KTABIN ADI: On Be Trk Masal

KTABIN YAZARI: Adnan Binyazar

KTABIN TR: Masal
BASIM YILI: 2003
BASKI SAYISI: 11. Basm (2000 adet, Ocak 2015)
YAYIN EV: Can ocuk Yaynlar
ISBN: 978-975-07-0295-2
SAYFA SAYISI: 182
N KAPAK BETMLEMES: n kapakta yazarn ad, soyad, kitabn ismi ve bir resim var.
Resimde; kavuklu, byklar iki yana yukar doru bklm, sakall, bir eli kaftann da bir eli de
havada iaret parman kaldrm bir padiah var.

ARKA KAPAK YAZISI: Kelolandan Nohut olana, enge olandan karaylana unutulmaz
Trk masallar...
Masallar birbirine benzer, ama her lkenin masal o lkenin, zelliklerini tar.
Her masalda, bir anlatc vardr. Masallar konuma diliyle yazld iin kolay anlalr. Masal seven
kii, hakly hakszdan, aklly aklszdan, gzeli irkinden ayrabilir.
Devlerin, cinlerin, perilerin, cadlarn dnda, padiahlar, vezirler, halknn mutluluunu gzeten
yneticiler, zellikle de Kelolan, masal kahramanlarnn banda gelirler.
Adnan Binyazarn, kendi yorumlarn da katarak derleyip yazd On Be Trk Masaln ilgiyle
okuyacaksnz.

YAZAR HAKKINDA : 1934te Diyarbakrda dodu. Dicle Ky Enstitsn bitirdi. Gazi Eitim
Enstits Edebiyat Blmnde okudu. lkretmen Okulundan niversiteye, deiik okullarda
edebiyat retmenlii yapt. Berlinde, ders kitaplar yazma projelerinde alt. Cumhuriyet
gazetesinde Ayna ve Pazar Yazlar kelerinde denemeleri yaymlanyor. Deneme ve eletirilerini
Toplum ve Edebiyat, At Toplumu, Ozanlar Yazarlar Kitaplar, Ayna, Duygularn Anakaras,
Edebiyatn Dar Yolu adl kitaplarnda toplad. Halk yazn ile ilgili kitaplar ise Dede Korkut, Kan
Tural, Halk Anlatlanlar, On Be Trk Masal, Elif ile Mahmut, Kerem ile Asl, adlarn
tayor. Masaln Yitiren Dev adl romann 2000de Orhan Kemal Roman Armaanna deer
bulunan lmn Glgesi Yoku 2004te, yk kitaplar airin Kedisini 2005te, ah Mehmeti
2009da yaymlad. Son kitab Ardnda Leke Brakmamal Sevgi kitaplarda.

indekiler
Adnan Binyazar.................................................................................................. 2
Masal Gerei...................................................................................................... 2
1.Bir Serecik Varm... Gs Knalanm Gibi Krmz........................................4
2.Nohut Olan..................................................................................................... 5
3.Kuzular Aldatan Kurt........................................................................................ 9
4.Cimrilikte stne Yok Cimcimin .................................................................11
5.Yarm Hasan................................................................................................... 14
6. enge Mi enge Bir Olan!....................................................................16
7. Karaylan....................................................................................................... 22
8.Tencerecik...................................................................................................... 25
9.Gl Gzeli....................................................................................................... 28
10.Yeil Yamur................................................................................................. 31
11.Kelolan....................................................................................................... 33
12.Kelolan le Tilki........................................................................................... 37
13.Altn Tas........................................................................................................ 41
14.Tk Sopam Tk............................................................................................... 44
15.Dev Baba...................................................................................................... 48

Adnan Binyazar
1934te Diyarbakrda dodu. Dicle Ky Enstitsn bitirdi. Gazi Eitim
Enstits Edebiyat Blmnde okudu. lkretmen Okulundan niversiteye,
deiik okullarda edebiyat retmenlii yapt. Berlinde, ders kitaplar yazma

projelerinde alt. Cumhuriyet gazetesinde Ayna ve Pazar Yazlar

kelerinde denemeleri yaymlanyor. Deneme ve eletirilerini Toplum ve
Edebiyat, At Toplumu, Ozanlar Yazarlar Kitaplar, Ayna, Duygularn Anakaras,
Edebiyatn Dar Yolu adl kitaplarnda toplad. Halk yazn ile ilgili kitaplar ise
Dede Korkut, Kan Tural, Halk Anlatlar, On Be Trk Masal, Elif ile
Mahmut, Kerem ile Asl adlarn tayor. Masaln Yitiren Dev adl romann
2000de, Orhan Kemal Roman Armaanna deer bulunan lmn Glgesi
Yoku 2004te, yk kitaplar airin Kedisini 2005te, ah Mahmeti
2009da yaymlad.
Son kitab Ardnda Leke Brakmamal Sevgi kitaplarda.

Masal Gerei
Masal, yaratcs belli olmayan, azdan aza srp gelen, insan belleinde geni
bir d dnyas yaratan bir anlat trdr. D rn kurgularla gelien masallar
gereki eler tar. Masalda geen olaylar birbirine benzer gibi grnse de, her
biri ayr bir duygu younluunun, yaratc dncenin rndr. Her birinden
karlacak ayr sonular vardr. Anlat boyunca gelitirilen olaylar, dinleyeni
duyguyla, sezgiyle donatr, ona kkl bir anlayn ve beeni dnyasnn yolunu
aar.
Karsna egemen gleri alp sonunda onlarn alt edilmesi kurgusuna dayanan
olay anlatmyla, halk, bununla iindeki direnme duygusunu glendirir. Masalda
olaylar, kiiler, elikiler, anlatnn yaratt olaanstlklerle biimlenir. Bu
yaratklar grnmlerinde insandan ayrlsalar da, sevgide, gzellikte, tutkuda,
zulmde, ktlkte onunla ayn duygular yaarlar. br trlerde olduu gibi,
masalda da insanln btn halleri sralanr. Toplumsal yaamda insann iyisi
kts dev/cin/peri tiplemesiyle verilir. Zt ynleriyle izilen bu dsel yaratklar,
kiiliklerimizdeki iyikt geiimlerinin simgesidir. zellikle Trk masallarnda
kaba gce dayanan stnlkler balanmaz. Karsndaki amansz bir dev olsa
da, baar, kimsenin adam yerine koymad kck bir ocua, Kelolana
yzn dner. Yaar Kemalin, En byk zek halkn zeksdr, dedii gibi; bu
kurgu, en byk gcn halkta olduunun gstergesi saylmaldr.
Masal, insan davranlarndaki temel ztlklar ve gerilimleri yanstan evrensel bir
anlatma isteinin rndr. Her ulusun masal ayr gibi grnr; yine de, btn
masallar ztlklarn ve elikilerin ortaya konulmasnda, dsel varlklarn
yaratlmasnda hemen ayn kurgu evresinde geliir. Eletirel bir bak as da
olan masal anlatmnn, hakly hakszdan ayrmasnda, kaba gcn karsna akl
karmasnda, gzellii irkinin karsnda egemen klmasnda insana hi deilse
dsel bir dnyada umut kaps olur. Masal, insann, kendine anlatmla bir dnya
kurma abasdr. Masal bu ynyle yorumlayarak, hayal smrc bir anlat
tr sayanlar olsa da, kendini kendi iinde yeniden var eden insann hayal
ettii mddete yaad da bir gerektir.
Masallar, halklarn yaam biimlerini, dnyaya bakn ve deer yarglarn
yanstmas ynnden de nemli kltr kaynaklardr. Masaln dnce kayna,
insann ahlak ve beeniyle kurduu kiiliidir. Bu, dnce ve duygularla
beslenen bir anlat estetiiyle yaratlr. Shakespeare, Goethe, Oscar Wilde; bizde
Yaar Kemal gibi yazarlarn, anlatmlarn bu ulusal estetik zerine kurduklar;

insanln evrensel duygu alanlarna, halkn yaratc deyi gcnden beslenen bu

anlatmsal birikimiyle uzandklar bir gerektir.

Birounu, Anadolu masallarnn derlenip snflandrlmasnda byk emei geen

Prof. Pertev Naili Boratavn Az Gittik Uz Gittik adl derlemesinden setiim bu
masallar, anlatmsal dzeyde olmasa da, ocuklarn ada ilgi alanlarn gz
nnde bulundurarak, dnce ve duygu kurgusu ynnden deiik bir
biimlemeyle sunmaya altm. Kitabn ilk ve 2. basmn Almanyada yaparak,
bu masallarn orada emekleriyle yaayan halkmzn ocuklarna ulamasn
salayan Yabanel Yaynevi ynetmeni dostum Mustafa Demir ile Ortadou
Yaynlar sahibi rahmetli Hseyin lgeene gnl borcumu sunuyorum.
Adnan Binyazar

1.Bir Serecik Varm... Gs Knalanm Gibi Krmz...

Ormann tarlalara yakn yerinde bir serecik varm. Gs knalanm gibi
krmz. Tyleri renk renk, sipsivri gagal, bir lokma bir serecik... Daldan dala
atlar, aa deliklerinden kurtuklar toplar, yaayp gidermi. Ormann btn
yaratklaryla dostmu serecik. Srtna konduu aslanlar, kaplanlar, kzler,
yabandomuzlar bile bir ey demezlermi ona. Hele danalar ok elendirirmi
serecii. Sipsivri gagasyla danalarn kulaklarn didikleyerek onlarla
akalarm. Onlarn kulaklarn oynatmalarna glermi de glermi! Yapma,
serecik, gryorsun, sen gagaladka kulaklarm kanyor, demesinler, pr
diye bir dala konar, kahkahalarn tutamazm.
Bahar gelmez mi, sevinci snr tanmazm. Yeni doan kuzularn burunlarn
gagalayp onlar zp zp zplatmaya baylrm. Burunlarndan huylanan kuzular me
me me diye zplarken, serecik de aldan alya uar, cik cik cik termi.
Aalardan ayrlara szlmek, gne altnda k k yanan rman stnde
umak, bcek kanatlarnn aydnlk renkleri arasnda dolamak, tarlalar ince ince
besleyen su sesini duyumsamak...
Aman Tanrm, ne gzel bir dnya bu!
Doann o altn kanatl bceklerini yle severmi ki, deil onlar yemek,
rselenmesinler diye gagasn hibirinin kanadna dokundurmazm. Ackt m,
aa deliklerinde artk iyice kuruyup kalm kurtuklar toplar, karnn yle
doyururmu. Glburnu, itlembik, ketentohumu en iyi yiyecekleri...
Suyu nerden mi iermi?...
Hani, yamur yanca, yemyeil dipdiri yapraklarn zerinde oynar gibi
damlacklar olur; emesi oymu sereciin. Hele, kayalar arasnda biriken
kck glcklerde ykanmaya doyamazm. Yazn scanda ise, gln duru
sularna daldrrm gagasn.
Dnyas byle kl bir sereciin masal m olur, zaten masal gzellii iinde
yayor o, demeyin; asl onun masal olur! Masal, dler dnyasnda gzellikleri
rtnmek deil mi?..
Dnyada her eyi, aslanlar, kaplanlar, fra kll yabandomuzlarn, mercan
trnakl ceylanlar, kanatlar bin bir renk bcekleri, g, gnei, boz boz aylar,
glde k k balklar... her yarat severmi de, tek bir eyi hi sevmezmi. Gk
grledi mi dnyas kararverirmi sereciin. yle ki, gsnn knas solarm.
Yukarda gk grlemeye grsn, onun bir lokmack yrei gm gm atarm.
Grleme sesini duyunca korkudan bzlp yere yatar, bacaklarn havaya
kaldrrm.
Ormann deneyimli yabandomuzu, serecii byle bacaklar havada ok grm.
Niye bu bir lokma serecik gk grlerken yere yatp bacaklarn byle havaya
kaldrp tir tir titrer? diye kendi kendine sorar dururmu.
Bir gn yine gk atlarcasna grlerken, sereyi o durumda grp ona acm.
Yanna giderek merak la sormu:
Niye byle srtst yatp bacaklarn yukarya kaldryor, durmadan titriyorsun?

Aaaa! Grmyor musun, hepimiz gn altndayz. Byle grleyip kerse ne

olur halimiz! zerimize kmesin diye g tutuyorum, demi.
Oysa gk grlemesi domuz iin yamur mutucusu. Gk grleyecek, ardndan,
yamur ok gibi yere inecek; kllarnn arasndaki biti, pireyi, tenine yapm
keneleri yerinden skecek, gzelce ykanp arnacak... Yallk, yaratklara
olgunluk kazandrsa da, kendini tutamayp glm yabandomuzu:
Hah hah haaa!.. Hi gleceim yoktu... Demek stmze kmesin diye g
tutuyorsun!.. Hah hah, hah hah!.. Sen, ha?.. diye glm.
yle bir grltyle glm ki yabandomuzu, grlemeyi andran bu gl bir kat
daha titretmi serecii.
Tabii, glersin! stmze gk yklacakm, umurunda m senin! Oysa g
tutacam diye benim krk kilo yam eridi!
Hah hah haaaa... Demek krk kilo yan eridi?.. Bre km, senin gramn ne ki
krk kilo yan erisin! Hah hah hah!..
Serecik yabandomuzunun onu aalayarak glmesine kzm, Seni domuz
kafal! diye iinden geirerek,
Eh, herkesin gram, kilosu kendine gre! demi, bacaklarn daha da yukar
kaldrarak g tut maya alm.
Yabandomuzu, burnunu topraa gmerek, glsn m, dnsn m, bilemeden;
dnyay kendi kafa emberinin apyla alglayan budalalarn yapt gibi;
uzaklam sereciin yanndan.

2.Nohut Olan

Bir varm bir yokmu... Zamann birinde, bir yal karkoca varm. ocuklar
yokmu. Yalnz balarna yaayp gidiyorlarm. Kadn evde alrken, kocas
tarlada ift sryormu. Gnlerden bir gn, yal kadn nohut ayklarken kendi
kendine sylenmi: Ah, bir kalbur dolusu ocuumuz olsayd da biz de
yalnzlktan kurtulsaydk...
Bir de bakm, nnde bir kalbur dolusu ocuk! Tastan nohudun dklp ortala
yaylmas gibi, ocuklar da saa sola dalm, balamlar barmaya:
Ana, st! Annaaaaa! Acktm!.. Anaa! Ekmek!..
Kadn ne yapacan bilemeden dolaplara, ekmek sepetine kouyor, ocuklar koro
halinde baryorlarm: Karnmz ackt; ekmek isteriz! Susadk; su isteriz!
ocuun birisi ikisi, drd iyi de buncasyla nasl baa klr!.. Ekmek yapm,
pimeden kapmlar... orba piirmi, soumadan imiler...
Tam bu kargaa iinde iken, yal adam tarladan eve dnm. Ekmek istemi,
ekmek yok; yemek istemi, yemek yok. Nohut iriliinde yzlerce ocuk ortada
dolayor. Adam,
Bunlar ne? diye sormu karsna. Grmyor musun; ocuklarmz! Olan biteni
anlattktan sonra,

Aman! demi, Dilim kurusayd da ocuk istemeseydim! Ey kurban olduum

Tanrm, istedim de bunca m istedim! Efendi, kurtar beni bunlardan, yoksa
ldracam!
Adam, iinden, Kadn hakl; bunlar teknede hamur, tencerede a brakmaz, siler
sprrler; onu bu nohutlardan kurtarmak gerek, diye dnm. Karsna,
Merak etme, yarndan tezi yok, seni bunlardan kurtaracam, demi.
Kocasnn sz kadn ferahlatm. Kadn dipte kede ne varsa bulup karm,
ocuk nohutlarn karnn doyurmu. Karnlar doyan nohut ocuklar ml ml
uyumular. Adam, Ne yaparm, ne ederim, diye dndnden, sabaha kadar
gzlerini yummam, kafasnda bir zm de bulmu.
Gn aarrken yatandan kalkm, ocuklar bir kalbura doldurarak tarlann
yolunu tutmu. Tarlaya gelince, Nasl olsa bunlar birer nohut, tarlay grnce
nohutluklarn anmsayp ocukluklarn unu turlar, diye dnm, ocuklar
topran yzne serpmi. Dnd gibi olmu, topraa serpilen ocuklarn
hibirinden bir daha ses kmam.
Adam, her gnk gibi, akam olunca eve gelmi, kalburu direkteki yerine asm.
Karkoca, ocuklardan kurtulmann sevinciyle tam sofraya otururlarken,
Ana, baba, ben buradaym! diye bir ses duymular. Kadn dnp,
Neredesin, nereden geliyor sesin? diye sormu.
Ah, hi halimi sorma, kalbura skp kaldm, kamyorum bir trl. Beni burada
brakmayn, kur tarn!
Karkoca, Demek bizim ksmetimiz de byle bir ocuk, diye dnmler, nohut
olan skp kald yerden kurtarmlar. lerinden, Nohut mohut, gene de
ocuk ite, diye geirip sevinmiler bile.
Ertesi gn baba ift srmeye gitmi, ana da ev ilerine koyulmu. nekleri,
koyunlar sam, ahr temizlemi, st kaynatp yourt alm. Nasl olsa artk
bir olumuz var; ekmek yalayaym da Nohut Olan alsn babasna gtrsn;
babas bir olu olduunu grsn gnensin, diye dnm. Sacdan scak scak
ald ekmei mis gibi yala yalam. Nohut Olana seslenmi:
Gldr gldr (yuvarlack) nohudum, ana kurban sana, hadi u ekmei al da
babana gtr, olunun a getirdiini grp sevinsin baban, demi.
Nohut Olan,
Olur, ana! demi, yerinden frlam.
Kadn, eein stne bir heybe atm. Ekmei heybenin bir gzne, ayran da
br gzne koymu. Olan da eein kulana oturtmu, Hadi selametle!
demi.
Olan slk ala ala eein yolunca gitmi. Yolda bir pekmezciyle karlam.
Pekmezci taze ekmek kokusunu alnca, Oh, taze ekmei pekmeze banmak da ne
iyi olur, diye geirmi iinden. Eek de sahipsiz ya, elini heybenin gzne
daldrm. Koca bir ekmek parasn pekmeze banm. Nohut Olan:

Hop hop, amca, ekmei bitirdin be! Ben babama ne gtreceim? diye
seslenmi.
Sesi duyup ortada kimseyi gremeyince, adam cin arpt sanp oraya ylm.
Adam orada baygn yatadursun, Nohut Olan, pekmez kabn da heybeye
yerletirip slk alarak yola koyulmu.
almaktan kan ter iinde kalan babas Nohut Olann getirdiklerini itahla
yemi, hele pekmezin tadna doyamam; iinden de, Bir insann olunun olmas
ne iyi ey, diye dnm.
Tarlada alanlar yemekten sonra, srtlarn bir aaca dayar, yle bir kestirirler.
Adam da yle yapm. Nohut Olan yerinde durur mu; bir kzn kulana girmi,
balam ift srmeye. Bir yandan da nohut kardeleriyle akalayormu.
O lkenin padiah zaman zaman kyl klna girerek topraklarnda dolar,
halkn ne yapp ettiini yakndan grmek istermi. yle bir gnde, kzlerin yalnz
balarna ift srdklerini grnce gzlerine inanamam. Meer benim halkm
nice uygarlklara ermi de benim gzmden kam, diye dnm. Aacn
dibinde uyuyan adamn yanna gidip onu uyandrm:
Ne oluyor byle, adam olmadan kzler nasl tarla sryor?
Grmyor musun, olum var ya... Oul moul grdm yok benim.
kzlerin yanna yakla, grrsn.
Yaklam, ama yine kimseyi grememi. Padiahn aknln anlayan Nohut
Olan kzn kulandan seslenmi:
Padiahm, beni aryorsan buradaym. kzn kulana bak, grrsn.
Padiah, kzn kulana bakp Nohut Olan grnce, neredeyse pekmezci gibi
baylacakm. Ama halknn karsnda baylnca onun rkek biri olduuna
inanrlar diye kendini tutmu. Aman Tanrm, lkemde ne kk insanlar varm
da benim haberim yokmu, diye sylenmi. Olana:
yice darya k da seni bir gzel greyim, demi.
Olan frlam km. Padiah, olann babasna:
Bu olan bana sat, ne dilersen dile benden. Adam, karsndakinin padiah
olduunu falan bildii yok; Sataym gitsin, ne yapaym bu nohut kadar olan,
diye geirmi iinden; padiaha,
Sattm gitti, al gtr nereye istersen! demi. Padiah bir kese altn atm
adamn nne.
Adam bir kese altn grnce ifti ubuu brakm, evin yolunu tutmu. Padiah
da olan cebine koyup oradan uzaklam. Az gitmiler, uz gitmiler, dere tepe
dz gidip saraya varmlar.
Aradan gnler gemi. Olan, padiahn verdii her ii yapyormu. Ama padiah
onun iyi bir i sahibi olmasn istiyormu. Bir gn olana, Hangi ite almak
istersin, Nohut Olan? diye sormu.
Ben mi? H... Bir dneyim... Deveci olmak isterim, demi.

Padiah, Acaba niye deveci olmak ister bu olan? diye dnmemi deil, Ama
o ki yle istiyor; deveci olsun. demi. Birka gn sonra, olan padiahn
ayrlnda deve gtmeye balam.
Gel zaman git zaman, Nohut Olan, bir gn otlarn arasnda uykuya dalm.
Develerden biri de, Nohut Olan otlarla birlikte yemi. Saa bakmlar olan yok,
sola bakmlar olan yok. kzn kulanda bulduu iin, padiah, Develerin
kulaklarna da bakn. demi. Orada da yok! Yok olu yok! Padiah da Nohutsuz
edemiyor. Adamlarna barm:
Olan bulamazsanz kellenizden olursunuz!
Balamlar da ta olan aramaya. zciler iz srm, kpekler kovuklar
koklam Yok yok yok!.. Dnp saraya gelmiler. Ahrcba, daa taa
seslenmi:
Nohut Olan! Nohut Olan! Neredesin?
Nerede olacam, devenin karnndaym
Deveyi koturmular, aksrtp ksrtmler, Nohut Olan kmam. Sonunda
deveyi kesmeye karar vermiler. Kesmiler, ortaya kmam. Ahrcba yine
seslenmi:
Nohut Olan! Nohut Olan! Neredeysen k, yoksa kellen gidecek ulan!
Meer olan devenin cierinin iindeymi. Ne bilsinler, cieri yal bir kadna
vermiler. Kadn cieri alm, evine giderken bir subanda durup cieri bir gzel
ykamak istemi. Olan bir yolunu bulup cierden kp gitmi. Kadn nereden
grsn nohut kadar olan!
Olan oradan uzaklanca yolda iki hrszla karlam. Hrszlar Nohut Olan
grnce, Oh! Tam bize gre bir ocuk, inenin deliinden soksan girer. diye
dnmler, onu da yanlarna almlar. Hrszn ii gece balar. Karanlk basnca
bir aln nne gelmiler. erisi kuzu dolu. Kaps girilmez, penceresi kk bir
al. Hrszlar, nsanolu, kktr, ie yaramaz, dememeli. demiler. Koca
kafal olan,
Hadi bakalm Nohut Olan, i sana dt; gir bakalm u pencereden ieriye,
kuzular birer birer bize ver! demi.
Nohut Olan annda girmi, kendini ak ak, kara kara kuzularn arasnda bulmu.
eriden seslenmi:
Aklar m istersiniz, karalar m? Semizlerini mi istersiniz, zayflarn m?..
Hrszlar,
Kes sesini bcr! Ak karas, semizi zayf dnlr m! Eline ne geerse onu at
darya! yle barma, sesine oban uyanacak! diye kzmlar.
Duymam gibi, sesini daha da ykselterek yine soruyormu Nohut Olan:
Aklar m, karalar m? Semizleri mi, zayflar m?
obanlarn uykular kirpiklerinin ucundadr. derler. Sessiz konusalar da, tetikte
olan oban uyanm, pencerenin nnde kuzu bekleyen hrszlar yakalam.

Bir de ocuk sesi duydum, nerede o? diye barm.

Hrszlar daha yantlamadan, bir eski ayakkabnn iine saklanan Nohut Olan
seslenmi:
Buradaym, buradaym!
Neredesin ulan! Sesin var, kendin yok!
u ayakkabnn iine bak, grrsn.
oban, Bunda bir i var. demi iinden, eilip ayakkaby eline alnca, Nohut
Olan grm. oban nce bu kk yaratk karsnda irkilmi, sonra Allahn
hikmeti, demek dnya yznde nohut kadar olanlar da var. demi, olana,
Senin sesini duydum da uyandm. Sen olmasan bu rezilleri yakalayamazdm. Dile
benden ne dilersen! demi.
Nohut Olan da,
nce u herifleri kov gitsin, sonra ne dilediimi sylerim.
oban, hrszlar eek sudan gelinceye kadar dvm. Hrszlar, bu ii dayakla
atlattklarna sevinerek kap gitmiler. Nohut Olan,
Dileim ne, biliyor musun oban amca, beni ocuklarnn arasna kat; bir de
demi.
Szn tamamlamadan oban atlm:
Seni ocuklarmn arasna kattm bile. Drt olum, iki kzm var; alt, yedi olsun!
Dnyaya bir nohutuk mu fazla!.. Peki, bir desi ne, onu syle bakalm!
Utanyorum sylemeye ama azmdan kt bir kez, syleyecei; bir de, beni
evlendir
Evlendireyim evlendirmesine de, senin gibi bir Nohut Kz arayp nerede
bulaym?
Erkeini yaratan Allah diisini de yaratmtr; ararsan bulursun. Sen dn
hazrlklarna bala, tesi kolay
oban:
Bak Nohut Olan, dn benden, gelini senden! tesine karmam! demi.
Ertesi gn, davulu zurnasyla dn balam. Gelenler, ortada kimseyi
gremeyince, Bugne dein damatsz, gelinsiz dn grmedik, elbet bunda da
bir i vardr. demiler, dnn son gnn beklemiler. oban bakm, gelin
hadi neyse, ortada Nohut Olan da yok! Telaa kaplp,
Nohut Olan! Nohut Olan! Neredeysen k! Konuklar gelinle damad grmek
istiyorlar. diye seslenmi.
Nohut Olan zurnann deliine saklanmm.
te buradaym, grmyor musun?
Sen oradasn da, peki gelin nerede?

O da yanmda.
oban yaklap bakm ki, Nohut Olann giyimi kuam yerinde telli duvayla
Nohut Gelin, orada duruyorlar. Dnm davulculara, zurnaclara:
Vurun davulu, aln zurnay!.. Ky byle bir dn ilk gryor; bu da bizim
ansmz olsun! diye seslenmi.
Dne gelenler zurnann deliinde oturan gelinle damad grmeye almlarsa
da, onu obandan baka gren olmam. Dn dernek, enlik, sevin olduktan
sonra, gelin ne, damat ne! diye dnmler, kol kola verip sabaha dek yiyip iip
oynamlar, oynamlar

3.Kuzular Aldatan Kurt

Zamann birinde bir koyun varm. Bahar gelmi, koyun ikiz kuzu dourmu.
Kuzulardan biri kna krmzs, teki de bembeyazm. Ana, krmzsna Knal,
beyaza Pamuk adn koymu. Daha bahar souklar srdnden annesi
otlamaya giderken kuzucuklar evde brakyormu. Koyun, otu bol tarlalara
gidiyor, memelerini stle dolduruyormu. Akam olup eve dnnce, kuzular
memeye saldrp bin bir iein kokusu sinmi stle karnlarn doyuruyorlarm.
Karanlk bastrnca yerlerine uzanyor, sabaha kadar ml ml uyuyorlarm.
Sabahlar erkenden annelerini yine bol otlu ayrlara yolcu ediyorlarm. Anne, her
gn, evden kmadan:
Yavrularm, kuzunun dman oktur, kim alarsa alsn, sakn kapy amayn!
Ben gelince u arky sylerim, o zaman an:
Knal kuzu, Pamuk kuzu,
Memelerim dolu dolu,
Annen geldi, uyansana,
Azn mememe dayasana!
Kuzu kokusu alp oralarda dolaan kurt, koyunun, yavrularna sylediklerini
duymu. Koyunun akam eve dnmesine yakn, kapya yanam, onun rettii
arky sylemi. Yavrular, kurdu kaln sesinden tanm, ieriden seslenmiler:
Hadi oradan, yalanc! Annemiz olur musun; senin sesin kaln, onunki ana sesi!
Burnumuza st kokusu da gelmiyor. Bouna bekleme, amayz kapy!
Biraz sonra anneleri gelmi. ayr ieklerinin kokusu doldurmu oday. Dopdolu
memelere mu mu yapmlar. Karnlar doyunca, Pamuk,
Anne! Anne! Biliyor musun neler oldu; kapnn nne kurt geldi, sesini senin
sesine benzeterek, Ben sizin annenizim, kapy an. dedi. Kaln sesinden hemen
tandk onu, kapy amadk. diye olan biteni anlatm.
Ben de duydum kurudun sesini, anne! demi Knal.
yi etmisiniz yavrularm, hep byle yapn. Unutmayn, kuzunun dman oktur.
Ertesi gn gne ayrlar aydnlatrken, koyun erkenden kalkm, yine otlamaya
gitmi. Ne olup bittiini grmek iin kurdun gz kuzularn kulbesinde. Anneleri
gidince sa solu koklayarak kulbeye yaklam. Koyunun sesi gibi ince ksn

diye bu kez yumurta iip kuzular kandracandan eminmi. Koyun gibi

meleyerek, annelerinin yavrularna rettii arky sylemi:
Knal kuzu, Pamuk kuzu,
Memelerim dolu dolu,
Annen geldi, uyansana,
Azn mememe dayasana!
Pamuk,
Hi bouna meleme taklidi yapma! Tamam, sesin annemizin sesi, ama kokun
annemizin kokusu deil! Daha karnmz ackmad, annemizin gelmesine de ok
var demi.
Knal da,
Kapnn altndan ayaklarn gster bakalm, anlayalm annemiz misin, deil
misin? diye sormu.
Kurt , Vay eytancklar! diye geirmi iinden, yine de ayaklarn gstermi.
Kuzular kurdun kapkara ayaklarn grnce geri ekilmiler. Knal sesini
ykseltmi:
Seni yalanc! Nerede sende annemizin pembe trnakl ak ayaklar!.. ek kapdan
kmr karas ayaklarn!..
Akam olmu, anneleri gelmi. Anneleri olduunu anlamlar, ama yine de kapnn
altnda annelerinin bembeyaz ayaklarn grmeden kapy amamlar.
Ertesi gn, kurt, yumurtasn imi, deirmene gidip ayaklarn una bulam,
kulbenin nne gelmi, arkya balam:
Knal kuzu, Pamuk kuzu,
Knal ieriden seslenmi:
Tamam, sesin annemizin sesi, annemizin gelme vakti. Yine de kapnn altndan
ayaklarn gster. Ayaklarn beyazsa annemizsin, yoksa kurtsun! demi.
Aferin yavrularm! Her eyi sorup renin, yle an kapy. Yoksa kimin kim
olduunu bilemezsiniz. demi kurt dardan.
Kuzularn burnuna st kokusu gelmemi. Herhalde ok ackmadk, ondan.
demiler. Gerekten annelerinin geldiini sanp amlar kapy. Amalaryla
kurdun saldrmas bir olmu.
Kuzulardan geriye bir yn kanl kemik kalm.
Koyun ayrlktan dnm. Kapya yaklanca, st kokusu alan kuzularnn
melemelerini duyarm. Bu kez duymam. Memeleri st dolu. Belki yavrucaklar
uyumutur. demi, kapdan seslenmi:
Knal kuzu, Pamuk kuzu,
Memelerim dolu dolu,
Annen geldi, uyansana,

Azn mememe dayasana!

eriden ses veren yok. arks yantsz kalm koyunun. tince, kap ardna kadar
alm. Bakm ki ortada bir yn kanl kemik! Kemiklerin stne kapanm,
alam alam. Ah, hain kurt, bunu yapan sensin. Tanr gznn n
sndrsn! diye ilenmi. St dolu memelerini glkle tayarak kurdu aramaya
km. Bakm biraz ileride, kurt yan gelmi yatyor, bir yandan da yalanyor.
Aznda, burnunda kan izleri Koyun zntsn ne denli gizlemeye almsa
da, evlat acs, baaramam. Yine de kurttan saklamas gerektiini dnm.
Kurt, yatt yerden,
Hayrola, koyun karde, bugn keyfin yok gibi; bir derdin mi var? diye sormu.
Derdimi sorma, kurt karde, dert deil, dertten de beter! Eve geldiimde Knal
kuzumla Pamuk kuzumun kemikleriyle karlatm. Aladm szladm, ama elden
ne gelir! Onlarn ruhlarna, geyik kebab yapp dataym. dedim, datacaklarm
arasnda ilk sen aklma geldin. Gel de birlikte yiyelim. Ben de yalnz kalmam
olurum. demi koyun.
Kurt, kuzularn neden ldn sormam bile. Tanrm, ne nasipli gn! ki
kuzunun stne bir de geyik kebab Ne zamandr geyik kebab da yememitim.
demi kendi kendine. Hemen nasl gitsin, karn patlad patlayacakm. biraz
ackaym da yle gideyim. diye dnm. Koyuna:
nceliine teekkr ederim koyun karde, sen git, bir-iki dua ezberleyip ben
arkandan geliyorum. demi.
Koyun bir ey sezmesin diye hi stelemeden oradan ayrlm. O gelinceye kadar
baheye derin bir kuyu kazm. Kuyunun dibini samanla doldurmu, arn al
rpyla kapatm. stne yeil ot sererek evin nn ayrla evirmi. Onun
stne de bol ynl minder koymu. Biraz sonra kurt, aznda dualar mrldana
mrldana gelmi. Koyun onu ta kaplardan karlam.
Gel komum gel! Nerelerde kaldn, bir yandan evlat acs, bir yandan kimsesizlik,
skntdan patlayacaktm. Gel otur u yumuack mindere.
Kurt sevinten az kulaklarnda, davula dnm karnyla kendini yumuak
minderin stne atm.
Atmasyla kuyunun dibini boylamas bir olmu. Koyun ocaktaki atei kuyuya
atnca dipteki samanlar tutumu. Kurt balam barmaya; neresi yanarsa
oradan ses veriyormu:
- Aaaay, kulaklarm!
- Aaaay, kulaklarm! der misin, Knal yavrumu yer misin!
-Aaaay, kollarm!
-"Aaaay, kollarm!" der misin, Pamuk yavrumu yer misin!
-Aaaay, bam!
-"Aaaay bam!" der misin, Knal kuzumu yer misin!
-Aaaay, bacaklarm!
-"Aaaay, bacaklarm!" der misin, Pamuk kuzu mu yer misin!

Kurt, Aaaay, gzlerim! , Aaaay, kalarm! diye bararak, kuyunun dibinde

yanp kl olmu. Koyun, baka baharlarda kar gibi beyaz, kna krmzs kuzular
dourmu. Kuzular, anneleriyle birlikte, ayrlarda imenlerde korkusuz
yaamlar.

4.Cimrilikte stne Yok Cimcimin

ok eski zamanlarda, cimriliiyle nl bir adam varm. Cimriler bile onun
cimriliini anlatr glerlermi. Adn da Cimri Cimcim koymular. yle cimriymi
ki Cimcim, Bu yzden evlenememi niye evlenmediini soranlara, O benim
bileceim i.. yantn veriyor; iinden de, Evlenip kar drdr ekeceime,
oluun ocuun yemesini imesini dneceime, tavuk beslerim daha iyi! Hi
deilse, tavuklar civciv karr birkan yerim, kalann da satar para biriktiririm.
Yumurtalar da cabas!.. diyormu.
Byle dnd iin Cimcim kocaman bir kmes yapm, iini de tavukla
doldurmu. Kendisi yemedii gibi tavuklara da yem vermezmi. Yem yemeyen
tavuk bir iki gn sonra acndan lmez mi? Onunda kolayn bulmu. Kendi
kmesinden komunun kmesine bir delik am. Tavuklar acknca delikten
ieriye giriyor, karnlarn doyurup tekrar kendi kmeslerine geliyorlarm. Su
imek iin bile komu kmese dalyorlarm.
Cimcimi cimriliiyle ba baa brakalm, bir de ormana bakalm.
Cimcimlerin kynde kurnaz m kurnaz bir tilki yayormu. Bir sabah sa solu
koklayarak ormanda yiyecek arayan tilki bir papaana rastlam. Papaan etinin
nasl olduunu merak eder dururmu. Aznn suyu aka aka aataki papaana
bakarken, papaan dosta.
Gnaydn tilki karde, ksmetini havada arama yere bak! diye seslenmi.
Tilki, gzn yere indirince ayann ucunda parl parl parlayan bir altn yzk
grm. Yz yerden alm havaya frlatm, neyin nesidir diye koklayp
yalam. Yalaynca da olmu. Bizim tilki dnya gzeli bir kza dnm. Yzk
parmandaki yerini alm. Cebinde de bir makara bulmu. nsana da dnse tilki
tilkiliini unutur mu, yz parmandan karm makara ipiyle dmlemi. pi
makaradan boalta boalta gidip bir aacn arkasna saklanm. Yoldan geenler
yz grecekler, eilip alrlarken, tilki ipi ekip onlar artacakm.
Cimcim, ocukluunda rendii, Baltalar elimizde/ Uzun ip belimizde/ Biz
gideriz ormana /Hey ormana arksn syleyerek ormana kuru odun toplamaya
km. Yerde parl parl parlayan yz grm. Eilip yz almak istemi
tutmaya altka yzk uzaklam. Gide gide aacn arkasndaki tilki kzla
karlam. Kz makaray sarp Cimcimi artrken durmadan glyormu.
Cimcim kapp almadan, yz parmana takvermi. Kz yle gzelmi ki
Cimcim az ak kzn yzne dalp gitmi. Dayanamam sormu:
Kimsin sen Allah akna, senin gibi gzele mrmde rastlamadm!
Ben peri kzym.
Ne yersin ne iersin, kimin kimsen yok mu senin?
Ne yerim ne ierim! Bilirsin peri kzlar yemezler, imezler... Kimse de yok,
yalnz bama bu ormanda dolarm..

Cimcim, Oh, tam bana gre kz! Ne yemesi var ne imesi... Onunla evlenirsem
hi giderim olmaz! diye dnm; kza:
Peki, giysilerin eskisi ne yaparsn?
Perilerin giysileri eskimez ki..
Ykanmak iin odunu, sabunu nereden bulursun?
Periler ykanmaz ki..
Salarnda uzamaz m senin?
Uzamaz tabii... Aman sen de perilere ilikin hibir ey bilmiyorsun!
Cimcim sevincinden oynarken iinden, Oh! Tam bana gre bir kz! Ne yemesi ne
imesi! Ne giyinmesi ne ykanmas! Ne odunu ne sabunu! Gzellikse gzellik,
aklsa akl demi. Kza evlenme nerisinde bulunmu:
Hanm kz sen burada yalnz, ben evde yalnz .Yalnzlk Allah'a zgdr derler,
gel evlenip ikimizde bu yalnzlktan kurtulalm, mutluluk iinde yaayalm
demi
Niye olmasn?... demi tilki kz. Papaan tnedii yerden:
Ne gzel olur... Ne gzel olurdiye tm.
Azna salk dudu dillim! diye sevinten apkasn havaya atm Cimcim.
Tilki kz ile Cimcim el ele evin yolunu tutmular.
Cimcimin kzn gzelliini falan grd yok, gz yzkte. Kz eve giderlerken
Cimcimin yzkten gzn ayrmadn grm. Kz,
Yzk bana papaann armaandr. Bunu bana verirken, Evlenince kocann
parmana takarsn, demiti, demi.
Cimcim sevinten havaya frlam, Bama devlet kuu konmu da haberim yok,
diye sevinmi iinden.
Eve gelmiler. Yemek demi, kz yemek yememi. Su imemi.
Ben sana peri kzlar Yemezler, imezler, demedim mi? demi. Cimcim:
Uyumazlar da m?
Uyurlar uyumasna, ama darda. eride uyumak onlara uursuzluk getirir.
Darda mez misin, yamurdan slanmaz msn?
memek, yamurdan slanmamak olur mu? Senden bycek bir uval rica
edeceim; onu stme ataym, kmese yakn bir yere kvrlp uyuyaym diye..
Cimcim yatak giderinden kurtulduuna da sevinmi ama bir yandan da, Ben
ieride, o darda, nasl olur? diye sorarak yreine kuku sarm.
Kz uval stn rtm kmes duvarnn dibine uzanvermi. Cimcim de
yatana girmi horul horul horlayarak derin uykulara dalm. Ryasnda yz
parmana taktn grm. Yzk parmanda sevinten trk sylyormu:

Altn yzk var benim / Parmama dar benim / Perilerin iinde, kmr gzl yar
benim..
Cimcimciimiz derin uykularda trksn arsn, biz geelim tilki kza.. eriden
gelen horultular duyan kz, yz yalayp annda tilki olunca kmese dalm;
tavuklar horozlar, boazlarn skp seslerini keserek birer birer uvala sokmu.
uvaln azn zp dilerinin arasna sktrmasyla ormann yolunu tutmas bir
olmu.
Sabah olunca Cimcimcik derin uykusundan uyanm. Ryasnda yzk grmenin
sevinciyle kendi uydurduu arklar sylemi: Ben uyandm periciim sende
uyan! Tavukcuklarm horozcuklarm uyann, Cimciminiz altn yzk takacak, onu
yrekten kutlayn! Uyann sevdiklerim, uyann varlklarm, uyann da gn
aydnlna boyann!...
Sabahlar onun sesini duyan horozlar uzun uzun ter tavuklar gdaklarm. Bu
sabah onlarn sesini duyamam. tme sesleri komu kmeslerden geliyormu.
Perisini de yatt yerde bulamam. Kmesin kapsn am ki Ne tavuk kalm
ne horoz ne peri Hadi, peri gzme grnen bir hayaldi, diyelim; peki
horozlara, tavuklara ne oldu? diye sormu iinden; olagelenleri az ok
kavraynca var gcyle barm:
Komular! Komular! Tavuklarm alnd, horozlarm uup gitti; onlar yok oldu,
bende yok oldum! Ah, dostlarm, bana yardm edin, onlar bulun!
Cimcimin barmalar komular hi etkilememi. Alayp szlarken yapt
gln hareketler, komularn byk altndan gldryormu. Sonunda,
yallardan biri,
Bre Cimcim, Yemeyenin maln yerler diye bir sz vardr; seninki o! Sen
yemedin, tilki yedi diye alay etmi onunla.
Cimcim kyn ortasnda kalakalm. fkeden ne yapacan bilememi. Tavuk gibi
gdaklam, horoz gibi tm.. O gdaklayp ttke, komular glmler,
glmler

5.Yarm Hasan
Evvel zaman iinde, kalbur saman iinde, bir varm, bir yokmu, derdi olan
okmu... Kyn birinde Yarm Hasan adnda biri varm. Niye ona Yarm Hasan
diyorlar, kimsenin bildii yokmu. Yedi aylk domu, ufarakm, ondan m;
grnm elimsizmi, ondan m; ortalarda bir Yarm Hasan'dr gidiyormu. Kyn
en yoksuluymu Yarn Hasan. Gnlerden bir gn eline altn gemi. Kyn
aas bunu duymu,
Yarm Hasan, o altn bana dn ver. demi. Yarm Hasan gnl bol adam;
Herhalde darda kald da ondan dn istiyor aa. diye dnm. Birde aaya
dn para vermenin renci var kylk yerde; verivermi elindeki altn.
Aznn ucuyla, Bir-iki gne kadar paran geri veririm, demi demesine, ne ki
Parann yz scaktr, derler almas kolaydr geri vermesi zordur!
Bu arada aa baka bir kye gm o kyde saray gibi konaklar yaptrm.
Konan yiyecekleri iecekleri herkesin dilindeymi. Aann varl kulaktan kulaa
duyulmu. Yarm Hasan, Bunca varlkl da bu adam niye benim param vermez?

diye sormu kendi kendine. inden geenleri kyn yallarndan birine de

anlatm; yal adam:
Paray maray aklndan kar, Hasan can! demi; Ona para kaptrmamalydn;
onun alp da geri verdiini bu kyde ne gren vardr, ne iiten!
Nasl olur day, bor almak var da borcu geri vermek yok mu?.. diye fkelenmi
Yarm Hasan.
Var yeenim, var da adamna gre var. demi yal adam.
Bende bu paray almazsam, aha burada sylyorum, bu byklar keser de
sprge ederim! demi, kzgn kzgn, yollara dm Yarm Hasan.
Kuluk vakti km, az gitmi uz gitmi, dalar am, beller gemi, ormanlk bir
yerde karsnda bir kurt km. Kurt dile gelip,
Hasan Day beni de al yanna, birlikte yolculuk yapalm; bakarsn bir yardmm
dokunur sana, demi.
Olur, demi Yarm Hasan, Olur yeenim, yanma katl yryelim
Epeyce yrmler. Kurt yrmekten yorulmu. O imek gibi koan kurt da
yorulur mu, demeyin, o da can tayor yorulur tabii! Yarm Hasan acm,
Yorulduysan gel cebime gir, yle yryelim demi.
Kurt Yarm Hasan'n cebinde yine yola koyulmular. Az sonra bir tilki km
karlarna oradan buradan konumular, tilki de onlarla birlikte gelmek istediini
bildirmi.
Olur, yeenim katl aramza birlikte yryelim demi Yarm Hasan.
Bir sre yrmler. Yol, tilkiyi de yormu. Balam szlanmaya:
Yrye yrye ayaklarmn derisi soyuldu.. demi.
Yarm Hasan onu fazla syletmemi.
Anlald, sende yoruldun; hadi atla cebime! demi.
Cebinde kurtla tilki gide gide bir rman kysna gelmi Yarm Hasan. urada
biraz oturup dinleneyim, demi.
Irman altsna dalmken bir de bakm rmak insan gibi konuuyor. Kurtla
tilkinin konumasna pek amam da rmak ok artm onu. Tam kalkacakken,
Yarm Hasan Amcam, nolursun beni de al yanna; yolda olup derdimizi anlatalm
birbirimize. demi rmak.
Yarm Hasan, Bir rman ne arl olur insana? diye dnm, onu da alm
yanna. Biraz gittikten sonra bir yamaca varmlar. Dz yolda neyse ne de,
yamata kala kalm rmak!
Yarm Hasan Amca, Yarm Hasan Amca, ben yamaca trmanamam; nolursun beni
buralara koma, cebine koyup yanna al, diye alamakl yalvarm.
Yarm Hasan dedin mi, iyilik ona vergi!

Gel yeenim, sen de gir cebime; kurdu, tilkiyi tamaya g veren Tanr rma
tamaya da g verir demi.
Gide gide kye varmlar, aann grkemli konan grmler. Aa ortalarda yok!
Aann adamlar karlamlar Yarm Hasan.
Akl aan buralara gelir, sen nereden ktn, Hasan Aa?
Aanzn borcu var bana, onu almaya geldim.
Aaya duyurmular Yarm Hasann geldiini. Aa kplere binmi, hop oturup hop
kalkm:
Kapayn u saygsz kaz kmesine de, kazlar didikleye didikleye cannn yarsn
da alsnlar; bir daha azn ap para mara istemesin! diye grlemi.
Yarm Hasan apar topar almlar, kaz kmesine tkmlar. Kapy stne
kilitlemiler. Kazlar her yandan vermi Yarm Hasann stne, her biri bir
yanndan didiklemeye balam. Olanlar soukkanllkla izliyormu tilki. Kaz
kmesi onun arayp da bulamayaca bir yer! Yarm Hasann cebinden frlad
gibi kazlarn arasna dalm, onlarca kaz boup boup bir tarafa atm.
Aann adamlar gelip bakmlar ki kaz damnda kaz kalmam, hepsi boulup bir
tarafa atlm. Yarm Hasan ise capcanl karlarnda duruyor! Aann ne mal
olduklarn bildiklerinden, Yarm Hasan kaz damna tkanlar iten ie sevinmiler,
ama darya bir ey belli etmemiler. Aa kazlarn halini grnce, Vay kazlarm,
canm kazlarm! diye alayp szlam. Adamlarna,
Bu kez srlarn, spalarn arasna atn bu ala! diye haykrm.
Dediini yapmlar. Srlar, spalar Yarm Hasan tekmelemeye balamlar.
Dayanlacak gibi deil. Cebinde uyuyan kurdu drtklemi:
Uyan, uyan, can yolda, dayn elden gidiyor! diye seslenmi kurda.
Kurt durumu ayrmsaynca,
Vay daym, can daym! Ben de bugnleri bekliyordum! diyerek Yarm Hasann
cebinden frlad gibi sr, spay paralayp atm bir kenara.
Sabah olmu, aann adamlar gelmiler. Gelmiler ama geldiklerine piman
olmular. Yarm Hasan dimdik ayakta grnce, Helal olsun, yiit adammsn
vallahi! demiler ilerinden ama darya bir ey sezdirmemiler. Gidip durumu
aaya bildirmiler:
Sr, spa lm, Yarm Hasan dimdik ayakta duruyor!
Aa san ban yolup barmaya balam:
Vay spalarm, vay srlarm!...
Adamlarna dnm,
Bu kez yle bir yere atn ki, yeryznden sesi soluu kesilsin! diye barm.
Aann adamlar, Yarm Hasan gtrp her taraf dikenlerle, ptraklarla
kaplanm bir tarlaya atmlar; domuz girse iinden kamaz! Bu kez iin duman
Yarm Hasan, Allah yardmcn olsun! diye geirmiler ilerinden adamlar; ama ne
yapsnlar, aa buyruk verince, tarlay atee vermiler.

Dikenli ptraklar da nasl yanar!.. Birden her yan ate sarm. Aa, Oh, bu kez
Yarm Hasandan kurtuldum; eytan olsa artk bu ateten kamaz! diye
syleniyormu. Kyller de ne oluyor diye tarlann evresini sarmlar. Kyller
izleyedursunlar, Yarm Hasann cebindeki rmak, atein btn tarlay sardn
grnce,
Vay Yarm Hasan Daym, vay can yoldam! Ben ne gne duruyorum deyip
cepteki yerinden frlamasyla atei, aly rpy birbirine katm. Bir tahta paras
alp aann konana frlatm. Konak dendiine bakmayn, o zamann konaklar
radan, amdan. Konak, annda yanp tutumu, yarm saat gemeden ortada bir
kl yn kalm. Kona kurtaraym diye oraya koup giden aa da ateler iinde
kalm. Aann yandn gren kyller, Yarm Hasann yanna yaklap,
Allah senden raz olsun, bizi bir beladan kurtardn! demiler, Gel gitme,
bundan byle aamz sen ol
Yarm Hasan,
Kynzn aas olup bir bela da ben mi kesileyim banza! Aaya ne gerek
var? te tarla, ite kzler Srn, ekin, biin, rnnz salkla yiyin Yolcu
yolunda gerek; ben kyme, siz tarlalarnza demi, aann kynden ayrlm.
Kyller tarlalarna komular. O cebe san rmak, uzun kollarn am, tarlalar
sulam, ovay yaylay, da ta yeertmi

6. enge Mi enge Bir Olan!

Eski Trkler arsnda, Eringene bulut yk olur diye bir atasz vardr. Bir ii
yapmakta isteksiz davrananlara Anadoluda eringen ya da enge derler.
Bulutun ne arl var ki, insana yk olsun?.. enge olursa, olur! Kii
isteksizse, tepesindeki bulutu omuzunda da sanr! Siz siz olun, bir ii yapmasn
istemeyin engeten; ne yapar eder, bin dereden su getirir, kaytarmann yolunu
bulur. te, bu masal, enge bir olann yks
Bir varm, bir yokmu, evvel zamanda enge mi enge bir olan varm.
Kyn kk bir kulbesinde anasyla birlikte yaarm. Uzand yerden kalkmaz,
azna bir lokma koyup yemee bile erinirmi. Bir gn anas dardan ocuk
sesleri duymu. Ban pencereden uzatnca, bakm ki komu ocuklar, eekleri
nlerinde, ormana odun kesmeye gidiyorlar. Bizim engei de gndereyim bir
gn belki onlara uyar, birka para odun da o getirir... diye dnm. ocuklara
pencereden seslenmi:
ocuklar! Biraz bekleyin, kurban olaym, benim olan da gitmek istiyor
sizlerle...
Kyde olann engeliini bilmeyen yok; ocuklardan biri,
Ooooo! Teyze, o yerinden kmldayncaya kadar, biz yz kere odun krp getiririz,
diye alay etmi.
Anas da biliyor durumu, ama ne yapsn! Oluna:
enge, hadi kmlda! Arkadalarn oduna gidiyor. Senin de gelmeni bekliyorlar.
Hadi, kalk da yeti onlara... demi.

Ana, bilmiyor musun halimi; vallahi ben enirim, gidemem onlarla; syle, beni
beklemesinler.
Kalk ulan yerinden! Tepemi attrma benim, eek sudan gelinceye kadar dverim
imdi seni!
Anas istedii kadar kzsn; yerinden kprdamam bile! Dardan anann aresiz
sesini duyan arkadalar ieriye dalmlar, enge'i yaka paa tutup eee
bindirmiler, seslerini koyaklara yayarak ormann yolunu tutmular. enge ise,
onca bartnn arasnda eein stnde uyuklamaya balam.
Gn dediinin hkm ne, dada bayrda alanlar bilirler; bir de bakarsn gn
batm, akam olmu... Bada, bahede alan ocuklar bunu bildiklerinden,
ormana gider gitmez, hi zaman yitirmeden ie koyulmular, odunlar toplayp bir
yana ymlar, eeklere yklemiler. enge braktklar yerde uyuuk uyuuk
oturuyormu.
Kalk enge! Aman enge! Yaman enge! demilerse de, tata can var
enge'te yok; bir dal tutup yerinden kaldrmam!
Arkadalar, Anas zlmesin diye, aralarnda imece yapp enge iin de odun
toplamlar, eeine yklemiler.
Hadi kalk enge! Odununu kestik enge! Eee ykledik enge! Gn
batacak enge! Karanla kalacaksn enge...
enge yalnzca azn ayrp uzun uzun esnemekle yetinmi:
endiimi grmyor musunuz, beni brakn Allah akna! Ben enirim,
gitmem! demi.
Arkadalar, onu korkutmak iin:
Bizden gnah gitti, burada kal da aylar seni paralasn! demiler.
enge'in yine kl kprdamam. Arkadalar onu orada brakp yola koyulmular.
Sanmlar ki enge arkalarndan gelecek... Kye girinceye kadar dnp dnp
bakmlar arkalarna, ne gelen var ne giden! Odununu kaplarnn nne ykarken
sesi duyup anas darya km:
Hey oul, odunu yktnz ya, enge nerede? diye sormu.
ocuklar olan biteni anlatmlar. Anas balam ilenmeye:
mrm gnm yedin enge! Oralarda kal da gnn gr enge! Hi
anam ne der diye dnmedin mi enge!
Ana alayp szlayadursun, biz gelelim enge'e...
enge yerinden kalkp arkadalarna yetieceine, bir aacn altndaki
imenlere uzanm, yar uyank, yar uykulu dalp gitmi. Aradan ok zaman
gememi, karsnda boz bir ylann dikildiini grm. Dilini sallandrp
sokacakken, enge :
Bak, arkada! Sokacaksn diye yerimden kmldayamam; sokacaksan sok da git!
Bir sokmadan kim korkacak! enmeden kim kalkacak! demi.

Toprakaltnn, yerstnn bunca yaratn tanyan boz ylan byle birini hi

grmemimi... akn akn, enge'e,
Kimsin, nesin? Adn bala hele... demi.
Adm ben de unuttum, enmeyip imdi onu nasl anmsayaym; ksaca, bana
kyde 'enge' derler...
Yahu, enge, demi, vallahi seni ok sevdim, senden korkusuz adam
grmedim u yeryznde... Fsltm duyan kaacak delik ararken, beni grnce
sen gzn krpmadn! Bak, sana syleyeyim; kimseyi dinlemez sokarm da, yiit
karsnda dururum. Atalarmz, 'Isramayacan eli p' demiler. Yiitmisin be
enge! Hadi, dile benden ne dilersen?..
Bak Ylan Bey, bir ey dilemeye bile enirim ben; senden bir ey istemiyorum.
Bir iyilik yapacaksan, beni yalnz brak da git!
Gideyim gitmesine de, sa gzn sol gze muhtal olurmu; bakarsn bir gn
beni araman gerekir... Ban darda kalrsa, 'Aman, ahmeranm, aman!' dersin,
annda ortaya kar, 'Seni sevdim,' dedim ya; dileini hemen yerine getiririm.
Haaaa, unu da unutma; beni yalnzca sen grrsn, bakas gremez. Bir de,
sakn, benimle bu ilikini kimselere ama... diye enge'i uyarm, sonra, eri
br srnerek deliine akp gitmi boz ylan.
Az ense de mide enmezmi... Bir sre sonra enge'in karn ackm.
Ayaa kalkp bir eyler arasa, belki bulabilecek; engelii buna da engel! Nasl
olmusa, enip de boz ylann adn unutmam. Daha Aman! sz azndan
kar kamaz, boz ylan karsnda dikilivermi.
Dile dilediini...
Bana bir tas orba, yle naneli, biberli...
Duman stnde, naneli, biberli orba nne konuvermi. enge, orbay apur
upur itikten sonra, yine bir keye kvrlp uyumu. Boz ylan glsn m, alasn
m, bilmeden, deliine akp gitmi.
Sabah yle, akam yle... enge Aman! der demez boz ylan oraya kyor,
Dile dilediini, diyor, enge dilediini syleyince nne sofralar kuruluyor...
enge, iinden, Oh! Tam bana gre... deyip seviniyormu.
nsanolu bu, bulduka tesini ister... enge de, Dur, olmayacak bir ey
isteyeyim de, bakalm boz ylan ne yapacak? demi iinden. Adn aklndan
geirmesi bile yetmi, boz ylan ortaya kvermi.
Dile dilediini...
Padiahn kz olan doursun, ama olan benden olsun!
Boz ylan srnp deliine girmi. Yolda giderken, Yahu, padiahn kzn da
nereden kard bu enge! Kz, olan douracak, hem de enge'ten hamile
kalacak!.. Olacak i deil ya, sz azmdan kt, bir yolunu bulacam... diye
dnm.
Biz gelelim engee... Daha ortada hi bir ey yok, kendini imdiden padiahn
damad sayyormu. Bu duyguyla, umutlarn zerinde at koturuyormu. Umuttan
umuda srasa da, ortada padiahn kz mz grnmeyince enge'in ormanda

can sklmaya balam. Evine gitmek istemi. enirim, gidemem, boz ylan
araym da beni anama gtrsn... demi. Daha ahmeran! demeden boz
ylan dikilmi karsna.
Dile dilediini...
Anam zledim, beni anama ulatr!
enge annda kendini evlerinin kapsnda bulmu. Anas enge'i karsnda
grnce balam barp armaya:
Gnlerce yok olup gittin de iki dal odun getirmedin! Ulan, u engeliin
ldrd beni! lsem de kurtulsam senin elinden!.. 'Ormanda kalsa, dnp
gelmese...' diye dualar ettim. Yine kp geldin.
Ana, sus hele! Ormandan odun getirmedim, ama bamza devlet kuu kondu;
onu getirdim. Bak gr, olun nelere kadir!
Yavaa ahmeran demesiyle, boz ylan karsna gelip boynunu ykseltmi.
Dile dilediini...
yle bir sofra donat ki, anam grsn de nasl bir oul dourduunu anlasn!..
Sofra kurulmu ki, bir kust eksik! Anas aakalm. Soyunda sopunda byle
bir sofra gren ilk kii o imi.
Oul, oul, can oul! Bu ne hikmettir! Allah dana gre kar yadrrm... Demek
engelere gre de byle bir dzen var...
Ana-oul yiyip imiler, yaamlar boyunca karnlar ilk kez doyduu iin deliksiz
uykular uyumular.
Masallarda vakit tez geermi... Admn saraydan dar atmayan padiahn
kznn karn gnden gne byyormu. Dokuz ay on gn dolunca kz yle bir
olan dourmu ki, ben diyeyim nur topu, sen de ay paras!
Kz, gebeliini saklayabilmi, ama doum yapnca her ey ortaya km.
Padiahtr, namus dedin mi, kelleleri havada uurur! Olay duyunca, fkesinden
odalara, saraylara smam. Kzna,
Syle, saklama! Kimden peydahladn bu ocuu! diye sormu.
Bilmiyorum, kendiliinden oldu, demi kz.
yle ey olmaz, doruyu syle, yoksa lmlerden lm been!
Ben kapdan darya kmadm, elim kimsenin eline demedi...
Gznn bebei gibi sevdii kz karsnda tir tir titriyor. Herkes bu sevgiyi biliyor.
Ne ki, byle olaylarn sonu lm! Allahtan, padiah birden kararn vermemi.
Zaman her eyi zer; e dost, vezirler, komutanlar bir araya gelmiler, padiaha
zmler nermiler. Padiahn ocukluk arkada, can yolda bir dostu,
Padiahm, bunda bir i var. Kzn hepimiz tanyoruz. Onu nasl sevdiini, bir an
gznn nnden ayrmadn da biliyoruz. fkeni dizginle. Olan bysn,
bakalm kime baba diyecek? demi.

Padiahn akl yatm bu neriye. fkesine kaplp kznn lmne ferman

karmam olmasna iten ie o da sevinmi. Deil onun lm dayanmak,
kznn yal gzlerine bakamazm padiah. Yine de, yasalar inememi, kznn
gz hapsinde tutulmasna buyruk karm:
Olan byyene dek kzm bir odaya kapayn. lmeyecek kadar ekmek, su verin
ona...
Buyruu yerine getirmiler. Kz, sarayn gne grmez bir odasnda, bir lokma
ekmek, bir yudum suyla yedi yl geirmi. Bu srede olan bym. Sarayn ileri
gelenleri bir araya gelip padiahn huzuruna kmlar. ocukluk arkadan yine
szc semiler. Szc,
Padiahm, aradan yedi yl geti. ile eken kzn tannmaz hale geldi. Olan
byd. Tm kente duyurun; kentin erkekleri nmzden gesin. Olan da
yannza aln. Olan kime 'baba' derse, babas odur! demi.
Padiah, ocukluk arkadann dediklerini yerine getirmi. Kentin alanna taht
kurmu. Padiah tahtna oturmu, olan da yanna alm.
Geenlere iyice bak, onlarn arasnda baban grrsen bana gster, demi.
Bir gn, iki gn, gn... Olan geenlerin hi birine baba dememi. Erkek
yurttalarn sonu da gelmi bylece. Padiah,
lkemde bunca m erkek var? diye sormu yanndakilere.
Kimseden ses kmam. Toplananlarn arasndan bir ocuk frlam,
Ben birini tanyorum, padiahm! Hibir i yapmadan, enge enge, akama
kadar evinde yatyor, darya ktn gren yoktur onun... demi.
Padiahn adamlar, enge'i tanyan ocuu da yanlarna almlar, enge'in
evine gitmiler. ocuun dedii gibi, bir keye uzanm, uyuuk uyuuk
oturuyormu enge. Ben enirim, gidemem! demesine kar, apar topar
yerinden kaldrm, bir sedyeye koyarak padiahn huzuruna getirmiler onu.
Padiahn yanndaki ocuk, enge'i grnce,
Padiah dede, padiah dede, ite benim babam bu! diye yerinden frlam,
enge'e doru komu. Padiah, Beni buraya niye getirdiniz, ne padiah, ne
babas, ne ocuu?.. diye sylenen, az bir yana kaym, uyuuk enge'i
grnce temelli deliye dnm. te o zaman fkeden gk gibi grlemi:
Tez, aln bunlar karmdan! Haydi yallah! Sen de anan da doru enge'in
viranesine!
Askerler sedyeyi kaldrmlar, ana ile oul da arkalarna taklm, engein evine
gelmiler. enge'in anas, saraydan kovulmu padiah kz ile onun renksiz,
boynu bkk olundan holanmam ya, enge'i yitirmekten korktuu iin
onlara katlanm.
Kz, bir kede yazgsna iin iin alarken, enge mrldanmaya balam:
ahmeranm, aman!
Dile dilediini...
Padiah kzna bir sofra donat; donat da engein kim olduunu anlasnlar!

yle bir sofra kurulmu ki, kz, padiah babasnn saraynda grmemimi byle
bir sofra! Yemiler imiler, mutlu olmular. Her gn, enge ne isterse oluyor...
Kz, enge'in srrn anlam. Birden her eyi aa vurmak saray tresine
aykrym. enge'in srrn kimseye amayacana kendi kendine sz vermi.
inden de, O ki her istedii oluyor, niye babamn sarayndan grkemli bir saray
istemesin! diye dnm. Bir gn, iinden geirdiini enge'e am:
enge, enge, yiit enge... ahmeran'dan u deniz kenarna bir saray
kurmasn iste; yle ki, babamn saray yannda kulbe kalsn!
enge:
Aman Allahm! Yine mi i, ben enirim syleyemem! Benden bir ey yapmam
isteme de ne istersen iste! demi.
Tatl dil, gler yz ylan deliinden karrm. Kz syleye syleye, Aman
engeim, yaman engeim diye diye enge azn oynatm:
ahmeranm, aman!
Dile dilediini...
Padiah kz yle bir saray istiyor ki, babasnn Saray yannda kulbe kalsn!
ahmeran,
stediin bu olsun! demi ortadan kaybolmu.
Sabahleyin uyandklarnda, kendilerini deniz kysndaki krk odal sarayn iinde
bulmular. yle bir saray ki, zmrtlerle, yakutlarla ssl. Tavandan sarkan
avizeler en iyi kristalden. Sarayn kubbesi altndan, merdivenleri fildiinden...
Sanki saray deil, deniz kysna oturtulmu gne paras! Byle bir sarayda bile
enge bir keye bzlp uyumu. Anann da, kzn da tek dertleri, engein
engelii!
Uzaktan bu parlakla gz taklan padiah, Kim kurmu ola bu saray? diye
kendi kendine sorup dururmu. Bir gn, yaknlarn, vezirlerini yanna alp saray
yakndan grmek istemi. Kz pencereden, geleni geeni gzlyormu. Babasnn,
yanndakilerle saraya yaklatn grnce, stne bir erkek giysisi giymi, onlar
karlam, Bu babaya tam ders vermenin zaman! demi iinden.
Buyurun, ieriye. Konuumuz olun, bizi onurlandrn. Buraya dek gelmiken
yemeimizi yedirmeden sizi brakmam! demi.
Padiah bu karlamadan, bu incelikli davetten pek holanm. Sarayn iini merak
ettiinden, erkek giysili kzn ardna taklmlar. Padiah, bir yandan da, Benim
saraymdan daha grkemli olan bu saray kim yaptrm acaba? diye soruyormu
kendi kendine.
Saraya gitmiler. Onlar, ellerinde gllerle mavi giysili gen kzlar karlam.
Altlarna altn ilemeli sandalyeler srlerek masaya oturtulmular. Salonu altn
yaldzl kristaller aydnlatyormu. Kapaklar altn tabaklar, altn kaklar, altn
baklar, parl parl yanyormu masada. Peetelere bile altn naklar ilenmimi.
Her kiiye bir kz hizmet ediyormu. Padiah bunlar grnce, Biz de saraymz
var sanyoruz, bizimki kulbe bunun yannda! demi iinden.

Hizmetiler daha onlarn kapaklarn anca, en itahsz alktan bayltacak bir

koku yaylym ortala. Yenilmi, iilmi, yemein sonunda koyu bir sohbete
dalmlar. Karn doyunca, padiah, iinden, zmn ye de ban sorma, diye
geirerek, sarayn kimin olduunu, ne zaman, nasl yapldn sorma gereini
duymam. Padiah o srada, altn sahan kapann stndeki yazy skmeye
alyormu. Kz, kede derin uykusunda ryalar gren engein yanna
giderek, gizlice,
enge, enge! Uyan da bir eyler yap; u altn kapaklardan biri babamn
koynuna girsin demi.
enge, kzn iinden geenleri bildii iin, hi enmeden, ahmeran'a
seslenmi:
ahmeranm. Aman!
Dile dilediini
Padiahn, stndeki yazy okumaya alt taban kapan onun koynuna
sok!
Kapak aniden padiahn elinden bir yerlere gidivermi. Padiah ne olduunu
bilememi, ama kimseye bir ey sezdirmemi. Sofradan kalkacaklarken,
hizmetilerden biri eilip kzn kulana yavaa bir eyler sylemi. Meer kz
nceden hizmetiye ne yapacan bildirmimi. Kz, padiaha dnp,
Altn sahan kapaklarndan biri kayp; biraz nce elinizde evirip eviriyordunuz,
nereye gitti acaba? diye sormu.
Padiah, kendisiyle gelen kiilerin aramasn buyurmu. Kapdaki nbetiden
bavezire, herkes aranm. Yok Yok Ynetim drstlkle ayakta durur,
derler; padiah, Gelin, beni de arayn! deyip kaftann karmasyla, kapak
koynundan yere dm: nnnnn!..Yz kpkrmz, yediinden itiinden
piman, erkek klndaki kzna dnm, utantan yer yarlsa iine girermi.
Olum, gen sultan, bu kapak koynuma nasl girdi, bilemedim diye
kekelemeye balam.
Kz, erdem sahibi; babasnn sararm yzne, boynu bkklne dayanamam.
Bana am. Irmak gibi akan salar ta topuklarna inmi.
te, babacm, bu ocuk da karnma ben bilmeden girmiti, demi.
Padiah, kzn kucaklam. Kz alaya alaya:
Yoksa, senin kzn iffetsizlik yapmad. Herkesin bir gizi vardr. Bu da, u kede
uyuup kalan enge damadnzn gizi demi.
enge, damat szn duyunca, Kimmi enge! diyerek silkinip
dorulmu yerinden. Meer yle gzel, yle yiit bir delikanlym ki enge,
bylesi, gzelliini ar aydan alan, rmak sal kzlarmzn bana

7. Karaylan

Zamann birinde bir hkmdar varm. Ya ilerlemesine karn bu hkmdarn

ocuu olmam. yiliksever, hak gzetir bir kii olan hkmdar, bir gn vezirine,

Gn gibi geti mrm Varlksa varlk, nse n Bunlar geip gidecek. Bir
olum olsayd, adm srer giderdi bu dnyada hi deilse demi.
Vezir de padiah gibi, bilgili, grgl, erdemli bir kiiymi.
Dert etme hkmdarm, gn ola hayr ola Klk deitirip halkn arasna
karalm, bakarsn bir bilen kar, derdine are bulur, demi.
Ertesi gn yola kmlar. Hkmdar ozan klna girmi. Vezir de onun saz
arkada olmu. Gide gide bir emenin bana gelmiler. Kana kana su iip
ilerini ferahlatmlar. Srtlarn bir aaca dayayp yorgunluklarn atarlarken
karlarnda yal bir derviin belirdiini grmler. Sze sohbete karmlar
onunla. Temiz yzl, sz dinlenir, gzel bir adamm dervi. Hkmdar, adamn
yaratt gven duygusuyla derdini ona am:
Sen konutuka yreim ferahlad ey yce bilgin! Szlerin, dertliyi derdinden
ediyor. Bu yaa kadar ocuum olmad! Gryorsun, mrm gzn yayor. Ben
lp gidince adm srdren olmayacak. Ey bilgin! Dn tan, derdimden kurtar
beni.
Yal adam sanki bu i iin gelmi gibi, sakallarn svazlam, elini sokup
koynundan bir elma karm,
Al bu elmay eve gtr. Yarsn karn yesin, yarsn sen ye. Gn gelince bir
olunuz olacak demi, gzden kaybolmu.
Hkmdar, yal adamn dediini yapm. On ay dokuz gn deyince, karsnn
sancs tutmu. Saraya lkenin en iyi ebesi arlm, kadnn banda hekimler
beklemi. Doumu yaptran ebe, bir de bakm ki, ocuk yerine bir karaylan
douruyor kadn. Aman, yaman demeden, ylan uzanm, ebeyi sokup ldrm.
Kadnn banda bekleyen doktorlarla, doumu yaptrmaya gelen br ebeler de
canlarn kurtaramamlar. Byle byle, kentin btn ebeleri lm. Kadn
sancdan kvranyor, karaylan bir trl douramyor. Sora sora, kentin ky
mahallelerinin birinde yal bir ebenin oturduunu renmiler. Hemen koup o
ebeyi bulmular. Ebe, olup bitenleri bildii iin, yalln engel gstererek
douma vey kzn gndermi. lrse o lsn!.. Kz, sarayn yolunu tutmu.
Anasnn mezar, yolunun stndeymi. Ona uram,
Anam, anam, can anam! Beni dokuz ay karnnda saklayan anam! Karaylan,
ldrmedik ebe brakmad. Bunu bildii iin vey anam onun doumuna beni
gnderiyor. Sra imdi bende diye ok korkuyorum. Saraydan buyruk var,
gitmesem bam gidecek. Gzel anam, benden yardmn esirgeme demi.
Anasnn topra dile gelmi:
Bir kab stle doldur. Ylan st grnce sana saldrmayacak, kabn iine
girecektir. O anda kabn azn kapat, sonrasndan korkma! Kadn da kurtulacak,
sen de kurtulacaksn
Kz, anasnn dediini yapm. Karaylan kaba sokmu, kabn azn skca
kapatm. Kz, hkmdara gitmi, doumu yaptrdn, karsnn salnn iyi
olduunu, olunun da elindeki kapta bulunduunu ona bildirmi. Hkmdar kz
dllendirmi. Kz, evine dnm.
Karaylan okul yana gelince, bakclarna,

Babama haber verin, ben okula gitmek istiyorum, demi.

Babas bu habere ok sevinmi. Olana zel retmenler tutulmu. Ylan, ders
vermeye gelen btn retmenleri sokup ldrm. Sonunda, bakclar, Olsa
olsa onu dourtan kz buna retmenlik yapar, diye dnmler. Durumu kza
bildirmiler. Hkmdar buyruuna kar klr m, kz ertesi gn sarayn yolunu
tutmu. Yolda yine anasnn mezarna uram.
Anam, anam, can anam! Beni beiklerde beleyen anam! Ylan dourttum. imdi
de okul diye tutturmu. lkede retmen brakmad, ldrd. imdi ona
retmenlik yapaym diye beni ardlar; bana yardm et, kzn ktlerin eline
brakma demi.
Anasnn topra yine dile gelmi:
Kzm, kzm, can kzm, gzleri mercan kzm! Eline krk bir denek al. Hepsi gl
aacndan olsun. Sana saldrmaya kalkt m krk denekle birden vur, biriyle de
Dur de, demi.
Kz gl bahesine gitmi. Krk bir denek bulmu, sarayn yolunu tutmu. Hemen
o gn ylana ders vermeye balam. Saldrmaya kalknca, krk denekle vurmu,
biriyle Dur! demi. Byle byle, ylan okumay yazmay renmi. Hkmdar da
kz yine dllendirip evine gndermi.
Ylan delikanllk yana gelince evlenmek istemi. Hkmdara, Olun evlenmek
istiyor, diye haber vermiler. lkenin en gzel kzlar bulunup gelin getirilmi.
Geleni sokup ldrm, geleni sokup ldrm Neredeyse lkede gelinlik kz
kalmam. Bakmlar bu iin de sonu yok; Olsa olsa, onu dourtan kz evlenebilir
bununla, diye akl etmiler, gidip kz istemiler.
Hkmdar buyruuna ne denir! Kz balam dn hazrlna. Giysiler dikilmi,
sandklarla eyiz dzlm Kz yine anasnn mezarna gitmi.
Anam, anam, can anam! Bana eyizler hazrlayan anam! Sandklar ald,
kokularn yayld. Beni ylanla evlendiriyorlar. Onu dourtan, ona okumalar
yazmalar reten, onunla evlenebilir de, diye dnmler, imdi beni saraya
gelin gtryorlar. Bunaldm, sana geldim, bana yol gster, gzel anam! demi.
Topraktan yine anasnn sesi gelmi:
Kzm, kzm, can kzm! Gzleri mercan kzm! Gelinlik giyme, krk kirpinin
derisinden bir giysi yap, onu giy. Seni grnce zerine atlacak krk kirpinin dikeni
canna batacak. Sana, Giysilerini kar! diyecek. Sakn aldanma. Sen de ona de
ki: nce sen soyun, sonra ben soyunaym Soyunur soyunmaz derisini kap,
ocaa at. Derisi ortadan kalknca karnda yakkl bir delikanl greceksin. O
delikanl senin ksmetindir kzm, yolun ak olsun!
Btn hazrlklarn yapnca, gelini alp saraya getirmiler. Anas ne demise
olmu. Ertesi gn gelini grmeye gelenler, sapasalam kzla karlanca
armlar. Hele Karaylan yerine karlarnda yakkl bir delikanl grenler
neredeyse kk dillerini yutacaklarm. Koa koa hkmdara gidip durumu
anlatmlar. Hkmdar, karsyla birlikte gelmi, gelinle gveyi lmler, kentte
bayram ilan etmiler.
Sonsuz bir mutluluk var m?.. Kzla delikanlnn mutluluu da uzun olmam.

Delikanl, baka lkeleri, o lkenin insanlarn tanmak istiyormu. Babasndan izin

alp anas ve karsyla vedalatktan sonra lkeden ayrlm. Gittii yerlerden
mektuplar yazyormu anasna babasna. Kzla delikanlnn sevgilerini kskanan bir
sarayl kz, mektuplardan birini nasl olmusa ele geirmi. Delikanl, anasn,
babasn, eini, lkesini zlediini yazyormu. Mektubunun sonuna da, Karm
size emanet! diyormu. Kskan kz, mektubu alm, onun yerine unlar yazm:
Karmn onunla bununla neler yapt haberi ta buralara ulat. Bana byle kadn
gerekmez. Yaptklarnn cezas olarak, bu kt kadnn ellerini, ayaklarn krn, onu
sokaa atn.
Olann anas mektubu hkmdara yksek sesle okurken, kzda kocasnn ne
yazdn merak ederek kapdan dinlemi. Dinlemi; dinlediine bin piman olmu.
Dnp tannca, Namuslu yaa, sonra da elini, ayan krsnlar demi,
saraydan kamaktan baka zm yolu olmadn anlam. Kz, alp ban yollara
dm. Gide gide bir da bana gelmi. Karanlk basnca, yolumu izimi
kaybederim diye bir yere oturmu, sabah beklemi. Derinlerden bir ses duyunca,
korkudan akl bandan kacak gibi olmu. Sesin ardndan, yer yarlm,
ortasndan bir delikanl km. Delikanl hep bir tabutun iinde yatarm.
Delikanl, kz grnce,
Aman Allahm! Buralara nasl dtn sen? Sakn gze grnme, saklan, saklan!
Budan bir gvercini vardr, ok acmaszdr. Grdn gagasyla paralar! Gel
seni tabutun iinde saklayaym demi.
Kz,
Benimle evlenmeyi kabul edersen, seninle tabutun iine girerim. Yoksa, sen
yoluna, ben yoluma demi.
Parmaklarndaki yzkleri karp birbirlerinin parmana takmlar. Bylece
evlenmiler. Kz tabutun iine girmi. Ne olacak diye tahta aralndan dary
gzlyormu. Biraz sonra koskoca bir gvercin, geni kanatlarn aarak yukardan
szlm, gagasndaki yiyecei delikanlnn nne brakm. Kanat rpp tekrar
ge ykselmi.
Byle byle, kzla delikanl dev gvercinin getirdii az yiyerek, yllarca bu
tabutun iinde yaamlar.
Gnlerden bir gn, olan kz tabutun iinde yalnz bana brakarak konana
dnm. Kz yine yollara dm, yolu bir pnarn bana dm. Orada gzel mi
gzel bir kzla karlam. Kendisine kalaca bir yer bulmasn istemi kzdan.
Kz, hanmna giderek, pnarn bana kimsesiz bir kzn geldiini, ondan kalacak
bir yer istediini bildirmi. Hanm, Kz buraya getir bir greyim, demi. Hanm
kza sorular yneltmi. Kz da, dada bir delikanl ile karlatn, onunla tabutta
yaadn anlatnca, hanm, yllardr grmedii olundan haber alr dncesiyle,
yaadklarn anlatmasn istemi kzdan. Sonunda kzn, olunun nianls
olduunu anlam. Olundan hamile kalan kz, bir sre sonra nur topu gibi bir
olan ocuk dourmu. Hanm, olan altn beiklere yatrm, bu sevinli olay
hsmna, akrabasna duyurmu.
Meer olan, gvercinden korktuu iin kz tabutta brakp gitmimi. Olan
srekli kz izliyor, onu grp yine kayboluyormu. Bir gn o koca gvercin
kagelmi, konan bahesindeki bir dala konmu. Olana seslenmi:
Olan, olan! Dokunduun duvarlar yklsn!

Duvarlar yerle bir olmu, ortada toz toprak ynndan baka bir ey kalmam.
Gvercin tozun topran arasnda delikanly grm. Bu kez kendisine seslenmi:
Konduun dallar kurusun!
Dal kurumu. Gvercin ac ac terken atlam. Gvercin korkusu ortadan
kalknca olanla kz bir araya gelmiler. Her yana haber salnm. Dn dernek
kurulmu. Yeniden evlenip mutluluk iinde yaamaya balamlar.
Biz gelelim masaln asl kiisi Karaylana
Karaylan lkesine dnnce, karsn sarayda bulamam. Aman, yaman diye
dvnp durmu. Anas, olan biteni anlatnca alp ban uzaklara gitmi. Karsn
bulmadan dnmeyecekmi. Gide gide, bir rastlantyla, kzn bulunduu kente
gelmi. Orada sohbet kahveleri varm. O da kahveye gitmi, orada e dost
edinmi. Yeri gelip bandan geenleri anlatnca, anlattklarn kzn kocas da
duymu. Karaylan kahveden alp evine gtrm. yle bir masa donatm ki,
ku st eksik! Yemek yenip sohbete geildiinde, delikanl ieriye haber salp
karsnn gelmesini istemi. Karsna:
Ban kaldr da bir bak kimi greceksin?.. demi.
Kz, ban kaldrp baknca Karaylanla gz gze gelmi. Frlayp sarlmak istemi
ona ya, o zaman elin iinde byle eyler yaplmazm. Delikanl, onlar arasndaki
sonsuz sevgiyi duyumsam. Karsna,
te, ilk koca karnda duruyor. Gvercin, gagasnda tad bir para yiyecekle
beni bir tabutun iine tutsak etmiti. Senin varln beni o can alc gvercinden
kurtard. Seni grdkten sonra gnm gecem aydnland. Seni tandktan sonra
gvercinin bys bozuldu. By bozulunca, ben de br insanlar gibi yaamaya
baladm. Bu yiit delikanlyla karlatmda, sonsuz bir sevgiyle birbirinize bal
olduunuz gzmden kamad. Senin burada kalman istersem, benim tabuttaki
tutsaklm gibi, ben de sizin sevginizi tutsak etmi olacam. Sen beni
zgrlme kavuturdun, bende seni sevgine kavuturuyorum. Hadi, imdi git,
kocann yanna otur. u anda sen dnya ahret bacm, kocan da kardeimdir.
Konamda konuksunuz. stediiniz kadar kalabilirsiniz. Cannz istedii zaman
yola kabilirsiniz. Yolunuz ak olsun, demi.
Kzla Karaylan yan yana oturtmu. Kzla Karaylan birbirlerine sarlp sevinten
gzya dkmler. Zaman gelince konaktan ayrlm, saraylarna gitmek zere
yola koyulmular. Saraydaki onlarn birlikte geldiklerini grnce, lke sevince
boulmu, her yerde enlikler dzenlenmi. Ondan sonra mutluluk iinde
yaamlar.
Gvercinin tutsak ettii delikanlnn ne mi olmu?...
Pnarn bandaki o gzel kz vard ya, kza hanma gtren, o da onunla evlenmi.
Onlar ermi muratlarna Dars bizim bamza

8.Tencerecik
Tencerenin de masal m olur? demeyin. Her eyin bir yz gerek, bir yz
masal Bu masalda, ayaklar olmadan yryen, tertemiz, iyi yrekli, gzelliklere
gzellikler katan kck bir tencerenin masal

Yoksul mu yoksul bir ana-kz varm. Ana sabahlara kadar iplik eirir, kzda
sabahlar pazara gtrr, bu iplikleri satarm. Geimleri bir ipliin ucunda Kz
erkenden uyanm. Binlerce kuun lgnca tt kl bir sabah Elini yzn
ykam. Sabaha kadar ip bken anas, yorgunluktan derin uykularda, ip
keleplerini koluna geirmi, pazarn yolunu tutmu. Anas iplii yle ince
eiriyormu ki, daha pazarn giriinde onlara alc buluyormu kz. O gn de
karsna malm iyisinden anlayan biri km, iplikleri annda satvermi. Frna
gidip ekmek alacakken, bir satcnn elinde, gzne, o kck, iyiliksever,
yrekli, gzelden anlar, ayaksz yryen tencerecik ilimi. Olur mu, olmaz m,
diye dnmeden, ekmek almaktan vazgeip o kk tencereyi satn alm. Tabii,
eve elinde ekmek olmadan dnm. Anas o tencerenin hnerini nereden bilsin,
karsnda eli bo kzn grnce fkeden kplere binmi.
A kzm, aklsz kzm! Boyun devrilsin! Boyu uzayp akln ksa kalan kzm
Biliyorum bama gelecekleri, bir gn koca diye de bir odunu bulup dikeceksin
karma! Evde a yok, ekmek yok, ben ne yaparm imdi bu kuru tencereyle?..
Barmakla kalsa neyse kzna temiz bir dayak atm. Dayakla kalsa iyi tencereyi
tuttuu gibi sokaa frlatm. O fkeyle, yataa girip bana yorgan ekmi. Kz
yaptna bin piman, sabaha kadar alam. Ama olmu bir kere
Gn aydnl umudun sesidir. Er sabahta bir kadn dourtup evine dnmekte
olan ebe kadn, sokakta grd bu sevimli tencereyi yerden alp evine gtrm.
O hevesle kk tencereyi ykayp paklam, iine yaprak sarmas dizip ocaa
koymu. Sarma pimi. Tam yenecek zaman ebeyi baka bir douma armlar.
Yemek mi nemli, bir cann dnyaya geliimi, tencereyi ocaktan indirmi douma
komu.
Kadn evden uzaklar uzaklamaz, tencerecik, olmayan ayaklaryla tk tk
yryerek gelip kzn evini bulmu. Kapy alm.
at! at! at!
Kimdir o?
Tencerecik!
inde ne var?
Scack, scack sarmack
Kz anasna duyurmamaya alarak tencereyi boaltm, anasnn yapt gibi,
tangur tungur sokaa frlatm. Anas:
Kimdi o?
Komucuk!
Ne istiyor yosmack?
Getirivermi scack sarmack
Her taraf sarma kokusu sarnca, ana yataktan km, sarmay bir gzel yemiler.
Onlar sarmay yiye dursunlar, padiahn kars hamama gidiyormu. Yolun
stndeki irin mi irin, temiz mi temiz, kk tencereyi grm
Dad, dad! Al u tencereyi yerden belki hamamda gerekir.

Dad tencereyi yerden alm. Gerekten gerek de olmu, padiahn kars altnn,
elmasn, incisini, zmrdn tencereye koyup dadya teslim etmi:
Aman dad, varm youm bu; dikkat et! demi.
Dad,
Ne demek hanmm yreini ferah tut. Bir eyciini aldrmam! demi,
tencereyi kucana alp bir keye oturmu.
Ayakszn ayaklanacan ne bilsin dad! Hamamn insan kendinden geiren
ortamnda, kucaklad tencereyi okaya okaya uykunun kucana dm.
Tencere, dadnn derin uykulara daldn anlaynca, tngr mngr yola dm,
gelip kzn kapsn alm.
at! at! at!
Kimdir o?
Tencerecik!
inde ne var?
ncik boncuk, incik boncuk
Kz, yine anasna belli etmeden, tencerenin iindekileri alm. Tencereyi tangur
tungur sokaa frlatm. Bir solukta giyinip kuanm, tencerenin getirdiklerini
takp taktrm. Kz dnya gzeliymi, onlar taknca evren gzeli olmu. Anas,
ieriden:
Kimdir o?
Komucuk!
Ne istiyor yosmack?
Getirivermi incik boncuk
eriden kznn byle cik cikli konumasn duyunca,
Allahm, bana yardm et; el deliye hasret biz akllya Ne oldu bu kza yarabbi,
byle cik cik tyor?.. demi.
Odasnda knca ne grsn! Kz altnlar, elmaslar, inciler, zmrtler iinde; takp
taktrm; nasl da gzel! Bir ktnn, bunlar verip kz kandrdn sanp
balam alamaya:
Vay bama gelenler! Bunlar kimden aldn, kz! Syle bana, yoksa kemiklerini
krar, un ufak ederim! Ben pazara ip sat diye gnderiyorum, sen onunla bununla
oynayor, mcevherler takyorsun! Syle, ne verdin de aldn bunlar? Bir kelep
iplie kimse altn, gm vermez adama!
Kz olan biteni anlatm:
Anam, anam, can anam! Dokuz ay beni dar karnnda saklayan anam! Ben kt
ey yapar mym, anam! Haram st m emdirdin ki ben byle iler yapaym?...
Gzm kr olsun, ekmek arpsn beni! Bunlar kimseden almadm, o kk
tencere getirdi.

Kz, geberesi! Ayaklar m var da tencere sana yzkler, bilezikler, gerdanlklar

getirsin!..
Vallahi billahi, iki gzm nme aksn ki, o getirdi! Sarmay getiren de o, bunlar
getiren de
Kadnn bir tek kz varm. Onu ok severmi. Hem de ona sonsuz gven
duyarm.
Peki, tencere getirdi de imdi hangi cehenneme gitti?..
Kzarsn diye sokaa attm; sen de atmtm ya
fkeden kprrken, bir yandan da gzn kznn gzelliinden alamyor;
Taklarda nasl yakm kzma! Bu gzellikle, ksmeti beyler paalar olmal.
Lakin, yoksunluunun ad batsn kim bilir hangi kr ocaa decek diyormu
iinden. Byle dnrken kadnn fkesi gitmi. Kznn gr salarn okayarak,
bir yandan da takt mcevherleri gzden geirmi. Tencere orada m diye
kapdan bakm; yerinde yeller esiyor tencerenin! ocuklar tekmelerle uzaklara
gtrp atmlar. Ertesi gn, hamama giden ehzade grmesin mi tencereyi
Ne sevimli bir tencere! Lala, u tencereyi yerden al, bakarsn gerek olur
Hamama gitmiler, ehzade ykanm arnm, tra olup mis gibi kokular
srlm. Tencere birden kapan kaldrm, ehzadeyi iine alm. Lala saa
bakyor, ehzade yok, sola bakyor yok! Aman ehzadem! Yaman ehzadem! Yok!
Yok! Yok! Yok olu yok!.. Balam sylenmeye:
Neredeysen k Allah akna! Ben yal lalan heyecanlandrp korkutma! Yitip
gidersen ne yaparm ben, babana nasl hesap veririm! Baban beni cellata teslim
etmez mi!.. Hadi, yiidim, brak akay, ortaya k da evimize gidelim Lala
ehzadeyi arayadursun, tencere hamamdan kp, tk tk kzn evine gelmi, kapy
alm.
at! at! at!
Kimdir o?
Tencerecik!
inde ne var?
A da bak! A da bak!
Kz tencerenin kapan kaldrp bakm ki, yunup arnm, giyinip kuanm,
kokular srnm bir ehzade! Onu yle grnce, kz, Ay! diye barm. Bu
tencere neyin nesidir diye eli yreinde olan anas dar frlaynca ehzadeyle
karlam.
Kim bu kz?
ehzadecik!
Kim getirdi?
Tencerecik!
inde ne var?

Da-mat-k
Anas arp kalm; Allahm, kzn dedii doru ksa da bu ehzade damadm
olsa Birbirlerine de nasl yakyorlar; Ayn bir paras o, bir paras o! demi
iinden. Tam o srada, ehzade:
Bana varr msn tencerecik? diye sormu kza.
Kz da,
Varrm, niye varmayaym, ehzadecik! demi o gzel glyle.
Saraya haber gitmi. Padiahla kars kzn evine gelmi. Anas sormu:
Nerenin sultan bu gzel, oul?
Tencerecik sultan, ana
Padiah padiahsa, kars iki kez padiah! Durumu annda kavram; Bu kzn ne
sultanl sorulur, ne anas babas O, gzelliin sultan diye geirmi iinden.
Dn kurulmu, krk gn, krk gece davullar vurulmu, zurnalar alnm. Gelinle
gveyi saraya gitmiler. O gzel, iyilik bilir, akll tencerecii evlerini ba kesine
koymular. Kzn anas buyruklar yadryormu:
Sakn, tencerecii yerinden oynatmayn; o bizim sultanlmzdr
Byle sonlar herkesin bana, bizimde bamza

9.Gl Gzeli

Kyn birinde bir ana-kz varm. Kz ok gzelmi. Srma salar topuuna

inermi. Salarna her gn bir gl takt iin ona Gl Gzeli derlermi.
Salarnn gzellii imi gl. Sokaktan geerken durup bakarlarm kza. Gzellii
herkesin dilindeymi. Sz olur diye anas orada burada grnmesini pek
istemezmi. Nasl olmusa bir gn onu arya gndermi,
Hadi kzm, arya git, cier al gel de piirip yiyelim. Cieri glde ykayp
temizlemeyi de unutma demi.
Kz arya gitmi, kasaptan cier alp gl kysna yrm. Cieri gzelce ykayp
eve dnecekmi. O srada bir aylak, kzn elinden cieri kapp ykselmi, kuru bir
aacn dalna konmu. Anasnn krk ylda bir istedii ii yapamamak kz ok
zm. Gzlerinden ya dklrken aylaa yalvarmaya balam:
aylak! aylak! Gklerin gzeli aylak! Cierimi ver de anama gtreyim, anam
bana kzmasn!
aylak, aatan:
Gl Gzeli! Gl Gzeli! Bana arpa verirsen cierini veririm, diye seslenmi.
Kz tarlaya gitmi.
Tarla! Tarla! Yerin bereketi tarla! aylak cierimi kapt. Cierimi istedim,
vermedi; et yiyen aylak, bilmem, arpay ne yapacak; Arpa getir, vereyim, dedi.
Bana arpa ver, aylaa vereyim; aylak cierimi versin, anama gtreyim; anam
bana kzmasn

Tarla atlak topran gstermi:

Gl Gzeli! Gl Gzeli! Buluta git, bulut sana yamur versin; yamuru bana
getir, arpa vereyim. Arpay aylaa gtr, aylak sana cierini versin; anana
gtr, anan sana kzmasn
Tarlann atlak topra kzn yreini burkmu; yle ya, sulanmasa nasl arpa
retir? diye dnm; buluta seslenmi:
Bulut! Bulut! Gklerin rts bulut! Cierimi aylak kapt. Arpa getir, geri
vereyim, dedi. Tarladan arpa istedim, Buluta git, bana yamur getir, dedi. Yeri
g yamura boan bulut! Yamur ver, tarlaya gtreyim, tarla bana arpa
versin; arpay aylaa vereyim, aylak cierimi versin; anama gtreyim, anam
bana kzmasn
Bulut,
Yamur yadrr, yeri, g, sele boarm, Gl Gzeli! Ama gryorsun,
ayaklarm yaln. Bana ayakkab getir de gezip yamur toplayaym. Ben sana
yamur vereyim, tarlaya gtr; tarla sana arpa versin, aylaa gtr; aylak
cierini versin, anana gtr, anan sana kzmasn demi.
Gl Gzeli ayakkabcya gitmi:
Ayakkabc Amca! Ayakkab Amca! Ayaklar souktan, scaktan koruyan
Ayakkabc Amca! Bana ayakkab ver, buluta vereyim; bulut bana yamur versin,
tarlaya gtreyim; tarla arpa versin, aylaa vereyim, aylak cierimi versin;
cieri anama gtreyim, anam bana kzmasn
Ayakkabc kz grnce, Bre aylak, demek bu kza da yaptn yapacan, demi
iinden; Gl Gzeline:
Bir ayakkabnn ad m olur sana feda olsun, Gl Gzeli; ama gryorsun, elimde
deri yok, ksele yok. Bana ksele getir, deri getir, ayakkab yapaym, demi. Kz,
dericiye gitmi:
Derici! Derici! Bana deri ver, ksele ver; ayakkabcya gtreyim. Ayakkabc
bana ayakkab versin, buluta vereyim; bulut bana yamur versin, tarlaya
vereyim; tarla bana arpa versin, aylaa vereyim; aylak bana cierimi versin,
anama gtreyim, anam bana kzmasn
Derici, kzn yzne bile bakmadan,
Deri, kzde; git kzden iste deriyi demi.
Kz, bol otlu tarlalarda yaylan kze gitmi bu kez.
kz! kz! Topran emekisi kz! Bana deri ver dericiye gtreyim; derici
deriyi ilesin, ayakkabcya vereyim, ayakkabc ayakkab yapsn, ayakkaby
buluta vereyim; bulut ayakkaby giysin, yamur devirsin, yamuru tarlaya
vereyim; tarla arpa versin, arpay aylaa gtreyim; aylak cierimi versin,
anama gtreyim, yiyelim, a kalmayalm; anam bana kzmasn
kz uzun uzun brm:
Bana yayla otu getir, sana deri vereyim.
Kz ban kaldrm, ba dumanl dalarn yaylalarna bakm.

Nasl giderim oralara? diye sylenirken, kendini yaylann gr otlar arasnda

bulmu. Bir kyl, keskin trpanyla otlar deriyormu. Kz grnce derin bir soluk
alm, trpan elinden brakm. Kzn salarn takt al gl grm.
Kzm, nerelerden geldin buralara? diye sormu.
Kz, aalarda sisler arasnda bir yeri gstermi.
Ben u aa kylerdenim. Gl kysndan geerken aylak cierimi kapt.
Tarladan arpa getir, cierini vereyim, dedi. Tarla yamur istedi. Yamur istemeye
buluta gittim; bulut, ayakkab istedi. Ayakkabcya gittim, benden deri istedi.
Dericiye gittim, Deri, kzde! dedi. kze gittim, kz benden yayla otu istedi.
Ben de yaylaya geldim, demi.
Kyl, kza bakm, bakm
Sen sandaki gl ver, ben de sana yayla otu vereyim.
Kz, Glden ok ne var! diye dnm, bandaki gl karm, kylye
uzatm.
Kyl,
Gl senden gzel, sen glden gzelsin! Ne istersen sana feda olsun! Hadi, imdi
git, kzn yayld ayra vardnda, da, ta yayla otunun sardn
greceksin! demi.
Kz; dereleri tepeleri aarak yayladan inmi. Bakm ki, kzn yayld yeri yayla
otu sarm. Otlarn arasnda da, yapraklarnda yamur damlalar ldayan, krmz
m krmz bir gl! Kylye verdiinden daha gzel! Kz gl alm bana takm.
kz, kzn istemesine kalmadan ona deri vermi. Deriyi alm, dericiye gtrm.
Derici, deriyi ilemi, kza vermi. Kz, ayakkabcya gtrm. Ayakkabc, buluta
ayakkab yapm. Ayakkaby alm buluta gtrm. Bulut ayakkaby giyinmi,
drt bucaktan yamur devirmi. Tarla kana kana imi yamuru. Tarlada arpalar
yeermi, tanelenmi. Kz, arpay aylaa gtrm, aylak ona cieri vermi,
cieri anasna gtrm.
Anas kzmam da, gcenmemi de. Niye gcenip kzsn ki; btn bunlar yarm
saat iinde olmu nk!
Kz, bandaki glle, bahedeki gl aacna grnm. Her gn gl kopard
aa, br gl grnce,
Sandaki gl, yayladaki bacmn gl, nasl buldun bunu? diye sormu.
Kz, olan biteni anlatm. Gl aac,
Demek kardeim bu kz ok sevdi de, bacmn gln kopard, ona verdim
diye geirmi iinden. Kza,
Bandaki gl bir daha solmayacak, yanann krmzl gibi hep duracak. Artk
benden gl koparmana gerek yok. inden hangi renk geerse, gln rengi o
olacak. Sen bundan byle yalnz Gl Gzeli deil, yayla gllerinin de gzeli
olacaksn demi.

Gl her gn daldan koparp sana takmak kz zyormu. Ama glsz de

edemiyormu. Buna ok sevinmi. Her sabah gl aacnn bana geliyor, iinden
geirdii rengi, sandaki glde buluyormu.

10.Yeil Yamur

Kyn birinde bir ana-kz varm. Kz ok gzelmi. Srma salar topuuna

inermi. Salarna her gn bir gl takt iin ona Gl Gzeli derlermi.
Salarnn gzellii imi gl. Sokaktan geerken durup bakarlarm kza. Gzellii
herkesin dilindeymi. Sz olur diye anas orada burada grnmesini pek
istemezmi. Nasl olmusa bir gn onu arya gndermi,
Hadi kzm, arya git, cier al gel de piirip yiyelim. Cieri glde ykayp
temizlemeyi de unutma demi.
Kz arya gitmi, kasaptan cier alp gl kysna yrm. Cieri gzelce ykayp
eve dnecekmi. O srada bir aylak, kzn elinden cieri kapp ykselmi, kuru bir
aacn dalna konmu. Anasnn krk ylda bir istedii ii yapamamak kz ok
zm. Gzlerinden ya dklrken aylaa yalvarmaya balam:
aylak! aylak! Gklerin gzeli aylak! Cierimi ver de anama gtreyim, anam
bana kzmasn!
aylak, aatan:
Gl Gzeli! Gl Gzeli! Bana arpa verirsen cierini veririm, diye seslenmi.
Kz tarlaya gitmi.
Tarla! Tarla! Yerin bereketi tarla! aylak cierimi kapt. Cierimi istedim,
vermedi; et yiyen aylak, bilmem, arpay ne yapacak; Arpa getir, vereyim, dedi.
Bana arpa ver, aylaa vereyim; aylak cierimi versin, anama gtreyim; anam
bana kzmasn
Tarla atlak topran gstermi:
Gl Gzeli! Gl Gzeli! Buluta git, bulut sana yamur versin; yamuru bana
getir, arpa vereyim. Arpay aylaa gtr, aylak sana cierini versin; anana
gtr, anan sana kzmasn
Tarlann atlak topra kzn yreini burkmu; yle ya, sulanmasa nasl arpa
retir? diye dnm; buluta seslenmi:
Bulut! Bulut! Gklerin rts bulut! Cierimi aylak kapt. Arpa getir, geri
vereyim, dedi. Tarladan arpa istedim, Buluta git, bana yamur getir, dedi. Yeri
g yamura boan bulut! Yamur ver, tarlaya gtreyim, tarla bana arpa
versin; arpay aylaa vereyim, aylak cierimi versin; anama gtreyim, anam
bana kzmasn
Bulut,
Yamur yadrr, yeri, g, sele boarm, Gl Gzeli! Ama gryorsun,
ayaklarm yaln. Bana ayakkab getir de gezip yamur toplayaym. Ben sana
yamur vereyim, tarlaya gtr; tarla sana arpa versin, aylaa gtr; aylak
cierini versin, anana gtr, anan sana kzmasn demi.

Gl Gzeli ayakkabcya gitmi:

Ayakkabc Amca! Ayakkab Amca! Ayaklar souktan, scaktan koruyan
Ayakkabc Amca! Bana ayakkab ver, buluta vereyim; bulut bana yamur versin,
tarlaya gtreyim; tarla arpa versin, aylaa vereyim, aylak cierimi versin;
cieri anama gtreyim, anam bana kzmasn
Ayakkabc kz grnce, Bre aylak, demek bu kza da yaptn yapacan, demi
iinden; Gl Gzeline:
Bir ayakkabnn ad m olur sana feda olsun, Gl Gzeli; ama gryorsun, elimde
deri yok, ksele yok. Bana ksele getir, deri getir, ayakkab yapaym, demi. Kz,
dericiye gitmi:
Derici! Derici! Bana deri ver, ksele ver; ayakkabcya gtreyim. Ayakkabc
bana ayakkab versin, buluta vereyim; bulut bana yamur versin, tarlaya
vereyim; tarla bana arpa versin, aylaa vereyim; aylak bana cierimi versin,
anama gtreyim, anam bana kzmasn
Derici, kzn yzne bile bakmadan,
Deri, kzde; git kzden iste deriyi demi.
Kz, bol otlu tarlalarda yaylan kze gitmi bu kez.
kz! kz! Topran emekisi kz! Bana deri ver dericiye gtreyim; derici
deriyi ilesin, ayakkabcya vereyim, ayakkabc ayakkab yapsn, ayakkaby
buluta vereyim; bulut ayakkaby giysin, yamur devirsin, yamuru tarlaya
vereyim; tarla arpa versin, arpay aylaa gtreyim; aylak cierimi versin,
anama gtreyim, yiyelim, a kalmayalm; anam bana kzmasn
kz uzun uzun brm:
Bana yayla otu getir, sana deri vereyim.
Kz ban kaldrm, ba dumanl dalarn yaylalarna bakm.
Nasl giderim oralara? diye sylenirken, kendini yaylann gr otlar arasnda
bulmu. Bir kyl, keskin trpanyla otlar deriyormu. Kz grnce derin bir soluk
alm, trpan elinden brakm. Kzn salarn takt al gl grm.
Kzm, nerelerden geldin buralara? diye sormu.
Kz, aalarda sisler arasnda bir yeri gstermi.
Ben u aa kylerdenim. Gl kysndan geerken aylak cierimi kapt.
Tarladan arpa getir, cierini vereyim, dedi. Tarla yamur istedi. Yamur istemeye
buluta gittim; bulut, ayakkab istedi. Ayakkabcya gittim, benden deri istedi.
Dericiye gittim, Deri, kzde! dedi. kze gittim, kz benden yayla otu istedi.
Ben de yaylaya geldim, demi.
Kyl, kza bakm, bakm
Sen sandaki gl ver, ben de sana yayla otu vereyim.
Kz, Glden ok ne var! diye dnm, bandaki gl karm, kylye
uzatm.
Kyl,

Gl senden gzel, sen glden gzelsin! Ne istersen sana feda olsun! Hadi, imdi
git, kzn yayld ayra vardnda, da, ta yayla otunun sardn
greceksin! demi.
Kz; dereleri tepeleri aarak yayladan inmi. Bakm ki, kzn yayld yeri yayla
otu sarm. Otlarn arasnda da, yapraklarnda yamur damlalar ldayan, krmz
m krmz bir gl! Kylye verdiinden daha gzel! Kz gl alm bana takm.
kz, kzn istemesine kalmadan ona deri vermi. Deriyi alm, dericiye gtrm.
Derici, deriyi ilemi, kza vermi. Kz, ayakkabcya gtrm. Ayakkabc, buluta
ayakkab yapm. Ayakkaby alm buluta gtrm. Bulut ayakkaby giyinmi,
drt bucaktan yamur devirmi. Tarla kana kana imi yamuru. Tarlada arpalar
yeermi, tanelenmi. Kz, arpay aylaa gtrm, aylak ona cieri vermi,
cieri anasna gtrm.
Anas kzmam da, gcenmemi de. Niye gcenip kzsn ki; btn bunlar yarm
saat iinde olmu nk!
Kz, bandaki glle, bahedeki gl aacna grnm. Her gn gl kopard
aa, br gl grnce,
Sandaki gl, yayladaki bacmn gl, nasl buldun bunu? diye sormu.
Kz, olan biteni anlatm. Gl aac,
Demek kardeim bu kz ok sevdi de, bacmn gln kopard, ona verdim
diye geirmi iinden. Kza,
Bandaki gl bir daha solmayacak, yanann krmzl gibi hep duracak. Artk
benden gl koparmana gerek yok. inden hangi renk geerse, gln rengi o
olacak. Sen bundan byle yalnz Gl Gzeli deil, yayla gllerinin de gzeli
olacaksn demi.
Gl her gn daldan koparp sana takmak kz zyormu. Ama glsz de
edemiyormu. Buna ok sevinmi. Her sabah gl aacnn bana geliyor, iinden
geirdii rengi, sandaki glde buluyormu.

11.Kelolan

Kelolan gece demez, gndz demez alr, yine de yoksulluktan bir trl
kurtulamazm. Bir gn a, bir gn tok, yal anasyla yaayp giderlermi. Gnlk
kazanc ancak bir ekmek almaya yetermi. bulamad gnler onu da
alamazlarm. Bir gn, durumlarn bilen bir komular, onlar bu darlktan
kurtarmak iin, Kelolana,
Al bu iple baltay, ormana odun kesme git; belki daha ok kazanrsn. Dmez
kalkmaz bir Allah, bakarsn zengin olur, padiahn kzn bile alrsn demi.
Kelolan padiahn kz szn duyunca, alm iple baltay, ormann yolunu
tutmu. Gece-gndz alp tonlarla odun ym. Maln iyisinden anlayan odun
tccar,
Odunlarn da pek gzel, Kel Aa, ne istersin bu yna? diye sormu.
Hi pazarla girmeden Kelolan,
Be altn ver, gtr! demi.

Adam, odunlar alp Kelolann avucuna be altn saym. Kelolan, mutluluktan

yolda arklar syleyerek eve gelmi. Anasna:
Ana, ana! Olun odun kesti be altn kazand. Bundan byle yoksullua paydos!
Al sana iki altn, bununla et al, ekmek al. tekiyle de giyin kuan. Ondan sonra,
git, bana padiahn kzn iste, demi, anasnn ne diyeceini beklemeden ekip
gitmi.
Yolda bir adamla karlam. Adam, bir kediyi suya sokup karyormu. Kelolan,
Ne yapyorsun amca, kedinin sudan holanmadn bilmez misin? Sokup kara
kediyi boacaksn! demi.
Bomak iin yapyorum zaten!
Aman, boma! Ne istersen vereyim
Kelolan, elini kesesine sokmu, adama bir altn vermi. Adam kediyi salm. O
yoluna, Kelolan yoluna Kedi Kelolann arkasna dm, o nereye giderse
onu izlemi. Yolda bir adama daha rastlam Kelolan. Adam bir kpei ldrmek
zereymi. Kelolan,
Aman, ldrme! Ne istersen vereyim
Olur, demi adam, Kelolann ne vereceini bilmi gibi, bir altn ver, salaym.
Kelolan adama bir altn vermi, adam da kpei salm. Kedi gibi, kpek de
Kelolann arkasna taklm, o nereye giderse onu izlemi. Gide gide bir yol
ayrmna gelmiler. Orada da bir yal kadnla karlamlar. Kadn, elindeki
ylann kafasn ezmek zereymi. Kelolan, elinde kalan son altn vererek ylan
lmden kurtarm. Ylnda taklm Kelolann arkasna, o nereye giderse onu
izlemi. Kelolan, altnm gitti, ama canda kurtarm oldum, diyormu
iinden. Ylan, Kelolann iinden geenleri duymu, dile gelip,
Kelolan, Kelolan! Ylan grdme bakma, ben cinler padiahnn oluyum.
Beni lmden kurtardn, bu iyiliinin altnda kalmam! Gel seni babama gtreyim.
Durumu anlattmda, babam seni kesinlikle dllendirecektir. Ne dilediini
sorduunda, Dilinin altndaki mhr istiyorum! dersin. Unutaym deme! Mhr
isteyeceksin, baka bir ey deil, dilinin altndaki mhr
Az gitmiler, uz gitmiler Kardan cinler padiahnn saray grnnce, Ylan
silkilip beyaz bir at olmu. Kelolan atn srtna atlam; gz ap kapayncaya
kadar kendini sarayn nnde bulmu. At, sarayn avlusunda, silkinip yakkl bir
delikanl olmu. Birlikte padiahn katna kmlar. Olan, bandan geenleri
anlatm, Kelolan gstererek,
te, olunu kurtaran, bu kel olandr! demi. Padiah, annda,
Akln iyi kullandn, alkanln duymutum Kelolan, ama, dorusu yiitliini
duymamtm; bir tek olumu kurtarmakla bunu da gsterdin; imdi dile benden
ne dilersen?..
Dilinin altndaki mhr dilerim, padiahm!
Mhrle ne yapacaksn, Kelolan? Onu isteme, altnlar, elmaslar vereyim,
saraylar yaptraym sana!

Ya mhr verirsin, padiahm ya da bir ey vermezsin. Altnda da, elmasta da,

sarayda da gzm yok!
Dile benden ne dilersen, dediine, o da mhr istediine gre padiah, aresiz,
mhr dilinin altndan karm, Kelolana vermi. Mhr alnca orada baka i
kalmayan Kelolan saraydan ayrlm, yola koyulmu. Gnlerce, aylarca yrm.
Meer cinlerle gnlk yolun bir yl srd de olurmu. Yorgunluktan adm
atacak hali kalmam. Bakm yolun bitecei yok, ban bir kayaya yaslam,
derin uykulara dalm. Uykuda cinler padiahnn olunun sesini duymu:
Kelolan, Kelolan! Babamdan aldn mhr yala. Karna bir Arap kacak, ne
yapmak istediini ona syle, yerine getirecektir. Kelolann mhr yalamasyla,
Arapn Buyurun! diye karsna dikilmesi bir olmu.
Ka gndr azma lokma girmedi, bir sofra kurulsun!
yle bir sofra kurulsun ki, ku st eksik Karn doyunca, Kelolan,
Beni anama ulatr! demi.
Gz ap kapayana kadar kendini evinin nnde bulmu Kelolan. Anas kapnn
nnde yn eiriyormu. Gnlerdir haber alamad olunu karsnda grnce,
meraktan ine iplie dnen ana, onu barna basp alam. Anasnn zayf halini
grnce ok duygulanan Kelolan, mhr yalam, karsna kan Arapa,
Sofra kurulsun ama sofrada anamn sevecei yemekler olsun! demi.
Sofra kurulmu, bardaklara erbetler doldurulmu. Yemi, imiler. Yemekten
sonra Kelolan, anasna,
Ana, durma, kalk git, bana padiahn kzn iste! demi.
Sofra kurulsun deyince, sofralar kurdurtan olunun bu gc karsnda aran
kadn, olunun padiahn kzn istemesini akld bulmu. Ne diyeceini
bilemeyen ana,
Etme, eyleme oul, padiah kim, biz kimiz diye kar durmu.
Daha szn bitirmeden, Kelolan,
Sen dediimi yap, ana, tesine karma! demi.
Ana, aresiz, sarayn yolunu tutmu. Yeni giysileri stndeymi, ama yoksulun
yenisi ne olur, saray nbetileri kadn dilenci sanmlar; sarayda ne aradn
sormadan, eline birka kuru sktrdklar kadn oradan kovmular. Kadn,
boynunu bkp eve gelmi, olan biteni anlatm. Kelolan, anasnn bir dilenci
gibi kapdan kovulmasna ok ierlemi.
Ana, ana! Sen dilenci misin ki seni kapdan kovuyorlar! Yine git, bu kez
kapdakileri dinleme, ieri gir, padiahn katna k! demi Kelolan.
Ana ne yapsn, dnyada bir tek olundan baka kimsesi yok; onun dileini yerine
getirmeyecek de kiminkini getirecek?..
Evden kp yola koyulmu. Saraya vardnda, nbetiler ayn eyi yapmak
istemiler. Kadn,
Padiah grmeden lm gider, buradan bir adm atmam! Siz de ana
kuzususunuz, derdimi anlayn da beni padiahn yanna saln demi.

ok steleyince, kadnn dileini padiaha iletmiler. Padiah,

Getirin bakalm, ne istiyor? demi.
Kadn, padiahn katna kp dileini bildirmi:
Padiahm, benim bir tek olum var, senin de bir tek kzn. Seninki ay paras,
benim ki kel. Uyar olur mu? deyip savma beni. Kafas keldir ama akl boldur.
Allahn emri, peygamberin kavliyle, kzn oluma istemeye geldim. Aa grme,
kimin ne olaca belli olmaz, kzn ver de olumla mutluluk iinde
yaasnlardemi.
Padiah, kadnn nerisini, ok elendirici bulmu. O gn, hibir ey, kadnn bu
istei kadar gldrmemi onu. Olacak i deil ya, kadn grgr almak iin,
padiah,
Verdim gitti kzm senin Kele! Lakin saraymn karsnda benimki gibi bir saray
isterim. Krk gne dein yaptrrsa yaptrr, yaptrmazsa kel kafas gvdesinden
uar!
Kadn, kz alaym derken olunun da elden gideceini dnerek, alayarak eve
dnm, padiahn dediklerini oluna bir bir iletmi.
zldn eye bak, ana, demi Kelolan. Padiahn istedii saray olsun!
Saray, tam istedii yerde yarn gn aarana dek hazr olacak
Kelolan hemen ie koyulmu, mhr yalar yalamaz Arap karsnda bulmu.
Gster hnerini Arap! Padiahn saraynn karsna yle bir saray kondur ki,
onun yannda padiahn ki kulbe kalsn!
Arap, Arapln gstermi; sabahleyin uyananlar, gn nn, yeni saray
aydnlattn grmler. Direkleri altndan, camlar kristaldenmi. Bahesinde bin
bir trl aa, iek varm. Sabahleyin uyanp saray gren padiah da arm.
Ulan Kel Aa, anlald, kz alacaksn elimden, ama bende kolay kolay
kaptrmayacam sana incimi!.. diye dnm.
Padiah byle dnedursun, Kelolan giyinmi kuanm, beyaz bir ata binip
sarayn yolunu tutmu. yle ki, onu gren saray kapclar selama durmular.
Kimseden izin almadan, dorudan padiahn katna km.
te saray, ite Kelolan, padiahm! Krk gn demitin, bir gecede yaptm
istediin saray. Kzna byle binlerce saray feda olsun. Katna ktm; kzn
almaya geldim, damat olmaya geldim.
Padiah,
Sznn eriymisin, Kelolan! Sana kzm feda olsun. Yalnz, yle bir gelinlik
diktirmelisin ki, bugne dein kimse ylesine giyinmemi; elmas, altn
yeryznde kimsede bulunmam olsun demi.
Bu kez Kelolann mhr yalamasna bile gerek kalmadan, o anda Arap karsna
kvermi. Her biri ayn renkte giyinmi krk kz, padiahn istediinden de gzel
bir gelinlii ellerinde tutuyorlarm. Padiah bu olaanst gelinliin bir anda nasl
hazrlandn dnmeye bile gerek grmeden,

Kzm verdim gitti, Kelolan! demi, adamlarna da seslenmi: Hacy, hocay

arn, nikah kysn; davullar dvlsn, zurnalar alnsn! Kelolana dnm,
Bir artmda u, Kel Aa! Benim saraymla senin saraynn arasna bir kpr
kurdur; istedii zaman kzm gidip gelsin Onu da yaparsan, kzm sevdiine
tam inanacam.
O da i mi padiahm, yle bir kpr kuduracam ki, mermeri de, kristali de
yeryznde bulunmayacak
Gz ap kapanncaya kadar kprde kurulmu. yle bir kpr ki yz yandakiler
bile byle bir kpr grmemiler. Dn hazrlklarna balam. Ne ki, umulmadk
bir terslik, ii kmaza sokmu. Bu da safa bir meraktan domu.
Kz Kelolann bu olmadk ileri nasl yaptn merak ediyormu. Onunla
evleneceim, ama bakalm Kelolan beni candan seviyor mu? Seviyorsa srrn
syler, sevmiyorsa gizler diye dnm.
Kz eyizini hazrlarken, Kelolan da akama kadar av avlayp ku klyormu.
Hazrlklar konumak iin, kap aralndan birbirleriyle konutuklar da
oluyormu. Bir gn yine bir araya gelip dn ilerini konumular. Szn bir
yerinde, kz,
Beni candan sevdiini bileyim ki, srrn benden gizlemeyesin demi.
Kelolan da,
Sr ne; can iste, can vereyim! demi.
Cann vermene kyamam, srrn ver
Kelolan, batan sona, ylan, beyaz at, delikanly, cinler padiahn, olan biteni
anlatm.
Kel kafa akl ile doludur, saflklarn snr yoktur, derler. Bizim Kel, kznn
yannda biraz daha kalmak iin ne varsa anlatm. Mhrle Arap bile
gizlememi. Onunla kalsa iyi; ba dara dtnde Arap arasn diye mhr kza
vermi
Meer, gen vezir, Nasl oldu da padiah, gzel kzn oluma vereceine bu
paralk Kele verdi? diye, kskanlktan kendini yiyormu. nk, kzn oluyla
evlenecei, sz bile kesildii her yana duyurulmumu. Kelolan ortaya knca
iler ters gitmi. O gn, vezir, Kelolann dediklerini kapdan dinlemimi.
Kelolan uzaklar uzaklamaz, vezir odaya dalm, mhr kzn elinden kapm.
Mhr yalar yalamaz Arap karsna km.
Arap! Arap! Bundan byle ben ne dersem onu yapacaksn!
Bam gzm stne!
Kelolan yakala, elini ayan bala, denizlerin tesine, dalarn ardna gtr!
Orada ayaklarna pranga bala, bir zindana at!
Arap, Kelolan yakalam, elini, ayan balam, denizlerin tesine, insan aya
basmam dalarn ardna gtrm, zindana atm. Her tarafa Kelolann
kaybolduunu yayan vezir, padiahn yanna gidip dn hazrlklarnn
balamasn istemi. Kelolan ortadan yok olduuna gre, arada verilmi sz var,
padiahn baka seenei kalmam.

Zindanda yatadursun, o kedi ile kpek vard ya, Kelolann bana gelenler ikisini
de iine domu. Kelolan kurtarmak zere yola kmlar. Ovalar, tepeleri
gemiler, ama denizi nasl aacaklar?.. Kpek yzebilir; kedi bir kula atar, sonra
kalakalr. Kpek kolayn bulmu.
Srtma bin kedicik, yolumuza koyulalm; durmak gn deil, sava gndr! Biz
kurtarmazsak Kelolan kimse kurtaramaz.
Kedi, kpein srtna atlam, u deniz senin, bu deniz benim; dalar, ovalar
aarak Kelolann tutukland ssz adadaki zindan gidip bulmular. Kelolan
kaptklar gibi yola kmlar, gz ap kapayncaya kadar sarayn kapsndan
ieriye girmiler. nce vezirin odasna uramlar. Vezir derin uykuda imi. Kedi,
uykudaki vezirin burnunu kuyruuyla gdklam. Vezir hapuuu! deyince,
mhr dilinin altndan darya frlam. Kelolan mhr kapnca yalam;
yalamasyla Arap karsna kvermi. Kelolan veziri gsterip,
u herifi al, gtr Kafdann ardna at! Konan da, padiah saraynn ok
uzaklarna kondur! demi.
Emrin bam stne!
Kelolann dndn duyan anas da, kz da ok sevinmi. Kendi yznden oldu
diye kz alaya alaya ine iplie dnm. Anasnn gzleri grmez olmu.
Padiah da sevinmi Kelolann dnne. Vezirin snepe oluna vermektense,
kzn znde sznde tutarl bir Kele vermeyi yeliyormu padiah. Yine davullar
dvlm, zurnalar alnm, ortalara koca kazanlar kurulmu; kent dn evine
dnm. Yemiler, imiler, elenmiler, Kelolanlara mutluluk dilemiler.
Kelolan, gelini alp odasna giderken,
Padiah kz, can sultan! Sen sen ol, ser ver de sr verme, Yerin kula vardr,
derler; duyan olur, ktlk eden olur Evliliin ilk kural budur! demi geline.

12.Kelolan le Tilki

Kelolan ocukluktan kurtulup eli i tutmaya balaynca bir deirmenciye rak

durmu. Kelolann ii, deirmencinin un tmeye gelenlerden ald hakk
gtrp bir ambar boaltmakm. Meer, Kelolann doldurduu unu, bir tilki
gizlice gelip boaltyormu. Deirmenci bunun ayrdna varm. Bir gn,
Kelolana,
Git bak hele, ambar unla doldu mu? demi.
Bundan kukunuz mu var ustacm, aldmz hakk her gn ambara
boaltyorum.
Sen yine de bak gznle grmediine inanma!
Ustas neler grm neler grm, neler geirmi... Ambar bo grm de, ondan
Kelolana Git, bak! diyormu. Kelolan gidip bakm ki ambar bombo!..
Usta, usta! Ne aldysak, vallahi ambara boalttm ben; onca un nereye gitti
acaba?
Uyank olmazsan senin doldurduunu el boaltr, Kel Aa?

Ustann bu zdeyii Kelolana ok dokunmu. Szde gz ak, akll

biliniyorum, yazk ki bir ambara sahip olamadm, demi iinden, ustann
yanndan ayrlm. O gnn ununu da ambara boaltm, gece olunca ambarn bir
kesine gizlenip beklemi. Gece yarsna doru, tilki, yeri koklayarak gelmi.
Ambarn nnde yle bir dolam. Tehlike olmadn grnce ambara girmi,
sert budayn esmer unu, yumuak budayn ak unu demeden, yalamaya
balam. Kelolan bu srada tilkiyi kskvrak yakalam.
Bir yersin, iki yersin kurnaz tilki! Ka da kurtul imdi elimden!
Tilki boynunu bkp yalvarm:
Aman nedir bilir misin, Kelolan! Aman diliyorum senden. Bir daha yapmam!
Beni ustann eline verme de ne yaparsan yap; o zalim, deriyi baksz yzer!..
Etme, brak beni gideyim! Dmez kalkmaz bir Allah, bakarsn sana bir iyiliim
dokunur...
Kelolan yufka yrekli; yalvaran gzlerinden akan ya grnce salvermi Tilkiyi.
Ustasnn, gznde imek aktran tokatlarnn etkisi de varm bu kararnda.
altrd adam olur olmaz yerde dven adam, bu tilkiciin derisini baksz
yzmez mi! diye geirmi iinden.
Demek u dnyada onca iyilik bilmezin arasndan iyilik bilenlerde kyor! Tilki
salverilince doru Yemene gitmi, padiahn katna km,
Padiahm, kzn imenci Padiahnn oluna istemek zere lkene geldim,
demi.
yi etmisin, yeenim; padiah kz padiah oluna yakr; iyi de, nasl bir
adamdr, olan getir, bir de ben greyim...
Dnyada ondan iyisini grmedim. yle iyi ki, elinden ekmeini alan bile
balyor...
Kzm verdim gitti, gz tok adam severim! demi padiah, Ama, kr mdr,
a mdr, olan bir grmeliyim.
Tilki, dnp deirmene gelmi. Olan deirmende yokmu. Ustann basksndan
ylm, areyi deirmenden kamakta bulmu. Tilki oradan Kelolann evine
gitmi. Kelolan' grnce,
Yerinden dorul, sana iyi bir ksmet buldum, hemen gidiyoruz, demi.
Gidelim de, dur anama bir Allaha smarladk diyeyim.
Ksmetini tepme Kelolan! Anan her zaman grrsn, padiah kz ise insann
ksmetine bir kez kar, demi, olan biteni anlatm.
Vakit geirmeden yola kmlar. Az gitmiler, uz gitmiler, dere tepe dz
gitmiler, Yemene varmlar. Kentin yaknndan geen bir rmak varm. Tilki
Kelolan soymu, stndeki eski giysileri rmaa atm. Olan ortada don
gmlekle kalm, utancndan ne yapacan bilememi.
Elbet Tilkinin bir bildii vardr, diye sesini karmam.
Saraya varnca, Tilki Kelolana, Grnmeden sen burada bekle, demi,
padiahn katna km. Gnlerdir, sarayllar, olan yannda getirecek Tilkinin

yolunu gzlyorlarm. Yannda olan grmeyince d krklna uramlar. Tilki,

grr grmez olan soran padiaha,
Sorma bamza gelenleri padiahm, demi, kzn istemeye gelen alay rma
geerken suya kapld. Geride damattan baka kimse kalmad. O da sarayn bir
kesinde rlplak bekliyor. O haliyle grnmektense beklemeyi yeledi. Ne de
olsa saray grgs var... lgililere syleyin de, olan giydirip karsnlar
karnza... O srada, daha nce rmaa att fesler grnyormu suyun
yznde. Tilki,
Bakn padiahm, adamlar rman dibini boylamlar, fesleri suyun yznde
kalm...
Padiah, byle hayrl bir gnde rmak stnde yzden fesleri grnce bir
zlm, bir zlm, gzlerinden yalar boanvermi. Adamlarna,
Bir ehzadeye yakacak giysiler karn sandktan, Tilkiye verin! demi.
Tilki giysileri alm, Kelolann bulunduu yere gitmi.
Durma oul, hemen unlar giyin!
Kelolan, mrnde byle giysiler grmediinden kol yerine bacan bacak yerine
kolunu sokarak giyinmeye alm. Neyse, Tilkinin yardmyla bir gzel
donanm. Almadk kta don durmaz derler, giydikleri, Kelolann srtn
kandrm. Padiahn katnda kanma daha da artm. Olann kandn gren
padiah,
Bizim damat herhalde giysileri beenmedi...
Nasl beensin, padiahm! imenci Padiahn lkesinde bu kumatan ancak
eeklerin srtna semer yaparlar...
Padiah baka giysiler getirtmi. Giydirilen giysinin kumann dnyada bir benzeri
yokmu. Kelolan bu giysilerden daha ok huylanm. Tilki kulana eilip
yavaa, Aman, Kel Aa, kan dedikse o kadar da deil! Kelolan olduun
anlalrsa tam karlar seni, o zaman kz yerine kaz bile alamazsn padiahtan...
diye fsldam olann kulana. Padiah yeni giysi vermekle kalmam, giysilerin
cebine yz altnda koymumu. Tilkinin tlemesiyle Kelolan padiah katna
karken, cebindeki altnlar saa sola sayormu. Bunu gren halk, Allah Allah !
Dnyada ne gz tok insanlar varm... demi. Kelolan halkn vgsn de
kazannca, Tilki, padiaha:
te olumuz bu, padiahm, kzn veriyor musun?
Verdim gitti! Dn hemen balasn!
Tilki,
Yiitten kz esirgemeyecek bir padiah olduunu biliyordum senin; o yzden,
lkemizde dn balatp geldik buraya. imdi biz nden gidiyoruz, gelin de
arkadan gelsin. Ona yle bir karlama dzenleyelim ki dillere destan olsun,
diyerek padiah vm.
Peki, nereye getirecekler, hangi eve konduracaklar gelini? diye sormu padiah.

Gelin alay ardmzdan yola ksn, duman tten bir yer grnce, oraya indirsinler
gelini, demi Tilki.
Kelolanla Tilki, onlardan nce yola kmlar. Gide gide aylar yurduna varmlar.
Tilki, aylara,
Aman, ortalkta grneyim demeyin; ardmzdan yle bir ordu geliyor ki, yal
gen demezler, hepinizi cannzdan ederler.
Aylar arkadan gelen dn alayn grp aalarn arasna gizlenmiler. Bundan
yararlanan Tilki aalar atee vermi. Orman yannca, aalarn arasna saklanan
aylarda yanm. Tilkiye bouna kurnaz dememiler, aylar yok olunca onlarn
gzel saraylar bo kalm. Tilkiyle Kelolan saraya yerlemiler.
Gelini getirenler duman tutan yeri grnce, gelini indirecekleri yerin oras
olduunu anlamlar . Tilkiyle Kelolan grkemli bir trenle karlam dn
alayn. Gelenlere altnlar, elmaslar samlar. Bunlar ceplerine indirenler, Damat
dediin byle olur, demiler. Gelini indirip dndkten sonra, yaplanlar padiaha
da anlatmlar. Yaplanlar duyulunca sarayllar bayram etmi.
Onlar sevinleriyle kalsnlar; biz gelelim bizimkilere...
Tilki, gelin, Kelolan aylarn saraynda ok mutluymular. Gnlerden bir gn, bir
sohbet srasnda, Tilki, Kelolana,
Ben lrsem ne yaparsn, Kel karde? diye sormu.
Aman, Tilki karde, azndan yel alsn, u gnde lmn laf m olur!
Laf olmaz olmasna da, dnyaya kazk akan var m; elbet bir gn lm beni de
bulacak.
Kelolan,
Kimin kimden nce lecei belli olmaz. Ama benden nce lrsen, bu sarayn
karsna bir saray yaptrr, seni onun iine gmerim; her sabah, her akam
ziyaretine gelirim.
Tilki, Kelolann dedikleri ho da, acaba eylemi ne? diye onu snavdan
geirmek istemi. Bir gn, sarayn ortasna l gibi yatm. O gn Kelolan da ava
gitmimi. Tilkiyi boylu boyunca yerde uzanm gren Kelolann kars, onu ld
sanp san ban yolmu. Tam o srada Kelolan avdan dnm.
Niye alyorsun, hanm, nedir bu halin?
Nasl alamam, baksana arkadan Tilki ld!
Ohhoooo, gznn yana yazk! Asl astar bir tilki... lse ne yazar, kalsa ne
yazar!..
Byle demesiyle l taklidi yapan Tilkiyi kuyruundan tutup frlatmas bir olmu.
Bunu hi ummayan Tilki kamaya alrken, kuyruu kopmu, Kelolann elinde
kalm. Tilki kapdan kurtulup pencereden bana uzatm,
Heyyyy, Kelolan, demek senin iyilik yapana iyiliin bu! demi, ban alp
ormana kam. Tilkinin azndan Kelolan szn duyan kars dvnerek
alam.

Vay bama gelenler!.. Vay kr talihim! Demek beni koca diye bir Kelolana
vermiler!.. Kelolan, foyasnn ortaya kmasna tilki yol at diye, tfeini
kapt gibi ormann yolunu tutmu. Tilkiyi bir kurun da yere serecekmi, ama
aradnsa bul! aresiz eve dnm. Karsna:
Hanm, sen ocuk musun, bir tilkinin szne inanlr m? Bizi kskandndan yapt
bunu. Ben Kelolan olsam byle saraylarda oturabilir miyim? Kelin trna yoktur
ki ban kasn, saray nerede bulacak?.. Hadi, alayp beni zme... demi.
Kars susup oturmu, ama iindeki burukluk yle kalm.
Biz karyla kocay ba baa brakalm, gelelim Tilkiye...
Tilki orman da brakm, cann dalara atm. Kelolann iyilik bilmezlii
yznden kimseyi grmek istememi. Aralarna katld tilkiler de bizim Tilkiye
rahat vermemiler. Kuyruu olmad iin, onunla kuyruksuz diye alay etmiler.
Tilki, iinden, Ben gsteririm size kuyruksuzluu! Kelolandan bu ktl
grdkten sonra size mi gveneceim? Size bir oyun oynayaym da grn
kuyruksuzu, demi. Tilki, onlarn arasnda da kalmyor, bir yerlere gizleniyormu.
Bir gn br tilkilere,
u dan yamacnda bir ba var; dnyay gezdim, zm byle tatl, byle iri bir
ba grmedim! Gelin oraya gidip zm yiyelim... demi.
Tilkiler her eye dayanrlarm da zm deyince ldrrlarm. Hepsi bizim
Tilkinin arkasna taklmlar, baa girmiler. Tilkinin anlatt gibiymi zmler.
Bakn, demi Tilki, buras benim kardeimin badr, bir salkmdan fazla
yemeyin.
Yemeyiz... Yemeyiz...
Szne gvenmem. Kelolana gvenmemin dersini aldm ben. yisi mi,
kuyruklarnz bir ba ktne balayaym da, zmlerin altndan girip stnden
kmayn. Ben tepeden bakarm, bekinin geldiini grnce size haber veririm.
Sonra da gelir kuyruunuzu zerim; birlikte kaarz.
Byle bir zm akllarna yatm tilkilerin. Bizim tilki hepsinin kuyruunu ayr ayr
balam, sonrada ban dna kp,
Beki Day! Beki Day! Tilki ordusu ba bast, duymadn m! Elini abuk tut,
yoksa teveklerde bir salkm zm kalmayacak! diye barm.
Tilkiler bunu duyunca, bakmlar pabu pahal, kamaya kalkmlar. Yallah!
demeleriyle frlamlar, hepsinin kuyruu ba ktnde kalm; onlar da olmu
birer kuyruksuz...
Ben tuzaa dtm de onun iin byle kuyruksuz kaldm; tuzaa dmenin ne
olduunu anlayn da her grdnzde alay etmeyin! demi bizim tilki,
brlerine.
Sonra ban alp dalarn yolunu tutmu. Bir daha ondan haber alan olmam...

13.Altn Tas

Kelolann yal anas bir gn yolda bir be kuru bulmu. Ana-oul sevinmiler,
gnlerce bu paray ne yapacaklarn dnmler. Onlar iin byk paraym be
kuru. Kelolan, biner gezerim diye bir at almak istiyormu bu parayla. Ama anas
ise eek almaktan yana imi. Hem de dii eek!
Dii eek dourur, yavrular byr; byynce eek olur; bizde onlar satar
geiniriz...
Nereden aklna estiyse, attan vazgemi,
Bana bir kaval alalm! Akama dek alp gezeyim, demi Kelolan.
Anas,
En iyisi, bir iftlik almak... Bahelerimiz, balarmz olur... plkte tavuklar
einin, glde rdekler yzer, demi.
Btn bunlarn be kurua alnamayacan ikisinin de aklna gelmemi. Gn,
karanlklar aydnla evirir; sabahleyin kalktklarnda akam konutuklarn
anmsayp bo hayallerine glmler. En sonunda, be kurua ancak bir olta
alabilmiler. Kelolan arya gitmi, be kurua bir olta alm, ver elini rmak
kys...
Kelolan artk her gn balk tutuyormu. Yiyeceklerini yiyorlar, kalann da
Kelolan pazara gtrp satyormu. Kazand parayla ekmek, peynir, helva
alyor, ana-oul karnlarn duruyorlarm. Eve her gn para girdii iin ana da,
oul da mutluymu. Kelolan bir gn kocaman bir balk tutuncaya dein srm
bu mutluluk.
ok bykm tuttuu balk. Pullar l l yanan bir balk... Kelolann balk
tuttuu yer sarayn penceresinden grnyormu. Padiahn dnya gzeli kz,
Kelolann nasl balk tuttuuna bakyormu camdan. Bakmakla kalmyor;
elenmek iin olann kafasna eker atyormu. ekerin kafada tak! diye ses
karmasna glmekten baylyormu. Can bu; ekerler Kelolann kafasn
actyormu actmasna ya, yerden alp arada azna att saray ekerlerinin tad
da bir bakaym! inden, Bu kz amma da aptal! Yiyeceine benim kafama
atyor ekerleri... diyor, ekerler kafasnda patlarken alay edercesine glen kzn
marklna kzyormu. Kz eker atarken hi sesini karmam. Kelolann
kafas, camdaki kzn, korkudan eker sesli gln solduran bu koca bal
pazara nasl gtreceinde imi. Sonunda, kz ieri kaarken, Kelolan bal g
bela srtna vurmu, pazarn yolunu tutmu. ri mi iri, pullar gnete renkten
renge giren bal grenler Kelolan kutlamlar:
Denizden byle bir balk yzylda bir ya kar, ya kmaz!..
Bala elleriyle dokunuyorlarm.
Pullar pul deil, altn! Helal sana Kel Aa!
Fazlasn diyemem; en az yirmi be kuru eder balk!
Balk deil bu; deniz canavar!
Kelolan, Dn 4 bala on kuru vermeyenler nasl oluyor da imdi yirmi be
kurutan sz ayorlar? diye iinden soruyor, konuanlarn, kendisiyle alay
ettiklerini sanyormu. Bu da fkelendirmi onu. Bala fiyat bienler ise,

Kelolann fkesini paray az bulmasna balyorlarm. Bunun zerine fiyat

ykselterek, kimi elli, kimi altm, kimi seksen kuru verip almak istemi bal.
Hele biri, Ben yz veriyorum! deyince Kelolan fkeden deliye dnm.
Benim satlk balm yok! deyip evinin yolunu tutmu.
Anas, kan ter iinde eve dnen olunun srtndaki koca bal grnce gzlerine
inanamam.
Hayrola, Kel Aa, byle bir balk tuttun da neden satmadan geldin? Kime
fkelendin byle?
Padiahn kzna fkelendim. Durmadan bama eker att. ki tane de sana
getirdim. Bal grenler benimle alay edip gldler. Fiyat ykseltiyorlar, ardndan
glyorlar... kuru verselerdi bal satacaktm. O da kmad...
Anas glerek,
Bu balk bildiin balklarndan deil, hey oul! Alay etmemiler onlar seninle,
tam tersi, tuttuun bal grp sevinmiler. Onlar yanl anlayan sensin. imdiye
dein byle bir balk tutan daha anasnn karnndan domad! Nasl olur da alay
ederler!.. Her neyse, rmaa gtr, iyice yka da komularla birlikte kendimize bir
ziyafet ekelim... demi.
Kelolan bal srtlam, rmak kysna gelmi. Temizlemek iin baln ban
kesmi. ini boaltrken eline sert bir ey demi. stndeki yosunlar gidince
ortaya altn bir tas km. Tas suya batrnca, iindeki suyun altna dntn
grm Kelolan. Birka kez denemi, ayn ey... Bu srada omzuna bir el
dokunmu. Sabahleyin bana eker atan padiahn kzym omzuna dokunan.
Sabahki gibi hep glyormu. Gzellikle gl birbirinin kardeiymi, derler. Kz
yakndan grnce sevda oklarn yreinde duyumsam Kelolan. yle gzelmi
ki kz, onu gren ay, kskanlktan bulutun iine girermi. Kz, Kelolana,
O tas bana verir misin? demi. Yine fkr fkr glm. Kza kzgn ya, duymam
gibi yapm. Gzn de kzdan bir trl ayramam. Kelolann alttan alta bak
gznden kamayan kz stelemi:
Kelolan, Kelolan! O tas bana verirsen, ne dersen yaparm, nereye gidersen
arkandan gelirim.
Karsnda glp tas isteyen kz, sanki sabahleyin koca ekerleri banda
hoplatan, onunla alay eden kz deil! Kelolan, u kza bir oyun oynayaym da
grsn, el mi yaman Kelolan Yaman! demi iinden.
Ardma dp gelirsen tas sana veririm...
Bal denize brakan Kelolan nde, kz arkada, baheleri balar geiler, kentin
dna kadar yrmler. Kzn Kelolann ardna dtn grenler, Koca
sultan, ulsuz Kelolann ardndan gitmeye utanmyor, diye onu knamlar,
Yazklar olsun senin sultanlna! demiler. Kz ise Kelolann kendisini
kardn sanyormu. Aalk bir yere gelince Kelolan durmu. Kz da ona
uymu tabii. Kel kafann akl bol olur, derler, Kelolan kza bir ders vermek
istemitir.
Hadi bakalm sultan hanm, yoksul balknn kafasna eker atmak hner
deildir, becerebiliyorsan u otlarn zerinde takla at da grelim!.. Ben dur

deyince dek durmayacaksn! stediim kadar takla atarsan tas senindir. Yoksa
avucunu yalarsn...
Kz, bir stndeki srmal giysilere bakm, bir de yere atlm ere pe! Ne
dersen yaparm, dediine gre, takla atmaya balam. Durmadan dinlenmeden
atyormu taklalar. O takla atarken Kelolan da bir aac srtn dayam, uyur
gibi yaparak, iinden, u yalan dnyada padiahn kzna takla attrmak da bir
eydir! demi.
Kelolan takla attrmaktan ylm, kz takla atmaktan ylmam. Sonunda, Dur!
demek zorunda kalan Kelolan olmu, tas kza uzatm. Kz iki taklayla byle
deerli bir tasa sahip olduuna ok sevinmi. Glerek, Demek,
cmertliklerinden, mal deeri bilmediklerinden bunlar yoksul kalyor byle... diye
dnm; tas alp sarayn yolunu tutmu, Kelolan da, kzdan ayrlmann, tas
yitirmenin boynu bkklyle evinin yolunu tutmu.
Meer, kznn Kelolann ardndan gittiini babasna sylemilermi. Elinde tasla
saraya dnen kzn kapda karlayan padiah fkeyle,
Bir smkl Kelolann ardndan giden kz bana gerekmez! diye barm, kzn
saraydan kovmu.
Kz, tas elinden brakmadan saraydan ayrlm; nice zaman yollarda dolatktan,
dalar atktan, kurtlarla kularla arkadalk ettikten sonra bir kuyunun bana
gelmi. Tasn suyla doldurup boaltm, doldurup boaltm. Gide gide bir kente
gelmi, orann ustalaryla konumu, kendisine yle bir saray yaptrm ki,
babasnnki yannda kulbe kalr! Erkek giysileriyle gezdiinden onun sultan
olduunu kimse bilmiyormu. Kelolan ok soruturup aramsa da bulamam.
Oysa, kz Kelolan diye yanarken, Kelolan hem kz, hem tavsiye yanp
yaklyormu.
Kzn yerletii altn tas yznden yle zenginlemi ki, dilenciler bile altnda
oynar olmular. Bu zenginlik her yandan duyulmu. evre kentlerin padiahlar,
sultanlar, saray, delikanly merak ettiklerinden her gn biri gelip biri gidiyormu.
Sonunda, bir gn, at srtnda gnlerce yol alarak babas da gelmi saray, nn
duyduu delikanly ziyarete. Kz hi belli etmeden babasn karlam. Grkemli
bir sofra donatm. Yemiler, imiler... Yemekten sonra, kznn suyla doldurduu
tastan altn boaldn grnce, padiahn gzleri neredeyse yuvalarndan
frlayacakm. Kz, tastan dklen altnlar padiaha uzatyor, o da alp ceplerine
dolduruyormu. Bununla gz doymayan padiah, altn tas elde etmek istemi.
Kzn Kelolana syledii gibi,
O tas bana verirsen, istediin her ii yaparm! demi.
Kz,
Tas bir artla veririm; adamlarnla birlikte, ben Dur! deyinceye dek karmda
takla atacaksnz!
Olur mu, olmaz m derken, gzn altn hrs bryen padiah, vezirleriyle, byk
byk adamlaryla kzn karsnda takla atmaya balam. Kz, onlar takla
atadursunlar, baka bir odaya geerek erkek giysilerine karm, babasnn
kovduu gnk giysilerini giyinerek salona girmi. Padiah iman, vezirler ondan
aa deil, bir-iki takladan sonra hepsinin soluu kesilmi. Kz bakm ki atlayp
lecekler; Dur! diye seslenmi onlara. Babasna ynelip,

Yeter, babacm! Bak, soluun kesildi; bir tas iin canndan olacaksn! demi.
Babas, gzlerini ap karsnda kzn grnce,
Ah, kzm, yavrum! Allaha ok kr, dnya gzyle seni sa salim buldum,
demi.
brleri, altn tas belki onlarn olur dncesiyle hala takla atyorlarm salonun
ortasnda. Babas, kznn kulana eilerek,
Deil mi kzm, ben onlardan daha iyi takla attm; altn tas benimde... demi.
Kz glerek babasnn sakaln okam.
Anmsyor musun, byle bir i yaptm iin beni saraydan kovmu, dalara
salmtn, babacm! te, ben de bu tas elde edeyim diye takla atmtm. Atm
ve kazanmtm; siz ise kaybettiniz! Neredeyse soluunuzu boacakt sizi!
diyerek, para tutkunu babasna kapy gstermi.
Padiah, adamlaryla birlikte kzn sarayndan ayrlm. Kz, yedi yl, tasn gerek
sahibi Kelolan aratm, sonunda bulmu. Kz nasl braktysa yle bir Kelolanla
karlanca ok sevinmi! Yannda da anas varm. Dn dernek kurulmu; kz,
Kelolanla evlenmi. Analarn da yanlarna almlar. Ana, onlarn ocuklarna
kazaklar, patikler rm. Hep birlikte, mutluluk iinde yaayp bugnlere
gelmiler...

14.Tk Sopam Tk
Hi, Kelolan'n varlkl olduunu anlatan bir masal okudunuz mu?
Okumamsnzdr. Varl olsa, kelin kafasnda sa olurdu. Masallarda tam takr
kafasyla karmza kar Kelolan. Allahtan, kafasnn iki tam takr deil de
srekli gtryor yaam.
Bu da byle bir Kelolanla anasnn masal...
Yoksul ana yn rer, Kelolan ormandan odun keser, onlar satp kt kanaat
geinirlermi. Gn sektirmeden srtnda odun tayan kk bir ocuk yorulmaz
m? Yorgunluktan bitkin dt bir gn, Kelolan odunlar srtndan indirmi, bir
aacn dibine otururken Ooffff! demi. Of! demesiyle bir kap alm, kapdan
yle bir Arap km ki, gren gne tutuldu sanr!
Syle bakalm Kel Aa! Beni niye ardn?
Kelolan, korkudan titreyerek,
Benim kimseyi ardm yok! Yorgunluktan Oofffff! dedim, demi.
Hayr, hayr! Beni ardn. Burada ad Of olan benden baka kimse yok!
armadm, etmedim demise de Arapa sz anlatamam Kelolan. Arap ona bir
kutu vermi.
Bak, Kelolan, durmadan alyorsun, iini iyi biliyorsun. Bu yzden seni ok
sevdim de ondan verdim bu kutuyu sana. Bunu al, eve gtr. Bu aacn dibini
unutma; ban dara derse buraya gel, beni ar. Haaa, sakn unutma, bu kutu
kolay almaz. Yanlp da, Al kutum, al! deme.

Byle demi, birden ortaya kt gibi, birden de kaybolmu. Kelolan kestii

odunlar srtna vurmu, kan ter iinde eve gelmi. Anas, elindeki kutuyu
grnce,
Elindeki o kutu ne Kel yavrum? Aman, ne de gzelmi!.. demi.
Kelolan Olan biteni anlatm.
Arap ayrlrken, Al kutum, al deme dedi, demi.
Kelolann azndan Al kutum, al! sz kar kmaz, kutu alm, ortaya
yle bir sofra kurulmu ki, kust eksik! Yemiler, imiler... Ana, yle sevinmi
ki, ne yapacan bilememi. Oh, hayatta ilk kez doru drst karnm doydu...
demi iinden. Yemekten sonra kutuyu kapayp rafa koymular.
Artk ne orman yollarnda tabanlar patlam Kelolann, ne de odunlar srtnda
yara am. Akama dek yan gelip yatyor, karn acknca, Al kutum, al!
diyor, kurulan sofrada, anasyla birlikte, imdiye dein grmedikleri yemekler
yiyorlarm. Bu bolluu gren Kelolan, gn sonra tutturmu:
Ana, Allaha kr, her eyimiz var; ben padiah yemee aracam.
Aman, oul, kurban olaym! gndr karnmz doyuyor. Padiah dediin iyi eyi
sana brakmaz, kutuyu elinden alr; tatl amz a etme!
Kelolan, kafasna koymu; yapacak!
Hem yemee aracam, hem kzn alacam!
Vay, bama gelenler! Allahm, sen u kel kuluna akl ver!
Anas, bakm olmuyor, Kutuyu bulan o, sofray aan o, ne hali varsa grsn
aklsz kel! diye geirmi iinden, daha sonra sesini karmam.
Kelolan kalkp saraya gitmi. O gn de komularndan biri kap nbetisiymi.
Padiah yemee aracan syleyince, grevli,
Gir bakalm, anan seni kadir gecesi dourmu, ben olmayaym da bana
gelenleri greyim... Hadi bakalm, gir! demi.
Kelolan padiahn katna kp krk yllk ahbap gibi konumaya balam:
Padiahm, bin yaa! Bu akam yemee bana gel de bir de ben yaataym seni...
Padiahtr; iyi zamanna rastlam, Kelolann sssz pzsz konumasndan da
holanm. Kelolan adn duymumu, ama kendisini grmemimi. inden,
Yznde eytan ty var bu ocuun; ne de sevimli! diye geirmi, ary
kabul etmi.
Sa ol, be Kelolan! Nicedir yle pul biberli, reyhanl bir tarhana orbas
imemitim...
Anam da bir gzel yapar ki o dediini...
Akam olmu, padiah, Yoksul evidir, ok adamla gidilmez, demi, vezirini
yanna alm, Kelolanlara gitmek zere yola km. Ev dediin kerpi duvar,
oturacak yeri odun ktnden odalar... Bir kte padiah oturmu, birini de
vezir. Kelolan,

Dediin orba hazr, padiahm, getireyim mi? diye sormu. Padiah getir
anlamnda ban sallaynca, Kelolan orbay getirip nlerine koymu, kendisi de
el balayp kapnn ucunda beklemi. Padiah da, vezir de ohh! ohh! diyerek
orbalarn imiler.
Kelolan, anasnn orbasn beenmeselermi, kutuyu amayacakm. Padiah
engin gnll. Kutuyu hak etti, demi iinden, padiaha,
orba senin istediinde padiahm! imdi ben sunumu yapyorum... Al kutum,
al! demi.
Demesiyle, kutu raftan inmi. Ortaya yle bir sofra alm ki kust eksik!
Kzartlm av etleri... Ku zml, fstkl pilavlar... Baklavalar, blbl yuvalar,
dilber dudaklar... Yedi iklim, drt bucaktan meyveler... Armut diyor beni ye, elma
diyor ben nerdeyim... Kokusu ovalar dolduran eftaliler... stne bir de erbet
imiler ki, sanrsn insan sonsuz yaatan kaynak suyu...
aknlktan az ak kalm padiahn.
Ulan Kelolan! Dedikleri gibi varmsn! Ben kendi soframda grmedim
buncasn. Vallahi billahi, seni ok sevdim. Bu kutuyu bana ver, ben de kzm sana
vereyim...
Allahn bildiini kuldan niye saklamal; Kelolan padiahtan bir armaan
bekliyormu ama kzn vereceini ummuyormu. Bunu iitmenin cokusuyla,
Kznn trnana bin kutu feda olsun, padiahm! diye haykrm.
Anas dardan duyuyormu konuulanlar. Arada padiah olduu iin sesini
karamam.
Kelolan, Kapan kutum, kapan! demi, kutuyu padiaha uzatm. Padiah
kutuyu almasyla veziri ile birlikte kp gitmi. Anas ieriye girince Kelolan,
sevincinden onun boynuna sarlm,
Anam, anam, can anam! Sana Padiahn kzn alacam! dememi miydim; ben
istemeden o verdi, demi. Sevineceine ala, aklsz olum! Padiah kutuyu alp
gtrdkten sonra sana kz deil, kazn bile vermez. Bandaki devlet kuunu
yitirdin, hey oul!
Bu szlerden sonra Kelolann iini hzn sarm, ama bir padiahn sznden
dneceini hi dnmemi. Ertesi gn, kutu yok ki karnn doyursun, a karnna
sarayn yolunu tutmu. Kelolan bando, mzkayla karlaacan sanyormu.
Oysa nceden tm grevliler uyarlm: Keli buralara yaklatrmayn!
Kelolan byle bir buyruktan habersiz. Nbetilere,
Hepiniz sraya girin, karnzda koca padiah damad var! diye seslenmi.
akac kapclardan biri,
Kelden damat, klden da! diye onunla alay etmi.
brleri de, Kelolan tuttuklar gibi yolun amurlu sularna frlatmlar. Kelolan
oynanan oyunu anlam, ama ok ge! Eli yz kan iinde evinin yolunu tutmu.
Sana acmayacam, kel aklsz! Kendin yaptn, kendin buldun! demi anas,
yine de slak bez getirip elinin, yznn kann silmi.

Ertesi sabah erkenden kalkm, ipini, baltasn omzuna atp ormann yolunu
tutmu. Gide gide, Arapla karlat aacn altna varm. Kelolan daha
anlatmaya balamadan,
Kutu elinden gitti deil mi? demi Arap. Kelolan,
Aldatlmann verdii i skntsyla
Gitti gitmesine de ben en ok aldatldm yanyorum, diye alam.
Arap,
unu unutma Kel Aa, bir eyi elde etmekten ok, elde tutmak nemlidir.
Anann szn dinleyip elinde tutmay beceremedin. Aldandn. imdi beni dinle!
Umutsuzlua kaplmak yok! Sana bir sopa vereceim. Bu sopa sana yalnzca
kutuyu kazandrmayacak, bununla padiahn kzn da alacaksn. Seni
kandranlarn burnundan fitil fitil getireceksin! demi, Kelolan'n eline bir sopa
tututurmu; Bu sopann beceremeyecei i yoktur. Yalnz, yanlp da bu sopann
yannda, Tk sopam, tk! demeyesin. dm budur sana, hadi yolun ak
olsun!
Szn bitirmesiyle gzden kaybolup gitmesi bir olmu Arapn. Kelolan odunlar
srtna vurup eve gelmi, olan biteni anasna anlatm:
Ana, ormanda yine Arap kt karma, bu sopay verdi. Sakn yannda, tk
sopam, tk, deme dedi.
Kelolann azndan Tk sopam, tk! sz kar kmaz, sopa ortada
dolamaya balam, Kelolan evire evire dvm. Can acsyla, Dur sopam,
dur! demi de lmden kurtulmu. H, Arapn sopay ne iin verdii imdi
anlald... diye dnm, anasna,
Ana, skntsnn da, aln da sonu geldi. Yitirdiimiz kutuyu akama elinde bil!
demi, sokaa frlam. Doru saraya... Kapclar tutup atmak istemiler.
Kelolanlarn kap komusu nbeti vard ya, ona rastlaynca iler dzelmi.
Derdini bana syle, yeenim! demi komusu nbeti.
Seni Allah kard karma... Bunlara kalsa beni ldrecekler... Bir ey istediim
yok; bu sopay padiaha gtr. Ona, sesini iyice ksarak, Padiahn, bu sopay al,
Tk sopam, tk, de, kutunun kurduu sofralardan daha gzellerinin kurulduunu
greceksin, yediklerinin tadna doyamayacaksn! de, demi, sopay adamn
eline tututurmu.
Nbeti, sopay Padiaha gtrm, onu Kelolann armaan ettiini sylemi,
niteliklerini bir bir anlatm. Tam, Tk sopam, tk, dediinizde sopa istediiniz
her eyi yerine getirirmi, Der demez, sopa adamn elinden frlam, padiah
dvmeye balam. Adamn akn baklar arasnda, padiah kayor, sopa
kovalyormu. Vezir, danman, nne kim karsa vurduka vuruyor. lle de
padiaha... Padiah korumaya kalkanlar da sopadan nasiplerini almlar.
Nbeti bakm padiah dayaktan lecek; evlerini biliyor ya, Kelolana gitmi.
Aman Kelolan, yaman Kelolan! Padiahmz dayaktan ld lecek; onu
kurtarrsan sen kurtarrsn...
Komu hakk olmasayd yerimden kmldamazdm! O ki ayama geldin, iyilik
grdm bir insan kramam...

Saraya geldiklerinde sopa hala dvyormu padiah. Kelolan gelince daha da

hzlanm. Padiah da, onu sopann elinden kurtaracak diye sevinmi.
Aman, Kelolan! Beni kurtar u sopann elinden; kemiimde et kalmad... diye
yalvarm.
Kelolan:
Kutu gelir, sopa gider... Kutu gelir, sopa gider...
Padiah:
Kutu odamda, sopa srtmda... Kutu odamda, sopa srtmda...
Koup kutuyu getirmiler. Kelolan kutuyu alm:
Gelin gelir, sopa gider... Gelin gelir, sopa gider...
Padiah:
Gelin gelsin, sopa gitsin... Gelin gelsin, sopa gitsin...
Padiahn kz merdivenlerden inmi. nmi ama ne inme!.. Telli duvakl bir ay
paras... Gelip Kelolann koluna girmi. Kelolan:
Kutuyu aldm, gelini grdm... Sevindim kaldm, dur sopam!
Kelolann Dur! demesiyle sopa durmu. Kelolan sopay beline sokmu:
Kutu elimde, sopa belimde... Gelin kolumda, ala ala heyyyy!..
Padiahla vezir ah, of ekedursunlar, Kelolan yanna gelini alp eve gelmi.
Gelini, kutuyu, sopay evde brakp olmann yolunu tutmu. Offffff! demeye
kalmadan Arap karsna km.
Yzn glyor, Kelolan!
Nasl glmesin Arap Amca...
Aferin Kelolan, akln kullandm, i gbek padiaha iyi bir ders verdin. yle bir
gelin aldn ki, dnyada ei benzeri yok. Bende sana bu eei dn armaan
olarak veriyorum. Ama sakn, Anr eeim, anr! deme... demi, ardndan
glm.
Arap yine gzden kaybolmu. Eee binen kelolan evin yolunu tutmu. Kapda
kz karlam onu. Kelolan kapdan girmi ki, pencereler, raflar, ocak tertemiz.
Anay ykam, keye oturtmu. Kelolan, Bouna, kz alrsan, grgl yerden al,
dememiler, diye sylenmi. O sevinle anasyla geline Arapn sylediklerini
aktarrken, Anr eeim, anr! deyince, eek yksek perdede anrnca, her ai ai
deyiinde kuyruunun altndan bir altn dklm. Byle byle, ev, ocak altnda
dolmu. Anas,
Sakn haaa, Kel yavrum, altnm var diye gsterie kaplma, gizini de kimseye
deme! Her ey drt duvar arasnda kalmaldr, diye t vermi.
Grgl gelin, hnerli kutu, hak bilen sopa, altn reten eek... Hepsini yanlarna
almlar, istedikleri yerde mutluluk iinde yaamlar. Bylesi herkesin bana...

15.Dev Baba

Bir varm, bir yokmu Bir padiahla onun kz varm. Kzlarn evlenme a
gelmi. O zamann tresi, kzlar evlenmekten sz edemezlermi. Yalnzca
analarna sezdirirlermi. Onlarn analar yok ki sezdirsinler. Kzlar gndzleri kendi
aralarnda konuuyorlar, geceleri evlenme dlerine dalyorlarm. Sabah olunca,
her zaman olduu gibi, geni aalklar, ssl odalar, emeler, ku sesleri, rdek
vakvaklar Arasnda dolayorlarm.
Bir gn, kk kz (bu masal onun masal),
Bouna konuup duruyoruz. Babama aamasak da, danmanna aarz
derdimizi. Ne de olsa onun elinde bydk; bir baba da o! demi.
Olur mu olur!
Danman, az szl, i yapan, erdemli bir kiiymi. Onlar dinlemi, sonunda,
Bu ii oldu bilin, kzlar, demi.
Danman, bu grmenin ardndan, biri byk, biri orta, biri kk karpuzu bir
gm tepsiye koymu, padiaha sunmu.
Hayrola, danman bey, bu karpuzlar ne ola?
Padiahn, bu karpuzlar kzlarn gnderdi; byk bykten, ortancas
ortancadan, k kkten
Padiah, Bunda bir i var; bakalm sonu ne kacak? diye dnm. Danman
karpuzu da kesmi. Biri kokumak zere imi, ikincisi i bayltyor, ncs,
eh, yenecek gibiymi. Padiah, danmanna yle bir bakp glm.
Bunun ne anlama geldiini anladm; git kzlarm ar buraya.
kz sklm pklm, kapdan ieriye girmiler. Padiah:
Haklsnz, ocuklarm; kz dediin, a geldiinde evini, ocan kurmal. Ne ki
gnl kimi ister, bilinmez. Bu gece dnzde kimi grrseniz sizi ona
vereceim, demi.
Kzlar babalarnn yanndan glerek ayrlmlar. Erkenden yatp derin uykulara
dalmlar. Sabah olmu. Padiah, kzlarn artm. nce bye,
Anlat bakalm dnde kimi grdn? diye sormu.
Dmde vezirin byk olunu grdm.
Grdn iyi grdn, ben de seni ona verdim
Ortancaya,
Sen kimi grdn?
kinci vezirin olunu grdm.
Grdn iyi grdn, ben de seni ona verdim
Sra ke gelmi. O bambaka bir d grmm. Sylese mi, sylemese mi?
Skntdan her yana bahar gl gibi kzarm. Atadan sz karlmaz, diye
dnm, dn babasna aklam:

Baba, ben seni grdm dmde

Hah hah haaaa Nasl dm bu, anlat bakalm!
Ben, bir sra sarayda altn tahtta oturuyormuum. nmde altn leen, nmde
altn ibrik. Sen elime su dkyorsun, ben ykyorum.
Vayyyy! Demek dnde babann eline su dktryorsun haaaa! Cellat! Cellat!
Tez, dnde baba eline su dktrten bu saygsz kz gtr, ban kes, kanl
gmleini al bana getir!
Kz ne olduunu anlayamam. Sanki salarnn kzllndan dolay onu Knal
kzm! diye seven baba gitmi, onun yerine bir canavar oturmu!..
O zaman cellatlar kapda hazr beklerlermi. Cellat, annda ieri girip, Emrin
bam stne! demi, kz alp gtrm.
Kz, byle bir d anlattna bin piman, yol boyu alam. Kzn gzyalar
cellat ok duygulandrm. Nasl da gzelmi kz; sanki periler arasndan kp
gelmi bu dnyaya! Nice kelleler uurmasna karn, kzn gzelliine elinin
kalkmayacan duyumsam. Cellat, nsana kyarm, ama gzellie kyamam!
demi iinden. Kza,
Var git yoluna, bacm; benim elim gzellie kalkmaz! demi, Yalnz gmleini
bana ver, kana bulayaym, babana gstereyim
Kz, gmleini karp cellata vermi. Cellat da sere parman kesmi, gmlei
kana bulam, padiaha gtrmek zere yola km. Issz yerde yalnz bana
kalan kz ise, dada bir kei yolu bulmu, yazgsnn gtrecei yere ynelmi.
Kiminin ensesinde lm dolar, kimi dn, dernek kurar Ablalarnn dn
hazrlklar balarken, kz dalar am, rmaklar gemi, ayazlarda donacak gibi
olmu, gne altnda kavrulmu Yorgunluktan yklp kalacak duruma geldii bir
akam vakti, uzakta bir n parladn grm. Yolunu a dorultmu, bir
sre sonra n bulunduu yere ulam. Meer, uzaktan gkteki yldz kadar
kk grnen k koskoca bir saray deil miymi
lm kurtulu sayacak denli yorgunmu kz. Her tehlikeyi gze alp sarayn
kapsndan ieriye girmi. Saray k iinde, ama ortalarda kimsecikler yok! lerde
aralk bir kap grm. Kendini oraya dek srklemi. Kapdan baknca, belinden
yukars plak bir devle karlam. Belki baba zleminden, belki yorgunluun
yaratt bilin kaybndan ya da korkudan; Babacm! diye devin kucana
atlm, ellerini pm. Dev,
nsanolu! nsanolu! Hem bilen, hem sezensin! Akl edip bana Babacm!
diye sarlmasan, ellerimi pmeseydin seni bir lokmada yutardm. O ki bunu
yaptn, sen artk benim ocuumsun. Hep senin gibi gzel bir kzm olmasn
dlerdim. Olmad. Gn bugn bulacakm; kr, yaradan bana bunu gsterdi.
Saraym, servetim, grdn btn bu gzellikler senindir artk. Ye, i, gez Ne
dilersen onu yap. Sarayn krk bir odas vardr. Al sana krk bir anahtar! Dilediin
oday a, iinde otur. stediini giyin, istediin taklar tak; ama sen sen ol, krk
birinci oday aaym deme! demi.
Bunlar syledikten sonra kp gitmi. Giderken de,

Gn domak zere Gn domadan giderim, gn battktan sonra geri dnerim.

Gez, elen, kendini oyala, gn batnca beni bekle, demi.
Sen beni dnme, Dev Baba, hadi yolun ak olsun! demi kz, onu uurlam.
O gittikten sonra kz derin uykulara dalm. Dinlendikten sonra kalkm, evreyi
gezmeye koyulmu. Her gn, Dev Baban gittikten sonra odalardan birini ayor,
beendii giysiyi giyiyor, istedii taky takyormu. Gnn kristal boy
aynalarnn karsnda geiriyormu. Neler yokmu neler Zmrtler, elmaslar,
prlantalar, yakutlar, inciler Altn orada demir paras kadar bolmu. Kz,
babasnn saraynda bile grmemimi buncasn.
Bir gn byle, be gn byle, aradan aylar gemi. Nerdeyse yl dolacakm.
Nasl olsa Dev Baba gn battktan sonra geliyor, krk birinci odann kapsn
asam kim grecek! diye, iinden birka kez geirmi. Ama, Dayanamayp
dm anlatnca bama neler geldi? diye dnerek bu merakndan
vazgemi. nsanolu dndn yapar; kz krk birinci odann nne gitmi,
Dev Babann sylediklerini anmsayarak, kapy amaktan vazgemi. Aradan ok
gememi, istemese de, ayaklar onu yine oraya gtrm.
Bir gn artk dayanamam, anahtar krk birinci kapnn kilidine sokmu. Kap
alnca bombo bir odayla karlam. Yalnz, duvarda gzel giysi aslym.
Biri beyaz, biri yeil, biri siyah. Her odaya girdiinde yapt gibi, kz
dayanamam yeil giysiyi giyip aynann karsna gemi. Grdn yle gzel
bulmu ki, aynadaki gzelin kendisi olduuna inanamam. Cellatn neden
boynunu vurmadn o an anlam. Gzellik duygusunun yaratt uarlkla
pencerenin nne gitmi. br odalardan ne grnyorsa oradan da ayn eyleri
grdn sanm. Usul akan bir dere, ayrlar, alabildiine ku, bin bir eit
bcek
Meer bu gizli odann penceresi baka bir sarayn bahesine bakyormu. Bu
sarayda yaayan padiahn bir olu varm. Olan kazlardan baka hibir eyle
ilgilenmezmi. oban, kazlar her gn bu baheye getirirmi. O gn de getirmi.
Kazlar yemlenip suda ykanrken, kzn gzelliinin aydnl suya vurmu. Ilty
gren kazlardan biri rkerek, gak gak diye tm, terken de btn tylerini
dkm. oban, tyleri dklnce cascavlak kalan kazn ayrmna bile varmam.
Akam olmu, oban kazlar toplayp saraya dnm. Padiahn olu her gn
kazlar karlar, her birini sayar, sonra tek tek yerlerine gnderirmi. Kazlardan
birini cascavlak grnce deliye dnm. obana barm:
Aptal oban! Bu kaz kim bu hale getirdi?
Ne olduunu hi bilmiyorum. Bu duruma nasl geldiini de grmedim.
Bir de grmedim diyor; kaz sen mi gdyorsun, kaz m seni gdyor?.. Defol
karmdan, bir daha gzme grnme! Senin yerine baka bir oban
tutacam
Biz gelelim kza Dev Babann geleceine yakn, kz giysiyi stnden karp
yerine asm, kapy da kilitlemi. Dev Baba bir eyden kukulanmam.
Dndnde onu bekleyen bir cann olmas sevinten ldrtyormu Dev Babay.
Yemeklerini yemiler, ksa bir sohbetten sonra erkenden yatmlar. Dev Babann
durumu ayrt etmemesi kz rahatlatm. Ertesi gn odaya yine girmi. Bu kez
beyaz giysiyi giyip oturmu pencerenin nne. Kazlar yemlenip bir ykanrken, bu

kez kzn ak yanks vurmu suyun yzne. Yanky duyumsayan iki kaz gak gak
diye tmler, onlarn da tyleri dklm.
Akam olmu. oban kazlar toplayp saraya gtrm. Olan kazlar karlayp bir
bir saym. Bu kez iki kazn tylerinin dkldn grm. Yeni obann da bir
eyden haberi olmam. Olan, Bunda bir i var diye dnm, obana,
Giysilerini yarn bana vereceksin, kazlar ben gdeceim, demi.
Olan, oban klnda her zamanki yere gitmi. Kz da o gn siyah giysiyi
giymimi. Siyah giysiden yansyan gzelliin suya vurmasyla, su imeye gelen
kazlardan gak gak diye tylerini dkmler. Olan, oraya bakm, bir ey
grememi; teye bakm bir ey grememi. In izini bulmak iin kalkp
gezinmeye balam. Gzne bir yerlerden bir k vurmu. Ban kaldrnca
pencereden bakan kz grm. Pencereden k deil, gzellik akyormu. Olan,
kz grnce ona annda tutulmu.
Saraya dnnce olan biteni anasna anlatm.
Oul, nasl bir kzd bu?
yle bir tutku ki, olan dz konuamam, dilini deyiler sarm:
Soramadm bir ift sz/Ay myd, gl myd yz/Sandm ki zhre yldz/avk
beni yakt geti
Vay bama gelenler! Olum sen kara sevdaya tutulmusun! Diline iir
vurmasndan anlamalydm bunu Oul, oul! Bula bula Dev Babann kzn m
buldun! Gzel dediin belki de bir dev yavrusundan bakas deildir. Etme oul,
istediin kz alalm sana, vazge bundan!
Olursa o olur, ana, onsuz dnya bana zindan!
O zamanlar bu konular babalarla konuulmazd. Anas dayanamam, durumu
padiaha anlatm. Padiah:
Allah Allah, Sen gznden sakn olunu, o gitsin bir devin kzna tutulsun! Devin
bir gecede kendini yutacan bilmez mi bu olan! i, gc kazlard; dev kzn
nereden bulmu bu ocuk? diye barp arm.
Kazlarn bann altndan km her ey... demi kadn, padiaha olan biteni
anlatm.
Ben kaz, kz anlamam! Vazgesin bu sevdadan; ben ona istediini alrm. Git,
bunu ona syle!
Kadn, oluna,
Baban hakl, oul. Dev dediinin ne yapaca belli olmaz, demi.
Olann azndan bu kez u dizeler dklm:
Ay doar bedir Allah/Bu sevda nedir Allah/ Ya benim muradm() ver/Ya beni ldr
Allah
Olan, iine kapanarak, sabah akam byle deyiler syleyerek, odalardan
bahelere, bahelerden odalara dolamaya balam. Yemeden imeden kesilmi.
Yz zar beyazna dnm. Bir sre sonra da yataa dm. Olan gn gn

ktlemi, artk kendinde deyi syleme gc bile bulamam. Gzlerini bir

noktaya dikiyor, Ah, o k, pencereden akan gzelliin diye inliyormu.
Ne kimseyi dinliyor, ne kimseye yant veriyormu.
Hekimler ila yapm, derman olmam; hocalar okumu, daha kt olmu Anas
da, gndz demiyor alyor, gece uyanp alyor Alaya alaya bitip tkenmi.
Padiah bakm, kars da elden gidecek
Hanm, bir tek olumuz eridir gidiyor. Senin durumun da ondan iyi deil. Bu
olannki baka bir sevda. Dev mev, git kz gr, bugne dein bir ktln
grmedik, hemen Dev Babadan iste, demi.
Padiahn bu sz zerine kadn kendini toparlam. Giyinmi, kuanm, taklar
takm, kokular srnm, gidip Dev Babann kapsn alm. Kapy kz am.
Bir kz ki, ay diyor ben doaym, kz diyor ben dodum! Kadn, Bunda bir i var,
bu kz baka bir kz, devlikle ilgisi yok diye dnm. Kza yle kan kaynam
ki kadnn, olabilse alp hemen saraya gtrecekmi.
Kzm, demi, ben padiahn karsym. Babanla grmeye geldim.
Babam evde yok. Gn batmadan da gelmez. Buyurun, girin; bir kahve imez
miydiniz?
Sa ol, kzm, acelem var, gitmeliyim. Babana syle, gn batmndan sonra
tekrar geleceim.
Gn batm. Dev Baba dnm. Az sonra da kadn gelmi. Hobeten sonra, sz
oluna getirmi, kz Dev Babadan istemi. Padiahn soyunu sopunu bildii iin,
Dev Baba kza sormadan
Olur sultanm, size kz vermek bize onurdur, demi, yarndan tezi yok, dn
hazrlklarna balayn.
Haberi duyan olan yemeye imeye balam; -be gn iinde neredeyse eski
gnlerine dnm.
Dn krk gn, krk gece srm. eyiz atlara yklenirken, Dev Baba, kza,
Kzm, ayrlma zaman geldi. Belki bilmiyorsun; devler dne gidemezler.
Giderlerse btn varlklarn yitirirler. Ben de gelemiyorum. Seni ok sevdim,
kzm, sen gidiyorsun, benim evimin snyor. Neylersin, dnyann dzeni bu.
Kz dediin bir konuk; er ge gidecek. Gnn geldi, gidiyorsun. Saraya senin gibi
bir kz verdiime ok seviniyorum. Sen, insann yzn yere indirmezsin. Baa
kadar mutlu olun! demi.
Bir sre susmu. Sonra unlar da sylemi:
nsanlk halidir, bir dara dersen, sana eziyet ederlerse, kocanla geimsizlik
olursa, unutma, buras baba evidir; bamn stnde yerin var. Padiah tanrm,
sultan hanm daha iyi tanrm. Kimseye ktlkleri dokunmamtr. Dnya dediin
bir konukluktur, geinip gidersiniz. Beni unutma, baba ocana sk sk git, gel.
Senden tek dileim budur. Bunu yapmazsan, zlemine dayanamam, lrm
Kz alnndan pm.

Haaa, nerdeyse unutuyordum; ocuunuz kz olursa adn siz koyun; olan olursa
o onuru bana balayan. ok nemlidir; bunu unutma! Unutursan bana olmadk
haller gelecek! Hadi, selametle
Kz saraya yerlemi. Mutluluk iinde yaayp gidiyorlarm. Dokuz ay on gn
sonra kz, bir olan ocuk dourmu. Ne yazk ki, kz Dev Babann sylediklerini
unutmu, daha domadan olann adn koymular.
Sen misin unutan!..
Doumun nc gn Dev Baba bunu duymu. Sabahleyin uyanmlar ki, her
yer toz duman iinde! Yamurlar, imekler, yklan aalar, ken evler, sele
kaplan insanlar, hayvanlar yle bir rzgar esiyormu ki, sarayn uacan
sanmlar. Bu gz gz grmez havada, Dev Babann saraya doru geldiini
grmler. Herkes odasna kapanm. Ne olacak diye korku iindeymi btn
saray. Kz, Dev Babann szlerini anmsaynca, olanlarn unutkanlktan
doduunu anlam. ocuunu koynuna sokmu, yataa girmi. Titreyerek
baryormu:
Babam beni ldrecek! Babam beni ldrecek!
Dev Baba fkeyle saraya gitmi, kzn odasn bulmu,
Ben sana ne dedim, sen ne yaptn?.. Bana haller gelir, demedim mi! diye
barm.
Kz, ocuunu gsne skca bastrarak yalvarm:
Babacm, yapma! Vallahi unuttum. Beni nasl sevdiini biliyorum; ac bana!
Bana acmazsan u gnlk yavruma ac
Kurtulman beni ldrmene bal! demi Dev Baba, belindeki klc karm, kzn
eline vermi; Al u klc, bir vuruta bam gvdemden ayr; yoksa ayn ii ben
yapacam!
Kz, aman, yaman demise de Dev Baba dinlememi:
Dediimi hemen yapmazsan sen leceksin!
Kz, aresiz, Ya Allah! deyip klc Dev Babann boynuna alm, ba bir yana,
gvde bir yana dm.
Aman Allahm! Gvde bir anda zmrtlerle, elmaslarla ilenmi bir altn tahta
dnm. Kafa da, onun gibi, deerli talarla ili bir beik olmu. Birden frtnalar
dinmi, seller yatana ekilmi, imekler yerini gnee brakm. Atlas
perdelerin arasndan szan gn nda taht ve beik parl parl yanyormu.
Meer, Dev Baba, ocua ad koyarak kza doum armaan vermek istiyormu.
Taht kzn armaan, beik de ocuun
Kz, ocua Dev Babann ad koymak istediini eine bile sylememimi. Altn
tahtla beii grp hayranlk duyanlara, Dev Babann armaan, deyip baka
aklama yapmyormu. Tahtla beiin grkemi yedi iklim, drt bucaa yaylm.
Saray nerdeyse sergi evine dnm. Bunu kzn asl babas padiah da duymu.
ine mi domu, bir yerlerden haber mi alm, her nedense, padiah olarak deil
de, yoksul bir dervi olarak gelmi kznn sarayna. Tahtla beii grnce
gzlerine inanamam.

Babas tahtla beii grmeye geldiinde, kz o srada yemek yiyormu. Kz

yemeini bitirip ellerini ykamak zere tahttan inerken, yoksul dervi klndaki
babas, leeni alp nne koymu, ibrie el atm,
Sultanm, ben dkeyim, ellerini yka demi.
Kz o anda grd d, babasyla aralarnda geen ac olay anmsam.
Derviin yzne dikkatle baknca, onun, babas olduunu anlam. Bu karlama
kz ok duygulandrm. Kendini tutamayp alamaya balam. Gznden akan
bir damla, derviin elinin stne dm. Dervi de cellata teslim ettii kzn
anmsam. O da alam. Bu srada dermi dkyor, kz ellerini ykyormu.
Derviin hkra hkra aladn gren kz,
Dervi Baba, niye byle alyorsun, derdin nedir? diye sormu.
Dervi olan biteni anlatm; dayanamam, dervi olmayp padiah olduunu da
aklam. Kzna yaptn syleyince kz,
yi olmu! Kzn, yaptnn cezasn ekmi! demi.
O nasl sz yavrum, iin zn anlamadan insan gz bebei gibi sevdii kzn,
Ban vur, kanl gmleini getir diye cellat eline verir mi?.. Genlik yapmak,
yallk dnmekmi; imdi olsa o yaptm yapar mydm?.. Yaptma bin
piman olup ok gzya dktm, yavrum! Ne yazk ki, giden geri gelmiyor
Kz fazla dayanamam.
Kzn lmedi babacm! Ben senin kznm! demi.
Olamaz, sen benim kzm olamazsn! Cellat kanl gmleini gsterdi bana
Gmlek benimdi, kan cellatnd Beni ldrmeye kyamad, sere parman
keserek gmlei kana bulayp sana getirdi.
Padiah ne yapacan bilememi. Kznn ellerini, bileklerini tutmu, yzne iyice
bakm. Kz olduunu anlaynca,
Allahm! Dnyada bundan byk mutluluk var m!.. diye kzn kucaklam.
Beni bala, baba, bilmeden ellerime su dktrttm sana. Dte grdyle
cellata verilen kzn, bilmeden yaptrdyla balanmasn diliyor senden!
Kzm, kzm, knal kzm! Sevincim yalnz sana kavutuumdan deil, yaptm
ktlkten de arndm duyumsuyorum, diye kzn kucaklam.
Saray halk olan biteni renmi. Kz, Dev Babann yaptklarn ayrntsyla
anlatm. Mutlulua onunla erdiini dile getirmi. Kucanda tuttuu ocuu
gstererek, babasna ve orada bulunanlara,
Kocamdan bile gizlediim bir gizi imdi aklyorum sizlere; Dev Baba, ben daha
bu saraya gelmeden, olan olursa ocuumuzun adn kendisinin koymak
istediini sylemiti bana. Ben bunu unuttum. Bu unutu Dev Babann canna
mal oldu. Grdnz altn taht onun gvdesi, beik de badr. u anda o da
aramzda. O soylu Dev Babann dilei yerine gelsin diye bundan byle ocua
Dev Olan denmesini istiyorum, demi.

Her iki padiah da uygun bulmu, ocua Dev Olan adnn verilmesini. O
anda, lkenin o gne dein grmedii bir aydnlk sarm dalar, ovalar Dev
Babann sevecen bak, gk maviliinin insan yzl gnei imi.