Proletariusze wszystkich krajw, czcie si!

BRZASK
PISMO KOMUNISTYCZNEJ PARTII POLSKI

Padziernik listopad 2015

ISSN 14298279

W numerze rwnie:

Wyborcze przetasowania

Festiwal KNE

Stanowisko Europejskiej
Inicjatywy Komunistycznej
wobec modziey

Szczyt NATO w Wwie

Wybory w cieniu zamachw

Ra Luksemburg
i socjalistyczna strategia
dla Europy

Listopadowa refleksja

Ra Luksemburg o Karolu
Marksie

12

Dziaanie stowarzyszenia
Kursk

12

Rocznica bitwy pod

Lenino

14

NR 1011/267

Wybory parlamentarne, ktre odbyy si 25 padziernika, spo

wodoway due zmiany na scenie politycznej. Pokazay rwnie
dominacj prawicy i brak w gwnym nurcie polityki ugrupowa,
ktre reprezentowayby ludzi pracy.
PiS skutecznie wykorzysta w kampanii krytyk antyspoecznych
dziaa PO. Na parti Jarosawa Kaczyskiego zagosowaa
znaczna cz elektoratu oczekujcego bardziej socjalnej poli
tyki. Nie bez powodu gwne hasa PiS dotyczyy obnienia wie
ku emerytalnego, czy wsparcia dla uboszych regionw kraju.
W debacie Beata Szydo celnie wypunktowaa premier Ew Ko
pacz zarzucajc jej na przykad doprowadzenie do likwidacji po
cze kolejowych z mniejszymi miejscowociami. PiS przed
wyborami umiejtnie ukrywa swoje pogldy wiatopogldowe
oraz skrajn prawicowo czci dziaaczy. Jego obietnice miay
przede wszystkim socjalny wymiar.
Platforma, jako partia wadzy, stosowaa strategi straszenia Pi
Sem oraz przedstawiania bogatej i dostatniej Polski. Swoj
ofert kierowaa przede wszystkim do klas uprzywilejowanych,
std znaczny spadek jej poparcia oraz klska, z ktrej neolibe
raowie mog si ju nie podnie. Lobbyci wielkich korporacji
i bankw znaleli sobie now parti Nowoczesn, Ryszarda
Petru, do niedawna bankowego eksperta zachcajcego midzy
innymi do brania kredytw we frankach szwajcarskich. Nowe
ugrupowanie jest sztucznym tworem przygotowanym przez
specjalistw od marketingu. Miao nawet problemy z zebraniem
odpowiedniej liczby podpisw, aby wystawi listy w caym kraju,
jednak znaczne nakady finansowe na kampani zrobiy swoje.
W sejmie zasid take przedstawiciele ruchu Kukiz15. Ugru
powanie byego rockmana to partia protestu, w najgorszym tego
znaczeniu. W imi walki z systemem wprowadzio do parla

mentu ludzi wzitych na listy z apanki, czsto przypadkowych, a nawet o sprzecznych pogldach. Byy
raper, biznesmeni, czy narodowcy, bd zapewne stanowi sejmowy folklor. Posowie Kukiza mog
rwnie za jaki czas przej do innych klubw parlamentarnych, zwaszcza PiSu.
Na znaczeniu straci technokratyczny PSL, ktry tylko nieznacznie przekroczy 5% prg. Wie nie gosu
je ju na parti chopsk, widzc w niej raczej reprezentacj bogatych rolnikw oraz przedstawicieli
wadzy.
Wybory okazay si spektakularn klsk Zjednoczonej Lewicy. Oportunici z SLD oraz Twojego Ruchu
liczyli, e tworzc koalicj s w stanie sta si trzeci si polityczn. Swoj kampani oparli przy tym
nie na krytyce antyspoecznych dziaa wadz, lecz wykreowaniu nowej liderki. Barbara Nowacka
z Twojego Ruchu bya niczym reklamowany produkt. Nie wybiegaa poza banay o wraliwej lewicy
oraz sformuowania o pokoju spoecznym i wsppracy kapitalistw z pracownikami. Uzyskaa nawet po
parcie przewodniczcej PKPP Lewiatan Henryki Bochniarz. Bya to wyrana manifestacja tego, e ZLew
reprezentuje klasy uprzywilejowane, a nie ludzi pracy. Pojawiajcy si na listach koalicji zwizkowi
kandydaci, tacy jak np. ekspert OPZZ Piotr Szumlewicz w Warszawie, stanowili jedynie dodatek. Uzy

POLSKA

BRZASK

skali bardzo sabe wyniki rwnie dlatego, e Zlew

niespecjalnie eksponowa ich w trakcie kampanii.
Radykaowie mieli stanowi to na wiecach Bar
bary Nowackiej, nic ponad to.
Inne ugrupowanie okrelajce si jako lewica
partia Razem uzyskao umiarkowany sukces
otrzymujc ponad 3% gosw, czyli przekraczajc
prg powyej ktrego ugrupowania dostaj dota
cje z budetu. Jest to wynik w miar dobrego wy
stpu
Adriana
Zandberga
w
debacie
przedwyborczej, a take promowania partii przez
media zwizane z koncernem Agora. Razem, od
woujc si do socjaldemokratycznych sloganw o
innym zarzdzaniu kapitalizmem, nie przedstawia
rzeczywistej alternatywy.
Wielkim przegranym jest Piotr Ikonowicz, ktry
kandydowa z list czcego prawic i lewic Ru
chu Sprawiedliwoci RP. Zarejestrowa on listy tyl
ko w trzech okrgach i uzyska cznie jedynie
okoo 3,5 tysica gosw. Tak zakoczya si pr
ba egzotycznego sojuszu i startu grupy lewicow
cw bez jakiegokolwiek przygotowania.
Pojawiy si ju histeryczne komentarze o pierw
szym parlamencie bez lewicy oraz zagroeniu
demokracji. Jednak w polskim parlamencie lewi
cy, nawet tej socjaldemokratycznej, od dawna nie
byo. Z Sejmu wypadli technokraci okrelajcy si
mianem lewicy, ale niezdolni do przedstawienia ja
kichkolwiek propozycji. SLD byo odpowiedzialne
za podporzdkowanie Polski interesom Waszyng
tonu oraz midzynarodowych kapitalistw z Unii
Europejskiej. Twj Ruch z kolei nawet nie okrela
si mianem lewicy otwarcie promujc gospodarczy
neoliberalizm.
Autorytaryzm PiSu moe si objawi w postaci

PADZIERNIKLISTOPAD 2015

prowadzonych przez to ugrupowanie wojen kultu

rowych oraz promowaniu sojuszu kapitau, kocio
a i klas uprzywilejowanych. Zagroeniem moe
by powracanie do antykomunistycznej polityki hi
storycznej. Tym tendencjom lewica musi si prze
ciwstawi ju teraz, uprzedzajc dziaania
przeciwnika, pomyle nad skutecznymi formami
organizowania spoecznego oporu. By moe Ko
munistyczna Partia Polski oraz inne grupy rewolu
cyjne bd musiay broni si przed prbami
delegalizacji. To jednak rwnie mona przeku na
sukces, poniewa delegalizowa wadza chce
tych, ktrych si boi.
Jest bardzo mao prawdopodobne aby PiS zreali
zowa swoje prospoeczne postulaty w sferze eko
nomicznej. Partia ta jest, tak samo jak inne
ugrupowania prawicowe, kontrolowana przez ka
pitalistw. Nie wystpi zdecydowanie przeciwko
ich przywilejom. Nie da te klasom uciskanym na
rzdzi do walki o swoje prawa. Ju obecnie, przed
utworzeniem rzdu, politycy PiS zastanawiaj si
jak wycofa si z niektrych obietnic. To wywoa
niezadowolenie spoeczne.
Rol lewicy jest skierowanie go na klasowe, rewo
lucyjne tory. Nie jest prawd jakoby polskie spoe
czestwo nie doroso do lewicowych rozwiza.
Problemem jest dotarcie do niego ze zrozumiaym
przekazem. Sytuacja spoeczna i polityczna moe
si w Polsce zmieni bardzo szybko. Jeszcze rok
temu wydawao si, e wadza PO jest niezagro
ona, a PiS pozostanie wieczn opozycj. Tak sa
mo nietrwae moe si okaza poparcie dla
ugrupowania Jarosawa Kaczyskiego.
Redakcja

Festiwal KNE
W dniach 810 padziernika w Atenach odby si
41 festiwal Komunistycznej Modziey Grecji
(KNE). Wzio w nim udzia kilka tysicy osb.

Bya to najwiksza tego typu impeza polityczno

kulturalna tego roku w Grecji. Hasem festiwalu by
cytat tureckiego poety i komunisty Nazima Hikme
ta: Mamy wielowiekow energi... Bdziemy zwy
ciscy, nawet gdy nasze powicenia bd
wielkie.

Podczas Festiwalu prezentowano wystaw zdj

dokumentujc dziaalno i walk greckich komu
nistw od powstania KKE w roku 1918 do upadku
reimu czarnych pukownikw w roku 1974.
W ramach festiwalu odby si duy wic polityczny,
ktry otworzy Seretarz KC Komunistycznej Partii
Grecji (KKE) T. Chionis. Do zebranych zwrci si
Sekretarz Generalny KC KKE D. Koutsoumpas,
mwic o tym, e masowe uczestnictwo
w festiwalu daje nadziej na przyszo.

Warszawa

PADZIERNIKLISTOPAD 2015

BRZASK

Podczas Festiwalu odbyway si koncerty, spotka

nia i wykady. Wzio w nim udzia kilkadziesit de
legacji zagranicznych. Uczestniczyy one w
spotkaniu pod hasem Imperialistyczne sojusze,
midzyimperialistyczna rywalizacja i stanowisko

WIAT

komunistw, ktre otworzy Elisseos Vagenas,

czonek KC KKE odpowiedzialny za relacje mi
dzynarodowe. Gocie z zagranicy spotkali si tak
e z kierownictwem KKE i mieli okazj zapozna
si z biec sytuacj w Grecji.

Stanowisko Inicjatywy Komunistycznej

w sprawie problemw uczniw, studentw i pracujcej modziey

System edukacji obnaa panujc ideologi spo
eczestwa, w ktrym si znajduje odzwierciedla
wartoci klasy rzdzcej. W caej Europie klasowy
system edukacji jest w rkach buruazji narz
dziem zapewniajcym utrzymanie wyzysku. Gw
nym celem owiaty jest nauczenie proletariackich
dzieci pokory wobec wyzyskiwaczy.
Nieodczn cech systemu jest utrzymanie
i wzmocnienie dyskryminacji na tle klasowym.
Edukacja staje si coraz czciej towarem dostar
czanym tylko zdolnym go kupi handel wiedz
przekazywany jest w rce sponsorw i monopoli
stw, ktrzy prowadz swoje nauczanie wrd
uczniw i studentw. Ogromne rozbienoci w po
ziomie nauczania, wykorzystaniu i jakoci rod
kw dydaktycznych, dostpnoci sal lekcyjnych
i szansach na dostanie si na studia wynikaj
z pochodzenia klasowego uczniw.
Antyspoeczna polityka rzdw i Unii Europejskiej
prowadzi do wzmacniania przeszkd klasowych:
zmniejszania pomocy pastwa, ograniczenia na
kadw ksiek, brakw mieszkaniowych, likwida
cji stowek i rodkw transportu zbiorowego
obarcza lud koniecznoci zacigania poyczek.
Szkolnictwo staje si coraz bardziej reakcyjne
podrczniki szkolne i akademickie zawieraj anty
naukowe, ideologiczne treci, wyizolowane czci
wiedzy i odseparowane informacje. Skutkiem tego
jest fragmentaryczna wiedza i rozwj ograniczony
tylko do niektrych dziedzin. Wypaczona wersja
historii nauczana jest w celu potpienia dziaalno
ci ruchw robotniczych i ludowych. Antykomu

nizm i oczernianie socjalizmu jest bezmylnie

powtarzane na kadym poziomie edukacji. Dzieci
od najmodszych lat poddawane s propagandzie
Unii Europejskiej. Wlewana jest do ich gw truci
zna konkurencyjnoci, zysku, przedsibiorczoci i
zdrady klasowej, ktra staje si podstaw ich my
lenia. Badania naukowe na uczelniach wyszych
su monopolistom w pomnaania ich zyskw.
Coraz wiksza ilo uczniw zmuszona jest do
przedwczesnego zakoczenia edukacji, studenci
dorabiaj nisko patnymi pracami, ktrych zmiany
koliduj czsto z godzinami zaj. Jednoczenie
elastyczne warunki pracy wprowadzane s
w szkoach i na uniwersytetach.
Edukacja powinna by wszechstronna i po
wszechna, wzbogacona treciowo i bezpatna dla
wszystkich, rwnie dla imigrantw, uchodcw
i studentw ze specjalnymi potrzebami, od przed
szkola po edukacj na najwyszym szczeblu, ze
wszystkimi pomocami naukowymi, wczajc w to
ksiki i sprzt techniczny. Oznacza to rwnie
zlikwidowanie wszelkiej dziaalnoci biznesowej
w edukacji. Wszystkie braki w kadrze owiatowej
powinny zosta niezwocznie wypenione. Wszy
scy absolwenci musz mie peni praw.
Wzywamy ludy Europy do wzmocnienia walki
o prawa dzieci do powszechnej i lepszej edukacji,
przeciwko politycznej linii buruazyjnych rzdw
i Unii Europejskiej, przeciwko imperializmowi,
wielkiemu kapitaowi i monopolistom.

Szczyt NATO w Warszawie

Rzd przyj plan przygotowa do szczytu NATO,
ktry ma odby si w Warszawie w dniach 89 lip
ca 2016 roku. Koszt spotkania wyniesie 155,8 mln
z. Oznacza to te kolejn histeri na punkcie bez
pieczestwa, zamykanie ulic i zaostrzanie rodkw
bezpieczestwa w imi walki z zagroeniem terro
rystycznym. Tymczasem prawdziwi terroryci z
agresywnego sojuszu militarnego bd obradowa
na Stadionie Narodowym w centrum miasta.
Rzdy w Polsce si zmieniaj, ale jedno pozostaje
niezmienne wszystkie s cakowicie podporzd
kowane amerykaskim interesom i sojuszom takim
jak NATO. Wbrew zapowiedziom, e szczyt ma
podkreli znaczc rol NATO w systemie euro
pejskiego i wiatowego bezpieczestwa, w tym za
pewnienia bezpieczestwa Polsce, NATO nie

zapewnia bezpieczestwa. Wika Polsk w impe

rialistyczne, neokolonialne interwencje oraz wymu
sza ponoszenie absurdalnych wydatkw na
zbrojenia.

WIAT

BRZASK

PADZIERNIKLISTOPAD 2015

Wybory w cieniu zamachw

Tureckie wybory parlamentarne, ktre odbyy si 1
listopada w cieniu pastwowego terroru, przyniosy
zdecydowane zwycistwo prawicowej partii AKP,
ktra uzyskaa wikszo mandatw i moe samo
dzielnie sformowa rzd. W ten sposb prezydent
Recep Tayiip Erogan zagwarantowa sobie moli
wo dalszego rozszerzania swojej wadzy i konty
nuowania antydemokratycznych przemian.
Prezydencka partia stracia znaczco poparcie
w poprzednich wyborach, odbywajcych si 7
czerwca. Wwczas nie uzyskaa wikszoci abso
lutnej w parlamencie, a adne inne ugrupowanie
nie chciao wej z ni w koalicj. Erdogan zdecy
dowa o rozpisaniu przedterminowych wyborw.
Wspierajce go siy polityczne i suby specjalne
zostay zaangaowane w kampani majc zwik
szy popularno prawicy oraz zastraszy przeciw
nikw.
W ostatnich miesicach zdarzyo si wiele incyden
tw. Najpowaniejszy mia miejsce 10 padziernika,
gdy podczas pokojowej demonstracji w Ankarze
nastpi atak bombowy. Dwa wybuchy nastpiy w
momencie, gdy gromadziy si tumy protestuj
cych.
W wyniku zamachu zgino ponad 120
osb, setki zostao rannych. Wiele wskazuje i od
powiadaj za niego suby specjalne. wiadkowie
zwracaj uwag na to i podczas ataku w pobliu
nie byo adnych funkcjonariuszy policji ani agen
tw sub bezpieczestwa, zwykle bardzo licznie
obecnych podczas demonstracji. Ponadto policjan
ci utrudniali akcj ratownicz nie przepuszczajc
karetek, a nawet atakujc demonstrantw gazem
zawicym. Turecka Fundacja Praw Czowieka
(TIHV) przywoaa stwierdzenie premiera Turcji,
ktry powiedzia, e suby specjalne maj list
zamachowcw samobjcw, okrelajc je jako po
rednie przyznanie si do udziau w zamachu. Po
za tym obaj zamachowcy swobodnie poruszali si
po terytorium Turcji, pomimo e suby specjalne
wiedziay, i wczeniej walczyli w szeregach ISIS.
TIHV zamierza zwrci si do Rady Bezpiecze
stwa ONZ o postawienie odpowiedzialnych za ma
sakr
przed
Midzynarodowym
Sdem
Kryminalnym. Przewodniczcy lewicowej Ludowej
Partii Demokratycznej (HDP) Selahattin Demirtas
oraz Figen Yuksekdag stwierdzili z kolei, e Polity
ka AKP polegajca na popieraniu grup radykalnych
jako sojusznikw, rozpoczta przez wsparcie pre
zydenta Erdogana dla ISIS, Frontu alNusra oraz
Ahrar alSham jest gwn przyczyn obecnej tra
gedii.
Zamach w Ankarze by wymierzony rwnie w nie
zaleny od wadz ruch zwizkowy. Wiec, ktry zo
sta
zaatakowany,
organizoway
Zwizek
Pracownikw Usug Publicznych (KESK) oraz Re
wolucyjne Zwizki Pracownicze (DISK).Wiele spo
rd
ofiar
stanowi
dziaacze
organizacji

pracowniczych. Po 10 padziernika ogoszono na

wet z tego powodu symboliczny strajk generalny.
Najwiksze centrale zwizkowe w kraju we wspl
nym owiadczeniu wezway do protestu przeciwko
faszystowskiej masakrze i upamitnienia mierci
naszych przyjaci.
Zamach z 10 padziernika nie by jedynym przeja
wem kampanii zastraszania opozycji. We wrzeniu
wojska rzdowe przez 10 dni oblegay kurdyjskie
miasto Cirze, twierdzc, e jest to operacja prze
ciwko partyzantom z Partii Pracujcych Kurdystanu
(PKK). W wyniku atakw zgino 30 cywilw, w tym
dzieci. Akcja miaa na celu zastraszenie lokalnej
spoecznoci, ktra w zdecydowanej wikszoci
popiera lewicow Ludow Parti Demokratyczn
(HDP). Podczas star z zimn krwi zosta zastrze
lony przez agentw sub bezpieczestwa brat jed
nego z deputowanych z tego ugrupowania. Ciao
zamordowanego byo pniej cignite za policyj
nym samochodem, o czym poinformoway organi
zacje bronice praw czowieka, ktre opublikoway
zdjcia z zabjstwa. Udokumentowane zostay
rwnie przypadki stosowania przez tureck policj
i wojsko tortur, zastraszania dziennikarzy i lokal
nych dziaaczy.
Wadze inspiroway take pogromy mniejszoci
kurdyjskiej, organizujc bojwki atakujce midzy
innymi
kurdyjskich
robotnikw
pracujcych
w najwikszych miastach oraz osoby oskarane
o dziaania antytureckie. Moe to by uznawane
za prb pozyskania przez Erdogana sympatii
skrajnych nacjonalistw, ktrzy wprawdzie zwal
czaj ruchy islamskie, ale jeszcze bardziej nienawi
dz mniejszoci narodowych.
Kampania terroru miaa na celu zachowanie domi
nacji AKP na tureckiej scenie politycznej w sytuacji
gdy, wzrasta polaryzacja spoeczestwa a coraz
wicej ludzi sprzeciwiajcych si wadzom, przy
chylniej patrzy na postulaty ruchw kurdyjskich.
Powstanie partii HDP, ktra poczya tureckich
i kurdyjskich lewicowcw, umoliwio Kurdom wpro
wadzenie do parlamentu swoich przedstawicieli.
Wczeniej byo to niemoliwe ze wzgldu na naj
wyszy na wiecie 10% prg wyborczy. Powoli
zmienia si rwnie kurs gwnej partii opozycyjnej
Republikaskiej Partii Ludowej (CHP). To ugru
powanie w przeszoci odwoywao si bezpored
nio do tradycji Mustafy Kemala Ataturka
i wieckiego nacjonalizmu, czc j z umiarkowa
nymi socjaldemokratycznymi postulatami ekono
micznymi. Jednoczenie odmawiao wsppracy
z bardziej radykaln lewic, a take Kurdami, nie
uznajc ich de narodowowyzwoleczych. Sta
nowisko CHP opierao si na stwierdzeniu, i ist
nieje jedynie jednolite spoeczestwo tureckie,

PADZIERNIKLISTOPAD 2015

BRZASK

w ktrym rnice narodowociowe nie maj zna

czenia. Obecnie jednak, zwaszcza wrd modych
dziaaczy CHP, wzrasta sprzeciw wobec takiej linii.
Wrd ofiar zamachu z 10 padziernika znalazo si
kilkunastu czonkw tej partii. Przedstawiciele ugru
powania domagaj si niezalenego ledztwa i
oskaraj wadze o przeszkadzanie w wyjanieniu
sytuacji. Przewodniczcy partii Kemal Kilicdaroglu
owiadczy nawet, e kurdyjskie Ludowe Siy Obro
ny (YPG) walczce w Syrii prbuj broni swojej
ojczyzny. Moe to oznacza zdecydowany zwrot
socjaldemokratw, ktrzy wczeniej skaniali si do
wsppracy z nacjonalistami z MHP i tworzenia z ni
mi koalicji przeciwko Erdoganowi.
Dziaania wadz i islamistw wywouj sprzeciw
rwnie w sferze wiatopogldowej. W ostatniej
kampanii parlamentarnej po raz pierwszy na tak
szerok skal zaakcentowano kwestie praw kobiet.
Najwicej kobiet spord wszystkich ugrupowa
znalazo si na swoich listach HDP. Obecnie partia
ta ma najwiksz liczb parlamentarzystek. Stano
wi to wyzwanie rzucone konserwatywnym spoecz
nociom, zarwno tureckim jak i kurdyjskim.
Zaplanowane na 1 listopada 2015 roku wczeniej
sze wybory w Turcji okazay si sukcesem partii Er
dogana. Poprzez kampani terroru udao si jej
zdoby bezwzgldn wikszo w parlamencie,
jednak nie tak du, aby zmieni konstytucj. Stra
cili gwnie skrajni nacjonalici z MHP. Na AKP
przerzucili swoje gosy prawdopodobnie take wy
borcy mniejszych ugrupowa islamistycznych. Do
datkowym
czynnikiem
byo
zastraszanie
mieszkacw rejonw zamieszkaych przez Kurdw
i zniechcanie ich do gosowania. Jak donosz mi
dzynarodowi obserwatorzy, miay miejsce przypadki
wkraczania uzbrojonych policjantw do lokali komi
sji wyborczych, pomimo e prawo tego zakazuje. W
rejonach zamieszkaych przez Kurdw znaczco
zwikszono liczb funkcjonariuszy sub specjal
nych, a na ulice wyjechay samochody pancerne. W
tak niesprzyjajcej sytuacji HDP przekroczya prg
wyborczy, cho jej poparcie spado z ponad 13% do
10,5%.
Przedstawiciele wadz po ogoszeniu wynikw wy
borw pokazali, i nie zamierzaj zmienia swojej
polityki. Pierwszymi ofiarami represji stali si dzien
nikarze, ktrzy okrelili wybory mianem wolnych,
lecz niesprawiedliwych, ze wzgldu na toczc si
w kraju wojn domow. Opozycyjne media stay si
obiektem atakw, a do sdw trafiy sprawy o
wspieranie przez nie terroryzmu. AKP prowadzi
obecnie brutaln ofensyw propagandow, ktrej
celem jest straszenie spoeczestwa. Erdogan
okrela Parti Pracujcych Kurdystanu mianem naj
wikszego zagroenia dla Turcji. Dlatego doprowa
dzi do zerwania panujcego od 2013 roku rozejmu
i negocjacji pokojowych. Unormowanie sprawy kur

WIAT

dyjskiej godzioby w podstawy wadzy jego oraz ca

ej AKP.
Wadze Turcji staraj si pozyska dla swojej poli
tyki wsparcie pastw europejskich. Przed wyborami
Turcj odwiedzia Angela Merkel, ktra rozmawiaa
z Erdoganem o kryzysie emigracyjnym oraz walce
z terroryzmem. Organizacje kurdyjskie twierdz, e
prezydent Turcji stara si przekona wadze krajw
UE aby nie interwenioway w sprawie amania praw
czowieka w Kurdystanie. W przemwieniu z 24
padziernika zapowiedzia, e Turcja nie dopuci do
przejcia przez Kurdw pnocnej Syrii. Bya to je
go odpowied na wczenie do zarzdzanych przez
Kurdw kantonw odbitego z rk ISIS granicznego
miasta Tel Abyad.
Walka propagandowa toczy si rwnie w Stanach
Zjednoczonych. Media ujawniy, e Erdogan wyna
j w USA grup lobbyingow Gephardt, powizan
z byymi czonkami administracji prezydenckiej
i parlamentarzystami, aby przekonyway Biay Dom
do poparcia dziaa Ankary. Wrd lobbystw zna
laz si Porter Goss, dyrektor CIA w latach 2004
2006. Kampania dezinformacji miaa kosztowa
wadze Turcji nawet 5 milionw dolarw rocznie. W
jej koszty wpisano wynajmowanie rnych organi
zacji rzekomo pozarzdowych, a take organizacj
konferencji i wyjazdw dla czonkw Kongresu.
Wszystko to miao suy przekonaniu ich, e na
rwni z ISIS naley zwalcza kurdyjski ruch niepod
legociowy.
Sytuacj skomplikoway zeznania pojmanego na
terenie Syrii przez Kurdw czonka ISIS. Przyzna
on, e przejcie graniczne Tel Abayd, dopki byo
kontrolowane przez Pastwo Islamskie, suyo jako
punkt przerzutu broni z Turcji, a dostawami zajmo
wali si funkcjonariusze tureckiego wywiadu MiT.
Przerzut broni odbywa si midzy innymi pod po
zorem przewozu pomocy humanitarnej. Ranni bo
jownicy ISIS byli przewoeni na tureck stron
granicy do szpitali. Po zamachu z 10 padziernika
do ujawniania powiza tureckiego rzdu z islami
stami aktywniej wczyli si parlamentarzyci opo
zycyjnej CHP. Zapytani o sojusz z zachodem
kurdyjscy dziaacze niepodlegociowi odpowie
dzieli, e jest to bardzo mao wiarygodny sojusznik,
przekonujc i w obecnej sytuacji lud kurdyjski mo
e liczy w peni tylko na siebie oraz swoje siy poli
tyczne i militarne.
Turcj czekaj trudne lata, a wadza Erdogana mo
e si okaza sabsza ni si to obecnie wydaje.
Z pewnoci, zwaszcza w wikszych miastach,
gdzie AKP jest mniej popularna oraz na terenach
zamieszkaych przez Kurdw, opr bdzie narasta.
Beata Karo

POLSKA

BRZASK

PADZIERNIKLISTOPAD 2015

Ra Luksemburg i Socjalistyczna Strategia dla Europy

Takie motto towarzyszyo 5. Konferencji Zakadu Filozofii
Kultury Uniwersytetu Szczeciskiego, kierowanego przez
prof. dra hab. Jerzego Kochana. Konferencja odbya si
tradycyjnie w Orodku SzkoleniowoWypoczynkowym
Uniwersytetu Szczeciskiego w Pobierowie, tym razem
od 2 do 6 wrzenia 2015 r. Instytucjami wspierajcymi
byy Nowa Krytyka Czasopismo Filozoficzne Uniwer
sytetu Szczeciskiego, Fundacja im. Ry Luksemburg
w Warszawie i Koo Krytyki Marksistowskiej.
W Konferencji wzio udzia okoo 50 uczonych, w tym 14
profesorw, 8 doktorw nauk, liczna grupa doktorantw i
magistrw z wielu uniwersytetw i innych szk wy
szych. Poza Uniwersytetem Szczeciskim reprezento
wane byy take Uniwersytet Warszawski, lski
Jagielloski, Wrocawski, Biaostocki, dzki, Gdaski,
Opolski, Bydgoski, Poznaski, DWSPiT w Polkowicach,
Akademia Sztuki w Szczecinie, Uniwersytet Artystyczny
w Poznaniu, Pracownia Sztuki w Przestrzeni Publicznej.
Ponadto Program Konferencji wzbogacony zosta o treci
i formy artystyczne, m. in. projekcje filmw, warsztaty te
matyczne, panele, wernisa, plakaty, przedstawiajce
R Luksemburg w aureoli 12 europejskich gwiazdek,
utrzymany w kolorze pomiennej czerwieni, co kae si
domyla, e wystpienia referentw i dyskutantw nie
byy tylko teoretycznymi i akademickimi rozwaaniami,
ale zawieray take treci o charakterze ekspertyzowym i
programowym, moliwe do wykorzystania przez lewico
we partie i organizacje spoeczne.
Program Konferencji by bardzo ambitny i obejmowa
kwestie ekonomiczne, polityczne, historyczne, etyczne,
estetyczne, artystyczne, midzynarodowe przedsta
wiane i rozwijane przez wytrawnych historykw idei, filo
zofw, politologw, ekonomistw i innych znawcw
problematyki ycia, dorobku naukowego i dziaalnoci
politycznej nie tylko Ry Luksemburg. Godne podkre
lenia jest, e kolejne konferencje koczyy si obszerny
mi tomami Nowej Krytyki, mona si spodziewa, e
opinia naukowa doczeka si wkrtce nowego interesuj
cego tomu, bdcego pokosiem obecnej Konferencji.
Organizatorom i Wydawcy yczymy dalszych osigni
na tej drodze.
Osignicia Uniwersytetu Szczeciskiego
Powstaje pytanie, dlaczego akurat w Uniwersytecie
Szczeciskim powsta tak dogodny klimat naukowoba
dawczy i organizacyjny dla prowadzenia studiw teore
tycznych nad dorobkiem Ry Luksemburg i jego
znaczenia dla budowania socjalistycznej strategii dla Eu
ropy. Czy polska nauka zawdzicza to tylko oywczemu
wiatrowi od morza, o czym pisa Stefan eromski jeszcze
w 1921 r., opisujc polskie starania o uzyskanie dostpu
do morza dla odrodzonej po ponad 100 latach Rzeczy
pospolitej. Nie, wtedy dotyczyo to Pomorza Gdaskiego i
Polska odzyskaa dostp do Batyku na wskim odcinku i
bez portu w Gdasku. Dopiero dziki wysikowi narodu i
osobicie ministrowi E. Kwiatkowskiemu wybudowano
port w Gdyni i zbudowano lini kolejow, ktra na serio
poczya Polsk z Batykiem.
Uniwersytet Szczeciski naley do grona modych pol

skich uniwersytetw powstaych jeszcze w okresie Polski

Ludowej. Formalnie erygowany zosta w 1985 r. z po
czenia wczeniej istniejcych Wyszej Szkoy Pedago
gicznej i Wyszej Szkoy InynieryjnoTechnicznej. Dzi
jest to najwiksza uczelnia na Pomorzu Zachodnim, ma
jca 7 wydziaw i ksztacca ok. 25 tys. studentw. Na
uki spoeczne s domen Wydziau Humanistycznego,
w ktrym m.in. prnie dziaa wspomniany Zakad Filo
zofii Kultury, od lat kieruje nim prof. Jerzy Kochan, ktry
odbywa przed laty studia filozoficzne i historyczne w
Uniwersytecie Wrocawskim i czuje si wychowankiem
zmarego przed kilku laty wielkiego polskiego marksisty
prof. Jerzego adosza.
Organizatorzy na tegoroczn Konferencj zaprosili ro
snce grono polskich uczonych z licznych uniwersytetw,
co wiadczy, e rozszerza si liczba naukowcw, ktrzy
nie odstpili od marksizmu i uwaaj, e jego teoria i me
todologia s wanymi instrumentami wyjaniania i dia
gnozowania rzeczywistoci w oparciu o metod
materializmu historycznego i dialektycznego, teori walki
klas, krytyki kapitalizmu i koniecznoci jego zmiany na
socjalizm. Jest to krzepice i przywraca honor polskim
naukom spoecznym, ktre po kontrrewolucyjnym prze
wrocie w 1989 r. w zdecydowanej wikszoci odwrciy
si od marksizmu, a w szczeglnoci od marksizmuleni
nizmu, przekrelajc go jako ideologi a wic rzekomo
niemajcego naukowego charakteru lub teori XIX wie
ku, ktra przestaa by aktualna we wspczesnej epoce.
Uczeni ci okazali si najemnymi szermierzami nowych
wadcw i szybko przyswoili sobie osignicia amery
kaskiej lub zachodnioeuropejskiej politologii, ktra wyja
nia i uzasadnia teoretycznie hegemoni buruazji i jej
politycznych aktorw.
Tragiczne skutki panowania buruazji.
Musiao upyn ponad 25 lat, by przynajmniej cz
wiata naukowego dostrzega gwne nieszczcia, b
dce nastpstwem kontrrewolucyjnego przewrotu w imi
demokracji i rzekomej solidarnoci polskiego wiata
pracy i wyzyskujcego go kapitau zagranicznego i jego
krajowych oligarchw i kompradorw. Tylko cakiem bez
krytyczne gowy hoduj jeszcze tym tezom na uniwersy
tetach, w szczeglnoci, e w Polsce panuje
powszechny dobrobyt, wolno i e demokracja si
umacnia i pogbia, e gospodarka kwitnie, a Polska jest
pastwem opiekuczym, ktre zlikwidowao komuni
styczn siermig, bied i ndz. Oficjalne dane staty
styczne przecz tym opiniom, pogbiaj si rnice
midzy bogactwem jednostek i bied milionowych mas,
budz trosk informacje o potnym bezrobociu, o wielo
milionowej emigracji polskiej dobrze wyksztaconej mo
dziey, o setkach tysicy bezdomnych, o dramatycznym
spadku przyrostu naturalnego i rozpadaniu si wizi spo
ecznych i narodowych Polakw. Midzynarodowy kapita
i jego krajowi oligarchowie maj na to jedn odpowied,
prosz bardzo, granice s otwarte, moecie szuka
szczcia na Zachodzie, i owszem wielu wyjeda ale
nie po to, by podziwia pikno i uroki Anglii czy Niemiec,
ale harowa tam na budowach lub przy zmywakach.

PADZIERNIKLISTOPAD 2015

BRZASK

Utrzymuj oni, e owszem jest bezrobocie, ale systema

tycznie si zmniejsza, a kto chce pracowa, ten zawsze
prac znajdzie. Biznesmeni stale si skar, e w urz
dach pracy krc si same wakonie, ktrzy wyudzaj
od pastwa nienalene wiadczenia, a prac si brzy
dz. Oto tylko cz gosw dyskusji uczestnikw Konfe
rencji, na ktrej cieray si rne pogldy i formuowano
rne sposoby wyjcia z gbokiego kryzysu.
Po 25 latach Polska jest gospodarczo pod cakowit kon
trol wielkich kapitaowych i finansowych koncernw i
bankw wiatowych, gwnie amerykaskich i niemiec
kich, ktre bez zahamowa grabi nasz kraj, doprowa
dziy do ruiny przemys i zamieniy Polsk w peryferyjn
pkoloni zachodniego kapitau. Jednoczenie rodki
masowego przekazu, opanowane przez zachodni kapita
medialny, prowadz nieustanne pranie mzgw obywa
teli, skutecznie wspomagane przez Koci. Wielkona
kadowe media z luboci naganiaj, e istniejce
niedostatki s konsekwencj katastrofalnego zaduenia
Polski przez Gierka. Przypomnijmy, e w 1980 r. byo to
19 mld dol., przy czym Polska miaa liczne wierzytelnoci
za granic, co zerowo bilansowao nasz handel zagra
niczny. Obecnie zaduenie zagraniczne Polski wynosi
dobrze ponad 300 mld dol. i biorc pod uwag malejcy
potencja gospodarczofinansowy Polski nie ma adnej
szansy spacenia tych dugw. Imperializm szczeglnie
niemiecki wycign wnioski z przegranych dwch wojen
wiatowych i dy do realizacji swych odwiecznych ce
lw za pomoc ekspansji ekonomicznej, finansowej, kul
turowej a w Europie przez potgujc si integracj. W
niedugim czasie Polsk czeka podobna sytuacja, ktra
obecnie wstrzsa Grecj, stojc przed widmem pa
stwowonarodowego bankructwa. Grecja jest poligonem
dowiadczalnym narzucania przez instytucje wielkiego
kapitau (Centralny Bank Europejski, Midzynarodowy
Fundusz Walutowy i Komisj Europejsk) cakowitego
podporzdkowania, uzalenienia i pozbawienia resztek
suwerennoci narodu greckiego, przede wszystkim jego
klas pracujcych. W kategoriach Unii Europejskiej przy
biera to posta umacniania jdra europejskiego, kiero
wanego przez wielki kapita niemiecki i wspomaganego
przez Francj. W kolejce do dalszego dyscyplinowania
stoj Portugalia, Irlandia, Wochy, Hiszpania, take nie
mogce upora si z kryzysem, ktry razi gwnie w mo
de pokolenie. W Europie odradza si i umacnia imperia
lizm niemiecki, ktry w nowych formach realizuje
odwieczne cele Drang nach Osten.
Co niesie Polsce zwycistwo Prezydenta Andrzeja
Dudy i PiSu
W tej sytuacji polska lumpenburuazja poszukuje wpy
wowego protektora zagranicznego, ktry mgby i ze
chcia j i jej zagroone interesy obroni przed
nadcigajcym gniewem polskiego ludu. Dotychczasowe
elity skupione wok Platformy Obywatelskiej ulegy
cakowitej degeneracji, s powszechnie znienawidzone i
wpywowe koa polskich oligarchw i kompradorw go
dz si na rezygnacj z niektrych wartoci liberalnych,
by utrzyma panowanie, udzielajc poparcie PiSowi.
Wykazay to dobitnie wyniki wyborw na prezydenta RP
w maju 2015 r. Zwycizc okaza si dr Andrzej Duda,

POLSKA

wysunity przez PiS, ktry przecign na sw stron

znaczn cz elektoratu PO, SLD i PSL, co zapewnio
mu niekwestionowany sukces. Jednoczenie na hory
zoncie wyborczym pojawia si nowa posta Pawe
Kukiz, ktry zebra ok. 3 mln gosw i sta si trzecim
kandydatem, demonstrujc, e polska scena polityczno
wyborcza jest podatna na ywioowy bunt a jednoczenie
na komedianckie antysystemowe frazesy. By moe w
najbliszych wyborach parlamentarnych Kukiz i jego ro
dzce si ugrupowanie stanie si znaczc si politycz
n, majc znaczenie przysowiowego jzyczka u wagi,
ale cigle jego zagadk jest brak programu. PiS repre
zentuje koa drobnego i redniego kapitau, gwnie pol
skiego, ktry nie moe sprosta dynamicznej ekspansji
wielkiego kapitau zagranicznego, gwnie niemieckich
i europejskich koncernw i bankw. O ile PO widzi ko
nieczno umacniania swych wpyww przez wzmacnia
nie powiza z Niemcami w ramach Unii Europejskiej
(zawrotny awans Donalda Tuska), to w PiS krluje my
lenie, e lepszym gwarantem interesw i polityki tego
ugrupowania jest cilejszy sojusz z USA i NATO. W
rodku tego ukadu jest nowa partia R. Petru Nowo
czesna Polska, ktra moe by now parti wadzy.
Wybr ten prognozuje Polsce zwikszenie i tak wyru
bowanych wydatkw na amerykaskie uzbrojenie (200
mld z w najbliszych kilku latach), na konfrontacyjny kurs
w polityce zagranicznej z Rosj, na prenie politycznych
muskuw w ramach budowania nowej mocarstwowej
strategii w Europie rodkowowschodniej, o czym wiad
czy zakrelenie przez prezydenta Dud linii BatykAd
riatyk jako swoistej polskiej strefy wpyww. Tu czkawk
odbijaj si rojenia o Polsce trzech mrz. S to mocar
stwowe mrzonki, ktre przypominaj rojenia polskich po
litykw przed drug wojn wiatow i ktre doprowadziy
do katastrofy narodowej we wrzeniu 1939 r. Polska nie
tylko nie bdzie mocarstwem regionalnym w tej czci
Europy, straci ona take realnych i potencjalnych sojusz
nikw i grozi jej izolacja midzynarodowa. Pod znakiem
zapytania stoi kwestia poparcia i ch wikszego zaan
gaowania Polski na Ukrainie, o czym wiadczy oferta
polskiego uczestnictwa w ramach uzupenienia tzw. for
matu normandzkiego. Poszukiwanie optymalnego roz
wizania dla Polski moe by oparte take na
ustaleniach Ry Luksemburg, ktra podkrelaa wielkie
znaczenie rynku rosyjskiego (dzi dodajmy take ropy,
gazu i innych surowcw) dla polskiej gospodarki. Polska
polityka zagraniczna powinna zawsze wychodzi z pozy
cji obrony przede wszystkim polskiego interesu narodo
wego, przy czym naley pamita, e w dalszym cigu
Rosja jest jednym z gwarantw polskiej suwerennoci, w
szczeglnoci granicy na Odrze i Nysie uyckiej. Ja
gielloskie i sarmackie marzenia o kresach (wschod
nich) osabiaj nasze pozycje i interesy na Ziemiach
Zachodnich.
O tym jak rozwinie si sytuacja wewntrzna i midzyna
rodowa Polski w pewnej mierze zadecyduj zachowania
obywateli podczas padziernikowych wyborw do parla
mentu. Zapowiedzi s wyniki referendum 6 IX br., w
ktrym obywatele mieli odpowiedzie na 3 pytania: 1. czy
jeste za jednomandatowymi okrgami wyborczymi, 2.

POLSKA

BRZASK

czy jeste za finansowaniem partii politycznych z bude

tu pastwa, 3. czy jeste za tym, by organy podatkowe
uznaway w sytuacjach wtpliwych interes obywatela (?).
Trzecie pytanie byo mao precyzyjne i w rzeczywistoci
naruszajce konstytucyjn norm rzdw pastwa pra
wa. Politycznie byo wyrazem zabiegania o poparcie ma
ego i redniego biznesu. Pierwsze i drugie pytanie byy
szybk odpowiedzi widncego politycznie prezydenta
Bronisawa Komorowskiego w pierwszej turze wyborw
prezydenckich i furory, jak zrobi Kukiz tymi hasami.
Elektorat szybko pozna si na oszukaczych manew
rach wadzy i nowych politycznych cwaniakw i zignoro
wa referendum, w ktrym wedug oficjalnych danych
PKW wzio udzia tylko 7,8% uprawnionych do goso
wania (2,4 mln wyborcw), co czyni wynik niewicy.
Jest to kompromitacja b. prezydenta, Platformy Obywa
telskiej, Senatu na czele z marszakiem Borusewiczem a
porednio take Kukiza, ktry promowa JOWy jako rze
kome lekarstwo na niedomagania obecnego systemu.
Parafrazujc bajk Andersena mona stwierdzi, e krl
jest nagi.
Inne natomiast skutki bd miay wyniki padzierniko
wych wyborw do parlamentu. Prognozy wskazuj na
rosnce poparcie dla PiS, ale czy jego zwycistwo b
dzie wzgldne, bezwzgldne (50%) a nawet konstytucyj
ne (ponad 2/3) przekonamy si wkrtce. Wydaje si, e
PiS wygra wybory ale czy zdoa stworzy samodzielnie
lub w koalicji rzd, jest wtpliwe. Zapewne zadecyduje
mobilizacja elaznego elektoratu gwnych partii, popar
cie kociow, a przede wszystkim wpyw wielkiego kapi
tau zagranicznego, ktry przez dwignie medialne,
finansowe, inwestycyjne, handel zagraniczny, szanta
kredytowy i ucieczk kapitaw moe skutecznie nago
ni perspektyw katastrofalnych skutkw dla Polski
zwizan z poparciem dla takiej czy innej partii. Znajc
polskie realia polityczne nie mona spisywa cakowicie
na straty PSL i Zjednoczonej Lewicy. Jeli wejd do sej
mu, powstanie zagadkowa roszada i nowa polaryzacja
sceny partyjnopolitycznej.
Ra Luksemburg jako pomost midzy XIX i XX wiekiem
Przedstawione wyej problemy byy raczej dyskutowane
w kuluarach Konferencji, w oficjalnych wystpieniach do
minoway specjalistyczne analizy nawizujce do dorob
ku Ry Luksemburg, bd rozwijajce jej tezy. Due
zainteresowanie audytorium wywoao wystpienie prof.
dra hab. Zbigniewa Wiktora, otwierajcego merytoryczn
cz obrad Konferencji pt. Przydatno teorii Ry
Luksemburg dla poznania wspczesnego globalnego
kapitalizmu. Podkreli on aktualno i przydatno stu
diw i ustale teoretycznych Ry Luksemburg nad ka
pitalizmem w jego stadium imperialistycznym, co
stawiao j jako wan naukow kontynuatork Marksa,
Engelsa i wspdziaajc teoretycznie i politycznie z Le
ninem. Miaa ona wielkie zasugi w rozwoju teorii akumu
lacji kapitau, teoretycznym objanianiu imperializmu
(1913 r.), wczeniej rozwoju przemysu w Polsce (1989
r.). Kapitalizm jednak w ostatnim stuleciu zmieni si, sta
si globalnym, w ktrym hegemonia amerykaskiego im
perializmu po upadku ZSRR osigna szczyty (new
world order). Jednoczenie ostatnie lata dowodz, e
wiat sta si znowu wielobiegunowy. Ma miejsce olbrzy

PADZIERNIKLISTOPAD 2015

mi rozwj si wytwrczych i przechodzenie od cywilizacji

przemysowej do spoeczestwa opartego na wiedzy.
Ra Luksemburg fascynowaa si efektami rewolucji
przemysowej, pary i elektrycznoci, obecnie wiat do
wiadcza efektw energii atomowej, rewolucji naukowo
technicznej, technotronicznej, masowej komunikacji
elektronicznej. Nie moemy wic wnioskw teoretycz
nych i politycznych Ry traktowa jako ostatecznych
ustale. Bya ona dzieckiem swej epoki i dzi sigamy do
jej dorobku jako podstawy poznania wczesnych
sprzecznoci i moliwoci ich diagnozowania i rozwiza
nia w oparciu o metod marksistowsk, ktr twrczo
rozwijaa.
W cigu ub. wieku wiatem wstrzsay dwie wielkie woj
ny wiatowe, setki wojennych konfliktw lokalnych, jed
noczenie wyrosy potne siy antykapitalistyczne,
gwnie w postaci silnego ruchu robotniczego, miay
miejsce liczne rewolucje, w tym socjalistyczna w pa
dzierniku 1917 r. w Rosji, ktra zapocztkowaa budow
socjalizmu w Rosji i w ZSRR, a po 2. wojnie wiatowej
rewolucje ludowodemokratyczne w Europie i Azji, ktre
rozwiny si w socjalistyczne i objy 1/3 ludzkoci. W
1959 r. rewolucja socjalistyczna zwyciya na Kubie na
kontynencie amerykaskim, co w sumie zmienio relacje
klasowe w wiecie. Jednoczenie buruazja po 1. wojnie
wiatowej uruchomia now bro przeciwko proletariato
wi w postaci faszyzmu, ktry wkrtce doprowadzi do 2.
wojny wiatowej i zagrozi caej postpowej ludzkoci.
Sprawdzia si prognoza Ry Luksemburg: Socjalizm
albo barbarzystwo!.
Ra Luksemburg bya bezkompromisow szermierk
w walce z rewizjonizmem i oportunizmem, ktre pod ko
niec XIX wieku osabiay ruch robotniczy, wczesn so
cjaldemokracj i przyczyniy si do upadku
2. Midzynarodwki, wybuchu 1. wojny wiatowej (Por. w
szczeglnoci tzw. Broszur Juniusa), a w 1918 do
upadku rewolucji socjalistycznej w Niemczech. W Niem
czech na przeomie 1918/19 r. procesy te przyczyniy si
do osabienia fali rewolucyjnej w Europie, zastopowania
oczekiwanej rewolucji wiatowej i ograniczyy moliwoci
zwycistwa rewolucji praktycznie tylko do Rosji. W
styczniu 1919 r. Ra Luksemburg i Karol Liebknecht
zostali bestialsko zamordowani przez oficerw niemiec
kiej soldateski, co ostatecznie zaamao proletariackie
powstanie w Niemczech.
Ra Luksemburg i Che Guevara jako ikony
wspczesnej walki o socjalizm
Obecnie Ra Luksemburg staa si obok Che Guevary
szczeglnie ulubion postaci rewolucyjnej modziey
nie tylko w Europie, take na caym wiecie. Jej prace i
analizy kapitalizmu a take dziaalno w rewolucyjnym
ruchu robotniczym, odniesienia do socjalistycznej rewo
lucji w Rosji oraz praktyki walki o wadz i pocztkw
pastwa radzieckiego s znane gwnie za spraw Ro
syjskiej Rewolucji, napisanej w 1918 r. w wizieniu i bu
dz do dzi podziw przenikliwoci marksistowskiej
analizy i troski o sprawy uratowania rewolucji i moliwo
ci zbudowania socjalizmu w kraju opnionym w roz
woju, jakim bya wczesna Rosja. Na to nakaday si
wtpliwoci i rnice z Leninem co do charakteru i roli
nowego modelu partii proletariackiej, opartej na zasadzie

PADZIERNIKLISTOPAD 2015

BRZASK

POLSKA

centralizmu demokratycznego i majcej awangardowy

charakter. Ze wzgldu na tragiczny koniec Ry nie mia
a ona moliwoci rozwinicia tych tez. Prawdopodobnie,
gdyby ya po upadku rewolucji niemieckiej, jako konse
kwentna rewolucjonistka i kontynuatorka naukowego so
cjalizmu, dostaaby si do ZSRR i wzia jak np. F.
Dzieryski i J. Marchlewski aktywny udzia w budowie
podstaw socjalizmu w tym kraju.
Wydaje si, e w poruszonych kwestiach jej pogldy wy
kazyway si niezrozumieniem twardych wymogw re
wolucyjnej walki i taktyki. Znajdowaa si w okowach
iluzji co do moliwego zakresu swobd politycznych i
moliwoci dziaania rnych partii w okresie rewolucji.
Przechodzia do porzdku, e w rewolucji walka ta przy
biera ekstremalny charakter i nie moe by sentymen
tw, co okreli Lenin jako zagadnienie kto kogo i co
potwierdziy okolicznoci jej tragicznej mierci. Ra Luk
semburg wykazywaa take nihilistyczny stosunek do
chopstwa, postrzegajc je jako drobnomieszczastwo, a
nie jako potencjalnego sojusznika klasowego, co po mi
strzowsku przewidzia i zrealizowa w Rosji Lenin. Dawa
take o sobie zna jej nihilistyczny stosunek do prawa
narodw uciskanych do samostanowienia, m.in. polskie
go, co umiejtnie wykorzystaa Polska Partia Socjali
styczna, opowiadajc si za odbudow niepodlegej
Polski i prawidowo odczytujc denie wikszoci pol
skich robotnikw i chopw, jako bdcego wyrazem jed
nej z prawidowoci rozwoju kapitalizmu. Ra
Luksemburg przeceniaa swobody i demokracj buru
azyjnokapitalistyczn, co stao si jedn z przyczyn
upadku rewolucji w Niemczech i jej mierci w styczniu
1919 r.
Wielko i saboci Ry Luksemburg
Oceniajc globalnie dorobek naukowy i polityczny Ry
Luksemburg trzeba wskaza, e byy ona wybitn teore
tyczk naukowego socjalizmu, szczeglnie w zakresie
ekonomii politycznej i ruchu rewolucyjnego. Jako taka
bya dzieckiem swej epoki i kontynuatorem tezy, e re
wolucja wybuchnie w krajach rozwinitego kapitalizmu, w
szczeglnoci w Niemczech. Wywara ona znaczcy
wpyw na rozwj niemieckiego ruchu robotniczego i po

wstanie Komunistycznej Partii Niemiec. Jest take wy

bitn postaci polskiego ruchu robotniczego, co znalazo
wyraz w jej aktywnym uczestnictwie w powstaniu i dzia
alnoci Socjaldemokracji Krlestwa Polskiego a pniej
take SDKPiL. W ten sposb przyczynia si do powsta
nia pod koniec 1918 r. Komunistycznej Partii Robotniczej
Polski (pniejszej KPP) a jej dorobek i posta wywary
silny wpyw na dalsze losy polskiego ruchu robotniczego,
poprzez powstanie w 1942 r. PPR i w 1948 r. PZPR.
Dziki temu naley do wielkich postaci polskiego, nie
mieckiego i midzynarodowego ruchu robotniczego.
Jednoczenie nie doceniaa moliwoci zwycistwa re
wolucji w krajach opnionych pod wzgldem rozwoju
kapitalizmu, w szczeglnoci w Rosji. Po 2. wojnie wia
towej, kiedy rewolucja zwyciya w Chinach a take w
innych krajach azjatyckich i na Kubie, Ra Luksemburg
zapewne przecieraaby oczy ze zdumienia. Jej wielko
musimy jednak mierzy oczami rewolucjonistki i teore
tyczki marksizmu z przeomu XIX/XX wieku.
Dzi rozwj marksizmu okrelony jest nie tylko przez do
robek Marksa, Engelsa, Lenina, Stalina KPZR, ZSRR,
demokracje ludowe w Europie, ale take przez ludowe
Chiny, Mao Tsetunga (Mao Zedonga), Deng Xiaopinga,
Kim Ir Sena, Ho Szi Mina, Fidela Castro i wielu innych
wspczesnych teoretykw i rewolucjonistw, ktrzy roz
wijaj teoretycznie marksizm i wdraaj go w praktyce w
krajach tzw. 3. wiata. Marksizm, ktry za spraw Mark
sa i Engelsa, pniej Ry Luksemburg sta si w peni
nauk wyros w warunkach kapitalizmu europejskiego,
za spraw Lenina i Rewolucji Padziernikowej wkroczy
zwycisko na obszary Europy wschodniej i Azji, obecnie
staje si teori, ktra coraz bardziej przyswajana jest w
krajach rozwijajcych si. W zwizku z tym marksici
powinni w swych badaniach odchodzi od maniery eu
ropocentrycznego rozwaania kwestii rewolucji i moli
woci budowy podstaw socjalizmu w krajach
rozwijajcych si. Oto podstawowe treci i niektre tylko
wtki dyskusji na 5. Konferencji Uniwersytetu Szczeci
skiego, ktrej gwnym mottem byo: Ra Luksemburg
i Socjalistyczna Strategii dla Europy.
Zbigniew Wiktor

Rozpoczynajcy si dniem wszystkich witych

i dniem zadusznym listopad skania do gbokiej zadu
my. Okazj ku temu s te przypadajce w tym miesi
cu rocznice historyczne: rewolucji padziernikowej,
odzyskania przez Polsk niepodlegoci, powstania li
stopadowego.
Od upadku PRLu zacz sabn, a do niemal cako
witego zaniku, zwyczaj uroczystych obchodw rewolu
cji padziernikowej. W niemaym stopniu przyczynili si
do tego dyurni publicyci i historycy przecigajc si
w przedstawianiu jej w zym wietle, chocia przed
wierwieczem niejednokrotnie ci sami gosili na jej
cze peany.
W ludzkiej naturze istnieje potrzeba ideowopolityczne
go drogowskazu. Z tego midzy innymi wzgldu, po
ponad pwiecznej przerwie, powrcio ustanowione
dwa lata przed wojn, wito niepodlegoci, a wraz
z nim kult Jzefa Pisudskiego. Wprawdzie w okresie

PRLu byy osoby zachowujce dobr o nim pami,

a nawet uwielbienie, ale wikszo narodu zdawaa si
by wobec niego obojtna. Przyczynia si do tego kl
ska wrzenia 1939 roku, za ktr obwiniano nastpcw
Marszaka, a take cho w mniejszym stopniu jego
samego. Prym wiedli
w tym politycy, publicyci i hi
storycy zwizani z emigracyjnym rzdem polskim
w Londynie. Komunistom w kraju pozostawao wic
tylko na puste miejsce po Pisudskim wprowadzi swo
ich bohaterw. Szczeglnie wyrnili Lenina, ale pomi
mo pocztkowych prb nie udao im si
rozpowszechni jego kultu. Oglnie jednak w efekcie
ich dziaa propagandowych oraz lansowaniu przyja
ni polskoradzieckiej, nard nasz jak artowano sta
si podobny do rzodkiewki, z wierzchu pokryty cienk
czerwon warstw, a od rodka cay wypeniony biaym
miszem. Obecnie, po zrzuceniu z siebie nalotu ko
munistycznego, wielu Polakw zaczyna nachodzi

Listopadowa refleksja

POLSKA

BRZASK

obawa, czy tym sposobem nie wpadli z przysowiowe

go deszczu pod rynn, czy zwizanie si z pastwami
kapitalistycznymi nie stanowi utraty suwerennoci go
spodarczej? Trudno nie zauway, e dopki trwalimy
w sojuszu ze Zwizkiem Radzieckim, wszystkie kopal
nie, huty, stocznie, wikszo rnego rodzaju zaka
dw
i miejsc pracy etc., stanowio nasz
wspln wasno. Przez krtki czas po upadku ko
muny od nas tylko zaleao, co z ni zrobimy.
Z
przeprowadzonej prywatyzacji skorzystaa stosunkowo
nieliczna grupa osb, a ponadto w wyniku przekszta
ce wasnociowych kraj nasz coraz bardziej uzalenia
si od obcego kapitau.
Na co dzie wikszo z nas nie dostrzega negatyw
nych konsekwencji przemiany ustrojowej. Wynika to
z coraz szybszego postpu naukowotechnicznego,
dziki ktremu znacznie poprawia si jako material
na naszego ycia. Poza szczeglnymi przypadkami,
bieda w naszym kraju nie stanem tak dramatycznie
gronym, beznadziejnym i upodlajcym ludzk god
no, w jakim yy masy proletariackie, ktre wywoay
rewolucj w marcu 1917 roku w Piotrogrodzie. Nieje
den dzisiejszy bezrobotny wydawaby si im burujem.
A on z kolei mimo narzekania na swj los nie za
mieniby si z nimi. Nikt dzi oprcz Wojciecha Cej
rowskiego nie chodzi boso. Niejedna przedwojenna
dama byaby usatysfakcjonowana otrzymawszy w pre
zencie sukienk ze sklepu z tani i uywan odzie.
Przykadw wskazujcych na oglnie wyszy obecnie
standard yciowy ni w czasach kiedy nie byo nadpro
dukcji dbr materialnych, mona mnoy. Chocia ar
gumentacj t mona zdenerwowa ludzi znajdujcych
si aktualnie w stanie biedy, to z drugiej strony trzeba
zauway, e wielu z nich, jest obojtnie w nawet wro
go ustosunkowania do systemu socjalistycznego, jaki
powsta po zwycistwie rewolucji padziernikowej. Tak
te postaw przejawia niemal cae nasze spoecze
stwo. Wynika to midzy innymi z braku odpowiedniej
wiedzy historycznej.
Jakkolwiek by nie ocenia rewolucji padziernikowej,
uwzgldni naley, e stanowia ona przeomowy mo
ment w dziejach ludzkoci. Historykom i publicystom,
ktrzy wszelkimi moliwymi sposobami pomniejszaj
jej znaczenie i okrelajc j pogardliwym mianem
awantury, odpowiem cytatem zaczerpnity z ksiki
pt. Dziesi dni, ktre wstrzsny wiatem autorstwa
jej bezporedniego wiadka amerykaskiego dzienni
karza Johna Reeda: Rzeczywicie bya to awantura,
nawet jedna z najwspanialszych awantur, w jakie wda
si kiedykolwiek rodzaj ludzki. Dziki tej awanturze
wtargny do historii masy pracujce, dla ktrych pro
stych, a zarazem wielkich pragnie wszystko postawio
no na kart.
Rewolucja padziernikowa, z czego mao kto obecnie
zdaje sobie spraw, staa si pocztkiem koca krwa
wego szalestwa, jakim bya I wojna wiatowa. Pierw
szym dokumentem wydanym przez wadz radzieck
by Dekret o Pokoju. Cho rzdy walczcych stron
zlekcewayy go, wpyn on na postaw onierzy,
o czym midzy innymi wiadczy fragment wspomnie
Stefana Otachela, Polaka, walczcego
w szeregach

10

PADZIERNIKLISTOPAD 2015

austriackiej armii:
Pewnego (...) wieczoru cay front rosyjski zajania
nagle od rakiet i wiate reflektorw. Sycha byo
okrzyki radoci. Rankiem nastpnego dnia i my ju
wiedzielimy, e w Piotrogrodzie obalono buruazyjny
rzd Kiereskiego, e utworzy si rewolucyjny rzd
radziecki z robotnikw, onierzy i wocian. Tego wie
czoru i my nie szczdzilimy rakiet. Wojny ju nie b
dzie wszdzie panowaa niesychana rado
(pogrubienie liter LF). Oficerowie byli bezradni wobec
wystpie onierzy austriackich, solidaryzujcych si z
czynami onierzy rosyjskich. W kilka dni po wybuchu
Rewolucji Padziernikowej wszystkie okopy byy
opuszczane masowo przez onierzy. Z okopw au
striackich zacza si rwnie dezercja.
W efekcie rewolucji padziernikowej rozpocz si pro
ces dekolonizacji oraz uzyskiwania wasnej pastwo
woci przez narody dotd zniewolone, przez
dotychczasowych zaborcw Polski. Potga Rosji, Nie
miec i AustroWgier, pod wpywem rozbijajcych je od
rodka rewolucji i ruchw narodowo wyzwoleczych,
rozpada si niczym domek z kart. Wprawdzie od po
cztku wojny zaborcy czynili Polakom obietnice reakty
wowania ich pastwa, ale czyniy to
w celu
pozyskania rekruta do swoich armii. W ich planach od
rodzona Polska miaa by stworzona z ziem odebra
nych stronie przeciwnej, ale nie terenw polskich
zajmowanych przez siebie. Rosja obiecywaa Polakom
ziemie zaboru austriackiego i niemieckiego, za Niem
cy i Austriacy ziemie zaboru rosyjskiego. Na pen od
budow niepodlegego naszego pastwa zgodzia si
dopiero Rosja Radziecka. Wprawdzie z takim postula
tem wystpi te prezydent Stanw Zjednoczonych
Wilson, ale by to w istocie tylko gest, ktrego celem
byo przebicie wszesniejszego dekretu wadzy
radzieckiej ktry by obliczony przede wszystkim na
pozyskanie poparcia Polonii amerykaskiej i ktry co
pniej dowiody rokowania powojenne w Wersalu
bez zamieszania spowodowanego rewolucj padzier
nikow praktycznie niewielki mia wpyw na odrodze
nie si Polski w midzywojennym ksztacie. Gdyby
zaleao to tylko od zwyciskich mocarstw w pierwszej
wojnie wiatowej, byaby ona o wiele mniejsza. Polska
byla potrzebna jako bufor odgradzajacy od ZSRR.
Gdyby nie zlikwidowanie caratu nie byoby
niepodlegej Polski,.
Naley te zauway, e droga do zwycistwa rewolu
cji padziernikowej wioda poprzez cikie zmagania w
walce o sprawiedliwo spoeczn. W okresie od po
wstania listopadowego, ktre miao w duej mierze
znamiona rewolucji, do powstania styczniowego, a na
wet dalej do wojny francuskoniemieckiej 18701871r.,
przodowali w tej walce Polacy. Odzwierciedlaj to mi
dzy innymi sowa 72 letniego pukownika Romana
Czarnowskiego, uczestnika powstania listopadowego,
ktrymi uzasadnia swoje wejcie do wojsk Komuny
Paryskiej: Gdzie s dwie strony, zadowolonych i nie
zadowolonych, Polak zawsze musi stan po stronie
niezadowolonych. Trudno w krtkim artykule zawrze
wszystkie dobrodziejstwa wynikajce z rewolucji pa
dziernikowej. Sdz, e w bardzo przekonujcy sposb

PADZIERNIKLISTOPAD 2015

BRZASK

jej istotne znaczenie oddaje refleksja wgierskiego pi

sarza Lszlo Gyurk, ktr zamieci w swojej ksice
pt. Lenin Padziernik:
Im wiksze jest zadanie, tym wikszy staje si czo
wiek, tym wiksze otwieraj si przed nim moliwoci
zrealizowania celu, urzeczywistnienia samego siebie.
Ponadludzkie zadania mobilizuj do ponadludzkich
czynw.
Jeeli zadanie jest ponadludzkie, oznacza to musi
rwnoczenie, i jest nieludzkie. Czowiek nie zosta
powoany do tego, aby wszystkie swoje chwile powi
ci jednemu, jedynemu celowi. Ale skoro zdanie jest
nieludzkie, to wiat, ktry stawia takie zadania, rwnie
jest nieludzki. I na dodatek jeszcze ludzko jest take
nieludzka po prostu nie miaa okazji sta si naprawd
ludzk. A jednak a moe wanie dlatego rewolucja

HISTORIA

jest najwiksza ekstaz ludzkoci. Rewolucja przekre

la czas: kilka godzin znaczy wicej ni cae dziesi
ciolecia. Przyszo staje si teraniejszoci, dalekie
bliskim wielowiekowe prawa nic ju nie znacz, w ci
gu kilku dni rodz si inne. Potrzeba niezwykego wy
siku, aby temu wszystkiemu nada nowe formy,
a niezwyky wysiek wymaga cakowitego powiecenia.
Na nic innego nie zostaje ju czasu, ani energii, ale ten
wanie wysiek wart jest wszystkiego, wszystko zast
puje i spycha na dalszy plan, poniewa czowiek wy
zwolony z okoww czasu w rewolucji potrafi przezywa
stulecia. Jeli istnieje absolut, to jest nim chyba zwy
cistwo czowieka, ktry ze strachu przed mierci
walczy
z wiecznym problemem czasu w okrelo
nych przez ten czas granicach.
Lech Fabiaczyk

List do redakcji
Zwracam si z wielk prob do Szanownych Towarzyszy o napisanie zaczonego przeze mnie
artykuu w naszym pimie. Robi to dlatego, aby powiedzie naszym czonkom i sympatykom
naszego pisma, e onierze Armii Radzieckiej ktrzy wyzwolili nasz kraj z niewoli hitlerowskiej,
byli to ludzie bardzo yczliwi i szczerzy. Sam si o tym przekonaem.Artyku ten tym bardziej
powinien znale si w prasie poniewa bez przerwy nasze wadze buruazyjnokocielne,
szkaluj onierzy Armii Radzieckiej i masowo niszcz pozostae po nich pamitki w postaci ulic,
pomnikw oraz niszcz nawet groby tych bohaterw.
Przed wojn tj. do 1939 roku mieszkalimy prowadzonych do niewoli polskich onierzy.
w Inowrocawiu przy ul. Przypadek nr 9. Ja w tym W drugiej poowie 1940 roku zostaem przymusowo
czasie miaem 12 lat, siostra Halinka 11, brat Marian skierowany do pracy w duej firmie ogrodniczo
8 a siostra Reginka 6 lat. W tym wanie okresie rolniczej w Inowrocawiu, ktrej wacicielem by Otto
duo mwiono o nadchodzcej z Zachodu wojnie. Fuhs i pracowaem tam do wyzwolenia nas przez
Kiedy hitlerowcy 1 wrzenia 1939r. bez onierzy Armii Radzieckiej, a byo to jak sobie
wypowiedzenia wojny napadli na nasz kraj przypominam 19 lub 20 stycznia 1945 r.
i dochodzili do Gniezna, rodzice postanowili przed Dzie ten by dla nas, ludzi sponiewieranych przez
nimi ucieka. Zabralimy najbardziej potrzebne nam hitlerowcw, dniem bardzo radosnym i szczliwym,
rzeczy i ywno, a nastpnie pieszo udalimy si w a onierzy wyzwolicieli naszego miasta witalimy
kierunku Warszawy. Mama jak sobie przypominam jak wasnych braci. Byy wiwaty, caowanie si
i wsplne piewanie. onierze ci byli bardzo
w tym okresie bya ju kilka miesicy w ciy.
Po powrocie do domu w roku 1940 urodzia si yczliwi. Ktrego dnia bdc na ulicy Dworcowej,
Marylka, a w roku 1942 urodzia si Janka. Od tej zauwayem jak onierze radzieccy zabieraj
chwili posiadaem ju cztery siostrzyczki i jednego z magazynu niemieckiego nowe motocykle, wic
zatrzymaem si i patrzyem jak aduj je do duego
brata Mariana.
Pamitam jak niemieccy piloci zrzucali bomby samochodu. Zauway to jeden z tych onierzy,
i strzelali do uciekajcych ludzi. Byli oni tak samo spojrza na mnie i zapyta czy chc jeden, a kiedy
jak i my bardzo przeraeni i paczc wraz z maymi powiedziaem, e tak, kaza mi sobie jeden wybra.
e
mam
to
cacko,
szybko
dziemi padali na ziemi, aby uchroni si przed Szczliwy,
mierci. My natomiast w tym czasie schronilimy zaprowadziem motocykl do domu i zamknem go
si pod duym drzewem i w ten sposb uniknlimy w szopie znajdujcej si w podwrzu. Dugo si nie
najgorszego. Tylko ja maym odamkiem zostaem nacieszyem tym prezentem, poniewa w marcu
ranny w praw nog w okolicy kolana. Mama zrobia tego roku kto wama si do szopy i motocykl
Rwnie
od
onierzy
radzieckich
mi opatrunek i moglimy i dalej. Jeszcze dzi ukrad.
mam znak na tej nodze. Po kilku dniach wdrwki, otrzymaem du bel materiau ubraniowego
kiedy bylimy w okolicach Kutna bya noc (jasnego koloru), z ktrego przez kilka lat krawiec
zatrzymali nas niemieccy onierze dokadnie szy nam ubrania, a mama sobie i moim siostrom
zrewidowali Ojca oraz sprawdzili co posiadamy w spdniczki
torbach i kazali wraca do domu. Niedaleko od tego Przynoszc nam upragnion wolno wielu tych
miejsca sta stg ze som i Ojciec powiedzia, e tu onierzy zgino i pochowani zostali na cmentarzy
si przepimy do rana, a nastpnie bdziemy w Inowrocawiu. Zawsze kiedy tam jestem,
odwiedzam ten cmentarz i wspominam te radosne
wraca do domu. I tak si stao.
Wracajc do domu widzielimy palce si domy chwile kiedy yli przynoszc nam wolno.
i drzewa, duo zabitych koni i krw oraz Zbigniew Filusz

11

HISTORIA

BRZASK

W dniu 17.10.2015 r. czonkowie

Stowarzyszenia KURSK

Jerzy Tyc (prezes) i Filip Bojovi wyremontowali

pomnik 2 Brygady Armii Ludowej "wit" w Grkach
Szczukowskich (gmina Piekoszw). Na obiekcie
widnieje napis "TU 14.VIII. 1944. R. ONIERZE II
BRYGADY ARMII LUDOWEJ W AKCJI WYKOLE
JENIA POCIGU ZNISZCZYLI 43 WAGONY AMU
NICJI I ZAOG HITLEROWSK. CZE
I CHWAA BOHATEROM WALK O WYZWOLENIE
NARODOWE I SPOECZNE LUDU POLSKIEGO.
W 10. ROCZNIC POWSTANIA POLSKIEJ PARTII
ROBOTNICZEJ." Akcja, ktr dowodzi Tadeusz
cki ps. "Orkan", miaa bardzo doniose znaczenie,
poniewa wysadzony pocig by specjalnym trans
portem, ktrzy zmierza na przyczek sandomier
ski.
Nasza praca z reguy do atwych nie naley, ale tym
razem dawno si tak nie narobiem. Obiekt znajduje
si 3 km od mojego miejsca zamieszkania, tote
znaem w icie ppustynny teren nader dobrze.
Nie przewidzielimy jednak przygd, ktre nas za
stay na miejscu.
Wyjechawszy spod domu na, zdawaoby si, nie
skomplikowan robot, rzeczywisto zweryfikowa
a wszystko. Sam pomnik znajduje si na nasypie
pord drzew, lecz teren wok to jeden wielki
piach. Ugrzlimy z Jurkiem w piachu w odlegoci
ok 100 m. od nasypu, prbujc nadaremno wydo
sta si z tarapatw. Podkopywanie, pchanie, pod
kadanie kamieni z nasypu kolejowego na nic si
zdao. Jestem gboko przekonany, e gdyby nie
mj tata Rajko Bojovi, ktry nie wiem jak "zaa
twi" kopark od mieszkaca wsi, nie poradziliby
my sobie z zastan sytuacj. Mczyzna wziwszy

PADZIERNIKLISTOPAD 2015

tat za Ukraica (na wsiach prawie zawsze myl,

e jest Ukraicem), zdecydowa si bezzwocznie
pomc. S jeszcze dobrzy ludzie! Tak na margine
sie, dziwny to kraj, w ktrym niszczenie pomnikw
to wedug sdu czyn patriotyczny, a obcokrajowiec
walczy o pomniki synw ludu polskiego. W Czarno
grze (kraju rodzinnym mojego ojca) jest to nie do
pomylenia, aby dewastowa obeliski antyfaszy
stowskich partyzantw. Wracajc do remontu, wnet
zjawi si operator koparki i bez problemu wyci
gnito samochd. Od mczyzny dowiedziaem si,
e kiedy, w czasach Polski Ludowej, ca klas
chodzili pod pomnik AL. Pokrywa si to zreszt
z zeznaniami pozostaych mieszkacw. Straciwszy
sporo energii, zabralimy si do prawdziwej pracy.
O ile czyszczenie powierzchni piaskowca i uprzt
nicie terenu nie jest dla nas czym niezwykym, o
tyle taszczenie agregatu przez tory kolejowe do
gwnej ulicy owszem.
Mielimy si uwin w godzink, spdzilimy w su
mie cztery. Zmczenie byo odczuwalne. i. Koniec
kocw wykonalimy w peni powierzone nam za
danie. Dzikuj wjtowi Piekoszowa Zbigniewowi
Pitkowi i wadzom gminnym za udzielenie pozwo
lenia i licz na mi wspprac w przyszoci.

Filip
Bojovi

Ra Luksemburg o Karolu Marksie

zapomniana rocznicowa publikacja z 1903 r.
Czternastego marca 1903 r. w zwizku z przy
padajc wwczas okrg 20. rocznic mierci
Karola Marksa na amach niemieckiego dzien
nika socjaldemokratycznego Vorwrts ukaza
si okolicznociowy artyku zatytuowany po
prostu Karol Marks (Karl Marx.) Jego autork
bya mieszkajca od 1898 r. w Niemczech R
a Luksemburg. Pomimo, i od jego powstania
mino ponad 112 lat jego tre a w szczegl
noci cenne uwagi sformuowane przez R
Luksemburg pod adresem dokona Karola
Marksa i jego nauki tak jak w 1903 r. tak i
wspczenie u schyku 2015 r. powinny nadal
skania kadego czytelnika do gbokiej reflek
sji nad otaczajc go kapitalistyczn rzeczywi
stoci spoeczno polityczn.
Co Marks uczyni dla dzisiejszego ruchu robot
niczego zapytywaa na wstpie swojej publi

12

kacji Ra Luksemburg. W odpowiedzi

stwierdzaa z penym przekonaniem, i: Marks
(...) odkry nowoytn klas robotnicz jako ka
tegori historyczn, tj. jako klas z okrelonymi
historycznymi warunkami bytu i prawami roz
woju. Zaznaczaa ponadto, e: przed Mark
sem
istniaa
wprawdzie
w
krajach
kapitalistycznych masa robotnikw najemnych
(...), ktrzy po omacku szukali drogi wyjcia ze
swego pooenia lecz dopiero Marks podnis
t mas robotnikw najemnych do znaczenia
klasy przez to, e zwiza ich waciw misj
historyczn: misj zdobycia wadzy politycznej
w celu dokonania przewrotu politycznego
stwierdzaa na wstpie publicystka. Ra Luk
semburg nie omieszkaa rwnie zauway, e:
dopiero Marksowi udao si postawi polityk
klasy robotniczej na gruncie wiadomej walki

PADZIERNIKLISTOPAD 2015

BRZASK

klasowej i w ten sposb wyku or zabjczy

dla panujcego porzdku spoecznego.
Walk klasow o polityczne zdobycie wadzy
Ra Luksemburg okrelia mianem mostu
(...), ktry Marks przeoy midzy ruchem pro
letariatu ywioowo wyrastajcym na gruncie
dzisiejszego spoeczestwa a socjalizmem.
Za podstaw walki klasowej publicystka Vor
wrts uznaa natomiast co wane marksow
skie prawo tendencji do zaostrzania si
sprzecznoci spoecznych. Pod jego przemo
nym wpywem zdaniem Ry Luksemburg
ama si jak cienka powoka lodu grunt demo
kracji buruazyjnej, buruazyjnej legalnoci,
aby coraz na nowo wprowadza w wiadomo
klasy robotniczej,e jej cele ostateczne nie na
tym gruncie zrealizowane by mog.
Nauka Karola Marksa zdaniem Ry Luk
semburg jednoznacznie precyzowaa cel osta
teczny,
ktry
zrealizowa
miaa
midzynarodowa klasa robotnicza wiadoma
faktu, i: wytwrczo kapitalistyczna z ko
niecznoci procesu naturalnego stwarza wa
sn sw negacj. Celem ostatecznym
politycznych dnoci proletariatu miao by
wywaszczenie wywaszczycieli czyli prze
wrt socjalistyczny.
wiadomej klasie robotniczej, ktra postrzega
miaa nauk Karola Marksa jako rdo ycia i
siy nie wolno byo porzuci wielkiej idei osta
tecznego celu socjalistycznego ani na rzecz
drobnych korzyci materialnych ani tym bar
dziej dla wygody paskiego ycia codzienne
go.
Pamitajc doskonale, e: podstaw dzisiej
szej socjalno demokratycznej polityki robotni
czej jest (....) materialistyczne pojmowanie
historii (...) i marksowska teoria rozwoju kapita
listycznego Ra Luksemburg nie moga nie
odnie si w swojej publikacji take do tych
dwch kwestii.
Z jednej strony pisaa zatem: odkryciem swo
im, e historia wszystkich dotychczasowych
spoeczestw w ostatniej linii jest histori ich
stosunkw wytwrczych i zamiennych (...) i e
rozwj tych ostatnich pod panowaniem wasno
ci prywatnej objawia si w formach politycz
nych i spoecznych jako walka klas (...) Marks
ujawni najwaniejsz dwigni historii.
Z drugiej strony natomiast poruszajc w swojej
publikacji wtek marksowskiej teorii rozwoju
kapitalistycznego pisaa, e: odkrycie praw
rozwoju kapitalistycznego wskazao (...) drog,
ktr spoeczestwo przechodzi ze swego y
wioowego, niewiadomego okresu (...) do
okresu historii wiadomej, celowej, prawdziwie
ludzkiej, kiedy wola spoeczestwa i jego czyny
po raz pierwszy zostaj zharmonizowane, kie
dy czowiek socjalny po raz pierwszy od ty
sicleci to czyni bdzie, co chce. W zwizku

HISTORIA

z powyszym Ra Luksemburg sformuowaa

istotny wniosek,i dziki nauce Marksa partia
robotnicza jest dzi jedyn, ktra z historyczne
go stanowiska wie, co czyni, i dlatego czyni, co
chce. W tym tkwi caa tajemnica socjalno de
mokratycznej potgi podkrelaa z wyczuwal
n dum i satysfakcj autorka tekstu.
W innym miejscu rwnie z wyczuwaln dum
i satysfakcj pisaa, e: si moraln, ktr
zwalczamy niebezpieczestwa, nasza taktyka
w walce a do szczegw pojedynczych, kry
tyka, ktr stosujemy do przeciwnikw, nasza
agitacja codzienna, ktr pozyskujemy masy
caa dziaalno
nasza jest przeniknita
i owietlona nauk stworzon przez Marksa.
W dalszej czci swojej publikacji Ra Luk
semburg zwracaa uwag czytelnikom, e: do
piero od Marksa i dziki Marksowi istnieje
socjalistyczna polityka robotnicza, ktra jest
zarazem w penym znaczeniu tego sowa rewo
lucyjn polityk realn. Ra Luksemburg za
strzegaa przy tym, e: polityka klasowa
proletariatu w duchu Marksa odrnia si tym
od polityki buruazyjnej, e polityka buruazji
jest realna z punktu widzenia materialnych ko
rzyci dnia, podczas gdy socjalistyczna polity
ka jest realna z punktu widzenia tendencji
rozwoju historycznego. Ra Luksemburg
analizujc w swoim okolicznociowym artykule
dokonania Karola Marksa zapytywaa w pew
nym momencie: C moe nauka buruazyjna
przeciwstawi jako cao nauce marksow
skiej?.
W odpowiedzi bez cienia wtpliwoci stwier
dzaa, e: mieszczaska wiedza spoeczna
przeciwstawi moe teorii marksowskiej jedynie
brak wasnych teorii, poznaniu marksowskiemu
sceptycyzm zamiast poznania. Nauka Mark
sa jest dzieckiem wiedzy mieszczaskiej, ale
pord tego dziecka matka przypacia yciem
zaznaczaa Ra Luksemburg posugujc si
nader wymownym porwnaniem.
Nad wyraz interesujce i cenne uwagi dotycz
ce nauki Karola Marksa Ra Luksemburg
umiecia co ciekawe w kocowej czci swojej
publikacji. Stwierdzaa w niej mianowicie, e
nauka Karola Marksa na wskro historyczna,
roci sobie sama prawo bytu, tylko na pewien
czas ograniczony. Nauka ta, na wskro dialek
tyczna, nosi sama w sobie najpewniejszy zaro
dek swego zaniku gdy jest (...) ona przede
wszystkim (...) duchowym odbiciem okrelone
go okresu gospodarczego i politycznego roz
woju (...) okresu przejcia z kapitalistycznej
fazy historii do socjalistycznej stwierdzia
Ra Luksemburg.
Na samym kocu artykuu z 14 marca 1903r.
Ra Luksemburg przewidujc, i: rewolucja
socjalna bdzie ostatnim rozdziaem Manifestu
Komunistycznego uznaa za stosowne w tym

13

Z YCIA PARTII

BRZASK

wanym kontekcie przypomnie na czym po

lega nauka Marksa. Przypomnienie to bdce
jak si zdaje celowym zabiegiem ze strony R
y Luksemburg stanowio jednoczenie do
specyficzne podsumowanie uwag zaprezento
wanych w jej artykule.
Brzmiao ono nastpujco: nauka Marksa (...)
polega (...) na poznaniu drogi historycznej, kt
ra z ostatniej antagonistycznej formy spoe
czestwa,
opartej
na
przeciwiestwach
klasowych prowadzi do spoeczestwa komuni

PADZIERNIKLISTOPAD 2015

stycznego, budowanego na solidarnoci inte

resw wszystkich jego czonkw.
Dzi, u schyku 2015 r. nadal tkwimy w oko
wach spoeczestw opartych na przeciwie
stwach klasowych, a marksowska wizja
lepszego, naprawd solidarnego spoecze
stwa, w ktr wierzya i za ktr oddaa swoje
ycie Ra Luksemburg cigle pozostaje nie
zrealizowana...
Ryszard Rauba

72 RO CZ NI CA B I T W Y P O D LE NI NO
BYTOM
10 padziernika 2015 roku czyli w dwa dni
przed 72g rocznic pamitnej i zwyciskiej
Bitwy pod Lenino oraz wita LWP w bytom
skiej siedzibie Stowarzyszenia Tradycji Ludo
wego Wojska Polskiego im. Gen.Zygmunta
Berlinga odbyo si uroczyste spotkanie. Punk
tualnie o godzinie 10.00 Prezes Koa kol.Feliks
Farian powita zgromadzonych goci i nakreli
oglny plan przebiegu spotkania oraz cele jego
organizacji, ktrymi ma by kultywowanie i pod
trzymywanie tradycji I/II Armii WP oraz GL/AL.
Nastpnie gosu udzieli przedstawicielowi mo
dego pokolenia tow.Dawidowi Hajderowi, kt
ry opisa pocztki tworzenia si Wojska
Polskiego na Wschodzie oraz jego bohatersk
i patriotyczn postaw w okolicznociach walki
o wolno Polski. od faszyzmu. Podkreli On
szczeglnie zdrad jakiej dopuci si wysa
wiany obecnie Anders, ktry po umundurowa
niu i wyposaeniu przez Zwizek Radziecki
(m.in.300 milionw rubli poyczki) zamiast na
Zachd do walki o krwawic Polsk, popro
wadzi polskie wojsko do Iranu."Nie trzeba chy
ba mwi o tym, co czu wtedy kady uczciwy
Polak w Zwizku Radzieckim. Jak zaciska pi
ci na myl o zdrajcach. I rozumieli wtedy Pola
cy, e prawdziwie polskie wojsko, wojsko
wierne narodowi, wojsko ludu, moe stworzy
tylko lud. Bez dawnych generaw i wbrew nim"
mwi. Przypomnia take z jak wielk rado
ci przyjli Polsacy wie ze Zwizku Ra
dzieckiego
o
tworzeniu
si
I
DP
im.T.Kociuszki: "Gdy w kwietniu 1942 r. po
wsta w ZSRR Zwizek Patriotw Polskich
z Wand Wasilewsk i zasuonym dziaaczem
komunistycznym Alfredem Lampe na czele
wypisa on jako swoje haso udzia Polski
w zbrojnej walce z faszyzmem hitlerowskim
u boku Armii Radzieckiej. I znowu pomg rzd
radziecki. Nie straci wiary w dobre imi Polaka.
Doskonale rozumia, e Anders i jego klika to
nie nard polski, lecz wyrzutki tego narodu. W
maju 1943 roku w prasie radzieckiej ukaza si

14

krtki, zwizy, ale jake peen dla nas treci,

jak dum i radoci przejmujcy komunikat:
Rzd Radziecki postanowi zadouczyni
probie zwizku Patriotw Polskich w ZSRR
w sprawie utworzenia na terytorium ZSRR pol
skiej dywizji imienia Tadeusza Kociuszki w ce
lu wsplnej walki wraz z Armi Czerwon
przeciwko najedcom niemieckim. Formowa
nie polskiej dywizji ju si rozpoczo... I w
owe dni maj do obozu szkoleniowego w Siel
cach pod Riazaniem nad szerok Ok, zaczy
przybywa pierwsze grupy Polakw. Uczyli si
tu nie tylko wada automatem, karabinem ma
szynowym czy dziaem przeciwpancernym.
Uczyli si te prawdy o Polsce przedwojennej,
o przyczynach jej upadku. Uczyli si, e w kraju
walczy z wrogiem w imi wyzwoleczych idei
bohaterska Gwardia Ludowa, zorganizowana
przez Polsk Parti Robotnicz". Po tych so
wach przedstawi take krtki zarys historyczny
samego chrztu bojowego I DP pod Lenino
12.X.1943 roku, ktry rozszerzyli zebrani w
pniejszej dyskusji tematycznej. Nastpnie
kombatant "Kociuszkowiec" odznaczy omiu
najbardziej zasuonych dziaaczy Stowarzy
szeni Tradycji LWP i bratnich organizacji w
walce o utrwalanie i przekazywanie prawdy hi
storycznej o trudnych czasach II Wojny wia
towej.

PADZIERNIKLISTOPAD 2015

BRZASK

Z YCIA PARTII

Wrd wyrnionych Krzyem Pamitkowym

z okazji 70 rocznicy Zwycistwa znaleli si
m.in: Sekretarz miasta Bytom Krzysztof Przy
bylski, Przewodniczcy KPP tow.Krzysztof
Szwej, Sekretarz KPP tow.Marian Indelak.

Po dekoracji nastpia ywa dyskusja

dotyczca Bitwy pod Lenino jak i Ludowego
Wojska Polskiego, ktre w okresie powojen
nym byo nie tylko obroc, ale take wycho
wankiem modziey, krzewicielem kultury
(Koobrzeg), osadnikiem, budowniczym czy
moralnym autorytetem. Przypomniano e dzie
12 padziernika w czasach PRLu by obcho
dzony jako wito Ludowego Wojska Polskie
go, a obecnie prbuje marginalizowa
i wymaza ze wiadomoci Polakw udzia
LWP w walkach o wolno Ojczyzny. Zebrani
uczcili pami polegych symbolicznym toa
stem i w sympatycznej atmosferze rozeszli si
do domw. Organizacj spotkania oraz przygo
towaniem poczstunku zajli si czonkowie
bytomskiego koa Stow. Tradycji LWP oraz
KPP. W spotkaniu uczestniczyli m.in. czonko
wie i sympatycy: Stowarzyszenia Tradycji LWP
im.gen.Zygmunta Berlinga, Stowarzyszenia Sy
nw Puku, ZKRPiBWP, Komunistycznej Partii
Polski, Stowarzyszenia POKOLENIA, PPS,
SLD oraz weterani Lewicy, kombatanci, Sekre
tarz Bytomia i mieszkacy miasta.

Natomiast wyjazdy pod Monte Casino opaca

ne s corocznie z pastwowego budetu. Nie
powinno si dzieli przelanej krwi, ale przeciw
nicy czczenia rocznic bitwy pod Lenino mwi
o duej liczbie polegych onierzy, ale naley
zaznaczy e skoczya si ona zwycistwem
Polakw, a nie jak np. Powstanie Warszawskie
klsk i 180 razy wiksz liczb ofiar (gwnie
cywili) oraz doszcztnym zburzeniem stolicy.
Dlatego nie baczc na przeciwnoci Stowarzy
szenie Tradycji LWP im.gen.Zygmunta Berlinga
oraz Stowarzyszenie Demokracja i Postp zor
ganizoway wyjazd kilkunastu osb na wasny
koszt. Polska grupa wyruszya w t historyczn
podr niewielkim busem z placu Bankowego
w Warszawie 11go padziernika o godz.6.00.
Po przekroczeniu polskobiaoruskiej granicy
mona byo podziwia przepikne krajobrazy
Biaorusi oraz przekona si e drogi tam s
wielokrotnie lepsze ni w Polsce. W godzinach
wieczornych grupa przybya do hotelu w mieci
Gorki, niedaleko Lenino gdzie po cudownym
powitaniu chlebem i sol przez Biaorusink w
ludowym stroju udaa si na powitalny pocz
stunek.

LENINO
Wszyscy dobrze wiemy o dalszym dzieleniu
kombatantw przez polskie wadze na lepszych
i gorszych. Najwieszym przykadem jest ko
lejna z rzdu odmowa Ministerstwa Spraw Za
granicznych
w
sprawie
dofinansowania
wyjazdu weteranw pod Lenino. By moe dla
niektrych z nich nie bdzie ju okazji zoba
czy grobw kolegw, poniewa s to gwnie
starsi i schorowani ludzie, ktrych emerytury
niejednokrotnie nie pozwalaj na pokrycie
kosztw drogich lekw, a co dopiero takiego
wyjazdu.

Rankiem 12go padziernika opiekujcy si

polsk delegacj przedstawiciel miasta Gorki
zabra grup na wycieczk objazdow po mie
cie. Z okien autokaru mona byo podziwia
architektur miasta, zabytki czy czyste ulice
i parki, w ktrych nie znajdzie si najmniejsze

15

Z YCIA PARTII

BRZASK

go papierka. Po objedzie grupa zwiedzia

m.in.Kompleks Sportowy, muzeum historii mia
sta na przestrzeni wiekw czy Park Pamici
Bohaterw Zwizku Radzieckiego. Nastpnie
udano si do ponad 90cio letniego weterana
Wielkiej Wojny Ojczynianej, ktremu wrczo
no pamitkowe odznaczenie Zwizku Inwali
dw Wojennych oraz dyplom za wybitne
zasugi w walkach z hitlerowskim najedc.
Po serdecznym poegnaniu polska delegacja
wyruszya do Lenino, gdzie po powitaniu przez
wadze miasta zostaa zaproszona na wsplny
poczstunek z najwyszymi wadzami Republi
ki Biaorusi. Punktualnie o godz. 14.00 rozpo
czy si uroczystoci pod PomnikiemGwiazd
powiconemu nieznanym onierzom Armii
Czerwonej.

Czytano tam wiersze, piewano pieni o tema

tyce wojennej a nawet odprawiono krtk cere
moni prawosawn. Kolejno poproszono
delegacj o zoenie kwiatw pod pomnikiem i
w pochodzie, na czele z biaorusk orkiestr
wojskow udano si na cmentarz onierzy pol
skich. Na cmentarzu po obrzdzie rzymsko
katolickim delegacje zoyy wizanki kwiatw
pod gwn pyt pomnika. Nastpnie uczestni
czy uroczystoci udali si na wzgrze gdzie
znajduje si pomnik polegych onierzy pol
skich, radzieckich oraz Mauzoleum Polsko
Radzieckiego Braterstwa Broni. Wpierw odbyo
si uroczyste pochowanie szcztek nieznanych
onierzy Armii Czerwonej odnalezionych nie
dawno na jednym ze wzgrz Lenino. Wspomi
nano
tam
o
niesamowitych
stratach
ludnociowych Zwizku Radzieckiego w okre
sie Wielkiej Wojny Ojczynianej oraz nieoce
nionym wkadzie ZSRR woonym w pokonanie
hitlerowskiej bestii. Ostrzegano zebranych e

PADZIERNIKLISTOPAD 2015

dzisiejsi pseudohistorycy prbuj zdeformo

wa obraz Armii Czerwonej jako Wyzwolicielki
ciemionych narodw, czemu winnimy si
stanowczo przeciwstawia. Po salwie honoro
wej udano si pod Mauzoleum gdzie odbya si
ostatnia cz uroczystoci. Po odegraniu
hymnw ZSRR, Polski i Biaorusi nastpi czas
poruszajcych i emocjonalnych przemwie
w dwch jzykach t.zn.polskim i biaoruskim.
Przemawiali m.in.wadze pastwowe, wodarze
miast, modzie, Prezes Zwizku Kombatantw
na Biaorusi oraz przedstawiciel polskiej dele
gacji Prezes STLWP kpt.Kazimierz Rdzanek.
Po przemwieniach zoono kwiaty w muzeum
oraz zwiedzono jego bogate w polskie ekspo
naty sale. Naley podkreli i w uroczystoci
nie brali udziau adni przedstawiciele Amba
sady RP na Biaorusi, natomiast licznymi gru
pami stawili si przedstawiciele Domu
Polskiego na Biaorusi, modzie szkolnej, wa
dze pastwowe oraz mieszkacy okolic Lenino.
Po uroczystociach Polacy zostali zaproszeni
na przyjcie podczas ktrego dyskutowano n.t.
biecych problemw w relacjach polskobiao
ruskich i wpajania modym pokoleniom w Pol
sce historii made by IPN. Polska delegacja
wyrnia biaoruskich przyjaci pamitkowymi
ryngrafami Stowarzyszenie Tradycji LWP a Oni
odwdziczyli si wrczajc czonkom polskiej
grupy paczki z okolicznociowymi pamitkami.
Rwnie od przedstawiciela KPP otrzymali pi
smo tej Partii "Brzask" oraz pamitkowe ka
lendarzyki. Cae przyjcie przebiego w miej
i przyjaznej atmosferze, z taneczn czci
i przy piewie trzech biaoruskich artystek. Po
krtkiej nocy 13go padziernika wczesnym
rankiem polska delegacja wyruszya w podr
powrotn do Polski, po drodze zwiedzajc
Brze i oddajc hod polegym czerwonoarmi
stom na terenie Twierdzy Brzeskiej. Zachwyco
na biaorusk gocinnoci, pena wrae
i wspomnie grupa powrcia do Warszawy
w godzinach wieczornych. W delegacji znaleli
si m.in. weteran, "Kociuszkowiec"
kmdr.prof.Jzef Czerwiski, harcmistrz Lidia
Wallich oraz czonkowie Stowarzyszenia Tra
dycji LWP im.gen.Zygmunta Berlinga na czele
z kpt.Kazimierzem Rdzankiem i ppk.Bogda
nem Pokrowskim, ZKRPiBWP, Komunistycznej
Partii Polski, Stowarzyszenia demokracja i Po
stp oraz Lewicy Socjalnej.
Dawid Hajder

Publikowane artykuy wyraaj opinie autorw i nie zawsze s zgodne z pogldami Redakcji. Redakcja zastrzega sobie prawo
redagowania nadesanych tekstw i nadawania im tytuw. Skad Redakcji: Krzysztof Szwej (redaktor naczelny), Beata Karo.

Email: brzask@o2.pl. Komunistyczna Partia Polski skr. poczt. 154, 41300 Dbrowa Grnicza.
Opat za Brzask naley wpaca na konto bankowe Partii z dopiskiem za Brzask.
PKO BP S.A. Oddzia I Dbrowa Grnicza 28 1020 2498 0000 8202 0183 3995

16