalan ge
erli ve kadn ve erkeklerin bir arada bulunmasyla, giyimle

riyle, mzikleriyle, dans etmeleriyle ilgili uygulanan iddetle
ilgili bir sr haber var. Dine dayal, ailenin namusunu koru
mak amacyla ilenen cinayetler olaanst artm durumda.
Camilere ve Hristiyan Asorlular gibi baka dinlerin binala
nna ciddi saldrlar yaplyor. Bu tip olaylara Saddam Hse
yin dneminde hemen hi rastlanmyordu. iiler ve Snniler
birbirlerinden kz alp veriyordu ve ne Mslmanlar ne de
Yahudi ve Hristiyanlar Mslmanlarn errinden korkarak
bu lkeden kamaya kalkmyordu. (Ynetimin son ylnda
Saddam Hseyin her zamankinden fazla dinsel konumalar
yapt ama bu, Washington'un Terrle Sava'na kar Ortado
u ve Irak'ta kabaran fkeye szle destek vermekten teye

gitmiyordu.)
te, Hitchens'n "Aman ne gzel bir sava!" grnn
temelinde yatan bu. Zaten onun gibi bir insan paasn kur
tarmak iin inkara sapmasa dayanlmaz olurdu.
Birleik Devletler'in devirdii laik bir hkmetin yerini di
nine son derece bal bir baka hkmetin almas konusunda
Saddam Hseyin ve Irak'n tek rnek oluturmad gzden
karlmamal. Afganistan'da 1980'lerde ve 1990'n balarnda
ABD "komnist" bir hkmetin alaa edilmesini planiad
ve bu da slamc bir ynetimin baa gemesine, daha sonra
Talihanlarn ortaya kmasna yol at.
Emperyalist tutucular bu konuda byk sorumluluk ta
yorlar.
Din
lnnHI .....Inin, ltlr sr elma turtali ylyebllnln

ve AIMI'Ikan bayraiiii sallayabllnln, a.. ...r
Tann'ya lnaiiiiiJO
i nan sen kahrolasi ltlr laozguncusun
Minnesota niversitesi Sosyoloji Blm'nn 2006'da yaph
alma, ateistleri "Amerika'run en gvenilmez aznl"
olarak tanmlamakta. niversitedeki aratrmaclar, "Ame
rikan toplumuyla ilgili grlerin paylalmas" konusunda,
Amerikallarn ateistleri Mslmanlardan, son yllardaki
gmenlerden, ecinsellerden ve dier aznlk gruplarndan
daha aa dzeyde grdm saptadlar. Ayn zamanda
ateistler, ou Amerikalnn ocuklarn evlendirmeye en az
istekli olduu aznlk grubu. Arahrmalar ateistlerin "son 30
ylda giderek artan sosyal hogr kurallar dnda kalan tek
grup olduunu" ortaya koydu.
Bu ankete katlanlarn ou ateizmi ahlak ve yasad dav
ranlardan olaanst maddiyatlk ve kltr ayrmcl
ile edeer grmekteler. Aratrmann bamda olan kii bu
bulgularn temelinde ahlaki bir d ve bundan kaynakla
nan sosyal dzensizlik korkusunun yathna inanyor. "Ame
rikallar vatandalar arasnda kurallar ve koullarn dnda
doru ve yanlla ilgili kavramlarn paylaldna inanyor
lar. Bulgulanmz, ateistlerin ortak yararlar gz ard ederek
kendi karlar peinde koan bireyler olarak grldn
gsteriyor."2
Eveeet. Ben krk yldan uzun zamandr politik bir eylem
ciyim. Tutuklanmay ve polisten iddet grmeyi gze alan,
ortak karlar uruna daha yksek bir yaam standardndan
vazgeen saysz ateist ve inanszla birlikte yrylere ka
tldm, mcadele verdim ve haftalk gazeteler yaynladm.
Ortak karlan gz ard etmek mi? Hi de deil. Ateistlerin
ou buna "laik insanlk" adn veriyor. Ve ateist kitlelerin
kendi inanszlklarn paylamayan kiileri taa tuttuklar,
370
ldrdkleri ya da bu insanlara baka trl aaayc dav

ranlarda bulunduklanyla ilgili haberler okumuyoruz. Asla.
Bunu yapan inanl insanlar. Bu, tm dnyada byle.
Kamuoy'unun bu aratrmayla ortaya kan tutumu, ks
men, ou Amerikalnn Souk Sava srecindeki eitimin
den, "Allahsz ateist komnist" imajndan kaynaklanyor ola
bilir. Ama bence daha nemli olan, ateistlerin bilinli ya da
bilinsizce, kendi inanlanru ve yaam tarzlanru sergilemek
le dindarlarm derinlerde yatan gvensizlik ve korkulann su
yzne karmalandr.
Sizler de, benim gibi, bu dnyann nasl bylesine dayanl
maz oranda acmasz, yoz, adaletsiz ve aptal bir duruma gel
diini merak ediyor olabilirsiniz. Bu bir rastlant sonucu mu
olutu yoksa planlanm mdr? Bu, nsann Tann'ya inanma
s iin yeterli. Ya da eytana.
Amerikali Misliinaanlar ve dljer tutucular

2006 Mart aynda, Washington DC'de Haziran'da dzenlene
cek olan Amerikal-Arap Ayrmna Kar Komite'nin (ADC)
toplantsnda konumay kabul ettim. Panelin ad "Amerika,
mparatorluk, Demokrasi ve Ortadou" idi. Derken ADe'den
birisi Usame bin Ladin'in Ocak'ta szn ettii kitabn yaza
n olduurnun farkna vard ve eitli bahaneler ileri srerek
konuman iptal etmeye altlar. Onlara korkak olduklann
syleyerek kar ktm; yumuadlar, sonra tekrar fikir de
itirdiler, sonunda "ADC toplantsnda gazetecilere ayrlan
blmn tamamen dolduunu" bildirdiler. Anlamamzdan
iki ay sonra paneldeki btn yerlerin dolduunu fark etmi
lerdi.
Amerikal Mslmanlar ok tutucudur. Yzde 72'si onun
polis devletinden nasibini almadan nce, 2000'de Bush'a oy
verdi. niversiteli yetkililer de tutucudur ya da ulusal bir
Din
kampanyadan byk destek gren kampusta ister retim

grevlisi, ister renci, ister dandan gelen konumac olsun
her trl sola kar kan tutucu rgtlenmenin zorlamasy
la kolaylkla tutucu olabilirler (David Horowitz'in Campus
Watch'n
anmsayn).
Bin Ladin'in nerisini izleyen alh yl
boyunca hemen hibir niversiteden konuma ans alma

dm, oysa daha nce her yl be ila on davet getirdi; kimi za
man renciler benim iin bir eyler dzenlemeye altlar
ama okul yneticilerinin onaym alamadlar.
Kampuslarda ilericilerin konumalarm rgtleyen bir
Kaliforniya ajans olan Speakout bana Horowitz-tipi grupla
rm faaliyetlerini engellerneyi baardru syledi.
Zlndldr ve khrnlr
2011 Ocak aynda Salman Taseer Pakistan'da ldrld. Ken

disi Pencap Eyaleti valisi ve Pakistan'daki laik Halk Partisi'nin
yesiydi. Onu ldren Mmtaz Kadri kahraman ilan edildi
ve zerine gl yapraklan atld. Cinayet mahallinde glm
serken fotoraflan ekildi.
Taseer Pakistan'da Tann'ya saygszlk edenlere uygulanan
kah yasalara kar kmaya cesaret etmi, bu sutan yargla
nan Hristiyan bir anneye hogr arsnda bulunmutu.
500 kadar din bilgini katile vgler yadrd ve Taseer'in ya

sn tutanlara bir uyan yaynlad. Uyarda "Bir zmda destek
veren de zndktr" deniyor ve gazeteciler, politikaclar ve ay
dnlar bu cinayetten "ders almaya" arlyordu. "Her Msl
man Kadri'nin yaplndan gurur duymaktadr!'3
Ne kadar ho ve uygarca, deil mi? Drst, Tanr'dan
korkan Amerikallarm bu tip dnce ve davranlarm
Washington'un giritii savalan hakl kldna, Birleik
Devletler'in kendi vatandalarn batl inanlar yznden
katleden, bizlerin "dinsiz" ya da "zndk" olduumuzu d-
372 1
ndkleri iin varsaymsal bir kutsal gnah yznden

Amerikallar ldrmek isteyen slamc fanatiklerle mcadele
ettiine inanmasna amamak gerek. Byle insanlarn man
bkl dnmesi nasl beklenir? Safdil barseverlerin ve sava

karh eylemcilerin yceltmerrrizi istedikleri ortak insanlk
nerede kald?
te yandan, sava Amerika'nn dini olarak alglanabilir;
zellikle son zamanlarda Pakistan'da, Irak'a, Afganistan'da,
Somali'de, Yemen'de ve gemite birok baka yerde srdr
len savalardan sz ediyorum. Washington'daki Sonsuza Dek
gal, Kutsal Bombardman ve Kutsal kence Kilisesi tm
inansziar zndklk suundan lme mahkum ederken Bir
leik Devletler her gn Predator denilen robot lm makine
lerini bu lkelerin zerine salarak "Hellfire" fzeleri yadr
yor, dnlerde, cenazelerde, evlerde binlerce insan canndan
oluyor. ABD ise her seferinde -doru ya da yanl- bunlarn
arasnda ok sayda Talihan ya da el Kaide veya "isyanc" ya
da "militari" bulunduunu iddia ediyor. CIA'de bu bombalar
ynlendirenlerle nasl mantkl olarak konuabilirsiniz? Bun
larla Mmtaz Kadri arasnda ne fark var? Kadri kutsal gre
vini yerine getirmenin rahatl iinde glmsyordu. CIA
grevlisi Nevada'daki odasnda rahata oturup kutsal vide
osundaki oyunu izliyor ve kurbanlar lrken gidip keyifle
yemeini yiyor. Mmtaz Kadri tm benlii ile Cennet denen
eyin varlna inanmaktayd. CIA grevlisi Amerikan Ayr
cal denen eye inanyor.
Bu kyaslamay biraz daha gelitirelim: 2008'de erif
Mobley adnda gen bir Amerikal Arapa renmek ve din
eitimi almak iin Yemen'e gitti. Amerikal yetkililer onun
amacnn bir terr grubuna katlmak olduunu dnyor
lar. "Doutan Amerikal olan Mobley'i gittike daha fazla
rndan kan cihat ekimine kaplanlardan biri" olarak
Din
gryorlar.4 ABD'nin d lkelerdeki savalannda yer almak

iin gnll olarak orduya yazlan doutan Amerikal gen
lerin de "cihat ansna uyduklan" sylenemez mi?
ou insan bu glmseyen genleri kahraman ilan edip,
tepelerine gl yapraklan yadrmyor mu?
,'
25
iMPARATORLUGA
RAGMEN GOLEBiLMEH
Mutlu YHr. ifle hu fll lple !kecetlnlz olllfl

22 OCAK: Kongre sava kart gsterilerde yer alanlarn
ksrlatrlmasn ngren bir yasay onaylayacak. Beyaz
Saray szcs John Boehner bunun 'ah'n emri" olduu
nu syleyecek. Aznlklarn lideri Nanci Pelosi bu konuda
ekinceleri olduunu, nk bunun temyiz edilemeyeceni
belirtecek.
15 UBAT: Ron Paul, Oswald Harvey adndaki bir adam
tarafndan ldrlecek.
18 UBAT: Hcreye atlan ve 24 saat 1.200 polis ile 3. Tugay
tarafndan korunan Oswald Harvey, Ruby Jackson tarafn
dan ldrlecek.
26 UBAT: Ruby Jackson hapiste daha nce bat yarm

krede hi grlmemi Asya kkenli ender bir hastalktan
lecek.
6 MART: ABD Bakan Hopey Changey ran, Suriye,
Kuzey Kore, Pakistan, Nikaragua, Venezella ve Kba'nn
kitle imha silahlarna sahip oldunu, Birleik Devletler
iin ciddi bir tehdit oluturduklarn, el Kaide ve Talihan
ile sk balantlar bulunduunu, Somali'deki slamc ter
ristlere yardm ettiklerini, 11 Eyll olayna kartklann,
John F. Kennedy'nin ldrlmesinde ve Pearl Harbour sal
drsnda rol aldklarn, Tann'ya ve Amerikan Ayrcal'na
376 1
Emperyalizmin En lmcl Silahi Demokrasi Yalam
inanmadklarn ve gerekten "kt adamlar" olduklarn

aklayarak bu lkelere yepyeni ve acmasz yaptrmlar
uygulayacak
1 NSAN: Bolivya ordusu Bakan Evo Morales'i devirecek
ABD Dileri Bakanl demokrasinin yok edilmesini kna
yacak
2 NSAN: ABD Bolivya'daki askeri cuntay tanyacak ve
lkeye 100 sava jeti ile 200 tank satacak.
3 NSAN: Bolivya'da askeri cuntaya kar ayaklanmalar
ba gsterecek ve 40.000 Amerikan deniz piyadesi ayaklan
malan bastrmak iin La Paz'a gnderilecek.
8 NSAN: Dick Cheney hastanedeki yatandan Birleik
Devletler'in sonunda Irak'ta birok kitle imha silah buldu:
unu aklayacak. "Tm kuku duyanlarm can cehenneme"
diyecek. Bununla beraber, eski bakan yardmcs, istihbarat
kaynaklannn ve yntemlerinin aa kmasn istemedii
iin bu konu ile ilgili bilgileri vermeyi reddedecek.
10 NSAN: Exxon Mobil, Chevron Texaco, General Electric,
General Motors, AT&T, Ford ve mM birleerek "Serbest
Giriim Anonim irketi"ni kuracaklar.
6 NSAN; Serbest Giriim A.. Guatemala ile Haiti'yi satn
almak isteyecek. Citigroup satnay reddedecek.
18 NSAN: Serbest Giriim A.. Citygroup'u satn alacak.
5 MAYIS: Demokrat Parti ismini Cumhuriyeti Ik Partisi
olarak deitirecek ve desteki irketlerin tek bir ek yazma
lanna olanak tanmak iin Cumhuriyetilerle ortak bir banka
hesab atn ilan edecek. Bu deiimi kutlamak iin yeni
parti yatlardan sat vergisi alnmamas nerisinde buluna
cak.
ll MAYIS: in bir Amerikan casus uam lkenin mer
kezinde drdn iddia edecek. Dileri Bakanl bunu
yalanlayacak.
imparatorlua Ramen Glebitmek

12 MAYIS: Dileri Bakanl bir Amerikan uann
"yanllkla" in hava sahasnn 2.000 mil iine girdiini

kabul edecek ama bunun bir casus ua olmadn syle
yecek.
13 MAYIS: Dileri Bakanl bunun bir casus ua oldu
unu kabul edecek ama bunun bir ABD grevlisi tarafndan

kullanlmadn aklayacak.
14 MAYIS: Dileri Bakanl pilotun bakanla bal sivil
bir pilot olduunu kabul edecek ama in'in varln yads
yacak.
ll
HAZRAN: Ulusal Gvenlik, Birleik Devletler'de
doan her ocua DNA testi uygulama plann aklayacak.

1 TEMMUZ: Los Angeles'te hava kirlilii o kadar artacak
ki zenginler kendileri yerine nefes almalan iin vasfsz ii
ler altracak.
6 AGUSTOS: Adiiye Bakanl, Birlemi Milletler, Empire
State, Times Square metro istasyonu, Madison Square Garden

ve Lincoln Center'i bombalamay planlayan alt kiinin New
York'ta tutukland aklayacak.
7 AGUSTOS: "New York Altls"nn drdnn FBI ajanla

r
olduU anlalarak haklanndaki dava drlecek.

16 AGUSTOS: Washington'daki byk bir gsteride ay
Partisi tm hkmet giderlerinin sonlandrlmas isteni

lecek Ayrca Kongre'ye Sosyal Gvenlik ya da Medicare'e
dokunmamas uyarsnda bulunulacak
26 AGUSTOS: Teksas'ta krtaj yaptran 16 yandaki bir
kz ile zerinde marihuana bulunan 12 yandaki bir olan
cezaya arptrlacak.
3 EYLL: alma Bakanl i Bayram kutlamalarnn
Amerika'nn irketlere olan minnetini dile getireceini ve

grev bamdayken ldrlen J. P. Morgan ile Pinkerton'daki
grev knclannn ansna adanacan ilan edecek.
378 1

12 EYLL: 16 ila 45 yalar arasndaki erkek ve kadnlarn
askere alnmas yeniden yasalaacak. Bir organlan eksik olan

ya da gzleri grmeyenler masa ba grevlerine atanacak
14 EYLL: Yeni askeri yasaya kar yirmi drt Amerikan
kentinde ayaklanmalar ba gsterecek. Ayaklanmalar bas

trmak iin Afganistan, Irak ve dier lkelerden 200.000
Amerikan askeri geri arlacak.
28 EYLL: ay Partisi embriyolara oy hakk isteinde
bulunacak.
10 EKM: Dnyadaki polisler Polislerin Uluslararas
Ynetim Dernei (PIGS) adnda yeni bir rgt kuracaklar.
PGS ilk olarak, kiinin sululuu kantlanncaya kadar
masum olduu gibi garip bir kavram ortadan kaldrmay
amaladin aklayacak.
8 KASIM: ABD bakanlk seimine katlm oram yzde
9,6 olacak. Oy pusulalarnda "Ya bir kiiye bir oy, ya da bir

dolara bir oy" yazlacak. Kazanan "Bunlarn hibiri" olacak.
ll KASIM: ABD'deki tutuklularn says 2,5 milyona ula
acak. Burllardan yzde 70'inin bir yzyl nce hapse atl

mayaca, nk yaptklarnn o dnemde su saylmayaca
belirlenecek.
3 ARALIK: Yksek Mahkeme polisin, zerinde cep oldu

una inanmak iin yeterli sebebi olduu herkesi arayabilece
ine karar verecek.
16 ARALIK: gal Eylemi Beyaz Saray bahesinde adr

kuracak. Bir saat sonra uzaktan kumanda ile frlatlan bir
fze geride sadece ince bir duman brakacak.
Byle feylertlen ho,lanan Insanlar launlan elenceli

laulacak
Birleik Devletler ve dnya zerinde bayram havasna girmi
olan sevgili okurlarm, her biriniz iin aadaki dileklerden
birini sunuyorum:
lmparatorlua Ramen Glebilmek
Mutlu Noeller
Mutlu Chanukah
Mutlu Eid
enlikli Kwanca
Mutlu Yllar
Keyifli galler
Erotik Pagan Ayini
Internet'te Gerek bir Tatil
Mutlu bir eytanca Kurban
Yrekten bir Ateist yi Noeller
lgn bir El Koyma Treni
Kokular ve Kristallerle Gerekten Harika bir Yeniden Do
u
Ve umann adruz asla bir Ulusal Gvenlik "uua yasak
l" listesinde yer almaz.
Umann rozetlL tabancal, biber gazl, pek okuyup yazma
yan bir lise mezununun cann skmazsruz.
Umann yetkililerin eline dnce maruz kalaca mu
amele sadece zalimce, aayc, insanlk d olur da, Bay
Obama ya da Bay Cheney'nin ikence olarak nitelendirece
trden olmaz.
Umanm siz ya da lkeniz bir NATO ya da ABD insancl
mdahalesi, zgrletirme ya da gnlsz intihar olay ya
amaz.
Umann ne ii eyleminiz ne de seimleriniz Demokrasi
in Ulusal Ba rgt tarafndan destek.lenmez.
Umann lkenize atlan seyreltilmi uranyum, salkm
bomba, beyaz fosfor ve napalm, Dileri Bakanl'run iddia
etti kadar isabetli ve zararsz olur.
Umann salk sigortanz olmadan Birleik Devletler'de
hastalanmaz ve zengin deeniz bir Amerikan niversitesi
ne gitmeye kalkmazsruz.
380
Emperyalizmin Ei lmcl Silah Demokrasi Yalan

Umarm on sekizinci yzylda Fransa'daki yoksullarm
rendii gibi, zengin insanlarn manta kulak vermedii tak

dirde kafalarnn kesilebileceini renirsiniz.
Umarm Cumhuriyetilerin nseim konumalarn dinle
mek yerine tenaziyi seme ansnz olur.
26 PEKi. NE YAPABiLiRiZ?
Ald1m1 kurcalayan Mil dflnceler
Vietnam sava tarihe gmlnce protesto afileri ve mega
fonlar da ortadan kalkt; protestocularn ounun hkmete
duyduu ciddi soukluk ve dmanlk da azald. Fazla di
renmeden baar peinde koulmaya ve dnyada ya "kapi
talist demokrasi" ya da "komnist diktatrlk" arasmda bir
seim yaplmas gereine inanlmaya baland. Savan bir
sapknlk ve Amerika'nn insancl gemiinde bir leke oldu
u sonucuna varld. ktidarda olanlarn toplumun yapsnn
bozulduu ve Cumhuriyetin tehlikede olduu konusundaki
endielerinin basnn yaygaralarndan kaynakland ve asl
sz olduu dnlmeye baland.
Bunlar yazmarnn nedeni, Occupy (gal) hareketine katl
ma konusunda neden isteksiz olduumu aklamak. Balan
gta nmzdeki k bunlarn defterinin drleceini, ya da
artk tek isteklerinin yalnzca para kazanmak, okula gitmek,
sevgilileriyle, dostlaryla ve aileleriyle ilgilenmek olacan
dndm; son zamanlarda ise onlarn defterini drenin ve
harika eylemlerine son verenin polis olaca kansna vardm;
eer sisteme ayna tutarsanz sistem rndan kabilir.
Oysa imdi emin deilim. Bu gen insanlar ve daha ya
llar,
adanmlklar, birbirlerine ballklar,
cesaretleri,
iyimserlikleri, azimleri, iddete kar olulan, direnileri ve

382 1
politikaclar ya da siyasi partilerden ziyade ekonomik yapya

odaklanmalan ile beni artmaya devam ediyorlar. Egemen
Wall Steet nnde kurduklar adrlarn polis tarafndan y
klmasna karn ylmadan, dvizler tayp sloganlar atarak
New York'tan Washington'a yrdler. Bir milyon gen insa
na yaamlarnn geri kalannda ne yapmalar gerektii konu
sunda fikirler aladlar ve byk apta basnda yer aldlar.
Washington Post birok kez neredeyse tam sayfa halinde bu

eylemlerden yana haberlere yer verdi. Occupy hemen tm ba
snda giderek daha fazla ciddiye alnmakta.
te yandan, 1960 ve 70'lerde olaanst eylemler yapld
ama ounluu son derece yeniliki olan sonu gelmez protes
tolarmz ABD d politikasnda herhangi bir deiiklie yol
amad. Amerikan emperyalizmi u ana kadar gemiteki sa
bkalarna yenilerini eklerneyi srdryor. Protestolarmzn
Vietnam konusunda dahi baanl olduunu ileri sremeyiz.
ABD bu lkeden ekilme kararn, 1%4-73 yllan arasnda
dokuz yl bbyunca devam eden Vietnam kart protestolar
mzdan sonra ald. Bu kararda neden-sonu ilikisini belirle
mek hayli zor.
galciler d politikadan ender olarak sz ettikleri iin, bu
durum onlarn gelimesine ve varln srdrmesine yarad.
Bu, sadece istismardan kaynaklanmyor. D politika bayrak
dalgalandnyor, "cesur evlatlanmz" yaamlarn tehlikeye
atyor ve Amerikan ayrcal, milliyetilik, yurtseverlik, sa
dakat, vatana ihanet, terrizm, "Amerikan kartl", "komp
lo teorileri". . . tm bu duygusal unsurlar Amerikan basnnda
Gzel Amerikal ile bizden olmayanlar arasmda bir ayrm ya
plmasna yardma oluyor.
Savaa harcanan ulusal kaynaklarn galciler ya da ba
kalar yararna kullanlabilecei dnlrse, d politika t
myle gz ard edilemez.
Peki, Ne Yapabilirizi
1 383
Amerika'da demokrasi olsayd, Occupy hareketinin vatan

dalarn -istismar ve su ileme, siyasi yolsuzluk, eitsizlik,
yoksulluk gibi hibir ekilde cezalandrlmayan konularda
beynini ykamas byk nem tard. Oysa mevcut durum
da giderek daha fazla insan bu konularda bilgi sahibi oluyor,
daha fazla fkeleniyor ama koullar deitirmek iin bavu
racaklar hibir merci yok. Parann politikada kesinlikle rol
oynamamas gerek. Hibir ekilde. Benim ok sevdiim La
tince bir deyim var: sine qua non [olmazsa olmaz].
ldi deilse ne zaan? Burada delise nende? Siz

yapazsan1z, ki yapacak?
Bir zamanlar tarihte hangi dnemde ve yerde yaamak iste
diimi dnrdm. Genellikle 1930'larn Avrupa'sn seer
dim. Sava bulutlan younlatka, etrafm entrika ve casus
lada evrilir, lm-kalm savalan verilir ve muhalefet cesur
ve ilkeli olurdu. aresiz insanlarn Amerika'dan kamasna
yardmc olduumu dlerdim. Bu gerek bir Hollywood fil
mi gibiydi. Casablanca'y hatrlayn. Ve spanyol Cumhuriyeti
Alman ve talyan faistlerince desteklenen Franco ve onun
faist glerinin eline geince (bu arada ABD ve ngiltere fa
istlere yardm etmemekle beraber, bir kenarda durup seyirci
kalrd), dlediim senaryo daha da glenirdi; Avrupa'nn
kaderi deiirdi. Derken Naziler Avusturya'ya, sonra ekos
lovakya ve Polonya'ya girerdi. . . nsan tm yaamn bunlara
kar durmaya, faist dalgann nn kesmeye adayabilirdi.
Bundan daha heyecan verici ya da kutsal ne olabilirdi?
En byk mucize gerekleti, zaman makinesinin muci
zesi sayesinde bu dlediim dnemde yaamaktaym. Bush
faistlerinin Afganistan'n zerine yrmesini, bu "baarsz
devleti" bombalamasn; sonra Irak'a girip lniere ve ykm
Iara yol aarak24 milyon insann yaamn mahvetmesini; ran
384
halkna ayn cehennem yaatmasn; Haiti'de Jean-Bertrand

Aristide'i devirmesini; Somali'de aresiz gmenlere bomba
yadrmasn; Kba, Venezella, Bolivya, Nikaragua, Gazze
ve imparatorluun Allah vergisi misyonuna inanmayan di
er lkelerde kargaa yaratarak onlar cezalandrmasn iz
liyorum. Ne yazk ki bu gerek yaam senaryosuna tepkim
kahramanlktan ok korku ve d krkl oluyor; kendim
iin deil, elimizdeki tek dnya iin. Her gn izlediim ha
berler benim
yaama sevincimi yok ediyor. Yalnzca Amerikan
askeri glerinin d dnyadaki cinneti ve lkernde srekli

gelien polis devletinin yaph hakszlklar deil, tm sy
lenen yalanlar ve sergilenen salaklklar karsnda duvarlara
trmanacak hale geliyor, televizyon ve radyoda srekli kanal
deitiriyor ya da tmyle kapatyor, gazetelerde baka say
faya geiyorum.
Gene de, yoldalarm, size unu sylemem gerek; gn
mzde yaadklarmz bir yere kadar benim 1930'larda d
Iediim hay::.tn bir paras. Gnmz dnyas ayn tehlike
lerle yz yze; hatta evresel felaket dnlrse, daha da
fazlasyla. Bush (ve imdi de Obama) faist dalgasnn nne
gemek zorundayz.
Bana "Peki, ne yapabiliriz?" diye sorulduunda genellikle
daha nce sylediklerimi tekrarlyorum. Kendinizi ve eliniz
den geldiince bakalarn eiterek sorgulayan bir kitle olu
turmak; bunu tohum ekme, gelien fideleri doru biimde ye
titirme olarak grebilirsiniz. Tarihsel adan doru olan bu
nerim korkarm yeterince yreklendirici olmad. Bununla
beraber, bunu biraz daha glendirmek iin drt akil adamn
grlerini derledim. Onlara "yitik davalarn azizleri" diye
biliriz.
Peki, Ne Yapabilirizi
I. F. Sone:
Urunda savamaya den tek sava, srf birisi bu sava
vermek zorunda oldu iin sizin kaybedeceiniz ve si
zinle ayn davaya inanan birinin kazanaca gn gelene
dek kaybetmeyi srdreceiniz savatr. Bundan 100 yl
sonra birinin nemli bir sava kazanmas iin bir sr
baka insann sadece savaa girmenin keyfi ve mutlulu
uruna ve kaybedeceini bilerek buna istekli olmas ge
rekir. Kendinizi kurban gibi hissetmemelisiniz. Bundan
keyif almak zorundasnz.
Howard Zinn:
nsanlar geleneksel protestolar, gsteriler, tetikte olmak,
sivil itaatsizlik dnda sihirli bir taktik uygulanmas ge
rektiini dnrler; oysa ortada hibir sihirli zm yok
tur,
tek gereken direnmeye devam etmektir.
Noam Chomsky:
nmzdeki sorunlann stesinden gelmek iin hibir si
hirli zm, mucizevi bir yntem yok, sadece bilinenler
var: devletin iledi sularm neye mal oldunu anla
mak, bu konuda etilmek, rgtlenmek ve eyleme ge
mek ya da kurumsal bir dimin temellerini belirlemek;
tm d knklklanna, saysz baanszlklara ve kstl
baanlara karn, daha parlak bir gelecek umudu ile dire
nii srdrmek gerekir.
Sam Smith:
Gemiin bizi aresiz braktn dnenler 1830'daki
direniiyi, 1870'teki feministi, 1890'daki ii eyleminin
dzenleyicisini ve 1910'daki ecinsel yazan anmsasn.
386 1

Onlar da bizim gibi tarihte yaadklan dnemi ve o d
nemde yaptklann kendileri semedi O dnemde ula
lan sonulann ne olduunu ve bunlann ne kadar zaman
aldn bildiimize gre, bizler de 1830'daki direniiler
ya da 1870'lerdek.i feministler vb. olabilir miyiz?
N OnAR
GR
. http: 1 1 killinghope.org 1 essays6 / othrowhtm.
2. Bkz. William Blum, Rouge State: A Guide to the World's Only Super
power, Bl. 8 (Common Courage Pres, Monroe ME, 2005).
3. Nasl saydmza bal olarak, toplam giriimlerin says yzlere
ulayor, Kba istihbaratna gre yalnzca Fidel Kastro'ya ynelik
giriimlerin says 634'tr; bkz. Fabian Escalante, Executive Action:
634 Ways to Kill Fidel Castro, (Ocean Pres, Melbourne, 2006).
4. http: / / killinghope.org 1 superouge /bomb.htm.
5. http: / / killinghope.org /bblum6/ suppresshtml.
6. Afganistan, Arnavutluk. Cezayir, Avustralya, Bolivya, Bosna, Brezi
lya, ngiliz Gine'si (imdiki Guyana), Bulgaristan, Kamboya, ad, ili,
in, Kolombiya, Kongo (Zaire), Kosta Rika, Kba, Dom.inik Cumhu
riyeti, Dou Timor, Ejkvator, Msr, El Salvador, Fiji, Fransa, Almanya
(art Dou Almanya), Gana, Yunanistan, Grenada, Guatemala, Haiti,
Honduras, Hindistan, Endonezya, Iran, Irak, ltalya, Jamaica, Japonya,
Kuveyt, Laos, Lbnan, Libya, Moolistan, Fas, Nepal, Nikaragua,
Kuzey Kore, Pakistan, Filistin. Panama, Peru, Filipinler, Portekiz,
Rusya, Seyelle!t, Slovakya, Somali, Gney Afrika, Gney Kore, Sovy
etler Birlii, Sudan, Surinam, Suriye, Taylan, Uruguay, Venezuela,
Vietnam (art Kuzey Vietnam), Yemen (art Gney Yemen).
7. Washington Post, 5 Mart 2203,s. 9, Al Kamen'in stunu.
8. Washington Post, 27 Aralk 200, s. Cl.
9. Beyaz Saray, Basn Brosu Sekreteri. Haziran 2002.
o. Steve Vogel, The Pentagon: A History (Random House, New York,
2008).
ll. The Black Commentatar (haftalk ilerici Internet dergisi), www.
blackcommentator.com 8 Haziran 2006.
2. Aviation Week and Space Technology, 5 Austos 996. s. 51.
3. 5 Eyll 997'de Washington DC'deki Ulusal Uzay Kulbnde
yapt konuma.
4. Benzer blmler 997 Austos tarihli brorn . sayfasndan itibar
en bulunabilir.
388
15. 2004 Mart ay, www.stratcom.mil /fact_sm.html. 2002'de ABDE

Uzay Kum.andanl ABD Strateji Kum.andanl ile birletirildi.
16. 10 ubat 2009 tarihli Dissident Voice'ta (online dergisi) yaynlanan
makaleden.
17. Rus parlamentosunun bir alt kadernesi olan Duma'da uluslararas
ilikiler komitesi bakan yardmas Natalia Narochnitskaya, Wash
ington Post, 3 Nisan 2206, s 14.
18. Village Voice (New York) 27 Kasm 2001, s. 46; Scotland on Sunday, 25
Kasm 2001.
19. Elting E. Morison, ed., The Letters of Theodore Roosevelt, cilt 2 (Har
vard University Press, Cambridge MA, 1951) s. 1176-7.
20. Z m:gazine, Noam Chomsky'nin ZSpace Sayfas, www.zmag.
com:org 1znet 21 Haziran 2005.
21. Associated Press, CNN.com, 25 Aralk 2007.
BLM I
1. New York Times, 22 Aralk 1989. s. 17.
2. A.g.e., s. 16.
3.
4.
. 5.
6.
Los Angeles Times, 1 Aralk 1990.

Washington Post, 1 Ocak 2007.
National Prayer Breakfast, Washington OC, 7 ubat 2008.

House <:;ommittee on Oversight and Govemment Reform nnde
verilen ifade, 2 Ekim 2007.
7. Washington Post, 28 Mays 2003.
8. Washington Post, 20 Temmuz 2004, Lancaster (PAS)'da yaynlanan
New E ra gazetesinde yaynlanan ve Amish aileleriyle 9 Temmuz' da
zel bir grmede Bakan Bush'a atfedilen beyan. Daha sonra
Beyaz Saray Bush'un byle bir ey sylemediini aklad. (Evet,
Amish'lerin nasl yalana olduunu biliyoruz.)
9. Los Angeles Times, 7 Temmuz 1991.
10. CBS, 60 Minutes, 12 Mays, 1996.
11. Associated Pres, 22 Aralk 2006.
12. Associated Pres, 6 Nisan 2011: orijinaldeki baz belirgin yanllar dzeltilmitir.
13. New York Times, 6 Kasm 2003.
14. New York Times, 16 Nisan 2002.
15. Los Angeles Times, 24 ubat 1994.
16. Guatemala: Stephen Schlesinger ve Stephen Kinzer, Biter Fruit: The
Untold Story of the American Coup in Guatemala (Doubleday, New
York, 1982),s. 183; Jagan: Arthur Schlesinger, A Thosand Days (Ho
ughton Mifflin, Boston MA, 1965), s. 774-9. Bishop: Associated Pres,
"Leftist Govemment Officials Visit United States", 29 Mays 1983.
Notlar
17. The Pentagon Papers (New York Times edition, 1971), s. 4, 5,8, 26; Wil
liam Blum, Killing Hope: US Military and CIA Interventions since
World War II (Zed Books, London, 2003), s. 123.
18. www .alys.be 1 pauwels 1 2publi_the_myth.htm. ngilizce, spanyol
ca, Franszca, Almanca, talyanca ve Hollandaca baslmbr.
19. Bkz. atom bombasnn kullarunu hakkndaki makalem: http: / /kil
linghope.org/ essays6 / abomb.htm.
20. US Ageney for International Development, "Direct economic Bene
fits of U.S. Assistance Programs", 1999.
21. Marshall Plaru'run eitli ynleri iin bkz. rnein Joyce ve Gabriel
Kolko, The Limits ofPower: Tne World and US Foreign Policy 1 945-1954
(Harper & Row, New York), blm 13, 16, 17: Sallie Pisani, The CIA
and the Marshall Plan (University Pres of Kansas, Lawrence, 1991);
Frances Stomor Saunders, The Cultural Cold War: The CIA and the
World of Arts and Letters (New Pres, New York, 2000)
22. New York Times, 10 Austos 2003.
23. Frances Fitzgerald, America Revised (Vintage, New York, 1980), s.
129, 139.
24. www .foreignpoliey.com 1 articles 1 2010 1 09 107 1 jared_cohen; Was
hington Post, 24 Haziran 2011.
25. Reuters, 3 Austos 2009.
26. Bu konudaki grlerim iin bkz. killinghope.org/ essays6/myth.
htm.
27. States News Service, 22 Temmuz 2005.
28. Washington Post, 29 Eyll 2005.
29. Los Angeles Times, 29 Eyll 2005.
30. Washington Post, 7 Ekim 2005.
32. Washington Post, ll Haziran 2005.
33. Bostan Globe, 12 Ekim 2001.
34. Beyaz Saray basm toplanbs, 7 Ocak 2010. '
35. Washington Post, 15 ubat 2009.
36. kinci Dnya Sava'ndan bu yara ABD bombardmanlarnn tam
listesi iin bkz. http: 1 1 killinghope.org 1 superougue / bomb.htm.
38. Associated Press, 21 ubat 2008.
39. Obseroer, 17 Ekim ve 28 Kasm 1999.
40. New York Times, 25 Haziran 1999.
41. Obseroer, 17 Ekim ve 28 Kasm 1999.
42. Associated Press, "France Confirms It Denied U.S. Jets Air Space,
Says Embassy Damaged," 5 Nisan 1986.
43. Interfax news ageney (Moskova), 2 Nisan 2003.
44. CBS News, 9 Nisan 2003.
45. Los Angeles Times, 5 Mays 2004.
390
46. Washington Post, 17 Nisan 2007.

47. Veterans of Foreign Wars toplants, 17 Austos 2009.
49. Associated Press, 4 Mays 2002
50. New York Times, 20 Eyll l999.
BLM 2
1.
2.
3.
4.
5.
Seattle Times, 31 Mart 2007.

Washington Post, 30 Mart 2007.
Financial Times, 4 vEkim 2004.
Wall Street journal, 26 Ocak 2005.
16 Nisan 1985'te ABD Kongresi House Subcommittee on Westem

Hemisphere Affair nnde verilen ifade.
6. ABC News, 3 Nisan 2007.
7. Sunday Telegraph, 25 ubat 2007.
8. Washington Post, 18 Mart 2007.
9. Richard Ack.land, "lnnocence Ignored at Guantanamo", Sydney
Morning Herald, 24 ubat 2006.
10. New York Times, 17 Ocak 2003.
ll. Vorin Whan, ed., A Soldier Speaks: Public Papers and Speeches
of General of the Army Douglas MacArthur (Praeger, New York,
1965)
.
12. The Daily News, 10 ubat 2006.
13. Washington Post, 14 Nisan 2005; United Press International, 18 Nisan
2005.
14. Time, 7 Temmuz 2006, Joshua Marshall'n makalesi; Associated
Press, 14 Temmuz 2006.
15. Sears casse: Knight Ridder Newspapers, 23 Haziran 2006; Indepen
dent, 25 Haziran 2006; St. Peterburg Times (Florida), 24 Haziran 2006:
New York Times, 13 Austos 2006.
16. Associated Press, 14 Temmuz 2006.
17. Toledo: Associated Press, 18 Nisan 2006; Sears: South Florida Sun
Sentinel, 26 Temmuz 2006.
19. Christian Science Monitor, 29 Ekim 2010.
21. Deutsche Presse-Agentur, 13 Nisan 2006.
22. Miami Herald, 26 Mart 1983.
23. www.unodc.org / unodel terrorism_convention_civil_aviation.html.
Notlar
1 391
BLM 3
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Washington Post, 18 Aralk 2011.

New York Times, 19 Mays 2006.
BBC, 4 Mart 2010; Washington Post, 3 Aralk 2005.
Associated Pres, llKasm 2006.

United Pres International, 25 Temmuz 2007.
New York Times, 30 Kasm 2003.
Washington Post, 7 Eyll 2007.
Mary Eberstadt, ed., Why I Turned Right: Leading Baby Boom Con
servations Chronicle Their Political ]ourneys (Simon & Schuster, New
York, 2007), s. 73.
9. National Public Radio (NPR), Day to Day, 6 Haziran 2006.
10. Associated Press, 4 Aralk 2006.
ll. William Blum, Rouge State: A Guide to the World's Only Superpower
(Common Courage Pres, Monroe .ME, 2005) s.304.
12. CBS, Evening News, 20 Austos 2002.
13. ABC Nightline, 4 Aralk 2002.
14. 60 Minutes Il, 26 ubat 2003.
17. 60 Minutes, 27 Ocak 2008. Aynca bkz. Faimess and Accuracy in Reporting, Action Alert, 1 ubat 2008.
18. New York Times, 21 Austos 2004.
19. www.crudedesigns.org.
20. Institute for Public Accuracy ile rportaj, Washington, OC, 22 Kasm
2005.
21. Andy Clark ile rportaj, Amsterdam Forum, 18 Aralk 2005; ra
dyo yayn ve metin iin www.informationclearinghouse.info /ar
ticlel 1330.htm.
22. Washington Post 6 Eyll 2007.
23. Bu konudaki grler iin bkz. Ali al-Fadhily tarafndan hazrlanan
Inter Press Service Raporu, 14 Kasm 2007.
24. Associated Pres, 6 Kasm 2007.
26. Washington Post, 5 Aralk 2007.
27. Joseph Farah, muhafazakar WorldNetDaily editr (worldnetdaily.
com 1 news 1 article.asp?article_id=56760), 6 Austos 2007.
28. Mona Charen, Natipnal Review Online, 20 Temmuz 2007.
29. Daha fazla rnek iin bkz. Search Google News: (bloodbath iraq
Vietnam)
30. Newsweek, 3 Nisan 2006.
32. Associated Press, 27 Mart 2006.
392
33. Philadelphia Inquirer, 26 Mart 2006.

34. Dahlia Lithic, Slate.com, 28 Mart 2006.
35. Washington Post, 2 Ocak 2006.
36. A.g.y.
37. William Blum, Freeing the World to Death: Essays on the American Empire (Common Courage Press, Monroe ME, 2004), s. 134-8.
39. Associated Press, 8 Eyll 2002.
41. s, 22 Ekim 2005.
42. New York Times, 27 Nisan 1988, bl. 4,s. 3, ran hk; Washington Post, 4
Austos ve 4 Eyll 1988.
43. New York Times, 31 Ocak 2003.
44. Barry Lando, "Saddam Hussein, a Biased Trial", Le Monde, 17 Ekim
2005.
45. New York Times, 3 Ekim 2005.
46. Reuters News Agency, 17 Ekim 2005.
47. Washington Post, 20, 21 Eyll; El Cezire, 19 Eyll 2005.
BLM 4
1. Veterans of Foreign Wars toplanbsnda bakann yapb konuma,
17 Austos 2009.
2. Paul H. Nitze School for Advanced International Studies, Washing
ton, OC' de 20 Eyll 2007'de yaplan konuma.
3. Bkz. rnein "Oil Barons Court Talihan in Texas", Telegraph, 17
Aralk 1997. TAPI boru hatb ve dier ilgili konulardaki grler
iin bkz. uluslararas petrol mhendisi John Foster'n makalesi:
www.ensec.ort 1 index.php?oprion=con_content&view=asticle&id
=233:afghanistan_the_tapi_pipeline_and_energy_geopolitics%cati.
4. The Times Online, 31 Mays 2010.
5. Associated Press, 31 Mays 2010.
6. Vermont televizyon kanal WCAX., 4 Temmu z 2009,WCAX..
8. Kim Barker'n yazs, Chicago Tribune, 8 Temmuz 2007.
ll. William Blum, Rouge State: A Guide to the World's Only Superpower
(Common Courage Pres, Monroe ME, 2005) S. 103-4.
12. US Department of the Army, Afghanistan: A Country Study (1986), s.
121, 128, 130, 223, 232.
Notlar
BLM S
1. AlterNet, www.altemet.org, 5 Mays 2006.
3. washingtonpost.com / wp_dyn / content/ artide/'JIWI/e/2&
AR2007092401042.html.
4. n.kusa.org 1 activities 1 peeches 1 2006Iran_ACohen.cfm
(Co "b
konumas); Alex Spillings, Telegraph, 13 Aralk 2006; Aalo ._.,
Press, 12 Aralk 2006.
5. Globe and Mail (Toronto), 13 Aralk 2006.
7. counterpunch.org 1 tilley08282006.html.
9. Washington Post, 5 Mart, 1987.
10. whitehoujse.gov 1 the_press_office 1 2012 / 03 1 04 / remarkd_president_aipac_policy_ conference_o.
l l . Haaretz.com (srail), 25 Ekim 2007: 26 Ekim'de yaynland.
13. CBS, "FacetheNation",80cak2012, bkz. video:http 1 1 :ufohunterorguk.
com/ 2012/ Ol / lq2us_defense_secretary_leon_panetta_admits_iran_
not_mak:ing_nuclear_weapons.
14. Guardian, 31 Ocak 2012.
15. Faimess and Accuracy in Reporting.
16. Reuters, 12 Ocak 2012.
17. killinghope.org 1 bblum6 1 assass.htm.
18. Pletka'nn bu szleri syledii video: http: / / politicalcorrection.
org 1 fpmatters 1 2011120200008.
19. www.brookings.educ/ - / media / Files / re / reports / 2010 / 08_arab
opnion_poll_telhami 1 08_arab_opinion_pooll_telhami.pdf.
20. Washington Post, 7 Aralk 2007, s. 8.
21. New York Times, 3 Aralk 2007.
25. "How They Stole the Bomb from Us", 8 Aralk 2007, http/ / :zope.
gush_shalom.org / index_en.html.
26. New York Times, 3 ubat 1992, s. 8.
27. Guardian, 10 Ekim 1983.
28. Haaretz.com. 1 Ekim 2007.
29. Haaretz.com. 25 Ekim 2007, 26 Ekim'de yaynland.
30. Newsweek, 20 Ekim 2007.
31. Washington Post, 6 Mays, 2007.
32. Washington Post, 22 Temmuz 2007 s. B7,op_ed by Dobbins.
33. Washington Post, 18 Haziran 2006.
<
394
BLM 6
1. Washington Post, 5 Mays 2006,s. Bl.
2. New York Times, 30 Haziran 2006, s. C3.
3. Washington Post, 16 Kasm 2005.
4. Associated Press, 16 Kasm 2005.
5. Freedam House, Washington DC'de Bush'un 29 Mart 2006'da
yapb konuma.
6. Los Angeles Times, 31 Mays 1991.
7. Associated Press, lO Ekim 2005.
8. Coptey News Service, 10 Ekim 2005.
9. Washington Post, 16 Haziran 2007, Andres Apostolou'nun mekhbu.
10. killinghope.org /bblum6 /bulgaria.htm.
11. Bu konuda daha fazla gr iin bkz. William Blum, Freeing the World
to Death (Common Courage Press, Moruoe ME, 2004) s. 166-71.
BLM S
1. Archives of General Psychiatry'nn 5 Mays 2007'deki basn bildiris
inden alnb.
2. Guardian, 17 ubat 2006.
3. New York'taki The International Commission of Inquiry On Crimes
Against liumanity Committed by the Bush Administration'n 21
Ocak 2006 tarihli oturumunda verilen ifade.
4. Associated Press, 1 Atos 2007.
5. 25 ubat 2009'daki basn toplanbs, yaynlayan Federal News Service.
6. Agence France Presse (AFP), 29 Ocak 1998.
8. Associated Pres, 17 Kasm 2008.
9. Bkz. William Blum, Rouge State: A Guide to the World's Only Super
power (Common Courage Press, Monroe ME, 2005) bl. 10, "Sup
porting Pol Pot."
10. Bkz. William Blum, Killing Hope: US Militaruy and CIA Interventions
since World War II (Zed Books, Londra 2203, Bl. 20, "Cambodia,
1955-1973."
ll. www .realclearpolitics.com 1 articles 12009 1 02 1 jones_muhich_conference.html.
12. Reuters News Agency, 30 Ocak 2009.
13. Sava Sulan Yasas (18 U.S.C. 2441).
14. Haaretz, 30 Olcak 2009.
15. Blum, Rouge State, s. 71-6.
16. Los Angeles Times, 1 ubat, 2009.
Notlar
7. New York Times, 6 ubat, 2009.
8. FARS News Ageney (ran), 2 Kasm 2006.
9. Senate Committee on Veterans' Affairs, '1s Military ll
ch Ha
ardous to Veterans' Health?" 8 Aralk 994, s. 5.
20. A.g.e.
21. Etkilenen askerlerin says ile ilgili olarak, Washington Post 2 ve 23
Ekim 996 ve 3 Temmuz 997.
22. journal of the American Medical Association, Eyll 999, s. 822.
23. Washington Post, 20 Aralk 2006, s. 9.
24. Associated Press, 5 Ocak 2006.
25. Los Angeles Times, 29 Ocak 2006.
28. Reuters, 10 Haziran 2002.
29. Elllen Messer ve Marc ]. Cohen, "US Approaches to Food and Nu
tritition Rights, 976-2008."
BLM 9
. Sunday Telegraph (Avustralya), 19 Aralk 200.
Salon.com, 5 Aralk 2010, www .salon.com/news /wikileaks /index.
html?story? 1 opinion 1 greenwald / 2010 / 2/4 1 mannging: Washing
ton Post, 6 Aralk 200.
3. Guardian, 7 Aralk 2010.
6. National Public Radio, Diane Rehm Show, 9 Aralk 2010.
7. Guardian, 2 Aralk 200.
8. www.informationclearinghouse.info 1 article27119.htm.
2.
BLM lO
. Washington Post, 7 Ekim 2004, s. o.
2. Jonathan Vankin, Conspiracies, Cover-ups and Crimes: Political Mani
pulation and Mind Control in America (Paragon House, St. Paul MN,
991) s. 20.
396 1
BLM ll
1. www .on.org. / icty 1 legaldoc-e / basic/ statut/ statute-feb08-e.pdf.
2. Burada Yarglar Kurulu'na yaplan bavurulada ilgili bu ve ben
zeri belgeler yazara Mandel ve dier ikayet sahipleri tarafndan
iletilmitir. Aynca bkz. Michael Mandel, How America Gets Away
With Murder (Photo Press, Londra, 2004).
3. Basavc Louise Arbour'un 13 Mays 1999'da Hague'daki basn bl
teni.
4. http:/ /un.org / icty / sases_e / factsheets / archive_e.htm.
5. Observer, 26 Aralk 1999; Washington Times, 30 ve 31 Aralk 1999;
New York Times, 30 Aralk 1999.
6. Dnya basnnda son yirmi yl boyunca KLA'nn an haydutlukla

nyla ilgili saysz haber yer ald: (KLA) ve "uyuturucular", "fahi
elik', "etnik temizlik", "organ nakilleri" gibi balklar Google'da
bulunan balca szcklerdir.
7. http: / /wikipekdia.org, "Camp Bondsteel" bal altnda.
8. Del Ponte'nin kitab ve bundan kaynaklanan huzursuzluk ABD
basn tarafndan nerdeyse tmyle gz ard edildi ama eer
Google'a onun ve kitabnn adn girerseniz, Avrupa' da yaynlan
m olan birok raporu bulabilirsiniz.
BLM 12
1. Viagra: Reuters, 29 Nisan 2011.
2. Bkz.rnein www.matbaha.net /news/ ?x=627196?rss. Libyahlarn
Kaddafi'yi neden desteklediiyle ilgili daha fazla gr iin u vid
eoyu izleyin: www.youtube.com/Watch?v=17HopG7Yxw8&featur
e=related.
3. Guardian, 3 Ayll 201 1 .
4 Washington Post, "lslamists Rise to Fore in New Libya," 1 5 Eyll
2011.
5. USA Today, 24 Ekim 2011.
6. www.thehumantarianwar.com.
7. Raid Halidi, Kolombiya niversitesi Arap Aratrmalan Profesr,
Washington Post, ll Kasm 2007.
8. Libya'daki "katliam" yklerine kar grler iin bkz. www.
abovetosecret.com 1 form 1 thread691 1 s.l
9. Rakamlan NATO sitesinde bulabilirsiniz: www .aco.nato.int/
page424201235.aspx.
10. Srekli sylenen yalanlar ve gzda kampanyalan dahil bu
dmanca tutumlarn tarihesi iin bkz. Killing Hope: US Military
and CIA Interventions since World War II (Zed Books, Londra, 2002)
kitabmn Libya ile ilgili lm.
Notlar
! mr
BLM 13
1. Paul Sigmund, The OverthrCYW ofAllende and the Politics ofChik, 19641 976 (University of Pittsburgh Press, Pittsburg, PA, 1977), s. 'Nl.
2. "Covert Action in Chile, 1963-1973, a StaffReport of the Select Com
mitlee to Study Governmental Operations with Respect to Intelli
gence Activities (US Senate)," 18 Aralk 1975, s. 4.
3. Sigmund, The Overthrazv of Allende and the Politics of Chile, s. 34.
4. Caracas'taki Amerikahlar tarafndan 27 Kasm 2007'de Ingilizce
olarak yaynlanan Venezuelanalysis.com raporu, Michael Fox'un
makalesi.
5. Daha fazla bilgi iin bkz. John Perkins, Confessions ofan Economic Hit
Man (Berrett-Koeh1er, San Francisco, 2004).
6. Newsweek dergisi, 18 Haziran 1973, s. 22.
7. Bu ve benzeri rnekler iin bkz. Michael Parenti, The Anti-Commu
nist Impulse (Random House, New York, 1969).
9. Daha fazla bilgi iin bkz. Bart Jones, op-ed. Los Angeles Times, 30
Mays 2007; aynca bkz. www.venezuelanalysis.com; www.mission
miranda.com 1 rctv.htm.
10. Edward Schumacher-Matos, Washington Post, 14 ubat 2009.
ll. Nw York Times, 13 ubat, 2009.
14. Holly Sklar, Washington's War on Nicaragua (South End Press, Boston
MA, 1988), s. 243.
15. New York Times, 7 Ekim 1990,s. 10.
16. 28 Ekim 2006 tarihli raporun tm iin bkz. Nicaragua Network of
Washington, OC: nicanerorg: chuck@afgy.org.
17. Nicaragua Network, 29 Erkim 2001, www .nicanet.org /pubs /
hotlinel029_2001html; New York Times, 4 Kasm 2001, s. 3.
18. Miami Herald, 29 Ekim 2001.
19. Independent, 8 Eyll 2006; Nikaragua'daki demokratik srece
ABD'nin mdahalelerinin listesi iin Nicaragua Network, nica
net.org; I<athy@afgy.org ile iliki kurun. Independent, 6 Eyll 2006;
"2006 Nicaraguan Elections and the US Govemment Role. 2006
Kasm aynda Nikaragua'da yaplan seimlerde ABD mdahalesini
arabran Nicaragua Network delegasyonunun raporu," www .nica
net.org.pdf/Delegation%20Report.pdf.
398
BLM 14
. Dileri Bakanl, Foreign Relations of the United States, 1958-1960,

cilt VI: Kba (99), s. 885.
2. Beyaz Saray basn bildirisi, o Ekim 2003,
3. Bu ve bundan nceki paragraf iin bkz. Birlemi Milletler'deki
Kba delegasyonunun basm bildirisi, 7 Ekim 2007.
4. Kba'da bulunduu iddia edilen siyasi tutuklular iin bkz. www .
huffingtonpost.com 1 salim-lamrani 1 cuba-and-the-number-of
po_b_689845.html.
5. Washington Post, 3 Mays 2006, s. o.
6. Reuters, 7 Mart 2006.
7. NPR, Day to Day, Austos 2006.
8. Prensa Latina (Kba haber ajans), 2 Mart 2011.
9. The Militant (ABD Sosyalist i Partisi'nin haftalk gazetesi), 4 Nisan
201.
10. Bloomberg News Agency, 9 Eyll 2007.
ll. Huffington Post, 28 Aralk 2oo.
2. Bir Wall Street Journal video gsterisi: http: 1 1 online.wsj.com/ video/
cuban_ doctors_come_in_from_the_cold 1 069ECOEA_840F_4B3C_
B8C6_2372B52Dl07A.html.
,
BLM lS
. Washington Post, 29 Ocak 2007.

2. savala ilgili daha fazla bilgi iin bkz. William Blum, Killing Hope:
US Military and CIA Interventions Since World War II (Zed Boks, Lon
dra, 2003) bl.54.
3. Bkz.2 Ocak 970'de (Manchester Guardian'dan alnarak) Washington
Post'ta zeti yaynlanan, 1939 ylyla ilgili ngiliz Bakanlar Kurulu
belgeleri; aynca bkz. D. F. Fleming, The Cold War and Its Origins,
1917-1960, cilt (Doubleday, Garden City, NY, 1962), s. 48-97.
4. Amerika'daki anti-komnizmin zet bir tarihesi iin bkz. http: 1 1
killinghope.org 1 bblum6 1 Intro2004.htm.
5. Bkz. Blum, Killing Hope, Bl. 3.
6. New York Times, 27 Haziran 963, s. 2.
7. USA Today, ll Ekim 999, s. 1.
8. Washington Post, 12 Mays 2009; benzer bir haber iin bkz. 5 Kasm
2009.
9. Carolyn Eisenberg, Drawing the Line: The American Decision to Divide
Germany, 1944-1949 (Cambridge University Press, Cambridge, 996);
bu kitabn zet yorumu iin bkz. Kai Bird, The Nation, 6 Aralk 996.
o. Bkz. Blum, Killing Hope, s. 400.
Notlar
ll. Guardian, 7 Mart, 1985.
12. National Security Archive: www.gwuedu/ -nsarchiv.5eard <Fod
Timor> William Blum, Rouge State: A Guidie to the World's Only S
perpwver (Common Courage Press, Monroe ME, 2005), s. 188-9.
13. New"ork Times, 17 Eyll 1974, s. 22.
14. Michael Beschloss, Taking Charge: The johnson White House Tapes
1 963-1964 (Simon & Schuster, New York,1997), s. 306. Gordon ile
ilgili bu blmn tm dier kaynaklan 31 Austos 2007'de Washing
ton Post'ta y.ynlanan lm ilannda bulunabilir; Blum, Killing Hope,
Bl. '17.
15. Frances Stonor Saunders, The Cultural Cold War: the CIA and The
World of Arts and Letters (New Press, New York, 2000).
17. Andreas Papandreou, Democracy at Gunpoint: The Greek Front (Doubleday, New York, 1970), s. 294.
20. Washington Post, 21 Ekim 1973, s. CS.
21. Washington Post Book World, 24 Haziran 2008, One Minute to Mid
night yorumu.
22. Khrushchev Remembers (Andre Deutsch, Londra, 1971) s. 494-496.
23. Fred Kaplan, The Wizards of Armageddon (Simon & Schuster, New
York, 1983) s. 246.
24. Los Angeles Times, 23 Eyll 1994.
25. Washington Post, 18 Temmuz 2001.
26. BBC, 14 Austos 2004.
27. Washington Post, 30 Austos 2005, s. 10.
28. Der Spiegel, 20 Kasm 2006, s. 24.
30. Washington Post, 25 Mart 2006, s. 21; aynca baka bir rnek iin bkz.
Washington Post, 26 Mart 2004, s. A25.
31. Washington Post, 9 Nisan 2006, s. 2.
BLM 17
1. http: 1 1 killinghope.ort 1 superouge 1 system.htm.

3. Associated Press, 21 Austos 2008; Washington Post, 22 Austos
2008.
4. Associated Press, 2 Mart 2008
5. Sunday Telegraph (Sidney), 30 Austos 2003.
6. santafenewmexican.com/ news/ 66424.html.
400
7. Washington Post, 3 ubat 2007, s. 4.

9. 20 Haziran2007'de Campaignfor America's Futuretarafndan Wash
ington DC'de dzenlenen "Take Back America" konferansndaki
konuma; bu alnb democracynow.org. sitesinde dinlenebilir.
o. Roger Morris (Ulusal Gvenlik Konseyi eski yesi), Partners in Power: The Clintons and Their America (Henry Holt, 996), s. 45.
l l . A.g.e.
2. National Review Online, Mays 2007.
3. Fortune dergisi, 9 Temmuz 2007.
BLM lS
. Washington Post, 22 Mart 2007.
2. tomdispatch.com/post/ 748O.
3. Los Angeles Times, 8 Haziran 990.
4. Google <US military bases toxic>.
BLM 19
. ABD Senatosu, Permanent Subcommittee on lnvestigations, Com
mitlee on Homeland Security and Governmental Affairs, The Role of
Market Speculation in Rising Oil and Gas Prices, 27 Haziran 2006.
2. Washington Post, "Wall Street Lobbies to Protect Speculative Oil
Trades," 9 Haziran 2008, s. 1.
3. Washington Post, 10 Mays 2008, s. 3.
4. "What to Do About the Price of Oil", Multinational Monitor, 28 Mays
2008, www.multinationalmonitor.org 1 editorsblog.
6. Steven Pearlstein'n kesi, Washington Post, 3 Austos 2005, s. -2.
7. Wallace Peterson, Silent Depression: The Fate of the American Dream
(W. W. Norton, New York, 994).
8. Washington Post, 26 Mays 2004, s. 25; aynca benzer bir rnek iin
bkz. Washington Post, 23 Mart 2006, s. 2.
9. Associated Pres, ll Austos 2011.
o. Agence France Presse, 2 Mays 2010'da 2009'daki bir gre abfta
bulunuyor.
l l . Los Angeles Times, 2 Ocak 995.
4. Jonathan Rowe, Dollars & Sense dergisi, Temmuz-Austos 1999.
15. Los Angeles Times, 15 Nisan 2006.
1 401
Notlar
16. Washington Post, 29 Mart, 2009.

17. "Russia Now" (Moskova), 25 Mart 2009 tarihli Washington Post taki
alnb.
18. Los Angeles Times, 2 Eyll, 1994.
19. Hearst Corporation bakan Frank Bemacl<'n 1987 banda Ameri
can Bar Association'daki konumasrun In These Times dergisinde
(Chicago) 24 Haziran- 4 Temnuz1982 tarihlerinde yaynlanan
haberi.
'
BLM 20
1. The Nation, 4 Haziran 1990, s. 763-4.
3. ngiltere'nin nde gelen dnce zgrl savunucusu Index on
Censorship online, 18 Ekim 2001.
4. Independent, 24 Nisan 1999, s. 1.
5. Bristol Evening Post, 24 Nisan1999.
6. Guardian, 24 Nisan 1999.
7. The Pentagon Papers (New York basks) s. xii-xiii.
8. Temsilciler Meclisi, Congressional Record, 12 Mays 1966, s. 9977-8, CBS
News' dan Morley Safer'n bir makalesinin tekrar yayn.
BLM 21
1. William Blum, "Cuban Political Prisoners ... in the United States,"
http: 1 1 killinghope.org 1 bblum6 1 polpris.htm.
2. Washington Post, 25 ubat 2008, s. A4.
3. Agence France Press, 1 Aralk 2008.
4. Haaretz.com, 16 Mays 2007.
5. Bill van Auken, Kresel Aratrma, 18 Temmuz 2008, www.globalresearch.ca.
6. Chigaco Tribune, 27 Temmuz 2004.
7. Chicago Tribune, 25 Eyll 2004.
8. Temsilciler Meclisi, Congressional Record, 21 Haziran 2005, s. 56897.
9. Brzezinki'nin rportajnn tm iin bkz. killinghople.org.bblum6 /
brzhtm.
l l . Bkz. rnein Peter Wehner, "Why Republicans Like Obama," Wash
ington Post, 3 ubat 2008, s. B7.
12. www .whitehouse.gov / the_press_office / 2010 /09 / 23 1 remarks_president_united_nations_general_assembly.
13. http: 1 /harpers.org / subjects /)RMPublishersNote(17 Haziran 2009).
14. New York Times, 30 Ekim 2007
15. New York Times, 27 Aralk 1977, s. 40.
402
16. Lobster dergisi (Hull) No. 14, Kasm 1987.

17. William Blum, Rouge State: A Guide to the World's Only Superpower
(Common Courage Pres, Monrtoe ME, 2005), s. 199-200.
18. Cari Oglesby, Ravens in the Storm: A Personal History of the 1 960s An
tiwar Movement. (Scribner, New York, 2008).
19. Anne Dunham hakknda Wikipedia' daki girdi.

20. George Cotter, "Spies, Strings and Missionaries", The Christmas Cem
tury (Chicago), 25 Mart 1981,
s.
321.
22. Sam Smith uzun sre Washington DC' de yaync ve gazeteci olarak
alt ve halen Maine' de yayor. www.prorev.com sitesinde Pro
gressive Review adndaki harika haber bltenine abone olun.

24. Demokrat Parti etkinlii, Miami, FL, 4 Mart 2011, Congressional
Quarterly, oaltm.
25. Los Angeles Times, ll Mart 2011 .
26. Konumann tm comicism.tripod.com/ 350521.html'de okunabil
ir.
27. Killing Hope: US Military and CIA Interventions since World War II (Zed
Books, Londra, 2003), Bl. 32.
28. Blum, Ruge State, Bl 23.
BLM 22
1. Sunday Telegraph, 18 Temmuz 1999.
2. Independent, 22 Kasm 1995.
3. Far Eastern Economic Review (Kong Kong), 30 Ekim 1997, Nate
Thayer'n yazs, s. 15 ve 20.
4. Washington Post, l l Mays 2007.
5. Passionate Declarations (HarpeCollins, New York, 2003, s.40; Z Magazine, Mays 2006, David Barsamian'n rportaji.
6. Democracy in America (1840), Bl. 16.
8. George Orwell, "Notes on Nationalism," Such, Such Were the ]oys
(Harcourt Brace, New York, 1945) kitabnn 83. ve 84. sayfalan.
9. Alan Colmes, Red, White and Liberal (Regan, New York, 2003), s. 30
10. The Outline of History (Londra, 1920), cilt ll, Bl. 37, s. 782.
l l . "Letters on Patriotism", 1869.
12. International Herald Tribune, 25 ubat 2003.
Notlar
1 403
BLM 23
1. Christian Science Monitor, 29 Kasm 2004.
2. Beyaz Saray basn konferans, 20 Mart 2008.
3.
Washington Post, 19 Temmuz 2009.
4. New York Times, 8 Ocak 1946, s.
3.
5. New York Times, ll Ocak 1946, s.1.

6. A.g.e., s. 4.
7. Askerlerin protestolan hakknda daha fazla bilgi iin bkz. Mary-Alice
Aaters, G.I.s and the Fight Against War (New York, 1967), Young Sodal
ist dergisince basbnlan bir bror.
BLM 24
1. Christopher Hitchens, Gad Is Not Great: How Re ligian Poisons Everthing
(Twelve Boks, New York, 2007), s. 25.
2. www.soc.umn.edu / amp / AMPPublications.htm.
Washington Post, 5 Ocak 2011.
3.
DIZIN .
ll
Eyll
2001 14, 39, 61, 95, 220,
405
Bulgaristan
47, 51, 52, 53, 56, 60, 78, 81, 89,

95-103, 109, 117, 123, 124, 140,
142, 144, 146, 149, 153, 155, 156,
163, 166, 168, 171, 191, 193, 249,
250, 255, 266, 268, 270, 281, 314,
321, 322, 326, 327, 329, 332, 350,
358, 359, 368, 372, 378, 383, 387
Ahmedinejad, Mahmut
105, 106,
107, 108, lll, 1 12, 119, 121, 162,

314
27, 182, 329,
354
Almanya
130, 387
5, 8, 16, 24, 31, 36, 43,
Albright, Madeleine
10, 15, 30, 96, 98, 115,
Cheney, Dick
56, 58, 59, 60,
342, 343, 344, 349, 364, 365
Arnavutluk 129, 130, 168, 184, 215,

358, 387
154, 155, 156, 157,
158, 159
B
Berlin Duvan 235, 236, 238, 326
Bin Ladin, Usame 2, 54, 56, 1 19,
170, 189, 248, 320, 321, 325, 329,
370
Blair, Tony
15, 58, 76, 77, 182, 276,
277, 314, 345
Bolton, John 120, 351

Bombardman 372
Bosch, Orlando 63, 64, 65
Boxer, Barbara 132
90,
125, 126, 128, 140, 142, 169, 171,

172, 235, 248, 335, 336, 376, 379
Chomsky, Noam
2, 15, 79, 107,
261, 385, 388
Clinton, Bill 19, 43, 97, 152, 323

Clinton, Hillary 275, 276, 277, 278
D
Davis, Angela 334, 335

Debs, Eugene 18, 129
Dershowitz, Alan 136
1 19, 203, 236, 250, 282, 340, 341,
Assange, Julian
240, 241, 242,
244, 245, 255, 387
Afganistan
Brennan, John 40
Brezilya 199, 200,
E
Ekvador 162, 163, 199, 200
El Salvador 43, 153, 199, 207, 213,
229, 230, 231, 255, 277, 387
29, 47, 48, 49, 51, 91,
Endonezya
164, 234, 238, 239, 255, 317, 332,

334, 365, 387
Ecinsellik
273
F
Ford, Gerald 239
Fox News 83, ll2,
156, 193, 202,
315, 358
Fransa 32, 78, 91, 119, 165, 194, 203,

233, 245, 256, 294, 318, 341, 364,
365, 380, 387

G
Gates, Robert 46, 120, 212
Gerassi, John 256, 257
Google
400
35, 36, 37, 170, 391, 396

'
Gorbaov, Mikhail 100

Gordon, Lincoln 240, 241, 242
Grenada 29, 43, 89, 199, 350, 387
Guatemala
29, 43, 199, 213, 234,
252, 255, 376, 387, 388
H
Haiti 133, 167, 212, 252, 376, 384,
387
Hicks, David 52, 53
Hindistan 78, 96, 131, 168, 365,

387
Honduras 162, 199, 213, 332, 387

Hughes, Karen 37, 38, 91
Hseyin, Saddam 8, 38, 45, 71, 73,
75, 76, 77, 90, 91, 119, 124, 128,
132, 200, 247, 248, 275, 318, 367'
368
-t
kinci Dnya Sava 7, 15, 29, 30,

31, 46, 69, 84, 107, 141, 146, 151,
310, 322, 326, 327, 328, 329, 345,

346, 350, 354, 355, 357, 358, 359,
360, 361, 367, 368, 372, 376, 378,
383, 387
ran 5, 25, 54, 77, 78, 92, 96, 105,

-109, lll, 113-128, 144, 160,
161, 162, 163, 164, 169, 174, 175,
199, 247, 252, 255, 277, 307, 309,
310, 312, 314, 325, 327, 328, 340,
344, 347, 358, 359, 375, 383, 387,
392, 395
gal 15, 56, 61, 67, 69, 72, 77, 88,

90, 91, 92, 99, 105, 232, 233, 282,
307, 322, 326, 328
kence 8, 36, 49, 56, 71, 77, 83,

86, 135,-139, 141, 142, 143, 144,
154, 156, 161, 164, 168, 235, 240,
241, 243, 266, 320, 321, 337, 338,
340, 345, 348, 362, 379
spanya 96, 140, 141, 161, 233, 295

srail 16, 28, 54, 77, 78, 91, 105, 106,
107, 108, 109, 111,-124, 128, 140,
141, 144, 157, 164, 167, 170, 175,
203, 204, 205, 215, 216, 224, 266,
313, 320, 323, 326, 327, 328, 331,
332, 337, 352, 358, 359, 362, 367,
393
198, 213, 232, 234, 240, 248, 249,
250, 251, 302, 304, 346, 357, 364'
Japonya 15, 31, 248, 249, 250, 294,
389
ngiliz Ginesi 252

ngiltere 29, 53, 57, 58, 60, 61, 63,
76, 78, 119, 137, 165, 174, 175,
365, 387
Johnson, Lyndon B. 240, 241

Jones, James 140
181, 188, 203, 206, 223, 235, 273,

314, 345, 362, 363, 365, 383, 401
Irak 5, 8, 9, 13-16, 18, 24, 25, 26, 27,

28, 31, 35, 36, 38, 43, 45, 46, 51,
58, 60, 67-95, 101, 109, 116, 117,
124, 128, 132, 142, 144, 146, 147,
149, 153, 155, 157, 159, 160, 161,
163, 165, 166, 168, 169, 171, 172,
174, 191, 193, 231, 249, 250, 254,
255, 266, 268, 270, 276, 281, 300,
Kaddafi, Muammer
27, 28, 175,
179, 187-192, 194, 195, 313, 359'

396
Kitle imha silahlan 8, 76, 91, 289,

346
Komplo teorileri 382

Kosova 25, 44, 54, 143, 179, 180,
183, 184, 185, 191, 332
Dizin
Kba 5, 12, 13, 20, 25, 43, 52, 63,

64, 65, 133, 156, 161, 165, 166,
199, 209, 215-228, 245, 246,
. 247, 252, 254, 291, 309, 312,
317, 326, 334, 335, 351, 375,
384, 387, 398
Kubisch, Jack 245

Kucinich, Dermis 18
Kllerin Miras 315, 316, 317, 319
Krtaj 150, 228, 265, 267, 268, 270,

335, 377
ATO 27, 28, 32, 44, 45, 95, 100,

101, 102, 109, 110, 156, 163, 179,
180-185, 187, 188, 189, 190, 191,
192, 193, 194, 195, 249, 250, 251,
255, 256, 314, 318, 379, 396
ikaragua
43, 54, 153, 199, 200,
205, 208, 209, 210, 211, 212, 213,

234, 252, 255, 277, 375, 384, 387,
397
Nobel Bar dl 110, lll, 113

L
Nkleer Tehdit 116

o
Laiklik 70
Latin Amerika 5, 165, 197, 199,
201, 203, 205, 206, 207, 209,
Obama, Barack 5, 27, 28, 37, 46, 47,

48, 49, 65, 74, 95, 97, 109, 110,
211, 213, 225, 228, 240, 256,
112, 113, 117, 119, 137, 138, 139,
316, 345
140, 142, 143, 144, 159, 164, 165,
Ledeen, Michael 13
166, 171, 172, 189, 193, 195, 299,
Leno, Jay 107, 224, 313
304, 325, 326, 327, 328, 329, 330,
Libya 5, 25, 27, 28, 43, 45, 109, 110,
331, 332, 333, 334, 335, 336, 337,
117, 174, 175, 176, 179, 187, 188,
338, 339, 341, 343, 344, 349, 362,
189, 190, 191, 192, 193, 194, 195,
379, 384, 401
255, 313, 332, 336, 350, 358, 359,
Ochs, Phil 261
387, 396
Ortadou 30, 37, 38, 46, 51, 55, 58,
M
MacArthur, Douglas 61, 248, 261
Mailer, orman 261, 355
Manning, Bradley 337, 338
68, 69, 70, 80, 105, 113, 117, 119,

127, 193, 281, 344, 352, 358, 359,
360, 368, 370
Orwell, George
Mariliuana 274
Marshall Plan 30, 31, 32, 33, 34,
72, 240, 322, 389
Meksika 28, 29, 86, 99, 213, 245,

297
Msr
38, 68, 118, 143, 167, 192,
205, 332, 337, 358, 359, 387
Moore, Michael 70, 226, 227

Mullen, Michael, Amiral 41, 42
Murray, Craig 137
Mslman 36, 37, 38, 39, 70, 99,
189, 191, 325, 339, 358, 371
57, 58, 315, 318,
348
p
Panama
25, 26, 43, 89, 153, 200,
209, 350, 387
Panetta, Leon 114, 116, 137, 142,

143, 144
Paul, Ron 357, 358, 375
Pentagon 9, 10, 37, 39, 45, 47, 72,

92, 136, 145, 146, 172, 250, 260,
261, 263, 270, 281, 307, 308, 314,
315, 319, 337, 387, 389, 401
Petrol boru hatlar 95, 96

Pletka, Danielle 117
408

Suudi Arabistan 97, 116, 118, 163,
Polis devleti 155
164, 205, 332, 358, 359
Posada, Ltris 25, 65

Powell, Colin
79, 122, 140, 249,
353
Prince, Erik 26
Talbot, Philips 243, 244

Terristler 24, 53, 54, 58, 96
Thomas, Helen 40, 72, 101, 129,

241, 248, 352
Ratner, Michael 139

Reagan, Ronald 13, 92, 109, 110,
139, 151, 200, 205, 211, 277, 329
Rice, Condoleezza
5, 13, 27, 44,
76, 131, 132, 133, 1 34, 140, 328,

336, 351
Uluslararas Atom Enerjisi Kuru

mu 160
Uygunsuz Gerek 279
Rumsfeld, Donald 338

Rusya 45, 78, 91, 96, 100, 119, 160,
163, 199, 234, 235, 245, 302, 364,
387
V
Venezella 28, 65, 133, 162, 165,
167, 198, 199, 201, 202, 203, 204,
S-
Scalia, Antonin 86
205, 207, 208, 209, 219, 226, 251,

312, 326, 375, 384
Vietnam 2, 16, 18, 29, 43, 74, 80,
Schener, Michael 56
82, 83, 84, 88, 101, 140, 144, 145,
Schlesinger, Arthur 246, 311, 312,

388
262, 281, 315, 318, 319, 320, 329,
ili 2, 12, 126, 140, 197, 199, 206,

234, 239: 245, 252, 255, 345, 387
Srbistan 44, 101, 102, 146, 180, 181,

183, 185, 187, 188, 252
153, 234, 247, 252, 255, 259, 260,

350, 361, 365, 381, 382, 387, 391
Voigt, Jon 83, 250

w
Srnirl, Sarn 336, 339, 360, 385
Wiesel, Elie 112, 113
Souk Sava 5, 12, 32, 100, 103,

105, 121, 130, 176, 179, 199, 200,
WikiLeaks 5, 48, 118, 153, 154, 155,

157, 158, 159, 160, 161, 163, 165,
218, 219, 229, 231, 233, 234, 235,

237, 238, 239, 241, 243, 244, 245,
167, 226, 337
Woolsey, James 8
246, 247, 248, 249, 251, 252, 253,
255, 256, 257, 302, 312, 319, 334,

370
Sosyalizm 206, 233, 245, 302

Sovyetler Birlii 31, 99, 100, 103,
106, 115, 130, 139, 200, 229, 232,
234, 238, 239, 246, 247, 253, 256,
302, 309, 354, 387
Suriye 25, 68, 81, 82, 92, 119, 168,

174, 175, 191, 192, 193, 332, 375,
387
Yunanistan 181, 200, 235, 243, 244,

245; 255, 387
z
Zinn, Howard 311, 312, 347, 385
i ki nci D nya Sava 'ndan bu yana b ize Bat l glerin

komnizm tehdidi alt nda bulunan ve diktatrlkle ynetilen
l kelere demokrasi "ihra etmek" iin onurlu ve sayg n bir
mcadele verdii syleniyor. Bu yan l g tamamen ortadan
kalkmadka, insanlar emperyalizmin dnya apnda yol at
aclar kavramad ka, bu canavar asla durdurulamaz.
Emperyalizmin gerek yzn, onun en son kurbanlarndan
biri olan Muammer Kaddafi , canavarn penesine dmeden
nce kaleme ald sat rlarda anlatyor: "Emperyalistler beni
ldrmek, lkem in ba mszl n yok etmek, bizim parasz
iskfm, sa l k h izmeti, eitim ve beslenme sistemlerimizi
ortadan kald rarak bunun yerine ad na 'kapitalizm' denilen
Amerikan usul soygunu getirmek istiyor. Ama biz nc
Dnyal lar bunun ne anlama geldiini biliyoruz. Bu, irketlerin
l keleri, d nyay ynetmesi ve insanlarn yoksullamas
demektir. Bu yzden benim baka seeneim yok. Direnmek
ve Allah'n izniyle bu yolda lm gze almak zorunday m . "
online sat:
www.saykitap.com
20 TL
ISBN 978-605-02-0230-4
Radikal Dnce
9 7 8 6 050 202 304

"i A Y
YAYl N L A R I

William Blum - Emperyalizmin en Ölümcül Silahı Demokrasi Yalanı

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

William Blum - Emperyalizmin en Ölümcül Silahı Demokrasi Yalanı

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

1::\111,1::1,,JI.

\fii.I.IJ \ll I:J l.lJ \ll

William Blum Amerikan d politikas konusunda nde gelen uzman

Emperyalizmin En lmcl Silah: Demokrasi Yalan/William Blum

Anatolialit Ageney araclyla Trke yayn haklan Say Yaynlan

ngilizceden eviren: Ekin Duru

1. Bask: Say Yaynlan, 2013

Genel Dabrn: Say Dabrn Ltd. ti.

1. Dnyaya Kar ABD D Politikas..................................... 23

22. Yurtseverlik......................................................................... 345

23. Amerika'daki Uyumazlk ve Direni

26. Peki, Ne Yapabiliriz?

25. mparatorlua Ramen Glebilmek

............... ...................................... .....

ABD d politikasn anlamann srn, bunun hibir gizli yan

Baka lkelerde demokratik yoldan baa gelen SO'den

En az 30 lkede demokratik seimlere byk apta m

Elliden fazla yabanc lideri ldrtneye almtr;3

20 lkede halk ya da ulusalc hareketleri bastrmaya

Emperyalizmin En lmcl Silah Demokrasi Yalan

sna ve son 65 yldaki Amerikan mdahalelerinin younlu

Oderint dum metuant yani "Korktuklar srece brakn nef

oderint dum metuant

The Black Commentatar

u gzleme yer veriyordu: "Sava ou insann yaamnda

lk ngiliz gmeninin ilk Amerikan yerlisini ldrme

Emperyalizmin En lmcl Silah Demokrasi Yalan

ya; bylesine saldrgan bir tutumu, geleneksel ve ngrlebi

Tmyle kesintisiz stnlk

Sieg Heil! Yaasn Zafer!

lch habe nur den Bfehlen gehorcht. Ben yalnzca emidere uy

Deutschland ber alles, Almanya her

eyin stnde sz kadar nlenmemitir.

Bir gn uzaydan yeryzndeki hedeflere saldracaz:

21. yzyln balannda uzay gc ayn ve edeer bir sa

Emperyalizmin En lmcl Silah Oemolcrasi Yalan

gc elinde bulunduran sekinle

rm d politikada en eski ve en temel hedefi, kapitalist modele

ve kar konulmaz olduunu varsayar. Bir Rus parlamenteri

alanda en fazla yere sahip olmas dnyann yararmadr."

Emperyalizmin En lmcl Silah Demokrasi Yalan

yaranna bir g dengesi kurmaya alnz: tm ulusla

Arhk Amerikan askeri gcnn temel roln yeniden be

lanmaya girmesinler... Rakiplerimizin dmanca davra

Almanya'nn Nuremberg kentindeki Uluslararas Askeri

Almanlar 1939'da Polonya'y igal ettiklerinde bunun n

Emperyalizmin En lmcl Silah Demokrasi Yalan

bir keresinde "Savunma amal sava, lmekten korkann

intihar etmesine benzer" demiti.) 2003'te ve bunu izleyen

Amerikal liderler halkn byk ounluunu hkmetin d

nst baarl propaganda ve beyin ykama yntemi olsa ge

Emperyalizmin En lmcl Silah Demokrasi Yalan

Amerikal delikanllar kt bir ey yapamazlard ki. Bizim

Her nOne gelen oy kullanmasa, demokrasi

neden o kadar az oy kt? Hem de Birleik Devletler'de Irak

urayan Kucinich seimlerde gerekten baarsz oldu. 15

televizyondaki komedilerde srekli elence konusu olarak

Emperyalizmin En lmcl Silah Demokrasi Yalan

boluklar ve yanl anlamalar bulunduunu aka ortaya

ikisi de ayn... Fidel benden biraz daha uzun boylu, bir de

insan koronun bir yesi olarak doar. Ancak birok kez

kendilerine vaaz verildikten sonra ye olabilirler.

Mit der dummheit kiimpfen Gtter selbst vergebens.

("Ahmaklk.la mcadele etmekte Tannlar bile yetersiz kalr.")