Mesih sann Tanrl

Josh McDowell
Telif Hakk/Copyright Josh McDowell, 2013
Originally Published by Zirve Yaynclk
E-Kitap Hristiyan Kitaplar tarafndan yapld. Daha fazla
cretsiz kitap indirmek iin sitemize ziyaret edin.
Trkiye'de Kilise Adresleri

indekiler
NSZ
1. SA MESH TANRIDIR
Tanr Kendisini Gstermitir
Esas Konu Nedir?
Terimlerin Tanm
Tanr Neden nsan Oldu?
2. SA MESH TANRININ SM VE UNVANLARINA
SAHPTR
Yahve (Yehova)
Tanr
Alfa ve Omega - lk ve Son
RAB
Kurtarc
Kral
Yarg
3

Ik
Kaya
Bedeli deyen
Doruluumuz Olan Rab
Koca
oban
Yaratc
Yaam Kayna
Gnahlarn Balaycs
ifa Veren Rab
3. SA MESH TANRININ ZELLKLERNE
SAHPTR
Tanr Her Yerdedir
Tanr Her eyi Bilir
Tanr Hereye Gc Yetendir
Mesihin nceden (Ezeli) Varoluu
4

Mesihin Sonsuzluu (Ebedi Oluu)

Tanrnn Deimezlii
4. SA MESH TANRININ YETKSNE SAHPTR
Kendisine Tapnlmasn Kabul Etti
Kendisini Diriltme Yetkisi Vard
Mesih sa Tanr Gibi Konumutur
5. TANRI, SA MESHTE NSAN OLDU
Oul Olan sa Mesih
Tanrnn Olu
6. LK A NANLILAR TOPLULUUNUN
TANIKLII
znik man Bildirisi
7. MESHN TANRISALLIINA KARI DURAN
BAZI NEDENLER NELERDR?
Baba Benden stndr
Baba Tanr Mesihin Badr
5

Mesih sa Babaya Boyun Eer

Mesih sa Tanrnn Biricik Oluydu
Mesih sa Bir nsand
Mesih sa Yaradln lk Doan Olarak Adlandrld
Mesih sa ve Tanr Birdir
Mesih sann Bilgisi Snrlyd
Tanrdan Baka yi Olan Yoktur
8. SA MESH SZN RABBNZ MDR?
9. BU KTABIN YAZARLARI SA MESHTEK YEN
YAAMI NASIL KEFETTLER?
Bart Larson
Josh McDowell
Seim Size Kalm
EK. MESHN TANRISALLII ZERNE ETL
GRLER
Agnostik
6

Ateist
Bahai
niter Birlik
Bilim Kilisesi
Budizm
Birletirme Kilisesi (Moonlar)
Eckankar
EST (Erhard Seminars Training - Erhard lahiyat
Eitimi)
Hristiyan Bilimciler
Hare Krina
Hinduizm
- ing
slm
Jainizm
Konfyanizm
7

Mormonlar
New Age (Yeni a) Hareketi
Son Gn Azizlerinin Yeniden Dzenlenen Kilisesi
Sihizm
Spiritizm (Ruhuluk)
intoizm
Tanrnn ocuklar (Sevgi Ailesi)
Tanrsal Ik Misyonu
Tanrnn Radyo Kilisesi
Teosofi
Transandantal Meditasyon (TM)
niteryanizm (Tanrnn Birlii Taraftarlar)
Uluslararas Yol (The Way International)
Yehova ahitleri
Yahudilik
8

Zen Budizm
Zerdtlk
NOTLAR
BLM
BLM
BLM
BLM
BLM
BLM
BLM
BLM
BLM

NSZ
Mesih nancn ilk inceleyiim, bu inanla alay etmek
iin bir kitap yazma giriimimle balad. Bu inancn
teolojik bir ideoloji veya teolojik terimlerle ifade edilen
felsefi bir inan olduunu dnyordum. Bana gre
Mesih nanc, kurucusunun retilerine dayanan bir
dinden teye gitmiyordu. Her dinde olduu gibi, bu dinde
de baz temel dini ilkeler ve insanlarn ayak uydurmalar
gereken standartlar vard.
Geni bir aratrmadan sonra, Mesih nancnn insan
abalaryla Tanrya ulalan bir din olmadnn farkna
vardm. Belirli bir dini tapn biimiyle de Tanrya
ulalmyordu. Mesih nanc, Tanrnn Olu sa Mesih
araclyla yaayan Tanryla iliki iinde olmakt.
Aratrmamn sonucunda bir dinle deil, bir kiiyle
karlamtm! Bu kii kendisi hakknda olaanst
iddialarda bulunmasnn yan sra, benim yaamm
hakknda da olduka derin iddialarda bulunuyordu. sa,
umduumdan tamamen farkl kmt. Dier dini nderler
kendi retilerini ne karrlarken, sa Kendisini ne
karmakta ve ayn zamanda dier nderler; Benim
retilerime nasl karlk veriyorsun? diye sorarlarken,
sa; Benimle olan ilikin nasl? sorusunu soruyordu.
Bu aratrmam srasndaki kiisel bocalamam beni sa
10

Mesihin Kendisiyle yzyze getirmiti. Fakat

gerekten de olduunu iddia ettii kii miydi?

sa

Dier kitaplarda da [Hkm Gerektiren Yeni Kantlar

(Evidence That Demands a Verdict), Marangozdan da te
(More Than a Carpenter), Dirili Gerei (The
Resurrection Factor) vb.] zetlemi olduum, Kutsal Kitap
ve tarihsel kaynaklara dayanan kantlar, sann Tanr
Olu olduu ynnde ikna olmam salad.
Yukarda bahsetmi olduum kitaplar yazdktan sonra,
Tanrnn beden alp aramzda yaadn konu alan bir
kitap yazma gereksinimi hissettim. Bart Larson ile beraber
yapm olduumuz bu almay ve vardmz sonular
sizinle paylamaktan byk sevin duyuyoruz.
Josh McDowell

11

1. SA MESH TANRIDIR
Tanr

kimdir? ve Tanr kendisini nasl gstermitir?

konulu bir panelde farkl inanlara mensup dini uzmanlara
bu soru sorulduunda her uzmandan farkl cevaplar
gelecektir. Bazlarnn cevab dierleriyle eliecektir.
Gerein greceli (relative) olmad varsaymndan yola
karsak cevaplarn hepsinin doru olamayacan
grrz. rnein, eer bir kii Tanr kiiseldir derken
dieri Tanr kiisel deildir diyorsa, o zaman mutlaka
bir kii yanlyordur. Tanry kim doru bir ekilde
aklayabilir? Tanry tm gereklii ile aklayacak bir
kii varsa, o da Tanrnn Kendisidir.
yleyse panel katlmclarndan birisi kalkp kendisinin
Tanr olduunu ilan ederse ve YOL, GEREK ve
YAAM BENM! derse ne olurdu?
Bu durumun deerlendirmesi zor deildir. Bu kii, ya
ycelik hayaline kaplm bir deli, ya hayatnn yalann
atan bir yalanc, ya da Tanrnn Kendisidir.
Mesih sann Kendisi iin ileri srd iddia da bunun
aynsdr. Mesih sann sadece iyi ahlkl veya iyi bir
retmen olduunu sylemek sz konusu bile olamaz. yi
ahlkl bir kii isteyerek veya istemeyerek yalan sylemez,
zellikle de Tanr olduunu ileri srmez. yi ahlkl bir kii
12

kendisini iman ve tapnma arac yapmaz ve binlerce kiinin

kendi ad uruna, inanlar iin lmelerine izin vermez. Bu
dorularla yola karak, Tanryla ilgili gerei
grebileceimiz baz yollara bakalm.

Tanr Kendisini Gstermitir

Bu kitabn yazarlar Tanrnn kendisini eitli yollarla
gstermi olduuna inanyorlar. Bu yollar Tanrnn iki
byk esini olan Kutsal Kitap ve sa gerekleri gz nne
alnarak aka grlebilir.
lk olarak Kutsal Kitap ele alalm: Dier inanlarn
kutsal kitaplarnn aksine Kutsal Kitap Tanrnn Sz
olduunu aka iddia ediyor. Mesihin tanrsallyla
ilgilenenlerin birou Kutsal Kitapn Tanr tarafndan
esinlenmi olduunu kabul ederler. O halde biz de bu
incelememizde Kutsal Kitapn tarihsel olarak gvenilir
olduunu, Tanrnn Sz olduunu ve Mesihin Tanr
olup olmadn anlamamz salayacak bir kitap olduunu
varsayacaz.
Bu varsaymmzn neden bu kadar nemli olduunu
aklarken, tarafsz olacaz. Mesihin tanrsalln
reddeden dini gruplarn ou, Kutsal Kitaptan
bahsederken genellikle kendi kutsal yazlarn vp
13

Kutsal Kitap aalyorlar. Bu ekilde davranmakla,

tutunduklar dal olan Mesih sann retilerine ve ana
tarihsel kayna Yeni Antlamaya ters dm veya onu
reddetmi oluyorlar. (Bir kii Mesih sann retilerine
nem vermiyorsa, Mesih nanls olduunu veya Mesih
nancna sempati duyduunu iddia etmesi bounadr).
Bazlar, Kutsal Kitap esininin gnmzde geerliliini
yitirdiini ileri srmektedir. Fakat bu iddia da kabul
edilebilir bir iddia deildir. Kutsal Kitapn deitirildii ve
aslndan uzaklald iddias kabul edilemez. Yeni
Antlamann btn veya paralar halinde 24.600 adet
tarihsel kopyas vardr (Tarihte en iyi korunmu ikinci
belge, 643 kopya ile Homerosun yazd lyada ve
Odessadr). Elimizde bulunan Yeni Antlamann tm
kaynaklar yok edilse bile, ilk inanllarn .S. 325 ylna
kadar kaleme aldklar yazlar bir araya getirilerek (on bir
ayet dnda) Yeni Antlamay yeniden oluturmak
mmkndr. Mesih nanls olmayan tarihiler de itiraf
etmeliler ki, tm tarihsel belgelere uygulanan bilimsel ve
tarihsel standartlara gre, Yeni Antlamann yzde
doksan dokuzu kantlanmtr. Yeni Antlamann verdii
mesajn doruluunu tartabilirsiniz fakat tarihsel
gerekliini asla!1
Kutsal Kitap, reti konularnda tek yetkinin
kendisinde olduunu iddia eder (2. Timoteos 3:16-17).
Kutsal Kitapn ieriine ters den tm kitaplar, yazlar
14

veya retiler Mesih nanllarnca reddedilmelidir. Kutsal

Yazlar bu konuyu ok ak bir biimde ifade ediyor.
Yahuda yle yazmtr: Bu arada sizi, kutsallara ilk ve
son kez emanet edilmi olan iman urunda mcadeleye
zendirmek zere yazma gereini duydum (Yahuda
3).2Kutsal Yazlar, Kutsal Kitapa ekleme ve karma
yaplmasna izin vermiyor. Pavlus yle der: ...Biz ya da
gkten bir melek bile, size bildirdiimiz mjdeye ters
den bir mjde bildirirse, lanet olsun ona! (Galatyallar
1:8, bkz. Vahiy 22:19; Yasann Tekrar 4:2).
Dier kaynaklar Kutsal Kitapta olduu gibi tanrsal
esinle ilgili iddialarda bulunuyorsa, bunlar Kutsal Kitapn
altnda deerlendirilmelidir. Tanr Kendisiyle
eliemez. O halde tanrsal esinden bahseden yazarlar veya
retmenler, Kutsal Kitapa ters dmemelidir. Eer ters
dyorlarsa Tanrnn esiniyle konumuyorlar anlamna
gelir.
Burada sz konusu olan, Mesihin tanrsallna
inanlmas gerektii veya anlalmas gerektii deil,
Mesihin tanrsallnn Tanr Sznde retilip
retilmediidir. Balangta bu dnce insann aklna
uygun dmese de, bu gerek olmad anlamna gelmez.
Evren, insan aklna ters den fakat gerek olduu bilinen
eylerle doludur (Yer ekimi, n doas...vb.). Kutsal
Kitap, Tanrnn insan aklyla kavranlamayacan retir
(Eyp 11:7; 42:2-6; Mezmur 145:3; Yeaya 40:13; 55:8,
15

9; Romallar 11:33). Bu nedenle, tam olarak anlasak da

anlamasak da Tanrnn Szne kulak vermeli, Tanrnn
kendisini aklamasna izin vermeliyiz.
Tanrnn kendisini sa Mesihte gstermesi esiniyle
ilgili Kutsal Yaz yle diyor:
Tanr,

eski zamanlarda peygamberler araclyla

birok kez ve eitli yollardan atalarmza seslendi. Bu
son ada da her eyin mirass olarak belirledii ve
araclyla evreni yaratt kendi Oluyla bize
seslenmitir. Oul, Tanrnn yceliinin parlts ve
Onun varlnn z grnmdr. Kudretli szyle
her eyi devam ettirir. Gnahlardan arnmay
saladktan sonra, ycelerde ulu Tanrnn sanda
oturdu (braniler 1:1-3).
sa Mesih Tanrnn yaayan Szdr. Mesih bize
Babay gsterir. zleyicilerinden biri; Bize Babay
gster (Yuhanna 14:8) dediinde sa yle karlk verdi:
Bunca zamandr sizinle birlikteyim, beni daha
tanmadnz m? Beni grm olan, Babay grmtr
(ayet 9). Eli Pavlus say, Grnmez Tanrnn
grnts (Koloseliler 1:15) olarak nitelendirmitir. O
halde, bu kitapta da ele alnaca gibi, saya bakmak ve
Onu dinlemek, Tanrya bakmak ve Tanry dinlemekle
16

ayndr.

EsasKonu Nedir?
Eer Mesih, Tanrnn insan eklindeki grnm ise,
o zaman Onun szleri dinlenmeli, Ona sayg gsterilmeli
ve hatta Ona tapnlmaldr. Bunun anlam udur:
Galaksileri, samanyolunu ve tm yldzlar kmesini
yaratan Tanr, insan olup aramzda yaad, yeryznde
yrd ve Kendi yaratm olduu insanlar tarafndan
ldrlmeye boyun edi. Onun lm iyi bir adamn
lmnden ok daha te bir lmd. O tm zamanlarn en
yce kurban ve snrsz sevginin gstergesiydi. Bu artlar
altnda say herhangi bir insan gibi alglamak, Ona
hakaret saylr. Bireyin, yaamn Mesihin retilerine
gre ynlendirmemesi byk bir kayptr.
te yandan, eer Mesih sa Tanr deil de Tanrnn
yaratm olduu varlklardan biri olsayd, yaam, lm
ve retilerine sayg duyulabilirdi. Fakat Ona Tanrnn
Kendisi olarak tapnmak byk bir hata olurdu. Tanrnn
yerine konulan bir puttan baka birey olmazd. Kutsal
Kitap, putperestlik konusunda taviz vermez. Tanr kendi
grkemini bakasna vermeyeceini syler (Yeaya 42:8;
48:11). Kendisinden baka bir ilahn veya ilahlarn
olmayacan syler (Yeaya 45:5,21-22; Yeremya 10:6;
17

1. Korintliler 8:4-6). Ve sadece Tanrya tapnmamz

gerektiini vurgular (Yasann Tekrar 6:13-14; Matta
4:10). te, sa ya Tanrdr ya da Tanr deildir. Ona
yanl bir ekilde inanmak da bir putperestlik eklidir.
Kiiler, gemite alm olduu retilerden dolay bu
deerlendirmenin karmak olduunu dnebilir.
Mesihin tanrsallndan yana veya kart olan tartmalar
yaplabilir. Eer bir kiiye Tanrnn bir olduu ve sann
da yaratlan insanlardan biri olduu retilmise, ilk
okuyuta Kutsal Kitaptan bu gr destekleyen ayetler
bulmas zor olmaz. te yandan, eer bir kiiye Tanrnn
Baba, Oul ve Kutsal Ruhun birleimi olduu ve Oulun
bu eitliini brakp sann kiiliinde insan bedeni alm
olduu retilmise, Kutsal Kitapta bu gr
destekleyen ayetler bulunabilir. Burada nemli olan, hangi
durumun en ak olduunu bulmak deil, en iyi kantn
hangi duruma ait olduunu tespit etmek ve Kutsal
Yazlarn gerekte neyi rettiini ortaya koymaktr.
ki farkl dnceyi gz nnde tutarak, Mesih sann
Tanr olmad iddiasn kantlamak iin rnek gsterilen
ayetlere bakarak uygun bir cevap verebiliriz. lerleyen
blmlerde, Kutsal Yazlarda Tanr iin kullanlan adlarn
ve niteliklerin tmnn sa iin de kullanlm olduunu
gstereceiz. saya tapnldn ve Ona dua edildiini
Kutsal
Yazlardan
gsterip
kart
grleri
cevaplandracaz. Kilise tarihinde, Mesih sann
18

tanrsallna olan inancn, her zaman muhafazakr doru

gr olduunu belgeleyeceiz.
Akas her iki gr doru olamaz. Eer bu durum,
ciddiyet konusunu tartmak olsayd ok daha kolay
olurdu. Fakat buradaki konu, bu grlerden hangisinin
doru olduu konusudur (Romallar 10:2).

Terimlerin Tanm
Mesihin tanrsallyla ilgili ayetleri daha iyi anlamak
iin Tan rnn, lbirliin, Mesih sann kiiliinin ve
doasnn uygun tanmlar nceden bilinmelidir:
1. Tanr: Kutsal Yazlar Tanrnn kiisel, akll, sevgi
dolu, adil, sadk, sonsuz, yaratc ve insanla dinamik bir
ilikide bulunduunu retir. Tanrnn nitelikleri iki
grupta zetlenebilir: Genel nitelikler ve ahlki
nitelikler. Robert Passantino yle diyor: Tanr (genel
nitelikleriyle) esiz, sonsuz, deimez, hereye gc yeten,
her eyibilen, her yerde olan, lbirlie sahip bir ruh ve
kiidir. 3 Passantino tanmlamasna yle devam ediyor:
Tanrnn kutsall, doruluu, sevgisi ve gerei Onun
ahlaki nitelikleridir. 4Mesih nanc, Tanrnn evreni
19

ynettiini, tek egemen g olduunu ve Tanrnn

Nasral sa olarak beden alp bu dnyada yaadn
retir.
2.lbirlik: Tm gerein ve varln dnda sadece
Tanr lbirlie sahiptir. Tanrnn lbirlie sahip
olduunu sylemekle, Onun Kutsal Yazlardaki kiisel
doasn tanmlam oluruz. Tanrnn lbirlik
kavramyla Kendisini sonsuz olarak kiilikte (Baba,
Oul ve Kutsal Ruh) gstermi olduunu belirtmek
istiyoruz. Baba, Oul ve Kutsal Ruh, tek olan Tanrnn ta
Kendisidir.
Anlatmak istediimiz unlar DELDR:

1. Bir Tanr ve ilah vardr.

2. Bir Tanr ile isimli, zellikli bir kii vardr.
3. Bir Tanr ile kiilie ayrlm olan bir kii vardr.
4. Bir aileye ait olan Tanr vardr.
5. Varolan tek Tanr izofreniktir.

lbirliin Kutsal Kitapa dayal retisi yle

20

zetlenebilir:
Tek gerek olan Tanr (Yeaya 43:10; Yasann Tekrar
6:4) Baba, Oul ve Kutsal Ruhtan oluur. Kutsal Kitapta
Tanrnn her zellii de Tanrnn Kendisi olarak
aklanr. Baba, Tanr olarak anlr (Galatyallar 1:1; Titus
1:4; vb.). Oul veya Sz (logos) u ayetlerde Tanr olarak
tanmlanr: Yuhanna 1:1, 14; Elilerin leri 20:28;
Yuhanna 20:28; Titus 2:13; braniler 1:8, vb. eitli
ayetlerde Kutsal Ruh, Tanrnn Kendisi olarak tanmlanr
(Elilerinleri 5:3-4; 1. Yuhanna 4:2-3; braniler 10:1516). lbirlikteki teklik kavram, Matta 28:19da Baba,
Oul ve Kutsal Ruhun bir isim (Grekede tekil ahs)
altnda anlmasyla net bir ekilde grlr.
Bu kitabn amac lbirlik retiini savunmak
deildir. Bir kii, Mesihin tanrsallna inanmsa,
Tanrnn Baba, Oul ve Kutsal Ruh olarak var olduuna
inanmas sorun olmaz. Kutsal Kitapn lbirlik
konusunda syledikleri hakknda bir aratrma yapmak
isteyenler iin incelenebilecek ayetler: Matta 3:16-17;
Markos 1:9-11; Luka 1:35; 3:21-22; Yuhanna 3:34-36;
14:26; 16:13-15; Elilerin leri 2:32-33; 38-39; Romallar
15:16, 30; 1. Korintliler 12:4-6; 2. Korintliler 3:4-6; 13:14;
Efesliler 1:3-14; 2:18-22; 3:14-17; 4:4-6; 2. Selanikliler
2:13-14; 1. Timoteos 3:15-16; braniler 9:14; 10:7; 10-15;
1.Petrus 1:2 vb.

21

3. sa Mesih: sa Mesih hem bir isim, hem de bir

unvandr. sa ad Yeua ve Youa kkeninden
gelir. Anlam Yehova-Kurtarc veya Rab kurtarr
demektir. Mesih unvan da Greke Messiah
kelimesinden gelir (veya branice Maiak kelimesinden
gelir). Mesih meshedilmi olan demektir. Mesih
unvannn kullanmnda kral ve khin anlamlar da yer
alr. Bu unvan, Eski Antlama nbildirilerinde vaadedilen
kral ve bakahinin sa olduunu gsterir.
Bunun da tesinde sann insan doasna ve tanrsal
doaya sahip olduuna inanrz. Ayn ekilde sann
tamamen Tanr ve tamamen insan olduuna inanrz.
Kutsal Kitapta sann hem Tanr hem de insan oluu
yle aklanr:
Mesih

sada olan dnce sizde de olsun. Mesih,

Tanr zne sahip olduu halde, Tanrya eitlii
smsk sarlacak bir hak saymad. Ama yceliinden
soyunarak kul zn ald ve insan benzeyiinde dodu.
nsan biimine brnm olarak lme, armh
zerinde lme bile boyun eip kendisini alaltt.
Bunun iin de Tanr Onu pekok ykseltti ve Ona her
adnstnde olan ad balad. yle ki, sann ad
anldnda gktekiler, yerdekiler ve yer altndakilerin
hepsi diz ksn ve her dil, Baba Tanrnn yceltilmesi
22

iin sa Mesihin Rab olduunu aka sylesin

(Filipililer 2:5-11).
Tanrnn, lbirliin ve sann bu tanmlarndan
sonra, Mesihin tanrsallyla ilgili Kutsal Yazlardaki
kantlara bakmaya balamadan nce bir soruyu daha
cevaplamaya alacaz.

Tanr Neden nsan Oldu?

Bizler gibi lml olan insanlar, sonsuz olan Tanry
nasl anlayabilir? Doru, iyilik, veya gzellik gibi soyut
kavramlar anlamamz olduka zordur. Gzellii gzel bir
somut nesnede veya iyilii iyi bir insanda grrz. Peki,
Tanry nasl gryoruz? Tanrnn kiilik zelliklerini
nasl anlayabiliriz?
Tanr, insanlarn anlayaca bir ekilde, insan bedeni
alarak, kendisini insanlara gstermesiyle anlalabilir.
Beden alm olan bu kii, Tanrnn sonsuzluunu ve her
yerde olma halini temsil etmese de, (bunun iin zaman ve
mekan uygun deildir), Tanrnn doasn aka ifade
edebilirdi.
Yeni Antlamann mesaj da budur. Pavlus, Tanrnn
23

tm doluluu bedence Mesihte bulunuyor (Koloseliler

2:9) der. nsanlar sonsuz olan Tanry biraz olsun
anlayabilsinler diye, Tanr Sz sa, insan olup aramzda
yaad.
Tanrnn insan olmay semesinin ikinci bir nedeni de,
Tanr ve insan arasndaki uuruma kpr olmaktr. Eer
sa sadece yaratlm bir insan olsayd, lmlyle lmsz,
yaratcyla yaratlan, kutsal olanla kutsal olmayan eklinde
tanmlayabileceimiz Tanr ile insan arasndaki byk
boluk giderilemezdi. Tanry tanyabilmemiz iin
Tanrnn bize gelmesi artt. Yaratlanlar arasndan hibir
varlk Tanryla insan arasndaki dev uuruma kpr
olamaz. Bu bir amur parasnn heykeltra anlama-sna
ve onun seviyesine ulama isteine benzer. Tanr, iindeki
sevgiden dolay, ilk adm atp aramza geldi ve herkesin
Onu tanyabilmesi iin gelebilecei bir yol amak istedi.

24

2. SA MESH TANRININ SM VE UNVANLARINA

SAHPTR

Mesihin tanrsallyla ilgili en byk tartmalardan

biri, sann yaad zamanlarda gereklemitir. sa, Eski
Antlamada Tanr iin kullanlan isimleri ve unvanlar
zerine alp, insanlarn Kendisini bu isimlerle armasna
izin vermitir. Yahudi din nderleri bu duruma o kadar
sinirlenmilerdi ki, say dine hakaretten ldrmek
istediler. Yahudi yetkililerinin, bu Galileli retmenin
Yce Tanr olduunu iddia ettiinden hibir pheleri
yoktu.
imdi birisi kar karak, sann bu tanrsal isimleri
ve unvanlar zerine almas, Onu Tanryla bir yapmaz
diyebilir. Birok kii ayn isme ve unvana sahip olabilir.
Veya John Smith adl bir ahs, ayn zamanda hem bir
adam, hem bir koca, hem de bir sat mdr olabilir.
Ancak baz isim ve unvanlar vardr ki, sadece bir kiiye ait
olur. rnein; sadece bir Birleik Devletler Bakan
unvan vardr... Sonu olarak Kutsal Kitapn sa iin
kulland birok isim ve unvan sadece Tanrya aittir.

Yahve (Yehova)
25

Mesih sa, Yahudilerce en ok sayg duyulan Tanrnn

Yahve adn Kendisi iin kullanmtr.
Tanr bu ismi ilk kez Msrdan k 3te halkna
aklamtr. Musa Tanrya, Seni hangi isimle
araym? diye sorunca Tanr yle karlk vermitir:
Ben,

Ben Olanm... srail oullarna; Beni size

BENim gnderdi diyeceksin (Msrdan k 3:1314).
BENim sz Yahve kelimesi deildir. Bu kelime
Msrdan k 3:15teki Yahve kelimesinin de tredii
olmak kelimesinden gelir. Tanrnn Musaya sylemi
olduu Ben, Ben Olanm unvan 15 ayette ksaltlm
biimde aklanan Yahve kelimesinin, sonsuz bir ekilde
ifade ediliidir. Eski Antlamann Yunanca evirisi olan
Septuagint, Msrdan k 3:14teki BENim kelimesini
ego eimi olarak yanstmtr (sa zamannda konuma dili
Greke olduundan, Yeni Antlama bu dilde yazlmtr).
Mesih sann zamannda BENim kelimesinin Greke
(ego eimi) kullanm, branicedeki Yahve kelimesinin
karlyd. Metne bal olarak, BENim kelimesinin
vurgulu bir biimde syleniiydi (Yuhanna 9:9).
26

Mesih sa, birok kez sadece Tanr iin kullanlan ego

eimi kelimesini kendisi iin kullanmtr. Bunun en ak
rneini Yuhanna 8:57-59da gryoruz: Sen daha elli
yanda bile deilsin. brahimi de mi grdn? dediler.
sa, size dorusunu syleyeyim, brahim domadan nce
BEN (ego eimi) varm. O zaman say talamak iin
yerden ta aldlar. Mesih sann bu iddiasndan dolay
Yahudiler Onu ldrmek istediler. Eski Antlama bu
konuda olduka aktr: Tanrya hakaret etmenin bedeli
talanarak ldrlmekti (Levililer 24:16).
Mesih sa bu unvan baka durumlarda da kulland.
Ayn bl mn balarnda yle diyor: Benim (ego eimi)
O olduuma iman etmezseniz gnahlarnzn iinde
leceksiniz (Yuhanna 8: 24). Yahudilere hitap ederken
yine yle demitir: nsanolunu yukar kaldrdnz
zaman benim (ego eimi) O olduumu anlayacaksnz
(Yuhanna 8: 28). Greke metinde O nc tekil ahs
olarak yer almamaktadr.
Mesih sa srekli olarak tanrsalln dorulad. Yahudi
tapnak bekileri ve Romal askerler, sa armha
gerilmeden bir gece nce Onu tutuklamaya geldiklerinde,
sa, kimi aryorsunuz? diye sordu. Nasral say diye
karlk verdiler. sa onlara Benim (ego eimi) dedi
(Yuhanna 18:4). Onun iddiasnn ve kiiliinin gc
karsnda duramadlar.

27

Mesih sann Tanrlna inanm olan Yeni Antlama

yazarlar, Onu Eski Antlamadaki Yahve olarak
tantmakta bir saknca grmemilerdir.
Markos ncilinin banda Yeayann u szleri yer
alr: arann sesi: lde Rabbin (Yahve) yolunu
hazrlayn, bozkrda Allahmz iin byk bir yol dz
edin (Yeaya 40:3). Markos bu ayetin, Vaftizci
Yahyann, sann yolunu hazrlamasyla gerekletiini
belirtmitir (Markos 1:2-4; Yuhanna 1:23 ile
karlatrnz).
Pavlus, Yoel 2:32yi aktarm tr: Ve vaki olacak ki,
her kim Rabbin ismini arrsa, kurtulacak. Pavlus bu
ayeti Mesih sayla badatrarak, Rabbe yakaran herkes
kurtulacaktr demitir (Romallar 10:13).
Petrus da Yoeldeki ayn ayeti aktarmtr: O zaman
Rabbe yakaran herkes kurtulacaktr (Elilerin leri
2:21). nsanlar kurtulmak iin ne yapmalar gerektiini
sorduklarnda Petrus onlara, Tvbe edin, herbiriniz sa
Mesihin adyla vaftiz olsun... (Elilerin leri 2:38).
Rabbin (Yahve) adyla kurtulua erieceklerini
syledikten sonra, Petrus sa Mesihin adyla vaftiz
olmalar gerektiini sylyor. Petrus, Mesihin Tanr
olduuna inanmam olsayd, o zaman insanlar Yahve
adyla vaftiz olmaya arrd.
Herhalde sann rencilerinin, Onun Tanr olduunu
28

kabul etmelerinden ok, Onun dmanlarnn, sann

Tanr olduu iddiasn anlamalar daha da nemlidir. Bir
hukuk mahkemesinde dman tank, her zaman gl bir
kanttr. rnein, ileride de gsterilecei gibi Mesih sa
yle demitir:
Ben

ve Baba biriz.

Yahudiler Onu talamak iin yerden yine ta aldlar.

sa onlara, Size Babadan kaynaklanan birok iyi iler
gsterdimdedi. Bu ilerden hangisi iin beni
talyorsunuz? Yahudiler yle cevap verdiler: Seni
iyi ilerden tr deil, kfr ettiin iin talyoruz.
nsan olduun halde Tanr olduunu ileri sryorsun
(Yuhanna 10:30-33).
Yahudi nderlerin, sann kim olduunu iddia ettiini
anladklarna hi phe yok. sann dmanlarnn Onu
sulamas, yapt eylerden dolay deil, Tanr olduunu
ileri srd iindir.

Tanr
Yeni Antla mada

Tanr
29

iin

kullanlan

kelime

Grekeden gelen Teos kelimesidir (Eski Antlamada

branice Elohim kelimesinin e anlamls). Birka zel
durumda say sahte tanrlardan ayrmak iin bu ad
kullanlmtr.
Kutsal Kitapa dayal Yahudi-Hristiyan tek gerek
Tanr gr, Hindu ve Budistlerin, bireyin gerek
kiiliinin Tanryla veya tek gerekle bir olduu grne
zttr. rnein, Hindularn ou ben Tanrym diyebilir
ve binlerce izleyicilerine de ayn eyi retirler. Zaten
kendisinin Tanr olduuna itenlikle inanan bir kiinin,
Tanry Mesih nanc anlaynda aramasna veya kiisel
bir Kurtarcya gereksinimi yoktur. Yeni Antlama iin
durum farkldr. Tek Tanrl Yahudi inancnda Tanryla
insan arasndaki iliki olduka ak bir biimde izilmitir.
Kltrel olarak, sa Tanrnn kendisi deilse Ona Tanr
denilemezdi (Yasann Tekrar 6:4). nk Yahudi
dncesinde baka ilahlar olamazd.
C. S. Lewis yle yazmtr:
Bir

gr, sann byle iddialarda bulunmadn,

izleyicilerinin Onun hikyesini abarttklarn ve efsane
o kadar bydkten sonra, sann byle eyler
sylediini ileri srer. Bunun doru olmas olduka
zordur, nk sann izleyicilerinin tm Yahudiydi.
Yani, sadece bir tek Tanrnn varlna inanan, baka
30

bir Tanrnn olmasnn olanaksz olduunu dnen

bir toplumun yeleri, sann Tanr olduunu ileri
sryorlard. Dini bir nder hakknda byle sama bir
uydurmaya inanmas olanaksz olan bir toplumda, bu
yanln yaylmas mantkszdr. te yandan, sann
izleyicilerinden veya Yeni Antlama yazarlarndan
hibirisinin, bu retie hemen sarlmadklar izlenimini
ediniyoruz.1
Tanr, yaratm olduu insandan ayr durmutur.
nsanlar Tan rnn bir uzants deildiler. Aada, Yeni
Antlamada Mesihin Tanr olarak adlandrld onbir
rnei inceleyebilirsiniz:

1. Mesihin meleklerden ve peygamberlerden stn

olduu anlatlan branilerin birinci blmnde,
kitabn yazar yle diyor: Ey Tanr (Teos), tahtn
sonsuzluk boyunca kalcdr (braniler 1:8). Bu
aktarma Mezmur 45:6-7den alnmtr. Bu ayette
Tanr, Tanrya hitap etmektedir.

1. 2. Petrus, Mesihi Tanr (Teos) olarak adlandrarak

yle der; sa Mesihin kulu ve elisi ben Simun
Petrustan, Tanrmz ve Kurtarcmz sa Mesihin
31

doruluu sayesinde, bizimkiyle edeer bir imana

kavumu olanlara selam (2. Petrus 1:1). Burada sa
Mesih kelimesi, Tanr ve Kurtarc kelimelerine
aklayc olarak kullanlmtr. Burada kullanlan
Tanrmz ve Kurtarcmz sa Mesih tanm,
Grekede bir kii anlamnda kullanlr. 2 Yani, sa
Tanr ve Kurtarcdr.

3) Ayn durum, Pavlusun Titusa yazd u cmlede

de grlr: Bu
arada,
mbarek
midimizin
gereklemesini, ulu Tanr ve Kurtarcmz sa Mesihin,
ycelik iinde gelmesini bekliyoruz (Titus 2:13).
4) Diriliten phe eden Tomas yle demitir: Onun
ellerinde ivilerin izini grmedike, ivilerin izine
parmamla dokunmadka ve elimi brne sokmadka
inanmam (Yuhanna 20:25). sa Tomasa grndnde
yle dedi: Parman uzat, ellerime bak, elini uzat,
brme koy. mansz olma, imanl ol! (a. 27). Tomas,
Mesih saya yle karlk verdi: Rabbim ve Tanrm
(Teos) (a. 28). Tomas bu szleriyle saya hitap
etmektedir. Tomas, Mesihin tanrsall ve rabliiyle ilgili
olan her iki unvan da kullanmtr. Mesih sa, Tomas
hakaret etmekle azarlamam, tersine bu tanrsallk
unvanlarn kabul etmitir.
32

1. Elilerin leri 2:36 yle diyor: Tanr, sizin armha

gerdiiniz bu say, hem Rab, hem Mesih yapmtr.
39. ayette yle yazlmtr: ...Tanrmz olan Rab...
Ve ite Rab (a. 36) olan Mesih ayn zamanda Tanrdr
(a. 39). Elilerin leri 10:36 bu bildiriyi hereyin
Rabbi vurgusuyla glendiriyor.

1. Elilerin leri 16:31 ve 34, Rab saya inanmann

Tanrya inanmak olduunu belirtir.

1. Vahiy 7:10-12, 17 yle der: Yksek sesle Kurtar,

taht zerinde oturan Tanrmza ve Kuzuya zgdr
diye baryorlard. Btn
melekler, tahtn,
ihtiyarlarn ve drt yaratn evresinde duruyordu.
Tahtn nnde yzst yere kapanp, Tanrya
tapnarak yle diyorlard: Amin, vg, ycelik ve
bilgelik, kran ve sayg, g ve kudret, sonsuzlara
dek Tanrmzn olsun. Amin... nk tahtn ortasnda
olan Kuzu, onlarn gzlerinden btn yalar
silecek. 10. ayette, Tanr tahtta otururken, 17. ayette
Kuzu (sa) tahttadr. 17. ayette tahtn ortasnda oturan
kimdir? Tahtn ortasnda sann olduunu sylemek,
buna ramen Onun tanrsalln reddetmek Tanrya
33

hakarettir.
2. Elilerin leri 18:25te yle yazlmtr: Rabbin
yolu... sayla ilgili gerekler.... 26. ayetteki Tanr
yolu ile ayndr.

1. Mesihin dier bir ad da Tanr bizimle anlamna

gelen manuel (Yeaya 7:14) kelimesidir. Matta
1:23te bu unvan aka sann Kendisine verilmitir:
te kz gebe kalp bir oul douracak. Onun adn
manuel koyacaklar. manuel, Tanr bizimle
demektir.

10) Yeaya 9:6da yle yazlmtr: nk bize bir

ocuk
dodu, bize bir ocuk verildi; ve reislik onun omzu
zerinde olacak, ve onun ad: Muhteem t, kadir
Allah, Ebediyet Babas, Selamet Reisi arlacak. sa
Mesihle ilgili bu nbildiri, Onun adlarndan birinin
branice karl El Gibbor olan Yce Tanr olacan
bildirmektedir. Ayn tanm, Yeaya 10:21de Yahve ad
iin de kullanlmtr. Kutsal Ruh, bebek say bu
unvanlarla tantmtr. Bu adlar, bebek sann doasn
ifade etmek iin kullanlmadysa, bu nbildiri yalan
durumuna dm olur. Bu durumda, Onun ad
34

udur... veya adnn anlam udur... gibi nbildiriler

bouna sylenmi olur.
Herbert C. Leupold yle diyor: te Onun karakteri
byle olacak... Ona bu isimlerin verilmesinin nedeni,
isimlerde belirtilen kii olmas nedeniyledir. 3 Eer sa,
Yce Tanr deilse, o halde ne Muhteem t, ne
de Bar Prensidir. Eer sa bunlardan biri deilse, neden
byle terimler kullanalm? Hibir ilgisi yoksa, bir adn
anlamn aklamaya ne gerek var? Fakat tm Yeaya
kitabnn ve Eski Antlamann da belirttii gibi, Mesih
Muhteem t ve Bar Prensidir (Yeaya 42 ve
49; Zekeriya 9:9-10; Mika 5:4). Yeni Antlamann da
kantlam olduu gibi O, Yce Tanrdr (Yuhanna 1:1;
Titus 2:13).
11) Yuhanna 1:1, 14te yle yazlmtr: Balangta
Sz vard. Sz Tanryla birlikteydi ve Sz Tanryd
(Teos)... Sz, insan olup aramzda yaad. Biz de Onun
yceliini, Babadan gelen ltuf ve gerekle dolu olan
biricik Oulun yceliini grdk. Mesihin tanrsalln
Yuhanna 1:1 kadar aka belirten bir ayet bula mazsnz.
Sz kelimesinin sadan bahsetmekte olduu konusunda
hibir pheye yer yoktur. nk 14. ayette Sz, insan
olup aramzda yaad cmlesi Mesihin tanrsallnn
kantdr. Yuhanna 1:1 ve 14. ayetler Szn Tanryla
35

olduunu, Tanr olduunu ve beden aldn belirtir.

Bu ayetleri okuduktan sonra Mesihin tanrsalln
reddetmek iin, Yuhanna 1:1in yanl evirilmi veya
yanl yorumlanm olduunu kabul etmek gerekir.
Yuhanna 1:1i yanl evirmenin yollarndan biri de Sz
Tanryd cmlesini Sz bir tanryd olarak evirmektir.
Bu ekilde evirmek yanltr, nk Greke metinde
Tanrdan nce bir tanm edat kullanlmamaktadr.
Grek dili rencilerinden Bruce Metzger, Chicago
niversitesi profesrlerinden Dr. Ernest Cadman
Colwellin, Greke tanm edatlaryla ilgili bir
almasndan u alnty aktaryor:
Belirli

bir yaln haber kipi, fiilden sonra geldiinde,

tanm edatna sahiptir. Fiilden nce gelirse, tanm edat
kullanlmaz... Yuhanna ncilinin al ayeti, bu kuraln
uygulanabilecei pasajlardan birisidir. Bu kurala gre,
yaln haber kipi belirli isim olarak evrilebilir. Tanm
edatnn yokluu (Teostan nce) haber kipi fiilden
nce geldiinde, haber kipini belirsiz veya nitel
yapmaz. Sadece metin gerektirirse haber kipi belirsiz
olur. Yu hanna ncilindeki bu metin, byle bir anlam
gerektirmemektedir.
Bu
sonu
tuhaf
karlanmamaldr, nk Yuhannann giriinde byle
balayan kitap, Tomasn itirafyla sonuca ulamaktadr.
36

4
Kutsal Kitap dillerinde uzman olan F. F. Bruce, bu
kelimenin bir tanr olarak evrilmesinin korkun bir
eviri hatas olacan belirterek, isimlerde belirsiz tanm
edatn kullanmann, yaln haber kipi yaplarnda sk
kullanldn yazmtr. 5
Bu nedenle, Yuhanna 1:1 Yeni Antla mada Mesihin
tanrsalln en ak bir ekilde aklayan ayettir. Bu ayetin
dilbilgisel yaps, dnyann en nl Greke ve Kutsal
Kitap uzmanlar tarafndan tartlmtr. Bu ayeti u
ekilde dzenleyebiliriz: Hibir ey var olmadan nce,
Sz vard. Sz, Tanryla yakn bir iliki ierisindeydi, ve
Tanr neyse, Sz de Oydu.
F. F. Bruceun da birinci ayetle ilgili olarak belirtti i
gibi ...g Tanrdr ve Szn Kendisi Tanryd... 6
Bazen insanlar, Mesih sann nasl olur da hem Tanr
hem de Tanryla birlikte olabileceini soruyorlar.
Bunun cevab, lbirlik kavramndadr: sonsuz
kiilikte olan tek Tanr.Yuhanna 1:1deki S z,
lbirlikteki Kiilerden birisiyle birlikteydi ve Szn
Kendisi Tanrnn Kendisiydi.
Uluslararas

Yol (The Way International) olarak

tannan bir grup, sann Sz olma fikrine kar, Biz
37

nasl szlerimizle kendimizi anlatyorsak, Tanrnn

kendini anlatm da sadr yorumunu yapyor. Bu grup,
Mesih sann Tanr anlamnda Sz olduuna inanmyor.
Bu yorumu desteklemek iin grup, Yuhanna l:l-18in
sadan bahsetmediini, Tanrdan bahsettiini ileri srer.
Eer bu ayetler Mesih sadan bahsediyorsa, sadece
Tanrya ait olan zelliklerin sada da olduu kabul
edilecei iin, bunun doru olmadn iddia ederler. Yani,
ellerinden geldiince Yuhanna ldeki ayetlerden Mesih
say karp, bu ayetlerin sadece Tanrdan bahsettiini
ileri sryorlar.
Aslna bakarsanz, yaptklar yorumda birok yanl
vardr. Birincisi, Yuhanna ldeki O, Onu ve Onda gibi
kiilik zamirleri Mesih sadan deil de, sadece Tanrdan
bahsediyorsa, pek anlam ifade etmezler. nk, Yuhanna
1in temel amac, insanlarn Mesih saya inanmalarn
salamaktr. Bu ncilin ana ayetlerinden birinde Yuhanna
yle der: Ne var ki yazlanlar, sann, Tanrnn Olu
Mesih olduuna iman edesiniz ve iman ederek Onun
adyla yaama kavuasnz diye yazlmtr (Yuhanna
20:31). Bu nedenle, Yuhannann giri blmnn,
kitabn ana temasyla badamas olduka mantkldr.
kincisi, Yuhanna l:l-18de sylenenlerin hepsi, ayn
kitapta veya Yeni Antlamann dier ayetlerinde tekrar
edilmitir:
Yuhanna Blm 1

Paralel Ayetler

38

sa dnyann yaratlmasnda
3. ve 10. ayetler:
O dnyay yaratt.

aktifti (braniler 1:1-2, 8-13;

Koloseliler 1:16-18).
sa yaam ekmei, dirili
ve yaam, yol, gerek ve
yaam olduunu sylemitir
(Yuhanna 6:35, 48, 51; 11:25;
14:6). Yuhanna 20:31 saya

4. ayet: Yaam Ondayd.

inanmakla insanlarn yaama

kavuacan syler.

4 ve 9. ayetler: nsanlarn

Mesih sa, dnyann olduunu sylemitir

yd ve gerek k idi.

(Yuhanna 8:12; 9:5).

Kim? Mantksal olarak bu
ayet, say iaret etmektedir.
Yuhanna ncili boyunca
zerinde durulan nokta,

10. ayet: O dnyadayd.

sann yeryzne geliidir

(Yuhanna 3:17; 6:33, vb.).
Yahudiler Tanry tanyorlard. Tanry deil say
reddettiler (bkz. Yuhanna

11. ayet: Kendi yurduna

3:32). say reddederek,
geldi, ama kendi halk Onu
Tanrnn isteini yaptklarn
kabul etmedi.
sanyorlard.
Yuhanna, insanlarn saya
12. ayet: Ancak, kendisini

inanmalar gerektiini

kabul edip adna iman

sylyor (Yuhanna 3:16-18;

39

Tanrnn ocuklar olma

5:24; 12:44; 20:31 vb.) sa

hakkn verdi.

sonsuz yaam veriyor

(Yuhanna 10:28).

Alfa ve Omega - lk ve Son

Alfa ve Omega terimleri, Tanry muhteem bir ekilde
tanmlamaktadr. Gkler yldzlarla dolmadan ve evren
varolmadan nce, Tanr vard. Tanr, sonsuzluktan
sonsuzlua uzanr. Yaratl 1:1de yle yazlmtr:
Balangta Tanr... Alfa (lk) ve Omega (Son) unvanlar
sadece Tanrya yarar.
Bu adlar Tanr nn sonsuz doasn ifade etmek iin
kullanlr. O, tm yaradln kayna ve amacdr. Hibir
yaratlan, ilk ve son olduu iddiasnda bulunamaz.
Kutsal Yaz larda Mesih sa ve Tanr, Alfa ve Omega,
lk ve Son olarak adlandrlr:

Tanr

sa Mesih
Vahiy 1:17-18:
lk (protos)
ve son (eskatos)
Benim. Diri
Yeaya 41:4: Ben Rab,
birinci ve sonuncularla
beraber, ben Oyum.

40

olan Benim.
lmtm,
ama ite
sonsuzluklar

boyunca diri
kalacam.
Vahiy 2:8:
lm ve

Yeaya 48:12: Ben Oyum; ilk Benim, son da Benim.

yaama dnm,
ilk ve son
olan yle
diyor....
Vahiy 22: 12-16:
te tez
geliyorum.... Alfa
ve Omega,

Vahiy 1:8: Var olan, var

birinci ve
sonuncu,
balang

olmu ve var olacak olan, gc her eye yeten Rab diyor ki, Alfa ve Omega
Benim.

ve son Benim...
Ben sa... bu
tankl size
iletsin diye
meleimi
gnderdim....

Vahiy 21:6-7: Alfa ve Omeg a, balang ve son Benim... Susam olana,

yaam suyunun pnarndan karlksz olarak vereceim. Galip gelen bunlar
miras alacak. Ben ona Tanr olacam, o da bana oul olacak.

Yukarda, Vahiy kitabndan aktarlan ayetlerin nemi

grmezden gelinemez. Bu ayetler, Mesihin tanrsalln
aklayan en gl ve en ak rneklerdendir. ki ilk ve iki
son, iki Alfa ve iki Omega olamaz.

RAB
41

Rab

kelimesi, Eski ve Yeni Antla mada, Tanrdan

ve Mesih sadan bahsederken kullanlr. Eski Antlamada
Rab kelimesinin karl branice Adonaydr. Yeni
Antlamada ise karl Kurios olarak geer. Adonay
ve Kurios kelimeleri, Tanry tanmlamak iin
Yahudilerce kullanlmaktayd.
Yeni Antla mada Kurios kelimesinin birisi genel,
dieri kutsal iki anlam vard. Genel kullanm, sayg ifade
etmek amacyla kullanlan ba veya efendi anlamna
geliyordu. Kutsal kullanm ise tanrsallk anlamndayd.
Baz Yeni Antlama ayetlerinde Rab terimi, Mesih saya
sayg amacyla kullanlr (Yuhanna 4:11). lk Mesih
nanllar, Yahudiler gibi monoteist (tek tanrl)
olduklarndan Rab kelimesini sa iin kutsal anlamda
kullanmalar, Mesihin Tanr olduunu dndkleri
konusunda gl bir kanttr. Hogg ve Vinenin de
belirttikleri gibi:
say,

Tanr iin kullanlan Rab kelimesiyle

adlandrmalar, sayla Tanry bir tuttuklar anlamna
gelir. saya Rab diyenlerin dnyadaki tek monoteist
(tek tanrl) inanca sahip insanlar olduklar hatrlanrsa,
kullandklar Rab kelimesi byk nem tar. Yaratcy
yaratm olduu bir insana benzetmek ve insanla bir
42

tutmak, belki pagan (putperest) bir filozofun

yapabilecei, fakat bir Yahudinin asla cesaret
edemeyecei bir eydi. 7
mparatorlarna Tanr gibi tapnan Romallar,
birbirlerini Sezar Rabdir diye selamlarlard. lk Mesih
nanllarna ve Yahudilere Romallarca eziyet edilmesinin
sebeplerinden birisi de, mparatora Rab demeyi
reddetmeleriydi. Bu uygulama, Mesih nanllarnn Tanr
anlamnda kulland sa Rabdir sznn nemini
gsteriyor.
Kutsal Yaz larda, kutsal anlamda saya Rab
denildiini gsteren birok ak rnek bulunuyor. Pavlus
yle diyor: Bunun iin unu bilmenizi istiyorum:
Tanrnn Ruhu araclyla konuan hi kimse, saya
lanet olsun! demez. Kutsal Ruhun aracl olmadan da
hi kimse, sa Rabdir diyemez (1. Korintliler 12:3).
Baz kiiler, sann Rabbim olduuna inanyorum, ama
Onun Tanr olduunu sanmyorum diyerek, sann
tanrsallna kar kabilirler. Burada sorulmas gereken
nemli soru, Rab kelimesiyle sylenmek istenenin ne
olduudur. Herkes, sa Rabdir diyebilir ve hatta bazlar
bunu efendi anlamnda da kullanabilir, fakat Pavlusun
bahsettii bu deildir. Burada birka ey, Pavlusun,
Mesih sann tanrsallndan bahsettiini gsterir:
43

1. Pavlus 1. Korintlilerin 12. blmne, ruhsal

armaanlardan bahsederek balar ve Korintlilerin put
tanrlara tapnmaya ynlendirildikleri gereini ele
alr. Bu sahte tanrlara kart olarak (a. 1-2), Pavlus
iinde Kutsal Ruh olan hi kimsenin, saya lanet
edemeyeceini ve Kutsal Ruh olmadan hi kimsenin
sa Rabdir diyemeyeceini syler. Yani, Rab sa
tapnlmaya layk olan gerek Tanrdr.
2. 3. ayette Pavlus Kutsal Ruhu, say ve Tanry bir
tutar. 4-6. ayetler de unu gsteriyor:
1. ayet: eitli armaanlar fakat ayn Ruh.
2. ayet: eitli hizmetler, fakat ayn Rab (r. sa, ayet 1).
3. ayet: eitli etkiler, fakat ayn Tanr.
Eer sa Tanr deilse, 5. ayette neden eit olarak ele
alnr? 11 ve 18. ayetlerde ise Kutsal Ruh ve Tanr, e
anlaml adlarm gibi ele alnr.
Mesihin tanrsalln reddeden bir kiiye, Rabbe dua
edip etmedii sorulacak olursa, bu kiinin; Hangisinden
bahsediyorsun? diye sormas gerekir. te sorun da
buradadr. Yeni Antlamann her yerinde, Tanrya ve
saya Rab deniliyor. Bu soruyu sorduunuzda alacanz
genel cevap yle olur: Tanrya dua ediyorum, fakat
saya dua etmeye inanmyorum. Buna karlk olarak,
44

Yeni Antlamada Mesih saya Rab olarak be kez dua

edildiini gryoruz:

1. Elilerin leri 7:59-60ta, stefan saya Rab olarak

dua eder. Onun inancna gre, saya kendi ruhunu
teslim edebilecek kadar gl biri olduunu
gryoruz. Sonra stefan diz st kerek; Ya Rab,
bu gnah onlara ykleme! diyor. Hellenistik
dnemdeki dindar bir Yahudi, Tanrdan baka hi
kimseye dua etmezdi.

1. 1. Korintliler l:2de Pavlus kutsallara yle yazar:

Mesih sada kutsal klnm ve kutsal olmaya
arlm olan sizlere ve hepimizin Rabbi sa Mesihin
adn her yerde anan herkese....

1. Pavlus 2. Korintliler 12:8-9da bedendeki dikenden

bahsederken yle der: Bundan kurtulmak iin
Rabbe kez yalvardm. Ama O bana dedi ki
Ltfum sana yeter. nk gcm, gszlkte
tamamlanr. te, Mesihin gc zerimde bulunsun
diye, gszlklerimle sevinerek, daha ok
vneceim.
45

1. 1. Yuhanna 5:13-15te yle yazlmtr: Ben bunlar

Tanr Olunun adna iman eden sizlere, sonsuz
yaama sahip olduunuzu bilesiniz diye yazdm.
Tanrnn nnde gvenimiz u ki, Onun isteine
uygun ne dilersek bizi iitir. Her ne dilersek, bizi
iittiini bildiimize
gre,
Ondan
dilemi
olduklarmz aldmz da biliriz. O, Onun ve
Ondan gibi kiilik zamirleri Tanrnn Olundan
bahsetmektedir (a. 13).

1. Elilerin leri 8:24te imon yle der: Benim iin

Rabbe yalvarn da sylediklerinizden hibiri bama
gelmesin (16. ayette sa Rabdir).
Petrus ve Pavlus, Mesih sann hereyin Rabbi
olduunu ileri srerler (Elilerin leri 10:36; Romallar
10:12). Pavlus, ayrca 1. Korintliler 2:8de yle syler:
Anlasalard, grkemli Rabbi armha germezlerdi.
Grkem Rabbi kimdir? Mezmur 24:10da yle
yazlmtr: Kimdir O grkem kral? Ordularn Rabbi;
Grkem kral Odur (ayrca bkz. Mezmur 96:7-8).
2. Korintliler 4:4-5te Pavlus saya u ekilde Rab der:
Tanrnn grnts olan Mesihin yceliini bildiren
mjdenin imanszlarn zerine domasn diye, bu
46

an ilah onlarn zihinlerini kr etmitir. Biz kendimizi

ilan etmiyoruz; ama Mesih say Rab, kendimizi de
sann uruna kullarnz ilan ediyoruz. O halde Mesih
Tanrnn benzeyiinde olan Rabdir.
Pavlus, Ye ayann Eski Antlamada Yahve (Yehova)
iin kullanm olduu ayn benzetmeyi, sann Rab
olduunu aklamak zere kullanr:

Tanr

sa Mesih

Tanr benim ve bakas

sann ad anldnda,

yoktur... Her diz nmde gktekiler, yerdekiler ve yer

kecek, her dil bana and

altndakilerin hepsi diz

edecek, diye sz azmdan

ksn ve her dil, Baba

dorulukla kt, ve geri

Tanrnn yceltilmesi iin

47

dnmez. Doruluk ve g sa Mesihin Rab olduunu

ancak Rabdedir

aka sylesin

(Yeaya 45:22-24).
(Filipililer 2:10-11).

Eski Antlama uzman ve bir Ferisi olan Pavlus, bu

benzetmeyi yanllkla kullanm olamaz.
Mesih sa, Kendisini Septin Rabbi olarak tantmtr.
Bu iddia, Septin yaratcs olduu anlamna gelir.
Msrdan k 31:13, 17de Tanr yle der: Benim
Sept gnlerimi gerekten tutacaksnz, nk o, sizinle
benim aramda nesillerinizce bir alamettir; ta ki sizi
kutsayan Rabbin ben olduunu bilesiniz... O,
srailoullar ile benim aramda ebediyen bir alamettir...
Yahudiler iin Yahve, hem Septin yaratcs, hem de
Septin Rabbiydi. Baz Ferisiler, Sept gnnde sann,
rencilerinin rn toplamalarna izin verdii iin Onu
eletirirken, Mesih sa Matta 12:8de bunun sorun
olmadn, nk Kendisinin Septin Rabbi olduunu
sylemitir. C. S. Lewisin de syledii gibi:
te

baka bir ilgin durum: Hemen hemen her

dinde, oru gibi, yerine getirilmesi gereken baz
kurallar vardr. Ve bir gn bu Adam kagelip Ben
48

buradayken kimsenin oru tutmasna gerek yok

demesi ilgin bir durum yaratr. Kimdir bu adam?
Varlyla dini kurallar deitirmeye nasl gc yeter?
Okula,birdenbire tatile kabileceklerini syleyen bu
adam kimdir? 8
Mesih say duyan Yahudiler bu szlerin Tanrya
hakaret olduunu dndler. Ayn Sept gn Mesih
sann bir Havraya gidip hasta bir adama ifa vermesi
Yahudileri lgna evirdi. Onlarn anlayna gre bu
davran da Sept gn kurallarna kar gelmekti.
Yahudiler sadece Tanrnn byle bir ey yapabileceini
bildiklerinden, say ldrmeye altlar (Matta 12:14).
Yasann Tekrar 6:4 ve Markos 12:29da da yazlm
olduu gibi sadece bir Rab vardr.

Kurtarc
Eski Antlamann Tanrs, tek Kurtarcnn Kendisi
olduunu syler: Ben, Ben Rabbim ve Benden baka
Kurtarc yoktur (Yeaya 43:11). Yine de, Kutsal Yazlar
aka sann Kurtarc olduunu ileri srer:

49

Tanr

sa Mesih
Matta 1:21: ...adn sa
koyacaksn. nk halkn

Yeaya 43:3: nk senin

gnahlardan kurtaracak olan

Tanrn, srailin Kutsal, senin

Odur. Yuhanna 1:29: te

Kurtarcn Rab Benim.

dnyann gnahn ortadan

kaldran Tanr kuzusu!
Yuhanna 4:42: Kendimiz
iittik, Onun gerekten dny ann Kurtarcs
olduunu

l. Timoteos 4:10: nk
biliyoruz.
midimizi, btn insanlarn,
braniler 5:9: Mesih, szn
zellikle iman edenlerin
dinleyenlerin hepsi iin,
Kurtarcs olan, yaayan
sonsuz kurtulu kayna
Tanrya balamz.
olmutur.
Luka 1:47: Ruhum,

Luka 2:11: Bugn size

Kurtarcm Tanr sayesinde

Davutun kentinde bir

sevinle coar.

kurtarc dodu.

Pavlus, Titusa, Mbarek midimizin gereklemesini,

ulu Tanr ve Kurtarcmz sa Mesihin ycelik iinde
gelmesini bekliyoruz (Titus 2:13) demitir. Bu ayetin
ierii nemlidir. Ayn blmde 12 ayet boyunca Pavlus,
Kurtarcmz Tanr ve Kurtarcmz sa tanmlarn drt
50

kez kullanyor (Titus 2:10,13; 3:4,6).

Kral
Kral

unvan , Tanrnn yceliini ifade etmek iin

kullanlr. Mezmur yazar yle yazmtr: nk Rab
yce bir Tanrdr, ve tm tanrlar zerinde yce bir
Kraldr (Mezmur 95:3). Tanr, Yeaya 43:15te yle
diyor: srailin Yaratcs, Kralnz Rab Benim.
Mezmurlarda, Yeayada, Yeremyada, Danielde,
Zekeriyada ve Malakide Tanrdan; Kral, srailin
Kral ve Yce Kral olarak bahsedilir.
Kral

kelimesi, genelde insanlara verilen bir unvan

olmasna ramen, Yeni Antlama, Mesihten, Eski
Antlamada bahsedilen kral gibi deil, Krallarn Kral
olarak bahseder. nk kuzu, Rablerin Rabbi, Krallarn
Kraldr (Vahiy 17:14). Mesihin ikinci geliinde
elbisesinin zerinde KRALLARIN KRALI VE
RABLERN RABB yazl olacak (Vahiy 19:16). Eski
Antlamada da, Yahve (Yehova) Tanrlarn Tanrs ve
Rablerin Rabbi olarak anlr (Yasann Tekrar 10:17).
1. Timoteos 6:14-16nn zel bir nemi vardr:
Rabbimiz sa Mesihin geliine dek Tanr buyruunu
lekesiz ve kusursuz olarak koru. Mbarek ve tek
Hkmdar, krallarn Kral, rablerin Rabbi, lmszln
51

tek sahibi, yaklalmaz kta yaayan, hibir insann

grmedii ve gremeyecei Tanr, Mesihi belirlenen
zamanda ortaya karacaktr. Onur ve kudret, sonsuza dek
Onun olsun. Amin. Burada krallarn Kral ve rablerin
Rabbi olarak aklanan kii, hem Tanr, hem de Mesih
olabilir. Eer bu ayet, Mesihin yceliinden bahsediyorsa
(Vahiy 1:12-18), o zaman tek Hkmdar, krallarn
Kral, rablerin Rabbi, lmszln tek sahibi ve
yaklalmaz kta yaayan Tanr, sa Mesihin
Kendisidir. te yandan, eer bu pasaj Tanrdan
bahsediyorsa, o zamanMesih ve Tanr ayn unvanlar
paylayor diyebiliriz (bkz. Vahiy 17:14). Her iki durumda
da, bu pasaj Mesihin tanrsalln kantlamaktadr.

Yarg
Eski Antlama, Tanrnn her bireyi yarglayaca
konusunda hibir phe brakmyor. Kavmini yarglasn
diye, gklere ve yere yukardan aryor... Ve gkler,
Onun adaletini bildirecektir. nk hkmeden, Tanrnn
kendisidir. Yahve (Yehova)nn yargl konusunda
birok ayet vardr (rn. Yaratl 18:25; Mezmur 96:13;
braniler 12:23-24; 1. Petrus 1:17). Fakat Yeni
Antlamada, Baba tm yargy Oula brakr
(Yuhanna 5:22). Tm yargnn Oula verilmesinin
52

sebebi, 23. ayette aklanr: yle ki, herkes Babay

onurlandrd gibi, Oulu onurlandrsn, Oulu
onurlandrmayan,
Onu
gnderen
Babay
da
onurlandrmaz. Baba, Tanr olarak m onurlandrlmtr?
Tabii
ki.
yleyse,
Oul
da
ayn
ekilde
onurlandrlmaldr.
Yuhanna 5:17-30 ayetleri Mesihin tanr sallyla ilgili
Kutsal Kitaptaki en gl blmlerden birisidir.
Yaayanlar ve lleri yarglayacak (2. Timoteos 4:1)
olan sadr. Tm inanllar Mesihin yarg taht nne
gelecekler (2. Korintliler 5:10). Romallar 14:10 benzer bir
ekilde inanllarn Tanrnn yarg tahtna geleceinden
bahseder. Mesih ve Yahve (Yehova) inanllarn
yreklerini aratrr (Vahiy 2:23; Yeremya 17:10). te, bu
ayetlere gre, sa ve Yahvenin tek yarg olduunu
gryoruz.

Ik
Ik terimi Tanry, Onun varln veya esinini
simgelemek zere kullanlr. Tanr ktr, Sonsuz
Iktr, karanl aydnlatandr (Mezmur 27:1; Yeaya
42:6; 60:19-20; 2. Samuel 22:29). sa, olduka gl bir
iddiada bulunmutur. Ik olduunu sylemekle; insanlara
gsteren deil, n Kendisi olduunu ileri
53

srmtr. sa yle demitir: Ben (ego eimi) dnyann

ym. Benim ardmdan gelen asla karanlkta yrmez,
yaam na sahip olur (Yuhanna 8:12). Mesih sa
Kendisinden bahsederek yle der: Dnyaya k geldi
ama insanlar k yerine karanl sevdiler (Yuhanna
3:19). Baka bir ayette Mesih sa yle der: Dnyada
olduum srece, dnyann benim (Yuhanna 9:5).
Eli Yuhanna, Mesih sa hakknda u tanklkta bulunur:
nsanlarn , gerek k ve her insan aydnlatan
k (Yuhanna 1:4, 9). Tanr sonsuz k olduu gibi,
Mesih sa da sonsuz ktr (Yeaya 60:19-20; Vahiy
21:23;22:5).

Kaya
Kaya

birok anlama gelebilir, fakat bu tanm, Tanry

simgeleyen bir terim olunca, Tanrdaki gveni,
Tanrdaki salaml ve Tanrdaki gc simgeler. Musa,
lmnden nce sraillilere bir ark brakmtr. Bu
arkda Tanrnn kim olduunu ve Tanrnn onlar iin
neler yaptn anlatmtr. Musann bu arkda, Tanr iin
kulland iki ad Yahve ve Kaya idi. Rabbin (Yahve)
adn beyan ederim. Kayamz Tanrya ycelik olsun!
(Yasann Tekrar 32:3-4; ayrca bkz. Yasann Tekrar
32:15,
18,
30-31.)
Mezmur
yazar Tanry,
54

Kurtuluumun Kayas olarak adlandrr (Mezmur 89:26;

95:1). Davut Tanrya, Kaya ve srailin Kayas olarak
tapnmtr (2. Samuel 22:2-3, 47; 23:3). 2. Samuel
22:32de u soru sorulur: nk Rabden baka Tanr
kimdir? Ve Tanrmzdan baka Kaya kimdir?
Yeni Antla mada da Mesih saya Kaya unvan
verilir.
Pavlus, Musayla
birlikte
lde
olan
srailoullarndan bahsederken yle yazar: Hepsi ayn
ruhsal yiyecei yedi. Hepsi ayn ruhsal iecei iti.
Artlarndan gelen ruhsal kayadan itiler, ve o kaya
Mesihti (1. Korintliler 10:3-4; bkz. Msrdan k 17:6;
Nehemya 9:15). Pavlus, burada simgesel olarak
srailoullarnn
Yahvenin
man
ekmeinden
beslendiklerini (a. 3), Mesihten itiklerini (a. 4)
hatrlatyor. Pavlusun inancna gre, sa Yahvenin ta
Kendisiydi.
Pavlus Mesih sa iin tkezleme kayas, seme ta,
deerli ke ta ve evi yapanlarn reddettii ta adlarn
uygun grmtr (1. Petrus 2:4-8).

Bedeli deyen
Bedeli

deyen (Kurtarc) kelimesi, geri satn alan

anlamndadr. nsanlk ruhsal olarak iflas etmi haldeyken
55

ve kendisini kurtaramaz duruma dmken, Baba Tanr,

isteyerek ve nceden vermi olduu bir kararla (Elilerin
leri 2:23), Olunu tm insanlarn kurtuluu iin kurban
etmi ve insanlarn kendisiyle barmas iin bir kap
amtr. Kutsal Yazlar, Tanrnn bol kurtar Tanrs
olduunu (Mezmur 130:7-8), Bedeli deyen Kurtarc
olduunu (Yeaya 48:17; 54:5; 63:9) ve yaamlarmz
ukurdan kurtaran Tanr olduunu vurgulamaktadr
(Mezmur 103:4). Gnahtan tamamen kurtulu sadece
Tanrdan gelebilir.
sa Mesih, bizi gnah bataklndan kurtarmtr.
Mesihin kannn araclyla, Mesihte kurtulua,
sularmzn bana sahibiz (Efesliler 1:7). Sonsuz
kurtuluumuzu satn alan sann Kendisidir (braniler
9:12). Pavlus Efesteki nderlere yle seslenir: Rabbin,
kan pahasna sahip olduu inanllar topluluunu gtmek
zere atandnz (Elilerin leri 20:28). Pavlus burada,
Mesihin armhtaki lmnden bahsediyor. Kurtarcmz
olan sa Mesih, Oul Tanrdr.

Doruluumuz Olan Rab

nsanln dorulua olan gereksiniminden ve
Tanrnn doruluk standartlarna ulaamamasndan dolay
(Romallar 3:23), Eski Antlama Yahvenin Davutun
56

soyundan gelecek doru bir kiiyi gnderecei

nbildirisinde bulunur. Doruluumuz olan Rab
(Yahve) (Yeremya 23:6; 33:15-16), Eski Antlamann
retisine gre, Davuttan gelecek olan bu kkn, Mesih
olaca belirtilmitir (karlatrnz Luka 1:32). Bu nedenle
Mesih sann adlarndan birisi de doruluumuz olan
Yahvedir. Yeaya 45:24te yle yazlmtr: Doruluk
ve g, sadece Rabdedir (Yahve).

Koca
Tanrya koca unvannn
verilmesinin
gzel
zelliklerinden birisi de; sevgi dolu bir kocann, einin
gereksinimlerini karlamas gibi, Tanr da insanlarn
yreklerindeki boluu ve yalnzl doldurmak
istemektedir. Yeaya sraile bu gerei yle hatrlatr:
nk sizi Yaratan Kocanzdr (Yeaya 54:5). Hoea
kitabnda, Tanrnn srail iin olan sevgisi, sadk bir
kocann, sadk olmayan karsna olan sevgisiyle
karlatrlr. Tanr, yarg gn geldiinde, srailin
Kendisini tekrar Koca olarak araca nbildirisinde
bulunur (Hoea 2:16).
Eski Antlamada, Tanr nasl srailin Kocasysa, Yeni
Antlamada da Mesih sa nanllar Topluluunun
57

Kocasdr. Mesih, nbildirilen damadn Kendisi

olduunu syleyerek, rencilerinin (kendisi onlarla
birlikteyken) oru tutmak zorunda olmadklarn belirtir
(Markos 2:18-19). Matta 25:1de bakirelerin (nanllar
Topluluu) damat olan Mesih say beklemeleri
sylenir. Vahiy 21:2, 9da Mesih sa, gelinin kocas ve
gklerdeki Yeni Kuds olarak gsterilir. Tanr gibi, sa
Mesih de ilahi kocadr.

oban
oban

kelimesi, Tanr iin ve Tanrnn insanlara olan

ilgisi iin kullanlan gzel bir terimdir. Davut peygamber,
Rab benim obanmdr, eksiim olmaz... der (Mezmur
23:1). Yine Mezmur 80:1de yle yazlmtr; Ey
srailin oban, kulak ver. Sen ki Yusufu sr gibi
gdyorsun. Yaratl 49:24 Tanrdan srailin Kayas,
oban diye bahseder. Hezekiel kitabnn 34. blm,
tamamen kaybolmu ve Onun alnn koyunlar olan
srailin obanndan bahseder.
oban terimi, Mesihin tanrln kantlamasa da,
Petrus ve branilerin yazar say obanlarn Ba,
koyunlarn yce oban ve canlarmzn oban ve
Koruyucusu olarak adlandrr (1. Petrus 5:4; braniler
58

13:20; 1. Petrus 2:25). Mesih sa da Kendisinin iyi

oban olduunu syler (Yuhanna 10:11,16).

Yaratc
Kutsal Kitaptaki ilk ayet yle der: Balangta Tanr
gkleri ve yeri yaratmtr (Yaratl 1:1). Tanr,
Kendisini yaratc olarak tanmlyor. Buna aykr birey
sylemek Yahudilerce hakaret saylrd. Zaman ilerledike
eitli kiiler de dnyay Tanrnn yarattn beyan
etmitir (Eyp 33:4; Mezmur 95:5-6; 102:25-26; Vaiz
12:1; Yeaya 40:28). Yeni Antlama, Mesihin
tanrsalln, Ondan yaratc olarak bahsederek onaylar:
Balangta

O, Tanryla birlikteydi. Her ey Onun

araclyla var oldu, var olan hibir ey Onsuz
olmad... O, dnyadayd, dnya Onun araclyla var
oldu, ama dnya Onu tanmad (Yuhanna 1:2-3,10).
Burada kullanlan kiilik zamirlerinin birbirlerine
balanndan, Mesih sadan bahsedildiini anlyoruz.
Pavlus da ayn dnceyi yle ifade ediyor:

59

Nitekim

gkte ve yeryznde, grnen ve

grnmeyen eyler, tahtlar, egemenlikler, ynetimler ve
hkmranlklar, her ey Onda yaratld. Her ey
Onun araclyla ve Onun iin yaratlmtr. Her
eyden nce var olan Odur ve herey varln Onda
srdrmektedir. Bedenin, yani nanllar Topluluunun
ba Odur. Her eyde ilk yeri alsn diye, balang olan
ve ller arasndan ilk doan Odur (Koloseliler 1:1618).
Bu metin, Pavlusun Mesih sadan bahsetmekte
olduunu gsteriyor. Birbirlerine bal olan zamirler,
sadece bir kiiyi iaret eder. Kendisi araclyla her eyin
yaratlm olduu, inanllar topluluunun ba ve
lmden ilk domu olan tek kiiden bahsedilmektedir.
Efesliler 5:23e, Yuhanna 1:1e ve 1. Korintliler 15:20ye
gre, Mesih sa bu tanmlarn hepsine uyuyor.
branilerin yazar da ayn noktann altn izer: Tanr
eski zamanlarda, peygamberler araclyla birok kez ve
eitli yollardanatalarmza seslendi. Bu son ada da
hereyin mirass olarak belirledii ve araclyla evreni
yaratt kendi Oluyla bize seslenmitir (braniler 1:13).
Lewis Sperry Chafer yle diyor:

60

Yaratma

ilevi, hibir eyle karlatrlamayacak bir

olaydr. Tanr, maddeyi tamamen yokluktan var
etmitir. Yani, hilikten bir ey retmitir. Hilikten,
sadece hiliin kaca aktr. Kutsal Kitapn
bildirisine gre, her ey Tanrnn sonsuz
kaynaklarndan varolmutur. Var olan her eyin
kayna Tan rdr. Dnyann var oluu, Romallar
ll:36da da belirtildii gibi, Tanrnn iradesinin
sonucudur: Her eyin kayna Odur; her ey Onun
araclyla ve Onun iin var oldu (Romallar 11:36).
Bu ayette her eyin yaratcsnn Tanr olduunu
gryoruz. Fakat Koloseliler 1:16-17de her eyin
Mesih tarafndan ve Mesih iin yaratlm olduu
yazlr. Bu ayette, Mesihin her eyden nce olduu ve
her eyin Onun araclyla yaratlm olduu
belirtilmektedir. 9

Yaam Kayna
Yaradln en nemli an, Tanrnn insan
ekillendirmesi ve nefes borusuna yaam nefesini
flemesidir (Yaratl 2:7). Tanr Yasann Tekrar
32:39da ...Benden baka Tanr yoktur dedikten sonra,
Kendisinin yaam verici olduunu syler (karlatrnz;
Mezmur 36:9).
61

Mesih sa yle der: Baba nasl lleri diriltip onlara

yaam veriyorsa, Oul da diledii kiilere ylece yaam
verir (Yuhanna 5:21). Mesih sa, Lazar lmden
diriltmeden hemen nce dirili ve yaam Benim
(Yuhanna 11:25) der. Hatta daha teye gidip, sonsuz
yaamn vericisinin Kendisi olduunu syler: Onlara
sonsuz yaam veririm... BEN ve Babam biriz (Yuhanna
10:28, 30). Mesih sa Kutsal Yazlarn (Eski
Antlamadan bahsediyor) Kendisine tanklk ettini
syledikten sonra, yaama kavumak iin bana gelmek
istemiyorsunuz der (Yuhanna 5:40).

Gnahlarn Balaycs
Fesatlarn,

sularn ve gnahlarn tek balaycs

Tanrdr (Msrdan k 34:7; bkz. Nehemya 9:17;
Mezmur 86:5; 130:4; Yeaya 55:7; Yeremya 31:34; Daniel
9:9; Yunus 4:2). Tanrnn Olu sa da gnahlar
balayabilir. Koloseliler 2:13 ve 3:13 sularn
balaycsnn sa olduunu syler. Mesih sa, Elilerin
leri 26:18de Pavlusa yle der: Bana iman ederek
gnahlarnn affna kavusunlar ve kutsal klnanlarn
arasnda yer alsnlar (Elinlerin leri 26:18).
Markos 2:l-12de, bir grup kii, felli bir arkadalarnn
iyiletirilmesi iin Mesih saya gelirler. sa, bir evde vaaz
62

verirken, dam delip aarak adam Onun ayak ucuna

gelecek ekilde uzatrlar. Onlarn bu imanna aran Mesih
sa felliye dnp, Olum, gnahlarn baland der.
Kalabalktan bazlar sannbu davranndan dolay; Ne
kibir! Ne kstahlk! diye dnmlerdir. sa Tanr
olmasayd, felli adamn gnahlarn nasl bilebilirdi?
Elinde byle bir g varm gibi nasl davranabilirdi?
Mesih sann vermi olduu karlk akt. Kstah birisi
gibi davranmyordu. Doruyu sylyordu. Bunun kant
da uydu: nsanolunun yeryznde gnahlar
balama yetkisine sahip olduunu bilesiniz diye... Sonra
felliye, Kalk, deini topla ve evine git! dedi. Adam
deini toplayp kalktnda herkes arp kalmt.
Bu ayetlerle ilgili (zellikle Markos 2:7) Greke
dilbilgisi uzman A. T. Robertson yle der:
Yahudilere

g re, sann Kendisini Tanr olarak

grmesi byk bir hakaretti. Mantksal olarak doru
dnyorlard. Ancak gzard ettikleri, Tanryla zel
bir iliki ierisinde doru olma olaslyd. te, sann
tanrsall zerine iki g bu noktada akyor. sa,
sadece
Tanrya
ait
bir
ayrcalk
olan
gnahlarbalama hakkn, felli adam iyiletirerek
kantlamtr. 10

63

Robert Alan Cole, ncilin Markos blmn

yorumlarken bu ayetlere deiik ynlerden baklmas
gerektiini belirtir. Fakat bu deiik ynlerin tek bir
anlamda birletiini syler. Cole bu ayetleri yle (ayet 1011) aklar:
Bu

ayetleri anlamann iki yolu vardr. Her iki yoldan

da eer sonuna kadar giderseniz, tek anlamda
birleirsiniz. Birinci yorum u ekilde aklanabilir;
Sadece Tanrnn gnahlar balayabileceini
sylyorsunuz? Fakat, size ayn gce sahip bir kiiyi
gstereceim... Bylece bu konuma, sa Mesihin
Tanryla edeer olmasna kadar uzanr. 11
Balama zerine verdii bir derste bu kitabn
yazarlarndan Josh McDowell yle demitir:
Balama

kavram beni bir sre rahatsz etmiti,

nk tam olarak balamann ne demek olduunu
anlamamtm. Bir gn, bir felsefe dersinde Mesihin
tanrsallyla ilgili bir soruyu cevaplarken, Markos
2deki ayetlerden alnt yaptm. Asistanlardan biri,
Mesihin bann Onun tanrsalln yansttyla
ilgili sonucumu doru bulmad. Kendisinin bir kiiyi
balayabileceini, fakat bunun, kendisini Tanr
yapmayacan belirtti. Bu asistann szleri beni biraz
64

dndrd. Dini nderlerin Mesihe neden tepki

gstermi olduklar beni artmt. Birisine seni
baladm diyebilirsiniz, fakat bunu sadece size kar
su ilemi bir kiiye syleyebilirsiniz. Baka bir
deyile, bana kar su ilerseniz, sizi baladm
syleyebilirim. Fakat Mesihin yapt bu deildi. Felli
kii Baba Tanrya kar su ilemiti ve bunun zerine
sa yetkisini kullanp gnahlarn baland demitir.
Tabii ki bize kar yaplan hakszlklar balayabiliriz,
fakat Tanrdan baka hikimse, hibir ekilde,
Tanrya kar ilenmi olan bir suu balayamaz. sa,
Tanrya kar ilenmi olan bir suu balamt.
Mesih sann gnahlar balama gc, Tanrya ait
olan bir ayrcal kullanmasnn gzel bir rneidir.

ifa Veren Rab

Msrdan k 15:26da Yahve yle der: Ben, size
ifa veren Rabbim. Tanrnn yzyllar boyunca ifa
armaann insanlara vermi olduu doru olsa da, hi
kimse bu yetkiyi sann kullanm olduu gibi
kullanmamtr. lk inanllar bu yetkiye inanmlard ve sa
Mesih adyla ifa verip, insanlardan cinleri kovmulard
65

(Matta 10:1; Markos 9:38; Luka 10:17). sann

dmanlar korkuya dmt (Yuhanna 9:24). Akl
banda olan hangi insan, kendi adyla insanlara ifa
verdiini ve cinleri kovduunu syleyebilir? Byle bir
iddia sadece Tanrya ait olan grkemi kendi zerine
almakla olabilir.
sa, ifa gcnn bir paras olarak, cinlere kar yetki
sahibi olduunu iddia etmitir (Matta 12:22-29). Cinler
bile Onun Tan rnn Kutsal ve Tanrnn Olu
olduunu itiraf ederler (Markos 1:24; 5:7; Luka 4:34). lk
nanllar Topluluu, tm meleklerin, h kmranlklarn ve
glerin Ona itaat ettiini anlamt (1. Petrus 3:22).
Elilerin leri 9:34te Petrus felli bir adamla
karlatnda, Eneyas, sa Mesih seni iyiletiriyor
dedikten sonra, sa Eneyas iyiletirmitir. sa Mesih
gklerde Tanr olarak ifa veriyordu.
Kutsal Yaz lar, Mesihin tanrsallyla ilgili gl bir
kanttr. sa Mesihe, sadece Tanr iin kullanlan adlar ve
unvanlar verilir: Yahve, Tanr, Alfa ve Omega, Rab,
Kurtarc, Kral, Yarg, Bedeli deyen, Kurtarc,
Doruluumuz olan Rab. Tanryla paylat dier
unvanlar ise Ik, Kaya, Koca, oban, Yaratc, Yaam
Kayna, Gnahlarn Balaycs ve ifa Veren Rabdir.
Eer Mesih sa sadece Tanrya ait olan adlara ve
unvanlara sahipse, yani Tanrysa, O halde Tanrnn sahip
66

olduu zelliklere de sahip olmas gerekirdi... Bu

zelliklere sahipmiydi? Kutsal Yazlar Mesih sann
Tanrsal zelliklere sahip olduunu retiyor mu?

67

3. SA MESH TANRININ ZELLKLERNE

SAHPTR

Tanr esizdir. Sadece Tanr yaratlmamtr. O, tm

evrenin yaratcsdr. O yaratln bir paras deil,
kaynadr. Tm yaradlta Tanrnn el iini veya bir
iaretini grebiliriz. Fakat Onun el ii, Tanrya e deer
veya Tanrnn Kendisi olamaz. rnein, insanlar
kiiseldir... Bizler dnebilir, karar verebilir, hayal
kurabilir,
sevebiliriz.
Kiisel
olan
Tanrnn
benzeyiindeyiz, fakat Tanr deiliz.
Eer sa Mesih gerekten de Tanrysa, o zaman
Tanrnn zelliklerine tamamen sahip olmaldr. Bu
blmde Tanrnn en ayrdedici be zelliini
inceleyeceiz ve sa Mesihin bu zelliklere sahip
olduunu greceiz.

Tanr Her Yerdedir

Tanr her eydedir... Tanr evrenin her noktasndadr.
Tanrnn ayn anda her yerde olduunu sylemekle,
Hindu inancnn belirttii gibi, tm yaratln Tanry
68

oluturduunu sylemiyoruz. rnein, Tanr aalar

yaratt halde aalar Tanrnn bir paras deildir.1
Tanrnn kiisel olarak her yerde bulunmasyla
(Mezmur 139:7; Sleymann zdeyileri 15:3) halkna
yardm edebilir, onlar koruyabilir, sevebilir, savunabilir,
isteklerini ve gereksinimlerinikarlayabilir. Ayn ekilde,
Yeni Antlamada bu zellikler Mesih iin de geerlidir.
Pavlus yle der: nmi olan ve her eyi doldurmak zere
tm gklerden ok yukar km olan Kii ayndr
(Efesliler 4:10). Mesih rencilerine yle syler: Nerede
iki ya da kii benim admla toplanrsa, ben de orada
onlarn arasndaym (Matta 18:20). Onlara, te ben,
dnyann sonuna dek, her an sizinle birlikteyim (Matta
28:20) vaadinde bulunur. Mesihe iman edenlerin ilerinde
sann yaayaca yazlmtr (Romallar 8:9; Galatyallar
2:20; Efesliler 3:17, Koloseliler 1:27; Vahiy 3:20). ...sa
Mesihin iinizde olduunu bilmiyor musunuz? Aksi halde
snavdan baarsz kardnz (2. Korintliler 13:5).
lml bir kii nasl olur da, tm yeryzndeki inanllarn
yreklerinde yaadn iddia edebilir?

Tanr Her eyi Bilir

Tanr

her eyi bilendir dediimizde, Tanrnn

69

sonsuzluk boyunca bilinilebilir olan hereyi bildiini

sylemek istiyoruz.
Tanr,

hereyle ilgili mkemmel ve sonsuz bilgiye

sahiptir. Bilinebilir olan herey, Tanrnn bilgisi
dahilindedir. Tanrda olan bilgi, bizim bilgi
ediniimizden farkldr. Bizler renerek bilgiye
ularz. Tanrnn bilmek iin renme srecinden
gemesine gerek yoktur. Tanrnn hereyi bilmesi akl
yrtme, sonu karma, duygular, hayal kurma,
tmevarm veya tmdengelim yntemleri sayesinde
deildir. Onun bilgisi dorudan, keskin, ayrdedici ve
en doru bilgidir. Bilinebilecek olan her ey Tanr
tarafndan bilinir. 2
Yeni Antla ma Mesihin tm bilgiye sahip olduunu
belirtiyor, Mesih gemiten, bugnden ve gelecekten
haberdardr. Yuhanna 2:24-25te yle yazlmtr: sa
btn
insanlarn
yreini bildii iin
onlara
gvenmiyordu. nsan hakknda kimsenin Ona bir ey
sylemesine gerek yoktu. nk Kendisi, insann iinden
geenleri biliyordu. sann rencileri Ona tankt:
imdi senin her eyibildiini anlyoruz (Yuhanna
16:30). Petrus, Rab, sen her eyi bilirsin beyannda
bulunur (Yuhanna 21:17). sann her eyi bilmesinden
70

bahsederken, Kendisini kimin ele vereceini de bildiini

sylemeden geemeyiz (Yuhanna 6:64).
Mesihin her eyi bilmesiyle ilgili yazd bir yazsnda
Dr. John Walvoort yle der:
Mesihin

gelecek olaylarla ilgili bilgisi Kutsal

Yazlarca onaylanmaktadr (Yuhanna 13:1, 11; 18:4;
19:28). Mesih, her eyi bilme gcyle Tanrnn
bilgeliine sahip olduunu beyan etmitir (1.
Korintliler 1:30). sann yetenekleri en bilge
peygamberlere bile verilemezdi ve bu yetenekler,
Mesihin tm tanrsal niteliklere sahip olduunun
kantdr. 3
Thomas Schultz da yle demektedir:
Mesihin

bilgisi, tm lmllerin bilgisinin

tesindedir. O sadece tm insanlarn en zekisi ve en
bilgesi deildir. Onun bilgelii, insann tm snrlarn
aar ve yalnzca yetkin bilgi olarak snrlandrlabilir. lk
olarak Tanrya zg bir yetenek olan insanlarn
dncelerini ve anlarn bilir (1. Krallar 8:39;
Yeremya 17:9-16). Din bilginlerinin yreklerindeki
ktl
grmtr
(Matta
9:4);
Kendisini
71

reddedecekleri (Yuhanna 10:4-6) ve Kendisini

izleyecekleri nceden bilmitir (Yuhanna 10:14). Btn
insanlarn yreklerinden geenleri biliyordu (Markos
2:8; Yuhanna 1:48; 2:24-25; 4:16-19; Elilerin leri
1:24; 1. Korintliler 4:5; Vahiy 2:18-23). Sade bir insan,
insanlarn yreklerinde ve akllarnda ne olduunu
bilmek iin zekice bir tahminden baka bir ey
yapamaz. kinci olarak, Mesih, hibir insann
kavrayamayaca gerekler hakknda bilgi sahibidir.
Balklarn suyun neresinde olduunu (Luka 5:4-6;
Yuhanna 21:6- 11) ve bir baln aznda madeni para
olduunu biliyordu (Matta 17:27). Gelecekle ilgili
olaylar (Yuhanna 11:11; 18:4), ileride karlalacak
ayrntlar (Matta 21:2-4) ve Lazarn ldn
(Yuhanna 11:14) biliyordu. nc
olarak,
Tanrnni bilgisine sahipti. Yetkin bilgiye sahip
olmasnn yan sra, Tanryla i ieydi. Baba Onu
bildii gibi, O da Babay bilir (Matta 11:27; Yuhanna
7:29; 8:55; 10:15; 17:25). Drdnc olarak, Kutsal
Yazlarn bu izgideki retii, Mesihin her eyi
bildiini gstermeye yneliktir (Yuhanna 16:30; 21:17)
ve btnbilgelik ve bilgi hazineleri Onda gizlidir
(Koloseliler 2:3).4

Tanr Hereye Gc Yetendir

72

branice El aday kelimesi Yce Tanr olarak

evrilebilir. Tanrnn gc her eye yeter. Mesihin
mucizeleri Onun fiziksel dnya zerindeki gcn
kantlamtr. Fakat Onun Szleri ve dirilii, tm yaratla
Onun yetkisini ve gcn beyan eder.
Dr. John Walvoord yle yazmtr:
Mesihin

her eye gcnn yettiinin kant dier

nitelikleri kadar nemlidir. Bazen fiziksel g eklini
alr, fakat bu ou zaman Mesihin yaratl zerindeki
yetkisini gsterir. Mesihin gnahlar balama yetkisi
vardr (Matta 9:6), gkte ve yerde tm gce sahiptir
(Matta 28:18). Doaya (Luka 8:25) ve Kendi yaamna
kar gce sahiptir (Yuhanna 17:2). Fiziksel olarak
hastalara ifa verme ve cinleri kovma gcne sahiptir
(Filipililer 3:21). Diriliinden dolay; Onun
araclyla Tanrya yaklaanlar, tamamen kurtaracak
gtedir (braniler 7:25). Onun bana emanet ettiini,
o gne dek koruyacak gte olduuna eminim (2.
Timoteos 1:12). Kurtarcmz tek Tanr, sizi dmekten
alkoyacak, Kendi yce huzuruna byk sevin iinde
lekesiz olarak karacak gtedir (Yahuda 24; Efesliler
5:27). Greke metinde 25. ayette geen Rabbimiz sa
Mesih araclyla sz Mesihin Tanrln
73

betimlemektedir. Mesihten ve Tanrdan ayr ayr

bahsedilmi olsa bile, her iki durumda da Mesihin
gcne gereksinim vardr. Mesihin doumu, lm ve
dirilii, Mesihin gnaha kar ileve geip, kurtuluu
getirmesine yol amtr. Mesihin her eye gcnn
yetmesi kutsallk,bilgelik ve iyilikle doludur. 5

Mesihin nceden (Ezeli) Varoluu

Mesih sann Tanryla paylat dier bir nitelik ise,
nceden varolmasdr. Kutsal Yazlarda birok ayet,
Mesih sann bu dnyada beden almadan nce
devarolduunu gsterir.
Mesih sa yle der: Ben Babadan kp dnyaya
geldim. imdi dnyay brakp Babaya dnyorum
(Yuhanna 16:28). Mesih sa birok kez, kkeninin bu
dnyadan olmadn belirtmek iin Kendisinin
gnderilmi olduunu sylemitir (Yuhanna 3:32-34;
4:34; 5:23-24, 36-38; 6:29, 33, 38; 7:16, 18, 28-29, 33;
8:18, 29, 38, 42, 13:20; 16:30; 17:8...vb.). sa, Nikodime
yle demitir: Gkten inmi olan nsanolundan baka
hi kimse ge kmamtr (Yuhanna 3:13). Gkten
inmi olan diri ekmek Benim (ego eimi) (Yuhanna 6:51;
bkz. ayet 58). Ya nsanolunun nceden bulunduu
74

yere ykseldiini grrseniz? (Yuhanna 6:62). Vaftizci

Yahya Mesihle ilgili yle der: Yukardan gelen (sa)
herkesten stndr... Ne grm, ne iitmi ise, ona
tanklk eder (Yuhanna 3:31-32).
Baka bir durumda Mesih sa yle dua eder: Baba,
dnya var olmadan nce, ben senin yanndayken sahip
olduum ycelikle, imdi beni yannda ycelt (Yuhanna
17:5). braniler kitabnn yazar, Musann Mesih uruna
aalanmay, Msrn hazinelerinden daha byk bir
zenginlik saydn syler (braniler 11:26). Mesihin
dnya kurulduundan beri yaam kitabna sahip
olduu yazlmtr (Vahiy 13:8). Mesih sadan alt ay
byk olan Vaftizci Yahya yle der: Benden sonra gelen
benden stndr. nk O benden nce vard. Otuzuncu
ayet aka gsteriyor ki, Vaftizci Yahya Tanrdan deil
sadan bahsetmektedir. Vaftizci Yahya burada,
Tanrnn Mesihin doaca bilgisine nceden sahip
olduu durumundan bahsetmektedir. Tanr Yahyann da
doacan nceden biliyordu.
te, Kutsal Yazlar, Mesih sann varolutan nce bir
varlk olduu konusunda hem fikirdirler. Buna, Tanrnn
Eski Antlamada fiziksel olarak grnm olduu kant
da eklenebilir. rnein, Yaratl 18:1-19:1; 16:7-13;
22:15-16; 31:11-13; 32:30;48:15-16; Msrdan k 4:24 (bkz 3:2); 1. Tarihler 21:15-19; Mezmur 34:6-7;
Zekeriya 12:10 (bkz. Yuhanna 19:37); ve 14:3-4 (bkz.
75

Elilerin leri 1:9-12) Tanrnn Eski Antlamada fiziksel

olarak grndn gsteren ayetlerden bazlardr. 6

Mesihin Sonsuzluu (Ebedi Oluu)

Kutsal Kitapn Tanrs sonsuzdur. Zaman ve zaman
kaynann tesindedir. Onun olmad bir zaman veya
olmayaca bir zaman yoktur (Msrdan k 3:14;
Habakkuk 3:6; Yasann Tekrar 33:26- 27). Yalnzca
Tanr sonsuzdur.
sa Mesih de sonsuzdur. Yehova ahitlerinin ve
Uluslararas Yol yelerinin iddia etmi olduklar gibi,
Mesih sann bir balangc olmamtr.
sa Mesihin doumunu nceden bildiren Mika
Peygamber yle der: Ve Onun k eski vakitten,
sonsuz gnlerdendir (Mika 5:2). Yeaya, sa Mesihin
doumundan bahsederken dier adlarn yansra bu
ocua Sonsuz Baba (Yeaya 9:6) denileceinden
bahseder. Mesih sa, brahim domadan nce Ben varm
(Yuhanna 8:58) der. Buradaki Greke metin kesin bir
ekilde Ben vardm szn deil, imdiki zaman olan
Ben varm szn kullanr. F. F. Bruce bu ayeti yle
yorumlamtr: sa, sadece daha nceden varolmu bir
varlk olsayd; brahim olmadan nce Ben vardm
76

szn kullanrd. sa daha da teye giderek, Kendisinin

her zaman var olduunu belirten Ben varm kelimesini
kullanmtr. 7
G. Campbell bu konuda yle der: Ben Varm
kelimesi varoluun sonsuzluunu, tm brani tarihinde
Mesih sann varln iddia eder. 8
William Barclayin yorumu da nemlidir:
sa

iin zaman kavram yoktur. sadan bahsederken

O vard diyemeyiz. Her zaman O var demeliyiz...
sada zaman kavramnn dnda olan bir Tanr
gryoruz. Bu Tanr brahimin, shakn ve Yakubun
Tanrsdr. Bu Tanr zamandan nce de vard ve
zamandan sonra da var olacaktr. 9

Tanrnn Deimezlii
Tanr, kiilik olarak deimezdir. Zaman ierisinde
hareket etmesine ve zaman ierisinde insanlarla iliki
ierisinde olmasna ramen, niteliklerini ieren znde asla
deimez (Malaki 3:6; Yakup 1:17; Mezmur 33:11;
Yeaya 46:9-10). Bizi sonsuza dek sevecei ve vaadlerini
tutaca konusunda Ona gvenebiliriz. Tabii ki Mesih sa,
77

insann geirmi olduu bedensel gelime evrelerinde

deiim geirmitir. Yine de, Kutsal Yazlarda Onun
kutsal doasyla ilgili yle yazlmtr: sa Mesih dn,
bugn ve sonsuza dek ayndr (braniler 13:8). sa ve
Baba, zlerinde deimez olarak kalmaktadrlar.
Grdmz gibi, Kutsal Yazlarda Mesih sann
Tanrnn sonsuz niteliklerine sahip olduu birok kez
yazldr.

78

4. SA MESH TANRININ YETKSNE SAHPTR

Tanrnn sada olan yetkisi, Mesihin tapnlma

hakkn zerine almasnda grlr. sa ayrca, Kendisini
diriltme gcne sahip olduunu ve bunun yansra
Tanrnn yetkisiyle konuma gcne sahip olduunu
iddia etmitir.

Kendisine Tapnlmasn Kabul Etti

Kutsal Yaz larda tapnma konusu kadar aka
bahsedilen konu azdr. Hem Eski Antlama, hem de Yeni
Antlama sadece Tanrya tapnlmas gerektiini
vurgulamaktadr. Mesih sa eytana yle demitir:
Rabbin olan Tanrya tapnacaksn ve yalnzca Ona
kulluk edeceksin (Matta 4:10; Luka 4:8). Hibir insana
veya melee tapnlmamas gerekiyordu (Matta 4:10;
Vahiy 19:20; 22:8-9). Tanrnn grkemini bakasna
vermeyecei yazlmtr (Yeaya 42:8).
Yeni Antla ma, tapnma iin Greke proskuneo
kelimesini kullanr. Mesih sann, eytana sadece
Tanrya tapnlmasn sylediinde kullanm olduu
79

kelime budur. Ayn kelime, Tanrya tapnma konusunda

en ok kullanlan kelimedir (Yuhanna 4:24; Vahiy 5:14;
7:11; 11:16; vb.).
Mesih sa bir adam iyiletirdikten sonra, iyileen adam
yle demitir: Rab iman ediyorum diyerek saya
tapnd (Yuhanna 9:38). Ayn Greke kelime Matta
14:33te, sann rencileri Onu suyun zerinde
yrrken grnce, saya tapndklarnda da kullanlmtr.
sann dirilmi olduunu gren renciler, ...yaklap
sann ayaklarna sarldlar, Ona tapnmaya baladlar
(Matta 28:9). Grdmz gibi, diriliten nce ve sonra,
Mesih sa Kendisine tapnlmay kabul etmitir. Sadece
Tanrya tapnlmasn syleyip eytan azarlayan sa,
Kendisine tapnlmasna kar kmamtr, nk sadece
Tanrya tapnlmas gerekir. Mesih sa Kendisine
tapnlmasna izin vermitir.
braniler l:6da Tanrnn meleklerinin saya
tapnmalar (proskuneo) yazlmtr. Vahiy 5:8-14te hamd
ve tapnmayla ilgili bir blm tamamen Kuzuya (sa) ve
Tanrya adanmtr. Bir ayette Pavlus, yerde ve gkteki
herkesin, sa Mesihin ad anldnda diz keceini ve
sa Mesihin Rab olduunu itiraf edeceini yazmtr
(Filipililer 2:10-11). Yeni Antlamada birok kez iman ve
mit kayna olan Tanr Oluna tapnlr.
Yeni Antla ma topluluunun ve yzyllar boyunca
80

sregelen tm inanl topluluklarnn birleik tankl,

tapnmann Baba, Oul ve Kutsal Ruh olan Tanrya
yaplmasna yneliktir.

Kendisini Diriltme Yetkisi Vard

Mesih sa, bir insan olarak lme mahkum edildiinde
bile, sadece Tanrnn sahip olabilecei bir gle Kendisini
diriltme gcne ve yetkisine sahip olduunu iddia etmitir.
Bazlar yle dnebilir; Eer sa Mesih Tanrysa
Kendisini nasl diriltebilir? Yuhanna 2:19da sa yle
der: Bu tapna ykn (Kendi bedeninden bahsediyor, a.
21), gnde onu yeniden kuracam. Kendi yaamyla
ilgili yle sylemitir: Canm vermeye de tekrar geri
almaya da yetkim var (Yuhanna 10:18).

Mesih sa Tanr Gibi Konumutur

Mesih sa sadece Tanrnn adlarn, unvanlarn,
niteliklerini, gcn ve Kendisini diriltme yetkisini
almakla kalmam, bunun yansra sadece Tanrnn
konutuu tarzda konumutur. Ferisiler bir ara Onu
81

tutuklamak zere asker gndermi, fakat askerler elleri bo

dnmlerdi. Onu neden tutuklamadklar sorulunca,
verebildikleri tek cevap uydu: Hi kimse hibir zaman
bu adamn konutuu gibi konumamtr (Yuhanna
7:46). Gerekten de yleydi.
ncili Mesih sann konumalarndaki yetkiden
etkilenmeden okumak olanakszdr. nsanlar Kendisine
arm, Kendisini izlemelerini ve hatta yaamlarn
kendisine adamalarn sylemitir. Dinleyicilerinin
karsnda esiz bir yetkiyle konumutur. Din bilginleri
ve Ferisiler gibi dier retmenler de szlerini hakl
karmak iin, szlerini Yeaya ve dier peygamberlerin
kitaplarna balyorlard. Ama sa, Size dorusunu
syleyeyim ki... diyordu. Olaylar Onun yetkisini
onaylyordu. Cinler Onun sznden kayor, rzgr ve
deniz Onun buyruuyla sakinleiyor, ller diriliyor,
sakatlar yryor ve krler gryordu.
C. S. Lewis yle yazmtr:
Mesih

sann syledii trden szler syleyen

normal bir kiiye, byk bir ahlk retmeni
denemez. Ya, kendisinin suda halanm bir yumurta
olduunu syleyen bir deli, ya da cehennemin blisi
olabilir. Seiminizi yapmalsnz. Bu adam ya Tanrnn
Oludur, ya deli bir adamdr ya da daha ktsdr.
82

Ona aptal diyebilirsiniz, yzne tkrebilirsiniz,

Onun bir cin olduunu
syleyerek
Onu
ldrebilirsiniz veya Onun ayaklarna kapanp Onu
Rabbiniz ve Tanrnz olarak kabul edebilirsiniz. Fakat
Onun byk bir ahlk retmeni olduu samalyla
gelmeyin. nk Kendisini o ekilde tantma amac
yoktu. 1

Kutsal Kitapa Dayal, sann ve Yahvenin Bir

Olduunu Gsteren Adlar, Unvanlar ve Nitelikler
ndeksi - 1. Korintliler 8:6

Tanm

Tanr iin

Mesih sa iin

Ms. k 3:14
Yahve
(Ben, Ben
Olanm)

Ya. Tekrar 32:39 Yeaya

43:10

Yuhanna 8:24 Yuhanna 8:58 Yuhanna 18:4-6

Yeaya 7:14, 9:6 Yuhanna 1:1, 14 Yuhanna 20:28

Titus 2:13 braniler 1:8 2. Petrus 1:1
Tanr
Alfa ve
Omega
(lk ve
Son)

Yaratl 1:1

Yeaya 41:4 Yeaya

48:12 Vahiy 1:8

Vahiy 1:17, 18 Vahiy 2:8

Vahiy 22:12-16

83

Matta 12:8
Elilerin leri 7:59-60 ve 10:36 Romallar 10:12
Rab

Yeaya 45:25

1. Korintliler 2:8
1. Korintliler 12:3 Filipililer 2;10-11

Yeaya 43:3
Matta 1:21
Yeaya 43:11 Yeaya
63:8
Kurtarc

Luka 1:47

Luka 2:11
Yuhanna 1:29 Yuhanna 4:42 Titus 2:13 braniler
5:9

1. Timoteos 4:10
Mezmur 95:3
Yeaya 43:15
Kral

Vahiy 17:14 Vahiy 19:16

1. Timoteos 6:14-16

Tanm

Tanr iin

Mesih sa iin

Yaratl 18:25 Mezmur 50:4, 6

Mezmur 96:13 Romallar 14:10

2. Timoteos 4:1

2. Samuel 22:29 Mezmur 27:1

Yeaya 42:6

Yuhanna 1:9 Yuhanna 3:19

Yuhanna 8:12 Yuhanna 9:5

Ya. Tekrar 32:3, 4 2. Samuel 22:32

Mezmur 89:26

Romallar 9:33 l. Kor. 10:3-4 1.

Petrus 2:4-8

Mezmur 130:7-8 Yeaya 48:17

Yeaya 54:5

Elilerin leri 20:28

Yarg

Ik

Kaya

Bedeli deyen

Yeaya 63:9

Doruluumuz
Olan Rab

Yeaya 45:24

Efesliler 1:7 braniler 9:12

Yeremya 23:6
Romallar 3:21-22
Matta 25:1

84

Markos 2:18-19 (damat)

2. Korintliler 11:2

Yeaya 54:5 Hoea 2:16

Koca

Efesliler 5:25-32
Vahiy 21:2, 9
Yaratl 49:24 Mezmur 23:1
Mezmur 80:1

oban

1. Petrus 5:4
Yaratl 1:1

Yuhanna 1:2-3, 10

Eyp 33:4
Yaratc
Tanm

Yaam Kayna

Yuhanna 10:11, 16 braniler 13:20

1. Petrus 2:25

Koloseliler 1:15-18

Mezmur 95:5-6 Mezmur 102:25-26

Yeaya 40:28

braniler 1:1-3, 10

Tanr iin

Mesih sa iin

Yaratl 2:7

Yuhanna 5:21

Ya. Tekar 32:39

Yuhanna 10:28

1. Samuel 2:6 Mezmur 36:9

Yuhanna 11:25
Markos 2:1-12

Ms. k 34:6-7 Nehemya 9:17 Daniel

Elilerin . 26:18
9:9
Gnahlarn
Balaycs

Koloseliler 2:13

Yunus 4:2

Koloseliler 3:13
ifa Veren Rab

Ms. k 15:26

Elilerin . 9:34
Matta 18:20

Mezmur 139:7-12 Sleymann

Tanr

Matta 28:20
zdeyileri 15:3
Efesliler 3:17; 4:10

Her Yerdedir

Matta 11:27
Luka 5:4-6
Yuhanna 2:25
Tanr

1. Krallar 8:39 Yeremya 17:9-10, 16

Yuhanna 16:30

85

Her eyi Bilir

Yuhanna 21:17
Elilerin . 1:24
Matta 28:18
Markos 1:29-34

Tanr Her eye

Yeaya 40:10-31 Yeaya 45:5-13, 18

Yuhanna 10:18

Gc Yetendir

Yahuda 24
Yuhanna 1:15, 30
Yuhanna 3:13, 31-32 Yuhanna 6:62
Yaratl 1:1

Mesih Varolutan
nce Vard

Yuhanna 16:28
Yuhanna 17:5

Mesihin
Mezmur 102:26-27 Habakkuk 3:6

Yeaya 9:6 Mika 5:2 Yuhanna 8:58

Sonsuzluu

Tanm

Tanr iin

Mesih sa iin

Yeaya 46:9, 16 Malaki 3:6

Tanrnn Deimezlii

braniler 13:8
Yakup 1:17
Matta 14:33
Matta 4:10

Matta 28:9

Yuhanna 4:24 Vahiy 5:14

Kendisine Tapnlmay
Kabul Eder

Tanrsal
Yetkiyle Konuur

Vahiy 7:11 Vahiy 11:16

Yzlerce kez Rab yle diyor...

diye sz balar.

86

Yuhanna 9:38
Filipilier 2:10-11
braniler 1:6
Matta 23:34-37
Yuhanna 7:46

5. TANRI, SA MESHTE NSAN OLDU

Kutsal Yaz lar Mesih sann hem tam olarak insan,

hem de tam olarak Tanr olduunu retir. Pavlus,
nk Tanrln tm doluluu bedence Mesihte
bulunuyor (Koloseliler 2:9) demitir.Mesih sa, tamamen
Tanr ve insan olduundan dolay, Babayla ve Kutsal
Ruhla esiz bir iliki ierisindedir.
Mesih sa, doumunda gnll olarak Kendisini
Babann yetkisi altna koymay semitir. Mesih sa bu
ekilde davrand, nk Tanrnn planna gre byle
olmas gerekiyordu. Pavlus bunu Filipililer 2:5-8de yle
aklamaktadr:
Mesih

sada olan dnce sizde de olsun. Mesih,

Tanr zne sahip olduu halde, Tanrya eitlii
smsk sarlacak bir hak saymad. Ama yceliinden
soyunarak, kul zn ald ve insan benzeyiinde
dodu. nsan biimine brnm olarak lme, armh
zerinde lme bile boyun eip kendini alaltt.
Mesih sann Tanrya eitliini braktn belirten sz,
Onun balangta Tanrya e olduunu gsterir. (Burada
87

Greke eitlik anlamna gelen kelime isos, geometride

eit al genleri tanmlamak iin de kullanlr).
Filipililerde okumu olduumuz ayetler, Mesih sann
iki ekilde varolduunu retir: Tanr olarak (a. 6) ve
sonra kul znde (a. 7), insan benzeyiinde. Pavlus,
Mesih sann insan benzeyiinde kul z almasn
beklenmeyen birey olarak vurgular, nk Tanr insan
olmutur. Mesih sa Tanrya eitlii smsk sarlacak bir
hak olarak grmedi. Yeryzndeki yaamn, Babasnn
gcyle yaamtr. Tanrnn Olu Babaya itaat edip
insan oldu ve gnll olarak Tanrya itaatin en st
derecesini yerine getirdi: Kendisini dnyann gnahlar
uruna kurban etti.
sann Tanrya itaat etmesi Onun Baba ve Kutsal
Ruhla olan eitliini bozmaz. Tanrnn Olu Babasyla
ayn doada olmaldr. Bu gerek Yuhanna 5:17-18de
aklanmtr ve Kutsal Kitap yorumcularndan Leon
Morris bu konuda u yorumu yapar:
sa,

Sept gn Kudste sakat bir adam

iyiletirmitir ve bunun sonucu olarak Yahudi nderler
lgna dnmtr. Bunun zerine sann savunmas
yle olmutur: Babam hal almaktadr, ben de
alyorum (Yuhanna 5:17). Bu sz zerine lgna
dnen Yahudiler Onu ldrmek istediler: nk
88

yalnz Sept gnnn dzenini bozmakla kalmam,

Tanrnn kendi Babas olduunu syleyerek Kendisini
Tanrya eit klmtr (a. 18). Burada kullanlan
gemi zaman, sann bunu bir kere deil, srekli
olarak yapmakta olduunu belirtir. Bununla beraber, bu
uygulama hedefsiz veya dini kurallara kar dikkatsiz
deildi. Bu uygulama, sann gksel Babasyla olan
ilikisinden kaynaklanyordu. Tanrnn Olu olduu
iin, Sept gnnde istedii gibi hareket etmitir. Bu
nedenle, Yahudiler sann dav rannda sadece Sept
gnn tutacaksn buyruuna kar gelinmesini deil,
ayrca en ciddi hakaretlerden birisini grmlerdi:
Kendisini Tanrya e komak. Ona Galilede eziyet
edilmi olmasna armamak gerekir. 1
Mesih sa, Babasnn almakta olduu gibi
Kendisinin de altn sylemitir. Babasnn kulu
olarak deil, Onun gibi, ayn e deerde almaktadr.
Profesr E. W. Hengstenbergin de belirtmi olduu gibi:
Tanrnn

Sept gn gzetmeden, durmakszn

alt Yahudilerce
bilinmekteydi. Yahudiler,
Yaratl 2:3teki yedinci gn yaratc bir i olarak
grmektedirler ve her zaman da yle grmlerdir. Bu
durum sadece birinci Septe aitti. Tanrnn daha
89

sonraki ilevleri, gnleri ayrdetmez. Bu nedenle,

Mesihin Tanrya Baba demesi balamndan
Yahudilerin anlayna gre hakaret sonucu
karlmtr. 2
Mesih sa burada, Baba nasl alyorsa Oulun da
ayn ekilde altn vurgulamaktadr. Semi olduu
kelimeleri kazayla sememitir. Sept gn almak iin
deil, dinlenmek iindi ve Mesih sa Sept gnnde hasta
birisini iyiletirmiti. Fakat sa bununla da yetinmeyip,
Kendisinin esiz olan Babayla altn sylemitir. Baba
srekli olarak yaradln devamn salad gibi, Mesih
sa da yaradln devamn salamaktadr (bkz. Koloseliler
1:16). Yahudiler iin bu bir hakaretti.
Yahudiler, sann Tanrya Baba demekle ne demek
istediini anlamlard. sa, Yahudilerin antlama altnda
syledikleri
Tanr
babamzdr
anlamndan
bahsetmiyordu. Tanrdan Babas olarak bahseden sa,
Onunla esiz ve doal bir ilikiden bahsediyordu.
C. K. Barrett bu konuyu yle yorumluyor:
sa,

Tanrnn Babas olduunu ileri srmtr.

Tanrnn ocuu olmas kavram, srailin konuma
geleneine girmemiti bile... Ve sann Tanryla
90

birlikte almakta olduu varsaym, sann Tanrya

eit olduu anlamna gelir.3
Mesih sa, insandan doarak beden ald iin, Tanry
yeryznde tm doluluuyla grebiliriz. sa Mesihte,
insan olan Tanrnn biricik yceliini grrz
(Yuhanna 1:14). Fakat dier ayetlerde unlar okuyoruz:
Hi kimse beni grp yaayamaz, Hi kimse hibir
zaman Tanry grm deildir, Hi kimsenin
grmedii ve gremeyecei (Msrdan k 33:20;
Yuhanna 1:18; 1. Timoteos 6:16; 1. Yuhanna 4:12, vb.).
Hi kimsenin, Tanrnn gcn tmyle ve tm
grkemiyle grp yaayamayaca dorudur. Meleklerin
huzurunda olmak bileinanl kiilerde lm derecesinde
korkuya ve heyecana neden olmutur (Daniel 10:5-11).
Yine de, Tanr grlmtr. Musa Tanrya kendisini
grmek istediini sylediinde Tanr, Hi kimse Beni
grp yaayamaz demitir. Fakat buna ramen Tanr
Musay bir kayann tepesine karp, eliyle Musay
rterek, grkemini aradan geirmitir. Ardndan Tanr
yle demitir: Ve elimi kaldracam ve arkam
greceksin; fakat yzm grlmeyecek (Msrdan k
33:23). Musa Tanry grmtr fakat sadece gcnn
yettii kadar grebilmitir. Tanrnn grlm olduu
baka durumlar da olmutur. Yakup Tanrnn fiziksel
91

grnm olan bir adamla gretikten sonra Kutsal

Yazya gre Tanryla urap Onu yenmitir (Yaratl
32:28, bkz. Hoea 12:3-4). Yakup yle demitir: Allah
yzyze grdm ve canm sa kald (Yaratl 32:30).
Musa, Harun, Nadab ve Abihu srailin Tanrsn
grdler (Msrdan k 24:9-11). imonun babas
Manoah, Mutlaka leceiz, nk Tanry grdk
(Hakimler 13:22) demitir. Tanry gksel bir grmde
gren Yeaya; Rabbi grdm... Gzlerim ruhlarn
Rabbi olan Kral grd (Yeaya 6:1-3, 5) demitir.
Kutsal Yaz larn akladna gre, insanlar Tanrnn
grkemini ve gcn tam olarak grp yaayamazlar.
Yine de Tanr , insann kapasitesinin
kavrayabilecei derecede insana grnmtr.

Onu

Yeni Antlamaya gre, Tanr zaman ve tarih ierisinde

sa Mesihin kiiliinde grnmtr. sa Mesih,
Kendisini grmenin Tanry grmek olduunu
sylemitir (Yuhanna 12:45; 14:5-9). Kolo seliler l:15te
Mesihin grnmez Tanrnn grnts olduu
yazlmtr. braniler kitabnn yazar yle der: Oul,
Tanrnn yceliinin parlts ve Onun varlnn z
grnmdr (braniler 1:3). z grnm Grekede
z rndr olarak gemektedir. Buradaki tanm
Koloseliler l:15tekinden ok daha gldr. Joseph H.
Thayere gre bu kelime, bir bal mumuna veya metale
92

baslm bir damga anlamnda kullanlyordu. Ayn

balamda, bu kelime, Tanrnn Mesih zerindeki
damgasn gstermek iin kullanlmtr.4
Tanrnn Mesihteki esini, Kutsal lemenin esininin
doluluunun bir gstergesidir. sa Mesihin geliinin ilk
amac, gerei gstermekti. Yarglamak ve vermi
olduunu talep etmek iin tekrar yeryzne gelecektir. C.
S. Lewisin de ifade etmi olduu gibi:
Tanr,

neden dmann eline gemi olan bu

dnyaya klk deitirmi bir ekilde iniyor ve blisin
kkn kazmak iin, bir eit gizli bir topluluk
balatyor? Neden kuvvetle inip dnyay fethetmiyor?
Yeterince gc olmadndan dolay m? Mesih
nanllar Onun kuvvetle ineceini dnyor. Ne
zaman olacan bilmiyoruz. Fakat neden ertelediini
tahmin edebiliriz. zgrce Onun tarafna katlmamz
iin bize ans veriyor. Mttefik kuvvetleri Almanyaya
ilerleyene kadar bekledikten sonra, bizden yana
olduunu syleyen bir Fransz dnmemiizdir.
Tanr fethedecek. Tanrnn aka ve dorudan
dnyaya karmasn isteyenlerin, Tanr araya
girdiinde Tanrnn neler yapabileceinin farknda
olup
olmadklarn
merak
ediyorum.
Bu
gerekletiinde dnyann sonu gelmi olur. Yaratc
93

sahneye ktnda oyun biter. Tanr kesinlikle

fethedecektir; fakat Onun tarafnda olduunuzu
sylemenin ne faydas var yleyse, tm doal evrenin
bir rya veya aklnzdan bile gememi baka birey
gibi, bazlarmz iin ok gzel, bazlarmz iin ise
berbat olan, hibirimizin baka bir ansnn olmayaca
bu dnyann eriyip gittiini grmek neye yarar? te o
zaman, Tanr klk deitirmeden ortaya kacak. O
kadar grkemli olacak ki, bazlar iin dayanlmaz sevgi
ve bazlar iin ise dayanlmaz korku saacak. te o
zaman, kendi tarafnz tutmakta ok ge kalm
olacaksnz. 5

Oul Olan sa Mesih

Kutsal Kitapta oul kelimesi, genel ve mecazi
anlamlarda eitli ekillerde kullanlmtr. Grekede
oul anlamna gelen iki kelime vardr: teknon ve huios.
Teknon kelimesi ocuk sahibi olma kkeninden gelir ve
oul, kz veya ocuk anlamlarna gelir. Dier Greke
kelime olan Huios kelimesi yazl dilde kullanlsa da,
Strongs Exhaustive Concordance huios kelimesini yle
tanmlyor: Huios kelimesi geni anlamda mecazi
akrabalklar iinkullanlr. 6

94

Mesih sa iin Oul kelimesi en az drt ekilde

kullanlr: Meryem Olu, Davut Olu, nsanolu, Tanr
Olu. Bu drt terim, sann Babayla ve insanlkla olan
doal ilikisini tanmlar:
Meryem Olu. sann insan doasna gre bir ailesi
vard (Meryem). Bu balamda Nasral sa fiziksel
anlamda bir ouldu.
Davut Olu. Bu balamda, Davut Olu (huios)
mecazi anlamda kullanlr. nk Davutun ilk neslinden
deildir (bkz. Matta 22:42-45). Bununla birlikte, bu
kullanm Mesih sann Davuttan geldii ve Davutun
mirass olduu anlamna da gelebilir.
nsanolu. nsanolu terimi Yahudilie zgdr ve
ilk olarak Eski Antlamada kullanlmtr. nsan iin
kullanlan iki kelime (adam ve nos) oul anlamda
kullanlr. Bireyden bahsedilirken bir insanolu denilir.
rnein, Peygamber Hezekielden doksan kez insanolu
olarak bahsedilir. Bu kullanm, Daniel 7:13-14te
Mesihten bahsedilirken de kullanlr.
Yeni Antla mada nsanolu terimi braniler 2:6-8
dnda tamamen sa iin kullanlmtr. braniler 2:6-8de
95

kullanlan nsanolu kelimesi tm insanl ele alr. Eski

Antlama bu terimi genel anlamda kullanrken, sa bu
kelimeyi mecazi unvan olarak kullanmtr. Bu terim
Matta, Markos, Luka ve Yuhannann dnda sadece
kez kullanlmtr (Elilerin leri 7:56; Vahiy 1:13;
14:14). Bu terim Mattada 32 kez, Markosta 15 kez,
Lukada 25 kez ve Yuhannada 12 kez gemektedir. Ve
hepsinde de bu terim, sann Kendisi tarafndan
kullanlmtr (Yuhanna 12:34te bu unvann ne anlama
geldii baka bir kii tarafndan sorulmutur).
Mesihin yaamnda her ynyle bu terimin sk sk
kullanldngryoruz: Hizmet ederken, eziyet edilirken
ve yceltilirken kullanlmaktadr.7ncilin ilk drt
kitabnda sa, bu unvana tam bir anlamkazandrmtr.
Mesihin bu unvan kullanmas iki dnce izgisinde
yer alr. Birincisi, nsanolu teriminin kullanm tanrsal
bir anlamdadr. Mesih, gnahlar balama yetkisi
olduunu (Matta 9:6); Markos 2:10; Luka 5:24) ve Sept
gnnn Rabbi olduunu gstermek iin bu unvan
kullanr (Matta 12:8; Markos 2:28; Luka 6:5). Buradaki
vurgu Mesihin yetkisi zerindedir. (Mesihin sadece
Tanrya ait olan yetkiye de sahip olduu anlalmaktadr.
Mesihin tanrsall zerindeki bu vurgu, gelecekteki
yceltiliiyle ilgili kullanmnda da grlr).
kinci, insanolu teriminin kullanm, Mesihe insan
96

anlam verir. Mesihin insanolu terimini kullanmasnn

amac, tanrsallna iaret etmek olduu gibi, insanlna
da iaret etmektir. Bunu ncilin ilk drt kitabnda iki
ekilde grrz. Birincisi, Mesihin gnlk ilerinde
kullanlan unvandr (Matta 11:19). kincisi ise, sann
eziyet grmesinden ve lmnden bahsedilirken
kullanlan unvandr (Markos 8:31). sann insan olduu
fikri, sonunda leceini gsterdiinden, Yahudilerin
Mesihle ilgili byle bir kavrama inanmalar ok zordu.
ncs de; sa Kendisini sadece eziyet ekip lecek
olan nsanolu olarak deil, ayn zamanda grkemle
dnecek olan Kii olarak tantmtr (Matta 24:30; Markos
14:62; Luka 17:22; 18:8; 22:69, vb.).
Sanhedrinin ve Bakhin Kayafasn nnde
yarglanrken, Kendisini ak bir biimde Daniel 7:1314te de belirtilmi olduu gibi nsanolu olarak
tantmtr:
Gece

grmlerimdeinsanoluna benzer birinin

gn bulutlaryla geldiini grdm. Eskiden beri var
Olann yanna doru ilerledi, Onun nne getirildi.
Ona egemenlik, ycelik ve krallk verildi. Btn
halklar, uluslar ve her dilden insan ona
tapnd.Egemenlii hi bitmeyecek sonsuz bir
egemenlik, krall hi yklmayacak bir krallktr.
97

Kayafas Mesih saya yle sormutur: Yce Olann

Olu Mesih sen misin? sa Benim dedi. Ve sizler,
nsanolunun kudretli Olann sanda oturduunu ve
gn bulutlaryla geldiinigreceksiniz (Markos 14:6162). sa, bu szleriyle byk bir ycelikle yarglamaya ve
yeryznde hkm srmeye geleceini belirtmitir.
Kayafasla olan bu konumasnda sa, nsanolu ve
Yce Olann Olu unvanlarn kabul eder (bkz.
Yuhanna 3:15-17). Gleason Archer, Mesihin neden insan
ve Tanr doasna sahip olduunu yle aklar:
Bu,

nsanolu kelimesinin ne anlama geldii

sorusunu ortaya atar. Mesih neden tanrsal Yce Kral
olarak deil de, yce bir insan olarak temsil edilmitir?
Bunun cevab, insann kurtuluunun vazgeilmez
paras olan Mesihin douunda aranmaldr.
Ademden gelen gnahl insanlar, insanlarn
gnahlarn zerine yklenen gnahsz bir insan
olmadan kurtulua eriemezlerdi. Eski Antlamada
Kurtarc kelimesi, gnahl kiiyi satn alan bir akraba
anlamna gelen go el kelimesinden gelir. Bu nedenle,
bu kiinin satn ald kiiyle kanda olmas gerekirdi:
Gereksinim ne olursa olsun, kimin gereksinimini
karlarsa karlasn, ister onu klelikten geri satn alsn
(Levililer 25:48), isterse sataca mala fidye yatrm
98

olsun (Levililer 25:25), ister ocuksuz dulla ilgileniyor

olsun (Rut 3:13) veya isterse kan c alan olsun (lde
Saym 35:19) mutlaka kanda bir akraba olmas
gerekiyordu.
Tanr sraile Kendisini fidyeyi deyen Kurtarc (go
el) olarak tantmtr (Msrdan k 6:6; 15:13;
Yeaya 43:1; Mezmur 19:14...). Fakat, Tanr bakireden
doarak beden almadan nce, Tanrnn Kendisini nasl
sraillilerin go eli olarak tantaca bir gizem
konusuydu. Tabii ki, yaradl yoluyla Tanr onlarn
Babas saylyordu, fakat go el fiziksel anlamda
kanda bir iliki (akraba) gerektiriyordu. te bu
yzden, Tanr bizden bir kii olup bizim sularmzn ve
gnahlarmzn cezasn ekmekle, bizleri fidyeyle
kurtarmtr. Sz, insan olup aramzda yaad. Biz de
Onun yceliini Babadan gelen, ltuf ve gerekle
dolu olan biricik Oulun yceliini grdk (Yuhanna
1:14).
Gnahlarmz iin fidye denmeden Tanr bizi
balayamazd. Yoksa Kendi Kutsal yasasna kar
gelinmesine gz yummu olurdu. Tanr, ancak Mesihte
beden alp insanln gnahlarn tatmin edici bir
ekilde ortadan kaldrabilirdi. nk, insan rkn
sadece gerek bir insan temsil edebilirdi. Fakat tanrsal
adaletin yerine gelmesi iin, gnahn gerektirdii
sonsuz cehennem cezasn yalnz Tanr kesin olarak
99

ortadan kaldrabileceinden, Kurtarcnn Tanr olmas

gerekiyordu. Sadece Tanr onlar sonsuz cehenneme
gndermek yerine, byle hakl bir kurtulu plnn
tasarlayabilir ve gnahlar aklayabilirdi (Romallar 4:5).
te, tm alar boyunca inanllar iin etkili bir kurban
olan yetkin nsan, ayn zamanda Tanrnn Kendisiydi.
8
Daniel 7:13 gz nne alndnda, Mesihin
nsanolu terimini kullanmas akla kavumaktadr.
Bu unvan, ak bir ekilde Mesihe ait bir unvandr ve
Mesih aka Daniel 7:13teki kii olduunu ileri
srmtr. Danielin bahsettii unvann Yahudilerce
anlald grlyor. Fakat sann ileri srd iki sav,
Yahudi din nderlerince dikkate alnmamtr. Birincisi,
Yahudiler ac eken deil, zaferler kazanan bir Mesihin
geleceini umuyorlard. Bekledikleri Mesihin ruhsal bir
nder deil, siyasal bir nder olacan sanyorlard. Fakat
sa, nsanolunu ac eken ve lmesi gereken Mesih
olarak tantmtr. kincisi de, Yahudiler Mesihin beden
alm Tanr olacan dnmyorlard. Geleneksel olarak
Mesihi olmak nemliydi, fakat Mesihin tanrsall
bambaka bir kavramd.
zet olarak, nsanolu unvan; Mesihin, fidyeyle satn
alan Kurtarc, ac eken insan, gelecek olan yarg ve
yeryzne yceliiyle hkmedecek olan ynetici
100

olduunu gsterir.

Tanrnn Olu
imdi de Tanrnn Olu deyimini ele alacaz. Bunu
nasl anlamamz gerekiyor? Kutsal lemedeki ikinci Kii
olan Tanr Olu sa Mesih, Tanrnn beden alp
yeryznde yaam olduu retiinin ba kahramandr.
sa, Kutsal Yazlarda Tanrnn Olu olarak anlr. Baba
insan olmamtr. Kutsal Ruh insan olmamtr. Oul insan
olmutur. Bazlar, Oul kelimesini sadece bir anneden
ve babadan doan bir kiiye oul denilebilecei
yorumunu yapyorlar. Bu kiilerin yrttkleri manta
gre sa, Tanrnn olu olduundan, ayn zamanda Tanr
olamaz. sann sadece bir oul olduunu syleyenler
yle sorabilir: Balangc olmayan bir oul olduunu hi
duydunuz mu? Bu ekilde akl yrterek yaratlm olan
oulla, yaratc Babay karlatrmak amacndalar. Tabii
ki bu soru u ekilde de sorulabilirdi: Balangc olmayan
bir Baba olduunu hi duydunuz mu? Tanrnn Olu
(Huios) terimi ve daha nce zerinde durmu olduumuz
nsanolu terimi de, Mesihin tanrsalln kantlayabilir:
nsanolu = Tam nsanlk (ve Tanrlk)
101

Tanr Olu = Tam Tanrlk

W. G. T. Shedd yle diyor: lbirlikteki ikinci
kiiye verilen Oul unvan, zde var olan ve sonsuz olan
bir ilikiyi gsterir. 9Sheddinaka sylemek istedii
nokta, Oulun da Baba gibi sonsuz olduudur.
Schultzun da belirttii gibi: Mesihin oulluu ve Birinci
Kiinin babal, zde ve konumda birisinin dierinden
aa olduu anlamn tamaz. 10
Boettner ise u yorumu yapyor:
lbirlik

retii teolojik balamda Baba ve

Oul terimlerinin varlk kayna ve stnlk
tadklarn gsterir. Ayn zamanda, Semitik ve dou
dncesinde, doann benzerlii ve ayn olmas ile
varln eitlii fikri, Baba ve Oulun birbirlerine
itaatkr ve baml olduunu belirtir. Tabii ki, Kutsal
Yazlardaki szlerin belli ballarn belirleyen Semitik
(Yahudilie ait) bilintir ve Kutsal Yazlarn Mesihi
Tanr Olu olarak tanmlamalar, Onun gerek
Tanrsalln
gsterir.
Hibir
yaratkla
paylalamayacak esiz bir ilikiyi gsterir. Bir oul, z
doasnda nasl babasna benziyorsa, yani ne kadar
okinsansa, Tanr nm Olu Mesih de z doasnda
102

Babas gibidir,yani tanrsallk zne sahiptir. 11

Schultz yle diyor:
Kutsal

Yaz larda, rnein meleklere, Ademe,

Hezekiele ve Mesih nanllarna Tanrnn oular
denilse de, Mesih esiz ve zel bir Ouldur. Griffith
Thomas, Tanr Olu unvannn Greke kullanmnda,
tanm edat bazen her iki kelimeden nce, bazen de hi
kullanlmadn belirtir. Bu ekillerden Tanr anlamna
gelen birincisi, Yeni Antlamada Mesihi tanmlamak
iin 25 kere kullanlr. Bu unvandan dolay, Yahudiler
sann ne demek istediini anlam ve Onu hakaretle
sulamlardr (Matta 26:63; Luka 22:70; Yuhanna
19:7). Mesihlik iddias deil, tanrsallk iddiasnda
bulunuyordu. Rab Kendi olunu, bakalarnn
oullaryla ayn dzeyde snflandrmamtr. Tersine,
her iki kavram arasna bir mesafe koymutur (Yuhanna
20:17). Mesihin rencileri, Tanr Olu olan Mesihin
sonsuzluklar Tanrs olduunu anlamlard. 12
Bu unvann kullanm, Tanrnn beden alp aramzda
yaam olduu gereini kantlar. nsanolu terimi,
Mesihin insan olduu anlamna geliyorsa, Tanr Olu
103

terimi de, Mesihin Tanr olduu anlamna gelir.

104

6. LK A NANLILAR TOPLULUUNUN
TANIKLII

lk a nanllar Topluluunun, sa Mesihin

tanrsalllna olan tankl olduka aktr. lk kilise
babalarnn ve dnrlerinin yazdklarna bakarak, bu
stn retiye inandklarn kantlayabiliriz.
Kilise babalarnn yazm olduklar belgelerde
Mesihten sonsuz, beden alm olan Tanr, yaratc
vb. eitli tanrsal unvanlarla bahsedilir.1Bazlarndan
alnan rnek alntlar yledir:

Polikarp (.S. 69-155): zmir episkoposu, eli

Yuhannann rencilerindendi. Polikarp yle
yazmtr: Rabbimiz sa Mesihin Tanrs ve Babas,
sonsuz Bakahinin Kendisi, Tanr olan sa Mesih,
sizleri imanda glendirsin.... 2

gnatius (.S. 110): Antakya nanllar Topluluunun

nderidir. Polikarp, Klement, ve Barnabayla ayn
dnemde yaamtr ve Kolosede ehit edilmitir.
105

Efeslilere yazd bir mektupta, Mesihten Tanrmz

sa Mesih 3 olarak bahseder.
Baka bir mektupta gnatius Polikarpe yle der: Her
iklimin tesinde, sonsuz ve gzle grnmeyen, fakat bizler
iin beden alpbize grnen... bizim urumuza ac eken
Mesihi bekle. 4
Daha sonra zmirlilerden bahsederek Polikarpe yle
demitir: Mesihin kanna (Tanrya) inanmazlarsa, onlar
yarg beklemektedir. 5
Aadaki alntlar Kirsopp Laketen aktarlmtr:6
gnatiustan Efeslilere I, selamlar- ...Tanrmz sa
Mesih...
gnatiustan Efeslilere I. 1- ...Tanrnn kanyla...
gnatiustan Efeslilere VII. 2- ...insan olan Tanr...
gnatiustan Efeslilere XVII. 2- ...Tanr olan sa Mesih
bilgisineerimek...
gnatiustan Efeslilere XVIII. 2- ...Tanrmz sa Mesih
iin...
gnatiustan Efeslilere XIX. 3- ...Tanr insan olarak
grnmtr...
106

gnatiustan Magnezyanlara
sonsuzlukta olan Mesih...

XI.

1-

...Babayla

gnatiustan Magnezyanlara XIII. 2- ...sa Mesih

Babaya balyd...
gnatiustan Tralyanlara VII. 1- ...Tanrdan sa
Mesihten...
gnatiustan Romallara, selamlar- ...Tanrmz sa
Mesih... (iki kere)
gnatiustan Romallara III. 3- Tanrmz sa Mesih...
gnatiustan Romallara VI. 3- ...Tanr efkatinin
rneiyle ac ekeyim...
gnatiustan zmirlilere VIII. 3- ...Tanrmz sa
Mesih...
Barnaba Mektubu VII. 2- Rab olan Tanr Olu...
Aratrmac yazar John Weldon yle der:
...gnatiusun, mektup yazm olduu kii veya
topluluklarca hakaret ettii savyla eletirilmemi olmas,
.S. 115ten nce, Mesihin tanrsallnn herkese kabul
edilmi olduunu gsterir. 7

107

* renaeus (.S. 125-200): Polikarpn rencisidir.

Yanl Fikirlere Kar adl eserinde (4:10), Musann
Mesihi nasl grdn ve Musann yanan alda
grm olduunun Mesih olduundan bahseder. renaeus
Mesihin Baba Tanryla olan ilikisini yle anlatr: Sz
ve Bilgelik, Oul ve Ruh devaml Onunlayd...Kendi
benzeyiimizde insan yapalm diyen de Oydu. 8
* ehit Justin (.S. 110-166): mann bilimsel bir
anlamda
savunmutur. u szler ona aittir: ou zaman Tanr
brahime gitti veya Rab Musaya konutu ve Rab
insan oullarnn ina ettii kuleye geldi veya Tanr
Nuhu gemiye bindirdi szlerini iittiinizde, bildiimiz
Tanrnn buralara gittiini, geldiini sanmayn sakn...
nk tarif edilemez olan Baba ve Rab, hibir yere
gelmez, gitmez, yrmez, uyumaz veya uyanmaz.
brahim, shak ve Yakup, tarif olunamayan Rabbi deil,
fakat Oul olan Tanry grmlerdir. Musayla yanan
allardan konuan da Oul Tanryd (Diyaloglar
CXXXV1I). Daha sonra yle devam eder: Musa ile
konuan evrenin yaratcs deildi, Mesih sa, melek ve
eli, Tanr olan, brahim, shak ve Yakubun Tanrs
ve Ben, Ben Olanm diyendir (Birinci Tartma 1. XII;
1. XIII).

108

* Klement (. .S. 101): Roma episkoposu. reti

adl eserinde (Blm 16) Zekeriyadan bir alntyla Rabbi
anlatr: Ve btn mukaddeslerle beraber Allahm Rab
gelecek (Zekeriya 14:5). Ve ondrdnc blmde Malaki
1:11, 14ten aktarm olduu iki alntyla, Rabbin Yehova
olduunu gsteriyor. Ben Klement diyorum ki, Tanrnn
yceliinin saltanat asas Rabbimiz sa Mesih (XVI).
Malakinin Eski Antlamada, Rabbin tapnana
gelmesini bekledii kii Rab sa Mesihti (XXIII).
Bu yazlar, kilise babalarnn yazdklar belgelerden
sadece birkadr.
Bu belgelerin uydurma olduklarn syleyenler varsa,
kilise babalarnn syledii szlerin aksini kantlayan
tarihi belgeleri gsterme sorumluluunu stlenmelidir.
Drdnc yzylda, Ariusa kadar kilise babalarnn
Mesihin Tanr olmadn syledikleri bir belge
bulunamamtr.
kinci olarak, Kutsal Kitapn deitirilmi olduu
iddiasna gelince, buna kar elimizde .S. 325ten nceki
Kutsal Kitapbelgeleri bulunmaktadr. Bu belgelerin (para
veya btn olarak) Greke ve Latince orijinalleri,
gnmzdeki Kutsal Kitapla ayndr. Bugn elimizde
bulunan Kutsal Kitap, eski dnya edebiyatlar arasnda en
iyi korunmu olan kitaptr. Yeni Antlamadan Mesihin
109

tanrsalln reten ayetleri karmak, tm tarihsel

kantlar yalanlamak olur.
Mesihin tanrsallnn bir Hristiyan tarafndan ilk
reddedilii, .S. 190da olmutur. Teodotus adl Bizansl
bir deri tccar, Mesihi reddetmesiyle ilgili u szleri
sylemitir:
Ben
Tanry
deil,
bir
insan
reddediyorum... Daha sonra skenderiyeli bir papaz olan
Arius, Mesihin tanrsalln reddedince bu konu kilise
ierisinde byk bir teolojik tartmaya dnmtr. Bu
tartmann yaratt yanklar, kilisenin Mesihin
tanrsaln daha nce bu boyutta tartmam olduunu
gsteriyor. Yoksa Ariusun retii hemen reddedilirdi.
Bunu izleyen iki buuk yzyl boyunca, Mesih nanllar
birok eziyete ve ikenceye maruz kalmtr. znik
Konseyi, inanllar arasndaki bu anlamazl ortadan
kaldrmak amacyla, topluluk nderlerini bir araya getirir.
ay sren titiz ve zorlu tartmalardan sonra, Mesihin
tanrsall tm nderlerce onaylanmtr. Arius ve onu
destekleyen iki kii, topluluk nderleri arasndan atlmtr.
9
Bazlar, Kral Konstantinin znik Konseyinden
muhafazakr bir karar kmas iin nderlere bask
yaptn ve byle bir sonu ktn ileri srerler. Bu
doru deildir. Eer bir bask olutuysa, bu da Mesih
nanllarnn Konstantine olan basksdr. Tarihsel
kaytlara gre, ikence edilmi Mesih nanllarnn
110

yaralarn gren Konstantin, onlarn aralarna gidip

yaralarn pmtr. manlar uruna gzlerini veya
herhangi bir uzvunu kaybetmi olan Mesih nanllar,
Konstantinden gelecek basklara gz yummazlard.
Arius ve taraftarlar, Mesihin ezeli varlna ve
dnyay yarattna inanyorlard. znik Konseyinin
tartma konusu, sann sadece bir insan olup olmad
deil, sann Tanr m, yoksa herhangi bir ilah m olduu
zerineydi.
Arius, topluluk nderliinden atlm olmasna ramen,
yllarca inanllar topluluunu yoldan karmak iin
almtr. Bu dnemdemuhafazakr grn nderi ve
ayn zamanda skenderiye episkoposu olan Atanasius,
Ariusun taraftarlarnca be kez srgn edilmitir. .S.
381deki stanbul (Konstantinapol) Konseyinden sonra
ortalk sakinlemitir.
Uzun tartmalar sonucu tm kartlklara ramen
alnan znik man Bildirisi karar, hal nanllar
Topluluunun teolojik bir ke tadr.
Mark Noll, znik man Bildirisiyle ilgili yle der:
.S.

325te Roma mparatoru Konstantin, nanllar

Topluluunun nderlerini Marmara Denizinin gney
dousundaki kk bir kasabada toplantya armtr.
111

Konstantin,
dini
ekimenin
imparatorluun
btnln tehlikeye soktuunu dnyordu. Bu
ekime, Msr lkesinin skenderiye ehrinde bulunan
kk bir kilisenin retilerinden kaynaklanyordu.
Papaz Ariusun retilerini yarglayan nanllar
Topluluu nderleri, Mesih nancn beyan eden
unutulmayacak bir bildiri hazrlamlardr.
znik man Bildirisi olarak bilinen bu bildiri, sadece
Ariusun retiine kar kmak amacyla beyan edilen
lbirlik tanm deil, ayn zamanda tarihteki ilk
Hristiyan iman bildirisidir. (Bu bildiri hal Ortodoks,
Roma Katolik, Luteran ve Episkopal Kiliselerinin
ayinlerinde kullanlr). Bu bildirinin nemi, dnyann
kurtarcs sa Mesihin esiz doasna gl bir
tanklkta bulunmasdr.
Ariusun retileri, tm Hristiyanlk tarihi boyunca
Mesih nanllarnn yeni mantk kavramlaryla
uratklarn gsterir. Ariusun savunduu nokta
uydu: Eer Baba Tanr kesinlikle yetkin, stn ve
deimeyense ve hereyin kesin yaratcsysa, o halde
yeryzndeki herey ve herkes, Tanrdan ayr
tutulmaldr. Ve Arius varsaymna unu eklemitir;
eer herey Tanrdan ayrlyorsa, o halde sa da
Tanrdan ayrlmaldr.
Arius ve izleyicileri, Mesihin dnyaya gelmeden
112

nce varolduuna ve Mesihin dnyann yaratcs

olduuna inanyorlard. Ariusa gre, sa dnyann
yaradlnda ve kurtuluunda bykbir rol oynamt,
fakat Kendisi Tanr deildi. Sadece tek bir Tanr
olabilirdi. Bu yzden Mesih mutlaka yaratlmlardan
olmalyd. Bu nedenle, Mesih de deiebilir ve gnah
ileyebilirdi (tm yaratlanlar gibi) ve Mesih Tanrnn
gerek gcne sahip deildi.
Ariusun retilerinin Mesih nancna zarar
verdiini farkeden nanllar Topluluu nderleri, znik
Konseyinde Ariusun retilerine kar u sonulara
varmlardr:
1.Mesih Tanr nn Kendisiydi. sann Kendisi Baba
Tanryla aynyd. Baba ve Oulda grlen farkllklar,
grev ve iliki farkllklar olarak ele alnmaldr, fakat
Baba, Oul ve Kutsal Ruh, tek gerek Tanrdr.
2.Mesih Babayla ayn ze sahipti. Bunu aklamak
iin kullanlm olan Greke homoousios (homo =
ayn, ousios = z) kelimesi byk karmaaya yol
amtr... Fakat bu kelimenin seilmi olmasnn
nedeni, Mesihin Tanrnn Kendisi olduunu
vurgulamak iindir. Bu durum, sann Ben ve Baba
biriz szyle zetlenebilir (Yuhanna 10:30).
113

3.Mesih Tanr nn biricik Oludur, yaratlmamtr.

Yani, Mesih zaman ierisinde yaratlmam, Tanr Olu
olarak sonsuzluktan gelmitir.
4.Mesih, insanlarn kurtuluu iin insan bedeni
almtr. Mesihin grevi, insanlar kurtarmakt. Mesih,
yaratlanlardan birisi olsayd, insanlarn kurtuluu
gerekleemezdi.
Gnah,
insan
Tanrdan
uzaklatrm olduundan, gnahl bir insan, insanlar
Tanrya
getiremezdi.
Bu
nedenle
kurtulu
Tanrdandr.
znik man Bildirisine kar kanlar ok olmutur.
Ariusun izleyicileri, znik man Bildirisinin salam
Kutsal Kitap kantlarna ramen, inanlarn brakmak
istememilerdir. Kutsal Kitapta bulunmayan kelimeler
(homoousios gibi) birok Mesih nanlsn rahatsz
etmitir. Fakat Atanasius ve dier Arius kartlar, tek
z kelimesinin ayr kiilikleri deil, Baba, Oul,
Kutsal Ruh lemesiyle tek Tanry oluturduunu
anlatmalar, znik man Bildirisinin kabul edilmesini
salamtr.
znik man Bildirisi, bugn bile insan bilgeliini
Tanrnn esini olan sa Mesihin zerine karmak iin,
114

teolojik speklasyon malzemesi yaplmaktadr. znik

man Bildirisi, Mesihin tanrsal doasn, beden alp
yeryzne geliini ve insanlar kurtarn esiz bir
ekilde aklar. Sonu olarak, bu iman bildirisi
Hristiyan tapnnda ve beyannda kullanldnda,
Kutsal Ruhun Hristiyan imann Hristiyan yaamna
uygulad bir ara da olabilir.

znik man Bildirisi

Grnen ve grnmeyen eyleri yaratan, gklerin ve
yerin yaratcs olan, tek yce Baba Tanrya inanrm.
Ve Tanr nn biricik Olu, tm evrenden nce var
olan, yaratlmam, fakat Tanryla ayn ze sahip olan,
k veren, tamamyla Tanr olan Kutsal Ruhun
araclyla Bakire Meryemden doarak beden alp
hepimizin kurtuluunu salayan, insan olan ve Pontus
Pilatusun emriyle armha gerilmi ve ac ekmi olan
ve gmldkten gn sonra dirilmi olan ve Kutsal
Yazlara gre ge alnm olan ve Babann sanda
oturmakta olan ve yaayanlar ve lleri yarglamak
zere tekrar grkemle gelecek olan ve egemenlii
sonsuza dek srecek olan Rab sa Mesihe inanrm.
Ve Rab ve ya am kayna olan, Babadan km
115

olan, Kendisine Babayla ve Oulla beraber tapnlan

ve Baba ve Oulla yceltilen, peygamberler ve
elilerin nanllar Topluluu araclyla aklam
olduklar Kutsal Ruha inanrm. Gnahlarn aff iin
tek vaftiz olduunu, llerin dirileceini ve dnyann
sonunun geleceini beyan ederim. Amin. (Son paragraf
.S. 381de eklenmitir). 10
Zondervan Resimli Kutsal Kitap Ansiklopedisinde
Mesihin tanrsallyla ilgili bir makalede yle
yazlmtr:
Mesihin

tanrsalln en ak ve en doyurucu
olarak ifade eden kaynak .S. 325teki znik
Konseyinde sunulan znik man Bildirisidir. Bu
bildirinin bir paras yledir: Tanrnn biricik Olu,
tm evrenden nce varolan, yaratlmam fakat
Tanryla ayn ze sahip olan sa Mesih... Bu szde,
Mesihin Tanrnn Kendisi olduunu gryoruz.
Tanrsal kelimesi, ilahi kelimesinden ok daha
gldr. Her insanda ilahi bir taraf bulunabilir. Fakat
tanrsallk sadece Tanrya aittir.
Sadece sa Mesih, Kendisi iin byle iddialarda
bulunmutur.
sa
Mesihin
iddialar,
Onun
rettiklerinin
Tanrnn
rettikleriyle
ayn,
116

yaptklarnn Tanrnn yaptklaryla ayn olduunu

gsterir. Onun kiiliinde Tanrya tam bir aklk
vardr. Kendi yetkisini gstermesi, Tanrnn yetkisini
gstermesidir. sa Mesihin iddialarna benzer
iddialarda bulunan bir kii ya delidir, ya yalancdr, ya
da doruyu sylyordur. Elimizde bulunan kantlarn
nda, sa Mesihiniddia etmi olduu kii, yani
Tanrnn Kendisi olduunu gryoruz. 11
Daha sonralar .S. 451de Kadky Konseyi
toplanmtr. Bu konseyde, sa Mesihin iki doaya sahip
tanrsal kiiliiyle ilgili Kutsal Kitap retii tasvir
edilmitir. Bu toplantlarn, ortaya kan teolojik durumlar
onaylamak iin olmadn anlamak nemlidir. Bu
toplantlarn amac, Kutsal Kitapin rettii gerekleri
vurgulamaktr.
O zamanlar, kilise byrken yanl retileri
yalanlayacak ve salam retileri duyuracak elektronik
haberleme olanaklarnn olmadn unutmayn. nanllar,
haberleri birbirlerinden alyorlard. Salam Kutsal Kitap
retii vermek, kilise konseylerinin temsilcileriyle
oluyordu. te bu ekilde, Roma dnyasndaki Mesih
nanllar salam reti alyorlard.
Bylece, Mesihin tanrsallna sadece Kutsal
Yazlarn deil, Kilise tarihinin de tanklk etmekte
117

olduunu gryoruz.

118

7. MESHN TANRISALLIINA KARI DURAN

BAZI NEDENLER NELERDR?

Bugn, Mesihin tanrsallna kar kan veya anlama

zorluu eken birok insan vardr. Bunlardan bazlarn bu
blmde Kutsal Yazlar n daksaca ele alacaz.

Baba Benden stndr

Mesih sa, Baba benden stndr demitir (Yuhanna
14:28). Mesihin tanrsallna kar duran birisi, Bu ayet
Mesihin Tanrnn altnda olduunu gsterir diyebilir.
Mesih sann, yeryznde kul znde bulunarak
yapt hizmette, derece olarak Babadan aa olduu
dorudur. Byle bir derece, Onun tanrsal doasn
reddetmez. Ayn blmde Mesih sa, Filipusa yle der:
Beni grm olan, Babay grmtr. Sen nasl Bize
Babay gster diyorsun? (Yuhanna 14:8-9). Bu sz,
hem sann ve hem de Babann doalarnn bir olduunu
gsterir. Mesihi grmek, Tanry grmek anlamna
geliyordu (bkz. Yuhanna 12:44- 45). Bu sebeple, sann
Babann stnlyle ilgili szleri, yeryznde
119

bulunduu geici durumdan dolaydr.

Burada Arthur W. Pinkin Exposition of the Gospel of
John (Yuhanna ncilinin Yorumu) adl eserinden bir
alnt yapacaz:
Babam

benden stndr. Mesihin tanrsalln ve

Tanryla olan eitliini reddeden niteryanlarn en
ok kullandklar ayet budur. Kurtarc, rencilerine
Babaya gittii iin sevinmeleri gerektiini sylemi ve
daha sonra, Babam benden stndr demitir. Bunu
inceleyerek zorluu aabiliriz. Babann Mesihten
stn olmas, Mesih Babaya gitmekte olduundan,
renciler iin sevin kaynadr. Bu durum, eliki
yaratan stn kelimesine anlam kazandrr ve bu
ayette hangi anlamda kullanlm olduunu gsterir.
Kurtarcnn, Babayla Kendisi arasnda yapm
olduu bu karlatrma, Kendi doasna ynelik deil,
o andaki karakterine ve durumuna ynelikti.
Mesih, Kendi z varlndan bahsetmiyordu.
Tanrya eit olduunu aklayan sa, sadece kul zn
almayp, ayn zamanda insan benzeyiinde domutur.
Her iki anlamda da resmi stat (Arac olarak) ve insan
doas olarak, Babann altndadr. Bu konuma
boyunca ve Yuhanna 17. blmdeki duada sa Mesih,
Babann
grevlendirmi
olduu
hizmetiydi.
120

Babann, Oula stn olmasnda daha uygun bir

anlam vardr. Beden alp insanlarn arasnda yaayarak,
utancn ve en keskin acnn ortasna inmekle,
Kendisinin aalanmasna gz yummutu. Artk
ban koyacak bir yeri olmayan nsanolu
durumundayd. Zengin olan, bizim urumuza yoksul
olmaya raz olmutu. Mesih zntler ve aclar
adamyd. Bunun nda, bu ayette Mesih Kendi
durumunu, Babann gksel Tapnandaki durumuyla
karlatryordu. Baba, en yce grkem tahtnda
oturuyordu. Grkeminin parlakln engelleyecek
hibir ey yoktu. Ona devaml tapnmakta olan kutsal
varlklarla evrilmiti. Beden alm olan Oulun
durumu
bambakayd:
nsanlarca
aalanm,
reddedilmi ve yaknda armha ivilenmek zere en
gaddar dmanlarla evrilmiti. Bu balamda da Baba
Ouldan stndr. Oulun Babaya gitmesi,durumun
tamamen deimesi anlamna gelmektedir. Hi
phesiz Oul iin bir kazan olacakt. yleyse,
burada karlatrlmas gereken, Mesihin insan
bedenindeyken aalanan durumuyla, Babaya
ykseltilecei durumudur! Bu nedenle, Onu gerekten
sevenler Onun Babaya gideceini duyduklarnda
sevinmi olmaldrlar, nk Baba hem resmi
statsnde hem de evre artlar asndan, Ouldan
daha stnd. Kul znde yeryznde bulunup
Kendisini gndereni ycelten Mesihti. 1
121

Baba Tanr Mesihin Badr

Ayn trden bir iliki 1. Korintliler 11:3te de
anlatlmaktadr: Ama unu da bilmenizi isterim, her
erkein ba Mesih, kadnn ba erkek ve Mesihin ba
Tanrdr. Bu ayette karlatrma yaplmaktadr:
Bunlar, Erkek ve Mesih, erkek ve kadn, Mesih ve Tanr
karlatrmalardr. Burada zerinde tartlan konu, Mesih
ve Tanrnn karlatrlmasdr. Tanr Mesihin badr.
Burada bir stnlk yok mudur? Bu karlatrmann
yetki
konusu
zerinde olduunu
unutmaynz.
stnlkten veya alaklktan bahsedilmiyor. Tersine;
Mesih dnyadayken insan olarak yaamak iin, Kendisini
gnll bir ekilde Tanrnn altnda tutmutur.

Mesih sa Babaya Boyun Eer

Mesihin Babayla olan ilikisini gsteren baka bir
ayette u soru ortaya kyor: Her ey Oula bal
klnnca, o zaman Oul da her eyi, Kendisine baml
klan Tanrya baml olacaktr. yle ki, Tanr her eyde
herey olsun (1. Korintliler 15:28). Burada kullanlan
baml olma (veya boyun eme) fiili, Mesihin Babaya
122

eit olmad anlamna deil, rollerin farkl olduu

anlamna gelir. Baml olmak, aa olmak anlamna
gelmez.
Bu konuyu dnn. Tanrnn, insanlarn gnahlarn
kefaretle balamas iin, bir kiinin Kendisini lme
bal klmas gerekirdi. Bu grevi, gnaha snrsz kefaret
salama yetenei olan yetkin bir insan ancak baarabilirdi,
nk insanlk iin kann dkmesi gerekecekti. Tanr
sadece kusursuz kurbanlar kabul ettiinden, Mesihin
yetkin olmas gerekiyordu. Bunu kim yapabilirdi?
Yalnzca Tanr. Ve Tanrnn Kendisi olan Oul, bizler
iin kann dkmtr (Elilerin leri 20:28). Bu grevin
baarya ulamasn salayan anahtar kelime itaat
kelimesidir:
te,

tek bir su, btn insanlarn makmiyetine yol

at gibi, bir doruluk eylemi de btn insanlara
yaam veren aklanmay salad. Bir adamn
szdinlemezlii yznden birou gnahkr klnd
gibi, yine bir adamn sz dinlemesiyle birou doru
klnacaktr (Romallar 5:18-19).
Mkemmel insan olarak Mesihin, Tanrya itaat etmesi
ve Tanrnn insanl kurtarma plann yerine getirmesi
gerekiyordu. nsanl, Tanryla olan sonsuz ayrlndan
123

kurtarmak iin sa, Baba Tanrnn planna gnlden

boyun emitir.

Mesih sa Tanrnn Biricik Oluydu

Bazlar Yuhanna 3:16daki biricik Oul terimiyle
(bkz. 1:14, 18; 3:18) Mesih sann yaratlanlardan birisi
olduunu iddia edip, Onun tanrsalln reddederler.
Biricik Oul terimi, Mesih sann yaratlm olduu
anlamna gelmez. Yuhannann kullanm olduu biricik
Oul kelimesi esiz, benzersiz, bereketlenmi olan
2anlamnda kullanlmtr. C. S. Lewis, biricik Oul
kelimesini yle tanmlyor:
man

bildirilerinden birisi, Mesihin Tanrnn

yaratlmam olan biricik Olu olduunu ve btn
evrenin yaratlndan nce Tanrda varolduunu
belirtir. Mesihin yeryzne beden alp gelmesi,
yalnzca bir bakirenin olu olduu anlamna gelmez.
u anda zerinde durduumuz konu, zaman ve
meknn yaradlndan nceki durumdur. Tm
evrenin yaradlndan nce Mesihin varolduu ne
demektir?

124

Oulun beden alp yeryznde yaamas ve

Tanrya Baba demesi, Tanryla sa arasnda BabaOul ilikisi olduunu gsterir. Eer bir kiinin
babasysanz, o kii sizin benzerinizdir. Bir insandan
doan bebek insandr, bir ardan doan ar, ardr ve bir
kutan doan ku, kutur. Fakat bir ey yarattnzda
kendinizden farkl birey yaratrsnz. Ku, kendisi iin
yuva yapar, ar kovan yapar, insan kendisi iin ev
yapar, hatta kendi benzeyiinde heykel bile yapabilir.
Eer iyi bir ustaysa, heykeli tamamen kendisine
benzetebilir. Fakat tabii ki bu heykel gerek bir insan
olamaz. Sadece insana benzeyen bir ta veya bronzdur.
Nefes alp dnemez. inde yaam yoktur.
Bu konuyu akla kavuturduumuza gre, imdi
baka bir konuya geebiliriz. nsandan doan nasl
insansa, Tanrdan doan da Tanrdr. Tanrnn
yarattklar, Tanr deildir. Ayn ekilde insann
yaratt da insan deildir. Bu nedenle, insanlar
Mesihin Tanr Olu olmas trnden oullar deildir.
Baz ynlerden Tanr gibi olmalarna ramen, Tanr
deildirler. nsanlar daha ok, Tanrnn heykelleri veya
resimleri gibidir.
Bir insan heykeli insan eklindedir fakat iinde
yaam yoktur. Ayn ekilde, insan bir anlamda Tanr
eklinde veya benzeyiinde olmasna ramen,
Tanrdaki yaam trne sahip deildir.
125

ncelikle ilk noktaya (nsann Tanrya benzeyiine)

bakalm. Tanrnn yaratm olduu herey, bir anlamda
Tanrnn benzeyiindedir. Evrenin bykl Onun
gibidir. Evrenin byklnn Tanrya benzemesi,
evrenin yceliinin Tanrnn yceliine e olduu
anlamna gelmez, fakat ruhsal olmayan terimlerle,
Tanrnn yceliinin sembol veya tercmesidir.
Madde, enerji sahibi olmakla Tanr gibidir. Tabii ki
fiziksel enerji Tanrnn gcnden farkl bir enerjidir.
Bitki dnyas da Onun gibidir, nk ilerinde
yaam vardr ve Tanr yaayan Tanrdr. Fakat
biyolojik anlamdaki bu yaam, Tanrda olan yaamn
sadece bir simgesi veya glgesidir. Hayvanlara
geldiimizde, farkl bir eit grrz. rnein
bceklerin youn aktiviteleri ve verimlilikleri,
Tanrnn srekli aktivitesinin ve yaratclnn
semboldr.
Memelilerde
igdsel
efkatin
balanglarn gryoruz. Bu igd, Tanrda varolan
sevgiyle ayn deildir, fakat Tanr sevgisi gibidir. Bir
manzara resmi nasl manzarann kendisi deilse, bu
durum da ayndr.
Canllarn en stn olan insana geldiimizde,
Tanrnn bildiimiz en iyi temsilcisini grrz. (Dier
dnyalarda insandan daha ok Tanr benzeyiinde olan
yaratklar olabilir, fakat onlar hakknda bilgi sahibi
deiliz). nsan sadece yaamakla kalmaz, ayn zamanda
126

sever ve akl yrtr. Biyolojik yaam, insanda, bilinen

en yksek seviyesine ular. 3
brahimin iki olu olmasna ramen, (shak ve smail)
braniler ll:17de shak, brahimin biricik olu olarak
geer. braniler kitabnda biricik oul kelimesi esiz,
benzersiz ve bereketli olan anlamnda kullanlr. Ayn
anlam, Yuhanna 3:16da bahsedilen Mesih sa iin de
geerlidir (buradaki tek fark Tanrnn bir, brahimin ise
iki olunun olmasdr).
Biricik Oul kelimesi Monogenes teriminden gelir.
Bu terim iki kelimeden olumaktadr. Monos kelimesi
tek, yaln, sade, yalnz, bir anlamlarna gelir. Genes
kelimesi ise tohum, rk, tr, vb. anlamlara gelir. Birleik
bir kelimedir ve esiz tr anlamnda kullanlr.

Mesih sa Bir nsand

Baz kiilerin Mesihin tanrsalln kabul etmekte
zorlanma nedeni, Kutsal Kitapta Mesih sann bir insan
olduunun yazlm olmasdr. rnein 1. Timoteos 2:5te
yle yazlmtr: nk tek bir Tanr ve Tanr ile insanlar
arasnda tek bir arac vardr. Bu da insan olan... Mesih
127

sadr. Romallar 5:12-21de gnahlar iin kefaret olann

bir tek insan, yani sa Mesih olduu yazldr.
Kutsal Yaz lar, Mesih sann insan olduunu
rettikleri gibi, ayn zamanda Tanr olduunu da
retirler. Mesih sa, Bakire Meryemden doan bir insan
olmasnn yan sra, Tanrnn Kendisiydi (Yuhanna 1:1.
14: 20:28; Koloseliler 2:9; Titus 2:13: 2.Petrus 1:1;
braniler 1:8). Pavlus, Mesih sann tanrsalln yle
vurgulamtr: nsanlarca ya da insan araclyla deil,
sa Mesih araclyla (Galatyallar 1:1) bu mesaj aldn
syler. Mesih sa bir insand fakat ayn zamanda
Yahve, Tanr Olu, rablerin Rabbi, krallarn Kral,
Alfa ve Omegayd.

Mesih sa Yaradln lk Doan Olarak

Adlandrld
Bazlar ilk doan kelimesinin ilk yaratlan anlamna
geldiini sanyorlar. lk yaratlan deyimi, Mesih sann
yaratlm bir varlk olduu, varolutan nce varolmad,
veya sonsuzluklar Tanrs olmad anlamna gelir.
lk

doan, ilk yaratlm olan anlamna gelmez.

Pavlus, Mesihin tm yaradln ilk doan (Koloseliler
1:15) olduunu beyan ettiinde miras, en st rtbe
128

anlamna gelen Greke prototokos kelimesini kullanr.

Eer ilk yaratlan demek isteseydi, o zaman Greke
protoktistos kelimesini kullanmas gerekirdi. Kutsal
Yazlarn hibir yerinde Tanrnn say yaratm
olduu yazmaz.
Theology

on the Person of Christ (Mesihin Kiilii

zerine Teoloji) adl eserinde Lewis Sperry Chafer yle
yazmtr: lk Doan olarak evrilen bu unvan Mesihin,
tm yaradln nderi olduu, her eyden nce geldii ve
hereyin varolmasn saladanlamna gelir (Koloseliler
1:16). sa hem ilk yaratlan, hem de Kutsal Kitapn
belirttii gibi her eyin yaratlmasn salayan kii olamaz.
Eer sa, tm varlklarn yaratlmasn salamsa, o halde
Kendisi yaratlanlardan birisi olamaz.

Mesih sa ve Tanr Birdir

Mesih sa yle demitir: ...Onlara sonsuz yaam
veririm; asla mahvolmayacaklar. Onlar hi kimse elimden
kapamaz. Onlar bana veren Babam her eyden stndr.
Onlar Babann elinden kapmaya kimsenin gc yetmez.
Ben ve Baba biriz (Yuhanna 10:28-30). Mesih sa
Tanryla bir ve ayn olduunu mu (buz ve suyun
doalarnn ayn olduu gibi) yoksa sadece Tanryla olan
129

bir ama birliini mi iddia ediyordu? Metne bakacak

olursak, Tanr ve Mesih ayn kiilerdir.
lk olarak, sa Mesihin szlerini kltrel olarak 2000
yl sonraki bizlerden daha iyi yorumlayabilen Yahudiler,
sann kendilerine yneltmi olduu szlerin Tanr
anlamna geldiini anlamlard. Bunun zerine yerden ta
alan Yahudiler, yle cevap verdiler: Seni iyi ilerden
tr deil, kfr ettiin iin talyoruz. nsan olduun
halde Tanr olduunu ileri sryorsun (Yuhanna 10:33).
Grekede tek, bir kelimesi eril (heis), cinssizdir (hen).
Bu da sa ve Tanrnn ayn zden geldiklerini belirtir.
nc eril tekil ahs olarak (heis) kullanlm olsayd,
Baba ve Oul arasnda kiisel bir ayrm olmadan, tek kii
anlamna gelecekti.
Aada Yuhannadan alnan ksm, Mesih sann
hakaret sulamasna verdii yanttr. Yasa altnda yetimi
bir Yahudi iin, Mesih sann szleri bir anlam ifade
ediyordu. Bu ayetler, Yahudilerin Eski Antlamay nasl
anladn bilmeyenler iin (zellikle Mesihin tanrsall
konusuyla balantlysa) anlalmas zor ve kolayca yanl
anlalabilecek ayetlerdir:
sa

u karl verdi: Yasanzda, Siz ilahlarsnz,

dedim diye yazl deil mi? Tanr, kendilerine szn
gnderdii kimseleri ilahlar diye adlandrr. Kutsal Yaz
130

da geerliliini yitirmez. Baba beni kendine ayrp

dnyaya gnderdi. ylese Tanrnn Oluyum
dediim iin bana nasl Kfr ediyorsun dersiniz?
Eer Babamn ilerini yapmyorsam, bana iman
etmeyin. Ama yapyorsam bana iman etmeseniz bile,
yaptm ilere iman edin. yle ki, Babann bende,
benim de Babada olduumu bilesiniz ve anlayasnz.
Onu yine yakalamaya altlarsa da, ellerinden
syrlp kurtuldu (Yuhanna 10:34-39).
Buradaki karmaann ounluu, Mesih sann
kullanmakta olduu ilhlar kelimesinden gelmektedir (a.
34). Mesih sa yle bir iddiada m bulunuyordu: Baka
insanlara ilhlar olduklarsyleniyor. yleyse ben
Kendime neden Tanrnn Olu demiyeyim? (bu
ekilde dolayl ynden Kendisinin tanrsal birisi deil, bir
insan olduunu belirtmi olur).
Sizlerin

ilhlar olduunuzu syledim sz Mezmur

82:6da geer. Mezmurlarda kullanlan ilhlar kelimesi
branice elohim kelimesinden gelir (eloah = ilh, im =
oul eki ilhlar). Eski Antlamada Tanr iin Elohim
kelimesinin kullanlmas, Kutsal Kitapn bir eit
politeizm (ok tanrclk) retii verdii anlamna gelmez.
Eski Antlama boyunca Tanrdan bahsedildiinde
Elohim ile birlikte tekil fiil ekli kullanlr [Balangta
131

Tanr (oul: Elohim) gkleri ve yeri yaratt (tekil fiil) Yaratl 1:1]. Kutsal Kitapn dili Matta 28:19da da
grld gibi, lbirlik retiiyle uyum ierisindedir.
Matta 28:19da Baba, Oul ve Kutsal Ruh ad tekil isim
olarak kullanlmtr. Yani Baba, Oul ve Kutsal Ruh bir
ad altnda toplanmtr. Mezmur 82de geen ilhlar
(Elohim) kelimesi, Tanrnn adaletini aklayan hakimler
iin kullanlmtr. Tabii ki bu hakimler Tanr deillerdi.
Msrdan k 21:1-6 ve 22:9, 28de yarg, hakim
anlamnda kullanlan kelime elohim kelimesidir.
Mesih sann konumas, Eski Antlama balamnda
bir alntyd. Neden? Grne gre sa, Yahudilere
Tanrnn Olu teriminin kullanlndan neden bu kadar
rahatsz olduklarn soruyordu. Yahudiler, daha nce de
bu kelimeyle karlamlard (Mezmur 82de insanlara
ilhlar denmesi bunun bir rneidir). nlerindeki konu
uydu: Bu terimin kullanlna taklp kalmayn. Bana
(saya) bakn. Benim ilerime bakn. Bunlar Tanrdan
m? Eer Tanrdan ise, o halde Kendime verdiim adlarla
birlikte sylemi olduklarma inann.
Mesih sa daha nceki tanrsallk iddiasn
reddetmiyordu, ayn zamanda yapt ilerin iddialar
hakknda Yahudilere gven verip vermedii sorusunu
soruyordu (Ben ve Baba biriz iddias).
Buradaki tartma aadan yukar doru kmaktadr.
132

Eer mecaz anlamda kendilerini ilahlar olarak

adlandranlar varsa, Tanrnn kutsayp bu dnyaya
gnderdii (Eski Antlama hakimleri Tanrnn
kutsamasyla dnyaya gnderilmemilerdi) kiinin
Kendisine Tanr nn Olu demesi de doru olurdu. sa,
gerekten de, lleri diriltmekle, sonsuz yaam vermekle,
yaradln
gnahlarn
yklenmekle;
yaradl
deitirmekle (suyu araba evirmekle, frtnay
durdurmakla) Babann iini yaptn kantlamtr.

Mesih sann Bilgisi Snrlyd

Bir insan olarak Mesih sa snrl bilgiye sahipti. kinci
geliinden bahsederken yle der: O gn ve o saati, ne
gkteki melekler, ne de Oul bilir; Babadan bakas
bilmez (Markos 13:32). Daha nce de belirtmi
olduumuz gibi, kul zn alan Mesih insan olarak
Kendisine deil, Babaya gvenerek yaamay semitir.
rnein, baz ayetlerde yle demitir: ...Oul
Kendiliinden birey yapamaz (Yuhanna 5:19). Ben
Kendiliimden hibir ey yapamam (Yuhanna 5:30).
Ben her zaman Onu honut edeni yaparm (Yuhanna
8:29). Bende yaayan Baba, Kendi ilerini yapyor
(Yuhanna 14:10).

133

Mesih sa insan eklindeyken, dnecei saati

bilmediini sylediinde, kul znde bulunmasnn
getirmi olduu snrlamalardan dolay byle sylemi
olabilir. Mesih sann bu ekilde konumas, Tanrya eit
olmadndan deil, tm tanrsal ayrcalklarn kullanmay
sememi olduundan dolaydr.

Tanrdan Baka yi Olan Yoktur

Bir gn bir adam Mesih saya, yi retmen... diye
yaklatnda sa adamn szn kesip, Bana neden iyi
diyorsun, iyi olan tek biri var, O da Tanrdr (Markos
10:17-18) demitir. Burada ilk akla gelen, Mesih sann
tanrsalln reddetmekte olduu olabilir. Hayr,
reddetmiyordu. Tersine tek iyi olann Tanr olduu
gereini vurguluyordu. Kutsal Yazlar olduka aktr;
sa
gnahsz,
kutsal,
masum,
doru,
gnahkrlardan ayrlm, ve bozulmamt (Elilerin
leri 3:14; 2. Korintliler 5:21; braniler 4:15; 7:26; 1.
Petrus 2:22; 1. Yuhanna 3:5). Tm iyilik standartlarna
gre, sa Mesih gerekten de iyiydi. O halde sa,
Tanryla Tanrnn iyilik niteliini paylamtr.
Mesih sann bu adamn yaklamna byle bir karlk
vermi olmasnn nedeni, bu adamn Mesihin kim
134

olduunun derinliini anlamasna yardmc olmak olabilir.

Mesih sa bu adama Tanrdan baka hi kimsenin iyi
olmadn syledikten sonra, tm maln satp, Kendisini
izlemesini sylemitir. Mesih sann, Tanry izle deil
Beni izle dediine dikkat ediniz. lk izlenimlerin tersine,
bu ayet Mesihin tanrsallna gl bir destektir.
Sonu olarak, hemen hemen btn kart tartmalar,
Filipililer 2:6-11de anlatlan Mesih sann iki doaya
sahip olduu (insansal ve tanrsal) retiinin yanl
anlalmasndan dolay, sann Tanr olduunu
reddetmekteydi. Mesih sa Tanr ve insan olarak iki
ekilde varolmutur (ayet 6 ve 7). Birinci doas Tanryla
eitliini, ikinci doas ise mtevazi doasn gsterir.
Hemen hemen btn ayetler, Mesih sann Baba Tanrya
eit olmadn savunmak iin kullanlyordu ve bu
nedenle, Tanryla bir olmad sylenerek, Tanrnn
gklerdeki yce konumuyla sann mtevazi doas
karlatrlyordu. Mesih sann, Baba Tanryla olan
yce eit konumunu, insan bedeni alp insanlarn gnah
iin lmek, ve dirildikten sonra yce konumuna dnmek
iin brakm olduu gerei gz ard edilmektedir.

135

8. SA MESH SZN RABBNZ MDR?

Tm kantlar inceleyen bir kiinin, sa Mesihin

tanrsallna inanp inanmayacana karar vermesi
gerekir. Kendilerine Mesih nanls diyenlerin de kabul
edecei gibi, Mesih sa yaam, lm, gmlm ve
dirilmitir. sa Mesih yle der: Benim O olduuma iman
etmezseniz, gnahlarnzn iinde leceksiniz (Yuhanna
8:24). Pavlus yle yazmtr: sann Rab olduunu
aznla aka syler ve Tanrnn Onu lmden
dirilttiine yrekten iman edersen, kurtulacaksn
(Romallar 10:9). Eer Mesih Tanrysa ve kurtulu iin
Onun tanrsallna inanmak gerekiyorsa, vereceimiz
karar ok nemlidir.
C. S. Lewis, inancndan pheli bir arkadana (Arthur
Greeves) yazd bir mektubunda, sa Mesihin
tanrsallnn nemi zerinde durmutur:
Bence

byk zorluk udur: Eer O Tanr deilse

kimdi veya neydi? Matta 28:19da u nemli forml
gryoruz: Baba, Oul ve Kutsal Ruh adyla...
Kimdir bu Oul? Kutsal Ruh bir insan mdr? Eer
deilse, Onu gnderen bir insan mdr (bkz.
136

Yuhanna 15:26)? Koloseliler l:17de Mesih her eyden

ncedirve herey Ondadr. Bu nasl bir insandr?
Yuhannann birinci blmnde anlatlan o muhteem
aklamadan bahsetmeyeceim. Daha az ak olan bir
ayete bakalm. Kuds iin alarken neden birdenbire
yle demitir?: te bunun iin size peygamberler,
bilge kiiler ve dinbilginleri gnderiyorum (Matta
23:34). Bu kii iin kim, Tanrdr veya delidir
diyebilir? Gnahlar balayan bu kii kimdir? Peki ya
Markos 2:18-19a ne demeli? Nasl bir insan, oru gibi
baz gereklilikleri istedii zaman geersiz klabilir?
Okul yneticilerinin dnda okulun tatil olduunu kim
syleyebilir?
Mesihin tanrsallk konusu, zlmesi gereken bir
problem deil, zerini kaplayan alarn almas
gereken bir konudur. Tabii ki bu ayetlerin geerliliini
reddedebilirsin, fakat o zaman ben de bu oyunu
oynayp, senin savunduun noktalar iin ayn iddiada
bulunabilirim! Tanr denenemez denildiinde, ben
bunu ak bir gerek olarak grrm. Tanr
lemeyecei gibi denenemez de. Mesih yeryzne,
Tanrnn isteini yapp ac ekmek zere gelmitir.
Tanr, Tanr olarak gelip, Mesihin beden alarak yapm
olduu bu grevi yapmazd. Eer Mesihin
tanrsalln kaldrrsan, Mesih nancndan geriye ne
kalr? Yeni Antlamada beyan edilen bir insann
137

lm, nasl olur da tm insanlar etkileyebilir? 1

te esas nokta da budur. Hibir insan, tm insanlk
zerinde zel bir etkide bulunamaz. Tanrnn hibir
benzeri, insanlar tatmin edemez.
Mesih nancnn dayand temel nokta olan
kurtuluumuz, sa Mesihin sadece bir insan olmasna
deil, Tanr olmasna dayanr. Kurban kuzusu olarak
ikence edilen, armha gerilip ldrlen ve gmlen
kuzunun, srden birisi olmas gerekiyordu. Tanr, bizim
kardeimiz olma durumunda deildir, fakat Tanrnn
Olu bizim kardeimizdir.
Mesihin tanrsalln reddedenlerin ounluu,
lbirlii veya Mesihin iki doasn olanaksz veya
mantksz olduu iin reddetmektedir. Onlara gre;
Tanr bir armha ivilenemez... Tanr Ruhtur veya
Tanr Kendisini Kendisine sunmaz ya da Tanr beden
alp doamaz. Bu szleri syleyenler, Oulun kul zn
almakla Kendisini Babaya sunmu olduunu ve Baba
Tanr iin olanaksz olan hibir ey olmadn gz ard
etmektedirler.
Mantkl

veya olabilir gibi kavramlarn, Tanrnn

gstermi olduu eyleri yarglamasna izin vermemeliyiz.
Buradaki konu bizim ne kavrayabileceimiz deil,
138

Tanrnn ne sylediidir. ncili okuduumuzda, sann

insanlardan temel tepki alm olduunu gryoruz:
nefret, aknlk ve sayg... Onun iddialarn anlayanlar,
olduklar gibi kalamamlardr. sa Mesih, tm insanlarn
Kendisini ya kabul etmelerini, ya da reddetmelerini ister.
Mesih say kere reddetmi olan Petrus, sann kul
z alm Mesih olduuna inandndan dolay ehit
edilmitir. Mesih Petrusa, kim olduunu sorduunda
Petrus yle beyan etmitir: Sen yaayan Tanrnn Olu
Mesihsin (Matta 16:16). Petrusun cevabna karlk
veren Mesih sa, Petrusun szlerini kabul edip yle
demitir: Ne mutlu sana, Yunus olu Simun! Bu srr
sana aan insan deil, gklerdeki Babamdr (Matta
16:17).
Mesih sann diriliinden phe etmi olduu iin,
genellikle Tomastan pheci Tomas diye bahsedilir.
Sonunda, diriliten sonra Mesihi gren Tomas Ona
tapnarak; Rabbim ve Tanrm! (Yuhanna 20:28)
demitir.
O zamandan beri, yzyllar boyunca Mesih sann u
sorusuyla karlaan birok kii ayn ekilde bocalamtr
ve bocalamaktadr: Benim kim olduumu sylyorsun?
Aada gsterilen emada l bir aklamayla yz yze
geliyoruz:

139

SA TANRI OLDUUNU SYLYOR

(K SEENEK)

ddialar YANLITI ddialar GEREKT

(ki Seenek) O Rabdir

ddialarnn YANLI ddialarnn (ki Seenek)

Olduunu BLYORDU YANLI Olduunu
BLMYORDU KABUL RED
Edebilir- Edebilirsiniz siniz
KASITLI OLARAK CDD BR
YALAN SYLEMT YANILGIDAYDI

O Bir YALANCIYDI

O Bir KYZLYD O Bir DELYD

O Bir CND

Yalan Uruna ld in

140

Bir APTALDI

Yukardaki emann daha geni bir aklamas iin

Evidence That Demands a Verdict (Hkm Gerektiren
Yeni Kantlar - Blm 7) ve Marangozdan da te
(Blm 2) adl kitaplara baknz. Mesihin tanrsalln
destekleyen daha geni bir tarihi aklama iin The
Resurrection Factor (Dirili Gerei) adl kitab
okuyunuz.
Peki ya siz ne durumdasnz? Mesihin kim olduunu
dnyorsunuz? Sadece bir din mensubu musunuz,
yoksa Olu sa Mesih araclyla yaayan Tanryla
kiisel bir iliki ierisinde misiniz? Karar vermeye istekli
olanlar iin, Mesihin tanrsallna inanc destekleyen
yeterince kant vardr. Tomas saya Rabbim ve Tanrm
dedikten sonra sa yle karlk vermitir: Beni
grdn iin mi iman etin? Grmeden iman edenlere ne
mutlu! (Yuhanna 20:29).

141

9. BU KTABIN YAZARLARI SA MESHTEK YEN

YAAMI NASIL KEFETTLER?

Bart Larson
Mesih nancnn anlamn ocukken (pazar gnleri
aldm kilise retiinden de te) nl bir mjdeci olan
Billy Graham televizyonda izlerken anlamaya baladm.
O zamana kadar, birok Mesih nanlsnn ikiyzl veya
garip insanlar olduklarn dnyordum. Dr. Grahamn
vaazn iitince, yreimde bireyler olduunu hissettim.
Ne kadar znel de olsa, Tanrnn varlnn odada benimle
birlikte olduunu hissedebiliyordum.
Dr. Grahamn aklad dncelerden birisi,
Tanrnn tamamen pak ve gnahsz olduu ve bizlerin
gnahl olduumuz dncesiydi (rn. bilinli veya
bilinsiz olarak, her birimiz Tanrya kar geldik ve
Onun yetkinliinden yoksun kaldk). Kendimi, Fakat
hakim bey ldrmemi olduum insanlar gz nnde
bulundurunuz! diyen adamn durumundaym gibi
hissettim. Kutsal ve doru olan Tanrnn karsnda,
tamamen suluydum ve gnahl doamda bir deiiklik
yapmadan, cenneti kirletmi ve bozmu olurdum.

142

Gnahkr olduumu ne kadar ok reddettiysem,

kendimi o kadar ok sulu hissettim. Kendi standartlarma
gre bile yaamadmdan, Tanrnn standartlarna gre
yaamak benim iin ok uzakt. Dr. Graham
konumasnda, kiliseye gitmenin yeterli olmadn
sylemiti. Kiliseye gitmek, insan Mesih nanls
yapmyordu (seraya girmenin insan iek yapmad gibi)
ve gerek bir Mesih nanls olmak, pasif bir inan deil,
aktif bir inan gerektiriyordu.
Niagara elalesinin zerine ekilmi gergin bir ipten
srtna yklemi olduu yz kiloluk bir kum torbasyla
geen bir canbaz, izleyicilerden birine, tekrar ayn eyi
yapabileceime inanyor musun? diye sormu ve izleyici
de Tabii ki! diye karlk vermi. Bunun zerine
srtndaki kum torbasn atan canbaz, yleyse srtma k,
tekrar deneyelim demi.
Gerek inan, Mesih nancnn iddialarn sadece
mantksal olarak kabul etmek deildir. Mesih nanc, ip
zerindeki canbaza gvenip, onun zerine kmaya
benzer. Kutsal Kitapn szlerine gvenerek iman
etmiyorsanz, inancnz Kutsal Kitapn temeline
dayanmyor demektir.
Bir yargcn kz, hzl araba kulland iin mahkemeye
karlm. Durumann sonunda, yarg kzna en ar
para cezasn verdiinde, herkes arm. Daha sonra
143

oturduu yerden kalkan yarg, vezneye gidip, kznn

para cezasn demi. Bu ekilde hem yasann yerine
gelmesi salanm, hem de baba sevgisi tatmin olmutur.
Dr. Graham konumasnda, Tanrnn ayn eyi sa
Mesihin kiiliinde nasl yapm olduunu yle aklad:
Tanr, insan bedeni alp, insanlk iin lmekle, bize olan
sevgisini gstermiti.
Dr. Graham, gnahmz itiraf edip Mesihin bizim iin
ldne ve diriliine iman araclyla, Tanrnn
balamasna kavuacamz aklamt. Tanrnn affn
ne kazanabilir, ne de bedelini deyebilirdik.
Kurtuluumuz, Tanrdan gelen, ya kabul edeceimiz ya
da reddedeceimiz bir armaand.
Birka yl Mesih nancn benimsemedim. Bunun
nedeni, kendilerine sayg duyacam baz Mesih
nanllaryla karlamamn olduka zaman alm
olmasyd ve ayn zamanda hal nasl Mesih nanls
olunaca konusunda bilgi sahibi deildim. Fakat sonunda
o gn geldi. Bir konumac, olduka uygun bir ortamda,
nasl Mesih nanls olunacam aklad (Buna benzer
dier frsatlar utanma riskinden dolay geri evirmitim.
Bunun hibir ie yaramayacandan ve kendimi aptal
yerine koymaktan ekiniyordum).
Bylece, lise rencilerine ynelik bir konferansta
(Topeka, Kansas) sessizce dua edip Mesihi yaamm
144

ynlendirmeye ardm. Gerekten de Mesih yaamma

girmiti! Daha nce hi hissetmediim bir huzura
sahiptim. Eskiden kalma tm sululuk hislerim yok
olmutu ve yaamak iin yeni bir sevincim ve yeni bir
sebebim olmutu. Tanrnn gerekten de duam
cevaplamas bana alacak bir mutluluk vermiti. Tanr
benimle ilgilenmiti!
Baz zamanlar, Mesih nanls olduktan sonra bile,
kendimi bir sepetin iinde Tanrnn kapsnn nne terk
edilmi ve Tanr sevgi dolu olduu iin, beni ieri almak
zorunda kaldn hissediyordum. imdi byle olmadn
biliyorum, nk Tanr yce sevgisiyle beni semitir
(Efesliler 1:4-5). Tanr, gelecek olan herkese gelin
diyor!
Sizinle ilgilenen ve Tanr nn sevgisini yaam bir kii
olarak yapabileceim tek ey, sizleri kararsz kalmamaya
tevik etmektir. Tanr sizi seviyor ve size olan sevgisini
beden alp, sizin iin lerek kantlamtr. te Mesihin
doumunun ve tanrsallnn sebebi budur ve Josh ile
birlikte bu kitab yazmamza neden olmutur.

Josh McDowell 1
Mesih nanls olmadan nce Kutsal Kitapn tarihsel
145

ynden gvenilir bir belge olmadn, diriliin tarihsel bir

gerek olmadn ve Mesih nancnn uygun bir alternatif
olmadn kantlama giriiminde bulundum. Yazdm
kitaplarda aklam olduum kantlar bir araya
getirdikten sonra, dayandm baz noktalarn ayakta
duramadn grdm. nk sa Mesih gerekten de
iddia etmi olduu gibi, Tanrnn Oluydu.
Kutsal Kitapn ve Mesihin tarihsel olarak gvenilir
olduu sonucuna varmam, iimde youn bir bocalamaya
neden oldu.
Aklm btn bunlarn doru olduunu sylerken,
isteim beni farkl bir yne ekiyordu. Mesih nanls
olmann, yer sarsnts gibi bir tecrbe olduunun farkna
vardm.
Yaammda sulu olduum akt. sa Mesih, Kurtarc
olarak ve benim gnahlarm uruna armha gerilmi
olarak, beni Kendisine aryordu. Beni davet edii
yleydi: te kapda durmu, kapy alyorum. Eer biri
sesimi iitir ve kapy aarsa, onun yanna gireceim
(Vahiy 3:20).
Ancak,

kendisini kabul edip, adna iman edenlerin

hepsine, Tanrnn ocuklar olma hakkn verdi
(Yuhanna 1:12). Su zerinde yrm olmas veya suyu
araba evirmi olmas, beni ilgilendirmiyordu. Gsteri
merakls birisinin yaamm fethetmesini istemiyordum.
146

Ayn zamanda, akademik kariyerimi srdrmek ve

meslektalarm arasnda edinmi olduum bilimsel
kariyerime zarar gelmesini istemiyordum.
te karar noktasna gelmitim. Aklm, Mesih
nancnn doruluunu sylerken, isteim buna kar
kyordu. Ne zaman u cokun Mesih nanllarnn
arasnda bulunsam, iimdeki karmaa daha da
younlayordu. Kendinizi berbat hissettiinizde, iinde
bulunduunuz mutlu insan topluluunun sizi ne kadar ok
rahatsz ettiini anlarsnz. Onlarn mutluluu karsnda
kendimi sefil birisi gibi hissederek, oray terkederdim.
yle bir noktaya gelmitim ki, akam saat 22:00da
yattm halde, ancak sabahn drdne doru
uyuyabiliyordum. say aklmdan karmam gerektiini
biliyordum, yoksa aklm oynatacaktm.

Yeni Yaamn Balangc

Aklm ap, niversitenin ikinci ylndayken 18 Aralk
1959da, akam saat 20:30da bilimsel olarak ikna
olduktan sonra, Mesih nancn benimsedim.Birisinin
Nasl biliyorsun? sorusuna Ben oradaydm karln
verdim.

147

O akam dua ettim. Tanrnn diri Olu sa Mesihle

kiisel bir iliki kurmak iin, drt ey iin dua ettim. Belirli
bir zaman sreci iinde, bu iliki yaamm deitirdi.
lk olarak yle dua ettim; Rab sa, armhta benim
uruma ldn iin sana krediyorum. kinci olarak
ise yle devam ettim; Yaammda Seni honut etmeyen
eyleri itiraf ediyorum ve beni balayp gnahtan
arndrman diliyorum. (Kutsal Kitapta, Gnahlarnz
kzl da olsa, kar gibi bembeyaz olacaklar [Yeaya 1:18]
diye yazlmtr). nc olarak, Hemen u anda
bildiim en iyi ekilde, kalbimin ve yaammn kapsn
sana ayor ve Kurtarcm ve Rabbim olarak Sana
gveniyorum. Yaammn kontroln eline al. imi
deitir. Ve beni olmam istediin gibi bir kii yap diye
dua ettim.
Dua ederken sylediim son sz ise uydu: manla
yaamma geldiin iin teekkr ederim. Bu iman, Kutsal
Ruhun gstermi olduu kantlara, tarihsel gereklere ve
Tanrnn Szne dayanyordu.
Eminim ki, dindar insanlarn ilk kez Mesih nancn
kabul ettiklerinde bahsettikleri imek akmn
duymusunuzdur. Ben dua ettikten sonra, hibir ey
olmad. Gerekten de hibir ey olmad. Hatta karar
verdikten sonra kendimi daha kt hissettim. Kusacam
sandm. imden hastalandm bile dnyordum.
148

Kendi kendime, Olamaz, McDowell, neyin iine

girdin imdi? diye soruyordum. Gerekten de en u
noktaya kadar gelmi olduumu hissediyordum ve baz
arkadalarm da benimle ayn fikirdeydiler.

Yaammdaki Deimeler
Fakat Rabbe geliimin ilk alt ayndan sonra, yanl bir
karar vermediimin bilincindeydim. Yaamm deimiti.
Bir niversitenin tarih blm bakanyla tartrken,
ona yaammn deitiini syledim. Benimle alay
edercesine bana yle dedi: McDowell, Tanrnn
gerekten de 20. yzylda yaamn deitirmi olduunu
mu sylyorsun? Hangi ynlerden? Krkbe dakika
boyunca deiiklikleri anlattktan sonra, tamam bu kadar
yeterli diyerek beni susturdu.
Aklsal Huzur. Yaammdaki deiiklikleri anlatrken
akladm deiimlerden birisi de yorgunluumdu. Her
zaman dolu olan bir kiiydim. Ya kz arkadamla zaman
geiriyor ya da be para etmez etkinliklere katlyordum.
Aklm yle megul ve karmaa iindeydi ki, ders
149

almaya ve dnmeye frsat bulamyordum.

Fakat yaamm Mesihe adadktan birka ay kadar
sonra, aklmda bir eit huzur vard. Yanl anlamaynz.
Aklmdaki karmaann yok olmasndan bahsetmiyorum.
sa Mesihle olan ilikimde karmaann yok olmasn
deil, karmaaya nasl yaklalacan grdm. Bu huzuru
dnyadaki hibir eyle deimem.
fkenin Kontrol. Yaammda deime gsteren
dier bir yn ise fkemdi. Bir kiinin bana yan gzle
bakmas, beni ileden karmaya yetiyordu. Bu yzden
niversitenin birinci ylndayken birisini az daha
ldryordum. Hala bu kavgadan kalan yara izlerini
tayorum. fkem benimle yle zdelemiti ki, bilinli
olarak fkemden kurtulma araynda deildim.
Mesihe iman etme kararmdan bir gn sonra, iimdeki
fkenin tamamen yok olduunu farkettim. Ve Rable olan
yirmi drt yllk yrym boyunca, sadece birkez
fkelendim.

Nefret Ettiim Kii

Yaammda houma gitmeyen baka bir yn daha
vard. Bu konudan bahsediyorum, nk birok kiinin,
150

yaayan diri Mesih araclyla yaamlarnda ayn trden

bir deiime gereksinimleri olduunu biliyorum.
Yaammda houma gitmeyen bu yn; iimdeki nefretti.
Yaamm bir sr nefretle doluydu. Da grnr
ekilde deil, iimde oluan bu nefret beni insanlardan,
olaylardan
ve dier
eylerden
nefret etmeye
ynlendiriyordu. Birok kii gibi ben de kendimi
gvensizlik iinde hissediyordum. Ne zaman kendimden
farkl birisiyle karlasam, o kiiyi kendime tehdit olarak
gryordum.
Yeryznde herkesten ok nefret ettiim kii babamd.
Ondan ireniyordum. Babam kasabamzn sarhou
unvanna sahipti. Eer kk bir kasabadansanz ve
babanz alkolikse, herkes sizden bahseder.
Herkes biliyordu. Lisedeki arkadalarm bana gelip,
babamla alay ediyorlard. Ve bunun beni rahatsz
etmediini sanyorlard. Dtan glyordum fakat iimden
alyordum. Bazen annemi gbrelikte yatarken
buluyordum. Babam tarafndan dvlm ve dt
yerden kalkamam durumda oluyordu.
Eve arkadalarmz geldiinde babam alp ahrda
balar ve arabay da baka bir yere park ederdim. Bylece,
utanmamak iin, arkadalarmza babamn bir yere gitmek
zorunda olduunu sylerdim. Benim babamdan nefret
ettiim kadar, hi kimsenin baka birisinden nefret
151

edebileceini sanmyorum.

Nefret Sevgiye Dnyor

Mesihe iman ettikten be ay kadar sonra, sa Mesih
araclyla Tanrdan gelen bir sevgiyle babam iin sevgi
duymaya baladm. Bu sevgi, iimdeki nefreti tamamen
ortadan kaldrmt. Bu sevgi o kadar glyd ki,
babamn gzlerine bakp, Baba, seni seviyorum dememi
salayacak gteydi. Gerekten de artk babama kar
sevgi duyuyordum. Yaptm baz eyler onu olduka
artmt.
zel bir niversiteye gei yaptktan sonra, ciddi bir
otomobil kazas geirdim. Boynumdaki alyla eve
gtrldm. Babamn odama gelip, Benim gibi bir babay
nasl sevebilirsin? sorusunu hi unutmayacam. Ona,
Baba, alt ay nce senden ireniyordum, dedim. Daha
sonra ona sa Mesihle ilgili varm olduum sonular
anlattm.
Baba,

Mesihin yaamma girmesine izin verdim. Tam

olarak aklayamasam da, bu ilikinin sonucu olarak tm
insanlar olduklar gibi sevme ve kabul etme kapasitesine
kavutum.

152

Krk be dakika sonra, yaammn en muhteem

anlarndan birine tank oldum. Kendi ailemden, beni ok
iyi tanyan kii olan babam bana yle dedi: Olum, eer
Tanr, senin yaamnda yaptn grdm deiiklii,
benim yaammda da yapabilirse, o zaman Ona bu frsat
vermek isterim. Babam orada benimle birlikte dua edip
Mesihi yaamna kabul etti.
Genellikle deiiklikler gnler, haftalar, aylar ve hatta
seneler alr. Babamn yaam gzlerimin nnde
deimiti. Sanki birisi uzanp babamn iindeki
yakm gibiydi. Daha nce ve bu olaydan sonra, hibir
zaman byle hzl bir deiim grmemitim. O zamandan
sonra babam sadece bir kez alkole el srmtr. Alkol
dolu barda dudaklarna kadar gtrm ve orada alkol
yaamn noktalamtr. Bir daha da alkole el srme
gereksinimi bile duymad.

e Yaryor
Bir sonuca vardm. sa Mesihle olan bir iliki insann
yaamn deitirir. Bilinsizce Mesih nancyla alay
edebilirsiniz. Fakat Mesih nanc ie yaramaktadr.
Mesihe iman ederseniz, davranlarnz ve hareketlerinizi
gzlemlemeye balaynz, nk sa Mesih yaamnz
153

deitirmekle meguldr... Gnahlarnz balam ve

sularnz ortadan kaldrmtr.

Seim Size Kalm

Mesih nanc insanlara zorla kabul ettirilmeye allan
veya ite kaka kendisine bir yol edinmeye alan bir din
deildir. Herkesin yaam kendisine aittir. Benim tek
yapabileceim ey size renmi olduklarm anlatmak
olur. Bunun tesi sizin kararnza kalyor. Eim bu konuda
yle diyor: Mesih lmden dirildii iin yayor. Mesih
yaad iin insanlarn yaamna sonsuz olarak girme,
onlar affetme ve deitirme yetkisine sahiptir.
Buradaki temel kavram dirili gereidir. Mesih
dirilmitir.

Mesih nanc Kiiseldir

Mesihin iddialarna kiisel olarak nasl karlk
verdiimi sizinle paylatm. Sizin de kendinize u soruyu
sormanz yerindeolur: Tm bu kantlar benim iin neyi
deitirir? Mesihin armhta benim gnahlarm iin
154

lmesi ve dirilmesi neyi deitirir? Bunun cevabn sa en

iyi ekilde pheci Tomasa vermitir; Yol, gerek ve
yaam benim. Benim araclm olmadan, Babaya kimse
gelemez (Yuhanna 14:6).
Mesihin diriliiyle ilgili tm kantlar temel alarak ve
sann gnahlar balama ve Tanryla sonsuz bir iliki
salama armaann gz nnde bulundurarak, kim
aklszca Onu reddedebilir? Mesih diridir. sa bugn
yaamaktadr.
Hemen imdi dua ederek Mesihe iman edebilirsiniz.
Dua Tan ryla konumaktr. Tanr yreinizi biliyor ve
yreinizden gelenlerle szlerinizden daha ok ilgileniyor.
Daha nce Mesihe iman etmediyseniz, hemen imdi
yaamnz Ona teslim edebilirsiniz.
Mesihi yaamma davet etmek iin ettiim dua
yleydi: Rab sa, sana ihtiyacm var. Gnahlarm uruna
armhta ldn iin sana teekkr ederim. Yaammn
kapsn sana ayorum ve sana kurtarcm olarak
gveniyorum. Gnahlarm balayp, bana sonsuz yaam
verdiin iin sana teekkr ederim. Beni, olmam istediin
gibi bir kii yap. Sana gvenebildiim iin teekkr
ederim.

155

EK. MESHN TANRISALLII ZERNE ETL

GRLER

Baz dini sistemlerin, sa Mesihin tanrsallna nasl

yaklatklarn zetlemenin faydal olacana inanyoruz.
Bu konu zerine daha ayrntl bir aratrma yapmak
isteyenler, Josh McDowell ve Don Stewartn yazm
olduu Handbook of Todays Religions (Gnmz
Dnya Dinleri El Kitab) serisine bavurabilirler.

Agnostik
Agnostik

kelimesi, iki bileik Greke kelimeden gelir.

A olumsuzluk anlam tayan yok, hayr anlamndadr.
Gnosis kelimesi ise bilgi anlamna gelir. Agnostiin
tanmn yle yapabiliriz: Tanrnn var olup olmadnn
bilinemeyeceini iddia edenlere agnostik denir. Ayn
ekilde, Mesihin de Tanr olup olmadnn
bilinemeyeceini iddia ederler.

Ateist
156

Ateist

kelimesi de iki Grek e kelimenin birleiminden

tremitir. Bunlar yok, hayr anlamna gelen A ve
Tanr anlamna gelen theos kelimeleridir. Ateistler
Tanrnn olmadna inanrlar.

Bahai
Bahai inanc, dnya tarihinde birok dinin, insanlar
Tanrya ynlendirmi olduunu retir. Tanr bata sa
olmak zere Buday, Musay, Krinay, Zerdt,
Muhammedi... vb. kullanmtr. Bahailer Bahaullahn
Tanrnn son peygamberi olduunu ileri srerler.

niter Birlik
Bay ve Bayan Charles Fillmore tarafndan kurulan
niter Hristiyanlk Okulu, Hristiyan Bilim inancna
yakndr. Kiisel olmadna inanlan Tanr, Yaam veya
Tanrsal lkedir. Gnah; olumsuz dnce, sa; insan ve
Mesih ise tanrsal fikir olarak tanmlanr. Kutsal Kitapa
alegorik (benzetme) bir kitap olarak baklr. niterlerin
Metafizik Szlne gre, Kutsal Kitap gerei ve uygun
157

dnmeyi renmek iin yorumlanabilir.

Bilim Kilisesi
Bilim Kilisesi, bireyin nasl bilineceini bilme bilimi
veya uygulamal din felsefesi sloganlaryla, YahudiMesih nanc geleneinin dnda bir bilim kurgu
dnyasna dayanmaktadr. lbirlik veya Mesihin
tanrsall retilerinin zerinde durmaz. Bilim
Kilisesinin kurucusu fantazi yazar L. Ron Hubbard
Dianetik: Modern Bilim (1950) adl bir kitabnda
teorilerini ve terapi tekniklerini tantr. Hizmetlerini cret
karlnda veren bilim kilisesi tarafndan kullanlan
kavramlar ve prosedrler iinde, kendilerine has kelimeler
yer alr.

Budizm
Sidharta Gautama (Buda) tarafndan bir felsefe olarak
ortaya atlan Budizm, Budann lmnden iki yz yl
kadar soma, baz izleyicilerinin onu tanrsallatrmasyla
158

bir din haline gelmitir.

Buda, sadece bir retmen olmasna ramen (Buda
aydnlanm olan demektir) kurtarc tanr olarak
tantlmtr. Budistler, say Budann altnda, bir ahlk
retmeni olarak grrler. Budistler Budaya dua ederler.
Budizmin temel Tanrs kiisel deildir.

Birletirme Kilisesi (Moonlar)

Birletirme Kilisesi (Moonlar olarak adlandrlrlar)
Koreli Sun Myung Moon tarafndan kurulmutur. sann
Tanr deil, Tanr olu olduu sylenir. Birletirme
Kilisesi, sann yeryzne ruhsal kurtulu getirdiini,
fakat grevini tamamlayamadan ldn retir. Sun
Myung Moon, yeryzne fiziksel kurtulu getirecek olan
ve sann yapmakta baarsz olduu grevi yapacak olan
yeni Mesih olarak grlr. Kutsal Ruh, Baba Tanrnn
dii benzeri olarak grlr.

Eckankar
Paul Twitchell taraf ndan temeli atlan Eckankar
159

inanc, ruh yolculuu bilimidir. Paul Twitchell bir

peygamber, ifac, ruh seyahatisi olarak grlr.
Eckankar inanc, Bat Hristiyanlnn ve dou dinlerinin
karmndan oluur. Bahai inanc gibi, Tanrnn
tannmasn salayan temel dinlerin doruluunu ne
srer. Eckankar, Kutsal Ruhun Tanrsal Gerei
tanmamza ve Tanry kavramamza yardmc olduunu
iddia eder. sadan Mesih bilincinde olan bir insan olarak
bahsedilir. Hinduizmde olduu gibi Yce Varlk olan
Sugmadn, kendisini usta (sa gibi) eklinde veya guru
olarak gsterdiine inanlr.

EST (Erhard Seminars Training - Erhard lahiyat

Eitimi)
EST, gnmzde kendisine Wemer Erhard denen John
Paul Rosenberg tarafndan balatlmtr. Yksek cretli
retim seminerleri, insanlarn gereklik zerine olan
dncelerini deitirmek zere programlanmtr. EST
mutlak kavramlarnolmad bir felsefedir. Hkm
bildiren herey dorudur (ister iyi, ister kt, ister yanl
olsun). Yanl diye birey yoktur (en azndan kendi
aklnzda). Herkes kendisinin tanrsdr.

160

Hristiyan Bilimciler
Mary Baker Eddy tarafndan kurulan bu grup, Mesihin
sadece Tanrnn Olu olduunu ne srp, Mesihin
tanrsalln reddetmektedir.
Hristiyan
Bilimciler
sann insan olduunu, Mesihin ise ifa veren tanrsal
bir dnce olduunu ileri srerler.

Hare Krina
Hare Krina hareketinin temeli Hinduizme dayanr.
Hare Krinann kutsal kitap, Hindistann Vedik
Edebiyatnn (Kutsal Yazlar) toplamdr. Krina, Yce
Tanrnn Kiiliidir, hereyi bilir ve her eyin sebebidir.
Hinduizmde de olduu gibi, Krina inanc da ok
tanrldr. Dnyann kiisel olmayan ruhu olan Brahma
(Tanrya derece olarak en yakn olan) en yce Krina
varl olarak, kendisini milyonlarca tanr eklinde
gstermitir. Krinaya Rab olarak hitap edilir ve
Krinaya inananlar ona, Rab olarak dua ederler. eitli
zamanlarda insan olarak grnm olduuna inanlr
(Budann, Krinann beden alm ekli olduu sylenir).
Mesih nancnn Tanr ve Mesih kavramlarna inanlmaz.

161

Hinduizm
Hinduizm, Hindistann gebe sz gelenei ve kutsal
yazlardr (Veda adyla anlr). Belirli bir kurucusu
yoktur. Evrenin ardnda dnyay evreleyen ruh olarak
grlen Brahma, kendisini doada olan fakat kiisel
olmayan milyonlarca tanrda gsterir. Her eyi Brahmann
bir paras olarak gren (aalar, vb.) Hinduizm, panteist
(ok tanrl) bir dindir. sann, dier kiilerden biraz daha
fazla Brahmann zel bir grnm olduuna inanlr.
Herkes Brahmadan ayrlm ruhlardr (atman).
Hinduizme gre, yaamn temel amac Brahmayla
birlemektir.

- ing
-ing, Deiimler Kitab anlamna gelir. -ing
kitabnn kullanmyla, ruhsal yn arama yntemi olduka
karmaktr. Kken olarak inkkenli olan -ing,
Mesihin zamanndan biraz ncesine kadar gelebilmitir.
Konfyanizm ve Taoizm zerinde byk bir etki
162

yaratmtr ve Dou dinleri ve tarikatlarnn yansra,

belirli dini balar bulunmayan genler arasnda da
popler olmaya balamtr.

slm
slm, tek Tanr inancna sahip bir dindir. Bu dine
inananlar Mslman olarak adlandrlr. Adem, Nuh,
brahim, Musa vb.nn yan sra, Mesih sa da peygamber
olarak grlr. Mesih sann Yeni Antlamadaki
aklamalar, Mslmanlarca deitirilmi veya tarihsel
olarak geersiz kabul edilir (rn. armhta sann deil,
Yahuda skaryotun ldne inanrlar). slamiyetin
kurucusu olan Hz. Muhammedin, Allahn en yce
peygamberi olduuna inanlr.

Jainizm
Kurucusu Mahavira olan Jainizm, Hinduizmden
tremi olan bir dou dinidir. Yce bir varla inanmaz.
Kendisini dnya nimetlerinin zevklerinden ekmi olan,
iddet taraftar olmayan, iindeki olumsuz karmadan
(ruha yapm olan ktlkler) kurtulmaya alan
163

Mahavira, Jainistlerce kurtarc olarak grlr. Jainistler

kendilerini dnyaya balayan hereyden ve tm
zevklerden dlarlar.

Konfyanizm
Konfysn isminden olay Konfyanizm olarak
adlandrlan bu akm, dinden ok bir infelsefesi ve politik
bir sistemdir (fakat yine de dalara, nehirlere, atalara...vb.
tapnmay tevik eder). Konfyanizm sisteminde cennet
en yksek ruhsal gerektir ve Tanr yerine kullanlr.
Konfyanizm, toplumun tm katmanlarnda sevgi, bar,
yumuak huyluluk gibi ahlki deerleri tevik eden,
hmanistik bir inantr. Olaanst olaylara pek nem
vermeyen Konfyanizm, Yahudi-Hristiyan inanndaki
gibi kiisel Tanr kavramn reddeder.

Mormonlar
Mormon kilisesi, Joseph Smith tarafndan kurulmutur.
lmnden ksa bir sre sonra, yerine kimin geecei
zerine ayrlklar kmtr. Mormonlar olarak bilinen ana
bedendeki inanllar, Brigham Young yeni nderleri
164

olarak tanmlardr. Mormonlar, birok tanrya inanrlar.

Tanrlarn toplanm olduu bir konseyde, tanrlardan biri
olan Adem (Yaratln ikinci blmndeki gibi) insan
oldu. Adem, bu gezegenin Tanrsdr. sann Baba
Tanr dedii kii Ademdi (bkz. Journal of Discourses,
Cilt. 1, sayfa 50-51). Mormonlar, tm insanlarn lmcl
halden nce varolduklarna inanrlar ve tanr olmak iin ilk
olarak yaplmas gerekenin, et ve kemik eklinde beden
almak olduuna inanrlar. Mormonlar, lml bedeninden
nce, sann eytann kardei olduunu ve birka
karsnn olduunu retirler. Tanrnn Eski Antlamada
kullanlan iki ad, Elohim ve Yehova, ayr tanrlar olarak
grlr.
New Age (Yeni a) Hareketi
New Age (Yeni a)Hareketi, birok din, politika,
sosyal organizasyon veya hibir New Age grubuyla
balants olmayanlarn kullanmakta olduu bir terimdir.
Bu felsefenin ardnca giden birok kii, bu felsefenin
temellerinin farknda deildir. Bununla birlikte, New Age
Hareketinin bir kolu, Nisan 1982de dnya apnda
birok gazeteye, Mesihin yeryznde olduunu ve
yaknda kendisini gstereceini belirten bir ilan vermitir.
New Age Hareketinin bu kolu, Dnya Ruhunun
(Budizm kkenli bir kavram) dnya tarihinde kendisini
165

drt kez gstermi olduuna ve beinci kez beden alnn,

(Lord Maitreya) yeryznde olduuna ve kendisini
gstermek iin uygun zaman beklediine inanyorlard.

Son Gn Azizlerinin Yeniden Dzenlenen Kilisesi

Bu kilise ve Mormonlar, Joseph Smith tarafndan
kurulmutur. Her iki kilise de Mormon kitabna baldr
(Mormonlar birka kitab daha kutsal sayarlar). Joseph
Smithin lmnden sonra, Mormon kolu Brigham
Young, SGAYDK kolu ise Joseph Smithin olunu
izlemitir. Joseph Smithin olunu izleyenler daha
tutucudurlar ve Joseph Smithin lbirlie ve Mesihin
tanrsallna inanmad ak olduu halde, SGAYDK
Mesihin
tanrsallna
ve
lbirlie
inanr.
(ldrlnden iki ay nceki bir konumasnda Joseph
Smith, bugn Mormanlar arasnda kabul edilen, Babann
da sa gibi bir insan olduunu sylemitir).

Sihizm
Nanak tarafndan 1400lerin sonlarna doru kurulan
Sihizm, Hinduizmin bir koludur. Sihizme gre Tanr
166

ekilsizdir, bilinemez, ycedir ve tek gtr. Hinduizmin

tersine Sihizm tek bir dindir ve Hinduizmdeki gibi birok
dini tapn biimi yoktur. Bununla birlikte, Hinduizmde
olduu gibi, bireyin yaam amac Tanryla bir olmaktr.

Spiritizm (Ruhuluk)
Spiritizm, birok ruhsal uygulamann ve inancn geni
olarak snflandrlm eklidir (seanslar, falclar,
medyumlar, sihir, byclk, el fal okuyucular,
astrologlar, yldz falclar...vb.). Bu gibi uygulamalar ve
inanlar binlerce yldr sregelmektedir. Ruhulukla
uraanlarn ounluu (hepsi olmasa da) Mesihin
tanrsalln reddeder. Kutsal Kitapn retiine gre,
Tanrdan baka eylerden ruhsal ynlendirme arayanlar,
kendilerini cinlere amaktadrlar. Bu yzden Kutsal
Yazlar bu tr uygulamalar lnetlemektedir.

intoizm
intoizm, birok tanrya inanan bir Japon dinidir.
Politik olarak Japonlarn yaam biimine bal olan
intoizm, Budizm inanlaryla uzlama ierisindedir
167

(intoistlerin dini trenleri genellikle Budist rahiplerce

yaplr). intoizmin belirlenmi dini inan izgisi yoktur,
fakat intoizm birok tarikata blnmtr.

Tanrnn ocuklar (Sevgi Ailesi)

Bu grup, takma ad Mo (Musa) olan ve peygamber
olarak grlen David Brandt Berg tarafndan kurulmutur.
Monun, Mesihin tanrsallna inanp inanmad
yazlarnda aka belirtilmemektedir.

Tanrsal Ik Misyonu
Guru Maharaj Ji tarafndan kurulan bu hareket, Hindu
kkenlidir. Bu retie gre, Tanr kendisini eitli byk
Ustalar araclyla gstermitir (sa, Krina, vb.). Maharaj
Ji, bugn insanlar gerein bilgisine ulatracak yeni Usta
olarak grlr.
Tanrnn Radyo Kilisesi
Herbert W. Armstrong taraf ndan kurulan bu kilise,
olu Garner Ted Armstrong tarafndan devam ettirilmitir.
168

Armstronglar, Mesihin tanrsallna inanrlar, fakat

Kutsal Yazlarn belirttii biimin dndadrlar. Onlara
gre, btn inanllar ailesi Tanry oluturur (yleyse biz
Tanr olmalyz!). lbirlie inanmamaktadrlar.

Teosofi
Helena Balvatskynin balatt bu hareket, tm dinlerin
temelinin ayn olduunu retir. Teosofiye gre ya
kiisel olmayanbir Tanr , ya da Tanrsal lke temeldir.
Tm dinlerin amac sonunda Tanryla birlemektir.
Blavatskyye gre, Mesih Tanrsal lkeydi ve sa insand.

Transandantal Meditasyon (TM)

T. M. Maharii Mahe Yogi tarafndan kurulmutur ve
Hindu kkenlidir. TM, yzeysel olarak bir dinden ok i
huzura, rahatlamaya, meditasyona ve psikolojik btnle
nem veren bir felsefedir. Bununla birlikte TMnin dini
retileri ve trenleri, tamamen Hinduizmin Bat
uygulamasdr. Mesihin iyi bir ahlk retmeni olduu
gr hakimdir.

169

niteryanizm (Tanrnn Birlii Taraftarlar)

Bir din olarak grlen niteryanizm, Tanry deil
insanl, hmanizmi temel alr. Bu kilisenin Tanr, sa,
kurtulu, Kutsal Kitap veya dier teolojik retiler
zerine belirgin bir iman bildirgeleri yoktur.

Uluslararas Yol (The Way International)

Dr. Victor Paul Wierwille taraf ndan kurulan
Uluslararas Yol inanc, sann gnahsz bir insan, Mesih,
Kurtarc, Tanr Olu olduunu fakat Tanr olmadn
retir. Bu inancn izleyicileri Mesihin varolutan nce
varolduunu ve sonsuzluunu reddederler. sann
varoluunun, Meryemin rahmine yerletirilmesiyle
gerekletiini ileri srerler. Mesihin tanrsalln ve
lbirlii reddeden dier gruplarn tersine Yol yeleri,
Kutsal Kitapn yaznsal bir yorumuna sahip olduklarn
iddia ederler. (Byle olduuna gre, Kutsal Kitapn
ieriine de ak olmaldrlar). Yol Tanrnn kutsal
olduunu ve Tanrnn Ruh olduunu retir, fakat onlara
gre Kutsal Yazlar, Kutsal Ruhtan (onlar kutsal ruh
olarak yazarlar) bahsederken, Tanrnn verdii ruhsal bir
armaandan bahseder.
170

Yehova ahitleri
Charles Taze Russell taraf ndan kurulan Yehova
ahitleri hareketi, Mesihin varolutan nce Tanr
tarafndan yaratlm bir tanr olduu ve Tanrnn Mesih
araclyla dnyay yaratt retilir. Yani, sann beden
alm olan gnahsz bir ruh (bir tanr) olduu retii
verilir. Yehova ahitlerinin, Mesihin tanrsallyla ilgili
grleri, znik Konseyinde Mesihin tanrsalln
reddeden Ariusun grlerine yakndr. Kutsal Ruhun da
Tanr olduu kabul edilmez. Yehova ahitlerine gre
sadece Yehova Tanrdr.

Yahudilik
Yahudilik y zyllar boyunca birok deiim
geirmitir. Bir kii, milliyetinden veya dininden dolay
Yahudi olabilir. rnein; bir kii ateist veya agnostik
olduu halde, doutan Yahudi olabilir. Veya bir kii
doutan Yahudi olmad halde, Yahudi dinine geip bir
ekilde Yahudi olmu olabilir. lk Mesih nanllar
Topluluu,
tamamen
Yahudilerden
oluuyordu.
171

Yahudilik ve Mesih nanc birbirinden ayr olamaz. saya,

Mesih ve Rab olarak inanan birok Yahudi (brani Mesih
nanllar) Mesih nanls mevcuttur.
Yahudilerin ounluu, yzyllar boyunca sann
Mesih olduunu reddetmilerdir. Kk bir aznlk, Eski
Antlamay tam olarak doru kabul etmelerine ramen,
birok Yahudi hal brahimin Tanrsna iman etmektedir.
Baz Yahudiler sann iyi niyetli bir kii veya iyi bir
retmen olduunu syler. Bunun yansra birok Yahudi
ise, sann insanlar aldatan bir dolandrc olduunu
syler.

Zen Budizm
Zen Budizm, bireyin meditasyon yoluyla Budadoasn ve realitesini kefetmesidir. Zen Budizm, Budizm
ve Taoizmin karmndan oluur. Budizmde de olduu
gibi, tanrsallk doayla nitelendirilir. Tanr , hereyde
bulunan, bilinsiz ve kiisel olmayan bir zdr. Zen
Budizmin yeleri, sanata ve estetie deer verirler.
sann iyi bir ahlk retmeni olduu sylenir.

Zerdtlk
172

Zerdtlk, Hinduizmde olduu gibi Vedik

geleneklerinden ve kutsal yazlarndan ortaya kmtr. Bu
inancn kurucusu olan Zerdt, tek tanr olan Ahura
Mazdaya (Bilge Rab) tapnmay vurgular. Bu nedenle,
bu inancn d grnm tek tanrldr. Zerdtlk,
insanlarn ruhlar iin rekabet eden kutsal bir ruhun ve
kt bir ruhun varlna inanr.

173

NOTLAR

BLM 1

1. Bu gerekleri daha ayrntl belgeleri incelemeden kabul

etmekte zorlananlarn Josh McDowelln yazm olduu Evidence
That Demands A Verdict (Hkm Gerektiren Yeni Kantlar) adl kitab okumalarn
tavsiye ederiz.

1.

Bu kitap boyunca baz anahtar kelimelerin veya aklamalarn nemini belirtmek

iin italik harfler veya trnak iaretleri kullandk. Yeni Antlamadan aktarlan
tm alntlar Yeni Yaam Yaynlarnn ncil evirisinden alnmtr (Basm: Ekim
1994). Eski Antlamadan aktarlan alntlarn ou ise Kitab Mukaddes
evirisinden alnmtr (Kitab Mukaddes ti. 1989).

2.

Robert Passantino, The Nature and Attributes of God, Costa Mesa, CA: CARIS,
1980, sayfa 3.

3.

Passantino, The Nature and Attributes of God, sayfa 3.

BLM 2

1.

C. S. Lewis. What Are We To Make of Jesus Christ? The Grand Miracle:

Essays from God in the Dock. New York: Ballantine, 1983, sayfa 113.

2.

Moulton Howard Turnern ciltlik Grammar of the New Testament Greek adl
eserine, Grammatical Insights Into the Greek New Testament adl eseriyle

174

katkda bulunan Nigel Turnera gre, Edinburg, skoya: T.&T. Clark, 1965,
sayfa 15.

1.

Herbert C. Leupold, Exposition of Isaiah, Cilt. 1, Grand Rapids, MI: Baker Book
House, 1968, sayfa 158.

2.

Bruce M. Metzger, The Jehovahs Witnesses and Jesus Christ, Princeton, New
Jersey: Theological Book Agency, 1953, sayfa 75.

3.

F. F. Bruce, Answers to Questions, Grand Rapids: Zondervan, 1973, sayfa 66.

4.

F. F. Bruce, The Deity of Christ, Manchester, England: Wrights (Sandbach) Ltd.,

1964, sayfa 25, 26.

5.

O. P. Hogg ve W. E. Vine, The Epistles to the Thessalonians, Fincastle, VA:

Scripture Truth Book Co., 1959, sayfa 24.

6.

Lewis, Grand Miracle, sayfa 112

7.

Lewis Sperry Chafer, Systematic Theology, Cilt. 5, Dallas: Dallas Seminary

Press, 1948, sayfa 23.

1.

A. T. Robertson, Word Pictures in the New Testament, Cilt. 1, Nashville, TN:

Broadman Press, 1930, sayfa 268.

2.

Robert Alan Cole, The Gospel According to St. Mark, Grand Rapids, MI:
Erdmans, 1961, sayfa 67.

BLM 3

175

1. Mesih nancnn gr tm fiziksel varoluu kutsal yapmaz.

Panteizmde (Tanr hereydir), Tanrnn yaratm olduklarn yok
edersek, Tanry yok etmi oluruz (Hindularn syledii gibi eer
herey illzyon deilse). Bununla birlikte Hristiyan bak asna
gre, Tanr yaradln iindedir (benzer deildir). Brahma inancnda
da, (dnya ruhu) Brahma yaradln iindedir (Hindularn kutsal
yazlar olan Vedalara gre). Aralarnda benzerlik olmasna ramen
birok farkllk bulunmaktadr.

1.

Robert Passantino, The Nature and Attributes of God, Costa Mesa, CA: CARIS,
1980, sayfa 6.

2.

John F. Walvoord, Jesus Christ Our Lord, Chicago: Moody Press, 1969, sayfa
29.

1.

Thomas Schultz, The Doctrine of the Person of Christ With an Emphasis Upon
the Hypostatic Union, (theological diss., Dallas Theological Seminary, 1962)
sayfa 194, 195.

2.

Walvoord, Jesus Christ, sayfa 31.

3.

Tanrnn Eski Antlamadaki grnn daha iyi incelemek iin Lewis Sperry
Chaferin yazm olduu Systematic Theology (Sistematik Teoloji) adl eserinin
5. cildini okuyunuz (Dallas, Tex: Dallas Seminary Press, 1948), sayfa 31-33.

4.

F. F. Bruce, The Deity of Christ, Manchester, England: Wrights [Sandbach]

LTD., 1964, sayfa 25.

1.

G. Campbell Morgan, The Gospel According To John, Old Tappan, NJ: Fleming
H. Revell Co., n.d., sayfa 161.

2.

William Barclay, The Gospel of John, Cilt II, Philadelphia: Westminster Press,
1956, sayfa 42-43.

176

BLM 4

1. C. S. Lewis, Mere Christianity (Temel Mesih nanc), New York: MacMillan

Publishing Co., 1943, 1960 basks, sayfa 56.

BLM 5

1.

Leon Morris, Studies in the Fourth Gospel, Grand Rapids, MI: Eerdmans
Publishing Co., 1969, sayfa 50.

2.

E. E. Hengstenberg, Commentary on The Gospel of St. John, Minneapolis, MN:

Klock and Klock Christian Publishers, 1865, sayfa 270.

3.

C. K. Barrett, The Gospel According to St. John, Philadelphia, PA: Westminster

Press, 1978, sayfa 256.

1.

Joseph H. Thayer, New Thayer Greek-English Lexicon, Grand Rapids, MI:

Zondervan Publishing House, 1977, sayfa 665.

2.

C. S. Lewis, Mere Chritianity (Temel Mesih nanc), New York: MacMillan

Publishing Co., 1943, sayfa 65-66.

6. Strongs Exhaustive Concordance, Nashville, TN: Abingdon

Press, 1890, sayfa 73.

1.

Donald Guthrie, New Testament Theology, Downers Grove: Inter-Varsity Press,

1981, sayfa 275-278.

177

2.

Gleason Archer, Encyclopedia of Bible Difficulties, Grand Rapids, MI:

Zondervan Publishing House, 1982, sayfa 323.

3.

W. G. T. Shedd, Dogmatic Theology, Cilt I., kinci Bask, New York: Scribner,
1888, sayfa 312-313.

1.

Thomas Schultz, The Doctrine of the Person of Christ With an Emphasis Upon
the Hypostatic Union Dallas Theological Seminary, 1962, sayfa 182.

2.

Loraine Boettner, Studies in Theology, Grand Rapids, MI: William V. Eerdmans,

1947, sayfa 152, 153.
12. Schultz, Christ, sayfa 181.

BLM 6

1.

Birok niversite ktphanesi Kilise Babalarnn yazm olduklar bu belgelerin

ngilizce evirilerine sahiptir. Konu zerinde daha ayrntl aratrma yapmak
isteyenler bu kaynaklara bavurabilirler.

2.

J. B. Lightfoot, Epistle of Polycarp to the church at Philippi, The Apostolic

Fathers, Part II, New York: Macmillan and Co., 1889, Cilt 2., No. 3, sayfa 476.

3.

Edgar J. Goodspeed, The Apostoiic Fathers: An American Translation, Ne w

York: Harper & Row, 1950, sayfa 85.

4.

Lightfoot, Fathers, Cilt. 2, No. 2, sayfa 572.

5.

A.g.e., sayfa 569.

178

6.

Kirsopp Lake, eviri., The Apostolic Father, Cilt 1, Cam bridge, MA: Loeb
Classical Library, Harvard University Press, 1965 sayfa 173+.
7. John Weldon, The Deity of Christ, yaynlanmam bir alma.

1.

renaeus, Cilt 1, 4. Kitap, Ante-Nicene Chrisian Library: Translations of the

Writings of the Fathers, Alexander Robers and James Donaldson, eviri,
Edinburgh, Scotland: T.& T. Clark, 1869.

2.

Daha ayrntl bir aratrma iin bkz. Philip Schaffm History

of the Christian Church adl eserinin II. ve III.Ciltleri, Grand Rapids, MI:
Eerdmans Pub., 1960

1.

Mark Noll, How Much of a God is Jesus?The Nicene Creed, HIS, Nov. 74,
sayfa 6-7.

2.

A. H. Leitch, Deity of Christ, Zondervan Pictorial Encyclopedia of the Bible,

Cilt 2, Merrill C. Tinney, general editor, Grand Rapids, MI: Zondervan
Publishing House, 1975, ikinci basm, 1977, sayfa 88.

BLM 7

1. Arthur W. Pink, Exposition of the Gospel of John, Cilt 3,

Swengel, PA: Bible Truth Depot (I. C. Herendeen) 1945, sayfa 281,
282.
2. F. F. Bruce, The Deity of Christ, Manchester, England:
Wrights [Sandbach] LTD, 1964, sayfa 24.

1.

C. S. Lewis, Mere Christianity (Temel Mesih nanc), New York: MacMillan

Publishing Co., 1943, 1960 basks, sayfa 138.

179

2.

Lewis Sperry Chafer, Systematic Theology, Cilt 5, Dallas: Dallas Seminary Press,
1948, sayfa 11, 12.

BLM 8

1. C. S. Lewis, They Stand Together: The Letters of C. S. Lewis to Arthur Greeves

(1914-1963), Walter Hooper, ed., New York: MacMillan, 1979, sayfa 503.
BLM 9

1. Josh McDowelln tankl bu kitapta olduu gibi aadaki kitaplarda da

yaynlanmtr. Bu kitapta yaynlanan tanklnn bir ksm aadaki kitaplardan
aktarlmtr.
Evidence That Demands A Verdict (Hkm Gerektiren Yeni Kantlar) San
Bemardino, CA: Heres Life Publishers, Inc., 1972, 1979, sayfa 104.
More Than a Carpenter (Marangozdan da te), Wheaton, IL: Tyndale House
Publishers, Inc., 1977, sayfa 25-34.
Resurrection Factor (Dirili Gerei), San Bernardino, CA: Heres Life Publishers,
Inc., 1981, sayfa 115-119.

180

Bu Kitap beendiniz mi?

Daha fazla cretsiz e-Kitaplar Hristiyan Kitaplar.com'dan
indirebilirsiniz.
Josh McDowell yazar olarak beendiniz mi? Yazarn tm
kitaplar uradan indirebilirsiniz.
Trkiye'de Kilise Adresleri

181