ANK AR A BAROSU

FKR MLKYET VE
REK ABET HUKUKU KURULU
DERGS
YARGI K AR ARLARI
Av. Gldeniz DOAN ALKAN*, Stj. Av. Umut DERNEKOLU*

* Ankara Barosu.

YARGI KARARLARI
Endstriyel Tasarm Tescilinin Kt Niyetle Yaplm Olmas Sebebiyle
Maddi ve Manevi Tazminat, Hkmszle Karar Verilen Tescile Dayal
Haklarn Hi Domam Olmas, Hkmszlk Kararnn Kt Niyetin
Tespitine Etkisi

ndstriyel tasarm tesciline dayal haklarn kullanlmas yoluyla davacnn kullanmnn engellenmesinden sonra, sz konusu tasarmn 554
sayl KHKnin 6. ve 7. maddesindeki artlar tamamas sebebiyle
hkmsz klnmas sonucunda yine ad geen KHKnn 45/1 maddesi
gereince bu tescile dayal haklar hi domam saylacaktr. Ayn KHKnn
43. maddesindeki dzenleme uyarnca domam saylan endstriyel tasarm tesciline dayal olarak tescil sahibinin nc kiilere verdii zararlarn
tazmini yoluna gidilebilecektir. TMK 2. maddesi erevesinde, durumun
gereklerine gre kendisinden beklenen zeni gstermeyen kiinin iyi niyet
iddiasnda bulunamayacandan phe yoktur. Kt niyetin tespitinde somut
olaydaki hkmszlk karar etki edecektir. Bu durumlar gz nne alnarak
uranlan zararn tazmini gerekmektedir.
Yargtay Hukuk Genel Kurulu
27 Mart 2013 Esas No: 2013/11-209 Karar No: 2013/399

Szck Markasnn Esas Unsuru,

Yardmc Unsur, Esasl Unsur Olarak
Tescil Edilemeyecek bareler
Davacnn 556 sayl KHKnn 7/1-c ve 7/1-f bentleri ile 8. madde kapsamnda tescilinin mmkn olmad gerekesiyle TPE Yeniden Deerlendirme
ve nceleme Kurulu kararnn iptali ile marka tescil talebinin reddi talebiyle
dava amtr. EFE RAKI TRK RAKISININ HASI ibareli markann szck markas olduu, TRK RAKISININ HASI ibaresinin corafi iareti
olarak tescilli Trk Raksnn kalitesine ynelik HAS ibaresiyle eklenmesiyle
oluturulmu bir slogan olduunu ve iddia edilenin aksine markann yardmc
unsuru deil ancak esas unsuru olabilecei gerekesiyle direnme kararnn
bozulmasna karar vermitir.
Yargtay Hukuk Genel Kurulu
6 Haziran 2012 Esas No:2012/11-98 Karar No: 2012/343

2014/1 FMR

319

Ayrt Edicilik Vasf, 556 sayl KHK 7/1-f Hkm

Asndan Yanltclk Unsuru, Kullanmla
Ayrt Edici Nitelik Kazandrlmas
Davacnn www. sahibinden.net ibareli marka bavurusu, markann ana
unsurunun SAHBNDEN ibaresi olmas 556 sayl KHK 7/1-c hkm
gereince nitelik, cins vs. belirtir nitelikte ayrt edici olmayan bir ibare olduu,
bunun yan sra tescili istenen sz konusu mal/hizmetler asndan 556
sayl KHK 7/1-f hkm gereince yanltc nitelikte olduu gerekeleriyle
reddedilmitir. Bunun zerine davac, YDK kararnn iptali amacyla at
davada, sz konusu Sahibinden ibaresini 1999 ylndan beri sz konusu
mal ve hizmetlerde kullandn, Sahibinden markasnn tannm marka
olduunu ve bu sebeplerle kullanmla ayrt edicilik kazandn, ayn ibarenin
yanltc ibare olmad gerekeleriyle uyumazl yarg yoluna tamtr.
Somut olayda Yksek Mahkeme tarafndan Sahibinden ibaresinin reddedilen 35. snf asndan 7/1-c erevesinde vasf bildirir nitelikte iaret/ibare
olmadnn, bavuru konusu mallar zerinde kullanlacandan sebeple 7/1-f
hkm gereince yanltcln sz konusu olmadnn ve 1999 ylndan beri
elektronik ticarette kullanlmas sonucunda ayrt edicilik vasf kazandnn
kabul gerekmektedir.
Yargtay Onbirinci Hukuk Dairesi
5 Temmuz 2013 Esas No: 2011/13756 Karar No: 14368

Hukuki Tavsifin Hakime Ait Olduu, Eser

Olarak Deerlendirmede Grevli Mahkeme,
Eser Sahibinin Mali Haklarna Tecavz
Davac tarafndan daval tarafa satt gemi dizayn ve endaze proje tasarmnn daval tarafndan kopyalanarak 19 gemide daha kullanld belirtilerek
554 sayl Endstriyel Tasarmlarn Korunmas Hakkndaki KHK, TMK
24. maddesi ve TTK 56. maddesine dayanarak yapt takibe itiraz edilmesi
sonucunda itirazn iptaline ve icra inkar tazminatnn hkmedilmesine ilikin
Asliye Ticaret Mahkemesinde dava almtr. Dava, 5846 sayl FSEKe dayal
olarak alan tazminat davas olup, olaylar anlatmak taraflara, hukuki tavsifi
hakime aittir. Bu gemi dizayn ve endaze proje tasarmnn 5486 sayl Kanunun 2/3. bendi kapsamnda eser olup olmadnn tespitini grevli Mahkeme
olarak Fikri ve Snai Haklar Hukuk Mahkemesinde deerlendirilmesi gerekir.
Yargtay Onbirinci Hukuk Dairesi
26 Haziran 2013 Esas No: 2013/7940 Karar No: 2013/13360

320

FMR 2014/1

Avrupa Patenti, Patent Bavurusu ncelemesi,

551 Sayl KHK 62. maddesindeki 3 Aamann
Verilecek Kararlarla Tamamlanaca
ve ncelemenin Says Olmad, 3.
nceleme Raporundaki elikinin
Bavurucu tirazlarn Teknik ve Hukuki
Olarak Karlamas ve Bundan Sonra
ncelemenin Tamamlanmas Gerektii

avac tarafndan uluslararas patent bavurusunda bulunulmutur

ve bavuru TPE nezdinde kayt altna alnm, ancak bu bavuru i
mevzuata gre patentlenebilirlik artlar tamad gerekesiyle reddedilmitir. Sz konusu karara kar sresi iinde YDKnda itiraza gidilmi
ancak kurul tarafndan 551 sayl KHKnn 62. maddesi gereince 3. incelemeden sonra eksiklikleri giderme, istem veya istemlerde deiiklik yapmas
ve itiraz edebilmesinin mmkn olmad, aksinin 4. inceleme olaca ve
bunun KHK hkmnce mmkn olmad gerekesiyle itiraz reddedilmitir.
Bunun zerine sz konusu ihtilaf davaya konu olmutur ve davac tarafa,
ayn patentin A.B.D. bata olmak zere birok lkede gerektii gibi incelenip
patente balandn, bu sebeple sz konusu incelemelerin eksik ve hatal
yapld, sz konusu 3. inceleme raporunda deiiklik yaplmas durumunda
bavurunun patente balanabileceini, bu imknn 551 sayl KHKnn 54/4
maddesine aykr olarak 3. inceleme tamamland gerekesiyle salanmadn
ve KHKnn 54/4 ve 62. maddelerinde sz konusu incelemenin 3 defayla
snrlandrldna dair bir hkm bulunmad gerekelerine dayanlmtr.
Mahkeme somut olaydaki deerlendirmesinde 62/5. fkrasnda n grlen ilk
inceleme safhasnn uluslararas kurulu nezdinde tamamlandn, olumsuz
rapora ramen bavuruya devam edilmesinin sonucu Enstitce 62/8 fkras
hkmnce ikinci incelemenin Danimarka Patent Ofisine yaptrldn ve
inceleme raporunun olumsuz geldiini, buna kar 62/9 hkm gereince
KHKnde ngrlen son incelemeye gidildiini ve bu inceleme sonucunda
KHK tarafndan itiraz ve deiiklik yapma imkannn tannmad gerekesiyle incelemenin 3 defa ile snrlandrlamayaca kabul edilmemitir. Bu
durumda TPE tarafndan yaplmas gereken, davac vekilinin bu itiraz zerine
ortaya konan elikileri gidermesi iin 3. incelemeyi srdrmesi ve elikileri
giderecek biimde bavuruyu sonulandrmasdr.
Yargtay Onbirinci Hukuk Dairesi
24 Ocak 2011 Esas No: 2009/6623 Karar No: 2011/565
Ankara kinci Fikri ve Sna Haklar Hukuk Mahkemesi
19 Mart 2009 Esas No: 2006/234 Karar No: 2009/71

2014/1 FMR

321

YARGITAY
Hukuk Genel Kurulu
27/03/2013
Esas No: 2013/11-209 Karar No: 2013/399[1]
Endstriyel Tasarm Tescilinin Ktniyetle Yaplm Olmas Sebebiyle
Maddi ve Manevi Tazminat, Hkmszle Karar Verilen Tescile Dayal
Haklarn Hi Domam Olmas, Hkmszlk Kararnn Ktniyetin
Tespitine Etkisi
Taraflar arasndaki tazminat davasndan dolay yaplan yarglamadan dolay,
bozma zerine direnme yoluyla; Ankara 2. FSHH Mahkemesinden verilen
24.02.2011 gn ve 2011/15 E., 2011/51 K. sayl kararn bozulmasn
kapsayan ve Yargtay Hukuk Genel Kurulundan kan 17.10.2012 gn ve
2012/11-236 E., 714 K. sayl ilamn, karar dzeltilmesi yoluyla incelenmesi
davac vekili tarafndan verilen dileke ile istenilmi olmakla; Hukuk Genel
Kurulunca dileke, dzeltilmesi istenen ilam ve dosyadaki ilgili btn katlar
okunduktan sonra gerei grld:
KARAR: Dava, daval tarafn endstriyel tasarm tescilinin ktniyetli
olmas nedeniyle uranld ileri srlen zararlarn tazmini istemine ilikindir.
Davac vekili, mvekkilinin yl akn bir sredir yamur oluk borularnn
duvara balant yaplmasna yarayan PVC kelepelerinin retimini yaptn,
davalnn yenilik ve ayrt edicilik nitelii bulunmayan PVC kelepesini TPE
nezdinde adna 23.05.1997 tarihinde tescil ettirdiini, mvekkili hakknda
ikyette bulunup arama ve zabt kararlar aldn, mvekkilinin iyerinde
06.08.2004 tarihinde yaplan arama ve zabt ilemi sonunda retimini gerekletirdii PVC kelepe rnleri ile bu rnleri retmeye yarar kelepe
kalplarna el konulup yediemine verildiini, hakknda tasarm hakkna tecavz
sulamas ile Ankara Fikri ve Sna Haklar Ceza Mahkemesinin 2005/591 ve
2005/439 esas sayl dosyalarnda kamu davalar aldn, daha sonra anlan
yarglamalardan beraat ettiini, daval adna tescil edilmi bulunan tasarmn
teden beri piyasada genel kullanm olan daval ve birok firma tarafndan
retim ve sata konu edilip eski tarihli kataloglarda tantmnn yaplm
olmas karsnda yenilik ve ayrt edicilik vasflarnn bulunmad tespit
edilerek stanbul 2. Fikri ve Sna Haklar Hukuk Mahkemesinin 26.05.2005
gn 2004/284-2005/132 sayl karar ile hkmszlne karar verildiini,
[1] http://66.221.165.113/cgi-bin/highlt/ibb/highlight.cgi?file=ibb/files/hgk-2013-11-209.
htm&query=yarg%FDtay%20hukuk%20genel%20kurulu%20%222013/1%E2%80%A6
(Eriim Tarihi:07.03.2014)

322

FMR 2014/1

davalnn haksz ve hukuka aykr tescilinin arkasna snarak mvekkilinin

ticari itibarn zedelediini ve retim aralarna el konulmas sebebiyle retim
yapamamas ve buna bal taahhtlerini yerine getirememesi nedeniyle ciddi
maduriyete uradn ileri srerek, retim kalplarnn iadesine, mvekkilinin urad zararlar karl slah dilekesiyle birlikte toplam 40.000,00
TL maddi tazminat ve 30.000,00 TL manevi tazminatn davaldan tahsiline
karar verilmesini talep ve dava etmitir.
Daval vekili, mvekkilinin yasal tasarm tescilinden kaynaklanan haklarn
kullandn, kt niyetli olmadn ve davacya kar Anayasal ikyet hakknn kullanldn, mvekkili tasarmnn hkmsz klnmasnn nceye
ynelik haklarn ortadan kaldrmayacan savunarak, davann reddine karar
verilmesini istemitir.
Mahkemece, PVC sektrnde bulunan davalnn yeni olmayan harc- alem
rn incelemesiz sistemden istifade ederek adna tescil ettirmesinin hakkn
ktye kullanlmas olduu, davac gibi nc kiilere yasaklayc eylemlere
giriilmesinin tasarm hakk sahipliinin ktye kullanlmas niteliinde
olduu, 554 sayl KHKnn 45. maddesi uyarnca tasarmn hkmszlne
karar verilmesi halinde kararn sonularnn gemie etkili olaca, davacnn
retim aralarna el konulmas nedeniyle davacnn 4.452,14 TL maddi zararnn olduu gerekesiyle davann ksmen kabul ile 4.452,14 TL maddi ve
10.000,00 TL manevi tazminatn davaldan tahsiline karar verilmitir.
Kararn taraf vekilleri tarafndan temyizi zerine zel Dairece; ...tasarm
tescil belgesinden kaynaklanan haklarn kullanlmas, bu belge ile salanan
koruma kapsamnda olup, tescilli bir tasarmn haksz kullanmndan sz
edilemez. Ancak, tasarm tescil belgelerinin hkmszl yolundaki kararlar
ile sicilden terkinleri salandktan sonra korumalar kalkacak ve bu tarihten
itibaren kullanmlarnn haksz olduu ileri srlebilecektir. Tescilli endstriyel tasarm sahibi, bu tescil hkmsz klnmadka tasarmn kullanabilir.
Somut uyumazlkta da daval, usulne uygun ekilde tescil ettirmi bulunduu
tasarm tescil belgesine dayanarak, yasal ikyet hakkn kullanmtr. Tasarm
tescil belgesi hkmsz klnana kadar ikyet hakknn ktye kullanlmasndan sz edilemez. Mahkemece, anlan hususlar nazara alnmadan, davacnn
harc- alem olan pis su kelepesini kendisine ait olmadn ve bir tasarm
olarak korunmasnn mmkn olmadn, bilerek adna tescil ettirdii, bu
tasarm belgesine dayanarak basiretli bir tacirden beklenemeyecek ve haksz
rekabet oluturacak ve tasarm hakknn ktye kullanlmas niteliinde olacak
ekilde eylemlere giritii gerekesiyle davann ksmen kabulne karar verilmesi
doru grlmemi, bozmay gerektirmitir. gerekesiyle bozulmasna karar
verilmi; Yerel Mahkeme, nceki hkmde direnmitir.

2014/1 FMR

323

Direnme hkmn davac vekilinin temyizi zerine, Hukuk Genel Kurulu;

zel Daire bozma ilamndaki gerekeleri benimsemek suretiyle sonuta, zel
Daire bozma karar dorultusunda direnme kararnn bozulmasna karar
vermi; davac vekili karar dzeltme talebinde bulunmutur.
Hukuk Genel Kurulu nne gelen uyumazlk; endstriyel tasarm tescilinden kaynaklanan haklarn kullanlmasnn mutlak olarak hukuka uygun kabul
edilip edilmeyecei, bu balamda durumun zelliklerinden hareketle TMKnn
2. maddesi anlamnda hakkn ktye kullanlp kullanlmad aratrlarak
ktniyetli tescillerden dolay zarar ispatlananlar iin tazminata hkmedilmesine yasal imkn bulunup bulunmad noktasnda toplanmaktadr.
Uyumazln zm iin ncelikle endstriyel tasarm hukukuna ilikin
aklama yaplmas gereklidir.
Tasarm hukuku ilk olarak 16. yzylda Fransada tekstil rnlerindeki
desenlerin bakalar tarafndan taklit edilmesinin nne gemek iin gelitirilmeye balanmtr. lkemizde ise, 1995 ylna kadar 5846 sayl Fikir ve
Sanat Eserleri Kanununda yer alan hkmler ile (FSEK m. 2, m. 4) koruma
salanrken, 24.06.1995 tarihinde 554 sayl Endstriyel Tasarmlarn Korunmas Hakknda Kanun Hkmnde Kararname (554 sayl KHK) kartlmtr.
Anlan Kararname ile koruma altna alnmak istenen tasarm, kavram
olarak; bir rn veya rn parasnn grnmdr (nal Tekinalp, Fikri
Mlkiyet Hukuku, stanbul 2012, Beinci Bas, s.661).
554 sayl KHKnn 3. maddesindeki tasarm tanm ise; bir rnn tm
veya bir paras veya zerindeki sslemenin, izgi, ekil, biim, renk, doku,
malzeme veya esneklik gibi insan duyular ile alglanan eitli unsur veya
zelliklerinin oluturduu btn eklindedir.
Kararnamede endstriyel kelimesinin kullanlmasnn sebebi ise; endstriyel yolla retilen rn tasarmlarna endstriyel tasarm denmesidir. Bunlar
seri imalata konu rnlerdir.
AB ve Trk Hukukunda hem endstriyel hem de endstriyel olmayan,
yani elle retilen tasarmlar korunur (Sami Karahan/Cahit Suluk/Tahir Sara/
Temel Nal; Fikri Mlkiyet Hukukunun Esaslar, Ankara.2012, s. 269)
Korumann kapsam, rnn grnm zellikleriyle snrldr (Karahan/
Suluk/Sara/Nal; y.a.g.e.; s. 285).

324

FMR 2014/1

Bir endstriyel tasarmn 554 sayl KHK hkmlerine gre korunabilmesi

iin tasarmn tescil edilmesi gereklidir. Bu tescil ilkesi, tescilsiz tasarmlarn
korunmayaca anlamna gelmez. Tescilsiz tasarmlar genel hkmlere gre
korunacaktr (Tekinalp, y.a.g.e. s.674).
lkemizde tasarm tescilleri, TPE tarafndan yaplmaktadr.
Tescilli bir tasarmn, hukuken korumadan yararlanabilmesi iin baz
zelliklere sahip olmas gerekir ki; bunlarn en banda kamu dzeni ve genel
ahlaka aykr olmama hali gelir. (m. 9). 554 sayl KHKde, yeni ve ayrt edici
nitelikteki tasarmlar korunmaktadr.
Yenilik ve ayrt edicilik incelemesi, nceden mevcut bulunan tasarmlar ile
ihtilaf konusu olan tasarmn kyaslanarak deerlendirilmesi ilemidir. Yenilik
(m. 6) unsurunun belirlenmesinde, tasarmnn, nceki mevcut bir tasarmn
ayns olup olmad incelenir.
Ayrt edicilik (m. 7) ise; yeni olan bir tasarmn ortak zelliklerinin dnda
ve bilgilenmi kullanc gzyle kyaslanan dier tasarmlardan farkl klan
zelliklerdir.
554 sayl KHKnin 6. maddesinde; tasarmn aynsnn bavuru veya rhan
tarihinden nce dnyann herhangi bir yerinde kamuya sunulmam olmas,
bir baka deyile mutlak yenilik koulu kabul edilmitir. Mutlak yenilikten sz
edilebilmesi iin de, tasarm tescil bavurusu yaplan rnn grnmnn,
dnyann herhangi bir yerinde kamuya sunulan tasarmlardan yararlanma ve
benzetme serbestisi ilkesi snrlar iinde kalmak kaydyla, kk ayrntlarn
tesinde farkl zelliklere sahip olmas gerekli ve yeterlidir. Burada bahsi geen
kamu, dnyann herhangi bir yerinde, dar veya geni, belirli veya belirsiz
nc kiilerdir.
Bahsi geen kamu kavramna rnek olarak; konferans, seminer vs. katlmclar, TV seyircileri, yazl basn okuyucular, internet kullancs vd.
verilebilir (Tekinalp, y.a.g.e.; s. 285)
TPE, bavuruya konu tasarmn yeni ve ayrt edici nitelik tayp tamadn incelememektedir (Esas nceleme). TPE, sadece, bavuruda gerekli
evrakn verilip verilmedii, bavuru cretinin yatrlp yatrlmad gibi ekli
hususlar inceler (ekli nceleme). ekli eksiklii bulunmayan ya da eksikleri
giderilen bir bavuru, aylk periyotlarla kan Resmi Endstriyel Tasarmlar
Blteninde yaymlanr (Bavuru sahibi, pazara henz karmad rne ait
tasarmn rakiplerce taklit edilecei endiesini tayorsa yayn ertelemesi talep

2014/1 FMR

325

edebilir. Bu durum zellikle moda sektr bakmndan nem tamaktadr).

Yayn takip eden nc kiiler, bavuruya itirazda bulunabilir. tiraz, yayn
tarihinden itibaren 6 ay iinde yaplabilir, itiraz sahibi, bavuruya konu tasarmn yeni ve ayrt edici nitelikte olmadn ispatlamaldr. itiraz dilekesi
ile birlikte TPEye bilgi ve belge sunulmaldr. TPEnin Yeniden nceleme
ve Deerlendirme Kurulu (YDK), itiraz sahibinin dosyaya sunduu bilgi
ve belgelerle snrl bir inceleme yapar. tiraz zerine YDK, bavuruyu esas
incelemeye alr. Yani bavuruya konu tasarmn yenilik ve ayrt edici nitelik
artlarn tayp tamadn inceler. 6 aylk ask sresince itiraz yaplmamsa, bavurusu esas incelemeye tabi tutulmakszn bavuru sahibine tasarm
belgesi verilir.
tiraz reddedilen nc kiiler veya itiraz zerine bavurusu geri evrilen
bavuru sahibi, 60 gnlk sre iinde Ankaradaki ihtisas mahkemelerinde
TPE kararnn iptalini talep edebilir. Bavuru sahibinin aaca iptal davasnda husumet, itiraz sahibi ile TPEye birlikte yneltilir (Kara ha n/Suluk/
Sara/ Nal; y.a.g.e.; s.283)
lkemizde tasarm tescilleri bakmndan yayma dayal itiraz sistemi benimsenmitir. nk esas incelemeyi yapmak olduka zaman alc ve masrafl bir
itir. Kald ki, esas inceleme sistemini benimseyen lkelerde bu incelemeye
tabi tutulan tasarmlarn birou daha sonra mahkemeler tarafndan zgn
olmad gerekesiyle iptal edilmektedir. Bu da gstermektedir ki, pratikte
esas inceleme salkl bir ekilde zaten yaplamamaktadr. Bu inceleme esasen
uyumazlk halinde mahkemeler nnde yaplabilmektedir.
Trk Hukukunda hkmszlk ancak mahkeme nnde ileri srlebilir. TPE, bir tasarmn hkmsz olup olmad konusunda karar veremez.
Ancak itiraz prosedr erevesinde TPE YDK, tasarmn koruma artlarn
karlanmad gerekesiyle bavuruyu reddedebilir (Karahan/Suluk/ Sara/
Nal; y.a.g.e., s.290)
Hangi hallerde mahkemelerce hkmszlk karar verilecei 554 sayl
KHKnn 43. maddesinde sayl olarak (numerus clausus) belirlenmitir.
Bunlar, tasarmn yeni ve ayrt edici nitelikte olmamas, teknik fonksiyonun
tasarm ekillendirmesi, tasarmn kamu dzenine veya genel ahlaka aykr
olmas, tasarmn gerek sahibinin bakas olmas, sonradan kamuya aklanm olmakla birlikte, ayn veya benzer baka bir tasarmn bavuru (veya
varsa rhan) tarihinin daha nce olmas halleridir.
Aklanan bu madde (554 sayl KHK m. 43) uyarnca verilen hkmszlk kararlar geriye etkilidir. Bu hususun dzenlendii 554 sayl KHKnn

326

FMR 2014/1

Hkmszln Etkisi balkl 45/1. maddesi aynen; Tasarmn hkmszlne karar verilmesi halinde, kararn sonular gemie etkili doar.
Bu nedenle, tasarm bavurusu veya tesciline hukuki bakmdan bu Kanun
Hkmnde Kararname ile salanan koruma, hkmszlk kapsamnda
domam saylr. eklindedir.
Bu yasa hkm uyarnca; bir tasarmn hkmszlne karar verildii
takdirde KHK ile salanan koruma domam saylr. Domam saylma
hem bavuru hem de tescil ile ilgilidir. Yokluun sonucu; bavuru ve tescile
dayal olarak oluan haklarn hi domadklarnn, hukuki ilikilerin hi
kurulmadklarnn belirtilmesidir.
Bu aamada nemle belirtilmelidir ki; tasarm tescillerinde ekli incelemenin benimsenmesi nedeniyle kt niyetli kiiler koruma artlarn tamayan,
harc- alem tasarmlara belge almakta ve belgeleri hkmsz klnncaya
kadar rakiplerine kar kullanmaktadr. 554 sayl KHK m. 45deki dzenlemeye ramen belgenin geerli olduu dnemdeki kullanmn, tazminat
deme ykmll dourmayacann kabul edilmesi durumunda bu sistem
madur reten bir mekanizmaya dnecektir (Karahan/Suluk/Sara/Nal;
y.a.g.e., s. 283).
Zira kt niyetli kiiler, incelemesiz sistemden yararlanarak kamuya mal
olmu tasarmlar adlarna tescil ettirmekte ve hkmsz klnncaya kadar
bunlar rakiplerinin retimlerini durdurma arac olarak kullanmaktadr
(Karahan/ Suluk/Sara/Nal; y.a.g.e., s. 293)
Bahsi geen bu ktniyetli tescilleri nlemek iin 554 sayl KHK kendi
ierisinde koruma mekanizmas ngrmtr. 554 sayl KHKnn 43. maddesindeki dzenleme uyarnca domam saylan endstriyel tasarm tesciline
dayal olarak tescil sahibinin nc kiilere verdii zararlarn tazmini yoluna
gidilebilecektir.
Somut olayda, davalya ait olan endstriyel tasarm tescili, 23.05.1997
tarihinden geerli olmak zere pis su kelepesi rn iin daval irket
adna tescil edilmitir.
Bu tescilin hkmszlne karar verilmesi talebiyle alan dava sonucu,
stanbul 2. FSHH Mahkemesinin 2004/284 E, 2005/132 K. sayl ilamyla
daval irket adna tescilli 1997/3258-1 nolu tasarmn hkmszlne
26.05.2005 tarihinde karar verilmitir. Kararn gerekesinde; bilirkii raporuna dayal olarak, davaya konu tasarmn tescil tarihi olan 1997 ylndan
ok daha nce 1991 ylndan beri kamuya sunulduu, yenilik ve ayrt edicilik

2014/1 FMR

327

unsurlarn tamad belirtilmitir. Bu kararn, 30.11.2006 tarihinde onanarak kesinletii konusunda uyumazlk bulunmamaktadr.
Sonradan hkmsz klnan bu tasarm tescil belgesi sahibi irket tarafndan
daha nce (05.07.2004) Ankara C.Basavclna verilen dilekeyle, davac
tarafndan tasarm haklarna tecavz edildiinin ileri srlmesi zerine, Ankara
FSHC Mahkemesinde sank Ercan (davac) aleyhine davalar alm, iki ayr
Kamu davasnn birletirilmesi sonucunda 2005/284 E., 2006/399 K. sayl
dosya zerinden 23.01.2007 tarihinde sann (davacnn) beraatine karar
verilmitir. Anlan karar gerekesinde; yeni ve ayrt edici nitelii olmad
belirlenen tasarm tescilinden doan haklarn ihlali olarak deerlendirilecek
bir eylem bulunmad, bu nedenle atl suun unsurlarnn olumad
belirtilmitir.
Dava dosyasna eklenen TPE kaytlarna gre de daval irketin davac
dnda pek ok kii ve irket aleyhine sonradan hkmsz klnan tasarm
hakkna dayal olarak davalar at da anlalmaktadr.
Yukarda bahsi geen hkmszlk davas, ceza davas ve eldeki dosyada
alnan bilirkii raporlarnda ittifak halinde belirtildii zere; daval adna
tescilli olan 3258 nolu pis su kelepesi rn, daha nce kamuya arz edilmi olup, yenilik ve ayrt edicilik kriterlerinden yoksun olduu konusunda
tereddt bulunmamaktadr.
Davalnn basiretli bir tacir olmasnn beklenmesi nedeniyle de (TTK m.
20/2), kendisinin de iinde bulunduu ilgili piyasada daha nce kamuya
sunulmu olan rnler hakknda yeterli derecede bilgiye sahip olduunun
kabul gereklidir Buna ramen daval, piyasada yaygn olarak 1991 ylndan
beri var olan bir rn kendi tasarmym gibi 1997 ylnda tescil ettirmitir.
Herkes haklarn kullanrken ve borlarn yerine getirirken drstlk
kurallarna uymak zorundadr. Bir hakkn aka ktye kullanlmasn
hukuk dzeni korumaz. Durumun gereklerine gre kendisinden beklenen
zeni gstermeyen kiinin iyi niyet iddiasnda bulunamayacanda da phe
yoktur (TMK. m. 2).
Bu itibarla, davalnn Trkiyedeki endstriyel tasarm tescillerinde uygulanan incelemesiz sistemden yararlanarak tescilini salad, ancak daha sonra
yeni ve ayrt edici niteliinin bulunmamas nedeniyle koruma kapsamnda
olmad mahkemece belirlenerek hkmszlne karar verilen harc- alem
tasarm tescili ve bu tescile dayal haklar yukarda ayrnt olarak akland
zere 554 sayl KHKnin 45/1 maddesi hkm uyarnca hi domam

328

FMR 2014/1

saylr ve gerekte var olmayan bir hak iddias ile davac tarafta olumasna
neden olunan zararlarn tazmini gerekir.
O halde, davac iletmesindeki retim aralarna el konulmas sebebiyle
davacnn retim yapmasnn daval tarafndan bir hakka dayal olmakszn
ktniyetle engellenmi olduunun somut olaydaki hkmszlk karar
ve aklanan dosya kapsam nda kabul gerektii iin, meydana gelen
zararnn tazmini yoluna gidilmelidir.
Bu durum karsnda; davac vekilinin karar dzeltme; isteminin kabul ile
bozma ynndeki Hukuk Genel Kurulunun 17.10.2012 gn ve 2012/11236 E., 714 K. sayl kararnn kaldrlmasna karar vermek gerekmitir. Ancak,
yerel mahkemece hkmedilen tazminat miktarna ilikin temyiz itirazlar zel
Dairece incelenmediinden, bu konuda inceleme yaplmak zere dosya zel
Daireye gnderilmelidir.
SONU: Davac vekilinin karar dzeltme isteminin kabulne, Hukuk
Genel Kurulunun 17.10.2012 gn ve 2012/11-236 E., 714 K. sayl bozma
kararnn kaldrlmasna; yukarda aklanan nedenlerle direnme uygun
bulunduundan davalnn iin esasna ynelik dier temyiz itirazlarnn
incelenmesi iin dosyann 11. Hukuk Dairesine GNDERLMESNE,
27.03.2013 gnnde yaplan ikinci grmede oyokluu ile karar verildi.

YARGITAY
Hukuk Genel Kurulu
06/06/2012
Esas No: 2012/11-98 Karar No: 2012/343[2]
Szck Markasnn Esas Unsuru, Yardmc Unsur, Esasl Unsur Olarak
Tescil Edilemeyecek bareler
Taraflar arasndaki TPE YDK Karar ptali davasndan dolay yaplan
yarglama sonunda; Ankara 4. Fikri ve Snai Haklar Hukuk Mahkemesince
davann reddine dair verilen 28.11.2008 gn ve 2007/182 E.-2008/137 K.
sayl kararn incelenmesi davac vekili tarafndan istenilmesi zerine, Yargtay 11.Hukuk Dairesinin 29.11.2010 gn ve 2009/6145 E.-2010/ 12151
K. sayl ilam ile;
[2] http://66.221.165.113/cgi-bin/highlt/ibb/highlight.cgi?file=ibb/files/hgk-2012-11-98.
htm&query=yarg%FDtay%20hukuk%20genel%20kurulu%20%222012/11-98%22#fm
(Eriim Tarihi: 08.03.2014)

2014/1 FMR

329

( ) Davac vekili, mvekkilinin alkoll iki retim ve pazarlamas alannda faaliyet gsterdiini, davalnn EFE RAKI TRK RAKISININ HASI
ibaresini 33/01.snfta tescil iin bavurduunu, anlan ibarenin 556 sayl
KHKnn 7/1-c ve 7/1-f bentleri ile 8.maddesi kapsamnda tescilinin mmkn
olmadn, bavurunun mvekkilinin tescilli corafi iaretini ihlal ettiini,
TTKnun 56 ve 57.maddelerine gre haksz rekabet oluturduunu, mvekkilince yaplan itirazn TPE YDK tarafndan incelenmeden reddedildiini,
markann, emtiann, cins, vasf ve kalitesi ile corafi kaynan belirttiini
ileri srerek, TPE YDK kararnn iptali ile marka tescil talebinin reddine
karar verilmesini talep ve dava etmitir.
Daval TPE vekili, davann reddini istemitir.
Daval irket vekili, mvekkilinin tescil talebinde bulunduu markann
ana unsurunun EFE RAKI ibaresi olduunu, TRK RAKISININ HASI
ibaresinin emtiann geleneksel yntemlere sadk kalnarak retilen gerek Trk
raks olduunu vurgulamak iin kullanldn, ibarenin emtiann, piyasadaki dier rnlerden daha iyi cins ve kalitede olduunu vurgulamadn,
corafi iaretin markada yardmc unsur olarak kullanlabileceini savunarak,
davann reddini istemitir.
Mahkemece, iddia ve savunma ve tm dosya kapsamna gre, daval
tarafndan tescili istenen markann ana unsurunun EFE RAKI, yardmc
unsurunun ise TRK RAKISININ HASI ibaresi olduu, anlan ibarenin
emtiann cinsi, kalitesi ve amacn belirtmedii, emtiann nitelii konusunda
yanltc zellik tamad, davacnn corafi iaretine aykrlk oluturmad,
slogan olarak kullanlan ibarenin abartl ancak ho grlebilir reklam niteliinde olduu, bakasnn emtiasn ktlemedii ya da kendi emtiasnn en
iyi olduunu Gstermedii, davacnn tescilli markalar ile ayrt edilmeyecek
kadar benzer olmad, bu nedenle daval markasnn KHKnin 7/1-b,c,f fkralar, 8.maddesi ve TTKnun 56-57.maddelerine aykr olmad gerekesiyle
davann reddine karar verilmitir.
Karar, davac vekili temyiz etmitir.
Dava, TPE YDK kararnn iptali istemine ilikindir. Daval irket, Efe Rak
Trk Raksnn Has ibaresinin 33/01 snftaki emtia iin marka olarak tescili
iin bavuruda bulunmutur. Mahkemece, itiraza konu bavuruda geen Trk
Raksnn Has ibaresinin markann yardmc unsuru niteliinde bulunduu
ve markann asl unsurunun Efe Rak ibaresi olduu gerekesiyle davann
reddine karar verilmi ise de, sz konusu bavurunun esasen davalnn daha
nceki tarihlerde tescil edilmi Efe Rak ibareli markas ile Trk Raksnn

330

FMR 2014/1

Has ibareli slogan niteliindeki kelimelerin birlikte kullanlmalaryla oluan

556 sayl KHKnin 5.maddesi anlamnda szck markas olduu anlalmaktadr. bu markada geen Has kelimesi ayn zamanda corafi iaret
olarak tescilli olduu anlalan Trk Raksnn kalitesine ynelik ve stnlk belirten tasviri nitelikli bir kelime olup, dava konusu bavurunun ayn
zamanda slogan nitelii itibariyle bavuruyu oluturan kelimelerin bir anlam
btnl ierisinde deerlendirilmesi gerekeceinden, Trk Raksnn Has
ibaresinin sz konusu kelime markasnn yardmc unsuru niteliinde deil,
ancak esasl unsuru olarak kullanld anlalmaktadr. 556 sayl KHKnin
7/1-c maddesine gre, tescilli olduu snftaki emtiann cins, vasf, kalite ve
corafi kaynan belirten adlandrmalar markann esasl unsuru olarak tescil
edilemez. Aklanan ilkeleri gz nnde bulundurularak oluacak sonuca gre
bir karar verilmesi gerekirken mahkemece yaplan yanlgl deerlendirmeyle
davann reddine karar verilmesi doru olmam, bozmay gerektirmitir ),
Gerekesiyle bozularak dosya yerine geri evrilmekle, yeniden yaplan
yarglama sonunda, mahkemece nceki kararda direnilmitir.
Hukuk Genel Kurulunca incelenerek direnme kararnn sresinde temyiz
edildii anlaldktan ve dosyadaki katlar okunduktan sonra gerei grld:
KARAR: Taraflarn karlkl iddia ve savunmalarna, dosyadaki tutanak ve
kantlara, bozma kararnda aklanan gerektirici nedenlere gre, Hukuk Genel
Kurulunca da benimsenen zel Daire bozma kararna uyulmak gerekirken,
nceki kararda direnilmesi usul ve yasaya aykrdr.
Bu nedenle direnme karar bozulmaldr.
SONU: Davac vekilinin temyiz itirazlarnn kabul ile, direnme kararnn zel Daire bozma kararnda gsterilen nedenlerden dolay 6217 sayl
Kanunun 30.maddesi ile 6100 sayl Hukuk Muhakemeleri Kanununa
eklenen Geici madde 3 atfyla uygulanmakta olan 1086 sayl Hukuk
Usul Muhakemeleri Kanununun 429.maddesi gereince BOZULMASINA,
istek halinde temyiz pein harcnn yatrana geri verilmesine, hkmn tebli
tarihinden itibaren 15 gn iinde karar dzeltme yolu ak olmak zere,
06.06.2012 gnnde oyokluu ile karar verildi.

2014/1 FMR

331

YARGITAY
Onbirinci Hukuk Dairesi
05/07/2013
Esas No: 2011/13756 Karar No: 14368[3]
Ayrt Edicilik Vasf, 556 sayl KHK 7/1-F Hkm Asndan Yanltclk
Unsuru, Kullanmla Ayrt Edici Nitelik Kazandrlmas
Taraflar arasnda grlen davada Ankara 4. Fikri ve Sna Haklar Hukuk
Mahkemesince verilen 23/02/2011 tarih ve 2009/265-2011/73 sayl kararn
Yargtayca incelenmesi davac vekili tarafndan istenmi ve temyiz dilekesinin
sresi iinde verildii anlalm olmakla, dava dosyas iin Tetkik Hakimi
Ebru Ycetrk tarafndan dzenlenen rapor dinlendikten ve yine dosya
ierisindeki dileke, layihalar, duruma tutanaklar ve tm belgeler okunup,
incelendikten sonra iin gerei grlp, dnld:
KARAR: Davac vekili, mvekkili irkete yaplan www.sahibinden.net
isimli marka bavurusunun, bavuru konusu ibarenin 556 sayl KHKnn
7/1-c maddesi gereince tanmlayc olduu gerekesiyle 35.snfn bir ksm
alt gruplarnn bavurudan kartldn, ancak markann kartlan snflar
ynnden tanmlayc olmadn, 556 sayl KHKnn 7/1-c maddesi koullarnn olumadn, ayrca mvekkiline ait SAHBNDEN markasnn
tannm marka olduunu ileri srerek, TPE YDKnn 02.02.2009 tarih ve
2009-M-4117 sayl kararnn iptalini talep ve dava etmitir.
Daval TPE vekili, dava konusu kararn yerinde olduunu belirterek davann reddini savunmutur.
Mahkemece; iddia, savunma ve benimsenen bilirkii raporlarna gre,
davacnn tescil bavurusunda bulunduu www.sahibinden.net ibaresinin
reddedildii ak artrmalarn dzenlenmesi ve maazaclk hizmetlerinde
somut ayrt ediciliinin bulunmad, yaplan hizmetin niteliini, karakteristik
bir zelliini dorudan doruya tanmlad, ayrca davac tarafa bu marka
altnda yaplacak hizmetin gerekten SAHBNDEN olmamas halinde
556 sayl KHKnn 7/1-f maddesi anlamnda yanltc olaca, bu nedenle
bu ibarenin bir kiinin tekeline verilemeyecei, davacnn SAHBNDEN
isimli tescilli bir ok markas mevcut ise de, reddedilen hizmetler iin mktesep
hak salayacak SAHBNDEN NET isimli tescilli bir markasnn bulunmad ve sz konusu hizmetler ynnden www.sahibinden.net markasnn
[3] http://66.221.165.113/cgi-bin/highlt/ibb/highlight.cgi?file=ibb/files/11hd-2011-13756.
htm&query=%222011/13756%22%20%222013/14368%22#fm

332

FMR 2014/1

kullanmla ayrt edicilik kazandnn kantlanamad gerekesiyle, davann

reddine karar verilmitir.
Karar, davac vekili temyiz etmitir.
Dava, davacnn www.sahibinden.net ibareli markasnn tescili talebinin
daval TPE tarafndan 556 sayl KHKnn 7/1-c maddesi gereince nihai
olarak reddine dair YDK kararlarnn iptali istemine ilikindir. Mahkemece
SAHBNDEN ibaresinin 35/4. ve 35/8. snflarda 556 sayl KHKnn
7/1-c bendi gereince vasf bildirici iaret olduu ve ayn maddenin (son) fkras uyarnca da kullanmla ayrt edicilik nitelik kazandrlmad gerekesiyle
davann reddine karar verilmitir. Dairemizin emsal nitelikteki 09.04.2012
tarih ve 15303/5635 sayl, 27.04.2012 tarih 15849/6947 sayl, 17.12.2012
tarih 14067/20952 sayl ve 18.12.2012 tarih 14872/21080 sayl kararlarnda
da akland zere, SAHBNDEN ibaresinin, reddedilen 35. snftaki
hizmetler iin dorudan cins, vasf vb. ekilde karakteristik zellik belirten
tasviri bir iaret olarak kabul mmkn olmad gibi, davac irket tarafndan
bavuru konusu hizmetler zerinde kullanlacandan ayn KHKnin 7/1-f
bendi anlamnda yanltclk sz konusu olamayacandan ticaret alannda
herkesin kullanmna ak bir iaret olarak da nitelendirilmesi doru deildir.
Davacnn SAHBNDEN asl unsurlu internet alan ad altnda 1999 ylndan beri elektronik ticaretle itigal ettii de dosyadaki aklama ve belgelerden
de anlalmaktadr. Bu durumda, dava konusu bavuruyu oluturan iaretin
ayrt edicilik vasfnn bulunmas nedeniyle mahkemece davann kabul yerine
reddine karar verilmesi doru grlmemi, bozmay gerektirmitir.
SONU: Yukarda aklanan nedenlerle davac vekilinin temyiz itirazlarnn
kabul ile kararn davac yararna BOZULMASINA, dedii temyiz pein
harcn istei halinde temyiz edene iadesine, 05.07.2013 tarihinde oybirliiyle
karar verildi.

2014/1 FMR

333

YARGITAY
Onbirinci Hukuk Dairesi
26/06/2013
Esas No: 2013/7940 Karar No: 2013/13360[4]
Hukuki Tavsifin Hakime Ait Olduu, Eser Olarak Deerlendirmede
Grevli Mahkeme, Eser Sahibinin Mali Haklarna Tecavz
Taraflar arasnda grlen davada stanbul 36. Asliye Ticaret Mahkemesince
verilen 29.11.2012 tarih ve 2012/137-2012/233 Sayl kararn Yargtayca
incelenmesi daval-kar davac vekili tarafndan istenmi ve temyiz dilekesinin
sresi iinde verildii anlalm olmakla, dava dosyas iin Tetkik Hakimi
Mnse Vildan Cnkl tarafndan dzenlenen rapor dinlendikten ve yine
dosya ierisindeki dileke, layihalar, duruma tutanaklar ve tm belgeler
okunup, incelendikten sonra iin gerei dnld:
KARAR: Davac kar daval vekili, mvekkilinin, gemi dizayn ve mhendislii tasarm alannda dnya apnda bir irket olduunu, mvekkilinin
tasarmn yapm olduu Sedef 109 ina numaral geminin dizayn ve endaze
proje tasarmnn daval tarafndan kopyalanmak suretiyle bir bedel denmeksizin 19 gemide daha kullanldn, bunun 554 Sayl KHK, T.M.K.24 ve
T.T.K.56. maddelerine aykrlk oluturduunu bildirerek kopyalama sebebiyle
120 ina numaral kaif kalvakan gemisinin karl olan 300.000,00 TLnin
tahsili iin balatlan icra takibine vaki davalnn haksz itiraznn iptaline ve
icra inkar tazminatna hkmedilmesine karar verilmesini talep ve dava etmitir.
Daval kar davac vekili, mvekkilinin adresine ve H.M.K. 6. maddesine
gre Kadky Asliye Ticaret Mahkemesinin yetkili olduunu, alacan zamanamna uradn ve 554 Sayl KHK uyarnca davann grev ynnden
reddi gerektiini, Danimarka mahkemelerinde ayn konuda alm dava
sebebiyle derdestlik itiraznda bulunduklarn, davaya konu projeyi mvekkilinin davacdan satn aldn savunarak davann reddini istemi olup, kar
davada ise: davacnn bu projeyi nc kiilere satmayacana dair kabul ve
taahhtte bulunmasna ramen ayn projeyi sonradan pak Holding Grubuna
sattn, bu sebeple mvekkilinin tazminat talep hakknn doduunu ileri
srerek 300.000 TL tazminatn davacdan tahsiline karar verilmesini talep
ve dava etmitir.

[4] http://66.221.165.113/cgi-bin/highlt/ibb/highlight.cgi?file=ibb/files/11hd-2013-7940.
htm&query=yarg%FDtay%2011.Hukuk%20Dairesi%20%222013/7940%22#fm (Eriim
Tarihi:08.03.2014)

334

FMR 2014/1

Mahkemece, toplanan delillere ve tm dosya kapsamna gre, tescilli bir

tasarmn uyumazlk konusu olmamas karsnda greve dair itirazn yerinde
olmad, bununla birlikte davada H.M.K.6. madde uyarnca davalnn ikametgah mahkemesinin yetkili olduu gerekesiyle davann yetki ynnden
reddine karar vermitir.
Daval kar davac vekili; karar temyiz etmitir.
1- ) Dava, 5846 Sayl Yasaya dayal olarak alan tazminat davas olup
mahkemece, daval kar davacnn yetki itiraz kabul edilerek yazl olduu
ekilde karar verilmitir. Ancak olaylar anlatmak taraflara, hukuki tavsif
hakime aittir. Davac kar daval, daval kar davacya bir adet gemi iin
geminin dizayn ve endaze proje tasarm yaptn, fakat daval kar davacnn szlemeye aykr davranmak suretiyle bu tasarm 19 adet gemide daha
kullandn iddia ederek dava amtr. Bu durumda davac kar davalnn
bu gemi dizayn ve endaze proje tasarmnn 5846 Sayl Kanunun 2/3. bendi
kapsamnda eser olup olmad, davac kar davalnn eserden kaynaklanan
mali haklarna tecavz olup olmadnn tespitinin grevli mahkeme olarak
Fikri Snai Haklar Hukuk Mahkemesinde deerlendirilmesi gerekmektedir.
Grev hususu mahkemece davann her aamasnda resen gz nnde bulundurulmas gereken hususlardan olup, mahkemece grevsizlik karar verilmesi
gerekirken yazl olduu ekilde karar verilmesi doru olmam bu sebeple
kararn BOZULMASINA karar vermek gerekmitir.
2- ) Bozma sebep ve ekline gre, daval kar davac vekilinin temyiz itirazlarnn imdilik incelenmesine yer olmadna karar verilmitir.
SONU: Yukarda (1) numaral bentte aklanan sebeplerle yerel mahkeme kararnn BOZULMASINA, (2) numaral bentte aklanan sebeplerle
daval kar davac vekilinin temyiz itirazlarnn imdilik incelenmesine yer
olmadna, denen temyiz pein harcn istemi halinde temyiz edene iadesine,
26.06.2013 tarihinde oybirliiyle karar verildi.

2014/1 FMR

335

YARGITAY
Onbirinci Hukuk Dairesi
24/01/2011
Esas No: 2009/6623 Karar No: 2011/565[5]
Avrupa Patenti, Patent Bavurusu ncelemesi, 551 Sayl KHK 62.
maddesindeki 3 Aamann Verilecek Kararlarla Tamamlanaca ve
ncelemenin Says Olmad, 3. nceleme Raporundaki elikinin
Bavurucu tirazlarn Teknik ve Hukuki Olarak Karlamas ve Bundan
Sonra ncelemenin Tamamlanmas Gerektii
Taraflar arasnda grlen davada Ankara 2. Fikri ve Sna Haklar Hukuk
Mahkemesince verilen 19.03.2009 tarih ve 2006/234-2009/71 sayl kararn
Yargtayca incelenmesi daval vekili tarafndan istenmi ve temyiz dilekesinin
sresi iinde verildii anlalm olmakla, dava dosyas iin Tetkik Hakimi
Sultan Gm Baaran tarafndan dzenlenen rapor dinlendikten ve yine
dosya ierisindeki dileke, layihalar, duruma tutanaklar ve tm belgeler
okunup, incelendikten sonra iin gerei grlp, dnld
Davac vekili 23.05.2006 ve mteakip tarihli dilekeleriyle zetle; i merkezi Almanya da bulunan, bu nedenle 551 sayl KHKnin 2. maddesinde
saylan kiilerden saylan mvekkilinin Patent birlii Anlamas (PCT)
hkmlerinden istifade ederek, Almanya da yaplan 1999/10/13-199 49
208.5 ve 2000/08/31-100 42 696.4 sayl bavurularn rhann kullanarak,
6 Konumda ikame edilen indollnonlar, retimleri ve ila olarak kullanmlar
balkl bulu iin, 09.10.2000 tarihinde uluslar aras patent bavurusunda
bulunduunu, bavurunun PCT/EP00/09867 saysn aldn, Aratrma
Raporunun alnmas ve EPO (AVRUPA PATENT OFS)nde bir kez yenilik
incelemesine tabi tutulmasndan sonra bavurunun PCT 2. Faz olarak ulusal
safhaya getiini, TPE tarafndan 2002/00988 kod numaras verilen bavuru ile
ilgili olarak dzenlenen, 4 ve 5. istemler dnda kalan istemlerin yenilik iermediine ynelik mtalaa ieren raporun 09.05.2003 tarihinde mvekkiline
tebli edilip gr istendiini, mvekkilinin 07.11.2003 tarihinde grlerini
TPE ne sunduunu ve Danimarka Patent Ofisinde inceleme yaplmasn
istediini, mvekkiline 22.12.2004 tarihinde tebli edilen Danimarka Patent
Ofisi tarafndan dzenlenen 2. inceleme raporunda istemlerin tamamnn
yenilik unsuru ierdiinin, fakat bulu basama iermedii ynnde gr
[5]

Sz konusu Yargtay Kararna konu olmu Ankara 2. Fikri ve Sna Haklar Hukuk
Mahkemesi 19/03/2009 2006/234-2009/71 sayl karar aada paylalacaktr.

336

FMR 2014/1

bildirildiini, TPEnin anlan raporu mvekkiline tebli ederek olumsuz

grleri gidermesini istediini, mvekkilinin bu kez istemleri yeniden dzenleyerek grlerini de sunup inceleme yaplmasn istediini, ayrca bavuru
konusu buluun ABD de US 6,762,180 B1 say ile patente balandn
da bildirdiklerini, TPEnin bavurunun Danimarka Patent Ofisi tarafndan
dzenlenen 3. inceleme raporuna gre deerlendirildii ve patentlenebilirlik
kriterlerine sahip olmad gerekesiyle reddedildiini mvekkiline bildirdiini, Danimarka Patent Ofisi tarafndan dzenlenen 3. inceleme raporunda
2. inceleme raporundaki bavurunun yeni ve sanayiye uygulanabilir olduu
ynndeki grlerin tekrar edildiini, bu raporun mvekkiline tebli edilmedii gibi, rapor hakknda grlerinin de alnmadn, bavurunun bulu
basaman iermediine ynelik 3. inceleme raporunda yer alan grlerin
inceleme uzmannn bulu basama zelliini gerei gibi incelememi olmas
sebebiyle doru olmadn, bu sebeple ret kararna itirazda bulunduklarn,
fakat itirazlarnn niha olarak YDKnun 13.03.2006 gn ve P-4 sayl karar
ile reddedildiini, bu kararn hukuka uygun bulunmadn, zira ayn bulua
ABD de US 6,762,180 B1 say ile patent verildiini, te yandan Danimarka
Patent Ofisi tarafndan dzenlenen 3. inceleme raporunda Trkeye n ila
art ve in vivo olarak ayrlabilen artk olarak tercme edilen ifadelerin
tarifnameden karlmas hlinde bavurunun patentlenebilirlik kriterlerini
karlad ynnde gr verilebileceini ifade olunduunu, oysa ki bavuruda deiiklik yaplmas olanann mvekkiline tannmadn, bunun 551
sayl KHKnin 54/4. madde hkmne aykr olduunu, zira anlan hkm
uyarnca mvekkilinin istemlerini deitirme hakknn da bulunduunu, te
yandan 551 sayl KHKnin 54/4. ve 62. maddelerinde incelemelerin ile
snrlandrldna ilikin bir hkm bulunmadn, buna karn TPEnin
incelemeleri ile snrlandrdn, bu nedenle de bavurunun yeterince ve salkl biimde incelenmediini, nitekim bavurunun ABD, Avustralya, Rusya,
Beyaz Rusya, Estonya, Meksika, Yeni Zelanda; Gney Afrika Cumhuriyeti
gibi lkelerde patentlenebilirlik kriterlerine sahip olduunun belirlendiini
ileri srerek, YIDK kararnn iptaline karar verilmesini talep ve dava etmitir.
Daval vekili, kurumun yapt ilemlerin;,hukuka uygun olduunu savunarak davann reddini istemitir.
Mahkemece, iddia, savunma, bilirkii raporlar ve tm dosya kapsamna
gre, 551 sayl KHKnin 42-58 ve 62. maddeleri birlikte incelendiinde
drdnc bir incelemenin yaplmasnn yasal olarak mmkn bulunmad,
son inceleme sonucunda dzenlenen rapor buluun araclyla tetkikinin
mmkn olduu, dolaysyla bavurunun 3. incelemeye gittii haliyle ve son
3. inceleme raporu ieriine gre tekniin bilinen durumunu ap amadnn
aratrlmas istemlerindeki buluun ABD, Avustralya, Rusya, Beyaz Rusya,

2014/1 FMR

337

Estonya, Meksika, Yeni Zelanda; Gney Afrika Cumhuriyeti gibi lkelerde

patente baland, ibraz olunan dokmanlara gre yeni ve bulu basama
vasfn tadnn kabul edildii, bunun yannda bavuru konusu bulu
ile ibraz olunan patent fasikllerindeki patentlerin ayn olduunun beyan
edildii, davacya ait patent bavurusunun reddine esas alnan Danimarka
Patent Ofisi tarafndan dzenlenen 3. nceleme Raporunun yeterli olmad
kansna ulald, bu durumda TPE tarafndan yaplmas gerekenin davac
vekilinin bu elikileri ortaya koyan itiraz zerine 3. incelemeyi srdrmesi
ve elikileri giderecek biimde bavuruyu sonulandrmas olduu, bunun
iin anlamal olduu Patent ofislerinden yeni raporlar alabilecei, 551 sayl
KHKnn 62. maddesinin ortaya koyduu inceleme saysnn TPEnin davac
itirazlarna gre 3. incelemeyi sonlandrmayp davacnn itirazlarn incelemeyle
ilgili bir karar vermesi gerekirken bunun drdnc bir inceleme olduu ve
mmkn olmad gerekesiyle reddetmesinin hukuka aykr olduu, ibraz
olunan bilirkii raporlarnda davacnn patent bavurusunun patentlenebilirlik
kriterlerine sahip olduu ynndeki grlere inceleme raporlarndaki ve
zellikle patent bavurusunun, reddine esas alnan Danimarka Patent Ofisi
tarafndan dzenlenen 3. nceleme Raporundaki inceleme ve patentlenebilirlik
kriterlerini karlamaktan uzak olduklar iin itibar edilmedii, bu nedenle
bavurunun patentlenebilirlik kriterlerine sahip olduu ynnde tam bir
kanaat edinilemedii, YDK kararnn bu ynden iptali cihetine gidilmedii gerekesiyle davacnn PCT/EP00/00988 sayl patent bavurusunun
reddedilmi bulunmas elikili olduundan TPEnin incelemesinin
patent bavurusunun reddi konusunda yeterli aratrmay iermedii kansna
varldndan, bu ynde ilem yaplabilmesi iin davann kabul ile TPE
YDKnun 2006/P-4 sayl kararnn iptaline karar verilmitir.
Karar, daval vekili temyiz etmitir.
Dava dosyas ierisindeki bilgi ve belgelere, mahkeme kararnn gerekesinde
dayanlan delillerin tartlp, deerlendirilmesinde usul ve yasaya aykr bir yn
bulunmamasna gre, daval vekilinin tm temyiz itirazlar yerinde deildir.
SONU: Yukarda aklanan nedenlerden dolay, daval vekilinin btn
temyiz itirazlarnn reddiyle usul ve kanuna uygun bulunan hkmn ONANMASINA, aada yazl bakiye 02,80 TL temyiz ilam harcnn temyiz edenden
alnmas, 24.01.2011 tarihinde oybirliiyle karar verildi.

338

FMR 2014/1

ANKARA KNC FKR VE SINA HAKLAR

HUKUK MAHKEMES
19/03/2009
Esas No: 2006/234 Karar No: 2009/71[6]
Patent Bavuru ncelemesi, Patentlenebilirlik Kriteri, Avrupa Patenti
ncelemesi, TPEnin tirazlara Gre elikili 3. ncelemeyi Sonlandrmayp
Devam Etmesi Gerektii
Davac vekili tarafndan daval aleyhine alan patent bavurusunun reddine
ynelik YDK kararnn iptali istemli davann mahkememizde yaplan ak
yarglamas sonunda;
GERE DNLD:
IDavac vekili 23.05.2006 ve mteakip tarihli dilekeleriyle zetle; i
merkezi Almanya da bulunan, bu nedenle 551 sayl KHKnin 2. maddesinde saylan kiilerden saylan mvekkilinin Patent birlii Anlamas(PCT)
hkmlerinden istifade ederek, Almanya da yaplan 1999/10/13-199 49
208.5 ve 2000/08/31-100 42 696.4 sayl bavurularn rhann kullanarak,
6 Konumda ikame edilen indollnonlar, retimleri ve ila olarak kullanmlar
balkl bulu iin, 09.10.2000 tarihinde uluslar aras patent bavurusunda
bulunduunu, bavurunun PCT/EP00/09867 saysn aldn, Aratrma
Raporunun alnmas ve EPO (AVRUPA PATENT OFS)nde bir kez yenilik
incelemesine tabi tutulmasndan sonra bavurunun PCT 2. Faz olarak ulusal
safhaya getiini, TPE tarafndan 2002/00988 kod numaras verilen bavuru ile
ilgili olarak dzenlenen, 4 ve 5. istemler dnda kalan istemlerin yenilik iermediine ynelik mtalaa ieren raporun 09.05.2003 tarihinde mvekkiline
tebli edilip gr istendiini, mvekkilinin 07.11.2003 tarihinde grlerini
TPEne sunduunu ve Danimarka Patent Ofisinde inceleme yaplmasn
istediini, mvekkiline 22.12.2004 tarihinde tebli edilen Danimarka Patent
Ofisi tarafndan dzenlenen 2. inceleme raporunda istemlerin tamamnn
yenilik unsuru ierdiinin, fakat bulu basama iermedii ynnde gr
bildirildiini, TPEnin anlan raporu mvekkiline tebli ederek olumsuz
grleri gidermesini istediini, mvekkilinin bu kez istemleri yeniden dzenleyerek grlerini de sunup inceleme yaplmasn istediini, ayrca bavuru
konusu buluun ABD de US 6,762,180 B1 say ile patente balandn
[6] YARGITAY Onbirinci Hukuk Dairesi 24/01/2011 2009/6623 E.2011/565 K. sayl
kararna konu olan ilk derece Mahkemesi karar

2014/1 FMR

339

da bildirdiklerini, TPEnin bavurunun Danimarka Patent Ofisi tarafndan

dzenlenen 3. inceleme raporuna gre deerlendirildii ve patentlenebilirlik
kriterlerine sahip olmad gerekesiyle reddedildiini mvekkiline bildirdiini, Danimarka Patent Ofisi tarafndan dzenlenen 3. inceleme raporunda
2. inceleme raporundaki bavurunun yeni ve sanayiye uygulanabilir olduu
ynndeki grlerin tekrar edildiini, bu raporun mvekkiline tebli edilmedii gibi, rapor hakknda grlerinin de alnmadn, bavurunun bulu
basaman iermediine ynelik 3. inceleme raporunda yer alan grlerin
inceleme uzmannn bulu basama zelliini gerei gibi incelememi olmas
sebebiyle doru olmadn, bu sebeple ret kararna itirazda bulunduklarn,
fakat itirazlarnn niha olarak YDKnun 13.03.2006 gn ve P-4 sayl karar
ile reddedildiini, bu kararn hukuka uygun bulunmadn, zira ayn bulua
ABD de US 6,762,180 B1 say ile patent verildiini, te yandan Danimarka
Patent Ofisi tarafndan dzenlenen 3. inceleme raporunda Trkeye n ila
art ve in vivo olarak ayrlabilen artk olarak tercme edilen ifadelerin
tarifnameden karlmas hlinde bavurunun patentlenebilirlik kriterlerini
karlad ynnde gr verilebileceini ifade olunduunu, oysa ki bavuruda deiiklik yaplmas olanann mvekkiline tannmadn, bunun 551
sayl KHK nin 54/4. madde hkmne aykr olduunu, zira anlan hkm
uyarnca mvekkilinin istemlerini deitirme hakknn da bulunduunu, te
yandan 551 sayl KHK nin 54/4. ve 62. maddelerinde incelemelerin ile
snrlandrldna ilikin bir hkm bulunmadn, buna karn TPE nin
incelemeleri ile snrlandrdn, bu nedenle de bavurunun yeterince
ve salkl biimde incelenmediini, nitekim bavurunun ABD, Avustralya,
Rusya, Beyaz Rusya, Estonya, Meksika, Yeni Zelanda; Gney Afrika Cumhuriyeti gibi lkelerde gerei gibi incelenip patentlenebilirlik kriterlerine
sahip olduunun belirlendiini, aklanan nedenlerle bavurunun reddi
kararnn hem esastan ve hem de mvekkiline dzeltme ve deiiklik yapma
imkan verilmemesi sebebiyle usul ynnden hukuka aykr bulunduunu,
Trkiye Cumhuriyeti Anayasasnn 90/son, 551 sayl KHKnin 4 ve 71.
maddeleri uyarnca yarglama konusu olaya uygulanmas gereken Avrupa
Patent Szlemesi(EPC), Patent birlii Anlamas(PCT) ve Patent Kanunu
Anlamas(PLT) hkmleri uyarnca patent incelemelerinin saysnn le
snrlandrlmasnn hukuka uygun bulunmadn, ayn biimde TRIPS
hkmlerinde de inceleme saysn ile snrlayan bir hkm olmadn,
uzun yllar sren masrafl ve youn emek gerektiren aratrmalar sonucu ortaya
karlan bulula ilgili bavurunun ifade olunan hatal ve ekli bir ksm kabullerle reddedilmesinin adil olmad, TPEnin 551 sayl KHKnin 62. maddesi
hkmlerini yanl uyguladn, 3. inceleme raporuna kar mvekkilinin
gr bildirme ve bavuruda deiiklik yapma hakknn elinden alndn,
kald ki 551 sayl KHKnin 62. maddesi hkmlerinde inceleme says ile

340

FMR 2014/1

ilgili bir snrlandrma olmadn, bu yoldaki yorumun yukarda belirtilen

uluslar aras hukuki metinlere aykr olduunu ifade ederek, itirazlarnn
reddine dair YDK kararnn iptaline karar verilmesini talep ve dava etmitir.
IIDaval TPE vekili, davac vekilinin bavurusunun srecini zetleyerek,
kurumun yapt ilemlerin hukuka uygun bulunduunu belirterek davann
reddini istemitir.
IIITaraflarn tm delilleri toplanm, ilgili patent bavuru dosyalar celp
edilmi, teknik hususlara ilikin mtala ieren bilirkii raporlar dosyaya
ibraz ettirilmitir.
IVCelp olunan patent bavuru dosyasna gre; davacnn Patent birlii Anlamas(PCT) hkmlerinden istifade ederek, Almanya da yaplan
1999/10/13-199 49 208.5 ve 2000/08/31-100 42 696.4 sayl bavurularn
rhann kullanarak, 6 Konumda ikame edilen indolinonlar, retimleri
ve ila olarak kullanmlar balkl ve Elde bulunan bulu, genel forml
(l)de,R1 den R5e kadar ve Xin istem 1de akland, bunun izomerleri
ve bunun tuzlar, zellikle bunlarn fizyolojik adan tolere edilebilen tuzlar,
bunlarn deerli farmakolojik zelliklere, zellikle deiik reseptr-tirozin
kinazlar zerinde ve siklin/CDK komplekslerine ve bununla birlikte endotel
hcrelerinin ve deiik tmr hcrelerinin oalmasnda inhibe edici etkiye
sahip olan, 6 konumunda ikame edilen indolinonlarla ilgilidir ve bu bileikleri
ieren ilalar, bunlarn kullanmlar ve bunlarn retiminde uygulanan yntemler biiminde zetlenen bulu iin, 09.10.2000 tarihinde uluslar aras patent
bavurusunda bulunduu; bavurunun PCT/EP00/09867 saysn ald;
Aratrma Raporunun alnmas ve EPO (AVRUPA PATENT OFS)nde
bir kez yenilik incelemesine tabi tutulmasndan ve 1. nceleme Raporunun
alnmasndan sonra bavurunun PCT 2. Faz olarak ulusal safhaya getii; 1.
nceleme Raporu ile bavurunun sanayiye uygulanabilirlik kriterini karlad,
buna karn 1-2, 6-10. sayl istemlerinin yenilik vasfn haiz olmad, 4 ve 5.
istemlerinin yenilik vasfnn tad, fakat btn istemlerinin bulu basama
kriterini karlamadnn belirlendii; TPE tarafndan 2002/00988 kod
numaras verilen bavuru ile ilgili olarak dzenlenen, 4 ve 5. istemler dnda
kalan istemlerin yenilik iermediine ynelik mtalaa ieren EPO tarafndan
dzenlenmi olan 1. inceleme Raporunun 09.05.2003 tarihinde davacya
tebli edilip gr istendii; davacnn 07.11.2003 tarihinde grlerini TPE
ne sunduu ve Danimarka Patent Ofisinde 2. incelemenin yaplmasn istedii; Danimarka Patent Ofisi tarafndan dzenlenen 2. nceleme Raporunda
1-10 sayl istemlerin sanayiye uygulanabilirlik ve yenilik kriterini karlad, buna karn bulu basama kriterini karlamadnn belirlendii; bu
raporun davacya 22.12.2004 tarihinde tebli edildii ve olumsuz grleri

2014/1 FMR

341

gidermesini istedii; davacnn bu kez istemleri yeniden dzenleyerek grlerini de sunup inceleme yaplmasn istedii; grlerine belgelerini eklemek
suretiyle bavuru konusu buluun ABD de US 6,762,180 B1 say ile patente
balandn da bildirdii; Danimarka Patent Ofisi tarafndan dzenlenen
3. nceleme Raporunda 1-11 sayl istemlerin sanayiye uygulanabilirlik ve
yenilik kriterini karlad, buna karn bulu basama kriterini karlamadnn mtalaa edildii; TPE Patent Dairesi Bakanlnin bavurunun
Danimarka Patent Ofisi tarafndan dzenlenen 3. inceleme raporuna gre
deerlendirildii ve patentlenebilirlik kriterlerine sahip olmad gerekesiyle reddedildii ne ynelik 16.09.2005/316310 sayl yazsn davacya
tebli ettii; bunun zerine davacnn Danimarka Patent Ofisi tarafndan
dzenlenen 3. inceleme raporunda 2. inceleme raporundaki bavurunun yeni
ve sanayiye uygulanabilir olduu ynndeki grlerin tekrar edildii, bu
raporun mvekkiline tebli edilmedii gibi, rapor hakknda grlerinin de
alnmad, bavurunun bulu basaman iermediine ynelik 3. inceleme
raporunda yer alan grlerin inceleme uzmannn bulu basama zelliini
gerei gibi incelememi olmas sebebiyle doru olmad gerekesiyle itirazda
bulunduu, itirazn niha olarak YDKnun 13.03.2006 gn ve P-4 sayl
karar ile reddedildii, anlan kararn davacya tebli olunduu ve 60 gnlk
yasal sre ierisinde i bu davann ald gzlenmitir.
VGrld zere, davacnn patent bavurusu Patent Dairesi Bakanl
tarafndan, bir aratrma raporu ve inceleme raporunun dzenlenmesinden
sonra reddedilmitir.
Davacnn istemleri ise ncelikle; bavurunun yalnzca kez incelemeye
tabi tutulmasnn uluslar aras szlemelerin elverili hkmleri karsnda
mmkn olmad, nitekim 3. inceleme raporunda bir ksm deiiklikler
yaplmas durumunda bavurunun patentlenebilirlik kriterine sahip olacann
bildirildii, bu sebeple redde mesnet alnan 3. inceleme raporunun kendisine
tebli edilmemesi ve bavuruda kendisine deiiklik yapma olanann tannmamams sebebiyle srecin salkl iletilmedii, dolaysyla incelemelerin
srmesi gerektii, kald ki 55 sayl KHK nin 62. maddesinin bu ekilde
snrlayc yorumlanmasnn da mmkn olmad, te yandan incelemenin
patent hukukuna uygun olmad, zira bavurunun tekniin bilinen durumuna
gre yeterince ve salkl biimde incelenmedii, nitekim bavurunun ABD,
Avustralya, Rusya, Beyaz Rusya, Estonya, Meksika, Yeni Zelanda; Gney
Afrika Cumhuriyeti gibi lkelerde gerei gibi incelenip patentlenebilirlik
kriterlerine sahip olduunun belirlendii, dolaysyla bavurunun reddine esas
alnan 3.inceleme raporunun teknik ve hukuka aykr olmas sebebiyle ret
kararna dayanarak yaplamayaca nedenleri ve vakalarna dayanmaktadr.

342

FMR 2014/1

VIBilindii zere Patent ibirlii Anlamas (PCT), patent bavurusu

usuln ve yenilik aratrmasn tek bir biimde rnekletirmektedir. Yoksa
esasa ilikin yani patent verilebilirlik kriterlerini yeknesaklatrmamaktadr.
Anlama bu suretle bulu sahibinin ye lkelerin birinde yapt milletleraras bavuru ile kendisi tarafndan belirlenen ye lkelerde patent almasn
salamaktadr. ye lkelere veya Paris Szlemesine taraf lkelerden birine
mensup olan veya bu lkelerden birinde ikametgah bulunan bulu sahibi
kendisi asndan yetkili bulunan patent dairesine milletleraras patent mracaat yapabilir. Talebinde ye lkelerden hangilerinde patent belgesi almak
istediini belirtir. PCT/EP00/09867 sayl olup, 2002/00988 kod numaral
bavuruda Trkiye, patent alnmak istenilen lke olarak gsterilmitir. Bavuru dairesi, bavurunun bir nshasn Uluslararas Broya, bir nshasn da
Milletleraras yenilik incelemesi yapmaya yetkili aratrma brosuna gnderir.
Aratrma ve istenirse n inceleme raporunun tanzimini mteakip bavurucu,
19. ayn sonuna kadar setii yerel patent ofislerine bavuruyu intikal ettirir
ve bu andan sonra patent bavurusu belirlenen veya seilen lkelerin ulusal
hukuklarna gre srdrlr. Her bir seilen lke kendi hukukuna gre
bavuruyu patente balayabilir veya reddedebilir.
PCT/EP00/09867 sayl olup, 2002/00988 sayl patent bavurusu da
yukarda zetlenen sreci yaam ve aratrma ile istem zerine dzenlenebilen n inceleme raporlarnn tanziminden ve bavurunun Trk Patent
Enstitsne gnderilmesi isteminin gereklemesinden sonra TPE kaytlarna
PCT 2. Faz olarak girmitir.
Dolaysyla yarglama konusu patent bavurusu PCT yoluyla da gelse,
bavurunun TPE kaytlarna girdii andan sonraki ilemlerin Trk Hukukuna gre srdrlmesi zorunluluu bulunmaktadr. Zira PCT madde 22,
25 ve 27 hkmleri ile PCT Ynetmeliinin 51. maddesinin 2. mkerrer
1. maddesi ile ilgili dier hkmleri bavurunun yerel ofislere intikalinden
sonraki aamaya ilikin bir dzenlemeye yer vermemektedir. Yalnzca PCTnin
27/1. maddesi uyarnca ulusal hukuk, uluslar aras bavurunun ierik ve
ekli bakmndan anlama ve ynetmelikte ngrlen gereklerden bakalarnn yerine getirilmesini isteyemez ve ek gerekler koyamaz biiminde bir
hkm iermektedir. Bu istisnann istisnalar da anlan maddenin mteakip
hkmlerinde gsterilmitir. Anlalaca zere PCT ve ilgili Ynetmeliindeki anlan hkmler, istisnalar haricindeki o istisna durumlar yarglama
konusu bavuruda bulunmamaktadr PCT bavurusunun ulusal safhaya
gemesinden nceki sreci dzenlemekte ve bu nedenle PCT ve Ynetmeliinin hkmlerinin, dorudan doruya TPE nezdinde devam eden sreteki
ilemlere uygulanmas mmkn deildir, te yandan inceleme raporlarnn

2014/1 FMR

343

dzenlenmesi ve says ile ilgili olarak PCT ve Ynetmeliinde elverili bir

hkm de bulunmamaktadr.
Bilindii zere sna haklarn ve bu arada patent haklarnn korumasnda
lkesellik ilkesi evrensel bir prensiptir. Yani tek bir lkede elde olunup tescil
olunan bir patentin (bu arada dier sna haklarn) dnyann baka lkelerinde
de korunmas mmkn deildir. Koruma arzu edilen her lke iin ayr tescil
mecburiyeti vardr. Patentler iin de yledir. 05.10.1973 tarihinde Almanyann
Mnih kentinde imzalanarak 07.10.1977 tarihinde yrrle giren, 1978
ylndan itibaren fiilen uygulanmaya balanan Avrupa Patentlerinin verilmesi
ile ilgili Avrupa Patent Szlemesine lkemizin katlmas, 29.01.2000 gn ve
23948 sayl Resm Gazetede yaymlanarak yrrle giren 4504 sayl Yasa ile
gereklemitir. Anlan szleme ile merkezi Mnihte bulunan Avrupa Patent
Ofisi oluturulmutur. Szleme gerei, anlan kuruma dorudan veya yetkili
ube veyahut da yetkili klnan yerel ofislerden biri araclyla yaplacak tek
bir bavuru ile szlemeye taraf belirlenen bir veya birden fazla lkede geerli
olabilecek patent alnabilmesi mmkndr. Ancak patent korumasnn salanabilmesi iin, patentin belirleme yaplan lkelerde ayrca tescil mecburiyeti
bulunmaktadr. Fakat Avrupa Patent Szlemesi sadece Avrupa Patent Ofisine
yaplacak bavurularda uygulanabilen ortak bir hukuk yaratma amacndadr.
Ayrca bu szleme hkmlerinin ulusal patent bavurularna uygulanacak
yerel hukuklara dorudan bir etkisinin de bulunmad aktr. Dolaysyla
PCT yoluyla da gelse IPC hkmlerinin ulusal bavurulara dorudan uygulanrl bulunmamaktadr.
Bunun gibi Patent Kanunu Anlamas(PLT) hkmlerinin de; PCT yoluyla
ulusal safhaya geen patent bavurularna, bu geiten sonra uygulanabilme
olana bulunmamaktadr. nk bunlarn her biri PCT hkmleriyle de
gelse ulusal bavurularla ilgili bir hkme yer vermemektedirler.
Ayn biimde TRIPSin patentlerle ilgili 27-34. maddeleri ile dier madde
hkmlerinde, incelemenin yaplma say ve biimine ilikin bir hkm
bulunmamaktadr.
Dolaysyla aklanan sebeplerle inceleme says ve biimi ile ilgili olarak
uygulanabilecek elverili bir uluslar aras anlama hkmnn bulunmamas
karsnda 551 sayl KHKnin 4. maddesi hkmlerinin yarglama konusu
olaya uyarl bulunmamaktadr.
VIIDier taraftan Patent birlii Anlamas (PCT), patent bavurusu
usul yannda, yenilik aratrmasn da tek bir biimde rnekletirmekte
ve eer talep gerekleirse n inceleme raporunun dzenlenmesine olanak

344

FMR 2014/1

vermektedir. Tabiidir ki bu rapor da ulusal safhaya geilmesinden sonra nazara

alnacaktr. nk PCT sreci, bavurunun ulusal safhaya gemesinden
nce, 551 sayl KHKnn 62. maddesinin 2. fkrasndaki aratrma raporu
dzenlenmesi ve 5. fkrasndaki 1. inceleme raporu dzenlenmesi safhasn
da ierecek biimde gereklemi ve ondan sonra ulusal aamaya girmitir.
Anlan Anlama ve ilgili Ynetmelik Hkmlerinin ierik ve amac da zaten,
birinci ve ikinci ksmdan sonra ulusal aamaya geie izin vermek suretiyle
n inceleme raporuna deer verilmesidir. Yani bavurucunun bu raporu
grdkten sonra harekete geecei lkeleri belirlemesi ve/veya bavuruya
devam edip etmeme konusunda karar vermesine yardmc olacak bir ama
tamasdr. Aksi hlde 62. maddede yer alan aratrma raporunun da tekrar
dzenlenmesi icap eder ki, bunun anlamszl ortadadr. Yetkili kurulu
nezdinde n inceleme yaplmas ve rapor dzenlenmesi talebinde bulunann
da bavurucu olduu nazara alndnda bunun aksi ynnde olan grlere
deer verilmesi olanakszdr. Dolaysyla 551 sayl KHK ile PCT hkmleri
bir arada ve amaca uygun biimde yorumlanp sonular karlmaldr. Onun
iin, uluslar aras kuruluun yaptrd n nceleme raporunun 1. inceleme
raporu olarak nazara alnmas gerekmektedir.
VIII551 sayl KHKye gre; yeni, tekniin bilinen durumunu aan ve
sanayiye uygulanabilir olan bulular, patent verilerek korunur. Tekniin
bilinen durumuna dhil olmayan bulu yenidir. Bulu, ilgili olduu teknik
alandaki bir uzman tarafndan, tekniin bilinen durumundan aikr bir
ekilde karlamayan bir faaliyet sonucu gereklemi ise, tekniin bilinen
durumunun ald (yani bulu basama artnn karland) kabul edilir.
Ayn biimde bulu, tarm dahil sanayinin herhangi bir dalnda retilebilir
veya kullanlabilir nitelikte ise, sanayiye uygulanabilir olduu kabul edilir.
551 sayl KHKnn 42. maddesindeki bavuru belgesi ve eklerini tayan,
43. maddeye gre tarihi kesinleen, 44-52. maddedeki hususlar ieren bir
patent bavurusunun alnmasn mteakip, varsa 53. maddeye gre eksikliklerinin giderilmesi ve 54. maddeye gre ekl artlara uygunluk asndan
incelenmesi icap etmektedir.
ekl inceleme aamasnda yaplacak bu tetkik srasnda; bavuru konusu
bulu, ak ve pheye yer vermeyecek ekilde, 551 sayl Kanun Hkmnde
Kararnamenin 6. ve 10. maddelerine gre, yenilik veya sanayiye uygulanabilir
olma niteliklerinden yoksunsa, ilgilisinin kar grleri de alndktan sonra,
ret gerekesinin dayanaklar da bildirmek suretiyle reddedilebilir. Ancak;
tarifname, istem veya istemler ve resimlerin, patent verilebilirlik artlar
asndan yeterli olup olmad konusu, bu incelemenin kapsam dnda

2014/1 FMR

345

kaldndan, anlan nedenler dnda bavurunun reddedilebilmesi olana

bulunmamaktadr.
ekl incelemeyi aan bavuru 55. maddeye gre yaynlanr ve bavuru
tarihinden itibaren on be ay ierisinde istenirse 62/2. maddesindeki tekniin
bilinen durumu ile ilgili aratrma raporu dzenlettirilir. Bavurucu bu raporun sonucuna gre, incelemeli veya incelemesiz patent verilmesi yollarndan
birini tercih eder; ayet incelemesiz patent verilmesi yntemini benimserse
60. maddeye ve eer incelemeli patent verilmesi talebinde bulunursa da 62.
maddeye gre bavuru incelemeye tabi tutulur.
551 sayl KHKnin 62. maddesinin 5. fkrasna gre 1. inceleme raporu
dzenlenir (ki buraya kadar ki sre zaten ulusal safhaya gemeden nce
Uluslar aras kurulu tarafndan bavurucunun istemi ile tamamlanmtr).
nceleme sonucunda dzenlenen rapor olumsuz olursa, bavuru sahibi dilerse
bavuruyu sonlandrabilir, dilerse 62/8. maddeye gre Enstitnn inceleme
raporunda bildirilen olumsuz grleri gidermeye ynelik gerekeli grlerini ileri srebilir ve gerekli grd takdirde bavuruda deiiklik yapabilir,
ilem srecinden de gzlenebilecei zere davac bavurucu vekili 1. inceleme
raporu sonular olumsuz olmasna karn, bavuruyu Trkiye de srdrme
ynnde irade gstermi, bavuruya ilikin grlerini ve bavuruda yapt
deiiklikleri TPE ne sunmu ve ikinci inceleme yaplmasn talep etmitir.
Bu talep zerine TPE tarafndan 551 sayl KHKnn 62/9. maddesine
gre 2. inceleme sreci balatlr. Nitekim TPE bu istem zerine bavuruyu
Danimarka Patent Ofisine gndermi, anlan ofisin dzenledii inceleme
raporunda bavurunun korunmas talep olunan 1-10 sayl istemlerin sanayiye
uygulanabilirlik ve yenilik kriterini karlad, buna karn bulu basama
kriterini karlamad bildirilmitir. Bu durumda TPEnin bavuru sahibine
kar grlerini ileri srebilmesi iin ay sre tanmas gerekmektedir.
Nitekim TPE bu raporu bavurucuya tebli etmi ve gerekeli grler ile
istenirse gerekli deiikliklerin yaplmas iin aylk sre vermitir. Bu
durumda bavurucu, dilerse bavuruyu sonlandrabilir dilerse incelemenin
bu safhasnda kar grlerin giderilmesine ynelik kendi grlerini ileri
srebilir ve gerekli grrse bavuruda deiiklik yapabilir. Bavuru dosyas
kapsamndan davac bavurucu vekilinin bavuruda kendisine gre icap
ettiini dnd deiiklikleri yapt, bavuruyu yeniden dzenledii,
istemleri yeniden numaralandrd ve bunun yannda gerekeli grlerini,
bu meyanda bavuruya PCT yoluyla intikal ettii ABDde patent verildiini
de dilekesinde belirttii ve incele yaplmasn talep ettii gzlenmektedir.
te bavurucu bu ikinci yolu tercih ettiinden kurum, 551 sayl KHKnn
62/11. maddesi hkmne gre son incelemesini balatmtr.

346

FMR 2014/1

stem zerine, Danimarka Patent Ofisi tarafndan dzenlenen 3. inceleme

raporunda bavurunun korunmas talep olunan 1-11 sayl istemlerin sanayiye
uygulanabilirlik ve yenilik kriterini karlad, buna karn bulu basama
kriterini karlamadnn mtalaa edildii anlalmaktadr.
Bu durumda TPEnin yapmas gereken; ya bavurunun reddi veya istem ve
istemlerin tamam veya bir ksm iin patent verilmesi eklinde sonulanabilir.
Nitekim TPE inceleme raporunu da nazara alarak 16.09.2005 gn ve
316310 sayl yazs ile bavuru konusu buluun patentlenebilirlik kriterlerini tamad gerekesiyle bavuruyu ret etmi ve inceleme raporunu da
bavurucuya tebli etmitir.
Bu kararn alnmasndan nce TPEnin raporu tebli edip gr almas
gerektiine ilikin bir hkm 551 sayl KHK de bulunmamaktadr. Beklenmemelidir de. nk artk son inceleme yaplm ve kurum iradesi ortaya
konacaktr.
te yandan 551 sayl KHKnin 62. maddesi bavuruda deiiklik yapabilme hakkn bavurucuya iki kez tanmtr. Bu da 1. inceleme raporunun
ve 2. inceleme raporunun tebliinden sonraki aamalarda ve bir sonraki
aamaya geilmesine kadar mmkndr. Srete bu aamalar dnda baka
bir aamada bavuruda deiiklik yaplabilmesi olanakszdr. Nitekim davac
vekili bavuruda deiiklik yapma hakkn 1. inceleme raporunun tebliinden
sonra kullanmamasna karn, 2. inceleme raporunun tebliinden sonraki
aamada kullanmtr.
Aklanan sebeple davac vekilinin mvekkiline 3. inceleme raporunun
kendisine tebli edilmedii ve bavuruda deiiklik yapma hakk tannmadna ynelik iddialarna da katlma olana bulunmamaktadr.
Dier yandan 551 sayl KHKnin 62. maddesi hkm, bir patent bavurusunun ancak kez incelemeye tabi tutulabileceini ak, net ve tartmaya
sebebiyet vermeyecek biimde hkm altna almtr.

2014/1 FMR

347

Maddede inceleme saysnn ile snrlandrlmadna ynelik davac

iddias bu sebeple nazara alnmamtr.
IXDavac vekili, sz konusu 3. inceleme raporunun bavurunun bulu
basama bulunmadna ynelik ieriine katlma olanann bulunmadn,
kald ki ayn istemlerle ilgili olarak ayn rhanla gerekleen patent bavurularna baz lkelerde patentler aldklarn ifade ederek, incelemeye devam
edilmesini istemekte ve iddia etmektedir.
551 sayl KHK say olarak incelemeye imkn vermektedir. Ancak son
inceleme sonucunda dzenlenen rapor buluun patentlenebilirlii konusunda
gerekten doru ve teknie uygun bir yargya varabilmi mi? bunun mahkeme
araclyla tetkiki mmkndr. Dolaysyla bavurunun 3. incelemeye gittii
haliyle ve son 3. inceleme raporu ieriine gre bavurunun tekniin bilinen
durumunu ap amad aratrlmaldr.
551 sayl KHKnin 83. maddesi uyarnca patent bavurusu veya patentten
doan korumann kapsam istem veya istemler ile belirlenir. stem veya istemler
tarifname ve resimler esas alnarak yorumlanr. stem veya istemler, bir yandan
patent bavurusu veya patent sahibine hakk olan korumay salayacak ve dier
yandan nc kiilere de korumann kapsam asndan makul bir dzeyde
kesinlik ifade edecek ekilde dzenlenmelidir. Yine 551 sayl KHKnn 47.
maddesi uyarnca bavuru bir veya birden ok istemi ierebilir. stem veya
istemler buluun korunmas istenilen unsurlarn tanmlar. Her istem ak ve
z olmaldr. stem veya istemlerin dayana tarifnamedir. stem veya istemler
tarifnamede tanmlanan buluun kapsamn aamaz. stem veya istemler 551
sayl KHK ile ilgili ynetmelik hkmlerine uygun ekilde yazlr
Bu sebeple istemler bulu ile yakn iliki iinde tam ve doru olmal; buluu
ayrt edici ekilde tanmlamaldr. stemlerde bulu, eriilmesi arzulanan bir
sonu ile tanmlanamaz. Buluun kapsamn tam olarak belirlemeyen istemler
bulu iin hedeflenen korumay salayamazlar. stemlerin ok geni olmas,
buluun tarifname ve dier eki belgeler kapsamndan daha geni koruma talep
edilmesine ve dolaysyla patentin geersizliine yol aar.
braz olunup tetkik olunan ve ieriinden aadaki kabuller dorultusunda istifade edilen bilirkii kurulu raporlarnda; bavurunun korunmas
talep olunan 1-11 sayl istemlerindeki buluun, A.B.D., Avustralya, Rusya,
Beyaz Rusya, Estonya, Meksika, Yeni Zelanda; Gney Afrika Cumhuriyeti
gibi lkelerde patente baland, yani ibraz olunan dokmanlara gre yeni ve
bulu basama vasfn tadnn kabul edilmi bulunduunu, bunun yannda

348

FMR 2014/1

bavuru konusu bulu ile ibraz olunan patent fasikllerindeki patentlerin ayn
olduunu beyan ve mtala etmilerdir.
u hale gre davacya ait patent bavurusunun reddine esas alnan Danimarka Patent Ofisi tarafndan dzenlenen 3. nceleme Raporunun yeterli
olmad kansna ulalmaktadr.
Bu durumda TPE tarafndan yaplmas gereken, davac vekilinin bu elikileri ortaya koyan itiraz zerine 3. incelemeyi srdrmesi ve elikileri
giderecek biimde bavuruyu sonulandrmasdr[7]. Bunun iin anlamal
olduu Patent ofislerinden yeni raporlar da alabilir.
Zira 551 sayl KHKnin 62. maddesinin ortaya koyduu inceleme saysn
TPEnin anlamal olduu yabanc patent ofislerinden alm olduu raporlarn
miktar deil, TPEnin her bir sre sonunda vermi olduu kararlarn says
tayin eder yahut belirler.
Onun iin TPEnin davac itirazlarna gre 3. incelemeyi sonlandrmayp.
Davacnn itirazlarn deerlendirmesi, her bir iddiasn teknik ve hukuka
uygun biimde karlamas ve ondan sonra 3. incelemeyle ilgili bir karar vermesi gerekirken; bunun drdnc bir inceleme olduu ve mmkn olmad
gerekesiyle reddetmesi hukuka aykr olmutur.
Bunun dnda, ibraz olunan bilirkii raporlarnda, davacnn patent bavurusunun patentlenebilirlik kriterlerine sahip olduu ynndeki grlere
dorudan katlma olana bulunmamaktadr. nk inceleme raporlarndaki
ve zellikle patent bavurusunun reddine esas alnan Danimarka Patent Ofisi
tarafndan dzenlenen 3. nceleme Raporundaki inceleme ve patentlenebilirlik kriterlerini karlamaktan uzak olduklar anlalmaktadr. Bu nedenle,
bavurunun patentlenebilirlik kriterlerine sahip olduu ynnde tam bir
kanaat edinilememitir. Onun iin de YDK kararnn bu ynden iptali
cihetine gidilmemitir.
XAklanan sebeplerle davann kabulne karar verilmesi gerekmitir.
HKM:
Davacnn PCT/EP00/09867 sayl Patent Bavurusuna, ABD ve Ukrayna gibi
lkelerde patent verilmi olmasna karn, ayn bavuru ve rhan tarihli ve ayn
mahiyetteki 2002/00988 sayl patent bavurusunun reddedilmi bulunmas
[7] Yargtay 11. Hukuk Dairesinin 26.11.2007 gn ve 2006/12397-2007/14884 sayl karar

2014/1 FMR

349

elikili olduundan, TPEnin nc incelemesinin patent bavurusunun

reddi konusunda yeterli aratrmay iermedii kansna varldndan, yaplan
nc incelemenin elikileri ve itirazlar giderecek biimde tekrarlanmas
gerektii anlaldndan, bu ynde ilem yaplabilmesi iin;
Davann Kabul ile; ()
Dair, davac ve daval TPE vekillerinin yzne kar, tebli tarihinden
itibaren 15 gn ierisinde Yargtaya temyiz yolu ak olmak zere verilen
karar alenen okunup usulen anlatld.

350

FMR 2014/1