Psikopat zihninizi nasl

kontrol eder?
Psikolojik Maniplasyon

huzuru yakaladnzda ve kendinizle ilgili hisleriniz gerekten olumlu

olduunda, bakalar tarafndan kontrol ya da maniple edilmeniz neredeyse
imknszdr.
Wayne Dwyer

Psikolojik maniplasyon, bakalarnn alglarn ve davranlarn ve

fikirlerini onlar fark etmeden el altndan, aldatarak ve hatta tavizkr taktikler
kullanarak deitirmeyi ve ynlendirmeyi amalayan sosyal etkilerden biridir. Bu
metotlar, ounlukla bakalar pahasna, maniplatrn karlar dorultusunda
smrc, tacizkr, kurnaz ve aldatcdr. Buteknikleri gndelik hayatn dnda
zellikle reklamclk, siyaset, pazarlama ve istihbarat alanlarnda insanlar
etkilemek ve ikna etmek iin sk bir ekilde kullanlrlar.
Klinik Psikolog Dr. George Simona gre, maniplasyona bavuran kiiler
birok ynden eksik, agresif isteklerini ve ihtiyalarn gizli tutan, kurbanlar
zerinde hangi taktiklerin ie yarayacan bilen ve kendi karlar iin
evresindeki kiilere zarar vermekten ekinmeyen kiilerdir.Maniplatrler
bununla birlikte, gl hissedebilmek, ilikide baskn taraf olabilmek ve kontrol
kaybetmemek isterler. Bu durumu salayabilmek iin birok ynteme bavuran
maniplatrlerin yntemlerini aada bulabilirsiniz.

Baarl bir maniplasyonun koullar

George K. Simona gre, psikolojik maniplasyon ncelikle unlar ierir:
1. Maniplatrn gizlenmi saldrgan niyetleri ve davranlar,
2. Maniplatrn kurbann psikolojik krlganlklarn bilmesi (bylece hangi
taktiklerin en etkili olduunu saptamas),
3. Maniplatrn gerektiinde kurbana zarar vermekten vicdan azab
duymayacak kadar merhametsiz olmas.
Sonu olarak maniplasyon kamufle edilir. (ilikili olarak agresif ya da pasif
agresif)

Maniplatrler Kurbanlarn Nasl Kontrol Ederler?

Braiker, maniplatrlerin, kurbanlarn kontrol ettii, aadaki temel
yntemleri belirlemitir:

Pozitif Salamlatrma
Bu yntem genellikle yaplan davrann glendirilmesi ve sklnn
arttrlmas iin uygulanr. rnek: vg, yzeysel cazibe, yzeysel sempati
(timsah gzyalar), etkileyici zr dileme; para, onaylama, hediyeler; dikkat,
glme ya da glmseme gibi yz ifadeleri; toplumda saygnlk.

Negatif Salamlatrma
Azarlama, barma, iletiimi kesme, gzda verme, tehditler, hakaretler,
duygusal antaj, sululuk tuza, ksmek, alamak ve kurban rol oynamak gibi
durumlar bu ynteme rnektir.

Aralkl (Ksmi) Salamlatrma

Ksmi ya da aralkl negatif salamlatrma, etkili bir korku ve phe havas
yaratabilir, terrist saldrlarda olduu gibi. Ksmi ya da aralkl pozitif
salamlatrma, kurban sebat etmeye devam ettirebilir. rnein, pek ok kumar
oyununda, kumarbaz imdi kazanyor gibidir ama yine de btnde para kaybeder.

Ceza (Travmatik)

Tek bir deneyimde travmayla renmek stnlk ve hkimiyet kurmak

iin szl taciz, patlayan fke ya da gzda veren davranta bulunmak; bylesi
bir davrann tek bir kez meydana gelmesi bile kurban, maniplatr zmekten,
onunla yzlemekten, onu yalanlamaktan kanmaya ynlendirebilir.
Simon, aadaki maniplatif teknikleri belirler:

Foot in the Door (nce Kk, Sonra Byk Rica)

Bu teknikte, normalde kabul edilebilmesi ok zor olacak bir istek iin
ncelikle kiiye kk bir istek kabul ettirilir. Kii kk istei kabul ettikten sonra
byk bir istei kabul etmesi nispeten daha kolay olacaktr. Bu teknikle ilgili
yaplan bir almada aratrmaclar bir eyaletteki evlerin belirli bir ksmna
giderek kadnlara, gvenli sr komitesi adna altklarn sylerler ve eyalet
senatrlerinin gvenli sr iin yasa karmalar isteiyle hazrlanan dilekeyi
imzalayarak kampanyalarna katlmalarn isterler. Birka hafta sonra baka bir
aratrmac grubu kadnlara gider ve n bahelerine Ltfen dikkatli srn yazan
bir tabela asmalarn ister. nceki dilekeye destek veren kadnlarn %55i
tabelay asmay kabul ederken, daha nce imza kampanyas iin istekte
bulunulmayan kadnlarda bu oran %17de kalr. Bu aratrma sonucuna gre
kk istei kabul ettirmek byk istein kabul edilme orann e katlamtr.

Law Ball (Giderek Artan Ricalar, Oltaya Takma)

Bu teknikte, hedefe nce kabul edilebilir bir neri sunulur, ardndan da
evet diyecei noktaya kadar neri adm adm bytlr. Aratrmaclar
yaptklar bir deneyde niversite rencilerini telefonla arayarak nce yapacaklar
aratrmaya katlmak isteyip istemediklerini sorarlar. Evet yant gelirse,
deneyin sabah erken saatte olduu belirtilir ve bunun kendileri iin uygun olup
olmad sorulur. Aratrmaclar, uygun cevabn aldktan sonra da, yalnzca belirli
gnlerde alabileceklerini, bunu kabul edip edemeyeceklerini sorarlar. Deney
sonunda, deney grubunda, yani gitgide artan ricalar koulunda olanlarn
%56'snn, kontrol koulunda olup da tm ricalar bir solukta dinleyenlerinse
%31'inin deneye katlmay kabul ettikleri ortaya konmutur. Araba iin dk ve
cazip bir fiyat vererek mterinin galeriye ekilmesi; ardndan da motor hacmi,
model, donanm, aksesuar fark gitgide eklenerek mterinin bata hi
dnmedii bir fiyata arabann satlmas da yine bu teknie bir rnektir.

Door in the Face (nce Byk, Sonra Kk Rica)

Bu teknikte ise ama insanlarn deer sistemlerinin ya da mali durumlarnn
el vermeyecei dzeyde yksek ve sonu olarak da reddedilme olasl ok
yksek olan bir talepte bulunup, ardndan beklentiyi drerek hedefi raz
etmektir. Yaplan bir almada deneklere uzun bir zaman dilimi ayrmalarn
gerektirecek toplumsal bir alma iin gnll olup olamayacaklar sorulur.
Deneklerin neredeyse hepsi katlmay reddeder. Bunun zerine daha kk bir
zaman dilimi iin sorumluluk almalar nerilir. Deneklerin %50si bu ikinci neriyi
kabul eder. Baka bir denek grubuna sadece kk bir zaman dilimi iin
sorumluluk almalar nerildiinde ise kabul orannn %17 de kald grlmtr.
Bataki istek ne kadar byk olursa, elde edilecek olan da o kadar byk olur.

Bunu salayan dnce mekanizmas udur: Sen isteini klttnde,

karndaki senin uzlamak istediini dnecektir. Bu teknie ii ve iveren
temsilcileri arasnda yaplan cret pazarlklarnda da ska bavurulmaktadr.

The Pique (Sra-D stek)

Bu teknikte ise ama kiiye sradan bir istei sra-d bir ekilde ynelterek
kiinin sradan istei geri evirme refleksini engelleyip onu artmak ve
isteinize dikkat vermesini salamaktr. Bu konuda kolej rencisi bayanlarla
yaplan bir aratrmada, kzlar yayalara bir dilenci gibi yaklatlar. Dilenciler
yayalardan klasik isteklerde bulunduklarnda, bir eyrekliin var m? gibi,
yayalarn ilgisini ekmekte pek de baarl olamadlar. Daha sonra, 17 sent
vermen mmkn m? gibi allmadk bir ekilde para istediklerinde, sonular
olduka farklyd. Bu yntemle para istendiinde, para verenlerin says %37 oldu.
Klasik yntemde ise %23.

That is not All (Sadece o Deil)

Bu teknikte hedef istei kabul edip etmediini belirtmeden istekte bir
azaltma gerekletirilir ya da daha cazip hale getirecek deiiklikler yaplr. Bir
niversite yerlekesinde pasta sat yaplarak gerekletirilen aratrmada, deney
koulunda alclara kekin 75 sent olduu sylenmi ve henz hedef yant
vermeden kekin yannda 2 tane de ikolata ikram edilecei belirtilmitir. Kontrol
koulunda ise bir adet kekle 2 adet ikolatann toplam 75 sente satld
belirtilmitir. Aratrma sonucunda, deney koulundaki mterilerin %73'nn,
kontrol koulundakilerinse %40'nn kek satn ald ortaya kmtr. nce byk,
sonra kk rica tekniiyle olduka benzer grnmekle birlikte bu iki teknik
arasnda temel bir farkllk vardr: nce byk, sonra kk rica tekniinde
hedef ilk ricay reddettikten sonra kk rica devreye sokulur; Sadece o deil
tekniindeyse, henz hedeften bir yant gelmeden, yant vermesine frsat
tannmadan ikinci teklif sunulur.

Kavram Bozumu
Zihnimizde kavramlar birbirleriyle bir ekilde baldr. Herkesin zihinsel
emas farkldr, ancak baz kitlesel aralar ve yaynlar sayesinde baz kavramlar
ortak paydada bulutururlar. zellikle dil ve kltr maniplasyonlarnda sklkla
kullanlr. kili kelimeler, sloganlar, deitirilen ataszleri ve zdeyiler ile eitli
kavramlar anlamlarndan karak size baka eyleri artrr. Uzun srelidir ve
tekrara dayanr. arm metodunu temel alr.
rnek: Heves kelimesi size neyi artryor? Yazya devam etmeden
nce durun ve dnn bunu. Gelip geici bir his mi art? Aslnda szlkteki
ilk ve gerek anlam bu deil. Gerek anlam: stek, arzu, evk, eilim. (bkz. TDK).
Hayatnz boyunca o kadar ok geici ve heves" ikilisi bir arada duydunuz ki,
artk heves dendiinde aklnza ilk kelime "geici" geliyor deil mi? TDK bile bu

hataya dm, ikinci anlam olarak "gelip geici istek" demi. Birinci tanmdaki
"istek" kavram nasl oluyor da ayn zamanda "gelip geici istek" oluyor?
rnek2: "Ben bilmem, beyim bilir." szn tarihe kartrmak adna
yaplan "Ben Bilmem Eim Bilir" TV programdr. lk sz ataerkil toplumun getirisi,
ikinci sz ise bu kltr zerine yama edilen, oluturulmak istenen yeni kltr iin
"yeni toplum program" yklemesidir.
rnek3: Dini kitaplarn meallerindeki parantez iine alnan yorum
cmleleri. Okuyan kii balarda bunun yorum olduunu bilse bile ister istemez
okur ve cmlenin anlam o kadar deiir ki Kii, zihnindeki bu deiime engel
olamaz, zira kelimeler de ok gldr.
Bu kavram bozumu yntemi bazen reklamlarda da kullanlabilir.
Reklamlarda nasl kullanlr derseniz, hemen kendimiz bir rnek uyduruverelim:
rnek: zel bir hastaneniz var diyelim, maniplasyon yntemiyle aklda
kalc bir slogan ve ilk akla gelen olmak istiyorsunuz. O halde u slogan iinizi
grebilir: "Geici tedavi deil, gerek ifa X Hastanesinde!" Srekli olarak "geici
tedavi" derseniz ve geni kitlelere bunun propagandasn srekli yaparsanz,
insanlar "tedavi" kelimesini duyduklarnda bunun geici bir ey olduunu
dnecekler. Ve ie yarar, sreklilii olan bir tedavi (kesin zm) istediklerinden
"gerek ifann adresi" X Hastanesine gitmeyi isteyecekler hep. Dolaysyla
zihinlerde u olacak: Gerek ve kalc ifa=X Hastanesi
rnek2: Veya bir otel sahibisiniz, insanlara "zgr-Blgeniz burada! Y
Otellerinde! diyerek gzel bir kandrmaca yapabilirsiniz. "zgr-Blge" diye bir
kavram olabilir mi? zgrlk bir blgeye sdrlabilir mi? Hatta bu kandrmacay
krmz-beyaz eritler iindeki bir sloganla yaparsanz daha manpilatif olur.
Kuvvetle muhtemel, zel bir hastaneniz veya bir oteliniz yok. Ancak bu yine
de bu yntemi kullanamayacanz manasna gelmez. Kendinize nasl
uyarlayabileceinizi yine sizin dnp bulmanz gerekecek.

Eksik / Eksiltilmi Bilgi Maniplasyonu

rnek: Siyasetilerin resmi zgemilerine bakn, bir de her yerde
yaynlanmayan gemi bilgilerini aratrn. Gemi, ad zerinde gemitir elbet,
bu yzden de kart grl siyasiler de sadece gemi zerine gidip yine
gemiteki tm negatifleri propaganda aleti yapabilirler, bu da eksiltilmi bilgi
maniplasyonuna girer. Her zaman iki tarafl dnmek lazm.
rnek2: Orhan Pamuk'un yurtdnda pazarlan olabilir. Yurtdnda
yaplan "Trkiye'de 50 bask yapt!" bilgisi eksik bilgidir. lk 49 bask kaar
kopyadan oluuyordu. sylenmez. Birinci bask bin tane bile olabilir
rnek3: Kendiniz grn isteriz: Farkl grlere yaynlar yapan gazeteleri
aln, bir haberi (siyasi olursa iyi olur) sein ve tm bu gazetelerde o haberi
itinayla inceleyin. zellikle balklara, kullanlan fotoraflara, haberin sunulu
ekline bakn. Her gazetedeki maniplasyonlar ayr ayr grebilirsiniz.

Yanllanamaz Yanl Bilgi Maniplasyonu

En rahat maniplasyon yntemidir, eitli alanlarda sklkla kullanlr.
Rahatl tereyandan kl ekmek gibidir tabiri caizse. stelik her yerde
uyarlanabilir, uygulanabilirdir. Bilginin tam kontrolne sahip olunan yerlerde
kullanlr. Bu yntemde bilginin gc hissedilir boyutlardadr kullanan iin. Sadece
ve sadece bilgiye sahip olunan kaynan elinizde olmas yeterlidir.
rnek: Bir irketin patronu "batyoruz!" dese (ve gerekte batmyor olsa),
bunun bilgisini alanlar yanllayamaz. Muhasebeciye soracak olursanz, onu da
bilgi kayna olarak dnrsek o da patrona alt iin kontrol patronda.
rnek2: Best-Seller! En ok satlan rn! gibi bilgileri yanllayabilmeniz
hi kolay deildir. Zira bu bilgiye eriip kontrol edebilmeniz neredeyse
imkanszdr. Eer bir dkkannz var ise ve bir trl elinizden karamadnz
rnler varsa bu maniplasyon yntemini kullanabilirsiniz. En ok satlan rn
rafnza onu koymanz yeterli.

Grlt Yntemi, Dikkati Baka Bir Yere ekme

Bir dier ok kullanlan yntemimiz de bu. Bir eyi saklamak iin grlt
karmak, belki hayatnzn bir dneminde sizin de yaptnz bir eydir. Belki
halen yapyorsunuzdur farknda olmadan? Burada kilit nokta: Grltnn, esas
saklanacak olandan fazla olmas ve onu bastrp nne gemesidir.
rnek: Mecliste bu adamlar hangi kararlar alyorlar acaba? Onu bo ver
sen grltye bak; yine kavga km, kfrler falan. Medya da zaten dnden raz
grlt maniplasyonuna.
rnek2: A bakn burada ne varm! diyerek dikkat baka bir yere ekilir.
u an ana haberlerdeki sunumlarn hepsi buna rnektir. Nerede gereksiz ve
anlamsz haber varsa onlar tekrar tekrar gsterilir, en ince ve kk ayrntsna
kadar aktarlr; ancak ciddi anlamda nemli haberler ucundan azck gsterilir...

Yalan syleme
Birinin o anda yalan sylediini anlamak gtr fakat her ne kadar (artk
ok ge olduunda) ortaya kacan bilseler de maniplatrler bunu yapar.
Kendinize yalan sylenme riskini azaltmann etkili bir yolu, baz kiilik tiplerinin
(sosyapatlarn, psikopatlarn veya maniplasyon uzmanlarnn) yalan syleme ve
aldatma konusunda uzman olduunu, bunu srekli yaptklarn ve ounlukla da
ince ve kurnaz bir yntemle yaptklarn anlamak ve kabul etmektir. Kararlarnz
temeli zayf bilgi paralar zerine kurmaktan kanmaktr. Hkmnz vermeden
nce bilgi kaynaklarn dorulamak ve ifadelerin geerliliini test etmek her
zaman en dorusudur. Bu konuda vakit harcamanz ve bu ekilde dnmeniz sizi
yalan girdabna ekilmekten koruyacak en iyi savunma mekanizmasdr.

Duygusal Yatrmlarnzdan Avantaj Salama

Bir kiiye uygulanabilecek en kt maniplasyon metodudur. Duygusal

olarak ele geirilmi veya tehdit edilmi birok kii asla yapmayaca eyleri
yapmaya zorlanr. Psikopatlk eilimi olan insanlar bunu insanlara uygulamaya
meyillidir. Byle bir durumdan kendinizi kurtarmanzn yolu balamadan
gereklemesini engellemektir. Duygusal yatrmlarnz szl bir ekilde
yabanclara ifade etmeyiniz. Gerek olmad halde zayf ynlerinizi sergilemeyiniz.
nk etrafnzda bundan kendine fayda salamak isteyenler bulunabilir.
Kendinizi sadece gvenilir olan birka kiiye tmyle an.

Provakasyon ve Aalama Yoluyla Ego Kamlama

Politika, spor ve insan eylemlerinin olduu dier tm alanlarda, en byk
maniplasyon metotlarndan birisi provakasyon ve aalamadr. Bir insan
provakasyon, aalama veya toplum nnde kk drme araclyla aptalca
eyler yapmaya zorlanabilir. Yaral bir ego tehlikelidir ve maniplasyona msaittir.
Bu tarz bir yolla aptalca bir ey yapmak zere provake edildiinizde konu her ne
olursa olsun yapacanz eyin buna deip demeyeceini dnn. Yaralanm
egonuzun sizi deliye evirmesine izin vermek ok kolaydr. Aptalca bir ey
yapmadan nce bekleyin ve her eyi bir sreliine dondurun, bylece etrafl bir
biimde dnmeniz kolaylar. Provakasyon her zaman bir amaca yneliktir ve
bu amac tamamen arkanzda brakmadan tepki gstermeyiniz. Aksi takdirde kr
bir ekilde tuzaa dersiniz.

Salt Beyin Ykama

En az ar tutucu ahslar kadar pazarlama ve reklam irketleri tarafndan
da kullanlan bir maniplasyon taktiidir. Bir eyi bir kii ya da kitle nnde tekrar
tekrar yaparsanz bu, onlarn muhakeme glerini ele geirir. Bu tarz maniplatif
insanlardan korunmann tek yolu dinlediiniz eyleri mantk szgecinden
geirmek olabilir. Baz eyleri srf insanlar yle syledii iin kabul etmeyin.
nanmadan nce aratrp dorulayn. Kendi tarznzla dnmeniz bu konuda
yapacanz

ncelikli Duygusal antaj

ncelikli duygusal iddet, ilikilerde sklkla grlmektedir. likilerdeki
maniplasyon tekniklerinden birisi olup sklkla fark edilmez. Bir kiiye deer
verirsiniz ve kadn ya da erkek, kendisi iin beslediiniz duygular karlar iin
kullanr. likilerde ok sk grlen bir durumdur ve kurban bu kadarnn artk
yeterli olduuna karar verene kadar devam eder. Bazen, insanlarn hayatlarmz
mahvetmesine izin veririz ve onlara kar olan hislerimizden faydalanmasna gz
yumarz. Bu doru bir davran deildir. Snr nerede izeceinizi iyi bilin. nk
zveri ve fedakrlk bir noktadan sonra anlamn yitirir.

Yanla Ayartma

Anlk ayartmalar ve hrslarn insanlar bir anda kendi hayatlarn

mahvetmeye iten bir lanet olduu insann tarihinden beri bilinir. Bir eyi bamllk
derecesinde arzulamak zayf noktanz hline gelecektir. Bu arzular maniplatif
tuzaklar olarak bizi pusuya drmeyi bekler. Bu yzden bunlardan saknmak
gerekir. Ksa zamanl kazanlar aramak yerine cezbedici bir tuzaktan korunmak
adna uzun vadeli planlara deer verin. Arzularnz bildii iin srekli onlar
besleyen kiiler yaamnzn kontroln ele alp sizi ynetebilir. Bu durumda
zgrlnz kaybetmi olursunuz. Uyuturucu bamll, alem dknl,
para bamll gibi bamlln herhangi tr mahvolma nedeniniz olabilir.
Kendinizi maddi eylere ve takntl arzulara bamllktan kurtararak
maniplatrlerin hayatnz zerindeki hkimiyetine engel olursunuz.

Mahrum Brakma
Mahrum brakma, insanlar istemedii ilere srkleyen bir dier duygusal
maniplasyondur. Bu tarz bir maniplatif psikoloji aile iinde ve sosyal yaantda
zirve yapar. Mahrum brakma, insanlar itaat ettirmek iin kullanlr ve kiilerin
bunu yenmesi gerekten ok zordur. Bamszlama ve kendi gelir kaynanz
yaratmanz bu maniplasyon tuzandan kurtulmak iin tek yoldur.

Ego Okama
ok youn duygusal maniplasyon metotlarndan birisidir. Ego okama,
ilikileri bile paralama gcne sahiptir. Yalanlarla beslenerek egonuz devasa
boyutlara ulaana kadar okanr bylece maniplatr sizi bir kuklaya dntrr.
Ksaca kibir, felaketiniz olabilir. nsan bu durumdan ancak alakgnll ve
insanlar arasnda adil bir kii olmaya alarak kurtulabilir. Bir insann bu
bahsedilen tezghlara ve duygusal tekniklere dikkat etmesi gerekir. Maniplasyon
olumlu ekilde de kullanlabilir. nsanlar iyi iler yapacak ve doru seimlerde
bulunacak ekilde de maniple edilebilir fakat bu o insan asndan ok riskli bir
oyun olur.

Ak Vererek Yalan Syleme

Bu, gerein nemli bir miktarn koruyarak sylenen, ok ince ve kurnaz bir yalan
tekniidir. Bu olduka etkili olan bu teknik zellikle propagandalarda kullanlr.

nkr (Reddetme)

Maniplatr ou zaman yanl bir ey yaptn alenen kabul etmek istemez ve

reddetme yolunu seer.

Gizleme
Bir eyi saklamak, gizlemek gerekten kolay bir i deildir. En zor
maniplasyon yntemlerinden biridir diyebiliriz. Ciddi anlamda karnzda
gerein peinde koan biri varsa eninde sonunda onu bulacaktr. Bu yntemde
en etkili silahlar, dier ilgi ekici eyler olacaktr. phesiz dikkati baka bir yere
ekmenin en yardmc esi daha ilgi ekici eylerdir.

Ussallatrma (Rasyonalizasyon)
Uygunsuz davran iin maniplatr tarafndan retilen zrdr.
Ussallatrma, arptmaya yakndan balantldr. Maniplatrler genellikle
yaptklar davranlar iin bir sebep ya da bahane bulmakta uzmanlardr.

Kmseme (Minimizasyon)
Bu ussallatrmayla eleen inkr eididir. Maniplatr davrannn, bir
bakasnn ortaya att gibi, zarar verici ve sorumsuzca olmadn beyan eder,
rnein satama ya da hakaretin yalnzca bir aka olduunu sylemek gibi. Bu
yntem genellikle rasyonalizasyonla bir arada kullanlr. Davrann rasyonalize
etmek isterken, davrannn olumsuz sonularn da gznde kltr.

Seici Dikkatsizlik ya da Seici Dikkatlilik

Maniplatr, kendisini yolundan saptracak herhangi bir duruma, zellikle
fazla bymesini istemediiniz, dikkat etmez, ilgi gstermez, grmezlikten gelir,
tepkisiz kalr veya sanki olmam gibi davranabilir. rnek olarak, Bunu dinlemek
istemiyorum. gibi eyler syleyebilir. Kitlesel boyutta dnrsek, duyulduu
anda byk bir ounluu harekete geirecek olan haberler byk bir titizlikle
grmezden gelinir, insanlara sunulmaz, gsterilmez. Veyahut birisi hakknda
byk iddialar ve hatta kantlar sunuluyor diyelim ve o kii bu durum sanki
yokmu gibi hibir tepki vermiyor. Bu da bir maniplasyon ve unutulmasna zemin
hazrlama yoludur. Maniplasyonlar arasnda yeri ayrdr.
rnek: Hortumlanan bankalar ve t karmayan medya. zerinden belirli
bir sre getikten sonra ancak yapld haberler.

artmaca, Konuyu Deitirme

Maniplasyonun vazgeilmez eididir. zellikle iletiimde sklkla karnza

kyordur. Bu konuda gerekten usta insanlar tanmsnzdr mutlaka. Konu
rahatsz edici olduunda, rahatsz olan taraf ustaca konuya dorudan cevap
vermektense artmacal davranr ve konuyu baka bir konuya ynlendirerek
maniple edebilir. zellikle baka soru ve sorunlarla sizi bambaka dngler iine
sokup olay tamamen aklnzdan kartabilir. Ayrca, iletiimle mi snrl sadece?
Elbette deil. Kitlesel yaynlarda, tartma programlarnda, sunucu bazl
ortamlarda vesaire, srekli yaplmakta.
rnek: lkemizde srekli deien gndemleri dnn. Gndem
deitirme = Konuyu deitirme. Neleri unuttuk, unutturulduk hey gidi hey...
Bu yntemi kullanmak ciddi ustalk gerektirir, yaptka daha tecrbeli hale
gelinir. Bundan fayda salamak iin etraf ok iyi gzlemleyip durumlar kendinize
uyarlamaya almakla balayabilirsiniz.

Kama
artmacayla ayndr fakat alakasz, dank, dalgal cevaplar ve kaamak
szler vardr.

st Kapal Sindirme
Bu yntem maniplatr tarafndan bir yldrma taktii olarak kullanlabilir.
Maniplatr rtl (kurnaz, dolayl ya da imal) tehditler kullanarak kurban
savunma durumuna sokar. Karsndakinden istediini alabilmek iin, onu bencillik
ya da umursamazlkla sulayabilir.

Duygu Smrs
Baka bir tr sindirme taktii. Maniplatr, vazifesine bal ve vicdanl kurbann,
onunla yeteri kadar ilgilenmediini, fazla bencil olduunu ya da kolaya katn
iddia ederek kendini kurbanm gibi gsterir. Bu genellikle kurbann kt
hissetmesine, kendinden phe eder ve endieli hale gelmesine, uysallamasna
neden olur. Bylece sempati toplayarak isteklerini elde ederler.

Utandrma
Maniplatr alay (istihza) kullanarak, kurbann korkusunu ve kendinden
phe etmesini artrmak ister. Utandrma taktikleri, ehvetli ya da imal bir bak,
tatsz bir ses tonu, retorik yorumlar, ince alaylar gibi ok kurnazca yaplabilir.
Maniplatr srf ona kafa tutmaya kalkt iin birini utandrabilir. Kurbanda
yetersizlik duygusunu beslemek iin etkili bir yntemdir.

Kurban Rol Oynama, Zavall Ben

Maniplatr, acnma, sempati kazanmak ya da bir bakasndan bir ey

alabilmek adna efkat edinmek iin, kendini koullarn ya da bir bakasnn
davranlarnn kurban gibi gsterir. efkatli ve vicdanl insanlar, bir insann ac
ekmesine dayanamaz ve maniplatr insanlarn anlayna oynamay kolay
bulur. Bu, duygu smrs ynteminden farkl olarak bir savunma deil saldr
taktiidir.

Kurbana ftira Atma

Hepsinden daha fazla bu taktiin, maniplatr saldrgan kastn
maskelerken ayn zamanda kurban savunma pozisyonuna soktuu iin, ok gl
bir anlam vardr.

Hizmetkr Rol Oynama

karlarnn faydasna urarken, kutsal bir greve kendini adam
grnerek gizlenmek. rnein, kendini Tanrnn hizmetine ya da baka bir otorite
figrne adadn syler.

Batan karma
Maniplatr, bakalarnn savunmalarn krmak, gvenlerini ve
sadakatlerini ona vermelerini salamak iin cazibe, vg, pohpohlamay kullanr
ve ak ak destek veren biri gibi grnr.

Suu Yanstma, Bakalarn Sulama

Maniplatr, anlalmas g yntemlerle bakalarn gnah keisi ilan eder.

Sahte Masumiyet
Maniplatr, verdii zararn kastl olmadn ya da suland eyi
yapmadn iddia etmeyi dener. Maniplatr, arm ya da gcenmi taklidi
yapabilir. Bu taktik kurbann kendi yarglarn, dahas akl saln sorgulamasna
sebep olur.

Kafas Karm Numaras Yapma

Maniplatr, neden bahsettiinizi anlamayan ya da dikkatine sunulmu bir
konunun nemi konusunda kafas karm bir budala taklidi yapar.

Sinir Sama
Maniplatr youn duygusallk ve yeteri kadar fke saarak, kurban ok
edip, boyun edirmek iin fkeyi kullanr. Maniplatr aslnda kzgn deildir,
sadece rol yapyordur. Ne istiyorsa onu istiyordur ve reddedildiinde sinirlenir.

Maniplatrlerin Smrd Krlganlklar:

Braikera gre, maniplatrler kurbanda olmas muhtemel u krlganlklar
(dmeleri) smrrler:
- Memnun etme hastal,
- Bakalarndan kabul ve onay grme bamll,
- Emotofobi (olumsuz duygu korkusu),
- ddia etme eksiklii ve hayr diyememe,
- Net olmayan kiilik duygusu (yumuak kiilik snrlar),
- Dk zgven,
- Kontrol bakalarndan bekleme,
Simona gre, maniplatrler kurbanda olmas muhtemel u krlganlklar
smrrler:

Naiflik (saflk): Kurban, bir insann kurnaz, dolandrc ve merhametsiz

olabilecei fikrini kabul etmekte zorlanr ya da kurban edildiini inkr ediyordur.

Ar vicdan: Kurban, btn gvenini maniplatre vermeye ve kendisinin

suland durumlarda bile olaya maniplatrn tarafndan bakmaya ok
isteklidir.

Dk zgven: Kurban kendinden phe eden, gven ve iddia eksiklii olan

ve muhtemelen savunma haline abuk geen biridir.

Ar ussallatrma: Kurban, maniplatrn zarar vermek iin meru ve

anlalabilir bir nedeni olduuna inanmaya ve anlamaya ok urar.

Duygusal bamllk: Kurbann itaatkr ya da baml bir kiilii vardr.

Duygusal olarak ne kadar bamlysa, ne kadar krlgansa o kadar smrlecek ve
maniple edilecektir.
Maniplatrler genellikle kurbanlarnn krlganlklarn zmek, analizini
yapmak iin gereken zaman kendilerine verirler.

Maniplatrlerin Motivasyonlar:
Maniplatrlerin olas motivasyonu vardr:
- Bakalarna kar ne pahasna olursa olsun kendi amalarn ilerletmek ve
kazanlarn salamak

- Bakalaryla ilikilerinde g ve stnlk salamaya iddetle ihtiya duymak

- Gizli amalarn baarmak iin gizli bir ajanda

Maniplatrlerin Psikolojik Durumlar

Maniplatrler u psikolojik durumlara sahip olabilirler:
- Machiavellian Kiilii,
- Narsistik Kiilik Bozukluu,
- Borderline Kiilik Bozukluu,
- Baml Kiilik Bozukluu,
- Histrionic Kiilik Bozukluu,
- Pasif-Agresif Kiilik Bozukluu,
- A Tipi Kiilikler,
- Anti-Sosyal Kiilik Bozukluu,
- Baml Kiilikler.

Bir Psikopatn Temel Maniplatif Stratejisi

Hare ve Babiaka gre, psikopatlar daima dolandracaklar ve oyuna
getirecekleri insanlarn peindedirler. Psikopatik yaklam aamay ierir:

1. Deer Bime Aamas

Baz psikopatlar, karlatklar hemen herkesten avantaj salayan faydac,
saldrgan avclardr, bazlar da daha sabrldr, yollarna kacak mkemmel,
masum kurban beklerler. Her halkarda psikopat, para, g ya da etki kazanma
kayna salayacak bireylerin srekli olarak faydallklarn lp bier. Baz
psikopatlar mcadeleden holanrken, bazlar krlgan insanlar avlar. Deer
bime aamasnda psikopat, potansiyel kurbann zayf noktalarn tespit etme
yeteneine sahiptir ve bunlar batan karmak iin kullanr.

2. Maniplasyon Aamas
Psikopat bir kurban belirledii zaman, maniplasyon aamas balar.
Maniplasyon aamas srasnda, zellikle bir psikopat kurbannda ie
yarayacak bir sahte kiilik yaratabilir. Bir psikopat, kurbann gvenini kazanmak
iin yalan syleyecektir. Psikopatn empati ve sululuk duygusu yoksunluu

kolayca yalan sylemesini salar -istediklerini elde etmeye yaramayacaksa

doruyu sylemekte bir deer grmezler.
Kurbanla etkileim srerken, psikopat kurbann kiiliine dikkatlice deer
bier. Kurbann kiilii, psikopata kurbandaki deerli zelliklerin ve belirtilerin bir
resmini sunar. Zeki bir gzlemci, kurbann saklamaya alt gvensizliklerini ya
da zayflklarn ortaya karr. Psikopat, hevesli bir renci gibi, kurbanda zel
gizli glerini ve ihtiyalarn giderme potansiyelini incelikle test eder; nihayet
kurbanla kiisel bir iliki ina eder. Bu iliki kurban tuzaa drmek iin yalanlar
zerine ina edilmi ve dikkatlice rlmtr. Bu, kurbann zel psikolojik
ihtiyalarna ve kiisel beklentilerine gre, psikopatn alkanlk halinde
oluturduu pek ok maskeden biridir. Kurbanlatrma, doas gerei avcla dair
bir eydir; bireyde genel olarak finansal, fiziksel ve duygusal pek ok zarara
sebep olur. Salkl, gerek ilikiler karlkl sayg ve gven zerine kurulur;
drst dncelerin ve duygularn paylam temeli vardr. Psikopatik bir ilikide,
bu zelliklerden herhangi birinin olduu yanlgs, psikopatn bu kadar baarl
olmasnn sebebidir.

3. Terk Etme Aamas

Terk etme aamas, psikopat kurbann artk ie yaramadna karar
verdiinde balar. Kurbanlarn terk eder ve bakalarna geerler. Duygusal iliki
durumunda, psikopat genellikle o gnk kurbann terk etmeden nce, bir sonraki
hedefle ilikisini garantiye alr. Terk edi abuk olabilir ve kurban, psikopatn bir
bakasn aradndan haberdar bile olmamtr. Sebep olduklar ac ve zarar
yznden zr dilemeyeceklerdir nk psikopatlar bu duygular takdir etmezler.

D dnyann olgular zerinde bamsz fikrinizi ve kendi yarg

biiminizi oluturmanz bu tarz zihinsel maniplasyonlarn kurban
olmaktan korunmanz salar. Dier deyile birilerinin sizin yerinize
dnmesine izin vermeyin. Ancak kendileri iin dnmelerine izin
verin. fkeyle, arzularla, hrslarla ve yalanlarla zihniniz arasna mesafe
koyun. Hayat yrynde temel kural budur. Herkese kulak ver,
bazlaryla konu ve ok az kiiye gven. htiyat, sabr, bamsz
dnce ve iyi bir muhakeme her zaman evredeki maniplatif tuzaklara
kar sizi korur.

AYRICA: Finansal maniplasyon: Finansal maniplasyon su, speklasyon

serbest. Yakn zamanda medyada kan Altn Fiyatlar Dt! haberleri
speklasyona giriyor sanrm. Aslnda yorum meselesi bu. Medya yolu ile insanlar
ynlendirmek o kadar kolay ki Bir eyin fiyat dyor veya ykseliyor diye
medya bas bas baryorsa, bilin ki ynlendirme yaplyor. Sadece finansal

konularla snrlamayalm, her konuda bu byledir, bir noktay srekli vurguluyorsa

medya, onun altnda bir bit yenii arayn.