Türkçe Orhun Yazıtları

Trke Orhun Yaztlar
Turkic Orkhon lnscriptions
Trke Orhun Yaztlar
Eski Trke damgalar sadan okunur, byle ---- eklinde izgiler Bengtalar'daki y pranm yerlerdir.
Trkiye Trkesi blmne, kolay anla lmas iin byle (a klamalar) ve [eklemeler] yap lm t r.
1 Dize#
Trke Damga Asl (unicode)
Latin Alfabe'ye evrili Asl

(Latin transliteration)
Aklamal Trkiye Trkesi

(Modern Turkish)
Bilge Kaan Beng Ta

: LJ D J i i h : f' h J i i h
: S-s Y< rl : .f f' Y r : h i f'l h
: .f ---- : .f f' Y r : h i f'l h : i ri
:4>< > : 4 rl > : r : r ----J
J i Y f' : f' Y f'l 1 i 1 : 4X J?
: h i f'l h :---- J ) D .)
r ih----:
TeNR: TeG:TeNR:
YaRaTM : TRK:BLGE:
KaGaN: SaB M:KaN M:
TRK: BLGE: ----NDA:aL---
TI: SR:TOKuZ:OGuZ:iY:
eDiZ: KeReKLG:BeGLeR:
BODuNI:----: TRK:
TeNRi ----:
Tanr dek Tanr yaratm Trk

Biige Kaan[ ]; Szm:kang m
(babam) Trk Biige ----nda
ai----t [Trk] sir (soyu), Dokuz
Ouz, yi[] (iyi) Ediz Kerekl
(ad rl ) beleri, boylar ,
Trk Tanr [s ]----
BK1D41-2
: LJJ > : ) ><rl : .f 4 f'I

: .f )S ...\ h Y f'I : .f J. LJ J >
: i Y f' : h i f'l h : .f ><)rl"S
: 1 ,.tJ I : 1 i f' : ) ) .)
J 4 f'l 1 : i >
: 4 f'I :.f:: X f'I Jhi f'l 1 i f' f'I ?
: f' i f'l h : LJ >< : n > .) : 1 4 J >
: xhr :---- :r r iJ > .) : h i f'l h
: 4 >< D : .f LJ"S J i i h : 1 f'l 1 : .f 4 f'I
: r n : .f LJ : ,.tJ n : n + o Jrr : 4 ?
l )Jrr : rJ >< > :
ZE:KaGaN:OLuRTuM:
OLuRTUKuMA: LTeE:
SaK N GMA:TRK:
BeGLeR:BODuN: GiRiP:
SeBiNiP: TONTaM :GZ:
YGeRi KRT:BDKE:
ZM:OL RP:BUNA: aG R:
TRG:TRT:BOLuNDaKI:
----: TDiM: ZE:KK: TeNR:
aSRA:YaG Z:YeR:
KIL NDUKDA:iKN: aRA:K:
OGLI:KIL NM :
zerine kaan oturdum.

Oturduumda leceini
sak nan (dnen) Trk
beleri, boylar , irip
(enlenip) sevinip tongtam
(yerebakan) gz yukar grd.
(bakt ) bdge (bu zamanda)
zm (kendim) oturup bunca
a r treyi drt bolungdaki
(yandaki) ----: [dzen] etdim.
stte Kk (gk) Tanr , asra
(altta) ya z yer k l nd nda
ikisi arasnda kii olu k l nm .
BK1D41-3
: f'I ...\ : .f 4 f'I : o rJ >< > : r n

: r h r : ) ><r : ) > .) : .f1
: h i f'l h : ) 1 4 J > : LJ J > : ) ><rl
: ,.tJ r l f'l i f'l h : ,.tJ r Y r : i ) > .)
: r : rhr : r : .f >
: l i J>< D : 1 > rl : iJ > .) : h i f'l h
J rl iJ > .) : h i f'l h : ,.tJ 1 Y f'l l : f'l l
: 4 .) : 1 > 1 : l J : 1 > rl : ><) ) .)
: o h ? : >0< J .) : l Jrr
: f'I Y f' Y r : f'l::f'l :f'f' ...\ 4 r h
f'l r :: : rf' h : .f r r? : ) rl LJ r :
K:OGLINDA:ZE:eM:
aPAM:BUM N: KaGaN:
STeM:KaGaN:OLuRM :
OLuR PaN:TRK:
BODuN N:LN: TRSN:
TUTA:BRMi: T:BRMi:
TRT:BUL N:KOP:YaGI:
eRMi: S: SLePeN: TRT:
BOLuNDaKI:BODuN G:KOP:
aLM:KOP:Baz: KILM :
BaL G G:YKNDRMi:
TZLiGiG: SKRMi:
LGeR:KaD RKaN:YIKA:
TeG:KR:
Kii olunun da zerine em

(amcam) apam (babam) Bum n
Kaan, i stemi Kaan oturmu.
Oturup da Trk boylar n n ilini,
tresini tutu vermi, [dzen] edi
vermi. Drt bolung (yan) hep
ya (dman) imi. S
(er/ordu) sleyip (er/ordu
srp) drt bolungdaki
(yandaki) boylar hep alm ,
hep baz (bal ) k lm . Bal y
ykndrm (ba edirmi)
dizliyi k[t]rm) ileri
(douda) Kad rkan Y 'a (ya,
yeil blge ) dein, geride
(bat da)
BK1D41-1
Page
---
Trke Orhun Yaztlar
BK1D41-4
: 1 4 0 >,J, J f' h : J' rP<1rl i h

: 1 1" h : 41 rl > JX : J' 4 : rf n
: : 4 > 4 J > :n : h i l" h
Y< rl : 1 J : l i : ) >< rl : J' f' Y
: J' f' Y : J' ? : N 4 D > .) : l i
: i : l i :1J : i : l i
: J' ? J ) ) .) : J' ? J i Y f'
: f' Y : rf l" ...\ I" J) : l i : 4 l" h
: 1 > : f' Y : i : I > : n
: n J 4 l" : l h : f' l" i l" h
l J ) .) : 1 f' i 1 :
TeMiRKaPGKA: TeG :
KONDuRM: iK N : aRA: D :
OKSuZ: KK: TRK: aNA:
OLuRUR: eRMi: BLGE:
KaGaN : eRMi: aLP: KaGaN :
eRMi: BUYRUKI : YiME:
B LGE: eRMi: eRiN: aLP:
eRMi: eRiN: BeGLeR:
YiME: BODuNI: YiME: TZ:
eRMi: aN I : N: LiG:
aNA: TUTM : eRiN: LiG:
TUT P: TRG: TMi: Z :
aNA: KeRGeK: BOLM :
Demirkap 'ya dein

kondurmu. kisi arasnda idi
(kutiu) oksuz (ba msz) Gk
Trk anca (yiece) oturur imi.
Biige kaan imi. Aip kaan
imi. Buyruu yime (yine/biie)
biige imi erin (gerek) aip
imi erin (gerek) Beieri
yime boyiar yime dz imi.
Onu[n] iin iii (yurdu) anca
tutmu erin (gerek) ii tutup
tre [dzen] etmi. z (kendi)
anca (byiece) Kergek (ku)
oimu. (im)
BK1D41-5
J i i l" J ,.\ >1<1 J ,.\ >< > D

J ...\ 1 1" J r11 >1< > : rf l" h
: 41 : h l" 1 1" h : ...\ >< .) : Y f' Y I" ...\
: ) rl 4 ) J, ,.\I" : 4 rl 4 <l : 4 > 1
J .) : 3 <l : 4 4 >
: rf 1 Y 1 : ) D .) : n > .)
: >< : l J' J >< > D : l J >1<1
: J' O : l i Y< rl : f' Y l" 1
: J > .) : Y<r J l rf : n
: l J > .) : ) >< rl J J >< > : i
J l rf : J' i l n : J' O : i
f'h : rf I ...\ :
YOGI: SIGTI : NRE:

KN : TOGSKDA: BKL:
LGiL: TaBGa: TPT:
aPaR: PURuM: KIRKZ:
KURIKaN : OTuZTaTaR:
KITaYN : TaTaBI : BUNA:
BUDoN: KeLPeN: SIGTAM :
YOGLAM : aNTaG: KLG:
KAGaN : eRMi: aNDA:
KSRE: N S : KaGaN :
BOLM : eRiN: OGLITI :
KaGaN : BOLM : eRiN:
aNDA: KSRE: N S : eSN:
TeG :
yo (yas) s t (a t)
nde (douda) gn dousunda
Bki i'i l, Tabga (in),
Tibet, Apar, Rum, (Roma)
Krg z, Kurkan, Otuz Tatar,
Ktay (Mooi), Tatab, bunca
boyiar geiip sgtam (aiam)
yoiam (yasianm). antag (o
dek/yie) k'i (ni) kaan
imi. ondan kisre (sonra) inisi
(kk kardei) kaan oimu
erin (gerek), Ouiiar kaan
oimu erin (gerek), ondan
kisre (sonra) inisi (k)
eisi (aabeyi) dek
BK1D41-6
: rf irl JJ >< > : i : H ) J rl

: 4 l f' Y : i : J, )Jrl : f' h
: rl J .) D : i : 1 4 J > : ) ><rl
: N rl D > .) : i : 1 4 J > : ) ><rl
: rl J .) D : i : 4 l f' Y : J' ?
J) ).) J i Y f' : i : l i
: ...\ >< .) : rf l" ...\ I" : 4 l 4 l" h
: f' Y i 1" 1 : rf f' Y h : ) ) .)
: rf l" ...\ I" : rf l ...\ rl 4 : rf l" ...\ I"
: rf hh i l" l i n JY ...\ J Y rf
>< J ) D .) J Y f' :rf I" ...\ I" :
KILNMaDUK: eRiN: OGL I :

KaNGIN: TeG: KILNMaDUK:
eRiN: B LiGSZ: KaGaN :
OLuRM : eRiN: YaBLaK:
KaGaN : OLuRM: eRiN:
BUYRUKI : YiME: BLiGSiZ:
eRiN: YaBLaK: eRMi:
eRiN: BeGLeR: BODuN I :
TZSZ: N: TaBGa:
BODuN: TeBLiG N : KRLG :
9qN: a_R aylI N : 9_N:
INiLI: eILI: KINURTUKI N :
N: BeGL: BODuNLIG:
ki nmad erin (gerek),

oiu kang (babas) dek
k i nmad erin (gerek),
biig isiz kaan oturmu erin
(gerek), yabiak (fena) kaan
oturmu erin (gerek).
Buyruu yime biigisiz [imi]
erin (gerek), yabiak imi
erin (gerek). Beieri, boyiar
dzsz (bozuk) [oiduu] iin,
Tabga (in) boyiar tebii
(kt) g r (ok) [oiduu] iin,
armak (hiieci) [oiduu] iin,
iniyi eiyi kinietirdii iin,
be ie, boyiar
BK1D41-7
: rf l" ...\ I" : rf N 4 > i > D

: hX Y Y : ) ) .) : h i l" h
: 1 n : > ) >< ...\ : rf Y
: l" i h? : X) >< rl : H J ) ><rl
: J' rl ) D .) : ,.\ >< .) : 1 n
: J > rl : rf J ><> J 4 > : 1 Y f'
: rf J >< > : 4 <l : 1 Y I JM > .)
: i Y f' : h i l" h JM > .) : i l" 1
J : rf J' : h i l" h
: ...\ >< .) : i Y f' J>< ,.\ >< .)
: ...\ >< .) : )1 > : rf J'
J ? : f' Y : 1 1 1" 1 : J' rl ) ><rl :
YONURTUKIN: N:
TRK: BODuN: LLeDK:
L N : IG N U : I D M :
KaGaNLaDUK: KaGaN I N :
YTR: IDM: TaBGa:
BODuNKA: BeGLiK: U R I :
OGLI N : KUL: q_L D I : i LiK:
KIZ: OGLN: KUN : BOLDI :
TRK: BeGLeR: TRK:
ATI N : iTi: TaBGaGI :
BeGLeR: TaBGa: ATI N :
TUTuPaN : TaBGa:
KaGaNKA: KRMi: eliG :
YIL:
yongurduu (ztiatrd )
iin, Trk Boyiar , iiiedii iiini
g n (kayp) etmi, kaaniad
kaan n yitiri etmi
(yitirivermi). Tabga (in)
boyiar'na beiik er oian
(eviad ) kui oidu, iiiik
(hanmik) kz oian (eviad )
kng (cariye) oidu. Trk beieri
Trk ad n att. Tabga (in)
beieri [gibi] Tabga (in)
ad n tutup , Tabga (in)
kaan na grm (ba ianm)
eiii yi.
Page
Trke Orhun Yaztlar
BK1D41-8
: l" l f Y : l I : f ...\ 1" 1 : f i

J Y 1 1" :n rl'5'< > : rt' l" h
: l I : l" ? Y l" I J f h : J' rl ) ><rl
Jfh : J' rl>< 1 rl l h : > 4 >< 4 > .J.
: ...\ >< .) : l I : l" ? Y l" I
J J : rt' l l" l l" h : rt' Y : J' rl ) ><rl
: >< rl : J' 4 rl : h l l" h : l I
: f Y Y : l h : n : ) ) .)
J)rl J : Y : h l :) D .)
: rt' 4 > ) ><4rl : f Y : J:: 1
lI : lh:
iG: KiG : B RMi:

LGeR: KN : TOGSuKDA:
BKL : KaGaNKA: TeG :
SLeY : BRMi: KURGaRU:
TeMiRKaPGKA: TeG :
SLeY : BRMi: TaBGa:
KaGaNKA: L N : TRSN:
ali : BRMi: TRK: KaRA:
KaMaG : BODuN: aNA:
TMi: LLiG: BODuN: eRTiM :
LiM: MTI : KaN I : KiMKE: LiG:
KaZGaNURMeN: TR: eRMi:
i[ni] g [n] [in'e] vermi.

iieri (douda) gn dousunda
Bkii kaana dein sieyi
vermi. geride (batda)
Demirkap'ya dein sieyi
vermi. Tabga (inii) kaana
iiini, tresini ai vermi. Trk
kara kamu (tm) boyiar anca
demi[ki] : iii boyiar idim, iiim
[]imd i hani? kime iii kazan rm
ben der imi.
BK1D41-9
: )><rl : h l : ) ) .) : ><J ) ><rl

: f ...\ 1" 1 : f i : J' rl ) ><rl : J' rt' J)rl
:n : : h : rt' l l" I
J>< D : J' rl )><rl : ...\ >< .) : 1 h
: l" rt' h : 1J > .) J><D : l J > .)
: 1 1 ...\ : ) D : H > : > ) > 4 D
: f ...\ 1" 1 : f i : n > .)
: ) rl'5 : l" l f h h l
: rt' ? l l" Y I" : ) > .) : h l l" h
: l I : l h : rt' W 4'5'< 4 >
J' 4 l" : l I : 4 4 .) : > rl > D :
KaGaNLG: BODuN: eRTiM :

KaGaN M : KaN I : N E :
KaGaNKA: iG: KG:
BERRMeN: TR: eRMi:
aNA: TP: TaBGa:
KaGaNKA: YaG I : BOLM :
YaG I : BOLuP: TiN:
YaRaTUN U : UMaDUK: YaNA:
iKMi: BUNA: iG:
KG: B RTKGeR:
SaK NMaTI : TRK: BODuN:
LReYN: URuGSRaTaYIN:
TR: eRMi: YUKaDU: BaRIR:
eRMi: ZE:
Kaani boyiar idim, kaan m

hani? n e (hangi) kaana ii
g veririm ben, der imi.
Anca (byie) deyip Tabga
(in) kaan na ya (dman)
oimu. Ya oiup, itine
(d zeniene), yaratna
(rgtiene) mad [ndan] yana
iikmi (ba miym) [in]
bunca ii g verd iini
saknmadan (dnmeden)
Trk boyiar n idreyim,
urugs rataym (erkeksiz
b rak p) [kkn kazyay m]
der imi. [Trk boyiar]
yokoimaya varr imi. stte
: Hn : h 4 1" h J l l i h : h l l" h
: h l l" h : l h : n J .) >1 JI?
: ) > 4 J > .) :.J.>D : ) ) .)
: ) ) ,.\ J ) .) : ) ) .) : rt' ? h
: >< ) ><rl : l l h Y : i rl : rt' ? h
: ><) > rl : J' f Y y : f i"
: 1 > : J' O l 1 1" h J l i h
: i rl : I : l l l" h l" 1 : l" l f l" ?
: rt' I J l f ? h? : ) ><rl
: 4 > D 4 > D : J' 4 : 1 1
J rl < : 1 < :
T RK: TeNR S : TRK:

I DUK: YR: SUB I : aNA:
iTMi: TRK: BODuN: YOK:
BOLMaZUN : TYi N : BODuN:
BOLUN: TYiN: KaN M :
LTeRi: KaGaN G: GM:
LBLGE: KaTUNG: TeN R :
TPSNDE: TUTuP:
YGeR: KTRMi: eRiN:
KaN M : KaGaN : YTYiGiRM :
eRiN: TaKM: TaRA:
YORuYOR: TYiN: K : eiDiP:
BaLIKDaKI : TaG IKM :
TaGDakl:
Trk Tanrs , Trk[n] duk

(kutiu) yeri[ni] , suyu[nu] , anca
[d zen] etmi. Trk boyiar yok
oimasn d iye, boyiar oisun
diye, kang m (babam) iteri
Kaan , m (anam) ibiige
Hatunu Tanr (g n)
tepesinde tutup yukar
gtrm (yceitmi) erin
(gerek). kang m (babam)
Kaan yediyirmi (onyedi) erini
takm (yoia km). Dar
yryor d iye k (haber) iitip
bai kdaki (kentteki) tak nm,
dadaki
BK1D41-10
Page
Trke Orhun Yaztlar
: h h l : ...\ l" h J l i h : l J ) _)
J l f'I J l l" I Y< rl : i ri : rt' ...\ f'I
: f' h : 3 > + J l ><D : l I : f' h
: > lJ >< lJ > + : l" l f' Y : l I
: lJ _) ) rl : l h : 1 Y l" I
: l J ) _) :1 : Lt ? h? J>< rl
: l l l Y : 1J ) _) :1 : Lt ? h?
: l Xi l" 1 : >< ) D _) : l lJ"S ) ><1
: h l l" h : >< ) D _) : l J > +
l ) >< ,.\ : rt' l" l l" l l" h :
NMi: TRiliP: YeTMi: eR:

BOLM : TeNR : K:
B RTK: iN: KaN M :
KaGaN : SS : BR : TeG :
eRMi: YaG I S I : KOYN: TeG:
eRMi: LGeR: KURGaRU:
SLeP: TRMi: KUBRaTM :
KaMaG I : YeTYZ: eR:
BOLM : YeTYZ: eR: BOLP:
iLSiReMi: KaGaNSRaM:
BODuNG: KNeDMi:
KULaDM: BODuNG:
TRK: TRSN:
IGNM:
inmi. Diriiip (topian p) yetmi

er oimu. Tanr g verdii iin,
kang m (babam) kaan n ssi
(ord usu) br (kurt) dek (gibi)
imi, ya s (dman) koyun
dek imi. ieri (douyu) geri
(baty) sieyip deriemi
kubratm (topariam) kama
(tm) yediyz er oimu.
Yediyz er oiup isiremi (ii
ziemi eken) kaansram
(kaan ziemi eken) boyiar,
kng (cariye) ediimi kui
ediimi boyiar , Trk Tresi'ni
g nm (b rakm)
BK1D41-12
: J 1 : I" ...\ : >< ) D _)

: l lJ D : n l l" l l" h
: > lJ : l Y l" h : l ll < ) _)
: >< < _)D : l h : J O : >< ) ) _)
: J' ? I : l I : J O : ><
: l I J>< D : ) ) _) : ...\ >< _)
Y< rl : Lf _) : J D lJ?
J>< D : ) > )_) : Lf >< > Lf > +
: ) rl ll > + : Lt rl lJ + : _) : 3 <1 : lJ Lt >
Y< rl : i ri : l I J><D
N lJ : rl lJ _) :
BODuNG: eM : aPAM :
TRS NE: YaRaTM:
BOGURM: TLS:
TaRDU: BODuNG: aNDA:
iTMi: YaBGUG: aDG:
aNDA: BiRMi: BiRiyE:
TaBGa: BODuN: YaG I :
eRMi: YIRYA: Baz: KaGaN :
TOKUZOGuZ: BODUN : YaG I :
eRMi: KIRKZ: KUR I KaN :
OTuZTaTaR: KITaYN: TaTaBI :
KOP: YaG I : eRMi: KaN M :
KaGaN : BUNA----: KIRK:
aRTUKI :
boyiar , em (amcam), apam

(babam), tresince yaratm,
bogurmu (retmi). Tiis
Tardu boyiarn [o] anda
[d zen] etmi. Yabguyu (vaiiyi),
ad (komutan), [o] anda
vermi. Beride (gneyde)
Tabga (in) boyiar ya imi,
y rda (kuzeyde) Baz Kaan,
Dokuz Ouz boyiar ya imi.
Krg z, Kurkan, Otuz Tatar,
Ktay (Mooi), Tatab, hep ya
imi. kang m (babam) kaan
bunca---- krk art
BK1D41-13
J l f' ? : l Y f'l l J J > D Jh?

:H rl J lJ D Jlih : l l i l" I : l i l" I
: l h l l Y : f' f' Y Y : l" ...\ I"
: 1 \.j"$) >1< rl : >101CJ ) ><rl
: l Y n : Lf _) : ><><D
: >0< J _} : l l f'l 1 f'l l : f' f' Y lf h
: n : Y<r1 : i ri : l" 0 1 1" ?
: J ...\ ) : 1 ) ><Lfrl : f' l" l l" h : f' Y
: > D J _) :.J'rl) ><rl : i ri : l lJ _)
: 1 1 h : J _) J _) : ><) >< rl : Lf _)
i ri :
YeT: YOL I : SLeMi:

YiGiRM : SN: SNMi:
TeNR : YaRLKaDUK: N:
LLiGiG : iLSiReTMi:
KaGaNLGG:
KaGaNS RaTM : YaGIG:
Baz: KILM : TZLiGiG:
SKRMi: BaLGG:
YKNDRMi: KaN M :
KaGaN : aNA: LiG: TRG:
KaZGaNP: UA: BaRM:
KaN M : KaGaNKA: BaLaYU :
Baz: KaGaN G: BaLBaL:
TKMi: KaN M :
yed i yoiu (defa) siemi, yirmi

sng (sng iie) sngm
(savam). Tanr yari kad
(buyurduu) iin iiiiyi iisiretmi
(iisiz b rakm), kaaniy
kaans ratm (kaansz
b rakm), yay baz (emrinde)
k im. Diziiyi ktrm,
baiy yknd rm (ba
edirmi). Kang m (babam)
kaan ancak iii treyi kazan p
ua varm (ivermi).
kang m (babam) kaan n
ba na Baz kaan baibai
(mezarta) dikmi. Kang m
(babam)
BK1D41-11
:1 : l h ? : 1 Y l h : l rt'
Page 4
Trke Orhun Yaztlar
BK1D41-14
: t.t n : t.tr :nB J.. > : ) ><r

: J'X l" i l" h :J> : J rl :n D
J LJ J > : ) ><rl : J.. : J' Lt l"
: >< ) ) _) : h i l" h : ) 1 4 J >
: ><P< J.. J h f l JXh : J' J.. ?
JM<Lf JM : ) ><rl : J..
J i i h : ----? : ---- 1 1 : rf f l h
l" J.. I" : H rlJ LJ D :
KaGaN : UDUKDA: ZM:

SeKZ: YaDA: KalTM: OL:
TRDE: ZE: eM: KaGaN :
OLuRTI: OLuRPaN: TRK:
BODuNG: YE: TD : GiT:
IGaNYG: BaY: KiLD i : aZIG:
K: KiLDi: eM: KaGaN :
OLuRTUKDA: ZM: TGiN:
eRK----: Y----: TeN R :
YaRLKaDUK: N:
kaan Utu unda (ldnde)

zm (ben) sekiz yanda
kald m (idim). O tre zerine
em (amcam) kaan oturdu
(oldu). Oturupda Trk boylarn
yine [d zen] etdi, yed irdi
(doyurdu) any (yoksulu)
bay (zengin) kld . Az k
(ok) kld . em (amcam)
kaan oturd uunda zm tig in
erk---- iy---- Tanr yarlkad
(buyurduu) iin
BK1D41-15
: J' rl D J i f ? h i l" h
: : J' Lt l" : ) ) _) : > 4
: J' Y i : ) ><rl : J.. : LJ J >
: i > O : Lt f l" : J D : l" i f' Y
: Lt X Y l" I J f h : J' rl Lt D
J f h : J r1 >1<1r1 : i h : > LJ >< LJ ) J,
: J' : rf f l" 1 : Lt X Y l" I
J f h : J'i i ? : Lt rl 4 <1
: Lt > J>< rl : Lt X Y l" I
J i f ? J.. I" : Lt X Y l" I
: f f' Y Y : Lt X i l" I
: >0< J ) >< rl : Lt X h i 1 Y
f f Y Lt h : Lt LJ"S ) >' rl :
TRTYiGiRM: YaIMKA:
TaRDU: BODuN: ZE: aD:
OLuRTM: eM: KaGaN :
B RLE: LGeR: YaL: GZ:
aNTUN : YaZIKA: TeG :
SLeDiMiZ: KURGaRU:
TeMiR: KaPGKA: TeG :
SLeDiMiZ: KGMeN: aA:
KIRKZ: YRNE: TeG :
SLeDiMiZ: KaMaG I :
B OTuZ: SLeDiMiZ:
YiGiRM : SNDMiZ:
LLiGiG : LSiReTDiMiZ:
KaGaNLGG:
KaGaNS RaTD M Z: TZLiGiG:
Drt yirmi (Ondrt) ya mda

Tardu boylar zerine ad
oturdum. Em (amcam)
kaan ile ileri (douda) Yeil
gz ( rmak) antung ovas na
dein sledik. geride (batda)
Demir Kap 'ya dein sledik.
Kgmeni a p Krg z yerine
dein sledik. Kama (tm)
Be otuz (yirmibe) [defa]
sledik. yirmi (on) [defa]
sngdk. lliyi ilsirettik (ilsiz
b raktk), Kaanly
kaans rattk. Dizliyi
BK1D41-16
: >0< J _) : Lt h i 1 1" 1
: ) >< rl : l f i l" h : Lt h i l" h ?
Jhi : ) ) _) : h i l" h
: J' i lf : rf l" J.. I" : rf 1 1"X Y
: rf N O Lt D : rf N J i D
J h Y I" J)><rl : rf l" J.. I"
: J' ? J i Y f : N LJ D > _)
: 1 f : ) D _) : J. : ) > J h Y I"
: Lt J' 1 : Lt l" J.. J h i l" 1
: Lt lX : _) )"S : i ? : I >
: >< ) ) _) : Lt : rf ? h : ) > lf J rl
f : "S LJ _) : - - - - : 1 4 D : 1 h :
SKRTMiZ: BaLGG:
YKNDRTMiZ: TRGi:
KAGaN : TRKM:
BUDu N I M : eRT:
B LMeDKiN: N: BZiNE:
YaN LDUKI N : YaZINDUKI N :
N: KaGaN I : LT :
BUYRUKI : BeGLeR: YiME:
LT: ON: OK: BODuN:
eMGeK: KRT : eMiZ:
aPAM Z: TUTM : YR: SUB:
DiSiZ: KaLMaZUN: TYiN: az:
BODuNG: TiP: YaRaTP: ----:
Bars: BeG:
kerttik, bal y ykndrdk.

Trgi kaan Trk'm
boylar m idi. Bilemed ii iin,
bize yan ld , yaznd
(dmanlat) iin kaan
ld . Buyruu (komutan),
beleri yine ld . On Ok
boylar emek (zorluk) grd.
emzn (amcamzn)
apamzn (babamzn) tutmu
[olduu] yer su ssz kalmasn
diye Az boylarn eitip, yaratp
---- Bars Be
Page
Trke Orhun Yaztlar

BK1D41-17
: Lt : J' ) .) : >< : ) >< rl Jhi

: >< > D > : Y i I : Lt h i
J O Lt D J lf l" : Lt h i
: i l" 1 J ) D .) J h Y I" J) ><rl
: i ? : rt' f l"1 JM > .) : J >
: rt' ?h : ) > Lf J rl : Lt lX : .) )'5
:1h :1h : >< ) >.) : Lt rl 4 rl :Lt
: Lt X i l" I : Lt h Y 1 : 1 4 D
: Lt h i : J' ) D : rt' Y :
: J' : >< ? :)rl 4 rl : l" i f Y
: Lt 4 > 0 > :H : >< ) ) .)
> 4 >< 4 > : Lt Xh :H:
eRT: KaGaN : aTG: BUNDA:

BZ: BRTiMiZ: S NiliM:
KONuYUG: BRTiMiZ: Z :
YaZNDI: KaGaN I : lT :
BODu N I : KN : KUL: BOLD I :
KGMeN: Y R : S U B : DiSiZ:
KaLMaZUN: TYiN: az:
KIRKZ: BODuNG: TiP: TiP:
YaRaTP: KelTiMiZ:
SNDMZ: ----: LN:
YaNA: BRTiMiZ: iLGeR:
KaDRKaN : YG: aA:
BODuNG: aNA:
KONDURTuMZ: aNA:
TDiMiZ: KURGaRU :
idi. Kaan ad n bundan biz

verdik. Singilim (kk kz
kardeim) Konuyu (soylu
kzn) verdik. z (kendisi)
yaznd (dmanlat), kaan
ld . Boylar kng, kul oldu.
Kgmen yeri, suyu ssz
kalmasn diye az Krg z
boylar n eitip, eitip, yaratp
geldik. Sng dk. ---- ilini
yine verdik. ileri (douda)
Kad rkan Y' a p boylar
anca kond urduk, anca eittik.
geride (batda)
: h i l" h J f h :J'rl ) .) 4 : l"i 1
KeN : TaRBaNKA: TeG :

TRK: BODuNG: aNA:
KONDuRTuMZ: aNA:
iTDiMiZ: OL: DKE: KUL:
KULLuG : KN : KNLiG:
BOLM : eRT : N S : e S N :
B LMeZ: eRT : OGLI : KaN I N :
B LMeZ: eRT : aNA:
KaZGaNM: aNA: TMi:
LiMiZ: TRMiZ: eRT :
TRK: OGuZ: BeGLeR:
BODuN: eiD: ZE: TeNR :
BaSMaSaR: aSRA: YR:
TeliNMeSeR:
Keng Tarman'a dein Trk

boylar n anca kondurduk,
anca [d zen] etd ik. O dde
(zamanda) kul kullu, kng
kngl olmu idi. nisi (kk
kardei) eisini (aabeyini)
bilmez idi. Olu kangn bilmez
idi. anca kazan lm, anca
edilmi ilimiz, tremiz [var] idi.
Trk Ouz beleri, boylar , iit:
stte Tanr basmasa, altta yer
delinmese,
T RK: BODuN: iliNiN:

TRNiN: KiM: aRTaTI :
UDA I : eRT: TRK:
BODuN: eRTiN : K N :
KReGNiN: N : GiDMi:
B LGE: KaGaN NA: eRMi:
BaRM : eDG : iliNE:
KeNT : YaN LDG: YaBLaK:
KGRTG : YaRaKLG:
KaNDN: KeliP: YaNYA:
il TD : SNGLG: KaN D N :
KeliPeN: S R E : ilTD : I DUK:
TKeN: YI: BODuN:
BaRDG: LGeR: BaRIGMA:
BaRDG: KURIGaRU:
Trk boyiar , [senin] ilini, treni

kim artatp (bozup) udacak
(yenecek) idi? Trk boylar, idin
kn (zne dn) grln
(g r/ok/gl-ln) iin.
[seni] yed irmi [olan] Bilge
kaan na, ermi, varm
(ba msz) iyi iline (yurd una)
kendin yanldn. yablak
(ktlk) ettin. yarakl (k ll)
nereden gelip [seni] srgn
itd i?. Sngl nereden gelip
[seni] srp itti (kovdu) Kutlu
tken Y' boylar , vard
(gitti). ileri (douda) varan
vard . Geri (batya)
---
BK1D41-18
:H : Lt 4 0 > :H : >< ) ) .)
: J ) :J'::X I" : J ) : Lt Xh
: l J > .) : >< Y i l" 1 :il"1 : ><JJ >
: Lt Y : rt' I ...\ J l rt' Jhi
: Lt Y : rt' irl JJ>< > Jhi
: l h :H : l ) ><Lfrl :H Jhi
Jhi : Lt l" i l" h : Lt Y
J i Y f : Lf >< > : h i l" h
J i i h : J' Lt l" : X I : ) ) .)
: i ? : J' 4'5 : 4'5 '5 .)
i l rt' Y h :
BK1D41-19
: rt' i Y : ) ) .) : h i l" h
J ...\ H > J 4 : 1 : rt' i l" i l" h
: rt' h i : ) D .) : h i l" h Jhi
: rt' l" ...\ I" : rt' i l" f i l" 1 : rt' l" 1 1"
: J'i ) >< rl : J' f Y : l X H
: 1" 0 1 : J'i Y : l" fX : 1 4 .) : l i
: f h i l"H1 : rl J .) D : ><MiD
: J' 3 D : 1 Y 1 : ) O rl : ><Jrl 4 D
: rt' 1 Y 1 : ) O rl : f Y f i l" I JXh Y
: rt' h h l" : H JXhY : J' i l" I
: l" i f Y : >< 4 .) : ) D .) : rn
> 4 ><rl > : >< 4.) : J >< 4 .) :
Page
Trke Orhun Yaztlar
: ><)rl : i : J ) : f' f'X : J'Xi?

: i h i I J h i f' ? : J' ...\ Lf f'
J 4 > : 1 Y f' : n D : J' ,.\ ><
: 1 Y I : >< M .). : rf iJ >< >
: >< M < > : Lf rl
: rf ,.\ : rf f' hX Y : J >
: ) >< rl : ...\ : rf ...\ : ) i rl J .)D
: > D J .) J 4 .) : J' ...\ >
: J .) J .) : >1< ) >1<r1 : 4 rl 4 <1
J : ) ) .) : h i h : X1h
: rf ? h : rf > Lf J > .) :.).D J 1 1
>1< ) >1<r1 : i ri :
BaRIGMA: BaRDG:
BaRDUK: YRDE: eDGG:
OL: eRiN: KaN N : GZE:
YGRT : SNKN:
TaGA: YaTDI : BeGLiK: U R I :
OGLuNuN: KUL: KILDIG:
iiliK: KIZ: OGLuNuN: KN :
KILDIG: OL: B LMeDKGiN:
N: YaBLaKI N N : N:
eM: KaGaN : UA: BaRDI:
BaLayU : KIRKZ: KaGaNG:
BaLBaL: TKDiM: TRK:
BODuN: aTI : KS : YOK:
BOLMaZUN : TYi N : KaN M :
KaGaN G:
varan vard . Vard n yerde

iyi[ce] o erin (gerek) [ki]
Kan n zge ( rmaka)
yrd (akt) sngn
(kemi in) daca yatd (y ld).
Belik ur (erkek) olunu
(evlad n) kul kld [lar] . iilik
(hanmlk) kz olunu (evlad n)
kng (cariye/odal k) kld [lar]. O
bilmediin iin, yablakl n
(kt olduun) iin em
(amcam) kaan ua vard
(lverdi). Bana K rkz
kaan n balbal diktim. Trk
boylar n n ad san yok olmas n
diye kang m (babam) kaan ,
BK1D41-21
: J' f' i h 1 : >< ) ) rl : f'

J i i h : J' f' i : Y J i i h
: .). D J 1 1 J : ) ) .) : h i h
: rf Lf : rf ?h : rf > Lf J > .)
: : n 4 J > Y< r J i i h : J >
: J' O ) .) : >
: rl J .)D : Lf .) D : Lf'5) ) : J' 4
: rf : 4J > : J' lf : J' O ) .)
: rf : : n : rf H h Y 1
: J' Y i : rf H h Y 1
Lf i rl : Lf X Y lf I :
GM: KaTUNuG:
KTRGME: TeNR: L:
B RiGME: TeNR : TRK:
BOLMaZUN : TYi N : ZMN:
OL: TeNR : KaGaN : OLuRTDI :
eRiN: N e N : YILSG:
BODuNDA: OLuRMaDM:
RE: asz: TaRA:
TONSUZ: YaBZ: YaBLaK:
BODuNDA: ZE: OLuRTuM:
NiM: KLTGiN: iK: aD:
NiM: KLTGiN: B RLE:
SZLeDiMiZ: KaN M Z:
m (anam) kad n [ge]

gtren (yceiten) Tanr, ii
veren Tanr , Trk boyiarnn
ad , ksi (an) yok oimasn
diye, zm (beni) o Tanr
kaan oturttu erin (gerek) ne
(hi) yls (varl kl) boylar
[zerine] oturmad m. i asz
(a) d donsuz, (plak) yab z
(d kn) yablak (kt) boylarn
zerine [kaan] oturdum. inim
Kl Tiin, iki ad , nim Kl Ti in
ile szledik. kang mzn
(babamzn)
BK1D41-22
J : ) D .) : l Y<Lf rl : Lf ...\
: rf ? h : rf > Lf J > .) :.).D J 1 1
: rf h : rf ...\ : ) D .) : h i h
: 4 J > : 4 h rf 1 : >
: J' Y i : rf HhY 1 : rf
: h? : Y : J' Y i : : n
: 1 Y< Lf r : n : O '<Lfr
: .) ) '5 : > : >< ) ).) J 1 i
: ) ><rl : Lf : rf : Jrl
: 4 .) : > D'5 : i ? : J' + 4 J >
Y< D : h? : Y : ) D .)
J' ) D : ) i J D :
eiMiZ: KaZGaNM:
BOLMaZUN : TYi N : TRK:
BODuN: N: TN :
UDuMaDM: KNTZ:
OLuRMaD M : NiM: KLTGiN:
B RLE: iK : aD: BRLE: L :
YT : KaZGaNDM: aNA:
KaZGaNP: B RiK : BODuNuG:
OT: SUB: KILMaDM: MeN:
ZM: KaGaN :
OLuRTUKuMA: YR: SaYU:
BaRM : BODuN: YaDaG N :
YaL N N : L : YT : YaNA:
emzn (amcamzn)
kazand boyiar n ad ksi yok
olmasn d iye Trk boylar iin
dn (gece) uyumad m, gndz
oturmad m. nim Kl Tiin ile,
iki ad ile le yite kazand m .
anca kazan p btn boylar
ate su (birbirine dsman)
[g ibi] klmad m. Ben zm
kaan oturd uumda [her] yere
sayu (her) varm boylar yaya
yal n ( plak), le yite yana
(dnp)
BK1D41-20
:H 4 .) : >< 4 .) : J >1< 4 .)
Page
Trke Orhun Yaztlar
BK1D41-23
: rt' ?Xfl : >< ) ) _) J h Y 1

: Lf >< ) : )Lj><lJ? :,.t'?h
: 3 <1 : l" i f' Y : J' 1 : ) ) _)
: l" i f' i : J' 1 : ) D _) J _)
J i f' ? : n : J 1 : ).. >< _)
: J' i l n : J' O : X l i l" I : X Y l" I
: rt' l" ).. I" : H r1 J 4 D J i i h
: rt' l" ).. l" : lJ _) : f' l" Y I" : >
: l" i f' i h : ><) D _) J ).. h Y I"
: ><J ) > : >< ) ) _) : i J D : h f l
: D _) : >< ) ) _) : 3 >1< ).. : Mrl
M rl :
KelT:BODuN G:GiDeYN:
TYiN:YIR GaRU:OGuZ:
BODuN:TaPA:LGeR:
KITaYN: TaTaBI:BODuN:
TaPA:BRiGeR:TaBGa:
TaPA:iK:YiGiRM:SLeDiM:
SNDM: aNDA:KSRE:
TeNR:YaRL KaDUK:N:
KUTuM:LGM:BaR:
N: LTe:BODuNuG:
TRGR:GiTiM:YaLN:
BODuNuG:TONL G: KILD M:
IGaYN:BODuNuG: BaY:
KILD M:
geldi. boylar yedireyim diye

y ra (sola/kuzeye) Ouz
boylar n tapa (ynne) ileri
(douda) Ktay (Mool), Tatab
boylar na tapa (ynne) beride
(gneyde) Tabga (in) tapa
(ynne) iki yirmi (oniki) [kez]
sledim. (ordu sald m)
Sngdm. (savat m) [o]
andan kirse (sonra) Tanr
yarl kad (buyurduu) iin,
kutum, lm (tanr izni) var
[olduu] iin lecek boylar
tirgrp (canland rp) yedirdim
Yal n ( plak) boylar donlu
(giyimli) k ld m. Yoksul boylar
bay (zengin) k ld m.
BK1D41-24
: M rl : 1 1" : >< ) ) _) : 4
: lJ >< : J'X f' Y Y : lJ ><
: M rl : f l? : . n >< J ) ><rl
: . n>< J ) ><rl J rl iJ ) _) : h i l" h
: 4 ><D : M rl : Lf _) : 1 > rl
J h i l" 1 : J'i : 1 > : M rl
: > i : J' D J i f' ? J h ?
: >< ) ) _) : > i : X Y l" I : J' 1
: rt' 4 > D : rt' J >< > : Lf ) _)
: J : J' O : rt' lJ _) : rt' l rlJ?
J J : J' D J i f' ? : 4 1 1
rl >< >"S : _) ) ).. :
az:BODuNuG: K:
KILT M:IGaR: iLLiGDE:IGaR:
KaGaNL GDA:YG:KILD M:
TRT:BULuNDaKI:
KaGaNL GDA:KOP:Baz:
KILD M:YaG SIZ:KILD M:
KOP:MaNA:KRT:YiT:
YeGiRM:YaMA: TaNUT:
TaPA:SLeDiM: TaNUT:
BODuNuG:BOZDUM:OGLIN:
YOTuZIN:YILKISIN:BaR MIN:
aNDA:alT M: SeKiZ:
YeGiRM:YaMA:alTi:UB:
SOGDaK:
Az boyiar k (ok/boi)
k id m. ar[i ] (degerii) iiiiden,
ari kaani dan ye (iyi)
k id m. Drt boiungdak
(yandaki) kaani dan hep Baz
(emrimde) kldm, ya s z
(dmans z) k ldm. Hep bana
grd[ler]. yedi yirmi (onyedi)
yamda Tangut tapa (ynne)
sledim. Tangut boylar n
bozdum. Olunu, yutuzunu
(kar s n ) y lk sn (at srsn)
[tm] var n [o] anda ald m.
Sekiz Yirmi (onsekiz) ya mda
Alt ub Sodak[a]
BK1D41-25
: J' O : >< ) ) _) : X Y l" I : J' 1

: > : i > : ).. >< _) : Lf ) _)
:Hn J h Y 1 : l" I : rt' l" h : I
: f' l" I : J > : X i l" I : . n _)
J i f' ? : rl : > D : J' O
: >< > : H : J "S _) : J' D
: 4 : rl 4 J i h : ) D _)
: h---- : ----1 : X Y l" I : rt' ? h
: l" i : rt' iJrl : h i f''I'
: J' D : 4 > J1 : h i l" Y 1
).. >< _) :
TaPA:SLeDM:BODuNuG:
aNDA:BOZDuM:TaBGa:
ON:TUTUK:Bi:TMeN:S:
KelT:IDUK:BaDA:
SNDM: OL: SG:aNDA:
YOK:KILD M:YiGiRM:
Ya MA:BaSM L: ID KUT:
OGuuM:BODuN:eRT:
aRK:IDMaZ: TYiN:
SLeDiM:K----:----T:
GeRTiM:Kal N N:BiR:
KeLRTM:iK:OTuZ:
YaIMA:TaBGa:
tapa (ynne) siedim.

boyiar n [o] anda bozdum.
Tabga (inii) Ong paa be
tmen (eiiibin) s (er/ordu) [iie]
geidi. lduk Ba'da sngdm.
O sy (orduyu) [o] anda yok
k id m Yirmi yamda, Basm l
ld kut ouum (soyum) boyum
idi. ark (mal ykl kervan)
idmez (gndermedi) diye
sledim. ---- ---- igerttim (ie
ald m) kal ng n (varl n ) beri
getirdim. iki Otuz (yirmiiki)
yamda Tabga (in)
Page 8
Trke Orhun Yaztlar
TaPA:SLeDiM:aA:
tapa (ynne) sledim. aa
SENN:SeKiZ:TMeN:S:
Sengn (paan n) sekiz Tmen
BRLE:SNDM:SSN:
(seksenbin) s (eri/ordusu) ile
aNDA:LRTM:alTi:OTUZ: sngdm. ssn [o] anda
Ya MA:K:BODuN:
ldrdm. alt otuz (yirmialt )
KIRK Z:BRLE:YaGI:BOLTi:
yamda ik boylar K rg z ile
KeM:KeE: K:TaPA:
[birleip] [bize] ya oldu. Kem
SLeDiM:RPeNTE:
[lrma n ] geip ik tapa
SNDM:SSN:
(ynne) sledim. rpen'de
SaND M:az:BODuNuG:
sngdm. ssn Sant m.
alT M:----iLGeRTiM:YiT:
(yendim) Az boylar n ald m.
OTUZ:YaIMA: KIRK Z:TaPA: ilgerdim (boyun edirttim) yedi
SLeDiM:SNG:BaT MI:
otuz (yirmiyedi) ya mda K rg z
tapa (ynne) sledim. sng
bat m [derinlikteki]
BK1D41-26
: rt' i l : J' A A : X ? I : J' 1

: J' Y l l : I : rt' h : 4 1 1
: J' O : rt' l I : X i I
: J' D : h > J J : h i Y
: 4 rl 4 <1 : ) ) _) : 1 A
: 1 JM ) _) J>< D : J' Y i
: X Y I :U : 1 A : J' A 1
: rt' l I : X i I : J' h rt' 1 i
: J : ><) > _) : 4 : n-s
: Lf > Jh? : h i f' Y ---
: J' 1 : 4 rl 4 <1 : J' D
_) : f' i I : X Y I :
BK1D41-27
: >< ? : rt' f' 1 : rt' 1 1 1 : >< LJ rl

: 4 rl 4 <1 : 1 4 > D : J' >< >
: 'S _) : n > : >< ) > _)
: J' i > 'S : J' Y i : rt' ) ><rl
: rt' ) ><rl : X i I : n ?
: J > : J : J' O : rt' Y : h i Y
: ) ) J : J' 1 : l f' i h : J' rl J ?
: f' Lf f' : l h i : J' : >< ?
: l f' i h : n LJ > D : J' A 1
: 'S _) : n > : >< ) > _)
: J' A > J l I : ) ><rl : l f' i h
h Y 1 : J' A LJ ) _) :
KaR G: SKPeN:KGMeN:
YI G:TOGA:YORIP: KIRK Z:
BODuNuG:UDA:BaSD M:
KaGaNIN: BRLE: SONA:
YIDA:SNDM:
KaGaNIN:LRTM:LiN:
aNDA:alT M:LO:Y LKA:
TRGi: TaPA:alTUN:
YI G:aA:iRTi:GZG:
KeE:YORIDM:TRGi:
BODuNuG:UDA:BaSD M:
TRGi: KaGaN: SS:
OTA:BORA:KelT:
kar skp (geip), Kgmen

Y ' doa (otlak) yryp
K rg z boylar uykuda bast m.
Kaan ile Songa Y 'da
sngdm. Kaan n
ldrdm. lini [o] anda ald m.
O y l Trgi tapa (ynne)
Altun Y ' a p, rti zn
geip yrdm. Trgi
boylar n uykuda bast m.
Trgi kaan n n ssi atece
(gibi), boraca [stmze]
geldi.
BK1D41-28
: Lf X i I : nD A J ) _)
: rt' n : rt' l < _) D : rt' ) ><rl
: J' O : rt' Y : h i Y : J' O
: : J
JJ > D J J : X Y I : J' 1
: 1 > : rt' l I : ---- : X i I
: D
: I J h Y 1 JJ >< rl > : J'iJ'
: Lf > : n tt > : rt' A J) : <I J _)
N LJ :
BOLUDA:SNDMZ:
KaGaNIN:YaBGUSIN:aDIN:
aNDA:LRTM:LiN: aNDA:
alT M:OTUZ:YaMA:Bi:
Bal K: TaPA:SLeDiM:alTi:
YOLI:SNDM:---:
SSiN:KOP:LRTM:Bi:
BaLK:ReKNE:KTN:
----K:YOK:N: K:
Bal KDA:MANA:OK GLI:
KelT:Bi:Bal K: aNI: N:
OZDI:OTuZ:aRTUKI:
Bolu'da sngdk.
Kaan n , yabgusunu (vezirini)
ad n [o] anda ldrdm. lini
[o] anda ald m. Otuz yamda
Be Bal k (ehir) tapa (ynne)
sledim. Alt yol (kez)
sngdm. ---- ssini hep
ldrdm. Be Bal k iinde
[ok] kii ---- yok [olaca ] iin,
kii[ler] Bal kdan (ehirden)
bana ak la (dan maya) geldi.
Be Bal k onun iin kurtuldu.
Otuz art
BK1D41-29
: ) ) _) : J 4 rl : J' D : i
J Y 1 i : LJ ) LJ _) : i i : Lf'S>< ) _)
: H : >< JM ) _) J><D
: J 4 rl : X i I : n _)
: J : J' O : h i Y : ><) D _)
: J' 4 rl : J 'S _) : ---
: ) D _) : J 4 rl : ----XX---
: 'S J h Y 1 : 1 Y i h
: Lf ><> : Lf H : h i Y
J i i h J h i : ) D _) : rt' rt'
J'i X : rt' A : rt' rl >< J ) _) : i ? :
BR:YAIMA:KARLUK:
BODuN:BUNSUZ: ERR:
BARUR:ERKL:YAGI:BOLDI:
TAMAG:IDUK: BADA:
SNDM:KARLUK:
BODUNUG:LRTM:
aNDA:ALTiM:----DIM:
BASMIL:KARA:----DD----:
KARLUK: BODUN:TRLP:
KELT: SANTIM: LRTM:
TOKUZ:OGUZ:MENN:
BODUNUM: ERT: TENR:
YR:BULGAKIN:N:
DNE:----:
bir ya mda Karluk boylar

bungsuz (s k nt s z) erir (hr)
Var r (yaar) [iken] erkli (gl)
ya oldu. Tama lduk Ba'da
sngdm. Karluk boylar n
ldrdm. [o] anda ald m. ---
Basm l kara [boylar ] ---- Karluk
boylar dirilip (birleip) geldi.
Sant m, ldrdm. Dokuz
Ouz benim boylar m idi. Tanr
(gk) yer buland iin, dne
(iine) ----
Page 9
Trke Orhun Yaztlar
BK1D41-30
J>< D :,..t .J.. f'I : h X f' h J,..tJ f'l 1

: h i f'l h : J' rl J W : i r JM > .)
J Y 1 r : i : X i f'l l JJ > D
: X i f'l l : n <l J .) : < )
: 1 .J.. :: Jhlf f'I ? : f' Lt f' f'I : J' J >< >
: n < 4 o J o r :: : ---- Jr
: '5 :,..t r l f'l l : X i f'l l
: >;.. : .J.. r : J :,..t r Y r
: h i f'l h : X i f'l l : J' r .)
rl J .) D J rl : rl : ) ) .) :
KN:TeGDK:N:YaGI:
BOLDI:BR:YILKA: TRT:
YOLI:SNDM:eN: LK:
TOGU:BaLIKDA:SNDM:
TOGLA: GZG:YZT:
KeiP:SS:----: iKNT:
aND RGUDA:SNDM:
SSN:SaND M: LN:
alT M:N:U:
BaINDA:SNDM:
TRK:BODuN:aDaK:
KaMatTI:YaBLaK:
kin dedii iin [bize] ya

oldu. bir Y lda drt yol
sngdm. En ilki Tou
Bal k'ta sngdm. Tola
zn yzp geip ssi ----.
kinci And ru'da sngdm.
ssini sant m. lini ald m.
nc u Ba'nda
sngdm. Trk boylar ayak
kamatt (titretti). Kt
BK1D41-31
: J'lD : J' Lt > JX I J .J.. J ) .)

: 1 f'I : >< :,..t r l f'l l : J' f' Y 1
: J' J h Y i rh : J' J .J.. h Y f'I
: r J 1< 1Jr? : J 4 i >
:,..tJ H h : J' i > : >< >< >
: nr > : J i f' : J o r>< > D
: n t.t r J f' Lt : h i f'l h
: '5 : J' :,..t r l f'l l : X i f'l l
: ---- : ---- 4 .} ---- : r 4 .)D
Y< 4 > rl J>< : J' D : rl 4rrl
JM ) .) : > D : n H J r <l
J'iLt D :
BOLTaI:eRT:UZA:YaYNA:
KeliGME:SSN:aG tT M:
K: L Te: aNDA:
TRiLD:aNDA:TONRA:
YILPaGUTI:BR:OGuuG:
TONA:TGiN:YOG NDA:
eGiRE:TOKID M:TRTN:
eZGiNT:KaD ZDA:
SNDM: SSN:aNDA:
SaND M:YaBRITD M:
----BaR M----:---:KIRK:
Ya MA:aMGI:KURGaN:
KILaDUKDA:YUT:BOLDI:
YaZ NA:
olacak idi. Uzan p yay l p

gelen erini a tt m (at) k
(ok) lecek[ti] [o] anda dirildi.
[o] anda Tongra yiiti bir ouu
Tonga Tigin younda evirip
dokundum. Drdnc Ezginti
Kad z'da sngdm. ssini [o]
anda sant m, y pran m.
----bar m?---- ---- K rk ya mda
Amg Kurgan'da k lad m zda
yut (ktl k) oldu. Yaz na (yaza)
BK1D41-32
: f'l l J 1 Y r : X Y f'l l : J' 1 : Lf >< >

:r :,..t r :: J h i : <
J l f'l l : Lf ><) : .J.. f'I J h i : J'X
: Lf .) D : > < r n Jh Y 1 : J''5 .)
: 4i r J h Y :: JJ><J : 1 r h JM > .)
J J ><J> D : >< rl 4 .) : f' J I f'l l
J Y f' ir Jr : 4 i r : n 4 .)
: Lt h i : Lt : Lt r J h Y 1
: ---- : Lt < > : Lt h i : Lf .)D
: .J.. f'l 1 J i i h : ---- J><D
n'5 : J o :,..t;..r : h h r :
OGuZ:TaPA: SLeDiM: LK:

S: TaIKM :eRT: iKN:S:
eBDE: eRT:: OGuZ:SS:
BaSA: KelT:YaDaG:YaB Z:
BOLDI:TP:al GaLI:KelT:
SINaR:SS:eBiG:BaRK G:
YOL GaLI: BaRDI: SINaR:
SS: SNGeL:KelT:
BZ: az:eRTiMiZ:YaB Z:
eRTiMiZ: OGUZ:----T:YaGI:
----: TeNR:K:BRTK:
N:aNDA:SaND M:
Ouz tapa (ynne) sledim.

lk s (ordusu) ta km
( km ) idi. kinci s (ordusu)
yerleik idi. Ouz ssi bas p
geldi. Yaya, yab z oldu deyip
yenmeye geldi. s ngar (bir
para) ssi evi bark
yamalamaya vard . s ngar
ssi[de] sngmeye geldi. Biz
az idik. Yab z idik. Ouz ----t
ya ---- Tanr g verdii iin
[o] anda sant m.
BK1D41-33
: H r1 J 4 D J i i h : =m
: ,..tJ ).. f'I : J, ><Lfrl :,..tJ : ,..tJ ).. f'I
: ) >< Lf rl : ) D .) : h i f'l h
: n > .) : f'l f' Y ,..t r :,..t :
: h i f'l h : 4'5 ) ><Lfrl : > D J .)
: J, D J h i J .J.. h Y f'I : ) D .)
: h i f'l h J h i J .J.. M > .)
: n : i )rl'5 : n J > .) : i Y f'
: ) ) .) : Lf > < > :---- : i Y r
: ,..t rn r :---- :----
x Y r :,..tJ ? r h :
YaYN DM:TeNR:
YaRLuKaDUK:N:MeN:
KaZGaNDUK:N:TRK:
BODuN:KaZGaNM :eRiN:
MeN: NiliG:BUNA:
BaLaYU:KaZGaNMaSaR:
TRK:BODuN:LTe:
eRT:YOK:BOLTaI: eRT:
TRK:BeGLeR:BODuN:
aNA:SaK N N:aNA:BLiN:
----: OGuZ: BODuN:----D----:
----: IDMaYIN:TYiN:
SLeDiM:
yany d m (da tt m) Tanr

yarl kad (buyurduu) iin
ben kazand m iin Trk
boylar kazanm erin
(gerek) Ben inimle
(kardeimle) bunca balay p
(baa geip) kazanmasam
Trk boylar lecek idi, yok
olacak idi. Trk beieri, boylar
anca sak n n, anca bilin.
Ouz boylar ----d---idmesin (gndermesin) diye
sledim.
---
Page 10
---
---
Trke Orhun Yaztlar
eBN:BaRKIN:BOZDuM:
Evini, bark n bozdum. Ouz
OGuZ:BODuN:TOKuZ:
boyiar Dokuz Tatar iie diriiip
TaTaR:BRLE:TRLiP:KelT: (birieip) geidi. Au'da iki uiu
aGUDA:iK:ULuG:SN:
(byk) sng sngdm.
SNDM:SSN:
ssini bozdum. iini [o] anda
aid m. Anca kazan p ---- Tanr
BOZDuM:LiN: aNDA:alTM:
aNA:KaZGaN P:----:TeNR: yari kad iin ben otuz art
yamda ----uk idi. [bu] dde
YaRLuKaDUK:N:MeN:
OTUZ:aRTUKI: :Ya MA:
(zamanda) t, i (uuriu)
----UK: eRT:DSiG: T:
g [veren] ---LG: K:----:
BK1D41-34
:>H4 > _) :rnrl 4 _) : ,.tJ

: 4 :4 J. : ) D _) : 4 >< >
J h Y 1 : 1 Y l l h : J' Y l l
: i : >< J > : n : n <
: 4) _) : ,.tJ l I : X i I
: 1 ) >1< 4rl : n : J : J' O : ,.tJ Y
: ,.tJ .J- : B rl J 4 D J i i h :---
: J' D :.J- : N 4 : 4 > : ,.tJ
: f' Y : h : f' I X J h i : J.---
.J- 1 : ----:
BK1D41-35
: n Ji D : J'i ) >< rl : 1 J : XH
: _) >'5 : i ? :Hn Jiih : J' 4
J > .. : ) ><rl : J- :---: 4 ><> : 4 > + J : n J <l 1
:Hn : ,.tJ _) ) '5 : ,.tJ i ? : ) D _)
:.J->< _) J 4 _) : > 4 >1<.J->1< _)
: J'X i ? : ) _) : ---- : ) ) _) :---
:1)rl'5 : ,.tJ ? h : ,.tJ ?XH J h Y 1
) D _) :----: ----:
GiDMi:aLP:KaGaN NA:
YaN LDI:ZE:TeNR:IDUK:
YiR: SUB:----:eM: KaGaN:
KUTI:TaPKILMaDI:eRiN:
TOKUZ:OGuZ: BODuN:
YiRiN: SUBIN:ID P:
TaBGaGaRU: BaRDI:
TaBGa:----:BODuN:----: BU:
YiRDE: KelT:GiDeYiN:
TYiN: SaK N P:---: BODuN:
yedirmi [olan] alp kaan na

yan ld (ba kald rd ). stte
Tanr , duk (kutlu) yer, su ---
em (amcam) kaan n kutunu
tap lmad (uygun bulmad )
erin (gerek) Dokuz Ouz
boylar , yerini, suyunu koyup
Tabgaa (in'e) Vard . (gitti)
Tabga (in) ---- boylar ---
bu yerde geldi. iideyim diye
sak n p ---- boylar ----
BK1D41-36
: J' ? i : ----H4D
: .. D J 1 1 J : n .J->< _)
: 4 > rl : J'i : J'X i ? : ) _) JM ) _)
: ) ><rl : 4 : ,.tJ JM > _)
: h i h : ,.tJ .J- : J. 4 J >
: J rl : -------- : ><) D _)
JXf' ? : f' i h : f' Y
: 1 Y i h---- : ---- : ><4rl
?----:
YaZUKLaT----:BRiYE:
TaBGaDA: aTI:KS:YOK:
BOLDI:BU:YiRDE:MaNA:
KUR: BOLDI:MeN:ZM:
KaGaN:OLuRTUKuM:N:
TRK:BODuNuG:--------:
K LMaD M: LiG:TRG:
YiGD:KaZGaND M: ID----:
TRiliP: Yi----:
Yazl klat (gnahlat) ---

Gney'de Tabgada (in'de)
ad san yok oldu. Bu yerde
bana kur (dzenime bal )
oldu. Ben zm kaan
oturduum iin Trk boylar n
-------- k lmad m. li, treyi
iyice kazand m. ---- dirilip yi----
BK1D41-37
: '5 : ,.tJ l I : X ,.tJ I : J' O

: ) ) _) JX1'1' : J' f' 1.J-
: J' i Y I JhY : J' f' Y JM > _)
: ) >< 4 rl : ) 1 4 > D : n > ..
: J' O : ,.tJ rl 4 _) : ,.tJ : J' J'5<l
J >< : J' rl ? :---- : 4 ) _)
: f i : J' .J-4 ? : i h Y : 4 >< D >
n 4 _) : 1 4 h : i f' Y : ----:
aNDA:SNDM: SSN:
SaND M:iKiGME:iKD:
BODuN:BOLDI:LGME:
LT:SeleNE:KODI:
YORPaN:KaRGaN:KIS LTA:
eBN:BaRKIN:aNDA:
BOZDuM:----:Y KA:aGDI:
UYGuR:ilTeBeR:YZE:
eRiG:LGeR:TeZiP:BaRDI:
[o] anda sngdm. ssini

sant m. iigen iigdi boy oldu.
len ld. Selenge'den koy
(aa ) yryp Kargan ks lda
(dar geidinde) evini, bark n
[o] anda bozdum. ---- Y 'a
ad ( kt . ) Uygur ilba s
yzce erle ileri (douya) tezip
(ka p) Vard . (gitti) ----
BK1D41-38
---- :.J-J' : ) )_) : h i h Jh

: hH : 1 J : ><rlJ? :J> Jhi
: J' D : h i h : N 4 : 4 >
: J' rl.J->< _) : 1 4 h : 4 >< >
: ) rl >'5 : X Y I : 1 ,.tJ 1 J h i n
: J' O : ,.tJ 4 > D : ,.tJ J ><> :---
) D _) : f' Y i h Y :n : J :
----T:TRK:BODuN:A:
eRT:OL:YILKIG:alP:
GitTiM: OTuZ: aRTUKI:
TRT:Ya MA:OGuZ:TeZiP:
TaBGaKA: KRT:KNP:
SLeDiM:SUKuN:----:
OGLIN:YOTuZIN:aNDA:
alT M:iK:ilTeBeRLiG:
BODuN:----:
----ti. Trk boylar a idi. O

y lk y (at srsn) al p
yedirdim Otuz art drt
yamda Ouz tezip Tabgaa
(in'e) girdi. knp (bunu
farkedip) sledim. Soyunu,
----, olunu, yotuzunu (kar s n )
[o] anda ald m. ki ilteberli
(paal /bal ) boylar ----
Page 1 1
Trke Orhun Yaztlar

BK1D41-39
:.J->< .) : ) D .) : .)
J .J-.)JD J h l 1 : J' r D ><rl
: Lt Y 1 J f' h J S5 : f'X
: ><) D .) : X Y I : ) D D : rt' ? h
: rt' '5rlJ? : Lf > .) : J' O
J h Y 1 :1Y lh J l I :
) ) ,), : nnT? : ) rl LJ rl ----:
TaTaBI:BODuN:TaBGa:
KaGaNKA:KRT:YalaBaI:
eDG:SaBI:TG:KeLMeZ:
TYiN:YaY N: SLeDiM:
BONuDuG:aNDA:BOZDuM:
YILKISIN:----: SS:TRiliP:
KelT:KaD RKaN:YIDA:
KON----:
Tatab boyiar , Tabga (in)

kaan na grd (baland )
yalaba (elisi) iyi sz, t
(yakar ) gelmez diye yaz n
sledim. Boylar n [o] anda
bozdum. y lk sn ---- ssi
dirilip geldi. Kad rkan Y 'da
kon----
---- : > LJ i .) ) '5 : l i l ? : J'i rl ><

: + Y l 1 : J' ? I J O > +
: 1 h : J' Y I : J' 1 : ) ) .)
: n LJ .) : : >< LJ D : ) D
: + D : l h Y : + J LJ rl :---: I J l rt' : J > .)
J' rl ) >< LJ > + : ---:
----GaK NA:YiRiNeR:
SUBINaRU:KONTI:BRiYE:
KaRLuK:BODuN:TaPA:
SLE: TP:TUDuN:
YaMTaR G:IT M:BaRDI:----:
KaRLuK:ilTeBeR:YoK:
BOLM :NiS:BR:
KORGaNKA:----:
----gak nga, yerine suyuna

kondu. (yerleti) beride
(gneyde) Karluk boylar tapa
(ynne) sle deyip Tudun
Yamtar' ittim (gnderdim. )
vard (gitti) ---- Karluk ilteberi
(paas ) yok olmu, (lm)
inisi (kk kardei) bir
kurgana (an t mezara) ----
---
BK1D41-40
BK1D41-41
----: J) JX Y 1 J rl LJ
: + : X Y I : 1 h : rt' D 3
: n LJ .) : 1 Lt h : rt' f' Y n :.J- : n
J h Y 1 : ) ><rl : ) D .) : J' LJ rl
: J' : J' rl---- JX f' : 1 h
>< J : f' ;_ n : h ----:
----:aRK I:KeLMeD:aNI:
aYN TaY N: TP:SLeDiM:
KORGU:iK::KiLGeN:
TeZiP:BaRDI:KaRA:BODuN:
KaGaN M:KelT: TP: GD:
----KA:AT:BRTiM:KiG:
aTL G----:
---- ark (vergisi) gelmedi.

Onu any tay m (korkutay m)
deyip sledim. Koruu
(korucusu) iki kiiyle tezip
(ka p) vard . ( gitti) [Onun]
Kara boylar Kaan m geldi
deyip [beni] vd. ----ka ad
verdim. Kk adl ----
BK2GD1-1
---- : I : > LJ >< > D : f i : 1 h

Jh? J Y rt' 1 J Y rt' h : 1 LJ > D
: x.J-1 : Lf '5 .) >'5 : n x
J .J->< J > D : 1 f' h : J' rl rl LJ > J f' h :J':: rt' .J-1 : l ----1 : H l :
----KK: NG:YOGuRU:
S:YOR P: TNL:KNL:
YT: DKE: SUBSuZ:
KeDiM: ORaKKA: TeGiP:
YUL GI: eRG:K----BeS:
KeiNKE: TeG:----:
----Kk ng' yourup s

(ordu) yrtp dni (geceii)
gni (gndzi) yedi dte
(gn/gn dnm) Susuz'a
getim. orak'a deip yul g
(yamac ) er[ler]i k----bes
Kein'e dein ----
BK3G15-1
----: : I J l I : ><J :.J->< .)

: f' I : i J h ? : N LJ : rt' h
: >< r n : h Y : rt' 1 : n Y
: 1 > + : rt' 1 J 0 1 : rt' l I
: 1 Y 1 : ---- : h l Y
Lj .}---- :
----:TaBGa:aTL G:SS:
BR:TMeN: aRTUKI:YiT:
BN:SG: LK:KN:
LRTM:YaDaG:SSN:
iKiNT:KN:KOP:LRTM:
B----:KeliP:BarD----:
---- Tabga (in) atl ssi

(ordusu) bir tmen (onbin) art
yedi bin (onyedibin) erini ilk
gn ldrdm. Yaya ssini
ikinci gn hep ldrdm. Bi---gelip vard----
BK3G15-2
----: : Lt > : X Y I JJ > D

: ) : N LJ : Lt >
XY I : J'1 J .) : ) Lf D :
----:YOLI:SLeDiM:OTuZ:
aRTUKI:SeKiZ:YaMA:
KI N: KITaYN:TaPA:
SLeDiM:----:OTUZ:aRTUKI:
TOKuZ:Ya MA:YaZ N:
TaTaBI: TaPA:SLeDiM:
---- yol sledim. Otuz art sekiz

yamda k n Ktay (Mool),
tapa (ynne) sledim. ---Otuz art dokuz yamda yaz n
Tatab tapa (ynne) sledim.
BK3G15-3
---- : ) J >< > : h 1 y : ,.t'

: rt' LJ .) : rt' l rl J W : rt' Lt > D
> + : J' LJ -------- :
----MeN:LRTM:OGLIN:
YOTuZIN:YILK SIN:BaR MN:
----RA: KO----:
----ben ldrdm. Olunu,

yotuzunu y lk s n var n ----ar
ko----
Page
12
Trke Orhun Yaztlar
BODuN----:---- YOTuZIN:
YOK:KllD M:----:
boyiar n , ---- yotuzunu yok

k id m. ----
BK3G15-4
: D : ,.tJ Lf > D :---- : ) ) _)

M rl : ----:
BK3G15-5
LJ > D----:
YOR----:
yor---- O
BK3G15-6
,.tJ J- 1"---- : ---- : X i l" I ----:
SNDM:----:----iN----:
sngdm. ---- ----iin ----
BK3G15-7
: 1 i Y I" : ,.tJ i : 1 J : h l
: f' Y : h l : > J rl : J _) J _)
: ) ) _) J _) : J D
:
rl
: ---- >< LJ : H 3
rl>< : i 1 i l" h :
BiRTiM: alP:eRN:lRP:
BalBaL: KllU:BiRTiM:eliG:
Ya MA:TaTaBI:BODuN:
KITaYNDA: aDK G----:
----Ka----:TNKeR:TaGKA:
verdim. Alp erini ldrp

balbal k l verdim. Elli yamda
Tatab boylar K taydan
(Mooldan), ayr ld ----ka---
Tngker da na
: h i l" h : > _) : ,.tJ l"i l : >< > rl

: i 1 i l" h J h Y 1 : l" I : ,.tJ l" h
: J- 1" : n rl > : 1 f' h : H ><
: ,.tJ l" h : i : h i Y I" : f' l" I
_) : h 1 1" : ---- i l i----:
KUG: SeNN:BaadU:
TRT:TMeN:S: KelT:
TNKeR:TaGDA:TeGiP:
TOKID M: [TMeN]: SG:
lRTM:BR: TMeN:
----eRSeR----:KTM:
TaTaBI:----:
Ku Sengn banda
(emrinde) drt tmen (k rk bin)
s (er/ordu) geldi. Tngker
da nda deip dokundum.
[tmen] s (orduyu) ldrdm.
Bir tmen[ini] ----ise ---- yola
getirdim. Tatab ----
----
I BK3G15-8
----
BK3G15-9
: 1 LJ >< : J >< > : ><J > Jhi Y I"

: f' ,.tJ l"i l : >< > : J J- J ) _) : W
: ,.tJ : h l : J::h : J _) J _)
: : J ? J i f' ? : Lf rl >
: J ? J I H ? : Lf > : LJ J >
: > : Y : LJ J > : ) ><rl
i : N LJ : Lf > ----:
lRT:UluG: OGluM:
aGR P:YOK:BOlA:KUG:
SeNNG:BalBaL: TKE:
BRTiM:MeN:TOKuZ:
YiGiRM:YIL: aD:OluRTuM:
TOKUZ:YGiRM:YIL:KaGaN:
OluRTuM:L:TUTDuM:
OTuZ:aRTUKI: BR----:
ldrd. Ulu (byk) olum

ar lan p (yaralanp) yok
olunca (lnce) Ku Sengy
balbal diki verdim. Ben dokuz
yirmi (ondokuz) y l ad
oturdum. dokuz yirmi
(ondokuz) y l kaan oturdum. l
tuttum. Otuz art bir----
BK3G15-10
: ,.tJ f' ? : J ) D _) : J' h i l" h

: H > _) : h l : > ) >< Lf rl : H
: J ? : : ) ><rl : i rl : 1 ) ><Lfrl
: J J-> : J' rl lf > J J :D : O >
: D : I : J ? : ,.tJ Lf ><J : LJ _)
: >< > D : J rl lf > Jh?
> : >< rl ) _) : h i l" h i : ----:
TRKME:BODuNuMA:
YiGiN:aNA: KaZGaNU:
BRTiM:BUNA:KaZGaNP:
KaNG M:KaGaN:iT:Yll:
ONuN:aY:alTi: OTuZKA:
UA:BaRDI:laGZIN:Yll:
BiN:aY:YT:OTuZKA:
YOG:eRTRTM:BUKaG:
TUTUK:----:
Trk'me, boylar ma yeini

(iyisini) anca kazan verdim.
Bunca kazan p babam kaan it
(kpek) y l n n onuncu ay n n
alt otuzda (yirmialt s nda) ua
vard (lverdi) laz n (domuz)
y l n n beinci ay n n yedi
otuzunda (yirmiyedisinde) yo
(tren) erdirdim (yapt rd m).
Buka tutuk (buyruku) ----
BK3G15-11
: ,.tJ l"i l : D : ,.tJ l" l Y Jirl

: ,.tJ i : Lf l" ? : I : > _)
: ) > J : ----1" : rl J rl > J h Y 1
J h i l" Y 1 : 4 l 1 f' i 1 : 1 1" 1
: J::h : 1 i l" Y 1 : ><LJ1? : >< > D
: J- >< : ) 0 J- J h i
LJ D : Lf l" : 1 i l" Y 1----:
KaNI:lSN:TaY:SeNN:
BaaDU:B:YZ:eReN:
KelT:KOKuluK:----:
alTUN: KM:KeRGeKSiZ:
KelRT:YOG:Y PaRIG:
KelRP:TKE:BRT:
INDaN: IGa:KelRP:Z:
YaRa----:
kang Lisn Tay Sen (paa)

bata, be yz eriyle geldi.
Kokuluk ---- altun, gm
gereinden getirdi. Yo y par
(kokusu) getirip diki verdi.
ndan (sandal) aac getirip
z (kendi) yara----
Page 13
Trke Orhun Yaztlar
BK3G15-12
: ,.tJ ...\ '5 : ) ) _) : n > _)

: ...\ _) : ----D : ,.tJ rl rlJ > J.
: J 4 rl : ,.tJ : 1 Y 4 l" : l" f'X
: 4'5)'5 : ,.tJ i ? h : 1 1" 1 : ,.tJ n
> J. : 1 > J. : 1 i l" Y 1 :
BUNA:BODuN:SaIN:
KULKaKIN:Ya----:BIDI:
eDG:ZLK:ATIN:KaRA:
KN: KK:TeYeNN:
SaNS Z: KeLRP:KOP:
KOTI:
Bunca boyiar sa n , kuia n ,

ya[na n ] biti. iyi zlk (kendi)
at n , kara kiini (samurunu)
gk teyengini (sincab n )
sans z (say s z) getirip hep
koydu.
BK3G15-13
: 4 D J i f' h : f' h J i i h
: _)'5 Y< rl : J f' Y : h i l" h
: ) ><rl : J f' Y : h i l" h : i rl
J : h i l" h : J O J. 4 J >
: > 4 : J i l n : i Y f'
: > D J _) : 4 > ...\ : Y 1" 1 : i Y f'
: i Y f' : H : > D J >
: J1 : i Y f' : I Y l" h : J i i l"
) rl 4 :
TeNR: TeG:TeNR:
YaRaTM : TRK:BLGE:
KaGaN: SaB M:KaN M:
TRK: BLGE: KaGaN:
OLuRTuKINDA:TRK:
aMTI: BeGLeR:KSRE:
TaRDU:BeGLeR:KL:
OR:BaLaYU:ULaYU:
aDPIT: BeGLeR: NRE:
TLiS: BeGLeR:aPA:
TaRKaN:
Tanr dek Tanr yaratm Trk

Bilge Kaan, sab m (szm)
kang m (babam) Trk Bilge
Kaan oturduunda Trk'n
imdi[ki] beleri[nden] kisre
(sonra) Tardu beleri, Kl or
bata olarak, adp t beleri,
nde (douda) Tiis beleri,
Apa Tarkan
BK3G15-14
: H : > D J > : > D J _)

: ) rl 4 : ) : ---- ) _} : i Y f'
: J ><_) : J J D ) _) : H D ) >
: ...\ ---- : J. 4 D > _) : > D J > : ) rl 4
: ,.tJ 1 i : Y 1" 1 : f' I : N 4 D > _)
: J. 4 D > _) : > D J > : > D J _)
: i rl : i Y f' J : n > _)
l" i h i : J rl ) ><rl :
BaLaYU:ULaYU: aDPIT:
BeGLeR:BU----:TaMaN:
TaRKaN:TONYUKUK:
BOYLA:BaGA:TaRKaN:
ULaYU:BUYRUK:----i:
BUYRUKI:SeBiG:KL: RKiN:
BaLaYU: ULaYU:BUYRUK:
BUNA:aMTI: BeGLeR:
KaNM: KaGaNKA: eRTiN:
bata olarak adp t beleri,

bu---- Taman Tarkan,
Tonyukuk Boyla Baa Tarkan
ile buyruk ---- buyruu Sebig
Kl rkin bata olarak
buyruk[u] bunca imdi[ki]
beler kang m (babam) kaan
erting (okca)
BK3G15-15
: h i l" h JXh : >< J h : l"i h i

: l"i h i : ,.tJ ) ) _) : ,.tJ i Y f'
: ---- JXf' I" JXh : >< J h
: 4 >1< : J ...\ ---- Y< rl : i rl
: h i l" h : ) >< > D : ><
J h i ---- : ) ) _) : i J ><
J ,.\ ) ) _) : J 4 l" : ----:
eRTiN:T:eMiG:TD:
TRK:BeGLeRN:
BODuNIN:eRTiN:T:eMiG:
TD:GD:----:KaNM:
KaGaN:----A: aGIR:TaIG:
YOGuNM :TRK:
BeGLeR:BODuN: ----RT:
ZME:BUNA:----:
erting (okca) de, emi (yce)

etti (yceltti) Trk belerini,
boylar na erting (okca) de,
emi etti, vd. ---- kang m
(babam) kaan ----a a r ta
younlat rm Trk beleri,
boylar i----irdi. zme bunca
BK4K15-1
: J ) _) : JX i i h : f' h J i i h
Y< rl : J f' Y : h i l" h
: ) _)'5 : 4J > : J':: X I"
: ,.tJ : > D J > : X I J h 1 1" h
J 1 i : )J ><> : ,.tJ f'l f' ?
: J ? i : ) ) _) : >< >
: J D 4? : i Y f' : H
: 4 > : i Y f' : J. 4 D > _) : rl 4
J i Y f' : 4 >< > : 4 > J. : 4
Jhl"f'X : ,.tJ _)'5 : ) _) J) ) _)
: l" i f' Y : J Jih : >< rl :XI
,.tJ f'l 1 :
TeNR: TeG:TeNRDE:
BOLMu:TRK:BLGE:
KaGaN: BDKE:OLuRT M:
SaB MN: TKeT:eD:
ULaYU:N:YeGNM:
OGLaN M:BRiK:OGuuM:
BODuNuM:BRiYE:aDPIT:
BeGLeR:YIR YA:TaRKaT:
BUYRUK:BeGLeR: OTUZ:
TaTaR:TOKUZ:OGuZ:
BeGLeR:BODuNI:BU:
SaB MN: eDGT: iD:
KaT GDI:TINLA:LGeR:
KN:
Tanr dek Tanr dan oimu

Trk Biige kaan byie Kaan]
oturdum. Szm tketene
[dek] iit. ulay (esasen) En
[ok] yeenim, olum, btn
soyum, boylar m, beride
(gneyde) adp t beleri,
y r da (kuzeyde) Tarkat Buyruk
beleri, Otuz Tatar, Dokuz
Ouz beleri, boylar bu
szm iyice iit. Kat ca dinle.
ileri (douda) gn
Page 14
Trke Orhun Yaztlar
BK4K15-2
: rt' f-1 1 : f'l i f 'Yl : J' i rl<s>< >

: rt' f-1 1 J LJ >< LJ > + : > 4il > 4 >
: rt' f'l h J LJ >< LJ ? : J'i <l l .)
J 1 i ) S : J' O : > 4 i l > 4 >
: i i f-1 1 : J'i : 1 > rl : ) ) .)
: J > : Xh : 1 > rl : ) ) .) : n > .)
: ) ><rl : h i f'l h : + D : >< 3 J
: J' h Y : 4<s 4 J > : V ? : rt' h h f'I
: i > O V : f'l i f Y : W : i > .)
: X Y !'l l J f h : J' rl LfD
: X f h :f ) S 1 : J' rl D > J
Lf > + : !'l i f i :
TOGS KNA: BRiGeR:KN: dousuna, beride (gneyde)

gn ortas na, geride (bat da)
ORTUSINaRU:KURIGaRI:
gn bat sna, y r da (kuzeyde)
KN: BaTSIKINA:YIRGaRI:
dn (gece) ortas na, onlar nda
TN:ORTUSINaRU:aNDA:
ReK:BODuN:KOP:MaNA: iindeki boylar hep bana grr
(bal ). Bunca boylar hep
KRR:BUNA:BODuN:
KOP:TDiM:OL:aMTI:aYN G: [dzen] ettim. O[nun] imdi
YOK:TRK:KaGaN:
ayn s (benzeri) yok. Trk
kaan tken Y 'da oturursa
TKeN:YI:OLuRSaR:
ilde bung (s k nt ) yok. ileri
LTE:BUN:YOK:LGeR:
(douda) antung ovas na
aNTUN:YaZIKA:TeG:
dein sledim. taluy'a
SLeDiM:TaLUYKA: KiG:
(denize/byk okyanusa) geip
TeGMeDiM:BRiGeR:
demedim. beride (gneyde)
TOKUZ:
Dokuz
BK4K15-3
: X Y !'l l J f h : J' rt' l i

: X f h : f ...\ n : J' 1 h f'l 1 f'l h
: ---- Lf f ('I : f'I ? J LJ >< LJ > +
J f h : J' rl ><1rl i h : J' ...\ 1
: i ? : > LJ ><LJ? : X Y !'l l
J f h : J'i i ? : > + LJ D .)
J f h : J' i ? : J' O > .) : X Y !'l l
: n V ? : rt' h h f'I : LJ > D
: rl<s > : Y : V i JX : H?
: > .) : V i : V ? : rt' h h f'I : i ?
: ) ).) : ...\ >< .) : 1 4 J > JX i ?
: ) > J : h Y Lf f'l h : J' Y i
hf l : V f-1 1 :
eRSiNKE:TeG:SLeDiM:
TPTKE:KiG:TeGMeDiM:
KURIGaRI:YiN:GZ----:
KeE: TeMiRKaP GKA:TeG:
SLeDiM:YIR GaRU:YiR:
BaY RKU:YRNE:TeG:
SLeDiM:BUNA:YRKE:
TeG:YORuTD M:TKeN:
YIDA:YG:D: eRMi:L:
TUTS K:YR: TKeN:YI:
eRMi:BU:YRDE:OLuRuP:
TaBGa:BODuN:BRLE:
TZLTM:alTUN:KM:
GiT:
Ersin'e dein sledim. Tibet'e

geip demedim. geride
(bat da) i nci gz---
( rma n ) geip Demirkap'ya
dein sledim. y r da (kuzeyde)
Yir Bay rku yerine dein
sledim. Bunca yere dein
[ordu] yrttm. tken Y 'da
ye (iyi), idi (kutlu) [yer] imi il
tutulacak yer tken Y imi.
Bu yerde oturup Tabga (in)
boylar ile tzlttm (anlat m).
Alt n , gm, igiti (ilenmi)
BK4K15-4
: i f'l i : J' : Lf<si> .) : D > +

: H ...\ !'i l J .)'S : ) D .) : ...\ >< .)
: H ...\ !'i l : l i : rl V ? J l ><
: rl 4 : 1 4 : rf >< : rl V ? : ) .)'S
: l i : i <D : n : >< ) .)
: >< 3 : J i n : n + o > + : > LJ><D
: l i : i f'l ? f'I : J' O : rt' f Y
: f'l fX : H i n : J' f Y : f'l fX
: l i : Lf LJ > D : H i n :1J
J V >< > : LJ<sJ><D Jln : i
J f h : J'i h l J ) ) .)
tt n <1 :
KUTaY:BUNSuZ:aNA:
BRR:TaBGa: BODuN:
SaBI:SG: aGISI:YIMaK:
eRMi: SG:SaB N:
YIMaK:aGIN:aRP:IRaK:
BoDuNuG:aNA:YaGUTIR:
eRMi:YaGuRU:
KONDUKDA: KSRE:aYN G:
BLiGiN:aNDA: YR:
eRMi: eDG:BLGE:KG:
eDG: aLP: KG:
YORITMAZ:eRMi:BR:K:
YaN LSaR:OGuI:BODUNI:
BKNE:TeG:KIDMaZ:
kutay (ipei) bungsuz

(s k nt s z) anca verir. Tabga
(in) boylar n n sz si (ho)
a s (ipei) yumuak imi. si
SZ, yumuak a [ile] ar p
(kand rp) rak (uzak) boylar
anca yautur (yaklatr r) imi.
yaurup kondurduktan kisre
(sonra) any (kt) bilgilerini [o]
anda yr (ktlk dnr)
imi. yi bilgili kiiyi, iyi alp kiiyi
yrtmez (yaatmaz) imi. Bir
kii yanlsa Ouuna (soyuna),
boylar na, beiine
(ocuklarna) dein k ymaz
(acmaz)
Page 15
Trke Orhun Yaztlar
BK4K15-5
: rl ? : .f i S : f l ...\ l" I : l i
: h i l" h : l l" h : 1 4 > 4 : .f >< ><
: ) D _) : h i l" h : f' h Y I" : ) D _)
: ? : D >< > ...\ : J' ? i : i 1 1 Y I"
: ,.tJ W ) > J, J lf D : ,.tJ h Y f' l" h
: f' 1 1 Y I" : ) ) _) : h i l" h : i l h
: H J l n : >< 3 : J' O
: i l i : rl 4 : 1 i : 4 > 4 < ) _)
: J. ><D : i l" i J>< : rl J _) D
: 1 h : i l" i J>< : l" f'X : i l i
: l i : 4 > 4 < ) _) : H
f' Y :
eRMi:SG:SaB NA:
Y MaK:aGISINA:aRTURuP:
K:TRK:BODuN:
LTG: TRK:BODuN:
LSiKiN:BeRiYE:OGaY:
YI:TGLTN:Yaz :
KONaYIN:TSeR:TRK:
BODuN:LSiKiG:aNDA:
aYN G:K:aNA:
BOGURUR:eRMi:IRaK:
eRSeR:YaBLaK:aGI:BRR:
YaGuK:eRSeR:eDG:aGI:
BRR:TP:aNA:
BOGURUR:eRMi:BLiG:
imi. si (ho) szne,

yumuak a s na aldan p ok
Trk boylar , ld. Trk boylar
leceksin. beride (gneyde)
oay orman na, Tgltn
yaz na (ovas na) konay m
desen, Trk boylar leceksin.
anda (orada) any (kt) kii
ana (yle) bogurur (retir)
imi: rak (uzak) isen kt a
verir, yak n isen iyi a verir.
deyip, anca (yle) retir imi.
Bilgi
BK4K15-6
: 1 J : >< s : J > J n : Lf Y
J n : 1 1" : 1 4 _) : > 4 ><D
: 4'5 4 _) : l" i f' i ? : J > : f' h Y I"
: ,.tJ I J ...\ h Y I" : ) D _) : h i l" h
: rl 4 : 1 4 J > : i ? : ,.tJ 1 1" h l"
: W : > : ? : ,.tJ h h l"
: ,.tJ I J ...\ 4 J > : J' > : Y
: ,.tJ I : rl rl 4 J. : ) D _) : h i l" h
: i : ,.tJ I : Lf I" : rl'5 > : 4 1 ...\ J'
: ,.tJ I : Lf I" : rl l ...\ J' : 4'5 D
: X f l : ,.tJ l" ,.\ I" : )i ><
) i ) ><rl :
BLMeZ:K: OL: SaB G:

aL P:YaGuRU:BaR P:K:
K: LTG:OL:YiRGer:
BaRSaR:TRK:BODuN:
LTe: SeN:TKeN:YR:
OLuRuP:aRK :TRKi:
_
ISaR:NeN:BUNuG:YoK:
TKeN:YI: OLuRSaR:
BeNG:L:TUTA: OLuRTaI:
SeN:TRK:BODuN:
TOKuRKaK: SeN:ASaR:
TOS K:MeZ:SeN:BR:
TODSaR: AS K:MeZ:SeN:
aNTaG N N:N: GiDMi:
KaGaN N N:
biimez kii o sz al p (kan p)

yak na var p k (ok) kii
ld. O yerlere varsan, Trk
boylar lecek[sin] sen. tken
yerinde oturup ark (haberci)
[ve] tirki (kervan) [gnderir]
isen ne (hi) bung (s k nt ) yok.
tken Y 'da otursan beng
(ebedi) il tutup oturacak[s n].
sen Trk boylar , tok[san] sen
al , tokluu mez[sin]
(umursamazsn) sen Bir
da ysan al mez[sin] sen
anta n n (o dek olduun) iin
[seni] yedirmi [olan] kaan n n
BK4K15-7
: > D'5 : i ? : ,.tJ J : ,.tJ _)'5

: >< rlJ : J' O : 1 > rl : >< 4 _)
: i ? J J rl : J' O : >< J 4
: l" Y I" : > 4 > : 1 > J. : > D'5
J i i h : f' h i : 4 > D 4 > D
: Lf l" : ,.tJ l" ...\ I" : ,.tJ H rl J 4 D
: ) >< rl : ,.tJ I" ...\ I" : 4 _) : > J,
: J. D : 1 4 J > : ) ><rl : 4 J >
: 1 > J. : >< ) ) _) : 3 >1< ...\
: ><) D _) : 3 >< ...\ : 4 _) ) .J,
: >< ) ) _) : Lf : M rl : D _)
) _) : > Lf : M rl : l" h :
SaBIN:aLMaTIN:YR:SaYU:
BaRD G:KOP:aNDA:
aLK NT G:aR LT G:aNDA:
KaLM I:YR: SaYU:KOP:
TORU: L:YOR YUR:
eRTiG:TeNR:
YaRL KaDUKIN:N:
ZM:KUTuM:BaR:N:
KaGaN:OLuRTuM:KaGaN:
OLuRuP:YOK:IGaYN:
BODuNuG:KOP:
KUBRaTD M:IGaYN:
BODuNuG:BaY:KILD M: az:
BODuNuG: K:KILD M:
aZU: BU:
szn Almad n (dinlemedin)

yere yere (heryere) Vard n.
(gittin) Hep anda (ondan)
alk nd n (yittin) ar ld n
(yokoldun) [o] anda kalm
yere her (heryere) hep torup
(a kal p) lp yryor idi[ler].
Tanr yarl kad (buyurduu)
iin, zmn kutu var [olduu]
iin, Kaan oturdum. Kaan
oturup yok any (yoksul)
boylar hep kubratt m
(toparlad m) gany boylar bay
(zengin) kldm. Az boylar
k k ld m. azu (acaba) bu
Page
16
Trke Orhun Yaztlar
BK4K15-8
: < : 4 .) : X f l : n .)"S
J) ) .) : ) > .) : i Y f' : h i l" h
: 1 i h : ><) D .) : h i l" h : iXI
: 4 > : J' O > .) : ) i rl "S > : Y
: J' O > .) : J' ? : ,.tJ i 1 1 Y I" : 1 J i D
: i l i : .)"S : i ,.tJ : i ,.tJ : 4 >
: 4 i : 4 > : J' rl : l" f' i
J : h i l" h : i Y : 1" 1 1" 1
: J' ::X I" : i Y f' : ) ) .)
: l" f' : i Y f' : J' f' i l" 1
i ri : Lf I J ...\ M i D :
SaB MDA:GiD:BaR:GU:
TRK:BeGLeR:BODuN:
BUNI:eDiN:TRK:
BODuNuG:TRiP:L:
TUTS KN N:BUNDA:URTuM:
YaN l P: LSiKiNiN: YiME:
BUNDA:URTuM:NeN:NeN:
SaB M:eRSeR:BeNG:
TaKA:URTuM:aNaR:
KR:BLiN:TRK: aMTI:
BODuN:BeGLeR:BDKE:
KRGME:BeGLeR:G:
YaN LTaI:SZ:KaN M:
szmde igit (yaian) var m ?

Trk beieri, boyiar , bunu
iitin:Trk boyiar n diriltip
(toplay p) il tutaca n burada
[taa] vurdum. (yazd m) Yan l p
leceini yine burada vurdum.
Ne[ce] ne[ce] szm [var] ise
beng (ebedi) taa vurdum.
Onu grp bilin. Trk'n
imdi[ki] boylar , beieri, byle
grmdeki
(gzalt mdaki/bana bal )
beler [olarak] mi
yan lacaks n z siz? kang m
(babam)
BK4K15-9
: J' O N 4J > : ) ><rl : ...\ : ) ><rl

: ><) D .) Jrl iJ ) .) : h i l" h
J i i h :---- l h : H > .)
: Lf l" : ,.tJ ...\ !" : H rlJ 4 ?
Jrl iJ ) .) : h i l" h : J' J, 4 J >
: X h 4 ? : Xh : >1< ) ) .)
: l f' i l" h : ,.tJ : M rl : -------
: l"i h i :---- : ) Lf rl : J' rl ) ><rl
: h l JJ : ,.tJ l" i l" h : >< J )
)><rl : l f' i l" h :
KaGaN:eiM:KaGaN:
OLuRTUKINDA:TRT:
BULuNDaKI:BODuNG:
BUNA:TMi----:TeNR:
YaRL KaDUK:N:ZM:
OLuRTUKuMA: TRT:
BULuNDaKI:BODuNG:
TDiM:YeReTDiM:--------:
KILD M:MeN:TRGi:
KaGaNKA:K Z MIN:----:
eRTN:ULuG:TRN:ali:
BRTiM:TRGi:KaGaN:
kaan, em (amcam) kaan

oturduunda drt bolungdak
(yandaki) boylar bunca
[dzen] etmi. ---- Tanr
zm [kaan] oturduumda
drt bolungdak (yaandaki)
boylar [dzen] etdim,
yaratt m. ----i---- k ld m ben.
Trgi kaan na k z m
erting (okca) ulu tren [ile]
al verdim. Trgi kaan n n
: ,.tJ l" ? l" h : >< J ) : l"i h i : ) Lf < >
JJ : ,.tJ l" ? l" h : >< J ) : l"i h i
: h i l" h i : h----D : h l
: h i 0 1 1" ? : >0< J .) : ---
: J' Lf l" : h i 1 1" 1 : f' f' Y lf h
: H r1 J 4 D : i ? : J' 4 "S J i i h
,.tJ ,.\ I" :
KIZIN:eRTN:ULuG:
TRN: OGL MA:ali:
BRTiM:----: eRTN:ULuG:
TRN: ali:BRTiM:Ya----T:
eRTRTM:----:BaL GG:
YKNTRTM: TZLiGiG:
SKRTM:ZE:TeNR:
aSRA:YiR:YaRL KaDUK:
N:
k z n erting (pek/okca) ulu

trenle oluma al verdim.
erting ulu trenle al verdim.
Ya---- ----t erdirdim. ---- Bal y
ykndrdm Dizliyi skurttm
stte [gk] Tanr altta yer
BK4K15-11
: ) rl rlJ ) J, : hX i l" 1 : ,.tJ 4 l" 1

: l" i f' Y : ) ) D .) : hX X I
: l" i f' i : J'i rl"S>< ) : ,.tJ l" 1
: ><4"S : - - - - : > 4 >< 4 ) J, : J' rl---
: ,.tJ l" 1 : i i l" : ,.tJ ) ) J
: ,.tJ W > J, : ><J >0< 4 <1
: 1 Y 4 l" : ,.tJ l h f' I : f' Y ,.tJ n
,.tJ n : J 4 rl : ,.tJ 4 >< : ,.tJ :
KZN:KRMeDK:
KULKaK N:eiDMeDK:
BODuNuMuN:LGeR:KN:
TOGS K NA:BRiGeR:
----KA:KUR GaRU:----:
SaRIG:alTUNIN:RN:
KMN:KIRGaGL G:
KUTaYIN: KNLiG: iGiTSN:
ZLK:aTIN: aDG RIN:
KaRA: KN:
gzn grmedii, kula n

iitmedii boylar m , ileri
(douda) gn dousuna,
beride (gneyde) ----ka, geride
(bat da) ---- Sar alt n n , rng
(ak) gmn, k rgal
(ilenmi) kutay n (kuma n )
kinli (ipekli) igitisini (bezini)
zlk (binek) at n , ayg r n ,
kara kiini (samurunu)
BK4K15-12
: J' h i l" h : ,.tJ i?h : 1 1" 1

: h l : > ) >'Lfrl : J' ) D .)
: Lf"Si ) .) :---- : h l Jh
: f' Y 1 i Jh i---- :---- : Mrl
JJ><> : ,.tJ l" h : H : ---
: ,.tJ I"---- : ,.tJ J : J' D ---
J' O ) D .) : f' i Y f' : ----:
KK: TeYeNN:TRKME:
BODuNuMA:KaZGaNU:
BRTM:T:BRTiM:----:
BUNSuZ:KILT M:----:----RT:
eRKLiG:----:aNA:TMeN:
OGll:----YA:aLMN:----N:
BeGLeRiG:BODuNuNDA:----:
gk teyenini (sincab n )
Trk'me boylar ma kazan
verdim, edi verdim.
bungsuz (s k nt s z) k ld m.
----rdi. Erkli ---- onca tmen
(onbinlerce) olu ----ya
alm n[?] ----n beieri,
boylar na ----
BK4K15-10
Page
17
---
---
---
---
Trke Orhun Yaztlar
BK4K15-13
: i h f : iX H : J' ?
: h i h : LJJ > : i ><J )
:---- : ) D _) : h i h : i Y f
: J'rl : -------- : h l :
: l ) >< Lf rl : ----1 ---- : ><
J---- : ) ) _) : h i h : rt' ><
: > _) : n i ) ><r : > _)
:---- :---- : J'Xf I Y f
: h i h : LJ J LJ : n i _) >
J' O ) D _) :
YiME:GiDiN:eMGeTMeN:
TOLGaTMaN:OLuRTuM:
TRK:BeGLeR:TRK:
BODuNuM:---:aT:BRTiM:
--------: aMTIKA: Ta G:
----R----:KaZGaNM:
aGIMIN:TRK:BODuN:----1 :
BU: KaGaN NDA:BU:
BeGLeRiGDE:----:----:
SUBuNDA: aDR LMaSaR:
TRK:BODuNuNTA:
yine igidip (besleyip)

emekletmeden (zorluk
ektirmeden) tolgatmadan
(incitmeden) oturdum. Trk
beleri, Trk boylar ma ---- at
verdim, -------- imdiki ta
----r---- kazanm a m n
(ycelten) Trk boylar , ---- bu
kaan ndan, bu belerinden,
---- ---- suyundan ayr lmazsan,
Trk boylar nda
BK4K15-14
: rt' I J ...\ h i 1 : fX : i lf
: Lti ) _) : rt' I J ...\ h i n : J f
: J' i l 1 : J' O : rt' I J ...\ M ) _)
: H ...\ LtX : J' ><rl : ...\ >< _)
: ) _) : i rt' : h i Y 1 : 1 >
: H ...\ Lt X : n A : n I
: X LJ D : rl LJ _) : >< r n : LJ i J
: LtX : > LJ > : ) _) J1hYi 1 :
ZN:eDG:KRTe:
Se :eBiNE:KRTe:SeN:
BUNSUZ:BOLDaI:SeN:
aNDA:KSRE:TaBGa:
KaG NDA:BeDiZ G:KOP:
KeLURTM:MeNiN: SaB M N:
SIMa> I:ReK:BeDiZG:
iTi:aNaR:aD N G:BaRK:
YaRaT DM:N:TaIN:
aD N G: BeDiZ: URTURTuM:
Ta:TOKITT M:KNLKeT:
SaB N M:URTURTuM:
znde iyi[iik] grecek[sin].

sen Evine girebilecek[sin]. sen
bungsuz (s k nt s z)
olacak[s n]. sen [o] andan
kisre (sonra) Tabga (in)
kaan ndan bezeci (ssleyici)
hep getirttim. Benim szm
s mad (k rmad ). lerdeki
(kendi) bezecisini idi.
(gnderdi) Ona ad n (esiz)
bark (ev, an t yapt rttm. ine
d na ad n beze (ss)
vurdurttum. Ta dokuttum
Gnldeki szm [taa]
vurdurttum.
I BK4K15-15
J f h : .f i : J'iJ >< > : : ) )

: f i : i Y : 1 1 J) ) _)
: N : ---- : N :
: : J ) :---- : Xh
rt' rl LJ _) : ----:
ON:oK:OGLINA:TaTINA:
TeG:BUNI:KR:BLiN:
BeNG:Ta:TOKITD M:----:
TOKITD M:BTDiM:----:OL:
Ta:BaRKIN:----:
On Ok oluna, tat na
(yabanc lam uzak
akrabalara) dein bunu grp
bilin. beng (ebedi) ta
dokuttum. ---- dokuttum. bitidim
(yazd rd m) ---- O ta bark n
(an t mezar n ) ----
----J'Lt ----:
----ZE----:
BK5B9-2
n LJ _) : J' ...\ ) : ) >< rl : J' f Y :
BLGE:KaGaN: UA:BaRDI:
BK5B9-3
i i h : J' Lt : LJJ ) _) : D D :
YaY:BOLSaR:ZE:TeNR:
yaz olsa, stte Tanr
BK5B9-4
KBRGeS:TeRE:aNA:
TaKI:
kbrgesi (davulu) terce (ter

gibi), anca dahi
BK5B9-5
TaGDA:SIGUN:TSeR:
aNA:
dada sun (yaban geyii)

tse, anca
SaK NUR:MeN:KaN M:
KaGaN:
sak n r m (dnrm/zlerim)
ben kang m (babam) kaan[I]
BK5B9-1
BK5B9-6
) ><rl : i rl : rt' : LJ ) ) rl :
Page 18
----stte----
Bilge Kaan ua vard

(uuverdi/ld)
Trke Orhun Yaztlar
TaIN: ZM: KaGaN:
BK5B9-7
ta n zm kaan ----
BK5B9-8
BK5B9-9
BK6GB1-1
---- : rt' f' h Y< rl : J' f' Y

: . B > .) : X h : rt' n h : ><J > D
: >< Lf ) : f' Lt X : >< rl LJ .)
: rt' f' h : ><J > D J I Y<rl---
: rt' l" 1 : h l l" h : N LJ :D : rt'
: hlfX : Xh : 1 4 J )
>< D----:
----BLGE:KaGaN: BTiGN:
YOLuG:TGiN:BTiDiM:
BUNA:BaRK G:BeDiZiG:
UZuG:----KaGaN:aTISI:
YOLuG:TGiN:MeN:aY:
aRTUKI:TRT:KN:
OLuRuP:BTDiM:BeDiZeTiM:
YaG----:
Bilge---- Kaan' n bitiini

(yaz s n ) Yollu Tigin bitidim
([ben] yazd m) Bunca bark
bezeyi uzu (ilemeyi) Kaan[ n]
at s (yeeni) Yolu Tigin ben
[bir] ay, art drt gn oturup
bitidim, bezedim. Ya----
Kl Tiin Beng Ta
KT1G13-1
: J ) .) : J'X l i h : f' h J l i h
: > .) Y< rl : J f' Y : h l l" h
Jh11"h : ) S'5 : LJ J > : J:: X I"
: rt' l" f' ? : rt' : > D J > : Y f'XI
: >< > J 1 1 : )J >< >
: H : J' ? I : ) D .)
: rl 4 : J D LJ ? : I Y f'
4 : Lt > : I Y f' : LJ D > .) :
TeNR: TeG:TeNRDE:
BOLMu:TRK:BLGE:
KaGaN: BU: DKE:OLuRT M:
SaB MN: TKeT:eDGiL:
ULaYU:N:YeGNM:
OGLaN M:BRiK:OGuuM:
BODuNuM:BRiYE:aDPIT:
BeGLeR:YIR YA:TaRKaT:
BUYRUK:BeGLeR: OTUZ:
TaTaR:
Tanr dek Tanr dan olmu

Trk Bilge Kaan bu dde
(zamanda) oturdum. Szm
tkete[ne dek] iit[in]. ulayu
(esasen) karde yeenim,
olum beriki (gneydeki)
ouum (soyum) boylar m,
beride (gneyde) adp t
beleri, y r da (kuzeyde) Tarkat
buyruk beleri, Otuz Tatar,
KT1G13-2
J I Y f' : Lf ><> : Lt >

Jhl"f'X : rt' Ss : > .) J) ) .)
: l" l f' Y : J Jih J >< rl :XI
: t"l l f' I : J rl"S>< > : rt' l" 1
J LJ >< LJ > : > 4i l > 4 > : rt' l" 1
J LJ ><LJ? : Ji <l l .) : rt' l" 1
: J O : > 4 i l > 4 > : rt' l" h
: J i : 1 > rl : ) D .) J 1 1 ) S
) ) .) : . B > .) : 1 1 1" 1 :
TOKUZ:OGuZ:BeGLeR:
BODuNI:BU:SaB MN:
eDGT:iD:KaT GDI:
TINLA: LGeR:KN:
TOGSKA:BRiGeR:KN:
ORTUSINaRU:KURIGaRI:
KN: BaTSIKINA:YIRGaRI:
TN:ORTUSINaRU:aNDA:
ReK:BODuN:KOP:MaNA:
KRR:BUNA:BODuN:
Dokuz Ouz beleri, boylar

bu szm iyice iit, kat ca
dinle. ileri (douda) gn
dousuna, beride (gneyde)
gn ortas na, geride (bat da)
gn bat sna, y r da (kuzeyde)
dn (gece) ortas na,
onlar n[da] iindeki boylar hep
bana grr (bal ). Bunca
boylar
KT1G13-3
: >< 3 J : J ) : Xh : 1 > rl
: ? : rt' h h l" : ) ><rl : h l l" h : D
: D : i > .) : J h Y : 4 "5 4 J >
J f' h : J rl Lt D : i > O : l" l f' Y
: f' ) S 1 : J' rl D > J : X Y l" I
: Lt > : l" l f' I : X f' h
: X Y l" I J f' h : J:: rt' l l
: X f' h : f' ...\ n : J:: h l" 1 1" h
Lt f' I" : I" ? J LJ >< LJ > ----:
KOP: TDiM: OL: aMTI:

aNY G:YOK:TRK:KaGaN:
TKeN:YI:OLuRSaR:
LTE:BUN:YOK:LGeR:
aNTUN:YaZIKA:TeG:
SLeDiM:TaLUYKA: KiG:
TeGMeDiM:BRiGeR:
TOKUZ:eRSiNKE:TeG:
SLeDiM:TPTKE: KiG:
TeGMeDiM:KURIGaRI:
YiN: KZ----:
hep [dzen] etdim. O[nlar n]

imdi any (sefili) yok. Trk
kaan tken Y 'da (y , ya,
yeillik, ormanl k blge)
oturursa ilde bung (s k nt ) yok.
ileri (douda) antung ovas na
dein sledim. taluy'a (denize
(byk okyanus)) geip
demedim. beride (gneyde)
Dokuz Ersin'e dein sledim.
Tibet'e geip demedim.
geride (bat da) i nci gz----[]
( rma n )
Page
19
Trke Orhun Yaztlar
KT1G13-4
J f' h : J' r P<1rl i h : J' ...\ 1

: i ? : > 4 ><4r? : X Y I
: rf' h : J i r i r? : > . 4 D .)
: rf' h : n i r ? : J' O ) .) : X Y I
: n r? : ,.j-J h h : 4 > D
: Y r : i : . D : rx r : H ?
: r? : ,.j-J h h : i r? : r >
: 1 4 J > : rx i r ? : > .) : i
J' Y i r : ) ><rl : ...\ >< .) :
KeE:TeMiRKaP GKA:TeG:
SLeDiM:YIR GaRI:YiR:
BaY RKU:YRNE:TeG:
SLeDiM:BUNA:YRKE:
TeG:YORuTD M:TKeN:
YIDA:YG:D:YOK:eRMi:
L: TUTS K:YR:TKeN:
YI:eRMi:BU:YRDE:
OLuRuP:TaBGa:KaGaN:
BRLE:
geip Demirkap 'ya dein

siedim. y r da (kuzeyde) Yir
Bay rku yerine dein siedim.
Bunca yer[ier]e dein yrttm.
tken Y 'dan ye (iyi), idi
(kutiu) [yer] yok imi. i
tutulacak yer tken Y imi.
Bu yerde oturup Tabga (in)
kaan ile
KT1G13-5
: 1 : ) > J : h Y Lf h
:H : Lfi ) .) : D > . Jhf' l r
: r .) : ) D .) : ...\ >< .) : i i r
: l i : r r ? : r r >< : H ...\
: ,.j-J r>< : r r ? : ) .) : H ...\
: n : >< ) .) : r 4 r : 1 4
: > 4><D : l i : i r <D
: f' Y r : >< 3 : J i n : n . o > .
l i : i ? : J' O :
TZLTM:alTUN:KM:
GiT:KUTaY: BUNSuZ:
aNA:BRR: TaBGa:
BODuN:SaBI:SG:aGISI:
YIMaK:eRMi:SG:
SaB N:YIMaK: aGIN:aRP:
IRaK:BoDuNuG:aNA:
YaGUTIR:eRMi:YaGuRU:
KONDUKDA: KSRE:aYN G:
BLiG: aNDA: YR: eRMi:
tzittm (aniat m) Ait n ,

gm, igiti (ilenmi)
kuma bungsuz (s k nt s z)
anca verir. Tabga (in)
boylar n n sz si (ho) ipei
yumuak imi. si (ho) sz,
yumuak ipei [ile] aldat p,
uzak boylar anca (yle)
yaklat r r imi. Yaklatr p
kondurduktan kisre (sonra)
any (kt) bilgilerini
(ktlklerini) [o] anda yr
(dnr) imi.
KT1G13-6
: f'X : H n : J' f' Y r : f'X

: l i : 4 4 > D : H i n :1J
: r >< > : 4J><D : r n : i r
: rf' h : Ji r h r J) > .)
: H ...\ I : l i : Lf n <l
: J >< r r>< : r ? : Ji r .)
: ) D .) : h i h : l h : 1 4 > 4
: i 1 1 Y : ) ) .) : h i h : f' h Y
: r? : D >< ) ,.\ : J' ? i
,.j-J h Y f' h :
DGE: BLGE:KG:eDG:
aLP:KG:YORITMAZ:
eRMi:BR:K:YaN LSaR:
OGuI:BODUNI:BKNE:
TeG:KIDMaZ:eRMi:
SG: SaB NA:Y MaK:
aGISINA:aRTURuP: K:
TRK:BODuN:LTG:
TRK:BODuN: LSiKiN:
BeRiYE:OGaY:YI:
TGLTN:
yi bilge kiiyi, iyi alp kiiyi

yrtmez imi. Bir kii yan lsa
ouuna (soyuna) boylar na,
beiine (bebeklerine) dein
k dmaz (barnd rmaz) imi. si
szne, yumuak a sna
arturup (aldan p) k (ok)
Trk boylar , ld. Trk boylar
leceksin. beride (gneyde)
oay Y 'a Tgltn
KT1G13-7
: h i h : i l rh : ,.j-J rD ) > J, JlfD

: r n : '<3 :Jo : f' 1 1 Y J > .)
: r 4 r : l i : 4 > 4 < > .) : n
: i f'l i r : r>< : rl J .) D : i l i
J>< : f'l f'X : i l i : J, ><D
:H :1rh : i i r
: f' Y r : 1 i : 4 > 4 < ) .)
: 1 J : >< .) : J > : r n : Lf Y r
: r n : :: : 1 4 .) : > 4 ><D
f' h Y :
Yaz : KONaYIN:TSeR:
TRK:BODuN:LSiKiG:
aNDA:aNY G:K: aNA:
BOGURUR:eRMi:IRaK:
eRSeR:YaBLaK:aGI:BRR:
YaGuK:eRSeR:eDG:aGI:
BRR:TP:aNA:
BOGURUR:eRMi:BLiG:
BLMeZ: K:OL:SaB G:
al P: YaGuRU: BaR P:K:
K: LTG:
yaz na (ovas na) konay m

desen, Trk boyiar iecek[sin].
anda (ondan) any (kt) kii
anca (yle) bogurur (retir)
imi: Irak (uzak) isen yabiak
(ie yaramaz) a (ipek) verir,
yak n isen iyi a verir. deyip,
anca bogurur imi. Bilgi
bilmez kii o sz al p (sze
inan p) yak na var p k
(okca) kii ld.
Page 20
Trke Orhun Yaztlar
KT1G13-8
: h i l" h : 4'5 4 .) : l" i f' i ? : J >

: ,.tJ 1 1" h l" : ,.tJ I J ...\ h Y I" : ) D .)
: 1 i h : rl 4 : 1 4 J > : i ?
: ,.tJ h h f'I : + D : > .) : i ,.tJ : 4'5
: Y : l" f' i : 4'5 4 J > : ?
: h i l" h : ,.tJ I J ...\ 4 J > : J' >
: rl l ...\ J' : ,.tJ I : rl rl 4 + : ) ) .)
: i : ,.tJ I : 4 f'I : rl'5>
: ,.tJ I : 4 f'I : rl l ...\ J' : 4'5 >
) i >< :
OL:YiRGeR:BaRSaR:
TRK:BODuN:LTe:
SeN:TKeN:YR:OLuRuP:
aRK:TRKi: ISaR: NeN:
BUNuG:YoK: TKeN:YI:
OLuRSaR: BeNG: L: TUTA:
OLuRTaI: SeN:TRK:
BODuN:TOKuRKaK: SeN:
AS K:TOS K:MeZ:SeN:
BR:TODSaR:AS K:MeZ:
SeN:aNTaG N N:
O yeriere var rsan, Trk

boyiar iecek[sin] sen. tken
yerinde oturup ark (haberci)
tirgi (kervan) [gnderir] isen,
ne (hi) bungun (s kntn) yok.
tken Y 'da otursan beng
(ebedi) il tutup oturacak[s n].
sen Trk boylar , toksan sen
al , tokluu mez[sin]
(umursamazsn) sen Bir
da ysan al mez[sin]
(umursamazsn) sen anta n n
(o dek olduun)
KT1G13-9
: ) i) ><rl : XH : ,.tJ l" ...\ I"

: > D'5 : i ? : ,.tJ J : ,.tJ .)'5
: >< rl J : J' O : 1 > rl : >< 4 .)
: i ? J J rl : J' O : >< J 4
: l" Y I" : > 4 > : 1 > + : > D'5
J i i h : f' h i : 4 > D 4 > D
: Y l" : ,.tJ l" ...\ I" : ,.tJ H rl J 4 D
: ) >< rl : ,.tJ I" ...\ I" : 4 .) : > +
1 4 J > : ) >< rl : 4 J > :
N:GiDMi:KaGaN N N:
SaBIN:aLMaTIN:YR:SaYU:
BaRD G:KOP:aNDA:
aLK NT G:aR LT G:aNDA:
KaLM I:YR: SaYU:KOP:
TORU: L:YOR YUR:
eRTiG:TeNR:
YaRL KaDUKIN:N:
ZM:KUTuM:BaR:N:
KaGaN:OLuRTuM:KaGaN:
OLuRuP:
iin yedirmi (seni doyurmu)

kaan n n szn almadan
(dinlemeden) yere her
(heryere) vard n. (gittin) Hep
anda (ondan) alk nd n (yittin)
ar ld n (yokoldun) [o] anda
kalm (sa kalan ) yere her
(heryere) hep torup (zayflay p)
lp yryor idi[ler]. Tanr
yarl kad (buyurduu) iin,
zm kutum var [olduu] iin
kaan oturdum. Kaan oturup
KT1G13-10
: 1 > + : >< ) D .) : iJ>< ...\ : W

: >< ) ) .) : iJ>< ...\ : 4 .) ) J.
: >< ) ) .) : 4 : M rl : D .)
: > .) : > 4 : M rl : l" h
: < : 4 .) :XH : n .)'5
J) ) .) : ) ) .) : i Y f' : h i l" h
: 1 ih : ) D .) : h i l" h : iXI
: 4 > : J' O > .) : ) i rl '5 > : Y
J' ? : ,.tJ i 1 1 Y I" : 1 Ji D :
YOK: IGaYN:BODuNuG:
KOP:KUBRaTD M:IGaYN:
BODuNuG:BaY:KILD M:az:
BODuNuG:K:KILD M:
aZU: BU:SaB MDA:GiD:
BaR:GU: TRK:BeGLeR:
BODuN:BUNI:eDiN:
TRK:BODuN:TRiP:L:
TUTS KN N:BUNDA:URTuM:
YaN L P: LSiKiNiN: YiME:
yok any (yoksui) boyiar

hep kubratt m (topariad m)
any (yoksui) boyiar bay
(zengin) kldm. Az boylar
k (okca) kldm. azu
(acaba) bu szmde igid
(yalan) var m ? Trk beleri,
boylar , bunu iitin. Trk
boylar n n dirilip (toplan p) il
tutaca n burada [taa]
vurdum Yan l p leceini yine
KT1G13-11
: i ,.tJ : i ,.tJ : 4 > : J' ) .)

: J' rl : l" f' i : i l i : .)'5
: i Y : l" i l" 1 : 4 i : 4 >
: i Y f' : ) D .) J : h i l" h
: i Y f' : J' f' i l" 1 : J' ::X I"
: l" f' i : ,.tJ : 4 I J ...\ M i D : f'l f'
: ...\ >< .) :---- <l ) :
: h i l" Y 1 J ...\ 4X : J' ><rl
: ) S : i ,.tJ : h4 X
n I :
BUNDA:URTuM:NeN:NeN:
SaB M:eRSeR:BeNG:
TaKA:URTuM:aNaR:
KR:BLiN:TRK: aMTI:
BODuN:BeGLeR:BDKE:
KRGME:BeGLeR:G:
YaN LTaI:SZ:MeN:
BeNG:Ta:TOK TD M----:
TaBGa: KaGaNDA: BeDiZ:
KeLRTM:BeDiZeTiM:
MeNiN: SaB M N:SIMaDI:
burada vurdum. Ne[ce] ne[ce]

szm [var] ise Beng taa
vurdum. Onu grp bilin.
Trk[n] imdi[ki] boylar ,
beleri, byle grmdeki
(emrimdeki) beler [olarak] m
yan lacak[s n z] siz? Ben
Beng ta dokuttum.
Tabga (in) kaan ndan
bezeci getirdim. bezettim
Benim szm s mad
(k rmad )
Page 2 1
---
Trke Orhun Yaztlar
KT1G13-12
J 1 i ) S : i ) ><rl : ).. >< .)

: >< r n : 4 i J : f l ).. Lf X
: ).. : 4 > 4 D : rl 4 .)
: Ltx : >< r n : n e
: rl > : : 4 > 4 >
: 4 > 4 > : ) S5 J 1 h Y i l" 1
: J' i J ><> : i > : ) ) :---- J >
: l" i l" 1 J) ) .) J f' h : J'i
: l" f' i : i Y :
TaBGa: KaGaN N:ReK:

BeDiZG:iTi: aNaR:
aD NIG: BaRK:
YaRaTURTuM: N:TaIN:
aD NIG: BeDiZ: URTURTuM:
Ta:TOKITD M:KNLTeK:
SaB MN:URTURTuM:OL----:
ON:ON:OGLINA:TaTINA:
TeG:BUNI:KR:BLiN:
BeNG:Ta:
Tabga (in) kaan , iindeki

(kendinden) bezeci itdi
(gnderdi). Ona ad n (esiz
[bir]) bark (an t mezar)
yaratt rd m (yapt rd m). ine
d na ad n (esiz) beze (ss)
vurdurdum. Ta dokuttum
Gnldeki szm vurdurdum.
Ol---- On Ong oluna, tat na
(yabanc lam uzak
akrabalara) dein bunu grp
bilin. Beng ta
KT1G13-13
: H : i l i : Y ---- > .} : N
: J' h i ? : f l i Jrl : ---
: l" f' i : J' h i ? : f i :n : i l i
J ) : Xh : N :
: : J > : i Y : H : 1 i l" 1
: J' f' h : f' h : ) .) : ---
f lh>< J > D J I :
TOKITD M:BU----L:eRSeR:
aNA:----M:TaKI:eRG:
YiRTE:RSeR:aNA:eRiG:
YiRTE:BeNG:Ta:
TOKITD M:BTiDDiM: aNI:
KRP:aNA: BLiN:OL:
Ta:----DM: BU:BTiG:
BTiGME: aTISI:
YOLUGTGiN:
dokuttum. Bu---- il ise anca

----m. da[ha]ki eriilir yerde ise
anca eriilir yerde Beng ta
dokuttum, bitittim (yazd rd m)
Onu grp anca bilin. O ta
----d m. Bu bitiyi (yaz y ) bitiyen
(yazan) at s (yeeni) Yolu
Tigin.
KT2D40-1
: Lf >< D : J' 4"5 J i i h : 1 1" 1 : J' Lt f'4

: J 4 : n : n o J r : i ?
J n : l )Jr JJ>< > J n
: J' 1 : ).. : J' Lt l" : J' OJ >< >
: ) >< rl J h l : ) ><rl : ) ) .)
: h i l" h : ) 1 4 J > : 4 J >
: l l" i l" h : y : i ) ) .)
l i Jh : l i : J' > :
ZE: KK:TeNR: aSRA:

YaG Z:YeR:KIL NDUKDA:
iKN:aRA: K:OGLI:
KIL NM :K:OGL NDA:
ZE:eM: aPAM: BUM N:
KaGaN: STeM:KaGaN:
OLuRM :OLuR PaN:
TRK:BODuNN:LN:
TRSN:TUTA:BRMi:T:
BRMi:
stte gk Tanr altta ya z yer

k l nd nda ikisi aras nda kii
olu k l nm . Kii olunun da
zerine em (amcam) apam
(babam) Bum n Kaan, i stemi
Kaan oturmu. Oturupda Trk
boylar n n ilini, tresini tutu
vermi, [dzen] edi vermi.
KT2D40-2
: l i J>< D : 1 > rl : iJ > .) : h i l" h

Jrl iJ ) .) : h i l" h : 1 Y l" I : l" I
: Lf .) : 1 > rl : l J : 1 > rl : ><) ) .)
: l i h ? : >IOIC J _) : l Jrl
: l" i f' Y : l i l" 1 1" 1 : f' f' Y lf h
: l" i n J f' h : J r ? : ) rl 4 r1
: 1 4 0 > J f' h : J r1>1<1r1 4 h
J' 4 : 1----:
TRT:BOL N:KOP:YaGI:
eRMi: S:SLiPeN:TRT:
BOLuNDaKI:BODuN G:POK:
aLM:KOP:Baz: KILM :
BaL G G:YKNDRMi:
TZLiGiG: SKRMi:
LGeR:KaD RKaN:YKA:
TeG:KR:TeMiRKaP GKA:
TeG:KONDuRM:iKN:
aRA----:
Drt boiung (yan) hep ya

imi. s (er/ordu) sleyip
(srp) drt bolungdak
(yandaki) boylar hep alm ,
hep baz k lm . Bal y
Ykndrm (ba edirmi),
dizliyi skrm (diz
ktrm). ileri (douda)
Kad rkan Y 'a dein, geride
(bat da) Demirkap 'ya dein
kondurmu. kisi aras na----
KT2D40-3
:H : h i l" h : 1 1" h : Lt"Srl ) JX

: ) ><rl : J' f' Y : l i : 4 > 4 J >
: N 4 D > .) : l i : ) ><rl : 1 J : l i
: 1 J : i : l i : J' f' Y : J' ?
: J' ? J i Y f' : i : l i
J ) : l i : Lt l" h : J' ? J) ) .)
: i : I > : H : f' Y : 1'4 ).. 1'4
: l h : f' l" i l" h : 1 > : f' Y
n J t.t l" :
D: OKSuZ: KK:TRK:
aNA:OLuRUR:eRMi:
BLGE:KaGaN:eRMi:aLP:
KaGaN:eRMi:BUYRUKI:
YiME:BLGE: eRMi: eRiN:
aLP:eRMi: eRiN: BeGLeR:
YiME:BODuNI:YiME:TZ:
eRMi: aNI: N: LiG:
aNA: TUTM :eRiN: LiG:
TUT P:TRG: TMi: Z:
aNA:
idi (kutlu) oksuz (ba ms z)

Gk Trk anca oturur imi.
Bilge kaan imi. Alp kaan
imi. Buyruu yine (bile) bilge
imi erin (gerek) alp imi
erin (gerek) Beleri yine
(bile) boylar yine dz imi.
Onun iin ili anca tutmu erin
(gerek) li tutup tre [dzen]
etmi. Kendisi anca
Page 22
Trke Orhun Yaztlar
KT2D40-4
J ,.\ >< > D : l J > .) : 1 f' i 1

: rt' h J i i J ,.\ ><
: Y f' Y ...\ J ...\ 1 : n rJ"S >< >
: 4 > 1 : 41 : h 1 h : ...\ >< .)
: ) rl 4 ) ,.\ : 4 rl 4 <1
: .) : 3 <1 : 4 4 >
: rt' 1 Y 1 : ) > .) : n > .)
: >< : l J' J >< > D : l J ><"S
: J' O : l i : ) >< rf : f' Y 1
Y< r J ,.- : J n :
kergek (ku) oimu (im).

KeRGeK:BOLM :YOGI:
SIG TI:NRE:KN:
yoc (yasc ) s t (a t )
TOGSKDA:BKL: LGiL: nde (douda) gn dousunda
TaBGa:TPT:aPaR:
Bki i'i i, Tabga (in)
PURuM:KIRK Z:KURIKaN: Tibet, Apar, Rum, K rg z,
OTuZTaTaR: KITaYN:TaTaBI: Kurkan, Otuz Tatar, K tay
BUNA:BUDoN:KeLPeN:
(Mool), Tatab , bunca boylar
SIGTAM :YOGLAM:
gelip S tam (alam ),
Yalam (yaslanm ). antag (o
aNTaG:KLG:KAGaN:
dek/yle) kl (nl) kaan
eRMi: aNDA:KSRE:NS:
imi. [o] andan kisre (sonra)
KaGaN:
inisi (kk kardei) kaan
KT2D40-5
: ) ><rf J J >< > : i : l J > .)

: J' i l n : J' O : i : l J > .)
: H ) J rl : f' h : rt' I ...\ J l rt'
: f' h : rt' irl JJ >< > : i
: Lf l f' Y : i : H ) Jrl
: rl J .) D : i : 1 4 J > : ) ><rf
: N rl D > .) : i : 1 4 J > : ) ><rf
: rl J .) D : i : Lf l f' Y : J' ?
i :li:
BOLM :eRiN:OGLITI:
KaGaN: BOLM: eRiN:
aNDA:KSRE:NS:eSN:
TeG:KIL NMaDUK:eRiN:
OGLI:KaNIN: TeG:
KIL NMaDUK:eRiN:
BLiGSZ:KaGaN:OLuRM :
eRiN:YaBLaK:KaGaN:
OLuRM :eRiN:BUYRUKI:
YiME:BLiGSiZ:eRiN:
YaBLaK:eRMi:eRiN:
olmu erin (gerek) Oullar

kaan olmu erin (gerek) [o]
andan kisre (sonra) inisi (kk
kardei) eisi (aabeyi) dek
k l nmad erin (gerek) olu
kang (babas ) dek k l nmad
erin (gerek) bilgisiz kaan
oturmu erin (gerek) yablak
(ie yaramaz) kaan oturmu
erin (gerek) Buyruu yine
bilgisiz erin (gerek) yablak
imi erin (gerek)
KT2D40-6
: Lf l lf h : ) ) .) J i Y f'
: ) D .) : ...\ >< .) : rt' ...\ !'4
: rt' t'4 ...\ !'4 : f' Y i 1 : rt' f' Y h
J Y rt' : rt' ...\ : rt' I ...\ rl 4
: rt' ...\ : rt' hh i l i n J Y ...\
: ><J ) D .) J Y f'
: rt' ...\ : rt' N 4 > i > D
: hX Y Y : ) ) .) : h i h
l n : > ) >< ,.\ : rt' Y :
BeGLeR:BODuNI:TZSZ:
N: TaBGa:BODuN:
TeBLiGN:KRLG:N:
aRMaKISIN:N:NiL:
eL:KNRTKN:N:
BeGL:BODuNLIG:
YONURTUKIN:N:
TRK:BODuN:LLeDK:
LN:IG NU:IDM :
Beieri, boylar dzsz (bozuk

olduu) iin, Tabga (in)
boylar tebli (ktlk yapan)
grl (gr, ok) [olduu] iin,
armak (hileci) [olduu] iin,
iniyi ([kk] kardei) eiyi
([byk] kardee) kinletirdii
iin, bele boylar yongurduu
(kar t rd ) iin, Trk boylar ,
illedii ilini ign (kay p) etmi
KT2D40-7
: i h? : X) ><rf : H J ) ><rf
: J' rl ) D .) : ,.\ >< .) : 1 n
: J > rl : rt' J ><> J 4 > : 1 Y f'
: rt' J >< > : Lf .)
: i Y f' : h i h JM > .) : i 1
J : rt' J' : h i h
: ...\ >< .) : i Y f' J>< ,.\ >< .)
: ...\ >< .) : )1 > : rt' J'
J' rl ) >< rl :
KaGaNLaDUK:KaGaNIN:
YTR:IDM :TaBGa:
BODuNKA:BeGLiK:URI:
OGLIN:KUL:q_LDI:iLiK:
KIZ: OGL N: KUN:BOLDI:
TRK:BeGLeR:TRK:
ATIN: iTi:TaBGaGI:
BeGLeR:TaBGa:ATIN:
TUTuPaN:TaBGa:
KaGaNKA:
kaanlad kaan n yitiri

etmi (yitirivermi). Tabga
(in) boylar na belik un
(erkek) olan (evlad ) kul oldu,
iilik (han mlk) k z olan
(evlad ) kng (cariye) oldu.
Trk beieri Trk ad n att .
Tabga (in) beieri [gibi]
Tabga (in) ad n tutup,
Tabga (in) kaan na
Page 23
Trke Orhun Yaztlar
KT2D40-8
: f ...\ 1" 1 : f i : J ? : f Y : 1 1 1" 1

: rt' l" h : l" l f Y : l I
: J rl )><rl J Y 1 1" : n rl"S>< >
: l I : l" ? Y l" I J f h
J f h : J rl>< 1 rl l h : > 4 >< 4 > .J.
: ...\ >< .) : l I : l" ? Y l" I
J J : rt' l l" l l" h : rt' Y : J rl ) ><rl
>< rl : J 4 rl : h l l" h : l I :
KRMi:eliG:YIL:iG:
KiG:BRMi: LGeR:
KN: TOGSuKDA:BKL:
KaGaNKA: TeG:SLeY:
BRMi:KUR GaRU:
TeMiRKaP GKA:TeG:
SLeY:BRMi:TaBGa:
KaGaNKA:LN:TRSN:
ali:BRMi:TRK:KaRA:
KaMaG:
grm (balanm ). Elli y l ii

gc [in'e] vermi. ileri
(douda) gn dousunda Bkli
kaana dein sleyi vermi.
geride (bat da) Demirkap 'ya
dein sleyi vermi. Tabga
(in) kaan na ilini, tresini al
vermi. Trk kara kamu (btn
halk)
KT2D40-9
: f Y Y : l h : . B : ) ) .)
J)rl J : Y : h l : ) D .)
: rt' 4 > ) ><Lfrl : f Y : J:: 1
: ) ) .) : ><J) >< rl : l I : l h
: J rt' J)rl : )><rl : h l
: f ...\ 1" 1 : f i : J rl ) ><rl
:n : : h : rt' l l" I
J>< D : J rl )><rl : ...\ >< .) : 1 h
l J > S
BODuN:aNA:TMi:LLiG:
BODuN:eRTiM:LiM: MTI:
KaNI:KiMKE:LiG:
KaZGaNURMeN:TR:eRMi:
KaGaNL G:BODuN:eRTiM:
KaGaN M:KaNI:NE:
KaGaNKA:iG:KG:
BERRMeN:TR:eRMi:
aNA:TP:TaBGa:
KaGaNKA:YaGI:BOLM :
boylar anca (yle) demi:lli

boylar idim. lim imdi hani?
Kime ili kazan r m ben der imi.
Kaanl boylar idim. Kaan m
hani? Ne (hangi) kaana ii
gc verir[im] ben. der imi.
Anca (yle) deyip Tabga (in)
kaan na ya (dman)
olmu.
KT2D40-10
: > ) > 4 D : l" rt' h : 1J > .) J><D

: n > .) : 1 1 ...\ : ) D : H >
: l" l f h h l : f ...\ 1" 1 : f i
: ) D .) : h l l" h : ) rl "S
: rt' W 4"S>< 4 > : rt' ? l l" Y I"
: 4 4 .) : > rl > D : l I : l h
J l l i h : h l l" h : J lh l" : l I
I ? : Hn : h 4 1" h :
YaGI: BOLuP: TiN:

YaRaTUNU: UMaDUK:YaNA:
iKMi:BUNA:iG:
KG:BRTKGeR:
SaK NMaTI:TRK:BODuN:
LReYN:URuGS RaTaYIN:
TR:eRMi:YUKaDU:BaRIR:
eRMi: ZE:TRK:
TeNRS:TRK:IDUK:YR:
Ya olup, itine (dzenlenip)

yarat na- (derlene)
-mad [ ndan] yana (nedenle)
iikmi (esirmi). [in ise]
Bunca ii gc verdiini
Sak nmadan (dnmeden)
Trk boylar n ldreyim,
urugs ratay m (ocuksuz
b rak p kkn kaz yay m) der
imi. [Trk] Yok olmaya var r
imi. stte Trk Tanr s ,
Trk[n] lduk (kutlu) yeri[ni],
KT2D40-11
: h l l" h : l h : n J .) > "S

: ) > lf J > .) : J. > D : ) ) .)
: ) ) ...\ J ) .) : ) D .) : rt' ? h
: >< ) ><rl : l l h Y : i ri : rt' ? h
: ><) ) rl : J f Y y : f i"
: 1 > : J O l 1 1" h J l i h
: i ri : I : l l l" h l" 1 : l" l f l" ?
: rt' I J l f ? h? : ) ><rl
J4 :11:
SUBI: aNA:iTMi: TRK:

BODuN:YOK: BOLMaZUN:
TYiN:BODuN:BOLUN:
TYiN: KaN M:LTeRi:
KaGaN G: GM: LBLGE:
KaTUN G:TeNR:
TPSNDE:TUTuP:
YGeR:KTRMi:eRiN:
KaNM:KaGaN:YTYiGiRM:
eRiN:Ta KM: TaRA:
suyu[nu] anca [dzen] etmi.

Trk boylar yok olmas n diye,
boylar olsun diye kang m
(babam) lteri Kaan' , m
(anam) lbilge Hatun'u Tanr
(g[n]) tepesinde tutup
yukar gtrm erin (gercek)
kang m (babam) kaan
yediyirmi (onyedi) erle ta km
(yola km) D ar
KT2D40-12
:1XI : 1" 1 : rt' ?h : 4 > D 4 > D

J rl >< : 1 < P< J rl .)
J l l" J l l" I : ) >< rl : i ri : rt' ...\ !"
: f h : 3 > J. J l ><D : l I : f h
: > 4 >< 4 > + : l" l f Y : l I
: 4 .) > rl : l h : 1 Y l" I
>< rl :
YORuYOR:TYiN: K:
eiDiP:BaLIKDaKI:
TaGIKM: TaGDakl: NMi:
TRiliP:YeTMi:eR:BOLM :
TeNR:K:BRTK:iN:
KaNM:KaGaN:SS:BR:
TeG:eRMi:YaGISI:KOYN:
TeG:eRMi:LGeR:
KUR GaRU:SLeP:TRMi:
KUBRaTM :KaMaGI:
yryor diye k (haber) iitip

bal kdak (kentteki) tak nm,
dadak inmi. Dirilip (toplan p)
yetmi er olmu. Tanr g
verdii iin kang m (babam)
kaan n ssi (ordusu) br
(kurt) dek imi, ya s
(dman ) koyun dek imi. ileri
(douyu) geri (bat y ) sieyip
derlemi toparlam . kamu
(tm)
Page 24
Trke Orhun Yaztlar
KT2D40-13
: i : Lf ? h? : l J > .) : i : Lf ? h?
: 1 4'-S ) ><1 : l l l Y : 1J > .)
: l J ) .j, : l Xil"1 : >< ) ) .)
: rt' l" l l" i l" h : h i l" h : >< ) ) .)
: !" ).. : ><) D .) : l ) >< )..
: 1 4 D : n l l" i l" h : J1
: V > 4 : l Y l" h : 1 4 < V > .)
l h : J O : >< ) ) .) :
YeTYZ: eR: BOLM :

YeTYZ: e R : BOLP:
iLSiReMi: KaGaNSRaM:
BODuNG: KNeDMi:
KULaDM: BODuNG:
TRK: TRSN:
IGNM: BODuNG: eM:
aPAM : TRS NE:
YaRaTM : BOGURM:
TLS: TaRDU: BODuNG:
aNDA: iTMi:
yed i yz er oimu. Yed i yz er

oiup l isiremi (ii ziemi eken),
kaansram boyiar , kng
ed[ii]mi (cariye ediimi) kui
ed[ii]mi) boyiar , Trk Tresi'ni
g nm (terketmi) boyiar
em (amcam) apam (babam)
tresince yaratm, bogurmu
(retmi) Tiis Tardu
boylar n [o] anda, [dzen]
etmi.
KT2D40-14
: l i : J O : >< V : >< < .)D

J><D : ) ).) : ).. >< .) : J ? i
Y< rl : Lf .) : J D 4? : l i
J>< D : ) > ) .) : Lf >< > Lf > +
: ) rl 4 > + : 4 rl 4 <1 : l i
: 1 > + J .) : 3 <1 : 4 4 >
Y< rl : iri : l i J><D
n > .} - ---:
YaBGUG: aDG: aNDA:

BiRMi: BiRiyE: TaBGa:
BODuN: YaG I : eRMi:
YIRYA: Baz: KaGaN :
TOKUZOGuZ: BODUN : YaG I :
eRMi: KIRKZ: KUR I KaN :
OTuZTaTaR: KITaYN: TaTaBI :
KOP: YaG I : eRMi: KaN M :
KaGaN : BUNA----:
Yabguyu , (yksek nvan)

ad [o] anda vermi. beride
(gneyde) Tabga (in) boylar
ya imi. yrda (kuzeyde) Baz
Kaan , Dokuz Ouz boylar
ya imi. Krgz, Kurkan , Otuz
Tatar, Ktay (Mool), Tatab
h e p ya imi. kang m (babam)
kaan bunca----
KT2D40-15
JJ > D Jh? : N 4 : rl 4 <1

: l l i l" I : l i l" I J i f" ? : l Y l" I
: l" ).. J" : H r1 J 4 D J i i h
: >0< J ) >< rl : 1 h i 1 y : f" f" y y
: Lf .) : ><><D : 1 4'-S) ><rl
: 1 1 1" 1 1" 1 : f" f" Y lf h : l Y n
: iri : 1 1 1" 0 1 1" ? : '0< J V .)
f" Y : n : ) ><rl :
KI RK: aRTUKI : YeT: YOL I :

SLeMi: YiGiRM : SN:
SNMi: TeNR :
YaRLKaDUK: N: LLiGiG:
iLSiReTMi: KaGaNLGG:
KaGaNS RaTM : YaGIG:
Baz: KLM: TZLiGiG :
S>KR!: BaL1G2G:
YUKNDURMi: KaN M :
KaGaN : aNA: LiG:
Krk art yed i (k rkyedi) yolu

(defa) slemi, yirmi sng
sngm. Tanr yarl kad
(buyurduu) iin illiyi ilsiretmi
(ilsiz b rkm) kaanly
kaans ratm (kaansz
b rakm) ya y baz klm.
Dizliyi skrm (diz
oktrm) baly
ykndrm (ba ed irmi)
kang m (babam) kaan anca ili
KT2D40-16
: 1 4 .) : J ).. ) : 1 ) ><Lfrl : f" l" i l" h

: Lf .) : > D J V .) : J rl ) ><rl : iri
: J > : 1 1 h : J .) J .) : >1<) >1< r1
: ) ><rl : ).. : J lf l" : J X l" i l" h
: )1 4J > : ) ><rl : ).. J 4 J >
JXh : J ).. ? : >< ) ) .) : h i l" h
JM < 3 >< ).. J h H
M < Lf :
TRG: KaZGaN P: UA:

BaRM : KaN M : KaGaNKA:
BaLaYU : BaZ: KaGaN G:
BaLBaL: TKMi: OL:
TRDE: ZE: eM: KaGaN :
OLuRTI: eM: KaGaN :
OLuR PaN : TRK:
BODuNG: YE: TD : GiT:
IGaNYG: BaY: KiLD i : aZIG:
K: KiLDi:
treyi kazan p ua varm

(lvermi). kang m (babam)
kaan n ba na Baz kaan
balbal (mezarta) dikmi. O
Tre zerine em (amcam)
kaan oturd u. em (amcam)
kaan oturupda Trk boylarn
yine [dzen] etd i, yedird i
any (yoksulu) bay (zengin)
kld . Az k (ok) kld .
KT2D40-17
: Lf l" : n + 4 J > : ) >< rl : )..

: V : J' Lf l" : ) D .) : V > 4
: J' Y i : ) ><rl : ).. : h l
: i > O V : Lf f" I" : J V D : l" i f" Y
: Lf X Y l" I J f" h : J rl LfD
J f" h : J r1 >1<1r1 : i h : > 4>< 4 ) .J,
: J V : rt' f" l" 1 : Lf X Y l" I
J f" h : Ji i ? : 4 rl 4 <1
Lf X Y l" I :
e M : KaGaN : OLuRTUKDA:
ZM: TaRDU: BODuN:
ZE: aD: eRTiM : e M :
KaGaN : B RLE: LGeR:
YaL: GZ: aNTUN :
YaZI KA: TeG : SLeDiMiZ:
KURGaRU: TeMiR: KaPGKA:
TeG : SLeDiMiZ: KGMeN:
aA: KIRKZ: YRNE: TeG :
SLeDiMiZ:
em (amcam) kaan
oturduunda zm (ben)
Tardu boylar zerine ad
idim. em (amcam) kaan ile
ileri (douda) Yeil gz[e]
( rmaa) antung yaza
(ovasna) dein sledik. geride
(batda) Demir Kap'ya dein
sledik. Kgmeni a p Krg z
yerine dein sledik.
Page 25
Trke Orhun Yaztlar
KT2D40-18
: Lt X Y I : Lt > l J>< rl
: Lt X i I J i f' ? ,.\
: Lt X h i l Y : f' f' Y Y
: lf LJ'5 ) >1< rl : >101CJ ) >1< rl
: Lt h i 1 1 : f' f' Y lf h
: Lt h i O N ; ? : >0< J .)
: Lf h i h : ) ><rl : l f' i h
J h i : Lt D > .)
,.tJ 1 X Y :
KaMaG I : B OTuZ:
SLeDiMiZ: YiGiRM :
SNDMiZ: LLiGiG :
LSiReTDiMiZ: KaGaNLG G:
KaGaNS RaTD M Z: TZLiGiG:
SKRTMiZ: BaLGG:
YKNDRTMiZ: TRGi:
KAGaN : TRKMiZ:
BUDu N I M Z: eRT:
B LMeDKiN:
kamuu (topiam) Beotuz

(yirmibe) [yoi/defa] siedik.
yirmi (on) [yoi/defa]
sngdk. iiiyi iisirettik (iisiz
k id k) Kaani y kaans rattk
Diziiyi skrttk Baiy
ykndrdk Trgi kaan
Trk'mz, boyiarmz idi.
Bilemedii
KT2D40-19
: ,.tJ H J i D : J'i lf : ,.tJ ,.\

J h Y J)><rl : ,.tJ ,.\
: J' ? J i Y f' : N LJ D > .)
: 1 f' : ) D .) : J, : ) > J h Y
: Lt J' 1 : Lt ...\ J h i 1
: Lt lX : .) >'5 : i ? : I >
: Lt : ,.tJ ? h : ) > lf J > .)
1 LJ D : 1 h : >< ) > .) : ----:
N: BZiNE: YaN LDUKI N :

N: KaGaN I : LT :
BUYRUKI : BeGLeR: YiME:
LT: ON: OK: BODuN:
eMGeK: KRT : eMiZ:
aPAM Z: TUTM : YR: SUB:
DiSiZ: BOLMaZUN: TYiN: az:
BODuNG: TiP: YaRaTP: ----:
iin, bize [kar] yanld iin

kaan ld . Buyru u, beleri
yine ld . On Ok boylar emek
(zorluk) grd . emz[n]
apamzn (babamzn) tutmu
[olduu] yer[ler], su[lar] ssz
olmasn d iye Az boylarn
[d zen] edip, yaratp ----
KT2D40-20
: : ) ><rl Jhi : f' : '5 LJ .)

: Lt h i : Lt : J' O > .)
: Lt h i : >< > D > J, : Y i I
JhY J ) ><rl JMiD J lf
JM > .) : J > J, : i 1 J ) > .)
: Lt lX : .) )'5 : i ? : ,.tJ f' 1
: Lt rl LJ rl : Lt : ,.tJ ? h : ) > lf Jrl
: Lt h Y 1 : 1 LJ D : >< ) D .)
,.tJ Y : ---- : Lt X i I :
BaRS: BeG: eRT : KaGaN :

aT: BUNDA: BZ: BRTiMiZ:
S NiliM: KONuYUG:
B RTiMiZ: Z : YaN LDI:
KaGaN I : lT : BODuN I : KN :
KUL: BOLDI : KGMeN: YR:
SUB: DiSiZ: KaLMaZUN:
TYiN: az: KIRKZ: BODuNG:
YaRaTP: KelTiMiZ:
SNDMZ: ----: LN:
Bars Be idi. Kaan ad[n]

bundan biz verdik. singilim
(kk kzkardeim) Konuyu
verdik. z (kend isi) yan ld .
Kaan ld . boylar kng
(cariye) kul old u. Kg men yeri,
suyu ssz kalmas n d iye Az,
Krg z boylarn yaratp geldik.
Sngdk. ---- ilini
KT2D40-21
: i f' Y : Lt h i : J' ) D
: >< ) D .) : J' : >< ? : )rl LJ rl
: H : Lt LJ > O > J- : H
: i 1 : > LJ >< LJ ) J, : Lt Xh
: h i h J f' h : J' rl ) LJ
: H : Lt LJ O > J- : H : >< ) > .)
: J > J- : nx : J > : t.t xh
:i1 Jhi : l J > .) : ><JJ ) J,
J l ,.tJ J h i : l J > .) : >< Y i 1
JJ>< > Jhi : Lt Y : ,.tJ I ...\
h l : Lt Y : ,.tJ i rl :
YaNA: B RTiMiZ: iLGeR:

KaDRKaN : YG: aA:
BODuNG: aNA:
KONDURTuMZ: aNA:
TDiMiZ: KURGaRU : KeN :
TaRMaNKA: TeG : TRK:
BODuNG: aNA:
KONDuRTuMZ: aNA:
iTDiMiZ: OL: DKE: KUL:
KULLuG : BOLM : eRT: KN :
KNLiG: BOLM : eRT : N S :
e LS N : LMeZ: eR : OGL I :
KaN I N : BI LMeZ: eRTI :
yana (geri) verd ik. ileri

(douda) Kad rkan Y' a p
boylar anca kond urduk, anca
[d zen] etd ik. geride (batda)
Keng Tarman'a dein Trk
boylar n anca kondurduk,
anca [dzen] ettik. O dde
(zamanda) kul kullu olmu idi,
kng kng l olmu idi. nisi
(kk kardei) eisini
(agabeyini) bilmez idi. Olu
kang n (babasn) bilmez idi.
KT2D40-22
: Lt Y : l h : l ) ><Lfrl : H
: Lf >< > : h i h J h i : Lt i h
: J' Lt : i X I : ) ) .) J i Y f'
: i ? : J' LJ'5 : LJ'5'5.) J i i h
: ) > .) : h i h : 1 1 ,.tJ Y h
J LJ : 1 : ,.tJ i i h : ,.tJ i Y
: ) D .) : h i h J h i J ...\ HD
,.tJ h i :
aNA: KaZGaNM: TMi:

LiMiZ: TRMiZ: eRT :
TRK: OGuZ: BeGLeR:
BODuN: eiDiN: ZE: TeN R :
BaSMaSaR: aSRA: Y R :
TeliNMeSeR: TRK:
BODuN: iliNiN: TRNiN:
KiM : aRTaTI: UDA I : eRT :
TRK: BODuN: eRTiN:
Anca kazanim, [dzen]

ediimi iiimiz, Tremiz [var] idi.
Trk Ouz beleri, boylar ,
iitin: stte Tanr (gk)
basmasa, altta yer delinmese
Trk boylar , [senin] ilini, treni
kim artatp (bozup) udaak
(yenecek) idi? Trk boylar, idin
Page 2 6
Trke Orhun Yaztlar
KT2D40-23
: rt' r-' J.. r-' : rt' i r-' f"i r-' 1 : rt' r-' 1 r-'
: J'i ) >< rl : J' f' Y : l X H
: r-' 0 1 : J' i Y : r-' f'X : 1 4 .) : l i
: f' h i r-'H1 : rl J .) D : ><MiD
: n D : 1 Y 1 : ) O rl : ><Jrl 4 D
: rt' 1 Y 1 : ) O rl : f' Y f' i r-' I JXh Y
: rt' h h r-' : H JXhY : J' i r-' I
: r-' i f' Y : >< 4 .) : ) D .) : r n
J' >< 4 .) :
K N : KReGNiN: N:
GiDMi: BLGE: KaGaN NA:
eRMi: BaRM: eDG : iLiNE:
KeNT : YaN LDG: YaBLaK:
KGRTG : YaRaKLG:
KaNDN: KeliP: YaNYA:
iLTD : SNGLG: KaN D N :
KeliPeN: S R E : iLTD : I DUK:
TKeN: YI: BODuN:
BaRDG: LGeR: BaRIGMA:
kn (zne dn) grln

(g r/ok/gl-ln) iin.
[seni] yedirmi [olan] bilgili
kaan na, ermi varm
(ba msz), iyi iline kendin
yanldn. yablak (kt) Kirt
(?) yarakl (k ll) nereden
gelip [seni] yayp (da t p) itdi
(kovd u) Sngl nereden gelip
[seni] srp itdi (kovd u) Kutlu
tken Y' n boylar vard
(gitti). ileri (douya) varan[n]
KT2D40-24
: J' >1< 4 .) : > 4><rl > J. : >< 4 .)

: J'Xi? : J. 4 .) : >< 4 .)
: J' J.. .) ) "S : ><)rl : i : J ) : f' r-' f'X
: J' J.. >< : i r-' h i r-' I J h i f' r-' ?
: iJ ><> J 4 > : 1 Y f' : n D
: iJ ><> : Lt rl : 1 Y I JM > .) : J > J.
: hX Y JM > .) : i r-' 1
: rt' r-' J.. r-' : )i rlJ .) D : rt' r-' J.. r-'
n 4 .) : J' J.. > : Y<r : J.. :
BaRDG: KURIGaRU :
BaRIGMA: BaRDG: BaRDUK:
YRDE: eDGG: OL: eRiN:
KaN N : SUBA: YGRT :
SNKN: TaGA: YaTDI :
BeGLiK: URI: OGLuN: KUL:
BOLD I : iiliK: KIZ: OGLuN:
KN : BODLI : B LMeDK:
N: YaBLaKI N N : N:
eM: KaGaN : UA: BaRDI:
vard . geri (batya) varann

vard . Vard [n] yerde iyi[ce] o
erin (gerek[ki]) Kan n suca
(su gibi) yrd (akt) sngn
(kemi in) daca yatt (y ld).
Belik ur (erkek) olun
(evlad n) kul oldu. iilik
(hanmlk) kz olun (evlad n)
kng (cariye) oldu. Bilmediin
iin, yablakl n iin em
(amcam) kaan Ua vard .
(uuverdi/ld)
KT2D40-25
: ><)><rl : Lt rl 4 <1 : > D J .)

: h i r-' h : X1h : J .) J .)
: J.D J l r-' 1 J : > < ) ) .)
: i rl : rt' ?h : rt' > Lt J ) .)
: >< ) ) rl : f' r-' : ><) ><rl
: Y J i i h : i h r-' 1
: h i r-' h J i i h : J' f' i
: J. D J l r-' 1 J : ) ) .)
: rt' Lt r-' : rt' ?h : rt' > Lt J > .)
iih :J>:
BaLayU : KIRKZ: KaGaN G:

BaLBaL: TKDiM: TRK:
BODuNuG: aTI : KS : YOK:
BOLMaZUN : TYi N : KaN M :
KaGaN G: GM: KaTUNuG:
KTRM: TeNR : L:
B RiGME: TeNR : TRK:
BOLMaZUN : TYi N : ZMN:
OL: TeNR :
[mezar] ba na Krg z
kaan n baibai (mezarta)
diktim. Trk boylarnn ad ksi
(an) yok olmasn diye kangm
(babam) kaan , m (anam)
hatunu/kad n gtrm [olan]
(ycelten) Tanr , il veren Tanr,
Trk boylarnn ad , ksi (an)
yok olmasn diye , zm (beni)
o Tanr
KT2D40-26
: i rt' : : n 4 J > : Y<r

: 4 J > : J' rl ) D .) : >
: Lt X Y lf r-' I : J' Y i
: 1 ) ><Lf rl : Lt J.. : Lt i rl
: J. D J l r-' 1 J : ) ) .)
rt' > Lt J > .) :
KaGaN : OLuRTDI : eRiN:

NeN: YILSG: BODuNKA:
OLuRMaD M : RE: asz:
TaRA: TONSUZ: YaBZ:
YaBLaK: BODuNDA: ZE:
OLuRTuM: NiM: KLTGiN:
B RLE: SZLeDiMiZ:
KaN M Z: eiMiZ:
KaZGaNM: BODuN: aTI :
KS : YOK: BOLMaZUN :
kaan oturttu erin (gerek)

ne[ce] yls (varlkl) boylar n
[zerine] oturmad m. i asz
(a), d donsuz (plak), yabz
(d kn) yablak (kt) boylarn
zerine oturdum. inim (kk
kardeim) Kl Tiin ile
szletik. kang mzn
(babamzn) emzn
(amcamzn) kazanm
[olduu] boylarn ad ksi yok
olmasn
Page
27
Trke Orhun Yaztlar
KT2D40-27
: l\J, r-' : ) D .) : h i r-' h : ? h

: Lf h r-' 1 : > : r-' h
: f l h Y r-' 1 : : 4 J >
: J' Y i : : n : J' Y i
: n : >CLfrl : r-' h? : r-' Y r-'
: > : ><) D .) J 1 i : 1 ) ><Lfrl
: Lf r-' : : J rl : .) > '5
> D '5 : i ? : J 4 J > : ) >< rl :
TYiN: TRK: BODuN:

N: TN : UDuMaD M :
KNTZ: OLuRMaD M : NiM:
KLTGiN: BRLE: iK : aD:
B RLE: L: YT :
KaZGaNDM: aNA:
KaZGaNP: B RiK : BODuNuG:
OT: SUB: KILMaDM: MeN:
ZM: KaGaN :
OLuRTUKuMA: YR: SaYU:
d iye Trk boylar iin dn

(gece) uyumad m, gndz
oturmad m. inim Kl Tiin ile,
iki ad ile le yite kazand m .
Anca kazan p btn boylar
ate su [gibi] (birbirine
dman) klmad m . Ben zm
kaan oturd uumda yere her
(heryere)
KT2D40-28
: r-' h? : r-' Y r-' : ) ) .) : 4 .)

J h Y 1 : J ) D : ) i J D Y< r n
: ? h : ?Xfl : >< ) ) .)
: J 1 : ) ) .) : Lf >< > : > 4 ><4?
: ) ).) J .) : 3 <1 : r-' i f' Y
: J1 : .J.. >< .) : r-' i f' i : J1
: X Y r-' I J i f' ? J1 : r-' I : >< J >
J O : X l i r-' I :
BaRM: BODuN: L: YT :
YaDaG N : Yal N N : YaNA:
KelT : BODuNG: GiDeYN:
TYiN: YIRGaRU: OGuZ:
BODuN: TaPA: LGeR:
KITaYN : TaTaBI : BODuN:
TaPA: B RiGeR: TaBGa:
TaPA: ULuG: S: iK: YiGiRM :
SLeDiM: SNDM: aNDA:
varm (gitmi) [olan] boylar

le yite, yaya yal n yana
(dnp) geldi. boylar
yedireyim d iye yrda (kuzeyde)
Ouz boylar[ndan] tapa
(ynne) ileri (douda) Ktay
(Mool), Tatab boylar[ ndan]
tapa (ynne) beride
(gneyde) Tabga (in) tapa
(ynne) ufu (byk) s[y]
(ord uyu) iki ikirmi (oniki) [kez]
sled im. Sngd m. [o] anda
KT2D40-29
: > 4 rl J 4 D J i i h : J i l n
: f' r-' Y r-' : .J.. r-' : 4 .) : >
: ><) D .) J .J.. h Y r-' : r-' .J.. r-' : 4 .)
: i J D : h f l : r-' i f' i h
: 3 >1< J.. : >< J ) > : >< ) ) .)
: Lf : M rl : D .) : ><) D .)
: 4 >1< : J rl : 1 r-' : >< ) ) .)
: n >< J ) >< rl : 4 >< : J'X f' Y Y
rl iJ > .) : h i r-' h : M rl : f l ? :
KSRE: TeN R : YaRLKaZU:

KUTuM: BaR: N:
LGM: BaR: N:
LTe : BODuNuG:
TRGR: GiTiM : YaLN:
BODuNuG: TONLG: IGaYN:
BODuNuG: BaY: KILDM: az:
BODuNuG: K: KIL TM:
IGaR: iLLiGDE: IGaR:
KaGaNLGDA: YG: KILDM:
TRT: BULuNDaKI :
kisre (sonra) Tanr yarl kad

(buyurduu), kutum var
[olduu] iin, blm (g cm)
var [old uu] iin lecek boylar
diriltip yedird im. Yaln ( plak)
boylar donlu, (giyimli) any
(yoksul) boylar bay (varlkl)
kld m. Az boylar k kld m.
deerli illiden, deerli
kaanldan ye kld m. Drt
bolungdak (yandaki)
KT2D40-30
: M rl : Lf .) : 1 > rl : n >< J ) ><rl

: J i : 1 > : M rl : Lf ><D
: i r-' i :f' .J.. r-' 1 : f i J h i r-' 1
: 1 Y< tt r1 : f' r- r- h : n > .)
: n J lf r-' : f l h Y r-' 1 :
: ) ><rl : i ri JM > .) : 1 f' i 1
: f l h Y r-' 1 : : n H .J.. >
J rl : n D Jh?: ----:
BODuNuG: KOP: Baz:

KILDM: YaG SIZ: KILDM:
KOP: MaNA: KRT : iG:
KG: BRR: BUNA:
TRG: KaZGaN P : NiM:
KLTGiN: Z : aNA:
KeRGeK: BOLD I : KaN M :
KaGaN : UDUKDA: N i M :
KLTGiN: YT: YaDA:
KalTi : ----:
boyiar hep baz (emrimde)

kld m, [Trk'] ya sz kld m.
Hep bana grd (bal). i
gc verir [old ular] . Bunca
treyi kazan p inim Kl Tiin'in
z anca kergek (ku) oldu
(ld). kang m (babam) kaan
utuunda (ldnde) inim
Kl Tiin yedi yanda kald
(idi). ----
Page
28
Trke Orhun Yaztlar
KT2D40-31
: ) > rl : f i" : f' h : D >

: i : ,.tJ H h Y l" 1 : ,.tJ f : J' i >
J i f' ? J J JM J > .) :
: ,.tJ Y : ) ><rl : A : J' i D
J J J ><ttr : n : ,.tJ l l" i l" h
: J' 1 : rl >< ) ') : .) ) A
: A >< .) : Lt Lf ) .) : Lt X Y l" I
: l" I : ,.tJ l" h : I : > : i >
Lt X i l" I J h Y 1 :
UMaY: TeG: GM: KaTUN :

KUTNA: N i M : KLTGiN: eR:
aT: BOLD I : alTi: YiGiRM :
YaI NA: e M : KaGaN : L N :
TRS N : aNA: KaZGaNDI:
alTi : UB: SUGDaK: TaPA:
SLeDiMiZ: BOZDuMuZ:
TaBGa: ON: TUTUK: B:
TMe N : S: KelT :
SNDMZ:
Umay gibi m hatun

Kutunda inim Ki Tiin er ad
Oid u. (ad n aid ) ait yirmi
(onait) ya nda em (amcam)
kaan n iiini, tresini anca
kazand : Ait ub Sodak[dan]
tapa (ynne) siedik, bozduk.
Tabga (in) Ong Tutuk
(paas) be tmen (eiiibin) s
(er) [iie] geidi. Sng dk.
KT2D40-32
: > DJ 1 > : ) >< r n : ,.tJ H h Y l" 1

: ,.tJ A LJ > D : > : i > JX f' h
: n > : ,.tJ f' Y : ><Jrl 4 D
n J > : J' rl ) ><rl J ><J r1 4 D
: Lt rl : D : J' O : f' l" I : J >
: J' A A : J'i D : Lt > : i
J 1 Y : i : Lt X i l" I : J:: ,.tJ l"i l
: >< : Lf ) .) : i 4 > A : ) rl
J' O : : J JX f' h : 1 ,.tJ :
KLTGiN: YaDaG N :
OPLaYU : TeGD : ON: TUTuK:
YUR N : YaRaKLG: eliGiN:
TUTD I : YaRaKLGDI:
KaGaNKA: aNULaD I : OL:
SG: aNDA: YOK: KIDMZ:
B : .Tuz: YI NA: aA:
SeNUNKE: SUNDiMiZ: eN:
iLK: TaDKN: ORuN: BOZ:
aTG: BNiP: TeGD: ol: aT:
aNDA:
Ki Tiin yayan opiayp

(sald rp) [ya ya] dedi. Ong
Tutuk (paas n n) yurinin
(rehberinin) kll elini tuttu.
k lc kaana anulad (soktu)
O s[y] (orduyu) [o] anda yok
kd k (ettik) bir otuz (yirmibir)
yanda aa seng (paa)
[ile] sngdk. en lki
Tad k'n, orun (ad l) boz at na
binip [ya ya] ded i. O at [o]
anda
KT2D40-33
: J' LJ .) J h ,.tJ n J h Y I"

: 1 ,.tJ : >< : Lf > .) : LJ D
J h Y I" : J' O : : J > JX f' h
: i f' : f' Y I : ,.tJ f' ? : A l"
: 1 ,.tJ : : >< LJ ) : f' Y X1
J h Y I" : J' O : :J> JX f' h
: Lt I" ? : J' 0 '5 J D : J' O rl LJ D
: J'i lf ? J LJ > : ) ) : 4
X i f' h : i : J'i .) :
lT : iK NT : IBaRA:
YaMTaR: BOZ: aTG: BNiP:
TeGD : OL: aT: aNDA: LT :
n: YeGeN: S LiG:
BeGiN: KiDiMLiG: TORuG: aT:
BNiP: TeGD: OL: aT: aNDA:
LT: YaRKINDA:
YaLMaSINDA: YZ: aRTUK:
OKU N : URTI : YZiNE: BaINA:
BR: TeGiRMed :
id. kincisi, lbara Yamtar

[adl] boz ata binip [ya ya]
dedi. O at [o] anda ld .
ncsnde Yeen Silig
Be'in giyimli doru at na binip
[ya ya] dedi. O at [o] anda
ld . Kalkan na, yalmas na
(giysisine) yz art ok vurdu.
Yzne, ba na bir[ini]
de irmed i.
KT2D40-34
: i Y f' : h i l" h : ,.tJ hXf'h

: f' l" I :J> : Lt l i Y : 1 > rl
: J' O : Lt rl : D : J' O
: >< J > : > LJ D .) : i ? : J' i l n
: t D J ) JM > .) J><D : ,.tJ 1 i
: J' h Y l" 1 : ) < LJ D J f' i l" h
: ,.tJ 1 i : ><J ) : Lt Lf ) .)
J LJ .) : 1 Lt h : ,.tJ i : n <1 tt
Lt > J J : ,.tJ H h Y l" 1 :
TeKDKN: TRK: BeGLeR:

KOP: BLRSZ: OL: SG:
aNDA: YOK: KDMZ: aNDA:
KSRE: YeR: BaY RKU : ULuG:
RKiN : YaG I : BOLDI : aN I :
YaYN P : TRG : YaRGU N :
KLTE: BOZDuMuZ: ULuG:
RKiN : aZKIYNA: eRiN: TeZiP:
BaRDI: KLTGiN: alTi :
OTuZ:
[Bu] ded ik[lerimizi]

(arp malar mz) Trk beleri,
hep bilirsiniz. O sy (orduyu)
[o] anda yok kd k (ettik) [o]
andan kisre (sonra) Yer
Bayrku'lu Ulu rkin ya oldu.
Onu yay n p Trgi Yargn
glnde bozduk. Ulu rkin
azck erle tezip (ka p) vard
(gitti). Kl Tiin alt otuz
(yirmialt)
KT2D40-35
: J' 1 : Lt rl 4 <1 : J' i D

: .) : f' l" i l" I : Lt X Y l" I
: >< ? : ,.tJ f' f'l 1 : ,.tJ 1 1 1" 1 : >< LJ rl
: Lt rl 4 <1 : 1 4 > D : J' >< >
: Lt ') .) : nD : ><) D .)
: J' i ) ') : J' Y i : ,.tJ f) ><rl
: Lt X i l" I : n ?
: rl : i ) > LJ D .) : ,.tJ H h Y l" 1
>< 4 >< :
YaI NA: KIRKZ: TaPA:

SLeDiMiZ: SNG: BaTMI:
KaRG: SKiPeN: KGMeN:
YIG: TOGA: YORIP: KIRKZ:
BODuNuG: UDA: BaSDMZ:
KaGaN N : B RLE: SUNA:
YIDA: SNDMZ:
KLTGiN: BaYRKUNuN: aK:
aDGIRIG:
ya nda [iken] Krgz tapa

(ynne) siedik. Sng batm
[derinlikte] kar skp (geip),
Kgmen Y' doa (ya, kurak
olmayan) yryp Krg z
boylar n uykuda bastk.
Kaan ile Sunga Y'da
sngdk. Kl Tiin,
Bayrku'nun ak ayg rna
Page
29
Trke Orhun Yaztlar
KT2D40-36
: i JXf h : > DJ 1 > : 1

: f i : n J LJ > : ) J- : f i
: J'XhX f h : J > : X "S : > LJ D
: >< LJ >< : rl : i > J- LJ D _)
J LJ > : > D I : rlH >
: Lt h i Y : ) ><rl : Lt rl 4 <1
: J rlJ? : J > : Lt J : y
>< ? : ) ) J : J 1 : l f' i h :
BNiP: OPLaYU: TeGD: BR:

eRiG: OKuN: URTI: iK: eRiG:
UDaRU: SaNDI: OL:
TeGDKDE: BaYRKUNuN:
aK: aDG RG: UDLuKI N : SIYU:
URTI: KIRKZ: KaGaN N :
LRTMZ: L N : a lT M Z:
OL: YI LKA: TRGi: TaPA:
alTUN : YIG:
binip opiayp (sald r p) [ya ya]

dedi. Bir eri Oku [ile] vurdu . ki
eri kovalayp sant . (k llad )
O dediinde Bay rku'nun ak
ayg r uyluunu (kemerini) k r
verdi. Krg z kaann ld rdk.
lini ald k. O ylda Trgi tapa
(ynne) Altun Y'
KT2D40-37
: J ,.\ 1 : f lf f : l h i : J >< >

: >< ) ) _) : l f' i h : Lt LJ > D
: ) ><rl : l f' i h : Lt "S _) : nD
: J ...\ > : nD ...\ J ) _) J l I
: Lt X i I J h Y 1 : J ,.\ LJ ) _)
: : Lf ) _) : < _) : H h Y 1
: Lf ) _) : < _) JXf h : 1
1----:
TOGA: iRTi: GZG :

KeE: YOR I D M Z: TRGi:
BODuNuG: UDA: BaSDMZ:
TRGi: KaGaN : SS :
BOLUDA: OTA: BORA:
KelT : SNDMZ:
KLTGiN: BaGU: BOZ: aT:
BNiP: TeGD: BaGU : BOZ:
Ke----:
doa, rti z ( rma )

geip yrd k. Trg i boylarn
uykuda bastk. Trg i
kaan nn ssi Bolu'da atece
(ates gibi) boraca (f rtna gibi)
geld i. Sngdk. Kl Tiin
ba boz ata binip [ya ya]
dedi. Ba boz ke----
KT2D40-38
----: Jt.t : n J t.t >

: 1 i n : J ) D : J O : n Lt M
: Lt : N LJ D ) _) : ) ><rl : l f' i h
: n > : f Y : >< > J- >
: Lt h i Y : J O : ) ><rl
: l f' i h : J 4 rl : Lt J : y
: J ) JX1 ,.\ : 1 ) J, : ) ) _)
: n LJ _) : >< ) ) _)
Lt LJ ) > rl :
----: TUTuZTI : iK S N : Z :
aLDZDI : aNDA: YaNA: K RiP:
TRGi: KaGaN : BUYRUKI :
az: TUTUKUG : eLGiN: TUTD I :
KaGaN I N : aNDA:
LRTMZ: LN: alT M Z:
KaRA: TRGi: BODuN: KOP:
iKD : OL: BODuNuG:
TaBaRDA: KONTuRTuMuZ:
---- tutturttu . kisini z (kendi)

ald rtt (yakalatt) [o] anda yana
(dnp) g irip Trgi kaan n
buyruundaki Az tutu unu
(savasn) eliyle tuttu .
Kaan n [o] anda ld rdk.
lini ald k. Kara Trg i boylar
hep iikti ([bize] ba land ). O
boylar Tabar'da kondurd uk.
KT2D40-39
: ?h : ) D _) : rl >< >"S
:J ,.\ 1 : f lf 1 : ? : ? h
: Lt X Y I J f h : J rl ><1rl i h
: l f' i h : J 4 rl : J i l n : J O
: l ii 1 : J > _) J><D : ) ) _)
J : I : i lf : n LJ _) : J1
J h i : J- > D Jrl > Lt : J- rl >
i J l rl : rl J _) D
SOGDaK: BODuN: TeYN:

TYiN: YN: GZG :
KeE: TeMiRKaPGKA: TeG :
SLeDiMiZ: aNDA: KSRE:
KaRA: TRGi: BODuN:
YaG I : BOLMu: KeNeRiS:
TaPA: BaRDI: BZiN: S: aTI :
TORUK: aZUKI : YOK: eRT :
YaBLaK: K : eR----:
Sodak boyiar n [dzen]

edeyim diye i nci z
( ram) geip Demirkap 'ya
dein sledik. [o] andan kisre
(sonra) kara Trg i boylar ya
olmu. Kengeris tapa (ynne)
vard [lar] . Bizim s[nn]
(ord unun) at toruk (zayf),
az (yiyecei) yok idi. yabiak
(kt) kii er----
KT2D40-40
Jhi : f h : Ji lf : i : 1 J
: 1 1 : nx : >< o
: i : Lt : f H h Y 1
: i I : ><J > : Lt : i h i
: : rl J ...\ J : 1 J : i I
: l f' i h : J 4 rl : f h : 1
: J : i Y : J O : >< ) ) _)
14>D :nD:
aLP: eR: BZiNE: TeGMi:

eRT : aNTaG: DKE:
KNP: KLTGiNiG: az:
eRiN: RTR: IT M Z: ULuG:
SN: SNM: aLP:
aL I : aK: aTI N : BNiP:
TeGMi: KaRA: TRGi:
BODuNuG: aNDA: LRM:
aLM : YaNA: YORP:
alp er bize demi (sald rm)

idi. antag (o dek/yle) dde
(zamanda) knp (kendime
gelip) Kl Tiin'i az erle zerine
itd ik (gnderdik) Ulu (byk)
sng sngm. Alp al
ak at na binip [ya ya] demi.
Kara Trgi boylar n [o] anda
ldrm, alm. yana (dnp)
yryp
Page 3 0
Trke Orhun Yaztlar
KT3K13-1
----: : > : > V > : J' Y l l

: ,.tJ i : V V i l" I : J' Y i
: ,.tJ : l i l" Y I" : rl > 1
: 1 > : Lf l J rl : ,.tJ 4 .)
: ,.tJ f l h Y l" 1 Jhi l" Y 1
: J 4 rl : J'i V D : Lf > h?
J Y 1 i : 4 > 4 .) : i l" i : ) ) .)
: H : >< JM > .) J><D
Lf X l i l" I : n V .):
---: B RLE: KOU: TUTuK:

B RLE: SNM: eRN:
KOP: LRM: eBN:
BaR M N : KaLISZ: KOP:
KeLRT : KLTGiN:
YTOTuZ: YaINA: KaRLUK:
BODuN: eRR: BaRUR:
eKRL: YaG I : BOLDI : TaMaG :
I DUK: BaDA: SNDMZ:
---- ile Kou tutuk (sava lar)

ile sng m. Er[ler]ini hep
ldrm. Evini, varn kalsz
(birey b rakmadan) hep
getirdi. Kl Tiin yediotuz
(yirmiyedi ya nda [iken] Karluk
boylar erir (ergin/hr) varr
(iken) erkli (gl) ya old u.
Tamag lduk Ba'ta sngdk.
KT3K13-2
: J' X V l" i l" I : J > : ,.tJ f l h Y l" 1

: 1 J Jhi : 4 > D V J' D : Lf >
: > D J 1 > : 1 ,.tJ : ,.tJ J ...\ J V
: > 4 V D :f"i :n JX f" h
: Lf h i Y I" : >< > J 4 rl : 'S
J><D : ) > .) : Lf : Lf J
: J' h Y l" 1 : J' 4 rl JM > .)
: ,.tJ f l h Y l" 1 : Lf X V i l" I
: 1 J J h i : 4 > D V J' D : rl 4 rl i
,.tJ rl J ...\ J V :
KLTGiN: OL: SNDE:

OTUZ: YAaYUR: eRTI : aLP:
aL I : aTI N : BNiP: OPLaYU:
TeGD : iK : eRiG: UDauRU:
SaNDI: KaRLUKUG:
MLRTMZ: al TMZ: az:
BODuN: YaG I : BOLDI : KaRA:
KLTE: SNDMZ:
KLT G i N : BRKIRK:
YAaYUR: eRT : aLP: aL I :
aKIN :
Kl Tiin o sngte otuz

[yan] ya yor idi. Alp
al'nn at na binip oplayp
(sald rp) [ya ya] dedi. ki eri
arp (kovalayp) sant .
Karluk'u ldrd k, ald k. Az
boylar ya oldu. Kara Gl'de
sngdk. Kl Tiin birkrk
(otuzbir) yayor (yanda) idi.
Alp al'nn Akn'a (Ak atna)
KT3K13-3
: Lf JXf" h : > DJ 1 > : 1 ,.tJ

: ) ) .) : Lf J > : f" i h Y
: ) ><rl : ...\ JM > .) : D : J' O
: J' O N J > .) : >< V rl J Y
: Y f" Lf J f" 1 : f" Y : ) ) .)
: Lf X V i l" I : J' Y i : ) ) .)
: ,.tJ rl J ...\ J V :1J : ,.tJ f l h Y l" 1
1 ,.tJ :
BNiP: OPLaYU: TeGD: az:

ilTeBeRiG: TUTD I : az:
BODuN: aNDA: YOK: BOLDI:
eM: KaGaN : L : KaMaG:
BOLTUKINDA: BODuN: LiG:
KiG : ZGiL: BODuN: B RLE:
SNDMZ: KLTGiN:
aLP: aLI : aKIN : BNiP:
binip oplayp (sald r p) [ya ya]

dedi. Az ilteberi (paasn)
tuttu. Az boylar [o] anda yok
old u . em (amcam) kaan n ili
kamak (titrek/istikrarsz)
olduunda boylar n ili ikiye
[blndnde] zgil boylar ile
sngdk. Kl Tiin Alp
al'nn Aka (ak ata) binip
KT3K13-4
: J' O : : J > JX f" h : > D J 1 >

J h Y I" : ) D .) : Y f" Lf JX l l" h
J h ,.tJ 1 : ) ) .) : Lf >< > : Lf >
: i ? Jiih Jhi : ) D .)
J>< D : ,.tJ l" ...\ I" : ,.tJ ri ><J > .)
: V : J' rl J ? : i JM > .)
: 1 Y : i : Lf X V i l" I JJ > D
Lf X V i l" I : n <IJ.) : < > :
OPLaYU: TeGD: OL: aT:

aNDA: TD: ZGL: BODuN:
LT : TOKUZ: OGuZ: BODuN:
iKiNT : BONuNuM: eRT :
TeNR : YR: BULGaKIN :
N: YaG I : BOLDI: BR:
YI LKA: B: YOL I :
SNDMZ: e N : LK:
TOG U : BaLI KDA:
SNDMZ:
opiayp (said rp) [ya ya]

dedi. O at [o] anda dt.
(ld) zg il boylar ld. Dokuz
Ouz boylar ikinci boylarm idi.
Tanr (gk), yer buland iin
[bize] ya old u. Bir ylda be
yol sngdk. En ilki Togu
Bal k'da sngdk.
KT3K13-5
: 1 ,.tJ : >< rl ) Lf : ,.tJ f l h Y l" 1

: f" i J J JXf"h : > D J 1 >
: h? : J' O l f" h : l" I : n 'S
J h ,.tJ 1 J J ,.\ J < J V > rl
: Lf : ,.tJ f l h Y l" 1 : Lf X V i l" I
: 1 f" h : > D J 1 > : 1 ,.tJ : ,.tJ Lf ><D
n -s : f" : :
KLTGiN: aZMaNKaG :
BNiP: OPLaYU : TeGD: alTi :
eRiG: SaNDI: S:
TeG NDE: YTiN: eRiG:
KILLaD I : iKiNT :
KaLGuKDA: e(?,iZ: RLE:
SUNDMZ: KOLT I G i N : az:
YaGZI N : BNiP: OPLaYU:
TeGiP: BR: eRiG: SaND I :
Kl Tiin Azman [ata]'a binip

oplayp (sald rp) [ya ya]
dedi. alt Eri sant. (k llad )
s (er/ordu) [birbirine]
de iinde yed inci e r i k llad .
kinci[si] Kualguk'da Ediz ile
sngdk. Kl Tiin Az Ya z
[at]'na binip, oplayp (sald rp)
[ya ya] deip b i r e r i sant .
Page
31
Trke Orhun Yaztlar
KT3K13-6
: LfX : n N : J' i f : f i : Lf +
: ...\ !" J h Y I" : J' O : ) D .)
: J' Y i : Lf >< > :n > ...\ J ) .)
: ,.tJ H h Y l" 1 : Lf X i l" I
: n '1 J X f h : 1 ,.tJ : >< r D Lf
: ,.tJ Y : Lf ') : ,.tJ l l" I
: > ...\ : h i l" h : Lf J
h i l" h : Lf X i l" I : J' O .) :
TOKuZ: eRiG: eGiRE:

TOKI D I : eDiZ: BODuN: aNDA:
LT: N: BOLUDA:
OGuZ: B RLE: SNDMZ:
KLTGiN: aZMaNKaG: BNiP:
TeGD : SaNDI: SSN:
SaNDMZ: L N : alTM Z:
TRTN: U: BaINDA:
SNDMZ: TRK:
Dokuz eri eirip [evirip]

dokundu (vurd u) Ediz boylar
[o] anda ld . nc[s]
Bolu'da Ouz ile sng dk.
Kl Tiin Azman [at]'a binip
[ya ya] dedi, sant . ssini
santk. lini ald k. Drdncs
u Ba'nda sngdk. Trk
KT3K13-7
: rl J .) D : n rl : rl : ) ) .)
: l Y 1 : J' Lf > Jhi J' J ...\ J' M > .)
: 1 >1< : ,.tJ H h Y l" 1 : ,.tJ l l" I
: 1<1J : ><> : i : J' 4 i >
: ,.tJ f hJ'i ) : f i : ) )
: Lf h i Y I" : 1 i f : J' >< > D
: J'Xlf rl : h ,.tJ f lf : I
: Lf X i l" I : J' Y i : Lf >< >
,.tJ H h Y l" 1 :
BODuN: aDaK: KaMaTDI :

YaBLaK: BOLDAI : ERT:
O?:A: !<eLMi: SS N :
KOL TIGiN: aGTP: TONRA:
BR: OGu: aLPag U : ON:
eRiG: TONATGiN: YOGI N DA:
eGiRiP: LRTMZ: BiiN:
eZGiNT : KaDZDA: OGuZ:
B RLE: SNDMZ:
KLTGiN:
boylar ayak kamatti (titretdi).

Kt olacak idi. ze[rimize]
gelmi ssini Kl Ti in
pskrtp Tongra'dan bir
ouu (soyu) alp on eri, Tonga
Tig in'in ya nda (yas
treninde) evirip ldrdk.
Beincisi Ezg inti Kad z'da
Ouz ile sngdk. Kl Ti in
KT3K13-8
: n JXf h : 1 ,.tJ : ,.tJ Lf><D : Lf

J 4 .) : J <l J .) : nn'i : f i
: J' >< J h Y I" : J' O : l" I : J >
: J'i Lf D : 1 J rl : ) >< LJ > rl
: Lf rl : l" I : > LJ >CLf >< >
: > DJ .) : f : ,.tJ H h Y l" 1
: >< > 4 > J>< D : Lf ><> : Lf rl
,.tJ H h Y l" 1 : n ') .) :
az: YaGZIN: BNiP: TeGD :

iK : eRiG: SaNDI: BaLIKA:
BaRMaD I : OL: S: aNDA:
L T: aMGA: KORGaN :
KI LaP: YaZINA: OGuZGaRU:
S: Ta KDMZ: KLTGiN:
BeG: BaLaYU: KIT MZ:
OGuZ: YaG I : ORDUG: BaSDI:
KLTGiN:
Az Ya zna binip [ya ya]

dedi. ki eri sant . balka
(kente) varmad . O s (ordu)
[o] anda ld . Amga Kurgan'da
(kalede) klayp yaz n[d]a
Ouz'a doru s (ordu) ta ktk
( kard k) Kl Ti in Be
[kurgan] bana [b rakp] gittik
Ouz ya ordu[su] [kurgan]
bast. Kl Tiin
KT3K13-9
: Lf > + : 1 ,.tJ : ,.tJ rl : Lf l f' I"

: >< > 4 > J n'i : ,.tJ i
: > D J > : ) > rl : f i" JX i
: ,.tJ l"i Y 1 : i Y 1 : i Y f l"
: J' ? : H > .) : 4 J D > J.
Jhi J ...\ M > .) : i l" 1 J f i h
: J' J > D : H 4 > D Jf Y I"
Lf f h i J ...\ M rl : > D :
GSZ: aKI N : BNiP: TOKUZ:

eRiN: SaND I : ORDUG:
B RMeD: GM: KATuN:
ULaYU : GLeRiM: eKeleRiM:
KeliNNM: KONuYLaR M :
BUNA: YiME: TRiG : KNG:
BOLDa I : eRT : LG :
YURTDA: VOLTA: YaTU:
KaLDaI : eRTiGiZ:
ksz Ak [at]'a binip dokuz

erini sant, orduyu vermedi.
Anam hatun, ulayu (esasen)
glerim (analarm) ekelerim
(ablalarm) gelinlerim,
konuylar m (kaan kzlarm)
bunca yine d iri (hayatta)
[olanlar] kng (cariye) olacak
idi. l[leriniz] yurtta, yolda
yatp kalacak idiniz.
KT3K13-10
: 1 > + : i l i : J. D : ,.tJ H h Y l" 1

: ,.tJ : Lf f h i J ...\ h Y I"
JM > .) : 1 f i 1 : ,.tJ H h Y l" 1
: i l" i l" 1 : O rl'i : Lf l"
: i Y : f h : 4 i l" 1 : 4 l" 1
JM > .) : f h : Lf Y : f Y
J i i h : X I" : O rl'i : Lf l"
: 1 > + JJ>< > J l n : 4'1D
l l" i l" h J Y f Y I" :
KLTGiN: YOK: eRSeR:

KOP: LTe : eRTiGiZ: NiM:
KLTGiN: KeRGeK: BOLDI:
ZM: SaK N D M : KRR:
KZM: KRMeZ: TeG:
B LiR: BLiGiM: B LMeZ: TeG :
BOLD I : ZM: SaK NDM:
D: TeNR: YaaR: K :
OGLI : KOP: LGeL:
TRMi:
Kl Tiin yok ise hep lecek

idiniz. inim Kl Tiin kergek
(ku) oldu (ld). zm
sakndm (d nd m) Grr
gzm grmez dek (oldu),
bildiim bilgim bilinmez dek
oldu zm sak nd m
(d nd m) d ([sonsuz]
zaman[]) Tanr yaar. Kii olu
hep lml tremi.
Page
32
Trke Orhun Yaztlar
KT3K13-11
: D : J' X 4 l" 1 : O rl : n
: >< : J' h Y i l" 1 : nnh : Y 1
: O rl : > LJ O D : i l Y 1
: J 1 : O rl Jx>< rl
: ) J >< > : rt' l" f' ? J rt' : > D J >
J 4 l" 1 : ) D _) : i Y f'
: 1 h J J- M ) _) : rl J _) D J rl
J J- >1<1 J J- >< > D : O rl
> D J _) : ) D _) J _) : 3 <1 :
aNA: SaKNDM: KZDE:

Yc;t;: KeLSeR: TI DA:
KONULTE: SIGT: KeLSeR:
YaNDuRU: SaK NDM:
KaTGDI: SaK NDM: iK : aD:
ULaYU : N : YeGNM:
OGLaN M : BeGLeRiM:
BODuNuM: KZ : KaI :
YaBLaK: BOLDa I : TP:
SaK N D M : YOGI : SIGTI :
KITaYN : TaTaBI : BODuN:
BaLaYU:
Onca (yle) saknd m

(d nd m) Gzden ya gelse
td p (bastrp) gnlden a t
(alamak) gelse yan durup
(engelleyip) sakndm. Katca
sakndm. ki ad ulayu
(esasen) karde yeenimin,
olumun, belerimin,
boylarmn gz ka yablak
(fena) olacak deyip sak ndm.
yo (yas) s t (a t)
Ktay (Mool), Tatab
boylar [ndan] bata
KT3K13-12
: J- >< _) J h Y 1 : rt' l"i l : LJ D

J J rl : i 1 Y J ? I : J' ><rl
: ) ) J J>< : rt' l" h : i
Jhi l" Y 1 : 4 l 1 f' i 1 : 1" 1
: rt' Y I" : J' ><rl : h l" 1 1" h
: rt' l" 1 : J' D LJ > rl J h Y 1
: i : 1 J- i : ><> Jrl rl _)
: i rt' : J' O ) _) : I J > : rl LJ rl ) _)
h Y 1 : ) rl LJ : J >< > : rt' l"i l :
UDaR: SeNN: KelT:

TaBGa: KaGaNDA: Siy :
LKeN: KelT: BR: TMe N :
aGI : a lTUN : KM:
KeRGeSZ: KeLRT : TPT:
KaGaNDA: BLN: KelT :
KURYA: KN : BaTS KDaKI :
SOGD: BeRiK: eR:
BUKaRaK: ULu: BODuNDA:
NeN: SeN N : OGuL: TaRKaN :
KeLT :
Udar Sengn (paa) geidi.

Tabga (in) kaan ndan siyi
Li-Keng geldi. Bir tmeni a
(ipek) altun, g m, gereksiz
(ne gerekse) getirdi. Tibet
kaan ndan bln (ynetici)
geld i. geri (batda) gn
bats ndaki Sod Berik Er,
Buhara Ulusu boylar ndan
Neng Sengn (Paa) [ile] O ul
Tarkan geldi.
KT3K13-13
: J' ><rl : l f' i l" h : J ><> : + ) >

: Lf >< > J J- >< : J- 1 1
J h Y 1 J J- >< : J' f' Y
: > 4 : J' ><rl : 4 rl 4 <1
: rl LJ _) J h Y 1 : LJ > J- : > O
: J >< LJ D : LfX J J- l" f' h
: J- >< _) J J- l" f' h : : f' h
: rt' l"i l : i J- J ) rl J- : ) ><rl
hY1:
ON OK: OGLuM: TRGi:

KaGaNDA: MaKaRa:
TaMGa I : OGuZ: B LGE:
TaMGa I : KelT : KI RKZ:
KaGaNDA: TaMGa I :
I NaNU: OR: KelT : BaRK:
TG: BeDiZ: YaRaTGMA:
BTiK: Ta: TG: TaBGa:
KaGaN : IKaN I : aN : SeN N :
KeLT :
On Ok oium Trg i
kaan ndan Makara Damgac ,
Ouz Bilge Damgac geldi.
Krg z kaan ndan damgac
lnanu or geld i. Bark edici
(yapc), beze (ss) yaratcs ,
biti (yazl) ta edici, Tabga
(in) kaan n n yeeni ang
Sengn (paa) geldi.
KLTGiN: KOYN: YI LKA:

YT : YiGiRMiKE: UDI:
TOKuZuN: aY: YiT :
OTuZKA: YOG :
eRTRTMZ: BaRKI N :
BeDiZN: BTiG : TaIN: aN:
B N : YILKA: YTiN: aY:
YT : OTuZKA: POK:
aLKDMZ: KLTGiN: Z :
KIRK: aRTUKI: YT : YaG:
BOLIT: Ta----: BuNA:
BeDiZG: TOYGuN:
ilTeBeR: KeLRT:
Ki Tiin Koyun y i n n [Birinci

ayn n] yedi yirmi[sinde]
(onyedisinde) utu (ld).
Dokuzuncu ay[ n] yed i otuzda
(yirmiyedisinde) yo (tren)
erdirdik (dzenledik). bark n
(ant n) bezesini biti (yazl)
tan [o] an Biin (Maymun)
y l n n Yedinci ay[nn] yed i
otuzda (yirmiyed isinde) hep
alkd k (yap p bitirdik). Kl
Ti in'in z (kendisi) krk art
yedi (k rkyedi) yanda bulut
[oldu] (ld) Ta---- Bunca
bezeciyi Toygun ilteber
(paas) getirdi .
KT4KD1-1
J h ? : J' rl J ? : 3 > + : rt' H h Y l" 1

: D : Lf rl > J J- > : J:: i f' ?
: >< > D : J' rl lf > Jh?
: rt' rl LJ _) : Lf h i l" h i
: ) : rt' : f' h : rt' LfX
:D : h? : J' rl J ? : rt' J-
: Lf rlJ : 1 > rl : J' rl lf > Jh?
J + LJ : rl 4 <1 Jlfl" : rt' H h Y l" 1
: ---- : J ) _) : >< D Jh?
: ) >< D > : H J- LfX : n > _)
hi l" Y 1 : i h Y :
Page
33
Trke Orhun Yaztlar
KT5GD1-1
: J f' h : f' h : n > .)

: ,.tJ Hh>< J > D J I : ,.tJ H h Y l" 1
: ,.tJ l" 1 J I H? : Xh
: J' rl : ) .) : J' rl : ) .) : 1 4 J >
: Xh : ,.tJ Hh ><J > D : 1 > rl
: n Lti)J >< > : LJ ><
: J'X f' ? : n Lt i ) < D
: J' ...\ ) : Lt f' h l : l l"XH
J' ,.\ X f' lh J l f' h : Lf >< 4 .) :
BUNA: BTiG : BTiGME:

KLTGiN: aTI S I :
YOLuGTGiN: BTDiM:
YGiRM : KN : OLuRuP: BU:
TaKA: BU: TaMKA: KOP:
YOLuGTGiN: BTDiM: IGaR:
OGLaN N uZDA:
TaYGUNuNuZDA: YiGDE:
GiDR: eRTiGiZ: UA:
BaRDGZ: TeNRi: TRiGDE:
Bunca biti (yaz) bitimeyi

(yazmay) Kl Tiin'in ats
(yeeni) Yolu Tigin [ben]
bitidim (yazd m). Yirmi gn
oturup bu taa, bu damga[y]
(harfleri) hep Yollu Tigin
yazd m. Deerli oullarnzdan
(evletlarn zdan)
tayg ununuzdan
(torunlarnn zdan) ye iyidir
idiniz Ua vard nz
(uuverdiniz/lverdiniz)
Tanr [daki] (gkdeki)
dirildiinizde (yaam nzda) ----
KT6GB1-1
: ) ) > J : i ,.tJ H h Y l" 1

: ) LJ .) : ) >< : ,.tJ l" 1
: J ><D : X ) LJ rl : P < ...\ : h l l" h
: f' ---- : > .) : >< D >
: ---- J l i h : 1" 1 1 1" ? : ,.tJ Hh
,.tJ H h : ><JJ > D : Xh :
KLTGiNi N : alTUN I N :
KMiN: aG I I N : BaR M I N :
TRK: aIGYN: KaR N I N :
YaGMA: TOYuG: TaBU:
----BeGiM: TGiN: YKeR:
TeNR : ----Ta: BTiDiM:
YOLLuG: TGiN:
Kl Tiin'in alt n n ,
gmn, a n (servetini)
varn, Trk a g nyn (kaan n
hed iyesini), Karan n (?),
yama[lar n ] (ganimetini) toyu
(leni) tapu (tap lacak/kutlu)
----be im tigin, yukardaki Tanr
----ta bitidim (yazd m) Yollu
Tig in.
KT7Bl-1
: ,.tJ H h Y l" h : ,.tJ ----> < ) LJ > J.

: f' ...\ l" h : f i : ---- h Y I"
: h l l" h : ,.tJ ...\ I" : h h l
: ,.tJ : J' rl N D : ) ><rl : J' f' Y
: l"X lf l" h : f' ,.tJ H h Y l" h
: ) >< LJ D : J'1 : > ,.tJ : --- LJ J >
J) : X I : >< J' : ) rl LJ
Xhlhf' I" :
KORuDuNuG----NiM:
KLTGiN: LT----: iG:
KG: B RTK: N:
TRK: BLGE: KaGaN :
aYUKIKA: NiM: KLTGiNiG:
KZeD: OLuRT----: I NaNU:
aPA: YaRGaN : TaRKaN:
ATG: B RDiM: aN I :
GTRTDiM:
Korudu undan ---- inim

(kardeim) Kl Ti in ----ld ii
gc verdii iin Trk Bilge
Kaan'n ayuu (buyruu)
[geer oldu] Kardeim Kl
Ti in'i gzeterek oturt---- [ona]
lnanu Apa Yargan Tarkan
ad n verd im. Onu drttm.
Bilge Tonyu ku k Talar

TY1T1B7-1
: Lt l" : ,.tJ : H 3 > : J' f' Y

: O Y < .)
: J' rl ,.\ >< .) : ) ) .) : 1 1 1" h
hl : 1 1 1" :
B LGE: TONYUKUK: BeN:

ZM: TaBGa: LiNE:
KI LNDM: TRK: BODuN:
TaBGaKA: KRR: eRT :
Bilge Tonyukuk[um] . Ben

zm Tabga (in) ilinde
k lndm (dodum). Trk boylar
Tabgaa (in'e) grr (ba l )
idi.
TY1T1B7-2
: ,.tJ ) rl : ) D .) : 1 1 1" h
JM LJ : n A >< .) : ,.tJ ? J > .)
: H > J. : ,.tJ n rl J O J ) rl
JX1 ...\ : D D : J' rl ...\ >< .)
: ) rl : : l h : n J l i h
hl :
TRK: BODuN: KaN I N :

BULMaYN: TaBGaDA:
aDRLDI: KaNLaND I : KaN I N :
KODuP: TaBGaKA: YaNA:
iKD : TeNR: aNA: TiMi:
eRiN: KaN : BiRTiM:
Trk boylar kaan bulamayp

Tabgadan (in'den) ayrld ,
kaanland , [ama] kaan
koyup (terked ip) Tabgaa
(in'e) yana (dnp) iikd i
(baland ) Tanr anca demi[ki]
erin (gerek) Kaan verdim,
Page 3 4
Trke Orhun Yaztlar
TY1T1B7-3
: iX1 ) S : i X 1 ) S : H > J. : rt' i ) rf

: I : l h Y I" J l i h : rt' .J.. I"
J O rl J JhY I" : ) D _) : 1 1 1" h
: l I : 1 1 1" h JM ) _) : W
J' h rt' I ? : ) ) _) :
_ KaN N : .:<ODuP: iKpiN:

IiKDUK: UN: TeN R I :
LTM: eRiN: TRK:
BODuN: lT : aLK N D I : YOK:
BOLD I : TRK: SR: BODuN:
YiR NTE:
Kaan koyup [in'e] iikdin

iikdiin iin Tanr ldrm
erin (gerek) Trk boylar
ld , alk nd (eriyip bitti) yok
old u . Trk sir (soyu) boylarnn
yerinde
TY1T1B7-4
: n : nn J J rl : D _)
: Lf l" ? Jh? : 1 ) LJ _) ) J, J l J rl
J h l : ><J Jf" Y I" : n JM ) _)
Jh? Jhl : >< r n Jf" Y I" : I
H i n : Lf l" ? :
BOD: KaLMaDI : IDA: TaDA:

KaLM I : KUBRaN P: YiT :
YZ: BOLDI: iK : LG :
aTLG: eRT : BR: LG :
YaDaG: eRT : YiT: YZ:
KG:
boy kaimad . Uzakta, d da

kaim kubran p (toparian p)
yedi yz [kii] oldu. ki l
(bl) atl idi, bir l yaya
idi. Yedi yz kiiyi
TY1T1B7-5
J h l J>< J ) : J' >< Lf >

: h l rt' l ><D JXh : J ><D
: H 3 > : J' f" Y
: X h : rt' W'"S <l > ) ><rf
J J + ) _) J. LJ > : O rl '"S
n rl 4 JJ + ) _)Lf I :
UDuZuGMA: ULuG I : aD
eRT : YaGL: T D : YaGMI
Ben eRTiM : B LGE:
TONYUKUK: KaGaN MU
KI SaYiN: TDiM: SaK N D M :
TORuK BUKuLI : SeMiZ
BUKuLI: IRKDA:
uduzan (yneten) uiu ad idi.

Ya l (katl) dedi, yam
(kat ian ) ben idim Bilge
Tonyukuk---- Kaan m klaym
dedim. sak nd m. doruk
(ince/zayf) boa, semiz (iri)
boa arkaya
TY1T1B7-6
: J. 4 > : J'J. ) _)Lf I : l l Y

: l l lf Y : rt' ? h : J'J. ) _)
: J' n : J' o : o r : n : rt' ? h
: rt' .J.. I" : h l : f" Y J l i h
: '"S rl : ) >< rf : : Lf l"
: J' J D ) _) : H 3 > : J' f" Y
) rf 4 : J' >< _) :
BLSeR: SeMiZ BUKA:

TORUK: BUKA: TiYiN: B LMeZ
eRMi: TiYiN : aNA:
SaK N D M : aNDA: KSRE:
TeNR : BLiG: BiRTK: N:
ZM: K: KaGaN : KISDM:
B LGE: TONYUKUK: BOYLA:
BaGA: TaRKaN :
bise (tepse) semiz boa [m],

doruk boa [m tepti] diye
bilinmez imi d iye anca
sakndm. [o] andan kisre
(sonra) Tanr bilgi verdii iin,
zm, k (ana/esas) kaan
kld m. Bilge Tonyukuk, Boyla
Baa Tarkan
TY1T1B7-7
: ) ><rf : l l h Y : J' Y I
: >1< .J.. >1< _) : J' ? I : ) D J ) _)
: J' D 4 W : >< 3 rl J l i l"
Jh l Y I" : : 1 1 1" : >CLf >< >
: h l : : rt' J l _) .J.. J l f" Y
: >< > rl : J' 4 rl : rt' Lf > rl : D ><> .J..
Lf h l : 4 > 4J > :
B RLE: LTeRi: KaGaN :

BOLaYN: BiRiYE: TaBGaG:
NRE: KITaYNG: YIRYA:
OGuZuG : K: K: LRT:
BiLGeS: aB I : BeN: K:
eRTiM : OGaY: KUZi N :
KaRA: KUMuG: OLuRUR:
eRTiMiZ:
ile lteri kaan olunca beride

(gneyde) Tabga (in'lileri)
nde (douda) Ktay (Moolu),
y rda (kuzeyde) Ouz'u pek
ok ldrd . Bilgesi , avuu
ben k (esas) idim. oay' n
Kuzeyi'nde Kara Kumu'da
oturur idik.
: !" ? ? : ) ><<-s _) : !" ? ? : 1 ? 1

: ) D _) : Lf h l : 4 > 4 J >
: Lf ><D Jhl : J. Jlf>< ) _)
: Lf Jhl : f" h : J. .J.. > : J' l f" h
: 4 4 J > : n : Lf h : f" ..
: f" l l" 1 : ) O Lf >< > J Y 1 1
hY1:
KiYiK: YY: TaB GaN :

YiY: OLuRUR: eRTiMiZ:
BODuN: BOGuZ I : ToK: eRT :
YaG MZ: TeGRE: OUK:
TeG : eRT: BZ: iSiG: eRTiMiZ:
aNA: OLuRuR: eRiKL :
OGuZDNDN: KRG: KelT:
Geyik yiyip, tavan yiyip oturur

idik. boylar n boaz tok idi.
Ya mz te re (daire/evrede)
ocak dek idi, biz s (ate) idik.
anca oturur [id ik]. erikli (hr)
Ouzdan grg (gzc) geldi.
TY1T2G10-1
Page
35
Trke Orhun Yaztlar
TY1T2G10-2
: 4rf > : >< J S'S : f' i 1

: ) ><rf : J' Lt r-4 : ) ) _) : Lf >< >
: > 4 >1< ).. >1< _) : i h J 4 J >
: n : f' rf r-4 i l J) >
: f' I : J' 4 i > : > 4 >< 3 rf
: 1 i h : J' 3 r1 4 :n :S'S : I
) D _) :
KRG: Sabi : aNTaG:

TOKuZ: OGuZ: BODuN: ZE:
KaGaN : OLuRTI : TR:
TaBGaGaRU : KON i :
SeNNG: IDM:
KITaYNGaRU: TONRA:
eSiMiG: IDM: SaB: aNA:
aZKYNA: TRK: BODuN:
grn sab (sz) antag (o

dek/yle): Dokuz Ouz boylar
zerine kaan oturdu. der.
Tabga'a (in'e) Kum
Sengn (paay) itmi
(yollam) Ktaya (Moola),
Tongra Esim'i itmi Sz anca
(byle) Azck Trk boylar
TY1T2G10-3
: 1 J J ) ><rf : l i : 4 D 4 > D
: J' f' Y J I ).. ) ><D : l i
: i l i : 4 _) J n J rf : J > : l i
J ).. h i Y : >< ).. >< _) J rf I
: >< 3 <1 : J' i i : rf : i h
J rf : rf : i h J ).. h i Y
><Lf >< > :
YORIYoR: eRMi: KaGaN I :

aLP: eRMi: aYGUISI:
B LGE: eRMi: OL: iK : K :
BaR: eRSeR: S N :
TaBGaG: LRTe: TR:
MeN: NRE: KITaYNG:
LRTe : TR: MeN: B N :
OGuZuG :
yryor (hayatta) imi. Kaan

alp imi. aygus (veziri) bilge
imi. O iki kii var ise seni [de] ,
Tabga' [da] (in'lileri de)
ldrecek der[im] ben. nde
(douda) Ktay (Moolu)
ldrecek der[im] ben. Beni,
Ouz'u
TY1T2G10-4
: rf : i h : 1 ).. h i Y
: f' h : rf ? : rfX i : ).. >< _)
: rf : f' h : rf ? : rfXi : 3 <1
: 1 i h : rf ? f' h : ) D O 4?
JX : J' h rf i ? : ) )_) : i I
: D J X : 4"5 > : ) > 4 4 > D
J"S <I :
LRTeK: TR: MeN:

TaBGa: BiRiDiN: YaN : TeG:
KITaYN : NDiN: YaN : TeG:
BeN: YIRD NTYaN:
TeGeYN: TRK: SR:
BODuN: YiR NTE: D:
YORuMaZUN: USaR: D :
YOK: KISalM:
idrecek der[im] ben. Tabga

(in) beriden (gneyden) yana
desin (sald rs n), Ktay
(Mool), nden (do udan)
yana desin, ben yrdan
(kuzeyden) yana deeyim Trk
sir (soyu) boylar yerinde iyi[ce]
yrmesin (yaamas n) [Trk]
iyi[ce] yok klal m
TY1T2G10-5
: 1 X I : >< _) I : J > : rf : i h
JX Y 1 : rf l D : rf h
JX Y 1 : rl "S 4 J > : 4 h rf 1
: h rf h : J' ) ><rf : r-4 i h : J' O
: tt >< > : ).. >< _) : h rf h : n
4"S_)rf : 1 ).. : > _) : 3 <1 :
TR: MeN: OL: SaBG: eiDiP:

TN: UDSIKM: KeLMeD :
KNTZ: OLuRSKM:
KeLMeD : aNDA: TR :
KaGaN MA: TNTM: aNA:
TNTM: TaBGa: OGuZ:
KITaYN : BU: K : KaB SaR:
der[im] b e n . . O sz iitip dn
(gece) uyuyasm gelmed i,
gndz oturasm gelmedi .
Ondan tr kaan ma
tndm (dedim) Anca (yle)
tndm Tabga (in), Ouz,
Ktay (Mool), bu Kap sa
(birleir ise)
TY1T2G10-6
: ) "S J ).. : 4 : 4 J ).. M rf

: J' rf D > D : 4 : f' h : >
: l i : lf ).. > JJ>< J 1 > h : f' Y 1 i
: lf ).. > J Y f' 4 : f' Y 1 i : J' n?
: 4 1 J ) _) : ) J rf : J' rf D > D
I n ? : l i : 1 J : J < J 1 > :
KalTa I : BiZ: Z: : Ta N :
TUTM : TeG : B Z : YUYKA:
eRKLiG: TUPuLGaL I : UuZ:
eRMi: YiNGE: eRKLiG:
ZGL : UuZ: YUYKA:
KalN: BOLSaR:
TUPuLGULUK: aLP: eRMi:
YiNGE:
[kala] kalaca z. biz z[]

(kendi) ii d ndan tutulmu
dek (g ibi[yiz]) biz. Yufka (zayf)
erkliyi tubulmak (delmek) ucuz
(kolay) imi. i nce erkiiyi
zgiemek (krmak) ucuz.
(koiay) Yufka kai n oisa
deiinmesi aip (zor) imi. ince
TY1T2G10-7
: 1 J : Y f' 4 : 4"SJ ) _) : ) >< > D

: J' D 4 _) : n 3 <1 : J' i i : l i
: J' O 4 > rf : J' D 4 > rf : n ).. >< _)
: ).. : n : n tt >< > : J' D 4rn
: 4 _) : 4 ).. h Y 1 : 4 I : i
h rf h : n : J' rf : > :
YOGUN: BOLSAR:
ZGLK: ALP: ERM:
NRE: KITAYNDA: BRYE:
TABGADA: KURYA:
KURD NTA: YIRYA:
OGuZDA: iK : : B N :
SMZ: KelTeiMiZ: BaR:
M U : NE: aNA: TNTM:
yo un oisa zg iemek
(k rmak) aip (zor) imi. nde
(dou) Ktaydan (Mooldan),
beride (gneyde) Tabga'dan
(in'den) geride (batda)
Gerililerden (batl lardan) ynda
kuzeyde) Ouz'dan iki bin
s'mz (er) gelecek var m ne?
anca (byle) tndm
Page
36
Trke Orhun Yaztlar
TY1T2G10-8
: J' f Y : 4 f'I : : ) ><rf

: ,.tJ h l" : g h ,.tJ h f'I : H 3 >
: 4 > : J' ...\ i Y i l" 1 Jhi : l"X I
: > 4 >< > D : f i l" : 1 1" 1 JXh
: h 4 > : > 4 J><"S? : ,.tJ 1 h f'I
: n J >< > : ,.tJ 1 y g 1 : f ,.tJ
h Y 1 : Lf >< > :
KaGaN M : BeN: ZM:

B LGE: TONYUKUK:
TNTK: TNMN:
iiD: BiRT : KNLNE:
UDuZ: TiD : KK: NG:
YOGuRU: TKeN:
YI GARU : UDuZT M : NiG:
KKLKN : TOGuLDA:
OGuZ: KelT :
Kaanm, ben zm Biige

Tonyukuk tndk (syietik)
[kaan] tnm (szm)
iiti verdi . Gnlnce uduz
(ynelt) [orduyu] ded i. Kk
ng' yukar (ap) tken
ya (ya/yeillik/orman
blgesine) uyuzdum (ynelttim)
nig Kklk'n Toul'da Ouz
[ord usu] geldi.
TY1T2G10-9
: n : Lt : : i : ...\ !" J l f'l l

J i i h : 4 X l i l" I : 4 h i : i
: J' 1 4 f l" : 4 3 D J rfJ 4 D
: J' ? : J' M > D : H 3 D JX l l" h
: Lf ><> : l" i h l" : J' O : g g J h Y I"
h Y 1 : ,.tJ H :
SS: : BN: eRMi: BZ:

iK : BN: eRTiMiZ:
SNDMZ: TeNR :
YaRLKaDI: YaYND MZ:
GZKE: TD: YaYNDUK:
YOLTA: YiME: LT : KK:
aNDA: TR : OGuZ: KOP N :
KeLT :
Ssi (ord usu) bin imi. Biz

iki bin idik. Sngdk. Tanr
yarlkad (buyurdu) yayd k
(yendik/dattk). kze
(nehire) dt. yayd klar mz
yolda yine ld hep. Ondan
tr Ouz'un hepsi geldi [bize
katld ].
TY1T2G10-
: ><) D _) : 1 i l" h : g : h i l" Y 1

: 4 l" : ,.tJ : J:: i ? : ,.tJ 1 h l"
: f i ? : ,.tJ 1 h l" : H 3 > : J' f Y
J1? i : 1X I : ,.tJ ? h : I ) >
J rf D 4? JrfD 4 > : ) ) _)
h Y 1 J D _) J 1 i i l" :
KeLRTM K: TRK:
BODuNuG: TKeN: YiRKE:
BeN: ZM: BLGE:
TONYUKUK: TKeN: YiRiG:
KONM: TiYiN: eiDiP:
BiRiYeK: BODuN: KURYaKI :
YIRYaKI: NReK : BODuN:
KeLT :
Getirdim hep Trk boylarn'n

tken Yeri'ne---- Ben zm
Bilge Tonyukuk tken Yer'e
konmu d iye iitip berideki
(gneydeki) boylar , gerideki
(batdaki) yrdak (kuzeydeki)
ndeki (doudaki) boylar geldi
[bize katld ].
TY1T3D7-1
: l" : n : Lt : Lt h : i _) : n
: ) ) _) : 1 i l" h JM ) _)
: ) ><rf : 1 i l" h JJ >< 4 J >
: D > J : J' <l J _) : i > O"S JJ >< 4 J >
: l i : rf > ? : l f h : J' 1 4 f l"
X h Y : l" I : 1 ,.tJ h l" : J' ) >< rf :
iK : BN: eRTiMiZ: BZ: iK :

S: BOLDI : TRK: BODuN:
OLuRGaL I : TRK: KaGaN :
OLuRGal l : aNTUN: BaLIKA:
TaLUY: GZKE: TeGMi:
YOK: eRMi: KaGaN MA:
TNP: S: ileTDiM:
[biz] ki bin idik. biz ki s

(ordu) oldu[k] . Trk boylar
otural Trk Kaan otural
antung bala (kentine)
taluy'a (denize (byk
okyanus)) gze ( rmaa)
de mi[lii] yok imi.
Kaan ma tnp s (er/ordu)
ilettim.
TY1T3D7-2
: J:: 4 f f'I : D > J : J' <lJ _) : i > O"S

: : ...\ !" : h i l" f h
: > O > _) : ) I > : nn
Jhi : 4 > J rf : > D : n 4 > ?
J h i : Lf ><D : ) ><rf : ...\ >< _)
h l : Lf ><D J)><rf : : ) > :
aNTUN: BalKA: TaLUY:

GZKE: TeGRTiM : :
OTuZ: BalK: S I D I : USN:
BUNTaTU : YURTDA: YaTU:
KaLUR: eRT: TaBGa:
KaGaN : YaG MZ: eRT : ON:
OK: KaGaN I : YaG M Z: eRT:
antung bai a (kentine)

taluy'a (denize (byk
okyanus)) gze (rmaa)
dedirdim. otuz (yirmi)
bal k krld . Usu (kendi) bunad
(y prand ) yurtta (ad rda) yatp
kal r idi. Tabga (in) kaan
ya mz idi. On Ok kaan
ya mz idi.
TY1T3D7-3
: ) ><rf : f Y ...\ 1" 1 : 4 rf 4 <1 : 4

: ) >< rf : ...\ !" : J > J M ) _) : Lf ><D
: J' 4 f'I :"SW : ) > J : 1 1 Y f l"
: l I Y f l" : n : l h : J l _)rf
: > 4><) ><rf : 1 i l" h : J' i i l"
: i l Y l" I : > 4 i : l h : Y Y l" I
,.tJ 4 : J > : i l i : i ,.tJ : ...\ rf :
aRTUK: KIRKZ: KLG:

KaGaN : YaGZM: BOLDI : OL:
: KaGaN : GLeiP:
ALTUN : YI: ZE: KaBalM:
TiMi: aNA: GLeMi:
NRE: TRK: KaGaNGaRU:
SLeliM: TiMi: aNaRU:
SLeMeSeR: Kaa: NeN:
eRSeR: OL: BiZN :
arts Krkz'n gl kaan

ya mz oldu. O kaan
leip (szleip) Altun orman
zerinde Kapalm (birleelim)
demi. Anca [yle] lemi
(szlemi[ler]) nde (douda)
Trk Kaan'na sleyelim
demi. Ona doru slemez
kaar [isek] ne eder o bizi----
10
Page 3 7
Trke Orhun Yaztlar
TY1T3D7-4
J I ...\ ) ><D : l i : 1 J J) ><rl

: i l i : i ,.tJ ...\ rl : l i : J f' Y
: ,.tJ l" f' ...\ I" : h J ...\ h i Y I"
: D J X : Y Y l" I :1'5.)rl
: ) ><rl : l f' i l" h : l h : J'5<1
:JO : ) D .) : i ,.tJ : l h : n
l h : i l" i :
KaGaN I : aLP: eRMi:

aYGU I S I : B LGE: eRMi:
KaaNeN: eRSeR: LRTe:
KK: GN: KaBP:
SLeliM: eD: YOK: KISalM:
TiMi: TRGi: KaGaN :
aNA: TiMi: BeNi N :
BODuNuM: aNDA: eRR:
TiMi:
Kaan alp imi. aygus

(veziri) bilge imi. kaar [isek]
ne edip [bizi] ld recek hep.
mz birieip sleyelim.
Onu yok klalm. demi. Trg i
Kaan anca (yle) demi.
Benim boylar m oraya er[i]ir.
demi.
TY1T3D7-5
: ><J > .) : J ? : ) D .) : 1 i l" h

: rl 4 : J ? J lf ><> : l h : J >
: ,.tJ l" h :1XI : ) .)'5 : J > : l h : J >
J h i : Lt Y 1 : <l l D : J ?
: J O J h i : Lt Y 1 : rl l 4 J >
J O rl'5:
TRK: BODuN: YiME:

BuLGaN: OL: TiMi: OGuZ I :
YiME: TaRKN: O L : TiMi:
OL: SaBI N : eiDiP: TN :
YiME: UDSIKM: KeLMeZ:
eRT : OLuRSK M : KeLMeZ:
eRT : aNDA: SaK N D MA:
Trk boyiar yine bulanga

(kark) o demi. Ouz'u yine
darkn (darda/s kntda) o
demi. O sz iitip dn (gece)
yine uyuyas m gelmez idi.
oturasm gelmez idi. [o] anda
sakndm (d nd m)
TY1T3D7-6
:f'? : Y Y l" I : J rl lf rl 4 <1 : 1 Y

JJ > D : ,.tJ f' I" : X h : l i
: 1X I : ,.tJ ? h : I > : l i : i
J ...\ 4 D : 4'5 4 > D : ) J > D : > .)
: X Y h J ,.\ i ? : ---- : X h
J > .) J i : Lt : f' Y I" ...\ :
iLK: KIRKZKA: SLeliM:

YiG : eRMi: TiDiM: KGMeN:
YOL I : BR: eRMi: TUM:
TiYiN: eiDiP: BU: YOLuN:
YORISaR: YaRaMaI : TiDiM:
----: YiR : TileDiM: LG:
Z: eR: BULTuM:
ik K rg z'a sie[ye]iim ye (iyi)

imi (olur) dedim. Kgmen'in
yolu bir imi, [ama] tu[tuk]mu
(kapalym) diye iitip bu yolu
yrse[k] [ie] yaramyacak
dedim. ---- Yerci (k lavuz)
diledim (istedim) lgi iz eri
buld um.
TY1T3D7-7
: Y J) : i ? : Lt : Lt l"
:N>4> : :i :li :
: 1 D : 4 i : 1 4 .) : ) ) : l i
: J > : ,.tJ ? h : 1 4 .) : ><J : i
: Xh : > : 4'54 > D : ) J > D
J ) ><rl : 0 4'5 :
ZM: az: YiRiM: aN I : BELiM:

----: eRMi: BR: aT: ORUKI:
eRMi: aN I N : BaRM: ANAR:
aYTP: BR: aTLG: BaRM:
TiYiN: OL: YOLuN: YORISaR:
UN: TiDiM: SaK NDM:
KaGaN MA:
zm (kendim) az yerim, onu

beslerim ---- imi. Bir at oruu
(yolu) [var] imi. Onun [ile]
varm [gitmi] . Ona aytp
(syleyip) bir atl varm diye o
yolu yorsak iyi olur dedim.
sakndm (d nd m)
Kaan ma
: J : : 4 > D : l" I : h ,.tJ h l"

: J ,.\ 1 : Y i hrl : X h
: J' Lt l" : : J r1 4 >< >
: > 4 D : X I : >< 4 rl : J i h ,.tJ
: ...\ >< : ---- : ) >< D : J h ? :
: n J' i i l" : 4 > >< : > ) >
i:
TNTM : S: YORTDM:
aT: alT: TiDiM: aKTeRMiL:
KeE: OGuRKalaTD M : aT:
ZE: BiNTiRE: KaRG:
SKDM: YUKaRU : aT: YeTE:
YaDaG N : ----: IGa: TUTUNU:
aGTURTuM : NREK : eR:
tndm (anlattm) s
(er/ordu) yrttm. Attan alt
(alta/aa in) dedim. Ak
Termil'i geip duraklattm At
zerine bindirip kar sktm
(getim). Yukarya at [lar] yetip
(el ile ekip) yayan
aa[lara] tutunup karttm.
ndeki er
: 4 .} 1---- :----J ...\ 4 >< > D

: ) > : Lt h ,.tJ : > J .) > D : Lt '5
: 1" 4 .) : >< > Jrl O D : J: : ,.tJ l" h
: 1 J i D : i ? J ...\ i ? : Lt 4 .)
: ) ><rl : H i > .) J O J Lf >< > .)
l h : i : l" Y ? :
YOGuRuA----: . BaRaRTI :
aDMZ: YOBuLU: NTiMiZ:
ON: TNKE: YaNTaKI : TUG:
BR: BaRDMZ: YiR : YiR:
YaN lP: BOGuZLaND I :
BUNaDP: KaGaN : YeL:
KR: TiMi:
geince ---- l brk' (bir rmak)

atk. Yobul'u (bir da) indik.
On dnde (gecede) yandaki
Tu'un berisine vard k. yerci
(k lavuz) yeri yan lp
boazland . Bunalan
(sinirlenen) Kaan yel
(koturu) verin demi,
---
TY1T4Kll-1
TY1T4Kll-2
Page
38
---
Trke Orhun Yaztlar
TY1T4Kll-3
: .) )"$ : J > : J l.J .) : ><.))"S J)

JJ><)"S : Lt l.J .) : nD +
: l.J > D .) : J rl : >< : Lt h i l h
: ,.tJ h : J ? : ,.tJ & : Lt h i
: Lt l.J .) : Y ? : J ?
Lt "S .) : J rl > : >< Lf rl l.J <I :
aN I : SUBG: BaRal M: OL:

SUB: KOD I : BaRT MZ:
aaNGaLI : TRTMZ:
aTG: iKA: BaYUR: eRTiMiZ:
KN : YiME: TN: YiME:
YeL: BaRDMZ: KIRKZG:
UKA: BaSD M Z:
An suyuna varal m---- O

suyun kod (yan na) vard k. A
[yemek iin] d rdk (atlardan
indik) At[lar] ykp (yatrp)
bayur (d inlen) ettik (d irdik)
Gndz yine dn (gece) yine
[at] koup vard k. Krg z'
uykuda bastk.
TY1T4Kll-4
J l I J ) rl : Lt J.. : ,.tJ f' i I

: Lt "S : Lt X l i I : l Y i h
: rY< r1 : tt h i Y : ,.tJnrl
JX1 J) ) .) : Lt rl l.J <"Sr n :
SNGN: aDMZ: KaN I :

SS: TeRiLMi:
SNDMZ: SaND M Z:
KaN I N : LRTMZ:
KaGaNKA: KIRKZ: BODuNI:
iiKD : YKNT : YaNT M Z:
KGMeN: YIG: BeR:
KeLTiMiZ:
Sngy atk. Ka(a)n, ssi

(ord usu) dirilmi. (toplanm)
Sngdk, santk. Kaan n
ldrd k. [bizim] Kaan'a
Krg z boylar iikdi (tutsak
oldu), yknd (ba edi)
yand k (dndk). Kgmen Y'
(y, ya, yeillik, ormanlk
blge) beri geld ik.
TY1T4Kll-5
: l f' i h : Lt O D : n Lt rl l.J <rl
: I : > l.J ><)><rl : ,.tJ Xi : f' O
: l.J l l.J > D : l h : J l.J > ?
: l i : 1 J J) ><rl J ,.tJ Lt
: l i : J f' Y J I J.. <D
i l i :i,.tJ :,.tJ J.. rl :
KIRKZDA: YaNDMZ:
TRGi: KaGaNDA: KRG:
KelT : SaB I : aNTeG: NDiN:
KaGaNGaRU: S: YORILM:
TiMi: YOR MaSaR: BZN :
KaGaN I : aLP: eRMi:
aYGU I S I : B LGE: eRMi:
KaaN : NeN: eRSeR:
K rkz'dan yand k (dndk)

Trgi kaan ndan grk
(gzc) geldi. Sz antag
(on[un] dek/yle) nden
(doudan) kaana doru s
(ordu) yrtelim demi.
yrtmezsek [o] bizi, kaan
alp imi, aygus (veziri) bilge
imi, kaar [isek] ne[rede]
ise[k]
TY1T4Kll-6
: l h : & 1 J J.. h i Y J ,.tJ Lt

JXh : l <l"S J ) ><rl : l f' i h
: Lt l Jrl J D > .) : + : ) >
J l I : J.. >< .) : i h : l <l"S
: 1 X I : >< .)"S : J > : l i : l.J .)
: ,.tJ ? l h : i f' : : ,.tJ : ) ><rl
Xh:
BZN : LRTe: KK:

TiMi: TRG : KaGaN I :
TAIKM: TD: O N : OK:
BONuDI: KaLISZ: TaIKM:
TR: TaBGa: SS: BaR:
eRMi: OL: SaBG: eiDiP:
KaGaN M : BeN: eB: GeR:
TeYiN: TD:
bizi id rr hep demi. Trgi

kaan ta km (yola km)
ded i. On Ok boylar kalsz
(eksiksiz) ta km (yola
km) der. Tabga (in)
ssi[de] (ordusuda) var imi. O
sz iitip kaan m : Ben eve
geri [yola] d eyim (dneyim)
ded i.
TY1T4Kll-7
J) Jhi : l J .) : + D : ) > rl
: i l.J .) : I JXh : ,.tJ W J >< > D
: i l.J J > : n "Srn : ) > J Jxh
: ) ><rl : Y ,.tJ J"S .) : I JXh
JXh : ,.tJ ) Lf lJ .) : "S : I > l.J
n D : .f i .) : H + 3 > : J f' Y :
KATuN : YOK: BoLM: eRT:

aN I : YOGLaTaYIN: TiD : S:
BaRN: JiD : LTN : YI f?A:
OLuRuN: TiD I : SU: BaI : I NeL:
KaGaN : TaRDU: aD:
BaRZUN: TiD : BLGE:
TONYUKUKA: BaNA: aYD I :
hatun yok oimu (im) idi.

Onu yo lataym (yas treni
yaptray m) ded i. [siz] S[leyip]
varn (gid in) dedi. Altun Y'da
oturun ded i. S (ordu) ba nel
Kaan , Tard u ad vars n
ded i. Bilge Tonyukuk'a, bana
ayd (emretti)
TY1T4Kll-8
: >< ,.tJ D .)

: J ,.tJ : .f i l : ,.tJ : D : J J.. i Y i &
: i l i : i Y 1 JXh : ,.tJ W D
: i l i : Lt Y 1 : i Y 1 : i &
J X h : l.J > J > JJ : >< .)"S : >< Y h
tt l.J J > : n rn : ) > J :
BU: S G : ileT: T D : KIY NG:

KNLNE: aY: BeN: SaNA:
NE: aYaYIN: T D : KeLR:
eRSeR: KR: KLR:
KeLMeZ: eRSeR: TLiG:
SaBG: ali : OLUR: TD:
alTUN : YIDA: OLuRTuMuZ:
Bu sy (orduuyu) ilet (gtr)

ded i. Ky n (buyruunu)
gnlnce ay (emret) Ben sana
ne ayaym (emredeyim) dedi.
[d man] Gelir ise gr[ce]
(cesurca) klr (toplan r
[sava rsnz]) gelmez ise dilini
szn al p otur ded i. Altun
Y'da oturduk.
Page 3 9
Trke Orhun Yaztlar
TY1T4Kll-9
J S5 J h Y 1 J?? : f i l" : ...\ !"

: : ) > : n <1'5 : l" I : ) ><rl : i
: i h : n <1'5 : Lf l Jrl J l l" I
: Y Y i h : HnlfD : '5 4 D
: > LJ ><)>< rl : 1 X I : >< .)') : J > : 1 h
: >< .) '5 : rt' D rl : : >< .)') : J >
DD:
: KRG: YY : Kel T:
SaB I : B R : KaGaN : S:
Ta I KD I : O N : OK: SS :
KaLISZ: Ta I KD I : TR: YaR:
YaZI DA: TRileliM: TiMi: OL:
SaBG: eiDiP: KaGaNGaRU:
OL: SaBG: ITM : KaNDaYN:
SaBG: YaNA:
gzc yiyi (pe pee) geidi.

Szieri bir: Kaan ordu takd
( kard ) On Ok ord usu kalsz
(eksiksiz) ta kd (yola kt)
der. Yar yaz nda (ovas nda)
dirilelim (toplanal m) demi. O
sz iitip Kaan'a o sz ittim
(gnderdim) Kaan'dan sze
yant
TY1T4Kll-
: l h : rt' ? h : i LJ J > J h Y 1
: J >< LJ ) Jhl"fX : < LJ rl : .f Y ?
: ) ><rl : f i" : l h : .f ') .)
: .f1 : l nD : H : > LJ i .)
: n : .)'5 : .f i : > LJ>< ) ri LJ
: J > : >1<3 : H 3 > : .f f Y
4Ji : J > : Lf l" :
KelT : OLuRuN: TYiN: TiMi:

YeLME: KaRGU: eDGT:
URGL: BaSTMA: TiMi:
BG: KaGaN : BaNaRU:
aNA: Y I D M : aPA:
TaRKaNGaRU: RE: SaB:
IDM: B LGE: TONYUKUK:
aYN IG: OL: Z: OL: aN lR:
geidi. Oturun d iye demi.

yelme[yi] (ncy) karguyu
(gzcy) iyice rgala. (dv)
bastma (baskn yapma)
demi. Bg (Kapaan) Kaan
bana anca (byle) ydm
(sylemi.) Apa Tarkan'a iere
(g izli) sz itmi (gndermi):
Bilge Tonyukuk any
(kt/korkar) o z[] (kendisi) o
yanlr.
TY1T4Kll-
: i .f) > J ...\ X h : J LJ > D : l" I

: LJ > D : l" I : 1X I : ><.)') : J >
: ') : rt' Lf l J > D : ><')W : ) > J
: rt' Lf l f' ...\ 1 : f lf f l" : l h i
: Lf rl : rt' l" h : Lf X ...\ 1
: l" i h rt' I" : i : .f rl > ,.\ J ) .)
Lf X f h :
S : Y0!31LM: TiDi:
ONAMaN : OL: SaBG: eiDiP:
S: YORTD M : alTUN :
YIG: YOLSuZuN: aDM:
iRTi: GZG: KeiGSiZiN:
KeDiMiZ: T: .aTD__M ?'. :
BOLUKA: TAN : ONTURU:
TEGDMZ:
s yr[t]elim dediyse
onamayn. O sz iitip s
(ordu) yrttm Altun Y'
yolsuzun atm. rti gz
( rma ) geitsizin getik. dn
(gece) g ittik. Bolu'ya tan
ncesi dedik. (ulat k)
TY2T1B9-1
: >< J .)') J h i l" Y 1 : ><J

: l" I : rt' l" h : ) > :Hn lf D : '5 4 D
: 1X I : ><.)') : J > : i h J h Y i h
1> :iYf:
TlG: KeLRT: SaBI :

aNTaG : YaR: YaZDA: ON:
TMe N : S: TiRiLT: T R : OL:
SABIG: EDP: BEGLER:
KOPUN:
t i (uiak/haberci) geidi. Sz
antag (o dek/yle) Yar
yaznda (ovasnda) on tmen
(yzbin) s (er/ordu) dirildi
(topland ) der. O sz iitip
belerin hep[s]i
TY2T1B9-2
JXh : f ? J .) ) : >1<4 : D D
: rt' : rt' : i h :H : rt'
: ) > J : H 3 > : .f f Y
: l h i : 4 h Y 1 : .f'5 : ><')W
f lf f l" :
YaNalM : aRIG: UBuTI : YiG :

TiD : BeN: aNA: TiR: MeN:
BeN: BLGE: TONYUKUK:
alTUN : YIG: aA:
KelTiMiZ: iRTi: GZG:
yanal m (dnelim) ar (akll)

Ubutlu (uslu) [olmak] ye (iyi)
ded i[ler] ben anca der[im] ben
ben Bilge Tonyukuk, Altun Y'
a p geldik, rti gz
( rma )
TY2T1B9-3
: 1 J J l Y 1 : 4 h Y 1 : .f ...\ 1
: D > J i i h J D > JXh
Jhi : .f '5 .) : .) > I : i ? : Hn
Lf : i lf h : .f rt' : i :
KeE:_ el TiMiZ: KeLMi : _

aLP: TIDI: TUYMaD I : TeNRI:
UMaY: I DUK: YiR: SUB: BaSA:
BiRT: eRiN: NeKE: TeZeR:
BZ:
geip geldik. Gelmi[ler] i alp

(zor) ded i, duymad . Tanr ,
Umay, (koruyucu) lduk (kutsal)
Yer Su basa (sonra) verdi erin
(gerek) neki (neden) tezer[iz]
(kaalm) biz?
10
11
Page 40
Trke Orhun Yaztlar
TY2T1B9-4
: 4 H 4 > J : f rt' : rt' ? h : r-:;

: J ) '5 .) :J'rt' : rt' ? h : 4 : 4
: 4 X f' h : Xh : Y f' h
h Y 1 : r- :; J h rt' n : 4 rn o :
K: TiYiN : NeKE:
KORKUR: BZ: az: TiYiN : NE:
BaSNalM: TeGeliM: TDiM:
TeGDiMiZ: YaYIDMZ: iK NT :
K: Kel T:
[dman] k (okca) diye

neki (neden) korkar[z] biz?
Az[z] diye ne[den]
basmayal m? deelim
(sald ralm) dedim, dedik,
yayd k. (da ttk) kinci gn
k (okca) geldi[ler]
TY2T1B9-5
J h Y 1 : 1 4 <I : J' ...\ h i r-'

J ...\ ) : n : J' h rt' 4 : 4 X l i r-' I
J i i h Jhi : J 4 : J' ...\ 4 i I
: rt' ? h : r- :; : rt' ...\ r-' : H r1 J 4 D
4 :
RTE: KIZP: KelT:

SNDMZ: BZiNTE: iK :
UI: SI NaRA: aRTUK: eRT:
TeNR : YaRlKaDUK: N:
K: TiYiN : BZ:
rte (yanar gibi) kzp

geld i[ler]. Sngdk. Bizden
iki s ngarca (katca) art
(fazla) idi[ler] . Tanr yarl kad
(buyurduu) iin, k (oklar)
diye biz
TY2T1B9-6
: 4 X l i r-' I : 4 rl 4 > J
: > : J' 4 '5 : I > 4
: 4 > : rt' )><rl : 4 W D
rt' n '5 : rt' l < .) D :
KORKMaD MZ:
SNDMZ: TaRDU:
aDRA: UDi: YaYDMZ:
KaGaN I N : TUTDUMUZ:
YABGUSIN: AD I N :
korkmad k, sng dk.

Tardu adar'a [kadar] udup
(kovalayp) yayd k. (da ttk)
Kaan n tuttuk. Yabgusunu
(valisini) ad n (komutann)
TY2T1B9-7
: i : J' ...\ f' Y Jhi Y r-' : J' O

: rt' r-' h : J : J > : 4 >
: J > : 4 : > D'5 : rt' n > .)
J i Y f' : J : ) > :1XI : >< .)'5
1 > J J) D .) :
aNDA: lRT : eliGE: eR:

TUTDuMuZ: OL: OK: TN :
BODu N I N : SaYU: ITMZ: OL:
SaBG: eiDiP: ON: OK:
BeGleR: BODu N I : KOP:
[o] anda ldrdk. Elli'ce (elli

kadar) er tuttuk. O ok (ayn )
dn (gece) boylarna say
(haber) ittik (gnderdik). O
sz iitip On Ok beleri,
boylar hep
TY2T1B9-8
: J' f' Y 1 J h rt' & r-' ? J h Y 1

: 1 h : rt' ) ) .) : rt' Y i f'
: Y h : ) > .) : J' ...\ 4 : 1 ><rn
XhY r-' I : rt' l r-' I :J : ) > J h i :
KelT : YKNT : KeliGME:

BeGRelN: BODu N I N : TiP:
YIGP: aZA: BODuN:
TeZMi: eRT : ON: OK:
SSN: SleTDiM:
geldi, yknd (ba edi)

Gelen belerini, boylar n
eitip, yd m, (toparlad m)
Azca boylar tezmi (kam)
idi. On Ok ssn (ordusunu)
sletdim.
TY2T1B9-9
J) : 4 X Y r-' I : J' ? : 4
: J' ...\ 1 : f' 4 f' : r-' ? : 4 h i
: J' >< D JJ >< > J l rt' h
h i r-' h i : >11< : 1 : f' Y i :
BZ: YiME: SleDiMiZ: aN I :

eRTiMiZ: YiN: GZG:
KeE: T NS: OGLI : YaTGMA:
BeNiliG: eK: TaGaG:
eRTRTM:
Biz [de] yine sledik. on[lar]a

erdik. Yin gz ( rma )
geip Tinsi Olu (denilen)
benili (kutsal) Ek da na
erdirdim.
TY2T2G6-1
: 4 h i Jf'h : J' rl>1<1r1 : i h

: Y rt' : 4 4 > 0 D : J' O
: 1 4 h : J' rl >< : 1 > ---- : J' rl>1<1r1
rt' '5 4 J ----:
TeMiR: KaPGKA: TeG :

RTiMiZ: aNDA:
YaNDURTuMuZ: NeL:
KaPGKA: ----UP: TaGKA:
TeZK: TOKuRSI N . :
Temir Kap 'ya dein erd ik. [o]

anda (oradan) Yan durduk
(dn dk). nel Kap 'ya, ---daa tezik (kap?) ---Dokunsun
TY2T2G6-2
: > 4 ><J'5.) : J' '5 J&i? : J' O

: J > J h Y 1 : 1 > J : ) > .) : rl 4
: ) ) .) : & i r-' h J h f' h : J' h rt' r-' 1
J>< > J l rt' h : J' rl >1<1r1 : i h :
aNDA: YiRK : aA:

BaalGaRU: aRDaK: BODuN:
KOP: KelT: OL: KNTE:
TeGT : TRK: BODuN:
TeMiR: KaPGKA: TNS:
OGLI :
ondan Yirk'i a p Baalda

Ardak boylar hep geld i, o
gnde dedi. Trk boylar
Demir Kap 'ya, Tinsi O lu
Page 4 1
Trke Orhun Yaztlar
TY2T2G6-3
: J >< D JJ >< > J l rt' h

: l I : D J X : l f' h : J' rJ><
: J' f' Y : rt' : J' h l ? : J >
rt' ...\ I" : & h l l" f' h : H 3 > : ----:
T N S : OGL I : YaTGMA:
TAGKA: TeGMi: D : YOK:
eRMi: OL: YiRTE: BeN:
B LGE: TONYUKUK:
TeGRTK: N: ----:
Tinsi O lu denilen daa

de mi [lii] iyi yok imi. O
yerde ben Bilge Tonyukuk
deird iim iin ----
TY2T2G6-4
: l I" & : i l i" : ) ) J : J lf < : h l f' : Lf > : J lf .)
I J' f' Y : ) >< rl :
KIZL: alTUN : RN:

KM: KIZL: UDuZ: GeRT:
aSIG I : BUNSuZ: KeLRT :
LTeRi: KaGaN : B LGES :
kzl altn ak gm kzl

uduzu (?) as (kazan)
bungsuz (s k ntsz) getird i.
lteri Kaan bilgesi
TY2T2G6-5
Jh? : J' rl ...\ >< .) : rt' ...\ I" : rt' Y

: J' rl 3 <1 JX l i l" I J l f' ?
: I : J' rl lf ><> JX l i l" I Jh?
...\ ) ><D : J' O JX l i l" I :
L N : N: TaBGaKA: YiT :
YiG R M : SND_:_ _
KITaYNKA: YiTI : SUND:
OGuZKA: Be: SND :
aNDA: aYGU I :
li iin Tabga'a (in'e) yedi

yirmi (onyedi [kez]) sngd.
Ktay (Mool) [ile] yedi [kez]
sngd . Ouz ile be [kez]
sngd . [o] anda ayg
(veziri)
TY2T2G6-6
: nn>< D : h : & : rt' : J' ?

: l l h Y : h l : & : rt' : J' ?
Jf' : & l l" h : n ...\ > : ) ><r
: J' f' Y : & l l" h : J' rl ) ><rl
J' rl ) >< rl:
YiME: BeN: K: eRTiM:

aYG I D I : YiME: BeN: K:
eRTiM : LTeRi: KaGaN :
UD I : TRK: BG :
KaGaNKA: TRK: BLGE:
KaGaNKA:
yine ben k (kend im) idim.

ayg d (dan t ) yine ben k
(kendim) idim. lteri Kaan
Udu. (ld) Trk Bgi
(Kapaan) Kaan'a, Trk Bilge
Kaan'a
TY2T3D8-1
: J' rl l D : Lf > Jh? : ) ><rl : ) >1< 1 r1

: ) >< rl : ) >1<1 rl Jh1 :--- D : rt' l" h : 4 J > :
KaPaGaN : KaGaN : YiT :

OTuZ: YaKA: ----: iRT :
KaPaGaN : KaGaN : OLuRDuM:
TN: UDuMaTI:
Kapaan Kaan yed i otuz

(yirmiyedi ya nda ---- idi.
Kapaan Kaan oturdu (kaan
oldu). dn (gece) uyumad m,
TY2T3D8-2
: J lf : Lf h rt' I" &

: l h : J' 4 rl J h & h : ) rl
: h l : H ...\ I" & : f i J h l f' I" ?
: : J' ? : f' Y ? : ) Lf > : &
:
KNTZ: OLuRMaTI: KIZL:

KaN M : TKT : KaRA: TeRiM:
YGRT: iiG: KG:
BeRTiM: K: UZuN: YeLMeG:
YeME: IT M : OK:
g ndz oturmad m. Kzl

kanm dkt, kara terimi
yrd (aktt), ii g c [ona]
verdim k (kendim) Uzun
yelme (keif) yine ettim []ok
(kendim)
TY2T3D8-3
: 4 ><J > : >< < 4 rl : D > rl 4

: J' rl ><D : J' >< ) .) :
: ) ) >< rl : h l : l l l" Y 1
> 4 rl J 4 D J l i h : Lf X h Y l" I :
aRKUY: KaRGUG:
ULGaRTD M : OK: BaNGMA:
YaGI KA: KeLRR: eRTiM:
KaGaN M N : SLeTDiMiZ:
TeNR : YaRLKaZU:
arkuyu (mevziyi) karguyu

(gzlem yerlerini) ulugatd m
(byttm) []ok (kendim)
ba rd mda Yay getirir
(karr) idim. Kaan mla
[birlikte] sied ik Tanr yarl kad
(buyurdu)
TY2T3D8-4
: >< J rl 4 D : J' rl ) D .) : h l l" h : > .)

: X l l" h Y 1 : ><><D
: X h l f' I" ? : >< : f' Y rt' f' l" h
4 ) ><Lf rl : ) ><rl : l l h Y :
BU: TRK: BODuNKA:

YaRaKLG: YaGIG:
KelTRMeDiM: TGNLG:
aTG: YGRTMeDiM:
LTeRi: KaGaN :
KaZGaNMaSaR:
bu Trk boylar'na yarakl

(mzrakl) yay getirmedim
(yaklat rmad m) t nl
(damgal) at ygrtmedim
(koturtmad m) lteri Kaan
kazanmasa
Page 42
Trke Orhun Yaztlar
TY2T3D8-5
: 4 ) >'Ltrl : Lt f'I : rt' : > D

: D : J' ? : ) > .) : J' ? : Y
: ) N >CLfrl Jhi J ...\ h l
: >'Ltrl : Lt f'I : > D
rt' ,.\ f'I :
UDU: BeN: ZM:

KaZGaNMaSaR: L: YiME:
BODuN: YiME: YOK: eRTe :
eRT : KaZGaNTUKIN: UDU:
ZM: KaZGaNTUKM: N:
udu (ard ndan) ben zm

kazanmasam ii yine, boylar
yine yok edecek (olacak) idi.
[o] Kazand [iin] udu
(ard ndan) zm (ben)
kazand m iin
TY2T3D8-6
: ) D .) JM > .) : Y : J' ? : Y
L: YiME: L: BOLDI: BODuN:

YiME: BODuN: BOLDI: ZM:
KaRI : BOLDuM: ULuG:
BOLDuM: NeN: YiRDeK :
KaGaNLG: BODuNKA:
il yine il oldu, boy yine boy

old u . zm kar (yal) oldum,
ulu oldum. Ne (hangi) yerdeki
kaanl boyuna
: Lt f'I J M > .) : ) D .) : J' ?

: M > .) : ><J> : M > .) J 4 rl
: ><J) >'rl J1Xi? : i rt'
J'rl ) D .) :
TY2T3D8-7
----: : J' rt' : i l i : 4 .) J f' h rt'

l i J ...\ h l : 4 .) Ji > .) :
---: B NTeG : BaR: eRSeR:

NE: BUN I : BaR: eRTe:
eRMi:
---- ben dei (benim gibisi) var

ise ne bungu (tasas) var
edecek (olacak) imi.
TY2T3D8-8
--- - : : ) >'rl : J' f' Y : i f'l h

: rt' : Xhh : J' i Y
H 3 ) > : J' f' Y :
---: TRK: BiLGE: KaGaN :

LiNE: BTTDiM: BeN : BLGE:
TONYUKUK:
---- Trk Biige Kaan iiinde

bititdim (yazd rd m) Ben Biige
Tonyukuk.
TY2T4K4-1
: 4 ) >'Ltrl : ) >'rl : l i h Y
: Lt f'I : rt' : i l i Jhi : W
: 4 ) >'Ltrl : H 3 > : J' f' Y
i l i J h i : D : rt' :
L TeR: KaGaN :
KaZGaNMaSaR: YOK: eRT :
eRSeR: BeN: ZM: BLGE:
TONYUKUK: KaZGaNMaSaR:
BeN: YOK: eRTiM : eRSeR:
iteri Kaan kazanmasa, yok

idi ise, ben zm Bilge
Tonyukuk kazanmasam, ben
yok idim ise,
TY2T4K4-2
: i I : i f'l h Y' rl : ) >'1rl

: J' ? : ) .) : J' h rt' i ? : ) ) .)
JX : J' ? J 1 1 : J' ? : ) ) .)
h l J ...\ h i : W :
KaPaGaN : KaGaN : TRK:

SR: BODuN: YiR NTE: BOD:
YiME: BODuN: YiME: K :
YiME: D : YOK: eRTe : eRT:
Kapaan Kaan'n Trk Sir

(soyu) boyiarnn yerinde boy
yine boylar yine kii yine iyi[ce]
yok edecek (olacak) idi.
TY2T4K4-3
: J' f' Y Y' rl : l i h Y

: rt' ...\ f'I : >'Ltrl : H 3 ) >
: i I : i f'l h Y' rl : ) >'1rl
> .) J H 4 > D : ) > .) :
LTeRi: KaGaN : B LGE:

TONYUKUK: KaZGaNDUK:
N: KaPaGaN : KaGaN :
TRK: SR: BODuN:
YORIDUKI : BU:
iteri Kaan , Bilge Tonyukuk

kazand iin, Kapaan
Kaan'n Trk Sir (soyu)
boylar n n yrd (yaad )
bu[ndand r].
TY2T4K4-4
: i f'l h : ) >'rl : J' f' Y : i f'l h

: >< ) ) .) : Lf > ' > : >< ) ) .) : i I
4 > 4 J > : f'IX H :
T RK: BLGE: KaGaN :

TRK: SR: BODuNuG:
OGuZ: BODuNuG: GiD:
OLuRUR:
Trk Biige Kaan', Trk Sir

(soyu) boylarn, Ouz
boylar n besleyip oturur.
Page 43

Türkçe Orhun Yazıtları

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Türkçe Orhun Yazıtları

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Trke Orhun Yaztlar

Turkic Orkhon lnscriptions

Trke Orhun Yaztlar

Turkic Orkhon lnscriptions

Trke Damga Asl (unicode)

Latin Alfabe'ye evrili Asl

Aklamal Trkiye Trkesi

Bilge Kaan Beng Ta

Tanr dek Tanr yaratm Trk

: LJJ > : ) ><rl : .f 4 f'I

zerine kaan oturdum.

: f'I ...\ : .f 4 f'I : o rJ >< > : r n

Kii olunun da zerine em

Trke Orhun Yaztlar

Turkic Orkhon lnscriptions

: 1 4 0 >,J, J f' h : J' rP<1rl i h

Demirkap 'ya dein

J i i l" J ,.\ >1<1 J ,.\ >< > D

YOGI: SIGTI : NRE:

: rf irl JJ >< > : i : H ) J rl

KILNMaDUK: eRiN: OGL I :

ki nmad erin (gerek),

: rf l" ...\ I" : rf N 4 > i > D

Trke Orhun Yaztlar

Turkic Orkhon lnscriptions

: l" l f Y : l I : f ...\ 1" 1 : f i

iG: KiG : B RMi:

i[ni] g [n] [in'e] vermi.

: )><rl : h l : ) ) .) : ><J ) ><rl

KaGaNLG: BODuN: eRTiM :

Kaani boyiar idim, kaan m

T RK: TeNR S : TRK:

Trk Tanrs , Trk[n] duk

Trke Orhun Yaztlar

Turkic Orkhon lnscriptions

NMi: TRiliP: YeTMi: eR:

inmi. Diriiip (topian p) yetmi

: J 1 : I" ...\ : >< ) D _)

boyiar , em (amcam), apam

J l f' ? : l Y f'l l J J > D Jh?

YeT: YOL I : SLeMi:

yed i yoiu (defa) siemi, yirmi

Trke Orhun Yaztlar

Turkic Orkhon lnscriptions

: t.t n : t.tr :nB J.. > : ) ><r

KaGaN : UDUKDA: ZM:

kaan Utu unda (ldnde)

Drt yirmi (Ondrt) ya mda

kerttik, bal y ykndrdk.

Trke Orhun Yaztlar

Turkic Orkhon lnscriptions

: Lt : J' ) .) : >< : ) >< rl Jhi

eRT: KaGaN : aTG: BUNDA:

idi. Kaan ad n bundan biz

: h i l" h J f h :J'rl ) .) 4 : l"i 1

KeN : TaRBaNKA: TeG :

Keng Tarman'a dein Trk

T RK: BODuN: iliNiN:

Trk boyiar , [senin] ilini, treni

Trke Orhun Yaztlar

Turkic Orkhon lnscriptions

: ><)rl : i : J ) : f' f'X : J'Xi?

varan vard . Vard n yerde

: J' f' i h 1 : >< ) ) rl : f'