Buhar

Sayfa 1 25.09.
2007
BUHAR RETMEK N KULLANILAN HAMMADDE, SU

SU NEDEN E BULUNMAZ BR KAYNAKTIR?
Su normal scaklkta maddenin halinde (kat, sv ve gaz) bulunabilen tek
maddedir. Ayn derecede sy bilinen inorganik maddelerden daha etkin bir ekilde
tutma zelliine sahiptir. Su atmosferik basnta buharlatka 1600 kez genleir ve
bu buhar byk miktarlarda s tayabilir. Suyun bu esiz zellikleri onu stma ve
enerji retim proseslerinde ideal hammadde haline getirir.
HER SU AYNI DELDR
Doadaki tm sular deiik miktarlarda znm madde, askda kat madde ve
znm gazlar ihtiva eder. Suda znm mineral miktar deniz suyunda 36 ppm
(mg/lt) den temiz suda 0.06 ppm e kadar deiir. Sudaki minerallerin eit ve miktar
kaynana (gl, nehir, kuyu) ve lkedeki konuma (dou, bat, gney) gre deiiklik
gsterir. Buhar retiminde kullanlaca zaman sudaki minerallerin giderilme
gereklilii doar.
KAZAN BES SUYU NE KADAR SAF OLMALI?
Yksek basnl kazanlarn kullanmna eilim arttka, n artlandrma enerji
santrallerinin baarl almasnda anahtar faktr haline gelmitir. Kazan besi suyu
kimyasal kompozisyonu yle olmal ki, kazan suyundaki mineraller kazan tasarm
tolerans limitlerini amadan birok kereler kazan iinde konsantre olabilsin. Eer besi
suyu bu deerleri tamyor ise, pisliklerden arndrmak iin n artlandrmaya tabi
tutulmaldr. Tamamen giderilemeyen minerallerin kazan sisteminde depozit oluumu,
su yrmesi ve korozyona yol amamas iin kimyasal artlandrmaya tabi tutulmas
gerekir.
SU NEDEN ESZDR?
SUYUN FZKSEL ZELLKLER NELERDR?
Su saf hali ile tatsz, kokusuz, renksiz bir svdr. Yeryzndeki doal s koullarnda,
maddenin halinde bulunabilen ( kat, sv, gaz) tek inorganik maddedir. Kolay
eriilebilir bir sda buhara dnebilmesi sayesinde, enerji retimi veya s iletiminde
mkemmel bir kaynaktr.,
SLS TEKNK KMYA MH. BLGSAYAR BLM SAN. VE TC. LTD. T.

EVKA3 MAH.129/3 SOKAK NO: 8/H 4. SANAY STES BORNOVA- ZMR
Tel: 0232 4647632 Fax: 0232 4637041
E-mail: murat@slsteknik.com Web: www.slsteknik.com
Sayfa 2 25.09.2007
SUYUN KMYASAL BLEM NEDR?
Saf su basite Hidrojen ve Oksijen bileimidir. Bilinen forml H2O dur. Bununla
beraber su kaynaklarnda bilinen bir ok melez forml de bulunmaktadr. Su
yaklak olarak 300 ppm orannda deuterium oksit ( D2O ) veya ar su ierir. Bu
durum susuzluk giderimi yada bitkilerin bymesinde faydaszdr ama, nkleer
reaktrlerin kontrol altnda tutulmasnda kullanlr. Suyun trityum oksit hali ise
kozmik nlar ile radyoaktif hale getirilmitir. Suyun sadece 1 dakika bu form altnda
bulunmas bile su kaynann yann llmesi iin yeterli olmaktadr. Her ne ama
iin olursa olsun kazanlarda kullanmak iin sadece saf su kabul edilmektedir.
SU KA DERECEDE KAYNAR?
Suyun kaynama derecesi uygulanan basnca gre deiir. Atmosferik basnta su 100
o
Cde kaynar. Basn artka kaynama noktas da ykselir. 14 atde su 198 derecede
kaynar. Kritik basn olan 218 barda (suyun hibir kayba uramadan buhara
dnebildii noktada) su 374 derecede kaynar. Basn dtke suyun kaynama
noktas da der. Yksek vakumlama halinde su 1,5 oC gibi dk scaklklarda
kaynayacaktr.
ISI ENERJS TAIMADA BUHAR NEDEN DEALDR?
Kaynama noktasnda 1 gr. Suyu buhara evirmek iin 538 kcal enerji gereklidir. Bu
miktardaki buharlama ss buhar tarafndan tutulmaktadr. Buhar younlatnda
tuttuu enerjiyi serbest brakr. 1 gr suyun tayabilecei sy bir dnn. Eer 1 gr
su scakl balangta 38 derece ise, stmak iin 100-38 = 68 kcal. Ve buhara
dntrmek iin, 538 kcal. Enerji gerekir. Suya toplamda 606 kcal. Enerji yklenmi
ve younlap 38 dereceye ulatnda serbest braklm olur. Is transferi hibir
zaman %100 etkili olmadndan, harcanan enerjinin bir blm kaybolur. Bu kayba
ramen kullanlan yakttan alnan snn byk bir blm kazan suyu tarafndan
absorbe edilir, buhar ile tanr ve gerekli noktalarda serbest braklarak enerji olarak
kullanlr.
HER SU AYNI GELDR.
NEDEN BTN SULAR KAZAN KULLANIMINA UYGUN DELDR?
Tam anlam ile saf su yoktur. Tm doal sular eitli miktar ve cinste mineraller
ierirler. Sudaki mineraller kazan iletiminde probleme yol aacandan dolay buhar
retiminde kullanlan suyun kalitesine zen gstermek gerekir.

Tel: 0232 4647632 Fax: 0232 4637041
Sayfa 3 25.09.2007
SU NE ET SAFSIZLIKLAR BARINDIRIR?
Doal sudaki safszlklar
znm kat maddeler
znm gazlar
Askda kat maddeler
Olarak snflandrlabilir. Su, genel bir zcdr, temas ettii kaya ve topra,havada
yada toprakta bulunan organiklerden ald gazlar zer. Su topraktan askda kat
maddeleri srkler ve ayn zamanda endstriyel atklar, yalar ve proses atklar ile
temas eder. Genellikle sudaki atn cinsi, ne ile temas ettiine, atk miktar ile temas
sresine baldr.
DOADAK SULAR NE ET ZNM MNERALLER HTVA
EDER?
Su, kayalar ile temas srasnda bata kalsiyum karbonat (kire ta), magnezyum
karbonat (dolamit) , kalsiyum slfat (gypsum), magnezyum slfat (epsom tuzu), silis
(kum), sodyum klorit (sofra tuzu), hidre sodyum slfat (glauber tuzu) ve az miktarda
demir, manganez, florid,alminyum olmak zere birok madde toplar. Baz maden ve
endstriyel proses atklar yzey sularn ok asidik hale getirdikleri gibi; dnyadaki
bir ok minerallerde yer alt sularn ar alkali hale getirir. Kanalizasyon atklarna
maruz kalan sularda ise nitrat ve fosfata rastlanr.
SU SERTL NEDR?
Byk miktarlarda kalsiyum ve magnezyum ihtiva eden su ile ykamak zordur.
Kalsiyum ve magnezyum bileikleri suda kprme meydana getirmek iin sabunla
reaksiyona girerler. Bu bileenler su sertlii olarak adlandrlr. Doal suyun sertlii
birka ppm den 500 ppm e kadar kabilir. Kalsiyum ve magnezyum bileenleri suda
znemediinden tortu, kr ve depozit problemlerine yol aarlar. Su kaynann
sertlii suyun buhar retimine uygun olup olmadna karar vermek iin uygun bir
veridir.
HANG GAZLAR DOAL SUDA ZNRLER?
Su %21i oksijen, %78i nitrojen, %1 dier (0.003-0.006 %CO2 Dahil ) gazlardan
oluan havay belli miktarlarda zer. Oksijen suda atmosferik basn ve oda scakl
altnda 9 ppm e kadar znebilir. Suyun scakl arttka oksijenin znrlk
oran azalr, ama basn altnda alnan su byk miktarda znm oksijen
tutulabilir. Nitrojen doal sularda zlebilirse de , etkisiz bir gaz olduundan kazan
sularnda bulunmas bir problem yaratmaz. Su genelde havadan 10 ppm in zerinde
karbondioksit almaz . Karbondioksit suya genellikle topraktaki organizmalar ve bitki
rmeleri ile nfuz eder. Her zaman olmamakla beraber slfr ve metan da suda
znebilir. Bu trden gazlar ancak kirletici konumda olduklarnda problem yaratrlar.

Tel: 0232 4647632 Fax: 0232 4637041
Sayfa 4 25.09.2007
SUDA BULUNABLECEK DER KRLETC ETKENLER

Doal sular, petrol ve endstriyel atklarn yan sra trbidite, renk kum ve tortu
eklinde mineraller de tar. Renklenmenin sebebi rm bitkilerdir. Sudaki
amurun ve bulankln sebebi kil ve balk olabilecei gibi, ok ince blnm
organik madde ve mikroorganizmalarda olabilir. Petrol, ya,gres,lam ve dier atk
trleri de doal su kaynaklar kirletilebilir.
DENZ SUYU LE TATLI SU ARASINDA NE GB FARKLILIKLAR
VARDIR?
Bu iki su arasndaki temel farkllk znm minerallerin miktarndan
kaynaklanlr.Deniz suyu 1 litrede 36 gram mineral ihtiva ederken (genellikle tuz) tatl
sudaki mineral miktar 1 litrede 0,06 ila 1,2 gram arasndadr.
Kazan besi suyu olarak genelde tatl su kullanlsa da gnmz n artlandrma
metotlar deniz suyu ve benzeri tuzlu sularn da metotlar deniz suyu ve benzeri tuzlu
sularn da kullanmn mmkn klmaktadr.
TATLI SU KAYNAKLARI NELERDR VE BRLEMLER NEYE GRE

DER?
Tatl su kaynaklar nehir, bent akntlar gibi yer st ,derin veya yzey kuru olmak
zere yer alt sular olabilir.Yeralt sular genelde muhteviyat olarak birbirlerine e
olup,dorudan yamur,toprak erozyonunu ve endstriyel atklar ile etkilenen yzey
sularndan daha az miktarlarda askda kat madde ve tortu tarlar. Bununla beraber
yer alt sular olduka serttir. Ortalama bir yzey suyu 95 ppm toplam sertlie sahip
iken bu deer yer alt sularnda ortalama 200 ppm e kadar kabilir Baz maden
blgelerinde yer alt sular ve yer st sularnn demir ve manganez ortalamasnn
zerine kabilir.
KAZAN SUYU NE KADAR SAF OLMALI?
KAZAN BES SUYU NEDR?
Kazana ak buhar kullanm ve blf ile olan kayplar karlamak amac ile eklenen
suya besi suyu ad verilir.Kapal devre buhar kullanm ou zaman younlar ve
kazan besi suyunun paras olarak geri dner. Kondens dnne ekleme ihtiyac
duyulan suya ise katma su (make up)denir Katma su olarak artlandrma prosesinden
gemi kaynak suyu kullanlr, bu nedenle besi suyunun bileimi katma su kalitesi ile
kondens dn miktarna baldr.
MEDE YADA KAZAN BESSNDE KULLANILACAK Y SU ARASINDA
BR BALANTI VARMI?
Lam atklarnn zararlar haricinde ime suyu gerekleri ile kazan besi suyu gerekleri
arasnda bir benzerlik yoktur. me suyunda bulunan ve suyun tadn etkileyen birok
mineral insan bedeni tarafndan absorbe edilir,bununla birlikte ifal su olarak
adlandrdmz sular da yksek minerallidirler. Sudaki tortular kazan tarafndan ,
insan bedeni tarafndan atld kadar rahat atlmazlar. Kazanlar elik yn olmasna

Tel: 0232 4647632 Fax: 0232 4637041
Sayfa 5 25.09.2007
ramen insan midesinden daha hassastrlar bu yzden n artlandrma konusunda ok
hassas davranlmaldr.
BES SUYU NE KADAR SAF OLMALI?
Besi suyu safl hem sudaki safszlklarn miktarna hem de yapsna baldr.
Sertlik,demir ve silis gibi baz safszlklar sodyum tuzlarndan daha endie vericidir.
Besi suyu kullanm miktarna ve kazan dizaynna (basn,s transfer oran ve benzeri
zellikler ) gre hangi oranlarn tolore edilebileceine baldr. Besi suyu saflk
gereksinimleri ok deiken olabilir. Dk basnl alev duman borulu kazanlar
yksek sertlikte besi suyu deerlerini tolare edebilirken, yksek basnl birok
modern kazan nitelikli kimyasal artlandrma ile tamamen tortularndan arnm su
kullanma gereksinimi duyarlar.
ALIMA BASINCI
YNLENDRR?
KAZAN
SUYU
GEREKSNMLER
NASIL
Amerikan kazan reticileri birlii ABMA alma basncna bal olarak yksek buhar
safl elde etmek iin kazan suyu bileimi limitleri belirliyor. Kazan suyu bileimini
belirlemede korozyon ve depozitleme gibi birok faktr varken ABMA aadaki
(tablo 1) tabloda da grld gibi
alma basnc arttka kazan suyu
gereksinimlerini daha da zorlatryor. Gnmz su borulu kazan teknolojisinde s ak
deerleri 250.000 btu\hr\saft in ok zerine eski teknolojili kazanlarn kapasitesinin
fazlasna kabiliyor. Bu durum mekan kstlamas da gz nnde bulundurulduunda
ABMA limitlerinin tekrar gzden geirilmesi gerekliliini doruluyor. Tablo iki de
grlen termal enerji sistemi aratrma komitesi ASMEnin besi suyunun tam anlaml
ile saf olmas iin belirledii deerlerdir. Bu yeni deerler sadece tavsiye niteliinde
olup daha rafine deerler iin almaktadr.
BES SUYUNDA VE DI ARTLANDIRMA NE DEMEKTR?
D artlandrma sudaki safszlklarn kazana girmeden azaltlmas yada tamamen
ortadan kaldrlmas demektir. Genelde bir yada birden fazla safszln kazan
ierisinde tolore edilemeyecek kadar yksek deerlerde olduundan kullanlr. Her
sistemin ihtiyacna uygun olan d artlandrma (yumuatma , evaporasyon ,
buharlatrma reverse osmos,degazr, iyon deitirici) kullanlarak gerekli niteliklerde
besi suyu elde etmek mmkndr. artlandrma tortularn kazan iinde sabitlenmesi
ilemidir. Reaksiyon besi hatlar yada kazann bizzat iinde meydana gelir.
artlandrma hedef besi suyu sertliinin btn ile reaksiyona girmek, korozyonu
kontrol etmek , oksijeni tketmek ve kazan suyu kirinin buhara tanmasn
nlemektir.

Tel: 0232 4647632 Fax: 0232 4637041
Sayfa 6 25.09.2007
TAVSYE EDLEN KAZAN SUYU DEERLER VE LGL BUHAR
SAFLII
(TAM YKDE DENGE DEERLERNDE)
ALEV DUMAN BORULU KAZANLAR
KAZAN
DEER
DEER
ASKIDA
DEER
LETME
TOPLAM
TOPLAM
KATI
TPOLAM
BASINCI
ZNM ALKALNTE2
MADDE
ZNM
Psig
KATI
KAZAN SUYU
KAZAN
KATI MADDE
MADDELER1
ppm
SUYU ppm
LER2,4,
KAZAN SUYU
( MAX)
BUHAR ppm
ppm (max)
(MAX
BEKLENEN
DEER)
0300
7003500
140700
15
0,21,0
301450
6003000
120600
10
0,21,0
451---600
5002500
100500
8
0,21,0
601750
2001000
40200
3
0,10,5
751900
150750
3050
2
0,10,5
901---1000
125625
25125
1
0,10,5
10011800
18012350
2351---2600
2601--2900
100
50
25
15
NOT(3)
1
N\A
N\A
N\A
0,1
0,1
0,05
0,05
TEK GEL KAZANLAR

1400 ve st
0,05
N\A
N\A
0,05
1. Besi suyundaki toplam znm maddeye yansyan gerek deerler. Yksek
deerler besi suyundaki yksek,dk deerler,dk kat maddeler iin.
2. Snrlar iindeki gerek deerler kazan suyundaki toplam znm kat
madde ile doru orantl
3. Kazan suyu artlandrma programna baldr
4. Bu deerler silise zel
TABLO 1

Tel: 0232 4647632 Fax: 0232 4637041
Sayfa 7 25.09.2007
MODERN ENDSTRYEL SU TPL KAZANLARIN GVENL,SREKL
ALIMASI N SU KALTE SINIRLARI
KAZAN BES SUYU
KAZAN
DEMR ppm Fe
LETME
BASINCI Psg
0300
0.100
301450
0.050
451600
0.030
601750
00.25
751900
0.020
9011000
0.0020
10011500
0.010
1501200
0.010
BAKIR ppm Cu
TOPLAM
CaCO3
0.050
0.025
0.020
00.20
0.015
0.015
0.010
0.010
0.300
0.300
0.200
0.200
0.100
0.050
ND4
ND4
TOPLAM
ALKALNTE1
ppm Ca2CO3
ZEL
LETKENLK
mho\cm
PPM
KAZAN SUYU
SLS Psig SO2
LETME
BASINCI
Psg
ppm CaCO3
0300
301450
451600
601750
751900
9011000
10011500
1501--200
12-
3-
4-
150
90
40
30
20
8
2
1
350 2
300 2
250 2
200 2
150 2
100 2
NS3
NS3
3500
3000
2500
2000
1500
1000
150
1000
1000 psiin altndaki kazanlarda maximum OH-(hidroksit) alkalinite

seviyesi silis znrl ve dier dier i artlandrma kompenentleri
nemsemeden tek ban llmelidir.
Maksimum toplam alkalinite kabul edilebilir buhar safl ile ayn
prensiplere sahiptir.Kontrol parametresi olarak eer mmkn ise toplam
alkalinite deki limitasyon kontrol gemeli. Eer katma su 600-1000
psigde demineralize su ise kazan suyu alkalinitesi ve iletkenlii 1001
1500 psi aral tablosundaki gibi olmaldr.
NS(Belirtilmemi) bu durumlarda serbest sodyum yada potasyum
hiroksit alkalinitesi baz alnmal. Bu yksek basn oranlarnda ,kk
ve deiken miktarda tpolam alkalinite ile varsaylan uygun
kontrol,yada uucu artlandrma, var ve llebilir olacak
Tespit edilemez
TABLO 2
Tel: 0232 4647632 Fax: 0232 4637041
Sayfa 8 25.09.2007
SU ARTLANDIRMA NEDEN GEREKLDR?

SUDAK SAFSIZLIKLAR DEPOZTOLUUMUNA YOL AABLR.
Besi suyu kazana girdiinde, kazan ss sertlie yol aan kalsiyum ve magnezyum
tuzlarnn kelmesine sebep olur. Sudaki sertlik,kazann scak metal yzeyi zerinde
kra sebep olur. Su kazan iinde buharlatka besi suyu safszlklar da konsantre
olur. Yksek basnl kazanlarda ok az miktarlarda olsa bile demir bakr ve silis
birikerek depozitlenme problemine yol aabilir. Kire ta oluumu (kr) kazan
metali yzeyinde ar snma ve dolays ile metal yzeyinde ar snma ve dolays
ile metal yorgunluuna sebep olduundan kimyasal artlandrmaya ihtiya
duyulmaktadr.
SU KAZAN METALNDE KOROZYONA YOL AAR.
Kazan metal korozyonu yzeysel anma ve blgesel anma olarak iki formu olan
komplike bir oluumdur. Genelde kazan korozyonuna yol aan faktrler suda
znm gazlar (zellikle oksijen) ve yksek Ph artlardr. Yksek s korozyon
oluumunu hzlandrr. Korozyon genelde metalin zayflamas,metal yorgunluuna yol
aar ve kazanda depozit oluumuna sebep olan reaksiyon rnleri yaratr.
DK SAFLIKTA SU DK SAFLIKTA BUHAR VERR
Kazan suyunda yksek konsantrasyondaki znm ve askda kat maddeler suyun
buhara kart yzeyde kprmeye neden olur. Bu olay kazan suyu kirinin ve
tortularn buhara tanmasna sebep olur. Kazan suyu kirinin buhara tanmas sper
heater ,tribn ve dier prosesleri kullanan sistemlerde korozyon ve depozitlenmeye
yol aar. Btn bu etkenlerin yannda kullanm faktrlerinin de (mekanik kkenli ve
iletim kkenli ) kazan kirinin buhara tanmasna yol at dndmzde yksek
buhar kalitesi iin suyun niteliklerinin iyi takip edilmesi gereklilii ortaya kyor.
SUDAK SAFSIZLIKLAR DEPOZTLENMEYE SEBEP OLUR
KAZAN DEPOZTLERNE SEBEP NEDR?
Kazan suyu buharlamas,safszlklarn konsantre olmasna yol aar. Kazan kr s
transfer yzeyinde kelen yada metale yapp sert ve yapkan bir hal alan askda
kat madde halindeki su tortularndan meydana gelir. Yksek s baz minerallerin
paralanmasna bazlarnn da znrlk oranlarnn dmesine sebep olur. Su scak
maddeler ile temas ettiinde genellikle bnyesinde bulunan kat maddeler
depozitlenmeye yol aar.

Tel: 0232 4647632 Fax: 0232 4637041
Sayfa 9 25.09.2007
NE ET TORTULAR DEPOZTLENMEYE YOL AAR?

Kalsiyum ve magnezyum znm bikarbonatlar s altnda paralanarak znmez
karbonatlar ve CO2 aa karrlar. Bu karbonatlar dorudan kazan metaline kerir
yada kazan yzeyinde depozitlenmeye yol aacak ekilde yapkan amur haline gelir.
Kalsiyum slfat sya bal olarak daha az znr olur.
Slfat ve silis genelde dorudan kazan metali zerine ker ve amurlaamaz bu
yzden ok daha byk problemlere yol aarlar ve temizlenmeleri zordur. Silis ok
byk miktarlarda grlmekle beraber baz zel durumlarda olduka fazla kra yol
aar. Besi suyu ile sisteme giren askda yada znm demir de (korozyon artklar)
kazan metali yzeyinde depozitlenmeye yol aar. Petrol ve dier proses atklarn
depozitlenmesi arttrd gibi bizzat depozitlenme de yapar. Sodyum bileenleri kuru
tplerde,sabit buhar tabakalarnda veya var olan gzenekli depozitlenmelerde olduu
gibi su kuruma noktasna gelecek kadar buharlamadka depozitlenmezler.
SIK GRLEN KAZAN DEPOZTLER NELERDR?
artlandrlmam kazan sularnda mineraller depozitlenmeye sebep olduu gibi
yeryz katmanlarna grlenlere benzer kristarilize oluumlar da yaratr. Depozitler
ounlukla korozif maddeler,su atklar ve minerallerin karmlarndan meydana
geldii gibi seyrek olarak tek maddeden de oluabilir. Kalsiyum karbonat, slfat yada
silis, magnezyum hidroksit yada silis, demir ya da bakr oksitleri ve silis karmlar
en sk rastlanan depozit kompozisyonlardr. Eer besi suyunda fosfat var ise kazan
suyundaki amur depozitleri kalsiyum ve magnezyum fosfat ierebilir.
FOSFAT DEPOZTLERNN ZELLKLER NEDR?
Fosfat depozitleri fosfat bazl artlandrma program uygulanan kazanlarda grlen
depozitlerdir. Fosfat depozitleri genelde yumuak kahverengi yada gri renkte ve
normal temizlik ile kolaylkla temizlenebilen bir depozit trdr.Bunlar yksek
sertlikte sularda atk fosfat program uygulandnda tercih edilen reaksiyon
rnleridir. Lignin gibi organik amurlar ile kolayca etkileime girdiinden yapkan
deildirler. Kalsiyum fosfat (hidroksiepatit) genelde kazan depoziti analizlerinde en
sk karlalan depozittir.
KARBONAT DEPOZTNN ZELLKLER NELERDR?
Karbonat depoziti genellikle granl eklinde ve deliklidir.Kalsiyum karbonat
kristalleri iri olmakla beraber, dier paracklar ile de birlemitir,bylelikle kr
youn ve bir btn halde grlr. Karbonat depoziti asidik bir zeltinin iine
atldnda rahatlkla erimesi ile fark edilebilir. Karbonat depoziti asidik bir zeltinin
iine atldnda rahatlkla erimesi ile fark edilebilir. Karbon dioksit baloncuklar
krdan ayrlp kolayca eriyeceklerdir.

Tel: 0232 4647632 Fax: 0232 4637041
Sayfa 10 25.09.2007
SLFAT DEPOZTNN ZELLKLER NELERDR?
Kristal yaps karbonattan daha kk olan slfat depoziti ok daha sert ve bir miktar
daha youndur. Slfat depoziti daha krlgan ,kolayca ufalanmayan ve asidik
solsyona atldnda erimeyen bir yapya sahiptir.
SLS DEPOZTNN ZELLKLER NELERDR?
Yksek bir silis depoziti porselen benzeri bir sertlie sahiptir. Silis kristalleri ok
kk olup yaps ok youn ve su geirmeyen kr halindedir. Bu kr ok krlgan ,
dalp toz haline gelmeyen ve hidroklorik asitte zlmeyen bir yapya sahiptir.
DEMR DEPOZTLERNN ZELLKLER NELERDR?
Paslanma veya kazana eklenen taze su yolu ile gelen demir depozitleri ok koyu
renktedir . Kazandaki demir depozitleri genellikle manyetiktirler. Scak asitte koyu
kahverengi bir hal alarak zlrler.
DEPOZTLER NE GB PROBLEMLERE YOL AARLAR?
Depozitlerin yol at en byk problem ar snmadan dolay boru patlamalardr.
Depozitler metal zerinde izolasyon etkisi yaparak borulardan dolaan suya s
geiini engellerler. Bu olay metalin ar snmasna yol aar. Ar snma belli bir
noktadan sonra metal yorgunluuna sebebiyet verir. Kazan depozitleri borularda
ksmen tkanmaya ve daralmaya yol aarak s iletim veriminde yetersizlie ve
borularda ar snmaya yol aar. Depozitlenmenin altnda korozif bir tabaka olumas
ihtimali de kazan iin ayrca bir tehlike tekil etmektedir. Kazan depozitleri genel
anlamda dk verim , ar yakt tketimi ,hesapta olmayan harcamalar ve yksek
temizlik maliyetlerine sebebiyet vererek iletme veriminin dmesine yol aabilir.
SU KAZAN METALNDE PASLANMAYA YOL AAR
KOROZYON NEDR?
Basit anlam ile korozyon metalin zne dnmesidir. Demir korozyon sonucu demir
oksit haline dnr.Yine de korozyon prosesi kompleks bir elektro kimyasal
reaksiyondur. Korozyon geni yzeyleri etkileyecei gibi toplu ine ba
byklnde deliklerde aabilir. Kazanda korozyonun temel sebebi metalin oksijen
ile reaksiyona girmesidir, bununla birlikte youn stres , pH deerleri ve zel kimyasal
korodetler de deiik korozif etkilere yol aar.

Tel: 0232 4647632 Fax: 0232 4637041
Sayfa 11 25.09.2007
KOROZYON ZELLKLE NERELERDE GRLMEKTEDR?

Korozyon genellikle besi suyunun znm oksijen ,karbondioksit ve dk ph
ihtiva ettii durumlarda meydana gelir. Kazanda korozyon ise ,kazan suyu alkalinitesi
ok dk veya ok yksek olduu durumlarda alma yada duru esnasnda oksijene
doymu su kazan iinde beklediinde oluur. Kazandaki yksek s ve basn da
korozif mekanizmay hzlandrc bir etkendir. Buhar ve kondens sistemlerinde
korozyon genelde karbondioksit ve oksijen gazlarnn bir arada bulunmas ile
meydana gelir. Slfr esasl gazlar ya da amonyak gaz sistemdeki bakr alamlarn
korozyona uramasn hzlandran kirleticilerdir.
METALDE KOROZYON YORGUNLUU NEDR?
Kazan metalinde korozyon yorgunluundan dolay oluacak atlamalar,iki tr
mekanizma ile gerekleir. lkinde ani s deiiklii (ani stma veya soutma )
sonucu metal zerinde oluacak streslerden kaynaklanacak korozyon belli noktalardan
konsantre olur ve metal yzeyi zerinde youn przlenmelere yol aar. Bu tip
delinme veya przlenmeler genellikle korozyon korumasnn yetersiz kald
durumlarda gerekleir. kinci tipte ise yksek saflkta besi suyu kullanan kazanlarda
grlen metal yorgunluu atlamalardr. Bu tr atlamalar ,metal yzeyler zerinde
oluan youn bir oksit film tabakas ani s deiiklilerinden kaynaklanan stres sonucu
atladnda grlr.Korozyon yorgunluundan kaynaklanan atlamalar genellikle
kaln ,kaba ve yzey boyunca devam eder ekildedir. Genelde tplerin i yzeylerinde
olumaya balayarak d yzeylerine doru ilerler.
KOSTK ATLAMA NEDR?
Kostik atlama (Kostik krlganlk) genellikle i damarlama eklinde oluan ok
ciddi bir kazan metal yorgunluu eididir. Bu gibi atlamalar aadaki durumlarda
grlr
1. Metal youn basnca maruz kalnca,
2. Kazan suyu Kostik ihtiva ettiinde .
3. Kazan suyunda az bir miktar da olsa silis bulunduunda
4. Ufak sznt gibi bir mekanizma kazan suyunun basnl metali zerinde
younlamasna yol anca
Kostik atlama zellikle eski tip perinli blgelerde ve birleim yerlerinde yarklar
oluturmas ile ciddi bir problemdir. Kaynakl kazanlarn kullanlmaya
balanmasndan itibaren kullanlan yuvarlatlm boru ular hala bu saldrya kar
zayftr. Herhangi bir artlandrma programna balarken Kostik atlama da mutlaka
gz nnde bulundurulmaldr.

Tel: 0232 4647632 Fax: 0232 4637041
Sayfa 12 25.09.2007
BAKA NE GB MADDELER KAZAN KOROZYONUNA SEBEP OLUR?
Fazla miktarda elatartklar (CaCO3 olarak 20 ppm) yada yanl uygulanan elat
programlar kazanda korozyon oluturur. Kazan kat atklarnn yksek s
blgelerinde younlamas da kazan korozyonuna sebep olur. Kazan korozyonu
olumamas iin su artlandrma uzmannn tavsiyeleri zenle uygulanmaldr.
KOROZYON NE GB PROBLEMLERE SEBEP OLUR?
Korozyon iki ynden problem yaatr.Bu problemlerden ilki metalin kendisinin
bozulmas ikincisi ise yksek s yayan kazan blgelerinde korozyon rnlerinin
depozitlenmesidir.Kazandaki toplam yzeyin homojen bir ekilde korozyona
,anmaya maruz kalarak incelmesi daha az nem verilen bir olaydr nk tm
kazanlarda kullanm sresince korozyondan dolay genel bir anma yaanmakta ve
normal karlanmaktadr. Ancak korozyon deiik kimlikler ile karmza
kmaktadr; belli noktalarda derin ukurcuklar olacak ekilde anmalar boru
delinmelerine , depozit alt korozyonlar ise boru patlamalarna sebep olmaktadrlar.
Buhar kondens dn hatlarnda korozyondan dolay hatlarn ve ekipmann deiimi
ok pahalyla mal olabilir.
KAZAN KOROZYONU NASIL LLR
Gnmzde yksek s akna sahip kazanlara olan eilim korozyonun enerji retim
santralleri iin byk bir problem haline gelmesine yol amtr. Kazan suyu
korozyon potansiyelini lebilmek iin hidrojen gaz rneklemesi uygulanmaktadr.
Bu test korozyon oluumunda ortaya kan hidrojen gazna dayanlarak yaplr.
Salnan hidrojen gaznn miktar llerek ykteki ani dalgalanmalar kazan suyu
nitelikleri ve yakt deiiklikleri incelenebilir. Bu tr bir bilgi iyi eitimli ve
deneyimli bir mhendis tarafndan incelendiinde alan kazanda korozif bulgular
olup olmad rahatlkla anlalr.
KAZAN SSTEMN
YAPILMALIDIR.
KOROZYONDAN
KURTARMAK N
NELER
Korozyondan korunmann en bilinen yntemleri: besi suyundan znm oksijenin

alnmas, kazan suyuna alkali koullar salamak, i yzeyleri temiz tutmak, kazan
servis d olduu srece koruma altna almak, buhar ve kondens sistemlerinde oluan
korozif gazlara kimyasal artlandrma ile engel olmak. Korozyona kar etkili olacak
kimyasaln seimi ve kontrolnde tam anlam ile korozyon sebeplerini anlamak ve
doru lm almak ve doru doru lm almak ok nemlidir.

Tel: 0232 4647632 Fax: 0232 4637041
Sayfa 13 25.09.2007
DK SAFLIKTAK SU DK SAFLIKTA BUHAR VERR:
KAZAN SUYU SRKLENMES NEDR?
Kazan suyu srklenmesi kazan suyu kirlerinin ve tortularnn buhara
srklenmesidir. Bu srklenmenin bir ok sebebi vardr. Kazan yzeyinde
kabarcklar yada kpklenme oluur ve bunlar buharla birlikte kazan terk ederler.
Buna kprme denir ve sabun kprmesine benzetilebilir. Buhar k yzeyinde hzla
ykselen baloncuklarn patlamas ile buu ve serpinti eklinde ufak su zerrecikleri
aa kar. Buna bazen aquaglobection denir ve esasen kpn olumad sadece
ufak su paracklarnn su yzeyinden ykselmesi ile oluan bira yada ampanya
kp gibidir. Kabarma kazan suyunda yaanan, ykteki ani deiimin yol at,
aynen sodal su iesinin aldnda olanlar benzeri ani bir kabarmadr. Buhar
kirlenmesi ayn zamanda kazan haznesindeki buhar ayrtrc ekipmann dzgn
monte edilmemesinden kaynaklanan sznt ile de oluur.
NEDEN KPKLENME OLUR?
Suda znebilen yada znmez nitelikteki kat atklar olmas kazan suyunda youn
olarak kprmeye yol aar. Alkalilerin petrol atklarnn, yalarn, greslerin, askda
kat madde ve belli zelliklere sahip organik maddelerinde kpklenmeye sebep
olduu bilinmektedir.
NEDEN KPRME OLUR?
Kabarma, zarar grm buhar ayrtrma ekipmanndan, kazan suyunda belirlenen st
limitlerin ald koullarda allmasndan, buhar ihtiyacndaki ani deiimlerden
yada buharn yzeye kart blgede ar su seviyesi bulunmasndan dolay olur.
KAZAN SRKLENMES NASIL LLR?
Buhar safl sodyum iyon analizr kullanlarak yaplr. Bu alet kazan suyu
kirleticilerinin miktarn lmek iin soutulmu buhar rneindeki sodyum iyon
miktarn ler. Sodyum iyon analizr younlatrlm buhardaki srklenmeyi 1
ppbden itibaren lebilir. Buhar saflk lm iin A,S,T,M,D 1066 model buhar
rnek azl kullanlmas tavsiye olunur.
YA SRKLENMEY NASIL ETKLER?
Pompalar ve dier yalanm ekipman kazan besi suyunda ya atklarna sebep olur
ve kpklenmemelere yol aabilir. Bu olay genellikle kazan suyu alkalinitesi ve
sabunlaan ya ile ilgilidir.

Tel: 0232 4647632 Fax: 0232 4637041
Sayfa 14 25.09.2007
ASKIDA KATI MADDELER SRKLENMEY NASIL ETKLER?
Askda kat maddeler buhar baloncuunun yzeyinde toplanarak bir tabaka oluturur
ve buharn sertlemesine sebep olur. Buhar baloncuu bu sertleme yznden
krlmaya, dalmaya kar koyar ve kpklenir. Askda kat madde miktar
oaldka baloncuk zerinde topaklanmalar o oranda oalr. Deneyimler
gstermitir ki baz durumlarda yksek miktarlarda askda kat madde ieren bir kazan
suyunda srklenme olmamakta bununla beraber limitlerin ok altnda bir miktarda
askda kat madde ieren bir kazan suyunda srklenme grlebilmektedir. Bu
gsteriyor ki srklenmede etkin olan askda kat maddenin miktar kadar trdr.
SEC SLS SRKLENMES NE EDEMEKTR?
Silis buhar yoluyla iki ekilde srklenebilir. Buharda silis oluumu genel kazan suyu
srklenmesi ile yada uucu formu ile buhara girmesi ile olur. Sonraki aamada silis
gaz gibi hareket eder ve seici olarak srklendii varsaylr. Kazan basnlar
400psinin zerine ktka silisin buhara seici olarak tanmasnda kabul edilebilir
miktarnn zerine kma eilimi gsterdii olmutur.
SRKLENMENN YARATTII PROBLEMLER NELERDR?
Kazan suyundaki herhangi znm yada asl kalm madde buhar ve kondens
sisteminde depozitlenmeye yol aar. Kat maddeler ,sper heater ve trbinler zerinde
depozitlendiinde, ar snma,korozyon ,s tpleri yorgunluu ve tribn
etkinliinde azalma ile srklenen kat atklar ,ak buhar kullanlan bir ok proseste
kirlenmeye yol aabilir
SRKLENMEY NLEMEK N NE GB TEDBRLER ALINABLR?
En etkili yntem kazan suyundaki kat madde konsantrasyonlarn tavsiye edilen
snrlarda tutmaktr. Yksek su seviyesi ,ar kazan yklemeleri ve ani yk
deiikliklerini engellemek de srklenmenin oluumunu engeller. Kirlenmi kondens
dn de ok sklkla srklenmeye sebep olur. Bu gibi durumlarda kondens tank
kirlenmenin olutuu blge bulunup mdahale edilinceye kadar geici olarak
boaltlp, taze su ile doldurulmaldr. Kazan suyundaki znm maddeye kar
kirlilik younluuna bal olarak kpklenmeyi engelleyici bir kimyasal kullanm da
ok etkili olabilir. Son olarak ise kazan rutin kontrol iin kapatldnda buhar
ayrtrc eleman montajnn kontrol ve hatasz montaj bir zm sunulabilir.

Tel: 0232 4647632 Fax: 0232 4637041
Sayfa 15 25.09.2007
SUDAK SAFSIZLIKLARIN GDERLMES
KOAGULASYON VE FLOKULASYON
Koagulantlar su kaynanda bulunan askda kat madde paraclarnn ykn
ntralize edip onlar kelen yada filtre edilebilen tortular haline dntren
kimyasallardr. Suya (kire,soda, kl,sodyum aluminat gibi) yumuatc kimyasallar
eklemek zlm sertlik tuzlarnn kelmesini, dolaysyla askda kat maddeyi,
sertlii, toplam zlm kat atklar ve alkaliniteyi etkin biimde giderdii gibi baz
durumlarda sudaki silis miktarn da drr.
YON DEM KOLONLARI
Tuz suda zldnde pozitif iyonlar (katyon) ve negatif iyonlar (anyon) oluturur.
rnein kalsiyum bikarbonat Ca (HCO3)2 kalsiyum katyonu (Ca2) ve bikarbonat
anyonu (HCO3- ) oluturur. En yaygn iyon deiim formu, suyu kalsiyum ve
magnezyum katyonlarn sodyum ile deitiren bir reineden geirmeyi ierir. Bu
tipik bir yumuatma artlandrmasdr. Anyonlar sudan zel iyon deiim reineleri
kullanlarak da atlabilir. Suyun demineralizasyonu yada znm maddelerin
tamamen arndrlmas anyon ve katyon deiim reinelerinin beraberce kullanlmas
ile gerekletirilir.
DER METODLAR
Sudaki pislikleri temizlemede koagulasyon, keltme ve iyon deiimi gibi metotlarn
birok kombinasyonu mevcuttur. Dier metotlar ise degazr (suyun stlp aa
kan gazlarn ventile edilmesi), oksijen ve karbondioksiti indirgemek ve distile su
elde etmek iin buharlatrma (kondens) ve tm zlm mineralleri gidermek iin
reverse osmos
KOAGULASYON VE KERTME
KLARFKASYON NEDR ?
Tavsiye, su kaynaklarndaki askda kat madde ve renklenmenin giderilmesidir.
Askda kat madde, hali hazrda yerlemi byk partikller de ierebilir. Bu gibi
durumlarda tavsiye ekipmanlar keltme havuzlarn da ierebilir . Genellikle askda
kat madde partiklleri kmeyecek kadar kk olup bunun yerine filtrelerden
geebilir. Bu gibi blnm yada askda kalm maddelerin yok edilmesi iin
koagulantlar gerekebilir.

Tel: 0232 4647632 Fax: 0232 4637041
Sayfa 16 25.09.2007
KOAGULASYON NEDR?
FLAKULASYON NEDR?
Koagulasyon sadece blnm ve asl kalm pisliklerin yk ntrlemesi

yaplarak aniden kebilecek yada filtrelenebilecek ktlelere dntrlmesidir.
Askda kat maddelerin askda kalmalarn salayabilecek kadar geni yzeyleri
vardr. Bununla beraber partikller birbirine yapmayp aksine itecek negatif elektrik
yklere sahiptir. Bu sebeple koagulasyon ilemi negatif ykleri ntralize edip
birbirleriyle yapmalarn salayc ekirdek oluturan bir ilemdir. Flakulasyon ise
phtlam partikllerin birbirleri ile balantlandrlmasdr.
NE TR KOAGULANTLAR KULLANILIR?
En yaygn kullanlan koagulantlar demir ve alminyum tuzlardr (ferik slfat,
ferik klorit, alminyum slfat ve sodyum aluminat) Ferik ve alminyum iyonlarnn
her biri pozitif yk tar bu yzden etkinlikleri negatif ykl askda kat maddeler
ile reaksiyona girme oranlar ile ilikilidir . Baarl bir kullanm ile bu koagulantlar
suda , askda kat madde toplayacak olan bir a gibi kabarcklar oluturur
.Polielektrolit ad verilen sentetik maddeler phtlama amac ile retilmitir.Bu
maddeler art ykl uzun zincir eklinde molekllerden oluur.Baz durumlarda
phtlama iine yardmc olmas amac ile organik polimerler ve zel tipte killer
kullanlr. Bunlar tanelerin daha hzl kmesi iin onlar arlatrarak phtlama
iine yardmc olurlar
KMYASAL KTRME NEDR?
kelme prosesinde suya eklenen kimyasallar suda znemeyen reaksiyon
rn elde etmek amac ile znm sertlik alkalinite ve bazen de silis miktarn
drmek iin kullanlr. Su artlandrlmasnda en ok kullanlan kimyasal kertme
metodu kire soda yumuatmasdr.
Kire, Yumuatma Prosesinde Nasl gsterir?
Hidrojene kire (kalsiyum hidroksit )znmez kelticiler oluturmak amac ile
znebilir kalsiyum ve magnezyum bi karbonatlar ile reaksiyona girer .Bu reaksiyon
aadaki gibi gereklemektedir
Ca(OH)2 + Ca (HCO3) ---------------2CaCO3
+2 H2O
Kire
Kalsiyum
Bikarbonat
Kalsiyum
Karbonat
Su
2Ca(OH)2 +Mg(HCO3)2------------------------- Mg(OH)2 + 2 CaCO3 + 2H2O

Kie
Magnezyum
Bikarbonat
Magnezyum
Hidroksit
Kalsiyum Su
Hidroksit

Tel: 0232 4647632 Fax: 0232 4637041
Sayfa 17 25.09.2007
Kalsiyum karbonatn byk blm ve magnezyum hidroksit, kertme ve filtrasyon
ile yok edebilecek bir amur oluturur . Bu yzden kire bikarbonat alkalinitesini
ykselttii gibi bikarbonat formunda (geici sertlik) bulunan sertlii de yok eder .
Kire Magnezyum slfat ve klorit ile reaksiyona girerek magnezyum hidroksiti
keltir , fakat bu ilemde zlebilir , fakat bu ilemde zlebilir kalsiyum
,zlebilir slfat ve klorit oluur. Kire kalsiyum slfatlar ve kloritleri (kalc sertlik)
nlemekte etkili deildir.
SODA KL YUMUATMA LEMNDE NASIL REAKSYONA GRER?
Soda kl ncelikle bikarbonat olmayan sertlii (slfat sertlii yada kalc sertlik
olarak da geer) gidermede kullanlr. Aadaki gibi alr
Na2CO3 + CaSO4 ------------------------------- CaCO3 +
Soda kl
Kasiyum
Kalsiyum
Slfat
Karbonat
Na2SO4
Sodyum
Slfat
Na2CO3 + CaCl 2 ------------------------------ CaCO3 + 2 NaCl

Soda kl Kalsiyum
Kalsiyum Sodyum
Klord
Karbonat Klorid
Reaksiyon sonucunda oluan kalsiyum bikarbonat amur olarak kelir. Sonu
itibariyle oluan sodyum slfat ve klorit yksek znrlkte ve tortusuz bir
oluumdur.
KRE- SODA YUMUATMA METOTLARI NELERDR?
ki genel tip kesikli ve sreklidir.Kesikli yumuatmann eski metodu ise
kimyasal bir tank iinde su ile kartrmak, reaksiyon iin yeterli zaman tanmak
ve amurun dibe oturmasna zaman vermek ve temiz suyu dar
atmaktr(dearj) Srekli (kontini) Kire Soda yumuatmasnn daha modern
metodu ise zel tasarlanm blmeli tankn ;
Kimyasallarn gelen suya para para yedirilmesi.
Kimyasal reaksiyon ve amur kelmesi iin bekleme ve
Yumuatlm suyun srekli dearj iin hazrlanmas aamalarn
ierir.Kire Soda yumuatmas suyun ssna bal olarak scak yada
souk olarak ikiye ayrlabilir. Scak ilem yumuatclar kimyasal
reaksiyon oranlar, silis giderilmesi artrr ve daha yksek kaliteli su
retimini salar.
Neden Koagulantlar Kire Soda leminde Kullanlr?

Tel: 0232 4647632 Fax: 0232 4637041
Sayfa 18 25.09.2007
Koagulantlar, klarifikasyonda askda kat maddeleri giderdii gibi
yumuatmada da partiklleri kmeleme grevini stlenirler.Koagulantlar
amurlama hzn % 20-%50 orannda arttrlabilirler.Sodyum aluminatn
Kire Soda yumuatmasnda koagulant olarak zel bir avantaj vardr. Dier
koagulantlardan ayr olarak alkalindir ve hatta magnezyum seviyesini drerek
yumuatma reaksiyonlarna da yardmc olur.Koagulantlarn etkili kullanm
yumuatma ileminde silisin giderilmesinde yarar salar. amurun
koagulasyonu esnasnda silis baloncuk tarafnda emilir.
KRE SODA YUMUATMASININ DEZAVANTAJLARI NELERDR?
En nemli dezavantajlar demir yzdesinin azaltlmasna ramen tamamen yok
edilmemesidir. Metot ,beslenen kire ve soda kl miktarn ayarlamay da
ierdiinden , ham su bileimi ile su ak miktarndaki deiikler yznden kontrol
zor bir hal almtr
KRE SODA YUMUATMANIN AVANTAJLARI NELERDR?
En byk avantaj sertlii giderirken alkaliniteyi,toplam znm kat maddeleri ve
silisi de gidermesidir.Kire Soda ileminde suyun n temizliinin yaplmas gerekli
deildir. Baka bir avantaj ise srekli scak proses yumuatmasnda bir miktar oksijen
ve karbondioksit giderilmesinin de mmkn olmasdr. Kat madde miktarndaki
dten dolay Enerji sarfiyat d gzle grlr seviyelerde gerekleir. Bu
d besi suyunun iletkenliini drr ve blf miktarn azaltarak, enerji ve su
tasarrufu salar
YON DEM MEKANZMALARI
YON DEM NEDR?
Mineraller suda zndklerinde iyon ad verilen elektrik ykl iyon ad verilen
elektrik ykl partikller olutururlar. rnein;kalsiyum karbonat pozitif ykl
(katyon)bir kalsiyum iyonu ile negatif ykl bikarbonat iyonu (anyon) oluturur. Bir
ok doal ve sentetik madde deiim amac ile sudaki mineral iyonlarn giderme
zelliine sahiptir. rnein su basit bir katyon deiim yumuatcsndan geirilerek
tm kalsiyum ve magnezyum iyonlar giderilip sodyum iyonlar ile yer deitirilebilir.
yon deiim reineleri genelde kk boncuk taneleri eklinde olup suyun iinden
akaca yzlerce metre uzunluunda bir yatak olutururlar
YON DEM RENELERNN TRLER NELERDR?
yon deiim reineleri anyon ve katyon olmak zere iki tiptir Katyon deiim
reineleri sadece Ca+2 ve Mg+2 gibi pozitif ykl iyonlar ile etkileime girer.
Anyon deiim reineleri ise sadece bikarbonat(HCO3-) ve slfat (SO4-2) gibi negatif
ykl iyonlar ile reaksiyona girerler Bir ok katyon deiim reinesi olmasna

Tel: 0232 4647632 Fax: 0232 4637041
Sayfa 19 25.09.2007
ramen genelde sodyum yada hidrojen emberinde ilem grrler . Bu sudaki tm
katyonlar sodyum yada hidrojene dntrmek iin dizayn edilebilir demektir.Anyon
reineleri Zayf Taban Kuvveti Taban olarak iki blmde ele alnrlar.Zayf bazl
reineler iyon deiiminden te emilmeye benzer bir proses ile karbondioksit yada
silisi deil (esasen karbonik asit ve silice ousasid)sadece kuvvetli asit anyonlarn
giderir. te yandan gl tabana sahip anyonlar hem silis ve karbondioksit hem de
kuvvetli asit anyonlarn dk deerlere ekebilir . Gl tabanl anyonlar genellikle
hidroksit emberinde alrlar. Alkalinitenin dt durumlarda ise dealkalizasyon
amac ile Klorit anyon deiimi kullanlr
YON DEM REJENERASYONU NEDR?
yon deiim reineleri sudaki iyonlarn giderilmesinde snrl bir kapasiteye sahiptir
Kapasiteleri kullanldnda rejenere edilirler Bu genelde iyon deiim prosesini
tersine evirerek yaplr. Sodyum emberinde alan iyon deitiricilerinde sodyum
kapasitesini yenilemek iin tuz (NaCl ) yada hidrojen kapasitesini arttrmak iin asit
(H2SO4 veya HCl ) eklenir. Anyon deitiricileri Hidroksit iyonlarn yenilemek iin
Kostik
(NaOH) yada amonyum hidroksit (NH4OH)ilerejenere edilir.
Dealkalinizasyonun klorit formunda anyon reineleri rejener etmek iin tuz (NaCl)
kullanlr. Rejenerasyon , sitemi devre d brakarak konsantre solsyon olarak
hazrlanm canlandrc kullanlarak gerekletirilir. Bu durumda yon deiim
maddeleri nceden sudan arndrlm iyonlar brakr veiyonlar
sistemden
temizlenmi olur yon deiim nitesi bu aamadan sonra almaya hazr hale gelir.
SPLT AKI YUMUATMASI NEDR?
Bu proses sodyum emberinde alan katyon deitirici kn kartrmay ierir
.Ama suyun alkalinitesini drmektir.Sodyum emberi alkalinitesi etkilenmedii
iin ve hidrojen emberi asidik su oluturduundan,istenilen dzeyde bir alkalinite
elde etmek iin klarn karlatrlmasdr.
DEALKALZASYON NEDR?
Su alkalinitesini drmek iin kullanlan bir iyon deiim prosesi dealkalizasyon
olarak adlandrlr. Bu proses suyun klorit emberinde alan bir anyon deitiriciden
geirilmesini kapsar Deitirici karbonat bikarbonat ve slfat gibi alkali anyonlar
giderip bu iyonlarn yerine kloriti yerletirir. Dealkalizasyon prosesi katyon deiim
yumuatmas ile desteklenmelidir.
DEMNERALZASYON NEDR?
Bu ilem suyun hem anyon hem de katyon deiim reinelerinden geirilmesi ile olur
. Katyon deiim prosesi hidrojen emberinde alr Tm katyonlarn yerini hidrojen
alr. Anyon deitirici hidroksit emberinde alr ve tm anyonlar hidroksit ile
deiir . Bu prosesteki en son k temel olarak hidrojen ve hidroksit iyonlarndan ,
yada saf sudan oluur. Deminerilizasyon prosesi birok formda grlebilir .Kark

Tel: 0232 4647632 Fax: 0232 4637041
Sayfa 20 25.09.2007
yatak prosesinde anyon ve katyon deitirici maddeler zel olarak bir nitede
kartrlr . ok yatakl dzenlemelerde katyon deiim yataklar ,zayf yada gl
tabanl anyon deiim yataklar ve degazrlerden oluabilir.
YON DEMNN DEZAVANTAJLARI NELERDR?
Sodyum emberi iyon deitirici yumuatmasnn en byk dezavantaj ham su
toplam kat madde, alkalinite , ve silis deerlerinin drlmesidir. Hidrojen
emberinde gerekletirilen iyon deiiminde ortaya kan problem ise akkann
asidik PH ndan kaynaklanan korozyondur. Demineralizasyondaki problem ise
yksek miktarda askda kat madde ieren ham sulardaki yksek artma maliyetidir.
Genellikle ham sudaki askda veya koloidal maddelerin younluu , iyon deiim
veriminde azalma ve dier zorluklara yol aabilir. Bir ok yerde iyon deiim prosesi
su kaynanda n artlandrmaya ihtiya duyulabilir.
YON DEMNN AVANTAJLARI
yon deiiminin en byk avantaj kontrol kolayldr. Ham su sertliindeki yada
ak oranndaki sradan deiimler yumuatma prosesinin btnln etkilemez.
Toplamda sistem kire soda sisteminden daha az yer kaplar ve daha yumuak su
verir. Asit deitiricilerinin kullanm dk alkalinitede yumuak suya ihtiya
duyulduundan daha byk avantajlara sahiptir. yon deiim demineralizasyonunun
temel avantaj dier herhangi bir metottan daha kaliteli su elde edilmelidir.
DER METOTLAR:
UUCU GAZLARIN SIYRILMASI
DEAERASYON
Sudaki znm oksijen kazan korozyonuna sebep olduundan su kazana girmeden
oksijenden arndrlmaldr. Besi suyu deaerasyonu znm oksijeni Degazrde
deaeratrn buhar ile sudan atar. Buharn znm oksijeni tayan ksm ventile
sudan atlr.ki temel tip buhar degazr vardr . Sprey tip Degazrde pskrtlen
buhar niteye pskrtlen besi suyu ile kartrlr. Tabaka tipte ise sisteme giren su
bir ok tabakalara temas ettirilip kk damlacklar haline getirilerek pskrtlen
buhar ile irtibat salanr . Tabaka tipli degazrlerde , degazr blmnde temas
sresi fazladr.
EVAPORATRLER NASIL KULLANILIR
Su tamamen saf buhar elde etmek amac ile n artlandrmaya tabi tutulur ve sonra
younlatrlp kazan besi suyu olarak kullanlr Bir ok tip evaporatr vardr ve en
basit tipi [eanjr] bir tank suyun iinden geen buhar bobinlerinin suyu kaynama
noktasna getirmesi sistemine dayal olandr.Etkiyi ve s ile buharlamay arttrmak
iin birinci kazandaki buhar ikinci kazanda buhar bobinlerinden geirilir. Flah tipi

Tel: 0232 4647632 Fax: 0232 4637041
Sayfa 21 25.09.2007
Evaporatrler ise vakum altnda suyun kaynama noktasn drerek dk
scaklklarda evaporasyon ilkesine dayanr. Buharlatrclar ssnn sonucu aa
kan buhar kaynak olarak kullanma avantajna sahiptir. Evaporatrler ham suda
zlm kat madde lerin ok olduu durumlarda Deminerilizasyon prosesine de
avantaj salar
GENELDE NE TR N ARTLANDIRMA METOT KOMBNASYONLARI
KULLANILIR?
Daha nceden de belirtildii gibi askda kat maddeler, organikler yada amur
keltisi ihtiva eden sular iyon deiim prosesinden nce temizlenmelidir. Basit
katyon deiimi su kaynandaki toplam kat maddeleri azaltmadndan bazen
kelme yumuatc ile birlikte kullanlr. En sk ve etkili kullanlan artlandrma
kombinasyonu scak kire- zeolit prosesidir. Bu suyun kire vastas ile sertlik
,alkalinite ve bazen silis miktarn drr ve devamnda katyon deiim yumuatmas
ile artlandrmaya devam eder. Su artlandrma prosesi , yumuatma , alkalinite ve
silis indirgenmesi , askda kat madde ve amurlamann ortadan kaldrlmas gibi pek
ok ilevi yerine getirir.
REVERSE OSMOS NEDR?
Reverse Osmos (RO) u anlatmak iin nce Osmosu anlamak gerekir. Bu proses
konsantre bir bir solsyondan daha az konsantre bir solsyona iyon geiine izin
veren ama tersini engelleyen yar geirgen bir zar (membran) ile gerekletirilir.
Reverse Osmos prosesi tersine dndrerek zlm kat maddelerin daha yksek
yapan bir basn ile osmotik basncn stesinden gelip zarn bir yzeyine yaptrr.
Normal alma basnc 300-400 PSI arasdr. Reverse Osmos ham sudaki znm
kat madde miktarn drerek son akkan daha ileri n artlandrmaya
hazrlarlar.Bu proses her tr suda kullanlabilir fakat bazen maliyet ve montaj bu
sistemden kanlmasna neden olabilir.
KAZAN BES SUYU KMYASAL ARTLANDIRILMASI
ARTLANDIRMA AMACI
Suda az miktarda bile olsa ,znm yada askda kat madde bunmas iletme
sorunlarna yol aacandan , besi suyu n artlandrma arttr. Eksiksiz bir kimyasal
artlandrma program aadaki gibi olmaldr.
Besi suyu sertlii ile reaksiyona girecek kimyasallar.
1. Askda kat maddelerin kazan metaline yapmasn nleyecek sentetik
yada doal yumuatclar,
2. Korozyonu nleyecek oksijen tketici kimyasallar,
3. Kazan suyu srklenmesini nleyici kpk kesiciler

Tel: 0232 4647632 Fax: 0232 4637041
Sayfa 22 25.09.2007
KMYASAL ARTLANDIRMA NASIL KONTROL EDLR?
Beslenen kimyasallarn uygun dozajda srekliliinin garantilenmesi iin sisteme en
uygun dozaj sistemi seilmelidir. Kazan suyu artlandrma programnn kontrol
temelini dzenli su testleri ve srekli analizler oluturur. Otomatik kontrol sistemleri
yaygnlatka kazan kontrol iin tracerlar ksmi kontrollerden daha gvenilir hale
gelmektedir .
artlandrmann uygun dozajlarda olmas ve srekli kontrolnn yan sra, kazan
operasyonunun emniyetli olmas asndan uygun blf ler yaparak kazan suyundaki
erimi ve askda kat maddelerin miktarn drmek de nemlidir. Kazan suyu
kontrolnn en nemli ierii ise kimyasala olan harcamalar yatrmn geri dn
olarak gsterebilmektir.
NEML:
1. Besi suyu tortu ve paslanmasn nlemek , kazan besi suyu hattnda kr ve
korozyonun nlenmesi
2. Buhar ve Kondens dn sisteminde korozyonu nlemek,
3. Kazan ii depozit oluumu ve korozyonun nlenmesi,
4. Proses ve ya kirlenmesinin nne geilmesi ve
5. Servis d kazanlarn duru sresince en uygun kuru veya slak metod ile
saklamaya alnarak korunmasna nem vermek gereklidir.
KMYASAL ARTLANDIRMANIN AMACI
Kazan Besi Suyu Kimyasal artlandrmas Ne Zaman Gereklidir?
Kazan besi suyu n artlandrmadan gemi olsun yada olmasn kazan iinde
kimyasal artlandrma arttr. Bu yzden kimyasal artlandrmay n artlandrmann
tamamlaycs olarak da grebiliriz nk besi suyu ile kazana giren safszlklarn
(sertlik, oksijen,silis demir) ne miktarda olursa olsunlar n artlandrmadan sonra
kimyasal artlandrma ile giderilmesi gerekmektedir. Baz durumlarda su kayna
kimyasal artlandrmaya ihtiya duymaz ve su sadece n artlandrma metotlar ile
iyiletirilebilir. Kimyasal artlandrma, kazan dk basn ile altnda, besi suyu
iin byk miktarda kondens buhar kullanlan durumlarda yada kullanlan ham su
yeterli kalitede olduunda gerekli tek artlandrma olarak yer alabilir. Bununla
beraber orta ve yksek basnl kazanlarda iyi sonular elde edebilmek iin katma
suya n artlandrma gerekli olmaktadr. Gnmz yksek s transfer deerlerinde
ufak bir depozitlenme kazan borularnda problemlere ya da yakt kaybna yol
aabilmektedir.
Y BR KMYASAL ARTLANDIRMA PROGRAMI NELER GETRR?
Kimyasal artlandrma program ierii be aamaldr. Sisteme beslenen besi suyu
sertlii ile reaksiyona girip kazanda kelmesine veya metale yapp talamasn

Tel: 0232 4647632 Fax: 0232 4637041
Sayfa 23 25.09.2007
nlemek . Kazanda bulunan sertlik minerallerin oluturduu amur gibi askda kat
maddeleri kazan iinde muhafaza edip kazan metaline yapmasn nlemek ve
yumuatmak.
Kpklenmeye kar koruma oluturup kazandaki znm ve askda kat
maddelerin belli bir konsantrasyonda tutulmasn salayarak kazan suyunda kpk
kesici grevi grmek . Kazan besi suyundaki oksijeni syrmak .Kazan korozyonunu
engelleyebilmek iin belli bir alkalinite seviyesini salamak Komple bir kimyasal
artlandrma program besi suyu hattnda korozyon ve kr oluumunu engellemeli ve
buhar kondens dn sistemindeki korozyona kar koruma salanmaldr.
KMYASAL ARTLANDIRMADA NE TR KMYASALLAR KULLANILIR?
Gnmz modern enerji santralleri ok eitli kimyasal artlandrma kimyasal
kullanlr.
elat ve Polimer tr kimyasallarn retimine kadar Fosfatlar kire oluumuna kar
kullanlyordu Bu elat veya polimer tipli kimyasal artlandrmalar kr olmayan
metal yzeyler elde etmede fosfatlardan ok stn bir performansa sahiptirler. Fosfat
olsun elat yada polimer olsun tm artlandrclar kalsiyum ve magnezyum tuzlarn
besi suyunda muhafaza ederler. elat ve polimerler sertlik ile znebilir bileimler
olutururken fosfatlar sertlii keltirler amur yumuatclar (doal organik maddeler
ve sentetik polimerler ) kelmi sertliin yapmasn nlerler . Kazan alma
basncnda dayankl ve etkin olmalar nedeni ile bu maddeler kpk kesici olarak
etkili olurlar. Besi suyu oksijen giderilmesinde sodyum, slfit, hidrazin,SLSTREAT
gibi kimyasallar kullanlr. Kondens sistem korumas uucu ntralize edici aminler
yada uucu film yapc aminler tarafndan salanabilir.
SUDAK
SERTLK
KMYASAL
REAKSYONLAR GERR?
ARTLANDIRMADA
NE
TP
Besi suyu ile giren Kalsiyum bikarbonat normal kazan iletme ssnda paralanarak
kalsiyum karbonat oluturur. Kalsiyum karbonat olduka zor znd iin kelir.
Sodyum karbonat yksek slarda ksmen paralanarak sodyum hidroksit(kostik) ve
karbondioksit oluturur .
artlandrmada fosfat kullanldnda kalsiyum bikarbonat ile reaksiyona girip
kalsiyum fosfat (hyroxyapatite) ve sodyum karbonat (sodyum kkrd) oluturur.
Yeterli hidroksit (kostik) alkalinitesi bulunduunda magnezyum
bikarbonat
magnezyumhidroksit olarak kelecek veya magnezyum silikat oluturmak iin
herhangi bir silis reaksiyonuna girecektir. Solsyondan kelen mineraller (kalsiyum
,fosfat,magnezyum hidroksit,magnezyum silikat ) metal yzeylere yapmamas iin
dar atlabilecek nitelikte bir amur olutururlar. Bu amur blfle dar atlr elat
yada polimer program kimyasal artlandrma amac ile kullanldnda zlebilir
karmlar oluturmak zere kalsiyum ve magnezyum tuzlar ile reaksiyona girerler
Bu yeni oluturulmu kompleksler sadece znm kat maddeler ile birleir ve
srekli blf ile dar atlrlar. Dispersant polimerler kullanldnda reaksiyon rnleri
sadece askda kat maddelerin blf ile atlmas iin koulandrlrlar. Polimerler,

Tel: 0232 4647632 Fax: 0232 4637041
Sayfa 24 25.09.2007
demir oksit gibi kazana girebilecek herhangi bir askda kat madde kirlenmesini de
kontrol altna alrlar.
SLFATLAR KMYASAL ARTLANDIRMADA NE TR REAKSYONLAR
GERR?
Kalsiyum ve Magnezyum slfatlar besi suyu ile kirletici olarak sisteme girdiinde
kazan ss onlar znmez hale getirir. artlandrc olarak fosfatlar kullanldnda
Kalsiyum ,fosfat ve Kalsiyum slfattan daha az yapkan ve muhafazaya daha msait
reaksiyon rn olan alkalinite retici hidroksipatit ile reaksiyona girer Fosfatlar
Magnezyumu magnezyum slfat olarak keltebilmesine ramen uygun kazan
kimyasal tercihen magnezyumu daha az yapkan ve daha kolay kontrol altna
alnabilen magnezyum hidroksit yada magnezyum silikat olarak keltilecektir.
elatler yada polimerler kimyasal artlandrc olarak kullanldnda kalsiyum ve
magnezyum bu maddeler ile blf vastasyla kolayca giderilebilecek zlebilir
kompleksler olutururlar.
SLS
KMYASAL
ARTLANDIRMA
REAKSYONLARA GRER?
BOYUNCA
NE
TR
artlandrlmam sularda silis kazan metal yzeylerine tabaka halinde kelir ya da

kalsiyum ile birleerek sert kalsiyum silikat tabakalar oluturur . Silis kimyasal
artlandrmas kazan suyu alkalinitesini, silis su iinde askda olmasn salayacak
derecede yksek dzeyde tutmay amalar. Genellikle su iinde silisin amur halinde
kelmesine yetecek kadar magnezyum vardr. Niasta gibi baz organik maddeler
fiziksel bir etkileim ile silisin kazan metaline yapmasn nler. zel sentetik
polimerler de magnezyum silikatn kazan metal yzeylerine yapmalarn nler.
AMUR KMYASAL ARTLANDIRMADA NASIL YUMUATILIR?
Sudaki sertliin kazan iinde znmez tortular oluturduu her tr kazan suyu
artlandrma programnda srekli bir amur oluumu gzlenecektir. Bununla beraber
partikl halindeki metal oksitler de (znmez korozyon rnleri) kazan suyunda hem
kondens dnlerinden srklenerek gelir , hem de katma su sistemi veya kazan besi
suyu hatt korozyonundan tanrlar.Bylece kazan suyuna askda kat maddeler
tanm olur . Kazana bu ekilde besi suyu yolu ile tanan ya da sonradan kazan suyu
iinde oluan her tr askda kat madde hem kazan ii temizliini ,hem de buhar
safln etkiler. Bu askda kat maddeler scak kazan metal yzeylerinde bir ok
deiik oranlarda depozitlenir. Organik amur yumuatclar bu kat maddelerin
kazan metal yzeylerinde tabakalamalarnda ve depozitlenmelerinde nleyici rol
oynarlar. Belli bal organik amur yumuatclar.

Tel: 0232 4647632 Fax: 0232 4637041
Sayfa 25 25.09.2007
TANNLER:Karbonat ihtiva eden yksek sertlikteki besi sularn
yumuatmada etkilidirler.
LGNNLER:Fosfat trevi amurlarda etkilidirler.
NASTALAR:Ya kirlenmesinin problem yaratt yksek silis ihtiva
eden besi sularnda etkilidirler
SENTETK POLMERLER:Tm amur trleri iin mkemmel
Yumuatcdrlar,ayn zamanda znmez demir ve bakr artklarn da etkin
ekilde yumuatma zelliine sahiptirler. amur yumuatclarn amac kazan
suyundaki askda kat maddelerin kazan metal yzeylerinde depozitlenmesini
ve tabakalamasn nlemektir.
KMYASAL
ARTLANDIRMADA
KARILAILABLR?
NE
TR
ZORLUKLAR
LE
Kazan suyu artlandrma programnda sorun karabilecek byk problem vardr;

1. TABAKALAMA VEYA DEPOZTLENME :artlandrma programnn
sistem iin zayf veya yetersiz kald durumlarda (Kimyasal dozajn yetersiz
kalmas veya sistem iin yanl programn uygulanmas gibi) kr ve depozit
oluumu s iletim verimini drerek enerji sarfiyatnn artmasna sebeb olur .
2. KOROZYON: Kazan borularnda patlamalara sebebiyet verip kazann devre
d kalmasna retimin durmasna ve yksek bakm onarm masraflarna yol
aar.
SU YRMES(SRKLEME) : Trbin kanatlarnda depozitlenmelere
,korozyona ,proses kirliliine ve sper heater arzalara sebep olur. Kazan besi suyu
artlandrmas , uygun artlandrma programnn seilmesini ,uygulama metotlarna
karar verilmesini ve kontrol limitlerini planl bir program dahilinde tutmay gerektirir.
artlandrma program en iyi besi suyu konsantrasyonunun takibi iin titiz bir bakm
ve dzenli servise ihtiya duyar.Besi suyu n artlandrmasnn kalitesi srekli takip
edilmelidir.
KMYASAL ARTLANDIRMANIN AVANTAJLARI NELERDR?
Kimyasal artlandrma temel avantaj ou zaman besi suyu n artlandrma
ekipman kurma gereini ortadan kaldrarak su artlandrma maliyetini drmesidir.
Bununla beraber kimyasal artlandrmann kullanm kolayl , programn besleme ve
kontrol asndan i gc tasarrufu salar. Su artlandrmas konusunda tecrbeli bir
danman size kazan sisteminiz iin en uygun su kalitesini belirleyerek kazan ilemi
veriminin yksek olmasn , gvenli operasyonunu ve yksek buhar kalitesini elde
edilmesini salayabilir.

Tel: 0232 4647632 Fax: 0232 4637041
ARTLANDIRMA NASIL KONTROL EDLR?
Sayfa 26 25.09.2007
SU ARTLANDIRMA KMYASALLARI NASIL BESLENR?

Yaygn besleme metotlar kimyasal zelti tanklar ve dozaj pompalarn ierir. Kazan
suyu artlandrma kimyasallar genellikle (polimerler ,fosfatlar, elatlar ve kostik)
kazan besi suyu hattndan degazrden sonra kazan haznesine giriten nce bir
noktadan beslenir.Orta fosfatlar kazan buhar haznesine balanan ayr bir hat
zerinden de beslenebilir. Kazan suyu kimyasallar , kazana besi suyu hattndan
beslenmeli ve istenen reaksiyonlarn , buhar retim alanlarndan nce gereklemesi
salanmaldr. Sudaki znm oksijen ile reaksiyona girecek kimyasallar besi suyu
hattnda olabildiince nce (degazrn su haznesine veya kna ) srekli ekilde
beslenmelidir. Besi suyu hattndaki kr,depozit oluumu ve korozyonu nleyecek
kimyasallarda (kostik , organikler) srekli beslenmelidir. Buhar ve kondens
sisteminde korozyonu nleyici kimyasallar kullanlan kimyasala bal olarak
dorudan buhar kolektrne ,besi suyu hattna yada kazana beslenebilirler. Srekli
besleme genelde tercih edilmekle birlikte , ok dozaj besleme de baz durumlarda
yeterli olabilmektedir.
KMYASAL DOZAJLAR NASIL KONTROL EDLR?
Kimyasal dozajlar manuel yada otomasyon yolu ile kontrol edilebilir. Eer dozajlama
manuel olarak yaplacak ise operatr,rutin bir su testi dzeni uygulayarak ,
sonularna gre program ayarlamas yaplmaldr. Otomatik kimyasal kontrol birok
ekilde yaplabilr.
1. Kimyasal besleme besi suyu debisine gre oranlanabilir.
2. Bir bilgisayar ile etkileimli alan iyon sensrleri gerekli kontrol
hareketini salayarak dozajlama yapar.
3. Sudaki kimyasal orann belirleyen ve hep ayn oranda kalmasn
otomasyon ile salayan tracer (indikatr) kullanm. Otomatik kontrol
sistemleri kimyasal artlandrma programlar iin ok daha gvenli kontrol
salar
Kimyasal artlandrma Program Kontrol in Ne Tr Kazan Suyu Testleri
Uygulanr?
Kazan suyu rutin kontrol testleri,uygulanan kazan suyu artlandrma programnn
trme
gre
eitlilik
gsterebilir
fakat
genellikle
alkalinite
,polimer,fosfat,elat,hidrazin,slfit,organik renk ,PH ve toplam znm madde
testlerini ierir. Slfit testleri ,ortamda slfit fazlas bulunduunda besi suyu
oksijeninin tmnn giderildii varsaym ile yaplr : bu varsaym slfit beslemesinin
kesikli yapld durumlarda geerli deildir.elat testi toplam elat (reaksiyona
girmi ve reaksiyona girmemi)yada ihtiya fazlas elat (reaksiyona girmemi)
zerinden uygulanr. Polimerler de toplam yada residual olarak test edilebilir.

Tel: 0232 4647632 Fax: 0232 4637041
Sayfa 27 25.09.2007
KRLLK KONTROL N HANG TESTLER UYGULANILIR?
Burada da testler phelenilen kirlenme trlerine gre eitlilik gsterir. Sk kullanlan
kontroller demir , ya ve silisi ierir . Toplam demir testleri,genellikle kondens
dn ile besi suyuna srklenen korozyon artklarnn belirlenmesinde kullanld
gibi ,taze su ilavesinde de limit zeri demir tespiti salar.Ya testleri genelde
laboratuar imkanlar gerektirse de,yksek derecede kirlenmeler gzle fark edilebilir.
Silisin ,kazan suyunda belli oranda bulunmasnn doal olmas ile birlikte, periyodik
takibi ,anormal kirlenmeleri ve blf gereksinimlerini belirlemek asndan faydaldr.
nk silis konsantrasyonlar ,kazan iletim artlarna gre belirlenmi limitlerin
altnda tutulmal ve zerine ktnda blf yaplmaldr.
SU ANALZ SONULARINI BELRTMEK N KULLANILAN BRMLER
En sk kullanlan birim (ppm) dir. Su rneindeki bir ppm madde bir milyon birim
suda bir birim maddeyi temsil eder. rnein bir ppm tuz (NaCl) 1 kg sudaki bir mg
tuz demektir. Yine eski ama hala sklkla kullanlan birim ise galonda grain dir (gpd)
Bu birim kesin bir arlk ifade eder : bir grain pound un 1\7000 ine eittir. Bir galon
su 58.,349 grain olduuna gre bir gpg tuz suda her 58,349 luk miktar iin 1 birim
tuzu temsil eder . Bir gpg 17,1 ppm e eittir. Analizler bazen de milyonda eit (epm)
olarak da birimlendirilirler. Bu birim ppm in maddenin eit arl ile blnmesi
sonucu bulunur (eit arlk molekler arln valans saysna blnmesidir)
SU NEDEN CaCO3 CNSNDEN BELRTLR?
Su artlandrma reaksiyonlar reaksiyona giren maddelerin birleen birleen
arlklarna dayanr. Kalsiyum karbonatn molekler arl ( CaCO3 ) 100 dr
Kimyasal dozaj hesaplarn basitletirmek iin tm kimyasal sonular kalsiyum
karbonatn kimyasal arl baz alnarak hesaplanr ve CaCO3 olarak belirtilir.
rnein BU sistemi kullanarak bir ppm soda kl ( CaCO3 cinsinden ) bir ppm
kalsiyum slfat ile ( CaCO3 cinsinden ) reaksiyona girer. Esasen 106 pound soda kl
(molekler arl 106) 136 pound kalsiyum slfat ile (molekler arl 136)
reaksiyona girmektedir.
BLF NEDR?
Blf , kazan suyunun konsantre halde znm ve askda kat maddelerini ihtiva
eden ksmnn dar atlmas ilemidir. Kazandaki blf suyu kayb ,ok az miktarda
mineral ieren taze besi suyu ile telafi edildiinde, kazan suyu seyrelir ve
konsantrasyonu der. Blf miktar ayar ile kazan suyundaki kat madde ve mineral
kompozisyonu kontrol edilir.
NE KADAR BLF YAPMAK GEREKR?
Blf miktar , kazan iletim artlarnn ,besi suyu ile gelen eitli safszlklarn kazan
iinde ne oranda konsantre olduuna tolore edebildiine baldr. Yksek

Tel: 0232 4647632 Fax: 0232 4637041
Sayfa 28 25.09.2007
konsantrasyonlara tolore daha az blf gerektirir. rnein besi suyunun 10 kez
konsantre olmasna yatkn bir kazanda blf besi suyunun %10 una eittir 20
konsantrasyonda alldnda ise sadece besi suyunun 5 2i kadar blf
gereklidir.Blf gereksinimlerinin nasl hesaplandn grmek iin ; bir kazann tolore
edebilecei znm kat madde konsantrasyonunun 500 ppm olduunu varsayn.
Eer besi suyu 50 ppm znm madde ihtiva ediyor ise sadece 10 kat kadar
konsantre edilebilir. Bu kazana her 100 pound su eklendiinde znm kat
maddelerin kazan suyunda 500 ppm snrn amamas iin kazan suyunun yaklak 10
poundunun blf edilmesi gerekliliini gsterir. Toplam znm kat madde her
durumda snrlayc limit olabilir;besi suyu konsantrasyonunu snrlayan dier
faktrler askda kat madde , alkalinite, silis veya demirdir.
BLF MKTARINI
UYGULANABLR ?
BELRLEMEK
NE
GB
TESTLER
Blf kontrol , gvenli kazan operasyonu iin ok nemlidir. Blf en kolay ekilde su
iletkenlii llerek, gerekli ayarlamalar ile yaplr. letkenlik ok kolay llebilir bir
parametredir, ancak kazan iletim gereksinimleri ve su kalitesi gz nnde
bulundurularak blf ihtiyac ile ilikilendirilmelidir. letkenlik lmleri su
kirliliklerinden etkilenir. Blf kontrol etmek iin alternatif lmlerde yaplabilir
SREKL BLF VE KESKL BLF ARASINDA NE TR FARK VARDIR?
Birok kazanda blf balantlar kazan suyu amurun rahatlkla topland alt
ksmdadr. Bu blf vanalarn belli aralklarla ksa sreler iin amak ,birikmi amur
ve konsantre kat atklarn dar atlmn salar. Kazanlarn ounda blf iin su
buhar temas alannn hemen altnda su seviyesinde off-take balantlar bulunmaktadr
ve buradan srekli olarak ok az miktarda su dar verilmektedir. Manuel yada dip
blf ile birlikte srekli blfn kullanm , kazan suyundaki konsantre minerallerin ve
kimyasal atklarn miktarlarnn uygun limitlerde daha kolay tutulmalarn salar.
Srekli blf, ani blfteki su miktarn da azalttndan ,su enerji ve kimyasal tasarrufu
salar. Srekli blf kazan suyu sirklasyonunda ve operasyonunda zararl deildir.
ENERJ TASARRUFU N BLF KONTROL NEDEN GEREKLDR?
Kazan besi suyu s ihtiva eder . Blf suyu atldnda bu s da kaybolur. Bu yzden
gnmz modern enerji santralleri s telafi sistemlerine sahiptirler Bu telafi sistemleri
dk basnl buhar ve ham su (besi suyu yada ) s deitiricisinin bulunduu blf
flash tankna sahiptirler . Blf s kurtarmas bir anlamda yakt tasarrufudur. Besi suyu
konsantrasyonunu arttrmak blf ihtiyacn drr . Kondens dn miktarn
arttrmak iki ynden blf yapma gereksinimini drr. Yakt tasarrufu salar.
1. Kondens dn ss genellikle katma suyundakinden yksektir
2. Kondens dn suyunun iletkenlii genellikle katma suyunkinden dktr.
NEML:

Tel: 0232 4647632 Fax: 0232 4637041
Buhar Kondens Sistemlerinde Korozyona Sebep Olan Nedir?
Sayfa 29 25.09.2007
Kondens sistem korozyonuna genellikle buhar ile sisteme tanan karbondioksit ve

oksijen gazlar sebep olur. Kondens olan buharda znen karbondioksit korozif olan
karbonik asiti oluturur .Eer karbondioksitin varlnda oksijen de ortamda
bulunuyor ise korozyon riski daha da ykselir ve blgesel delinmelere yol aar.
Oksijen ile birleen Amonyak ise bakr alamlara zarar verir.
BUHAR KONDENS KOROZYONU NASIL NLENR?
Genel yaklam besi suyundaki oksijeni kimyasal ve mekanik yntemler ile gidermek
,besi suyunu n artlandrmadan geirerek kazan iinde karbondioksit oluumunu
minimum dzeye indirmektir. Bununla birlikte etkili bir kimyasal artlandrma
program gereklidir. Kimyasal program, karbondioksit ntralizasyonu iin uucu
aminler, metal ve korozif yapdaki kondens arasnda koruyucu bir bariyer oluturmak
amac ile film yapc aminler kullanlmay ierir. Sistemde korozyona sebep olacak
mekanik kkenli kaynaklarda (buhar ayrtrma ekipmannda mekanik yetersizlikler
,kondens hatlarna eanjr deliklerinden veya buhar hatlarnda deliklerden kaaklar
olmas,hatlarn durular srasnda slak kalmas gibi) giderilmelidir.
KMYASAL
OKSJEN
TKETCLER
KONDENS
KOROZYONUNU NLEMEDE NASIL FAYDALI OLUR?
SSTEM
Daha nce de belirtildii gibi besi suyu oksijenini gidermede genellikle mekanik
yntemler (degazr) kullanlr. En iyi tasarma ve iletim artlarna sahip degazrler
oksijeni 0,007 ppm mertebesine kadar drlebilir. ok dk mertebelerde oksijen
bile kazan suyunda ve buhar kondens hatlarnda ciddi korozyon sorunlarna yol
aabildiinden, besi suyu oksijeninin tamamen tketilmesi amac ile kimyasal
artlandrma gerekmektedir. Sodyum slfit, bu ama iin en ok kullanlan
kimyasallardr. Slfit katalize edildiinde oksijen tketme kapasitesi artar. Katalize
sodyum slfit oda scaklndaki suyun zd oksijen miktarn 30 saniyeden az bir
srede doyma noktasndan sfra indirger. Katalize edilmemi slfit ayn artlardaki
suyun oksijeninin %30unu ancak 10 dakikada tketilebilir. Besi suyunun ierdii
oksijen miktarnn su kazana girmeden nce tamam ile tketilmesi gerektiinden ,
reaksiyonun olabildiince hzl olmas nem tar. Besi suyundan tamam ile yok
edilmeyen az miktardaki oksijen bile kazan suyundan buhar ve kondens hatlarna
tanacak , ekonomizerde , kazan iinde ve buhar kondens hatlarnda korozyon
potansiyeli yaratacaktr.
NTRALZEEDC NHBTR LE FLM YAPICI NHBTR ARASINDA
SEM YAPMAK NEYE DAYANIR?
En uygun seimin yaplmas kazan sistemine,kondens dn hatlarnn uzunluuna
,iletme artlarna ve besi suyu kompozisyonuna dayanr. Genellikle uucu ntralize
edici aminler, kondens dn miktar yksek,besi suyu alkalinitesi dk ve oksijen
kontrolnn iyi yapld sistemlerde ok uygundur. Film yapc inhibitrler

Tel: 0232 4647632 Fax: 0232 4637041
Sayfa 30 25.09.2007
genellikle, ok miktarda taze su ilavesi gerektiren, suya hava kaaklarnn ok olduu,
besi suyu alkalinitesinin yksek olduu ve kesikli operasyon ile alan iletme
artlarnda korozyon potansiyeline kar daha ekonomik koruma salanmaktadr.
ou kez her iki kimyasal korumann birlikte kullanlmas, kondens sistemi
korozyonu iin en iyi sonucu salar.
Y BR KONDENS KOROZYON NHBTR NE GB ZELLKLERE
SAHP OLMALI?
yi bir uucu ntralize edici amin,buhar ile kondens arasnda en uygun oran ile
dalmal ve bylece tm buhar kondens sisteminde eit dalm ile koruma
salanmaldr. Yksek basn ve scaklkta bozunmamal ve znmez yan reaksiyon
rnleri bulunmamaldr.yi bir film yapc amin su iinde eit dalm salayacak
derecede mkemmel znmelidir. letim artlarna uygun ve dayankl olmal,kazan
iinde veya buhar kondens sisteminde depozitlenmeye yol aacak film syrlmalar
olmayacak ekilde koruyucu filmler oluturabilmelidir.
BES SUYU
NLENR?
SSTEMLERNDE
DEPOZT
ve
KOROZYON
NASIL
Besi suyu sistemlerinde depozit oluumu en ok su besi suyu stclarndan geerken

yada besi hatlar kazana girerken yksek scaklk sonucu kelen sertlik yapc
minerallerden kaynaklanr.Depozit oluumu, artlandrma kimyasallarnn besi suyu
sertlii ile erken reaksiyona girmesi sebebi ile de gerekleebilir. Sertlik yapc
minerallerin kelmesini engelleyecek kimyasallarn sisteme ,erken reaksiyona
girmeyecek ekilde doru yerden srekli besleme ile verilmesi depozit ve kr
oluumuna kar koruma salar. Besi suyu hattnda korozyon genellikle besi suyunun
dk alkaliniteye sahip olmasndan veya su iinde znm oksijenden kaynaklanr.
Suyun dk PH derecesini kostik yada amin beslemesi ile ykseltmek, katalize
sodyum slfit veya dier oksijen tketiciler ile besi suyu oksijeninin giderilmesi
korozyon potansiyelini indirger.
KOSTK ATLATMAYI
NELERDR?
(KIRILGANLIK)
NLEME
METODLARI
Lignin gibi baz organik maddelerin kazan suyuna uygulanmas deneyimler ile
gstermitir ki, kazan metalinde kostik atlamalar nlemede etkilidir. Sodyum nitrat
kazan suyundaki kostik sodann 0.4 gibi ok dk oranlarda olduunu ispatlanmtr.
Koruma iin yaygn kullanlan bir program kazan suyu organik madde miktarn 50100 ppm sodyum nitrat miktarn ise 50 ppm seviyesinde tutmay hedefler. Kullanlan
baka bir metod ise Koordineli fosfat-Ph metodudur. Bu metod kazan suyu
alkalinitesini teorik olarak kostik soda yerine trisodyum fosfat formunda tutmay
hedefler. Bu yntem sadece besi suyu yksek saflkta olduunda kullanlabilir.
KAZAN SUYUNDAK YA NE GB PROBLEMLER YARATIR?

Tel: 0232 4647632 Fax: 0232 4637041
Sayfa 31 25.09.2007
Kazan suyundaki ya kirlilii adan zararldr. Ya metal yzeyler zerinde
depozitlenerek s iletim veriminin dmesine ve metalin ar snmasna sebep olur.
Ya yapkan bir amur oluumuna sebep olarak bu amurun s iletim yzeylerine
yapmasna yol aar. Ya kazan suyunun kprmesine ve su yrmesine sebep olur.
Sistemin tolare edebilecei su iindeki ya miktarn belli limitler ile snrlandrmak
zordur nk bu yan cinsine, kazan sistemi ve kazan suyu karakteristiine gre
deiebilir.Mmkn olduu kadar suya ya kirlenmesinin nne geilmelidir. Baz
organik artlandrma kimyasallar kk miktardaki ya kirlenmelerinin etkilerini yok
edebilir ama byk kirliliklerde etkisiz kalr.Byk miktarda askda kat madde ihtiva
eden kazan sular ya askda kat maddelerce absorbe edilebildii iin daha fazla ya
kirliliini tolare edebilirler.
YA KRLL LE NASIL BAA IKILIR?
Ani veya beklenmeyen bir ya kirlenmesi ortaya ktnda genel prosedr youn bir
blf yaplmas var olan yan atlmas ve kirlilik kaynann giderilmesi zerinedir.
Eer kirlenmenin kayna kondens dnleri ise dn temiz gelinceye kadar dearj
edilmelidir. Ya kirlilii ciddi boyutlarda ise kazan devre d braklmal ve ilk
frsatta kazan yzeylerinden yal kir temizlenmelidir. letim artlarnda besi
suyunun ya ile kirlenmesi srekli ve nne geilmez bir problem ise suyu yadan
arndrmak iin baz metotlara ihtiya vardr.Sudaki serbest ya suyu emici
filtrelerden geirme yolu ile giderilebilir. Eer ya su tarafndan zmlenmi ise daha
kompleks metotlara ihtiya vardr. Sudaki serbest ya suyu emici filtrelerden geirme
yolu ile giderilebilir. Eer ya su tarafndan zmlenmi ise daha kompleks metotlar
gerekir. Bu metotlar zmlemeyi kracak kimyasallarn filtre yataklarn takiben
kullanmn suyu kumlu yada kat filtrelerden geirme. Flotasyon, koalesans ierir.
SERVS DII KAZANLAR ZEL ARTLANDIRMA GEREKTRR M?
Evet. Kazan ve ilgili ekipmanlar servis d duru srelerinde korozyona urayabilir
bunun sebebi slak metal yzeylerin havadaki oksijen ile reaksiyona girerek korozyon
potansiyeline ak hale gelmesidir. Bu sebeple kazanlar duru srelerinde korozyona
kar koruma altna alnmaldr. Korozyon slak metalin havadaki oksijen ile
temasndan meydana gelir. Bu yzden kazan servis d iken korozyonu nlemek iin
bir ok tedbir alnmas gerekir.
KAZAN DNLENDRME SRECNDE ISLAK METOD NEDR?
Bu metot kazann su dolu ekli ile bekletilmesi ve her an servise hazr olmasna
dayanr. Bu metot kazan suyuna ekstra kimyasal (genelde alkalinite oksijen yiyici ve
bir zc) eklenmesi ile gerekletirilir. Beklemedeki kazanda hava boluklarn
nlemek iin su seviyesi ykseltilir ve kazan azna kadar artlandrlm su ile dolu
halde bekletilir. Kazan suyunun sper stclara girmesi engellenmelidir. Sper
stclar korumak iin demineralize su, yada artlandrlm saf su ve ntralize edici
bir amin kullanlr. Hava girii engellenmi kazanlarda pozitif basn oluturmak ve
bylece oksijen szntsn nlemek iin Nitrojen gaz kullanlr.

Tel: 0232 4647632 Fax: 0232 4637041

Buhar

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Buhar

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Sayfa 1 25.09.

BUHAR RETMEK N KULLANILAN HAMMADDE, SU

SLS TEKNK KMYA MH. BLGSAYAR BLM SAN. VE TC. LTD. T.

SLS TEKNK KMYA MH. BLGSAYAR BLM SAN. VE TC. LTD. T.

SLS TEKNK KMYA MH. BLGSAYAR BLM SAN. VE TC. LTD. T.

SUDA BULUNABLECEK DER KRLETC ETKENLER

TATLI SU KAYNAKLARI NELERDR VE BRLEMLER NEYE GRE

SLS TEKNK KMYA MH. BLGSAYAR BLM SAN. VE TC. LTD. T.

SLS TEKNK KMYA MH. BLGSAYAR BLM SAN. VE TC. LTD. T.

TEK GEL KAZANLAR

SLS TEKNK KMYA MH. BLGSAYAR BLM SAN. VE TC. LTD. T.

1000 psiin altndaki kazanlarda maximum OH-(hidroksit) alkalinite

SU ARTLANDIRMA NEDEN GEREKLDR?

SLS TEKNK KMYA MH. BLGSAYAR BLM SAN. VE TC. LTD. T.

NE ET TORTULAR DEPOZTLENMEYE YOL AAR?

SLS TEKNK KMYA MH. BLGSAYAR BLM SAN. VE TC. LTD. T.

SLS TEKNK KMYA MH. BLGSAYAR BLM SAN. VE TC. LTD. T.

KOROZYON ZELLKLE NERELERDE GRLMEKTEDR?

SLS TEKNK KMYA MH. BLGSAYAR BLM SAN. VE TC. LTD. T.

Korozyondan korunmann en bilinen yntemleri: besi suyundan znm oksijenin

SLS TEKNK KMYA MH. BLGSAYAR BLM SAN. VE TC. LTD. T.

SLS TEKNK KMYA MH. BLGSAYAR BLM SAN. VE TC. LTD. T.

SLS TEKNK KMYA MH. BLGSAYAR BLM SAN. VE TC. LTD. T.

SLS TEKNK KMYA MH. BLGSAYAR BLM SAN. VE TC. LTD. T.

Koagulasyon sadece blnm ve asl kalm pisliklerin yk ntrlemesi

2Ca(OH)2 +Mg(HCO3)2------------------------- Mg(OH)2 + 2 CaCO3 + 2H2O

SLS TEKNK KMYA MH. BLGSAYAR BLM SAN. VE TC. LTD. T.

Na2CO3 + CaCl 2 ------------------------------ CaCO3 + 2 NaCl

SLS TEKNK KMYA MH. BLGSAYAR BLM SAN. VE TC. LTD. T.

SLS TEKNK KMYA MH. BLGSAYAR BLM SAN. VE TC. LTD. T.

SLS TEKNK KMYA MH. BLGSAYAR BLM SAN. VE TC. LTD. T.

SLS TEKNK KMYA MH. BLGSAYAR BLM SAN. VE TC. LTD. T.

SLS TEKNK KMYA MH. BLGSAYAR BLM SAN. VE TC. LTD. T.

SLS TEKNK KMYA MH. BLGSAYAR BLM SAN. VE TC. LTD. T.

SLS TEKNK KMYA MH. BLGSAYAR BLM SAN. VE TC. LTD. T.

artlandrlmam sularda silis kazan metal yzeylerine tabaka halinde kelir ya da

SLS TEKNK KMYA MH. BLGSAYAR BLM SAN. VE TC. LTD. T.

Kazan suyu artlandrma programnda sorun karabilecek byk problem vardr;

SLS TEKNK KMYA MH. BLGSAYAR BLM SAN. VE TC. LTD. T.

ARTLANDIRMA NASIL KONTROL EDLR?

SU ARTLANDIRMA KMYASALLARI NASIL BESLENR?

SLS TEKNK KMYA MH. BLGSAYAR BLM SAN. VE TC. LTD. T.

SLS TEKNK KMYA MH. BLGSAYAR BLM SAN. VE TC. LTD. T.

SLS TEKNK KMYA MH. BLGSAYAR BLM SAN. VE TC. LTD. T.

Buhar Kondens Sistemlerinde Korozyona Sebep Olan Nedir?

Kondens sistem korozyonuna genellikle buhar ile sisteme tanan karbondioksit ve

SLS TEKNK KMYA MH. BLGSAYAR BLM SAN. VE TC. LTD. T.

Besi suyu sistemlerinde depozit oluumu en ok su besi suyu stclarndan geerken

SLS TEKNK KMYA MH. BLGSAYAR BLM SAN. VE TC. LTD. T.

SLS TEKNK KMYA MH. BLGSAYAR BLM SAN. VE TC. LTD. T.

You might also like